Rupert de Deutz (1070?-1129?). R. D. D. Ruperti, abbatis monasterii S. Heriberti Tuitiensis... Opera omnia. 1854.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGI.E

CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA UNIVEHSALIS, INTEGRA, DNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,
OMNIUM SS. MTRUM, DOGTORUM SCMPTOMJMQUE EGCLESIASTICORUM
001
AB M\0 APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNT;
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUill QUJE EXSTITERE MONUMENTORUMCATHOLHLE TRADITIONIS PER DUODECIMPRIORA
ECCLESLE SJECULA,
JUXTAEDITIONES ACCURATISSIMAS,INTERSE CUMQUE NONNCLLIS CODICIBUS HANUSCRIPTISCOLLATAS,
PERQCAM DILIGENTER CASTIGATA;
DISSERTATIONIBUS,COMHENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ;
OMNIBUS OPERIRUS POSTAMPLISSIHAS EDITIONES QX3JE T RIBUSNOVISSIMIS S£CUL1SDEBENTCR ABSOLUTAS
DETECTIS,AUCTA;
INDICIBUS PARTICULARIBUSANALVTICIS, SINGULOS SIVETOMOS, SIVEAUCTORES ALICUJUSMOMENTl
SCBSEQUENTIBUS, DONATA;
CAPITULIS INTRA IPSUMTEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULISSINGULARUM PAGINARUH MARGINEM
SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERUM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA ;
OPERIBUS CUMDUBHSTUMAPOCRYPUIS, ALIQUA VEROAUCTORITATE IN ORDI.NE AD TRAJJI-TIONEM
ECCLESIASTICAH POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
VUOBUS INDIC1BU8 GENEHALIBUS LOCUPLETATA : ALTEROSCILICETRERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUID
CNUSQUISQUE PATRUM INQUODLIBET THEMASCRIPSERIT UNOINTUITUCONSPICIATUR; ALTERO
SCRIPTUR^E SACRiE, EX QUOLECTORI COHPERIRE SIT OBVIUH QUINAM PATRES
ET IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCISSINGULOS SINGULORUM LIBRORUM
SCRIPTURJE TEXTUSCOMMENTATl SINT.
E0ITIOACCURATISSIMA, CJETERISQUE0MNIBU5 FACILEANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CHARACTEREM NITIDITAP
CIIAIST.EQUALITAS, 1NTEGRITAS TEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUMVARIETAS
TIJMNUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE1NTOTOOPERISDECURSU CONSTxrtm^TN.
$IM1LIS,PRETIIEXIGCITAS,PR^SERTIMQUE 1STA COLLECTIO,CNA, M ETHODICA ET CHRONOLO^lCAj^^S.
SEXCENTORUM FRAGMENTORCM OPUSCCLORUMQUE HACTENUS IHC ILLIC SPARSORVM^
PRIHUMAUTEMIN NOSTRABIBLIOTHECA /Vj3\VO\
, EX OPERIBCS AD OMNES jETATES,/ / ^- \^A
LOCOS,LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATOItUM. I 03 y>\'
SERIES SECUNDA, w o V
IN QUA PRODEUNT PATRES. DOCTORESSCRIPTORESQUEECCLESLELATIH#-M —l \c
A GHEGORIOMAGNOAD INNOCENTIUMIII. \' ^ P
atccuranff 3'SV' SDtisn*» ^
W>\ r
BIBI.IOTHECSCI.BItI DHITXRK, \\ \ *Ck £•
v/,5-
CUUSUUMCOWPLUTORUM IN SINGULOSSCIENTI^ ECCLESIASTIC.ERAHOSEDITOREX V

PATROI.OGIABINA EDITIONE TYPIS MANDATAEST, ALU NEMPE LATINA, ALIA GR^CO-LATINA. —

VENEUNTMILLE FRANCISDUCENTAYOLUMINAEDITIONISLATIN.E;' OCTINGENTISET
MILI.ETRECENTAGR.ECO-LATINJE.— MERE LATINAUNIVERSOSAUCTORESTUM OCCIDENTALES, TUM
ORIEMALES EQUIDEMAMPLECTI.TUR.'HI AUTEM, IN EA, SOLA YERSIONELATINA DONANTCR

PATROLOGIiE TOMUS CLXVII.

R. D. D. RUPERTUS ABBAS MONASTERH S. HERIBERTl TUITIENSIS.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

IN VIADICTA FAMBOISE, PROPE PORTAM LUTETLE PARISIORUMVULGOVENFERNOMlNATAMj
SEU PETIT-MONTROUGE.

1854
 ELEN€HUS

AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CLXVII CONTINENTUR

RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS.

Commentariorum de operibus S:; Trinitatis libri XLIL col. 498

Liber Genesis. 199
— Exodus. 565
— Leviticus. 743
— in Numeros. 837
— in Deuteronomium 917
— in Josue. 999
• — Judicum. 1023
— Regum. 1059
:*— in<Isaiam. 1271
T- in Jeremiam 1363
—i- in Ezechielem. 1419
— in Danielem. U99
— in IV evangelistas. 1535
De operibus Spiritus sancti. 1371

Ex typis MlGNE, au Pelit-Montrouge.

 SJECULUM XII

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS

MONASTERH S. HERIBERTI TUITIENSIS

VIRI LONGE DOCTISSIMI SUMMIQUE INTER TETERES THEOLOGl

OPIRA OMIVM

AD PRELUM
JUXTA EDITIONEMYKNETAMANNI 1748 PR^VIA DILIGENTISSIMAEMENDATIONJK
REV&GATA,VARIISQUEMONCMENTISAUCTA

ACCURANTE J.-P. MIGNE

BIBJLIOTHECJE CLERI IKIVERSl
8IVE
IN SINGULOSSCIENTLE ECCLESIASTIC.ERAMOSEDITORE
CUnSUUMCOMPLETORUM

TOMUS PRIMUS

YENEUNT k VOLUMINA32 FRANCISGALLICIS

, EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE.EDITOREM

IN VIA DICTAPAMBOISE, PROPE PORTAM LUTETI.E PARISIORUMVULGODENFER NOMINATAJ*
SEU PETIT-MONTROUGE

1854
RVPERTUS S. Laurentii in suburbio Leodiensi Monachus (posteaABBAS TUITIENSIS)
tardiori ingenio remedium a Virgine Matre, coram hac imagine lapidea, in ejusdem mo-
nasterii Ecclesia, impetrat anno MCXXI.
 PROLEGOMENA

CLAB.ISSIMIS PLURIMUMOUE COLENDIS

RECENTIS
ISTIOSEDITIONIS

PRIBIIS SOCIIS

MICHAEL PLEUNICH S. P. D.

Novam hanc editionem omnium Operum Ruperli abbalis Tuiliensis viri undequaque spe<Slalissiini, ag-
gressurus, slalim aninio agitare cospi de palrono, dignitale, doclrina pietaleve conspicuo, diiigcndo, cujus
prodirel ac seeurior. Eximias namque liasce luciibriuiones noii-
prsesidio validaque tutela eclilio Ibrlunalaarbitrabar.
r,isi viris clarissimis iiuiicupandas esse Dum hsec iiaque meciitn ipse versarcm, diiiiiusinihi,
ut deceroerein, non fuit immorandum; illico enimnon unarn, sed vos omnes editioni hujusniodi perficicn-
daa socios primilus inscriptos, virosprofec.to seleclissimos, menti nicsc oblatos-aniiiradverii; vobisque
proinde, ulpote egregiis dotibus insignilis, Opera' haic noviter cudenda volui nuncupala. Siquiileni vos imer
ln priniis nonnuUi hujus Venelaa auguslissimoe reipublicaj palritii cmicanl, qui claritati generis virtutes
quasque viro nobili dignas, omnigenamque copulant eruditioncin. Sunt itcm el altcrius oriiinis, praccipuo
loco et cullu habendi, viri ulriusque juris perilissimi, ac laurea doctorali nierito donali, neduni industriai»
navantes operam, ut aequa lancequod suum esl unicuiquc tribualur, vcruin etiam opiimis liitcraruni slu-
diis incumuenles. Postremo, etfortasse priori loconcn imnicrilo nominandos, viros saeris addictos in socio-
rum albo recensitos aspicio, quorum probatain pieluicni cl doctrinam ncino non ignorat; imo veluii eccle-
siaslicae disciplinse, graviorumque sludiorum asscrtorcs cuicunqiic cordalo boiuiiii eoniinemlantiir. Ihcc
brevi calamo lanlummodo innuisse sufliciat, nam si fusiori iiniusciijiisquc veslrum nierita cl insignia proe-
fulgida mihi essent commemoranda, el modestiam summam, qua exornalisi csiis, oifciHlercm, ct oiatio ni-
mis prolixa, ni dicam minus grata, progrcderelur. Si gcnio vcstro igilur, brevilati cgo .indulgerc cogor,
fania lamen, quod vos, editionishujusinluilu, adeo laudabiliter gessistjs, qiioininus palatn laeiai, nou
distineliiiur. Cum enini Uuperti Opcra pluribus.abhinc annis in Italia dcsiderareiiiur, ui yix ac ne vix qui-
deni magno prelio comparari possent, vestra prajciptte cura facluni cst, ut ca«lciu nunc, primis liisce nosins
Venetis imo et Italicis typis, commodiori sumpiu, cuicunque habenda proslarcnl. Adiiam insuper, quam
quain citius (icri posset, Rupcrliana voliunina
prompio iibenlique aniino mihi suppetias dedislis, quibus,litleraiororiiin
recuderentur. Quae cum ila sinl, quis non vidcat, vos de rcpublica, dequc nie potissinium,
optime meritos esse? Ob idquehoneslissimunivobis uomen obtigisse?vobis lkec sanc in causa fuere, cur ego ad
jiovam hanceditionem, proprio quodammodo jure vobis vindicatani, ipsis insciibendam pari ratione
mebbslrictum cognoverim. SnpCrest inodo, viri vel co|lectim vel singillaiim indubie clarissimi, ul nuiicu-
palionem istam, quod enixe a vobis peto, inobservantiae mese cerlissimain lcsscram, ea, qua pollciis, cxi-
uiia humanitate excipialis; mequc isborcmquc meum pergatis veslro palrocinio foverc, quo siudiosoruih
utiliiali et commodo in dies vacare valeam. lnlerim supremuui Numcn oblestor ul vos ad annos JSesloreos
seivcl iiicoiumes.
Dabam Venetiis ex rneo lypograobio iv Nonas Decembris 17-48.

LECTORI BENEVOLO TYPOGRAPHUS.

En libi exhibeo, humanissime lecior, non Amicomarilam, aut Anagyrim, cujus contaclu, vel tetro odore
manus imbuas, vel remlibimoliaris exiliosam, sed mire olens, ul ila dicam, cinnamonum, lucubraliones, vide-
licet pra's'anlissimi Ruperli abbalis Tuitiensis, in quarum allreclatione sludiosa, quo plus versatus fueris eo
mauis jragranliam Christianarum cogitaiionum te redplere, imo el suavissimum, tibique perquam proficuum li-
quorem ex illisexpressisse cognosces sanctorum facinorum. Fruere igitur bohis avibus rneo labore; neque enim
ego aitamenteillas prelo insiauravi reliquasque suminslauraturus, nisi ul tuo commodoac emolumemo prospi-
cerem. Quanlum vero allinel ad opusintegrum Rvpertianum cudendum satis superque, in nwnilo ad kanc edi-
tionem praimisso, verba feci de illius auclario ac parlilione, cleque omni alia re ad illudaffabre meis iypis com-
plendum ; proindeque, ne videar crambem coctam recoquere, prmiereo recenlem-characierum fuswnem, pa-
pyri fleleclum, el castigatoris vigitanliam ; tuum erit dispicere, amice leclor , num haclenus fidem datum ex-
solverim; equidem, quoad me, niliil prcetermisi, neque prmlermitlam, quin facla promissis respondeant. Vetim
iamen scias Dialogum inier CUristianum elJudaiumnostri Ruperli me deprompsisse ex Operibus D. Anselmi
editionis VenetasanniilbS, in quorum calce impressus legitur; ilemque libros duos De vita vere apostolica ';
et.Historiaminsignis monaslerii S. Laurentii Leodiensis, ex Anecdotis excerpsisse clarissimi viri Eamundi
Martene, cujus etiam prologos in easdem respeclive lucubrationes adjeclos volui, quibus evincitur illas genui-
num esse felum noslri Ruperti. Haic omnia porro, sicuti et Apologiam adversus opupgnalores dectrince
Ruperti, a Gerberonio, ejusdem insliluli viro, exaratam, Parisiisque lypis vulgatam anno 1669. Quia tandem
de hujusmodi opusculorum accessione locutus sum, mihique religio est neminem sua laude fraudara, ingenue
faleor, lector humanissime, quod si auctarium, si alia cmlera spectes, quat hanc edilionem prm omnibus jam
vulgalis faciunt prcestanliorem, mihi auclorem adjutoremque polissimum exstitisse rev. adm. P. Greqorium
Cdnnoni, Eremilam Augustinianum, qui, pro ea qua pollet sedulitale, operam suam libenlissime contulit in
ealumprafatisopusculislociipletanda, lum omnibus numeiis absohenda. Emc de sludioi» hac re nosiro di-
xisse sufficiat. Vale..
PATROL. CJLXVII. . I
 i1 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 12

VITA D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

AUCTORE JOANNE TRITENHEMIO.

Ruperlus, abbas Tniiiensis ccenobH,juxta Coloniam Agrippiuam, ordinis S. Benedieti, natione Teutoni-
ctts, vir in divinis Scripturis, Spiritu sancto per visioneih illusiranle, doclissimus, et ssecularium lilte-
rariini non ignartis, monachus Sancli Lanreniii Trajeclensis, propi.er incredibilem erudi.lionem suam a
Fridcrico Coloniensi archiepiscopo inde assumpius, et in abbalem Tuiiiensis monasterii sublimaius, mulia
prseclara opuscttla composuil. Lx eo siquidcm lempore quo ccenobium iii jiiventute stia ingressus esl, lantura
se Sciipluiis sanclis exercitaverat, ut nec dormiens qisidem a medilandis illis videretur posse quiescere,
qiiiu linguaet labia ejus quasi iegendo niovereniur. De cujus opusculisego lantum ad prsesens reperi
Kubjecia :
Ad Cunonem abbalem Sigebergensem, posiea episcopum Ratisponensem :
Dc victoria Verbi Dei lib. xm. Nuper cum tu hospes op.
In Genesim lih. ix. Quicunque fideli animm dum.
In Cautica canticornni lib. vn. Qui conlra hominem similem.
In libruin sancli Job lib. x.
In libios ttegum de David lib. xv.
De S. Triniiale in Vetus Testamentum lib. XLII.
In Apocalypsim Joannis lib. xn. Ul lu quoque, o venerab.
Deofliciis divinis lib. xn. Eaquee per anni circulum.
Meditaliones de incehdio Tuitiensi. lib. III. Ecce quomodo criminator.
lii duodecim prophetas ininore-siib. xxx.
In Evangelium Joannis lib. xiv.
Apologeticum ejusdem operis lib. i.
In Evangolium Matlhsei lih. vui.
Super Uegulam S. Benedicli lib. i.
Epistolarum ad diversoslib. i.
Denique feriur et alia plura scripsisse, el Novttm et Velus Teslamentum pro majori parte in multis li-
Inis explanasse : de quibus usque in ptoesens nihil vidimus piseter ea quse signavimus. Claruit mnlta san-
ctitaie, doctriria et miraculis coruscans, stib Henrico V, anno Domini, H24, et siib Lothario lerlio mo-
riltir.
Epitaphium saxo monumenli incisum Tuitii.
ANNODOMINI MCXSXV. OUAKT.NON:MA.RTII.
OBHTVENEBAniLIS PATERACDOMINUS RUPERTOS
ABBAS nujus MONASTERII,
VIR.DOCTISSIMUS ATQUE.RELIGIOSISSIMUS,
1N
UT LIBRIS SUIS QUOS EDIDITAPERTISSIME CLARET.

ORATIO JOANNIS

SPANHEIMENSIS ABBATIS

In laudem et comtnendationem Ruperti quondam abbatis Tuitiensis, viri clarissimi, reli-

giosissimi atque doctissimi ad instantiam"D. Gerlaci de Breitbach abbalis Tuitiensis
comousita.

Maxime optarem, religiosissimi fratres, eam mihi. \
dicendi vim coliatam a stiperis, qua Ruperii vcstri
clarissimi quondam linjns Tuiliensis ccenohii abba-
tis prsec.lara meriia, ornatissiinos mores, cumulatis-
sirnasque virtuies coiuiignis laudibus possem affari.
Talis enim ac lanlus vir erat is, ulejus meritis ne-
dnm mea, sed cujusvis oratoris eJoqueniia longe
inferior judicetur. Nam si viise sanclitatem inqtiitas,
homo religiosissimus eral : si scientiam, undecun-
que doclissinius : si morcs, omni honeslale insi-
gnis. Claris enim parentibus ortus, (ide clariori
effulsit, dum pro Dei anioie ssecujum contetnnens
se nionasliois cum magno fervofe submisil insfuu-
tis : malens pro Deo cum iegislatore uostro Benedi-
cto laboribus faligari, quam sseculi liujus favoribus
inaiiiter exlolli. Potuil enim transgredi, et non est
Iransgressus, et facere mala, et non fecil : sed
semetipsum bumilians secultisesl Dominuin,contem-
nens pompam sseculi, ad ccelesiia regna, ul confi-
dimus, feliciter pervenil. Iu monaslerio atitem con-
stilutus, se omnibus iuferiorem aesliinavit : qui san-
ctis Patribus comparexstilil. Fuitenini intuentihus
exemplar honesli, forma vivendi, regula pietatis.
Electus autem in abbatem Tuitj.ensis monasterii,
qualem se praebueril subdilis, quain pium, quam sol-
liciium, quamque', ubi oportebat, severun), quis
sermo expficabit ? Eral enim. iucessu gravis, voce
sublimis, ore facundus, vullu pjacidus, in mplu vel
V5 PROLEGOMENA. — TYPOGRAl IILS LECTORI. 14
aciu cor.poris honeslus. Qnantum vcro ad inlerio- ,Aomiiiiiin admiratione maxima habittts, doclor suo
reni homiiiem pertinebal, erat fidc firinus, spe cer- teiiipore (iociorum siipublice probalus. IIoc Frede-
ius, gemina chariiate repleuis, sapienlia clarus, rictis Coloniensis archiepiscopus pluries in eo ex-
(Vivtitiid.iiterobiisius. Erat ei hoiieslas in actione, peilus, niagna charilate viruui colebat. Unde sednlo
sohrieias in consueiudine, hiimiliias in prosperitate, ad exposiiionem Seripiiirarum illtim horiahatur. Et
paiiens in adversilale constantia. Eral pastor ovium -merilo quidem in oniiiiuiu honore et reverenlia
C.hristi peridoneus qtti se oiniiibiis opporlurie nove- liabendits esl, quem Spiriltis sancttis in agnitiouem
rat exhihere reclorein. Mansuelus crat, affabilis, su- Scripturarum instrucredignatiir. Denique noti soluin
perbis lerribilis, devolis per humilitalem sbcius, in divinis Scripluris hieropliantes nosier illustrari
dissolutis per auctoritatem metuendiis. Ad se adlem meruit, vcruni eiiam in sasctilanbus litteiis adeo
erat in oratioue devotus, in meditatione profuiidtis, enidiiiiscoiiiprobatusest,iii qtiidquiilipse non cogno-
in lectione studiosus , in conientplatione diviiioriuir veril, alius facile ignorarei. Qtiam dulcis, quani or-
prsecipuus. Neuio illum unquani reperil oliosiim, nains ac disertus fueril eloquio, libri quos pene scri-
ctii indeficiens crat sludium Scripiuraruni. Sem- psit innumerabiies, requisili fatentur. Ingenii au-
perlegii, semper scripsit, semper oravii, utveltit tcm vires el prohinditalem scienlise facile compro-
alicr Origenes sive Hieionymus hunc vivendi ordi- babis, .si in leclione eoruin quse scripsil, aliquan-
nsm sibiconstitueril, ul orationem leclio susciperel, lulum fueris commoraliis. Amoris cniin divini, quse
et oratio tcctioiiem terminaret. Tain vero assiduus inteiiiis ardebat, vis, verba qttoqtie exlerius arden-
exslitit.ut nulltim lempiis, siveditiriiuni.sive noclur- lia formabat, quia dtim ex abundanli? cordis fervcn-
iiuin fnerit, quod lum vigiliis, ttim lucubiaiioiiibus •" .. tis os Ioquiliir, ultra cpnstieltidinem bominis sermo
ignavuni, aul fcriatum sibi praeterire passus sil : in alliim elevaltir. Charitas quippe Dei, qtiae in pe-
siui iuterdiii cibtini, el somnum reliquaque corpori ctore docentis fervelial, nulliim ex ore verbuin otio-
nccessaria subtrahens, ut sludio coinr.iodius insiste- sum , vei imilile cadere permitlebat. Erani ilaque
reiScripitiranini.Probaiilhocacciiraia,qiiaeconscri-
" verba ejtts ardentia, plena raiionis el ntililalis, u-ia-
psit, opuscula, in qitibus oinni moilo scienlise do- tura, et quadani auctorilaiis majesiate vcncranda.
clrinacoliaudatiir. Magnasub eo disciplinareligionis Eral inlerduin jucundus, dissolulus ininiiiiam, quia
inTuilier.sinionasleiio viguil: devolio maxima fra- inaxiina in cjtts moribus honesLasvidebaiur. ldoncus
uum arsit: sludiuin scientise salularis floruit: cha- erat valde ad persuadendiim, ul etiain Hortcnsitis. iti
rilas geminala in eis radiavit. Suh sanclo et docto ejus 'comparalione deficcret : quippe qui imiliorum
pastore ovium secure tritimphavit integritas. Sole- animos fratruni suis exliortalioiiibus niellifluis in
liat fralres suos iucredibili fervore ad sitiditim Scri- uniiate pacis conservavit. luluebaniur eiim fratres
piurarum accendere : ab eis proposilas sibi qase- sui, ut angcltun conversanlem, in quo lotiiis religio-
sliones enodare : ad proponeudas crebrius libeuter nis speculum, et iionna reluecbat. In oinnibus enim
excilare. Sciebal enim vir sapiens, dnplcx in hoc se eis imiiabilem exhibuit, qui se omnium curam
laiere commoduni, quando illis scite respondendo' et novcrat suscepisse. Puriiatem cordis in tantiim ama-
ee doctuiii, i;t iilos redderel studiosos. Unde in quo- vit ct coluit, ul etiam illas negligentias inininias
lidiano et faniiliari ejus colloquio, sertno tttrpis, inu- cogilationum vclul magnas deploraret. Onniis negli-
liiisve miiiquain solebal audiri : dclraclio nunquam gentia sibi culpa videbalur, qtii ad nientis purilaiem
admisceri, sed crat senno ejus de anim:c salute, de *-•aspirabat, mide ut peccati niaculas devotus abster-
religionis profectu, desanctarum majesialo Scriplu- gerel, oi-ationibus scdulis pene cttni lacryniis. insta-
rarum. JucuiHlissimus ei eral conviclus sapientise, bat. Dulcis erat illi somntts myslicus operanti , qui
qtise in sanclis litteris continetiir, quaiii sinc (iclione in fiorihus paradisi commoralus fruetus suavissimos
didicil, et absque invidia (iesideranlibtts coinnmiii-. in oratioue carpcbal. 0 sancta viri devotio , qusu
cavit. Cum auiem esset adhuc iniiius ertiditus lam nunqiiam sinebal esse oiiosum. Nam ul lectioni sacrae
in sseeularibus lilteris quam in Scripluris diviuis, qnietius posset insislcre, cnram rei fainiliaiis ahhor-
orando coniimic et Iegeudo petivit a Deo cuin Salo- ruit: ainavit secrctuni, tuniulius bo.mininn viiavit.
mone donutn sapieniise: nec ab or.aione incepla, SOiliciludineni vero teniporaliiiin , sine quihus spi—
donec Spiritu sancto per visioueni in.-.pirante copio- ritualia non possunl snbsistere , idoneis fratribus
sissime ultra oinnes coiiteniporaneos suos, quod op- coniinisit : ipse auiem orationi et stmiio vacavit.
Vaveial, accepit. Eral autem bealse Mariai seinper Cura eniin leniporalium, et ainor Scripiuraruin in
virginis ardeutis&inius atnator ; cujus inlercessione uno pectore habitare nou poteiunl. Tranquillam
tantuiu sapicnlise niiinus oblinuisse credilur. Ad ehin), el yacuani cuiis, sapicntia menteni inibttit, et
cujus laudein postea, nc ingrattis fieret beiieficio, placidi pectoris liospcs eril. Ipse vero erat huiuo
Canlica caniicoruui sepleni iibris e\posuit : ita ad placidus, cl inausueius, nec cilo mobilis ad iratn :
ejus hoimreui universa reserens, ut ejus intuitti spe- sed corde initis, qtti bene furorem noverat supcrare.
cialiterconscripta videanitir. Ego auteni alium nemi- Sedebat soiitarius, el lev;iVit'se supra se, dum muii-
nem huic oxpositionis generi in Caulxis reperi dum fugiens, in campo Scripuiraruni inuita ac varia
desiuiasse. Et revera iiiiraudum el plane coiiiuieu- h syiilagmala composuii, de cujus opusculis, quautum
dahile opus, qnod sine exeinplo in laiituni laudis l* ad noslram iuemoiiani pertincbat,- jaui in secundo
virginese Geniiricis Dei allittidinis fasligium profe- jibroDe iliusiribus viris nostri ordinis, feciintis nten-
cil. Qualis in discipliuse regiiiaris 'o'Us'erva'nlia"Rii- tioiieiii. Eral enini, ut diximus, homo undeciinque
perlus noster fueril, liber, quem super regulam S. doclissimus, ingcnio stiblilis, scientia clarus, eloquio
Benedicti composuil, leclus indicabit. Neque eniiii "dulcis, et oruato lepore dccorus, qui nescios docuit,
aiiter vixit, qi.saini.i exposilione iegis nosliic viven- errantcs corrcxit, confudil hicrelicos; superbos pro-
(ittin monachis lore iiitiinavil. Erat sennonis sancti . stravit. Auialor virtuium erat ornalissimus, et lioslis
factor devoius, et docior fructuosus. Quahtum vero viliorum. In suis eiiim moribus deilit intelligi qnid
in iiivinis Scripturis legendo profeceril, tredecim in cseteris amaret. Detesiabatur siiperbiain, avari-
liiiris, quos Devictoria Verbi Dei ad Cunonem Sige- tiain calcavit, luxuriain vicit, iram domuit, odium
bergenseiu abbaieni edidit, liquide ostenduni : in fiigavil, invidiani expulit, gulam prostravii. ln para-
qnibus loiam Scripturain pcrcurreus, dutn victoiiain diso Scriplurariim lixit desiderium cordis : et idoo
Vurisi divini subliliter aperit, nostrse saltitis ratio- liiillus pottiit in eo vhiis paiere accessus. Nam frc-
ii«fli in ea consislere declaravil. Scripsii etiam su- quentia ejus jejunia, crebrae carnis macerationcs ,
per Yetus Tesiaineiiiuin de saiicta Trinitale prseno- juges orationes, vigiliartimque instantia, vilioruiu iu
taijiin opiis egregium. Quod si legerc volueris, eo vires exslinxeruut. iNon esl virlus, quam Ruperli
quid in sanctis Scriptiiris pottietii, facile videbis. - conversalio nesciret. Cbaritas enim Dei in eo ditlusa
Nain, ut jam diximus, per divinain pietalem illustra- ardebal, fldes floruit, spes erecta vigebat, prudeniia
tiis, lauuim iu exponeudis Sciiptiiris valuil, ut in sancia claruit, temperanlia discrela triumphavit.
15 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 16
Erat corde humilis , eloquio dulcis, 5.affectu'pius, j1 ligenler inslituit, ut eliam post ejus decesstim, annis
qpere strenuus, disciplina zelosus, corpore caslus, multis, laudabilis vila monachorum inibi permansit.
animo quielus, oralionecontinuus, studio fervidus, Sed tempore succedenle, devotio monachorum rur-
prudenlia cautus, devotione praeciputis, zelo discre- sum lepuil, et mnndialis pompa sanctam observan-
ius. El quid opus est, me mulla percttrrere, dies m« liam penilusdestruxit. In qua deformitate per plures
profecto delicerel, si singttlas virtutes ejus enume- annos mulli miserabililer perierunt : donec tu lan-
rare velim. Excedunt enim ejus merita oris mel dem noslris diebus, Geriace pater venerande, sttr-
facundiam : et siyli vires facile superanl. Und' rexisli, teque murum opponens pro domo Dei, anti-
quamvis inler divos Patres non sit relatus ab Eecles qua Ruperli viri clarissimi, tui antecessoris vesligia
sia, creditnus tamen cum sanctis eum' in ccelesli suscitasti : ei in hoc.Ioco pervigili cnra introduxisii
bealiludine feslivare. Nec multum de hac negligenlia' ordinis reformalionem. Unde qua possum sedulilate
sollicitamur, quia non in hac vila sanclitatis prse- le , tuosque exhorlor fralres, ut observanliam in-
mia , sed in futura novimus esse donanda. Festa troductam laudabililer continueiis : ab eo iabortnu
aulem sanclorum non faciunt sanctos , sed probant. vestrorum recepturi praeniiuin, qui bonis operibus
El iionores justis impensi nihil illis conferenles, ad . donat incrementum. Inlueamini Rupertum veslrum,
ulililaleni viventium referunlur. Sed quis dubilaverit de quo loquimur. Et quantuni possibile esl, ad ejus
innumerabiles cum Christo regnare sanctos, quorum imitalionem festinale, qui lalis lanlusque exslilii, ut
apud viventes nulla fesla celebrantur? Sufiicil illis sua vila omnibus prsebeal exempla virtulum. Quid
aeterna jam possessa lelicitas : quibus negligentia enim illi deesset virtulis, qui ita vixil, ui ne curiosis
nostra nihil minuii, impensus honor nibil augebit. ,r> quidem oculis dafelur occasio delrahendi ? Sumnia
Ergo si vila religiosa sanetos constituit, Rupertus prtidentia, summa religio, summa pietas in eo relu-
Tuitiensis abbas jure sanclus censendus est, quem cehat, ita ut cunclis in exemplum vivendi positus
doctrina illustrem , conversatio venerabilem fecit. videretur. 0 venerabilem viruin, cujus lota conver-
Insigne sanctitatis est, si is qui honore colitur, san- salio, doctriua erat, cujus inores ad pietatem non
cli Spirilus testimonio jusius comprobetur. Sicut minus, qtiam verba faciebanl. Consliluil euni Domi-
olim apud Syros beatus leviln et nionachus Ephrseni nits super familiatn suam , traditisque talentis ad
Spirilu sanclo per visionein doctor ardens constitui- usurani sanctam, prsecepit esse sollicilum, qui cu-
lur, sie Rupertus presbyter noster et abbas, eadem ram suorum geresis (ideliter, pecuuiaui Doinini sni
facultale illustralur. iEqua vi.rlus, prsemium sequale mysticam ad lucra magua exposuit : dum affeclti
merelur. Nec dicimus scienliam Scripturarum ad purgalus, donum quoque intellectus, qttod accepil,
sanctitaiem sufficere , quam boni et mali possunt ad utilitaiein muiioruin dilatavit. Charitas eniin Dei,
liabere comniunem : sett de illa virtute charitaiis lo- quam gerebal in pectore, eum ad opera pietatis
<juimur, quse sola iuter bonos et malos discernit. semper excitabat. Amor quippe Dei nunquain est
Hsec Ruperlum lerris venerabilem, et coelis reddidit otiosus: operatur enim niagua. Quia dum inlerius
gloriosum. Merito ergo sancuis creditur, qui geinina ardet in mente, foris illuminat in operatione. Unde
charitate refertus, et Deum pura nienie coluit, et Rupertus nunquam fuit otiosus ab opere : quia ar-
proximum lanquam semetipsiini amavit. Non etiim debat interius ex amore. Magnus amor magnum |Hv&-
sibi solum laboravji, quod mulli faciunt, sed oiiinibus duxit inceiidium : qui lotis desidetiis salutem sitivit
exquirentibus vcrilalem. animarum. Sciebat enim vir prudens, quod super
Sanctus laborat, dum oralioni et conlemplationi IC omnia sacrificia zelus auimarum in conspectu Dei
interitus, proximum erudire et informare recnsai. placerel. Multos igilur erudivit ad juslitiam , et ab
Ruperlus autem noster omnibus providit, dum et iniqtiitaie pluriinos averlit. Jani autem in ccelestibus
sibi per orationem , et aliis per doctrinam intendit. gaudens, recipit mercedem laborum suorum : ad
E't ideo duplici honore dignus habendus est, qui bene cujus gloriam si pervenire cupimus, ejus oporle*,
prseesse curavit, fratres eliani suos hujus Tuitiensis vestigia sequamur.
coenobii ad regularem observanliam vivere adeo di-

DEGLAMATIO

DE RUPERTO ABBATE TUITIENSE

Ex suis ipsius libris conscripta

AUCTORE MATTHIA AGRICIO WITLICHIO.

Veteris nioris est, auditores humanissimi, insi- D
gniura virorum laudes oratione celebrare. Animad-
versum namque est a sapientibus ejusmodi laudiim
praedicalione, atque nobililate generosis consiaiitiam,
jgnavis calcar addi, uli videmus titbarum caniu
aciium militum aninios reddi continnatiores , dege-
neres excilari. Quanquam recordanli Grsecorum
morem velustissimum subit funebres oraliones, seu
monoiiias plerasque fortium virorum laudes, qui pro
aris atque focis pugnantes in acie ceciderant, com-
piexas fuisse, consuetudine poslea translata, cum ad
cseteros, lum vel niaxime ad eos qui ingenii doctri-
naeque laude pluribus sui lemporis liominibus prse-
stitissenl Meminit Lysias Grsccus orator, el Cato in
Originibus suis. Certe lillerarum gloria apud omnes
semper gentes, quas non extrema barbaries disjunxil,
averlilque ab eis, omnibus partibus nobilissiina fuii.
Exstat regis cujusdam Hierosolymortim elogium, qtii
dixit se nialle diademate *juam litteris carere , quod
bactenus illi sempiterno fuil honori. Ac me certas
ob causas cursim Iegente nonnulla Ruperti abbatis
Tuiliensis opera, fateor ingenium, doctrinam etpie-
talem tanti viri, quorum illustria vestigia imprcssit
suis scriptis , admiralionem magnam, jucundam ta-
men animo subjecisse meo. Itaque cursum vitse suas,
quemadmodum ipse longe omniuin certissimus testis
sparsim memorise tradidit, liac declamatione per-
sequi volebam. Neque hic veslram alieniioneni exci-
Al PROLEGOMENA. — RUPERTI ENCOMIA. 18
tabo, cuiii ante sciam vos omnes nobilissimi doctoris A complectebattir, cujus quotidianis auctibus religio-
laudfs arrectis auribus libenter ,excepluros. Pro- sissimus evasit, quae ut omnia caelera, quse quidem
grcdiar igilur ad narralionem hisloriae. in bonis sunt assidttitale progressionis, angescere
i Qtise patria Rtiperli ftierit, quique natales , juxla vull. Excepta autem pielate niliil est, quod bominem
mihi incomperlum est. Germanum fuisse natione , vere suavi delectatione saiiare, aut seciirilale, con-
docti bomines Trithemius et Cochlseus lesles sunt. scientiaque optimse voluniatis munire, aut etiam
Qiianquam Alheniensisne sis, an Seryphius, parum copia, salurilateque oninium rerum explere possil.
referre statuo, modo virlulibus majores luos adse- Sola pielas tanquam pabulum Chrislianse animse,
ques, aut si ignobili loco natussis, ornamentis in- non tantiim studii, el doctriuse merito jure censetur,
genii, alque recle faclis majorum ignobilitaiem estque ea demum sola vita, qtise utplurimuin in
illtistres. Virtus enim neque nalalium imaginibus , pietatis, honcstatisque cultti vivitur. De qtio ipsum
neque census magniludine, circumscripta est, neque Ruperlum, in libro qnem De pielate inscripsit, multo
tenuium sordes aspernanlur, onmibus in quibus omniiim pnlcherrimo videre est. Ita pleno (quod
'amor laboris cernilur, ex sequo susc clarilalis com- dieilur) gradu progressus, in dies uberioris scienlise
municans fruclum. Et plures obscuri mihi videntur cum pietatis laude singulari adscquabat opinionem,
numinis affJatn, el generosi animi contentione ad libenterque ferebat illud sibi occini.
tanlam emersisse gloriam , cujus memoriam nulla 1 bone, quo virlus tua te vocat, i pede fauslo,
vel temporis vetustas obruere potest, quam claris Grandia lalurus meritorum premia.
brti nalalibus. Non sanguinis et familise conrfilione,
sed virtulis amore speclantur ingenia. Notttm est B Paulinum illnd animo y&onofi-nnunquam excide-
illud Ausonii de Severo imperatore : bat. Atiende libi, et lectioni, seque exefcehat in
omni genere lilterarum, quod quidem liinc lemporis
Punica origo illi, sed qui virlule probaret in usu erat, modo styli temperandi gratia carmen in
Non obslare locum, cum valel ingenium. oralionem liberam comniutans , modo orationem
Ruperlns igitur jam inde a puero ad omnem ofTici1 liberani legibus carminis astringens. El exstilerunt
pielalisque rationem eruditur in ccenobio S. Lau- qusedam opuscula carminum,item variarumoilariim,
rentii prope Leodium, cui ante biennium impia se- qusc tcmporum injurise periisse suspicor. Inter hsec,
clariorum manus faces intulit, sub Berengero abbale, procter cseiera noiinulla, carmen de Spiritu sancio
ususque praeceptore Heribrando, viro fideli el pru- fuil, cnjus Vita quoddam fragmenlum exslat. Vita divi
dcnli, sub quo nt setale, ila et puerilis disciplinoe Auguslini. S. Odolim virginis. Canius eliam
adolevit perceplione, lanquam , qui illud anliqui ecclcsiastici de S. Severo confessore. Idem cap.
comici ruminarel.' 26, super Mattlimum leslalur, hunc habitum ingenii
ila prooparatum, ct quasi praecnltum fuisse ad expli-
"OTT/OVuiyurtov eoriv vj «piTn fiptxoi;. calionem sacrarum litlerarum suscipiendam. Cumque
(1) Nequealiterfacere poluit, ac ii quibuscum vilae esset sumiiio ingenio,summaque memoria prseditus,
consueludine conjungebalur, quibus assiduum stu- coliteloqueniiicstudia reclitis cseteris, qui perpauci
dium eral ad instar ccelestis isiius societatis Deum fuerunt, nec bonis studiis dediii, nec salis latine
seinpilcrnis laudibus ferre, ac in omnis pielatis nie- loquenlcs. Grwcae linguse professio jacebal oninis,
dilalione versari. Eleganter Basilius : "Aor.wo-t?.in- _ imo vix nomeri (quse istius saeculi etiam apud Ilalos
qilil, rijs evijzSuucT>iv•$iv%rivl^ifti TOtjOeioi; Stavovj-*-•ftiit infelicitas), in schola manebat : eloquentia con-
pc.o-t, iisilalum erat bis lemporibus, ul nonnuliis labuerat, pro ptiritaie nativaRomanae linguce sordes
]>rioribits,pueriliam in coenobiis doceri, prsecipue iis receperant, et desitum erat ad cerlum aliquod
qni ordinis D. Benedicti erant, unde miilli clarse dicemli genus oralionem formari; placebanl sordida
mcmoriae viri, inler quos Bonifacins primus arclii- assueiis. Et ut Ciceronis aelale idem floridus nitor,
cpiscopns Mogimlinensis, et Beda omnibus modis pre- et eadem puriias, et proprietas ubique sui sijiiilis in
shyler venerahilis numeranlur, processerunt. Nunc ubere islo fetu scriptorum eltixil:ila lalinilate obso-
aliquis conferat raores nostrse puerilise cum illo sse- lescenle sordes probatse sunt.
culo. Quin et barbaries soepe barbarie commutata est,
Quam neglecte, r.e dicam impie, in multis locis ut quemadmodtim ante setatem Tullii paulatim Lati-
pnerilis educalio euratur. Nunquid conlagione deli- nilas suiim splendorem germanamqtic perfcclionem
ciarum domesticarum jovenlus inficilur? Nunquid assequebalur ; florente auiem Tullio, jam sumnio-
dulcedine licenlise corrumpilur, morumque perver- rum hominum consensu eleganliam perfectamque
siiale , ne dicam errorum , depravattir, antequam copiam assecuta dicehatur, ita ab ejusdem obilu a
vel ad virlntis alicnjtis, vel adjudicii maluritatem summo candore in aliud dicendi genus recessisse
perveniat ? Quis, inquam, juslas dolendi causas sibi atque degencrasse comperimus, idque, ut Tacilus
abesse negare possit, cum noslra seiale ubique fere et Suetonius boni scriptores narrant, desidia juven-
lerrarum bene multa exempla ob oculos habeat 1 iutis, et negligenlia parentum, eL inscitia prsecipien-
Docel difficultas lilteratorum fidei, atque diligenlise tium. Vixit autem Ruperuis sseculo plane barbaro,
postea objeclain distorlis corruplisque quorumdam D et ab humanioribus litleris prope remoio. Quo magis
ingeniis relingendis, de quibus jure illud sapienlis- admiror styluin Ruperti non inquinatiorem esse, sed
simi Doetsejactalum meminimus : polius eam gravilatis ac venustaiis laudem liabere,
Su^ov«yzoXovOUSETTWT 1 ioSov. ad quani islo saeculo multi ne aspirare quidem ausi
fuerunt. Non possum auiem non dolere, ctim videam
Ut enim candida lana nativum colorem plane nun- renalis optitnis juxla ac laudalissiinis in omni genere
quain recipit, si semel peregrino colore fuerit tincta, doclrinse in scriptoribustiil el linguis.perversitate.py-
ita animus puerilis, semei pravis seu moribus seu dicii nostrorum hominum languere muliorum indu-
erroribus corruplus, ad pristinam innocenliam diffl- slriain. • .
cillime, vel potius nunquam refingi polest: manent Quottisquisque est qui sseculo felicissimo Rtiperii
in onines annos consequenles notse, et signa quse- diligenliam aemiilelur, qui poesim cum oraloria fa-
dam, seu rudi tabuise impressa liniamenta. cultate conjnngat tanla conieniione ingenii atque
Qtiid de adolescentia nostri Rtiperti dicam ? PIu- Jaboris, idipie hoc soeculo, quo nulla non laudabilis
rima hercie sese offerunl diceuda, sed tempore ex- eruditio suain lucem accepit. In magna quandoque
cluso potiora capita atlingenda erunl. Hsec non in juvenluiis frequenlia vix iiims ac aller salis imiu-;
uno genere iaudis efflorescebat. Pietatem namque slriiis in utraquc parle reperilur. J
ln primis, ul dixi, domestica consueludine adduetus , Rupertus cnm lenebris et caligine barbariei uigia-
<(i) Vide prsefaiioneni Rupeiii in lib. De operib. Trinit.
 19 RUPERTUS ABBAS TUITIENSlS.
diahalur : li.osobjcclum lumen qtiam'partiin actitis. A jores ingeiiii gratiajqtie dotes in aliis inlueiialttr,
qiiam parum vigilantibus conluimur oculis? Qi.iam assiduiiaieiu piecitm suariim lacrymis permiscebai,
pauci naliva proprietale diciionem suaiu respergmit, condiebalque lantispcr titim numiiiis graiiam abun-
contenti qiialicnnque colore linxisse orationeni : ac danliorcm ad iiigenii proleclum accessisse sentiret.
poesis Christiana nonnullis eliam sordet, qui npiuio- Redeunlis a precibtts lanla doctrinse ttbertate reilttn
nem non modo pieialis, verumctiam doctrinoe habere dabat peclus, quantam vel duo tresve celerrimis
dcbebanl, quoruin aliquibtis illud Grseci sapientis digitorum articulis poierantcxciperc. Sero presbyte-
iion sapiente dignum carmen crebris sermonibus rattis graduni alligil propler Romanse sedis dissen-
ustirpari suspicor. siones, quae lnorttiis auctoribtis paululum conquie-
Si vertint, ita ul qtiis, cui adha'reiet eccle>;iaslico
vuv
"Epyoi KuTrpoyEVGur ftofyt),a ZKtAtoviiirou. magistralui, non salis cerlutii haberel. Ruperius
Ego ila cxislinio aniiquissimos, sanctissiinos pa- niliilominus iiiiiiquam feriaii a susceptis lahoribus
ritcr eldoctissinios Patrtim iiicredibileinvohiptaiem, visus, qiianquam arma Henrici IV Germaniam per-
imo sanguinem aliqucm sticcumque pietatis ex poesi vagareiilur, qui pomilicis diris defixus ordinis
bausisse, colorein vcrborum interim niloremqiie ecciesiastici flagrabat odio gravi, nec esse uspiain
jiiinime oninium respuisse. Profanam riegusiabant liitum tuai religioni, uim Musis domiciiium : seil
qtiidem, sacram ohseivabant, cujns delectaiionc Rtiperlo, cui divitiiius miinus scribcndi iiijiiuctuui
aniinos explebant. Ea tempestate pnesis quasi fax erat, (|uein tolies Spititus Domini sua aspiratione
pietaii.i inflamnialse freqnenlabalur, dum vcrbis ot dignabalur, benigne fieri voluit Deus, cttm ca:teris
significanlibiis et arte figuraia ad pietatem compo- {; non iisquequaque hene essel. Ecquis auleiii nescit
sitis hymiii ecclesiastici lempla coinplebant. Neque in Doniiiii voiunlale henevolentiaque posilum esse,
inani tantuiii sono inelnim adhibilum ferire puleiur qtta vitsequave forlunte condiliotie queinqueveiil uli,
aures, citin suavilate composilionis pertniiisse, et cum buic liQiiminqiiain in lempeslate et caligine sive
aiiinio jticundilalein ingcneranl, Dapovyapv.«x'ilvnov, beilorum, sive aliarnm calamiiatum, Aicedonia spi-
inqtiii Gisecus Theologus, TW?^yjis xKTewTw/aa ul renl, illi lenipesias ipsa in caput inque foiiunas
TWVvp.'juv xupnyopiot.iy^apiiovrai. Riiperlus juxla oniiies niagna cum clade irruat. Erant pieriqite ec-
pnlcbre lib. v in lib. Keg^, c. xxm : < Musica, dicit, clesiaslici ii! icuiporis in eadein fere causa, sed noti
intus vi qtiadam et poleulia naturali spiriluni homi- in eadcin forluua. Siquulenipiobabile eslut cousiliis
lits movei, el cnm decenter convenit, cum verbo vel ei senlentia, ita castris atque armis discciiisse,
sensu divime laudis concuiit penetralia cordis, ct prsesertim iinperaiore in jttra ecclesiasiica invoianie.
illani, qiiam accepit liomo, resuscitat in eo graliam Cecitlcrat atitcm Ruperlo pcrcommodi quod ah
Spiritus Dei. i Quod optime experiens Psalles, pri- archiepiscopo Frederico Coloniensi aniea proplcr
mus psaltes inclyitis, dicit : i Os menm aperui et egregiain faniam nominis scienlisequeTuiuiim tradu-
atlraxi spiritum.i Ut Auguslinus, referente Rahano, cltts, illitisqtie loci abbas, ut reperio, decimus con-
approbat consiieludiiiem canendi in Ecclesia, ut per slitulus eral, ubi non soliim ipse in rciurn omniiim
obleciamenia aurium infirmior animus ad afferitun peiiurbationc, Iranquilliiale litterarii, dulcisque per-
jjielatis exsurgat. Noruul id ita esse,qui atircs alqtte frucbattir olii, vcrum etiani aliis qnibusdani impera-
]udicium ad htijusce exercitalionis genus non ineru- toris arnia passim circumsonaulia exsiinescentibtis,
ditum afferre possuni.Co2teri,iit absunl a cognilione r, bospiliiini lecttimque prapbebal. Nunquam 110:1
poesis, ita longins a spirilu isto : vel uinis Beda yt3.o7rovos- ille in agitaiionc mentis couqiiiescebal,
consultiis plenam fidem meis verbis aslruel, qui non sempei'egi:battempore,dtimqueiiiiic abbaiiseprsefuit
saidiabiiil versiis optimos fecisse, el lihros insuper (proefuit atitem annos pcnnultos) cogilando aliquid
riobis de re metrica relinqueret utiles. In hanc clas- consequebaitii', quod cruditi hotninis esi propvium,
sem advocandi erunt Prudenlius, Ambrosius, Pro- translaia rei familiuris piocuraiione-in personas ido-
sper, Paiilinus, Seduliiis, Arator, Beda, cselerique neas, siquidein non perimle curis exlernis impedilus
viri quavis iaude supeiiores, quorum cogitalioues in animus quiclem hospiii spiiitui sedem exliihel seu
hoc genere laboris pie casteqtie versatse fructus conservat, atque iranqiiillus sibique lolus constans.
ampijsskuqs liaclenus in Christianam socieiatem Narral ipse proposila deliberatione conslitiiisse sc
intulere. De recentioiibus niliil dicam, cum inter iics domeslicte adininis.irationis.soliicitiidinem deponere,
qui pirem vennstatem cumsimplicilate atquepieiale partini impoiiuiiitaie quorumdani incolarum, qui
expresserini, iton desideiemus. Nihil dtilcitis, nihil adversum euni lite judicinque contendebaiil, partim
poientius sacra poesi, quam optimus quisque pro eo taedio eorum, qui jtixla monasteriuiii secus fluniinis
ac debel semper maximi facit. Rheni ripaiucsecis in specnbusel subterraneis angulis
Seqniltii'virilis aetas, quoeeum graviorum rertim hahilabaiil, ;qiii parum integrse iidei aique fauise
admoniiii. Relictis ergo sludiis arlitim poeticesqtie babebanlur, eo quod conductis in turribtis solitudi-
quasi explicatis ingenii nervis, meniis aciem ad nemoiiumque et lillerarum suarum et toiius mona-
traclationein rerum amplissimarum, el inlimis pbi- steiiiinlcrpellabant. Constat vero solitudinem dtilee
losophise cceleslis abditis erutarum sustulii, pru^ j. ei graiuin esse piis aniuiis perfugium, extra quod
denler odorans delibansque luiniiia florum, quae baud oninino satis Iranquille sancieque viviiur. Dc
suavissime fragrant eniicantque in palenti sacro- his omnibus p.rolixa narralione res tola doloris sui,
sancto liieologioecampo, oculisque non corportim, quem ex faiaii incendio gravissimum hatisit, deindc
sed aiiimoiiun felicissime blar.-diunliir, solilus ma- etiam ex inolestiis quas ilii vicini parum inlegii
xinte malutinis vigiliis precibtisqtic operam dare, facessehanl, suis scriptis explicata est. ^dilicavii
quibus supcrfiisa luminis desuper clariiale lotus Deo Rupertus,ne prorsus ejtismodi rerum memoria caic-
affixus, loliisque notinunquam splendidtts fuit. Cum ret, ad portain Divitensis castii sacellum divo Lau-
ct ipse adjuialus a Cunone. abbate Sigebergense, rentio sacrum, cujus feslum plane omnino gloriosum
quem ut parenlem reverebatur, omnique proseque- Itabebat; insuper et chorum sacrse oedis fornicibus
Iiattir verieratiorie, scribit sibi Spiiiiuni sancium de eiecium mirabili decore perfecttim reliquit, Nec fiiii
nocle, iil globuiri igiiiium iilapsum, toliimque peclus a caiuiniiiaioribus. liber, quorum insiiiiis scepe appe-
mira suavitaie circutniisse, homineinque toium 'sibi lilus esi,.quos: tameu, niagniiudiiie animi fregit,
possedisse. ltide in explicatione hagiograpiiiae sa- attxilio Spiiitus sancti repressii, solans erigensque
pientioe Deij ut face proeiiiteiiie adinirabili cum aiiimuin spe poslerilatis seqpioris, quando delracla
facultate et uiiliiate versatus esl. Ctijus tantus in personaa dignilale, sive conditione non quis, sed
sacra leclione.fuisse dicilur ardor, ut ne quietem quid quisque dixerit scripseritque, severe ceusebi-
quidetnvivumcorpus satiscapere possil, labia etiam, lur. Etenim non iguorabat moriem omnibus iioris
ut sludia diurna de nocte a labore quiescentibus onini impendere hominum generi, et de vivorum
occursant subinde, niovere viiieretur. Quoties ma- scriplis vivos judicare, el singula quandoque, juxt^
21 PROLEGOMENA. — RUPERTI ENCOMIA. -22
ieqnos atqueiniquosponderare, fore tamen judicium A mitm habebant, omnibiis et dicUs et scriplis ejus
aliquando reclius, cuin utrisqtie niorttiis nepoium mirifice capicbantnr, alque ad snsceptam sludiorum
selas successerit, piimisqne cadentibus foliis, virens "piissimormn rationem exbortahantiir. Iuter hos erat
silva sticcrevevit, ut B. Hieronyniiis loquitur : De Fredericus archiepiscopus Coloniensis, qui eum
quibns ipse cap.. 7 el 26 snper Matthsenni plene clientuni mimcro asciverat, et Ctirio abbas postea
clareque. Oblreclatores sui, u.eyaitoiovvxesv.ui«.ronois Ralisponensis episcoptis, ctijus et tulelse, Berer.gero
yO.cwTot,de magistrortim suoruin prsesianlia magni- superstile, commendalnm fuisse reperio! Et crat
fice gloriahantur : Ruperli magislros conlra super- utique colendus et deosctilandtis, quem Spiriiits
cilio prse se conlemnebanl ingenti, ut qui nec sanctus illustralione lam familiari dignabalnr. Niin-
Scripiuranun socrarum liberaliumque arlittm scien- quaiti fere magnis ingeniis suadefucrunt patrocinia,
lia prsediti essent, nec sliqua nominis clarerent quibtis posl lioininesnalos.etiam magnam invidiam
gloria, tacite Rupertiim cujusdam seti iiiscitise, seu incubuisse videnuis. Stippudet nostrorum temporum,
antbilionis suggillanles, qni nulla celebrium gymna- qiiibus nihil islis feris el monstris ad maledicen-
siorum usus insiilutione essct, sei jam liuie a dum prope naiis frequcnlitts est.
parvttio moiiasticoe discipiinoe vinculis alligalus, haucl Gwdimur el lolidem plagis consumimus lioslem.
ila niagnum ingenii doetiinaeque culiiiin capere (Hoii., Epist.)
potuisset, cum ipse suoruin laborum testem inciialo-
remque, proeter non inerudiios magislros, Spiriltim Iia fit «l dtim alii aiiorum sese saturant odiis, alii
sanctitm haberet, senlirelqtie.cujus prsesentia gralia: vicissim cripiant aiiis voluplalis litteraria; boniini,
vel in uno momenlo admirabiles, planeque divinas " quod iiiTusculanis sttis Qusestionibus princeps oralor
aspirare possil lum ingenii lum doctrinoe dotes. Lalinorum dulcissiniiim, niinc sinnmuni vocat. Seci
Claniitahant insuper iioerelicuii) esse, quippe qui a solatio cst qtioti invidia fera el effera, pudore nalu-
scitis calholicse Ecclesioa alicnbi descisceret, quodque rali mota, mortuis plcruinque parcit. Pulchri sunt
ScripUiram sanctam ad sutim sensmn deiorqueret versus Callimachi :
perverlerelque.. Deinde bonorum librorum omnia Aefvotya.p avSpt TTKVTE? zay.\iv ei-Ahi
pienaesse, nec opus csse nqvis libris. At ilie stirdis ZwvTt ySoviitrat,XKSKVOWVTK 6"oo"XEV a.hiaa.t.
auribus voces ulique coiitemnendas prseteriit (2), con - Novii liienam turpern ferain esse, qnoe in defossa
scientiam nullis ejus.ce suspieionis maculis coiitami- humi cadavera sxvitiam siiain exercel. Vivit ergo
natain sentiens, qui cseleris id selalis boereticis, et Ruperlus, cujus libri in inanibus hominum stint.
in primisColitianis,quiDeiim auctorem niaii perinde Vivil, inquam, posleritatis judicio clarus, termina-
ac liohi esse vulgabani, audacter obsistebat, doce- tiinis lamles suas orbis lerne finibiis, dum quideni
batque janiolim opinionem laiem lempore Augustini Ecclesia s.tabil catholica, cujus noinen exsiiggesti-
damnatam fuisse.conscriplis in hoc libellis n«vo7r)iiav bus, ex gymnasiis, ex omni denique piorum concilio
argumenlorum firmissimorum continenlihus. Memi- Iibentei' excipiinus : qui solus splendidissime nmnitim
nit liber De incendio, et prsefalio libri De processione iiobilitavit Agrippinensis Ecclesioe ditionem, in cnjtin
Spirkus sancti. Adversariis respondet fere idem quod scriptis nihil nisi grave, sanclum et solidum exstat •
Hierbnymus sua aetale deiractoribus respondit, vide- qui adminicnlo divinse graliie inulla scitu cognilio
iicct lihrortim qttidem abunde esse ab erudilis viris neque digua per se invesligavit prodidilque : qtii <;i-
scriploruin, quse in usuin Ecclesise singulari cesse- Q liculos fidei Christianse sincere arguteque traclal;
rinl einolumento cedantque, sed sua enjusque dona, qtti ca:remoiiias ecclesiasticas objecta veriialis Ittce,
sive illasinlsapieiilioc, sive scienlise, sive in generi- detracloquo quasi integiimetiio, nuda, plana et ve-
bus liiigiiarum, sive in inierpreiaiione serinouuin imsla cxplicationc proponil insignes. Breviter, qui
sila, secundum Apostoli prseceptum, magno sttidio omnes numeros perfecli theologi absolvit, quiqne vei
profereuda esse cotiiniunicandave; cessasse quidem soltis iit oplatissiinus Neptunus cxauditus, lempe-
Veteris Testamenti oidationem in opcre sancluarii states opiuionum in religione Cbrisiiana excilalas
coelestis, sed cessare ab exercilio graliarum sive componere possit. De profaiiis litteiis, qtiarum sci-
charisniaiuii!, quoe. Spirilus sanctus, prout vult, sin- mus euin perstudiosum fuisse adolescentem, dicen
gulis distribuit, nequaquam pielatis esse. Hocc ad exlra necessitatem est : ctim ipse earum frucium
Rcinanum ponlilicem scribit in epistola quoe operi libro de scienlia, nuiic artes, dontim preiiostini Dei,
De glorificaiioneTrinitaiisetprocessioneSpiritussancli Diinc theologise ininistras seu ancillas vocat : caete-
pncfixa est. Confilelur ipse noimullis in locis calum- raque studia in adininiculum verbi coeleslis expo-
niatorum ferocia grassante in animo sibi fuisse nendi sobrie cauleque adliibita, mirifice prodesse
prorsus deinceps scribendis libris supersedere, oblir- doceat.
maioque animo linguis quorunidam non lam elo- Superestntinc uialiqiiidde exlremft setate snbjicia-
quentise quam maledicentias siudiosorum cedere, sed mus, eodemque orationis ambilu morbi genus, quo
illi animus usque eo inquies fuil, dum cogilationes exsliucius esl lantus vir, complectamur. Et atligit
ad intermissa referrei siudia. Contigit enim quodam .ille qiiidem juslam setateni viise liumanoe, quippe qui
tempore cessanlis Vulium varios subire colores, j) summa scnectute defectis. viribus obieril, defuncius
sedenlemqueacmulla tacilesollicileque ruminantem ctiris imtltiplicibus, laboribus diuniis, alque liociur-
totis arlubus, ut discipulum sub imniinente virga nis. Ctimqiie suaevilseacium terminalurus videretur,
niagislri, conlreniiscere (5). laque divino tniui, sed exlremo anno (cognoverat eniin antea Ntiniinis prse-
mirabiliter lerribili perculsus cumrelictis scripiis in diciioue se adliue octo annos superfuiiirum, cujus-
gratiam rediit, repetens niemoria miiims sciibendi rnodi pnedictionem Cassio Narniensi episcopo, ut est
-sibi ccelilus impositum, el.doctrinse saiuiaris bonurii apud Gregoriutn papain in Dialogis iib. iv, cap. 561,
iion publicatum intra aniinoe recessus, lauquam accidiss.e reeordabatur), ccapit nienioriam anteactae
ignem ossibus (quod propheta Jeremias testalur) .yiloe conteiilius recolere, Iacrymis se freqtienlioribtis
incliisum, niininiecoiilineii posse. Cum nec ignorabat dare, erraiorum condonationeni atque deliclorutn
priESenlem Spirilus sancli graliam, qtitc per serisi^ superioris selatis sibi gratiam (ieri a Doniino depo-
bilem iiifusionem sesequandoque pecloribus. nostris scens, nihil denique noji omnium rerum agere, qtta:
' insinuat, docloruin ciiam clarissimorum inslilutioni ad abstergcndas. aninioe sordes facere videbanlur.
jure suiuino prseferendam essc. Iiiterim non deerant Auxit sane el suspicionem adveniaiitis mortis, auxit
illi (quod numinis Providentioe acceplum ferendum simul et pcenitentise curam. Nee evenlus lianc ex-
est) lanqnain propugnacula potenles homines (4), spectalionem fefellit, siquidem hieme proecipite in
quorum auctoritate muniebanlur qtii eum clarissi- febrem acutissiinam iiicidit senex optimus, quse re-
(2) Vide praefalionem super Joanneni. (&) Vide praefationem Ruperli in xn prophelas
(3) Vide De incendio. minores, el stiper Matth,
«J.- RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 24
'Hquias virittm paulatim exhausit, ila utquidquid vel A (quod ingeniorum lanltim cst) ad sc Kinandum co-
(liiiiurnitas laborum, vel siimmae seneclutis imbecil- leiidumquc provocat: alios denique alise causoeconi-
liias reliquttm feceral, morbivis, suo pene jure sibi movciil : nonnullos metus, noniiullos studium am-
viridicaret absumerelque. Itaque piissimc quielissi- bilionis, ocnmlatio qttoque nniltum addit plerisquc
meqiie diem suiim ohiit, comparala immoitali pie- vigoris ardorisquc. Al decus nobilissiiuiiin cssc rio-
'latis.ac omnis laudahilis vittutis clarilale, respira- clrinam cum pictate copulalain lam omniitm gcntium
ttirus deinceps a laboribtts, quibus nunquam vacavit, esl cclcbratuni, quam nulli non vel creditum
linguis
etiniqne suo amantissimo, quem el vivus el moriens vel aniniadverstnn. In Rupcrlo aulem siimnuc liahc-
anhelavit, quem sua scriplasuavissiinespirant, sem- mus cl doctriiisc et piciatis cxcmplar, cnjus quon-
piierno aevo fruiturus, cujus ncc nicinoriam ulla dam vila cnm doctrina consonans, laudabiliuin nio-
imqiiam posieritas ui optime de honiinum sociclalc rtim vivum simulacrum fuit. Ad id respicite idenii-
intermori palietur. dem ui pictores ad imagincm, quani arihihilo pcni-
Audivistis brevihus, candidissimi audilorcs, vilam cillo cilingere studcnt, suhinde respiciiinl : htinc
D. Riiperii abbatis quondam Tuiliensis, quairi pro imilari, iuiiic cxprimcre contcndilc, nicniorcs Apo-
virili aetale quisquis imilari studeat, ttl in liltcris stoli Tinioihcinn sniim exliortanlis ad doclrinse
pietatisque (quoe aptissima sunl arina Christiani |lio- pietalisquc ainoreni, bis vcrbis : « Allende tihi, el
injiiis) cultu auctior, Pructus maluriiatis cdere possit lectioni. > Et ilcruin : « Exerce tcipsum ao picialcm.
ejusmodi, qui nec vivum, nec niorluum descrunl Nam corporalis excrcitaiio ad niodicum utilis csl;
unquam. Alios domesiica stimulanl exeinpla, quoe pietas aiiiem ad omnia utilis est, habcns promissio-
libenter virtutibus, quamlibet paribiis, cxtcrnorum g ncm vilie prscsenlis ct futursc. i Dixi.
solemus anteferre; alios nativus spleiidor honcsli

APOLOGIA PRO R. D. D. RUPERTO

ABBATE TUITIENSI
In qua de eucharistica veritate eum catholice sensisse et scripsisse aemonslrat
vindex

FRB GABRIEL GERBERON

ASCETA EENEDICTINUS IN CONGREGATIONE SANCTI MAURI.

Mendaces*ostenditqui maculaverunl illum
(Sap.x.)

PROLOOUIUM

Scriplorum sors illa]est eensurm tegentium subjici, C
quorum quamplurimi ex affecln judicanles vim auclo-
ribus inferunl, ut illorum verba in suos sensus per-
trahanl; plures legunl ut dentc invido proscindant;
alii nequidem inlelligere sufficienles qum perlegunt,
non lamen sine censura dimillunl auclorem.
Sors illa sane dura esl; sed durior hmc quce doclo-
rem calholicum smpius traducit, ut qui nihil nisi
catholicum sapit, hmrelicus audiat; et qui verilati.
semper sluduit, erroris doclor habealur.
Durissima hmc sors qua quis vel invilus ad parles
hmrelicorum dislrahitur, ut hmrelicis favisse credalur,
aut in eorum iisse sentenlias; et quasi a suis defecis-
set, transiisselque ad alienos, a suis deserilur, ut nec
apud fralres palronum inveniat aut vindicem
Ilme sors durissima Ruperli esl, qui nec dum viverel D
invidiam fugere poluit; qum quod laudem habet,acrius
insequilur; multas ipse in epistola ad Cunonem abba-
tem S. Michaeiis Syngebergensis conqueritur, sui esse
twminis invidos qui non solum diclis, ul ait, sed et factis
.<«eis fremuissenl; nisi omni alio prmsidio deficiente,
Chrislus ipsi adfuisset, et per Berengarium abbatem
Sancti Laurenlii in publico monle Leodii ipsum Cuno-
nis abbalis commisissel fidei, lanquam pupitlum tulori.
Pleriqne enim, ul ipse ad eumdem jam episcopum
in prologo ad librum De gloria Filii hominis scribil,
ipsius opera sic legebant, nl ei insidiarenlur.
Quce landem Ruperlo el a docloribus el ab indoclis
exprobrata fuerint, nosse vis? exipso disce, qui ut se
suaque scripla ab istorum vindicarel calumniis, eorum
mendacia el hmreses redarguens scripsit Apologeticum,
qui liber primus est ex qualuor quos in aliquot liegulm
S. Benedicti capita composuil. Islo enim iu libro qni
fuerinl adversarii, el quas ei slruxerunl insidias, sic
exponit:
« Florianr, a Florino nominali, dixerunt Deum
< creasse mala, el ipsa qum viriuli sunt conlraria.
« Magislri autem magni ac prmceplores nominali,
< prmciara lotius Francim lumina, quoruni ad audi-
« lum ex cunclis fere provinciis examina discipulorum
« feslinabant, senlenliam illani de voluntale Dei emi-
i sisse, alque conslanter defendere ferebanlur; et id-
t circo quidquid dixerim ego, non solum non audie-
« batur, verum eliam lanquam slullum conlemnebatur.
23 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. 2«
« fla eranl adversarii vel esse videbanlur sibi auclori- A «.modo.summus^efvivificalor Spiritus intraulcrum
t tate illorum freli, ul pulabant, irrefratjabili, ac si « Malris animattir, quomodo is qtii initium non ha-
« antjelus de ccelo loculus fuissel eis. El quiclem sa- « bet, et exstitit, et concipitur? Sed quid a faeie Verbi
« pientiores ulcunque lolerabiles in dicendo fuerint, « liujus ilte parturivit ? Quomodo paupcem oslendisse
« sed de indocio scholarum popello favenle adversa- « credidit ? quomodo subvertere voluil'? Librum pro-
« riis veluti clericis conlramonachum, veluli magislris < clamavil hmrelicum, flammis exurendum; el lioc in
t conlra indoctum, quid dicam? in eorum canlicum « medio imperilorum, qui sequebanlur et audiebant
t versus sum, el faclus sum eis in proverbium. Ego < illum; el ut solent hujusmodi homines, in divinis,ac
t nutem omne canticum eorum omnemque despectum t profanis rebus, majorem pene quam lillerali osten-
« dura (ronle conlemnens, fui in Francia solus vili < dere animum, libro nimium infensi, eum et rapere
t asellb residens, uno tanlum puero comilalus, ad t feslinabanl ad comburendum. i
t confticlum conlra talesquibusadesse os etingeninm, Ad hmc quis non exdamaverit, 0 cmca invidia, o
« el magnam tam officii quam magislerii dignitalem invida cmcilas, qum non Rupertum, sed in Ruperto
t noveram, nec defuturum, quod et factum est, ut Gregorium Magnum proclamat hmrelicum, qum verba
< magislrorum pariter el discipulorum cmlus non par- hcec reputans ipsius, cum lamen Gregorii sinl, ut
« vus couveniret exercitus ad me audiendum, ad me B hmretica damnat! Qui Verbum Spiritum summum et
t conviiicendum. lliud autem mirum videlur, quod vivificalorem animari scribit, et slupet, quid qumso,
« me ingredienle civilalem, jam dictorum aller el limreticum aul scribit aut docet? Qui Verbum adorat
« prmcipuus magislrorum ullimum traliens spirilum, lanquam Spirilum summum, quid senlit nisi catholi-
t stalim post ingressum meum vitam finivil; allei* cum ? Sed vero qui legens Verbum Spirilum summum
« qnocum acerbum habui confliclum, nescio an inte- et vivificatorem animari, et dicit scriplum se legisse
« grum annum supervixerit. Ex tunc cessavil illius lerliam 'summm Trinitalis personam incamari, quid
t disceptationis virus; sed illi, contra quos primum nisi calumniam dixil, et suam vel insciliam prodidit
t certamen liabui, diu prislinum quod in me conce- vel invidiam ?
« peranl, lenuerunt odium, ul veraciler dicere possini, . Alterum, quo tanquam hmretica labe Rupertum in-
t odcranl eum, nec polerant ei quidquam pacifice ficere voluerunt, illud est, quod dixeril de lenebris
« loqui, i eic. crealos esse angelos; quod tamen Ruperlus ut cano-
hta Ruperti satis sint, ut quos in prioribus sludiis nicis Scripluris, et sancli Auguslini libro secundo
susliniieril adversarios noverint si.iguli. Quam mala (De civitale) consonum inlrepidusdefendit. Tertio Ru-
aulcm fide, quanta vel invidia, vel inscilia, Ruperti pertum carpere audaciori prmsumpserunt animo, quod
adliuc viventis scripta evolvenles in sensus alienos de- novo, ut ipsis videbalur, sensu scripserit Christum in
torserinl, et non inlellecla damnaverint, ex tribus Corna corpus suum non porrexisse Judm, qui anle
accipe, qum in Ruperli doctrina urguere multa sui hujusce sacramenli consecralionem exieral. El quidem
scnsus lemerilale ausi sunl. Clirislum Judm prodilori corpus suum dedisse, eis ex
Primum Ruperlus in suo Apologetico sic profert: beali Auguslini auctoritale in promptu erat asserere.
« Vnus vir bonm conscientia', sed 'novm conversionis, Cujus argumenli necessitas Rupertum adegit ut di-
t magni nominis, sed dubim opinionis; jam prmlalvs ceret non esse per omnia Auguslino confiteridum sicut
t el praidicalor, sed fere nunquam subditus, sive au- libris canonicis, ila ut, ubi sancli doclores, qui uli-
« dilor, familiariler a me, quasi pro sludio legendi, que in fide concordes sunt, in aliqua senlenlia discre-
t prmslari sibi rogavit aliquid de vieis opuscitlis, et pant, non liceat illi tanquam magislro aurem prmbere
t prmstiti illi opusculum (De divinis offciis). Accepit, consentienlem, cujus cognoveril senlenliam magis
« abiil, legil quanlum et quandiu voluit, et post niulles Scriplurm canonicm testimonio roboratam. Atque illi,
t dies librum remisit, nihil dicens aut rogans boni sive ut habel circa finem Apologelici sui, ipsum ex hoc
s mali. Cum ecce post dies complures audio, el a diffamare cceperunt tanquam hmrelicum. At quem
« multis mihi nunliatur, el ab exleris quoque civitali- jj sancti Auguslini judicium compressisse ,videbalur,
« bus fratres erudili milluntur ad me interrogandum, " erexit sancli Hilarii aucloritas, cujus esl illa Ruperlt
« ulrum verum esset, «n non, quod cle tne fama longe sententia; quamvis dum ista scriberet, se cum sancto
« laleque dhperserat, scilicet me dixisse, me scripsisse Hilario in his sentire nescirel.
t Spirilum sanclum de Maria Virgine esse incama- Ex tribus his satis superque, ut arbilror, habes
t lum. Exhorrui, faleor, tantumque conscienlim mu- demonslralum quanla invidia infensi Ruperlo quid-
t nitus chjpeofqumrebam diligenier quisnam liujusce quid ipsis non saperet, in scriptis ipsius lemere dam-
t rumoris exisleret auclor. Quid mulla? diu qumsi' narunt, adeo ut sensum illius, vel elidm apertum, et
t lum, tandemque per quosdam consorles noslros mil\ aperte catliolicum traducere, el hwreticum judicare
« coinperlum est auelorem criminis, imo falsm crimi- non dubilarint.
« nationis hujus^iltum esse quem dixi, et ex leclione Hmc Rupertus suslinuit, nec lamen his cessil. Du-
i libri quem commodaveram illi, male occupatum riora vero post mortem patitur, dum ab hmreiicis
t fuisse islud de verbis hu]u.smodi in officio qnartm Sacramentariis in eorum parles violenter dislractus,
t Dominicm adventus Domini : « Invesligare enim non solum a suis non vindicatur, sed quasi hmrelicai
« quis potest quomodo corporalur Yerbum, quo- par.tes tenuisset, damnalur iniquins.
 '
27 RUPERTUS ABBAS TUITIErJSiS. 28
Al ego infirixus licel ommum, ubi doctrina magi- A el Ctjrilli Alexandrini fides cum Eutychianrs dogma-
strum, professione Palrem, durissima hcec injusle libus damnala fuisset, nisi ipsttm asseruissent qui
ferentem et iiiullum sensi, quidquid in me virium est, Nestorii commenla damnarunt ? Nonne et ipse Augu-
in ipsius defensionem dmnium iuslissimam exerere slinus prmdestinalianam hmresim condere, et Christi
firmus slalui gratiam slaluendo hominum avertere libertalem, a
Nec Deus huic causm deerit, ad quam suscipiendani viris alioquin piis et eruditis ferebalur, ni Prospcr
dai slimulos charilas, dd quam defendendam arma huic sancio doclori a Semipelagianis objecta dissol-
dat verilas, et justitia spondei prmsidiutit. Deo ergo visset, ipse sui magistri palroms? Adeo veritas, non
danle animos, qui charitas esl; favenle Chrislo, qui secus ac virlus, sicut sine adversario aut talel aul
esl veriias; et ipso prmside qui juslitia est, Rupertum marcescil, sic sine palrono deficit, qui smpius et ipse
multce doclrinm, altm humililalis summmque pielalis atlerius indigel palrocinio, »( qui pro verilate sletit,
tnagislrum, Germanim decus, ordinis Reitediclini non conlra verilatem pugnasse credatur.
gloriam, et prtv Cmteris verilalis eucharisticm patro- Sprela igilur isia minus vero studenlium exposlu-
rinm ab iis erroribus, quos adversus euckaristiam
latione, eo verilatis sludio, ea officii ratione, el ea
VViclefistis, Lulheranis et Calvinislis prmcinisse a -, mquitatis lege, qua Prosper Auguslinum, pturimi Cy-
nonnullis dicilur, pro viribus conabor asserere. rillum, Basitius Gregorium, Allianadus Dionysium,
Equidem scio quamplurimos, qui errores defendi terlullianus, Minulius el Justinus mores fidelium
pulanl dum eos quibus imponnnlur audiunt vindicari, vindicarunl, ego Ruperti Tuiliensis abbaiis fidem de
geifus lioc disserlationis iniquiori animo ferre, quasi corpore el sanguine Chrisli in allaris sacramenlo, cu-,
non tam in scriploris quam in erroris cedat patroci-
jus acerrimus propugnalor exslitit, defensurus accedo.
hium. El ne temere et siiie ordine procedam, in prima parle
Verum quarri injusla sit isla expostulatio judicet proferam opetti qum a Rupetto composila sunt, quo
quisquis noii sero sapiens mature novit catholici ali- spirilu Rupertus ea conscripsil, el quo Scripluram
eujus scriptoris ab errore vindicias summam csse sacram inlerpretalus esl. In altera parle exponam
erroris exsecralionem; et proinde errorem non asseri, qualuor qui ipsi ascribunlur errores; figurativm sci-
ied maxime damnari, duin scripior cathoiicus ab licet dunlaxal prmsentim corporis et sanguinis Christi
errore vindicandus siiscipilur. in sacramenlo, quam Wiclefislm docuerunl: mandu-
Sed et qui prudens intelligit eum de calumnia le- cationis per fidein, quam in atiquo sensu docent Cul-
neri, qiii dum audit crimen inferri glorim fratris, vinislm; imparialionis, quam tenent Lutlierani, ei
qucm Dovttinsoniem, ignavus silet, is iniqnam prorsus p itnionh hijposlaiicm panis el vini cutn Verbo, cui vix
repulabil istam, zelum forle, sed non scienliam lia- uilus suffragalns est. Dehinc Rupertum a primo ex
benlis, expostuialionem : el qui humanioris esse officii illis erroribus vindicabo,lum a secundo errore asserum;
didicit injuriam ab allero propulsare , inofficiosam a leriio defendam; poslremo a quarlo Ruper-
poslea
otnnino hujusmodi ducet obmurmuranlium querelam. lum
prorsas alienum demonslrabo.
Ipsam non solum mquitalem Imdit, et offendit offi- Si cui autem hisioricm tjuam dogmalicm concerla-
ciuut, sed et verkatem premit, suos ei paironos prori-
vel scindit calholieos iiones minus placenl, et ei gravis aul minus oppor-
piens; saltem fidei unitatem, videtur inducta Ruperti Operum crisis, quam
Patres ab Ecclesim sensu elproinde sinu divelli nori luna
iamen ex celebri inler ipsos theologos contentione de
prohibens.
• Nonne purior Christianorum inrioeenlia sorduissel, \auciore librorum De divinis officiis, quorummaxiiue
lestimonio causa Ruperti agitur,hic duximus prwmii-
infidelitim labefaclata dicteriis, rii Justini, Minulii,
TerluUiani el aliorutn Apoldgelicis vindicaia fuissel? tendam, eam faciiis dimittat.
Nonne Dionysius Alexandrinus pro fide catholica ad- Leclorem hic etiam tnonilum velim me non mea,
versus Sabellianorum hmreses pugnans in parles Arii sed ordinis lolius vel magis Ecclesim voce Ruperlum
tralicbaiiir, nisi Athanasius sedem ipsius el ftdem liltdo sanclilatisinsignilum nonnunquam eo inopere
tenens ipsum a fide calholica.nusquam devium slre- ** pronundare, quippe quem sanclitatis merilo miratur
nuus defendisset? Nonne et Gregorius Thaumalurgus lorumque virtule lulgenlem in sanclorum calatogis
Arianm perfidim famam liabuisset, ni Rasilius suis auelores 'probati scribunt (S). llaque absil a nomine
pro eo vindiciis fatsumistud nonien delevisset? Norine invidia.

r5 (5) .Mplaiins in Catal. SS. Belgii, el Surius die gitur : Eodem die nalalis S. Ruperti abbalis Tui.,
Marlii, Mem. Martyr.Beneri. cum Menarri. Observ. etc., ad diem 3 Marlii; et AmaldusWon.1. v Ligni
cari. die 5 Martii. liein Menolog. Bened., uhi sie ie- vitse.
29 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. 50

'SYNOPSIS APOLOGIJ;

PRO RTJPERTO ABBATE TUITIENSI.

Rupertus is seu Roberttts, cujus Apologiam scri- jA sis, Alanus, Vasques et aliqui alii ppus istud adjti-
bo, in ccenobio S. Laurenlii in publico Monle Leodii, dicarunl, ab omni jure dejieio; el uni Ruperlo Tui-
sett, til aliis placel, Leodici, sub Berengario abbale liensi abbati pluiubus litttlis cerium assero.
S. P. N. B. Reguloesese maucipavit. Ibi cum reli- Nec enim cpislolam, i Lego et relego, » elc, ab
giose pieiatis exerciiiis el sacrse doclrinoe sludiis Anselmo scripiam esse probaium ducimus a Joanne
lotuiii sc darel, in abbalem nionaslerii Tuiliensis, Picardo et a Theophilo Raynalrio, sed niagis a Guil-
seu Divitensis ad Rlienum e regione ColonioeAgrip- lelmo S. Theoilorici niissam liabenius;. non ad ali-
pinoeassumptus est. Floruit ad annum rcparala: sar quem ex plniibus Valeramnis quos inriuximns circa
lutis millesiimun cenlcsiinum iricesinium qtiintum, Anselmi et Ruperti tempora, sed ad Rupcrtum San-
quo piemis merilis seternos bealoe viloe fructus ap- cti Laurentii Leodicensis ea setate ccenobitam. Nec
preiiendit. Sancli illius abbalis Apologiam dtias in Joannes Parisiensis orri. Proed, qui.circa annum
parles sic dislribuo. 1304 de modo quo Chrisli corpus csf in sacramento
Pars prima crisim bahet Ruperli Operum. Pars scripsit deiermiiiationeiis, quam de inlegro legi, ul-
allera ipstini ah imputatis erroribus vindical. iam habet Valeramni alictijus meniionem, ut Vas-
ln parte i quos libros, quo ordine ei qua oelale ques finxit; sed duntaxai praedictam epistolam
Rupertus scripseril sludiosis oslendo ; et perfeclum Anselmi nomine sibi proponil.
luctibralionum illius eleitclmm evhibeo. Primam hanc Apologiseparlem claudimus divinis
Ex quo deinde diversi sancli illius doctoris Ope- illuslralionibtis, qtiibus desuper infusain Scriptura?,
rnm a pluribus, et ab ipsomet eriili calalogi emen- sacrse intelligentiam. Rupertus obtinuit. Non quod
dantur: tres virielicel, quos ipse Ruperlus conscri- tameii obtusioris fuisset ingeuii; id enim nuilius
psii;tiniisqnemTiithemiusdedit;uin!squemReynerus fidei comnientuin esse eorum qui minus accurate de
composuii;untis qtiem Sixlits Seneiisis construxit; unus Ruperto scripserunt, indicamus,
quemReliarniiniis adduxit; iiniis quem Genlurialores Alteram Apologise pariem exordior ab errorum
posttertinl, elunusqtiem in editione ullinia Parisiensi enumeratione quos critici ex helerodoxis M. Clau-
Iegimiis:quibus ndjungi possunt a Possevinoin Appa- dius, Alberlimis, etc, el ex Catbolicis Bellarminus,
ralu, a Valerio Amlrea in Bibliolhseca Belgica, a P. Vasquez el alii Ruperto Tuiliensi iniquius affixere :
Labbe in lib. De script. cccies. el ab aliis Rnperti umbraticam scilicel seu figurativam duntaxal cor-
Hbrorum edili census ex accuralissimo, quem ibi poris el sanguinis Christi iu allaris sacraniento jirse-
danms, pariter corrigcndi. senliam. Veram corporis Christi in mensa Dominica
Ibi eliam aliquos venerabilis Ruperti libros in Q niandticationem solummodo per fidem corporis Ghri'
excusis desiderari ltigenms, riempe libellum De di- sti impanalionem, et taudem panis el vini hyposla-
versis Scripturartim sententiis, libellum solulae Ora- iicam cum Verbo Patris unioneni.
lionis, Destatu ccenohii S. Laurenlii in Monle Leodii, His exposilis nostrum Tuitiensem ab omni gene-
etc. Carmen Saphicum de eodem. Viiam S. Augu- ratim contra eucbaristiae veritates errpre liberuiri
slini. Vitam S. Odilse virgiuis. Cantus de SS. Theo- probo; lum ex illustrium scriptorum testinioniis,
baldo marlyre, Goare et Severo coiifessoribus. Ini quibtis Ruperli fidein e' erudilionem, omni rempta
libros Reguni, de rege David. Annuium, seu Dialo- ciijuscunque erroris suspicione, celebrarunt; et prse
.gum Cluisliani el Judsei. Episioiam Medilatus, ex: omnihtis Joannis Coclsei, qui Liuheranorum, impu-
cdilione Coloniensii, in qua Commenloriis iu Joannis> giialor acerrimus,eaRuperti opera hisce lemporibus,
Evangelium prseligilur, aliis edilionibus esse resli- iquibus in eucharistise mysterium vehemenlius inve-
tuendam jbidem monemus. hebantur, non misisset in pubiicum nec laudasset,
Sed et ibi quod niinus vere Bellarminus d.ixerijt t quoeLuiberaiiorum aut Calvinianorumproedocuissenl
Ruperli Opera quadringentis circiter annis sine ho- errores.
' . . ..:;
. nore et luce jacuisse in lenebris oblivionis, el ejuss Tum ex eo quod in Rupertum frementes semuii
errores in causa fuisse cur per id temporis latue-- D qui ejus scripla legebant, ut eutn in sermpne cape-
rint, paucis sed certis demonstro rent, nullius ex istis erroribus eum uspiam insimu-
Post hoec celebreni de auclore librorum De divi- larunt : ea licet tempestate de eucliaristise sacra-
iiis ofSciis conlroversiam agito. Valeramnum, sivit e mento ardenliores et curipsiores moversnlur dispu-
Aitembergenseni sive Numburgensem, cui Walden- tationes; qusti vel 3'evissimam errcric umbram, si
 i ' - ' RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 32
qtisein Ruperti scriptis deprelvetisa fuisset, diligen- A . firmiter constituit ex verbis Cliristi qui signanter
ler excussissent. dicil: « Hoc est corpus meum quod pro vobistradetur.
Postea-explicitiusabunoquequehujusmodierrorum Et tu audes dicere aliud esse quam Christi corpus?
Rupertum vindico. Unde in sequenti disserlatione, Si non est hoc corpus quod pro vobis traditur, Ve-
Rupertumnusquam sensisse aul docuisse in eucharislia rilas mentita est sibi, i
non esse corporis et sanguinis Christi nisi figuram ; lbidem noster Tuitiensis ponit quod homo carnalis
imo hunc errorem impugnasse et realem corporis et elanimalis carnem Chrisli et non
sanguinis Christi exislenliam sub et vini spe- sanguinem percipere
panis
ciebus adversus Berengarianos propugnasse, invi- potesl,eoquod nihildeexleriori panis etvini specie
clissime demonstro. mulelur. Quodjocose infringii a simililudine Mauri
Primo ex ipsis Ruperti openbus, nempe ex libris alicujus qui baplismi virtule de filio diaboli fit Dei
De divinis officiis, in quibus hunc errorem depre- filius, nihil mutata exteriori corporis nigredine. Et
hendere sibi ipsi videntur. Eo enim in opere expo- inter hoecdicit Rupertusquod massa perditorum est
nens illud ferebatur in manibus suis, Rupertus astruit corpus diaboli, et Ecclesia corpus Chrisli; non illud
corporis et sanguinisverilateminaltarissacramento; lamcn quodconficitur in altari.
quod miilla pielaie ibi vocat leslimonium humilitatis Iterum eo loci aposlolicum illud, omnes eamdem
et charitalis. " escam manducant, quo Umbratici suum niti errorem
Ibi etiam a prioris Testamenli figuris tanquam a pulabant, Tuitiensis cxponil sensu a Berengarianis,
signo rei verilalem discernens Tuiliensis expressis- Wiclefislis et Calvinianis penitus diverso; boc cst
sime ponit quod Chrislus in Veteri Teslamento pro- juxla catholicam corporisChrisii in altari verilaiem.
missus et prsesignalus hic prasentialiler exhibeatur Wsdcmibi opponil B. Ambrosium docentem quod
NONIN UMBRA, SEDIN VERITATE, NON1NFIGORA, SEDIN illud, quod conficimus, corpus ex Virgine esi, clc,
RE; ibi et eos objurgat qui adversus corporis et san- quod vera caro est quam accipimus. Opponit et B.
guinis Chrisli in altari veritatem obmurmuranles di- Auguslinum hsec Psalmislse verba, ferebatur vt ma-
cebanl: Quomodo est ? nibus suis, de ipso Christi corpore, quod in ccena
Tbi docel quod Christus eo Testamenlo consignat Chrislus dedit discipulis, inlerpretalum.
suis hseredibus thesaurum corporis et sanguinis Tandemque his ChHsti verbis, Hoc est] corpus
sui, elc. meum, hic esl sanguis meus, Rnpertus nihil adden-
Qtiod sacerdos cum dicit: Pax Domini, etc, ho- dmn, nihil detrahendum judical.
stioe parliculam sacro sanguine demersam immergit. Et licet ea Chrisli verba : Ego sum vitis, per simi-
Quod cruce salulata duo presbyteri deferunl ad al- ,G litudinem dicta intelliganlur, isla lamen : Hoc est
tare corpus Dominicum, corpus Domini. Quod san- corpus meum, hic est sanguis meus, per proprielalem
guis ille quem sumimus, ad Deum de ore nostro cla- S. doctor ostendit esse intelligenda. Et juxla hsec
Biat. Quod per cibum corporis et polum sanguinis sincere et catbolice profiielur quod panis et vinuri,
sui Chrislus procurat vilam et incolumitalem ani- postquaro Paler ea signaverit per manus Ecclesice,
mabus filiorum. Quse profeclo nec Berengariani, nec corpus et sanguis Chrisli sunl.
Wiclefisue, nec Calviniani dicerent. Modum eliam, quo panis corpus Cbristi (it qtiod
Secundo ex aliisRuperti libris catholicam decor-
in cruce pependit, et vinum sanguis ille fil quem
poris et sangninis Christi veritale suh panis et vini Chrislus de latere suo fudit, ex divini Verhi in carne
speciebus, illius fidem vindico.
Ex libro sexlo in caput vi Joannis, ubi Ruperlus mysterio elucidat Ruperlus; et post multa dicit quod
unilas Verbi unum efiicit corpus Chrisli, ut illud
Umbralicorum exponit errorem, quopanem et vinum
Chrisli corpus et sanguinem in allari non magis esse qttod lunc in cruce pependit, el istud quod Ecclesioe
fides ore sacro conficil, unum corpus sit, una, in-
profitebantur quam fuit manna quod comedit populus
Jtidseorum, et aquam quam de pelra educlam n«n quam, caro, et unus sanguis sit.
«Olus populus sed et jumehla bibertnit. j) Illud autem quod ex Augustini sentenliis est, vi-
UbiTuitiensis explicatdllud Apostoli: Omnes eam- delicet quod manducare carnem et bibere Chrisli
ieni escam spiritalem manducaverunt, et omnes eum- sanguinem sit in fidei unilale manere, Rupertus sic
lem potum spiriialem biberunl; et hsec omniain figuris admisit, ut tamen realem corporis illius manduca-
contigisse declarat,'simulque decernit quod figura tionem nullalenus excludi sustineal; imo firmitis as-
nusquam valet, idem quod ipsa res quam figurat, serat quod panis semel consecralus nnnquam postea
sicnl timbra non est idem quod ipsa rei vel corporis Christi caro esse desinit; el quod ut viventibus, a
subsiaiilia. : quibus manducalur, vilain det aelernam, panem in
Uhi illud Augustini dicentis bsec Christi verba: carnem suam transmutat.
Nisi manducavefttis carnem Filii hominis, etc, esse Denique ex adjunctis ab ipsomet Christo dicenle :
ligtiralam loculionem; sic intelligendum Rupertus Hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur; hic est
jstcndit, ut camis et sanguinis Christi veritati in sanguis meus qui pro multis effundelur, eo in libro
eucliaiisliae sacramento nihil omnino delrahatur. indubitanter fatelur non corpus quodlibet, non cor-
Ubi realem hanc et veram corporis et sanguinis pus Chrisli quod est Ecclesia, sed illud corpus Do-
Christi sub exteriori panis et vini specie existentiam mini, quod pro~nobis traijitum est, nos manducare;
33 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. 54
el illum sanguinem qui pro nobis fusus est, nos. A Testamenti ccenam Christus instituissel, non ei cor-
bibere. pus suum, sed inlinctam panis buccellam Chrislus
In subsequenli Hbello eosdem obmurmuranles et porrexit.
dicenles : Si.non (igurale, sed re vera panis iste ; Quod eucharislisc mysterium magna esl fidei ten-
Clirislus est, quotidie Christuspatitur, et lolies mo- tatio.
ritur, quoties panis tsle in commemoralionem fran- Quod ut fidem probaret Deus, exlerior panis et
gilur, Rupertus comprimit exemplo Abrahae immo- virii species remanet.
lanlis lsaac in ariele, dato tamen figurae et verilatis Quod Christus non qualecunque suum, sed suam
discrimine. carnem et suum sanguinem dat.
Porro hoec quae Umbralici objiciebant Apostoli Quod Christus in Ccena panem communem acce-
verba, caro non prodest quidquam, spiritus esl qui vi- pit, sed benedicendo longe in aliud quam fuerat
viftcat, Tuitiensis sic inlerprelatur ut Chrisli caro transmulavit, ut veraciler dicerel: Iloc est corpus
non sola, seu morlua, more carnis brutorum, sed meum, quodpro vobistradelur. Ilem vini subslantiam
cum spiritu suo manducelur, nec exanimem caruem accepit, sed ibidem gratias agendo vel benedicendo
aut sanguinem reputemus in pane aut calice. (idem gratias agere ac benedicere), sicin aliud verlit
Disjectis hisce Umbralicorum olijectis Rupertus B ul diceret Veritas quas non mentitur : Hic est san-
intrepidus ait, quod in altari verum Chrisli corpus guis meus qui pro mullis effundelur.
immolatur, frangitur et manducalur. Et hunc li- Quod denique noslrse saluli suflicit, ad usum no-
brum, quem in eucharislicse veritalis adversus bse- slrum contrnit Christi carnem.et sanguinem in alta-
rclicos defensione susceperat, ista confessione con- ris sacramenlo uon videri oculis carnis, nec seiiliri
cludil: « Quantum poluimus adjuvaiile Deo, verum guslu oris.
ei vivum Agiiuni Dei esse suomel ex balatu, id eslex Ubi et docet quod Christus praeleritis omnibus
ipsiusmel Chrisli verbis, comprobare curavimus. i eleclis remissionem peccatorum et vilam asternam
Ista Ruperti es libris in Joannem poslquam ad- in cruce operatus est; et in allaris sacramenio etiam
duxi, quibus liquido constat quam calholice lenuerit omnibus electis, qui post eamdem passionem ad fi
ipse ct docueril corporis et sanguinis Christi in eu- dem ejus veniunt, remissionem peccalorum et vilam
cbarislise sacramenlo veritalem, protuli ejusdem oelernam conferre non dubium est.
cpistolam quae incipit, Meditalus, el in edilione Colo- Alio autem in capite ejusdem libri Ruperlus expli-
nicnsi Iegitur. cat quid sit sacrainentum et quid res sacramenli, et
In ca Berengarianorum hseresim eam fuisse de- quem intellectum habere debeat baec Augustiui di-
claral quoe in altaris niysterio figuram dunlaxal vel stinctio,
signuir. aul imaginem corporis el sanguinis Chrisli Et ibi rursuin verbis diaboli nequiter sequivocantis,
essc credcret. Declarat quod sua aelale hunc errorem verba Chrisli veraciter protniitenlis objicit.
fere ncmo palam profileri aul defendere auderet. Sredatur ilaque liuic sacramento, utRupertus ait,
Declaral quod universa sciret Ecclesia in hoc sa- inesse quod non videlur, videiicet verilas carnis et
crainenlo verum corpus et verum Christi sanguinem sanguinis valens efficere nos concorporales unigenilo
essc; et quod pro ista verilale libris stiis in Joan- FilioDei
t
nem, quibus bsec epislola prsemitti solet, tolus de- Hanc Ruperli fidem tribus obsignamus miraculis
certaverit. corporis Chrisli, quse ex ipso cnarramus. Et sic ab
In ea expresse docet quod eucharisticum illud sa- Umbralicorum
figuris Ruperti doctrinam defen-
cramenlum tribus modis Chrisli corpus et sanguis dimus.
cst, nomine videlicet, re alque effectu; quarto au- Secundus error, manducalionis nempecorporisChrisli
lem, specie scilicet cxteriori, differt.
Ex lihro De operibus Spiritus sancli eamdem om- per fidetn, a venerabili Ruperto depellitur.
nino dislinclionem atluli, qua falsi convinco com- yy E limine declaramus qui erroris islius nostrum
mentuni M. Ciaudii, ex Ruperlocorporis et sanguinis Tuitiensem arguerint.
Chrisli nomen tanlum et effeclum seu virtulem in Et quadruplicem corporis Christi manducalionem
eucharislise sacraroento a Isanctis Patribus inlelligi, per fidem dislinguimus. Primam et quarlam Eccle-
nulla (ide arguenlis. Prseterea noster Tuitiensis fal- sia probat; secundam et leiiiam damnat, tum in
lacibus diaboli poliicilis, si comederitis, eritis sicul eorum sensu qui dicebant Chrisli corpus non esse in
dii, ea Chrisli promissa : Qui manducat hunc panem, sacramenlo, nisi dum aclu suspicilur; tum eorum,
vivet in wternum. opponit, el cibum illum vocat ci- qui lenebant tolum quidem panem in Chrisli corpus
bimi vilse, cibum et potum veraciler communicandoe prece myslica transmutari; sed ab illius speciebus
diviuitatis, effeclivam carnem el sanguinem Chrisii. recedere, cum ab indignis sacramentum percipitur;
Scribil insuper munus hoc quod offerlur esse sa- lum eorum, qui eam panis partera, quam Deus prse-
crilicium veruni, sanclum el inimaculalum, corpus novit, sacrilegis dislribuendam fore, non converli
viviiicuin, et sanguinem verum fralris cui reconci- in Christi corpus impie docuerunt.
liatus es. Hos errores a venerabili Ruperlo utpropulsemus,
Scribit el quod cum Judas exieril priusquam Novi manifeslum facimus quod sanclus hic doctor vere
 35 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 36
sensit et ccilholice docuit Christi corptts eliam ab A denlibus lerit, et hinc fit retis corporis et sanguinis
indignis manducari. Domini.
In catholicoe islius fidci abbatis Tuiliensis invi- Alierum insuper hujusmodi verboruin Rupcrti
clissimum argumenlum expressissimaadducbcalho intelleclum, nimirum t|uod qui Christi corpus in
lici hujusce scriptoris veiba. sacramenlo non credit, illi profecto non aliud nisi
Ruperluseniui dislinctissimeexpressiw quodnemo panis et vinum esl, in mensa Domini; el non nisi
indigne manducare potesl, sed nemo indigne niari- panem, elvinum ea in fide, seu potius eo in errore,
dttcare debet.; illestimit deallari.
« Quod panis semel consecratus nttnquam postea El siGRtiperttis a manducationis per fidem errore
virlutem sanclificalionis amiltil, aut Christi caro liber exeal.
essedesinil: sed non prodest qtiidquam indigno. Ego vero a.iam Apologiaedissertationem aggredior
« Quod homo cujus fides siue operibus mortua in qua
csl, Spirituin qui vivificat non babcl quo ore pcrci- Ab impanationis errore
pial; sed terra lerrain comedit, hocest Chrisli car- Rtiperlum Tuitiensem vindico; et eum deiuonstro
nem quse de lerra noslra est, sine Divinitatis spiritu sensisse et docuisse veram panis el vini in corpus
vivificante. Ii ei sangninem Cbrisli conversionem, quam modo
B
« Quod Chrisli corptis ab indignis ita suscipilur, transsubsianiialioneni vocamus. Catholicamhane Ru-
.ui tamen non sit obnoxitim secessui, contra sterco- perli doclrinain ex trihus arguo.
lisl.as. 1. Ex explicatissityis Ruperti verbiset senlenliis,
« Quod p.us.iiabet dignus ab indigno, quod liuic quibus eam exprimit.
ad saluteni, illi proficit ad judicium, el illtini propter 2. Ex perfecia Ruperli cum ecclesiasticis scripto-
peccata sua divinse virtutis adeps refugit. i ribtis consonanlia.
Sed et Auguslini discertieniis sacranientum a re 5. Ex geuuiiia, clara et caiholica expositione lo-
sacramenti sententiam Rtipertus sic exponii, ut non corum quse in Ruperlo stibobsctira videntur.
solum a djgnis, sed eiiam ab indignis vera Cbrisli Ad primum ul prOcedam : ipsamet et quidera
caro orequaiiiunivis sacriiego verepercipiatur, juxta expressissinia Tuiliensis abbalis verba, quibus
iilud Apostoli : Reus eril corpotis el sanguinis Do- suam haiic declarat lidem et islam defendit doctri-
mini. nani, ingentie profero.
t Ne.que enim, ut ait Rupertus, inriignitas ejus Tttni exepistola ntincupatoria librorum in Joomiis
dignitalem taiiueconsecralionisevacuare peiuit. Sed Evangelitini, quos adversus Berengaiianos in eiuiia-
quia menle, el fide per dileclionem operanlc (hic G * risticoe veritatis defensionem se scripsisse (cslalnr.
quis non contreiniscai), passioriem Ghrisli KOIIres- Ubi sic halscl: « Credamus fideli Salvatori Deo in
ptcit; idcirco non effeclum conscquitur ejtisdefti eo quod non videmus, scilicet panem el vintirn in
sacramenti. > veram corporis et saiiguinis transiisse subsian-
Ilis Ruperli fide inconcusse stabilila, unum quodl liam. >
a Bellarminoobjiciiiir, solvendo diluimus. Tunt ex ipsomet sexto libro in Joan., ubi ligura-
Nosler Tuitiensis dixit quidem quod « in illum i-n! tioneni rejiciens dicit quod panis in veram corporis
qtto fides non esl, prqeier visibiles species panis etl Ciiristi substantiani divina vitiule convertiltti'. Q:iod
vini nibil de sacrificio pervenil, i ctc. panis isle visibilis et vinum, quamvis nihil sjiccie
Al Rupertum eadem loqui oslendo quoeAuguslinus,, exteriori niuiaium sil, in aliuni transierint et in
ubi ail quod qui discordat a Chrislo, non uianducatt illum cibum potumque conversa sinl, qui angelorurii
carnem ejus nec bibit sanguinem, elsi lanise rei sa- viclusest.
cramenliim ad juiHeium srise perdilionis quotidie> Quod pauis [fil] Chrisli caro illa quse crttci affixa
........ est; et vinum fil illeChrisli sanguis qui pro mullis
accipit.
Adeout manifestus Augustini el Ruperli sensus;. ~ j effnsus esl. Quod panein lerrenum in carnem suam
sit quod ille qui discordat a Christo, seu in qno> Verbitm iransmutat.
fides noii e.st, nullum :carnis Chrisli fruclum perci- Tum ex Ruperti Commeniariis in Exodum ubi
piat, seu ex Chrisli carne non reficiaiur. pluribus in locis ilerum docel panem et vinuin fieri,
Et quidem eo loci sa.nclus doctor Tttiiiensis niulta1 exteriori specie non mulata, tranferri in veram cor-
fid.eipietate docet, quod. fidem non habenti qtiae perr poris et sanguinis Christi substantiam.
dilectipnem operatur, Clnisli corpus in sacramentoj Et laiKlem ibi docel quod subsianiiarum ac spe-
neque sanctificaiio, nec veriias, nec pax est, sedi cierum crealor Deris non superfieieteniis inducit,
inors, p.erditio, damnalio eljudicium. sed eflicaeiter haec, panem el vinum, in eaiiieui ot
Eadeni fide eademque pietate ex Ruperto dictumii sangtiinem Chrisli converlit, permanenle licet speeie
posui qtiod qui panem inyisibil.em a corde suo nonn exteriori.
credendo repellit, Chrislum occidil, quia vitam a Tum ex catholici illius scriploris Iibrls (De ope-
vivilicatione sejungit. Et denlibus moriuum utpotee ribus Spirilus sancti). Ibi eniin aperte declarat quod
sine sphiiu yivificante laniat corpus sacrificii, Iss Christus panein communein accepit; sed benedi-
macrum, boc est,, sine yirtutis .adipe, Chrjsl.i corpiiss ceiido longe in aliud quam fuerai trarismuiavil; ul
 57 PROLEGOMENA. — APOLOGIA.PRO RUPERTO. 38
veraciter diceret: Hoe est corpus meum, qued pro A.(lenter umtalem carnis et sangunns, quse ex pane
vobis tradetur. Quod panis ille caro Chrisli faclusi et vino Spirilus sancti operalio conficil; cutn ea
sit, quod vinum illiid in sangtiinem versum sil. De'.' carne et illo sanguine, quse Spirilu sanclo obum-
quo qui dubilat, JudaiCae infidelitatis arguitur,- braiite de purissimis beatae Mariae sangtiinibus idem
Ex quibus cdnfutamus M. Claudii commentum Verbum Palris sibi efformavit. Cum divini illius
uicenlis liullum proferri posse illius aucloris te- Verbi non nisi una caro et non nisi unus sanguis
siintonium, quo traiissubstanlialionem docuisse ne- sil.
cessario intelligalur; quasi aliud sit. transsubslanlia- Uiide et eo sensu dicit quod Verbtim pani ac vino,
tio quam substanlise panis et vini in corporis et in carnem videlicet et sauguinem iransmutandis,
sanguinis Christi substantiam transmulalio; quse medium interveniens unum effJcit sacrificiuin, hoc
qtiot locis a nostro Ttiitiensi distinctissime sit ex- esl, utalibi pluries se explicat, unilas verbi uiutalem
pressa, judicabil lector seqiii amans et veri. facit sacrificii, faciendo scilicel ut caro, quse in al-
Alterum, quo sanclum hunc doctorem ah impa- tari offertur, et illa quse in allari consecralttr, el illa
nationis errore asserimus, est perfeeta illius cum qtiee in cruce immolata est, divini Verhi caro sit,
eticharislica veritale consonanlia. cujus una lanltim caro cst.
De isla eniin panis et vini in Chrisli corpus et B Hunc Ruperli senstnn qui asseqttittir, ntiilsuo in
sanguinem cenversione, quam ex ecclesiastica tra- lota illius doetrina depreliendil impanationis vesli-
ditione credimus, Rupertum ostendo eadem prorsus gium.
esse locutumquaeTeritil., Orig., Greg. Niss., Am- Verum et eo loci Rupertuin nequaquam sensissc
bros., Cyril. Alex., Hesycliius, Eulhym., Isidor., panis substantiam in saeramenlo manere ex illisejus
Beda el alii disseruerunt; imo et eadem qtioe, post verbis ostendo, quibus ibi ipse declarat quod prseter
exoiias de eucharislica isla transmulatione conten- visibiles panis species nihil de sacrilicio pervcnil in
ticnes, Paschasius, Lanifrancus, Guitmundtis, AI- ilium qui ore sacrilego sacramentnm percipit.
gerus et caeteri veritalis illius defensores elocuti 3. Ruperlus calholice dixisse probatur, postcon-
stnil. - secrationem quinariiim crucis signacuhtm panis et
Tertio tandem prsemiltohanc Clirislianse justitiae vini imprimi subsianiise; nimirum, ut ipse loquitur,
reguliim, qua Scripluras el scriplores alioquin ca- Chrjsio sedenli ad dextram Patris concorporatm, lioc
tbdlicos quisquis debet interprelari. esl, transmiilalse in eani Christi carnem quse est una
Qttae duriora videnlur, mitioribus sun empe- caro cuin illa Christi carne quse sedet a dextris Dci.
randa; el quse obscura, ex evidentibus explicanda •4. Nosler Tuitiensis, qui tot in paginis scripsil
sunt. u panem et vinum verli, converit, transmulart, tnutari,
Ad nanc catnolicae veritalis regulam, ea Ruperti in illam Christi carnem quse in cruce appensa esi,
verba, qtise si durius vel obscurius accipianlur, im- et in iilum Christi sanguiiiem qui pro nobis est ef-
panatioiiis errorem babc-re nonnullis visa suni, clara fusus, remanenle lamen exleriori panis el vini spe-
et caiholica expositione iiluslro. cie; recio et catliolico sensu inlelligendus est dixisse
1. Quam reclo sensu noster Tuiiiensis dixerit . quod panis el vini subslantia, non quidem secuntlum
quod in hocce mysierio Verbum est in pane, ex se, sed, ut seipse explical, secundum exiertorem
his ostendo, nimirum quia eucharisliae sacrainen- speciem quinque sensibus subaclam, non mutatur
tum, ut ex Aposlolo el ipso Cliristo discimus, no- aut deslruitur.
mcn panis relinel sicut el speciem exteriorem ; et Jfae insuper sanc.ti illius doclons senlentia mula-
quia ex pane fil. Sic mulier, ex osse formala, in lionem duntaxal destruclivam, non vero perfeciivam
Scripturis dicitur os; voces enim seu nomina in negari, ex ipsa yoce aut deslruitur, prudenter colli-
sensu distracto nonnunquam supponere vel rudiores gimus.
dialeclici norunt. Unde falsi arguimus M. Claudium ubi dixit a
2. Quam sano inlelleclu sanclus abbas scripserif, Q Rupeiio eversum esse transsubslanlialionis myste-
quod Verbum panem cum sua carne, vinum jtmgit rium.
cnm suo sanguine : quod pani, ac vino medium Ppst haec Gregprii a Valentia proferp judicium,
iutcrveniens unum efficit sacrificium inlerjecta ex- qtto abbatem Tuitiensem in pbilosopliiae et non in
posilione planum facio. tbeologiae aul fidei principia peccasse proinmtiat.
Ibi enim fil palentissimum.quod Rupertus, islo et Singulare istud Gregorii judicium ut emendem,
aliis pluribus locis, nibil aliud docuerit quam quod Rtiperlum altiora scienlite natura.Hs arcana scrtita-
Verbiim pauem et vinum jungit cum ea carne et eo tum el consecultim os.tendo. U.bi quid de prima
sanguine quae assumpsil ex ulero Virginis; ipsa causa, quidde primp sulTjeclo,quid deprimis rertini
videlicel transmutandp^in eam carnem el eum sanT principiis, quid de lransmulai|onibus, quid de ac-
guinem, qusecum ista carne etislo sanguine, qtiibus cideitialibus el subslanlialibus, proprietaiibus, quid
se in Virginis sinu byposlatice univil, una caro et de figurationibus, modis, etc., doctissimus abbas
imus sanguis sunt. Et ex divini Verbi unitale quod noverit, pattcis explic.o.
panem el vinum in altari sic assumU, uteaconverlal Quandoqtiidem vera ea quae in Ruperli yindictam
in carnis et sanguinis subslantiain, demonstral eyir verba proluliniits, et quibus sanclus liic doctpr sin.
55 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 40
cere professus esl panem et vinum vere fieri el esse A t alium modum, quo nempe panis sic uuialur corpori
Cbristi corpus et sanguinem in carnem el sanguinem Chrisli, et eo corpore mediante, Dei verbo; ut
Christi, violehler crilici delorquent ad sensum hy- Christi corpus dicatur, veluli probabilem aslruat;
posiaticse unionis panis el vini cum verbo Patris, et nusquam lamen Ruperti meminit, nec ullibi con-
pravum Jiunc sensum Ruperto ascribunt; idcirco in fulat hyposlalicam divini Verbi cum panis et vini
ultima hujusce Apologiae dissertatione substanlia nullo medio, unionem, quasi quse Rttperti
Ab errore htjposialicm unionis panisel vini cum Verbo fuerint. Imo etsi eos omnes qui transmutalionis
divino in sacramenlo allaris Ruperlum defendo. 1 modum per assumptionem aut unionem Verbi ex-
In hujusce disserlationis prseludiis duo hoec pro- presserunl, in suum sensum pertrahat. Joaunesille
pono, in quibusstat noslrse summa fidei erga vene- Parisiensis, nullibi tamen Ruperli verba aut sen-
rabile corporis et sanguinis Christi sacramentum. tenlias adducit. Haec adverlat lector, et judicet quo
1. Corpbris et sanguinis Domini non figuram dun- jure noster Tuiliensis erroris islius a Vasquesio et
laxat, sed ipsam rem vere esse sub ianis et vini aliis insimulelur, sed et damnetur.
exteriori specie. Sed nec est quod ex Joannis Parisiensis in theolo-
2. Pacis et vini substantiam in Christi carnem et gia magislri detenninalione M. Claudius deJucere
J
saiiguinem converli el transmulari. possit, ipso etiam sseculo dccimo quarlo, auno vi-
Deinde erroris illius, hypostalicoe videlicet impa- delicet a salule reparata miilesimo irecenlcsimo
natiouis, sensum aperio, aetalem, originem et se- quarto, quo illius determinalio scripta aut lallem
riem. evulgata notalur a continuatorcNangiaci, nondum
UtiAlherlini et aliorum qui ad anleriora saecula de fide ienuisse doctores panis et vini substaiiliam
bunc revocanl, fabulam falsi manifesle .convinco : in sacramenlo manere.
el cum non nisi vel undecimo abeunle, vel duode- Haec enitn ipsa Joannis Parisiensis deierminalio
cimo ineuiite saeculo nalam esse hujus erroris im- M.Claudium omninojugulat. Cum realem et veram
pielalem, ex evidentissimis Guitmundi et Algeri carnis Christi exislenliam in eucbarisiia de fide lc-
teslimoniis probem; Anaslasium Sinaitam, Germa- neat et defendat, et in lilulo expresse declaret se in-
iiuin Conslanlinop., Nicephorum, el alios prioris ducere modum quo Cbrisli corpus exstitit in sacra-
seialis ab liypostalicae impanalionis calumnia contra menlo allaris- (ajium ab eo quswi lenct Ecclesiaj;
Albcrtini el aliorum ejusdein furfuris commenta ex quae rubrica, ut cum canonisUs loquar, est couior
occasione vindico. Post haec prseludia, Rupertum mis lexlui.
nostrum Tuitiensem ab istius pravilatis absurda „. Nec M. Claudium juval quod bujusce delermiua-
novilale liberum facio mulliplici argumenlo- lionis.modum lanquam probabilem magislri in tbeo-
rum vi. logia probasse dicanlur. Cum Nangiaci conliouator,
Quod affero integre fidei Ruperli argumenlnin cujus Historiam prae manibus habeo, quam eodem
illud est. Quod calhoHcorum nemo ex antiquioribus anno scribebat, expresse tradat cocleros, praetei
ad posteriora usque saeeula Ruperli fidem islo errore Joannem Parisiensem, tbcologiae doctorcs conlra-
denotaverit, licela Ruperti temporibus, eiipsaeliana rium, astruisse primum, quem Ecclesia tenet, mo-
sancti illius docloris setate mulli catholicas de eu- dum tanquam ab Ecclesia determinatuni, praesertim
cliarisiia verilales conlra quascunque errorum no- per decrelalem exlra. De summa Trinitale el fid.
vitates dcfenderint. catli., c Firmiler credimus, necessario csse lenen-
Hic ab Algero, novam hanc, ut ipse loquilur, et dum definivisse; allerum vcro, queni introducebat
absurdam bypostaticoe companalionis hseresim in- Joannes, lanquam verilali fidei dissonum merilo
seclanle, non Ruperlum, sed alios erroris islius reprobasse. Adeo ut, cum ca quae dixerat fr. Joan-
auclores describi palenter adversus Bellarmini ob- nes relractare nollet, sed niagis viderelur pcninaci-
servalionem demonstro. Tum quia nihil hahet Bel- ter sustinere, a Guillelmo Parisiensi episcopo, de
larminusunde ecclesiasticum scfiplorem ab Algero D '. consilio fratris ^Egidii Bituricensis episcopi, provecii
designari prudenler indicel. theologi, ac magistri Bertrandi de S. Dionysio,
Tum maxime quia sententiae quibus banc impie- prsecellentuni doctorum, el Aurelianensis episcopi,
lalem a iiovaloribus explicari et defendi scribil ac Guillelmi Albianensis episcopi, nec non doctorum
Algerus, in nullo Ruperli opere posiiae leguntur ; ct in jure canonico, pariter ct doniinorum ad IKCC
nullam adducit Algerus ex iis quas in Ruperli libris specialiter vocatorum, perpetuum silentium dicto
legimus, et quas modo crilici nolant. fratri sub pcena excommunicatioiiis imposiliim sit, ct
Hicetiam falsum altendere est, quod Vasquez ex ipse a Jectura prsedicatione privatus.
Valdensi tradit hunc Ruperli errorem a Joanne Pa- Hsec iii synopsi posui, ne dimiiterem quae, quia in
risiensi, ord. Prsedic theologo, fuisse 'confulalum. mss. nondum legeram, in Apologia omisi. Adejtts
Nam licet Joannes Parisiensis defendere conetur argumenla redeo.
coinmunem Ecclesise sententiam, qua credilur pa- Alterum, quo ab nyposlatica impanatione Ruperli
nis et vini subslanlia sic transire et converti in doclrinam validissime assero, illud est, quod ar-
Christi carnem el sanguinem, ut panis et vini sub- dentes aemuli qui-ejus scripla stucHose Iegebant, u»
staHija IVOHremaneat; non cadere sub fidera : sed quidquid erroris alicujus vel unibrain prseberet, ini
 41 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. 45
quiorj censura proclainarenl htereiicum, ne levissi- A Verbi unilaie non praecisam arguil corporis Ciiristi
mam quidem unionis hypostaticae panis et vini cuiri in altaris sacramento cxistenliam; sed expressins
: Verbo suspicionein ex Ruperti Operibus concepere. probat Hlam carnem, quae ex pane et vino confici-
Hujus argumenti pondus seniiunt, qtii cui pafcat tur et illam quani ex Virgine Verhum assuinpsif,
invidia norunl, et quis fuerit Ruperti aemulorum unam esse Chrisli carnem. Quod qui attendii, pla-
zclus ea tempestate qua de Eucharistiae sacramerito nissimum habet omnium Ruperti locorum intelle-
qnoesiioues movebantur, ex nostro proloquio didi- ctum.
cerunt. ' Ibideni adverto diyersa catliolicorum Pairiiin de
Tertium, quo ab bypostalicae companationis bla- Christi corpore in sacranienlo eniinlialiones, iiniiiu
sphemia Ruperti doclrinam vindicandam suscipio, tameii fidei sensum.
illuri est : quod abbas Tuiliensis episcopo Ratispo- Ab aliis dictum observo Clirisli corpus in allari
nensi, archiepiscopo Coloniensi, sed-et sancUe sedis dhTerre, secundum speciem, ab eo quod sedet in
spostolicse legato, et ipsi Romano ponlifici gralulan- gloria : ab aliis, ipsum esse quod de Virginis san-
libus-sua oninia nuncupaverit opera, quod qua Tronte gninibus formalum, eflamen non ipsuin, secundum
vel imprudeniissinius praestitisset, si novam hanc et speciem et nonnullas quajitates; ab aliis, isuiri
ahsurdam hyposlalicse impanalionis hseresim tol in " esseillius typum, similiiudinem, imaginem el figu-
locis, quos critici carpunt ea selate prsedoeuisse, ram, in memoriam videlieet vruenli sacrificii; ab
qua majori solliciludine eradicandis adversuseucha- ' aiiis, corpus hoc visibile et videri,. palpabilp et pal -
risticas veritates erroribus, novilaiibusqiie compri- pari, frangi et dentibus atteri;-ab aliis vero, iinum
mendis, sedes apostolica invigilabal. Tales blasphe- esse idem Chrisli corpus, non aliud et aliud. Et boe
niias Ecclesia nunquam suscipit; sed omnem novi- corpus quod est in. sacrameiito, invisibile eSse, in-
isiem, mox ul exorla est, refuiai, ut ex Facundo ielligibile et spirituale, pro modo existendi sub my-
•observamus. sticis speciebus; hacc autem in ,sono vocis Hcet di-
Quarta Ruperii ab ista pravilate defensio est, versa, in uno unius fidei intelleclu paucis concilio.
quod illa Tuiiiensis verba, quibus panem el vinum Alterum quod ex SS. PP. ad pleniorem clario-
prete mystica fteri et esse nomine, re et effeclu renique Ruperli inteHigentiain pono, illud est. ln-
Cliristi carnem et sanguinem; panem et vinum in ,' .cruenlum altaris sacrificium tremendumqne sacra-
corporis el sanguiuis Christi substanliam, non dicit mentiini cum ineffabili el adorando Incarnationis
pexsonam vel supposilum, verti, converti, mutari, mysterio a SS. DD. in multis comparari discerno;
transimitari edixit, in sensu liypostaticae unionis _ et iii eo maxime, quod sicul unitas Verbi unilatem
seu coiiimunicalionis idiomatuni; intelligi prohibeat consliluit Cbrisli, tpii «x duabtis naltiris divina
sensus Ecclesis»perpeluus, ne lola corruat tradilio, mislura esf; ila unitas Verbi unitalem facit sacri-
cum iisdem verbis, quibus Scriplura et tractalores ficii, ul unum sit illud corpus quod in ligno trans-
caibolici, iliud sempcr expresserit sacramentum (ixtini est, et illud quod in altari quotidie inimo-
prnhibeat ipsius grammatices regula; probibeant latur.
e dialeclicae ieges, ut manifeste demonstro. Hoc autem prae cseleris nostrum Tuitiensem in
QtKnla erroris istius a Ruperlo depulsio est, qnod adductis adversus ejus fidem leslimoniis, sensisse
iis omnihus iii locis ex qiiibus Tuitiensem byposta- cum calholicis scriploribus, el docuisse vcl invilis
licoe illius companalionis liberius damnarit, eam aperio.
nusqiiam expiiinal, imo eucbaristicani veritalem Etquidem in primo ex Jocis olijectis, qui sumilur
iisdem oriinino verbis, sentenliis et comparationibus ex I. n De divinis officiis, c. 2, Ruperlum ad SS.
iliustret et explicet, quibus sancti Palres eam evi- PP. menlem tria docuisse significo. I. Quod Verbum
«lenler exposuerunl et conslanter asseruerunl. Dei eadem virtute divina panem el vinum in corpus
Et ue imponere videar, ea omnia Ruperli loca ex et sanguinem suum transferenda suscipil, qua no-'
inlegro et fide sincera profero. D stram de Virgine carnem assumpsit. 2. Quod unum
Ei ad ipsorum explanalioncm, quse nonnulUs ardua Cliristi corpus est, quod singuli sacerdoles sive di-
sunt, duopotissima nobis a SS. Patribtis ad sacra- verso sive eodem lempore conficiurit: etuna est
mciiii illius verilalem stabiliendam tradila hic pono. Chrisli caro quse in altarj offerlur, et quae cruci
l.Chrisli carnein el sanguinem, quse per Ecclesiae appensa est. 3. Quod individuae illius unilatis ralio
cousecralionerii in altari ex pane et vino conficiun- carnis Christi ipsa est divini Verbi unitas, cuni
tur, esseillam ipsam carniem qose crmi affixa est, uniiis divini Verbi non nisi ununi corpus seu una
el illuui Chrisli sanguinem qui in ara crucis pro caro sit.
multis fusus est: a'deo ul una sit Christi caro el in secundo pariler, terllo et quarto loco Rupertus
uniis sanguis sil, et individiise illius unilatis ralio nibil aliud inlellexisse demonstralur, qnam divini
ipsa sil iihilas Verbi. Id Greg. Nyss., Chrysost., Verbi unilatem efficere ut iiiintn sit sacrificitim.
Cyril., Alex., Damasc., Remigius et Alcuinus tra- Et buic Tuitiensis inlerpretaiioni verba haec, con-
dunl. jungilur, jungilur, unitur, quse de corporerquod est
Cnde'islorum verba el mcnlem seculum ostcndo in altari nonnunquam a Ruperlo dicunlur, inillitc j
Tuiliensem, qu"i productis in cum locis ex divini iius oflicere ex aliis Patribus manifestum lit.
rrrROL. CLXVII. . .2 .
 43 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 4i
Ibi eliam quod hsec Roperti et aliorum SS. PP. A probel Cbnsti corpus iinum esse illud quod Lcclesia
vbrba,panis fit et est corpus Chritti, panis iri Christi fides ore sacro conficit^ et illnc1 quod pro nobis esl
camem transmutatur, et alia lnijusmodi ferre non morli traditum, seu panem ct vinum converti in
possint hypostalicse unionis sensum, el dialecticoe illamipsam carnem quse cruci afiixa est, ex duobus
rcgulis vel convinco. colligo. 1. Ex eo qubd Ruperli aeiale nonnulli pa-
' Deinde pertinacem
quintum Ruperti locum sic explico, ut nem et vinum mutari dicerent in Corpus qiiiden»
nemo noii videat co loci Tuiliensem corporis Christi Filii hominis, jusli ciijuslibet el sancti, sed nou
in Eucharislia veritatem propugnare, et modum ex- Chrisli, Neslorii dogma utcunque renovantes. 2. Ex
plicare quo Chrisli corpus in altari sic frangitur, nt co quod ex calholicis, eliam doctoribus aliqui, ut
iiiliil tamen patiaiur, nec moriatur. Quod dtiplici jam observatum est, corpus illud quod in altari
sensu, ulroque lamen calliolico, a Tuiliensi diclum prece mystica consecraiur non illud ipsnm esse se-
posse intelligi agriosco. cundum aliquas raiwnes quod in cruce pependii
Ibi eliam voices istas, Christi corpus in allarifran- . aliquando enuntiassent. Quas voces, ut Eucharisiise
gitur, ex Chrysostomi doctrina et ex ipsiusmet Be- veritati minus consonas, Ruperlus audire non
rengarii catholica confessionc, nihil a fide alienum poluit.
proferre sustineo. B Sic venerabilem Ruperlum ab omni conira catho-
'"'Tandem quod in sexto loco panis et vini substan- Iicas sacramenti eucharislici veritates, erroris npla,
liam non secundum se, sed secundum exieriorem videlicel ab Uinbraticoruin figura, a Calvinianorum
speciem quinque sensibus subactam in sacramenlo manducalione per fidem, a Lutheranorum impana-
inanere immutatam Rupertus senseril, hic iterum lione, el a Joannis Parisiensis, qui solus ex nomine
declaramus : et quod mutaiionem duntaxat destru- scitur eam ut catholicse fidei minime adversam de-
eiivani, npn vero perfectivam Spirilus sancli ope- fendisse, hyposlatica ijanis et vini mediata vel lm-
rationi denegaverit noster Tuiliensis. mediata unione, vinriicatum exbibeo, Mendaces
Cur aulem arieo frequenler Rupertus doceat et ostendens eos qui maculaverunt illum (Sap. x).

APOLOGLE

PRO RUPERTO ABBATE TUITIENSI CUJUS OPERA RECENSET VINDEX.

PRIMAPARS.

Rupertus, monaa^tis ordinis Sancli Benedicli, in C nisi, postquam factus Clrrisir sacerdos, de cujus ore
inonaaerio Sancli Laurenlii in publico monle Leo- sapientia requirjliir ipse ad traelandas ecclesiastieo
riii, non tam suo natus, quam reipublicac Christianae more Scripturas sacras legilimom.iiccepil oris aper-
bono, plurima scripsit, quae fidem erudiunt, spem lionem. Hoecin libroduodectmocitaioinMalihseiiiu;
proinovent, etaccendunt charilatem. Ruperlus non- qiiibus.consentil Reinerus libro De viris illustribns
dum presbyter, sed junbr, scripsit libellum hymno- monaslerii D. Laurenlii Vitam et Opera Ruperti
rwjn in laudem Spiritus sancli, quorum primus est proseculus.
Saphicus el incipit: Flumini magno, quem integrum Huic Hbello Ruperlus adjunxit cannen heroicun»
ipse describit in Iibro duodecimo in Matthaeum, De De incarnalione Domini, ut Reinerus loco citato scri-
gloria Fitii hominis; alter vero Iambicus est, et lolus bit. Unde el ego carinen istud a Ruperlo editum
iegilur ad calcem libri sm, in MatthaeumDe glqria crediderim, cum junior cingere se volens, hujus
Filiihominis; initium ejus est: Deus meus etDomi- nominis opus aggredi proposuerat, ccelestivoce iti-
nus tu es, o sancte Spiritus. Ulrum aulem alios li- vitalus, ut ipse in Prologo ad libros suos in Canika
bellus isle bymnos conlinuerit, nec scio, nec scire canticorum enarrat. « Non nova, inquit, hoec volun-
pohii. Unum scio, bujusmodi libellum esse primam las, i scribendi de Incarnalione Dotnini, < nunc inci-
vocein quam Ruperlus emisit post iiumdaiionein, D dit.Anle annos aliquot cum essem junior, me cingere
sednondum plenam fluminis Spirilu sancli; plenam volebam, et hujus nomin;s opus aggredi, scilkct
eniin rion oblinuit, nisi ctim sacerdotii graliam ac- de Incarnatione Domini.per occasionem bujusmodi :
cepil. Hoecde se ipse habet, in Hbro duodechr.o ci- Coram Regina coelorum loquor, a conservo meo
tato. quolibel irrideri non debeo, dicente, Ecce somnia-
" lor. Sedebam quasi solitarius per visum nocte, el
Scripsil eadem aHale libriim De diversis Scriptura-
rum senientiis, quein non nisi diversas Scriplune ecce quasi sibilus aurse lenuis per utramque aurem
«acrse senlenlias sinml colleclas pulo, qiiandoqui- transcurrens velocius quara dici posset, istos in me
jtem sacrac Scripiurx expositioni non dcdil aniininn versictilos deposuit •
AK PROLEGOMENA. — APOI.OGIA PRO RUPF.RTO - PARS I. 46
Femtna menie Deum concepit corpore Chrislum. A ruerai, elociiuim est, Divina oflicia exposuii, et
Inlegra fudit eum, nil operanle viro. canius de sanilis emisil. De divinis enim officiis (5*)
< Cum, reversus ad memet, versiculos taliter acce- sub Berengario abbate, anno reparatse salulis mille-
ptos mente perlractarem, et nonnullis unde vel simo cenlesimo undecimo (6), quo Henricus IV Ro-
qualiler acceperim secretius non sine admiralione mam pacifice ingressus esl", libros duodecim edidil,
denarrarem; atque ad niullorum notiliam versiculi quos ipse vocal (6*), primilias frugum terrce sum, cui
pervenissent,,qui lamen nescirenl unde accepissem ; benedixil Dominus.
ex mullis, ex diversis quse audiebam, occasio proe- Gravis hic conlroversia, quae de auclore hujus-
buit ut scribere aliquid cuperem de Incarnatione modi librorum, De divinis officiis, a multis. noininis
Domini, versaiurus grande onus invalidis humeris. > scriploribus moveiur, esset hic dirimenda; verum
Haec Rupertus in Prologo libri in Canlica. ne series Operum Ruperti ista contentione turbetur,
Ex isla igitur oecasione cum Ruperto mens fuerit aplius hac de re posl recensila Ruperti Opera, pro-
de Incarnalione Domini scribere, ex eadem ab ipso feram senlenliam, quae ex jain posilis pro Ruperlo
compositum istud carmen heroicum, non abs re esl praejudicata facile intelligilur.
exislimare : maxime cum nulla alia setale, nec ulla Quid liti cum Ruperli canlibus, quos quidem a
alia occasione commodius scriptum possit repulari. B ' nullo audio, el quos solus, quem sciam, Reinerus
Dtim in islis junior Rupertus luderet, slalum sui mo- audivit ? Ipse enim scribii a Ruperlo jam uncto in
nasterii Sancti Laurenlii ab Heracli Leodiensium sacerdolem Domini cantus composilos.de S.Theo-
episcopi sede ad Ogberlum uno libello descripsit. baldo martyre et de SS. Goare, et Severo confesso-
Scripsit et Vilam S. Auguslini; necnon Vitam san- ribus. Hos tamen nec despicio nec respuo.
ctm Odilim virg. Quse omnia cum non exstent niodo, Post hsec Ruperius Commenlariolum (7) librorum
et de liis nihil in Ruperto reperialur, in solius Rei- decem in Job abbreviatum ex abundantia sensunm
neri fide ista protuli. alque verborum S. Gregorii concinnavit; et istud
Inter hsec Ruperlus, sciens quod in domo Dei non aliud puio quam ipsummei Ruperti Commenla-
nemo sibi sumit honorem, nisi qui vocatur a Deo, riumin duo et quadraginta capita Job, qui per duo
ad sacrum presbyieratus ordinem accedere non au- et quadraginta pariter capita distributus modo in
sus est, sed cum propter sacerdotii reverenliam, editis habetur ; adep ut solam arbilrer hujusco
ttiin propter gravem schismalis discordiam , nempe Commenlarii dislribulionem esse .commuiatam ah
inter Pascbalem Romanum pontificem et Guibertum exscriptoribus, qui islorum capita librorum singulis
antipapam, cui nonnulli Germaniae episcopi, el ipse . libri Jobaplare capitibus commodius censueruni,
Henricus 111imperator favebanl, ab eo humilis et, _ librorum distinclione dimissa. Ut ila de hiijusmodl
pacificus recessit, donec tandem diutina isla, quae libris censeam, moveor primo ex eo quod nulli alii
Cbrisli Ecclesiam vexabal discordia, mortuis ejusi ve) in edilis, vel in catalogis Operum Ruperti, ex-
aucloribus (nimirum Guiberto antipapa, qui pontifi- stant Commenlarii; in Job. Secundo et maxime ex
catu siraulet vita cessit anno millesimo cenlesimo, , eo quod iste Gommentarius duohus et quadraginia
ct Henrico III impefalore, qui' anno millesimo een- capitibus modo distincttis, breviarium aplissime diri
tesimo sexlo scepfrum et animain posuit) paululum potesl sensuum alque dictorum S. Gregorii : Imnc
couquievisset. Tunc enim nocte quadam Riiperio, enim ex S. Gregorii verbis et senlentiis conflatum
dies aeternos cogitanti, Cfaristus criicifixus inlimo, comperiel qiiisquis opus istud Ruperli cum S. Grc-
orisuo osculo amorem sacerdotalis oflicii ita infudit, gorii Moralibus in Job corilulerit.
ul mox die faclo Rupertus Patri suo spirituali dice- Commentaritim aiitem istud post libros De dhinis
ret se non velle amplius reniti, imo velle, cum pri-. officiisdigestum censeOi.Cum enira ex nullo d'scere
mum juberet,suscipere jiigum Domini, lacita lameni aul deducere poluerim iliius ordinem, primam a libi is
visione quse acciderat. Sicque, ut primum adfuitt Dedivinis offtciis sedem, quam inler sua Opera (7')
tempus ordinationis, Rupertus sacrum hunc ordi-. :p) Rtiperttis ci concessit, non potui jusle denegare. Si
nem suscepit. Vix atitem ab;ordine susceplo trigintat cui alieri locus iste debetur, lubeiis cedo. Cxtcra
effluxeranl dies, cuni ecce lanta vis inumlans divinii proseqiiaintir.
amoris subilo in Ruperti menlem illapsa est, ut ex- Ruperlus sub abbate Berengario adhuc positus,
tunc aperuit os suum, et cessare quando scriberet, , nec dum Cunonis, seu Cononis abbatis
monasterii
ac eiiam si velit, tacere non poluerit. Isla omuiai S. Michaelis
Sigebergensis commissus fidei, sed nec
Ruperius, adjuratus a Cunone episcopo Ralisponensi, ab eo cogiiitus, libris De sdncta Trinitate et cjus
de se ipse loquitur libro duodecimo De gloria Filiii operibus sese addidit circa aunum
inillesimiun ceii-
liominis. lesininm decimum quartum. Qtiandoqtiidem vero
Primum verbum quod Ruperli cor divino Spiritut non nisi triennio
elapso id operis perficil, infra de
plenum eruclavit, et os ejus, quod Dominus ape- illo dicam. Hic advertisse sufflciat ipsos inchoiloa

(5*) Vide lib. vin De divin. offic., c. 4. quae incipit, Primilias.

Baron a'd liunc ann. (7) Rup. episc. cilala Primitiai.
8*) L. • m Regul. et in. epist. adCunoh. episc,
!6) (**) Vide epist.laudal.
 47 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 48
liiisse stib abbate Berengario, et quidem circa an- A lavi, tribusahnis ante annummillesimuinceiilcsiinum
num millesimum ecntesimiim decimum quartum. decimum seplimum, quo libros De S. Trihitate pcr-
Primum ex eo eonjicio, qupd Rtipertus ipse asserat fecit, el quidem sub Berengario ahbate, aritequam
opus isltid a se susceptum priusquam nolus ftieril scilicel in Cunonis noliliam Ruperttis ex Berengarii
Cunoni, cujus tutelae se a Berengario e vivis exce- commendalione veniret, liuic operi De S. Trinitate
dente commissiim scribit in epislola ad Cunonem Ruperlus se accinxeral. Tcrlio denique cxiisse liu-
abbalem ; quae incipit : Cuieunque fideli animm,,'et jusmodi libros ante Ruperli Cominentariumin Joan-
prsemittilur anle libros De Trinilate. Alterom ex eo nem expresse declarat Ruperlus in epislola nuncii-
quori iii illis trieiinium insumpserit, el anno niille- patoria htijuscoCoriimeniariiadCunoriem, quseincipit
simo centesimo decimo seplimo perfeCtos Cuiioni Mediiatus, eiineditioneColOiiiensi reperitur, in editio-
abbali Sigebergensi oblulerit, jam sub Heribrandi ne vero Parisiensi desideratur. In oa dicil jaiu se
abbatis, qui Berengario . successil, obedieijtia, ut- scripsisse libfos apologeticos De volunlate ei omni-
idem in eadem cpislola testalur. poieniia Dei.
Opus istud Ruperli De sancta-Trinilateel operibus Per id lemporis, post editos libros De voluntaie et
ejus, ad iriennium productum aeslimo, eo quod di- bmnipotenlia Dei, sed anlCqiiam optis De S. Trinitale
versis fuerit inlerturbatum quacslionibus, quoe Ru- B complevissel, et.proinde ante annuui millesimum
perti sludia alio distraxeruni. cenlesimum decimum septimum, Rupeiius elticubra-
Imprimis enihi cum Ruperlus suorum quemdam vil Coriimentariorumiri Joanriem libros quatuordecim,
audivisset profitenlem se a scholis Guillelmi Caia- maxime ut corporis et sanguinjs Chrisli veritatem
launensis episcopi, et Anselmi Laudunensis decani, in altaris. saeramenlo defenderet adversus eos qui,
qni tum in Gailia florebanl, accepisse Deum iia Berengarii errores sccuti, contendebanl corporis et
velle malum quod opponitur virtuti, ul Adami sanguinis Domini sacrainentum figuram duniaxat
praevaricalio ex divina ruerit voluntate ; ille, fidei esse rei sacrae, verba S. Augustini malo sensu diri-
succensus iclo, ad Guillelmum Catalaunensem et pierttes.ul habet epistolacitata,quse inc.: Meditaius,
ad Aoselmum Laudunensem scripsit Hbellum De quae Ruperiiim jam scripsisse libros apologeiicos
volunlate Dei, in quo, dislinclione divinse vOlun- De voluniale et omnipolentia Dei, expresse declarans,
laiis in permittenlem et approbantem aculissime hnjusniodi Commenlaria in Joannem libris istis esse
exposila, Deum non velle malum, quod virtuli posleriora aperle significat. Ipsa- aulem anteriora
eonirarium esl, snpienlissime demonstrat. Non la- esselibrisduobusetquadraginla complelisDeS. Tri-
mehisloHbello Ruperlus animos opposila senlientes nitale el ejusoperibus certum habeas tuni ex calalogis
conlinuil, sed eorum in se adeo concitavitinvidiam, ipsiusmel Ruperli in libro primo t» Regulam S. Be-
ut in Rnperlum fremenles quasi Dei omnipoteniioe nedicti, et iri epistola ad Cunonem episcopum (Pri-
delrahentem, eom lanquam sihi niminm sapientem, mitias), et Reineri libro supra citalo, et Beliarmini
sed et a sancloruin Patrum, maxime S. Augustirii, Hbro De scriptoribus ccclesiaslicis in Ruperto; tum
plaCitis recedentem, liberius judicaverint, insolen- maxime ex Ruperti libro tertio De operibus Spiritus
titts arguerinl, et iniquius damnarint. Hanc igitur sancti, qui duorum et quadraginta lihrorum De S.
taiumiiiara uta se propulset Ruperlus, alterum De Trinitaie tricesiraus sextusest, capitevicesimoquinto
voluntaie el omnipolenita Dei libellum scribit ad G. in fine; ubi cum Ruperlus hsec verba serpenlis pri-
et A., in quo pluribtis probat Deum non velle quod mos parenlesdecipienlis, non moriemini, sed erilis
nialum esi, etiia plurinia fieri qtise Deus non vull, sicut dii cum islis Cbristi promissis. 0"» manducat
nullo tamen omnipolentise Dei dispendio. Isla ex hunc panem viveiin mlernum, contulissel,- ail: « Sed
prologis ad hujusmodi libros discere esl : ex quibus et de his alio in opere pleiiius diximus, idcirconunc
insuper constat primo hosce libros De voluntaie et plura dicere supersedemus. i His enim verbis alio
omriipoteniia Dei a Ruperlo editos non fuisse anle in opere librum sexlum Commenlarionim in Joan-
annum millesimum cenlesimum decimum lertium; p. nein indicat manifcste, cum in nullo alio quain in
nam Guillelmus Calal&uiiensis, ad quem primum hujusmodi sexlo libro, Rupertiis illa serpenlis, et
scripsil, non fuitcreatus episcopus ante hunc annum ista Cbristi .piomissa, de corpore Christi el ejus
millesiniiim ceiitesimutn decimum tertium, quo.proe- manducatione fusius exposuerit, ut ex aiienla et re-
decessor ejusdecessit. Secundo non esse eniissos nisi petita Rtiperli. Jeclione facile quivis deprehendere
post annum millesimum centesimum decimum quar- polest: sed el tres essentise modos secundum quos
tum; et post incoeplum opus.De sancla Trmlale. Nam Rupertus in capite vicesimo primo ejus Hbri tertii
subHerihrando abbate.saltem librtim allerum, qui est Deoperibus Spiritus sancti asseril, allaris sacramen-
De omnipotentia, edilum esse, fidem.facit prologus tura vere esse corpus et sanguinem Chrisli, nomine
ad isluin librum De omnipolentia; Heribrandus ,au- nempe, re et effectu, qui diserie expositos ibidem
tem successil Berengarip, ut ipse Ruperlus tradit in adverterit, pergratam et perutilem esse judicabit
epistola ad Cunonem abbalem, quse inc.: Cuicunque repelitionem eorumdem quse scripsiiin episiola nun-
ftdeli. Berengarius vero non excessit, nisi poslsusce- . cupatoria . hujusmpdi Commeniariorum. Iu libro
ptum opus De S. Triniiate et anno millesiino cenle- primo el in libro quarlo In Cantica canlicorum ista
simo riecimo quarto abeunle; nam ul supra jam no- qnidem vera- Ghrisli promissa eum fallacibus illis
49 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS I. 50
serpentis Ruperlus diffusa satis oratione contulit, et JA lis Sigebergensis industria, qui, Frederico audiente,
ca corporis Christi manducationi aptavit. At libros quaedam Apocalypseos capitula Ruperto proponebat;
istos in Cantica nondum exiisse, cnm tertium liunc ut ex prompta Ruperti expositione ipsi comperium
tibrum De operibus Spiritus sancli composuit, infra fierel Ruperlum ullra id quod anliquiores Patres
dicluri snmus. # . hunc librum exponendo senserunt, et dixerunl, utili-
Explelis -itaque his iri Joannem Coinmcnlariis ter posse aliquid snpererogare. Insuper, ulRiiperlu»
Ruperlus anno salutis millesimo centesim.o decimo htijus libri expositionein aggrederetur, Cuno vehc-
sepiimo, indiclione septima, opus De S.Trinilale, a inenler institit, nec persuadendo desiitit, donec lan-
tribns annis incceptum, libris duobus el quadraginla dem Rupeni reluclaniem animum sollicitis urgens
perfecit, et ad audilurii publicum perducens, Ctinoni precibus eo illum adegit, utin Apocalypsim duodecim
abbali Sigebergensi dieat et offerl per epislolam,. Hbros scriberet, quos Frederico Coloniensium archi-
Ciiicnn^iie, a qna et nos isla accepimus. ECsictribus prsesuli dicavit. Ista Ruperlus in prologo ad hujus-
nis aunis RuperUis duos De voluniate el omnipolentia niodiHbros.etinprologpadlibrumseciindumenarrat,
Dei apologelicos lihellos; Commenlariorum in Joan- miilta tamen suiipsius deinissione, et erga Cunoncm,
nis Emngelium libros qualuordecim; et De S. Trini- « aitiore de ipso, inquit, senlienlenl animi graiilu-
ale ac operibus ejus duos et quadraginia libros, in B dine. > Nec niinus celebre de his Ruperti libris
.piibus oinnes sapienlise et scienliae thesauri recpn- Joannes Coclaens prpfcrt judiciuni, qui in epistpla
Jiti suiil, divina prorsus sacrae Scriplurac inlelligen- ad Henricum abbatem Tuitiensem anno millesinio
lia composuit. qiiingeiuesimo vicesimo sexto, cum Ruperti opera
Eodem hoc anno millesimo cenlesimo deeimo sc- istis ceiebrasset: « Talis, inquit, ac tantus est au-
plimo, dum magis in Gallia de volunlate el omnipo- elor isle, ut leclorem non modo erudial scientia,
ientia_Dei ferverent.dispulationes, Rupertus vili, ut verum etiam accendal ad pietatem, ad sanclitaleni
pse narral libro pritno in Regulam sancti Renedicli, vilae proeparet, decus Germanicum, doctor vere soli-
insidens asello, unp puero comilalus, ivit in Fran- dus, qui cum veleribtisquibusque cum Grsecis, tum
ciam, nt adversus nominaiissimos sacrae theologise Latinis, in sacrarum litterarum enucleatione haud
magislros (qnorum aller erat magister simul el epi- immeriio comparari ppssit; i proe caeteris illum ex
scopus Guilleimus Calalaunensis, .alter vero quovis Apocalypseos expositione commendat: «Quis enim,
episcopo famosior, quamyis non esset episcopus, subdit Coclaetis, ex omnibus aul diligentius aut lucu-
Ansehnus Laudunensis) prselium disputalionis com- lenlius uberiusque scripsit in Evangelium Apocaly-.
mitteret. Yenil itaque Rupertus; et ul venil, vicit; _ psimque Joannis? quis sic omnia verba expendit;
extuuc enim exstincta autoppressa sihiit disputatio, quis sic omnia Scripturis declaral eimuiiit? > Taii-
sat!?que cessenmt magistri, unus scilicet hoc eodem demque explanalionis islius commeudationem paucis
aiwo millesimo centesimo decimo seplimo, stalim concludit : < In Apocalypsim omnes omnium com-
alq"ueRuperlus accessil; et alter, quocum acerbum mentarios longe superavit. >
Rupertus habuit conflictum, vix integrum annuin su- Rupertus bis peractis jam pene dorhiitans excita-
Pervixit. Rupertum jn asino.sedentem, ut doctores tiir a CunonePalreccfinobii Sigebergensis, qui op-
subigerel cum puero in civilatem ingressum, ut sa- portuiie/unporlurieinsislerecoepit, uldelncafnaiione
pienteset in Iegeperilos confunderet, stupent omnes, Domiui Carilica calilicortim explanarei. Ad liaee
el eoqui veritali debelurplausu iriumpbaniemcuncti aulem instautis Cunonis vola. Ruperli animo suc-
proclamant. Hujus autem triumphi decus prosequi curril proposituin scribendi de Iricarnatione Domini,
non vindicis est, sed historici partes agentis. Obser- quod junior conccperat ex occasione qua composi-
vasse salissit ista boc anno conligisse. Cum Guillel- tuih ab eo fuisse supra diximus carmen heroicum De
mns Catalaunensis episcopus (qtieni procul dubio Incarnatione Domini. El ex alia quav circa ieinpus
magistri et episcopi litulo insignitum Rupertus Iocp idem accedit, uiniirum quod fraler quidam innocen-
citato in Regulam S. Renediai deiiolal) isto anno (8) Q tis et mundse el simplicis rntelligentise ipsi relulil ce
millesimo ccntesimo decimo scptimo viam universse vidisse Filium Dei DOininum iioslriiin Jesum Chri-
caruis fuerit ingressus; et Anseimus Laudunensis sluin sedentem super allafe suum; et circa ilium
(qiiem Ruperlus ibidem non episcopum, sed quoUbet collegium sanclorum, Rupertumque assistentein
episcopo famosiorem dicit) aiinomillesimo cenlesimo cuin quiele, el lenenlein Canlica canlicorum, Qui.iis
deciuio nono, uno scllicet, ut (9) Rupertus habel, oinnibiis ereclus Ruperti aninms tanlae molisstiscepit
anoo post confliclum, vita funclus narrelur ab ipsis negoliuni, quod septera libris feliciter explevit. Haec
GalliiB Chrislianac scriptorihus, quiproinde siiieulla omriia nie docuit Ruperli prologus ad hujusmoiii
dubitationis disjunctione niortem illius aimo mille- libros.
: Verum
simo centesimo decimo nono scribere debuerat. quo terapore Hbri1 isti conscripti fueriut
Post hsec Frederico, qui juxla Chronicum inagniim nullibi reperio, a nullo audio, ex niillo infero, ttnde
anno millesimo nonagesimo nono Coloniensis afchi- hec illud delinire audens, meas duntaxat conjectaras
episcopus crealus est, et huic Ecclesiae prsefuit annis cx quibusdam certis ptoferam, Pfimo hujusinodi
tribus et triginla, Ruperlus innoluil, Cunonis abba- libros a Rupcrlo composilos post libros De Si.nct*
(8} Gallia Chrisliana. (0) Lib. cit. in Rcgul.
 5! RUPERTUS ABBAS TUITIEKSIS. 52
Triniiate ac operibus ejtts sttadel, qtiod in prologo ad A rciur, conslal vel cx eoqnod ipsc Rtrperlns in Iihro
illos, et maxime in Hbri quarli inilio Rupertus fate- oclavo De glaria Filii hominis non ohscure indicct se
nir beatam Virgineni secuiri de gloria Trinitaiis col- baclenus, nempe duin septem hosce libros elucii-
l.iciitam. Quod contigisse Verbsimiteest, dumgloriam bravit, et donec Fridericus ipsum compulerit ad
S'. Trinilaiis etejusopera in hujusmodi viginti qua- scribendam historiam David ex libris Regnm, uni
luor libris descripsit. Secundo Rupertum in Cantica solummodo iutentum esse operi, el debiti unius lan-
scripsisse priusquara nianuni ullimam darct Hbris lnm debilorem. Quod sane minus vere dictum puta-
iii MaUli;ciiinDe gloria Filii hominis, extra omne retur,, si eodem illo tempore Cuno opus illud iu
diibiiim est, lum ex Hbro duodecimo De gloria Fitii Canlica a Ruperlo imporlune el niimis opporlune
hominis, circa finem, ubi libroruiii in Caniica me- exegissct. Illud ergo debitum, exhihendi seilicet ho-
ininit; lumex cpislota Ruperli ad Ctinouem episco- minum naUiram castis amoris osculis Verho Dei Filio
piim, quaeincipit, Primilias, ubi suis, quae ei dical, in sinu Yirginis desponsalam, Ruperliis jani solve-
operibus accenset libros in Gantica; et lamen ibi ral, cum gloriam ipsiusmel Filii bomints exponere
profiletur se ad librum oclavum duntaxat perduxisse est aggressus.
jiicoeptum opus De gloria Filii hominis, qubd poslea Rupertus quidem Iibro primo in Regulam saneti
in decimo tertio comptevil. Tum qtiia duni Cantica B Benedicti, sua, quae hactenus emiserat, opera cnu-
explauavit, nondum suuin de dono ccelesli secretum merans, hujusmodi libros in Cantica non rccensuit
prodirierat, nisi privalini Cuiioni; et tamen adjura- et tameii ibidem tradit opus De gloria Filii hominis,
tus a Cunone palam illuri aperilin isto libro duode- nunc novissime a se Cunonis rogatu incceptum; iu
«inio De gloria Filii hominis. Tertio hujusroodi libros quo cum totus esset, ab eodem inlerpelJatus est,
7)i Cantica canticorum a Ruperto editos prhisquam umie et isto opere quasi laborum suortim meta ca
iibris in Matlbaeum De gloria Filii Itominis vel pri- talogum islum definit: ex quo deducere proniptum
M.in admovissel manium, nemo inficias ieril, cum in est inler Opera Ruperti, quse ante hiijusmorii Hbros
prologo in Canlica canticorum. Cuno, quo instante in Regulam exierant, etproinde ante incceplos libros
ibiinl optts susceptuiii est, non nisi Patris ccenobii in Mattliwum, quae ibi numeranlur', opus De Incar-
Sigebergeusis nomine insignitus legalur (Cuno Pater naiione inCaniica non esse computandum.
camdbii Sigebergensis). In prologo vero ad priraos Hsec advertens, fateor^haesisuspensus; at perpen-
eiiara libros in Matihseum, Cuno isle prsefulgeat dens arguraentum istud negalivum gravioribus tol
Venerabilis quondam abbas ccenobii Sigebergensis; supra posilis non praependerare, sed levioris prae
nunc auiem prwsul Ecclesim Ralisponensis ). Ex his „ iliis essemomenli; maxime cumnullusexstetRuperii
eiiiin patenlissiraum est Cantica canlicoruni, Cunone Hbrorum elenchus etiam a Uuperto editus, qui
adhnc abbatc, a Ruperlo fuisse explanala; Matlhseum aliquod ex ipsius operibus non omiserit, ul patet
vc.ro pro gloria Filii bominis, ipso jam episcopo, et aiiendenli. Hinc opus in Cantica duxi praetermissum
proinde post annum millesimum centesimum vicesi- in hocce calalogo sicul et opus in Job, el Hbros De
nium sextum, quo jttxta Dodechinum in appendice voluntate et omnipolenlia Dei, quos tamen a Ruperlo
ad Miiiianum Scotum, Ecclesise Ralisponensis prse- juniore anle indicem islum compositos habeo. Quod
fecliis esi, incceptum complelumque fuisse. si in postrema, quam ad Romanum ponliircem
. Neque tc moyeat quod Bupertus libro octavo in direxit, enuineratione hos, et insuper Annultim
Malthaeiini scribit quod Cuno palerfamilias ccenobii tribus constanlem libris, el libros in Regulam jam
S.igebergensls prinius quidem suaseril opus istud De editos siluit, oraissio ista non nisi humililalis argu-
gtoria FUii hominis. Hoc enim quid aliud arguit, menlum est, qua Rupeiius in stiis recensendis
qtiam qupd Cuno duin Sigebergensi coanobio prsee- parcissimus fuitet indiligens.NulIa ergo jam subesse
rat, jaui Riiperlum induxissct ut de gloria Filii ho- potesl ralio libros istos de Incarnatione in Cantica
iniiiis scriberet, quod non esl aggressus nisi Cunone caniicorum trajiciendi posl opus De gloria Fitii
episcopo, ul prologus ati hiijusmoJi libros aperle D hominis, aut alia quse islud subsecuta sunt. At non
leslatur. Non est igilur unric proferre dubilem libros ila certo conslat hujusmodi libris Ruperti Cominen-
De Incarnatione Domini, t» Cantica canticorum esse larios in duodecim proplielas esse posleriores. Hoc
libri» De gloria Filii hominisin Matthmum aelale ma- tamen conjicere inihi est ex prologo ad sex ultimos
jores, quippe qui prodierint istorum ne quidem con- prophetas, qui innuit Rupertum eo ardentius iu sex
cepto proposilo. lis addere juvat, quod si jam incoe- priores scripsisse, quo fervenliorem in Verhum
ptum opus De gloria Filii hominis in Mallhmum incamatum amorem sentiebat, quem haud dubie
abrupissent libri inCanlica, Ruperlus hoc non siluis- scribens in Canlica .canlicorum de Incarnatioue
set inlibrioclavi capile, ubi ratipnes quibusCunonis Doinini conceperat. Locum igitur inter Apocalypseos
impnlsu inchoatum opus in septimo libro dimiserat, exposilionemet Commenlarios in'duodecim prophe-
proferre studet; nec tamen ullam liujustnodi libro- tas oblineat opus islud Ruperli De Incarnatione
rinn habet nientionem. Deniquea Ciiuone adhucab- Domini in Canlica canticorum, seplein libris dige-
liate inductuni fuisse Rupertum ut de Incarnatione Muin.
in Cantica ageret; et a Ruperto composilum hoc Expleto hoc opere Fridericiis afcbiepiscopns
opus anlequam libros De g'oria Filii liominis exordi- Coloivensis, el Cuno abbas Sigcbergensis, Riqeilo
93 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS I. U
siiiitiies, nl ipse loquitur (10), apponunl, ut duo- A in duoiecim prophetas minores, el tredecim libros
dccim propheiarura interpretelur valicinia, quod edidit De vicloria Verbi.
et ipse non lam his incitalus quam araore Filii Cuno ahbas Sigebergensis a Ruperto jam ccenobi!
quem Deus promiserat per prophetas suos, fervens Tuiliensis ahbate exigit ul scribal De gloria Filii
'
et promptus suseipit. At uli per biennium sex hominis. At Cunonem hoc | exigentem Ruperlus
priorum expandit arcana, etfinem Micheae, qui in impatiens audivii, eo quod, ut ipsetradit, «jam
isloordinesextusest.aitigit.imperfectoopereresedit, ipsum angnstaret cura domiis Domini, quoe credita 1,
studio refrigescente, eo quod Nahum, qui septimus esl ei, et scripta sua sic legerent pleriqite tit ei insi-
sequitur, vix aliquid de Cbrisli in carnem adventu diarenlur (14). > ;?
loqueretnr (11). ' HaecCunonc necdum episcopo.el ita anle aiinum
Interim Cuno, existimans hoc opus a Ruperlo millesimum centesimum vicesimum sextum cohii-
rerfeclum, cum ipso hospitalus in ejus monasterio, gisse perspicuum fil cx libro oclavo De gloria 'Filii-
«piasi per «lium egit de sanclorum prioris etiarn . hominis; ibi enim circa inilium scribit, quod Ctino
Testamenli cerlaminibus ei triiunpliis; Rnperto palerfamilias ccanobii Sigebergensis. suaseral ipsi
auiem pronuntiante in eis vicisse Verbum Dei (i%); ul hoc opus aggredereltir (13). Inler hoecvero Cuno-
Cuno adliuc abbas, necdum episcopus, islo Ruperli B nis vota pro gloria Filii hominis, qui benedicentes
effalo adeo delectalus est, ul repente in islam vocem se henedicit, et se confitenles confnelur, non solum
enimpens: Scribe mihi librum de victoria Verbi Dei, coram Palre suo, sed el coram hominibus, ipse
et ipse saepius repetens non desiiterit, donec Ruper- Filius hominis Cunonem in Ecclesise Rntisponcnsis
lus ejus voiis annoens, opusculiim Devictoria Verbi ponlificem elegit et assumpsit anno millesinip cen-
siiseeperit, qiiod tredecim libris consummavit ut lesimo vicesimo sexlo, ipso suoe glorificalibnis ieni-
ipse declarat in prologo ad ses posleriores pro- pore. Anno enim salutis. millesimo cenlesinio
phelas. Sapienlibus adrairalioni fuit et amoriopus- vigesimo sexto, si fides sit Dodechinb in appendice
cuhim istud, quod proplerea multo stndio evolvebat ad Marianum Scotum; cum clerus et populns, ul
«l ipse referl in libro duodecimo De gloria Filii Ruperlus habet (16), in parles pro eligendo sibi
Jwminis; uli quidem De victoria Verbi Hbri duodecim paslore divideretur, fierelque periculosa pariitini
iantnm numerantur. Al errorem esse scriptorum contenlio; aliishunc, aliis illum clamanlibus, janique
jiifra ostendemus. prope esset ut, seditione invalescente, art arnia
Huic operi finem Rupertus vix posuerat (13), et concurreretur, unus sapientior coeteiis, ciijiis Deus
ecce Ekkemberttis venerabilis abbas Corbeiensis tetigit cor, repenle Cunonis nomen in medium prd-
ipsum impellit ut eodem stndio, quo sex prophelas tulil. Sicque omnium, sed magjs Palris aeterni vbce
stnleriores tractaverat, traclaret et posleriores. Nec eleclus Cuno ipsis Rogationum diehus, ad gloriosae
solus instat; sinuil e.nim Eginbardus prior Busensis scilicet Ascensionis Domini festivitatem in seda
ccenohii per duos fralres epislolam ad Ruperlum Ratisponensis Ecclesise ingenli lotius cleri el populi
dirigit.qua inlercoeleraipsum sic alloquitur:« Debes plausu constitulus csl. Illitis igilur glorise ne quid
aribuc amori, debes honori et obsequio, dilecte deessel, et ne Rupertus episcopo denegaret olise-
Christi, per ipsum aulem et propler ipsum nostro quium quod cseteri certalim vel spondere, vel pne-
desiderio et verba oris ejus, sicut ccepisti nsque ad stare gesliebant, opus isttid De gloria Fiiii homiriis,
linem aperias, ne, si propler diflicultatem eorum quo vola Cunonis quondam abbatis Sigeher|ensis,
{ qui Rupertum aemulabanlur ) lepidius forle seculi modo Ecclesise Ralisponensis antistitis, sediiliiif
non forliter cucurrerimus m odorem unguentorum impleret, in spe supernoe consolalionis conatu noii
ejus, tibi impuletiir, qui inlroducltis in cellario re- irrilo (17) suscepit.
- Verum expleto septimo islitis operis libro, aitte^
gis occiillasli divilias sponsi quas ibi conspexisli,
explanalionem dico duodecim prophelarum, cujus quam ad octavum Iranstulisset animum, manum et
parlem dudum tanta perscripsi aviditate, ut vide- D calamum, Fridericus opus alterum a R,uperto in-
rcr nunc priraum talime sludio mancipasse. Qtianlo stantius deposcit (18), ut scilicetin librosRegiiiri stta
niagis autem in parte delector, lanlo vehementius in sludia convertens, Regum historiam, sed maxiriiQ
exspeclationeni lotius exaesluo. > Hsec ille ad Ruper- Davidis, conscriberet. El iia Rupertus.inlerCilnOiiis,
tum, qui istius horlatui cedens vel magis jussui qui nondum episcopus, ei dixerat: Scribe milii de
Cunonis adhuc abbatis his verbis praecipientis gtoria Filii hominis et Friderici archiepiscopi
« imperio Spiritus sancti prsecipio libi > liumiliter Coloniensis imperia, quasi inler angustias anxitts ;
obtemperans huic operi perficiendo sese assiduus cujus, an tnloris, an Ecclesioe principis,*jussa temv
Iradit, quod triginla duobus libris absolvii. ret et exsequeretor dimidium cordis sui, ut ipse
Hos auiem ubi complevil duos et triginta libros libro ortavo, tmi pr.mbens et dimidium alteri gtoriam

(10) In.Prolog. ad Hbros xn propb. (U) Rttp. in prol.ad lib. De gloria Fil. hominis.
(H) Rnp. in pro!og.: ad sex posteriores propTicl. (15) L. x De glofia Filii hominis. "
(12) Rup. iu prolog. in Nahum. cl in prol. ad Iibros (16) L. xn Dcgloria Fil. Iiomiiiis..
dc vicl. Verb. (17) Rup. in prolog. ari libros De gior. Fil. hom
(i5) Ittip. in prol. ad scx poster. propnetas. (18) Rup. I, viti Dc gloria Fil.bom.
 '
SS RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 5fr
Filii hominis petficereet Regum hislorias scribere, A in istis Iibris- adhuc tencretur, procul est ab omni
sicque utriusque vota el jussa complere, apud se dubio; siquidem in ea tradit expresse se in iiltero
staiuit. epere, id est De gloria Filii hominis, usque ad octa-
Sed vero eo tempore de quibusdam Regulae S. vum.el in allero, nempe De rege David, usquc ad
Benedicti eapilulis(I9)quaesliones non contemnendas undecimum processisse, el se in illis nunc, cura
inovefiiiil quidam servorum Dei viri religiosi mona- banc scribit epistoiam, leneri. Insuper haec epislola
slicoe professionis ; de quibus nt rationes Rupertus declarat quod Cuno suse in Rupertuin dilectioni et.
pfoferrel, ipsum ab incceplo De gioria Filii hominis ipsiusmei Rnperti glorise, ac cliam reipublicae
opere Cuno jam episcopus dimovil, el.ei per tolum Chrislianae bono non saiis esse exisiimans, quod
fefe annum renilenti adeo inslilit, nt Ruperlus Ruperlus privata simplicitate a triennio jam ipsi
tandeiri concedens, quaiuor lihrps in Regulam Sancti aperuisset qnomodo ccelestis inlelligenliae donum a-
Benedicli scripserit. Ipsorum primus est Ruperti Chrislo et ejus Maire obtinuisset, eum sub tremendo
bfevis apologeticus, in quo et sc a Cunone inler- adorandae Trinitaiis nomine adjuraveril, ut quod
pellalum conquerilur, cl suorum aemulorum calum- piivatiin enarraverat, scriptis commendaret. Gunoni
nias eluil,suaqne Opera enumerat. Secundus vigiliae lamen snb tam adorando nomineadjnranti Ruperius
Dominicae noctis seriem explicat. Tertius esl de R necdum parere ausus fuerat. < Cui, inquit (21),
iiltaris oflicio, ubi el durius increpat monachos, qui adjuramento cur obedire necdum ausus sim, Deus
< sacris Iicet ordinibiis insignili, ct sacris proinde scit, el tu mihi conscius ex parte nosti. > Donee
altaribus dicati sint loli nihilominus in operibns landem divini hujus nominis sacro terrori huinilis
lnanuum, sacrosanta altaris dimiltunt oflicia , de cedens in libro duodecimo De gloria Filii hominis
quotidiana terribiliiim ceieb.ralione myslerioruni et secretum suum publicum fecil. Denique in bacce
jngi coelestium conlemplalione sacramenlorum epislpla spondel Rupertus se cum vita cornite pcr-
nihil aul parum sollicili, quasi sblo lahore inanuum fceturum hoec opera, ut diinillat et ista per manum
ea, quae inimica esl animae, vitari possit otiosilas. Cunonis in conspectu Domini. El quidem his otnni-
Ciim lamen in ceenobiis bene ordinatis vix sufliciant bus distraclus landem hsec opera De gloria Filii
ad cursum ordinis complendum dies oeslivi, maxime hominis tredecim lihellis, et De rege David quinde-
si congregatio major vel nuraerosior fuerit; el si eim feliciler complevit. Quem hiijusmodi lihrorum
quando moliantur aliqttid de opere manuum, com- numerum ipse scrihit in epistola qua paulo post
muniler exeuntes ad operandtim, quod propier Romano pontifici sua oninia Opera dicavil.
brevitatem impensae lioroc, non lam opus dixetim, His omnibus Cunonis sitim, qui aquas salientes
quam operis simulacrum, loium fere quoiidianum in vitam arternara quo magis epotabat, eo niagis
spiriiualis operis excrcilitim reddilur insipidum, sitiebat, Ruperlus nequaqnam exstinxil, sed adeo
iinpedilum, et nonnulla sui particula mutilaltim. > excilavil, ul a Ruperlo explicari fidei sacrameiila
Quod diclum vull Rupertus non in otiositatis excu- snb Dialogo Judmi et Chrisliani enixius cxpeteret.
salionem vel pauperlaiis injuriam, sed in eorum Quibus annuens Rnperius optisculum quod, pro re
qui sacris vacanl diviiiarum rerum otiis juslam v.el qualilale suimet, Annulum placuit appellari,
defensionem. tribus edidit libellis ut ipse Ruperlus Cunoni pro-
Poslea RiiperUisagildeulililateetcoIore veslium, loquilur ad libros De glorificalione S. Trinitatis et
et tandem de usu femoraHum re agilala, explicit processione Spirittis sancti. Unde cerlo deducere est
hic liber teriius. Qiiartus vero conlenlionem cleri- opusculum istud exiisse anle hujusmodi libros. Cum
corum, qiii dicentes, Ego sum Augustini, monachos autem Ruperlus el istud apposuit, Cttne « quasi
ab ordinibus exclurielianl, et monachorum qui di- irritato palaio ex gtislu boni saporis, > ail Rupertus
centes, egq stim Benedieti, clericis clauslra praeclu- in islo prologo, inslanler ab eo peliil ut adjiccrct
debaiitjiiiulta sapienlia comprimitet clericis claustra loqui contra perfidiam Judaicam, primo de liibtis
aperiens, et monachos ab ordinibus non probihens. p personis unius snmmae Divinilatis et demonslraret
'
Rupertus his intentus ad Hbrum octavum De Juda'0, quanlumvis inviio, Trinilatis gloriam lesti-
'gloria Filii hominis non est progressus, el tamen ex ficatam esse ex legeet prophetis, quorum Scripluras
reverenlia majori - Friderico scilicet ar. hicpiscopo, legil et recipil. Deinde cur vel quomodo niagis ad
debita ad librum undecimum De glorioso rege David, personam Filii pertinuerit carnis suscepiio. Ullimo
processit: In quo eiiam gradum paultilum stitit (20) demonstrare (piod temptis illud quo nalus est Jesus
iil Cunoni jam episcopo stta omnia opera sisterel, Cbristus.quemconfitemurel scimus Messiam, ipsnm
ca lanquam fruges terrte cui benedieil Dominus esseqnemexspeclabantPatres sancli proximum sibi,
quasi in carlallo posilas , illi humiliter offerens. Haec a veritate non discrepal, iino valde concrepat pro-
ubi obtulil; mox ad opns De gloria Filii hominis, phetioe quara patriarcha Jacob proelocutus est: Non
et ad Davidis regis Hisloriam ex libris Regttm, sua auferelur sceptrum de Juda, et dux de femoribus ejtis,
studia revocal. Hanc enim epistolam, qua Rnperttis donec venial qui millendus esi.
sua opera Cunoni episcopo dicai, scriplam cssc, dtim Cumque tractalum hunc De glorificationc sancUv
(19^ Rup. 1. i in Regtil. (2!)Epiit. cit.
:20t Yide epist. quoc inc. Primiiw.
57 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS I. 58
Tritiifali* aggredi Riipertus proponeret recordatus ^ religiosos, qnorum. iinus presliyter^ inio concubi-
est quod olim legalus sedis aposlolicse domimis narius, presbyteros concubinis lihere- ,n.ti ppsss
Guillelmus, Pracnesiinus episcopiis a Gunone, ipsi mendaciter astruxerat. Qua atilemacfale ista scripta
quaedam Rnperli opera exhibenle, el ejus in sex sint utciinqtie discere potes, si iihiproestosint
pripres proplietas explanalionis exemplar tradente, lnqusmodi abbalum catalogi; quibus mihi defici.eii-
sciscitaliis fneratan aliquid operisRtiperlus edidissel tibus ne tibi in omnibus desim, ipsorum nomina •
de processione Spirilus sancli; a.d quod eum indo- indicasse suffieiat. .
luissel Cuno Ruperlum nilii habere qiiod ad yestigia Dala hac brevi el per ordinem accurate digesta
sedis apostolicse delerretur Rttperto vismn est serie Ruperti eiuciibraiionum, brevissimusjam iste
noiinihil ulililalis huic operi accesstirum, si in illius sil, sed acctiratissimus omnium Rnperli Operuin
decursus dulcedine,ut ipseloquilur in cilatoprologo, elencbus, qui uni oculo omnia Ruperti .Oiera iju
aliquid sermbnis de processione Spirilus sancli promptu subjiciat.
permisceret. Ilis itaque moiiis non sohim de S. Tii- KCPEkflJUNIORIS ADHUC ET NONDDM r-RESB¥TBill''
nitatis glorificatione, sed et simul de processioiie OrERAH^SCSUNT.'..' "'.: '-i ' K:.
Spirilus sancti novem libros coniposuit. -Hymnus Saphicus de Spiritu sanclo. . ,..-
Vix finem dederat huic operi (22), cum oppidum * Hymntis lambicus de Spiritu sanclq. •.; . ,,
Tuilium anno a Virginis partu niillesimo cenlesimo Libellus de diversis Scriplnrarum sententiis (25).
vicesiiiiO oclavo, incendio consumilur, e Cujus flam-; Carmen heroicum de Incarnatione Domini {%&).
misopus illiidquod nuperrimeconscripseral, elcnjits Libellus solutae oralionis de slatu cmnobii S. Lau-,
nuilum aliud exemplar ipsi stipererat, illsesnm eri- reniii iri Monte Leodii, ab Eraclo Leodiensium ...epi-
ptiit; < de ipso fere iia sollicittis, > inquil ipse (22*), scopo usque ad Ogbertum (27). .,-..,;(::.
« sictil negotialor qui cseleris omnibus amissis et de Carmen Saphicum deeodem. , ,,,
nmnihus desperans, saliem unam, quam forlc nupcr Vitg S. Augustini.
emerat, reservare cuperet margaritam.) Vila S. Odilim virginis. . :. , ; i
Hoc eodem anno islud incendium descripsit in RUPERTIPRESBVTERI OPKRA..
libro per viginli tria capila distribulo, cui lilulus Canlus de sanclis Theobaldo maiiyre, Goare eiSe-
est: De incendio oppidi Tuiiii. Horrenda isla eon- vero, confessoribus.
flagratio sacris nequidem parcens; desolationeniqtie De divinis officiis lib. xn (an. 1111). PraeSgiiOr
omnitim extremam perferens, occasio Ruperlo fuit cjus epistola dedicaloria ad Cunonem episcopiim
conscribendi duos alios libros, quos Meditalionem p Ralisponensem multo post scripia (posi, ari. 1126).
mortis voluit nuncupari (25). • : Commentariijn Job. libri x (28).
E (lammis aulem ereplum hoc opus De S. Trini- .. De volunlale Dei liber i (post. a.n. HU),Tcum
talis glorificalione el processione Spirilus sancti Ro- .. prologo ad Guillelmum episcopum Catalaiinensfem
mano poiitifici obtulit cum aliis suis operibus, quse et Anselmum decannm Laudunensem.
in epislola ad ipsum enumerat. De omnivotenita Dei iiber i, cum prologo ad "G.
Denique circa finem vitse, sed non ila mihi ceflo et A.
lempore, Rupeflus scripsit in Ecclesiasten quinque Commenlariorum in EvangetiumJoannis librixiv,
libros, proeeunle epislola ad Gregorium, haud dubie cum epistola ad Cunonem abbateiii Sigebergensera,' '
inonachum.uipotequem fralrem chaiissimum vocat; qtiae incipil: Meditalus.
cujus annos qui liabet, et istius operis aetalem faci- De S. Trinilale et ejiis operibus libri xiii (ante
lius internoscere poterit. triennium inccepti, ari. 1117 perfecti), cum pfologo
Ullimo, si fides sit edilis, Ruperlus conscripsit ad Ciinonem abbatem.
Vilam sancli Heriberli archiepiscopi Coloniensis, cuin ln Apocalypsim libri Tin, cum prologo ad Frideri-
prologo ad Macuwardura e monaslerio Sigebcrgensi cum Colonieusem archiepiscopum.
ad illius sancti Ecclesiam assumptum. Conscripsit et D ln Cantica catuicorum libri vil, cum prologo. ''•
B. Eiiphii marluris passionem; proemisso prologo In sex minores prophelasprioreslibri\mi;iium
!;: ; ' !
att Albanum ahbatem Sancli Marlini. Posuit el prologo ad Fridericum Coloniensem.
Allercationem clerici el monachi, pro qiio conlendit De victoria Verbi Dei libri xln, ciijrh bfECiaiUone
ad Cunouem abbatem. -: -";">'
Hciltim esse monacho proedicare. Scripsit et Epi-
stolamadEvehardumccenobiiRrunwilarensis abbalem, In sex posleriores prophelas libri xvn, cinn, proiogo
in qua fralres ecclesiis pracficere licitum demonslrat. ad Ekkembertuni abbatem Corbeiensem.
llabetur etiam Ruperli ad quemdani, qiii ad eum RCPERTIJAMABBATIS OPERA.
scripserat, prolixa responsio De virginitatis imsione, In Matlhxum (Degtoriq Filii) librixm (ann. H26
et quod corrupta possit consecrari. Aliqua eliam inchoati sed perfecii posllibros in Regul.), cttiii pro
scripsisse dicitur a Reinero (24) adversus quosdani logo ad Cunonem jam episcopum.
(22) Rup.,cap. 19. Deincendiooppidi Ttiilii. Ci?,)Non exslal.
(22") Ibid. (26| Desideratur.
(23) Virielib. i, c. 2. t27) Noii exstat.
(24; Lib. cil. (28) Exslal in 12 capita dislribiilus..
m RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 60
In litiros liegnm (De glorioso rege David), ad Fri- A t Et post hoc de S. Tiinitale el operibut ejus libros
dcricnm archiepiscopumColoniensem libri xv (28*). X1.II. ' :
InRegulamS. Reriedicli ad Cunonem libri iv (29) Deinde in Apocalypsim Joannis libros xu.
Annittus seu Dialogus Chrisliani et Judmi librim Deiride induodecim prophelas libros xxxi.
De glorificalione Trinitatis et de processione Spi- Deinde de victoria Verbi Dei libros xu.
ritus sanclilibri ix, ciiin prologo ad Cunonem epi- Et nunc novissimede gloria el honore Filii hominis
«copnm Ralisponensem, etcum epistola ad Romanum secundurii Evangetium Matlhwi; et in hoc lotus eras,
ponlificem. tu autem me inlerpellasti.
De imendio oppidi Tuitii liber i (an. 1128).
Medi:aiiones tnortis libri n. ALTEROPERUM RUPERTI CATALOGUS EX IPSO
RUPERTO.
/>i Ecclesiasten tibri v, cum epistola ad Grego- Sunl auiem prmsentium primiliarum (sic vocat
riuin. De divinis officiis (51), libelli duodecim.
Vila S. Heribeiii archiepiscopi Cotoniensts liber i, opus
Commenlariorum inJob librorum decem, abbrevia-
cuiu prologo ad Macuwardum.
tuin ex abundantia sensuum alque diclorum B. Gre-
Passio B. Eliphii marlyris, liber i, cum prologo
ad Albanum abbatem S. Marlini. ' gorii.
B
Traclalus in Evangeiium Joaunis lib. xiv.
Attercatio clerici et monachi liber i.
Opus de operibus sanctm el individum Trinitatis ti-
Epistola Ruperli ad Evehardum comobii Rrun- brorum XLII.
ivittiretisis abbalein.
Opus iri Apocalypsim Joannis librorum xn
Responsio Ruperti de virginilatis Imsione, el quod Opus in duodecim minores proplietas librorum xxx.
corrupla possil consecrari. ..-•:.
Adversus quosdam religiosos, quorum unus presby- ; Opusculum de victoria Verbi Dei librorum xu.
ler concubinarius, presbyteris licilum esse uti concu- Opus de gloria et honore Filii hominis secundum
Evangelium Matihmi.
binis impudenter asseruerat,- Et, opns ex libris Regum de glorioso rege David ;
Omnium Ruperti Operum index isle fidelissimus qiiorum in altcro usqne ad octavum; in altero usque
non solum quaiila eiquam beata fuerit sancii iilius ad undecimnm librum processi, in quibusnunc tettor,
dociorisfecunditas, quoe Ipt suoparente dignos parius ' qum ctim viia comite perfecero, dimittam, elistapsr
cdiriit; sed etiam qtiiri in caeleris desit, vel minus ntanitm tnam in conspectu Domini.
cxaclo disposilum sit ordine legenlihiis iinlicat. Ex
vel dimissa vel Opusculum quoque in Canticis canticorum septem
jpso itaque revocando, extra ordi- C tibellis explicui.
nem posita suse sedi restituendo, pxnues alios Ru-
perti Hbrorum catalogos hic juvat emendare. Ex TERTIUSOrERUM RUPERTICATALOGUS EX IPSOMET
RUPERTO.
ipsomet Ruperto tres Operum ipsius habeo indiculos.
Primus bccurrit in Hbro primo in Regulam S. Bene- (32) Accipias ergo inprimis prmsens opus novem
dicti, ari Cunonem abbatem. Secundus legitur in distinclum libellis, de giorificutione Trinilalis et pro-
epjstola ad Cunonem jam episcopum, quae libris De ctssione Spiritus sancli.
divinis officiis prsefigi solet. Teftins scribitur in Sunt alia qum nunc usque prmsentare non polui.
iepistola Ruperti adRomanum pontiGcem. Opus quoddam tredecim librorum de victoria Verbi
Dei.
Quamvis auiem ab ipsomel auclore descripti sint de gloria el honore Filii hominis in
in lletnque opus
hiijusiiiorii calalogi, plurimum tamen reccnscndis, libellis.
numerandis et ordinandis Ruperti Operibus diffe- tolidem
Iti duodecim prophetas libri xxx.
runt, Unde qjiae, quot et qiio ordine a Ruperto
In Evangelium Joannis libri xiv.
roinposita fuerint nisiex iisquoesupra adduximus, De santla Trinitate et operibus ejus iib. XLIH.
nmlto sludio coiligas,eadem,.qiia.Bel|arminus etalii,
liallucinalionepcccabis, qui, unum ex Ruperli cata- »[«] In Samuelem et David libri xv.
logis secuti, partem pro loto derieruiil. Qui error In honorem B. M. Virginis super Canlica libri vn.
nt vitetur, praestat quae in ipsis desunt, et quse
niiiiiis accuraie ordinata sun.l paucis hic adnotare. Scripseram et ante hmc omnia opusculum de sacra-
mentis, sive officiisdivinis per circulum anni distin-
pRuius OPERUSI RUPERTICATALOOUS ABIPSOSET ctuin libellis, sive tomis duodecim.
RUPERTO. Hi sunt Ruperti calalogi quibus ipse sua opera
Locutus sum imprimis, inqnit (30) Rupertus, opus- recenset, circa quse tamen nonnulla observanda
tulum de divinis officiis, sive sacramenlis per cir- sunt.
culum anni distinclum libellis duodecim. Primo quod non exactam composilionis scriem
Deinde in Evangelium secundum Joannem libros Httpertus leneat in ulla ex illis suorum operum
XIV. eniimeralionibus, ut ex superitis productis fit mani-
(28*) Non exslat. (5!) bpist. ad Cun. episc.
(29) Horum primus est apologelicus. (32) Ri;,5. episl. ad. Rom. poni.
(30)Lib. in Reg. S. Bened.
61 PROLEGOMENA. - APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS I. 6S
festum; in priino enim et seciindocalalogo iste ordo A Dei. > At poslea in Hbro sepliino Dc glorificatiorie
mngis servatur, qui in lerlio prorsus inveriilur. S. Trinitatis ac processione Spiritus sancti capite
Secuiido quod nulliis ex istis suoruni operum decinio quarto in fine, aliud sic loquitur : « Nostrum
elenchis omnes Ruperti libros contineat. Junioris illud optis existit in duodcciin libellis quod intilula-
enim setatis praeludia, sed nec libri De voluntate et lur De victoria VerbiDei. > Iri ipsis eliam lypis modo
omnipotenlia Dei, et Annulus, et libri in Regulam duodecim, modo tredecim Hbri De victoria Verbi
tancli Benedicli in nullo, nequidem in lertiocatalogo, numeranlur. In omnibus lamen excusis lredecim
post eos edito, descripti legtiulur. libii De vicloria Verbi reperiunlur, et numerus isle
Terlio quod non omnes qui in uno censentur, in iri terlio el ullimo Rtiperti calalogo scribitur, sicut
altero, quamvis posleriori, numeranlur. In lerlio et in prologo ad libros iri sex posleriores proptielas.
enim non meminit Commentarii in Job, qui tamen Sed el epislola MeingOh ad Riiperluni, librum duo-
in secundo corapulalur. - decimum De gloria Filii hominis vocat istius operis
Quarlo quod Ruperli Opera non illum eumriem De gioria Filii hominis penultimum; in epislola
iu uno calalogo libellorum numerum babeant, qui vero ad summum ponlificem opus islud tolidera li-
scribitur in aliis; in terlio enim quadraginta tres bros habere dicilur, quot habet optis De victoria
libri de opetibus sanctm Trinitalis numeranlur, cum B Verbi. (Inde conscquens esl librum similiier islius
tamen in prinio el secundo quadraginta duo libri operisDe vicloria VerW duodecimum, esse penulli-
dunlaxat legantur; qui nunierus sane legilimus est, inum, el ita opus istud De verbi victoria in decimo
utpole quem ipse Ruperlus dislinctius exprimil in tertio Hbro pariier finili.
epistola ad Cuuonem abbatem, in qna stitini islud Cum ergo jam constet, lioc errore correcto, Opus
opus sic dislribuit: < Fecitnus ergo de proprio Patris De vicloria Verbi tredecim libellis esse perfectum,
opere a prima creatione usque ad id quod Adara rie nulla superest difficultas cifca libroruni De gloria
paradiso ejectus est, libros tres; deinde de proprio Filii hominis numerum, qui neque in primo neque
Filii opere, quo a jnstitia vel morte Abel per-figuras in secundo Ruperti catalogo definitus habetur. Cum
pervenit usque ad susceplionem carnis et mortem enim in lerlio, qui, est: ex epistola ad Romanum
crucis Hbros irigiuta. Deinde de proprio Spiiitus pontificein, totidem De gloria Filii hominis libros
sanctiopere, scilicet ab incarnalione ejusdem Christi posueril quot De verbi victoria t Opus quoddam,
usque ad finem saeculi, libros novem. Siinul fiunt inquit, tredecim librorum De vicloria Verbi Deu
lihri quadraginla duo.> Ilemqueopus De gloria el hdnOre Filii hqminis in to-
Hrcc ibi Rupertus, ex quibus typographi error „ tidemiibeilis, t certo certiiis est bpus islud De gloria
facile deprehenditur in terlio catalogo numeranlis Filii hominis tredecim libris compleri, qui et in
quadraginta tres istius ooeris Iibros. et quidem est omnibus editis leguntur. Numerum aulem hniic
facile corrigendus. liiijusmodi librorum in duobus prioribus calalogis
Circa librprum in duodecim prqpheias nuinerum Rupertus non definivit eo quod opus islud nondum
mihimajor difflcultas occurrit. Naminpriraocalalogo esselcompletumut.iisdem in locisipse declaral(55).
unus et triginta libri notantur; in secundo vero et Alios Ruperti OpOrum indices jam advertamus.
teriio triginta tantum descriplos reperio. El in ipsa Trilhemius Hb. Deviris illustribus ad Rupertu.n,
Iibrorum serie duo et triginta numeranUir. In lanta haec Opera Ruperli indicat.
numerorum varietatc slandum puto pro ipsa serie in ADCUNONEM ABBATEM SIGEBERGENSEM POSTEA
EPISCOPUM RATISPONENSEM. : . .'.
qua cx intcgro duo et triginta in duodecim minores
prophelas lihri compositi inveniunlur; inter quos De victoria Verbi Dei, iibri xui, « Nuper cun. tu
niiilum abundantem nec ulliim deficientem habemus. hospes. >
Quapropler hos qui triginla in edilis legunlur, illos In Genesim libri IX, « Cnicunque fideli animm. i
eosdem esse censeo qui aliis in indicibus vel unus et In Cantica tanlicorum libri vii, « Qtii contra Iw-
triginla vel triginta lanlum computantur. Totuni D minem. >
igittir discrinieu islud hujusmodi calalogorum sit In librum S. Job iibri x.
in notis numerahilibus positum, quod lianri dubie In libros regum de David libri iv.
coniigit ex transcriplionum multiplicitate, vei scri- De sancta Ttinitate , in Velus Testamenlum li-
barum inciiria, qua etiam factura fuisse non inficias bri XLII.
ierim ul quinque duntaxal libri in Oseam nolenlur In Apocalypsim Joannis libri xtt, • Utlu quoque. *
eliain in edilis, in quibus tamcn sex libri habentur De officiis divinis, libri xn, « Ea qum. >
in huncce proplietam. Nuraerus etiam librorum De Meditationes de incendio Twiiensilibrim, « lcce
•
victoria Verbi in hisce Ruperli calalogis varius est. quompdo. >
Primus enim et aller hoc opus in duodecim libros In duodecim prophetasminores libri xxx.
dislribuunt, Terlius vero in tredecim. Et quidem in In Evangelium Mattlimi libri VIII.
prologo ad libros in sex posleriores prbphetas. Rti- InEvangeliuniJoannislibrixw.
pertus ait: « Ecce tredecim libellis, Deo adjuvanie, Super Regulam S. Benedicliliber
coustimmavi illud opusculum de Vicioria Verbi Apologeticum ejusdcm operis, liber u
(53) L. i in Regtil , in epist. ad Cttnon episcop.
G3 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. <H
Epis.tolarum ad diversos liber i. A libros in Genesim compulat. Pr.xlerea divinis his..,
Ferlur el alia plura scripsisse, et Novuni el Veius novem libellis in Genesim, non qiiadraginla dno, sed .
Testamentum pro majqri parte in tmllis .'i!>:isexpta- triginta trcs tantum essent numeraiidi.
nasse; d'e quibus usque ad prmsens niliil vidtmu.': Sexlo in edili.s babetur motlo Iiber unictis.qni ati-
Hacc TriU.emius de Ruperii operibus. Quando- reus dicilur, ei inscribilur De incendio oppidi Tuitii,
qnidem vero nonnulloe circa hoec moveri possun; qtieiii alii duc libri De medilatione morlh subss-'
iiillicullates, aliqua circa liunc indicem duxiinns quuntur. Trithemius vero hunc primum, qui incipit,
ailnolanda. Ecce quomodo, islis duobus attexens, tres Iibros
Primo non omnia Ruperti opera isto indice de- mediiationum de incendio Tuitiensi posuit. Nec abs
monstrari, ut ipse Trilhemius ad calcem expressit; r.e quidem, scribendi enim opusculi islius, inquit (54)
et ex praeallatis jam patet. Siluit enim libros De vo- Ruperlus, quod nuncupare placet medilaliqnein
lunlate et omnipbieniia Dei. Aunulum omisit. Libros mortis occasio fuil ignis periculum, quod in praecc-
De glorificatione Trinilalis el processione Spiritus denti libello enarravit. "
sancli lacnii'. Nec ljbros in Ecciesiasten exhibuit. Seplimo, raale numerat solummodo triginta libros
Puerilia non loquor, quse nec iste l.oqiii voJuit. in duodecim prophetas, quijuxla edilos et superius
Secundo, maximara iamen Ruperti Operum par- B.probata, duo et triginla sunl computandi.
tem islo indice proferri. Unde ipsa quingentis annis Oclayo, Trilberaius octo duntaxat Rupertiiihros
latuisse, minus bene a Bellarmino posiium obscrva- in Maltlioeiiin recensel, cum tainen tredeciin ha-
binius infra. beantur ex edilis et ex supra nplatis. Ruperlusijui-
Teriio, neque in eo vel maleriae vel composiiiouis dem in epis.lola ad Cunonem jam episcopiim scribil
scrvari seriem, quae ex supra posiiis est repelenda. se usque ad oclaviim librum De glbria Filii homiriis
- Quarlo, dedicalionis
titulum, quem in islius elen- jn Malthoeiira processisse; et h.iric faclum credere
chi capile Trilhemius proefixit, non omnia speclare fas est ulTrithemius nonnisi oclo libros in Matihseum
<-peraqnoeipsi subjiciunlur;'quasi ea omnia Cunoni numeraverit. Verum si ea qiia?. supra protulimtis,
ahbali Sigebergensi, postea episcopo Ratisponensi, consuluissel, boc opus didicisset tredecim libfis esse
«iicaveril; ex illis enim aliqua, puta libros in Apoca- •perfecium.
lypsim, libros in sex priores prophetas, el libros De Nono, in Regulam sancli Renedicti urium librura
Davii ex libris Regum, sub Friderici CoJoniensis adducit, et unum apologeiicum, cum tamen liber
episcopi nomine, et ariejtisvota conscripsit; aliqua, apologelicussitprimusex Hbris qtiatuor i« Regulam.
pnta De gloria Filii liominis, De victoria Verbi, etc., At quandoquidem primus ille Jiber Ruperli babet
nomine Cunonis lilulavit, ut ipse in epistola ad Cu- - Apologiam et sequenlium prologus ah ipso Ruperto
nonem episcopum Ralisponensem scribit. Alia deni- dicitur libro secundo in Regutam, cap. 13. Secini-
que sine splendore cujnsquam tituli diraisii. Non dus vero ad Cunonis inslantiam, exponii ordinem
ergo hunc lilulum in TritliemiO Rtiperti Opera proe- nocturnarum vigiliarum noctis Dominicse. Tertitis
ferunt quasi quoe oninia Cunoni dicala fuerint, sed aulem, cujus lilulus est, De atlaris officio, diversas
quasi proprium libroruui De vicloria Verbi, qvios in de labore manuum, colore el numero vesiium mo-
eapite elenchi Tritheniiiis scripsit, et quos Rnperlus nachorum solvit difflcuitates. Quartus denique siftfer-
ipse in epistola ad Cunonem eniscopum dicitesse calionem clerici dicentis, Ego sum Attguslini, et mo-
pene Cunonis proprios. nachi dicentis, Ego sum Benedicti, inulta chariiale
Vefum et absque injuria siiigulis Rnperti operi- et sapienlia coniprimens, clericum posse lieri ino-
bus hunc lilulum Trithemius prsefigere poluit, lum nachiim, et monacbum posse fieri clericum docct.
qnod ipse RupCrtus sua omriia Cunonis magis esse Soium illum, qui in praediclis secundus est sanctis-
prae dilectionis prolectione et sollicitudine, qtiam simi Palris noslri regulae expositionem censuit
sua non semel profiteatur diversis ad eum epistolis. Trithemius, ad lertii litulum magis quam ad fem
Tuni quod Rupertus sua opera quasi cartallum Cu- D altendens, et quarlum putans minus pertinere ad
noni jam episcopo delulerit, ut ea suscipiens de manu sanctae Regulae enucleationem. Et ita Triihemius
illius ipsa poneret ante altare Domini Dei, ut Ruper- .unum in Regulam libellum posuil. Duos posteriOres,
ttis scribit in epistola (Primifias), ad Cunonem lertium scilicet etquartum, quos omisit, ipsiiniiiime
episcopum, quse libros De divinis officiis solel prse- notos credere nihil vetat.
eedere. Denique Ruperti epistolarum ad diversos librum
Qiiinlo noveni libros in Genesima Trilhemio enu- unum indical Trillieihius. Sed modo vix exsiant
nierari riistinctos a riuobus et quadraginta Hbris De Ruperti epislolae, prxler eas quae divcrsis ipsitts
sancta Triniiale et ejus operibus in Veltis Testamen- operibus praefiguntur vice proiogi, aiit prOlogis
luni error est, quem argtiunt ipsaeprimae vo.cesa adjunclae. Liber autem quem Trithemius bic indi-
qtiibus Iibros jstos in Genesim incipere Trithcmius cat, non illarum estquae viccm habent prologi, illas
indical. Conslat enim voces istas, cuicunque animm enim cum Ruperti operibus recensuit, ut advertere
fdeli, initium esseprologi libronnn duorum etqua- quivis facile polest ex primis vocifius, quibus quasi
riraginta De trinitale inter quos iste etiam prologtis operum Ruperli initiis hacc ooera Trithemius deno-
(oi) L. Meditat. morlis, c. 2.
°(iS PROLEGOMENA, -^ APOLOGlA PRO RUPERTO. -PARS I. 66
lal, exempli gratia : De vicloria Verbi libri tredecim, A est monasterium, el suum errorem defensabal im-
« nuper cum tu hospes.t Quaetamen voces non libro- probis.
Vum, sed prologorum sunt inilia; baec enim verba, Omuihus, qiias legerim, plenior el accuratior est
nuper cum lu hospes sunl inilium non operis devicjio- isla venerabilis Ruperli operum facla a Reinero
Wd Verbi, sed epistolse Ruperti ad Cunonem per ino- .: eiiumcratio, quoe lamen. in aliquibus eliam rielicii.
(lurii proefationisad illud opus. .«» Primp omisit cpmmeiitariuni in Job, et libruin
Praeter islas, quasTritheraius Ruperti operibus ununi De omnipotenlia Det, Viiam S. Heriberti,
accensuit, el quae sunl vice prologi, alias Ruperti sancti Elipliii passionem, lihrtim De imsione virgi-
cpistolas jam non habemus, nisiipsius epislolam ad nitatis, et commentarios in Ecclesiaslen.
Cuiionem qnae incipit, Meditatus, Ruperlique libros Secundo, libros unum et trigiuta in duodecim
Cunoni dicat, et alleram ad eumdem Cunonem.jam prophetas numerat, quos tainen duos et iriginta
ejiiscopuinRaiisponensem: Primitias frugum terreequa •computandos vidinius. Hunc errorem scripiionis
•
Rupertus sua opera definit; epistolam ad sedis appsto- puto, qux in exhibendis numerabilibiis Characteri
licac praesulem Romanura ponlificem .: Ante faciem bus, vulgo ciifris, facile ac saepe labilnr. Siniili
tuam, qna ipsi sua omhia Opera devovet; epislolani errpre et Annulus in quinque librbs distribuitur :
ad Evehardum monasterii Brunwilarensis abbatem B Rnpertus eniiri in prolpgp De glorificalione S. Tri-
fcptimum : Vetus, et longa querela, et epistolam ad nilalis et de processione Spirilus Sancli rion per nti-
iibhates, per modum opusculi, de twsione virginiialis, ..."meros, sed ex inlegro -scribi.l se opusculum isttid
- tl • liibus edidisse libellis. El
quod virgo secreio corrupla possit consecrqri. quidem icrnariusisie ntt-
librorum recle consonat proposilae disserta-
RUPERTI OPERUHCATALOGUS EX REINERO MONASTERIImerus
S. LAURENTH IN MONTE LEODIIMONACUO, INLIBRO tioni adversus Judieos : Primo gloriain S. Trinitatis
DE VIRIS ILLUSTRIRUS IPSIUSMONASTERU, DE RU- testimonium habere in lege el prophetis; feeiiiulo,
. . PERTO. susceptionem carnis magis ad personaui Filii perti-
Rttperlus junior scripsil. nuisse ; tertio tempns quo Jesus Chrisius nalus est,
Libetium melrice in laudem Spirilus sancli. illud esse quod palriarcha Jacoh praioculus est hoc
Item-aliumde diversis Scripturarum sentenliis. . vaticinio : Non auferelur sceptrum de Judaeldux
ltem alitim versu heroico de lncarnalione Domini. de femore ejus, doiiec venial qui miitendus esl. Pari
Iiem libellum destatu, bonis et malis ceenobiiS., denique lapsu librum tiniiin dunlaxat De meditalione
Laurentii ab Euraclo Leodiensium episcqpqusque ad morlis nolavit.
Ogberlum. Lihrum aulem De monacho qui, eic. ipsummct
ltem opusculum de eadem maleria, Saphico metro. pu|o, quein inscripluin legiinus, Aliercaiw clerici et
ltem Vitam S. Auguslini. monachi.
Et Vitam S. Odilim virginis. VENERABILIS RUPERTIOPERUM CENSUS A SIXTOSENENSI
Facius presbyter : AN. 1566 EDITUSIN LlB. IV. BiBlIOTUECE SANCTJI
Cantus de SS. Theebaldo marlyre, Goare ac Se- DE RUPERTO TUITIENSl (55).
vero, eonfetsoribus. De sancta Trinilale el operibus ejus in utrumque
De diviris officiis sive saeramentis, qum celebran- Teslamentum ad Cunonem abbutetti Sigeberg?<isem
tur in Ecclesia per anni circulum, edidil libeilos duo- . libri duo et quadraginla; quqrum quadraginla liuo-
decim. rum librorum simul adholalorum hic est Judex :
Deinde in Evangelium Joannis libros xiv. PARS.I. D.e sancta Trinitate, el operibus Patris ia
De S. Trinilate el operibus ejus libros XLII. urima tria Geneseos capita cdmmentariorum libri tres
In Apocalypsimlibros xn. quorum primus incipit, t Scriplurarum omnium. >
In xn prophetas libros xxxi. PARS.II. De Triniiale el operibus Fitii commenta-
De victoria Verbilibros xin. riorum tibri xxx, videlicet. In residuum libri Genescis-
ln Evangelium Malllimi libros stti. D commentariorum lib. vi: « Humanm creaturm. >
ln Canlica canticorum lib. vn ln Exodum commenlariorun lib. iv : « Qit« catisa,
ln Samuelem, de David lib. xv. vel quo ordine. >
De glorificatione sanclm Trinilatts et processione ln Leviticum tib. n : « Liber iste. >
Spiri.us sancii iibros ix. /n Numer. coiiimenlariorum lib. n : « Aperttim in
Anniiluni lib. v. Apocalypsi. >
In Regulam S. Benedicli lib. iv. In Deuteronomium lib. n : t Isle liber. >
De volunlule Dei librum apologelicmu. In Josue liber i : « Seplcmperiocliis. >
De incendio Tuiliensi lib. I. ln Judicnm et Ruth tiber i: « Posf mutiem Josue. »
De medilalione morlis lib. i. In qualuor libros Regum.
Conlra religiosos quosdam,quorum unus presoyter, Liber Psulmorum ttb. i : « Posi ampla virenlis. >
imo concubinarius, presbtjieros concubinis iicenter In Isaiam lib. i : « Omnis anima qum. >
%uli pqsse menslruaiis pageltis aslruxerat. In Jer, miain lib. i : « Quintm wtatis. >
Alterum de monacho, qui elericus factus, egressus In Ezeclitetem lib. i: « IIac mundi wtate. >
(53) Uicolligiltir cx cpisl. Dedicat.PioV,an 15CS
«17 RIPERTUS ABBAS TUITIE.NSIS. 68
In Danielem, Zachariam el Maiachiam simul lib. n: A ritur; unde nec ejus iniiium, sicut ei ca?teroruiu
« Aperiente Chrislo. > Sixlus posuit.
In Machabwos Lb. i. Tertio in duodecitn prophelas minores trigima
/n volumen quatuor evangelislarum lio. i : « Sexta tanuim Hbros numerando deficil, duui excesstim
mundi mlale. > duorum rejicit.
PASS. III.- De operibus Spiritus sancti a Chrisli Quarlo cum libros De gloria el honore Filii lw-
adventu usque ad finem smculi libri ix: « Omnipo- minis. Cunoni abbali dicatos scribit, ipsi eoriim
tentis iram. > inilium quod proferl, Exigis a me, manifeste repu-
Prmler hwc scripsil: gnat; in islo eiiim prologo Rupertus Cunoneui
De Incarnatione Domini, \n Canlica canlicorum venerahilem coenobii Sigebergensis quondam abba "
lib. vn : < Quicontra hominem. > tem, nunc esse Ratisponensis Ecclesiae amistiiem
In duodecim prophelas minores, atl Fridericum, verbis expressis declarat: unde et opus istud De
arcltiepiscopum Coloniensem libri xxx : « Spiritui gloria Filii hominis non ante annuni niillesimum
sancto. > centesimum vicesimum sextum, quo Cuno crealus
De gloria et honore Filii hominis in Matthmum; ad est episcopus, incoeplura fuisse dedtiximus.
Ciinonem abbatem lib. xni : < Exigis a me. > R Turpissime tandera Sixtus hallucinatiis csl, cum
In Joannis Evangelium lib. xn : « Discinulus Rupertum asscruit anno Domini niillesimo ccme-
qitem. > simo vicesimo quarlo obiisse, qui se anno millcsimo
In Apocalypsim ad Fridericum archiepiscopum Co- cenlesimo vicesimo octavo oppidi Tuitii dcscri-
Ibniensem lib. xu : « Ut tu quoque.' > psisse incendium in hujusiiiodi libro cerlissimam
Ex bis omnibus Ruperti mortehi quasi, laborum fidem facit. Quam verum Psalmistse istud, men-
meiain Sixtus Senensis sic posuit: Moritur anno daces filii hominum in numeris et ponderibus qui
Domini millesimo centesimo vicesiriw quarto. vix ullo veri el acquijudicio, ea quae tradunt appen-
Quam mulilus sil index isle ex supra jam positis dentes, falsa pro veris ingerunt. Hinc discant stu-
fil cuique matiifeslurn; ac eliam quam gravis fuerit diosi non esse scriptoribus leviter credendum; qnod
Sixti Senensis in iis de quibus scribebal inquirendis et saepe sum expertus, el Sixlus Senensis hic argu-
negligentia : ipsius enim aelate plura Rupeiii opera niento est: Majorne sil Bellarmino habenda fides
Joannis Goclaci ut plurimuin studio piiblicam in in causa Ruperli, jam expendamus.
lucem edita prodieranl; plura eliam Trithemius jam EXPENDITUR VENERABILIS RUPERTIOPERUM CATALOGUg
ante repererat, qtise agens de Ruperto in libro De _ EX BELLARMINI LIBRODE SCRIPTORIBUS ECCLESU-
^
scriptoribns ecclesiasticis iu suo Calalogo descripse- STIC1S'(36), AD ANNUM 1119, DERUPEF TO.
rat. Non solura omissionum istarum lenelur rcits, De divinis qfftciislib. xn.
silenlio diniillcns duodecim libros De divinis officiis. ln Job coinmcnlariolum abbrevialum lib. jr.
Dnos Hbros De volunlate el omnipotenlia Dei, De 7HJoannis Evangelium lib. xiv.
Verbi vicloria tibros xnij; De rege David quindecim De operibus S. Trinitatis iib. XLII.
libros, et novem De glorificalione sanctm Trinitatis, In Apacalypsim lib. xn.
el De processione Spiriius sancti; et alia quse supra In duodecim prophelas minores iib. xxx.
memoravimus Ruperti opera; veruin eliam in his De victoria Verbi lib. xni.
quae recensuil, plurima ipsi non dimitlenda com- De gloria et honore Filii hominis secundum Evan-
misil. gelium Mailhmi Itb. vm.
Piinio quiriem computi lege cum duos el quadra- De glorioso rcge David, ex itb. Regum lib. xi.
ginla libros De sancla Trinilate el operibus ejus In Cantica canlicorum lib. vn.
numerassei, et quidem rectc, iia singulos hujusmodi Bellarminum hic se non nisi ab ipsomel Rupcrto
Hhros distribuit, jut ex singulis non nisi octo et in epislola ad Cunoncm episcoptun conscriptum
triginta possinl colligL Non auendenli, dum divi- TJ Catalogiim falelur exscribere. Sincera quidem et
derel, quatuor exciderunl : si rion unum duiiiaxal, laudanda confessio : al ipse proferre veltili Omnitmi
sed quinque libros posuisset in librus Regum, ad- quse a Ruperto scripta siini, operum, non kvis est
junclo libro Psalmorum, distribulus uumcius col- lam erainentis aucloris lapsus; qui enim suscepjii>t
lcclum adaequassel; scribendi sunl itaque non liher scriptorum ecclesiasticoruin opera reccnsere, libro
iinicus, sed quinque in libros Regum et libruin in ullima setale, ut ipse ait in praefalione ad leclo-
Fsalmorum. Si errorem hunc lypographo quis velit rem, recognilo, expolito et aucto in communeni
tribuendum, esto; sed in alios labilur Senensis. ulilitaiem, nosse debuerat non pauca in islo ipsius-
Nam secundo librum unum in Isaiam, et in Ezcchie- mel Ruperli catalogo desiderari lnm ante, luni posl
lem libfum unum computat, el duos in Danielem. illuin edita. Si enim ea quse de scriptoribus Eccie-
Cum in Daniele sit.unicus, duo vero sint in Isaiam, el siaslicis agentem decebal, diligentia vel fide con-
duo in Ezecbieleiii; sedet lihriim unum in Macha- sulnisset ipsa Ruperli opcra qua; coloniae jain pro-
boeos indicat, qui suppositus cst, nullibi cnim repe- dieranl, aul saliem Trilheniii caialoguin in lihro
(36) Qui an. 1612, ab ipsdmcl rccoguiiiis, expolitus ct aucliis fuii, ui ipso praefaiur ad lecloreu i»
edit. Coion. an. 1613.
 63 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS I. 70
De Scriptoribus ecclesiasticis; vel Sixli Senensis cen- A Meditationum lib. m.
stim mancura hunc quasi inlegrum indicem non Dispulationum Christiani et Judmi lib. 1.
exposuisset, qui dum aliqua prodit, plurima silet; In Regttlam S. Renedicli lib. i.
quae siraul, ul vera loqueretur, prodere debu.it. De quatuor difficillipiis qumstioiiibus lib. i.
Si denique eo, quo librorum censor tenetur sludio Sermonum lib. i.
inquisissel Ruperti opera aut pervolvisset, librorum Epistolarum lib. i.
De gloria Filii hominis et Iibrorum De rege David non Obiit anno millesimo centesimo vicesimo quaiio,
definisset numernm; didicisset enim illum, quem juxta Trithemium.
sequi voluit Ruperti calalogum, ab eo fuisse descri- Elcnchus iste Cenluriatorumin aliis deficil, cxce-
ptum antequam ista Ruperlus perfecissel opuscula, dit in aiiis; el quiriem ex duohus el quadragiuta
qttsepostea complevit; hoc qnidem libris xv, elillud llbris De sanctw Trinilalis operibus, tres el tiiginla
xni libellis, ut ex ipso Ruperlo supra demonslra- dunlaxat enumerat, omissis quippe novcni libris De
lum est. ' operibus Spirilus saitcti, el iino Jibro in volunien
Al isla Ruperli forte Bellarmino presto non erant. qualuor Evangeliorum; qiiorum nnmerum ut impleai,
Bene quidem xiu libros De victoria Verbi numerat, duos libros censel in Jereniiain, in i|iiem unicus esl.
ac lolidera Dt gloria Filil hominis, ei De glorioto. B Omitlit et ea otnnia qttae Rupertus juiiiof coinpo-
rege David, xv numerandos ex Ruperli epislola ad stiit. Apologelicum aulem pro opere in Evangciiuni
Romanum pontificem si accepisset, erroris et pro- Joannis inepte ponit," cum Ruperttts apologciiciiin,
inde belli minus haberet. Utinam felicius Ruperti qui primus est in Regulam S. Benedicli, non pro isio
Kbros suo lempore jam editos iri duodecim propbe- duntaxat opere scripserit, ullegens facile inlel-
las minores computasset; non triginta solum, sed ligit.
duos et triginta posuisset, errorem typi corrigens, Unico Hbro disputalionem Christiani et Judaeicon-
non sequens : prudenter tamen Calalogi errorein ex cludit; quam tamen ipse Rupertus se tribus iibellis
lypo sequi maluil, quam emendare quod nescivit. edisseruisse lestalur.
Ne lanien de suo nibil in Rupertum adnolasse In Regulam S. Benedicti unicuin librtim dat, et
dicereiur, mulilo hnic Ruperti Opertnn catalogo qualuor habenlur. Uniini insuper librum quatuor
dnas adjicit observaliones, quarura prima HbroruM dilficillimis qusestionihus deputal; el librum uniiin
De divtnis officiiscensuram habet, secunda Ruperli Sermonum Ruperto tribuil, sicul el unum Epistola-
errores denolat; at istarum Bellarmini observatio- rum: unde mihi utcunque videlur quod hic liber
liiini crisim infra dabimus; priraae quidem paulo unicus in Regulam apud Centuriatores ille sil qni
" in edilis secundus esl et
post opernm Ruperti cataiogos, ubi duodecim Iibrp- agit de noclis Dominic;»
rum De divinis officiis censuram novo calculo subji- vigiliis, juxta sancti Benedicli Riegulam. Libruin
cieraus; alterius vero, ubi Rupertum abomni errore vero quem quaiuor difficillimis quaeslionibus ascri-
et a Bellarmini censura vindicavimus.- bit, tertium el quartum in Regulam pulo; ita ut
VENERABILIS RUPERTIABBATISTUITIENSISOPERUM duos in unum conlraxerint Centurialores. De Iibro
ELENCHUS A CENTURIATORIBUS EDITUS CENTURIA XII, Epislolarum eadem censeo qttse supra ih Trilbemii
C. 10. catalogum observavimus. At iibrum sernionum,
De vicioriaverbi Dei libri xm. quem nemo novit, liemo vidii, cujus nemo meminit,
In Genesimlib. ix. Cenlurialoruni coinmenlum dico. Nec magis eoriim
In Exodum tib. iv. quam Sixti errorem praeteribo, qui cum ipso Ruper-
In Levilicum itb.ti. tum anno millesimo cenlesimo vicesinio obiisse tra-
In Numeros lib. n. dunt ex Trilhemio; non adverlentes' quod dixerit
Jn Deuleronomium tib. it. Trilhemius eum quidera claruisse anno inillesimo
In Josue lib. i. cenlesimo vicesimo quarlo sub Henrico; obiisse vero
In Judices lib. i. ] sub Lolhario, qui anno millesimo centesimo vice-
jj
In libros Regum lib. v. simo sexto imperium oblinuit, juxla Dodechinuin
In lsaiam lib. n. in Appendice ad Marianum Scotum.
/n Jeremiam lib. II. 1SDEXVENERABILIS RUPERTI OPERUM QU/EMOD0EDITA
In Ezechieiem lib. U. EXSTANT IN DUOSTOSIOSDISTRIBUTA IN EDITIONK
In Danielem lib. i. PARISIENSl.
/n duodecim prophelas minores lib. xxxn. Tomus priinus. — De operibus S. Trinitdtis cmn
ln Job. lib. x. prologo et cum cpistola Ruperti ad Cunonem abba-
Jn Canlica canticorum lib. vn. tem, Cuicunque fideli animm, libri XLII.
In Matihwum lib. xm. In duodecim prophetas minores lib. XXXIIcuni pro-
In Evangelium Joannis lib. xiv. IPgo ad opusistud, et altero ad Iibros in Ozeaiii, et
'
Apologetkum pro eodem opere lib. i. tertio ad Coniraenlarios in sex poslerioresiiro-
In ApqcalypsimJoannis lib. xn. pbetas.
De processione Spiritus sancli lib. ix. ln Canlica canlicorum libri vii ciim prblOgo.
De officiisdivinis lib. xn. In Jvb ;ib. t ctini prologo.
 31 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS 72
/a Ecclesiaslen libri v cum prologo ad Grego- j\ renl,. et matrein liabere geslirent; coclerorum deni-
lium. que Rtiperii opusculorum, quse lemporum malitia
Tomus secundus. — De gloria el honbre filii ho- ; nobis suffufata est, el alicujus sttidiosi nobis ali«
minis in Malihmum iib. xm cum prologo ad Cuno- qtiando cura reslititel. Trilhemius aliqua se repe-
nem cpiscopum Ratisponensem, et hyiiino Saphico risse, quse in suo Catalogo subjecil, de aliis pluribus
in libro duotlecimo legilur; et andiyisse, sed nihilvidisse leslatur. Joannes Coclaeus,
' De Spirtlu stmclo, qui
liymho lambico de eodem, qui Iibrum decimura ler- dispuiationibus adversns Lulheranos celebris, pltt-
liuni excipit. rima Ruperti opera e biblioihecarum scriniis, annis
De glorificalione sanctm Trinitatis el de proces- 1526, 1528, 1532, mullo sludio eduxit in piiblicum.
siqtie Spirilus sancti lib. ix, praeeunte Riiperli epistola Non pauca landem his accesserunl in ediiione Pari-
adRomanuin jjoiifificehi; et praefixo insuper prologo siensi. Caetera dabil setas justior.
ad Ctihonem episcopum Rallspoiiensem. Inlerim vero lecior amaiis sequijudicel quo veri
Ih Jbdnnis evangelium iib. xivcum prologo, et in sludio Rellarminus, in suo De scriptoribus ecclesia-
edjtioneColoniensi Cum epistoia nunciipaloria adCu- sticis opere, quod anno millesimo sexcentesimo duo-
nonem abbaleni, quae incipit: Meditalus, quae editioni decimo expolivil et auxit, de Ruperli operihus pro-
huic Parisiensi est omni jure resliluenda. '" nuntiaveril; quod noslro primum
tempore cceperint
In Apocaltjpsiin lib. xn cum prologo ad Frideri- lucem aspicere; et quod error impanationis, quem
cum archiepiscbptiin Cbloiiiensem, til aliis ad aliquos Ruperto tribuit, ipsi sil causa tit opera Ruperti Tui-
i.Iibrps. . tiensis alioquin, inquit, iion mala el indocta jacue-
. De vicloria Verbi lib. xni fctini praefalionibus ad riut sine luce et honore in tenebris oblivionis annis
?Cunoiiem.abbateni. circiler quadringentis.
• ,,De divinis offtciislib. xn, prsemissa epislola ad Cu- Duplex istud BelJarmini (igmentum destruit Ho-
nonem episcopum, praeter brevem prologum. Hic norius presbyter Augustoduneusis, qui juxta ipsum
(. prologus sub hoc Uliilo,. Prologus Roberli inlibro de BeJiarminum, circa anntirn miilesimum duccntesi-
, ,. dhiiiis, o/J5cuV,,prsemiititur huic eidem operi in de^ itiuiii vicesimum, proximo scilicct post Rupertum
•sem duniaxal libros dislribuio, ntillo lamen capite saeculo, paucis mulla de Huperio Tuiliensi loculus
praelermisso, in ms. cod. Sangermanensi. ait eum Spiritu sanclo per visionem iliuminatum lo-
Deincendio oppidi Tuilii lib. i. tam pene Scripiuram egregio stylo composuisse.
. De meditalio.ne mortis tib. n. Quod qui de Ruperto testaretur, si Ruperti opera
Vila S. Heriberti archiepiscopi Colottiensisliber i, p, sineluce in lenebris el sine honorejacuissent annis
etini praefalione ad Macwardum olim abbatein, lunc circiter quadringintis? Qui composila dicere poiuit
istius Ecclesiae archipraesulem. circa annum millesimum ducentesimum vicesinium,
Passio.B. Eliphii martyris lib. i cum prologo ad quae non nisi Bellannini tempore nostro scilicet pr;c-
;,:A]banum abtratem S. Marlini. senti sseculo deciino septimo, cceperunt lumen aspi-
.:--':De volunlaie Dei ad Guillelinuni episcopum Cata- cere? An igilur sine luce per tol saecula jacuil,
launenscni.ei Anselmurascholasticurii Laudunensein. cujusjis splendor fuit ut a qiiadringentis arinis pro-
De voiuntate et omnipolenlia Dei lib. i cuin prae- clamelur a Spiritu sancto iUuminatus tolani pene
.falione ad S.; scribendum G., id cst Guillelniuni, et Scripturara egregio stylo exposuisse? An nostro pri-
.A.j.id esl Auseliniim. mum tempore coepit liimen aspicere, qui omniuni a
>,,-;;. InRftgulam S. Renedicli lib. Iv. se saeculorum ipse lumen fuit? An denique quingen-
,-•.;'.. Quoruin priinus est Ruperli Apologeticus; Secun- tis annis in lenebris inhonorus laluit, qtii orlus duo-
;. dps, De vigiliis noclis Dominicm; tertius, De opere decimo saeeulo, cujus gloria Tuii, ipsiim saeculum de-
mqnuum, el de veslimenlis monachorum; quaftiis De cimum tertium, quo nomen ejus lanto encomio cele-
conienlione dicentium,« Egq sum Auguslini; ego Re- bralur, saeculumdecimum quinlum,decimum sextum
nedicli. » . D el decimum septiraum puriori luniine illtistravit, iis
Allercalio monachi et clerici quod liceal monacho editis operibus, quae jam ante Trilhetnii aeiaiem
prmdieare iib. i. proriierani, ct quae se vidisseipse (idem facit?
Episldla Ruperti ad Eveliardum cwnobii Brunovila- Nulla ergo fide, quia nulla dicentis alicujus aii-
rcnsis abbatem; Quod liceal fratres ecclesiis prmficere. ctorilate; nullo jure, quia nullo leslimonio; sed
Episw.a cujusdam ad Rupertum; el Ruperli ad multa injuria conlra haec probalae fidei tcstiraonia
eumdem Responsio; De Imsione virginitatis; et an Bellarminus (37)pronunliavitRuperli opera qiiadrin-
corrupla possit consecrari. gentis circiter aniiissinehonoreellucejacuisse.Scio
. Ex islo indice, qui Ruperti commentarios in pritts quidem Bellarminum hallucinari, dum Honorium
Teslameniumpriori tomo ascripsil; caelera veroquae Augustodunensem conipulat anno millesimo ducen-
modo habentur, ipsius opera alteri tomo commisil;, . tesimo vicesimo ex Ttilhemio, qui lamen illnm scri-
jaciuraro lugeas quindecim librorum De rege David bit claruisse sub Henrico quinto anno millesimo
el Annuii tribus libris quasi lolidem gemmis disiin- ceniesimo vicesimo aetale scilicet Ruperli. At paruni
cti, qiio Judsei Ecclesiam Christi sponsam agnosce- sibi constanteni Bellarminum in opCre quanluinvis
(37)Lib. Descript. cccl. cl lib. iu, c II, De sacram. eucharis.
m PROLEGOMENA. - APOLOGU PRO RUPERTO. - PARS L 74
fexpolito, ex isla ipsius chroiiographiaprodcre hic A incuria, .vej nimia libros tra.nserihcndi ira.ns.inilt.cn-'
satissit. :,.'.-. dique riifficultale, alia aliis in loci.s, aliis.que lempo-
Alierum quod in Ruper.Uim Bellarjnuius eadem ribus prodierunt, perierunl.plurima. Rupertns circa
ista adnoiaiioiie protulit, mibi gravis est : uipole ultiina suse oclatis tempora ipse suorum operuui
quod Ruperlo erroris notam inural, quae ipsius adeo exeraplaria araisisse conquerilur (58). Unde jaranon
deiurpet gloriam ut ejns opera .oelernis dignissima est quod slupeas ipsismet Ruperti operqm exempla^
sseculis, ad qiiadringintoriim annorum tenebr.as ribus ad diversos dislfaclis non nisi mullo labore a
jamnet. Qua, precor, aequilatis lege, Vel ex eo quml studiosis conquisila Ruperli opera publici juris facla
-ejus: opera laluerint, Bellarminus inferre; potest luisse el nonnulla eliamnum desiderari; quoeqtiis
quod Ruperlus erraverit; vel ex eo quod ipse dabil? Inierim
erraverit, ut mihus erudite supponit.r inducere Ruperli Tuiliensjs Vindex eum operis
potest quod quadringenlis annis ejusopera latuerint, . De divinis officiis.xn HbeUis distincli aUctorem
- Quasi veroauctoris error in causa «it Cur ejus asserit.
opera Iateant. Quid, Bellarminum latuit a menda- Percelebrem de auclore librorum De divinis offi-
cibus filiis hominum erroris professores audiri ina- ciis, qui inter Rupcrti opera feruntur, lilis conlesia-
gis quam veritalis magislros? Bellarminum latuil in B tionem, ut a calalogorum tricis expedirenius, in hunc
lucem expedite, prodire innumera commenta erro-' locum dimittenda judicavimus : ut ergo ipsam liic
ris, duin iriienebris jacent plurinia verilaiis opera? moyeam dala fides urget, et niea res exigil; impa-
An quia Augustinus erravit, diu laluit ejus opus nalionis enim erroremj a qua Ilupertum suscepi vin-^
quod imperfeclum dicebaliir, et modo perieclum est. dicandum, ei vulgo iribuunt ctti opus istud De divi-
An quia errarunl eximii tpt scriptores, coruni adlmc nis officiis arijudicant.
operum jacluram lugemus? Magis oemulam veri Ne vero contra juris ordinem, ne quidem dicta
mcndacitatem, roagis invidam boni lemporum et causa; ne auditis partibus, cujus sit opus isliid pro-
honiinum inalitiain, nobis bos sapienliae scientiacqne feram; imprimis causam aperio : ium ulriusque
thesauros surripuisse, Bcllarininus jtidicassel. Ve- parlis moraenta expendo : tiimque Valeramimm ab
rum sj b*c causa Bellarmino visa est, sane opus ojnni in opus islud juredejicio; tandemque uniRu-
rllud, ex-quo maxiiiie csetera sine luce jacuerant, perto arijuriicaiidiim invictissime demonslro, et omni
prae caeleris latuisse ipse videri debuil, -quod tanien jure pronuntio.
luisquam Jafuissc ipse iestatur; sibi. enim minirae Causa est. Wiclefusin altaris sacramento non nisi
cohacreiis Bellarmintis opus isturi De divinis officiis, panem senliens, ut catholici alicujus dpctoris no-
quod Ruperio adjtidicat, et in quo Ruperti crrores mine suum hunc fulcirel errorem, seque nibil ab
maxime dcpreliendisse se dicit, prte coeleris lucem Ecclesiae sensu aliennm proferre facilius imponerei,
publieam habujsse significat, dum faletur Ruperti nnum aliqiiod opus Dedivinis officiisin riuodecini libros
hoc ppus anie liaeccetempora sub noinine modo distrilmium, quo suara ab auclore calholico jaclabat
Fujgentii, jnotjo Amhrosii, modoJsidori in publir praedo.cerisente.nliam(39), modo sublsidori.niodosnb
ciiin ,prodiisse,:juxla Thoniae Valdensis leslimonium, Fulgeniii, el aliorum emenlilis nominibus produxit.
qui circa. annum niillesimum quadringinlesirauin Hincvaria huic operi praefixa nomina incertum
irieesimum ilpruit. At forte Bellarininus hpc opus, fecerunt auctorem, adeo ut quie plures indicabant
quod sui iiomen apclpris jipn. praeferebat, censef nullum declararent. Hinc in diversas de islius operis
laluisse. Igiiur et liher /)e imiioiion^ Christi bacle- auctore senlenlias abiefunt-scriplores ecclesiastici;
nus laliiisse censendus est, qui nulliiis vel alienj, ul hinc alii unitis, alii alterius aticioris hoc opus esse
pltiriinuin nomen praefert a.uctoris. Quod si minus judicarunt. Personalum quidem Fulgenlium, perso-
decetipsum ista prpferre, et opus istud ex quoRu- hatum Isidorum vel Ambrosium omnes deprehende-
perti errores maxiine arguit publicum non agno- runt; adeo ut jam nemo sit qui opus istud ipsorum
scere: eum minime decel dixisse Ruperli opera prse D noroine inscribat; sed Valramno cuidam adjudican.t
ipsius errore quadringenlis annis sine luce.jacuisse alii; Ruperlo caeteri. Valdensis, Dominicus a Soto,
et in lenebris latuisse, quasi quae ex fidei Ruperti Alanus, Sanclius, doclores Oxonienses,, et- Vasque-
deliquio defecissent. Aliunde igitur factum puta, ut; zius libros hujusmodi ascribunt Valramno, • qtiem
non singula Ruperli opera singulis teinporibus, sedI . pr.opterea iinpanalionis auctorem statuunt; Bellar-
ali.a aliis sint edita; utque in aliis recensendis vell mintis vero (40) cum eaeleris..(Al),jOpus -istud Ru-
raros, vel seros scriptpres yideas; etquidem circat .perlo yindicat.
ipsorutu nunieruiii et ordinem longe diversos. NihilI Quae auteni cujusque partis jura sint,; quae mo-
enim-ripslrp Auperloihac in re cpnligit, quod el cse- nienta, hape; et nullo jiisi verilalis «quilaUsque
teris scriploribus ut plurimum aceiriisse npn reperias, i sludio alleulius expende.
qnoi;um .ppera vel injniia teinppris, yel liominuini : (42) Vasquez, qui Valeramni adver.sus Ruperlum

(38) Prol. iri lib. De process. SpiriUjs" saneti ad Eucbarist.

Ciuibiiern.episcopuin. '."''.' (41) Possevino in Apparatu, Raynerio in Syntaxi
-V/39) Ait Valdensis J.De sacram. C, 47, 67 el93. ip.opusc. S. Ansel. <: - -
(40) Lib. de Scrip. eccl.-etl. ui, c. U, De sacrani (42) In 3, disp. •180, c. 1, n. 5 seqq.
-
PATBOI. CLXVH. ..'.' .-,:.: - :
g«
Ti RUPERTUS ABBAS TUITIENSI3. 76
jura JiSrtesque susepif, opus De divinis officiisnon A cuniferUir, cenlinel verba, et sub iisdem verbiserro-
Ruperto, sed'Valeramno episcopo Aiieiribergensi rem quem Anselmus ex charitate in Valeramni lib.
asserenduin, istis maxime conlendit. Primum est De divinis officiis, corripit per epislolam ad eum
quod Anselmus in epistola et libro De corpore et directam. Ergo opus istud quod inter Ruperli libros
sanguine Chrisli, ad Valeramnum, in principio ila nunc edilur, Valeramno manet adjudicandum ; non
scribit, < Lego et relego, charissime, opus veslrum autcm Ruperto, qui, Anselmo et Valeramno jnnior,
De officiis; mullumque medelectatejusleclio,tumpro scribere nonpoluit qnod Ansdmus carperel.
sui ulilitate.lumproatictorisdulcissimamihicharita- Alterum, unde Vasquez opus De divmis officiis non
le; sed quoniam veritas cbaritalis elcharitas veritatis, esseRuperti, sed Valeramni, nullo du! io pronuntiai,
adulalionis odilfucum, videor mihi videre in facic isludest quod Joannes Parisiensis Valeranino tribuil
pulcbri operis naevitni unum, qui et si interim inter ea verba, qttaelegunlur in HbroH De divinis efficii»,
nos benevola quadani dissiniulatione tegalur, si opus cap. 9.
hoc exieril in manus eorum qui carperc araant alio- Tertium denique, quod kunc Valeramnitm circa
rum elbene dicla, iulurus e» in signum quod libi a res nostrse fidei suspectum fuisse colligit Valdensis
inullis contradicelur. > Tum subjicil quod ipse in ex Anselmi libro De fermentato el axynto, in princi-
isto opere notaverat,« cur neinpe ih ordine sacrificii B pio, ubi Anselmus nullam ei salulem dicit, eo quod
tria illa digeslurus, maleriam , intentioneni , cau- eontra ponlificem imperatbri faverei.
samve finalem; de materia agenles dixislis post Hoc argumento tanquam funiculo triplici Vasquez.
multa <, sed dicet mihi adversarius; Vivens et sen- opus De divinis officiis, Ruperlo abstraxisse, el uni
sibilis in corpOre sub, mobilisque est Deus et bomd Valeramno Atlembergensi aHigasse se pulat. Vertint
Cliiislus, corpus autem sacrificii vitairi nori habet, funiculus, quanitumvis triplex, cnjtis chordae disso-
sensum non habet, mobile non est: corpus igilur lulaemininie cohserent, facile rumpilur; eoque di-
Domini non est. > Taudemque Anselmus ad praedicia sruplo, opus Valeramno atligatum ipsi cito excidit.
baec verba,-quae ex ipso relulerat, ila scribit: « Pri- Bene quidem Vasquez ex hisce suppositis opus ali-
mum quid hic sacrilicii Gorpus appelletis, penitus quod De divinis officiis,in quae praedicta verba legun-
non adverto; cum enim ad benedictionem mysticam, tur, Valeramno ascribere potuit; at ipsaab Anselmo
operanle invisibiliter Verbo Dei, corpus in corpus , fuisse ad Valeramnum scripla si quis negaverit,
subslantia mulata sitin substantiiim ; sicul in mensa unde probabil Vasquez?
haptiali aqtia in vinum mutata solum adfuit vinum . Incerium enim oninino est, 1°, banc epistolam et
in quod aqua mutata eral: sic in mensa altaris so- Iiunccc tractatum esse S. Anselmi, cum neque Ead-
lum adest corpus Domini, in quod vere mulata vera mcrus, ncque Roberlus de Monle (44) in recensione
panis substanlia; nisi quod de aqua nihil remansit Operum S. Ansehni, neque Trithemius inler ejus
in mutalione illa,.de patie vero mulato ad peragen- Opera lianc epistolam aut hujusmodi tractatum ac-
dum sacri institutum mysterii sola remanel species censiterint; sed et manuscripti codices nallo Anselini
visibilis ; unde B. Ambrosius : Ne, inquit, horror uominc hanc epistolam habent. Ipsa enim sine tra-
cdrnis fieret, ideo in simililudine accipimus sacramen- clatii, et absque npmine auctoris exslat in biblio-
iutn. Nam pariis subslanliam post Dominici corporis tbeca Sancli Germani a Pralis , in pervetusto ms.
consecralionem in allari superesse, semper abhorruit codice, ubi opus istud De divinis officiis nihil nisi
pielas Cbristiana, nuperque damnavit in Berengario rapitum et librorum distribulione distat ab excusis,
Turonensi, ejusque sequacibus, nam si hoc admilte- iitpole in decem libros duntaxal riivisum. Praeil pro-
letur , jam Verbum non incarnatum tantum , scd logus; Omnia quw per anni tHrcuium, sub hoc lilulo :
cliam dici possel impanatum : sicut ille dicebat: Incipit prologus Roberii(idem Germanis esl ac Ru-
Panis, si in Domini corpus transirel , non tamen perii), in libro De -divinisofficiis. El lolum hoc*opus
panisesse-desineret. > Exquibussancli Anselmi ver- cxcipit hoecrubrica : Explicit liber Domini Roberli
bis Vasquez f43), post doctore.s Oxonienses et Val" D monachi Sancti LaurenlU in LeodioDe divinis officiis.
densem, sicprb Valeramno concludil: « Cum igilur Tandem liis libris subjnngituT epistola, ejus salula-
haec.ila sint, et verba omnia quae.citabat Wiclefus, tiouis tilulo : Fralri in Chrlslo charissimo. Illumina-
in eo lihro qui est inler «pera Ruperti, contineah- tos oculos cqrdis; et sic incipit: Lego et relego , cha-
tnr, dubilandum non esl librum De divinis officiisa • rissime , opus vestrum De officiis. Traclatus aufem
Valeramno, non autem a Ruperlo, conscriptum esse; De sacramento allaris seu de corpore et sanguine Do-
nam Valeramnus et Anselmus antiquiores Ruperto mini eo in codice non habetur.
fuerunt, bic enim sub Henrico V claruit, et sub Lo- Eadem vero baec cpislola cum hnjusmodi tractalu
ihario Illobiit; illi aulem sub Henrico lllclarue- asservatur in bibliotheca Sancti Victoris Parisiensis,
runt. » tacito pariler aucloris nomine.
Ubi Vasquei sic aTguerc miiii visus est: Liber Negativa lioec argumenta si minus possunt, habe
De divinis officiisqui inler Ruperti opera modo cir- quod in codice utroque Signiacensi litulus (45) isle
{43) Loc. cit. '.:... sicr in lom. 111 Biblioth. Cislerc. in praefatl ad
(44i InGermanaappendiceadSigeber.adan. 1109 Qpera B. Guillehni S. Tli.eodorici; et adlihe»
{Pitlrot. I. CLX). epistola?islitis, ...-'; "
(45) llaec oninia testatur R. P. Berlrandus Tis- c"'f "
77 PROLEGOMENA.— APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS I. 78
nuic epislolae pnefiius legilur : Epistola domini A sub Henrico III, anno Donilni niillesimo sepiuage*
iftilletmi abbatis S. Theodorici ad quemdam mona* simo. »
chum , qui de eorpore et sanguine Domini stripseraU HaecTrilhemius libro De scriploribus ecclesiasticts
Et ipsam claudtint haec verba : Finit epittoia do- traditde Vileramo seu Valeramo Mesburgensi, qui
mini Guillelriii, qvondam abbatis sancti Theodorici, Solus ex his omnibus Valeramis aliqua composuisse
elc.Sed et in CceliobioIgniacensi manuscriplus codex legituf.
Itbrorum Dedivinit officiisproemillit epistolam islius Tertius est Valerannus , olira canlor Parisiensis
Guillelmi noraine inscriptam. Ecclesiae. Is S. Martini a Campis monasterium iti-
Picardus quidem (46), qui primus haec Anselmo gressus fuerat subUrsione, seu Ursono, seu Urso ,
Iribuit, unum producit apographum Anselmi nomen qui primusregalisilliusmonasleriiprior a S. Hugonc
praeferens, sibi a Nicolao Fabro conimunicaUim ; et abbale Cluniacensi fuit inslitutus anno resliiutie
suam insuper lirmat sententiam ex Vincenlii Bello- salutis miliesimo septuagesimo nono. Ad hunc Wale-
vaccnsis, Sancli Antonini, el Pelri Aquilini teslinio- rantium scripsit Anselmus epistoiam , qua eum Iior-
nio ; Valdensem addere poterat; et ipse Yasquez tatur ul sauctum vitae moiiasticae propositum nulia
riiodo polest adjici. At qu.id bi omnes diversa ftdn- R ratione dirailtat, etsl cpiscopus ParisiCrisis eiiiii e
tienles nisi hoc unum teslantur, incerlum itempe monasterio violenter abstraxerit. Ea etiam in epistola
hanc ab Anselmo scriptam esse epistolam? Ubi vero hujusce Valeranni erutlilioiiemetingenium Aiisclnuis
dubii aliquid subest, quid cerli potest statui ? quid commendat. Hanc aulem Anselmi epislolain ab 107!)
flrmi polesl superstrui, maxime quo concutiatur et ad an. 1090 fuisse scriptam ex eo colligo quod Ursio,
evertalurquodcerlum elflrmum est: a Ruperto vide- sub cujus obedientia dcgebat Walerannus, moiia-
licet compositos libros De divinit offieiit, quod nihil sterii Sancti Marlini a Campis prior inslilulus cst
certius, firmius nihil, postea demonstrabilur? anno 1079, et ei successit Theobaldus circa annum
Incertum est, 2° ad Valeramnum scriptam esse 1090. Hscc discere esl tutn ex Anselmi cpislola quae
lianc epislolam. Quod enim S. Anselmus ad Vale- in Hb. iil epistolaruirt csl decima lertia; litm ex
ramnum scfipseril Hbrura De azymo et fermeniato , Historia regalis monasterii S. Martini a Campis; lum
quid consequens est ab ipso Valeramno edilos Hbros ex libro qni inscribitur, Martiniana.
Dedivinis officiis, in quibus quid invidi carperent, Quarlus Valeranms esl episcopus Citiziensis , atii
Anselmuslcgit; elea de causa abeodem Anselmo ad ab Henrico iv, imperaiore reprobahte FridericUm
Valeramnura directam epistolam cura iraclalu De abbatem, fuit Gunlhero suhrogalus clrca Dotnihi
corpore el sanguine DoMini f G aiinum millesimunl ocluagesimum nonum. Hacciradii
5° Incerlum penitus esse videlur qui Valeramnus PaulUs Langius in Cbronico Ciliziensi ad hunc an-
fnerit, cum circa Anselrai et Ruperti tempora plures ntim.
Valeranini, seu Valcrami, seu Valeranni mihi occur- Quintum Valtramuni episcopum Ecclesise Migde-
rant. burgensis traditDodecbinus in appendice ad Maria-
Primus est Valeranus , abbas Sancti Vitoni Viro- rium Scolum anno riiillesimo. Ipsum Henrico regi
dunensis, frater Hugonis Lingoniensis cpiscopi : favisse adversus Remanum ponlificem lestatur
obiisse legitur anno Doraini millesimo sexagesimo , epislola quam ad Ludovicum Comitemscripsil, stia-
vel milleslmo sexagesimo sexlo (47). • dens ul HenricO regi se subderet, et illius parlcs
Alter Valeranius, seu Vileramus, ex TrithemiO lueretur, ue cum iis qui Dei ordinalioni resisliint ,
(48) abbas Mesburgensis ordinis S. Benedicti, nalib* Rodulpho, Hildebfando, Ecbefto et piuribus aliis
ne Teutonicus, vir in diviriis Scripturis eruditus, perirel. lslam epistolam cum Ludovici respoiiso vi-
et saecularium lilierarum /1011ignarus, carmine ex- dere esl in appehdice Dodechini ad Mariani Scoli
ercilatus et prosa , cum universitate Parisiensi ali- Chronicon in anno millesimo nonagesiir.o.
quandiu impendisset studium, ad palriam reversus, Sextum Valeramutn idem Dodecliinus ad annum
Bambergensis Ecclesiaescholaslicum miinus adeplus D millesimum nonagesimura quartum producil Ntim-
csl. Tandemconsiderans mundi gtoriam transire cum bergensem episcopum. Ad ipsum S. Anselinus scripsit
teinpore , conlempto saeculo, in Tuldensi ccenobio epislolam de processione Spirilus sancti, in cujusca-
pro Chrisli amore monachum induit; •et poslremo , pite Valramum lanquam Henrici fauloreiii adversus
crescenlibus merilis, in monasterio Sancli Petri Urbanum Romanum pontificem vehemenler corripit.
Itesburgerisis abbas consecratus, nomen suum scri- Haec epislola sic incipit: AriselmUsservus Ecclesim
bendo posteris notificavit.« De cujus opusculis, in- Canluarierisis Valramo Numburgensi episcopo Scienti
qtiil Trithemius , ego lanium voluroen metro et car- breviter loquor; si cerlus essem, elc. Anno enim mil-
mine roixta prosa pulchra varielate compositum de lesimo centesirao nono Valramus iraciatuin de inve-
nuptiis Christi et Ecclesiae. /n Canlica canitcorum ttitura episcoporum in lucem miserat, eam juris fa-
libros ui, qui incipiunt, cum studiainlu . . . claruit ciens imperatoris, tion summi ponlificis. Sed vero

(46) Adnot. 5 ad primum capul illitis tracialus. d'Achery studio prodierunt (Patrol. CL).
(47) Tom. IV Chronic. orri. S. Bened., ad an. (48) Lib. De scrip. ecc. el in Caial. illuslrium
Cbrisl. 852, in Catalogo abbatum mon. S. Vitoni, et virorum.
ad calcem operum Lanfranci, quocR. P. D. Lucte
"79. IVUPERTUS ABBAS TUITIENSIS 89
ponUrbanisccundiobiUim.Paschalis ll,qni Urbanp A Altcrabergensis fepiscopus; et proiiide Vasquez er-
successit, parles secutus , pacem et Ecclesiac cora- rasse cum istam epislolam. ad Valeramum Atleniber»
mtiiiioiiem habuit; unde el Anselmus eum amicajam gensem ab Anselmo directam scripsit, ut hunc Vale-
salutatipne. honestat in epistola cui lilulus esl: Do- rainum, Alleinbergensem islius operis De divinis offi-
mihofit amicq Valramo.venerabili episcopo,Ariselmus ciis auctorem asserat. •
servus Ecclesim Cantuariensis arcltiepiscopussalulem, Nihil suadet ad Valtramum Magdeburgensem
servit, etc. Hunc Numburgenseni .episcop.umTrithe- h.anc epjslolam fuisse directam. Sed nec mibi est
mius in libro De scriptoribus Ecclesiasticis ie Sleplia- unde .prudenler conjiciam. ad Yalrannim Nunibur-
no seullerrando, Valiramuin vocat. gensem missam fuisse : qtiod enim S. Anselmus ad
Centurialoresquidem (49) de islo Valramoepiscopo Valramum Nuremburgensem librum/)« Spiritus sancii
Nuniburgensi ea omiiia tradunt quae el de Valtramo prqcessione miserit, quiri lum ? An uni omnia dican-
Magdeburgensi.etde Valramo Numburgensi episcopo ttir, an ad uiium omnia dirigunlur unius alicujus
Dodechinus distincle protulit. At adverlere debue- scriptoris ppera?
raiit hunc Valranium episcopmn Nuraburgensem , ad Imo nec ad Numburgensem, sicui. nec ad Cilizicn-
quem scripsit S. Anselinus ,, non esse in appendice sem, nec ad Magdeburgensem Valramum scriptam
Dodechini eumdeni Valrimuni, quem ipse Dodechi- B fnisse hanc epistolam ex duabus mihi probalur.
nus paulo ante dixit episcopum Magdeburgensem : Prinio quod nullus ex. his Yaleramis, si Numburgen-
sed Dodecliino unurn esse Valranium , et alterum sem excipias, opus aliqupd-.edidisse reperiatur, et
Valramum; illum,Magdeburgensem, islum Nurober- inter scriptores ecclesiasticos ceDsealur. Secunrio
gensem episcopum -; jllum cui comes Ludovicus quod sanclus Anselmus, si hujusee epistolae auclor
scripsit; istum cuiscripsit
' -S. Anselmus archiepisco- cst, Valeramum, ad quem hanc epistoJara dirigit,
pus Cantuariensis. . . dunlaxal. yocel chayissimum; quo nomine, nulla ad-
S^-timus Valeramus, ul loqnuntur Ceriiuriatores, jecla honoris etrpverentiae, vel saltem episcopaiis
seuValerannus, ut ex Rpberti de Moijte Appendice dignilalis nola, episcppum sanctus Anselmus nus-
ad Sigebertum, eum vocat appendix altera ad Mar- quam saiulat. Nain etiamsi in prima ad Valeramnuni
tyroldgium Benedictinum , mpnachus fuii Clarevalr Numburgensem epislola ipsi tanquam exlra Ecclesioe
lensis qui a Simone Noviomagensi episcopo vocalus communipnem posito, salutem dencgaverit, non ia-
cum aliquot monacbis, arino millesimo cenlesimo vi- men euiii sine episcppalis dignitatis noraine dimisit,
cesimo nonp, primus abbas Ursicampi vulgoOrcani ul in.alteraad eumdem, sed reconcilialum, episiola,
rexil monasterium, ut testaturChrqiiicum Flandrioe ei ut domino et amico sanilem •-'• dicit,'. ul biiiusmodi
*
f
libro qiiinto; el cum ibi tres alias abbatias fttndass.ct, epislolarum inscripliones praeferunl.
ipstim obiisse anno millesimo cenlesirab quarirage- Sed liec qu."is:iipc.opusyaleranuo, Philippi I regis
simo secundp fidem facit Sigeberti continuator ad camerario, qui non Ecclesiae sacranientis, sed prin-
hunc annum, et referunt Cenluriavores centuria x, cipis sui obscquiis studuit: ncc Valerano comili as-
pag. 1692, ,'e't altera appendix ad Marlyrologium' seruerit, qui non diwnis ofDciis, scd bellicis rebus
Benedicl. . aiiiinum dedit. Nequidem ergo ad Vaieramnum epi-
Octaviis Galeranus, seu Valeranus, filius est Ro- scopum Numburgenseni, sicut nec ad Cilizie.nsem;
berii consulis delilellenl, qui palri succedens in Nor- sed nec ad Mellenli cpmitem scripta esl haec epislola,
ibmaniiia factus est coines Mellcnti anno millesimo ncc ulli istorum aUribueiidum est opus De divinis
centesimp decimo ociayb, et crucem assumpsil aimo qfficiis. .-;. ;
millesimo centesimb quadragesimp qtiirito , juxta ,C.ui ergp yaleramno hoc ppus tribtiendum? Ad
Rbbertum de Mprite in gefmaiia , appendice ad Sigi- quem Valeramum.haecepistp.Iadirecta est?Ad queni
berliim, arianiiuni riiiJIesiriiuraccnlesimum decimum Valramura missa baec epistola? velad Valeramnur.i
octavum, et millesimum centesimum quadragesiinuin S, Vitoni abbalem, vel ad Valramum.seu Vileramum
quinium. jj abbalem, Mersb.urgensem, yel ad Valerannum Pari-
Norius tandem, qui Ruper.ti saeculo vixit, Valeram- siensis Ecclesiae olim cantorem, vel ad Valeramum
nus Bajocensis arcliidiacoiius pbtest riumerari* seu Valeramnum monacbum.jClareyallensem, postea;
qni Galierb episcbpo'Rbffensi successit, ei.ob.iit primum Ursicampi .abbatem^, vel ad Valerannum
anno millesimb ceiitesimo bciuagesimo secuhdo, ut liajopenseai arcliidiaconum. Al.-si »b Ajnselmo l)ic
nabet Robertus de Monle in appendice ad Sigeberr Hber ^i^.:^,..»tg(s.jpiroli|l3fire videtur quQrainns ad
tum, ,,,.-. . ,..„.,--' prjmum et adjUl|imura asserainus hiinc Hbriira fuisge
Gum ergo S, Anselmi et Ruperti saeculo tol pc- Iraijsmissum.. Primus; enim aimp mijlesimp sexage-
ctirrani Valeramai, Wafirami spu Valraniii,'cbnslare simp, vel millesiino sexagesimo.sexto decessit, An-
neuiiqnam polest qiiis ex liis oinnibus aucior fiierit selmoiunc temppris iunipre, UJtiraus vero yita fun-
ojperis De divinijiofficiis, el ad qiieiri difecta epistbla ctus est anno. miliesinjp centesimp pcluagesimo; iet
quaeiri hujrismbdi bpere naevuni aHqiiem arguit. proinde mortuo Anselmo.qui millesirao centesimo
Constat qiiidem .nori.ad.Valeraraum Atl.embergeriT nonagesimo idecessil, priusquam iste Valeramnus
sem scriplani fuisse, cum riullus aiidiatui' Valerairius Hbr.uiriDe divihisifficiis, poluissel conseribere.
(49) Cenlur. xi. c. 10. pag. 005.
81 PROLEGOMENA; — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS I. 82^
El lla jam res tota est Mersburgensem iuier el x sione monachum ordinis sancti Bcnedicli, ahbaiem
Farisiensemet Ursicampensem, cujus sit optis istud in riivinis Iitleris exercilatissimuin, qUi plurcs eriidit:
De divinis officiis, quod Valerano trlbuilur, et ad HBros; ex quibus ipsum operis istius auctorem judi-
quemscripfa haec epistola, quae Anselini dicitur. cavil. At Teutonicum pfo Teutonicb, nii)iia'clnihv
Mersbufgeftsis jura potiora videritur cum plura pro monacho, abbalem Germanum pro abbate Ger-
ediderit opera, quibus inter ecclesiaslicos scripiores mano, Vileramnunv scilicct Mersbiirgensem pfo Ru-
meruii aniiumerari, inter quos aliorurii neriiosederii perto Tuitiensi habuit: et illum pro isto dedit Oxo-
obiimiit. Verum cum et isti Villeramo Mersbufgeiisi, niensibus, Valderisi el aliis qui Valeramhurira Vile-
nUllus, quem sciairi, opus De divinis offieiis ascfipse- ramno non dijudicantes, liiinc exisliinariint episco-
rit, niillusquead ipsum scriptam', qtiae Anseimi ceri- pumr Numbergensem, Ctirii religiorii VasqUez et'alii
setur, cpislolam dixerit; el Anselmuseoniuita aetale diicerent opus istud, in quo non niiiil eucbafislicae'-
posleribr sili nuflius sane fidei est ab Anselirio scri- veritati repiigiians ipsis videbalur, sclnsmatico po-
ptarii esse haric epistolam, el ita nullius pfofsusest" lius tribuere quam scriptbri catholico, cujus nomen:
fidei opns islud De diviriis officiisab eo Valramrio edi- in surerrofis patrocinlUm Lulberani frahebaht.
tuiir esse, ctii urii Valdensis, Oxonienses, Vasquez Haec erroris illius Valefamiirim Rupefto subsli-'
et alii nullo jure, nulloque probato fidei lestimonio B tuentis origo et series riiihi visa esl, quam indicasse
lribnendum voluerunl. siiffieiai, ul unicum quod advefsus firirilssima Ru-
Ne tamen Anselmi, aut Guillelmi abbalis S. Theo-' pferli jura prbfertur tesliriioiiium, niinofis fidei lia-
dorici, aui alierius alictijus auctoris injuria, Rupefti beatur, quam ut quod cerlissiimim est everiar, vel.:
Tuiliensis jura stabiHfe videar, uha est, sive pro qiiod prorsus incerlum esl firmissime staluat.
Ariselmo, sive pro Guillelmo conlendentium.pTO Tui- Si quis tamen unius bujusce scriploris fide perti-
liensi abbale pronuntiaia sententia, libros scilicet nacius contenderit ut Vasquez; aut facilitis conces-'
De divinis officiis a RUperto fuisse cOmpositos. Joan-; seril, ut dominus de Lestoq iriSorbona sacrx.ilieo-
nes Picardus (50) ab Anselma Garituariensilad Ro- logiae' pfofessor unum De divinis officiis opiis a
perlum missam probat cpislolam, sic eum eonsti- Valeramnio exiisse, non (airien indecum Oxoniensi-
tuens bujusce opefis auctorem, ut illud dixerit, bus, Valdensi, Vasquezio ei aliis negasse debuit
leviori: licet rationis Conjectura, a Ruperlo susce- uflutri illud, de quo cohlendimus, opus De divinisof-
ptum, dum Anselmus vivefet, cbmplelum vero post' ficiis a^Rupertb esse conscriptuiri. Nonne el de iis
Anselmi obiturii quera anno"iniIIesiriio centesirab Isidofus, et de iis Alcuinus, et de iis Anialarius et
nbno conligisse non difliteltir. Sed et Tlieopiiiliis ^ alii librbs cbmposuere. At iri iis iibris, inqUienl, qui
u inter
Raynaldus (51) de temporuiri ralione ftihil sollicitiis, Ruperli opera circuiriferuntur, qucedam legun-
et epistolam Anselmo ascribil, et libros De dtvtriis lur qut» el in Vaieramni opere. Siccine tfarisuiripla
officiis Ruperlo Tuitiensi attribuit. Tandem R.P. Ber- qusedam prolem parenti subducere debenl? Qtiis in ,
trandus Tissier (52) nori ab AhseliiiO, sed a Guil- Ruperlo vel modice versalus non depreberiditaliqua
lfelmoS. Theodorici abbate ad Ruperlum riioriachiiiri! nonnunquam a Ruperlo loca proferri, tacito aucloris.
hanc scripiarii esse epistolairi sic assbrit, ut nullo nomine, perinde ae sua? INonhe et ipse Rupertus
reptignante opus De divinis officiis Rupefto aslruat. hoc sibi in islo De divinis bfficiis:opere COntigisse
Ex quibus videas qtiarn leve sii priniura illud, declarat. (55) in suo Apologelicb, liti insciliam sitritil
in IpsO S. Grc-
quod ex. ista quam alii Anselriii, alii Guillelmi, alii ac invidiam arguit aemuli cujusdam
alius incerti auctoris dicunt, epislola, Valdensis, gOfiuin imprudenter damnantis?
Vasquez et alii dicunt argumentum quo Hbfos De. Sapicnlius ergo cum domino de Lestoq ex pfae-
divinis officiis Ruperio tiOstro abripiant, cum sive ab riiissoValeramni opere nihil adversus Ruperti opus
Anselnio, sivc a Guillelmo aut alio aliquo qui nesci- inferri intelliget, quisquis duo isla simul stare posse
lur, auctorc scripta sit haec epistola, indtibie tamen nbverit. Valeramnus optis De divinis officiis edidJl;
ab utriusque paflis censoribus Rupertns hujuscc D Rupertus libros De divinis officiis composuif, et in
operls auctor proclametur. uiio ipsorum capilulo eadem vefba leguntrir. Qnid
Nec eos pius juval qiiod Joanries Parisiensis, qiti haee pugnant, ul ufto permisso negetur alleruni ?
annosupra ceutesimuin aRuperlo vixil, Valrartio ea Nihil ergo alierum Oxoniensium, Valdensis et Vasquis
verba tribuat quse legunlur in' capite 7 libr-i-n De afgumentum ex Joannis Parisiensis lestimonio du-
divinis officiis. A Joanne Parisiensi Valramum pfo clum adversus Ruperti jura conciudit.
Ruperto ideo scriptum dixerim, quia audieral ab Sed et tertium ex Valeramni suspecla fide infir-
abhate ordinis S. Benedicli natione Teuforiico, iri mius adlmc procedit. Valeramnus quidem fuit
diviiiis Ihteris erudilissimo, in Germania flOrentis- schismaiice a Romano ppnlilice divisus : ergoiie Cen-
simo, inter caetera composituin opus De diviriis of- sendus auclor operis, in quo non solum nihil adver-
ficiis. Audierat ex Universilate Parisiensi studuisse sus Romani ponlificis aiiclorilatem , iino plurima in
quemdaraViilefamum natiorie Teulonicum, prbfes-. Romanae sedisel EcclesiaeRomanaecomineiidaiionem
(50) AdnOt. ad lianc epist. et adJib. De sacramv (52) In Bibliolh. Cisterc.
corp. et sang. Domini. (53) Lib. i in Rcg.
(51) In syutaxi primx parlis Opusc. S. Anscimi.
 83 RUPERTUS ABBAS TIJITIENSIS. 8*
et nnitatis Ecclesiae laudem posila legunlur? An re- A abbatem SigeDergensem lihrum multis Scriplurarum
bellis et schismalicus in capite vicesimo scptimo refertum mysteriis, quem iniiliilavit De vietoria Verbi
libri primi De divinis officiis Petrum principem apo- Dei. Scripsit alium De divinis officiis. > Trilhemius
slolorum ronstititerel, et pro ejus excellenlia Petri libro De scriptoribus ecclesiasticis, ad Rupcrlum, in
successores caeleris praeeminere patriarchis senliret, calalogo quem supra adduximus. Baronius ad annum
qnos solos principes dicit apostolicos nominari ? An millesimum ceniesimum undecimum falelur hoc
fidei initium ab illa sede prodire doceret, islamque anno a Ruperlo edilum optis De divinis officiis. Bel-
proinde in Ecclesiis observari regulam, ut neminem larminus in libro De scriptoribus ecclesiaslicis ad
liabeanl ponlificem, nisi ab eadem sede misstim, a Ruperlura. Cenluriatorcs cenluria xu, Sixtus Senen-
qua primus illis praedicalor fidei missus est, et illam sis in Bibliotheca, opus islttd De divinis officiis inter
missionem diceret pallii esse largitionem? An extra Ruperti Opera computant.
Romanae sedis communionem positus, Romanae sedis Cocleus, catholicae fidei adversus Lutheranos pro-
stalula commenilaret, et adversus Graecos luenda pugnator acerrimus, cui nihil sapere poteral quod
susciperet, ut ea oelebral et tuetur (54) auclor bu- sanam Ecclcsiae doctrinam non saperct, Ruperti stti-
jus operis? An avulsus a capite pronunliaret, ut diosissimus: inter prsecipua ejus opera, quae suse
"
auctor isle (55) Ecclesiam ex ipsius Petri, cujus vice commissa esse fidei scribil in epistola ad Henricum
fungilur Romanus pontifex, auctoritale spiritualinm abbalem Tuiliensem, el quae Colonise prelo subjici
divisiones donorum distribuere; istius principis esse curavit ul publica fierenl, duodecim ejus libros De
nvihus Chrisli pastores ordinare, etc. divinis officiis ciiumerat;« Edunlur, inqiiit, ex prae-
Non ergo opus istud evoivil, qui ex Valeramni cipuis operibus ejus tria, nunc ad proximas Kalendas
Numburgeiisis schismate perperam deducil, non nisi Aprilis evulganda, nempc qualuordecim Jibri Cotn-
ex ipso opus istud prodiisse : cum polius ex suspecla mentariorum in Evangelium Joannis, duodecim libri
iValeramni fide, et cx ipsiiis in sedem apostolicam in Apocalypsim ejusdem, ac lotiriem lihri De divinis
lebeilione inferre debuerit ab ipso nusquani ediios officiis. Quaeomnia cum fidei meae commiserit, > etc.
liujusmodi libros, qui summam, uhi vis, se locus Nicolaus Sanderus in libro seplimo ex his qtios
offert, erga sedem aposlolicam proteslantur debitae De visibili manarchia Ecclesim adversus baereticos
religionis observanliam. Quid ergo juris Valeramno scripsit (56) plurihus locis Rupertum librorum De
Numburgensi jain superest, quo ab Oxoniensibus, a divinis offlciispronuntial auctoreni, Guallerus eliam
Valdensi, Vasquesio et aiiis operis islius De..divinis in sua Chronologia, Ruperli operibus el illud accen-
afficiis auctor asseralur? Qnid injurise non est fetum r sct. Sirmondus ipse, sicut et aller Jesuila, nominc
legitiino siibripuisse parenli, nl supponereiur alieno ? Flaridus, in Spongia (57) sub ficto Leomelli nomine,
Alienns est Valeramnus; Iegilimus u.nus est Ruper- istius oporis, ut Ruperli, aucloritatcm conimendat
tus noster Tuiliensis. et defendii.
Qui prolem supponil, sictit et qui prolem subripit Sed et Petrus Aurelius, cui a Sirmomlo et a FIo-
palri, crimen liabelomni legum scveritate mulclan- rido objicitur opus islud, tanquam Ruperto dignum
dum; cu.i ne s.ubjiciendus videar, quasj qui propriam (58) diversis In I.ocis admitlit, quod lamen si dubise
Valeramno abstraxcrim, ut alienam Ruperto ariju- fuisset auctorilalis elfidei, neuliquam lot in locis
dicem, qiiibus littilis et quo jure ista sil ipsius, in- admittere debuisset, sed ex.cip.ere poiitts, quam ob-
vktissime probandum suscipio. jectum ex capile decimo sexto Hbri quinti De divinis
Non supposititia proles illa censenda est, quam officiis leslimoinum expositione toties repelita dis-
legii.imam ipsius parentis esse tcstantur omnes qui soivere.
sensum Jiabcre student liujusmodi fel.uura; mullo Sed magis accurala|disquisitione ex Augnslini Ca
minus ea quam ipse parens suam agnoscit, ul suam nonicis Joann.es Picardiis. cpistolam De corpore et
servat, et ul suain defendit.Quse potenliora legilimae sgnguine Domini ab Anselmo ad Rtipeitum, non vcro
prolis indicia quam certum lmjusmodi censortim D ad Valeram.oum^directam sic. contendU.ut a Riiperto
testimonium, quam parentls. oscula, amor et lutela ? perfectum quidem fuisse boc opus De divinis offlcii?
haec aulem omnia Ruperlum operis istius De divinis post Anselmi decessiun, anno videlicet centesimo
officisprolestantur atictorem. Qiijs enim scripiorum undecimo; sed ab eodem inchoatiim, dum Anselmus
ccclesiaslicoriim conscripsil catalogos, qui opus viveret, scilicetanle annum miUesimum cenlesimum
islud Ruperlo npn ascripserit? iiontim, demonslrare studeat.
Continuator Henrici a Gandavo De ecclesiasticis Cum ergo singuli qui ecclesiaslicorum scriplortim,
scriptoribus, cap. 5, a RuperlQ cpmposilos, maxime et prae caeteris, Ruperli Ubros recensere studuerunt.
liujusmodi De divinis officiis libros t bis testatur : el ipse Aurelius, cui tanti viri aucloritas ex Ubrif
t Ruperlus abbas Tuiliensis scripsit ad Gun.onera De divinis officiisoppoiiebalur, opus istud esse Ru-

(54) Lib. ii De divin. offic, c. 21 et 22.
(55) Lib. lii De divin. obic, c. 10.
(56) Lib. VII, n. 806 et 812, el ad an. Christi
M 24-1145.
(57) Assert, quinta ad prop. tcrliam, lit. 2.
(58) In vindiciis censur. Sorbon., pag. 41, et r
parte orlhodoxi adversus Jacobi Sirmondi Antirrhet
n, pag- 561, e( jn parlein secundam Antixrbet., pag
619 el 620.
«5 PROLEGOMENA. - APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS I. 8fr
perli protestenlur, quis illura ei non deputaverit,, 1 suramum ponlificem interfilias suas, quas^ibi re-
quod tot ei hac in re judices una voce adjudicanl? censet, elucubrationes, opus islud veluli suiJaboris
Parum sit quod caelcris sufficit geminum luincce primitias, et omnium quae scripsit operum caput
Ruperli felum illis exterorum vindicasse lestimonHs, iterum dicat: « Scripseram, inquit, et antc hscc
et eorum maxime qui Rupcrli operum conscripsere oinnia opusculum De sacrameniisSive, officiis divinis
calalogos, vcl libros enumeraverunt. Quis illo con- per circulum anni, distinclum Hbcllis sive lomis.
ceplam sinu prolem abnegct, qui illam amanter ut duodecini. >
suam recepit,- et ut suam fovet ac protegil? Quis Jgilnr opusculum istud si. non scripsit Rttperlus,
opus hoc in Ruperti sinu conceplum, ex Ruperti fe- larpius sane et damnabilius quam Saphira, in suuiu-
cunda mente edilum certo non judicet, qui Ruper- caput, ne dicam in Spirilum sanclum menlitus esi,
tum opusistud ulsuumproiestanlem, uisuumcom- alienas opes, ut suas, ad sancti Pelri successoris
mendantem, ut suum dicanlem, et ut snum defen- pedes deferens, ut mendacio furto cumularet. Haec
denleni adverlil? si de sanctissimo Ruperto cogitare pia mens refugit,
Riipcitus opus islud Dedivinit offtciis stwm esse et opus istud ei sublrahere sana mens abhorreal.
ipse dcclaral, ul siiHin ipse conimendat, et lanqiiam Ipse sui hujus operis vindex est iu libro primo in->
suae lerrae fruges Deo dicat in pluribus aliorum suo- B Regulam, qui et Ruperli Apologetieus dicilur. Cura.
rtim operum locis. Sed maxime in epistola ad Cuno- eniin invida mens aemuloruin ex ejus libro De divi--
nem- Ralisponensis Ecclesiae episcopum hoc-opus nis officiis, quem nulla fraudis suspicione legendum
De divinis officiisinter sua primum vocal, unde ct uni sludiose id roganli tradideral, unam proposilio-
Hlud lanquam primiiias frugum lerrm suai Ctinoni nem damnasset lanquam fidei et ceconomise Verbi
oifert, seii polius, ul ipse loquilur, per manus ipsius prorstts adversam, jamque fratres erudiii, ut ipse
dimitlit in conspeclu Domini. « Primilias frugum narrat (59), dirigerenlur qui inquirerent an verum
tcrrae, inquit Ruperlus, quara Dominus dedit milii, essel quod de ipso fama longe laleqtte sp'arserai,.
nunc offero secundum praeceplum sanciae ac mysli- scilicel ipsum dixisse, ipsum scripsisse Spiritum san-
cx legis, dum praesens opusculum, quod de divinis ctum de Maria Virgine incarnalum : quo Rupertns
scripseram ofliciis, diu ex-petitum milto libi, Cuno se vertit? quo confugit?an Hbrum despicit unde;
Paler mi, liaclenus abbas ccenobii Sigebergcnsis, ^uspicio?
nnnc atitero penlifex Ecelesi.-u Ratisponensis. Pri- . Sed el uno ex Ruperli aemuKs librum himc pro-
miliae namque sunt istae cunclorum operum, quae clamanle hserelicum, imperilo etiam popelloeum
mibi a Doinino provcnisse gavisus es, > etc. « Hoc deposcenle cl rapere festinanle ad combureiirium,
'
aiilcra opus De dkinis officiis, quod primura erat, i " Ruperlus quid agit? An suum negat hoc opus? an
etc. Et insuper in eadem epistola sua ipse cnunie- dicit alienum ? Hoc opus, si Ruperli non est, Rtt-
ransopera, illud primum describit. « Sunt aulem, pertus suum putas asserel quod baereticum, quod
inquii, praesentium primitiarum libelli xu. > Tum- flammis tradendum rapilur? Si Ruperti non est, ni-
que sna caetera subjicit opera, ul in ejus catalogo ex hil ad Ruperlum ista criminatio. Librum auctori
isla epistola stipra posuimus. suo dimiltal Rupertus, el omnem a se depulit ca-
Quaniis vero Rnpertus hunc librum commenda- lumniam.
verit, suumque fecerit, discitur ex capite decimo Suum tamen opus istud Rupertus asseruit vindex
terlio libri secundi, quem in Regulam sancli Bene- sui simul operis et suse fidei ; nec enim cemuli sui-
dicli conscvtpsit, ubi de hujusmodi opere sic loquitur: vel insciliam, vel invidenliam tacitus dimisit, sed
< Itiiibro qoem scripsi de sacramentis sive ofliciis, ejus insciliam risit, et sprevit invidiam , ut initio
rationes hajusce observalionis, Cur loco Alleluia hujus operis sumus prselocuti; sed, dumsemttlum vi-
cantetur-tracius ex-pressi, quasa multis libenter Jegi det, inter opuscula quse islius in ipsum odii erant
iamdudum comperi, et earum tanla et talisest alti- seminaria, imprimis opus istud computat. < Loculus
tudo sive profundilas, ul bic- non breviter- possint Q sum, inquit (60), imprimis opusculum De divinis-
iterari. » officiis sive sacramenlis per circulum anni disiinctura
Nonne hoc uno collapsa ruunl omnia-Oxoniensium, libellis duodecim; maieriamque pergrandem brc-
Valdensis, Vasquis el aliorum, qui- iu oppositum ni- viori quam oportuisset. opere aslrinxi. > Tumque
tebantuF, fundamenta?" Nonne hoc iino Ruperli ejus csclera sua opera subjungit.
ad opu&/)e divin* offitiis ita staluilur, ut non nisi Veruc ct-ipse libcr suumproditauclorcm, proles
gravi injuria Ruperto possit detrahi, quod ipse suum pareniem, fructus arborcm. Nam Hbri sccundi capito
esse aflirmat, et tanquamsuum per manus pontificis vicesimo lcrlio auctor sc monacbum profilctttr his
dimillit in conspectu Doniini? An plagiarium, an verbis: < Causa poslulat quiddam nostri orilinis, id
perfidum, an sacrilegum diccnl religiosissiinum Ru- est monacliorum non proelerire proprium. > :\ ":: s
perluni ?Absit. Et libri scptimi capilc viccsimo qiiinlo : « Islis
Ncc uni duntaxat episcopo, sed el otmiitim Ecclc- recte ct laudabilitcr a nosiri, id csl monasiki oniinis
siaruni capiti summo ponlifici Rupcrliis Iioc opus ul majoribus tradilum cst. > Exprcssius vcro in. libr)
SUIIIIIhiirailiicr obtulit. Ipsc cnini in cpislola ad octavi capitc quarlo monachus sub abbatc Bcren»
(59i Lib. i in Reg. (60) L. iin'Rcgul.
87 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS, SS
gero, seu Berengarto, m ccenobio S. Laurentn de- AdebetI. hoc opus a Ruperto fuisse compositum ca
olaralur islius operis auclor anno millesimo cente^ duntaxat aetale quam ipse in paschali cereo signa-
simo iindccimo, quo Rupertum iri isio monasteria- - tam descripsit, anno videlicet-reparatae salulis mille-
snb illo abbaie degisse conslai ex ejus ad Cunonem simo centesimo cum undecinio.
abbalem epislola : Ciiicunque fidcli anintm; ex Rei- Quam Ruperlus
sacrmScripiurm inlelligentiam ha-
ncro in Vila Ruperti; et cx ipsa Ruperli Opernm buerit.
superius a nobis deducla serie. A.d verum nisi vero non perveniiur, a vero de-,
Haecaudiant OxoniaeJoeldres, Valdensis, Vasquez Jlectil ivusquam, qui a Spiritu Dei regitur, qui non-
et aiii, stiuniqne Valeramnuni ab omni in opus istud nisi ad &e,)quisumma elpiima verjtas esl, lioniiiiem
jure dejiciant. Auriiaiit a nipiiacho coinpositum, ducil, el eura qui Ruperti fidein ab erroribus vindi-,
quoil ab episcopo Niimburgensi editum coluerunt; candam suscepii, plurimum juvat, qui non ex pro-.
Leganl anno millesimo cenlesirao undecimo con..; prio sensu, sed ex dono ccelesti, sacrae Scripluraj!
scripliim, quod sancti Ansclmi anno millesimo cen- inlelligcntiam obtinuerit Rnperlus. Non ergo do-,
tesiiiro nono de medio facli temporibus, a Yaleramno littni isttiri ccclesle silebo, qutid de Ruperlo lcslantur
exiisse conlendunl. Tandemque lol ipsiusmel Ru- qiiolqnot fl"eRupertO scripserunl.
perlpde isto suo-opore lestiihoniis, quihus integra ^* Reinerus, raonaslerii Sancii Laurenlii, in quo
deljetiir fides, plenissime convicti, Rttperloomni jure Rupeiius a teneris educatus est, monachus, donum
opus islud resiiluant, quod Valeramno, nullo jurisi i(itid Ruperto snperne infusuni prae caeleris sic cora^.,
titulo, sub levis dunlaxat conjeblurae ipcerlo adjudw mendat,.in libro De viris itlusiribus illius cceriobii ^
cavere. « Aperuit illi sensum Sapienlia Deij nt intelligeret
Ncc pTjetereundum quod Joaniies Picardus, Belio-* Scripluras, ut traclaret de illis summa facilitate,.
vacus, canoriiciisregularis Aiigustinianus, iit episto- summa ulilitale. > El aliquanlo posl: < Cui mos
lam et tractalum De altaris sao-amehto, nullo recla- eral lani laudabilis, nt si qnando minorem sihiadesse
mante, Anselmo vihdicet, et ab eo ad Ruperluni graliara senlirel, humi anle Domirinm sese adjiceret
fuisse ahno miHcsiino septuagesimx» norio, vel s,e- cruciiixum, et a Sancto el Vero, qui hahel clavem
qnenti iransmissum prohet,dicere cogitur pfiores David, qum aperit, ef nemo claudif, ciaudit, et nemo
saltem De divinis officiis lihros, in quibus hohriibil aperit,/pelerel quod clausum erat aperiri. Humiliter
carpendum depreliendil atictbr hujusmodi epislofe, quserenti, fideliterpulsanli, mox aperiebalarj dum
ante hsec lempofa a Rtipertb fuisse; rudiofi. licet Itice intelleclui superinfasa irtirabih modo audirel
Minervaj eoriscripiOs, 61 ad Ariselhium direbtos, do- f q.uid loqiiereturinipso Dominus Deus : adeoeniiri se
nec setatis ptocessu a: Ruperto perfecli Eunorii jairi- "*
'
diligentem ditaverat, adeo lheSatifiim pectoris ejus:
episcopo Riitispbriensi dicareniur. repleverat, ut duo insimul, aut tres vix p.ossent ex^,
Tota liaec Soanriis Picardi fictio seipsa cOiieidit: cipere scriplores quae dictabat. AspexefAt aliquando.
nec eriim slare uUafenus'poiest qood Riipertus vix/ in visli noctis Sapienliam Dei, Vcrbum Dei se deos-
jiatus, si natus ante annum millesimutn septu.-igesi- culans; cujtis scilicet lotnm cxisteret corpus quasi
nmin ribnurii,'de divinis officiisscripserjli Siare non- de auro forroatum purissimoi a qn.o el fistulse pro-
polesl quod opus imperfecUim Ruperlus miserit ad miriebanl undiquecomplufes, quas vivas eum impelu
Anselinurii, qui.non de iricceplo, sed de completo ta- in ijlum aquas profundebanl. J His Reinerus Ru-.
hore Ruperlo Sn epistola gfatiilalur. Stare nort pOt perii graliam proseqniiur.
lest qtipd arinis triginla duobfis, ab anno videlicet Ne auiem suo adulalum ccenobitae Reinerum su-
millesimo sepiuagesiirio nono ad annum millesi- spieeris, qiiibus illius donuui doctissiraus Joannes
nium cenlesimuito undecimumyqui in linjlismodi li- Goclaeuscelebrel, ex epistola ad Henricum abbatem
broruni oclavo nptalusiegilur, stisceptuin opus Ru- Tuiiiensem, accipe : « Talls^ac tantus esl auclor ille
pertus Iriimiserit; dtitn nuljaeurh cura premebal. Rupeftus, » cujus opera multo studio edi curabat,
Slare non ipoiesl quod Rupeflusria sclale de divinis D ] « rit leclorem nori modo efudiat scientia, sacrisque:
officiis egeril, qui nbrinisi exslincto Pasclialjs II el in liueris exercitatura reddal, ac scribam docium in
Guiberli schismale, illius nempe auclOribus Henrico regrio ccelorum faciai, verum etiam ad pietalem ac-^
111el Giiiberto vila funetis, iri saccrdolera Doriiiui cendal.ad sancliiatem vitse prseparet, ad divinttm
unctus esl; et Doinino os illius, ut ipse enarrat, amorem inflammet: hiimiliier sapere^ Ecclesiae con-
tunc aperiente,-divjna coepil eloqni sacramenla, pri- senlire, praelalos reverefi doceal; dectis profeclo
mumque illud dpus De divinisofficiisel duodecim di- Gerinaniae, doclor vere sblidus, prscclafus ecclesia-.
stinclum libellis conscribere, quod proplerea vocat sticus, qui cum veleribus quoqne, liim Graecis, lum
Primiiias frugum lerrw cui beriedixil Doniinus. Sta- Lalinis, in sacrarum litlerarum explanalirine haud
re ilenique mininie potesl quod ea quae Anselmus, innheriio compafaii posset. Quis enim ex omnibiis
si silauctorepistobe desacramento allaris, in hujus- aul diligenlius, aul luculenliiis uheiiusque scripsil
modi operis capite corrigenda aul explicarida nota* in Evangelium Apocalypsimque Joannis? Quis sic
verat, Ruperlus, dum operi illi manum ullimam verba omnia expehdit? Quis sic omnia Scripturis
dedit, casli^aliorie spontanea emendare vel clariori declarat ac munit ? Praeclara quidem exstanl monu-
cxplicalione illuslrare delrcctaverit. Slare iiaque raenta Chrvsoslomi, Cyrilli, Augnstiiii in Evange-
85 PROLEGOMENA. — APGLOGIA PRO RUPERTO.'-. PARS I. 90
liuni Joannis; verum tameli multa post eos, diviria A docuit, errantes correxit, confudit haerelicos; sii-
illuminalione adjulus, reperiit scitu digna Rupertus perbos prostravil. Sicut olira apud Syros B.ilevita
noster (quia Geriharius), Is in Apocalypsiifi briines et monaclius Ephraem a Spiritu saricto per visionem
omniuiri comftieritariOs lorige siiperavit. > doctOfarderis constitiiitiiri sic Rupertus presbytef,
: noster et abbas, eadeni facultate illustraiur. > Hsec
Triltieniius suat> patriae orriiniqne suo, sed ei suo Triiiieinius orans in
muneri defuisset, suinier ecclesiasticos scriplores Riiperli Tuiliensis laudem.
suum noslrumque Ruperluni, dono illo singiilafi Sixtus Seneiisis, lihrri quatliiBiblioihecw sahctmis
inter caeleros praedivilem non exhibuissel. Unde in : pfseclarum etiam de cmlesti dono Ruperti habet'
« alibas Tuitierisis, juxia
libro De scriptoribus ecclesiasticis de Rnpcrjo haec tesiiftibnium : Riipenus
scribil: « Rupertus abbas.Tuitiensis coenobii, jijxia ; Coloniam Agrippinanij pfofessioiie Benediclinus,
Coloniam Agri^piriam, brdinis S. fienedicii, hatipne naliOrie Germanus, vir imHviiiis Scriplurisj Spiritu
saricib-per visionem ilhistrarite, dociissimus. »
Teulonicus, vir in divinis Scripiuris, Spiritu sancto
Yepes in Chronicis ordinis S. Benedieli, ad ari-.
pervjsionem illustrante, doctissimus, et saecularium
Htierarum non igiiarus; monachus S. Laurcnlii nririi Glirisii quingeiitesiirium.iricesimum seiturii,
dicil Ruperium abbalem^Tuiliensem et doctorem
Trajectensis, prppler incredibilem efuditioneir. siiam iHusifeih in Ecclesia adeo floruisse, ul curii Paulo
a FridericoCoIoniensi archiepiscopo inde assumplus, Bi
ad Galatas l dicere potujerit : « Neque «go ab Iiomi-
et in abbalem Tuitiensis monasterii sublimalus, :
nibus 'aceepi Ulud, rieque didici, sed per revelatio-
mnlta prseclara opuscula composuit; exep siquidem " ..-
nem Jfesu Ghrisii. >
lempore, quo ccenpbium in juverilule sua ingressus Gualterus iri Chroriologia tnd annum inillesimtim
esl, tantum sein Scripluris sacris exercitaverat, ut
centesimum nndecimiim, el Hugo Menardris in;
nec dorhiiens quidera a meditandis illis vidercmr ad diem quinlinnMarlii,
Mdrtnro.logioBeriedictino',
posse qniescere, quin lingua et labia ejtis quasi le- de S. illo doctore trariunt quod, cum obtusioris esset
gendo moverenlnr. Claruit mnlla sanclilate, do- ut ullo Jabore ullove sludio iii-;fe
ctrina et miraculis cpruscans. > ingenii, quam
• litieraria proficere pbsset, adDei --Genitiicerii eon-
flis, quasi In brevi tabella, Trillien?ius depihxil ; fugit; quae Rupefii votis annuens -,et ipsi .apparens'
Rtiperl.im; cnjus doclrinam, lidem et sanctitatem , eo lumirie intellectnro ipsius illnstravit.; quod stu-
pluribns exornat in oratione quam ari D. Gerlaci de peTei Germaiiia, quae iii arcaiiis Scripturae scrU-
Rreilbach, abbatis Ttiiliensis, vola de.Ruperio ha- : tandis alterum non haberet: •. , •
buit; quae, qtiia prolixior est, et Ruperti operibus Aniehos priihes lolam Ruperli laridem paircioribiis*
modo praemitilur, pauciora duntaxat exscribam, quse G sed inajoribiis jain anlea Ciorapleverat Honoriusv
ceelestein ipsius inlelligentiam magis declarant, Augustodunensis presbyter :et scolasticlis, qui. in
« Semper legit, inquit Trilhemins de Riiperto, libro D.eillusiribus ecclesiastiiis scriptoribiis, anno
semper scripsit, seraper oravit, ut orAliohein, leclib : millesimo cenlesimb vicesimo quariri, .paucls ais
suscipcrct, et oratio ieclionem terininaret. Probant scd suhlimioribus Rupertum clleri ; « Rupertusj
lioc aru-urata quae conscripsit opuscula.; in quibus Tuiiiensis inonasterii abbas, Spiriiu sanclo ^er.vi-
omni modo scientiae doctrina collaudaiur. Cum au- sionem illurainatusj tbtam pene Scriplufain egregio
tem esset adbiic mirius erudilus lam in ssecuiaribiis slylo exposuil. > ,-•;;
Htteris quam in Scripltiris divinis, orando contiriue -Sie-superirifusam>Rnperlo sacrsc Scriplura? injel-
ct legendo, petivit a Deo cum Salonione donum ligenliam omnis setas loquilur. Umis Bellarminus,:
Sapientise; nec ab oratione inccepla [sitpple desliliitf de scriplOribusEcclesiastieis scfibens^, illam taciiit.,
donec, SpiriUi saricto per visionem iiispirante, Laudibus enim euro efferre non debuii, queiri erroris
copiosissiine, ulira oroaes cariieniporaneos- snos vohiitjnsimnlare. CenlUriatofes (6l5):illam,quidem
quod oplaverat .accepit. Erat autera beatae MariaB' prorerunl, sed ut illam rideahl.;• donum enim illud,
semper Virginis ardenlissimus ariialof, ciijusinler- ^quod a Deo coricessiini Ruperto icreditur, nugas re-^
cessione lantuih sapieritise muniis obiiinitsse crcdi- putant. At quis, nisi vel imperite vel irople, lioc
tur. Quantum iri divinis Scripttiris legendo iprofece-- quod in Ruperio agnoscunt et mirantur branes, et
rit, tredecim libri, quos De vieioria Verbi DehaA quod ijisius scripta loquUniur arileslisinlelligenliae
Cunonem. Sigebergensem abbatcm edidii, liquiilo donrim ridere j otest? Blasptoeihant sliilii quaecunque
oslendunt. Scripsil eliam stiper Vetus Tesliamenlum ; igrtofanl. • : /•- ' :
De sancta Trinitate opus ;egfegiura; quod si iegere Non lamen ego crim Gualtero (62) elialiquibust63|:
volueris, quid in ScriptuT-is sanoiis potuerit-,. facile aliis facile senserim, Riiperlum obiusi aded fuiste
videbis. Nam per divinam pielateni illusiratns, lan- irigeriii, ut ad scientias' ;prorsiis fuerit, inepUim.-
tum in exponendis sanclis Scripiiiris valtirt, ut in . Quod enini isti post (6*) Tiilliemirim :gritias profe-
oinnium adniiratione maxima habitus, doctor sno riint, non gratis, sed muUo jure rejicio, cl ipsiusmet
tempore doctorum sit publice probatus, Nescios Ruperii de seipsb tesiimoniiseviiico. , ..', .
: > ,.:.•.. . ,.-,-.
(61) cent. cit. pertm.
(62) Loc. cit. (6*) in Catal. illusl. viror. et iri lib. De- scrip.
(C5) Hugone Menardo loc. cit., Bueel. iu Menolo- . eccl. ei in Chrou. Hirsaug. • :
gio, et Laune Benedicl. Enla Viedu venerable Ru-
91 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 95
Ipse enim, tibro duodecimo De gloria Filii homi- A non tani sibi quam priraae sumtnacque Verilali pcr-
nis, postniedium, seniulos suos de suis magistris hihelur.
niaxime, ct de artiuin liberalium scientia jaciabun- Licet ergo Tuiliensi revelalis non illa debetur
dos, quasi ipsis solis data sit, ut polentius compe- fides quae Pauli el Joannis teslimoniis, Rnperlus
scerel, suum iti tibris artitim Uberalium, et in disci- fidenter de se loquaturv et ipsius de se loqiiemis
plinis scholariuin sludium plurimum commendat; audiatur testimonium, quod non ultra, sed reni-
pravhis oriinibus laraen ducetis AUissiraj donum, lens; non propria sponte, sed a Chrisli sacerdote
quod vocat visilationem : « Ego, inquit, quamvis et jussus, imo et per iremendum Dei nomen arijuralus ;
ipse nonnullos in disciplinis scholaribus Patres non iti sui laudem,. sed in obloquentium correptio<-
habuerim, ei in Hbris artium Uberalium non segni- nem; nec in sui sed in verkatis gloriam tandem
ter studio9us exsiiierim, hoc profiteor quia visitatio prolulit, scripto posteris tradens, quod non nisi
ab Aliissimo melior milii est, qttam decem Patres Cuuonis secrcto el fidei commiserat.
biijusmodi, > etc. Cuno episcopus Ratisponensis (66), ut narratipse
Huic Ruperti leslimonio pro seipso dicenlis, id Rupwrtus, ilerum alque iterum a Ruperto exegjl ut
unum adjicio, nempe Ruperlo concessam non scriberct unde ipsi esset ista faciliUs qua etim
iiaberi ntsi sacrav Scriplurae inielligentiani. Caetera R noverat Scriplurasexponere fere sine praeparationi-
ergo Ruperlum laluerunt? Undenam ergo linguam btisiUis SS. Palrum, quibus in sludiis Scripturarum
Grsecam et Uebraicam apprime calluil, ita ut ad lalioralUri feliciier se praeparaverunt, sicul Dei mi-
llebraicam verilatem in librum Ecclesiaslici Com- nislros, in vigiliis, jejuniis et cxteris bonis, quibus
menJarios edorel, et Hieronymi opus juxta Septua- adhibilis clarificari solel sensus hominis, ut reclo
ginia Inlcrpreles, quasi mulilatum esse eti informe inluitu mereamur incedere per sanctas ac venera-
deprelienderel ex ipsius iterala leclione ut ipse de- biles Scripturas Verilalis. At cum nuda prece Cuno
clarat' in prologo ad hujusinodi Commenlarios? a Ruperto nihil oblineret, magnnm nimis, et forle
Reclius ergo de Ruperto Reinerus sensit, in libro vinculum quo ipsum traheret, ut loquitur Robertus,
De viris illuslribus ceenobii S. Laureniii, in qtio de collo injecit, scilicel adjuralionem saricli ac trcmendi
Uuperlo-adhtic juniore scribil quod ingenium robo- nomiois, per Patrem, et FiUum, et Spiritum san-
ranie memoria, cum scientiam adderet, adderet et cium. praecipiens ei ul haec scriberet..
labofem. Sanius et de ipso Trilhemius sapuit, dum Pro laiili nominis revercntia Ruperlus facullalem,
Jn. Ruperli laudem perorans, ipsum in saecularibus hanc inlerprelandi Scri^turas faletur esse Dei mi-
littevis adeo eruditum prjp},'.sal, Ml-quidquid Ruper- sereniis consolationem juxta beneplacitum sapieniiae
tus non cognoverit, alim facile ignoraret. « Erat p ejus, el eam sic enarral.
•iiii». inquit homo undecunque doclissimus, inge- ,«. Moerens quippe erarn atque amaro animo incede-
nic suhiiHs, scientiaclarus, > eto. Rectius tandem bam puer, si.ve adolescenlulus, propler lyrannidem
ct saniu* Mathias Agricius Willicliius in Declama- diaboli, qui aggravavil jugum suum super lilios civi-
tione de Ruperto, dixit, « quod essel sumrao inge- tatis Dei vivenlis Hierusalem ctelestis, quos omncs,
hio, summaque memoria praedilus; colueril elo- in Adam comprehensos,in Babyloneni ip hoc saeculo-
quentiae studia, saeculo plane barbaro el ab huma- nequam capiivos abduxit, subdiios peccato origi-
uioribus litleris reraoto. > . nali, reos morlis. LamentandoJaudabam roortuos
JJanc autera ingcnii memoriseque Ruperli com- magis quam viventcs; non qtralicunque, sed gemi-
hiendalione, nequidquam divino detractimi muneri tuosa laineniatioiie, ac si jam vererer mibi aecidisse
putas v qnod non ad liheralia conccssum fuitstudia; illud quod in Evangelio dictum est: Duo in tecto; unus
scd ad faciiem, promptam, puram, plenainque assumelur, et alier relinquelur (Matlh. xxiv). Relictus
ScripUirae sacraiinte.lligentiam.Quae, quia signum sum, aiebam, egosolus, cl quserunt animam meam,
fuil cui ah ipsius acmulis conlradicerelur, ipse Ru- ct cum hujuscemodi verbis cantilenam lugubrem,.
perlus pro ea loqjialur; ipse donum islud occultio- j» Super flumina Babylonit, frequentabam; cum essem
ris gratise,: quam non capit qui npiiJiabet, palam in medio caplivorum, juxta fluvium Chobar, aperli
proferat. Laus qnidein sordescil in ore proprio, et sunt cceli et vidi visioncs Dei, vidi ipsuin vigilans
niendax facile creditur qui sibi loquitur. At vero in cruce vivenlem Filium hominis; non corporali.
acternum lalebit quod unus, qui accepit, caeteris visu vidi, sed ul viderem, repente evanuerunt cor-
potest aperirc? Joannes reputabitur mendax, qui de porisocnU, et aperti sunl roeliores, id est interiores
se ipso teslinioniuni perhibet, ut tesiimoniuin per- oculi, cum tenerem in sinu atque complecterer crti-
hibeai Veritati?Paulum falsi redargties, qui suarum cem ligneam, et in ea imaginem cjusdem Saivaio-
revelalionum magnitudinem aperit, ut obloquentium ris, sedensnccultus, retro ppst sancium ahareV -in..
ora contundal ? Laus non vilescil cliam in orc pro- . quodam oralorio B. M. semper virginis, claro jam
prio, si justa est, el in ejus, a quo onine boiium esi, diluculp, muitis eamdem imagincni defigens atque
cedat gloriam; nec revinci aut rejici polest, sed circuniiens oculis, et adorans, ut solebam, frequenli
dcbcladmilli lesiimonium quod verutii cst, ct quod deraissione capiiis. Splilus cram idipsum facere

,(63) Verba sunt RuDerii in I. xit, eap. 26, De gloriaEilii hom'mis,t. IH, p. 680.
93 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS I. 9*
sed illo tlHuculo agcbam in majore confraclione, id A incipii) oratione omissa, quam consueveram, somno
est menlis humilitate. Qualis autem visus esl aspe- cum tristilia me reddidi; cnm ecce tenuiler dor-
clus ejus, humana hoc non potcst lingua verbis mienii, similiter ut pririie, vistim esf signum a<l
compre.hendere; lantumque dixerim, quia sensi orationem conimoveri; surrexi ct ad ecclesiam cu-
breviler illic, quam veraciter dicat ipse : Et dicite a curri : et ecce. quasi pro solemnitale Domini, iiiiilta
me quia mitis sum, et humilis corde (Matth. xi) quam ecclesiam compleverat lurba diversortim ordinum,
vcraciler Apostolos de ipso dicat, quia exaudilus - maxime autem monachorum, quodam venerand-.e
est pro sua reverenlia (Hebr. v), vullus ejus miro, canitiei episcopo celebranle solemnia missarmn.;
atque inefiabili modo sese demittens, quam reveren- Muha ad offerendum quasi posl evaiigeliuin, qiiando
tibus oculis accepla sehaberesignificavit oscula ado- solet offerri sanctum sacrilicium , ascendebat pro-
ranlis, et adorationem os.cu!antis. Nulla mora inter- cessio utriusque sexus personariun venerabiliuin;
fuit, et ad visum communem reversus, crucem qui- cucurri et ego qnasi eleemosynam pelilurus de obla-
dein super allare Ioco suo reslitui : Gustus aulem tionibus illis; et ecce juxla dextrutn cornu allaris
quidam ineffabilis suavilalis ejns in ore animse ali- tres personae stantes liabiius valrie reverendi el di-
quandiu ipsa die superfuil, qui lamen paulatim re- gniiatis, quanlum nulla polesl lingua verbis conse-
cedens, tandemque deficiens, memorem adhuc facit B qui. Duaepersonae mullum antiquae id cst, valdecani
me versiculi hujus: Gustate et videte quam suavis est erant capitis : persona tertia ut speciosus astabat
Dominus (Psal. xxxm). Et quid mirum si Veritas juvenis, regia dignitate utex veslilu ejus polerat
verum dicit: Beati qui lugent, quaniam ipsi consola- agnosci. Una ex personis, ut dixi, venerandao cani-
buntur (Matlh. v), el consolalionis primilias jam in tiei valde jucnnda dignatione, ac sereno vullu ir.a-
islo saeculo Paraclelus, id esl consolalor Spiritus, num ineam apprehendit, meqtie osculata est ,< ct
pueris suisdaredignaUir? Dicam ergo gratias agens pauca verba dixit, qttae quidem lnemoria non ienui,
qualem deinde mihi fecerit consolationem perseve- scio iamen quia perlinebant ad oflicium wvel mini-
ranli in illo ccetu captivorum dicenlium : Super flu- slerium scribcndi. Ipse Ires personse grandi et pari
mina Babylonis, illic sedimui et flevimus, dum re- statura aequales, me pusillum circunisieterunt, et
eordaremur Sion (Psal. cxxxvi). > aperlo praegrandi libro, me superpositum eidem li-
Haec prima Ruperli visio, qui dum in his te- bfo in sublimc stibstulerunl. Quo faclo, is qui nie
netur angustiis, ut cum Apostolo cnperet dissolvi, inilio fuerat osciilatus*, confortans dignariler et
et esje cum Christo, alteram visionem sustinuit, fainiliariler, haec loctitus esl: Noli limere; et desi-
qnam ipse ibidem iiis dicit: ., gnans supcr sanctum altare qnsedam sarictorriiri pliy-
• Visa per idem tempus visione memorabili, plena lacteria auro fabrefacla, qtiae vulgo dicimus ferelra,
vcrecundae suavitatis, raoerens eram, meque somno Adhuc enim,ai{, eris melior qttam hta sunt.
dederam hora solitae oralioriis; et catisa mceroris t Visio hscc tam manifesta fuit, ui veraeiler di-
erat, quia non lam cito, nec lanta, ut volebam, pax cere jiossim quia siveiri corpore, sive exira corpui;
mibi provenerat de insurgenlibus in me malignanti- netcio; Deus sck {11 Cbr. xvui). Nam el cum atl-
bus; quasi unquam, dura vivirous, tuti vel seciiri ducererad videndum, scio me dc leciulo exiliisss;
esse possimus. kaque mnerens quasi puer cujus et in ecclesiam cucurrisse reclo et vigilantibus so-
volunlas non statim fit, somno me dederam liora lito ilinere; et complela visione cuiri persbnas illas
soliiac orationis, cum ecce video semivigilans in albeunles prosequi vellem ,' neque concederettir mihi,
ipso leclulo inagnam lucem, velut solem, sttper me aspexi quod nudus el siree omni vestimento essem;
incumbenteni, ei audio sonans in ecclesia signura, et ob hoc festinius eo recurrens unde venerain, ubi
ut fieri solet, dum stalutam convocamur ad oraiio- leclulum alligi, confestim experrectus sum.
ncra. Surgere el ad oraiioiicm currere mibi visus « De apertione libri, et de raiione quam persona
snm. Fiat mihi secundum voces aut verba quae au- illa dixit, aureas oslendens sanclnritm memorias
divi; caneute uoo conventu mullorum, quos nescivi, D seil pbylacteria, non opus est ut inlerpreiationem
in una parte ecclesiae, psalmum qiiinquagesimuin , faciam luae charilali, cujus dc nie judicium sse|>e
Miserere mei, Deus, et alio conventu , in alia parte audierunl, cl secuii sunt mulii; quod vere Deus
scclcsiae,psalmum vicesimum scxliim, DominusiUu- ; librum suum, id est, Scripturani sacram mibi ape-
minatio mea, stante maligno adversario contra roe in riiil; et multis sanclorum Palrum scntenliis, qiio-
angulo in ingressu oratorii; quem ut vidi, exprobravi, : rum in sancla Ecclesia digne cclebris est inemd-
vehit exprobrare solemus qnempiam larvatem aspe- ria, et velut auriiin rutilat, aliqnanto meliora
ctum, signo tolius faciei polius quam verbis; propler : dixerim. > ;-'-':' •'»••:•'
quod ilie iratus conlra me irrueret, somno illo tenui ] Denique quoraodo inundantem Spiriium sanctum
exciiatus sum. Inlelligere poleram quod pro consola- per visionem suscepcrit, ipse sic eioquiltlr 1: «;Nox
tione hxc mihi fiereni. Verumtanien illum qnoque erat instanlis diei quam Christiana religio nuncupat
diemlotummmceroTe transegi, elsequenlis dihiculi, Capul jejunii, qua solel capila solemniler cinefe
sive anlclucani hora (hic terliani Domini visiiatio- conspcrgere : cimi ego leviier dormieris videtear
nem, qua Scripiurae inlelligenliain ipsi data est, et mihi quasi cum amico loqui qutcrcntc quid tanto-
scribendi munus commissum, Ruperttis enarrarc pere inslarcm ad quaeicndam seu iiiveniendain lw-
 '
93 i RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS, 9ft
jusniodi rem, Scificet utriira hoc anno essem rie vita ;Anibus apprehenderem amplexumque deoscularer;
migrattirus, tigo respondens dicebam essei ul vere sed quid agerem? Allius eral altare quam ul cum .
est, magnum negotiuni; cujus fei cinn haberem attingere ppssera. Ul ergo hujusmodi cogitationcm
desirierium propter niiilta quac hic occurrunt peri- seu volunlatem meam vidit, voluit et ipse; sensi.
ctila peccatorum, scirem tamen impensis iriajoribus" cnim ego quia voluit, et nutu volunlalis ejus ipsum
opus esse, ut aliquatenus prajpararer ad migran- akare per medium seseaperuit, meque inlrorsus cur-
dum. Cum hsec talia dixissem, repente paululiim rentem stiscepit. Quodcum feslinus introissem, ap--
semotus ab eo cui loqiiebar, virieo quasi coeltim = prehendi queni diligit anima mea; tenui illutn, am-
desnper modice aperiri, aique inde quasi talenltim;: plexalus sum, eiimdiutiusamplexatussumcum. Scnsi
Iticidum subslantise ineffabilis, subslantiae vivenlis, < quarii graviief liunc grislum dileclionis admitterel,
vclociler ac dicto cilius dimilti, quod meo illapsum - cum inler osculandum suumipse os aperirel ut pro-
peciori; magniiudine vcl pondere sno roeJirotiiius furidius oscularer... Cum ad me reversns fuissem, et
somno excnssit, auro gravins , melle dulcius. Miro inlra vigilias nocturnas. visum liiijiismodi stiavissime
alqtiei ineffabili modo el circuibnnt inundationes, retfaclarem, sicqtte inlerpretarer illam altariset ip-,
altera post alteram, et sese infundebanl; donec sius oris Domini Jesu aperlioriem, quod sacramcnio-;
tand m ullinia infusio, veluti qtioddam magiiiitn •B rum ejus profunda deinceps clarius iiilelligere riebe-. •
fliimen inundans, boc milii dabat inteUigi, et hoc rem, inierea paulatim amor illius sacerdotalis officii
scntii-e me fecit, qubd; lolum ariimar vel cordis ex^ : sese infudit, tanlumque excrevil, ut mox die facto,.
ceptoriuiri plenum esset ei plus e.ipere non posset. dicerem Patri meo spiiituali me non velle amplius
« Eece in hoc obedivi nomini Domini. pef quod:; reniti, imo velle ire cum primum juherel, ei susci-
adjurasti me, venerande porilifex, ut scriberem libi pere jugiiin Domini, causa:tamen taciia quse acct-
qnaliier hanc acceperam faciillatem in sanctis Scri- deral. Gratulatus esl; et ut primuriiadfuil iempus.
pluris, dequa nunqiiani dubilare voluisli quin esset ordinaiionis, hunc sacrum, licet iiidignus, ordinem .
cic gralia vel Spirilu Dei. Jta consolalus sum, et ila suscepi. ».••.
spes, quam dedit milii in Verbo suo, irie consolala Quae autem Rupertum praevenefal, ut ad sacrum
est in liumililale mea, ul illud qtiod dixit dator ejus^ presbjTteralus ordinera. eum praemoveret, Oeimise-.
dem spei Clirislus Filius Del, non dubitera mihi ricordia, ipsum eliam i» Christi sacerdotio posiium
aecidisse : Ftumina de ventre ejus ftueni aquw vivw. abundaniius subsecula est. Exipsius testii/ionio lo-
..... Sit vena tua benedicla ; iwlare cuni muliere. adc?>~. quor: « Nec vero, inquil Rupertiis, minore signo
lesceuiim tum; ctim omni sludio sive exercitio sanclae • quam praevenerat Deus mcus, misericordia mea, aie
Scripturae consplationem habe. Haecnamque esi illa in lioe officioSHbseciiia est. » Quae.auiem aburidan-
«.alier sapientia, ha?c estilla mulief qnara lu in\ lior ista misericordia fuerii, ipse sic exponit: t Non
somiiis uxorem me duxisse vidisli, natosque ex ea enim plus quam triginla dies transierant, cum ccce
liiilii filios coinpleelebaris; qood utique facis dutn jaeeplameinlectuto, fereclausbjam diej cuni vix
scripla niea Hbeiiler legis, fem quafe iniiium fece?, ocrilos iri somno clausissem, venit dcsnper qtiasi
riin, qualem vocem primam ediderini posl illam, siniililtido viri proni et seqtialiier exleiisi, solum
quam prsescripsi, iiiundalionein fluminis scribendo quam maxime faciem occullans ; el in me denussa
Ibelluni hymnorum, in laudibus Spiritus sancti, tolara complevit aniniae meac substaiiliam, eo modo
non praeteribo; tu more solito sedulus audi : Flu- niibi impressa quem verbis exprimere nullalcnus
mini magno, elc.\> inulto cilius alque profundius, qtiam cera quaevis.
Hse sunt primiliae donorum quas SpiriUis san- moUissima sigillam fortiter impressum admillcre
clus in Rtiperlum adbuc juniorem effudil; in quo possil. Verum dicere liccat, quia nisi illa repentina
tamen necdum complebalur dictum illud, sif vena sanciac voluptalis inundatio cito se coniinuisset,
tm bcnedicia; necdum enlm presbyteralus suscepe- animam velociier in sua de corpore in modura lor-
rat ordinem ; nec dura legilimam, ul loquitur, ac- 0 rentis abslraxissel; sed, ut riixi, cito subslitit innn-
ceperat oris aperlionem. Interim vero, dum pavidus dans illa vis amoris, paulatimque decessit. Ego au-
in corrie sno medilarelur quomodo dieni Domini tem ex tunc os ineum apenii, et cessare quando
possei pracvenire, euin menie haberet dies setemos, scriberem neqtiaqtiam polui, el usque nimc eiiam
ipsi dormienti somnus Suavis irrepsit, in quo sibi. si velim, tacere non possum. >
iiiliraa verbi sensit aperiri per visioneni quam ab Haec Rupertum de se sibique concesso ecelesiis.
illo disco. • , : . . intelligentiae dono .proferentem qui aiidil, ipsiiui siia
< Videbam, inquit, slans coram allari, super ipso insolenlius jactanlem forle putaverit. At qui in se
in medio stantem Doniinicain criicem, el in ipsa gloriari prohibel, in Domino vult esse gloriaudura.
Doinini Salvatoris iniagiiicm. Quem cum diligentius Nec sua, vel se, sed Dei bona Rupertus commendat.
intuilus essem, .agnoviipsnni Dominum Jesiun ibi, Tacebit hoc ccelesle donum, quod jpsi concredilum
crucifixum et viveiitem, oculos in me apertoS haben- esl -, el quod ipse solus scil? Nonneingrale diiium,
tem. Quod ubi perspexi, conCesliininclinaiis faciem a quo rialum negatur ? Sed et quid liumanse gloria-
aio ad eum : Renedictus qui veriit in nomine Domini tionis est in his quse Ruperlus secret-a diu tenuii,
(ilatthi xi;),... Nonsalisbocniihieraljiiisi in ma- nec nisi jussus, ricc nisi adj.iiraius.-sub tremendo
97 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PAUS i. S8
nomine Dei, pro adorandi illius nominis reverenlia, A dtini bscc el his similia non seinel, nec paucis die-
et pro muita tuendae verilatis repellendseque ca- bus, sed multotics, el aliquot annis mc confoderiint,
lumniae necessilate prodidit? el sermonibus oppresserunt, donec persevcranli;e
Eam fuisse in Ruperlo donum istud celandi obser- virlute, et Scripiurarum auciorilale subirixiis, obti^
vanliam mireris el religionem, ut Patri suo (66) nui viclorise palmam; te tamen plurimum ailjuvanie,
sancli tacita et lestimonium perhibente, quod non ex lumore
spiiiluali, superinundanlis Spiritus non ex praesuniplione proprii cordis , sed
gralia, se ad suscipiendura jugum Domini in ordinc spiritus,
sacro jam promplum esse proleslalus sit, sed et ex dono milii accidisset gratiae Domini, ex digna-
etiam scribens in Cantica, illa verba, dileclus meus •lione Spiritus sancti, fiduciam lalem habere tra-
misil manum suam, elc., de supereffluenle isla di- ciandi sauclarum Scripturarum sacramenla, et quod
vinae consolationis dulcedine; non suo, sed quasi nullo modo facuhalein lianc asscijtii poltiisiCiii nisi
alterius personse nomine interpretalur. per Spiritum bonum , de quo vel a quo bona cuncta
procedunt. >
Ea Rnperii in secreti sui revelatione modestia Sic Rupertus divinum inlelligenliae munus opponit
fuit, ut vix ipsi Cunoni, qui eum ad scribendum suis oblocutoribus, qui sensu dicebantur humano :
sa»piushorlabalur, in aurem dixerit; et quasi amico, B sic
magisirttm glorialur habere Deum , ut oblrecta-
parce lamen, indicaverit, quod experimenlo didice- ac si nuilius aiictoritalis,
ral de modo locutionis, quo dilectus sanclis el dilectis iores, qui ipsius scripta,
solet animabus. < Verenon despiciendo convellebanl, el in suorum magislro-
ioqui ausim, inqtiil(07), rtim verba inscite jurabant, potentius compriineret.
sed boc tibi, o amice Cuno, qui et ipse me ad scri- « Unde scis, improperabant ejus acmuli (70), quod
bendura saepe horlaris, in aurem dicere non suin a
fa.cie Doinini cortceperis; ui il|a, qiiae -scripsisli,
verilus;:el hoc dixisse satissil, quia revera eiianv: ' quasi parturiens ldqnereris ? > Qiio Rupeflus os
si tacere, Sive a scrihendi studio cessare voluero, sorum ip-
poluit fortius conlundere, quam coelestis,
non valeo; et faocnon concedi mihi scio., ei bene t
jntelligentiae dono, cui terrestris animalis, et diabo-
senlio : veracem csse didici. > Hca sapientia cedat necesse est. Nec dtim lamen
Dixeris ergo totani Rtiperti arlem , tolumque Rti- secretum suum prodere voluil; sed silentii modes-
perti sludiuni in eo fuisse uthoc unum celarei quqcT lia eoruiii voluit insoleiitiain compescere; < at hscc,
ipsi a Deo donatuni est; et hoc unum silerel, quod inqiiam, secreium meum mihi, secretum meum
de ipso pracdicabant cseteri. mihi. > Anne silentium istud fidei suae et veritati <
Ilactenus secretum sibi esse voluit quod noii nisi „ ac eiiam divino huic muneri linferal injuriam? ad-
jnssus, non nisi adjurattts a Cunone, necnisi tuendae versus ipsum loi infreraeniibus temulis, suat: fidei
vcrilatis et fidei repellenriccqiiecaluiimise neeessitaie et doclrinae veiilalem liis proliat : < Defensa est
compulstis publicum fecil. < Npnnulli ptitanies, jn- Tbamar leslimoniis congruis, De viro, inquicns,
quit, Ruperius (68), se probe illud facere qupd in ctijus liwc sunt, concepi; cognosce cujus sit annu*
jlpb di.ctum esl: Sapienles confitenlur et nqn abscon- lus, et armilla, el baculus ( Gen. xxxviii). Cognosce
dunl Patres suos , quibus solis. dala est lerra; non e.l 1n si vis, utrum nccne sit in scriptis meis annti-
transibil qlienus per eos (Job. xv), quondam affiixe- lus fidei, baculus spei, armilla charitalis; et di-
rtini animam mcam, et allriverunt me sermonibus, cenlem anrii animam nieam, tte viro cujus hmc sunt
ct non minus quam decies confoderunt me (Job. cqncepi. Nam cl aliquid recolo in. me sensibjiiter fa-
xix), et .iioiierubcscant, opprimenies me, refragan- cluni,, ut indubitanier dicam quia datuin boc sive
tcm quibusdam scnlenliis quas proferebant a verp donuin, desursum esl descenriens a Palre lumi-
el reclo sensu discrepanles; quas tamen a maguis niiin. > Hac una riivini muneris auclori.taic in Ruper-
ct vairie nominaiis Palribus suis, id.est., magistris lum obmurniuraiiies conlineri polerant.
suis, accepisse videbaiiltir? Qjios.(69) videlicetPa- Tandem vero, ne, quara comprimere debtiit mu»
tres suos confileri el non abscondere gloriosum ar- D nus itltid ccclesle, iiivirii.ini nioveal, Riiperltis, ubi
bitrabantur; quorum videlicet Patrum auclorilaii, suas enarravit visiories, expral (71) ut « quisqtiis
iuppte hominum, quamvis sapientiuni, cuin cgo non isla legcril, non quasi insipienlein subsanuare, sed
cederem, meliusque et sanius loqni auderem secun- qiiasi moesti parvuli causac compaliens alleiidere
diim Scripturarum aucipritalem, o quanla indigna- yclit. > Si cniin Riipcrius in Domino gloriari voluif,
lio, quanta exprobralio juxla Iiuric modum ! Quia" iioii fuil insipiens; vcritatem eu.iiu dixil, quam et
tumel contra Deum spiritus tuus ul proferas de ore islo jurameiito firmavjl.: < Si vcrilaiem dixi, si iiilul
iuo hujusmodi sermones? Sapientes confilentur ei npn horum de corde mep.finxi, luriis forlissinia sit niilii
abscqndunt Patres suos (Job. xv). Tui Patres ubi iipraen Doiniiii pcr quod adjurasti merPatcr ct do-
sunl?,qni yel o.uales magi.slri te docuerunl? Securi- mine ini. > Qtiasidicerel.: Sic cst, ei sic me Deus
(66) Ut refert lib.nn c. 26, De gloria Filii li6r oirinip. Dci ei Apologcliciiin, qui est primus liberiu
minis. > Regul. S. Bened.
(<j7)Ib. vn Degloria Filii bominis. (70) :Ul refcrt in lib.• I in «egul
'
S. P. noslri Be*-
(U8) Lib. xu, c. 26, De gloria Filii hominis.. - i ned. sub (iuem. ; -
(691 Contra qttos scripsil lib. Dc volunlalc ct (71)Lib. xnDc gloria Eilii Jiominisv.
99 RUPERTUS AllfiAS TUITIENSIS. 100
arijuvet. Quae vini habent jurainenli, quo Berenga A scnsus erroneos; hacreiica docuisse et Scripturis
jius suos ejuraverat errores. adversa ? Quae societas lucis ad tenebras, veriiatis
Firmuni igitur slet illtid Rtiperti de ccelesti hoc ad mendacium, Spiritus Dei ad errorem 1
«livinac sapienliae perfeclwque sacrarum Scriptura- Ex illa crgo superinfusa Riiperlo sacrae Scriplurae
riim inlelligeniisc riono leslimoniuni; quod iion hti- intelligenlia, quam pura Ruperli lides, quam sana
in.tnse glorialionis lypbo, sed ex obcdientia, quia Ruperti doclrina, et quam ab ipsa alieni sint erro-
jusius; sed ex religione, quia ab episcopo adjnralus; res, qnos Ruperto non pauci afiiiigimt, quis non
sed cx fidei et Scripltirac observaniia, quia luendae praejudicet? Slupes forte quod Ruperio, cui Deus
verilatis ci fidei necessitale coactus Ruperlus pro- aperuil scnsum ut Scripluras inielligerel, errores
didit, scripsit el juramcnlo firmavit. aflingi dixerim, a quibus vindicandum suscipio.
Firmum, inqtiam, slel illud quori lot prsecitati . Ne igitur is videar qui bella fingil, ui de hoslibus
auctores miilta firie multaque ratione rie Ruperto qui in re uiilli siinl, facile viclis, ficli certaminis
proteslati snnl; ipstiui videlicet divino illiislratum nnllo vulnere palmain obtineal : plures qui Rupcrli
.lumiiie Spiriins sancti unctione edoclum, cl vcrbi fidcm impclierunt, verba ipsius in diversos crrorcs
Bei inslruciiim sapientia, Scripiuras sacras expo* vi trahendo, libi proferam; cl hosce qtii Rupcrto
suisse. Ilaeciiutem si firma slant, qui stare potest B tribuuniur, errores exponam, a quibus ipsum lau-
Riipcrluiu non solum Scriplura? intelligenliae non dem vindicabo.
%sse coiisecultim; sed tpsum Scripiuras traxisse in

APOLOUII PRI) 8UPERT0 ABBATE TOITIEBI

PARS ALTERA.
AB ERRORIBUS RUPERTUS VINDICATUR.

Pfimtis est, iri corports et sanguinls Domini sa- alterum panls, alterura Christi; el ila Clirisluni
cramento non esse riisl corporis ct sanguinis figu- esse impanatuin, ul sola Jiabiludine Chrislus pani
ram, et umbram. Hunc sensum Wiclefus ascribil (p esset conjiinclus, sicut vesli. > Idem tle Rtiperli fide
auclofi librorum De divinis officiis, quosRuperto riuperrime scripsit (72) Claiidius liis verbis : « Ny
asseruimus. Anastase, ny Damascene, ny Ruperto n'onl jamais
Alter, verum Clirisli corpus non nisi a dignis seu enseigne le cliarigemeni de substance, > eic.
fidem liabenlibiis manducari. Hujtis erroris noster Quaflus landem esl ita in sacramenlo panem et
Tttitiensis argnilur a Bellarmino libro De scriptori- vinum cum corpore et sangulne Christi remanerc,
but eccletiasitcis, ad Riipertum , observatione se- ut panis el vlnum iinila sint hyposiaiice Verbo, et
ciiiula. «Inlelligil, inquit, Bellarininiis, pcrmanere unionis islius virtiite uiiuiii fiant corpus cum Christi
(Partum Virginis) in lioinliiibus per fidem, non re- carne et sanguine. llunc impanationis liyposiaticaj
jpsa.» Et a Vasquesio in 3, d. 80, c. I, ubi de Ru- errorem, ut Ruperlo proprium denotat Bellarminus
pcrio inter Caetera haec scribit:« Tandem docet au- his verbis (73): « Error Ruperii in eo situs esl, quod
ctdr librorum De divinis officiis, impios lioniines in exislimavil non converti panem in corpus Chrisli,
communioiie solum accipere corpus panaceum (id dum conticitur eucharisiia, sed assumi a Vcrbo
est substaniiam panis), pios autem utrtimque su- Domino, quemadmodum assumpta est humanilas. >
inere, id est pariem el corpus lunnanum Chrisli. > Et Vasquez diversos errores adversus sacramenli
Tertius error qui Ruperlo tribuitur is est quem ;D eucharistici verilalem proferens, sensum ponit:
niodo sequuniur Lulherani, panis scilicet et vini < qiietri, ul ail, recentiores scholastici, lanquam
subslantiam nori coiiverti in corpus et sanguinem primo auctori communiler ascribunl Ruperto abbati
Christi, sed cum pane et vino in sacramento verum Tuitiensi, nempe panem in eucharistia manero
Chrisli eorpus et sanguinem esse. Hunc impanalio- simiil cum corpore Chrisli, unitum hyposlaticae
nis errorem Ruperlb affingunl Bellarminus, Vasquez Verbo Domino, sictil est ipsa humanilas. > Sed ct
ei alii recenliores; ante ipsos vero Yaldensis; et addit id errOris babefi in Ruperti Commenlariis in
ipse Joannes Parisiensis, si Valdensi credimus, Joannem; nec dubitari posse Ruperlum erroris
puiabat auclorem librorum De divinit officiis in ea islius priinurii esse auctorcm, cui coristiteril ex ipso
fuisse sentenlia, quse assererct«in eucharistia post opus De divims officiis prodiisse. Novissime tandem
«ionsecrationem manere plura corpora et supposila; Claudius (74) Ruperlum id serisisse pro comperto
(72) La Reponse au iv Traitede ta perpituiti'deia Rayn. in Synlaxi primae parlis opuscul. S. Anselmi
ririrfif'VEuekdn, pag. 28 et^9. ei alii recentiores.
-. (73) Hanc Bellarmini censuram minus providc ! (74) Lib. cil. ct infra tn la Reponte au.w Trn
secuti siiiit Valerus Andraeas in sua Bibliolheca Bel- pag. 284.
gica ad Rupcrtum; PossevinusinApparatu' Thcoph.
|Di PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS II. t«2
sal lau-
habuit: « 11est evident, inquit Claudius, qiie Ritper A catliolicum a Ruperto sCriptura esse, qiiCni
semble avoir Damascene, est dans cettt dasse pulat Coclaeus, duiri enin icelesiatdcurii diciti
qrii suivy
du et J'a claire lstis arijice maximum Fridefici Coloniensis archi-
opinion (de Vassomption pain) quMI
ment enseignee.» episcopi, etCririOnis episcopi Ratisponensis in evol-
vendis Ruperti 0]ieribus studium , nulla unquam
Qualuor igitur nuraeranttir errores, uguraliya
et Cluisli ii iillius erroris stispicione suborta; adeo ut non solum
riempe prsesentiae corporis sanguinis
manducationis illius 1ni Ruperti scriptis toti incuniberent, sed elpro scri>
sacramento; per lidem;
et unionis et viri bendis sollicile instarent, ut ex prologis ad librum
panationis; hyposlalicae panis
in Apocalypsim , ad librum De gioria Fitii hoinum,
tum Verbo; quibus theologorum vulgus praecipit
sententia sancli Ruperii fideri ail librum De vicloria Verbi, et ad librum De \roces-
csccaque purissimam
sione Spirilus sancti, et ad alios videre est.
infecit, el a quibus ipsum nos seqniori censura ex-
purgabimus. Adjicequis, eliam dum viveret, Riipertus diccre-
lur; omni morum et doctrinae sapieniia insigiiein
lluperlus Tuitiensis ab omni errore vindicalur.
euni vocat, qui (76) ab eo quseril de laesioiic virgi-
Huic theologorum vulgo, a quo Rupcrli, ut pti- nitatis. Adjice quod Cunoni Ratisponens:um aniislitl
taiitur, errores temere denotalos vidimus, satis sii B opus De divinis officiis, ubi error, si quis sit, lan-
opposuisse tot adducta ceiehrium scriptorum e qiiam primilias frugum terrae, quam deriit ei Doini-
theologorum illuslrium, videlicet Honorii Augusto- ntis, cum aliis suis operibus in A>O(/HMI, in.Joan-
dunensis, Tritheniii, Reynerii, Joannis Coclaei, Sixt ^nern^ elc,, Itupertus pbiulerit, ea pro/efgris_adversiis
Senensis, Nicolai Sanderi, el aliorum hujusmod aemulos lanquam sincerae suae firici tcsti-
de intemerala de sans eloquentes
tesliiiiomuni Ruperii fide,
docirina el de ccelesli in sacris '::;«io'riiuni(T7). !':<!' :'!i "^:'Iw '-*::'-„•'V
ipsius Scriplurii - ' Veruiri 'et
ipse suriimo ^irtilici %puscultim istinl
exponendis inlelligenlia. De sacramentit, sive de divinis officiis dislinctuni \\-
Quis enim islorum vel nsevum aliquem in doclis- bellis duodecim, cum Commentariis in Exbdum et in
siini Ruperli operibus noial? Imo quis ipsorum san- , Joannemel aliis operibus dical,«ea existimans el exi-
cti illius doctoris scienliam et scripla non coinmen- stimari cupiens, inquil, tanquam ligna quibus nutriri
tlat; el maxime libros De divinis olficiis,ex quibus, possit ignis charitalis sive anioris in altari Domipi,
ut pluriinum, RupertL errores ejtts aemiili tentanl in corde cujtispiam legenlis, sive audienlis, et le-
educcre. Ipsos exiinie laudat Albericus (75) hoc uno gcndo, sive audiendo cupieniis proficere in dile-
verbo : < Roperlus seu Ruberlus prior S. Ldurentix ctione nominis Domini. > Libcreque scribit in sua
Leodiensis, qui scripsit librum famosum De ofliciis ^ ad Romanum pontificem episiola; quod < sempcr
divinis per annum el multa alia. Equidem scio no- Hcuit semper licebit unicuique dicere, salva fide,
nien istud (amosum in malam parlem saepe verti; quod sentit. >
*ed el scio in bcnam csse vertendum, cuni auctor Qtta fronte Rupertus ista Romano pontifici clTu-
aliquis celebratur. tiissel ? Qua fide, ut sua asseruissel, et Roinana
Ipse Coclaeus, verilatis catholicae adversus Lutlie- pontifici dicasset, tanquam divinae chariialis inceii-
ranos acerrimus propugnator, luci reslituit illa Ru- tiva, illa opera quae Berengarii haeresim novissime
perti Opera De divinis officiis, et commentarios in a sede apostolica damnatam et profligatam tol Hbris
Joannis Evangelinm, in quibus Rupertus Lnllierano- totque paginis doceret, in Exodum scilicet, in Epan-
ruin errores prsedocnisse a censoribus miiius aequis gelium Joannis, el De divinis officiis, Cx quibus Bel-
ferlur; sed el ex islis operibus Coclseus amplissimis larminiis el Vasquez supra positos errores Tuiliensi
Riiperii lideiri et doclrinam laudibus exornat in depulant. Alius a me, el a quovis prndenter cailio-
epistola adHenricum abbatem Tuit. an. 1526, ut lico, credet piissimum Ruperium omnem IrOnlem
supra produximus, Qui autem credi polerit fortissi- exuisse, ul isla proferret : et omnem fidcni abje-
miis fidei contra impias Luiheri novilales defensor, ut, quam damnatam noverat, Berengarii hae-
^cisse,
in summara catholicae Gdei ruinam edidisse sub ca- resim reriovarel, el Romano pontifici impudenlis-
tholici doctoris nomine ea opera quae Lutheri prae- sime sisteret.
dicarenl errores el defendereiil? Parumne liacc, qtite plns quam satis sunl ad re-
Dixeris ergo Coclaeumvel oronino csecutiisse (quod vincendas recenliorum theologoriim adversus Rit-
perspicax uterque, fidei scilieel et doclrinae, ipsius perli fidem et doctrinam impugnaliones? Fremenles
jculus dixisse prohibcl) vel in Ecclesiam dire sae- semuli ne quidem in illius opere De divinis bfficiis,
viisse; dum ista Ruperii opefa Lulheri errOres nihil quod mordax eorum carperet invidia circa
praecinentia emisil iri publicum. Sincera tanti do- augustissimum corporis et sanguinis Chrisli sacra-
otoris fides, et ardens fidei adversus Lutlierum menlum intercipere potuerunt; qui lamen id omne
telus, ut hoc de Coclseo vel cogiiemus non sinit. quod minus calholice dictura ipsis visuni cst, palam
Verius ergo dixeris et sequius judicaveris, nullura damnaverunt, Ruperti doctrinam proclamanles hae-
istis Ruperti operibus errorem haberi; et nil nisi reticam , . ;;

(75) In magno Clironico. (77) Ep. ad Cun. episc. et in Apolog.

(76) Rup. iu 1. De hesione virgimtatis.
 i05 k ;2 JUJBEIVtUS ABBAS-*UjTlENSiS:. •,.-. , : 104
Jloe unp.sincera Ritperii fides astruitur^ e| ab, A qiii ut illum capereiii in sernipne, verba ipsius do-
•iriipulatis Vindicaiur.erroribus, ut ipsa,. qjise Rnperij losa slaterp appepdebani. Rupeiti npiiiini parcere
fideiri iinpugnayil," propugiieliiiriyidia Rem magis non Terai meiis Us squi iii Ruperium arderites novum
aperioi Cum Rupertus, .eorumqiij Deum aeque velle confijterant cfrorerii, quo ipsiira proclamabant lia?»
inaliiin culpae, ap -b.on.umvirluiis docebanl, crrorera reticum.Jie.istis ergp.contfa cofporis et sanguiuis
acerrime conftiiasset,ipsi. instahtius Ruperli scripia Cliristisacranientura efrofibus Rupeftuni, Ut quid
scrutati siinl, desideranles. repe.rire:aliq.uid quod ja- in .judicium noii yocavere, si ullius ex ipsis vel ie-
cerent tn msum pertinens ad, contagium ciijuslibet • flujssiiiiam urabram Ruperti scripia, prseferunt ? ea
hairelicae niacul;c, iu yindiclani .opprobrii quod per Iiatid dubieaeiate planiorem sanae fidei intellecium
ipsum injecfum^ibi quefebariluf in illa coiilfDyersia , Iiabebani ipsa loca, quse ad sepsus hsereticos poste-
de voluntate Dei (78). Tandem se aliquid scrulando rioris lemporis censura .deiorsit.
invenisse siMvisijsanl, et ad horam hosliliter gau- Majori ergo, si non inVidia, saliem temeritale rp-
dere cceperuni co quod dixeril de tenebris crealos censiores in Ruperli pperibus errofes arguUnt, quos
esse angeios; quod dicebant manifestain haeresim nec riiprdacipr ihvidia in lllis carpere potuil; sed
«sse. Qupd iamenRupef lusScripturis sacris prprsus qtios sagacior iiitelligentia novil a Rupefli inehte,
•consonum demonstral. Unus eliajn prselaiuset prce. P doclriria' etllae profsus, alienbs. Quandoqiiidem vefo
dicaior;sed fere minquam siibditus siv.e audilor» ut liostfiiiii TuitienTsemab eVrbre oirini libefuin indefi-
Ruperlus loquiiuf, amice, quasipro.sludio Jegendi, niie 'deirionslra^se, riiiiius est ad iiiiegram ipsius
jpraestari sibi a Riiperto expelii .aliqnid ;de opuscuHs defensionem; Riiperiiim a* siuguHs, qui ipsi iiiipti-
ipsius; quiipraesiitii illi opusculum De-divinis.officiis. iariiUf^ errpfibus sigillatim vindicabimiis.
Accepit, abiit, Icgil quanlum et quandiulvoluil; el Rujterlus
" ab Umbfaficqrum errqre defendilitr; Nec
ecce librum proclanial; heerelicum^flaritniis exuTen- iisqudrii~euchari'sliam 'esse' corjwris el sangnitiis
duin.JJndeiiam putas? Anquia iraiissubslaniiationem Chrisli figuram sensisse, aut 4ocuisse ; irito huttt
frwr.fminipua^ass.e^.ei torpqris etsanguiitis Chri-
negiivil? An quiaEhristi corpusab jmpiis npn man- Sli verhdierii sub pams e't vihi svecietius' asserui$s(
ducari docuil ? An quia Chrisluni panapeum seu 'etprbpughdsse demonstraiur, -":
iiripanatniri dixii:? An quia panem; Iiyppsialice uiu> Wicieftis; ut errori suo larvam indiicerel, menda-
iiiiri-Verbo twdidii ? Nullo istorum isJib.ej: prpclar eiler firiiil ortbodoxum iihroruin De dhinis officiit
lnattir haerclicus. Nullo isloruni dicilur flammis ex- auctpfem, quem Ruperturii asiruxiiiius, corporis c"
urenrius. Unum btijusce libri capilulum semulusisle 'sangiiinis Christi sub' panis et vini speeiebus abnc-
^udiori popello ingerit,: et ^irigulis, ;quasj ingemi- ^asse piaesentiafti; nec nisi Jianem et vinum in Eti-
jicendo,iiiisUsiirrat:qu6d'.iu ep JJuperius Jiaereiicanv > charisiiae siciairiento ceiisuisse : adeoui-ipsuin nih:!
Jedissetiiproposiiibnein, ;Quam ?:AIJqno,d Clifisli co.r- eialiud sii quain corpbris et sanguinisChristi lypiu
pus el sanguis, non nisi umbraiice; ei: figufafiye -:ei'flgufay' -'; -'"••' - - - •'
*iiit iri;sacranieiito?;An,qriod iCbjfisli co.rpuBet san- : Iiripitim isftid 'Viclefi 'meridacium confutare reli-
guis iiori; •reali, sed -iidei* duniaLxal;:ioan.ducatioiie gionis esl, ne ad dociores catholicos hseretica sua
percipiaiur? Ah squpd: cum ^hrislicorpore et san- dogmatu transfereris, calbolico nomine incantis illu.
guine .siniul ^anis, iel vinuro tppsiia.mane.ant? A11 dat; - et priinani" Jianc adversus rRupefli fidem, de-
quod panis et virinm in ssaciampSlo .aiiiianlur .hypp* .pellere ;caliimtiiam, £hfj,siiana justitia jnhel; qitaf
statice VprbD ? Nuilam fhserelicaiii111» ib.ajufiii.odipp- •a'liEcclesiae,uriiiaie-el sinu euni divelli non patiuir,
positiomim Rnp^fioascripiil; ;Sid,u,iiaJin,!!a.nc.,qupd -tquj-ipsius^-verilaieiripropugnayit 61 sQnsum.
iSSpirilussanclus de Maria virgkieesset.JncaEnaius. ?-'Unde:Ruperii daimiaiiir fides, inde absolvilur; et
-Ex.\ea ;sOla:;;Rupefli;;fidem >mens(Jn.vj.dA..triiducere jex eo quo adversusipsam corriipta, ex ipso pro ipsa
poiuil iexclamans <--.ii»pdi]iMf(^.^r\T,el..^H{\u8j, %incera-pfOferiiflitir'leSliriionia:,Ex opefe De divinis
qtiia laliascriberentur $%. s»,;...- vfficiis Riiperiuiri-primi islius erroris arguunl; ex
4lii}usr autem ;caiumnii^;;quanjla,e^se,l?yel.TmaliiiaD ipso-catbolica -Riiperii Tides de .corporis et sanguinis
Vel idiisciiia, teStrlipsisJJjupei'J4,jSerb}s,.Djijijibus sic •Ghristi veritaie sub panis eivini speciebus asiriiittir.
innoluii, ut isle comineiitator.de aperla fflendacji Jn libriprinii sextoicapitc, Chrislus stiis poriatus
.iniquitale.=coiivJctuSiqess,erij,..Uiinam ;et;argumpnto in mauibus. Testaniefttiira' scripsisse riicitur : < Ve-
nbisla caliunnia .ducUV.ii qui,rcensen|l Riiperjtu.fti spere, inqiiit, Dominiispaiieiii el viiiuin ass.umeiis,
,jLuihcrani;s:prajlusiss,e,,in.eo<®&\\m&.qfWQ.Me,divi- et veritaleiii sui corporis et sanguinis repr.Tseiitans,
nis officiis, conmcii ei i.iiiqyipris^ceu.suraB-suae-pur ^ilisippriairis:, ,iii:..;n^nJb9.s.rT^staip&i)|tuin/.$crjIiit'stiis
dore stiiTrisMvjerioraijuagisque catbpUfiaitle ^ape.i^lp rha?redtb'!S jhuinilitaiem sciHcet: ei cliari.taiiein. > Ei
«enliarit 4 ;ribi ad»erlerint ipeiitsk^i^t^m^jji^ulj^uni .capite^ecim^iS^iiiiWjvde,^ allaris agens,
iijvidiam.snihU in,:iR,uperii ;operibus, iiequidera, iu .et.ve.ritatemaa signfl.distipgucns, ait: < Qujpdjn Ve-
illd J)ekidivinit: officiis libro-,. adver;sus «ucharisiicj teri TesiaroeBiOiBrpjni|iSuro*praesignaiuip el a ion^e
Baeramenli veritaleni Offendisse in quod irrueret. salu.latum,,i.n^pyp;auiem datum, ceyelal!j.mi ei pa-
Rupeni errores, si qui fucrint, non eos fugerunt laiii est factum; hic praesenlialiter exliibetur, non iii

(78) Verba Rujicrti in ApologetiCo. (79) Ul Ruperius conquerilur in Apoiogelico. :

 -5"
103 PROLEGO.UENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS IL I01>
uinbra, sed in verilale, non in figura, sed in re. Hic iA bns lerens, non figuram, non umbram, sed sul cor-
illud agitur, in quo noster David insaiiire videbatur poris cl sanguinis verilalem ferebat, et discipulis
regi Aohis, quando lympanizabat pendens in cruce, exliibebat, dicens : Hoc ESTCORFDS MEDM.
el impingebat ad ostia civitalis, id est ad conclusa Unum islud ex hujusmodi opere teslimonium si
corda non credenlis sibi; quando ferebalur in ma- fidei faciendae non suificiat, quod probalae tamen est
nibLS suis, tenens panem et vinum, et dicens : Hoc fidei; allerum ex Hbro secundo, capite secundo pro-
ESTCORPDS MEDM, UICEST SANGUIS MEDS,NoVlim Te- fertur, in quo Missae olferendam, seu, ut vocaftl,
slamenlum, > elc. offertorium cxplicans, expfessis verbis profilctur
ld fusius prosequilur in libri quinli capile de- quod « panis et vinum in VERDM CORPDS et SANGUI-
cimo nono De divinis officiis, ubi illud psalmi trice- NESIDomini transfcrunlur. >
simi terlii, Venite, filii, audile me, timorem Domini Sed et cos infidelilatis damnat, qui in islo sacri-
docebo vos, ea expositione illustrat. < Sumptum est ficio prseler panem et viiium niliil airiplius iiiluen-
lioc de psahno tricesimo tertio, cui titulus inscribi- les, cum dicitur cis corpus ei sanguis Domini est,
lur, Psalmus David, cum commulavit vultttm suum murmuranl, dicentes :« Qupmodo est? > Quod ipso-
coram Abimeiech,et ferebatur in manibus suis, et di- rum niurmur conipriniii, eos edocendo quod < si
misit eum, et abiit. Est aulem celeberrimum in Scri- 'B sacerdos Verbi flumen super panem el vinum ef-
piuris sacris, el jam a nobis diclum, David, id est fuderil,! Verbum Dei slalim de S. altari panem et
manu fortem et desiderabilem, qui fugiens persecu- vinum in coRPtjset SASCUIKEM suum transferenda
iionem Saul venit ad Achis, qui hic appeUatur Abi- suscepil. > Quod unum ct idem corpus de Maria
melech, el coram illo immulavit vultum suum et Virgine et de altari sumilur. Denique < quod unum
ferebatur in manibus suis, significasse Dominum corpus est, el quod de Maria genitum in cruce pe-
Jesuni qui corara Abimelech, quod interpretatur pendit, ei quod in S. altari oblatum quolidie nobis
pairis mei rejnutu.scilicet coram Judseis, iiiimulavit ipsam innovat passionera Domini. > Hsecsane gcnsus
vultum suum, id est sacrificandi riluin, quando im- evidentioris sunt, quse dubise alicui interpretationi
molato jam Paschae veleris agno, sumens panem ct subjaceant. Haec probationis fidei, quse 'erroris Uni-
vinum ferebatur in manibus suis, dicens : lloc EST braticorum vel umbram palianiiir.
CORPUS MEUM, HICESTSANGUIS MED».HOCatllem lUtC Non minus probala, nec minus expressa sunt,
remissionis et gratiae die (feria quinta in Ccena I)o- quae in quinto ejusdem libri capite legunlur. < Feria
mini qua pceiiitenles Ecclesiae reconciliautui) factuin quinla, Inquit, jam agone propinquo, Tesiamenlum
esl. Cuin ergo lantus Ponlifex Deo Palri assislit, . suum scribit haeredibus suis, consignans eis thesau-
tenens paneiu et vinura, el invilal omnes ad CORPORISrum corporis et sanguinis sui. Vere vivo llumine
et SANGULMS sui conviviura, > etc. Verbi divini, super panem el vinutn confluenle, tam
Quandouam autera Chrislus in suis raanibus fere- veram divinitatem, veramque humaniiatera Christi
balur, nisi quaiido panera ei vinuni assuniens, ea in in ccelo sedenlis et regnantis excipimus, quam ve-
vcrum corpus suum, et suum sanguinem translulit, ram subslanliam ignis a sole supposita crystalli
pauem carnein propriara elfecil, et vinum verura sphaera exigua, fere quotidie mulare possumus. >
saiiguinem, isla elementa iransmulans virtule verbi Haec Rupertus. At non corporis thesaurum Christus
quo dixit: Hoc EST CORPDS MEDM,HIC EST SANGUISnobis consignat, sed illudit qui solam corporis fi-
HEUS,IIl ipse Ruperius exprimii pluribus in locis in- guram el umbram tradit. Quod absit a Veritate,
fra proferendis ? qux, cum nusquam menliri aut illudere possil, cor-
Quandonam Chrislus suis porlatur in manibus, poris thesaurum dum nobis consignare se dicit,
nisi, utAuguslinus eadeui mentequa Ruperlus, ea- rem ipsam corporis, qua dileniur, non umbr.iiii qua
dera psalmi tricesimi lertii verba explicat, quando* illudamur, suac cousignasse Ecclesiae credenda est.
cominendans ipsum corpus suum ait: Hoc ESTCOR- Si lam vere Christi humanitalem, qux in ccclo est,
PDSMEDU? < Ferebal enim illud corpus in manibus jD in sacramenlo excipimus quam vere ignis substari-
suis (80). Et ferebatur in manibus suis; quomodo tiam cryslallo, in ipsius Ruperli sentenlia, quid
fercbalur in manibus suis ? Quia cum commendarct dubii est Ruperlum sensisse et docuisse veram Chri-
ipsum corpus suum et sanguinem suum, accepil in sli huraauiialem, eamque ipsam qtta: in ccelo scdet
maiius suas, quod norunt fideles, et ipse se por- et regnai, re ipsa esse in sacramento ?
tabal quodam modo cum diccret: Hoc EST CORPDS' His adjice libri u capilis decimi sexli vcrba, qui-
MEOM (81). > bus Ruperlus ritum fractionis hosliae, quaefu a sa-
Quid ergo ? Veritatera corporis el sanguiuis Cbri- cerdote dicente : Pax Domini sit semper vobiscum,
sti in sacramento negat, qui corporis et sanguinis il- ea explicatione dilucidat: < Interim teneris sacerdos
lius rem seu veritatem ah prioris Teslamenti figuris corpus Domini, quia cognitus est in fraclione panis,
et umbris separal ? Verum Chrisli corpus el sangui- triparlila fraclura suatn sanciae Triiiilati assignat
nem a sacramento dividit, qui verum corpus et san- hosliam ; particulamqiie unani, quae personam iii-
guiiiem Christi, ut fideles norunl, cuin Augustino nuai Filii, sacro sanguine demissam immergil. >
adorat in Cliristi manibus: nui seipsura suis niani- Quis ad hsec omnem deRuperti fide suspicioriem,
(80) Concio in psal. LXIU. (81) Auc, concio2, 5, ineumdcmpsal.
PATUOL.CLXYII,
 107 RUPERTUS ABBAS TUlTIENSIS. 108
si quam ex falso rumore conceperal, ullro non de- A menlo sensil et asseruit ? Quibus pressioribus verbi*
posuerit ? Corpus Domini leneri sacerdotis nianibus Saiicii Palres hujusce sacramenti veritalem nobis
hostiae particulam sacro sanguine lingi et iramergi tradiderunt ? Calumniatorem ergo pudeat calumniae
qnis audiens, non corpus sed umbram, non sangui- suae; nec sanam operis istius De divinis officiis
nem sed figuram in sacramerilo demonslrari judi- doclrinam, auctorisque illius calholicam fidem am-
cet ? sibi ipse igitur et aliis imponit, qui Dgurae er- plius proscindat.
rorem Ruperto imponii. Ex islo quidem De divinis officiis opere, de quo
Si tamen nec istis hujusce calumniae injuria ces- maxime adversus Ruperli fidemexposluIanlRuperli
seril, audiatur ipse Rupertus hocce figurativse prae- censores, corporis et sanguinis Christi veritatem
sentiae corporis et sanguinis Domini in sacraftiento altafi sacramenlo demonstrasse, calholicamque
commentum impugnans, et solius signi rationem • proinde Raperli fidem propugnasse salis est. Quando-
evertens ex ipsius Domini Verbis. In capite vicesimo quidem vero non desunl qui duoclecim Dedivinis
secundo ejusdem secundi libri haec habet : « In eo officiisHbros alteri ascribani, ut supra indicavimus;
quod consecratur, nec ipsum individuiiiri corpus Do- neipsis allefum a Ruperto ab errore Umbraticorum
mini significat: Dominus enim non hoc significal: vindicasse videar, ex iis etiam operibus quae, nullo
sed, HOCESTcoRPtts MEUM, inquit. > B refraganle, Ruperti cerisenlur, corporis et sanguiuis
Qtiid liaec cum Wiclefo, Calvino etcseleris in sa- Chrisli veriiatera ab eo constanter assertain et for-
cramento solam corporis Christi figuramdoceniibiis? tiier propugnatam oslendo.
Quid his adversus impium islud dogma, pro corporis Aliis ex Ruperli libris cathotica ipsius de corporis el
et sanguinis Christi veriiale in sacramento validius sanguinis Christi veritate fides vindicatur.
et expressius? Quid SS. Palribus, Cyrillo Hierosoly- Rupertus sua omni aetatepro corpofis et sanguinis
mitano (82) et aliis, ex bisce Chrisli verbis haiic Clirisli verilate, quam Berengariani paulo anle per-
veritalem nps edocentibus, magis consenlaneum ? linacius impugnaveranl, firmus slelii et fortis decer
Quidergo cum illis signum el figuram magis destruit^ lavit. Primos junioris istius athlciae congressus, si
el corporis et sanguinis Chrisii veritatem in sacra- inspicias, ipsum miraris cuiii magni nominis et
mento magis astruit, ne mendacio, calumniae, vel magnae sestimationis scholaslico et monacho) pro
errori natus, qui ista perlegens, hujusce De divinis isla veritate lanla. fidei fortiludine pugnantem, ut
officiisoperis auctorem corpbris et sanguinis Domini ejns vim adversarius non suslinens, Auguslinum ei
verilatem in eucliarislise sacramenlo non solum non .. objecerit docentem quod sacramenlum istud ipsi
asseruisse, sed negasse dixerit aut senserit. '
Judse a Domino porrectum fuerit. Unde deducebat
Alia, superaddere superfluuiri ducerem, nisi alia ->corporis et sanguinis Christi verilatem ~
seu veram
me regula doceret quod ahundantiajurisrion vitial. .substaniiam minime contineri in illo sacramento,
Evolventi ilaque librum scxtum De divinis officiis, quod sacrilego proditori traditum esl.
in capile vicesimo terlio, De Parasceve, isla occur- Rupcrlus, tafttse auctoritaiis pondcre pressus,
rtmt :« Salutata cruce duo presbyteri deferunt ad quamvis junior, non tartien succubuit ; sed ea qusn
altare corpus" Dominicum ; elevato calice cum cor- perfeclte erudilionis viruui deceret, animi sagaciiate
pore Domini, diciiur : Per omnia smcula, >etc. Quem et firmitate, virii lanlae auclorilalis disculiens respon-
ritum mystice sicIriterpretaiUr :« Nunc iilud dicen- dit non esse Augustino per omnia confidendum sicut
dum est duos presbyteros, qui corpus Domini ad al- libris canonicis ; et ila religiosa Hberlale secutus
tare deferunl, significare Joseph,> elc. Nos autem sensum quem evangelicse leclioni magisconformem
cuin silentio commiinicavimus, « sed sanguis ille judicavil, et esse sancti Hilarii poslea comperit, a
quem sumimus, ad Deum de ore nostro clamat,>elc. Clirislo porreclam esse Judae sui corporis et sangui-
"Tandemque in capite decimo sexto ullimi libri dicit nis buccellam negavit, aliamque intinclam ipsi esse
qitod « per cibum corporis et potum sanguinis sui, a Christo Iradilam ita asseruil, ut islo adversarii
Chrislus procural vltam et incolumitatem anima- . everso fundamento, lola ipsius virius deficeret.
Jjus spiritualium (iliorum. > Suamihanc cum nominalissimo illo scbolastico et
Siccine Wiclefus, siccine Calvinus el alii Umbra- monacho, pro corporis Christi verilate disceplatio-
lici usqtiam de Chrisli corpore et sanguine in sacra- nem Rupertus ipse circa finem libri primi in Regu-
mentO locuti sunt ? Siccine lOquilur, qui corporis et lam qui Apotogeiicus est, enarrat, el eo tempore
sangiiinis Cbristi verilatem in allafi iiegat, et non- dicit contigisse, quo necdum Cunoni notus eral;
nisi corporis et sangiiinis umbrara agnoscil ? sed ab eo tantnm serael visus et cum illo pauca lo-
Qui scribil corptis Dominicum ad altare defcrri; CUIUS.
qui elevari calicem cum corpore Domini observal; Qui Ruperto certamen dedil ut vinceret, posl baec
qui sanguinem illum, quera jn altari sumimus, ad belli prseludia alios ei agones oblulit ad coronam ;
Deum de ore noslro clamare nos admonet, alludens in quibus ipse pro corporis et sanguinis Christi veri-
ad illud de sanguine Abel: Sdngtiis fratris lui cla- late in allaris sacrainenio forlius conteiidens, ad-
mat qd me terrq ; qui porro per cibum corporis el versUs eos qui non nisi figuram esse in sacrainento
polum sangiiinis Chrisli veritatem in altaris sacra- praedicabafft, commenlaria edidilin Joannis Evan-
(82) In Calechesi.
 \W PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO — PARS II. 110
gelium : in quorum libro sexlo exponens sextum JA in eodera nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti;
caput Joannis, quod est de Chrisli corpore et ejus el oinnes manducemus idein corpus el sanguineiu
manducalione, veram ipsius realemqUe praesentiam Chrisli, non tanien arbilrandum nobis sit quod aequs
subpanis et vini mysiicis speciebus fusius explicat; omnibus nobisbeneplacitumestDeo, quomodocunque
et ea quae adversus ipsam ex S. Auguslino ma- vivamus, qualiacunque posl bapiismum opcremur.
sime proferri solent argunienta, polenlius dissol- Quia, quemadinodum ul oiniies illi eisdera siguis
vii, inducta ex eodem teslimonia acule interpreta- eisdem, inquani, mali, quibus et boni fuerint glorifi-
tus. cali, et in pluribus lamen eorum non bencplacilum
Totus isle liber hic esset exscribendus ; at ne in esl Deo ul iniroducerel eos in lerram repromissio-
molem excrescat libellus nosler apologetieus, noii' nis; sic nimirum non complacebit ei ut inlroducat
nulla dunlaxat cum ex isto libro Commentariorum in nos in regnum Dei, si fueriinus concupiscentes ma-
Joannem, tum ex epislola ipsius nuncupatoria ad lorum, quemadriiodum el ilii concupierunt,; si for-
Cunonerii depromam, qu3». hanc Ruperll fidem et nicati fuerimus, sicui et quidam ex ipsis fornicaii
doclrinam magis exprinianl. sunt, > elc.
Rupertus in lib. vi in Joannem, cap. 6, caiholi- Quo Apostoli sensu acuiissime explicilo, argumeii'
cam de reali corporis et sanguinis Christi prsesenlial B tnm contra corporis et sanguinis Christi veritatem,
sub speciebus mysticis, verilalem adversus Umbra- ex islo loco petitum, nullum esse his concludil:
ticos seu Berengarianos lolo conatu statuit, ipso- < Igilurlextus apostolicse lilterae nemini succurrit,
rmn fundamenta forliter conculiens el funditus volenli accipere sic eamdem escam, et eumdem po-
everiens. Et primo quidem ipsorum erroreni sic tnm esse dictura, ut referat idenlitalem cibi elpolus
proponit: « Hoc loco silendum non Cst male quos- vivifici, quem siiminiiis in coniniemoratione Domini
dam ignolos et obscuri nominis liomines opinari, noslri Jesu Chrisli. > Quandoquidem vero urgere
suis quoque defendere dictis et scriptis, panein ve- posset adversarius ex eo quod Aposiolus non escam
runi, et potum, queni in sanclo allari sumimus, quamlibet, sed spiritalem posuerit, neque id in sen-
nihilomiuus palres illos manducasse lunc lemporis suiii adversarii trabi posse Rupertus demOnstrat;
• ei bibisse: et nihilo
magis hoc esse verura corpus et « Sed neque illud, inquit, quod escam el. poliim spi-
saiiguinem Chrisli, quam fuil illud manna, qitod ritalem, quam in figura spirituali coiitingenlem, et
ille populus comedii; ci illa aqua quam de pelra idcirco non naturali reruin ordine, sed spiriluali
produclam non solus populus, sed jumenta hibe- virtuteprodeuntem, ipse Aposloius in iisdem litteris
riint. > le constringit, quantumvis recalciiranlem. Dicit
Jam vero exposili erroris islius argumenlum, quod enimpauloposl :Hwc attlemomntain figuris continge
non leve reputant, qtiippe quod ex Aposlolo trahunt, bant. > .
Tiiitiensis sic deducit : « Huic errori suo, inquil El ita discussis his nebulis,. fugatis bis umbris,
Riipertus, pro maximo argumento adhibent auclo- corporis et sanguinis Chrisli veritatem in sacra-
rilatem Apostoli dicenlis : Et omnes eamdem escatn menlb puram et sua luce spleiididam; Rupertus edu-
tpirilalem manducaverunl, el omnes eumdem polurii cit. • Proiude, inquil, nOn magis illud manna panis
tpiritalem biberunl; bibebanl aulem de spiritali conse- iste verus eral, nec magis ille pOtus erat viialis po-
quente eos pelra, petra aulem erat Christus (I Cor. x). > tus, quem vere Cbristi sanguinera credimus et con-
Ctti, ut ipsius verbis utar, delestabili prsesum- fitemur ; quam illa petra Chrislus erat, pelra ulique
ptioni paucis respondet, genuinum AposloU sensum irianimata et insensibilis, quam Moyses virga per-
exprimens. « Primoque dicendum, inquit, Aposlo- cussit. > Quam veritatem superstruxit huic fttnda-
lnni non eo sensu dixisse, quo isti accipiunt, et menlo, quod statim subjicil: « Nam universa, ut
omnes eamdem escam spirilalem manducaverunt et jam diclum est, coulingebant in figura, qaae pro-
omnes eumdein polum spirilalem biberunt. > Neque feclo nusquam valet idem quod ipsa res «luara figu-
dicliunculam relativam, scilicet eamdem escam vel D j ral; sicut umbra non esl idem quod ipsa res vel
eumdem potum, ita posuisse, ut referri velil ad illam corporis subsianlia. > Adeo corporis- el sanguinis
escam illumque polum, de quo ipse Dominus': Hoc Domini verilatem Ruperlus hrmam habuil, ut eant
EST,inquit, CORPDS MEUM,mc EST SANGUISMEUS; figurae opposuerit; qucaivis veritatem simul etfigu-
sed « eamdem, inquit Apostolus, escam manducave- ram in hocce mysterio stare nobis tradiderint alii
rtiiil, et eumdem potum biberunt Dalan et Abyron, SS. Patres, quorurii sensuni conciiiare alterius loci
quarii Moyses ei Aaron ; eamdem utique Core est. ' •
quara Caleb aut Josue. > Sed vero instat adhuc adversarius, dicens nimi-
Hunc aulera esse Apostoli sensum bis confirmal: rum, ei iste pauis, quem in altari consecramus figura
< Hocenim intendil Aposiolus ea lectione, utsolli- est panis vivi, qui de ccelo descendit, non ipse panis
cituin reddat oranem borainem, ne se arbitretur jam vivus. At serisum hunc, ut pole nulla auctorilale ca-
coniprehendisse, quia conseculus esl sacramenta nonica frelum Ruperlus sic casiigat : < Cujus,
fidei Chrislianae. Nam haec omtiia, inquit Aposlolus, quaeso aucloritate catholica frelus, calholicis hoc
in figura facia sunt nostri, videlicel ut antiquis scia- jnfers auribus ? Nunquid ubi dixit ipse panisvivus;
mus experimentis, quod licet omnes baplizali simus de pane quem lenebat iri manibus, HOC.ESTcoitrus
111 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. . 112
MEUM, dicttim esl aliquid tale quale dixit Paulns, A errbre loqnatur, vel Invidus detrahere proximo
nbi, cuni dixisset, pelra autem erat Christus, etc, gestiat, vel furens insaniat a Ruperto negatam dixe-
hmcauiem, inquit, omnia in figura coniingebanl illis ? ril eorporis el sanguinis Ghrisli veritalem sub mysti-
^empe si ipse Chrislus aul evangelista vel aposto- cis panis et vini speciebus ? In hujusce veritalis de-
lus auctor essel dictionis hujus, lu non esses redar- fensione, maxime per liiinc librtim Rupertus lolus
guendus ? > Et sic adversarii sensum verha Christi adeo est, ut cum panis et vini conversionem in cor-
ile pane, quera lenebal in nianibus, dicenlis: Hoc EST pus et sanguinera Chrisli, impossibiiem nonnulli
CORPUS MEUM, figurate iiitelligenlis, quasi nulla legi- dicerent ; istius impossibilitatis muros ipse disje-
tima auctoritate frelnm dejicil abbas Tuitiensis, ei cerit ; el probaverit corpus illud quod in altari
veluti commenttim respuit. sumilur, el illura sanguinem qui offertur, ipsnm-
Quia lamen se auctoritate Augustini sutTiiltrw met esse Cbrisii corpus quod in cruce pependit,
jaclabant, ubi dicil hacc verba : JVisimandueaveritis el ipsummel sanguinem qui in ea fusus est. Ei ad
carnem Filii hominis, el biberilis ejus sanguinem, hanc rein diversas profert ex naturae sinu peii-
non habebitis vilam in vobis, esse figuratam loculio- tas comparaliones, quibus veram panis et vini
nem ; ne lanti docloris male assumptae auctoritali conversionem in Christi corpus el sanguinem sic
cedendo, cederelur el errori, illius tacilo nomine B declarat: « Cum igitur vino verbum crucis et pas-
seiistim snblilissime aperiens, ipsum corporis et san- sionis Chrisii accedil, quae ratio velal ut non
guinis Christi veritali nequaquam dctraliere sapien- idem sanguis qui pro multisin remissionera pec-
tissime ac religiosissime oslendil: « Etiamsi dicat calorum fusus est, debeat credi? « Cumque subjun-
quis figuralam esse loculionem, qtia dicetur poste- xisset quanta sit panis cum corpore cognatio, iterum
rius : Nisi manducaveritis carnem Filii hominis, et bi- et quidem veliementius islam corporis el sanguinis
beritis ejus sanguinem, non habebitis vilam in vobis, Clirisii verilatem ex ipsiusmet Christi verhis con-
lion nobis adversatur, quia videlicet ista figuratio cludil : « Cum ergo, inquit, panis ille vivtis^quide
loculionis veritatem rci non perimit, quemadmo- coelodescendil, ei signanler dicii : Hoc ESTSORPCS
dum in parabola seminantis verba parabolica rcm MEDM QUOI) PROVOBISTRADETUR, audes diccre aliud
non perimunt vere seminantis. Quae enira est defi- esse quam Chrisli corpus? Veritas dicit: Hoc EST
nitio figuratae locutionis ? Nempe cnm aliud in voce CORPUS MEUB,el addil: QUODPROVOBIS TRADETUR. EI
sonat, et aliud intelligendum esl ; figurala locutio dicis lu non esse idem corpus? > Quod Rnpertus
est. Plane ergo el si praedicta loculio figurata est alliori intelligenlia sic redarguil: « Si non esl idem
(aliter enim Judaeis sonuit, aliter Chrislus sensit), _, corpus, si non idem, qui de coelo descendil, panis
rem ipsa figuralio non perimit, sed ipsa polius figu- vivus, non esl hoc corptts quod pro vobis tradilur,
ralio re permanenle perimilur, cum de pane et vino et Verilas menlila esl sibi. > Islud enim arijiinctii-ji
signanter dicitur r Hoc EST CORPUSMEUM,uic EST cum figurae compelere minime possil, sed soli cor-
SANGUIS MEUS.Ibi enim sensus Judaicus periiniiur; poris substaniiae; non corporis Chrisli figuram.sed
quia luce clarius esl quod, non sicut inlelligebanl, rem esse in allaris sacramcnlo, invictissiine arguit;
Chrislus manducandus esl; pulabant enim quod etproinde Rupertum non Umhraticum dociorem,
concidi vellet carnem suam et manducari, quemad- sed veritatis corporis Christi invictissiinum esse
inoriiini conciditttr caro agni el comedilur. lbi, in- propiignaiorem.
^iam, figuratio haec perimiiur, el permanel sen- , Ceriaiuin haclenus pro isla veritale, sed nonrium
sns verbis consonus, scilicet quod panis 3n veram parta vicloria ; quia necdum arma deposuil adver-
s.ibslanliam corporisejus divina virtule converla- sarius, jam tolus carnalis et aiiinialis ; quem nihil
*nr. > de exieriori panis elvini specie mutari opponeniem,
Ergo juxla Ruperlum bene Augustinus sensila Rupertus acrius insequitur. < Sed jamdudura liquct
Chrislo figurale diclum, nisi manducaverilis, clc, omnibus, inquil Ruperlus, in quo sensus luus hae-
nullo tamen catholicae veritatis de Chrisli corpore Q reat carnalis, lolusque animalis, ideoque non per-
dispendio. Cuin enim dicitur manducaveritis, Judseis cipiens ea quae sunt Dei, videlicet quia nec panis,
figura est, qtii carnem Chrisli concidendam pulan- nec vinum aliquid de extcriori specie mutavit, id-
tcs, aliud intelligebant quod verbum non sonabat. circo sapere non poles nec vis quo VEREFACTUM SIT
Cum vero dicitur, carnem Fitii hominis, nulla figu- CORPUS ET SASGUIS DOMISI.>
ratio est, sed veritas ; cum enira de pane et vino Cnjiis obtusioris argumenti vim omnem, si quam
signanler diciiur : Hoc EST CORPUS MEUM,HICEST liabel apud eos qui de ornnibus judicanl, jocose in-
SANGUIS MEUS,permanet sensus verbis consonus, sci- fringit:« Consequilur ergo ut cum albus episcopuste
lieet quod panis et vinum in subslantiam corpo- forte Maurum bominera baplizaveril non credas te-
ris etsanguinisdivina virtule converlaniur. ipsum apud Deum factum csse quod est is qui te ba-
Si tanlo studio ea quibus in sacramenlo nonnisi ptizavil,? scilicel quod de filio diaboli faclus sis filius
corporis Christi figuram Umbratici statuebant, Ru- Dei, > etc, «prb eo quod capillus tuus niger non re-
pet tus dissolvil aut explicuit, quo corporis et san- floruil faciesque tua totiusque corporis cutiselhio-
, juinis Christi veritatem in altaris sacramento fir- pica, secundum colorem ejus qui le baptizavit non
siitis astruerei, quisjiisi vel imprudens ex alieno renituil. Quod si concedere uon perliorrescis, ne in-
 113 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS II. IU
lideli ueterlor sis et mavis confiieri quod quamvis A 1 tenens panem et vinum dicerct: Hoc EST CORPUS-
de exteriori corporis specie nihil mulaveris, vere de MEUM, HICESTSANGUIS MEUS.
alio corpore diaboli, quod est omnis massa perdi- Et his Christi verbis nihil addendum vel delrahen-
lorum, in aliud corpns Christi, quod est Ecclesia, dum Rupertus hic maxime contendit, ut ab eis figu-
transieris : crede et hoc, quia panis isle visibilis et raeetsigni excludal intelligentiamjnudamque, quam
vinum, qnibus ex rebus temporaliter vivis, quamvis praeseferunt, veritalem defendat. « Siquis, inquit
nihil deexteriori speciemutaium sit; ki aliumtrans- Ruperlus, apposuerit ad bae.c,apponat super illum
ierint, et in illum cibum potumque convcrsa sint, Deus plagas scriptas in libro isto (Apocal. xxn) :
qui angelorum victus est, > elc. Etsi quis diminuerit de verbis prophetiw Ubri hujus,
In luce crgo meridiana cseculit, qui non clarevidet auferal Deus parlem ejtts de libro vitw, el de civitale
Ruperluiii, nervis omnibus ea omnia quae corporis sancta, et de his quw scripla sunl in librq isto. Nun-
et sanguinis Christi sub panis et vini speciebus ve- quid vero minus limenda est hic illa malediclio, ut
riiati repugnant, confutantem vel etiam jocose re- delrahamus vel apponamus quidquam verbis dicen-
pellentem; ut panem el vinuin in veram corporis et tis : Hoc ESTCORPUS MEUM, quod pro vobis tradelur,
sanguinis subslanliam, Verbi divini virlute esse mu- Hic ESTSANGDIS HEUS,novum leslamenlum, qui pro
tata, immutala lamen exteriori specie; efficaci ad B ' multis effundetur in remissionem peccalorum?Cum
Iioniinem argumento demonstret, nullo dubio sen- enirri illo dicente, Hoc ESTCORPUSMEUM, nos subau-
sisse et assernisse in altaris sacramenlo veram esse ditioncm apposuerimus, dicenles, figurativum vel per
corporis el sanguinis subslanliam. similitudinem dictum ; ctim, inquam, illo dicente,
Sed neque hic Rupertus ab isla veritate propu- Hoc ESTCORPUS MEUM, non dixerimus, hoc significat
gnanda quiescit; iterum enim eos aggreditur, qtii, corptis nonne mullum est, quod apponimus vel prava
ut corporis et sanguinis Christi verilalem perimanl, demutatione delrahimus; et sensum generamus ,
illud Apostoli imporlunius protrudunl: Omnes eam- quein lanlus auclor Deus el homo, nunquam esl lo-
dcm escam spiriiuulem manducaverunt; et aliqua cutus, nec ascendit unquam in cor ejus. > Quis,
coiigeruiit sanctorum doctorum teslimonia, quibus precor, vel anliquorum, vel etiam recenliorum, cor-
docenl quod hunc panem significavit manna; quod poris et sanguinis Christi veritatem in eueharistise
liunc panem significat allare Dei, quori illa sacra- sacramenlo docuil expressius, clarius exposuit et
menta fuerunl, sacramenta haec sunt; in signis di- forlius propugnavit ?
versa sunl, in re quse significalur paria sufit. Quod Si quis ergo calholicam islam yeritatem expresse
alitid illi raanducaverunt; aliud nos sub specie visi- , tradidit, expressissime Rupertus ; si quis pure illan»
bili; quod tamen iriein significat virluie spirituali. explicuit, purissime Ruperlus; si quis unquam con-
Quae omnia in adversariorum sensu proposita, Ru- slanter illam asseruit, constanlissimc Tuiliensis ; si
perlns deducit ad istud absurdum, nempe quod sa- quis fbrtiter illam defendit, foriissime Ruperlus; si
crificia agnornm et arielum ftovo panis et vini sa- quis denique de isla verilale calholice sensit et scri-
crilicio sanctiora fuerint; cum longe sanctiora fue- psit, catholice admodum Rupertus. El iia Ruperti
rint quam manna, vel aqua de petra flgens ; a qui- fide de corporis et sanguinisChrisli veritate sub
bus paneni et vinura in altaris sacramento, non nisi panis et vini speciebus nulla fortior, nulla conslan-
in signis volunt differre, cum tamen panis isle, et lior, nulla purior, nulla expressior et nulla magis
isle polus nonnisi iiiulta benedictione consecretur, catholica est.
nec nisi a sanctificalis sumalur : qui enim manducal lu suscepta tamen pro ista verilale disceplalione
et bibit indigne, etc. Manna vero, et aqua pelrae, ho- ne quidquam desiderelur, Rupertus eam omneiii quae
mines et jiimcnta sine discrimine uterentur. Egres- adversus nudam et propriam verborum Christi in -
xw sunl aquw larghsime ita ut populus biberel, etju- lelligenliara solet praeformari, instantiam sic retttn-
nxenla. dil : < Cum objicit quis fuisse scriptura in schedulis
Et nc quos moveal doclorum hujusraodi auclori- iv | quod ilidem dixerit eadera Veritas, Ego sum vitis,
tas, Rupertus ipsis opponit sanctum Ambrosium, tain audacter quam imperite in argumenlum men-
inter caeleradicenteni « quod praeler naturae ordinem dosum illud attrahit; cum slalim sequentia verba
Virgo generavit; et hocquod conficimus corpus ex dicentis : Sicul patmes non potest fruclum ferre a se-
Virgineesi, > elc. llem : « Sicut verus est DeiFihus melipso, nisi manserit in vite, sic ei vos, nisi in me
Dominus noster Jesus Christus quasi Filius ex suh- manseritis, manifeste per similituriinem diclum cora-
stantia Patris, ita vera caro, sicut ipse dixil, quam pellant intelligi, praeserlim cum non signanter riixe-
accipimus, et verus potus esl. > Opponit et Augusti- ril, Ego sum hwc vitis, sicutsignanter dixit: Iloc EST
num, quem adversae palronum senlentiae tenebant, CORPUS MEDM, HICESTSiNGUisMEDS,apposita proti-
in sensura alienum ejusdicta abripienlcs. Nam cor- nus descriptione verae proprietalis, de corpore in-
poris Chrisli veritalem in sacramento Rupertus com- quiens quod pro vobis tradetur, de sanguine antem,
probalex Auguslino haecverba ps. xxxm, Ferebatur qui pro multis effundetur.«Qiia.inslanlia sic repulsa,
in manibus suis, ita exponenle de Gbrislo, ut asse- borumque Cbristi Domini verborumjHocEST CORPDS
veraret nihil aliud sine dubio quam seipsum lulisse MEUM, et illorum, ego sum vitis, dato discrimine, et
verum David, id eslChrislum, in manibus suis; cum sensu sapienlissime dislihcto per adjeclas cofporis
113 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS, 116
quoa traaetur ei sangimus qui effundetur, propnetav A credendo ad justiltam, etore manducando et btbende
tes, Rtipertus in Verbo Dei firmus profilelur, « quia ad salutem, hic in me manet el ego ineo. >
panis isle corporeus, postquamsignaverit eumPaler His subdit Rupertus quod « panis semel conse-
et vinum hoc expressum acinis praesenlibus, mox ut cralus minquam postea Christi caro esse desinil. »
eodem signo signalum estper marius Ecclesiae di- El infra ad haec verba, el panis quem ego daho caro
cenlis :Ul'. nobis corpus et sanguis fiai dilectissimi mea esl pro mundi vita, ait: « Tunc egodabo panem
Filii tui Domini nostri Jesu Chrisli, eic, usque in is'is rcsiduis, in quo non deest veritas ejnsdem carnis
memoriam rriei facielis, CORPUSET SANGDIS EJUSEST, meae, vel corporis, quod educlum de ventre celi,
qtii liujiistraditibnis est auctor ; et Jioc sacrificium salvum et integrum residebit aelerrtaliier ad dexle-
ipse Cliristus est, >etc. raniPatris. > Et paulo post: < Panem terrenum no-
Ilac siriceraefidei de corporis Christi veritate pro- bis dat, quem, ut vivenlibus a quibus manducari
fessione emissa adversus catholicam Ruperti fidem potest vilam det aelernam, in carnem suam trans-
nemo potest hisi mulla injuria exposlulare. Sed et mutat. Proinde sicul de carnenostra, qtiam Virgo
de morio qno pariis fit corpus quod in cruce pepen- Maria peperit, vere falemur propler unitateni per-
dil, et vinuiri sanguis Chrisli qui in cruce fusus est,- sonaequia Deus esl, sic nihilominus depane islo vi-
si quis sit diibius, ab eo quaerere potest; nec ipsttm fj sibili, quem cjtisdem verbi invisibilis Diviniias assu-
Rupertus sinc respbnso dimillet. « Quod si quis, in- mens, in carnem suam trahsfert, vere el calholice
quit-Rtipertns, a riobis quaerat quomodo pams, qni confilemur quia corpus Christi esl. >
hoc anno de terra crevit, corpus Chrisii fit quod Et ne in verbis Chrisli dicentis : Hoc EST CORPUS
in cruce pependil? et vinum quod praesenlibus MEUM, HICESTSANGUIS MEUS,ulla supersit aequivoca-
expressum est "acinis, ille sanguis ejus fit quem de lionis tergiversatio; Rupertus sapienlissime observat
latere suo fudit? inlerrogeriius eum qtiomodo Filius quod < sicut dialeclici ad /vilandas sophislicorum
Jiomihis, qui utique de femina conceptus et de argumentoriim imporlimasambiguitates nomini com-
ierra nalus est, de ccelo descendit, vel quomodo an- , muni singularem adjungunl proprieialem, ut cum
tequam in ccelum ascenderei, jam in coeloesse po- dicitur : Alexander rapuil Helenam, ne inlelligatur
tueril, juxla verilalem ipsius dicenlis : Nemo ascen- Alexander Philippi rcx Macedo, additur : Trojantis
dit in cmlumiiisi qui descendit de cwlq Filius homi- Priami filius. Ita cum Chrisius dixil, HOCESTCORPUS
nis qui est in cmlo. Haec profeclo si quis sapi.t, MEUM,HICESTSANGBIS MEUS,ne aliud quid credere-
respondere poteril, quod propter unitatem Dci et lur quam proprium corpus quod in crucepependii,
lioniinis Cbristi illud rectissime diclum sit. Ergo, et proprius sanguis qui in cruce fusus est, sapienter
verbis paululum demulalis , dicamus ei: Uniias C arijunxit : quod prq vobis tradetur, et qui pro muliis
Verbi unum efficit corpus Chrisli, et illud quod effundetur in remissionem peccatorum. t
ttihc iri cruce pependit, et istud quod nunc Ecclesiae Ex quibus sic tandem concludil: < Proinde, cun-
fides ore sacrb conficil, unum corptts sil, una, in- ctis figurarum vel similitudinum nebulis ainotis non
quam, cafo et unus sanguis. sit. > Sic respondisset corpus quodlibet, non corpus>Christi, quod est Ec-
qui Chrisli cofpus in sacfamento riegasset? Modum ciesia, sed illud corpus Domini, quodpro nobis tra-
rei tam siudiose dedisset qui rem non admisissel? ditum est, nos manducafe, el illum saiiguinem, qui
Unum jam Auguslini leslimonium, quod in suas pro nobis fusus est in remissionem peccatorum, nos
parles Berengariani trahebant, Ruperlo superest bibere, indubitanter credimus. Et quod fecit, ipse
cxplicandtim, nempe quod mandiicare carnem, et hoc idem in commemorationem ipsius scimus, et
bibere sanguinem Domini, sit manere 1 in unilate bene scimus nos facere; id esl CARNEM ipsius man •
fidei. Et hoc Rupertus facile adiniltit; sed ila tamen ducare, et SANGUINEM bibere. > Tam aperta ei lam
ut firma semper stel Dominicae dcfmilionis veritas, sincera lidei professione de corporis el sanguinis
qua Christtis dixit : Hoc EST CORPUS MEUM, HICEST Christi veritale in Eticliaristiae sacranienlo quid
SANGUIS MEDS.Adeo Ruperius hisce Domini verbis .. expressius, quid purius ?
sui corporis el sanguinis non figuram, aut aliud Denique in isto libro passim occurrunt liujusmoiti
quid, sed verilatem demonslrari censuit. « Quse- voces: Esca corporis Domini el polus sanguinis ejus,
cunque lalia, inquit Rupertus lib. vi in Joan. corpus Domini de allare sumere, manducare, et
cap. vi, ei apte inveiiiant, et uliliter profcranf, , sanguinem ejus bibere; manducanies corpus Cliristi,
duinraodo fundamenlum permaneat quod positum el bibetiles-ejus sanguinem, quas sane Ruperlus
est ab.ipso dicenlede pane et de calice vini : Hoc: ntisquam scripsisset, si corpus et sanguinem Doinini
ESTCORPDSMEUMquod pro vobis tradeiur ; Hic EST iu altari non esse censuisset.
CALIXSAHGOINIS MEI qui pro vobis effundelur. Hoc, Nec in islo dunlaxat libro istam Ruperli fidem
scilicet ^uod manere in unitale fidei, hoc sit man- reperire est, quae et in septiino maxime elucel, ubi
ducare carnem, et bibere sanguinem Christi; adeoi, haec verba, durus est hic sermo paucis exponens,
'iiliion si.t ad salutem necessaria corporalis niandii- diirum linnc sermonerii fatetur; sed iis qui carnem
catio iriensseDominicae, Clirislus non docuit sed qui concidendam pulabanl, et iis qui Clirislum tolies
mdriducat, inqiiit,, carnem meam, et blbil meum san- pali et mori existimant, quolies offertur et mandu-
guiriem, eo scilicet modo quo tradilurus suni, corde catur. «Istis; inquit Ruperlus lib. vn In Joan., qtii
117 PROLEGOMEKA. - APOLOGIA PP.O RUPERTO. — PARS II. 118
hodieque murmurant et liligant, cum vetitalem A vivificat. Talem omnino, id est exanihiem carnem el
eorporis et sanguinis Domini defcndimus, alias ob sanguinem exislimarc nos vetat in pane et calice
causas magnam videmur sonare duriliam; nara cum suo, dicens : Spiritus esl qui vivificat, caro aulem
argiimenlosa fide pcr auctoritatem evangelicam ar- non prodest quidquam.
ctati fuerint, ut negari non possit hoc Domin: cor- Quomodo aulem exieriori panis.et vini rion mulala
pus illud esse quod pro nobis traditum est, et hunc specie, panis el vinum in Chrisli corpus et.sangui-
ejus sanguinem illtim esse qui pro nobis effusus est; nem transmutenlur, ipse ibi sic explical. < Quis au-
cum, inquara, hoc illis conslanter aslruxerimus; tem est spiritus qui carnem islam, ul mahduean-
ergo, inquiunt, si non figurale, sed re vera panis tibus prosit, vivifical? Ait : Verba qum ego locaius
iste, Christus dicituret est: quotidie Chrislus patitur, sum vobis spiritus et vita sunt. Haec in pane de quo
et lolies moriiur, qtiolies panis iste in commemo- diclurus surn, Hoc ESTCORPDS MEDM, et in vino- de
rationern ejus frangilur : et hic, inquit, sermo du- quo diclurus sttni, Hic ESTSANGUIS MEUS,operantur
rus est. > invisibililer ul vera caro mea sit, el sanguis meus,
Isuid eorum murmur Ruperlus sic comprimit: non mutala specie exterion. Proinde et nos quia
< Non ita censuit fides nostra, neqtie adeo caligave- non inielleximus, credimus ut intelligaiiius, quia
runt oculi ejus.ut non videat se frangere panem Dei, B revera sicul Deus ei homo unus esl Christus, sic et
et inlegrum servare Filium Dei; quomodo senex iste panis visibilis consecralus ciim illa carne, (jua;
Abrahani videre potuit, ul ei arielem percuterel, et pependit in cruce, una caro est, unum esl Christi
Filium arae superposilum non Jaederet, > hoc tamen corpus. In allari verum Cliristi corpus immplalur,
cum discrimine quod < illic in figura immolatus est frangilur et manducalur. Quanluin potiiimus, ariju-
Isaac in ariele, hic pane et vino immolalur Filius vante Deo, panem sanctum et calicem quem de al-
Dei in camis et sanguinis veritale. > Ubl Ruperlus iari sumimus verum et vivum Agnum Dei esse sup-
se corporis el sangiiinis Domini verilalem defendere met ex balatu comprobare curavimus. >
aperle profitetur, seqtte ita per Evangelicam auclo- Hac suse fidei professione, quse non quia intelligit,
ritalera coarctasse adversarios, ut negare non pos- sed ul intelligat, credil sub panis et vini visibili
sinl boc Domini corpus,qtiod estiu altari, illud esse specie, illam ipsam quae in cruce pependit, esse
quod pro nobis tradilumCst; et hunc ejus sangui- Cliristi carnem; el iiluin ipsum qui in cruce fusus
nem, qui consecratur, illum esse qui pro nobis ef- est, esse Chrisli sanguinem; hoc operante verbo
fusus est. Denique Filium Dei in altaris sacramento quo dixit, Hoc ESTCORPDS MEUM, el Hic ESTSANGUIS
immolari in carnis et sanguinis veritale. MEUS,ita.utnon sine vita sil caro quae sine spiritu
Cum lamen neque his compressa Umbraticorum nequidquam prodest, Ruperlus omnem eludit ca-
hseresis conlicesceret, sed adverstis Ruperli fidem lumniae maculam. Ecquis enitn modo Rupertuiii
de corporis et sanguinis verilale, haec Chrisii verba, sentiat Umbraticis favisse, qui omnia eorura argu-
Spirilus esl qui vivificat,caro aulemnon prodesl quid- menta dissolvit; errores lenuisse quibusadversalur;-
quam, quasi suo errori patrocinata, extra omnem et corporis et sanguinis veriialem impugnasse, qtiani
inlelleclum insolenlius jactaret, Ruperlus, rihil indefesse propugnal?
quod vel specielenus huic errori fayeat non expli- Eadem mente et eadem fide editos a Rupcrio
cans, nihil quo ista baeresis possit effugere non oc- Commenlarios in Joannem teslanlur, non solum ea
cludens, istorum Christi verborum sensum aperit, quae ex ipsis adduximus, sed el ejiis epistola qua
quem cum corporis et sanguinis Domini veritale Cunoni abbati hos libros RUpertos nuncupat. In ipsa
apte concilial. « Hscc serilenlia, inquit Ruperlus, enim aeraulorum invidiam, quse Ruperltim in Joannis,
priorem illam nequaquam deslruit aut infirmat, qua Evangelium scripsisse ferchat iniquius, cura CunoiM>
Chrislus dixil : Nisi manducaveriliscarnem Filii ho- tanquam Patri cxposuisset eorum errores, el eum
minis, > etc, sed sensum carnalem male intelligen- prsecaeteris, quo volehant sacrainenlum corporis et
litiin corrigil, nihil manducandae carnis suae veritati ][) sangtiinis Domini solummodo signum esse sacrae
detrahens, sed eidem carni Spiriturii quoque carnis rei; ul olini per errorem senserat Berengarius; sic
cjusdem simul manducandum superadjiciens : Spiri- proponit: « llli aulem quid dicant, quid pro argu-
tus est, inauit, qui vivifical; caro aulem non prodest mento afferan(; non habenl, nisi quod aliqui ex eis,
quidquam. Ac si dical: Eo modo quo inlclligilis Hlud, dum volunt sacramenlum corporis et sanguinis
quod supra dixi, nisi majirfMcatierifiscarnem Filii Domini solummodo siguura esse sacrse rei, juxta
hominis, el biberilis ejiti sanguinem, non habe- errorem quemdam Berengarii Turonensis, eliam
bitis vitam in vobis, nullius animanlis caro cum bealum Auguslinum ita sentireputant, quod pmnino
vita sua potest manducari, vel sanguis ebibi; Iioc falsum est. > Cui errori Rupertus se lolus opponit.
ab homifte ut possit fieri, vel a bestia, dum sit, « Ego aulem, inquit, verumcorpus Christi qtiod pro
no:um est animal tnicidari : ergo nuIU hoc pacto nobis tradilum esl, elvcrum esse de cerlo sanguinem
carnem nieam ad manducandum daturus sum. Caro qiii pro nobis effusus est, sicui Ecclesia catholica
cnim mea nisi vivens et cum spiritu suo manduce- tenet. >\ix autem lunc lemporis esse, qui hoc Be-
tttr, non prodesi quidquam. Caro sola, caro sine rengarii lenerelur errore, sed ab universa Ecclesia
spiritu non prodest quidquam, nam spiritus csl qui catliolica corporis et sanguinis Cbristi veritaieni uno,.
119 RUPERTUS ABBAS TUITIFNSIS. 120
sensu leneri paucis his indicat: « Hoc jam fere A cruce fusus est, non solum nominc, sed eflectu, el
nemo palam profileri aul defendere audet, universa* ipsa re sub panis et vini specicbus esse profiletur,
sciente Ecclesia, quia verum corpus, ef verus san- Quam ea quae a vera Chrisli carne, ei a vcro ejua
guis Christi est (82*j.;> sanguinc, CORPDSei SANGUINEM quae snnt in sacra-
An Rupertum ab Ecclesia dissentire putas? An menlo, hpc solum differre iradil, quod in. sacra-
asserere, etedilis in Joannem Cqmmenlariis, et libris menlo non carnis ct. sanguinis, sed panis cl vini
duodecim De divinis officiis id docere, quod nemo speciem pracferant? qnani pa denique qnae credit
jam paiam profiteri atit defendOre audet? An Ruper- panem et viniim in vcrani corporis cl sanguinis
tum negasse qudd universam Ecclesiam calhoHcam irarisiisse subslantiam? Pudeal crgo, vcl impudcii-
profiteri et defendere noverat et declarai, nempe lem, objecisse Rupcrlo quod corporis ct saiiguinis
quod in altaris sacramento verum Chrisli corpas et Chrisli vcritalcin in sacramcnto negavcrit, quani
verum Christi sanguis est. lol in locis ct ubi vis calbolice docuii.
Ipse suam fidem exponit, ubi ipse hanc corporis Ncc soliini dtim junior in islis quasi pnelurieret,
et sanguinis verilatem sincere aperit Cunoni suo. hrcc dc corporis ct sanguinis vcrilatc Rupcrliis scn-
< Breviter nunc tibi pando quid vel quomodo Sen- sitct scripsil; scd ctiain dum proficicns majnribus
tiens de vivifico corporis el sanguinis Domini sacra- B daret aniinum. Nam Vcrbi Dci dcscribeiis vicioriam
mentp tractaverim illa ejusdem Domini verba, (lib. XII, c. 12), qua rationc infidclitatcm priinorum
quibussacramentumillud commendat. Tribus essen- parentum, qui diabolo dicenli si cbmcdcriits, eritis
tiac modis, corptts et sanguis Chrisli, quarlo autem sicut dii. niagis crcdideriiiilquani Deo, Verbum Pa-
differt, est enim nomine, re atque effectu; differt irisviccrit, his demonslral : < Conlra ciburaillum,
verp specie. Est, inquam noraine, qui suramus coelo- qui cibus fuit mortis pulcher visu, in quo creriide-
rum Pontifex, qui cum sil ipsa veritas, noraina non runtesse DivinilalisciTcclum, dari oportebat cibum
vana rcbus ponere solet, adeo forliter nomen hoc alium, qui essct cibus vilsc, ui scilicet inesse illi
impressit, til non soluni diceret: Hoc yoco CORPUS mens crederet cibum et poium veraciier communi-
HEUM,Hic vocelur SANGUIS MEUS,sed Hoc EST,inquit, candae divinitalis esse cffeclivam carnem et sangui-
CORPUS MEDM : Hic ESTSANGUIS MEDS.Est eliam re, nem Christi, quodscnlire non possunl sensus carnis
quia nimirum Sanctum sanctorum est, quam vere et sanguinis : per hanc fidem sibi Dcns at> homine
3n illa specie, qua tradilus et lancealus est, ipse salisfaclum esse judicat, dum non rainiis sihi credit
Sanclus satictorum est. Est nihilominus effeclu, qiiia quam diabolo crediderat. >
quam vere in illa specie, qua pependit in cruce Pluribus vero hanc statuit vcritatcni scribens De
remissionem peccatorum operalus est omnibus qui ^ gtoria et honore Filii hominis ; exponcns enim, in
illam exspectaverant ab origine mundi cum fide sine libro quarlo in Malthmum, haec verba capitis quinli:
legalibus sacramentis fidei, omnibus a juslo Abel Si offers munus luum, elc., ait : < Tunc venicns of-
usque ad ialrpnem, qiiem in cruce cpnfiteniem feres munus tuum, munus sanctum, sacrificium
suscepit; tam vere in istis speciebus panis et vini veriim; non sicut carnes taurorum, sanguinem pe-
eamderii operatur remissionem peccatorum omnibus corum aut viuilorum, sed ipsum fratris cjusdem,
qui ingressi sunt, vel ingrediunlur ad eamdem fi- cui reconciliatus es, CORPUSvivilicum, SANGCINEM
dem, postquam illa species hinc transivit, et sese verum, sacrificium sanclum el immaculaliim. > Et
in ccehim recepit. Quarto idera specie differt, qtiod libro quinlo, explicans quarlara Orationis Dominicae
et plurimum prodest, non modo ne color aut sapor petitionem, panem noslrum, elc, breviler dixit:
sanguiriis humafti horrorem sunientibus ullum fa- <Terliusest panis,caro Christi quam nobis de sanclo
ciat, sed ul competenti anlidolo niiriia parenlum, altari dat, queriiadnioduni dicil, ET PANISquem ego
Doslrorum ciirelur credulitas; crediderunt enim dabo, caro mea est pro mundi vila. >
deceplori diabolo in eo quod videbant, scilice.l quod Tandeinque in libro decimo, movens quaestiouetn
illi ligno consequendae divinilatis effectiva virtus D utrnm Dorainus corpus et sanguinem suuni Judae
inesset; et comedentes mortui sunl; credamus e communicaverit, dissonantes sanclorum Patrnm
contra fideli Salvalori Deo in eo quod rion videmus, adducil senientias : Auguslini sciiicel, qui S. Lucae
scilicet panem et vinum in veram corporis et san- narralionem secutus ad litieram, censuit a Cbrisio
guinis transiisse substanliam, et comedentes atque porr.ectam Judae fuisse sui corporis buccefriam; et
bibentes vivamus in aeternum. > Hilarii, qui juxta Matlhaei et Marci hisloriam sensit
Eccuae magis catholica lides de vivifico corporis et sine Juda, videlicel post ejus egressnm, Pascha,
sanguiiiis Domini sacramento, quani ea qiise Christi accepto calice el fracto pane fuisse confectum, quia
coipus quod in cruce pependit, et sanguinem qui in dignus aelernorum sacramenlortim communione non
(82*) Universa Ecclesia catholica tenet, quod.in etiam re panis dicitur esse caro Chrisli et vinum
Eiicli. verum corpus el verus sanguis Christi est.. esse sanguis ipsius, Claudius riiinisler si audisset,
Tribus modis Chrisii corpus et sanguis sunt in al- haud dubie Rtipertum lol in Iocis (pag. 104, I2S,
tari, ftomine, re, et effectii. Sola specie exteriori 198) non produxisset qaasi effectu dunlaxat, et non
differt corpus quod in crucepependitab eo quod est re panem dici et esse Cliristi corpus, et vinum ejus
in sacramento. Hanc vel unam fidei Ruperli explica- dici el esse sanguineni incunctanter docuisset. .
tissimam prpfessionem,qua;-non ,soIuin,effeclu,sed
 12j PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUfERTO. — PARS II. 122
Domini iii vaniiin
fuerat. Quam S. Hilafii senlenliam, licet ipsius A ejtts agunlur, nequaquam nomen
fuisse nesciret, ut magis sacro texlui conformem accipereaudemus.qiiantomagis in ista sanclificalionc
s?quitur, et firmus tenet Ruperlus. in qua nomcn corporis et sanguinis suiore proprio
Hanc autem cum uiraque ex parie Rupertus agi- posuit Dominus, ncquaquam in vanmn idipsiim no-
tat diuicultalem, plurima profert quibus veriiatem mCn aceipere debenms? Re quoqne corpus Chrisli
in eo quod ait, quod
corporis ct sanguinis Chrisii sub panis et vini spe- , ei sanguinem esse in.telligimus
ciebus expresse testelur, sed maxime ad fmem, ubi corpus tradelur, qui sanguis effundetur. Effeciu esse
ait quod magna in islo sacramento tentaiio Dei est, inlelligimus in eo quod cum dixissel, qttod iradelur,
leniatio quaerensfidem:« Esi anlem fides sperandanim qui effundelur, addil pro vebis in remissionem pecca-
iubstattlia rerum, argutnenlum non apparentium. lorum. Ilaque licet illa specie qua pependit in "crrice,
Oporlebat ergo oon apparere res, ut locum haberet Sanelus sanclorum est, et in illa specie prseteritis
subsiantia haec; res, inquam, id est CARNEM et SAN- omnibus eleclis remissionem peccalorura el vilam
CUINEM,non apparere oporlehat, non solum ne aeternam opcratus est, sic in ista specie panis et vini
sensus nostros comedentium atqne bibenlium nalu- nihilominns Sanclns sanctorum est, et oranibus ele-
rali offensione offenderent, quibus humanam carnem clis qtti post eamdem passionem ad fidem ejus ve-
manducare, vel dentihus terere, sanguinemque hu- B niiinl, remissionem peccatorum et vitam aelernam
nianum bibere, neque nalurae araicum est, vernm conferre non dubium est. Nam et alibi dixit: Qu*
etiam ut locum haberel baec sperandarnm subslantia manducat carnem meam, et bibit sanguinem meum,
rerum, boc argumenliim rerum non apparentiuin, habet vitam mlernam. Haec > Ruperlus in cap. 21, in
scilicet firies. > El paulo post: « Hic autero qui quibus si Ruperti fides vel dubja vel obscura cui vi-
dicil: Qui manducal carnemmeam et bibit sanguinem delur, ipsi sane terra nutat et sol tenebras habel!
tneitm,inme manet, non qualecunque suum, sed Distinctius iterum in cap. 22 libri III De operibus
suam carnem et suum sanguniem dat. > Spirilus sancti eilisscrilquid sit sacramentum, et quid
Tot ergo probatam leslimoniis Ruperli fidem de res.sacramenti: sinnil sensum S. Auguslini et veri-
corpor-is et sanguinis Christi veritale, nihil la- talem corporis et sanguinis Cbrisli in hocce sacra-
men niuiala panis et vini exleriori specie; vel levi mento.bis apericns : « Est igittir, sicutet Paler Au-
cujuscunque erroris suspicioni subjicere, non levis giistinus ail, in sacramenlo islo, quod digni et indi-
injuria depularetur. Ipsam igitur, ut in posterum in- gni accipiunt, res sacramenti, quam no.nnisi digiii
temerata raaneat, his obsignando Ruperti verbis, . accipcre possunt: sed non sicul dicta ejus a nonnur-
quibus in capiie vicesimo primo, vicesimo secunrio, lis existimata sunt. Putaverunt enim ilium dixisse
et v>cesimo lertio libri terlii De operibus Spiritus quod non sil corpus aut sanguis Christi quod indi-
sancli, islud corporis et sanguinis Chrisli sacramers- gntis quisque percipil; atqtie secundum tanti do-
tum luciilenterexplic.il: « Ccenantibus, ilaqnc, id cloris sensuin, non corpns aut sanguinem Cbiisli;
est, sedentibus adhuc in Coena qua maiiducaveriint sed tanium liguram, vel sigiium esse corporis et
carnesAgni, carnes Paschae veleris, accepil panem sanguinis Christi, id quod visibililer sumimus de
el benedixit; panem communein accepit, sed bene- mensa Domini. Hoc iilc non dixit, imo boc ille non
dicendo longe in aliud quam fucrat iransmutavil ut sensit. Neque enim Chrislo conlrarius esse consuevit;
veraciler diceret sic : Hoc EST CORPUSMEUMquod loquitur autem Chrislus, el per semelipsum, dicens:
pro vobis tradetur. Item vini substanliara accepil; Hoc ESTcoRfus MEUM, Hic ESTSANGUIS MEUS ; et per
sed ibidem gratias agendo vel benedicendo sic in Apostolum suum, cujus experimentum habemus ,
aliud vertit, ut dieeret Veritas quae non mentitur: quia in eo loquilur Chrislus, dicens : Itaque quicun-
Hic ESTSANGUIS MEUSJVouiTeslamenti, qtti pro muliis qne manducaverit panem Domini, et calicem Dontini
effundelur. Hoc, inquil, id est hic panis esi corpus biberit indigne, reus eril corporis et sanguinis Domini:
meiim, sive caro mea. Nam el alibi dicit: Et pauis probet autem seipsum homo, et sic de pane illo edat,
qnem ego dubo, caro mea esl pro mundi vila. Sed non Q de calice bibal; qui enim manducat el bibit indigne,
videttir oculis carnis, non senlilur gustu oris, qtiod judicium sibi manducalel bibit. Non dixit qui man-
panis ille caro Christi factus sit : quod vinum illud ducal et bibil indigne, panem manducat simplicem,
in sanguinem versum sit: nimirum si viderelur co- vel comniunem, ef vinum bibit, quale prius erat
lor.aut sentiretur sapor carnis et sanguinis humani; nondum celebrata consecratione, sed reus eril corpo-
non plus salutis, sed plurimum afferret horroris. Sic ris et sanguinis Domini, sed judicium, inquit, sibi
ergo est corpus vel caro et sanguis Chrisli, quomo- manducat et bibit, non dijudicans corpus Domini.
do esse vel ad usum nostrum convenit, et ad salu- Quapropler non jam de contentiosa cujusdam dis-
lem nostram suflicit. Quomodo vel quibus essenliaj sertatione, sed de Apostoli veritale sensum petanras,
Tnodis?Nimirumnominereatqueeffeclu.Nominevide- quo praedictus doctor Augusiinus sacramentura rem-
liceiesse inteUiginiusin eo qui dicit, Hoc ESTCORPDS qtie sacramenli- riislinxerii; Chrislus ipse myste-
MECM, HicESTSANGcisMEUs.Sicutnusquam.itanec in rium suae dixit esse passionis, ui jam an.le.diximus,
isto, imomaxirae nec in isto nomen Domini vanumac- qui tenens in manibus hoc visibile sacramentum,
ciperedebemus.Si enim in cunctis sanctificationibus, cum dixisset: Hoc ESTCORPUSMEUM,a.ddit, quod
quae per ministros Domini ad invocationem nominis Iradclur, cum dixissei, Htc ESTSANG.UIS mEus,«ddii,
 !23 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. I2i
qui effundelur. Al ille qui indigne accedit, non com- A lis, sub iuvocatione sancli Urbani, silse ante valvas
municat Chrisli passioiiibus, riwi contingit ore men- Tuitiensis nionasterii recondilum, a flammis tolam
tis quod pereipil bre corporis. Ergo corpus quidem - islam basilicam voranlibus illibalum mansisse;.adeo
et sanguis Chrisli est hoc visibile sacramentnm, ul qnamvis ignis ipsam etiam fenesirara tabulis li-
quod ore percipit. Neque eiiim indignilas ejus digni- gnis campaclara, in qua pyxis lignea simul cum
tatem tanlse consecf ationis' evacuare poiuit, > eic. corpore Domini erat recondila; alleram quoque
Denique in cap. 23 serpentis,' priinis parentibiis pyxidem,'quae formulas nondum consecratas habe-
id dolose promillentis, si comederitis, eritis sicut dii, bat: ampullam vini slanneam, ihuris vasculum, et
fraudetn el meiidacium opponens veracitati et veri- alia quae simul cum pyxide el corpore Dornini
lati Ghrisli fideliier hoc pollicentis , qtii manducat iu hacce feneslra claudebanlur, penilus absum-
meam carttem el bibit meum sqnguinem in me manet, psissel; circumfrementes ubique flammae, accensis
ad cprpoiis et sanguinis Chrisli fidera iri sacramen- trabibiis, lapidibusque ignitis undequaque deciden-
lo.liis pancis hortatur : « Credattir, inquit, huic libus, pyxidem lanien islain ligneam, quae Domini
sacrameriid inesse quod non videlur, videlieel veri-- corpns claudebat, ila reveritas sunt, ut nequi-
ias cariiis el sariguinis, valens eflicere nos concor- dem atlingere ausse fuerint. « Sm.t quidem haec,
™
poraiesjUnigeniio Filio.Dei, > eic. ut exclamal Ruperlus, in cap. 6, lua, Christe, mi-
Haec ergo sint fidei Ruperli signacuJum quo ntil- racula, nbn diss'milis glori»! illi qua glorificatus es
lum sane (irmius apponi nullum expressius imprimi tu, cuni tribus pueris tuis in medio Babylonicac for-
poiuil,'iit violatae fideireus leneatur, qtilsquis sa- nacis, scilicel corpus luum cum vasculo et corporale
nam Ruperti doclrinam de^corpore et sanguine Do- jncommiitatam, sicut paralialla puerorum illorum
mini corrupeiit,' vel ejus senSum ad Umbraticcs commutala sive adusta.non fuerunt. >
errores. traduxerit. Istorura iterum meminit Ruperlus iu capite deei-
Ulque his obsignata Rtiperti fides fulgeal illu- mo noiio ejusdem libri.
slrior; et, sicut non iniestata, ita niecin glorin re- Verum non riiodo corporis Domini verilaiem et
cedat abs-re rion crit aliqua ex Ruperlo his adjicere virlutem, sed et fidei Ruperli in isla verilale firmi-
miracuia quibus el venefabili huic sacramenlo, ct latem pfobavii ignis isle, omnem erroris suspicio-
Rupertiiidei non parum gloriae accesserit. nem consumens, ut his ipsis corporis Chrisli mira-
Rupertus, "jarii seiiioi et morti proximus, ince»- culis Rupeni fides illustrior eluceat. Tantce ergo fidei
diuni oppidi Tuiiii describens, iri libro cui, ex re purilali cedal livor onmis adversarium, el mala
litulum -dedit, iria quse iii ista conilagfaiione con- P fides. De propugnala corporis et sanguinis Doraini
ligefunliniracula eriafrat in laiidem et commenda- veritaie,et de ohfirmata illius venerabilis sacramenli
lionem' sacrairienii coiporis Domini, cujus yirtiite fide meritae laudi ccdat de perverso errore injusla
palraia suiit. In pfimb capite' primum sic eloquitur calumnia. ;
miraciiliirn : «Rem ipsam ut gesla est enarrare Rtipertus vere sensit el catholice docuit verum
libet, liac iiiicniioiie ulsciarit nostri quoque po- Ghrisii corpuS," el verum ejus sangiiinem vere esse
steri, el niilia leioporum vetustas abolere possit sub panis et vini speciehus.' Nulla ergo fide "Wiclefits
de cordibus rioslris, memoriam glorificationis, qua stia ei voluit affingere mendacia. Et mulla injuria
glofificatum estin ,-ioto incendiosacfamentum e«sr- cseteri doctrinae tanii viri, aut mordaces aemuli, aut
poris Domini, sicut viderunl ocuH nostri ; el libe- iiijusii censores calbolicam hanc verilalem ab eo
V. tibnis quaiibcraiiim esl apfessura flammae lem- uegatam criminali stiiil,.quaiii purins riocuit, pleniiis
pltim in qtio inybcamus rioriieri Bomiiii : laliler, ui cxposuit el fortius proptignavit.
a miillis visa sit praesentia diviiiae pfolectionis ; Error tnandticalionis
corporis Clirisii per fidetn a
videlicet quasi species honiinis pulcheriimi desupcr Ruperio depeltilur. Imo corpus Domini in sacra-
incumbentis, et circumfluentium fljmmariim impe- mento elitim ab indignis percipi et manducari ipse
tum maiiu objecta repellentis, > etc. Ubi Rupertiis p. sensisse et scripsisse probalttr.
'
lenipli nionaslerii Tuitienfeis ab liorrendo incendio Bellarminus, in iribuendis erroribus plus acqito
iibefalionem Uibiiit corpori Cbrisii quod in eo facilis; et Vasquez, acer ingehio, nulla veritalis in-
eral repositum. • quisitione, nuJlo probalionum examine auclorem
Alteruni. iti capile lerlio scribit miraciilrim, ser- operis De divinis officiis, quod Ruperto adjudicavi-
vaturii scilicet ab ignis injuria corporale Doinini- mus, manducationis corporis Chrisli per fidem
cum in medios flimmaruin globos immissum, in reum pronunliarunl ;•quasi Chrisli corpus non nisr,
eds ciirporis' Chrisli revefentia sisteret, ipse eniin merito fidei, et a dignis dtintaxal percipi et mandu-
voracissimtis igiiis , line.olam dunlaxat subriisain cari, cx errore riocueril. Non omnem itaque qua
-
iropressit Dominicae virtulis indicem, quae flammis nosler Tuiliensis Calvinianis praeiisse di ilur,. expun-
rcstitit; sed eas non exstinxit, ut inter furentes xi' calumniam, nisi el istam, a Bellarmino et Vas-
iraesa oninem earum vtm vicisse crederetur, el vi- qiiesio lemere praecoriccpiara de Rnperti fide opi-
sisse; et ideo vicisse, quia visit. nioiiem, falsi cdnvicero.
. Teriitirft proferl in capite quinlo,: videlicet ipsum Ne aulem verborum ptigna credatur, quadrupii-
ccifits nominictim secits altare Ecclesiae parochia- cem corporis Chrisli niatidiicaiionem.per fidein ex
123 PRGLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS II. 12G
liinine propono. Una est, qua solo cordis bre meris \ cari; sed ab indignis nullatenus percipi,sjvedesinunl
fidelis communical de corpore Dommi, hoc est cum esse sub sacramenlo et qnasiab eo recetlani,, cura
solo pietatis ardore, non perceplionis dpere, de san- quis sine fide ad illud accesserit; sive ntinquam
cloiilo pane pprlicipal,Hanc fidei manducationem, posita fiierini in ea parle saeramenti, quam Deus
non solum prObanl. omnes calholici, sed et frequen- praenoyerat impio fore dislribuendara. Nos- aiitein
lcr celebrani quotquot Chrislianae pielati sludent. contra nitimur Ruperti doctrinam adeo puram, ut
Altera (83) per fideni mandiicalio ea dicilur qiia nec isla Bellarmini et Vasquis.suggillatione ppssit
quis panem et vinutn cerle Crederis corporisei san- infici. Quod quia pahjra hie facere; aequioris .est
suinis Cliristi esse mysleriinti figurarn ei sacra- vindicis, susceptas partes ut impleam, neulrum ex
menium, seu signum in vitam selerriam, illud ore- istis erroribus in Ruperti dOclrina fuisse invictissime
sic percipit, maiiducalet bibil, ul simul ejus aninia, dcmoristro.
prp hujusee fidei merito, ex ipsa corporis et san- Ruperlus sensit et expresse docuil Christi corpui
guinis Chrisli substantia vere reficiatur,dum corpus etiam ab indignis manducari.
ex panis et vini siibslaulia nuiriiur. Hanc fidei riian- Expressa adeo sttnt Ruperti verba, ut ipsa protu-
dncalionera ut heterodoxam Ecclesia reprobat. lisse, Bellarmini el Vasquis judicium, seu mariduca-
Terlia per fidem manducalio est, qua qnis hoc B' tionis fidei impulatum errorein, a Tuitiensi abbale
sacramentum ore manducat firma fide tenens in eo propulsasse sit.Quseergb sanctusiile doctor loquitur,
esse verum corpns Domini; quod lamen nonnisi docilis ausculta (87): < Non nemo, inquit, indigne
ex (ide suscipientis ihi ponitur. Hanc qui secuti manducare polesi, sed nemo indigne manducare
sunt, non eamdem viam tenuere; alii enira arbilrali debet. > Minus ne ista diluendae calymniae qiiaeplus
sunl corpus Dominicum sub panis et vini speciebus qiiam salis snni?
non conslilui, nisi dum aclu et ista fide per.cipilur. Minus Ruperlo Fuit isia dixisse.iiisi et i.n.tanti
Alii autem, ut Guitmundus (84) et Aigerus (85) tes- Sacramenti (idem ea validitts comprobarel adversus
lantur, panis el vini partem dixeruni in carnem et eos qui, ul ex Guitmundo et Alyero observavimus,
saiiguineiii Domini vere transmuiari ad verba sacer- Christi corpus asserebani a panis speciebus recedere
dolis, partem vero alleram in dignis incommula- si quis vestem non habens nuptialem ad sacrura
tam reservari. Alii deiiique lotam panis totamque Agiii imiiiaculati convivium, vel invitaius,-aCce-
vini subslanliam in Chrisli carnein ei sarigiiiriem derei. .;, . '
converti voluerunt, qnae tamen cum indignus ad Stnpeat hic Bellarmino addictus diens/duimaudit
mensara accedil, in pariis fet vini naturam revolvi- a Ruperto expresse assertum et comprobatum
tur. C validequod ab eo negatum inBellarminiobservaiione
Hi omne.s in id unum conveniunt: ab immeritis iegebai. Sed quis stupet, si noyerit, q-jod iste, iicet
videlicet Christi corpus et sanguinem non posse 'eriiirientissimiis non dignjtale rtiodo, sed et scientia
participari. Quem errorem anaiheniaie percussit "el pieiate; nori iamen omrii;prbbalibne hiajoresl.
Eeclesiain concil. Trid. (86). Ssepe nomiiii plus aequo ifibukur. Errare si uon vis,
Quarta cbrporis Chrisli per fidem manducatio illa, neniini cito credas; nomini minquam :: non enim ex
et quidera perfecta est, qua verum corpus Doiniiii noniine, sed ex probalionum moraeniis pendet acqui
ore pereipitur, el'ea fidei purilate quae conseqtiatur verique judicium. Quae aulem docirinae fideique
ca divinae gratiae beneficia qiiae digne suiiieniibus Rnperli probalio cerlior, quam palenlissima ipsius
cominuiiicatur. Sancla illa est corporis et sauguinis verba? Haec itaque excipe et judica.
Doniini cum fidei charitate parlicipatio.' Christiana Ctim eiicharisticus liic doctor non obscure propo-
isla est corporis communicatio, qua ununi cuin snil (lib. "vi inJoaii.) quod « noii nemo indignepOtest
Christo sumus. Perfecia isla panis ccelestis mandtt- manducare, sed nenio indigne manducare debet , >
catio, cui setema vita ex Chrisli promissis riebettir: in hujtisce veritalis confirmatioriem slatim subjicil:
« Qui manducat rittnc panem vivet in selernuin. > L « Panis namque semCl consecraiiis nunquam poslea
Jam verodiscernenslum quam Gdeimanducationein virtutem sanciilicalionis amillit autChfisti caro esse
abbas Tuiliensis admiserit et quam excluserit. Pri- desinil : sed non prodest qiiidquam indigno, cujus
mam et quarlam ab eo receptas facile concediiiit fides sine operibus morlua est; et idcircospirilum,
omnes; superest ergo de secunda vel lerlia liiis qui vivificat non habel quo ore percipiat. Quid^enini
contestaiio: Bellarminus et Vasquez.ex una parte mirUm est si terfa comedal? t Quod aulem hoc
contendiint Rupertiim docuisse vel Christi corpus terrae nomine Tuitiensis Chiisti carnem inlelligat,
et sanguinem sub panis et vini speciebus nusquam 'quae de lerra rioslra sumpla est, his ipse aperit :
definiri,. sed sola fide percipi, dum ore sumilur ejus «Quid atitem caro Chfisti rcmola diviriilaie, nisi
i-acrariientum,qiiodin veritatenonnisipanis etvinum lerra nostra est? > Unde nec siupendum vull,quod
esl: yel Christi corpus el sanguinem in sacramenlo quivis, immeriuis licel, cameiii Dbmini comedat,
qnidem maiiere, et a fidera hahenlibus vcre mandu- quani de nostra assumpsit. « Proiiide; inquit (lib.
(85) Art. 56 confessionis fidei Calvinistaruin. , Domini. •,'",'"'" '5
(84/ Lib. i et in De etich. (86) Sess. 13, c. 7, et can/4 eiS.
(83) In prol. ad lib. Dc sacram. corporis et sang. (87) Lib. vi in Joaii . . , •
 127 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 128
Vii in Joah.), quicunque Clnisti carnem manducat, A t pstendat, qui illud dixisse pulanl non esse Christi
non expavescimus, certi quid de nosiro sumpserit, corpus aul. sanguinera quae ab indigno pcrcipiuntur.
quid de suo sit, Filius Dei. > Hujus diflicullaiis stalura ex Auguslini verbis
Tum quaerit Tuiliensis quo deroillalur, quoil ab Ruperius sic proponit : « Est igitur, sicul et paler
indigno manducaturelbibiiur;diflicilemque hujusce Augustinus ait, in sacramcnlo islo quod digni et
quaesiionis nodum adversus Stercorislas paucis sic indigni accipiunt, res sacramenti, quam rion nisi
absolvit: « Hoc certe, sicut ante nos dictum est, digni accipere possunl. Sed non sicul dicla ejus a
piiun sit et salutare credere per membra diffiindi, nonnullis sestimata sunt, piilaverunt enim illnm
utnon sit obiioxium secessui. > dixisse quod non nisi corpus aut sanguis Cbristi,
Tandemque quid cor-porisChristi manducaliocum quod indignus quisqne percipil, atqtie secundum
fulei religione et religionis pietate, distel ab illa qtiai tanti docloris sensum, non corpus aut sanguineni
nec pietatem habet nec religionem, strictim edicit Cliristi, sed lantum figuram vel signum esse corpo-
(lib. vi in Joan.): « Sed lioc, ait, plus habet dignus ris el sanguinis Chrisli, id quod visihiliter sumimus
ali indigno, quod huic ad salutem; illi proficit ad de mensa Domini. >
jtidicium. > Ilac diflicultate sicexposila, erronetim iiiinc man-
Manifesta haec doctrinsc Ruperli qui audieril testi- 1B ducationis per fidem intellectum, utpoie qtii Apostoli
monia, qui Bellarmini et Vasqnis censuram non et ipsius Chrisli verbis aperte contradicat, a sancti
minus aequam habeal? Quis Ruperlum vere sensisse Auguslini menle prorsus alienum Rupcrtus sic
et expresse docuisse corpus Dominicum etiam ab ostendit : < Hoc ille non dixil, imo hoc ille non
indignis percipi et manducari.icqiiius non judicel? sensit. Neque enim Chrislo conlrai ius esse consue-
Quis enim verba haecin re lanii momenti teinere a vii. Loquitur autem Christus, et per seraelipsum
Rtiperlo emissa, aut leviter effusa credideril? At dicens : Hoc EST CORPUS MEUM , Htc EST SANGUIS
forte quis aliud aliis in locis Tuitiensem expressisse MEUS ; ct per Apostolura suum, ciijns experimenium
suggeret. Cuine fides sil, alia ex aliis Ruperti libris habemus, quia in eo loquilur Christus, dicens :
produco, quae quam firma sit in ea fide sancli illius Ilaque qvicunque manducaveril panem Domini, el
abbatis doctrina plenissime demonslrent. caHcetnDomini biberit indigne, reus eril corporis el
" Scribens in Matthaeura
(lib. x), haec Ciirisli sanguiiiis Domini. Probel aulem seipsum liomoet sic
verba, Qui manducal meam camem et bibil meum de pane itto edat, et de calice bibat: qui enim man-
sanguinem, in me manet, et ego inillo. Postquaro sic ducat el bibit indigne, judkium sibi manducat et bibit.t
exposuil, < non qualecunque stium, sed suam carnein Quara Aposloli sentenliara non de pane communi,
«l suum sangiiinem dat; > juxla apostolicam sen-' C sed de Chrisli corpore et sanguine intelligendam
lcnliam aperte pronuntiat < qtiod in illis ,qui non Tiiiliensis sic inlerpretatur : i Non dixit: Qui man-
credunt, et non credenles ore tamen sacramentum dtrcat et bibil indigne, panein manducat simplicem
percipiunt, cibus et potus iste, hand dubie suae car- vcl communem, et vinum bibit quale prius erat
uis el sui sangtiinis, operaiur judicium. > Qiiem nondum consecratione celebrata, sed reus erit cor-
enim ut ipse alio in loco explicat (lib. iv inGen., poris et sanguinis Domini; sed judicium, inquit, sibi
C.-.-5),«propter peccata sua divinaevirlutis adeps .manducal el bibit, non dijudicans corpus Domini. >
refugit, et ipse macrum sacrificii corpus solummorio Ex quo Apostoli planissimo sensu de corporis et
dentlbus conterendo, corporis el sanguin!s Domini sanguinisChrisliveritate in sacrilega eliam lerribilis
reus existil. > Audiant haec et contreiniscant, qui illius sacramenti perceplione, Augustini menteni
inensae Dominicae sacramenta polluunt, vel potius Ruperlus colligit. Qua propler, inquit, non jam dc
judicium sibi manducanl el bibunl, corpus Domini conlentiosa cujusdam dissertalione, sed de Apostoli
non dijudicantes- verilate scnsum petamus quo prsediclus doctor (Au-
Sed hacc auriiant Ruperii censores et discant in gtistinus) sacraraentum remque sacramenii di-
Ruperii rioetrina ab ipsis etiam non credentibus ore stinxeril.
percipi sacramentnm qnori carnis et sangninis Tum htijusce dislinclionis explicalionem doctor
Christi cibus et potus esl]; discant in Ruperti noster Tuiliensis prosequilur : « Rem sacramenti
doctrina ab eo eliam, qui propler peccata sua di- Christus ipse mysteriuih suae dixit esse passionis,
vinaevirlutis adipe non saginalur, sacrificii corpus, ut anie jam diximus, qui lenens in manibtis hoc
<]uod pro cerlo Chrisli corpus est, denlibus con- visibile sacramentuni, cum dixisset, Hoc ESTCORPUS
leri. HECM,adriiriil quod trudelur; cuni dixissel, Hic EST
'Verbis arihuc expressioribus suaefidei sensum no- SANGUIS MEUS, addiditf/ut effundetur. i
sler Tuiliensis (lib. n-i De-operibusSpirilussancli,c. Et ita juxla hanc dislinclionis islius exposilionem
22), ubi errorem hunc manducalionis per (iriem rie Ruperlus ipse cum Auguslino docet quod profana
, proposilo conftttat;et ita probandum suscipilChrisli manducalio Chrisli corpus et sanguinem seu sacra-
corpiis etiam ab indignis vere maiiducari, ul illud inenium ore quidem percipit, sed non rem sacra-
Augustini (88), rem sacramenli non nisi digni accipere menli, cum morti Cliristi et illius beneficiis nequa-
possunt, non in Augustini sensu cos inlelligere quam indigna sacramejili manducatio communicet.
(88) Lib. scnt. Pros., in- quo ista modo non lcgilur.
 m PROLEGOMENA. — APOlA)GIA PRO RUPERTO. — PARS II. 130
« Alille, subditTuitiensis, qui indigne accedit, non A praeler visibiles species panis el vini, nihil de sacri-
communicat Chrisli passionibus, non conlingit ore ficio pervcnit. > At si ex lsto damnalur Ruperti
nienlis quod percipitore corporis, unde et hoc ipsum fides, qui S. Auguslini sensus non damnabilur, qui
quod indignus exislit. > expressissime scribit (89) quod « qui discordat a
Ex quibus landem sic concludil : « Ergo corpus Cbrislo, non manducal carnem ejus, nec bibit san-
quidem et sanguis Chrisli est hoc visibile sacramen- guinem, etsi lantae rei sacramentum ad judicium
ium qttod ore percipit impius, neque eniin indigniias sttae perditionis quotidie accipit. >
ejus dignitalem tantae consecralionis evacuare po- An Auguslinus ex Ruperto? an ex Auguslino Ru-
"luil; sed rem sacramenli non allingit, quia mente perlus fit reus? An Augustini siraul ac Ruperli do-
ct lide per dileclionem operanle passionein Clirisii ctrinara reprobabimus? non enim durius id sonal,
non respicil, idcirco nec efleclum conseqnitur cjus- < in iilum in quo fides non esl, praetcr visibilei
dem sacramenti, in co .scilicel ut pro eo traditum species panis et vini, nihil de sacrificio pervenit »
sil hoc corpus et fusus isle sanguis: sed consequilur qtiam islud, « qui discordai a Christo, non manducat
id quod hitic effeclui conlrarium est, ul videlicet sit, carnem ejus, nec bibit sanguinem, etsi tantae rei
reus corporis et sanguinis Domini, el judicium sibii . sacramenliim ad juriiciiini suae pcrdilionis quotidie
manducaveril el biberit. > 1 accipit..>
B
Ilaec eyideuiissima Ruperli doclrina est: in quai Ne quis ergo censura severiori Augustinum cum
qui mandiicationis perfidem umbram vel levissimami Ruperlo emendare praesumat, raagis ipse inde pu-
snspicil, iu sole maculas videt. Ilane dicil quod uon1 niendus : advertat illain quae ipso etiam ore (ii,
est corpus et sanguis Chrisli quod indigniis quis- corporis Chrisli manducaiionem,eos in indignis nou
que percipil, qui expresse concludit quod corpus5 producere fructus quos digue communicantes per
el sangiiis Chrisli est quod orc, quantumvis indi- Chrisii raerila participant: et proinde unam esse
gnus, percipil? Itane senlil corpus Domini non in1 qna Chrisii corpus manducatur cum fructu, alleram
rei veritale nec nisi per fidem manducari, qui hunc; qua Christi caro comeditur, sed sine fructu salulis,
sensum ut Apostolo et ipsi Chrislo conlrarium ab> imo cum jttdicio perditionis.
Angustino repellit? Itane docet ab indigno Chrisli Unde sicut sui laboris qui nullos fruclus conse-
corpus et sanguinem invisibili sacramento ore non
definit « quitur, nitiil legisse dicilur, ut Gailico nostro idio~
percipi, quiclare qtiod qui indigneaccedit, ' mate
ore non ore mentis?) aplissime efferlur (il n'a rien fait), hon quod
percipit corporis quod conligit
ex ne Cliristi com- nihilegeril, setl quia egisse niliil ipsi profuit, ila
Quid denique Apostoli, dicam,
minanlibus verbis eos arguit, qui firiem non habenl j-. ( corpori Christi qui 'communicat, nec tamen dona
dilectionem Cbrisli camem gratiae sanclificanlis recipit, is in sensu perfecto
quae per operalur, Chrisii carnein manducare vel percipere non cense-
coinedere, elejusbibere sanguiuem, sedin judicitimi
lur ; sed ille dunlaxat qui Christi carnem sic come-
et morlcm : qui sacrameiilum, quod est Christi
dii, ut non ejtis vitae spirilum percipial, hoo
corpus el sanguis, concedit indignis; sed non reni
est qui illam ita manducal ut ex ipsa reficialur.
sacramenli, quae passionis el morlis Chrisli com-
municalio est: qui credit quod nec indignitas susci- Caroenim non prodesl quidquam, sed spirilus esl
pienlis « taniae consecralionis dignitatem evacuarc, qtti vivifical. Hunc sensum nobis dal ipse Auguslinus
«
potuit, > qua panis el vinum mira Spiritus sanclii (90), ubi ail, Clirislum manducare esl relici, > id
operatione transmutanlur in illud ipsum Chrislii cst Spirilu sanctificalionis nutriri, vel, juxta Ruper-
corpus quod pro nobis traditum esl; et in illum, luin, divinae virtulis adipe saginari.
ipsiun Christi sanguinem qui pro nobis fusus est : Cui aulem non cerlissimum est eum qui Christi
ct qui ex his omnihus adversus nonnullos sola fide,, fidein ct spirituro non habel, nec est corporis Cliri-
manducanies id unum concliidil, Christi videlicett sti membruin, Christi carnem sic comedere ul ca non
corpus hoc quod pro nohis esl traditum, et sangui- reficialur, seu bonis illius non repleaiur, sed dimii-
:iem bunc qui pro raullis effusus est, non sota fide, "' lalur inanis? Cui ergo non sapientissime dixil Au-
sed in veritale, nec a (idei pielatem habentibus so- guslinus (91) quod.«qui discprdat a Chrislo, non
lummodo, sed ab irapiis, ore corporis vere percipii mandiicatcarneni cjus, nec bibit ejus sanguinem, et-
el mauducari; is de corporis Christi manducaiione i si laniae rei sacrauientum ad jtidicium suae perditio-
quid senlii quod calholicas (idei non sapial? quid| nis quotidie accepit. > Eo videlicel sensu quo (92)
docet quod Ecclesiae doctrina non tradal ? <Gliristum nianducare est refici; quo credere in Je-
His omni probalione majofibus ceuspr quidI sum Clnistum, Iioc est manducare panem vivum. >
opponel? Advereus hanc Ruperti fidem quod profertt El quo conimunicare corpori el sanguini Domini est
tesiimonium? Unum audio. Rupertus dixit, observalL in Christo manere; seu corporis Chrisli esse mem-
Bcllariniiius, « quod in illum in quo fides non est, brum, etunum cuui eo spirilum babere? quid (95)
(89) Lib. Sent. Pros., senl 339, et leg. in c. Qui[ (92) Augusl. tract. 26. in Joan. ct legit. in c. Cre-
discordat De consec, d. 2. dere, De consecrat.—2, et in c. Ut qui., d. ead. 1.
(90) Serm. 2, De verb. Aposl., cl legilur in c. Quii (95) Aug., ser. de ver. Dom., ct referlur in c.
iimnducai.*Deeonsec, d. 2. Qnid est, De cons. d.*2 el ser. in ter. 2 Pascliae, tit
(91) Loc. cit. refcrlur in c. Quia passus, De consecr., ead. d.
131 RUPEltTUS ABBAS TUITIENSIS. 132
crgo roinus calholice Rupertus scripsit quori « in A.luuni, > quia sine spirilu sanciificaiionis, Ianiat
i]lum,'in.qiio fides non est, prscler visibiles specics corpus sacrificii, atque « perlioc reus est corpori» et
panis el vini, niliil, hoc esl nullus vilae spiriiualis sanguinis Domini. > Haecquos non lerreant qui'Chri-
seu benedictionis fructiis de sacriticio perveriit. > sti carnera sine Spiritu Christi inipie manducanles,
ilanceiiimesseRiipertimeniemeoeliam loci(lib. n Chrisluin occidunl et corpus ejus laniani?
De Div. off.,c. 9) ex quo Bellarminus verba descripsit, Seri qnibus haec non proteslentur istis Ruperli
qttaeRupertifidem temerare, non explicaresutTicianl, verbis, « in illum in quo fides non esl, nihil praeler
nemo prudens diffilebitur. lbienim Ituperltis inducit species de sacfificio pervenit, > non sacrificiicorpus,
Rerengariani fuffuris quemdam, qni cum in corpore quod est ipsa Cluisti caro, sed fruclus sacrificii,
sacrilicii sensum et inotum rioii deprehenderct tn quisunt passionis et mortis Chrisli merita, excludi,
altaris sacrificio non esse Christtim, non esse corpus ut omni sapientiae laude sagacissimus theologicae
Dohiini ex carnissensu toius ipse carnalis arguehat. veritalis scrutator et doctor San-Bovius responriit,
Ipsi autem Dominici corporis seu carnis Christi veri- islius loci hunc esse s^ensum : « Nihil prseler specics
talem iri eucharistire sacramenlo Ruperlus ut de- perveuil, quod ulile sit percipienli. > Quo parilcr
monslfei, et istiim Berengarianae inipietatis surcu- responso, eademque erga Ruperti fidem observanlia
liim pfaescindal, dtiplicem dislinguil vilaiii : unam 3 dominus de Lestocque ouinem hujusce passus diffi-
aninialem, qiise vitlelicet quinqueseiisibus fnngiuir; cultatem absolvit.
ccelestem altcrain ac spiriiuaiem, quae est« Verbum Alterum lairien hujusniOdi verborum intellcclum
vitae, siye Spirilussanciificationis et beiiedictionis, si quaesieris, praesto est; nec minus ad Ruperli men-
iriiseiieofdiae etpacis. > Vitae animalis, quae sensibiis tem, nec minus ad catholicae fidei sensum videlicet
fungatuf, non' esse moliiin in corpore saerificii Ru- quod qui corporis Chrisli in euchaiislia veritatem
pertus jtireperniittit; ccelestem vero ab eo ahesse certa lide non tenet, seu in quo < fides non esl >cor-
non patitur, quse lamen < ad illum non perveriil in pofisiliius : is sua in fide, seu potitis errore suo,
'
quo fides rioriest. > noii Douiirii corptts, sed solas panis el vini species
Ecquis eniin fidem nori habenti quse per dictio- accipit, hoc esl se percipere credit, non dijudicans
nem operatur, Cbrisli corpus in sacrameuto diceret corpus Doniirii, quod cibura communem repulal:
esse viiam aut sariciificatioiiem, aui misericordiani, sicul asinus ad lyrse sonum aures arrigit, cujus tainen
aut veritatem, aut pacem, et noii ver.ius cum Apo- modos minime discernit.
slolo, Augustino el Ruperto, esse morlem, perdilio- Nullo itaqiie sensu Rupertus a sacrilegis commu-
nem, dainnalionem eljudiciitm? nicalionibus Chrisli corptis et sanguinem abesse, aut
Quoriiodp autem spiritalera banc vilam, quaj cum sola fide percipi usquain edixil. Imo conslanti ma-
Verbo vilae indivisib.iliier manet in Cliristi corpore, iiifestaqiie doctrina ex proposito demonslravil lioc
ille non percipial, qui eam carnem, in qua plenitudo ipsum Christi corpus quod pro nobis tradiium esl, et
Divinilaiisbabitat.corporaliler, licet indigne, vere hnnc ipsura Chrisli sanguinem qui pro nobis effusus
tamen manducal; el eum sanguinem, qui. cst fons esl, sub panis el vini speciebus, coiisecralione per-
aqtr.c salientis in .vitam selernam, elsi iinpie, vere acla,vere contineri; el in rei verilale eliara ab impiis
taineu bibil; Ruperlus ibidem comparalione explicat ipso corporis ore niandiicaii el bibi. Haec sancli il-
ei exeniplo. ': .'. . Kus docloris fides.
Comparalio est asini adlyrsesonum aures arrigen- Ab impanalionis errore Ruperium vindicat, el eum
tis, qui sicul sonum quidem audit, sed modos can- transsubstaniialionem seu conversionempanis el vini
tus, qtiamvis in sono sini, minimecapit; quia non in corpus et sanguinem Chrisli sensisse et docuisse
ralionalisest, ui rationes seu modos inielligat : ila probat Vindex.
carnalis honio visihiles quidem panis el vini species Hic quid miror? hic quid garriunl aemuli? quid
sumit et corpus sacramenli, sed vitam spiritualem inania meditanlur? Fingere quis poluit, sed suspi-
;quse in eo est, nori allingii; quia animalis est, quia cari quispoiest conversionem panis el vini in Cbri-
ea qiise sunt Dei nullatenus percipit. sti corpus el saiigiiinem ad preces seu verba sacer-
In exemplum VerO seu figuram Judajos adducit; dolis non teuuisse Rtiperlura, qui iniiumeris prope-
qui, quia sine fide manducaverunl manna, etmorlui modum locis explicalissime docet el scribil pauein
sunt, ita qui siiie fidei juslilia corpofis et sanguinis «transmutari, vefti, converli, iransire, et iransfetri >
Chrisii commmucai, damnalionis sibi judicium iii Chrisli corpus, et vinum in sanguinem, panem
mariducat el bibil, reus corporis el sanguinis Do- effici et fieri Christi corpus el vinum sanguinem ?
lnini. Uique ex iis Rupeiius evincat, ex quibus arguitur?
Sed unde reus morlis Domini? An Chrislum occi- ex ejus Coihmeniariis iriJoannem et in Exodum, cx
dit, qui ad Christi mensani indigntis accedil? Ruper- quibus maxime damnalur, Ruperli (ides inipriinis
tain audi ea pieiatequa stiblililate ibi respondeniem: est vindicartda.
e Qni visibilem paiieui sacrilicil comedil, et invisi- Inepislola nuncupaloria HbrorurainJoannis Evan-
Lilem a corde suo, noh credendo, fepellit, Chfislum geliuin, ad Cunonem abbatem, hiculenlum habet siiae
rccidit. Unde occidit? Quia vitamccelestem el spiri- (idei lestimoniura; postquam enim se Berengarianis
luaiem a vivificato sejungit, et dentibus sttis inor- belluni indicere, et in corporis cl sangiTiiiis Christi
135 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS II. f34
glcriam istos in Joannis Evangelium Commenlartos A piie magis explicatum, ubi dicilur quod <operatior.e
scriberc se professus est; his etiam dignis'aureo si- Spirilus sancti panis et vinum fit corpus Christi. >
gillo verbis claudil et obsignat : < Credamus (ideli Ilerum libro lertio, capile seplimo : « Snbstanlia,
Salvatori Deo in eo quod videmus, scilicet panem inquit, panis et vini in veriiatem nobis convertitur
et vinum in veram corporis et sanguinis transisse corporis et sanguinis. » Capile decinm : < UnUsquis-
substanliam. > que credat per ea verba consecralionis pariem et vi-
Nec pollicitis deest. Nara lib. vi inioannis Evattge- num exleriori specie non niutata transferri in veram
liutn, exponens hsec verba : Paler meus dat vobis pa- vivenlis corporis et sanguinis Chrisli substantiam. >
nemdecwlo verum, haec hahet : « Putabant Judaei Ampliora exigis? Haec accipe ex quarto libro in
quod concidi vellet Christus carnem suain, et man- Exodum, cap. vn : < Species ulrseque panis et vini de
ducari, >etc. < Ibi figuratio haecperimiuir et pernia- lerra suinunlur. Sed acCedit substaiitiar.um ac spe-
net sensus verbi consonus, scilicet quod paiiis in cierumcrealorDeus. . . . Non superficietenus inducil,
veram subslautiam corporis ejus divina virlute con- sed efficaciter haec in carnem el saiiguinem ejus
vertatur. Quod si cuiquam impossibile esse videtur, dhristi converlil, permanente licet specie exteridri. >
scilicel ut panis qui hoc anno crevit.e terra, corpus Al alia forte Ruperti fides in Hbris De operibus
Christi fiat, et quod vinum, prsesentibus expressum JJ Spirilus sancii, qui et aliquibus raovere scrupulum ?
acinis, vertatur in sanguinein Domini,>elc.< Quianec Ex istis dignosce , quae libri lerlii secundo capite
panisnec vinum aliquid de exteriori specie niuiavil, Rupertus evidentissima profert: < Panem commu-
idcirco saperenon poies nec vis quod vere facttim nem accepil, sed benedicendo longe in aliud quam
sit corptis et sanguis Domini. > elc. < Crede et hoc, fuerat transmutavit, nt veraciter diceret, KOCEST
quia panis iste visibilis el .vinuni, quaravis nihil CORPUS.MEUM, quodpro vobis tradelur. Item vini sub-
specie exteriori mutatum sit, in alium transieiint, et stantiam accepit, sed iiidem gralias agendo,, vel be-
in illum cihum potumque conversa sint, qui angelo-. nedicend.o sic in aliud veri-it, ut dicerel Veriias qtiae
rum victus est, elc- Non lani plagarum timore quam non mentilur : Hic est sqnguis meus Novi Testanienli,
verilatis amore confiteniur quia panis iste et vinum quipro mullis effundelur. Sed non videluroculis car-
hoc, expressum acinfs praesentibus, mox til eodem nis,'non sentitur gustu oris, qttod pauis i|lc caro
signo signalum est per manus Ecclesiae dicentis :Ut Chrisii factus sit, quod viiium illud in sariguinera
nobis corpus el sanguis fiat, di/eclissimi,'etc.,usquein versuin sit. > Quibus, quaeso, expressiorihus verbis
mei memoriam facietis, corpus et sanguis ejus est, transsubstanlialio rioceri el explicari poiuil?
qui traditionis bujus esl auctor, elc. Quod si quis Ipso etiam libro secundo De divinis offuiis, capite
<iuaeratquomodo panis qui hoc anno de terra crea- < C secundo, ubi luleus oculus lorvum quid inspicil,
tur, corpus Christi fit quod iu cruce pependil; el ineffabilem subsiantiae panis et vini in corporis et
viiium quod praescnlibus expressum est acinis, i|le sangiiinis Chrisli substanliam, quae tlivini verbi vir-
sanguisejus fit quem de lalere suo fudil, inlerroge- lule fit, transmutatioiiem his verbis profitetur:« Pa-
mus eum quomodo Filius hominis, qui utique de fe- nisel vintim in vernm corpus el sanguinem trausfe-
mina conceplus et de terra natus est, de ccelo de- . runlur. > Et paulo post: « Si hujus verbi flumen
scenderit, > etc. < Panem lerremun in cariiem suara super panem et vinum effuderis, et ordine qui ab
traiismutat. > ipsoChrislo statulus est, veritatem lfujus verbi pro-
Hsec Ruperlus in capite sexlo Joannis scripsit ut luleris, slatim desanclo allari panem ipstim el vinum
adversus Berengarianos Clirisli corpus et sanguinem ' in corpus et sangninem smim transfererido suscipil. >
snb panis et vini exteriori specie vero contineri, Qui junior haec adeo calhohce sapicbat de panis
panemque et vinum in Cbristi corpus et saiigninem et vini demulalione in Chrisli corpus et sanguinem,
converli, verti, transiisse et iransmulari; et itapa- is non selale modo, sed eliam fide senior et grandior
iicm et vinum Oeri et esse Cbrisli corpus quod in faclus eos vehemenler objurgat.qui hujiisce conver-
cruce peperidil, et Chrisli sanguiiieni qui pro nobis sionis impugnantes verilaterii, et Dominum tentantes
fiisus est, fusissime declararet. . ' dicebanl: « Quoniam percussit petram et flUxerunt
Nullain ilaque ineretur fidem cui tam clara el tam aquse, et lorrenles inundaverunt; nunqtiid et panem
cerla Rtiperti fides adhuc rnanet dubia : sed is om- poterit dare, aul parare mensam populo suo? >
»is de iiiiquo tenebitur, qui, Ruperli hac fidei tvro- Hseeenim verba ad sensum allegoricum deducens
fessione audita, Ruperluui non judicaverit maxiir.e Tuitiensis obmurmurantes iiidiicit (lib. xin Matih.),
calholicuiiiiiseliam inlibris quos scripsilin Joannem. eos qui, ut islam panis in Chrisli corpus conversio-
Non minus sincere suam fidem jam dederat in li- nem pernegent, Judaica pe.rfidia dicunl : « Nunquid
bris quibus Exodura exposuerat. Libri enini secundi qiiia poluil Deus lacere, ut patefacto crucifixi Jesti
capite sexlo ait: < Propriis manibus Deo Patri semei- Christi lalere, quod fnil percuti pelram,flueret aqua
ipsum immolavil, accipiens panem el vinum, et mira cum sanguine, ul. implerentur Scfipturse, soflicereni-
atque ineffabili sanctificalionis polenlia transferens que menlibus noslris ad biberidum; nunquid quia
haec incorporis elsanguinis sui sacramentum. i poluil illud facere, poterit etiam panera confeciuin
El ne corpus et sauguis nomine sacramenti minus manibus hoininum convertere in corpus, et vintira
cxpressa tibi videanlur, id ipsum audi in decimo ca- . de palinitibtis.isiis in sanguiiiem suum?>
135 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 136
Cum ergo Judaicac infidelitalis obloquiuin Ruperlo A. divimis operaluf, ea quae erant cummutando in iu
fueril negare vel minits certo credere Deum omnipo- quod non erant, ila ul ex pane corpus Chrisli fial,
lentem panem confeclum manibus honiinum con- el vinum fiat sangui.s, consecratione Verbi.
verlere in corpus el vinum in suum sanguineni; quid, Hesychius (102) nouiine translalionis et comnut-
putas, Ruperlus id negavit, quod ipsi nonnisi Ju- lalionis eara exposuit. Et Chrysostomus (103), < qui
daica impietasnegal? hacc satictifical el transmutat, ipse esi. >
Cum Ruperlus panem et vinum transferri, trans- Apud Cyrillum (104) Alexandrinum legiiur, < Deus
mulari, verli, converti el transire in verum Christi cnmverteiisea (oblata) in veriialein propriaecarnis. >
corpus, el in ejus sanguinem expresse doeuerit quis Euthimius(105): llaec, inquit, «ineffabiliter traus-
sanclorum Patrum el Ecclesise dociorum eam pres- mnlalin ipsuin vivificum corpus suuin, et iu ipsum
sioribus verbis unquam explicuit panis et vini in pretiosum sanguiuem suum. >
Christi carnem ei sanguinem transiuuiatiohem. Isidorus (106) banc iransmulationem his verbis
Sed et qua fronte M. Claudius (94) dicere non eru- expressit: « Ilaec duo, panis et vinuni, sunt visi-
buit, « qu'on ne scauroit faire voir aucun passage de bilia; saiictificata tamen per Spirilum sanctum, iu
ces auleurs (Anastase, Damascene el Rupertus), qui sacrainentuni divini corporis transeunt. >
domie lieu liecessairemenl a la transsubslanliation. > B Beda Vener. (107)"eadem loqtiilur. < Pauis, inquit,
Quasi vcfo transsubslantialionisnominealiudquidin- et vini creatura in sacraiiientiiin carnis et sanguinis
lelligi possel quam unius corporis substantiara in :ejus, ineffabili Spiritus sanctificalione iransferlur. >
aliam uaiisferri, transmulafi, verli et converli. . Ilujusmodi voces de pane el vino quae offeruniiir
Quamvis eniin nomen islud iranssubsianiiaiioiiis in allari, trauseunl, Iraiisferuntur, nnilaiitur, con-
Ruperlus non usurpaverit, quori Siephanus jEduensis vcrlunlur in«orpus el sanguinera; fiunt, efliciunlur
(95), Ruperli aetale, primus (96) scripsit, iis lamen Christi corpus et sanguis. Cum in sancti Patribus
verbis rem nominis istius, vera scilicet substantias legimus subsiantiae panis eLvini in subslaniiam cor-
panis et vini conversionem in subslantiam carnis el poris el sanguiiiis Chrisii irausmuiaiionem, seu, ul
sanguinis Christi, cxprimii, proteslaiur el defendil, modo vocamus, Iranssubslauliationem, si catholici
quibus SS. Patres el ecclesiastici tractajores Ruperto suiiius, prolinus inteliigimus; nain ex huiusmodi
anliquiores, suppares, coaeviet posteriores illam ex- aperta conslanlique tradilione convcrsionis islius
presserunt, prolestati sunt et defenderunt. lpsis si fidem tenemus; quae proiude excidii, si acJ sensus
credimus, Ruperlo eodera cuin illis et scnlienti et alienos voces islae violenler dislralianttir, au» aequi-
docenti cur fidem denegabimus? In iosis si panis et vocse censeaiiiur. Cuni ergo easdem in plurihus Ru-
vini transmutaiioneni in Christicarneinetsanguineni' C perli locis et libris audttnus, ex ipsis et isiam illius
intelligimus, in Ruperto eadem cum ipsis loquenle, transsubstantiationis verilalem, si non invidi aul stu-
eamdem cur non apprchcndemus? pidi sumus, oranino debemus intelligere.
Irenaeus (97) hanc. iranssubstantialionem sensisse Et ne dixeris quod his quidem vocibus SS. Palres
crcdilur, ciini dicil quoi «quando et niislus calix et eloculi sunl ineffabile divinse illius conversionis sa-
fractus panis percipit, verbum Dei, ut cucharislia cramentuin, priusquam circa illud exorlae fuissent
sanguinis et corporis Domini. > inEccIesia conlenlionesquaeCaroIiCalvi teniporibus
Terlullianus (98) illam nobis iradiriisse censelur, evcitalae sunt. At uli nata conientio, ac eliam in
ubi sic loquitur < acceplum panem el distributuin coiiciliis Vercellensi et Romano, haeresis Berengarii
discipulis, corpus suum illud fecit, Hoc ESTCORPUS damnata est; aliisjamvocibushujusniodi quamUans-
IIEUM,dicendo. > subslauliationem dicimus, conversionem scriplores
Origenes (99) non obscurae islius conversionis my- ecclesiasiici exposuerunt. Ex ipsis nonnullos non
steriura declaravit dicens quod < oblatis panihus ve- ignobiiioris nolae proferam, qui haucce transmtiia
scimur qui ulique per precera efficiunlur corpus tionem propugnantcs adversus liaereticos, ipsam
sanclum et sanclificans. > n iisdem quibus Ruperlus, et non aliis expresseruut.
Gregorius Nyss. ait (100): « Dei verbo sanctifica- Sacrae huic mililiae, quamBeiiedictinam jure dixe-
tum paneni in Dei Verbi corpus credimus immutari, rim, in Dominici corporis defensioiiem docla gene-
et infra per verbum in corpus mutatur, siatim atque rosaquc fide ceiianti, dux praeficitur Pascliasius
dictum est a Verbo, Hoc ESTCORPUS MEUM.> abbas Corbeiensis iu Gallia, cujus aclale jam inovc-
Ambrosius (101) non alia ratione hanc conversio- batur de verilale corporis Cl sanguinis Domini iu al-
nem explicat quam nomine mutalionis quam sermo taris sacramenlo irreligiosa disputalio. Is in Hbro De

(94) La reponse au i« Ttraite De la pcrpctuite de lib. IVDe sacram. c. 4 et 5.

la foi De 1'euch. pag. 29.
(95) Floruitab anno 1104 ad an. 1150.
(96) Lib. De sacr. ali. c. 14,
(97) Lib. adv. haer. Valerit., pag. 54.
(98) Tertullianus lib. iv contra Marcion.
(99) Origenes 1. vm contra Celsum.
(100) Greg. Nyss. serm. Catech. Dedivin. Sacram.
(101) Ambrosius lib. de iis qui mysl. init. c. 9, et
(102) Hesychius lib. vi in Levil. c. 22.
(103) Clirysoslomus Irom. 83 inMaith.
(104) Cyrill. Alexand. epist. ad Calos.
(105) Eulhimius in Matlh.
(106) lsidorus lib. i De off.eccles. 18.
(107) Beda, hoinilia in illud Joannis, « Vidii Joan-
ncs Jesum venienlem ad se. >
 «37 TROLEGOMENA. - APOLOGIA PRO RUPEUTO. - PARS II. 13S
corpore et sanguine Domini, haec habel: « Adverlat A mutalionein per verba Clirisli necessario fieri credt-
sacerdos quomodo sensibilis rcs inlelligibililer vir- mo3, panem hic converti in carnein uicimus.. » HscJ
luleDei per verbum Chrisli in carnem ipsius ac san- si in Guiimundo impanaiionis errorem eveiiuni, (t
guinem divinitus iransferurilur. Et ad leriii capiiis iranssubsiaiiiiaUonis rieciarant et siroul stabiliui t
finem, ail: « Spiritus sanctus panis ac-vini substan- fidem, quidni el in Ruperto lot paginis profilente et
liain, carnem Chrisli et sanguinem invisibili poten- demonslranle panem et vinum transire, transfeni,
lia, per sacramenli sui saiiciificaiioneiii, operaiur; converti el transmutari in Christi corous et sangui-
quamvis necvisu exterius, ncc gustu saporis compre- nem?
hendalur. > Et incapite quario, sicconcludit: « Ve- Neque hic dimitlenda Bellarmini in iih. De Scrip:.
rilas ergo dum corpus Chrisli et sanguis virtule i Eccl. anclo et emendato, censoiia hallucinalio, qu.i
Spirilus in verbo ipsius, expanis vinique substantia ! Ruperto iiupanatioiiis auciorem, utpote qui pricf
efliciiur. > In oclavo-capile, ail: « Substantia panisi monsirum islud effuderit, falso coiiiincnltisest. Coni-
et vini in Christi earnem et sanguinem efficaciter in- menii enim illius falsilas vel ex uno Guiimundb ar-
lerius coininuiaiur. > Capite secundo ipse jam dixe- guilur qui Ruperlo senior sua setate jam exorias
ral: < Licet igitur panis in carnein et vinuni in san- de impanalione diversas hsereses describit el iin-
giiinem coiiverlatur, > etc. B pugnal.
Ilis Paschasius mulla stiae fidei el doctrinse laude, Algerus (109) landem, Benedictinae illius sacrse
nonnullis de Doniinici corporis el sanguinis sacra- aciei parles sustinens, ul iranssubslaniialionis veri-
mento contra lolius orbis fidem minus recle seniicn- lalem adversus Umbralicos el Inipanalores tuealur,
libus, sed iiondum ejus verilatem animo pertinaci i iion aliis quam Rupertus verbis Ecclesiae (iidem ex-
impugnanlibus, stupendam pauis et vini in substaii- plicat et defendit, videlicel, « Verbutn Dei substan-
liam corporis el sanguinis Cliristi conversionera , iiam panis in coexislenlem subsiaiiliani carnis sn;e
exposuil. converlere. In quam (corporis sciJicet et saii<,uinis '_
His adorandtim illud corporis et sanguinis Cbristi Christi) stibstanliaro, panis et vini substanlia con-
sub panis et vini dttnlaxat speciebus mysterium Pa- versa esi, translala est, cum panis in corpus Christi
schasius aperuit. Quid Ruperlo minus gloriae debe- converlalur, et corpus Chrisii fial. >
lur, qui ul istam corporis el sanguinis Christi veri- In his si sincera Algeri el cselerorum de iranssub-
taiem genuinus explicaret, multis locis el libris in- stanlialionis veritate fides, quiri unus Ruperlus de
defcssus scripsit et docuit panem et vinura fieri et ca minus catholice sensit; qui de ipsa non minus ex-
effici Cltrisli corpusel sanguinera; subslantiain fru-. „ presse, nec minus catholice scripsil: qui loties fir-
fj
ctuuin lerrae, transire, transferri, verli, converti, et mus asseruit quod panis in veram substanliam cor-
traiismutari in verum Chrisli cotpus quod in cruce. poris Christi divina virttile convertilur : quod panis,
pependit, et illum sanguinera qui pro mullis fusus est?> qni hoc anno crevit e lerra corpus Chrisli fit, quod
Lanifrancus Beccensis abbas, armata manu pro, vinum, praescnlibus expresstun acinis, verlitur in
corporis et sanguinis Doraini veriiale pugnans (107*), sanguinem Domini. Quod panis et vinum, exleriori
astruil panis el vini subslaniiam converii in ChristiI specie nihil mutala, vere facta sinl corpus et sac-
carnera el sanguinem : et ex Arobrosio, de pane fieri. guis Doinini; qttod conversa sint in iilum cibura po-
corpus, et vinum effieiChrisli sanguinem qui plebetti lumque qui angelorum viclus esl. Quod paniset vi-
redemil. Quid minus illuslre egit Rupertus nosler, num in verum Christi corpus et sanguinem iransfe-
qui pro eadem verilate decertans fortius sustinet et[ runlur el transeunl?
dicit panem et vimim factum esse corpus et sangui- Neque dixeris sub aequivoco sensu hujusmodi vo-
nem Chrisli; convcrsum Iransmulalumque esse in, cum, Ruperli saeculo, eoruin bseresim ul anguem iu
Christi carnem et sanguinem ? Quibus quid in asse-. - Iterba laluisse, qua dicebaul panis et vini substan-
renda transsabtantialione planius et apertius catho- liara remanere cum corpore et s.nguine Domini et
licus doclor eloqui potuit? I cum illis byposlalice uniri, adeo ut unionis illius liy-
[)
Guitmundus (108), Lantfranci discipulus, ma- poslaticae i-alione panis ei vinUin dicerenlur corpus
gislro succurit. Ipse jam exortam impanationis 3 Chrisli fieri, eflici; el in illud (ransire, transrerri,
liaeresim acerrime inseclatus, transsubstantialionis . converli et iransmtitari. Ilaiiceniin haeresim, et om-
fidem his profitelur vocibus, in primo ex Hbris- nes ejus arles noverat Algerus, qui illas refert iu
quos De veriiale eucharistim conscripsit : « Pa- prologo ad Iibros De sacramenlis corporis el sanguinis
nem et viiium viriute diviua in corpus Chrisiii Domini; nec uUatenus tamen sub liujusmoJj verbis
proprium singulari quadam potenlia credimus im-. isiius hsereseos venenum lalere suspicattis esl, qui-
inutari; > et infra : « In divinam carnem id quod] bus ct ipse calholicam de islo sacramento veritalcm
niulatur transit. > Nec minus expresse in altero li- asserit.
bro loquilur: « Panem et vinum in carnem el, san- De Algeri itaque, sed et de omnium sanctorum
guinem Doinini trausire necessario crcdimus. Hanc: Palrum sensu circa corporis Doiuinici sacraiiienuini

(107*) Lib. De corp. el sang. Dom., passim.' (109) Ad an. 1130 floruii. .
fJ03)Fioriiiladaii. 1080. " '
PATKOL, CLXVII. . &
 139 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. ilb
dubilet neccsse esl quisquis de Ruperli fide, circa ,A guine est, « sancta Ecclesia catholica verum Dei
tremendum illud myslerium, vel levem suspicionis Verbum, verum Dei Filium offerl crealori suo, pa-
scr.upnliim patiiur. Aul sicerta conslansqne calholi- riier manibus panem et vinum offerens, sicut Ec-
corum Pairum fides habetur, ut omni jure habenria clesiae tradidit ipse Salvalor. Quod denique non
est, nulla prorsus de recia sanaque Ruperli fide el solum panem et vinum qnae corporaliter virientur;
doclrina, de vera panis et vini in corpus et sangui- sed et, quod nonnisi fidei oculis aspicilur, Verbtim
iiein Clnisli transiiiuiatione, sola remanente panis et Dei, Filium Dei offert saneta Ecclesia, novum et
vmi exteriori specie, Iegilima polest suboriri suspi- verum iramoians sacrificitim. > Unde consequi quis
cio. Ullariienaliquibusqui de ievimoventur fiat salis, fingere posset, panem et vinum cum Chrisli corpore
Expenduiilur verba quibus Rupetlus transsubstan- et sanguine simul esse in novo illo et vero sacrificio;
tialionem negare, el impanationem senlire nonnullis quo Ecclesia non panein et vinum duniaxat, sed
visus esl. aliud prseler panem el vinum, nenipe Verbum Dei,
Hanc unara, inexponendis scriploris alicujus, alio- offert suo creatori.
quin catliolici, sentenliis, tenendam esse regulam Et quidera non mirum quod qui vult iiludere,
latentur omnes, videlicel, quae duriora videnlur ludat in verbis. Sed nec rairum si qui vull illuriere
milioribus esse temperanda, ul neque in asperio- B 1 ludilur. Nudus est hujusce capitis et istorum Ru-
ribus excessus, neque in lenioribus defectus ar- perti verborum sensus. Quid ipsum obvolvis? an ut
guatur. Qnam regulamqui non fuerit secutus, vix ac pupam fingas pupum agis? Nuda placent, si pura.
ne vix scriploris ulHus sensum atlingel, sed eum vel Ne ergo aut illudas aul illudaris, nudus purusque
excessisse, vel defecisse, vel contraria fuisse locu- Ruperti sensus exhibelur. Sancta Ecclesia catliolica
lum perperaro judicabit. Exemplo sintplurima Scri- roauibus sacerdolum panem et vinum offert, sicut
pturse sacrae leslimonia, quibus si sensura affigas tradiriit Salvator accipiens in manibus panero, et
quem verborum exigil rigor, a vero el ab eorum inler graiias benedicens. Quid verius? Sed quid
proinde inieHigenlia lolus aberrabis. Ad hanc eigo purius? Nonne sacerdoles eliamnuin DeoPalri panem
Chrislianse prudentise regulam Ruperli verba cxpen- et vinuin offerunt, sed statim ccelesti virtute in Chrisii
damus, ulcerlum ejus inlclleclum assequamur. corpus et sanguinem transmutanda et transferenria,
Ruperlus in cap. 2 lib. n, De Divinis officiis,hsec ui ipse Rupertus eo in cap. explicat, Verilaiis op>s
loquitur, « Yerbum untts idemque Deus sursum est hoc esse declarans, quo panis et vinum in veritni
in carne. Hic (scilicct in sacramenlo) est in pane. > corpus et sangninem Domiiii transferuntur? Nom.e
Quae subindicare videnlur quod in allaris sacramenlo " etiamnum in uffercnda, quaepostevangeliuni canitur,
Verbuni Patris xferni est in panis subslantia, et et quam eo in capite Ruperius exponit, panem et
quod ipse proinde remanct, ul Verbum impanelur, vinum offerimus, ut corporis et sanguiiiis Verbi
ui RaJoquar, cum impanari nihil aliud intelligatur divini pra pareimis sacrificium ?
quam esse in panissubstaniia. Recle ergo Rupertus islo et sequenti capile offe-
Ilmc, fateor, Ruperlus proluiit. rendae seu offeriorii explicans arcana, dixil pnietn
Verum nec Ruperlus islud sacrameiiliim magis et vinum ab Ecclesia offerri. Recte dixil; praeier
cathdlice exprimere potuit quatn Aposlolus, qui, panem hunc et viimm , veruin Dei Filium in novo
quod accepit a Doiriirionobis tradens, Christi corpus illo veroque sacrificio oflcrri et immolari. Sapientcr
in altaris sacramenlo positum vocal panem t Pariis, denique dixit oculos fidei eos nonhabere, qui in hoc
inquit, quem frangimus, nonne communicalio cor- sacrificio, praeter panem et vinum, nihil amplius in-
poris Christi esl? De pane illo edat, > etc. tuenies, cum dicilur eis : « Corpus el sanguis Domini
Sed nec sapientius aut altius de ineffabili Jiocce est, > obmurmurantes dicunt, « Quoraodo esl? >
mysterio Rupertus aul scribere, aut dicere potuit, Non esl ergo imde male prseconcepla erroris sus-
quam Filius ipse, Sapientia Palris, qui corpas suuhi picio id quod in Ruperlo reclius esl, in piavos in-
in sacramenio panem dixil : Qui manducal hunc rv i fleelal seusus; el quod in ipso magis calliolicuiu le-
panem vivelin wternum, etc. gilur, in perversos errores conlorqueat.
Errorem ergo non habet panis isla vox et absque Jam ergo ex eo quod Rnpertns panem el viiiiini,
ulla lanli mysterii el iranssubsiaiitialionis injuria nec soltim panetn et vinuni, sed et vertira Dei Filiiiiu
"Verbum aetefni Patris a Rupeflo dici poluit sursura offerri dixerit, nemo consequi pulel Rupeittim sen-
incarne, hic iii parie; Verbi carnem, quae in ccelo sisse in adorando eucharistiae sacranienlo panis et
esl, a Verbi carneV qiise est sub panis specie, ita vini remanere substanliam, et sic a Rtiperto Veibutn
discernenle, ut noiriine, re et effectu una sil, juxla diviimm impanari.
qtise ipse in epislola ad Cunonem et alibi-expressii, Nonum ejusdem libri cap. Ruperli censores in
et sola specie exteriori differat. Vide ergo ne dum Rupertum objicitint, tanqnam prsecipnum crroruni
Riiperlum ex panis vocC damnas, Aposloli Verba re- illius fonlem. Islo enira in cap. Ruperlus agens ri3
darguas, scd et ipsuni Ycrbunv seterni Patris re- materia sacrificii, li;cc posuit :
scindas. « Verbuni, quod htimanam acceperat na-turam, id
In islo eodem capite 2 Rupertus scribit qtiod in est in carne manens, panis ac vini accipiebal sttb*
incrucnlo illo sacrificio, quori non lamen sinc san- slantiam vila media, panein cutn sua carne, viuuin
iii PROLECOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS II. i i2
cnm suojungcbal sangoine. > El panos ini„rpositis: .,\ re iion esl aliud in oaolo, el aliud iu sacrainenu»;
« Verbiim Ralris carni et sanguini, quem de ulero cum sivc in sacramento sive in cuelo veriim sil et
Virginis assumpserat, el pani ac vino, quod de allari unum Christi corpus in Verbo subsislens, « quod
assumpsil, medium interveniens, unum sacrificium cum in ora fidelium, > in communione < dislribuit;
cfficil; quod cura in ora fidelium distribuil, panis panisel vinum, > ulriusque species quae remanelin
et vinum absumitur el transil: partus aulem virgi- sacramenlo, < absumilur el transil. « Parius aulom
nis, .cum unito sibi verbo Patris, et in coelo et in Virgjinis corpus Christi < cum unito sibi Verbo Pa-
honunibus integer permanet et inconsuinptus. Sed tris > unilum manens Verbo Palris < el in. ccelo t
in illuni, in uuo fides non cst, praeler visibiles spe- secundum propriain speciem,« et in hominibtis > in
cics panis et vini, nihil de sacrilicio pervenit. > Et sacramenlo sub panis et vini specie «integcr perma-
postea : « Panis ergo invisibiiis, qui de ccelo descen- net et inconsumptus. > Sed in illum iu quo fides non
dit, viia esl panis visibilis qui de terra creavil. Unus est, praeler visibiles species panis et vini, quae
taraen panis est; quomodo qui de coelo descendif, et proinde transmutata eorum substantia in Christi
qui concepius et natus de uiero Virginis, Christus eorpus et sanguincm , solae supersunt, nihil, quod
unus est. Qtiapropler qui visibilem panem sacrificii vitse spirilualis quidquam conferat percipienti, « de
comedii, et invisibilem a corde suo non credendo B sacrificio perveuit, > non videlicel Christi corpus se-
repellii, Cbristum occidit. > Et ad linem capitis .• cundum rem seu fructum sacramenii, quod illis est
« Ei his sacrificium nobis construit summus Pon- in judicium damnalionis et mortis, sed ne quidem
tifcx, quibus homo lolus vegetalur, id est ex verho panis subslantia quae non remanere satis indicalur,
Dei in quo .vivit.homo, et ex lerrae fruclibus, quibus cu.m praeler species niliil de sacrificio ad eos perve-
soltim vivil corpus. Panis enim eorum quae ad esum, niredicilur. « Panisergo invisibilis > Verbtnn Patris
vinuni eorura quae ad potum pertinent, primus est. >. quod est panis ille, qui de ccelo descendit, « vita est
Ex quo uno Ruperli capite triplicis eum erroris panis visibilis qui de lerracrevil; »in eo si quideiu
insimulaiit; manducationis scilicet realis per fidem; Verbo Chrisli corpus, quod in sacramento factum
impanationis et unionis Iiyppstaticte panis ct vini esl ex pane visibili, nonien ejus sictit et exteriorem
cum Verbo. Primum, ex his erroribus jam supra speciera retinens, substitit vita media, scilicet sa-
diluimus. A lertio Rupeiium infra vindicabimus. cramenlali. « Unus tamen panis est, > Verbuin
Quam autem procul sit a secundo hic, nt demon- Patris, et Chrisli corpus, quod sub panis. exleriori
strelur, hujusce capituli nonnihil obscuri planiorera specie in Verbo nihilominus vivit el snbsistil. « Quo-
et veriorem inleliectum , inierjecla exposilione modo qui de ccelo descendit, et qui conceptus et
dabimtis. natus de ulero Virginis, Christus unus cst? > Sicut
Verbura divinum, quod in Incarnalionis myslerio enim untis Christus esl, et qui de ccelo descendii, ct
< humanam accepit naluram, < manens in "carne, qui conceplus et nalus est de utero Virginis, propter
< pauis et vini > in altaris sacramento accipit sub- unitaiem Verbi in quo, lam qui de ccelo venit qtiam
siauiiam eara transfcrens in corpus et sanguinem qui de Virgine natus est, subsislil, ita unus est
sutiin, < vita media, >id est roedianie vita Verbi, in panis, seu unum est corpus, et quod est in ccelo, et
quo Cliristi corpus substitit : vel < vita media, > sci- quod est in sacramento; propter unilateiri Yerbi in
licei sacraroentaii, quae iuler mere spiritualera. et quo, tam corpus quod estin sacramento, «luam illed
sensihiJein cst niedia, panem quem accepit, et in idemquod est in ccelo, subsistil et vivit. « Qtiapro-
corpussuum convenit, et qui panis noraen sicut et pler qui visibiJem panem, > qui sub panis specie
speciem retinel; « cura sua carne, > in qua Verbum Verbi caro esl, « sacrificii comedit, > ih reali eor-
nianet; « vinum, > quod etiam accepit et in suiim poris Chrisli manducalione, <et invisibilein, Veibuni
sanguinem lransmuiavil, qtiodque proinde jam non- a corde suo non credendp > esse in corpore seu
nisi in exleriori specie yiiitim esl; « cuin suo sau- carne Cbristi in mysticis speciebus, « repellit,
guine, > quem Verbum assumpsit, «jungebat, > adep D Christura occidil, > a carne seu a vivificalo corpore
ul iion duo sed unum corpus unius Chrisli, medianle sua infidelilale separans Verhum, quod viia ,psl, et
Yerbo, essel illud quod esl in ahaiis sacramento, in quo caro ista yitam habet subsistentem.,« Exliis
in quo habet vitam mediam; et illud quod est in sacrificium nobis construit siimmus Ppnfifex qtiibus
coelo ei in quo Verbum semper inhabilai. Unde esl lolohomo vcgetalur, id est px Verbo Dei in quo v vi
isiud « Verbum Palris carni el sanguini ,quem de homo; et ex lerrae fructibus, > pane ei vinp, quae
uicro Virginis assuinpseral, > nec unquam diniisit. vereTructus terrae sunl, sed in.Chrisli cc.rpus et
« Et pani ac vino qtiod de allari assumpsit, J sed in sanguinem divini Verbi consecralione iraitisinulandi;,
corpus ct sanguinem in sacramenlo mulavit, « me- « quibus, qualenus fructus lerrae sunl, « solum viyit
dium > inter hanc carneni et hunc Christi sangui- corpus, > etc.
iiem, secundum speciem quam habel inccelo; el Ex brevi ista plana facilique hujusmodj capituli ai
eamdcm carnem eumdeinque sanguinetn, secunriuin Ruperti menlem exposilione, cttivis parnni peralten-
panis et vini speciem quam habei in sacramenlo, denii fit cvidens Rupertum nihil aliud in islo capiie
« interveniens, uiium sacrificium > seu niiairi ho- doeere quam a Verbo divino assumi panem irans-
stiajiijUimni Cliris(am,cl tiiittm Christi corpus,quod feremiuiii el transmutandum in propriam carncm;
145 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 144
el huncpanera, a Verbo sic assumptum ct iransmu- \ poris ejusdem qnod in cruce pcpendit; et sanguis
lalum in sacrificio, non aliam esse carnera ab ea ejusdeiii quem de lalere suo fudit, ista conjtmgii.
quam Verbnm habet in ccelo; sed unara esse; quia Item quomodo Verbum a summo demissum, caro fa-
imius illius Verbi caro est, sive quse in ccelo, sive ctum est, et non mulatum in carnem, sed assumendo
quae est in sacrificio. Quae quid erroris habeant, et carnem: sic panis el vinum, utrumque ab imo suble-
quantum ab impanalionis baeresi aliena sint, judicet vatum, fit corpus Cbristi et sanguis, non mulatum
quisquis de Chrisli carne non secundum carnera, sed in carnis saporem, sive in sanguinis horrorem, sed
secundum spirilum sapit. assuinendo invisihiliter utriusque divinae scilicet et
Nec quem movere debet quod Rupertus, in sulise- humanae, qu;e in Chrislo esi, immortalis subslanliae
qtienlibus ejusdem libri capilulis, tremendum illud veritalem, > etc.
myslerium vocat panis et vini sacramenlum. Cum Ari haecRnperti ceiisoresexclamanl:Quiexpressius
sancli Palres ex Aposlolo, et ex ipso Christo, illud negari potuit transsubslanliatio, et impanatiodoceri?
appellare panem, vel panis sacramentum, nullalenus Si enim Spirilus sancti operatio subslantiam non
dubitenl; qui tamen veram subslanlise panis iu Cbristi destruit, seri substanlite bono permanenti invisibili-
corpus conversionem, bis voeibus non modo non teradjicit, quod non erat; si denique panis substan-
liegant, sed suis inlcrprclalionibus evidenler as- B liam non mutal aut destrtiil, qui verum erit quod
trunnt. Nec ergo Ruperlus illas bis verbis negasse invisibili Spiritus sancti opcralione tota deslruilur
censcndus est, qui si niysterium istud panis el vini panis et vini subslaniia; quod subslanliae panis et
nonuiiquara vocat sacramenlum, pluribus eliam aliis vini nihil remanet; sed in corpus et sanguinem
iu locis illud, corporis et sanguinis Cbrisli sacra- Cbristi tola mulalur? Quid his pugnanlius
menlum nuncupat. Nonne in Exodum scribens dicit Nihilominus lamen qui Rnperti fidem adduclis
quod Christus panem et vinum, mira alque ineffabili comprobatam tesfimoni.s acceperinl, ,qui paiiem et
sanclificationis polenlia, Iransferl in corporis et san- viiiura in Chrisli carnera qtiae pro nobis in cruce pe-
guinis sui sacramenlum? Quod sacramenlum istud pendii, et in sanguinem qui pro nobis fusus esl,
corporis et sangninis esl corpus el sanguis Domini, iransire, iransferri, transrautari, verti et converti,
quod ipse Christus suis manibus sub specie panis ab ipso audierinl: qui deniqne adverterint eo eliam
obiulit? Non ab re igitur, sed absque ulla euchari- capite hoc unum a Ruperto maxime rioceri, « qnod
sticae veritaiis injuria, mysterium istud corporis et per baplismum consecrato cuique, el a macula ve-
sanguinis Domini, sacramenlum panis et vini a Ru- leris cibi, per quem periit hnmanum genus, emun-
perlo nuncupari potuit. dalo corpus et sangtiis Chrisli traditur : quod in
Quod si cl in duodecimo, capite 2, istius libri De J sacramento corpus Dominicum coraedimus : > et
divinis officiis, Ruperlusdicit :< Postconsecralionem, tandem quod « operatione Spirilus sancti panis cor-
quinarium ciucis signaculum panis et vini imprirai pus, vinum fit sanguis Chrisli, > etc. Quse nonnisi
subslantiae, > audi quae sequuntur, et ex liis Ruperli ea posila, quae Iranssubslantiationisnomen obtinuil,
seusum discernes. Non enim quinarium crucis signa- conversione subslanliae panis el vini in Chrisii car-
culum imprimi dicil panis et vini substanliae in suo nem et sanguinem, in perpeluo Ecclesise sensu con-
esse permanenli, sed veraciler concorporaiseChrislo sistere nequaquam possuut.
sedenli ad dcxteram Palris, hoc est, juxta Ruperli Hi objeclis obscurioris intelligenliae verbis nenli-
intelleclum, quae cum panis substanlia fuerit, viriule qnam cedent, ul a Ruperti doctrina veluti minus
divina, per ineffabilcm conversiosem, facla est unum catholica recedanl: sed ejus mentem altius scrutati
verum Christi corpus, illud idem ipsum quod in deprehendent ab ipso non negari subslaiiliae trans-
ccelo sedet ad dexleram Patris, ul supra jam expli- mutalionem, qua per Spiritus sancti viriulem res
cuimus, et fusius infra ex ipsomel sumus explicaluri. ita desinil esse quod erat, ut incipiat quid esse
Ad alia solvenda progrediamur. perfcctius quod non eral; irao hanc ipsam immula-
Rupertus verba hsec Exodi, Non comedetis ex eo rj tionem ab eo non semel definiri.
erudum quid, non coctum aqua, sed tantum astum Ruperlus enim primum Christi miraculum expli-
igni, de corporis ct sanguinis Domini sacramento sic eans ail (lib. n in Joan. post med.) « quod Deus de
interpretalur :« Totum allribuetis operalioni Spiri- aqua viniini fecit; et in vilibus omni anno, eadero
tus sancti, cujns effectus non est destruere vel cor- polcntia, lerrae gremio sitsceptam in vinum transire
fumperc subslanliam, quacunquc suos in usus assu- facit aquam. Hic autem, ubi ctinctus deest ordo na-
mit; sed substantiae bono permanenti. > Hacc verba lnra:, testalur vinum ex aqna facliim, quoniam na-
ciilici maxime notant, in quibus impanalionis erro- ttinc Dominus esl. Et infra notandum quod Doiniuus
rem a Ruperto evidenler expressum volunt. « Quod nec de nihilo vinum quo convivas laetificarel, nec
cral invisibililer adjicere quod non erat; sicul liuma- de niliilo panem fecit quo ttirbas esurientes satiaret,
nam naiurain uOn destruit, cum illam operatione sna nec aliquid omnirio in lola suorum serie signoniin
ex ntero Virginis Deus Verbo in virtule personae de noft existentibus fecil; sed vel existenlia in majus
conjunxit, sic substantiam panis el vini secunduni et melius pTOvexit, faciendo de aqna vinitm, > etc.
exteriorem speciem quinque sensibtis subaclam, non Quae manilesie declarant Ruperlum nullateiuis Spi•
mulat aul destruil cura eidem Verbo in uiiilaie cor- ritus saricti operationis eas immulationes deirahere.
I4> PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS 11. Ufi
quibus res ila desinit esse quod eral, ut in majus et 1A Quae si male pracsumplam suspicionem non stipe-
nielius provehalur; sed eas dunlaxat Spiritus sancti rant, ipsi legunto quae Ruperius in cap. 6, lib. n, in
virluli non tribuere, quibtts res in primum sui nihi- Exodum scripsil: < Manibus sriis, inquit, corpus et
lum ita ducilur, ul nihil ex ea supersit. saiigtiinem suum sub specie panis ipse stimmus Pon-
Cum ergo Rupertus dicit bono subslantiae perma- lifex obiulit. > Et in cap. 7, lib. IV : < Species utrae-
nenli qtiod eral, invisibiliter adjici quod non erat, que panis et vini, ait Rupertus, de lerra sumuntur;
ntillo modo intelligit in hisce rerum transmutationi- sed accedit substantiarum ac specierum creator
btts, quas Spirilus sancti virius operalur, res ita in- Deus; non superficietenus inducit, sed efilcaciier haec
cipere esse quod non erant, ut non dimittant esse in carnem et sanguinem ejus convertil, permanente
quod eranl; sed simul idem sinl quod erant, et in- Iicel specie exteriori. > Prius jam in capile 32, lib. YII
cipiant esse quod non erant : alioquin vinum, ex in Gen. scripseral < quod panis admotus et.iramersus
aqua factum, non vinura dunlaxat Ruperlo fuit, sed terribili raysterio passionis Christi, adhuc panis vi-
aqtia simul et vinum, quod quis non rideal vel sen* detur esse quod erat; et tamen in verilale Chrislus
tiri vel Ruperto ascribi? quis ergo non miretur vel est, quod non erat. >
sliipeat a censoribus non inlelligi quam recto sensu Qui tamen expresse dicit panem et vinum in corpus
Rupertus dixerit quod Sptritus sanclus panis et vini D ' ct sanguinem Chrisii converli, remanente laraen ex-
substantiara secundum exteriorem speciem quinque leriori specie, haud dubie non sensit panis el vini
sensibus subaciam, non mutat aul destrtiit, niuta- reinanere substantiam, sed conversionem panis et
tione videlicetdestrucliva; ul adjecio verbo destruit vini in Christi corpus el sanguiiiem, quani transsub-
aperle Ruperlus indicat : sed bene mutalione per- slaulialionera vulgo vocamus, indubiusasseruit. Qui
feciiva ; cum neinpe eidem Verbo in uuitatem cor- lam aperle scribit panem iramersum lerribili passio-
poris ejusdem quod in cruce pependil, ita conjungit; nis Chrisli mysterio videri esse quod erat.
id esl ex ipso Ruperto innuraeris locis, cum panerti Falso itaque Claudius minister (11*0)posuit a Ru-
el vinum iransmtitans el convertens in corpris Cbri- perto eo capile lib. n in Exodum eversum esse eu-
sli Filii'Dei dicenlis : Hoc ESTCORPUS MEUM quod pro charislicae transsubslantiatioriis mysterium. Sed et
vobis tradelur, HICEST SANGUIS MEUSqui pro multis alii viderint Ruperli censores, qua fidei religione, qua
effundelur, facit ut jam ea sint Verbi caro et sanguis; juris sequitate, quae in obscuris sicut el in dubiis pro
ei proinde unum corpus cum eo quod in cruce pe- possessore vult esse pronunliandum, Ruperlura ,
pendit; seu potius illud ipsum corpus quod cruci quasi qui irapanalionis errorem vel induxeril, vel
aflixum esl, cum Verbi Dei nonnisi unum et idem ,r saltem probaverit, et novo isto erroris figmento Lu-
corpus sit? theranis prseluserit, ex obscuris, incertis levioribus-
Quis ergo non videat ex eo Ruperti dicto, bono que damnarunl; non audilis , quae sanara Ruperti
substantim permanenti quod eral, invisibiiiier adjici (idein ineluctabililer probant, evidenlissirais, firmis-
quod non erai, a censoribus inferri sensisse Ruper- simis gravissimisque teslimoniis. Rcfellendtis hic
tum quod panis, qui in Christi corpus convertilur et uiius occurril Gregorius a Valentia, qui de Ruperlo
Ifansit, simul panis permanet; quasi vero et ex eo- aliud a caeleris cogitans, non negatam ab eo irans-
riein deducerent in sensu Rtiperti aquam, quie in subsiaiilialioiiem, sed in solis accideittibus ab eo
vinum transniuiata est, mira Spirilus sancli poten- posilam dicit subsiaiiliarum mutalioneai ; adeo ul iti
lia, suain seniper aquac retinere nalttram, adeo ul Ruperli mente, si Gregorio credas, connisi accideu-
vinum simul sit et aqua? Hos itaque cachinnos ne libus subslantise differant, et una in aliam transeal
moveant; ea Ruperli verha, non dc qualibet muta- sola accidenlium transmutatipne.
lione, sed de penilus deslructiva, si sapiunt, inlelli- Singularem hanc de Ruperto sentenliam Gregorius
ganl. a Valentia ipse sic exponit in 3, disp. 6, q. 3, punct.
Porro adverlanl a Ruperto minime dicttim quod 2, par. vn, ubi cum sibi objecisset quod Ruperlus
Spirilus sancius panis el vini substantiam , secun- D 1 abbas in cap. vu Joan. negat in sacramento mulari
duin se el siiupliciter (scliolae voces non abhorreat subslanliara , sic objeclo respondet: < Quod vero ad
d:stinguendi necessilas), sed < secundum exleriorem Ruperlum abbalem atlinel, nibil hic auctor peculiare
spcciem quinque sensibus subactam, > non niuiat de transmutalione ista docere voluil, sed errorera
aul destruit. Quod quid aliud dicere esl qtiain Spiri- quemdam siium, qui pugnat etiam cuin philosophia,
i.tissancti operationem, qua panis et vintini in Chrisli biic simililer, sicut eliam ad alias rerum mulaliones
corpns et sanguioem verlunlur, non mutare sensi- accommodavil. Esl enim arbitralus eamdem esse
b.lcs panis el vini species, licel panis et vinum sub subslantiam panis, vini, corporis, sanguinis, el alia-
illis jam non sint, sed corpus et sanguis Doinini. Et rum htijtismodi rerura, tanlumque eas differre acci-
hanc esse Ruperti menlem ea omnia persuadent, dentibus; ac proinde censuil cum panis et vinuiii in
quibtis frequenlissime Rupcrius docet«panem videri, corpus et sanguinem revera transmulanlur, non mu-
sed esse corptts Cbristi: sub panis el vini specie esse lari ibi rei substanliam. Quare testimonium istud
Christi corpus ct saiiguincui, > cl his similia. Ruperti ex par.le qtiidem polius est.pro nobis :-W
(110) Ubisupra, p. 29.
147 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS, US
quidem sensit ita re ipsa mtitari hic panem in corpus A lilates;- substantiales alias, et alias accidenlales. llia*
Christi, sicul mutari solei una res in alteram, quantlo suni, quae rei constiluunt speciem, etqtiae propterea,
juxla veram philosophiam mulalur substantialiter. > ut philosophi loquunlur, a re inesse suopermanenie
H'ic Gregorius a Valenlia Ruperlum non argnit separari non possunt. Haevero, quae sive in se mera
erroris adversus transsubsianlialioiiis fidem, sed dun- sint, accidentia, sive per se substanlise. sinl, rei iu
taxat adversum humanam de rerum transmulaiio- sua natura constituiae ila adveniuul, ut ipsius non
nibus doctriitam; el Rupertum in pbilosophiam magis iiumulenl speciem ; vel sic absunl, ul nihilomimts
quam iii caiholicani veritatem peccasse objurga!. Ve- res suam servel enlelechiam.
rum el peripalhelicaehujusce censurae momcnla pon- Isla Rtiperlus sic ponit (lih. x De divin. offi., c. 6) -
tleratida siint. Et adversus ipsara imprimis statuo < Omnis liuraana vel angelica creatura, onmesque
Rnperlum rerum principia, eausas, allerationcs ct substantiales qualitales, sine quibus nusquam ulla
transmuialioiies perfecle novisse. polest velcogitari substanlia, videlicet esse, vivere,
Novit enim 1. a Deo crealum urium commune prin- senlire, et discernere , quae naluraliter insunt; et
cipinm, ex quo creala sint; maleriara scilicet infor- idcirco eiriem abessenon possunt, per Fiiitim simul
riiem, quae hyledicilur; et est propriedicla substan- cum ipsa siibstantia conditse sunl. At vero bene esse,
lia, utpoleprimum stibjectum ex qno et in quo suum B sancte vivere, recie senlire, prudenler discernere,
esse habet quidquid in orbe inferiori creatum est, vel sapienier intelligere, accidentales qualitales per
aniniara rationalem cum exceperis. Spirilum sanclum appositse sunt: quas ex eo consial
Novil, secundo, primam hanc subslanliam per accidentales esse, quia virielicet adsunl bono, el ab-
niodos divefsos , diversas qualitates el proprietates , stiiit malp homini vel angelo, -nalura vel snbstaniia
diversimode figurari; diversisqtte htijusmodi formis permanenle. Et ne quis calumniaeloctis patere videa-
indutam diversas exhibere species. Sic eiementa for- tur, sic diclum esl has qualitates accidentaies essc ,
mantur, quse ex hyle seu creala matcria informi cum ipse Spiritus sancltis , cujus hsec doua sttiit,
suum esse deducunt, et a variis modis, qualitatihus subslanlia sil; sicut inulieri procul dubio accidcns
et proprietatibus-, suam formam suumque nomen for- esl fetain esse, cum seinen quo impraegnala est, vcl
tiuntur. Sie terra, quae ex byle suum esse habel, illud de quo et per quid semen in ea iransfitsum esi,
tcrra dicitur ex eo quod sit gravis et sieca. substantia sil. Haecnolis illuslret philosophus cujus
Novit, lertio, caetera constare ex elementorum hic partes non ago. >
sitbstanliis, quarura diversa figuralio sub diversis Novii, e/tinlo, Ruperlus diversas rerum species non
moriis, proprietatibus et qualitalibus, diversas rerum cx accidentilms, sed ex substantialibns qualitatibus
qiiso ex iHis compositae sunt definit naturas. Sic " definiri; u'. inter diversas naturas non accidenlale
tcrra figurata aeris specie dicitur aes; et ipsum aes duntaxat, sed ei subslanliale, discrimen inlercipiatur.
figuratum specie regis, dicilur rex. Et haec onmia, Qiiainvis enim non per formam, quae distincla in se el
sive ariis sive naturae opera, ex materia simul et re substantia sit, res una discernaiur a caeteris, nou
forifta consistunl, et muiabilia smit. proplerea lamen accidenlalibus solum qualitalibus,
Ilanc oninein verioris philosophiae docirinain Ru- sed subslanlialtbus.quibus ipsa consliluilur, maxime
perlus bis verbis describit (lib. n De div. offic, c. 6): dislat ab aliis. Et Hcet qualilales substantiales, in
< Artifex ctim fabrili arte staluam figurai, roaicria se et secundura rem accidentia sint primo subjeclo,
formata, ejusesl aeris species, scilicel imago impe- seu primae suljstanliae cui adveniunt,. non lamen
ratoris; aut, si maluerit, simulacrum Juvis. Ita , nalnrae illi quam constituunt, et ralione cujus di-
qtiod statuam nominamus, non esi id quod est, quia cuntur subslantiales. H;ec (ltitnil ex praecedenU.
noii unum ant simplum aliquid est. Sic ne ipsura aes, Novit, sexto, unius ejusdemque substantiae trans-
antcquam in ipso figuretur, simplum quid est, ut- mulaticnes et generaliones fieri novis modis occtir*
po.'e cujus materia lerra esl muiluni ipsa differens, rentibus, novarumque qualitalum accessu, ac eliain
quae videtur, aeris specie. Ipsam quoque si con^ide- I) diversis maluraiionis grariibus. Haec Ruperlus alio
res lcrram, non esl id quod esl, ut ptita quae a forma in opere (lib. n, iriJoan. post. med.) edisserit, ubi
nomen habet; dicitur enim terra ex eo quod sit gra- eam aquse in vintim conversionenv, quse sola nalurse
vis et sicca : suum aulem esse suhiil ex hyle, quain energia sit in vilibtis, his exprimil : « Qcleris om-
«licunt maleriam crealam informem. Siiniliier homo nibus elemenlis cooperamibus efficilur hoc, quod
non esl simpliciter hoc vel hoe, videlicet quia constat aqua vinum sit in vittbus. Primo namque lerrae gre-
ex partibus, quae sunt anima et corpus, quas solu- mio aqua suscipilur; siue cujus ope nullam posset
)>;livirtculo uexas procul.dubio mors dissociat. Sie et praestare pinguedinem vitium, sive herbarum, vel
csctera qusecunque sunt ex materia simul et forma, arborum radicibus. > Ubi Ruperlus aquam primum
ht dicttim est; ideoque accidentitim mullitudini esse nalurae principium sapieniissime docet; quod
subjacent el mulabilia siinl. At vero Dei substantia el Helmonlius hoc saeeitlo feliciler demonslraviU
oimplaest,non formata.sedsoluriimodo forma, forma, < Dehinc aeris blanda lemperie provocatur ut erum-
lnquam, carens materia. > Ex his paucis , ve'ui ex pal in palmitibus, simttlque beneficio caloris acce-
nngue leonem, disce. denle, frondescil palmes, (lorescit, et uva paulalini
Kovii, quarto, duplicis generis esse modos c IJU.I- dccoquilur. >
159 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS II. 150
Quem, precor, apud sagaciores nalurse indagato- A dicata prodiret illuslrior; et magis probata fulgeret
res reperis, qui mirandum hoc nalttrse opus diser- purior, fugata omni impanaiionis, ut Guitmundns.
tius exposueril; et diversos inaturationis gradus, loquitur, et invinalionis umbra.
quibus intenmm efliciens cxterni beneficio totam Quodsi quis lamptirse Ruperli fidei objicere velit
rei scaenam peragit, clarius, brevius et doctius auam errorem unionis hypostaticaepanisetvini cum Vcrbo
Rupertus noster explicueril? Patris, ad hunc censum prseallala Ruperti verba
Absit itaque Rupertum in sanioris philosophiae transferens, quibus vel obscuret, vel omnino delcat
placita peccasse, qui illius profundiora sagacissirae tanti docloris gloriam, et lianc facile nebulam luce
scrutalus esl, elejus alliora subtilissime atligil. Non veritatis disculiemus.
res solis accidenlibus seu qualitatibus, ut vocat, Ab errore unionis hyposlaiicw panis et vini cum Verbo
accidentalibus, quae rei videlir.et essentialem suae Patris in aliaris sdcramenlo venerabilem Rupertum
nalurae perfeclionem jam adeptae contingunl, inter defendit Vindex, et primo erroris iltius sensutn ex-
sese differre Ruperlus usquam sensil ac docuil. Non ponil.
rerum ab una specie ad aliara traiismulationes solis Calholica fides de treraendo hoc corporis et san -
fieri illius speciei accidenlibus ullibi dixit. Eliamsi guinis Domini sacramento credil el profitetur :
aqtiam, accidentis adjeclione, in vjnum transire Non solam in eo corporis el sanquinis Chrisli esse
nonuiinqiiatn Rupertus scripserit, accidenlis nomine,
iion iccidcntales solura qualitales, quae a rei naliira (igtirain, sed illud ipsummet Christi corpus, quod ex
. Virginesumptum in cruce pependit, ipsumque illum
al^sse possunt, significalas intelligens; sed suhsian-
Christi sangttinem quipro mtiltis fusus esl; 2. panem
lias etiam stibslanlialesque qualitates, qualenus ma-
etvinum transire seu transferri, traiismutari, verli et
lerhe seu primo subjeclo accidunt.
converti in verum Christi corpus el sanguinem, sola
Falso igitur iheologus Peripalhelicus respondit
remanente exteriori panis et vini specie.
qaoii Riipertus arbitratus sit eamdem esse substan- ln duobus his slaf nostrae circa hoc sacramenlum
liam panis, vini, corporis et sanguinis, el aliarum
siiinma fidei, quara ul everlant nihil non moliuntur
btijusinodi rerum, solisque ipsas accidentibus diflerre.
nostri leniporis liserelici. lpsam perpelua calliolicO-
Falsissime vero dixit Rupeiitim censuisse in hocce
rtini scriptorum tradilione obfirmatain a nobis im-
corporis et sanguinis Chrisli sacramento, rei, hoc
mobiliter teneri ubi deprehenderunl, istorum verba
esi, panis ei vini, non mulari substanliam, cum lot
seiisum et menlem pervertere, hoc est in suos erro-
praeadduclis teslimoniis Ruperlus sensisse probetur resconvertereomnisludiocouaii sunt, hoc uno fidera
ct docuisse panis et vini subslanliam in Christi cor-
nostrain possc conculi exislimanles.
ptts et sanguinem transire, converti et iransimilari. Q
Qnod qui verum essel, si quae panis, eadem esset et Albertinus prae caeleris (lib. m, pag. 902), eum
sanguinisClirisli suhslanlia? Quomodo, inqtiam.pa- Anastasium Sinailam (111), Germanum Constauti-
nein el vinum in Clirisli corpus et sangtiinem trans- nop. (112), Joan. Daniasc. (115) episcopos, conc.
mutari veraciler ab eo diceretur, qni unqiiam in Nicaen. n, (114) Nicephorum Consianiinop. (115) au-
aliam substantiam mulari denegaret? diret aperle negantes hoc, quod est in eticharisliae
Hac ergo tinica et brevi argumenlaiionalbeologo- sacramenlo, esse corporis et sangutnis Domini figu-
philosophum falsi convinco. Ruperttrs admiltit panis; ram et imaginem, eo videlicet intelleclu quo figura
et vini in corpus et sanguinem Christi iransmutatio- el imago rei prsesenliam excludit, et pro ipsa absente
nem. Hoc ipse a Valentia concedit, quod nec inficiarii stibslituitur, et clare professos hoc esse illud ipsum ,
potest. Ergo transmiilalio vel esl siibstantiae vel est corpus, quod de Virgine nalum est; et illum ipsura
accidentis; cum in re nibil aliud sit et esse possil,, sanguincm qtii de Cliristi in crttce pendeulis lalere
jtixta ipsiusmet Gregorii scholam. Annon esl acci- flttxil: panem dcnique et vinum in verum Christi
dentis ? iiec.enim a Valentia auderet Ruperlo impo- corpus, quod pro nobis affixum est, el in verum ejus
nere quod usqtiam dixeril ipsas et solas panis et vinii n sanguinem, qui ad exhaurienda raulloruin peccata
species,seu accidentia.in sacramentomutari; queni in effnstw fuit, Spiritus sancti operalione transire,
confesso est apuri omnes infiniiis propemodura locls; tiansferri, transmulari et converli : expressioribtts
docuisse ipsas solas exteriores panis et vini speciesin hisce lestimoniis ne virtus cedat, eis sensum affin-
corporis el sanguinis Domini sacramento remanere. gil prorsus alienura. Quem pulas? qui nec ipsius
Supcrest ergo ut, quam Gregorius falelur a Ruperto i erroris faveat, nec noslrae patrocinelur fidei : ut si
doceri, panis et vini transmuiationera, fateatnr in non ipsius, nec noster sit, sed omnino diversus.
ipsa Ruperli doctrina non esse accidenlis sed sub- Yerum novalor iste cum fruslra menlita parenlem,
sianliae conversionem. clamaiis nec mihi, nec libi, sed dividalur, hac voce
El sic Gregorius suum potius conigal sensum, siuim mendaciuin prodit. Quera ergo sensura evideii-
quam Ruperti docirinam emendet; quse tot censttris lissime huic sancloriim Pairura doctrinae, quam a
non fuit exagilala et expuncla, nisi ut potentius vin- noslris partibus nililurdislrahere, Albeninus attri-
(Hl)Circaann. 635. (114) Circa ann. 787.
(U2) Circaaun. 7-20. (115)806
(115) Circa anu. 740.
 IPI RUPERTUS ABBAS TUITIESSIS. 152
biiit? Quem alius a su".lili erroris magrslro el mi- A quaquam credebat; sed panem et vinum cum Christi
nislrb iun excogiiassei. corpore ei sanguiue misteii, seu Cluisli corpus et
Coinmenliis est enim mulalam esse a praenomita- sangnincra sub pane et vino lalcre exisliraabal u\
tis doctoribus Ecclesiae fidem, qitae si ipsi credimus, Guilnitindtis eodem libro lestalur.
quodabsit! nonnisi (igttram corporis et sanguinis 3. Guitmundus, qui ea omnia quibus haec haeresis
Domini in altaris sacramenlo hactenus professa fue- rnniii videbaltir, sludiose inquirebat et disculiebal
rat. El ne vel iuvilns agnoscat ab bis veram sub- exacle, hyposlaticam isiam panis et vini cum Verbo
staniise panis et vini in substanliam corporis et san- tinionem nttllalenus prolulit; qnam lamen nonsiniu-
guinis Chrisli conversionem praedoeeri, his eorum iasset, nec dimisissel, sed veliemenler impeliisset,
verbis quibiis panein cl viniini fieri Christi corpus si rn ea ttinc temporis sita fuisset nova haec compa-
ct sanguinern, in corpus etsanguinem Domini trans- nationis haefesis.
ire, iransferri, converli, et alia liujusmodi, expresse Imo ipse eo loci tolus est in saiictorum Patrum
professi sunt, Albcrtiiius vult hypostaticani dunta- senteniiis, ex quibus adversus islos impanatores de-
xal intelligi panis et vini cum Verbo divino unio- monstrai panetn et vinnm, mira Spirilus sancii
nein; qua videlicet panis ct vinum in personae uni- opcralione, fiericorpus el sanguinem Christi, trans-
taiem coiijuiicla Verbo, et proinde siraul ejus cor- B ire, Iransmutari et converti in Chrisli corpus et
pori el sanguini, vere dici possint, in Albertini sangiiinera. Quse sane ridendus effutiisset, si ca
sensu, co.rpus et sangurs Domini; sicul homo in ipsa ultro admitlentes adversarii, ea in sensi) hypo-
Clirislo, propter hyposlaticam nalurae hominis unio- slalicae unionis exposuissenl, quem Guilmundus
liem cum Yerbo Dei, vere et catholiee dicilur nequiriem aitingere ausus sit. Ridendus crgo magis
Iieus. ille esi, qui panacese unionis islius byposlalicae
Novum isturi Alberlini commenlum dociissimecon- hseresim a pluribus relro saecuiis natara, et a mul-
fulavit liber aeierr.a luce dignus, cui lilulus est: La tis non obscuri nominis traclaloribus, quos supra
jterpeluite de la foy de la veritable presence du eorps produximus, liberius tradilam, audenlerasseveravit.
el du sang de Jesus-Chrisl au sainl sacrement de lpsa Giiitimindo junior, non nisi sequenti sacculo
rAutel. SciO quidem aculissjmam libri islius pro- prodiil, circa Algeri lempora, qui dum sseculo
diisse refulationem, si refutalio dicenda est, el non incunte duodecimo, adannum millesimuni cenlesi-
magis errorum repelila congeries : (116) al el ipsa, nmm iricesimum (loreret, hanc hseresim, ul novain
repetita confutatione potentius dissolvelur ab inde- ct absurdam, his verbis describil: «Erranles qui-
fessis catliolicae veritatis propugnaloribus. Hic.labor r dam de quibusdam sanctorum verbis, dicunt ila per-
noii jllarum est parlium quas bic sustineo. sonaliter in pane impanatum Chrislum, sicul in
Hoc tamen unum non extra rem noslram facile carne humana personaliter incarnatum Deum. Quse
dixerim : istam videlicet hyposlalicae panis et vini haeresis, quia nova et absurda est, ralionibus et au-
cum Verbo divino unionis hseresim, nedum exortam clorilalibus, prout Deus aspiraverit, radicilus est
Giiitmundi Aversani ^piscopi setate, qni undecinio .exstirpanda. >
SSPCUIO florebal usque ad annum millesimum oclo- Post hscc fundamenlum, cui novum hunc super-
gesimnm. Tria hujus fei ceriam fidem faciunt cuivis slruebant errorem, Algerus subjicit: « Ex quariaiu
qui non oninem fidem rejicit. enim similitudine, inquit, B. Augustini in libro
1. Guiimnndus ipse, Irapanalorum recerts nalam Senlenliarum Prosperi, suam sumunt et defemluut
Jiseresiin accuratius exponens (117), validiusqtie con- haeresira qua dicit sacrificiuni Ecclesiae duobus con-
futaiist manifeste declaral ncminem esse qui eam fici duobusque constare; sicut persona Cbrisli con-
riJmodum unionis hypostaticae divini Verbi curo na- •stat el conficiturex Deo et homine. Dicunt enim
lura liumana ausit defendere, quive impanalum as- male subaudiendo, ila personaliter saCrificium Ec-
serat Verbum; sicut Verbum carnem faclum crerii- clcsiae, id est Christum, in allari sacrificalum duo-
iiius; vel qui panem et vinum dical tiimiii esse Chri- D bus cortstare in eadem peisona, sicut persona Chrisli
stnm, sicul Deuin et lioiniiiem unum esse Chtislum consial ex Deo el bomine. >
confifemur. < Unde igitur, inqriil, eucharisticus hic Quid etiani ipsi respondeant ad ea quae perverso
albleta, eos malus error iste impanaiionispervasii? huic dogmati ohjiciuntur, non iacet fortis hic Eu-
lolus mundtis coiicinit, sicul aninia ralionalis ct cbarastici sacramcnti defensor: « Si auiem, ait,
caro unus est homo, ita Deus et bomo unus est Chri- opponilui- illis quod illa elcmenlorum speciesnon
stus : nemo dicere audel, iia Deus et homo et panis sii cuni Chrislo iina persona, sed tanlum sacramen-
et vinum unus est Christus. Undc igitur islis nova liini ejus, mysteriuni et figura : nec sic riesistunt, di-
iiaeccompanatio? > cenies, quia ila dicit -bealus Amlirosius ad Gratia-
2. Quamvis impanaii Chrislum el invieari doceret mim; sicui dicitur saeraroentuin assumpti Jioroiuis,
nova hacc heraesis, paiiein lamen et vinum per verha sic dicilur sacramenlum Dominici corporis; et B.
Salvaloris iri carnem ejus et sanguinem verti ne- Maximus, Deum sub carnis mysterio venienlcm
(116) Has Roperli vindicias anctor emiseral prius- (117) Lib. in De corpor. e.t sang. Chrisli in cttch.
qtiatu a firmissirao calholicse lidei defensore, sapien- vcritale.
tissimoque doct. D. Arnaldo libcr uUimusprodiisscl.
m PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. - PARS II. lot
liemque in mullis Scripluris dicilur Deus operlus A pus et sanguinem Domini, transire, transfefri, trans-
iiumana forma vel figura; sicut Chrislus in aliari, mutari, converti, et alia hujusraodi expresse docue-
panis forma vel (igura. > runt, novam el absurdamhyposlalicae companalionis
Et paucis interjectis, absurdum htinc errorem seu unionis panis et vini cum Verbo divino lueresini
exhis, quse opponebant, iterura sic cxplical: < Sed induclam fuisse.
ilem opponunt quia ila dicitur Cliiisius assumere Corruat ergo lola Alberlini machina, qua noslrse
speciem vel formam panis in altari, sicut Verbum fidei de adorando corporis et Sanguinis Domiiii sa-
Dei speciem vel forraain carnis in utero virginali; cramerito firmilatem conculerc voitiil, perpetuam
et sicut Verbum fii caro, sic panis fit eadem caro. > calholicae illius tradilionis seriem tentans, sed fru-
Hsec aulem omnia novae istius hsereseos com- slra, abrumpere.
menta Algerus rationum et auctoritalum pondere Sed et Bellarmini (119) pariler et Vasquis censura
validissime conculil el fundilus evertit. Quod rei hic casliganda est. Insignis ille purpuratus, Ruper-
nostrae est prosequor. lum suis ul illuslrarcl observalionibus, iis omnibus
Hisce Algeri ct Guilmundi testimoniis probatissi- quaeex Algero de novo et absurdo hypostaticae im-
iiitini fit el evidentissimum quis novae illius et ab- panationis errore supra prolulimus, novam Ruperii
surdae haereseos Verbum hyposlatice irapanantis el ** haeresiiii describi, et lacito nomine denotari, quasi
invinantis sensus fueril; quae felulentis islius erro- ex tripodepronunliavit, adeo ut nova haec Ruperti
ris origo; et tandem quae pesliferi hujusce monslri haeresis in catisa esse sb eo dicatur, cur abbatis
fucrint incrementa. illius Tuitiensis opera, alioquin non indocla, ul ipsc
1. Berengariani non nisi figuram et signum corpo- loquilur, sine luce jacuerinl et honore in lenebris
ris et sanguinis Chrisli iu sacramenlo posuerunt. Oblivionis, annis circiler quadringentis. Qua autein
2. Ecclesiae vero auclorilate rationibusque eom- veri aequiiaie Bellarminus id de Ruperti operibus
prcssi, et ab ista pravilate dejecli ad eam, ut refert censueril, supra jani slalim ostendimus, infra gra-
Guitmundus, confugerunl impielatein, qua Chrisli viorem de haeresi impanalionis per hyposlasim ca-
corpus el sanguinem in eucharisliae sacramento cre- lumniam confulaluri.
denies, Christi corpus cum pane, quo posset comedi, Iste vero subtilioris juxla ac promptioris ingenii,
ct ejus sanguinem cum vino, quo possit polari, impie ad annum raillesimuiii sexagesimum hujusceerroiis
(inxerunt; circa Guitmundi aetatem, qui hanc baere- inilia revocal, utpole quem a Valeramno, auclore,
sim vocat novam companatiqnem. ut pulat, librorum De divinis officiis, arbilratiis est
3. Cum aulem nihil eis suppeleret unde hanc Q exiisse, Bellarmini judicium sic leinperans, ut Ru-
Cbristi impanalionem vel defendcrent, vel utcunque perlum islius lisereseos non veli! esse parenlem, sed
suaderenl; nuUusque ea ralione Cbiisluni, qua Yer- paironum :
bum incarnari profileraur, impanari hacleiius ausus Primum Vasquis errorem circa hsereseos istius
essel dicere, ul ipse Guilmtindus lesiatiir; errori primordia jam supra satis prodidiiiius; cum ubi non-
landem suo frena laxantes, circa Algeri lenipora, . dum Guitmundi aelale exortam probavimiis, Uim ubi
co blaspbemiae sese egerunt praecipiles, ul panein et Valeramno Altembergensi opus De divinis officiis,
vinum hypostalice unita Verbo, et ab eo in personae onini jure subripuimus. Temperalae aiilein islius
ii-iitaieni assurapla cum carne et sangmne, ore sa- censurae excessum ad juslum statim deriucemus
crilego pronunliarenl, leste Algero , sicul naturam moderamen ; ubi Tuiliensem inillatenus isti fuisse
hominis a verbo assumplam ex catliolica fide credi- patrocinatum errori, plenius planiusque riemonstra-
inus. bimus.
Haecprima ei vera hyposlalicae impanaliouis origo Jam ergo Ruperli fidem, quem iil patfem sapienlia
est, non ab Anaslasio, Damasceno, aut aliis ortho- et sanetilaie veneror, quem ut fratrem professione
doxis scriptoribus, sed ab hserelicis Berengariauis diligo, el qiiem ut dociorem cailiolicnm audio, ea
repelenda; non seplimo sed duodecimo saeculo cen- Domni, quse filii esl, pietaie; eaoinni.qiiae fralriscst,,
senda; nec sua novitate bsec haeresis Ecclesise mu- charilale; el ea omni, qnae discipuli esl, observanlia
lavit fidem, cum fere simul exstincla ac nata fuerit, el sturiio, ab unionis istius hyposlalicac panisel vini
niiilitsque ei,"qiieai sciain, nisi Joannes Parisicnsis ctim Verbo divino impia noviiate et nova impietale
(H8j usquam faveril. Quis ergojam non ridtat AI- vindicandum aggredior.
bertini fabulam, qua ut calholicorum iractatorum Ruperlum ab errore unionis hypostaticw panis et
ttdem eluderet eldoclrinara, faciliusque plus tnquo vini cum verbo asserit Vindex.
eredulisiliuderei, finxit abeis, ubi paneni e( vinura Ruperii doctrinam ah erroris islius ahsurda
(ieri et esse Christi corpus et sanguinem, panem et impietale liberam faciunl el prolestanliir hscc ma-
vinuiu, niysticis Ecclesiae consecralioniljus, in cor- xime.

t (118) In tract. quem eo inseripsit tit. : Deiermina*.
tio Fr. Joan. de Pariiiis Prwdicat. de modo existemli
corp. Chr. in sacr. alt. alio qiiam n"( ille quem lenel
EccL, tii egomel iu ms. cori. legi; in quo epislolam
Lego ct relego, elc, de qua superiiis plura nolavi-
mus, agnoscil essc Anselnii, sed at! Valranmm nullo
nmdo dicit fuisse direclam, ex Valdensi Yasqucz in-
scite posuit.
(119) Lib. descrip eccl. ad Rup,, obs. prima.
188, UUPERTUS ABB.V.STUITIENSIS. 156
1. Quod catboliconim nemo ex antiquioribus Ru- A cuni ila personaliter in pane .mpanalum Chrislum,
pefli Jidem ista iabe resperserit. sicul et in carne humana personaliter iucarnalum
2. Quod ex ipsis sancti illius docloris aemulis, Deuni.
qui scripla ejus legehant ul ei insidiarenlur,. el eum ln qtia erroris islius piclura tria in Ruperti vin-
caperent in sermone, nuilusettm bla'spheniiaeistius diclain adverlo.
pravitatis insimulaverit. 1. Non unum aliquem, sed plures istius unionis
3. Quod caiholici scriptores Ruperii opera, ea defensores ab Algero designari. Unde nec ex ista
eiiam in quibus hanc liaeresim ipsum docuisse Algeri descriptione uni Ruperto ascribenda est haec
Bellarminus et Vasquez observant, nulla cujuscun- haeresis.
qtie errdris suspicione, sed multa doctrinsc et firiei 2. Ruperttini ingenui adhuc et liberi animi fuisse,
laude excepcrint. ul aliorum non serviret placilis, ut de se ipse lesta-
4. Quod noster Tuiliensis profanam hane el sa- tur, el ejusscripla constanter probant. Undc ne iis
crilegam novitalem solum nullo usqtiam !.n libro quidem in locis, in qtiibus errorem hunc docuisse
scripserit, sed sententiam buic errori opposilam arguitur, ulla Rupertus adducit sanctorum leslimo-
pluribus in locis expresserit. nia, quibns novam hanc panis et vini cum Verbo
5. Si quanrio obscurius de eucbaristica veritate B Patris hypostaticam unionem slabiiire siudet. Non
disseruit, nihil tamcn dc ipsa protulil qtiod sanclo- ergo Ruperttts is esl qui de quibusdam sancto-
linn Patrum fidei, vel doclrinae, vel etiam verbis, rum verbis dixeril < personaliler impanatum Chri-
lillatemisadvcrselur, quodquecura eoruni senlenliis slum, > elc.
non possit facile conciliari. 3. Hanc proposilionem, < ita personaliter in
Ad i. Qui Chrisli Spiritum habet, non modo sicut pane impanalus esl Christus, sicul et in carne
Chrislus ambulavit, debpt el ipse ambulare, sed humana iiicarnaius Deus, > neque in lerminis, ne-
ctiani sicutChrislus judicavit, et ipse debet judicare, que in sensn in ullo Tuiiiensis operum posilam legi.
el ila non condemnare quem ncmo condemnal. Quo libro Rupertus dixit Christum in eucharistia
Qua ergo Clirislianae pielalis justitia Rupertum esse pcrsonaliter impanalum? Qua pagina scripsit
nostrum, qtiasi qui adullcra fide monslrum hoc panem et vinum unam esse cum Verbodivino per-
erroris ediderit, condemnare ausi sunt? Qtios tesles sonam in sacramenlo? Qua linea expressil panem
haljent erroris ? Quos judices? Nullum lestem pro- et vinum a Verbo personaliler assumpta, el ei in
fernni, qui hunc Tuiliensis errorem deferat. NuJlum persome unitatem conjuncta ? Nihil istorum in Tui-
jndicem audiunt, qui iropietalis istius Rupertum liensis operibus legeris : non ergo Ruperlus ex illis
damnaverii. Quid ergo in eam senlenliam dicunt? est quos Algerus dicere enarrat ita personaliler in
Algerum qiiidem Bellarminus Jiabet novam banc pane impanatum Christum, sicul el in carne humana
haeresim acerrimi; inseclanlem. At cujus baechaere- personaliter incarnalnm Deum.
sis erat? Nunquid Ruperii? Quia noii Algeri sed ab Alierum, quo ab islius erroris calumnia ex ipso
Algero impiignalur? Quid ergo Ruperli magis quam Algeri testimonio vindicatur Rupertus, illud est: AI-
alius? Quo signo Tuilienseni Algerus nolat? Qno gerus, hyposialicse illitis impanationis argumenla
ergo Tuiliensem magis quam aiium ab Algero deno- deducens, aiiquod « exqnadam simililudineB. Au-
lari Bellarrainus discernil? Quia, inquit, Rupertus guslini in Hbro Sent. Prosperi, suam sumunt el de-
Algero paulo senior. Nonne et coaetanei luec haeresis fendunt hseresim, qna dicit « sacrificium Ecclesise
esse poluit? Sed si paulo senioris fuit, solusne Ru- < duobus confici duobusque constare, sieut persona
penus Algero paulo senior? Tol viri scletitia illu- « Chrisli constat, elconficitur ex Deo el homine. >
slres, qui sseculo duodecirao ineunle floruerunt, Haecaulem quid adversus Tuitiensem, qui ne
nonne, juxta ipsius Bellarmini Chronica, sunt Ai- quidem senlenliae illius, quse inler Augustinianas non
<
gero paulo seniores? Quid ergo solus ea tempeslaie legitur, itsqnam rneminit; quique nullibi scribit ita
in
Ruperlus pravitalis isiius reustenebitur? Sed si riec TVpersonaliter missae sacrificium, id est ChrisUim,
ipso Algero Tuitiensis est senior, quippe qui ad altari sacrificamm duobus constare in eadem per-
annum 1135floruerii, Algerus vero ad annum 1150, sona; sicul persona Christi ex Deo et homine. >
quod Rellarmino superesl erroris istiiis in Ruperto Qnod ex praecilala sentenlia novalores isti, male
indicium ? Quid si ipso Algeri teslimonio Ruperlus subaudiendo, inquit, Algerus consequi dicebanl.
ab absurriae illius et novae liyposlaticae companationis Quid ergo Rupertum haec Algeri censura premit?
nomine purgatur, qtio teste, quo jure Ruperlus im- Imo ipsa nostrum Tuitiensem absolvil, qui nihil isto-
piissimse istius unionis paiiis et vini ciun Verbo di- rum uspiam exposuit quae ipsa expungit.
vino reuset auctor a Bellarminodenuntiaiur? Porro Algerus eos solum hic impelit, qui, cum eis
Ex ipsius aulem Algeri verbis tnihi fit evidens Ru- objicerelur elcmentorum species non esse unam cum
perium, eorura nomine qui hanc invexerunt haercsim, Cbrislo pcrsonam, sed ejus dunlaxal sacramenitim
Ambros:o,
nequaqiiam ab eo fuisse denotalum. Hanc enim , mysterium el (iguram , opponebat ex
iii qiiani fervenli calholicse fidei zelo lolus invehilur, « quod sicut dicilur sacraroenlum assumpti hoinims,
ex
novam haeresim describens Algerus ponit, qttod (cr- sic dicilur sacrame.ntura Dominici corporis. > El
carnis myslerio
rantesquidam de quibusJam sanclorum vetbis di- maximo, « quod dicilur Deus sub
»57 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS II ,158
vcniens; > landemque ex mullis scripluris, « qnod ,A fidem impia novitale docere paurs siibstantiaui in
Deus dicitur opertus humana forma vel figura, sicut eueharistia manefe hypostatice unitam Verbo :
Christus in allari, panis forma vel figura. > At isto- unamfieri panis el vini, myslicis consecralionibus,
ruin qui in Ruperti libris objectum invenies aut pro- cuin Verbo divino personam ?
posilum, cum nec prolata B. Ambrosii et B. Ma- Qua ergo fidei religione in eum agcris, quein nec
ximi verba in illis assiduo lectori usquam occurrant. ipsa invidia mordet? Qua legum pielate novie hae-
Sed nec Tuitiensis panera et vinuin, sive panis et reseos damuas, quem nec invidus accusal ? Nihil
vini species, uiiatcnus dici patitur corporis Domi- in Rtiperto leges quod semulonim invidia sludiosius
nici figuram, sacramenlum aul mysteriuni. Etsi non evolveril; sed errorem inielligis, ul damncs
eiiim ex catholicis divini Verbi Iractatoribus non- quera nec ipsa depreheudere poluit, ut caperet. Sic
nulli panem et vinum, seu panem el calicem , sive zelus quem scienlia non dirigit ipsa nonnunquara
panis et vini specie, nonnunquam,dixerint corporis invidia mordacior esl.
ctsanguinisDomini lypum, figtiram, signutii; sacra- . Tertium, qtio recla sancli illius doctoris fides po-
inentum et mysterium, sed ila ul corporis illius el lcntius arguilur, iliud eslo. Ruperlum perversse
sanguinis ab eucharislia non excluderent veritatem, istius impietalisnon solumejiis semuli, sed et stimmi
Iiis lamen vocibus plures alii, el Ruperlus maxime, B Ecclesiae principes ccelestis in eo donum intelligen-
abslincndura judicarunt. Procul ergo a mente Ru- tiae commendant; eum ad sCrihendum volis omnibus
perti fuil ea proferre tesliraonia quibuspanis et vini inipeUunt, el ejus scripla inultis laudibus celebrant:
species, corporis et sanguinis Dorainici figura, si- Cuno videlicel, seu Cono, qui cum S. Michaelis Syn-
gnum aut mysierium dicerentur. Procul ergo ab gebergensis ccenobio mulla pietale praefuisset Eccle-
Algeri denolatione Rupertus. siseRatisponensiuni prseflcitur; Fridericus illuslris-
Verum si niliil eoruiri quae, quos Algerus insequi- simus Coloniensium archiepiscopus; sed et Guillel-
lur impanatores hyposlatici opponunt, Tuiliensis mus episcopus Praeneslinus, sedis apostolicae in
abhas opponil; si nihil eorum quse inferunt, Ruper- Gcrmania tunc legatus. Omni dignitatis el pietalis
IUS infert; si nibil eorum quse ipsi assumunt, iste et doclrinae splendore illustres hos Rupertus habet
assumit: qua judicii aequilate iste inter ipsos, Ca- lestes suae fidei, ul caeleros sileam dequibusjam
tholicus inter novatores, Rupertus ioler hyposlati- supra satis.
ros impanatores, et eorum dux censeri poluit? Quo Sed et ipse Christi vicarius Ruperli libros gralu-
«quilalisjudicio juslus cum impiis damnabitur? Si labtindusexcipit; noster enim Tuiliensis jam morti
jura volunt eidem subesse daninationissupplicio, qui „ proximus, nenipe posl incendiura Tuilii, suos, quos
in eadem damnationis causa sunl, eadem jura ve- De divinis officiis, et in Joannem, el inExodum
tant eidem subjici damnalioni, quos nulla causa ei scripserat libros, elalios omnes ad sumnii ponlificis
lenet obnoxios (120).
pedes delulii. Quod qua fronte praestitisset doctor
Sed maxirae jura prohibent in eum senlenliam alioquin catholicus, si in eishseresim Berengariana
ferri, quem nullus accusator denuntial, et quem deteriorem, nt iidtal Algerus, absurda et iiiipia no-
nulliis leslis reum probal. Si ergo ipsiusmel Algeri vitale tradidissel?
leslimonio, quo uuo damnandus Bellarmino veniebat Quo tandem pielatis amore Cuiio, episcopus Ra-
Ruperlus absolvitur : de Ruperli doclrina quid pro- tisponensis, quo scientiarum studio Fridericus ar-
nmitiandum nisi ipsam ab hyposlaticae irapanalio- chiepicopus Coloniensis, quo fidei zelo Guillelmtis
nis errore purissimara nihil nisi calholicura sapere. sancl;.esedis legatus, el alii Ruperlum ad uova sem-
El hoc primum sil illius puritalis argumenlum. per opefa provocabant; ejusque scripta, ea eiiam
Allerum do. Sana adeo Tuiiiensis doctrina fttil,
quae magis subsunt erroris suspicioni, eo omiii
eiab hyposlaticis commenlationibtis aliena, ut nec quod puriori doctrinae debelur studio pervolvebanl;
invidiue perspicaciores oeuli vel figmenli illius um- et suo summique pontificis nomini dicala proriire
bram in Ruperli operibus poluerint deprehendere. D gratulabanlur? Alius a me suspicaMlur libros laniis
ln ipso harumce vindiciartim proloquio praefali su-
insignitos nominibus, summae inipietatis haeresim
mus quos Rttpertus aemulos susiinueril, qtii tamen docuissehyposlalicam, videlicet divini Verbi in sa-
neuiiquam ei novam hanc el absurdam hypostaticae cramenlo allaris impanalionem.
impanationis haeresim objeclarunt. Itlorum omnium qtii casiissimam Ruperli fidem,
Si ferre non potuil haec ardens aemiilorum invidia el cceleslera ejus in Scripturis sacris intelligenliam
quod Ruperlus, nulla, tit ipsis videbalur, frctus1 protestali sunt, si testimonia hic regererem quse
auctoritaie, scripscral Christum corpus suum Judae! supra posui, lum ubi ab omni errore Ruperliim
non porrexisse; qui ferre poluilTuiiiensem ariversus defendi, lum ubi singulare illud Ruperti donum
tol SS. Patrum teslimonia, et ipsam tolius Ecclesiae cduxi, fidei doclrinaeque sancii illitis abbatis coro-

(120) Huic argumenlo accedal quod Joan. Paris,
ord. Praed. in cil. Determin. eas scriplorum eccle-
siasticorum senlentias colligens quibus tilciinque
probari possil modus existendi corporis Christi in
altaris sacramento pcr unionem hyposlalicam panis
et vini cura Verbo, medianle Christi corpore, nihil
deRuperti sententia; nuilaque ex ipsius operibus
verba prplulit, quae sane non siluisset si hyposlati-
cam hujusmorii unionem panis cum Verbo in ipsis
apertc do«eri intellc.xissel.
 159 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 160
natn retexerem. Quod ne cui grave sit ex jam pro- A . aliud omnino opposilum ab eo senliri; roanere
lalis calhoHconim doctorum de Ruperli doctrina quippe panis' el vini suhslantiam divino Verbc
sentenliis, quid nobis adversus illius censores juris bypostaiicse unionis nexu cunjunctain, credere
sit, quaeso, judicet quisqttis non omnino desipit. Illi nefas est.
aita sapientes, ut Facundi verba Joquar, 1. IX, c. S, Eslo, quis inquiet, haec Ruperii verba iu hunc
icspuunt et nihil pendunt sanctorum Patrura sen- sensura deducere non liceat. Si vero pluribus aliis
tcutias, a quibus approbatus atque laudalus cst in locis suum hunc de panis et vini cum Verbo
noster Tuitiensis; nos humilibus conseniientes, Patris hypostalica unione sensum exposuit, et disse-
obeJientereasetcumdebita veneratione suscipimus. rainavil errorem, quid injurise csi damnare quod
Illi auctorilatem inconsulto Iribuunt b;ereliconiin recta fides reprobat? At nec iis ipsis in locis ex ore
crroribus, asserentes eos hono-atorum virorum, et suo Ruperlus judicandus est, in quibus nihil prolulil
prae caeleris, Ruperti.prsedicalionis similia docuisse; quod cum SS. PP. doctrina et fide IIOII perfecte
nos autem nullam donanles .haerelicis occasionem, consoneU Et hoc ullimum esl integrae fidei illiba-
proinde respondemus quod tales blaspbemias, liypo- taeque doclrinae Tuitiensis argumentum; quod ut
stalicae videlicet impanaiionis, nunquam Ecclesia prosequar,
Cliristi susceperit; sed omtiem novilaiera, mox ut B Explanantur asperiora venerabilis Ruperli loca; et
exorla esl, refutavii. expticanlur obscuriora. —Siquid aliquando subob-
scttre loculus esl Rupertus, nihil tamen proluiil quod
Quarta inlemeralse Ruperti fidei brevis et efficax sanclorum Palrum senleniiis non sil omnino con-
ista sit probatio. Qui verbis expressis innuinerisque forme.
propemodum locis, ut de Tuiliensi oslendimus, Primus occurrit locus in secundo capite lib. n.
professus est panem et vinum lransiiuilari, verli et De div. off., ubi Ruperllis haec habej:
converti in Christi corpus et sanguinera, profeclo « Unitas enim Verhi unilalera efficit sacrificii.
sensisse credendus non est panis etvini substanliam Similiter eiiim uiiuni Verbum et olim carneni de
liypostaticaunioneconjiirtgi Verbo;vel nullaPatruin Maria Virgine sumpsit, et nunc de allari salutarem
de iranssnbslantiatioiie fides, qui, ut jam observa- hostiam accipit. >
vimus, non aliis eam verbis nobis contradiderunt. Alter locus ex ejusdem libri capile 9 proferlur,
Ecquis alius horumce verborum sensus polest in quo sic legimus :
inlelligi quam panem el vinum, desinendo esse quod « Verbum quod humanam acceperal naluram, id
erant, incipere esse Christi corpus et sanguinem, est in carne manens, panis et vini accipiebal sub-
quod noti erant; quam panem el vinum suam exuere s.aiiliam, vila meriia, panem cum sua carne, vinum
naturam, ut carnis el sanguinis Chrisli substantiam cuin suo jungebal sanguine. Quemadmodum in cor-
induanl;quam deniquc pansm el vinum transmutata poreis sensibus menti et corpulenio aeri niedia
et conversa, ineffabilis Spirilus sancli operalicne, lingtta inlervenit, el utrumqne conjungens unum
ki corpus et sanguinem Dominicum, jam non ara- efficil : sic Verbuin Palris carni et sanguini, quem
plius esse panem et vinum; sed esse dunlaxat de ulero Vifginis assuinpseral et pani ac vino quod
Chrisli corpus et sanguinem? Qua grammaticse lege, de altari assumpsil, medicum interveniens, iinuin
quo tropo, qua elocutjonis figura panem ct vintitn sacrificium efflcit. t Exilit hic critieus, scd cito
transmutari et converti in corpus et sanguinem rcsiliet, cuin genuina islorum exposilio Ruperli sen-
Domini, idem in sensu est, ac panem el vinum sum dederit.
hypostalice uniri seu Verbo, sen corpori el sanguini Terlius locus est in iib. vi in Joan.
• Domini ? Qnis Catholicus hyposlalicam carnis cum < Quod si quis, ail Riipertus, a nobis quaerat
Verbo unionem, quam fide divina in Christo credit, quomodo panis qui hoc anno de lerra crealur,
nnquam, his verbis, « Caro transmuiaiur, verlilur corpus Christi fil quod in cruce pependit, et vinum
cl convertitur in Verbiim, > atil expressit, aut quod praesenlibus expressum est acinis, ille sanguis
cxprcssam intellexit? Quis non auriiret haereticus p ejus fit qucm 'de lalere suo fudit ? iuierrogemus
Eutychianus, qui ineffabilein divini Verbi cecono- etim quomodo Filius hominis, qui utiqtie defemiua
niiam his vocibus efferal, « Caro in Verbum irans- conceptus et de lerra nalus esl, de ccelo descen-
muala, versa et conversa csl? > et in oppositum deril? vel quomodo, antequam in coelum ascenderet,
quis non haberetur saltem in voce Calholicus, qui jam in ctelo esse potuerit, juxta veritalem ipsius
carnem hominis in personae nnitalcm conjimgiVerbo dicentis : El nemo ascendil in ccelumnisi qui descen-
divino profilerelur ? His eum vocibus, < Caro homi- ditde coslo, Filius hominis qui est in ctelo. Hoc pro-
ni» in personae unilatem riivino Verbo conjuncia feclo si quis sapit, respondere poterit quod proplcr
suhsislit, > carnem in Verbum Dei transmutari unitatem Dei el hominis Christi illud reclissime
eiconverti, senlire et iniclligere, qtiis jure aliquo dictum sit; quia videlicet unus est Christus, Filius
posset suspicari? hominis cum Filio Dei quide ceelo descendil;quique,
Cum ergo Rupcrttts li!;ris inlegris, plenisque cum essel in lerra, nibilominus et in ccelo elubique
yaginis stupendam panis et virii in corpus et sangui- erat. Quippe quem Ioctts millos concludit, quia in-
cpm Dominicum convcrsionem el iransmulalioiicm, circumscripta cst natura Divinilalis. Ergo verhis
isiis ctnihilo riivcrsisvocibuscxpijinatetdemonstret; paululum dcmulalis riicaai ci: Nemo le sublcval in
161 PROLEGOMENA. — APOLOGIAPRO RUPERTO. — PARS II. 162
coelum nisi hic panis qui desccndil dc ccelo; ho( A sive in sanguinis horrorem, sed asstimendo invisihi-
corpus Domini quod pependit in ligno, cl hic sanguis liler ulriusque, divinae scilicel et linnianse, quae in
cjus qui effusus est pro omni mundo, nempe si .Chrislocsl,immorlalissiil>stanliaeverilalem.Proinde
priorera sententiam vidil, de ista non video quid sicul hominem, qui de Virgine siimpins in cruce.
dubilet. Unitas enim Verbi untim efficit coi-pus pependit, recte el calliolice peum coiifilemur, sie
Chrisli, ul illud quod tunc in cruce pependil, et veraciter hoc qnod sumimus de sanclb allari, Chri-
islud quod nunc Ecclesiae fides ore sacro conficit, slum dicimus cl agnum Dei praulicamiis. >
umim corpus sil, una, inquam, caro el niiiissaiignis Ex lam evidenlibus ipsiusmel Rupeni tcsiimoiiiis
sil. > Rupertum quis non damnel ? At juriicitini praeceps
Quarlus locus infra ex eodera capile petitur, ubi non raro injustum esl. Ex Facundo (lib. x, c. 4)
Ruperlus ait: disce quod < el niulla sicut senijmus eloquimur, cl
« Verbum, quod est panis angelorum, caro factum inulta non sicut a nobis proferentur, ila suscipiunlur
esl, non mulatum incarnem, sed assumendo carnem; ab aliis. > Disce quod (lib. eodem, c. 5). < non ex
sic idipsum Verbum jam dudum caro factum, panis levi sono verborum, sed ex inieiitione dicenlis
visibilis fit, nou mutatum in panem, sed assumenrio aestimanda sunl quae dicuntur. >
et in uniiatem personae suae transferendo pancm. Haec omnia sunt quae subodorari polui Tuitiensis
Proinde sicut de carne noslra quam Virgo Maria loca, in quibus novae et absurdae hyposlaticae iropa-
pcperit, vere fateraur propler unitalem personae, nalionis sparsisse semina, vel Uindamenta jecisse
quia Deus esl: nihilominus de pane isto visibili, a minus aequis censoribus judicalur. Haec iiaque
quera ejusdera Verbi invisibilis divinilas assumens altentius modo expendere susceptartim est partium,
in carnem suatn transferl, vere el catholice censemus ut videlicet, dalo legiiimo Ruperli sensu, quanlnm
quia corpus Christi est. > cum recla firie, cum SS. Patribns et sccum in oro-
Qtiinlus locns ex lib. vn in Joan. aridiic.it. nibus perpetuo RupeTiusconsenseril,palam omnibus
« Non ila consenuit fides nostra, ail Ruperlus, fiat.
ut non videat se frangere panem Dei, et integrum Quod ut felicius consequar, duo. polissima a SS.
servare Filiutn Dei; quomodo senex Abraham videre Palribiis circa corporis Chrisli sacramentum et ejus
poluit, ut et arielem percuteret, et filium arae stiper- unilatem nobis tradila hic slaluo : Christi corpus,
positum non laederel. Licel panis iste visibilis cuni quori in altari divina virtute conficitur, esse illud
invisibili Filio Dei unum factus sit, aries autem ille ipsiim Chrisli corpus qnpd Verbo Dei in personse
cum Isaac, pro quo eidem arae imposilus est, unum n imiiaiem, scu,nl loquiuiLur.byposttaice conjunctum
esse vel fieri non potuerit. Nam Dei Filius, id est cst; et proinde ipsummet corpus Yerbi,quod insinu
Deus et hoino, habet in se virtutem effectivam qua Yirginis forinalum et ex ea nattim est, quod in
sibi uniaipanem islum visibilem; Isaac autem illiun crttce pependit, quod surrexil a morte, ei sedel a
sibi concorporare salva utraque subslantia nonpole- dexlris virtulis Dei.
rat arietera .... Quia revera sicut Deus et boino Adeo ul islius unilalis qua corpus qttod csl iu
unus est Chrislus, sic el ipse panis visibilis conse- allari ; cl illud quod ssl in ccelo, non duo corpora
cralus, cum illa carne quse pependit in crtice, una sed unura sunt eorpus, prima et maxiina ratio sit
caro esl, ununi esl Chrisli corpus. El quia sicut in unitas Verbi. Cum enim non sit nisi tuitts Chrislus
vera carnis morte divinilas uihil passa esl, sic ubi in Verbo divino subsistens et non sit nisi uiiiim cor-
in allari verum Christi corpus imroolalur, frangilur Verbi, consequens esl nonesse nisi unum Chrisli
pus
et manducaiur eariem Chrisli humaniias, quae semel
corpus, ct quod in ccelosedet et quod lalet.in sacra-
passa esl~el resurrexil, nihil patilur, nec cnim jam menio.
morilur. >
Sextus locus ex decimo capile libri n in Exod. Equidem scio ex doctoribus calholicis nonnullos
in quo Ruperlus sic loquilur: corpus illud, quod in altari consecralur, secundun»
distinxisse a corpore quori rie
« Sicut naluram humanam non deslruxit, cuni aliquam ralionem
natum et quod pro peccalis totius mundi
illam operatione sua ex ulero Virginis, Deus Verbo Virgine
in unilaiem personae conjunxil, sic stibslantiam cruci affixum est.
panis el vini secundum exleriorem speciem quinqne Epiphanius (121). < Hoc meom csl, inquit, hoc
scnsibus subaclara non mulat aut destruil, ctini ei- et hoc videmus quod non lequale esi, neque simile
dcm Verbo in unilalera corporis ejusdem quori in noh iroagini in carne, non invisibili Deitali, non
cruce pepenriil, ei sanguinis ejusdcm quem de laiere lineameniis membrorum. > Et Rabanus conlra
suo fudil, isla conjungit. Item quomodo Verbuni, a Paschasium expressius dicit, « aliud corpus Chrisli
summo demissum, caro factuni est, non niuialum passum, aliuri iii sacr.imenlo. >
incarnem, sed assumcndo carnem; sic panis el Ipse Lanfrancus(122) faletnr ipsnm corptts, qiiod
vinum, utrumque ab imo suhlevaium , lit corpus de Yirgine suniptum est, nos suroerc, tt lamcn non
Christi et sanguis, non mutatura in carnis saporem, ipsuin. < Ipsum scilicet in subslantia, > ut suam et

(121) In anch. (122) Lib. De corp. et sang. Dnmini, c. 18.

 163 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS 104
aliorum simui menlem ibi cxplical; « non ipstiin, in A . Chrislus Salvalor noster, et carnein el sanguinem
qualilatibus et exleriori specie seu forraa. propter noslram salulem habuit; simililer et eam
. Ne tamen aliud in cruce, et aliud in altari Christi in qua per preces Yerbi ejus ab ipso gratiae sunt
corpus diceretur, prohibueriinl aJii, et prae oinnibus actae alirooniam, ex qua sanguis et caro per mula-
noster Tuiliensis qui, adduclis onmibus in locis id tionem alunlur, incarnati illius Jcsu carneni el san-
unum altendentibus, probat non aliuri, sed unum guineni esse stimus edoctl. Nam aposloli in com-
idem corpus esse el quod cruci aflixum seu ex meutariis a se faclis, qua? Evangelia vocantur, sic
Virgine naiuiri est, et quOd in altari consecraiur. edoeentsibi prsecepisse Jesum, qui aecipiens panem
Juxla caiholici, quem Lanfrancus-exposuit, sensns et graliasagens dixil : Hoc facite in meam comme-
raiioneni, noniiiiiiqii-aina priscisinaximescriptoribus mordiionem. Hoc est corpus meum. Et similiter acci-
islud sacraroentum; sive Chrisii corpus quod est in piens calicem et gratias agens dixit: Hic esl sanguis
sacramcnto, cailiolice dici poiuit, utel caiholice di- meits, t elc.
ctum est, corporis quOd iu ligno pependit, el sangui- Quae aureum Chrysostomi flumen de isia Dorni-
nis qui in cruce fusus esl, typus, similittido el ligura. nici corporis veriiaie et unilale effudil, accipe (124):
Quibus tamen vocibus, alio tempore ne moverent < Corpus illud (quod est in sacramenlo) unituni est
scandalum , alii parcendum volueruni, inler quos B ; Clnisto. Hoc corpus, quod in allaris sacrificio fran-
spectalur abbas Tuiliensis. gitur, affixum verberaltim. Hoc idem corpus, cruen-
Eodem utique sensu aliqui hoc corpus, quod est laiuin, lancca viilneralum. Quod est in calice, id
sub exteriori panis specie, dicere non dubitarunt est quod e latere fluxit. Et alio in sermone ail (125),
visibile et videri, palpabile et Iractari, ac etiam < quod corpus illud cujus in mensa efficimur parli-
frangi, ut in Chrysostomo legitur. Quod aliisnon cipes et hic sanguis quem in altari delibamus,
vistim est qui corpus Illttd quod est in sacramenlo, illius corpus eslelsanguis, qni supra ccelos residet,
invisihile, inlelligibile el spiriluale; quod autemin qui ab angelis stippliciler adoratur; illius qui
ccelo, visibile el palpabiie praedicarutil. « Caro, proxime assistit immoriali Dei potenliae. >
iiiquit Lanfranctts, carnis et sangiiinis sacramentum Breve sed quam potens el quam dulce Ambrosii
est. Carne et sanguine, ulroque invisibili, intelligi- eloquium (126) : < Hoc quod conficimus corpus ex
bili, sigiiificatur Redemptoris corpus visibile, palpa- Yirgine esl. > Quod flesychiiispluribusexplical(127).
bile, maiiifestum, plenum gratia ouinium virtutuni.> « Sancta sanclorum sunt propria Christi mysteria,
Quanivis autero non una omnium vox consonet qttia ipsius est corpus, de quo Gabriel ad Virgineni
calholicorumPatrum.unus tamenomnium sensusesi; , dicebat: Spirilus sanclus superveniet in te, el viiitts
nec ista vocum diversiias itllam fidei aut doctririae -, Altissimi obumbrabil libi; ideo quod nascelur ex te
dissonantiam induxit, sed unam eamdemquc ad- Sancium, vocabilur Filius Dei. t
oraiicli hujusce sacramenti fidem variis modulis ex- GregoriusNyssenusinsermone cathechisiico(128)
pressit. de riivinis sacramenlis, cujus Euthymius Bessariou
Qui enim Clirisli corptis, quod Ecclesite precibus ct Garelius habeniinenlionem, his omnibus expres-
coniicitur, dixerunt, secundum exleriOrem videlicet sius docel quod panis ct vinum fiunt el suril in
panis speciem, aliud ab eo quod in cruce pependit, sacramento tinum Chrisli corpus Yerbo divino hypo-
el quodmodo sedet ad dexlerain Pairis : qtti eucha- siatice uniltnn ; sicut panis et vinum, quibus Clni-
risiiara dixerunt lypuni et liguram Chrisii in cruce sltis vescebaiur, ipsum fiebant divinum ejus corpus
niorienlis : qui corptts in sacramenlo dixerunl invi- in unilate personae conjunclUm Yerbo.
sibile el intelligibile, in ccelis atilem palpabile el Unde ei hujuscequaistionis riifficullaiem, quomodo
visibile : quiqtie in altari Christi corpus absconrii- unum iilud Cliristi corpus ex multis panibus sic
lum dixerunl, in ccelis vero inanifestuin ; hi oimies conficitur, Cl siiigtilis ccelesti huic mensse acciiiu-
Uno sensu el una hde professi sunt non esse riuo bentibus ila distribuitur, ul nullam sui muliiplica-
Verbi divini corpora; sed unum corpus, sivequod e D ] lionem imniinulioneinve subeat, ea, quam Sacra-
Virgine natum, in cruce passum et jaui in ccelo menlarii ailenriant, ralione dissolvit. Virielicet quod
gloriosum ; sive quod mysticis cojisecralionibns in siciil panem el vinum ipsis vescendo Verbuin fecit
altari oblatum, et sub sensibili elementorum specie corpus et sangiiinem suum, ita nunc Yerbum profe-
invisibiliter adorandum; ulpole.manens Verbo di- rendo, panem et vinum in quovis altari facil eam-
vino iud.ivisibiliter unitum. Hanc corporis el san- dem carnem seu corpus idem, el eumriem sangni-
gtiinis in aiiaris myslerio et Incarualionis compara- nem suum; cum ex unoquoque pane et unoqtioqtie
tioiie seu ex unione Verbi cum carne, Juslinus sic vino uniim et iiJem Chrisii corpus conficiatur; iia
proponit (123) : « Non sicul communem panem, lainen ui qui hanc Christi carnem surnit sub una
neque communem potum, isla (quse per gratiaruni panis specie, iion eam sumai sub altera, in qua
actionem sacerdos benedixit) sumirous; sed que- nibiloiiiiniis iniegra perseveral. Sicque sine sui
inadmodura per Verbum Dei caro factus est Jesus (liniintiiioiie divinum Verbura seipsuin cunctis cre
(123) Apolog. ii, sub finem. (126) Lib. De iisqui hiil., c. 9.
(124) Hom. 24, in. I ad Cor. (127) Lib. vi, in Lev. c. xxn.
(125) llom. 3 in Epist. ad Ephes. (128) Oral. 237, l. III.
 165 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPEBTO; — PARS II. 166
deiilibns iinperiil, per carnem qtise ex pane ad raul- \ dentis et bibeniis iransmutatur el non fit aliud
liplicem sui dislribiitioiiem, multiplicenique fide- corpus praHer quod.prius eralipsius: sic et propo-
lium refectionem in allari conficitur. siiionis panis, vinumque el aquam, per invocatio-
Cyrillus in Joan. (129) paucis quidero sed luculen- nem et adventtnn Spirilus sancti supernaturaliter
tis islam Corporis Christi unitalem declarat, cum Iraiisniulantur in corpus ct sanguinem Ciiristi, ct
dicil carnem quam comedimus eam esse quae, quia non siiut dtio, sed iinnni et idem. > Paiicis inler-
verbo, quod naluraliler vila est, conjnncla esl, vivi- missis: < Panis el vinuin non sunlfigura corporisct
lica esl. sanguinis Chrisli. Absil eniiii hoc! sed et ipsum
Sed Remigius (130) eani nobis fusiori explicatione corpus Doniini deificaiuniipso Domiiio dicente, Iloc
edisseril: « Caro, inquil, quain Yerbum Dei Patris • EST CORPUS MEIIM;non figura cprporis, sed corpiis;
assumpsil in utero virginali in unilale suae perso- el iion ftgura sanguinis, sed sanguis. >
nae; el panis qui consecratur in Ecclesia, iinum . Ilsec omne Ruperli crimen diluunl, vel Damasce-
corpus Christi sunl. Sicut enim illa caro corpus num hyposlatici ejusdem erroris prius acciisanl ct
Clirisli esl, ita el isle panis transil in corpus Christi; dainnant; quippe qui iisdem omuino verhis quibus
nec sunt duo corpora sed unum corpus. Divinilalis Rtiperlus, nou solum corporis et sanguinis Cbristi
eniin pienilttdo, quac fuit in illo, replet et islum B veriiaiem in sacramenlo profilelur, figu-jim abji-
panem; et ipsa divinilas Verbi, quae implei coelum ciens; sed el quoinodo hoc qnoil esl in sacramenio
cl terram et omnia quse in eis.sunl, ipsa replet non aliud Chrisli corpus esl ah eo quod e Virgiuc
corpus Christi, quod a muliis sacerdolibus per uiii- snniptuiii jam sedet in ccelo; el non duo corpnra
versum orbem sauciificatur, el fecit unum Christi sed unum Dei corpus, diseriissime explical ex tslins
corpus esse. > Silere hic non valeo hypostaiicae iin- corporis unione cum Verbo, id esl exeo quori dhi-
panationis inventorem esse Reinigium, non Ruper- num Verbum sibi assumat hoc ipsum corpus qucd
lum, sT hanc impanationem adducta habent verba esl in sacramenlo; etqtiod propterea fit ipstim cor-
Ruperii, quae nihil aliud quam isla Remigii loqinin- pus Verbi, cujus non duo corpora, sed unum eor-
lnr el significant. pus esse credimus et profiteniur.
His Damascenus accedat (131)', qui, elsi novator Pelrus Damiaui (152), ab istis nihil recedens, non
apud novaioreni audil,CalhoIicuslamen apud Caiho- aliimde quam ex ista divini Verbi unitate deducit
licum. Is corporis Dominici unilatem ex divini Verbi rationem, qtia Chrisli caro dislantibus locis diver-
unitate repetens, Iptius nostrse disptitalionis ralio- sisque temporibus consecratur, cum lamen una sii :
nem istis explical: « Si volens ipse Deus Verbum n t Tanla est enim,'inquil, Ecclesiae unitas in.Ghristn,
caro factus est, et ex sanctae Virginis purissimis J ul uniis ubique in lolo orbe lerrarum sit panis cor-
saugiiinibus in seipso sine semine carnem stislen- poris Christi, et calix. sangitinis ejus. Quoniam
iavit, non potest panem sui ipsius corpus facere, et diviiiitas Verbi tina cst, qtiae totum implet niuiidttm.
vinuin el aqtiam sanguinem? Quomodo fiet milti Ita Jicel multis locis mullisque diebus illud corpus
isttid, dicil.S. Virgo, quonium virum non cognosco? consecretur, non snnt tamen mulla corpora, sed
Respnnriel Gabriel archangelus : Spiritus sanclus unum corptis Christi. >
superveniet in le, et nbumbrabil itbi. Et nunc inler- Alcuiiii ista diceres, qui verbis iidem, nec dispari
rogas quoniodo panis fil corpus, et vinum el aqua sensu, jam exposueral (132*) hanc corporis Ghrisli
. saiiguis Chrisii? Respondeo libi et cgo, Spirilus iinilatera, qttod in utero Virginis a Yerbo assttin-
sancius oburahral, el haec operatur supra ralionein piiiin esl, el quod diversis in allaribus quolidie ab
et inlelligentiam : panis autem et vinum transu- eoriem Verbo assumitur. « Tanla est (verba sunt
muntur. Quia mos el hominibus panem maiiducare, Alcuini) Ecclcsise unitas in Chrislo, ttl unus ubique
el vinum el aquam bibere, conjunxit his ipsis suatn sit panis corporis Chrisli, el uiius calix sangtiinis
divinilatem, et fecit haec suum corpus et sangni- ejus; accipiens, inqiiil, hunc praeclarum caliceiu :
ncm. Corpus enim secundum veritatem conjunclum ly ideo riicit, hiinc accepit, qtiod calix queni sacerdos
est riiviuitati, quod ex sancia Yirgine corpus est; catholicus sacrilicat non est alitis nisi ipse quem
lioii quori ipsum corpus assumplum ex ccelodescen- Dominusapostolis trariidit. Quia sicut diviui asVerl i
derit; sed quod ipse panis el vinura transmulanlur Dei tina esl, qttae tolum implet mtiiidum, ita licet
in corpus et sanguinem Dei. Si aulem modiim requi- miiltis locis el imiumerahilibns diebus illnri corpus
ris quo lial, sat libi sit audire quouiam per Spiri- consecrelur, non sunt tamen mulia corpora Chrisi;,
lum sanclum; quemadmodum ex sancta Deipara neqttc multi calices, sed uiium corptts Christi et
seipso el in seipso Dominus carnetn susleiitavit. uniis sanguis, cum eo quod suinpsil iu ulefo Vir-
Qiioraodo natiiraliter per couiinesiionciti panis, el ginis, el quod dedit aposlolis. Divinilas enim replct
vimim per pniioiieni irt corpus el saiigiiinem come- illtid qttod ubiqtie est, in singulis allaribus per itui-
(129) Lib. iv, cap. 2, uiaxime vers. 54, §5, 56, cap. x, I. ad Corinth. Similia scribit in cap. xi,
"57, 58, 59, 62, 63, 64, elc. ejnstlem Epistolae.
(150) Reniigius, sive Remensis, ul contt nriil Vil- (131) Lib. IVorlhod. fidei, c. 14.
ldipandus, sive Lugdunensis cpiscopus, ut inscii- (132) Lib. Doroimis vobisc, c. 8.
btinl alii; sive Aliissioriorensis nionaclius, ul Alber- (152*) Lib. Dcdiv. off.
tinus ei alii sanius jitdicaveiunt, lia'c scripsit in
 ltV7 RUPERTUS ABBAS TUITIENSIS. 1G8
VeirSuni5 Eeclcsiac orherii, et coujurigit ac facii ut A fien cl esse carnem ct sanguinem catholice conli-
sicul tpsa iina est, ila conjungatur corpori Chrisli, lcmur. Ita S. Juslinus (136) cui succinit S. Grcg.
et Uriuin cofpus ejus sit in vefitale. > Nyss. (137). « Corpus, inquil, quia Deus Verbum in
' illo habitavit, divinam obtinuit dignitatem. Unrie
Reiriigius Anlissiodoreiisis (135) Alcuifti mentera
secuius, ipsiiis verba, quibus eain polius exprimeret, nunceliam recie panem Yerbo Dei sanciificatum,
qiiasi iraiiscripsii : « Tania aulem Ecclesiae imilas in Dei Verbi corpus crediraus imrautari. Ut eniin
iii Chrisloest, ut uniis uhiqiie panis corporis Cliri- iilic Verbi Dei gralia eflicit illud corpus, cujus firma-
sti, » elC, tit iti AJcuinO. menlum ex panc conslabat, et ipsum etiam quo-
'- ipsa ergO meridiatia luce clariUs est unam IianC damniodo panis erat: ila eliam bic panis per Ver-
omnium csse catlioiicorum Patrum doctrinam, cor- bum Dei et oralionem sanciificalur; non quia conie-
pus iilud, qnbd ex pane in altari conficilur, iilnd ditur eo progrediens ut Yerbi corpus evariat, sicut
ipsuirt Chfisii corpiis, quod ex purissimis inteine- alii cibi, sed slatira per verbuni in corpus mulalur,
fatse Virginis sanguinibus formalum, Verbo Deo ul dictum est a Yerbo : Hoc est corpus meum. >
Pairis in personae iiiiiiatem indissolubili nexu con- 5. Sicut praeter nalurae ordinem, mira potentia ex
jiiiicluni est; corpus illud, quod distinclis locis et Virgine Christus nascitur, ita supra naluram divinae
lempoiihiis in sacramenlo sanctificatur, et illud B viriulis ac operalionis esl, quod Chrisii corpus in
quoil in cruce clarificatum est, non plura esse cor- altari ex pane conficitur. Ul tradit Ambrosius locis
pofaj scri iinuiii idem Chrisli corpus : singularem supracitalis (138).
deniqiie individuae islius uuilalis rationem esse Ex his aulem quibus doclores catholici utrumque
ipsam divini Verhi Unilalem, quae non plura, sed ^divini Verbi in carnem myslerium composuere, quis
unum COrpus assumpsil et habet; in ea licel sub- fueril Ruperli sensus , quam pura illius docirina ,
sistat et vivat, sive quOd in inyslerio, sive quod iu quamque catholica ipsius (ides , iis ipsis locis quae
ccelo csl. El liocpriraum Ruperli fidein polentissime apposuimus, fil patenlissimum. Cum enim Ruperlus
vindicabil, catholicum sancti illius docloris sensum in cap. 2, lib. n, De div. offic.dicil quod unitas Verbi
evidenlissiine demonstrans. unitatein facit sacrilicii, nihil senlit quod praefaii
Alteruni quod ad clariorum doctrinae Ruperli scriplorcs non senserinl; nihil loquilurquod eccle-
iritelligeniiam plenioremque ipsius cum calJiolicis siaslici traclatores professi non fuerint, qtios illius
scriptorihtts concortliam prsemillo, sit illtid sacro- corporisquod e Virginis utero Verbum Palris assum-
saiiclum liorrendumque altaris sacriftcium simul et psit, unitatem cum eo quod in altari consecralur, ex
sacramentuin, stupendo et ineffabili Incarnationis hujus Verbi unilate explicanles, in superioribus
iitysteiio seu divini Yerbi oeconomiaea sanclis Pa ii audiviraus.
tribus comparalur in multis. Et ut facilior ac promptior primi islius ex Ruperti
1. Quod, ut jam posuimus, sicut unitas Verbi locis tibi sit intelligentia, atlende Tuiiiensem eo loci
uiiiiatero Cbrisli conslituit, ita ejusdem divini Verbi tria docuisse: 1. Verbum selerni Palris,eadem divinae
linilas ct iiniiaicm facit sacrificii. virtulIsoperationede'sancio altari panem, el viinim
2. Quod sicut ex duobus Chrislus eomponiiitr, in corpus et sanguinem suum tranoferendo suscipe-
Verbo scilicet et carne, ita sacramentum ex duo- re; quanoslram deMariaVirgine sibicarnem univit.
bris fil, exleriori videiicet panis et vini speeie, et 2. Panera illum queni heri sacrilicavimus, et islum
Cliristi cOrpore, quod res sacrameiiii diciiur : iia quem hodie vel cras sanclificabimus, non esse duo
iil iion in iiiiilale personali, sed iri sola ex dtiobus corpora : adeo ut crederc aul dicere nefas sil in
composilione, inslilula sil isla sacramenli corporis Ecclesia offerri Christi corpora, tot scilicet quot pa-
Chrisli el ceconomiae divini Ycrbi comparatio. Sic nes quotidie consecrantur, id esl lot pene quol mi-
Algerus eam, quam Auguslini putavit, sententiani nistranl >n Ecclesia sacerdoles.
iiiterprelalus esl (134). 3. Non duO corpora dici aut esse , hoc quotl ex
5. Qtiod sicul Deus huniaria fornia operlus veuii, r, paneconficiliirel in incruenlo imraolatur sacrificio ;
ila Chrisitis in allari panis formam intluil, non sic et illud quod ex inuliere factuin in cruce pcpemlii ;
tameii ut panis verilatera habeat. Et sicul lncarnaiio sed uiiuin idem esse, propler divini Verbi, in qno
hominis aSsumpli dicitur myslcrium seu sacramen- aeqiie hoc atque illtid suhsisiit el vivil, indivtduam
uiiii, iia coiisecratio Dominici corporis sacramen- iiiiilalem.
lum vocalur; ncc sic lamen ul corpus Dominici Et ne indoctis el incuriosis imponere videar ,
veritalein excliulai. ipsa Ruperli verba profero, quibus illud docel; noii
Hsec S. Auibrosius et B. Maxiinus apud Alge- nullis in lanli sacramenti fide adhuc lilubanlibus ,
ruiri (135). ilHusveriiatein, eo capile, sicobfirmans : « Ne ergo
: 4. Quod sicul iii Verbo Palris Deus facius est dicas iri corde luo, Quis ascendil in ccelum ; boc est
i:aro,ita iti Verbo Deipanemcl vinum Dei incarnali Chrislum deducere; ul isqui in se resurgens a mor-

(133) In traciaiii Decclebralioue missae. (137) Serm. cii. De div. sacram.

(154) Lib. cit., c. 5. (138) Lib. De iis qtii iniliantur, c. 9; et li.b. iv,
(1J5) Lib. cil., c. 6. De sacr., c. 9.
(156) lnApolog.ii.
 189 PROLEGOMENA. — APGLOGIA PltO RUPERTO. — PARS II. 174
tuis jain non moriiur, adbuc per sacri altaris A coriiparaiionis arte, hujusee saerift-.ii.-s-eti:t.«st-jrtmv-
hostiam, in.suo niysterio, pro nohis iterum iramole- nii illius ponli/icis, maieriam nrin simplicem exbibeai,
tur. Projje esl enim Verbum in ore iu'6 et in cqrde sed crimpositairi. < Matefia, inqnit, vel subslaiiiia
ttto , hoe est verbtim fidei quod prwdicamus , inqiiit sacrificii, quod erat tunc qiiando Cbristus aCcipiens
AposloItiS'.Qtioniam ergo prope esl i.n oretuo, elin pancm in sanclas ac venerabiles raanus suas dixit:
corde tno Verbum Dei , Yerbum crucis Christus noc ESTCORPCS MECM , ct nunc est in inariibus Pon-
Dpminus; si lnijus verbi flumen super panem et vi- tificis nostri, nou simpla est, sicul ne Poniifex ipsn
num cffudefis , et ordine qui ab ipso statutus cst, soliusdivinse vel solitis huiiiaiiae snbstaniim esl. >
veritatem hiijus Verbi proluleris, slalim de sancto Quaenam autem slt illa sncrilicii, sicut el poiililicis,
allari panCm ipsuin et viniim in corpus el sangiijnem scti sacrificantis dupla siibslantia , his aperit: < Est
snum iransferendd, stiscipit; eadem viflnte> earicin enim tam in Pontifice, qiiam in sacrifirio riivina snb-
polenlia, vel grat.ia , qua noslram de M.iria Virginn stantia.est el lerrena.Terreiv.iin tilroqueest.id quod
earneni suscipere potnit quoinodo voluit. > corporaliler vel localiier videri polcst. Divina in
Posl hsec, alterum siimil ct lertium adversus eps HlrOqtie; Verbnm iiivisibile est, quori in principio
qui corpus illud qiioil est in allari, diccbant non illiid erat Deus apud Detim. >
csse quod e Virgine natum cruci,affixum est.conii- " Utvcro lam in sacrilicio quam in Pontifice divina
nuo subjicil: « Ncc dtio corpora dicunlur aut stmt; illa esse substantia, quae Dci Vcrhnm cst, ct in sacri-
hoc, quod de altari el illud quod acceptum est de ficlo ipsum Verbi illius scu Ponlificis corpus offerri,
ntero Virginis. Quia videlicet iiniim idemque Ver- ex Chrisli vcrbis innotescat, subjungit Tuiliensis :
hum, umis idemque Deus sursum csl in carne : bic <Nam ctiin dicerel idein magnusPontifex,panem et
inpane: alioquin et ille panis, qticm heri sacrifi- vinum icnens, uoe ESTCORPUS MECM, HICESTSANGIJIS
eavimus, et ille quem bodie vel cras sacrificabimus, ^Eris.VOx eral Vcrbi incarnaii, vox aelerni pfincipii,
plura sunt corpora; nec recte dicimus offerri ab vox autiqtii cousilii. >
Ecclcsia corpus Clirisii, meliusqtie diceremtis cor- Al quomodo panis cl vinum qusc Olteruntur , in
pora, quia quotiriie pene lot offerunlur paues (male- Verbi divini corpus el sanguincm, divini vefbi vif-
riam hic ponit sacrificii) quol habcntur in Ecclesia lule sic transmutanlur, ulunum Vcrc sit sacrifi-
sacerdoles. Sed hoc prohibel causa.convincit ratio, ciuntj, el illud quod in cruce consummaluin est v ct
religio rcspuit. Unitas enim Verbi iinitatem efficit illud quod in altari peragilur? Quotiiodo Vcfbutn ,
sacrificii. Simiiiter enim unum Verbuni ctoliin car- quod huraaiiam acceperat naluram, id cst in carim
nem de Maria Virgine sumpsit , et nunc de altari- P manens, panis et vini accipiebal siibstantiam, vit»
saiiitarcm hosliam accipit. > Ex qtio sic concltidil: mcriia panem ctim sua carne , viimin cum suo jtm-
« Igilur iinuin corpus esl et quod dc Maria genitum gebalsangiiine?
in cruce pcpendit, et in sancto altari oblaium, quo- Modiim liiiuc, qui modtim omnem excedit, cx Ru-
litlic nobis ipsam innovat passionem Domini. > pcrlo intcliigc, ubi islam corpOris illius quori in situt
In tribus his quae objccto capite Rnperttis tradit, Virginis Verho Deo coiijimcliim esi; et illius quod
quid, precor, erroris csl? Error est, quod fides ca- ejtpane cl vino prece myslica rOnficitur, inefl.ibi-
iholica credit, eadem yirtule divina, eteadcm Spiri- lem unilaicm ex divini Yerhi uiiilaie sic arguit ^
lus sancti operatione, Christi corpus ex pane in < Verbum Patris carni et sanguini, qitem de utero
altari confici, qua in sinu Virginis formalum esl? Virginis asstimpserat, ac pani et vino quod de Allaf i
F.rror est, quod ealholica fides profilelur, non esse assumpsit, meilium intcrvcnicns untim sacriliciutil
plura quae consecranlur Chrisii corpora ; sed unum, cfllcit. >
uno eliam tempore, dislnniibus quanttinilibel in locis, , Quaequid aliud signiflcant quam Verbum divinuniv
divini Verbi corpus ab Ecclesia offeni ? Error est,, cui et illud corpus quod de Virgine sumptum esl, et
quod divina fide cerium tencmns, hocqnori in mystc- iilud quod in allari poniliir, in personaa unitalem
rio immolaiuf, Domini corpus, illuri idem essc quod U coiijuiiclum manel, esse quoddam vcltiti medium in-
pro nobis in crtice passum, ima sumrais reconcilia- lcr ista quasi duo Christi corpora , sna videlicct
vit? Erfor, inquam, est, quod cnivis Gailiolico sapit, unitale efficicns ul ]am non duo sint, sed unum cor-
uiiiim hoc esse corpus , quod imiiis riivini Vcrbi cor* pus et unum sacrificinni, cuiii unius divini Verbi et
pusest, ex ipsa riivini illins Yerbi unitate arguere , Cliriiti noimisi unum cofpus sil el iiniim sflciii:*
ut nnilas Verbi facial iinitatem sacrificii? cinm ?
Haec majorum doctrina , bscc firies esl. Quid crgO Qujd ergo Tuitietisis eo cap. doeei quod superius
Rupertus in eo capite scripsit quod sanclornm Patrum cxplicato capile ad SS. Patrum mcnicm non docuis-
doctrinae ac fidei minus consentiat? Quid dixil quod scl? Ibi juxla calholicorutn iractalontm et scnsum
ab irapio hyposlalicoe impanationiserroretolum non et verlia dixerat quod unitas Verbi ntiitatem facit
abliorreat? sacrificii. Hic dicit quod Vcrbnm medinra inlerve-
Nec minus caiholice Rtiperius sensil in capi 9 niens ununi effieit sacrificium. Quid ergo eo incapi-
ejusdem libri De div. offic, in quo inqnirens quae (ulo Rtiperlusprotulitjiinde blaspheriiaeirapanationis
trciiieridi ilHus sacfificii materia sil cam'acutissimc per hyposlasiin jure aiiqtto danmandus venial?
comparal cum poniiiice qui seipsiun oblulil; nl ea Ncc cnim Riiperti censores oppomuit apud euiil
PATBOL. CLXVII. 6
.ili. RUPERTUS ABBAS TU1TIENSI3. 172
legi, quod « Verbum jurigil panem cum carne, ei:l A / Elne in tertio ci quario loco Rupcrtus suam tle
vinum ctirii suosanguine; > uuio aulerii iioniiisi duo- byposiatica impanalione sentcnliain manifestius in-
rum est. Sed B. Gregorium poliusaudiant docentemn dicasse iionmillis videaiiir, utmmque simul locnm
«juod « islud sacrificiura quod ante oculos sacerdoliss sic explanabimus, ut nihrl iri eis obscuri aul asperi
ih aJtari videiur, rapitur in excelsis et consocialurr vel oblusioris possit offendcre.
corpori Christi. > An jungi magis duorum esl quamii Ruperlus in sexlo libro Commentariorunr, quos
consociari ? in Joannem cdidii , lianc proponil quaeslionis difli-
Scd el audiant Clirysoslomum expresse dicentem,, cultalem : « Quoniodo panis qui lioc aiino de terra
corpus islud , quod in (idcliuin mensa apponilur , creatur, corpus Chrisii fii quod iu cruce pependit;
<esse uniUimChriSlo.s Sciaul dcniqiic oniuiuni unio-. et viiHjm quod praeseniibus expressum est acinis,
nun) illam esse perfectissimam qua res sic transilt ille c;us sanguis fil, quem de latere suo fudit. >
in aliam, ut eadeni ipsa sit. Hscc ubi noverint. Tui- Huic aiilein faclum salisaestimat, sirespondeatur,
ticnsem non helerodoxum , sed sanclis Ecclcsiac u ut et ipse respondet, « qitod propter Hnitalem Dei
doctoribus , et orlhodoxse fidci per omnia consonumi el boniinisChrisli illud reclissime dictum sit, quia
acquiusjudicabunt. videlicel unus est Christus, Filius horainis cum Filio
Sed forsah grave el duritm ad huc illis est quodj B I Dei qui de coelo dcscendit. >
Rupertus co in capitulo (cap. 9 Hb. n De diviniss El eounO responso' omiiem prius propositae quce-
officiis), dicat panera visibilera qui.de lerra crevit, t slioriis liodum sic dissolvit: < Unilas enim Verbi .
csse in sacrificio; visibilein panem sacrificii comedi,, inqttit, unutn efficii corpus Chrisli , ui illud qnotl
et sacrificium constrni ex vCrbo Dci et cx lerrae5 lunc in cruce pependit, et illtid quod tunc Ecclesiie
fructibus, quibtis solum vivil corpus. fides ore sacro conficit, imum corpus sil, una, in-
' Al
qtiid ista buc obtrudcre, quoruni caiholicum ell qti3in, caroet uinis sanguissit. > Adeo iit, eoetiani
gcmiinum scnsum janv dcdimus ubi sancluni hunc loci, Riiperlusnihil aliud demonstret quam corpori*
doctorem ab impanalionis errore dcfendimtis , ibij illitis quod in cruce pependit, el illius quod in altari
panis noniine a Ruperto, sicul et ab Aposlolo, et ab, conficilur, individuam unitatera.
ipso Christo, non aliud intelligi vidimus qtiam Chri- Nec cnim ibi Rupertus quserit (qnod maxime ob-
sti corpus sub exterioris panis specie; vcl panem ctl servcs) quomodo panis corptis Clnisti fii vel djcitur,
viiiuni, quae sunl inateria ex qtio (it sacrificium, per. sed quomodo panis (il illtid Christi corpus « quod iw
Cliristi Verbum in ejus corpus el sanguincm trans-. cruce pependit; >nec quscrit quoinodo vinttm Cliristi
mutarida. « Crede ci hoc, inquit Tuitieusis (lib. vii _ sanguis fil, vel esse dicitur , sed quoiiiodo vinum fit
iu Joan.), quia panis iste visibilis cl vinura, quamvis5 ^ el est sanguis iiie quem Christus « de lalere su»
niliil de exteriori specie tiiulatum sit, in alium trans-. fudit. > Ut non de substanliae panis unione cnin cor-
icrint cibuin, qui angelorum viclus esi. Panis cce- pore Chrisli praeposila 'haberetur quseslio , sed de
lestis (ipse qui dicil, ego sum panis qui de cwlo de- corporis quod ex pane consecralur , cum illo qtioil
scendil, Verbtim scilicclPatris) pancni terrenum nobis; crtici appensum cst, perfecta identitale (ut hac voce
dai, quem in carneni suam transmulai : et sic Ver- ular) formala inlelligeretuf.
buni, quod est panis angelorum, jamdudum caro fa- Uude ad proposilsc quaeslionis conclusionem (quotl
cliitn, panis visibilis fit, et nihilorainus de pane isloi el hic allendas) Ruperlus mininie ponit quori unitas
visibili vere et calbolice confitemur quia corpus; Verbi facit pancm dici, vel esse Christi coipus, et
Clirisli esl. >—« Panis videiur esse qttod eral, in- viimm ejus sanguinem : quod iu hyposlaiicae unionis
quil in alio loco (lib. vu in Genes., c. 32), e't lameu. scnsuni, elsi violcnler, pertraherelur; *eri quod uni-
inverilaleChristusesl.i—« Qtiamvisenim, ulpostea L las Verbi unum eflicil corpus Cbrisli, ul illud quod
scribit (lib. iv in Genes., c. 4), exteriori spccie panis, in cruce pependil, el islud qiiori lunc Ecclcsise fidcs
et vinum sit, in vcritate Agnus est Dei. > Vel ut ore sacro conficit, unum corpus sit, unus sanguis
alibi loquitur : « Agnum Dei prxdicamus. i —« Nec JJ D sil. Quse hypostaiicsu unionis intcllcctuni susiiucie
vulgaris, sed panis vilse aclernae, > ait Ruperlus ex- nequaquam possunt.
plicans Exodum(lib.iv.c. 16),«qui eslcorpusChrisli, Hyposiatica siquidera unio neuliquani facii. ulex
proponilur. > duobus quse in uno supposito in personae duntaxat
Eo sensu panem visibilem esse in sacrificio, ett unitatem consociala sunl, una fial aut sit, aul dica-
comedi, atque ex eo sacrificiumconstrui.dicerequid [ lur subslantia sive nalura. Sed sicut in Christo dtiae
prohibel ? Baeccum dlcuntur quid movenl stoma- inaneiil incommutalae dislinclaequc substaniiae in
clium cui sapil quod est fidei?Noniie fidei divinaeestt una divini Verbisubslanliaconjunclse , divina scili-
pancra esse in sacrificio, de quo Verilas dicit: Panisi cet essenlia et humana nalura; et npn cx his duobus
qttemego dabo, caro mea esl pro mundi vita ? Nonne> una Dl, aut esse dicitur : ita in Chrisln duo sunt et
fidci divinae est panem in sacrificio comedi, de quo, incommutala manent corpora, si in Verbo hypostaiica
Veritas dicit : Qui manducat hunc panem , vivet in, dunlaxat unione conjungilur illud quod censelur
wternum.' Quid ergo fidei divinae contrarium protulilt in panem, cum illo quod pependit in cruce
Rupertus, qui non nisi primse Verilalis verba lo- Ecquis enim, dato, quod fieri posse nemo nega-
cuiusest? veril, quod Veibum aiterniPatris corpus panis simul
 173 PROLEGOMEM. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS II. 174
cl corpushominis assiimatiii personaeiHiusdivmaciini- A Deura esse panera, Dcum esse viiiam; yel pancni
tatem quis, inqtiam, vel inielligal, vel audeal dicere esse vinum, vinum esse.panera; panem aut viniim
tintim esse divini Verbi corpus, non dno corpora? esse aniinam Chrisli; elnon soliim dixeril panem cl
«piis intelligat vel dicere audeal hoc quod est corpus vinum esso corpus et sanguincm Cbristi et Yerbi:
panis, illud ipsutn esse quod corpus csl hominis siciilcalholici Palres, qni riivinam Yerbi (ccpnomiam
propier indivisam Verbi iuiitatem ? nobis explicuere, non solunt nobis trariiderunt in
€um ergo nosler Ttiiliensis 'hic-et aliis pluribus mixtura illa ineffabili lioniinein csse Deuin, scri et
in Iocis doceat corpus illtid quod ore sacro conficit Deum esse hominem nos edocueriint. Ctiin ergo
Ecclesia, et illuri quod cruci aflixitobedienlia, ununi Tiiilicnsis nibil liortini de corporis et sanguinis Do-
esse corpus, unam carncm, unum sanguinem, et minici sacramento scripsetil; imo panem non
unum sacrificium, et islam corporis et sangtiinis nisi in Cliristi corptts, et vinuin non nisi in ejits
Clirisli unitalem, ex adducta divini Verbi uniiatc sanguincm transmuiari, tot in locis dixerit, quidea
ubivis demonstrcl, omni ccrto cerlius esl islius fingis Ruperlum sensisse quae nec verbo nec scripio
corporis unitalem, quam Rtiperlus tol in locis protulil? Quid ei errorem imponis, quonon magis
probal a sanclo illo doctore non inielligi pcrsonalem in corpusquam in diviiiamsubstanliam.panein niiia
seu hyposialicam, quae sicnl cx dUabus subslanliis, Spirilus sancli operalione converti; nccraagis.Chri-
unain non potest naluram coiisliiiiere, sic neque ex sti corptis qtiara Deuni ex paiie ab Ecclesia ore
dtiobns corporibus, nuiim potesl corpus efficere. sacro confici, ex divini \7erbi unitale probavil? Si
llaque crilici jam sileant, qui, falso intellectu de- inipia haec et sacrilega indiixisse Jiand dubie cen-
cepti, falsam in Rupertum conjicere ausi sint. Qni sendusesl, qui novam banc hypostalicac unionis
si lamen hujus arguroenli, quo uno falstis eorum panis cl vini ctim Yerbo hacrcsiiii. invcxit, non dis-
sensus convincilur, vim et poiidus nonsenlianl, Iioc similiprofecto jtirisacqtiitaie.qui tol tantte impictatis
altero eos sic urgeo. blasphcmias ferre rion potesl, exhorruisse et ipse
Si docior et abbas Tuiliensis ex saepius inducla judicartdus csl cam liseresim, ex qua non iiiiniis
Verbi unitale ostendere tantum insliluil panem ct necessario cl manifeste fltiefeiil, quani panis et vini
viuuin cum Verbo divino in pcrsonae unitatem co- siibstanliam absque ulla sui Iransniulalione vcre
pulari; et ea ralione Christi carnem fieri et san- esse et catliolice dici Chrisli, sive divini Ycrbi cpr-
guinera, absque ulla panis el vini, sccundum sub- puset sanguiiicin.
stantiam iransmulalione, adeo ul jam raiione unionis Ex quibtis crgn hyposlalicac impanalionis Riiper-
illius bypostaiicae panis ct vini ciim Ycrbo, quod C tunijam argties? Ex Verbi nnilate, inquies, quain
caro facluni esl, panis iste vere Chrisli caro el ipse probare contcndit pancm fieri Chrisii corpns
istud vinura vere sanguis Cliristi dicalur; sieul in in sacramenlo, et vimim cjus sanguincm. At quid
Christo, propter ejusdem divini verbi unitateKi, intle? Ergo, subinfcres, panem ct viiuim manere
liomo vcre et calholice dicitur Detis : si, inquam, id hypostatice unila Verbo Tuitiensis opinalus est?
tuium tot prohalionibus irilendit Tuiiiensis ; et hic,
Haec ergo tua ratiocinalio : < Panis el viiinm in
quem ejus crilici putant, sensus slare possel, eadem allaris myslcrio hyposialice Verbo unila manent.
prorsus interpreiandi raiione, panis el viimm vere
Ergo propler Vcrhi unitatem panis qui in altari
riici possent anima Christi; panis recle dici possel
sanctificalur, sive corptis quod in altari confi-
Cliristi sanguis, et vinum posset legilime dici cor-
citur, (il ipsum Chrisli corpus quod in crtice pe-
pus Chrisli; sed el panis bene diceretur vinum, et pendit, > ut indc in RUperlum sic agas : < Rnpertiis
vinmn ex adverso bene panis dicerelur. docel pi'opter unitatem Verbi panein fieri ipsum
Denique vere dici possct quod in sacramenio panis Chrisii corpus quod cruci aflixum csl; crgo el ipse
vere est Deus; et quod in altaris sacrificio vinum et vimim in altaris sacrameulo in | crsonae
verc esl Verbum Palris aeterni, sicul in Cluisto pancm
iinilale Verbo conjuncia mancre ccnsuit.» Quod in
homo vere est Dcus, et siroiliter catholice posset
Tuiiienscm male refunderes, nisi hyposlalicam lianc
cfferri quod Verbuin panis faclum est: quod Verbum
vini cum VerboPalris unionem, qnam-Rii-
vinum faclum esl in sacrae mcnsae myslerio; qttod paniset
neccssario pracroitlendam jiidicares,
Deus esl vjnum, quod Deus esl panis in Ecclesiac perto affigis,
ex qua id allerum quod Rupertus vere docel, lcgi-
sacramento: sicut vere et caiholice creriimus el
litne coiiseqiicretur.
confileniur qtiod Verbtim caro faclum est, et in
Chrislo Deus est lionio. Data eiiim panis el vini by- Alqui non Ruperti, sed tuuserror sil, ex isla itia
postalica cum vcrbo unione, hacc omnia vera sunt, raliocinalione jain videas. Ex Ruperto in Rupertum
si ea posila, panis et vinum vere dici possuiit a posleriori, ut dialectici loquuniur, sic arguis :
Christi et Yerbi divini caro et sanguis. « Panis fit el esl caro Chrisli, et vinUm sangttis
lmpia haec et horrenda Rupeiium scnsisse pulas, ejus est, propter vcrbi uiiilalem; crgo pani-s et vi-
quse nec slullus fingeret nec blasphemns aul iinpius num Clirisli carni cl sanguini rn personae unitalc
, .
proferrei ? Dic nbi Rupertus, qui tol in Hbris, qui seubyposlaiicejuncta sunt.>
' Et
lol in paginis, islud corporis et sanguinis Cbristi cgo ex Ruperlo juxla lc, pro Ruperlo et in le
mystcrium exposuit, prsedicalione vicaria dixeiit a priori sic arguo: < Panis cl vinum Yerbo divino
175 RUPERTUS ABBAS TUITIESSIS. 176
hyppstalice unita sunt, ergo panis esl caro Christi, A rationera dici, quatn hujusmodi nattiram, aut in-
et vinum sanguis ejus est.> complelam ejus parlem, integro alicui et compleio,
Ex antecedenle isla panis et vini hyposlatica ctim noii forraaliter, sed iantum idiomalice stibjici.
Verbo uiitone, consequens, illa corporis Christi Vide ergo quam lurpiler in diatcclicae leges, scd
tinilas si bene deducilur, quidni et ex Verbi ejtisdem et.qiiam gravitcr in fidei regulas pecces, dum exeo
liyposiatiea unione cum naltira horainis, aplissime quod, ul Rupcrlum sensisse conGngis, panis et vi-
sequclur Deum esse sanguinem, aul Deum essc ntim in allaris sacramenlo hyposlalice divino Verbo
carnem quac esl pars horainis? quidni et ex incom- unita sunt, legitiinc consequi ptttas quod panis est
prcbensibili illa divini Verbi unione, recte inferri caro Christi, el quod vinum Christi sanguis est.
posset sanguinemChrisliessecarnem autesse ipsam Yide in quam portenlosas quamque cxsecrandas
Chrisii animam, aul, reciproca praedicatione, ani- impietatis blasphemias te a te deducla coropellit
mam Christi csse carnem, cl carnem ejus esse il.iitio. Si enim panisin sacramento esl Chrisli caro,
sanguinem ? cl vinum sanguis Chrisli est; quia panis in co.lcm,
Nec eniin usquam discrimen unius ab allero dabis, quo Christi caro, seterno Verbo subsislit; et vinnm
cum Dei in Christo non alia sil subsistenlia quam in ejusdem personae unilalem cum s»<>guineCbrisli
carnis et sanguinis divini illius compositi: et anima, B consociatuin est: qni hypostaticam divini Yerhi
caro sanguisque in Cbrislo aeque uni eidem Verbo cnm natura humana unionem profiletur, nonnc ei
hypostatice copulala sint, ac panem, vinum, car- simili prorsus dialeclicae lege, consequeriter debet
nem sanguinemque Chrisli in sacramcnlo uni eidem confiteri quod Verbnm in Chrislo sanguis est; quod
Verbi divini supposito inconfuse ct bypostatice unita Verbum in Chnsto esl anima Christi: el recipio-
ex Rupcrlo supponis. calione mulua, quod in Chrisio sanguis esl Verbttm
Si quid discriminis in istis inlerripialur, illud est, seterni consilii, quod in Chrislo rat"onalis anima est
quod videlicet caro ct sanguis partes sint utiitss Sapientia Patris Filins Dei: cttm Verbum divinum
perfecti corporis quod cx illis componiiur: panis illud ipsum silin Chrislo sttpposilum, in quosanguis
auiem el viimm non sic in unius totitis substanlialis Ct anima Uhristi, ea quam nemo capere sufficit,
conslitulioncm confluunt; sed sunl complelaenaturac, viitiile subsistanl?
quse in concreto (parcc logicse vocibus, ubi ratioci- Nonne, inquam, caiholiceciiam riici possel Christi
nalionis arguiias disctilimus) supposiuim ciim im- sanguis esse caro ct anima Chrisli, vel e converso
portenl, in proposilionem possunl subjici, ut [de Chrisii anima esse caro, et caro esse sanguis Christi:
ipsis aliud quid praedieeluiy si non sccundura na- cum in una Dei Verbi persoria Chrisli sanguis, caro
turam, saltem secnndum supposilum. 'C et anima complele perficiantur?
At ista disparilatis ralio iton le juvat, sed jtigulat. Impia hacc proferre aul sentire qai I proliibel? an
Si cnim quod partis babel rationem nec est comple- quod, ut supra osteudi, Cbristi sanguis et anima
tum, ea ferrc minimc polesl, quac de supposito di- non sunt integra, sed partes? qna?, cuin in se non
cuntur; et idcirco dici nullaienus potest quod san- importent supposilum, idiomaticse prxdicaticni
gnis Chrisli est panis, sicut nec quod corpus Ctrisii subjiciuonpatiunlur: at ul et supra respondi., nonne
cst Verbum Palris. Eoriem prorsus argumeiito, quori cl in lua illatione, caro et sanguis supponunl pro
,in ordine partium est, ncc suhsistenlem in se liabet pariibus, quae cum etiam non sint completae, se-
naluraiii, repugnat idiomaiioe tanltira, et non for- cundum suppositi cotnplelam rationem stibjcclo ne-
nialiter (ut scholae barbaries dispntat), hoc est se- quaquam possunt altrihui?
cundura suppositum duntaxat et non sccundum na- Velergobaec liorrenda admitlas, qute ct auriiie
tnram, de allero qtiantmrivis subsislente entin- fidelis mens refugil. Vel sictit horrrenda haec ct
liari. Quomodo enim quod suppositi complemenio impia, catholicae fidei. pielale deteslaris, ejusriem
non perficilur, sectindiini complenienti illius per- firiei scieniia et xelo, male indtictam, ex falso SUJ-
fectionem, qiiam non liabei, alteri convenire pr.cdi- posita panis el vini cum Verbo Palris hypostatica
cabitur? ^ uniohe coiisequctitiam respne. Etsic tandem agnoste
Cuni ilaque enunliatio catliolica perhorrescat di- qiiod eliainsi ul vcrtim concederelur panem el vi-
cere quod sanguis cstpanis; vel quod caro, qurc num cuin Verbo Dei byposialice unila manere in
pars esl hominis, ct Verbuin Patris aeterni, licet admirabili euChariaise sacramcnlo, non propterea
panis el sanguis in eadem divini Verhi persona sub- lamen dicendum forct in lerribilibns et adorandis
sistani, ct idem sil carnis cl Verhi suppositum eadein hisce niyslcriis quoi paftis cst caro Chrisli, ncc
omnino ratione, calholica doclrina rcfugil pronun- quod vinum sanguis Ctiristi est.
tiare quod panis est caro Christi; aul quod vinum El ita videris ipse qua censur:» juslilia ille qui
sanguis Chrisli cst; eliamsi datur pancni ct vinum diceret, prece sacerdotis, panem in altari Christi
uni eidem Verbo, cui caro et sanguis Christi, hy- carnem fieri quae ligno appensa est, et vinum ejus
poslalice esse corijuncia. sanguinem qui pro totius mundi peccatis effitsus esi,
Non miiius enim dialectirse adversalur regulis, protinus de hypostatica panis et vini cum Verbo
'naturam aliquam, aut alicujus naturae partera, a uiiione argtieretur; cum tamen isla nulla conneclat
supposito ahstraciain. de altero secundum supposit; legitimsc conscqueKliaeneccssitas.
177 PROLEGOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. — PAHS II. 1?8
Quis ergo jani adeo iuiquus censor ul Ruperlum A fidei cxtorretn ex jani adriuclis polcnlius bic confu-
per-oualis istius panis et vini cum Verbo unionis tare in promplu essel, sed exlra rem forel.
retun sistere, et ex eo probare stislineat qnod tra- r Quam ergo erroris ttmbram h.ibel in Ruperlo, ea
claloriste cathnlicus calholice docuil in mysticiscon- sive raiio, sive comparalio, quacin calholicis scriplo-
sccrationibtts panem fieri Chrisli carnein, et viiniin ribus non infrequens occurril, ntilla tamen doclriuan.
Cliristisanguinetn? eoriitii, vel fidei labe aul injuria?
Non ex hac, insurget alius, enuntialione, quaeca- Ruperlus proposito loco el aliis, nihil exposuit
tholica esl, errorisle Tuilieusis e.ducilur, sed magis qnod retrus Damiani, quod Remigius Antissiod., vel
ex ralione qtiam, iu suse proposilionis argiimentum, eiiam Remensis, ul Sanctius ei alii pulant, quod
ex divini Veibi unitate conslanier assnmit, et cx Alciiiniis, quod Damascenus, pluribus relro saecuiis
comparaiione quam co loci instituil, quod nempe, non cxpresse dixerint. Quid ergo in Ruperto ftovam
sicul de Chrislo ipso Verilas dicil eum ascendisse et absurdam iinpauationis hyposlalicae hocresim
in coeitim, qui eral in ccelo, qualcnns tina cadem in sapit?
Chrjslo sclerni Verbi persona, duni sttae majeslalis Ruperlus (/. /.), sciscitanti quomodo panis corpus
gloria coelum compleret, in lriitmphi pempa, ca- Cbrisli lil quod in cruce pependit, et quomodo vinum
pti am videlicel ducens caplivilatem, super ccelos K ille sanguis ejus fit quem de lalere suo fudit, alteram,
asccnriebal: ila unitas Verbi, hoc esl hyposlatr a non lninns diflicilem quaesiionem objicit, quomodo
Vcrbi Dei cuin pane unio, cUicil ul panis, eliam videlicel Filius hominis, qui de terra nalus est, do
dum panis est, nihilominus vere dici possit et vere coelo desccndit. Quam si quis dissolvere potest, re-
dicalur caro Clnisti. spondebo, qttod propter unilatem Dei et horoinis
Al quacunquc effugere lentes, etquocunque cpn- Cbrisli illud reclissime riictum sit, quia scilicet unus
fugias, nosira tc urgct instanlia. Si enim paneni est Clirislus Filius hoiniuis ciim Filio Dei, qui et in
csse Chiisii carnem in altaris sacramenlo, sici.t cqelo et ubiqne cral. « De proposila quaeslione, in-
lioraoest, el dicilur Deus in Incarnalionis myslcrio, quit Tuitieitsis (lib. vi in Joan.), non video quid du-
sensisse Rupertum ex his ejus verhis intelligis, bilel. Unitas enim Verbi ununi cfficit corpus Chrisli,
(|tiibus dixil quod unitas Verbi eflicil ut panis, qui ul illnri quod littic in cruce pepcndit, ct islud quod
in incriiento offerlur sacrificio, iilud Christi corpus tunc Ecelcsiae fules ore sacro conftcil, unum corpus
sit quod in crucis supplicio immolalum esl; qtta sit, tina, inqtiam, caro, et unus sanguis sit. > lsta in
intcrprelis fule lninc sensura aucloii aflingis, qiiem Ruperto. Nonne el eadem in Remigio logis (139-40),
hacc ejtis verba non solum non habenl, ut niox evin-' ubi eamtlem qttaeslioiiem eadem ratione, earieniqtio
cam, scd nec ailinillerre possunt? cuni ut planitm C comparatione solvit et explical ? < Caro, inquit, qtiam
jara lecimus, unio pauis el vini in unitalera perso- Verbum Dei Patris assumpsil in ulero virginali in
nae cnm Verbo; non possit eflicere ul panis tina unitaie suse personae, et panis qni consecraliir in Ec-
Chrisii caro et vinum unum ejus sanguis sit vcl cssc clesia, unum corpus Chrisli siinl. > Nonne lisec Ru-
dicatur. pcrli propositio?
Cum ergo abbas Tuiliensis hic el pluribus atiis in Attcnde ad comparalionem : < Sicul enira, sub-
locis, niliil aliud ex adducla Verbi unitale, et ex as- jttngit Remigius, ista caro corpus Chrisli est, ila et
Bumpta incarnalionis comparatione dcmonstravcril iste panis transit in corpus Cliristi; nec sunt dno
quam corpus illud, qtiod ex pane ore sacro Ecclesia corpora, sed unum. > Nonnc haeca Ruperlo inducla
conficit, el illttd quod natum ex Virginc in Hgno pe- comparaiio? Nonne el ipsa lucC a Rnperlo data con-
pendil, nnam essecarnem, unum esse Chrisli corpus, clusio? Rcmigii ausculta ralionem, qua el proposi-
el uiium sacrificium : jam quis non videal et judicel lionis verilaiem probat, et comparaiionis sensiim
Jluperli meiitem ab impia hyposlalicae impanationis explicat: < Divinilalis eniin pleuiludo, ail Remigius,
baeresi omnino Hberam; sed el ejus doclrinam in quse fuil iu ilio, replel ei islum panem, el ipsa divi-
ipsis etiara vocibus, ralionibus ei comparalionibus, nitas Yerbi.quae implet ccelum et lcrram et omnia
sanctorum Palrum fidei perfecte consentientem, ut " quse in eis suni, ipsa rcplet corptis Chrisli quod a
haec Ruperli cum catholicis Patribus, hac eliahi in niultis sacerdolibus per universum orbem sanciifica-
parle, concordia omnem hyposlalicae iinpaualionis lur, el facit ununi corpus Cbristi esse. > Quae alia
notam penilissime deleal? Ruperti ralio? quse alia Rupeiii concliisio?
Plurasupcrius sanclorum Patruni leslimonia cerla Si ergo isla a Remigio insiilula divini Yerbi occo-
fide protuli, in quibtis corporis illius quod in sacra- nomiac,el eucharistici sacramenti comparalio, < sicut
menio proponilur, cl iilitis quod ligno apposilum est, illacaro quaro Yerbum Dei Palrisassumpsit in ulero
indivisam unilatem ex eadem, qua Ruperlus, divini virginali in unitate suse personae, corpus Chrisli est,
Verbi nnitale, el incarnationis ejusdem compara- iia el isle panis transit in corpusChristi; necstitit
lione, uno ore el una menle cxplicant: qttos tamen duo corpora, sed untim, > iuipanalae liyposlaseos
liypostaiicae impanationis redarguit haclenus nemo, sensum nusquam habuit, utquid eum in liac eadeni
ki unura Alberlintim exceperis, quem ecclesiaslicse a Rupciio adducta comparatione intelligcs; sicut

(139-40) InIadCor.,c, K-
 179 RUPERTUS ABBAS TUITiENSIS. ISO
Idcm qui de Yirgine formalus et de terra natus A do, el in unitalcm personac sixs transferendo paiiein ?
de ccelo desccndii, propler uiiitalcm Dei el honiinis Nonne « partis visibiiis vere fit > qui illam carnem
Christi, ita panis qni dc terra crcalur, corpus Chrisli assumit, dc qtia ipsa Yeritas dicit : Panis qiiein ego
(itquod in cruce pependil, et vinum illc sangiilsejns dabo, caro mea est pro mundi vita? Nonne panem
fit qucm dc latere suo fudit? assumit, el in unitatcm personse suae iransfcft, qni
Si Remigii ralio haec, < ipsa enim divinilas Verbi illain carncm, quam ipse Chrislus vocat pancni, sic
quae implet ccclum ct tcrratn, ipsa replel corpus asstimit, ulVerhi caro veie sit, el eadem ipsa qnam
Christi, quocl a multis sacerdmibus pcr univcrsuiii illud iriem Yerbum , Virginis in sinti, iu personac
orbem sanctificaiur, facit uniim Christi corpusesse,) unilalem sibi ineffabililer copnlavit? Haecvenerabilis
non hypostaiicam iinpanationcm, scd corporis Chri- Rupcrli firics. Nonne et iioslra esl? .
sii qiiod ab Ecclesia conficilur, el quod in ulero vir- Quid ergo critici in sancli illius abhatis doclrina
ginali Verbi divinitas induit, perfectain miiiaiera seu teinerC damnanl quod qui sanae snnt fidei uno ore
idcntilalcm fidelibus tradidit; qniri Ruperti eadcm profilenlur? qnid ipse Claudius (141) iis Ruperli
ipsa raiio, < unitas enim Vcrbi unum eflicil corpus veihis evideiiter asseriara ausit dicere panis a Verbo
Cbristi, nl illud quod in crucepcpcndil, el isluri quori divino assumpiionem, quam cuin Tuiliensi doctrina
uinc Eeclesiac fi.les ore sacro couficit, unum corpus N demonslravimns minimc posse cohserere ex ipsius-
sil, una inquam cnro el unns sanguis sit, > hyposta- liiet vcrbis el ex dialeclicse rcgtilis.
licsc impanaiionis novam iinpielalem invcxit, cutn Quintum locnm cx Rupcrto in Rtipcriura adtlu-
id untim inler Remigii Rupcrtique doclrinara dislan- cur.t, scri cujns recta fides ex sxpins dieiis et repe-
tise sit quod noster Tuitieiisis, nl vides, longe clarius liiis adeo ceiia csl, ut absque lecloris vcnia hic
calholicam hujuscc sacramenti fidcm et sensuin omni ipstiin non ausitn cxpendcrc. Jain enim quis tlubila".
b.T-r.-.licacpiavitati contrariiiin nobis exposueril? « non iia fidein nosiraih censuisse iil non videat sc,
Deaique Rupcrli doctrinae typuro in Dainasceno, ul post Chrysostomtnii Rupcrlus toquilur (lib. vi in
Alcuino, Petro Daniiani ci iteruni in Rcraigio viderc Joan.), frangcre panem Dei, dc quo vcre ct catho-
vis? En inspicc, quae supra deriitniis, ipsorum verha, Hce fatemur quia corpus Chrisli cst, ct inlegrnm
et ipsa ctim Rnpeiii objeclis passibus atlenluscom- servarc Filittm Dei, Hcct panis iste visibilis ctitn in-
ponc, ut ubi deprehenderis unam Ruperti et ipsorum visibili Filio Dei ununi factus sii, > cum vera sit
(iriem, unani Rtipeni et ipsorum doctrinam, iinam Ru- ipsius caro Verbi quod caro faciinn cst?
perti ct ipsorum voccm, lola diffugial a Ruperli nienle Qtiis jam dubftel quod « Dei Filius, id est Deus ct
el vcrbis iuip.inaiici erroris umbra, et uniim hoclibi , homo, habet in sc virlutem effectivam, qtia sibi
'
siipersildubium,art Rupeiiusin Remigio,Daniascei:o, iiniat panem islum visibilem, efficiendo sciliccl ut
Alcuino ct aliis fuerit praeloculus, an Alcuiiius, Da- panis isle visibilis consccrafus cum illa carnc qttse
mascenus, Remigius et ajii inRupcrlo eadem iterum pcpendit in cruce una caro sil, iiiium sit Christi
fucrint post loculi. corpus. >
Ncmo crgo Ruperli doclrinam hyposlalicse impa- Quis tandem cnm panis Dci frangitur, integnim
jiaiionis daninaverit, qui non sil ct ipse damnandiis, tamen servari Filium Dci, ideo verum cum Rupcrio
iilpotcqui, dum yerba Ruperli ad impanalionis hy- non sentiat, tum qttia < sicut Deus cl homo unus csl
postaticse crrorem inQeclit, et ipse calholicain Ec- Chrislus, sic et iste panis visibilis consccratus, cuni
clesiae fidcm traducat, caiholicorum scriploruin vide- illa carneqnac pependil in cnice, una caro est, unum
licel doctrinam ad hujusce impietatis haeresim una est Chrisli corpus; tum quia sictil in vera carnis
cum Ruperto vi et injttria trahcns. morle divinitas nihil passa esl, sic, ubi in aliari vc- •
Sed quis Catholicorura cum S. illo doctore, ctete- rum Chiisti corpus immolalnr, frangilur et mandu-
risque SS. Palribus, id libere non prolileatur, quod catur; cadem Christi hunianilas, quae semcl passa est
adversus Ttiitiensis fidem quarto loco pcrperam ob- et resitrrexit, nibil palilur, nec cniin jam moritur?»
jeclum esl? quis, inquam, cum ipso ad illorum men- Quse fides clarius qtiam ista Rtiperti, non paucm,
lcm libera reciaqtie fide non proiiteattir, quod < sicul non corporis Chrisli liguram, scd ipsum verum Cliri-
«lc carne noslra quam Vifgo Maria peperit, vere sti corpus in altari immolari, frangi et mandncari,
falemur propter unitatem personae quia Deus est, usquam professa est ? Qtia' firiei professio raagis cx-
sic nihilominus de pane isto visibili, qtiem ejusdeni presse magisqnc calholice quara isla Ruperli, negare
Verbi invisibilis divinitas assumens in carnem suam potesl hyposlalicam impanationem, in cujtis sensii
transferl, vere et catholice censemus qtiia corpus panis, ul supra certum fecimus, una Chrisli caro,
Clirisli esl? > unum Chrisli corpus, nec dici nec esse potcsl? Unum
Quis porro cum Tuitiensi eo eliam loco unde ibi igilur, ne txdio sim, circa qnintum hitnc Rnperii
argiiitiif.calholica voce non confitealur, quod < sic- locum observabo.
tit Ycrbum caro factnm esi, non mulatum in car- NoiinulH,quosPaternontraliebal.adeiicharisticaiii
nem, ut Eiiiychiajii somniavcratit, >scd assumendo corporisCIirisli vcritatein accedere dura cervice recu-
carnein; sic idipsum Ycrbura jamdudum caro faclum, santes,illudopponebaiitqucdApostolusdicil:C/irisi«»
panis visibilis sit, non muta tutn in panem sed asstimen- resurgcns exnw.tuisjam non moritur; Chrislum enim
(141) Reponse att traiti De la Perp., p. 28.
*M PHOLECOMENA. - APOLOUlA PRO RUPEBTO. - PARS II. 182

loliesmonpulabanl quoties panisisie frangilur, sipa- A sola Chrisli fides agnoscit, Rupertusutcunqucaperit
nis isle iri yerilate Clijrislus est. Istud incredulsc im- absconditum illud divinae pielalis sacramenlum, in
pielalis, Htigtuni Ruperlus, in hacce veritale ttienda quo Ecclesia credit sub exteriori panis specie vcrum
per omnia lirmus, nobis sic dcclaral: « Isiis autem, essc el untim Chrisli corpus; illud ipsum quod in
quihodie murmiiranletliliganl.cumverilatem corpo- cruce pependit et surrexit a lriorluis, myslicis quo-
risetsanguinis Domini defendimus,magnam videmur tidie consecraliouibus immolari, frangi et mandu-
servare duriiiam; .nam cum arguraenlosa fide per au- cari; nec tamen propterea Clirislum quidquam pati
cloriiatem evaiigelicam arctati fuerint.ut negare non aul ullatcrius raori, sed mortis victorem etinferni,
po^sijil bpc Doiuini corpus illud esse quod pro nobis in ceelesli sedere gloriam.
Iradilum est, el bunc ejus sanguiuem illuni esse qui Qtiasi noster Tuiiiensis ad tanli explicationem
pro nobis cffusus est: cum, iuquam, hoc iliis con- myslerii populis fidelibus diceret:« Qui sanctas Scri-
slamerasiruxeriraiis, ergo, ihquiunt, sinon figurate, pluras Jegit, is didicit arielem percussum, Isaac
sed revera panis isle Chrislusdiciltir yel esl, quolidie illscso, cum lamen in signo una res cssent. Sed qui
Curisliis patitur et toties moritur, quolies panis isle credit, inlelligil in durissimo carnis Chrisli supplicio
in coiiiiiieiiioraiionem ejus frangitur; quod esl conlra el acerbissima morte divinain Clirisli naluram nul-
Aposloli seuteufiani dicenlis : Christus resurgens ex B lumpassioiiissensissedolorem; curii lamen una esset,
morluis,jam non morilur, mqrs illi ullranon dqmi- naturse isiitts divinse iii Christo et carnis illius, per-
nabilur. > sona, unus esset Dei Filius, unus Chrislus, Deus et
IHud Uinbralicorum objeclum utJuce verifalis homo.qtii dum in cruce morltur secundum carnem,
Ruperlus dissolvat, duo haec conslanler astruit, immorlalis regnat secundum divinitalem. >
1. Corpus lioc qiiod in allari iminolalur, Irangilur Ita qui credit, quidni el inlelligat, dum vera Chri-
cl iiianducatur, esse veruin Christi corpus qupd pro sti caro, in incruenlo allaris sacrificio immolatur,
nohis IradiUini esl. 2. Nihilominus eam ipsam Clirisii frangilur et manducalur, Clirislum nihil pati, Chri-
liumaniiaicro, quae seniel passa csl et resurrexil slum jara non mori, Iicet una sit Christi caro, et
uibil jam paii; nec euim jam morilnr. unum sit Chrisli corpus, qnod, dum secundum panis
Ulramque atitemhanc aposlolicse senlentiaesiinul speciem immolatur hic, frangilur et manducaiur, se-
el corporisCbrisli in eucharistia vcritaleni utdcfcn- cundum speciem propriam in ccelo vivit mortis Do-
dal Tuilicnsis, non pondus ralionum, quOd in rehus minus.
iidei vel leve vcl nullum csl, sed diversas ex fidead- Genuinum huhc Ruperli sensum quis rcprobave-
ducit comparationes, quihus sensum carnalem com- (n ril, qui Umbralicis non faveal, quos Tuiliensis vchc-
primens, ulcunqtic fidelibus explicat quomodo vera menli eucharisliae veritaiis zelo persequilur? Aller,
caro, quae una et vera Cbiisti cst,seu verum Chrisli qui noslram non soltim erudial fidem, sed et noslrae
corpns, hic immolaiur, frangilur el manducalur, nec fidei pielalem acccndat, qiiinli liujus loci sensus si
tamen Chrislus quid palitur, sed manet ict gloria. quaerilur, dixeris ibi a Rnperto doceri, quod sicut
Islis eiiim siraililudinibus manifeslius pstcndit qua- Verbi divinilas, quia vita est et spiritus, a sua vita
tenus a fide minirae abborreal diversa vel eliam el spiritu distrahi non poluit; ipsius tamen carne
puguanlia unireiconvenire; si nempe secundurodi- crurieliler aflixa cruci; ila dnm Christi corpus in
versas spectelur rationes, secundum quas id quod in sacramento frangituret manducalur, Cbrisli lamen
se unum est, quasi duo censetur, quia diversis his humanitas nihil palilur, eo qtiod in ista corporis
iiiodis ipsum in seipso differt. Chrisli fractione et manducalioiie, spiritus a Chrisii
Ea niente Rupertus, objeclo loco, Isaac et arietem corporenon sejungilur, « scd, inquil Tuiliensis, caro
proponil; cum enim duo bsecpro una re, uiio vide- sinnil cum spiritu, et spiriuis cum carne manduca-
licet Isaac, supponerenlur, sic lamen Abraham per- tur. >
cussit afielem, nt filium arae supppsilum non Isede- Sed ne cui durum sonet quod sanclus abbas dixe-
ret. ln qujbus lamen id discriroinis ipse intercipit !D rit Christi corpus frangi iri altaris sacrificio, in quo
quod Isaac et aries non subslanlia, sedsignodun- exlerior sola panis species disrumpi vi.delur, Chry-
laxal libero, linum essenl; al vero in eucharistia sostomus audiatur (142), ubi hsec Apostoli verba, et
panis isle visibilis, cum invisibili Filio Dci unum panis qnem frangimus, liheriori hac inlerprelalione
factus est, ipsi videlicel concorporata substanlia cor- sic explicat:« Quare addit (Aposlolus) quem frangi-
poris illius quodest in allari. mus, hoc«in eucharistia videre Hcet in criice autem
Quapropter Tuiliensis ali.i, quae aptjora sunl, in- minime, sed oppositum; os enim, inquil, nan conle-
dticit, in quibus cathoHca lides de eodem diversa retur. Sed quod in cruce passus non cst, id in obla-
credit et prscdicat, puta de uno Filio Dei, quod de lione palilur propler te, frangi susliiict. >
lcrra nalus sit, el tamen e ctelo descenderil; quod Berengarius ipse, suam ejurans bseresim, iisdcm
immorialis cum esset, el Doroinus morlis, morlem etiam verbis auclorilate apostolica fldem calholicam
lamen subierit; qnod qtti jam erat in ccelo, ipse la- professus est (143): « Ore, inquii, etcorde profi.tcor
mcn ascendit in ccelutn. de sacramenlis Dominica! mensse eamdem fidem me
El ex his quae animalis sensus non pcrcipit, scd tenere quam dominus et venerabilis papa Nieohuis
(112) Horai1.'42in I ad Cor. (143) C. Ego Bercngatiiis, d. % De.consccr.
 i« IVIPERTLS ABBAS TUITIEISSIS. 181
«t naec sancta synodus auciorilaie cvangelica et A Virginis sinu concepta, et a Verho Dei assumpta, in
aposlolica tenenditm tradiriit, mihiqtie firmavil, sci- cruce iransfixa est; quamvis in aliaris sacrificio nec
licet pancni ci viiiiini qn;e in aJlari ponunliir, posl carnis sapor, uec horror sangninis lerreat, sed panis
cotisccraiioneni Domini non soliim sacrametitum, sed el vini suavis spcCiesad mensam allicial?
etiam vcrum corpus et sanguiiicm Domiui uosiii Opporliine qtiidera el sapieuler, adversus eos qui,
Jesu Chrisli esse, el scnsiialiter non solum sacra- Kuperti saeculo, ul notal Algerus (144), panem et
mehlum, sed in veriiate Cliristi corpus nianibus viiiuin inutari diccbanl in carnem et sangtiincm nou
sacerriolum tractari, frangi, lirieliiim deiititms al- Chrisli, sed ctijuslibel Filii bomiids, sancti et IK:o
teri; jurans pcr sanctain et lioinousion Triuiia- accepti; vel eiiara advcrstis iionriullos ex SCriptori-
lera. > bns calholicis, qui, ut in superioribus adiiotavinuis,
Quibus verbis frattgi et alteri, si Christi carncm aliam dicebanl Christi carnem, qu;c in pane coiise-
noii inletligas in parles discerpi aut coniraiuui, sed crato ab Ecclesia offcrtur, el aliani qiite dc Virgin*
veram Chiisli carnein, et non solam corporis Dotni- iiata in cruce appeusa esl.
uici ligiiram iu quibuslibet inintiiioiiibiis specieruui Non ex,u-a rem igitur, siciit riec exlra Patrum
panis partictilis manere, et a mandiicantibus stmii, nienteiii et voces, Rupertus his in locis id uuiiiii
itihil in isiis Rcrengarii, Chrysostomi et Rtiperti vo- " quam iiiaxime comprobare sluduii, corpus lioc quod
cibtis cffenriictili esl. in allari precc mystica conseerauir, illtitl ipsuin esse
E.tplanato itaque hoc quinlo Ruperti loco , ad Christi corpus quori cx cliarilalis oberiieutia Verbo
sexluni fesliutis propcro, ad quein nonnulli catholici Dei ad morlem apiatum esi. El caruis illins qua;
Imjtisce docloris scripla ctirsim evolvenles, minus cuin in altari, tuin in crttcc, una vera caro Vcrbi
leliciler allidunl. Jli i» Tuiliensi (lilt. n in Exod., esl, iiidividuam unilatcm iion aliundc poleiittus
<:. 10) legisse sibi videnlur, pauis et v/ni substanliain qtiani-ex divini Verbi unitalc arguit. Sed nec exlra
;>Spiriiu sancio non inulari aul destrui, sed a Vcrho fidem eucharistici sacrameiili Rttpertus cx incarnal.e.
Palris assumi : unde Ruperlum hypostalicara panis Sapicniiae admirabili dispens.ilione, slttpenduiii ac
«:t viui cum setcrni co.usilii Verlio unioncm et sen- lerribile corporis Clirisli explicavil mysleriuin; prse^
>,isseet docuissc nullo riubio pronunliant. clara el in his Ecclesiailmniiia serulus.
Veruiii qui (ot in paginis. scripsit panem et vintim Extra jus ergo, el gravi non in Tuitiensera morio,
vcrii, conveni, niuiari et iransmulari in Christi sed el in Ecclesiae lotius fiiletn ac pietaletn injuria,
i orptis el sa.iigiiiiiem, qui eo. etiam loci diserle et ptirissimos hosce Ruperli doclrinae Jalices, qui a
«xpresse falcuir, panem in altari Chrisii corpus p liinpi.dissimis Ecclesiae fonlibus contintio fiitxcranl,
iicri; qui lioc quod in altari sumimtts, Christum ad inaudilas hyposiaticau iiripanalionis novilatcs
csse et Agniim Dei praedicat, qiio.niodo sensisse vel nonmilli dcducunl.
doctiisse censeri potcst, panis el vini substanliam Jam ergo coiilicescat calumnialrix qubrumdam
jn eucharistiae sacrameuio non mutari? petulanlia, ne dum Ruperti'fidein falso enoris no-
Rupcrlus ihi quidetn postiil pauis et vini sitbslau- inirte detufpat, catliolicoruro Patrum doctriuam
tiam, videlicet seCundtim cxieriorem speciem quin- conlumeJiose dehonestet. Zeltis hic ex inipetu msgis
quc sensibus stibactain, 11011 niubtri aul destrui. Quod ipiam ex scienlia ferveus jam se contincat, ne qtiam
qiiis vel carnalis sensus non judicei.?: aut pancni et Ecclesia semper lcnuil fi.iem in Rupcrto incautius
yiftuiri iiiiellige non nltilari; deslructiva scilicet mii- proscribal (145).
tatione, quac nobiHorem iion iutroducal subslaiitiam. Vel si libet eos in pace quicscciiiiuin jani btisla
Qiiotl quis cailtolicus non profltcauir, qtti pauem refodere, et ossa corrodcre morttiorum, in hoc ada-
^redit in illud uuuni verinn. Cbristi corpus, quod a. mautino viro suos experianlurdenles, el coguoscent
Vcrbo assumpium et crtici affixuiii, divina Spiriltts qnod ita. eis in ore frangenlur, ut ultra neraiftem
sancli operalione nnilari? sub hac specie pielatis raordeaiit.
Vel panem cl viniim intellige Christi corptts el Q A Ruperti itaque doctrina procul sit eum nonnisi
sanguiiiera sic lieri, ul tamcn non mutelur in cor- figuram aut sigmim corporis et sanguinis Cbrisli
poris et sanguinis Cbrisli specicm, lioc esl til seipse in Domiuica, mensa postiisse, qui totus, non in um-
cxplicat, in carnis saporcra et in sanguinis horro- bra, sed in veritate; non in figura, sed re, nomine
rera. Haec, inquain, intclligat et judicel ccnsura el effeclu verum Christi corpus el sanguincm, stih
maltirior, nec damnabit S. Rtipeiti (iriem, sed cani exleriori panis ct vini specie, ab Ecclesia ore sacro
laudabil in omnibns sanctorum Patrum sentenliis ct confici, ubivis conieiidil (146).
vcrba secutam. A Ruperti gloria procul, ab indignis Clnisti corptis
Scd ulquid, inquies, ex lOiics repetita Dominicae non manducari; apud quenr: « Non nemo iudigne
incarnationis comparatione, el ex divini Verbi uui- manducare potest, sed nemo indigne manducare
tate lol in locis demonstrare sluduisset eam carnem debct: panis namque semel consecralus ntioquara
qusc est in sacramenlo, illam ipsam csse qiue in postea virUtlem sanclificationis amillil, auj Cbrisli

(144) Iii prologo. (146) L. i De divin. offic,«;. 17; et episi. ad Cti-

iiiw Hafc facuiid. 1. IX et ull. nonein, quae inc. Medilatus, ci alibi.
115 PHOLECOMENA. — APOLOGIA PRO RUPERTO. - PAilS II. 186
earo esse desinil, scd (lib. vi in Joan.) non prodesl A tit osten iinnis, ncc blasphema hyposlalicie iinpana-
((•.ildquainiudiguo, cujtis fides siuc operibus mortua tionis iinpiclas ferrc ant riiccre poluisscl.
csl. > Cum ergo Rupertus ea omni fiiic qu;e EccIcsisB
A Ruperli nomine proctii sacrilega iinpaiiationis lilium, ca omni rioctriiia qtisc riivini Verbi inlerpre-
f.ttuitas; sed ipso liorlan.le (147): « Credanius fideli lem, ea omni gloria qtiae fitlei propugtiatorem, eo
Salvaiori Deo in eo quod nou vidcmus.scilicet paiiem onuii nomiiic qttod sanctis el doctis celebrein,, ea
«l viintni, cxicriori spccie non mulala, traiisfcrri in pono onnii fidci pielate qttae calholicum shnul el
veraniviveutis corporis el sanguinis Chrisli substan- sancliim decel, has omnes de corpere cl sanguine
liara.t—fLib.ivifi Ea:oi7.,c.7) « Siibslantiarimi cuiiii Cln-isii in eucharistia catbolicas verilates aperlu
ac specierura crealor Deus eflicaciter h:cc in carnein doctieril, easque profauis et sacrilegis crroribus
«rt sangiiincm Christi converlit, permaueutc licei finniis opposuerit: venerabilis Ruperii fide qtiiri
spccie exteriori. > purius? Doctrina Rtipcrli qniri ccrlius? Rupeili
El taiidem a Ruperti fidc ac pielale procul eslo gloria quid illustriiis? Ruperti noniine qtiid cele-
nova ct absurda hypostalicse iropanatiouis impielas, brins? Ruperti denique circa adoraiuluin corppris
«jiii plenis paginis scripsit et verbis expressis ilocuit Ct sanguinis Christi sacramenium firieli pietale .q.uii.1
panis et vini stib^laiitiain verli, converli, nititari, B sanclitis? Omni ergo dcleta erroris cujtislibet npta,
iransmiitari in illuri ipsum Cliristi corpus quod pro Riiperluin Tuiiiensis coenobii JPalrem fide purum,
nobis in crucc pepcndit, el in illum ejus sanguineni doclrina cerlum, gloria iiliislrcni, nomine celebrem,
qui ad cxhauricnda iniilloi-iini peccala cffusus e.->l, el erga cucliaristicuin corporis cl sanguinis Clirist,
pancni dcnique illani ficri ct esse carncm quam de mysteriiiin catholica pielate fidele-r.ipariter ac san-
Vjrgine Verbtira Palris assumpsit., et in crucis ara cluin libere propostti, firieliier exltibui, conslaiiiei-
IK'0 cruenlatam oblulit: el viiniin illttm fieri ac esse asscrui, et fcliciler yintlicavi, mendaces estendcns eo^
Nngiiineni quem Christus de latere suo fudit. Quac, aui maculaverunt illum (Sap. x).

(147) Epist. ntiticup. ad Cun., cujus iuiliura Meditaius, et 1, ui in Exod. c. x.

APPENDIX.

Injusta et inerudila Simplicii Vcrini de Ruperto abbate Tmtiensi eritica inlibra

De trunssubstanliationc.

Prelo subdiiclis omiiibus noslne pro Ruperlo ab- (Ciiensi, iu cujus coriice desideraniur liliri decirai
bate Tniticnsi Apologiae pagiuis, in Simplicii Verini capnt vicesimtira qtiiniiim et capul ultiiniini, qiisa
libriim De transsnbsiaiiliatioiie incidi, in quo dum in excnsis babcntur : in bibliotheca S. Mariini
seclseProlestaniiuiii felletis hic scriptor, quLCI. Sal- Tornacensi, in qua et aliuri De divinis officiis opus
mazitis esi, Ritperlum Tiiiiienseui in omiiein contra a magislro Robcrto, (pii a Tuilicusi alius csl,, s.qrji^
eucharisiiiu sacrauieultini errorein truliit; prse- pltim reperilur, cinn prologo qtti incipil: Mentiiiji
senlix vidclicel signi dtmiaxat aul virlnlis, nian- etim de ecclesiaslicis officiis parva qitwdam, elC. In
ducationis per fidem, impanaiionis, el bypostaticse hibliothcca Villariensi; in biblioiheca monaster.ii
Kiiionis panis cum Verbo, multa animadverlenda Bona? Spei; in biblioiheca Trajeclensi; in biblic-.,
roinmiltit; quse dimiitere non debttil sancti illius llicca Cambcronensi, ut nobis tradit Aiiionitts San-
docloiis vinriex, sed per appendicis modum hic derus in Ribtiotheca Relgica.
ailjicere ct eniendare. Nec alicnjiis niomenli esl ralio qua Veriniis Iiiijus-
L modi librorum auclorem in dubiutn vocat, ulpota
De auclore librorura De divinis officiis, Veri- quae nonnisi ex prsecpnceplo errore, et cx falso.
lius (147*) sic dubilai, tii magis ptilel iis assenlien- Ktiperli inlelleclu procedil. Verinus eniiu hiijus^
«lum qui iljos neganl a Ruperlo Tiiiliensi fuis.se " operis auclorem non sensisse cxisiimal rcalem vcri
composilos. corporis Chrisli in altaris sacramenlo prsesenliam,
Primum liiinc Vcrini lapsum corrigit Apologiae sed divinitalcm seu gratiara diintaxal in eiicbaristia.
prima pars, in qua accuriila disserliiiionc opus hoc cuni pane conjunclain docuisse; Ruperlum yerq
De divtnis officiis, uui Rupcrlo Tuiiicnsi cerlo jure Tuilicnscm, qui in Exodum haud dubie scripsH
urijmiicavimiis. Commenlarios, tenuisse censet non divinitalem
Et quidein eo sub nomine hoc opus legilHr in modo, sed et Christi liumanilatem csse iiyposlatice.
ntss., codicilitis qui in illiislrioribtis Belgii biblio- unitani pani.
thecis assenaniur ; in bibliotheca Ahiensis niona- Ex qua seiilcntianiro piignaiiiia Yeriftiis negan-.
sterii in eJitione Leoriicetisi; in bibliotheca Elno- dtira voluil ab eodem Ruperto cdilos libros De ^ivir

(U7') Lib. De transsubslanlialioiie, pag. 184,185,197.

187 RUPEItTUS ABBAS TUITIENSIS. 188
ii* officiis, a qtio prodierunt in Exoditm Commen- A 1 illius sacrameiili communione solam panis el vini
tarii. Error in errorem Verinum traliit. El prima siibslaniiam ab indignis percipi conchuiat neccsse
haec circa Ruperti hoc npus hallucinalio maiiifeslc csi.
pi-odit Simplicii Verini in evolvcuriis Ruperti libris Sic Yerinus (149) conlemlii quod qui indigne co-
itiriiligenliam, qui bujiismorii optis caeleris Ruperli meriit, in suo et Ruperti sensu soluin panem comc-
elircnbraiioiiibus perpeiua acceiiscnl, el prirailias dit, quod mali sacramenlum quidera, sed non Chiisli
esse friigum Ruperti nbivis proleslaiiUtr. cprptis stimiint (150), juxla hscc Ruperli verha, « in
QuHIcrgo nuruni si Verinus, qui vei iiunquarn, vel illuin in qno fitlcs non esl, praeler visibiles species
levissirae Rupcrli libros evolvit, doctissimi illius panis ct vini, nihil de sacrificio pervenit. >
scriptoris mentem non sit asscculus, el exlraneos ei Injiisttim hoc Yerini tle Ruperii rioclrina judicium
senstis aflinxcrit? nostra corrigil Apologia, ttim ubi ex ceriissimis
II. Rupcrti tcsiimoniis probal eum sensisse el expresse
Riipertum, qui indubic auctor csl libroriim De docuisse Chrisli corpus ore etiain sacrilego ab indi-
divinis officiis, inlellexisse cucharistiae sacramen- gtiis iiianriticari: tum tibi catholicum horumce vcrho-
tnm consiarc sola visibiliuni specierum, panis vide- I-KIII,iit itluin in quo fides non est, clc, iuiellcclum
Hcet et vini subslantia, et yiriule divina qua pa- " iiiiriiip.licem proferl : ncinpe nihil quod percipienli
scunlur el sancliiicanlur animac justoriim, Veriiuts sil tnile, de sacrificio in illtiin in quo lirics tion est,
cx his quse in libro n, cap. 9, De divinis officiis, pervcnirc : vel, in illura qtti in hocce sacrificio
lcgunliir, verhis asiruil (148) ; « Est tam iu Ponii- Chrisitim esse non creriil, praeter visibiles specics
fice quam in sacrificio divina substantia; csl et ler- niliil, secundiim banc fidera qtix solas panis el vit-.i
rena. Terrena m ulroque esl id quod corporalitcr species in sacrificio agnoscit, de sacrificio pervcnil.
vel localiler videri polcst: divina in ulroqtie Yerbum Quse quanlura a Verini judicio dislent quis nun
invisibile est, quod in principio cral Deus apud videal?
Deura, > elc. IV.
Qiiain insulsa auleni hacc sil Verini exposilio fit Verinus in su»3contra transsubslanlialioiicm dis-
cuivis obviuin alicndciili, 1. Quod lerrena substanlia putalionis progressu, dcRuperlodicereaudei(151),
Riipcrloflitil noii solttin panisetvini subslauiia, ex qttod non iile pulavit panein revera imitari in Chrisli
qua saci iliciiiin conficitur quidem, sed non "conslat corpus : quod istis verbis, « cum vino accedil Vcr-
sacraincnlum; scd ipsa eliatn Christi caro, quae, ut buni crucis, fil sanguis ille qui cffiisus est in rcmis-
ail Ruperius, de lerra noslra est, el in altari sub p, sioncm peccalorum, > non lamen Ruperius transsttb-
panis specie videltir. 2. Quod eo ipso in opcre, iiou siauliaiionerii panis in corpus, cl viui in sanguincin
solinn divinitaicm, ul Verinus comnientus cst, sed toiifirmare voluit. Et landem concludit Ruper-
ipsam siniul Chrisli hiiinanilatcm, vcriim Clirisli lus (152), sicut el alios Patres ipsos anliquiores,
corpus, vcrumque illitts sanguinem, non in umbra, negasse ullam inlervenire in bis sacrainentis sub-
sed in veritate, ul loquilur Tyiliensis, non in figura, slanliae panis el vini el aquae mutaiionem.
sed in re conliueri in eticharistia Riiperlus expresse QiioJjjua veracitate sit dictum, judicet qtiisquis
proliteiur, ul proriuclis ex lihn primi De divinis Rupcrltim ubivis doccntem audivil qnod panis ct
qfficiis, cap. 17, cl ex lihri n, capil. 2, 5, 16 ct 22, viuuin prece myslica fiunt cl vere sunl vera Christi
lcstiinciiiis in Apologia speciatim deroonstiavimus. caro, ipsa qtiae,pro nobis transfixa esl, et verus
5. Quod genuina, quam in Apologia dedimus, addu- Cbristi sanguis, illc qui efftisus esl in remissioneni
cti a Veriiio loci .explicalio inanifeste oslenriil peccalorum; quod panis el viriura in carnis ct san-
Ruperlum eo loci nibil alitid senlire aul docere guinis Chrisli subslanliam vcrluniur et converuin-
qtiam a Verbo divino in altaris sacrificio assumi lur, mulantur et iransniulantur, remanenle licel
panein transferendum el Iransmuiamiiim in illam exleriori panis et vini specie, ul in Apologia evi-
ipsam carnem quam in ulero Yirginis induit et ita D denlissiinis Ruperli lesiimoniis fuit comprobaliun.
ex pane visibili per verbura assuinpto et in veratui Ipsa enitn sequivocis subjici exposilionibus, vel ad
ejus carnem transmutalo, et ex ipso Dei Yerboi divinilatis aut corporis Chrisli virtutcm aut figuram,
iiivisibili visibile construi sacrificium. vel ad byposlaticse irapanationis senstts distralii,
Non esl ilaque unde Vcrinus aut alius quis tiinbra- legilima inlerprelandi ratio nultatenus suslinet. Ec-
lici corporis defensor, Ruperlura suo palrocinalurai quis, nisi suinina iivRuperli fidem injuria, eiim istis
errori ducat; sed esl unde has suro fidci figuras ab- sub vocibus alienam occullasse doctrinam suspica-
jiciens, calholicae corporis Ciirisli vcriiali firmus» bitur? aliud sentire et aliud loqui vel scribere de
adhsereat. divinis sacramenlis grande piaculura : quod absit a
III. doclore catholico.
Qtti in sacramenlo nonnisi panis el vini substan- Nec violenlae Verini iiiterpreialioni (155) ullo
tiam et divinaiu virlulcm seu graliam credil, is inl modo favel, quod Tuiiieusis diserle scripseril aqtiaui
(148) Pag. 516,518. (151) Pag. 517 el 518.
1149) Pag. 225. (152) Pag. 520.
(150) Pag. 2i7. (155VPag. 519.
189 PROLEGOMENA. - APOLOGIA PRO RUPERTO. — PARS II. 190
qua lavanlur fldeles in baplismo, eain ipsam esse A ct vinuin in Eucliarislia sic posila inlclligit, ul ipsa
«piaeex aperlo Christi latere profluxit: quam lamer sinml in hoc sacramento sit corporis cl Sangtiinis
nec Rupcrius scnsil in subsiantia fuissc mtilatam substantia, quac subslanliaii duntaxal et non inriivi-
Nam Riipertus nullibi unqiiam vei sensit vel scri- duali unitate cutn pane et vino sit eariem, faiealttr
psit baptismi aqtiam in eam convcrii et transmular, necesse esl a Ruperlo non magis assertam in allaris
quse de Christi lalere cum sangiiinc effluxil; curi rnyslerio carnis et sanguinis Christi, quam cujusvis
taracn inmimeris propemodum locis scripscril pa- alterius honiinis individuara subslanliam. Quod qnis
rieni ct vimiin converti in Christi corpus et sangui- de Rnperlo senliret, qui expresse declaral panem el
nem. Quae verba Yerinus hic faleri cogilur transsub- vi.-iiim fieri esse ipsuin individiiura Chrisli corptis
slanlialionem exprimere, ubi, nc illius verilatem quod crnci affixum est, ul Ghristus veraciier dixisse
admittat, nullo argumcnto patitur tit dicere quis credatttr : Hoc esl corpus meum quod provobis tra-
possit < aquam baptismi in eam aqnam convertl detur.
qiuc fluxil ex latere Chrisli. t Verum nec eo loci Ruperlus a lranssubstantialionis
Verum nec Rupeiius aquam regeneraliohis earit vcritale discessit, qui panetti el virium fieri et esse
«»ssequam de Christi latere militis lancea eduxii, co Chrisli sanguinem demorislrare nusqiiam ex eo in-
sensu definivit, qtto pancm in eucharislia fieri el R lendit, quod unius ejusdem ralionis esl panis et
esse illara Chrisli rarncm, qtiaeeruci affixa csl, nulla carnis, seu vini et sanguinis substanlia, ul expluri-
verborum aul sensus riubieiale asscruit. bus contra Salmazium et alios Ruperli censores ftl
Cum cnim Ruperius itiiani omnium aquarnm, sive manifeslum.
«piaein Rheno, sive quae in Tiberi, sive quae in sacris 1. Una elsi concederelur panis el carnis, seu vini
fontibtis, sivc quac in cruce de Chrisli lalcre fluunt, ct sanguinis in genere subslanlia, non inde lamen
imam essc substanliam noiiiiicpfe judicarct, et eaia consequi vel fatuus inlelligeret panehi ct vinum fieri
quae in rcgeneratiouis lavacro est, virtuiem ex Chri- et csse Christi, magis quam alius carnem aut sangui-
sti sanguine. manare, qtii cum aqua simui de Chrisli nem. SiculVerbtim nalnram quae omnium hominnni
corpore exivii, sapieniissime dixit baptismaiis aquam una esl, assumens, non unins prse alio hominis na-
iilam essc, tam secundum substantiam quain secun- turam sibi copulavit.
diim virtutem, quse Chrisli sanguinc misla de ejus 2. Jjlcel una panis et corporis htimani esset sub-
tv'*.erefluxil. fclantia, nihilominus verum esset plures paries esse
Haecautem Ruperti doctrina, quid, quaeso, adver- plnra torpora; ut vel Iogicae tiro plures paries ad-
sus panis et vini in Chrisli carnem et sanguinem milteret plures csse substautias: nec eo dato slare
transsubstantialionem concludit. posset cx pluribus panihtis uiium idem numero cor-
Aqua baptismalis a Ruperlo dicitur illa ipsa esse pus confici.
« ratione stibslantiae, quac oninium aquarum una in 5. Si de suo panis est ejusdem cum carne hn-
genere est; et ralione virlutis quae in ulramqne ex mana subslanlia, seti vinum ex insilis proprietati-
Chrisii sanguine fluit, > qnac dc Chrisli peribralo bus eaniriein cum sangtiine habet naluram, ade.o ul
latere cum sanguine exivit. Ergone, el cum panis suh illa raiione panis el vinum vere dicaniur et sint
EcclcsiacPre consecratiis a Ruperto dicilur ea ipsa ipsa Christi caro et ejus sangtiis, falso el slulie
Chrisli caro esse quae in crttce suspensa mundura omnino diceretur, quod operaiione divina et inefla-
redemit, nulla panis et vini in Chrisli carnera ct bili Spiritus sancli virlute panis et vinum inler my-
sanguiiiem transimitalio a Ruperto intelHgitur?Quid sticas preces fiunt Chrisli caro cl sangnis.
ergo tol in paginis scripto dcdil parient cl viniini in 4. Nec minus falue doceretur quod unilas Verbi
ipsarti carnis Chrisli et sanguinis subsiantiam con- facil ut panis el vinum fianl et vcre sint illa ipsa
verti el transmutari? caro quac confixa esl, el ille ipsc sangnis qui in
Si una carnis Chrisli et panis est substantia, una cruce fusus est.
jn aliara transraulari quoraodo polesl? si haec iilius r, 5. Denique non duse in eucharisiia forent panis
virtutem dunlaxai oblinet, quomodo non effectu so- et carnis subslantiae.
lum, sed nominc ac etiam ipsa re panem fieri et Cum ergo Ruperlus, juxtaVerini censtiram (154),
esse Christi carncm a Ruperlo definite prorerlur di- duas, praeler divinam,' in eucharisliEe sacramenlo
sertis verbis, quse in Apologia prolulimus? Imo(in- substanlias, panis scilicet et carnis Chrisli, his in
surgel criiicns cliens) Rupertus panein et vinum esse libris admiserit: cum expresse phiribus in locis di-
Chrisli carnein et sangitinem, ex eo suadet quod xerllquod unitasVerbi facit unilatem sacrificii non
viniim a sanguinc, el panis ab humano corpore solis modo substantialem (ut Verinus lingit [155]), sed
accidentibus differt. Quod quam inscile posilum el individuam ; qua fit ut panis illa una sit caro Chri-
physicae contrarium, tam a transstibslantiationis ve- sti quae in cruce pependit, et vinurii ille unus san-
rilate lissitum Salmazius ducil. guis sit qui pro multis fusus esl: cum diserle scripse-
Nec difliteor cgo nullani ibi intclligi posse trans- ril quod operalione divina et virluie Spiiitus sancli
substantiationem, ubi una subslanlia eadera est qtia? panis et vinttm in Christi carnem ct sanguinem
altera. Sed et Cl. Salmazius, si a Tuiliensi panetn transeunl; qttod plttres qiti quolidie a sicer-
(151) Pag. 585. (155) Pag. 519.
191 RLPERTI ABBATIS 1U1T1ENSIS 192
dotibus offertinttir panes non stint plttra corpora, A Quasi vero noslro Tuitiensi, juxta Verini com-
sed iiiium illud quod hostia fuit pro peccalis : qaod nicntum, iriem sil subslaulia quod cxtcrior species,
deitique non. qualecunqiie sutim, sed stiam caiiicm et niutationcni rcs non subeat, quam non habel vi-
et suura sangiiinem Chrisltis dal hominibus, til non sibilis species, c.uni lamen distinciissime Ruperius
ctijnsvis, sed uniits Christi caro illa sil. panem et vinum in eucharistia lieri et esse re, no-
Qttis a Ruperlo sic dicliim pulet panem el vinnm ' mine et effectu, sed non in exleriori specie, Chrisli
cjusriem esse suhsianlise cum corpore et sanguine corptts el sanguiuem edicat.
Jiumino, ut inde probare voJueril patiem cl vinum, Sic Yerinus in sua capiiur, quae haec non capil
absque ulla substinliac Iransmiilalione, fieri, essc sapienlia. Sic Salmazius in his caecuiit, ex quibtts
et vere dici Christi carnem et sanguinem? claruni onmibiis oslcnlare sc jaciat Ruperiuni, ut
Qnis, qui hitmaiio sensu ducilur, non sanins ju- et alios Patrum ipso antiquiores, negasse ullani in
riicct eo loci Riipei-tum ex quadam solummodo pa- lervenire in his sacramentis suhstamiie rcrum visi-
liis ct vini ctim carne cl sanguine analogia, vel hilium et corporalitini, id esi panis et vini ct aqua-
eliani subslantiali aliqtta siiniliiiidine ulcunquc ex- inutaiionem.
plicare qtiomodo nou omni rationi rcpiiguel, nec Quid Cl. Salmazius non invcrlil, ul cuncla in sttos
ultra oinnem poleniiam silpancm etvinum transire 8 convertal errorcs ? hanc Theophilacti vocem, tliot
cl conveiii in Christi Carnem el sanguinem? Saimazius vcrtil (157) substanliam; ipsis vocihus,
Quamvis enini Ruperlus ejusdem esse substanlise quo jure videril, sensus nusquam auditos praescri-
aqimn el vinum, vinum et sangniuein nonnuiiquani bens, ul suae servianl fidci.
riixerii, cum ex uno aquse comrouni principio vinuiii Suo tandem ex ore Yerinus jtiriicalur (158), ubi
ct sanguis conslituanlur: non tatueii ejusdeni ralio- ipse pro cerlo firmat stare minime possc, tit sub-
nis, specici vel nalura subslantiam aquse vini el slanlia pauis maneal el simul sil verum corpus
6 iiiguinis nosler Tuitiensis uspiam ccnsuil, cuni in Christi.
vino ct sauguine non solam aquam, scd igiiem aquac Quid veritis a Yerino proferri potuil? seri qua
coiijiinctmn opinaius sil, et diversas in rebus inlelli- intcrpretis fidc Rupeiium, ubi dicil quod panis est
j:al esscntias, raliones ct naltiras. verum Chrisli corpus, eo sensn Yerinus intcrpreia-
Ea atiicm quibus res inler se diffcrunl el riiversas tur, qiieni slare non posse ipsi cerium est, hoc est,
iii cssentia sorliunlur ricfiniiioncs; iricirco Ritpcrlus panetn sic esse verum Chrisli corptts, ut siinul sit
vocat accidcntia, quia prituae substanliae in suo csse et panis substantia ? an quia panis ista vov retinc-
jatii consliliilae adveniunt, non vero quod res, seti tur, ct ipsa panis substantia remanere a Verino
uliimae subsianlise, ptita vino aut sangiiini sic cou- censeltir? Nunquid et ubi Christus dicil: Cwci vi-
lingunl, ui, ipsis recedentibus, ipsa lamcn semper denl, Salmazius pulat caecos adhuc esse qui jain
s.lcl iucorrtipla subslanlia, quae onmem vini et sau- vident? Desipil sane qui liaec sapil, el dialcclicis
guinis servel cnleiecliiam et essentiara, ul fusius in lradenritisestt'iidiiiienlis,qui nondtim didicitquod in
Ar-ologia conlra Grcgoriuni a Valentia disseruiiiitis. mutalionum emmlialionibus, rcs quae niutalur, prio-
B:en si ad Carlesii pJacila quis deriucere velii, ris sui status nomine exprimilur, ul el slatum a
qnsc in formis, cum animam inielligcntftin excepe- quo res transil, et illtim, ad quem transferliir pro-
lis , nullain a subjecio riislingtiuni substanliam, priis vocibus propositio clarius enuntiel. Quam ergo
concerio lubens : moilo, juxla Rnperti doclrinam cl merelur fidem, qui scriptortim in istos infleclil
fidem lota pauis ct vini subslanliain in individuain sensus, qui ncc siare possuni, nec in dialectica:
Clnijli carnem quae in cruce passa cst, el in inrii- schoiis admitti ?
viduum ejus sanguiuem quem pro impiis effndit, Equidem scio Ilitpcrttim dixisse quod Verbum in
converti el transmuiari, exteriori dtinlaxal panis eucharislise sacramento non mulat aut deslruit pa-
et rini rematicnle specie, calholice profiteatur, fir- nis subslanti.am : sed et duplicem scio rautalionis
iiiler leneal et stretiue defeiulal. n speciem : unam novi qua res sic desinil esse quod
Ncc audienda Veritii scntentia, quse, ul Ruperluni eral ut in niliilum abeat, et alleram didici qua res
a transsubstaniiationis fide aliemtm pronuntiet, cor- sic incipil essc quori non erat ut ad alliora proveha-
ruptionem visibiliiira sacramenti specieriim nullam lur. Ex duabus aulem his mutalionum differcjiiis
poiitingerc cx eo Ruperli testimonio probat (I5C), quo quaenam a Ruperto intelligatur quis non videal, qni
Tuiliensis sincere dcclaral Spiritus sancli operalionc sibiipsi non lenebras aut mcndacia fiji^it, ctim
panem corptts, el vinuni fieri Chrisli saiigiiiiieui; ita Tuiliensis aperte. adjecta hac voce, aul destruit eam
laincn iit subsl^uliae bontini non destruatur aut pe- duntaxat significet in pane non fieri stibstantiae mu-
reat; sedsecundumvisibilem seu exteriorein speciem lationem, qua panis sic destrualur, ut ex eo niliil
in stto cssc sic pennaneat, ut secundum rem atl sit, non laraen eara negans, qua sic esse suuin
i-orporis cl sangiiiuis Christi verilalcm el riigntlaieui ainiltal, nl ad carnis divini Verbi dignilalem veri-
jirpniovcalur. tatemque transfcraltii': ul in Apologia observavimus,
(156) Pag. 520. (158) Pag. 5i5.
(157) Pag. 542.
 193 PROLOG. IN LIBROS DE OPERIBUS TRINITATIS 194
ubl asperiora Ruperti loca explanavimus, cteluci- .K dtintaxat inducttnl comparalioncra : ex qua, nl ipse
davimus obscuriora. Vcrinus falclur (165), minus consequenler quis dc-
V. duccrel hypostalicam Vcrbi divini ctnn pane a SS.
Profeclo Verinns, seu ficto sub eo nomine Salm.t- Palribus in eucharistia inlclligi unionem, cum si-
zius, in sua crilica nec prudenlior Grotio, quem miliiudo singiilis nusqnam aptanda sit apicibns.
stringit, nec felicior, dum byposlaticara panis ctim Porro Salmazius, sub ementilo Verini iioinine,
verbo Dei, non tamen cum Christi humanitate, in non in Ruperlum modo, sed el in Ilaimonem Ila!-
aluiris sacramenlo unionem conclurilt (159) anti- hersladensero, Remigiuni Renienscm, Valcramntim
qiiissimara cssc, el a velustis Palrihus credilam el alios quosdam biinc refundil errorem, quasi qui
iradiiamque. Sed vcro sibi minime conslans, post senscrinl Divinilalem, quae ccelum et lerram implct,
aliqua (160), dicit antiquos Patres hyposlalicam et quae Chrisli corpori in coelo manet unita, hypo-
panis cuni divinitalc conjunclionem nec lcnuisse slatica eadem unione panis substantiae in allaris
ncc docuisse. sacramenlo sic conjungi, ul panis bacc substanlia
Eariem vcrsaiili inenle, poslquam finxit ex recen- absque ulla sui Iransmtilalione fieret, esset, el vere
tioribus Ruperlum Tuitiensem in Jib. n De divinis dicerelur Chrisli corpus, unnm cura eo qiiod sedet
officiis, cap. 9, hanc divini Yerhi cum pane hypo- '3 a dexiris Dei.
staticam unitalcm sic tradidissc, ul solam divinila- Sic sibi roendax quod slrtiitevertil. Remigio qui-
lcm poncrci (161) Cbrisli quae pani mysiico adhae- dera siiniliu dixisse el sensisse Rupertum in Apolo-
rcbat coileir. modo quo divinitas in persona ejus ct gia vidimus. Al quam calhoHca. utriusque sit do-
vero corpore cum humanilatc jiincla esl, paucis in- ctrina, et ab Jiyposlatica impanatioue dislans, es
terjeclis (162), nosirum Tiiiticnsem in oppositum eorum verbis, et ex ipsis dialecticac regulis ibidem
errorem novo figincnto trahil, scrihens quod Ru- fusiori exposilionc demonstravimus.
pcrlus,- stiis in Exodtim Commciitalioiiibus , non Nec Remensem, sed magis Anlissiodorenscm
solam Chrisli divinilatcm cum pane sacramcntali huncce Remigium exacta crisis pronuutiassel: quan
coiijiinctam cssc vult, scd etiam htinianitalem; cuirt ncc Valeramnum isla scripsisse censuissel, qni vel
nempc Rupcrlus i»i Exodum ail: « Quoniodo Ver- nun(|uam fuit; vel, si ex addttctis in prima Apolo-
bum a sunimo dcmissum caro factum est, non giaeparte Valerainiius est, de his saltem nihil us-
iniilatuiii incarncm, scd assumcndo* carnem ; sie quam scriplis mandavit, ul in ea disscrtatione ad-
pauis ct viniim. > rioiavimus.
Haecautcm Ruperii loca, quae in Apologia exinle- , Injusta ergo omni ex parte el prorsus inerudila
gro prolulimus ct mcntc sinccra explictiimtis, nullam J Simplicii Verini, in.libro De transsubstanliaiione, da
hyposlaticic illius inipaiialionis sive divinilalis sivc Ruperto Tuiticnsi censura.
humanitalis Chrisli fidcm faciunt, sed Incarnalionis
159) Pag. 585. (162) Ibid.
(160) Pag. 594, 595. (165) Pag. 595.
(I6t) Pag. |84.

R. D. D. RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

EPISTOIA AD CUlNffl A6BATEM SIGEBIRGENSEffl.

Cniciinqtie fideli aniraa?., diim Verbo incarnato P
qtiotllibcl impcnriit officium pictalis, non indignan-
dum esse censet ejusdem Verbi auctoritas, lam vera
ijiiani mansuela, cum dicit: Qnid nwlesli eslis huic
mulieri ? Roiium enim opus opcrala esl in me. Nain
lemperpauperes, inquit, habelis vobiscum, me autem
non semper habebkis (Malth. xxvi). Nnnquid enim,
quia dixil, me atitem non semper habebilis, et boc
dicto in cceluniabiil, idcirco jam caput el pedes ejus.
ungueiiio pretioso neino iingit? At lu idem, ctijus
uiagnitudiiiis no:i est finis, cnjtts ccelum sedes, ctijus
scabetlum pedum terra es' (Isai. LXVI),coilcm orfl
luo riixisti: Ecce ego vobiscum stim cmnibus diebu/,
usque ad consummalionem swculi (Mallh. xxvm).
Ergo quodain quidem raodo me aulent, inquil, non
semper habebiiis, scilicel praesentia corporea, pra1-
senlia visibili ; quodara autem modo vobiscumsum,
ail, omnibus diebasusqtie ad consummalionetmwculi,
videlicet incircumscriptae div'nitalis praesentia in-
corporea, praesentia invisibili. Conslal auiem quos!
ea qtisc iuitc, circa corporeara visibilemque illam
pr:c9entiam, gesta stni.t cotuin quae sub isla intof- 1
m RUPERTT ABBATIS TUITIENSIS 196
porea et tnvisibili prsesentia, gerendaerant praesi- A ut 111noiiliain venirem luae charitatis elfidei, utqne
gnativa' fuerint. Mulier videliccl quae fticrat pccca- poslniodum migraltirus ab hoc saeculo Paler mc-us,
trix, cum pretiosum effunricret tingueiitum super vir vitae venerabilis et sapientiae mcmorabilis, Beren-
caput, et super pedes quoque, ut Joannes refert, garius abbas Sancti Laurentii, in publico moule
ipsius recuhibentis in domo Pharisaei (Lttc. vn; Leodii tuae coiiimiilercr firiei, tanquam pupillum tu-
Joan. xu), Ecclesiam dc geniibus prsesignabal, quae lori. Solus enim is qtii nunc sitccessil ei, vir fidelis
nunc illntl spirilualiter agil, adinissain illam doniura el prudens Heribrandus , qui et ipse lillerarum pc-
Judaici populi, de qua Apostolus ail: Quorum ado- ritus pueriliae meae magister exstitii, illuc usquc
ptio esl filiorum , et gloria, et lesiamenlum, el legisla- non possil mihi patrocinari, quo sicul scis invidia
tio, ei obsequium, ct promissa, quorum Patres ex pervenerat liomiuis mei. Recorriabor ergo liunc cla-
quibus Christus secundum canxem, qui est super om- moris mei, el somnii jure inlcr scria computandi,
nia Deus benedictus in smcula. Ainen (Rom. ixj.llluc quoniam non dubilo illud pracsagiutn fuisse htijus
inquain, admissa, ila uliriem Aposlolus dicat : Jam rei quae nunc accidit, quod scilicet ille, qtiem jani
non estis hospites ei advenm, sed eslis civessanclorum dixi, moriturus in inaiiu tua me dereliquil, inimi-
et domeslici Dei (Ephes. n), famaluin hoc piclatis cilias susiiiienlem odientium me gratis (Psat. xxxiv).
ofQcium Domino Jesu Chrislo spirilualitcr impendil. B Recordabor, inquani , clainoris mei in nocturna vi-
El aliter qiiidcm in activa, aliier atilem in contein- sione, quando clainabam sicul in responsorio. can-
plaliva vrta. Natn in acliva vita, pedcs lanlum ungit tare didiceram, clamorem illum niagnumet novissi-
dum paiiperibus vel egenis pro noniinc ejus, cujus mumR. Diouysii Arcopagilae: < Nuncjam, Domine,
lanquam capilis merabra infima sunl, corporalibus per coronain marlyrii cum iralribus meis servis luis
ministrat subsidiis. In contemplativa vero, captit suscipe lne. > Canlabatur nescio quid deconlra, cl
et pedes ejus graiiosius ungit.dum defideli sancla- circa me, in.medio quasi niagnae ecclesiaechoris for-
riiin radice, sive niednlla Scripluraruin, piuiii con- liler et altissinie perslrepentibus , et opprobria
ficiens seriiionem suaviier tracial, quanlum polcst, cxprobrantium atque contendenlium qua: nuiic ceci-
quia In principio erat Verbum, et Verbum erat apud derunt super me (Psal. LXVIII),illa canlaliouis ima-
Dzum^ et Deus eral Verbuin. Hoc eral in principio go per conlrarium vaiicina"balur. Slabara inlerini
apud Deutn, ariuiia per ipsum facla sunt, el sine ipsa tacilumus el milis, quia conjunclus eram lateri, et
faclum esl nihil (Joan.i). Ilemque, quia Ver&iim manu in nianiim tenebar iam dicli abbatis mci,ctini
caro faclum esl, el habilavit in nobis (ibid). Cum igi- ccce ille quasi alienae mamii, inanum nicam indidit
lur tale quid facimus, ne indignenlur discipuli Do- miro modo, quein vix eloqui possiin, videlicet lan-
niini, nicinores quia ipse dixil: Sinite illam. Quid *-*qiiani in chirolhecam, singtiiis digitis meisin sin-
itli molesti estis ? Quod habuit hwc fecil, prwvenil gulos manus illius digilos immersis. Quid ilia raihi
corpus tneuin ungere in sepuiluram (Marc. xiv). De- nianus, Pater mi, nisi pairocinium significavil luae
fensa eslillo defensore, qui cor ejus melius noverat, charitalis? Ille eniin rebus excessit humanis, ct nie
fecitque securior de suo quod sibi coinpiacueral, conlra quem plurirai jam fueranl incitali; in manu
expetiriil tibi voluil, el iu quo voluil qtiori de sUo tua, sicul lule scis, dcreliquil. Canlabalurilaqiie, nt
emerat. Quanto mchiis sic expendit qiiatn si vendi- jam dixi, et mulliplicante cantilenam lurba, vocalis
dissct Judas, ut volebal, trcceniis denariis furlocu- fragor invalescebai. Erupi landem invocera inagnam
loruin Doniini ? Nunc enim domus iinplcia esl ex et altam, el mihiipsi pro sua pulchritudine ci com-
odore iinguenli (Joan, xii), quia libiciirique pradi- positione valde auditu mirabilem, omnium oculisiu
catur Evangclium, dicilur etquod bsec fccii in nie- " me coriversis, decarttans jam illud dictuui respon-
inoiiam ejus (Malth. xxvi): fetor aiitem furti el in- sorinniB. Dionysii, ine maiiu deducenle, quam jain
viriiae illius in aelernum non delebilur. Wosli, haec, dixi, maniim luam fignrante, ul nunc res ipsa pro-
Pater mi -Cimo, abba venerabilis et venerabiliuin . bavii. Tna namqtte post Deum ope maxime tultis, ct
studiosissime litlerarUm., qiiodque. eo inajus est, j. fretiis tesiinionio, ecce.' respondeo exprobranlibus
monaciiicae columna religionis, qui in moiite Sige- milii vefbrim (Psdl. Cxvin)'. Ei durii facisbtiumscri-
bergensi, ad menioriara sancli archangeli Michaelis bendi auclorilalemque concedis superno niuneri,
jain ecce aouum ab ordinatione tua agens dtiodeci- quod mihi aspirasse spontc leslaris, ad auditum pu-
liiuin (qui csl ab Incarnalione Domini niillcsimus blictim proceriit boc opiis quod anlele cogniiuniinccc-
ceritesitniis seplinms riectmus, cuni indiciione de- peram ad gloriam el honorera sariclae ct indiviritise
cima) Christo frdeliler obseqnendo, bono hacienus Trinitaiis. Prbposueram eriim iripartitura boc face-
imples odore doinum Domini. Nosti, inquam, haec, re, ab initio primse crealionis usque ad lineni sae-
liisi quia lu, imo per le Cbrisliis pr;vsidio adfuit, culi, ita videlicet ui priraum ab ortu primac lucis
niiniriini qui molesti fuere huic operi, tantummodo usque ad lapsum primi hominis. Secundum, ab
dictis, fremuisseiit eliam in mefaclis. Quasi paxillus codem lapsu primi hominis usquc ad incarnaiiouem
tu raihi faclus es, fixus in loco fideli (Isai. xxn), vel passionera secundi honiinis Jesu Chrisli Filii Dei.
in quo ipei nieae possil vasculum suspcndi. Proinde Teftium, extunc usque ad saeculi consummationeni,
actuiii eslj crerio, pef providentiam Dei etPalris, id est genefalcm moriuorum resurreetionem, ejus-
sine qttoncc tintis passerin terram cadil (Maith. x), dcm opcris dividuum sil. El prinium quidcm Palris,
 197 PROLOG. "I'N IJUROS DE OPERIBUS TRINITATIS. 193
secuiirium Filii, tertium propriuraesl Spiiitus sancli. A ctoriam teslimonii, licet magis tesimonium perla-
Fcciinus ergo de proprio Patris opere, a priina crea- lum usque ad eilusionem sanguinis, Graeco riomine
tione, id est ab iniiio qtto creavil Deus ccelum el niarlyriuin, propler insigne significationis ad au-
lerram, usque ad id quod Adam de paradiso ejeclus gendum appellari coraplactieril. Porro tcstitnoiiium
esl, libros tres; deiude de proprio Filii opere, quo Vcritali quicunque pcrhibcnt ceilssiine ab ipsa sunt
a justitia vel morle Abel paulalira per figuras et vi- veritale coronandi, quae et cum ipsis fratrihus meis,
siones prophelicas nobis appropinquans Verbum servis suis, me susciperc el adnumerare riiguetur,
Domini pervenit usque ad susceptiOnera carnis ct teslimoniuni sibi perhibeniem voce el Htlcris. luter
morlem crucis, libros trigenta. Dcinde de proprio eos libi ct omnibiis silparsin islo, cl omni bc.no rt
Spiiitus sancli opere, sciliccl ab incarnalione ejus-. fidcli serroone Domini, pcr quos Cnristo suifragane
dein Chrisii Filii Dei vivi, quein de Spiritu sanclo animae incae, et qiiodaimnodo dicentc : Ronum opus
Yirgo conccpil incorrtipla, usque ad finem sacculi operala esl in me; prmvenil enim corpus meum ungere
libros novem, shnul fiunt libri quadraginta riuo. in sepuliurani (Marc. xiv), videlicel non jam..lucam,
Yerba ergo ipsa quae fiunt hujusinodi: Nunc jara, sed suara, lictiit et vacavit niibi ulciiiique ei ubi-
Domine, per coronam martyrii cum fralribus meis cunque cceptum opus iriemiio perficere, quodsancia
servis tuis suscipe me. Jtivant, fateor, dulcemque B Trinilas, cui dicavi illuri, dignelur in odorem suavi-
mihi faciunt hanc ollam spei meae, quia videlicet tatis acceptum habere.
per coronara martyrii, idem estacsi dicamper vi-

PROLOGUS RUPERTI

IN LIBROS

DE SANCTA TRINITATE ET OPERIBUS EJUS.

Facies Moysi cuin ubique cx collocutione Dci dixit evangelisla Joannes deVerbo, quod itiprincipio
splendiria sit, et idcirco figuraiivis cum vocibus Deus apud Dcum erat, omnia per ipsnitt fucta sunt
seasum suum, quipcr faciem iiilelligilur, velare opor- C (Joan.,i). Porroseptem boni operis ejus specics,
tuerit, tuin vero in crealioiie muiirii tanfi splendoris septem dics Dei simt, quia virielicet propter bcniia-
est, quanlum ferre nequaquam poluissent universi tem suam, qnac eslsepliibfinis Spirilus sanctus, hoc
filii Israel, nisi illura grossiori lcxlu liltersc, qnasi Verhum de corde suo Paler gcnnit, quia sepiics
^annis infaniioc, obvolvissct. Narral eiiini nobis, in dixit, el dicendo scptem opera valde bona fecit
quanlurti liomo ex praedicta Dei collocuiione discere (Gen. i). Licet aiitem fulurasit oclavja riics, nibilo-
potuit, illain incffabilcm gcnilurain Filii Dei, de qiia . iriinus lamen operis Dei scptem sitnl dies, qnia vi-
dicit ipse Dcus Pater in Daviri : Eructavitcor tncuin delicet hotiio , cnjns tiniversalis resurrectio/dies
verbum bonum, dico ego opera mea regi. Lingua mea octavus est, non in alia, sed in ipsa qua condiltts
calamus scribmvelociler scribenlis (Psal. xiiv). Nihil- fuil specie, resurreclurus est.
oiuinus el illos seplein spirilus Dei dinumerat, qri-is Horum dierum singuli cx vespcre conslant et
hotlie missos in omnem terram sancta catholica no- mane, qnia profecto omne quod faclum est, in Verho
vil Ecclesia,; scilicel spiritum sapienliae et inlelle-- Dei eral, anteqiiam fierej. Na:n quod factumest, IU-
ctus, spiriluiii consilii et forliludliiis, spiiiltim scien- quit evangelista, in ipsovitaerat (Joan. i). Et ve-
tise ct picldiis, elspiriltim limoris Doraini. H;ec sine spcre quidcm erat, ciim adhuc quod facium esl, so-
dubio si absque velaminepalamoniiiibus scripsisset,- Dlummotlovita essclin ipsoquia videlicet latchat in
sicul mine ubique in lolo miindo praeriicalum esl, sccrelo Dci luininosa facietidi hscc omtiia potestas
cx qnojam glorificato Jesu el Spirilu dalo, revelala . vcl prscscientia. Tttnc aulcm raane splenriidiim venit,
facie gloriam Domini spcculari licet (II Cor. m), qnando h:ec vila quac in ipso cral, in actura vel spe-
profeclo niniis cornulam faciero, uimiiim Dei splen- cies reruni palenter effulsit. De his oinnibus suis in
doreni inipaiienlibns Iipporum oculis objecisset. At locis plenius dicendum est.
ille velamen lalis lillerae suae faciei prudenter op- Igilur adorandam sarictae Trinilalis gloriam, in
pandil : Dixit Deus : Fiat, el fectum est (Gen.i). liac pcregrinalione quaerenles, operum ipsius specu-
Seplics dixit, et seplies dictionis suac bonitas sibi lum sensibus nostris admoveiiius, ut quia pro condi-
coiiiplacuil, el seplimo die rcquicvit (ibid.). Roc la- tione mortalilalis infirmos adhuc oculos in splendo-
lis lillenc velamine subjeclo invcnies illud quod ait: rem majeslalisejus figere nori valemus, sallemopera
Dixit Deus : Fiat, hoc ipsum esseqttod ait Pater in ejtts conlueiitcs in ltiminc cjns aliquariuilo, sinc
Paviil : Eructavit cor meum verbttm bonuin, vel quod crrorc ambulenius. Esl aulcra tripartituniciusdcin
139 RUPEUTI ABBATIS TUITIENSIS SOO
Tririitatis optts, a condiuone mundi usque acl iinem jl A protendat viscera sua supcr nos iiactcnus justc con-
ejus. Primtirti cst ab exorlu priinse lucis usque ad lenla, inisericordiler laxat, cl redivivus Filius ho-
Inpsum priuii liominis. Seciinritim, ab codcm lapsu minibtts iiisiifflat, cl sic duac personsc imi cooperau •
priirii hominis nsqnc ad passioiiem secundi liominis Itir veriimtamein propria Spirilus saucii persona
Jesu Chrisli Filii Dei. Tcrtiuin, a resnrrectionc ejus- Palris cl Filii donnni vcl gratia esl, tota cxornatio
dem usque ad saeculicGnsiinimalionein, id estgene- creaiurae rationalis esl.
ralem morltioriitii resurrcclionem. El primum qui- Erit itaque in honorem Paliis, el Filii et Spiritiis
demPalris, sccuiidiim aulem Filii, lenitim vero Sni- sanciihoc opus tripartilum. Prima pars, de primo-"
rilus sancti propriiim opus csl. Plane inseparabilis rum hcbdomada riicriini. Sccunda, de hebdomaria
TrhJlas, untisDetis inseparabilitcr operalur, Venim- sequertlinm murtdi selatiun. Terlia, de gemina rc-
tamensingulis Iiorum, idcst, Patris ct Filii, ct Spi- surreclione morluornm. Unde ulraque hebriomaria
ritus sancli, sicul personae proprielas, ila el in per- suppleiur, et in oclavam perficitiir. Prinia naniqiic
fcclione mundi consideranda csl aclio propria, vi- resurrcctione animarum, quae est rcmissio peccato-
dclicel ui Pairis crcalio, Fiiii reriemplio, sancti Spi- rtitn, riiors peccati, quac est post scptem dies ad-
rltus proprium sitopus creaturse innovalio Deniqtte, niissa, delelur; secunda resurrcciione corporum
ciim Palcr per Verhiim oninia facit, el Spiriius san- B mors omnis carnis pcr seplcin xiates mundi mor-
clus superferlur aquis , cooperanlur quiriem dtiae ttiorum absorbelur.
persouse uni operanti. Verumlaincii ipsa Ycrbi di- llis ila proposiiis, jam nitnc aspicienriiiiu est ad
ctio, vel Spiritus emissio, propria Palris aclio est. oslitim apertum in ccelo, el ari sedem posilam in to,
Item curn Filitts, id est, Vcrbnm Palris, ad salvan- el snpr» sedem sedens, qui cmnia condidit, cxor.in-
dum munduni ingredilur, Pater quirietn illnri rie dus est, pcr scplcm lampades ardeutcs, t|tias aulc
cordc suo eruclal in ulerum Yirginis, el Spiriiiis ilirouiim suum appeiidil, et per seplcm cornita, lo-
sanclus corpiisculiim illi de matcrna subsi.inlia lidemquc oculos Agni, qui est in mcdio ll.r ni sai,
eoiupingil, et sic duse personae cooperaniur uni opc- ul praedicium crealurae ornalum, ter scplcnaiium
ranli : Vernmtamcn sola Filii persona csl, quaecar- diguc n.obis disserere praoslei, secundum veriiaiciu
ne indiiiliir, pnrilerque moriliir. Nihilominus cuin libri magni,qiicni de dexteraejus idem Agnus acce-
Spirilus sancluspcr cjusriemFilii passionero in pec- pil, el apericns nl solus eraldignus, srpiem eju»
catorum rcmissioncm dalur, Paler qtiiriem, ttl illc; C , signacula solvil (Anoc. IV el v).

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

Dl TRIHTl IT OPEMBGSIIIS

LIBRI XLIL

COMMENTARIORUM IN GENESIM

LIBER PRIMUS.

(Gcn. cap. I, vers 1-25.)

CAPUT PRIMUfd. D '*««. cwii et terra, et emnis ornatits eortthi. Sane

invisibilis illa sanclorum aiigeloritm
Quqd extra se stmcta Trinilas non habuerit exemplar, cceH nomine,
ut cqnderel h<vciria, cwtum, terram et omnem or- patria, leirae auiem vocabnlo visibilis isie munriiis
nalum eorum. des'gnalus esl. Porro, ornalus cosli, angelita crea-
(CAP.1.) Scriplurariim omnium vcriex stiblimis, luia ; lerrae aiuein, cum caetera quse nascnniur, rcl
Iilier Geneseos sic incipil : Jnprincipio creavit Deus sunl irt ca, Uim priuciptte geiitis huinanum esl. Qnosl
coehm el ierram. Duohus islis.scilicelcoeloctlerrae, habuit cxemplar faciens haec tria, nisi seipstun, DCIIB
poslraodiim arijicil lerliiim, dicenrio : Igiturpcrfccti untis, qni esl Trinitas? Plane non ideas, iri est,
 %\ DE TRINITATE ET OPERIRUS EJUS LlBRl XLfl. — IN GEN. LIB. 17 202
formas, quas philosophi sxculares efiinxcrunt, sedd A Renedicam, inqtiit, tibi, et multiplicabo semen luum,
Seipsum Pater Deus, seipsum, inquam, atlendilDeuss sicul. sleltas cmli, et bcnediceritur in semine luo omnes
Oniis Paler ei Filius, ciim eo, quo pariter uterquee genies lerrm, quia obedisii voci mew (Gen. xxn). Recte
iiauiraliterori)aiusesi,sancloSpiritu,dum nonsolumn igitur et nobililer libcr iste riicimr Genesis, quia
coelttm incorporeum, sed eliam corpulentam creavitt cnm geiieraiionibus cceli ei lerrae, utramque eloqui-
• tibsUnliam lerrae, el utruroque simili compsil or- tnr geherationem, unius ejiisdemqiie Dei, et liomi-
naiu, coelum- scilicel, angelicis spirilibus, terrantii nis Chrisli Filii Dei. Nunc demtun ipsa libri verba
aulem iniplens hominibus, qaos aequales angeiiss auriianms. Ait:
essel faclurus. Ccclum quippe et terra'duni crea- CAPUT III.
renlur, jam lunc in consilio creautis, cui non acce- Quod Filius sive Verbum, per quod cwiitm et lerra
dil consilium noviiiii, illnil placituin erat iil D i creata suht, priricipium sit.
Filius teirenam subsianliani inriueret; ac proindc2 In priiicipio cfeavit Deus ccclttm et lerram. Cum
«celum recle secundum personaiii Palris, lerrami ipsa crealio principitun muiitli sit, cur sic dictum
aiilcm creataro esse iulelligiinus secundiini personami esl: 7« principio creavil? Idem ciiini esl ac si dice-
Filii, utriusque atilein, scilicet cceH el lerrae, orna- relur : I» principio principiumjfecil; sedsi hoc moclo
lum eortim secuiidum propriam personim Spiritus3 " vulgariter hic accipias principiiim, cum dicitur in
sancti esse factum ex eo maxiine liquet, qiiia prius- principio creavit, viiinni est in superfluitate riictio-
quani mundi crealurara omari ccepttim esset, Spi- nis. Bene ergo hoc loco principium sic accipitur,
ritus Dei, inqUil Scriplura, ferebaiur super aquas,, tanqiiam proprium quoddara Filii vocabulum, qtiia
el cxinde, sepliformi ornatu explelo, requievit, ail,, videlicet sic ipse voluit, qui curo inlerrogarelur
Deus ab omni opere suo, videlicet eo qiiod illam effi- a Judseis: Ttt quis es ? Principium, ail, qui et loquor
cae.iler creaturam in opere artis suae esset asseeu- vobis (Jottn. vm). Nam vere in hoc principio creavit
tns, snper quem requiescere haherel Spiritus ejtts,, cceluin ct lerram Deus, quia omriia per ipsum facta
qualein facere vel invenire gestiens, ante superr suni (Joan. I). Hoe el alia ScripUtra fatelur, cum
aquas ferebaliir. Igilur iion cxlrinsccus quaeras, aull dicil: Omnia in sapienlia fecisli (Psal. cm), qujB
suspiceris fuisse exeraplar, sive quas dixerunt sa- videlicet sapientia non csl alia quam Yerbuni Dei,
picntes hujus saeculi crealuris adj"utrices ideas (164),, Verbum Deus, qui, itt jaift diclum iesi, seipsum pr:.i-
qttia profeclo, cum praeter Deum nihil existeret, solai cipium nuncupavit. Non quidem nativa Scriplur*»
sihi, ul haec tria faceret, •»semplar fuit Trinitas. hiijus lingua, scilicet Hebraica filiuni el principium
CAPCT II. , cadem voce significal, filiuf quippe tien, principium
Q
Cur dicalur Genesis. vero bresitlt dicilttr in illa iingua, sed et hoc dicinius,
.am anlequam ipsa Scripltirae verba uigrediamur, , quod et si non voce, sensu lamen Filius principium
quaerenritira est unde, vel cur liber iste Genesis; cst. Filius esl, quia de Deo nalus. Principium, quia
vocelur. Uteiiim lilulus iste, bene perspeclus, vcre! creaturarum omnium prima et elDciens cansa esse
sccuuduin nomen suum libri hujus ceisum ijlumirtaii probaiur. Ilaqtte in principio, id est in Filio, in
capul. Dicitur enim litulus a Titane, id est sole,, Verbo suo, in sapienlia stta creavit Deus ccelum et
quo mundus iste iliuininalur, quia videlicel praescri- lerrain. Creavil, inquam, id est, nOn ul philosophi
|Hione,quam tiiiilnm dicimus, quasi piaemissoJuroiiie,, gentilium vane putaverutii, sibi coaevamhabuit hylen,
libri sequenlis inlroilus aperilur. Unde ergo libcr sive materiam, sed de nihilo fecit cceli et terrae sub-
iste Genesis dicitur? A gcnerationibus cceli etierrae, , sianliam. Quod si quis objiciat hominein quoque,
imo a generalione illius Diei qno islae generatioiies i ctun uon de nihilo, sed de lerra factus sil, crealum
crealae sunt, anlequam fiercnt, sicut in hoc libroi dici, sicut scriplum est: El creavil Deus hotrJnem
scriplum esl: Isim generationes cmliei terrm,quattdo i dd imuginem suam, ad imaginem Dei creavit illum;
creatwsunl indie qtto fecil Deus cwlum, el terram, vel quod iteni dietiim est: Creavitque Deus cele
ei oinne virgulium agri, anlequam oriretur in tcrra, D I grandia; dicimusad haec, recle diclum, eodunlaxal
vmnem herbam regionis priusquam germinaret. Quis respectu quia jam ipsa, de qua produclae ve! sum-
est isle dies in quo hsec creala sunt, aiilequani ori- 'pttu sunl specics, creala fuerat materia, quibus no-
reniursive germiiiarent, nisi ipse quein annunlia- minibus, scilicet ccelo et terra, ui supra diclum esl,
nius, diem ex riie, diera, inquam, ex die, id est, significari universam crealuram visibilem et invisi-
Yerbum ex Patre, in quo, sicut ail evangelista, vila bilem simuL El nihil excipi, ex symbolo quoque com-
eral (Joun. i), quod factura esl antequam fieret. probalur aposlolico, quocum dicimus : Credo in
Hujus enim Yerbi generaiionem geminani liber isie Deum, Palrem omnipotentem, creatorem cmli et terrm,
continet: alteram, quse Divinilatis; alteram, quai niliil crealurarum adjicienles, cuncla his nominibtis
humaiiilai.'<t est. Divinilatis namque genituram, visibilia siiiiul et invisibilia, uos comprehcndisse non
sictujam in praefatione diclnm est, in eo letigii dubitaraus. Nam in alio nihiiominus catholico fidei
qiiori ait rie singulis : Dixit Deus : Fiat. Et faclttm 2 symbolo ciim dicimus : Credo in unrim Deum, Pa-
esi. Porro generalionem liuiiiaiiitalis in eo liber iste trem omnipotentem, factorem fawli el lerrw, stalim
patenter exprimit, quod ad Abraham loquens Deus : cxponentes quid dixerimus cmli ei terrm, subjungi^-
(164i Ideas Platonis inlelligil.
I'ATBOi. CLXYII. 7
6S.~ RUPE^TI AP>BATISTUITIENSIS m
H1U5visibiUtimomnium et invisibilium. Igilur, quoc A de benevolenlia cotlaudandus es'. Al vero inunrios,
dictum est, in principio creavit Deus cwlum el terram, et omnia quae coelo et terra confinenlur, qtiab.jini
iriem est ac si diceretur : Per Filium simm Detis clarissima sapientise Dei signa sttnl, qtiae videlicei
Paler creavit omnium visibilium el invisibilium sub- sapienlia sive Verbum sic cral in corde Dei, prius-
slantiani universam, lalem adhuc qualetn subsecutus quam ista fierent, sicut in corde tuo sapienlia vel
lerram expriuiit-: Terra aufem erat inanis el vacua. ars pritis est quani notulis visibilibus, aut opere
CAPUT IV. aliquo illam significes. Untle evangelista cttm dixis-
C.ur non dixeril Detts, Fial cwhm, el fiai lerra, sicui set: Omniaper ipsutn facla sunl, ct sine ipso faclum
dixil, •« Fial lux. i est nihil (Jjucn. i), staliin atljeeit, qu6d faclutn
Quare aulem non diclum cst: In principio dixil esi; in ipsovilaerat (ibid.). Qiiae videlfcel sapientia
Deus : Fiat ccelum et fiat lerra, el factttm eslita, Dei, ut scireltir,ut3 essel, untle vel a quibus cogno^
sicut postmodum dicilur : Fial lux, et facla est lux, scerelur, treavil Detiscwlumct lerratri, elposuitin
etc. Ad quod tripliciter respondenritun esi. Prinio, coelo.aiigelos et in terra homines, qui ex se ipsis et
quia-cum, ut jam diclum esl, ipstini principiuni caHeris qnae facta sunt, tanltim arlificem utiliter
Verbum Dei sil,superiluum vel ineptum fuissel dici: cognoscerent. Ergo nisi lu niinium iiigralus sis, non
In principio dixit Deus, tanquam si dicereiur : In v Deum in hoc mulabilitalis. accuses, seri de msgna
Verbo suo dixit Dens. TCfeindequia verbum impera- benevolenlia collaUdes, el siipplices gratias agasei,
tivum, qtiale est hoc qtiod dicitur fial, incongrue quia, propter graluilam bonitaiem suam, in princt1-
piomitlit, iibi notidnm est aliquid cui imperelur, vel pio creavil Deas cmium et terram. i
praeceptutn ponatur. Nondttm autem erat aliquid, CAPUT VI.
si, ut vere credimus et praesens Scriplura tesiattir, Quare in itlo pftricipio inlelligendum sit cozlurii.
teelum ct lerram creavit, id est, de nihilo fecit Jam qnidem cum audimus cecluin et terram, ani-
ileus. Ergo ne nihilo pracceplura dedisse dicerelur malis liomo^ qui nunquain in ccelo conversalus cst,
letis quod incongrue essel, recte prius scribitur nec dicere potest cum Aposlolo : Vestra autem con-
nateriam qualenicunque eonfttsam stve informem versalio in cwlis esl (Phil. m)|; hic talis nee opinari
treavisse, et deinde praeceptum rei jam exislenli potesl qualis habitalio ceelum sit vel fuerit, mox
ledisse, ut discrelas ac speciosas, quas non habebat, ubi crealum fuit, quippe cnin nec spirilualis homo
tssumeret vel produceret formas. Tertium nihilo- qiianttimcimqiie coelestia coiitempleiur, dum vivii,
jninus el hoc sciendum lanlarum scriplorem rerum sufficienler dijudicare possil, nisi quia magims et
*ic dicere dehnisse, qualenus nulli vacaret suspicari immensus locus, magna el spiritualis est Patris do-
fluod, ul supra diclitm est, quidam de corde suo mtis, in qtia ab inilio mansiones muliae paratae sunt
finxeruni pbilosophi, scilicet nmnrii quidem speciem, beatis angelis et sanctis hotninibus , ubi Iocalis est
vel rerum quac in mtindo sunt, formas diversisstinas el localiier sedet secundum verum hominis corptis,
fecisse, veruin hylen, id est maleriatn, de qua cun- Pontifex summus, qui ponelravit ccelos, Jesns Chri-
cla haec facla sunl, non a Deo faclam, sed Deo seni- slns Filius Dei. Cujus videlicet spiriliialis habiiatio-
per fuisse coaclernam. Igilur quomodo dici debu.it, nis comparatione lerra cit quidquid carneis oculis
sic diclum est, quia in principio creavil Deus cmtum cernitur, ut recleper Psalmistam cwlttm cmli dicalur,
el terram. qui cum praemisissel : Benedicii vos a Domino, qv.i
CAPUT V.
fecil cwlum el lerram (Psal. cxns), statim siibjunxit:
"Quod non sit mutabilitati ascribendum quod fecit Cwlum cwli
Deus mundum, contra eos qui dicunlmundum Deo Domino; lerram uulem dedit filiis homr-
cowtertium. num (ibid.). Ccelum cceli dedit, eo quod compara-
Sed boc mutabilitali Dei ascripscruniquiriam.qtiori lioneejushoc visibile firmamenliim, quod secundo
fecit isluui, quia non erat, mundum, illi videlicel die faclum est, non jam ccelum, sed terra, aut, ut
qui volunt Deo muiidum esse coseternum. Dixeriini- niullum, quidam terrae ornattis sit, qttia videlicel
que: « Aut Deo coseieniits est mtindus, aul certe p illtid invisibile est, istud auiein lerrenis animaniibiis
mutabilis esl Deus. Si enim tanriem aliquando fecil conspicabile est. Illud, inqtiam, cceltnn cceli, quale
quod in lanlis sclernilalis susc spaliis non feceral, faclum sit, animalis homo nec opinari potest; lerra
profeclo novo consilip ustis est, ac proinde niuta- aulem forte slatim animo ejus talis occurrit, qinlis
bilis est. » Ad hsec inquam : < Verissime, neque in sua forma conspicitur, scilicel herba virenti, !i-
mutabilis esl Deiis, neque Deo coaeiernus esl mun- gnisque et pomifcris vestila arboribus, et divcrsis
dus. Nunquid mulabiHlate ntilur quis, qnando sa- animantium gencribtis plena. Proinde conimio se-
pienliam suam nolens esse occullam, pulchram ora- quitur : Terra auiem eral inanis et vacuat et lenebrw
tionemvel quidpiam ejusmodi, quod uiique in mente eranl super faciem abyssi.
habel secrettim, ricscribit in charla per alranienlum CAPUT VII.
et calamum, el arivocai iiiullos nl audiant sapientiain Quomodo < terra inanis eral et tmcua, t el quides
ei inl.elligant utilem scienliam? Nunquid mutabilis t lenebrm erant super faciem abyssi.
anj.mi vitio dicetidns est prceo quia quod occitlium Crealis, inqtiit, el ccelo et lerra, cceltim quiriem
babebal uliliter fecit, iu publico ut cognoscerelur non omni ornatti inane vel vacuum erat, quippe
jturiitorio? Non uliqtte de mulabitilate culpandus, sed quod ex ltttiiine divinae majestatis resplen.'uil, sicut
 203 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLiT. - IN GEN. LIB. I. -200
ad illius simiiitudinera cccluin islud visibile el aer A menlorum, aqnis, utpote Ievior, siipereiiiinct. Et
solis biijus refulgent luraiiie, verum lerra, id est quia per ccelum quoqtie, de quo jam diclum esi, in
corpulenla subslanlia, inanis erat et vacua. Non priricipio creavil Deus cwluni et lerratn, ignem signi-
quidera ipsa a riivina magnitudine remola erat, ficari suspicatiis est, qualuor lantum elemenla, sci-
cum de illo verissime Seraphim clamenl, diceiiles : licet igncm, terram, aerem el aquam, hoc loco di-
Sanclus, sancius, sanctiis, Dominus Deus Sabaollr. mimerata csse pulavit, utpote spiritura hunc non
Plena est omhis lerra gloiia ejus (Isa. vi), sed eain cogiiosceus, qui plane non spirilus est niiiii !i, scd
majesias eadem, et si jatn polesiate, nondura latnen Spirilits Dei, prseserlim ctiro per tenebras, quae erant
aclu impleveral velornalii, licet hoc prophelice de super faciem abyssi, vicinius aer possil intelligi, qui
praedicatione Evangelii Christi dictum possit intel- desupcr millis adhuc luroinibus radiabalur, cl id-
ligi, qua effectum esl ut non jam una gens Judato- circo recte lcnebrarum noniine designatur. Quare
rum tanlum, sed omnis terra Divinitatis itnpleretur aulem cUm qualuor mundi elemeiita sinl, bcec duo
notitia. Csetcrum secunduro qtiod jam dictiim «sl, lantiim, scilicct terram' et aqttam, scriplor sacrae
terra eral inanis el vacua, quia nondum illam Crea- hujus hislorix stiis nominibus expressil, et aerem
lor ab aquis aridam segregaveral, nohduin firma- non proprio, sed lenebrarum nomine signilicavil ?
verat, nondum sidera cccli htijiis palla vestiveral, •^ Videlicet quia pertinuit ad proposituni ejus species
nondum tot crealurarum generibus cxornaveral. istas in ornalu crealurae, quae lunc erat informis,
llaque si diligenler lilleraro consideres, non ctim inm divcrsas lamque multiplices lunc exislenles
sua, quae liinc apparet visibiii specie, creata est in dicere unde exortae sint. Constat autem quia de
principio lerra, sed erat inanis, inanis scilicet ab tenebris islis quae erant super faciem abyssi lnx
onini genuine, quod nunc in ea radicatur, et vacua, elftilsii, lest nte Pattlo, cum dicit : Quia Deus, qui
videlicel a cunciis animantibus quac iiunc in ea mo- dixil de tenebris lucemsptendescere, failhixil in cordi-
ventur. Praelerea et tenebrweranl super faciem abyssi, bus nottris (II Cor. iv). Non ait; in lenebris, sed de
id est super profunditalem aquarum, quae nondtim tenebrts Deus lucem spleridescere dixit. Porro de lcrra
divisae, neque ut apparerel arida, congregatae fuc- et aquis produclae sunl omniutn species rerum qtias
raiil in ununi locum. Tenebrae, inquam, corporcae novimus. Solus ignis, licel gigneniibus lerrac et
circa inriiscrelum mundi corpus eranl, quia videli- aquis cooperetur, nihil lameii ex ipso gignitur, et
?et nondum firmamenluro erat in medio aqiiarum, proinde de hoc elemenlo non injuria silelur, etusque
nondiini ea quae corporaliter lucentin co et lerram in quarlum dicm quo fons illius, scilicet sol, in fir-
jilurainani, sol, iuna ct sidera facta fuerant, quae „ mamento libralur. Solem enim fontem esse ignis
die qttarto facla sunt. llaque sumraalim breviterque aetherei physici qucque qui diligcnliores fuere atle-
Irtia pracscripla est creaiurap informilas, lam inops slantur.
<stvacua, ut frustra essel tii principio, id esl in Filio, CAPUT IX.
creata, nisi quia Spiritus Dei ferebatur super aquast Qiiod I'Hcapitc libri prmmonstralur Trinhas.
qui est lertia in Trinitate persona; sic enim pro- Igilur in capiie Jibri splendide praemonstratur
tinus subjungitur : Et Spirilus Dei ferebaiur super creatricis praesenlia Trinitaiis. Elenira in nomine
aquas. Dei, Paler; in nomine Principii, Filius iiilelligilur;
CAPUT VIII. et qui supcr aqtias ferlur, ipse esl Spirilus sancttis.
Quomodo t Spiritus Dei ferebalur super aquas. t Jam quid lanto majeslatis intenla prsesentia faclura
Deinceps namque crealurae ejusdem forrtiatio vel vel diclura sit audiamus. Sequitur
exornatio succedit, tantamque ex inientione Spiri- CAPUTX.
ins Dei meliorationem et lanium inopiae suae sup- Quod lux qum facla esl angetica sil creatura.
plementum capit, quanluro pro modttlo suo melio- Dixique Deus : Fial lux, et facta esl lux. Fortitudo et
ratur ovnm in eo quod calore volucris animatur et sapieniia Dei magna el lerribilis, inlento Spirilu suo
piilliim producil. Quid autera putamus esse hunc D vociferantis super aquas, et iiieJTabiliter clanianlis
spiritum, nisi bonitatem amoremque Dei, amorem in virlute el magnificenlia (Psal. xxvm), breviter al-
non aUcctuum, sed substanlialem, amorem, inquam, que suavilcr, cumdicilur : Dixit Deus; breviter, in-
el viiam, virtulemque vivam in Filio et Palre ma- quain, noslris intiroalur sensibiis. Quid enim ex hac
nentem, vel ab ulroque procedenteni, Palri Filioque brevissima enunliatione colligimus, nisi, quori cer-
cousubsiaiilialeni. Hic nempe ferehalur super aquas, tissiroum est, quia per Verbum suum omnia Deus
iiiJiiloiniuus et super aridam quae sub aquis lalebat, operatus esi. Nec vero ita sensibus pUeri sumiis ut
qtiia videlicet, magno super crealurain suam Creator putemtis Deura vocalein dentibns, palato et labiis,
affeclu ducebalur, ut quia non poterat esse quod cum pleclro linguse percussis, elementari sono (!i-
ipse qui creaverat, lales ex ea faceret formas, in xisse, Fial lux ? sicut nec in eo quod Spiriius Dei
quihus Creaiori conjungeretur, conviverelque et ferebatur super aquas, phanlasma illud adroitlimus,
conrcgnarel creatura. Hic amor, haec bonilas Crea- quod stans aul sedens in aliqua parte, roagnuni
loris Spiritus sauclus est. Quem nesciens Plalo, cutn anbelitum suum super aquas orones sufilando emise-
iianc Scripturam legisset, spiriium mundi, id cst ril Deus. Non, inquam, sic infanli-Iiler, aul carnali-
aerem, arbilratus est, qui, secundum ordinem ele- ter de Crealore spiriiuum Deo sentimus. Sed noo
 207 RUPERTI ABBATIS T.UITIENSIS 20S
iilas affeciiones qiiibus menie promovemur, ui, eo A visibilis lu.v, baec aslra visibilia sccundum siiiiiliUs-
inodo quo diclitm est, verba per aerem transcur- dinein Incis iliius sunl facta, ut cognoscat spirilualis
renlia millamiis, incommulabili alque impassibiii homo sic sanclos angelos, in eadem felicitate, dif-
Deo ascribimus. Quid ergo? Quid in eo quod riictum ferenlis esse honoris c.l gloriae, sicui siella diffirt a
osl, dixit Deus, nisi generalionem Verbi aelerni, siella in ctarilate (I Cor. xv), sic cos in comparatione
Verbi Dr.o constibsiautialis, de cujus effectu et nos Solis seierni, scilicelCrealoris sui, veraro lucem non
ci angeli rationales siimus, signilicatum intelligere esse, sicul stellae circa solem iu loto liemisphaerio,
debemus ? Vere enim sine voce naiuni el omnia iiequeiini suum Iumen ostendere. lloc animariverso,
polenlialiter continens Verbum lunc Pater actuali- jam non miramur haesilanies c.uid Spiriius Dei super
ter geiieravit, quando c-eelum et lerram creavil, aqlias inlenderil, quid vox Domini superaquas, quid,
quando luccin el csetera fecit. Eruclavk crgo cor inqiiani, Deus maj'eslalis Douiimis super aquas in-
Patris Verbnm bonum (Psal. XLIV),ct ex ulero, id lonueril? Dignus cnim esl elfeetus hic qui totius
cst de suse subslanliae secrcto, ante luciferum geniiil Trinitatis niolimina conseculns est, scilicet Spiritus
illiid (Psal. cix), quando dixil: Fiat lux. Quid att- sancli super aquas spirantis, Pairis inlonanlis, et
lem esl hoc ipsuni quod dixit: Fiatlux? Quaenamest ipsius luniirui, id esl Verbi quO dixit, fiut. Siqni-
ista lux ? Videtur enim nonnullis lticem lunc esse B dem talis creatura causa digna est, propter quam,
factam, non aliam quam aeris illuslralionem, et le- Ul fierel, verbum illud intonatum est quod concu-
nebras illas quae erant super faciem abyssi, sic alle- tiens abyssos, vel aquas (Psal. xxvnt), el eas quae
raiikibtis nocle el die riivisas, ui,pcraclo riitirni tem- super aquas eraut teitebras, hiijusinodi lncis fecit
porisspalio, duodecim horariim scilicel, lux exstin- emicare calervas, Qnid enim ? Nitnquiri putainiis
guerelur et tenebrse succedeienl, ct itiriem iransacto quod de ccelo fucrini angeli, et non potius liic facli
jiociurni lemporis spatio, ltix refulgerel, aiqtte ila, ct in cceliim irauslali ? (/ Cor. xv.) Nempe non nia-
per iriduum, dies et nox, absque luniinaribus istis gis angeli facli stinl in ceclo qtiam homo plasinalus
«oiporeis, sole scilicei el luna cl stellis. ttllro sibi in paradiso; plasnialus naniqtie fuit homo exlra
invicem cesserint atque successerini. Sed hoc sensu paradisiim, et posilusin paradiso,sicutscriptnm est:
iiiiiis bic dies oniniuin dieruin pauperrimus esl, Planiaveral autem Dominus Deus paradhum volupla-
quippc cum singoli dierum caelerarum substantia- tis a principio, in quo posuil homiiietn quetn formave-
itim creaticne vel formalipue illuslrati sint, hic dies rat. lta nimirum et angeli, exira paradisum conditi et
noii nisi accidenlis cujustlam colore instabiii injecio in coelum lranslati,nonnatura,sed gralia ccelura in-
dimissus sit,cum dictuiii sil, fiailux. Nam qnsDcimqne_ habitant. De ccelo nainque nemo venil, nisi qui super
caeiecis diebits facla smil, subslantialia siinl et per- omnes est, et indesiiperoiiines, quia spiritussimplex
vnanenl, illa atite.n accidenlalis lux teiiio reaecensa esl,etiiulloconiposilusest, iindeclhunianumspiriltim
deinceps omiiinc deperiit. Et vide tttrtmi coudignum 5 ctitn corpore induere poluit, quod facere ncino
sit lantse majestali ulcaeierornnt dierniu opera, verhi poiuisset ex spiritibus angelicis. Angeli aulem elsi,
gralia, solem, lunam et stellas quac qtiarto riie facta a;I comparationem nostri, spiriltts dicttnliir elsunt,
sunt, el aquarutn divisionem quac secnndo die facla in comparalione tainen Dei corporei stiiit. Ibibcnt
esl, slaluerit in smculum el in smculum smculi, prae- namque, ul docli qnoque el magni viri perhibenl,
ceplumque ponerel iliis quod tton prmteribit (Psal., corpora ex isto aere crasso atque humido, qui
cxLVin), opus aulem primse lucis lale facerel, quod vento flanle senlilur impuisus, praeserlim qualis erat
inutalo consilio post exiguuin triduum funditus ciiiii adliuc tenebrae essenl super faciem abyssi, de
cxslinguerei. Quid ergo? An idcirco Spiritus Dei fe- quibus, ul Aposlolus ait : Deus lucem splendescere
rebatur super aquas, et riixil, fiat, qnod dicfuin, ul jtissil (II Cor. iv). Cujus eorum conditionis cxperi-
vere boni verbi eruclatiosiem, sancia miraiur et meiiluin capcre licet ex eis qui ceciderunt. Nam
concelebral Scriptura , nt talis laniuminodo lux sicut homo niorluus redeunrio iu lerrain palam l'a-
lierel accidens aeri mox iulerilura et nulla creare- ]D cit quia rie terra smuptus fuil (Gen. m), sic isli qui
iur subsiaiilia? Melitis inagni el nomiiiatissimi Pa- deserto perenni fonie luminis exstiucii sunt obscu-
ires intellexerunt naturani angelieam, lucis nomine ritale sua palam faciunt quia, de tenebris ciim es-
significalain. Eoruin sensum ralionabileni magis sent, non natura, sed gratia splendidi facii sant.
approbs.mus et sequimur, angelieani crealurani re- Quod bene idem Aposlobjs perspiciens, non ait:
cie luccm esse appellatam, lucem intellectualem, Deus qni dixit in lenebris, setl qui dixil de tenebris
lucero, inquam, non soluin quia vim discernenrii ha- lucem splendescere, illuxil in faciem cordis noslri ad
bentem, verum etiam quia veri et incircuinscripsi iUuminalionem clarilalis in faciem Jesu Cltristi.
iiiminis gratia refulgeiilem. Etenira utritisque proposiliunculae non parva di-
CAPUT XI. slantia est. Nam splendel in tenebris lux vera Deus,
cnni sedeniibus in lenebris nobis illuininare digna-
Qaod non pro simiiiiudine, sed pro re vera tux dicia
sil attgelica crealura. lur. Splendescirous de lenebris nos, cum ab inlide-
Necvero prp similitudine, sed pro re vera Iticem lilate cxeiiii.les in facieni ejus per lidein aspicimus.
dicimus appellatani, id esl fton ideo quod siinilitu- Ilaque cum angelos, quamvis sublilia corpora, la-
dinem visibilis lttijus lucis habeat. Nam ista potius inen ex ipsornm origine haberecoustel,cx eoqitpqnc
 209 DE TRINITATE ET GPERIBUS EJUSLIBRI XLH. — IN GEN. IiIB. I. 210
Kqtiel quia elJocales stint, et, cum volunt, homi- A lucem factam ab ea luce quae fectl magnifice dccer-
nibus apparent. Qttod si idcirco non permanenl, sed nit. Amictus namque corpus quidem ornat vel ho-
adlioram sumptura deaerecorpus habere pulanlur, noral, sed ipse de corpore non est. Iioc ergo cuia
quia non semper apparenl, et cum apparuerint, dicit, fatetur bealos spiritus lumen quideni, essej,.
rcpente disparent, nos econtra dicimus Domintim sed tanlum distare ab illo a quo creati sunt, in-
nostrum posl resurreclionem lale corpus suuin, circumscripto lumine, quantum distat amiclus a
uliqne terrenum, sic exhibuisse ul, cum vellet, corpore,id est.habere quidemverum luroen Dcumin
repenle hominibus appareret, el, cinn vellet, proti- se, sed de ejus subslantia non esse. Sequitur: Et vidit
nus evanesceret. Ilabent ergo angeli corpus , cx illo Deuslucemquodesselbona,divisitquelucemettenebras.
uliqiie aere et humore super quem cum ferrelur CAPUT XIII.
Spirilus Domini, dtxit: Fiat lux. Qitare, inqnis, non
de ceelo fecit Deus angelos, ut essenlnaluraccelcstes? Quod illa lux,« bona t dicta sit, non sicut de cmteris
operibus esl dictum, « et vidil Deus quod esset
Videlicet, qnianon idcirco fecerat Deuscoelum, ut bonum. t
inde eos crearet.sed ut creatos sola in ccehim gratia Noiandum in primis qnod diclum est: Vidit Dcus
sublevarel. Sed de boc Jatitis poslmodum dicenms. lucent quod essel bona. (Nemo enim bonus, nisi unus
CAPUT XII. Deus [Maltli. x]). Porro quicunque bonus praedica-
tlla ttix Crealori, secundum versicu- lur, sive homo, sive angelus, nonnisi respcclu honi
Quoa confiteatur
litm psal. cm : « Cenfessionem el decorem induisti, Dei recte bonus praedicatur, quia cum neino sit
amiclus lumine sicul vestintenlo. t bonus nisi unus Deus, quicunque bonus esl, vel esse
Igittir noii novo consilio utiliii- in nos Deus, dum, dicitur, nonnisi in lanlum bontts cst in qiianliim bcno
ul supra primae originis nos reparel dignitatem et Deo participaltir. Proiude non dicluni esl : Viriit
cequales faciat angelis, hoc necessarium proponit, Deus lerram qiiod essetbona, vel liiminaiia quo 1
ut neiiascamur ex aqua el spiritu Dei (Joan. m), essenl bona, quia vidclicel boniiatis capacia non
baplizali in nomine Palris el Filii et Spiritus san- stint. Dicliim esl aulem de singulis, vidil DeusquaU
cti. Nam et in condilione.aiigeiorttm dixit.id est, essei bonum, id est, boua res, bona, inquain, id est,
Verbum suum, quod est Filius suus, edidit Deus, el utilis res. Sola iiamqiie ralionalis crealura divinae
terlia persona, Spirilus sanclus, super aquas fere- bonilaiis, id esl spirittts Dei, capax est; et irieo
balur. Item non rainus illis qtiam nobis humililatis homo vel angclus lantummodo bonus absolnte di-
commonitio est ipsa sui condilio , quoniam ul nobis cendus est, videlicel iu quaiiium liomo vcl angelus
terra, vel pulvis, sic et illis tenebrosa abyssus exi- (Q boni Dei parliceps factus cst. Igitur ei hoc ipsiim
slendi princ:pinm vei materia fuit. De lenebris juilicium quo vidit Deus hicem qttod essel bona , lu •
eaira, jubenfe Deo, lux ista resplenduit, nt supra cem illain cogil inlelligi; (piic capax divinae esi bo-
dictum esl. Unde non ingrati Crealorem suura in- nilalis, lucein rationalem, lucein iniellecuialeiii,
cessabililer laudant, confitenlur, amant, adoranl. angelicae creaturae splenriiriaiiidignilaiein. Quomodo
IIujus eorum laudis vel confessionis assitluilalem cl aulero dictum esl, et vidit Deus luccm quod esses
incessabilera intentionem mirifice Psalmista liis bona? Nonne aitleqtiam faceret, hoc ipsum viderat
verbis exprimere contendil: Confessionemet decurem quia facerc botitiro erat? Nomie et evangeJista sic
induisti, amicius Itiminc sicm vestimenlc (Psal. cin). dicilde Verbo islo in quo dixil, fiat, quia qtiod fa-
IIoc procul dubio de hujus lucis formatione dixil. clum est, in ipso vila eral ? (Joan. i.) Ergo quod viriit,
Sequitur eiiirn : Extendens cwlum sicut pellem, qui id est, justo judicio ponrici-avit et conspeclu suo
legis aquis superiora ejus (ibid.), etc. Prius namqne dignum duvit. Seqtiilur eniin : Et divisit iiiccm ci
dixit: Fial lux, el facta esl lux; deinde firmanieiilum lenebras. Divisio isla lucis et lenebrar.um terribile
cxtendit, quod et cceluni appellavit. Ergo de ptil- Dei jiidicium super diaboliim esse facium insiiiuat.
chriludine laudis angelicae dixil, confessionem et de- De qtto Psaimisla : Tu lerribilis es, inqnil, et qttis
corem induisli, adjtingeus, amictus lumine sicul ID resislel tibi ? Exlunc ira lua (Psai. LXXV).Tanquam
vestimento. Magnificentius et dignitatem ejus qui diceret : Quis libi resistere Q potest, cuin ex quo
laudaluret eorum qui laudanl iiisianliam exprimerc tjbi qtiis resistil, ex.lunc lerribilis exardescat ira.
non potttil. Suo namque indumenio jure quisque' tua? Nam ex qtio diabolus resistit, id esi, rcsistere
vesiilur, quia nbii alterius^sed suum est; quad tunc voltiittibi, tti iralus es, el resislere non poluil;
illum non dedecet, si secundum habiturilnem corpo- cecidit enim angelus el faclus est diabolus. Hoc ter-
risejus bene accommodatum est. Girm ergo dicit, ribile juriicinm per riivisioncm iiisiniiatur lucis et
confessionem el decorem induisli, amplissinie gratu- lenebrariim. Qttae enim sutii islae tehehrae, nisi om-
lalur, ct oplime dicit dignum illum esse lanlis con- nes aiigeli Salanae cum eodem suo principe? Has
fitenliu.m angelorum laudibus, et decere iUum quid^. uiique lenebras Deus lueemque divisit, quia malos
quid boni clamare possint, aut norint, eo quod ipsa angelos a bonis separavit. Divisit, inquam, separa-
substanliae velvocis eorum organa ille fecerii, el.in tione imroulabili, ita ut nec isti qtii ceciderunt,
circuilu excelsi solii sui in magno honore feliciter resurgere, nec illi qui, cum peccare possent, pec-
consliiucrit, vel ordinavcrit. Cum auiem adriit, cando cadere noluerunl, ulterius unqiiam habeant
amictus Itimine sicut vestimcnlo, niliiloniiiius lianc vel possint peccando caderc. Verbo uatnque Dei coeli
 211 RliPERTi ABBATIS TUiTIENSIS 212
Itrmati sunl, et spiritu oris ejtis oinnis vititis eorum A scilicet Deus Deiim, impassibilis impassihilem, im-
$'sal. xxxu). Ista lux, isli sunt cceli. Lttx, inquam, mulabilis immutabilem, lux vera niliiloniinusveraro
quam Deus a lenebiis divisit, el cceli quos Yerbo stto, lnceni, virielicet unicum Fil.iuni suiim Dominum
quos Spirilu, id est amore suo : Dcns firmavit, ni nostrum Jesum Christum, anle omnem creaturara
j"am obscurari vel dissolvi non possinl : congregans primogenituin, imo el unigeniluni. Operalus est au-
sicul in utre aquas maris, ponens in thesauris abyssos lcin vestiineniiim stium, de quo supra dicttim est,
(ibid.) : qiiae omnia secundumJiiieram jatn in illo secttndiim psalinum dicentem : Amictus lumine sicul
exordio facla esse dttbium non est. Timeal ergo Do- veslimento (Psal. ctn), scilicet angelicam crealuram,
minum omnis lerra, ab eo aulem commoveaniur om- dicendo, fiat lux, cl hanc mundi fabricam , in qua
nes inhabitaittes orbept (ibid.), quia profecio qualis fecit hominem ad imaginem el similitudinem suam,
lunc deslruxit consilia superborum spiriluum, talis quorum omnitim nihil hoc ipsum esse debuil aut
el usque in fijiero Dominus (fissipat consilia gen- poluit quod est ipse qui fecit, vel compar ei qtioj
lium; reprobal aulem cogitationes populorttm, et r.e- idein Eactor genuil, sicut fabricalura vel picltira.
prcbat eonsilia prittcipittm (ibid.). Unde aulem vene- nullo modo idem esse polest quod esl faber aut
lint istse lencbrac, jam diclum est, videlicet unde piclor, vel quod ille de carne sua geiinit. Dignum
vciiit praadicla lux, inde venerunl et istae lenebrae; "• vero laude esl, ct curipsilali nostrae debet sufficerc
fuerunt eiiini lucentes angcli, el proprio vilio facti qtiod talem crcaturam potuil facere Omnipolcns, (iu;e
sunt daemones tenebrosi. capax ejusdem Factoris possit existere, et divi-
CAPUT XIV. nilalem quam non habet per naluram valeat con-
Qubd angelica crealttra sicttl iniiium, sic habueril et sequi per indtislriam. Igitur commulabilero opor-
profeclvm. luil esse angelum et botninem, ulpoie de nihtlo
I-lic jam cum admiralione quaeri solet quomodo creatos; etenijn illtid unde facti stint de nihilo crea-
bonse subslantise viiium subripcre potuerit, el itix litm est. Et crealus quidem est ulerqtie purns et
in tenebras demutata sit? Admirationis autem ea vel iniiocens, sic videlicel ut de ipsa innoceiitia vel pro-
maxime causa est, quia non recogitant pleriqtie ficere ad stimma, vel deficere ad ima possil. Profe-
angelos aeqtte ut bomines, mox ul creali ftierint, in- cisse namque, iroo et adhtic proficere sanctos an-
nocentes quidetn, sed non repenle summos exslitis- geios, Apostolus quoqiie lestis est, scribens ad
se, nihilque praeter Deum sine profectibus in sum-, Epliesios : Ut innotescal, inquit, principatibus el
mo eonsislere, vel firinamenlurn apprehendere qttie- potestatibus in cmleslibus per Ecctesiam multiformis
visse. IIoc, ir.qnam, pierique non recogitant, ma-. , sapienlia Dei (Ephes. m). Jlaque in eo slatu faclis
gniludine nominis angelici sic prseoccupati ul non onmibus. angelis, ul proficiendo in Deo perflceren-
racet.illis scire quia spirMualis creattira, sicut ha- tur, vel deficiendo in idipsum unrie facli fuerant,
buit iniiium, sic habere debuitet prolccttim, el ex id esl, in lenebris, ejicerentur, alii quidera, dilectio-
necessitale. quidem habet esse, sed ex volimlaie nem Creatoris reoipientes, confessione ct decore
lendere ccepit ad similitudinem bonae essentiae. De illimi indueriint, et sic eis Creator amiclus est
ltac ergo pattcis respondendum esl, siciit vestimenio, assidue clamanlibus : S.mcttts,
CAPUT XV. sanctus, sanctiis Dominus Deus Sabaoth (Isa. vi). Et
Qubd, volunlale Greaioris, ejitsdem creaturw pars sic, illis non exislenlibus ingralis , vidil Deus liicem
quwdam viliala sil. quod essei bona, et in operibus suis laetatus est.
Primo oiiiniiiiii rie creatore Deo pie senliendura CAPUT XVI.
esl, virieiicel quod voluntate ej.us nec angeltis nec De invidia vel superbia diaboti-
Iiomo perieril, et non de utero cjus glacies egressa Invidit magnus unus de magnae curiae principibus,
sit, vel gelu de cceio sic genuerit ut vel malam cujiis auriivirous superbiam, quia superbtts est valde,
creaiiirara creaverit, vel boiintn naluram prior ipse el superbia ejus, et indignatio ejus ptus quam forti-
relinqiiendo in malam demutaverit. Quiri ergo, in-j jj tudo ejus (Isa. xvi). lnitium namque peccati ejus
qnis? Si crealuram sitam salvam esse voluit, quare^ superbia fuit, qua tutnens magmis niinis visus esl,
IIOJIlalem creavii ut omnino non esset alicnjus vitii plenusque sapientia, et perfectus decore, et nihilo
pcrceplibilis sive passibiIis?.Ari haec, inquam, hujus. indigens sapienliae Dei, cum in splendoresttocompla-
rei a nola imagine Dei, scilicet ab lioinine, docu- cerel sibi. Unde cum iraproprio apud Ezechielem di-
menttim capienrinm est. Ecce hoino naiiirallier go- citur Cliertib, id esl,p/eni(ii(/o sapienlim Dei, videlicet
nerare et operari polesl voluniarie. Quod generat quia sapienliae Dei ausus esl sesecomparare, dicendo:
alitid esse non polest qtiam quod es.t ipse; quod Deussum ego, el incatltedra Dei sedi et dedil cor siinm
operaiiirnullaienus esse potest quod esl ipse.Gignit qnasicor Dei (Ezech.xxwu). Etpaulo post dicit iti.eni
enini liQinonon aliud quani honiincm. Operalur, proplieia 7 cum improperio el ironia: Ttt signaculum
verbi gralia, domum qttain inhabilet, vel quam in- siinililitdiiiis,plenus sapicnlia.et perfecius decore, inde-
duat decoram veslem. Ilortim nihil est hoc ipsum liciis paradisi Dei fuisli. Omnis lapis preliosus operi-
qtiotl est ipse. Laudattir atitem,' si liaec operatur mcnlum itium, sardis, topasius, el jaspis, cltrysolilhus,
scite.vel commode, sicul est dignum se. Sic nimi- et onijx, elberillus, sardonitts, carbuiwulits, el sma-,
rttm Detis gignit qiiidem hoc ipsttm quori est ipse, ragdus. Av.rum,opus decoris tui,et foramiwitua,in '/t'?,
213 DE TRINiTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. L. 214"
qtCacondiiiis es, prwparalasunl. Tu Cherub extenius et J\ Iioniinum iiiipiorttm, snbsislere permiitil, quoniam
tjj-o/ft;enj(E«e?(-/i.xxviii),eic.IIoc,inqiiam,cumironia male siibsistil, el non sic funditus inlerire facit,
dictum est, id est, qupdrevera omnis lapis prelio- sicut inlerit et esse desinit spirilus juinenli? Posset
stts ornamentum ejus fuerii. Elenim novem angelo- namque responrieri jiistum esse nt semper sit. in
lum ordines, qui per islos significaniiir lapides, pcena cui pro culpa sua riesit ul non sitsemper in.
solius Creatoris ornainenUim sunt, el ipse amicius gloria. POrro Dei juslilia nunquid milior est quam
esl hoc Jumine sicut vcslimenlo qui ad laudem et ej'us prsescientia? ltaque sicut non inj'uslum est qttod
gloriam suam creavit eos, sed qttia sic sibi convenire iiuiic vitialae crcalurae non interiinit fundilus sub-
arbilralus est, in quo et falsus est. Quod videlicet stantiam, sic non. injustum fuit quod et pr;cscilara
ironice esse diclum ex alio prophela clarum est, qui damnavil malitiam, et tamen 11011omisil bonam
sic illi improperat : Dicebas in corde luo : Itt cm- creare naluram. Verum quia 'nihil salis est inquisi-
lum conscendam, super aslra Dei exallabo sotium tori conlenlioso, jam nunc dicamuseictim Apostolo .
meum, sedebo in tnonie teslamenti, in lateribus aqui- 0 homo, tu quis es qui respondeas Deo? Nunquid
lonis, ascendam super altiludinem nttbium, similis non habet polestaiem figulus facere de eodeni lulo aliud
ero Altissimo (Isa. xiv). Nam per astra Dei iidera quidem vas in honoreni, aliud vero in contumeliam ?
qui per novem lapides angelorum designati sunt or- ]3 (Rom.ix).llloque remoto, fateamur quia, cum vidis-
dines. Ergo sicul nunquam revera super aslra Dei set Deus lucem quod essel bona, juste divisil liiccm
sedem suam posuilvel similis Altissimo fuit, sic non el tenebras, formosara forroans in ccelo lucem ct
vcre unquam omiiis lapis preliosus operimenluni deformes abjiciendo tenebras. Sanclos enim angelos,
cjus exslilit, setl sic sibi arrogavit, sfc riixit, sic pu- quorum confessionem et decorem induerat, perpelua
lavil non vere lumen, sed rebellis lumini. Huic slabiHlale firmavil, et pro parte illorum lseialus est
sei.sui forte illud repugnare videtur quod eadem ih operibus suis; Satanas vero cum saiellitibussicut
aucloritate prophetica perfectus in viis suis perhi- fulgur de ccelo cecidit (Luc. x). Sicut fttlgur, in-
belur, cum dicitur : In medio lapidutn ignitorum quam, quia sicut fulgur, decussum cum lonit.ui
ambulasti perfeclusinviis luis, a die condilionis ttiw, fragore, nubibus motis breve lucet et repente dispa,-
donec inventa esl iniquiias in le (Ezech. xxvm). Du- rel, sic ille, lerribililer indignatione Dei trementibus
rum est hic asserere illura non fuisse perfeclum ; cunctis angelorum ordinibus ccelo excussus, in huiic
duriusautera affirmare illura habuisse unquam in se aerem miser cecidit, ab omni luce exsiincius cl jam
Greatoris dilecUonein, sine qua nulla e?t perfeclio in seternum lucem Dei non visurus. Et nunc quidem
viarum. Nam etsi propheta praedictus dixit, aurum in lmnc aerem illum esse dejeclum et omnes satciii-
opus decoris tui, et foramina tua in die qua condi- '^ tes ejtis, quos aereas catervas dicimus, passim in
ins es, prmparala sunt, non tamen et hoc dicit vel Scripluris habemus, verbi gratia, in Aposlolo di-
uilo modo significat quod ejusdem foraminibus auri cente : Non esl nobis colluclalio adversus carnem et
ligaturam recepit, quia videlicet cum sit rationalis sanguinem, sed adversus principaius et po:estales,
creatura, ulique ingenium, intelleclum et memoriara adversus mundi hujus reclores ienebrarum liartim,
liabuit, quibus quasi foraminibus spirilum amoris contra spiritualia nequilim in cwleslibus (Ephes. vi)„
Dei, quod est attrum optimum, recipere cum de- Futuruin est autem u.t in infernum inferiorem,
huisset, superbe recttsavil. Ergo quod dicilur per- videnlibtis cunctis, praecipiletur, in ignem seter-
feclus fuisse in viis suis, hypocrisim ejus perculit, nura, qui praeparatus esl ei et angelis ejus (Maltlt.
qttae, elsi subslanliales spirilus allicere et niultos se- xxv).. Sicut enim homo propter prinium pec-
ducere potuii, Deum lamen latere nequivit, cujus catum de paradiso, in quo nequaquam conditusfue-
judicitini lerribile innuitur, dicendo, donec invenla rat, ejeclus. esl, ut operarelur hanc terram de qua
esi iniqnilas in le. Igilur conlra Crealorem querer.-t sumplus fueral, sic et ille de ccelo, quo.per graiiam,
diim non esl cur non creaturaro suain sic fecerit ctim caeteris spiritibus receplus fueral, in.lmnc, de
ut esset naturae iiiconvertibilis, vel nullius vitii per- quo creaius fuerat, rejectus est aerem caliginosuni,
p
ceptibilis, quia videlicel iale hoc est ac si queraris uipote necdum sole, et luna et stellis* illtislralum,
de figulo, cur non omrte figmentum quod finxil tale- ctini ille creatus esl; in quo nec modo sibi, ad; reci-
sit qtiaiis esl ipse, vel filius qtietn genuii de seipso. piendam lucem, sol isle prodesse potest,, et inde
CAPUT XVII. ctim. angelis suis et malis hominibus, propler pec-
Quod Creator bontts et clemens j,us!e tamen fecerit cata perseveranlia, in die judicii praecipilandus est.
quem malum prmscivil, et de casu ejus, Ulrumque judicium ejus Petrus ap.ostolus exprimens:
Sed quaerilur arilmc : Quare Greator bonus et Peccanlibus, inquit, angetis Deus nqn.pepercit, sed
.ieineus illum fecil, quem peritiirum csse praescivit? rudenlibus inferni delraclos, injatiarum tradidit in
Mira et iniporinna, imo et violenta quaesiio, et sic diem judicii cruciandos reservari (II Peir. li). ln-
inepla ul in sensu ejus nulla sit ralio. Quid enim fernum sive tartarum sic apjpellavit istum aercro,
nisi qtiod fulurum erat praescire potuit ? Aul quo- videlicet ad comparalionem cceli de cujus altilu-
morio non fieret quod sic vel sic fulurum esse prataci- dine ceciderunl,. qui lum et ccelura dicitur, unde
lura fuisset? Vicinius rationi e.sset, si sic dicerelur : el volticres cceli dicimas , ad comparalionem
tjuare subslaiUiam nialorum spirittmm Deus,. vel illius infeini , rio qtto Psalmisia : Et tibterasii^
215 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 210
iiiquit, ammam meatn ex inferno inferiori ( Psal. A vere noxsil, sed quod in iliis quaedam dieiet noctis
LXXXV). Isaias quoqtie propheta, cum de priino ejus siraiJiiudo sit, et per meiaplioram dicuntUr quaccun-
judicio dixisset : Quom.odo cecidisli de ccelo, Lu- que Sciiplura loquitur in litijusmodi. Ad hsec in-
cijer, qui mane oriebaris (Isa.. xiv), etc.,. coiilinuo quaiu :. Non illa invisihilia islorura visibilitiin, seJ
de secundo adjunxit : Veiumtamen ad infernutn Iiaccvisibilia illorura invisihilium iniagines el siroili-
delraheris profundum laci. Qui le viderint, ad le- luriines sunt; npn e.nim illa propter haec, sed haec
inclinabunlur, leque prospicienl (ibid). . pr.opler illa facia sunt, Et in illis verilas, in isiis
8 CAPUT XVIII. iinibra, imo el vanitas est. Vidi, inquil Ecclesiasles,
De appellatione diei et noclis, el qum sjt illa dies, cuncia qum fiunl subsole, el ecce universa vanilas
et qum sit illa nox. (Eccle. i). Verum quia apud sensus eorum qni de
Appellavhque iucem diem, el lenebras noclem. Ln- illisinvisibilibusimbuimliir, isla priora sunt, et prius
cem, inqiiii, quam vidit qttod esset bona, appeilavil ab exsulibus uobis cognoseunlur quam illa prinia
diem, el lenebras, qnaitim esse boiium nonest, appel- nostra quani pertlidiiiius, idcirco ilia islitis siinilia,
lavit nocteiiiK piligenter animadverieiiduin. Prius di.cunlur, ul lippientes oculi, quia ccelestium clarita-.
vidit lucem quodesset bona, el deinde dividens lu- tein spectare nequeunl, imagines eoruin in istis spe-
cem et lenebras, condigna singulis imposuii voes- B culis coiilenipleiiiiir.. Igilur lucem, id esl bonormiL
bula. Si liilerse ordinem ila eoniex.uissel: Dkil angeloruni.piiIeln'iludinem, diem, el lenebras, iri est
Deus : Fiat lux, et facla est ltix; divisiique Jucem. malornni sqtialor.em spiriluuin, Dcus, sicul jtitii di-.
et tenebras, appellavitque lticem dicm et tenebras ctum csl, uppellavit noclem.
liOGlem,et vidit Deus quod essel bonuin, puiareinus CAPUT XIX.
tenebras sive; noctem hic eo motlo dici qno, iu Item quomoao appetlaiiones illas Deus posuerit.
in die quarto dicltiin est, Fianl luminaria in firma- Appellasse autem diem ef noctem dicitur Detts,
mento cmli, et.dividant dienx ac ttoctem, sive, ul iiem non quia vel Hebraice, vel Graece, vel Laiinc fueiit
inferius dieitur, lucem et lenebras quorum utique locultis , quippe qui nec Jinguam nec labia quae mo-
divisiobonu.m,est, utposilis, juxia Psalniistara (Psal. verelhabuil, nec enim.est corporeus sive localis^
cin), lenebrjs, el facla nocle in ipsa pcrlranseant seri quia senienliam cuique pa.rti firmam posuil, quae
oranes bestise silv.se:: orto autera sole exeal lioino ad ulterius mtitari non possit. Hsec appellatio dici.sta-.
opus suura, noctunja refeclus quieie. N.unc autem bilimenluin esl felicilalis, firmaiiienuiui gralise et,
tenebras a laude honi seclusit. Priniujn eniin, ut honoris, ut ampliuslux illa, quse hoc liomen ex ore
jarn diclura est, dixit quia vidit Deus lucem quod Dei semel accepil diesqtie vocari merttit, jam noii
esset.boua, et deinde divisil, el ulrisque noroina " possil in lenebras conveiii, jam non valeat anioveri
invicem optala dedit, qnia lticem diem, et tenebras a fonle lun.iinis aeterni, tunc aposialantibus spiriii-
noclem appeljayil. Ergo istae ten^brae sunt.ej'usmotli, bus lucifiigis, in luce slare maluii, et idcirco jam,
in qurbus nihil inlelligiiur honi. Et quidem leuebrae^ iti aclerjiiiiu lnx decoris et pulcbfiliidinis liujiis prtv-
de qtiibus islam lucem splendescere jussii, boniiin vecla. erileo ul, peiTeclji sil ad siroiiiluriinem Palris
aliquod erant in providentia Dei, quemadmodum luminum, apud quem non esuransmuiaijo, ncc vicis-
lignum vel ferrum boinim est inmanu.per.iti artifi- siludiiiis obumbralio, (Jac. i)., Econlra; noclis appcl-
cis. Prcinde et illas laudi suae ascribens : Ego, in- lalio firma et stabilis. est ex ore ejusriem incoui-
qnit, Dqminus, el non esl ampliits, fqrmans lucem, el niutabilis Dei se.niel, prolata lenebraruin damnatio,
creans tenebras (Isct. x.Lv).Etenim tenebras, de quibus ut quia venit iUis pes superbiae, et de loco suo moti,
splenderel fprniata lux, ttl jam dictuui est, creasse, sua sponte cecirierunt, el iniquiUtlem operali suni,
quae et ferebanUir super facieni abyssi, bonum fuil; jain semel expulsi non possunt stare inconveriibiies
verum fornuila.ro jam lucein in lenebras reverli, pes- aposlatse. Qtiamvis quorumdam haereliconim sttilia
simum et apostaiicura esse tiemo ctii dubiuui sit. cptnpassio fueril ausa promiliere illis nescio quod
Igitur, iie longiini faciamus disputalipnis circuittira . lempiis pceniteiitiae. GravisMme.ergodiciiim,sapien-
super appelJatione diei et noclis, secundum spiriiua- ter est accipieiulum^ qnia Deus, qui non est honio
lium naturara oculortim, quajes soli luuc eranl, ac- ul mutelur, aul filitis hoiiiinis ul menitalur (Nunt.
cipi oporlet diem el noclem, spirilualem scilicet xxin), semel Iiujnsmodi lnceni diem, et hujusmodi
noclem, et spirilualeni diein, videlicet bouorum aii- tcnebras appellavit nociein, et sic utrinqtte senlcn-
gelorum, ptilcliritudineni, et malorum horridam le- liam posuil quse non praeteribit. Proinde quisquis
tramque fcedilalem, quibus npininibiis res easdem cum illo senlit, dicat vere quia lux illa dies est, et
nunc usque spiriluales, viri appeHant, verbi gratia illae tenebrae nox. IIoc cnini inluenli, muiia eluce-
Paulus, cura dicit,: Omnes vos fitii lucis eslis, el fiiii scutit in Scripluris, vcrhi gralia, ul illuri beali Job :
diei: non sumus nqclis et lettebrartim (I Thesg.y). Et Perealdiesin qua naitis sum, et nox in quadictum est:
Biulta. ad hunc mpduni. Sed dicit aliquis : Hsec et Conceptus esl hotuo. N.octemillam leit£broms turb,t
liujusinpdi per similitudines magis quam secuntlum, possideat, non computelur in diebus anni, nec niwte-
rerum.naiuram riicta sunt, idesl, non quod vcre ci- relur in niensibus. Sil twx illa solilaria, nec laude
vitas illa cceleslis Jerusalem, cujus filii sumus, dies, digna (Job ni). Quod idero esse claret ac si dixissel:
aul qtiodilla civitas diaboli, cujus eramusquondam. Percat ille, pcreal, inqnam, roerilo, ul verc petiitr
 217 DE TRLMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. - 1N CEN. LIB. L 218
id est, itix sive dies desinal esse diabolus, iu quo Alunc niane facltim cst, in qno et lucifer ille, qui
secundum Adam naius sum, qui non, jain vere, sed cecidit anle dicm, priinus eniiciiit, el cxindc riies
simulate dics; vere autem nox cst, qui }am non pleniis esl, cl in oculis onmiuin noslriiiii lucet;
computabilur in diebus anni, nec numerabiiur in omnes enini sciinus, et tcrrilico cxeniplo nobis esi,
mensibus, quia videlicet seniel obienebraliis el nox divisiolucis cl lenebrarum. quae illrc facta est. Igitur
efleclus esl. Ntilla unquam niuiatione in pulcbritti- Fnclniii est vespere el mane, vespere, inqitotn, et
dinem refoijnabitur iilius lucis, quam Detis laudc manc, non lenebrae ct lux, eicxinde perseverat dies
dignam ducens, diem appellavil. Tandetn infertur : itnus..
CAPUT XX. CAPUT XXI.
Cttr fion diclum sil, faciw snnt lettebrw et nox, dies Quis et qualis sit ille t dies uniis. t
primus, sed « faclum esl vespere et mane dies. Hic unus dics causa originaHs est, cur Spiriliis
unus. t Dei, qui ferebalnr super aquas, nl fieret isla lujr,
Faclttmqtie esl vespere et mane dies unus. Nolan-, recte dicalur spiriltts limoris Domini (Isa. x\). Ab
dum liicm pritnis esl qtiotl non riixil: Faclaquesii.n.l hoc-enim faclo primum crealura Dco. stibttita didi-
icnebrse el lux dics itniis. Hoc benc et priirienwr a cil quod Creator vere timendus. sit. Unde el Psal-
^
scriptore sacro observaium est.Qtiaeeniui Beus divi- mista : lniintm, inqiiil, sapientim titnor Domini
sit, qtiomodo conjungivel uniim quid ellicere possinl;? (Psnl. cx). Quare ergo, inquis, alins proplieia ti-
Q Divisii auleirt lucein.el lenebras, appdlaviiqiie liicem niorern iu ulliino consliluit, dieendo : Egredielur
diem, diem, inquani, lolum et plenum absqiie. con.-. , virga de radice Jesse, et flos de radice ejus ascendel, el
sortio lcnebrarum.Bene ergo dicliim est-: Fa':i;i:siii|t requicscef super; eitm Spiritus.Domini, spiritus sapien-
lenehraeet lux dies unus, quia, sicul.jain dicluin.esl, tiw ei iutellectits, spirilus .cousilii el fortiludiitis, spi-
qu;e D^'0 dividenie separala sunt, sociari vel nniiii) riius scietttiw el pielatis, el replebit eum spiritnstimo-
quid elTicere non possuni. Proinde quaerenduro esl ris Domini? (Isa. xi.) Videlicel, quia ille, in queni
quori vespere, el quod manel-Acitxmsii, ex qtiibus.sano h;cc dicunlur, ctim non lanuim homo, sedefDcus
inieUectn dies unus valeal coinpulari ? Quod til tan- sil, licel, secuiiriiiiii liumanilatem, sapientia, wtale,
riein expedilius fiai, primo illuri sciendiim esl quod el.gratia profeceril (Luc. n), atlamen, secnndtim id'
«ertam oh cansani dictuni sil, di$s p.rimus. Quid quod est et erat Detis, iitiHmn pi-ofcclum habuit;
eiKin? Numpiid isle augelicae claritalis dies, quam- sed cum essct ipsa sapienlia, de stipernis suis ad
vis pulcher, quamvis decorus, dies.esl, priniiis? Mi- ima noslra desccndit. Vcrttm creatttra non soltim
nime. Absit hoc ! Namlonge minor est illo riie sa»- -Jiuniaua, sed el angelica profecil, ut snperius jam
clificaloel bcnedicto in quo reqiiieseil Deus, de quo dictum esl, lestanle Aposlolo, et proficil, et pro-
in hoc libro posl caeleros. dies, ila, scribilur : Isim- fecttis cjus initiura esl, habere tiinorcm Domini,
generaiiones cwii el lerrm, qiiando cieala.sunt, in dje qiiia,tutij'um,snp>«!»(iietimor: Domini.rEl abisto, sci-
quo creavii Detts cwlum el ierram, el ontne virgultutn licei cogiiitioiiis ejtis iiiitio, scilicel liinoris, Graece-
tigri anteqttam orirelur itt lerra, emnetnque herbam dicitur Ssif, quod nomen parce detortum, Liiiine
virentem priusquam gerininaret. Queni euim pulas dicilur Deus, eo quod jure limeaiuri Qtiod in sua
hunc esse dieui in quo crcaliini est oinne virgulimn., licel.vaniiate, tamen sciens quidam cthiiicoriiiii,
et omnis herba priusquam orireUir, vel gcrniiiKtrel , dixit: '
io lerra : qnem, inquam, vel quid pulas esse hiinc 1'rimus in orbedeos fecitiimon.
dieni nisi Yerbiim illud in, quo omne quod factuin (STAT. Theb. m, 661.)
cst vita eral, priusquam Jiercl? Beiie ergo dictus cst Yeruni illos qtti non crant timer.di, siultns limor
bie iion priiiius, sediuins- dies, qivia, videlicei ille.,, dcos. fecit appeliari ; Grealorr anlem quia soltis jure
alius prinius dies, imo. et tlicrnm dies esl. Di.cisad csl.,.liinendtis, ralionabili tiniore Dous iiiiiicupalur.
haec: Si ilie est primus, cur isie -non riictus esl • CAPUTXXII.
secundus ? Yidelicel quia dies ille non de orriine, ]3 De eo qnodidixit Deus, iFial firmamenlitm. >
nec de n.-uura casieroruin riieium esl, scd dierum Dixit quoque, Deus: Fial firmameutum in me-
originalis causa esl, eoruuiqiie qiii ex diebus caeteris, dioaquarum, el. dividal aquas ab aquis. Et fec.it
Crealoiem cognoscenles. ylorilieanl, cl gna>i.-is.aguni:. Deus ftrmamenlum, divisilque aquns, qttm eranl suk
eoruin, i.iquam, hic dies perpelua merces est, ul firmamento, ab ds qum, eranl. stiper firmamenluin.
requiescanl in eo, posl hibdrein dierura isiorum Etfactum eslita. Jani confessionem el decorem in»
respirantes, et irieo recte caeleris di.ebusin. ordiuer dittus, jam iiitcilecluali, ut supra riictum est, umi-
non siipposilus, sed siiperp.osiiiis esl. Sed de Jioc; clits lumine sicut. vestimenio (Psal. cm), magiiifi-
pleuius suo iu loco dicemiis. Nunc deinuni, quia jara cus Dominus ccelorum coniinens ilironos, ct trc-
si-nsiis palel, videamus quomodo factum esl vespere menda.m.ijcslatesedens snpcr fhernbim/socia ler-
et raane dies tmus. Profeclo quando dixit, Deus : roris sui pietate iiituitus. est abyssos, et ul riamiia
Fial lux, vespere eral, quia sol diclionis liujusin cceli repararel de profmidis, abyssi, veliemenlius
corde Palris laiebal, quia in verbo ej"uslux isla non-, operaius esl, et sic opus siiinn incflepit. Exiendcns
dura in, actti exposila, sed in meditalione iilius solis cwtunxsicui pellem, el legens qquis superiora. ej,is,
abscondiia vila crai. Quando autein facta est lux, .. poncnsnubem ascensum suum,et ambulans superpct-
219 RUPERTl- ARBATIS TUITIENSIS 220
tins veiKorHi».Faciens antem angelos suos sptriius, el A littera sensus non discreuet. Verumlamen non usque
thinislrqs suos ignem urentem(Psal. cm) Haccenim adeo consenlimus aquas esse super firmamenlum,
oninia secundi op;is esse diei, Psalmisia evidenler ut concedamus eliam congelatas esse, quod aliqui
innuil, prolinus subjungens opus diei lertii: Qui magis conjecluraliler quam ralionabililer opinaii,
fundasti terram super sfabilitatem suant; non incli- siini.
nabitur in swculum swcttli (ibid.). Primum ergo, CAPUT XXIV
quid ve! unde sit firmamciitum , propier simplieio- QIKT, ve( nua/i* aslimanda sit illarum aqmrum
res dicendum est. Firniameiitum non solidum quid, species..
attt dnrum, iu vulgo putiuur, sed aer est extensns, Quod si a nobis quaeriitir, in qna ergo specie aqmc
et adeo subtililaius ut, licet virieri queal, reclitis ilise super. firraamcnliiro siinl, si
congelalae non suni?
lamen spirilus dici possil quani eorpus, lestaiitc
interrogemus eos, in qtta. specie.fuerunt auleqiiaiii
Ecclesiasie, curo diciiiii Iiiminaiibits quae visibiliier lieret firmamenlum? Vennn lioc respoiniere ne-
in eo ferunlui-: Lustrans in circuitu pergit spiritus,
quetinl, quia chaos erjt,.cl confusa moles, qualis
ei in circulos suos reverlitnr (Eccle. i). Hoc ab humanis sensibtis dijudicari non poiest. Igilur
ilaque
ctiiti soiiduni nou sil, sed ncque il-acorpiilenlum, ut
criptam mundi bnjtis exiguam, quam iii mctlio
ha?c infc-rior pars aeris, aliundc lamen Scriplura il-
ahyssi magnse, rr.irabilis artifex Deus excavanrio
lud iiunciipavil fii-mamenlum, videlicel eo quod divi-
fccit, in qua nati sumus, cum vix allenriere possu-
dal aquas ab aqnis. mus philosophando, quaiitum volumus, rie circum
CAPUT XXIII. manentium aquarum naltira vel specie laceamus,
Quw sinl iilw aquw t sttper firmamentum. > quia videlicet nec islis aquarum reliquiis, qttae
Magnorum quoque et illuslritim virorum, in hoc postea speciem vel formam suam aceeperunl, om-
quoqite capitulo, scripta dissentiunt, videlicet in eo nino similes probabililer definire valemus, nec al:-
quotl (lictinn cst: Ei dividal aquas ab aqttis, divisit- quid fingere ilignum arJjiliMmur, ut verbi graiia,
que aquas qum erant sub firinamentc, ab liisqum erani congclatas esse, sicttt jam diclmn csl, opinemtir.
supcr firmamenlutn. Alii namque, qt:od riicium cst, Unum hoc; ul cerlum leneanms, cameram hnjus
«y«flegis aquis superiora ejtts (Psal. cin), sic acci- mundi positam esse in medio aquarum, quia videli-
piimi, ut dicaiit: Superiora cujli, j'uxla Genesim.ab cel firmaroentum, quod quasi leclum cjusdemca-
aquis legiinliir, aquas super firmamenlum posilas merae est, undique ambiens aucioiiiate sacrae Scn-
csse dical, quas angclorum nuiltitutlines iniclligi- plurae, factum est in medio aqiiarum. At enim, quia
inus, juxla illud : Et aqum qum. super cwlos sunt, Q dixii Deus : Fial firmamenium in ntedio aquarum.
lavdent nomer. Doniini (Psa!. cxLVtn). Verum si hoc Al quid ? Et dividal, inquil, aquas ab aqttis. Qttod ne
voluit ciiharcedus, praecenlor i!Ie Jandum, Deum qitarum lirraitalis haberel, semel dicium, iterum
landans deceelis, landans ettin 10' excelsis, cur Scripliira hoc ipsum repetivit, dicens : Ei fecit Deut
dicliu ns, el aquw qum super cmtossunt laudenl no- firmamentnm,divisitque aquas qum eranl sub firma-
men Domini, praemisil, lattdaie cmn, omncs angeli ejus? mcnto, ab his quw eranl sttpra firmamenlum. Ilemque,
Universaliter namque dicenrio, lattdate eutn, omnes, quia in ore duorttm aut trium teslium stabil omne
neminein angelorum ejtts excepit, et proinde super- verbum (Deul. xix), addidil, et factttm est ita. Ha?c
flne repctisset, dicendo, el nqnm qum super cwlos enim trina repelilioin singnlis operibus Dei, secun-
sttnt, laudent nvnien Domini,s\ aquarum nomincmuili- duin vespere et mane et tolum dicm, observalur.
tnriines angelorum voluil inteiligi. Ilem et in liymno Unde jam diclum est, et adhuc dicenriuni est: Igi-
tritinipiierornm, curadicitUr \tr\mo, Renedicite,angeli tur quia Spiritus Dei, qui ferehatur sttper aquas,
Domini, Domino(Dan. ni),et rieinde,benediciie, cwli, spirittts pietatis cst, hoc vere dignum se opus fecit,
Domino,benedicile,aqnmomnesrqitm super cwtos sunl, nt inopem fundum abyssi penetrarei, ct inlerinra-
Doniino (ibid.), profeclo nomirte aquarura aliud quam venlris ejtis tanlis ornamentis illuslrarel, qunrum.
angelos Scriplura cogit intelligi, Praelerea si aqua- D novissiinura et oplimuni Deusethomo Chrisitis cst,
nim iiomine, qum sunl stiper firmamenlum, inleiligi administralionera principaluum et poleslalem in
oportet angelos, quomodo yel in quo liujustiiodi ccelestibtts, ut cj'us paulaiim sapientia eis multilor-
aquaj divisae stint ab liis -qitm.sunt sub firmamenlo ? mis innolescerel (Ephes. m). Vere pius Dominus
Nempe istae sunt, de quibus postraodum dicit Deus : post ruinam culucomra spirilnum, adoranles domi-
Congregentur aqum quw sunl sub firmatnemo in locum naliones, et tremenies poleslates, refocillanle pie-
iinuin, el appareal arida. etc. Quomodo ergo ah istis talis opcre erudivit ad veram lnimililatissapieniiam,
aquis angeli (iivisi snnl ? Denique nb illis potins, qtii dum de inlerioribus abyssi, super cujus faciem eranl
reprobi facli sunt, spirilibiis divisi sunl, utpote tenebrae, Regem et Dominum ipsorum parans edu-
angeli lucis ab angeiis lciicbrarniii, unriejam dicluni cere, lalem boc modo incoepil fabricam. Ilic ordo
est diviaione lucis, et carumdein leiiehrarum. Porro et nobis hodieque compelii, nlomnis aniraa, prius
alii doclorum, nomine aquarum quw sunlsuper firma- timore,.post amoris pietate compungalur. Elenim
mentum, nihil alind quam aquas simpliciter inlel- sic ul nos prius angimur linienles gehcnnam, et
ligi voliml. Eorum procul diibio scnlenlia j'ustius posiea pro modulo nosiro deleciamur amantes aeter-
atque iutius plarci, videlicet ul a sacrsc liisiorise nam vilam, sic il!i ci prius io casti damnalorum an-
2S! DE TRINITATE ET OPEitlBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. I. 22-2
gelorum lerrtbilem, et ex. subsequenlihus operibus A inqttam, modo facil angelos suos spirhus, el miniitrcs
Deuro cognoverunt aniabileni. An partim ho.c illis suos ignem urentein. Etsi recle juxta praiscnlis loei
profecisse pulas ad pielalem, quotl viderttnt in lali causam accipias, magifificeiuius dici non polest.
firmamenlo suse firmitatis simiHlutliiiem? Eienini Spirilus namque procellarum Jvic inielligendi sttnt,
sicttl illae aqtiae, quae stiper firmamcnltim stint, n.on qtii lam ccriis cffeclibus faciunt verbiim cjtis, ct ncn
delabunlur, et quse sub firiiiamento suni super illud magis abcrranl a volunlale vel arbiirio ejus, qitani
non levanlur, sic nec illi beali spiiiliis ultra ca- ralionales sprrilus, qtios angelos, iri csl nuntios, di-
suri, nec isli rcprobi stinl amplius iil slaliim pro- ciniiis. Proindc(]iii facil, iiiqnil, angetos suos spirilus,
prium ulla muiatione revocanrii. et minislros sttvs igitetn nreniem, iri esl, qui spirilibtis
CAPUT XXV. lempestalum, sive procellarum, pro angelis vel nuii-
Item de non impossibili aquarum positione t snper iiissnis, el igne nrenle pro minislris suis uliiiir.
firmamentum. t Qttod eisi aliuin sensitm habcre viriclur, scilicet quod
Ila vehcmenler, utsupra diclum est, magnilica- ralionales angeli, secundunipropriam vilamspiritus,
tus esl DomintisDeus noster, primu.m amiclus luniine et secuiiduin corpora sua ignis tirens fieri dicaulur,
sicnt vestiroento, deinrie exienriens coeltim sicut ul quibusriam dnbie visiiro est, iiltid tamen verum
pelleni, et legeus aquis superiora ejus (Psal. cm). B Cl certum est, quia lurc qiise dicta siinl, sic Domino
Et miruni quidem opns magnifici Dei, quod aqnarum mundi minislrant, ulcoiisiieluriine iumtianili, lem-
niolem sublerfusi s.usliiiet firmamenli naltira subti- pora nobis nola fecerint, et perseverantia niiiiisirandi
}js. Vertiiiitanien haec ipsa admiralio ex pracsenti illiiuinc usquc creaturam ejus enulriant. Et notan-
exeroplo tolerabilior fit, ne illtitl cuiquam incredi- dtim quod non in prxlerilo riixil, qui posuisli rtubeni
bile sil. Quid enim terram gravissiuiam, de qua ascensuni tiiiim, qui ambulasti super peiinas vento-
posimorium riicendtim esl, aliud suslinet, nisi undi- rum, qni fecisti angelos luos spiriltis, sidit poslmo-
que circttmfusus acr, idem licet crassior, et aquse diim ail, qtii fundasli lerrara super slabilitatem
parlim circumfl.uentes. Hoc enim arimirans Psal- siianiT et terminnm posuisli aqttis qtiem non trans-
niisia : Confncmini, inqttit, Domirio, qtti facil mira- gretiienttir, el fecil lun.ara et tempora, el]iosuiSli te-
bilia magna solus, qui fetil cwtos iit inlelleclu, qu^ ucbras, el facta est nox. Seri praisenli lcnipore dixil:
fnmavit lerram super aquiis (Psdl. c.vxxv), Qui ponis nubem ascensum luttm, qui ambnlas super
CAPUTXXVI. pentias ventorum, qui facis angelos luos spiritus. N n
De eo quod scriplum est, in psalmo memoralo : t Qui ciiim rie creaturae alicujus coiislilulione hic agilur,
ponis nubem ascensum tuum. t _" sed <!eacciriente molu crealurac, scilicel cceli lnytis,
Quid vero est quod ubi idem Propliela dixit: quia virielicetspirilus isli, id esl venli, non per se
Qt<ilegis aqttis superiora ejus, el proiiniis adjunxii: ipsi creaturac, sed quasi quidain anhelitus sulflanlis
Qiti ponis nubem asfensum tuum, qtii ambulas super nalnrae vel crealurae niolus stint. Quae ctim sempcr
pennas veniorum, qui facis anyelos tuos spirilus,et rooveiilur eoilem nulu Creatoris, quo el firmamen-
minislros luos, ignem urenleiti (Psal. ciu). Eleniin lum stiperiiis semper volvilnr, et inferitis aqtia» fln-
inyslice qttidem proplietia esl, de !ioc ipso qui viales semper laluinlur, non tamen scmper a-qualiier,
castnm extendil magnificeiiiissiui.o Deo, Dei Verbo, vcl conslanle niotu, seri niiiic animositis, imnc tran-
quia honio faclusest et mortuus, post resurrcciio- qtiillius agiiur. Soluin firiiiameiUiim ealcm scmper
ncm sttam in ccelum ascendit. Tttnc cnim posuit el invaiiabili celerilate volvilur, sictil coulra, lerra
nubeni ascensuin suum, et anibttlavit super pennas semper iminobilis lciieUir, nisi quotl singtilis annis
ventoruin : videnlibus quippe apostolis suis, elevatu.s seciii.idutn supcriorein speciem periniilaltir. Media
est, et nubes susccpii eum aboculis eorum (Act. i). auiem, scilicet aqua, etqui terrseest proximus aer,
Verutn lsie nos litierse seusum quserimus, ui cerlum nuiic qtiidem segnius.iiunc vero rapiriius leruntur :
liistoriae ftiudainenlii.in teneamus. Qtiid ergo est,- agenle Deo ctijus tispecins ntiilam iii repnblica sna
Q«i ponis nubem ascensum luum, etc, nisi quia j) naluram otiari palilur. Sunl autcin omncs hujusmodi
riiversos sub eoriein firmamenlo cceli hujtis, id esi spiiilus riuodecim, quatuor principales, et oclo la-
aeris, moltis huic habiialioni neccssarios bene- leralcs, bini singulis principibiis, dcxlra laevaque
licio \\ conditoris ficri, coromendari debuii. Tunc a lluerenles, ccrtis regionilms et noniinibiis snis ex
eiiini pouil iiiihcin ascensum siiiini, el iterum ambii- ' longa consuetiiriiiie sui minislerii mtillis, ct niaxinie
lat sttper pennas veui.oriiui,qnnndoad teiiiperandiun pelagi ciirsorilins, jam cognili. Sunlqtie in ainplis-
cceli fervorem aqtiae rie njari, sivefliiniinibus.stagnis- sima mtinrii hujus domo , qnasi magni palrisfamilias
qne et paluriibtis exhalaiaj gloraera.niui', acticqcc scop;e grandes, cunclas aeris corrtiptioucs, suo (jui-
fiabris ventoruiii iieriini in lerrani per concrelas que tempore certalim everrenles.
pluviaegttltas rieferuntur. Hoc morio et plane pnnil CAPUT XXVII.
litibem asceiisuiii siinni, et ambulai super pcnnas Item de igne urente, tonitrnqne, ac fittmine.
venlortim, non quiriem vagando in circumscripta Interdtim eiiam, si qiianrio ignis lirens, qui et ipse
ejtis subslanlia.sed compeiens auxilium coiiferendo, pro parlc stia necessarius minislcr cst, niiuislmpor-
quando vnlt el prout vttll, ad regendum ea qtise liinits exsliteril, non uniis, scd plures e diverso in-»
cpii.riitlii, providcnliic ejus sempcr itidigeniia. Iloc, siiitml. ei inler se ohvcrsis viiibtts animosc cen-
«'5 RUPF.RTI ABBATIS TUITIENSIS 991
sliingiiiil. Fit fragor illis colluclanlibns, qii.ini toni- A stantiam lerra:, sed cam, quac nitnc est, qualilalem
triium d cimus, el inler eos ignis coanguslatus dissi- ejus transituram asserit, quippe cnm de tempore
patttr, ac per seinlillas fulgurando desilii, aul etiam illo quo cerlum c^t stiljStaiiiiam ejns non perisse di-
Kjniis exaspetaius fuluiinando.ieriara leiit. Pavi- cal apostoltis, per quw ille lunc mundus intindatus
riumvulgus firmamenUim eonfiingi, vel cceluin ruere periit aqua: mullo magis nec pro eo quod dicit Psal-
arbitratur. At illud secimtbini noincii suuin firniiier inista : Initio tu, Doittine, terram [undasii, el opera
slat, el uequaquain ulla tempestatis vi conlingilur; manuum tuarum sunt cwli; ipsi peribunt, tu attteni
nam nec infimum lniiae circuliiin isle lumulius ex- permanes (Psql. ci), aeslimandum est qttod firma-
cedil. Recte igitur praeterllo quiricm lempore dictiim menlum pcrilnriim sil, praeserlim ctim et tunc per-
esi, quia Fecil Deus .firmtimenium, exlendens illud cumibus ccelis sccundum quanliialem, el specicm
sicul pellem, praesenli vero, Qui pqnil nttbem <iscen- hiijus aeris, qttos aqtta excrescens occupavil, lirina-
snm suum, qui ambutal super pennas ventorum, qui mentuhi nihilominusstelerit. Sunl aulein coeli supe-
facil qngelos sups spiritus, et minislros suos ignein riores, in firmamenlo videlicet, per quos ferunlur
uretttent (Psa.l. cm). sol et luna, et prater hsec quinque slellae quas di-
CAPUT XXVIII. ciint plapelas, id est erraticas, sed ulium et ipsi
De eo quod dicium est: « Vocaviique firmamenlum B sinl perituri igne, ai.i hi soli qui eliam diluvio perie-
cwlum. t rttnt, disputatio est aliquanto scrupulosior inter do-
Vocqviique Deus firmamentum cmlum. Ubi vel cios. Veruintamen cum Verilas dicat: Tunc jusii ful-
quaiirip vocayit Deus firmamentum coelum? Et qui- gebunl sicul sol in regno palris eorum (Malth. xin),
dem quandp ad Npe jqquen.s : Ponam, inquit, arcum de resurreclione loqucns mortuoruin : quid ibi fa-
meitmin nubibus cwli(Gen. IX), vel quod certius esl, cienl sol et luna, ubi quasi tot erunl soles qitol jti-
ad Ahraham : Suspice, inquit, cwltim, et numera sleU slorurti corpora? Nempe etsi supereriint, lucere non
lassi potes (Gen.xx), non enimiii quocunque ccelo, valebujil, mm mulioriim corporum claritate rever-
sed in firmaiuenlo siellae suspiciunlnr, lunc sine du- beranle Iuroen ipsorum. Sed et Joannes dicit : El
bio vocavi.l Detis firmamenlumcceliim. Verumlaroen nox ullra non erit, et non egebunl lumine tucernw,
qiiiri hoc sibi viill, quod sciipior ipsum Dettm as- neque lumine solis (Apoc. xxu). Proinde scropulosa,
truil firmanienliiin ccelmii voeasse ? Non eniin sine ut jain riictum esl, intcr doclos disceptalio cst,
causa esse piitaiiriuin est, quod rie aniinaniihus lo- ulruin et ipsa Iuminaria cum ipsis perqnos feruii-
quens quae sine. dtiliio practereunt, Adduxit, inquit, liir ccelis, sive circulis, peritura sunl? Igitur eoruni
ei ad Adani, ui videretqiiid vocarel ea. Oinne enim quibus noinina per semeiipsum Deus imposuit, el ip
^
quod vocavil Adam animw vivenlis, ipsum est nomen sorinn qiiibus homo vocahula dedil, haec observand.i
ejits (Gen. n). Lucis aulem npnien, id esl riieni, et distantia est: quia ilia quidem, quamvis inulala per-
tenebrarum, id est nncieni, ipse Dens posuit, rie maneiit, liacc aulein iransiloria sunt. De solo mari,
qiiibus sane dubiiim non est.quia prseterire vel.mu- prp co quod dictuni esl in Apocalypsi: El mare jam
iari iion possttnt. An et cceli et teme pereiuiitatem non tst(Apoc. xxii!, ulrum illo magiio incenriio, ciim
ex eo scriptor idem iiinuil, quia Deus firraainenlum juriicabiittr saeculum per igneni, exsiccetur, an in
ccehjni, et aridam terram nominans, per seipsum melius commutelur, non facile quis riixeril. Potcst
yocabiila iniposuii? Forte dicis ad hacc : Cueluni tamen intelligi, quod de turbiilenloprsesenii saeculo
qupqiie et terra transitura sunt. Alt enim iriem Do- dixerit, Eimare jam non est, qnia vidclicel, ul snpra,
minii.s : Cwium et lerra translbunl, verba aulem cnnidic.it: Etmare reddidil morluos suos (Awc.
mea non transibunl (Malllt. xxtv). Sed rursus alia xx), sub eoriein nomine hoc sseculum intelligi opor-
Scripliiradicil: Geimaiio prwlerit, et generaiio ad- let.
peiiit„terra autexnin wlernttm slal (Eccle. 1). Proi»,!e CAPUT XXIX.
est dislinguendiim, quod cqeluin, aut qusc terra, llent quare vocavil firniunienlum cmlttm.
Sive qiioinodo "t.ransilura sil,. quoniain ulramque n Quare vocavit Deus firmamentum coelum, cutn
B.cripturam verani esse oporlet, sclliccl, et eam possel, uii faciendo cceperat, vocare firmamenlum !
quae dicit: Cwltiin el. lerra iransibunl, verba atttem Yirielicel, quia firmamentum ad aliquid dicitur, et
tjiea ttonlrqnsibunl, cl illani, qntc ail: Terra auleni relalivuiii nomen est; omne namque firmaineiiuiin
in wlernum stat. Pelrus appslolus cum dixisset in aiicujUs firmamenlum est. Et cum diciiur hoc fir-
Epislpla sua : Latet enim eos lioc. volenles, quod cmii niamenlUin, oportel dici vel subaudiri divisioncs
erant prir.s, et lerra deaquu,ci per aquatn consislens aquarum, qtiia videlicet ad hoc illud Deus fecit, ut
Dei verbo,per qumille luncmundus aqua iiiundattis dividerel aquas ab aquis. Sed hoc vulgus nescit.
periil, ita subjunxil ; Cwli aitlem qui nunc stiitl ei Ccehiin atitem absolutum nomen est; elenim ctitn
terra eodem verbo reposhi sunl, igni reservaii in diein dixoris coelum, cujus sit ccelum non optis est quay
judicii, el perdiiwnis impiorum hominum (II Pelr. itt). rerft, sicut cum dicifur lerra, vel mare, non ne-
Palel seiitenlia, quia illani lerrain et illos ccelos, cesse liabes quaerere cujus lerra, vel cujus mare.
qui diluvip peiierunl, et posl diluviuin reposili suin, Proinde quia communi sermoni commodius est uuo
igni ullimo perdendos asseveral. Cuin itaqiie dicit in eadem re uli vocabuto, quam inultis, recte vocavit
Dominus: Cmlum et terra iramibttnl, non 12 sub- Deus firmaroentum ccelutn, quia sic magis absolutua»
213 DE TRKSITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl. XLII. — IN GEN. LIB. I. 226
vocabulum esl ccelum, quam firmamenlum, sicut A j tunc enim dieliiTusesl, Et vidilDetts qttod essel bo-
homo elAdammagis absolulum est, quam creatura, num. Aride qnori ad eumdem dicin periinet, quia
vel figmenium. Cwlutn autem a cernendo esl dicliim, cum dixisset : Germinetteira herbani vitentem, etc.
congrua scilicel causa, quia videlicet oculos haben- siibjtincliim esl, et vidil Deus quod es>et bonum. Et
lium neminem latet: unde el Graece liraiios dici- ecce sicul tres mundi partes, el tresdies, sicnihilo-
tur. niinus iria bona liabes, formalionem bonae lucis,
CAPUT XXX. dislinclum opus murtdi, planialioncm paradisi. Et
Quod faclum esl vespere, et mane dies secundus, el noia quodcuin sint bis terni dies, praeter sepiimum,
quid sit dies secundus. qui esi diei requies, tam ierlius primorum, quani
El faclum est vespere, el mane dies secundus. Dics el terlius sequentium duplici boiiitalis Iiiude deeo-
iste revelatio Creatoris est; dies, inquam, iste gen- rati sunl,ut sicut Seplem dies, sic et scptem suut
tilium quoque oculis Deuro manifeslavil : Invisibilia" bonitatis species, sepliformem Spiritum Dci mira-
enim ejus, inquil Aposlolus, a creatura mundi per ed bililer ex seroeiipsis contesiantes. Illius, id esl leriii
"
quw facla stinl, inlellecla conspiciuntur (Rbm. t), diei, uunc opus ingrcdiaimir.
qoorum hoc unum vel maxiinum est, per qttod cttih 13 CAPUT XXXI.
cognovissenl Deum, non sicui Deum glorificaverttni, /)« die lertio, et cttr ibi dicium sit : « Vidil Deus
aul gratias egerunl (ibid.). El facium esi, iiiquil, ve- quod essei boniiin. t
spere, ei mane, quia videlicel non casu faclitm esl, Dixil vero Deus : Congiegentiir aquw quw sub Hr-
sed vespere, iri esl, in illa occulla Dei sapienlia dis- rnamenlo sunl in locitm uriuni, et appdreat arida !
posilum, el faclum esl, priusqiiam in acltim visibi- fdctiimqiie est iia. Et vocdvii Deits dridumteirarh,
lent exiret, et mane facttim est, videlicct ut qnod cbngregalionesqiie aqnarum appellavit mdria. Et vidit
in oculis Dei erat, in pubhcum per evidens opns Detts qitod essel bonurii. Hinc tandeih scrtptor Dei,
exirei, sicut j'am de anleriori die dictiim est. ln licc iiiio et auditor Triniiaiis, tribiis -partibus, id cst
secnndo die notandum esl quia secundum Ilebnii- coelo, lerra, e( mari mtiiiriiim habens explicinim
cam veritatem, operis latidatio deest, quae in cseieris terlia riie, recte el opporlune dixii, quia vidil Deus
diebus apposita est : Eividit Deus quod essel bonum, quod essel boituin. Noiandiim qnippe super aqnas
sed in Sepluaginta addilum esl. Cur ila scripiori, lernarium polenliic" crealricis impeiium. Primo ,
imo Spiritui sanclo, qui per illum scripsit, coin- lenebrsc erant supcr abysstim in principio creatam,
placilnm sil, merilo quaeri solel. Ad qiiod primo et non dictum esl quod esset botuim, deiude inter-
respondendtim est, quia decet unum qiiid lotuin esse, " posiio lirmaroeiitb drvisae simi aqiiae, ueque lunc
qttod jure dicaturbene faclum esse. At vero firma- dicluin csl qtiod essel honum, tertio congregalae
menliim una quidem el pulcbra species esl, verun»- sunt aquae in locuni uniiin, cl ita apparcnte arida,
tamen juxta iiiteniioneni operantis unum qiiid to- riicluin est quia vidil Deits quod esset bonum. Hoc
luni non esl; qnid enim intendebai ille archileclus eiiiiii vere bonuin est, qiiia Trinitaii gratiae suac llie-
Deus, cum dixil : Fial firmamentum in medio aqua- saui-os sub abysso quscrenli, opus cflicacisiiniiim est.
irum, el dividal aquas ab aquis? Iloc uliqUe, ut face- Sed jam iiiiiic ipsa perscrutautis abysstini verba per-
ret roiindi huj*usamplam domiim, pnlchram doinum, strulcmiir. Congregenlur, iiujitit, aqtiwquw sunt sub
cujus quasi teclum hoc firmanientura est. Et sicut fiimamenlo in locuni imum, et appareat arida. Aquse
leciuni riorous piilchruin quidem opus esse potest, profecto quae sub lirniamenlo stiiii, reliqiiiae, vel pars
sed nondum domus, nisi qnando fuiidamenlo, et pa- aquarum siint, quae sunt super firniainenium;' sic
rietibus superposilum esi, alque idem non totutn enim diclum est: Fiat firmamenltim in medio aqua-
quid esl; sic firmamentum ptilchra quideni pars rum, ei dividal aquas ab'aquis, etc. Ergo divisio
mundi, sed nonrium niunduserai, iinicquam lerra et aquarum de qua supra dicluni esl, simpliciier sive
mare proprias haberenl species, qtiibus firmamen- liileraliter accipi debel, id esi, nOti ea, (jiiam dicunt
lura praeeminel. Ilaque jam laudare.jatn dicere, Yidil jj philosophi divisionem vocis in plures sigrt.ficatioiies:
Deus quod essel bonum, nimis festinum fuisset. sed ea quara dicunl totius in partes divisioiiem.
«?jUareergo, inquis, non sicut hoc, ila distulii dicere CAPUT XXXII.
el illud : Facium est vespere et tnane dies secuiidtis? Qnombdo dictum sii: « Congregenlur aquw in tocitih
Cur uni mundo non uimin taiiluro, seri duos ascri- uniim. t
psit dies? Ad hacc inquam : Nunqtiid duos taiilum, el Congregenlur, ihqtiil, aqum in loctim iintim. Qtto-
ciini tiiia
npn eliam tres in composilione murtdi digessil dies, niodo coiigregenliir dixit in loctini uiiiiiii,
secundum tres ipsius parles? Nempe attteriiis dixit, non sit congregatio aqnariim? Nec eiiiin sic dictuth
el lenebrw eranl super faciem abyssi. Quain videiicet est, congregationemque aquarum appeliavit niaria,
abyssum, confusam aquarura muliitudinera', el pfo- sed, cottgregalionesque aquarum appeilavii marid.
funditalem oporiel intelligi, et in hoc secundo die Qtiomorio crgo coiigregenuii' dixit in locitm unum,
dixil, quia Divisil Dens aquas ab aquis. Nec hoc, ncc itisi ac si diceret: Seeedant hinc et hincaqtiae, et
lllud qnotl boimtn esset Deum viriisse dixil, donec confluant seorsuin et sebrsum-, niillitmqire operi pro-
tertio die dical Deus : Congregenlur aquw qitm sub posilo facivuit imperiiraeiiUim? Quo enim teiidebat
Armamenlos:tnl in locum tinum, ei appareai arida; suiiima Artificis induslria, nisi ad hoc quod ail: Ft
2-27 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 2*8
appareal arida ? Aridam quacrebat jamdudum lalen- A,pondera in ierram nlsu ferunlur, et unriiquc a lcrra
tem in profundo abyssi, anlcqiiam divideret aquas aquae supporlanttir. Quid ergo riictuni est: Qui fir-
ab aquis, quam solus ibi esse noverat, qui solns mavil lerrom super aqutis, nisi ac si diceretur : Qtii
creaverat. Quserebat, inquaro, aridam, magni et firmavit lerram, niilium liabenicm fulc:nieiitiim,
pulcherrimi tperis iiialeriam, quod apud se perlra- nisi ipsas quas politis ipsa poital aquas? Ergo (irma-
clabat miro el incffabili cpnsilio, de infinia el igno- vil lerrani sti]ier semelipsam, ergo ftiiiriavil lerrani
bili massa ccaH sui supcrioris aurea perornaiuriis snper stabilitaiem suam. Verum scioli hujtis munrii
palalia. Hac ergo inventa , vidil Deus qitod esset philosophi hoc ipstim scientes, scilicet lerram quasi
bonum, vidil, inqiiam, ncc siius ctim vistis fefellit. cenirum snper inane pendere in medio mundi, olim
Nam sicitl lunc vidil, ila nunc iaclum esl, quia vi- irridebant-sacram Scripturain quasi de imperilia et
dclicel de arida veritas oria csl (Psal. LXXXIV), qiue sensu pucrili, quod tcrrain stiper aquas firmalam
oiiuin in ccelo superaret. El vocavit, inquit, Detts esse dixeril, cum poiius adniirari vera sapienlia et
aridam lerram, congregaiionesque aquanim appella- philosophia sil, quod super nihili nisi sttper htimidum
vil maria. Jain superitis riicttnn csl quam virluicin. aerem gravem lerram Crealoris imperium firmiter
innual posilio divinae vocalionis, videliccl quotl ea- alque immobililer stabilierit. Jam verocum de con-
rum stibslantiain quibus noinina per semelipsuin JJgregatione aqnarum dicil : Abyssus, sicul vestimen-
fietts iiiiposuil, iransituram non facile quis riicere tttm, amicttis ejus : super monles slabunl aqttw, ab
ppsfit. Et lerrara qu.id.em secuiidum naluram qtiam increpalione tita fugienl, a voce lotiuriti tui formida-
enrdidil ipse, conslat esse aridam. Etcnim revera btint, foriiiudiiieni verbi. majestaieui iroperii, per
iiaturaliler arida est, el nisi ex humoris tempera- qnod illud facium est, quanlum potuil Iiomo conve-
menlo solidarelur, pulvis cssel, pmniqiie venlo levj- nienlcr cnro figura, quae melaphorD dicilur, expres-
ler cederet,-Proinde sicitl aliunde juvalur, el nun- sit. Niinquid enim aquse animalae sunt, aul scnsibi-
quam omtiino in stia inopia rclinquitur, rectc illi les, ut diceret: Ab increpalione tua fitgienl, a vcce
nomen qnoque niulalum est, ul jani non arida, sed lonilruilui formidabunl? Simulque nolaiidtim quod,
lerra voceliir. Itein et quod jam consucludinalitei- dum reni amplificare vel exornare niiilur, sapiens
liiare riiciiur, naiiiralilci- congregaiioiies aquarum quidem, sed pro rei quantilate infanlulus, solcecismo
quoque tisns est, pro tempore praelerilo ponens fu-
CAPUT XXXIII. luruih, fiigient et forniidabuiil, pro eo ut dicerei,
Iiem de cpntjregaiione aquarum, et de arida, et de fiigertitil el 14 formiriarunt. Quod tandem ail:
eo qnod diclum esl in Psal.: "t Qui fttudasli terram TerijiijiMmposuisti, quem tiori iransgredienlur, neque
snper siabiliiatein suttm. t , G converteiii.ur operire lerrum, hoc ila veriim esl, ut
lloc inirabiliier dixit mirabiiis Deus, hoc impe- nec in diluvio lerininum suuni mare transgresstitn
rium prolulil selerni Yerbi genilor. IIoc dixil anti- fueril, qno lerram operiret. Sed rupti sunt, int|iiit
qtta ei sccreta alqiie iiicoinprehcnsibili diclioue, et Striptiira, onines fonies abyssi magnw, ei cataraclm
iin factuin est. El hoc admirans inclyttts psaltcs coeli apertm sunl, faclaque esl pluvia sttpcr lerram
Daviri, organista Dei : Qui fundasli, inqtiii, terram quatlraginla diebus el quadraginta noclibus (Geu.vn).
super slabiliialem suam; nvii inciinabilur in smculum Qtianto magis lerminum stinm mariajam non trans-
swcuti. Abysstts, sicul veslimentum, qmictus ejtts : greriienlur, posiquani per scinetlpsum jiiravit Domi-
super monles slabunt aqttm. Ab increpatiqne lua fu- niis, riicens - Non arijiciam ullra aquas riiluvii super
gieni, a voce lonilrui' iui formidabunl. Ascendunl lerras, ponam arctim iiieuiii in nubibws cwli, recorda-
monles, et descenduni campi in locum quem futtddsii bor fwderis mei, ut non perdam aqnis diluvii omncin
eis. Terminum posttisti, qtiem non transgredienlur, carnein? (Gen. ix.) Jgilur mirabilesqiiideiii elationes
neque .conveiienlitr operire lerrani (Psai. cm). Quid maris, seri mirabilis in altis Dotninns, qui circttm-
inirabilius dici pottiil eo quod ait : qui fundusii deriil illud lerniinis suis, posuilque vectem et ostia,
lcrram super siabititalem suam? Seri el htiic siinile; p. eldixit: Hucusque venies el hic confringes lumenles
est quori in alio psahno, dum confessionis huic di- fluclus titos (Job xxxvm). Commovealttr mare, ci pte-
vinai bonjlaii decanlat, dicens : Qtii fecit cmlos in niittdo ejus (Psal. xcv), quoniara ila expedit, aliier
intetlectu, statiiii stibjiinxil, qtti firniavit terram super enim non valerent putenlcs aquae ejus, nec aptas
aquas (Psai. cxxxv). Quid enim mirabilius dictum essent alendis piscibus, prsesidem suuin hnminem
esi, qui fundasii leiram super slubililalem stiam, an pascentibus. Commoveatur, inqiiam, nunc ventorum
qui firmavil lerram super aquas? Imo ctiiii vocibus: impulsu, ntinc nalurali accessu vel recessu, sic aquae
hsec diversa sint, sensibus aequipollcntia suut: quis; vegelenlttr, qiise in olio ve! quicle morcrentur. Tti-.
euim nesciat, non terrara aquis, sed aquas terra i lam quippe reddiiiii Deits aiiris.ni, qnod positum
siislineri? Undique aquis orbis tcrrae ciiiclus est, , sibi lerminiim non transgredien.ur, ncque converlen-
iinriiquc circumfuso aere vallatus est. Quod si anti- lur operire terram.
potles noslri sub lerra obversi pedibus essenl, ut CAPUT XXXIV.
genliliiim philosophi opinati stint, non magis illis' Quid opus fucril aridw, ttl ascenderenl monlcs,
timendum foret ne cade»enl deorsum, quam nobis; el desceiiderent cttmpi.
pavcndum est ne ruamus in cceluin. Omnia nainquc Porro, qtiiri opus erai idem aridie, id esl terrx,
 229 DE TRINITATE ET OPERIBUS E.IUS LIBRI XLH. — I.N GEN. LIB. I. 230
ut ascenriercnl monicb, et descenderent campi in ,\ cretuin, in quo vila crat; quiilqtiiri mane, id est
locum, iftquii, qucin fundasli eis? (Psal. cui.) Hic stibstantiali rerum productione; facltimqtie esl aliud
plane illud sciendum esl quia, si terra acqtialis ubi- seciiiiduin boc ipstim roane, lertium sectinduro diem
quejacerct, non levior-quam iirmari venloruni lem-- coiiiiiiuum qtiomodocuiiqiie perseveranlis crealurae.
peslas in ea regnarcl. Nam solel ci nunc in locis IIoc in cunclis sex dierum operibus invenies : Dixit
illis, qui moiitibus carent, videlicet inaximc Libya, Deus: Fiant luminaria, el faclum esl ila, elfecll Detts
lempestas, non minns quam in pelago lurbare foris duo tuminaria magntt. Iiem : Prodiicant aqttw repii-
deprehensos qtioscunque lam pedites, quain eqtto lia, creavilque Deus cete grandia, benedixilqiie illis
scdentes; elenim ubi per loca sequalia el mida. Deus, etc. Sed in crealipne lucis dixit Detis : Fial
gignentium, venlus coorlus arenam humo excilavit, lux, el facta esl lux, et divisil Ittcem el tenebras. Ubi-
magna vi agitata, ora oculosqtie implel, et ila pro- que tria consonant lestimonii verba, quia lota ubique
fectum, incessumque impedil, ut in nullo mari ma- vespere ct mane el lota die crealrix operalur Trini-
jus iiaufragium. Quid si nulli usquam monles ascen- las. El hsec est sanclae ac justse legis uriginalis
disscnl, si cuncta in planum lerra dcscendissel? Si causa, qua scriptor idem.sanxil, ul lestibus plus
ubi paululam Venlis xjurrere licel, lanlasviresbrevi quam tribus nulla judicialis indigcai catisa.
colligunl, quid possent, si nullum in toto mundo B CAPUT XXXVI.
baberent repagulum? Ergo nec istud magnifici Dei liem de herba virente, et herba semen afferenle,
. latidibus deesse debuil, quod astenduni monies, ct de ligno pomifero, ei de ligno, cnjtis solum setnen
descendwnl campi in locttm quem ille fttndavil eis, est in semeiipso.
ftindavii, inquam, videlicel ul neque monles semel Germinet, inquil, terra Iterbam virenlem, etc.
ascenricre jussi dcscendanl, iieque campi semel de- Oinnis herba el omne ligntim pnmo bifariam dividi-
pressi consurgant. Cum ita terrae fuiidator abyssum, lur; est enini herba solummodo virens.iil fenum
quae sicul vestimentum amictus ejus eral, dispulit, quod producit lerra jumentis. Et cst herba semen
cadem ipse potentia competens aqiiarum subsidium suuiii afferens, ut lriliciim vcl apium, caelersequo
per inliroasejiis venas largcdiffudil; iion cniin sic species quas prodncit serviiuti homiiniin. Ilem, est
ab increpaiione ejus aquai fugerunl, el congregalae lignum nullum afferens fruclum, sed solum seraen
sttnl in lotum unutn, ut liacc apparens sic de utero stium, ul fagtts aut ilex, caeleraqne ligna campi, el
abyssi projiceretur, lanquam ibortivum : sed indc- cedri Libani, ubi juxla Psalmistam : Passeres nidili-
sincnicr Irahens aqttas in orones venas, coplosam cant (Psal. cni), qnae arborcs nequaqiiain proprie
ftigit abyssi niamniain, ei asceiideiiteni pcr ntiles, dici possunl. El esl Hguum poniifcruni qtiotl arborem
nirsitsque labentem lemporancam et seroiiuara ac- " dicimus, ut inaltis sive pirus, vel quodcunque tale
ccpil dc ccclo pluviem. Aliltir intiiiisecus dulcescen- afferens frtictum, ct in fruclu semen juxia genus
tibus aquis, rigatur exiriiisectis dc supcriorihus stiis. suum. Horum oranino nil Dei praeceptnm omillil in
licm scntenl fonles, fliuml amnes. Qttod ilidem lau- hac Scriplura. Non eiiiin dixii solummodo herbdm
dans Psalroista : Q»i emitlis, inquit, fontes in con- afferenlem semen, sed et praemisil quod univcrsalius
VLtlibus, inler medium monlium perlransibunt aqttw esl, herbam virentem. liem, non dixit solummodo, et
(ibid.). Proinde el Ecclesiastes, aquarum fltienlium prodtixil terra lignum pontiferum el faciens fruclum,
originem considerans: Omnia, inquit, flnmina in- sed addiriit et afferens seinen, unumauodque in ge-
truni mare, et mare non redundal (Eccle. i). Quare? nere suo.
Videiicet, quia non influit illtic, nisi qtiod exinde 15 CAPUT XXXVil.
prxriictis modis suniitiir. Sed jam super terram De plantalione paradisi, el de eo qttod diclum esl:
craissum verbi polenlis aiiriiamus iinperiuin. t Qui vivit in aicrnum, creavil. otnnia simul. t
CAPUT XXXV. Ab hoc ornatus lerras principio planlaverat Domi-
De eo quod dictum esl, t Germinel lerra kerbum uus Deus, nl inlerius scriptuin est, paradisum volu-
vireniem, i et de cujusque diciionis triplicalione. ,-. ptaiis, iuquo fortiialum hominem posuil;planlaverat,
Germinel lerra herbam virenlem el afferenlem se- inqiiani, non surctilos aliunrie pelens, sed liujus-
nien, el lignnm pnmiferum faciens fruclum juxla praecepli sui vim semel infigens, unde natitra vel
gentis suum, cttjus semen in semelipso sit super ter- virlus gerrainandi lerra iiiuala est. Cujtts planlaiio-
ram. Factitmqite est ila. Et prolulil terra herbam nis, quia menlio nunc sc oblulil, quamvis suo loco
virenlem, ct iiffeniilem scmeii juxta geniis suiim, plenius dcbcatdici, jani nunc tamen quserendtim csl
lignumque fuciens fruclum, et habens unumqitodque ab eis qui omnem creationeni repenlinam et coiu-
seinen secuiulutn speciem suam. El vidil Deus quod inislam fuisse volunl, quomodo accipianl iiluri qitod
esset bonum. Facluntque est vespere el mune dies dicium est : Planiaverat paradisum voluplatis a
terlius. Quia crealricis Trinitalis haec sunl opera, principio. Nam propler illud qtiori alibi scriptiim est:
liene teslinionium sutim sancia Scriptura ubiqtte tt i- Qui vivitin mternuin,creavil oinniasimul(Eccii.XVIII),
plical. Tria nempc dicta suiit, inio ter unum idein- .vomiit repenteel absqiieullisprofeciibusherbam ma-
que riictuiii est. Dixit Deus, cujus dixisse fecisse luram elligna robusta, cum porois ct seminibus suis
est. Factumque esl iia, el prolulit lerra. Et primum coiistitisse, simul Iuminaria iu firmamento , simul
quiriem secundum vesperecst, id esl verbi Dei se- replilia maris el volalilia cceli efferbuisse, simul
 451 RUPERTI ARBATIS TUITIENSIS £*2
nihiloni.inus ahimanlia terrjj; el ipsum hominem A ut excidantiir et in ignem niitianlur (Mutth. vn),
stibiio obambulasse in pcdes. Hoc platie ratione quicuiique Deum crcalorem omniiim, atil nulliim,
dissentil, nec litijusmodl sensum proeseiilis leetionis aut dissimilem sibi geimisse blaspheniaiiles dicitis
fextus admitlit. Naiii a prhicipiq j!i'm dicltim est, Filium. Natura namque Dei, iieque slerilis est, qui
quia piantaverai Dqminus Deus pdradisum volitpiatis, crealtirae suse fertilitaiem dedil, neque gcnilura ejtts
ei homo non erat qtii operaretur ttrram, sed fons degeneravii, tit gignerel alind Deus quam Deutn,
ascendebnl de ierra, irrigrins iiriiversani superftciem qui dixii cl faclum est, ut unumqiiodque iignoruiu
teirw. CaelerumCt iilud, qui vivil in wlernum creavil sive herbaruniaiferrel in scraclipso semen non aliud
omnia simttl, qiiomodOaCcipiendiiinsil, saivo orriine quara secundura gemis suum.
lectionis hujiis, oppoiTumus dicemiis, cttm ari illam CAPUT XXXIX.
crealionis conciusioneni veneiimiis, qua sic dicitttr:. Ilem de die lerlie.
Istw gettcraiiones cwti et terrW qudndo erealw sunl, In lioc dic terlio specjes illa riivlnsc bonit.ilis fi;I-
ete. Nunc illud dicciidum fuii, quod ab boc ornalns get.unde, sancliis sepiiformis Spiriius leriio loco
terrae principio paradistim deliciarurti pJantavii Do- asccndenlibns, post tirooreni ct pielaiem, spiriius
minus Deus, quia profecio in ej'Usplanialione loiige scientiw nuncupalur {/s«. xi). Pidcherrimse uainqiie
gloriosius effusum esl hoc Ddhtini gratiosum impe- B scienliae esl, quod illum paradisuro dcliciarum lalis
rittm, dicenlis : Germinet terra herbam vireritetii; el ac lanlus pJantavil horUilanus, scienliae, iiiqiiaii),
affereitlem Seirien,ligriWmqiieporii,ferum,qmm\n isto cujiis spc inflatus esl bonio, dicenle sibi diabolo :
penurioso hiimani geneiis exsilio, uhi lerra liomini Comedile, el erilissicul dii, scienles bonum el ntalmti
laboraiili in siiriore viillus sili persiCpe non dat frii- (Gin. m)i ifldignabaltir enini miser, inspiralits a
ctus siios. Nam in illo delicioso terrae loco, et cadis riiabolo, quori aliemim bortum suh alieno ctislodieril
proxiiiio, saliibria cuncia sunt herbarum siveligno- imperio, aliqtio sibi liguoriim inierdiclo, et ideo
fum semina; in bac autem terra, dc qu.i siiinplus, t.iiiquani medicinam caplabat,ut haberel el ipse
ct in quam propler peccatuiii rcjecius est liomo, sficiitiam plantantli sibimet paradisos. Sed de hoc
pleraqiie nasciinlnr eiriem lioniini noxia ; nec nii- alias; Planc et in caeteris seplem diertim opcribtis
ftim, Mdledicta enim, inquit, tcrra, iri opere tiio,~cum absqne sciehlia nihil opeijatus esl Detis. Verumia-
operatus ftteris eam, non diibil fructtis suvs, sed spinai nien, secundum proprias distinciiones, singula de
el iribulos germinabit libi. Si iiialedictionis esl, spi- singulis polentiae septiforroisvocabttla magis proprie
has elliibtilos geriniiiare pungentes, quanlo magis stimpta sunt, verbi gratia, p:sces qnoque maris
a maleriicio Csl afferre hcrbas et succos occidenles? r, scienlissime fecilel volalilia coeli. Vernro in isloruin
u naliii-a jainilla crealricis
Nonne litirie est liortiini Siipcrfliiam, et ad benedi- polentiie virluscognosciUir,
clioneiii, qnaeiii paradjso data esl, non pertineniem quse.spiri/us eonsilii (Isa. xi) iiuncnpaUir. Ilabcnl
gigiterC sobolem, dicenle mulieri Domifto : Muliipli- enini naturale quoddam miitui arooris consiliiiro,
cttbo driinitias llias et coiiccpltts titos, ilide el lerrae quo concilienluT tnvicem, qtii consociet niasciiliira
ejiis acciriisse cierieftrium est, ut diffiindal bumores et feraiiiain, et^araantes convenianl, 111pariter nirii-
varios", el noxios noii pertinentes ad liaec beiiedi- ficent, tit fclus alanl. Sic el iu shiguJis i aelcrortnn
ciionis Verba, germinet ierfa lierbam virenierii, etc. dieruni operihns, praeler scientia n OA, aliud niagis
CAPUT XXXYlil. proprie consideraiur el prae.ilcalur. Al vcroex opere
ltem dc eo quod dictnm est, « unuiiiqundqiie juxia liujus lerlii tliei, nibil meliusquam niultiplex praedi-
genus suum, > et cOnsubstanlialem esse Deo Pulri calur scienlia Dei, quia videlicet prseter sunm esse
Filium. niliil arihuc cooperantur extrinsecus, nisi quori signi-
Quis iu Iiis fel in linjusniodi adjuvit spiriliim ficant tanli scienliara plantatoris. Ftictum est igitttr
Domini, aitl qttis consiiicirius ejus fttil (Isa. XL), ct vespere el mane dies tertius, sicul supra riiclum esl.
ostcnriil illi? Quis, inqiiam, oslcnriit illi, vel quo Hoc opus scienlise Dei subscqiiiiur aliud opus cum
instriicius fuit ahexemplari, inanriare lerrse ulaffei'- ,p. evidenlia magnse foriitudinis.
ret herbam ligniimque unumquoriqiie ciiin seniine CAPUT XL.
generis sni? Qtixrirtiiis hoc a Judxis pariterque ab De die quarlo, de tiiminaribtis el virlule majoris
hseretieis, qiiicunque inipio sensu Deiim Patrem luminaris.
omnino steiileiii esse volunt, negaiiles eiiin consub- Dixit aulem Deus : Fianl luminaria in nrmantenio
staniiale sibijjroiulisse Vefbum, iioh credeiiies eum cwi, et dividanl diem el noclem, el sinl iu signa, el
coicqtialem sibi genuisse Filinro. Vos Judai, nullura, tempora, el dies, \Q et annos, t;t luceant in firma-
vos Ariani riissiniilem dicilis illum baberc Filiuin. menlo cwli, el illuminenl terram. Et fuclum esi ita.
Urtdeergo noii soluiii aiiimaniibiis, sexi etiam herbis El fecil Deus duo luminaria magna, Itiminare majns
lerrae dedit habere singulis in semelipsis semcn ge- Hl prwesset diei,et luminare minus ut prwesset nocii.
neris sui, si in semclipso niliil lalis naiui-ae vel iloc plane dixil cl fecil Deus in spirilu forliludinis.
vigoris iiabuil? Siiis igitur vos feiiuin, qiiod Belie- Nam, ut tacearo de luna cl stellis quaritm poienlias
inoth, id cst artimal, scilicet riiaboltis sicul bos pene soli ulcunqtse novertmt physici, de soie quis
comeriat (Jnb. xi) : siiis, inqtiam, sieul ligna silva- rtiricula nescit quod sine illo faclnra mundi, non
riirti, au.c frucium noii feruiii, ad niiiil tuilia, nisi soluni iiilirma et egena, sed et ntilli viventium fif
 235 DE TRINITATE ET OPF.RIBUS EJUS LIBRl XLII. — IN GEN. Lli3.1. 231
habilabilis ? Dutii ab hac regione liabilabili paulo A ; erumpunt flttviorum abyssi, lerram frumenli, hordei,
longius abesl, nulli lignoiinn sive berbaruni semini ac vinearum, ih qua fictts et matogranala, et: oliveta
tellus irionea esl. Pigrescunl arva, conslringtiittiir nascuntur, lerram olei et mellis (Deut. vm\ elc.
fiumina, fronriitliia moriiinlur nemora.piger ari focos llem : Terra enim quam ingredieris possidendam,
agricola damnosa ducit oia. Quid si idem sol riiu- non esl sicnl lerra JEgypli, de qua exisit, xtbi jaclo
tius in longinquo absisterei,aul omnino millus essei? semine in horlorum morem aqum ducunlur irriguw,
Proinde cum propius ascensu suo nos visilans, sed montunsa esl el campesiris, de cwlo exspecians
arvorum duriliam radiis invalescenlibus effringere pluvias, quam Dominus Dcus semper invisit, el oculi
cceperit, comparaltir arieti.Cumqiie altitis ascendens illius in ea sunl a principio anni nsque ad ftnem ejus
boum labores apparere fecerii, tauro dicilur similis, (Deut. xi). ffec iricirco nimc dicta sunl, ut eerlitm
•et cum segetes maturas, urgente desuper calore, sit anle hunc solem gerniinasse lerramad prapceptum
soiidaveril, comparatur leoni. Domini, qnia virielicet terra illa, cujus jileniturio
CAPUT XLI. tantis non potcst^expriini descripiiouibus umbraticis,
llem de eodem, el quod anle illtid paradisus de- non indiget ut reflorescat visilalione solis, quam
liciariwi floruerit, el qnod illa sil lerra promis- semper invisil Dominus Deus, inqua sunt oculi illius
sionis. B n principia anni.usque ad finem ejtts. Sedjam pote-
Hic jam praelereiindum noft est quod de hoc slatetn ejtisdem solis ae luuae sccurtdum jpsa Crea-"
niagno praeside htijusccclieleganler prsedicare solent toris verba contemplemur.
,physici, qtiod sit fons ignis aelherei, cor ceeli, sive CAPUT XLII.
mens, et temperatiomundi. Nam quod mundum vere Iiem de luminaribits et eqrum magniiudinibus.
lemperel, inqniunt, ratio in aperto est, ita enim non Fiant, inquit, luniinaria in firmamenta cwli, ele.
solum terram, sed ipstim quoque ccelum lemperare Luminaria solemet lunara dixit. Sic enim sequilur^
sole ccrtissimum esl, ut extremitates, quae a via' Et fecit Deus duo luminaria magna, luminare mqjus
solis longissime recesserunt, omni careant beneficio ut prwesset diei, el lumihare minus ut prwesset nocli.
caloris, el una frigoris perpeluilale torpescanl. Hanc Utraque lttminaria magna sunt relatione stellarum;
corum ralionero conlemnere diflicile est. Nam hoe qtise uiique minoris potenliae sunt, ad aJlerulrtim
ipsum Psalmisla letigisse videtur, cum dicit; Quia autem relatione vel comparatione facta luminare
nequeab oriente, neque ab oceidente, neque a deseriis majns sol, et luminare mintts est luna. Nam, sicui
mbniibits (Psal. LXXIV).Desertos quippe montes au- curiosi hujus mundi.pliilosophi ipvesligaverunt, terra
strali aique boreali polo subjacentes terras appellat,^ „ quidein major quani Itina est, sed lerra magniluriine
oblonginquilalem solis perpetuogelu rigenles, quos sol, qtii, prae alliluriine circuli sui nostrorumque
intcr roediamque zonatti, qtiam perustam vocant, parvilalem oculorum, quasi parvtis conspicitur.,
duas aiunt esse, hinc frigore, hinccalore lemperalas, oclies, inquiunt, est maj'or. Amplitis autem ex eo
ut sinl habilabiles. Quaerilur ilaqtie qualiter anle sol luminare majus est quam-luna, quia lucet Itice
factum solem germinaiit terra lignum pomiferum, propria; nam luna rclucet.ab illo, Juce scilicel non
herbamque virenlem el afferentem seiuen, cum Qt sua, sed aliena. Solis enim Iuraen corpus luuae infuii-
nunc landiu, sole in ccelo flammanle, prsedietse par- ditur, el inde respleridescens solam refundil clarita-
tes perpetuo frigorc steriles permaneanl, propter tem, non calorem, sicul et speculum cum splendorera
boc sohim quod ab eo longius remolae sint. Ad quod de se vi opposili eminus ignis emittit, solam ignis
ccclesiasticis'aiirihus facile respondelur, quia quod •similitudinem, carentero sensu caloris oslendit. Alii
noiuin vet creditum non fuit curiosis illis mundanae taraen dicunl eam proprium lunien habere, scd
creaiorae scrutatoribus, paradisus ille, quein plan- globum ejus dimidium lucere, dimidium autem ob-
lavit Dominus Deus a principio dicendo : germinet scurtiin esse, dumque movelUr in circulo suo, par-
terra lierbam virenlem, el afferenleni semen, lignumque iem eamdero qua lucei paulaiim ari nos Converli,ut
pomiferum, etc. Hoc eiiim principium fuit oranium, D ] videri a nobis possit, et ideo prius quasi cornicu-
.quse in mundo nasci j'ussa sunt]: paradisus, inquam, lalam apparere. Utralihet opinio vera sit, niajtis
ille, quera ,hac verbi sui dictione plantavit Dooiiutts quidem luminare est soi, tani orbis sui quantitate
Deus, paradisus vdluplalis est, paradisus deliciaruai quam luminis, sed haecduo luminaria magrta sunt,
est, allerius cceli, allerius lemperiei, non vicihus vidclicet comparatione stellarum quae longe minui
subjacens aesiaus el liiemis, aut veris et autimiHi, illiiminant munduro, el minoris poteslatis stiiil.
sed perpetuae voltiplatis, et .permanenlium delicia- CAPUT XLIII.
rum paradisus est, semper flpridus, semper lucidus, De lutninarhim alque stellarum diversa posilione in .
sempiterna suavilale, visu delectabiiis ac guslu. firmantentd.
Cujus perpeluas delicias hic idem scriptor sub nomi- Sciendum veroquodlicet ciimdixisset, fiani luriii-
ne illius lerrse re|iromissionis, ad qtiam rudem hari a,'subj'iinxil,in fumamenio ccB/i,parilerque;destel-
Domiims introducebatpopulum, iia gratiosis dcscri- lis,el posuileas iti firmamenlocieliqtiamvis nondiver-
piionibus commendat : Doniitius enim Deus tuus sa sit dictio, diversa tameii borum est positio. Nan>',
introducet le in terram bonam , lerram rivorum , quod astronomici raeliiis experli sunt, stcllaequi.Jem
Mtjuarumque et fontium, in cujus campis et monlibus omties"rae(erquinqueplaocias, idesterraticos, jtprse-
PATBOI.. CLXVII. 8
555 RUPERTl ABBATI3 TUITIENSIS 236
terhaecduoluminaria-inagiia,iiifirniaiiientofixxsuiit, A bona, et luncdemum divisil, inquit, luccm el tene-
elctim firmamentoferunlur.Siquidemluminaria haec, bras. Dividant, inqtiil, riiem el noclem, ila videlicet
17 el slellae quinque, utpraedictum est, quas ido- ul luminare majus praesil diei, et luminare rainus
lorum suorura nominibus sacraverunt, scilicet, Sa- praesil nocli. Hoc el Psalmisla conscribens in con-
turni, Jovis, Martis, Veneris atque Mercurii, circos fessionibus Domini : Confiiemini, inquit, Domim
babenl proprios, qui contrario motu lerunlur, vol- qui fecil luminaria magna soletn in poteslalem diei,
vunlur enim contra firmaroentum. Horum allior lunam el slellas in polestatem nociis (Psal. cxxxv).
,circus Saturni, inferior lunae, circulus habelur. El in Psalmo superius memoralo : Fecil, inquit,
Bene, inquit, fiant luminaria in firmamenlo cwli, Iwnam in lempora; sol cognovit occasum suum (Psal.
id est unumquodque in sui firmamento cceli. Dicun- cti:). Itaqtie si quaeras quomodo luminare majtis prse-
lur cniin et islorum lurainarium et caeleronim.p!a- sil diei, occiriendo videlicel prseesi et renascenrio.
netartim circuli cceli, qui laudanl Dominum, juxta Nam sol cognovit occasutn suuin, quod melapliori-
Psalmislam dicentem : Laudate eum, cwli cwlorum ce diclum esl, videlicet quod ila cerlo lempore
(Psal. CXLVIII),id esl,cceli, vel circi majores, mino- occidat, et tanqnam sciens, quid agal, cerla nihilo-
riiin complexui circulornm. Npn eniro parva materia ininiis hora revertatur ad ortum , ei sccundum
divinae laudis est firmamentum, cursus eorum quem B eumdem occasum certis ex catisis nunc cerliorem,
nunquam excedunl, incessanler currenrio, seqtie in nunc lardiorera allernatim varialur longilurio brevi-
circulos sitos refleclendo motu duplici, videlicet molu tasque dierum. Nam allius ad aquilonera progrc-
superioris firmamenti , quod dicunt aplanen, et diendo, quia nobis lardius occurobit, diem produ-
molti proprio, quo contra ipsum jugiler feruntur. cit. Rursusque ad auslrura descendendo, quia nobis
Utrimique molum Ecclesiastes, de sole loquens, ex- cilius absconditur, diem breviorem efficit. Non enim
primil his verbis : Oritur sot et occidit, et ad locum aliunde dies, nisi quia sol super lerram est, sicut
suum reverlilur, ibique renascens gyrat ad auslrum, econtra, nox non-aliunde, nisi quia sole sub lerram
et fleciiiur ad aquilonem. Luslrans universa in cir- deniisso.unibra lerrsesoli objectasuper nos exaliata
euilu pergii spiriius, et in circulos suos reveriilur est. Et si anlequam solis globus liorizonti emergat,
(Eccie. i). Hoc idem de lnna el cseleris est sentien- mane lncel illuslralus aer, et dies est, hoc de vicioia
dum, quae quanlo majores vel minores circulos solis fil, sicut econtra vesperecum jam nobis ab-
habent, tanto plus vel minus temporis gyrando et scondilus fuerit, non conlinuo, sed paulalira dis-
regyrando expendunt. parent, quse supersunt reliquiae lurainis. Ila lutni-
CAPUT XLIV. _ nare majus praeest diei scmper. Luna vero lempora-
De divisionediei et noctis, el poicstale luminariutn. liler praeest nocti.Unde et pulchre Psalmisla : Fecit,
Ad quid fianl haec luminaria? Et dividani, iiiqitil, inquil, lunam in lempora. Non enim cunclis nocti-
iliem et noctem, etc. Haec praecipua causa est ccr bus vel loti nocti praeest, sed pluribus noclibus, ei
facla sint luminaria. Unrie et terlio repelilur, cum plurimae parti nociis deest. Crescit quippe tempora-
dicilur : Luminare mqjus ut prmessel diei, ct litmi- liler, decrescit nihilominus temporaliter. Iiem el
nare minus ut prmessel nocli. Jtemuue poslmodum, aliter hic diei, alque aliter illa praeest nocti. Hic enim
ii( lucereni, inquit, super terram, el dividerenl tucem praeestdiei, quia de seipso diem elficil; illa praeest
ei lenebras. Si jam anle per semeptisum diviserat nocii, quia lenebras ejus aliquantulum superal, prse-
Deus lucem et tenebras, quid necesse eral ut Ittmi- sidio mutuati a sole luminis. Igitur dividanl diem et
naria dividerent diem el noclein sive lucem et lene- nnclem , inquit, scilicet, ut ille oronem diem suo
bras? Imp, quomodo dividereutquodjam Deits divi- lumine efficiat. Haec aliquas nocles , vel aliquantu-
serat, el nemo rursus confuderal? Ergo illic de in- lum nocUs illuslret.
lellecluali luce et spiritualibus lenebris dicluro est; CAPCT XLV.
nam hic de corporeae visionis luce el lcnebris sertno De eo quod diclum est, t Et sint in signa a/ tempora,
est. El has qttidem lenebras Deus bene posuit, quippe j. el dies el annos. t
cujus positione et prseeeplo, qttod non pracleribii, Et sinl, inquil, in signa cl lempora, el dies et an-
sol deorsum descendit, ct litnc ex umbra tcrrae su- nos. Qualuor dicta , siml signa, lcmpora, dies, et
perius beniisphaerium tenebrescit et nox fii, ut in annos. Hortim tria , scilicet signa, lempora , el dies
ipsa perlranseanl, omnes beslim silvm, catuit leonuin ad solem pertinenl, quia videlicel cx ipso percipiun-
rugientes , ut rapiant, el qumrant a Deo escam sibi, lur, maxime horarum signa, quas cum observet
iit orto sole congregenlur in cubitibus suis, exeat au- rusticana quoque plebecula , niagis ad scrviendum
tem homo ad opus suum, et ad operaiionem suam Deo "reUgiosacensiderai Christi Ecclesia , el secun-
wsque ad vesperam (Psal. cui). Bene, inquam, hoc dum ipstiin varianlur veris, aesiaiis, alque autumiii,
ieter-ea, quae valde magnilica sunt, opera lua , Do- et hyeinis tempora. Porro, quod in dies hoc lunit-
mine, in sapientia fecisli (lbid), Proinde has lenebras nare sit omnium palam subjeciuiu est oculis. Per
scriptor praeniisil, ut dividerent, inquiens, lucem et singulos namque orius, singulos dies eflicit. P-orro,
lenebras, ac deinde subinlulit, et vidit Deus quod es- lunse deputautur anni , ciini suis partibus, id est,
set bonum. Iltas autcm lenebras a laude boni seclti- mensibus duodenis. Hebrsei namque (quibus data,
sil prins dkeiido, cl vidil Deus lucem quori essel vel a qUibus profecta esl haec Scriptura ad nos) so-
337 DE TRINITANE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN GEN. LIB. I. 238
los noverunt lunares menses et annos. Est aulem A quens esset, et cunctispartibusadesset, elstella-
mensis viginli novem dierum ac semissis. Annus rum ordo notabilis lolies regyrans notior existeret.
aulem siquidem coramunis, id est duodecim men- Siquidem raullo melius nuncest, cum sol fervidus
sium sit, 354 dierum. Si autem einbolismus, id est breviter quiriem, sed frequenler adesl, quara si
iredecim mensiura sit, 384 dierum est. Romanis spalio sex mensium desuper lerras exurens , itidem
t.tinen lumiiiare majus in annum est. Solarem nam- sex mensium spatio sub terra deliiescerel, lanquam -
que computant anntim 3GSdierum, superaddito diei longam nociem cura cadem prolixilale, frigoris no-
quadranie. Sed hic annus non adeo naturalis est, bis relinqueret. Duodenis naniquc mensibus zodia-
quippe cujiis paries scilicel menses hon naluraliter cum circuit, quo circuilj solo circumferrelur, ces-
currunt, sed ad placilum dispositi sunl. Lunaris sante motu firmamenti, et proinde quod ininc
antcin annus naturalis est, quippe cujus partes, id annus est, hoc lunc tnnis ctiin nocie sua dies
est, menses itidem lunares a natura veniunt. Unde exisiereu
•et cuncti qiianlilatis ej'usdem sunt, nisi quod serais- CAPUT XLVII.
sera, qui 29 diebus su.perest, quia pro integro die Cur dicendo, t et slellas t, non addidit, et sint in
compuiari non potesl, servari oporlet, ut alter 29, signa el lempora, et de eodem die quaiio-, ei quid
aller 50 dierum mensis habealur. Hos annos, vel B sil dies qitarlus.
lnijusmorii menses anle iiriem 18 Chrisli, Romanus Et fecil, inquit, Deus duo luminaria magna, luini-
orbis iion observabal, setl et nunc indocltim vulgus nare majus , ul prmessel diei, el luminare mintts, ut
ignoral. Proinde ct in communi usu annum com- prwcsset nocli-, et stellas. Noianilum in hac repeti-
,putal Cliristi Ecclcsia, qualem Scriplurse hujus lione, cum dicit, el fecil D*us duo Itiminaria magna,
ignara consliluit gentililas, et pro legiiimo ritu festi el siellas, non addidit, in signa, videlicet ne oeca-
Paschali, menses el annos Hebrseorum secundum sionera darel illis qui putanl in ste^is signa esse
lunam, lam communcs quam embolismales raliona fatalia, homines quippe crealursemagis, quam Crea-
bililer obscrval. toris imilalorcs, el a creatura iintndi cognitura
CAPUT XLVI. Deum non sicul Deum glorificanles, aut gratias
Quare postremq dictunt sil« el illuminenl lerram. > ageiiles, in isto quoqtie dicenies se esse sapientes,
. Quare autem.post bsecomnia conlinuo subjunxit, stulti facti suni (Rom. i), dum sicliis pene omneni
*t illuminent lerram ? Yidelicet nc putes ante bsec Creatoris ascripsere polestaiem, ila ut dicerent ex,
luniinaria lerram aliqua luce corporea fuisse illu- earum monienlis vilae et morlis sui falalcm jtendera
minatam. Nam forie diceres : Jam et antea lerra g necessitatem. Hujusmodi suspicio de hac Scripuira
illummala fueral, sed non in signa et tempora, non nasci non potuil. Nam cum dixisset, ei fccit Deus
in dies ct annos distincta vicissitudine lux illa ob- duo luminaria, sic subjunxit, el stellas, ul in signa
servabilis eral. Ul ergo superadjicerentur ista, id- subauriire noti liceal. Atiainen ci sleilae in quaedara
circo facta sunt ista luminaria. Htinc omnino sen- signa, et in quaedam lempora sunt, quae salva pie-
stim littcrse textus excludit, dum boceliam adjicil, lale Christianus homo suscipere vel allendere queal,
et itluminenl terrom. Nam ex hoc quoque palain verbi gratia, de qualibns loquitur Scriptura : Quis
datur inteliigi quia super hanc lerrara nulla prius fecitArclurum, el Hyadas, el Oriona ? (Job. ix.) Itein 1
eral lux visibilis. Yerumlamen , de illa terra para- Nunquid conjungere valebis micanles slelias Pleia-
disi, illud sciendum est quia mox, ul dixilDcus, des, aut gyrum Arciuri dissipare poleris? Nunquid
congregenlnraqttm quw sunl sub firmamenlo in locum produces Luciferum tempore suo, aui Vesperumsuper
unum, el appareal arida, sic apparuit, ul postea filios terrm congregare facies ? (Job xxxvin.) Hsecet
nitnquam disparuerit, sicul nihilominus mox , ul his siniilia suscipere, et ex itlis sereiiiialis pro-
dixil Deus , tjerminel terra herbam virenlerit, elc., eellae significaliones attendere perniciosura non est,
sicgerminavit, sicfloruit, etfronduit, fruclumque inio pavidis maxiroe naulis ulile est. Ainplius auiem
attulit, ul jam ultra deflorescere non possit. Nam, D ex hujusmodi positionibus vel siguificaiionibus stel-
ut laceam de luce angelicarum specierum, qiiae imn- larum spirilualeni sensum per idoneas simiUludines
quam ibi desunt, si in hoc exsilio quaedam lerrse capere Iaudabile est. Item, et tempora noctis de alli-
liujus pariiculae, scilicet preliosi lapides, quales tudine cujuslibet stellae, ex bis quae fixaecum firma-
maxime carbunculi sunl, sic apparent ul in nocle metito fuerunt, admolo horoscopo, deprehendei e
pro lucernis esse possint, qtiam splendide putas ler- jucundum ariificium, atque innoxium exercilium,
ram illam apparuisse, ubi neque huj'usmodi lapi- imoet iioclurnae laudls Dei, quibus horis fiat, pul-
dum, neque alicujus boni quod visum deleclel quid- chrum speclaculttm est. Sed de hujusmodi ad prse-
quam potest abesse? Hunc ergo mundum lanlum- sens negoiium non perUnet. Nam qui vere sapien-
modo luminaria haec illuminant. De quibtis nec illud liam quaerit, el a crealura mundi Crealorem cogno-
praelereundum est qnod maxime liorum causa fir- scere, glorificare el gratias agere cupit, hoc solum
mamentum volubile esse oporluil, videlicct ut sol, de illa scire conlenlus est, quod, sacra teslanleScri-
qui tanli est fervoris ut, sicul superius diclum est, lura, crealrix divina instiluit, videlicet quod ad hoc
fons ignis aetberei appellatus sit, ad hoc faclus, ul posueril ea quae praedicta sunt, id esl luminaria et
non solum illuminatio, scd ct tcmpcratio mundi fre- slellas, in firmamcnto cceli ut lucerent super lerram,
 259 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 240
ul prmessenl diei ac noeli. Et vidit Deus quod cssel A quod riiginssimum esl, discermt. Hoc ergo cum di-
ionum, vidit, inquam, et verum vidil, neque in suo citur, producanl aqum repiilia, raox opporlune sub-
•visufalsus est. Nam vere bonitalis ejus bonus liic jungil, animm viventis, viventis, inquam, lantum-
cffeCtus, bona inquam , et pulchri boni operis ejus modo, non eliam discernenlis. Itemque el volalilia,
quarla Iiaec species est, factumque est hoc vcspere subauditur, producant aquae animae vivenlis, nihilo-
etmane, quia videlicet et erat prius in occuita et minus et non discernenlis. Nam acutius qttirifm
invisibili disposilione, ct ininc est in hac visibili volalilia quam replilia senliunl, seri nihilomiuus
specie prseclara dies Yerbi aeterni, pulchra el lucida discretione vcl ratione carentia sunl. Aculius autem
clarificatio unigenili Filii. illa senlire, non dubium esl. Nam el acumine sensus
CAPUT XLVHI. illorum in lanlum maligni spirilus abtisi suut ad
De die quinlo, el qttid sil dies quinttis. augendum errorem gentilium ul auspiccs quoq<ie
Dixii eliam Deus : Producanl aqum reptilia animm sive augures ex eo consliluti ruerint', quod ab avium
vivenlis, el votaiile super lerram sub firmamento cwli. garrilti sive inspectu ventura sibi crederent boiia,
Greavilque Deuscele grandia, el omnem animam vi- sive mala speclanda praesignari. Contra qnod exi-
veiilem alque mutabilem , quam produxerant aquw in " mius eornih poeta paulo melius senlicns, ail :
species suas, et omne reptile secundum genus suitm. Hattd equident credo, quia sit divinius itlis.
Siciil jam stiperius dictuin est, in liac speciecrea- Ingeniutn, aul fato rerum prudentia major.
turae, id est in repiilibus maris et volaiilibus cceli, Verum ubi lempestas el cwli mobilis humor,
quoddam naturalc vel affeclivum consilium est, quia, Muiavere vias,
videlicet dictanle genilali amore, masculus ei feinina Vertunitir pecudes, ei ovunles gullure corvi.
conveniunt, el successioni propag.mdae, tanto studio (YIRGIL.Georg., i, 415.)
cousulunt, qiianlmn salis sit ad hoc providenilum Dixil aves non scienler divinare, sed, pro ceeli
vel efficienduiii, ne deGciat quasi desiderala posie- qualitalibus, divcrsos motus coneipere. Quippe quae
ritas ipsorum. Proinde indubilanter pronuntiare sprela graviore lerra, sursum spalianlur ci acrc
licet, hanc speciero boni operis Dei ad spiritum leviore feruntur, mobilique corpore roiiius pra-gra-
pertinere consilii, sicut supra memoralum el anle valam superne ducunl agilem vilain. Econlra, rep-
hoc praecedens opus csse monstratum est, de spirilu tilia gravior depriinil natura, lautoque iu acuimne
fortiludinis. Porro cur ab httjus operis qttinlo die scnsuum praeriictis volatilibus ceritint, quanlo aeris
scriptor exceperit jumerila cl rcplilia vel bestias naiura crassius aquarum esl elementum. Cuni ita-
terrae, cum illorum uon allior quam horum essentia Q que dixisset, producant aqum replitia, animm niventis,
sit, pariler qnippe fungunltir quinqne sensibus notandum quia nibil addidil. Volatile, autem, inquil,
corporis, ppportunius suo in loco dicendum est. producanl, el addidit, super terram. Setl et hoc non-
19 CAPUT XLIX. rium satis fuisset, nam e.l repiilia sub aquis lerrse
De eo quod dictttm est, « Producunt aquw repiiiia incubant, nec enim semper naianl, et rie lerra sive
ariiniw vivenlis. t arena victnm quserilant. Ergo bene et hoc addidit,
Prodticanl, inqnii, aquw repiilia animw vivemis. sub ftrmamenlo cmii. Haec prodticlionis volalilium
Mirum qiiidein de fluxo aquarum eleraento solida plcna el sufliciens definitio esl, quia videlicet pro-
nasci vel produci corpora, sed mirabilius est quod duxeruftl aquaereptilia animae viveniis, produxerunt,
de nihilo potens Condilor jam ipsum aqtiarum ele- inquam, non eiiam emiserunl, licel quaedam ex illis,
mentum feceral. Cum aulem dicit, producani aqttm ut delpbini sive pliocse ari horaro paticnie natura
repiilia, quid opus est adjici animm viveniis ? cum foras prodire audeant. Yolatiha auteni et produxe-
ipsum nomen reptilium vivenlem aniroaro saiis ex- runt cl super lerram sub firmameiuo cwli eni.iserunt.
primcre possil? Elenim vivit et senlil omne quod Una naroque hscc aniroanlitim species iiihilo magis
repit, quamvis non omne quod vivit repal, vel re- gaudel quam liberlate volandi natabundis, sub fir-
pere possit. Vivit namque herba, virens et afferens D mamcnio cceli, spaiiando pennulis, sicut caelera
semen, quam terra germinat. Vivit omne lignum replilia quae retinuerunl aqttae, in semelipsis earum-
pomiferum, vel habens semen suum in semetipso dem aquariim proftindoet maximefluvialibtis undis.
quod lerra producit. Sed vita hujusmodi sicul sine Porro volatilitim qnaeque species, prout pcnnas
sensu, iia et sine moiu est. At vero omne quod re- densiores el minora habent corpora, ita et snh fir-
pit, utj'am diclum esi, etiam vivit. Quiri igilurciim niamenlo cceli, altius alque celerius evolant, verbi
dixissel, producant aqum reptilia, addidit, animw gratia, ul accipiler, ardea, sive aqtiila. Nani ccon-
viventis? Yidelicel, ut animam reptilium dislingueret tra, quorum corpora densa pennaB vero rarac vel
ab anima liominiiiii. Cum enim riicit, animw viven- parvae sunt, tardius levaiilur, et niinns voianl, nt
tis, subaudiri vult, el non etiam disceriientis. Nam vtilliir, aut certe struihio, quae etsi oeunas habet,
eo quidem vila replilium vilam superat herbarum nnllateniis latiien volare pptest.
atque lignorum, quod sensibilis est; nam est illa CAPUT L.
vivUnt quidem, sed non sentiunt: verum longe in- Cur, cum omnia votalilia aqum produxerunt, non
ferior est quaih" vita hominis, quia non so.lum sic etiam sub aquis vivere possunt.
vivil homo,tit senliat : sed el vivil* et senlil, et Qttseri nunc polest cur, cum omnia volalilia aquae
241 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB; I. 2i2
produxerint, nbn etiara sub aquis nalalibus eadem A CAPUT LI.
vivere possint? Nam sunt quidem quse dicanlur aves De triplici dislinctione creaturw qwam produxemnt
inarinae, ut fulicae, sive parva quidem sed nobilis aquw.
alcyone, quae nidificare diciiur in liltoribus, patien- Creavilque Deus celc grandia et omnem animatp*
tia maris exspectanlc, intanuim, ul per bis septem vivcnlem alque matabitem, quam praduxerant aqwe
dies, donec pullos educal, nullalenus movealur vel in species suas, et volalilia secundum germs suum.
perturbelur fida tranquillilas. Sed haec"vel cselera Cur ila dislinxit: Creavilque Deus cele grandia et
cum de aquis producla sint, non eliam ab aquis omnem animam viventem alqtte motabilem cum eJ
vivere possunt. Cur ergo nalura illis quasi a ma- cete grandia comprehendi vel consignificari poluis-
terno utero lam diversa succedit? Cur illic viiam senl, si hoc soluni dixisset, creavitque Deus omnem
retinere non possunt, unde vilarn sumpserunl? Et animam viventem aique molabilem? Etenim hoc
qtiidcm quaeslio haec diflicilius solviitir, si aquartnn diclo, nec cete grandia, nec parvos spiniculos exce-
nomine unius lantum elcmenli gurgites acCipimus. pissel. Cur ergo sic distinxit? Videlicet ut hoc etiam
Nunc aulem el aer aqtta potest recle dici, quippe creatricis opus Trinitatis in tres divisum esse spe-
qui ex aqua vel per aquam consistit. Unde dicitur ciesinsinuarcl; viventium natnque sive motabilium,
in Epistola Petri apostoli rLalet enim eos hoc voten- B alia per felum veniuni, id est, caluligena sunt, quo-
les quod cwli erant prius ct lerra de aqua, et per rum cele maxima sunt : alia per ovuni veniunt,
aquam consisiens Dei verbo (II Pelr. m). Alia edilio qiiorum multo plora genera sunt. Quibus adde, et
sic habet: Cwli eranl olim de aqua, el per aqitam omne volatiie secundum genus suum. Et ecce nabes
constiiuii, significat auteni aereni istum humiduin hiijtis quoque creationis opus triparlilura. Porro
atque lurbidum : Hunc ergo ccelum appcllarc Scrip- qtiod cum dixissel, creavitque Deus cete grandia, et
tura consuevit. Unde scripium esl: Milvus in cwlo omnem animam vivenlem atque molabilem, adjunxit
cognovit tempus suum (Jer. vni), Potest itaque el dicens, quam produxeranl aquw, congrue et in sin-
aer simul cum aquarura elemetito iiilelligi. Sed gulis operibus dici potuisset. Creavil enim et lumi-
conlra forte dicilur : Potest hoc sensu et sic dici : naria quae fecerat,elc.,omnia quae fecerat dislincte,
Producant aquae reptilia aniinse vivenlis el volatilia, Deus idem fecerat simul, eo videlicet respectn, quia
aique jumenta sive bestias. Nam et lerra ul prae- sicnt jam diclum est, quidquid factum esl in ipso
dictura est, deaqua el per aquatn consislit. Deaqtta vita eral (Joan. i). Quapropter et de omnibus in fine
videlicet, quia dixit Deus : Congregenlur aquw in generationum istarum sicdicitur : Islm generationes
uniim locum, et appareal arida. Et factum est ild. cwli el terrw, quando creatw sunl in die quo creavit
Per aquam vero, quia divina disposilione venis Deus cwlum et terram, et omne virgultum agri ante-
aquarum lota inlrinsecus plena est, sicut corpus quam qiiretur, olc. Quomodo inlelHgendum esl illud
auimanlis redundat venis sanguinis, ne videlicet quod creaverat Deus omne virgullum anlequam ori-
aridilate deficercl, si aquarum irrigalio cessaret. retur, sic et quod nunc dicunlur aquae jam produ-
Ad lisec, inquaro, postquam Deus aridam apparere xisse omnem animam viventem atque motabilem
jnssil, eanique lerram appellavit, non licet illam cuni crearel illa Deus.
aquae nomine signari. At vero aeris nomen eadem CAPUT LIL
auclorilate non est positum, sed ab hominibus di- Ilem de eotlem: quod dictum esl, t Crescile el mitlli-
clus cst aer al> altitudine; oupa namque Graece, plicamini, el replele aquas maris. t
sursum tollo dicitur Latine, Per hnnc ferUnlur aqua- Benedixitqtie iliis Deus dicens : Crescite et multi-
rum globi mari exiialanle subvccli, ne putes hanc plicamini, et replele aquas maris, avesque mulliplicen,-
partein noiniite firmamentisignalam.cum finnamen- titr, super lerram. Ecce Jiic manifesiius elucet,. cur
tum dividai aqtias ab aquis, per iitine autem aerem in istis operibtts Dei singulorum factura operum
palam fu densa aquarum volumina ferri, ut nubes lertio repeliia sit. Videlicet quia quod faclum esl in
pcne flumina sint. €um ergo diciiur : producant p, ipso vila eral, primo dixil Deus, praducanl aqum
uquw, licel aerem quoque simul intelligi, quia vide- replilia animw viventis, el valalilia super lerram sub
licel, cum ascendentes aquse per aeris spaiia, vi firmamenlo cwli. Deinde quia quod inipso vita erat,
frigoris verlantur m nives, eadem facultate pcr vir- per visibilcs essenlias in aclu demonstratum est. Et
Uitem praecepli potuerunt verti in aves. Iiaque et de creflt)i(,inquit, Deus cete grandia,et omnem animam
aquis productse snnt, el 20 lamen sub aquis vivere vheritem, alque mbtabilem, quam produxeranl aqum
non possunl, quia forte nequaquam sub densis flu- in species suas, el volalilia secundum genus suum. Et,
ciibus vitam sumpserunt, sed de rarioris et per nu- quia per succcssiones suas eadem Crealoris potenlia
heculas volaniis aquae globis volantium avium cor- snbsistere tinumquemque oportebat, benedixit Deus
puscuia facla sunt. Verum quocunque modo produ- illis, inqtiit dicens : Cresciie et mulliplicaiiiini, etc.
xerint, illud conslat, quia produxerunl aquae reptilia Tria sunt verba beneriictionis, crescite el muliiplica^
animae vivenlis et volatilia super terram subfirma- mini, et replete aquas maris, sed unus idemque sen-
mento cceli, nalurae suae terminis ab eo, citj'ns prw- sus est, quippe qui uno lantum verbo rurstim Pxpri-
ceplum, quod semel posuit, non prmleribit (Psal. milur, cum subjungitnr, avesque mulliplicentur
CXLVIII),iriformiler ibidefinilis. Nani scquilur : super lerram. Nec miruin. Etenim tria nomina sive
243 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 244
tres sunt personse ejus qui benedixit, sed unus A quod qualiter transituruni sil, novit ipse qui dixit;
jdemque Deus est. Quare autem qni multipliealiones Cmlutnel terralransibuitl, verba autem tnea non Irans-
horum in benedictione fieri mandavit, herbam quo- ibunt(Matth.\xrv), tandiu perseverantc hujus bene-
quevirentem et afferenlem semen, lignumque pomi- dielionis virtute illic erunt reptilia,'quorum 21 non
fertim et b.abens unumquodque semen suura in se- eslnumerns,animaliapusillatummagnis,clomn\anoa
metipso cum jussissel produci e terra, non benedixit frnstra creala exspectahunlu/ det illisescam in tem-
itidem dicendo, crescile el mnliiplicamini, et replele pore ei eo dante illis colligent, et aperiente illo ra«-
terram 7 Aut unde illis lanla crementi aut benedi- num suam omniaimplebunlurbonilate (Psnl.cui), lam
ctionis in muriiplicatione copia, cum non eis quoque balena.quam rana, tam crocodilus quam muranai
benedrxerit Deus? Etenim ipsa quoque crescunt et CAPUT LIH.
mulliplicanltir et secundtim genus cnjusque passim Cwr non dictum sit, vidit Deus volatilia seu repliita
nova veteribus, lenera robuslis, plantaria,, vcrbi quod essent bona, sed t vidii quod essel bonum. t
graiia, fagis aut quercubus, de parvo semine suc- El vidil Deus quod essel bonum, faclumque est
crescunt, el celsa in auras paulatim caciimina sur- vespere et mane dies quinlus. Si tam stabili justiiia
"gunt. Quid ergo amplius replilibus maris, sive vola- viveret hoino, quam certo ordine servant ea qua>
lilibus cceli, quid, inquani, amplius quam lerrae B praedicta sunt, slalutum benediclionis imperiuui
virguliis in suo genere benediclio compolens fuit, recte formalo liomine, sieut dictum est, et vidit
vel- in- qno ej'us effeclus cerlius cognoscendus eril? Deus lucem qaod essel bona, sic nihilominus singti-
Ad haec, inquaro, crescit quidem et multiplicatur lariter diceretur, et vidil Deus hominem quod esset
herba virens, lignumque pomiferum unuroquodque boiius. Verumtamen nec dixit, nec dicere Scriptura
in genere suo, sed differl crementorum ralio pro debuit, et yidit Deus volatilia cceli, s.ive replilia ma-
diversai essentiariim qualiiaie. Elenim berham vi- ris, quod essenl bona; sed vidilDeus, inquit, quod
Fenlem sive Hgnum pomiferum, eadem terra, quae essel bonum, subaudittir sic esse factum, in quo non
germinat vel producit, multiplicat, el semen illis creaturae bujiis, quod nullum est, laudalur nierilum,
jpsa importat et cadenlia recipit, eiiamsi serentis sed bonum Creatoris ponderatur ingenium. Siroi-
inaiius forte desit, et ideo muliiplicandae posterilati, liler cnm dicitur : Eluidi/ Deus cuncla quw feceral,
solum ipsorum esse sufficit. Verum replilibus sive ei eranl vaide bona, non crealitrarum praedicaitlur
volatilibus si nullos fuisset appelitus, non ipsa merita, sed' (quod longe aliud est) Creatoris com-
erescerent aut multipliearentur, et non sletisset mendaiur sapientia. Sola lux, quia volunlatem ha-
eorum genus. Cum ergo initium exislendi accepis- bere poluil, et vohmlarie suam ad Deum essenliam
sent, oporluit ejusdem Creatoris imperio naturalem direxil, bona dicla est, ulpole boni Dei capax, quem
illis medtillilus inseri amorem vel appetitum, ut qtiia cum amore exceperit, recle illi divinae bont-
Hiasculus ardens ad semen ingereiiduai, femina ni- talis communicala est laus.
Jiilominus avida foret ad recipiendiim. Hoc illis CAPUT LIV.
ienediciio conlulil, et ob hoc necessaria fuit, nara Cur jumenta sive lerrm animantia operis diei sextw,
inde reptilia creverunt, et multiplicala sunt, et cum homine deputentur.
ireplevertinl aqtias maris, avesque mullipiicatae sunt Sexta creatura Dei species homo est, cujus in
ex eis. Ad hoc, teiiet haec aniroantia vinculo amoris essentia is qui a timore sexlus est inlelleclus ma-
magna hiijits benedictionis vis. Quandiu enim emil- nifeste praefulget. Hoc perspicuum esl, ralionalis
tentur fonles in convallibus,el inler medium montium enim crealura est, non solum intellectum, sed et
pertransibwnt aquw, tanditt super ea volucres cmli ingenium alque mcmoriam habel, unde ad spiritua-
kabilabunt,el de medio petrarum dabunt vocem (Psal. liura cognitionem etDei sapienliaro pervenire polest.
cm). Et quandiu irriguis superioribus et pinguediiie Sed cur juir.enla, cum irralionabilia sint, sexto diei
ierrae saturabunlur tigna campi, et cedri Libani, qttas cumillodepulanlur?Nihiloenim magisjumenlaquam
planlavit, landiu iltic passeres nidificabunt (Ibid.). El j) replilia roaris sive volalilia cceli, qtiinque corporis
eodem amore vel desiderio el gallina languida vocem sensus excedunt, nec minusaut magis qtiam illa liaec
motabit, et luscinia laetabunda parvulis ovis super- rationis experlia sunt. Ad haec inquatn : Et si in
sedens lola pervigil nocle decantabit, iania canli- eodem essenlia gradu jumenta, in quo et volaiilia
lenae suavilate ut libi videalur haecesse sumroa ejus sive aquarum replilia tenenlur, quia pariler corpora
intentio, quo possit non mintis dulcibus modis fetus sunt animala et sensibilia, nee ulira valent: recte
animare quam fetu corporis. Hinc edueta progenies lamen cum homine diei sexlo compulanlur, quia
•vespere et mane, el meridie quodam modo narrabie, cujus homo, ejusdem partis mundi, scilicet terrae,
et Creatoris laudem non ingrata nalura annuntiabil ornauis quoque jumentorum genus est, et ejus po-
(Psal. LIV)et ei qui dat escam omni carni (Psal. tissimum subslituta servilio siuit sicui videmus,
cxxxv), tanlo concenlu confileniur Deo cceli, ut eru- quia neque volatilia, neque replilia , quae produxe-
hescere debeat homo rationalis, si unquam dona runt aquae, sed sola jumenta homini cooperantur et
Creatoris in escam mulus ab ejus laude perceperil. collaborant. Cum itaque illis, id esl volatilibtts sive
liem et quandiu sleterit hoc mare magnnm et spaiio- piscibus, pro conditionis aequaliiale, huic atitem,
s«m manibus in qno naves perlranseunt (Psal. cm), id est homini pro maleriali origine jumentorum
243 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. i: 246
geniis conliguuni sit, recte poliori, id estbomini ces-1A praeses et dpminus, reptilibus qyoque lerrae ordine
sil, ul cum illo unus divinae operationis sil dies.cum legitimo imperitaret, si vel riiabolUs per os serpentis
quo imius parlis mundi, scilicet terrae ornatus est. nunquam sibilasset, vcl si ipse homo cum in honore
Sed j'am ipsa Creantis iniperii verba consulamus. esset, sic iniellexissel, ut venenum suasionis ejus
CAPUT LV. non admisisscl? Ergo bona quidcm creatio cuncio-
De triplici specie jumenlorum, replilium alque rum, sed hoinini, qttia Deo contrarius factus esi,
bestidrum. exislens sibimelipsi gravis, in malura jure versa
Producat, inquit, lerra animam viventem in genere sunt, ea quae bcne facta erant. Caelerura quia prse-
suo, jumenta, reptilia, el beslias lerrw secundum spe- scientiara ejus qui fecit quae fttlura sunt, nec illud
cies suas. Faclttmque esl ila. Et fecit Deus beslias ler- latebal quodalius, id est homo sive diabolus facturus
rw secuttdum species suas, el jumenla, et omne replile erai, non iniruro si truces hoinini peccatori bestias
in generestto. Sub uno genere animae vivenlis, quatn el venenala praeparavcral animalia, qui infernuiu
lerra producit, Ires species manifeste Scriptura di- quoque fuluris daemonum vel liorainmn peccatis
stinxil, j'umentorum, reptiliura alque besiiarum, et praeparaverat. De isiis enim seque ut cseteris nou
nola diligenler pra-judiciornm Dei iuvesligabilium est dubium, quia in illo secreli sui vespere, dixit
providenliam. Ab hac namque specie, id esl a reptili. B Deus : Producat lerra animam vivenlemin geneiesuo:
horoo seduclus esl: ab una, id est a besliis lerrae, elmane, id esl in primaeva generis 22 buj'us crea-
jusle peccator idem. infestalur; ab una, id est a libne, factum est ita, et per successiones posteri-
juraenlis, ejusdem miseri hominis debilitas miseri- tatis singulorum nunc usque facit Deus bestias terrm
wrdia Dei resolvenle juvalur. Dicunlur enim ju- in species suas, el jumenta, et omne reptile in ger
inenta, quod sint qusedam hominis adjumenta; nere suo.
replilia vcre repeniia, sive serpenlia; bestiae quasi CAPUT LVII.
festiae, per antiphrasim, quod sinl infeslae. Ilic jam De adullerina permislionejumenlorum.
quacrilur quoraodo serpenli dicatur pro malediclione, Perseveral haec posita semel nalurae lex, quibus-
super pectus luum gradieris (Gen. m), cuni hoc a que posterilatem suam propagantibus in genere suo,
natura prius habuerit ut reperel, quod esl super verbi gratia, nec de equina specie nascantur asini,
pectus suum graderelur. Etenim sicul j'uinenla, sic nec de leonibns generenlur ursi, nec de bobus cervi^,
et rcptilia jam fuerant jussa produci. Sed de hoc nec de camelis procreenlur elephanti, aut de bubalis
suo in loco opporlunius dicendum erit. onagri. Fiunl lamen qtiaedam naliirartim exinceqtiali
CAPUT LVI. permislione adulieriiia,.cum, verbi gralia.de equa
Quod omne genus serpenltim conuptum ex eo, sive Q et asino mulus, de hirco et ove nascitur tilyrus,
venenatuin sit, quod diabolus illo usus esl ad mor- quod horainum instinctu fieri lex vetat, cuin dicit:
tem hominis. Jumenta tua non facies coirecum alterius generis ani-
Nunc illud sciendum quia repebat prius ul nunc mantibus
omne hujus speciei vel generis animal, sed replaius (Levit. xix). lloc prinius fecisse fcrtttr Ana,
filius Sebeon filii Esau scilicel, quod eqtiarum gre-
ejus imllum horrorem haberet, si non illo diabolus ab asinis in descrto feceril prirous ascendi, ut
ges
ad mortem domini ejus hominis usus fuisseL Multo mulorum inde
nova, conlra naturam, animalia nas-
magis vero, nec virus pestiferum voroeret, vel in cerentur. Verunitameii et besliae, quae sub homi-
seipso haberel, si non illura idem crealurae De» num magislerio non sunl, contra naturam diversis
adulterator veneficus 1II0 suo maliliae veneno pol- ex
speciebus permiscenlur, ui leo, duin permiscelur
luisset, et per os ejiis homini, ul jam diclura est, el nascitur lco pardus, et dum lupus cervse
pardae,
Hiorlem.insibilasset. Ecce hodieque (ut laceam quod
commiscetur, lynces generanlur. Et in reptilibus
multis sanctoruni Chrisli servorum non solum inno-
quoquc permislionis inordinaiio reperilur. Tradunt
cuos, sed etiam ohedienles legimus fuisse serpenles) enim physici quia vipcra nequissimum genus-reptile,
gens tolaesse tradittir, quse in meriiis tutam agat et
vilam serpenlibus. Unde ait quidam Romanorum D ubisuperomnia q.uaeserpenlini sunt geneiis astutior,
coeundi cupiditalera assumpserit, mureiue mari-
aticior nobilissimus :
• timaecopulam requirit, progressaque ad liilus, sibilo
Gens unica terras testificata sui praesenliain ad conj'ugalem amplexum
Incoiit a.swvo serpenlum innoxia morsu.
illam evocat. Murena iiivilata non deesl, et venenalae
Murmaridm.Psylli, par lingua polenlibus herbis. serpenti cxpetitos usus suae coiijunctionis impertitttr.
Ipse cruor luttts, nullumqtte admittere virus. Et de his quidem jam salis dictuin, deinccps ad,
Vel caniu cessanie, polest.
homiiiis creationem (quae noslra criininosa el labo-
(LOCAN.,lib. ix, 892, Phars.) riosa dies esl) arliculum promoveamus.
Quatilo magis lunc bonto cunctorum animaniium
 247 BUPERTI ABBATIS TUITIENSIS, 2*S

IN GENESIM LIBER SECUNDUS.

(G'en. cap. ;, vers. 25-31; 11, vers. 1-25 ).

CAPUT PRIMUM. A rum, el fundamenla generationis el generaiibnis

De dignitate creaturw homints, et qttod cum consilio suscitarentur. Laus sapientiae Crealoris, honorgra-
providw Trinitalis factus est. lise Liberatoris, gratiarum aciio pietaii Hltiniinato-
SEQUITUH CiP. I. El vidit Deus quod esset bonum, ris, adoralio uni indivisae crealrici liberalrici et
£t ait:. Faciamus hominem ad imaginem el simililudi- gubernatrici omnium Trinitali. Replealur os noslrum
nem nostram, el prwsit piscibus maris el vvlaliiibus laude, «("tantam ejus gloriam, lantam ejiis magniiu-
cwli, et beslits universw lerro?, alque omni reptiti dinem lota die canlemus (Psal. txx).
quod movetur in terra. Ecce arliiicem omnium Dei
23 CAPUT II.
sapientiam, gy-rum cceli solam circuraeuntem et in" Qtxwdislantia sit imaginis alque simililudinis , in eo
fluctibus maris solam ambulantem, a Jonge prose- qwod dicium est : < Faciamus hominem ad imagi-
etiti, landem ad eam quae proposiii vel operis bujits nem et simtlitudinem noslram. t
summa est, pervenihius eausam, scilicet ad nos Primum illud quaesilu dignum est, quaenam di-
homines, quos Creator nosler facere dignatus est ad stantia sit imaginis atque similitudinis; et deinde
imaginem etsimiliiudinem suara. Quid enim propo- clarebif quod non casu, sed pro rationis intuitu
situm est, nisi sanclae Trinilatis gloriani per opera liltera sic ordinata sit, ut non dicerelur : Faciamus
ipsius quasi per speculum contemplari? Et cujusque B i hominem ad similitudinem et imaginera nostram,
jjersonse proprielaiem agnoscere ex proprii qualitale sed 00"imaginem et similitudinem nostram. Imago el
operis? Haec plane humana, scilicet creatura illud simililudo hoc differunt, quod imago unitis imago
polissimum opus est, quod eadem beala Trinitas est; simililudo auieranunquamminusquara duorum
iiiagna sibi dignalione divisit,. ut Paler conderet, simililudo est. Esl autera imago Dei Filius ejusdcm
Filius redimeret, Spirilus sanclns igniret. Hujus Dei Patris. Sicut de illo Apostolus, qui est, inquit,
ergo creationis dignitalem, non per qualemcunque imago Dei invisibilis (Col. i). Imago, inquam, Dei in-
j*iiidiceni, sed per digilum Dei, cujus est Scriptura visibilis est, Filius seque invisibiiis. Mtiliis lameu
haec, diligenter expressam, reyerenter, ut dignum inodis imago dicitur; esl enini imago Iiominis vel
est, audianius. Ail : Faciamus hominem ad imagi- equi pictura in pariete, vel sculplura in ligno vel
nem el similitudinem noslram. Mulavit vocem suam, lapide; videlur in puteo imago soiis vel lunae. Non
quippe qui hactenus de singulis dixit : Fiai, etfa- sic imagoDci diciturFilius, sedita ul sit, sicut in alio
cium est; produeal lerra, producant aquw, el faclum loco dicit Aposlolus, figura substantiw ejtts (Hebr, i.),
esi. Nunc autetn tanqiiam a circuilu lerrse, cceli et quia videlieet sicut substanlia quaelibet ex conspecta
miiris, lassabttndus resederit, et inter respirandtim figura sua cognosciiur, sic Deus Pater per, Verburo
jn lneniein illi veneril, adhuc unura deesse quod C t suura, quod est Filius, cognoscilur. Dicitur lameii
deceret vel oporteret fieri: Faciamus, inquit, homi- et iniago homiiiis proprietas subslaiiiise ejus, quo
nem ad imaginem et simililudinem nostram. Domine, sensu illud de primo homine diclura necessario in
inquit prophela, consilium tuum aiiiiquum, verum telligitur : Vixit autem Adam centum Iriginla aimis,
iiat. An tibi parvum videiur consilium, his paucis genuitque filium ad similitudinem et imaginem suam,
sanctae Triniiatis dictiunculis esse significatum? el vocavit nomen ejus Seth. (Gen. v). Est ergo filitis
Magnum plarte consiliumln illo Sapientiae consilio, imago patris. Sanclus autcm Spiritits simililndoPa-
in illo' taliun]personaruni,Pairis, et Filii et Spiritus tris et Filii, comniunis ertim bonitas sive charitas
sancti, non tam senalu quam soliloquio veneraudo esl Palris etFilii. Ergo non recte dici pules poluisse:
de nobis peccatoribus hahitum est. An putas eorum Faciamus hominem ad siroililudinem ct imagiiiem
quidquam quae circa nos acta vel agenda sunl illic noslram.quia profecto Filius.siculnon Palris simtil
defnisse? Plaiie ibi omnis noslra in mcriio causa el Spiritus sancti, sed solius Palris Filius est, sic
posila est, mors vei perditio noslra quae fuiura non Palris ci ejusdem Spiritus sancli, sed solius
erat, illic perspecta est, et inde toium consilium Patris imago est. Econlra reclissime dictum est, ad
babitum, ut unaquseque persona suam operis par- imaginem et simililudinem naslram, quia videlicet
iem susciperet, ut, scilicet, sicut jam diclum esl, D ' Spiritus sanctus sicut Patris et Filii communis bo-
tunc quidem Pater conderet, poslea in plenitudine nitas vel dilectio, sic eorumdem coromunis simili-
lemporis Filius perditum redimerel, Spiritus san- ludo est.
clus remissionem peccatortim, et carnis resurre- CAPUT III.
ctionem perficeret, atque iia. communi Trinilalis Iiem de eodem.
consilio resediiicareniur iu liomine deseria sa;cuIo; Quid landem est : Faciamus Iwminemad imagincnt
249 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII. - IN GEN. LIB. II. 250
et similitudinem noslram, nisi, faciamus homitiem, A eiectorum dignitatcni vel gloriam significanl. Nam
qui trina? operationis noslrae in semeiipso bahcat el clectus angelns, quia lttx est, ad imaginem et si-
evidenliam ? Nam aspice hominera quempiain betie mililudincm Dei factus el perlectus est: el homo,
constilulum, verbi gralia, qualis nunc esl ipse qtti 'qtii ad imagincin et simililudiiietii Dei faclusetre-
scripsit baec, imo quales eraut elecli omnes, a qui- fectiis est, lux esl. El quia ulerque rationalis est,
bus haec eadem beala Trinilas in gloria sua videnda ad imaginem Dei facius est; et quiabeneconstiiutiis
est. Utique vivunt, quod commune illis est cum ju- ac Deo subditus est, ad similituriinem Dei faclits
menlis, et discernunt quod commune illis esl cum est. Proinde sicut ille lttx, vel angeluslucis; sic et
honiinibus reprobis, vel etiara malignis spiritibus; isle lux dicitur et filius lucis. Nibilomimis sicut quod
elsancli veljusli sijnt, quod proprium est filiorum diclum est : Fial lux, solos eleclos angelos Crea-
Dei. Ergoquod ait : Faciamus hominem ad imagiiiem tori curse esse innuil, et angelos lencbrarum
el simililudinem noslram, hoc dicere est : faciamus excludit, quanquam et ipsos creaveril, sic el
horainem viveniem, ralionalein, Deo similero. Patilo isla dictio : Faciamus iwminem-ad imaginetn et si-
ante de brutis animanlibus loquens : Producat, iu- mililudxnem noslrant, solos eosaroplectitur quos prse-
quit, lerra animam vivenlem in genere suo. Ejusmodi desliriavil ad vitam nec illos adniittit, qui stipcrilue
animam duplici honore praecellit liomiuis conditio, B de viliata poslmodum radice super nuiiierura nasci-
duni dicilur, ad imaginem el similitudinem nostraro. turi erant. llaque si quaeralur curinluieril^Scriplura
Ad iroaginero videlicet, ut sit ralionalis; ad simili- Deuni sic dicenlein : Fiat lux, dtnn dicere posset :
tudinem noslram, ut reclus sit, sectando justiliam Fiant angeii, vel fiant spiritus? inlerroganius cur
Dci. Horuin allero, scilicet rationalitale carere noa hoc toiiiro dixerit idem Detts: Faciamus homtnein
polest; alieruin, id est divinae rectiludinis vel ad iinaginem et similitudinein noslram, cuin dicere
jusliiiae simililudincm, nisi per gratiam assequi possetsolnmniodo : Faciamuslioniinem, el inlelleclui
non polest. Sed ea, qua carere non potest homo, coniiiHini sufiicere posset ad indicandum, qnoil eam,
faculias ralionaiitalis, instruroenlum est sive quae nos suiiius, substaiitiani signilicaret. Patia
oculiis quidam ad quaerendara simililudinem Dei. namque sunl, ut utriqtie recte responrieas, quod ad
Est ergo inexcusabilis, cum ad similitudinera Dei os Doniin-i non pertinueiil manriare de illis qttos
non pervefterit: quia videlicet bono instrumento, ipse nescit. Nullo autem nomine solos qui ad se per-
ad hoc, propler quod sibi datumest, uli rtoluil. Ye- tineant melius exprimere debuit angelos vel spiri-
rum cum primum fecitDeus hominem, non solum lus, 24quam nomine lucis; nulla nihilorainus de-
rationalem, sed et simililudinis suae fecit bonore r finitione illos bomines quos praordinassei ad vitani
pollentem. Deus enim, inquit Scriplura fecil hoini- aeternam, melius designasset quani ista : Faciamus
nem rectum, ipse vero implicuit se mullis qumstionibus liominem ad imaginem et simililudinem noslram. Igi-
(Eccl. vu) : Nmic autem seduclus perdidit quidem tur hic et illic suos angelos, suos hoinines congruis
lionorem siroililuriinis Dei, sed facullas rationis in Deus vocibus, in Scriptura sua, per hunc inlerpre-
eo remansil, per quam revocatam audire, ct ad tem suum expressit, et ab aliis, qui ad se non pei>
rcstauralionem sui duccm ac praveplorem valeal lineni, sufflcienli sermonis parcitale dislinxit. Nuuc
seqtti. jara Hlleraeordinem prosequamu;.
CAPUT IV. CAPUT Y.
Qitad non dictnnt sil, ad siiniiuudinem et imaginem De prwsidaiu hominis, quod diciutnesl, < El prasit
twstrani, sid « ad iimiijinein et simiiiiKdinem no- volatitibus cwli, et piscibus nmris el besiiis;
siram. terrw. t
Igittir rationalem et sanctiialis suse participem Cum dixissel Deus : Faciamiis hointnem ad imagi-
Deus haiic esse volenscrealuram : Faciamus, iuquil, nem ei simililitdinem noslram, conlimio subjimxil t
hominem ad imaginem el siinilitiidinem nosiram. Non El prwsil volaliiibus cwli el piscibus niaris, el besliis,
dixit Scripiura quia dixit Detts : Fial homo ad ima- r. iiniversm lerrm atque omni repiili quod moveiur in,
ginem et simililudinem noslram, et factus esi lioino, terru. Hacc divinse diclionis pars latius palel quani,
sicttl dixit: Fial Ittx, et facla est lux. Quare? Virie- illa quae praedicta est, faciamus liominem ad imagi~
licet quia non repenle, sed operose agendum erat ut nem et siniitiludinem nostram. Oinnemeniin liominein
consummalus homo slaret adCrealorissui iroaginem coinpleciilur. Unde enim piscibus maris, el volatili-,
et simililudinem. Angelica 1 ainque crealtira semel bus cceli, bestiis quoque el rcpiilibtis isrrae, Iiomo
facia jam nec in illis qui stcterunt commovebitur prseesl, nisi ex eo quod ipse rationalis est, illa au
nec in illis qui cecidcruni in aiiliquuin resiituetur. lem irrationalia sunt : hacc neinpe diflerenlia mul-
At vcro homo posl priiuam sui facturara castirus, lum oniiiibus illis hominem prscponil, quia non quo-
ct ro'seranlis recrealione eral innovandits. Idcirco niodocunque illis praeest, ut solummodo dignior sit,
i;es personae quasi mutuo se coliorlanlur, riicenrio: sed ila etiam, ut oniniuni illorum naturas domare
Faciamus. Sciendum lamen quod cl illa pauciora possil. Ergo ad hoc ut illis praesil homo,. ralionalem
verba, quibus diclum esl : Fial lux, el facta esl iux, illum esse satis *est. Vejuin illud nirais cerlum est,
et lucc pbira : Facidmtts liominem ad imaginem et quori maxiina pars hominum cum ralione polleal, a
limiHituihiemiwslram, parem ungeloruni et hotninuni simililudinc Dei vacui sinl, cl cttm omnibus animan-
 251 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 2S2
libus, ut jam diclum est, omnes ulpole ad imaginem A gloriam. Nolandum quippe quod qiijecunqite Deus
Dei facli praesint, Deo sunt rebelles, el non subditi fecisse dicilurnianent, et quibuscunque nomina po-
quam plurimi, unde et longe sunl a simililudine suisse sciibilur, slabilia sunt. Diclum esl quia fecit
Dei. liaquc quod dictum est, el praesint volaiilibusi Deus lirmamentum, et vocavil coelum, ct ipsum ma-
coeli, et csetera, latius excedunt dictionem illam : net: dictum est, quia plantavit paradisum, el ille
Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem manet; sic, elc. Econtra, qna? movenliir in lerra et
noslram, quia videlicet jumentis omties homines in mari non njanent, sed semper aliis succedenlibus
prsesunl; ad imaginem autem simul ct similiiudi- alia accedunt, et idcirco caulum est ul nqn diceret
nem Dei, soli elecli facti, imo et perfecti sunt. Prae- Scriplura : Dixit Deus, fiant reptilia maris et besliae
sint igilur natura homines jumentis, ipsi aulem ho- terise, qnorum esse cilo prselerit, sed dixil Deus :
rninibus gralia prsesinl homines Dei. Inio quia cum Prodticant aquw reptilia, producal lerra jumenla vel
in honore essent non inlellexeruni, comparenlur beslias. Et recte, manenl enim ipsa producendi na-
pro vilio suo homines iumenlis (Psal. xivin): qui lura. llaqne certo tenore servalo, diclum est : quia
autem dignitate nalime suse Deum glorificaverunt, creavit Deus hominem ad imaginem suam, quod jam
aul gratias egerunt, similes Deo sinl, QliiDei nomi- ila faclum fuerat, ut deesse vel defieri non possii,
nentur el sint, ut Joannes aposlolus ail (I Joan. m). B ralionalis enim esl homo et seternus, quia factus esl
Sequilur : ad imagtnem Dei : non dixilboc tolum, el creavit
CAPUT VI. Deus bominem ad imaginem el similitudinem suam,
Cur subsecutus scriplor non dixerit, el creavit Deus quia nondum faclum fuerat, ttt mutari non potuisset.
iiominem ad imaginem el similitudinem suam; sed CAPUT W.
lcinlum « ad imaginem. i Quod mulier, cequeut vir,.ad imaginem Dei facla sit.
Et ereavit Deus hominem ad imaginem suam, ad Porro, cur hoc ipsum secundo repetiit, dicens :
imaginem Dei creavit illum, masculum el [eminam Et creavil Deus hominem ad imaginem suam, adima-
creavit eos. Quidnam id est, quod scriptor iste cum ginem Dei creavit illum, ipse slalim aperuit subjun-
relulisset Deum dixisse: Faciamus hominem ad ima- gendo : Masculum el feminam creavit eos. Nam quia<
ginem et similitudinem nostram, subscculus unum bomo non unius tanium, sed ulriusque sexus nomen
ex bis duobus omisit, dicendo : El creavit Deus lio- est, et uterque sexus ad imaginem Dci crealus, quia
tninem ad imnginem suam, ad imnginem Dei creavit uterque ralionalis et aiternus est, recle propter
illum ? Nunquid casu vel oblivione lam magna parle sexus duos, duplicem posuit enunliaiionem crea-
condilionem bominis in suo sermone diminuit, tionis secundum imaginem Dei. Proinde vir quideni,
quam in Dei dictione lam nobiliter uiraque parte ^ ut cautissime ait Apostolus, non debet velare caput,
extulil? Non ulique, sed scienler quid Deus inten- quoniam imago de gloria esl Dei (I Cor. xi): suhsecu-
disset, in verbis ejus expressil, el quid accepisset lus, adjunxilidem: Mulier autemgloria est viri(ibid.).
ipse in suo sermone prndenler observavit. Cum Non dixit, mulier iniagp el gloria viri est, sed;Hii/ier
enim diceret Deus : Faciamus hominem, ipse utique inquil, gloria viri est. Et causam reddens : non enim,
illum ad imnginem et similitudinem suam facere inquit, vir ex muliere est, sed el mulier ex viro (ibid.).
inlenderal : cum aulem hoc ipse scriberet, bomo Etenim mulier a;que ut vir imago Dei est, verum pro
perpeecatum Dei simililudinem amiserat. El quidem condilionis causa vel materia, mulier quaedam viri
noverat iste quod illud Dei propositum nullus aver- gloria est. Jgilur lum secundo repeliil. Ad imagincm
lere possel, et in hac fide vel scientia, dum respi- Dei creavit illum, et conlinuo subjungit masculum et
ceret in eum Dominus, facies ejus splenduerat feminam 25 ^eavit cos, aperta signilicaiione innuit
(Exod. xxxiv), verumlamen certa nondum persona quod tam masculum quam feminam, vel quod non
consurrexerat, in qnam absque ulla contradiclione magis masculum quam feminam fecit Deus ad ima-
rccuperala monstrarelur illa divinse similitudinis ginem suam, qnia videlicet ibi, sicut ait idem Apo-
gloria, quoe in illa primi hominis persona deperierat. U stolus, ibi, inquam, ubi faclus est homo ad imagi-
Erant sancti, erant bomines justi quorum ex pra- nem Dei, non esl masculus neque femina, ut verbi
cipuis erat bic ipse Moyses, sed nonnisi ex fnie et gratia, piscibus rnaris, et volatilibuscoeli, cunctisque
spe venturi hominis, qui sic ad imaginem Dei et si- animanlibus terraj magis prajsil masculus quam fe-
mililudinem fieret nascendo de virgiue, ut in filios mina.
Adoeperditam Dei simililudinem refunderet, ubi sibi CAPUT VIII.
consimiles suosque filios efliceret, abolita vetere, De benedictione, qua diclum esl : i Crescile et nmlti-
reddila nova origine. Proinde ergo, cum scripsisset plicamini. »
dixisse Deum : Faciamus hominem ad imaginem Benedixilque illis Deus, dicens : Crescite et multi-
et similitudinem noslram, boo solummodo subscri- plicamini, el replele terram, el subjicite eam, et domi-
psil: Creavit Deus hominem ad imaginem suam, ul namini piscibus maris et volatilibus cceli, et universis
subaudias, recreaturus aliquando ad similitudinem animanlibus qnas moventurin terra. Hujus benedictio-
suam; nam illum quodaramodo noivium fecerat ad nis gratia illud profeclo propositum Dei resonat,
imaginem el similitudinem, sed lanlum ad imaginem quod Aposlolus intendens, cum dixisset : Scimus
£uam, qui evanuerat cl perdideral illius similitudinis cjiioniamdiligentibus Deum omnia cooperantur in bo-
m DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. II-. 254
num (Rom. vm), staiim stibjunxit, his qui secunduin A sunl, sed eliam dominanlnr in illo quo Deo pie stib"
propositum vocali sunl sancli (iiirf.).Qiioiiproposilum, diti sunt honore. Elhcee benediclioprimishominibus
causa effectiva est.
quia nequaquam malis intercurrentibus averli po- daia crernentiel mulliplicationis
tail, pulchra deinde gradalione provenlus ordinem Caelerum fuere nonnulli qui pularenl eosdem homines
ita subter anneclit: Nam quos prwsciiiit el prmde- non fuisse generatos, nisi admisso peccato fuissem
slinavil conformes fieri imaginis Filii sui, ut sil ipse ejccli de paradiso. Hi procul dubio qttod valde absur-
ul homines nascerenlur, pec-
primogenilus in mullis fralribus; quos*aulcm prcede- dum esl, Deo volenli
stinavit, hos el vocavit, el quos vocavit, hos et justifi- calum hominis existimant fuisse necessarium, quasi
cavil, quos autem jusiificavit, illos et magnificavit non poluisset ipse lalem cjus facere naluram quae
hsec benediclio generaret, nisi adjuvisset peccaium. Vertim contra
(ibid.). Hlud, inquam,Dei proposilum
commendat, qua solus ad graliam suam perlinenles, hacc longa disseriatione opns non est, cttni dicat
el cu-
jam anle ssecula proescitos et prsedestinalos prse Deus : Crescite el mutlipiicdmini replele terram,
oculis habens, tunc in illis generis noslri primis ra- jus dictio naiurac compositio esl, nec soltim naturae
dicibus masculo e" feminse benedixit, duos tandem hominis ad generandiim, sed eliam naiursa lerrae ad
in plenitudine temporis vocatos el juslificatos ma- germinandum; suavius esl hoc sentire quod si ho-
B mo non peccasset, tam multa lainqite viliosa pro-
gnificabit, dicens illis congregatis et ad dextram suam
couslilutis : Venite, benedicti Palris mei, percipite re- genies de carne rjus non pullulasset, sed soltnn
gnum quod vobis paratum est aborigine mundi(Matlli. pracdictae benedictionis fruclum, id est, electos om-
xxv). Caclerom superfliiilas perdilorumnon ignorata, nes et solos gcrminasset, non more jumentontm
sed jam damnala, illic designala est ubi, postpecca- rucndo in libidinem, sed ralionis impcrio per mun-
tum mnlieri loquens, dicit idem Deus : Muitipticabo dum caruis naturain Bedilicando praedestinalam coeli
arumnas luas, et conceplus luos (Gen. m). progeniem. Peccaluni quippe generandi naluram non
CAPUT IX. attulit, sed generationis inslrumenta corrupit; el
cur oportuc-
Item quid sit; i Crescite et multiplicamini, > vel iil generi bonorem eripuil. Consideremus
quantum, si non peccassenl homines, debuissenl inul- ritjumeniis medullitus inseri libidinis ardorcm, et
tiplicari. indubilanter aguoscemus non perlinuisse ad homi-
Crescke, inquit, el multiplkamini (Gen. in). Cre- uem, ut eumdem ad generandum acciperet, in came
scile, videlicet virtutuin digniiate, el muliiplicamini sua monitorem. Nempe quando dixit Deus caeleris
numerosa quanlilale. Crcscite, inquam, et multipli- sdiimaiuibus : Crescite et multiplicamini, et replete
c-itAini,subaudiiur, usque ad coali regnum, cerlum- p. aquas maris, avesque miilliplieenlur ex eis, ipsa non
que numerum, qui utique solius ejus scientiam non intellexerunt quid vellet Deus, ve! quod posset de
lalet, cui capilli quoque capilis nosiri omnes numerali coaimistione masculi et feminae propagari cujiisqire
sunl (Hallh. x). Porro quod sequilur, et repiete ler- ipsorum genus. Propterea necessario monitorem ac-
rum, commune quidem est electis cum reprobis, qui ceperunl, urentem carnis suse slimulum, til insiliat
onines eodem inodo nasi-enuo parilerque vivendo mascuius in feminam rabido libidinis turbine, nulla
replent lerram, seii in eo discernuntur, quod sequi- conscienlia poslerilalis propagandae, sicque Creaiori
lur, et subjiciie eaqi. Soli uamque elecli, qtiorum est scienli serviai brula ignorantia creaturae. Verum ho-
tei ra viventium, hanc terram, quam corporibus re- . mo ralionalis esi, ct proinde si Creatorem dilexisset
pieverunt, iiberiate animorurn sibi subjiciunl.quippe domumque ejus pia charitate aedificare voluissct,
qui solum Deum proponentes, lerrena omnia fortiter nullo alio monilore indiguissel; sciens enim el pru-
couiemnunt. An et reprobi terram sibi subjiciunt, den» ccelesli reipublicae niililaris civcs gigneret, et
dum illam aralro veriunt, aut eliam armis capiiini? ad hoc opus camis suae ministerium eadem pielatc
Ua plane qualicunque modo lerram subjiciunt, ^ed impenderel, qua nunc liuguam vcl vocem suam ad
hicvel iliesubjiciendi modusdebenediclione Dei non lioc impendit sacerdos vel pontifex, ut male natos
est, cum econtra propter peccatum diclum sil ho- I) huic mundo, Deo per Chiisli gratiam bene regene-
miiti, i» sudore vullus tui vesceris pane luo (Gen. m). rel. At ille spirilu dcpravatus diabolico, non Deo
Et arma non benediclionis gralia, sed cupidilatis in- generare, sed sicul DeuS ipse voluit esse; tanta per-
veneril immanitas. Ilaque el hoc dictum esl, et sub- versilale abductus, ul mallet ad honorem vel nomen
jiciie eam, et dominamini piscibus maris, el volulili- suum, quam ad gloriam Creatoris sui filios facere.
bus cceli,et besiiis universa; terrm, et omni repliii quod Nonenim arbitrandtim esl illud promissum serpenlis,
movelur in lerra, benediclionis est fruclus, qui iu quod dixit, erilis sicut dii (Gen. m), sic esse dictum
eleclis manifestus apparet: quippe quos lerrae vol ac si dicerelur, erilis sicut angeli, cum praesumptio-
brutis animanlibus, cupidilas subjicere non potcst nem ejus et vanain spem-gravissima Deus ironfa
vel poterit, quemadmodum reprobos de qtiibus scri- perculiens 26dixerit, ecce Adam quasi unus exnobis
pttim esl: Homo cum in honore essel, non intellexit, faclus esl, eamdem in se uno pluralitatem persona-
comparalus est jumentis insipientibus, el similis factus rum iudicans, quam et supra cum diceret: Fuciamus
est illis (Psal. \LVUI). Allamen illi quoque cunctis homines ad intaginem el simililudinem noslram. An
praesuni auimantibus rationis dignilate, praestal, in- ille ad honorein Dei generare cuperet, et non polius
quam, solummodo; isli aulem non utcunque pra- a generationis opere vacare maliel, qui ipse sicut
 2S5 RUPERTI ABBATIS TUTIENSIS 256
Deus esse appelisset? Recte ergo Dcus vindex adver- A dicere, cuhclis animantibus teriw, scd addidit, et uni-
sus contumacem insurrexii, et beslialis arma libidi- versis qnw movenlur in ierra. Adhuc autem, ne quid
nis in adversarium conjecil, ulserviliter vinctus et deesset, addidil, et in quibus esl anima vivens. Sunt
catenatus in poena et verecundia sua generet, qui in eniin qusedam viventia quidem, sed immobilia, qui-
honore el charilatis deliciis Deo generare poluisset. bus solus cessit sensus, cunclis aliis cogilalionibus
Ctijus libidinis tninultum barbaricum, quolies erudi- deslitiilus, quales sunt conchae maris, aliaque quae
lus quisque senlit, recle illud cum Psalmisia clamat saxishsereniia-iimriuiilur. Nec istadivinamexcepisse
el dicil : Domine, ne in furore luo arguas me, neque providentiam Scriplura indicat, dum non contenla
in iratua corripiasmei quoniamsagiltw tuai infixai dixisse et cunctis animantibus terrw, et universis quw
sunt mihi, et confirmasli super tne manum luam, non moventur in lerra, addidii insuper, et in quibus est
est sanitas in carne meaafacie irrn lum (Psal. xxxvn), aniina vivens. El hsec Crealoris diclio sicut jam di-
etc. Sed de his vel hujusmodi locus postmodum ctum esl, naluralis appelilus constilutioesl. Unde es
opporlunior ad loquendum erit. Nunc illud dixisse signanler conlinuo ait : Faclumque esl ita. Qni-.I
salis esl, quod non per peccatum, sed per Dci bcne- enim factum esl ila, nisi quod secundum dicenlis
tlictionem geuerandi nsus homini datus sil, et per nutum perseverat nasceiuium el evidenlium natura,
illam missos fuisse solos eleclos generari vel nasei, B producens, ul ail Psalmisla, (enum jumentis, et hcr-
ita ul qtiandoque absque trausilu morlis in aethereum bam serviluti hominum ul educal panem de terra, et
translati paradisiun beatis consocientur angelis in vinum Imtificel cor hominis, ul exliilaret faciem in
gloria, qnani praevaricator angelus perdidit. oleo, et panis cor hominis confirmet, ul salurentur li-
CAPUT X. gna campi, el cedri Libani, quas plantavil ? (Psai.
De co quod dictum est : « Ecce dedi vobis omnem cui). Aliler namque non viverent, sicul el ipsa
herbam etc., ut sinl vobis inescam.t herba, sive quodcuttque lignum, neque virens, ue-
- Dixiique Deus : Ecce dedi vobis omnem herbam que pomiferum csse, nisi certalim veluti ore sugens
afferentem semen super terram,. et universum lignum radicibus suis lerrae succum traberet. Hoc cst com-
quod habel in semelipso scmen generis sui, ut sint vo- mune quidem, sed mirabile cunclis, qitae de terra
bis in escam, el ciinclis aiiimanlibus terrm, omnique nascuntur, paratum a Deo convivium, utmaternum
volucri cozli,el universis quai movenlur in lerra, et lerrae succum suis germina ejus radicibus combibant,
in quibus est anima vivens, ut habeant ad vescendum. el in grano herbarum pomoque lignorum, paulatim
Faclumque eslita, sieul de homine loquens queni adullttm alqtfe grossalum succiim eumdcm in ora
creav.il Deusad imaginem suam dixil, quia masca-, _ dentesque traducai cunclorum.animantium.Contenta
inm cl feminam creavil eos, et non dixit quomodo vel enim esset his epulis nalura, nisi consuetudine gute,
quo ordine prius virum, et deinde miiliercm fecit de lam in hominibus quam etiam in besliis soluta cre-
viro, sic et nimc eadem narrat Scriplura cominuni- vissel edacitas. Quod gentilium quoqtie quidam no-
ler boiniiii cunclisque animanlibus letrae dixisse bilis auclor ita declamat:
Deum : Ecce dedi vobis omnem herbam semenafferen- . . ..... 0 prodiga rerum
tem super terram, el ttniversum lignum quod habet in Luxuries, nunquam parvo contenta paratis,
simelipso semen generis sui, ul sinl vobis in escam, el Et quwsilorum term, pelagoque ciborum.
«Jicit, quod ligna non qualiacitnque, sed ligna para- .Ambitiosa fames, el laulm gloria mensw,
disiaca, quae cunclas hujus saecuH longe superant Discile quam parvo liceat producere vilam.
divitias, homini dederat ad vescenJum, et quod Non auro myrrhaque bibunt: sed gurgile pano.
unumex omnibus eidem inlerdixerit. Nondum enim Vila redil,satis esl populis, fluviusque, Cercsque
pler.a historia esl, sed distinclio dierum , qna certe (Luc. an. lib. iv, PAars. 375).
ct clarissime operis Dei disiinguuntur speeies, qui- Verumlamen oimiis crealura Dei bona est, iuquit
lnis explicitis tunc demmn caeleris omissis, hisloria AposlolUs, el nihil rejiciendum quod cum graliarum
de homine ordieoda est. Ecce,.inqml, dedi vobis hoc ]\y actione percipitur (J Tim. iv). Nam ejusdem Dei au-
sane dalum Dci, naiurac posilio vcl constittilio est. cloritas miseris, et nunc infirmioribus quam in pa-
Nec enim sola hominis ratio sapit, sed el gula ejns, radiso fuissent subvenil hominibus. Loquilur enim
et cunctorum aniinantium avida natura senxii, quod Deus ad Noe : Omnes pisces maris manui vestrm tra-
li.occsibi in escam dala sunt. Appctuiitquippc molit didi, el omnia quw moventur et vivunl erunl vobis itt
nalnrali ila ut videas maxime in gulosis avibus sto- cibum. Quasi lierbam virenlem tradidi vobis omnia,
luacbum quoque ad guitura hiantia subsilire, duin excepto quod camem cum sanguine non comedelis,
fesiinanl ad oblalam rapiendam escam sibi <!atam, (Gen. IX), elc.
naiura tesle. Itaque dicendo, ecce dedi, non herbam CAPUT XI.
oinne ligmim digito oslendil, sed naturalem eorum Quod vidil Deus « cuncta quw fecerat, et erant vatde
appetilum animamibus in slQmacho islornm fninia- bona, i et curnon dictum^Vidit hominem quod essel
vit,-i)ec solum animantibiis, qtiasaniniantia sive ani- bonus,
inalia nolumestesse vel dici, sed eiiam in verniicu- El vidit Deus cuncla quw fecerat, el ercinl valdn
lis, quae usus pttblicus animantia sive animalia nun- bona; in homine terrenarum onmiuni rerum proe-
cuparededignaUir.ProindcnoncoiitentafiiiiScriplura sidc cuncla quac haclemis facta sigi latini compla-
257 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. -- 1N GEN. LIB. II. 2E8-
cuerant, nec simttl universali bonitalis lauilalione A quodfecerat, et requievit die seplimo ab omniopere «KO
decorala sunl, dicente Scriptura : Et vidit Detis quodpatraveral.Eibenedixitdieisepiimo,etsanctificavit
cuncla quw feceral, el eranl valdebona.El notandum, iilum, quia in ipso cessaveral ab omniopere suo,quod
quod licet homo divinae sit capax bonilatis, utpote creavil Deus ut faceret. Istm generaiiones coeliel terrm
rationalis, non tamen diclum est: Et vidit Deus ho- qnando crealm sunt, in die quo creavit Deus ctslum et'
minem quod essel bonus, sicut dictum fuerat, et lerram, et omne virgullum agri, anlequam oriretur in
vidit Deus lucem, quod esset bona, quia videlicet ho- terra, omnemque herbam regionis, priusquam germi-
mo qui non inlellexit, quod sibi adhaerere Deo bonum naret. Tota haeclitlera diem septimttm commendat. Et
esset, nondumsingularemlaudemmerueral.Atlamen quis iste sil dies, jam superius in initio dierum dictum
ethic, et csetera quae tanlus Opifex fecerat secundnm esl, videlicel, quia primus est dies , et qitia cseteris
27 sapientiam ejus, dicla sunt valde hona. Et recte diebtis non lanquam minor poslpositus, sed ul longe
in ullima hominis crealione, cuncla collaudala sunt. dignior superpositus est. Etenim dies isle splendor
Nam el propler hominem cuncla hsecsub firmamenlo paternae gloriae, lux lucis, et fons luminis, dies dierum
coeli facta sunt, el omnium essentias in se bomo illuminans , sol ipse verus el indeficiens, dies non
conlinel, el adhucuno, qnod optimum est, raliona- factus, sed omnem diem efliciens. Hujus diei proprie-
litatis privilcgio cuncta stiperal. Nam ut essenliaruni B tas vel propria dignilas diligenter nobis hoc loco
incremenia manifeslius pateant, jam a principio spcclanda esl. Primum hoc a cceteris diebus differt,
mundanae hujus crealionis , repetendum est ftrma- quod vespere et mane non habet, nec enim dixit
menlum, dividens aquas ab aquis : esl quidem, sed Scriptura , qttia faclum est vespere , et mane dies
esse ejus soli ex omnibus sensibus visui subjeclum septimus, sicut dixeral: Faclum esl vespere el mane
est. Terra vero est, et esse ejus visu simul el tactu dies sextus; factum est vespere et mane dies quinlus,'
comprehensivum est.Luminariasunt,etessc illorum sim.iliterque de cseleris omnibus. Sed nec hoc saltem
et visu nostro, et calore suo noscibile est, insuper dixit, et faclus est dies septimus. Sic omnino dicen-
et semper in molu est. In molu, inquam, locali, non dum fuisse (ut dictum est) catbolica fides conscntit.
simpliciler, ut ftrmamenliim, neque ul terra in motu Dies enim iste nalus non faclus est : genitus , nou
mutabilium qtialilaium,sed in molulocali secundiim crealus est. Quomodo ergo vespcre el mane habe-
(luplicem modum. Nam el motu firmamenli quotidie rel, vel quomodo faclus recle diceretur ? Nam dc
circumfernnlur, et praeler hoc sicut jam sttperius singulis quidem cseterorum dierum eral, quando non
dictum est, incessanler currendo propriis molibus erat, recte dicas, qnia videlicet eral vespere qtiando
in circulos sttos refleciuntur. Horum esse animanlium non erat, el factum esl mane, quando quilibet eorum
essenlia superat, quippe quse non solum nostris sub^ G coepit exislere. At vero de boc die dicere, erat quando
jecta sunt sensibus, sed et ipsa funguntur quinque non crat, vel putare quod ulla eum vespera pra?-
sensibus , visu , audilu , gustu , odoratu el tracttr. cesserit, aut quod unquam mane novum essenliale
Homo tandem-super bsec omnia et supra quinque ejns fuerit, ltaerelicoriim est. Nam calholica fides
scnsus corporis, hoc eliam habet, quod raliotie uta- nihil aliud de hoc die novit, nisi quia esl. lgilur
ttir. Igitur in eo cui cuncta haec subjacent, et qui magna hujus, caeterorum dierum quoque in hoc
dignitaie prseest omnibus, recle cuncla complacent, distanlia est, quod de illis sic dicitur , faclum esi
et valde bonajudicantur. vespere et mane diesunus, dies sextus : Hic auiem
CAPUT XII. repenle quippe qui faclus non est, sed erat, et est
Ilcm de die sexlo, el quid sil dies sextus. ante omnes, sic infertur: Complevitque Deus die
Faclumque est vespere el mane dies sextus. Recle a seplimo opus suum quod feceral, el requietit, ele.
spiritu timoris, ul jam dicttim est, sexto loco spiri-' CAPUT XIV.
tus iiitelleciusper prophetam constiluilur (Isa. xi), Item de differenlia diei septimi et cmlerorum dierunu
qtiia videlicet hie a judicio superborum atque dam- Deinde et hoc a caeieris diebus isle differt, qiiia
natorum angelorum sexto loco, id esl sexlo die, ho- caelerorum dierum opus in illo complelum est. Sie
mo, in quo manifesle vigel intelleclus, creatus in- enim ait: Comptevitque Deus die sepiimo opus situm
venilur. Magnus hic dies magnum atque longum quod fecerat, el requievit ab omhi opere suo quod pa-
mttndo atqtie angelis, et hominibus speciaculum trarat. Et notandum diligen,ter quod non dictum sit:
praebet. Etenimper hujus creationis opus, prihcipa- Complevitquc Deus die septimo omne opus sunm ,
libus ei poiestalibus in cceleslibus maxime innotescit qiiod fecerat; sicut diclum est protinus el reqnievit
multiformis sapienlia Dei (Ephes. ni). In hoc hacle- ab omni opere suo quod palrarat : sed complevit ,
nus , el ex boc niinc et usque in sseculum mirabilis inquit, Deus opus suum , quod fecerat. Etenim non
est Dens, mirabills el gloriosus, lerribilis alque lau- oiime opus Dei quod feceral ipse hoc felici el glorioso
dabiiis , et faciens prodigia quse nos miremnr. Sed die cpmpletur, sed solum ralioiialis crealurae opus ,
prius diem seplimttm huic sexlo superposilum aspi- gloria ejus impletur. Denique non hoc lirraamentum
ciamus, de quo prolintis subditur: vclccelum, non mare et arida.non terra germiuasivs
CAPUT XIII. plantaria, non sol et luna, non reptilia maris, sivc
De die septimo, el quid sk dies septimus. volatilia cceli , non jumenta, aulbestiae sive reptilja
(CAP.II yComplevllijiie Deusdie seplimo opus suurii terra, sed sola ralionalis creaiura, id est angelica
 239 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS .60
Iux , et homo ad imaginem et similitudincm Dei. A habuil, et non una lantum, sed duae perditae fucrunt,
factus, saiictani hujus diei claritalem intuenlur.Bene ei cseterae quoque diminutce snnt. si angelorum jam
ergo non dicttim csl, complevitque Deus die septimo ordinalorum ttnus ordo cccidit, et de caeteris ordi-
omne opus suiim , sed , complevit die septimo opus nibus parles secnm abslulit. Sed absit hoc, naaa
suum, quod feceral, quoddam opus suum, quamdam decem lanium dracbmas habuil sapientia Dei, et
creaturam suam, rationalem creaturam suam quam isla quae requiritur , anlequam perdila, imo el an-
focerat. Requievit aulem ab omni opere suo quod tequam creala fuisset, secundum praescientiam vcl
palraral. Ab omni, inquam, opere suo requievil, quia praedeslinationem Dei et decima et nna eral ex illis.
nullarn deinceps novam creaturae speciem fecil : Igilur sanclorum ordines angelorum in Sabbalo
quoddaiii auiem opus, id cst angelicain crealuram , sunt, et ex eo throni, dominaliones, principatiis, et
jam tuhc in hoc seplimo die complevit, in quo el potcslates, virtules, cherubim, et seraphim sunl, ex
ipse rcquievit, quandoque completurus eodem die quo requieverunl, et eodem die quo requievit Deus,
eadem felicitale sapienliae praeeleclam , el ex illis ipsi quoque beata requie compleli sunt, quam in rc-
duobus,maseulo el femina, nasciluram mullitudinem quiem quisquis semel iiitroieril, non laborabil in
bumani generis. Qtise esl ettim complelio creaturae seiernum.
'
ra.liona.lis, nisi vidcre aelernaliler sive immortaliter B CAPUT XVI.
clarilalem htijus diei ? Eo namque tcndit lola praf- De eo quod diclum est: « Benedixit diei septimo, el
destinatio Dei super his quos praescivil, lam horaini- sanclificavil illum. >
bus,quamangelis, 28 quieunque secundum proposi- El benedixil diei sepiimo, et sanctificavit illum, quia
tum ejus vocati siinlsancli, ut conformes eos faciat in ipso cessaveral ab omni opere suo , quod creavil
imaginis Filii sui (Rom, vm). Hac tamen differeniia Deus ut faceret. Dubiumne hocest, quod hunc aeler-
ul ille , quia unigenitus , idcirco et primogenitus in nitatis diem Paler benedixeril el sanctificaverit ?
inultis iratribus sil. llii plane complelur opus Dei, Primus ipsebenediclus et sanclificatusdicitJudaeis :
ubi isti per quem facli eidem sunl reforniali. Hoc est Si illos dixit deos, ad quos sermo Dei factus est, el
principiiim, et bic finis operis. Undedicil ipsesic : non polest solvi Scriptura : Quem Puler sanctificavil
Ego sum t, el primus et novissimus, inilium et finis et misil in mundum , vos diciiis : Quia blasphemas ,
(Apoc.\).h\ illodiesiiolantus operarius,Deus requie quia dixi: Filius Dei sum ? (Joan. x.) Nunquid hoc
scil, sanctosjamdudum angclosparticipeshabensstiae sine auclorilale vel leslimonio Scriplurse dixit?
requieiioiiis. Illo namque in die firmali, illo in die Plane sicut interrogalus ab eisdem Judaeis dicenlibus:
remunerali, et in suo quisque ordine glorificati Tu quis es ? ad hanc Scripturam respexil, et dixit :
sunt. <C Principiitin, qui et loquor vobis (Joan. vm): in prin-
CAPUT XV. cipio quippe nonalio qiiam in Verbosun creavil Deus
De novem ordinibus angelorum. coelum el terram. Sic nihilominus cum dixissel: Ego
Sunt enim eorum novein ordines ex autbeirticis et Paler unum sumus (Joan. x), riicentibus illis, quod
S.cripturis nominati, scilicet, angeli, archangeK, blasphemaret, el hanc respiciens Scripiuram , haec
ilironi, dotninaliones, principalus, potcslates, viriu- dixil: Quem Pater sanclificavil et misit in mundum ,
tes, cherubim, alque seraphim. Quorum ad societatem vos dicitis : Quia blasphcmas, quia dixi: Filius Dei
quia constat eleclos homines colligi, untimquemque sum. Non enim sic dixil qnem Paier niisil in mun-
in suo ordine, e.t eisdem sanctis angelis similes fore, dum, et sanctificavit, ne diclum putes, de benedictio.
alios aliis sectindum diversos ordinationis eorum ne assumplae carnis , sive sanciificatione humanae
gradus differenliasque clarilalis , quae inlelligunlur nalurae quam assumpsil, sed sanc.lificavii, ioquil, et
ex ipsorum ordinum nominibus prsescriptis, conse- deinde misit in mundum. El Propheta iu psalmo ,
qtiens esse ptitant plerique , quod de angelorum venlurum esse hunc dicm , elilluminaturum oinncm
ordinibus cunctis peecantes angeli ceciderint, quod miindum. Hmc est, inquil, dies qunm fecit Dominus,
nulla Scriplura prodit. Quasi vero aliud sit, sanclos exsultemus el Iwlemur in ea. El continuo : 0 Domi-
'
angelos firmari , aliud novem ordinibus.distingui ; ne,. salvum me fac, o Domine bene prosperare: be-
verbi gralia : Si anlequam ftrmali fuissenl electi spi- nediclus qui venturus es in mmine Domini (Psal.
ritus, illi jam erant, alii throni, alii autein cherubim, cxvn). Hunc diem, quem fecil Dominus, benediclum
et alii seraphim, quid post hsec pro firmamenlo ac- dixit, eumdemque venturum esse in nomine Domini,
ceperunt? Quidenim huic firmilali vel firmamento de qno clarum certumquc ost, quia jam venil. Et
potest adjici, quod est incendium divini amoris, subinde gralulabundus : Deus, inquit, et Dominus ,
quod intelligilur per nomen seraphim : vcl in qtio subauditur est hic dies , el illuxit nobis. Constititile
polesi allius crealura firmari, quam in co ut sit diem solemnem in condensis usque ad cornu altaris
tbroniis Dei? Ergo non anlequam caderent aposlatae (ibid.), id est vacate a servili opere peccaii, conlem-
angeli , jam eraiu ordines distincti: sed illis caden- plando incondensis, id esl mulliplicilale bonorum
tibus, isti qui permanserunt, in ea qua firmali sunt operum, hunc diem esse principem altaris, qui curi
remtineratione .sunl et ordinati, novemque ordinibus sil Deus , et Dominns , recle debeat adorari. QuiJ
dislincti. Alioquin non jam decem lanlum , sed un- ergo , inquis? Nonne elcunctos dies, quijamante
deeim drachmas illa evangelica mnlier (Luc. xv) hunc scptimum dicm descripti sunt, idem Dominus
281 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. II. 202
fecil»? Niim nisi aliler fecisset alios, et aliter Iiunc, ;A njliil omnino laboravit, aut profeclum ejus exspec"
quomodo diceret, de isto solo : Hmc est dies quam tando, palienti, paiienliam aliquando habuil. Ad
fjr.it Dominus , manifesie propriam hanc ejus esse creandos nngelos el hominessapienliae suae impensas
volens differenliam, quod eum fecit Domimis. Fecit conltilit, et propler illos salvandos sive discernendos,
plane, sed aliler hunc, alque aliter illos fecit. Nam misericordiam et judicium , hinc el inde magnis
alios creando, hunc aulem diem de semetipso fecit impendiis sedificavil, ul lotus miralur orbis, el uni-
pignendo , videlicet quomodo diem visibilem hunc vcrsa jam dudtim magnificat curia cceli. In isto
facil liic visibilis sol. Non facit enip.i extra se opc- solo nihil unquam fuil quod resisleret ei, sive illa
rando, sed dese ipso splcndorem emiliendo. Igilur in sinu ejus pausavil,.sive militalurus jussu ipsius
iste dics quem fecil Dominus, qui ttinc qiiidetn , natiirain nosi-raecarnis induil. Igiiur hic unus est, in
quando Prophcta baec quae pvoedicla sunl de~ ilio quo Deus requievit, el sic snper nos requiescit, non
scripsit, venltirus erat, ntinc aulcin benedictus jam nisi pro quanto conformamur huic, pro lanlo super
venil in nomiiie Domini, ipse esl quem faiemurFi- nos. requiescil. Ait ilaque haec sacrosancla non
liiim Patris , ante saccula bcnediclum , qui esl, ut hominis, sed digili Dei Scriplura : Et requievit Deus
Apostolusait,C/iris(ws super omnia Deus benediclus in die seplimo ab omni opere suo quod patrarat, el bene-
sactila (liom. ix). Benediclns, inquam, et sanclifica- B dixit diei seplimo, el sajictificavit illum quia in ipso
tns : Paterenim illum, ut jain dictum est, sauclitica- cessaverat ab omni opere suo, quod creavit Deus ut
vit, ei misit in mundum faceret.
CAPUT XVII. CAPUT XVIII.
Quw sil itla requies diei. Quod non cliclum sit,Ab omni opere suo quod creavit
Quid anlcm eral npus dici vcl scribi , quod hunc, Deus et fecii, sed, t Quod creavilul facerel. »
in qi:o totius bencdiclionis cl sanclilalis sumnia con- Magna ad hacceliamnolenlibusveldissimulaniibus:
aistit, Pater benedixit el sanclificavii ? Quidnam , raagita, inquam, hic ct mira sentciiliaingeritur, ita
faqtiam, opus crat hocscribi, nisi ul signiftcarettir diccndo, quia in ipso cessavil ab omni opere suo
qucd in isto lali die requiescere non habent maledicti quod crenvil Deus ul facerel. Non dixit ab omni
etnonsanciificali, quicunqiicmaleutunlurdiebus ler- opere suo quod creavil aut fccit, sed quod creavit ut
racet malis. Delalibus eniin dici t: Ipsi vero non cognove- feicerel, quia videlicet anlequam in illis diehus essen-
runi vias ineas, quibus juravi in ira mea,si introibunt in liarum, quse supra dislinciae suul, omnia faceret,
requiem meam (Psal. xr.iv). Et bciiedicltis et sanclifi- in istoseptimo die creavit, creavit, inquam, ccelum
eatusesl hic dies requiei, laeiiliac, elexsultationis : ct lerram anlequam facerel,creavil omne virgulliim
quia benediciis Dei Patris, sanclificalionem spiritus agri anlequam orirelur. Ergone, iitqnis, prius crea-
29 custodienlibus, paratus est ab originc mundi vit, quod post faccrel? Plane ila est. Hunc enim
(Malth. xxv). Sciendum lamen quod in illo die tam liltera scnsum ingeril, cl audilorem cogit. Quod
bono, tam felici, aliter nos, aliler Deus requiescit. si non audisti, si forte dormilasti, ipse prolinus
Nos cnim vere iassi, vere peregrini et captivi, soluta scriptor interrogationis suse manu te vellit alque
caplivitate praesenli, respirabimus illic, sicut con- percellit, et qtiod interrogare tu debueras,interrogat
solali: et hic post labores et onera reficiemur, invc- dicens: Islm generationes cmliellerrm, quando creata
nicntcs requiem animabus nostris. At vero Dcus sunl ? El conliiiuo respondet : In die quo creavit
in illo die sic reqtiiescit, ul lamen nunquam labora- Deits cwlum el lerram, et omne virgutlum agri ante-
vcril, quippe qtti dixil lantum, et omnia facta sunt. quam oriretur, omnemque lierbam virenlem antequam
(Psal. CX.LVIII). Quid ergo est, Et rcquievit Deus in germinarci. Bene ergo et excellenier dicliim est,
die isto, nisi quia comparalio diei bujtis ad caeteros quod creacit Deus ut /V;cere<.,Nam,ut soepejam dic-
factaest?Nam appende dics omnes supra scripios, lum esl, quoil 1'actum est in ipso vita eral. Pioinde
cl practer dtto, scilicei, praeler angelum ct bominem, cnm dicitnr : Qui vivit in wteruum, crcavil omnia simul
nihil cst quod in seipso novcrii parare locum Deo. n (Eccli. xvm), subaudiamus, antequam faceret. Sic
Et in islis quidcm inbabilat Deus, sed oporlcl ul elenim hic habemus, creavil ul faceret, creavit,
prius sibimet in iliis mansionem paret ipse Deus, inqnam, onmia simul in stia sapicnlia, ut tiniim-
ut in brachio suae fortiiudinis opcretur, et gratiam quodque illorum in sua propria faceret esseniia.
construal, in qua ad. requiescendum iioininis sui Nam ne pules sic esse diclum, creavit omnia simtil,
gloria digne colloceliir. Nullus enim angelorum vel tit inielligendum sil, repente in propriis speciebus
liominum aliter, nisi per operosam ipsius graliam, vel formationibtts constitisse omnia simul, nec herba
liabitationi ejus fil idoneus. Opcralur itaque in illis virens, ncc ligna pomifera ccelo et lerra vel uno
ipse primits, et anteqnam donius vei mansio sua moinento minora existerent. Sequitur, ut dicit.
lierficialur quasi laborat, unde et lassabundus que- Non enim plnerat Dominus Deus super terram et
relamdepromens-.Laboravi, inquh,sustinens (Isa. t). homo non eral qui operaretur terram, scd fons ascen-
Ai verosolum huncdiem, idest unicum Filiumsuum, debal e terra, irrigans universam superficiem lerrm
sicut non crcavit, sed genuit, iia nec accidenlali (Geiu 11). Ergo cum jam essent ccelum et terra,
dono bonum fecit, sed essenliali bonilate honum, nondttm slalim. erat omne virgullum agri, el omnis
scinper habttit, solusque bic est, in quo jusiificando hcrba vircns, scd paulathn creverunt eadem virgulla
 203 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 2G4
agri, quse spontc nascunlur, et operante bomine .A nanique a saeculiactibus et in sancto etquieto studio
gernrinavil lnimus mulia.qusenon sponle produceret videte quoniam Dominus esl Deus, illius inchoalio
Jiaecterra peregrinationis cjus. Igilur-hic dies bene- Sabbati est, quam et contemplalivam vitam dicimus,
dictus el sanctificalus ille esl, in quo creayil Deus quam oplimam partem esse teslalur ipsa Verilas:
omnia simul, omnia in illo prsesentia videns simul, Maria, inquiens, optimam parlem elegit, qum non
quse dislincle esset faclurus, et in illo requievil in auferetur ab ea (Luc. x). Cujus stiavilalem jam in
quo creavit, per quem omnia feciu Et hic dies sep- prsesenli suis amaloribusdulciler aspirantem sciens
timus sapieniia nominatur el esl, unde in saepcdicto idem Dominus alibi loqttiliir : Veniie ad me omnes,
prophela, septimus a timore spiruus sapienlise poni- qui laboraiis el onerali cstis, el ego reficiam vos.
lur (Isa. xi). Proinde ipsa Sapientia sic loquilur Tollite juguin mcum super vos, el discite a me, quia
Dominus posseditme ininitio viarum suarum, antequam milis sttm el humilis corde, et invenielis requiem ani-
quidquam faceret*,a principio ab mterno ordinata snm mabus veslris (Matih. \). Hactcnus sex diebus gene-
el antequam terra fierel. Nondum eranl abyssi, el ego ratiomtm cceli el terrae dintimeralis, cum septima
jam concepta eram; nondum (ontes abyssi eruperant, quse est requies Dei, nunc deimim ad sextum, id est
nec montes gravi mole consliteranl, anle colles ego ad liominem, Scriptura redii, hisloriamque orditur
parluriebar (Eccli. xxiv). El post pauca : Cum eo ]B ab ea quam superius jam atligit, condiiione ejusdem
eram cuncta componens, et deleciabar per singulos hominis. Nam sequiiur :
dies, ludens coram eo omni tempore, ludcns in orbe CAPUT XX.
ttrrarum, el delicim mem esse cum fdiis hominam. Quod liominem Deus de limo terrw
fecil, et de eo
Ergo non tunc primum,postqtiam omnia facla sunt, quod dicil Apostolus : « 0 homo, tu quis es, qui
in hoc dies suo Deus requievit, sed anieqnain quid- respondeas Deo? »
quam fuceret, requiescebat in il'o lali requie, qualis Formnvil igilur Dominus hominem de titno terrw.,
recte vocetur ludus et deliciaesapienliae. Persinguios el inspiravil in faciem cjus spiraculum vilm, et faclus
dies ludebal isla sapientia, et pcr singulos ludos est honio in animam vivenlem. Supra jam dixerat,
videns el deleclaius Deus dicebat, Quia bonum est. quia creavil Dcus honiinem, sed non dixerat; quo-
Sic enim scriptum el supra diclum jam esl, quia inodo et unde fecil eum. Dixerat, quia masculum el
vidil Deus quocl essel bonttm, et quia vidil cuncta feminmn creavil eos, sed non dixerai quod feminam
qiiw fecerat, et eranl valde bona, mulluui sibi ipsi fecit tlc masculo. Ei quidem de creatione masculi,
in ista sapientia artifex Deus eomplacebat. Hincest el feininae si nihil amplius diceret, quam quod
illud, quod cum baptizaretur b;cc ipsa sapientia supra dixeral masculum et feminam creavit eos, forte
incarnala , lali illani voce leslificando declaravil: *"t«l de islo similiter opinaremur, quod ila Deus mas-
Tu es Fiiius meus dilectus,in lemihi complacui(Maltli. cuhim ei feminam crcaverit simul, ul ne^Lle!•allero
HI). Non dixit, in le mihi complaceo, ne putes hoc prior crearetur, repenle exorti, miituos sibi prae-
solum placere illi, quod inciperet mtindum salvare buerinl conspectus : sicul, verbi gratia, de sole et
in illo, qiianquain hoc opus magnae laudis sil, sed luna hodieque intcr doctos diversa senlenlia esl:
inle, inqttit, mihi complacui, conleslans, quod hic aliis dicentibus, quod lunam creans Deus, slalim
ille sit per quem cum faceret omnia, coniplaccbat plenam oslenderil, soli opponens remolam dimidia
sibi per singula bontis operarius videndo quod esset parte coeli; aliis e contra asserentibus, quod utrum-
itonum. Ipse qui incarnatusest, qui venil benedic- que ul simul fecil, ita et in coitu posueril, ut pau-
lus in nouiine Domini; ipse, inquam. dies sepliuius lalim luna de sublatere solis emergerel, cum cre-
=est, in quo Detts requievil, in quo priusquam faceret mento mutuati luminis. Sublala cst liujusmodi dubi-
«mnia creavit, iion alius quam.Verbum Dei, Verbui» lalio-hisiorica narratione, quse sic inchoatur : For-
Deus, filius Dei unigenitus. mavii igilur Dominus hominem de limo lerrw. Solum
30 CAPUT XIX. naniqiie mascultim hic iiilelligi oporlel, quia post-
De tege Sabbaii curnalis. rv modum de masculo femina fbrmala esi. Formavit,
Proinde lex eliam Sabhati carnalis, lex fuit sar.cla inquii, de limo terrw. Duo dicla sunt, quae et
et justa, ct bona (Rpm. vn). Nam sicul signum cir- diligcnieradveilereoperse prelium esl, quia videlicet
cumcisionis incarnalionem, et immolatio pascbalrs formavii, el non ttndecunque, sed de linio lerrae
agni passionem futuram praedicabant ejusdein uni- formavit. Hoc namque (sicut dignuin erat) perpen-
geniti Filii Dei, sic el Sabbatismas ille reqtiiem dentcs honlines sancti, pulchra plasmata in gloriain
aimuntiabal, quae post banc vilam reposila est et lionorem praeparala, hunc ipsum Crealorem siium
sanclis el electis, ubi Deus in luce sapieniia' suae plastcn, scipsos aulem lulum appellaverunt, eleganti
requiescit, qui el ipsam requiem illis pro merccde confessione, lacrymosa decJamalione. Et n:iuc
prseparavit.' Porro spirilualis homo non uno die Domine, inquil lsaias, lu Paler noster es, el tios
hebdomadis, sed omni lempore sabbalizare salagit, luitim : el ficlor noster, et opera manuum tuarum
semper inlenlus verbo Dei, juxta Psalmistain, qui omnes nos (Isa. LXIV).El ad Jeremiam loquitnr
de hoc sabbalo loquitur: imo per quem loquit.iir idem plasies noster Detis : Nunquid sicut figulus
ipse Sabbaiorum Dominus : Vacate, inquicns, et iste, non potero vobis facere, demus Israel ? Ecce
videte quoniam ego snm Deus iPsal. XLV). V. cate sical lutiim in mantt figuli, ila vos in nmnu mei*
 265. DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. - 1N GEN. LIB. II. 266
aomus Israel (Jer. xvin), etc. Ostenderat enim illi A festum esl hoc, quia secundum corpus homo lerra
figulum facienlem opus suum super rolam. Et dissi- est. Terra enim, inquit Dominus, es, el in terram
patum est, inquit, vas qnod ipse faciebat e lulo ma- ibis (Gen. m), et ex hoc satis arguilur terram esse
nibus suis. Conversusque fecil illud vas ailerum sicut qtiod in terrani it. Sed non ilidem aperte innuit Scri-
plaeueratinoeulis ejusnl faceret (Isa. XLv).Hincidem ptura qualis subsiantia, vel qtise maleria sit animsa
qui supradicit Isaias : Vm qui contradicit fictori suo, (Eccl. m). Hoc tantum dicendo : el inspiravil in fa-
testa de Samiis terrm (ibid.). Hsecet illis similia sciens ciem ejus spiraculum vitm. Nihilominus et supra cum
ille jurisperitus cceleslis Paulus ait: 0 hotno, tu dicit: Producat terrajumenta ajiimce vivenlis, male-
quis es, qui respondeas Deo ? Nunquid polest figmen- riam corporis jumentorum lerram esse salis expri-
tum dicere ei qtti se finxit: Quare me fechti sic ? Aut mit; sed non etiam vivenlis animse illorurn materiam
uttnquid non habel potestalem figulus facere de definit, quam tamen dubium non est deaeresumptam
eodem ttito aliiid quidem vas in honorem, aliud vero in tenues auras rursus dissipari, et ita inori ul non
in contumeliam? (liom. ix.)Ilaque et nos cum legi- sit. Dicit autem Ecclesiastes : ldcirco unus interitus
- inus quia formavil Dominus hominem de limo terrse, esl hominis et jumenti, el mqua ulriusque condilio.
iion disculiendum nobis est cur ita feceril, sed Sicnt morilur homo, sic et illa moriunlur. Similiter
polius illud limendum unicuique noslrum de seipso, " spirant omnia, et nihil habet homo jumewo amplius.
ne vas quod fecit ipse, dissipelur in manibus ejus, Cuncla jacent vanitali, et omnia pergunt ad unum
et, hoc abjeclo, faciat aliud vas, sicut placuifin ocu- locum. De terra facla sunt, el in terram revertunlur.
lis ejus ul facerei. Atlamen sobrie quaerere, id est, Quis novil si spiritus filiorum Adam ascendit sur-
mirare licet cur Detts posset ruinas angelorum sum,et si spirilus jumenlorum descendit deorsum?
novis angelis reaedificare et tolidem quod ceciderunt (Eccle. III.) Ergo non juxla Platonicos de coeloceci-
simul creare el in coelum levare, ut unius generis dimus nos humanae animse, sed aequa, inquit Eccle-
esset plebs cuncla, omnisque nobililas ccelesiis siasles, aequa, inquam, utriusque, id csl hominiset
patriae? cur homines alterius naturae vel conditionis jumenli, conditio est, el simiiiler spirant omnia.
fecil, quos reponeret pro angelis, el non cunctos aul yEqua est condilio eorum, el similiter spirant et
niullos simul, sed unum lantummodo plasmavit, de nnus est ulriusque interitus, sed non unus idemque
quo propagarenlur caeleri? Hoc, ut praediclum est, linis. Nam spiritus jumentorum finilur, descendit
el similia sobrie quaerenlibus nobis non incongruit, enim deorsum, id est hunc infimum exstinctus re-
neque propler nos facla vel dicla esl i.lla Aposloli volvilur in aerem : humani autem spirilus nullus est
objeclio : 0 homo, tu quis es, qui respondeas Deo? « finis, revertilur enim ad eum qui fecit illum. Di-
nec illa sentenlia Domini, qua propter irrisores cenJo namque, quis novit, non ipse dubitat, sed
diclum est aposlolis : Nolite margarilas vestras mit- lanquam concionator paucitatem miralur illorum
tere ante porcos (Malth.m). Quserimus enim non qui hoc allendere curenl. Nihil, inquil, habet homo
alta supiontes, ut Deo respondeamus, aut judicia jumeuto amplius, aequa cnim esl utriusque conditio,
ejus comprehendere prsesumamus, sed ut apprppin- et unus inlerilus. Quid ergo est ratio qua solus homo
qnantes pedibus ejus, de doctrina illius accipiamus. insignilur? QuodVlammtinus, quoddani lalenlum a
Unde et hoc in praesenti responsnm accipimus, quo -Creatore commissum. Qttod sentiens etiam quidam
dignum est ul contenli simus, quia quod habuil hoc auctorum ssecularium, dixit: Infra lunam nihil est
de tbesauro cordis sui prolulit omnium artifex nisi mortale et caducum, praeter aniraos munere
Deus. Dicit nobis evangelista de Verbo ejus : Quod deorum hominum generi datos. Commissuin , in-
facium est in ipso vita erat (Joan. i). Nonne ergo quam, esl homini ralionis lalentum (Luc. xix), quod
qualis in ipso vita erat, lalia foris opera fieri opor- si bene expenderit, ipse remunerabitur : si autem in
lebat ? Eleva si habes oculos, el vide non in angusto terram defoderit, aufcretur ab eo, et ipse punielur.
theatro, sed in orbe lerrarum ludentem, et cum Nunquid enim ralio erit apud inferos? Quodcunque
iiliis hominum deliciantem Dei sapienliam (Eccli. 0 potest manus lua (inquit idem qui supra Ecclesiastes)
xxiv), et recogiia sic ludeudo cum ftliis hominum, inslanler operare, quici nec opus, nec ratio, nec scien-
qnae vel quanla fecerit, quae vel qualia dixcril: tia erunt apudinferos quo tu properas (Eccl. ix); non
Cteli erudili sunl spectando hoc lerrarum circo quia deficere possit hominis ralionalitas, sed quia
ejus ludum, vel delicias habitas cum filiis hominum, sempilerna illic faliganda erit insania. Hoc' ergo
et aliquis homunciofastidil quasi ludum superlluum? differt spirilus hominis a spiritu juiiienloruin, qtiod
Nempe ex hoc speclaculo innotuit, ut Aposlolus ait, hic rationalilalem acccpit munere Dei, ille aulem
principatibus vel poteslatibus multiformis Dei sa- brulus permansit. Hoc, inquam, differt, quia hic
pientia (Ephes. iu). lanquam ce.ra sigilii ieslaloris imagine signala, sic
31 CAPUT XXI. imagine Dei signatus esl: ille autem signatus non
De eodem quod prmdiclum est, i el inspiravil iv fa- est. Quam signationem et supra innuil Scriplura
ciem ejus spiraculum vilm. > dicendo:£( creavil Deus hominem ad imaginemsuam,
Igitur quia sic voluil, ei «TicSapientia diclavit, ad imaginem Dei creavil illum, et nunc ubi cum dixis-
nnum de quo cseteri propagarenlur, formavit homi- set: Formavit igitur Dominus hominem de limo terree,
nem de limo terrse. De limo, inquam, lerrce. Mani- confeslim addidit: el inspiravit in faciem ejus spira-
PATBOL. CLXVII. 9
 267 RUPERTIABBATIS TUlTiENSlS 288
culumvitce. Quid enim csl inspiravit, nisi, ut in alia A positis medilari commovetur oculis. Animus vero
edilione habetur, insufilavit in faciem ejus spiracu- sive spiraculum, quod spiravit Deus in faciem ejus,
lum vitsc? Nunquid corpus est Deus, et collcclum multarum arlium bonarum alque utilium reperlor
aerem contractis buccis in faciem plasmalis sui in- est, cx dono rationis quod sibi colialum est.
sufiasse pulabitur? Hoc nempe ridiculum esl. Sed Sed eo magis atiendendura esl, quod subattditiir,
inspiravit dictum esl, quia verbi ejusdem imperio, et faclus est homo in animam viventem. Hsec enim
quo de lenebris luceni splendescere jussit, per quam dictio re quae supra descripla est, longe niinor est.
inlelliguntur angeli^ subslantiam sibi subjectam ipse Siquidem jumentum quoque in animam vivcntrm
cilavit, et oculos rationis assumere vel aperire fecil, faclum esi, dicente 32 Deo : Producal lerra jn-
occultisque visceribus plasmati hominisvelociter in- menla animm vivenlis. Cum aulem dixissel Deus.
seruil. Simiiiler et cura legimus, quia immisit Do- Faciamus hominem, addidit, ad imaginem et simiii-
minus soporem in Adam, el tulit unam de costis ejus, ludinem nostram, et prmsilpiscibus maris, el volaiili-
el mdificavil costam, quam tvieral de Adam, in mu- bus coeli, el besliis universm lerrm, el omni repiili
liereni, subaudiendum estquia inspiravit in faciem quod movelur in terra, quare ergo lantum honori
ejus spiraculum vitae.Ambos enim creavit masculum, " hujus facturae detractum est, hoc solum dicente
inquam, et feminam creavit eos. Isli nempe creali, Scriptura: El faclus est homo in animam viventem?
caeteri qui ex ipsis nascuntur, recle dicunlur pro- Videiicet, quia qui facttts est homo, ralionis dono
creati. Quorum animas non ex traduce fluere.om- non bene usus est, ethonorem stnim non inlellexit,
niuni orlhodoxorum una esl sentenlia, ne (quod sed comparatus est jumeniis : recte illi jam formato
ridiculum esl) tot consequatur quotidie animas per- a Scriplore qtiasi detraclum est illud quo superior
ire, quod pereunt semina. Quare ergo, inquis, est jttmentis. Quod sentiens Aposlolus : Faclus est,
omnes in Adam moriunlur, si non ex iraduce, id inquit, primus homo in animam vivenlem, novissi-
est ex viro semen transfundenie pariter el animae mus vero in spiritum vivificantem (I Cor. xv). Qui
derivantur? Ad haec, inquam : Nunquid auctorilale habet aures audiendi, audiat pulchram mnsicaehujus
Dei solus masculus et non eliam femina Adam dici- consonantiam, id esl Scripturarum concordiam, dum
lur? Sic enim scriplum est.- Hic est liber generaliows bic praecenlor ail : Faclus esl primns homo in ani-
Adam in die quo creaviC Deus hominem, masculiim matii viventem, et alius succinit: novissimus vero in
et feminam creavit eos, el benedixit illis, el vocavit spiritum vivificantem. Non ergo casu, sed sancla et
nomen eorum Adam, in die quo creati sttnt (Gen. v). prudenli industria primus ille imperfeclum emisit
Nam quomodo in Lalina Iingua homo, sic in illa lin- canticum, landiu decantandum donec venirent qui
gua Adam, de utroque sexu diciiur: Porro quod scirenl supplere et ad finalem perducere sonum :
Laline dicitur vir, hoc Hebraice dicitur Isch : in quo sicut hodie fit, cum jam in frequenti et celeberrimo
discrelio esl sextts masculini: quod autem Latine usu habemus dicere : Faclus est primus homo in ani-
mulier, hoc Hebraice dicitur Ischa. Cum ergo Eva mam vivenlem,novissimusAdam in spiritum vivi/ican-
concipit, inanimatum quidem prsevaricatoris masculi tem, addentes adhuc : Primus hotno de lerra lerre-
semen suscipit, sed ipsa nihilominus prscvaricatrix nus, secundus homo de cozloccelestis.Qualis lerrenus,
est, de cujus corpore vivo, seinen ipsum vivificatur tales el terreni: et qualis coelestis,tales et cmlettes
in genere suo per benediclionem qua dictum est: (Id., ibid.). Sequiiur.
Crescite et multiplicamini. Unde et vocavit Adam CAPUT XXIII.
nomen uxoris suoe Evam, eo quod essel mater cun- De piantatione paradisi; el quod homo non fonnatus
ctorum viventium, id est qttod ex ipsa nascentium in paradiso, sed positus fuerit.
vita sumeret exordium. Eva enim transfertur in Planlaveral aulem Domintts Deus paradisum vo-
vilam. Quia vero uterque scilicet, masculus et fe- htptalis principio, in quo posuit hominemquem forma-
mina, praevaricalor, et ulerque Adam est, recte is verat. Jus possessionis Dei pulchre Scriptura defen-
qui nascilur et morilur in Adam mori dicitur : quia jrj dit, lali verbo utens : Plantaverat autem Dominus
videlicet haereditale vilse, quam parens uterque jusle Deus paradisum voiuptatis. Item el hominis infirmam
perdidit, filius juste privatur. legem vel causam insinuat dicendo, in quo posuit ho-
CAPUT XXII. minem qtiem formaverat. His namque verbis quo-
C«r hoc tantum dictum sit: «Et faclus est homo in dam modo declarat solum Deura (quod verum est)
animamviventem.t legitimum esse paradisi Dominum, hominem autem
Igitur hoc diclo, quia formavit Dominus hominem in eodem paradiso advenam, el Domini Dei fuisse
de liiho terrse, et inspiravit in faciem ejus spiracu- colonum. Quod idem Dominus poptilo suo patenler
lum vitae, dignitas pulchre exprimilur conditionis inculcat sub imagine terrse Chanaan, de hoc paradiso
bumanae, quae a cunctis longe diversa sit animanli- voluplatis loquens, quem revera constal esse terram
bus, tam formatura corporis. quam vivificatione et lacte et melle mananlem. Terra, inquit, mea est,
Dei inspirantis. Utrumque perspicuum est. Forma vos aulem advenm et coloni mei estis (Levit. xxv).
corporis in hoc solo animante sursum caput altollil, Ergo gralise fuit, quod hominem foris plasmalum in
coelum inluelur, terramque calcans pedibus recto paradiso posuit: justitiae vero, quod dalum peccanti
peclore incedit, et sidera vel ccelestia regna superne rursus abstulil. Cur aulerh illum in paradiso posue-
269 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUb LIBRI XLII..-— IN GEN. LIB. II. 270
ril, poslmodum Scriplura dicit, videlicet ut opera-. A dividitur in -qualuor capila. Nam ille fons univer-
relur et cusiodiret illtim. Paradisus autem Graece, sam (ut jam dictum est) terram irrigal; el quemad-
horlus dicitur Laline, qui quaniae voluptatis, sive modtiin jecur in corpore animalis, quod dicunt phy-
quanlarum sit deliciarum, quod Hebraice dicitur sici fonlem esse sanguinis, cunctis venis S3nguinem
Eden, item Scriplura slalim manifestal cum dicil: minislrat vitamque animanlis hoc ministerio reten-
Produxitque Deus de humo omne lignum pulchrum tal: sic ille fons nniversam terram per venas occul-
visu, el ad vescendum sttave, lignum eliam vilm in tas vegetat, et in multos redundal fontes et flnmina,
medio paradisi. sed eorum omnium quatuor ista sunl capila, id est
CAPUT XXIV. flumina. Igilur et fonies horum, scilicet
principalia
Ilem de paradiso, quod vere terrm locus sil.
Tigris et Euphrales, sibi libet, in Armenia rlemon-
Sed jam hic anlequam in hunc sermo nosler para- slrenlur, et tamen per viam quam novil auclor flu-
disum progrediatur, nullatenus praelereundum est, minum Deus, de paradiso secundum verilatem Scri-
de isto quoque puicherrimo deliciarum Domini hor- plurae biijus manare credantur.
tulo, scrupulose disseruisse magnos et illuslres viros, CAPUT XXV.
sensu longe diverso. Nam alii, spirilualem omnino Ilem de
paradiso, quod eum planlavit Deus a prin-
sequentes inlelligenliam, narralionem hujus sacrae B cipio.
Scripturae neglexisse videnlur historicam, lanquam Sed quomodo hunc par.adisum planlasse dicitur
visibilta illa et corporalia non fuerint, sed intelligi- Dominus Deus a principio? Si enim dixerimus, sic
Vilium sighificandortiin cattsa hoc modo dicia vel esse dictum a principio, quod anlequam cceium et
conscripta sint, arboresque istas et ligna pomifera terram faceret, paradisum 33 planlasset, hoc hu-
sive fructifera in virlules vitse moresque converlunl: mana ratio sentire non potest, quippe cum paradisus
quasi propterea non potuerit esse paradisus corpo- localis et lerrenus est locus, imo el qttidam lerrae
ralis, quia polest eliam spiritualis inlelligi. Alii ornalus. El quidem a principio sic intelligi poiest,
vero, consultius Scripturae verilati adhaerentes, haec quia (sicul superius jam dictum est) omne virgultum
inquiunt, et si qua commodius dici possunt de in- agri et omnem herbam regionis creavit Dominus ante-
telligendo spiriluali paradiso, nemine prohibenle di- guam oriretur, vel priusquam germinaret, in die quo
cantur, dura tamen el illius historiae verilas fidelis- creavit ccelum et terram, scilicet eo modo de quo
sima, rerum gcsiarum narralione commendaia scriptum est : quia quod faclum est, in ipso vita erat
credatur. Non enim idclrco non fueruni duae mulie- (Joan. i). Verum hoc itidem de coelp et lerra , et de
res, Agar el Sara, et ex eis duo filii Abrahae, untis omnibus quae facta sunt dici potest, qttia sic a prin-
de ancilla et unus de Jibera, quia duo Teslamenta cipio cuncla feceral Dominus Deus, quia qui vivit in
in eis figuraia dicil Aposlolus, aul ideo de nulla pe- oelernura creavit omnia simul. Hoc ergo promptius
tra, Moyse percutiente, aqua defluxit, quia polest intelligi polesl, quia a principio Dominus Deus plan-
illic figurata significatione etiam Christus inlelligi, tavit paradisum, ideni esse ac si dicerelur : Ab init;o
eodern Aposlolo dicente : Pelra aulem eral Chrislus mundanae exornationis, quando, illo jubenle, terra
(Gal. IV). Porro, illis qui litleram vei hisloriam hoc herbam lignumque germinavit. Distinctis namque
loco praeterire yoluru, istud maxime scrupulum mo- tribus parlibus mundi, id est coelo, terra, el mari,
vet, quod de qualuor fluminibus ex paradiso fluen- piimus ornalus ftiit planlatio paradisi, dicenle Deo :
tibus, duo, Tigris et Eupbrates, esse scribunlur. Germinel terra herbam virentem, etc. Ipsam plania-
Nam Saluslius, inquiunt, atictor cerlissimus, asserit, tionem deliciosam breviler hoc modo describit: Pro-
tam Tigris quam Euphralis in Armenia fonles de- duxilque Deus de humo omne lignum pulchrum visu,
monslrari, ex quo animadvertimus aliler de para- el ad vescendum suave, lignum eliam vilm.in medio
diso el Duminibus ejus inlelligendum. Sed esto. Eliarn paradisi, lignumque scienlim boni et mali. Palam est
si Salustius ille auclor certissimus sit, et verura di- sane.inlellectui plantalionem hujusmodi, paradisum»
cat, borum fluniinum fontes in Armenia demon- D ; id est hortum esse magnae voluptalis, in quo Scri-
strari: non infirmaiur lamen lilterae veritas, quae plura, sive horum scriptor digilus Dei, lara diligen-
dicil paradisi fluvium in qualuor capila dividi, quo- ler quasi siudium plasmatoris commendare curavit.
rum naec duo sunt. Siquidem omnes aquae polabiles Sic enim singula pene verba posita sunt, ut prope
alque salubres, ubicunque fluant, vel undicunque sub oculis legentium Deum designaveril operariuro
appareant, de fonle paradisi per occultos meatus diligentem ac sollicilum, planlanlem ac radicantem
originem irahunt, el ex ejus duleedine hoc habent, suminaqne cura conquirentem omne quod pulchrum
ut potabiles sive salubres sint. Nam el supra hoc visu, et ad vescendum suave fore crederet, laliaque
modo dicium est : Sed fons ascendebat e lerra irri- deliciarum inslrumenta cxcogitantem, quibus consi-
gans universam superficiem terrm; superficiem, in- tis, ipsius qui planlasset scientia merilo laudari de-
quam, quia profecto in superficiepatet effeclus, sive buissei.
fruclus irrigalionis in herbis virenlibus, in lignis CAPUT XXVI.
pomifens. Hoc denique nolandum esl, quod non di- lietn de eodem, quoa propter kominem plantavU eum
ctum sit, et fiuvius egrediebaliir de paradiso, qui Deus.
deinde dividiturin qualuorflumina, scd qui deinde Et quidero quod dixit Scriplura : PlaiitaveralDa'
271 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 272
thinus Deus paradtsum, hoc repeiivit, dicendb : Pio- & propheta commendat lns verbis, loquens contra
duxit Deus de humo omne lignuin, et quod dixerat principem-tenebrarum diabolum, sub nomine regis
pdradisttm voluplatis, hoc aliquaniisper exposuit, di- Pharaonis, infer caelera : Cedri non fuerunl alliores
cendo : Omne lignum pulchrumvisti, el ad vescendum illo in parddisd Dei, abieles non adwquaveruni sum-
suave, lignum eiiam vitm in medio paradisLYervtm- mitatemejus, et platani non fuerunl mqum [rondibus
iamen dicendo, pldnlaverat Domihus Deus paradisum illius. Omne lignum in paradiso Dei non est assimild-
voluptatis, rei dlgnilalem altiusdeclamavit. Namquod ium illi, et pulchritudini ejus, quoniam speciosum
ail : Produxilque Deus de humo omhe lignum, elc, fecil illum, et mmuiata sunl eum omnia ligna volit-
mediocris sermo narralionis est, verbo planiantis fe- piatis, quw eranl in .paradiso Dei. El post pauca :
licis rei aeternilalem , nomine voluptaiis eleganter Cui assimilatus es, o inclyte et sublimis inler ligna vo-
ejusdem expressit jucundilatem. Verbum namqtie luptatis? Ecce deduclus es cum lignis voluptatis ad
plantanlis, planfaloris ejus sive hortulani sludium ierram ultimam (Ezech. xxxi). Hacc et liujusmodj
innuit qui nunquam transiloriis rebus studuit, ita propheta cum dicil, non utique veriialem inlirmat
ut cura sibi sit de illis, iestante Aposlolocum dicit: linjus hisloricae narrationis, sed pulcherrimam ra-
Nunquid de bobus cura esl Deo? (1 Cor. ix.) Nomen lionem consilii divini nostris in hoc paradiso sen-
atuem voluptatis omnis indigenlise sensum excludit, B sibus sublucescere facit. Igitur primum illud quae-
qtiia videlicel non sicut hic, ita ex necessitate man- rimtis in quo maxime lerrenus hic paradisus ccelesli
ducabitur el illic. Etenim in hac hominis peregrina- similis sil, et luncdemura lilteraturae vestigia pro-
tione, cibus est morlalilalis solatium, illic autem sequemur. Simililudinem ccelesiis paradisi duo ma-
immorlalilalis deleclamenlum. Et hoc sciendum, xime hujus paradisi perferunl ligna, causas contra-
quia propter solum hominem hunc terrenum para- rias habentis, scilicet, lignum viicein medio paradisi,
disum plantavit Dominus Deus, illum aulem paradi- iignumque scientim boni et mali. Haec enira causas
sum coelestem et angelis plantavit et hominibus. liabere conlrarias recte dixerim, quia videlicel si
Nam angelus,qtti lerrenum non habet corpus, unius causam rite perpendas, sicul hoc lignum viiae, sic
spirilualis paradisi deliciis est contentus : homo au- illud revera dicendum esl lignum mortis. Ironice
lem quiex corpore conslai. et spirilu, duplici para- enim dictum esse lignum scienliae boni et mali, per-
diso deliciabitur. Illic aeterna restirreelione bealifi- spicuum eril. Dixiienim Deus : Quacunque die com-
caius, secundttm animam. sola cibabitur divinilatis ederilis ex eo, morte moriemini; el verum dixii.
felici visione : secundum corpus aulem vescetur Dixit contra serpens : Comedile, el eriiis sicut dii,
omni ligno pulchroel suavissimo, non pro necessi- n scientes bonum et malum, et falsiim dixit. Deus, in-
ineffabili 'u
lale, sed pro magnaet voluplate. Nunquid quam, verum, et serpens falsum dixit; nec enim
enim ex necessitate Dominus nosler post resurre- comedendo dii facli sunt, aUl scienliam ampliorem
clionem suam manducavit coram discipulis suis? acceperunt, ul bonum el malum omnino scirent, 34
Kon nlique, sed ex poieslate, et nunc quidem quia sed juxla veritalem Dei slalim et in anima mortui,
poluir, manducavit immorlalis propter mortalium et in corpore morlales effecli sunt. Hoc itaque li-
ulilitalem : nunc autem el in aeternum poma sui gtiitm ironice diclum esl lignum scientim bon: et mali
paradisi manducare polest, propler suam volupla- ut ipso nomine suo mbnumentum legenlibus reprse-
tem. Allamen quia sancti angeli (sicut alio loco jara senlei diabolici mendacii. Nam vere palam est quia
dictum est) qualiacunque habeant corpora, el san- per inobedienliam manducanlis bomini lignum mor-
cloruni hominum hospilali charilate intcrduin adeo lis exsiitil, quae tamen mors noit ex ligni nalura,
deleclati sunt, ut apposilos cibos manducasse le- sed ex manducanlis culpa processit. lla pulcberrima
gantur, polest credi quod eadem potentia mullo quidem, sed non minus terribilis quam pulchra,
rnagis lunc epulis nostris sint condeleclandi, ubi consilii difini ralio pcr bsec noliis elucescil: quia
viderint nos simul congregatos hoereditale patris videlicel sicul ad examinandam omnem angelicain
hostri cibari, quos cum viderent in primo parente n creaturam diabolum in ccelo cum electis angelis po-
praejudicatos eisulare, amica condoluerunt chari- suil, sic ad examinandum hominem in hoc paradiso
tale, per ampla sepla vacui paradisi. Si rempubli- cum Iigno viiae lignum inlerdicendum plantare vo-
cam suara sic disposuit Dominus, si domum suam luil. Uirumque prae cseteris ptilchrum, et illud li-
sic ordinavit prudens paterfamilias Deus, et ipsi gnuin, et illum fecit aingelum. El quiden» pro speeie
velimus. sua vanis et superbis angelis plusquam Deus : hoc
CAPUT XXVII. autem interdicliini lignum pro sua pulchriludine,
non inlerdiclum lignum vilae, primis ho-
Quod paradisus terrestris ad exemplar planlatus sit plusquam
codeslis paradisi, ilemque de ligno paradisi quod minibus complacuit. Nam de appetila pulchritudine
in medio erat. ligni. Scriptura sic dicit: Vidit igitur mulier quod bo-
Sciendum aulem esl hunc paradisum lerrerium num essel lignum ad vescendum, et pulchrum oculis,
,nd exemplar cceleslis paradisi fuisse compositum, in aspectuque delectabile, el iulil de fruclu ejus et com-
quo, quasi ligna pulcherrima fuere angelicse forlitu- edit (Gen. m). De illo autem vanitatis principe,
dines, et lignttm vitse Deus ipse, cujus felices angeli prophela praedicius sumpla simililudine ab hujus
beala semper vivunt visione. Qnod maxime Ezechiel paradisi lignis : Omne inquit, lignum paradisi Dei
273 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — TN GEN. LIB. II. 274
ncn est asstmtlatum ei, et pulchntudini tlltus, quo- A ihde (utposlmodum discendum esl) dividitttr ih qua-
ntam speciosum fecit eum, et multis condensisque tuorcapita? Plane non minus in hoc fonle, qtiam
frondibus, et mmulala sunl eum omnia ligna voluplatis illo ligno vilse mirabilis crealor mysterium medilalns
quce erant in paradiso Dei (Ezech. xxxi). Ligna, in- est. Quid enim? Nonne propheta supradictus, ab
quil, votuptalis, non quaesunt, seiqum eranl in pa- aquis fontis hujus simililudine derivata, dicit de eo-
tadiso Dei, mmulata sunt eum, quia videlicel spiritus dem (de quo supra): Eralque pulcherrimus intmagnU
illi qui aemulati sunt speciem superbiae ejus dicentis : ludinesua, erant enim rami ejus juxla aquas muilds?
Ero similis altissimo (Isa.sm), ejusque vanitatemplus (Ezech. xxxi.) Et de his humilibus mente spirilibus,
quam Dei sap:enliam mirati vel sectali sunl, erant qui, illo superbienle el dejeclo, stabilili siint el fir-
quidera in paradiso Dei, sed modo ibi non sunt. mati. Et consolata sunt, inquit, in terra infirma om-
Igitur quomodo in HIo ccelesli paradiso Deus vere nia ligna voluptalis egregia alque prwclara in Libano
lignum vilse, qui sanctos angelos sua pascit dulce- universa, qum irrigabunlur aquis. Quae autem Suiit
dine, secum assumpsit in ccelum : illum rebellem aquae illar quibus irriganlur ligna" haec, infirma
suum regem superbiae, sic idem magnus et me- quidem, sed praeclara, infirma quidem, sed lamen
tuendus Deus, terribilis in consili s super filios hr> egregia? Illorum namque infirmitas, qttia Iiuniilitas
niinum, cum ligno vitae in islo paradiso planlavit, est, vera forlitudo esl: sicul, conlrario moiio, forli-
et lignum hoc, in quoconiuniax homo deprehende- tudo robusti illius, conlra baec dicuntur, vera infir-
relur per culpam inobedienlise, sicut illi omnes milas esl. Quae, inquam, illae sunt aquae, quibus
spirims qui filii essent superbiae, convincereniur irrigala et consolata sunl haec ligna, nisi iitunriaiio
el jtldicarenlur in suo rege, Deo rebelii. llllc et nes charilatis, nisi emanaliones Spiritus sancti, qui
omnes principes ccelorum fuerunl, quorum nulli sic illos sua dulcedine implevil, ut recte dicantur
proprium nomen posilum inveniiur, nisi illi qui ligna voluplalis? Igitur dum talem liunc Dominus
seqtie ut Deus voluil esse et magnus nominatus. Deus plantavil in lerra paradisum, ct dividendum
Alii namque communi nominc lux, ille aulem curn in omnes lerras fecil indeascenderefontem, magnum
sit tenebrarum portitor, per conlrarium Lucifer esl meditalus esl mysterium, magnaegralise furiit imagi-
appellatus. Hic ilidem et omne tignutn pulchrum vi- nem. De qua re lunc opportunius dicemus, cum ad
sum et ad vescendumsuaveproduxil deltumo Dominus, glorificaiionem Doraini Jesu, el datum Spirilus san-
circa lignum vitae, el ntillum eorum proprio nominc cti pervenerimus, quse, juxla propositum, lertia pars
nuncupatur, nisi hoc solum, quod revera {ut jam eril operis lmjus.
dictum est) lignum mortis exslilil, per contrarium Nunc inlerim sciendum esl duos rationalis crea-
aitlcm ligntim nuncupalum est scienlim boni et mali. Q
lurae esse paradisos: unum scilicet, sanctorum socie-
Non cnira.ulnonnuHi arbitrali sunt, proprium cujus- latem angelorum.et alium,Ecclesiam electorumho-
dam ligni vocabulum est omne, ul per hoc quod di- rainum, et horum utriusque hunc, de quo loquimur,
ctnm esl produxilque Deus de humo omne lignum terreslrem
paradisura imaginera esse vel simililudi-
pulchrum visu, el ad vescendum suave, unum lignum nem. Etenim sicut in islo, lignum vilae plantatum
debeal accipi, sicutet per lignum viise nonnisi unum
fuit, et lignum per qtiod mors introivit in mundum,
el per lignum scienlise boni et mali nihiloininus non- sic in ccelo contra Deum vilse auciorem diabolusau-
nisi unum oportel intelligi. Nam et infra cunt dixis- ctor mortis
exslilil, sic ivihilomihus in genere hu-
sel callidus serpens : Cur prmcepil vobis Deus ut non
mano lignum vilae Cbristus, et contrarium ejus
comederilisde omni ligno paradisi, videlicet permisto
mendacio suaequsestioui mulier respondit: De fruclu lignum morlis Antichristus erit, qui jamdudum per
membra sua ministerium operalur iniquilalis. Item,
lignorum qum sunl in paradiso vescimur, de fructu sicut de hoc paradiso terreno fons ascendii irrigans
vero ligni quod est in medio paradisi, prmcepit nobis universam superficiem terrm, qui el inde dividitur in
Deus ne vesceremur. Cum ergO dicat de fruciu ligno- terram reddit aptam
quaiuor capita, omnemque
rum, multa inleliigenda sunt in eo, quod dicitur D alendis : sic et de illo coelesti paradiso fons
omne lignura. Et nola quod non modo iignum viiae, frugibus
manare dignalus esl, id est,graliaSpiritus sancli,tan-
sed etiam lioc lignum quod inicrdictum esl, dicilur
ta copia rigans massam generis humani, ut cum sah-
esse uVmedio paradisi, quia videlicet, in hoc quoqtie
ctorum 35 et electorum omniutn cedris, olivis et
quaedam similitudo csi Dei eladversarii ejus diaboli. vitoe qttoque lignum, id est, Chrisitim Deum
Cum enim recte domiuari deberel in medio creaturae Vineis,
ethominem feceritterra nascivirgineae carnis, circa
suae Deus, non lulit aemulus majeslaiis, illeadversa-
Scripturarum in qualuor capila divisit,
rius, ul hic dominaretur solus, sed praesumpsil ut el quaefluenta in quatuor animalium diversas facies
qtiae prophela
ipsedominaretur, ederetquemediusquasi aliissimus,
et millia millium slarent vel minislrarenl in circuilu dislinguit, scilicet hominis, leonis, vituli, atque
llironi ejtis. aquilae voianiis. Non enim solummodo quatuor
CAPUT XXVIII. Evangelia, sed et omnis Scriplura. divinitus inspi-
Quod « fons ascendebal de terra, qni inde dividilur raia, cerlam hanc habet intentionis suae qtiadrifidam
in capita,iilcmque de iriplicisignificalioneparadisi. faciem, ut euradem Dorainum noslrum ostendat man-
Quid landem illud sibi vult, quod/ons ascendebal suetum nobis, ut vere hominem : forlem contra
e lerra irrigans universam sttperficiem terrm, qui <;t diabolum, ut leonem (Ezech. i), idest Deum omnt-
275 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 276
potentem : immolattim pro nobis utvitulum eleclum 1Vanle atilumnale aequinoeiitun decrescendo ripls
atque saginatum: resurrexisse atqne in ccclum suisiteruih reslringilur. Unde Lucanns :
ascendisse, ut yolaniem aquilam. Sed de his alias ... . . . Nilus neque suscilat undas
dicendum erit. His breviier de paradisi pro veritate Ante Canis radios, nec ripis altigai amnem,
hisioriae decursis, nunc demum cceptum lilterae pro- Anle parem nocti Libra sub indice Phmbum.
sequamur ordinem. (LUCAN.,1. x Pharsal.)
CAPUT XXIX. Et de bis tjcridem nuHa polest opinio refragari,
Iniic veridicae liisioriae, quoniam de paradiso oriauiur.
llem de eodem fonle et fluvio qui egrediebatur de
paradiso. Nam aliud non babet quod dicat quis. Proinde de
Elfluvitisegrediebalurde paradiso, quiindedividittir Nilo, qui et Gyon, ait idem qui supra:
in quciluor eapita. SiculsupCriusjamdiclum est, non Nullaquenon mlas voluil tonferre futuris
disit, quiinde dividitur in qualuor flumina,sedinqua- .. Notiliam : sed vincit adhuc nalura talendi.
tuor, inquit,capila, id esl, principalia fiumina. Non I)e Gange autem qui et Physon :'
enim fons, qui (ui supra Scriplura dixil) ascendebat Movit et Eoos bellorum fama recessus.
e lerra, irrigansuniversam superficiem lerrm, qttatuor Qua colitur Ganges tolo qui solus in orbe i
iluminibus dissipatur in exitu paradisi, sed irrigans 'U Oslia nascenli contraria solvere Phmbo
universam superficiem terrm, quam iuultos fontes . Audet, el adversum flttclus impellit in Eurum.
efficil, el in quani plura redundanlfliimina, quorum (LCCAN.ibid., lib. m.)
id est, Tigris et Euphratis, ortum Ar-
isla. stint capita. Et hoc, mir.im lerroe paradisiacse Caelerorum,
dulcedinem commendare intendit, quia videlicet menia vel Perside monslrari, et nihilominus lainen
natura falsa nec sicul scripluram hanc, sive hisloriam veracem esse, su-
aquarum est, polui habilis, in
semetipso mare ostehdit. Ascendens autem de abysso perius jam dictum esl. Sane Tigris propter veloci-
in illara quasi magni corporis lerra mammam, id lalem cursus sui, nomen a velocissima besiia ligride
est, paradisi foiiteni, quoilammodc. lacleam asstunit sumpsit. Euphrales vero fertilitas inlerprelaiur, sic
dulcedinem, el irrigal iiniversam terrae supeificiem, appellalus, pro eo quod in morem Nili per agros
ut, juxta Psahnistam : Potent omnes besiiw stjlvx, diffundatur, terrasque ferliles efficial. De qtiorum
nalura dicit idem qui snpra :
el.exspectent onagri in siti sua (Psal. cni), irno ut
dulcescerel omiiis lerra, ad nulricandam herbam Quaque caput rapido lollil cum Tigride magnus
virentem, lignumque pomiferum, quod producere Euphrales, quos non diversis foniibus edil
Persis, et incerium esl lellus si misceat amnes.
jussa fuerat. Quod maxime valet in terris orientaK- (C Quod. polius sit nomen aqum, sed sparsus in agros
btis, non solum panis et vini, sed et preliosonnBi Ferlilis
aromaium ferlilibos, quia cum ex oplimis quondam Euphrates Phariw vice fungitur undm.
At Tigrum subito tellus absorbct hiatu,
Sodomorom et Gomorrhaeorum ierrafuit(Gcn. XJH),
subverteret Dominus Sodomam et Occullosquelegit cursus, rursusque renalum
quae, antequam Fonle novo (lumen pelagi non abnegal undis.
Gomorrbam, sicul haec ipsa Scriptura tcstatur (LCCAN.,ibid., lib. vii.)
(Gen. x),irrigabalur,sicutparadisusDoinini. Nomen, CAPUT XXX.
inquit, uni Physon, ipse esl qui circuit totam terram De prmceplo homini dalo ne comederel de ligno
Evilal, ubi nasciiur aurutn, et aurum terrm illius scienlim boni el mali.
oplimum est, ibique nascitur bdellium el lapis ony- Tulit ergo Doniinus hominem et posuit eum in pa-
ehinus: Physo ipse est, quem nostri, mulato n«- radisum voluptalis, ul operaretur et cuslodirei illum.
iiiine, Gangem vocant. Porro, Evilat regio est lndiae, Prwcepitqite ei dicens : Ex omni ligno paradisi co-
nomen habens ab Evila filio : deleclam, ubi, inquit, mede, de ligno autem scieniiw boni et tnali ne come-
nascitur aurum. Et alibi quidem nascilur aurum, sed das. In quocUnque enim die comederis ex eo, morle
aurum terrm illius optimum est, ibique bdellium in- morieris. Aposlolus cum dixisset : 0 altitudo divi-
venitur, et lapis onychinus. Bdellium arbor est aro- 1) liarum sapienlim et scienlim Dei, quam incomprehen-
matica.-de cujtis natura Plinius plenissime scribit sibilia sunt judicia ejus, et invesiigabiles vits ejits !
(PLIN., liv. xn, cap. 9). Onyx autem gemma est, sic continuo subjunxit: Quis enim cognovit sensum Do-
appellata quod habeat in se permislum candorem mini, aut quis consiliarius ejus fuil, el ostendit illi ?
in simililudinem unguis humani, Graeci enirri unguem Aul quis prior dedil ei, el retribuelur ei ? Quoniam ex
onychem dicunt. Praelerea et aliae gemmae multa3 ipso, el per ipsum, et in ipso sum omnia, ipsi gloria
pretiosissinue, carbunculus, smaragdusque ibi na- in swcuia sweulorum. Amen. Ecce qtti sunt, quilms
scuntur. Et nomen fluvio secundo Gyon, qui et Nilus dedit Deus? Angelus et hohiO. Cum cseteris creaturis
dicitur, jEthippiae fluyius. Ipse est enini, inquit, suis sane nuliam Deus dati aut accepli ralibnem
naturalem cssentiam
qui circuit omnem terram JEihiopim, tantae commo- habtiit, quippe quibus praeter
dilaiisfluvius,ut eum pro maximo Deo suo quondam nihil dedit. Angelis coelum,homini autem paradisum
coluerit jEgyplus, quippe cnjus fluenlis irrigala, dedit. Htiic.el Siuic dedit; el htiic el huic prior
cunctisque exinde copiissaturata, nunquam superne dedit. Qriid enim hic vel hic prior dederat illi? Pri-
fiisis indiguit imbribus.; Nam sub maximo solis mus ergo ille dedit, conditione lamen pracscripia,
seslivo fervorc, crescenlibus undis diffundilur, liec ut relribueretur sibi. Quid aulem rclribnlionis ab
!!77 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — ET GEN. LIB. il. 278
angelo, nisi delectionem . quid ab homine exegit, A per conlrarium dicilur scieuliae boni el mali lignum,
nisi fidem per dilectionem operaniem? Ail enim inlerdixit.
Scriplura: Tulit ergo Dominus hominem, et posuit CAPUT XXXI.
eum in paradisum voluptatis, ul operaretur et custo- Quod fidem, spem, charilatem, homo Deo debuit,
direl eum. Quid enim operaretur, aut a quo cuslo- sed ingraius.non exliibuil.
direl eum? Operaretur utique optis Dei, quod non - Exomni, inquit, ligno paradisi comede, etc. Trii
estaliud nisi opus fidei, nisi officium spei, nisi ob- duxit digna iinperare majestas Trinitatis, exomm
sequiura cbaritalis. Dicat aliquis : Cur 36 non ligno comede, el de hoc ne comedas, et in quocunque
absque ulla condilione, absque ullo praccepio posuit die comederis ex eo, morte morieris. His iribns pro-
illiim in paradiso?Noniie;melius fuisset nullum de- posilionibus Ires ab liomine viriutes exigens, idest,
disse praecepluin, quam posilione praecepli facere charilatem, spem et fidem: quas iitinc, reciprocato
praevaricalioni locum? Ubi enim praeceptum uon ordine, a nobis exigit eadem Trinitas unus Deus, fi-
esset, nec praevaricalio. Ad hoec inquam: Unde ergo dem, spem etcharilatem:quiaillacadendodescen'Jii,
honio copularetur Deo, si non jlli subligaretur obe- nos resurgentes a fide, per spem ad charilatem Dei
dientiae jugo, si non acciperet commissum, in quo " ascendamus. Nam in eo quod hominem gralis fecit,
debcret ftdelis existere Deo? Ubi enim nullura et gratis nihilominus in illo voluptalis loco, in i.in
coinmissum est, ibi et ntilla coraparel fides. Porro, tali paradiso deliciis affluenli, patrem fulurum mul-
sinefide impossibile esl Deoplacere (Bebr. xi). Quasi titudinis sanctorum posuit, plane debitorem magnse
vero nunc aliter agat Deus, aut aliter quempiam charitatis eumdem sibi eflicit bominem, et validc
acceptum habeat, nisi per fidem. Ilaque ut opera- suis beneficiis obligavit. At ille ingralus tanlse gra-
remr per fidem, idcirco ttilil eura in paradisum, et liae debilum charitatis non rependil, in quo ob ma~
ut ctislodirel eum, scilicet, ne deserla Dde vel di- gniludinem nequiliae nullus esl qui aestiraare possit.
lectione Creatoris, simul perderet datum oplimum. liem in praeceplo dicenlis, De ligno autem scientim
Igilurel vere bonns et sapiens Deus, et prior dedit, boni et mali ne comedas, speni insignem exbibere
et cum rationabili condilione dedit paradisum ho- debuit. Spem, inquam, habere, elde bono Deo spe-
mini. Sed pergunt quserere adhuc homines, curiosi rare debuil, quod is qui gralis lanta jam bona sibi
Dei, negligenles autem sui, volentes cognoscere contulerat, profeclo subjeclionem elobedienliam in
sensum Domini, et audenles consilium dare illi. Si, praecepto custodienii, niajora quae promitlebat, id
inquiunt, Deus salvum aut bealum volebat esse ho- est, cceleslem paradisum et sanctorum angelorum
minem, cur noii fecil inconvertibilem? c.ur non feeit pSocietatem, quandoque conferrel. At ille procul
'
imhiutabilem? cur non slatuil illi naturam nullius dubio spei hujus virluiem non habuil de futuris, quia
rationis passibilem ? Verum contra hujusmodi ob- videlicel (sicul jam diclum est), cliariiaiem nonha-
yecla superius paucis respondimus, cum de primo- bens, primura ingratus eral praesenlibus bonis. Ilem
genito perdilionis, vel principe moilis diabolo lo- in comminalione dicenlis : In quocunque cnim die
queremur, videlicel nihil praeler Deum inconverli- comederitis ex eo,tnorte moriemini, fidem habere
biie, vel incommulabile esse per nalurara, nullamquc debuit, iidem, inquam, habere firmiter et credere,
nisi proficiendo vel operam cum gratia Dei adhi- quod non invidendo divinitatem homini, Dcus tale
bendo, slalum virlutis incommuiabilem assequi lignum inlerdixissel se, inevitabilem praevaricationis
crealuram. Nunc oculis nosiris, non persuasione pcenam veraciler prsehuntiasset. At illa infelix mu-
serpentis, sed in Spiritu sancto aperlis, mandatum lier, infelicis viri socia lam in pcena quam m culpa,
Creatoris, quod ille infeliciter praeyaricaltis est, in- serpenli magisquam Deo credidit, serpenli, inquam,
tueamur; ail: Ex cmni ligno paradisi comede, de diccnti : Nequaqudm morle moriemini, scil enini
ligno autem scietuim boni et mati ne comedas. Magna Deus quia quocunque die comederilis ex eo, aperien-
largitas donorum.et non grave largitoris mandatum: tur oculi veslri, et erilis sicul dii, scienles bonum
Ex omni, inquit, ligno parddisi comede, de lignoau- D et malum, magis quam Deo credidil» el hunc vera-
lem uno ne comedas. Levis in tanla copia fuisset cem, Deum aiitem (quod audittt quoque scelus esl)
continenlia, si non defuisset continentiae dux bene- per invidiam niehtitum fuisse putavil. ItaDcus bo-
volenlia. lllud sane sciendum est, per anlicipalionem nus, sapieris et justus, naturam stiam observavit,
(quod schema Graece prolepsis dicilur), dictum bic divinitaleni suam altendit, proposiiumque tenuit,
esse lignum scientiae boni et mali. Non enim ex ore dum in uno prseceplo suo tres a crealura sua simi-
prsesenlis veritalis Dei dicentis : In quocunque enim liludinis suae virtules,' id est, fidera, spem, et cha-
die comederitis ex eo, morte moriemini, sed ex poste- rilalem, quas offerri'- sibi dignuni erstl, rccle exegit,
riori fallacia diaboli, nominis hujus origo manavit Nos igilur ununi lociiti et aliud, quippe qui in illo
(ut superius jam diclura est) qui manducare per- velereparente noslro perdidimus, el in gratia novi
suadens : Erilis, inquil, sicul dti, scienles bonum et parenlis nostri secundi hominis Jesu Chrisli misere
malum. Dolenda Scriplor memoria lignum illud no- negliginius, non addamus ultra loqui, quod nequis-
tavit, tanquam diceret: Ex omni ligno paradisi simum est, discutiendo Dominnm Detim nostrum,
edendi licenliam dedit, solum illud quod ex eventu cur sic vel sic fecerit: cur homini lale praecepium
279 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 2S0V
dedcrit, vel cur non poiius illiun, quasi pullum A in paradiso posita est. Ideirco hene pritts cum for-.-..
onagri, liberum natttm cssc permiseril. Quid ergo, matione viri narrationcra digessil, quod eum Domi-
inquis? Nonne Scriplura dicil; Omnia qucccunque iuis Dcus tuleril, ciin paradisum posuerit, el ipsum
votuil fecit, in cwlo el in lerra (Psal. cxm). Quo- paradisum descripsil. Item vir non est seditclus,-
modo ergo omnia quaecunque voluit fccit Doniimis, sed mulier. Etenim non per virtim mnlierem, sed
qui nec illud quod praecepit, quori ulique nisi licri virum per mtilierem decepit diabolus. Idcirco for-
vqluisset nequaquam prxcepisset, ad cffeclum pcr- maiionem mulieris nunc usqitc distulit, nl conti-,
ducere valuit? Elenim in islo plasmale suo, fidcm, nuarel hisloriam infelicitalis, quae per mulierem ad
spcm et charilalem, secundum pracceptum suum in- virum pervenil. Hiine modnm narralionis Tichomus
venit. Ad hoec iiiquam : Nequaqitam fruslratum est recapitulationem dicit, ubi ad intelligendum diffi-
consilium vel proposiiiun Dei, valenle enim dc cultaiem Scriplurarum, seplem regulas valde utilcs
trunco illo virtuies illas rcflorescere fecit. Nam ille cbnscripsit. Ad hunc modum illud pertinet, qHod
quidem ad hoc opus Dei mancus exstitit, et contra haceadem Scriptura postquam diclum est, ab his
opus vel praeceptum Dei, manus incontinentes, per divisae sitnt insulae genliiim in regionibus suis,
concupiscenliam extendit, sed inventtis esl de genere unnsquisque secundum linguam et familias in na-
ejtts homo secundum cor Dei, qtii contentusab omni B tionibus suis, post aliquaiilo sic dicitur: Erat au-
concupisceniia manus ad pcenalem sibi obedienliam tem terra labii unius, et sermonum eorumdem. Et
in ligno crucis extendit, cl, snb pedibus suis con- lunc narralur quomodo divisse sinl linguae, quas jam.
culealo peccato, legenda virlutis exempla multis ante dixerat divisas fuisse. Cumque proficiscerentur,
inillibus seqtientiunv se proposuit. inquit, de oriente,venerunl in campum de terra Sen-
CAPUT XXXII. naar, et habitaverunt in eo. Dixilque aller ad pro-
De eu quocldictum est., i Non esl bontim esse hominem; ' ximum suum: Venile, faciamus ialeres, et coquamus
solum, i quodque nec mutier in puradiso facla sit. eos igni (Gen. x), et reliqua. lgitur formato homine,
Dixil quoque Dominus Deus : Non est bonum hoc eiiam dixit poniinns Dcus, dixit, inquam, ejus-
liominem esse solum, faciamus ,ei adjutorium si- dem sapientiae suae dictione, in qua dixit omnia, in
mile sui. Siquidem lalis esse putatur 37 ora"s re" qua fecit omnia : Non esl bonum esse hominem so-
rum, qu.ilis est verborum, videlicet, quod prius lum, faciamus ei adjutorium simile s«i(Gen. xi). Non,
lulerit Domiiius hominem in paradisnm voluptatis, inquam, esl boiuiin, non est titile, non conducit ad
et proecepluin illi dederil, quam. hoc ab eodem proposilum noslrum csse bominein solum. Propo-
diclum sil: Non esl bonum hominem esse solum, fa- j, suiinus eniin prsesciios el pr«destinalos de primo
ciamus ei adjulorium simile sui, ilem et illud exi- homine propagare, sanctos imagini ac simililudiiii
stimandum eril, quod mulieri non praeceperit, ct nostrce conformes fuluros. Ergo ul proposjlum istud
proinde, quod absurdum est, consequenter dici po- impleatur : Faciamus ei adjuloriumsimile sui. Adju-
lueril illam uon fuisse praevaricalionis ream, cuiii torium, inquam, ad mulliplicandam praedestinalain
pracceplum nequaquam acceperi.t. At illa sibi quo- progeniem sanclorum. Et uolandum, qnod ad fa-
que praeceptum fuisse patenler ostendit, ita re- ciendum hujusmodi atljutorium eadem loquitur plu-,
spondendo serpenti: Ex fruclu lignorum qttm sunl in ralitas personarum, quae ad faciendum locuta est
parqdiso vescimur, de ligno aulem quod esl in medio vinim. Dicit el nunc eadem Trinitas unns Deus:
paradisi prmcepit nobis Deus ne comederemus. Prae- Faciamus ei adjutorium. Aridendo autem simile sui,.
terea si antequam haee diceret .poininus Deus, jam cuncla comprehendit quse in faciendo viro dixil, ad
hominem in paradiso posuerat, ergo et asini, et imaginem el similitudinem noslratn, 61prmsit pisci-
equi, cseleraque animantia lerrae munda, sive im- bus maris et besliis universm lerrm, et omni -teptili
munda, in illo erant voluplatis loco, quem pro ma- quod movelur sttper lerram. Praeter sexttm enim iu
gno repulal gratise Dei beneficio, si adipisci queat nullo substanlia mulieris differt a substanlia viri,
ralionalis homo. Nam posl haec verba Dei continuo j) videlicet, qttod minus mulier quam vir cunctis aui-
Scriptura subjungit: Formaiis igitur Dominus Deus. manlibus praesit dignitate condilionis, quia non
de Itumo cunclis animantibus lerxm, et volucribus cm.li, minus esl rationalis, nec niiiuis illis aspirare licet
adduxit ea ad Adam, elc. .M.elius ilaque hsec diciio ad similitudinem Creatoris, sicul jam supcrius di-
Domini Dei: Faciaintis ei adjuiorium simile sui, su- ctiiin esl, ubi Scriplura de hac factura loquens in
periori loco coiijungitur, ttbi diclum esl: Forma- die sexto : Masculum, inquit, el feminam creavil eos,
vit igilur Dpminus Itominem de litno terrw, etinspi- CAPUT XXXIII.
ravit in fqciem ejus{ spiraculum.vilm, imo et adliuc Deeo quod diclum est : *Admvero non inveniebatur
allins, scilicet, tibi dictum esl: Faciamusliominem similis ejus. »
ad imaginem et similiiudinem nostram. Quare ergo, His ila a Dominp Deo tlictib , magnum nobis
inquis, lantliu mulieris faclurara Scriptura narrare conliniio Scriptura speciaculum fecit, ut meiito
distulil? videlicet ut singulas bistoriae partes se- arreclis animis quaeramus quid Dominus facutt,.
cunduin proprias causas rationabiliter ordinarel. quid velil, quid intendalTFormatis, inquil, Domi-
Constat enim quianon propier mulierera vjr, sed nus Deus de humo cunctis animanlibus lerrw el vola •
niulier propler yirum facta (l Tim. n), el cum illo lilibus cmii, adduxil ea ad Adam. El paulo post:
281 PE TRINITATE ET OPERIBUS EJIJS LIBRI XLH. — IN GEN. LIB. II. 2S2
Adm vero non inveniebdtur adjtttor similis ejus.:Er- A obdonnissel, lulit unam de costis ejus, el repletil
gone islud nesciehat Dominus Deus quod ,in euiictis carnem pro ea. Ei wdificavit coslcnn quam tuterat
anhnanlibus terrae, aut volatilibus cosli, niillum Dominns de Adam in mulierein, el adduxit eam ad
homini simile haberelur, quod compeleos illi co- Adam. Ergo, inquil, quia non eral bonum esse ho-
pularetur adjiiiorium ad propagandum sicul vole- minem solum, addueiis autem ctinctis animanlibus
bai vel sicut proposuerat, genus bumanum? Hoccine, ad.Adam, ipso perspicienle non inveniebalur illi ad-
inquam, ille nesciebai, nisi quodammodo arrepla jutor similis ejus, idcirco quasi recurrit creator ad
minatoria virga corara se cuncla minassel ad Adam, operosum oranipotenliae suse verbum, riicendo : Fa-
ut quasi communi iiiquisilione Deus cum homine ciamus ei adjulorium. Sopor ulique quciii Dominus
consultarel, quaerens si quid forle simile ejus inler Dens immisil, non vigilias rationis claudere debuii,
omnia isia reperiri possit? Nani ac si cessalo labore sed, obturatis quinque sensibus corporis, senstim
defecisset Deus, Adm vero (inquit Scriplura) non in- menlis liberum reliquil, ut scire possel quid erga
teniebalur adjulor similis ejus. Quid -ergo in hoc se ageret omnium artifex sapientia Dei. Unde et
lanto studio Dominus inlendil, nisi ostendere ho- poslmodum, mulier sibi adducta, dicere potuii:
mini, ut intelligeret honorera suae conditionis, quod Hoc nunc os ex ossibus meis, el caro de carne meci.
nihil sibi compar es„et, in jumenlis sive caeieris B Forlassis idcirco Septuaginla pro verbo ardemq,
animantibus cnjuslihel generis ? Hoc enim ad quod apud Hebraeos profundum soporem significai,
amorem Crealoris rationali homini proficere debuit, extasin, id esl, excessum menlis transtulerunt.
quod, congregatis omnibus coram se, ipse absque Quid aulcm hoc sibi vult, quod cum posset niu-
dubio polleret bonore singulari, non solum secun- lierem aeque ulvirum formare de limo lerrae, ma-
dum privilegium ralionis, verum eliam secundura luit coslam viro subducere, eamque in mulicreni
fsguram corporis, quia cum cuncta videret humi aedificare? Quid, inquam, hoc voluit, nisi ut ftrmam
prona sive quadrupedia, caudamque trahentia, aul ei insolubilem debere ,esse oslenderet unici Conju-
etiam tolo corpore repentia, solum se recla sta- gii chariiaiem ? Proinde cum a Pbarisaeis tentaretur
tura, liberoque peclore principatum omnium obli- Dominus de dimittenda uxore dicentibus, quia Moy-
nere gloriari polerat, si in Domjno Dco suo gloriari ses mandavit nobis librum repudii, respondens ait:
voluissei. Uoc ergo intendente Deo, ul digna sihi a Non legislis quia qui feca hominem ab inilio, ma-
plasmale stto gratia haberctiir, quac profecto eideni sculum el feminam fecil eos, et dixil : PrOpler Itoc
esset iructuosa, bene Scriplura sludium ejusinsi- dimitlet homo palrem et matrem, et adltwrebit vxori
nuans -.Formalis, inquit, DominwsDeus de Itumo eun- _ sum, et erunl duo in carne una ? ltaque jam non sunt
clis snimanlibusierrat,el volatilibuscccti,adduxileaad duo, sed una caro. Quod ergq Deus cottjunxit, homo
Adam, ulvideret quid vocaret ea, id est,ulvideretquod non separet (Mallh. xix). El iterttm dixit discipulis
nuliius eorum digna esset nalura sortiri vocabulum suis. Quicunque dimiserit uxorem sttam, et aliam
abhomiriis nomine pro aliqua simililudine nalum duxeril, adulterium commitlit super eam. Et si uxor
vel delorluro : Omne enim, inquit, quod vocavit dimiserit virum suum, et alii nupserit, mmchabilur
Adam animm viventis ipsum est nomen ejus. El ad- (Marc. x). Non ergo, o conjuges, mandalum novum
huc subjungitur : Appellavitque Adam nominibus suis scriptum esl vobis, rium praecepit Dominus vel apo-
cuncla animantia, et universa volatilici, et omnes be- slolus ejus (/ Cor. vn), mulierem a viro non disce-
stias terrw. Adm vero non inveniebatur adjulor simitis dere, non, inquam, mandalum novtim scriptum est
ejus. Videlicet siiigulorum consideravit naturas, vobis, sed mandalum vetus, quod ab inilio audistis.
et ex qtialitaiibus diversis, diversa formavit voca- Ecce enim velus ab inlio conjugii conslitula ratio-
hula, ut, v. g., Latinus caballum a cavando nuncu- nabilis, imo el naluralis causa mandali. Ecce, in-
pal, eo quod terram cavet ungula. Asinum 38 aD qiiam, quia non undecunque, sed de costa vir: fecit
assidendo: porcuin quasi spurcum, eo quod spurcus viro auctor conjugii Deus adjutorium hujusmodi.
sit: et canem, eo qtiod canorum continei venando DNunquid absque injuria facloris suis vir costam
lalratum. Et imilta liujusmorii. Ila. nimirum ille suam abjicere polerit ? Si cwcus, si claudus, si vel
in lingua primitiva, quae facla divisione linguarum parvo vel grandi, vel torvo naso, si fraclo pede vel
in gente remansit Hebraea, nomina formavil sin- manu, si gibbus, si lippus, vel quamlibel ejusmodi
gulorum, consideratis proprietatibtis naturarum, et habCns maculam, non accedet ad ministerium Do-
millius naluram talera esse perspexit, ul recte no- mini secuiidum mandalum legis (Levit. xxi), quamo-
nieii illi dare haberet cognatura suo noniini sicul magis qui costam integram corpori violenler exeniiL
de rauliere postmodum recle dixit: Hwc vocabitur vel abjecit, merilo ab allari, imo et a communione
virago, quia, inquit, de viro sumpta est. Et hoc, lolius Ecclesiae Dci debet arceri ? Elenira mox ut
ut jam dictum esl, revera homini ad amorem Crea- pro adjulorio hujusmodi quilibel vir, quamlibet
toris, et ad graliarum aclionem plurimum valere mulierem assurapserit, mediante fide et tesiiinonio
debuisset. . ejtrs, qui hanc mulierem ad hunc virum adduxit, co-
CAPUT XXXIV. sla ejus est, os ex ossibus cjus, el caro de carne ejus
De cos^a Adw, el de conjunclione viri et uxoris suw. cst. lgitur si illam ullro reliqueril pro qualicunqtic
Immisit ergo Dominus soporem in Adam. Cumqiie causa, exccpla causa fornicationis, jam apud Deum
 «83 RllPERTI ABBATIS TUITIENSIS 284
vlr non erit, nec pro integro corpore repulabilur, A conjungit. Et hoc duntaxat lunc rile procedii, si
quia videlicet una esl cosla mulilalum : cosla, una voluntas idemque propositum iu utroque con-
ihquam , non qualicunque, sed bene aedificata, di- juge sit. Nam allero ad sanctum otium, ad vacan-
minulum esl corpus. itein et mulier, (si virum reli- dum orationi tendenle, si alter eoncedai quidem,
queril, jam apud Deum in numero non eril, quia recte procedil: sed si alterdiversae inteniionis sit,
hon eorpiis integrum, vel lota caro, sed pars esse nec ejusdem militiae fidem vel mililiae illius proposi-
convincitur ex lege condilionis, quia de viro sumpta lum profileri velil, profecto non Dei, sed hominis
probatur. consilium est, el idcirco statim reclamandum est,
CAPUT XXXV. Quod Deus conjunxil homo non separet. Quod si
Item de eo quod diclum est: « Quod Deus conjunxit, quis ejusmodi sic dimidiaius, aul mutilatus, lon-
homo non separel. i suram etiam ccclesiaslicam acceperil, et sacri
Sola causa fornicalionis utrumque excusare po- Christi militiae jam cingulo redimitus incesserit, re-
terit, quia videlicet in fornicaiorihus et adulteris clamante illa, quae in soeculo relicla est, corporis
perit omnis causa conjiigii. Quam enim ob causam parle, mililare pro suo volo non polerat, sacrorum
\iro Dens mulicrem fecit? Videlicet ut essel in canonum jure coercitus, rie sua sanclitas fiat com-
arijutoriiim illi. Cujus quaeso in adjutorium rei vel B pari suae adulterii causa. Adeo valenler dictum cst,
operis? Utique irt adjjlorium propagandae sobolis, Quod Deus conjutlxil homo non separet. Cui diclo
secundtim benediciionem quam super ni£sc£&m Apostolus consenliens : Alligatus es, inquil, uxori?
et feminam Deus ideni dederaf, dicendo : Cresciie et noli querere solutionem (I Cor. vn), subauditur per
muttiplicamini, ei replete tcrram, elc. Hiiic aulem hominem. Nam nisi Deus, quo leste legemque ferenle
causoe rion'siudere, sed polius suse libidini inten- alligalus es, te solverit uxoris animum praeparando,
dere convincilur 'quicunque vir sivc mulier Jegiii- ut idem habeal volum, vel proposilum castitatis, tu
hiiim ihorum iransgreditur. Elenim mulier mnltis solutionem nullatenus invenire poteris. Hanc legem
subacia viris, non fecundibr, sed lurpior fit. Vir prseeunie nalura, statim et protoplasli sanxit sen-
aiiicm muliis mulieribus imperisus, plures quidem tenlia, ail enim: Hoc nunc osexossibus meis, etcaro
polest procreare liberos, sed jamduduin spinis et de carne mea. Bmc vocabilur virago, quia de viro
tribulis generis noslri plenus brbis, lali sludio non sumpla esl. Quamobrem relinquel homo palreni suum
indiget. Olim in sanclis hominibus, nec licenlia et malrem suam, et adhmrebil uxori sum, et erunt
non solum venialis,'verum etiam inculpabilis ex- duo in carne una.
slitit, ut, veibi gralia, in patriarcha Jacob, cujus ex CAPUTXXXVH.
semine henedicliohis auctor venlurus erat Chrislus Quomodo vel unde scire potiteril kdam : « Hoc nunc
Deus super omriia benedictus, qui sicul deslruere os de ossibus et caro de camc tnea. i
liabebat Adae peccaium, sic etiam reformaTe debe- Quamvis soporalus fuerit Adam, lamen non clara
bal honorabile connubium ei lliorum immaculatum, illo fuisse quod facltim haec ejus dicla manifeste
imo el de satione conjugum temporaneam el seroti- comprobanl. Hoc nunc, inquit, os ex ostibus meis, el
nam metere frngem virginum. Igitur sola fornica- caro de carne mea. Tanquam dicerel: Hoc paulo ante
lionis causa recle conjugatbrum' excusantur divor- lanlummodo os ex ossibus meis, id est, costa fuil de
lia, iia tamen, ul aut permaneant sic, aul recon- costis meis, nunC auicm el caro est. Proinde sicut
cilienlur qui ab invicem discessere pro hujusinodi prius os meum erat, ila et nunc poslquam costa &di-
causa (/ Cor. vn). Hoc iamen modo illud observari ficala est, recte caro mea, caro, inquam, de carne
fascst, qnod ail tam forliter quara suaviter ipsa niea esl. Non ergo ut ille quid ageretur nesciret, sed
Sapieiilia, per qiiam, vel in qua facluin est hoC: ut magnum sacramenlum in eo praefiguraretur, im-
Qud Deus conjunxit, homo non separet (Matllt. xix). misit in Adam soporem Dominus. Quod AptVdoIus
Homo namque separat quod Dcus conjunxit, cura perspiciens: Magnum, inquil, sacramentum hoc est,
per odium vel propter novam luxuriam, seu pro D ego autem dico, in Cltrislo el in Ecclesia (Ephes. v).
simili qualicunque causa divorlium lil. Non, inquit, sacrainenlum hoc esse dico, in illo viro,
CAPUT XXXVI. et in illa femina, non inquam, in eo quod de viro
Quod Deus, vel quomodo solus Deus legitime separdl sumpta est femina, quod misit Dominus soporem in
quoci'ipse conjunxit. Adam, el lulit unam de coslis ejns, et aedificavit
Quid, si separet ipse qui conjunxit ? Hoc plane costam qnam tuleral de Adam in mulierem, et quori
lcgiiimum esl, ncc eiiiin separatio vel divortium, dixit Adam: Hoc nunc os ex ossibus meis, et car» de
scd honesisi miitatib conjugii, curo causa Dei dis- carne mea, elc. Nam illa carnalia sunl facta, et ab
cedunt ab invicem , ut vacent oralioni casti con- illo Adam carnaliler dicta, scilicet, absque spiri-
juges, ainorem spiritus carnali copulae prsefercntes. lualium fulurorum conscienlia. Cseteruin in Christo
* ubi cbncbrditer inler ulrumque convenit, el in Ecclesia sacramentum magnuro hocesl, quiasic
' Qiiod
per qualemcunque noininem cohortantem, forisque admisit in se Chrislus soporem morlis susceptapro
' veriia
39 faciehtemad hoc escitati sint, non homo voluntale Palris obedienlia, et lulit Deus de lalere
teparal ijuod Deiis conjunxit, imo quod Deus bene cjus sanguinem ct aquam, de lalere, inquam, ejus
in carne conjunxit. Deus idem in spiritu melius dormicntis,.idesl, iam morlui, sanguinem et aquain
235 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIl. — IN GEN. LIB. II. 286
pe.r lanceos vtilnus eduxit, unde ex lunc usque ad A Ergo dum dicit: Quamobrem relinquet homo palrem
flnem saeculi sedificare non desinit, nt gloriosam el matrem, et adhmrebii ttxori suw, et erunl duo in
Ecclesiam non habentem maculam, aut rngam(Ibid.) carue una, conjugii copulam omnium carnalium ne-
exhibeat illi. Igitur alio quidem respectu in alia cessituriinem maximam aique fortissimam fore pro-
edilione bene scriplum esl: immisit ergo Dominus nuntiat, adeo ul semel copulati jam non sint duo,
exlasin in Adam, quia videlicet occlusis sensibus sed caro una.
corporis, ratio tamen vigilavit ut hon nescirel quod 40 CAPUT XXXIX.
os ex ossibus suis suhlatum, el caro de carne stia De ingralitudine hominis, qita in omnibus a luudt
aedificala fuerit. Alto aulem nihilominus recle di- Crealoris mulus exstitit.
ctum cst, (}jia immisil Dominus soporem in Adam, Ric tandem animadverlendum est quam perlina-
soporem, inquam, id esl, gravem et profundurri som- c'.ter homo primus, homo lerrenus, a Creatoris laude
num, quod Hebraice dicitur tardema, scilicel, quia mulus perslitit, quam obstinatis labiis ab omni gra-
deprofundo nloriis somno regeneranda erat i»vo liaruin aclione abslinuit, et ingratum Domino Deo
Adoe, nova conjux Ecclesia. silentium dedit: formante Deo el inspiranle spira-
CAPUT XXXVIII. culum vilm, facttis in animam viventem, non suspi-
De eo quod dietum est: < Belinquel homo palrem et B ravil eodem spiraculo vitae acceptse in plastsc sui
malrem, el adluerebit uxori sum.t faciem, ut adorarel et eum glorificaret, ct ei
Umc inquit, vocabilur virago, quia de viro sumpta gratias ageret. ltem ab eodein Domino Deo posiius
esl, hoc ad illud respicit quod supra dictum esl, quia - in paradisura voltiptalis, nullas ei gralias egit, et
formatis Dominus Deus de humo cunctis animanlibus taciluma ingraliludine tanluni tamque facilem de-
terrm, et volatilibus cwli,.adduxil4a ad Adam, ut vi- liciarum Dei lbcum, quasi rapinarti arbiiralus occu-
deret quid vocaret ea, quoerendo videlicel adjutorium pavit. Ecce nunc tertio divinae dignationis dono lo-
illi, sicut deinde subjungilur: Adw vero non inve- .cupietatus esl, in eo quodfecit ei adjulorium siniile
niebalur adjutor similis sjus. Appellavilque Adam sui, adjutorium, inquam, ad hoc ulcrescere cl mul-
nominibus suis cuncta animantia, el universa voldlilia tiplicari posset, et de se uno propagala felici pro-
cceli, et omnes bestias terrm, el nulli eorum homiuis genie lerram vivenliunv repleret. Sive hoc lerlium,
vocabulo cognatum nomcn posuit, scilicet quia nul- sive secundum, ul supra diclum est, beneficium Dei
lum eorum simile sibi esse perspexit. At vero in fueril, tribus plane divinae beneficenliaj dilalalus
lianc siraililuriinern stia recognoscens, vidit quid muneribus, tncet adbuc, et nihil quod laudem Do-
vocaret eam, et vocavit nomen ejus virago, dicens, miui resonel, eloquilur, nec ullum dilcclionis vel
quia de viro sumpta esl. Nam quia de viro sumpla graliae verbum in ore ejus fuisse Scriptura lestatur
est, congrue nomen quod illi poneretur a vocabulo (Eccl. vn). Qui crgo graliam Dei non agnovit, non
viri, deductum cst. Sciendum autem quod in He- mirum quod ad hoc ul peccaret, et peccalum suum
braea quidem lingua manifestam nominis elymolo- ,non agnosceret quia res vicina esl.. Eodem quippe
giara sive derivalionem lilieratura resonat. Vir inliiilii ct suum malefactum, ct diyinum erga se co-
namque Hebraice isch, el mulier ischa dicitur. At gnoscil homo beneficium.
vero Latinevir et mulier secundum vocem^ive lit- CAPUT XL.
teralem sonum commune nihil habeni, sed pro mu- Deeoquod nudilatcm suam noner.ttbescebant.,
Jiere virago posilum est, quod noraen a viro sum- Erat aulem uierque nudus, Adam scilicet et uxor
plum est. Bene ilaque suam vir ih muliere recogno- • ejtts, el non erubescebant. Non erat hoC;ignoniinias,
scens substantiam: hmc, jnquit, vocabilurvirago, quia sed honoris, qttod nudi erant; noii eral iiisipieiilix,
de viro sumpla est. Et adjecit: Quamobrem relinquet sc! sccuriialis quod huditatem suam non erubesee-
homo palrem et malrem, el adhmrebil uxori suw, et baut. Qtiid enim? Nunquid hoe a faclore suo acce-
erunt duo in carne una. Hoc pro lege habelur, ut : pit, quori confusibilisCl vercnda eslfaclura Dei? Aul
patrem et nialrem liomiui relinquere liceat, pos- Q nunquid confusionem hnjusmbdi natura et non
centccausa idonea: uxorem auiem neroini nisi vo- potiusconscientia facit? Estquiriem quasi in natuiam
Ientem reliiiquerei nec humana concedil lex, nec -versum hoc tormenlum confusionis, verumtamen
divina, :nisi pro sola, ut superius dictum est, for- non ex conriitione primaeva, sed ex juniori culpa
nicationis causa. Proinde cum riicit lex: Qui dixit origo ejus pullulavil; etenim idcirco nudilateni
palxi sno el malri stim, Nescio vos, el fralribus suis^ , nostram erubescimus, quia conscii nobis sumus
Ignoro illos, et nescierunl ftlios suos, hi custodierunl quaniam infirmitalem, imo quanlam adversura nos
eloqumm luum et pacium tuum servaverunl (Deut. rebellibnein carnis nostrae porlemus. At verq lunc
'
xxxiu), cum, inqiiam, hoec dicitsancla el jusla lex, sana erat cordis conscientia, quippequam nulla sol-
noianduiri qubd solam uxorem proelcrii„quia videlicet licitabal oculorum concupiscentia. Siquidem con-
patrem et malrem, fratres et filios nescire licel ei • cupiscenlia carnis pcena est peccati, quapraecedens
qui cuslodire eloquium et pactum ejus cupit, et -•piinitur superbia mentis: Deus, inquit Scriptura,
qnanquam reclamantes vel invilos relihquere jurc fecit horoinem rectum. . Hoc plane lestimoniuin
licebit: sola aulem uxorest, quam nisi volentem, et , vernm est quia rectissimus Deus liomincm nonnisi
idem propositum amplectentem, dimilii fas non est. rcclum fecisse credilur. Reciitudo autem hominis eo
287 RUPERTI ABBATIS TLTTIENSIS 288
ctl, ul carni spiriius, ulpote infcriori snperior praesit A ista vestiti vere incedimus nudi, eliam si, quod im-
et imperet, et hsec illi jtissa adsit, atque obtemperel. possibile est, sic vestiamur, sicut vestiunlur lilia
Medius namque iiiterDeum et carncm suam ratio- agri. Etenim nec Salomon in omni gloria sua vestitus
nalis spirilus honiinis positus est, ut Deo pareret et esl sicut unum ex his (Mallh. vi). Si, inqiiara, vestiri
.carni imperarel. Quem ordinem quia prior ille lur- possimus sicui haec vesliunlur, sic quoque spoliati
bavit et rupit, abjiciendo praeceplum Dei, subditus et Jituli sumus. Vnde et Salvalorem exspedamus, in-
est qui erat superior spiritus, infimaecarni: utjii- quit Apostolns, Dominum noslrum Jesum Christum,
,sta pcena inferiori subjaceat, qui superiori recte qui reformabit corpus humililalis noslrm, eonfigura*
subesse contempsit. Hinc illa ccnfcsio faciei de tum corpori claritalis sum (Phil.iii). Nunquid enim
conscientiae secretis ad piiblicos oculos prorumpens, qttando (ulgebunt justi sicut sol in regno Palris sui
el stib mira velamentorum solatia pcenalem igno- (Malth. xm), tunicis operienturel paliis? Nonutique,
miniam ire compellens. Iloec, inquam, infirmitas, sed ad gloriam figiili vel facloris sui quaecttnque illic
vel rebellio camis advcrsus spiriium nondum erat. fuerinl vasa misericordiae, mutuis cum gloria con-
Bene igilurnudus.erat ulerque, el non erubescebanl, spectibus parebunt, foris^ fulgidi, et iulus jucundi:
quia quod embescerent non bahebant. Illa nuditatis corpore integri, et animo loeii: corpore, inquani,
securitaie perdita nos ingemiscimus, eo quod gloria B simul el aniraa beali
et honore spoliati, et panniculis obvoluii simus.Nam

IN GENESIM LIBER TERTIUS.

(Geu. cap. III, vers. 1-24.)

41 CAPUT PRIMUM. lare despectui haberet. Nisi enim inlus per super-
De callidilale serpentis, et qnod homo prins per su- biam prius turauisset, foris lentatus lam facile non
perbiarn lumuit intus. qucim foris per serpentem cederel. Ul ergo duplicis subslanliae crealura, scili-
tenlarelur. cel homo, qui ex corpore conslat el anima, duplicem
Humani generis vox illa est in David : Priusquam corporis et animae perlraheretur ad mortem, prius
hitmitiarer ego deliqui (Psal. cxvin). Hbc vere dixit, in anima spirituali corruplus est superbiae vitio,
noii quod juxla quosdam hoereticos anima cujusque deinrie el corporeo contra Dei mandalum infeclus est
nosirnm, priusquam in corpore humiliarelur, subli- cibo. Quod el ipse noslrae reparator subslanliae Do-
' mis fuerit in aliitudine cocli, et.ibi
deliquerit, et minus nosler Jesus Christiis pulchre parabolica in-
propter deliclum suum humiliata, id est, proprii cor- sinualione lestatur cum dicit: Homo quidam ascen-
poris carcere conclusa sii. Perversus hic sensus esl. debat ab Jerusalem in Jericho, et incidit in lalrones
Sed priusquam humUiarer ego rfe/i(/!ti,subauditur se- (Luc. xvm). Noii dixil solummodo: homo quidam in-
cundumAtlam, id est, priusquam compararer jumen- cidil latrones, sed descendebat, inquil, ab Jerusalem
; tis, et similis ficrem illis, ego in honore posilus non in Jiricho, et lunc demum incidil in lalrones. Nisi
iiilellexi (Psal. XLVIH),non auctorem honoris mei C enim descenderet, non incidissel, qnia videlicel nisi
Deum glorificavi, aut graiias egi, qtiin et praeceplum niente superbiret, daii praeceptipraevaricationem non
ejus transgressus siim, et in hoc deliqui. De quo de- incurrisset. Desceuriebat, quia menle lumebal; lu-
liclo diligenlcr notandum qualiter Scriptura nar- more namque ascendere, veraciler descendere est,
ralionem inccepeiil (CAP. III); ail: Sed et serpens quia videlicel ubi mens elevaiur, ipsa elevatione de-
erat callidior cunctis animanlibus terrm quw feceral jicilur. Unde Psalmista: Dejecisti, inquil, eos dum
Domintts Deus; gloriani sivebonorem et securitaiein alievarenlur (Psal. xxvn). Igitur cum dictum est:
lioininis proemiserat dicens: Eral aulem ulerque nu- Eral autem uterque nndus, et non erubescebant, illico
dvs, Adam sciiicet el uxor ejus, einon erubescanl. stibaudiendum fuit, quia tantis ingrali beneficiis, Deo
; Et continuo subjtingit: Sed et serpens eral callidior subesse despiciebant, el conscii quanlae generalionis
, cunctis animantibus terrw. Quidnam hoc sibi vull, forent palres et principes, jam sicut dii, id est, re-
quod non solummodo dixit, sed serpens eiat calli- vera dii haberi volebant. Sicut enim non semper pro
•dior, sed coiijuncliunculam inierposuit et, dicendo, similitiidine, scd aliquando ponitur pro verilalis
sed 'etserpens eral callidiar cunclis animanlibus terrm? ostensione, ut illic: In convertendo Dominus capli-
Hocutique intendit, et ad hoc auditorem trahit, ut vitatem Sion facli sutnus sicut consolati (Psal. cxxv).
non puiet iniiium peccati sivcteiualionis Adoe vel D Sieut consolati, inqtiii, iri esl, vere consolali. Hoc,
uxoris ejus ccepisse ab exteriori persuasione scrpen- inquam, subaudiendum esl el conliniio subjungen-
tis. Prius namque inlus ad cor hominis per semet- dum : Sed etserpens erat callidior cunclis animanli-
ipsum loCiilus est spiiilns diaboli, ut superbiret, bus terrm, Et est sensus : Per semettpsum inlus cor-
Deumqtie prseceplorem ferre, vel mandalurn ejus por- rupit hominem diabolus, et non solum per semet-
289 DE TRINITATE ETOPERIBUS EJUS LIBRI XLII. - IN GEN. LIB. i:i. 2(0
ipsum iutus, sed et per serpentem circumvenit ex- dA esl, imo quia ita est, non jam dubium remanet, qua
terius. ex radice tam vasta, tamque amara idololatriae arbor
'
CAPUT II. pullulans expanderit se ih omncs genies, vel unrie
Vlrmn serpens in parddiso esse poluerit. miseris bominibus innalura fueril, quod laula in-
Quoerilur autem qnomodo serpens in paradiso esse staulia, lamqiie demenii et slulla reverentia voces
poiiieril, si nonnisi homlnis habilalio credenda est; arliculatas, aslutia d:cmonum fonnatas per innuinera
eidem pro magna gratia Creatoris data boni operiset qnaesierunt simulacra, pro Deo diaboluni, pro veri-
diligentissima? custodiae, sicut superius dicium es", tate colenies mendacium. Hoc, inqtiam; dubiuin j m
condilione interposila. Nam si serpenlibus commu- non remanel, unde tanli erroris vitium tam lenacitcr
his erat paradisus, consequilur quod et lupis alqiie hominibus inhoeseril: quia videlicet matcr noslra,
leonibus caelerisqtie besliis noh careat ille deliciarum maler cunctorum viventium Eva, prima felle hnjus
locus, et proinde nec tantse beaiitudinis exislimabi- nequitise intrinsecus amaricata esf, quando in illa
tur, ut merito paradisus voluptaiis, vel ab ipso Do- facundiam iriale diserli serpentis , quasi rijvinani
ntino Deo planlatus fuisse dicatur? Elquidem liujiis- diabolici spiritus sapientiatn mirala, et siulle vene-
modi ohjectio difficilius solveretur, si hoc aperlius nata est. Igilur diabolus quiriem, sive Saianas, ip;e
Scriplura dixissel, qtiod infra septa parariisi serpens B draco magmis et serpeiis aniiquus est. Veruniamcn
mulierem fuisset afioculus. Nuhc autem cum ila di- non solus.sed alio serpente, id est, terreno animante
cal, sed et serpens eral callidior cunctis animanlibus inveclus, dupliciter hominem decepil infelicem, duni
terrm qum fecerat Dominus Deus, et deinde subjun- el mentem ejus suggestionis veneno, et carnem ve-
git, qui dixit ad tnnlierem, elc, libera nobis relin- lilo inficiens cibo, dupliccm nihilominus animie et
quiiur facultas asserendi quod non serpens praeserlim carnis intulit mortem. Terrenum quippe animal nos
a diabolo corporaliter invadente possessus in para- litlera cogit inlelligere, rium dicil, qui serpens erat
diso fuerit, sed muliCr corpore et oculis vaga dum callidior cunclis animantibtts terrw. E.t Iitijus dcce-
incontinenier deambnlat, forte prospectans qualis plionis iiituitti diabolusin Scripluris sanclis, non leo,
exlra paradisum mundus haberelur, el serpens, ul- sed serpens sive draco dicitur, quia videlicel non per
pote astulus, dulceriini terroe propius vel ambitiosus vim, sed per calliditaiem effectuin nostrse moriis est
iiinilitnr, locus diabolo datus est, el occasio porrecla adeptus, quippe qui in homine nihil adbuc juris
unde teiitaret. El scienduin qtiod serpens, anleqtiam habueral, nec invitum ad aliquod peccatum perlra-
fieret organum diaboli ad perdilionem hominis, sa- herepolerat, nondum enim erat illud qtiod conge-
piens vel prudens 42 poleratdici. Unde et in alia miscens Apostolus : Video, inquil, aliam legem in
editiohe sciiptum est, sed et serpens erat sapienlior C membris meis repugnantem legi menlis mew,et capti-
cunctis animanitbus terrw. Pbstquam autem pruden- vttm me ducenlem in iege peccati, qttw est in membrts
tia ejus maliiiaediaboli conjuncta esl, et opporlunum meis (Rom. vu). Quanlo nec magis illiul erai quod
ministerium raortis praebuit, callidus et neqnam, iiuiic aperta quoque interdum perseciiiione rugit?
sive versipellis, reclius polest nuncupari. Prudcnlia Proindequia non imptignando coegit, sed blandiendo
namque ejus anlequam ilii patri mendacii minisle- primum hominem ad peccauuum illexit, exindc ser-
rium prsebuisset, talis erat, ul discipulis Cbrisii, ipso pens anliquus, sive serpens tortuosus dicitur. Qtiia
lesle Chrislo, adhucimmulabilis sit, ail enim : Estote vero semel admissus , deinceps crudcliier et furiose
prudenles sicul serpentes, el simptices sicut columbm super genus humanum tyrannizavii, leo diclus esi,
(Maiili. x): prudenles, inquit, non etiam nocentes, utrumquehabcnsmaligniiaiis elsoevilioeiiomeii,jtixia
qtiemadmodum illi venenum habentes in accirienti Psalmistam dicenlem : Super aspidem el basiliscum
pollHlione diaboli, sed, e contra, simplices sicut co- ambulabis, el concutcabis leonem et draconem (Pscti.
lunib;e. xc). Sed jam subsequentem noslrac prodiliOnis cousi-
CAPUT III. deremus ordinem.
Item uirum serpentem, qui loqui videbalur, Itomo D CAPUT IV.
irraliondlem per naluram esse nescirel. De percunclatione serpentis dicentis ad mulierem:
Ilem et illud quaerilur, ulrum nesciret mulier quod « Cur prmcepit vobis Dominus, ne comederetis. »
serpens, aequeut caetera animanlia, irralionalis esset, Qui dixit ad mulierem : Cur prwcepit vobis Domi-
et sua facultaie loqui non posset. Si hoc nescivil, nus rie comederelis -deomni ligno paradisi ? Cur, nisi
minorem (quod absurdum est) intelligeniiam in illo quia caupo nequissimus esl, suam iiilerrogatiohem
lucido Dei paradiso habuil, quam iiunc habet in hac mendacio polluil, dicendo : Cur prwcepit vobis Deus
ohscuritale viiae plenae miserii», ubi licel caro quae ne comederelis de omniligng paradisi? Quamvis enim
corrunipilur aggravet animam (Sap. ix), scit lamen quod sub inlerrogatione profertur nec verttm nec
nullain praeter suam ralionalem esse vitam. Si au- falsum sit, mendacium lamen hic serpens manifestc
tem (quod verum est) scivil serpentem non nisi sibilavit, rem sicut erat se nescire simulans, ut patt-
alieno spiritu poluisse loqui, profecto in eo mire se- latiin felle suo miseram audientis venenaret ani-
duciiohis immensitas estquod quasi omnipotentiam inam. Non dixil: Cur prxcepii vobis DeUs ne de
spiriius ejus mirata est mulier, qui per irrationabile illo uno comederelis, sed deomni, inquit, lignopa-
animal humana formare verba potuissel. Quod si ita radisi?Cur ergo nisi ul, sicul jam dicttim estj-pau
291 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 292
laiiniserpemlovenenum odii.quoardebat ipse contra A tribus modis, id esl appositione, diminutione et mu-
Creatorero, magis ac magis injiceret liomini, el cum tatione sanctum praeceptum Dei mulier slulta de
aggeratione quasi indigni praecepli conflaret indi- pravare eonlendit. Porro quantse damnalionis si*
gnalionem, excilaretque audaciam rebellandi? Et apponere quid, vel diminuere xle verbo Dei Joannes
vide quanla subtilitas fallacix deceploris. Tria lestatur tn Apocaiypsi cum dicit: Si quis apposuerit
nempe dixerat Dominus Deus : Ex omni ligno para- ad hwc, apponal super illum Deus plagas scriplas in
disi comede. lloc unum est. Aliud vero : De ligno libro islo, et si qttis diminueril de verbis prophetim ti-
aulem scieniim boni et mali ne comedas. Terliura bri Itujus, auferal Deus partem ejus de ligno vitw, et
quoqiie : In quocuitque enim die comederis ex eo, de civilate sancta, el de his qum scripta suni in libro
morte morieris. Hoc ultimuni quod ait, in quocunque isto (Apoc. xxn). Igilur veraciler (ut superiusjam
die comederis ex eo, morle morieris, quasi nesciat,- diclum est) anteqtiam per corporeum vel visibilem
dicit : Curprmcepit vobis Deus ? Superiora duo sci- serpentem diabolus loqui inciperet, jam per semelip-
licet ex onmi ligno paradisi coinede, de ligno autem sum intus ari aurem cordis loculus fueral, pronaro-
illo ne comedas,.confundit ac permiscel,et de duobns que volunlalem vel consensum ari exlerius peccali
veris untim falsum complet 'dicendo, ne comederetis ppus peragendum fore prsesenserat. Proinde caetera
ieomni lignopdradisi.Verumdixit Verilas(Joan.vin), B qiae sequuniur, sic nobis accipienda suni, tanquam
quia ille homicida fuit ab initio, et in veritale non stupri vel adulierii diabolici opus consummalum,
stelil : cum loqttitur mendacium, ex propriis loquilur, nam anlehac, veliili quaedam condiiiones occulla in-
quia mendax est et pater e/us.subaudi mendacii, quod spiratione vel suggestione condeleclanle animo faciae
loqttitur; etenim cum omnia secundum aiicloritaiem suiil. Sequilur :
Scripiurarum loquereutr Chrislus verhas, in hoc CAPUTVI.
quoque dicto Scripturarum, piocul dubio praesens De blaspltemia diaboli, qua Dominummendacem msli-
caput atlendebat cum diceret, qtiia ab initiodiabo- mare voluU, dicendo : « Nequaquam morle morie-
lus homicida erat. Tanquam dicerct : Ab inilio mini. i
suac conlabulaiionis cum homine diabolus homicida Dixit autem serpens ad mulierem : Nequaquam
est et mendax, quia videlicet ecce iniiiosuae locu- morte moriemini, scit enim Deus quia in quocunque
lionis invenilur mendax, et homieidium inleniat. 0 die comederitis ex eo, aperientur oculi vestri el eritis
igilur anliquum peccalorem el veluslum homicidam sicul dii, scienies bonum el malum. Quid liac inten-
vere serpeiilem, et vere versipellem et nequam! Sed lione funestius, sermone malignius, pracsumplione
antequam ejus prbsequamur malefacetam nequitiam, atrocius? Quid enim. Ecce exsecrabamur supcrbiam
audiamus iu respondendo mulieris insipieniiam. " di,aboli, qna tuinens dixerat: 7« cmlum conscendam,
CAPUT V. super aslra Dei ponam solitim meum, ascendam super
De vitiosa responsione mulieris. tilliludinem nubium, ero similis Allissimo (Isa. xiv):
Respondet ei mulier : De fructu lignorum qtiw sunl h»c, inquam, exsccrabamur, quod hic rebellis lumini
in paradiso vescimur; de ligno autem quod esl in Altissinio seforesimilem dixit. Quiddicemus, quando
tnedio paradisi, prmcepil nobis Deus ne vesceremur, e contra Allissimura sibi similem facere coiitendal ?
et nec tangeremus illud, ne forte moriamur. Hoec Meudax enim ipseesl, invidus ipse est. Mendax au-
verba jam vitiaiac menlis indicia sunl. Nam quantttm lem sibi similem, id esl, mendacem vult facere
in se erat, dopravavit mulier vcrba prseceptoris Denm, rium dicil : Nequaquam morte moriemini.
43 Doiiiini iribus modis, qtiibus usque hodie de- Quid enim hoc aliitd est, nisi menlittis est ille qui
pravare nililur sanctam Scripturara omuis quiest ex iMxilmorte moriemini? Itcin vere invidus, proecepti
parle diaboli, scilicel apposiiione, diminuiione, mu- ' Dei causam esse invidam audel asserere, cum dicit:
lalione. Apposuit namque dicendo, ne tangeremus Scit enim Deus quia in quocttnque die comederitis ex
illud, quia videlicet Dominus Deus hoc tanlum dixe- eo, aperienlur oculi vestri, et eritis sicul dii. Nam
rat, de ligno autem scientiw boni et mali ne comedas. r. cuin riixissct, nequaquam morte moriemini, quasi
Diminuit vero, quia cum cerla et aflirmaliva enun- quererelur quare ergo lam severe inierriixit, quare
tialione dixerit Detis : In quocunque enim die com- lam minaciler prohibuit : Scit, enim inquit, quia
ederis ex eo, morte morieris, haec, dubium vel frivo- aperienlur oculi veslri, et erilis sicut dii. Quid ergo
lum volens esse illud, ne forle, inquit, moriamur, bac blasphemia draconis horribilius? Quid hacprse-
Mutalione atiteni, quia cuni dixeril Dominus, ex stimplione nequissirai nebulonis scelcratius? Quasi
omni ligno paradisi comede, et uiiuin solummodo in- parum fueril quod superbiendo Dei simililudinem
terdixerit, ligmiin scieiitiae boni etroali, haecait, de perdidit, adhuc detrabendo similem sibi Deum asse-
ligno aulem quod esi in medioparadisi prmcepil nobis, rere proesumit: imo Deum mendacein, se autem ve-
el meiitita est. Nam ct lignum vilae eral in medio racem habendum esse misero persuadet homiiii.
paradisi, quod Dominus Deus non inlerdixit. Ergo Non ergo maniis Domini vindicla simplici contenta
jara impalienier ferebat, et murniurabal, quod sit, quse illum de alliludine cceli tiejecit, sed exalte-
qii.tsi parcus vel avarus Deus preliosa medii para- tur adhuc, et super hunc inimicum sutim confor-
disi reservaret, et viliora quaeqtte per circuiuini col- telur, ut niitlateum in gebennam ignis (Matih. xxv).
ligendo in cibum homini concessissel. Sic, inquam, Sed jam singula serpenlisverba prosequamur :
893 DE TRINITATE IX OPERIBUS EJUS LIBRI XLIl. - ET GEN. LIB. III. 294
CAPUT VII. A CAPUT VIII.
Qitoti nequiter mendax illuserit, dicendo :' « Aperien- Quod eodem vilio diabolus licminem decepit, quo ipse
iw ocuii veslri, el eritis sicut dii. i cecidit de cwlo.
Nequaquam morle moriemini. Jam dcrisor esl, Considera ntinc quanla hic allevaiio ,uxla seiisum
et dubia respondet, ut r.um Dei veriias impleta ejus, qui decipitur, quania sit dejeclio jtixla sensiiin
fuerit, nibilominus laiiien ipse veracem se esse ejns qui decipil. Sub eadem pollicitatione duni di-
cum hostili cachinno confirmet. Nain cum diia citur : Aperienlur oculi vestri, haec sapienliae alli-
niortes sint , allera animoe el altera corporis, tudinem, ille cogital consckntiae confusionem. Sub
quadam morte non slatim erant moriluri , scili- eadem dictione dmn dicitur eteriiis sicut dii, haec ra-
cel ea qtiae animam a corpore dividit. Non enim pereDei celsitudinem, ille suimel similem cogilalin-
quia comerierunt, idcirco eodem. die corporaliiei venire damnalionem. Ilem sub eadem pollicitalione
morlui sunl: sed quia comedendo mortem animi scientise boni elmali, hsecpleniiiidinem scientiae, ille
sibimet eodem die consciverunl, idcirco ntiscri- cogitat experimenlum miserise. Moleslissiihum hoc
cordia Dei corpore mortales facli sunt, ne, sicut fallaciae genus est, ih quo is qui decipit el palmam
ipse diabolus, irrecuperabiles essent, male el niisere oblinet mendacii, elglorialur quodveri-s sitverum-
vivendo in atlernuni. lgiiur quemadmodum Apolk B que dixeril. Qui auiem decipitur, non habet unde
Delphicus fertur solitus fuisse incerlis ludere amba- insultanlem falsitaiis arguere possit, quamlibct ills
gibus, sicjam nnnc ludebat idem Dei el hominum fallacissimus sit. Laboral hic sensus nosier in bara-
inimicus, aequivocatione mortis nequiler abusus, thro tanti hujiis mali, quia videlicet tanlae caliginis,
odibilium sopliistarum maximus. Qui eniro sophi- tanlaeque profundiiaiis est, ut sapientitim qiiOque
slice loquilur odibilis est, uti ail sapiens quiriam oculisvix conspicabilis sil. Quid enim? Quis bic ila
(Eccli. xxxvn). Nihilominus et caetera quac sequtin- decipienlem aecusare poiesl ut excusei euni qui de-
lur oequivocando cuncta confundil ac perlurbai, alio ceplusesl? Deus qui decipienlis inlentiohem cl de-
sensu loquens, et alio sua dicta intelligi volens. Scit cepti spem cohsiderat, sicui scriptum est (Job. xii):
eiim Deus, inquit, quia in quocunque die comederitis ipse novileldecipierilem, et eum qui decipilur; nuii-
ex eo, aperientur oculi veslri, etc. Hoc utique volebat quid hic alterum magis altero excusaium habere
intelligi, quod claritatem omnis sapienlise, divinita- salva jusiilia, nulla satisfaciioiie placaliis? curenim
lem quoque et omnium scienliam Deus invidens ho- diabolum dcjeceral e coelo, nisi quia superbiendo
mini, tale lignum illi interdixit. Hoc, inqtiam, inlel- dixerat : Ero similis Altissimo? Nempe hoc eodem
ligi volebal in suo sermone, cum senliret ipse aliter „ flatu lumida, dixiimulier: dixit, inqiiam, quia pu-
eventurum esse, qui lamen sensus ejus circa hoec tavitquod coinetlendo lieret similis Aliissimo. Quis
ipsa verba pene ineflabili versabaluraversione. Ape- ergo interutrumque pcslularet et audilorem, velju-
rientur, inquit, oculi vestri, videlicel in agnilionem dicemi sive delensorera Deum, cum ulrumquecon-
vesirae confusionis. Est enim quaedam infelix oculo- staret Dei factum esse inimicum. Siquidein juxta ve-
rum aperlio, qua revelali erunt oculi impiorum, rara rationem justitiae, deceptum prjus oportebat re-
quando, sicut liber sapienlise testaiur, videntes tur- conciliari, tunc demum postulare-judicium stipcr im-
babuntur limore horribili, et mirabunlur in subita- pio, crudeli et sanguineo scelere deceptoris. 0 ergo
tione insperalse salulis, el gemenles prae auguslia vere necessarium homiiiibus adverilum Mediatoris
spirilus, dicent inlra se p<enitenliam agentes: Hi Dei et horoinum, qui solus potuit el pacem inter
sunt qnos aliquando habuimus in derisnm et in si- Deuin et homines reformare, et deceploris hominum
mililudinem improperii (Sap. v), elc. Sed et apud dolosam praesumptioncm in judieium adducere! Sed
poetam eximium secundum hanc operalionem ocu- de hoc alias, nunc instanlia percurramus.
lorum loquittir insultando inier lormenla tyrannus CAPUT IX.
inferorura : vidit mulier quod' bonum essel lignttm acl
divos. Qudmodo
Discite justitiam moniti, el non temnere D vescendum, et quomodo viro suo dedeiil, ideoque
(VIBGIL.,I. ix AZneid.) duptici pwna quamvir ejus mulctata sil.
Hem, cum diceret: Et erilis sicut dii, falsis utique Vidit igilur mulier quod bonum essei lignum ad ve-
diis, id est sibi suisque sequacibus angelis apostati- scendum, et pulchrum oculis aspecluque delectabile, et
cis, similes illosfacere intendebal, cumaliud (sicutjam tulit defructu ejus et comedit, deditque viro suo qui
dictum est) inlelligi vellet in hac promissione sua, comedit, et aperii sunt oculi amborum: Edici saiis di-
cui nimirum suaviler sonanti, quasi vino venenum gne non polest quam non leviter diclum sil: vidit
inortis commiscuerat, Nihilominus et addendo, scien- igitur mulier. Quasi nondum vidissel, sicut non vi-
tes bonum et malum, hoc moliebatur, ul eos habere disse dicta est. Et revera nondum eo modo viderat,
faceret, el boni perdili memoriam, el mali inventi quia hac praesumplione qua nunc inluitaesi, necdiun
experientiam, cum hoc aliud vellet intelligi, qttod consideraverat. Notandum quippe quod non dixerat
omnem per illum cibum conseculuri essenl scien- Scriptura.vidit igitur mulier lignum el iulil rie fructu
liam, et nihil 44 eos lateret, quae profecto scientia ejus eteomedit, sed vidit mutier, inquit, quod bonum
solius Dei est. essel lignum ad vescendum, el pulchrum oculis uspe-
ctuque deleclabile, el tulii de fructu ejus et comedil.
295 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 290
Vidit igitur, id est, consideravil, diligenler intuita A lier debeat principari: quia videlicet ipsa natura
est, curiosius atlendit, el judex eoruro quae audieral doeet, adeo minoris capitis esse mulierem quam vi-
ipsa esse voluit. Audierat quod dixisset Deus : h, rum, ut hic velando, illa non velando delurpct caput
quocunque die comederiAs ex eo, morte moriemini, suuin. Igitur quod unperiosa temeritate mulier viro
audierat serpentein e conlrario dicentem, Nequa- veliti ligni fruclum dederit, ipsa docet diminulio
quam moriemini. Inter haec anceps, naluram ligni capitis muliebris, dicente Deo : Et subviri poleslate
propriis sensibus dijudicare voluit, ulsciretcui po eris, et ipse dominabilur tui.
tissimum, Deo videlicet, vel serpenli, palmam con 45 CAPUT X.
cederel verilalis. At Hli qui de hoc ju.djcare debue- Qubmodo dicliim sit : « Et aperli sunt oculi ambo-
rant interiores oculi exteriorum jam erant oeulorum .rum.ii\el quod confusio libidinis itiius peccati pwnu
sit.
concupiscentia prsepediti, ut non viderenl; neque
solani mortein corporis, vel quod duplicem illalu.ra Quomodo tandem diclum est: et aperti sunt oculi
esset mortem : non natura, ligni, sed transgressio amborum? Nuhquid caeci erant antequam comede-
mandati. ltaque. splis exlerioribus oculis naturam rent, et comedenrio illuminali sunt? Non ulique,
ligni consideravit, et deprehendu, male cauta quod jam enim ct mulier viderat quod bonum essel li-
in fructu ligni non essel veneuum mortis : erat eni.m B gnum ad vescendum et pulchrum oculis aspectuque
bonutnad vescendum, et pulchrum oculis aspectuque deieclabile. Jam el ad Adam adduxerat Dominus
delectabile. Hsec omni sermoui quae dixeral Deus cuncla animantia ut videret quid vocaret ea. Non
repugnanlia judicavit esse, magisque sermoni ser- ergo exteriores, sed'interiores quos conlra Deum
peniis concordare veramque asserlionem ejus de- clauserant, aperti sur.t oculi amborum, quia videli-
nionstrare. Sic vidil et sic sacrilega lemeritate dia- cel veracem Deuni, serpenlem vero in sua miseria
holo magis qtiani Deo, serpenli inagis quam Creatori falsissimum cognoverunt. Nam protinus sequilur :
credidit, et lulil de fructu ligni et comedil. Nec salis Cumque cognovissenl se esse nudos , consuerunt fotia
jlli hoc fuit quod comedit, sed insuper et viro suo ficus, et fecerunt sibi perizomala. Ergo id quod di-
dedit. Quomodo autem dedit, nisi jam abusivo ve! clum esl: Et aperti sunl ocuti amborum, duplicem
imperio vel importunitate muliebri? Non enim per- conslat habere sensum. Nam si ad exspeclationem
suasit illi ut in eo sibi crederet, in quo crediderat illorum respicias quam ex promissione serpentis
ipsa serpenli. Vir namque, inquit Apostolus, non conceperant, dicenlis: Aperientur ocuti vestri, et e-i-
estseductus, sed mulier (I Tim. u). Qualis aulem vel lis sicut dii scienles bonum et matwn, acerba nimis
quanlasit muliebris imporiunilas, passim non soluni ironia est, et gemiluosa conqueslio Scriploris dicen-
divina, sedetiam humana lestanlur exemplaria. Ergu tis, et aperli sunt oculi amborum , quod idem cst ac
cogendo polius quam seducendo , imperando magis si dicerelur, et non juxta promissum serpentis aperti
quam aliquid fingendo boc effecil, ut obedirel vir sunl oculi amboruro, nisiquod acerbius nunc sub
«uaevoci plus quam Dei. Unde et a Domino Deo di- aflirmatione ironica dicitur, quasi aperta voce nega-
citur illi: Quia audisti vocemuxoris luw, ex ligno de retur, Porro, si verum eventum exspecles, magnae
quo prwceperam tibi xie comederes, comedisii: male- confusionis demonslratio vel agnitio est, de qua et
dicta terra in opere tuo- Mulieri quoque reddilur ad- prolinus subinferlur quod jara dicium est. Cumque
ordinali pceoa imperii, dicente eodem Deo : El sub cognovissent se esse nudos, elc. Cuin, inquil, nudos
viri potestate eris, et ipsc dominabilur tui. Propierea Se esse cognovissent, id esl, cum se honore in quo
dupiicis yereciindiae poena mulier, vir anlem simplici positi erant et conditi, spolialos et jumentis com-
dedecore aflectus est. Viro namquein solas geniiales paratos, sine omni protectione Dei nudatos esse ani-
corporis parles: mulieri autem quae non lanlum- madvertissent. Nam lale es.l et illud, quod item di-
modo Deum ollendere, sed et viro imperare praesum- cit Scriplura haec veridica, quae veris nominibus
psit: sicul illas parles, sic prope el caput non ve- res appellala, et congruis acia verbis proul oportel
lare lurpe est. Et hoc omnino pro lurpitudine ha- rj emintial. V.idensigiiur Moyses populum quod esset
beri.quiaavihdiceDeoposilum esi; pro turpiluJine, nudatus, spoliaveral enimeum Aaron propler ignomi-
iuquain, hoc haberi ipsa nalura docet. Unde Aposlo- niam sordis et inter hosles conslilueral nudum (Exod.
Iu.s cuin dixisset: Ideo debel habere mulier velamen xxxn), elc. Igitur dnplex quidera sensus in eo quod
super caput suum propler angetas, subinde ail: Vos dictum est, el aperti sunt oculiamborum,sec\ venus
con-
ipsi judicate : decel mulier non veialo capile orare utrobique geo.ttus, inagnuin undiqueexmuluae
Deum. Hoc, inqiiit, ipsa natura docel nos, qitia pro- fusionis opprobriuin, Deus iratus, diabolus risu ca-
fecto nalurale nobis judicium est, mutieri non ve- chinnoso diiatus , ulerque sexus ignominia peccus-
lanti capul idem esse, a.c si decatvelttr. Nam si non sus et inler boec omnia reorum el animi torqueban-
ve/ai«r,.inquil,.mu2ter ei tondealur, subauditur, quod lur, et oculi coufundebas:tur. Ciatini namque ge-
ob su-
turpissimum esl. Si itutem lurpe esl mulieri londeri nitalis pars corporis, uirumque peccatorem
aul decalvari, velel eaput suum. E conlra, vir si co- perbiae merilum injussis motibus simililer colaphi-
tnam.nulriat, ignominia e.sl ilti: et si velato capile zare (II Cor. xin) inccepit. Ignominam hujus pas-
oral, deturpat.cqput stmm (l Cor. xi). Itaqtte jam non sionis pudendam esse nalura sponle cognoscit, sine
- docloreinlelligit, ullranea fuga confiletur. Cur hoc?
qtiaestiene opus est, ulruin vir mulieri, an virp mu
207 PE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH..— 1N GEN. L!B. III. 59R
quia hoc rationali crealura' incsse non debuit, sed A paradisi. Abscoiidcndo se iiicr.qiie.de Deo.hiale sen-
ab offenso Deo non inlelligenli honorem suum im- sit, ct sibi insipienter providii., lanquam impoeni-
posita est, ut compararelur jumentis. Quidquid enim tens, lanquam infidelis. Nam e coiilra fideiis homo
homini a Deo sivepropilio sive iralo inslitulum est, dicit : Quo ibo a spirjlu luo, et quo a facie lua fu-
hoc omnino natura hoininis nescire non potest. Id- giam ? Si ascendero in cwlum, tu illic es • el si de-
circo sicut ralione quam propitius Deus dedit, ca- scendero ad infernum, ades. Si assumpsero pennas
rere non potest, sic islam passionem libidinis con- measdilucido, et habilavero in exiremis maris. Etenim
fusiliilem esse, nescire illi impossibilc est. Eru- illic. manus tua deducel me, et tenebil me dexlera
bescil in ipsis conjugibus, et mutuum alleruirse nu- lua (Pscd. cxxxviu). Hic Deum ubique pra;seiitein
ditalis refugit intuilum, sicutel isli conjugespriini, adesse conlidit, nec locoquemdam , sed iniquitate
qui nondtiro habenies quos erubescerenl nisi seme- ab illolonge fieri. El cum paulo supra dical: Iniel-
tipsos, qui erant caro una, consuerunt folia ficus, lexisii cogitationes meas a longe, semilam meam ei
el fecerunt sibiperizomata, id est succincloria. [uniculum meum investigasti (Psal. LXXXVII) : hoc
CAPUT XI. plane confitelur novus horoo, homo fidelis, quia.
Quod exinde filii irm fuerimtis, quia de peccalo et " Deus in omni loco bonos et malos respicit, et uni-
jusla peccali pmnagenerati sumus. versasquoque meniium cogilaiiones intelligit. Et ut|
Veriinilauien hac poena sua rari sunty qui libenler vere poeiiitens in alio loco dicit: Quoniam iniqui-
velint carere. Est enim miro modo et pcenaliter lalem meam annuniiabo, el cogilabo pro peccato meo.
dulcis el dulciier pocualis, ita ut plurimi nec illud (Psal. xxxvn). Item : Et ego adte, Domine, clamabo,.
saltem agnoscere queanl, quod plaga sit, quod con- et mane oraiio mea prwveniet te (Psal. LXXXVII).. 46
tumelia nalurae raiionalis, et ignominia superborum H;e voccs novi hominis sunt. Nam isle vetus homo,
sil- Unde et rarus esl, qui sub boc flagello scienter longe alio senstt abscondit se a facie Domini, male:
dicat : Domine, ne in furore itto arguas me, neque in de oculis omnia videntis sentiens ut mlidelis, et ut
ira lua corripias me. Quoniam sagiltw tuw infixm impoeniiensnon solum iniquiialem suain non annun-
sunt milii (Psal. xxxvn), etc. Pauci tamen qui sub liavit, el non solum otio ejus Dbminum Deuin non.
hae percussione dolent, Deumque suppliciter pro pnevenit, sed audita voce ejus adhuc lalere voluil,
remedio sanilaiis orant, tandem aliquando posi la- imo et prsevenienie Deo redargulus iransgressor, se
borem in pace sua, iniserantis experiunlur gloriam, ipsum polius defenriendo, Deum incusavii. Ergo de
bis non dubium est hanc passionem camis Dei furo- lam vitiosa radice arboris non mirum vitiosos frtt-
rem esse vel irani.quia videlicet quaiilum profece- _ ctus erupisse, malum succum radicis referenies in
runt ipsi in amore Crealoris, laiilum frenare quae- semelipsis, cum declinant cor suum in verba malilia?
runl moium libidinis, el qiianuim Deo subjecla est ad. excusandas excusationes in peccalis, vel cum
anima, lanlum eidem animoe subjiciltircaro propria. operanles iniquitatem latibula requirunt, quasi Dei
Itaqtie quia nos omnes lali ex natura, ctii Detis ira- fallere possint oculum , verbi gratia, ciim juxia
tus esl, nati sumus, recle filii irae dicebamur tam beatum Joboculus adttlteri observat caliginem, di-
gentes quam Jtidaci, teslante Aposlolo, cum dicil: cens : Non me videbitocutus, el operiens vttllum suutn
Eramus et nos cdiquando nalura filii irm, sicul el perfodil in lenebris, sicttl in die condixeranl sibi
cwteri (Ephes. n), proinde quis est cui secundum (Job. xxiv). Sed ubi seabsconderunl? ln medio, in-
carnem liceal gloriari, quod sil Dei? Quolus enim quit, ligni paradisi. Hoc improprie vitielur dictum,
cslpatrum noslrorum carnalium, qtti idcirco gene- qiiia non ait in medio paradisi, vel in meriioligno-
rct, ut Domino Deo servos, et paradiso ejus colonos rum paradisi, sed in medio lignt paradisi. Qiiodcnim
multiplicet? Nenipe vix aliquis est, cui summasit medium habet unum lighum, in quo abscondi valeant
inieiiiio concupiendi, ul liberos faciat sallem sibi, corpora duorum hominum? Absconsionem ergo hic
et augeat numerum cognationis. Pene omnes una oportet intelligi non lam corporis, quam animi,
causa trahit, scilicel ardor explendae libidinis, non D queni Deus maxime requirit. Quomodo secuiidtini
solum respectum Dei, sed et ipsam obruens memo- aniinam absconderunt se in medio ligni? Vi.delicet
riam posterilatis. Igitur qui non propter Deum ge- amando concupiscentiae vilium, quod conlraxorant
ncrari tali ex conditione nascimur, non debili, sed perfruclum ligni. Nam quaiidiu peccator blandtun
graliae est quod Pairem Detim habemus, quod filii amal vilium, landiu clausus el ubscondilus animus
Dei naminaniur et stimus. Nam nalura lilii iroe fui- pressum lenet oris oslium, el ad Deum vocanlein
iiius. Verum qiiaro jusle haec ira generi huniano non egreditur per simplicem confcssionis occurstim. (
superinducla fuerit, ex subsequenlibus amplius ap- Unde ipse Dominus : Omnis, inquil, qui mate agi:,
parebil. odit lucent, ei non venit ad tucem, ut non arguaniur
CAPUT XII. opera ejus (Joan. ui). Hoc vere est abscondi a farie
0«ia hoc ipsum quod se absconderunl a facie Domini Domini Dei, non quod lalis effiigiat oculos Domini,
infideliiuiis et impwniientiw fuerit. cum scriptum sit : Vutlus autem Domini super fa-.
Ctimque audissenl vocem Domini Dei deambulan- cientes mala (Psal. LVIII),sed quod talis non me-
tis in paradiso ad auram post meridiem, abscondit se realur videre faciem Domini, eo quod se ab illu,.
Adam el uxor ejus a facie Domini Dei in ntedio ligni " quaiilum
' " in''
in ipso est, abscondat. El reete qtiisqiie
PATROL. CLXVH. 10
»99 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 500
ebVitio dieitur abseondiuis, que deleclus, per con- Ancm posuit, neque quia ad propagandum genus hu-
fessionis, januas nusquam egredilur, cubanle cum manum, utrumque, scilicet masculum et feminam,
illo deceptore suo diabolo, sicut ad beatum Job lo- conjunxit, ullam gratiarum actionem reddidil, nec
qtiilur Dominus, quia sub umbra dormil in secrelo ullum pise confessionis verbum de ore cujuslibet
thatami,in locis humentibus (Job. XL).Adam igitur et eorum sonuit iu auribus Dei. Itaque nec ejus culpa
itxor ejus absconderunt se in medio ligni paradisi, est, qui dormivit, sed ejus qui tam ingratum silen-
quiavidelicelusurpationem ligni, qnod eratin niedio tium , ut merilo dormire possil, ei prsebuit. Igilur
paradisi, maluerunt apud se conlinere, quam Do- magniludine negligentiae hominis et justitiai Dei,
liiino Deo confiteri. Scriptura valenter et proprie salis expressit, dum
CAPUT XIII. Dominum Deum assimilavit homini tam quiete lam-
licentiose in meridie dormienli, ul, peracto
Quomodo Deus in paradiso ad auram post meridiem que
deambulasse dicilur. somno, etiam deambulare ad auram et spaliari
Quid tandemillud sibi vttlt, quod interposuil Scri- vacet sibi, nemine inlerpellaute, vel curam afferente
ptor, dicens : Deambulanlis in paradiso ad auram alicujus negolii.
post meridiem? Exilia quidem ad ma]'eslaiem Dei vi- CAPUT XIV.
dentur lissc dicta, quod tanquam homo posl curas Qttod non Adam prior invocavit Deum, sed Deus prior
vel post laborem pransus dormiat, et sopori suo vel vocavilAdum.
quieli suse depulalas habeal horas meridianas, ac Vocavilque Dominus Deus Adam et dixil: Adam,
deinde post somnum deambulando grave corpuscu- ubi es ? Dixilque Adam : Vocem tuam audivi in pa-
h)'m recteat, ac dulci relevat aura. Sed ne mireris, radiso, et timui, eo quod nudus essem, el abscondi
nam revera tunc houiini Deus nimium dormierat. tne. Non reus et praevaricalor Adam Deum prior
Si enim lunc non dormisset is dequo nuncdicilur : invocavit.sed Deusjudex praevaricalorem prior vo-
Ecce non dormitabit neque dormiet qui custodit Israei cavit, cum hoc illi magis expediret, ut praeoccupai et
(Psal. cxx), nequaquam tanlum malum accidisset, faciem ejus in confessione, et dignam satagerel sal-
nequaquam tantum damnum rei familiari, fur dia- tem post peccalum salisfaclionem offerre. Recteque
holus inlulisset. Igitur quod dictum est, cum audis- dicitur illi: Vbi es ? quia videlicet movit pedem
sent vocem Domini Dei deambulantis in paradiso ad suum, et in loco suo non est. Locus enim ho-
auram pcst meridiem , non sermonis vacui super- minis Deus est, exlra quem nusquam bene est.
fluilas, setl gravissima opportuno in tempore que- Unde et beatus Job cum dixissel : Sicul consumitur
rela est. Quo exemplo licet nobis cum prophela di- nubes et perlransit, sic qui descendit ad inferos non
cere : Exsurge, quare obdormis, Domine ' Exsurge ascendel, nec reverletur utlra in domum suarn ; con-
(Psal. LXIII). Si euim eidem Psalmislae recte lieuit tinuo subjunxil : neque cognoscel eum amptius
dicere : El excilalus est tanquam dermiens Dominus, locus ejus (Job. vn). Non dixit, neque cognoscet
tanquam potens crapuialus avinb (Psal. LXXVII),pro amplius locum suum, sed neque cognoscet eum,
eo quod tardiuscule siibvenit, capta quippe fuerat inquil, amplius locus ejus , quia profecto post-
jani arca Dei, el sacerdoles ejus in gladio ceciderant, quam semel dixerit, Nescio vos (Matth. xxv),
Osrii, et Phinees (7 Reg. IV) : quanlo magis tunc neminem damnaiorum cognoscet Deus, nemi-
tanquam crapulalus a vino, tolo meridie dormisse nem 47 perditorum requirel amplius. Bene ergo
dicendus est, quando illo lacenle, lanlum mahim locus suus posl Japsum hominem, locus, inquam,
liniVerso generi humano parlum esl. Et nOtandum, siiiis, id eslDeus, requirens dicit : Adam, ubi es?
quod rion posl noctem, sed post meridiem Dominus Sane qui ullro nolebat agnoscere ubinam esset, id
Deus excitalus deamhulasse dicitur. Dominus enii» est quaiilum in malura decidisset, hac sailem per-
Iux eSl, et tenetrae in illo noiisunt ullse. Proinde cunctatione Dei pulsatus evigilare et videre dehuerat
sive crim VigHat, sive cum nobis dormlt,, nunquam ubi esset. Hoc enim benigniias qtiaerenlis intende-
nocteni, sed semper habet meridiem, quia semper Q bat, ut is qui quserebatur seipsum inveniret, el sci-
luxipse esl. Qtiid ergo, inquis? Culpandusne est ret quid perdidisset, quid corameruisset. At ille id
Deus, quia toto meridie dormivit, et eo dormienle quod quaerebatur non respondil. Dixit enim : Vocem
lupus ovem centesimam tulit?Non uiique, sedtota tuam audivi in paradiso, et limui, et abscondi me.
culpa iliius est, quia cuslodem suum dormire per- Non dixit : Ecceadsum. Nec enim Deo aderat, atit
niisil.Nam ut illenon dormiat, inarbitrio hominis obedienter adesse volebat, qui post inobedientiaiu
est, qui seinper illum ne dormitet aut dormiat, in- se absconderat. Et nolandum quod culpam suam ta-
quietare debet. Unrie et per Prophelam spiritus ejus cuit, quse causa sibi erat putlendoe nudilatis, et ita
dicil : Qui reminiscimini Domini, netaceatis, elne nudum se esse queslus est, nt Deum potius incusa-
delis silentium ei (Isa. vi). Qhomodo non dandum rel, quod lalem facturam hominis fbrraassel. Non
eslsilentium ei? Videlicet toto die etIbla noclenoh eniin tlixit : Vocem luam audivi in paradiso, el
lacendo laudare nomeh Domini. At ille, scilicei liroui eo quod praeceptum luum proevaricatus essein,
Adani etuxorejus, uterque pari periinacia slleiitiurri sed timui, inquit, eo qwod nudus essem. Non ergo
tenuii, quia, sicut superius jam diclum est, neque faciuro siiiim; sed facluram Dei in semelipso repre-
qula fermavil, ncquc quia in paradiso Deus horai- hendil. Et qiiam pcrversus hic timor esi, qui nou
301 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLlI. - 1NGEN. LIB. III. 508
facti sui gerere poeniludiiiem, sed solam pcanae suoe A / reddam tibi. Sed, uljam diclum est, sculum defen-
se faletur habere confusionem. Perseveral hsec us- sionis praelulii, dicens : Mulier dedit mihi, quasi
que hodie perversitas in filiis Adae, ul aliqua pcena firrailatis aul rationis haberei aliquid hsec defensio,
pro suis malefaclis affecli, non quod ipsi fecerint, el non potius accusalio essel, quam excusatio quod
sed semper accusent qtiod sibi a judicibus suis fa- semulieris tlatum, fatebatur Dei praetulisse imperio.
cium sil, donec penitus atleralur spiritus rcbellis, Ila sale ralionis infalualo, in Deum quoque culpam
et humilietur yulnere intolerabili, slullitiam suam retorquere voluit pro eo quod mulierem sociam de-
non agnoscunt, quemadmodum scriplum esl: Et sola riisset sibi. Et non dixit : Mulier qiiain dedisti ad-
vexalio dabil intelleclum audilui (Isa. xxvni). Quin julorium mihi, cum dixerit Deus : Faciamus ei ad-
eliam deprehensi aique convicti culpam dum negare jutorium simile sui (Maith. xvm); $ed, ut totus erat
nequeunt, proterve defendunt, unde et inexcnsabiles in fclle amariludinis, dulciora nomina vel verba
sunl. Nam audi qualiter isti deprehensi culpam de- fugiens, pro eo ut diceret quam fecisli adjulorium
fenderunl. Sequilur : milii, quam dedisli mihi sociam, inquit. Eadem per-
. CAPUT XV. linacia mulier non absolute dicit: Comedi, sed scu-
Quod ulerque, scilicet Adam el Eva, peccalum suum tum praeteiidens ad excusandas excusaliones in pec-
defenderit. J catis, serpens, inquit, decepitjne, et comedi. Quasi
B
Cui dixit: Quisenimindicavil libi quod nudus esses, vero Dominus Deus requisissel^ quis persuaseril, et
nisi quia de ligno cx quo prmceperam libi ne comede- non potius quare hoc feceril : sciens utique quotl
res, comedisli ? Dixilque Adain : Mulier, quam dedistii sacrilega mente hoc fecisset, credendo serpenti.ineo
vithi sociam, dedit mihi, et coinedi. El dixit Dominusi quod ait : Et erilis sicul dii. Diccndo namque Quare
Deus admulierem : Quare hoc fecisli ? Qum respon- hoc fecisti ? mulierem ari conscienliam vocare voluil,
dil : Serpens decepilme el comedi. Quia suae nudiia-. ul recogitaret, el dicerel, Quid feci ? Al illa inlelli-
tis, ut supra diclum esl, homo lacuil, idcirco Deura, gere nolens, respondit alia pro aliis. Non enim di-
loqui, et eamdem in homine causam arguere opor- xit, quia dccepta spe lurjusmodi sie feci, sed serpens
tuit. Esl autem hsec regula divinse aequitatis, ull decepit me, et comedi.
homo si jtislificari velit, id est si seipsum accusel, CAPUTXVI.
jttslus cniin in principio accusaloresl sui(Prov. xvm). De quatuor peccati ejusdem incrememis.
lunc mitius ac mansuelius agat cum illo miscricor- Interea reus circum volando laborabat miseiicor-
dia Dei. Si autcin Iioinine lardanle, priorera Deura, dia, sed undique oblrusa resislil, adilumqiie illi de-
oporteat loqui, et narrare quid homo fecerit, lunc negat vitiaia creatura. Quarto namque peccali in-
diMriciius arguat atque corripiat non in mansuelu-. C crementofit, utnullus veniae locussit, scilicet cum
oi'ie atque misericordia, sed in furore el in ira, cogitationi opus, operi consuetudo, et consuetudiiii
ic. Bene ergo non suaviter dixit: Tu enim de li- adjicitur defensio, unde et nunc per prophelaui Amos
no, ex quo praeeeperam tibi ne comederes, come- idem Dominus dicit: Super tribus sceleribus Dama-
isli : sed acriler invectus est, judiciario more, sci,el super qualuor non converlameum (Amos.i),elc.
nterrogans, reumque dissimulantem aspera quoe- Videlicet sub nominibus Daroasci, Gazae, et Tyri,
lione pulsans : Quis enitn indicavit tibi quod nudus, caeterarumque gentium cuilibet peccatori lerlio pec-
sses, nisi quod de ligno, ex quo prmceperam libi rie, canli, Deum indulgeniiam dare posse significat,
mederes, comedisti? Ac si diccret: Hsec ipsa scien-. quem quarto peccanlibus, nec pceniienliam, nec
ia qua nudum le esse perspexisli, culpa est, quia, indulgentiam esse daturum enunliat. Quae peccati
apina est. Unde enira tales tibi aperli sunt oculi,t qualuor incrementa beatus Job mystice deplorans in
uos et concupiscenlia commoveret, et conscientia, istis primis hominibus adimpleta dicil ex persona
cveiberaret, atque ita Terre non possent ul nudus5 generis humani. Quare non in vttlva mortuussum?
icederes ? Unde, inquam, hunc visum accepisii,t Egressus ex utero non slalim perii? Cur exceplus geni-
uo indice luam nudilalem invenisti, nisi quod ext JJ bus ? Cur laclalus uberibus ? Nunc enim dormiens
o ligno de quo pracceperam libi nc comederes,t silerem (Job. m), etc.Peccaium namque primorum
medisli, el hanc mercedem iniquitatisquam opor-. liominum, aiuequam parerel in effeclu operis, id est
it, in teraetipso recepisti, ut confusionem luam, in proesumplione veiiloe arboris, lalebat in secreto
ncupiscas, et ex concupiscenlia lua confundaris ?1 anirai superbientis, et Deo ingrati, qiiemadmodum
uid ad hoecille? Mulier, inquit, quam dedisti mihii puer anleqiiam nascalur in mundum, coalescit in-
ciam, dedit tnihi et comedi. Antequam dicerel co- tra tumentem uiatris uterum : nisi enim inlus
edi, sculum defensionis arripuil dicens : Mulier,. pritis lumuisset, sicut alio in loco 48 Jam dictuin
dil mihi, stalim inierponendo quam dedisti miliil est, foris tenlati tam facilenon cessisset. Iiem,quo-
ciam, procaciier Deuin percussit linguae acumine. modo infans edilus excipitur genibus et colligatur,
tinam qui peccaverat, et peccatum suuni a Dcij el deinde ut duret blandis nutriculse lactatur uberi-
minliatione redargutuni.et cogniiuin novcrai, sal- bus; sic iidem peccalores peccalum suum, et earu-
m hoc solum diceret : Comedi, el magni debitorr dem camis suoe pcenaro pro qua nuditaiem suam
mmissi, id est inagni reus peccali procidens ro- cruhescebant, amplexati siint, libidine oblectati, el
rel cum dicens: Pqiientiam habe in mt, tt omnias deinde redarguii a Deo, sibimelipsis blandicntes,
 503 RUFERTI ABBATISTUITIENSIS 504
factuin suitm defendere ausi sunl. Ilaqnc repulsai A presso repens inccssu ? Nonne et anlequam homi-
Venia, juste tandem super illos dalur senleniia ett nem fecisset Deus dixit : Producal terra jumcnta el
primo in ipstim peccaii principem a quo tolius malii reptilia et bestias in genere suo ? Quomodo ergo
initiura emanavit. Nam sequitur : nunc pro pcena infertur quod a nalura illum prius
CAPUT XVII. babuisse negare non possumus ? Igitur sub nomine
De inimiciliis inler mulierem et serpenlem posiits, el serpentis queni iuvasit diabolus, ipse percutiiur, et
quod de•peccalo serpentis Deus non aumsietii, di- qui per superbiam suam similem se Allissimo fore %
cendo: Quare hwc fecisli ? i putavit, propter maliiiam suam iiifimse creaturae,
Et ail Dominus Deus ad scrpenlem: Quia hoc fe- quam ipse vitiavit, judicatur fieri pcenaliter similis.
cisti, maledicius eris inler omnia animantia el beslias Super peclus tuum gradieris, inquit, tanquam dice-
ierrm. Ah homine, cui curn iratus esl, misericoriiiae ret : Sicut hoc reptile cujus calliditate abusus es^
recordari habet, Dominus Detis requisivit, et cum super pectus suum gradilur, et seipsum in lerram
co de facto raiiocinari dignalus est: cum serpente premil : sic tu, diabole, cum sis rationalis spiiitus,
anlem sibi ejusmorii nulla ratio esl. Scriplum est ralionale luum semper gravi faiuitate onerabis, el
enim, quia secundummulliludinemirw suw non qum- quocunque le verleris, semper intentionem luam
rel (Psal. l*). Scimus atitem quia super antiquum B deorsum conferes, et factis premes conlrariis. Verbi
seipenlem diabolum, ira Dei multa et interminabilis gralia : Invidendo evacuasli merilum hominis, sed
cst. IHe vero serperis per quem ille draco Jocutus hoc facto gratiic Dei locum aperuisii, cui amplius
Cst, id est lerrenum ariimal, nullam omnino ratio- invidebiSjdum bomo seipso lanto fit allior, quanlo
nem Deb redditurus est, quippe qui creatura irra- gratia Dei ciijuscunque creaiurae meritis esl major.
tionalis est. Igilur bene absque requisitione causae Ab hinc usque in finem, riumDeo volens adversaris,
vcl facti, sententiam super serpenlem judex Deus Deo nolens cooperaris, et ita circulum habens in
edicit, quam et in ulrumqne serpentem clara et naribus tuis (Job. XL)super peclus luum gradieris,
aper.la cnuntiaiione spargit sic : Quia hoc fecisli, quia miro modo et raala intendis, et bona facis, dum
malediclus es inler omnia animantia et bestiaslerrm. persequendo hoc ipstira quod ut destruas perseque-
Inimiciiiam ponam intcr le el mulierem, eic. Non lis, dum quasi malleolus aurum Dei nequiter afin-
imprecantis animo dixit, roalediclus sis, sed enun- gis,et aflligendoad gloriam extendis.Interea tcrram
lialiva designalione mulediclus es, inquit. Hoc nempe comedes cunclis diebus vilmtuw. Terram, inquam,
roore Domi.niobservandum est, quod is qui omuia comedes et non cceluin, id est non quorum conver-
fecil valde bona, nullam corrumpil creaturam ma- satio in coelisest (Philipp. n), sed ierrena sapiuiu,
lediclione a semeiipso eilusa. Cum igitur.ad ser-( ^ illi cibus luus erunt. Malus operarius, et nequani
pantem dicit, maledicluses inter omnia animantia ei servus, Deo lamen utilis, faligationera iracundioe
bestias terrm, roalum ejus merilum judiciaria sequi- tuoe lalium devoralione consolaberis.
lutc tali senlentia dehunlial. Odibile namqtie illud CAPUT XIX.
genus aniinantis factuiii esse denuniiat, snper cuncia Ilem de eo qttod diclum est: < Inimicilias ponam
animunlia et besiias lcrrm, ex eo quod minisler dia- inier le el mulicrem. t
bolo exsiilit ari perditionem ejus, qui ita est factus, Iniinicilias ponam inter le el mulierem, et semen
ul praeesse debeat cunetis animantibus el besiiis luum el semenillius. lpsa conterel capul tuum, ellu
terrae. Non enim idcirco serpens malitiosus et ve- insidiaberis calcaneo ejus. Hoca fraudibus iuimiciliae
nenaius est, quia dixit Deus: Malediclus es, sed quia differuiit, quod fraudes pacatam sermonis vel cujus-
diabolo polluenle, omnino odibilis faclus fuerat,' • libet rei proeiendunt superlicieni. inimicitioe vero
idcirco sic a Domino Deo pronuniiatum esl. Dicit roanifcstam coutrarietatis habeiit intenlionem. Con-
enim Pytbagoras, de medulla hominis mortui, quse slal autem quod subdolus diabolus in serpenie mu-
in spina est, serpentem creari, qiiod et alius qui- lieri non tanqiiam armaius adversarius occurrit,
riam in libro suo commemoral, dicens : ij. sed lanquain fidus consiliarius laieri ejus in ria
Sunt qui cum clauso putrefactd esl spina sepulcro, sese atljunxit. Cum igitur dicit Deus, ponam inintici-
Mulari tredanl humanas angue medullas. tias inter te el mulierem,profecto magnum gratije su'
Quod si creditur, merito evcnii ut sicut per serpen- opus promittit, quod victorem diabolum qui vice
tcm mors hominis, ita et hominis morte serpens rat fraude, victa nunc mulier vin^ere quamloqu
nascatur. Fertur autem, quod nudum hominein noh debeat foititudine. Porro hoe inimicilioe non pe
sil ausiis eonlingere. ipsam mulierem, sed per semen illius exercendse
CAPUT XVIII. et usque ad victoriam perdiicendae sunt. Proiud
Quomodo dictum: sit « Siiper pectns luum gradieris.t cura dixisset, inimicilias ponam inter le el mulierem
Sed quid sibi vult quod sequiiur, et dicil: Super continuo subjunxit, el teinen luum et semen itlius
peclus tuum gradieris? Nunquid aniequanl diabolus Quoenim de semine hoecdicunlur, nisi de uno qu
pcr os ejus loculus fuisscl, pedibus aot cruribus est Christiis? Ipse namque solus ita semen niiilic
ambulabat peciore a lerra sublalo, et posiea pcdi- ris esl, ut non etiam viri semen sit, qnare recl
bns ademptisstiperpectussuum gradi ccepitsqtiaiiiis addilio esl: cum diclum sit a Domiuo Deo, inimici
suis cl cosus pro pedibus ct cruribus uicns-, et lias ponam inter te el miilierem, el scmenillius su
505 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — 1NGEN. LIB. III. 50«
auditur Christus. Nam hic plane cum illo antiquo ser- A nec gladiis concidenlibus, cilo aul leviler effici po-
pente fortkcr sese exercuil, nec unquam illi in aliquo test. Siqiiidem excisum caput, cum tribus aul dtiobus
consentaneusfuit. Unde et liberior atque expedilior digilulis, vivere et abire perhibetur. Hoc quoque
fuit, accincins gladio snper femur suuni, poieniissi- quod procdictum est, ita esse ipsorum qui per indu-
raus,speciosuselpulcher,intendil-prospere,processit striam exploraverunt, fida relatione comperimus.-
49 et regnavit (Psal. xnv), hoslemque publicum Unde el ferlur, quod niiduin corpus ejus coniingere
ante pedes suos prorinclum conlrivit et vulneravil, non atisus sit. E contra ille, quamlibet exiguus sit,
juxla Psalmistam dicentem : Tu humiliasti sicut si vel extremae plantse dentulum infixerit, occidit.
vulneralum superbum in virtute bracltii tui (Psal. Morsu namque infusa peslis per venas vegetalione
c-xxxvm). Tuiic adimpletum est mulieri, in islo se- corporis aucta discurrit, animamque exiroit. Adeo
mine suo, quod hic fuerat prsediclum, ipsa conteret graves inler ulramqiie naluram iniiniciliae positas
capul tuitm. Unde in alio psalmo Propheta dicil : stint, aiuiqiii mali super novum exhibentes mqni-
Tu conlribulasti capila draconum in aquis, lu con- menlum. Mox m venenum niorsu injeclum sangtii-
fregisit capiia draconis (Psal. Lxxm). Quis omnium nem hominis tetigerit, paulatim serpit et inimicum
nosirum, quicunque viri pariter ac mulieris com- suse naturoe animal interficil. Unde sic ail qtiidam :
mistum semeu sumiis, iniinicitias cum islo deceptore °' Noxia serpenlum est admisto sanguine, pestis.
iutegras se babere gloriabitur? Nonne omnes Dei Morsu virus habenl, et falum in dente minantur.
potius inimici fuimus, nisi qtiia per hoc unicuin (Lnc. lib. ix Pltan)
unius mulieris semen reconciliati sumus? Ergo Omne enim vencntim frigidum esi; idcirco anima,
secundum Hlius quidem graliam, nunc filii velamici qnse ignea est, fugit venenum frigidum. Serpeiitum
Dei sumus, et cum illo dracone inimicitias habemus, vcro quot genera, lot venena : quol species, tot per-
secundtiro nos ipsos aulem, vel secundum primos nicies : quol colores, lot habeniur et dolores: Male-
parenles noslros socii etconsentanei rebellionis ejus diclum quippe animal esl, ex quo diabolo ad ihini-
fuiraus, el necdum perfecta iide, adullerinas ejus slerium morlis propria calliditaie suffragalum est, et
blanditias respuimus. Nam, quoties ad ahquod pec- exinde homini naluraliler inimicuro est. Sed qnid
caliim perlrahimur, ille primnm nobis capile blan- mirum hoc malum a Deo permitti homini, ciim et
dilur, deindenos ventreoble.ciat, tandemque cauda ipse homo ad interfectionem proximi, serpentum
ligat, quia videlicel tribus modis omnisejus tenlalio sese armel venenis, el quod non habet natiira virus,
perficitur, suggestione, delectatione, consensu. lnler acquirat pervicacia, comparet pecunia? Hoc eniiik
haec proculdubio nequaquam veras contra illum p.auclor , idem qui supra tali exsecratione declamai:
inimicilias habemus, Certissime igitur hic illius Sed qttis erit lucri nobis pudor? inde petunlur .
semen mulieris promiililur, quod est Chrislus, per IIuc Lybicm mories, et fecimus aspida mercem.
quod sexus idem qui decepius esl, deceploris capul (ID., ibidi)
omne conlrivil, qtiando ad deslruclionem peccali Proinde, quia homines ipsi quodammodo serpenlcs
heata Virgo sine peccalo, novuin huiic ct coeleslem fiuni, dum non tantum spiritualiler venenum aspi-
hominem raundo edidit. El tu, inquil, insidiaberis dum sub labiis eorum, sed realiler quoqiie venenum
calcaneo ejus, id est* ingeres le in exlremis vilae aspidum in sislarciis eorum patiantur ; el ipsi nec
illius, irisidiaberis, inquit, sed non cliam mordere murmurenl, quod venanlur, elinlereuiit tothomines
poteris. Hocplane licet subaudiri, quod verbisaliis pestibus serpenlum.
idenr fifius mulieris evidenler aslruil, dum mox CAPLT XXI.
ducendus adpassionem, dicit: Venit enim princeps De tribus in mulierem qttasi verberibus sentenlim
mundi hujus, el in me non habet quidquctm IJvan. Dei.
xiv). Mulieri quoque dixil: Muliipticabo mrumnas luas,
CAPUT XX. el conceptus luos : in dolore paries filios tiios, et sub,
Item deeo quod dictvm est : « Ipsa conteret eaput p viri potestale eris, et ipse domindbilur ttti., Hsec tria
luum, ellu insidiaberis, i etc. divinae sentenlise verbera •nimium notis a;rumnis,
Praelerea inler mulierem el semen ejus, el hoc sexum femineum indesinenter cruciant. Novissima
genus animanlis, per quod mulier seducta esl, landein super haec peccali ejus poena mors est.
grandes inimiciliae posilae surit. Ulrinque non tam Verum hoc illi malum cum viro commune est.
ralionis judiciuni quam sensus naluralis perpetuum Quare, inquit, mulier, praeler hoc, in sexu proprio
rerval odiuni. Haec enim etsi non semper actu , Iriplicem pcenam habet? Virielicet" quia peccaii
semper tamen poteslale quadara conlerit caput il- quanlilas inmuliere triplo major, quam in vird esl:
jus : ille aulem, uipole humi depressus el non prirno, quia creriendo serpenti plus quam Deo se-
«rduus, calcaneo hujus insidiatur. Nam, si nuda mu- ducta est. Secundo quia pulchritudinem et suavita-
lieris planta denlcm serpeiitis praevenerit, et viva- lem ligni deleclabiliter coucupivil. Tertio, quia non
cissimum captit ejus vel leviler presserit, slaiim coiilenla transgressibne propria, postquara comedit,
tolum cura capite corpus repenle interit, ita ut viro quoque dedit. De quo nolandum, quia cum re-
nullus omnino motus, nullus sensus in aliqua parle qnireretur a Deodicenle : Quarehoc fecisti? id est,
residuus sil, quod nec malleis aut vectibus certe, quare viro tuo dedisli, non habens quid saltem vaniE
30T RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 308
iefenslonls obtenderet, allud pro alio respondit, di- A tutoris, et deinde cum in manum viri per legitimas
cens :,Serpent decepit me, et comedi. U-aqiie triplici conj'ugii tabulas venerit, sub domiuio viri sit. Ve-
peccato triplex quoque vrindicta praeler communem rum caslis et fidelibus mulieribus hanc tertiam
sibi cum viro morlem reddita est. Nam quia serpenti poenam benevoleniia nullam aut levissimam efficit.
credidit, dicenli: Eritis sicut dii, jusle ipsa contra El non solum non ohest, sed eliam laudi est. Propter
hoc, quod Deus vivorum et non mortuorum Deus quod et Pelrus aposlolus mulieres ad subjectionera
est, non vivorum, sed mortuorum mater esse me- spontaneam cohorians dicit : SimUiler mulieres sub
ruit, dicenleDeo: Muliiplicabo conceplus tuos. Omnis dilm sint viris suis (I Petr. m). Sic enim aliquando
enim coneeplus ejus anima et corpore in peccalo etsanclse mulieres sperantes in Deo ornabant se
ipsius moriuntur, et nemo illorum Deo vivit, nisi piopriis viris, sicut Sara obediebat Abrahse, domi-
viyificentur in Christo. Itera, quia vidit quod bonum num eum vocans, etc. His ita dictis adhuc de mul-
esset lignum ad vescendum el pulchrum oculis, aspe- tiplicalione conceptuum aiiqua dicenda sunt.
ctuque delectabile, pro illo visus sui deleclameuto CAPUT XXII.
contrarius hic redditur uteri dolor, nam in dolore, Item de eo quod dictum esl: t Multiplicabo mrumnas
inquit, paries filios tuos. Tertio quia viro suo dedit, tuas el conceplus tuos. i
ct eum ad comedendum illex.it, imporlunilate mu- H Multiplicabo, inquit, mrumnas et conceplus tuos,
liebri, idcirco sub viri potestate, inquit, eris, et ipse subaudilur, super numerura. Nam et electorum
dominabilur tui. lla pro seduclione, nir enim, inquit quidem numerus muliiplex est, sed eorum multi-
Apostolus, non esi seduclus, sed mulier (II Tim. n), plicalio lota ex benedictione esl Dei dicenlis, ut
pro seduclione, inquam, quia seducla est, conce- supra jam diclum est: Crescite et multiplicamini, et
pttium multiplicitas, pro gulse oblectamenlo uleri replete terram, etc. Haec autera mulliplicalio non
dolor, pro lcmerario imperio servilus illa pcena ei benediclionis, sed damnalionis est: non gratisc, sed
reddita esl. De subjeclione 50 v'r' I" 3 mulier ei irse, non clementise, sed vindictae. Unrie et non ait
subjecia est, et dominatione ejusdem, qua mulieri laiitum:. Multiplicqbo conceptus tuos, sed mullipli-
dominatur, jam superius diclum est.Sed adhuc recte. cabo, inquit, wrumnas tuas et eonceptus tuos. Mulier
quseri potest : Quid illud sil, mulierera viri sub quippe quanlo fecundior, tanto acrumnosior. Posl
potestate esse, et virum mulieris dominum esse, quo-^ singulos conceplus dolor cruciat per singulos partus,
niam ulrumque dixil: el sub viri potestate eris, [et suus eam sanguis fatigat, quippe quae et cum sana
ipse dominabilur tui ? Ad Iioc respondendum valen-, videlur, menstruis fluoribus laborat. Mulier namque
tioris esse dominalionis, muiierem sub domino, unum et solum est menstruum animal. Quanta pu-
quam sub pol.eslale viri esse. Nam et secundum las haac ira, quanta est vindicta, concipi vel nasci
Romanas leges, sub viri poteslale esl mulier ante- tot homines, qui numerum excedant, qui ad Domi-
quam in manum viri conveniat, sub potestate, in- num vel vitam seternam non periineant, qiiibus
quam, viri, verumtamen non tanquam domini, sed proinde melius erat si nati non fuissenl ? Netnpe si
lanquam tutoris, ita ul sine auclbrilate ejtis testa- incorrupla naturoe nostrae lerra permansisset, non
mentum illi facere non liceal. Quse aulem in manu Dei benediclionibus pestem maledicti serpentis su -
viri convenit, mullo magis quandiu vixerit vir, te- perinduxisset, solas bonas arhores, id est solos
Etamentum illi sine viro facere non licebil, unde et bonos germinasset homines, et imllum agrestium
capite diminula dicitur mulier, quaein manum viri lignorum, quse ad hoc nala sunt, ut excidantur et in
convenit. Adeo apud genliles quoque, qui in hanc ignem miuarilur, quia fruclum non ferunt, succi
Scripluram non legerant, vel hujus veri Dei prav ejtis abundanlia produxissel. Haecforlis atque lerri-
cepta non observabant, hfec lex naluraliter valuit: bilis nimis, et. timenda magis quam discuiienda di-
quam Dominus naturae imposuil, dicens mulieri : vini judicii severitas est.
et sub viri potestate eris, et ipse dominabitur lui. CAPUT XXIII.
Quaedam lamen barbarae naliones, sicut csetera, ita D Item de multiplicilate conceptuum, el quod inde
ethunc nalurae ordinem confuderunt, tit mulier sine fuerit, ul Rebecca quoque conciperet Esau et Jacob.
capite, id est sine viro suo, super viros ageretpolesla- Nimium pii homines et insulsapielate hanc ipsam"
tem etdominium. Undeei ipudRomanumdefensorein, Dei severitatem reprebendentes, mallent non nasci,
inulicr causam suam tuetur, sic inter alia dicendo: et omnino non esse homines, qui sic raale nati suiu,
Non urbes prima lenebo ut sint divinoe benedictionis exsorles. Hi ergo quare
Femina Nitiacas; nullo discrimine sexus, generanl? Quare ipsi vel parentes ipsorum magis in
Reqinam scit ferre Pharos. carne sua, quam in benedictione Dei seminani, dum
(Luc. t.x.) raagis pro explenda libidine,quam pro multiplicanda
VerumhocnontamJHsantlex,quamusurpatiodicenda Domini Dei familia opus generationis perpetrant?
est. Recte ergo non tani dixit: sub viri polestateeris, Nempe, sicut jam longe superius dictum est, ex
nam et pUerulus masculus sub viri,id esl tuloris, po- menlis superbia profecta esl carnis inconlinenlia, et
testateest, sed addidit; etipse dominabilur tui, scilicet, ex carnis incontinentia pullulat conceptuum mnlti-
H.tritinquam mulier libera sit de subjugo. viri, sed ejus plicitas. Sed dicit quis : Nunquid non in sanctis et
Um aetas, quam condilio'primum. sub poteslate viri (ontinenlibus bominihus invenilur progenies ab
309 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. HL 3»'
ipsis educta super numerum? Nonne, verbi gratia, A bulos germinabit tibi, el.comedes herbat lerrm, an
Rebecca ex uno concubitu habens Isaac patris no- sudore vultus tui vescetispane luo, donec reverlaris in
stri alterum electum, alterum reprobum edidit, terram, de qua sumplus et, quia pulvis es et in put-.
sictit scriptum est: Jacob ditexi, Esau aulem odio-. verem*reverteris. Quia audisli, inquit, vocem uxeris
Itnbui (Gen. xxv). Ad haec inquam : Nonne omnes et tum. Tanquam diceret: Quia mulier quam ego dedi
qtise sanctaedicuntur muliercs, praeler unicam Filil libi sociam, dedit libi, el comedisti: maledicta terra
Dei Genitricem, in iniquilalibus et in peccatis con- inopere tuo, etc. Hujusmodi dictio in libro Numero-
ceperunt vel concipiunt? Non derogalur quidquam rum legitur hoc modo : Quoniam Amatecitesei Cha-
hic beatis malribus sanclorum, quae magna fide nanwus habiiant in valtibus, cras movele castra et
beatam progeniera, de qua Deus et homo Cbristus revertimini in soliiudinem per viam maris Rubri
naius est, aedificaverunt. Verumtamen, sicut in do- (Num. xiv), et reliqua tali occursione prolala sen-
lore pepererunl filios suos, sic et in iniquilale non lenlia, manifeslissimam habet juslitiam. Nam hoc
solum originali, verum etiam in proprise libidinis. modo reus ex ore suo judicalur, eademque respon-
peccalo conceperunl. Peperisse aulemet hanc ipsam sione qua defendi se arbilratur, conclusus apud
Rebeccam in magno dolore, ipsa Scriplura testatur, judicem suum tenelur. Quid eeim ? Nunquid mttlier
dicens : Deprecalus esl Isaac Dominum pro uxore B major. erat Doroino Deo? Maledicta ergo* terra m
tua, eo quod esset sterilis. Qui exaudivil eum, de- opere tuo. Non ait maledicla terra in semelipsa,
ditque conceplumRebeccce, sed collidebanlur inutero quippe quae cum res sit inanimata et insensibilis,
ejus parvuli. Qum ail: Si sic tnihi fulurum erat, quid nec benediclione, nec malediclione secundum se-
necesse fuit concipere (Ibid.). Itaque, nec sine pec- metipsam digna est, vel ejus perceptibilis. Sed
cato libidinis concepit, quae in tanto dolore peperit, maledicta, inquit, in opere tuo, id est, propler opus
irt pene non concepisse maluerit. Quod ne de hac luum. Vel maledicta in opere tuo, id est. laboriosa
admodum juvencula dubium adhuc esse pules, dicit sit libi operalori vel cullori suo. Hoc enim sequens
ipsa quae prima nostrsc fidei mater est, Sara jam versiculus patenter innuit, quo exponens quid dixe-
anus, cui prae senectute mttliebria, id est raenslrua, ril, ipse in laboribus, inquit, comedes ex ea cunctis
jam fieri otsierant: Postquam consenui, et dominus diebusvilm luw. Quid enim affert, si non laboraveris,
meus vetulusest, voluptaii operamdabo.(Gen. xvin.)? si non operalus fueris : utique spiims el tribulosger-
Igitur, cum reprehendant homines Deum, quod in- minabit libi, ctc, lalia quse sponle producit, et co-
fauslos mulieris conceplus niuJtipIicet : seipsos po- tnedesherbas terrw, id esl fenum quod ilidem spotite
tius, vel parentes stios accusenl, quod suos ipsi' producit jumcnlis. Itaque in sudore vultus lui vesceris
concubilus multiplicent non gignendoe proli ad ho- pane tuo, id est, si sudaveris, si arando el serendo
norem Dei, sed suse potius studentes libidini. Non laboraveris, lunc demum panem luum, id est, tibi
enim quia dixit Deus : Multipticabo mrumnas tuas et necessarium dabit. Secundum Hebraicara veritalem
conceptus luos, idcirco nalura mulieris conceptibus non sic dictum est, cum operatus fueris lerram, non
superfluis fluxa facta est: sed quia peccavil mulier, dabit fructus suos, sed spinas et tribulos germinabit
et peccalo suo viliata est, idcirco proedixit Deus libi. Sed sic se habet ordo litlerae : ln laboribus co-
quid illi ex viiio suo esset proventurum. Etiamsi medesex ea cunctis diebus vitw lum. Sicque subjun-
uno ex concubitu 51 habuit Rebecca geminos, Ja- ctum est, spinns et tribulos germinabit libi, ut sub-
cob el Esau, sicut praedictum est, quanquam non audiri debeat, si non laboraveris, si non operatus
incongrue possil inlelligi ex uno concubitu id esse, fueris. llaque in sudore mllus tui vesceris pane tuo.
ac si dicerelurex unius concubilu: non quseslioni- At ille luus panis vitam libi nequaquam perpeluabit,
bus venlilandum, cur non utrumque dilexeril Deus, sed iiifirmitatem tuae morialilatis aliquam diu su-
sed gratiae illi agendae sunt, quod duobus vermiculis Slenlabit, donec revertarisinterram de qua sumplus
de una massa peccalrice scaturientibus, sallem es, quiu pulvis es el in pulverem reverteris. Ecce ul-
iinum eorum dilectione sua dignum fecit, quia qui j) liina percussio.mors.carnis est. Saltem haec plaga
utrumqne juste reliuquere polerat, alterum mise- superbiam cineris domare, el redigendas in lutuni
ricorditer diligens assumpsit, alterum juste odio cervices, quandoque flectere habebat. Jam anlea
habens reliquit. Sed jara de ejusmodi alias diclura ... quidem miser homo vere mortuus, quia Deo mor-
cst, videlicet quod inepte quaerat quis, cur Deus vel tuus eral, scilicet morte peccati, quae animam a Deo
illos angelos creaverit, vel homines illos permiitat separal. Dixit enim Deus, quia in quocunque die co-
nasci, quod male acturos vel periluros esse novit. mederis ex eo, morte morieris. At ille recenti pelu-
CAPUT XXIV. lanlia carnis delibutus, ejus mortis amaritudinem
De sententia qum dicta esl in virum, et quod uiile non sentiebal : quemadinodum e.t nos hodie, cum
fuerit hominem post iaborem reverti in cinerem tam multos quotidie carne quoque moricntes videa-
propler edomandam ejus superbiam. inus, lasciviente adliuc sanguine jocamur et ride-
Adw quoque dixit : Quia audisli vocem uxoriatum, mus, jamque gandiis aeiernis privati, et mox tempo-
el de tigno ex quo prmceperam tibi ne comederes, ralihus quoque privandi, tamen lseti cumus.. Quid si.
comedisli: maledicta lerra in opere luo. In laboribus nunquam carne moriluri essemus? Quomodo anima
comedes ex ea cunclis diebus vilozluai. Spinas el tri- morlem, et fulurum in fine sseculi judicium, surdis
 511 RUPERTl ABBATISTUITIENSIS 512
auribus proeteriremus, qtii cras morituri, hodies A t tus hoininibus mortalilalem : Tunc Paier, inqnit,
superbimus? Quid, inquam, si iulerim, dum vivimusi misericors morlalia illis conriebat corpor-i. Adeo hoc
absque laboribus, el absq.ue sudore vultus sui omnisi expedire persensit, ut Deum in eo misv,iicorriem
homo pane suo vesceretur, cum semper in sollicilu- assereret, quod homines mortales esse voluit. POITO,
dine famis ;et alternanle rerum penuria, praetereai illorum qui nec tanlis paternoe disciplinse verberibus
nniiquam de imminente morte nobis incerlis, tameni aiTlictiresipiscunt, damnatio justa est, quia culpa
adhuc semetipsain caro noslra pro superbia nesciat,, inexcusabilis est. Quiri enim ullra faciat Deus, ut
el libidinibus difflual? Bene ergo Deus bonus, ne) eos e malis coerceal? Super quo, inquit, percuitam
malani riiorlem animsesuse bomo nesciret, et securus; vos ullra, addenles. prmvaricationem? Et stibinde :
usque ad tiltinii judicii diluculum in suis voluptati- Terra veslra deserla, et civilales veslrm succensm
bus dormirel, morle carnis illum prsecellitut sallemi igni. Regionem vestram coram vobis alieni devorant,
ejus instantis melu aliquis evigilet. £t interim, quiai eldesolabiiur sicul in vasliiale hostili (lsa. i), elc.
saluriias patiis et olium istam quoque possel abolerei Hscccurn per prophelam dicil, profecto illud palenter
solliciludinem, voluil illum non sine laboribus ett inmiit, quod el universnm genus humanuin et ipsa
siidore vnkus sui vesci pane suo, quin eiiam fortiler tandem mcrle percusseril, ut non sicut immortalis
iaborarilem nonnunquairi slerilibus annis magna ex: B ' diabolus, adderent praevaricationem, sed potius ab
parle privari fruclti suo. Hoc non inutile hominii antiqua? praevaricationis superbia per humililalem
esse adeo verum est, ut genlilium quoque poelai poenitenliae,refugerent. Ad hoc valet et illud, qnod
eximius dicai: ejusdem mortis diem vel horam homini incognilam
'''' .....Pater ipsc colendi esse voluit, ut, dura nescitur quando sit, quae sine
liuud facilem esse viam voluit, primusqtie per artem dubio fulura est, semper solliciium rcddal, semper-
Movil agros, curis acuens mortalia corda. qtie suspeclum superbire non sinai. Dixit enim inde-
Nec torpore gravi passus sua regna velerno. finite, donec revertaris in lerram de qua snmplus es,
(Vmo. 1.1 Georg.) et non dixit usque ad tot annos vel lot dies, quibus
Iiuiiile leslatus est esse regno patris, quem Joyem transaclis stalim reverteris in tcrram, de qua
csse dicebat, lorporem vel oiitnn, quamvis ulpole sumptus es, Ila ergo vivere hominem voluit, quasi
gentilis prselereat, quod ex olio nascitur peccalum. ' altera die judicandum et rationem de propriis factis
Qui lamen gloriabundus, alio lnco el ciijusriain in- redditnrum. El virie quam jterribiliter bominein, qui
fanluli ariulaloriis vacans blanditiis, pro magna feli- existimavit inique quod esset Deo similis, argtiat,
citate spontaneas diviiias sic inter csetera pro- f et staluat eum contra faciem suam (Psal. XLIX),
niiilil : dicendo : quia pulvis es, el in pulverem reverleris.
Jfo//i paulalim flavescel campus arisla. Miijus seatentia! perseculionem adeo nalura sentit,
Inculiisque rtibens pendebil sentibus nva. L'l hominibus aniiquilus in summa aflliclione pro
El durm qtiercus sudabunl roscida mella , maximo doloris inslrumento capila cinere aspergere
(VIRG.in BucoL, Eclog. iv.) solemne fuerit. Verum ba'c propriae condiiionis
et reliqua. Sed noh mirum de hoc nullitis bonae recordatio lunc ulililer se aperit, cum ex sapienli
professionis hornrne elhnico, cum ct pleriqne noini- humilitate procedil, juxta excmplum palris Abrahae,
nis Cbrisliani professoresfiierunl.qui hon ignoranles dicenlis : Loquar ad Dominum meum cum sim pulvis
saturilatem panis et olium peccalum fuisse Sodo- et cinis (Gen. xvm). Cum enim hoc humiliier nos
momm, mille annos Christo rege fiituros esse prsc- recordamur, misericorditer et ipse recordaiur, sicut
dicaVerunt, dicenles: Tunc nobis centupla omniiim scripium est • Quomodo miseretur paler fitiorum ,
reritm, quas dimisimus car.naliter esse reddenda : miserlus est Dominus timenlibus se , quoniam ipse
non recogilantes, quori si in caeleris digna sit retri- cognovil figmenlum noslrum, et recordatus est qtto-
hhlio, in uxoribus appareal turpiludo, ut qui unam niam pulvis sumus (Psal. cn). Sequilur.
pfo Domino dimiserit, cenltim recipiat in fultiro D rj CAPUT XXVI.
(Matih. xix). De eo quod vocavil Adam nomen uxoris suw Evem.
CAPUT XXV. Et vocavit Adam nomen uxoris suw Evam, eo qttoi
Qttod non irm, sed iniseranlis fuerit gralim, qtiod mater esset cunctorum vivenlium. Mira narraniis
Deus mortalem voluil esse hominem.
digressio. Necdum sententia terminata est laiiioe
Igitur non iratse justitise, sed miseranlis est gratiae, calamitalis, ut vacel hinc divertere ad dicentlum
qiiod vitiatum hominem Deus mortalem esse, et in- nobis qub nomine reus jam convictus, el pendens
terim riom vivit in laboribus pane suo vesci voluit, subjudieis manu, suam uxorem nuncupavil. Narra-
ut videlicet anlcquam veniat dies judicii, quo cum verat dixisse Deum, in sudore vulius lui vesceris
ahtiquo peccalore diabolo damnandi siint omnes pane tuo, ddnec reveriaris in terram, de qua sumplus
iriiqui (Malih. xxv), resipiscant aiiqiii laboribus et es : quia pulvis es el in pttlverem reverleris, moxque
dbloribus, landemque ipsa morte eruditi, qualenus dicliirus eral Deus : Ecce Adam quasi unus ex nobis
vel sola vexatio del iniellectum audiiui (7sa. XXVIII). faclus est. Quis hic locus eral, ut insererel, quia
Qubd geniilium 52 quoqne quidam phirosophus Plo- appeliavit Adam nomen uxoris sttw Evam ? An fbrle
tihus sentiens, et ralionajjiliter iitilem essc arbiira- noii digressio, sed hic se habet ordo remm, sicut
315 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLH. — l.N GEN. I.IB. III. 514
ipsa narralio? Si ita est, imo quia ila est, nec enim A CAPLT XXVII.
negligenler, sed maxime prudenler hic interpres Bei De iuijcis pelliceit, quas fecit illis Deus.
narrationem suam prosecutus esse credendus esl, Fecil quoque Dominus Dens Adw el uxori ejus
mira peccatoris simui et conlemploris snrdilas, et lunicas pelliceas, el induit cos, el ail: Ecce Adam
superbae mentisejus duritia breviter deprompla esfc quasi unus ex nobis faclus est,scicns bonumei malum.
Quid enim iiisanius quam in tali arliculo Evam dicere Et hoc leviter tlicltim, ac pcne risui proximum
eam, quac non habet viiam? Eva namque transferlur videlur, quod Domiuus Deus lunicas pelliceas fece-
in vitam. Dixeral autem Deus : In quocunque die rit Adaeel uxori cjus. Nec enim ejusdera dignitalis
comederh ex eo, morle morieris. El illa comederal, esl, delraclas morluis auimanlibus pelliculas con-
ac viro suo dederat, et dando occiderat, et nunc suere, et limicas facere, cujus sunt ea quse hacle-
imprsesentiarum dicebat, quia pulvis es et in pul- nus de Domino Deo riicta sunl, verbi gratia,
verem reverleris, et sic utraque morte, corporis scili- ccelum sicut pellem extendere, lerram fundare,
cel et animae,jam mortuus el adbuc moriturus erat, solem, lunam, et stcllas in firmamenio ponere
lam ipse quam uxor sua. Quid ergo insanius quam (Psal. cm), postremo ipsorum animaiuiiim, quo-
in illo lalis causse judicio illam nuncupare Evam, id rum 53 pelliculoe stml, naluras condere. Unde ct
esl vitam, quae nec sallem habebat vitam, dicere, B nonnulli hoc opificium Deo ascribere in tanliim re-
malrem cunclorum viveniium, eam, quae potius mater fugerunt, ul dicerenl lunc primum corpora illisfacla
est cunctorum morienlium? Omnes enim in peccalo esse, el idcirco pro corporibus, tunicas pelliceas esse
ejus moriunlur, etnemo filiorum ejusvivit, nisi qui diclas, quia, sicut nunc lunicis vestiuntur corpora,
per unum hominemChristum vivificantur. El quidem sic lunc Deus propter peccatum corporibus vestierit
si hoc alias dixisset, verbi gratia, superius ubi dixit: animas. Sed hic error verius omni irrisione dignus,
Hwc vocabilur virago, quia de viro sumpla esl : si, jamdudum explosus esl.Melius sapere oportet lerrena
inquam, tunc dixissel : haec vocabilur Eva, quia corpora quasdam quidem esse animarum lunicas, vc-
mater cunclorum viventium esl, nullam nobis admi-. rumtamen ipsa prius esse facla quam animas. Sic
rationem fecisset, quia videlicet et secundum sensum enira supra scriptum est, quia prius forinavit Domi-
ejus cunctorum vivenlium, id est, hanc infelicem nns Deus hominem de linio lerrae, el deinrie inspira-
vilani ingredientium mater esl. Nunc aulem in eo vit in faciemejus spiraculum vitae. Quid ergo, inquis?
mirabile cst, quod uhi morlis corporeae senlenlia Nunquid Doniinus Deus sutor aut pellifex eral, el
ferebalur, jam spirituali mone mortuus, illic uxorera impensa artis opera lunicas fecit pelliceas ? Fecil
suam Evam, id est vilam, appellavit. Simililer et hoc „ ulique tunicas pelliccas, quia sic proesens lestalur
notandum, quod nusquam sacra Scripiura nomen Scripiura, non lamen et cogii nos confileri quod eo
istud, quod est Eva, commemorat, nisi hoc loco, et modo quem rideanl, sed eo modo quem flere debeant
paulo infra, cum dicilur, cognovit Adam uxorem omnes lunicali, feceril illas. Fecil enim, id esl fa-
'uam. Ibi sicul et hic, si rile perspicias, miranda ciendi necessilalem illis imposuit. Talia quippe tam-
cordis impoenitentis durilia est, mira quoque carnis que misera propter peccalum corpora esse yoluit,
inuuilur superbia, glorianiis adhuc in ipsa pocna sua quoe sine lunicis pelliceis durare nou possinl. Et no-
de poslerilate fulura. Iloe inter nominis utriusque tfindum quori non qiialescunque tunicas, seri tunicas
posilionem, quae sunl, scilicei, Adam et Eva, distare fecil illis pelliceas. Hoc optime dicttim est. Nec enim
manifeslum, esl, quia nomen hoc quod est Eva, solumniodo ob libidinem, lurpia vel pudenda , scd
•
praesumplor horao superba aeslimalione adinvenil: eliam ad paiienliam frigoris infirma sunt nuda sexus
illud autem, scilicet Adam, Dominus Deus utrique ulriusque corpora. Bene eigo non lantum lunicas ,
«exui posuit, sicul postmodum scriptum est, mascu- sed et lunicas pelliceas illis fecisse dicilur Domiiius
lum et feminam fecil eos, el vocavil nomen eoruni Dens, quia juste lalia voluil illorum esse corpora ,
Adam in die quo conditi sunl (Gen, v). Igilur quod quoe non solum tegi propter lurpiludinem, sed etiam
cum dixisset Deus, ania pulvis es, el in pulverem D calefieri opus essel propler infirmilalem. Habes ita-
'everteris, conlinuo suhjuncium esl, el vocavit Adam que duo miseriae, solatia ctim labore cl indigentia
nomen uxoris sum Evam, eo quod maler esset cun- homini proposita, vicliim scilicel et vestiluin ; vi>-
clorum viveniium, idem est ac si dicerelur : Sicut su- clum , ubi paulo anic dixit : In sttdore vultus lui
perius dicente Deo, in quocunque die comederis ex vesceris pane luo; vcslilum , ubi nunc dictnm est:
eo,morte tnorieris, non credidil, sed comedit, quia Fecii quoque Dominus Detts Adw et uxori ejus tuni-.
mulierem, qnae prior comederal, non slatim corpo- cas pelliceas, el indtiil eos.
raliter moriuam esse vidil : sed et ntinc diccnii, CAPUT XXVlll.
donec reverlaris in lerram de qud sumplus es, quia De eo quod dictum esl : « Ecce Adam quasi unus ex
onlvis es, et in pulverem reverieris, adeo non crerii- nobis facius esl. t
dil, nt ecnntrario vocaret nomen uxoris suoe Evam, lla demum jam spiriiualiler homine morluo, e%
id esl viiam, eo quod mater esset cunctortim vivcn- corporaliter morituro, victus quoque pariter et vesti-
lium.' tus indigenle effeclo, idem Dominus Deus exclamat:
Ecce Adam quasi unus ex nobis faclus esl, sciens fre>-
n-.tmcl malttm. Ecce (qnor) cst ostendenlis adver-
515 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 516
bium) cum dicit Dominus Deus, magnum in prsesenti .A quo deficere videtur, valentius exprimit. Ubi enim
fragorem incutit cunclis aures audiendi habenlibus. dixit, riunc ergo ne forte millat manum suam el su-
Quid enim ostendil? Adam, inquit, quasi unus ex no- mal etiam de ligno vitm, el comedat et vival in mter-
bis faclus esl. In Adam (quod interpretatur terrenus) nnm, deficit quidem sermo, sed graviter deficit, et
virum simul et mulierem inlellige, quia viri pariter subaudiri promplum est, emittamus eum de para-
et rnulieris commune nomen est, sicut jam diclum diso voluptalis. Sequitur enim scriplor in sna pcr-
esl. Quid esl : Quasi unus ex nobis factus estl Quasi soiia, ubiDominus Deus deficit desermone, et con-
Dens faclus est. Eadem enim Trinilas hic Ioquitur, linuo dicil: Emisil eum Dominus Deus de paradiso
quoe et superius locuta est pluraliter ad semelipsam, voluptalis. Ergo, inquii, quia quasi unus ex nobis
dicendo : Faciamus Itominem ad imaginem et simi- factus est, imo quasisimililudinisnostrae gratia pri-'
liludinem noslram. Eadem , inqtiam , Trinilas hic vatus est, quia comedit et mbrtuus est, et exinde
ostendit, qualis Adara vitio suo faclus sit, quae su- aperii sunl oculi ejus, et cognovit quod nudus esset,
pra proposuerat, qualem illum facere voluerit. Dicit jam nunc illum de hoc paradiso voluptatis eniiiti
ergo, quasi uniis ex nobis. Nempe ex tribus personis opusesl, et illi expedit quia talis facius est, quem
Triiiitalis, unus est Pater, unus est Filius, unus est jam saturitas el olium non juvet. Ul quid hoc tan-
Spiritus sanclus. Et hi tres unum quidem sunt, sed IB lopere agendum est ? Videlicet ne forte mitlal tna-
non unus. Alius enim esl Pater, alius Filius, alius num suam el sumat etiam de ligno vilw, elcomedal, et
Spiritus sanclus. Adam ergo, inquil Dominus Deus, hoc faclo talis, lam miser faclus Adam,vival in wler-
quasi unus ex nobis faclus esl, ut jam non siinus nos num."Quid enim, si cum talis faclus sh,t)ivat in wter-
Trinifas, sed quaternitas, qnanquam non cum Deo num ? Utique nil nisi malum aelernum. Jam enim
Deus, sed contra Deum affectaveritesse Deus. Gra- miser factus, si aeternus quoque sit, quid nisi mise-
vissima hsec more Domini Dei et acerba nimis ironia riam selernam habebit ? Parcamus illi, nehoe modo
csl. Quis enim vel qualis Adam ? Adam in anima male sifquasi uniis ex nobis, ne sicul quisque no-
jaro morluiis, et corpore quoque in brevi morilurus, strum aelernus est : seternus enim Paler, aeternus
indigens victu et neccssario coopertus alque coope- Filius, aelernus Spirilus sanclus, sic etille aeiernus
riendus veslilu. Sed enim quilibet ex nobis, sive sit, et ob hoc veracem se esse, rideat oculus ne-
Pater, sive Filius, sive Spiritus sanctus, neqtie mor- qtiam diaboli, qui Dei similitudinem illi repromisit.'
tnus esl, neque morietur, neque propler famem viclu, Etenim malum quidem illi est lemporalem esse, sed
n-quepropler lurpitudinem aut frigus indigetveslitu. pessiinum est oeiernura esse. Mala nimis 54 e*
Ergo non vere sed ironice riiclum aut dicendum esi, falsa est hoecsimililudo Dci, muiio melius illi est
'L-
quia hic talis quasi unus ex nobis faclus est. Et cur esse omnino dissimilem Dei. Quomodo ? Videlicet ut
j,aii ironia irridendus esl ? Videlicel quia stulte et quia iniser est, sit eliain lemporalis. Hoc est esse
superbefallacissimo diabolo credidil dicenli: et eritis omnino dissimilem Dei, Deus enim et seterntis est,
sicut dii. Ecce quomodo sicul Deus vel quasi unus et felix, et est cjus aeierna felicitas, felix aelernitas.
ex iiobis factus est, qubmodo sciens bonum et ma- Horum alierum, id est feiicitatem, perdidit diabo-
lum faclus est. Non quombdo ipse speravit, sed sic lus, apternitaiem vcro non amisit, et est ejus aeterna
factum esl islud, quomodo deceptor voluii. Non sic infelicitas, infelix aeternilas. Parcamus, inquam,
seit bonuin et malum, quoraodo omnia prospiciens homini, et quia felicitalem perdidit, ocleriiitalem
Deus, sed jam expertus bonum, sic nunc experitur quoque praeripiamus infelici, ut in ncutro sit quasi
et malum, quomodo non Deus. Hoc niodo quasi unus ex nobis. Nobis est seterna felicitas, felix seter-
affirmativa enuntiatione dictum, pravilale dicenlis nitas, sit illi lemporalis miseria, vcl misera lempo-
adjtivanle, mullo acerbius denegatum est, quam si ralitas, ut tunc illi coramodius reformelur aelerni-
negaliva diclione exclamassel, sic dicenrio: Ecce tas, cum fuerit recuperata felicitas. In magna ergo
Adam iiequaquam ut sibi permissum fuerat, quasi ira icagnse misericordiae Dominus Deus recordatus
unus ex nobis factus esl. Et quidem ille nonsolum ... est, in hoc ipso, quod lignum vilae non concesserit
iieqiiaqiiam siciil Deus, sed pene factus erat sicut' misero homini, quippe quem voltiit sic esse similem
diabolns, sed acceleravit el praevenit miserator Do- sibi, ut esset utrobique dissimilis diabolo, id esl,
niilius Deus, ne Deo mortuus, sic immorlalis perina- ne viveret homo aeque ut diabolus, usque ad uliimum
nerel honio, sicut diaboltis. judicium, et aeque ut ille absque lemporali morle
CAPUTXXIX. transiret ad selernum incendiuin. De boc jam supe-
De eo quod dictum esl : « Videle ne forte millat rius diximus, ubi secundum eamdem misericordiain
manum suam el sumal eiiam de ligno vilm. i dicit, quia pulvis es, el in pulverem reverleris.
Nunc ergo, ne forle miltat manum suam, et sumat CAPUT XXX.
ctiam de ligno vitw, et comedal el vivat in mlernum, Ilem de eodem ligno vitm, el quod Adam nesciveril esse
emisil eum Dominus Deus de paradiso voluptaiis, ut lignum viim.
operarctur terram de qua sumpltts esl. Ecliptica, id Nunc illud nolandum, quod non dixerit solum,
est defecliva, loculione pro re el tempore scriplor ne millat manura suam, sed ne forte, inquit, mit-
in persona Dei usus est, qucm locutionis modum tat manum suam. Plane per hoc liquel, quod non
cum gravitas adjuvat pronuutianlis, hoc ipsum in sic fuerit illud lignum vitoe : lisnum ut esl herba
317 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LFBRI XLII. — LN GEN. LIB. III. 518
aliqua sanitalis medicamentttm. Siquidem medicina- A Nam, quod dictum fuerat hoc modo, emisit eum Do-
lis herba forle sumpla, non perpetuam cohfert sani- mtnus Deus, hoc repelilum est, dicendo : Ejecitque
tatera, sed studio provisa servatur contra forte redi- Adam. De quo ulrura aliquandoper Chrislum mise-
turam infirmitatem. De hoc autem ligno dicit, ne ricordiam consecutus sii, per quam salvati et libe
forte comedat,et vivalin mlernum. Ergo nequaquam rati sumus, horiieque nonnulli dissertant, pro co
(ut nonnulli arbilrantur) frequentandura erat neces- quia videlicet nusquam canonica Scriptura testatur
sario lignum, tanquam perpetuandse vitoe transili- illum egisse poanilentiam.' In eo duntaxatqui inscri
vum medicamentum, sed semel hoc sumpto viverct hilur liber Sapieiuiae, de illo sic scriplum est: Hwc
corpus in aeternum. Nihflominus et per hoc intelli- (subauditur sapienlia) i//«m, qui primus formalus
gitur, quod hactenus Adam nescierit lignum illud est a Deo, pater orbis terrarum: cum solus esset crea-
lignum esse vilae, dunl dicitur, ne forte. Ille nam- lus, custodivit, eduxit illum a deliclo suo, et dedit
que forte fecisse quid, vel invenisse dicitur, qui in illi virlulem conlinendi omnia (Sap. x). Verum haec
conscientia non habuil, esse in loco, vel in re hoc Scriptura neque de canone esl; neque de canonica
ipsum quod consequilur : veluli qui terram verlit, Scriptura sumpta est senlentia hsec, quomodo caelera
serere volens, nec aliud inlendens et thesaurum in- quae dc palribus in eodem libro cum laude sapien-
venil. Dixit autem Deus, ne forte mittat manum suam, B tise commemorantur ; verbi gratia, hoec venditum
tamen cerlus quod non scienter mitleret, licet quasi juslum, subaudis Joseph, non dereliquit, et reliqua.
dubitans aul sollicitus velut homo, ne casu id eve- Quod ergo illic diclum est, eduxil illum a delicto suo,
niret. lgitur nec Adara cognovit, nec ipse serpens et dedit illi virlulem conlinendi omnia, majore liber-
diabolus scivit, quod eliara lignum vitae plantasset late parvipenditur, quam suscipitur, quia quando
Dominus Deus in medio paradisi. Si enim vel ille velubi peccalum suum agnoverit, aul pcenilentiae
scisset, nunquam consilium suae malignitatis ila satisfactionem altulerit, non oslenditur. Amplius
dimidiassel; sed, sicul illud lignum temerare persua- aulem, quod dictum est, el dedit illi virtutem con-
sit, ut miseros faceret, sic el istud prseripere sua- tinendi omnia, nullum cerlum sensum prsesentat,
sissei, ut seternaliter miseros, vel misere aueriios quia profecto praeler unicum hominem Jesum Chri-
efliceret. Nec vero sic mirandura tanquam incredi- slum, nullus esl homo habens virtulem conlinendi
bile, quod inanimalum et insensibile lignum viva- omnia. Ilaque quia de illo velere Adam nihil usquara
citatis selernae fructum potuerit afferre. Nunqnid boni opcris invenitur, el novus Adam illi est oppo-
enim non el in hoc pauperlatis nostrae exsilio,' silus. Sicut enim in Adam omnes moriuntur, ilain
multa nasCuntur, quse nalurali virtute mortaliiatis r Christo omnes vivificabunlur (lCor. xv), salvalio
nostrse naturam in slalum meliusculum perraulare ejus et a mullis libere negalur, et a nullo satis fir-
comprobaiUur ? Nonne circa ea maxime, quae in miter defendilur. Ne quis tamen lemere definiat,
terra radicanlur, medicina quae non nisi a Deo constat et hoc (ut ecclesiastica refert Historia [tib.
versatur? Ut de caeleris laceara, nonne maiidra- iv, c. 26]) ab Encraticis haereticis inveiilum esse,
gorarum potenli auxilio slerilis uterus Rachelis qtiibus Talianus auclor exslilit. Sane licet in Adani
adeo melioratus est, ul conciperet et pareret, pri- vir simul et mulier intelligantur, el uterque sit
inumque Joseph, el secundum Benjamin, licel cum ejectus vel emissus ; tamen quod dicium est, ut
periculo morlis enixa est ? Sed el usque hodie me- operarelur terram de qua sumptus est, melius rie solo
dici pro commendalione artis non fabulosum, sed viro accipitur, qui de lerra sumplus esl, nam mu-
verum illud fuisse eonlendunt, quod in libris genti- lier de carne vel ossibus viri sumpla est. Unde et'
lium legitur, j<Esculapium medicaminibus herbarum ipsa nalura docet, decere virum ul operaretur ler-
suscitasse mortuuin, et ob hoc illum esse fulmina- ram, nam mulieri magis congruil, ut erga corpus
tum, videlicel ne assuescerent homines artera, per viri in quolibet opificio seTviliter occupelur. Proinde
quara cffugerent ulile sibi raorlis ediclum. Cur igi- cum dicilur, ut operaretur terram de qua sumptus
lur incredibile videaiur cuiquam in illo paradiso T\ est: commode subaudilur, et mulier operarelur
voluplatis (quod plantavit Dominus Deus) maleriale circa cullum viri, de qua sumpta est. Ubi autem vel
lignum vitae esse potuisse, quod virtute sua mandu- in quaparte terrarum hlc infelix operarius liabita-
cantem hominera defenderet a corporali morte, verit, non legimus : nisi quod eum sepultum esse in
donec eraeritus post obedientiam, plenus jucundi- Ebron civitate, 55 decem et quatuor millibus ab
lale cum beatis angelis frueretur divinse majesia- Hierosolymis dislanle, sacra Scriptura testalur.
tis visione. Sed jam cceptum proseqttamur ordi- Sic enim in libro Josue scriplum est: Nomen Hc
nem. bron antea vocabatur Cariatharbe, Adam aulem nutxi-
CAPUT XXXI. mus ibiinler Evachin sittts esl (Jos. xiv), etc. Porro,
Cariatbarbe inlerpretatur civilas qualuor, sic dicta,
Qttod de salule Adm a multis dubitetur, el quod emts- pro eo quod tres patriarchae, Abraham, Isaac el Ja-
sus a paradiso, in Ebron sepullus est.
cob, et ante hos Adam maximus ibi sili sint. Se-
Emisit, inquit, evm Dominus Deus de paradiso qnitur.
voluptatis, ut operarelur terram, dequa sumplus est.
Ejecitque Adam. Repetilio sententiae confirmalio est.
519 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 520
CAPUT XXXII. A lem, id csl mortuorum fidelium animabus, a tein-
Quis sit ille gladtus collocalus ante paradisum vo- pore Dominicae passionis exsuperabilis est, et cor-
luplalis fiammeus atque versatitis. poribus quoque illorum in resurreclioneerit pervius.
Et colloctivil attte paradisum voluplalis Cherubin, Porro anle eamdem Domini noslri passionem, nulli
et flammettm gladium aiqtte versalilem ad custo- omnino filiorum Adam pervius fuit, donec fusus de
diendctni viam ligni vitw. Et hic ira grandis, necessa- corpOre ejus sanguis cum aqua ignem illum exsupe-
rioe nobis misericordioe societalem non relinqiiit. ravil, non quori substaniiam ejusdem ignis exstinxe-
Irse namque jusli Dei esl, quod anie paradisum rnnt: sed quiaillis, qui enm exspectaverant, hanc
flammehm gladium collocavit : misericordioe vero, virliilem conlulit, ut eis ille nocere non possel
quod eumdem gladiuro versaliiem esse voluil. Gla- ignis. Sectuus est confestim Ialro ille venerabilis
dius versatilis senteniia est divini judicii, quoe lalis (Lnc. xxiu), quem conlessnm in cruce, coniinuo
est ut possil versari, id esl, non semper eadem di- muiierat fides sanguinis Christi, conlra illum ignem,
striclione claudat hominibus aditum paradisi. Flam- ne obsisterel illi. Consequimur et nos pmnes, funda-
meiis autem esse dicilur, quia revera judiciuro mentuin quod est Cbrislus, habenies alii aurum vel
Domini judicium flammoe ignis esl, juxia Apostolum, argenlum, alii lapides pretiosos, alii ligna, femim,
daiitis vindictam his qui male egerunl (// Thes. i). B J slipnlam, id est, diversornm quinque ponderumvel
Porro, cheruidn nomen esl angelicarum fortitudi- modiorum peccala porlanies. El, sicut borum alia
num. Haecante paradisum esse positaad custodien- aliis facilius vel diificilius igni consumunlur, iia
dum ligui vitseaditum, ciim legiraus, miramur : cum quique noslrum pro diversilale peccatorum, alii ci-
tarnen publica fide leneamus, et confileamur, quod tius, alii lardius purgali, paradisi felicilalem ingre-
per ignem transiluri (/ Cor, m), et non nisi per an-, dienlur. Hic ignis non solum hoc loco, sed et ple-
gelorum minislerium examinati, paradisnm inlraluri risque Scripturoe locis gladiiis dicilur, ut illic : In
gimiis. Terribile valde cst quod ex hoc loco cum igne enim Domini devnrabilur omnis lerra, el in gladio
coeleris Scriplurarum locis collato concipilur, verbi ejits omnis caro (Sophon. m). Igilur tlum dicit scri-
gratia cum eo quod dicil Aposiolus : Si quis autem ptor iste divinus : Et cotlocavit ante paradisum clte-
superwdifical super fundamentum Itoc, atirum, ar- rttbin, el (lammeum gladittm alque versalilem ad cu-
genltim, lapides pretiosos, ligna , fenum, stipulam, stodiendam viam ligni vitw, brevius quidem ac se-
tlniuscujusque opttsmanifeslttm erit. Diesenim Donini cretius rem alligit, scilicet, judicium ignis, per
declarabit, quia in igne revelabilur. El uniuscujitsque quod iransiiuri surnus, qttam in plerisque Scripturae
opus qtiale sil ignis probabit. Si cttjus opus manserit r ' locis invenilur, seri diligenter iuluentibiis, terribi-
quod iuperwdificavil mercedem accipiel. Si cujas lius enuntiavit diflicultaiem regressionis, qua filii
opus arserit, detrimenlum palielur : ipse aulem salmis henedictionis in hoc exsilio generati, pergraiiam
erit, sic tamen qttasi per ignem (ibid.). Qnid enini ex Dei illuc revocantur.
hiijusmodi diclis coliigimus, nisi a/i hoc flammcum CAPUT XXXIII.
gladiuin atque versatilem ante paradis.um esse col- Cur non solum flammeum qladittm, sed el clterubin
localum, ul qnicunque deiuceps admiltendi siinl, Dctts collocasse dicitur.
illue transeani per examinatorium ignem? Tanquam Minus quam ea quoe dicla sunt, videlur sonare
diceret: Quia multiplicandi erant concepiiis Evae, illud quod in fine posilnrn est, ad cuslodiendam viam
el futura erat. confusa, vel permista muliiliido bo- tigni vitw. Hoc idein namque conslal dici potnisse,
norum el malorum, nullos atitem Dominus Deus si non es^el arcendns quisque ab illo ligno vitae,
admittere volebat, nisi quos ipse nosset ex nomine, nisi quandiu viveret in islo corpore propler causas
et sic discussos ut dicere possinl: Qttoniam probasli superius jam diclas : ad hoc profeclo stifficeret
nos, Deus, igne nos exatninasti, sicut examinatur ar- flammeus gladius, nec opus essel ul cherubin quo-
genlum (Psal. LXV), elc; idcirco collocavil anle que ante paradisum colloearentur. Ille quippe ignis
paradisum cherubin eiflamnieiimgladiumaiquc ver- J) cunclis viventibus esl inaccessibilis, et ante afflatus
satilem. Et recle angeli, qui in lnijiismodi proesuiil ejus est intoierabilis, quam possit ullaienus scire
cherubin, id esi plenil.udo.scienli.se,..vocantur. Ipsi ubinam paradisus est. Sic enim ab omnibus com-
namque judicandi plensm habent scientiam. Sciunl pertum est, qui Nilum conlra sequcnles, 111capul
cnim quid in.Iibro cujusque nostruin sit scriplum, ejus invenirent, potuerunt hibere calenlem , et non
id est, bene habcnl memoriae tradiUim, quid bonii poluerunl adejus pervenire originem. Sic enim Ro-
aut maJi gesserit quisque noslrum. Quoiidie singuia- manus aclor dicil:
riler legtinl,, et in novissimo universaliter recilaturi i Illos rubicunda perusti
sunl libros illos , i!e quibns in Daniele sciiptum esl: Zona poli lenuit, Nilum videre calentem.
Judicium seclii el libri aperti sunt (Dun. vu). Recle! (Luc, lib. x Phar.)
ilaque cherubin non lam ad latidem ipsoriim, quami Non peTlinet hic ad nos, quid tales homines de
ad lerrorem noslrumdicti siinl, quia noslra illisoc- quinque zonis cceli dicant, qtiia de Scrfpluris veri-
culla ptiblicanda sunl. Sciendum autem, quod tami latis non habent fundaiiientum, cum sint opiniones
animabus quam corporibus ignis ille moleslissimus; vel conjecturoe soecularium, sed hoc cttro illorum
esl, et inaccessibilis cur.ctis morlalibus. Morluis au confcssione, cerlum comprobamus, quod propter
521 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLll. — IN GEN. LIB. III. 522
intolerabilem ignis vaporem nemo morlalium polnit. A et liberum hoininem secum requiescere fecit. Ve-
unqttam Nili fluminis consequi fbntem, cujus con- rum antequam tantoe hiijus dignationis speculaiio-
stat secundum hanc Scripluram ex paradiso manare nem irigrediamur, pauca de duabus generationi-
originem. Ergo, sicut jam dictum est, eliam si non bus notissimis dicenda sunt, quaruin ex altera filii
cherubin anie paradisum collocarentur, suffecisset hnjtis soeeuli, ex aliera filii Dei, per jam dictum
ad abigendos homines flammeus gladius. Quod si unicum Filiuin Dei salvandi, magis fidei quam carnis
objMciturad hoec , Enoch et Heliam adhuc viventes successionibus supptitaiuur. Gcnerationum istarum
in paradisttm esse translalos, riicimus potnisse qtii- sictit opera contraria simi, et scinper sibi invicem
dem Dominuin Deum transferre illos illsesos per adversantur, sic originales ve! principales causoe ex
ignem jam dicium, quippe qui transferendo llcliam adversoprodierunl.Namgeneraiioniselectorumcaiisa
per 56 currum levavit igneum (IV Reg. n); veriim ex gratia Dei est, dicenlis : Crescite et multiplicami-
hoc nusquam Scriptura dat inlelligi, quod illos lii- ni, et replete lerram (Gen. i), elc. Generationis atitcm
lerit in ipsum paradisum , ubi comederenl de ligno reproborum ex ira ejusdem dicentis ad mulierera :
vitoe, et viverent in aelernum, sed ita suislali sunl ut Mutliplicabo cerumnas iuaset concepius tuos (Gen.m).
in secreta quadam regione lerrae ducerentur, ubi in Quse prior jussa esl nasci, ipsa proepedicnie fluxti
magna carnis et spirilus quielc viverent, quoiisque C peccatorum, tardius crevit. Primo cnim sic scriptum
ad finem mundi redeanl et mortis debilum solvant. est: Adam vero cognovit Evam uxorem suam. Qiuv
Igitur non solam repulsam hominum, qiiori solum concepil el peperit Cain dicens: Possedi hominem per
littera videtur sonare, dicendo ad custodiendum viam Deum. Rursumque peperit fratrem ejus Abei (Gen. IV).
ligni viiw, sed judicia quoque de admillenriis et non llle primus in generatione iniquorum, iste primus
admitlendis, rationabiii discrelione facienda, signi- compuialur in generalione justorum. At ille tanio
ficat ipsum nomen cuslodise, ob quam non solus cum tripudio malris exceptus, tit juraret sibimet iu
flarameiis gladius, sed cherubiu quoque dicitur admiratione gaudii sui dicens : Possedi hominem per
cxcubare. Verum de hoc jam superius dictum est. Deum, el ob boc vocaret nomen ejus Cain, Cain
Aliqui doclorum ita disiinguuhl, ul flammeum gla- quippe inlerprelalur possessio. Ille, inquaro, primura
dium, id est munim jgneum, in circtiilu parariisi hiimanoegenerationis miraculuin, et faisa felicilas,
propler homines, angelorum vero custodiam propter vanumque gaudiuin inlelicium, occidit fratrein suum
malignos spirilus posilam esse intelliganl. His ita Abel, quod inlerprelalur liictus. Et hoc illi noraen
duntaxat assentimur, ut spiritibus quoque nialiguis cbngruit, iioti solum quia primi luclus causa fuil
ignem «.orporeum poenalem esse non negemus. Ignis ' parenlibns, verum etiam quia piimus illorum est.
nainque aeteriius juxla evangelicam veriiatem para- de quibus dictum esl: Beali qui lugent, ipsi consola-
tus cst diabolo el angelis ejus (Maith. xxv). Sanclis . bunlur (Matili. v). lnlerea jam generare valenle
autem angelis non nocel ignis, quippe quos impas- Cain, eigeneralionepeccatoruni pullulanle, nec unus
sibiles justitia fecit, sed nec animabus jnstis quas, tit compulutur surctilus, de quo bonoe generationis
supra jam dictum est, mundavil et munivit fides san - sperarelur fructus, donec intcr muliiplices conce-
guinis justi Dei cl liominis Jesu Chrisli puis, inler mullos filios et filias unus nasceretur,
!
CAPUT XXXIV. qui el vocaretur Seth, id est positio, eo quod pro
Abel positus esset, ut eleclae generationis princi-
De duabtts exinde succedentibus homimtm generatio-
nibus, et cur generalio Cain itori nisi usqiie ad pium existerei. Sic enim inferius scriptum est:
Lamech texalur, qui a Cain sexlus, ab Adam vero Cognovil quoque Adam adhuc uxorem suam dicens :
fuil seplimus. Posuil mihi Detts semen aliud pro Abel,quem occidil
llactenus altum sanctse hujus Scripturae verlicem Cain (Gen. iv). Hujus enim nomen (ut jaro diclum
rependo poiius, quam gradiendo transegiraus, et esl) vocaverunt Seth : Ab hoc nonus, ab Adam vero
deinceps lucidi alque amceni campi fessis sese ape- decimus. Noe nascitur patre Lamech, dicente
ritint pedibusei ingerunt obtutibus. Haclenus, in- p. prophelico spiritu: Iste consotabitur el reqaiescere
quam, ut possibile fuit, diximus qualiter Deus faciel nos ab operibus ct laboribus manuunt noslra-
Pater, per Verbum suum, quod est ejus Filius, et rum in terra, cui maledixil Deus (Gen. v). Ob hoc
propter bcnilatem suaro, quae est sanctus septifor- '' vocavit eura Noe quod interpreiatur requies. Econ-
mis Spiritus, sex diebus oiiinia condiriit, el seplimo tra a Cain sexlus, ab Adam vero seplimus, Lamech
'
die requievil : bOminis quoque quem in paradiso nasciltir, non quod plures ex illo lalere non fuerint
posuit, peccatura qualiterjudiciali senlentia percus- gcnerationes, sedquia non ealenus altinuit ad rem
sil, euraquedeparadiso ejecit. Deinceps illud dicen- illarum, usque ad'diluvium texere successiones,
dum crit, qualiter, vel quoordine, Verbum Ipsum, : scriplore illud inlendente, quota generalione occisus
per quod omnia facla sunt,eidem ejecto atque' ,fuerit Cain, qui occidit Abel. Fuisse namque et
homini innotuit lolidera oetales : alias generaliones posl Lamech, anie diluvium, ex
caplivo paulaiim per
mundi.adeo crealurse suse appropinquans, ut car- ' ipsa lillera manifestum cst: Lamech, inquit, accepit
nem de carne'noslra sumeret, quam el pro salule uxores duas, nomenuni Ada, el nomen aileri Sella.
mundi Deo Palri suo, verum in sacrificium ob- Genuitque Acla Jaltel, qui fuit pater habitanlium in
tulit, quo facto.el ipse in requiem suam inlroivit, tentoriis, atque pastorum, el nomanfrctlris ejus Tu&al,
 5« RIJPERTI ABBATIS TUITIENSIS 524
ipse pater fuit canenlium cythara et orcjano(Gen. iv), i\ ptus dicluin est de illo semine supernoe benedictionis.
etc. Sciendum quippe est occiso Abel lardius propa- Nara, cum ad Abraham Christus homo lantum desi
gare ccepisse generalionem hanc, in qua decimus gnaitis fuisset per repromissionem, qua diclura est,
invenitur Noe. Siquidem Seth centesimo trigesimo In semine. tuo benedicentur omnes genles, juranle
anno Adoenatus est. Vixit Adam, inquit Scriplura, Domino David veriiatem, et dicenie ad eunidem
centum iriginla.annis, et genuil fitium ad similitudi- regem et prophetam : De frttclu venlris lui ponam
xiemel imqginem suam, vocaviique nomen ejus Sclh super sedem suam (Psa/. cxxxi). Jam rex Chrislus
y). Quomodb ergo per Selh usque ad dilu- designalus esl. Deinde in transmigratione Baljy-
• (Gen.
vium plures, per Cain vero pauciores habcrentur lonis, deslructo templo vetere, novum reaedificari
generaiiones? Sed, til jam dicium est, illud scri- coiicedilur, in lypum novi sacerdotii, quod vetere
ptor in illa generatione quoe anlerius ccepil inlen- sacerdotio decedenle successurum eral et oslendi-
dii, ul illuin designarei, a qua occisus cst Cain, tur Zacharise prophelae (Zach. iu) Jesus sacerdos
el idciico sequenles generaliones negligentius prae- magnus inriutus sordidis vestibus, quibus nostra
tereundo reticuit. Noe tandem ex illa massa, quae peccaia figurantur, quse super se suscepit pontifcx.
iii tliluvio perierat residuus, et fide sua juslus ap- magnus Jesus Chrislus, et auferuntur ab eo sordida
pcllalus, genuit Sem, Cham, et Japhet, de quibus B morialitalis noslrae vesliinenla, et induitur muta-
rursiis impletus esl orbis, ci boni ac msii generali toriis, id est, nova resurrectionis et iromorialilatis
sunl. De Sem primogenito Noe dccimo loco nalus gloria, Itaque Dei Filius homo rex atque sacerdos
est Abraham secundum Hebraicam verilatem. Nam, pranionslratiis, landem de Spirilu sancto conceplus
quod apud Lucam evangelislam (Luc. m) undecimus ex Virginis uiero naseitur semen benedictionis, per
invenilur, ex vulgala Septuaginia interprelum edi- quod omnis maleriiclio superetur.
lione esl, apud quos inter Asfaxat et Eber ponilur CAPUT XXXVI.
Cainan, quod nomen iu Hebraico non habetur. Ita- Ilem determinaliones sive dislinctiones sex ielalinn
que seciindum Hebraicam veritalem a primogenilo mundi quctmdamhabentium simililudinem cum pri-
Noe Sem decimus Abraham nasciiur, cujus cum tnis sex diebus swculi.
semine pepigil fcedtis Dominus Deus ejus, ut esset Istse sunl sex auales mundi cerlis lerminis, cer-
Deus universis genlibtis dimissis, ul vias suasiu- lisque gralise dislinclse incrementis. Prima nanique
grederenuir, reipsa nimium esse veracem Dei sen- ab Adara : secunda a Noe : tertia ab Abram : quarla
leniiam contestante, qua dixit mulieri seduclae a a David : quinla a Iransmigratione BaJjylonis; sexta
diaboio : Mulliplicubo wrumnas tuas el conceplus ab incamalione Domiui. Et in prima faclis lan-
C
tuos. lummodo, ipse Christus praefiguratur. In secunda
57 CAPUT XXXV. janTel Hle praesignatur itidem factis, el praeterea
Item de conjunclione utrittsque generalionis, quod ne serraone familiari Dominus Deus cum hominibus
in ilta proposilum Dei perire potueril. fcedus componit. Terlia jani nascilurus promiititur,
Quis inler haec aeslimare sufficit conslaniiam in quo benedicendi sumus. Quarta, jam rex. Quinta,
proposili Dei in eos, quos praescivit et praedeslina- jam sacerdos quoque fore prjemonstralur. Sexla,
vit, quosjam proposuerat vocare sanclos, cum dice- tandem ipse per mysleriura Incarnaliouis mundum
rel primis duobus masculo et fcminae, quos creave- ingreditor. Islae sex teiaies, sex primis diebus res-
rai: Crescile et mulliplicamini ? (Gen. i) Quomodo? , pondent, de quibus haclenus diclum est, sed quse
nisi per mullam virtutem benedictionis et bonae in illis diebtis facta sunl rialuralia, in islis autein
voluiiiaiis ejus, in tanla multiplicilate adversaegene- aetalibus doclrinalia sunt. Nec enim hic novoe na-
ralionis, tam anle quam post diluvium, vigere vel turse formanlur, sed deformata natura liomiuis, ad
superesse usquam poluit genus electorum? Vicit reformalioiiem praeparatur. Proinde et illa dierum
Dei bonitas iniquilatem nostram, et ad hunc Ahram opera (sicut jam in principio hujus operis dictum
loculus repromisit ei, quod benedicerentur onines r. est) ad personam Patris : haec aulem proprie perti-
genles in semine ejus, qtiori est Chrislus. El credidil, nent ad personam Filii. ltaque sicut Pater Fiiio, cl
inquil Scriplura, Abraham Deo, el repulalum est ei Filius Palri in nullo csl dissimilis, sic eodem
adjusliliam (Gen. xv). Vertinuamen nec in illocar- ordine quo el in illis diebus demonstratum est :
nis ejus per Saram unico semine, scilicel, Isaac eoriem, inquam, in istis aelatibus demonslrandum
simplex electorum generalio fuit aut pura, sedcum est, intimatuni esse timoris, pielatis, scienliae, for-
duos illos generasset, aller ad Cain, alter pcrlinuit liludinis, consilii, intelleclus et sapientiae spiritum.
ad Abcl. Jacob enitn, iiiquil Dominus, dilexi, Esau Nam in co quod, ejecto homine de paradiso volu-
autem, odio habui. (Gen. xxv; Mal. i). Proficiente ptaiis, cherubin el flamineus gladiusatque versatilis
dsinceps fidelis Abrahoeprogenie, magis ac magis in ante paradisum collocalus, et deinde diluvium in
illa quoque gente concepltis mulieris mulliplicali mundo induclum est, limor : in eo quod per arcam
sunt, et talis secundum carnein propagaius esl cum paucis jusiiliae suae consorlibus Noe servalus
Israel, cui Deus merito per Propheiam diceret: esl, el cum hominibus Dcus pactum suum consti-
Paler tutts Amorrhwus, el maler tua Celhma (Gen. tuit, pictas : in eo quod ad Abraham repromissio
XMI). Interea vcntum esl ad David, el huic aliquid facla de incarnalioue Chrisli, et lex poslensejus data
5J5 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. IV. 520
est, «cienlia: in eo quod vicloriosis populi Dei regi- A, gloriam suam visione suae majestalis omnia coclesiia.
bus rex idem Chrislus repromissus est, fortitudo : implet, sapienlia recte commendatur. Siquidem el
in eo quod fidelis et misericors pontifex iu reslau- sepiima aelas, et septimus dies, una eademque divi-
rasione lempli sccundum Zachariam propheiam noefesiivilatis requies esi. Hanc speeulaiioiiem verbi
praesignatus est, consilium : in eo quod incarnatus Dei, per lot incremenla mundo manifeslali, jam
el passus sensuro aperuit hominibus ul intelligerent nunc ingressuri, ipsum rogemus Verbum Palris ut
Scripturas, inlelleclus : in eo quod ingressus in lucerna sil periibus, el lumen scmilis nostris.
[Finis primse partis libri hujus de sancla Triniiale el operibus, respicientis opera Patris, primse personoe
Trinitalis ejusdem.]

INGENESIM LIBER QUARTUS.

(Gen. cap. 111, vers. 24; IV-X).

58 CAPUT PRIMUM. g tis, confestim quod ad exspeclationem pertinet Filii

De ctinciis veieribus sanciis, quid minus ante adven- Dei Scriptura subjunxil, dicens : Et collocavit anie
tttm Chrisii liabuerint.
parctdisum cherubin el flammeum gladium aique rer-
Humanse crealurae praeparatio salulis est, eodem saiilem (Gen. m). Gladium dicendo flammeum atque
verbo catechizari, per quod et facla esl, qualenus versaiilem suscilavit auditorem ad renieniorantlain
et prius corde credat ad juslitiam, el postea ore misericordiara el judicium futurum, ul cum limore
confitealur ad salutem (Rom. x) per sacranicntum et spe exspeclaret eum, qui suis fidelibus gladium
passionis ejus necessariam accipiendo peccalorum illum flammeum exslingueret, et versatilem versai-
reniissioiiem. El nos quidem.qui nunc vivimus, quo- ret. Deinde quo ordine flarnmam ejusdcm gloiriii
rum beaiiiudinem ille aperlis oculis cadens suspi- foret exstinclurus, tali narratione proeligtiravil, imo
rahat, quando dicebal: Heu qni victurusest, quando prsefiguralum oslendit. Ftiil auicm Abelpastor oiium
ista faciet Deus? (Num. xxiv) Nos, inquam, sicut el Cain agricola. Faetum csl autein posl mullos dies,
quando volumus catechizamur, el catcchizamus, et ut offerrel Cain de fructibus ierrm mttnera Domiito.
sic nihilominus sacrnmenturo perfectoe saluiis, quando Abel quoque oblulit de primogenitis gregis sui, et de
volumus accipimus et damus, quia videlicei non adipibtis eorlim. Et respexil Dominus ad Abel el dd
vivimus quando isla fecil Deus, quando morlem pro C munera ejus, ad Cain vero el ad munera ejus non
omni mundo subiilDei Filius, ul omnes nos in morle respexit (Gen. n). Priinus unigeniti Filii Dei lestia
ejus baptizaremur (Rom. vi). At vero sanclis vcl AbeJ, voltintarium Deo de priniogenilis gregis sui
juslis anlerioribus non eadem pleniludo fuit. Nam sacrificium oblulit, id fide passiouis ejusdem unici
fuluri quidem illi firiem habuerunl, sed praesens re- et dilecli Filii Dei, quem tali sacrificio praesignaii
generalionis sacramentum non Jiabuerunt. Unde di- condecuit. J^aulus namque aposlolus dicit : Fide
cit Aposlolus : Juxta fidem defuncli sunt omnes, non plurimam hosliam Abel, quam Cain oblulit Deo, per
accepiisrepromissionibus, sed a longe uspicientes et quam testimonium consecutus est esse juslus, lesli-
tahtlaities, et confilentes, quia peregrini et hospites monium perhibenl muneribus ejus Deo, et per iltam
essent super terram (Hebr. xi), elc. Ilaque defuncii defunctus adhttc loquilur (Hebr. xi). Pide, inquil,
adhuc apud inferos deiinebanlur, in iilam ccelestem plurimam, nam cullu vcl religione parem uterque
Ecclesiain non anle admiltcndi, donec veniret sacer- obtulil hosliara. Siqtiidem ulerquecui dcbuiloblulit,
dos magnus, Jesus Christus, qui raundaret eos sacra- • ct proinde ulerque recle oblulil, sed non recle uler-
nienlo suse passionis. Nam quemadmodum catccbu- que divisit. Nam ille, Cain scilicet, cum Deo offerret
meni, qtiamlibel perfeclae et erudiloe fidei sinl, non sua, seipsum sibi retinueral, reposiluin habens in
communicanl sacris altaribus Ecclesia? proesenljbus D cupiditate terrena. Ilujusmodi portionem Deus non
nisi prius fuerint baplizati, sic el omnes veteres accipit, sed Prwbe, inquit, fili, cor tuum mihi (Prov.
sancti non debebanl admilli ccelestibus sanclis, xxiii), at ille, tit jam diclum esl. corsuum relinuit sibi
donec per mortem suam Cbristus expiaret in illis et fructus terrse Deo oblulit. Porro Abel primo cor.
maculam primae praevaricalionis. Igitur omnis san- suum, deinde rem suam offerendo, plurimam, ut jam
ctorum vel electorum anlerior populus, universum dictumest,hostiaroperfidem obtulil.credendo scilicet
quod passionem Dominicam praecessil Ecclesise cor- futurum esse, ul versaretur gladius ille, quem col-
pus, sic in praesenti negolio nobis habendura est, locaverat Dominus Deus anle paradisum ad cuslo-
quemadmodum calechumenus unus, qui qualiter diendaro viam ligni vitae : credendo, inquam, fulu-
quibus diclis vel faclis in figuram conlingenlibns rum esse illud semcn roulieris, quod conteret caput
catechizatus, id est inslructus ftierit, jara nuiic par- anliqui serpenlis. Hac lide emerituro non dubitan-
tim dicere incipimus, nec enim universa compre- dum est illum propheliae quoque percepisse spiri-
henderepossumus. tum, ut illud semen, de quo dictum fuisse audierat
CAPUTII. serpenti, Inimicitias ponam inier te et mulierem, et
Be Abel, quod unigenili Filii Dei testis primus fncrit. semen luumel semen illius, scire non tanlum forc
|CAP. iv.) Eleclojam hominein paradiso volupta- semen mulieris, sed cl Filium Dei, qui verus Agnus
 5i7' RUPElVfl ABBATIS TUIT.ENSIS; 523
Dei 59 Per suam innocentiam, maJitiam serpentis A susiolb.l a terra, scilicet, ut trabem de oculo suo
conculcarel, et per ipsuin suuiii saiiguinem flam- cjjciat, el procul aspicial, viriealque prudcnier quid
meum gladium restingiierel. llaque cum primo, ut magis experiiat, <juirievenlu.rtim sit, quis finis, quis
jam diclum est, oblulissel seipsum, obtulit et mu- fructus succedat, si maluin quod cogitatione deliberat,
nera de priniogeniiis gregis sui, et de . adipibus . opere perlicial. Nonne, inquijt, si. bene egeris, reci-
eoiiini. Ita plurimam hostiam obtulit qiiain Cain. pies? Sin auiemntate, slaiim in foribuspeccaium ad-
Proinde leslimonium consecuius esl esse justus, eril, seclsttbter le erit appetitusejus, el lu dontinaberis
tesiiiiioniuni perhibenle muneribus ejus Deo. Nam illius. Quod est dicere : Quia tu menle deliberas per-
proiinus subditur : Et respexit Dominus ad Abel peirare ppus peccati, en ego,priusquam id facias, ne
etad muneraejus (Gen. iv), id est, respieiente Deo postea quani feceris, quasi de ignorantia le excuses,
ad munera ejus, palam faclum est, quod. ad'ipsum <iicotibi : Nonne scis quia si bene egeris, recipies ?
respexil Deus. Ad Cain vero, et dd munera ejtis, non Siri auiem male, subauditun, et illud recipies : nani
respexit (ibid.). Videlicet quia respectu Dei non erat siaiim in foribtts peccalum aderil, ul quocunque te
dignus is qui offerebat, consequenleriiec ipsa ejus verieris, quidquiri agere volueris, lecura sil comes
r.iuiiera. Sciendumauiem, illum Dei respecium visr- in itinere, princeps in opere. £l tunc quidem suluer te
bili signo. clariiisse, sicul et de aiiis hominibus B eril, et. dorainabilur lui, quia videlicel omnis qui
jiisiis sacrse fides Historise leslatur (Levit ix,) quod facitpeccatum servus est peccaii (Joan. vui) : nunc
holocausta illorum consumpserit ignis, dalus divi- aulem antequaln facias illud, dum adhuc est in ap-
nitus. petim, ipse appelilus ejus subter te erit, el tu doinina-
CAPUT III. beris illius. Verbi gratia quemadmodum is, qni non-
De verecundia Cain,et qiiomodo dtcium csi: Quare duni rex creatus est, subier populum est, et popuius
concidit vullus ejus, el qualiler a Deo correplus dominabilur illuts, ita ut eum recipial si Vull.
est. -,......'
CAPUT IV.
Iratusque est Cain vehemenler, el concidit vullus De voce snnguinis Abel, el qttod idipmm de Chrislo
ejus. Dixilque Domiuus ad euni: Qttare iratus es? loquatur, vita el morte sua quod lilleris propheltw
el cur voncidil facies lua? Npnne si bene egeris, reci- loquuninr ei Evangelia.
pies? Sin autem ntale, slcilim in foribus peccalttm Dixitqne Cain ctd Abel fralrem suum : Egrediamur
aderit, el subler te eril appetitus ejus, et tu domina- foras. Cumque essenl in agro, consurrexil Cain ad-
beris illius. VehenieiUer, inquil, iraliis est, qtiod ab versus Abel fralrem suum, el occidit eitm. Jam quia
effeclis claruit protiiuis, quia concidil vultus ejus, boec et csetera quse sequuntur de Abel, nianifesta
iidclicet ira in odiuni versa trabali' pondere declina- "*suui, audiaiiiusjquid jusii liujus vita vel niors loqua-
vitin terram vulmm eioculos ejus. Terram namque lur, quid clamet ad Deum sangtiis ejus. Ait enira
aspiciunl, qui crudelia inedilantur. Unde csl illud in Apostolus, ut supra dicluin est, quia dcftiiicliis arihuc
Psalmo : Projicientes me nunc circumdederunt me, loquilur (Heb. xi). Et nunc ipse Dominus ad Cain :
oculos suos staluerimt declinarein terram (Psa/.xvi). Vox, inquit, sanguinis fralris tui clamal ad me de
Utrumque ab iilo requirit Deus. Dixil eniin : qu.are lerra. Vox itaque sanguinis qui ad Deum clamat noti
iratus es, addiditque, el cur concidit facies lua? Si- iiiariiculala, id esi, sensu carens esse putanda esl,
qtiidem eliam si non occidere vellet, jam pro lali Quid enim nisi boc ipsuiii nobis de Christo loquilur
causa.iratuih fuisse scelus esl, peccalum diabolicum vita el morte sua, quod lilieris prophetiae loquuntur
est, quia diabolum iniilalur, qui alterius jusiiliae in- el Evangelia ? tolum utique quod fecit, quod periu-
videt. Alias aulera moveri vel irasci bumanum est, lil, parabola esl, vel ligura Domiiii uostri Jesu
dummodo ira prius resideal, quam peccali opusge- Cbristi. Primo, quod fuit ille pastor ovium, a iny-
neret; Quaprbpier in psalmo dictum est; lrascimini sterib non vacat hujus qui dicit : Ego sum pastor
et nolite peccare, quw dicilis in cordibus veslris, el in bonus, «go sum pasior ovium (Joan. x). Plane qui
cubilibus veslris coinpuiigimini (Pso/.iv). Ac si dice- jp. hunc pastorem bonum, pastorem magnum despeclui
ret: Et si ad.hoiam ul homines movemini, nihil babuerunt, praecipue Annas et Caiphas, caeieriqiie
tamen perirain operemini, et de hoc ipso quod inoli . fures et latrones, qui hunc ptaslorem oviura occide-
vel iraii fuistis, cito pocnileinini. Sed hanc iram runt, omnes omnino cura iIIo: Caiii unum corpus
qiia iratus est Caiiij iiusquain Scriplura concedit, fuerunt. Alia fuere membra, sed unum coipus ex
narii ipsa est iiividia diaboli. Beneergo Deusutrum- cis et ex omuibus qujcunque innoceniiam vel jusii-
que l-equirij', dicendo, qnare iratus es, et concidit liam persequuntur: et unus spiriitis, unum capul
facies tua, quia videlicet iratus fuerat invidendo, et esl eorum diabolus. El pro diversis quidem ofliciis
concideral facics eius,vparricidiuni meditando. Ita sive personis plures eranl juxta parabolam evange-
percunctandb vocat illuni mitis ari misericorriiam, nd lioam (Matth. xxi) mali et jnale perdendi agricola:,
conscientiam suam,- invitat' eum: ad cor suum, ul setl pro unanimi crudelitatis inienlione lotns eoruin
videal ipse quiri cogilet, boniiin scilicel, sit, an ccetus tinus eratCain, et unus agricola, qui D.ominicae
maliiin. Aiiipliiis autem subjungcndo : Nonne si bcne vineoe frucius non ipsi Domino, sed sibimei male
egeris, recipies, etcforti illum inveciibne pulsat, ut congregabal. Ventuin est ad horam legiiiniam sacri-
vulluhi suimi subievel a lerra, ul inenlis octilos licii, cl oblulil iste lalis Cain munera Domi::o de
S19 DE TRLMTATE £T OPERIBCS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. IV. 550
fiuctrbtis terra, Alicl autem de primogenilis grcgis A tum cst, quia jam non rcspicit Dominus ad istum
sui, cl de atlipibus corum. Hora qua hujiis Abel Cain, et ad muncra ejus. Dicit enin: illi pcrPsalmi-
sacriliciuiu sacrifiWo opposiliiin illius Cain fuil, -et stam : Non accipiam de domo lua vilulos tieqtie de
illo reprobalo islud coinpl.tctiit, illa recie intelligilur gregibus tuis hircos (Psal. xnx). Ac deinccps : Nun-
vcspera Pascluc vclciis. quaiulo Judoeis ritu solemni quid manducabo carnes laufoiinn , aut satigainfin
siium p.tscha niaiiduraiitihus, hic pasior ideniqiUJ liircoruin potabo?(lbid.) Ei coiifeslim rie sacrifieio
verus Agnus Dei, sacerdolio suo fiiiiclus est, acci- lrajiis veri Abel, ad quod Deus respicit: Immola,
pjens panem et vitium, ct benedicens : Accipile, inquil, Oeo sacrificium laudis,elredde Altissimo vola
•hiquil, el bibiie cx Iwc omnes, hoc cst enim ccrpus. lua (ibid.). Et in Isaia : Qtto milii mulliiudinetn
•neum quod pro vobis Irctdetiir : litc est calix sanguinis victimarum veslrarum? dicil Deus. Plemts sum : Itoto-
mei cjtiipro vobis effttiidelur (Mallh. xxv). Tunc iia- causla arielum,etadipempiiiguium, el sanguinem vitu-
•que oblulit Cain miiiiera Dmniiio i!c frtictibus lcrrae, lorum, el agnorum, et hircorum nolui. Quis quwsmit
viriclicet inaniinalum ct siuo' lide sacrilicium. Mor- liwc de manibus vestris ? (Isa. i,) Et subinde : Calen-
tiidiii quippe erat sacrificiiimeriidelium.QO Et si ante das vestras, et solemnitales vestras odivit anima mea,
quamriam liabucral vitam vcl seiisuin illud Judaicum facla stint mihi molesta (ibid.). Et in coeleris pro-
sacrilicium, sctlicel in eo quod veruro Christi prae- " pbclis roulta lalia. Item cuni prophetico quoquc
«ignabai velproecurrebal sacrificimn, atlamen exlnne tcslimoiiio palam cst, quiaad htinc Abel, ct ad nui-
ct usque in perpeliiiiui morltitim est : et nihil boni nera haec c|us, munera, inquam, panis el vini Detu
coiiferrepolesl, quia sine cliaritalc Dei magno cum respicit. Dicil cnim de istoSpirilus sanclus in David :
odio Filii Dei oblalura cst, imo quia lempus ligura- Juravil Domintisel non pmnitebii eum: lues Sacerdos
Tuni praeicriit, et dies verilatis jam lucel. Unde ei in mternum secnndum ordinem Melchisedech (PsaL
bene diclum est: Faeluin esl attlem posl mttltos dies, cv). Ut autem lota similitudo perficiatur, pius sacer-
etc. Muliis enini anica diebus sacriliciiun illud dos Abel, post illud sacrificium justitiae, foras a
cclcbralum et non rcprobaiuni fueral, quod in -fine maligno fralre evocatus, occitlilur : quiavideliceiiLia
s.-ectilorum reprobalum csl. Econlra luncAbelob- sacralissimae ccetioevespera Sacerdos irieinquesacri-
lulil dc primiiiis grcgis sni, et de adipibiis eorum, ficium Dominus Deus nostei Jcsus Chrisius, sui-i
tpiia vere sacrificiiiiii quod illa nocte Pontifex nosler nianibus oblalus, et in odoreni suaviiatis acceptus.,
Jcsus Chrislus insiiiuit, quamvis cxleriori specie ab impio discipulo tradilus, ab illoJudaeorum pojiulo,
panis el.viuuiii sil, in verilaleAgniis esl Dei, prinio- secimduni carncm fratre suo, con<.preliei)diiur, c-t
gcnitiis omniinn agnoriim vel ovitim, qtioeperiincnt p foras extra porlam civitatis eductus crueifigittir.
ad caulas cceli, atl pascha paradisi. Haecsunt quoe defunclus AbJ adhuc Ioquilur, et sub
CAPUT V. piiare Dei inter onnies aninias inlerfcctorum pro-
lestimonii ejns (Apoc. vi), ,priinus,?da:ti-'~
De sacrificio Abel, qtioclveraciier sectindiim mysleritim pler verbum
respicial Deus ad Abet, id ^sl ad Chrislum et ad vocem, qua et iu coelo generationem Cain nialahi et
mttnera ejus, nec jcim respicial ad Cain, id est ad adulieram condemnal, cl in lerra sancla&^ecla»
Judaicum populttm el ad mttnera cjtts. generationis Ecclesiam oedificat. | ';.
•El nolandiini qttod hon tlictum sil lanliimmodo de CAPUT vi. '^;".
primogeniiis gregis sui, scd addilum, el de adipibus
eorttm. Elenim hoc venim panis et vini sacrificium, QHO;sil terra, qtim aperuil os suum, cl stiscepiftan-^.
guinetn hujus AbeL snper quam ille Ca.n, id cst
iion modo caro et sanguis, sed spirilus el vita csl, Judaictts popnlus, vagits est el profugus
quia Verbum -verum quod incamatum est, ct vera Quo clamore, quasi molesle cxcitatus, Dominus
diviuiias in pane ei in vino est. Unde et vere credi- ail ad Cain: Vbi est Abel fritter luus? Qui respondil:
riius et confilcinur quia panis viloe seternse csi, Nescio:Nunquid ego sum cttstos (ratris mei? Dixitquc
•quia calix salutis perpeluse esl. Isle adeps in hoc ad eum; Quid fecisli? vox sanguinis fratris lui ctamat
primogenilo csl arieium vel ovium, scilicet in carne j0 ad me de terrtt.Ntuic ergomaledicttis es su,er terram,
el sanguine ejus vcra diviniias et vernm Dei Ver- qum aperuit os suum, ct suscepit sanguincm fralris lui
biun. Unde el nos hodicque cum Propbeta dicimus de manu lua. Cumque operatns ftteris eam, non dubii
illi : Memorsil Dominus omnis sacrificii lui, el hoto- fruclns sitos : vagus el profitgus eris sttper tewni,
caustum tuum pingtte fiat (Psql. xtx), ul videlieet Et illius de quo hocc bistoria lexiiur sluliiiia siinul
•siciil 'luiic ubi per semetipsum hoc sacramentum cl procacilas, quantani vcrbis ncmo conscqui valeat,
conJidil, ila-el nunc ubictinque per Ecclesiae manus denolalur, dignaquc pocna scclus fralriciriae percuti-
ipse confieit, pir.guedo spirilus el vitae assil : ne lur : cl praeterca mysteriuro, quod iiiinc palam omui
quemquam noslrum propter peccata sua divinae mundo factum est, ex Juda:is interfecioribtis Cbrisli
virtulis adeps rcfugial, el ipse macrum sacrificii prsesignalur. Nam revera qtiod tunc dixit uni pen i o
corpus solunimodo tlenlibus indigne coniereiido Cain : Vox sanguinis fralris tui clamat ad me d$
corporis el san^uinis Domini retis existxl. El respexit lcrra.nuncilli populo recle dici, est neino qui nesciai.
Domintis, inquil Scriplura, ad Abel et ad munera Qu;e est cnim lcrra, de qua nunc figurata, sri
ejtts : ad Cain vero el ad munera ejus non respexit. propria lociitione reclc dicatur, quod apcruil os
Palam-ciur. propheiieo quoque lestimonio comproha- suiim, el suscepcril dc manibtis Judocorum sangut-
rATBOL. LI.KVI1. 11
334 UPERTI ABBATIS TUITIENSIS . 352
«15111 fratris corum. Nempe ipsa esl sancla Christi A profugus fuii illesuper terram, ut proprianl civikiieni
Ecclesia, terra utique bbna, terra fruciifera, quoe non habcrei, n.ec ila oprranti fructus suos terra dare
juxla Apostolum (Heb. vi), sacpe venientem super se recusavit, vel spinas et tribulos adeo germinavii illi,
bibens imbreni, gerininal herbam opporluiiaiii illis ul sumplus ad scriilicandam civitaiem non invcnirci.
a quibtis colitur, et proinde accipit benediciionein CAPUT VII.
Deo : sicul e conlra terra proferens spinas et tri- Quomodo inteilicjendttm sit : «Qui occiderit Cttin,
bulos, Teproba esl et nialeditto proxima, cnjus sepluplum punietur. i
consummalio in combuslionera. liscc lcrra cum sit Dixilque Cain ad Dominum : Major esl iniquiias
ralionalis, tanto proeslanlior est lerra inauimaia mea quam ut veniam merear. Ecce ejicis me hodie a
et insensibili, quanlo sanguis bujus Abel qiiem facie terrw, et a facie tua abscondar, el ero vagus el
suscepit; aperiens os suum in voce exsuliaiionis el profugusin terra, Omnis igilur qui inveneril me, oc-
corifessioiiis roelius clariial, quain saiiguis iliius Abel cidel me. Dixitque ei Donanus : Nequaquam ila fiet,
clamare poterit, sicul Apostolus idem qui supra secl omnis qui occideril Cain sepiiiplum punietur.
dicit : Sed accessislis, inquit, ad Noti Teslamenti Desperati, et de Dei clemenlia male sentienlis cst,
mediatorem Jesum sanguinis aspersionem mullo me- quod ait : Major est iniquitas mea quam ut venittm
lius clamaritem, quam Abel (Heb. xn). Nam ille H merear. Quid autem deprehensirs limet incultus isie
sanguis clamando unius tantum homiuis ncfaiium agricola? Ecce, inquil, ejicis me liodie a facie lerrwj
scelus accusabat, et si (quod veruni esi) aliud fuiu- etc. Hoc limet, ne agricolari sibi non liceat, ue
rnin annuntiabat, soli Deo adbuc audibilis vci inlel- terram quam solara amal, vel prsesenlem vilam pro
ligibilis erat: hie aulem ex ore lerroe fidelis, quse admisso facinore perdal, ne ponatur adversus illuiii
«unius nos, pro omni munrio interpellat, el univer- lex a Domino, ul quicunqueillum invenerit occidai.
sorum peoeala excusat, ipso» quoque quifuderunlil- ldcirco Dominus de hoc ipso, quod soluin limebaiur,
liim adpqenilenliam invilat,impoenileniiljus fuiurum respondens : Nequaquam fiel ita, ait :' Sed quid?
judiciuih palani annuntiat. Super hanc rnalediclosubr Omnis, inquil, qui occiderii Cain, sepluplum punietur.
jeclus yagtis alque profugus est isle Cain molestius Aliier atque aliter diversi inlerpreles hunc locnm
quara fuil ille super terram, in qua civilalem quoque Iransluleruiit. Nam pro eo quod bic secundum Ile-
primussedificavil,quam el vocavit ex nomine primo braicam veritalem scriptmn esl, sed omnis qui oc-
genili filii stiiEnoch.Sed ncc illud secundumlitlerani cideril Cain, seplttptum pitnielur, Symmacbus: seplies
satis 61 aperte conslal quod lerra operanti illi non ulciscetur, Aqnilu, el Theodolion translulerunt, se-
dederil frucius suos, sed spinas el tribulos gerniina- pletri vindictas exsolvet. Ilaque varia translalio va-
verit illi, de islo aulem salis nolum est, quia cum rium sensum fjencravil. Hoec.una sentenlia esl quam
Ecclesia patriarcharum et prophetarum se pulet non proelcri/e libet : Cain, septemjliciter peccavii.
operari, legem eamriem lectilanrio, et easdem coe- Primo, quia in sacrificio Domini, ut superius jam
ren.&iiias observando, quas et illi non dal fructus diclum est, non recte divisit; secundo, quh fratri
suos,. id Cst, ulililatem, quam iiiiperfeclani, liccl recle dividenli inviriil; lerlio, quia corrcplus a Do-
anle passionern Doiniuicara confercbat, nulli con- mino non auriivil; quarlo, quia frairem dolo circum-
ferri polesl: sed, econtra, spinas et tribulos ger- vcnit, riicens : Egrediamur forat; quinto, quia occi
minal, dum non modo non juslificatur quis, vertiin riit; sexlo, quia requisitus a Domino, dicenle : Vbi
eliam «uam exinde daiiinaiibnem accumulat. Porro, est Abel fraler lutis, respondit procaciter dicens :
quod vagus et profugus sil supcr hanc terram. .id Nescio. Nunquid cttslos [rairis mei sum ego? septimo,
cst, propler Chrisli Ecclesiam, mauifeslum est, im- quia conviclus desperavit diccns : Major est iniqui-
plelt) quod de illo populo loquens ipse : El cadenl, tas mea quam ul veniam merear. Quia ergo pro sep-
inquil., iii ore gladii, el eapiivi ducenlur in omnes leinplici peceato' malediclo subjacuil, vagus el pro-
gentes (Luc. xxi). Hoc, iiiquam, super lerram, id fugus ac iremens, ut nonniilli perhibent, qui occi-
est propter Christi Ecclesiam, faclum esl. Nam el t\ tier.i, inquit, septem vindictas exsolvel, id esl sep-
ipse Sanguis, hoc ul fierel, flagitabal in psalmo, ubi lemplicis peccati cjus poenam longam compenriiosa
cnradixissel Deus : Oslendil mihi super inimicos meos morle fiuicl. Volunl enim peccaium Cain, niorie
(Psal. LVIII), slatim subjunxil, ne occidas eos, ne corporis fuisse deletum, pro quo scriptum est: A^o»
quando obliviscqnlur populi mei. Sed quid ? Disperge, eitim vindicabil Deus bis in idipsum (Naum. 1). Setl
ait, illos in virtule tua. Igilur ut hoc ipsum proficeret lioec ratio quam inlirraa sil, et ipsa fides scil, et
ad augendam memoriam vel nolitiam ejus in popu- sanctorum Patrum sententia diligenlior evidentec
lis, vagum et profugum .htinc populuro ipse Cbrisius aslruil : Hoc enim dictura, de illis accipi convenil,
esse vdluit, quia videlicet.el eorum sparsa capiivi- qtiorum in pcena vel anie pcenam confessionem Deus
tas, el captiva cum ejus ipsorum Scriplnra pcrhibent accipit, et idcirco post eamdem pcenam tempoialem,
lesiinionium, quod liic fraier ipsorum queni occidc- non illjs oelernam superadjicit ul, verbi graiia, bv-
runt juslus eral, el nihil horum quae prsedicamus troni illi qui in cruce coufessus est, non injusle Do-r
fldes Chrisliana confinxit. Ilaquc liltera quoquc de niinus ^peruil paradisum, quia HOHvindicabit Detts
hoc negotio manifeste agit, nec minus evidenter bis injdipsttm. Nam aller latroj de temporali ad
feium quam illum peicttiit Cain, quia nec ila vagtis aut seternum iransvectus siippjicium. De quo eiiam rect?
 353 DE T-IUMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. IV. 534
dicas, quia nec in illo vindicavil Deus bis in id- A IIocergoscplenarttis,etscptitagcsiniussepllinusdiffe•
ipstim, nam esse una vindicia bene dicitur, quse liic rur.t, quod seplenarius incumposilus, ac pcr hoc
inccepta perficilur in sempiternum. lgitur, quia nec insolubilis : sepluagcsimussepliinus vero coinposilus
illud proesens liitera dal intclligi, quod Cain Iremulo ac per hoc magis solubilis habetur. Nam septenarium
corpore vixerit; illud lamen vidcndum, quod inullo praeter unilalem, nullus melitur numerus : septua-
aliter secundum Hebraicam veritalem diclum esl : gesimi scptimi vero, el seplenarius, et imriciiarius,
Ssd omnis qui occiderit Cain, sepluplvm punictur. mensores sunt. Nam undccies -septem, .vel septies
CAPUT VIJI. uudecim, sepluaginta seplem .perficiunl. Cum igitur
De eo qttoa atclttm esl : i Sepiies ultio dabilur da dicit Deus : Sed omnis qui occiderit Cain, sepluplum
Cain, de Lainech vero septuagesies septies. t punielur, insolubilis peena debet inlelligi, et subau-
Quid ergo est, sepluplum punielur? Uliquc sicut diri oportei, nisi praecedens poenHentia solubile, id
homicida iu oelernum punietur, -subatidilur, nisi cst, remissibile peccalum fecerit. Cum aulcm dicit
posniteutiam egerit. Quemadmodum et ubi diclum Lamecb, seplies utito dabilur de Cuin, de Lamech vero
csl: Otnnesenim qui acceperint gladium, gladio peri- septuagiessepties, insolubilis vinriicta Cairi, et solubi-
bunl (Matlh. xxvi), videlicet illo quem mcluens in lis vindicta Lamech debct inlelligi. El recte .vidolicet,
psnhno dicebat: Qui redemisli David servum tuum, B quiaCaiapcenilentiam nonegit.ipseveroLamechpce-
de gladio maligno eripe me (Psal. CXLIII).Nempe si niieniiamegil,quiapeccatuinsuumconfilelur.Etnola
non subautlieris, nisi pmnitenliam egerint, senlenlia quod manifesie Scriplura conlradicil eis qui puiant
non stabit. Sed et in cseleris ubictinque lale q.id peccalum Cain snprema morte deletum, cum tleilb
scriptum esl, verbi gralia in prophcta : Auiina qum ain mortiio tlicit, sepiies ultio dabitur de Cain? Ari
peccaverit, ipsa morielur (Ezecli. xvm). Vel iii Evan- liunc lociini speclat illud quod cum Petrus diceret
gelio : Qui dixeril fratri suo, Fatu?, reus eril gchennw Domino : Domine, quolies peccabil in nte frater metts,
ignis (Matth.y), siibaudiri oportel, uisi pwniieniiam et dimittam ci, usque septies? (Malih. vin) ille quia
egeril, alioquin sermo secmidtim fidem non proccdit. omnia sccimduni Siipturas loquitur, respondit.: N.on
Ita crgo el hic, cum diciiur : setl omnis qui occiderit dico libi usqtte septies, sed usque sepluagics se,piies
Cain, septttplum punietur, id quod jam dictum esl (Ibid.) : usque scpties namqne peccare, est inccs-
subaudiri, et oelernam punitionem oportel intelligi. sanlcr el insoluoililer id estabsque pccnilenlia pec-
Seplenario namque numero significaiur uuiversiias care sicut Cain : seplnagies septics vero poccawj
iion solum apud ecclesiaslicos, sed ctiam apud gen- csl, peccaliim quidem admitlere, el pc-rpoeniieiitiaiii
liles philosophos. Itaqtie sepluplum, id est, plena et illud solvcre, quod fecil Lamech. Cseicrum qnoi
coiisuimnata-vindicla punielur, subaiidilur, nisi pce- apud Lucam dicit iriem Dnminus : Et si seplies in dk
liitcnliam egerit. Conslat autem quod is qui occidit peccaverit fraler luus in te, ct seplies in die conversw
Cain, sciliccl Lamecli, poeniluilincm gcssit. Dixii fuerit ad le, dtcens.: Pwnilel we, dimille. illi (Lise
enini tixoribiis suis Adw el Sellcc ; Audile sermonem xvn), de propriis injnriis accipiendiim est quas-se-
meuin, ttxores Lautech, audite sermonem meum, quo- pties, id esl quoties admitliinlur, dimillere dcbcmiis .
itiumoccidi virum in vtilnus mcum, et adolescenlutttm ne audiamus illud a Domino : Serve nequam, omnt
in livorem nieum. Proinde ei miillo aliler de poena debitum dimisi tibi, qv.oniamrogasti me..Noiine erp
sua conliniio pronuiiliavil, dicens : Septies ullio da- oportuil et te misereri conservi lui? (Malllt. xvin.)
bilttr de Cain, de Lamech vero sepluagesies septies. Nam de his qtiac in Dcum admittuniur, illud inielJigi
Dixerai Domiuus : Qui occiderit, sepluplum punielttr, oportel, quori rie Malllisei Evangelio praedictum csb
hic aiitemqui occideril, dicilsepiuagesies sepiiesultio et illud qnod idem Lucas anle hacc dixerat: Si pec-
dabiitir. Virietur qiiidero secundum 62 quanjiialcra caverit Jraler tuus, increpa illum. El si pmnilentiam
nuiiieri plus esse, sepluagesies septies ultio ditbjfufi egeril, dimitle itli.
quam sephiplum pttnielur; scdprofeclo niiiius csl. Nen CAPUT IX.
cnimquaiiiiiastilriiisquenumcri, scdiiaturaliicatlen-
tlenria esl: et qtiidem tam seplenarius, qtiam septua- Cnr Domiuus omnis Cain in signtim posuerit, ut non cttm
inlerficeret qtti inrenisset eiini, cum in tegc
gcsiiiiiisseptimusnuinerus imparest.Sed noiiomniiim dical : « Cognalus occisi., statim ut inveneril Iro-
iniparitim nunierorum cadem nalura est. Impnritim micidam, jugulabit. t
iinmqiie alii simplices vel incompositi, alii composili, Posuilque Dominus Cttin in signum, ut nen inter
alii sunt mcdii. DecompoSilis et incomposilis tanium ficerel eum omnis qui invenissel eum : egressusque ett
imnc adTem perlinet. Incoinpositus, impar nnineriis Cain a facie Domini, ct habilavil in lerra profugns ari
dicitur is cujtis nulla pars prseler unilatem invenitiir, orienlalem plagam Eden : et reliqua. Dical aliquis:
ul stinl ternarius, quinarius, undenarius, et caeleri ta- In lege iubot hic idein Dominus Deus, dicens : Sj
les, quortiRi pncter unilalein.imllus mensor numcrus per odium quisquam homiitem impuleril, vel jccerii
inveniuir. Composilus vero nunierus diciltir is quem quippiam in euin pefinsidias, aul cum assel inimicii',
alitis praelcr unitatcm numerus meiiltir, ul sunt nove- manu percusserit, el morluus fuerit, percustor hoini-
narius, qninrienarius, et cum nnilate vicenarius. Nani cidii reus erit. Cognatus occisistaiim ttt inveneril eum,
ler lerrii, novein : qninquics lerni, sive ler quinqtie, jitgulabil (Num. xxxv). Cum ergo Cain, non qualei»:
quindecim: scpties Ircs, sive tcr sepiero, viginti tiniis. cunque honiinem, sed fratrcru jsuiiin uteriuum per
555 RLTERTl ABBATIS TUITIENSIS i.if)
odium occidcrit, et cum csscl ininiicus, lnanti pcr- A magis cum pcr seiiieiipsum Deus hoc agit, sapie.tise
tusserit, el ille morlutis sil, cur idem Dcus tanto- dcbel ascribi, el reus habciidus cral, qi.i hnju modi
pcre vetuit, ne iHe jugularelur, dicens : Omnis qui edictum ejus tciriuravil? Scd confessus esl lioc \ul-
occiderit Cain, sepluplum punieiur : iusuper et in si- nus suum, ac livorcm uiiiniaisiioe rccog;;ovil, riiceii-
gntim posuil euiii Dominus, ul non ittterficeret ettin do : Qttia occidi virum in vulniismeuiu, el adotescen-
emnis qtti eum invenissel-? Ari hoc breviler diccn- luium in livorem metan, ei ideirco, siciit jain. dktum
tliim : Lex illa valel jure propiiiquiiaiis. Cognato estj pcccalum cjus sub riTiibsioi.is mimero posiium
enim concediiur, ut jugulel euni, qui pcr odiuin oc- cst. Scienduiii autcin virum ipsuni Cain, adoLscju •
ririil. Sed quis occidere possct Cain jurc propinqui- luluiii autem ducuirem cjus frustra a quibuidaw-
taiis? Quis eiiiin propinquior quam Abel huio esse iiilclligi, cum uiius idcmque Cain.vir parler et a;!o-
poluil? Abel filios non genuit, propinquos milios lesccntulus recle possil accipi, vir, siilicel, per oct..-
Jtoboil, nisi propinqtios Cain , ci in iioc quoque lciii, adolescenlulus autcm per ejus stauililaiem.
Doniino noslro fuil similis, qu'i tradilus Poniio Pi- CAPUT X.
J;ilo praeskii, tlixil r Becjnitm tneum twn cst cle hvc Qucd prima lerrenarum civitatum ctiusa homicidium
sit
tnuiido. Si dc hoc muudo fuisset reguitm meum, mi-
ttistri uiiqiie mei,decertarent ul nm* traderer iudmis. jj ^ Notandum landem quod prima lerrenarum civiia-
luni causa homicidiuni sil. Nam quia Caih fralrem
Nttnc atiiem regitum meum non esi limc (Joan. xvui).
suuu occideral, el ob hoc omnibus odiosus, vagtis-
Jgitur sicul jus legale esl quod postea Domimis Deus
que ct profugus super lerram eral, idcirco civiia-
inandavit, vel ul
concessil, percussorcm juguiarel co-
lera qua iiitarelur a:difkavil, cgressus, id esl pro-
gnatus occisi, sic jus naturale esl, quo Cain veluil
fectus a facic Domini, nec habeiis so. iem iu civhaio
occidi ab hoiiiine, quia videlicet cuni non superes-
ccelesli. Jsque primogeniluiii suum vucavii
sent cognati, causa ejus qui occiderat ad hoifiinuni ejus
iieminem pertiimil, sed ad Domiuum Deutn : Lainech Enoch, quod iiilerprelalur dedkaiio, et ex ejus no-
iriine coiidilam civilatem iiuiicupavit. llmic iuiita-n-
ipsequi illum occidit, magis ad Cain, quam ad Abel lur omnes qui feslinant ad fesliviialeni lerren* fe-
pertinuit, quippe qui ab illo descendit sexto genera- nec futuram cxspeclant dedicalionem regui
tionis loco. Siqiiiriem Cain genitit Enocli, Enoch ge- licilaiis,
Dei. El idcireo quemadmodtim ille septinian»
nuit Irad, Irad genuii Maviael, Mttviael genuil Ma- Filii
generaiioiieiii non vidit, sextus enim ab ipso La-
tlntsael, Malhusctel gennit Latnech. Bene ergo posuil niecli i11viii)
Dominus Cain in siguum, ut non cum inteificcret occidil, cum illa longoevitale aliquiocla-
vam quoqiie gene.aiionein videre poluerint. Verbi
cmnis qui invenissel cum. Ubi uolanduin riuod non . :
dictum sit : Et posuit Doininus siguuni in Cain,-ut, G gratia Seih, qui MathusaJem jam supra quam cen-
tenarium videre potuii, sic ei ipsi noo peitinguul
\erbi gratia, tremulo eorpore viveret, vel coriui iii
ad sabbatuni, idest sepiimuni d em octernae requic-
fronle geslaret, vel tale quid, quod 11011 cx auctori-
tionis. Unde cl illud riictum s.ipientis i Ilmreditas
lale Scripiiir;c, sed ex Judaicis f.bulis esl, sc.l po-
ad auam feslinatur in priucipio, in novissimis benedi-
tuil, inqiiit, Cain in signum, id cst, quasi signum, ctione carebit (Prov. xx). Econtra, in gencraliiiuc-
videlicet, ul sic non audercl aliquis- pro ulliouc
juslorum, qui septiiniis nascitur Encch nunc.ipa.ur,
coniingere illum, quomodo ncmo debcl amovere
vcl Do i.!emquc ambulans cum Deo, non iuvcniebalur, quia
rcgis iinperatoris signuni. quo placito suo, lulil euin Dciis. Siquidein jusli per Udem iu sepliina
quis repreheudere posset Icgis aiiciorem au:e datam liiuiidi a:l-ie dedicatam sibi speranl requiem, el eo-
legem, cuin sub lege vivens homo, licel rex, peiie rum spesin ill.iri iu pr.csenti non
feceril idem? Accessit enim. niulier Thecuitcs ad videtur. Non enimpioficiscilur, qnoJ
el dixii: mttlier habcmus, inquiuul, hic maneitlem
regem Daviil, Hett, vidua etjo sutn.
Mortuus csl eniui vit meus, et aitcillte tuw erant duo civilatem, seji fuluram inquirimus (Ileb. xm). Iia_'C
hacleiius de iribus lioniiiiibus dicta sunt Abel, Caii,
filii. Qui rixati sttnl adversum se, el percussil alter et
Lainccli, uno juslo, et alio pcccatore et iinpceni-
aierian, el inlerfecil ettm. Et ecce'consurgens ttni- D \ icnte, lcrlio pcccalore quidem sed coufitenie, qtii-
versa cognatio adversus ancillttm tuam, dtcil : Trade bus
riivisioiiibus ex lunc us;;ue hodie uiiivcrsj ho-
eum, qui percussil fralrem situm (II Reg. xiv), eic. miucs disliucti suiii. Tertia namque pars,
Ac dcinceps : Recordelttr, ail, rex Domini Dei sui; quae esl
vt non multiplicenlur proximi sanguinis ad ulci- impceiiileiiiiiun , secunriuin Apocalypsim Joamrs ,
coinbustioni deputala csl, cum dicit: Et lertia pars
sccndum, el nequaqiiam inlerficiant filium meuin. terrm combusta
aii '• esi, et teriia pars arborum combusia
63 Q'" '''*'' Domiuus, qtita non cadet clecapil- et facta esl terlia pars maiis sanguinis, et tertia
lis filii lui sttper lerram. Qui conlradixeril libi, udduc est,
nuvium interiit :(Apoc- vni). Justi nanique, id
eitm ad me, ei ultr.fi non addet ui tangut te (ibid.). pars
etl, doctcres irreprcheiisiLiles, auditorcs quoquc,
Illuri simile est huic. Hoc modo rex in signuni posuit id esi
pocnitentes salvanlur: terlia pars , id es'
illtim qui occiderat, reum habiiuriis eum quicuiujue
ex cognalis ulciscerclur sanguiiiem occisi, veiuti iiiipoeiiilcntium congerics igui comburilur , post
morlcm «'.ariiis septupla rccipiens pro omnibus
qui regii temerassct sigtium edicti, sa ienler uiique; pcccalis suis, sicut dc. Cain jam morluo diciiim
quia ex hujtismodi ullione multiplicanlur proximi est, sepiies ultio de Cain.
sanguinis, ct proinde nemo jurc reprehendh. Quanto
 537 DE TRINITATE ET OPERIBUS EiUS LlBRl XLll. — 1N GE.W LIB. IV. 55«
CAPUT XI. A singuloe progcnies Abraham proprias gcnies aissii-
QuGtnodo diclnm sit « Postiil ttiihi Deus semen cdiud niinaveruiU, per solum Jacob nepotem @4 CJ1ISslirps
pro Abel, quem occidil Cain. i lanta processerit, ul in cxilu de ^Egyplo ad sexccn-
Moritio igiliir Abel, aliuri principium stimilur hoc la millia piignaiorum numeraii sint, exceptis mulie-
liiodo : Ccgnoiil ciuoqtte adhuc Adam uxorem suam, ribus el parvulis (Exod. xn). Non ergo mirum quod
et peperii filiiim, vocitvilquenomen ejus Settt, dicens : Cain primogenitus Adoe civitatem sedificavit, ubi
Posuii mihi Deus semen aliud pro Abel, quem occidit tanta vivacitale h.ominum atavis vel proavis usque
Ctiiu. Ab hoc, tnquam, principium sumitur lexenda- ad pronepoteni vel abnepotera filios vel usque ari
rum generationum, per quas derivati suiit patres scplimam vel etiam octavam generalioncni nongcn-
noslrse fidei, ex quibus Christus secundum carnem. lenos aul minus septingenlenos annos vivcnlibus
Propler quodel conlinuo tubriitur: (CAP.V.) Hicest li- pariterque filios ac lilias gcnerantibus, uli non uui
ber generaiionum Adam, etc. Et paulo posl: Vixil uuiem civitali, sed pluribus cives sufficere potuerint. Non
centum triginta aitnis, el genuil fitiumad simililudinem enim audiendi sunt, qui breves annos, verbi gralia,
el imaginem suam,vocavilqtte nomem ejus Selh. Selh menstruos vel quateniorum mensium in illa aetate
aiitoin iiilerprolatur resurreclto sive posttio, resurre- compulari volunt, quia videlicefconlra Iegem in
tio videlicel, quia quoe in Abeloccubucrat, in isto ge- B Icge Moyses annos noii supputayit, sed quales ipse
iieraliojusiorumquodammodp resurrexit vel posilus observandos fesiis vcl sacrificiis caelerisque sacris
est (sic), ail: Posuii mihiDeus semel aliud pro Abel. ritibus egit, lales et numeravil, scilicel, annos se-
Curehim geiiiiuram ejustantisverborumluminaribus cundum lunam, coramunes quidem duodecim men-
Scri|itiirainsignivil,addendoeliam,aeHM.;/auea£/siHii- sium : embolismares vero tredecim mensium. Igilur
liludiiie.mel imaqinem sttam, scilieei homo rationalis mulliplicatis jam hominibus, videntes, inquit, filii
raiionalein, niorialis morlalem, cuin hoc idem de Dei filias hominum, quod essenl pidclira), acceperunt
ca-teris quoscunque genuil filiis et filiabus recte dici uxores sibi ex omnibusquas elegerjtnt. filli Dei [ei]filii
poiucrii, nisi quia hunc in capile generationum, ab- hominum hoc loco diflerunt, -quia filii Dei de gene-
jeclo Cain tanquam abortivo, posiluni voluit agno- ralione Scth, filii atitem hominum de gcnerationc
sci? Proiiidc annum qtioque palris quo genilus est, suiilCain. Quoruni lalis permislio quani pernidosa
hic apposuit, dicendo: Vixit auiem Aclam cenium bonis iuoribus fuerit, ex junioribus facilc colligi po-
trigima annis, ei genitit Se.h. In bae serie non sccun- lest, verbi graiia, ex Salomone, qui cum essel filius
dum primogenilos, sed sccunduin juslos, nativilalum David vel filius Abraham, ac per hoc de filiis Dei,
lempora vel anni suppulaulur, mauifesle cxapposi- ,' ex eo quod accepit uxores sibi de Jiliabus hoiiiinuni:,
lione hujtis anni cciucsimi Uicesimi colligiltir sictit amavil enim mulieres alienigenas mullas, filiamquo-
jani dicitim est. Jam geueral primogenitum Cain ei que Pharaonis, el Moabltidas, el Ammonitidas,. Idti-
non dictum cst quolo anno: sed nec posteriiatis ejus mwas, el Sidonias, el Celltwas, de gentibus, super qui-
ulla mentio ficret, nisi quia illtini quinlus rie poste- bus dixit Dominus filiis Israel: Non ingrediemini ad
ris ipsius occidil, sciliccl, Lamech. Sic ergo et in eas, neque de illis ingredicnlur ad vos (III Beg. n):
eacteris, non secundum primogeuitos, sed secundum ex eo, inquara, depravatus cst, quia averlertint cor
merita gehcrationes singtilofum hoc inodo sancla ejus mulieres, ut adorarel deos earum et acdificaret
ronlexuit Scriptura : Adam genuit Selh. Seth genuil fana idolorum. Proinde sapieiuer, ct ante iegem„
Enos. Isie cmpil invocare nomen Doniini, yel quia quae hujusmodi connubia prchibuit, sancti viri sihr
sccundum nomen suum, quod inlerpictaiur vir, per- vel filiis suis prsecaverunl, ut Abraham cum dixit
CccteDcumcolueiil: vel quia crcatorem Deum, ciim ad servflm seniorem domus suoe, qui praeeral omnM
hoC ipso noniine, quod est Dominus, priinus invoca- bus quje habebal: Pone n.anum tuam super femur
vit. Enos genuit Cainan, Cainan geiniit Malaledel, meum, ul adjurem le per Dominum Deum cmli et.
Malaledel genuil Jared, Jared genuit Enoch, Enoch lerrw, ul non accipias uxorem fitio meo de fitiabus
gentiit Mailiusaleni,Mathusalem genuil Lamech,La- , j Chananmoruin, inler J/UOShabilo, sed ad lerram et
inechgeiiuiiNoe.subqiio facluni esl diluvium, anuo cqgnalionem meamproficiscaris, et inde accipiqs uxo-
ab Ariam iniilesiino sexcenlesinio quiulo. rem filio meo Isaac (Gen. xxiv), Sed el Bebecca
CAPUT XII. dixil : Si acceperit ftliusmeus Jacob uxorem deslirpt
Quid sit quod, multiplicatis hominibus, filii Dei filias hujus terrw, nolo vivere (Gen. xxvn). Claret igitur,
hominum accepentnt uxores sibi. maluin non parvum fuisse filiis Dei, quia videntes
CAP. VI. Cumque cmpissettt hoinines multiplicari filias liominum, quod essenl pulclirm, acceperunt tibi
super terratn- et reiiqtia. Mulliplicilas horoinum uxores tx omnibus quas elegeranl.
qtianta fieri potuerii, vcl unius oetate hominis illius CAPUT XIII.
a:vi, resiinian nonpoiest,qiiippe cutii cx uno Abrain, Quid sil qiwd diclum est: i Non permanebit spiriltiS'
sierilem, usque ad sencctam liabenle tbnjtigem, per meiis iri hominibus in wiernttin, erutitque dtes
annos fere quadringentos el non mullo plures, lania ejus cenlum viginii anni. i
nmlliludo sucereverii, ui, excepla progenie Esan, DixilqueDeus :. Non permanebil spiritns meus tn
i:uo cxcepiis progeniebiis concubinaruni, quas hominibus in mlernum, quia caro suut, eruntqite dies
Abiahani ex Agaret Ccthurasusccpii, quo|uui pcne illius ceniv.mvigititiamwrum. Olim inlljbroco sic sc«-
359 RUPERTl ABBAITS TUITIENSIS 540
plum esse putabatur : Non jpdicabit spiritus meus A denles aulem recle dicunlur, iri csl supcrbi, quiciin-
Itomines islos in miernuni: El liic eratsensus : Quia que potenles a socculo sunt vel viri famosi. Nam
fragilis est in homine-condilio, noneos ad aeternos lioc ipsumsuperbire cadere csl, juxla illud in psal-
servaho cruciatus, seri liic illis restiluam quod me- mo : Vos autcm sicuf homines moriemini, et sicui
rentur,'siquidem de eo quod scriplum est; Non unusde. principibus cadclis (Psal. vm). Alias aulein
vindicabit Deus Bis iii ipsum, magni et illuslres viri si pro magnitudine slaltirse gigantes placel hic acci-
ut supra jam dictum est, diversa senserunl. Nunc pi, nunquid coministio filiorum Dei el fiiiarum lio-
atiiem sicsecundiim Hebraicam verilatem legimus : minum aliam natiiram fecit, ut nascereuUir lioiiiincs
Non permanebil Spirilus meus in liominibus iit mler- mirandse proceritalis ? Ergo giganles, iri est supcrbiv
num quia caro sunt. Et est sCnsus : Ecce homines videlicel ex eo superbientes, quod cssent utranue
omnes carp sunt, et omnes carncm sequenrio viam gente genefosi, scilfcet, tain secundum Setli, quam
suam corruperunt. Nbnne ergo pro re dfxit : Ecce secundum Cain. Intle etiam Absalon maleriain ba-
Adam quxtsiuriusex nobis faclus esl. Nunc ergo vi- huit superbiendi, quod sangtiis suus esset derivatus
iete ne fprie millqt manum suam,ct sumat elium de ex duobirs regnis. Maler enim ejus Maacha lilia futt
ligno vitte, et comedat, el vivat in mternum, et dimisil TolomociregisCessur. Sed ct Ismael, quamvis essct
eum de paradiso voluplalis'! Quid enini futurura B nolhiis, iri est Iuimano genere impar, lainen quia
eral, si! viVerel.liomo ih atternuni, cnm ceriissime coiisanguinilalein traliebaidtiabusex gentibus,quijipe
iuoriUirus, et quolidie moriens, etiam nunc cor- 65<I"i palerno gencre Ilebrocus, maierno aiilcin ge-
ruper.it omnino viam suam? lgilur sicul tunc pro- nere eral ^gyptius, polens socctilofuit, vir fainosus,
vidcns dixi, sic cl nunc confinnala sentenlia dico, iriest/iomo ferus (Gen. xvi) sfvc superbus.
quia spiritus meiis, id esl, spirilus a me ad'ima CAPUT XV.
ginem meam factus, non permanebit ih bominibus De eo qnod diclum esl, « pxniltiit etim qttod liomincm
in oelernum, quia cum deberenl esse spiriiuales [ecisset snper terram. >
Lumihes, caro sunt, solaque quae carnis sunt, Videns autem Donimus quod mulla maiitia liomi-
sapiunt. Adeo in senleiUia perdurabo, ut non modo iium esset iii tsrra, el cnncia cogitalio cordis itite-itn
«oii vivat homo iii seiernum, verum eliani bre- esset ad malum omniiempore, poenituil etim qv.od In-
vius vivendi teinpns, et pauciores sint anni singulb- minem (ecissel in terrct. Et-pracavens ih futurtim, et
Tnm. Et cru«/,. inquit, clies cenlum viginti annorum. taciiis dolore cordis inlrinsccus: Deiebo, iiiquil, itotni-
Alii quidem paulo plures, alii paulo pauciores, posl nem quem creavi a facie terrw, ab honiine usqtte ad
diliivium vixerunt arinos, ut Jacob, qui ccntuni et animaniia, a replili usque ad volucrcs cmli. Pwnitct
'
quadraginta septem, ut Jbseph,qui cenlum el deccm enim me fecisse eos. Laboral liic sermo divinus, ct
vixit aiir.os,.scri cjiis qui liaec scribit, scilicel Moyses, quasi ih versanda nimioe magniludiiiis mole pcnc
dies fuere cenluin cl.viginti annorum. Sic enini rie confriiigittir, dnm illhd iiilclleclui nostro planum
eoscriptum esl: Moyses ceulum et viginli annorum facere iiilendit quod satis explicare uulfus sermo
emt,quando mortuusest(Deut.xx\\v). Miroqucacpene sufficit, videlicel quomodo Deus sfne molu saeviat et
ineflabili niodo vir milissimus super omnes homincs sine crudelitate occiriat, qtromorio salva pictateur-
qiif.niorabaiilurinierra, seipsum inilla congerie nio- tjonem, et cum iranquilliiale agat rer habeat furo-
rientiinu, acproptercorrupiionem vitae suae paucioro rcm. Pmniluit enim, inqtiil, quod homitiem (ecisset
tempore viveniiuni opportune et inipo.rtune ingerit, in terra, el prsecavens in fulurum, et lactv.s dotore
qiiodnininorio dellens, qnod illic secundum Dci proe- cordis intrimecus : Delebo, inqiiit, tiominem, pmniict
scieiuiam pcrcussus ipse fuerit, ul moriturus non cnim mc fecisse hominem. Qui pcr prophetara suiim
saliem lempora Malhusalae implere posset, qtiaienus diclurus «jrat: Sic parluriens loqttar (Isa. xui), tili-
iiigredialur lerram repromissioni.s, sed sint dies sui que jam pariuricns lociiliisest. Nam qucmadmodiim
pauci id csl anni lanium centnni et viginii. Aliter : parturicns illud cOBcepil non sinc scnsu dbloris
SetT ei-nni dies eorum cenlum et viginti anni, hoc esl Q cmiltil, el laiiicn dolere mavult quam non cmilicrc
liabcbuni ccntum et viginti annos ad .igcndam pce- quod concepit: sic Dcus non sinc scnsu piclalis
niciiiiam. Quia vero ptenilentiam agere conlem- proferl senlentiani judicii, ei tamen, vicia pietaic,
pscrunt, uoluit Deus lempus exspeciare decrelum, miserias nialonim mavnlt viderc quam iion proferre
seri viginti anuorum spaliis ampulalis induxil dilu- quori justilia diclanle concepii. Quare?Quia videlt-
vium anno ceiuesimo agend;e poeniteiitiae desiinato. cet iitilitts est, morbo ferrameulum allius imprimere
ILec amiqiiior seiitenlia est. quam palpando piilrcdinem fovere. Ilaque quod pee-
C.APUT XIV. niluisse dicilur, quod hominem fecissel in terra, ct
De eo quod dicltim esl : « Giganles aulem eranl laclus esse dolore cordis intrinsecus, pielaiis esl:
stiper lerrctm. > quori aulem non vicluseodem dolore, inquil: Delebo
Gicjctntcsauiem erani super lerram in iilis diebus. itominem juem creavi a (acie lerrw, seveii judtcii
Pdiiquam enim ingrcssi sunt (ilii Dei ad ftlias homi- vel severitatis jndiciarise eslilludetliclum, postquam
tntm, illwqite genuerunl, isti sunt polentes a swcttlo dicluro sit, Pwnitet me fecisse eos, ne edici polesl
riri famosi. Pro gigantibus alii cadentes, alii vio- quam gravissime riictum sit. Tale quid el alibi dicil:
lciitos transtulerc, ex Hebrtfo iiuciprclanles. Ca- Pwnilc! enirn me quod ccnslilitcrhn Saul regem sttpev
 Ul DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLH. — IN, GEN. LIB..1Y. 542
Israel (I Reg. xv). Sane hujusmodi dictum, non im- A in hoc tali calaciysmo proefiguravit. El primum ipse
passihilis Dei mulabililatem, sed fixam ejus indicat Noe eumdem mcdiatorem Dei el hominuin, lam no-
soiiteiiliain, ad prioris facti destruclionem vel valde mine quam opere signavit. Nomine vidclicet, quia
necessariam meliorationem ejusdem. nomcn ipsum, quodeslNoe, inlerpreiatur reqvies.
CAPUT XVI. Requies auiem noslra vera est ipse, qui dicil: Tol-
De Noe el tattsa diluvii, el quod triforme sit jttdicium lite jugum meuin sttper vos; et discite a tne quiatni-
Ilei. tis stim el httmilis corde, el inveniclis requiem anima-
. Noe tero invenil graiiam coram Deo. liw sunt ge- bus vestris. (Maliit. xi). Opere autem quomodo
neraliones Noe. Noe vir jiixliis alque perfecttts fitit, Christum siguificaverit, dcinceps plenius dicehdum
cum Deo ambulavil, et genuil tres filios, Sem, Cltam, erii. Igilur non
absque divino' prtcsagio, vocavit
et Japhet, elc. Magnse virlulis leslimonium esl huic illiun
paler Noe dicens : Isle consolabiliir, vel re-
viro, in lanla pleniiudine peccalorum cum Dco am- quiescere noS facict ab operibus noslris in tena ctii
bulassc; magni meriti pra:coniiim illi esl, in tanta maledixil Dominitt.
plcnitudine sive multitudine coclesiis iroe gratiam CAPUT XVII
invenisse, eo quod jnsltis alque peifeclus fuerit in Quam requicm nomine tuo significet Noe, et de
illis lalihus lanqiiam corrnptis generalionibus suis : B arca, el de myslerio arcie.
magiiiini omnino negoiinm, qtiod in mundo universo Quoc aulem est reqnies vel consolatio, qua conso-
diluvium inducitur, el in primis lanti bujus facli lalur nos iste verus Noe, scilicet Filius Dei, nisi
inteniio meriio vel utilitas qtiseriiur. Quid.enim in peccatorum remissio, quam in bapiismo suo nobis
hoc maxime intendit Deus? IIoc scilicet, ut scirent tribuit, sccundum simililudincm illius qui per fidem
ventura saecula quantum ille peccalis adversetur. suam in illo diluvio paucas animas secum reserva-
Dcnique sic iotum mundum quasi hominem niium vit. Illtid namque diluvium baplismalis figuram
susceperal erudiendum. Scimusaulem quod liomini, fuisse Petrus quoque aposlolus teslalur, cum dicil:
dum adliuc puer est, agendum sil, qtiod lime.-Ujie, Qni increduli fueranl aliquando, quando exspecta-
dimissus suae voluntati, praeccps et infraenis in ma- balur Dei palienlia in diebus Noe, cum fabricarelur
lum (ad quod prona est humaiia nalura sempcr) se- arca inquapauci, id esl, oclo animm salvm faclm
curo collo ruat: Percute, iuquii Scriplura, ftlittm sunt per aquam. Quod ct nos nunc similis formm
tttiim virga, el liberubis animam ejtts a morte (Prov. satvos facil baptisma (I Petr. ni), el reliqua. Itaque-
xxm). Recte igiiur et uliliter ut sapiemiam Dci diluvium baptisma : hi. qui in dilnvio perierunt,
decuit, petulanlem atque in came et sanguine lasci- r peccala hoslra ©6qu8e 'n baplismale delenliir,-
vientem mundum recenlem, lanqnara stultiim pucru- praesigiiaverunt. El lrc modo mystice propbelia
;nm corripuil, tali percutiens verberequod lota.sua
complelur, dicenlis : Isle consolabilur vel requies-
selalenon qneat oblivisci. Historiam omnes n; vimus, cere nos faciet ab operibns noslris. Uiius erat Noc,
mysteria requiramus. Primo sciendum iriforme el in illo tinum salvatum est semen ad recuperalio-
iinius Trinilalis esse judiciurh. Prinmni videlicel, nem orbis terrarum,, quia videlieet intiis est Chri-
quo diabolus de coelo dejectus : et. uliimum quo slus, in quo est noslra salus, et nenest inaliquo alio
idem in line saeculi cum angelis snis, et malis ho- salus; nec enim nomen aliud sub cwlo aalttmest ho-
minibus in ignem aeternum est mitlendus : meditim minibus, in quo oporleal nos salvos fteri (Act. iv)..
hoc, quo diluvium muhrio inducilur. De quo ncc Arca vero quia sanclam sigsificavit Ecclesiam, quoe
illud prsclereiutdum, qui sicut iernpore vel ordinc, utiqiie ex hominibnsconsisiit, ipsa quoque sccundum..
sic el qiialilate medium est. Elenim primoqiiiriem rpiamdam simililudinem fieri jussa est lmmani cor-
el ultimo soli reprobi feriuntur, el soli electi rcser- poris, videlicet ut haberet trecentos cubitos longi-
vantur : isto auleni nec soli elecli rcscrvantur, nec tudinis, qUinquagintalatiliidinis, triginta alliludinis,
soli reprobi suflbcanlur. Crcdendum quippe csi, Ita longiludiuis mensura sexies laliludinem, decies
aliquos hoc diluvio perrsse, quonim eodem perieulo D altiiudinem mensurara continebat. Sic nempe cor-
moriis peccatum delelum sit, juxia quod scripium pus bbminis prostrati vel resttpinaii, in longitudine
esl: Non enim vindicabit Deus bis in idipsum, ple- scxies latitudiiiem, decics suimet continet altitudi-
rosqtie aulem ex eis, iilpole impios, ab illo lenipo- nein. Porro ipsa arca anliquam significat omnitim
rali aqnarum diluvio, ad oflcrniini transissc inccn- electorum Ecclcsiam; ligna levigala, id esl bitu-
diiim, juxta qtioi ideni scripium esl; Icjnis suc- niinelita, viros sancios, patriarchas atqueprophe-
census esl in furore meo, ct ardebil usqtie ad infenti las, qiiornm ex firie fenacissimiim compaoia est
novissima (Jer. xv). De his anlem qni superfueriint, cidem Ecclesia, significanl. Bjlumeii, naraque cst
lam magna gralia Dci reservati, cum tres tanltim- fervenlissimuni et lenacissimum ghiten, quod et
niodofilii Noe fuerint, unns reprolus exslitit, el in asphalium dicitur, abAsphaltiielacu. Tenacissiuiam
oiiiiiibiis maxima reproborum sylva succrevii. Hoc ergo in fide concordiam significat sanctorum. Et
ergo judicium proprie personam praedicat Filii Dei, hanc arcani nosier Noe, scilicel Chrisitts Dei Fi-
qtii solns '.laluram nostram suscipieiulo riivinilaiis lius, anlequam in lninc mundum veniret, fabricavit,
«u;i>.fortitudinem nostrac liuninniiatis conditione lcslanle Paulocum riicil: Qui fidelis est ei, qtti fecit
t«mpci'avii, ciaiitcquam venircl ppus sui advciilus M/imi, sieut el Moyses iii omni doino iitms.' Amphoris
513 RUiERTI ABBATIS TUITiENSIS 5«
entin g'oriw isteprw Mcyse dignus Itabitui esl,quanio A tanto inpaiicioribus invenilur : qui ordo, quiauiiiim
ampliorem habel honorem. domus qtti fubricitvit il- quod est necessariuni liberius cxscquilur, ptilcliro
,am. El Moyses qttidem fidelis eral in tula domoejut uno summilatis cubilo designalur digniias cjus. In
taiiqumn famntus in lettinuinium eorum qttw dicenda liujiismodi ordinibus myslice completur iiianifcstius
erant, Cltristtis vero tnnqutim ftlius in domo sua, qum quod diclum est, cwnacula et trislega, id cst, trica-
domits sumtis nos (liebr. 111).Ilaque arca, sicutjain mcraia in arca facies. Nec vero cuiquani incrcdi-
dicluiii est, antiquam Ecclesiam Noe, qui et illain bile videalur, lantoe capacilalis arcam de lignis bi-
audifiravit el iu illam iniroivii, Chrislum Dei Filium, tuminatis posse fieri: cum de lapidibus ctemcntatis,
qui eamdem Ecclesiam el tanquam Dcus de elcctis civitales immensas consiet exslrui, prscsertim cum
suis condidil, et lanquam homo sub legem ejus in- uon in uuo aut riuobus, sed lotis ceiilumannis, opus
iroivil; scplem vero animoe quoe ctim ilio ingre- peractum sil. Proelerea, ne de paucilate cubilorum
diuntur, primilivani Evangelicoe gralioe electionem causeris, habenl geometrae cubiios majores, ila til
significaui, scilicet, apostolos oninesque Christi di- unus illorum sex conlineat cubitos communes. El
sripnlos, qtii cuni illo ambulaverunt. El ab illo mis- Moyses, qui erudilus crat omni sapienlia jEgyptio-
s.im de cario sanetuin sepliformem Spiriuim acce- iTiin, utique cultitos compulasse geometricales cre-
prrunt; animanlia lanricm munria et immunria, mul- ** dendus est. Quod si iia est, aestimari non potest
titudincm figuranl eleclorum, quos tam de Judoeis quantse capacilatis arca illa fuerit, lol cubitis lam
qii.tin de geiitibus vcnienles illi, Spiriln Chrisli ju- magnis, in longiludinem, laiitudinem, allitudiiiein-
Leiilc, susceperiinl. Quod ex alio Scripiurae loco que porrectis, ul non generum auimanlia bina ct
inaiiifeslius liquel. Sic enini in Aclibus aposloloruin bina, septena et seplena, sufficieniibus spatiis ex-
le^imus, quia ciim esuriret Pelrus et vellel gttslare, plicare qtiiveril. QuoJ tandem est osiium iu latere
eecidil supar enm metiis exeessus, el lidit cmlum hujus arcse deorsum positum? Ulique salulare Ba-
aperlitm, et descendens vas qtioddam, velul liuteum ptismi Chrisli sacrauienlum, quod rie palefaclo cjus
tnagnutn, qttaltior iniiiis submiiti de cmlo in lerram, lalere nvanavit, sine quo Ecclesiaro iiigredi vcl a
iu qtto craui otnnia quadntpedia el serpentia terrw peccatis suis nemopotesleximi.
ei volaliiia cm!i. El facta e.<iivox ad eum : Snrge, CAPUT XIX
Pelre, oceide el manduca (Acl. x). Et iterum :
tu ne commune dixeris. Quanlo tempore, dum fabricarelur area, exspeclaverit
fjiioi Detts purificavit, Hoc Dei palienlia.
viso, ille iiislrucuis conliuuo venientibiis ad se gen- (CAP.VH.)EratqueNoe sexcentorum annomm, quan-
tibns quid intcllcxissel, aperuil, iulcr eoetera dicens: P do diltuiii aqum inundavenml super lerram. Exintle
Sed milti osiendil Deus neminem commttnem aul im- colligilur quandiu exspeclaveril eos Deus ad pceni-
tnundum dici homiitem. Ac rieinceps : ln verilale tentiam, secunrium Petruui apostolum in Epistola
comperi, quia non est personarttm acceplor Dew, secl sua dicenlera : Qui increduli fuerunt aiiqttando in
in omni gente, qtit limel Deum et operatttr justiliam, diebus Noe cum fabricarelur arca (I Pet. m). Deni-
itcceptus illi (ibid.). Igitur et hic ubi lam ric miindis que Noe cum quingenlorum esset annorum, proeccpit
qu.tm rie immmidis animaniibus masciiJns ct fcmina Deus dicens: Fae libi arcdm. Sexcenlorum autein
in arcam jubcntur arimilli, jam illtid Dcus prsesi- erat annorum, quando inundanlibus aquis ingressus
gnavii, quodposlea Pctro osleiidil, scilicet, nullum esl in eam. Igilur circiler annos centum iiicrerititi
geiius lioiniiiiiiii a gratia Dci rejici, sed Creatori fuerunl, proedicanle illis publica arcae fabricalura, et
oinniuin acceptam fore fidem vcl conversionera tanlo tempore exspectavit eos Dei patienlia : Ipsi
ciinclorum. El iiolaiirium, quod eorum, scilicet, autem ,secundum duriliem sttam el cor impmnitens
snimanlium admissio, qualer in hac leetione repe- thesaurizaverunl sibi iram in die irm (Bom. n). Et
lilur, ul videliccta aualuor partibus lnundi colleclio facla est, inquit, pluvia sttper terram quadraginta
f.ilura prsesignetur. diebus, el quadraginta noclibus. Quadraginla dielius
CAPUT XVHI. D el quadraginla (@7 noctibus, omne qnod ab incar-
De mansittnculis et schemate ejusdem ttrcw. natione vel passione Domiiii residuum est, sigtiatur
Mansiunciilas, inqiiit, iu aiea facies, el in cubito soeculi tempus, quobaptismiaquae inundare, forisque
eonsummabis summitatem ejtts. Ergo lali schemate relicta ingredicnlium in Ecclesiam peccata, obruere
fabricala, iri csl inferins trecenlis cubitis ampla, el non cessent. Nara sicut in transitu filioruin Israel
deductim ascendendo eum in cubilo esset coasum- per mare Rubrum, JEgyplii qui submerguntur, ma-
lnala, nbi sinus aliior,- illic anguslior, et econlra, lignos spirilus vel peccala significanl, ne impii qui
ubi huinilioi', iliic amplior. Sic profeclo sancia Ec- in diluvio pereunl arca superstite cum paucis, pec-
clesia divcrsis orriinibus est dislincla : et quisque cala decideniia recte figtiraiit.
ordo, quanto est arctior, lanlo est et celsior : vel e CAPUT XX.
converso, quanto quisqiie ordo est laxior, lanto et Item de diluvio, et dicium est : « calaraclw
quod
humilior; quanto altior, tanto angiistior : ut, verbi cmli aperlm suiU\ i
gratia, vidtiilalis proposilum, qiianto coujugali Rupii sunt, inquit, omnes fonies abyssi, el cata-
proposilo castilate arctius, larito el nieritum ejus raclm cwli aj.erlm sunt. Quodail, elcaldractw cwti
ailius: et virginalis proposili dccus, qua:;lo aliius, apertw sunt, et pcr byp. r'..olcn accipiciidum cst, et
 545 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IX CEN. LIB. IV. 556
sic esse dictum , ob iiisinuanriuro inundalionis ina- A cum illis idem Deus, quod asceiirierilibus nobis iecie
gniludinem, quse lahia fuil-ul firriiamenlum quod sanctus propliela post spiritum limoris pbsuit spiri-
fccit Deus in mcdio aquarum, ul riivirieret aquas abi lum pietatis (Isai. xi), quia videlicet inititim sa-
aquis, dissipalum esse viderelur sccuntlum vulgi pienitw litnor Domiiti (Psal. cx), pielas aulem sc-
opiniouem. Dici nus quidem cataractas coeli ocCulias cundns esl gradus ascensionis, jam charilateui
csse vias, por quas rie cceio utique acreo pluvia ries- provocans, quoe perfecla lintorem foras miltal
cenriit. Verum hoc dicendo morc vuigi magis, quam (Joan. IV).
Scripluraruni scnsu loquiinur. Neque enim solidum CAPUT XXII.
quid aul duruni esl coeluin.ut recle possit intelligi De pielale cjusdeiii Domitti, jttxta qttam rccordttttts
calaractis, id est fenestris in modum parietis inter- esi Noe, sicttt Scriptura dicit; et de vcrb Noe
cisum, quibus apertis, aqua) fundanlur deorsum, Cltrislo cttjus posl ciqitas tribulutionis Detts Pttler
au- recordattts cst, resuscitando illttm a mnrluis; el
qtioe clausis eisdcni continebaiitur sursum. Alias de columba qtiatn emisit, id est gralia Spirittts
tem si verc solutum pulanriiini esl, pro eo quod di- ' sancti qttam tledil
ctum esl, el calaraaw cwli aperlm siinl, videris qno- - (CAP. VIII.) Recordttlus atilem Dontinus Noe,
modo verum sit, qnod Psalmista de ccelcslibus ca- cunciorumque animanlium et omnittm jitmentorum
nendo dicil: Stalttil ea in swcultim el in smcitlum " quw erttni cttm eo in arca, adduxit spiritum super
swctili, prwceptum posuil, ei non prwteiibil. (Psal. terram, et immintilm stint oqnw, elc. Non prsctcrenifc-
CXLIII).Quod si quoeras, unde ergo veiverunl lanlae dum in priniis quia quoccunque langit pins affeclus
moles aquarum, quae cuucla operuerunt, ita ul incognilum non habet uiulttiin fuisse quod Noe vir
qiiindeciin cubilis essenl alliorcs supcr moiilcs quos juslus aique perfccms, in lali lempeslale, passus
opcrucranl? Facilis palet responsio, quia videlicet est. Nain, ut laceain quori arca illa pcr loluin an-
inde venerunl qtio abieranl •licenle Dco : Concjre- nuin lempesiuosus illi ct inquieiiis carcer exsiitit,
genlur aquw qttmsub firmamenlo sunt in loctim unuin, lunc nainqiie maxiine sletil spjritus procellw et exal-
et uppareat arida (Gen. \). Conslal enim quia jain lciti sunl flucius ejtts, alque ascentlendo usque ad
facltnri fueial Uruiaiiientum, dividcus nquas ab cwtos, cl, descendendo usqtie ad abyssos, auima
aquis, ei lantae snb lirmaineiuo remanseruni ut eiiani cortim in malis labescebal (Psal cvi) ; ul, iiiquam,
lunc nusquani pareret arida. Unde Psalmisia curo Iioc taccam, nonverc justtis aul perfeclus Noe
riixisset, qui [uiidksti lerram sttpcr stabililatem suctm, fuissci, si in illa mulliludine commuuis hoiiiinum
non inclii:ubil:ir in swculum swculi (Psal. cm), con- miscrioe rie propria salute sua ririerc potuisset,
liuuo, ul scias ncc monliuin cacuniina ab aquiscnii- r prtcsertim ciim de impassibili Deo riicere Scripiura
iiuisie super monles, iuquil: slabunl aqttw, ab incre- non dubitavcrit, quia ttinc lemporis dolore cordis
patione lita fugienl, a voce tonilrui ttti forinidabttnl inlriiisectis lacius esi (Gen.w). Fidcnler dicere liccal,
(ibid.), fuliirum lenipus poncns pro proclerilo, quod quia non Jeremias pro incendio civilatis, vel capti-
solccismum gramiiiaiici appcllanl. Item si quxras vatione genlilis, qiiain viriit, tot in animo cru-
quo, daia requie, iccesscriiil? Noturo esl, secun- ces pcrlulii, ncc lot coiiliiinclias vel lcrrorcs.
diim Ecclcsiaslcn, quori-oinncs nquse atque lorrentes audivil, vcniiirum piscdicendo Babylonicum exer»
pcr occultas venas ad malricera rcvertaiilur abyssi cilum quod isic auriisscl, nisi quia non niinor
(Eccle. 1). eral illis qui tiinc lemporis erant a swcuto poien-
CAPUT XXI. tesviri et famosi (ibid.):. Ilaqtie et si nulla iii cor-
De limore Domini, et qund vere Dominus secundtim pore, magiia tamen in aniiuo passione fluciiiavit,
hwc acta limendus sil. et in co maxime illi congruit vox illa capiiis sui
Qtue bacleniis dicla smil,cx quo super pr.T.varica- dicentis in Proplicla secundum vcritalem su';e pas-
lorcm homiiiem agi cceptum esl judicinm, fere om- siouis • Salvtim nie fac, Deus, quohiani iiilraverttni
nia limoris plena suul, et cx eis palani filomni crea- ac/uwusque ad animam ineam. Infixus sumin Ttrno.
luroe quod vcre Deus, ]W\\.APs.ilinisiam, lerribilis ][) profundi, et non est sitbslanlia. Veriiin alliludinem
in consiliis sil super filios homiiium (Psal. Lxv). maris, ct tempestas demcrsil me (Psal. LXYIII). Nain
Unrie et hoc ipsum nomen, quoti est Dcus, Gra-ca et ilhe aquao, qiiibus luiic pccrntorcs delcti sunt,
elymologia accessil. Graece namqiic iheos, Latine- quodahimodo veracilcr usque ad aiiiinam illius iu-
dicitur itmor, et exinde crealor nosler dicilurDcus, troieruiil, et islse aquae baptismi, qttibus nuhc pec-
quod vcre sit tiinendiis. Unde est illud dicliuii Sa-" cala noslra delcniur, pene cUm ipsa Dohiini Jesu
pientis : Fiii, noli esse sine metu, ncqtie adj.cicts pec- anima de corporecjus cxierunt. Igiliir in eo quod
calum super peccatum, et dicas: Miseratio Dei recordalus Dominus Noe, cunclorumque tiiiiman-
magna est, tnultitudinis peccatoriim tueontm miseri- tittin et omniitm jumenlorum quw eraut cum eo in
biiur. Misericordia eiiitriei ira ab illo cilo proximant, arca, ddduxit spirilum super lerram, et -imminulm
et in peccaiores reSpicil ira illius (Eccle. v). Nunc suitt dquw, et quod Noc post diuiinaiu exspectatio-
rieiiiiini accedeiidum uobis est inltis, id esl ad ipstini neiii emisit corvuni, qui non reversus cst ad eum,
Noe ct uxorem ejus, et filios cj:i3, ct uxores lilio- emisit quoqtie columbam quae"pritno et secundo
runi ejus, et, ab hoc eodcm secundoe aitalis mundi reversa esl, lertia aiitem emissa, non est reversa ;
iniiio, cousider;in.!u,.ii, ex his qux dixil, quod lccit magiium quidem ei pulchrum cst pictatis btms, MM"
547 • RUPERTl ABBATIS TLTTiENSiS St8
liiaximum 68 atque puicheirimuni esi, quori in co A j donorum : tertia, reinuneralio in resurreciione
myslice praisignalur. Recorriatus esl euiin Deus morluorum. Terlio, nempe ipse, qui caput esl Ec-
Pater Chrisli Filii sui, poslquam inlraverunl aquae clesiae, Cbristus, unctus esij; primo, quando do
nsque ad animam ejus, postquam irihulaliones mor- Spiritu sanclo conceplus est : sccundo, quanrio
lis perlransieruut animam ejus, cum tenerctur in super etim ad Jordanem Spirilus sanclus in spccic
scpulcro conclusus : et adduxit Spiritum super ter- columbon descenriit : lerlio, quanrio resnrrexit a
ram, Spiritum, inqtiam, id est, reducem vilam ad- morliiis. In cujus figura David, qui lam Christiquam
duxit super lcrram exanimi corporis, snsciiavil Ecclesiac typum gessit, lcrtio in regem unclus csl.
eiiiin illum a mortuis. Sed et super omnem lcrram, Primo videlicet, qtiando unclus est a Samuele
per iihius resurrectionem adduxit Deus spirilum, (I Reg. xvi) in domo patris stii. Secundo, quanrio
deriil enim ex'IUIIGhominibus Spirilum sanctum in unclus est in Hebron super Juriam solum (// Reg. n)
rciiiissionem peccatorum , qtii ita nebulas corriiuni Tcrtio, quando iiiiclus est snper Israel univcrsum
dissipat, lentalionumque fluclus exsiccal, quomorio (//, Beg. v\ Igitur piima eniissio coluinbne ipsa est
ille spirilus quem lunc Deus super lcrram adriuxii, remissio peccatorum, quam verus Noe, id esl rc-
humidum haclenns, frigidumque aerern calefacienrio, quies nostra Cbrislns, posl resurrectionem stiam con-
aquas immiuuit, ci usque ad siccum paulatim eli- " feslim cmisit, insufflans et dicens : Accipiie Spiri-
niiuavil. Nain spiritum hic juxla lilteram calirium litm sttnclum, quorum pcccata remiseritis , remillun-
veiilum, vel etiain ipsum solem, qui bat leniis sub lureis ; etquorum reintueritis, relenla sitnl(Joan.x\).
dcnsis nubibus latuerat, inlclligimus. Dicit cnim de Al illi nondiim ausi siint exiro ari pubiicuiii, ci
illo Ecclesiasles : Lustrans universa per circuilum annuntiarehominibuslalcm gratiam, propier mctuni
pergil spiriltis, et in circulos suos reverlilttr (Eccle. i). JiKlscoruiii. bene ergo de coliimba illa diclum sii,
Scri dicil veridica Scriplura, quia jam imtiiiniilis quia cuin non invenissel ubi rcquicsceret pes ejtis,
aquis, jam apparenlibiis roonlium cacuininibus, reversum esl ad eiiin in arcani. Aqttw eiiiin, iuquil
cxsjicelavii Noc riics quadraginta, el lunc dimisil Scriplura, crant sttper universam terram, illae videli-
corvum, illoque non rerieunte, emisit columbam. cel aquae, quoe, juxla Psalmislam (Psal. LXVHI),in-
Magnum mystcriuin, et inagimm verum veritalis traverunt usque ad Domiiii Jcsu animam, qu is
praiconiiim. E.eniro postquam Domiuus nostcr a aposloli ailbuc infirmi melucbaiil. El non miriini
niorluis restirrexit, et operlos montcs suos trislitia -corvns, qni juxta litleram 11011reversus esl, quotl
in lirliiiam relevavii, novit fides Christiana quia inveiiirepotiiil, etcolumba non inveiiit,ubi rei-uies-
tacilus ipse dies quadragiiila sustinuil, et luiie ric- r ceret, l:cet decresceiililuis aquis jnm appaiuisseiil.
mura in ccelum ascenriens, cx tunc evacuato priscae cacuinina moiilium. Corvus namque faciiius rc-
lcgis serviiio, novam baplismi procdicari jussii gra- quicscere potuil, quia cadavera abunrie iuvenil:
liam, misso Spirilu sanclo de ccelo. Corvus emissiis coliiiiiba vcro quia cadavciibus non pascitttr, el sL
csl, et jam non revertiiur, quia inliriclis Juilacorum ari scdciiritim aliquod inontis jugiini invenire poluil,.
populus, de Ecclesia patriarchartim et prophclarnm lainen absque viciu rcquiescere non pottiii. Ex--
ejeclus, foris viigatur, el velcrum sacrilicioriim speclaiis attlem ullra septcm diebtts aliis,riirsus dimi-
cadavcrihus inhians, dc antiquoruni Palrum carnali sil columbam ex arca. Al ilta venii ad ettm ad vespc-
piosapia, vana loquacilate glorialur. At vero sancla rum, portans ramum virentis oliva?in orestto. Secumlo.
aposioJica Ecclesia Spirilu sancto acceplo missa re-, emissa columba reriiil ad vesperam, ct vireulis olivae
verlilur, juxta quod de sanctis Evangc.Iii praedicato- raiiiiiin in ore.suo rievexit, quia sccunrio daius esl
ribus per admiraniem prophelani dicitur : Quisunt Spiritus sanclus aposlolis die Pentecostes, circa
isti qtti ul nubcsvotatt,eiqv.asi columbw acl fenestras finem viloe, qucmque illoruin ad coelestis Ecclesiae
suas? (Isa. LX.) Vclant eniro ul nuhes, pluviam pa- requiem cum oeterno perfeetae pacis proemio revoca-
cjs mundo afferenlcs, ct quasi columbac ad fenestras vil. Tertio nihiloiniiiiis emissa jaiu non csl rcvcrsa,.
cjus revcitiinlnr, a quo ad niiiiisleiiuiii nostrsc D quia profecto cum resurrcxei int a moiTuis, qu.f,.
salulis missi sunt, gloriam ayide conlemplan- ul supra jam dictum cst, tertia erit effusio Spiiitus.
tes. sancli, nusquam milleniur undc reilcanl, IICCcnim.
CAPUT XXIII. ad operandum, sed ad regnaiiduiii iminorialiler exi-
JT/«»Ide eaaem columbq, id est Spiritus sancll bunt. Sic et singulis electoruni, lertio eadem co-
gratia, quomodo tertio sil etnissa. lumba advenil : primo, cum bapiizaiur quis iu rc-.
Illi quiricm quivis quasi coiumboe sunl, sed mr.i missioneni peeeaiorum; secuudo, cu.ni accipit pcr
est columba Spirilus sancli graiia, propter quam episcopos iinposilionem manuiira; teriio, ttl jani
illi coluniboe dicti sunt, et illum, sciliccl, Spiriium dictuin est, in resurreciione mortuorum (Ephes.u).
sanclum in sua niaxime persona, illa coluuiba si- Ecce quam vere riictum esl, quia invenit Noe gra-
gnilicavit quain rie arca Noe sanclus emisil. Quarc liam coram Deo. Vere enim gratiam hic alter Noe
autem tertio, nisi quia de sacrainentis Christi vel iiivenii, qui nos Deb reconciliavil,ei solvens iniinici-
Ecclesiac, Trina spirilus saiicii gralia, cuique lideli lias in carnc sua, de filiis irae filios gratiae, de filiis
aiiiiuoe dcproniiuii? Prima namqiic graiia est : re- gebcnnx fiiios fecit vilac oeicrnae.
missiopcccatorum : secunday divcrsoTtim dislril.iutio
 349 DE TRiNJTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. IV. 550
. CAPUT XXIV. A coluniha quani cmisit Noe, rcversa esl, portans
De viri justi Noe obedientia, quod sicitt ctd prw- ramum olivae vircntibtvs fuliis in ore sno.' Iiaque
ceplum Dei ingressus, iia el ad prwceptttm ejusdem quocunque anni tempore Noe naiivitas exsiiicrii,
egressus est. vemo lenipore hunc annum implelum fuisse, illnri
Igitur sexcentesimo primo anno, mense primo, die quoque indicio est. Non crgo parum incaulos ccpit
prima mensis, imminulm sunt aquw super terram, ct illos repeiiiinus ille laqueus judicii, qui ferventiore
aperiens Noe tectum arcm, aspexil undique, viditque yoluptaiis tempore supervenit. Unrie recie Donii-
qttod ersiccala essel superficics lerrw. Mense secundo, nus : Sicut factum est, inquil, m iliebus Noe , sic
teptima et vicesima die mensis arcfacta esl terra. Lo- erit el in diebus Filii hominis : edebant, et bibebuiti,
cHtus est qutem Deus ad Noe, dicens : Egredere de uxores ducebant, el dabanlur ad nuptias usque in
area lu et itxor lua, cte. Notandum diligenter quod diem qno ingresstts esl Noe in arcam, et venit diltt-
ilicluin esl, quia primomense, primadie mensis, as- vium el perdidil omnes (Mallh. xxiv). Ab illo dio
pexit Noc, el vidil quod exsiccata esset terra, ct facta est pluvia super lcrrani q"ariraginla riiebus et
deinrie sulijunclum esl, mense secundo, septima et qiiadraginta noctibus. Extimc aqusc inunrianies, ct
vicesima die mensis arefacla est lerrct. Ctim enini jam quindecim cubilus super ortmes montes allius emi-
viriisset Noe primo die p'hni inensis, quod exsiccata B * nentes, cenlum quinquaginta dicbus lerram obiinuc-
essel terra, quid sibi vuli, quod Iliriem dicil Scri- runt. Nam lot diebus transactis, continuo decrenienti
plura, qnia mense secttndo septimaet vicesima QQdie illarum indicium adfuil. Siquidcm seplimo meitse,
mensis, lanto postliminio, scilicet quinqu.igesimo inquil Scriptura, seplima el vicesima die mensis re-
qnarto die, ab co quo videral Noe exsiccatam csse quievit arca super monles Armeniw (Gen. vin). Qua-
terram, arefacta esl terra? Videlicct ui commodius draginla quippe dies pluviae cum ceiiium qiiinqua-
stihjungeretiir quod subjunclum est : Loctilus esl ginta diebus addilae, ser menses lunarcs effieiuni, ct
Deus ad Noe dicens : Egredere de arca. Tanqiiam paulo plus quam decem dies stipersunl, quia mensis
diceret: Tot diebus prius exsiccaia 1'uerat lerra, rocnsem die superat. Erat auicm septima riccinta
cum tandera, Deojubenle, egressus cstNoetle arca. dics roensis , quando priinum pluviae inunriavertiiit.
Ergo viri justi alque perfecti magna in hoc qnoque Itaque non riecimo, sed scptimo ac vicesimo die
justilia vel perfeclio commeudaliir, laude digna, mensis scplimi requievit arca : quia non primo, sed,
quod tanriiu carcerc conclusiis, non erupit solutus ut jam diclum est, decimo septimo die mensis rupli
mox ut terram vitlil, sed sicut praeceplum ingredien- sunl fontes abyssi, el cataractae cceli aperlae sunt.
di lideliter accepit, sic et egretiienrii licentiam ohe- annum islum proscqiiatiir, qui iinus esl
( Diligenlcr
riienter siisliniiit. Nunc ipsa dilnvii tempora, id est cx nongenlis et quinquaginta annis Noe, ul iuce cla-
quo anni lempore inundare coepcrii, quanriiu sine rius sil, tion hreviores [quod nonuulli suspicali simij
delrimenlo lerram aquae ohlinucrinl, quo arca su- scri lanii lemporis, quanli habentur et iinnc ftiisse
per montcs Armeuiae requievcrit, quo nihilomiiius annus illorum homiuum, qui lot aimos recenti adliuc
lempore cacumina monlium apparuerint, vcl icrra ssecnlo vixerunt. Sane mensis qui sc|)timus fttit ab
arefacl.i, et ipse Noe cum omnibus arca egressus iniiio diluvii, ipse est qui apud Romanos Novembcr
sii, iiivcstiganrium est, secunilum proecedenlis ordi- dicitur. Undc mngis miranda tempestas illins juriicii,
nem lcc:ioiiis. ijuani non arijuvil ulla naiura temporis, sed econtra,
CAPUT XXV. Maio, quo mense, ul jam dicluiu csl, sol altius in-
De amio ejitsdem dilttvii, et qttu aitiu temporeinundare cedil, el cceluin naiuraliter candescit, erupit im-
cwperitnl aquw diluvii. brium vis , et circa lempus hiemis , id est mense
Mense, inquit, sccitndo, septima decima diemensis, Novembri, jam imminulis aquis arca requievit, lan-
rtipli sunt omnes fonles abyssi magnw, et calaraclm lis lamque diuiiiiis disjccia proccllis. Dccimo '.on-
cmli apcrlx suul (Gen. vu). Mensis secundus secun- dcm mcnse diluvii, qui cst apud nos Februarius,
riiiin legem ipse est, qui aptid Romanos Maius di- D j primo die mensis apparucrnnl cacinnina moniium.
citur ,qui el secnnriuro legem vel naluram lempo- Exspectalis deinde quadraginla, bisque scptenis riic-
rum dicilur longis ei serenis diebtis exlendi alque bus, qui suut dies fere duorum mensium, Februarii
produci, ct omnium quae in munrio sunt ad concu- scilicet aique Marlii, annus complelus cst riuoriccini
piscentiam carnis ct ad concupiscentiam oculorum iiiensiiini, cum illo mcnse Aprili, qui jam exactus
perlineniium, piilchriluriine ilio lempore terra ves- fii::rat, quanrio primum inundaverunt aquae diluvii.
litur. Qui enim Romaiiis dicilur Aprilis apud liunc Jgilur cum riictum fuerit supcrius, atvto sexceme-
Moyscn primus est in mciisibus aniii. Sic enim dicil sitno vitm Noe, mense secuiido, rupii suni omncs fon-
ex auctorilaie Dci legero daliirus dc esu pascbalis tes abtjssi. el nuncpost lani diligenlem supputalio-
agni : Mensis isle principium vobis tnensiitm primus nem dierum vcl mensiiim, dicitur anno sexcentesimo
eril in mensibus anni (Exod. xn). El ne illud scru- prhno, aperiens Noe tecium arcw, vidit quod exsic~
piilum moveal, quod secundum naiivilatem Noe cala esset lerra, manifestc liquel annos singulos
possinl hic annorum vel meiisiiim principia, vcl fincs duoriecim mensium , menses autem alios inginla ,
rompulari, revocetur ad niemoi iam quod anle ex- alios undelriginla dierum in illis lol annoiuiT. Iiomi-
acltira amium diluvii mense plus ininus intcgro, nibus compulasse secuiidum lunam , cujus duodcnis
 '" 5^2
3^1 RUPEIVTl ABBATIS TUITIE.NSIS
inensibus supercresceiiles undecim solaris anni riies A CAPiiT "XXYil.
eiubolismis cedunl. Qttam recte sacriftcittm Noe c!e servalis cunclit aui-
CAPUTXXVI. 'irianiibut obtulerir, in figuram nqslri, de quibut
Cltrisius viventes hostias offenDeO PaUi.
Quid sccundum mysterium sit, prwcipiente Domino
ecjredi de arca. JEdificavit autem Noe allitre Domino, el totlens dt
Mense, inquit, secundo seplima et vicesima clie cuuclis pecoribus, el volucribus mundis, oblulit Itolo-
mensis (decem vidclicel diebus ultra aiuiuin exactis, causla super altare. Allare quod seriificavil Noe , et
ex quo diluvii aquoe inundaveraiu) loculus est Deus holocausla quae obtulil Domino, gratiarum acliones
ad Noe tliccns : Egredere de arca l:i, el ttxor lua, etc. fucrunt, sua proeseiilia proelerilorum heneficiorum
Non coiiteiilus fuit dicere Deus :Egrcdere de arca lu, memoriam confHciUes , ul digimm erat. Qui cnim
el uxor ttta, filii liti el uxores fitiorum luorttm , sed arcani facere jusserat liomini in qua salvarctur,
<!eaniniantibus quoquc cunctis sollicilus : Cuncta, dignc i-llihomo altare x.riifirat, iu quo iriero Salva-
iiuiiiil, an.manlia quw sunl apud le, lam involatili- lor suus adoretur. El qui non soluro hoiniiiem, sed
bus, quam in bestiis, et universis repiitibus qttw re- propler homincm , jumentorum quoque el cuiiclo-
plctnl sitper lerram eciuc tecum ? Iloc etiamsi Deus R iTim aiiimaiiliuro rcliquias in eadcin arca servavc-
procceperit, seilicet cuncla animantia eriucere, Noe rai, merilo illi cuuctis pecoriLus el volucribus mundi
facieiiriiim cssc sciret, et ila factnui fuisse scire- super altare ab homine offeruntur holocausla. Iloc
inus iios, ctiamsi Scriptura non niirraret. Nunc au- non scri|)ta , sed naturalis lex aeqiium esse riocuil,
tein Detini s.ic proecepisso el sic facluin esse narrat, quia vjilelicel boe ipsa ralio dignum et justum esse
ita suhjungcndo : Egressuscsl ergo Noe et filii ejus, naliiraliicr senlit, nl rie suis donis honorelur in pri-
e! uxores filiorum ejtts cum eo. Seclel omnia auinian- mis ipse qui dedit. Amplius auiem et in hoc mystc-
tia, jttmcnla el reptilia, quw reptanl super lerratn se- riiiiu Domiiii nostri Jesus Chrisli praifulsii, qtii egres-
eititdnm genus suum arca egressa situl. Quid sibi vult sns de illa Synagogoe arca, in qua per passionem
lioc, quod riigiius Dci, qui non nisi idonea scri.here suam nitinai salutem acquisivil, iiovum sacrificii
novil aut loqui, tanlas impendil moras in hiijus- rilu.Ti iustiiuil, ei quori illic servatum est, hinc in
inorii? Nempo si iiihil nisi Iiiteraro <hic acceperis, holoeaustum Deo Patritamper semciipsum, quam-
hocscribere ex almndanii fuii. Igitur ari nieinoriain pcr manus sacerdotum suorum offerre non desiu 1.
niiiic redcat, quod superius jam tliclun est, arcam lpsum denique corpus, quod illic iu Iigno pepenriil,
illain quam et fabricavit, et cum suis ingressiis est ipsum sanguiiiem qui iliic effusus esl, cuin honori-
Noc, antiquam patriarcliarum et prophetarum Ec- Q fica graliarum aclione, illi offcrinms, qui cuni a
«lesiam signasse, quas Domiiius noster el antcqiiam lnorte salvavit. Proetorea de cunctis aiiimanlihus
in hiinc niuudiiin vcniret, condidil, et in qua ciun niundis, munria aulem stint omnia , qiiajcuuque au-
venissct honio faclus , tribiilationes niortis perlulil, tem haclenus fucrunt inimuiida, ii!a tuo saiiguiiic
prrmaiieiilibus cuin eo paucis qijibus ct dicit: 70 niundavit,-juxla quod Petro aposiolo dicluui csl :
Vos cslis qui pcrmunsisiis mecum in lenlaliqnibus Quw Deus purificavil, lu ne commune dixeris (Aci. x),
vieis (Lv.c.xxni).-ln cam.deni Ecclesianiingressasuiit. de cunclis ergo aiiiniauiibus, id csl haiuiuibus, ille
ciiin Noc uiiiversa aniiiianlia, iiiunda sive iiiiniiiiida, holocausla oflerl Deo el Palri, dum cmn ipsius gra-
quia viriclicel quicunqiie, sive de iiiundis Judoeis, tia faciiiius , quoil nobis proecipil, vel ohsccral nos
sive do iinmundis genlibus , ad Christuin colligun- i|ise per Apostoluin stiiim, riiceiilciu : Obtecro vos
tur, firiei Pairum aiiiiquoniin. iiiscruniiir, nec aliler per misericordiam Dei, ui exliibeaiis corpora vesira .
ari Cliristuiu penineiii, nisi Ecciesioe iili incorporeu- hosliaih viventem, siaictam,Deo placenlem (Rum. n).
itir. Veruiiiiaiiien in eoruni carnalibus cxrempniis Suinusque omiies hoc faciendo sacerdoies, sicul in
perniaiicre non sihuntur, videlicet ul carnaliler cir- Apocalypsi graiias agenlesdiciinus illi : Quouitim
ciimcidantiir, atit snbhalizenl, aul rgnutn imnioleiit, occisus cs, el redemisti nos Deo in sanguine luo,
siul iii cicteris ejusmodi (quoe umbiae erant fUiurO- D et fecisli nos regnitm Deo ttostro el sacerdoies
ruro) ulluleinis'jiidaizcnt. igiuir duin llhid qiiasi su- '" (Apoc. v). ',".'.'.
peifliium iam diligeiiter tbiics repeliiur, istiiii qiiod CAPUT XXYill.
valrie riecessariiim est, iri figiira proplictalur, quod -De eo quod tiicttim : «'Neqtiaquam ultrainaledictim
iiigressurae quideni" forenl riecessario gentes quot- terrm propter homincs. i
qiioi ex eis salvari ciiperent , in illam anliquOriim Odoraiusque est Dominus odorem sttaviiatis, ct
exspeclalioiiem, seri non riiansur;e intra cariiiilcni dixit ad ettm ; Nequaquam ullrtt maiedicam lerrw
illonim rcligioiieiii. llic tlicUim , el iiitjredieiriinisu- propter homines.Sensus enim el cogilatio cordis liit-
per ierram, crescite et riiittliplicamini super eam, inurii sttnl proita in malum tib odolescentw stta : non
iricin cst juxla inysiiciim sciisnni, ac si riicerctur : igiiurperculialn omuem anitnctm sicttl feci. Ac si riicc-
ulijeciis carnalihiis , qu;e prius pro lticro eranl, el rel: Ecce nuiic lerhe maleriixi proplcr honiines. Nain
ii iiic pio dctiimcnio repulatis, seriiiimie ih spirilu, propter liomlnes diluviuni inriuxil super eam, el illa
ut dc spiriiu iiietatis vitam oeiernarii (Col. n). qiiae replela erat 'iniqiiilate eorum , pene fuit cum
'"
ipsis"delefa , suamque ahiisit formam , diim aquie
olAiiiiierunl cam. At illa nihil peccaveral. Seustn
555 DE TAlNlTATtf ET drEUIBUS EJCS 'LiBRI XLII. - IN GEN. LIB. IV. oU
enim el cogitalio hominis, scnsus, inquam , el cogi- A bilis aelas esl. Unde quod anteccdil viloe hunVaiia;,
tatio homiiiis prsevaricatoris, cl non ipsa terra inscn- tam nalurali quain scripta le^c, inagis lihcruin cs'.
sibilis, prona sunt in inalum ab adolesceniia sua. Qi:o.l auleiii acceriilex tunc boni malique K'g:liriiuiii
Igiturnon ullra faciatn sictit fcci, id esl, non ita habct juiiieiuiii. Proinde clqiiidani sapienluiii s;cc iii
confusa uliione cum homine, qui solus peccat, tor- viiam honiinis, Y groecoe liilerai simileiri dixeruui,
ram quoque insensibilem, vel jumenla, quortim sicut quae ab uniriuclu incipiens findilur in biviuui. Sic
nulla juslilia, sic nultum peccaluui est, dclebo , ul iiami|ue hoino in iiif.inlia vcl pucritia piinjili. e:n gra-
nunc delevi. Sed quid? Cunclis diebus lerrw, semen- ditur viani, boui ac moli non pcrpendciis dislantiam :
lis et messis, frigus el wslus, wslas el hietns, nox et uhi auiem adolesceniioe metas aliigcrit, uiriusqiic
dics non requiescenl. Talisannus, qualis hic exsli- discreiioneni, dgce ratione, pcrccpil. Undc si ticx-
lil.ultra noncrit, qui careal vicissiludine temporum, tram elCgeril, pncmium consequitur virtulis ; si au-
qui totus procello.sis expendalur pluviis, nulloqtie tum siiiisiram, pcenas inaloitiiii incuriil. Unijcet
niodificetur hcneficio caloris aut leroperaroento hie- quiriani poelurura inaximusail:
mis, quo nalura usquam incidaiur semenlis, et Hdciler Eltjsuin nobis, allwvci malortim
Exercel pmntis, el adinipia ttirltira mitlil.
imlla colligatur messis , scd erurit commodae vices
nalurse, nuiic seslu, nunc frigore vicissim lerras aul B (YIRG.lili. vi iEiieid.)
sala coquente. Nunquam ila confundetur naliirsc CAPUT XXX
vultus, aut silus niundi, cunclis diebus, id est usquc De.benedictione, in qutt diciiim cst: « El lerror vesier
ad finein sseculi. Hoc ergo de Spiritu quidcm picla- sil super cuncla anitnaiilia lerrw. i
lis esl, quod odoraius est Dominus odorem suavila-
(CAP.IX.) Benedixilque Detts Noe el (iliis ejttscl
lis, non quod carnium nidoribus oblecleuir, ncc d.xl acl eos: Crescite el mulljplicumini, ei impleie
ciiim caro ipse est aut corpus , ut lalium ducalur lerrctm, et lerror vester ac limor sil sttper cttncta ani-
oJoraiu, scd quia spirilus est, cl in hostiis corpo- malia terrw, el super omnes volttcres cali, cum uni-
ralibus offerciUiscor intuclur, el si pium est, conlri- versis qum movenlur in lerra. Ili.c jain secundo islis
lione ejus delcclalur suavis Doroinus, plus qiiam crealuroe reliquiis Deus beiicriicit. Nam el paulo antc
hoiiio corporali, quantumvis suavi odore mulceatur, benedixeral cis, dicens : .Inyredimini sitper terram,
juxta quori scriplum esl, quia sacrificium est Deo crescile et muliiplicamini supcr ectm.Bcne eilidcli.cr.
spiriiuscori.ribulatus (Psal. L). HOC,inquain, picla- Nam proplcr Dominum iiostitiin Jcsiun Chrisium,
lis quidcm esl, quod sacrificium justi in odorcm sua-
poslqtiani rcsurrcxil a moiTuis, bis elfusa esl super
vilatis accepil, et quasi magno munere deliniius, r hoiiiiucs abiiiidanlia supcrnoc licncriit lionis: gemino
dixit, Nequaquam ullra maledicam lerrm propler ho- quippe douo, dala csl apostolis gratia Spirilus san-
rtines. Seri h;cc earicm pietas dissohila vel remissa cti. Primo, i|iiaurio datus esl eis ab ipso insulllauie,
non est, nec deposita disciplinac virga, pueris suis, ac dicente : Accipite Spiriium sttiictum, quoruin rcmi-
si delinquenli inipunilalem pollicelur, dum proiinus serilis peccttla, remitiuntur eis {.loan. xx). Secunrio,
sulijuugit hujiisinodi ralionero : Senstts enim ct cogi- quaurio vcnil dc coclo irieui Spiritus saiiclus iu ignc
taiio cordis htimani prona sunt in malum ab adole- apparens illis, et super singulos corum sedens (Aci.
sccntia sua, singulari sensus nomine, quinque sen- n), sic iiiiriiisccus ignivil ul rie iudoclis crudilos, rie
sus corporis sigiiificans, qui proni suiit in malum, idiotis sapieutcs, et rie timidis fortcs eflicerel. Unde
pneserlini ubi cogitatio cordis, qua restrinqi 'vel et signaiitcr in hac sccuuria hcncriictione riictum esl:
guliernari debiieranl, et ipsa prona in inalum eisdem El sit terror rester tuper cuncla ctnimaniia. Exintlo
scusibus, pro arniis ulitur ad opus roalum. Deinceps namque miuis coiitonantlo, niiraculis coruscaii(!o,
namque lerra quidem secura sit, et quisquis sic vcrbis plucnrio, lerribiles facli sunl oinni liomini
super eam ambulat, ul sensus vel cogilatio ejus non heslialiter vivcnli. Nolandum quippc, quoj nou di-
sint prona in malum : sed timeat solus ille homo, xerit, el sil lerror vester super caUeros liouiincs, scd
cujus sensus sive cogilalio sunl prona in nialiii». D super cuncta, inquil, tinimanitaterrw, et super dnines
Eieiiiin lerra quidem deinceps in selernum stal, ct volucres cwti. lloc bene perspicicnles bujiis uosni
potius aquae quse tunc homines delcveriint curn Noe filii, vel rioniestici viri, terrorcm suum non nisi
lerra fortassis deficient omnino, juxta illud qnod in super cos qui besliaiiter vivunt, exercere voluerunt :
Apocalypsi riiclum esl, El marejam non esl (Apoc. nain in qiiantiim rationabililer vivuiu, quippcsubrii-
xxi), sed homines alio judicio distincti , sccun- toruiii, in lanlum parcs cos exisiimant sibi, vcl
iltim propria merila siuguli rclributionem recopuui ciiaui pra;fcrunt : quciuarimoduiii Paulus ille vas
sunt. elccliouis, diiui dicil quihusdain : Non prwdicamus
71 CAPUT XXIX. nosmelipsos, sed Vominum nosirum Jesum Cltristitm,
De eo quod cumdixisset: tSensits enim et cogiialio nos atiiem servos veslros per Jesum (II Cor. iv).
'tomiiiis in malum proha sunt, i addtdil:«ub Juxla litluram fere bsec earieni in priinis l;on;ini;;iis,
adolesceniia sua. i Adam el uxore ejus, dicta fueranl, crescile el inullt-'
Sane curo dixisset, sensus eiiim et cogitatio cordis plicamini, el replele terram, elsubjicite eam, ei domi-
liitmani in tnatum prona saitt, bene addidil, qb ado- namini piscibus maris ct velttlUibus cwli, el univers.s
lescentia sua. Adolescenlia namtrue, prima inlelligi- ttuimaniibus qucv moventur super tcrram. Sed hitf
3SS . RUPERTI ABBATIS TUITIENS.S 5;>'G
adriilum esl, ex largitate Dui, diccnlis : 0'mnes .pisces A ipse vesccis (Deul. xu). Hinc esl illud in liliro Re-
mctris maniti veslrw tradili sunl, et omne qttocl mo- gum : Et verstts ad prwdam, tulit oves el boves, et
vctur et vivit, crit vobis in cibum. Tunc eiiim di- vitulos, el mactaventnl in terra, comedilque poputtts
ctiiro cst soluminodo sic . Ecce dedi vobis omnem citm sttnguine. F.t ait Sttul: Prwvaricati estis (1 Reg.
hcrbam virentem, afferenlem semen sitper lerram , xiv), etc. Si ergo praevaricatio est, brulum sangui-
el itniversa ligna ,• qttw habenl in semetipsis se- neiii ad os mitlere, quanio magis abomiiialum esse
mentein generis stti, erttnt vobis in cibum. Atlamcn debet homini, veras munditias profiicnli, sanguinem
felici arihuc el iiifirmiiaiis cxperli homini, tenuis iioniinis in conscienlia rccondere? Igitur ut ex com-
illc viclus, sufJicienlior cxstitit, quaro infirmo nimc parationeminoris claresceret, 72{ll,a» 1' sa realus
et moribundo carnium csus esse possit. Porro, houc tieccalum homiciilii, recte cum dixissel, carn;m cum
homini poteslas supcr cuncta animaiuia nunc jure sanguine non comedelis, slalim subjunxit : Sangui-
accrevit. Nam et lunc propter homiiiero condila, cl nem cnim animarum vestrarum requiram de manu
nuuc proptcr bomiiicni reservala duplici ex causa tunclarum besliarum et de manu liomins. Sed qun-
hoc ipsum homini debcnl, quod suiil. lgitur ct si anle- modo de manu besliarum requiril Deiis sanguinem
liac ahsque ulla Dei praecipienlis auclorilale, hocc hoininis ? Naro quod de manu, inquam, viri, quan-
liomo in cibum prsesumpsil, jam ex hoc nuiic anlc B lunivjs exliaiiei,eidernaiiu fratrisejtis, sicul sangui-
legem, el ricinde per legein poleslate accepta, jure nem Abel requisivil de manu Cain, propter quem
sibi vendical eudcm in cstim, ut is potius conlra maxime, lit nonnulli perhibent, diluvium niuiirio
Dei faciat imperium qui prohibere leniavcrit, lc- iiuinxil. Sed de inani: besiiae, verbi gratia lupi rorte
slanle Aposlolo, cum quihusdam dicit : Atlendcntes lioniinca jiigiilanlis, quomoJo saiigiiinerahomiiiis rc-
spiritibus erroris, et doctrinis dwmoniorum in hypo- quirit?Ergovelhoc iiilelligendum.quod ipsoe beslioe
crisi loquenlium mendaciiim, et caulerialctm htiben- persaepe ab lioiiiiiiibns capl* pocnas exsolvunl ; vel,
tium conscientiam suam, proliibenlium nubere, abs.i- quod ralionabilius videlur, nomine besliarum, roa-
nenlium a cibis quos Deits creavil ad percipiendum ligni spiritus intelligenili sunt qui pro morie ani-
itim graliarum actione fidclibus, cl iits qui cognove- niaiuiii horoinum aciernum acccpturi sunt judicium.
runl verilalem : quia omnis crealura Dei bona est, el Igilur qtiicunque efluderit sanguinem hominis, fun-
tiiliit rejiciendum qitod cum grcttiarum aclione perci- detur sanguis illius, quia omnis homicida pimietur,
viiur (l Tim. iv). Scquilur : subauditur, nisi pccnilcntiam egerit. Haec enim sub-
CAPUT XXXI. uditio necessaria est in rjusmodi divinis senten-
_
De eo quod ettm dixissei: t Omne quod movelur et liis, ut, verbi gratia, auijira »7,110; peccaverit ipsa mo
. vivil cril vobis in cibum, i addidil, « qtiasi olera rietnr, etsimilia.
virentia Iradidi vobis otnniu excepto qttod caritem CAPUT XXXIL
cum sanguine non cometletis. i Item de eadeni re.
Qmisi olera virentitt trctdidi vobis omnia, excepl» Hac exceptione servaia, quasi olera, inquit, vir<?n-
quod carnem cum sangnine noncomedelis: sanguinem tia tradidi vobisomnia, id est, impunc truciriabiiis, cl
enim animarum vcsirurum requiramde manu cuncta- mandiicabilis omnia quasi olera, quae virenlia qui-
rum bestiarnm: el de manu hominis, el de manu vi- dcm siinl, scd insensibilia. Olcra namqiie ct qu;c-
r, et fratris ejtts, requiram animam hominis. Qui cunque cjusir.odi, vivunl quidem per virorem, sed
effuderit sanguinem hominis, fundetur sanguis illius. non ea vila csl, quam rccte dicere possis animam,
Ad imaginem quippe Dei facttts est homo. Bona et J!celEpicurei,qubsimiiaiisunleliam sorriidissimiMa-
honesia exceplio dicenlis, exceplo qnod caruem cttm nichoei, qui dixcruiit quori, morlub liomine, anima
sanguine, nisi prius efliiso sangiiine, non comedeiis. ejns in porcnm vel canem, deinde in arborem vel
Quare aulem carnem ciim sanguine non comedelis? fiTitelum seu quamlibel herbam dcgenerando devo.-
Sanguiiiem enim, inquil, animaritm vestrarttm re- vatur; el inde quoque olera habeant animas eorutii
qtiiram. Mira argumenlalio, nec vana lanien, sed gra- p arbilralii, qiiorum stnltiliam Flaccus quoque nobilis
vissinla, qua ciim proposuissel de saiiguine peco- satyricus irridens, cuidam dicil :
rum : Carnem, iriqniens, cttm sanguine lion comedcs, Vcrttm seu pisces, seu vorrum, el ccepetrucidas,
lalioiiem coiiliiiuo subjuiigil de sanguine honiinis. Vlere Pontpeio.
Valet enim ad augendam acsliniationem. sangiiinis (IIOR.Ep. i, 12, 21.)
-humaiii, ul videlicel iion leve quis arbilrciur, san- Trucidas, dixil, pro eo, ul dicercl, comcdis, quia
guinein hominis intus in conscientia ponere : cum vidclicet juxla sectam sunm, lolanimas trucidahat,
snngiiinem pccudis non sibi liccal in os forinsccus quot quolidie porros aut caepe vel alia mandueabal.
immillere. ldcirco clper lcgem denuo maudavil ut, Itaque in carnibus manducandis nulla injuslilia csi.
quando locus sauctuarii procul esset, fuiidcrelur in Imo in non manducanriis, nisi pro voto reiigioso
terram victiniarum sanguis (Lev. xvn), earum, scili- liat, superstiiio est injusta, qua nimium usns fuisse
cel, quas in proprios esus prseparabant: quando ferliir Pyihagoras, qui 11011solum ab omni animali,
veio saiicluarium prsesens essel, funderetur in ;il- veriim cliam ab omni lcgumine abslinebat, praecipue
tari, sicut est in libro Deuleronomii ; Sunguinem a faba, quasi consanguiuea, dicens, auod cocta san-
hostiarttm tuarttm fttndes in allari, carnibits attiem gninis litimani trabal colorem, vcl quod viridis iu
337 DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LI8RI XLU..— 1N GEN. LIB. 1Y. 358
pixiae aerea c.m servaia, vciialur in sanguinem. A . etimplete eain. Uiium, inquam, hscc esse videutiir,
Qucro item irridcns idcm qui supra, dicil : sed ipso difleiTinl ordiue verborum. Illic prius di-
0 quando faba Pythagorw cognata, siniulque cliiin esl, ingredimini super terram, ac deinde, erc-
Vncta satis pingui ponenlur otuscttla lardo. scileet muliipticamini sUper eam; hic auleni prius,
(1D., Sat.u, 6.) crescite el mulliplicamini, ac deinde, et ingredimini
In tanlum namque Pythagoras pro causa jam dicta su^er terram el implete eam. lllic ilaque, ingredimini
fabam quasi cogiialam repulasse perbibelur, ul qua- super lerram, inquil, el subauditur, ad operandum :
dain die cum effugium non haberel, malucritpermc- hic aulein, ingredimini, subaudilur, ad regnandum.
dios latrones ire, qnam per segetem fabse. Sed jam Sunl ciiiiii duoe procdestinalorurn vocationes :altera,
hujusmodi ridicula per Dci sapientiain explosa stini, qua vocainur ad fidem, de qua dicit Aposlolus :
eldivinae auctorilatis valent seria, juxta quoe et Apo- Quos autem prmdestinavil, iltos el vocttvil(liom. ym);
slolus dicit: Quia omnis crealura Dei bona est,.cl altera, qua vocandi sumus ad regnuro, juxta lidem
nihil rejiciendum quod cum gratiarum aclione perci- Evangelii, dicente rege his qui a dexlris ejus erunl:
pilur (I Tim. IV). Omnia, inquit, tradidi vobis, el Yenite, benedicti Patris mei, percipile regnnm quod
omne quod movetur in lerra et vivit, erit vobis in ci- vobis paralum esl ab origine muncli (Malth. xxv).
bum. Nnllani hic mundorum el iiiiiiiuiidorum dislin- B Bcne ergo in prima benediciione prius cst ingredi
clionem fccisse videreiur, nisi supra jara dixissel lerrani, el scqucns, crescere et inuliiplicari, quia vi-
quia tollens Noe de cunclis volucribus mundis, ob- dclicet qui praesenlcm Ecclesiara ingredimur, cres-
lutil liolocctuslumsuper allare. Sed ct in loco suo hic cere ei uiuliiplicari dcbcmus, alios vocando, juxia
idem Moyses, dc hujusmodi lcgem dalurus esl dis- illtid : Qui audit dical: Veni (Apoc. xxn). In ullima .
cretionis vero prius est cresccre el miiltiplicari, el sequens
CAPUT XXXIII ingrcdi supcr lerram, et iinplere eam, qnia profeclo
Quid signiftcelquod lerlio quoque tltcltim est: • Cre- post oronia crcmcnta vel muliiplicalioiies erit illa
s<:ii'eel muliiplicamini. » iiigrcssio in rcgnum Dei, post quam j.im non est
Vos atiiem crescite el muliiplicainini, el ingredi- crescere et muliiplicari, jam, inqiiuin non esl au-
tuini super terram, et iinplete eam. Tandcni el hoc dire cl tliccre, veni. Horum meriium csi, ubi cum
tcriio, tniiiis ejusdemquc bencdicliouis verba super dixisset, crescite el multiplicctmini, staiim addidii,
horoinum reliquias cdita suut. Sicut terlio colum- 73 el *'' lerror vesler super cuncla animantia terrw,
bam emisit ipse Noe,- sic terlio nihilominus supcr quo vidclicel sccunda significatur effusio Spiriius
ipsum ci filios ejus serroo bcnediciioiiis effusus csi. . saucii, qua, ut superius jam dieiiini csl, sanctiapo-
El. rccte, quia videlicet, ut supra jam dicluro csl, sloli fones ct lervirii eflecii, non solum non limuc-
columba Spiritns sancti gratiam siguifical ct benc- riinl, sed ciiam timenui ct lcrribilcs cunclis bestia-
dictio Dei non aliud quam Spirilus sancti cffusio est. liter vivcniibus esse merucrunt.
Igilur iinus idenique Noe et icnio benediciionem CAPUT XXXIV.
'
accipit, quia videlicel uiius idemque Chrislus, et Dc eo qnod dixit Detts : « Ecce ego slctluam pactum
qui.i Dcus esl, Spirilum sancliim miltit cl Iribuil, meum vobiscuni. t
el, quia hoino est, bcneriictionem tam in scipso qnain Haec quoqtie dixil Deus ad Noe et ad fihos cjus :
in suis accipiat menibris. In seipso, dura de Spirilu Ecce ego statuam pactum meum vobiscttm, et cum se-
sancto concipilur cx ulcro Virginis, dum baptizalur mine veslro post vos. Et nequaquam ultra inierficiclur
ei Spiritus sanctus visibili specie super illuni descen- omnis caro aquis diluvii : neqtte eril deinceps diln-
dit, dum resurgit a moriuis et ita ingredilur in glo- viuin dissipans lcrram. Dix.lque Deus : Hoc signttm
riam regni sui, sicut in lypum cjus, ut superius jam fmderis inler me el vos : Arcum meum ponam in nu-
dicium esl, lenio fuii. unclus rex David. In niciii- bibus,cl erit signum fwderis inler me el inler terram.
bris auiem suis, dnm per lidem ejtis in baptismo, Unuin est quod hic nos in primis quacrere oportei,
quisque nosirum remissiouem peccaiorum accipit, U scilicel paciuni, quod vel quale sit, de quo dicit,
dum deiude nianuum iropositionem, riiiin tandem ecce ego slaluam paclum meitm vobiscum, el cttm se-
iu resurrectione aciernam pro cadem fide percipil mine veslro post vos? Neque eiiim per se prscsenti
rcniuneralionem. Et notandura quod in ipso bene- loco salis elucel ubi vel quaudo pactum hoc slalueril,
dictionis verbo triplici, pulchre signaiilur haec ea- quae veraciores(sic) dali et accepti fuerinl in conslitu-
dem incrementa bujus gratiacSpiritus sancli. Primo tionc pacli. Sine dalo quippe et aceepto, pactuin non
namquc diclum est, ingredimini super lerram, cre- solct stalui, ncc ininiis inler duos fil, ut, verbi gra-
scite el multiplicamini super eam; secunrio dictum tia, inler Abrahara et rcgem Palscslinorum Abiriie-
est, crescite, multiplicamini; addilumque esl, sit ler- lecli. Nani et ille puteum reddidit, quem vi abstule-
ror vesler super cuncla animantia lerrm; lertio, cre- rant servi sui, et hic oves et boyes.el practerea
scite et multiplicamini el ingredimini super terram et seplem agnas gregis scorsura stalutaspro tcstimonio
implete eam. Ullimum hoc dictum cum primo pene dedil. Hic vcro nulla condonalio esl. Dicit quidem
iinum cst, quia diclum est primo, incjredimini super Deus, nequaquam ullra interficietur omnis caro aquii
ierram, cresciie el miiliiplicainini super eam, hic vero, dittivii, \erum hoc non ipsa pactio vel conslitulio,
crescite et ntultiplicamini, el ingredimini super lerram sed tcnor fcedcris est, quemadmorium illud t|iiod
559 RCPERTl ABBATISTUITIENSIS SGO
prsediclus Abimclccli ab Abranam exegit diccns : A abluimur, igncus Spiriluin sanctum si.nifical, quo
Ne tidceas miiti et posteris meis, stirpiqtte mew (Gen. invisibililer pcccata nostra cousuimiiiliir, ul ab
xxi). Item et hoc riixil Deus, ponam arcum meum utrisqtic secernamiir, ct ab illis qui pral.iiio si\\v.:\
in nubibus, vertim hbc non ipsum fcedus, scd signum diluvio pericrunl, el ab illis qui fulu.ro ignis jnriicio
fcerieris est. Etenim eril, inqtiit, signttm fwderis pcriluri sunt. Igilur s:gnum fceiieris, id cst signum
inter me et iiiter terrain. Prselcrea scicnrium quod Filii Dei, et propler clecios judicali ct supcr reprobos
iion dixerit procsenli lempbre, ccce ego stattio, sed juriicatiiri, arcus iste in nubibus cceli. Et istiitl qtii-
futiiro, ecce, inquil, statuam pacinm mcuin vobis- dem signum esl iu nubibus, quod non arijiciat Dcus
cum, el quod non lanluni dixcrit vobiscum, scd ad- ultra pcrrierc aquis diluvii omnem c.irncm; ipsc
diderit cum semine vcstro posl ros- Dicit qiiidero et . anleni Dens, qticm nubes susccpil, quique ultra nu-
poslmoriuni,' erif signttm fmderis quod eonctimi intcr bcs, et supcr omnes ccelos elevatns csl, sigmim
Deum el omnem carnem snper lerram. Sed illic quo- reternoc recordalionis est in oculis Dei Palris,et in
que pro fuluro recto accipilur praUcriliim, juxla sempiternum mcmoriale noslrae pacis, ul jaro posl-
illud qiiod"scripiuni est: Qui fecit qum fuiura sitnl quam illc ii) carne sua inimiciiiassolvil (Epltes. u),
(Ecct. 111). Qiiaerendtim igilur est boc pacttim, el firmre sintamicitiae Dei el liouiimim, non iain scrvo-
clartim erit quanli valcant coelcra quac nunc ex orc R runi, sed aroicoruiii el filioruro Dei. Reci^ ilaque
Dei proccriunt. Dieimus itaque quia pacluh) non cum dixissel, nequaquam ulira inlerficieitir omnis
mliltotics qiiideiri promissurii, scd unuin el scmcl caro ctquisdiluvii, adriil: neque erit deinceps diiuvium
iiiiium, paclum, inquam, tinnm, qtio solo iuimicitioe dissiparis terrant, qnia nec terra ulira dclebitur dilu-
solvuiitur, quae erani inter Deum et liomincs, iu- vio aqtiarum, nec noslra caro posl resiirreclionem
•camalio vel passio Christi Filii Dei cst, illic absque ullo liiibabilur riiluvio miserianun vel passionum
«lla contradictione certa cst consliiutio pacis cmii iniindaiitiuin. Hoc, iuqiiil, signum inter me ei vos et
ralionc dati elacccpli, duni acccpta Dcus firic hoini- omncm animam viventctn, quw est vobiscumin genera-
mim.dal homiiiibus eumdein Christuin Filium suuin, tione sempilerna. Nani islud quiricm signum curo
ul salvenlur per ipsiiiii. nubibiis transibit, ipsum autcm foerius, cujtis si-
CAPUT XXXV. gniim csl, id esl lnemoriale lioslrsc redcmplionis, in
De paclo vcl pacli signo. scnipilcrmun permancbii in conspcclu Patris in carne
Hujiis pacli duo laiiluin signa qniricro prsccipua, Filii cjus, in cicalricibus vulncrum inanuum, iiediim
sed niulloe proiiiissioncs vcl sigiiificationes procccs- ct lalcris ejus. Unde el quia ipse est pax nosira,
scruiit. Primuin csl signnm quod nunc datur, di- -<bcne hoc sigiium foc.leris Griece riicitnr iris, iri est
ccnle Dco, hoc signum fwderis inler me el vos; urcum pnx. Cujus causas ignoranles, curinsi niiinrii hujus
tnemn ponam innubibus, sccunduin quod dalur piiilosophi, dicunl enm fieri causaliicr ex objccto
Abrahac ab coiem riicenle : Circttmcidelis carnem solis cavaenubi rariios suos infunrienlis, sed quoiiuo
prwpulii veslri, el eril sigttitm fmderis inier me ei vos niorio fiat, opus Dei csl, non casu, sed ralione, pro
(Gen. xvn). Ubi iio.aiiritim illuri quod signum pacti, signo sc exhibcns riivinacrecordalionis.
iionininqiiam rccle dicalur pactum, quia videlicet 74 CAPUT xxxyn.
cum dixisscl, hoc csl pacium quod obscrvabitis : cir- De tribus filiis Noe, et citr non dixerii: malediclus
cv.mcidetur ex vobisomiie niascutiniim, continuo sub- Cliam, scd « maletliclus Cltanaan. >
jiiiixit, el cirnmcidetis ccirnem prwpnliivcslri,ul sit Eranligilurtres filii Noe, qui egressisttnl de arca,
signiim fmderis inier me el vos (ibid.).Sed de hoc suo Sem, C/fam el Japhetli. Porro Cham ipse esl paler
loco pleuiusriicendiim eril. Nuiicrie isto, scilicet arcu Chanaun. lpse esl, iuquii, paier Chanaan, subaudi-
Dei viJendum, quoiiioilo illiusunici pacli vcl fcederis tur, habitaloris lerroe hujiis, quani lu, o Israel, in-
signum sit. gredicris possirienriam. Non eiiim quori vel solus
CAPUT XXXYI. filius vcl primogeiiilus fuent hic palris sui Cham,
De eo quod in uhristo paclitm suum cum liominibtts 1)iricirco riixit scriplor, i;;se esl paler Clianaan, sed
Deus feccrit, et qttod pacii ejvs iltucl qttocl cinn quia proccocicris gcnlibiislianc nosse dehebat Isracl,
Noe.pepigit, signtim fueiil. Ei de arcu, qui Grwce ciiin qua sibi causa gio.nriis cral. Cujus viriclicet
iiis ilicilur, id esl pax.
gcnlis maculam anliquani conlimio scribcre pro|ie-
In co Deus pactiim cum hoininibiis pcpigil, per rai, ut uou arico mirum sit vcl inereJibilc quori
Clirislum Filimii suiini, quod ric illo in ciuce mo- illaui ad iiigressiiiii eoriim lerra evoniere dcber.t.
rienle nos sibi rccoiiciliaiis, lavil nos a peccaiis Ait ergo : Cwpilque Noe vir agricola exercere lerratn,
noslris in sanguine cjus, deriitqne nobis per illum. et plantavil vineam, bibensque vinuni, inebriuttts cst,
sancium charilalis stue Spiriium, dedicans illum, et nudaliis in labernaculo stto. Qttod cum vidisscl
qtio renascereniur, aquoc cl Spirilus sancli haptis^ Cham paier Chanatnt, verenda scilicet patris sui esse
mum. Talis nainque Chiiati Filii Dei arcus iste,qui nttdaia, niintiavil duobus fralribus suis foris, clc. Iloc
in nubibiis apparei,.'sigiium<esu In co quippe mulii cnim ad ignoniiniam gcntis mtiltuiii proficii, quod
qnidem ct pene innuineri colores videntur, scri prx- ob servilem patris nequitiam traxeiit cx illo hterc-
cipui suiil ct magis lii duo apparent, cxrulcus et ditariam malediclionis poenam. Proinrie seuicl, ct
igiicus. Caerulcus aqmc baplismnm quo visibiliicr secundo, atque lerlio jjcntem csmdcm hic pcrauit
5iii DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — IN GEN. LIB. IV. 3C2
dicendo : Porro Cltam ipse est paler Chanaan. Ac A CAPUT XXXVIII.
deinceps : Quod cum vidissel Gham, pater Chanaan, llem myslice de ebrietale Noe el de nudntiosu ejits,
scilicet verenda palris sui nudata, liunliavil duobus qttodper illam liumililas passiouis Cltristi signijice-
suis Nam hic adversariam genlem tur, quam despicit Cham, id esl quivis liwreiictts.
fratribus foris.
nominare in tali patris ejus nuntio, gravis expro- Quam vineam Dominus Deus noster, qui, ut soepe
bralio est. Deinde cum evigilasset Noe, el didicisset jam dictum est, per Noe figuralur, planiaveril, in-
qum feceral ei filius suus minor, Maledictus, inquit, cognilum esse sacra Scriptura non sinit, verhi gra-
Cltanaan, servus servorum erit fralribus suis. Maledi- lia, cum dicit: Vineam de jEgypto iranslulisti; eje-
clus Ghanaan, dixit, cum nondum nalus vel non cisli genles, el plantasti eam. Dtix itineris fuisti in
solus esset ille filius Cham. Adeo posleros Chanaan conspectu ejus, el planlasti radices ejus, et implevit
deteslatur ul lolum maledictionis illius opprobrium terram (Psal. LXXIX).El in Isaia: Vinea facla est'
vel pcenam in illos redundare pronunliet. Minorem dilecto meo in cornu filii olei, el sepivil eam, el lapi-
quoque illum appellat, qui palris pudenda divuiga- des elegil ex illa, el plantavil eam eleclam, et wdifica~
veral, cum fuerit natu medius, minorcm, inqnam, vit lurrim in medio ejus, et lorcular exstruxit in ea,
noii tam aelaie qtiam pro vitio el morum indigni- et exspeclavit ul faceret uvas, el fecii labruscas (Isa.
lale. Servus servorutn, inquit, erii! fralribns suis. * v), etc. Item nec illud lalere potest quod illa vinea,,
Non dixit solum, servus erit, qtib nomine intcrduni bene plantata et decora prius, poslea in aniaritudi-
etiaro bona vel volunlaria servitus solel significari, nem viiis alienae conversa, ipsuro plantalorem amaro.
sed servus servorum, inquit, erii. Quo addilamenio monis poculo polavit, et consummala amariludinu
s^rvitus extrema, iroo servilis neperlia solet ex- inebriavit, ita ut obdormiret somno morlis, nudalus,
primi, nisi cum subjectione Dei, dum per egregiam id esl infirmus vel passibilis inyentus, quippe qui in
hiimililalem seipsum prOfiietur quis servum servo- similiiudinem hominum faclus, et habitu invenlus
rum Dei. Hsec uarratio jam in prsesenli, duin scri- est ut homo (Phil. n). Realiler quoque dicenti:
bilur, valet eis quibus scribilur, videlicel ad corro- Silio, vinttni obtulit myrrhatum, vinum vel acetum
borandos, scientes quod hostem eorum Chanaan cum felle mistura (Joan. xix; Matth. xxvu). Igitur
jaroduduro oderit Deus. ldem enim est ac si dicerel: Noe de vinea quam plantavit, ipse inebriatus esl, et
Conforlamini el eslole robusli. Sicut enim jam fecit in laliernaculo suo nudalus, ipse est.Cbrisli,£, a po-
Deus Cham in filio ejus Mesraim, hoc est jEgypliis pulo, cui legem dedit, ipse morle affeclus, ct in ea-
(de Mesraim naraque secundo filiorum Cham nali dem gente sua despcctui hahitus, unde et gemebuu-
sunl vEgypiii), qnos Deus propler nos afflixit variis P dus Isaias loquilur : Non est speciesei, neque decor,
plagis, et-in niaii Rubro landem obruit, sic multo et vidimus eum, et non erat aspeclus. Et desideravi-
inagis faciet eideiri Cham in islo filio ejus Chanaan, mus eum, despeclum et npvissimum virorum, virum
id est in isiis populis, conlra quos Deo duce pro^ dolorum, et scientem infirmitatem (Isa. LIII), elc.
ficiscimini, qui de illo nati sunt (Gen. xiv). Nam et Quicunque hsereticus sub Christiano nomine, propier-
antcquam fieret paler vesler Abraham, maledictus hujusmodi infirmitates, Christum Dei virlutem et
ct servus vesler fore pronuntiatus esl iste Chanaan, Dci sapientiam, verum Deiira de Deovero negat anle
dicente adhuc eodem palre, propter eum quem pro- ssecula natuni, id esl Cham, quod interpretatur ca-
pbelico spirihi praevidebat, patrem vestrum Abra- iidus,videlicel impaliens,seiuperque calensadrixara,
ham. Benedictus Dominus.Deus Sem, id est Deus alque conlentiosus, qui infirniitatem patris nunliat
Abraham, Abraham quippe natus est de Sem, sit foris, juxla quod Joannes de hujusinodi: Ex nobis,
Chanaan servus ejus. Ne ergo dicatis: Nequaquam ad iriquit, exieruni, sed non erant ex nobis (I Joan. n),
hunc populum valemus ascendere, quia foriior nobis diiro negant in CbrislO quod virtulis cst. Ulud solum
est, vel qitia procerm stalurw est (Num. xiu). Ne, praedicat quod esl infirmitatis et turbam facil. Econ-
inquani, hsec vel hujusmodi dicatis, quia revera po- tra, qui suseeptam a virlute Dei, nostraminfirmila-
pulus maledictus csl, vobisquc servus et liibutarius P tein digne venerantur, scientes quia quod infirnium
crit, sicut per patrem Noe prophelaium esl. Scien- esl Dei, forlius est homiiiibusf/ Cor. i), ipsi sunl Sem
dum quippe tolum ijlud esse in Spiritu propbetiae. el Japhelh, id esi inclyti alque dilatali. Sein quippe in-
Nani quia de Sem nascilurus eral unus Dei cultor c/yittssive»o»»inatus,Japheih vero/a/i/udcinlerpreta-
Hebraeorum populus, idcirco dixit: Bencdiclus Do* tur. Majoressive doctores alque praelati iudomo luijus
minus Dens Sem. Quia vero de Japhetb dividendae Noe, id esl in Ecclesia Chrisli, nomiuaii sunt e.tinclyli;
erant insulaegentium, et earum plenitudo per fidera 75a"ditores vero sive subdili, quam (durimi sunt,
ventura el babitura eral in domo Dei Judaeorum, el idcirco nomina Japhelh, id est latitudinis , recto
non quidem dixil Dominus Deus Japbeth, quia fal- intelligendi sunt. Tertius est Cliam , id est caterva
sos el .multos deos cohierunt, sed dilalel, inquit, falsoruin fratrum. Praeler has hominum partes nulla
Deus Japhelh et habitet in labernaculis Sem. His invenilur in filiis Noe, id est, qui Cbrisiiano censcn-
juxia lilteram dictis, aliiorem sensum ponamus, juxta tur noniine. Et duse quidem salvae siint; nam terlia
qucm et hujus, id esl Japheih, idem Chanaau sit perii, sicut habemus in Apocalypsi, vel quia projecti
servus, quia de isto quidem dictum est, sil Chanaan cauda draconis qui trahebat terliam partera slella-
servus ejus. rum cceli (Apot. xn), vel quiaad cantuin tubscan* " "
PAtROL. CLXVII. 12'
S}o3 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 561
gelicoe, et tertia pars creaturae interiit (Apoc. vm). A cunctis pene genlibus Groecact Latina lingua princi-
Quomodo illi qui per Sera el Japlielh designanlur, patum oblinent, allera videliccl propter sapientiaui
illam iiiiirmitalein honoranl, quam in Christo bsere- Graecorum, allera propler poteniiam Romanorum ,
lici despiciunt ? Dorso aversi, pallium imponeiiles , per quas aperta sunt tabernacula Sem geniibus uni-
ihfirma patris operiunl.id cst reverenter prauerilas versis ad inhabilandum, quia videlicet per illas, an-
passiones Domini recolentes, venerando sacramenlo- nitenlibus inullis iranslaloribus, Scriplurarum scien-
ruiiiordiiieveslhnit, qualiaindomoDeiagcresancluni, liam, et perinde unius Dei nolitiam apprehenderunt.
inlelligere pium est. Iloc primi fecerunt apostoli, et Et Judaei quidem , quibus illa tahernacula primuro
deinde apostolici viri, atque cuiii illis , et post om- acdificala fuerant, et nonnulli quoque de caeteris
iics illos , religiosi observanl el fideles Chrisliani. genlibus tabernaeula Sem introierunt, sed genera-
lllis ergo recle servus servorum est Chanaan, id est tiones Japhelh, quibus maxime Europa possessa est,
Omnis hserelicus, quia videlicet dum blasphemal et habilando praevaluerunt.
conleridit, imo eliam corporaliter persequilur (quod CAPUT XL.
maxime furor fecit Arianus) illorum gloriae servit,et Item de tribus filiis Noe , quod eorum generatione
perficiendis coronis famulalur. Et hene diclum esl, tres mundi parles implelmsunl.
tnaledicltts Ghanaan, el lion maledictus Cham , quia, " Filii Cham : Chus, Mesraim, el Phulh, et Chanaan.
videlicel dum in futurum saeculum pcena illorum re- Chususque hodicab HebraeisiElhiopianuncupatur;
servatur, quasi non in semelipsis, sed in posteris Mesraim, jEgyptus; Phulh, Libyes, aquo et Maurita-
pimiunlur. Interprelalur aulcm Chanaan motuseorunu nioeflUviususque in praesens Phulh dicilur, omniqiie
Quae inlerpretatio talibus congruil, quia pro molu , circa eumregio Phulhensis. Porro, Chanaan, utj'ani
id est, pro opere palris sui maledicti sunt. diclum est, oblinuit lerram , quam Judaei deincejis
CAPUT XXXIX. pdssederuiit, ejectis Chananaeis. Filii Sem, Alatn, et
Quw sinl mysticetabernacula Sem, in quibtis habilavit Assur, et Arphaxal, el Lud, el Aram. Hi ab Euphrale
Japheth. fluvio parlem Asiae usque ad Indicura Oceanum te-
Dilalet Deus Japheth , el kabilel in labernaculis nent. Est aulem Alam, a quo Alamitsc , princeps
Sem. Jam quia nolum , el supra jam diclum csl, in Persidis : Assur Ninivem civitalcm condidil. Ar-
Scm Judaeos , in Japhelh vero genles , quse promis- phaxai, a quo Chaldaei; Lud, a quo Lydria; Aram,
siones Judaeorum consecuturae erant, beneriici pro- a quo Syri, quorum melropolis est Damascus.
pJielico spiritu palris: certius nunc scire licet quae Singulas genles quae de his tribus filiis Noe disse-
sinl labernacula Sem et quo introitu adroissus coe- minatae sunl, prosequi longum esl. Hoc ad summam
perit in illis habilare Japheth. Tabernacula Scm , compendio diclum sit, qtiia Sein in filiis suis Asiaiu,
privilegia sunl Judaeorum , quae Apostolus his verbis et Cham maxime Libyam , et Japheth Europaro
«snuineral: Quorum est, inquil, adopiio (itiontm , possederuul, ut tres parles mundi a trium genera-
el gloria, el lesiamentum, el legislaiio, el obsequiuni, lione implerentur, in quibus etiam Ecclesia Clirisii
et promissa, quorum palres, ex quibus Christus secttn- sanelse Trinitalis fide cxplananda praemonstraba-
dum carnem , qui esl super omnia Deus benedictusin lur
swcula (Bom. ix). In his ille populus aliquando ha- CAPUT XLI.
hitabil solus , nam nos genles foris eramus. Eratis De wdificalione turris Babet.
eiiim , inquil idem Aposlolus , in illo lempore sine Eral aulem terra labii unius, et sermonum eorum-
Chrisio , alienati a conversatione Israel, el hospites dsm. Cumque proficiscerentur de orienle, invene-
testamenlorum , promissionis spem non habenles , et tnnt campum in terra Sennaar , et habilaverunl in
sine Deo in hoc mundo (Eplies. v, 2). Haecenim om- eo. Dixitque alter ad proximum suum : Venite, fa-
itia iinius Hebraicse linguae clausura lenebat, quse in ciamus laieres, el coquamus eos igni, etc. Jam supe-
diebus quibus divisio vel confusio lingtiarum facla rius, ubi seplem filios Japhelh in ordiiiem digessit,
cst, reniansit in «lomo vel familia Heber, unde et D ila subjunxil: Ab his divismsunt insulm gentium in
Jingua ista Hebraica diclaest. (CAP.X.). Ilaque haec regionibus suis , unusquisque secundum linguam et
quse praedicla sunt, aperte vocantur hic labcrnacula fttmiiias suas.Hocper regulam,quam Ticonius rcca-
Sem, id est, non quod cunctae generaiiones Sem in pitulaliOnem appeilal, colligenriumvel continuanuum
illis habitaverini, sed pars , videlicct pars populi est, quia virielicel illic non dictum est qualiler di-
lsrael, qui per Abraham descendit ex Heber prone- visse fuerint, el bic idcirco reperitur, ut narretur
pote Sem. Porro de Japheth nati sunt Graeciet La- quomodo vel quam ob causani divisio vel coufusio
tini. Filii nainque Japhelh fuere sepiem : Gomer, a cjiismodi facla est. Eraf, inquit , l«3rralabii, id est
quo Galatlise; etMagog, a quo Scythae; ct Madai, a linguae unius , et sermonnm eommdem, scilicet quia
quo Medi;el Javam a quo Jones,qui est Graeci, unde quique serniones vel singulae voces in omni terra si-
et mare lonium dicilur : et Thubal a quo Ilali et gnificabant idem. lnvenerunt, inqtiit, campum in
Heberi, qui ct Hispani, a quibus Celtiberi; et Mo- terra Sennaar. Ipsum campuai qiiero inveuerurit,
socli, a quo Cappadoces , unde et urbs apud cos Scriplura nunc voeal Sennaar, scihcct ab evenlu,
Mazecha dicta est; et Thiras, a quo Thraces, quorum locumcongruo noinine significans, inlerprelatiirenim
lioii saiis immiilaium yocabulum csl lu his, ct' in Sennaar excussio dentium, vel fetor eorum, vidclicet
3«S DE TRINITATE ET 0PER1BU5 EJUS LIBRI XLII. — 1NGEN. LIB. IV. 5G6
excussio denliuin , id est sermonum sive verborum A , stulia eorum pracsumptione dicit Dcus, nec desistent
quse sine dentibus non fiunl. Plurimum namque a cogitationibus tuis,donec eas opere impteant,subaii-
denles juvanl ad loquendum, qui lunc illis quodam- diendum est, quantum in ipsis est. Salis eniui dia-
modo excussi suut, quando solitam loquendi 76 bolum imilanlur dicentem: Ascendam super ahiiitdi-
facultatera dentati, id est, superbi vel fortes illi, per- nemnubium (Isa. xiv), qui, quantum poiesl, extollit
diderunt. Nihilominus recle dicilur et felor eorum,. se adversus Deum allissimum. Venite igitur, iriquit
quia videlicet fetorem superbise eorum tali ausu Dominus , descendamus et confundamus ibi labiuui
usque ad nares Dei eroiserunt. Cui sicut humilitas , eorum, ut non audiat unusquisque vocem proximi sui.
velspiritus conlribulatus, sacrificium esl in odorem Tanquam diceret: Inveni in quo digncquod meren-
suavilalis, sic econlra superbia felor horribilis est. tur juxla modum culpse relribuam eis. Quoniam per-
Cujus eorum superbiae mirandam magniludinem versa via tendunt ad coelum, veram viam absconda-
Scriptura insiuuans, introducil Deum descendeiUem, mus ab eis, qua veraciter itur ad ccelum. Etenirn
ut videal civitatem et turrim , quam aedificabanl, cum haecdiceret Deus, futurum erat ut sanclam per
inquii, filii Adam, et diceiiiein : Ecce unus estpopu- " famuluro suura Moysen couderet Scripluram, unius
tus,etunumlabium ommbus.Cmperunlque hoc facere, Dei continenlem nolitiam, qua sola vere itur ad
nec desistent a cogitationibus suis , donec eas opere •B coaluin. Una autem tanlum scribendi lingua erat
compleant. Venile igilur, descendamus, et confunda- quae ulique lunc omnium erat, quse et hacieiius di-
mus ibi linguam eorum , ut non audiat unusquisque cilur Hehrsea. Ul igitur cum datae fuerint illae mar-
vocem proximi sui, etc. Descendit ut videret, de iUo garitae cceleslis doclrinae, non conculcentur a porois
ail Scriptura, qui orania scit anlequam fiant, et hujusmodi , venite, inquit, confundamus ibi labiuni
nusquam abest, quia videlicet el causa talis eral , eorum. Hoc lam mirandae vindictae incommodum,
quam indiscussam ecelestejudicium nullatenus omit- quo maxime homines a semelipsis dividunlur, solus
lere deberel, et sic loqui dehuit Scriptura , ut nil facere pottiit Deus. Proinde cum dicit pluraliter,
temere esse credenJum insinuaret. Si enim is qui veniie , descendamus , confundamus , non angelorum
omnia scit, descendere hic dicilur ut videal, el alibi mulliludines ad auxiliuin cohortalur, sed ad ferien-
«licit: Clamor Sodomorum et Gomorrhworum multi- dam superbiam se adesse lestatur lota Trinilas et
plicalus esi, el peccaium eorum aggravalumesl nimis, unus Deus. Quod ex opposilo remedio majtis liquet.
descendamet videbo ulrum clamorem, qui venit ad me, Ubi eniro in ore aposlolorum omnia revocanlur ge-
operecomplevertnl,an noneslita, ulsciam (Gen. XVIII), nera linguarum (Act. n), eadem Trinilas sese aperit
quanlo magis bomo qui falli potcsl, antequam sen- hominibus el ea die primiim in nomine Patris, ct
tentiam proferat, rem diligenter invesligare debet ? Filii, et Spirilus sancti humiles hominibus baptizan-
Et iiotandum quod hic illos appellal filios Adam. tur, quae vera slniclnra est allissimae turris, qua.in
Potest quidem idem inlelligi cum dicit, quam mdifi- ccelwn fugial Iiomo Deo conregnalurus.
cabanl fitii\Adam, ac si dixissel filii hominum, quo- CAPUT XLHI.
niam Adam apud Hebroeos communi genere homo De Ntmrod,
quem Joscphus eorum principem fuisse
dicitur , sed iioc loco sicut voce , sic et sensu , ad asserit qui turrim mdificaverunt.
eumdem qui primtis fuit conditus debet referri. lla Horum principem Josephus Nemrod seasserit, de
r.ainqueacrius multo perculit eos, jqui dixerunt, et quo superius dicit Scriplura : Et Clius genuit Nem-
celebremus nomen nostrum, el turrim superbiae, qua rod. Isle cwpit polens esse in lerra, et erat robustus
coelum altingerent sedificare cceperunt: quia videli- venalor coram Domino (Gen. x). Polens, inquam ,
cet hoc modo specialiler imitabantur praevaricalio- coepit esse in lerra , et robustus venalorerat, quia
nem Adoe, qua diabolura secutus est, dicenlem : prius in populo insuetam tyrannidem quasi venando
Comedile, el eritis sicul dii (Gen. m), et hoc modo arripuit, Regnavilque in Babylone , quae ah eo quotl
aeqtie ut ille ascendere voluit super alliludinem nu- ibi corifusae sunt linguae lurrim aedificanlium Babcl,
hium el esse similis Altissimo (Isai. jr.iv). iQ appellala est. Babel enim interprelalur confusio.
CAPUT XLII. Regnavil autein et in Arach , hoc est in Edissa , ct
De confusione Hnguarum, et quod per donum Spiritus in Achad, quae nunc dicitur Nisibis , el Chalamne ,
suncti omnes lingum rursus adunalm sunt in ore quae poslea verso iioiniiie ,*a Seleuco rege, dicta cst
dposiolorum. Seleucia. De lerra illa exivit Assur, et wdificavic
Eece, inquit, unus est populus, el unum labium Ninivem et Rechoboth civitatem. Ubi non putemus
omnibus. Cmperuntque hoc facere , nec desislent a duas urbes esse significalas , sed quia Rechohoih
cogitalionibus suis , donec eas opere impleant. Ergo- interprelalur platea, ila legendum est: Et mdifica-
ne, si illa facultas mutse linguse sublata non fuisset, vil Ninivem.et plaieas civitatis. Dictaqne esl Ninive
cogilationessuasopereimplere, id esl, lurriin lantae a Nino, Beli filio. Inlerpretalur auiem Nemrod tyrait-
altitudinis quivissent exslruere, cujus culmeu in ece- nus sive transgressor, significatque diabolum, qui in
lum periingeret? Non ulique ad ccelum aetliereum , hoc mundo lyrannidem arripuit, quameiin ccelo
cujus altitudinis stadia geomelroe conjeciuris suis medilari ausus fuit, dicendo : Ascendam super aitiltt-
numerare non possunt, sed forle ad ccelum aerium, dinem nubium, elsimiliseto Allissimo (Isa. xiv). Et
a quo volucres cceli dici consueverunl.Cumergo de ob hoe revera exivil proverbium : Sicut Nemroa ro-
5<>7 RUPERTI ABBATISTUITIENSIS 568
buttus venator coram Domino , subauditur, sic est Apassim
i in Scripluns spintualem significat civitatem
omnis qui exlollit in allum cornu suum , qui loqui- diaboli, conlrariam civitati Dei. Vocatur enim et cst
lur adversus Deum iniquiiatem (Psal. LXXIV).Dum illa Babylon meretrix , quae sanguinem sanelorum
eum exemplo illius celebrare se puiat nonien suiiin , bibit; el econlra civilas Dei , Hierusalem , id est
potius sempiternura econlrario conquirit oppro- visio pacis, in qua pacifico et vero Regi iu aelernum
brium. Ipsa quoque civitas sive turris , cujus ex- et ullra conregnabunt omnes pacifici , veri beali,
struendae princeps ille fuit Babel, id est confusio , qiiia vocabunlur el erurit filii Dei (Malth. v).

IN GENESIM LIBER QUINTUS.

(Gen. cap. XII-XVIII.)

77 CAPUT PRIMUM. IB Heber, Heber genuit Phaleg, Phaleg genuit Rcu,

Qttod in Abraham terliw mlatis mundi inilium fuerit. Reu genuil Sarug, Sarug genuit Naehor, Naehorge-
Scrulamini Scripluras, dicit Judoeis ipsa, quam in nuil Thare, Thare genuil Abram. Cainan, quippe
Scripluris haberous, vita Cliristus Filius Dei vivi : qui apud Lncam Evangelistam inler Arphaxad et
Scrutamini Scripluras, quia vos putatis in ipsis vitam Sale ponitur (Luc in), in Ilebraico non halielur.-
Itabere (Joan. v). Quid deinde? Et illm sunl, inquit, Porro causam cur tati viro lerra sua, id est, terra
qum leslimonium perhibent de me (ibid.). Hoc nobis Clialdseorum, digna non fuerit, hanc Hebraei ira«'unt,
proesenli opere facere proposilum est. Et ecce scru- el ecclesiaslici iliuslres viri veram esse defenduni,
lando ad eam parlem agri pervenimus, de qua recie scilicet quod Abram in ignem missus fuerii. eo quoJ
dicas : Habel argenlum venarum suarum principia ignem adorare noluerit, quem Chaldaeicolunt, ct Dei
(Job. xxviu), in qua silus est pluribus lestimonio- auxilioliberalus, de idololatrise igne profugerii, el hoc
rum ejus acervus, argenteus. scilicet, ad Abraham esse quod diclum est: Mortuus esl Abram anle Thare
patreni crederitium, et, secundum nomen suum, pa- patrem suum in lerra nativilaiis suw in Vr Chaldwo-
trem mviltarum geniium, ad quem primum ejusdem tum, quod videlicet ignem nolens adorare consum-
beali seminis repromissio facta est. Prop.er quod et ptus sit. Nam Abram, inquiunl, eodcm vailalus in-
iniliumcsialterius, idest, leriire seiaiis mundi, inqua 'C cendio, Dei auxilio liberalus est. Unrie el posimo-
Chrislus repromissus est, et lex per Moysen data, dunieidcin Dominus: Ego, inquilDominus,aui eduxi
cui si crederilis, ail ipse, crederitis forsilan et mihi; te de VrChatdworum (Gen. xi). Alioqui indissolubilis,
de me enim ilte scripsit (Joan. v). llic scienlia esl, et aiunt, eril quaeslio in co quod dictum est poslrno-
proindc tertio loco, a spiritu timoris spirilus scien- dum, septnaginla quinqtte annorum erat Abraham
t isc ponitur, quia terlia mundi aetaie, scientiam ma - cum egrederelur deHaran (Gen. xn). Si enim Thare
guoe salutis et repromissionis sermone el legis con- pater Abram, Cum adbuc esset iu regione Chaldaco-
scriptione Deus hominibus tradiriil. Hanc igiluraeta- rutn, septuaginia annorum genuit Abram (Gen. xi),
tem ingressuri, sanclum scientise Spiritum invoca- et postea in Haran ducentesiino qiiinto aetalis suae
mus, in quo sensu cohgessit codem invenire elpro- annomoriuus est, quomodoposi moriem ejus Abram
ferre nos elliciat tepbsilum in hoc agro thesaurum exiens de Haran sepluaginla quinqueaunorum fuisse
lestinioiiioruin Chrisli Filii Dei. memoralur, cum a nativitale Abram usque ad mor-
CAPUT H. tem palris ejus, cenlum triginia quinque anni fuisse
De Abraham, quod (ut aiunt plerique) de Vr Chaidmo- doceatur? Igitur vera est illa Hebroeoruni traditio,
ritnt, id esi de incendio, Dei auxilio tiberatus sit. n quod .egressus sit Thare cum filiis suis de igne
( CAP.Xll.) Dixil aulem Dominus ad Abram : Egre- . Cbaldseorum, el quod Abram auxilio Dei sit libera-
dere de terra tua, et de cognalione tua, et de domo tus, et ex illo lempore ei dies vitae et lempus repu-
pairis tui, et vnde in terram quam monstravero lelurselatis. Polest tamen recle inlelligi, quod Thare
tibi, facianique Je in genlem magnam, el benedicam cum suis omnibus stalim quidem post perseculioneui
libi, et multipticabo nomen luum, erisque benedi- venerit in llaran, et cum proposuisset in lerram
clus. Renedicam benedicentibus libi, et maledicam Chahaan, illic rerooratus sit. Abraro autem, jubente
maledicenlibus tibi, alque in le benedicentur ttniversw Deo, ut egrederelur de terra el de cognalione sua,
cognationesierrm. Abram, quod interprelaturpaferej;- egressus sit. Sic enim se babet ordo narralionis.
eelsus, Hebrseus eral ex Heber, cujus iri domo vel CAPUT III.
familia renianserat lingua primiliva, quae ex lunc Cur nondixeril Deussolum:«
ab eodein riicilur Hebraea, natus anno cenlesimo Egrederede lerra lua, i
sed addidil, < el de cognatione tua. i
nonagesimo prirao, a nativitale Phaleg, cujus in die- Tulil ilaque Tltare Abram fiiium suutn, ei Lot/i-
bus terra divisa esl, a diluvio autem 292, a Sein lium Haran fitii sui, et Sarai nurum suam, uxorem
fllio Noe decima generatione editus. Sem namque Aitruriifilii sui, venerunlque inHaran, el habitave-
genuit Arphaxad, Arphaxad gehuit Sale, Sale genuii runt ibi, Etfactisunt dies Thare dticeriiorum quirique
369 DE TIUNITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — 1N GEN. LIB. V. 570
annortim, et mortutts esl in Haran (Gen xi). Dixit A CAPUT V.
auiem Dominusad Abrum, subauditur cum venissel in Qualem mercedem, vel quod prmmium propotuerit illi
Haran, vivenle adhuc paire ejus, Thare scilicet: 78 Deus jubendo ut egrederelur.
Egredere de terra elde cognationelua, etc. (Gen. xn), Quasioperarium electum Deus ad operandnm condu-
Cur enira non dixiisoluro : Egredere de lerra tua, cens, cum dixisset, egredere de lerra et de cognalione
sed addidit, cl de cognatione tua, nisi quia alibi lua, conlinuo sperandam quasi taxando mercericm,
lerra, et alibi cognatio ej'us erat? Siquidera te.rra. primo ait: faciamque le in gentein tnagnam, deinde
ejus Chaldaea erai, cognatione aulem ejus nunc in et benedicam libi, nec non et addidit, et magnificabo
llaran, id est, in Syriam, profugiendo deveneral. nomen tuum, erisque benediclus, tandemque, alquejn
Quod ergo cum dixisset, egredere de lerra, addidil, te, ait, benedicentur universm cognaiiones terrm. In
ei de cognationelua, idera est ac si dicerel: Sicut de oranilius iis nec uuum iota, vel apicem.unum vacare,,
lerra Chaldseorum corpore egressus es, animo quo- aut carere rei pondere certo arbitremur. Faciam-
que sic egredere ut nunquam illuc redeas, insuper et que te, inquit, in gentem magnam. Non riixit gentem
hinc, ubi nunc babitas, egredere de cognatione tua. mullam. Etenim gens illa quae promitlitur, qusc pro
Namquod in Haran, id est, in Syria, cognalioAbram g benediclione nunc oflerlur, comparalione aliarum.
illo egrediente resederil et ibi coaluerit, illud satis gentium, non valde mtilta futura erat. Non, inquit
indicio est, quod servus Abraham adjuralus ab eo Moyses, quia cunclas gentes numero vincebatis, vobis^
dicenie : Non accipias uxorem filio meo de filiabus junctus est Dominus, et elegit vos, cum qmnibus silis
Chananworum inter quos habilo, sed ad lerram el populis pauctores, sed quia dilexit vos Dominus, el cu-
cognationem meam proficiscaris, el inde accipias uxo- stodivit juramenlum, quod juravit palribus veslris
rem fitio meo, Isaac (Gen. xxiv). Profeclo, inquit (Deut, vn). Bene ergo non ait, Faciamque te in gen-
Scripttira, perexit Mesopoiamiam Syrise ad urbem tem mullam, sed in gentem magnam. Nam vere ma-
Nachor. Ad terram et ad cognalionem meam, inqtiit, gna gcns, cujus Dominus Deus ejus, quam magnifi-,
proficiscaris, quia videlicet cum hoec dicerel, jam cavit, et honoravit magnus Dominus, de qua magnos
cognatio ejus cum Syra genle commisia fuerat, palriarchas alque prophetas vel scribas peritos, ac
jamque illam terram pro sua habitabal. Unde et diversorum meritorum magnos viros habemus, per
usque hodie Syra lingua Hebraeaecognata, id est, ex quos veram Dei magniludinem cognovit mundus. Et
magna parte similis est. Sed jaro promissionis ver- benedicam tibi, inquil. Notandus ordo verborum. Si
bum audiamus. enim prius dixisset benedicam, ef dcinde subjun-
CAPUT IV. C xisset faciamque te in gentem magnam, forte bene-
Vnde et exquo propheta (uerit Abram. dictionem in eo dunlaxat promitti pularcmuS, ul ge-
Faciamque te, inquit, in genlem magnam, atque neralio carnis ex eo propagaretur. Nunc aulem prius
in te benedicentttr universw cognationes terrm (Gen. iu geiitem magnam fore, et tunc benedici proiniiti-
itii). Ex hoc jam pater excelsus Abram prophela tur, ut videlicel illam inlelligas bcncdiclionem, de
est. Etenim sancii omnes viri, quos prophelali no- qua Prophela canit in psalino : Etenim benedictio-
mine honoral domus Dei, ex eo prophelae dicuntur nem dabit legislator (Pscd. txxxin), quae utiqiie quia
et sunt, qtiod praescire meruerunl incarnalionero posl legislalionein dalur, illa debet intelligi gra-
Filii Dei. Ecce aulem huic primo revelat Deus illud tia Spirilus sancli, de qtia Joanncs dicit : Quia
secrelum consilii sui, dum dicit, atque in te benedi- lex per Moysen dala est, gralia et veritas per Jesuin '
centur universm eognaliones terrw. Non aliara sine Chrislum (acta esl (Joan. i). Sed hsec benediciionis
dubio henediclionem huic commemorat, nisi illam, gralia communiler omnibus fidei ejus sequacibns
^ua per semen Abrahae (quod est Christus) in om- promissa vel data esl. Sequitur ergo et superadjicit
•lesgenles gratia Spiritus sancti effusa est. Ergojam quod illius magis proprium sil: Et magnificabo, in-
propheia Abraham, prophela Isaac, prophela Jacob, quil, nomen luum, erisque beiiedictus. Magiiificalum
sed patriarcharum nomine, hoc ipsum nomen in namqueest hodie nomen Abrahae, virielicet cum 'iio-
illis pene opertum esl. Sed dicit Deus ab Abimelech mine Dei rnagno et tremendo, dum per orbera terra-
regem Gerarae de Abram : Nunc ergo redde uxorem rum prsedicalur nomiriis Dei talis definilio : Deus
viro suo, quia propheta est, et orabil pro le, et vives Abraham, Deuslsaac, Deus Jacob (Exod. m;Matlh.
(Gen. xx). Et in psalmo lam de islo, quam de caete' XXII). Vera inagiiificeiilia nomiuis Abrabae liaec est.
ris patriarchis ejus poslers : Et corripuh pro eis re- Unde et Aposlolus : Ideo, inquii, Dens non confun-
ges; subaudilur dicens : Nolite langere chrislos meos dilur eorum vocari Deus (ilebr. xi). Itaque magnifi-
et in prophelis meis nolile malignari (Psal. civ). Non cabo, ail, nomen luum, erisque benedictils, vidclicet
ergo qnia breviter dictum esl; parum esse putemus utnomen tuumin ipsainvocalionenominismei magni-
quod liuic revelatum est, sed parvularo sermonis fice commemoretur, et ila eris benediclus, ul qui-
liujus aperientes thecam, quid habealur intrinsccus, cunque tibi maledixerit, econlrario ille sit maledi-
"diligentius contemplemur. cttis. Maledicam enim, inquit, maledieentibus tib), et
benedkam benediccnlibustibi. Veriimtamen quoniam
haec promissio sic terminatur, dtque in te benedicen-
 571 RUPERTI ABDATIS TUlTlENSlS 372
rur omnes cognationes terrm, et quod ail itt le, opor- A hahitai confidenter, ab occidente habens Bethet, ab
tet iiilelligi in semine luo, sicut et in reprotnissione oriente Hai. Betliel domus Dei, Hai festivitas inter-
imidem dicturus esl, possidebit semen luum portas prelalur. Porro Belhel hoc loco per anticipalionem
iriimicorum tUorum, et benedicentur in semine luo dicta est. Nam Jacob Belhel appellavit nomen ejus,
oinnes genles terrw (Gen. xxn)', recle sic accipilur, qnse prius Luza vocabatur. Itaque contra lenebra-
et magnificabo nomeii luum, erisque benedictus, ut rum spirilualium occidcntem, habens domum Dei,
lioc sit, magnificabb homen semiuis lui, dando illi el ab orienle veri Itiniinis agens feslivitalem magnee
nomen quod sil super omne nomen ^Phil. n), quod spei, sedificavilaliare Domiue qtii apparuerat ei; et
Apostoltis confitens: Qui esl, inquit, super onmia non ingcalus tanlac gratiae heneficiis, el juris sui
Deus benediclttsin smcula (Rom. rx). Sic enim Levi possessionem fuluram, jam sacris Dei sui praeoccu-
cum adhuc esset in lumbis hujus patfis, deeimatus pal atque dedicat litiiliis. Perrexitque ultra vadcns
esse recte dieilur, eodem Aposlolodicente, et ut ita et profictscens ad meridiem. Meridies significat per-
dictum sit, per Abraham el Levi, qui decimas ac- fectionem. Bene crgo-progredi dicilur ad meridiem,
cipil, decimalus est, cur non et Christus rccle pro- i]uiab hac aurora jam dictae fidei suse ullra vadens,
inissiones accepisse dicalur in eo, ciijus et ipse in et progrediens de virlute in viruuem, sine dubio,
lumbis erat secunrium carnem? (Hebr. vu.) Cuiii " ad plenum et oclernum pervenit perfeclionis diem.
ergo dicitur Abraliae, atque in te benedicentur uni- CAPUT vir,
versw cognationes terrw, recte Christo diclum acci- De peregrinatione ejus in jEgyplum, el
quid signi-
pitur, tanquaiiT ila dicerelur: Poslulabis a me et t
fieel quod ftagellavil Deus domum Pharaonis
dabo tibi geriles hwreditalem luam, et possessionem propler Saram. >
tttam terminos terrw (Psal. u). Facla esl aulem fames in lerra, descenditqueAbram
79 CAPUT VI. in Egyplum ut peregrinaretur ibi; prmvaluerat enim
Quomodo egressus est, juxta Apostolum, « nesciens fames in ierra. Cumquc prope essel ul ingrederetur
quo iret. > in jEgypium, dixil Sarai uxori suw: Novi quodpul-
Egressus esl ilaque Abram, sicul prwceperal ei Do- chra sis mulier, el quod cum viderint te AHgyptii,di-
minus,et ivit cum eo Lot (Gen. xn). Egressus est, cluri suni: Vxor ipsius esl ;.&t inierficient tne, et te
inquit, subauriilur, nesciens quo irel. Fide eniro, reservabunl. Dic ergo, obsecro te, quod soror mea sis
inquit Aposlolus, qui vocalur Abraham, obedivil.in ul bene sit mihi propter te, et vivat anima mea ob
locum exire, quem accepturus eral in hmreditatem; graliamlui, etc. Nou parvipendcns uxorispudicitiaiii
el exiil, nesciens quo irel (Hebr. xi). Qui eniro hoc venalem fecit, ut bene sibi esset propler illam, scd
solum dixit Deus, et veni in terram quam monslra- C periculo se exemit, ne moreretur propler illam,
vero tibi, ct ipsanl illi terram nondum demonslrayit, certissime sciens quod, qui eduxerit eum de Ur
profeclo ncscientem quo ire jussil, et miro modo Cbaldseorum, poleiis esset servare illam ab igne,
(quse vcra peregrinatio esl) et exspectando ire, et id est, a libidine iEgypiiorum. Quare, inquit, non
cundo exspectare proecepit ubinam requies dareiur earieni fide confisus, quod liberare posset eam Do-
sibi. El iia eait. Sic enim Seriptura dicil: Cnmque minus de manu iEgypliorum, ut non moreretur
venissenlin lerram Chanaan, perlransivit Abram ter- propter eam, secure dixit csse uxorem suam ? Vide-
ram usque ad locum Sichem, usque ad eonvallem licel quia timebat Dominum, quia nolebat lenlare
' ithttirem. CJtananmus aulem tunc erat in lerra. Et Dominum Deum suum. Is. namque Deum teni.tt,
conlinuo subjungit: Apparuilque Dominiis Abram, qui, quanla polesl parle, periculi se non expedit, ct
ei dixit ei: Semini luodabo lerram hanc. Ac si dice- illic poscit miraculum Dei,. ubi nonnihil proficere
retur: Quia nesciens quo iret, exierat, landiu quasi polesl huroanse rationis ope, quse in promplu sil.
vagus, el sine lecto perlransivit in illum,. et in illmn Bene igitur vir prudens utrinque sollicitus, videlicet
locnin, donec appareretei Dominus, el jtixla spon- ne et se interficerent, et iliam reservatam isuaeli-
sionem suain ostenderet, et quam esset illi daiurus p. bidini subj"ugarent, quam potuit partem periculi
lerrami Bene igiiur Apostolus ait: Quia fide exivit, suslulit, el caelera fideliter Deo curanda reliquit.—
nesctens quo irel. Sed el aliuri erat, in quo fides ejus Etiam quidem in aperlo lilterae esl victoriosa viri
spectanda est. Naro superius jam dicttim est: Eral obedienlis perseverantia, quia facta fame in terra
autem Sarai sterilis, etnonhabebat liberos(Gen. xi). peregrinationis suae, maluit adhuc in lerra Cham,
Iii uno igilur imperio duabus rebus, quodammodo quoeest ^Egyplus, peregrinando aliena solatia quae-
repugnanlibus, fortiter obedientiam iidemque prae- rere, quam ad terram vel ad cognalionem suaro, de
buit, quia et cum Ghananaeus tunc essel in terra, qua Deo jubenle fuerat egressus, aliqualenus re~
terram illam sibi dandam, et cum uxor sua stcrilis spicere. Verum ipsa facies praesenlis historiae j'am
essct semini suo haereditandam, Deo promitlenle, cre- sereno luraine arridet, et translucentia nobis ingerit
didit. In utroque confortalus esl fide, ut ait idero mysteria, quibus plena est. Non enim ab rc est,
Apostolus, dant gloriam Deo,plenistime sciens, quia quod Abram facta fame descendit j-Egyplumet fla-
qumcunquepromitit Deut, potens esl el facere (Rom. gellatur Pharao propler eum, cujus progenies post-
n). Tandem ergo demonslrata sibi lerra, quamDeus modum ilidem facla faroe in eadem terra Chanaan
p:omisera!,3esUnians fidelem eura qui promiserat descensura erat in Jlgyptum (Gen. XLVI),et fla-
575 DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. V. 374
t?e!landus esset Pharao plagis nolissinvs propler A mum ejus: Ego enim, inquiens, indttravi cor ejuset
eam. Non, inquam, absque Dei consilio est, quod tervorum illius, ut facerem signa mea hwc in eis, vt
dives reversus ex jEgypto, postmodum conlra reges narres in auribus filii tui, el nepotum luorum quoiies
accingilur, et Lot filium fralris sui liberat, ac deinde conlriverim Mgyplios, et signa mea fecerim in eis
a Melchisedech sacerdote Altissimi benedicitur, (Exod. x). Tunc plane reddidit uxorem viro suo,
cujus gens, scilicet Israel, posimodum de ./Egyplo Nunc igilur, inquiens, ecce uxor lua, lolle eamet
iii manu potenti et hracbio excelso egrediens, conlra vade. Surrexit enim ille Pharao nocle, et omnes servi
reges mullos el fortissimos pugnare habebat, ducum ejus cunctaque Mgyplus, el orlus est clamor magnus
fide et armis, carnales qui in populo erant prole- in Mgypto. ¥ocalisqne Moyse el Aaron nocle, cdi;
gentibus, tolaraque gentero de servitio hoslium Surgite et egredimini a populo meo, et vos et filii
persaepe liberanlibus donec procederet natus de vestri: Ile, immolale Domino sicut dicilis (Exod. xir).
Virgine rex et sacerdos Altissimi, Cbrislus Dei — (CAP.XIII.) Et tunc ascendit Abram de Mgyp/q,,
Filius, benedictionem, id esl, peccatorum remissior ipse el uxor ejus, et otnnia quw habebat, el Lot cuni
nem per verum corporis sui et s"\nguinis sacrificium, eo ad auslralem plagctm. Eral aulem dives valde in
Abrahae el semini ejus largilurtis. Igitur aposlolica possessione auri el argenti. Etenim permissus cultui
prsecunte auctoritale, qui, sumpla binc allegorica B Dei sui populus, ascendil de -Egypto cum omnibiis
similitudiiie de ancilla et de libera: Hmc enim, quae habebat, dicente Pharaone, oves vestras et qr-
inqtiil, suntduo teslamenta (Gal. IV). ln uno Abraham menta assttmile ul petieralis (ibich), erantque diviles
justorum omnium in illis leniporihus viventium ex in posscssione auri et argenli, spoliaverant enim
lidc coetum, in Sarai uxore ejus Dci lestamentum, ^Egyptios, jubenle Domino per Moysen, ut postu-
in Lot mulliliidinem inlelligarous Israelilarmn, qui, larei virab amico suo, et mulier a vicina sua yasa
secundum carnem tantum, Isracliloe fuerunt. atgeniea el aurea et vesies.
CAPUT Vlll. CAPUTIX.
I'emdeeadetn, el quid significel quod suslulii Pharao De regressu Abram el Lot ex Mgyplo, et quid signi'
Saram in domum suam. ficet quod ab eo divisus esl Lot.
Ingressus est Abram in Mgtjplum, et viderunl, in- Cum itaque egressi essent de Egypto Abrain et
quit, Mgyptii mulierem quod essel pulchra nimis, et Lol. Non poterat, inquit Scriptura, capere eos terta^
nunliaverunt principes Pharaoni, el laudaverunl eom ut habitarent simul. Erctl quippe substanlia eorum
apud illum, et sublata esl mtdier in domum Pharuonis, mulia, el non quibanl habilare communiter. Dixil ergo
Flagellavit autem Deus Pliaraonem plagis muliis et Abram cul Lol: Ne qumso, sit jurgium inler te etme,
domum ejus, elc. Haec res gesla alterius rei gerendae el inier paslores meos, et pastores tuos, fralres enim
veracitcr prophetia est, Descendil enim postmodum suimis (Gen. xm), elc. Quanlum ad moralem prae-
Israel in jEgyptum, cum testamento Dei quod rlis- , sentis loci sensum attinel, divitiarum derogalio eit,
posuerat ad Abraham avura suum, el ad Isaac pa- quia propler divitias non quibant habilare comniiir
trem suum cum omnibns 80 1uae habebat, cum niter, quos, quandiu tenues fnere, amor Dei et fra-
liliis et nepotibus, quia vocaveral Deus famemsuper lerntis propinquitalis funiculus conjunxerat, quippo
-
terram, el omne firmamentum panis conlriverat. et quos pariter juiicios tenuerat, ut simul exirent da
niiseral ante eos Joseph (Psal. ct,v). Ctimqite prope terra et de cognatione sua. Simulqiie senioris
esset ut ingrederelur ^Egyptum, quodammodo quse- Abram mansuetudo et aequilas demonslralur, dum
sivil Abram Sarai uxori suae auxilium, qusesivit dicit: Ne qtimso sil jurgium inler me el te^.eliritet
enim et promplum invenil Israel lestamenli Dei so- pastores meos, et pasiores luos, fralres enim sumus,
lalium, ut bene sibi essel propter illud, et viveret Ecce universa lerra coram le esl, recede a me, obse-
anima ejus ob gratiam illius. Apparuit enim illi Deus cro. Si ad sinistram ieris, ego dextram lenebo. Si lu
pcr visura, dicens: £170sum forlissimus Detts pnlris dexiram elegeris, ego ad sinistram pergam. Hujus-
tni. Noli timere, et descende in Mgyplum, quia 1» U modi usque hbdie inter hseredes recle servatur
genlem mugnam faciam te ibi (Gen. XLVII), eic. aequilas, ul ob linienda jurgia major dividat, minor
Cum hac pollicitalione descendit, et bene usi sunt cligat. Sed coeplo jam cursum dirigarous ordine.
eo ^Egyplii propler gralise Dei pulchriludinem, quae Jurgia qtiae fuerunt in exitu Israel de JEgypto, in-
cum illo erat, ftieruntque ei oves et boves, et asini, tereos, qui secundum fidem genus Abrahae fuerunt,
et servi, et lamulae', et cameli, etenim habuit pos- et inter eos qui secundum carnem tanturo, qua-
sessionem in jEgypto in oplimo terrae solo Rames- mobrem revera non potueril eos capere terra,:ut
ses, et ibi auclus est vehemenler (Gen. XLVII). habitarent simul : bene omnes novimus, quia vide-
Surrexit deinde alius Pharao, qui non noverat licel tandiu jurgati sunt, ut lapidare voluerint
Joseph (Exod. 1), et hic procul dubio suslulit Sarai Moysen et Aaron, et constiluere ducem sibi et re-
in domum suam. Tulit enim ab Israel Dei lesta- verti in ^Egyptum. Denique tandem divisi sunt ah
nientiim, nec enim sub illo colebat Deum patrum ajterutro, juravit enim Dominus Deus in ira sua,
suorunr. Vacatis, inquit, otio, et idcirco diciiis; quod non viderent lerram pro qua juravit patribus
Eamits et sacrificemus Domino (Exod. v). Sed fla- eorum. Vivo ego<ait Dominus, non inlrabilis lerrqm,
gellavit eum Dominus Deus plagis maximis, et do- super quam levavi manum meam,. ut habitare vos
 S75 RUPERTI ABBATIS TUlTlENSiS S7G
faccrem omnes, qui iiumerati eslis a viginii annis ei A ut pcregrinus , sed et postmodum emil agriim cuni
ttipra,prmier Caleb filium Jephone, ei Josue filittn. Sjielunca duplici a filiis llelh habilaloribus lerrscin
Nun (Num. xiv). Bene eigo poslquai» riivisus esl possessionem monumenli (Gen. xxm). Adam eninv
Lol ab eo, loquilur Dominus ad Abram: Leva, in- maximus ibi, sicut in libro Josue legilur, situs cst
quiens, ocutos, et vide a loco in quo nttnc es ad inler Enacim (Jos. xiv). Unde et postmodum Caria-
aquilonem el meridiem, ad orientem et occidenlem. tbarbe dicta est, id est, civitas quatuor, eo quod
Omnemterram qttam conspicis dabo tibi, et setnini tuo, primus Adam, deinde tres patriarchae Abraham, lsaac
quia videlicel poslquam cousumpta esl generatio et Jacob ibi sepulli fuerunt. Diim ergo illic, ubi pri-
eorum qui jurgali sunt, tunc demnm introduxit mus parens orbis lerrarum situs est, sedifical allare
Dominus filios eoruin in lerraro quam promiserat nomini Domini, hoc jam lilulo sese proedieal haare-
Abram. Sed et postquam ingressi suut in illam ler- dem totius niundi. El dttm locum eumdem com-
rani, divisi snnl ab allerulris, et in paucis eorum, parat in posscssionem monumenli, jus quoddam suo
fuit Abram habiians inter Bethel et Hai, in loco eollocal semini, ul non solum ccelesli arbilrio, pro
aliaris quod fecerat, invocans ibi nomen Domini. eo quod Chananaei peccaiores essenl, sed et quariam
In plerisque autem fuit Lot habitans in Sodomis, saecularijustilia filiiAbrahx terram illain reposcerent,
quia virielicel pauci perseveranler coluerunt Deum " quam habitalores ipsius patri suo in possessionem se-
cesli, Deum Abraham patris sui, plerique vero ser- pulcri vendidissent.Saiie Mambre, a quo nunc dicilur
vierunt riiis alienis, el commisli sunt inler gentes, el conrallis Mambre, ipse est frater Aner et Eschol,
didicerunl opera eorumi el servierunt sculplilibus qui erant, ut postroodum dicitur, foederali Abraha:,
eorum (Psal. cv). Nec incongrue Lot, qnamvis in CAPUT XI.
persona sua justns fueril, typnm tamen gerit viliosse De eo quod Abrahain propinquum suum Lot libe-
multiludinis, nam et iu Evangelio Lazarus amicus raverit.
esl Domini, sicut lestaiur ipse, dicens: Lazarus (CAP.XIV.) Faclum esl autem in illo lempore ut
amicus noster dormil (Joan. xi), et lamen eadem Amraphel rex Sennaar, el Ariollt rex Ponli, et
dormilione sua, vel quatriduana sepullura typnm Chodorlahomor rex Elamiiarum, et Thadal rex gen-
-gerit peccatoris, jain cbnsueiudine nequitiae iuvete- tium, inirenl bellum conlra Bara reqem Sodomo-
rati, jamque riiala opinionc feleutis. rum, el conlra Bersa .regem Gomorrhm, et conlra
CAPUT X. Sennaab regem Adctmw,el conlra Semeber regem Se-
De eo quod diclum esl : « Faciamque semen luutn boim, contraque regem Bale, ipsa est Segor. Omnes
sicnl pulverem terrm, > el quo jure semen ejus ler- Q iti convenerunt in vallem silvesltem, quw nunc est mare
ram illampossidere debueril. Salis, elc. Diviso Lot ah Abraham el liabitante in So-
Faciemque semen tuum sicul pnlverem lerrm (Gen. domis, bella consurguril, el Lol caplivus ducitur,
xui). Si quis possit hominum numerare pulverem, quia videlicel pro eo quod coromistum esl genus
semen quoque tuuni uumerare poterit. Hoc de sV.o Abrahoeinler gentes, quod liiliiruui erat, pro eo quod
semine illo accipienduro, cui lerram illam, quam contaminata est lerra in operibus eorum, elfornicati
nunc demonslrabal Dominus, eral daturus, quamvis stint ctim diisalienis, suscitavii eis Dorainus hosies,
et aliae gentcs dc carne Abrahac orlae sint, ul Aga- verbi gratia Moab, el Ammon, et Madian,'el caeteras
reni, ulMadian, ut Idumsei. Nani et Balaaro hoc in gentes, et iralus est, sicut ait Psalmista, furore Do-
prophetia sua tali modo confirmal: Quis, inquit, minus in populo suo, et abominalus est hwredilatem
diMumerarepossit prilveremJacob, et nosse numerum suam, el tradidil eos in ntanus gentium, etdominalisunt
stirpis Israel? (Num. xxxm.) Sed quid est, hanc eorum qui oderunt eos, ei tribulaverunl eos inimici
genlem pro multiludine comparari innumerabili eorum, el humiliali sunlsub manibus eorum(Psal. cv).
terraepulveri, cum testanle Moyse, ut snperius di- Haec omnis lerra quinque civilatum Sodomse, Go-
ctumest, cunctis populispaucioresfuerinl(Deu/. vu)? morrhae, Ariamae, Seboim, atque Bale sive Segor,
Non ergo ad comparalionera caeterarum gentium, n anlea irrigabatursicut Paradisus Domini : Nuncau-
sed ad quanlilatem eleclorum, qui ex illa gente fu- •tcineadem Pentapolis, in lestimonium nequiliae, fu-
»nri erant, hoc est referendum, quia videlicet cum migabundamterram, igne consumptam reliqttil. Val-
soli electi perlineaut ad numerum, gens aulem illa lis quoque Silvestris, quae nunc est mare Salis, sive
maxima ex parte reprobata vacuum nobis fecerit vallis Salinarum, in qua fuerunt antea pulei Bilu-
locum, bene pulveri terrae comparati suni, quem minis, ex lunc, id est, posl Dei irara el sulphuris
dinumerare nobis quidem impossibile; Deo autem pliiviam, in mare Mortuum versa est, quod et sia-
judicetur superfliiuro, apud quem soli electi noti gnum Biluminalum appeliatur. Bale, quae et Segor
81 sunl. Surge, inquil, et perambula terram inlon- (Isa. xv; Jer. XLVIII),lingua Hebrsea devoralio di-
gitudine el latitudine sua, quia libi dalurus sum eam. citur. Tradttnl Kebraeilianc eamdem in alio scriptn-
Movens igitur Abraltam tabernaculum suum, venil et rarum loco Salissam nominari, dicique rursum vilu-
habitavit juxta convallemMambre, quod est in Hebron, lum conlernantem, quod, scilicet lertio motu lerrst
wditicaritque ibiallate Domino (Gen. xm). Noncasu, absorpta sit, et ex eo lempore quo Sodoma et Go-
sed ordinatissima Dei dispnsitione jussus perambu- mbrrha, AdamaelSeboim divino igne subversae suni,
lare'-'crram, venit in Hebron, nec soluni inhabilavit illa Segor, id est parvula nuncupalur. Siquidem Se-
 577 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN, LIB. V. 578
gor transfciTiir in parvam. El percusserunt, inquit, A panem el vinum, eral enim sdcerdos AltJssimi, bene :
Bapltaim in Aslaroilirarnnim, el Zuzim cum eis, et dixit ei, el ail: Benedicius Abram Deo excelso, qui
Emini iu Save Carialhaim, id est, in Save civiiate. creavit cmlum et terram, et benediclUs Deus excelstts,
Raphaim gigantes sive robusti, Zuzim el Emim ter- quo prolegente hosles in manibus tuis sunt. Regis So-
ribiles el horrendi inlerpretanlur. Quibus nominibus domorum, qui bomines pessimi erant et peccaiores
gentes, qnas percusseruiit, fortissimae fuisse signi- coram Domino nimis, ei Melcbisedech regis Salem
ficaniiir. Reversique venerunl ad fonlem Misphat, id sacerdolisfj^ Allissimi, dignitates vel merila valde
est, judicii, ipsa Cades. El per anticipalioiiein liic sibi conlraria smit, ei lanien ulerq.ie Ahram viclori
dicilur fons Judicii, sc.licel, quod ex evenlu postea obviarunl. Nec vero de Melchisedecb dubium velin-
lale nomen acceperit. Significat autem locum apud cogiiilum cuiquam esl, quin Chrislum significel, cui,
peiram, qui fons Judicii nuncupatur, quia ibi Deus sicul ail Spirilus sauclus in David : Juravil Dominus
populum judicavit (Num.xx). Et percusserunt omnem el non pmnitebit ettm : Tu es.sacerdos in wternnm, se-
regionemAmalecilaruminAsasonlltamar. Hoc oppidum cundum ordinem Melchisedech(Psal, cix). Quid ecou-
posiea vocalum est Engadi, balsami et palmarum ira rex Sodomorum, nisi populum-signilical Jtidseo-
fertile. Porro Asasonlharoar in lingua nostra resonal ruri), qualis lunc temporis erai, quando Cbrislus rex
nrbs palmarum. Tharoar quippe palma dicilur. Regio "ct sacerdos summus, nascendo de Virgii.e, palri no-
quoque Amalecilarum hic per anlicipalionem dici- slro Abrahae obvius factus esl? Vae gcnli peccalrici,
lur, nam Amalec unus fuit de poslerioribus Esau. inquit Isaias, illius lemporis Judacos iiiiucns : Vm
Ecce aulem unus qui evaserat nuntiavil Abram He- gcnti peccatrici, populo qravi iniquitate, semini ne-
b wo qui habilabal in convalleMambreAmorrwi fralris qttam, filiis sceleratis (Isa. i). Ac deinceps : iVisi
hscol, et (ratris Aner, etc. Hebraeus inlerpretalur Dominus Sabaoth reliqttissel nobis semen, quasi So-
transitor. Habitabal in convalle Mambre, hoc est in doma fuissemus, el quasi Gontorrha similes facli es-
Hcbron, ul supra jam diclum esl. Quare atitem, cum semus (ibid.). ltem : Audileverbtim Domini, principes
jam toiies Abram nominatus sit, et arihuc in hac Sodomorum, percipite auribus legem Dei nostri, po-
Scriplura noniinandus sit, ul nusquam Hebrseus di- pulus Gomorrhm (ibid.). 0, igilur magnum ei mira-
«:.lur, hoc illum loco Hebraeum, id est, transitorem liile praesentis liujus narralionis mysterium! Trium-
noniinari placuil? Videlicel ob commendandam ma- phaloris celehral occursum Abrabae rex Soriomorum,
gniiudiiiem rei ac virlutis, quod scilicet transitor, id pessiinorum uiique el.peccatorum iiimis hominum,
esi, peregrinns et advena Deo protegente feceril quia profecto futurum erat novissimo lempore, ut
roni quanr indigeiiaequinque reges facere non pote- „ victoriosam fidem palriarcharum et prophelariim
ranl.et de victoribusqualuor regibus unam ullioneni, celebrarent viri pessimi, el peccatores nirois, srili-
el plenam reportaverit victoriam. Et perseculus est cet, Scribae et Pbarisaei cscterique Judaei, non quidem
eos usque Dan, ad Phoenicis oppidum, quod postca natalibus, sed revera moribus principes Sodomorum,
Paneas dictum est. Dan autero unus est e fonlihus velut sepulcra foris dealbata, per hoc ipsuin quod
Jordanis. Nam et alter vocalur Jor, quod interpre- celebrarent opera patrum, inius aulein plena ossibus
i.iiur rivus. Duobtts ergo fonlibus, qui haud procul mortuorum (Matth. xxm), per boc quod secreio vi-
a se riistant, in unum rivulum fcederatis, Jordanis vebant secundum sulphureas carnes Sodoinpruin :
«lciiiceps appellatur. Sed jam ad sensum supra coe- At vero Christus rex juslitiae, rex Salem, id esl, pacis,
pium revertamur. Capto ab hoslibus Lol, Abram as- rex, inquam, idemque pontifex magnus, illorum
sumpiis copiis et divisis sociis, subauditur, Aner et talium hominum diebus naius, sacerdolip suo functus.
Escol el Mambre, super hosles irruit, viclorque pro- est secundum ordinem Melchisedecb. Proiulit enim
pinquum liberum reducit, quia videlicel tradilo ge- pancm et vinuro, dicens : IIoc est corpus tneum, hic
uere ej°usin manus gentium, non defulura eral (licet est sctnguis meus (Matlh. xxvi), et sic obtulil seitiel-
in paucis) fides ejusdem Abrabae, quoe saepe liberarel ipsum pro fideli Abrabam verum sacrificiuro, el be-
eos, Deo recordalionem babenle fosderis ejus quod D nedixil ei; per suum enim saiiguinem benedictionein,
pepigit cum Abrahain, et stiscilanle eis salvatores, iri esi, peccatorum reinissionem acquisivit illi,imo
verbi gratia, Aod contra Moab (Jud. in), el Barae et omnibus eleclis qui cxspeclaverunt eum ab ori-.
conlra Jabin regem Chanaan, et Gedeon contra re- gine mnnrii.
gem Madian, aliosque suis temporibus dtices sive CAPUT XIII.
salvatores, tandemque gloriosos reges, bellicosos Item de Melchisedech, et quod Hebrwi tradunt hiinc
inimicarum genlium victores. fuisse Sem filium Nae.
CAPUT XII. Aposlolus praesenlis loci memor : Hicenim, inquil,
De rege Sodomorum, quiegressus eslilli in occursttm; Metchisedech, qui obviavil Abrahm reverso a cmde re-
et de Melchisedech, qui benedixit eum proferens gum, el benedixit ei, cui decimas omnium divisil
panem et vinum. Abraham. Primum quidem quia interpretalur rex ju-
Egressus est rex Sodomorum in occursum ejus, stiliae, deinde autem el rex Salem, quod esl rex pacis,,
postquam reversns est a cmde Chodorlahomor, et re- sine patre, sine malre, sine genealogia, neque iiiititim
gum qui cnm eo eranl in vttlle Save, qum est vallis dierum, iteque finem vitw habens, assimilalus Filio
Regis. At vero Melcliisedech rex Salem, proferens Dei manet sacerdos in wlernitm (Hebr. vn). Hi.ccct
579 RITERTI ABBATIS TUITIENSIS 3'0
caelera quac subjungil idem Aposlolns, occasionem A sii, neque iniiium dierum, neque finem habentis, ct
stispicionis male intelligcntibus proebueiunt, ul pu- in proeleriluui et in fuluruin aelernuin sil.
tarent hunc Melchiseriech non hominem fuisse, scd CAPUT XIV.
angelum, aul cerle (qnod dementius eral) ipsum, llem quod nonutMelchisedech Abraltm, ut Hebrcci
qurstib hominis figura visus sit, esse Spiritum san- putanl, sed, Apostolus ail, Abraham sacerdoli
Melchisedech decimas dederii omnium.
ctnro. Verum alii quam multi in hoc unum consen- benedicens Melchisedech dicil : Benedicius
serunt utdicerenl euro hoininero fuisse Igiiur
Chananaeum, Abram Deo excelso,
qui creavit cwluin et terram, et
regem urbis Hierosolymoe, quae prius Salem, poslca benediclus Deus excelsus quo prolegenle hosles in
Jebus, ad exlremum Hierusalem appellala sit. Ncc manu illius sunt. El dedit illi decimas omnium. Am-
miruiri, iuqiiiunt, si sacerdos Dei altissimi describa- bigue diclum est, dedil illi. Necenim in voce discre-
lur absquc circumcisione et legalibus caerenioniis, et lum esl sive in
sermone, quis, cui, Abramne sacer-
gencre Aaron, cum Abel quoque et Enoch et Noe doti Melchisedecii, an ipse sacerdos Melchisedech
placuerint Deo, et viclimas oblnlerinl, el in Job vo- Abrse decimas dederit. Et Hebraei quidem sic aesti-
lnmine lcgerimus qriod ipse et oblalor munerum fue- raanl quod Melchisedech, id esl, Sem, hoc abnepoii
ril ct sacerrios, et qttoiidie prb filiis suis hostias im- suo
jure debueril, etdecimas prsedae atque viclorite
niolavciii (Job i). Verumtamen et aliud Hebraei au- non ab eo acceperit, sed ipse dederil ei decimas
tiiniant. Tradunt enim liuiic esse primuin filium Noe, subslanlise suse, et debitam
largitalem ostenderit in
ct-eo tempore quo orlus esl Abraharii, habuisse oela-
nepotem. Ulrumqtie enim intelligi poiesl propler
tis annos trecenlos nonaginta. Nempe, si per aelates dicti
ambiguitatein, el quod ipse acceperil decimas
singtilas annorum humeros supputcs, tot annos, id spoliorum, et quod Abrahae dederit decimas subslan-
est, trecentos nonaginta , ab orlu Sem usque ad ge- liae suae. Verum Aposlolus in praedicta 83 Epistola
neratiouero Abraham invenies. Mortuus esl autem ad Hebracos aperlissimedefinit, non Abraham susce-
Ahraham cCnlesimo septuagesimo quiiuo aelaiis suae
pisse a Melcbisedech decimas divitiarum, sed de spo-
anno. Ratione igitur deducla, invenielur Sem ab- liis hoslium
parles accepisse ponlificem (Hebr. vn).
nepoti SIIOdecimi gradus Ahrahae supervixisse an- CAPUT XV.
nns Iriginla quinque. Simmque et hoc traduiit quod
De eo quod Abraham nihil accipere volebal ex omni-
nsque ad sacerdotium Aaron omnes primogenili in bus, et mystico numero Irecentontm octodecim ter-
stirpe Noe. cuj'us series et orrio describilur, fueriiil naculorum ejus.
sacerdoles, et Deo viclimas obiulerint, el haec esse Dixil aulem rex Sodomorum ad Abram : Du milti
priroogenita, quae Esau fralri suo vendiderit Jacob. anitnas, cwlera lolle. Qui respondil ei: Levo maiium
Salem aulem non, ut Josephus arbilralur, esse Hie- meam ad Dominnm Deum excelsum possessorem cwli
rusalem, sed oppidum ainnt esse juxta Scbytopolirn, et terrm, quod a filo subtegminis usqtte acl corrigiam
quod usque hodie appellatur Salem, de quo in Evan- culigw non accipiam ex omnibus qum lua sunl, ne
gclio quoque lcginms : Eral aulem Joannes baplizans dicas : Ego ditavi Abram; exceptis his quw cotnede-
in Mnon juxld Salim, quia aqum muttw erant ibi rttnt juvenet, et parlibus virorum qui veiierunt mecum;
(Joan. III). Nec differl ulrum Salem an Saliro nomi- Aner, Escol, el Mambre. Isti accipient paries sttas.
nelur, cum pro voluntate leclorum ac varietaie re- Spiritualiler quoque hic locus evangelicum virum
gionuro eadem verba diversis sonis atque acceniibus sedifical. Elcnim quisquis vexillum crucis erigit, el
proferaiuur. ln islo quoque libro Geneseos scriplum nomen Chrisli praedicat, sicque Jegiiinie certans, fa-
cst, quia venit Jacob in Socoih, el ibi fecil sibi do- nalicum errorem, sive bserelicam barliariem expu-
mos alque tentona, el transit in Salcra civilalcm gnat, el exinde non quae sua sunt quaerit, sed quoe
regionis Sichcm quse est in terra Chanaan Jesu Cbrisli, ipse quodanimodo est Abram, qui ciiro
(Gen. xxxin). Considerandum quoque est quod trecenlis octodecim vernaculis suis, qtiatuor reges
Abrahae a caede hostium reverlenli, quos persecutus devicit, el eos qui spoliaverant spoliavil, atque pro-
tisque Dan, non de via Hierusalem, sed de oppido JJ pinquum liberavit, et hoc facto ab homine sive per
metropolis Sichem in itinere fuit. Slultum igilur est hoininem diiari noliiil, dicens regi Sodomorum quia
3d quod in lypo dicitur, eo quod sacerdolium Christi a fito sublegminis usque ad corrigiam caligw non ac-
fiiiein non habeai, sic quosdam referre ad anagogen, cipiam ex omnibus quw tua suni. Siquidem numerns
ut historiae verilaiem auferant. Non etiim quod ab praescriplus totus sacer est, quo et sancia Nicaena
Aposlolo dictura esl, sine patre, sine matre, sine ge- synodus , non humana induslria, non compositione
nealogia, sic idem intclligi voIuit,[quasi Melchisedecli aliqua, sed divina agente providentia gavisa est, in
absqtie patre et sine malre fuerit, sed sic dixit eo qua vastalor Chrislianilatis Aritis superalus et dam-
quod subilo introducatur in Genesi occurrisse Abra- nalus fuit. Hujus siquidem numeri illic insigue splen-
bam a caedehostium revertenli, et nec anle nec po- duil, id est trecenii oclodecim convocali adfuerunt
stea ejus nomen feralur ascriptum. Dicendo aulem, episcopi,qui numerus, ut prsediclum esl, tolussacer
inanel sacerdos in perpetuum, affirmat quod Aaron est. Nempe si Nicsenis, id est Graecis uli numer^odo
sacerdbtium, id est, populi Judaeorum ct principium velis elementis, tau, T, CCC, I etll explicanf XVIII;
habueril el finem; Melcliisedech autem, id est, Cliri- T. tau crucem, l et H, cum supra ducla linea, no-
 381 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. - IN GEN. LIB. V. 582
ineu Jesu significant. Et nota quia hic nomen Jesn A CAPUT XVII.
genitivo casu, et non nominalivo efferliir, el ideo De sermone Domini, qui factus est ad Abraham vost
hic liltera S sigma, non addilur, sed cum I H super- illam vicloriam.
posila lfnea scribilur, quibus numems XVHI com- His ilaque transaclis, faclus est sermo Domini
plelur. Sane lau, Tlitterae super transversa linea ad Abram per visionem dicens: Noli timere, Abram.
deest, quae si adderelur, jam non crucis species, sedI Ego protector luus sum, el metces tua magna nimis.
ipsa crux essel. Cum igilur hujusmodi praeliatbresi Dixitque Abram : Domine Deus , quid dabis mihi ?
pugnando, non terrenum lucrum, sed soluin quserunt Ego vadam absque tiberis, et filius procuraloris do-
humanae salulis fructum, et dicunt cum Apostolo : mus mem, iste Damascus Eliezer erit haeres metis.
JVonenim qumro dalum, sed requiro fructum (Phil. Addidilque Abram ; Milii aulem non dedisti semen,
iv), probe patrem Abram imitantur dicenlem : Lcvoi et ecce vernaculus meus hmres meus erit. Quid ea quae
manum meam ad Dominum Deum excelsum, quod noni har.tenus sunt gesla figurent, sequenlis hujus visio-
accipiam ex omnibus qitw tua sunt. Isti, inquii, scili- nis verba pronuntiant, maxime cum dicilur : Scito
cel Aner, Escol et Mambre, accipisnt paries. Quodt prmnoscens, quod peregrinum futurum sit semen tuum
qui imitanlur, videlicel utendo potestate sua, quami in terra non sua, et servituti eos subigent el afftigenl
habenl auclore Domino, qui ordinavil his qui Evan- " quadnngenlis annis, verumtamen genlem cui serviluri
geliuro annuntiant de Evangelio vivere (/ Cor. ix), tunt, ego judicabo. Et unum idemque duplici proplie-
juste quidero faciunt, sed minoris gloriae sunl quam tia factorum, scilicet quaeproraissa sunt, et diclorum
illi qui hac earfem potestale sua uti nolunt. quae sequunlur, veritas Dei indubilanter fuluruin
CAPUT XVI. esse confirmat. Noli, inquit, timere, Abrum. Ecjo
proleclor tuus sum. Tanquara diceret : Jani accepisti
Quid moraliler significel quod qualttor quinque reges
vtcerunt. gustum proleclionis meae, primum in eo, quod pro-
Moralero nihilominus suavilatem ex Iioc locc ca- pler uxorem tuara Sarai flagellavi Pharaonem , ci
doraum ejus plagis maximis, el divilem teinde asrcn-
pcre possumus. Elenim quatuor reges dc quinque
et in eo quod me protegenle ho-
regibus victoriam facientes, quatuor sunt animi pas- dere feci; deinde
siones, quiuque corporis sensus capiivanies, quae in stes, scilicet quinque reges, in manti lua fuere. Ergo
de caetero fidenlior eslo, quod ego protector ttius
gentilium quoque philosophorum libris memoranlur
freqnenter, scilicet, gaudium, dolor, spes, limor. sira, et generis lui, et merces iua magna nirais, ui
Qnas poeta eximius uno versiculo exprcssit, di- peregrinus faclus propter me, utrobique gaudeas,
cens : scilicet et in praesenli de proleclione mea, qua tibi
Hinc metuunl, cupiunlque, dotent, gaudenlque... lolerabilis sit ipsa peregrinalio tua, el in fuluro.de
mercede nimis magna. Nec vero quod ail ille, Do-
(VIRG.lib. vi Mneid.) mine Deus, quid dabis mihi, ego vadqm absque libe-
Ubi fides quse per dileciionem operatur (Gctl. v), has
tis, elc, diflidentis animi est, sed conlriti et humi-
animi passiones superaverit, et interiorem hominem liati cordis, et cum nimia humililale Domiuum eon-
ab iliarum captivatione liberaverit, plane exemplo sulenlis, videlicet ut flebili
conqueslione pulsatus
patris Abrahse laudabililer triumphavit; et iricirco Deus, cerlius quid respondeat de superiori prornts-
sacerdos Allissimi, idemque Aliissiraus, scilicel Cliri- sione serainis. Nam diclura quidera illi fue-
sperandi
sius Dominus , occurrit illi cum sacrificio salulari. rat superius, faeiamque le in genlem tnagnam, et si
Dignum enim illum judicai qui debcat ccelestium quis possil hominum numerare pulverem, semen quo-
ejus sacramentorura parliceps fieri. Magnuiii nam- que inum numerare poleril (Gen. xni). Verum Jioc
que, et vicloriosum esl non gaudere de prosperis , nequaquam salis 84 eral> cum adoptivi possent fiiii
nec dolere de adversis buj'us miindi, non sperare vel hseredes, seminis aequivocalione significari. Ita-
prospera , nec liinere mundi hujus adversa, Quam que quasi proprii seminis definilionem efflagiians
victoriam praedicans apud quemdaro , philosophia curo dixisset :
canil: p Ego vadam absqtte liberis, el filius
Gaudia pelle, procuraloris domus m.eas,iste Damascus, Eliezer erit
hseres raeus, addidit adhuc vigilanter pulsando, mihi
' Pelle timorem, quoque non dedisti semen , el ecce vernacutus meus
Spemque fugato, hmres meus eril. Eliezer, Deus meus adjutor, Dania-
Nec dolor assit. scus bibcns sanguinem inlerprelatur, a quo conriiiam
Nubila mens est, aiunl Damascum civitalem, quo in loco ferlur pro-
Hmc ubi regnant.
tomartyr Abel fuisse occisus.
(BOETUJS De consol. philosop. lib. i in fine.) CAPUT XVIII.
Quisquis ille est, conlemnat a rege Sodomorum ltem de eodem, et quod diclum est : « Suspice ctx-
quidquam accipere, nec dicalur quod ille eura dita- lum et numera stellas ejus, si poles. >
verit: id est, caveat facere coram hominibus jusli- Slalimque sermo Domini factus est ad eum dicent:
tiam suam, ut videatur ab eis; et illara incurral sen- Non erh hic hwres luus, ud qui egredielur de uiero
lentiaro qua dicturo cst: Amen dico vobis, receperunt luo, ipsum habebis hwredem. Eduxilque eum foras,
nm:edeitt suam (Matlh. vi). el ait illi : Sttsvice caium et itumera siellas, si potes.
583 " RUPEBTI ABBATIS TUITIENSI3 584
Sic erit semen tttum. Credidil Abram Deo, el reptt- iA'justiiiam reputata est. Etrecle fides j'usliliae meri-
tatum est iili ad justitiam (Gen. xv). Hic duo Deus tum liahel, nam econtra sine fide esse, injiisliiiae
repromiitil, naluram vidclicet el gratiam imius ejus- sumnia esl. Eienim primo homini infidelitas ari in-
demque semihis. Dicendo namqne, sed qui ecjredieiur justitiam rcpuiala esl, videlicet quia non credidil Deo
de utero tuo ipsum habebis hmredem , semen definit dicenti : In qu.ocunque enim die comederis ex eo ,
quod habiturus sil, scilicet, non per adoplionem, morie morieris (Gen.u). Si enim credidissct non tam
sed per nalurae proprielatem; suhjungenrio, Suspice facile de illo signo comeriissel. Quale ergo oporiuit
cxlttm , el numera siellas, si poles, sic erit semen adversus j'ustitiae mortem , hic pater noster sumpsil
tuitm, coelestem pncsignat graliam vel gioriam, qna antidolum, quia non infirmalus est fide, nec consi-
cl.irificandum estiriipsumsemen.Siiperius cum dixis- deravil corpus suttm emortuum , el emortuam vutvam
sel : Leva octilos et vide a loco in quo nunc es, ad Sarm, sed conforlaltis esl dans gloriam Deo, pleni.i-
aquilonem el meridiem, ad orientem el occidentem, sime sciens quia quwcunque promisit Deus, polesl et
bmnem terram quam conspicis dabo libi el semini luo facere (Bom. iv).
(Gen. xin), non dixit, sic eril semen tuOm sicut CAPUT XX.
stellae cceli, sed faciam , inquit, semen tuum sicttt De eo quod diclum est: « In illo die
B pepigit Domin
jivlverem terrw, quia videlicet non omncs qui lerram fcedus cum Abram. >
iliain possessuri erant propler Abram, stellis coin- Dixitqnead eum: Ego sum Dominus qui eduxi le
parandi erant, neque numerandi sicut stellae cceli de Vr Chaldmorum, ut darem tibi lerram istam ut
apud illiim de qiio Veraciter dicitur : Qut riumerat possideres eam. Al ille ait; Domine Deus, unde seire
miiliititdinem siellarum, el omnibus eis nomina vo- possum quod possessurus sim eam ? Non utique dilli-
cans (Psal. CXLVI) , sed multiplicandi crant super dendo quaerit, qui laro pias benevolentiae voces prae-
numerum pulveris , lerrariique amaturi potius quam miltit: Domine, quid dabis mihi, Domine Deus, unde
cceliim. Hic autem ubi ednxii illum foras, sttspice, seire possum quod possessurus.sim ? Sed quare sicu t
ait, cwium, et nttmera siellas, si poles, et quia non nunc ail:- Domine Deus, unde scire possum quod pcs-
poterat, sie erit, ihquit, semen tuum, quia profeclo sessurus sim eam, non ila paulo ante dixil: Domiiie
pro eo quod educenii foras, et dicenli sibi, egredere: Deus unde scire possum quod qui egredielur de
de lerra el de cognatione ttta, ille oheriivil, coaluni ulero meo, ipsura habilurus sim haeredem, sed cre-
pro mercede riiagna nimis paralur illi, et omnibus; didil Deo el repulatum esl illi ad juslitiam ? Quid
quicunque exemplo ejus sequunlur eriucentem forasi enim plus est, bseredilalem possidere quae erat, an
et dicenlem singulis : Obliviscere popultim tuum et! baeredem accipere magnam genlem quae non erat?
domum patris tui (Psal. LXIV).Erunt enim omnes( Non ergo lanquam incredulus infirmala fnle dubi-
sicut stellae cocJi, id esl, miilti quidem, sed certat tavit, sed lanquani pius paler fuluris filiis providil,
mulliluriine numerati, vel certa numerositaie mulli- ne forie peecaiuibus illis pcenilerel Deum hiijus suae
plicati, omriesque ex nominibus suis vocali el noti. promissionis; et idcirco in promissione aliquid sibi
Nec vero pro sola multitndine vel numerositaie, sed| dari oplavit firmamenltim fixae stabilisque veriiatis,
Ct pro diflerenli claritale dixit, sic eril semen luum. et quasi inlerpositionem jurainenli. Nec moralus
Nam sicul nonsolum alia clarilds solis, et alia clari- Dominus Deus, quod oplabal amicns fidelis, cum pe-
t&s lunm, et alia clarilas slellarum, sed etiam stella( tere non anderet, sponte obiulil Conlinuo namque
a slella differt in claritate (I Cor. xv), sic non solunii respondens: Sume, inquil, tniViivaccam Irimam, et
alia gloria Dei, el alia gloria sanclorum Abrahse fi- capram trimam, et arielem annorum trium, turlurem
liorum, sed etiam ipsi differentem ab invicem diver- quoque el columbum. Qui lotlens universa liaic, divisil
sis. pro meritis suis gloriain habebunt. per medium, el utrasque parles contra se posuil al-
CAPUT XIX. irinsecus; aves aulem non divisil. Descenderunlque
De eo quod dictum est : « Credidil Abrahatn Deo, et volttcres svper cadavcrct, et abigebal eas Abram. eic.
repitldlum esl illi adjttsliliam. t n Haecvisio sic terminalur : /n die ilto pepigil Domitius
Credidit, inqiiit, .4tram Deo, et reputctimn est iltii fwdus cum Abram dicens : Semini luo dabo terram
ad justiliam. De hoc Apbslolus : Dicimtts, inqtiil, Itanc. Hoc fcedusjuramentum quoddam esl, quo se
quia repulata esi Abrahw fides ad jusliliam. QiioinodQ j Dominus obstrinxit, quomodo homo voluil, quo de-
rcptttalum est ? in circumcisione, an in prwpulio. Noni bilor possel jure lerieri, si quando aliqua intercur-
in circumcisiohe, sed in prmputio (liom. iv), etc. Va- renle peccali causa, vcllet Jevarc manum suam, ct
lenl enim ad enervaiidam Judaicse jusliliae confiden- facere quid conira'id quod promisil. Cujus jura-
liaro, cui et supra dixerat : Vbi esl gloria tua ? ex- menti memor Moyses, cum dixissel ut disperderet
clusa esl. Per quam legem? factorum? non, sed perr eos, stelit in confraclione in conspeclu ejus, dicen-
legem fidei (Bom. m). Neqiie enim Ahram faciis, ino lemque Deum, dimille me nl deleam eos, tenuit homo
qtiorurri lege Judaeus gloriatur, scilicel cihis au! po-- virililer, dicens: Quare, Domine irasceris in populo
tibus, aut variis baptismalibus et jusliiiis carniss ttto? Memento Abtaham, Isaac, el Jacob, quibus
studuerat aut inservieral, quippequi nec saltcmii jurasli, dicens: 85 Vniversam terram hanc, de qua io-
'circumcisus erat, quandbj'ustificalus est, scd crcdi- cutus sum, dabo semini luo, et possidebitiseam(Exod.
dit, iiiquit, Abraham Deo, et crcdenti sola fidcs add XXXIII.Ilaque quoliescunque habeamus in hac Scri-
385 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLU. — IN GEN. LIB. V. 566
plura lcedus vel pactum, nonduro fce.liisesihumaiise Jt\ lenebraruin iteralio geuTnam seminis Al>rahse ai!-
recoiiciliationis, sed firma promissio futuri foederis, ycrsitaleni significal. Primarn videlicet, qua fralrein
propheticaque imaginatio pacli unici, quo in solo suum Joseph vendiderunt (Gen. xxxvn), quae causa
Chrislo Deus sibi homiues reconciliavit. fuilperegrinationis eiservilulis illorum. Secundara,
CAPUT XXI. qua posl niortem Joseph a Pharaone tribulati et
afflicii suiit (Exod. 1). £t prior quidem adversilas,
Quid sibi volueril quod ail : « Sume mihi vaccam res fuit iniquitatis, propierquod et signanler dictuin
trimam, et capram irimam, et arielem annoruin
trium, lurluremquoque el columbam. > est: Sopor irrttii super Abram, et horror magnus et
Sume, inquit, vaccam tritnam, elc. Omnis hoec ienebrosus invasil eum. Sequens vcro adversilas
assumptio, prophelica assumplioest. vaccasiquidein, res afllictionis exstitit, unric el sine interposilione
capra, et aries, quaeprofectp servilia sunt animantia, horroris, facla est caligo tcnebrosa, \nquh,el clibanus
nam et lacte suo dominos suos pascunt, et lanis fumans apparuil. Et quia semeii illud Abrahse in ipsa
operiunl, tres praesignant generaliones, per quas afiliclione visilandum el libcranduro crai in manii
semen Abrahae serviturum eral in terra non sua, forli, multis et. magnis prseeuntibus ac sequentibus
nam generationequarta, inquit Dominus, revertenlur miraculis, lampas quoque ignis inter divisiones illas
huc. Est autem vacca trima, et capra irima, et aries •B apparuit. Clibanus namque fumans imago fuil for-
trium annorum. Cur hoc? Videlicel quia patres vel n.acis ^Egyptise, qua servituri eranl in luto et latere
pairiarelue primi, per quos invocatum est nomen coctili. Lampas vero ignis Iransiens per divisiones
Domini super illos, tres numero sunl, a quibus illas, siguum divinae charilalis, quaerant per multa
denomioalionem suscipere Dominus Deus dignalus niiracula illustrandi, de quibus et Psalroisla: llluxe-
esl, ut dieerelur : Deus Abraham et Deus Isaac, et runt, inquil, coruscaliones tuw orbi tertw, commola
Deus Jacob (Exod. m). Sub istis namque nominibus esl, et contremuit terra ; in mari via tua, ct semilw
Trinitas uuus Deus, saeculis illis Draedicari voluit, luce in aquis multis (Psal. LXXVI). Siquidem sinir
quia noiiduin capere possent homines manifesla plicein liiteram sequaris, et illa quidem lampas
nomina ejusriem Triniialis, id est, Pairis, et Filii, et trahsiens inler divisiones illas, id esl, inter sedi-
Spirilus sancti. Volucres quse descenderunt super lioiies Judaicas clarissima fuil, sed ipso iransitu suo
horum animanlium cadavera, «juas et abigebat sese alias migraluram esse declaravit, nam ecce
Abraham, rapaces et inipoiTunos dominos iEgyplios translala est ab illis gloria, et ad genies transivit.
scilicet significaverunt, qui per Abrahse merilum Igitur qu.ia dicente Deo : Semini tuo dabo terram
devoralione generis illius tandem abigendi erant, a Jianc, eeonlra ille : Domine Deus, iuquit, unde scire
^ possumquod possessurus sim eam,
generatione.quarla,qua erant reversuri, perliberam congrue talis proe-
significalur avium naturam, per turturem scilicet monslrata est imaginaiio, quae. haberetur pro jtira-
el columbam, Nec soluro pro liberiate ejusdein rever- mcnlo, quod sine posnitentia foret, et sine dubio
sionis, verum et pro spirituali gratia prophelarura .complerelur ea, quam audierat, Dei promissio.
et sacerdotum.qiiorum primi vel principes in eadem CAPUT XXIII.
reversione Moyses et Aaron exstiterunt. Proinde De eo quod diclum est : « Generalione quarta rever-
tollens, inquit Scriplura, omnia hmc divisit per lenlur huc. > :
medium, subaudilur quadrupedia, ei utrasque parles Quseritur tandem, quomodo in Exodo scriplum
contra se allrinsecus posuil; avesautem non divisit. &\i: Quinta generalione. egressi sunt filti Israel de
Etenim carnales, qui per quadrupedia signanlur, terraMgypli (Exod. xiu), cumhic pnetlixeril Deus,
Jites et sediiiones murmuraudo contra Dominum generatione autem quarla reverlenlur liuc. Ad quod
facturi erarii, spiriluales vero unanimem servare .conipendio dicendum, quia juxia aliam quidera
concordiam, imo * et seditiosos ad pacem revocare genealogiam quarta, juxta aliam vero quiuta gene-
habebant. . . . jatione egressi sunl. Nam secundum gcnealogiam
CAPUT XXII. ] Levi, ex.qua fuerunt Moyses et A.aron, qui filios
. . lj
C«id Significaverit quod « sopor irruit ]super Israeleduxerunt de lerra ^Egypli, qtjartagerieraiione
Abfaham, et horror magnus et tenebrosus.invasit exisse reperiunlur, hocmodo:Levi genuit Caaili.,
eum. i ,CaathgenuiiAmram, Amramgenuit Aaron, Aaron ge-
Cumque occumberet sol, sopor irruil super Abram, nuilEleazar. Caalh.curo patresuo ingressusest jEgyr
el horror magnus et tenebrosus invasil eum, diclum,- ptum. RursusEleazar cum patre suo Aaron egressus
quc esl ad eum : Scilo pernoscens , quad pere- iest ^Egyptum. A Caalh usque ad Eleazargenera!-
grinum fulurum sil semen tuum in terra non lioiies quatuor. Secundum vero genealogiain Juda,
sua, etc. Bis in hac visione solis occubilus et .quinta generatione egressi inveniuutur, hocroodo:
lenebrarum mentio facta est. Primo cura dicilur: .Juda gcnuit Phares.Phares genuit Esron, Esron
Cumque sol qccumberet, soporirruit super Abram,et genuit Aram,Aramgenuil Aminadab, Aminabad ge-
Iwrror magnus et lenebrosus invasil eum. Secundo, nnit Nahasson(/Ju(/iiiv; Mauh,\), PbarescumpaVre
cuin ilem dicitur,: Cum ergo occubuisset sol, facla sno Juda ingressus est jEgy.plum. Nahasson princ.eps
esl caligo tenebrosa,.et apparuil clibanus fumans, et tribus Juda in deserlodescrjbitur, cuiusfiliusSalmon
lampas ignis iransiens inler divisiones illas. Ha?c terram repromissionis intravit, A Phares usquc ad
587 RUPERTi ABBATIS TUITIENSIS 3S8
Nahasson generatibnes quinque. Ilaque verum ulrum- A nali operalus est, soiummodo in cibis el polibtts,
qiic est, quia et juxla sacerdotalem tribum quarla, variisque baplistnatibus, et justiiiis carnis serviens
cijuxla regiam quinla generalione egressi sunt. { Hebr. ix), priusquam fide Palruiu evangelicani
Verumiamen , juxta Hebraicam verilalem , sicut producente gratiaro , veram jusliliam, id est aelcr-
erndilissimus vir Hieronyraus leslalur, ubi Septua- iiam redemptionera,'tijtus inveniret mundus per
gihla posuerunt, quinta autem generatione ascen- Christi san^uinem. Etnotandum quod, non jubenlc,
derunt filii Israel de lerra Mgypti, nielius legilur, sed tanturo permillenle Deo, v'ilii Abram ancillam
sicul Aquila quoque transtulit, et armati ascende- suam, ut saltem ex ea suscipsret Sara filium, quia
ruitt filii Israel de terra Mgypli (Exod. xiu). Prae- veieres cacremonias permisit quidei!), sed nou
lerea in eo quod rationem hujusmodi subjecilDomi- roandavit Deuslsraeli,sicutper prophelani Jcfiniiani
htis, nondum eriim completae sunt iniquitates teslaiur, cum dicil: Holocauslomata vestra adttiitt
Amorrhaeorum usque adprsesens lempus, 80nolan- viclimis veslris et comedile catnes, quia non sum
dum quodnonproplerjusliliassuas fiiiilsrael terram locutus cum patribus veslris, et non prwcepi eis in
illam oblinuerunl, cum propler iniquilates suas die qua eduxi eos de lerra Mgypti, de verbo
iilae deletae sint nationes. Unde hic idem Moyses in liolocausiomalum et viclimarum, sed hoc verbtnn
DeuteronomiO sic dicit : Ne diccts in corde tuo : " prmcepi eis, dicens : Audite vocem medm, et ero vobis
Propter jusliliam meum introduxit me Deus, ut Deus, el vos eritis mihi populus (Jer. vu), etc
terram hanc possiderem, cum propter iniquitates suas Caeterum decem praecepta legis, in his duobus pen-
islw delelmsinl naiiones. Neque enim propter juslilias deutia: Diliges Dominum Deum tuum ex toto cotde
tuas et mquilates cordis lui ingredieris, sed quia ittm tuo, el ex totu anima lua, et ex tota mente lua, et
egerttnt impietalem, le introeunte deletmsunt, ul com- ditiges proximum luum sicut te ipsum (Malth. xxu):
pterel verbum suum Dominus, quod juravil patribus palenier magis ad tabulas pertinent legiiimi inatri-
iuis, cum durissimm servicispopulussis(Deul. ix). moniiel quamvis primum in monte Sina conscripta
CAPUT XXIV. fucrint, nihiloniinus tamen et antelegemnaturaliier
Deeoquod dictumesl: t Ingrederead ancillam meam. > valuerunt, et post Iegero servilem in libertate Evan-
Quid myslerii-eontineal secuitdum Apostolum. gclii amplius valcnl.
CAP.XVI. — Igilur Sarai non habebat liberos, sed CAPUT XXV.
habensancitlamMgypliam,nomine Acjar, dixil marilo -Qttid significaverit superbia ancillm despicienlis domi-
suo:EcceconclusilmeDominus,neparerem. Ingredere nam suam.
(tdanciliam meam, si forle ex itla sallemsuscipiam fi- Al illa, concepisse se videns, despexit dominam
" suam. Dixitque Sarai ad Abram :
/ios.etc. Hocloco lestem Paulum cilemus Apostolum, Inique agis contra
videlicei, quod non liic-popularishisioriaconscripta, me. Ego dedi ancillam meam in sinuluo: qum videns
sed cceleslia sint cognala mysleria. Scriptum est, quod concepit, despeclui me habel, etc. Nolum omni-
iiiquil, quoniam Abraham duos fitios habuil, ttnum bus esl quia Synagoga, cum sil ancilla, superbit, ct
de ancilla, et unum de libera. Sed qui deancilla, domiuain suam despieit, id est, de came Abrahre
secundum carnem nalus est. Qui aulem de libera, per gloriatur et fidem illius parvipendit. Voleutes cnim,
repromissionem. Quw sunl per allegoriam dicla. Hwc inquil Aposlolus, suam jusittiam slatuere, jtisiiiiw
enimsunt duoleslamenta (Gai. iv), elc. Hmic auclo- Dei non su.nl subjecti (Rom.x).Anlequam peperisset
rem sequentes quoniam experimenlura habem.us Sarai, qure slerilis fuerat,id est, anlequaro, nascenle
jamdudum ejus qui in eo loquitur Christus (// Cor. - Christo, teslamenli Dei fuissent impleta promissa,
xiu), per Sarai lestamentum sive paeuim quod dis- -lunc illi aneillse superbire vacabat (Rom. iv), non
posuit Dcus ad Abraham, per Agar legem, quse post lamen impune; reclamabant enim labuhe, id est,
quadringenios el triginla annos facia eslacciptmus. decem praecepia, quae/ea; sancta est (Rom, vn), et
Et til manifestius riiclum sil, in Sarai iegem iiriei, jusla et bona. Ejus quasi Sarae redamantis vocibus
qua Abraham juslificatus esl (Rem.iv), in Agar r. convincebalur lex carnalis (Hebr. vn), veluti Agar,
myslice legem factorem- agnoscimus, quoe niltit ad quod ne.quaqnam ab illa impune despiceretur, vcl
perfeclum adduxil (Hebr.yn). Ecce, inquit, conclusit quod frustra se liberam arbitraretur, verbi gralia,
tneDeus ne paretem. Ingredere ad anciilam meam, cum adversus Heli propler filios ejus loquitur Deus :
si forte saltem ex iiia suscipiam filios. Tanquam dice- Idcirco juruvi domui Heli, ut non expietur iniquilas
rel. Libera illa quw sursuin est mater omnium domus eius viciimis et muneribus usque in wternum
iioslrum : Ecce nonrium tenipus esl ut, revelata (I Reg.iu). Amplius aulem tumores ancillae verberat
Evangelii gratia, spiritum adoptionis filiorum per Sarai, cuin dicit verse et sanctae Jegis Spiriius per
Chrisium homines accipiant (Itom.vm), accipil os David: Deus deorum Dominus locutus esi: Nun-
Israel interim spiritum servilutis in timore (ibid.), ut quid tnanducabo cames taurorum, aut sanguinem
saltem ex cseremoniis carnalibus el figurativis san- hircorum potabo ? Immola Deo sacrificiutn laudis
clionibus, aliquantula qrialrscuiique justitia- opera (Psal. XLIX). Et mulla his similia in prophetis.
f.icias. Sic cnini prius Abraharo de ancilla filium Affligenleigilur, inquil, eamSarai (ngam iniil. Cum-
suscepit sccundum carnein, quam de libera pcr qne invenisset illam angetus Domini juxia fonlcm
repromissionein, quomodo Dei populus in legc car- aqttw in solitudine qiti est in viaSur, in deserio dixtt
 589 DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJUS LIBIU XLII. — 1N GEN. LIB. V. 590
ad illam : Agar ancilla Sarai, unde venis, aul quo A sequebalur eum qui secundum spirilum, ita et nunc
vctdis? Revertere ad dominam tuam, el humiliare sub (Gal. iv). Quandiu poiuil, el quanlum poluit, per-
manu ipsius. Quidquid £lex sancla jubet dicendo : seculus est: jam vero non valens, adhuc lamen
Nonconcupisces, non mmchaberis (Exod. xx), etc. bJnsphemare audei. Vocavit aulem nomen Domini,
Quidquid, inquam, in labulis duabus digilo Dei qtti loquebutur ei, dicens : Tu Deus, qui vidisti me.
scriplum est, hoc servili camalium Israeliiaruro Dixil enim : Profecto, hic vidi posleriora videnlis me.
niuliiludini, voleiui mcechari et amanli concupis- Proy.terea appellavit puteum ilium, Putettm vivenlis
ccnlias suas, pcena esl. Et si se limore poenaecohi- et videniis me. Quia Dominus in angelo loqiiebalur,
bebat, hoc ipsum ahTiclio est, quia limor pcenam idcirco dictum est : Vocavit nomen Domini qui lo-
habel. Idcirco populus carnalis hujusmodi non ferens quebatur. Quareautem non vidit faciem, sed posie-
imperia, mnltoties confugit ad geniium idola, quo- riora videntis? Videlicet, quia non facie, sed in
rtim sub culiura concupiscere, fornicari, el uicechari poslerioribus desirierahal gaudere videnlis. Per
licilum esse ptitabal. Igitur lulius ancilla fugam posleriora namque Domini, lerrena vel transiloria :
iiiiit fcffligenle domina et erravit in deserio Sur, pcr faciem recie inlelliguntur ccelestia vel ocleTiia.
quod est in via jEgypti, quolies carnalis muliitudo Etprofeclo nulla cceleslia promissa, verbi graiia,
spiritualia non ferens sanctsc legis imperla, confugil B qualia de libera dicta sunl : Et dabo libi ex ea fi-
ad gentes a Deo deserlas ut, more illarum, a freno lium ctti benediclurus sum, et slatuam pactum meutii
ctchamo jusliiiae libera, suas sequerelur cOncupis- ad eum, el his similia. Nulla, inquam, lalia auriic-
centias. El hene ancilla iEgyptia per viam fugiebal ral,quae se exauditam esse sciebat, unde et filio suo
^Egypti: hocetiam modo manifcsle significaus eum- nonieulsmael, quod inlerpretalur audilio Dei, impo-
dem servilem populum, quia mullolies dixil: Cons- silura eral. Teirenum est omne quod audierat, sci-
iituamus nobis ducem, el reverlamur in Mgyplum licei: Multiplicabo semen tuum: et non nttmerabitur
(rYuin. xiv). Sur aulero inlerprelalur murus. Quo prw multittidine, el hic erit ferus homo, elc. Rccte
noniineelvanaspes ejusdempopuli bene exprimitur, ergo ancilla, videnlis non faciem , sed posleriora
qui commiscendo se inter gentes, evasisse manum vidil. Sic ct Syiiagoga iliius populi, qui secundum
Domini, et a lege cj'us lutum se esse arbitrabalur. carnero natus esl, nequaquam faciera Doinini, sed
llemque toties angelus Doroini revocavil ancillam posieriora viriit, quia videlicel intcriora sanctae le-
dicens : Agar ancilla Sarai, 87 vtnde venis? aut gis, ubi fulgel facies, id esl, notitia Dci: ubi splen-
quo vadis ? reverlere ad dominam tuam : el humiliare dida est facies Moysi, nullatenus ferre valuil, sed
sttb manu illius, quoties in iribulalione clamanles solam exleriorem litteram inluiius esl, utpote ani-
Dens audivit: ct salvalores eis suscitavit, nonnun- malis, et non percipiens ea qum sunt Spiriius Dei
quam angelum suum mitlens,uli quando Gedeonem (I Cor. n). Praeterea nunc quoque poslquam ejecla
«onvenil (Jud. \\), vel qiiando Samson (Jud. xm) estancilla, et filius ejus, fulurum est ut videat
proenuntiavil. posleriora videnlis, quia praesciitem graliam Dei qui
CAPUT XXVI. vidcre noluil, prselcrilani quandoque videbit. Ciim
J)e eo quod diclum esl:« Manus ejus contra omnes, euira pleniludo gentium subiutroieril, lunc omnis
el manus onutium conlra eutn, > et quod ancitla lsrael salvus eril (Rom. xi). Juxla hoc et Moysi iu
videntisnon faciem, sed posteriora vidit. typum ejusdem populi diclura est. Posteriora mea
Hic, inquii, erit ferus homo. Manus ejus contra videbis, faciem aulem meam videre non poteris
omnes , el manus omnium conlra eum, el e regione (Exod. xxxni). Ipseest inter Cades el Rarad. Cades
omnium fratrum suorum figet tabernacula. Hoc de el Barad regioues sunt deserti, inter quas el Sur
illo quem tunc Agar in utero gestabat palam inlelligi desertum : ubi, sicut
jam diclura esl, invenit aiige-
esl, quia his diciis significalum est, semen ej'us ha- lus Agar. Tunc etiam invenietur in deserlo Sur, id
bitalurum esse in eremo, id est, in Sarracenos va- esl, inlra murum. Sur enim interpretatur murus :
gos, incertisque sedibus, qui universas genles, qui- .0 inlra murum, inquam, quem aedificavii incredula
hus deserlum ex latere jungilur incursanl, el impu- conlra Deum, de quo Psalmista: El in Deo meo, in-
guantur ab omnibus. Porro ille jam diclus carnalis quit, transgrediar murum (Psal. xvu).' Invenietur,
populus, qui fide Abrahse vacuus, de carne Abrahae inquaro, inter Cades el Barad, idest, inler vivificau-
gloriatur, quam ferus sil,feritaie qua non laro leoni tem spirilum, et occideiilem lilleram claudicans et
nobili, quaro sttillo sit onagro comparabiiis, tolus errans- Cades enini sancla, Barad inlcrpretalur
orbis audivil, quia vere inanus ejus conlra omnes: et
grando. El revcra lex Domini secundum vivificanlein
manus omnium coiitra eum, maxime ex quo dicluro
spirilum sancta sccunduin occidenlem lillcram
est, vel certe implelum , quod fuerat dictum : Ejice grando est.
ancillam el filium ejus. Ex tunc enim maxime uni- CAPUT XXVH.
vcrsas gentes odil, et multo amplius ex tiinc vesanit
Item de orlu Ismael, et quomodo dictum sit, quia
propter filium liberae, primogenilum, scilicet Chri- t secundum carnem nalus esl. > Ilemque de wluie
sliini, qui genlilem populum eadem liberlale qua patris, qua ille nalus esl.
liber ipse esl liberavii. Unde Aposlolusait : Sed Peperilque Abrw filittm, qui vocavil nomen ejus
quomodotunc is, qui secundum ctiruem natus est, per- Ismacl. lsmacl exnudiiio Dei iiiierpreiuiur, sicut iam -
391 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 391
dictum est. Octbginia et sex annorum erai, quando A nius Isinaelis annus est. Ergo C. ejusdem, qua aela-
peperil ei Agar Ismael. Dum nascilur lsniael, octo- tc patris lsaac nalus esl, quarlus decimus Ismaclis
ginta et sex annorum pater esi: dum nascitur lsaac, aniius est. 0 igitur magna et mira divinse ordina-
ille centenarius esl. Hac quippe aetaie palris nalus tionis pnlchriturio! Cum jam paler Abram a?vo fri-
est Isaac. Porro octoginta et sex annorum quanlitas gidus est. et e conlra, filius ancillae, calide Ismael
duobus disponitur terminis. Est enim in deceno li- adolescenliae fines injrediiur, lunc fidei fruclus Isaac
niite octonarius, in singulari senarius. E conlra, de libera nascitur, quia videlicet fulurum erat ut
centum annorum quanlitas simpla est, idcst, unoli- jam senesceiile populo Dei, vigenle in paucissimis
mite conlenta : et est lertia unilas eademque tetra- fide, et ubique abundante servili iniquitate, repro-
gona. Nam decies decem dilalantur in centum. Ergo missus Abrahae Christus nasceretur. Hacillius selate,
quod aitApostolus : Sed qui de ancillti, seeundum quid-Dominus loquilur? Ego, inquil, Dominus omni-
carnem natus est: qui aulem de libera, per repromis- potens : ambula eoram me, et eslo perfeclus. Nonj'am
sionem (Gal. IV), diversa quoque baec in utraque hoc est proficienrii praeceptum, sed perfeclionisda-
generatione pulcbre significal quantitas annorum : rum. Idcirco recte praemiliit: Ego Dominus omni-
nam ex convenienie naluralitcr viri et feminae car- potens, quia videlicel ut ambulct coram Domino
ne vel sanguine, natus est Ismael : quia videlicel B Abram, vel alius quis, et perfectus sit, hoc omnipo-
uaiura fert ut de viro, quamvis sene, juvencula con- tentise Domini : lioc omnipotenlis Dei opus esl.
cipiat, qualis erat Agar. Econlra, ul anus, qualis Omne cniin datum optimttm, et omne donumperfe-
crat Sarai, de viro sene concipiat, natura ferre non ctum desursum est (Jac. \). Quare autero lioc liact:-
solet. Proinde dum nasciiur Ismael, pulchre nume- nus non dixit, cum muUolies apparuerit, et Joculus
ruspaiernae aetalis eomposilus esl. Senavius perfe- iHi fuerit? Quare, nisi quia et hoc ad niyslerium
cius numerus iii singulari limite, ipse quodammodo perlinuil. Sicul enini nativilas Isaac typus fuit incar-
est Abrain, perfectorum vir operum, sed parvi et nalionis Chiisli, per quam sanclorum populus ex-
frigidi sanguinis : octonarius aulem qui el a philo- spectalam perfecliorieni oblinuil : sic lunc demuin
sophis lemina dicilur, ipse in deceno limite, quo- hoc debuit dici : Ambula coram me el esio perfeclus:
daminodo est Agar, infirmior quidem, quiafemina, quando ejusdem Isaac dono omnipoteniis Domini
sed fecundior viro, quia juvencula. Senarium nu- gencratio parabatur. Unde el perfectionis vinculum
mcriim ideo perfeciuiii dicunl, quia suis constat ex continuo subjunxit : Ponamque fwdus meum inter
partibus, scilicet media, quae sunl tria : et terlia, me el le : multiplicabo tevehemenlernimis. Quo I cnim
quae sunt duo : et sexla, quae esl unum. Namque _ focdiisluiic promisit, nisi sacramenlum incariiaiionis
tria duo unum senarium perficitmt. Octonarlum et passionis Cbristi, qtiod nunc in reconcilialionis
idcirco feminam dicunt, qtiia pariter par, id est, humanse coniulil foedere suo? Nam ijuod supcrius
usque ad extreinas unilates, solubilis est. Solvittir diclum esl : ln illo die pepigit Domintts fwdus cttm
enim iu diios qualernarios : qualernarius vero me- Abram, juramcnliim fuit, quoil juravit ei dicens :
dielas, in duos binarios : et binarius in duas iuse- Semini tuo dabo lerram hanc (Gen. xv). Hoc aulcm
cabiles imitales. ltaque feiniiia dicilur, sicul econ- quod hic proniiuit signanler, dicendo, inter me et le
trario n.umerus inipar, verbi gratia : sepleuarius, medialoris Dei et hominum promissio el arivenlus
qtiia insolubilis esl : nec enirn in duas partes aequas ejus est. Et quia per posilionem hujus feederis am-
dividi polest, mas appellatur. Siib his ergo numeris plianda eral propagalio generis Ahrahae spirilualis,
recle naiuralis secuiiduui carnein generatiolsmaelis coniiuuo subjunxit : Et muttiplicabo te vehemeiier
inveniiur. Econtra, dum nascilur Isaac, cujus gene- nimis. Non contenlus fuit dixisse vehemenler, sed
ralionem unica Dei gratia operala esi, paternae acta- addidit, nimiis, quia videficel ejusmoii mulliplicatio
lisnumerns plenus et integer : uiius et simplex, promillitur : cujus neque quanlitatein coinprehen-
iri est, solo limiie cenieno sub unitaiecbnienlus est. dere, neque digriilatem aesiimare qiiisquamliomiiium
gg Unilas nainque apud eosdem philosophos, ne- p possil: quse in spiritu polius quam in carne Ahrahae
que nias neque femina dicilur : el proinde recle sub sil. Ad hsec audicnda idoneus cecidil Abram pronus
centena unitate paternortim annorum Isaac nasci- in faciem, subaudilur graiias agens.
lur, eujiis generationem neque viri nequo feminae CAPUT XXIX.
liatltra, sed sola divilise proiiiissionis veriinsopera-
lur. Cujus generalionis deinceps, inler Demn el ho- Quotlinve.ro Isaac, id esl Ghritto ,imptela sil pro-
missio dicehiis : « Multiplicabo te veltemeriter ni-
mihein praeparaioria siciiiclioaniur colloquia. mis, > et de augmenlalione nominis Abraltw.
CAPUT XXVUl. Dixiiqueei Deus : Ego Sum,et pacttim meum lecttm.
De Isaac vel promissione ejus. erisque pdier multarum genlium. Hoc ulique est quori
Postquam vero nondginta noverii annorum esse cm- dixil: Multiplicabo levehementer nimis. Planehoee niul-
peral,apparuit ei Dominus, dixilque ad eum : Ego tiplicatio vehemens et niroia esl, palrem esse multarum
Dominus omnipoteris , ambula coram tne, et esto per- genlium, palremcsseomniumcrerientiiim sive quiex
fectus. Ponam fmdus meum inter tne et te : el tnul- circuracisione, sive qui ex prsepulio sunt. Nam in Chii-
tiplicabo te veheirienter nimis. Cecidil Abrctmpronus s;o esl hoc pacttim de quo nunc ail: etpacium mettm
ia faciem. Nohagesimus nonus Abram, lcrliiis deci- tecum.tiec enim qualecunque , Sed singnlariter roa-
 593 DE TRINITATE 1N OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — ET GEN. LIB. V. 394
gnum est paclum : quod enuntialurus praemisit, Ego A inler semen tuum post le, in generationibus suis fm-
SUKI.Hoc, inquam, pactum in Ghristo est, mediatore dere sempiterno : ul sim Deus tuus, et seminis iui post
De: et horainum, per quem solum Abram pater te, daboque tibi et setnini tuo lerram peregrinalionis
factus est multartim gentium : imo quod dictuni lum : omnem lerram Chanaan in possessionem sem-
quoque sanctissimuni et dignissimuni esl, paler om- piternam, eroque Deus eorum : quia jam dictum est
nium Dei filiorum. Oinnes enim quolquot Ulii Dei Abraham lypnm lenere anliqui populi sanctoruui,
bicunluret siinl, nomiisi per Chrislum talemgratiam distinctio quam nunc fecit Deus, dicendo, inter me
acceperunt, per quem reriempli el Deo renati sunt. el le, et semen luum post le; ilemque, ttt sim Deus
Al ille scilicet Christus, secundiun veritaiem carnis luus, el seminis tui fwdere sempiterno, sic recte acci-
assumptsesemen Abrabae est. Igitur omhium quo- piendaest, ut in iiomineAbraham oinnes electos, qui
rum Dcus pater esl, oranium, iiiquam, illorum et ex carne simtil et firie ejus sunt in iiomine seminis
Abraham pater est. Beue ergo cecidit in faciem, ado- ejus, quod post ipsum, omnes elcctos, ex gentibus
rans et gratias agens, cum lanli liujiis muiieris inlelligamus, qui non quideni caro et sanguisAbrahse,
acceperit largilalem : mulliplicalionisejusdem in- sed per fidem seminis ejus, quod est Christus, se-
signe in ipso ponit lilulo nominis. Nec vocabiiur, men stinl Abrahae (Bom. w): semen, inquam, po-
inquit, ullra nomen tttum Abram, sed vocaberis Abra- B sterius : quanto naturalibus ramis qui fracti snnt
ham : qttia patrem multarum genlium cvnslilui te, posteriorest oleaster, qui inserilur. Ilem sub no-
faciamqiie le crescere vehemeniissime : ei ponam in mine lerrae Chariaaii, recte intelligitur illa lerravi-
genlibus: regesqtte ex le egredienlur. Dicunt Hebraei venlium, qtue evomuit maledictum illum Chanaan,
quod ex nomiiie suo Dcus, quod apud illos tetra- qui vere ex antiquo maledicius esl, id.est, diabolum
grainmaion dicilur, hlilterara Abrahae ci Sarae ad- quam videlicel lerram, omnem per firiem prscdiclum
dideril. Dicebatur enim priinum Abrarn, quori inler- Abrahae semen possidebit in aeiernum. Alioquin, si
pretalur pater exceisus, et poslea vocalus est Abra- solam hic accipias terram, quam iunc Chanaiia?',
ham, quod transfcrtur paler mullarum, genlium homines inhabitabant, quomodo stabit quod diclum
eiiim quod seqttiiur, non habeiur in uoinine, sed sub- esl: Dabo tibi in possessionem mtcrnam? Interpre-
aiiditur. Nee mirantlum quare cum apud Graecos lalur autem Chanaan molus eorum. Quo nomino
et nos, a litiera videatur addiia, nos Iilteram he recte significaiur supeiiiorum molus angelorum :
Hebraeam adriiiam riixcrimus. Idioma euim linguse quibus venit pes superbiw, et manu peccali sui moti
illins est, per e qiiidein scribere, sed per a legere, sunt, el ceciderunt, et expulsi sunt, nec slare po-
sicui e conlrario a iiltcram siepe per e pronunlianl. . tuerunt (Psal. xxxv). Nec solum hoc loco, sed pene
El hoc ad ralioiiein promissioiiis valenter accedil, " in omnibus ejusmodi Dei sermonibus illa inlelligenda
quod in palris hujiis nomine, cujus esi secundum lerra esl, quse revera fluit lac et mel, quara respi
carnem filius Dominus Chrisius Jesus Filius Dei, cil Dominus Deus noster, e principio anni usque ad
jam.una praefulget littera noiriinis Dornini. Curenim finem ejus, id esl, semper. Dixilque iterum Dominut
vel unarn nou baberei litteram noininis Domini, ad Abraham : Et lu ergo cuslodies paclum meum, et
paier ejus, in quo est ioium nomen Domini? Sic semen tuum posl le in generationibus suis. ;Tanquam
euim Moysi dicluni esl de eo : El esl nomen meum diceret : Mese fueril graiise, sponlaneum cum ho-
in illo (Exod. xxix). Non dixit: super illtim, quod mine pactiim inire : liominis sil, tantam non negll-
commune est omnium quortim hic pater est, ex gere graliani, et pactum Dei sui non facere irritum.
multis gentibiis credenlium, juxta illud quod el in Nam ego quidem uon profanabo lestamenlum meum,
Apocalypsi dicitur de unoquoque credentium : Et et qum procedunl de labiis meis non faciam irrata
scribam super eum nomen Dei mei, et ttomen civitatis (Psal. LXXXVUI): vcrumlainenquisquisirritumfecerit,
Dei mei novw Ilierusalem, et nomen meum novum Cgo tdlor cxistam : Tu ergo, quoniam homo es, et
(Apoc. 111),seriesl iioinen ineiiiu in illo : quod pro- homo nonnisi operosostudio veritatem lenere potest,
prium esl uniciFilii qui, cum silDeus el Domiuus, ]0 quae naturaliter iu Dco est : lu, inquara, sollicilu-
peromnia lam nomine, quam el re, Deo el Domino dine adhibita cuslodi paciuin meum, et post te se-
Palri consiinilis et coaequalis est. Et ponam, inquit, men tuuin.
in gentibus . regesque ex te egredienlur. Reges hic CAPUT XXXI.
recte accipiuulur, qui apud ipsiim pro firiei merito De circumcisione, quod signum fuerit justiliw fidei,
noti sunt de qiiibus ipse in Evangelio : Dico enim el cur id in illa corporis parie poni debueril, et
vobis, ail, multi reges et justi vohterttnl videre quw quod posl advenium promissi seminis, quod ist
vos videlis, et non videruni (Luc. x). Polest laiuen Chrislus, circumcisio recte cessare debuerii.
noii absurde universaliter tam rie iniquis quam de Iloc est pactum meunt, quod observabitis inlerme
justis regibus accipi. Nam et Isniael loquens, duo- et vos, el semen lunm posi le : Circttmcidetur ex w-
decim, inquit, duces qenerabil. bis omne masculinum, ei circumcidetis carnem prw-
§9 CAPUT XXX. pulii veslri. Hoc loco paelum pro signo pacti sequi-
De eo quod dictum e.sl : « Et staluam paclum meum voce oporlel accipi. Nam sequitur conlinuo ul sit
intertne ct lc, cl inier semen tuum posl le. » signum (mderis inier nte et vos. Quod Paulus quoque
El statuam pactum mettm, inquit, inter me elte, et aposlolus confirmans, ciiui dixisset: Quomodo ertjn
PiTRor.. CLXVII n
595 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 596"
repttlala est Abralim fides ad juslitiam, in circumci- A benediclionem cunctis gentibus verilas Dei impleia
sione an in prwputio? Non in circumc sione, sedin est: igitur quisquis adhuc circumcidilur, venisse
prwpuiio, continuo subjunxit : Et signum accepit neg il eum, quem tali signo venturum se exspeelare
circumcisionis, signaculum juslitim fidei, qum estin pronunliat, et perinde illum qui jam venil utique
prwputio,ut sil pate.r omnium credenlium per prwpu- Chrisium esse denegai. Recte iiaque et veraciter
lium (Rom. iv). Ilaque, cum ei bic Scriplura expo- Aposiolus.: Si circttmcidamini, inquit,Chrislus vobis
nens quomodo circumcisionem appellaverit pactum, niliil proderit (Gat. vi).
dicat, ut sit signum fmderis, et Apostolus eamdem 30 CAPUT XXXII.
circumcisionem appellal sitjnum vel signaculum ju- Item de circttmcisione et cur infans oclo dierum
siitim fidei, quw est in prwpulio; manifesluro eslcir- jusstts esl circumcidi.
eiimcisionem carnis, non ipsum foerius, sed signum Infans oclo dierum circumcidelur in vobis. Prseler
fcederis : non ipsam jusliliiim, sed signaculum illud quori circumcisionis signum pro leslimoiiio erat
fuisse justitiae firici. Hic jam quaeritur : Cur tali in genti illi, quia fidem haberet veuluri seminis
Joco, tali in parle corporis signaculum justiiiae fidei Abrahae, id esl Christi, in eo quoque mysterium est,
paler noster Abraham acceperit? Si enini, inquil quod non quocunque, sed ociavo die circumcidelur,
JudaeiiSj signaculuin pro signo juslitise dalum est B inquit, infans in vobis. Octavus namque dies infantis,
cifcumcisionis cauterium, ctir non polius in ea parle oclavam significal oeiatem mundi, qua circumcide-
vel membro corporis riaium est quori nudum esset, lur infans, id est, exspoliabitur orbis omni cor-
ut sempcr paterei? Huic ineplae objectiuneulre ut ruplione mortalitaiis, ei novus erit mundus, univer-
muluim pucriliter respondeam, aio : quia si in naso sali resurreclione regeneralus. Illi enim qui digni
aut in labio, vel cerie in auricula, sive in ocnlo, babebuntur saeculo illo et ex mortuis resurreclione
signum circumcisioriis Deus posuisset, damnosa non nubent, neque nubenlur (Matlh. xxn), neque
iilique macula faciem liominis deturpassel. Vcrum- enim ultra mori poterunt, aequales enim angclis
taroen pro remagis serio respondendum cst. Signhm erunt, et filii sunt Dei cum sinl filii rcsurrectionis.
fcederis, secundum Moysen, el signaculum jusiitise Bene ergo infans oclo dierum circumcidi jtibetiir,
fidei, secundum Aposlolum, circumcisionem esse, quia videlicet, quod circurncisio sigtiat, octava aetate
jam supra diximus, quod difliieri, nee Judaeus, nec mundi perficictur. Omne masculirtum in generalioni-
Ebionila possit hscreticus. Conslal vero quod fcedus bttsvestris lani advena, quam emptitius circumcide-
ipsum vel fides quw Abrahm ad justiliam reputala tur, el qui non fueiit de slirpe vestra, subaudilur : si
est (ibid.), \\\ promissione seminis exstilit, in qno in veslram volueril transire coloniam. Sic eniiu in
Jicnedicenlur oranes genles. Hoc nempe estquod Exodo curo dixissel: Bmc esl reiigio phase, advena
credidit Abraham et repulalum est illi ad jusliliam. el mercenarius non edent ex eo (Exod. xn), elc.,
Qua ergo in parle corporis huj'usce fidei signaculuni continuo subsecutus,ail: Quod siquis peregrinorttm
magis congrue riaretur, quam in ea per quam se- in vestram voluerit transire coloniam, et facere plia.se
ineu ipsuin naturaliler trajicilur? Illic uliqne con- Domino, circnmcidelur prius omne mascuitnum
gruenlius signaculum- posuit spousor, et promissi ejus, eriique sicttt indigena terrw (ibid.). Tales inslan-
sui debilor Deus, ut et ipse p<-omissioniset homo lissime perquirebanl Pharisaei, ul in carne eorum
cxspeclaiionis suae, semper conimoneretur : debito- gloriarentnr, quibusDominus dicit: Vwvobis, scribw
rem namque se fortiler tenere voluit, qui promissi et Phariswi hypocrilw, qui circuilis mare el aridam, ttl
seminis signum in ipso seminis effusorio credenti facialisunumproseiylum.El cum facltts fueril, facilis
posiiit homini. Simulque et illud sciendum, quia eum filium perditionis duplo quam vos (Matth. xxin).
sicut Noe lidei suae, recte in nubibus positura est si- Uustranles enim totum orbera propter negoiiatioues
gnum, dicente Deo : Cumque obduxero nvbibus cm- et diversa lucra, quse lam a discipniis inriigenis capia-
tum, apparebil arcus mettsin nttbibtts, et recordabor bant, quam a peregrinis, per imaginem sanctitatis
fwderis mei, quod pepigi tecum (Gen. u) : videlicet r> studii, liahebant de gentibus facere proselylum, iri
prseriicenli Deo crediderat qnia dihivium aqnarum est, advenam eircumcisum miscere populo Dei. Sed
de niibibus inundalururn erai; sicrecle nihilominus qui aule dur» esset eibnicus, simpliciter erraverat,
Abrahae, quia creriideral dicenliDeo quod in semine el eral semel filius perdiiionis, videns magistrorum
ejus benedicereiilur omnes gentes, in locoseminis, viiia, et inlelligens destruere eos opere, quod verbis
id est, in genitaJi corporis parle, signum ejusdem docebant, reveriehaluradvomilumsuum(// Petr. n)
iidei positum esl, Nunc vide quanti saciilegii sil, et genlilis faclus majore eial pcena dignus. Erit
post adventum ejusdem seminis, adhuc injiceie paclum mettm in carne veslta, in fmdus mternum. Hoc
carni suae signaculum ejusriem circumcisionis. dicto Judsei carnis circunicisionem defendere con-
Nempe, juxta praescriplam veritalem circumcisiouis lendunl, quia videlicel dictum in foedus aeternum,
susceptio exspectanrii seminis illius professio esi. lanquam hoc idem sil ac si diceretur: Exercendse
Quisquis circumciditur, semen quod Abrahae pro- circumcisionis rittiin servabilis in aeternum. Se-1
missiim esl, etsi non conscienlia, signo lamen illo, jam supra dictum est, non fcedus circumcisionem.
venturum, se exspeclare profitetur. At ille, scilicet sed fcederis esse signum : Circumcidelis, i.nquil, car-
1'hristus, jam venii, jain nakis est,jam illo daio in netn prwputii vestri, ut sit signum fmderis inter me
597 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBIU XLH. — 1N GEN. LIB. V. 398
et vos. nlias autera quomorio circumcidendi ritus A in naliones, et reges populorum ex eo orienlur. Snb-
aeternus esse poteril, cum sine dubio nascendi vel lalo uno elemenlo, id«est i, addita esl e liliera quae
generandi successio finem habitura sit. Igiiur, quod pera Iegitur, el vocata est Saraa. ldioma namque,
ait, eril paclum meum in carne veslra in fatdus wler- ul supra jam dicluro esl, linguae Hebrseis est per e
num, sensu supradiclo, ad Deum qui vera caro de quidem scribere, sed per a legere, sicut e contrario
carne illoruiu est, respicil Chrislum mediatorem Dei a litteram ssepe per e pronuriiiaiU. Porro Sarai in-
el hominum, in quo veraciter paclum fcedus esl terpretatur princeps mea. Sara princeps absolute.
selernum, quia ipse esl pax noslra, qui fecil ulraque Causa aiitem immulali nominis eadem huic quae et
vnum(Ephes. u), in quo omnes inimicitiae dissolutae, Abrahae cst. llla namque Hierusalcm qttw sursum
et coelestia cum terrestribus pacificala sunt. esl, c\\ixlibera(Gatal. iv), el materomniuin nostrtim
CAPUT XXXIH. est, antequam nasceretur verus Isaac, id est, risus,
De eo qttod dicttim est : « Masculus cnjns prwpulii scilicet, Dominus noster JesusChrislus, risus noster
caro, i etc., et quid anle advenlum Christi cir- et, gaudium noslruro, unius princeps erat populi
cumcisio conluleril. Judaeorum. Nam nos gentes, ut ait Apostolus,
Masculus cujus prwpulii caro circumcisa non fue- • eramus illo in tempbre sine Christo, et alienatia
rit, delebilur anima illa de popttlo suo, quia paclum " conversalione hrael, et hospiles testamenlorum, Q\
mettm irritum fecit. Tanquam riiceret : Masculus qui promissionis spem non habenles, el sine Deo tn
supra dicium fcerieris mei signum non suscepcril, hoc mundo (Epltes. n). At nunc jam non sumus hospiles
iri esl, non circumcidil carnem praepulii sui, ille el advenm : sed sumus cives sanclorum, el domestki
fidem semiiiis lui negavit. Porro, sine fide seminis Dei, supermdificali sttper fundamenlum aposlolorum et
tui, quod est Christus, salvari impossibile est. Dele- prophetarum (ibid.). Itaqtie sic.it jam non Abram,
bilttr igitur anima illa de populis suis, id est, non sed Abraham, id est, paler multarum gentium, sic
coiinumerabilur inter populos quorum te patrem jam non dicilur Sarai, id est, princeps mea, quae di-
corislilui. Quare? Videlicel quia pacium meum irri- clio solius esset populi Judseorum, sed Sara, id est,
tum fecil, id esl, quia in Adara prsevaricatus est, princeps, ul subauditur, multarum gentium. Nam, si-
cujus lunc erat in lurabis, el lunc exortus, praeva- cut Abraham pater, sic et per eamdem fidem mater
ricalionem illius quam luam fidem sequi, el imila- noslra Sara esl. Daboque libi, inquil, ex ea filium
tionem peccati quam cxspectalionem seminis lui, cui benediclurus sum, eritque in naiiones, subaudiiur,
suscipere maluit. Unde enim inter Deum et liomines per ipsum semen unum, in quo et tu eris, ut jam
inimiciliae, nisi quia primus homo paclum Dei in P dixi, paler mullarum gentium : Cbrislum euim proe-
paradiso praevaricatus est? Ergoqui non accipit ejus iiunlial in lsaac, qui est ulique in naliones, quia per
teslimonium, per queni solum illae inimicitiaesolvun- fidem ejus et in naliones gratiaSpiritus sancti efliisa
tur, qui, inquam, non signalus est anle advenium est. Proinde cum dicit, cui benediclurus sum, nibilo-
ejus signaculo, quale lunc posilum fuil: et qui non minus subaudiendum esl, ita ut benedictio ej'us re-
signaiur posl advenlum ejus signaculp ipsius, quale dundet in omnes genles, sicul j'am proedixi libi quia
nunc posilum est, roerito perit pro eadem culpa in te beitedicenluruniversw cognationes lerrw (Geri. n,
primae praevaricalionis. Quserat nunc aliquis : Cur 12). Ex eo reges populorum orienlur, inquit, subau-
ergo sancli patres anleadvenlum Chrisli non iiilroi- ditur, per fidem. Nam, secundum carncm ex Isaac,
banl in regnum Dei, si per fidem Chrisli in circiiKi- popiiloruiii quidem, scilicct, Israel et Edom reges
cisione fuerant justificaii et ipsi? Ad quod e diverso orti suiit, sed hoc majus el laudabilius est, magis-
respondemus : Cur sacramenlis sanclse Ecclesiae, qne ad promissiones magnifici oris Domini pertinct,
verbi gratia, corporis et saiiguinis Domini commu- quod ex semine Abrabae secundnra Isaac per fidein
nioni non admilluntur calechuroeni nostri? Nonne Christi renali sunl geiUium rcgcs, vel quam plurimi
corrie credunl, et ore confitentur fidem Chrisli ? Vi- Ecclesiarum idonei rectores.
delicet, inquis, quia nonduro sacro fonie suut rege- D CAPUT XXXV.
nerati. Iia plane veleres sancti, idcirco ab illa coe- De risu Abrahw dicenlis in corde suo : « Putasne cen-
lesli gloria non debebant in communionem gloriae et tenario nascelur filius ? >
visionis recipi divinse claritalis, nec fas erat ut inter Cecidit Abraham pronus in faciem, el risit, dicens
caudorem iunocentiae vel clariiatis angelicae rccipe- in corde suo : Putasne centenario nascelur filitis. et
rentur qualescunque humani generis j'uslilise, quse Sara nonagenaria pariellDixitque ad Dominum : Vti-
omnes, lesUnle Isaia, sic crant sicut pannus men- nam Ismael vival coratn te. 0 virum selemorisu vcre
struatse (Isa. LXIV),nisi prius lolae essent sanguinis dignum, et sempiternaejuciinditati benepraeparatum,
et aquse de Chrisli latcre proflucntis inundalione. qnia ilacecidit in faciem ul rideret, ila risit ut iu
CAPUT XXXIV faciem caderet, illius utique adorans omnipoleiUiani
De eo quod dictum est:« Sarai uxorem tuam non cujus in promissione audierat singularem gratiam.
vocabis Sarai, sed Saram. i Putasne, inqnit, cenlenario nascelur filius ? subaudi-
Dixit quoque ad 'Abram : Sarai ttxorem Ittam lur, lalis futurus, el nascelurde Sara nonagenaria ?
non vocabis Sarai, sed Saram, et benedicam ei, et qu;e cum oer setatemdebuitparere.sterilis eral. Hoc
ex illa dabo tibi filium, cui benediclurus sum, eritque eniin subaudiendum est, procserlim, cum post obi-
599 RUPEKTl ABBATIS TUITIENSIS 400
tum Sarae, et cum jaro uxoreni duxissel Isaac, jam- A benedicam ei, etc. , allerius nobis Scriplurae auctori-
enim lale quid de
que adultus, non dubitavil ide.m Abraham ducere lalecerttim non esl. Nusquam
nxorcm noiniiieCeihurarii, nec frnslra, quippe, de Isaac el lsmael Scriplnra patenter edicit, quale est
habui (Matth. 1).
qua suscepil liliorura copiam. Ergo puiasne quod in illud: Jacob dilexi, Esau autem odio
corde suo dixii, non dubilando, sed suaro ipse feli- Quamvis h;ec eariem Scriplura dicat: Cumque vidis-
cilatem ineffabililer admiranrio. Quori vero ore pro- sel Sartt filittm Agar Mgyptiw ludentem cttm Isaac
prio ad Domimim dixit, Vtinam Ismael vivat coram filio suo, dixil ad Abraham : Ejice ancillam hanc et
te, plane reverenlis et pudorali aninii esl, confilenlis filium ejus, non enim eril hwres fiitus ancihe ctim
illttd quod- permittebalur longe abundantius esse, filio meo Isaac (Gcn. xxi). Eteumdeniludum Aposto-
quam petere ipse auderet. El ait Dominus ad Abra- lus persecutionem vocat, riiceiirio: Sed quomodo lunc
ham : Sara ttxor luapariel libi filium, el vocabh no- is qni secundnm carnem nalus est, persequebalur eutn,
men ejus Isaac; etcaelera. Iinperiosa haec sernioiiis qui secundum Spirilum, ila el nunc (Gat. lv). Non la-
Dei repelitio esl, nolam fidem honiinis excitanlis, men omnino consequens est, qnod a Deo prbriuclus
ulaures audiendi habeai, nec huroilitaie niuiia dis- vel ejeclus sil, praeseiTimcuni post pusilliim ibidciu
simulet audita grandia. Sctra, inquit, uxor tua pariel scripltim sit : Exaudivit autem Deits vocem pueri de
tibi filium, siculjam dixi, quia lu risisli, quod B loco in quo eral. Tradtinl quidem Hebroei lurium il-
subaudieiidum est, vocabiiur nomen ejus lsaac, quia lutn ejusmodi fuisse, quod idola luto fecerit, jnxta
revera ridebil in novissimo generositas lua. Isaac quOd alibi scriplum esl: Sedit populus mandticare et
namque risus iiuerpretalur. Quo nomine recie se- bibere, et surrexerunt ludere (Exod. xxxu). Sed el o
niinis Abrahoe, qui esl Christus, felix rialivilas diverso diciinl alii qtiod' adversus Isaac, quasi ma-
significaiur, qui uuiversilali sanclorum, quoruin ex joris aetalis, joco sibi ellurioprimogeiiita viinlicarel.
carne vera caro, et verus homo ipse est sempilerni Sed rie hoc alias. Nunc illud dicluni sit, quamvis
risus el inlerminabilis gaudii causa esl. Dequo idem reproborum lypum gesserii, non ouinino consequcns
ait : Ilerum auiem videbo vos, el gaudebil cor ve- vel constans esse, quod et ipse in sua persona a Deo
slritm, et gdudium vestrum neino ioliel a vobis (Joan. reprobaiiis sit, dicente illo : Super Ismael quoque
xvi).Quod gaudium vel qiiem risum, omnium pulchre erHwr/iwre.quiariixerai Abraham: Vtinam vivalIsmael
ttnusillorum prsegustavii, clausus adhuc in ulero, coram le. Duodecim, inquil, duces generabit ( Gen.
dicenle nialre ejus ad Mariain : Ecce enitn ul facla xxv). Hi duces, iri est, iilii ejus inferius sunl descri-
est vox salutalionis luw in uuribus meis, exsullavil in pti. Primo genilus Nabaioih, deindeCedar, et Adbeel,
gaudio infans in uleromeo (Luc. \). Eorum omnium, el Mabsam, Masma quoque, ei Duma, et Massa, et
ciiiri sinl iinuin corpus el unus spiritus, mysiice hocc Hadar, el Tbema, Jelhur, et Naphis, et Cedina. (<3-
vox esl: Putasne centenario nascetur filius, et Sara cturitvero slcttuam ad lsuac. Pactitm nec boc lcco
itonagenaria pariei? Et esl sensus : Hac;enus eum circuincisionem vull intelligi, 92 quae potius, ui
floreret rerum stalus, temporibus regnm iiobiliiiin, supra jam dictum est, signum csl pacti. Nam ct
non venit Chrislus, nunc senium quoddam generis Ismael circumcisus fuit. Sequitur enim : Cvmqtte ft-
Abraham, Ablalum esl enim scepirutri deJuda, et dux niius esSetsermo loquenliscum eo, ascendil Deits ab
de femoribtts ejtts (Gen. XLIX); putasne ergo nunc Abraham: tulit autem AbrcthamIsmaelcm filiitm suuui,
veuici qui miliendus est? Putas, videbo? Puta<, du- el omnes vernaculos donius suw, et circumcidil, ctc.
rabo?Puias, hic me inveniet illa nativitas? Eoruni Ergo pacium, quod proprie est adlsaac, leriemptio
namque hujusmodi suspiria, Simeonis exspeclatio sa- vel reconciliatio generis liumani est, quam in Isaac
tis iudicat, qui iu riesiderio eordis sni responsum ac- per Christum fieri stalutum estab eo qui promisit :
ceperal a Spiritu sanclo non visurum se moiiem, nisi stalutum, inquam, quiafidelis esl, el propositumejus
prius videret Cltrislum Dominum (Luc. n). Chrislnm infirmari non polesl.
igitur Isaac et noniine signat el munere, qtiia et CAPUT XXXVII.
senibiis parentibiis datus, et a risu nomen sortilus "
De centesimo a'lalis anno Abralta;, quonalusesl Isaic,
esi. el quod ubi nascilttrusjam datur, Trinitatis inytte-
CAPUT XXXVI. rium in (orma angelorum se homitti luanijeslar'-.)',-
De eo quod diclum est : tSuper Ismael quoque exan- gnatttr.
divi le, i ei qnomodo intelligendum sit : « Paclnm (CAP. xvni.) Apparuii' iierum Dominus ei in con-
vero meum sialitam ad Isaac. > vatle Mambre, sedenli in ostio itibernaculi sui, in ipso
Super Ismael qitoque exaudivi le : Ecce benedicam fervore diei. Hic annus oelaiis Abrahae centesimusad
ei, el augebo et tnultiplicabo ettm valde. Duodecim illam secunrium Divinilatis consilimn respicit pleni-
dttces generabil, faciamque illttm in genlem magnam : ludinerri temporis, riequariicit Apostolus : At ubivenit
Pacltim vero meum staluam ad Isaac, qtiem pariet plenitudolemporis, misil DeusFilium suum, 'aciumsub
tibi Sara lempore isto in anno allero. Ulrum Ismael lege, ul eos, r/ui sublege eranl, redimeret, utadoplionem
in persona sua ad sortem eleclortim pertiueai el vi- filiorum reciperemus (Gal. iv)/Proindelolusillijfesiivus
val coram Domino, juxla peiiiionein pairis dicentis, atque solennis, etdivinis est revelalionibus, maxim>-,
Vtinam Ismacl vival coram/e,prsesertim quia respon- quia quam bacienus vidisse non legitur figuram sah- .
dit Dominus, Super Ismael quoqtte exaudivi te, eccc ctae Trinitatis, hoc tempore videre meruit. Ecceenim
401 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII. — 1N GEN. LiB. V. 402
appartttt, mqiiit Scriplura, iierum ei Detts in con- A nius resp.onderent fessi vialores, de bono, et comi
vcdleMambre sedenti, in oslio labernaculi sui in ipso hospile laelanles?jFai;, inquit, ui locutuses. Festinan-
fet vore diei. Cttmque sublevasset oculos, apparuerunt lerillead Saram, lanquam pro amicis esurientibus:
ei tres viri stanles prope eum. Quos cum vidissel, cu- Accelera, inquil, et tria sata farinw simul commisce,
cttrrit in occursum eorum de ostio tabernaculi stti et et fac subcinericios panes. Currit ipse ad armenium et
adoravii in lerra, el dixit : Domine, si inveni gralinm lollil vilulum tenerrimum et occidil, datque puero.
in ocv.lisluis, ne transeas servuvi (uum, elc. Ubi na- Qui festinavit et coxit illiun. Apponit tandem ccenam
sciitirus Isaac, iion jam solum , ul aiite promitlilur, opiinam, bulyrum et lucet vilulum quem coxerai:
seri et daMir, Trinitatis mysterium in forma iriuni ipse vero slal coram eis erieiuibus et bibeulibus, se-
angeiorum, se honiini manifestare dignalur, quia cundum liiorem vel diseiplinam minisliantium. Tunc
videlicel ubi Christus nascitur ex semine Abrahae, illi, ut mos esl bene refeclis hospitibus, exliilarati
ejusdem Christi Filii Dei incarnationem praesenlia ac hetabunrii : Vbi esi, iiiquiiint, Sttra uxor tua? Ac
suoemajesialis, lota Ti iniias, in hospitio virginei ven- deinceps unus qui in rebus illis erat Dominns Deus*
tris o|ieratur : ei exinde noinen ejusdem Trinitalis, Reverlens , inquii, veniam ad le lempore islo, yila
nomen Patris et Filii et Spiritus sancti loto munrio comite, el habebit Sara filhtm. Sic omnino loqui so'et
piiblicapraedicalionedeclaraiur. Naro Paler esl qui *>homo, qui sempei' in inceitiluriiiie esi fiiluronini, e
virgiiiem iinpraegnat; Filius, qui natura induilur hu- ipsius vitaesuae. Veniam adte, vita comite, iri est,
mana, Spiriius sanclus, cujus operatione concipit veniam ad te, si vila comes fuerit. Risit Sara, vide-
virgo, quae virum non noverat. Sed jam ipsa liiterae licet pudibunda mulier lanquam venerandos erube-
sequamur vesligia. Apparuil, inquil, iterum. Incer- scens homines. Postquam, inquit, consenui el domi-
lum reliqnit quanlo intervallo post illa quae supra nus meus velulusest, votuptalioperam dabo? Desierant
narrala suiil, hoc faclum sil : sed cerlum lainen est enim illi fieri muiiebria, id esl, menslrua, scilicet,
quod brevisaimum (empiis inicrfueril. Nam et in prse- secundum aetatem, prae raritate sanguinis. Unde et
ccrienti visione, ciim dixissel Deus, Pactum vero duplex videbatur imporlunilas concipicndi vel pa-
tneum slaluam ad Isctac, addidil continuo, quem pa- riendi ei, quse et cum sangui:;e abnndarel, fuerat
riet libi Sara tempore islo in anno altero : et in hac sterilis. Perterriiaeel dicenti : Non risi juciindius,
ilerum dicit: Revertens veniani ad le Itoc eodem tem- arihuc imminens Doininus, Non est inquit, ita, sed
pore, vila comiie, et ItabebitSara filium : polesl tamen risisli. Apud Lot quoque pene, idem quod homines
inlelligi, quod ait iri ipso fervore diei, idem esse ac si dicunt et faciunl, angeli (ibid.) vocali ad hospilium,
diceretur in fervore ipsius diei, subaudilur, cujiis „ Minime, inquiunt, sed in platea manebimus, v.ixque
praecedente nocte apparuerat, et de circumcisione compulsi riiveiTunt ad eum. llle quoque ingrcssi.s fe-
manriaium dederat illi. cit convivitim, coxil aztjma, el comederunt. Qnid, in-
• CAPUT XXXVIII. quam, hicesl quod discrepei ab liominum confabu-
vel consuliatione coiuimini? Nam levia suiii
Quid significet, quod tttnc apitd hominem, angeli, sive latione,
Deus in angelis tam fctmiliariler hospilatus esl, el hsecaut Itidicra. Non titique, sed Dei el hominis
pene nihil a consuela hospilali.ale susceptio illa vere fiiii Dei, ei vere Filii hominis vera el sancta
differl. sunt praeconia. Quiri eniiri lunc parabalur, nisi ut
In ipso, inquil, fervore diei. Salius exprimi nbn Isaac nascerelur, in typuni ejns, qui cum feeeril tcr-
potuit qnalitas vel proprielas ejus quse nunc apparuit rain in sempilerno tempore, etimplevcrileani pecurii-
visionis. Idem enim est, ac si dictum fuisset: Non biis©3,etenitn ea quaesnnt.omniapercum faclasiint
j.im in usu noctis, non inaliqua spirituali solummodo (Joan. i), posi hsec in lerra, videnrius, etcum Itomi-
visione, sed liomine, hujus solis in aspeciu oculorum btts eral coiiservalurus (Barucli. III). At ille uon
vel sensu communi. Nam revera ad communes per- ulcunque vitlendus, non quomodocunque cuiii lio-
liuenl sensus cuncia bsec qure in hac visione nar- niinibus eral conversalurus, sed in veritate liuma-
rantui'. Cttmque sublevassel oculos, apparuerunt ei D nae substaiiliae, vere de femina conceptus et naltis,
trestiri siantes prope eum, elcoelera, usque ad id quod verus homo, vera caro factus erat in nobis babita-
dicitur : Igiturplttil Dominus sttper Sodomam el Go- lurus. In nobis, inquam, per omnia, ulpoie de suis
morrham igncm et sulplitir (Gen. xix). Quidnam est invisibilibus, ad noslra visibilia profectus. Habilavit
iu quo haec acta vel dicta ccelestium bospiiuin in . enim in nobis, cum in illo femineie secreto nalurae,
communi schemate, sive omuiroodo gcstu differanl dequo nos non sine peccato processimus singnli,
liomiiuim apud amicos suos hospiianiium? Hle ho- decem non mensibus ahsque peccati conlagione
spilalis Paler familias cnirens in occursum quasi bospilaius esl, et inrie laiiquara sponstts de thalamo
homiiiuni, piae lassiiudine lecto el refectione indi- . stto procedens, in sole posuil laberiiacutum situm
geiiliuni : Afferam, inquil, pauxillum aqum, ut ta- (Psal. xviu), tenera ul infans circumdatus carne, et
rentur pedes veslii, et requiescile sttb arbore. Ponam- vagitus emillens infanliae, [ctclus sub lege, subdilus-
que buccetlam panis, el confotiale cor vestrum, poslea que Josepli et Marise, circumcisus et lanquaro pec-
fransibilis. Quid humanius homini diceres, quein prae calor legali hostia roundatus, passus faniein, et
labore ilineris etinanitate ventris pene dcficere,' de- fraudem leiiiatoris perferens, perseculionesque ho-
biiis vel coucisus anhelilus proderet? Iteni quid pro- riiinuin siistinens, et contrislatus tisquo ad niortem,
 403 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS J(U
de loco ad locum fugiens, ad extremum autem factus A . servum vestrum; sed singulariter : Domine, inquii,
obediens usque ad mortem. Recle igitur et pulchre si inveni gratiam in oculis luis, ne transeas servttm
dum jllud praesignalur, j'am ccelestia terrenis con- luum, quia videlicet unus in tribus personis Domi-
jungunlur : ita ut in nullo ccelesles spiritus dissimi- nus vel Deus esl, qui singulariter et solus adoran-
les se exhibeant hominibus in colloquio, in conviciu, dus est. Ubi autem offert quod non Dei, sed hospi-
jn omnimodo, tam dicloruro quam factorum, gestu tum esl, loquitur plnraliter : Sed afferam pauxiilum
vel habiiu. Et nolandum in hac lectione, verba se- aquw, ul laventur pedes veslri, et requi*irtite sttb ar-
cundum numeros variari, id est, nunc alia singula- bore, el confortale cor veslrum, et poslea transibitis.
liler, nunc alia pluraliter dici. Cujus varietatis haec ltem ubi jucundi et beue rcfecti de Sara inlerro-
ratio est. Ubi dicunlur vel aguntur ea quae ad Deum gant, scriptum esl pluraliter, dixentnl: Vbi est Sara
perlinent, omnia dicuntur singulariter : ubi inter uxor lua? ubi autem conlinuo proniiuiliir , quod
hospiles pene sola sonarit bumana, dicuntur omnia dare vel facere solius Dei est, singulariter scri-
pluraliler. Nam ut manifestius fiatquod dicitur, uhi plum est : Beverlens veniam ad le, el habebil S«M
adoral Abranam; non pluraliter dicit: Domini mei, filium.
si inveni graliara in oculis veslris, ne transeatis

IN GENESIM LIBER SEXTUS.

(Gen. cap. XVIII-XXV.)

CAPUT PRIMUM. B nimis coram Domino. Nolum, imo notatum et infame

Ve mansuetudine et ira Dei, qui lam familiariter esl ioti mundo peccalum, scilicet saturitas panis et
apud juslum hospilalus, tam terribiliter ad Sodo- otium (Ezech. xvi), in quo male nimis semelipsis
mam divertit. abusi sunl: commutantes nalumtem usum in evm
Proniissio vel advenlus Chrisli Filii Dei, sicut qtti esl contra naluram, masculi in masculos lurpi-
eleclis in miilliiudine misericordiae, sic reprobis in ludinem operantes, el ila mercedem quam oportuit
abundanlia est irae et vindictae. ha enim, iiiqtiit erroris sui in semetipsis recipienles (Rom. j), quia
Apostolus, et indignaiio, tribulatio et anguslia in videlicet hoc peccatum teierrimum, el peccaiorum
omnem animam hominis operantis malum, Judwi pracedenlium pcena esl. Proindeexlunc et usque in
primum et Grteci. Gloria aulem el honor el pax omni sseculum, publicanis quoque et eilmicis, ne dicam
operanli bonum, Judwo primum et Grmco (Rom. n). omuino casiis naribus, nimium felet memoria eo-
Bene ergo is cujus in Evangelio suo siraul ira reve- rum. Hi plane lypuin gesserunt falsorum Jerosoly-
landa erat et gratia, jam in praefiguralione adventus milarum, eorum qui Dominuni noslrum Dei Filium
sui, dum praefiguratur in Isaac, utriusque rei nar- crucifixerunt, testante 94 lsaia, cum de illis pro-
randa toio orbe prsemiliil exempla. Penes ipsa pio- phetiea voce dicil: Audile verbum Domiui, principes
rum labernacula, castis indulget deliciis, et riden- C Sodomorum, percipite auribtts legem Dei tnoi (Isa. \)
libus pene arridens alque congaudens materiam populus Gomorrbse. Deleclalus itaque Dominus ho-
muliiplicat, causamque confirmat risus selerni : ac spilio patris Abrahae, dirigit oculos contra Sodo-
deinde Sodomam divertens lerribilem super impios mam, deducenie se Abraham, yim pene passurus, a
et pecealores pessimus pluit iram, in exemplum peccatoribus, quia videlicet doctrinis et miraculis
ignis aelerni. Illic mansuetudinem, hic Filii sui Deus exhilaratus, apud discipulorum benevolentiam, in
veritatem prseoslendit et justitiam. Cui Propheta in qtiibus secundum fidem erat Abraham, eisdem apo-
epilhalamio praecinens, cum dixisset: Intende pro- stolis deducenlibus, Jerosolymam illam, quae spiri-
spere, procede et regna (Psal. XLIV), continuo sub- tualiter Sodoma vocalur (Apoc. xi), ascendit cruci-
junxit, propler veritalem et mansueludinem et justi- figendtis a pontificibus,pharisaeis, senioribusquoque
tiatn : et deducel te mirabililer dexlera tua (ibid.). ct scribis populi.
Sed jani ipsa veritatis et j'ii9litise praesenlia ingre- CAPUT III.
diamur ostenta. De eoquoddiclumest: tNttm celctrepolero Abraltam
CAPUT II. , ., • qum gesturus sutn ? >
De peccato Sodomorum, et quod in illo typus prce- _ Dixitque Dominus : Nut» celare potero Abraham,
cesserit Judmorum, qui Dominum illudentes cruci- . qua: geslurus, sum, cum fulurus sit in gentem ma-
fixerunt. gnam et robuslissimam, et bencdiccndae sint io eo
CAP.XVIII. Cumque turrexissent inde viri, dire- omnes nationes terrae? Scio enim quod praecepturus
xerunt oculos conlra Sodomam, et Abraham simul sit filiis suis, domui suse post se, ut custodiaut viam
. gradiebalur ducens eos. Homines Sodomitm, ut su- Domirii, et faciant justitiam et judicium ; ut adducat
periusjam dictum est, pessimi erant et peccaiores Dominus propter Abraham omnia quae locutus est
1015 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN GEN. LJB. VI. 405
ad eum. Mira exordientis dignatio, qua Deus homi- A Novissime ergo uiissus filius unicus, aeslimanle pa-
nis el exciiare attentionem, et captare quodammodo tre ac dicente, Verebuntur filiummeumljbid.), recie
cural beuevolenliam; quippe qui ab ejnsriem audi^ dixit : Clamor Sodomorum tnulliplicalus esl: descen-
toris sui quibusdam laudibus suum sic irichoat ser- dam el videbo, etc. Descendit enim el vidit uirum
monera : Num celare polero Abraham, quw gesturus clamorem qui ascenderat, opere complevissenl, et
sum?Subaudiiur enim : tantis repuguantibus causis; yidit, inquam, id esl, expertus est, quani pessimi
primo quia fulurus esl in genlem magnam; futurus, essent, didicit in semetipso quam crudeliler, quam
inquam, magis seeundum lidem quam secundum odiose sanctos prophetas, el jusios bomines occiriis-
camein, in genterii magnani ac robustissimam, vi- senl. Converterunt se, inquil, el abierunl Sodomam.
delicet eiijus niiranrio forliludinem recte dicam, Abraham vero adhuc slabat coram Domino, el appro-
quia regnum cmlorum vim palitur et violenti diripiunt pihquans ait : Nunquid penies justum cum impio ?
illud (Maillt. xi). Deinde scio enim, inquil, quod elc. Hoc plane ex ipsa orationis qualilate clarum
prmcepiurus sil filiis suis, et domui sum posl se, ut est, quia vere Abraham coram Domino stabat, et
•Mttodiant viam Domini; quod scilicet bono prius Domino appropinquans erat, quia virielicel in ora-
exemplo per semelipsum, poslea scripto et doctrina tione non sttam, sed Dei gloriam inlendebat; non
lcgis, per posleros suos egit. Quanlae pulas lauda- ** inquam, suam, sed Dei voluntatcm fieri postulabal.
tiones vel testificationes sunt homini dicta hsec ex Dixil enim : Absil a le, ul rem hanc (acias et occidas
ore Dei? Non ergo Abraham apud Deum parvi seslJ- justum cum impio, fiatque justus sicul impiusd Non
matur, cui tales el tanlas ob causas, consiliura suuni est tuum hoc; qui judicas omnem lerram, nequaquam
celare se non posse lestalur Deus. Et hsec quidem (acies judicium hoc. Ergo consulebal Domino fidelis
illi digne secundum suam personam dicta sunl, qui famnlus, quatenus sic agerel et sic jhdicaret, ul de
genli suae magnse ac robuslissiraae, hodieque rece- suis ipse judiciis digne laudaretur. Proinde Domi-
pii, ut custodiant judicium et jusiitiam, scientes nus Deus monilorem hominem non aspernatus, et
peccaloribus dislrictam exemplo Sodomorum ti- quodammodo arguenlem non dedignatus, singulis
mendam esse Dei sententiam. Csetenim, juxia my- ejus concedit proposilionibus, dimitlam, inquiens,
sterium j'am dicturo, quando passurus Dominus otunt loco, propler quinquaginla; non detebo, si inve-
fixerit oculos suos contra Sodomam illam, id est nero ibi quadraginla quinque; non perculiam pro-
Jerosolymam, non celavit Abrahae, id esl apostolis pler quadraginln; non faciam si invenero ibi tri-
suis, carne el fide filiis Abrabae, quam gesturus erat ginla; non inlerficiam propter viginli; non delebo
ipse, sciens quod futuri essent in genlem magnam „ propler decem. Forlis enim erat vera forliludine
ac robuslissimam, videlicet illam quam ex lunc homo, qui forlissimum Dominum tenebat. Fortis,
diffusam per tolum orbem videmus Ecclesiam, ler- inquam, et fortiter seipsum confringens, qui dice-
ri«bileni ut caslrorum aciem ordiuatam (Cant. vi), bat : Loquar ad Dominum meum, cum sim pulvis et.
el quod per minislerium illorum benedicendae essent cinis; et: Ne, quwso, inquil, indigneris, Domine,ai
in semine Abrahae omnes nationes terrac, et quod adhuc loquar; el: Quia semel cwpi, loquar ad Domt-
praeceplurus essel filiis, id est auditoribus suis,' ut num meum; ei : Obsecro, ne irascaris, Domine, st
custoriirenl justiiiaro et judicium, futuram credenles adhuc loquar setnel. Haec enim fortiludo vera esl,
resurreclionem, et judicium universale vivorum et scilicel spiritus humililalis, et mens subdila jiislilioe
mortuorum. Dei, quam idem propheta qui in primordiis libri sui
CAPUT IV. dixeral : Audile verbum Domini, principes Sodomo-
De clamore Sodomorum el Gomorrhw, et de preca- rttm, percipile auribus legem Dei nostri, populus Go-
lione Abruhw. morrhw (Isa. i) deplorans in hominibus defscisse :
Clamor Sodomorum el Gomorrhw mulliplicalus est, dicitcirca fineni ejusdem libri flebili conqueslione :
el peccatum eorum aggravaltiin est nimis. Descendam Non esl qtti invocel nomen tuum, non esl qui consur-
ei videbo utrum clatnorein qui venit ad me opere com- TJ gat ul teneal te (lsai. LXIV).Videbat utique in Spi-
pteverinl, an no.it esl, ul sciam. Converlerunlque se riln, versum Dominnmad Sodomam illam, necesse
inde, ei abierunl Spdomain. Qiiantum ad prsesentem quemquam qui leneret illum, propler abundantera
lociim hislorise lemerarium bominum prohibelur 95 Hialitiam. Nam quid gemeret subsecutus ape-
judicrum, ne facile auriila credant, vel inexperla ruit. Deserta facta esl Jerusalem, desolala domus
judiceni, eum Deus omniuin qui falli non potest, qui sanctificalionis nosirm, et gloriw nostrw, ubi taudave-
el aniequam fianl, omnia novit, dicere dignalus sil: runl le palres noslri, facta esl in exuslione ignis
Clamor Sodomorum multiplicalus est, descendam et (lbid.). Hoc enim irrecuperabiliter sub Vespasiano
videbo ulrum clamorem qui venit ad me opere imple- et Ti.lo factum e.st.
verinl. Porro mystice dicendum, quia Sodomorum, CAPUT V.
id est Jerosolymorum clainor crehro ascenderat ad Item de eadem
re, et quod non casu sapiens homo
Dominum, evangelica lestante parabola, quia mali taliter numerum diminueril, prius quinquaginta,
el male perdendi agricoloe servos domini vineae deinde quadraginta, ad exiremum ponendo decem.
scmel et ilerum ac terlio ad se missos ejecerunt, Sed quid sibi vult degradatio numerorum hujus-
iiuo et conlnmeliis affeclos occiderunl (Matlh. xxi). niodi? Nunquid horao cuih Deo loquens, casu ef sine
 £07 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS «8
scienlia et sensu, sictu ii) buccam venercmi, ila in- A. eosdem apparuil, super ipstun qtiidem Domiuuiu in
sertas effudit dimiuuiiones numerorum ? Non uii- specie columbae (Matih. m), super discipulos auiem
que, sedcum ratione elocutus est quae, etsi nobis iri specie ignis (Acl. n). Bene ergo non tres, sed
noii ad plenum liqiienl, nomiihil tamen pulchriltidi- duo in civiialem impiorum venerunl angeli, quia
nis sensibus noslris exinde sublucet. Illud namque tempore visitationis sic duse personoe Filii, et Spi-
praeclarum in his numeris diviniuis provisum anim- ritus sancti hominibus inrioluerunl, ut peccalores
adverlimus, qnod non solum arithmelicis quali- et impii onines incxcusabiles sinl. Vespere, inquil,
buscunque rationibus, sed et musicis prOporlioni- venerunl. lpsum lempus vel hora visitationis tristis-
bus ila contexli suiil, ul omnes musicae concordiae simce peccatorum causae congruit. Abrabam meridie
syniphonias compleclanlur, excepto qiiinquagesimo visitalus est. Appavuil enim ilii Deus supra, sedenii
numero, qui propler alias raliones sacralus est. in oslio labernaculi sui, in ipso fcrvore diei. Visila-
Nam qiiadriiginta quiuque cum quadraginta eompa- lur jusius el mane, juxta illud : Mane asiabo libi et
rati epogdouin, id est sesquioclavam proportionem videbo (Psal. v). Ilem : /u malutino inlerficiebam
redriuni,, quam musici tonuni appellani. Quadraginla omnes peccalores terrw (Psal. c). Et alibi: In muiu-
cum triginla collali, cpiirilum, id esl sesquiierliam tinis tnedilabor in te (Psal. LXU).Porro, quod dictura
B
proporlioiiem effieiunl, quam symphoniam diatessa- est, sedenli in foribus civilaiis, illi congruit, qui
ron vocanl; triginta cmn viginti comparali, hemi- aniino non sedebat in sceleribus civiialis. Unde
Jioii, id cst sesquialierum constituunt, quam sym- PetTUS aposlolus : Aspectu ettim, inqttit, el attdilu
phoniam diapente dicunt. Viginti cum decem collali juslus eral, habitans apud eos qtti de die in diem ani-
dupli sunt, quam maximam consonanliam, id est mam islam iniquis operibtts cruciubanl (llPeir. n).
diapason nominaiit. Item triginia cum decemlri- CAPUT vn.
plarem, quadraginla cum ejusdein quadruplarem De eo quod non nisi compulsi oppido a Lol, in hospi-
proporlioiiein efficiuiil, quaruui aliera diapason cum tium ejus diverierunt.
diapenle, altcra reddil bis diapason. Quid igilur Qui cum vidisset eos surrexii et ivil obviam eis, et
hi nuineri, nisi tanli inlercessoris veram inriicant adoravil pronus in lerram , el dixil • Obsecro, domini,
«Mgnitaiem, virielicet quori ila dunlaxat Dominum declinate in doir.um pueri veslri, et ntunete ibi. La-
Deum siium peccatoribus parcere cnpii, ut proliciat vale pedes ves'ros, mane proficisccmini in viam ve-
ari nominis ipsius laudein et honorem ? Canlabilem slram. Qtti dixerunl : Minime, sed in ptalea mancbi-
namquc misericordiain riecel illum facere , talem, mtts. Compulit illos oppido, ul diverterent ad eum.
scilicei, quae non discrepet a judicii verilate, le-, p Quod primo dixermil, minime, setl in plaiea manebi-
stante Psalmista cum dicil : Misericordium el judi- mus, et deinde illo conipellenie, licet lanquam in-
cium cantabo tibi,Domine (Psal. c). Proinde, quia viti diverlerunl lamen ad iliuni, non niuiabililalis
jam riiclis in nuineris omnis consonanliae vis cou- esl, tanqiam sil apud Dominum vel sanctos ejus
clusa est, Abiil Domimts, iiiquit Scriplura, poslquam angelos, esl el non; sed, pro causis divcrsis, riiverse
cessavit loqui ad Abraltam, el ille reversus esl in lo> diclum ei acium est. Diversa naniqne, imo et con-
cum sttum; quia videlicet quod exira laudem jusli Iraria cansa Lot erat causae Sodomorum. Quod ergo
jjdicii Dei, bomo sapiens a Deo suo petere nec vult dicunt, minime sed in plalea manebimtts, delcsialio
nec debet. Adeo non suam quaesivii voluntateni, est civitalis, in qiu coelesiibus vel sanclis nullalenus
ut quanluincunque liabercl curam pro nepoie suo communicanda erant amici j'ura hospilii. Quod au-
Loi, nullam lamei) os ejus de illo fecerit menlionem. tem coinpulsi et quasi inviti cum aversione lotius
CAPUT VI. civiialis diverlunt ad illum, separala et propria esl
Cur duo Sodomam venerunl, et quare vespere gralia justiliae ejus meritis. Porro haec imago fulurse
venerunl. rei verilati bene concrepat. Crucifigendus namque
(CAP. XIX.) Venerttni dtto angeli Sodomam ve- Dominus inilla civitate,quae,ut dictum est,spirituali-
spere sedente Lot in foribus civilalis. Bene duo an- '.D ler Sodoma dicitur : ila nulli unquam adulatus est,
geli veiieriini, ul in lesiimonio duorum juslum slaret u1 in urbe maxima nullum hospilem, uuilam inve-
judicium. lloc enitn ad illud respicil, qtiod supra nirel mansionem, sed in agro parvulo apud Laza-
dixeral Doirtinus : Descendam el videbo utrttm cla- rum, sororesque ejus hospitaius sit. Verunitamen
morem, qui venil ad me, opere impleverint, an non est illa vespera qua tradendus erat, divertil ad quem-
ita, ut sciam. Sicul illa iricirco dicta sunt, ui dein- dam, et manducavil pascha cuin discipulis suis
experia ctilpa teinerariam nenio promal sentenliain, (Mallh. xxvi). Cui ccensebene concinil quod sequi •
sic duo venerunl Sodoniam, ul minus quam duobus lur. Ingressus autem.fecil convivittm, el coxit aiyma,
teslibiis, nulla damnaiio lerminel accusali causam. et eomederunt. Azyma namqtie cura agno Pascbali
El bene non tres, uti ad Abraham, sed duo lanlum Dominus noster illa nocle in civiiate comedit. Loi
venerunl Sodomam. Eienim non quidem cordibus siquidem paucorum lypum lenet illorum, qui sceleri
impiorum revelalur Trinitaiis mysteririm, vcruinla- Judoeorum hon consenserunt (Malth. xxvu), qui,
niei) el Dei Filius inler peccaiores super icrrain quamlihet pii fuerint, lanium a fide apostolorum
^isus esl, et cum hominibus impiis conversalus cst minus habuerunt, quantum juslilia Lot a perfeclione
(J5ar. m) : el Spiritus sanclus visibili specie apud Abraliam.
 403 DE TRLMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN GEN. LIB. VI. 410
96 CAPUT VIII. A nunc interim mente excaecati sunt, ul ila invenire
Quomodo Sodomilm domum rircumdederunl,.prius* non possint illum qui dicit: Ego sum oslitim (Joan.
quam irent cubilum, el quod tali itidem hora Judcvi x). Porro quia novil Dominus pios de tentatione tri-
Dominum comprehenderunl. pere, impios autem seternis ignibus cruciandos re-
Prius autem quam irenl cubilum, viri civiiatis val- servare (// Pctr. n), inlroducto ad se Lot, et eis
laverttnt domum, uptiero usqtie ad senemomnispopvlus qui foris erant caecilate percussis, direrunl: Habes
simul vocaveruntqueLol el dixerunl ei: Vbi svnl viri liic luoriim quempiatn, genernm, aul ftlios aul filias ?
qtti introierunl ad le nocle? Educ illos huc ul cognos- Qmnes qui tui stinl educ de nrbe hac. Delebimtts enim
camuseos, elc. Nihilominus el priusquam irentcubi- locum islum. Sic plane Doininus aliquos de gente
tnm, ecce lurba, el qiii vocabatur Judas venit (Luc. Judoea, qui non consenserunt sceleri eorum, vel
xxii). Dicebal enini ille suis : Quid dormitis? Surgiie qui pcenitentiam egerunt, intromisit ad se mami
et orale, ne inlrelis in lentalionem. llem increpanrio: misericordise et graliae suac: ct illis intenia, ut ]am
Dormile jatn et requiescile: ecce appropinquabit qui dicium esl, csecitate percussis, praecepil istis ul non
tne tradet (Mailh. xxvi). Igitur juxia propheiain j"am remanerent in civitale illoruni, id est ul non com-
dictuih, vere princcps Sodomorum, et vere populus municarent religioni vcl eaniaiibus sacrificiis eo-
Gomorrhse (Isa. i). llle ludibrio veluli viros igno- R rum, quae ex tunc oriit ipse, prophela Isaia tesiante,
tos, conlra naluram, isli Dominom Deum, de quo qui cum exchmasset iilud quod j'am dictum est:
dicebanl, hunc autem nescimus unde sil (Joan. ix), Audite verbum Domini, principes Sodomorum, perci-
mendacio, iu est, mendacii accusatione niaculare pile auribus legem Dei noslri, populus Gomorrhw
volueriinl conlra omnem creaturam. Ecce quam (Isa. i), conlinuo qui audire debereiu arijunxit:
prope vidit, quam molesle hic el illic expcrlns Qtto.miki mullitudinem viciimarum vestrarum, ail Do-
cst Deus verum, el vere operibus complclum. fuisse minus? plenus sum. El posl pauca : Neomentam, et
illum qui ad ipsum ascenderal, clamorcm Sorio- Sabbatum el solemuilates cwieras non ferant. Jni-
iriorum. Hic enim, inquil, viri eivitatis, omnes a qui sunl cmltts veslri, Kalendas vestras el soletnnitates
puero tisqite ad scnem vallaverunl doinwn. Educ vi- vesiras odivil anima mea. Facta sunt inilit molesia
ros, inquiunl, huc, qui iniroierunl nocle ad te, nt (ibid.), elc. Igitur omnes, qtii tui suiit, inqiiit, educ
cognoscamtiseos. Obsecranle illo, ac riicenlc: Nolite, de urbe hac : quia videlicel poslquam niaiiiis suas
qttwso, fralres mei, noliie maltiin facere hoc, etc. iinpleverunt sanguine Chrisli , sicul snbinde iriem
Illi econtra, Recede illuc : El rursum : Jngressus es prophela : Manus enim veslrw, inquit, pleitw sanguine
ttl advena, ntinquid tttjudices? Te ergo ipsttm magis . sitnl (ibid.); fugicnda est omnino his, qui saivari
qitam hos ajfligemus. 0 ergo iniqua libertas. el libera eupiiinl, illa Synagoga, illa malignaniium ecclesia.
iiiiquitas, quam moleslo clamore coeliim puisaveral! CAPUT X
Quid illi alii Sodomilae, ille'populus Gomorrhae? De eo
Cum iinpediret lurba quse venerat ad diem fesluni qttod cliclitmest : < ?ioii post tergum luttm re-
spicere, sed i ctc, ;'ua:(a moralem el anagogicum
co;ialus corum, tinicbant enim plebem, conriuxerunt sensunt.
sibi trariilorem, et vim vehemenlissimam, scilicet Dissimulttnle aittem illo, apprehendcrunl maiium
militarem manum Roiuanorum, el cum fustibus et ejus, eo quod parcerel Dominus ilti, el eduxeruni
glariiis irruenles exierunt (Joan. VIII): lurbam ad- eum, posuerunlque exlra civitale.m. Ibique tocuti
veniiiiam, quae de regioue ascenderat, ulpote sunt ad eum dicentes : Salva unimam tttam, noli re-
anle Pascha, indignam audilu judicanles et dicen- spicere post tergum, nec stes in omni circa regione,
tes : quia turba Iiaec quse non novii^lcgero, male- sed in monte salvum te fac. Adliuc usque ad id quod
tRcli sunl. diclum est : Sol egressus esl super lerram, el Lot ii>-
CAPUT IX. gressus esl Segor, moralis sensus magis pollel. Dis-
Quid significet, qtiod ostitim clauserunt, el eos qui simulante, inquit, illo. Videlicel quamvis compara-
foris eraiil percusserunl cwcilale. ] lione Sodomorum jusltis esset, adhuc tamen a per-
D
Vimqttefaciebant Lot vehemenlissimejatnque prope fecla j'ustitia minus habeiis, et minoiis fidei quam
erani ut infringerent fores, el ecce tnisertint manum Abraham, amoeniiaie Soriomorum lenebaiur el irri-
viri, el inlroduxerunt Lol ctauserunlque oslium, et guis pene paradisiacis arvis, et idcirco quasi non
eos qui eranl foris percussermtt cwcilale, a minimo satis iL'.elligeret quod dicebalur, cum percelleretur
usque ad maximum, ita ul oslium invenire non pos- nuntioinsianlis periculi, dorniitanles oculos ei amore
sent. Et contra illos alios principes Sodomorum, divitiarum pressos averiebal a lumiue praeseiui.
contra illnm alium poptilum Gomorrhse, poslerius Sic persaepe is qui jam ccelestia novit, cui per Evan-
prophelatum esl: Excwca cor populi hujus, el attres gelium Cluisti revclata est ira Dci, jamque de spi-
ejus aggrava, et oculos ejus clatide, ne forle videal ritualibus instrui nieruit, adliuc lamen pernicioso
oculis, el auribus sttis audiat, el corde ?uc inlelligat: irreiitur amore iniindi, et concupiscenlia sua ille-
el converlalur ut sanem enm (Isa. vi). Rccle igilur ctus, dissimulat auditas et bene sibi cognitas futuri
posiiriodum igne sulpbureo ccelilus cor.sumenrii, judicii minas, et aelerni ignis poenas sulphureas,
prius csecitate percussi sunt, ita ut Tion possint in- eo inlentus ut concupisceniioe.suoe effcctu qtioquo-
venire ostium; nam islis sclernis ignibus cruciandi, modo perfruatur. Quo ila dissimidanle, si apprelien-
 411 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 4!2
derit manum ejus Deus, parcens illi, el eduxeril A Etenim parva vila saecularinm esi, proquaopus est
eum anle effecturn peccali, ei posnerit extia civila- ui suscipi.U.Dominus inlercessorum preces : spirilua-
lem, id esl extra lentaiionis inclusionem, luiic de- lium vero magna, cujus laus ex Deo est, el lanquaiu
mum ad se reversus dicil: Quwso, domine mi, quia inons islis praeeminet eisque subvenire potest. Sol
invenit servus tuus graliatn coram le, et magnificasli egressus esl snper terram, el Lol ingressus esl Segor,
misericordiam tuam quam fecisti mecttm, vi servares id est, sole oriente, qno vidclicet orio, venit Sodo-
animam nieam, elc. Etenim quando volenli perire, morum perriitio : Lot ingressus esl Segor, scilicet,
id est,opus peccati pcragere,"cilius Deus succurril, iiisimililuriinefiiluri, quando, apparente ad judicium
eiquacunque occasione volunlalem ejns in hora in- sole justitise Christo, consummabilur peccatorum
saniae impedil, vere riianunTejns apprehehdil, el de perditio : illos aiuein quibiis parcere dignum eril,
medio Sodoniorunv illum educit, eo quod parcal SIII. fugient.es ab ira suscipiei miseratio.
Quo facto, statim sentiens gi-atia Dei se esse libera- CAPUT XI.
lum, confuiiditur quidcm inlra scmelipsum, quod ba- non qttalemcunque ignetn, sed ignem sttlphu-
buerit ad borara volunlalem malam, sed graiias agil Quare renm Domintis plueril, el quod diclum est : « Domi-
gaudeiis, quia vere magnificaviiDomimis cuin illo 97 nus a Domino. 1
niisericordiam suam. Quid porro est quod dicil: Nec " Icjitut Dominus pluit super Sodomam et Gomor-
possttm iri mdnte salvari, ne forte appreliendat me ma- rham sttlphur et ignem a Domino de cmlo: el subver-
Ittm et moriaf. Estcivitas hic juxta, ad qttam possum lit citilates has, el omnem circa regionem, universot
fugere,~parva, el sdtvabdr In e'a, nunquid riori Inodica habiiatores urbium, el cuncla lerrm vireniia. Quia
est el vivei anima mea? Hoc plane illud est, quod vi- clamor, inquit, Sodomorum ascenderat ad Dominnm;
demus plerosque niminra conscios infirmiiatis stise, ipse aulem : Descendam el videbo, ulrum clamorem
niodica fide non auderealiiuspropbsitum arripere, ne quivenii ad me opere compleverint, an non est ita, ut
forie deficiant sub onere, riieliusque fuerit eis con- sciam : horrendam nimis per semetipsum injuriam
lenios esse mediocritate, non audienles Scripturam sic esse comperit; igilur [ut dignum eral] pluil Do-
tlicenlem : Qui confidunl in Domino, mulabunt forli- tninus super Sodomam el Gomorrham sulpltur el
ludhtem (Isa, XL): llem : Viriliter age, et conforlelur ignem, id est, ignem sulpbureum vel sulpliur
cor luum (Psal. xxvi). Mons enim de quo recte dici-
igneum. Quare non qualemcunque ignero, sed ignem
tur, sed in monte salvum te fac, illa perfeclio est, de piuit sulpliureum? Videlicel quia cames eorum non
qua Dominiis noster in Evangelio dicit adoleseenti qualiscunque luxuriae, sed ej'us libidinis igne arse-
diyiti: Si vis perfectusesse, vade, vende omnia quw ha- p rant, quse est contra naluram. Quia ergo talemcarnis
bes, et da pauperibus, eiveni,sequereme(Malth.x\x). felorem miseranl ad cceltun, recte de corio fetoreni
Haccperfcctio vitse hioiis juslitise esl. Proinde quod igneum vel ignem feliduin recepeninl. At ille lalis
dicil: Noli posl lergum respicere, elnon sles in omni ignis, lale illud incendiuro futuri, ut jam dictuin est,
citca regione, juxta sensum hunc, praeceptum neces- judicii, et seterni ignis fuit exemplum. Bene ergo di-
sarium est : qttia videlicet nemo miilens manum clum est. Pluil Dominus a Domino, quia videlicet
suam in aralrum, et gspiciens retro, aplus est regno judicium illud facere accepit Filius Dominus, a l'a-
Dei (Luc. ix). Quod vero addidil, sed in monle sal- ire Domino, sicut ipse ail: Pctler nonjudical qttem-
vum te fac, familiare consilium esl, quemadmorium qttam, sed judicium omne dedil Filio (Joan. v).
de servanda virginitate, de qua Aposlolus : Prwce- CAPUT XII.
ptum, inquil, Domini nonhabeo, consilium autem-do Quid significel, quod respiciens uxor Lot post seversa
(t Cor. vii), quia videlicet ejusdem propositi esl nibil esl in statuam salis.
possidere, et sine nxore esse. Itaque el permissio Do- Respiciensque uxor ejus posl se, versa est in slaluam
liiini dicenlis ad Lot: Ecce etiam in hoc suscepi pre- salis. Abraham aulem consurgens mane ubi sleierat
' ces
luas, ut non subverlam urbem pro qtta loculus es, priuscum Domino, inluilus est Sodomam et Gomor-
feslina el salvare ibi : par est ei sentenliae, quam D rham et universam lerram regionis illius, vidiiqne
Apostolus pio remedio, vel per indulgeiuiam suggeril ascendenlem favillam de lerra, quasi fornacis fumutn :
eis, qui rion possuni in praedicio monte salvari. Quod cum enim subverteret Deus civilales regionis iltiits,
si se non contineril, inquil, nubani. Melius est cnim recordatus est Abrahw, et liberavil Lot de subversione
nubere qucim vri. ltem : Vir debilum uxori reddal, el urbium in quibus habilaverat. Sensus litterae hic esl:
uxor viro. Haicenim inediocrilasut salvelur, precum Respiciens uxor Lot, quia prsevaricata est mandatuni
pairociiiiis indiget: nec enim eortim esl, qni juriica- dicentis : Salva animam luam, noli respicere posl
luri suril: sed corum qui juriicio quidein asiabunt, tergum, eic., pcena lali punila esl, ul obrigesceret
sed salvabunlur misericordia superexallauie j'udi- ei verlerclur in stalnam salis. Ne aulem lale quiri
cium. Und.e cum dixissel Domirius : Ecce in hoc su- obvenirel ipsi Lot, Abraham consurgens mane, quia
scepi preces tuas, ut non subverlam urbem, proqtta qua hora videlicet cogebant Lot angeli ut egredere-
tocutus es. Deihde subjunclum est: idcirco vocaium tur, et dissimulante illo, apprebenderunt manum
esl nomen urbis Segor: quod inlerpretatur parvula, ejus : illa, inquam, hora, consurgens Abraham slclit
subauditur, quia dixerat Lot: Nunquid non mgdica ubi steterat prius cum Domino, idesl, in eadem in-
esl, et vivet anima mea? Nairi antea vocabatur Bctle. lenlione cordis, dignum ac slrenuum agens inierces-
 113 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLIL — IN GEN. LIB. VI. 41i
soris officium. Quod protinus ab effectu claruit. Cum A jecluram de Segor, quod frequenii lerrse moiu sub-
enim subverteret Deus civitales regionis illitts, recor- ruia, Bale primnni, et postea Salissa appellata sit;
datus esl Abrahm, et liberavit Lot. Quod idem est ac timuerilque Lot, dicens : Si cum cseteraeadhuc sta-
si diceretur : Ex eo conslitil Abrahani slare coraro rcnt urbcs, ista snbversa est, quanlo magis nunc
Domiiio, quia recordalus esl Doniirius Abrahae, et communi rtiina non polerit liberari? Et hancocca-
liberavil Lot de subversione urbium, in quibUs habi- sionem infidelilaiis filias etiam dedisse coims prin-
laveral. Porroet juxta manifcstam praedictaeallego- cipium. Qui euim caeleras viderat s.ubrui civitatcs,
riae clarilatem, jam dudum a lemporibus apostolo- et hanc stare, seqtie Dei auxilio eriilum, nliqtie rie
rum faclum esl ut secttndum morlalilatem, horiieque eo quod sibi concessum audieral, ambigerc non d.e-
Jieri non dubium est, illud quod hoc uxorisLotexcm- buii. illuri quoque quod in excusatione filiarum di-
plum praadocet. Aspexit enim retro pars eorum qui cilurj eo quod putaverinl defecisse humanum genus,
de Sodomorum sacrilegiis, id esl sanguiiieis Juriaeo- et ideo cum palre concubuerint, non excusat pa-
rum caeremoniis exieruut, iterum super Evangelinm trein. Deiiique Hebroei quod sequilur : Et nescivit
Christi circumcisionem adducere volenies, et obser- ciiro dormivisset cum ea, et cum surrexisset ab co,
valiones Judaicas cum fide Chrisli necessarias esse appingunt desuper quasi incredibile, eo quod rcrum
dicenles: Quos ita post lergnm respicienles, Apo- B naiura non capiat coire quempiam nescientem. No-
slolus deteslans ail : Si quis alius videtur confidere tandum tamen qnod non dictum sil, non sensit
in carne, ego magis, circumcisus octava die, ex ge- -quando coeunt, sed non sensil diclnm esl, quando
nere Israet, de tribu Benjamin; HebrwuS ex Hebrwis, accubuit filia, nec qttando surrexit. Sed jam mysli-
tecundum legem' Pharismtts, secundutn mmulationem cum.proscquaniur iiuellecium. Asceridiique Lot de
persequens Ecclesiam Dei, secundum juslitiam qttm in Segor, et mansit in monle, etc. Sic profeclo pleruni-
lege esl conversalus sine querela. Sed qnm mihi fue- que hi, qui per modicam fidem sanclioris propositi
rant Ittcra, hwc arbilratus stim propler Christum de- celsitudinem, ul siipra jam.dictum est, arripere non
trimenia. Verumtumcn existimo omnia delritnenlum audeiit, et ad hoc se inlirmos esse fateniur, el indi-
esse propler eminenlem scienliam Jesu Chrisli Domini gnos quodammodo, dicentes singuli illutl de Evan-
mei, proplerquem omnia delrimenlum feci, et arbilror gelib: jRoryote, habeme excusaturn (Luc. xiv); forles,
ut slercora. Etposlpauca: Fralres, ergo me non ar- imo temerarii sunt ad rapiendum sanctihonorispro-
bilror coinpreltendisse: itnum aulem, quce quidem re- positum, el inj'ussi aliis in honore regiminis praiesse
tro sttnl, obliviscens, ad ca vero quw sitnt priora Q£ non ineluuiit, qui jussi vel monili sibimel in sancti-
extendens meipsum, ad desimcilumperseqttor, ad bra- tate vifse praeesse diflisi surl. Ex qua infirieliiale boc
vium sttpernw vocalionis (Pltil. m). Moraliler quoque '*- illis consequenter evenii, ut cum filiabus suisinceslu
quoties stultus ad sluliitiam suam, sicut canis ad nefario comniaculenlur. Quid eniro subjeclae illis ple-
vomitum suum reverlitur (// Pelr. n), in quocun- beculae, nisi quoedam sunt filiae, quas despondere
que ordine vel proposito fuerii, exemplo uxoris Lot riebueranl, non sibimel, seriuni viro virginem casiam
in slaluam salis convertiliir, id est, inseusatus qui- exhibere Christo? (/// Cor. n.) Atilli non Chrisii,
dem elsibimetinutilis eflicitur, sed aliis prodest, dum sedsuam quoerenlesgloriam, dtim quas ainaiit lauries
finem ejus allendentes corriguntur, queinadmodum ab illisaccipiunt, vinum bibunt filiarum, etinebriali
petram salis lingentibus animalibus palalnm sapirium subversione turbida, adulterant verbum Dei, dormi-
reridilur, et edendi aviditas reparatur. Proinde Do- lantes, omne malum incesle, nulliim bonum casle
minus iu Evangelio cum dixissel: In illa hora qui prsedicantes. Indenati sunt Moab, quod interpretatur
fuerit in leclo, el vasa ejus in domo, ne descenrial . ex palre ,-subaudilur diabolo, el Ammon, id est, fi-
lollere iila (Matilt. xxiv): et qui in agro, similiier • iitts populi mei, sive populus turbidus, scilicet oin-
non redeat relro, conlinuosubjunxit: Memenioteuxo- : nes haeresum seclse. Super quibus in Deuieronomio
ris Lol; quicunque qumsieril aniinam suam salvam fa- Dominus loquitur : Ammonilesel Moabites eliatn post
cere, perdel illam : el quicunqtte perdideril illam, vivi- r. decimam tliclae pleheculoe (Deut. x-xui). Paler nosier
ficabil eam (Luc. xvn), etc. Bene ergo non in sta- *senex est, el nullus virorum remansit in lerra, qui
tuam qualemcuiiqtie, sed in staluam versa est salis, possit iitgredi ad nos, jttxla morem universw lerrm.
c.ujiis meminisse proficit ad sapientiam, secundum Quod esl dicere : apostblus vel episcopus nosser ma-
Evangelium Chrisli. guus et sapiens est, et non cst prseier eum qui digne
CAPUT XIII. veibum Dei prsedicet inler onines qui se dicunlapo-
De filiabus Lot, qum cum palre stto dormierunl. slolos et ininistros Christi, vel dispensalores mysle-
AscenditqueLot de Segor, et mansil in monle, ditm ; riorum Dei. Ille quilibel iiaeresiarches, quia supra
quoque filimejuscnm co. Timucrat enim ntanere in Se- modum apostolus cst, duin delectalur htijusmodi fa-
gor, el mansil in spelunca ipse, el dum filiw ejus. Di- voribus, profeclo malo filiaruin vino inebrialur, et
xitque major ad minorem: Pater nostersenex est, etc. ila filios general, qui usque in aetemum Ecclesiain
Quseritur quare cum primum fiigae moniis Segor Domini noii iiigrediantur. Et de liujusiiiodi ebfioso
'
"prselulerii, et cam iii habilaCulum suum liberari cu- recle dicas, quia non sensil quando accubuil fili.i,
piverit, nunc de Segor rursum ad monlero migrel ? nequequando surrexil. Nescit enim stullusquod opus
Pespoiidebirnus vcram illam esse Hebraeorum con- ejus spirituale sil adullerinm et nefarius concubilus.
m RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 416
Sctcerdos enim el propheta, inqtiit lsaias, nesciertinl jA pulo ejus ? Sit Deus illius ciim ipso (II Pctr. xxxvi).
prw ebrielate, absorpii stiiil a vino (Isa. xxvni). Ascendat Jerusalem qtim esl in Judwa, et wdiftcct
CAPUT XIV. doinum Domini Dei Isiarl, ipse esl Detts qui esl
De eo quod peregrinatus est Abrahatn in Geraris. in Jerusatcm (I Esdr. i). Cogilavi mecum dicetts :
(CAP.XX)..I— Profectus inde Abraham in terram Forsilan non esl iimor Domini in loco isio, el in-
australem, habitrtvil iuler Ciiadcs el Sur, el peregri- lerficienl me propter uxorem meam : alicts aulcm
nalus esl in Geraris. Dixilque de Sctra vxore sua: So- el vere soror mea esl, filia palris mei, elc. De hoc
ror nteaesl. Misil ergo Abimelecli rexGerarw, et lnl l cjus limore, quo el apud Pliaraoneni liinuit, jam
eam. Jamjnni nasciluro Isaac, cum proroissus et ex superius dicliiin est. lllud in Sara mirandum fuil,
nomine praenuntialus cssel, peregrinalur jam vice qnod in illa aclaic ciim essel anus, adliuc vidchaiur
aliera, iia Kt lollatur ab eo Sara, dicente illo: So- appetibilis. Significal autein puleliriliidinem riiviure
ror mea cst, et non audenie eonfileri, quod essct religionis, qu:e illo quoque lempoie, quaurio captivi
uxorsua. Quid boc proesignal.nisi quiafulurum eral ducli suiil Judtci, videbalur iiiler gciitium errores
ul prope nasciluro Chrisio, ciim jam pcr prophetas imiiabilis, et rciiuilabanlur eam, qiianivis uou caste
cx nomine pracnnntiaiiis csset, dicentes verbi gratia : genies quae eranl in circuiiu eoruro. Unde scripinm
Ecce virgo in ttlero concipiel, ei pariel fitium, el vd- "' esl in libro Machaliseoruni primo:/f( Jcjuttai-erHntii/a
cabitnr nomen ejus Emmanuet (Isa. vn), iteruru pe- die, el induerunl se ciliciis, el cinere in capile suo, et
rcgiinaretur semen Abrahae in lerra non sua, scili- desliluerunl veslimenla sna, el expanderunl librum
cct in captivilale Bahylonicii? Tnnc enim post pere- legis, de qitibus scrutabantur gentes, similiiudinem si-
grinalionem iEgyptiam serviluli subiccti suni se- mulacrorum suorum (I Mach. m), videlicel ut more
pluaginla annis, et Saram pene lulit alicnigena. diviijse legis exbibercnl simulacris suis rilum, vel
Nam pracler Danielem el ires ejussocios, nemo ausus ordinem sacriflciorum.
rbi confileri sanclae legis Dei coirjugalia fcedera fue- CAPUT XVI.
v.it, saevienle Nabiichodonosor, et fornace succensa. De eo qttod diclum est : « Ecce mille argenieos dedi
Porro Gerara civilas nieiropolis eral Palsestinae, ter- frdtri luo, i elc. F.t qnid significel quod, oranie
nilniis Cbnnanaeoriim ad auslralcm plagam inler Abraham, domus Abimeleclisanttta est.
Charies ci Sur, hoc est iiiler duas solituriines, de Sarae au.tcm dixil: Ecce milldargenleos dedi fratri
qiiibus jam superius dictum esi. Inlerprcialur autem tua. Hoc eril libi in velameniuin oculotum ad omnes
Gerara ihcolalus sive advenw propinqtiantes, Ahimc- qui lecum sunl. Quocunijiic perrexeris, memenlo le
lech pater meus rex, sive patris mci regntim, qnibus essc deprehensam. Allusil ari appellatioiiein cjiis, tli-
iiominihiis recle inlelligunlur advenae, id est, sen- ceus : Dedi fratri tuo. Ac rieinceps rieprehensac fati-
liles, incoloefufuri regni Dei, de quibus riicerci se- gans pudorem : Hoc, inquit, eril tibi in velamentum
men Abrahae, scilicet, Christus, Pairis mei regnum, ociilorum ad omnes qui tecttm sunt, lanquam dicerel:
sive Pater mens rex, subauditur, est eorum. Qiioniam vere fratcr luus cst, filius palris tui, ct
CAPUT XV. noii matris luoe, veraciler diccre poleris ad omnes :
Quod aliier Abimelech, alque aliler Pltaraonem corri- Frater meus esl, et hoc nomiiie velabilur, ei ccla-
puil Deus propter Saram uxorem Abraltw. bittir, quod ille tuus vir, quotl lu uxor ejus sis. H;ec
Venit autem Deus ad Abimelech per somnium ubi jocose dixil, statini scrio subdiriit : Quocitnque,
nocle, el ait illi: En morieris propler inuliereni quam ait, perrexeris, memenio quori fruslra lali noniine
tulisli; habet enim virum. Abintelech vero non tcti- oculos luos velavcris, riicenrio quod frater luus sil,
geral eam. Et ail; Domine, num gcnlem ignoranlem, nec enim poluisti aut poleris lalerc, quod uxor
eljustam 99 inlerficies? elc. Aliler htinc, alque ejus sis, Deo pro te corripiente reges, sicul me
aliter Pharaonero Deus corripuit propter Abraham ; corripuil, luorumque amovil oculorum vclameiilum,
Pharamiem namque flagellavil plagis maximiset do- dicendo : habel enitn virum. Oranle aulem Abraliam,
.iniini ejus. Hujus aulem salisfnelione suscepta di- n sanavil Deus Abimelechet uxorem, ancillamqtie ejus,
centis: Nonne ipse dixit mihi : Sorormea est, el Itwc el pepererunl. Concluseral enim Domintts omnem vul-
dixit inilii: Fratei metts esl ? In simplicitale mea el vctmdomus Abimelech, propler Saram ttxorem Abra-
mnndilia manuum mearam feci hoc. El ego scio, in- liam. Et ad hoc praesens mysleriuni spectal, quori
qitil, quia per ignorantiam fecisti, et idcirco nonper- orante Abraham sanala esi alienigenae doinus steri-
tnisi te ul langeres eam. Siquidem ut Abrahae scmen lilas. Fulurum quippe eral ul, oraule sive interpel-
ab jEgyplia servilule liberaretur, el ^Egyptum pla- lante scmine Abrahae, scilicet Christo, qui eiiaiu,
gis maximis flagellavit Deus. Utaulem a Babylonica ul Apostolus ail, inierpellal pro nobis (Rom n),
caplivilale solveretur, non plagis caesus, sed divino sanaretur gcnlilitaiis slerililas, et implerelur illud
.nulu Cyrus rex Persaruin praevenlus ut Iransducerel de cantico Annae prophelissae : Donec sterilis peperit
vocem in universo regno suo, eliam per Scripluram i plurimos, el qum tnullos. habebal filios infirmata esl
dicens : Hwc dicil Cyrus, rex Persarum :. Omnia; (/ Reg. w). Domus namque Abiinelech, id est gen-
regna terrm dedit mlti Dominus Deus cmli, cl ipse; titiin, quoruni hodie Deus paler esl, Ecclesia est,
prmcepit mihi ul wdificarem ei domum in Jerum.em, , in qua domo alia est uxor, scilicel quiecunque
qum est in Jttdwa. Qttis est :in vobis de nnivcrso po-• aniroa uuilur Domino Deo ; alia ancilla , qti« ti-
417 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. VI. 4!8
uiore vel pro causa temporali inservit lidei, vel do- A quicunque audierit conridebil mihi: et quis audiiurus
ctrinae verbo. Omnes lamen pariunt, sive per amo- crederet Abraham ? lgitur propheiice dicta hoecesse
rero Deo unianlur, sive per iimorem vel temporalem inlelligi oporlcl rie orlu Isaacfiituri, cujus hic forina
causam firieiverbo inserviant,quia quocunque modo est, elesse paria propbctiae Siineonis riicentis, cum
Cbristus aimunlietur, audilores credendo filii Dei illum in ulnis gestaret : Ecce hic j.osiius est in rui-
surt. nam, elin resurreclionemmutlorurii in Israel(Luc.n).
CAPUT XVH. Naro, qui audil et noii creriit, juxla quod propheta
De nalivilale Isaac. dixit : Domine, quis credidil ciuclituinoslro, ct bra-
(CAP. XXI.) Visilavil auiem Dominus Saram, sicitl chium Domini cui revelatum csl? (Isa- LIII) ci in
protniseral, et implevit quw locutus est. Concepilque ruiinira : el qui audiens conririet, el in resurrectio-
el peperil ftlium in seneclute sua lempore qtto prw- nem posilus esl. Ilaque sicut subdivisa diclio csl,
dixeral ei Deus : vocavilque Abraltam nomen filii sui ita: Dixiique Sara : Bisum mihifecil Deus, quicunque
Isaac, quem genuil ei Sctra. Et circumcidil eum die audierii, conridebil mihi, rursumque ail: Quis audilu-
oclctvo,sicv.l prwceperal ei Deus, cttm cenlum esset rus crederel Abraltam; ita de divisione bonorum et
annorum. Hac quippe wtale pttlris sui na.us esl Isaac. malorum, fidelium ct infirielium iiUelligeiidnin esl
Hoc ad laudem ei gloriam veritatis factuin est Dei, " Diealilaque illa, quae ut jaro dicluiii est, per Saram
quod concepil el peperit Sara filium, fulei prclinra, iutelligitur, maler omnium nostrum, Jerusalein li-
gnudiuin parentuin, domus splcndore.u, generis bera, quae sursum est (Gul. iv), dical, inquam', nato
decus, posterilalis spem. Idcirco recle proeniissum sibi vero Isaac, risum nii/ii fecit Deus, quicunque
esl, visilavit Dominus Saram , sicitl promiserat, et audierit conridebil mihi. Ecce eniin vere illi totus
implevit quw loculus esl. Visitatio namque Dei, larga conridel orbis, quia lilius ejus uiiicus magnuiii et
gratiae ejus donalio est. Porro ul eceplum prosequa- verum gaiidiuro loti niundo attulil. Ploret ilaque
mur mysteriuiiijluiic visiiavii Deus Sarctin geuerosam ancilla, qusc esl a monie Sina in serviluiem generans
principein illani,quae desursuni est, quae veie libera (ibid.), ploret, inquam, illa, el lilia ejus, quoniaui
et omnium noslrum maser est (Gctl.iv), quanrio ve- hunc pairis et liberae matris risuin odil, quia vide-
rus Isaac veruin gaudium noslrum, scilicel Chrislus . licet jam haeres DOII eril. 0 pium desiderium, pia
Filius Dei, de illa secundum carnem natus est. Tunc, spes, et longa suspiria populi sanctorum, curvi et
inquani, visitavit iilam Dominus Deus, sicul promi- anheli, ulpoie longo j.ini seuio provecii, quoinodo in
serai, et implevil quoe locutus esl. Unrie in cantico gaudium sublevatus, el in risum est dilaiatus? quo-
Evaugelii Zacharias dicit:Benedictus Dominus Deus r niodo abstersa est omnis lacrym.i ab oculis cjus'
Israet, quia visiiavil et fecil redemplionem plebis sum. Quomodo risit maler illa Jeiusalem, ubi lalis illi
Sicul locuius esl per os sanctorum, qui a sweulo sunl, nalus est filius? Nam, quantani luiic habueril inate-
prophelarum ejus (Luc. i). Et Apostolus: Quoiquol riam ridendi, teslalur Isaias, cum dicit : Excuiere
enim, inquit, promissiones Dei sunl, in itlo est. ldeo de pulvere, sede, Jerusalem, soive vincula colli lui,
per ipsuin amen Deoad gloridm noslram (il Cor. i). capliva filia Siori. Quia hwc dicii Deus : Propier hoc
El hunc peperil Sara ilia, teiripore quo praedixerat sciel populus meus nomen meum, in ciieilla, quia ego
ei Deus. Praedixil eiiiin Deus per queindani,.riicens : ipse qui loqttebar, ecce adstttn (Isa.ut).
Nonauferetur sceptrum de Juda, et dvx de [emore CAPUT XIX.
ejus, donec veniat qui mittendtts esi, el ipse eril ex- D'e abladalione Isaac, et de mttgno comivio in die
spectatio genlium (Gen. XLIX);et ita faclUiu esi. Vix abtactationis ejut.
eiiiin ablalum eraL sceplrum de Juria, regnanle He- Crevil igilur puer,el ablaclalus est : fecilque Abra-
rode alienigena, et natus est ille de Virgine Maria. ham grande convivium in die abiaclationis ejus. Quid
Vocavilque Abrctham filimn suum Isaac. De iiotnine opiiserat hoc fieri, vel scribi, nisi qnia certi subest
Isaac, quod interprelalur risus, quia Christo conve- pulchriludo mysterii.quaelaclantes arihuc parvulosad
niat, el deoctavo circumcisioriis die, nec non cente- j) solidum cibum provocare possit ? Est euim quod-
naria aetale Abrahae, jam superius dictum est. daro lac, et qusedam infanlia, quain vertis lsaac,
CAPUT XVIll. scilicet Christus, cilo excessit : quam el supergredi
idoneuin imilatorero Chrisli. ln
De eo qttod dixit Sara : « Bisum milti fecil Deus. t bpbrleal qiieiiique
El quod supernm matris Jerusalem, Palris quoque quo qui tardiorcs cxislunt redarguUiiUir per Aposlo-
Dei risus el gaudium sil Chrislus. lum dicenlein : Etenim cum -deberelis magistri esse
Dixit Sara : Risum mihi (ecit Deus. Qnicunque au- propler tempus, indigelis ut vos doceumini qttw sint
dieril, conridebilmilii.Rursuinqr.eait: Qttis audilurus elementa exordii sermonum Dei, el facti estis qttibits
crederel Abraham, IOO quod Sarj lactaret filittm , lacle opus sit, non solido cibo. Omnis enim qui lactis
qtiem peperiteijam sem ? Conlraria vel reptignantia est parliceps, expers esl sermoitis jnsliliw. Parvulus
sibi videnlur, quicunque audieril conridebil miftt, et eniin esl. Per(eclorvm aulem est solidus cibus, eorttm
quis audiiurus crederel Abraltam. Etenini qui audiens qui pro constteiudine exerciiatos Itabent sensus ad di-
conridet, utique audiuii credil, in quo el gaudel; screlionem boniel mali. Hanc infanliam puer Jesus
ei econlra, qui audiens non credit, profeclo audiiui spirilualiler excessit, lcslaiite Luca, cmn dicit: Et
nou conridet, aut congaudet. Dixit euim tttrUmque Jesus proficiebalsapientia, mlate dpud Deum cl homi-
 419 RUPERTl ABBATiS TUITIENSIS 420
ttes (Luc. 11), non quori aliquid anlea nesrienl,. cuin A berw. Qualiter vero ejicialur ancilla el filius ej'us,
sit ipsa sapienlia Dei, sed quia paiilalini rie earna- subinde aposlolus idem aperuit: Ecce, inquil, ego
libus Iegis caeremoniis iniermillens scrmonem, fe- Paulusdico vobis, quia si circumcidamini, Chrislus
rebal pueros ad perfectionem. Illic profccto grande vobis nihil proderil (Gal. v) etc.
convivium est, cum deslilulis lacteis, id esl infau- Ampiiusaulem in eo ancilla vel filius ejus ejici-
tilibus ritibus, verbi gratia, brulorrim aniirialiiim lur, ne ludat cum Isaac, quod Jerusalem illa, quae
sacrificiis, transrincil suos ad verum el unicum sa- serviebal cum liliissuis, el faniosissimuin illu.l iem-
crificium corporis et sanguinis sui. Nam hoc cst pliiin Dei deetruitur, et populus ille caplivus in
grande convivium, de quo propheta dicit : Et [a- omnes genles ducitur, 101 et sic lotus ordo servi-
ciel Dominus exerciluum omnibus populis in monte lium coeremoniaruni dissipalur : quod facluni est
Itoc convivium pinguium, convivium vindemiw, convi- sub Vespasiano et Tito, principibus Romanorum,
vitirii pinguium meduUalorum, vindemiw defwcatw videlicet ne novae Jegis Ecclesiae, velus Svnagoga
(lsa. xxv). Et quia per hoc convivium pcccala sol- lunc vehementius insultaret, sic in slalu prisiino
vuntur, continuo subseculus: Et praicipilabit, inqiiit, perseveraret, quae nunc eliam sic ejecta superbire,
in monle islo faciem vinculi colligati super omnes po- Ct primogenila sibi vel filio suo ascribere autlet.
putos, et telam qttatn orditus esl super universas na- H Illam uliqiie ejeclibnem idcirco passus est ille filius
tiones, el prwcipitabil tnortem in sempilernum (ibid.). aucillae, quia lusil, quia fiiium liberae Chrislum re-
Et quia convivalor isle verus Isaac, id est verus geiu, lotius liherlalis principem, iilusit, flagellavii,
risusel vera laeiitia est, post modicum adjiciens, crucifixit el occidit; et deinde domesiicos ejus, li-
itte do)iiinus,^\\c[\\il,'sustiiiuimus eum, exsultabimus el bertos cjus male pertinaci ludo perseculus est.
twiabimur in salulari ejus (ibicl.). Igitur, siquidem CAPUT XXI.
simplicem sequaris litlcram, lenia sunl hoec; si au- Item de eadem re, et qttid significel quod filius
tem interiorem senlias spiriltim, lniiltuin allinuit ad ancillw ejiciiur.
rein narrare, qtiia crevil ptter, el ablactaius est, ct jDure hoc accepil Abraham pro filio suo. Cui dixit
quia fec.t Abraham grande conviviumin die ablacta- Dominus: Non libi videalur asperum super ftlio el
tionis ejus. super ancilla tua. Omnia, quw dixerit tibi Sara, attdi
CAPUT XX. vocem ejus, quia in Isaac vocabilur libi semen. Sed
Deiudo Ismaelis cuin Isaac,el de eo qttod dicium est'.: el filiuin ancillw faciam iii gentem magnam, qttia
« Ejice ancillam, > cic. semen luum esl. Per Abraham, ul jam saepe dictum
Ctimque vidisset Sara filium Agar Mgypliw, luden- ' est, sanctos iiuelligimus Patres, Abrahae non solum
lem cum filio stto Isaac, dixit ad Abraliam: Ejice pei'carnem, sed etiam per fidem haeredcs, quaJes
aKcillamhanc el filiuiri ejus ; non enim erii hmret fi- Petrus, Paulus, et caeieri apostoli lunc leroporis
lius uncillmcum filio meo Isaac. Notum ac celeber- fuere, quando Iiaec aucilJa curo filio suo ejecla est.
rinniin huiic iocuro expositiofecitAposloii scribentis Nain rcvera hi dure acceperunt imperium dicenlis:
ari Galatas :-Scriplum ett quoniam Abraham duos Ejice anciilam haric ei filium ejus. Dicit enim unus
filios habuil, itnum de ancilla, et unum de libera; ex his, Pauliis apostolus : Veritatem dico in Christo,
sed qui dd ancilla , sectindum carnetn tialus esl ; non meniior, testimonium mihi peiitibenle conscientia
qui autein de libera, per repromissionem (Gal. iv). mea in Spiritu sanclo; quoniam tristiiia mihi est
Et posl pauca : Sed qtiomoclo liinc is, qui sccitndum tnagna, et coiUinuus dolor cordi meo. Oplabam enim
carnem natus esl persequebalur eum qui sectindum ego ipse analltema esse a Christo pro fratribus meis,
spiriium, ila.ei nunc. Sed quid dicit Scriplura ? Ejice qui sunt Israeiilw, quorum adoplio esl filiorum et
anciUam el filiuin ejus (ibid.) eic. Sane, .secundum lit- gloria, el lestamerilnm, el legislalio, et obsequiutn,
ieram,quid dehocludoHebrsei opinalisunt jam supe- cl promissa, quoruni palres ex quibus Chrislus se-
rius dicltim est, seilicel, velquod manibus suis idola citndum carnem, qui est sttper omnia Deus benedictus
foniiaret e lu-io Isniacl, yel quod , ut majo.ris erat .v itt swcuta. Amen [Rom. ix). Verumtameh quoquo-
ajlalis, joco sibi primogeriiia vindicarel. Porro juxta morio id accipial bic Abraham, ancillam hanc cuni
seiisum mysticuro jarii riictuin Aposiolus ludum filio suo ejici oporlebat. Dixil enim illi Doininus :
jsliim perseculionera appellat, cujus in similitudi- Non libi videatur asperum, super filio et super an-
nem iunc temporis carnales Judaei et carnalis cic- citla tua; omnia, quw dixerit tibi Sara, audi vocem
cumcisio spirilualera Judaisniiiin etspiriiualein cir- ejits, qttia in Isaac vocabitur libi seinen. Nunquiri
cumcisionem impugnabant. Igilur ablactalo Isaac juxta lilteram legiliinuro est, ulvirvoci uxoris suae,
liideiUem cum illo, lsmaelem Sara non tulii, quia vi- el non potius uxor viri sui voci obaudial? Ergo
delicet transacta dispensatione minislerii, quo pro juxla roysticum polius sensum, Abraham omnia
hominibus funcius est, facltis sub lege Filius Dei, qusecuiique dicit Sara, vocem ejus audiat, id est
curii illuderet populus carnalis, perraanens in ve- praedicatorum vel apostoloruro chorus, omnia qusc-
tustaie litterae, novis et spiritualibu"s filiis, scilieet ctinque dicit sancla et prophetica Scriptura, de Ju-
Chrisli discipulis, iion lulitlioc sanclus novae gra- dseis et gentibus, vocem ej'us audiat. Quod et facil,
liae Spirilus, el dixiV: Ejiee ancillam hanc et filium dtitn illitis lusoris, id esl Judaici populi, imporluni-
ejut. Nonenimerit hmres (ititts ancillw cum filio /i- lale fatigalus, dicil: Vobis quidem oporlebat primum
 «,21 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — l.N GEN. LIB. VI. Ufi.
prwdicari vcrbum Dei, sed quoniqm repulislis iltud,, A adliuc el ipse puer, imo jtivenculus, quein annoruin
el inJignos vos judicaslis mternw vilw, ecce converti- non minus, quam ocloriecim jam esse yel fuisse non
tnttr ad genies (Act. xm). Sic enim proecepil nobis3 dubitim esl, curo uire aquae nialris quoque cervjci-
Doniiiiiis : Posui te in tttcem gentibus, ul sis in salu-- . bus insedit, quia sic dicluni est, cum consumpta
lem usque ad extremum lerrw. (Isa. XLIX).Igitur adI esset aqua in ulre, abjecit puerttm subter arborem
viic.^mSarae ancilla cum lilio suo ejicilur, cum ex: unant, el abiit. Igilur in his quse lam ridicula vi-
aucloritaie Scriplurae populus carnalis pro perfidiai dentur, littera servit spirilui, et ea sub vili iexiu
sua foris relinquitur : Qttia itt Isaac, inquit, vocabitur• sermonis fulura proecinit, quae iuinc prscsentia lo-
libi senten. Etsi plures fuerinl concubinarum vel[ lus aspicit orbis. Ejecta namque ancilla, pauem
carnis filii, in Isaac, qui non secundum carnem, sedI non qualemcunque, sed panem hordeaceum, ct
per repromissionem nalus est, vocabitur libi semen. uirem non vini sed aquae in scapula porlat, sub
Ex illo namque nascetur, qui vocabilur semen luum,, onere curva, quia videlicel Synagoga, bseredilate pa-
illud videlicet semen, in quo, sicut promisi libi, he- tris Abrahse perdila, solum lilleralem iegis sensiun
nedicenlur, et semen luum vocabuntur oranes gen- .: baj'ulans, sub onere imporlabili anhelat. Nam im-
tes. Omnes enim sunt Isaac, qui nascunlur libi, non portabile esse onus occidenlis litteroe, Pelrus quo-
secundum carnem, sed secundum fidem : sicul Isaac; 15 ' que apostolus teslalur, cum dicit : Quid tenlqlis
non secunduro carnem naius esl, sed secundum re- cervicibus discipulorum imponere jugum, quod neqite
promissionem. Sic enim el Apostolus exponit, qui nos, neqttepalres noslri porlare poluimus? (Act. xv).
cum dixissel: Non enim omnes qui ex Israel, hi sunt Bene igilur non viui, sedaqufe ulrem, neque saltem
Israelilm; neque quia semen sttnt Abrahw, omnes asello, sed scapulw ejus imposuit; et puerum, quem
filii: sialim hoc testimonium intulit: Sed in Isaac deficiente aqua ipsa, per desertum oberrans mori-
vocabilur libi semen. El boc ipsum aperiens sub- bnndum subler arborem infeliciler abjiceret, ira-
junxil, id est, non qui fiiii carnis, hi filii Dei dicun- didit; qnia videlicet sic ftiturum erat, ut ejecla et a
tur; sed qni fitii protnissionis, mslimanlur in semine Deo deserla Syuagoga, carnali Iegis scientia riiagis
(Bom. ix). Sed et filium ancillw, inquil, faciam in oneraia quam refecta incerieret: el filios suos, in
gentem magnam, quia semen iuum est; semen tuum, peccalo suo morienles, subler arborem crucis abji-
inquil, esl, non lameu dixit, itt illo vocabitur tibi ceret, perseverante 102 sententia super illos, quam
semen; nec cnim lale semen est, quod vocelur id eriixit maler crudelissima: Sangitis ejus svper nos,
quod nolum ex nomine apud Deum babeatur. Ve- et super filios nostros (Mallh. xxvn),
rumlainen el hic filius ancillse, qui praediclo morio r CAPUT XXIII.
c
ejeclus est, futurus est in genlem magnam, qux digne Item quid significel quod vocavit angeltis Doinini
vocetur et nominelur Abrahae semen, scilicel, cum Agar, aperuiique oculos ejus Deus, 'ul videret pu-
plenitudo gentium subinlroierit, ttinc omnis Israel teumaqum.
salvus eril (Rom. xi). Vocaviiqueangelus Domini Agar de cmlo, dicens :
CAPUT XXII. Quid agis,Agar? nolilimere.Exaudivil enim Deus vocem
Qttirf tnysliee significet, quod t tollens Abraham pueri de loco in quo esl : Surge, lolle ptterum, et tene
panem el ulrem aquw imposuit scapulm ejus. i mdnum illius, quia in gentem magnam faciam eum,
Sttrrexit igilur Abraham mane, et lollens panem el aperuilque oculos ejiis Deus. Quw videns puietim
ulrem aquw imposuit scapulw ejus, tradidilque pue- aquw, abiit et impl",vit ulrem deditque puero bibere,
rum eldimisileam. Quw, cum abiissel, errabat in soli- et fuit cum eo. Hoc lanriem futurum est, cum ple-
ludinem Rersabee. Cumque eonsumpta essel aqua in niturio gentium subinlroierit (Rom. xi). Tuuc enin
ttlre, abjecit puerum subler unam arborem, qum ibi vocabil angelus magni consilii Synagogam dicens :
erat, el abiit. Sedilque e regione procul, quanlum po- Quid dgis, Aga>\?id est, adversa vel conversa, noli
tesl arcusjacere. Dixitenim : Non vitlebo morieniem limere, elc, et aperiei oculos ejus, araolo velaminc
ptterum, et sedens conlra, levavit vocem suam el fle- I) |) quod nunc positum est super cor eorum (// Cor. m),
t'i(. Exaudivit aulem Deus vocem pueri. Por.lquam el vero intellectu videbii puleum Scripturarum, pu-
lusil filius ancillae cum filio liberoe, mane surgens lenm nquarum vi7enlium, dabitque filio suopotum,
Abrabam emisit ancillam el filium ejus, quia, posl- id esl verum Seriplurarum audiloribus suis propi-
quam illusit Chrislo, ut supra jam diclum est, Ju- liabil inlellectum. Notandum qnod non dictum sil,
daici populi servilisnequitia, matulina resurrectionc exaudivit Deus vocem Agar, cum ipsa levaverit vo-
celebrata, de domo et hsereditale patris Abrahae, cem suam el fleverit, sed exaudivil Deus vocempueri.
projecla cum suis alumnis est Synagoga. Quomodo Denique malcr ipsa non suam, sed filii mortem de-
vero emisil ancillam illam? Panem el utrem aqttw plorahal. Pepercit igilur Deus ei pro quo fuerat et
imposuit scapnlw ejus, tradiditque puerum el dimisit flettis. Ex eo quod ait, surge, el accipe puerum, et
eam. Ergone sic avarus fuil dives ille regum victor, tene manum ejus, manifeslum est eum non oneri
trecentorum decem et oclo vernaculorum dominus, niatri fuisse, sed comitem. Quod aulem manu pa-
ut praeler panem et ulrem aquw nihil filio donaret, reniis tenelur, sollicilus monsiraiur affectus. Verum-
quem tristis ejiciebat, nec saltem unum illi asellura .lamen supra prudenler sic Scriplura dicil, abjecit
commodaret, sed ea scapulm matris imponercl? An puerum, lanquam ille malriscervicibusinsederil.quia
 m RUPERTi ABBATIS TUITIENSIS 424
vldelicel nunc interim, donec Synagogam, ut prse- A nobis per Deum, ut non noceatis nobis el posleris
diclum esl, vocet augelusDoniiiii, oiieri estiiidoclus nostris, stirpique noslrae. Nam, quaudo genles con-
populus Pharisaeorum, et Scrifearum suorum Syna- fessionem fidei sanciis apostolis obtulerunt, el ab
gog;«, et pro eorum, quos erudire putalur, perdi- illis Palribus consiliura quaesierunl., quomodo el in
lione premilur ampliori damnatione. praesenti peccatorum remissionem acciperent, et iu
CAPUT XXIV. posierum in ullimum judicium evaderent, siinilia
De (mdere paclo inler Abraham et Abinteleclt, el qtiid his et pene eadem dixerunt. El per Ahimelech qui-
mysiice significel. dem, quod interprelatiir pater meus rex, vei patris
Eodem lempore dixit Abimelech el Phicol princeps mei regnum, mullilado intelligilur gentiuni, quas
exercitus ejtts ad Abraham : Deus lecum esl in uni- fecil Chrislus esse Patris sui regnum. Per Phicol
versis quw agis. Jura ergo per Deum, ne noceas mihi vero principem miliiiae, quod inlerprelalur os om-
el posteris nteis, ttirpique mem. Sed juxia mise- nium, principes bellicarum virium, id est, duces,
ricordiam quam feci tibi, facies tnilti el lerrw in qua reges vel imperaiores, cateraeqne poteslates, qui et
versalus est advena. Notanrium in primis, ei ex prio- ipsi fidem Cbrisli consecnli siinl, et os omnium ad
ribus el ex praesenti loco, quori Isaac non sit nalus confiiendum verum Deu n, lieenlia vel auctoritate
in tcrra promissionis, sed in Gcraris Melropoli Pa- B sua laiius apernerunt.
leslinorum, ubi et Bersabee oppidum habebatur. CAPUT XXV.
QuOd et ipsum a mysterio non vacai. Christns eniin Puleus qttem vi abslttleranl servi Abimeleck, quid
sub imperio Romano natus est, et erat popnlus tnyslice significel.
Dei sub principibus alienigenis el iributis ser- Dixitque Abraham : Ego jurabo. Et iucrepavit
viens. Natus esl ergo in Geraris, qnse melropoiis Abimelech propter pulettm aqum, quem vi abstiue-
eral Palocslinorum, id esl ruenlium , et Roinam rant servi illius. Respondit Abimelech: Nescivi quis
significat, quoe maler futura erat et regina feceril hanc rem, secl el lii non indicasli milti, el ego
pereunlium. Nec movere debel qnod, cum supra non audivi, prwier hodie. AiUequam jurel, causani
dixerimus, pcregrinalionem, qua peregrinaius est oninem simullalis delcrrainal, ne qua proeleriii mo-
Abraliam in Geraris, signum fuissc Babylonicoc ca- lus scinlilla subsideat, etpro piileo aquoe vir tanUis
ptivitalis, nunc dicamus illud, quod nalus esilsaac regem increpal, quia virielicel non res indigna erae,
in Geraris, significasse quod Chrislus sub servitio prsesenim in illis lerris, ubi naturaliier magiia vivaj
nascilurus erat Romani imperii: Roroa namque erat aquse penuria esl. Porro mysiico pnieus a((iise,quem
altera Babylonia, Unde Petrus in Epislola sua : vi absluleranl servi Ahimelech, sacra Scriptura esl,
Salutal vos, inquii, Ecclesia qttw est in Babylone 'J quam philosophi gcnlium vi absiuIeraiU, id est, noii
collecla (I Peli: V), Roriiam iropice designans. recto sensu, sine praedicatore, et sine Dei Spiritu,
Sciendum quippe quod qiiando Babylonia illa, a Me- legenles diripuerant, verlvi gratia,'Plaio, ciim in
dis et Persis subversa- est, tunC Roma condila vel Timaeo formaiioiieni r.iimdi de principio hujus libri
nata est, et ab illa captivitate usque adCbristum, Geneseos furalus, stibdole atque pervcrse aiia. pro
pene una et jugis fuit serviius Judaeorum. Nam ex iliis dixit. Itaquc pro hujusinodi puieo, Abraham
qno illuc captivi cum rege suoducii sunl, iiunquam increpavil Abimelech, exempli causa, quando Paulus
regem legitime habueruni, rieque jugo gentium ca- apostolus slans in n:«tlio Areopagi. ail,: Viri Athe-
rtierurit, sed langiicnte, et, pauhuiin riecideule stalu nienses, per omitia qttasi supersiuiosos vos video.
ducuni, el sacerdolutn coiiflictauiium, tantlem alie- Prwleriens enim et videns simulacra vcslra, inveni
nigenain regein Heioriem, sub quo Christtis nalus aram in qua scriplum eral : lgnolo Deo. Quod ergo
esl, sortili sunt. Bene igilur Abraham, ex quo illi 103 iynoranles colitis, Itoc ego anuuntio vobis (Acl.
lsaac ex nomine repromissus est, usquead uativiia- xvn). El poslpauca : In ipsoenim vivimus,et movemur
lem velablaciationem ejus snb Abiiiieiech in Geraris elsuitius sicul et quidam veslrorum poelarum dixeritnl:
peregrinalus est, quia videlicet a lemporibus pro- ,,- Ipsius enim et gentts sumut (ibid.). Nescici, inquit,
phetarum, perquosCbrislus praenunliatusesl, tisque qttis fecerit hanc rem, sed el lu non indicasli milti, et
ad naiivitaiem ipsius , regnum lemporale Jodseorum ego non audivi, prwter Itodie. PJena et sufficiens
sub jugo gentium, pene continuo detrilum esl. Ve- excusatio, tribus partibus perfecta esi; nam iu
rum, postquam Isaac ablaclalus el filius ancillae omni quacslione, cuiii de facto agiiur, paruin esl, ad
ejeclus est, Ahimelech cl Phicol princeps exercitus conscientiae puriiatem, nescire a quo factum est,
ejus vcniunt ad Abraham, confiieiites quod Deus ctiiii scieris aii iactuin, vel quid factiiro sil, proe-
cum illo sit in universis quac agit, el roganles euin, sertini si tacendo conseiisisse videaris. Cimrtis
alque dicculcs : Jura per Dominum ut non noceas ergo culpce parlibus ralionabiliter se exuit, cuui ad
nobis, elc'. Poslqnam enim Synagoga, cui primum summiim dicit: El ego non audivi prtvler -hodie.H;cc
oportebat loqui verbum Dei, repulit illud, et indi- et stipradicli Alhenienses et caeterie polcraut dicere
gnain sejudicavil aclerriae vilse, apostoli ad gentes iialiones : Nos nescimus ba»c rcm, seri et uulluii
conversi sunt (Aci. xm), imo el gcnliliiuh nonnulli patriarcharum aut prophelaruni inriicavii nobis, et
ultro ad eos venerunl, quodammodo dicentes: Deus non audivimtts praeter hodie. Narnci hoc idem Apo<
vebiscum est inuniversis quse agitis. Jurate ergo stoloriixerunl: Novaenim infers attribus nostris (ibid ).
423 DE TRINllATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. - 1N GEN. LIB. VI. 426
CAPUT XXVI. A mus per prolepsim diclum esse, sicul el Belhel et
Quid sibi veliitl septem agnm, quas fecit Abtaham Galgala, quse uliqiie usque ad tempus quo ila appcl-
Slare seorsum, myslice. lalae sunt, vocabanlur aliter.
Tulil igitur Abraham oves el boves, el dedit Abi- CAPUT XXVII.
melech, percusserunlque ambo fmdus. Et staluit Ad mysterium perlinere quod plantavit Abraham
Abraham septem agnas gregis seorsnm* Cui dixit • iiemus in Bertabee.
Abimelech': Quid sibi V&lnnlseptem agtim istm qnas Abraham vero planlavit nemus inBersabee etinvo-
tlare fecitti seorsum? Al ille : Septem, inquil, agnas cavil ibi nomen Domirii, Dei wterni. Et fuit colonut
accipies de manu mea, ut sint in testimonium mihi term Pliilistinorttm diebus mutlis. Et hoc ulique ad
quoniam ego fodi puteum islum. Oves quas dedit myslerium perliuel; nam Abrabae fides a Judocis
Abraham Abimelech agniculos pariunt, et dulci Iranslala, et in genlibus planiala, grande ex diversis
lacle leneros fetus alunl; boves autem nunc in area hominibus tanquara de diVersis lignis nemus effecit
triturant, nunc verlenrio terram operantur, et panem ad itivocanrium ihi nomen Domini Dei aelerni, qualf.
ediicunt ad cor bominis confirmandum. Scimus ct per prophelaro Isuiam Deus ipse deserlae genli-
enim quia Palres apostoli singulis populis, vel civi- iilati promiitens, hoc inodo, diversa diversorum
talibus magistros, el reclores majores pariler et ^ merita disiinxil: Dabo insolitudine cedrum, el spi-
minores ordinaverunl: qui, el lanquam oves lacte, nam el myrlitm, el lignnm olivw. Ponctm in desvrlo
id est inchoalionis sermone, parvulos auditores abielem, ulmum, el bttxum simul, ut videanl, ttt
imbuerent, ct tanquam hoves, de qualihus Apo- sciant, el recogilenl pariter (Isa, XLI). In nemore
stolo ieste, lex dicit: JVottalligabis os bovi IrilUranti hiijusinodi, usqtie hodie invocatur secundum fidcm
{I Cor.ix; Deut. xxv), solido pane cibarent eos, Abrabae noinen Domini aelerni, et ila re.licta lerra
qui, prb consueludine exercilalos sensus habentes, populi sui Judaici, colonus est Abraham terrae Phi-
femnltir ad perfectionem. Hoc modo Abraham ct lislliinornni, quod interprelalur potione cadetilium,
Abimelech, id est Palres qui ex Judaeis eranl, et qualesprius fuimus nos; nunc autem fixaeel pulchroc
gentes, foedus percusserunt, et in unam [domum sumus planlaliones Domini, juxta Apostolum, qui
sociati sunl, mediante ahgulari lapide Christo, qui cum praelerita vilia nostra tetigissel : Et hmc qui-
facit ulraque unum, ut duos condat in semelipso dem, inquit, fuistis, sed abluti eslis, sed sanctificaii
(Epltes. 11), in unum novum hominem faciens pa» islis, et jusitficali eslis in nomine Domini noslri Jesu
cem, et reconcUiet ainbos in uno corpore Dco per in Spirilu Dei nostri (I Cor. vi).
crucem inlerficiens inimicilias in semetipso (ibid.), CAPUT XXVUI.
c
Porro septem agnae, quae in percussione foederis De tenlalione qua tenlavil Deus Ahrttliatn, dicens:
seorsum consliiuunlur, sepliformem significant t Tolle filium tuutn, » elc
gratiam Spiritus sancli, cujus nobis in baptismo, (CAP. XXII.) Quac postquam gesla sunl, tentavit
quo iu Christo foederamur, dona dislribuunlur. Quae Deus Abraham, el dixil ad eum: Abraham, Abraliaro.
videlicet agnaeseorsum constituuntUr, quia profeclo jEf ille respondit: Adsum; ail illi: Tolle filium tuuin
non in potestaie liominis sunt dona Spiritus sancli. unigeniiuin, quem diligis Isaac, et vade in lerram
Elenim hapiismum quidem aquoe in nomine Patris, Visionis, atque offeres eum ibi in holo.causlnm super
et Filii, el Spiritus sancli, omnes scqualiler per unum moniium quem monslravero libi. Thesaururo
ollicium ccclcsiasticum exhibemus; ipsius autem fidei et limoris Domini, quem in excmplum bonum
saricti Spiriius dona, noti qualia vel quanla volu- nobis filiis suis hic paier mullarum gentiiiin tbesa.u-
nius damus aut accipimus, sed ipse Spirittts sanclus rizavit, examinalor cordium Deus occultum esse
operaluroitittia, dividens singulis proui vull (I Cor.xu). noluit, sed bacleiius longa peregrinalione, el diit-
Quidquid autero loquitur aut operalur per uos hic luma seminis sui exspectalione salis spectalum,
septiforrais Spirilus leslimonium verum est, quod adhuc uuo lenlalionis incendio, validissime confla-
paler Abraham foderit puleum istum, id est quod D grare curavit. Ex bac namque forlissima tcntatione
sccundum semen suum, quod est Chrisius, condi- fides ejus splemliriissiroa rulilal, Apostolo teste, cuni
deril, alque conipleverit omnem verilalem Scri- dieit : Fide Abrahum oblulil lsaac, cum tenlarelur,
pturarum. Bene ergo diclum est, ut sinl in lestimo- et unigenitum offerebal, qtti susceperat repromissio-
nium mihi, quia ego fodi puleuin islum. Idcirco voca- nes, ad quem dicium est : Quia in Isaac vocabilux
tus est locus iste Bersabee, quia ibi uterque juravii. tibi semen, arbitrans quia el a mortuis suscitare polent
Et inierunt fmdus pro puieojuramenli. Surrexil aulem esl Deus (Hebr. xi). Iteni : Timor Domini sanctus
Abimelech, et Phicol prittceps mililiw ejus, et reversi permanens in swculum swculi (Psal. xvin), qui ex
tunl in lerram Palwslinorum. Ubi hic legilur puleus atnore descendit, ex isto clarius splenduit, ipso*
juramenli, in Hebraeo habelur Bersabee. Duplex lestanle Domiiio, cum postmodum dicit : iVitttt:co-
autem est causa cur ita appellatus sit, sive quia gnovi quod timeas Dominum, el non pepercisti unige-
seplem agnas Abimelech de manu Abrahae accepii; niio filio luo propler me. Recle igilur scriptor hi.c
septem enim dicunlur sabee, sivequod ibi juravcrii, praefalus esl, dicens : 104 Tenlavil Deus Abraham,
quia jurainenltim sabee similiter appellalur. Quod videlicet non ut ipse sciret, qucm nulla ctygitatirt
si anie hanccausamsupra uomenhoc lcgirous, scia- Iatei; seri ne ignorarcmus nos fuluri fiiii, qu.aiis ille
1'ATUOL.CLXVII. 14
 iFi RUPERTI ABBATIS TUITIF.NSIS 458
fuerit Pater, cujus nobis fides ad imiianduro pro- A ramus; quippe quem ct tot regnm victorero supra
posita est. Sie negolialori quaerenli quaeque pre- legimus. Sed unoasini nomine quodlibelsubjeclionts
tiosa, vendilor sedulus quidquid libel exaroinai, non genus coinmode signaiur, non solum propler Lali-
ul ipse quse vendit cognoscat, sed ne emplor dubitet nam nominis etymologiam, quiaasinus ab assidendo
dareomnia sua et comparare illa. Verba lentaniis dicitur, yerum el propter hujus animaniis naluram,
haecsunt: Tolle filium luum unigenilum, quetn dili- quod magis servileelmagis oneriferum est. Dielerlio,
git Jtaac, et vade in lerram Visionis, atque offeres inquil, vidii locum procul. Notandumquod de Geraris
eum ibi in lolocauslum super unum moniium , quem usque ad montem Moria, id est sedem (empli, iier
monsltavero libi. Filiura unigenilum hic appellat, el dierum trium sit, et consequenler illuc die lertio
addit, quem diligis, ct ex nomine Isaac expressil, pervenisse dicaiur. Male igitur quidam dicunl Abra-
videlicet, ne parum praesentes adessenl patris affe- ham illo lempore ad quercum habilasse Mambre,
cius sui in ipso arliculo taritse hujus lentationis. Ubi hoc est in Ilebron, cum inde usque ad montem Moria.
iiuiic dicilur in lerra Visionis, in Hebraeo habetur vix nnius diei iter plenura sit. Nec vero fallaciter,
Moria. Aiunt Iiebrsei hunc raoniem esse in quo sed fideliter dixil : Exspeelate hic cum asino. Posl-
postea lemplum condilum est, inarea Ornam Jebu- quam adoraverimus, revertemur ad vos, credendo
saei, sicut el in Paralipomenon scriptum est: /?( B scilicel qnod et a morluis Deus imraolatum puerum
cmperuni mdificare tempium, in secunda die mensis, illum sibi stiscitare posset. Jam quoniam ea quae
in monle Motia (II Pat. m). Qui idcirco illuniincms sequuntur sccunriuin litleram patentia sunt, nunc,
inierprelalur, et lucens, quia ibi est Dabir, hoc cst ui sapius medullilus, et in Abraham, cujus praece-
oraculura Dei et lex et Sanctus spirilus, qui docet ptum, et in Isaac, cujus obedientia prsefigurata sit,
homines yerilatem, el inspirat prophelas. Verum- allius inlueri libet quid polissimum Deus inlenderit
lameii quid opus est ab Hebraeis iiominis Iiujus, id in bperc famosse hujus tentalionis. Nee enim satis
est terrae, vel montis Visionis elymologiam dubita- est dixisse quod ul cognosceret, id est cognoscerc
bilem quaerere, aut ul opinabilem invesligare, cum nos faceret, qnantum baberet Abraham tiiuorein
sx praesenli loco Scripturac nianifeste conslel, pro- Domini, iricirco sic illum lentavit, praeserliin cum
pier preesenliamsive respeelum graiiaiDei, Abrahara protinus Uhi dixit, iiutit; cognovi quia limeas Deum,
locuiii illura ajtpellasse noinine eodem? Nam quia conlinuo subjunxerit, per memetipsum juravi, quia
Dei tenlanlis oculos super se aperlos aique defixos fecisli rem hanc, et non pepercisli filio tuo unigenito,
preecordialiler sensit, clamanle angclo Domini, cum benedicam libi, elc.
arripuisset gladium: Abraham, non exlendis manum z CAPUT XXX.
tuam super puerum, ct : iVuttc cognovi quia limes
/(£?»icttr Drm lotlarerit Abraham, el quod non absqtte
Deum, deinde subjuneitur : Appellavitqui noitiett jttstitia t sic Deus dilexil mundum ul Filium suutu
,eci illitts, Dominus videl: Vnde usque hodie dicitur, unigenilutu daret, > quia sic homo dilexil Deum i.i
In monte Dominus videbit. Cons'.at ergo quori ob (ilittm suum unigenilum darel.
catisam praediclam jubilans atque ineffabiliier gra- Nunquid enim noleus illam boroinis fortitudinem
lulabimdus Abrahum, illuro suai laetitiae locuro Vi- Deus iiicidil ul necesse sibi essel interponere jura-
sionis noiuine signavil, in quo visuro se esse a Do- menlum, ut ratio compellerel Deum jurare homini
inino veraciler confiieri poluil. Itaque sicul caelera per semetipsum, quia majorem se non noverat
mulla, sic et hoc per anlicipalioiiem paulo ante alinm ? Homines enim, inquit Aposlolus, per majores
dicium esl, vude in terram, cum addilamento nomi- sui jtirant, el omnis conlroversiw eorum finis ad
nis hu jus, id esl Visionis. confirmationem est juramenlum, Abrahw aulem pro-
CAPUT XXIX. mittens Deus, quoniam neminem habuil majorem se
Ilem de eadem re, el quod mons, in quo postea fun- per qitemjurarel,Deus juravit per sentelipstim (Hebr. vi).
daium est lemplum, is fiteril ad qttetn imnwlandns Num, iuquain, invitus, aut imprudens adigi
ducltts est Isactc. i[) potuil ad juramenluni hujusmodi? Non ulique, sed
lyitur Abraham,de nocie consttrgens, stravil asi- volens et providens lenlando magnam in gravi
nuiH suum, dttcent secum duos juvenes et Isaac cansa, Deus homini prseparavit vicloriam, quam et
fitiunv suum. Gumque cottcidisset tigna in holocau- sanctus Job suspirans ait ad eumdem Deum : Desi-
stum, ubiit ad locum quem prieceperat ei Deus. Die derium meum, Omnipotens, audi, et ttibue milii au-
autem lertio, elevalis oculis, vidit locum procul, dilorem, qui wquitatem proponat eontra me, el per-
dixitque ad pueros suos : Exspectate hic cum asino, veniat ad victoriam judicium meum (Job. xxxt). Nam
eyo el puer illuc ttsque properantes, poslquam adora- proposueratquidem Deus permuliam roisericordiam
verimtts, revertemur ad vos. Quia timoreni Doroini pra:j'udicaii in Adam generis humani judicium, per»;
sibi anle oculos proposuerat, idcirco mox, audito Cbristum adducere ari victoriam, sed absque judicio
jtibeniis imperio, vicino obedieiuise pede moram pali vel justilia facere misericordiam, non eadit in Deum.
nescivit in.faciehdo. De nocte consurgens, etsternens Uude et Psalmisla : Misericordiam, inquit, et judi-
asinum suum. Porro asini nomine non ruslicitas, cium canlabo tibi, Domine (Psal. e). Item : Miseri-
'«ive jgnobilis pauperlas lanti viri detegilur, quem cordia et veriias prwcedent faciem luatn (Psal.
Toagnum el inclyfura sive divilem fuisse non igno- Lxxxvni). El alibi : Misericors Deus ct jttslus (Psal.
 429 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLH. — IN GEN. LIB. Vt. 430
cxiv). Et muila in hiiric modum, leslanlia rion dis- A tabat, quia videlicet in manu fuit non Judaeorum,
sociata esse in Deo misericordiam el judieiura, sivei sed Dei Palris gladius, id est polestas Dominieae
verilatem et raansueltidineni. Ul ergo omnino cx: morlis, uhi, quando, vel quo uiortis genere debcret
sola misericordia staret salus bominis, sed miseri- interiroi. Ignem quoque porlabal holocausli, quia
cordia el verilas obviarenl sibi, quaesivit misericorsi profecto sicul Filius per Spiriium sancium semct-
Deus capilulum in homine.per quod posset jtiste de- ipsum oblulit, sic ct Pater per eumdem cbariiatis
bitor ipse teneri, quaesivil, inquara.ab homine unige- Spiritum,proprium Filiuro suum pronobis oninibus
nitum sibi filium immolari, ul suum ipse Filium jusla i tradidit. Cumque colligassel Isaac fititim suum, posuit
vicissiludine deberet homini. Igilur cum dicil idemi ctntt in allari super slruem lignorum, mira videlicet
Filius in Evangelio suo : S'c enim dilexit Deus tttutt- patienlia, subjectum et pro voliintatc patris susti-
rfunt ut Filium suuin unigenitum darel (Joan. ni), lieniem iiucntaise moriis lormenium. Ergone et
non est dilectio remissa, vel niiserieordia carens DeusPater suuni cwlligavitFiliuiu? Colligavit plaue :
jusliiia. Nain et liotiio sic limuil Deum ut of- verum non imbecillilatis vinculo, sed magnse chari-
ferre illi non dubilavcrit fllium suum uiiigeiiilum. latis imperio, ne seipsum defenderet, ne oblaium
105 Proinde in hbc raaxime faclo puer Isaac recte caliccm passionis mori dedignalus abigeret. Nam
unigeiiili Filii Dei figurain tenere credilur, quemi hoc est quod in psalmo canil ipse : Tenuisti manttm
habebal unigenitum pater excelsus, et in eo pater dexteram meatn, et in voluntale tua deduxisti me
lnullarum genlium est effectus, quem cum diligeret, (Psal. i.xxn)k llaec omnia sustinens Isaac soli taii-
non pepercit illi propter Deum, quem miro modo dem iclui gladii subducitur, et aries, ut jain dictum
immolavil, el lamen non tetigil gladio. Sed arieiero esl, pro illo immolatur, quia, videlicct risus ccelo-
videus inter vepres haerenlem corhibus, assumpsil, rum, ille in qttem desiderant angeli prospicere (I Petr,
et oblulit holocauslura pro filio. Sic enim Deus Pa- i) secundum naluram,qua Palris risuset angelorum
lcr proprio Fiito suo non pepercil, sed pro nobis om- sanclorum gaudium est, morlem nullatenus admisit,
nibus tradidit illum (Rom. viii), qui tamen secun- licet, secundum naturam, qua noslri est sirailis, vere
dum naluram, qua Deus est, roori non poluit, sed ea mortuus fuerit.
iinmorialiter atque impassihiliter permaneiuej se- CAPUT XXXII.
cundum iiaiuram hominis, quam assumpsil, inter
Quomodo usque hodie in monte Visionis, id est sancla
vepres, id est inler scelera Judseorum, clavis uaerchs Ecclesia, verus Isaac Christus in sacramenlo im-
cornua crucis, vere passus, vere nlorluus, et vere molelur.
sepullus esl. r. Pulcherrimura alque sanctissimum esl persenti-
CAPUT XXXI. scere quemadmodum et usque hodie in monie Vitio-
Qttid significel quod Isaac pctler duxil ad immolan- nis, id est in sancta calholica Ecclesia, exlra quam
dum; quid per ignem, gladium, quod porlavil Isaac, nemo uiiquam Deum videbil, offeralur jugiier idem
ligna, el quod pater filium colligavit, iittelligatur. Filius Deo Pairi, el iamen immortalis perseveret
Huuc lsaac pater duos habens pueros, ducit ad alque impassibilis. Etenim bnic iinmolalioni jure
inimolandum.quia videlicet jain dicturoFiliuui suuin assimilalur sacrificium palriarcbae pii ac fidclis, quia
Deus Paler, cum utriusque, Novi scilicel et Vetcris videlicet sicul illuc, ita el hic non sanguis fundilur
Tesfamenti, consonautibus prseconiis tradidil ad filii lrucidaii manibus crudeliuro, sed vlvus alque
passionem pro salule omniura. El cxspeclate bic, inieger perroanens Deo Patri Filius idem et manibus
iuquit, donec reverlamur ad vos, quia profecto in prsesenlatur, el ore sumitur fidelium. Ergo in hoc
iila hora, voces omnium Scripturarum coniicueruiii, sancto sacrilicio sacerdotalis ordo ipse esl pater
iia ut nullus ei perhiberel testiinoiiiUni., iiec ipse Abraham, pater, inquam, multarura geiilium, quia
saltem sua voce per qualiacunque repugnaret ScH- profecto per ministeriuro paiernitaiis ejus, multae
ptura; lestiuionia, scilicel ne crucis diifcrrclur ulili- genlesDeo regeneraltcsuiit.Qucmcuriquead saiiclum
las. Quid porro est quod lulit pater ligna holocansti 0fj allare divina vocat gralia, fidemque ejus electio
et imposuit super lsaac filium suu.ni; ipse vero porlctbat sancti Spiriius sacerriotali dignitale remunerat, eo
ignem el gladium? Quid inquam, nisi quod ipse Do- ipso quod vocatur et eligitur ad lale munus, profccto
miiius nosler, juxia Joanmis Evangelium, bajulavit jubctnr illi ut lollal filium suiim quem diligit Isaac,
crucem suam? Sic enim ail : Quia exivit Jestis, baiu- eumque Doiuino in lerra Visionis in holocausiuro
luns ipse sibi crucem (Joan. xix). Bene ergo Isaac offerat. Sic enim veraciler diclum nullus arobigit :
ligtiaporlal holocausli sui, quia Christus ipse baju- Quicuitque fecerit votunlalem Palris mei qui in cmlis
lalurus eral lignum suae passionis. Ipse vero portabat est, ipse meus frater et soror el matereit (Matth. xnj.
. igntsm el gladium. Per ignem Spiritus sanclns recte Cur sacerdos vcl poniifex.cujiiselin cordeper fidem
inlelligitur, pcr quem semetipsum obtulit Filius Dei, Clirislus habilaf, et ex ore ejus praedicanlis conci-
leslanie Aposlolo, cum dicit: Sanguis Cltristi qui per pilur iu auriicntis aniraa, cur, inquam, hic lalis
Spirilum sanclum semeiipsum oblulit Deo, einiindavit eumdem Christum sutim filium appellare dubitel?
conscienliam nostram ab operibus morluis (Hebr. ix). Abraltam ercjo de nocie consurgcns, st-ernit asinum
Gladius vero non solum mortem, sed et polestatem ' suum, quia sacerdos Dei, omnia dedecoris abjiciens,
significal impcrialem. Gladiiuii ergo paler ipse por- premii et snbjngat omnem irrationabilem carnis suap
 iZ\ RIPERTI ABBATIS TUITIENSIS *52
niolum, ttc forle, inquicris, cum atiis prwdicttverim, \ sicul Isaac ille iinmolatns, el non tamen occisus esl,
ipse reprobus efficiar (I Cor. w). Dnxit et dnos pueros sic et Christus hic immolatur qnidem, sed impassi-
secuin, id esl Veius pariler et Novum recipit Testa- bililer sacrificalur el immortaliter.
menlum.Omnis enim scriba docliisin regno cailorum, CAPUT XXXIII.
similis eslhomini patrifamilias, qui proferl de thesauro De
reprotnissione Dei, et de eo quod diclum esl.
stto novael vetera (Mctllh.xm). Porial quoque ignera t Possidebit Psemen luum porlas inimicorum suo-
«l.gladium, quia profecio sine igne Spirilus sancli rum. i
nemo dignus est ad lantum accedere myslerium et Cum clamasset angelus Domini de coelo, ei, sicut
sine gladio verbi non iinnitflaliir hoe salnlts holo- jam superitts dictum esi, per scmelipsum jurasset,
atislum. Adest Chrislns proesens tanquam Isaac, quia neminem per quein juraret habuil majorcui,
tixta verilaiem snam, qua riicil : Vbi duo vel tres dixisselque : Benedicam libi et mulliplicctbo semen
congregali fuerinl in nomine meo, ibi sum in medio luum sicut siellas cmli, el sicut arenum qttm esl in
eorum (Matth. xvni). Duo pneri jussi suhsisluiit. Et- tijlore maris.de quilius, scilicet slellis coeli el arena
enim in hora sacrilicii voces iiiriusque Testanienii, niaris, jaui alioloco riixiiiius, hoc quoque subj'unxit:
quaccanendoaiqiie legendo coroitatae fuerant, pariier Possidebii semen (iitttii potias inimicorum suorum, et
conticescunt. Suinmum namque praestamlum silen- B benedicenlur in semine luo omnes genles terrw, qttia
liiiiii esl, ut Chrisli Domini nostri passio sic per obedisii voci mew. Hoc verbum promissionis de bene-
soliim sacerdotem celebretur, sicut ille fugienlibiis dieendis gentibus in semine ejus, nunc vice aliera
©mnibus snis, rclieius el solus, et, lorcular, inq:;ii, Doininus loculus est. Naro et in priroordio quanrio
iaicavi solus (Isti. LXIH). Qtii si, ut jam diclum est, dixil illi : Egredere de lerra, el de cognalione lita,
nbi duo vel tres congregaii.fuerint in nomine ejus, hoc promisit, dicens : Alque in te benedicentur uni-
ilfic esl, qnomodo in lali congregalioiiis causa non versw cognationes lerrm (Gen. xn). Proinde quia seiuel
adesl? iroo lottis aricst, lolus sanclo incumbil aliari, el iiernm hoc promisil Deus, recle promissio jam
non ut iterum pstiatur, scd ut fidei, cui praesenlia diciinr, diflert tamen aliquantisper. Ubi nulluiii
stinl omnia praelerila, ejus passio roemoriter reprae- ariliuc. Abrahae praecesseral roeiiliim, lanlummorio
senlelur. Ita Chfislus, et iterum immolatur, et promisil : ubi vcro jam per obcdicnliam emeritus
tamen impassibilis permanel et-vivus, quemadmo- est, cum interpositione juraraenli repromisil, tt( per
dum illic Isaacininiolatus, et lamen gladio non est duas res immobiles, inquil Aposlolus, qnibus im, ossi-
ntlaclus. Frangilur pro illo panis, el comeditnr; sed bile est mentiri Dettm, forlissimum soiulium habea-
licetille panis jam sil ipse Ghrislus, Chrislus lainen tiius, qui confttgimus ad lemndam pro,:ositam spem
iiiteger permanet et vivus. Qtioinodo, 106 inquis, ^ (Hebr. vi).Nam et hoc ad nos respicit, quod appet-
panisqui videlnr, eslChrislus?Ad haecinquam(J65): Ittvl Abraham noiittut loci illius, Dominus videl.Unde
Qubmodo quaelibet metalli species, verbi gratia, au- dicilttr usque hodie : In monle Dominus videbil. IIoc
rum sive argeiUum, valiilo igne conflatum alque nempe apud Hebraeos exivit in proverbiuni, ui, si
icsolulum, revera cl aurum est, et ignis quoque quando in angustia consfiluli sttnt, Doinini oplttnl
riiciiur et cst. Etenim aurum videlur et esl quod auxilio sublevari, dicanl« tit monleDominus videbil,y
erat, et tamen verissime ignis dicitur, el esl quod el hoc est, sicut Abrahw miserlus esi, iniserebitur et
non eral. ldcirco sic omnino paiiis admotus vel noslri. Unde et in signum dati ariclis, splenl eliam
immersiisterribili alque ineffabili myslerio passionis nunc cornu clangere. Juramento ergo inierposito
Chrisli, arihuc panis videtur esse quod eral, et auxit quoque bcnedi.lioiiein, sic : Possidebit semen
lanien in veritate Christiis est, quod nor. erat. Igitur luum porlas inimicorum suorum. Porlae iiiimicortun,
sicitt. ignis, licet divisus in partes, mulnaii lamcn polcslales sunl teuebrarum, quas semeri Abrahx,
luminis rietrimeiita non novit, sic panis isle solemni Christus nunc possidet, juxla quod ipse prselocutus
fiaclione divisns , non minus in singulis partibus, esl : Cum fonis armatus custodil alrium siium, in
ijiiam in lolo habsi sacramenli aut viitutis, quin n pace sunt oninia quw possidel. Si aulem fortior illo
ouinia peccata consumai, si habeat pabulum fid.ri, tupeneniens ticcrit eum, universa arma ejus attferel
iiuemadmodum parva licet ignis scintilla, si fomcnia itt quibtts conftdebat, el spolia ejus distribuet (Mcttilt. I
th'iiis non desinl, magiiairi silvam comburil. Et xii; Luc. xi). Hoc auleni per passionero et morteiii
ijiiiriem quoriiam holocaiistum, lolum incensum ejus acluni esl. Sttseiiavit enim t//umDeus a mortuis,
riicilur, hoc vero sacrificiuni Dominicse passionis solulis doloribus inferni, juxta qtiod impossibile crat
holocaustnm e.U, de qno Psalmista : El holocaustum teneri illum ab eo (Acl. n). Bene ergo hoc loco, ubi
tnum, inquit, pingue fiat (Psal. xix), congrue nnnc immolalus esl Isaac, prinnim ail, possidebit semen
cl c vicino, seilicet de igne corporeo ad iguein in- tuutn porlas initnicorum suorum, et dcinde, aiqtte in
fprporeuin et invisibilein, similiiudo sumpta est. semine luo benedicentur omnes genles terrw, quia
Verum de hac re multtim tractare nuiic locus 11011 videlicet sic fulurum erat, ui, iininolaio Christo,
est. Hoc solum ad prsesenlem causam perlinel quod priinuro inimieorum suoruro porias, porlas, inquaro,
(105) Caute iegenria cst haec similitudo. Metallum morium rie mystico sacri aliaris panc veraciter dici-
quippe, riinn iguis viiTuie resolviiur, iguiliim quirieiii mus, quod sit corpus Cbrisli.
«iici revera notest; neauaquam vcro iguis, quemad-
4« DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIB XLII. — IN GEN. LIBRI. VI. 454
inferni victor ille ohlineret, ac deinde, dato Spiritu A J cttiit accepissel acetum , dixit : Consummatum est
sancto, berieriiclio, id esl pceiiileniia ei peccalorum (Joqn. xix).—Cumqtie stmexisset ab officioftlneris,
remissio, praedtcaretur in omnes gentes. tdcuttts esl ad filios Helh, dicens : Advena sum el
CAPUT XXXIV. peregrinus apud vos; dalemilti jus septtlctivobiscitm,
Qnod S. Job, et Ralaam de slirpe Naclior ftattis. ut sepeliam morluum meum, etc, usqiie appemlit pc-
Abrctham descenderil. ciiniam quatn Ephron postulaverat. Audientibiis filiis
His ila gesiis, numialum esl Abraham quod Melcha Heth, quadringenlos argenli siclos, el probatm inone-
<;.oque genttii filios Nacltor fratri suo. tltts primoge- tw pttbticw. In Hebrseo primum nonien ejus sCrihifur '
tiitum, el Buz fratrem ejus, Camuel patrem Syrorum, Ephron, secundum Ephrah. Poslqtiam enim pretib'
cl Cased, et Azau. Pheldas quoque et ledlaph, ac victus est, ul sepulcriim venderet el acciperet ar-
Bathuel, de quo nala est Rebecca, etc. Hoc nunlialum gentum , licel cogenle Abraham,' tiatt litler.i, quse
est Abraham, subauriiltir nolenli accipere filio suo apud illos pro o legilur, ablata de ej'us. noroine est,
Isaac uxorem, rie filiahus Chaiianoeorum inler qnos et pro Ephron appellaius est Ephran, significanie
hahiiabat, etsolliciio, un.ie sibi nurusesset speran- Scriptnra non euni fuisse consuiiiiiialae perfeclsCqae.;
da, digna filio suo. Nam haec sollicitudo vel occasio virtuiis, qui poluerit memorias vendere nibrtuoruiii,
esl idonea, cur hoc illi iiiiniiaimn esse sancla narret B' Sciaut igitur, qui sepulcra veiiriitatii, el non cogiiii-
Scriplura. Hus, inquil, primogeniium, eic. Primo,- tur ul accipiant pretium, sed a iiolentibus (pibqiie-
gcntus Nachor fratris Ahrahain, de Melcha uxore cxtorquenl, iromutari nomen suum, et perire quid de
ejus, filia Aran, nalus est Hus, de cujus slirpe Joh merito eorum, cum etiam ille repreheiidalur, qtii
descendit, sicut scriptum est in exordio voluminis invitus acceperit.
ej'us : Vir erat in lerra Hus, Job ttomen ejtis (Job i). CAPUT XXXVL
Male igilur qnidam aestimant Job de gencrc esse Ilem de cigro el spelunca duptici in qua sepulla esh
Esati. Siquidem illud quod in quibusriam codieibus Cpnfirmatusque est ager qnondam Epltronis; iri qito
in iine ipsius libri hahetur, eo quod de Syro ttansla- erui spelunca dttplex respiciens Mambre, tam ipse
tum est, etquarlus sit ab Esau, el reliqua quse ibi qnam speiinica el omnes arbores ejtts, in citnclis rter-
coiuinenlur, in Ilebrseis volumiuibus nou habentur, minis per circuiium Abraltw, inpos$essionem videnti-
Secundus natus cst de Melcha Buz, el ex genere bus filiis Ilelit, el cunclis qui inlrabant per pOrlum
liujus est Balaam,
' ille divinus, ut Hebrsei tradunt, civitaiis itlius. Quia non parva de re agitur, boc
qui in libro Job dicilur Eliu (Job xxxn), priraum quori jain semel diclmn esl, itertim ac leriio repeli-
vir sanclus et propheta Dei, poslea per inobedientiam ,_ tur, ul iribiisleslinioniis conliniialio tola peificiatiir,
et desiderium murierum, riuiii Israel maleriicere Sequitur eiiini : Aique ita sepetivil Abruliam ttxorem
cupil, divino vocahulo nnncupalus, diciiurque in sttam Sarcim in spelunca agri duplici, qui respiciebttt
eo.Iein libro : El iralus Eliu filius Barachel Ruziles, Mambre, liocesl Ilebronin lerra Cltnnativ..El coiiti-
de lmjus videlicel Buz radice descendens. Camuel nuo : Et conftrmalus esi ager, et antrum quod eral in<
vcro paier csl Damasci <|ui et Aram sive Syria dici- eo Abrahw in possessionem iitonuineni n (Jiis Heth.
ttir.Cascd quo.'|tte qiiarius esl, a quo Casdim, id est, Qiiad terlio dicilur, et agerel antrum, ideiii est quod
Clial-faji poslea vocali sunt. N ' secundo diclum fueral, ager el spelttnca cluplex, sive
CAPUT XXXV spelunca acjri dupticis. Itaque liibns lestiiuis sive
De morie Surw, el coemptione sepulcri ejus. lesliuioniis coiifiiTiialio lacta esi. Nbn eniin soliim-
(CAP.XXJII.j Vixit ctuieni Sara centum viginli se- niotlo in personis, sed eiiaro dictis aut factis itera^
piem annis,ei mortiia esl in civiiate Arbee, quwesl lis, lestium numerns solet compuiari, testanle Pau-
Hebron in terra Chanaam. Venilque Abraham ul Io, cuin dicit Corinlhiis : Ecce Itac tertio paralus sum
plangerel el flerel eam. Arbee interprelatur quatuor. venire ad vos, continuo suhjimgil : In Ore duqrum
Diciiur aulem civiias Arbee sive Carialharbe, eo aut trium leslium , stabit omne verbum (II Cor. x-m),.
quod qnatuor nominaii illi sepulli siut, videlicet Q ] Quid enim hac tali coempiione facium esl, nisi quod
inaximus Adam, sicut in libro Josue scripium esl Jns legitimum semiiii Abrahoe collalum esl, ul non;
(Jos. xiv), et rieinde Abrahani, Isaac, ct Jacoli. soluiiiriiodo jndicio Dei, qui j'uste peccalores de terra
Porio niors Sarae finem legis et propheiarum signi- illa exlerminare haheret, sed eiiam jndicio homi-
lical, de quibus Doiiiiiius : Lex, inqnil, et prophetm num, terram eamdem repetere jure deberet, qnam
ttsqtie ad Joannem (Lnc. xvi). Et Aposlolus : Fi- pater ipsorum quadringerilis siclis argenli etproba-
nis, inquit, tegis Chrislus (Rom. x), quia videlicet tae monetse publicai coemisset? Quidenim, sinon.
illo dato, prophelioe sive promissiones, quas per lotam lerram illam pater Abraham comparavit?-
Saram snperius intelligi dixinms, conlicuerunt. Unrie Pars totuin jiistiori causae^inriicare debuil, praeser-
107 notanduin quia Deus ulterius Abrahoe appa- tim ubi quod jure exigeretur pro parle nori coiice-.
ruisse non Iegitur. Nec vero damnosus est iste finis derent adversarii. Unde et apud auclorom Romanpv
legis el prophetarum, sicut nec mala mors Sarsc. rumnobilem, quidam decertans , sic inter caclcra
Mors quippe j'usiorum pretiosa el opiabilis rcqtiies declamal : Omnia dal qui justa negat. Sed jam nqc
csi, sed illi finis perfeciio est vel consuminalio, iii islo scnsum myslicum praeterire libel.
queiii sigiiificans ipse qui finis esl, u.l jam diximas,
455 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS, «56
CAPUT XXXVII. A Juraraeoto. firmaveral ci. Tali praefalione digna sub-
De eadcm re, juxla sensttm mysticum. sequilur narralio : Dixilque ad servum seniorem do-
Confirmatus esl, inquil, ager quondam Ephronis, mus sv.w, qui prwerat omnibus quw habebat : Pone
etc. Mystice nanique idem est ac si diceretur: manum tuam subter femur meum, til adjurem te per
Confirmalns esl in firie Abrahse, et seminis ejus per Dominum Deum cwli, ul non accipias uxorem filio
passionem Cliristi, cujus in lypum Isaac paulo ante meo de (iliabus 108 Cliananmorum,, inler qttos ha-
iminolalus fueral; confirmatus, inquain, est in lice- bilo, sed ad terram et cognalionem meam proficisca-
redilatem illi lolus mundus; atque in eoSara, id ris, et inde accipias uxorem fitio meo Isaac. Fidei
esl, sancta Iegalis atque propbelica Scriptura vene- simul et casti laus est conj'ugii res gesta haee; quia
rando sepulcro quievit; inoiTua quidem «oii creden- videlicel nec senex Abraham nurum de Chananaeis
lihiis Judacis, sed implela atque consummata genti- quaesivit, unde aliquod suppeditare posset solatium
bus per credilum advenlum Christi Filii Dei. Ager suae peregrinalioni. Nec juvenis Isaac uxorem am-
namqtie Ephronis cura spelunca dn.plici, Ephronis, bivil, quam concupisceret oculis, sed eam quam
inquam, quod inlerpretatur pulvis inulilis, peccau> nunquam yiderat, sectindura volunlatera praestolalus
res significat, lam el anterioris quam el poslerioris est palris, Non enim in Abrahaiu magno carct me-
populi, qui prius eran.t sicut pulvis, quem projicit B rito fidei, neque in Isaac vero teslimonio castiialis,
venlus a facie terrw (Psal. 1), sed confirmali sunl quod et ille peregrinalionem suam propler Deum,
rore Spirilus sancli, juxla Psalmislam dicentem : in quo confidebal, sic amplexalus esi, ut eorum, qui
Emitle Spirititnt tttum elcreabunlur,et renovabis faciem Deo non placebani, propinquilatein nullaro sibi aut
ierrm (Psal. cn.i). Hic ager respicil Mambre, quod in- posleris suis admiileret. Et hic ila juven.lutis pelu-.
terpretaltir divisio sive perspicuum, inlelligit namque lantiam supergressus est, utillam exspeclaret conju-
quanla futura sit tiivisio bonorum el malorum illo gem quam Deus daret, non quam concnpiscentibus
die, qnem respicit, quem solficite atlendit, qui dics oculis, ipse curo dote magna rapuisset. Assimilatur
erit exlremi judicii. It.a jam in spelunca duplici liiijus ergo etiam in hoc Filio Dei, qui nullam propria vo-
agti, id esi in conscientia utriusque PQpuli, Sata, lunlate, id est humano judicio, animam assumil sive
id est testamenium Dei, confirmaliim in Christo rejicit, juxla quod ait ipse: j!Vontiettt facere volnn-
requiescit. Arbores per lmjus agri circuilum eroi- talem meam, sed voluntatem Patris mei (Joan. v).
nentiores, homines sunt, qui yerbo el exemplo mi- Nam si ad naiuralem specles carnis affectum, ea<-
noribus fructificare, idest, proficere possunt. Vi- dem teneriludine suam fovere debuisset palriam,
denlibus, inquit, filiis Helh, id est, formidantibus r qua videns civilatem Hierosolymam veris lacrymis
oronibus verbum quod faclum est, vel judicium flevil super Hlam(Luc. xix). Sed descendi, inquit,
quod fulurum est : Heth namque formido vel stupor, decmlo, nonul faciam volunlaletn meam, sed vo-
Snterprelalur. Talis igilur ager, ut in illo Sara se- lunlalem ejus qui misil me (Joan. vt).
perrretur, prelio prius comparari et confirmari de- CAPUT XXXIX.
huit Abrahw, in possessionemmonumenli; quia vide- Quis sil servus Abrahw, myslice.
4cet oporlehal nos pretio magno emi, nec esse ser- Pone, inquit, manum luam subler fenntr meutn,.
vos peccati, ut lunc demum reconderentur apud nos ul adjurem le per Dominum Deum cwii. Tradunt
eloquia Dei, et promissio.nes patrum, coo.summ.atae Hebraei quod in sanclificalione sua, hoc esl, in cir-
in corde Christi, quam praecedens obitiim Sarae cumcisione sua jurare jusserit. Nos autcm dicimus
immolatio Isaac, pracsignavit. Nam ad summum % quod il.Ium adjuraverit in seminc suo, hoc cst iu
quia, sicul jam dictum est, primus homo pater orbis Christo, qui. ex illo nascilurus eral, juxta Malthocum
terrarum Adam illic situs est, recle per agri illius loquentem : Liber generalionis Jesu Christi fitii David,
coemptionem lotius orbis intelligimus acquisitio- filii Abrahqm (Malth. \). Nolandum praelerca quoil
ncm. non ipsum Isaac , quem Dco j'ussus obtuleral, ad-
CAPUT XXXVHI. D juret paler, neque ipsum ad quaercndam sibi uxo-
jDeeo quod dictum esl: « Pone manum tuam super rem mitlat, ul quaecunque sibi placuerit, ilhtm ac-
femur meum, i etc, quidque Isaac conjugium my- cipiat, quia videlicet nec futurum erat ul ipse Chri-
tlice significel. stus, posiquam jiassus est, per semeti.psumEcclesiam
tCkv. XXIV. » — Erat autemAbraltaw senex,die- sibi de hocmundo colligeretcorporali praesentia. iVott,
runlque mullorum, el Dominus ivtcuttrtis benedixeral inquit, accipias uxorem filio meo de filiabus Chana-
ei. Non hoc vulgari more propler aetalis prolixitatera nworum, sed ad terram et cognalionem meam profi-
d-ciimi est, eral senex, dierumque muliorum. Quippe ciscaris,. el inde accipias filio meo Isaac uxorem.
cuin de illis, qui anle eum fuerunl, alii triplos, alii Chananaei, iiiler quos habitabat pater, Judaei erant,
quariruplos, imo ct nonnulli septuplos aetatis ejus quoruni ipse noiniiie tenus Deus eral, unde el dicit:
dies habenies, nihil tale dictiim sit: Ergo senex, die- Populus hic labiis me honoral, cor aulem eorum longe
rumqiie muiioruin, id est perfeclae fidei, multorura esl a me (Isa. xxix), scilicei pro parte eorum qui
operum bonorum. Et Dominus in cunclis benedixeral recle dicti sunl Ismacl, qui secundum caniem uattis
ei, id csl, bona cuncta quae omnibus genlibus facttt- est. Chauanaei namque recle dicunlur eamdem ob
tUS erat, in seminc cjus Deus prsedixerat, et cum causam , videlicel, propter quam et per prophetam
 437 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — IN GEN. LIS. VI. 438
sic illi populo exprohalum est : Palet luus, inqnit, Lscilicet apostolorum praedicatorum chorus, postti'
Amotthwus, et matet lua Ceihwa (Ezech. x\\}. lflius manum suam sub femore Abraham, profitenrio scili-
populi mulac filise, idest, multse luerunt haereses cel incarnaiionis Christi Jiriem, etjuravit super ser-
vel sectse, scilicet traditiones Pharisseorum, Sad- mone Itoc. Juravii, inquam, id cst gravi se aslrinxit
ducaeornm, el eorum qui Samaritae dieli sunl, et necessilale dispensando mysterium hoc; iinde et
quod caeterae, ul fertur, ferme novem dissensiones dicit unus ex his : Nam si evangelhavero, non est
hseresnm. De filiabus ergo illorumnr! accipias, ait, mihi gratia: necessitas enim milti incumbil. Vm mihi
vxotem filio meo Isaac, quia videlicel secundum esl si non angelizavero Si enim votens hoc ago, mer-
nullam eorum sectam institni dignatur Deus Pater cedemhabeo. Siautem invitus,dispensatio mihi creditn
unicam Filii sui sponsam novam, scilicel Ecclesiam, est (1 Cor. IX). Ergo vere juravil, qui nisi evan-
quae ttott habeat maculam, aut rugam (Eplies. v). — gelizaverit, vae iili, eo quod perjurii reus sit. Tulil-
Sed ad lerram et cognationem meatn proficiscaris. qtte decem camelos de grege domini sui, el abiil, ex
Proficisci nempe ad terram et cognalionem patris, omnibus bonis ejus porlant secum. Sapienter pro re et
servnm fidelem atque prudentem, id esl, atlehdere leinpore servns ille senibr sicabiit, scilicel cum de-
fidem per quam juslificaii sunl illi, qui vere Dei cem camelis, ex omnibus bonis Domini sui portans
populus, Deoque per amorem juslilise quodammodo '» secum. Praesentibus namque hoiiaribus debebat in-
cognati fuerunt, et secundum sensum illorum san- sirui puella, ut non parvas viri aui soceri sui sciret
Clam instituere Ecclesiam, verbi gralia, dicenlium : sperarelque divitias. Sic plane servus jam dictus, id
Nunqitid manducabo carnes tauroram, aut sanguinem est, prsedicalor evangelicus, cum magnis missus est-
liircorum potabo? (Psal. xin.) Subauditur, nou. Sed muneribus, illis videlicet, de qulbus dictum est: Ascen-
quid? Immola. Deo sacrificium laudis.(ibid,). El in- dens itt altum capiivam duxit caplivilatein , dedil dona
uuniera his similia, quae observare, et observanda hominibus (Psal. vi). El .•Ipse dedii quosdam quidem
tradere, id plane est veram el Dci Filio dignam con- £09 aposlolcs, quosdam autem prophetas, alios vero
jugein informare. Quando aulem Deus Paler sic evangelislas, alios aulem pastores et doctores (Ephes.
adjuravit servum suum? Tunc ulique, quando san- IV).Iia unicuique servorum fidelium data est gratid
ctum aposlolis misit Spiritum, per quem sic oblinuit secttndum mensuram donalionis Christi (ibid.). Ex
corda eorum, ut nihil aliud omnino, nisi quod vo- his bonis Doinini sui Jesu Chrisli, sive Pairis ejus
lebal Deus de hujusmodi loqui, aut agere possent: Dei poitaveruiit secum, ul ex pracsentium gloriosa
Si, inquit, nolueril mulier veniremecum, num redu- teslilicalione miraculorum cognoscerel- ipsa qute
cere debeo filium tuum illtic, unde egressus esl ? Quod r petebatur Christo sponsa, quod vere magnus, dive<
CSLdicere: Si nemo ex Judoeis voluerit, relicla sque elpolens sit ille in ccclo el in terra. Quid porro
circumcisionis carnaliumque cseremoiiiarumj'uslitia, sibi volunt decem cameli, quos lulit de gr«;ge dominl
tolani nccessariam, quae ex fide est, suscipere sui? Ea niroirum quae graviora sunl legis, qualia
jusliliara, num coneedenrium vel ferendum erit ut delinquenles illi menihoe et anelhi decimalores recle
fidem Evangelii communicenius vel commisceainus tali elogio denolali sunt, ut dicerelur de illis, cnli-
carnali Judaisrao, de quo Chrislus circuracisus, cem liquanles, el camelum glttiienles (Malth: xxiu),
vel circuracisionis minister egressus esl, aliam viara Idcirco recle decem sunl cameli, quia videlicet
inslituendo, dum dicil : Baplizate omnes genles ricceiii praeceplis, quae in lahulis scripta sunt digilo
(Matilt. xxviu). <—Catie, inquil, ne filium meum re- Dei (Exod. xxxi), conlinelur omnis vera juslilii
ducas illitc. El conlinuo solit.i fidc confirmalus : Do- legis, quam solam servari oporlei in Evangelio
minus, ail, Dominus Deus cmli, qtti tulil me de domo Chrisli, rejeclis omnibus jtistiliis carnis, quas Apo-
patris mei, ipse tnitlel angeliim suum caram te, et ac- (tolus delrimeniuin facil.pro Christo et arbilratur ui
cipies inde uxorem filio meo. Et conlinuo : Sin autem stercora (Phil. in).
noluerii mulier sequi le, non leneberis juramento^ CAPUT XLI.
Eadem omni condilione liberlas et consrieiilise D De Mesopolamia, ad quam ptofeclus esi servus, deqtte
mundilia indicitur evangelico viro. Si noluerint prudentia ejus, quomodo peiivil Rebeccam.
suscipere te, pulverem pedum tuorum excule in Profeclusqut perrexit Mesopotamiam ad urbem
eos (Matth. x). Vehemens repeti tio serio virum fortem Nachot. Genitalis htrjus Abrahae lerra Chaldaeorum
locutum esse innuit: Filium lanlum meum, ne redvt- fuit, sed perseculione urgente, ul superius dictum
cas illuc; ne, inquam, reducas illuc, sed polius dic : esl, egressns fueral Thare cum suis, ut irent in ttr-'
Evacuali estis a Chrislo, qui in lege juslificamini, a tam Cltanaan (Gen.xn); resederanlaulem inHaran,
gratia excidislis (ibid.). Ilein : Si circumcidamini, hoc est, Syria, quara cx raeso quod esl media, et
Chrisius vobisnihil proderil (Gal. v), etc, his siroilia. poiamo, id est (luvio, appellanl Mesopolamiam.
'
CAPUT XL. Duobus enim fluminibus Tygri et Euphraie ambitur.
Quid significenl cameli, el qttm bona Domini ejus, Servus ergo jussus.proficisci ad terram el cognalio-
ex quibus sectim tulit. nem domini, pergit Mcsopotamiam, quia. virielicet
1'osuit ergo servus manum suam sub femore terraro illam pro sua cognaiioejus inhabilnbai, et
Abraliam dontini sui, ei juravit illi sttper sermoxie in e» coalueral, in.qua ci Thare morluus est. Ad
fcnc Jlic qiioque servus, qui per iiluin inlelligilur, tirbem, inqiiil, Nticltor. Islo.el aliis sacroc lutjus
X>? RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 440
historias lesiimoniis ostendilur etiam Nachor fraler ,A Paulas apostolus, juxta pulcuro. accubuil, et ibi
Abiahae cxisse de regione Chaldaeorum, sedesque puellam decorani nimis convenit, id esl sanclae Seri-
constiluisse in Mesopolamia, ubi cum palre suo pturae spiriiualibus oculis i»tendit, et ad Christi
habilaverat Abraliam. Cur ergo eum Scriptura non gloriam quam iili ascriberet sanam doclrinam, et
commemoravit, qnando ex gente Chaldaea cum suis pulchrum sermonem ariinvenit..Unde bene compta
irofectus esl Tliare, et hahilavil in Mesopolamia, soror, el amica Sapieolia recte dicit, respiciens in
ibi non solum. Abraham filius ejus, verum etiam eiim : Et qui elucidanl me, viiam mlernam habebunl
iara nurus, et Lot nepos cjus commemoranlur, (Eccli. xxiv). Rebecca namque decora puella, ipsa
juod eos duxeril sccum? Cur puiamus uisi forte mysiice esl sancla Tesiamenti Dei Scriptura; quae
.,)uotl a paterna et fraterna pietale desciverat, et et per Saram, tesie Apostolo (Gal. iv), significahatur
supersiilioni adhaeseral Chalriaeorum, el poslea inde supra, hac sola dislantia, quod per illam impleiiria,
sive pcenitendo, sive perseciitionero passus, quod per islam Oguratiir jam implcta. Undc nolanda lit-
r.uspeclus haberetur, et ipse cmigravit? Cumque lerae diligeiuia, quoil, cum tiicltim fuisset, virgopul-
-amelos fecisset accumbere exlra oppidum juxta pu-i chertima, additum est: Et incognita vito. lncognita
eumqqum,vespere,tempore quo solent mulieres egredi viro, id est abscondita, quod i» Hebraeb diciiur
id hauriendam aquatn, dixit : Domine, Deus domini " aalma. Quod quidem in Isaia habetur; nam in eo
inei Abraham, or.curre rnilti hodie, obsecro, et fac ttti- loco ubi in noslris codicibHS scriplum esl : Ecce
tericordiam cum dotiiino meo Abraham, elc Veracii virgo concipiel el pttriet (Isa. vn), in Hebraeo legi-
ter seniorem hunc supra nominavU Scriptuia. Nam lur : Ecce aalma concipiel, el pariet. Ergo aalma,
qtiod seniore dignum fuit, ncc ipse pctendae pucllse quod interprelaiur abscondila, id est, virgo nimia
jutlicium suiscommisit oculis, qui solam faciem, non diligenlia cusiodita, majoris videtur laudis esse,
etiam mores aut virlulem pervidere possent, sed quam virgo. Virgo quippe, juxla Aposlolum, polest
scciindum herilem fidero credens quod domini sui esse corpore, et non spirilu (/ Cor. vn). Abscondila
curam baberei Deus, lotarn in illo posuit elcclionis vero quae virgo est, epiiheion virginilatis habet.
spem. .Igitur, inquit, puella cui ego dixero ; Da mihi Eiymologiaro abscoiidilae sapieniise habet. Siquidem
aquam de hydria lua ut bibam, etc Gredidil enim in libro Job scriplum esl : Vnde ergo sapientia in-
homo quod explorala, el lioc judicio deprehensa venilur? Et quis esl locus inlelligenliw ? Abscondita
frugalitas doniini sui moribus conveniens, digna est ab ociilis omnium viveniium (Job XXVIII).Sed et
foret cui inaures aureas, armillasque appenderel, ipsa nomina bene rei congruunl. Rebecca, inquit,
quod el fecit prolintis, adorans et benedicens Deum r filia swn Baihuel, filii Melckw, quem peperit ex Na-.
aique diceus ; Benedictut Dominut Deus domini mei chor. Rebecca interjirelalur palienlia, Balbuel virgo
Abraham, qui non abslulil misericordiam et veritatem Dei, Melcha tegina, Nachor tequies luminis. Elenim
fuatn a domino mco, el teclo iiinere me perduxil in sacrae Scripturae doctriua palientiaest: Qumcunque,
domttm fraltis. doxnini mei. El apposhus esl in con-i inquit Apostolus, sctipta sunt, ad nosttam doclrinain
tpcclu ejus panis. Qui ail; Non comedam, donec lo- scripla sunt, ut per patientiam et consolaiionem Scri-
quat setmones tneos: Bespondil ei: Loquere. At ille: piurarum spem habeamus (Bom. xv). Et est filia
Scrvus, inqtitt, Abraltam sujn, elc Bene ergo ct vc- Baihiiei, id esl, virginis Dei; nam ab illis nala, vel
vaciter Sapientia dicil : Sicut (rigvs iiivis t/t die comlita est, quorum virgineas animas ut sermo.
piessis, sic lecjalus fidelis, qui misit iltuin, animam boiius inde nasceretur, Deus sibi copulavil. Melcha
tjtts refrigerabit (Prov. xxv). Quoeriini potuil inodo, id esl regina, hunc Balhuel pepcril; rcgina, inquam,
legalus fidelis roelius eniti ad rcfrigerium animae libera scilicet illa quw 110 sursum est Jerusalcm,
ejus qui illum misit? Supplicem praemisil oratio- qum revera omnium ad hunc lsaac perlineiitium
ncm, ad Deum domini sui, munerihus benevolen- mater est (Gal. iv). Peperit autem ex Nschor. id cst
tiam jiuclloeamplius animarestuduil, npporlunitatem ex reattie luminis, in quo Jerusalerii regira ilia re-
dicendi cgregie suslinuit, et cum gralus essel ho- D quiescit. Servus qui non sibi, sed Domino suo qiuc-
spitibus, siluil arilmc, donec in conspeclu suo panis sivil et invenii illam, ipsi sunt qui veraciter dicunl;
ponerelur, et lunc demum inler maxiina fcedera Non ptwdicdmus nosmelipsos, sed Dominum Jesum
bospitii, id est in prsesealia panis apposili, sermo- Chrislitm,nos autem servos veslros per Jesum (II Cor.
nem ingressus est, a veris incipicns laudibus Dei, iv). llem : Non enim sumus, sicut plurimi adulte-
et Abraham domini sui. Jam quoniara hse pcnnse tantes verbum Dei (II Cor. 11).Et his similia. Ergo
icolumbse deargentatae satis perspicuse sunl, id esl regias inanres et armillas puellac domum servus
plana superficies litterse, jam inlimam, ut supra appendil, qtiolies verilali divinoe Scrip.turae quilibet
cceplum esl, pulchritudinem rimando prosequamur minister Chrisli, el dispensalor ministerioruin Dei
allegorioe. leslimonia necessaria suppedilat incarnaii, el pro
CAPUT XLII. omni mundo immolaii veri Isaac, id est Filii Dei.
De eadem re ad sensum myslicum. Inaures, inquii, appendentes siclos duos, el annillas
Cttttt, inquit, camelos (ecissel acctttnbere exlta op- tolidem poiido siclorum decem. Quia in dttobus ptw-
pidum juxta puteum. Sic procul dubio, servus pru- ceplis univetsa lex pendel, et ptophetw (Mailh. xxn),
deivs, id esf praedicator evangelicus, verbi graiia bene inaures duorum; quia vero in decetn praccer.lis
441 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIB XLII. — IN GEN. LIBRL VI. 442
operan convemt, armillae pondo decem fuere si- A frinsecus quoqtie in liltera iucida, significans sacra
clorum. Siclus Hebraice dicilursecel, Latino aulem eloquia : per palJorero auri, illa quae intrinsecus
sermoiie corrupte siclus appellatur, unciae pondus sunt pretiosissima Christi et Ecclesiae niysleria.
habel. Igilur quia multae sunt filiae, quarum fallax Stalimque et illos designans qui bic intelliguntur
gratia et vana est pulchriludo (jProu. xxxi), Puella, per Laban, id est candidatos sive albalos : dum di-
iiK|uit, cui ego dixero, Da mihi aquam de hydria lua scetnit, inquit, reges super eam, id est, dum aposlo-
n/ bibam, el illa dixerit, Bibe, el camelis tuis poltim los, proplielas, et doctbres sive pastores ponit ad
tribuam, ipsa esl quam prmparasti, Domine, filio do- dispensandam sacram Scripturam, nive dealbanlur
iniiii mei. Nam revera quaecunque Scriplura vivis tti Selvton (ibid.), quod inlerpretatur umbra offendi-
aquis idonea est ad refocillandaro animam , ne quis Cuii, vel imttgo forlitudinis, signilicalque Chrislum
sili pereat, ipsa est praeparala Filio Dei, soror et qhi non crcdenlibus lapis offensionis (1 Pelr. n),
amica, quae iilios illi nascentes, parienle ,gralia, credentibus autem imago esl fortissimi, scilicel Dei
lacte et vino suaviler alque fortiter enutriat : nec Patris. Eas quoque laudes, quas hic ille servus,
vero servus ilie fidelis comedere voluil, aut debuit coram depromit Domino vel Filio Domitii sui, di-
in riomo, donec loquerelur sermones suos, el lotius cens : Servus Abraham sum, el Dominus benedixit
domus consensum oblineret: quia videlicct quandiu domttto ttteo valde, magnificatusque esl, el peperit
quis Christo sacrae Scriplurse testimonia denegat, Sara uxor dontiiti mei filium domino meo in seneciule
cnin boc nulla evangelico viro communicaiio est. sua, dedilque illi omnia qum habueral. Ibidem Pro-
Qtiin eliam pulverem qui adbaesitilli, de civilate pheta secundum fllum Dei Palris Fiiium suhneciii :
iliorum, qui sunl ejusinodi, exlergat in eos (Matth. Mons, iuquil, Dei, tttons pinguis, tnons coagulaltts,
x). Prius enim est secundura imperium miilenlis, mons pinguis. Vl quid suspicamini monles coagula-
ut in quamcunque domum intraverint, primum di- tos ? Mons in qtto beneptacilum est Deo hitbitare in eo,
cant, Pax huic domui (Luc. x) : Et si ibi fuerit etenim Dominus habilavil in finem (Psal. LXVII),etc,
filius pacis, cum requieverit super illara pax evan- Et sicut hic servus adorat pronus, benedicens
gelica, tunc demum in eadem, inqnit, domo ma- Deum, prolalisque vasis argenteis el aureis ac vesti-
nete, edentes et bibentes qum apud iilos sunt (ibid.). bus, dedil eas Rebeccw pro munere, fratribus quoque
CAPUT XLIII ejus el malri donci obtulit, dixilque : Dimille me ut
De Laban fratre Bebeccm, et de muneribus qum dedil vadam ad dominum metim. Nolite me relinere, quia
Rebeccmmyslice. dominus direxit viam meam. Sic et in eodcm psalino
Habebat autem Rebecca fralrem nomine Laban, Q reges, quos discernit ccelestis, super eamdem co-
qui [estinus egressus esl ad hominem ubi erat fons. lumbam dona illius decantando promit, dicenles :
Dixilque ad ettm : lngredere, btnedicle Domini. Cur Ascendisti in altum, cepisli captivitalem, accepisti
foris stas? elc. Laban candidus inlerpretatur, signi- doria in hominibus (ibid.). Et continuo graUilanles
ficatque ipso nomine mundum leroporali gloria niti- dicunl : Benedictus Dominns die quolidie, prospe-
dum. Nunc quidem ubi videns, inaures et armillas rum iter faciel nobis Deus salularium nosiroriiin
in tnantt sororis, procurrit et dicil: Ingredere, bene- (ibid.).
dide Domini, cnr foris stas? et postmodum ubi CAPUT XLIV.
loquitur, a Domino egressiis est sermo, et non possvt- Prompta ad inqttirenies responsio puellm dicenin :
mus exlta placilum ejus quidquam aliud tecum loqui. « Tndam, i quid significet. Etde medilalione Isaac
Munduin in bono significal, videlicel pro parte illb- egresso in agrum.
rum quos priino auriitu confeslim evangelica dele- Vocemus puellam et qumramus ipsius volunlatem.
clavit gratia, quique germano affectu videntcs et Cumque venisset vocata, sciscilali sunl: Vis ire cum
intelligentes, exornatu, id esl, dulcedine eldiluci- homineisio? Quae respondil: Vadam. Jam ante re-
dalione Scriplurarum, completam esse verilatem sponderanl Labaii et Bathuel, dicentes : A Domino
Dei, el confirnialas esse promissiones patrum, ba- Dvgressus esl sermo, et non possumus exlra placilum
plizari et remissione peccalorum candidari prope- ejus quidquam aliud loqui tecum. Quid ergo est quod
raverunt. Caeterura ubi Jacob bene servienlis met- nuric haesitanles fraler el mater dicuiil, vocemus
cedem decem vicibus commulavit (Gen. xxxi), et puellam? Hoc profccto judicii vel experimehii apo-
fugientera quidem perseculus, sed tandcm illi foidc- stoJici sigiium est. Primilivse namquc Ecclesiac,
ratusest, inundum pro parle illorum significal, qui qure Cx Judacis fuit sub aposlolis, lypum lenel hoeo.
primo bonis credenlium operibus adversali quidetri donius RebeCcae. Miirmuraverunl aiUem quidam di-
sunt, sed tandera illis satisfieri poluit, et vicli ra- ceiiies Petro apostolo : Quare iniroisti ad vitos
liorie resipuerunt. ltaque revclata graiia Evangelii, prwpuiium habenles ? El dicebant ': Qttia ttisi cir-.
candidi, qui per Labari iiitelligunlur, emicuerunt. cumcidamini secundum tegem Moysi, non potestis
Si dotmialis, inquil Psalniista, inter medios cleros, salvi fieri (Acl. xi). Tunc profeclo id agere
pennm columbmdeargentalw, et posteriora dorsi ejus volebant, ut non Rfebecea ad Isaac proficiscc-
in patlore auri (Psal. LXVII).Columbam illie appel- retur, sed Isaac propter Rebeccam reverterelur,
lavit ipsam Scripluram : quam hic inlelligiinus per qtiOil pater Abraham abhorruerat, dicens : Cav»
pueliaro : perpennas ricargcnlatas, pulcbra cl ex- itc filium mctnn reducas itluci Vocata ergo puella
*«" RUPERTI ABBATIS TUiTiENSIS 441
111 cum inlerrogarelur, Vis.ire cum homine isio? A £ camelo, el aii ad puerum : Quis est illehomo, qui vemt
cito ac hreviterrespondit, vadam. Consulla hamque per agrum in occurstim nobis ? Dixit ei : Ipse est do-
"sacra Scriptura.utrum graliamDei vellelcumChrislo fuinus metts. Al illa follens cito pallium , operuii se.
ad gentes dirigi, cilo, ul in Actibus apostolorum le- Setvus auletn cuncta qum
gesseral narravit Isaac. Ne-
gimus, respondit verba haec : Posl hme teveriar, et mini dubium esl quod bancpuellam non caro et san-
mdificabo tabernaculum David quod cecidit et diriita guis, sed Deusipse viro fideli praeparaverit, el secun-
ejtts temdificabo, et erigam illud, ul requiranl cwleri dum spem fidelis AbraJiae, qua dixerat : Dnminus
hominitm Dominum, et omnes gentes super quas invo- Deus cmli ipse mittet
angelum suum coram le, ul acci-
catum esl nomen meum , dicii Dominus faciens hmc pias inde uxorem
— filio meo , sic faclum est. Profecto
(Act. xv). Igilur Rebecca el puellmejus ascensis ca^ haec, non prse amore fervidse adolescenliae festinans
melis sectilw sunt virum. Quod hic cum Rebecca ad amplextis viriles , supra interrogata : Vis ire cum
puella, hoc in psalmo praedicto cum columba argenlea liomine isto ? tam cito respondit: Vadam; nam illas
et atirea juvenculae tympanislriae, et quod hic ser^ quae ejusmodi sunt, propbeia sic
denotal, dicens :
vus, lioc ibi praecipue Benj'amin adolescentulus, tbi, Pro eo quod elevatm sunt filiw Sion , el timbutaverunt
inqnit, Benjamin adolescentulus, in mentis, excessu exlento colto , et nulibus oculorum ibaiU , et plaude-
(Psal, LXvii),id esl, Paulus apostolus, de IribiiRenja- *" bant, et ambulabanl pedibus suis , el composito gradu
min^ usque ad teriium ccelum raptus (// Cor. xu). incedebant,decalvabit Dominus verlicem filiarum Sion,
Jstse, inqiiam,- puellse, iil») sunt juvenculae lympani- et Dominus crinem earum nudabil (Isa. III). — Haec
slrise comitanles Rebeccam , et auream ferveniibus autem,conspeclo Isaac,descendil de camelo,lollensque
sluriiis honorarites colurabam tympanizando, td est, eito pallium, operuit se. Nunquid ergo cum diceret:
teslimonia Chrisii dulciter personando, et lympani- Vadam, concupisci autconcupiscere j'uveniliier arde-
strio concenlu clainando adversus feras et lauros , bat, qtiae tanta festinalione pulchritudinem suain
Id est, hoereses el hseresiarchas superbos. Increpa operiebat viso Isaac ? Non ulique, sed superno po-»
feras arundinis, congregalio tattrorum in vaccis popu- tius nutu praevenla peregrinari cum fide Abraham
lorum,nt excludanl eosqui probali suntargento (Psal. et Isaac, el futuram inquirere quam praesenlerq
LXVII).Jta Scripluraritm decor virgineus,tit Chrislo habere ciyilalem malebal. Sic profeclo sana omnis
filios pariat, ad genles proficiscitur ; jam eiiira Chri- doctrina, et evangclica religio pudice ambulal, el
stus praecesserat illuc. Hoc namque per.illud intmi- sub honeslo et humili sacranienlorum velamine
tur, quod dictum est : Habitabat enim lsaac in terra Chrisli amatoris sui, sese obsequio praesental. Filioe
australi, el egressus fueral ad medilanditm in agro. .r vero fallacis giatioe , cl vanacpulchritudinis (Prov.
Secnndum litteram lerra autri Geraram significat , xxxi), id est, cunciae haercses, auibitlanl extentQ
unde a paire quondain ad immolanduro abduclus fue- colio, ct nulibus oculorum eunl et piaudunl, et tan-
ral. Studiumque bbni viri praedicauir , medilanlis quam imporlunae merelriculae videri et appeti am-
in teslamento Dei Abraham palris sui, et ob.boc biunt. Unde etin alio loco ejusdem prophetae dicitur
solitudinem amantis. Qualem Scriplura commendatj tali meretriculse snb nomine Tyri: Sume citharam,
cum d"cit : Bonum erit homini, cum porluverit jugum circui civilaleni, merelrix oblivioni tradita: Bene cane,
ab adolescenlia sua ; sedebil solilarius , et levabit se frequenla canticum , ul memoria lui sit (Isa. xxm).
superse (Thren. vn). Mystice autem illud significal, — Servus autem cuncta qum gessetat, narravit Isaac,
quiaDomiiiusJestissolusoransraeditabatursecundum Vere prudens et fidelis servus, pro magno fidei suae
voluntalem Pairis de caeremoniis Juriaeorum egredi, teslimonio. narravit cuncla quae gesseral, adlaudem
et in deserta gehlium agresiium proficisci. Et hoc et gloriam Dei, qui propler eumdem Isaac , viam
in lerra ausirali , id est, in disposilione Spiriius ipsius direxerat , dignus magna recipere praemia li-
sancti, inclinata jam die, id est, novissimo saeculii berlaiis. Hoc nimirum ad commendationem boni
tempore. JEOtempore, inquil, ambulabal ad puleuin, servi sati.s est, scilicel Filio Dei gralulabunda con-
cujus nomen est Videntis et Vivenlis. Quo videlicell D fessione assislere et narrare, id est, confueri quod
nomine Agar puleuro illum, utsuperius jam diclum sediilo ejus oflicio factumest. Arant omnis qui con-
est, appellavit. Mirum atque perpulchrum est quodI filelur Filium, el Palrem habet; sicul, e contra-
clRebecca adputeum invenla, et ad puteum nihi- rio , oinnis qui negat Filium, nec Palrem habet (I
lominus tendens, invenlus est Isaac , qui videlicet, Joan. \\). — Q.ttiinlroduxit eam in labetnaculum Sarm,
quanquara tina sit aqua sapienliaevel scienlise Dei ,, el accepit nxorem. El inlantum dilexit, ul dolorem qtti
alius tamen legis, et alius est puleus Evangelii, quo) ex morle mnlris acciderat temperaret. Quid magni
Kanctus et vivificans Scriplurae Spiritus , Chrislo> erat, securiduni corticem lilterae, quod juvenis inlan-
vocante, cqntendit. (tiiii dilexerit adolescentulam conjugem , ut dotorcni
CAPUT XLV. qui ex morle matris accideral, lemperaret? Ergo
4 De caslo conspccto medulla sensus spiritualis carere non debei, quia re-
pudore Ribeccm, qum, Isaac, pal-
lio operuit se. Et quid mystice significet quod in-- vera Clirislus Dominus , secnndum humanum affec-
troduxit eam tsaac in tabernacnlum Sarw. tum, doluit super matre sua Synagoga, quippe quiet
sed
Cvmqne levassel oculos, vidit cametos venienles pro- civitatem videns flevit super eam (Lut. xii)",
mi. Rebecca autcm , corispeclo Isaac , descendit dee arieptus novaro reginam , dc qna sibi nova gens na-
445 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLli. — 1N GEN. LIB. VII. 44U
scilura esset, recle dolorem tempcravit, etdelecla- A Hlud quoquequod legimus, plenus cum additamento
bililcr consolalus esl. diernm, de Graeciscodicibus sumptum est. Quod cum
CAPUT XLVI. scnsum exponere videalur, eo quod luee el operibus,
De cmleris filiis Abrahm el de morte sua, el Ismaelis. diei plenus occubuerit, tamen magis ad anagogen
(CAJ>.XXV.) Abraham vero aliamduxit uxorem no- facil , si simpliciier poiiatur plentis. Porro quod
mine Ceturam, quw peperil ei Zamram, et Jecsan , et diclnm est : Congregalusque esl ad populum suum
Madan, et Madian, el Jesboc el Sue. Cetura Hebraeo per simililudinein est inlelligendum, quia videlicet
rmone copulata dicitur auljuncla. Quam ob cau- quemadmodum de agris congregatur malura messis
aoi suspicantur Hebraei muialo nomine eamdem iu horreum, sic de publico viiae hujus, congreganiur
sse Agar quae, Sara moriua, de concubina transierit clecti temporibus snis , singuli in secreta quiescen-
n uxorem : Sed cum coniinuo scriptum sii: Etdedit liiitn. Hm sunl generaliones Ismael filii Abrahm,quem
braham universa quw habebat Isaac, filiis aulein peperit ei Agar Mgyplia famula Sarm, elhwc omnia
oncubinarum latgilus est munera, el divisil eos ab filiorumejus in vocabuliset generationibus suis. Pri-
saac fiiio suo ctttn adltttc viverel, liquet Ceturam mogenitus Ismaelis Nabaioth, deindeCedar,et Adbel, ,
lon fuisse Agar, 112 filius namque non concubina- ei Mabsam: Mabsam quoque et Duma, et Massa, ':
um , sed concubinse Scriptura dixissel. Sed quod B Hadarel Thema, et Jelhttr, et Naphis, et Cedma, Duo-.
ncertum esl relinquenles , hoc certi.< auctoribus decim filiorum primogenilus fuit Nabajolh , a qno
icimus, quod de Cetura filii Abraham, juxta histo- omnis regio ab Euphrate usque ad mare Rubrum.
icos Hebraeorum occupaverint Trogloditen et Ara- Nabalhema usque hodie dicitur , qtiae pars Abrahae
iam usque maris Rubri lerminos. Traditum est esl. Nam et familiae eorum oppidaque et pagi, ae
utem et ab eis qui Graeco sermone barbaras histo- minula castella et iribus, eorum appellatione cele-,
ias texuerunt, unum ex.posleris Abrahoe, qui appeJ- hrautur ab unoquoque ex bis, Cedar in deserto, 21
alur Aser, duxisse adversus Libyam exercituro , et Duma alia rcgio : el Thema ad auslruni, et Cerima
hi devictis hoslibus consedisse ejusque posteros ex ad orienlaicm plagam dicilur. Quod aiitetn in exlre-
omine atavi Africam nuncupasse. Et filii Dadan, mo huj'ns capiluli juxta Sepluaginla Iegimus contra
nquil, fuerunt Assurim et Lalusim,ei Loomin : Assu- [nciem omnium fratrum suorum habitabil, verius est
im in negoliatores Iransferri pulanl; Lalusim a;rt's illud , quod nos posuimus, Coram omnibus fralribus.
ettique metalla cudentes; Loomin vero pltilatchas, suis occubuil, id est, in manibus omniuro filioruiu
d esl, principes multarum tribuum atque populo- suorum morluus est, superslilibus liberis et nullo,
. Alii ab hoc Assurirn vocalos esse Syros con- priusmorte praereplo. Fratres aulem pro filUs ap-
endunt, et a plerisque filiis Abrahae ex Cetura oc- 'C pellari., Jacob quoque Laban demonslrat, dicens ;
upatas Indiae regioncs. Fuerunt aulem- dies vitw Quod est peccalum meum, qula perseculus es postme,
btahm ceiiium sepluaginta quinque anni, et deftciens et quia scrutatus es omnia vasa mea ? Qttid invenisli
tottuus esl in s^neclute bona proveclmque mtalis et de universis vasis domns tuw? Ponalur coram fralri-
lenus dietum, congregatusque est ad poputum suvm. busmeis et fralribus luis, et dijudicenl inler nos (Gen.
e septuaginta Inlerpretibus in nostris codicibus xxxi), Nec enim possumus credere , ut Seripiura
dditum esl: Et deficiens mortuus est, quojd non con- commemorat, quod Jacob, exceplishberis, secuni fra-
enit, pec enim viri jusliest deficere et imminui. ires aliquos habuerit.

IN GENESIM LIBER SEPTIMUS.

(Gen. XXV-XXVIII.)

CAPUT PRIMUM. D illius generationes sunt. Nam illius Videlicet Jesu

e generahonibus Isaac, quod ipsm aliter sinl gene- Christi generatioues prsccedenles niagis secundum
raliones Isaac, el aliter generalioites Cl.iristi. iidem, quam secundum carnem observalae : et econ-
(CAP. XXV.) Hm quoque sunt generaliones lsaac tra hujus, scilicet Isaac generaliones inagis sectiiitlum
lii Abraham : Abraliam genuit Isaac. Quas hic carnem quam sccundum fidem succedeiites digestse
oyses generaliones riicit Isaae usque ad sua lem- suni. Unde et illic ad summum generatione carnis
ra digeslurus, ipsas* evangelisla Matthceus Jesu dcficit, nec enim dicluro est, aut dici debuit: Josepb
hrisii Filii Dei generalionesappellansusque ad ipsum autem genuit Jesum, qui vocalur Christus, sed Jacob
ene conlinuat. Praemisso namque fronlis litulo, liber aulem genu.il Joseph virutn Marim, de qua nalus esi
eneralionis Jesu Christi filii David , filii Abraham Jesus: qui vocatur Christus (ibid). Econtra hiegerie-
Matth. i), protinus a praesenli capitulo sacram ge- ratio fluxaecarnis, dum impetralo Rebeccae concepli)
icalogiam sic inchoat: Abraham genuit Isaac, Isaac collidunlur in utero ejus parvuli, de quibus recle
iutcm genuit Jacob. Porro aliter hujus atque aliler dicat Dcus, Jacob ditcxi, Esau atttem odio habii
447 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 448
(,W«/. I). Igilur quia generaliones lsaac, quera geniiil A sunt, Abraham Sararo, Isaac Rebeccam, Jacob Ra-
Aliraliam, generaliones suni Jesu Chrisli filii David, chclem pro qua servivil, quam et pene solam vocai
lilii Ahraliam, prosequamnreas, et lanquam geuera- «xorem suam. Undequia feius illarum, scilicellsaac,
lione- Judoeoruro , secundum carnem , qua illi filii Jacob et Joseph, non filii carnis , sed filii sunl pro-
Abrahae siinl, et lanquara gencrationes gentium , missionis, recte in illis ejtis scminis Abrahae, quod
secundum fidem, qua idem Abrabam, per Chrislum esl Christus, in qno tol.a promissionis summa con-
palcr est mullarum gentium. sislit, figura roaxiroe praefulgere comprobalur, quia
H3CAPUTII. videlicet in typum illius, el Isaac iromolatus esl, et
De eo quod Isciac quadrageiiarius duxil uxorem, et Jacob servivit, et Joseph venditus alque appellalus
in labernaciitum Sarm inlrodiixil. posl careerem salvator munrii, liberavit jEgyptunv
Isaac cum quadracjinia essel annorum, duxit uxo- a periculo famis. Deprecanteni igitnr Isaac pro
rem Bebeccam filiutn Baihuel Syri de Mesopolamia, uxore sua exaudivil Dominus, quia videlicet sic ipse
sororem Laban. Deprecalusque est Isaac Dominum providerat, el sic jiraeparaverat, ut fides oralion
pro nxore sua, eo quod essel sterilis. Qtfi exaudivil adjtivarelur, et pnedestinalio seminis deprecaiion
eum, et deiii conceplttin Rebeccw, sed collidebantur in slerilitatis adiroplereiur. Hoc dicto, Scripiura con-
ulero ejus parvuli. Sara nonagenaria peperit Isaac, B fesiim ex adverso subjungil: Sed coUidebanlur i
eademque vixitcentum viginti septem annis et morlua utero ejus parvuti. Quod esl dicere : Conceplus qui
est; Isa.ic vero CMHI quadraginla essel annorum,uxo- dem materia erat gaudii, sed gaudiuro coneepiiotii
retri duxit Rebeccam. Ergo tribus annis ante nupiias conlurhabat dolor inaleini uleri. Collidebantur ati
Rebeccae, S»ra defuncta est. Sic procul dubio ante tem parvuli non in conlenlione, vel scientia cer
passionem Chrisii , qua praedicationis cvarigelicse tandi, sive affeciione vincendi; sed eoriem Dei nuli
graliam ille cbpuhwit, tribus annis a diebus vel permoli, quo non solum irrationabilia pecora, ve
liaplisino Joannis, mortua est lex el prophetia, non rum eliam inanimata elementa prsesagio futurorun
sibi, sed Judoeis, leslante ipso oum dicit: Lexelpro- proinoveri solent, aut permulari, qualia j'am saep
pheiw nsque a;l Joannemprophelaverunl (Matth. XIH). facla, et adhtic roajora futura sunt, leslanle Domin
Nam ex quo praesentem et lestiinonio Joaniiis decla- cuin dicil: jBrtttti siatta itt sole, el luna, el steltis, e
ralum Christum Filium Dei vivi hlasphemare ccepe- in lerris pressura gentium prw confusione maris e
runl, reliquit omnis saiiclilas, omnisque vila iniquos fluctuum (Luc. xxi). Sed juxta inyslieum sensum i
ccetus eornm, eo quod essenl concilium vanilalis, et utero matris collidebantur parvuli, quod in. Aclibu
ccclesia malignanlium, prseter paucos, qui fidem aposlolorum faelnm est: gentiles namque admissos
relinentes Abrahae, tabernaculum Sarae esse merue- C Judaeipropellere contendebant, saluli eorum invideii
runt. De qualibus in psalmo dicitur : In circuitu ejus lcs (Act. xi).
tabernaculum ejus (Psal. xvn). In hoc labernaculum CAPUT IV.
introduxit Isaac Rcbeccam, ct accepil nxorein, id Z)eeo quod diclum est :« Dum gentes in ulero tuo,i e
esl aperlis illorum sensibus iminisit Chrisius spiri- cmtera, el quid spirilualiter significent.
Uialem Scriplurarum intellectum, et iiovam sihi Perrexitque ui consulerel Dominum. Qui respon
iiistiltiit Ecclesiahi. Deprecatusqne esl Isaac Dominutri dens ail : Dumgentesinuieroiuo sunl,el duo populi e
pro uxore sua, eo quod esset slerilis. Qui exattdivit vetttre tuo dividenlur, populusque populum superabil
eum, cl dedit conceplum Rebeccw, Sed collidebanlnr et major minori serviet. Locum hunc liinendum css
inuterd ejtisparvuli. Quw ail": Si sic milti futurum homiiif, et cum revereroia traclanduro, Aposlolu
erof, quid necesse fttit concipere ! clainai, cutn dicit: 0 hotno, (u quis es qui respon
CAPUT III. degs Deo? Nunquid dicil figrri.eniumei qui se finxit
Cur sterilem Dominus filio A.brahw prwparaverit. Qitid fecisti sic? An non habet poleslatem figulus lut
Quia Dei donum erat, et non ex hominibus, ril in ex eadem massa facere aliud quidem vas in Itonorcm
isemine Abrahse omnes genles benedicerenlur, dece- D aliud vero in contumeliam? (Rom. ix.) Dixerat eni
hat sic ad dandutn extetidi manum Dei, ut ad co- cum nondtim nati (uerunt, aul aliquid egerunl bo
gnoscendum non dormilaret ingratitudb hominis. aul mali, vl secundnm eleclionem Dei proposilu
Quid aulem in re hiijiisraodi melius erudiret fidem, maneret, non ex operibus, ted ex vocanle, diclu
vel obstruerel os omiiiu.ni, quara vel steriliias feini. esl ei, quia major serviet minori, sicut scriptu
narum? Bene igilur prseparavit quidem Rebeccam est: Jacob dihxi, Esan aulem odio habui (ibid.
providenlia Dei, nec falsus esl servus Abrahse, rii- Quid auieiii iraclabat cura haec diceret Apostolus
cenrio : ipsa est quam prwparasti, Domine, filio do- Divisiotiem iiiique et collisionem filiorum carnis,
tnini tnei: verumiaroen talem prseparavit, in quai filiorum proniissionis, scilicet quod non omnes q
non posset omnis caro, sed sola fides coram Deoi ex Israel, hi stinl Israelilae : neque quia semen su
gloriari : sferilem namqtie ulerum providit; nam ne Abralise oinnes filii. Unde testimonium Scriptur
pules casirid actum, coirsideraudum adluic quod[ suhnectens: sed in Isaac, inquil, vocabitur libi s
Jion solus Isaac, iiec solus Abraham, scd tresordine i inen, id esl non qui fiiii carnis, hi filii Dei; sed q
f.onliiiiio principes nonulorum , et columnse Patruroi iilii sunt promissionis, seslimaiUur in semine. Igitt
Abraham, Isaac cl Jacob sieriles conjugcs sorlitii cuii) hac sucioriiate Apostoli, in isla parvnloru
 449 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. VII. 430
collisione, illam inlelligimus prxfiguraiam esse col- A j sic et in utero prior cum fralre collisus esi, et
lisionem filiorum carnis et filiorum promissionis, posl ulerum fratri quielo morlem macliinalurus
qure prolinus innotuil ubi verus Isaac, scilicet Do- eral, et sicul iste lenis erat ab ulero prolinus se- (
minus Jesus Chrislus, matrem omnium nostrum, qnens plantam fralri» erat cum lenitate et modeslia,
sanclam Scripturam, secundum quam Deo renasci- nulla vi sive injusiitia, sicul subsequenter ipsa decla-
mur, in conjugium suum, id est evangelica? proedi- rabit Scriplura. Porro juxla allegoriam, lempus pa- :
tationisusum assumpsit. Tunc Aalma, id est, abscon- riendi, lempus est auditu verbi conceptam fidem
dila virgo, illa ptilcherrirna quae sterilis fuerat, profilendi. Unde et Apostolus, qui jam eo usque
scilicet sapientia.sive legis prophetarumque doclrina Galalas parturieral ui bene crederenl el bene cur-
tjuaB nihil ad perfeclum adduxeral, quandiu virum rereiit, quia subversi a psendo-apostolis et fascinali
Chrislum non habuerat, geminos concepil, id est fuerant non credere veritati, ita ut recle dicerelur
amota occidente littera, per Spiriluii) vivificantem ante illorum oculos Jesus Christus proscriplus, in
omnem animam hominis ambivit, Juriaei primum et eis cmcifixus, materno dolore affectus, dicebat:
rGraeci. Gcminos, inquam, concepit, id est Judaeos Filioli mei, quos ilerum parlurio, donec formetur
pariter el gentiles, iiihil inler hos et illos discernens, Chrislus in vobis (Gdl. iv). Tuiic illc qui prior egres-
ad viiam vocavit. Hoc est Rebecca ilJa quod inler- B ' sus est, id esl, qui de prioratu coniendebat.el cui
prelalur palieniia. Nam de hoc evangelicae graliae primum Dei verbum loqui oportebai, rufus egressiis
ulero, et ApostoJus dicil: Quia palieniia Dei ad est, el hispidus, i.ri est sangnine Christi pollulus, et
poenileiiliam t'e adducit (Ram. n). De his veiissiine intractabilis asperis moribus. El hic lalis non bene
diclum esl: Populus populum superabit, el major ser- egressus est, sed male, juxta quod in psalmo scri-
viet 114 minori. Populus namque qui de gemibus ptura, et de haereticis quoque iiilelligendum esi-;
venii, Judaico populo secundurn vocalionis ordinem Alienali sunt peccatotes a vntva, erraverunt ab ulero,
recte minor dicitur, qui hospes leslamenioruin eral loculi sunt falsa (Psal. LVII),elc. Seqnens vero gen-
el promissionis, et sitte Deo in hoc iiiiiinlo. Nam ille tiura populus egressns quidem est, de credulilale
major est, cujus, ut idem Aposlolus ail, adopiio est cordis ad confessionem oris : Cotde eittm credit ad
Hliorum , et gloria, et testamenlum, et legistatio, et justuiam, ore autem eonfitetur ad salvtem (Rom. x),
obsequium el promissa, cujus palres ex quibtts Christus sed de matris affeclibus egressus non est, queinad-
tecvtndum carnem, qui est super omnia Deus benedi- modum nec ille lenis el simplcx. Rebecca namque
cius in swcula (Rotn.ix). Quomodo autem minor diligebat Jacob.
niaj'orem superaveril,et supplanlaveril,et major ser- C CAPUT VI.
vierit minori, et j'uxta historiam notum est, quia Quod Isaac Esau, Rebecca vero Jacob dilexerit,
percussil David Edom (/ Reg. vni; / Par. xvni), et quodque ilte primogenita vendiderit.
iributarium fecil. Et juxla spirilualem sensum pul- Sexagenarius erat Isaac qttando natisunt ei parvuli.
chre Aposlolus in eadem epislola per sirnililudinem Quibus adultis, factus esl Esau vir gnarus venandi,
ostendit olivaeet oleastri. Fracli sunt, inquit, tta(u- Jacob autem simplex habitabat in tabernacutis. Quia
taies ramt, el lu cum esses oleaslet, conlra naturam jiinior prioris planlam tenuerat, jam viclor in oculis
insertus es in illis, et socitts tadicis, el pinguedinis Dei, qui occulloe pugnae soltis spectator et judex
olivasfactus es. Propler incredulitatem fracli sunl, tu fuerat, protinus narranrium fuit, qualiter illum siip-
autem fide sla (Rom. xi). Ergo roajorem incredulitate plantaverit, ut notum sil, non illuni quisupplantavit
fraclum, et minor iii fide slans superavil, et major viclorero injusle, sed eum qui sic snpplanlari pitlurt,
Servil minori,dum oleasiro naturalis olivac ramus victum j'udicari juste in conspectu ejus qui dixit :
in societatein cedit radicis olivae et pinguedinis. Populus populum superabil, et major serviel minori.
CAPUT V. Faclus est, inquil, jGsau vir gnarus venandi, et Itotno
De geminorum orlu : qttidque significet quod juntor agricola;Jacob autein sitnplex habitabat in labernacu-
' Jam prioris tentierit plantam. | lis.Ecce j'am in studiishorum tanla diversitas quaiila
P
tempus pariencli veneral, el ecce gemini in Cain et Abel sturiia fuere dissimilia. Nam el Jacbb
ulero ejus reperli sunl. Qui prius egressus est, rufus seque ul Abel simplex, et, ut sequeniia declarabunt,
erttt, el totns itt morem peltis hispidus, vocatumque paslor fuit oviunr ; Esau autem, sicut Cain, homo
esl nomen ejus Esau. Protinus atier egrediens, plan- agricola, el quod sequeniia docebunt, invideririo
tatn fralris lenebal manu, el idcirco appellavil eum fratri, licet non actu, voluntale tamen fuii fratrici-
Jacob. Quia ruftis eral, idcirco vocaium est iionicn da. Dixil enini : Venienl dies luctus patris
mei, ut
ejus Esau, quod inlcrprelatur rubeus. Nam quia occidam Jacob frulrem meum (Gen.' xxvii). Ergone
tolus eral in morem pellis hispidus, idcirco vocalus talem filium pater sanctus amare debuerat, autobli-
esiSeir, idestpilosus. Ulriusque schema vel habilus visci vel jiarvipendere poterat, quod illi fratrem ihi-
rodidit, quis et in utero princeps fuissel duelli, et norcm cceleste judicium praetuleiat? Sed nolandum
posl uleruin inleniator futurus csset inimieiliarum qnia differt utriusque dilectionis enuntiatio. Absb-
vel odii,quisve el in ulero superasset, el post ute- lute namque 'Scriptura dicil: Rebecca diligebat Ja-
runi victoriae paluiam jusle repetiturus esset. Nam cob. Coiijiincle vero.
Isaac, inquit, amabal Esau,
icut ille rufus, el hispidtis' prior egressus esi , subneclit enim causam eo
quod de venationibtts ejus
 481 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 432
vescerelur. Ergo iaem est ac si boc solum diccretur: A coxerunt, insislenle hoc Edom ut saluraretur sicu
Isaac de venaiionibus Esau lihenter vescebatur. Nec jam diclum esl et dimilteret reliquias suas patvuli
hoc dicto consequilur quod moribus quoque ejus suis {Psal. xvi), munditias autem manuum popuJ
delectaretur : sicul de Jacob necessario concedilur, gentilium concessit, quae vera priroogeniia sunl. E
quein ahsolute Rebecca dilexisse dicitur : Coxit au- tunc enim Romano iroperio, cujus ille minister e
lem Jacob pulmentum.Ad quem cumvenisset Esau yox fuii, quando dixit : Mundus ego sum a sanguin
de agro lassus, ail : Da mihi de coclione hac tnfa, justi liujus; vos videritis; Romano, inquam, iinperi
quia oppido tassus sum. Quam ob cansam vocattim primogenila cesseruht, id est, principalus sacerdot
est nomen ejus Edom. Cui dixil Jacob : Vende mihi tali commercio transivit illuc, iranslalus ab Eriom
primogeniia tua. Jlle respondit: En morior : quid id est, a sanguineis Judaeis. Bene igitur Aposlolu
mihi proderunt primogenila? Ait Jacob<: Jura ergo inquit : Sicul Esau qui propter unam cscam primogt
tnihi. Juravil Esau, et vendidit primogeniia, et sic nitasua vendidit, addens et illud : El non inven
acceplo pane el leniis edulio, comedil el bibitrel abiil locum pwnilentim, quamvis cum lacrymis requisissi
parvipendens quod primogenita vendidissel. Ergo eam (Hebr. xn). Non eniin valentillae lacrymse, qu;
juste Jacob supplanlalori omne consilium cceli ct " pro lemporali gloria donum ccelesle ambiunl, sici
lerra? palroam vicloriae concedit. Nec enim fratrem lacrymae Esau, imo sicul Jacrymse Judaeorum, quan
, suum fraude eircumvenit, simplex nainque erat, sed do pro ruina templi vel civilaiis ejulaverunt, pr
cum simpliciiale columbae prudentiam habens ser- peccatis autem non ploraverunt. Ergone, inquis, ili
..pentis, quale halmil preliuro sapienler poscenli gu- lsaac, idestrisus, iu quo quando videbimus, tun
loso apposuit, et quod liabebat ille , manifesio .vere beati erimus, lalem amabat Esau, el de vena
lioiniiie, sine dolo, sine vi, quae jusla el legitiina lionibus ejus vescebatur et illa Rebeccaj sanctu
.vendilio est, vicissim flagitavil. Aiunt Hebraei a Sem et vivificans Scripturarum Spiritus, talem Jacob di
. primogenito Noe, quem et MeJchisedech fuisse affir- ligebal, qui agni Dei carnes in ara crucis coxerat? It
maiil, omnes primogenitos sacerdoles exstitisse, et plane, nec longa probatione opus esl. Nempe <
hsec esse priniogenita quae Esau Jacob vendidit. Christus Dominus adeo secundum humamim affectui
NUHCsensum allegoricum proscquamur. venaiorem illum dilexil, ul locum quoquc venalioni
CAPUTVII. cjus, id esl, civilUem vel lemplum, mideiot vict
Quid spirilualiier isla significent. marum venationes acceperat, ruiturum praedicei
En morior inquit, quid milti proderunt primoge- veras lacrymas fuderit (Luc. xix). Et sancise Scr
niia?In Epistola ad Hebraeos ubi dictum est : Coh- plurae Spiritus, ita genlilem populum diligebal, i
lemplanles ne quis desil gratiw Dei, ne qua radix quodammodo fesiinans ad illum dicerel: Ecct eg<
umariludinis sursum genninans impedial, el per illam ecce ego ad gentem, qttw non iiivocubal nomen meut
inquinenttir multi, ne qnis fornicaior, aut profanus, (Isa. LXV),el niulta his siroilia. Sed el singulariu
coiitinuosiibjungilur: tti Esau quipropier unam escam qnemque noslruin lauto hoec Rebccca plus diligi
115 vendiJit ptimogenilasfta. Scilole enim quoniam quanto simplicior quisque habiiat in laberiiaculi;
el posiea cupiens hwredilare.benediclionem, reprobalus Nam econlra, quanlo quisque plus babel de Esai
est: non enim invenil pwnitentiw locum, quanquam tanto rainus a Rebecca diligitur, id est, quanlo am
cum tacrymis inquisissel eam (Hebr. xu). Ergo Ju- plius foras evagatur, tanlo minus sacrae Scriplur
doeus qui deest gralise Dei, in quo est radix amari- lactalur uberibus, inlusque reposito pane cibalu
tudinis, ipse esl Etiom ille, qui propter unam escam Quod si eliam cilius patris Isaac venalor sil, id es
primogenila sua vendidil. Sed quaei)am illa rufa Christum praedicare constteverit: si per hoc qu
coctio fuit, quam hic lalis Eilom lanla aviditale pe- sua sunt quaeril, uon quae sunt Jesu Christi, primt
tivil, lanto dispenriio comeriit? Aut quaurio hic Ja- genila sua vendit et Esau similis sit. Quielura ver
cob, id esf supplaniaior, scilicet, geiililis populus et simpliceni, ut diclum est, Rebecca diligit, vald
tale pulmenium coxil? 0 mirum el magnum specla- U enim quieti cordis est sacrae Scriplurse ex anira
culuro bujusce eriulii hujiis rttfaecoclionis I Eleniin conciliari. Unde esl illud : Sapienlia scribw in tetn
sanguinea mors Chrisli, rufa coclio fuit Judaeis. pore olii , el qui minoralur aclu, percipiet eax
Unde et prophetice diclum est: Saturali sunl filii, (Eccli. xxxn).
ei dimiserunt reliquias suas parvutis suis (Psat. xvi). CAPUT VIII.
Nam contendentes satiari de pcenis innoccntis, cla- Quid significet, quod orla fatne abiit Isaac ad Abimt
maverunt Pilato dieenles : Sanguis ejus super nos lecli regem Patwslinorutn.
et super filios noslros (Malth. xxvu). Hoc, inquam, Orta aulem fame super terram , posl eam sterilili
clamaverunt coulra illud, quod propliciavit geniilis tem, quw accidit in diebus Abrahm, abiit Isaac a
lavans manus suas, et dicens : Mundus ego sum a Abimelech regem Palwslinorum in Gerara, apparuh
sanguine hujus jusli; vos videritis (ibid.) , nesciens que ei Dominus, el ait : Ne descendas in Mgyplun
qttid loquerelur aut quid ageret, sicut nec Caiphas, sed quicsce in terra quam dixero libi, etc. Ordo prae
quando prophetavit et dixit, quod expedirel unum poslerus, nec enim habilanti in Gerara , quse metr(
hominem mori propopulo (Joan. xvm). Manns quippe polis erat Palacstinorum apparens Deus diceret
gentilium, iiiam Dominicae mortis coclionem rufam Semini tuo dabo omnes regiones has (Gen. xn
m DE TRlNiTATE ET OPERIBUS EJUS LiBRl XLII. — IN GEN. LIB. VII. 454
Ergo praeposlere prius dicuim est, quia abiit ad A quam ad gentes conversi suni Chrisli apostoli, noit
Abimelech regem Palwstinoruni in Gerara. El deinde quo volebanl ipsi, proficiscebantur, sed quo vocabat
quod apparenle et j'ubenle sibi Domiuo Deo potius eos Spirilus sanctus, verhi gratia, in Actibus aposto-
illuc, quam alias diverlerel. Et lioc non frustra prae- lorum scriplum est: Quia veliti sunt a Spiritu sancto
posleratum esse postmodum liquebit. Jam quia pa- locjtti verbum in Asict,tenlabant ire Bithynicml,et non
tet leclioois superficies, mysteriorum series conli- permisil eos SpirilusJesu. Cum atitem descendissent
nuanda est. Orta, inquil, fame post eam steritilatem, Troadem, visio per noctem Paulo oslensa est. Vir Ma-
qum accideral in diebus Abrahw, abiil Isaac ad Abi- cedo qttidam eral slans et deprecans eum dicens:
melech regem Patmslinorum in Gerara. Postquam Transiens in Macedoniam adjuva nds (Acl. xvi). Et
modo supradicto, Edom, ille, id est, Judaicus po- profecti sunl in Macedoniam, ccrti facti quia vo-
pulus primogenita sua vendidil, orta est fames Isaac casselcos Deus evangelizare eis. Igitur iiiiEgypluro
et domui ejus, id esl, Chrislo et apostolis ejus, illa descendere velitus lsaac, habitavit in Gerara. Sed
videlicet fames, de qua Propheta iu psalmo loqui- interrogalus a viris loci iltius super uxore sua,- dixjl:
lur : Convertenlur ad vesperam, et famem palien- Soror mea est. Timuerat enim ptofiteri quodsibi
tur ul canes et circuibunt civitatem (Psul. xcvn). Ipsi essel sociata conjugio, repulans ne interficerent euttt
vero dispergenlur ad manducandum (Psal. LVIII).Non B propter pulchritudinem illius. Sic plane perseculione
enim inveniehanl canes, egregii scilicet aposloli, iirgenle fideles timebant palam evangelicam cele-
de quibus el alibi idem Propheta dicit : Lingua ca- brare gratiam, et in latibulis se conlinenies, age-
nttintuoriim exinimicis ab ipso (Psal. LXVII): non, bant laroen ut polerant religionem Chrislianam,
iiiquam , inveniebant copiam escarum apud inimi- egentes, angusliati, affticti, iri soliludinibus errantes,
cos Chrisli Judseos, ex quibus et ipsi secundum in montibns, et in speluncis el in cavernis terrm
•carnem crant, paucos quippe ex illis manducare, id (llebr. xi). Sedet illuc usque perscrutatus esl illos,
est, convertere, et sibiracl incorporare poierant. quiaeis dignusnon eralmundus (ibid.). Sequilur ergo:
Unde Petro esurienli, quia de Judaismo parum co- Gumqueperlransissent clies plurimi, et ibidem mora-
mederai, ostensum atque prsecepluni est, utgenles reittr, prospiciens Abimelechrex Palwstinorum ptr
apprehenderet et manducaret. Vidit namque vas fenesiram, vidit eum jocantem cum Bebecca uxore
quoddam velul iinteum qualuor iniliis submiiti de sua. El accersilo eo ait: Perspicuum est quod uxor
cwlo in terram, inquo eranl omnia quadrupedia, et tuasit. Baptizantes namque clam in crypiis et cae-
serpenlia lerrw, et volalilia cwli, diclumque est ad meteriis marlyrum, et csetera celcbranles ut pole-
eum : Surge, Pelre, macta etmanduca (Act. x). Item: r rantlidei sacramenta, qusepro joco eraul sapienii-
quw Deus pttrificavit, lu ne commune dixeris (ibid.). bus mundi, quorum sapienliam Deus stiillam fecit
Ex tunc qui haclenus famem paliebanlur , dispersi (/ Cor. i), perssepe deprelienderunt, el ad publictim
sunt ad manducandum, et murmurantes eo quod auditorium prolraxeruiit. Tandem et ipsi lerreni
salurali non fuissent, et dicentes : Vobis quidem principes jugum Christi susceperunt, el ej'us quam
primum.loqui verbum Dei oportebat, sed quoniam prius inipugnabani evangelicse fidei, velChrislianse
reputistis itlud, et indignos vos judicastis mlernm vilw, religionis defensores esse coeperunt. Unde et pro-
ecce converlimur ad genles (Act. xm). Abiit igitur tinus subdilur : Prmcepitque populo, dicens : Qui ie-
Isaac in Gerara, scilicel Christus ad regem Abime- tigetit hominis hujus uxotem, motte morielur. Netnpe
iech, etc. Abiit, inquam, in islis equis suis super et primus Conslanlinus lege edixit quid paleretur
quos ascenderal, id est, praedicaloribus suis, quos quisquis Christiano esset moleslus, et deinceps lam
initlebai, rie quibus et alibi scriplum esl: Qui ascen- gladiis regum quam vcrbo sacerdolum Christiana
dissiiperequosluoselquadrigwtumsalvalio(Habac.m). religio defensatur.
Ei peregrinari coepil inGerara, id est in gentibus, CAPUT X.
qnas ante nesciebat. Gerara namque melropolis erat De eo quod dicium est : « Sevit autem Isaac, i et
Palaeslinorum, quod inlerpretalur ruenlium, sigtii- D ctcfera; et quod invidentes Palwslini puteos ejus
ficatque Romam vel Roroanum iroperium, quondara obstruxerunt.
caput pereuniium. Abimelech paler ineus rex, vel Sevit autem Isaac in lerra illa , el invenit in anno
palris mei regnttm, bene mulliludniem siguilicai islo cenluplum. Benedixitque ei Dominus, eiiocuple-
geutium, non quoil pridem sic cssenl, sed quia ex taius esl Itomo, et ibat proficiens, atque succrescens,
lunc sic facturo est, ut eas recle tali noroine Cbri- donec magnus vehementer effectus est. Habuit quoque
stus appellaret. possessionem ovium et armentorum, et fatniliw plu-
116 CAPUT IX. rimum. Serere pacali et quicli tcroporis est. Vix
bclli terra bene exculta
Quod limneril Isaac confiteri Rebeccam sibi socialam enim aui nunquam tempore
esse conjutjio. serilur, ila prcesertim ut semen in messe cenlupli-
Apparuilque ei Dominus, et ail: Ne descendas in celur. Igitur per salionem lsaac, cujus centupla
Mgyplum, sed quiesce in lerra quam dixero tibi, el pe- inventione locupletatus est homo, proficiens alqtie
regrinare in ea, eroque lecum, et benedicam tibi, elc, succrescens, et magnus vehementer effectus est, illa
Secundiim hunc sensum mysticum ordo litterae, ul recte inteliigitur magnificentia nominis Chrisii, qua
ante jaiu diximus, proeposleratus esi: eleiiim posl- in pace Ecclesiae dilataluro, et mulliplicatum est se-
 4SS RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 456
men Vcrbi Dei, culri sacerdotali auctorilale conciir- A ct sermone ornalos munere suo, qui s'.are valeant
>enle poteslate imperiali, scilicet ut liceret operariis ariversus loquaces hsereticos, et inera veritate Scri-
. Kvangelii exire ad seininandum, et non liceret ad- pturarum sitienles polare parvulos. Appellavitqtte
versariis Chrisli latissimum totius orbis erroribus eos eisdem nominibus quibus paler ante appella-
suis vindicare agrum. Ob hwcinvidentes ei Palwsli- vetat, id esl, eadem verilale , eodem Spiritu •
»i, omnes puleos quos fodetant servi patris itlius 117 veritalis fecit eos intelligere Scripturas, quo
Abraham, illo tempdre obstruxetunl, implentes liumo auctores illarum, quos Pater anle advenluin Filii ,
intaniumul ipse Abimelech diceret ad Isaac : Becede miserat, et quos ipsi Filio dederat, scripserunt eas.
a nobis, quoniam polenlior nosiri factus es valde. Foderuntque in lorrenle, e( reperertttil aquam vivnm,
Postquam tnagnificenlia nominis C-hristi Romanum Sedet ibijurgium fuit pastorum Gerarm adversus pa-
qiioque cepil iiriperium, el idola contempla sunt, slores Isaac dicenlium : Noslra esl aquii. Quos fode-
invidia suborla esl bserelicorum, per quos dialjolus, runt servi palris ejtis illos replentes obturaverunl,
quia non poterat vi persecutionis cxstirpare Evan- quos vero servi illius foderunt, non quidem obiu-
geliiim, verilatem corruropere conatus est Scriplu- raverunl., sed pro illis jurgali sunl et conlen*
rarum. Bene ergo postquam magnus faclus esl ve- derunl. Sic profecto baeretici sacras Scripluras,
liementer tiiinis, ob hoc, inquil, invidentes Palsesli- B quae maxima ex parte ante adventum Christi
iti sive Philislhiim qiiori interpreialur posilione ca- conscriplae snnl, terrenis sensibus suis oblu-
denles, omnes puteos quos foderant servi patris illius raveruut; quoe autem ab adveniu, sive a pas-
Abtaham, iilo tempore obstruxerunl implenles huino: sione ve resurrectione Filii, sacramenta vivrn
nam putei, quos foderant servi patris Clirisli Dei, aquae, id est, charismaia Spiritus sancti data sunl,
oniries Scriplurae sanclae sunt, quas condiderunt non quidcrn obsiruxerunt, sed pro iliis conieh-
Moyses et prophelae, alqueaposloli omnesservi Dci. deruni, dicentes: Nostra est aqua, qued est dicere:
Hos puteos, id est has Scripluras, quaiiium in ipsis Noslra sa.craraenla vera suut sacramenla, nos
fuit, luereiici illo leuipore obuiraverunt, ul non fa- quod damus sanclum esl, vitale et vivificum esi,
cile iuveniri possel ubuiarti essel doctrina veritalis, apud nos solc* Ecclesia esl. Hoc dicentes mcn-
intanium ut dicerel ipse Abiinelech : Becedea nobis liunlur pastores, non enhn in angulo uno lerrae
quoniam poientiot nostri (aclus es valde. lnlantuni vel in parte cujusquaro haeresiarchae conclusa vel
namque aucta est invida hxreucoruin vis ul regum coangustai.i, sed in omnes gentes diffusa credi
(luoijue et imperalorum corda obtinerel, eorumque debet EttJcsia , juxla quod Filio promisii Dcus
gladiis utens, pene alrocius quam genlilium error Pater Joquens in Propheta : Posluld a me, et dabo
in Chrislianos desaeviret. Porro quod dicit Abime- tibi gentes hwrediialem tttam, et possessionem ittam
lech, quia polenlior noslri (actus et vctlde, jnxta tttminos lerrm (Psal. n). Suiil aulem pulei tres,
hiinc eumdem sensuro consians est; etenim terreiio quos servi hujiis lsaac foderuiU. Tria naiiique siiut
imperio potcntius faclum est in gentibus cceleste saricti Spirilus charismata: baplisma scilicel, et
iinperium intanlum ul feros priucipes el barbaras imposilio inaiiimm, el renovalio cunclorum in gcne-
iiaiiones, quas imperatorum gladius non altingerel, rali resurreciione mortuorum, juxla quae et David
sacerdoluni lingua liget, et lalius Romanae Ecclesioe in typum Christi et Ecclesioe, sicut jam alias
poiitifices quam Romaui impcrii dominentur Caesa- (lixiimis tertio rex uiiclus est. Et pro duohus
res. Quamvis enim multis aucta victoriis Roma jus quidein, paslores illi coiilciiduiit, pro tertio vero
imperii sui lerra marique protulerit, minus lamen non conleiiduiU , quia videlicet de bapiismo,
esl quod illi bellicus labor subtiiilil, quara quoil pax el de iinposilione manuum rixantur nunc hsere-
Christiana subjecit. lici, sibiqae vindicando contendunt. Cbi aulem
CAPUT XI. universali regeneralione immulabunlur , rixari
Quid significet, qttod pro duobus quidem pulets pa- non poterunt, contendere nou audebunt. Ilaque
slores Gerarw conienderint, de lerlio vero non ; et
quod Abimeleeh amiciqtte ejus cum Isaac (cedus Dvocavit nomen ejus Lcttitudo dicens: Nttnc dilalavit
inicrint. nos Dominus, et jecit crescere super terram. De-
Et ille discetlens, ttt venirenl ad torrentem Gerarw, nique inter calumnias et inimicilias dilalalur
eic. Ab bserelicis discedit Chrislus ;iiiliil enim cum Cbristus el Ecclesia ejus, et super omnein ler-
Deo, nihil cum Chrislo aut cum Spiritu sancto illi ram crescil magnificenlia noniinis cjus. Asccndlt
operanliir, sed lotum qnidquid illorum est, diabolo aulem ex tllo loco, in Bersabec, ubi aipttruit ei Do-
relinqnitur. Ipse autem Chrislus ad lorrenlem, id minus in ipsa notte, clicens: Ego sum Detts Abraham
est ad auctores Scripinrarum, proficiscitur, ad eos palris lui, elr. Fulurum hoc est in fine sacculi
qui de coelo iinbrein exspeclant, queni et snsci- ul sopitis cuuciis jurgiis, lam Judaeorum quam
pientes in magnum excrescunt lorreulem. jRtir- haereticorum, ascendat ct altare suum sedilicet
suitt, inquit, fodit alios pttleos, quos foderant ser- Chrislus, ubi nunc non est , et fodiat puieum
vi patris illius Abraham, el quos illo mortno olim abundantiae sive saturitalis reliquiis lsrael, ut
obstiuxerant Philisihiim. Semper enim quaecunque bibant vivam Scriplurarum aquam, simulque Ahi-
haeresis exsurgat, semper ulique et praeslo Chri- melecli el Ochozaih amici illius, ei Phicol dux
stns adest, et de suis aliquos praeparat, scicntia mililum, simulque reges et priucipes, Judaei pa-
457 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN UB. VII. 458
riter «t gentiles , cum Christo foedus inibunl. A A judicium conlempsit, elDei promissiones non cu-
Ocbqzath, pro quo in Hebraeo habetur collegium ravit, virielicet afliuilat.e hominum habitatorum
amicorura ejus, non tam hominem significat , lerrae Jaudabilcm el incJytum se posse fieri, magis
quam amicorum lurbam, quae cum rege venerat. quam ope vel gralia Dei. Cnde el nomina cogna-
in qiiibus fuit et Phicol princeps mililiie ejus. tionis eximia praesens Scripiura non oroisit : Jti-
Fecit ergo eis convivium. Et posl cibum et potum dilli, inquit, fitiam Berei Hetltmi, elBasemaih filiam
surgentet mane, jutavetunt tibi muluo, dimisilqiie Elon ejusdem loci. Judith laudans, Berei pulei tnei,
tos Isaac in .domum suam pacifice. Cum fcedus Basemalh itt nominibus, Eloni roboreus &\\equercits
inierint novissimum faciet illis convivium Christus interprelaiur. Ipsis nominibus manifeste coargui
iu regno Patris eorum, et unumqueraque diraiuet videlur quod laudari, et sine Deo dilari, noininatus
in locum suura, id est, relribuet unicuique secun- csse, el in terra roborari appelens, peccaloruni se
dum opus ct raeritum proprium , locum vel man- aflinilaiibus immerseril, super quos merito trrttaf
sionero condignam s multw enim in domo Palris formido et pavor (Exod. xvi) secunrium nomen He-
sunt (Joan. xiv). Ecce autem venerttnt in ipso die lliaei, quod interprelatur formido sive patior. Qu|
serti Itaac dicentes: Invenimut aquam. Finis om- ergo inius- a graiia Dei excidit, merito fori.s quoque
nium, quae de Isaac sunt, gratulaiio esl dicentium : ^" r.eprobalus est , quod protinus sequens narralio
Invenimut aquam. Et recte, Nam, ipso die quo declarabil.
CAPUT XIIL
complebuntur omnia quae de Christo sunt, laus e.t De eo quod senuerit Isaac , et cur unam tanluni
graliarum aclio personabil , dicenlium: Quia per benediclionem habuetit.
te, Chrisle, invenimus fonleni aqttw salientis in vi- (CAP;XXVII.) Senuit aulem Isaqc, et caligqvetunt
Jam alernam (Joan. iv). Vnde et appellavil eum oculi ejus, et videre non poleral. Vocavilaulem Esau
Abundatiam, et nomen urbi imposilum esl Bersabee filium suum, el dixitei: Fili mi. Qui tespondit,
.usque inprasentem diem. Hoc loco nomeii civiialis Adsum. Cui pater : Vides, inquit, quod senuerim,
Bersabee inlerprealur puteus abundantim, sive pu- el ignorem diem morlts mcm. Sume arma tuq, pha-
teussalurilalis ; licetenim supra ex verbo juramenii, retram el arcum,\ J,&et egredereforas. Cumquevenalii
sive ex septenario ovium numero , quod Sabee aliquiU appreltenderis, fac mihi inde pulmentum, si-
dicilur, asserucrimus Bersabee appellatam, tamen cul velle me nosii, el afferuicomedam , et benedicat
nunc ex eo quod aqna invenla est, Isaac ad nb- tibi anima mea antequam moriar. Hic jaro praeter-
men civilatis, quae ila vocabatur alludens, declinayit eundum non est cur uiiain lanlum benedictionem
paululum litleram, et pro stridulo Hebraeorum sin, £ habuerit Isaac. Sic cnim Esau ejulando dixit.: iVuttt
a q,«o Sabee incipilur, Graecumsigma^ id est, Hebrae-' .unarn tanlum benediciionem habes, pater? Milti
orum samech posuit. Civilas ergo aquarum viven- qupque obsecro ut benedicas, Dixerat namque pater:
tium, id est, electorum omniuro, heata socielas,< Dominum tuum illum conslilui, el omnes fralrets
puteus saluritaiis, sive abiindanliae vocalur, com- ejits servituti illius subjugavi. Frumento et vino slq-
plelo videlicet quod Psalmisla nunc imprecalur illi1 bilivi eum, et tibi post hmc, fili mi, ultra quid faciamj
dicens : Fiat pax in virlute tua, et qbitndanlia in1 Quaerenduin ergo cur unam tantum henedictionem
lurribus. luis (Psal. cxxi). liabuerit, quale sit frunientum et vinum, quod di-
CAPUT XH. visis communicari non possit, ul clarescat simul,
De uxoribus Esaii, qnm ambw anithttm Isaac et Re-.1 cur eamdem benedictionein juslius Jacob, quam
beccm offenderunt. Esau haereditale possidere dehuerit. Primo dicimus
Etau veto quadragenatius duxit uxotet Jndilhi non mulia semina, sed unum esse semen (Gal. ui).
filiam Berei Helhmi, el Batemalh filiam Elon ejus- quod est Chrislus, de quo promissum fueral Abrahae,
. dem loci, quw ambm offendetanl animum lsaac ett quod in illo omnes gentes bGnedicerentur. Quam
Rebeccm. Superioribus sermo conlinuandus esl, , yero praeter illud semen henediclionem haberet
tihi diclura est: El abiit patvipendens quod primo--• D pater? Necessario igilur unam laiituni habuit. Erant
genila vendidisset(Gen. xxv). Et ecce in initio nar- aulem duo fralres, el ex illis duo populi conira
raiionis filiorum, degeneratio supplanlati et ari-- alterutrum (lividenrii, juxla veritatem dicentis : Dum
huc sujtplantandi Esaudenolatur,qui magis acmagisi gentet in utero tuo tunt, et duo populi, de ventre
dcclinando, minori fralrilocum fecii, ut magisac i luo dividentur (Gen. xxv). Quomodo«iergoillis diyisjs
roagis immineiis lencret plantam ejus. Nam, sicut[ commiiriicaret unum semen. quod est Christus?
>upcrius primogeniia sua propter escara vendidil,, Illequippe unus est, et non in diyisione, sed in
sic et nunc uxores ducens alienigenas , per con- unitatc esu Oportebat igitur allerum alteri praeferri,
, cupiscentias suas animum Isaac el Rebeccae offen-- et proelatus est qucm Deus commendavii, IIQII
dit, quia benediclionero seriiinis Abrahae contem-- quem caro et sanguis coinmendare volebat jiira
psil. Si enim in illa benedictiorie filios generare> primogeniti. Ejus supplanlalionispraesenslectio, juxta
optasset, nequaquam duxisset uxorem de.filiabusi simplicem litteram, aperta narratio esl. lpsa;au-
eorum, quos ,et. Paler improbasset, et avus Abra-- tem primogenita tiadunt Hebraei bperedilatem vel
ham viiandos judicasset, et super quibus maircmi s.uccessionem fuisse <sacerdotii, yel vestimenta illa
Rebcccam vitae suae tsederel. At ille et horuml sacerriotalia fuisse, de, quibus hip.-scrip.tiimcsl : Et
'
PATBOL.CLXVII, 15
 "
459 RliPkRTl ABBATISTUITIENSIS m
vestiblis Esau valile bonis, qttas apttd se domi ha- A , aceessii voluiiiaie Dei, el ejus elecfione,<quae ftie-
bebat,' intluit enm. Priiriogenilorum iiamque-jure, ral coiiscia' tueriti.
ainnl illnm fiingi debuisse officio sacerdotali, elid- CAPUT XV.
clrco j'am habuisse vestimeiUum sacerdotaJe, qiio Sanclum tirum, cur Deus in amorem declinare permi-
ihduliis Deo victimas offerel, sicut et omnes priroo- serit reprobi, et quid hwdi duo vestesqueEsau signi-
ficenl. ,
genili, antequam Aaron in sacerdotium eligerelur.
llem quaerilur cur sanctum virum Deus in amo-
CAPUT XIV. rem rcprobi declinare permiserit, cur a nescientt
Qnaliterimitandum in Ecclesia sil Rebeccmexemplttm, et non vidente illiini qui non vocaius fuissel bene-
Jacob pro Esau ad benedictionem inslruenle. dici volueril ? Hic primo dicimus non venisse Do-
Hic ergo jam et lllud quaeriiur, quomc-do sacer- minum nisi ad oves perditas donms Israet, nec
dbtitim sic fraudulenter suhreplum, ratnm esse de^ voluisse panem accipere filiorum, el dare eum ca-
bueril, cum lex usqhe hodie sit, ut quisquis invoca- nibuS (Matth. xv), el benediclionem primam Judaeo1-
lus ad beiiediciioriem brdirialionum accessefit, eas» rura populo delulisse, quibus credita sunl eloquia
que aliiiride ascendehdo rapuerit, henedictio noft Dei, et repromissio, et legislatio, et confessio testa-
sblUmirrila jiidicari, sed et maledictiohem illijiire B menti (Rom. ix), verumr quia credere noluerunt
«lebeat converti? Ad haec facilis palet responsib, illi, ari Jacob, id esl> ad minorem populum bene-
quia videlicet nequaqu.am damnabili modo benedi- diclionem esse translalam, ncque tamen majorem
ctionem illc subripuit, imo quisquis hodie, non ejus lilium penilus fuisse despeclnm, quia cum subih-
promovetur exemplo, nos, secundum Evangeliuiu travit plenitudo genlium, tunc omnis lsrael salvus
loquentes, dicimus quod «ott per ostium ingressus erit (Rom. xi). Itaque cceplum superius sensum
sit; sed dliunde ascenderit (Joan. x). Lex euim esl allegoricum in promptu habemus, et jamduduni
Tit non pro munere quolibcl, riianus, obsequii, aut tradilum a sanclfs Patribus, nunc ore lotius Ecele-
lingitae, quempiam debeat qriis ordinare, sed eum sioe celebralur. Setntii namque verus Isaac, scilicet • ve-
qriein provilie nierito elegerit teslimonium Dei Filius, ei catigaverurit oculi e}us, quando
praeseh-
"tis Ecclesiae. Quid ergo ? Nonne Isaac, jnxta ana- tustale et senio noslrae naturae indutrjs, morle
'gogeri, persoriam gerit eorum' qui pro commodo, quoque corporea fuil ohscuralus. In ipsa caligtne
vel pro pastellalico favofabililer ordinare conlen- seneclulis jussit priinogeiiito suo Esau t Sume,
'«luiit? Cum enim dicit : Sume arma lua, pkate- inquiens, arma iua, pharelram et arcum, cumqne
tramel arcum, et egredere foras; cuntque veiiatu _ veriulualiquid apprehenderis, fac mihi inde puliiieH-
nliquid apprelienderis, fac.mihi inde pulmentum; ei ium. Etenim loia vila et in ipsa morte sua, priorem
deinde subjurigil, et benedicai tibi anima mea ante- popuhtm ad poenitenliam per semetipsum inviiabat,
quam moriat, nonne maiiifeste cbmmbdum pro( el per aposlolos stios, posl gloriam suse resurrC--
henedictibrie flagilal? Nec lamen in hoc saricto( ctionis, ut credendo illttro sibi ciburo offerrcl, de
Vtro derogaltir, sed magis placct id quod iri illo, quo dicit: Meus cibus est »( faciam volttnlatemPuiris
; mei
provisor futurorum , ad aedificalionem noslram! (Joan. \\). At ille tardavit, et nunc usque va-
"Spiritiis sancius operatiir. Igilur Isaac praesenli loco, galur foris. Interim Rebecca, id est rriater gratiac,
'Ciijusque summi pontificis; Rebecca Ecclesioe, quae, cujus affectus ab humano affeclu palris luijiis, in
"stibjeClio Cst, personam geril; duo filii, Jacob et . aliuni filiiim dcclinaverat, juniorem lilium, id esi,
Esaii; illospraesenlant qui in domo Eeclesiaecon- popiilum geniium subintrare suasil, ad proeoccupan-
trariis mbribus et diverso firie sanclum proposi- dumhaereditalembenediciioiiis,non vacitum,scdcum
tum erudieridi proponunfur. Et qiiidem saCerdos. - duobus hsedis.Non enim apparebis, inquit lex, vacuits
suiiinius commissaesibi Ecclesiae, tanqiiam vir con- in conspeetuDominiDeitui(Deut. xvi).El qitidem unus
• jugi, vel tanquam capiil corpori praeest. Verumla- • 119 suilicere potcral esui, eienim ncc unus horiio
men ordinaliriorum elcciio,: non penes ipsum solum,^Dtsufflcere posset ad esum haedi (Exod. xn), sed et
!*sedpenes Ecclesiara esi,; illo nempe in curis pluri- hoc in ligura contigil, qui.i videlicelcum, qui acce-
'
jnis ;senescente,:et iriterdum curariim exteriorumi dil ad gratiain benediclibnis Cliristi professionem
!
piilveTe' oculis; ej'us caligantibus , ipsa filios suoss habere oporlel, Novi pariter el Veteris Instrumenti,
' ciarius:atque expcditius vidct, :novil aclus, intue-- el lalis cbnfessio cibiis est Chrisli FJii Dei. El retli-
tiirpropbsitiim,' cbrisiderat prOfecluni vel defecfumi ; bus, inquit, jEsnu valde bonis, quas apudse habebat
•'singulofum.-Cum ergo audieril qubd pbrilifex cnjus-- ..domi, induiteum; 1Has vestes
paleffamilias in Evaii-
•
piam indigni rielinilus obsequiis , eum proiuoverc; gelio nbmitiibus suis exprimit; reverso ad se filio
ac meliori proeferrivblueril, exenipIbRebeccaedehebilt qui perierat el iriventus est, qui morfuus fuferat"e
'
itii.quaeelviri sui placiltim rionfeprehendil,ellamen I • revixit :Ct(o, inquit, pfoferte siolatri ptimdm et ttt
*egit consilio, ne paier'majorem, venationibus fejuss '' duile euni, el date atttitt/ttm in manuejris, ei calcea
• deleClatiis,' pfaeferret fheliOri^, menior quid sibii ;"tiiett(ain
pedibus ejds (Luc. xv). Quae' senibr ille fi
'diclhiri' fiiisset a: DeoJ quia major' serviel iniiiori.. lius, id esV,prior- popiiliis prb ciiljia s;Va perdidi
s (fietl. xxv). Ttaijue neqTiaquam ille daihriablli furlo> '•Pellicttlasque hmddritmeircumdedit
' ' ' intimvusi •et call
- , ••
euhripuit, sed potius drdirie servalo jusiiiiie, digniisi riwda prbtexit.'
 4til DE fftlNiTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIl. — IN GEN. LlB. VJL m
CAPUT XVI. A ad intelligenda qusc lalenl in Seripluris mysteria' fe-
jVbitmirandum quod (alsus est Isactc, ut adeo dixeriU gui Dei. IJIic eniiu latet graiiuin fruiheiui quod cd-
t Vox quidem vox Jacob, munus, i ele dens in lerram mortuurn ftiil, et mtillutri fruclum
His iia falsus est Isaac, ut diceret: Vox quidem atlulit (Joatt. xu), el vinum quod loelificat tor homi-
tiex Jacob est, sedmanus, manus sunt Esau. Nec mi- nis, et oleum in quo facies liilarescit (Psal. ciu)»
rum quod vir juslus aliquid ignoraverit et conlra jgitiir curh dicit: Ecce odor filii mei, sicut odor agri
voluntalera suam feceril. Nullus enim homo, excepto pleni, quem beriedixit Deus, et contihuo subjungit,
eo qui ob nostram saiulem carnem est induius hu det tibi Deus de rore cwii et de piriguedine lertm
manam, plenam habuil scientiam el cerlissirriain ve- aburidantiairi frumetiti et vini, prbphetat simul' ct
rltalero. Denique Paulus ex parte cbgnoscit, et ex optal illud quod iiiiric factum est, et fil nsqile
pntte propbelat, el nunc pet speculum vidit in mnig- iri Jinem sseculi, scilicel quod seroinis Abralise pef
.tftate (l Cor. xni), el. secundum quod oportel orare fidein velut utiug est ager laiiiudo totius mundi,
nesfcire nos dicil (Rom. VIII),quia, cum venerit quod gemino fectindatus munere Spiritus sancti, allero
perfectum esl, tunc quod ex parte est destruetur (I quod est in femissionem peccalorum quo - vefo
Cor. xu t). Samuel prophela cbnnumeralus Moysi in cceli rore innovatur facies orbis: altero, -quod
, sacerdolio Dei (Psal. xcvm), ad ungendum regem B est diversarum distributio gfaliarum, ejusdem Spi-
missiis cu.ro maximum filiorum Jesse vidissel Eliab, rilus sancli quo ditescimus in omnibus', juxla Apo-
• ait: jKccecoranl Domiiio Christtti
ejus, Et dixil Do- slolura, ut in ulla gratia nihil nobis desit(I Cor. «).
-.ininus ad Samuel: Nolile respicete faciem ejtts, ne- - His diCtis quasi de toto corpore ad caput vcrba
que slaluram, quoniam reprobavi eum, quia nbn quo coriveriit. El serviant tibi populi, el adorent tetribus.
. modo videl Deus, homo videl. ttomo enim videl in fa- Eslo Doriiinus fratrum luorum, et incurveritur anle
iie, Deiis duieni inspicit cor (I .Reg. xvi). Et per ie filii tnalris lltm. Quis cnim est ille, crii serviant
singulos semper iguorans, usque ad David nescisse populi, el quem adorenl tribus, nisi caputseminis
deseribitur. Elisseus quoque, qui duplici glorilicalus Abrahae, et lsaac et Jacob, scilicet Christus, qui
est spiritu, cujus ossa vitam exanimi cadaveri red- non lanlum homo, scd ct Deus et homO untis est
diderunt (IV Reg. xiii), cura Sunaniilis ad eum ve- Jesus Cbrislus? Hle nempe fratrum suorum Dominut,
nisset in monlera, et ad pedes ejus flebiliter corruis- et coram illo omnes filii malris ejus, id est, omnes*
sel, Giezi prohibente ne facerct, ait: Dimiite eam, clves supernae Hierhsalem, quae est mater omnium
quia anima ejus in dmafitudine est, Dominus abscbn- nostrurii, jure incufyanlur, quia videlicei omnes
dil a me, el non nuntiavit mihi (IV Reg. iv). Plura ., fratres ej'us per adoptionem sunt Filii Dei» et omnes
. suut, quam ut exemplis debeamus docere, sanctos adoplali fratres ejus; ille autem solus esl naturalis
viros et Deo charos ea taniummodo scisse quae eis a fiiius idem hominis el idem Dei filius, ex altero qui-
Domino revelata sunt, ignorasse vero quae eis reve- dera frater, ex altefo aiitera fralrum stiorum ado-
laia non fuerant, et ad singulas visiones Zaehariam ranlium Deus, servienlium Domiriiis. Qui matedixe-
alque Danielem inierrogare angelum, el suppliciter rit tibi, sit ille maledictus , et qui benedixeril libi,
deprecari ut exponat sibi quae siint iila quae Vi- benedictionibus teplealttf. Maledicil Chrislo qui bla-
deranl. sphemat Chrislura, ut, exempli gratia, venenatae
CAPUT XVII. linguae Scfibarura et Pharisseorum diceniiurn : D<s-
De benediclione ejus, quemadmoclitm sitper Christo trionium habel (Joan. x);in Beelzebub ptincipe dm-
inielligaluf. • ' moniofum ejicit dmmonia (Matth. xn), et his simiha.
Staiimque ut sensil veslimenlorttm ejus fragranliam E contrario benedicit Chrislo, qui confitelur et lau-
beriedicens ait: Ecce odor filii mei, sicUt odor agri riat Christum, qui corde et Iabiis dicit: Benedictus
plerii quem benedixii Dominus. Vesiiraenla praedicta, ' q^uiVenilin nbmitte Domini (Matllt. xxi). Dicit aulein
scilicet stola priraa quam hahemiis in lavacro, et Apostolus quia nerito hquens in Spiritu Dei,- dicit
Calceamenta pediim quae sunt antiquorum exempla D anatliema Jesu; elnemo dicil, Dominus Jesus, nisi in
sanctorum, annulus quoque, id est fidci signaculum, Spiritu sancto (I Cor. xii). Igilur quia qni Christo
, caeterasque virluies, sive orationes pcenilentium, maledicit, Spiritu sanclo caret, quod est vere ma-
inagni et suavlssimi odofis silnl. TalibuS ergo dele- leriictuin esSe, et qui benedicil illi, in Spiritu san-
ctalus behedictionis auclor : Ecee, inquit, odor filii Clo loquiturj q"uodest vere benedictum esse. Spiri-
. tnei, sicut odor dgri, quem btnedixil Ddtls, siibaudi- tus qiiippe sanClusvera et sola beriedictioest Qci,
tur, sit. Sequiiur enim : Det tibi DeuS de tore cmli fecte qui maledixetil, inquitj tibi, sii ille maledictus,
. el depinguedine tettm abundantiam ftumenli el vini. bt qui beriedixeril tibi, benedietionibus>implealur. <
, Siquidem agri est, quem benedixit Deus, accipere 120CAPUT xvm.
de rore coeli et de pinguediue terrafe abihiuariliam Quod carhales Judmi similes Esau sini, qui spirttua*
frumenli et vini, et lalium abundanlia replefi; id tim benediciionem riori qtimtivit, deque odio Esau.
profecto a Deo est benedici. Est aiitem ratioriali Vix Isaac sermonem complevetai, et egresso Jacob
crealuroe ros cceli uon aliud qiiarri gfaiia Spiritus fofas, veriil Esatt, coctosque de venalione cibos,:intu-
sancti quae peccala remitlil; pinguedo autem terfae, liipatti, dicens : Sutge, patetmi, et comedede-vena-
. vul abundaiuiafiumeiUi et vini, adapeflio sensus iione fitii'tui, el beriedicat mihi anima /utij.etc.vPer-
m RLPERTI ABBATIS TUlTiENSiS 4G«
spicuum est quod Esan, sicut fide carebat, sic nec A Esau, serviens in littcra non efit, ut nunc est vela-
Kcientiam, nec spe.m sominis illius habebat, quod est men habens malilim libertatem, ssd erit siewl sunt
Chrislus,, in qno hencdiclionis palernoe sttmma con- servi Dei (I Petr. n), qiiibus nunc servit, codices
stabal. Dicit cnim inier alia : Num tinam tantum suos ad usum illorum cifcnmferens : erit, inquani,
benedicitonemhabes, pater? Sed de hoc jam supra et ipse sicul servi Dei, servus qnidem justitioe, liber
dictum csl, cur uriam tanliiro benediclionem liahue- aulem peccali (Rom. vi). Porro qnalis illius UeliiS'
ril, ei cur una eadein benediciio duobus fratribus vel ojnlatus fuerit, leclio manifestat, cum protinus
commiinieari-nori oporlueril, scilicel quia divisi iili, sulijungil: Venienl dies luclus palris mei, ul inlerfi-
el dividendi eranl, juxla responsuro dicentis : Duw eiam Jacob fralrem mettm. Recte ergo ut Aposloltts
gentes in ulero tuo sunl, el dtto popitli ex venlre ttto ail: Pmniteniim locum non invenit, quamvis cum la-
dividentur (Gen. xxv). Haque, quoniara in his gemi- cnjtnis requisissel eam (Hebr. xit). Talis enim erat
uis fratribus liquido palel illud quod fiilurum erat nniinns ej'us in ipso fletii et cjulalu, qnalis ei Cain,
nsque in linein sseculi, scilicet ul divisis contra sc quanrio propter Abel deciditvultus ejtis (Gett. IV).
illis, qui ex carne lanlum, ei eis qui ex fide sunt CAPUT XIX.
Ahraliae, eorum tantum Christus forel haereditas,
]»i cssel cxfide, quocunque secundum carnem flu- Qttid significet qnod benedieiionis svbrevtioncm iltam
xissent ex liomine. Exlremum sermoncm, id est, wqnanimiler Isaac lote.raiit, el quod ad Rebeccm
audiamu». llle non svggeslionem, Jacob ad uxorem misit accipiendam.
bencdiclionisreliquias qui unarii,
sed mullas quaerebal henedicliones dicens : iVttm Nuntiata sunl hmc Rebeccw.Si haec dixit in corde
wita.mtantttm benedictionem habes, pater .'magnoque suo, quomodo nitnliata sunt Rebeccae? Sed scicn-
ejulatu flerel. Molus Isaac, dixit ad eum: In pin- dum quia ille qutdpiam dicil In corde suo, qui illnd
guedine lerrm et in tore cmli desuper eril benediclio quod dicit non vtill audiri in pnhMco, sicut e conlra-
tua, Hacc pinguedo lerrae el hic ros cceli ab illo rio ille palam loqui recte dicitur, qui illud quod dicit,
diffcrt, qui supra in benediclione Jacob praescriptus ubicunque dical in publico audiri vult. Unde et Do-
est. IHe namque lalis esl qucm consequalur servi- minus qui discipulis multa secreto dixcral, dicit
lium popuJorum, et adoralio iribuum,. incurvalio tamen ponlifici: Ego palam loculus sitm nrnndo, et
fratrum, el benediclio cunclorum, quicunque Dci in occullo locutus sum nihil (Joan. xvm). Quw mit-
henedictionedigni sunt. Hanc aulem lerrena conse- tens et vocansJucob filiitm suum, dixil ad eitm : Ecce
quunlur. Vives, inquit, gladio, et fratri tuo servies-. jam Esavt ftalet tuus minalur ul occidat le; ntinc
Qtiod et, secundum bJsloriam, factum est. Posuil 2 etgo, fili, aiidi vocem meam, el corisiirgens fuge ad
namque David in Idumaea custodes, slaluilqueprac- Laban fralrem merim in llarun, lidbilabisqtie cmn c
siriiiini, el facla esi universa Idumaea serviens David dies paucos, etc. Omne consilium pro Jacob a Rc-
(I Par. xvni), reciius lamcnhic illa inlelligiturser- hecca sumit initium. Ipsa ad subripiendaro benedi-
vitus, de qua Sapientia dicil: JSCITOsensalo liberi ciionem illum submisil, ipsa fugae consilium prior
tervienl (Eccli. x). Hoc loco pinguedo lerrae et ros porrigil, et deinde pro conj"ugiocpioque cjus sollicila,
cteli lemporalis esl saiurilas ventris. Et haec iili dicit ad IsaaC : Twdel me vitw mem propler filia
exlrema henediclio congruil, qui esuricm nesciehal Helh. Si accepcril Jacob uxorem de siirpe Ituhts lerrm
gralise spiritualis, quippe qui propter unam escam ttoto vivere. Is.iac et subreplionern bencdictioni
primogenita sua vendidil. Iianc diebus Tiiiet Vc- sequanimiler lolerat, et consilium vel placiium eju
spasiani Judaicus populus, magno ejulalu requisivit, optimum comprobat, ut communicato consensu
tenens in manibns cibos, non quibus libenler Isaac liiiilalur Jacob ad accipiendam uxorem de filiabu
- vescefelur, de venalione sua quos coxerat, id est, Laban. Sicnimirumomncconsilium salulis genliuro
incredibili perlinacia magis quam lolerantia inter coram Domino noslro Jesu Christo ah audoritai
gladios hbstium et sanguinem SHitmviclimas impor- Scriplurae processit. Nam ille quidem, pro humam
tunas olferens, ita ut arue aram (quod mirnm cral ^ affcclu Judaicum populum fovere volebat, qucm.id
bostibiis speclaculum) et cadentes offerrent, et cade- modum gallina congregat pullos suos snb alas (Malih
rent offefentes. Verurn jam sacerdotii dignitas ad xxiu). "Vertimlamen, exigcnle Scripturarum veriial
juniorem transierat filium, ejusque oblalionibus ple- ul relinquerelur illis domus sua deserta (ibid.), si
nus pater, jam rebus ipsis loquebalur quod per Wlerion conlradixitneque retrorsum abiit, quomod
propheiam fuerat praelocutus : Et cum exlenderilis el lsaac pro deffandalione Esan, vel submissibn
manus veslrat, avertam- oculos meos a vobis, et cum Jacob, nullum contra Rebeccam, vel contra Jabo
titulliplicaverilis oralionem , tton exaudiam; mantis verbum fecit. Monslrat illa qnalem nos genlcstcrier
tnim vestm plenm sunlsanguine (Isai. i). Sane quod deheamus religionem, sciJicet de fide Patrum,
hic landemdictum est. Tempusque veniet cumex- non de caeremoniis Jud.iioriim, sicui in Aciibusapo
cutias, et solvas jugum ejus de cetvieibus tuis, et se- slolorum pJaciliun esse Jegimus Spifiini sancto
cundum hisioriam faclum est, et secundum allego- apostolis (Act. xv), el Chrisuis qnanquam niliil su
riam fiituruni cst. Nam et lemporibus Joram filii per hac re praecepisset dum ctim illis esset, sed po
; Josaphal recessit Erioni, ttc esset sub diiione Jtidw lius dixisscl: /tt «iam genliitm ne abierilis (Matth
{II Par. xxi), et circa finem saeculi is qui nunc est x), Hidicimn tariieri hoc appellat, et ratnm duci
465 DE TRJNITATE ET 0PF.R1BUS EJUSIdBRl XLll. — IN GEN. LIB. VII. 465
CAPUT XX. / cum iue venhset ad quemdam locum, el veilel in eo re-
A
llem dt eadem re, el quod Esau in Judmontm ttjpum quiescere,.poit solis occubitum, tulit de lapidibus qtti
auxeril peccaiutn suum.
iqcebanl, el supponctts capiii suo dormivil in eodem
(CXP. XXVlll.) Vocavil itaque lsaac Jacob,cl loco. Non ergo frustra Aposlolus palres noslros pc-
benedixit, prmcepitque ei dicens : Noli accipere regrinos vocat et advenas. Cum enim dixissct: Juxta
conjuyem de genere Chanaan, sed vade et pro- fidem defitticli sunt omnes, non acceplis promis-
ficiscere in MesopolamiamSyrke ad domum BtUhuet, sionibus, sed a longe aspicientes eas, et salulanlet,"
121 palris matrit tuw, et accipe libi inde uxorem addidit conlinuo : Et confitentes, quod peregrini el
de filiabut Laban, avunculi tui. Qiiem jam ipse sunl super terrant. Qui enim hwc dicunt, si-
hospiles
uesciens imo quem Deus benedixerat per ipsiiin se palriam inquirere. Et si quidem itlius
gnificant
licscienlem, eum nunc vocat ex nomine, et scienler meminissent de qua exierunt, habebant uliqtte lempus
benedicit, id est, dalum in illo confirmat sub- revertendi. Nunc autem meliorem appetunt, id esl
reptae benedictionis. Porro Esau, sicut superius cwlestem (Hebr. x\). Ecce illorum ejusmodi con-
(iictum est, alenigenis uxoribus cum offcnsione fessionem sive
exspeclalionem, in Jacob agnoscero,
paterni et malerni animi adhaerendo, non jam esl. Nunquid adeo lenu.is erat et pauper,
prompiuni
Abrafaae, noii lsaac, aut Rebeccae filiuserat, quippe iB ul de lerra sua exiret per necessitalem in baculo
qui noii in benediclione seminis Abrahae, sed no- suo, sicul poslmodiiro fatetur ipse cum dicit: In
mine suo in carne sua geuerare, el aliam quam Dci baculo meo transivi Jordanem istum, el nuiic rutn
doinuin acdificare cceperat. Benedixt ergo filium diiabus turmis
regredior? (Gen. xxxn.) Nani, quod iUV
suuiu pater Isaac. At vero finis ejusriem beneriictio- soliiarius exierit teslatur et illud, quod non habuit
nis, non alius sperabatur quam ipsum semen ulii capul reclinaret, nisi quod lulit de tqpidibus
Abrahae, quod est Christus. Recte ergo beiiedicenlis et supposu.il capilisuo, et dormivit in
qui jacebanl
itxc vetha suut. Deut atuem omnipotent benedical eodem loco. Nonne
paler ejus vehementer magnus
tibi el crescere le faciat atque multiplicet, ul sis iti erat? sic cnim
paulo anle scriplum est: Quia locu-
iurbas populorum, ut det tibi benedicliones Abraham esl homo, et ibal proficiens aiqtte succressens,
el semini luo posl le, ul possideas terram peregrinatio- donccplelalus
nis lum quam pollicitus est avo luo. Videns autem ntagnus vehementer effcclus esl, in lantum ut
ipse Abimelech diceret: Recede a nobis, quoniqm po-
Etau, quod paler sttus benedixissel Jacob, probans lenlior nostri factus es valde (Gen. xxvi). Sed et avus
quoqtie, quod non libenler aspiceret filias Chanqan hujus Abraham regum viclor, nulli dubium, quiit
palet tuus, ivil ad Ismaelem, el duxit uxorem absque dives et inclytus fueril. Quid igilur nisi magua et
hit quat priut habebat, Mahetet filiam Ismael filii I iniilatione
digna paupertas spiritus in hoc pa*.r4:
Abraham, sororem Nabajolh. Aul velut insipiens aut iiosiro Jacob spectanda nobis proponilur in tali ejus
il vere stultus, fecit hoc Esau. Nam, si taedium ma- cuin ad accipiendain uxorem proficiscilur,
exilu,
«ris aut offensionem palenii animi lenire voluit, fide
palerna exspeclans, quod de seroine suo salus
insipieniiae fuilhocpaclo id facere velle,et hac iiiten- mundi, et omuium genlium bencdictio Chrislus
iione inconsuliis parentibus, quos jam in aliis uxo- nasceretur? 0 profugium ccelestis asyli protectiono
ribus offenderal, ad servilia declinare tabernacula,
dignuin, qui sola fide absque Icciionc Scriplurarum
quod eral ctim ejeclis exire foras. Sic nempe Sara doctus erat, quod ad possiriendaro benedictionis
Jocuta est: Ejice anciltam et filium ejus, non enim
hseredilalem, ad seniinandaro beali seminis exspe-
erit hmres fitius ancillm cum filio meo Isaac ( Gen.
claliouem, non pompatice, sed humiliier et con-
Sxi), etsicfaclum fuerat. Sin aulem, quod verius scientia supplici esset ingiediendum. Porro quatn
est, • quia paretitibus quoque propter Jacob iralus veraciter dictum sit: /ua;(a es( Dottiitius his qui tri-
erat, sicul Cain, et conciderat vullus ejus, idcirco bulato sunt corde ( Psal. xxxiu), ex islo claret
ut eos amplius offenderet, egit ila, procul dubio
quod continuo sequitur: Vidilque in somnis scalam
slulius fuit. Utrolibet modo, conjugia sua coro of- stantem
P super lerram, et cacumen illius tangens cm-
scnsione parcntum triplicaverit, excusationera non ascendenles el descendentes per
lum, angelos quoque
!..ibc:, siniul eiiim insipiens et slulltis peribunt eam, et Dominum innixum scalm, dicentem sibi: Egy
(Psal. XLVHI).Sic et Judaei, qui el prius prcpier sum Dominus Deus Abraham palris tui, et Deut
uaditiones hominum Iraditiones Dei reliquerunt Jsaac. Ilunc imilanlur quicunque benediclione Dei
(Matth. xv), cl poslea persequentes Chrislum ac Palris et Filii ejus Jesu Chrisli, cum gralia Spiritus
discipulos ejus amplius in ismaelem degeneraverunt sancli missi, ad spirituale semen serainandum depo-
lcslanle Apostolo, cuin dicil: Sed quomodo tttnc is, silis saeculi uudi etexpedili ad desiinatum
oneribus,
qtii secundum carnem nalus est persequebatur eum lendum, vigilantqueel in omnibus laboranl, et so-
qui secundum spirilum, ita et mtnc(Gal. iv) ulro- brii sui.t, nihil se scire judicanles «isi C/iris(Km
libct modo id facianl, sive per insipienliam, sive
Jesum, et hunc cntcifixum (I Cor. w), et cura Apo-
per slullitiam excusationem de pcccato suo non ha- slolodiceutes: Non habemus hic manentem civitKcm,
bebunt (Joan. xv). sed Hebr. XIH).Ulis porta cce.i
CAPUT XXI. (uluram inqtiirimus (
De peregrinatione Jacob, el de visione ejus. aperilur, et ascendentibus scala haec erigitur, quaa
Igiiur egressus Jacob de Bersabce, pergebul Haratn huic apparuil, per quam et ascendenles et desceu-
 167 RUPERTI ABBATIS TCITIENSIS 46*
denles angeli inonstrantur. Non aliud sinc dubio ,A bic ab ipso, qui pulatur filius Josepb, ascenrierel us-
«lescensus ille, et aseerisus a nobis intelligilur, que ad Deum (Luc.m). Terram, inquil, in quador-
ilisi exallatione descendere et Iiuinilitale ascen- mis libi dabo, et seinini tup. Hoc de semine ca.rnis
dere. Scala yero ipsa erecta, 1105tra esl vita in dictuni est, porrp quod sequitur : Dilalapetis ad oc*.
hoc saeculo, quae humilialo corde a Domino eri- cidenlem et otientem, seplenltionem ei metidiem, de.
gittir ad ccelum. Latera enim ejus scalae dicimus, semin.efidei dixit, s\c,enim conclusit. Et benedicen?
noslrum esse corpus et aniraam. In quae lalera rii- tur in te, ct in semine luo cunclm tribus lerrm. JMItni
versos gradus humililalis vel disciplinaeeyocatio di- anle, bac posl Cjirisu' seminis ejus advenlum faclum,
vjna iiiscruil asceiidendos. est. Nam in duodecim tribubus suis, terraro, in qua
CAPUT XXII, dormiebat, tunc illi dedit: in Chrislo lotum roun-
dum per qualuor parle§ ejus benedixjt. Nec non c\
Mystice de eadem visione. quod addidil: Et ero cuslos tuus quocunque perrexeris,
Veriimlamen, ut ad rem praesentem propriamque et reducam te in ferram hanc; nec dimilam nisi
vialoris atlineat personam, diceiiduin est juxia al-' comjpleverouniversa qum dixi: lani de ipso, quam dc
legoriam qnid significet scala haec, subliroitate sua semiiie ejus dicliim el facium est, non enim dimisit
tangens coelos, portamque aperlam habens innixo " donec reduceret eum dicentem: In baculo meo
sibi Dqmino. Haec plane magna est dignalio supernae transivi Jordanem istuin, el nunc cum duabus lurmis
propiiiationis, quae super hunc peregrinum lalem regredior (G,en.XXXIJ).Non dimisit semen ejus, do-
fel profugum viscera spa nqn continuit, quin pro- nec de ^Egyplo educeret eos in hanc lerrain, cuii{
peraret bstendere, quam lutum illi et semini ejus argenlo et auro, ita ul tn tribubus eorum non esset
proepararct rcfugium, in aliitudine cceli. Quid enim infirmus (Psal. civ). Non dimisit iiiliilominus dila-
ijli eslscala haec tantae altitudinis, nisi illa seminis lare in qualuor parles mundi senieii ejus, quo,d cst
series, quatn omnes novimus secundum evangelicum Christus, sicut scriplum est: Asumtno cmloegressio.
llbfum generationis Jesu Christi Filii Dei? Ej'us ejus, el occursus ejus usque ad summttm ejus, nec est
riamque gradus scaloe supremus cst, cui cl Dominus quise abscondal a calore ejus (Psal. xvm).
fuit irinixus, nqn alius quam Joseph in illa genera- CAPUT XXIII,
^ione 122 novissimus vir Marim de qua natus est De eo qv,odait, t Vere Dominus est in loco islo, %
Jesus,qui vocatur Christus (Malth. 1). Nonriescalae el quis ille locus.
iririixus fuit Dominus cum hujus paterna ope et Cumquc evigilasset Jacob de somno, ait : Vert
pia vectalione indigens uleretur Deus, homo faclus, (p Dqminus^estin locp istq, el ego nesciebanj. Pavet\sque.
de Ibpo ad Jocum fngiens Herode persequente. Pu- quam lerribilis. esl locus iste, inquit : non est Itie
pilliis in hoc mundo, id est absque carnali patre ge- alittd nisi domns Dei, el porla cmli. Dominus est ii>
iiitus? Vidit igflur scalam summis suis iniiixum loco islo cum dicit, subaudiendum est, praesenlia
Jiabeniem Dominum, langenlem coelos, aperienlem- graiiae; nam el in isto, et in omni loco csl magni-
que coeli portam, et lali figura prsevidit sibi inni- ludine praesenlise. Siquidem de majeslalis immeiisi-
xum Dominum, generatibnem suam, id est, de se tale verissime diclum est: Cmtum milii sedes est,
incarnalum habiiiiraui, per quara ccelos allingeret etlerra scabellum pedum meorum (Isai. LXVI).Item:
el portaiii cceli liaclenusclaus.am horiiinibus iiitroi- Sancius, sanclus, sanclusx. Dominus, Deus sabaolh;
ret. Et hoc sbmriium rel cbngrult ac tbmpori, se- plena est qmnis (erra gloriq ejus (Isai. yi). jParetist
cunduin pefsoriam iel negotium ej'us qiii vidit. que, quam lerribilis est locus iste inquit: non esl liic
Tuhc enim iiiat cum benediciiorie Dei, et praeceptoi aliud nisi domus Dei, el porla cmli. Notandutn quod
palris sui, ut uxorem acciperet de filiabus Laban non ipsum Dominura, sed locura pavescit, et lern-
d\unculi sui, cuhi fide et spe ejus, quae ad avum bilem esse dicit. Quidnam pavoris, vel quid lerroris
ipsius facla est rcpromissionis. Vidit et angelos as- secundura se locus isle poterat habere? An "quia
cendentes et descendentes ver eam. Angeli Dei, id est, ]D Dominum in loco illo in somnis yidit. Ncmpe et in
nuntii sancti, praedicatores sunt yerilatis, nunlii aliis locis tam huic quam patribus ejus Abrabse et
vel lestes ulriusque, divinae paritef et humansc ge- Isaac inullqties idein Deus apparuit. Ergo non du-
neralionis Jesu Chrisli. Hi nuriquara sursum ei bium quia prophela fuit, sicut et in psalmo de hoc
deorsum fixi.consislunt, hunquam enim purunrj et de prsedjctis ejus patribus scriptum esl: Nolite
Deutn aut ptirum hominem prsedicant' esse semeii Iqngere christos meos, el in prophelis meis nolite ma-
Abralite Jesum Christum, sed sursum ac deorsuni lignqri (Psal. civ), et hic per spiritum propheliae
iiipffenso pede curreDles, dicunt asceridentes, quia dilaTalo corde, quid siguificaretur hujusmodi som-
itt principio erat Verbum, dicunl descendenles, quia nio, praeyidit illumque locum , cujus isle figura erat,
\'erbutn cqro factum est (Joan. O.Descendeiido.Deura cxpayit. Qui videlicet locus Ecclesia Dei cst; unde
horaiiiem faclum; ascendendo, fatentur Deo homi- Psalmista : Deus, inquit in loco sanclo suo, Dcus
pem unitum. Idcirco recle duo generalionis htijus quiinhabilare facit unius moris in domo (Psal. LXVIII).
proedicalores, Mallhaeus et Lucas, ascensum hunc Ecclesiam ergo Dei futuram, et in ca lerribilia Dei
etdescensuni sibi diviserunt, ut il!e ab Abraham opera, quse, ut ait Apostolus, innoluil principalibus
desccridcrel iisque adVirginis ulerum (Mattli. 1)'; et potestalibus in cmleslibus mtdtiformis sapientia
469 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. --1N GEN. LIB. VII. 475
Dei (Ephes. m), iste miralus expavil, sicut expavC- A solemniler perfusus oleo benedictionis Cbristum
rat prophetieo nihilominus spiritu Habacuc, quando significat, quem unxit Deus oleo exsullationis prse
disil: Domine, audivi auditum tuvm et limui(Habac. parlicipibus suis (Psal. XLIV).Quod aulem in parie-
111),consideravi opera tua et expavi. Quorum vide- libus, visibilis slruclurae lapides singuli, hoc iu
licet operum haec summa est, quod sicul paulo ante spiriluali sedificiosunl homines singuli. Proinde nou
jam diclutn est, per humanilatem Cbristi aperta vane consecralio leropli vel altaris fcslivis laudibus,
est porta cceli et coelcstia juncta sunt terreuis. per annos singulos celebrari consuevit. Nam sicut
CAPUTXXIV. altare Chrislum, et singuli lapides parietum, singulos
significant eleclos, vivos utique lapides (/ Petr. n)
Quw causa fuerit, ut surgens mane, lapidem qtiem
sttpposuerat capiti tolleret, erigerelque in litulum superaedificalos super fundamenlum apostolorum et
peffundens oleo. prophetarum ad conslruendum unius Ecclesiae tem-
Surgens ergo mane,tulit lapidem quem supposue- pltiin (Epltes. u), gic otnnia quae sub nominibus.
rut capiii suo., et erexit in lilittum, fundens oleum allaris, lapidumque sive fundamentorum atque niu-
desuper. Appettavitque nomen urbis Belhel, qum priui rorum decantamus, opportunae gratiarum' actioncs
Luza vocabatur. Quae causa vel ralio fuit, ut surgem
" sunl, pro principali unctione Clirisli sancli sanclo-
mane lollerel lapidem, quem supposuetal capili suo rum el pro regeneralione quorumque fidelium ; nec-
el erigeret itt titulum fundens oleum desupet, no- enim polcrat fieri, ut quisque nostiTim diem suoe
menque utbis appellavil Beihel, quod interpretatur regerierationis annuatim solemnizarel, nec rursuni
domus Dei; eadem omni homini, omni loeo donii- omittenda erat absque memoriali celebritate lanlse
iiationis ejus esse debet aedificandi domutn nomini graiise jucundilas quse singulis noslrum de domo
Domini. Primum est, ut hujus exemplo confilens Ecclesise collocala est. Igilur qui diversis lemporibus.
quod peregrinus sil et advena super lerram, lapi- nali, diversis nihilominus lemporibus Ecclesise sa-
dem stippunat eapiti siio, id esl conscienliam suam cramenlis quac suis in Iocis aguntur, renali surriiis,
collocet in Chfislo, ut dormiens requiescat in illo, opporlune pro parlicularibus festis universalia loco-.
yixla prseceplum vel consilium ipsius dicentis: ruro in quibus vitalia Dei dona percepimus, festa.
Yenite ad me, omnes qui laboratis el onerati eslis, et celebramus.
ego reficiam vos (Malth. xi). ln illa requie stia rior- CAPUT XXV.
niiens somniet, id est, credendo videat nttttc pet De voto Jacob.
specutitm el in mnigmale, quia facie ad faciem (I Cor. Vovil etiam votum, dicens: Si fueiit Dontinus me-.
xm) videre non potest jam praeteritum, quod ille r ctim, et custodieril me in via pet quam ambulo; et
vidil futurum, scilicel scalara cui Dominus innixus dederil mihi panem ad vescendum, el veslimenlum ad
sil, id est evangelicam, de qua jam supra diclum induendum. Hoc et corporaliler ab eis, qui cjusmorii.
est, generationem Jesu Cliristi filii David, lilii facullales habent, et sptrilualiter ab omnibns, tam
Abraham, quoe coelum atlingil el porlam cceli nobis ab illis qui ulunlur hoc munrio, quam ab illis, qui
aperuit, quaeque solulo pariete inimiciliarum (Ephes. nihil habenlin hoc mundo, agendum esl: Quotiiam.
n), ccelestibus ierreslria conjiinxit, el complelum cogitatio hominit, inquit Psalmisla, confilebilur tibi,
est quod ipse praedixerat : Ameit, amen dico vobis, et reliquiw cogilationis diem feslum agenl tibi (Psal.
videbilis cmlosapertos, et angelos Dei ascendenles el LXXV).Ac deinceps : Vovete et reddite Domino Deo.
descendentes super Filium hominis (Joan.i). H;ec veslro, omnes qui in circuilu ejus affertis munera, ler-.
inquiaro dorniiens et dicens : Ego dotmio, et cot ribili el ei qui aufert spiritum prineipum, terribili
trieum vigilal, lota nocle somniet (Cant.v), id est, toia apud reges lerrw (Ibid.). Verum nec ipsa vOventis,
vita sua in pace et quiete cordis sui meditetur. In hac oratio condilionalis a nobis praetereunda csl; nain
enira fide quisquis erigit altare ad invocandum no- cum dixisset: si Dotninus ftteril ineciim, el custodierii
men Domini, ipse est Jacob per unitatem fidei, hac me in via per quam ambulo, hoc etiam addidit filius
distantia, quod ille fulura somniavit et crcdi- D polentis, ul superius jam diclura esl, magniqu».
dit, bic aulem praelerila vel praesenlia legit vel vehementer ac divitis hominis : Et dederit mihi pa-.
auriit, et nihilominus credil. Hsec Igitur dicta nem ad edendum, et vestimentum ad induendum. Hoc
123 Jacob evigilantis et exclamahlis : Vere Domi- tanquam pauper, et ut vcre Dei mendicus dixit. Nec
nut ett in loco isto, ei cselera quae sequuntur, bene mirura, cura et rex maximus atque fortissimus in
catholica Chrisli Ecclesia, de ore ej'us rapuit, et de psalmo egcnum seet paupercm proDietur. Egovero,
omni loco in quo invocalur nomen Domini veraeiter inquit, egenus, sive ego mendicus autem et patipet
prolestauir, et constanlissime dicit : Terribitis est sum (PsaL LXIX). Itein : Quoniam inops etpauper
loeus isle, hic domus Dei et porla cmli. Ubi enim sutn ego (Psal. LXXXV).Bonum ergo ex patribus
sanclum celebralur baptisterium el corporis ac san- exemplum liliis provisum est ut quanlumcunquedi-
guinis Domiui conficilur sacramenlum, unde aiiimae vites sumus, dicamus mendici omnesanle fores.su-
fideles ccelo renascunlur et angelorum descenden- •pernoegraliae : Panem noslrum quolidianumda nob-tt
tium et ascendenlium manibus ferunlur in ccelum, Jiodie(Luc. xi).Nec vero solum panem spiritualis
quid nisi porta cmli, el infernalibus porlis lerribiits alimoniae, sed panem qttoque viialem dignc.mur a
locus esl? El iliic lapis . liliili, et bic lapis altaris, Ta.tre oinnium Deo flngilare (Joan. vi), ul 'Hum quos
 r.l RUPERTI ABBATIS TUTIENSIS 472
qnee.i dono ejus faleamur nobis esse, qui solus> A Magnum sane et admirabile mysterium. Venii euiin
poluit cl diguatus est creare, non minus regi iui itt lerram orientalem vir isle, cujus, juxta prophetaro,
solio fulgenli, qiiam sedenli ad molatn necessarium i nomen est Oriens (Zach. vi), et ipso adventu suo
viduae. Triplicein itaque ut veri paupercs precemur terratn suam, quam, juxta Psalmistaro, benedixit
paiieni a Palre sub utio noiiiiiie, panem scilicet vilse: fecit esse oiienlalem, illuminando scilicet his qui
aHernae, de quo dixit: El panis quem eijo dabo vobis, in tenebris el in umbra morlis sedebant (Psal.
catomea esl pro mtmdi vita (Ibid.): Panein inlelli- LXXXIV). Venitadpu(eH»i,cujusl24 os.grandi lapide
geiitiac, de quo riixit: JVot: ttt solo patte vkit homo, claudebatur, juxla quetn tres evium greges accuba-
ted inqmiii verboquodprocedil de ore Dei (Deul. viit; bant, id est, venit ad aperiendam Scripturam, quatu
Maith.ii); panem quoque quem solus ipse producit et Judsei, et Samarilani atque genliles modis omnir
de rore cceli et.de pinguedine terrae simulque vesli- bus disgregali cxquirebanl (Luc. i). Nam et Judaei
inenlum quo operiamur, vesliineiiluro scilicet sancli- el Saroarilani Scripluram sanclae legis eamdem apud
laiis el justiiiae. Iiis acceptis non ingrati offeremus se babebanl, el tamen sic ab invicem erant disgre-
illrdecimas el hoslias.de universis : deciinas, vide- gati, nt, sicut evangelisla testalur, nec saltem in
licet, ut habeat mercedem suam, quia dignus est haustu putei (Joan. i), id cst, aquae elementaris
" coulerenlur Judaei Samaiitanis. Porro genliles ab.
operarius qui aIlario.deservit> Hostias aulem paci-
ficas, iri est, viclimas labiorum cbnfilenlium nomini uirisque longius diversi eranl, quippe qui nec Deum
ejus, ut ad ipsum paccm haheamus, ct omnia in cceli colebanl, et lamen earadem Scripluram per
charilale faciuiuus. septuaginta interpreles translatam scire lendebant.
CAPUT XXVI. Sed fruslra lii yel illi taliter accubabant, nam Scri-
D« eo qttod veniens in terram orientalem, pntettm piiira; sacrae puteum Scribae et Pharisiei grandi
viderit inagro, gregesque circa eum tres. lapide clauserant, id esl, traditionibus Dei relictis,
(CAP. XXIX.) Profectus igitur Jacob venit imer- propter tradiliones suas pravo sensu obstruxerant.
ram orienlalem, et vidit puleum in agro tresque greges llnde illis in Evangelio manifeste iroproperatur, di-
ovium.accubanles juxla eum. Nam ex illo adaqtia- cente Dominp : Vw mbis legisperiiis, quia lulislis
banlur pecora, et os ejus grandi lapide claudebatur. clavem scientim, ipsi non inlroisliS, et eos qui inlroi-
Morisque erat ul cuticlis ovibus congregatis devolve- bant prohibuisiis (Luc. xi). ltem : Quare vos trans,-
rent lapidem, et refeplis gregibus, rursum super os gredimini mandalum Dei, propler tradiliones veslras ?
putei ponereiu. Plana et aperla esl hujus riarrationis Nani Deus dicit : Honora patrem tuum et matrctn
iillera, sed in ipsa planilie sua, grandem sturiioso r tuam; tios autem dicilis : Quicunque dixeril pairi stto,
leclori admiralionem faceret, nisi jam praecedenlium et matri sum, munus quodcunque est ex me, libi pro-y
Patruin auctoritas raliones il|i aperuisset. Quis enira derit (Matlh. xv). El his siroilia.
«liyinis ralionibus carere arbilrelur, quod hic inge- CAPUT XXVII.
niius lanloruiii Patruni filius, lam laboriosa servi- Qut mysiice paslores fuerinl, quibus de adaauandis.
tule, loties imrouiata mercede, in pascendis ovibus locutus est ovibus, et qum Rachel ipsa.
pro uxaribus servivil, praeserliro sub cuslodia Dei, Ducitque ad pastores ; Fralres, unde eslis? Qu\
<|ui dixerat ei,e( ero cuslos tttusquocunqueperrexeris? tesponderunt: De Haran. Haran itacundus sive de-
(Gen. xxvni.) Non ita, sed admotam fidei oculis in cus iiiierprclaiur. Quod noroen bene pastoribus illis
isto quoque speculo rnlilaiuis desuper solis imagi- congruit, qui pascebanl seroelipsos, quos et fratres
iiem,,id est, Filii Dei pulchram et veram conlemple- vocal, quasi notos, el tamen nt iguolis dicit: Vnde
jnur allegoricam siroilitudinem, siroulque juxta ana- estis, quia videlicet secundum carneiti quidem fratres
gogen cuicunque roinistro ejus fideli normaro iroita- ejus erant, seri secundum spiritum ncsciebat illos,
hilem. Igitur Esau reprobato, Jacob eleclus, et qui yel tinde essent. Iraciindi namque erant, et de-
paterna benedictione sacralns, ad accipiendam cori, id est, intus rapina el liotnicidio pleui, de foris,
uxoreni prsecepto palris ejusdem, peregre profici- D autem religiosi ac severi, veluti sepulcra dealbata,
scitur, id esl, electus ex millibus Deus et homo quse foris pulchra apparent oculis liorninum, inlus»
Jesus Christus, gratiam benedicticnis diffusam ha- auleiu plenasuiit ossibus mortuorum (Matth. xxiu).
beiis in Jabiis suis, et itt seieriuim bcneriic.lus ad Quos inlerrogans : Nunquid, ait, nostis Laban filiutn)
coiijuiigeiiriaro sibi Ecclesiain, iu exsilio m.uiiriiliu- Bathuel? Dixerunt: Novimus. Sanusne est, inquil?
JWSoflicio sanctse praedicationis accingilur. Venit Vatel, inquiunt, el ecce Bacltel fitia ejus venit cum
autem ad puteum, cujus osgrandi lapid.eclaudebalur, cjrege suo. Labau candidus, Nachor requies luminis,
el de qdo petora adpquabanlur, ubi moris^erat, cun- Rachel ovis sive videns Deutn inlerpretalur. Hoc au-
clis ovibus congregalis, lapidem devolvere, et refeclis lera secundum accenluum vel litlerarum evenit
gregibusj xurstts super os putei ponere. Riiiicula haec, diyersitalem, ut diversis saepe significationibus no-
etcaeUjra qu.03 sequuiitur, vel inania, publici.sque iiiina commuteiUur. Significal aulem Labati mun-
atiribus indigna, plane sapienies hujus saeculi judi- dum universum pro parte illorum qui per Chrisii
caieiit : nisi palam sub grosso velamiiie Jillera; redeniptioneu), ad aelerui luroiiiis requiero pertipeni,
splendidam sensuum majeslatem dispensatores my- quem scilicet illo candida.vit baptismate, per ILJcni
«leriprnm Dei monstrare cqnsueyissent. Quid ergo ? passionis. suse, sicut ail Prophela in psalmo : Ajver-
473 DE TRINITATE ET OPERiBUS EJUS LIBRI XLTl. — IN GEN. LIB. VII. 434
ges me htjssopo, et mundabor : lavabis ttte, et super A et quoilam loco non poenitentibus riicit: Lameritavi-
nivem dealbabor (Psal. L). Racbel namqiie fiiia cjus, mus, et non ploraslis (Luc. vn); stc adaquqto gtegt,
cam sigiiificai partem eleclorum quae ex Judaeis est, osculalus est eam, quae planejam aliqua, sedparva
iiaiu allera filia noinine Lia, quoJ ititerprelatur la- futurae conjugis confcederalio fuil; quia videlicet
boriosa, ejus Ecclcsiae typum tenet, quae in genlibus non valrie mullos ex. Judaeis praedicatione^ua sibi
esl. Per indicia ergo.illorum, quibus invesiigavit, copulavil. ldcivco autero illam osculalus est, quod
fraires unde estis, in doinum illam quain quaerebat,. consobtimm suam esse scirel. Consobrini riiciuuiir,
Jacob pervenit, quia videlicel per eleclionem sive quasi consororum, eo. quod ex sororibus, sive ex
per magisteriuin eorum, sedentiuin super catlicdram fralre el sorore siuil progeniti. El quidcm omnes
Moysi, tcsiiiiioniiiin certaque hahelur discretio, qui. Judaei secundum carnem, Domino crant propjnqiii;
ad.Christuni perlineant, vel qui ejus siul. Dixilque, sed non ille.hocdeoronibus scivit.idest, non oninium.
Jacob : Adhuc tnultum diei superesl, nec esl tempus ut propinquilatcm appropiiiquavii, ciijus scire appro-
teducanlut ad caulas greqes. Anle dale polum ovibus, pinquare esl et approbare. Qtios ille suo rnore scivit,
e( sic adpasium eas reducile. Qut responderunl: Non ijloiuin parvam quaiititalem osculalus est, id esi,
possumus, donec ontnia pecora congregenlur, el atno- sibi adjunxit, suaque illis secrcla revelavit lanqiiam
veamut lapidem de ore putei, ul adaquemus greges. B aniicis. At illa feslinans nunliavit palri stto. Bene,
Quid esl quod iiieliiis hic advena, quain indigeiiac nani pcr illos paucos, quos ex Synagoga discipulos.
paslores teropus oviuro noverat, nisi quod Christus liabuit, loti mundo, cujus tptum in Laban, partes.
paslor bonus, roelius quain Scribae et Pbarisaei cu- autem in filiabus cjus, ut anle dixiinus, secunrium
rare sciebat aniinas ? Quid ergo est dicere, ante date clcclioneii) figiiraiitur, Oomimis' Chrislus iiinotuil.
polum ovibus, et sic eas ad pasltim reducite, tiisi Audilis aulem causis itineiis, qiiara prono illura
proecipcre pasioribus qualenus sic dicant, utpriores affeclu exccperil, brevi confcslim eiiunlialione de<-
faciant, id cst, ul quod verbis praedicant, faclorum claral. Os meum es, el caro mea. Idem enim esl ac
suorum exemplo proedoceant. Quod qui nou faciuut, si diceret : Eu raea suni tua, (tt ettint os meum es,
eis utique riiei, id est, riivini operis muJlum superesi, el caro mea. Rtirsus ille quam betiigno serviiio seso
nec leropus est, ejusniodi mercenariis ut rediicaut 125 submiseril, quainque lemperatiier conjiigium
ad caulas pves, ubi reddaiur eis quasi debila merccs. exspectavil, ex sequeiilibus manifeslum esl: Eipotl-
Tales illi erant paslores lsrael, quibus per Ezcchie- quam impteti sunl dies mensis unius , diril ei : Num
lein vae proenunliaiuin esl, qui non oves ad paslum quia fraler meus es, gralis servies mihi? Dic ergv
reducere, sed semelipsos poleranl pascere (Ezech. quid.mercedis accipies ? Habebat vero duas filiqs, no-
xxxiv). Unde et dicunt: rYottpossumus, donec omnia i.itcnmajoris Lia, minor appellabatur Rachet. Sed Lia
pecora congregenlur, etc. Moris quippe illis eral ab lippis erat oculis, Racltet decora facie, et venusloaspe-
ouiiiiuii) aniroaruin instructione vacare, donec dc ciu. Ecclesia de genlibus, qum ut supra dtctuni est
cunctis regionibus et de geutibus etiaro ad riicin per Liam fignralur.Jippis erat oculis;ctenim idoloia-
festum, verbi gratia Paschse vel Scenopegise, ad friae viiio sorduerat, in vitiis menlis ej'us, el cor-
.idorandum in Hierusalem congregarenlur, et lunc rupta fueral rationis vis, nec videre polerat clarila-
pro arbilrio suo quasi amolo lapide, levem exiguaRi lemejus, quse in ccelo est, unius veraeque deitalis.
doclrinae aqitani illis fundebant, scilicet doceiites E conlrario, Synagoga qitae per Racbclcm significa.
decimarc meniham cyminumque,el anelhttm; et nullo tnr, piilchra facie el venttslo erat aspeciu, videJ.icet
yitae exemplo propinanles, quse graviora siiut legis ex eo quia nolus in Judma Deus, el in Israel magituin
judicium, justiliam et fidem (Maith. xxtu). xiomen ejits (Psal. LXXV).
CAPUT XXVIH. CAPUT XXIX.
De eadem, el quod oscutalus esl eam, etevalaque vace Quid significei, quod Jacob pro conjugio ejus servial,
fleverit. et quod Laban pro Bachel superinduxerit Liam.
Adhm loquebantur, et ecce Rachel veniebal cum 0 . Qutim diligens Jacob, ail: Serviam libi pro Rucltel
oijibttspatrit tui. Nam gregem ipsa pascebal. Quum filia lua minore seplem annis.Respondit Laban : Me-
cum vidisset Jacob, el scirel consobrinam suam, oves- lius est vii libi eam dem , quam viro qlteri,. elc. lloc
que Laban avunculi sui, amovii lapidem quo putetts propriuin hujus patriarchae est quod in percgrina-
claudebulur, et Pdaqualo grege, osculalus esl eam. lione pro itxore ducenda, seineptisum tradens spott-
Etevataque voce,fievit, etc. Quanlo melius hic, pa- ianco serviiio, subditus fuil; ncquc enim lioc rio
slorihus illis lapidero amovil, gregemque adaquavil, aliquo caelerorum legimus alicubi, sicut el patris ejus
qui damnalis traditionibus pharisaicis, veritalem illud quod a palre suo ad iiiiroolandum diietus est
Scripturae sine personarum exceptione praedicavil (Cen. xxn), ct filii ejus Joseph, quod a fralribus
(ilatth. xxu), non exigens ut ad se plebium greges suis venditus (Gett. xxxvu), empioribus suis in fame-
congregarenltir, quamvis ultro irruerent, et de civi- praevenil], proprium fuit. In quibus omnibus mani-
tatihus properarent ad eum (Luc. vin), sed circuibat fesle singuli, ut slerilibus eranl malribus, Dei donp
per civilates et caslella (Matth. ix), pcenitenliain, progenili, propriam praetulere simililudinem nasci-
inquiens, agile, appropiuquabit enira regnuui ccelo- luri de Virgiue Chrisli Filii Dei. Qua'nam fuit serr
rum, quod eral elcvala vocc flere (Maltk. iv). Und.e yi,lus, q;ua ille pro Rachel, id est. pro Sinagoga ser-
 47S RUPERTI ABBATIS TUITIENSiS 476
vivit? Nempe illa de qua dicit Apostolus : Qnia, cum k.pielatis, virtulem autem ejut abneganles (II Tim. m),
in fbritia Dei estet, non rcpinam atbitrains est esse exlra earhoJieam Ecclesiam pracdicant et bapiizanl.
te wqitatem Deo, sed semelipsum exinanivit, formam Eoruin sectae quasi concubinae sunt. Altamen, qui
sefvi acciptens (Phil.u). Ahiion servire miuido fuit, apud illos generali sunt, si ad calholicam rnalrein
poeniienliam agere, imo et pcenitenlioe bapfismo ba- redeant, haereditale Palris inler iiberos nnn care.-
jHizafi -propter peccata miindi, ut juxta propheiam, bunt. Talium ignobililalem concubinarum ipsa quo-
illa projiceret in profundum maris (Mich. vn), lan- quc nomina suis interpretatioiiibus dcnotant. Zel-
demque in crucem ascendendo servilia porlare onera phan quippe fluensos, abore, non ab osse. Bala
saeculi, id est, super se tollere peccaia mundi, qui- iriveterata interprelalur, quae nomina sectis haerel.i-;
biis erat gravatus ? Hiijiis servilulis merces Rachel,- corutn hene congruunt; fluunt enim ab ore perlor
id esly'Syiiagoga esse deliuil; illam namque propler qnacilalem vel contenlioiiem, et prislinamvilae re-.
patfes amavii Christus , et propter illam ad servilu- lineiit vetustatein.
tero se venisse testatur, cunfdicit: Non sum missus, CAPUT XXXI.
nisi ad ovei qttw petietunl domus Israel (Mallh. xv). Item de eadem re juxla anagogiam.
Scd enitn Laban pro Rachel Liara subinlrodiixit, Adhuc , juxta anogogem, et alia praesentis loci
qnia virielicet subsislenieSynagbga Ecclesia gentiuro » raiio est. Nam quod viro ecclesiastico ad perfeclio-
deloio miindo quasi nescienlis ad Clirisli thalamum nem tendenti scieiidum est, sciiicet duas esse vilas,
introivil; duin popiilus, queiri, juxla Psalmistain, activam videlicel •atque conlemplalivam, quas ct
rion coghovii (Psal. xvn), vel gensquae juxla Isaiam, genliles philosophi adulleranles, alteram praclicen,
tibmen ejtiS iiOn invbcavil (Isai. LV) , ad serviiium akerani llieoricen dixerunt, et per aclivain ordinale
ejus, ari delicias amoris ejus, id esl, ad Spiritus pervenire posse ad contemplativam, certissiroo gesta.
saricli gratiam properavit. hsec res exemplo est. Jacob denique de terra sua
CAPUT XXX. egressus, ad puteum venit, et illic Rachelem pulchra
flem de eadem te, el quid significet qttqd posl Liam, facie, venustoque aspectu invenit, stalimque in amo-
'
junidtis duoque nupiiis polilus est Jacob, et de rem ejus incidit, quoiies quisque supplantalor vilio-
eatum ancitlis. rum Chrisium sequi cupiens , sacrae Scripturae stu<-
'*
Qnid esl quotl facere volnisli? Nonne , inquit, pro diis incumbii, el inde contemplativoe vitae pulcbrilu-
Rachel tetvivi tibi? Qttare imposwislimihi? Respondit dinem delectabilero esse comperiens, protinus ad
Laban i Nori est in loco noslto consuetudinis ut mi- ejus amplexus prorumpere gestit. Optimam quidem
«otes ante ttadamtts ad nuplias. Itnple hebdomadam r partem eligere vull, qute non auferetur, sedere scir
Jiierum hujus coputm, el hanc quoque dabo libi, etc. licet ad pedes Domini el jugiier audire verbum iltitis
Non parvo enim secundum humanilaiem ducitur af- (Litc. x), juxta consilium dicenlis : Vacate et videte,
fectu pro illa genle Christus vel ejus aposloli, quotl qttoriiamego sum Deus (Psdl. XLV).Sed allera prior
maxime ex gemitu dbctoris geiitium agnoscitur, cum quae sollicita esl lurbaiur erga pluriroa (Luc. x). In
dicit: Vefitaiem dico in Chrislo, non menlior, lesti- Sex enim exercetur misericordiae operibus, quae
mtinium tiit/ti pcrhibente conscienlia mea in Spirilu apud evangelislaro Matlhaeumhoc modo dinumeran-
tanclo, quia trislitia esl mihi magna,et continuus dolor lur : Estifivi enim el dedistis mihi manducare; sitivi
cordi meo, (Rom. ix), elc. Ad haec mundus omnis, et dedislis mihi bibere; hospes eram, et coilegislis me;
itno ConditOr mundi qui hunc eumriem Fiiium vel nudus, el cooperuistis me; infirmus, el visituslis me,
servitorem misit cum aucloritale Scripturarum, ( Malth. xxv). In his activae 126 v'lae operibus
rcspondet et dicit: iVott esl in loco noslro consuetu- erudilum, tandemad conlemplativam posseprogredi,
dinis, ul minores ante tradamus ad nuptias. Imple et hunc legitimuin esse ordinem vivendi, propbela
hebdomadam dierum hujus copulm, et hanc quoque quoque lestatur cum dicit : Ronum erit Iwmini, cum
dabo libi. Quod esl dicere : Non est consilii vel pro- portaverit jugum ab adolescenlia sua, sedebil solita-
pOsili divini, o Chrisle Fili Dci, ut populo gentium, D rins et levabit se sttper se (Thten. m). El in Job : In-
qui et antiquior et numerosior esl, illam gentem gredierit in abundanlia sepulcrum (Job v), id est,
Uiaro praiponat in gralia Evangelii lanquam Judaeo- cum ditatus fueris aclivae viltc reddilibus, luuc de-
rtim tantum, et non etiam gehtium Deus sit. Nunc niuin non defeclurus quiescere poteris intra con-
interim coeplas cum Ecclesia genlium nupiias per- templalionis latibulum. Hxc per Liam, quod itiler-
age usque iii finein saeculi, elcuin pleniludo earutn pretalur laboriosa, fecundam quidem, sed mimts
subintraverit (Rom. xi), lunc et Synagoga copnla- videntem recie figuratur. Nam quasi lippis oculis
bilur tibi. Sane singulis conjugibus, singulae daniiir minus conlemplalur spirilualia, dum solliciia esl ct
ancillae, codem exviro filios paritursc, quia videli- turbatur erga plurima. Porro Rachel pulchra qui-
ccl in utraque Ecclesia sunt aliqui qui per amorera, dem, sedslerilis, contemplalivam designat, quae,
alii qui per limorcm , vel propter aliud quid , quam dum uni quod necessarium est inlendit, veouslo.
propter Christum , Evangelio Chrisli serviunt : imo aspeclu plusvidel, et sanclo vacans olio quasi mi-
siinlaliiqui catholicarainlegreprofitenies fidem spi- nus paril. Igitur dum repenle quis, omissis gradi-
"rilualem Chrislo regenerant sobolem, alii quidem, ut bus, feslinando ad arcem conteroplalionis, Rache-
Aposlolits ait, sunt, qui speckm qttidem habeiiics lem prxripere conlcndit, bene nonnunqua.m cuai
 477 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — 1N GEN. LIB. VII. 478,
iilo agitur, ut prius Liae teneaiur nupliis, videlicel A sio dicilur : a confessione ilaque confessoris nonieii
protraclus foras ad acliones laboriosas frequentis ejus est dicium. Verumtamen hic confessio pfo gra-
ministerii. Qui, si contra quid mussilet, vel querulo tiarum actione, aut pro laude accipitur, u.t ho-
geslu slrideai, dicit ei sancta Scriplura : iVott esl in quenter in Psalmis et in Evangelio : Confitebot tibi,
loeo noslto consuetudinis ul minores ante tradamus ad Patet, Domine ctxli ellerrw (Matih. xi), id est gra-
nuplias, id est, non ita se habet ordo ut ad con- tias ago tibi, sive glorifico. (CAP.XXX.) Et concepii.
templalivam quae minus operando minorest, ante Bala el peperit fitium. Dixitque Racliel :Judicpvit
usum aclivae vilav quisque prosiliat : Impie hebtfo- me Dominus, et dedit milti filium. Proplerea.vocavit
madam dietunx hujus copulm, el hanc quoque potcris nomen ejut Dan. Causam hominis expressil, ut au.
obliiiere. Nam sicut sex diebus cuncla Deus operalus eo quod judicassel se Dominus, lilio ancillae juriicii
est, et in seplimo requievil; sic prius oporlet queiri- nomen imponeret. Dan quippe inlerpretatur jurii-
que in sex praedictis misericordiae operjbus cxer- cium. Rurtumque Bqla concipient peperit alterum.
ccri , ut liinc demum jure in contemplativa sabba- Pro quo ait Bachel: Comparavit nie Domimt cum
tizare possil: Videns aulem Dominus quod despice- torore mea, et invalui. Vocavitque noirien ejut Nepli-
tet Liam, dpetv.it vulvatri ejut, sorore slerili perma- thali, quod interprelatur dilaiatio. Et pcperitZelpha
riente. QuodLiam despiceret, id est, minus diligeret. n ancilla Lioe filium. El dixil Lia : Feiiciter. Et vocavit
Sic enirii praedicluni est, quia landem potitus nuptiis nomenejus Gad. Gad enim evenius sive procinctus.
oplatis, amorem sequenlis priori prwtulil. Nec in- interpreiatur. A bonoenim eventu sive feliciiatis
jiiria; nam hsec jure data vel accepta, illa aulem suoeprocinctu, lali filio ancillse suoe noincn impo-
fraude ad ejus lorum fuerat introducta. Et nolan- suit. Pepetitque Zelpha allerum. Dixilque Lia : IIoc
dum quia videns Dominus, qttod Liam despiceret, non pro beatiludine mea; beatam quippe me dicent muw
iii eo miseratus esl, ut de lippa venuslam aspeclii lieres. Et ab eo quod beata dicatur ab hoininibiis,
faceret; sed'in eo ut sorore sierili petmanerilef vul- filinm suum bealum vocavit. Aser enim beatus dici-
vam ejus aperirel. Semper enim acliva vila minus lur, duntaxalin praesenli loco. Natn in aliis, secuiw
videl, et lippis perseverat oculis, et est lalis, qua- dum ambiguitatem verbi, possunt et divitim, sic vo*-
lem Apostolus mulierem in Ecclesia docere non cari. Exaudivil Deus preces Lim, concepilque,,el pe*
permitlil. Salvabilur autem, inquit, per filiorum peritfilinm quinlum, et ait: Dedil mihi Deus merce-
gehetationeni (I Tim. n), id est, per operum mise- dem, quia dedi ancillam meam viro tneo. El vpcfivit
ricordiae exhibilionera. Quam enim causam subjiciet nomen ejus lssachat. Elymologia nominis hujus ab
rex sedens in sede majestaiis suae cum dixerit : r eo sunipla est, quod ait : Dettit Deus metcedem
Venite benedicli, Patris mei, percipile regnum quod meam. Issachar enim interpretatur metces. Is quippe
vobis paratum esl ab origine mundi: esurivi eniiri et dicitur est, sacher merces. Hoc auteiii irieo, quia
dedislis mt/ti manducare, el quidquid fecislis uni ex mandragoris filii sui Huben inlroitum, qui Hacheli
his minimis meis, tnilti [ecistis. (Maltli. xxv.) Salva- debebatur, ad se viri emerat. Rursnm Lia conci-
tiiur ergo per filiorum geiietationetn (/Titn. n); illa, piens, sexlum peperit filiiim, et ail: Dotavit me Deus
quae ad virilem non pervenit perfectionem, id est, ddte bona. Dotis enim indigebat pro commendatione
viia illoriim qui non in solis actibus remanserunt, sua, qnoe non expelita, insuper el inriolata viro clam
el nunquam ad contemplalivse gratiam profece- tradila fuerat. Interprelalur auiem Z:\buloii habila-
runt, justificabitur per operum bonorum_exsecu- cttlum fortitudinis, ex eo videlicel sumplo yocabuJo,
tioitem. quod ail habitabit mecum vif meus, quiapepCr' e»
CAPUT XXXII. Sex filios. Et est sensus : Proplerea jaiiTsecura suro,
Df iiominibus filiotum Jacob. iiec fuluruin mihi divorliuro limeo, sive repudiuni.
Omnium pairiarcharuni nomina, simulqtie com- Ouia sex filios genui Jacob. El posl hmc peperit fi-
pendiosa leclio nomimim etymologiam repraeseniat. liam, el vocavil nomen ejus Dinam. Haec transfertur
JE(vocavit, inquit, nomen ejus Ruben, dicens : Quia [) in causam. Jurgii enim in: Sichimis causa. cxstilit
vidit Deus liumililatem meam. Rubcti intcrprctatur (Gett. xxxiv). Posl filios et parcnlum ponenda sunt
visionis filius. Et concepit allerum filium, et dixil : nomiiia: Lia inlerpretatur laborans, Rachel ovis,
Quoniam audivit Dominus Itaberi me conlemptui, dedit ctijus filius Joseph, abeo quod sibi inater aliuin
eliam istum rnihi; vocavilque nomen ejus Simeon. •addi oplaverat, vocatur auametitum.
Ah eo quod sit audita, Simeon nomen impnsuit. 127 CAPUT xxxm.
Simeon quippe interpretatur exaudiiio. De lerlio De Ruben primogenilo, el quod primogenita sua
vero sequilur : Et concepit adhuc el peperit filium, reputalasintJoseph. /. , .
el dixit : Nunc quoque copulabilur mihi marilus Ruben ilaque primogenilus fuit.Sed, cum violasset
meus, Id est, erit roihi in hac vita comes, el ejus di- lorum patris sui, primogenifa ejus Josepb, at in
leclio ad morlem usque deriucet me, etprosequilur, Paralipomenon legitur, data suntet non csi reputa-
eo quod genuerim et tres filios. Et idcirco appellavit ' lus in primogenilura. Porro Judas, qni eral for-
noinen ejus Levi, quod interprelalur addilus. Quarto ' tissimus inler fralres suos, de stirpe ejus principes
'
concepU el peperil filium, el ail : Modo confilebor germinali sunt, primogenita autem reputdta sur.t Jo-
Domino. Et ob hoc vocavil cttm tudam. Juda cpnfes- sqih (I Par. v). Non e^go qtiod odissa-fuerit Li»i
 m JICPERTIABBATJ5 TUITIENSIS 430
dilecla autcm Rachel, idcirco priinogeiiiui riata sunt K thalim aliquid mlnus vel tardius acceperunt, pro
Joseph; sed, qtiia culpa sua. perdidii is cnjtis erant; eo quod esseot ex concubinis sive ancillis? llaque
deinde, cui voluit dedilpaler illa. Nampro cjusmotli et in liiijusmodi asperilate quidem exlerioris paleae
cailsa, talem fieri lranspositionem et lex vctat: simplicium sensus offenditur; sed interiore grano
Si Aif6ueW//ioi»o,inqull, uxores duas, unam dilectam perfectiores, quorum esl solidus cibus, non miiiime
tl alterain odiosarii, genuerilque ex ea liberos, et fuerit delectanlur.
filius odiosw priniogenitus, volueritque subslantiam, CAPUT XXXV.
inlerfilios dividere, non poteril filium dileclw (acere pri- Quod Joseph rtato, dixerit « soeerotuo .*Dimitlt
mogcnitum, el prmferrefilio odiosm, sedfilium odiosm tne, !ul teveriar. »
agiioscct primogenilum, dabitque ei de Itis qum ha-, ; Nalo autem Joseph, dixil Jacob socero suoj D\-
buerit cuncta duplicia : iste elenim principium. libe- mitte me, ut revertar in patriam el ad lerram meant.
rnrum ejus, el huic debentur priniogenita (Deut. xxi). Da mihi uxores et tiberos meos, pro qttibus servivi tibi
igitur priinogenita lunc jure irahsposila, quanrio ul abeam. Tu nosii servilutem qua servivi libi. Sic
Rubeh pefdidit, Joseph dnplicia paire danle acce- praemissum esl, nato autem Joseph ut procul dubio
pii,. videlicet uhi dixit : Eri ego morior, el erit Domi- subintelligas, qnia nondum nalo illo haec dicere Ja-
nus vobiscum,teducelque vos in lermmpatrum veslro- B cob rcnuisset. Si eniin eliam luiic limuit ne aufer-
rttm-: daboque tibi pattem unam exlra fralres tuos, rel filias suas, et idcirco clam illo profeclus est, si-
qttam luli de mantt Amorfhwi in gladioet arcu meo cut ail, quod iuscio te profectus sutn, liroui ne vio-
(G'en; iv). Saccrdolium vero, quoJ et ipsum eaienus lcnier auferres filias (uas, quanlo roagis Rachelem
primogenilorum fnisse Hebraei tradunl, darum est quam amabat, auferri sibi limere polerat, si profi-
Levi. Ita primogenila, quae unus perdidil, tripartita cisci vellet, ciim adhuc nullura in ea filiuin sihi
«ivisa suiil, Ut Judas priiicipaluro, Joseph dnplicia, suscepissel? Ergo, quia per nalivitalem Joseph velle
Levi acciperel sacerdblium. Porro, cur in Apoca^ uxoris confirmaluin sihi esse credidit, recte nalo
typsi J,udasprimusponalur{.4/)oc. vu), el deiuceps Joseph ista dixit, vel haec dicla ejus relatura nato
niillus generatioiiis linjus ordo servelur, alia raiio J.oseph Scriplura praeraisit, siimtLjue ad exaggeran-
est, qnaead praesefllem locuro non perliiiet. duiri jiis suae diiuissionis, ut dimitleretur exire cum
CAPUT XXXIV. uxoribiis suis : Tu, inqtiit, nosli servilulem qua ser-
" viviiibi. Sed nec illud praelereundum, quod ait: Vt
Qvm sint spiriiualiter in Christo conjuges liberw,
, et quce ancillw. tevertar iu (erram e( ad palriam ineam peregrinatio-
. Aiires niniium ptidicas prscsens lectio diverherat, nem palrum supruro, palriam terramque suam vo-
niiiiiuiii faiiganiur audire aeinulaiiones quatuor mu- cans propter Deum : et e conlrario, terram patrum
herum de. uno vjro concerlatitium. Sed habeant suoruin peregrinaiionem suaro vocans, cum dicit :
cum siiiiplici.iate sua prudentiam, scianlque totiim Apud Laban peregrinalns sum (Gen. xxxn),
^uidquidcsldicium vejfactum, redolere magnum libe- CAPUT XXXVI.
rorum desirieriuro, lanlaque inslatitia properent ani-
Ouid sil spiriluatiter, quod Jacob virgas cx parlede-
inac prudenles, spiriluale de Chrislo viro sno semen corticqverit : conceplusque lempore in couspectn
<concipcrevclparere, qiiantaiilasavidiiale virum smim ovivm posueril.
prseripere, quanlO auriiunl gaudio filios suos in par- Et ait Laban : Inveniam graliamin conspectu luo.
ius suscipere. Nam hujus Cluisti nostri, unius viri, Experimento didici quod benedixil thihi Deus proptef
.siiiilconjugesliberae, suntet coiicubinaeancilla.'. Sexa- te. Consiiiue mercedem tuain, quam dem libi. At illt
.(jiula, h\<\uil,tuiil reginw, cl.ocloginlq sunl concubinm tespondit: Tu nosti quomodo servierim libi, et qttanla
.{Cant. vi). Quaecunque. cst regina siye libera vero inmanibusmeis fuerit possessio lua. Modicum Itabui-
jimore itigeroiscii et parlurit: Verbi gratia cuin di- sti anlequam venirem ad le, et nuitc dives faclus es :
cit iFitioli mei^quosiierum parlurio donec formetur benedixiique libi Dominus ad introitum meum. Juslum
Christiisin vobis\(Gal. iv). Sed non eo contenta sit.. n es( igitur ut provideam aliquando etiam domui mew,
Tanla beali seminis niultiplicandi avidilale dilalelur In prsesenli leclione habemus quia lollens Jacob
ul ancillas quoque viro huic pennitlat, el dical: virgas populeas virides, et amygdalinas, et ex pla-
.Quid eHim,:dttmomni modo, sive per occasionem, sive lanis, ex parte decorlicavit eas, delraclisque
per verilalem Clirislus qnnuntielur ? El inhocgaudeo, corticibusin bisquac spoliata fuerani, candor appa-
ned el gaudeba {Phil, i). Fieri namque potest, quia ruit, illa vero quae integra erant, viridia perman-
saepe faciuni est, ut quem ancilla vcl coucubiua con- serunt. Quid est virgas virides aroygdalinas, atque
ecpit, eura super genua libcrae pariat, id esl, ut is, ex platanis, aute ora gregum ponere, nisi per
'quiperannuhtialioiiem invideulis verhum audivit, Scriplurae sacrae serieni anliquorum Patrum vilas
; «onfiteaturet leneat in calholica malre Ecclesia verse alque sentenlias in exemplum populis praebere? In
et nnica? perfectionem fidei, el ila n.oil differat a le- quibus dum pleruraque iiitelleelum lilteraefugimus,
el dum, plerumque in-
gilimis filiis iu acceplione paleins hseredilalis. Nun- quasi corticera subtrabimus,
coriicem reserva-
quid enim, quando ejecit Dominus getttes a facie filip- tellectum litterac sequimur, quasi-
rum Israel et sorle divisiteis terram itt (uniculo dislri- mus. In primis igilur et praesenlem loeum hac simi-
butionis (Psal, LXXVII),Gad, et Ascr, el Dan.,et Neph- litudine considerandum suscipiamtis. Est enim hasc
 481 DE TRINITATE ET OPEUIBUS EJU5 LIBRTXLII. — INGEN'. LIB. YIL 48*
vila patris nostri Jacobvitga j'ure nominanda, quia A Lia pariter et Rachel Christo coiytingerentur, ld
128 videlicet, juxta rationis examen.recta cst,- est, utrisque aclivae scilicet et coniemplaiivae vitas
Proinde ex parte dectraclo cortice liiterae, in eo varietates pcr orbem lerraruni in ordinibiis suis
qnod spoliatum est inlcrim allegoriae candor appa- lmilliplicarentur. Tandem ad ipsum Laban,-id cst,
rcat: et ex partecorlice scrvato, res sicut gesta est ad ipsos mundi reges, unperalores.caelerosqiie prin--
in exempliiin trahenda permaneal. Quomodo? Vide- cipes ac siimmos boroinum abundantia graiiae pcr-.
licel iil nunquam in Evangelio Christi carnaliter, pervenit: Justum igitur fuit Chrislum aliquando
exemplo hujus palriarchac noslri Jacob licito qna- providere domui suae, id est, de regum palaliis, de
druplicanria conjugia praedicemus. Imo etiam uno, principum thesauris ac praedijs suas Ecclesias di-
quod solum liciiuin est, abstinere consularous : ve-.. tare, ut esset unde haberet sufiicieiuiam in suniptiis
leta enim hujusmodi transierunl, et ecce facla sunt necessarios altario servientium, in usns pauperum
omnia novd (II Cor. v). Post legem dalam, non va- ac peregrinorum, in restauraliones ecclcsiarum vei
luit hoc exemplum ad duas sorores in conjugium cceineterioriim.
tuiius viri ducendas, quanlo minus valere debel post.
CAPUT XXXVIII.
legem sub evangelicae gratiae praesentia? Fueril ittnc
tempHSjseminandi vel tapides spatgendi, nunc antem, Jacob an in
et hocjuslitia stta sibi responderit. cutti
melendi, lapides colligendi tempus cst (Eccle. m). stropham commentaius sit novum, diim advefsui
Igilur in Jmutsmodi delraclo Jilterae corticc, inlimus naluram albi et nigri pecoris, arte pugnavil,
•jureralur candor allegorioe, ut superius jam diclum
est. Porro -quod deinceps ait Jacob, jusiiim est igi- Dixitque Laban : Quiddabo libi? Al illeait;: Nilti.
tut ut ptovideam aliquando eliam domui mem, sci-' volo. Sed si [eceris quod poslulo, iterum pascam <*'.
licet congruae mercedis exaclione, sic in Evangelio. custodiam pecora tua. Gyra ontnes greges tuos, «;•.
Chrisli pro exemplo haberi debet, ut nullateiius; separa omnes varias oves, el sparso veltere, et quott-
aiiioveaiur exterior corlex litlerae, sed res utgesta. cunque fttlvum, tufum, el maculosum fueril lam in„
est sichabeatur prolegecorisonanle aucloritale evan- ovibtis quam in capris, eril merces tnea. Respondebtt-'
gelica qua dictum est : Dignus est opetatius ttter-; que inihi cras justilia mea, quando pldcitt temptts ad-'..
eede sua (Lue. x). veneril coram te. Hic jaro quserittif iilrum vere iii,
CAPUT XXXVII. hoc illi juslitia sua responderit, vcl quomodo secun-r
De eo qnod dixil Laban : t Experimento didici qttod dum actum ejus, justiiia illius dici ve! esse potuil. [
benedixit mihi Deus propler te. > Quid enitn ille egii? Nonne stropham novam coro-
^
Dicamus crgo huic muttdo, cujus typum Laban menlatus est, contra naluram albi el nigri pccoris,,
tenere stipra diximus, quoniain ipse faleuir.et dicit: naturali arte pugnavit? Tollens eiiim virgas fiopn-'
Experimento didici quod benedixit miiti Deus propler. leas, el amygdalinas, aique explatanis, et ex pdrle dt-
te, dicamus, inquam, illi in persona capitis nostri. cotlicans, varium virgarum fecit colorem, til ubi-.
Christi, propler quem illura Dorainus benedixil: Tu cunque in virga corlicem reliquissel, aniiqnus.
nosli- quompdo servierim libi, et quanla in manibus permaneret color-Tubi vcro tulisset corlice.mj coior,
meis fuerilpossessio lua Modicum liabnisli antequam candidus pcrmaneret,'inque nitorera panderetur.,
vfirirem, el nunc dives effectus es, benedixitque tibi Observabalque, et lempore qud asceridebantur pe- <
Dominus ad introilum meum. Quid enim habebal hic, cora, ei post calorem riiei ad polandtim avida per-
mundus antequam Christus veiiirei? Quid, nisi mo- gebant, discolorcs virgas poriebatin canalibus, i\t\-_
(Jiciim Iegalis scieniia», quam ct pauci noverant, missisque arietibus et liircis, iri ipsa potanrii aVi-"
modicumque carnalium cjererooniarum, quarum ritu dilaleoves, capfas, faeiebat ascendi, ui exduplici
unibralko perpauci unum Deum utcunque colebanl? desiderio, dum avide biburit, et ascenduntur a ma-,
At nu»c divet, inquit Chrislus, effeclut es, benedixil- ribus, lales fetus concipefent, qiiales umbras arie^
que tibi Deutad inltoilum meum. Vere dives effectus.;JJ tum et hircorum desuper ascendenlium, iii aqua-,
est mundus univ.ersus praeclara nimis veri Dei nolir rum speculo coniemplabantur. Ex virgisenitn in
tia, benedixilque iili Deus ad inlroilum Cbrisli Filii. canalibus posiiis, varius erat etiam imagiiium colbr.
sui omni benediclione spiriluati, qua et in prirois Nec mirum hanc in cohceplu feniiiiarum esse naiii»;
illi omnia petcala condonavil, licel plerique relror- ram, ut quales perspexerint sive riienle concepe-:
stim abeanl, et convertanlur posl Satanam; et: rint, in extrcmo volupialis aeslu quo conciptunt, ta-.
deinde mulliplicia dona coiilulit Spiritus sancii: lem sobolera procrcent: crim lioc ipsum eiiam in*
Jutlum igitut est, inquit, ut alitjuando ptovideam cquariim gregibus apud Hispahos dicatuf jficri. El[
eiiam domui ttierevQuaenaro domus Chrisli esl, nisi. Qiiiiililianus in ea coiuroversia,
. . . . i . inqiia,acciisaJ)a»iir
r • ;..-. , .',!;-.2.-,.-...,*
illa domestjca ejus familia, quaj altario deservil, et ( malrona quod /*Elhiopeni peperil, pro defensjorie.
de sacramentis spirilualibus rationales plcbium gre- illitts argumenletur Jianc conceptuuiii csse natiiram,*';
ges-pascil? Hic cstordo apostolicus, sacerdotalisque. quain snpra diximuis. 'Iloe efgo qiiaeriltir iitrum!'
aclevilicus, qui prius gratis servivit, aiinuniians rette ab lioc in falifaclojustiiiKrispbnsiiraspe-'
Evangelium regni Dei, npn solum gratis, sed cliam , relur, inquo dolus vel ihipbstura inanifesfe "cbri-.
periculose, recipiendo scilicet mala pro bonis, doneci vincituf. "!"'.' ,'.'..'""".':'.
 483 RUPERTI AB3ATIS TUITIENSIS 484
GAPUT XXXIX. A camelos et asinos, tanta copia, ut nbn solum spiritua-
Ilem de erideth re, et quomodo in arle illii lia, sed eliain carnalia indigeiUibus, abunde porri-
. r . excusabilis sil. - gere sufliciai. Non quod in his gloriemur, nam
glo-
Ad haec dicimus quia ct ante hanc stropbam jam-. tia nostta hwc esl leslimonium conscienlim noslrm
dudum Jacob contra Laban causam jusliliae habe- (IlCor. I), sed qtiod graliarum aclionis causa nobis-
bat,elsi tempns sibi plaeiti coram illo, cum legitima esse debeat, quod religionem tcneamus in abtindan-
defensipne darelur; substanliam illius jure tollere tia, quam ille Pater nosler Cbrisliis acquisivit ino-
dcbebat. llle namque unam poslulanli filiam in con- pia, el mendicitate sua. De omnibus respondebil illi
jiigium, et pro una servitium. suscipienti, xtlferam justitia sua : cras, id est in ftiluro judicio, quando.
quoqtie peregrino el advenae per fraudem iroposue- placiti tempus erit. Quid respondehil? Videlicet quod
rat, illaro, videlicet, cujus nuplias, quia despica- respondeiidura significavit Aposlolus,' cum dicei-cv:
bilis erat, difficiies sibi fore seiebat. Nec enim Si nos vobis spirilualia seminavimus, magnumesl, st
sinc magna dole quis illam slrenuus acciperelj veslra carnalid metamus (ICor.ix). Nonnehic, caele-:
quain facies, quae inultum valet, expetibilem rique apostoli vel aposiolici viri; cura possent vel
in hnjusmodi non feceral. Si, inquam, lempus scirent Rachelis amplexibusfrui; id est conlempla-
sibi placili daretur, Laban pro lioc in jus vocare, B tivae vitae dulcedine pasci, ad Liam, id est ad acli-
129 habcbal, quia filias suas alendas illi sine vam viiani, propter hunc miserum munrium decli-
tlbte imposuerat, insupef el pro ea quam irro- naverunt? Nonne-qui ccelum mente inhabitare, et
gatus exlruderal, servilium septem annorum extor- volebant, el poterant ex gratia Dei, adusque dispo-
seral. At ilie peregrinus erat et advena,. idcirco nendacohj'ugia.de9cenderunt: vcrbi gratia, dicendo:
violentum et forliorem indigcnam in jus vocare noti Vir uxori debilnm reddat et uxor viro? (I Con vu.)
poteral. Arle igitur necessario, pro filia contra pa- Nempe hinc esl illa ctijusque talium querela ; Exui
trem usus esl, rit ad filiani, Cui compelebanl bona me tttriica niea, qnomodo induar illa ? Lavi pedei
patris, aliqua devenirerit. El de liOc illi in omni meos, qnomodo inquinabo illos? Jure igitur qui in
tempore plaCiti, justitiae responsum praesto esl. Igi- nobis loqtiilur Christus, virgas parlim decorlicans,
tur qudiuto ptitfio tempofe asdendebanl pves, ponebat parlim in eis corticem linquens, in canalibus ponai,
Jacob virgas iH canalibus aqnaruiii, ante oculos arie-. iu conspeclu ovium, ut varios in carum conlcm-
lamctovium, ut iii earuth cdntemplatione concipcreni. plalione felus concipiant : et sic substantiam La-
Quaridovtto setotina admissura erat, iwri ponebal eas. ban auferat unde dilescat, id esty parliin allegori-
Facldque sttrit ea qum etanlsetolina, Laban; el quw r cam, parlim historicani dc Scripturis proferendo
primi temporis, Jacob. Ei in lioc evideritissimae re-' doclrinam, suos ariimel audilores ad lioc, ut miiii-
speclus justitiae est. De priroi namque temporis nu- stris aliaris bona cum hilaritate ingeranl, quia vide-
ptiis, sicul jani dictum est, ex parte Laban injusiiiise licet.nemo esl qui pascat gregemf et de lacU ejus non
causa Suberat: pro serblinis autem ntipliis Raclicl comedat ; qui planlet vineanij el de [ruclu ejus eome-.
tiiliil ipierelae habcbat, nihil dolis jufe repeiere pb- dere non debeat(I Cor. ix): licct inyidcant filii hujiis
terat. Jnste itaqiie omnia leniperavit, ut et ipseftu- saeculi, qnemarimodura et illi filii Laban, de quibus
clum laboris sui accipcret, et Laban non peuitus spo- protinus subdilur.
liarelur. CAPUT XLl.
CAPUT XL.
Quod utile fuetil Jacob vetba filiotnrii Laban au-
De e.o quod dictum est : « Ditatusque est Itomo uitra' diise, qubdque uxotes suas pdler quasi atienas re-
moduiri,* et tjnid' myslice significet. pttldtit ei vendfdit, qnod Itwc carnaiia in typum
Dtialusque isl homo uiltamqdum, el Itabuit gregls . acciderint spiritualium. ...•'•:',
mullos, aticittas et sefvds, canielos et qsinbs.. Ilic in- {CAP.XXXI.) Postquam aulerit audivitverba filio-
sigtiiter itonio diclus esl, ublqui ienuis venerai, di- rimt Laban, dicenlium s Tulit Jacob omnia qua fue-.-
cltur, quia ulira Mqdum diialus es(. Quod si in isto D tani paltis noslrij el de illius facultate ditalus factus
iiisigne el arimiratione digntim est, quaiito magis iri esl iriclylus '. animddveftil quoqtte faciem Laban,quod-
lioiniiie ilio, cujus hic typiis esl? Eltenini ille vere ac^ . noh esseterga se sicut heti et riudittstetiius, maxime
Biriguiarilef libiiib, qiiia Deiiset homo, qui pauper dicenlesibi Domirio : Revettete in ietfampatfitm ttio-:
fiierat: natri, cum dives esset, iriqult Apostolus, pro' tum, el ad generationem tuam. Haecverba filiorum
nbbis paupet factut est (II Cot. vin): et ecce dltaius Laban, Jacobln boniira cooperala sunt, el illa vjltus
cst, non soluni in seipsp, ubi gloria et honore coro- ejus austerilas, de qua vbcalis ad se Rachel et Lia
natus, et tuper opera manuum (Psal. vm) Palris dixit: VideO faciem pdttis vestri, quodnon sitetga
cOnstilutus esl: verurii eliam in praesenti domo sua, the sicut hefi el nudiuslettius. Bonum quippe iili
id esf, Ecclesia, ubi illa supradiciis ejus miiiisiris,' erat audire vocem Domini Dei, dicentis : Revettete
jamduduiri ."servatiir digiiitas, quain jllis aiictorilas; intetram patrum: tuotum, et ad generaiionem tvam,
e^rangeiica justf vindicat, diccridp • Dignus esl ope- eroqtie tecutn, et imitalorem esse perpeiuum obe-
ratips metcede sua (Lftc.x). Adaequala esl enini ple- dieniiae et peregrinaliohis, ut liaeres qubque in aeter-
risque in locis domus Clirisli regum paluiiis, habet- niim exiSlerel benedictioriis Abraham, avi sui, et
que corporaliler gteges multos, ancillas, et'servos, Isaae patris sui",-quibus non parva ciifa fuit nuB-,
 485 DE TRIMTATE ET OFERIBUS EJUS LIBRf XLH. --f IN GEN. LIB. VII. 486
liiam reverli iilue, uride ut exirent praeceperal illi A qtiia videlicet pro causa superius dicta^ justum eraf
Deus. Unde estillud : Cave ne filium meum teducas ut lolleret Deus subslanliam Laban et darel illi.
illuc. Ac deinceps : Fiiium ianlum mettm ne reducds CAPUT XLII.
illuc (Gen. xxiv); Igitur el hsec quae prsedicta sunt, Quod Rachel pulrit sui idola furata fuerit.
ct ea quaepbstmodum ad Rachelem et Liam loquiiur, -. Ev lempore Laban ieral ad tondendas oves,et Rachet
Sed paier vester circumvenil me, el mulavil mercedem furata esl idola palris sui. Et si non aliunde, sallein
mearitdecenxvicibus, elc, in illud bonum sancto viro ex hoc salis adverlere poterat Jacob, quod non esset
cooperantur, tit quo vocabat Deus, illuc ipsa adver^ facies Laban erga se sicut heri et nudiusterlius, quia,
silale impellente, cilius insequeretur. Nihilominus quod apud aniiquos magnae frequentiae amicorum,
et ipsis conjugibus in idipsurii bomim cooperata est el fesiivae eral laeliliae, scilicet londere oves absque
inclementia patris non amabilis, de qda prolinus con- ipso qui custos gregum erat, ille agebat. Nam illo
queruntur, et dicunt : Nunquid habemtts residui relicto, el omnibus qui ad eum pertinebant lam conr
quidquam in facultalibus, et hwreditate domus patris jitgibus qtiam filiis^ierat ad tondendas ovessuas. .Beiie
nostti? Nonne-quasi alienas teputavit et venditit, co- ergo discessus ejus< fuga dicitur, cum prolinus subr
trieditqueptelium nosttum? Hoc venlo adverso navi- ditur : Noluitque Jacob indicare soceto suo quod fu-
gium feliciler impellente, ultro porium aspiciunl, et B geret. Et Rachet, inquit, furala est idola pattis sui.
dicunt: Sed Deus tulit opespalris nostri, et nobis eas Hoc loco priinum Scriplurae auclorilas, idoloruni
tradid.l, ac filiis noslris. Vnde omriia quw prwcepit nomen vel cultum praisenlat. Recie ergo in illa eyan-
tibi Dominus, fac. Haec, inquam, illis quoque coope- gelica leclione, qua legitur mulier a duodenni fluxu
rata sunt in bonum suum, ut cilius lalem seqiieren- sanguinis sanala (Malllu ix), etpuella (liiodenuis
ttir virum,et cum patribus tanti meriti, promissiones resuscitata (Jlfarc. v; Luc, VIII), illud divinuiii A-
acciperent eorumdem palrura, cssentque in exera- Patribus aiiiinadversiiiii est, quia< quando miilier sa-
plum spiritualium ad instructionem aniinarum, qua- nata esl, luuc puella morlua esl) sicul quando mu-
liiim quilibet in psalmo dicenlem audivimus Spiri- lier ccepit infirniari, tunc illa pnella nata est, iu
tum sanclum, sive Palrem Chrisii Deum : Audi, lypum videlicet gentilitalis et. Synagogae : quia,
fitia, el vide, el inciina aurem tuam; obliviscerepopu- quando genies in idololatria fluere coeperunt, liinc
Inm tuum, et domum palris lui, et concupiscet rex de- in istis palribus Abrabam, Isaac, et Jacob, Syuagoga
corem tuum (Psal. xuv)* Nam, sicut illas conjuges nataest, et quando gentililas per fidem Chrisli sa-
Jacob adversa haec impulerunl, ut ilium relinquerent nata, lnnc Synagoga pree invidia et inlidelitale mor-
palreni, qui Uliarum comedisset preiium, et lalem -, lua esl. Porro Rachel, quae idola futata est, claret
sequerenlur virum : sic el adversa mundi plerum- quia perfectse lidei nondum eral* . Sed antequam
que dilcc.lam Deo juvant animain, ut aiihelaiilius obirel, opportune nimis ad Jacob diclum esl: Abji-
130 lendat ad Deiim. Unrie et illi per propheiaui cite deos atienos, qui in medio veslri sunt, et munda-
«licit Deus : Kcce ego sepiam viam luam spinis, et se- mini ac mutate vestimenla veslra. Dederunt ergoei.
piam eam maceria, et semitas suas non inveniet, et At ille infodit eos super terebinlhum (Gen. xxxv). Nec
sequetur amalores suos, et non apprehendet eos, et mullo post scriptum est: Mortuu est auletn Racltel,
qumret eos, einon inveniet, tl dieet : Vadamtl re* et sepulla est in via, quw ducit Ephratam, hwc est,
vertarad virutn tnetim ptiotem, quia bene milii etat Relhlehem (ibid.). Non ergo parvo bono suo VirUm
tunc, magis quam nnnc (Ose.u). Ipse Jacob anlequara fidelem sortita vel seciita est, cujus fide salvata est.
ejusmodi spinis offensus fuisset, cum adhuc molliler Sanctificaia est quippcmulier infidelit per virum fidt*
exciperetur, dicente Lahan s lnveriiam gratiamin lem (1 Cor. vn). Et proinde recte etapatioriabililcr
conspeclu luo; experimenlo clidiciquod benedixit mihi ab Aposlolo dicluin est: Si quis fraier habet uxofem
Deut propter te, elc, lardavil reverti, et dixit: Si infidelentj el hmc consenlit habilure cum eo, non di-
fecerit quod postulo, iterum pascam et cusiodiatii miilattam.Et si qva niuVierhabei virum infidelem^
pecora luu. Nunc autetn ubi Jaesus fuit, surrexil ita- D ; el hic consenlil habitare cum illaj non dimitlal virtim
que Jacob, aii Scriplura, el imposilis liberis et con- (ibid.). Etpost pauca : Vnde enitri scis, mttlier,: ti
jugibus suis super caroelos, abiil pergens ad lsaac vitum talvum fticies? Aut undescis, vir^ tiiuuliereni
paircm suuin in terram Chanaan. Ita el in caeleris satvam facies? (ibid.) Porro ubi nunc idola leginms,
planum csl veram esse seiilciiiiani Apostoli dicenlis: in Hebrseo theraphiu scriptum est, qitod .transferlur
Scimus quoniam diiigenlibits Deum oinnia coopetanlut in figuras vel imagiues. Hoc aulerii ideo, ut sciaraui
inborium, his qui secundum ptopositum vocati stint quid in Judicum libro theraphin sOnet (/uc(. xviu).
sancti. (Rom. vin). Sarie in eo quod dicit Jacob: 'CAPUT XLIH. ;•.'-:;•'
Levavi oculosmeos, el vjdi iii somnis ascendenles ma-
' Deum neiniquns in somr.is viderit
res super feminasj varios et maculosos, et diversorum Quomodo corripientem. te
aspere ' quidquam conlra Jdcob tbque*
cototum, dixilque augelus Dominiad me: Leva oculot •' reiut. } '-:' f' :• i'. <•'•.--;<«
tuot, et videunivetsos inusculos ascendentts super fe- •- Cttmque abiissel tam ipse quam omnia qucejurit tui
tuinas, variot, tespetsos, et maculosOs, vidi enim om- erarit, el amne ttanSriiissopetgetetconltamontemCH-*
nia qumfeiitLaban mariifestat quod stropharri illain,1 laad, riitntiatum esl Laban quod fugetet Jacob. Qttii
euam devirgis exercuit, coelesti auclofitate egerit, asiuinptis fralribus' stiis, penecuius'est 'eum-ditbits
487 ftUPERTI ABBATI3 TLTTIENSIS 4S8
ieptem et eomptehendit eum in monte Galaad. No:i A quain dicerel: Qttod inscio te profectus sum, non
qttod eo tempore Galaad motis diceretur, scd per soliim inj"ustitiaenon esl argumenlum, verum eiiam
anticipalionem illo vocatur nomirie, quo postea nun- stultitiae repugnans sapicnliae vel ralionis effectum.
cupatiis csl. Est autem ad terguro Phoenicis el Ara- Stultus namque in jure dicendus est, qui eum undc
biac, collibns Libani copulatus, exienditiirque per malum senlil sibi imminere, non cavet: ego autem
desertiim usque ad eum locum, ubi trans Jordanem cavendum a te, non dubius sciebam, quippe cum lu
habiiavil qnondam Seofi rex Amorrbaeorum. Cecidit immulaveris niercedem meara decem vicibus. Si igi-
suprariictus mons in sortem filiorum Ruben, el Gad, lur non mihi cavissem, ut inscio te profieiscerer, cce-
el dimidiae Iribus Manasse. Vidiiqne in sotnnis sibi lesli meipsum lutelae commitlens, et credens custo-
dicentem Deum : Cave ne quidquam aspere loquaris diae quam mihi pollicilus esl; tunc polius ego slullns
eontta Jucob. Non audivil hic Deum vocantem se ex damnis roeis argneiuibiis inveuirer. Porro de eo
tioinine, ut vocare solilus eral Jacob; nec enini ejus qitod me furli arguis, cerio.: nunc jus eslo. Apud
eral-roeritii propter quod nosset ,eum Deus ex no- quemcunqite inveneris deos tuos, neceliir coram fra-
niinfe, sed lanlunimodo vidit, scilicet iratum, com- tribus nostris. Fralres hic appellat filies suos, quani-
minanlem, et dicentcin : Cave. Nempe el hoc ipsnm vis intelligere liceal aliquos cum Laban venisse pro-
qnod vidit, non propter se, sed propter aliiim vidii, B pinquos.quales jure fralres appellaret more usitalo.
nlsciret ille, «juanlam sui citrani gererel Detis, pro- Hwcdicens, ignorabat quod Rachel furala essbl idola.
pter quem indigno apparere, vel ab indigno videri Igitur prophela quidem Jacob, el prophela Isaac, si-
tlignaretur. Sic et propter Isaac Abimelech corri- cut in.psalmo, ubi diclum esl : Nolite langcre chri-
pitit (Gen: xxvr); et propter Abraham Pharaonem Siosmeo, slalim subjungitur : el in prophelis meis
flagellavit (Gett. xn,20); juxta psalmura riicenlem, nolile malignari (Psal. civ), sed neque hic, qui do-
non teliqnil liominem, subaudilur Laban, nocere eis; mesticum furlum ignoravil, neqiie ille qui in benc-
el corripuitpro eis reges (Psal. cw), subauditur Pha- dicendo filio falli poterat, neque quisquam homiiiinii
raonein et Abinielcch. Et dixil ad Jacdb : Quareita linquam orania scivil, vel semper suhjectum pro-
egiiiti, iifclam meabigeres filias meas, quasi captivas pheliae Spiriliim habuit, praeter eum, qui homo cum
gtadio?Cnr-meignorante fugere voluisti, necindicare S'U,Deus etiam est, et omnia scit, cum sit ipsa sa-
mihi itl ptosequeter te cum gaudio, et canlicis, el pienlia Dei. Non ergo parum in verbo conlra semcl-
tympanis, el ciiharis? etc. Ilaec dicens cavit quiriem ipsura offendit, qui tam cito prolulit senlenliani,
jnxla comminaliOnem Dei, ne loqueretur quidquam non tanien injustam. Etenini si morledignus esi,
dufitis contra Jacob, sed ipsam cautelaiii suam men- qui idola colil, quanlo magis qui pro amore idolo-
dacio infaluavif, ita ul manifesie ex ore suo, redar- L Jatriaj furtum facit ? Imo, si jusie aliqui Judaeonim,
guendiis sil, si enlm hxc illum cura tangebal, qnod sicut in lib. Macliabaeorum legitur (// Mach. xn),
iion fuissel passus Jacob, ut proscqueretur se cutn idcirco corruerunt, quia sub lunicis suis habebant
gattdio, el canticis et tympanis el citharis, quare il- de donariis idolorura, quauio magis jusle necari dc-
him, sicut ipsc fatelur, corripuit Deus, ne durius buerat, qui ipsa furalus esset idola ? Sed pepercil
quidquam loquerciur? Rectius ergo sibi cavisset, si DeusJacob, ullateret furlum sua providentia.simuU
verum conlitens, Deo elbene nierilo clienti, dignam qiie ejus quae furium fecerat astutia : llla namque
saiiifactioneni cilius obtulisset. [esiinans abscondil idola subter stramenla cameli, et
.•':..: CAPUT XLIV. sedil desuper. Scrulanlique omne lenlotium, tl nilitt
ail: Ne itascaiut dominus nieits, qttod co-
Qttod, quamvisprophetaessel Jttcob, ignorabal tatnen invenienti,
'-. quod Rachel furata essel idola. ram eo assurgete nequeo, quiq, juxta consueludincm
Slulte, inquit, operaluses. Etsi ad tuos ire cupie- [eminatum nunc accidit milti. Sic delusa sollkitudo
bat, etdetidetio libierat domuspaltis tui, cut fura- quwtenlis esl; videlicet dum ei afffictaeleviter creriit
tus et deot tneot ? Hic loquendi iempus erat viro sa? exciisatioui el fcmineis aegre scit approximare iia-
pienti, qui utique nojt soliim in boc, veruni etiam in n niundiliis.
«aHeris erat sapiens, liccl euni siinpliceiii Scriplnra CAPUT XLV.
131 appellaviti dicendo : Jacob aulem simptexltabi- Quain sildictum ptoptie, tumens Jacob cum jurgio
lavitin tabemaculis (Gcn. xxv). Simplicilaii namquo . .prwleritamcpiiimemorandoservitulem.
columbse, prudentiam serpeniis sociaverai, et. de Tumensque Jacobcumjurgio ciil: Quam ob culpam
ulroque unam sibi sapieiiliaiii forroaveral, quippe tneam el ob quod peccatum meum sic exarstsli posl
qui eluso Laban dives reverlebatur.patrocinanie sibi ttte, et.scrulaluses omnem supellcctilem meain? Mira
juslilia : igilur cumsiiiliitia coargueretur ab illo, di- hic proprietale dictuni esl: T-umensqueJacob cum
cente : Stulte operatus et, adhuc palienler siluit; ubi jurgio. Tumor iiainque vel jurgium servilis molits
aulem ab eodemiiiterfogaius esi,.cur furatus es deos cst, neque hoc quisquam de liberi vel ingenui ho-
tneos, sicad inlerrogata dedit resporisum, u.l prjus minis ira recte dixerit, aut proprie. At vero Jacob
Slnllitiae pelleret elogium. Ait enim : Quodinscio. le inTi.acuiique causa liber non erat. Quamvis cnim
profeciut tum, timui nevioleuler aufett.es filias luas, nescirct,,, pene^ ipsum famen causa servilis, id est,
Quqd auterii futtimeprguit,,4!pitd; quemeunque inve- culpa lurtumqiie erat, el nunc lanquam omninp rniui-
rie,rjt:4ef>tjuot,.necel}trcoram ftgtribnt notlrit. T.an- daesset sitpellex, qiiia ille niliil inyenerat, fortiter
489 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS.LIBRI XLH. — IN GEN. LIB. VII. 490
litem in judicio proponit, et cumjitrgio dicit: Quid .\ tam putant, id est, ejusmodi avaritiam in iriofibus
invenisti de cuncta subslanlia domus lum? Pone hic religiosorum furtim subesse denotant, vulgo janv
eoram fratribus tneis et (tattibus tuis, et judicent in- sciente quia vendentes 132 et ementes Jesus de
ter me et te. Quam enim tumida el jurgiosa ironia templo siio iralus et rigidus cum flagello ejjciat
est, qua prolinus subjungil: ldcirco viginii annos (ui (Maith. xxi). At illi occasionem quamlibet pfaeten--
tecum, ovestumet eaprm slerilesnonfuerunt. Idcirco, duiit, quae raiionabilis qnidem esse videathr, fatio-
inquit, ul lu exardesceres post mc, et scruiareris nis lamen vcriiale careat, quemadmorium camelus
omnem supellectilem tneam, qusc magna indignilas mundiliei quippiam habere videtur, quia ruminal,-
est. Idcirco, inquam, id est, liujiis vicissiludinis spe, sed vere munrium non esl animal, qiiia non lindit
viginii annis fui lecum, tauta fide, taiila veritate, unguIam.El illa quideinforlassis raeniila Cst, dicen-
cum Domini benedictione, qusc mecuro, ut tu quo- do, quia secundum consuetudinem feminatum nunc
que confessus es, ad te ingressa est, quanta ex his accidil milti; sed revera de anima cujusque talium
quaejam dico comprobari potest. Oves tum el caprm qui de praedicla simulacrorura serviluie fifrtura t-.\--
sleriles non fueruut, subaudilur, nec ego sublractis ciunl, recle prophetadicit: Omnes quiqumruni eam,'
felibus steriles annos fuisse causatus sum. Arieles non deficient,inmensttuis sriis invenient eam (Jet. n).
gregts lui non comedi. Quod videlicel facere solenl' B Iiilerea tamen Deus propler eos qui Christi suiit,
roercetiarii, etqui paslores non sunt : quique non quiquc in Sancta Ecclesia ejus usque ad finem saeculi
greges, sed senietipsos pascunt. Nec caplum a be- non deerunt, jugiter arguit mundum, cujus redar-,
stia oslendi libi. Videlicet in excusalionem mei, ut guliones saecularium corda paulalim evincunt. Cum,
iioii cogerer numerum reddere libi. Ego damnum inquit Christus, evenetil Pataclelus spititits vetilatis,
etttrte reddebain, qttidquid furlo peribal, a tne exige- ille arguel mundttm (Joan. xvi). Ait ergo redarguens
bas. Qiianquam essel excusabilis causa. Diu noctu- a Deo : Veni ut ineamus fmdus. Verba fcederis haec '
que a:stu urebar el gelu. Ulpole in lcrra ubi secun- sunt: Inluealiir Dominus el judicel super nos, qiian-
dum naturam cceli gravis aestus per diem, grave ni- do recesserimus a nobis. Si aiflixeris filias meas, et
hiloininus gelu per nocienik Haeccl caelera (idelita- si inlroduxeris uxores alias super eas, nullus ser-
lis opera conimemorans, tandem forlissimum jusli- moriis nostri testis est absque Deo qui praesens rc-
tiae suae invehil argumentum. Praemisso namqae: spicit. Haec cum diceret, maxime pro Lia sollicilus
Afflkitonem meam, et taborem manuum mearum re- erat, quam inexpetilam, indotatam, vultu despica-
ipexit Deus, protinus adjuiigil: El arguit te heri. Cer- bilcm ncscienti clancttlo iiiiniiserat. lllam nainque,
tiini namqite esl praeconiuro j'ustiliae, Deum tesiem .„ lion repiiguante jusiitia, pene ut concubinam repu-
"*
aut defensorem habere; proinde de Lahaii contimio riiarepoierat, quippecui lidem inarilalem non dede-
victoriae palmam jusio coucedens aliud ingredilnr. rai,ncque coram tcslibus vel aniicis Laban nuptias
Filim mew, inquit<,el filii el greges tui, et omnia qum ejus celebraverat, antequam ad illam ex lhore in-
cernis mea sunt; quid possum facere filiis et nepoii- gressus fuisset. Atille non solumnon repudiare in
bus meis ? Veni ergo, ut ineamus fwdus. tenderat, verum ctiam pro jure ejus, ut pracdictum'
CAPUT XLVL est (Gen. xxx), arte usus, effecerat ul non abiret
scilicei uhi, virgis vaiiis in canalihus'
Qutd spiriludiiler velit quod Laban Jacob pcrsectttus indolata,coram
esl, et quod Rachel dixit: « Secttndum consueiu- posiiis ovibus, mutata est concepiiium na-;v
dinem femindrum accidit mihi. i lura.
El ecce usque hodie, Christum vel Cbrisli aluin- CAPUT XLVII.
nos, munduro fugientes, id est nihil in hoc nnin.Io Qnicl significet quod Jacob et Luban in confmdera-
possidere cupientes, iusequitur roundus, dum cos tionem siii tumtitum testimonii fecerinl, et super eos
ederint. ."-.- .-.'
sempcr quidem nialis exeitiplis, nnnnunquaiii eiiaro
vi sWiimelconfoiniare niiilur. Usque hodie, inqtiaro, Tulil itaque Jacob lapidem eierexit in tiluhtm, di- -
sic fugieutes insequiuir mundus, et usque hodie Ra- ]9 xitque fratribtis sttis: Afferte lapides. Qui coiigtegdnles •
cbel insecialoris sui mundi idola furalur. Quoiies fecerttnl tumulttin, coinederuntque super eum. Hic '
euiin hi qui habilu vel ordine rcligionis conieinpla- planescivit Jacob volnm suura fuisseaccepliim, qubd
tivaui pollicentur vitam, atl avariiiam, quw esl simu- voverat in Bethel, sentilque Dominum fuisse secutn ,
lacrorum servilus (Ephes. v), aspiciunl, ila ut non- et ctislodisse se in via per quain ambulaver.it; e'tf
nunquam de rcbus ecclesiasiicis fraudero facianl, si- dedisse sibi panem ud vescendum, el veslimentum ctd
ve, quod el pleruiuque fit, spiritualia Dei dona tri- induendum, seque reverli ptospete in domum pairis
buant pro pecunia, Rachel veternosi palris sui fu- sui, quia sedalus est Laban (Gett. xxvm). liaque :en
ratur idola. Porro quid conlemptibilius, quid abj'e- liic lulit lapidem, et hic erexit intitulum, fecerunlque
clius, quam quod abscondit ea subter slramenta ca- tumulttin: ulrobique mysterium pene idem esl. Naln-
tneli, et sedil desuper, simulans quod secondum cott- et illic lapis erectus in lilnlum vocandus domus"-
sueiudinein feminarum sibi accideril? Scruialur Dei, Chrisittm significat, qrii est caput corporis Ec-
quippe Laban leiiiorium Rachelis, si forle sua illic clesisc quae est domus Dei, et hic lapis primus iri
idola inveniat, quando saeculares homiues, illam si- acervo testimonii Christum eumdcni dcsignat priii-
muiacrorum servitutem, quarri sibi solam esse lici- cipem martyrum id est lestium De5. Quid enimest,;
PATnoL. CLXVH. 16
 491 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 492
Laban el Jacob iii confoederalionem sui lapiriem .A nuUum- cogitaret, neque ad illum mali inlenlione^
erigere iti lilulum, lapidesque congerere in acervum transiret praeseniis acervi leslimonio commonitus.
testimonK, et desuper comedere pro pactione postu- Bene. Etenim quolquot sacerdoles vel ministri Chr>
-lati fcederis? Quid, inquam, nisi quod pene jugiter sli sumus, post reconcilialionem altaris adversariis
cernimus, post diulurnos lumores ssevaque jurgra nostris iiiduliam, nullam de prsetcritis molestiis
saeculares potenlias Ecclesiiis, vel sacerdotibus con- coram coniiiiuni judice Deo querelam depromere ha-
ciliari respectu martyrum, et Chrisli Domini acregis bemus. Quem vocavit, inquit, Laban tumulns lesiis,
eornm ? Nempe posl iniiiiicitias super •acervum le- et Jacob, acervus teslimonii, unusquisqtie juxla pro-
stimonii pariter coniedere>, id est, post quaslibet prielalem lingum suw. Acervus lingua Hebr. Gal.
injuslitias in basilicis martyrum satisfaciione data dicilur, Aad vero lesiimonitim. Rursura lingtia Syra
vel accepta, deinde obcoiifirmaiionem pacis corpus aeervus lgar appellaiur, Sedutli leslimonium. Jacob
et sanguinein Cbristi pariter mandticare el bibere. acervum lestimonii Galaad lingua appeUavitHebrsea,
Bene ergo dictuin esl quia juravil Jacob per limo- Laban vero idipsum, id esl, acervum tesiimonii
rem, id esl, per Deum, palris sui Isaac, Deus enira Igarseduih agenlis suse sermone vocavit. Erat enim
a t.imore nuncupalur, quod Grsece theos dicilur. Syrns, el antiquam linguaro parentum provinciae in
Quidjuravil? Videlicet quod malum contra Laban qua habilabal sermone mulaverat.

IN GENESIM LIBER OCTAVUS,

( Gen. XXXII-XL. 1

133 CAPUT PRIMUM. B Quos cuin vidisset, ail: Caslra Dei sitnl hwc. Et ap-
Quod Esau animalis non intellexil quid spiriluaii Jd- pellavit nomen loci illius Mahanaim, id est, castra.
cob palerna contuleril benediclio. Non dictum est quia npparuit angelus, vel appa-
Animalis Itomo , inquit Aposlolus, non percipilea ruerunt angeliei, quod et mullis accidit, sed di-
quw sunl spiritus Dei: stultitia nrimque est illi, neque ctum est quia fuerunt ei obvidm angeli Dei, quod in-
ihletiigsre polest, qttiq spiritualiter examinalur. Spi- signe, sonat victoris et emerili, cui, pro gloria
tiiualis aulem judical omnia, et ipse a neminejudicalur triumpbi, pompa ccelestis obviam procedens, festiva
(I Cor. n). Non ergo putanduro quod Esau pcrcepe- exccptione. Isetum obsequium prsebueril. Nec vero
rii vel inieilexerii quid minus haheret a fralre suo paucos vidil qu; dixit, castta Deisunl hwc; el ob hoc
Jacob, aul quid aroplius iili paterna conlulisset bene- appellavil nomen locis illiusMalmnaim, id estcastra;
dictio. Animalis enim eral ea tanlummodo sapiens mulliplicia namque caslra sunt angelorum. Unde
•piae sunt hominis, et quidquid spirilus Dei est, el in prophetis qui pro hujusmodi visionibus Yiden-
stultitia erat illi. Unde nec pro bono sapientise, sed tes appellanlur (IReg. ix)," usilato dicitur, Domimis
pro miseria slultitiae, fralernam peregrinalionem Deus exerciiuum, qubd Hebraiee dicilur Sabaolh:
atqiie servitutem reputabat. At ille, quia spirilualis Et recte ialem babtiii occursnm qui sub obedieutia
erat, inlelligebat omnia sciiicet non taiilum bu- C percgre mililaverat, in fide certaverat, in spe vi-
mana, sed humana pariter et divina, el *piriiualihus ctoriam perfeccrat, in eharilale dilatala ejus anima
spirilualia comparans, terfenanique fralris exalia- profundissinias beneficiis divinis gratias agebat,
lionem parvipendens, suam econlrario aflictioiiem Minor sum, inquil, cunclis miseralionibus luis, Detis
et laborem, gloriosa inlrinsecus consolabalur scien- palris mei Abraham: in baculo meo transivi Jorda-
lia, ubi a ncinine judicandus, ipse judicabat omnia. nem islum, et nunc cum duabus lurmis egredior, elc.
His igilur sibi obviantibus.jam el nobis spiritualiier Aroplius autem et quod paulo post subdilur : Tra-
examiriandum est quid amplius huic et quid minus dttclisque omnibus quw ad se perlinebanl, remanstl
illi iuerit, in quo hic ex palerna benediclione cre- solns, et ecce vir luciabalur cum eo, usque mane.
veril, et in quo ille imminulus sit, pro eoquod, ven- Qui cum videret quod euin superare non possel, elc.
ditis primogenitis suis, benedictionem qu.oque jtire Veiam in islo ultra modtim hominis magnitiidinem,
perdidit. Nam si carnaliter exaiiiinenuir, foriior veramque non carnis, sed spiriius indicat fortitiidi-
prpculdubio judicabitur interim ille qui supplanla- nem, unde judicare non possit animalis honio Esan,
lus esl quam qui supplaulavit. qui veniebat cum quadringenlis viris, in hac sola
CAPUT il. n fortitudine sua gloriabundus. At ille, anlequani
Quod Jacob reverlenti angeti, tanquam viclori, obviam spirilualis el ejusmodi glorificationibus inriiguuin
fuerunt dicenti: « Cas(ra Dei sunl hwc. t Esau judicare el in seipso per haec scire poterat,
(CAP. XXXII.) Primum ergo pro magiiificentia non leviler benedictionem adimplelara, vel ariim-
viri accipimus quod diclum est: Jctcob quoque abiit plendam esse, qua dicturo sibi fuerat: Cresccre te
ilinere QUOcwperat, fueruntque obviam ei angeti Dei. faciat Dominus meus, per quam frairum suorum
 495 DE TRMtATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — 1N GEN. LIB. VIII. 494
dominus erat coiistilulus (Gen. xxvii). El quidem A pilosus, dicitur, sive Edonij id est lerrenus sive satt-
ille jam lalibus quoque abundare cojperat, qualium guinolentus, qui lenera Etclesiae nutrimenla pejiis'
copiis extollebalur Esau, sed eadem meliorura com- rionnuiiquam interficit exemplis, quam gladio ex-
parationeparvipendens, gloriabaturpotius in humi- lemus hoslis. Praelatus ergo vel Pater, quicunque
litaie sua caelerisque yirtulibus, quas veras divitias ejusmodi cst, imminenle Esau, diyidit suos in duas
recte compulabat. Porro vanitatem illius quam lurmas, id est tenuioribus forliores deputat cnsto
oplime noverat, utpote spiritualis liomo, qualis, ul dias. Ipse inlerim pervigilans, tyttasi rationem pro
jam dictum est, judical omnia, vanilalem, inquam, animabus eorum reddilurus (tiebr. xiii), dicit ad
illius oblalis ullra obsequiis saturare festinabat, Dominum : Minof sum cunctis miserationibtts et ve-
munera praemiilens domino suo Esau, praecipiens- filate quam explesli servo luo, erite me de manu fra-
que suis : Haec et haec dicetis, sic et sic loquimini tris meiEsau, quia valde eum limeo, ne forteveniens
domino meo Esau, et deihde ipse progrediens et percutiat matrem cum filiis. Huic oralioni illa Pro-
adoraris in lerram, suosque omnes submiliens in- phetae vox in psalrao consona et pene eadem esl:
structos el praedoclos ad adorandum, id est incli- Memenlo, Domine, filiorum Edom in diem Jerusalem,
nanduin coram Esau. El dicit: Sic enim vidi faciem qiii dicunt: Exinanite, exinanile usque ad fundameri-
tuam, quasi viderim vulturii Dei, id est quod ex vultu " lum in ea (Psal. cxxxvi). Timendura quippe est pa-
luo scdalutn esse adverti odium luum, ut non per- tri pro filiis suis quod illi dicunl de Jerusalem, id
cuteres matrem cum filiis, ita laetus accepi ac si vi- est de Chrisli Ecclesia, cujus el si profitentur no-
derim vultuin Dei, cujus praesenlia veraciter cogno- irien, Oderunt religionem. Quidenim dicunt Exina-
scitur ex praesenlibus beneficiis suis. Et notanda nite, exinanite usque ad fundamentum in ea ? Hortan-
trementis diligenlia, qua sic disposuit, utRachel et trir semelipsos, ut exinaniant vel evacuent omnem
Joseph extremi starent et extremi adorarent, quia disciplinam vel religionem, ttsque ad fundamentum
vldelicet, quae misera speserat, si percuteret occur- inea, id est usque ad hudum nonicn Chrislianuni,
rentes, fortassis anlequamhi extremi altingerentur, quod solum habere consentiunt, ut nomine sint Ja-
saliata crudelitas dehiscerel, et in islis exlremis cob, id est Chrisli, operibus autem sinl Edom et
iriaximam vitae ejus partem reservaret. Ecoiitrario absque jugo vivant. Memento ergo, Domine, filiorum
iitramque ancillam et liberos earum in principio, Edom in diem Jerusaierii, id eSI, retribue relribulio-
Liam vero et liberos ejus in secundo posuit neni suam imitatoribus Edom, in consolationem
134 wco> ul quique ordines, sicul profundius hae- Jerusalem in lempore tfibulalionis, pacem videre
serant affcclibus patris, ita longius absisierent gla-, cupientis. Hi cum exaltali fuerint, ita ut non pos-
dio fcrientis. Sed jam super islo quoqiie capilulo sinl apostolica virga cofripi, non solum lolerandi
bfeviler aliquid juxla anagogen dicendum est. sunt in spiritu marisuetudinis, verumeliam honori-
CAPUT III. bus prfeyenienlibus demhlceiidi, ut odium quod
Quod in hoc Jacob Chrisli iif ccelum ascendentis, ex- conlra spifituales habeht, quia carnales sunt, tem-
cepli victoris ab angetis, iypum gesserit. perari vel mitescere possit.
Igilur Jacob, poslquam praeceplum patris pefegit, CAPUT IV.
reverleifli obviani fuerunt angeli Dei, ul sciamus lutc vcx, « In baculo meo transivi, 1 elc, lam
Qriod
quia pnsl o.bedientiae laborem cuique yiro fidcli su- Cltrislo Domino quam cuilibel fideli Chrisliano con
peresl supernis illum revelationibus glorificari, et veniat.
coeJeslium spirituum crebra visiialione j'am in hac Illa sane orationis ejus pars, qua dicit Deo : /tt
vita Femiinerari: sic ipse Christus, postquam len- baculo meo transivi Jordanem islum, et nunc cum
laliones evicit, exceplus est viclor ab angelis. Reli- dttabus lurinis regredior, tam Christo Dpmino quam
quit enim e«m tenlalor, et ecce accesserunt angeli, cuilihet perfecto congruit Christiano , sive ille
et minislrabant ei (Matlh. iv). Sic pro modulo suo pfaelatus, sive subditus sit, dummodo palriarchae
quique eleclorum quanto stiperiores hominibus ]Q hujiis fidero vel justiliam sectari meruerit: Chrislo
fiunt, tanto proximi Deo effeeti ministerio fruuntur videlicel, quia soius ab omnibus reliclus in passionc
angelorum, qui omnes, ut Aposlolus ait, adminislra- el morle sua, quaro pertransivit in baculo, id est
lorii spirilus sunl, in ministerium missi, propter eos pro arbitrio suo, baptismi sacramenlum, quod per
qui hmrediliUem capiunt salutis (Hebr. 1). Locus au- Jordanis nomen solcj; inleJligi, nobis condidit, et
lein ipse, ubi horum visitalio declaralur, Ecclesise nunc cum duabus turmis , Judseorum scilicet et
secretum esl, qui et recte dicitur Mahanaim, id est gentium, regreditur, quia priorum pariter et se-
caslra. Natn el ipsa Ecclesia terribitis est, ul castro- queniium dominalur, quorum salutem est operatus.
rum acies ordinata (Cant. vi). Sed huic victori ad- Christiano autem, ei qui domui Chrisii praclalus
hucintusesl, quem metuat scilicet Seir, siveEdom, est, idcirco congruit, quia iu solo quiriem el sim-
ille qui sub nomine fratris cuncta agit hoslilia; plici Cbrislianae confessionis vel fidei verbo trans-
metttat, inqua.m, et si non sibi, quia forte citius ivit regenerationis ejusdem sacramentum. Nunc
mori quam ejus imitatione potest corrumpi, at sal- autem sancti Spiritus donis dilalus et Ecclesiae Dei
tem parvulis suis, ne forie percutial matrem cum praepositus, duas lurmas suscepit alendas, alteram
filiis. Inius enim esl talisEsau, qui et Seir, id est videlicel parvulorum, quibus adhuc lacte opus est,
 495 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 496
alleram perfeclorum jam, quorum solidus cibus A loriga colluclalio fuit fortissimi victoris Jacob et
est (Hebr. v). Nihilominus et subditorum cuipiam, Dei victi, quamvis forlissimussit spiriluum uuiversse
scicndum Inctam
qui perfeclioiiis melam alligit, dicere compelil cum carnis. Priraoergo non negligenter
eodem Jacob, Jn baiulomeo transivi Jordanem islum, ejusmodi fuisse ut conlenderet Deus ahire, Jacob
et "ttunc cum duabus turmis tegredior, eo videlicet certarel abeunlem Dominum relinere. Sic enim ait
respectu quia quisqiie noslfuin nudus venit ad ba- ille vir : Dimitte me, jam enim ascendit autota.
ptismum, nihil habens, praeler solum susfentantem Econlrario Jacob : Non dimittam le, nisi benedixcris
se^Christianae corifessionis baculum, el nunc duabus mihi. Igitur Jacob cUm Deo luclatur, et victor be-
lurmis regreditur, quia et peccatorum remissionem, riedictionem exlorquet, quasi invilo et nolenli, ac
quam omnes acqualiter in haptismo accipiunt, et diccnii : Dimitte me, quia videlicel sic fulurum erat
prseler hoc per impositionem mariuum divisam ac- ui conimiiiaretur Deus sese a semine ejus recedere
cepit graliam Spirilus sancti. Nam unicuique no- propier peccata ejusdem gentis rebellis et incredu-
sttum, inquit Apostolus, data esl gratia secundutn lae. Quod ubi primura locutus est, consiifrexit Moy-
trienstttdm.donaitonisChtisti(Ephes. iv). Nutic ordi- ses, Deumque reluctantera et ipse luclando teniitl,
'nem hisioriae prosequamur. ne hoc faceret. Cerno, inquit ille, quod popMs iste
B durw cervicis sil, dimille titt, «( irascatur furor meits
CAPUT V.
contta eos, et deleam eos, faciamque le in gentem
De eo quod, omnibus suisvadum Jacob traductis, lu-
ctabatur cum eo vit usque mane, et de mutatione magnam (Exod. xxxu). Moyses magnitudine peri-
nominis Jacob in Israet. culi percitus, et quodammodo brachiis illum morc
'Httmque matuline surrexisset, tulit duas uxores luctanlis arclius slringens, dicensque : Non dimit-
suas, et totidem famulas cumundecim filiis, el trans- tam te.tCur, inquil, Domine,irascitur furor tutts coti-
ivil vadum Jaboc. Ttaduclisque omnibus qum ad se tra populum tuum? Ne, qumso, dicant jEgyplii:
periinebant, remansit soltis. El ecce vir luclabalur Callide eduxil eos, ut interficeret eos in montibus, et
cum eo usque mane. Jaboc fluvii nomen est, et in- delerel e lerra ,• quiescat ira lua, el eslo placabilis
lerprelalur tucta sive arena. Fliiit autem inler are- super nequiliam populi lui. Recordare Abrahant,
•-ttam, hoc est Philadelphiam, et Gerasam in quarto Isaac, et Israel, sernorttm («oruttt fidclium quibus
ejus milliario, et ultra procedens Jordani fluvio jurasti per tenfetipsiim (ibid.), etc. Illic j'am, id est
commiscetur. Vir, inquit luclabalur cum eo usque ih conflalione viiuli, coram quo saltaverunl can-
mane. Malutine surrexeral, el usque mane lucialus lantes et dicenles : Isti sunt dii lui, lsrael (ibid.),
-esl, id esl anle diem snrrexerat sacras celebrare ^ illic, inquam, colliictalio fehemens inchoata est
excubias, juxta illudPsalmisiae : Si memor fui lui Exinde namque Deus ab Jacob diccedere conakts
super siralum meum, in matiiiinis medilabor in le, esl, et quoties pcccavefuui fifii Isracl, serviendo
quia fttisti adjulot meus (Psal: LXII). Et usque mane, diis alienis, loties iratus Dominiis, et aversus ab
id esl usque ad auroram, ctim viro luctatus esl. Sic illis, quasi Juciando se exctissit tit dimisstis abiret.
cnim aitille, ciimeuin superare non posset: Dimittei Sed perseveravil cunclis diebus fortitudo Jacob.
me,jam enim ascendit aurora. Quod, inquit, ttometii Nullo enim lempore defuerunl fideles in populo illo,
est libi? Respondit: Jacob. Al ille : NequaquamJa- . iri qtiibus tam secunduro fidem quam secunriuro
cob appellabitut nomen tuum, sed ltrael. Sensus liic; carneiii csset Jacob paier, in lanluin, ut ciiin soluni
est: Non vocabitur nomen tuum suppiantator, hoc; se esse putarct Elias dicens : Domine, altaria iv.a
est Jacob, sed vocabitur nomen luuin princeps cum, destruxerunl, el prophetas luos occiderunl gladio, el
Deo, hoc est Israel. Quomodo enim princeps ego, dereliclus sum ego soluS, et qumtunl animam meam,
sum, sic et tu qui mccum Iuctari poluisti 135 P1'"1' dixerit ei Dominus : Reliqui mihi septem milHa vi-
ceps vocaheris. Si aulem tnecuni, qui Deus sum, tbtum in Istael, quotum genua non sunt cutvala antt
sive angelus Dei, pugnare poluisti, quanlo magis( jBaaZ(/// Reg. xix). Itaque longo luctamine dc-tentus
cura hotninibus, hoc est, cum Esau quem forraidarc . j. est Deus, nec ante dimissus, donec benediceret Ja-
non debes? Illud nempe quod ouinium pene ser- cob, donec complerel benedictiones suas Iegislator,
mone delritum est, ut Israel inlerpretelur vir videntr dando benediclionem illam in qua benedicerenlur
Deuni, sive' metts videns Deum, non lam vere quami orones gentes, sicut primum ad patrem multarum
violenler B. Hieronymo videtur iuterpretatum. genliiim Abraliam locutus est. Tunc enim revera
CAPUT VI. Dens benedixit Jacob, quando de semiue ejus Chri-
psa illa Dei et Itominis iiicta significel. stus carnem assumens, antiquam maledicliouem
Faraosa lucta et totius ore Ecciesiae per orberai solvit, utramque benedictionem, id est gratiam
celebrata, qua homo cum Deo luctatus est, et lan- sancli Spiritus, posl passionera suam effudit.
diu tenuit donec a victo beriedicerelur ille quii CAPUT VII.
:
vicit, dicens iVott dimittam te,' nisi benedixerh1 De eo quod nervus femoris Jacob emarcuil, el
pro-
mihi, et, accepla benedictione, viclor claudicare : pferea Judmi omnem ttertiutit tto» comedanl.
ccepit, res, cujushocpraesagium esl, ab exitu filio- Dando aulera benedictioneni, tetigii netvum femo-
rum Israel de JEgypto usque ad incarnalionem pas- tis ejus, el slatim ematcuit. Ipse vero claudicabat
sionemque Christi Filii Dei proiraclaest. Tara; pede. Quamobrem non comedunt hlii hrael nervum
497 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN GEN. LlB. VIII. «a»
qui exaruii itt femore Jacob uique in prmsentem diem. A , quas si plus in ambulando fecero taborare, morienlur
Nervas femeris propagationem significal carnis. An- und diecuncti greges. Hic magnse discrelionis exem-,
tequam veniret Christus, et modo praedicto beuedi- plum est. Parvulus enim est el lener, qni nondum
ctionein daret, virebat et florebai carnale genus in fide el sapientia perfeclus est, ct quasi feta ovis,
Israel, legitiraumque ac sanctum erat, singulas tri- cujus inchoatio vel proposilum nondum comproba-
bus per familias, doraos, ac viros distinguere dili» tum est usu operis. Tales carnalium societate facile
genler, donec fruclus iste benedictionis exiret, ne corrumpuntur, quorum, juxta prophetam, tolum
incertum foret qua ex tribu, qua defamilia prodirel, gattdium et tmlilia est occidere vitnlos, et jugulare
quem de tribu Juda, de domo et familia David nasci atieles, comedere carnes et bibere vinum. Comedamvs
debere pronuntialum fuisset. Al ubi venil hic, qui et bibatnus, cras enim moriemtir (Isa. xxnj. Unde
solus generationum texendarum causa erat, cunclas. et Aposlolus: Corrumpunt bonos motes colloqitia tnala
genealogias vel genealogiarum fabulas (/ Tim. i; (1 Cot. xv). Bene igilur paler Jacob ej'usmodi via.to-
Tit. m), quas deineeps Judsei texere conantur, cum res vel cursore* improvidos devilans, Paruu/os, in.-
Apostolo conlemniniiis et devitamus, iroo et arbi- quit, habeo teneros, et oves ae boves fetat mecum,
tramur ut slercora (Philip. 111).Ergo vir ille nervum quas si plus in ambulando fecero labotate, morien-
femoris Jacob ietigit, ergo nervus femoris Jacob H tut una die cuncti gteges, quamvis hoc exemplo in
exaruit. Quamobrem, inquil.non c*omeduntfilii Israel honis quoque operibus uti oporteat, qualenus sic
nervum qui in fempre ejus exaruil. Nullutn nervum oninia pastor discemat et lemperet, ut etfortes sint
comeriunt propler illum unum femoris nervum, qui quod cupianl, et inlirmi non refugiant.
caput ct quoridam principium est oninium corporis
nervorum. Nec fruslra tali lege onerali sunt, vide- CAPCT IX..
licel, quia fuiururo crat, quod nune esl, quia ipsi Quod omnis qui sactm Sctiplutm sludiis accinclus
potius in femore Jacob emarcuerunt, imo ipsi illud incumbit, sensum vetbi Dei lenete contendens, in-
quod exaruit femur Jacob existunt. stat Jcicob cum Deo luctelur.
VIII. ^selerum et bene juxta anagogen claudicai Jacob
Quod Jacob pro reprobortttif.parte claudicavit, et pro ille, qui cum Deo luctalus cst, et Iongo alque assi-
parie elecloruin faciem Dei vidit. duo luctamine usus, victorise palmam de illo feliciter
Exinde pro parte reproborum claudicat Jacob, consecutus est. Luclalur enira cum Deo, quandiu
juxta illud : Filii alieni mentiti sunt mihi, filii alieni sacrse Scriplurce studiis accinclus incumbit, seri-
inveieraii sunt, el claudicaverunt a semitis suis „ sumque verbi Dei fugienlem lenere contendit. Qua-?
(Psal. xvn) : pro parte autem electorum idem Jacob re verbum Dei dileclam atque diligenlera ani-
dicit . Vidi Dominuni facie qd faciem, e( salva fac.ta mam, tenere se cupienlera, tanlopere refugit? Cum
et>(anima mea. Nani rcv.era antequam benediclioiiem, muilas ob causas, Iiim et idcirco ul avidilatem
ut jam dicium est, dedissel legislalor, ut videretur magis ac magis excilel inquirentis, ut ejus deside-
Deus deonim in Sion (Psal. LXXXUI),Deum nemo rio, quem quaerit, adversantes intentioni suae ver
viderat unquam (Joan. i) : per illam aulem benedi- beret, atque in servitutein redigat sensus improbsa
ciionem effeclum est ut videamus nunc per specu- carnis. Ilaque brachiis quasi ad luctariduin proten-
lum in wnigmate : lunc autemjacie ad faciem (1 Cot. tis, quaecunque lalis anima dicit: Dilecte tni, appre-
xui), cum praesetilein finierimus peregrinationem. hendam le, el ducam te in domum matris mem, ibi
Unde et noii ab re diclum est: Qrlusque est ei sla- me docebis (Cant. vm). Econtra ille, more reluclan-
lim sol, postquam Iransgressus Phanuet, quod intcr- tis, pene obversus, Averte, inquit, oculos'tuos, quo-
pretalur facies Dei. Effusa namque benediclione. niam ipsi tne avolare fecerunt (Cant. vi). Dulcis col-
ortus est soljuslilise populo sauctorum, lam mor- Juctatio, et omni pace jucundipr. Tandem victrix
tuorum quaro vivorum, dando salutem, ut Zacha- dicit conscienlia Jacob : Inveni quem diligit anima
rias ait, in remissionem peccalorum, per viscera mi- \D mea. Tenui illum, nep dimittam, donec inlfpdiicctm
sericordim Dei noslri, inquibus visilavit nos oriens ex in domum malris mem, el in cubiculum: genilricis
allo. Illuminare his qui itt tenebris et in umbra morlis mem (Cant. m), At ille grandi quiriem spirilus com-
sedent (Luc. i). Praesenli lempore dixit, sedent, nain roodo, sed et rnagno carnis. suae vicit defrimenlo.
cura haec diceret, adhuc omnes in tenebris erant, Denique claudicat is qui vicit, quia tetigit qui viclus
et jDeuiti, ut jam dictum esl, ttemo viderat un- est nervum femoris ejus et emarcuit. Quomo.do
quam. claudicat? vidclicet unp pede lerrae innitens, alte-
(CAP. XXXHI.) Ilem pro parle reproborum Jacob rum a terra suspendens, id est aciiyani vilamp.ro
adorat Esau, et munera offert, infirroum quippe est cura subditorum non omnino relinquens, et con-
genus ejus, cuiictisque hodie populis imbecillius , et lemplalivae pro ejus dulcedine totis viribus inhaerens,
ubique dispersum, multa trihula solvit dominis suis Istc claudiis salit vel ascendil sicut cervus, terram-
et regibus. Pro parte autem eleclorum, verhi.gratia, que vix langere dignalur, nam conversatio ejus in.
quales apostoli fuerunt, ne sallero ad modicum si- ccelisest (Phil. m). Yeruralamen ex parte, uno eniin
mul cum illo gradi palitnr. Parvulos 136 enim, lanlum pede nunc inlerim illuc suspenstis esl, dope(s
ijtquit, habeo teneros, el oves ac boves fetas mecum, veniat quod perfectum est.
m RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS SOO
X. A Sichem filius Hemor Ilevwi, princeps terrw iltiut,
Ounre!, fixis tentoriis, tiomeh loci iilius Sqcoth, id est adamavit, et rapuit, et dormivit cum illa, vi oppri-
tabernacula; vocavit. mens virginem, etc. Dina quod inlerpretatur causa,
Et Jacob venit in Socolh. Vbi mdificala domo et secundum nomen suum, et sibi corruptionis et alHs
fixis lenlotiis, appellavil nomen loci illius Socolh, irf jitrgiorum gravis causa fuil. In quo? In co videlicet
est tabetnacula. Quia recenlem adhuc spirabat quia exivil videre filias regionis illius, filia vaga,
visionem, qua cives illius civilalis viderat, cujus spe visu drssolula, facie decora. De qua (quoniam super-
manentem hic civilatem (Heb. xiu) habere nolebat, ficies hisloriae palet) illud breviter dicendum, quia
vel in qua visione cum condilore civilalis illius Deo lalis puellae exemplum omni animse religiosae pro-
luctatus fuerat, bene locum, quo primum post hsec fessionis cavendum est. Nam si foris inveneril, op-
venit, appellavil Socoth, id est tabetnacula, vide- primet eam corruptor diabolns, qui per Sichem
licet respeclu faciei Dei, de qua cognominaverat filium Hemorrectesignificalur. Sichem namque hume-
Phanuel, a cujus gloria peregrinus erat. Tabernacula rosus; Heraor autem asinus inierprelaiur. Esl aulcm
namque miliianlium sunt. Unde et conlubernales diabolus humerosus vel fortis ul leo stve ursiis,
dicunlur milites, qui sub eodera labernaculb commo-. stullus ut asinus. Nec vere spirilualiier lantum, scd
rantur. Transivitque itt Salem urbem Sicltimorttm, B etiam corporaliter, nec per se solum, sed et 137
qum esl in terra Chanaan, postqttam reversus esi de per sui similes, id est, asininos homincs, circumvc-
Mesopotamia Syriw. Salem civitas ipsa est quae et niet eam, videlicet quorum juxta prophelam carnes-
Sichem. Prius narnque^dicebalur Sichem, quod an- sunl ul carnes asinorum : el ut fluxus equorum fltixus
tiquius nomen haclenus perseverat, nisi quod cor- eorum (Ezech. xxtn). Sic plerumque accidil : Et
ruplo nomine legilur Sicbar, ut in Evangelio : Veui( virgo Israel cecidil, nec fuil qui suscilarel eam
Jesus in civitalem qum dicilur Sicltar,juxta prwdium (Amos v). Porro haiic Dinam, uxorem fnisse Joh
qtwd dedit Jacob filio suo Joseph (jfoatt. iv). De quo Philo asserii, el hanc esse ex qua qualuordeciro
praedio prolinus subjungilur : Emitcjue pariem agri, filios et sex filias genuerit, septem videlicel lilios,
in qua fixeral tabernacula, a filiis Itemor patris Si- et tres filias anle percussionem, lolidem filios ac
ehem, cenlum agnis. Porro ab Jacob appellata est totidem filias post percussionem. Responderunt filii
Socolh. Error oboritur, quomodo Salem Sicbero Jacob SicUem el palri ejus in dolo, swvienlesnb sltt-
civiias appellelur, curo Jerusalem, in qua regnavit prtim sororis. Doli hujus Jacob conscium vel parti-
Melchisedech, Salem sit dicta. Aut igitur unius urbs cipem non ftiisse, illud quoque indieat quori ait
utraque nominis esl, quod eliam de pluribus Judseae ipse : Simean et Levi vasa imquiialis bellaniia, in
locis possuinus inveiiire, ut idem urbis el loci no- consilio eorum non venial anima mea (Gen. XLIX),elc.
men in alia atqne alia tribu sit; aul cerle istam Dolus in eo cxstilil, quod sancia ct ulilia loculi
Salem, quam nunc pro Sichem nominaiam dicimus, sunl, non tit proselyios ad saluteni facerent, scd ut
bic interprelari consummalam alque perfeclam, et securos pariter et saucios terlia die, quando naiu-
Tlam, quse postea Jerusalem dicta esl, pacificam ralitergravissimus vulnerum dolor esl, sic imparatos
nostro sermone transferri. Uirumque enim accenlu levius occiderent.
paululum declinato hoc vocabulum sonat. Tradunt CAPUT XII.
Hebraei quod claudicaniis femur Jacob ibi con- Jacob jussus sil wdificare altare fn Beihel, ct
Qitod
valuerilet sanatum sit, proptereacivilalem eamdem qttod ex eo de diis alienis in familia sua scisci-
curati atque perfecli vorabulum conseculam. Post- lalus sil.
quam, inquit, teverstts de Mesopolamia Syrim. Hic (CAP.XXXV.) LoctLlusesl Dominus adJacob: Surge,
stibatidiendum esl, cum secundum volum quod vo- ascende Belltel, el Itabila ibi, facque altare Deo, qtti
verat in Bethel, debuisset ire, et quod postnioduni appafuit libi quando fugiebas Esau fratrem lutinu
fecit ibi allare, vel doniuro Deo aedificare. Sic enim Hac eadem visione Jacob landem perdoceri potuit
vovil, fundens oleum super Iapidem quem erigebat j3 esseintloiiio sua scelus idololalriae, nec possesestare
in litulum : Si reverstts fuero, prospere, eril ntihi Do- coraro iniraicis suis, eosque fugare, quaiiriiu domus
mintts in Deum, ei lapis isle, qtiem erexi in lilulum , ejus illo coiilaininala esset scelere. Nara prolinus
vocabilur domus Dei (Gen. XXVJII).Poslquam ergo subriilur: Jacob vero, convocata omni domo sua, ait:
reversus est, malure debuit' ascendere in Belhel, et Abjicite deos alienos qui in medio vesiri suiii, el mun-
vota reddere, quod el paulo posl fecil, adversitaliluis damini, ac mulale vestiinenla vestra. Plane boc or-
admouitus, codem Deo vola sic exigente : Surge et dine et his profectibus ascendendum est in Relhel,
(tscende belhel, el Itabita ibi, facque allare Deo qui id est itt domum Dei, quae non est alia quam Ecclcsia
apparuit libi quando fugiebas fralrem luum Esau Christi. Primum est, pristinos abriicare errores, et
(Gen. xxxv). iinius veri Dci profileri fidem, quod est auferre deos
CAPUT XI. alienos in inedio nostri, deinde baptizare in noroine
Quod Dina filia Liw sibi corrupiionis causa a Sichem Patris et Filii el Spiritus sancti, quod est mundari:
pvimiineierrw illius vi opptessa sil. ac deinceps anibulare in novilale vilae, quod est
(CXP. XXXIV.) Egtessa est aulem Dina filia Licc, vestimenta mulare. Dederunt ergo ei omnesdeos alie-
ut videret mulieres regionis illius. Quam cum vidisset nos quos habebanl, el inaures quw eranl itt cturibus
501 DE TRMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL— IN GEN. LIB. VIII Sflfc
eorum.lnaures enimhabebanl viri, more caelerorum j\ religionis Christianse, qua3 tola spiritualis est, car-
orienialium populorum, quod molli» et effeminali nalis sensus lcgis, et cunclae carnales caeremonia»,
eral auiraiinstrumentum. Signilicant autcm inaures sub ligno erucis obruuntur. Quod quia hactenus a
falsaedoclrinse plialeras se"rmone nilidas, sed seusu Judxis sine sacerdole et sine templo sedenlibus de-
veriialis vaeuas esse, cujus nos fabulosa dicacitas ploratur, recte vocalum est-nomen loci Quercus.
cum essemus gentes ad simulacra mnta (I Cor. xn), flelus. -
lanquam Sirenarum canlus perlrahebat. At ille in- CAPUT XIV.
(odit eos subler lerebinlhum qum esl posl urbem Sir Quod Jacob ubi vola solvit, benedictionem accipil, el
cltem. Terebinthus arbor resinam generans pretiosis- de differenlia triplicismutalionis nominum Abraham.
simara, lignum crucis, quod virlulis esl optima?, Appamil aulem iterum Deus Jacob, postquam re-
significat, subler quam omnia peccata noslra sepe- versus est de Mesopolamia Syrim, benedixilque ei di-
Huntur, ut eorum ultranullum vesligium reperiatur. cens : Non vocaberis ullra Jacob, sed Israel erit no-
Cumque profecli essenl, lerror Domini invasit .omnes tnen luum. El appellavit eum Israel. Ubi votum solvit
per circuilum civilales, et non sunt ausi persequi re-< Jacob, benediclionem percipit, qua et illud, quod
cedentes. Non ergo fruslra, sed pro re; necessaria in somnis viderat, quando volum vovjffugiens Esau,
diviuitus suggestmn es.l beato Jacob, ul diceret: " et id quod novissime audivit cum Deo luctalus, re-
Auferle de.medio vestri deos. alienos. Nam antehac petilione confirmatur. Non, inquil, vocaberisJacqb,
ipse limidus, et periculose incedens, adorabal Esau, sed Israel erit nomen luum. Et adjecit scriplo, dicens
etdomus ejus csedibus ac sanguine lurbabalur: nunc ex ore suo, el appellavil eum hrael. Quo dicto firmis-
aulem lerror Domini invasit omnes per circuitum ci- simam vocabuli auctoritatem tenendam exprcssit,
vilates, et.nnn,sunt ausi persequi recedentes. quia profeclo mutabilis non esl vocalip Dei. Porro
CAPUT XUL quodaddidit: Ego suin Deus omnipolens;, cresceet
et populi. nationum ernnt ex te,
Quod, mdificaloaltari in Bethel, Jacob sua vota solvit, mulliplicare, genles
et quare mors Deborm sit memorata, alumnm au- jam ante expositum est, quia multis vicibus idem
tem Rebecca;sit lacita. promissum est, unde.et recte non jam repromiss!oi»e,
Venit igilur Jacob Luzam, qum est in terra Cha- sed propler iteraiionem 138frefluenlem dicimus Dei
ttaan, cognomenlo Belhel, ipse et omnis pbpulus cum repromissiones. Hic jam pro dignilaie vocanlis
eo; mdificavilqueibi altare, appellavitque nomenloci nomen ejus lsrael praelereundum non est, triformem
Dvmus Dei. Luza prislinum nomen civitaiis erat, esse positionem vocabuli sive appellalionis in his
quod interpreiatur nux sive amygdalus, id est longa p, tribus parlibus nosiris Abraham, Isaac, et Israel.
nux, nunc autem Belhel, id est, Domus Dei dicitur. Aliler namque Abraham, aliter Jacob, atque aliter
lbi vola sua solvit exemploque est omni homini, ut lsrael Deus ipse nuncupavit. Siquidem riomen Abra-
quod voverit Deo, reddcre non moretur. Eodem ham tanlummodo adauxit, nomen Isaac tolum anle-
tempore morlua est Debora nulrix Rebeccm, et seputia quam nascerelur immutabiliter posuil, nomen Israel
esl ad radices Bethel subler quercum. Vocatumque est totum pro toto nomine Jacob commulavit. Dif-
nomen.loci illius, Quercus flelus. (Juid hoc est quod ferentiarum causa vel ratio citius elarescit, si prius
Deborae nutricis. mors hic memorioe commendatur, in animo constet Abrabam anterioris, JacobposleT,
elejus, cujus nulrix fuerat, scilicel Rebeccne, mors rioris liguram lenuissepopuli, medium aulem Isaac-
nusquam invenilur? Num dignier existimala est Christi, qui ulrumque populum seipso velut duos-
nutrix quam alumnn, ut pro rfigniialc mors ejus parieles conjunxit (Ephes. n), lapis angularis. Iiem
fieret cognita, illius autem pro indigpitale maneret. et anteriorem populum priusquam venirel Chrislus,
incognita? Ergo bic granum. sub palea quaerendum aliquid habuisse vil£Svel juslitise: quia profecto erat
est. Nenipe sicut Rebecca sancli Spiritus gratiam, jam notus in Judma Deus, et Israel magnum nomen
sic nulrix ejus Debora legem significat Moysi san- ejus (Psat. LXXV):posleriorem vero qui ex.genlibus
ciametjustam et bonam. Quod ex ipso ejus vocabulo, D est nihil botii habuisse, cum serviret daemonibus,
suscipere amplius placct. Debora namque apes.m- eique, juxla prophetam, non populus metts vel non
lerprelatur. Scimus autem quod apis et mel in ore plebs mea vos veraciler diceretur (Ose. i). His ita
duleifluum, et molestum sub cauda gestat aculeum. animadversis, promptum jam est intellectui quam
Sic plane Iex sancta in fac.ie sua, quae Jmlseis velaia recle nomen Abraham una lanlum syllaba adau-
est, vivificaniem Spiritum in poslerioribus suis, ctum, Jacob aulem in Israel nomen omnino sit per-
quse sanctus apostolus obliyiscitur, occidenlem ha-t. mutatum, quia videlicet anterior Hebra;orum po-
bel li.teram (Philip. 111). lgittir Deboraj quidem, pulus, qui.ex fi.depatrum justificabalur quidem, sed,
quseRebeccam.nutrivit, mors invenitur, quia videli- arcebatur. lamen a pajadisi ingressu, uno tantum
cet ascendeniibus in Bethel, id est in domum Dei, augmento indigebal, u(t in Cbrjslo perficeretur, po-
occidens liitera legis relinquilur, viviflcans autem sterior autem gentium populus inchoationempariler.
spjritus perseverat) et ubique glorificatur. Et sepulta el perfeclionem vilse vel justilire de Chrisli sumpsit
est, inquit, ad radices Bethel, id est, in primo in- advcnlu. Porro nomen Isaac neque auctuin neque.
iroilu domus Dei. Debora sepelitur sub quercu, quia commutalum, imo nec ab hominibus posilum, sed-,
vjdelicet in. inilio snrgenlis Ecclesise in primordiis anleqiiam nascerelur, oreDei aominatum, quia pro,-
503 RUPERTl ABBATl-STUITIENSIS 304
fecto Christi jusliiia neqtie augeri unquam indiguit, A tentoria. Sed si sequamur ordinem vioe pastorum,
neque. minui poluiL, nec enim exaccedenti dono juxia Belhlehem locus esl, ubi vel angelorum grex
est, sed antequam in terris apparerel ipse justitia, in orlu Doinini cecinil (Luc. 11), vel Jacob pecora
ipse vila, ipse Deus et Dei Filius erat. Post verba pavit, loco nomen imponens, vel (quod verius est)
hiijus dunlaxat visionis addidit scriptor: Et reces- quodam vaiicinio fulurum jam nunc mysterium
sit ab eo. Quomodo a sanclo el justo recessit? Eo inouslrabatur. Cumque habitarel in illa regione, abiit
videlicel modo, ut p.ermitteret etirn tentari, vel Iri- Ruben, et dormivit cum Bala concubina patris stti.
bulari, ut, magnis adversis occurrentibus, ad au- Quodillum minime luttiit. Sic ille cflhiendocum csset
gmentum merili premerelur, quseabhoc loco usqne primogenilus meruit audire: Effustts essicut aqua;
ad descensum ejus in iEgyptum continuanlur. Pri- non crcscas, ascendisti cubile puhis lui, et maculasti
mum est, quod prolinus subjungitur. stralum ejus (Gen. *LIX). Sirriiles sunt ei omnes
CAPUT XV. haereiici, qui plebem Christi adulierino commacu!ant
Unde Bala, quod intcr-T
Quod morlua est Rachel, et quod ejus sit descripta semine doctrinse neqiiam.
mors, Lia: aulem lacita. prelalur invelerata, recte hoc loco concubina dicilur.
. Egressus inde, venit verno tempore ad terram quw Nulla enim nisi concubina invcterata hoereiicorum
ducit Ephratam. In quacum parturirel Rachet, ob ^ libidini sese prosliluil. Nam quse legitjma uxor est,
difflcullatem parlus cmpil periclitari. Ac deinceps: id est, quse viruin suum Christum agnoscit, neque
Mortua esl aulem Rachel in via qum ducit Ephraiam, seipsam ignoiare, neque adullerinum concubiiuin
kwc est Betltlehem. Vernum tempus significat cum in admittere potesl.
florem cuncu rumpunlur, et anni lempus eleclornm CAPUT XVH.
cst, vel cum transeuntes per viam carpunt et eligunt De generalionibus Esau palris Edom.
e vicinis agns quodcunque ad manum veneril di- (CAP. XXXVI.) Hm sunt generationes Esau patris
versis floribus invilali. Ephrata vero et Betblehem Edom in monle Seir, et hmc nomina fitiorum ejus.
imius urbjs vocabulum est, sub interpretaijone con- Esau et Edom el Seir, unius hominis nomen est,
simili. Siquidem in frugiferam et in dotnum panis et quare varie nuncupelur, supra diclum est.
verlitur, propter eum panem qui de coelose descen- Eliphaz filiusAda uxoris Esau, isleesl Elipliaz, cujus
disse dicil (Joan. vi). Mortua est, inquit, Rachel. Scriptura recordatur in Job volumine (Job. n). Quod
Sicut supra dic.lum est, non carere myslerio, quod aulem sequilur : jsti duces Horrworum qui impera-
Deborse nulricis mors adnolala, et Rebeccie mors vetunt interra Seir, allius repetivit; jam eniin enu-
tssita est; sic et nunc sciendum, non fruslra morlein ~ meraverat filios Esau, et exponit qui anle Esau
Rachelis inveniri, cum Lise mors scripta non sit. principes fuerunl Horrseorum, qui in iingua noslra
Qnid enim Rachel, nisi primiiiyaiii ex Hebrxis; inlerpretantur liberi. ln Deuteronomio manifestius
quid Lia, nisi colJectam ex gentibus siguat Eccle- legitur quomodo venerunl filii Esau, el inlerfecenint
slam ? Morilur ergo Rachel, et mors Liae silentio Horrseos, ag lerram eo.rum haeredilale possederimt
premilur, quia videlicet Synagoga palam per in- (Deut. iv). ldcirco autem Horraebrum recordatur,
fideliiatem a gralia vilae excidil, Ecclesia vero quia primogenitus filiorum Esau, ex filiabus eoruni
geiuium vivit per fidem usque in (inera sseculi. Et acceperat concubinam Theman, el ex ipsa nalus
notandum quod Rachel in partu obiil. Nam Synagoga esl Amalec. Quod aulem dici.tur Theman, Cenez, et
tunc mortua est, quando Christurn et ejus apo- Amatec, etc, sciamus poslea regionibus Idumawum
slolos emisit. Quse enim assumplio, nisi viia ex exliis vocabula imposita. Iste est, inquit, Ana qui
inortuis? Unde et Rachel. Egredknle anima pra; invenit aquas 139 calidas in solitudine, cum paseeret
dolore, vocat filium suumBenoni, quod inlerpretatur asinos Sebeonpatris sui.In Hebrseo scriplumesl: Is!e
filius doloris mei. Doluilenim, id est invidit, et do- est qui invenil hqimim. Mulli pulanl illum, diinv
lenda sorle indc morlua est, quod ex ipsa vita as- pascit asinos palris sui in deserlo, aquarum con-
sumpla sit. Pater autem voeavit lilium illum Ben- D gregationes reperisse, cujus rei invenlio in ereino
jnmin, id est filium dextrm. Quia profeclo ille est difScilis est. Nonnulli pulant aquas calidas, juxla
lilius apostolorum chorus, quem consideie fecit cum Punicaj lingute viciniam, quas Hebraaai conlermina
Christo ad dexleram suam in.ceelestibus(Ephes. n). est, hoc vocabulo significari. Sunt qui arbiirenliir
CAPUT XVL onagros ab boc admissos esse ad asinos, et ipsuin
De eo quod dixit < trans lurrim gregis,t quis locus sit. istiusmodi reperisse concubilum, ut velocissimi ex
Egressus inde fixil labernaculum tmns Turrim his asini nascerentur qui yocantur haimim. Ple-
gregis. Loci hujus vel nominis a^qiiivocatio quibus- rique putaril quod equarum greges ab asinis in de-
dam errorem fecit. Quidam enim arbilrati sunt lo- serto ipse feceril primus ascendi, ut mulorum iiide,
cum hunc esse ubi postea lemplum sedificalum est, conira naluram, nova aiiimalia nascerenlur. -
et lurrim Ader lurrira gregis significare, hoc esl CAPUT XVIH.
congregalionis el ccetus quod et Micheas Dropbeta Quare dicturus de mtate Joseph, qui Cltristi solis
testatur, dicens:,- Et lu, lurris gregis nebulosa, filia. ' justilim lypum gessil, prmmiserit, < Hm sunt ge-
Sion (Mich. iv), etc; illoque tempore. Jacob trans nerationes ejus. >
locum, ubi poslca adificatum est lemplum,-'habuisse (CAP. XJWll.) Ilabitavit.autem Jacol in tcira
SOf DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLIL -r 1N GEN. LIB. VIII. SOft
Clianaan, in qua peregrinalus est pater situs. Et hm A seneclute genuisset eum. Nunquid enini secundum
sunt generaliones ejus : Joseph cum sedecim esset corpus senex erat qnando genuit eum,juvenis aulem
annorum pascebal gregem cum fratribus suis adhuc quando caeteri nati sunl? Sjquidem proeter Benjamin
ptier. Deinceps Josepu sanclissimus slella magria et cunctos inlra quatuordecim annos genuerat. Reslat
lucida, de hoc aliissimo sanclse Scriplura? coelo ergo seneclutemillam hic assignari.de qua Sapientia.
lumen suum dare incipit, qui pene solus claro vitae dicit: Seneclus enim venerabilis est non diuturna,
suae ordine prseostendil,qualiier sol jusiiliaeClirislus neqtie annorum numero compulatu. Cani enhn sunt
processurus essct ab initio usque ad finem diei, id sensus hominis, et mtas senectutis vila immaculata
esl, ab incarnatione stia usque ad consumniationem (Sap. iv). In illa namqiie veraciter senectute IsraeL
sseculi. Vilaeejus narralio sic incipil : Et hm sunl genuit Joseph, quia propler illam justilise suae sene-
generalionesiwoh. Josepli cum sedecim esset unno- ctutcm talem habere nieruit hseredem. Nec enin>
rum, etc. Supra dixeral x Eranl autem ftlii Jacob vir jiislus laelalur in mtiltiludine filiorum si mali
duodecim, eoruinque catalogum ediderat, nunc au- snnt, sed in eo tantum agnoscit se patrem, si lilium
tem dicturus, Joseph cum sedecim esset annorum, relinqual posl se, qui juslitiae conseqiiattir hseredi-
praemittit : et hm sunt generaliones Jacob. El est talem. Unde est illud Sapientis : Mortuus est pater
sciisus : Duodecim quidem filios habuit, sed in uno " illius, et quasi non eslmorluus, simitem enim sibi re-
Joseph suam generationem, id esl, sux- vel paternae linquit posl se. In vila vidit el tmtalus est cum illo,
siuiilitu.Iims effudil pulchritudinem. Nam sicut et in obilu suo non est conlristatns (Eccli. xxx). Dignain
paler suus ex sterili Rebecca, jiaturam inopem, di- ergo pb causam diligebat euin, et lanqnam perfeclo'
vina juvanle gr.ilia, progenilus, et divina benedi- jamque pleno dierum, id est virlutum, fecit ei luni-
clione donatus csl (Gen. xxxv), sic iste nibilominus cam poiymitam, id est manibus artificis mira vari-
ex sierili Rachel donoDei susceplus est, futurus ejus- elale dislinclam, usque ad lalos periingentem, vide-
iem benedictionis haeres. licel ob virlutum multiplicitalem, vel juslilise perfe-
ctionem. Ilaque videntes, inquit, fralres, oderant
CAPUT XIX.
eum, nec poierant ei quidquam pacifice loquii Magni-
Quod Joseph adhuc puer grandiores fralres mmulos ludincin odii diligenter expressit, dicendo, nec
suos crimine-pessimo accusaril.
poterant ei quidquam padfice loqui. Nam revera
Joseph (inquil) cum sedecim esset annorum, pasce- odiunt uinc maguum ac mole&lissimum est, quando
bal gregem cum fralribus suis adliuc puer. Non ila virus aninii lingua dissimulare non potesl. Hsec se-
supereflluii sermo Dei, ut nos docere velit quod hac p cundum sensura lilieralem dicla sunl. Caelerum jam
8B!a'.equisque adliuc puer sii, duin prseinisso, cum diceiwlum vel inluendum est quam pulchra ex
sedecim esset annorum, subjungil adhuc puer, sed ut hoc speculo suo Christi Filii Dei, vcri soiis iniago
cilam juslitix vel meriti mireris perfeclioncm, t|uae resplendeat.
conlinuo snbtexilur, idcirco sic nlrumque vigilanter CAPUT XX.
dicium esl, sedecim annorum, el adlinc puer. Et Quomodo Jacob, Patris,
Joseph aulem Filii Christi
erat ctim filiis Balm et Zelpltm uxorutn patris sui. Ac- typum gesserit.
cusavitque fralres sttos apud pulrem crimine pessimo. Igilur in mysterio Joseph; id est adauctus, Chri-
IJoc enim diligenli inspeclione dig iin est quia stus cst Dei Filius, qui omni SpiriUi sancto pleiius
grandiores fralres accusavit adhuc puer. Quod utiqiie esl, in quo habilal otnnis plenitudo divinilalis corpo-
non fecisset, si non puritalis amorem, zelumqtie raliter (Col. n). Hicelsex el decein annorum cum
jusiiiioe jam haberet, quod in puero vel adolescente sil, siqiiidem et sex opera universse crealionis ipse
maxiine laudabile est. Quo aulem crimiue fratres explicuit, et Decalognm legis cum digilo Dei scri-
suos accusaveril, quia Scriplura non edixilj vag* psit, adhiic puer pavit gregem pairis sui, id est,
opinioni locus dalus. est, quia mulla surit vitia formam servi indutus rationaliuni Dei Palrisovium
quoium consummatum opus pessimum est. Aiunl j) curam suscepil. Eratque cum filiis Bala el Zelplue,
tamen viri illusfes ciiiiien Sodomitici fuisse sceleris. uxorum palris sui. Bala inveterala, Zclpha fluens o«
Porro quod distincte diclum est, et erat cutit (iliis interpretatitr. Quibtis nomiiiibiis Scribae subiniclli-
Balm et Zelphte, uxorum palris sui, aimulalionem guuttir et Pharisaei dierum malorum invelerali etore
jam insinuat fratrum qui erant ex Lia, cum quibiis fluentes vitiaiam traditionibus suis docirinam legis.
esse non audebat, quia ciim de libera essent, gran- Cum illis erat, audiens eos, el inlerrogans illos, ct
diores liabentes animos filium dilectae Rachelis rion non quidem ipse, sed propler ipsum Moyses (Joan.
lilieuier aspiciebant. Invidentice causa protinus v), in quo sperabanl ipsi, accusavit eos apud Palrem
subjuncla es>..Dicit enim Scriplura : Israel autem criiriine pessimo. Nain si non venissem, inquit, ct
ditigebul Joseph super omaes fiiios suos, eo quod in locutus [tiissem eis, peccalutn non haberenl, nunc au-
senectute genuitsel einn. Fecitque ei lunicum polymi-. tem excusationem non Itabentdipeccitlo suo. Si opera
lam. Et conlinuo. Videnlesauten fralres ejus quod npn fecissem in eis qum nemo alius fecit, peccalum
a palreplus cunctis (ralnbus amarelur, oderanl etm, npn Itaberenl. Nunc 140 uutem el videtunt ei ode-
nec poterant ei quidquam pacifice loqui. Sed notanda runt et me et Patrem meum (Joan. xv). Cui dubium
paternae dilectionis causa posita esl, eo quotl in esl, quod Bater diligat istuia Joseph? Pattr eniin,
507 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS S08
inquit Joannes, diligit Eitium, et omnia dedit in A rerum compleveri.t effectus,restat nunc ut ea secun-
manu ejus (Joan. xin), eo quod in senectute genuis-- dum easdem causas vel exkus evangelicis Domini
set eum: Qua in seneclute genuit ille Pater lalem nostri Jesu Christi parabolis consonare sciamus.
Filiuro? In seneclule seiernilalis genuiteum, secun- Elenim sicul in somnio.sic et in parabola, dum aliud
dum quani el ip.se dicilur el est Antiquus dierum dicitur, aliud intelligitur, queniadmodum et aiitid
(pan, yn). In illa senectute, in illa naturse anliqui- umbra, et aliud corpus, el lamen nonnunqtiam ex
tale, sine numero aniiorum, sine iniiio dierum, sine umbra corpus cognoscilur. Et hoc nulli dubiuin
vicissitudine -lemporum, genuit ille senex et anli- quin sicul in hunc causa soinniorum.sicet in Domi-
qnus; Paler illum seqiie senem et aeque- anliquum num nosirum causa parabolarum majoris odii semina-
Filiuni, et idcirco diligit eum, fecitque ei lunicam rium fuit, roajoris iiividiae fomitem ministravit,
polymilam. Qusenam est hujus filii tunica, nisi san- exempli causa seminatur parabola hsec : Homo eral
cta legalis et prophetica Scriptura? Cuj.us enim. ob paterfamilias qui fodil vineam, el sepem circumdedit
causam, cujus. ob teslimonium vel gloriam, nisi ei, el fodit in ea lorcular,et mdificavit turrim,'et locavit
hujus Fjlii sui lexuerunl.digiji Dei omnem Scriplu- eam agricolis, el peregre profeclus est (Malth. xsi),
ram, quam jurefatemur divinilus infpiratam. F-ecit etc. Etenim sicut eminenliam Joseph praesignavit
ergo Pater FJlio suo tunicam polymilam varie pul- " illud quod manipulus ejtis consurgere et slare visus
chr.am, et pulchrevariam.Bane similem genituram, est, eumque circumslanles adorare manipuli fra-
hanc tunicam polymitam, dileclionemque paternam:' : truiri, sic "et Dominus nosler excellentiam suimet
Qui habet aures audiendi audiat (Matlh. xm), Patre innnit ad summam pacabolse, ditendo sic : Nunquid
praedicante per Psalmislam ki qnodicil :Eruclavilcor legislis in Scripluris : Lapidem quem reprobaverunt
meutn verbum bonutn, dicoego opera mea regi (Psal. cedificanles, liic factus esl in caput anguli; a Domino
XLIV),elc-v usque ad finem psajini. Vitientes autetn, faclum est illud, et esl mirabile in oculis nostris
inquit, fratres. ejus, oderanl aim, nec poterant ei (Matth. xxi). Et quemadmodum illi conjioientes
quidquam pacifi.ce.loqui. Notum est qu.ia iiimis ode- quid sibi vellel somniuni, amplius invidentes dixe-
rant hunc dilectioni.s filium fralres maligni lanto runl : Nunqttid rex nosler eris, aul subjicietnur
D^io ut non possent ei quidqnam pacilicum loqui> dilioni tuce? sic et isti "inteHigentes intentionem
Undeail ipse in David : Cum his qui oderanl pacetn, pnrabolarum amplius zelali sunt, el qumrenles eum
eram pacificus ::cum loquebar illis, impugnabant me tettere, inquit evangelisla, limuerunl lurbas quia sicut
gmtis(Psal. cxix).-Item : Etsermonibtis odii circum- prophelani eum habebanl (ibid.). Porro minns in
dederunt me,-et expugnaverunl me gratis (Psal. „ somnio visum quam in parabola est dictum. Non
CLXXXvm).Cunctaloquebaniur hostilia -.InBeetzebub enim habetur in somnio qualiter manipulus Joseplr
principe dmmoniorum ejicil dmmonia (Matth. xn); consurgere et stare, et a circumslantibus manipulis
et dmmonium Itabel, et insanit; et Quid etim auditis? . suorum fiatrum adorari deberet, cum parabola ba?c
(Joan. vui) et his similh. Sed nunquid viderunt personet quod Judtei DeiPatris Filium extra porlam
quod illum Paler amarel, vel quod ille Filins Dei civilatis ejectum occisuri forent, et deinde subjuncto
Patris essel? Utique. Nam si cmci, inquit, esseiis, lestimonio psalmi dicentis : Lapidem quem reproba-
non haberetis peccatttm. Nunc autem dicitis quia vertinl- mdificanles, hic factus esl in capul anguli
videlis; peccalum vestrum manel (Joan. ix). Plane (Psal. cxvn), palam confirmet quod sic abjectns vel
viderunt, ct idcirco excusationem non habent de reprobalus, in capul geniium deberel conslitui, Igi-
peccalo suo. tur pro quanlo Josepii Clirisli gessit lypum, pro
CAPUT XXI. tauto et haec ejus somnia parabolis ejusdem Cbristi
De somnio Josepli, quod rettilil fratribus suis similia sunt. Et duo quidem somnia fuerunt, sed
Accidit qnoqjie ul vistim somnium referref fratribns pro uno babita vel habenda sunl, quemadmodum et
suis,quw cansa majoris odii seminarium fuil. Proeler ipse ad Pharaonem : sotnnium, inquil, regis untim
causaii) supra diclam, accidit hsec eliam causa iri jy est. Quod autem vidisli secundo ad eamdem rem per-
augmentum odii. Hoc iia dictum est.ac si diceretur : linens somnium, firmilalis indicium esl, eo quod fial
Accidit ul sermo ejus majoris odii seminariumfierol. sermo Dei vet velotius implealur (Gen. XLI). Et alte-
Et lioc recle dictum csl, quia accidii, neque enim rum quidem e terra vel ex agro, alterum vero som-
sludio quidquam horuni dixit, id est non in con- niuni fuit e ccelo, quia videlicel adoranda a fratribus
scientia ejus fiiit, qnod hujiisce somni relalio senii- suis ejus felicilas non de terra lantum, sed el de
narium fieret majoris odii. Deiiique Iioc simplicis ccelo, non solum ex hominibus, sed eiiam ex Deo,
aul innocentis nonfuissct animi velle amplius urere inio primarn el maximam ex Deo laudem erai habi-
odientium animas auspicio suse futurse felicilatis. lura.
Putabam, inquil, 110*manipulos ligare in agro, et CAPUT XXIL
quasiconsurgere manipulum meumel stare,vestrosque De somnii ex eo quodJacob dixit :
' < interprelatione
Num ego, elc, adorabimus le super terram? t
manipulos circumslanles adorare manipulum meum.
llem : Vidi, ail, per somnium, quasi solem ellunam, Sed quid ita paler somnium inlerprclari eonalu»
et slellas undecimadorare me. Hsec somnia, quoniam est : Num ego et matcr, et fratres tui adorabimus te
cuncli novimus in illo Ipseph qualitcr subseqitens suver terram ? Ctim ejus matrenv Rachel obisse sciret,
30» DE TRIMTATE ET ©PERIBUS EJUS LIBRI XLIL — IN GEN. LIB. VIII. S10
quomotto illam, qnse dcfuncta fueral, adorare posse A superius Iocutus est: Turbaslis me, etodiosum (ecis-
senliebal? An malrem ejus hic appellal eam quse tis Chanamris, el Pherezmis habilatoribus terrm
supererat, uxorem suam,consueludine, non nalura?- hujus. Nos pauci simtus; iili congregati- perculient
Etenim materleracumdicaturjquodsit maler altera, meet delebor ego et domus mea (Gen. xxxiv). Non
recte malrem ejus Liam hic appellare poterat.Vea ergo ab re sollicilus, jratres, inquit, tui pascunt
rumiamen nec de palre palam legiturj qiiod adora- greges in Sichimis, veni, thittam te dd eos. Gralam
vcril nisi quando juranle Joseph quod palrem au- filiis fore visitalionem pater arbilralus esl, quia non
ferret de terra ^Egypti, conderetque in sepulcro qualemcunque hominem, sed eum quem diligebat
majorum, adoravit juxla Septuaginta fastigium filium milteret ad eos, vude, inquieris, cl vide si
virgae ejus paler Israel. Caelerum, juxla Hebraicam cuncia prospera sinl erga fralres luos et pecora, et
veritalem, melius legilur, adoruvit Deum conversus renunlia mihi quid agatur. Breve quidefn, sed proe-
ad lectuli capul (Gen. XLI). Ergo pro parle lotum po- clarum Seriptura irilerposuit obedienlis flliiverbum,
nitur, vel intelJigilur quia revera el paler pro filio dicendo. Quo respondenle: Prmsto sum. Perseve^
graliasagendo ccelestem adoravit gratiam, quod sine raniiam quoque benevolenlioe vel altentionis ejus
dubio fecisset et maler si adhuc viveret. Quod HJud indicat, quod, cum non invenisset eos in
et-si littera cuiquam in haG parte infirmari vi- B Sichem, tanditi quoesivit eos errahs, et duce sive
dealur, Urmiter sciendum est quia, juxia spiri- indice indigens, donec inveniret eos in Dolhaim.
tuaJein sensum, veritas omnis in Chrislo perlU Hoc plane in myslerio illucl est quod in •Christo
citur. Qufs enim hoc Joco palcr ejus, nisi anie- Dei Filio mirandum et imitandum prsedicat Apo-
rior 141 populus, de quo esl incarnauis, qui a die stolus, quia factus esl pro nobis obediens usque ad
passionis vel resurrectionis ejusdem Filii sni in mortem, mortem aulem crticis (Philip. n). Fralrcs
ccelesti regno pro parte eleclorum fulget sicutsol?. ejus, secundum carnem, Scribse et Pharisaei, in
Et quae ltina, nisi prsesens Ecclesia, quae mutabilitati Sicbimispascebanl oves, id est,secundumexemplum
subjacet,. el mimis Iucel quanriiu peregrinalur in Sichimitarum,docebant, imodecipiebant insipienlcs.
ista vila? Singuli autem eledorum stellac sunt, se- De qualibus Psalmisla :Sicut oves, inquit, ininferno
ctindum se, quidem imperfecli, quasi in undenario positisunl, mors depascel eos (Psat. XLVHI).In quo,
numero, sed corumperfeclio sielladuodeeima,sleIla, seciindum exempltim Sichiinornm ? In eo videlicet
inquam, perfecta et malutina, ipse Chrislus frater qtiia cireuibant inare et aridam ut facerent unum
ipsorum cst. Omnes adoraril sol et luna, et steliae preselylum, et cum factus essel, faciebanl eum filium
omnes cuncta cceleslia, universa lerreslria, majora perditionis, duplo quam semetipsos (Matth. xxm).
sive minora, illnm veneranltir et adoranl. Mihi, Sic enim Sichimitis fecerunt patres eonim dolo
inquil, curvabilur omne genu el confitebitur omnis circumvenieivies eoSjUlcircumciderenlur.proselytos
lingua (lsai. XLV). Quis>niin manipuhis ejtis, nisi fecerunt, et incaulos interfecerunt (Gen. xxxiv). Et
ab ipso seminata, ad niessem usque perducta et ad cjusmodi pastores cuni a Deo Palre mitterelur
perducendalidesevangelica?Porromanipuli frairum, passurus Filius, Praisto sum, ait. Dominus enim,
lecliones sunt Jegis et prophel.irum , quas Judoci inquit, aperuit tnihi aurem,ego autem non conlradico,
legenles quasi manipulos ligant vel colligunt. Ecce relrorsum non ubii(Isai. L). Venit ergo ad taberna-
palam omnibus est, el de loto mundi agro spcctalur cula. paslorum, ascendit Ilierosolymam ad diem
niaiiipulus Chrisli slans, el niaiiipuli fralrum ejus 1'estum (/odn.vii), renunliaturiisPalri quidageretur,
circumslantes el adorantes, iJ est Evangeliiiin, lida non loeali recursu vel retrogradis passibus, sed
messis et frumentum oplimum, solum et uniciim claniore valido sui sanguinis (Hebr. V), quo fratrum
Chrisli asserens imperium, omnesque legis et pro- illorum scelus crudelissimum jugiler in cceluni an-
phelarum lectiones illi testimonitirum praebenl obse- nuntiatur.
quium debilumque adoralionis famulatum. lmitentur CAPUT XXIV.
ergo fralres invidi manipulos stios, quod qiiandoque
facturi sunt, eum adorando, cujus manipuli ipsorum Quod Josepk dolore mortis circumdalus siniililudinem
moriis Chrisli \el passionem ejus figuravit.
jam adoranl manipulum.
Perrexit ergo posl fralres suos, et invenit cos in
CAPUT XXIII. Dolhain. Qui cum vidissenl eum procul, antec/tiam
illum occidere,,el mutiio
Quod Joseph obediens palri in Sichem, missus ad accederet adeos,cogiiaverunt
fralres suos, Cltrisli Palri suo obedientis usque ad loquebanlur : Ecce somnialor venil. Venite, occida-
mortem typum gesseril. mus eum, elc Non opus erat ut, gratia similitudinis
Cumque fralres illius in pascendis gregibus moraren- Filii sui, Deus illum permilterel occidi, restiscila-
tur in Siclietn, dixil ad eum Israel: Fratres tui pas- lurus a mortuis, quamvis el hoc illi possibile fuerit,
ciint grtges in Sichimis; veni, millam le ad eos. Hsec cum omnipolens sil. Occidi namquenon jam moflis
erat causa paternse soliiciuiclinis, quia pascebant simililudo, sed ipsa est mors. Si enim complanlali,
fjlii oves ejus in Sichimis, videlicet ubi dudumpopulo inquit Apostolus, facli (uerimus simititudini tnortis
terrse illins odiosos feceral illos fnror ipsorum per- ejus, simul el resurrectionis erimus (Rom. vi). Nun-
lipax e! indignalio dura. Eadem sollicitudine aeger qtiid hscc dicens suadcl nobiscorporaliter exsltngui?
5H RUPERTI4BBAT1S TUITIENSIS 5t2
Efgo pro similitudine satisfuit vivenlem absqtie A ^ clam nuntiqveruntpatri mortemejus.Elde tuctupatris.
dispendio vilae doloribus mortis circumdari, et ila. Tnlerunt autem tunicam ejus, «t in sanguine hmdi
commnnicare futnris passionibus Chrisli. Ul auiem. quem occiderant, tinxerunt mitlenles qui ferrent ad
evaderet morlem direntibus illis : Ecce somniator patrem, et dicerent: Banc invenimus : vide utrum
venit. Venite pccidgmus eum, et videamus si prosint tunica filii tui sil, an non. IIoc deliberaverunt, et
illi somnia sua : Divisio malorum, pracsidiuin justo non ipsi dicere voluerunt hanc invenimus, sed sub-
fu.it: Dixit enim Ruben. Non inlerficiamus animam miserunt qui ferrent, seque invenisse dicerent,-
ejus, nec effundamus sanguinem, sed projjcite eutn videlicet sic ttilius innoxiiparerent, sicdissimulandi
in cislernam hanc qum est in solilutline; manusque sibi laborem minuerenl, sic animum palris, a sus-
vesuas tervate innoxias. Hoc autem distbat, volens picipne sui sceleris longius repellerent. Sed uunquid
eripere eum de manibus eorum, et reddere patri suo. velsic lam diligentem fallere poiuertinl? Et si iiuic
Forte quia se magis suspectum. fore loiumque pon- sancto viro praeler humanani nihil adfuil conjectu-
dus criminis in se versandum existimabat, quippe ram, nunquid tolum ejus spiritum suse fallacioe
qui primogenita perdiderat quae*in illum ex aliera tenebris obvolvere valuerunt? Dicit nempe quodanv
lixore.primogenitum paler Iransferre cceperal. Hic lpco sic : Vos scitis quod duos fiiios genuerit mihi
profeslo divisus est a coeieris, et cavendum eratillis, B 1 uxor mea. Egressus est unus, et dixislis : Bestia
ul non offenderent enm, cum possel offensus rem devoravil eum (Gen. XJ.IV).Quidnam dixislis, nisi et
indicare patii. lgilur acquiescentes uni, confes.int eos qui <Jicerenl submisistis ? Ergo illa fera pessima,
ul pervenit ad ipsos, nudaverunt Joseph tunica lalari illa beslia soevissima, quse, quanlum in se fuit,
el polymita, miseruntque incisternam qum nonhabebat, devoraverat, qualis essel, non omnino palreni lalere
aquam. Sed hoc pacio, si ibi relinquerelur, mortem poterat. Sed qtiid ageret? Qualiter feram illam con-
nonevaderet; si aulem Ruben, ut facere iutenderat, slringe.rel?-Qiiomodo de venlre bestise iilius quem
eriperet eurn. de. manibus eorum et redderet palri devoralum pulabat filium exlrahi posse putaret ?
suo, non implerentur divinitus provisa ejus somnia. Tacendi potius el dissiniulandi quod conjicere
Facla esl igilur et alia divisio, sicque in tres divisi poteiat, lempus illi erat; ne si. notam sibi iliam
sunt partes, ut citius propositum Dei ordine suo feriim, id est, filiorum iuvidiam audacem alque
percurreret. Nam sequitur : Et sedenles ut comede- violentam querelis manifeslis exagitaret, majorem
rent panes, videruttt viatores Ismaetitas, Dixit ergo in rabiein denles ejus acueret. liaque in acerbissimo
Judas fralribussuis: Quid nobis vrodest, si occidamus dolore vim sibi faciens, et verba sua moderans:
fratrem noslrum? Melius est ut vendatur Jsmaelitis, Tunica, inquit, filii mei esi, fera pessima comedit
etc. Hoc profecto ex. semelipso nondixii, sedquem- " eum, bestia devoravit Joseph. Nec hoc dicens faisua
adrnoduin ille Caiphas qui prophelavil, dicens : aut menlitusest. Talisnamque ssevilia cum leone et
Expedil vobis ut unus moriatur liomo pro populo, el urso ferse, aut bestise vocabulo, rectissime aequivo-
non tota gens pe eat (Joan. xvin), sic et isle ntilu; qari polesj. Scissisque veslibus,'indulus est cilicio,
Dei prophelavit melius fore Joseph venundari qnam lugens filium suvm mutla lempore. Qnalem ergo in-
occidi, magisque sibi profuturum, si Ismaclitis ven- y.idise suoe requiem quale zeli sui refrigcrium aba-
derenl, quam si-oceiderent et sanguinem ejus celar. ctores Joseph adepti sunt? Nempe si gravis illis erat
renl. Hoec poliiis voluntas Dei fuit, sed ille quidem ad videndum frater, quia diligebatur, graviormulto
cogitavit de fratre -suo maJum, Deus atilem con- esse poterat pater, quia cum languore vel tristitia
verlere noverat illud in in bdnum. iYuui, inquit ipsei universa domus eoram oculis eorum perpetuo dolore
Joseph, bei renuere possumus voiuntalem? Vos cruciabatur, nimioque labore consumebaiur. Con-
cogilastis 4e me malum, el Deus verlit illud in bonum gregalis autem cunclis liberis ejus, ui lenirent doto-
(Ge«.j.).IIaecei Psalmisla leslatur, \li2<\icens:Misit rempnlris, noluit consolationem recipere, et ait: Pe-
ante eos virutn, et continuo snbjuiigens, in servum scendam ad filium meum lugent, in infernum. Quia
venundatus est Joseplt (Psal. civ). Uli,
inquam,j jv morluum, esse putabat filium suum; omnes aulem
cogilaverunl malum de fralre suo qui in servum mortui, quanquam justi ante Chrisii advenlum de-
illum vendiderunt : Deus auiem vertit in horium, scendebant in infernum, idcirco dixk : Descendam
mitiendo aiite eos -vifuhi.' Hoc vero fuit Chrislo in infernum ad filium meunt, pro eo ul dicerel:
comparari, vere ferro passionis transverberari. Sic Cum vila mea finiam praesentem luclum, non jiisi
enim qui supra cum dixissel : Humiliaverunt in moriendo cessabo lugere filium meum. Sed quonam
compedibus pedes ejus, statim adjecit,/ernim pet- instfumenlo liheri ejus corigregali aderanl ad lenieu-
iransiil animam ejus (ibid.). Ferrum pertransiens (!um patris dolorein? Quis enim dolorem ejus milK
animam, appellataiiiniseangusiiam. Quee quam vehe- gare poterat, nisi quem niedulliius dolor ipse m«r-
mensfueril, fratres lestaniurad invicem loquentes: debat? Hsec narrique veri doloris natura est. Si
Merito hmc pdtimur, quia peccavimus in fratrem enim, inqnit Aposlolus, ego contrislp vos, et quis
nostrum, videntes angustiam dnimm ejus, dum est qui me Imtificel, nisi qui conlristatur ex me.
deprecarelut nos, et non audivimus (Gen. XLU). (II Cor. 11)?At iili non in veritate plorare, vel fide-
CAPUT XXV. liier conlrislari polerant, quippe qui pro medio
Quodfratres Joseph millentes hinkam hwdisanguine tin trislilia! sux, pro lenimento torquentis invidise fra-
Mo DE TRINITATE ET WERIBUS EJUS LIBRI XLIl.'— IN GEN. LIB. VIII. 514
trem abegerant. Qua ergo fronte congregrati ad- A runt, anatliemalizaverunt: verumtamen qnin spo1-'»
eranl? Ait enim quidam ssecularium : hoec auferemus, prohibere non potuernnt. Qtiofies
Heu ! quam difficile esl crimen non prodere vuttu ! igitur Palri assistimus, quoties canlanles aut
(OVID,Met. ii, 447.) psallentessive legenles sacram Scripluram tracta-
Palris lacfymoe, quia vulneratam cordis veriam rnus, 143 familiariter Deo dicamus : Hatie invisttf*
invenerunt, freno laxalo currebanl quanlurri vole- mus, vide utrum tunica sit Filii tni, ahnon. Etres-
bant, nec relineri adjunclis habenis polerant, quia spondet nobis : Tunica 'filii mei esi, fera pesstmd
forli impelu sese excusserant. Verum lacfymoe fra» 'comedit euin, bestia'dei<oravilJosrph. Gens enim illS,
trum conclusse erant.ncc leviler quamvis calcaribtts ^quondam Patris dotnus VeJ JiaefeditaSj rmiic Terit
urgerentur, erumpere volebant. Ergo cum leriife 'pessima vel beslia dicilur et est, el vocaltir hycna.
vellent verumpatris dolorem, noluit cohsolalionem Sie enim in propliela dicilFilitis ipse: Fdcta esl inihi
recipere, noluit eos aiidire, ribluit eos saltem ad ImbV.aliomea quasi spetunca hyenm (Jer. xn). Jam-
luctum invitare, non cnravit saltem (quoeextrema dmiiim scissis veslibus hic pater indutus est cilicitim,
consolalio est) eorum voces secum 5n iletum exci- id est Jaceratis et abjeclis '^ "se ornatibus veterrim
tare. Solenl namque cl hdc facerequi Omni gaudib 'cseremoniarum, conlemplo ritu sacerdottnfi vel of-
desliluli, solis pascuntur lacfymis suis, solis feriun- B naiii sacrificiorum, admisit el aslruxit sibimet riiul-
tur gemnibus, quomodo," verbi gralia, Jeremias liludincm pcenilenlium idololatraruni. Plane COii-
propheta loquilur : 0 «os dnines qui iraiisitis pcr gregatis curiclis, qui ejusmodi sunt liberis ejus; ul
viam, nttendile et videle-, si esl dblor sicut idotor delinianl tlolofem ejus, id est ut sacrificiis !et Mosai-
meus (Thren.i). cis leclionibiis illi adulentur, omnino non vult eos
CAPUT XXVI. audire, et dicit : Cum extehderitis ihanus vestraS)
Item de re eadem. El qnod sicnl Isadc, sic et Jbsefh ttvertam oCulos meos a vobis.et cum multiplicaveritis
ad occidendum impelitus, non lamen mortuus, 'orationem, honexaudiam; maaus-enim veslra ptentS
Chrisli passionem prwfigurabal. sunt sanguine (Isai.i). Sed quid? Descendam, inquil,
Igilur quemadmodum puer Isaac ad immolandutn qd filium meum hcyehsin inferrium.Lugeiis, jhqiiahi,
diictus', colligatus et arae imposilus, non lamen id est, gemitibus inenarrabilibus lugentes faciensj
ctiani gladio pcrcussus, sic eliste a fralribus suis ad ad eos descendam-, qui cunv in inferno siVe in mbnu-
occidendum impelitus, in cisternam projectus, ac hiehtis sihl, audiunt voceni Filii mei, el in hoc dc*
vcnditus est, non lamen eliam occisus, fecte dicitur scendam. ul quicunque audlefint vivant (Joan. \).
passus, et in passidne ua Filio Dei assirriilatus. C CAPLT XXVIL
-tem el quemadmodum aries pro Isaac in holocaus-
Qupmodo Joseph, semel veitditus vigimi denarth a /Vrt-
uim oblatusmyslerium similitudinis Filii Dei peregit, iribus, secundo venditus sil Pittiphar eunucho iri
cujus divina impassibililer permanenle nalura JZgyplo a Madianilis.
*oIa passa vel mortua est hiunana, sic et baedus El illo perseverante in fielu,Madiahilm vindideriiiil
Tugulatiis, qno turiica Joseph talaris el polymita joseph ittjEgypio Puiiphar eunuclto magistro miliiiw
'Sanguine ejtis intingeretur, eamdcm figuram vel thioeriliir de islo qui niiric euriuchus asserilur, quo
siniiliiudiiiem praetulisse dignoscitur. Tunicam Chri- modo postea uxorem habere dicaliir. tradunt Ile-
sli polymilam sanctam esse Scriptnram snperius broei emptum ab hoc Joseph ob nimiam pulcliritudi-
jam diximus, qua videlicet Itinc invidi fralres Judaei, riem in turpe ministefiuni, et,- a Domino virilibus
quantum in ipsis fuit, dilectum Palris Fiiium nuda- iejus arefactis, postea elcclum esse juxta morcm
verunt, quando illum dctestati stinl, et eum quem liierophantarum in pontificatum Heliopoleos, et Im-
scripsil Moyses in lege, et prophelae, huiic esse nega- jus filiam esse Asenetli, quam poslea Joseph accepe-
veruiil. Ecce respice in manibus Jndoeorum Chrislt rit. Ecce secundo in servtim venundalits est Joseph
tunicatn, M est legalem ac prophelicam Scripturam; (Psat. civ). Et lioc interesse notandum est, quia
sanguine illo cruenlala est, sanguine hsedi, id est JJ primoe vendilionis pretium Scriptura non lacuit, vi-
ejusdein Christi non stia, sed aliena pcccata por- ginti enim argenteis vendiderunt eum fratres sui
tantis, et idcirco per hsedum significaii, in manibus lsmaelilis, secundo aiilem quanli venditus sil, di-
Jiidacorum pollula esl. Quidquid Jegere, quidquid cere neglexil. Et recle : Quia Ismaelilse sive Madiq-
sabbatizare contendunt, omne quod sancium se niue negolialores permisli, quod suum erat, et qnod
habere putant, sanguine plenum cst, sed et ipsse emerafit licenter jam vendiderunt. Fratres autem
manus Judaeorumplenae sunl sanguine. Quinam sunt hoc faciendo riialum, ipsi venundati suiif, et idcircd
hi qnos fniserunl, quibns tunicam istam palri affe- scieridum fuit quanti seipsos vendiderurit, id est
rendam imposuenint? Nimirum nos suuius, qui quam parvo prelio lam ingcnlis peccati servi faeti
neqtie filium istum vendidimus, neque hsedtim (quod sunt. Nam tali in negotio viginti argenlei, qtiid sunt
ipse idem est seeundum naiuram hunianam) peccala inter fantos? Siquidem ciim decem fratres uniti?
nosira ponantera occidimus, sed ubi factum est, vendiiores fuerint, singula poniones eorurri, boni
audivimus, et snpervenientes jam inlinclam tuni- argentei sunt. Parvo igitnr venundaii sunt, nlsi
cam suscepimus. Nou quidein nos illi miserunt, sed qttod el illi non lam marsnpiis suis consulere quam
el nosetPalresnostros apostolos emiserunt, ejece- invidiae suse salisfacerc curaverant. Porro Sladia-
 SIB RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS . Sl<5
nilis qui emerunl et rursus vendiderunt Joseph, A Domini, el ab eo occisus esl, etc. Ubiqtie Deus gratia
ilJi fratrum nequissimi comparabiles sunl, scilicet suoe dona circa eleclos suos ila dispensal ac mode-
principes sacerdotum, qui et vendiderunl Ghristum, ratur,.qualenus et jusluia fidei sit, unde prajdicetur,
et ulsibi venderelur, pecuniam discipulo spopon- et proosumplio carnis sit undc non glorietur, «t,
derunt: vendiderunl, inquam, quia, juxl.a suam oc- jtixta Aposlolum, omne os obstrualur, et subdilus
casionera, ui locum et genlem sibi servarent, quasi fm omnis mundus Deo (Rom. ni), .neque glqrieiur
rursus vendcntes eum Pilaio tradiderunt. Nam si, .omnis caro coram.illo (ICor. i). Ecce eninv Judaeis
secundum Appstolum, ex lsmael suntomnes qui se- carnalibus in carne glorianlibus magnse erat confi-
quunlur eos qui vel secundum spirilum nati vel pro- denlise, quod palres eofum vocati sunt sancli, el ipsi
niissionis lilii sunt (Gal. iv), quanlo magis illi sanclas habuere conjuges, alienigenas, idestClia-
Ismaelilae recte dicanlur, qui hunc usque iii mor- nanaeorum inler quos habitabant filias abominali,
lem perseculi sunt, non utcunque secundum spiri- ,sed ccce os illorum obslruil alienigena Tiiamar, et
tum nalum, sed ex.sanclo Spiritu conceplum, cui adullerinus Judoe concubilus, unde duces suos, prin-
non ad tnensuratn Deus spiritum dal (Joan. in), sed cipes suos, reges suos, prnplietas suos, et seipsos
in eo corporaliler omnis plenitudo divinitatis inha- emanasse, si dissimulare velint, paiam coaraiiantur.
bilat? (C.ol. ».) Hoecmira venditio edrum fuit, cuni B Oiiniis gloria genlis, ctineta ncbilitas populi hujus,
propler iocum et genlem regem stium el loci et cx hoc adulterio profluxil, ut, sicut jam dieltini est,
-genlis suae soluni proesidium tradiderunl, dicendo: oinne os obslrualur, et de meiiJs suis nemo glorie-
Ne forle venianl Romani el loWanl noslrum locum tur, sitqtie solus jtislus el juslificans emn qui ex fide
et genlem (Joatt.w). Et pretium quidem emplionis esi De.us (Rom, in). Jam quia patet lit:erse lextus in
eorum simililer supputatum est. Triginla namque snperficiedecclir, pulchriludineni spirilus introrsum
argenteos tradilori disciptilo dederunt. Ubi notanda qu.Tramus ad honorem 144 ejus qui neminem ve-
diligenter, secundum dislantiam personarum, diffe- hil vocare juslum, sed omnes peccatores et inipios
renlia quoqiie divinitus provisa pretiorum. Binarius (Maillt. ix). Neque enini arbitrandum esl quod fru-
namque et ternarius in deceno limile viginii eltri- stra lalibus ex principiis nasci voluerit patres,
ginta faciunt, Ergo quanliias prelii, quo Joseph ex quibus ipse secundum carnem nascilurus erat
venundaltis est, biiiarius; prelii vero qub emptus (Rom. ix), qui est snper omnia Detts bcr.edictus in
est Christus, ternarius est. Et recle. Nam Joseph, specula.
utpole purus honio, solummodo ex. anima constat et CAPUT XXIX.
corpore, Chrislus yero ex aniina el corpore, sinuil C Qttid mystice per adulleram Tltamar significetur.
ex veritale constal divinae natufse. Bene igilur illic Igitur Thamar (quod iiiterprelalur amaritudo)
biViarius, hic aulem prelii qtiantiias lernarius est. pceniienliam significalj qnse omni homini necessa-
Porro et illic, ubi injEgypto' vendilus cst Joseph, ria est, ex quo primus peccavil Adam, in quo mo-
el hic.ubi genlibus traditus est Dominus nosler, riunlur omnes. Her el Onam, quorum aller pellkeus.
pretium vel emoiumenlum vendentium sive traden- aller inlerprelalur. mmror eoruin, qui uxorem Tha-
lium definiium non esl. Allamen in propheta di- mar ducere jussi, filios ex ea non genucrunt, et
cenle : Paveant illi, el nonpqveam ego, induc super morlui sun.t propter suam nequiliam, eos qui anle
eos diem ajflictionis, el duplici contritione contere eos, Jegem el sub lege fucrunt designant, qui pceniien-
Dontine Deus nteus (Jer. xyii), jusla merces iniqui- liam agere jussi, neglexerunl, imo et exspectatione
tati illorum concessa est. Nam quja paventes, imo Dei nequiier abusi, tempora pocnilentise peidide-
pavQrem simulanles, dixerunt, et venient Romani, runt. Judas, qui tandem ad illam ingressus, duos
el tollent noslrum locum, non solum hac simplici ex ea. filios urio genuit conciibitu, Chrislum desi-
contritioiie conlrili suiit, sed el duplicala esl con- gnat, qui landem agendam pro omui mundo pccni-
tritio illorum, scilicei, ut et locum perderent, et lenliam suscepil» et uno mortis experimento duo-
ociernam aui.ina: mortem incurrereiii. rj rum populorum salutem el vilam aetemanv, quasi
' CAPUTXXVIII. pai turiens in dolore morlis fructificavit. Laiius, se-
sensum liuiic explicemus.
De conjitgio Judm et filiorum ejus. Et quod alicni- cundum litterae ordinem,
, . gena Thamar et adutlerinns concubitus Judw os Morlua fiiia Sue, uxorp Judw, ilte post luclum con-
Judworum glorianlium in came o.bstruxerit. solalione accepla, asccndebal ad lonsores ovium sua-
. (CAP.XXXV-IU.)Eodem lempore descendens Jttdas rum, ipse e.l Hiras opilio gregis Odollamiies in Tha-
a fratribus suis divertit ad virum Odollamitem, no- mnas, Judas confessio, Hiras vidi fralrem meum,
mine Biram, vidilque ibi filiam hominis Cltananmi, Odollamites testimonium in aqua, Thamna veians
VQcabnlo Sue. El uxore qccepla, ingressus est ad inlerpretatur vel deficiens. In Juda ergo Chrisium
eam. Quw concepil et pepcrit filium, vocavitque no- quem el Apostolus vocat confessionis noslrm ponti-
men ejus Her. Rursum conccpto fetu, natum filium ficem (Hebr. m). In Hiras Joannem Baptistam, qtii
vocavit Onan. Tertium quoque peperit, quem vocavil dicil: El ego vidi, et testimonium perhibui quiu hicest
Sela. Quq nalo parere ultra cessavit. Dedit autem Filius Dei (Joan. i). In eo quod dicilur Odollamites,
Judas uxorem primogenito suo Her, nomine Thamar. ipsum lestimonium propler quod venit in aqua
Fidlque Her mitnoqenilus Judw nequamin conspectu baplizans. ln Tliamna Judseos veianles et vetando
 S17 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — IN GEN. LIB. VIII. Si.S
deficientes. In morle iilise Sue (quod inlerprelalur r A ejns. Alque in ipsaeffusiqne infanlium unus proCuiil
loquens, sive canliiena) silcntium inleliigimus legisis mamim, in qua obsletrix ligavit coccinum, dicens.
el proplielarum, qui usque ad Joannem prophetave-i- lsleegredieiurprior,.lllo,vero trahente manuny,
runt. Tunc ascendebat Judas ad londendas oves.suas•s egressus est alter. Dixitque mulier: Quqre divisa est
etcumeo ille Hiras; lunc enim Christus veneral add propter lemaceria ? Et qbhanc causam vocgvit ito-
oves quae perieranl domus Israel (Matlh; xv), etit men ejus, Phares. Postea egr.esstis est aller in cujus
cum eovel ante eum,-Joannes Bapiista, baptizansS manu erat coccinum, quem qppeltavit Zaran}. Tempus
iri aqua el prsedicans Javacrum ad tonsuram ovium11 est vel dies partus,, hoc tenvpus acceplabile, et hic
necessarium, id est pceniteriliam dignosque poeivi- dies salutis esl {// Cor. vj), ab liora passionis Chri-
tentiae fruclus [Matih. 111), necessarios ad depo-- sli,,ciijus amamludo, id esl mors, onineni liomineni,
nenda onera peccaioruiii. lam Judaeuin quam Groecum, ad selernani vitam
CAPUT XXX. -paruirivit. Nani isti suni duo gemini.qui in utero
Quid mystice significel quod Thamar arrhabonem ae-_ Thamar reperti su.nl discordanies, et qu^si de pri-
cepil, donec milleretur hmdus? vilegib nascendi. coiiteridenles^ quosAposlolus cx-
Annuntiatum est Itoc Thamar, id eslj amariludini, ; sequare el ad pacis. ^concordiam forniare cupiens
sumploque habilu merelriciq, sedil in bivio. Auditai B I exterrel ininis, mulcet promissis. Ira, inqui.t, et iti-
est eriim vox iJlius opilionis gregis Dominici, cla-- dignalio, iribulaiio ei angustia in omnem animam Ito-
inaniis et dieenlis : Posniteniiam agile, el facite fru~- minis operantis malum,Judaiprimumet Grojci. Glo-
clus dignos pwnitenlim (Maith. m). Ex lunc omniss ria aulem et honor, et pax.omni Operanli bonum, Ju-
qui de peccalis suis timuil, amaricalus est, el sic; dmo primum et Grmcq. Non esl enim personarum
publica confessionc se ostendil quaeque anima pec-- acceplio.apud Deum (Rom. n), elc. In ipsa, inquit,
catricem, quemadmodum lalis habitiis asserebat ' effusione infantium unns protutit. tnanum. Unus iile
Thamar esse merelricem, sumpserat enim theri-- qui piimo manum proiulil, Judscus est, qui prinius
slrum, id est aesiivum ac subtile pallio.htm, sedens> legem accepil-, et cui primum oporlebat loqui verbum
in bivio, per quod intelligitur legis el gratiso confi- Dei (Act. xm). At ille reptilil illud,, et.
indigriurn se
niuni. Vidit Judas noster, id est miseralus c.st, ad& judicavit sclernoe yilse. Manum ergo coccino ligatam
amavit, id.est satisfflclionem ejus suscepii. Quo-•' citq rclraxit, id est cpnscientiam Christi sanguine
raodo enim cor.cubilu ejus frui vojuil, nisi quiai pollulam avertil. Alter.proliitmegressus est, Gr;Scus,
cominunicare dignalus esl pcenitcnliam amariui- jd esl, genlilis populus ad lucem venit, et Deo nalus
dini ? Usque adeo. facere hpc ille non dediguatus 1 esl. Quare,
inquit, divisa-esl "propfer le maceria?
esl, ul inter pcenitentcs ipse a servo suo baplismtim Hoc prolecto a semetipsa.non dixit, se'd verum pro-
poenilenliae susciperet. Sed qusenanv conventio fuit, phetavit, qitod nunc palam factum cst, quia videlicel
vel qua pro mercede inter uirumque convenit? cwcitas ex parte coniigit inJsrael, donec pteniludo
Mklahi, inquit, tibi hwdum. de gregibus. Quid porro genlium inlraret, -et sicomnis Jsrael salvus ' fieret
est huic Thama.r haedum pro mercede dari, nisi
(Rom. xi). Hsec interriiptio-israfil, .-divisio maceriae
Chrislum pro pcenitentibus sacrificari ?. Nam ille est,- quam et significat noinen
Pl)ares;';inierprela-
quidem, secundum suain innocentiam, agnus cst lur enim divisio. Alterum appdlavii Zardm. Qno
Dei, secundum peccata aliornra quae in se expianda riomine pellenda designatur csecitasqiiae contigii in
susceperaf, Iioedus fuit. Quid libi, iiiquit, vis pro Israel, 145 uti post praesenlem infideiitatis noetemj
arrhabone dari ? Respondil: Ahnulum tuum, armiHam, veram videat liicein* respiciens ad orienlcin.-,Zara
el baculum quem in manu tenes. Aiinulus lidem, afT
namque inierprelalur oriens.- -.
milla dileclionis nperationem, baculus spei signi-
fical fortiltidinem. lsla recle Tliamar pro arriiabone "..... CAPUXXXXH,'! _;,._..
postulat, donec accipiat hoedum. Fide namqtie, spe Quqd Joseph vendilus ennuclto a Domino libcralus sii,
et chariiale poenitens anima subarrhaturi donee ly rj .• tte in turpe.ministermm asstwteretur.
sacrificatum pro peccalis suis facie ad faciem vi- ' ductus est in JEgy-
(CAP. XXXlX.) lgitut• Joseph
dealChrislum. Accusalaquoque his tribus defendittir
teslimoniis quod nequaquam yagain sequendo tur- plum, emilque elim Putiphar eunuclius Pharaonis,
fornicala sed de Juda princeps exercitus, vir ASgijplius, de mahu lsniaetila-
pitudinem sit, concepcrit, ruht, a qnibus perducltis (uerat illuc. Supefioris
quia videlicet in die judicii iide, spe et charilate narraiionis serie inlerrupta, prsesenti repelitione
vocala, justificaia , el magnijicala defensabilur,
non alio Scriptura rediniegrai. Igilur, inqiiiens, Joseph du-
quod quam deChristi Spiritu conceperit, ciusest in &gyntum, etc. Stalimque, juxta Psalriii-
dicens juxta prophelam : A limore luo Domine, cqn-
sfam in Jjealiludiiiibus jusli dicentem : Apud Ddtni-
cepimus el peperimus spiritum, salutes non fecimus hum hominis dirigelur, et viam ejus volet;
gressus
super terram (Isai. xxvi). cum cecideril non coitidetur, quia Dominus supponit
CAPUT XXXI. vianum suam (Psal. xxxm). Fuitque Dominus cum
De partu Thamar et quid stgnijlcent gemini in utero
unus manum et alter ma- eo, et erat vir in cunclis agensJ prospere. IJbinam
ejus, qnod prius protulil
ceriam deslruxii. ceciderat sic vendilus, vel qua cdJlisione ne collide-
Instante autem varlu, apparuerunt gemini in utero retur, supponit manurh suam Dominus?Nempc, juxta
BIO RUPERTI ABBATJS TUITIENSIS S20
Superius diclam flebraeorum tradilionem, in malam \ dominus meus virum flebiccum, iit illuderet twbis,
Serviiuiein cecideraf, quem ad turpe ministerium elc. flis auditis dominus, el nimium credulus verfcs
Vir ille iEgypiiirs emerat, sed, Domluo supponente conjugis; iratus est valde, tradiditque Joseph in car-
manum suam, nbn coUisus est; aruit eriim, inquiunt, cerem ubi vincti regis euslodiebantur. Ilaque liber
idem doininus ejus, et facltis est euiiuchuSk Et for- peccali, servus atitem justitioe cum esset vir, per
tasse prbpter hoc ipsura tanto poridere diclurri est : inuiietenv compeditus esl, sed corpore tanlum, non
Qui oplime noverat- esse Dominum cum eo, quod vi- mente, et ila humiliaverunl in compedibus pedes ejut,
delieet lati cifca serrietipsum didicerat experiuiento. el ferrum perlranshit animam ejus. Deum judicem et
Stippostlit efgo mantim suam DomimiSi non quidem conscium sutim stistinenlis, donec veniret verbum
ad hoc ut lolus sublevaretur> sed ad hoe tantum, ut ejus (Psal. civ). Aiqtie in tiune niodum non longe a
non collideretiir, id est peccato alieno non inquina- vero fuil, quod dixil paler lsrael, fera pessima ccm-
feiiir, vei til advefsitate non frangerelufi Nondum edit eum-, bestia devoravit Joseph (Gen. xxxvn).
enim sicul vasa figuii probttt fornitx; sic el liunc vi- Revera namque besiia vel fera pessima fuii ei mu-
rum receplibilem camiiius leritationis saiis probave- lier illa, libidine saucia, suiqtie conlemplus dolore
rat (Eccli. xxvn): Necdum salis speclaiunv fuerat exasperata, qiise et si non devoravit aiiimam ejus
qiiantns essel inliis, qui jani placebat extrinsec.us. 15consensu peccali, momordit tamen, el acri doJo.e
Adaugealiir igitur, secundtnn nomen suum, Joseph, lanquam ferreo denle transver.beraviti Hsec de seusu
nec enim frustra sie appellatus est, nec a semelipsa litlerali. Coeterum in lypuiri Do^nini Salvatoris illa
locuta est maten sed divino prsesagio proceuiiiei feminae tragcedia, Syiiagogse vcsania esl. Et secun-
augmenta virlutum ejus prandia fore vaticinata esi, tluiii liisloriani quidem lempora divisa sunt : post
quamvis hoc nomen imponens, fulura nescirel. mullos namque diet injecit dotitina oculos in Joseph,
Adaugeatur, inquam » et propter quem Deus virum sed secundum scnsum inysticum res conjuncta et
hiirabiliter enervat, ne vim paterelur, ipse per vir- ordo conlinuiis esU Nain Dominus noster» cum a
tntem, feminam vincentlo, digntim se illo miraculo -Jiidooisfratribus suis comprehensus, el tota nocte
luisse conlesteiur. Sequitur ifrisiones vei opprobria passus fuissel, subsecuia
CAPUT XXXIII. luceante praesidem adductiis, et cum leslibus falsis
Quod ih Joseph qualuor virtutes notentur, eo quod acciisatus esl. Dicendum igiluf quid in Chrislo Syrn
darinam suam libidinotam spreverit. ogoga concupieriti quid nouadeptam se esse tlo-
Frdt aulemJoseph pulchra faeie,et decorus aspeclu. lens, Chrisium prsesiJi suo tiadiderit.
Post multos ilaqneiies injecit domina ocuios suos in CAPUT XXXIV.
"
Joseph, et ait : Dormi mecum. Qui nequaquam ac- Item de eadem re mystice.
quiescens operi nefario, elc. ln hac tribulatioiie, in Erat antem Joseph pulclira facie, et decorus aspeetu.
hoc abscondito lempcstatis discrimine [Psa!. LXXX), Omne quod de Christo sancta prsedicat Scripltira.
ubi exauditus atqiie probatus est Joseph, quatuor piilclirum ac decorum est, sed nOn absque eo quod
agiioscimus ivirlutes, lemperantiam, jiisliiiani, lor- hUrinsecus laiel (Cant. IV), verbigralia : El domina-
titudiiiem et prudeiitiain. Quid eiiiin tcnipcrsntitis bitur a mari usque ad mare, el o ftumine usque ad
eo quod dicerili non cuilibel, sed domiiue su;c 1 tet-minos orbis lerrarum; coratn illa procident jEthiO-
Dornti mecwm, adolescens suum lion iiicliuavil aui- pes, et inimici ejus lcrram iingent; reges Thartis et
niuni? Quid juslius eoquod ait: Ecce dominus meus, insttlm munera offerent, reges Arabutn el Saba dona
omnibus mihi tradilis, ignorat quid lidbeal in domo adducent (Psat. LXXI) : et quidquid ejusmodi de
tua, nec quidquam esl quod nonin measit polestate, Christo canitur aut legilur, pulchrum est, sed unani
vel non tradiderit ntilti prmter le, qum uxor ejus es. eamdemque pulcliritudinein, aliter Synagoga cama-
Quomodo ergo possttm Iioc malum facere, et peccare in lis, aJiter Ecclesia spiritualis inluita est. llla, qnain
domiiium meum ? Qtiid fortius ea pefseveraniia, hoc solum deJeclat quod iu muinlo est, quod con-
q'iod hiijusmodi verbis per singiilos dies loqnebatur .p.citpiscentia carnis el concupiscentia oculorum, quud
ct nvulier molesla eral adojesccuii, el ille recusabal ambilio spiritus, et superbia vitm est (I Joan. n); illa,
slupruin? Quid prudentius co.quod illa appreheusa iuquam, cuin legeret vcntui iiin Messiain, id cst
lacinia vestimejiii cjus, diceret: Dortni mecum. llle Cbristum rcgeni inagiium el speciosum forma pr;t:
feliclq in manu ejuspallio, fugit et egressus esi foras? ' fdiis bomintiin (Psal. xLiv), sperabat tolum carna-
Tutius iicinpe judicavit veslimentum suum cum liter futurum, scilicel quod securidum hominem ses-
temporali dispeudio exculere el ignem procul a se surus esset super solium David, in illa Jerusalem
abjicere, quanv silentio diu .preinendo flammam fc- qtiae pfophetas occidil, in illa Sion quae iapidavit
inineam in. sinusuo alligare, cum periculo animse, eos qtii ad se missi sunt, uL inde dominaretur a
Recle igitur hunc Psalmista virum iiuncupavit dir mari tisque ad mare eta flumine usqtie ad 146 ler"
cens : Misil anle eos virum (Psal.ciy). Sed lanlarnni i niinos orbis terrarum, jEihiopibus et insTil;iri:in
virum viriuium menle invictum, cqrpore mulieresi regibus coram illo procedentibu&j regibus Arabiim
captaverunt. Nam sequiiur : Cumque vidisset muiiet• Ct regibus Saba in illam auream et geinmatain Jerti-
ves em in^manibus suis, el se esse conlemptam, voca-• salein munera offereutibus et dona adducentibus
•it homines domus sum, el ail ad eos : En introduxil'., (Maith. n), omnibus omnino
regem iiluni elcivita-
M DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII. — IN GEN. LlB. VIII. 5&
tem adoranlibus, genlibusque cunctis avariliae Ju- .A poslularet. Rccie ct ilie dixeril : Faclus sum sicn
daicae suh laiito rege servienlibus. Nempe hsec el homo, vel ccrte sum homo sine adjuiorio. Quia verrt
hiijiisniodi dc Christo carnalilcr sentire, et secun- Sapienlia cum illo dcscciidcrai in foveam, i,l cst, in
dum hominem sperare, id eral pelulanlem mulierem cisiernam, quo fratres ejus suhiniserunl eum, el i:i
incestos oculos in pulchrum Joseph injicere. Sed Vinculis, id est iri carfcere jEgyplii non dereiiquit
Cbristtis talem intelleclum non admidit, imo taliier eum, recle nihilominus idem dixeril non quidem
inlelligenlem odit ac refugit, et jamdudum sic le- inter morluos liber, sed inter vinctos regis liber.
gentem, sic sentienlem Synagogam sprevit, effu- Nam liberali animo traditus in carcerem, ubi vincti
giensque cum suo vivificanle spiritUj solam illi occi- regis custodiebantur; el ubi tlatisus, prosequente
dcntem litteram reliquit (// Cor. ni). Bene igilur Sapienlia, gratiam invenit in conspeclu prir.oipis car-
joseph relicto in manu adulterae pallio fugit, el ceris, qui el tradidit in manu ejus universos vinctos;
egressns esl (oras. Fugit enim qui et dixil : Ecce qui in cuslodia tenebantur, et quidquid fiebal, sub ipsO
relinquelur vobis domus veslra deserla (Mattlt. xxm). erat. Et fortassis quia, vinctis universis sub mami
Fugil, inquam, el egressus esl foras, quod praesigna- ejus iradilis, nullius personam accipiebal, sed eadem
vit etiain faclo, qtiando lolleiitibus lapides Judseis, seduiiiate cunctis ministrabat, idcirco dictum est :
ul jacerenl in eum, ipse abscondit se el exivil de B 1 Non noverat aliquid cunctis ei creditis. Nam si per-
tetnplo (Joan. vtn). In arguraenium ergo fidei, re- sonam acciperel, aliquid novissel. Verum hic illius
teiitiim pallium osiendil niarilo reverienli domum, quoque propria dicamus, cujus illa prophetica con-
el ail: lngressus est ad tne, ut illuderel mihi. Relen- queslio : Faclus sum sicut lionto sine adjutorio inler
ium osiendit maiiio pattium, id est, coram prseside, morlttos tiber (Psal. xvn).
suo vaua prolulit leslimonia Scriplurarum in argu- CAPUT XXXVI.
nientum fidei, quod Dominus Jestis aul seductof sit Quod sicut Joseph, sic el Cltristns in carcerem missus
aul illusor, verbi gfatia : iVos, inquiunt, legem habe- omnia in poteslale ejus fuerint.
mus, el secundum legem debel mori, quoniam Filium Hli qui propler peccala nostra deseendit in carcc-
Dei se fecit (Joan. xtx). Item : Commovet universam rera mortis, scimus quia Deris Paier gratiam dedil;
Judaam, docens a Galilma usque huc, el dicens se Lex enim, inquil Joannes, per Mousen dala est, gralia
Christum regem esse (Luc. xxin). Pilatus sane, vel et verilas per Jesum Cltristum jacia esl (Joan. i). Iilij
potius Caesar talis synagogae marilus tunc fuitj qua- itif|uam, Deiis graiiam Aedit in conspectu principis
Iem per eunuchum yEgyptiunt significari nunc de- carceris id est in conspeclu suo, qui solus polesta-
ciierat. Nam quomodo rlla quse raaritum habel eunu- r lem habet viloe61morlis. Etenim, secundum historioe
chum, nec vere maritum habet, nec a lege viri verilaiem, alius quidem homo fueril, Pharao sedens
solula esl, ut cuicunque voluerit uubat, sic Judaea in loco regni, et alius qui erat sub illd princeps
neque virum suum, scilicet, Deum, qui in propheta carceris; nam, secundum hunc spirilualem scnsum;
loquilur : Amodo voca me, vir meus (Jer. m), lunc unus idemque et allissimi solii rex, el infemi prin-
habebal, neque lanquam vidua sive virgo erals quia ceps carceris, esl. Dici quidem potest diabolus prin-
regem suum Dominum suum non habens, adulando ceps carceris quoniam dicilur el princeps mundi: at
ambiebai Csesarein, dicens : xVoii habemus regem, non taliier princcps est carceris, ut a carcerali pcena
nisi Cwsarem (Joan. xix). His aulein auditis, ille tra- aut vinculis sit liber, quemadmodum ille cujus gra-
didil illtim in inortem, ferrunique perlransiit ani- tiam Joseph innocens habuit, sed sic est princeps
inaiii ejus, nec solum aniiiiam, sed el carnem ejus; carceris, vel proeposims mortis, ut principalem ac-
inanus enini et pedes ejus clavis confixi suut, et cipiat senlenliain damnalionis. Igitnr in conspectu
lancca perforatum est lalus ejus. principis carceris, id est, in coiispeclu suo Deus
C.APUT XXXV. Pater honiini Jesu Chrislo gratiam dedit. Nam id-
Quomodo Joseph, in carcerem conjeclus, a Domino circo in carcerem eiimdem prseccplo Patris ille dc-
non sil derelictus. D scendit, ut graiiam inveniret et misericordiam op-
Faclus esl ergo sicnt homo sine adjulorio quidem, poflimam caplivis impetraret, dicerelque jnxla pro-
quanlum.ad judiciiim vel opinionem hominum, ve- ptieiam his qui vincti erant : Exite, et his qui in
runilamen, inter morluos liber (Psal. LXXXVII)* liber- lenebiis : Revelamini (lsa. XLIX).Unde et proiinus
latis ejus hoeevera siiriililudo est. Dedil, inqtiil, ei subdilur : Qui tradidil in manu ipsius universos
graliam Dominus in conspeclu principis carceris. Qui vinctos qui in cuslodia lenebahtur, el quidquid fie-
iradidii in manu ipsius universos vtncios, qui in cu- bat sub ipso erat. Hoc nempe est quod ante-
stodia tenebantur : et quidquid fiebat, sub ipso erat. quam traderetur, ipse dixit : Et ego si exalta!us
El quidem beiie, el cum Sapientiae digna Jaude de fuero a lerra, otMtia traham ad meipsum (Joan. xn).
iilo juslo diclum est : Hmc venditum jusium non Omnia, inquam, scilicet ccelcslia, lerresiria et in-
dereliquit, sed a peccaloribus liberavil eum, descendil? ferna, ut, juxta Apostolum, in nomine Jesu Domini
que cum illo in foveam, el in vinculis non dereliquil noslri omne genu flectntur ccelestium , terreslriutti
eum (Sap. x), quia prsejudicium passus esl, non et infernorum (Philip. n), prius autem infernorum,-
halicns adjuvantem hominem, qui pro eo causam deinde ecelestium, et post haee lerreslriurii. Prius
diccret, vel cujus liducia servus solilarius judicium enim ad inferna dascendit el mortuis vitam, viii-
PiTROL. CLXVII. 11
 523 RUPERTl ABBATlS TUITiENSIS 521
ctis colulionem reddidit, deinde ccelos ascenmi aao- A vel fuisse in mauu Dci, tanquam duos reos, vcl duos
randus ab omnibus, qui jam eranl in coelo, homi- vincios in manu regis aut jtidicis? Eienim ex quo
imm spiritibus, et angelis sanctis, et post hsec proe- paier omnium proloplaslus Adam peccavit, univeisi
liiealmn est nonien ejus gcnlibus, ul adorarenl eum secundum illum rei, om-es propter illum fuiniu»
omnes reges, et omnes genles servirent ei (Psal. vincii. Ergo duo sunt rei, sed tinus assumiiur et
LXXI).Conslal igitur quia tradidit princeps carceris aller relinquilur. Siqnidem hanc universitatis divi-
tiniversos vincios itt manu ejus. Al ille non novil ali- sionem triformiier proptcr tres vinclorum ordines
quid, cunclis ei traditis, id esl, omni judicio sibi Dominus insinuat," cum dicil: Duo inagro, unus
dalo nullius personam accipit, sed in oequitale judi- assumetur, et iinus relinquetur. Duw molentes in
cans, et cum justilia reddit unicuique secunduin unum, una assumelur, et una relinquelur (Matlh.
opera sua. xxiv). Duo in lecto, unus assumelur et untts relin-
147 CAPUT XXXVII. quetur (Luc. xvn). Tu ergo, o homo, quis es, ul
Qtiod sicul Pharao e daobus reis utitun suspendit, rejspondeas Qeo (Rom. ix), cum Pharaoni rcsponderc
alterum in pristinum staium resliluil: sic Deus uoii possis? Quoniam omnes rei el omnes sunl vin-
cui vull miscrelur, ei quent vidt ittdural. cli, an non habct polestalem Deus, conira quem
(CAP.XL.) His ila gestis, accidil ut peccarenl duo " realus admissus est, saltem acque ut Pliarao, uni
eiinuchi, pincerna regis JEgyplii, el pislor domino donare, ab alio pcenain exigcre? Inio quoniam homo
sno. Iralusque est Pluirao contra eos (nam alter qui per graliam ad gloriam imaginis elsimiliiudinis
pincernis prmeral, aller pisloribus) el misit eos in car- Dei factus fuerat (Geh.i), per vilium suum factus
cerem princeps mililum, in quo erat vinctus el Joseplt. esl lulum, an non habet, inquit Apostolus, potestalem
Al custos carceris tradidil eos Joseph, qui el tnini- figulus, facere de eodem lulo, aliud quidem vas in
strabat eis. Mauifeslis immorandum non esl.Yerum- honorem, aliud inconlumeliam?(Rom. IX.) Non cnim
tamen ab cis, qui judicia Dei scrutari et repre- dixit: An non habet aurifex sive argentarius po-
hendere audent, verbi gralia dicenlis ad Moysen : teste:amfacerede eodemauro, sive de eodem argento
Miserebor cui votuero, et clemens ero in quem inihi aliud vas in honorem, aliud in coulumeliam ; quod
• Ergo cui vull indignuni posset
placuerit (Exod. xxxtu), e< dicunl judicari, sed a figulo luti srgmnen-
miseretur,et quem vult indurat [Rom. ix), quxremlum tum similitudinis competenler edixit. Figulus nam-
cst in hac leetione an Pharaonem hic reprehendeic que luli iiihil lulo adimil faciendo de illo vas in
velint. Quid eniin : Accidit, inquil, ut peccarenl duo conlumeliani, cum ipsum lutum conliinieliosum sil;
eunuclti domino suo. Ambo peccaverunl ci, ambobus „ multum autem illi confert, dum ex eo vas in hono-
iratus esi, amhos in carcerem misit. Exinde rficor- rem facil. El nttnc, Domine, iuquit prophela, Pater
dalus amborum, alterum ex ipsis prislinum in gra- ttoster es lu, et nos lutum, el fictor noster, et opera
dum restituit, alteruin in patibulum suspendit. Ecce manuum tuarum omncs ttos (Isa. LXIV). Lutum
el hic miseriuscst cui voluit, ei clemens fuiiin quem siiinus, non solum quia de luto facti sumtis, quoJ
sibi placuil. Poteral de utroque supplicium sumcre, ad querelam nostram non perlinet, verum etiam
quoniam ulerquepeccaverat; poterat utrique donare, qtiia cum argentea ratione vel aurea plasloe noslri
quoniam sibi uterque peecaverat. Hoc namque judici siuiiliiiidine splendescere dehuimus, palre noslro
jnsliiia concedit, ul factam sibi injuriam donel cui peccante, omnes cum illo in luium recidimus, et
velil, el hoec donatio non solum non reprehensibilis, morlales facli sumus. Quod utrumque vir sancius
verum etiam laudabilis est. Coelerum in causa vel dolens: Comparalus sum, inquil, luto, et assimilalus
accosatione aliena, nou eamdem tribulanl.bus li- sum faviiim et cineri (Job xxx). Obstruilur ilaque
centiam permiitit ordojudicii, velsuscepta cura mi- oinne os; nihil eniin Deus adimit eis, qtios esse
nislerii. iVon enim sine causa, inquil Apostolus, vasa contumelise penniitit, quia suo sunl vitiolutum
gladium porlat (Rom. xm). Quod autem in ipsum facli. Facit aulem gratis quod non debuit, cunv
Pliaraoneni uierque peccaverit, Scriptura paienler ;D aliqua ex eis format vasa honoris.
expressil. Cum enim dixisset: Accidil ut peccarent CAPUT XXXVill.
duo eunuchi, pincerna regis el pisior, addidit, do- Quod sicut Pharr.o mediaitle ttnttm retim, sic
Joseplt
tnino suo. Communem crgo iram, vel comniunem Deus de cruce unimi lulronem mediutile Lhtisto
uliique poterat exhibere clementiam; verum IIGC assumpserit.
vel illud pro poteslate facere noluit, sed niedium Aliquantulum femporis fluxeral, el illi in cttstodia
tenens in alterum quidem iram, in alterum cle- lenebantur. Vidcrunlque ambo somnium nocie una,
menliam ostendit. An hoc in illo quisquam repfe- juxla interprelationem sibi congruam, elc. Ecce qui
hendit? Non utique cum firmamenlo rationis. Nam somnialor fueral, et nihil somnia sua profuerant, il-
sicul clementia honor est principi, sic et honor regis le somniorum-aliorum inlerpres fieri incipii, ul vi-
judicium diligil (Psal. xcvin). Etenim ubi lotum pu- deanl qui invidebant fratres quia niullum somnia
nitur, regia severitas crudelilate polluitur; ubi vero sua prosinl illi. Et quain pulchre Joseph duortiin
totum remitlilur, facies majeslatis sine metu disci- niedius vinclorum in carcere, et ulrique somnii stii
jiliiiae contemnitur. Quis porro ncsciat munduni jirofcrcns iiilerpreiationem congruam, in hoc quo-
«lii.vcrsum, lotam humani generis massam, sic esse quc foima est vel.umbra Salvaloris .nostri, qui
52S DE TRiNlTATE ET OPERIBUS EJUS LI3IU SLIL — IN GEN. LIB. VIII. 526
duorum medius lalronum, in crucc ulriqtie, juxta jA ncmpe firmiter mcmoriae commendanduiu est, quia
fidem vel mcritum suum, dignani dedit senteniiam. - jtiste in servitutem ^Egyptiorum tratiucli sunl filii
Quauluni enim interesl? Illic Pharao de carcere Israel, et aliis merilo sefvierunl, quibtis corum
medi&nte Josepli, hic auiem Deus de cruce mediante scelere in servum venundalus esl Joseph (ibid.). Sola
Chrislo iinum assuniit, el unum relinquil. Et illic aulem gratia Dei visitati sunt, sola clementia, non
(igura, hic aulem exemplum cst. Univcrsilatis di- merilo suo, de illa domo servilutis liberati sunt.
\isio supradicta, illic lautum proefigurala, hic autem Bene igilur quae facturus erat Deas, ostendit Pha-
et in re dcuionstrata cst. Quomodo duo in agro, duo raoni, et idcirco oslendit, ut praevisa leniretur niullis
tnoleiiles, duo iu lecto, el eorum tmus assumiiur. el populis magniludo periculi, et illis labor inde maxi-
untts relinqailur, ul supra dicium esl, sic duo in mus obveniret, a quibus frairem oportebat, quem
carcere, quorum unus a Pharaone assuinplus est, vendiderant, sub pcena el faine vindice adorari.
cl untis reliclus esl, dtio nihiloininus in cruce, Sed quomotlo dictum est, ostendil Deus Pltaraoni,
cum illa somnia quse vitlerat, non inlellexerit, ne-
qtiorutu unus a Dco assiimpuis, el uiius reliclus
csl. Vcrumlamen mrobique myslerium cst. Nam que quisquam ex conjectoribus iEgyptiorum, cun-
sictit pincernam Pharao pristiiiiim in gradum re- ctisque sapientibus, ad quos miserat, inlerprelari
siituii, inagistrum vero pislorum in palibulo suspen- D.poluerit? Verum hoc ille recte dixerit apud qtiem
cerla jam erat interpretatio, quam per ipsum mox
dil, et sicut lalronum alter confitens, paradisum
cum Domino introivii, alicr vero mortuus esl in pec- Deus oslenderet Pharaoni. Porro sicut somniuni
caiis suis, sic per Christi passionem genlilis populus regis iulerpreiari nemo poluit, nisi solus Joseph, sic
in graiiam rccipitur, cl Judaicus in irain missus esU Dei Patris consilium, in Scripluris sub velamine
Unde Aposlolus huic, lanqiiam pincernoe regi suo lillerae abscondilum, aperire nemo, pfaelerDominum
Jesum Cliristum, digntis invenLus est. Unde in Apo-
poculutn laudis porrigenti, vel tanqiiain laironi pa-
i*adis(iminirocunti, dicit: Vide ergo bonitaiem el se- calypsi dicit Joannes : El nemo poleral in cmlo, neque
veritatem Dei: in eum quidem quicecidii, severitaiem; inlerra, neque subtus terram, apenre librum, neqve
in te autem boiiilaletn Dei, si pcrmansetis in bonitale respicere illum. Et ego ftebani mullitin, quoniam nemo
dignus ihvenltis est aperire libruin, nec videre illum.
(Rom. xi), clc. Sed el quod cloquium Domini in eo
Ei unus de seniotibus dixit mild : Ne fteveris : Ecce
iiillaiuinavit Josepli, ut ca quoe neino aperire polcrai,
vicil leo de iribu Juda, radix David aperire librum et
oliscura soninioruin apcrirel, et sccunduin illa pro-
solvere seplem signacula ejus (Apcc. v).
plietaiet, 14S :H' niysieriuin vcl lypum ejusdem .
Filii Dci perlinei, super quein septilbrmis Spiritus jtj, CAPUT XL.
adeo rcquicvilul prophelas omnes aditnplerel, sen- Qttod sicut Josephde carcere eductus regio iritim-
suraqiie apostolis suis ad intelligeudas Scripturas plial ornaiu, sic Ghristus, viclo tnttndi principe,
in eo mi- gloria el honore coronaius, a Palte suo super opera
apcrirct. Sequentia percurramus, quoque manttum siiarum conslittitus sil.
ranles alliludinem divini consilii, quod succeden- '
Igitur Joseph , ad regis impeiium de carcere
libus prosperis proeposilus pincernarum oblilus esl cduclus, lonso criue quem
longa cusiodia nulrive-
mlerpreiis sui. Nam sequiltir: rat, ac vesle nmtata, stola veslitus hyssina, jiiinu-
CAPUT XXXIX. lum regis lorqueniqiie circa Collum habens aureani,
De Pharaonis suinttio, e! qnod illttd nemo prwler sedensque super currum regis, qui et constUuii eum
Joseplt iitierprelari pottteril. domitium dotitus suw, el principem omnis possessionis
(CAP.XLl.) Post dttos aitiws vidii Pharaosomnium: sum, ut erudiret principes ejus, sicut semelipsuin, et
Ptttabat se slare super ftttvium, de quo ascendebant senes ejus prudentium docerel (Psal. civ), appellatus,
seplem bovespiticltrw et crassw niniis, el pascebanlur iiiquam, lingtia ^Egypiiaca Salvalor niiindi, eo quod
in lucis palustribus. Aliw quoque seplem emergebant abiiiiminenle famis excidio orbem tefroe liberaveni,
de fliunine fmdw, confeciwque macie, et pascebanlur talis, inquam, Joseph, et sic procedeiis, clmnanle
tii ipsa ainnis ripa, in locis virenlibus. Devoraverunl- prmcone ul otitues coram eo genufleclerenl, suscitali
qttc eas, quarum rnira species el Itabiludo corporum a morluis, ct iucorrupiionis alque iiinnorlalitalis
erat, elc. Quae facturus eral Deus, oslendit Pliarao- stola induli Filii Dei Jesu Cbrisii pulchra simililudo
ni. Quis enim faclurus erai illa? Quis, iiiquam, nisi clarissiniumque speculum est, quem, dudum mino-
ipse, de quo verissime est dicluni: Faciens pacein, raluni paulo tninus ab angelis, cjtoria et honore co-
etcreans matuni?(Isa. XLV.)Nam Psahnisla pulchre fouavil Pater, et constiluit eum super onmia opera
iia senliens: El vocavit, inquit, famem super lerram, thanuum suarum, et omnia subjecit sub pedibus ejtts
et cmne firinamenlum panis coutrivit (Psal. civ). Hoc (Psal. viii). Pro compedibiis in quibus humiliave-
ergo ostendit quia vocalurtis esset famcm super fiint pedes ejus torquein auream suscepit, pro pal-
terram, durum utiqtie carnificem, trislemque mi- lio, quo in niami adulierse relicto, nudus effugit,
iiisirum, cujns ausierilate conslringeret eos, qui stola byssina, Deo judice, induliis est; pro servili
comederant fralris stti prelium. Nunquid qtii in nomine, regium gestat aniiulum, el pro carccris
servum vendiderant fralrem, non cl ipsi servi humilitaiesuper alluni sedet imperii currun). Pet'-
fierenl? El qui quasi in prsedam stihdtixeraiil ho- severai in victore aiquo tritimphalore, cum altitu*
hiinem, non cl ipsi in praedani honiinuin irent? Iloc dinegloriaeci honoris modeslia elhumililasmeiitis.
527 RUPERTIABBATIS TUlTlENSJS 52g
Quid enim? Niinquid non poterat jani exaltatus ven- Vnos genles aliquando fuimus, quibus tuiic illuxit
luros ad sefratrum suorum camelos sive asinos Dominus, dicenle Aposlolo : Fuistis aliqttando /ene-
regiis anlicipare curribus grandi luba caneiiie anie brm, nunc aulem lux in Domino (Epltes. IX). Nee
s"e, qt:a et oemulis fralribus insultarel, el sanclum vero qualiscunque JEgyplus, sed Jlgyplus esuriens
palrem diuinrno litclu faligatum, ad suoe loelil-se ac sleriles nos aliquando fuimus, nunc autem el in
festivitatem inviiarel? Poterat plane, sed de suo Domino lux, el in Salvatore nostro panibus repleli
spirilu nil prxsiiuiens, lotusque de divino arbitrlo snmus, fratribus Chrisli, secundum carnem, id est
pendens, reliqua lempora sua manibus ejus com- Jtidoeis fame pcreunlibus. El quidem secundum hi-
millebal, quem curam sui hahere haclenus compe- storiam divisa luere lcmpora saturitalis, sed secun-
rerat. Igiiur quidquid de palribus Ahraham, Isaac et dmn hunc sensum nvyslicuin lempus unum idemque
Jacob laude dignum dicit Aposlolus : fide demorati cst, quo ct comedimus nos ^gVptii, et esuriunt
sunt in lerra repromissionis, tanquam in aliena, in fraircs Chrisli Judsei; statim ut ascendit Chrislus in
casulis habilanles,el confitenles qui peregrini el hos- currum sutmi, el exivit per hanc ^gyplum, simul
yiles sunt super terram (Hebr. xi). Qui euiin Jirec egressa; sunt de flumine hinc septem hoves pulclirse
(lictint, signilicanl se patriam inquirere : ei siquidnm ei crassoe nimis, et alioc totidem fcedse confectoeque
i;lius meminissent, de qua exierani, habebant uliqtie " macie , simulque pullulaverunl hinc septem spicoa
tompus revertendi, lolum, inquam, hujus non jani plenae alque formossev inde septem alioc tenues et
peregrinatio, sed caplivilas hujiis paiieniia ,vel percussse uredine. Boves- pulclirse et crassae nimis,
potius passio superat. Plus namque in servum ve- sive spicoe plense alque formosae Chrislianorum, qui
v.undatuiii quam peregrinum esse voluntarium, plus Scriplurarum vivificantem seqnunlur sjiirilum, se-
in carcere quam in aliena terra degere, plus in ptem annis, id est omnibus diebus usque ad consum*
<:ompedibus humiliari quani in casulis fuit hahilare. inalionem soeculi; seplenario namque solel numero-
Nam nisi propter spcm iste eamdem amplecleretur uuiversitas designari. Boves vero fcedse confeclseque
captivilalem, propter quam et patres ejus suam inacie, sive spicae lenues et percussoe urcdine, Ju-
amplexi sunl peregrinationcm, habebat utique jam doeofum sunt, qui occidenii litterae incumbunt, et
iiber, lempns convocandi pairem, quemadmodum et scmper legentes semperque legendo solam Scripturse
illi si civitatis suse meminissenl, inqtiit Aposlolus, paleam sectanles, nulltim saluritatis possunt darc
habebanl uti ;ue lempus re.veriendi. Nunc autem ut vestigium. Hanc ^Egyptiis saluriialem, et hanc
illi meliorem civitalem, sic el iste melwrein appetit Jiidoem famein Dominus prsenunliaus : Eccc, inquil,
palrcm, quanquam et illius ex Deo jusle speraret , servi mei comedent, et vos esurielis; ecce servi mei
consolationein. Prseterea quia in servuin venuiidaius bibent, et vos sitietis (Isa. LXV).
est Joseph, jure quoque el ex kge humana illornm CAPUT XLIl.
se agnoscebat proprium quibus venundalus est. ob duos filios suos labotttm suoritni
sicut in Quod Joseph
Recte ilaque et cum laude digna fide, domo, eblinis sit, ctnn dmno palris sui, quibtts ex hnf
sicut iu carcere, sic el in curru Pharaonis tam hu- typttm Christi gesserit*
militer servivit quam fkleMler, illud semper allen- Nati sunt autem Joseph fitii duo, anlequam venirel
dens qtiia servus emptitius esl, non illud quia per fames, quos ei peperit Astenelh filia Piilipharis sacer-
prudenliam paler Pbaraonis effeclus 149 est« dolis Ileliopoleos. Notandum quod Domini quondam,
Sic ei Chrislus, ex quo a fratribus suis Judoeis ne- el emptoris sui filiam uxorem acceperit, qui ad id-
galus el genlibus esl tradilus, quanqiiam pro Im- locoruin pontifex Heliopoleos eral. Neque enim fas-
mano affectu genteni illain diligat, sunlque, ut absque eunuchis idoli ipsius essc aniislites, ut vera>
Apbslolus ail, charissimi propter patres (Rotn. xi), illorunv s«Per eo quod ante jam diximus, Hcbrao-
lamen apud ecs quodam jtire teneliir, quihus tra- rum suspicio comprobetur. Vocavitque nomen pri-
ditus esl, eosque jure ignorat a quibus ignoralus mogeniti Manasses, dicens: Obliviscime (ecit Dominus-
esi, et ncgal eos a quibus negatus est. n omnium laborum meorum,el domus palris tnei. No-
CAPUT XLI. menque secundi appeliavit Ephraim, dicens : Crescerc-
me fecil Deus in terra paupertatis mem. Hoe quoque
Quod sicul Jeseph JEgyptum paverit, sic nos sie-
riles Saloalor noster cibq evanyelicw gratiw enw; Domiiio nostro ila niystice congrucre arbitreraur,
triveril. quatenus et nos exemplo ejtis obliviosi primum, et
Ecceillos quasi oblilus,terram yEgypii regio eurru deinde fructuosi simus, secHiiduni i:oiiiina Manasses
circuivil.id est pulehris evangelicoegratise quadrigis, et Ephraim, quorum alter oblivio, aller fruclifictins
de quibus Habacnc : Qui ascendis, inquit, super inlerprelalur. Nam ille propter nos oblilus est do-
equos luos, et quadrig<e tum salvatio (Habac. m). nium Patris sui, id est, genlem illam, in qtta Paler
Utique quando verlil Pharao nomen illius, vocavitque ejus Deus Synagogam ct lemplum, muliosque fi!iosr
nomen iltius iingua JEgyptiaca Salvatorem mundi, id esl, sui nominis adoratores habuit, el propier nos
non a semelipso loculus est, sed hanc salvationem grano frumenti assimilalus est, quod cecidit in
vcraciter prophetavit. Circuivit, inqiiam, lerram lcrram el moriuum est, ut multum fruclum afferrei
Jigypti, el alendorum curam omnem jEgyplioruni (Joan. xn). Hoc, inquam, ejus exemplo, et nos oldi-
suscepii.jEgyplus eniin (quod inlerpretafur lenebtw) viscainur ilomum nostram. id est, omnem cognatio-
529 DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUfc LIIiRI XLII. — IN GEN. LiB. IX. 530
nem carnis, uhicunque nos ab eodem Domino nosiro A fitios, aut agros, propter nomen meum, cetc.uplum
Jesti Christo devocare conlendil, juxla quod unicui- accipiet, et vitam wlernam possidebil (Matlh. xix).
qtie (ideli animse dicil Spiritus sanclus in David : Quod landem venienlibus Agypliis ad Pharaonein
Audi, filia, el vide, et inclina aurem tuam, el oblivi- et alimenta petentibus , rex ait : Ite ad Joseplt, et
scere populum tuum el domum palris lui (Psal. XLIV). quidquid vobis dixeril facite, nos itaque de illius di-
Nani el ipse Chrislus in Evangelio dicil : Si quis ctum sciamus potentia, et pariter noverimtis quod
venit ad me, el non odil palrem suum, el malretn nemo, nisi per nomen Domini nostri Jesu Christi,.
suam, el uxorem, et filios, el fratres, et sorores, adhuc consequi possit a Deo vitse seternse alimenla. Non
aulem et animamsuam,non poteslmeus essediscipulus enim esl in aliquo alio salus, ait Petrns aposlolus,
(Luc. xiv). Quo fruclu id facial, ut secundum uo- nee enim nomen atiud sub cmlo dalum esl hominibus,
men Ephraim dical: Crescere me fecil Dcus in lerra in quo oporleal nos salvos fieri (Act. iv). El ipse dicit :
paupertalis mem, idem in aiio loco denunliat, cum Nemo venil ad Palrem, nisi per me (Joan. xiv). Et
dicit: Et omnis qui reliquerit domum, vel fralres, Joannes Baplista [evangelista]: Paler diligil Filium,
aut torores, aul palrem, aul malrem, aul uxorem, aul el omnia dedil in manu ejus (Joan. 111).

IN, GENESIM LIBEft NONUS.

(Gen. XLII-XLIX.)

150 CAPUT PRIMUM. RrDere, el non consumamur inopia. Inopiaa magniiudo

De eo qnod diclum est ud B. Job : < Nunqutd jeriet quanla fuerit, primoepatris voces insin.tiant dicenlis.
lecuin pactum, t etc. qualiler in Chrislo implendum, Quare negligitis? elc. Primo, ut excitet el altentos
in Josepk figuralum esl. faciat redargutionis manu percutit, deinde narrat
De diabolo loquens ad B. Job Dominus inler ca> quid audierit. Teriio pertonat quid velk: Descettdiie
tera dicil: Nunquid feriet tecum pactum, et accipies inJHgyptum, scilicet inquiens brevemque lande.n
eum servum sempilernum ? (Job XL) subaudilur ut sermonem lerribiliter ita concludit, ne consumauita•-...
ego. Hoc quam veraciter dicat, prsesens atiestalus inopia. Descenderunl igitur fratres Joseph, ut eme-
est Scriplurae Iocus, ubi quod de B. Joseph in lypum rent fruntenta in JLgyplo, Benjamin domi relenlo ab
Christi Filii sui proposueral inlus bonitas Dei, foris Jjtcob, quia dixerat fralribus ejus : Ne forte in itiner»
invidia diaboli per fralres ejus operante, ad effectuin quidquam palialttr mali. In Benjamin qui erat nteri-
pervenil.Nametille qui idcirco vendilus est, ne, sic- nus fraler Josepli, paternus refocillabatiir aniinus,
ul soinniarat, adoraretur a fralribus suis, idcirco crebris el pene conlinuis exhaustus singullibus, pro-
adoralus est, quia vendilus. Et Dei Filius, qui idcirco pter Joseph, de quo palri, ut jam superius dicluni
reprobatns est ab sedificanlibus, ne ipse, sicut in pa- est,suspicio non levis essepoieral quod.fralrum per-
rahola evangelica prsedixerat, fieret lapis in caput " isset malitia. Proinde Benjamin domi relenlus est
anguli (Mallh. xxi), idcirco quia reprobatus et cru- ab eodem dicenle : Ne forle in ilinere quidquam pa-
cifixus est,.facium est hoc a Domino, et est mirabile tiatur mali. Cumque adorassent eum fralres sui, el
inoculis nostris (Ptal. cxvu). Igitur voluntale qui- agnovisset eos, quasi ad alienos durius loquebatttr*
dem adversalur, et propterea Graeco vocahulo dici- interrogans eos : Unde venistis? eic. Primo inlroilu
tur Satanas, idest adversarius; aclu aulem servus benevolenliam principis ambientes adoraverunt, i;l
est sempiternus, et sic servit lanquam sil fidelis, iia est regio more salutaveruiit? Quam aulem ob causani
cooperalur el bonis proficit, tanquam adjuvare velit adoraverunl? Videlicet ul emendi quae vellent habe-
Spiritum Domini^et sic vigilantia procedit, tanquam renl'liccntiam; nam ut alimenta emerent, idcirco
maturet consilium dare etostendere illi. Igitur cum cum saccis suis advenerant, quod facere absque Jo-
laudesapientise Deidicendum abliincqualiler, fralrum seph imperio vel uulu non poterant. Edixeral enim,
opitulante invidia, somnia Joseph impiela sint, quali et hanc legem statuerat Pharao dicens: Ego sum
ainbitione slanlemmanipulura ejus, manipuli illorum Pharao, absque tuoimperio non movebil qttisqttam ma-
circumstelerinl et adoraverint, sive sol et luna cum num aut pedem (Gen. XLI):manuin videlicet ad acci-
undecim stellis. p. piendum, aut pedem efferendum, in omni terra JEgy-
CAPUT II. pli. Bene igilur et propria secundum rem fulufam
Quomodo fratres Joseph adorantes, somnium ejus imaginatione, haec adoralio per somnium illi proe-
iihpleverinl. signata fuerat, quando narrans fratribus dicebal :
(CAP.XLII.) Audiens autem Jacob quod alimenla Putabam ligare nos manipulos in agro, el quasi con-
venderenlur in Mgyplo, dixit filiis suis : Quare ne- surgere manipulum meum et stare, vestrosque mant-
gligtiis? Audiviquod trilicum venundelur inJEgyplo. pulos circumslantes adorare manipulum meum (Gen.
Dzscendite el emite nobis necessaria, ul possimus vi- XLI),Ecceenim revera quodammodo manipuli eorunr
531 RUPERTI ABBATiS TUiTiESSIS 532
nianiptiiiim ejus sdorant, dum non ob aliud ignotinii A non muiiumiiti. Porro inansuetudinis opera qnis cx-
sibi principem iEgypti adoranl, nisr qtiia dcfecerant plicarc poierit ? Inler ipsa scverilatis acla vel tlicla
nianipuii corum, illcaiilcm t!e manipulis plenum Iia- fievil, cl tandem ctincla quae poluit houa pro malis
bebal'liorreum. Et, uljuxla Pharaonisquoque som- rcddidit. Non ignorabal rem fore difficilem , ul fra-
nitim diclnm sil, idcirco adoranl, quia spicae iilo- Ircm suum miniinum adducerent, imo et idciico ab
rum tenues ct percussoe urediiie supcrioriim copi.mi iliis exigebat, ul ex rei diflictillate lahoranlcs, merita
annoriim devoraveranl; ille autem per sapienliam sua pcrpendercnl, ul jam cceperant, diceules: il/c/i;o
spicas plenas alque formosas pnrlim ab illartini eda- liwc patimtir, qttia peccavituus in (ralrem nostrum. Qni
citalc liberavcral, cl in horrcis rceondiderat. Slabal c! postmodtim dicluri sunl : Deus invenil iniquiliucin
iiamque el suhlimis crat manipulus Joseph, circiim- servorum suoriim (Gen. XLIV).Nanv sicut animani
sliinlcs aulcm hiimiles maiiipuli fralritm manipulum ejus criiciaverunt el corpus, elenim Itutniliaverunl in
ejtis adorahant. compedibus pedes ejtts, el ferrum perlransivit annnam
CAPUT III. ejus (Psal. civ), sic pius tortor et per liidinim hunii-
Qualiicr el quanla prtidenlia ab illo discruciali shtl. liavit in compedibtis eorum pedes , el propter illuin
Rccordaluique somniorum qum aliquundo viderai, frairem minimum, siciu sequentia dcclarant, feiro
ail ad eos : Exploraiores esiis, ttl videatis infir- " transverbcravii animas eonnn, nsque dum, pi laie
miora lerrw venislis, etc. Et in agnoscendis fra- superatus, repularet divino judicio salistactuni. Nam
iribas imaginem Jgl retinet Joscph mansueli nisi ad lioc lcnderel, poleral uliquc primo intuitii
et veri Filii Dei, cui iu canlico cpitbalamii diciiur fralrcm se fratribus osteudere.
per os David : Intende prospere , procede el regna CAPUT IV.
propler verilalem , el rnansueludinem el jusliliam QttodexentploJ'oscph,principes (Uaislianos, titi dignum
(Psal. XLIV).Jusliliae namque el idoneoe scverilalis sil, erga Judxos Chrislianorum initnicos.
fuil, qtiod peccaiores tandiu Uagellat et corripil ver- Quo exemplo, liodicqiicuignum est agcrepiincipcs
boruin snorum stimulis, clavisque acutis landem Chrisiiauos erga fratres Cliristi, Jtidscos, id esi, iioii
conligit, donec peccaium suum agnoscant el dicant: oecidere eos, auctoritale Spirilussancti pcr Psalmi-
MeriloltKC patimttr , quia peccavimus in (ralrem no- slain cx persoua cjusdeni Chfisliproieslantesic: Deus
slrutn, videnles angusliam animw ejus , dum depreca- oslendil mihi super inimicos meos, ne occidas eos, ne
relur nos , et non audivimus. Et crimen eorum satis quando obliviscanlur papuli mci ( Psal. LVIII). Sed
vicino, licet non proprio nomine tetigit, dicendo : ijuid ? Disperge itlos in virlule tua (ibid.). Non ergo
Exploratores esiis. Pro eo ul dicerel : Furcs estis. iilos occidere , sed ad cognhkmem sui realtis hoc
Nani fecerant furium , imo sacrilegium , ubi sancto cxcinplo'convcriil evocare. Nain sicui lunc adoravc-
patri filium fratrenique suum furali sunt el vendide- ruiii iili principem jEgypli, nescienles esse Joscph
runt. Prointle cum dicerenl: Non estila , doinine, qiieni vcndiderunl, sic hodie Judaei Clrrisiianis priu-
dttodecim servi lui fralres sumus , filii viri unitts in cipibus subjecti sunt, nescientes hoc modo se esse
tetra Cltanaan, miniinus cum valre noslro est, et alius subjectos pedibus Chrisli, quem neganies patres
non est stiper. Continuo uhi dixcrunt, et alitts non esl ipsorum crucifixeruril. Igiiur quemadmodum Joseph
super: lloc esl, inquit, quod locuius sum : Explorato- illos in ultionem sui non occidit, scd pia lorlura ad
res estis. Quod unus non esl super, ex co vos explora- pcenilentiam compulil, tudicerenl, merito hwc paii-
tores, ex eo vos fures esiis. Notanda quippe cailidi- mttr, quia peccavimus in fralrem nosirum, eie, sic ct
tas, quia, cum dixissel, exploralores esiis , conlinuo hotlie Christuin , id esl , nos vcl omnes in quibus
subseculus verbum commulavil; non enim dixit, ut loquilur Cbrisius, non decet ut caplivos vinclosque
exploretis : sed ut videatis infirmiora lerrae venisiis. Cliristi Judoeosoccidant, sed utmulium adpceniten-
Infirniitatcm namque lerrse videre venerant, scili- tiam compellanl. Quod fructuose simulquesalubriter
cet quod non adeo infirma eliam tempore famis inlerdum a sanciis Patribus aelum esi, scilicet ut pa-
csset, quin ipsa suo proesidio aliis leriis subvenire D I trimoniorum stiorum rusticos Jadoeos ad Christuui
possel. Alias autem et verc, quando pr;csentiapatris venire minime consentientes, lanlo pensionis onere
cnnctisquc arbitris destilulum fralrem videnles, gravarent nl ex ipsa actionis stise pcena conipelle-
dixerunl: Venite, occid.antuseum (Gen. xxxu), im- rentttr ad lidem fesiiiiare, et e conlrario , pertluciis
munita terrm consideraverunl et inspexeruiu, et ad Cliristi graliam pensionis onera relevarent, quia
proinde reduclo in sedigitulo, sine mendacio dicere cl si ipsi minus fideliter veniunt, hi tamen qui de eis
poluil:/miuiiiiiia (errai hujus considerare yenistis.Ve,- nali ftierint jam fideliusbaplizantur.Aut ipsos ergo,
ritati igilureljuslilioe assignandum esl quod , quasi inquiunl, aut filios ipsorum Iiicrabtinlur.
adalienos, durius loquitur , dicens : Exptoralores CAPUT V.
eslis, immunila lerrm hujus eonsiderare venislis , el Q.uod Jacob Benjamin fitiiun suttnt cutn illis miliere
per saiuletn Pharaonis, non egtediemini tiinc , donec timuerit.
experimenlum veslri capiath, itadidilque eoz,cuslodim At illi porCantes(rumenta in asinis , profecli sunl ,
tribus diebus. Iteinque : Et (rater vester, inquit, unus etc. Diniissi fralres et quasi non dimissi revertuii-
ligelur in carcere, [ralremque veslrum tninimum addu- tur, nam eorum pedes quidem compedibus absoluti',
cite ad me , ul possun vcslros probare sermoncs , et scd aniini cum Simeone vincti rctinenlur. Ncscicbani
 553 DE TRINITATE ET OPERiBUS EJUS LJBRI XLII. — L\ GEN. Lii>. IX. S34
auteu quodeos dominuslerroe diligeret, et idcirco, A , runt, et (empus esl ut sol, et luna^el slellae undecim
ne exterrili non redirent ad eum , unum ex eis in. adorent Joscph. Tradilur ergo landem Benjamin,
vinculis relinuissel. Reversi igitur , quasi infausta commissus Judae, dicenti: Si non reduxero ettm libi,
renuiiliant: Loculus esl nobis dotninus lerrw dure, el ero peccali in le reus omni letnpore. Et hanc sponsio-
pulavit nos exploralores esse , etc. Stuporem sive nem pater sapiens libenlius accepit, Nam quod ante
tcrrorem simul omnibus adauxil, quod, cum frtimenla hunc dixeral Rttben , duos filios meos inlerfice , si
effuudereiitsinguli, rcpererunt in ore saccorum liga- non rcduxero illum tibi, nec suscepil pater , nec
tas pecunias. Pulaverunt enim conlra se subtiliier suscipcre aul probare debuit. Igilur profecloe in
agi, et devolvendae in eorum calumnioe oceasiones jEgypmm slellse undecim , id est, fratres universi
paralis ariihus inquiri.Undc et postmodum in Mgy- adoranl Joseph, munera lenenles in tnanihus, modi-
pto ail dispensatorem locuii-smu : Oramus, domine, cum resinse el mellis et sloracis , stactes , cl tcre-
vl audias. Jam ante descendimusul emeremus escas , binihi, et amygdalarum. Sol autem, id esl, ipse pater,
quibtts emplis , cutn venissemus ad diversorittm , ape- . ci in eo malernus lunoe , id est, Rachelis, affeclus ;
ruimus sacculos noslros , et invenimus in ore saceo- sol, iiiquani , remancns el corpore absens , adorat
rttiB pecuniam , quam niinc eodem pondere reportavi- lamen cum dieit pro Benjamin : Deus aulem meus
mus. Non est in noslra conscienlia quis eam posuerit " omnipolens facial vobis eum ptacabiletn, el remittat.
in marsupiis noslris (Gen. XLIH). Omnibtis itaque vobiscum fralrem vestrum, quein lenel, el.hunc.Ben-
exlerriiis additur ad cruciatum mentis eorum el lu- jamin. Vel certe lunc quoque iste sol, id est, pater
ctuosa palris querela , diceniis : Absque liberis me Jacob, adoravil Joserth, quando prolinus resalulatis
esse feeistis. Pene quod seniiebat edixit. Cum enim fralribtts clemeiiler, mox ut dixit: Salvusne esl pater
dicit, absque Uberis me esse fecislis, et conliuno sub- vester senex, de quo dixeralis milti ? Adhuc vivit? illi
jungil: Joseph non estsuper, quid aliud dicit, qtiam : responderuut: Sospes esl servus luus , pater nosler
absque Josepli me esse fecistis? Simul quoniam adhuc vivit,el incurvaiipra illo adoraverunt,nimis [f.
152 el continuo prosequitur : Simeon lenetur in nominej ejus ambitiose supplicanles, tilsenecUitis ejus
vinculis, el Benjamin aufertis, et de Joscph conscien- iiiluilu illis esset propilius, cujus menlionem facere
lia reos torquebat, timere poteranl quod suspicare- ipse dignaretur. Nam ubi in persona sua pravsenspater
lur pater,quia Simeonempro fntmeiitovendidissent, ipse adoraverit, sicut jam longe superius dicliim est,
et sic pecuniam reportassent , ilemqtie malitiose non invenitur. El nolanduni qnanla fueril in Joseph
Benjamin auferre velleni. Dcinde et cum dicil; iVoi altiludo lionoris, quanta maturitas vel dignilas in illo
descendeifilius tneus vobiscum.Frater ejus morluusest, cuni spirilu mansuetudinis, quem pro uno dignatio-
' nis suoe
ipse solus remansil; si quid ei adversi conlicjcrii in verbo, quo dixeral, salvttsne esl palervesler?
lerra ad quam pergitis, deducelis canos meos ad infe- adhuc vivil? iterum adoraveruitt incurvali.Bsne ergo,
ros, palam dalur inlelligi quia, si audeal, plus dicere fratres, vistiri eralis quid illi profulura. essenl soni:
veiil, praeserlim.quia praemisso , si quid ei adversi uia sua.
contigeril, non ait, descendent cani mei, sed dedu- CAPUT VII..
ceiis canos meos cumdolore ad inferos. Nempe sic se De pietate Joscplt qua viso Benjamin se continere -
habente dictorum serie, quod dicit: Si quid eiadversi non poluit.
conligerit, idem cst ac si dicat: Si quid ei adversi Allollens autem Joseph oculos, vidit Benjumin (ra-
fecerilis. Sed parcit ori, neque dolori cunela per- trem suum uterinum , el ait: lste esl (rater vesler
rnittii, ne, quod viri iracundi est, saiis lurbatam parvulus, de quo dixeralis mihi ? El rttrsum : Deus ,
amplius lurbel ipse domum suam. inquit, miserealw lui, fiti mi : Feslinavilque quia
CAPUT. Vi, commqla fuerant viscera ejus super fratre suo , et
De sponsione Judm, dicenlis : i Si non reduxero eum erumpebant lacrymw el introiens cubiculum flevit, elc.
tibi, > elc. El quomodo solet lunael undecim sletlm Allollens oculos Joseph. Jam anle diclum fueral, quia
adoraverint Josepli. jj sieleruut coram Joseph. Quos cum ille vidissel el Bcn-
(CAP. XLIIL) Iiilerim fames omnem terram vehe- jamin sitnul, pracepit dispensalori domus suw, di-
menter premebat.Consumplisque cibis quos exjEgypto cens : lnlroduc viros domum, et occide victimas , et
delulerant, dixil Jacob ad filios suos : Revertimini, instrue convivium , quoniam mecum comesuri sunt
et emite pauxillulum escarum* Respondit Judas.: meridie. Quid ergo cst, quod quasi nondum viderit,
Denuttliavil nobis vir ille, sub altestalione juramenli, ita nunc diciltir, atloilens autem oculos Joseph , vidit
dicens : Non videbitis faciem meam, nisi fralrcmve- Benjamin [ralremsuuin ttterinum, nisi quia primum ila
tlrum minimum adduxeriiis vobiscum, etc. Magna rci vidit ul dissimularei, nunc aulein ita vidit ul ejus
difhculias, raagna paterni animi anguslia , grandis visione denunlialionis suaememinisse vidcretur, qua
fralernse conscientise pcena. Sed quid diutius quasi dixerat : Non videbitis faciem meam , absqtte (ralra
somno consopilus paler , gaudio foris prseslolante , vestro, minore ? Necdum enim scire merebaiiitir illi
in profundo Irisliiice premitur? Oportet impleri cl adorantesquod, intersumma regni negoiia.prineeps
allerum somnium, quouiam jam unum implelum est. jEgyptietdominus terrae lalium meminisse potuissel,
Oportet, inquam , quoniam manipuli fralrum jani Sed dum affectata austerilale quasi in alienos inien-
nianipulum Joseph, ut supra diclum cst, adoravc- dcret, rupit pictas injussa, nimiumque ullronea praj
535 RUPERJT ABBATIS TUITIENSIS 636
paratam forlitudineni peclovis, et dissimulandi virtus A Jii/Hm(L«e.n),quanquametseciinduin divinam gene-
non fuit, unde et quasi fugam iniens , festinavil in raiionem recte primogenitus debeal dici. Prius eniuv
cubiculum et ploravit, quia erumpehant Iacryrase, et quam aliquid crearel Pater illum genuil. ^igypiios
non polerat se conlinere. Victus itaque coinmolis et Hebroeos, qtiibus illicilum erat el pro.fanum pari-
visceribus suis, el lumulluantibus lacrymis^ cessit, ter couvivari, et tamen eadem domo , eodemque
casquc, quanlum voluerunl currere , permisit. Rttr- epulanlur convivio, licet seorsum hi, et seorsum
susque loia [acie egressus,,conlinuit se, et ail : Ponite illi, Joseph auclore vel principe convivii, duo pa-
panes, etc. Hoe convivium, ut de illo quoque secun- rietes sunt, scilicet gentes el Judsei, quos hacle-
dum myslerium aliquid loquamur, recle cum Ben- nus discordes Christusin semetipso copjungit (Eph.
jamin, id est, filio dextroe, celebratum est: sic enim n), el ad tinius fidei concordiam, quandoque perdu-
iu fine inundi, cum plenitudo JEgypiiorum , id est, cel. Qnod diclum cst, el inebriali sttnt cum eo„
geiiiium,subiiitraveril (Rotn. xi), fraires Jesu Cliristi, idioma linguse Hebraicoe est, ut ebrieiatem pro
scilicet Judad, filio dexlrse, id esi aposlolicse fidei, salielate ponant, sicut ibi: Rivos ejus inebrinns
in convivio corporis et sanguinis cjiisdem Chrisli muliiplica genimina ejus, in slillicidiis ejns tmlabilur
fralris sui fce.lerabuiUiir, et lunc rcvera cum opu- sive inebriabilur germinans (Psal. LXIV), haud du«
lento fralre suo bibentes inebriabuniur. Hoc lantum '! hium qttin lerra pluviis irrigata,
iulerest quod bic anlequani agiioseerenl fralreni CAPUT IX-
stium dicenlein : Ego suin Joseph (Gen. XLV), con- De eo quod dixit : i Scyphum meum pone, > etc. Et
vivium faclum est, illic atilem prius oporiebilClnis- de oralione Judm pro Denjamin.
tuniagnosci et iunc demum eos pioediclo ejus con- (CAP. XLIV.) Prwcepit aulem Joseph dispensaiori
vivio parlicipari. domus sum, dicens : Imple saccos eorum frumenio
CAPUT VIII. quanium capere possunl, el pone pecuniam tingulorum,
De convivio quod fecil Joseph (raltibus suis , el de in ore sacci. Scyphum autem tneuni argentum, d
ordine primogenili, juxla prhnogenita sua.
prelium qtiod dedit iritici, pone in ore sacci minoris,
Qttibus appositis, seorsum Joseph , et seorsum fra- etc. Forte quissestimet hoc voluisse Joseph, ut hac
Iribus , JEgtjpliis quoque qui vescebaniur siniul seor- occasione ulerinum fralrem suum Benjamiii quasi
swm,(iiiiciluiit en{m est ASgypliis comedere cum He- ex jnre relinere posset, praesertim quia ppstmodum
brwis,,el pi;ofamm esse putanl hujuscemodi convivium) dicturiis est : Qui furatus est scyphunt, ipsesit servtts
sederunt coram eo , primogenilus juxta primogenita metts , vos autem, abite tiberi ad palrem veslrum.
tua, el minimus juxla wtatetif suam. PriniogeniUis £ Sed hoc indigniim sancto viro quis non sesiimet ?
juxla primogenila suasedit , et m,iiii,iftusjuxj,aoeta- Siquidem fratris venditio et fralrum ejusmodi cir-
tem suam,idesl,quo erai quisqtie natu prior, eo sedit cuinyeiiiio p.arum in crimine differiini. Ergo id
etsuperior; el econtrario, quoeratquisquenatu mi- polius quod evenit illum intendisse arbilremur ,
nor.eo sedit et inferior.Summus sine dubio cuncto- qttoniain Dominus eral cum Joseph, et omnia opera
rum et maximus, ulpote dominus doinus, el con- ejus dirigebal (Gen. xxxix), cujus cum directione
153 v'va Pfinceps, sedit i.pse Joseph, coram hoc opus. illum pracdieta inlen,lione agere potuisse
quo sederunt omnes, ulpote longe rainores. QuiJ ralio negat, quippe, quia justitiae repugnat, quia
ergo sibi vult hoc loco ista Scripluree diligeiilia, verilali non appropinquat. Quid tandem evenil?
cum prsemisso, quia sederunt ccram eo, addidit, Ctim dixissel Joseph, qui furalus est scypltum, ipse
primogenilus juxla primogenila sua, nisi ut insinua- sil servus tnetis , vos aulem, abite liberi ad patrem,
ret jain ex lunc ipso usu cessisse Joseph priiii,ogeniia?< veslrum, accedens propius Judas , mullis coram
Sic enim el in Paralipomenon Iib.ro legilur : Quia aslantibus secreta palemae domus, quoe ad lesti-
cum violasset Ruben tltorum patris sui, dafa sunt rnonium ipsius Joseph multum valebant, tali nar^
primogenila ejus filiis Joseph filii Israel , et non ralione exposuit, ut duorum causa fratrum, quo-
esl repulatus ille in primo.genilum. Potro Judas qui, \0 rum alter ipse, et alter erat Benjamin saxeis eliam
erat forlissimus inler fratres sttos, de slirpe ejus pecloribus lacrymas gemitumque ejiceret/landem-
ptincipes getminali sunl: Primogenita utfem reputala que suam ita concludit orationem : Ego proprie ser-
sunl Joseph (l Par. v). Etenim quod primogenili vus lutis sim, qui in meam hunc recepi fidein, et
erat, accepit enim duplicia, dicenle patre Jacob : spopondi, dicens : Nisi reduxero eum, peccali reus
Do libi partem unam exlra fralres luos,quam luli de etQ in patrem meum omni lempore. Manebo itaque
manuAmorrhwi, in gladio el arcu meo (Gen. XLVHI), servus pro puero in minislerium domini mei, et ptter
Igilur Joseph post carcerem primogeniius in hoc ascendqt cum fratribus suis. Non enim possum redire
etiam Chrislo assimilatur, qui esl primogenilus ex ad pairem absenle puero, ne calamilalis qum oppres-
tnorluis (Col. l), el primogenitus ex mullis fratribus sura est patrem meum, tcstis assistam. Quid hoc
(Roni. vin), el secundum renovationem orbis prin- justitise ordine pulchrius? Nempe qui hic servitio se
cipium creaturoe Dci, novaenairiquecrealurseeportet addicit, ipse esl cujus consilio in servum vennndalus
siibatjdiri.QuodetcvangelisiaLucasconsiderans.cum est Joseph. Sic enira supra habemus, quia dixit Ju-
de virgine Maria.quse nullumdeincepseratparitura, das fratribis suis ; Eccelsmaelilw transeunt, vsnite,
dixisset:Etpcf)e:t//i/i«msHMj?i)slalimadjecit,j)rimo9C- venundelur (Gen. xxxvn). Igitur et in hac sinilitu-
 537 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN GEN. LIB. IX. 638
dine doli, laus est viri gloriosl, quia per occasionem A meiu vivit ? Poslquarii hene accepit grandem esse
argenli sui, consullorcm vendiiionis in Iianc neces- vel fuisse pro sc ralamilalern patris, et eamdcm
siiatem coinpulil, ut oplarel servus ficri, et sic calamitalcm nc innovarclur aul invalesccret gran-
arger.teos quos. accepit vendiio fratrc, et per fra- di curse esse fralribus suis, nan, inquil Scripttira,
trum marstipia divisit, inseclalus est, ul aliud polerat se ultra cohibere Joseph. Venerat enim
quidem pro alio argentum conscienliis eorum excu- dolor quasi usque ad. parlum, et virius nou erat
leiel, aliameu lali pcena nonnibil niacula iUa reos parienli. Nam quomodo mulier gravida tristiliam
libcrarel. habens, quando iraminet hora ejtis (Joan. xvi),
CAPUT X. lacel quideni etsilei, quantum valel, et patiens
De eo quod dixit: < An ignoralis. quod non sil tj- est; Iiora amem ipsa qua parlurit, loquilur, et
milis mei in auguranc(i scientia. > erumpil, et clamat, neque se cohibere potest, rjtiin
Vcrunitamcn prseter hoec quse dicla sunt, et in dolori invalescenti clainaiido saiisfaciat. Sic ille
hoc et in eo quod tribus diebus eos cuslodim Iradidit, qui haclemis se continueial ulcnnque, gemitus
alia ralio est. Nunquid eniin sine vero aut cum iniefcidens el abscondendo deglutiens, ac vioieiuia
mendacio dixil : An ignoralis quod non sit similis " lacrymarum iluenia dividens, hora qua os aperuit,
siea in aitgitrandi scientia? Elenim augurari quidem dicturus, ego sum Joseph, citius ac properanlius
genlilium esl, et ex lege Dei illicitum esl, atlameti erupil incondilo clamoredoloristtirhoviolenlissimus,
rem divinam, id est fulurorum intelligeiiliam, qua vocemque cuni fletu in allum cxlulit, quam et foris
gralia somniorum quoque fides eral inlerpres, audierunl iEgypiii , omnisquc donms Pharaonis.
verho augiuandi recte illum significasse non dubium Tandem dixit: Ego sum Joseph, el quasi grandi
est. Ergo quidqiiid hactenus in fralres suos cgit, pavoris fulmine excusso fralres atlonitos, et quasi
pvsespnlialiter quidem illis alii|uaiitula pcena fuit, amenles reddidit. Nec enith poleranl respondets illi,
sed revcra non lanquam augur, scd lanqiiam Dei nimio limore perterriti. Bene ergo pracceperal itt
vaies pro intuilu fulurorum lunc illa prsesentia egrederenlur cuncti foras, ut nullus interesset alie-
gessil. Sciebat enjm quod pro culpa suoc vendilionis, nus cognilioni mutum. Non enim alienis jain com-
serviluri essenl /Egyptiis in tribus gcneralionibus municanda eral doniestici notilia sceleris, neque
suis; generalione autem qtiaria reversuri, unde el sub eorum praeseiilia pius frater edicere voluit ren*
nioriuirus dixil fralribus suis : Post morlem meam tantae confusionis, quam ferre non potuerunl fra-
lisilabit vos Deus, et ascendere faciet de lerra ista, tres rcmolis eliara cunclis arbilris. Ego, inquit, sum
ad terram quam juravit Abraham, Isaac et Jacob. -, Joseph. Et continuo : Adhuc Paler meus vivic ?
Aiportaie vobiscttm ossa ntea de loeo islo (Gen. L). Quod ulique non nt sciret interrogando dixit :
Sed et illud prsescire poleral, quod educendi essent jara euim interrogaveral et audierat quia vivil, sed
cuin auro et argenio, sicul scriplum est: Et dices dolenler admirando quod adhtic viverel, et niinis
filiis lsrael ul postulel vir ab amico suo, el mulier a compaiicndo, quod in luctu sui causa consenuisscl,
vicina sua vasa argenlea el attrea (Exod. xi), etc, lanta calamilate oppressus quautam vel ex co con-
Niiin ei Abrahae ulruinque proedixerat Deus : Gene- jicere poluit , quod Judas novissime narfans ila
tatioiie attlein qxtarla reverteniur httc, el gentem cui conciuscrat, ne calumitatis qum oppressura est pa-
servituri tunl, ego judicabo, et post hwc exibunt cttm trem meum leslis assistam. Perlerrilis itaque nimio
magna subslaniia (Gen. xv). Bene igilqr in prophe- terrore : Accedite, inquit, ad me. Et cum accessisserii
tia iriuni generationum serviturarum in iEgyplo, prope, ait: Ego suin Joseph, frater vesler quem vendi-
et exspoliationis ^Egyplise, tribus illos diebus in disiis in jEgypto, etc, Magna moderalio ubi dixit:
cuslodia tenuil, ct abeuntibus argenleuin scyphum Ego sttm Josepli. Adhuc paler meus vivil ? Quia
sutim imposuil. Item in auspicio ^Egyptiorum, qui nimis perterrili suiil idcirco quasi impeluin tur-.
fugienlem Israel perseculuri erant, misit exsecuto- binis paulisper relinuit, conso.lationeqiie interpo-
rem post illos , qui eos quasi ad judicium cum [) si(a, dicendo, accedite ad me ; et hac illis invita->
pimia lurbatione revocaret, et sicul landem canla- liope aliqua.niulura refocillaiis dicium repciiit,
luri craul filii lsrael, dicenles : Canlemus D,oniina, Ctirsnmque exposilionis suse conliiiuavit. El tanlat
gloriose enim magnificqtus esl (Exod. xv), ita recte priorcm austeritatcm dulcedine ac lenitale superavH
et ipse Irisliliam fra(rum inopinabili gaudio lermi- ut merilo cliam in hac parte illi Samaritano similis
navit, dicentlo : Ego sum Joseplt. e^istimetur, qui revera vulneribtis, id est peccatis
154 CAPUT XI. hominum, vinum ct oleum ut curarenUir. , in-
De agniiione mulua, ubi dixit fralribus suis: < Eao rudit.
sum Joseph. i CAPUT XH.
(CAP. XLV.) Non se polerat ullra cohibere Jo- Quomodo dixil: < Nolite pavere I et qttod tanias
seph multis coram astanlibus. Unde prwcepit ut moras perpeti pottteril, qui dixit : < Festinaie, <
egrederentur cttncti foras, el nttllus interesset alienus adducile eum ad ttie. >
agniiioni mulum. Elevavilque vocem cum flclu, quam Nolite , inquit, pavere, nec vobis durum esse
audierunl JEgyplii, omnitque domus Pharaonis. Et videatur, qttod vendidistis me in his regiottibus.
dixit fratribus suis .: Ego sum Joseph. Adhuc Pater Nolite pavere ciinj dicit, subaudiendum est, nie;
 K3n RUPERTl ABBATIS TUlTlENSiS 54ft
Dc.i namque pavor el lerror illis pnesertim in A meum toqualur aa vos. Auditumque esl, el celebrt
lnli scelcre non dehuerat abesse. Nam quodaif sermone vulgatum in aula regis : Venerunl fralres
Non vestro consitio, sed Dei voiuntalv huc missus Joseph. Adjungit Pharao suas simul invitaliones,
stan, qui fecit me quasi palrem Pharaonis, et do- proferuntur X55 opes ^Egypti,et promittunltir am-
miiium universw domus ejus, tale est ac si dicat pliores.Regiseqiioqne niittiiniiiraiibvectiones parvulis
Clirisius Judaeis: Non vestro consilio dicenlium : ct conjugibus transrerendis, ne pater Jacob paryin
Ne forle veniant Romani et tollant noslrum lo- conforlelur, aut in aliquo dubitet.
cutn et genlem (Joan. xi), sed Dei volunlate morilu- CAPUT XIII.
rus eram pro genle, et non tantum pro gente, Quid significet quod singulis fratribtts suis jussit
sed ul filios Dei, qui erant dispersi congregarem in proferri stolas bittas.
unum. Vestrum enim consilium fuit, verbi gralia, Singulis proferri jussil siolas binas. Benjamin vero
ut dicerelis : Quando morielur, el peribit nomen dedil trecenlos siclos argenieas, cum quinque slotis
ejus ? (Psal. XL) Dei anlem voluntas, ul per pas- opiimis, tanlumdemque pecunim ac veslium miltens.
sionem mortis , glOria et honore me coronaret, patri suo. Adhoc primtim exemploperfectoecharita-
et conslitueret me super opera manuum suarum tis, profectum esse arbilremur diclum illud Sapien-
(llebr. li; Psal. vm). Ita non veslro consilio, in- "lis, quo el Paulus tilitur aposiolus : Si esurieril ini-
quit J.oseph, sed Dei voluntate huc missus sum : micus tuus, ciba illum. Si silit, polum da illi. IIoc
vestrum quippe fnit consilium, ut nihil milii prod- enini faciens carbones ignis cangeres super caput ejus.
cssenl somnia mea, Dei aulem volonlas ut facerel Noli vinci a malq, sed vince in bonomalttm (Rom. xn).
me quasi patrem Pltaraonis, et dotninum iiniversm Hic enim inimicis suis, qui inter comedendum ven-
domus ejtts, et principem in omni lerra JEgypti. diderant eum, dictum esl enim supra, quia se-
Cum ergo dicil : Nolite pavere, uec vobis durum denles ut comederent panem, viderunt vialores Is-
esse videatur quod vendidisiis me in Itis regionibus. maeliias venire deGalaad, et dixerunl: Melius est ut
Pro satute enim vestra misit me Deus ante vos in vendalur Ismaelilis (Gen. xxxvn), inimicis, inquara^
/Egyplum. Biennium est, quod (ames cmpil esse in suis, qui manducando esurientem vendideranl, ci-
lerra , et adhuc quinque anni restant, quibus nec bum dedit et polum ; elenim cum eo, ul supra dictum
crari polerit, neque meli, prwmisitqiie me Deus ut est, inebriati sunt, et eis a quibus lunica lalari et po-
reictvnmini super terrant. Non vestro consilio, sed lymila nudaUis est, ecce binas singulis dedit slolas.
Dei huc «o/!ift(fliemiss«ssHm;cum,inquam,hoec dicit, Porro finem cunclorum Christi mysleriorum , quae.
non culpam eorum nullam facit, sed pro conscienlia Q digiius Dei in Joseph praeliguravii, in hoc agnosci
aniiiii limore perterrilis, nec audenlibus loqui, promptum est, quod non unam t.anlum, sed singulis
sccleris sui magniludinem ad horam sublegere, ut binas stolas largitus esl. Eienim nunc quidemelectc-
sapiens medicus salagit. Feslinate, inquit, el ascen- rum animse, uhi deposito carnisoncre felkiter Iselan-
dile ad palrem meum, el bsec el haec dicelis ei. Et lur, una slola, id csl,. sola .suimet bealiindine per-
infra : Feslinate; ait, et adducite eum ad me. Qui sic fruuniur; ubi aulemomnes resurreximus, quicunque
justo patris desiderio niinc fesiinal, quomodo tanias immutabimur, binas slolas singuli, id esl animac si-
haclenus potuit perpeti moras? Videlicel quia si mul et corporis duplicem gloriam, oblinebimiis.
patrem prius invitasset, quam congregatos ad se Proinde usque ad hunc descensum in ^Egyptum ab
fratressuosomnes, sub spesolidissima composuisset, initio narrationis de isto beato Joseph mystcria
grandem nimis in domo palris sui lurbara concitas- Chrisli secundum siinililudinem ejus spectata sinl;
set. Jam quippe consolatis omnibus , poslquam nam ex hoe aliud principium sumilur, el sacramen-
osculatus esl omnes, el super colla singulorum toruin mirabil.ium series alia lexitur, quae jam in Ec-
flevit, et sic pro vera remissione ut certi essent de clesia Christi celebri collatione frequeniaia el nota,
pace ejus el gralia satisfecil, postquam osculo con- secundum ordinem historise qtiam novo retractaiu
firmali lacrymoso, jam ausi stinl loqui ei, poslquam D recurrimus, speculari duce Spirilu sancto cona-
binas singtilis stolas protulil, adhuc tamcn solli- himur.
citus hortalur , et dicit : Ne irascamini in via. Ne CAPCl XiV.
inquit, irascamini, ne rixemini, ne, dum alkis alio De eo quod nunlium delnlerunl ad Jacab de Josepli
justior, vci innocentior videri vull, et a se in alium adltuc vivenie.
crimen depellere coniendit, inviccm provocelis, et Nunliaveruitt Jacob dicenles : Joseplt vivit el domi-
conira invicem dividamini. Tempore igitur oppor- nalur in omni terra JEgypti. Quo audilo Jacob, quasi
luno feslinans Joscph : Dicile, inquit, patri meo de gravi sommo evigilans, tamen noncredidit eis. Quo-
quia quinqtte anni residui sunt famis, nunliale palri niodo tanlse rei nunlium pater acciperet, compentiio
meo universam gloriam meam, el cuncla quw vidislis, Scriptura pulchre sic expressil, ut nullo verborum
ul sit ex me vel gloria mea quod inviiel, si ex circtiilti melius explicari ppluerit: Qunsi de gtavi
meliicndo famis ivericulo quod impellal, el sic spmno evigiluns, inquil. Qualis enim astat qui de
feslinct. En oculi vestri. En, inqtiam ul certi vos- gnavi somno repenle percilus evigilal? Aitoniius
ipsi certum facere patrem meum debealis, ocuti utique et stupidus ad intelligendum vel responden
vestri, el octtli fralrh mei Benjamin vident, quod os dum, scgnis el hebcs prse mortuis sensibus. Unde
 Sil DE TRiNTTATE ET QPERIBUS EJUS LIBRI XLH. - IN GEN. LIB. IX. 312
proiinus, rum c contra neciltim rredenli referrent A tamiem ita series coneludilur : Omnes amnuv domus
omnem ordinem rci, etillevidissel plauslra, cl universa Jacob, qum ingressw sunl in JEgypiitm fuere sepitta-
quas miseral, eadeni propriclale usa, revixil, inquil ginla. Quod, excepto Joseph et filiis ejus, scptua-
Sciiptura. spiriius ejus, el ail : Sitfficilmilti, si adhuc ginta sex animoe, quaeegressoe siinl de femore Jacoh
filius mens Joseph vivil; radam ei videbo illum anle- inlroierunt in JEgyplum, nulla dubilaiio est. Ita
qnr.tn inoriar. Revixil spirilus ejus, itl ost, discer- euini paulatim per singnlos suppulaius liumcrus ap-
ne; ili hiciiltatera recepil, ulmuliiiiidinom gaudiortim probal. Repcrerunt auleni animas tres in jEgypio,
siiorum accipere posset, et ralioucin habere ctim eis Josupli scilicel cumdtiobus liliis ejus. Sepluagc-simus
sc'ret qiiorum repentinus adventus iinperalum hihil- aiiiem ipsc fuil Jacob. Quod si e conlrario nobis
que tale opinantein aninuun magna inundalione op- illud opponitur, quomodo in Aclibus aposlolicis in
pressissel. concione Slcpliani dicalur ad populuni, septuaginta
CAPUT XV. quiuque aniinas ingressas essein^Egypluin (Act. vn),-
fjifV/ iimtteril Jacob, ut dicetrt ilti Deus: t Noli sciendum, hoc quitlem illum ex sepiuaginia 156
• iimere el descettdein
/Egyptum. » sumpsisse inlcrpretibus, iibi sic scripliiin cst: Filii
(CAP.XLVL) Profeclusque Israel cutnomtiibus qitm auletn Josep/t qiti nati sitnl in JEgypio anintw uovem.
luibeliitt, veuit aa pttlcum Jttramenli. Et maclalis ibi Verum in Hehraeo duw sunt, non novem. Ephraim
vklimis Deopalris sui Isaac, audivil eum per visionem qtiippe et Manasses nati de Asenelh filia Pulipbmis
nocte vocfinlein se, et dicenietn sibi: Noli liinere et in JEgypio, antequani Jacob inirarel iu /Egypiuin
descendein JEgtjpliim, clc. Putctis jurameiiti, supe- el famis lenipus ingrueret, constat quia tcmpore
ritis habemtis unde cognominatus sit, scilicet cxco quo ingressus est Jacob in iEgyptum, non ejus aela-
quo I Abraham ct Abimelecli illic fce.lus percusse- tis erant ut filios generore poluissciit. Qtiod si qiuc-
runt;iIIeIocus idcirco naniquevoeatus fuitBersabec, ritur cur S. Lucas qui supradictae scriplor esl hislo-
quia ibiulcrque jtiravil (Gen. xxi). Noli, inqiiil, li- ri;c, in gentes Actiium aposiolorum volumen c.mit-'
tnere, el deseendein JEgyptttm. Patcl ex hoc quia Ja- lcns, non secundum Hebraicam veritatem seplua-
cob iu iEgypium descendere limebal, alioqui fruslra ginta, scd sepluaginta quinque animas, jtixta scp-
diceret ei Deus : Noli limere. El forle idcirco lime- luagiuia Inlerpreliim ediiionem , ingressas in
'balquia difficilem fore rediltim non ignorabal. Nam jEgyptum esse dixeril, facilis excusalio cst. Non
praeter hoc quod propheta cral, sicul de illo el pa- enim debuil contrariuni aliquid scribere adversus
tribus ejus, ex persona Dei Psalmus dicit: Nolite cam Scripluram, qusejam fucral geiililibtisdivulgala.
tangere chrislos meos, el in prophelis meis nolite nta- C El ulique majoris opinionis illo lcmporc dtiutnxat
lignari (Psal. civ), illud qiioque limorem liunc illi in- septuagiiita Interpretum habcbaliir aiiclorilas, quam
culere poterat, quod ad Abraliam sopore el horrore Lucas, qui ignotus el vilis et non magnai!fidei in na-
niagno et tenebroso oppressum Deus locnlus est: lionibus dicebatur. Hoc aulem generaliter ohscrv-an-
Scilo prwnoscens quod peregrinum futurum sil semen dum quod ubicunque S. aposioli aut aposlclici viri
litum in terra non sua, et subjicienl eos seniluli, el loquunlur ad populos, his plerunique tesiimoniis
ajftigenl quiidringenlis annis (Gen. xv). Nain et hoc ahulunlur quoe jam fucrani divulgata in genlibus.
dictum fuisse sciebat, et ^gyptiosgeulem illam fore Licct plerique tradani Lucam evangelislam, ut pro-
cxistiinahat, praeserlim quia magnus el lenebrosus solylir.n, Hebracas ignorassc litieras.
liorror domeslicoe oialitise jam prtecesseral. Timenii CAPUT XVil.
igitur consolatio divina fiduciam snbminislrai, Noli
noslrtim debeal in amore Clirisli
timere, inquicns, el descende in JEgtjplnm, quia in Quomodo quisquetai, dicentis: < Jam Iwitis moriar,
liujtts exemplo
gentctn magnum [aciam le ibi. Ego descendam lecum quia vidi faciem litam. »
illuc, et ego inde aiducam te rcvertentem. Sumnia Juncto Joseph curru suo ascendit obviam palri stto.
consolationis hoec esl: Joseplt qttoque ponel manum Vidensque eum, irruil super collttm ejus, el inler am-
sttper oculos titos. lloc euitn pro maximo habens, 0 plexus flevil. Dixitque paler ad Joseph : Jam Iwitis
postniodum dicit Jacob : Jtttn Iwlus tnoriar, quia moriar, quia vidi faciem luam, el sttperstilem te re-
vidi [aciem ittain, el supersiiiem le relinqno. linquo. Iloc mirse pietalis diclum deore patris lmjus
CAPUT XVI. arripienles dicamus omnes, dicainus singuli vero
Scii.lura Itic dical: < Otnnes animm do- Jcseph, id est Domino noslro Dei Filio, qui vere
Quontodo
mtts Jacob fuere sepluagiiilu, > Lucas aulem dicat Salvalor mundi est: Jam twius moriar, qttia tidi fa-
t septuaginla quinq.ue. i ciem luam, et superslitem le relinquo. Quando, Chri-
Surrexil /c-ofra puleo Juramenli, venitque in JE- siiane, defungeris, imo el dum vivis, quia morilurus
gyptttm cuin omni semi~ie suo, filii ejus ei nepoles, es, dic unico Dei Patris Filio, Salvatori ttio : Jam
filim el cuncla sitnut progenies. Quanquam limueril Iwlus moriar, quia vidi facicm luam, el superstitem
in
posleris suis, Deo tamen couforlanle hoc melius sibi te relinquo. Viilemus enim nunc per speculum
et optabilius arbitratus est, ul super oculos suos wnigmale (I Cor. xm), et in iiora qua quisque
manuin poneret Josepli. Unde et dicebal : Sufficit noslrum moritiir, superslilein illum relinquimus,
mihi si Joseph ftlius meus vivil. Filiorum nominibus, qui solus, quod nos non possu.uiis, in qno nos
qui ingressi stinl in ^Egyplum ordir.e suo supputalis, dcficinius, depositis corp6rihus, ci de anir.iabus
 B43 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS RU
noslrls curore sU idoncus. llle naniquc nobis su- A ccrtior inveniturquam hoc ioco ubi peregrinus isle in
perstcs esl ut causam noslram cmendet, qui idcirco, aula regisnon oblilus palrisecoeleslis, ullroperegrinuiiv
morluus est, ut aniinasnoslras vivificarel:. el idcirco seconfilelur. Igilur velus pastoribus ovium spirilua-
resurrexit, ut corpora nostra resuscilaret, el ad lium ei omnibus, qui coelestem palriaminquirunt pro-
dexleram suam in coeleslihuS in corpore et aninva positumesl exemplura, uihumililalegloriosdconlemi
qucmquc noslrum conslituerct. Scio, enim, inquil vanam et inopem despiciant alliludinem saeculi, di-
B. Job, quod Redentptor meus vivil, et in novissimo caiilque ubiciinque equitantes ^Egyptios viderinl: IIi
die de lerra returreciurus sum, et rursus circum.dabar in curribus, hi in eqttis, nos aiilem in nomine Domini
pe!le mea, et in carne mea videbo Deum (Job xix). Dei nostri invocabimtts (Psal. xix); dicant coram
lerrense patriae civibus, aut regibus : Non habemus
CAPUT XVIII.
De palrttin liumilitate qua secoram Pharaonepastores hic manentem civilatcm, ted futuram inqsiiritnw
ovium et penegrinos professisunt,, (Uebr. xin).
Et ille locutus est ad fralres, et ad omnem domum CAPUT XIX.
patris.siti: Ascendaniel nttntiabo Pharaohi, dicamqtte Quoto palris anno Joseph natus sit.
ei: Fratres mei el domus patris mei venerunl ad me, Porro quod dicit : Centum et triginta annovum
et sunl viri pastores ovium, etc. Sanctum peregrino- " sunt dies peregrinalionis mew, facilem pandil adimm
rum sliidium, Deo peregrinaiiiiiim Scrjplurse locus ad invesligandum quoio seialis ipsius aniio Josepli
exprimit, scilicet quod hoiniuihus non solum non natus sit. Imo cl quoto selatis anno uxores Liam et
placere, sed eliam displiccie quoesierurit, ct quod RacheJ sororem ejns acceperit. Nam ct de fratre
vcre non hic manenleni liahenics civilatem, fiilurani ejus Esau, superius Scriptura dix.it, qiiod quadrags-
el maneniem inquirere siiidticruiii (llebr. xm). narius uxores duxit (Gen. xxvi), et de Isaac palre
(CAP.XLVIL) Primus/osijm ingressus nunliat Pha- ejus, quia, cum quadraginla essel annorum, Rebec-
rnoni, dicens : Pater meus, ct fralres, oves eorum, et cam uxorem acceperit, el quia sexagenarius erat,
(trmenta, et Cuncla quw possidenl, venerunl de lerra quando nati sunt parvuli (Gen. xxv), de iilo au-=.
Chanaan, etecce consislunl in lerra Gessen.. Exlremos tem non est dicium qua sctate uxorem scceperit.
q.uoqtiefratrum suorum quinque viros stfttuil coram Centum ergo et triginla annorum cum se esse
rege, primogenilos, et inlerrogali a rege dicenle: dixerit, Josepli auleni triginta annortini fueri^
Quid habetis operis ? responderunt; Pasiores ovium 157 quando slelil in conspectu Pharaonis regis,
sumus servi Itti, el nos, et patres noslri. Quare? Quia et exiride seplem ferlililalis anni, cum hiennin
delestantur, inquil, jEgyptii omnes pdstores ovium, P snbsecutse famis effliixerinl, qui sunt siraul xlalis
videlicel, quia siipcrbiunt iri equis, etcurrihus, plus Joseph triginta novera anni, constat procul duhio
caeieris gentibus, et oh hoc humilc pastoruin opns, qtiod nalo Joseph Jacob nonagenarius exsliteril. Cui
Veluti ignominiam despiciunl cl delesiiiiitur. Posl- selati qualuordeciin annos adime, quibus Laban pro
modum introductus pater ante regem, iitlerrogatiis. est (iliabus servivit, et manifeste liquel quia jam septua-
ab eo; Quot sunt dies vitw tum? Nunqiiid nil aliud gjiila sex annorum erat, quando, prseceplo patris
rex sapiens loculus esl cum venerahili sene, nisi peregre profectus, uxores accepit. Viginti namque
quod inlcrrogavil eum, Quot sunt dies vilw luw? anriis servivit, quorum anle sex posteriores nalum
Sed profeclo soluin hoc scribi dignum fuit, propler ftiisse Joseph qui legit, inlelligit. Nato quippe Joseph,
inemorabile rcsponsum, dicentis : Dies peregrina- cum dixisset Jacob socero suo : Dimilte tne -ut re-
Aonis vilw niem, centutn triginta annorum sunt parci vertar in terram, et ad patriam meam (Gen. xxx)t
el mali, et »011pervenerunl mqtte ad diespalrum meo^ tunc demum convenlione iterata, qui pro filiahus
rum, quibits peregrinafi snnt. Ullro, peregrinuin sc qiialuordecim annis servierat, addidit, ul servirci
confessus est, elhanc viiam miserani, peregrinaiio- annit sex.
pem dicere maluil, melioris vilse vol patrise civis, id CAPUT XX.
Sst, ciEleslis. Eo scnsu percontaiionem regis vera D De eo quod Joseph subjecit omnem terram Mgyptt,
correctione supplevii, cum dicente illo : Quot sunt vendentibus eam illis prm magniludine famis.
dies vilmtum? respontlit : Dies peregrinalionis vitw IntravU igitur Israel in Mgyplum, et Jacob accoia
medi parvi tunl et mali. Parvos videlicel dies suos fuit in lerra Cham (Psat. civ), id est, in eadem
pro humili conscicutia dixit, nialospioconliiiiialione jEgypto. iEgyptii namque ab uno de posteris Cham,
tribulaiionis. Parumque illi visum est, qtiod pere- scilicet Mesraim, exorti sunt. Atleiidamus quid
griiiuni se confessus esi, nisi cliam palres suospe- deinceps actttm sit. Postquam benedicto rege, Jacob
regrinos fuisse asscreret. Nam protinus subjungit: egressus esl foras, et possessionem danle Joseph,
£/ non pervenerunl usque ad dies patrum meorum accepil in oplimo lerrai solo Raraesses ubi praccepe-
quibus peregrinaii sunt. Adeo bominilnis placere, vel rat Pharao,r'«n« cuncta Mgypius, inquit Scriptura,
ad pompam ssecularium lam pater quam filius sc ad Jqseph, dicens ; Da nobis panes. Quare morimiir
exteiidere dedignati sunt. Bene ergo Aposlolus in coram le, deficienle pecunia ? Quibus itte respondit:
laudem iidei palrum istorum inter csetera dicit: Et Adducite pecora veslra, si pretium non habetis, et
confilenles quod hospites et peregrini sint svper terram tutlentavit eos illo anno pro commutatione pecorum.
(Hebr, xi). F.orum confessio nusquam clarior aut Venerunl quoque anno sccundo, ct dixerunt ei: Cur
 545 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLU. — IN- GEN. LIB. IX. 516
morimur, te videnie ? Eme nos in servilutem regiain, jkmiam cum patribus mcis, ut auferas tne de terra
el prmbe semina, ne pereunle cultore redicjalttr terra hac, condasque in sepulcro majorum meofum. Er-
in soliiudinem, elc. Hos habuit effeclus, illud quod gone de obedientia filii paier diffisus esl, nec aliter
vocavil Doininus famem super lerfam, et ad hoc securus esse potuit ? Non iilique sic, sed raiionem
vocalio cjus profecit, ut Israel intrarel in jEgypium, ii) ore ponere voluit, quam in transferendo patrem
et in servitulcm redigereiur superbia yEgypiioriim, lialieret coram Pharaone et sefvis ejus, compendio
qiiani el Scriptura paulo supra denoiavit, dicendo ' dicens : Paler ciijin nieus adjuravit me, suspicio-
quia deleslanlur jEgyplii omnes paslores ovium (Gen. nemque fngerei,- ne alienum ab aniore lerrse JEgy-
XLVI). Proinde sapientibus quoque, qui nitore gau- ptioe videretur animiim gerere. Quid auiem palriar-
dent cloquii, piaceat et illud quod methonyiiiice clia tautus, civis cceli, cui vivenli totus mundiis
Psahnista dixit: et vocavit famem (Psal. ctv). Bene exsiliuin fuit, lantopere de corpore suo curavit, H
ergo lanquam slrenuus liclor asiiiil vocanti, el vo- serio scire voluit quo loco pulvis in pulverem, el
lunlalem fccit imperantis, cum duos reos, veltiti uno cinis reverlereiur in cinerem? Yidelicet quia lerra
carcere arclavil, et alter scilicel Isracl, qui fralrem repromissionis Domini erat Dei, dicentis,- verbi gia-
suum vendidil, flagellalus generalione quarla solve-» tia i Terram in qua dormis, dabo tibi, et semini luo
relur ad gloriam : alter, id est, iEgyplius populus B (r.'eii. xxvm), el his similia, quae lam ilii quam etiani
superbiens in curribus et equis, educerelur ad palribussuis de lerra illa lociittis est Detis,- et ivpr.i-
pcenam. Emit igitur Joseph ontnem lerram JZgypti, inisiti Donum aulcm Dei qualecunqiie sit, sivc ma-
rendentibus possessiones suas prw magniludtne famis. gmnn sive parvum, cceleste sive terrenum, pro ho-
Subjecilque eam Pharaoni, el cunctos populos ejus, a nore vel charitate danlis pretiosum est, el esse debct
novissimis lerminis JZgypli, usque ad extremos fines in oculis sapientis. Si ergo moiiturus, continuo pro-
tjus, prmter lerram sacerdolum, quw a tege tradita inissiones terrse, quas acceperat, tanta cuni gratia-
fueral eis. Dixii ergo Joseph : En, ul cernilis, et vot rmn actione yeneratus esl, nl saltem inoriuo corpore'
et lerram veslram Pharao possidel. Accipile semina et ilkim tenere cuperet: qiianlo magis vivi posses orcs-
terite agros, ul frugcs habere possilis., Quinlam par* curare debuerunl, sic in ea vivere, ut non iratus-
lem regi dabilis, qualuor reliquas permitio vobis in Deus, donum suum ingralis rurstis auferrct? Exem-
sementem el in cibos, familiis el Itbens veslris. Tan- plum ciiini vivis niorlmis dedil, ut in spe patriae cce- -
quam diceret : Vobis possessiones vendetuibus ct lestis pignus amarenl, requieiii ceternse lucretiitatis.
dicenlibiis : Eme tws in servitutem tegiam, non mil- Qtto jurante adoravit lsrael Deum, conversus acl
tam super vos aliud pontlus, verumtamen id quod , lectuli caput. Scjlicet quia postquam jurayit fllius^
"
eoepislis tenete sequa condilione. Quinta pafs ffii* jam de effcclu pelitionis erat securus. Ad tectuli, iiw
eluum per septcm fertilitalis .1111108 de cunctis legio- quit, eaput. Sanclus quippe et Deo deditus vir op-
nibus sub curam el cusiodiam Pharaoms recondita pressus sencclule, sic habebat lectulum positum, ut
esl pro saluie vestra : quintam ergo deinceps partem ipse jacentis habiius absque diHiciiHatc ttlia ad ora-
regi dabiiis, ctti vos in servitutein venditis. kx eo tionem csset paraius.
fempore usque i« prmsentem diem in umversa lerra 158CAPUT XXII.
JEgypti regibns quinta pars solvitur. Et quidem quia Qttod Joseph ad
mgrolanlem patrem assumptis dttobui
supefborum lunc eervicibus viclrix fames insederat,- filiis ptoperaverit, cl de benediclionibus cjusUem
fceii suscepenint condiiiones servitulis, diceiites.' patris.
Salus noslra in manu tua esl, respiciat nos lanlum Nuntiaium esl Joseph qnod wgrolarel paier ejus,-
dominus nosier, el Imli serviemus regt. Verim nhi Qui, assumplis dnobttsr filiis Manasses el Ephraim^
rediviva saluritas famem dcpulit, paritcr et superbia ireperrexit, id eslf ire properavit, cl eo lolus inten-
rcvixil. Et forlassis inde inimici filiis ksraelfacti sunl, dil, ad aecipiendas partes de diviliis pafernis; ai>
et inde versum est cor eorum, ut oderent populum videndos thesanros benediclionis quos paler fhesait-
Domini, et dolos faeerent in servos ejus, quia quos ID rizavit filiis suis. Idcirco filios suos secuui assuinpsif
teinpDre faniis subjicienles se regiae serviiuti siisei- Maiiasscs et Ephraim. Dictumque esl seni: Eccefiliwf
piens et pascens, dictus esl Salvator nimidi: lem- luus Joseph venil a'd te. Qtti confortains sedii in /<?••:
porc saturitatis a posteris eorum,qiii se ycndidc ctulo. Quaravis imellrg* recte valeal quod ob adyen-
rant, odio cccpit haberi inenioria ejus, lanquam lum filii quem diligebat eoiiloiiatus sil gaudio, sicuS
fuissel proditor liherlalis. dudtim dixeral :Jam twtus moriar, quia vidi faciettt
CAPUT XXI. tuam, et superstiletn te relinquo (Gen. XLVI): lamcu
et hoc sciendum, quia sanclo prcplieiise spirilu super
Quod nporluertt Jeseph de iransferendo corpore ejtts euin irruente confortatus cst. Unde emm fiduciam
udjuiart, et cur sanctus vir in lerra illa sepeliri
nohtertt. vel aucloritalein habefe pblerat', ul diceret: Et iste
Cumque appropinquare cerneret Israel diem mortis quidetn erit in populot- et multiplicabitur, sed frater
tum, vocavit filium suum Joseph, et dixit ad eum: ejtts junior major erit illo, el his similia, nisi quia
Si inveni graliam in conspectu luo, pone manum yirluie prophetici spiritus invaluerat? Conforlaius:
luam sub femore,meo, et facies milti misericordiam igitur adco mentc est, qui segrolabal corpore, ila uf
el veriiakm,. ut non sepelias me in JEgypio, sed dor- corpus qiioqne fessum alleviaretur menlis alacfjtale,-
Ki7 RUPERTJ ABBATIS TUITIENSIS Si8
et ci.jiis oculi corporci catigaveranl ,-prrc nimia se- iA.Quoniam ego, anlcquam huc venirem absens tihi
r.eclute, nec clare videre polerat, inlerioris ejus ho- profeci, elenim in magnis doloribus fides paierna
minis acies clarificala est, ul vcntura nuntiaret, et pro te decerlavil, luanique salulem parlurivit, in
possirlcndam lioercditale benediclionem darct. liaque qua el duos (ilios procreasii jure ipsi lilii mei erunl:
sic incipil : Deus omnipolens apparuil mihi in Luzat Sicui Ruben et Sitneon repuiabunlur milti, elc, quod
quw est itt lerra Clianaan, benedixilque tnihiel ait: Ego dicit hoc est: Sicul Rttben el Sinieon dtiaetribuseruiil,
te aitqcbo, et mulliplicabo, el faciam in lurbas popn- duosque populos procreabunl, et sic lioeredilabuni
lorum, daboque tibi terfam hanc, el setnini iuo iti rcprouiissioiiis terram, sic el filii lui. ReHquos au-
possessionem sempiternam. Unde habeat dandee bene- lemfilios,qiws posi morlem meatn genueris, ostendeiis
diciionis jus aut officium, proelocutus cst. Non dixit: uecdum illo lempore procrealos, lui erunl el noinine
Paler meus Jsaac bencdixit, quamvis et hoc factum frntrum suorum vocabuniur in possessionibus suisi
sit: sed Deus omnipoiens, inquit, benediccilmilti, quia Nosi, inquil, accipient separatim lerram, ncc funi-
licnediclio non hoiniiiis esl, sed Dei, el lunc valet ctilos habebuiit proprios, ut rcliquae iribus, sed in
hominis benedictio, cum ex Deo procedit, vel con- tribubus Ephraim ct Manasse quasi .appcndices po-
lirmalur lestimonio Dei. Dical quis : Cur Abraham puli comiuiscebuntur. Quam autein ob causam mihi
moriturus, non Isaac, item eo modo quo el Isaac **repulabunlur, et mei erunl? Milii enim , inqtiii ,
Jacoh, elJacob filios suos benedixii? Videlicet quia quando veniebam de Mesopotamia, mortua esi Raclt^l
Isaac jam ex quo in holocaustuin Deo oblatus est* in lerra Chanaan in ipso iliuere, crutque lermtm
lenedictionem hoereditale possedii, neque opus fuit tempus. El inyrediebar Mphralam, el sepelivi eam
iilum sermone consecrari, quj re ipsa in lypum Sal- juxta viam Ephraliv. Mihi, inquit, id est, in meuui
valoris sanctum sacrilicium el hostia viva csso me- detrimenltim, vcl dura par.it mihi Gliuin inoiiua esi
ruii. item : Si quoerat quis cur non Isaac duos lan- liialer lua Rachel, qiiam ego diligehani, et ex qua
l-iim habens filios, utrumque benedixeril, cum Israel filios adliuc suscipere opiabam, erntque vernum
piures babens, singulos benedixerit, beiiodictionibus tempus, subauditur mihi, et ingrediebar Epltralatn,
propriis? facilis responsio est, quia duo filii Isaac in qimd inlcrprclaliir fntgifera, videlicel cum illa posi
duos erant populos dividendi, sicut oraculum divi- hieniem sterilitalis optato partu flofesccret, el fru-
iium prsedixehu illi (Gen. xxv), vel Rebeccae malri : gifera mihi esse inciperel. Idcirco bi duo filii lui mci
plures atitem filii Jacob una gcns, et unus populus crpiil, ut niortuoe conjugi semen suscitem et sup-
in uuitate paternce fidei Deum verum et vivum pleani adopiione, quod minus habui uslurali genera
liJiredilate possessuri, vel ab ipso erant possidendi. _ lione. Quod pro inagiio id acceperil Josepli, scilicct
Post istos patriarehas tres, in quibus omnipotens ut duo filii sui principes, et capita Iributiiu fierenl iu
Trinitas invocanda esl, Deiis Abraham, Deus Isaac, Israel, illud indicat, qiiod cum lulissel eosdcm filios
el Deus Jacob, jam non iuvcniliir eodem successioiiis suos de gremio patris deosciilaiitis, ct cirtuimplectei;-
ordine, el ctim polesiate henediciio carnaiibus Jiliis lis eos, atloravit pronus in terram.
iluia csse, sed per sacerdotum minislerium deinceps CAPUT XXIV.
ex lege Moysi, in poptilum comniuniler exorata est, Qv.od Jacob, filiis Joseplt benedicens, commuiatioue
effeclu iion senipcr vel iihique proscrjiientc. tnanuiiin crucetn Chrisli pnvfujuravil.
CAPUT XXIII. Ei posuit Ephraitn ad dextrum suam, id esl ad
Cur dixeril, i Duo filii itti tnei erttnt, Nanasses et sitiutram Israet, Manassen veto in sinisirain suatn,
Eplttaitu repuiabuittur tnihi. » ad dexlram scilicet palris, applicttiique ambos ad
Deus, inqtiil, omnipulens apparuil tnihi, benedixil- cum. Qui exiendens inanum dexieram posuit sttpc.r
qtte milti, elc, ui supra. Quorsum istud? Videlicet capttt Ephraim junioris ffalfis, sinislratii auiein sii-
til recogitcs, cl scias, quia palCrmc fidei merilis per caput Manasse, qui 159 inajor ttaltt erat, cotn-
acluin est; qualeiius diccre posses : Oblivisci me mutans tnantts. Cur ila feccril ipsc reddit causain,
fecil Dctts omnium tiiboritin tncoruin, et dotnurn pa- n cuin Joseph graviter aceipiente, et dicenle : Non Ua
tris mei, ei ob hoc vocares iiouien primogeniti lui convenit, paler, quia hic esl primogeniius: pone dexle-
Manasse. Itemqiic : Crescere nie fecil Deus in terra ram sttper capul ejus, renuens ail : Scio, fili mi, scio.
paupertatis mem, ei ob lioe yocafes nomen secundi El iste quidem erit in populos, et viuliiplicabilur, sed
Ephraim. Nani. ex eo quod niihi spOnte peregrinanti frater ejus tnajor erit illo, el senteii illius crescet in
Ijenetlixii Deus, el ila dixit: Ego te augebo, el mul- genles. Sine dubio iranspositio rnanuum crucis ex-
tiplicabo, et faciam in tutbas populdrum, ex eo, in- pressit figuram. Nunquid in eo sic manus comitit:-
quam, tu quoqtie non inluitus exsul, et in servtim lando casu crucem figuravit? Nunquid nou potcral,
venundalus in laboribus luis, et in terra paupertatis eadein ralione data, Manassen ad dexterajn, Ephraini
ttioe crevisii. Nec enini opem cojlcstein vbs filii pa- vero ad sinislram suam posuisse? Poterai plane, sed
lentibns, sed nos parenles Abraham, Jsaac, el Ja- propliela eral, el prophetico spiritu sciebat quod per
cob, vobis filiis llicsaiirizavimiis. Duo igiittr fitii ini, cruceni coniponenda essel benediclio quam venlunis
qui nali sunt libi in lerra JEgypti, dnlequani veniretn Legislator darel, vel qua in illo semine Abrahx be-
liuc ad le, mei eruitt Ephraim el Mttnasses, sicul nedicurenlur oimies genles. Qui enim postniodum
Ruben ei Simeon repittabunli.tr tnilii. Ac si dical; de illo ii!i miiicndus eral, ct qui cxspeclatio geuliunj
 tW DE TRINITATE ET OPERIBUS EiUS LIBUI XLIi. — 1N GEN. LIB. IX. S50
ttiinrus cral.idest, de Cbrislo dixil: Lavabii vinosto- A CAPIIT XXVf.
lam suam, el sanguinem uvw pallittmsuum(Gen. XLU), De benedictionHms Rttberi, et auorttm ille lypum
nescire poleral quali lorculari ipsa uva premcn<!a gesserit.
>el ipsum vinum foret exlorqueridum? Igitur ia:i- Rttben primogenilus nteus, tu forlitudo ntea, et
quam propheta simul et patriarcha, quomodo verbis principium dolorit tnei. Priot~in donis, major impe-
verum proplielare potuit dicendo : Et isle quidem rio. Effustts es sicul aqua, non crescas, quia ascen-
eril in populos, et mulliplicabilur, sed fraier ejus p;- disli cttbite pairis iui, el macutasli straium ejus. Sen-
nior, major eril iilo, sic et manuum positione crticem sus hic est. Tu es primogenitus meus major iu li-
Chrisli procfigurare seivii, per quam priori junior, beris, et sedebas': juxta ordinem nalivilalis tuoe,.et
i.l est, Judaico praeferendus eral populus gentilis. li.8eredilalem qure primogeniiis jure debehatur, id
Ad ipsum Joseph dicit : Do libi parlem unam extta e.st : Sacerdoiium sperabas, accipere, et regnum.
ftatres luos, quam litti de manu Ainorrhwi,in gladio Hoc quippe in porlando onere, el praevalido..robore
et arcu meo. Sicliimam dicil sive Sichcm qnoe apud demonslratur. Verum quia peccasti, et quasi aqua!
Joannem evaugelislam Sichar viliose dicitur, quod quae vasculo non tenelur, vohiplatis es impelu cffti-
errore inolevit, el esl nunc melropolis urbs Samari- sns, idcirco proeeipio libi ut ullra non pecces, sisque
lanoruim Quod aulem dicit se eam iu arenel gladio ^ in frairum numero, pcenam ex peccaio luens, quod
possedisse; arcum hic et gladium justitiam vocal, primogctiiti ordincm perdidisli. Ilaque duobus prse-
per quam meruit peregrinus et atlvena, inlerfeciq missis, lu fortitudo niea, lu principium doloris mei,
Sicheni el Henior, de pericnlo iiberari. Vel cerle in duo subjuncta respondent. Unde eninww fortitudo
gladio et in arcu meo luli, id esl, in foriiiiidine mea mea? Ex eo, videlicet, quia prior in donis, major
cmi, scilicet in pecunia, quam in mulio labore et imperio. Unde principium doloris tnei? Ex eo quia
sudore acquisivi. effusus es sicul aqua, ascendendo cubils palris tui,
CAPUT XXV. llocenim piincipium doloris ejus exslilit, non quod
Quod vocaverit filios sttos, < Congregamini ul annun- in nullo anle doluerit, sed quia verus dolor de plaga
ttem vobis, i.etc. peccaii, primuin in domo ejusdeislo accidil, dehidc
(CAP.XLIX.) Vocavitautetn Jacobfilios suos, et ait increnienliim accepil de venditione lilii. Huic vi-
eis;Congregamini ul annunliemvobis quwvenlura sunl deli(-el Rubun similis est, quicunque thoiuin Dei
aiebusnovissimis.Cottijregaminietaudite,filiiJacob,au- Pairis, id csl plebisejus regimm adulterino inlroiiu
diieIsraelpalremveslrum. Vocalio haecnon ut simplex ascenilit.sciliceliionaudienliumsaluteiiisive profec-
litlera resonat, nec solum duodecim honvines invilal, (P tum, sed glorioe su.aequoerendo volupialem, quemad:
sed universos qui se agnoscunt, vel profiientur esse roodumiste ascendendopalris sui cubile, non exinde
liiios Jacob eonvenil el congregal. El profeclo qui- generare sobolem, sed proprii corporis quaesivil ex-
cunque sunius ex fide Patris hujus, quicunque Deum plere libidinein. Sic et anie Christi advenliim Pha-
Abraham, Detini Isaac, et Deum Jacob in veritate rissei, Sadducaei, Samaritoe, cscterique temporisilliiis
confitemur, et colimus, iilios nos esse Jacob, el fide- liserelici, vel liaeresim auclores, tliorum Dei Patris,
Jiter agiioscimus, et veraciter diciinus. Nos igitttr id esl sanclse legis Scripluram violenter ascenden-
invitai pater Jacob Uiba prophclica, cum dicil: Con- tes, plebem ejus iniquo semine corruperunt, et post
gregantini ut annunliem qttcefutura sunl vobis in no- Cbristi adveutum Cerinlhus, Marcion, atque Ebion,
vissimis diebtts, ilerumque pcrsonat ac dicil : Con- coeterique haeresiarchoe thorum ejusdem Christi, id
gregamini, videlicel ul et corporibus congregemur estdoctrinam Evangelii non vocati, ascendenlessuis
in eisdem parietibus, in eadem domo Dei, in eadem quique locis, vel teuiporibus plebem ejus pervcrsa
scbola Christi, el, quod magis expedilj mcntihns rloclrinacoinniaculaveruiil. Undescienduin quod non
congregemur, in unilale fidei, in socictale spirilus, libcra, sed ancilla, non uxor hgilima fuit quamadul-
in vinculopacis. Tandemquecongeminal, quo alten- leravii Rubeu, el dicta eslBala, quoti interpreialurin-
tum faciat auditorem: Audite, inquiens, filiiJacob, •0 velerata. Dcnique el quoecujiqueplebssive quoecunque
audite lsrael pairem veslrum. Non enimunuscor- aniina libera, velChrisli uxorest legitima.vero amoro
poris auditus salis esi, sed alium quoque id esl, Cliristurn riiligens, adullerium non recipit, incestun-i
inierioris hontinis, audilum adbibere oportei, ubi non adrniilii; quie aulem ancilla esi, non habens
spiriius loquitur et annuniiat quae ventura sunt. Spirilum Domiui inquoest liberias (// Cor. m),
Ilaque lanquam filii in domo patris sub fidei nia- quae invelerata esl, et ambulat in vetusiale peccati,
gislerio, morumque di&eipliua erut'iili,'audiamus his cito adullerio succumbit, facile hocreiico consentii.
diebus novissimis qnsc tunc venlura erant, nunc Talium iniquo ccetui Spiritus dicit : Tu primogeniins
auiem jam venerunt et facia sunl diehus istis, diebus meus, tu (ortiiudo tnea, gravissima ironia proarro-
utiqtic novissimis leslanle Paulo : qtiia nos sumus gautia vel praesumpiione ejus dici recte inlelligilur,
in quos fines swculorum devenerunl (I Cor, x), cl qttia sic illi videlur, sic preedicat, sic de se arbilra-
Joanne dicenlc : Filioli, nttnc novissima Itora est lur. Dicil cnim : Quod ego do, sanetum esl, quo cgo
(I Joan. n). baplizo, quod ego consecro plenum alque perfecliiiii
esl, iipud me solum verilatis forliludo est. QuoJ au-
lcm cx lepugnanli additur, et principium dstloth
S5i - RUPERTI ABBATIS f UITIENSlS 552
mei, vera Patfis conquestio esl, 160 1u,a revera A , etindignalionisduroe, sicdixil:Dividam eos in Jaeob,
suft lingua ejus labor el dolor (Psal. x), quia conce- et disperdam eot in Itrael. Jacob namque vel Israel
pil dolorem, et peperit iniquilatetn (Psal. vu). Cur ipsi esse desierunl, ct gentes per fidem hoc nomen
enim paler tales non vocel-, principes doloris sive hoeredilaverunt. Cur aulein nolit eos occidere, sed
laboris sui? Elenim per prophclam illis dicit: Si dividere ac dispergere, Psalmisla in persona ejus
afftget homo Deuih, quia vos confifuis me ? Et dixis- Cdicil, uhi prsemisso, Deus oslendil mihi super inimi-
tis: In qtto confiximus te? /n decimis, el primiiiis, cos meVs, he occidas eos, continuo subjungit : Ne
in penuria vos maledicti esiis, el hte vos coiifigiiis qnando obliviscantur populi mei. Et ait: Disperge
gens tota(Mal. in). llem : Laborarc fecistis Dominum illos in virtule lua (Psal. LVIII).
in sermonibus vestris. El dixislis : In quo eum feci- CAPUT XXVHL
mus taborare (Mal. ii), etc. Ethicergo lanquain di- Quid sit in benediciionibus Judd.
cal Palri adulter haereticus : In quo ego principium Juda; le laudabunt ffalres tui. Manus ium iii cer-
doloris luit Effusus es; inquit, sicul aqua; videlicet vicibus inimicorum tuorutn. Adorabunl te fitii patrit
ascen-
per oris tui incontineiuiain. Incontineiiief enim el tui. Calulus leonis Juda, ad prwdam, fili nti;
sine discrelione fluunt hoeretici verbis aqualicis. disti. Requicscens accubttisti; ut leo el quasi lemna.
Sunt enim cisternae veleres, qucc non valent coniineri B Hic os suum latius aperuit, spiritumque attraxil, et
aquas (Jer. n). clarius edixit quod gaudenler tolus exaudirel orbis:
CAPUT XXVII. Jnda, inquii, te iaudabunl fratres lui. Conslal qui-
De benedictionibus Simeon el Levi, et qttorum typuifi dem, quia de tfibu Juda rcges exslilerunl, al ilii,-
gesserinl. proeler David, Ezechiam et Josiam, omnes pecca-
Simeon et Levi, fratres vasa iniquilaiisbeliantia. verunl, neque adeo fortes fuerunt ui meriio in lau-
In consilio eorum ne venial anitna mea, el in cmtU dcm foriiiudiiiis corum tanius pairiarcha tanlopere
illorum non sil gloria mea. Quia in furore suo occi- dilalare debueril os suum. Unus igitur deoninibus
derunt virum, et in volunlate stto effodertthl murum. elccius sit rex Chrisius in quem isia recie dicanlur.
Maledictus furor eorum, quia perlinax : el indignatio Juda quippe, qtiod interprelalur confessio, ipse est
illofttm, quia dura^. Dividam eos in Jacob; et disper- nostrsc confessionis princcps et auclor; sine quo nori
dam eos in Israel. His verbis palam sigtiifical noii sui eral nobis confiteri, sine quo non fierel quod scri-
fuisse consilii, quod Sichein et Emor fccderalos viros pliiin esi : llluc enim ascenderunt tribus tribus Do-
iiiierfccerunt, conlraque jus pacis el amicitiarum mini, teslimoniurii Istael, ad confitendiun nomini
sangiiineni fuderiiil iiinocehlem, el quasi quodam Domihi (Psal. cxxf), neque transirei qiiisquam iit
liiroie sic crudclilaie grassati, muros hospitse urbis ** locum tabernaculi admirabilis usque ad domum Dei;
everlcrent (Gen: xxxiv). Unde ct dicil : Maledictus in voce exsultalionis el confessionis (Psal. XLI). Juda
futor eorum, quia perlimx: el indignalio eorum, ergo te laudabunt, Te, inquam, Clirisle, confiiebun-
quia dura : Dividam eos in Jacob.,el disperdam eos in turfraires lui; ei laudabunt el prsedicahiint le omnes
Itrael. Levi eiiim hsercdiiatem propriain non acce- filii Dei, et pro hoc ipso etiam laudabunl le, quod
pit, sed iii ottinibiis sorlibus paucas urbes ad habi* sunl fralres lui; quod noiiiinanlur, el sunl filii Dci
tandum accepit. De Simeon vero in libro Jcsu scri- vivenlis. Nam nisi per le recepti et per le fuissent
pliim est, quod et ipse proprium funiCHliimnon sit adoptati, cssent semper, ul crant, omnes inimici,
consccutus, sed de tribu Juda quiddam accepcrit. omiics lilii morlis, filii irse, filii diaboli. Jure ergs
(Jos. xiv). In Paralipomenoii autem libro manifes- te laudabunt. Quomodo laudabunt? Quid laudanles
tius scribilur, quod cnm multiplicalus fuisset, cl clamabunl? Manus lum in cervicibus inimicorum ttto*
iion haberet possessionis locttm, exierit in deserium rum. Hoc verc laudabile, hoc laudc canora diguum
(l Par. iv). Verum quia de diebus iiovissimis se esl, quia vera fortitudo, quia gloriosa vicioria cst.
prophetare dicit: Congregamini et anuuntiabo qum Ad quid eniin manus tum in cervicibus inimicorum
venittra stinl vobis diebus novissintis, rccle de Pha- ^.luorutn? Videlicel ad lvoc, ul depressi et iiiciirvali
fisseis prophetice dictuui inlelligitur, qui utiquc se- aut te adorent, aut cxpellantur de finibus tuis, clau-
ciindtim Simeon el Levi primos circumcisionis suan dendi carceribus in vinculis sempileniis. Pro me-
proselylos, scilicet Sichimitas inlerfeceruntj vasa liori parie victorise conlinuo sulijungil : Adorabunt
Iniquitaiis hellanlia fuerunt, quia cum circuissent te filii patris tui. Qui inimici lui ipsi filii Patris lui,
hvare el aridam, ui proselylos facerent, landem in sed prius secundum merilum suuin iiiimici, postea
furore sUo occiderunt virum, et in voluntate sua suf- per graliam luam filii Palris tui. Ad hoc manus lua
foderunt murum, Chrisium enim occiderunl, et in cefvicibus inimicorum tuorutn, ut adorenl le ilii,
imirtim tcmpli (quod estcorpus ejus) clavis el lancea el recoiicilienlur libi, fianlqiie cx inimicis fratrcs
siiffodeiuni, et hac faciendo proselylos et omnesau- lui, fiant filii Palris lui. Ita mirabititer dtducet le
dilores suos secum filios perditionis feceruiit. At ille dexlera lua, cervicibus inimicorum tuorum impressa,
t»ir propheta polens in opere et sermone (Luc. xxiv), ita populi sttb te cadent, in corda initnicorttm regis
sicul de templo corporis sui propheiaverat, dicens : facti sedcs tua, Deus, in smculum smculi (-Psal XLIV).-
iSolvite templum hoc, et in tribtts diebus excilabo illud Nam quia Deus es lu, idcirco parum dictHin erat,
(Joan. n), sic fecit, el in uliionem furoris eorui»f te laudabunt tralres tui, supplelum ergo.es'/ di-
 S53 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN GEN. LIB. IX. 554
cendo, adorabunt lefiiiiPatrisiui. a; A-tim deficiente et claiulicante feniore Judae, tandem
Quoe aulem caiisa-
vel materia laudis, aul unde tibi dignilas adorandsee poteslas omnis.ab eo.subl;(la *est, Unde pruilenlcr
inajeslaiis ? Ait: Catulus leonia Juda, ad prmdam,, uon laiuum diclum est, non auferelur sceptrum de
fiii mi, ascendisli. <Juia catulus leonis l«i es, id.esl,, Juda, sed addiltim esl, et dux de fetnore ejus. Tunc
Filius Dci forlissimi, cnnclarumque fortitudiiiumi prinium ergosublalum est sceplruni deJn.la, quando
vcl virlulnm principis, idcifco adorabunt le filii-Pa- ttilil illud Herodes (Maiih. n), qui ulique Jutlxus
Iris tui; ct quia lu ad proedam, fili mi, ascendisli, , .non crat. iQuis aotem nescial quia lunc vcnil qtii
et inieriiiim debellasti, idcirco jure le laudabunl fra- mittendus erat ? Tunc cnim Jesus Chrisitis Dei Fi-
ires lui. Quamvis eniin dicanlur et sinifraires tui,, lius in Beihlehein Judoe de Virgine nasci tiignatus
vel lilii Patris tui, non lamen ui tn caiulus, sic ett est (Luc. ti). Cum ergo dicit, HOIIqu[ereiur sccptrum
ipsi dici vel esse possuni eaiuli leonis. Non enimi de Juda, el dux defemore ejus, donec venial qttimil-
nalura, sed adoptione stinl filii Dei, Patris tui, undei lendus est, firmum sermonem prophelicum prophc-
ct prseler te, fili mi, nuliusad praedam.ascendere, , larum sanclissimus.: lanqiiam liiccrflam Juoenlera
nullus infernum spoliare poiuit. Tu selus prsedalor in caliginoso loc.o allollil (// Pclr. i), ut sciat
inorlis, requiescens accubuisli, ut leo,el quasi lemna, -Hiquisilor regni Dei quando vel ex qtio cerius csse
IIoc riiirahile est. fieijuiescejis, id eSl, moriens, accu- B debeat de atlvenUi cjus, quem laudare ct adorare
lutisti ut leo, nec enim mttriendo defecisti, aut immi- liabeant oranes fratres ejus, cuncti liJii Patris ejus.
nuia est forliludo lua. Nec vero tanium ul leo Huic Jucernoe, huic prophelico sermoni Simeon se-
aperlis accubuisti oculis, sed el quasi 161 tewna, nex, homo justus et timoralus,'m Spiriiu sancio al-
quam ul suevial grandis agit anior, et affectus gran* tendens, cum scirel, et videret, regnanle aljenigena,
<iis erga felus stios esurienles ad prsedam excitat. ablatum esse sceptruai de Juda,ct duceiii de lemo-
Accelerasii enim tpolia. detraltere, feslinasli prwdari ribus ejus, inleliexil lempiis esse ut venirel qui
{Isa. vin), ut ad caiulos, id cst, aposlolos tuos ma- mitlendus eral; et idcirco ad jaiiiiasccelor.uin, unde
gnse prsedsegaudiuni, magnum reportares triumphum venturum illum sperabal, landiu suspensa. prece
resurrectiOiiis. ptilsavit, donec responsum acciperet« Spiritu sancto
CAPUT XXIX. nonvisutum se moriem, nisi prius mdcrel Christum
De eo quod ail: < Quis suscitabit eum ? > et: < Non Dominum (Luc. u). £t vidil.et sicutlegehat in hoc
auferecur sceptrum, > elc. Scripturse loco, el ipse <eril exspectalio geniiwn, il:t
Quis suscilabit eum ? Hadenus prona menle blan- credidit el confessus esl eum csse bumen ad revela-
dientis affectu loquebalnr pater ad illuni principem ~ . tioneiii gentium (ibid.). Unde aulem scire poteral ipse
fortiludinis, suiini secundum carnem filium - nunc puter Isracl, ut diceret, el ipte erit txspectalio /gen-
lota irruente adiniratione, quasi astantcm circum- tium ? E» J)eo videficei, non solum qnia piopbeta
spicit orbem universum, et dicil inleiTOgaiis, ui iri- erat, scd et quia sic -ad Abraham Deusloculu^est:
lerfogando tolum in admiratioHcm excilet-genus Intemine Itto benedicenlur omnes gentes (Gen. xxn)-
humanum: Qttis suscitabit ettm? Et recle nos qubqtie CAPUT XXX.
de praeterito dieamus : Quis euscitavil eum 2 Elias
Qtialis sit itla exspeclaiio genliutn, secundum quoa
viduse filiuin suseilavil (III lleg. xvir). Ipse Laza- ait : < Ligans ad vineam pulbum suuin, » etc.
rum suscitavil{/oaii xt).Quis s/jinVumejtis adjuvit? Qiialis yero sit exspeciatio geiilium, subsequenlcr-
\Isa. XL.) Ipse nempe nullo iudigeiis proprio rugitu notis iiominibus el clara simiUludine propheliciun
«vigilavil, poleslalein enim habuit ponendi animam hoc declarat oraculum. Ligans ad vineam ptilLutn
-stiam, et ilerum sumendi eam (Joan. x). Jain quasi suum,et adtiiiem, o filimi, asinam suam, Qiianlo
:quserereiur qtiando ilie veniet, et quod siguuni lem- affecUi, cuni de tertia persona toquaiur, apostro-
:poris advenlus ejus], conliiiuo sequitur^ < Nenau- phen facial ad seciindam, dicendo, o fili mi, nulla
ferelur sceplrum de Juda, el dttx de femore cjus, valet liitgiia verbis consequi, vix illa valet mens
tlottec veniat qui mittendus est, et ipse erit exspecta- 0j perseiJliscere, bcnigna venia cliaritalis. Ligans, iu-
lio gentium. Ifoc omni hoinini ocilos Jiabcnli o rluin quil, «t/ vineam pullum situm, el ad vitent, o fili mi,
el proeelafum est. Quando eniiii, vd ex rjuo ablauim asitiamsuam. PtiJlum asiiite iiovimus, cui snpersedil
est tceplrutn de Juda, el dttz de femore ejtts ? Vidcli- Doiiiiiius Jesus, hoc est ^eniilium populum, qiiem
cel ex tuiic, quando regnum Jiidscoruiti Romaiiis ulique nimc ad vineam suam alUgavil, qiiando apo-
iradentibiis adeptus esl Herodes alienigena, patre siolicoe Ecclesioe, quse ex Judseis esi, ilJum gratia
i.liimaeo, malre orlHs Arabica. Ei quidem reges jam- sua copulavit. Quod perpulhnn,Jdem per asinam ;
dtidum dffecerani a lempore caplivitiiiis Babylonicae; ei quod per vitem, idcm iulelligimtis per vineam.
dnces tamen qui esseat de gente i.lay perscverave- tlna vitis, vel una est vi.ivea oniniuin «lectorum ab
miit usque ad conlenliones llireani et Arislobrili, initio saecuii usque ,ad apos:olieain fiJcni, una cuin
qui ex coinujistis iribubus, sacerdolali scilicel et-re- . capile suo Chrislo Ecclesia.. De seiiietipso capitt
gia, orti, rcgnuin el sacerdoiium discordibus sibi Clwislus dicit: Ego sum vilis, el Palermeus agricola
Jividenles animis, coHleiidendo et invicem piignanda, est (Joan. xv). De Ecclesia, qtiae est ccrpus ejus,
landem occasioncm porrexere Roinanse polesiali prophcla dicit : Canlabo dilecio meo canlicum pa-
Iacunique apenicrnnl alieiiigeiw Hcrodi. Ito paula- truelis mei, vimm suw. Vinea (acla cst dilecto »I»J
PATIVOI.. CLX.-VII. 18
 535 RUPERTl ABBATIS TUlTlENSiS 556
»ii cornu filio olei"(Isa. v), elc. Ad hanc vitem, at A que et reliquas Phccnicis urbes conlingcret, nun»
Iianc vineam, nos genles Chrislum exspeclanles, ad mediierrancam provinciam redil>,et Issacharquia,
donec illum facie ad faciem videamus, nunc inleriiv juxla Neplualim, pulcherrimam in Galilaea posses-
ligati stiinus tanquara pullus vel asina, cui animali surus esl rcgionem, benediclione sua hahitatorem
recte comparalur genlilitas, propter antiqua slulli- facit. Asinuin aulem fonem vel osseuin vocat, et
tise onera. Ligali, inquam, stimus ad liiijusmodi humerum ad poiiandum dediluin, quia in la!;ore
vineam, scilicet ut post paleas, asinorum pabulum, lerroe, el in vehendisad mare oneribus, quae in suis
hotrum mandiicemiis suavissimum, ei in Spirilu finibus nascebantur, plurimum laborarct, regiLus
sanclo Scriplurarum vinum bibamus oplimum. De quoque iributa comporlans, aiunt Hebrsei, per nie-
quo protinus subdilur : Lavabit vino slolam suam, lapliorain significari quod Scripluras sanclas die ac
elsanguine ttvm pallium suum. Idcirco ergo ligabil nocte meditans, studium suura dederii ad laboran-
ad vineam pullum suum, et ad vilem asinam suam, dum, et ideo ei omnis tribus scrvivit, quasi raagi-
vl lavel vino slolam suam el sanguiue uvae palliuni siro dona porlanies. Ergo nos poiius hoec, et illud,
suum. Nihil verihs. Quod per pullum et asinam, quod poslmodum de Nephtalim dicilur : Nephialim
idem per palliom et stolam, id est unam eamdein- cervus emissus, dans eloqttia pulcliriludinis, ctincta
que inlellige Ecclesiam, Nam una eademque geuti- B ad doctrinam Salvatoris rcferamus, eo quod ibi vcl
litas, anlequani lavacro islb renasceretur, asina vel maxime docuerit, sicul in Evaugelio scriplum est :
pullus pcluJcus erat ; poslquam vero Javit eam Et habitavit in Capharnaum maritima, in finibtts
Cbrislus, slola vel pallium ejus est, dequo inpsalmo Zabulon et Nephlalim, ttl adimplerelur qttod dictum
dicitur : Sicul unguenlum in capite, quod descendit vsl per Istiiam propltetam : Terra Zabnlon et terra
in barbdm, bafbam Aaron; quod descendit in oram Nephtalim, via marislransJordanem Galilww (Matik.
vesiitnenli ejtts (Psal. cxxxli). Lavabit ergo tiiwoslo- iv), etc. Igilur, juxla anagogen, Zabulon et Nephia-
iam suam, el sattguine uvm pallium suitm, id est lim, provinciamque medilerraneam oblinens lssa-
emundabit Spiritu sariclo Ecclesiara suam, et san- chaf, apostoli sunt vel aposlolici viri, qui habilantcs
guine passionis fidelem populum suum. Uva enim in liltore maris, etiu staiione navium,videlicet quia
ipse esl, de quo in Canlicis canlicorum sponsa di- facli sunt piscatores hominum, ad lioc semper iu-
cit: Bolrus cypri dileclus meut mihi (Canl. i). Hsec tenti fuerunt, ul de profundis et falsis iluciibus
nva, sive hic bolrus torculari crucis expressus san- niulliludines educerent piscimn rationalium. Vidit
guinem suum fudil, et Spirilum sanclum dedit, requiem, inquit, quod essel bona, et lerram qttod
tinde et lavil stolam suam, id est mundavil Eccle- oplima, el supposuit humerum sttum ad porlandum,
siam suam, ul exhiberet sibi sponsam gloriosam non el faclus est tributis serviens. Hoc, inquani, vidit
habenlem maculam aul rugam (Ephes. v). Pulchritu- Issacbar, quod iuterprelalur merces, sive Zabulou,
dineni hujus prophelicse laudis Spiritus sanclus ita id esl habilacttlum forlilndinis, scilicet quisquis da-
concludit : Pulchriores sunl oculi ejus vino, el den- torem selernae mercedis aique largitorem habiiaculi
tes ejus lacle candidiores. Oculi liujiis pulcherrimi forlissimi prsedicanteni audivit: Venile adme, omnes
seplem csse,et in Zacharia propheta (Zach. m), et qui laboralis el onerali estis, el cgo reficiam vos. Tol-
in Apocalypsi Joannis legimus • Qui sunt, inquil, lile jugum meum super vos, et discite a me quia miii
'
septetn Dei spiritus, missi in omnetn 162 lerram sum el humilis corde, el invenieiis requiem animabu
(Apoc. v). Primo vinum hoc loco, velusiam lcgiraus veslris. Jttgum euim tneum suave, et onvs meum lev
austeritatem legis, sicut musium aliis Scripturae lo- (Matth. xi). Bona ergo mercede, secunduni nomei
cis novam evangelicse graliae significare doctrinam. suum, Issachar supposttit humerum suutn ad por
Conslal aulem quia sepiiformis gratia Spirilus san- tandum onus leve, quia vidit el invenil requien
cti, quam accepimus ex gralia Evangelii, vetusiate animse suse.
legis pulchrior atque dulcior esl. Deuiesquoque hi CAPUT XXXII.
sunl qui in corpore ejus (qtiod est Ecclesia) fortes D De benedictionibus Dan, et quid ad tilleram, et qu'
sunt ad capiendum solidum cihum. El hi profccio ad allegoriam habeunl.
lacte candidiores, id est iilis quibus proinfanlia sen- Dan juaicabit populum sutitn, sicul el alia iribu
suum lacte lillerse opus est, sanciiores atque pul- Israel. Fial Dan coluber in via, el cerasies in se
chriores sunt. Dical ilaque : Pulchriores sunl octtli miia, mordens ungutas equi, ut cadat ascensor eju
ejus vino,el denles ejus lacle candidiores. retro. Salutare tuum exspeciubo, Domine. Sain
CAPUT XXXI. son judex Israel de tribu Dan fuil. Uoc ergo di
De benediclionibus Zabulon et Issachar. cil: Niii;c video in Spirilu comam nutrire Samsoi
* Zabuton in lillore maris habitabit, et in statione Nazaroeum
tuum, csesis hostibus tiiumphare, quo-
lavium altingens vsque ad Sidoncm. Issacltar asinus in similitudinem colubri regulique obsidenlis via
forlis accubaits inter lerminos. Vidit requiem qttod nullum per terram Israel (ransire permitiat, se
essel bona, et terram quod opiima, et supposttil huine- eliam si quis lemerarius virlulc sua, quasi equi ve
rum sttum ad portandum, ct fttcius esl ttibutis ser- lociiale confidens, eam voluerit prsedonis more po
viens. Juxla lillcram, quia dc Zabulon dixerai quod ptilari, effugere non valebil. Toiiini auleni per me
niaris niagni esset littora possessurus, Sidonem quo- taphoram serpentis el equiiis loqnilur. Videns crg
£57 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBIU XLll. - 1N GEN. LIB. IX. 558
lam fortem Nazarseum luum, quod ct ipse propler X geiut retrorsum. Toluin hoc, ul Hebraii asscruiit,
nieretricem inoiiuus est, et niorliios nosiros occidil illud esl qnod anie populum siium, scilicet aiue
iuimicos, putavi, o Dcus, ipstiin esse Cliristuni, Fi- Ruben cl dimidiam iribum Manasse ad filios suos,
lium luuiii. Verum quia morluus est, ei non resur- quos irans Jordanein in possessioneni di.miserat,
rexerit, el rurstis captivus dtietus est Israel, alius post quatuordecim annos revertens, praeliuiii adver-
inilii Salvalor niundi, el mei generis prseslolamlus suseos vicinarum geiiiium grande repercrit, el for-
Cft, ut venial cui reposilum est: Et ipse erit exspe- litcr dimicando hostes vicerit, quod el paiiim ex
clalio geniium. AJiter, fial Dan cotuber iii via, el ce- libro Jesu Nave (Jos. xxvi), et maxime ex Paralipo-
rasles in setnita, mordens ungulas equi, ut cadat menon (/ Par. v) colligere poleris. Verum hic sensus
ascensor ejtts relre. NonnuUi de tribu Dan venire Judaicus aridus nimis est et exiguus, nec ad no»
Anlichrisliim feruiii, proco quod loco hoc Dan ct vissimos dies istos periinei, de qtiibus sicut in iniiio
coluber asserilur cerastesque tnordens. Unde el non profiletur paler Isracl, liaec omnis enuiiliaiio csl.
immerilo dum Israeliticus popttlus lerras in castro- Igiltir allius hoc iudagaiidum esl. Elenim duolius
rum paiiitione susciperet, priinus Dan ad aquilo- adhuc modis iiiielligi polcsl: Gad accinctus proelia-
iicni caslra metalus est, illum scilicel signans qui tor aiue populum suuin, qui praeliatur quideni ante
™
in corde suo dixeral : Sedebo in tnonle leslamenli, enm trans Jordanem, inyslice Judaicus populus esi;
in lulcribus aquilonis, ascendam super alliludinem nos aiitenv populus iile sumus, ante quein iste ac-
nubiunt, similis ero Altissimo (Isa. xiv). De quo per cinclus proeliaiur-. Arma ejtis sacri codices sunt, qui-
prophetam dicilur : A Dan auditus est fremilus equor bus accinclus quidem, sed relrorsuin lanlum, el non
rutn ejtts (Jcr. vni). Qui non solum coluber, sed ante accinctus esl; nec enim arraa sua ipse videt, id
cliam cerasics vocatur. Cerastes enim Graece, cor- est ipsas non inielligil Scripluras, quibus^ante nos
nua dicuniur. Serpens hic cornulus esse perhibelur, pro verilale dimical, nosque adjuval, dum libros
per qiiem digne Aiiiichrisli advenlus asseritur, quia per orbem bajulal, ex quibus vera el non a nobis
conUa viiam fidelium,cummorsu pestiferse prsedica- esse conficla probaiuus, quse de Christo pracdicanr.is
lionis, armaluretiam cum cornibus poteslatis. Quis jjropheiarum tesiimouia. Sed de hoc alias plcnius
auieni nesciat semilam angusliorem esse quam viam? dicendum erit. Aliter, quoniamhse nonsohiin proplie-
Fial ergo Dan coluber in via, quia in prsesentis vitae licse futurorum aiinuniiaiioiies, sed el lani' de proe-
laiitudine eos ainbulare provocat, quibus quaci par- sentibus quam dc fulurispaternse insiiuilioiiis sunt,
cendo blandkur: sed in via mordet, quia eos qui- sic poslmoduin Scriplura dicit: Finitisque mandaiis.
bus libcrlatem iribuil, erroris sui veneno coiisumil. p quibus filios insliiuebat, coilegit pedes suos sttper
Fil cerasles in semila, quia quos fideles reperil, el teclulum, el obiit, licelct in bono accipere, ul sit di-
sese ad prsecepti cceleslis angusta ilinera constrin- cltim : Gad lunc rile observabit nomen sutiiii, si
geiues, non solum nequitia callidae persuasionis accinctus prxlieiur ante populum suuin, accinctus
iwpeiit, setl ctiain terrore polesiatis premit, et iri retrorsum, id esl, de -fulura caulus, et providens.
perseciitionis angore post beneficia lictae diilcediiiis Prselium aulem ad<jtiod lilios inslilticre deceal viruiu
cxcrcet coriiua potestalis. Quo in loco eqUus etiam sanctuni, lalis causa decet esse qualem ohcausam,
hunc mundunv significat, vel insinual qui per cla- verbigralia, Machabsei fratres proelialisuut, imo ut
tionem suam in cursu labenliitm lemporum spumal. ad Evangelicam ieramurperfeciionem, lalia debcnt
Et quia Anlichrisius exlrcma mundi apprebeiitlcre esse.praelia eorum qui veraciler accincli suni, qua-
nililur, cerastes isiius equi ungulas mordere perhi- lium yiclorias honoranies proedicainus in eis qui pro
JieUir. Uiigulas quippccqui iuordere esl cxlrema s;c- leslamenlo Dei sua cOrpora tradideruut, cl mo-
ciili fcrieudo couiingere, ut cadat ascensor cjus riendo qtiam occidendo viucere maluerunt,
retro. Ascensor erjui esl quisquis extollitur in dU
CAPUT XXXIV.
gnilalibus uiundi. Qui retro cadere diciliir, cl non
in faciem, sicut Saulus cecidisse memoraiu.r (A-ci. r. De Aser lenedicltonibus.
ix). Jn faciem enim cadere e»t in liac vila suas Aser, pinguis panis ejus, el prwbebit delicias reiji-
iiiiiimqucinque agnoscere culpas, easque pcenitendo bus. Aser bealus inlcrprclalur. Bene ergo allusil ad
deplorare. Rctro vero, quo non videlur cadcre, est noiiien ejus, dicendo : Pinqttis panis ejtts. Pinguedo
«x hac vila repente decederc, et iu quse supplicia iiamque vel abundanlia panis quaedam beaiiludoesl,
dticaiuriguorare. El quia Jtidaca erroris sui laqueis vulgi judicio. Unde Psalniisla : Bealum, iuqtiit,
<-apta Anlichrisium exspetlat, bene Jacob eodeni dixerunt populiint cui Itwc sunl, scilicct, protnpluaria
loco rcpi-nlcin eleclorum voce conversus esl, dicens : plena, eructantia ex hoc in iltud, oves felosm, abun-
163 Salttiare luum exspectabo, Dontine, id esl, noii dantes in egressibus suis, bovescrassm (Psal. CXLIII).
sicul infidelesAiilichrislum. Sed euiii qui in rcdemp- Et hac beaiiiudine sua prmbebit, inquit,.rfe/ici«.s re-
tioneiiinoslramveiiluriisesl,credo fidclilcrChristuiii. gibus, deliciosa namque esl regihus populi servilus,
CAPUT XXXIII. ubi pingitis esl panis ejns. Verum illis diebus novis-
De bencdiciionibus Cud, el qttid hubeanl secundum siiuis, de quibus se annunliare pollicitus esl, Ascr,
utrumque sen ujn. id esl, beaius esl populus cujus esl Dominus Dcus
Gad accthcius ptcvUabiiut aitle ctitu, et ipseaccin (ibid.) ipse pinguis panis ejus, queniadniodum dicii:
S59 Rl"PERTf ABBATIS TUITfENSfS SfffJ
Ego sum panis vivus, qtti de cmlo dctcettdi. Vere enim A jecissenl oculos in euni, dixissenique : Dormi nohis-
pinguis est isle panis Dei, qtti descendit de cmlo, cum, rion adeo niemorise datum fuissct eum aspeciu
quia dat vilam huic murido.^Prwbebit -ergo delicias fiiisse decorum. Nnnc autem quia decor aspccliis-
tegibus Aser,, qui jinjns-panis piiigiiodme.pcr-fruitur; 164 eJus causa certamiriis, et Viitciiloruni, magnsc-
acgibus, inquam : id est, cis.qui seinetipsos -student que fuit victoriae occasio, digne scitur el prsedicaliir
«regere, ut sint digni mensa regalis curise., deJicias lilius ftiisse decorus aspectu. Dicendo, filim discttrre-
proebebil vitalis alimoriioe, sive eucliaristiam porri- rttnt, pluralem pro singulari posuit, quod frcquens-
gciido, sive pinguem medullam Scriplurarjjm expo- el usitatum csl in Scriptttris, ul plus- eiiuniieiur ob
nendo. ainplificationem rei, qui tropus dicilur synecdochc.
CAPUT XXXV. Una namque, scilicet domina ipsius, filia magis
De benedictiottibus Nephlalim. dicenda quam maler familias, injecisse in eum le-
Nephlatim cervus emissus, dans eloquia pulcltriludi- gitur oculos suos (Gen. xxxix), filia, inquain, stulta
nis. Hebrsei pulant, propter lemporancas frugeset etincuslodila, cujus el incontinenlia denotatur di-
yelocilatem terrae uherioris, Nephlalim cervum cendo, discurrerunt sitper mnrum. Qualis apud Sa-
emissum dici, et prqpler Tyberiadem, quse legis " .lomonent describilur. Garrula ac vaga, quielis im-
habere vidchalur notiliam, eloquia pulchritudinis ' patiens, nec valens in domo consistere pedibus suis,
prophetari. Sed hoc sensu super lemporaneis fru- ituiic foris, nunc in plateis, nunc juxia angulos insi-
gibus, et velocilate lerrae uherioris, non magni pon- dians, apprehensumque deoscntalur juvenem, el pro-
dcris est. Ergo melius est, si ctincta ad doctrinam caci vultu blandilur, dicens : Intexui funibus leclum
Salvaloris referamus, eo quod, sicul jam siipra meum, straii lapetibuspiclisex JEgyplo, aspersi cubile
dictumest, ibi Vel maxime proedicaverit, dans elo- meum myrrha et aloe el cinmmomo, non est vir in
quia putcltfiludinis, quippe cui Marissime dicttim domo mea, abiil via longissima (Proii. vn). Haecet bis
est: Speciosus forma prm ftliis hominum, diffusa esi similia dixit, sed filius accrescensct decorus aspectn
gratia in tabiis luis (Psal. XLIV),el lanqnam cervus iion allendit verhis oris ejus, nec abstracla est nsens-
cmissus ctirrendo rem omnem brevi tempore con- ejus in viis illius, nec deceplus est semilis e]us. Ta-
fccerit. Unde illi in Canlicis canticorum sponsa -lisesl fiiius .Joseph. Sed exasperaverunt eum, et jur-
tlicit : Reverlere : similis eslo, dilecle mi, capretv, gali tuttt, invideruntque illi, habentes jacula, subau-
liinnuloqtie cervorum super montes Bethcl (Cant. n). ditur fralris. In quo exasperaveruut, aut in quo
Aliler: Nephlali cervtis emissus, dans eloquia pul- jurgati sunt? ln eo vidclicet quotl videnles quia a
ihriiudinis. Ac si dicat: Qui dignus est hoc nomine .-. paire plus cunctis fralribus amarelur, oderant eum,
censeri, quod interpretalur laiiiudo, oportet ul dila- ttec poleranl ei quidquam pacifice loqui (Gen. xxxvn).
lalo corde lanquam cervus emissus, currat viam Ergo jurgabanlur, et jurgando exasperabant eum,
mandalorum Dei, delque eloquia pulchriludinis, quia diclanle odio non poterant quidquam pacifice,
quemadmodum cervus ille qui in emissione sua cur- non polerant quidquani sine jurgio loqui. Habentes
rens, slalionis impatiens dicit : Os nostrttm patel ad ilaque, jacula, scilicel in ore suo. Dentes quippe
ros, o Corinlhii, cor nostrum dilalatum est. Non an- eorum arma fuerunt, el mgiltw (Psal. LVI)diceniiuiu :
gustiamini in nobis (II Cor. vi). Hsec el hujusmotli Venite, occidamtts (Gen. xxxvn), venile, venundemus
cloquia charitalis, eloquia sunt pulchriludinis, qua- eum; invidcrunt, el invidiam suam opere complevc-
lia quisquisdal, jure dicilurNephialim, quiaprofeclo runt. Sed qnid deinde? Sedei in forti arcus ejus, et
cor ejus charitas dilalavil, quae vcra niiet pulcbri- dissohila sunl vittcula brachiorum ejus, et manuum
ludine eloqnii. illius, per manum potenlis Dei Jacob. Inde paslor
CAPUT XXXVI. egressus esl lapis Israel. Illi inviderunt habenlcs li-
De benedictionibus Joseph. voris sagiltas, et zeli sui jaculis ipsi vulnerali.
Vitius accrescens Joseph, [ilius accrescent el de- Verum hic arcum suum, et arma pugnandi in Deo
corus aspectu. Filim discurrerunt super murttm, sed ]Q posuit, qui foriis est pugnaior, et vincula cjus, qui-
exasperaverunl eum, el jurgati sunl, inviderunlque bus fralres ejus eum ligaverant, ab ipso solula sunt
illi habenles jacula. lierum laiius ul in Jtida, sic ct et disrupia, ut ex ejus semine tribus Ephrahn na-
in isto pater suos pandit affectus, maxime pro- scaltir forlis ac slabilis, ac instar lapidis durioris
pter Christum, qtiem, per prophetise spirilum, et invicta, imperans quoque deccm tribubus Isiael.
rle illo riascilurum, et de islo vidcbat fuisse prsesi- Hoc esl quod ait, inde paslor egressus est, scilicet
gnalum. Fiihts, inquil, accrescens Joseph, subaudi- regioc tribus pater Ephraim de Joseph nalus esi.
lur nomine. Joseph namque accrescens sive adauctus Lapis, id est, fortitudo lsraei. Aliler : Ipse Josepli
iiuerprelatur, accrescens subaudilur eliara effectu, pastor, curii dicit: Ego pascam vos,el parvulos vestros
crevit enitn terra paupertalis suse, et magnus vehe- (Gen. L), qui lempore famis vigilanlissinia pastnris
menler esl effcctus. El decorus, inquit, aspectu. cura mulios pascerel populos. Inde scilicel de vincu-
Quis hoc diffainavit, aut unde hoc sanclo patri in- lis brachiorum el manuum suarum egressus .esi,
timatiim fuit quod lilius suus decorus essel aspeciu ? per maniim poteulis Dei Jacob, el ipse lapis, id est
Ait: Fiiim discurrerunt super murum. Nisi filioeva- fulcimcntum esl Israel. Hoc cnim ad niyslerium
g;c ac pciulaiues, discurreules supcr murum, iu- magis accedit, quia videlicel pasior honus, cujus
561 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — 1N GES. £lf£ IX. 562
blc in typum prsecessii, de vinculis mortis egressus \ benedictionibus dttlcedinis, postehti ht eaptteejus eo-
esl, per mantini polcniis Dei Patris, qui esl Deus ronam de lapide pretioso (P$al.~M).
Jacob, factusque csl in caput angttii (Matlh. xxi) CAPUT xxXfrft.
lapis Israel egressus tle vinculis stiis, quem Dest De benediclionibus Bcnfamitt.
tuscilavil, solutis dotoribus inferni, juxia quod im- Benjatnin Ittpus rapax, mane comedet prmdam,
potsibile erat teneri illum ab eo (Act. n). Lapis, iiir tl vespere dividcl spotia. Elegantissiiiiii translTgura-
qtiara, lsrael, lapis angularis, quem reprqbaverunt tionum proprielas. Catulus leonis futlal Benjamin
wdificanles (Psal. cxvn). Sequilur : autem lupus rapax. Ille rex, iste aiiniger. IHe ex-
CAPUT XXXVII. speciatio genliiim, iste voralor gentiontiManifesta
Cur dixeril: t^Benedictiones patris tui confortatc; quippe de Paulo aposlolo propheiia est.-Queinad-
tunt. i Et cur Joseph Nazarmum appellurit. niodum Juda Christus, quia de tribu Juda eiatiiasci-
Deut palrit tui etil adjutot tutts, et Omnipotem lurus, sicBenjamin Paulus, qiua dc tribu Beiijaniin
benedicel tibi benediclioriibus caeli desuper, benedi- 165 oral assumendus. Ipse enim dicil; JSamet etfo
clionibus abyssi jacentis deorsum, benedidionibus Israelila sum de semine Abrahm, de Itibtt Benjtimin
uberum el vulvm.Benedictiones patris tui conforlutw (Rom. xi). Item : Si qttis alius videtur confidere in
sunl benedictionibuspalrutn ejus, donec venirel desi- B carne, ego magis, circumcistis oclava die e.v genere
derittm collium wietnotum. Fiani in capite Joseph, Israel, de tribu
Benjqmin(Philip. in). Benjamiiiluptcf-
et in vertice Nazarai inter fratres suos. Benedictio- rapqx. Hoc ccrte nialum eral. Sed audi quod sequi-
nibus ceelidesuper, el benediciionibus abyssi, id est, tur : Mane comedel prwdatn, el vespere dividel spolia.
in rore cteli, et in pinguedine tcrrae; benedictionibus Si inatum erat lupum rapacem essc, et mane prse-
uberum et vtitvm, id esi, in Ephraim et Manasse po- dani comedere, bonum sil vesperc spolia div.id.ere.
pulosa multiplicilate. Tanquam quoereretur ab ipso, Manelupus rapax prwdam comedebal; nam iu ado-
unde scierit, ut dicerel: Deus omnipotens benedicet lesceulia persecutor, el blasphemus, ei contumeliosus
libi benedictionibus his alque illis, continuo sub- (l Tim. i), qiioscunque invenire poleral htijits vim
junxit: Benedicliones patris lui confotlatm benedi- viros ac mulieres, vinctos ad principes perducehat
ctionibut palris ejus. Ac si dicat : Benedictionibus (Act. ix). Sed vespere, id est usque ad finem vitai
Isaac patris mei, sive Abraham, benedicliones istte, suse dividet spolia sua, sacra scilicet evangelicse
quibus nunc ego pater luus Isracl te bcnedico, utique prsedicationis eloquia, de quibus Psalmisla : Lmta-
ita conforlatoe sunt, ut non dubium finem vel incer- bor, inquil, ego snper eloquia lua, sicut qui invenit
tiim habeant effectum. Bencdictionibus, inqttara, spolia tnulta (Psal. cxvm). Hebrsei, quia Paulum
Abraham sive Isaac, per quos ad me patrem tuum *" nesciunl et a veritale longe sunt, hoc ila edisse-
benedicendi jus ac facultas ex Deo hsereditaria gra- runt: Altare, quo immolabaiiuir hoslise et viclima-
tia rnanavit, benedicliones meae landiu fortes esse, rum sanguis ad basem illius fundehalur, in partc
landiu consistere jussae sunt, donec veniat desiderium Benjanim fuit. Hoc ergo, inquiunl, significat quod
coliittm wternorum, id esi, Cliristus, desiderabilis sacerdotes mane immolenl hoslias, et ad vesperam
exspeclalio omnium juslorum. Adeo valent et fortes dividant ea quoe sibi a populo ex lege collala
sunt, ut, secuudum illas, non solum luse posteritatis sunl. Lupum sanguinarium, ltipum voracem super
incremeiilum, sed et illud venire debeat, el implerl altaris exposilione ponentes, et spoliorum divisionem
sanclorum omninm desidcrium, in quo omnes genles ,super sacerdolibus, qui, servienles altari, vivant de
secundum benedicliones pairis mei Abrahain bene- allari.
dicendse sunl. Conforlatae igilur, et verilatis firma- CAPUT XXXIX.
menlo subnixoe fianl in capite Joseplt, et in vertice Cur dicalur: < IH omnes i» tribubus Israel duode-
Nazarwi inter fralres suos. Quod dixerat, incapile cim, > cum duo filii Joseph additi sint,
Joseph, repetiyit dicendo, et invettice Nazatmi inlet El hi omnes in tribubus Israel duodecim, subatt-
fratres suos, scilicet alludens intonsis quondam ejus rjdilur patres et piincipes sunt, id est de singulis
capillis, quos longa carceris custodia nuirivil, quia horum singulse tribus exortoc et denoininatx suni, et
videlicet Nazarseorum est pro voto servare crines suntlribusduodeciin. At vero istis Ephraim ct Ma-
(Num. vi), el hoc illi pro Nazaroeo, id esl, consecrato nasses appositi sjint, dicenle palre ad Joseph : Duo
recle impulari debet, quia pro sacra caslilate hoc igilur fitii tui, qui nali sunt in terra JEgypli, ante-
passus est. Porro Nazarseus revera Dominus nosler quam venirem huc ad te, mei erunl : Ephraim et Ma-
Jesus Christus inler ffatres suos est, sanctus quippe nasses, ticut Rttben el Simeonr reputabunlur mihi
sanctorum est, cujus in verlice universse complen- (Gen. XLVIIV). Cur ergo non jam qualuordecjm, sed
tur benedicliones palris sui, benedictionibus cmli lanlummodo duodecim computanlur Jribus Israel?
desuper, benedictionibusabyssi jaceitlis deorsum, bc- Sed sciendunv quod ubi Simeon et Levi numeranlur
nediclionibus uberum et vtilvm,id est, jiigiler parien- scilicel in propria generalione carnis, Ephraira ct
Us et laclanlis Ecclesise, ti( in nomine Jesu onine Manasses, qui adoplivi filii sunt, numerari non
genu flectaiur cmlestium, terrestrium et infernorum pqssunt. Et econtrario, ubi Ephraim et Manasses
(Pltil. n). De isto nainqtie sive decapilc ejus Pro- inseruiilur, videlicet in possessionibus, propriisque
phela dicit in psalrno: Quouiam prcvettisti eum in tribuum singularitun funictilis, Simeon cfr Levi re-
 563 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 66*
Ifcli suiit, isli enim proprios, ut superius Jam dietum A, per sanguinem suum, veri et unici sacerdoiis offi-
csl, funiculos non conseciui sunt, sed in oinnihiis citim est. Sane quod dieit : Ego congrcgor ad popu-
sorlibus paucas urbes habuerunl, juxta patris pio- lum menm, Id esl descendo ad inferos, iibi Salvato-
phetiam dicenlis: Dividam eos in Jacob; eldispergam rem, qui mitleiidus fist et qui eril exspeclatio gen-
eos in Israel. Ilaque quocunque respicias, sive ad litim, universns exspectal, doncc veniat, pnpulus
fnnietilos distributiohis, sive arl proprietatem gene- sanctorum. De cura quam babet sepeliendi corporis
ranlis, iniodecim lantummodo sunl tribus Israel. In siii, jam sliperius dicMimest.
Apocalypsi Joannis, Dan qui natus fuit fflius Israel CAPUT XLL
rclinqiiitiuv et qui adoptaius fuit Manasses assu- Qttod Joseph palrem defttncttim cttm planctu mayna
mitur (Apoc. vii). Itcm Rtihcn qui natus fuil, llcet sepelieril in terra Chanliait.
parvus,. nuinero assumitiir, et Epliraim adoplatus Finiiisqne mandalis quibtts filios inslruebat, cot-
qnamvis mulliplcx relinquituT (ibid.), ad insinuan- tegit pedes super leclulmn el obiil, apposilttsque estad
tfam vrdericel quod ad conseqnendam hoeieditalem populitm suum. (CAP. L.) Qtwd cernens Joseph, rttit
pro q«a signamur in froritihus noslris signaculo Dei super faciem palris,flelts et deoscutans euin, etc. Hanc
vivi, ncqtiesoliHali, heque soli adoplati filii Israel, o.mnem curam pro mortuo hahitam, quod palri
id est, neqtie soli qui ex Judseis, rieque soli qui ex B ' filius pias impendit Jacrymas, qnod pra?cepit servis
Groecis, sed commiiniler lam ex his qiiam ex illis suis medicis, ut aromatibus condirer.t palrein, quod
assumuntur vel reprobantur, quos velfides comrnen- celebralis exsequiis, plancin magno aiqtie vehemenii
daverit,. vel inlidelitas reprobabiles fecerit. sepelivit erim in terra Chanaan, in spelunca diiplrcf,
CAPUT XL. quam emerat Abraham cum agro in possessionem
Citr de sacerdolio Aaron et Levi nil meminerit. seputcri ad Ephron Hellteo, cottlra faciem Mambre;
Benedixiiqtte singtilis benedtctionibus propriis, et ha;c, inquam, omnia palernae curaeofficia a Joseph
prwcepii eidicens : Ego congregor ad populum meum, exhibenda divinum oracnlum brcvi consolalionis
sepelile me.ctim pairibus meisin spelunca duplici, elc. responso promiserat ipsi Jacob, Joseph quoquc in-
Ilic ilcm qnoeriiur, cum sirigufis benedixeril bene- quiens 166 ponet manum suctm sttper ocnlos luos
diclionibus propriis, cur de sacertJotio Aaron in (Gen. XLVI).Quod ille pro magno accipiens : Jam
rribu Lcvi, quod in illa genle sanctissimtim atque Iwltts, inquit, moriar, qttia vidi faciem luant, etsttper-
celeberrimuni fiiit, nullam mentionem fecerit. Nam sliiem te relinquo (ibid.). Porro quod flevil eum jEgy-
et si recte dicil, Simeon el Levi fratres vasa iniqui- plus septuaginla et aliis seplem diebns, non imi-
talis bellanlia, in consilio illorum ne venial anima ._ tandum exemplum est eis qui se percgrinos et
mea, el in cwtu illorum non sil gloria mea, quia in hospites super lerram esse profileniur, qni hic ma-
ftirore suo occiderunt virum, et in vohintate stta suf- nentein non habent civitatem, sed fuiuram inqijirtu.t
fbderuni mtirutn, elc. Atiamen filii Levi postea in (Ilebr. xiii). Nam quod filii quoque Israel Moysen*et
tillionem viluli laudabililer arma corripuerunt, et Aaron Iricenis diebus Uevissedicuntnr in Seripturis
proLide illis dictum esl : Consecraslis manus vestras (iVu.il. xx ; D-eul. xxxiv), hoc ex iEgyplia consnclii-
hodie Domino, unusqnisque filio el fralre suo, utdetttt dine populo nondum erudilo supereral, deiuceps
vobis bcnediclio (Exod. xxxn). Hoc ergo quoerilur quippe melioribus paulalim assuefacius, ab illa
eur illud sacerdolium in benedictionibus suis pater superslitionedescivit, Scriplura dicenle : Modicum
omiserit, nullamque Lcvilici pracdicaveril. laudem plora sttper morluum, sciens quoninm reqrievit (Eccli.
ministerii? Ad quod primo dtcendum quia de novis- xxii). Planctus aulcm, aut fletus in liujusnvodi iion
simis diebus se annuntiare professus esr, illud autem semper proprie dicitur; sunt namque el ludi funerei,
sacerdolium, sive illc Leviticus ordo ad islos novis- qui planclus nomine significanttir. Coeterum veri
simos dies, ad istos fines saeculorum non pertinet. tantum planctus, et veri fletus viris dignis medio-
Deiride el lioc sciendum quia sacerdolium Aaron non criler exhiberilconcedunlur. Undectquidem Sapiens
probenediclione datum, sed pro significationehene-1 Q dicit: Fili, in tnorluttm prodttc lacrymas, el quasi
diclionis fiiii concessum. Nec ilJa sacrificia lauro- dira passus incipe plorare, et secttndum judicium
rum, aut vilulOrum, seu arietum et lvircorum, non a contegecorpusillius,el non despiciassepulluram Wius,
Deojussa fiiere, sed perraissa, sicut et prophetae el fac luctum super merilum ejtts, ttno dk vel dtwbtts
leslaniur (Hebr. vn; Psal. XXXIX.XLIX), qnod suo (Eccli. xxxvni). Nec mirtini ./Egyplios ita flevisse
loco dicendum eril plenius. Cselerum vernm sacerdo- planclu magno atqtie vehementi, ut eiiam noinine
tiiim secundum ordinem Melchisedech in tribu Jtida locus exinde signaretur. Appellaittsqtte esl Plancltts
Christo fiiit repositunv, dieente David : Jttravit Do- JEgypii. Nam et Flaccus dicii, quia
tninus, et non pmnilebiteum : Tu es sacerdos in mler- qtti conducti ploranl in fttnere, dicnnl
tttim secundtim ordinctn Mclcliisedech(Psnl: cix). Et El [acittnl plttra doleniibtts cx nnimo
si recle perspiciens, hic idem pater in henediclioni- (HOIUT. De arl. poet. vcrs. 451.)
lins Jutlae de isto non lacnit, dicendo : Lauabil vino Non quidem Joseph vir sapiens iEgyptios conduxit
siblnm suam, el sanguine uvw pallium suum. Lavare aut poslulavit ut flerent, scd duin aliud inlendil,
qtiippe vino stolain, el sanguine uvac paliium suum, hoc eliam cx ahundanli sibitnet sponle occurrere
id est, dare pceniicntiam et remissionem peccaiorum pcrmisii. Qnid enim inieudil, dicendo ad liiiniliaBi
 S«3 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII. — IN EXOD. I.IB. I. 56«
Pharaoms :. Si inveni gtatiam in conspeciu vestro, A qui pecccalis offensus iudulgcl, ei adoraniibus pro
toquimini in auribtts Pharaonis, eo quod paier meus indulgentia pias quoque reddit lacrymas ctim venia.
adjuraverit me, dicens: En morior, in sepulcro tneo Allamen ubi muleet pielas, illicpariler pungii veri-
quod [odi in terra Chanaan sepelies me. Ascendatn las, ne sic de remissione ejus qui IOBSUS esl fratfes
igilur el sepeliam patrem titeuin, ac revertar. IIoc gaudeant, qualenus a sollicitudine judicii Dei mentis
ulique intendil, ul, in transferendo palrein, vitarel oculos claudant. Nolile, inquit, meiiiere. Num Dei
invidiam, prsecludendo os obJoqiienlium, qui forte possumus resistere votunlati ? Hoc plane pietalis esl.
dicerenl^ quia non diligii lerram nosiram. >Nec Tru- Vos cogitasiis de tne malum, el Deus verlit illud in
strata est hujus hurailitatis providentia ; non soltini bonum, ut exnltarel me sicut in prwsenlarium cerni-
eniin liauc invidiam, non solum iram Pharaonis lis, et salvos facerel inullos populos. Hoc asperse veri-
evasil, scd iia omnes in gratiam ejus sunt Joculi,nt tatis est. Utile omnibus qui prsesunt binc cxemplum
insuper irent cum eo omnes senes domus Pharaonis, sumendum cst, ut cilo quidem in se peccanlibus
cunclique majores nalu, haberelque in comilalu currus dimiltani, el insuper bona pro maiis relribuant,
el equites, fierelque lurbanonmodica. lgilur sicul pru- sed de Dei judicio peccalores nimium securos esse
denier benevolentiam qusesivit, sic et exsequias non sinant. Vixitque cenlum decem antios, et vidit
jEgyptias sapienler admitlere debuit, nihil nociluras " Ephraim fitios usque ad lerliam generalionem. Ad
Lanclo proposito peregrinationis, in qua illud potius forliludinem palernarum benedictionum, inter quas
flendum cst, quia incolalus suus prolongalur eis et benedicliones edixit uberum et vulvse, et de qui-
(Psal. cxix), a quibus melior palria, melior civitas bus ait : Benedicliones patris lui conforlalw sunt
speratur. (Gen. XLIX),hoc referri debet, quod vidit Ephraim
CAPUT XLIL progeniem tisqtic ad lerliam, el quod filii qttoque
ilachir filii Manasse nuli sunl in genibus Joseplt, id
De clemenlia Joseph qua fralribus suis indulsit, el est quod natos filiosMachir nulritio affectu gestavit
quod ipse quoque de transferendis ossibus suis in genibus suis proavus Joseph. Sic et illud malris
mandaveril.
ejus Rachelis dictum accipiendum est: Ingredere ad
Quo morluo, titnentes fralres ejus,et mutuo collo- famulammeam,ut parial super genua tnea (Gen.xxx),
qitenles : Ne forle memorsil injurtw quam passus est, id est, ut quod pepererit illa ego adoptalum gesiem,
et reddat nobis malum otnne quod [ecimus, mandave- sicul maler super gcnua mea. Et hic quoque de
runi ei : Pater tuus prwcepit nobis anlequam morefe- transferendis ossibus suis mandavit: Post morlem
tttr, ut tibi hwc verbis iltius diceremus : Obsecro ut meam, inquiens Deus visilabil vos, el ascendere fa-
obliciscaris sceleris fratrum luoriim, elc. Ingenitoc " ciet de terra isla : asportate vobiscum ossa mea de
clemeniise Jaus est, quod audiiis verbis fratrum suo- loco isto. Quod fecit et Moyses, sicut scriplum est
ruiii diceniium : Aros qttoque oramus ut servis Dei in Exodo (Exod. xm). Non lamen eodem sepulcro
palris lui dimiltas iniquitalem hanc, flevit Josepli. cum palrihiis suis Abraham, Isaac et Jacob conditus
Sanctissimum el oplimum donationis vel remissionis est in Hebron, sed in Sicliem, quam, ut supra di-
genus hoc est, ubi illis qui peccaverunl non flenti- clum est, dedit Jacob absque sorle tribui Joseph, et
bus, sed lantummodo confiieiilibus, solus ille flet •ihi mausoleum ejus usque hodie cernitur..

R- D. Dn RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

DI TROITATI IT OPIRIBUS MIS

LIBRIXLII.

IN EXODUM COMMENTARIORUM

LIBER
(Kxod.,cap,
167 CAPUT PRIMUM.
Conlinuaiio prmcedeniis libri Geneseos, el seqnenlis
Exodi, cl qttod Pharao diabolum, agntts verq pat-
cltalis Christttm prwfiguravit.
Qua cattsa, vel quo ordine iiitraveril Israel in
PMMUS.
I-XI.)
jEgypium, el Jacob accola faclus sil in lerra Cham,
prsecedeniis libri Geneseos exlrema parte narralum
cst, scjlicet quia <vocavit Dominus famem super ler-
ram, et omne firmamenium panis contrivit; sed prse-
misil anle cos virmn, > non pro merilis ipsoruru,
Rtn RUPERTI ABBATiS TUJTiENS.S 5G8
nam .«inseryum venundalus esl Joseph, et humilia- ,A iEgyptum, tali causa vel ordiiie, nt sua? culp.c fue-
verunl in compedibns pedes ejus, ferrumque perlrans- rit, qualeiius iiitraret; Deiantem gratise, qnalenus
fit animani ejus, » palienler sustinentis spemque inde liberalus exiret. Ecceenini qnoerenti cur far.lmn
suam in Deo ponentis, iddnec veniret Vefbum ejus.i» sit iit inirarei ille in jEgyptum, si respondeas, qnia
Tandem venii, et < eloqoitim Domini inffammavit Deus ita fieri voluii, veruni qiiidem est qtiod dicis,
cum, » tanquam lucernam celso candelahro dignam, sed minus quam verilas babel responsum tuum com-
Iumenque ejus clarescere ceepit ab interpretalione prehendil. Restat enirii adhuc quxri cur iia volueril
somnioiuni. Proinde t misil rex et solvit eum, misit Deus. Deus nempe juslus est, et nihil esl quod sine
princeps populorum et de carcere dimisil euni(Psa/. ratione velil aul jiibeat fieri. Prosequente ergo ra^
civ). > De compedibus expedivit eum, dicensque: lionis inquisitione, responderi oportel idcirco Deunv
Num invenire poluimus virum qui Spiritu Dei plenns hoc voltiisse, quia domus Israel peccavit, fratrem
sit? < coristituit eum dominum domus suse el princi- eniin stium in servum vendidit. Ob hoc jusle Deus
pcm omnis possessionis suoe, ut erudiret principes illud voluil, pfopler hoc famem vocavil, et illi lan-
ejiis sicut seraelipsum, et senes ejus prutleniiam do- quam duro exaetori reos suosjuste tradidit, ul abi
cerel, > deinrle, juxla conjectoris veritatem, <vocavit geret in iEgyptum, in illud ergaslulum quo proeiu',-
Doniinus (ut jam dicium est) faniem super lerram, el B- seranl fratrem suum. Sane pater Jsrael Iiber a culp;t
ob hoc iiitravit Israei in ^Egyptum (tyt'4.),"> et < ha- fuit, idcirco prapeiinle ac subsequente consoJalione
bilavil in terra Gessen, et possedit eam, auctiisque intravil. Audivit enim Deum patris sui Isaac, per vi-
esl et mulliplicatus nimis (Gen. XLVII).> Hoec, in- sionem nocle vocantem se et dicentem sibi : < Ego
quam, prsecedenlis libri exlrema parte narrala sunt. suin fortissimus Deus palris tut. Noli limere, etde-
Deinceps seqiieniis hiijus libri Exodi primae parles scende in jEgyplum, quia in geniem niagnam faciain
illud conlinenl, quia < convertit cor eorum ut odi- te ibi. Joseph quoque ponet nianum suain supcr
rent populum ejus, et dolum facerent in servos ejus, oculos luos (Gen. XLVI).> Ita illc quia sine ctilpa,
et quia misit Moysen servum suiim Aaron qtiem ele- idcirco cuin gratia inlravil; domus autera cjus, quia
git ipsum, posuiique in eis verba siguorum suoriim culpam admisit, sub virga dislriclionis coerccitda
(Psal. civ). >in his et in cseteris, liti positum csl jusle ad ergastulum nesciens ambulavit. llaque Dei
alque inecepium, liiteram cursim veHicabimus, el juslitiae fuit quod populus ille serviuirus iiiYEgypiuni
quae inlrinsecus condita sunt mysleria Chrisli Filii inlravit; gratiae vero, ul prsediclum est, quod illum
Dei, diligenler pro posse, ipso adjuvante, proferre Deuseduxit. Acia igitur m parie res est, quse uiii-
iijtegra fule conahimur. Primo oninium fere neino versilalis parabola exisleret, id est, cujus ex simili-
eA qui nesciat Pharaonem illtini regera novum < qui " tudine plenius erudila universa « generalio quseren-
igiiorahat Josepli > diaboli gessisse lypum; pascha- tium Deum, quserentium faciem Dei Jacob (Psc.l.
lem agnum qui immolari jussus est, Christum Dei xxm), > in initio jiislificalionis suae semetipsam ac-
Filium ; jEgyplum, hunc mundum; transitum filio- cusaret, claroque concentu hinc suae culpae, iude
runi Israel per mare Ruhruni, Christi prsesignareba- divinae confessioiiem jnslilise decantarel. Tunc ete-
ptisnium.lgiliir ut adlisec recioproficiscamur ordine, nim Israel terrara fluentem lac in promissione acce-
altius recurrentes, quseramus ei illud, quid significet pil, quando « lulit Deus hominem, et posuit eum in,
inlroiius filioriim Israel in /Egypium, ul sictil exi- paradisum voluplatis, > proposita conditione hac,
iuin, sic et inlroilum in figuram contigisse sciamus « ut operarelur, » subaudilur, obediendo prsecepio
omniumperegrinorum, cceleslem pairiam iucolalu Dei, el ita « cuslodiret eum > sibi (Gen. n). Tunc
prsesenii cxspectantium. autem inter comedendum idem lsrael fralrem suuiii
CAPUT II. vendidit in ^Egyptum, quanilo ille « in quo oranes
> veliti semct-
Quod ille Israel universos electos, et UlejEgyplus hunc peccavcrunt (Rom. v) per gustum cihi
significavit mundtim , in quo omnes elecli peregri- ipsuin venuntledil diabolo. De qua vendilione pcr
nanlur. JJ prophetam Deus inclamans : < Graiis, inquii, vc-
Universo Israeli, bealae genti, et populo < quain niindati eslis, > et graluilarii continuo Itberationeni
elegit Dominus in haereditatem sibi (Psal. xxxu), > promittens subjungit, « et sine argenlo redimemini
primum jiistiiiat; ac salutis inslrumentum est scirect (Isa. LII). > —« Vocaviligilur Dominus famem super
confiteri quotl snam ob culpam, in hoc exsilium pro- terrani, ut Israel intraret in iEgyplum (Psal. cjv), >
jeclus sit, prpcula facie Dei, longe a terra viventium, quando dixil Adae:« Maledicta lerra in opere tuo,
in qua debuit videfe bona Doinini (Psal. xxvi), per in laboribus comedes ex ea cunctis diebus vitoe tutc,
solara aulem graliam fieri quod quandoque eripitur spinas et tribulos gernvinabit tibi (Gen. m), > el,
de proesenli sseculo nequam, et transferlui inregnum prsescripla senteuiia hac, emisil eum in hujiis mundi
Filii dileciionis Dei. Verum hujus confessionis scien- exsilium. Hsec enim habitatio recie dicilur jEgypius,
tiam Israel idem non apprehendisset, nisi similitu- quod vocabulum in ttnebras verlitur, qura lcnebrse
dinis extriiisecus accideniis inlroduclione ad intel- hic sunt ubi Deus non videlur. Ibi Pliarao novus
lectiun justilise profecisset. Ut ergosiniilitudoidonea jEgypii rex ; hicdiabolus novus regii nominis adul-
parvulis iiUrodiiccndis non deesset, facliim est iit ler , imo vetus tyrannus , tenebrarum priuceps.
jlle pariicularis siye carnalis 168 Israel inlraretiii Ibi iEgyptii odientes lsrael; hic « principes et pole-
5C9 DE TRINITATE ET OPERiBUS EJUS LIBRI XLIL — 1N EXOD. LIB. L S70
slaies mundi, reclores tenebrarum harum, spirilua- A . Doniino ad beatum Job dicente : Qnia « ipse est rex
lia nequilise in cceleslibus, conlra quos, juxta Apo- super omnesfilios superbise (Job XLI).>—« Ecce, in-
stolum, nobis coltiiclalio est (Ephes. vi). > Ilis ita quit, populus inultiplicaiiis ei fortior nohis esl, >elc.
prsemissis, deinceps sequentia liberairicis gratise Hoc iralus dixit, quia vidit et doluil, per fraudem
mysteria, secundum Scripturae hujtis ordinem, sunt suam non perire benedictionem poluisse Crealoris,
pertractanda. qni.i iu cleclorum prsedestinalione primis parenlihus
CAPUT III. noslris benedicens, inquit:« Crescite et multiplica-
De nominibus fiiiorum Israel, quod recte initio ejus- rriini, et replete terram, et suhjicile earft (Gen. i).'>
dem libri prtescripli sint. Nam tle rcproboi iim Juxurianle propagine poslmo-
(CAP. I.) <Hsec stint nomina filiorum Israel qui dum dixit ad mulierem seduclam : < Multiplicabo
ingressi sunl in ^Egyplum cum Jacob; singuli cuin 169 serumnas tuas, et conceptus ttios (Gen. m). >
domibus suis, el uxoribus introierunt. Ruben, Si- Verum quanlacunque invidia locuttis sis , diabole,
ineon, Levi, Juda, Issachar, Zabulon, el Benjamin, hoc verum dixeris, el hoc sine mendacio locilli siint
Dan, et Nephibalim, Gad, etAser. Eranligituromnes oriines ^Egyptii salclliies tui, quia multiplicati et
anirase eorura qui egressi sinjt de feraore Jacob, se- fortior vobis populus stimus, et si ingrueril, imo
ptiiaginta. Josepb autein in jEgyplo erat. > Hoc lihri " dudumingruilconiravos bellura, principe belliChri-
prinupium , et si ad solam lilteram spectes, perili slo, Filio Dei, susecrncisatlollenievexillum,addimur
liisloriographr laudera egregiam possidet, qui quod inimicis vestris, scilicel sanCtis ac beatis angelis,
in prsccedenti libro latius dixeral, hoc ipsuni brevi- quibus forlioribus caduca terga yertisiis fugiciido ,
ter hic repeiere idoneum ratus esl. Polerat enim ab expugnaiisque vobis, egredimur e lerra, quia cieluui
co, quod continuo sequitur, ordiri sic : «Joseph nos exspeclat.
mortuo, el universis fratrihus ejus omnique cogna- CAPUT V.
lione sua, filii Israel creverunl, et quasi gerniifianles
ac roborati niinis Deeodem, el quod inter oppressiones Pharaonis filii
multiplicati sunt, impleverunt ter- lsraei creverunt, similiterque inier diaboli infesta-
ram. > Esselque liujusmodi principium fini prsece- tioneselecli Deiproficiunt.
denlis libri salis coliacrens atque contiguum. Sed « \"enite, inquii, sapienler opprimamus eum. >
voluit libri hujus corpus exhibere integrum. ldcirdo Hoc dixit: < Proeposuitque eis magistros opertim,
caput prsemisil eximium, nominibus scilicet filioruin ul offligerent cos oneribiis. > Suhauditur, ul non
Israel, qui inlroieruiil in vEgyptum, veluli quibus- sineret eos conjugales complexusinirefiliosqtie pro-
dam stellis illustralum. Haec plane capitis illuslralio, p creare, labore, vel injuria, voluptalis oblivioneui:
lam pro historise quam pro allegorise digna exspecta- afferenle. < jEdificaverunlqueurbes tabernaculoruin
lione, valet, quia videlicet quorum, sive secundum Pharaoni PJiiihon, et Ramesses. > Hoc agehat na-
litteram, sive secundum spirilum, in hoc libro con- lurse liostis demens et iiiefficax, qui, quasi soie
linelur exittis de jEgypto, recle eorumdem inlroilus aestivo, radices arborum, ne in flores aut poma pro-
prsesentainr- in principio. Digne igitur in foribus rumperent, exurere cerlabat. ^Estu namqtie laboris
collaudatofabricsearchitecto, jara gradiamur intus, operosi naturse radix non arescit, sed potius, :posi
et hanc domum perspiciamus Scripturse latissimse, laborem, cibi, poiusque ac somni avidior fit; qui-
quaui exslruxil refertani ihesattris cceleslibus. bus rebus vohiptas noii emori solet, sed refola
CAPUT IV. gliscere et prorunipere gestit. Fruslra igilur sic
Qttoa Pltarao m eo etiam similis fuerit diabolo, quod invidia pugnabat, prseserlim ubi cceli ros el terioe-
perversa tolliciludine dixit: « Ecce populus, > elc. pinguedo, id est, Dei et palrum bencdictio sterilcm.
< Surrexil intcrea rex novussiiperJSgyptiim, qui esse Israelem non sinebat. Sequitur ergo : < Quan-
iguorabat Josepb, et ait ad populum suum : Ecce toque oppriniebanl eos, taiilo magis mulliplicaban-
populus liliorum Israel multipiicatus et forlior nobis tur et crescebant. > Et continuo : < Oderanlqufr
est: Venite, sapienter opprimamus eum, ne forle D filios Israel jEgyplii, et affligebaiit illiidciiies, i elc
multipliceiur, el si ingruerit conlra nos bellum, ad- Nolandum valde est quid de hoc Psahnista sense-
datur inimicis noslris, expiigiiatisqiie nobis egredia- rit. Nam, cum dixisset, « ct auxit populum suum-
lur elerra. > Hic nempe si prudenterlegas, neeessario vehemenler, el firmavit eum super inimicos ejus, >'
subinlelligis, filios Israel solitos fuisse suspirare ad ila subjunxit, < Converlit cor eorum, uiodirCnl popu-
terrara, quae patribus eorum rcpromissa fuerat. Hoc luinejus et dolumfacerent in servosejus(Psal.civ). >
auditum a patrihus, venicntibus litiis spcm verbo- Quid eniin ? Nunquid hoc diceudo odientes ^Egy-
sain auscultantibus, ./Egyptiis iracundam excitahat plios jusiificat, aut odium eorum excusat ? Non
invidiam. Bene ergo rein aperit diun prseraisso, ulique. Sed nimium peccatores fuisse iudicat quos
« ne si ingruerit contra nos hellum, > noii addi- tales Deus inveniret, ut ex conspeclis beneficiis
dit expiignalis nohis ohtineat lerram, sed < egre- suis cor eorura in odium servorum suorum conver-
dialur e terra. > Porro novus spirilualitcr iEgypti teret. Non enim sic inlelligendum esl quod cor
rex, qui sic sollicilus esl, ctsic loquitur, diabolus eoruin de bouo converierit in inaluin, quod de corde
est, rex ^lgypli, id est tenehrarum princeps, rex , bono cor fecerit maltim, sed sic : < Corivertit cor
inquam, ./Egypiioruin, id est oniniuni superboruui, coriini in odium, > queinadmodum sol molle lulnm
 %-l RUPERTI ABBATIS TUITJENSIS 572
«onverlil in durum. Scd de hoc alias ubi Deus lo- /\ islo inodo infamat nequitiam, diabolicam sciliccl iu-
qiiimr : < Ego indurabo cor Pliaraonis ei servorum Pharaoneni regcm ^Egypli et in servos ejus Iransfi-
ejus (Exod. xvn, 9). > Ilic illutl dixisse sufficial, gurando superhiam. Exempli causa, hsec dicit Domi-
quod Julosam illoruni gratiam, in quadudtini Israel nus in Ezechiele : < Ecce ego ad te, Pharao rcx
exceperat propter Josepb, fclicium adveuarum ita jEgypli, drapo magne, qui cubas in meilio fltiminnm'
splendor ussil, til in odii dnritiam converterel, et tuoriim, etdicis:Meiiscsiiluviiis, etego feci memei-
unam ei meriiam illi» pcenam Deus retribiieret, ut ipsum; et ponam frenum in maxiilis luis, et agglu-
quia, non solum non compatiendo, veruin etiam tinabo pisces fluminum luorum squamis luis, et
illndendo afiligebanl eos : idcirco, quemadmodum extraham le de medio fluminum itiorum, et uni-
iila luli et lateris opera prius mollia, deinde co- versi pisces tui squamis Ittis adhoerebunt, et pro-
qiienli igni (iebant dura, sic eorum corda panlalira jiciam te in deserlum, el onines pisces fluminis
octerna indiiiarenlur impcenilenlia. Nunc ad illurn tni (Ezech. xxix), > eic. Ecce eninv Pharao, vel
Pharaonem ef illos ^Egyptios sermo redeat, de qui- ^Egyptus primo loeo contra Israelem, diabolum imi-
Jitis nos Ciiristi gralia liberavit. < Venile, inquit, latur in tribus, imoin quatuor sceieribus suis, se-
sapienler opprimamus eum, > elc. Hujus sa;\ieiitis cundunv scelera snper «j)ii.bus, juxta Amos prnphe-
ei sapienler opprimenlis qiiam gravia sint onera, ^| tam, Damascum, Gazam, A/.oium, Tyrum, esele-
quibus humanum gcnus afQixit, jamdudum prsesen- rosque finiiimos liosles Israel non convertere se
liscere ccepimus, ex quo vocem audivimus, iii Evan- profiletur Deus (Atr.os. i). Piimum scelus Pharao-
gelio suo, sic dicenlis Liberatoris : < Veniie ad me, nis est quod hoc iiilendil opprimendo filios lsrael,
omnes qui Iaboralisel onerati cslis, elego reficiam qnatenus, voluptale generandi emortua, filii non pro-
vos. ToIIile jugum meum, > elc.,usque ad « onus crearenlur. Secundum, quod obslelricum dolo agcre
meum Ieve (Maiih.xi). > Nam anlequam hoc dixisse', nilitur, ut nali parvuii clam iiuerimanlur. Terliiim»
r.os lahorem noslrum nesciebamus. imo peccaii one- cum aperta saeviens persecuiione praecepil onini
ribus deleciabamur, suh qiiihns etanimoe sensum vitse popiilo suo, dicens : < Quidquid masculini sexus
exspiraverant, et corpora nostra instanle morialitate natum fuerit in fltimen projicite, qtiidquid feminei,
languebaiU. Tot aulem jnga sunl servituiis illius reservale. » Quartnm, quod mandanle sibi Doinino
quot vitia, tot onera quol peccata, quoe persequi ac dicente : « Filins meus primogenilus Isracl, di-
nimis longum et difficilc, imo impossibile est. Hoc mitie filium meum ul serviat mihi (Exod. iv), > at
lanlum dixerim, quia ex quo iniravil Israel in ^Egy- ille superbe respondii: < Quis esl Domintis, ut an-
ptum usque ad vesperlinam immolaiionem agni, id diam vocem 170 eJus> et dimitlam Isract? Nescio
csl, ex quo Adam de paradiso cecidit, usque ad pas- Dominum, el Israel non dimiliam (Exod. v), > et
sionem Chrisli Filii Dei, < non cessavit illc exaclor, liis similia. Merilo ergo in Scripluris, merito in
non quicvit Iribtilum, non soluliim esl jugum domi- ore totius Ecclesioe pro diabolo Pharao decanlalur,
iiauliuiij (Isa. xiv). > Nain ex lunc facla est pax, et per Pharaonein diabolus inteiligiiur, adgloriam
reddita liberlas, nec eniin, ul ante, ila nunc agit Christi cujus vicloria de lali Pharaone Iibcrati
quidquam pro imperio, verunilamen ul lalro iusi- sumus. Etenim ille est qui hoc egit ab initio, quan-
diosus posl nos incedil, et invidus iiisectalnr libera- tum in sefuit, ut nullns Israeliia verns verbo prae-
tos, vacuas esse gemens urhcs quas sedificaviinus dicaiionis spirituales Deo filios gignerct, deinde iii.
illi Philhon, quod inierprelaltir os abyssi, tuule nos nascenles cjusmodi parvulos, ohsletricanle ha:re-
Christus eduxit, el Ramessen, quod inlerprelalur lica malignilate occideret, landemque cassaiis art^-
de linea, a qua inedicus ille capiia noslra purgavil. bus, aperia persecutione armaius est, ut in illa
CAPUT VI. flumina lilios gralioe projicercl de quibus Psalmista :
< Elevaverunt, inqtiii, fluniina, Domine, elevaverunf
Quod reclissitite Pharao similis diabolo prwdicetur,
in eo quoque qttod ail : < Si mascultts fuerii, inter- fliimina vocem stiam (Psitl. xcu), > etc, magnas et
ficile, » elc. . ,JJ aperlas persequeiiliuni ininiicorum significans tem-
« Dixil auleni rex jEgypli obsielricibus Hehroeo- pestales. Et nolandinn quod hic qnoqne spiritualis
rum, quarum una vocabatur Scphora, altera Phua, Pharao masculinum magis quam femineum sexum
proecipiens eis : Quando obstelricabilis Hebroeas, et odit, ea videlicet discrelione, quam observans vir
partus lempus adveneril, si niasculns fuerit, inter- sapicns dicit : « Melior esl iniquilas viri, quam
licite illiim ; si feniina, reservate. Tiniiierunlautcm bene faciens in.ulier (Eccl. XLII). > Vir namqtie pro
obstelriees Dcum, el non fecerunl juxta proeceptuin virUile esl, is qui praeest vel regere potesl. Mulier
regis jEgypli, sed conservalianl niares, i etc. Et si vero, qusecunque anima pro imperfeclionis suoe
niciilo quorumlihel visibilium ini.iiiicorum Isracl mollilia, quia dcceplibilis esi, rcctore indigci, et
iioiniiiilnis sancia Scrip'ura ulilur, quoties contia sine disciplina si fuerit, fit opprobrium in Israel.
spirilualia nequilioe inveliiiur, verbi gralia, cuni dicil Porro ejusmodi.viro accidensiniquitas, augendse vir-
Psalmisia : « Qiioniain cogilaverunt unaiiimilcr, tutis occasiofii, sicui David (// Reg. XII). Mulieris
simtil adversus le leslanienluiii disposnerunt labei- aulem ejusinodi bene faclum si clarueritcoram homi-
nacula, > elc, usque < in adjulorium filiis Lol nibus, ciio illud levis veiUtis''lii:man33 gloriolae lol-
(Ptiil. i.xxxii), > multo magis .'Kgjrpliam justissime lil, ei si nioiiiior desit vir, hoc ipsum quaieeunqua
 573 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLif. — IN LXOD. L.'B. I. 374
sii, cessal ficri, vertilnrque in aposlasia. Sapien*i A i posiiiique inlus infaniiihim, > etc Principio diceri-
cigo hic Pharao iafem viruni odit et jubet inierimf,, dnm quia non factnm esl de omnibtis impiuni regis
certus quod laleni feminam viro deslitulam, con- imperium dicentis : < Quidquii! masculini sexus
seiitienteni sibi adullcrare possii. naium fueril, in fltimen projicite, quidquid feniinei.
CAPUT VII. reservale. >Alioqtiinquoniodoalius aiilt-linnc elegan-
De mendacio obstelricttm, el qualiter bettefeceril eis lem infanUiliim, scilicel Aaron evasit, Iriennio natus
Detts, qtiia limtierunl Deum. ante eum ? Ncmpe cum dictum sit, quia post Itwe,
Timnernni, inqtiit, obstelrices Deum, ct non fe-. subauditur impii regisedicla, vir ille de domo Levi
ceriint juxla pnrceplum regis jEgypli, sed conser- egressus esl el accepit uxoreni, sine dubio et Aaron
vabanl mares, etc liic impnrtune nimis rle menda- post /liBceatlem natus fuit, siquidcm una cadenique
cio dispuialur, quod non jusiificari possint obste-. tixor illi, sicul alio loco Scriplura teSlatur, t pepe-
trices menliendo, dicenles: < Non Siint Heliroeoe . rit Aaron,Moysenet Mariam (Exod, vi). >Quodantem
rnulicres sicut jEgyptioe. Ipsae enim obstetricandii triennio senior Moyse Aaron fuerit, mariifesiiim
liabenl scientiam, ei priusquam veniaraus ad eas, poslmodum scriptum esl hoc modo : < Eral autem
pariunt. >In tempore namqlie parienlibus aderant, Moyses ocloginla annorum, et Aaron octoginta tres
de qnibus dicinm est, quia < conservabant mares. > " quandolocuti sunt ad Pharaonem (Exod. vn). > Setl
Quod quisquis pro culpa objicil, rcslat ut Rahabi et parvulos, et viginli annorum juvenculos, in
merelricem mendacii redarguat, quse lollens duos; exiiu suo filii Israel habuerunt. Claret igilur quod
cxploralores, quos Josue miserat, abscondit et qnoe- non inipletum esl universum nequam regis proe-
renlibiis aii : t Faleor, venerunl ad me, sed egoi ceptiim, alioquin non fuisset in exilnTsrael de
nesciehainmi !eesscnt. Cumque porla clauderelnr ini ^Egypio vir inter eos infra octaienv ocioginia anno-
lencbris, ct illi parifer exierunt, neseio quo ahieruni. rum, neque ante Moysen quidem, sed ncque post
Persequiniini ciio, et comprehendelis eos (Jos. n). > illud regis prsecepinm evasisset Aaron. Prointlo
Ergo qui obstelrices pro lot infantihus servandis; litlera praesens diiigentius intiicnda est. Sic enim
nicnlicnles acriisani, conseqiiilur ul inulto magisi videtnr significare quod, cum onincs infaiiiiili pro-
pro duohus lioininibus liberandis mentientem nnn jicerenlur, maler hnjus, propter elegantiam studio-
justificent Rahab, qnam et prophelica sinml elevan- sior facia, tribus eum absconderit niensibus ulsal-
gelica jiistific.it auclorilas. In Evaiigelio namque! lem liic servaretur aliis pereunlibus. Verum hnic
Chrisli mater assumilur el parens veritalis, quoe seRsui, quse prsedicia esl evitientissima ratio refrag?>-
Cliristus* ipse cst, quia sic meniita est Rahab. p lur. Polius ergo illtid consiai, ne propter clegan-
< Salmon qnippegcnuit Boozde Ralinb (Mallk. i). t tiam ejus qnaL'jam ardere cceperat, niagis inflarn-
El Propheia de eatlcni in lypum Ecclesioe de genli- marelur invidia : etenim brcviler quiilein et parce
lnis pracinit : < Memnr ero Raliab el Babylonis dc semelipso lnquens Moyses dixil, infanlem se
(Psat. LXXX).> Aposlolus auiem usque adeo nullani csse eleganlem (Exod. n); sed rcvera tanla fuit e!e-
oninino voritatem charilati proeponit, ul optel ipse gantia, qiianla divinum illum splendorem proasignari
anatliema esse a Cbrhto, qui, subamliuir, verilas tlernil, quo poslea facies ejus ex colloculione Dei
cst pro charilale, id est pro fralribus suis, qui sunt splendida facta esl (Exqd. xxxiv). Neque eniin cle-
cognali cjus « secundum carnem, qui sunt Israeliloe gantia sludiosa nalo mox infanlulo inesse potuit.
(Rom. ix). > Prsedixerat enim qnia < neque mors, Notandum deinde r|uod ubi obstelrices Detim liuieu-
neque viia, i:eque nngeli, neque principatus, neque les in sancta Scriptura nominaias esse jnre voluii,
poteslatcs, rcque viruues, neque inslantia, neque proeoquod chariiatem ulilemproeposuere vero inutili,
fninrn, neqnc altiitido, nequef :rtiludo,neque profun- dixil eniiii mox, iquarumuna vocabalur Sephora, >
dnm, ncqne crcaiura alia poieril nos separare a cha- quod interpretalur pulchtiludo, sive placens, < allcra,
riiateDei (Row. vui). i Nullasigilnr quasi mendacii Phua, >id est, perjectio, illic palrem et malrem iioniir-
tenebras adscribsmus lucitio ebarilatis operi, ubi sic D nibus suis non expressit, ila dixisse conlenlus t
homicidam impium fefellerunl 111vitam reservarent < Egressus est post liaec vir de domo Levi accepia.
hominum, proescrlim cum Deus hoc ipsiim laude ct tixore slirpis siise. > Verum lanien alibi, non quidciu-
remuneralione dignum duxerii, Scriplura continuo amota liac luimililale; sed observala lcge hislorise,
dicenle : < Bene igitur fecil Deus obstclrieibiis, et el nomen pai.ris Amram, quod intcrpretaiur populus
quia liniiieruut obstetrices Dcuii', sndificavilillis do- excelsus, ct niatris suoe nomen ponil Jocabed, quod
iuos, > siibaiiflitur, oelernas ; .lUcrnuin quippe est interpretatiir ubi est gloria mea, sive esl grtuis.
quod DeiissetMiieal. « Quoepeperit ei, inqiiit, Aaron, Moyscn, et Mariain
CAPUT VIII. (Exod. vi), > qiiorum Aaron mons forliludinis, sive
De orlu atqtte elegantia Mcysis. 171 mons fortis, quod nomeii utique digniiati sa-
(CAP.II.) <Egressns csi posl lioecvir de domo Levi, cerdolii congruil, Mtiyses sumptus ex aqua, sive
arccpla uxore stirpis suoe, quse concepil, ei peperit assiimplio, quod a causa lcgis qtioe-pcr eum dala est
filinm. Ei videns cnin eleganiem, ahscondil tribtis non discrepal, de divimc namque Sapienlisc abun-
mensibns. Ciimqnejam celare iion posset, sumpsit danlia sumpta cst, Maria vero illuminairix, ut slelia
fisrclhin itirttcam, et linivit eam bilumitieac pice, mttris : pyopliclia, namqiic, qnx pcr illam sigui'.-
 573 RUPERTI ABBATIS TUITJENSIS 57S
cata est, et nos illumiiial, ei noslro mari, id est, A sianlia deposcens, accepil ah Eleazaro Judoeorum
huic soeculo stella esl, ubi attendimus illi < lan- pontifice scpluaginta seniorcs, qiiibus ea interprc-
quani lucernse lccenti in caliginoso loco, donec tantibus relegens, oppido helalus est. Nam quod
Iucescat dies et lucifer orialur in cordibus nostris hic egit, simile quodammodo fuit quod soror pueri,
(// Petr. i). > scilicet Maria, quaeprocul slelit. prseslolans eventum
CAPUT IX. rei, niaircm ejus vocavil, quoe et < Nutrivil infan-
Quid prwsagierit qttod infanluliis, in ftscella posilus tcm. ct adultum tradidit filioe Pharaonis. > Mater
.. et a filia Pharaonis inieiitus, mulri suw nutriendus quippe sanctae Scripluroe liujus lingua Hebroea-est,
tradilus sit.
quam ad interpretandum vel iransferendum in Grse-
« Sumpsil, inqtiit, ftsci-Ilasn scirpeam, el linivit cum evocare illa vera philosophia persuasit, ut
eam bitumine ac picc, postiiiquc inliis iiifoiilulum, > prsedicium est. Porro elegans infantulus eleganii
subaudilur in papyrione. Sic enim dunde de filia prospiciens e ccelo, miserationis occursu exceplus
Pharaonis subdilur: < Quse cum vidissel fiscellam est, ut matri suse cui natus fuerat non periret, el
in papyrione, > elc Qiianlnrii ad lillcram ftigitiva aliam inatrem proepotenlem adoptandus invenirel,
inalris pietas, etdolenda insiiitialur sedullt s, verura- ciijus auctoritale < omni qnoque scientia jEgyptio-
lainen non sir.e fitl.e el spc, qua tutori Deo pupillum " rum, > ul in Aclibus aposlolorum legimus, erudilus
suum commillebat, in quo graliae eju» eleganlia esl (Act. vii).
praefulgebat, magnum quidem cccli civeni, sed in CAPUT X.
terra nimie peregrinantem. Scirpus n:.mque genus Quod
Motjses jEgtjptittm quemdam de fratribus suis
aquosse geneslse esl, sine nodo; papyius levis canna, percutienlem redarguil, el liberatorem suw geniis
de qua Lucanus sic inquil: se fore prwscierit.
Cnm letiel omnia Nilus, « In diebus illis, poslquam creveratMoyses, egres
Conseritur bibula Memphitis cymba papyro. sus ad fralres suos, vidit afflictionem corura, et
(LUCAN.Phars., lib. iv, 135.) virum jEgyptium perculientem quemdam de He-
Bitumen autem contra seniinam aqiise lenacissi- broeis fratribus suis, > elc. : < Postquara creveral, >
nium prsesidium est. Hoc ergo salegit, quantum pc- id esi, per annos quadraginta. Sic enim Stephanus
luii, quantumvis infans scirpeo cophino suaviler protomartyr in concione Judoeorum oralionem fa-
ciibarcl, el levi papyro conserla cymba sine pondere ciens loquilur : « Cum aulem implerelur ei quadra-
supernatarct el bituminala senlinam omnem aquse ginla annorum lempus, ascendit in corejus ut cisi-
exclnderet. Porro myslice toliim adminislrandse per P laret fralres suos filios Isracl, et cum -vidisset
illuin Scripturse prxsagium esl. Elegans quippe in- quemdam injuriam palientem, vindicavit illum, et
funtulus vili scirpo collocatur, quia futurum erat, co fecit ultionera ei qui injuriam sustinebat, percusso
.scribente, ut elegantia spiritus vilitaie litterae lege- ^Egyptio (Acl. vn), > Et qua frelus auclorilate id
retur. lpse papyrio scriploris ejusdem fuluri cala- fecerit, conlinuo subseculus, ait:« ^Estimabat au-
inum prsesignat, iiuri cuni inipetu < Uuminis, qui tem inlelligere fratres suos quomodo Deus per ina-
lsetifical livitalem Dei (Psa/. XLV),> contra illa vasa nus ipsius darel salulem illis (ibid.). > Cum enim
papyri, id est vasa scriptorum falsilatis, de quibus hsec dicit profeclo illud significal quod Moyses gentis
per prophelam dicit: < Yae terrae cymhalo alarum, suse liberatorem fore se prescirel. < At (illi inquil)
' non
quse esl trans fhimina jEthiopioe, quoe mitlit in mare inlellexerunl; > id est inleiligere nolueriinl. Nain
legatos suos in vasis papyri super aquas! > (Isa. et conlinuo subsequitur : « Subsequenli vero die
xvin.) Nec enim terra illa, scilicel diabolus sive apparuit iliis liliganlibtis, et reconciliabaleos inpace,
Anlichristus, in lerreno corpore fulurus (qui proplcr dicens : Viri fratres eslis, ul quid nocelis aller-
superbiam dicitur cymbalum alaruin, id est accen- utrum? Qui autem injtiriam faciebal, repulil eum,
tus blasplieraiarum) iliud millit quam mendacium dicens: Quis lc consiiiuit principem et judiceuv
per legatos suos paganos, suos haereiicos in inare I) supcr nos? Nunquid inlerficere me lu vis, quein-
Jiujus saecnli, in suis vasis papyri, id esl scriptoribus admodum interfecisti hcri yEgypiium ? > (Ibid.) Uanc
suae partis, undeadversus Deunvconsislit, quo con- nnius negationein omnihus adscribit postmodum,
tra per hunc eleganiem infantulum missurus erat dicens : « Hic esl Moyses, quem negaverunt, dicen-
Det:s elegaiiliani veritatis. < Vis, inquii, ut vadam, les : Quis te constituit principem et jutliccm?>
et vocem tibi Hebrseam mnlierem, quoe nuiiire pos- (Ibid.) El recte. Nam cunctis profitenlibus uni
sitinfantuluni? Respondit ei: Vade. PerrCxilpuella, negare non licuisset, proeseniin pro omnibus, quia
ct vocavit matrera ejus, > etc, et hocfuturi proesa- non dixit super me, sed « super nos. > Amplius
gium quod filia Pharaonis iiifanluluin sic invenit, et aulem injustam negalionein exaggerans, inculcai,
laii nulrice alilum, sibi in liliiiin adoptavit.Fuluruin et replicat illum,« principem designanset judicem. >
erat quidem ut scholae gcnlilium sanclarum conipla- «Huiic.inquit, Deusprincipcm el redemplorem inisii,
cerct eleganlia Scriplurarum, verbi gratia, Ptolo- hic eduxit illos, hic est Moyses, qui dixil filiis Israel:
meo Philatlelpho, qui, cum omnimn Scripturarum Prophetam vohis suscitabit Dominus de fratribus
uliiium sliidio flagraret, leges quoque Dei per istuin veslris, tanq.iiam me ipsum audictis. Hic esl qui fuit
conscriplas, sibi in Graccum transferri sumina in- in Ecelesia in soliluujne, cum angelo qui loquebalur
 S77 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLil. — 1N EXOD. LIB. I. 578
ei (Dettl. xvin), >eic Haec et hujusmodi cur coram(i }A in allum depromat querelam. Untle cuidam victosub
alluleril, novissiraa exclamalionc depromit: < Dura» vicloris potenlia diclum esl favendo :
cervice et incircumcisis cordibnset aurihtis vos sem- 0 miseri, quortim gemitus edere dolorem!
"
perSpiritui sancto reslitislis, sicut patres veslri ett Qui le non pleno pariler planxere theatro.
vos. Quem prophetarum non surit perseculi palres5 (LUCVN.Phars. vii,43.)
veslri? > Nempe siihaudilur, Moysen negaverunt,, Ergo el antc filii Israel gemebaiil quidem, sed non
Samuelem abjecerunl, David de regno exlurbave- aiidebant geniere palam. Nunc aulem quia morluus
runi, alios lapidaverunt, alios secuerunt, alios ini esl Pharao rex iEgypli, publicis conventibus ge-
occisione gladii inlerfecerunl (llebr. xi). Tandem! mueriiiU, gemitumque in ccelurn sustulerunl, ut
iia concludil, < cl occiderunl eos qui prsenuntiabantl ascenderel clamor eorum ail Dominum, qui el au-
de adventu Justi, cnjus nunc vos proditores et ho- divit gemitum eorum, et recordatus est, id esl non
micidce fuislis (Act. vn). > Igitur Moyses in exem- oblilum se ostendit esse foederis quod pepigit cum
plum hujus negaius est a diceutibus : « Quis te con-. Abraliam, et Isaac, el Jacob. Porro, juxta anagogen,
siiluil principem el judicein super nos? > Videlicett morale est quod prsesenti Joco ScripUira inlendit.
quemadmodum negandus erat Jiistus a dicentihus : Qnandiu vivit Pharao, id est, quandiu regnal pec-
< Non habemus regem nisi Csesarem (Joan. xix), > B catum, regnat in mortali corpore, et non ingcmiscit
quemadmodum hic negatus a suis, abiit acquirere . animus, ncriiie ad Domiuiim vociferalur, sed Jibens.
sibi Ecclesiam de geniibus, sic Moyses negatus fu-. el servilutis pessirase laborem, vcl contraria onera
git suos, el uxorem 172 accepit alienigenam de- >. sentiens subigiiur operibus duris luii ac laleris,
filiabus sacerdotis Madian. Porro talis egressus; omnique famulatui quo in lerrse operibus premilur.
Moysi ad fralres stios, ut videret afflictionem eorum, Gemil quidem utcunque et suspirat, inlerdum eiiam
illa negalio, quam Apostolus \n ealalogopaifum ! ploral. Sed differt utrurn quis gemendo el plorando
fide nobilium conimemoral, reclc esse diciliir, quij hilum lavet, an luti operibus abjectis melius propo-
sic ait: < Fide Moyses grandis faclus, negavit se, silurn arripiat, cl pro auxilio Dei forlilcr in ccelum
esse filium filioePharaonis, magis eligens affligi ciimt clamel, et si moriatur impius rex iEgypti, si juxta
populo Dei, qnam temporafis habere peccali jncun- prophclam, « compulrescat jugum a facie olei
ditalem, majores divilias aeslimans ihesauro jEgy- (Isa. x), > cesselque araor peccandi vera confes- '
p:iorum improperium Cbristi. Aspiciebat enira in re- sione Spiritus sancti, tunc ingemiscet Israel, et
11'uneralicnem. Fide dereliquit jEgyptum, non ve- libere vociferatur, ascenditque ad Dominum clamor
ri'us animosilatem regis (Hebr. xi). > Unde hoe ejus, el audit Liberalor gemitum ejus.
non r
quod veriius sil animositatcm regis? Videlicet;G CAPUT XII.
quia fugiens animum regis, non tamcn armaiuram 1 Cur Deus apparuerit Moysi in ilamma igrits polius
deposuit zeli, eadem quippe juslitia vel pietale\ quatn in alia specie elementari, et quid signi-
septern filias saccrdolis Madian a pasloribus defcn- ficel quod rubus ardens non est combustus.
dii, eloves earum adaquavil, qua et virum percus- (CAP.III.) < Moyses aulem pascebat oves Jethro
serat jEgyplium, eo quod percussisset qiiemdam de soceri sui, sacerdotis Madian. Cumque minasset
Uebrscis fralribus suis, et qua nihilominus altera gregem ad interiora deserii, yenit ad monlem Dci.
die llebrseos rixanles conspiciens, euin qui faciebat Apparuilque ei Dominus in flainma ignis de medio-
injuriani corripuit, unde < invisibilem > quein < lan- rubi, > ctc. Ordo verborum est: Filii Israel, inge-
quam videns suslinuit (ibid.), > hoc modo vel or- miscenles proptcr opera,-vociferati sunl ad Dorai-
dina viderc raeruii. nuin. Dominus aulcm audieus gemilum eoriiin,
CAPUT XI. apparuil Moysi in flamma ignis de medio rubi, ubi
De clantore filiortim Israet ad Dominum, el quod, pascehat oves Jethro soceri sui, Madiam sacerdolis.
non vivente, sed Pharaone mortuo, vociferali tunl. « Dixit ergo Moyses: Yadam et videbo visionem
« Posl mtiltuiii vero temporis, moriuus est rex pr. hanc raagnam, quare non comburatur ruhus. > —
^Egypti, et ingemiscenles filii lsracl, propter opera « Magnam, inquil, visionem videbo. > Vere inagna
vociferali sunl ad Dominum. Ascenditque clamor fuit illa visio, et cunclorum per lidem vidcntium
coruin pro opeiibus, el audivil geraitum eorum, > vocibus prsedicaltir hactenus in loto inundo. El hu-
ctc Quare dum vivcret Pharao non ingemuerunt, jus causa visionis, si Deo illustranle animadversa
non vociferali sunl filiilsraeladDominum? Videlicel, fuerit, dcclaralio est operis subsequeiilis, et ipsa
quia nimielas oppressionis ingeniiseere non sinebat, « intcllectum dal parvulis (Psal. cxvin). > Hocergo
vociferari prohibebat. Hoc namqiie habet violenla prinium quaeiiinus cur eo lempore, lali pro causa,
lyranuorum vis, ut eis quos opprimunt liberatio- Deus apparens homini, potius in flamma ignis quam
neiu optare pro crimine audacise vel conlumacise sit. in alia aliqua qualibel specie viJeri voiuerit? Deinde
Et quidem gemebant prius afllicti jEgypliis illuden- quare rubus ardens non comhuslus sit? Deus iiivi-
libus atque ad amariiudincm vitam illorum perdu- sibilis, qui nec loco circuinscribilur, necullissen-
ceniibus; sed differl uirum quis clonculo gemat sibus cori>oris percipitur, quoties visibililer homi-
taciloque gemiiu dolorem sub peciore consumat, an nibus apparet, rebus ipsis congruam assumit spe-
publico conventu iu audilu quorumlibel clamosam cicm, propler quas apparcre dignalur. Quis aulem
 Kjfl RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 580
risionis hiijus magnoesiibsequenles effecius forlissi- A . animalium pellihus, id esl, ul morluorum morlifera
mos atque clarissinios fuisse nesciat? Nam etsi lunc etiiipeccaiis suis niorientiumexemplanon iinilemur.
»1011 fuiinus, altamen potenliae vcl virlutis Dci, qiiam Nam ille qtiidem corporalitcr nudis pedibus accedere
tunc nolam fecit claritas magua lucet nobis, ei ler- jussus esl , qtiod esl solemne humiliiaiis insirumen-
ribilium ejiis miraculoruin nicmoria mirabilis in tuni, nobisaulem hoc spiritualiler ita ul praediximus
octilis nostris est. Uude cl liodie miranlcs dicimus : agendum est, scienles quia Deus nosler, ad quem
< Quis siniilis lui in fortibus, Domiiie, quis similis accediiiins , < non est moiiuoruiu , sed vivoruiu
lui? iiiagnilicus in sancliiaie, lerribilis alque lauda- (Malllt. xn). >
bilis, cl faciens mirabilia (Exod. xv). > lieni: CAPUT XIII.
« Dextera tua, Domine, magnificata est in fortiiu- DehuntUitate Moysi, qua jussus ire ad Pharaonem
dine (ibid.), > et his similia. Recte igiliir in igne, tolies recusavil.
quod eienieiitmii forle ac' lucidum esl, Deus hic t Clamor filiorum Israel veuit atl me undique,
apparuit, foriiludineni suam quodammodo proepa» vidique afllictionem eorum, qua ab ^Egypiiis opuri*
rans, cuin dicil: < Ego scio quod non diraitlet vos inuiilur. Sed veni, miitam le ad Pharaoncm, uledu-
Pharao rex jEgypii, ut eatis, nisi per manum cas popiilum meum de ^Egypio. > Nolanduin", quod
validam (Exod. m). > Item ad Pharaonem : < Id- B 1 cum dixissel, <clamor filiorum Israel venil ad nie, >
circo auiem posui le, ulostendam in te fortiiudinem addiditt undique, >ut subaudias lam abyEgyptiisop-
nieam, et narreiur noinen meum in omni terra primenlibus, quam a filiis Israel ingemiscentibus.
(Exod. ix). > Quare auiem rubus non comburitur, Utrinque enini venil clamor, sed modo valde diver-
el Moyses lanqiiam coiiibiircudus appropinquare so. Nam clamor filiorum Israel, lanquam delensorem
prohibetur, nisi solvat calceamentum dc pedibus et judicem ad iram provocaniium ascendit ad DoruU
suis? t Cernens enim Doininus quod pergercl ad niim. < Veni, inquit, iniuaiii le. » Prius < veni , >
Videiiilmn, vocavii eum de medio rubi ct aii: Moy- deiiide < miilam le > dixit. Hoc IIOIIleve est in ore
ses, Moyses. Quo respondente : Adsum, ne appre- Dei proesentiac corpnraliter aslanii dixisse, < Veni. >
pies, inquit, liuc > Et cohtinuo : « Solve cal* Non, inquam, Jeve esl.neque deinceps Jeviter aclum,
ceaniciituiii de pedibus luis; locus enim in quo stas ul qui corpore Deo prsesensatleral, animo quoque ad
lerra Sancla esl. > lloc iiimirum ila dixil, lauquam obediendum paralo adesset. Palam cst ex siibsequen-
conlinuo coinhuri poluisset appropiando, nisi sol- libiis, quia nondum veneiai, quo tolies ire jussus fue-
vlssel calceamenlum de pedibus suis. At cerlc rubus ral. Primuiii diccnli, Veni, > coiuinuo rcspondit :
non comburebatur, et virgultis qtiorum tlc metlio < Quis ego sum ut vadam ad Pharaonem, el cducaui
lucebat sanslus iguis eral innoxius. Qnid ergo hoc " filios Israel ex jEgypio ? > Boiitnn quidem el imi-
sibi vult? lllud ncmpe quia t Dcus noster ignis lalioue digiium Iiumilitatis cxeiupluni esi, Deovo-
qtiidem consuiiiens est (l)eul. iv), > veruinlamen igni canti ad lantiiin lamqiic gloriosum ininisterium di-
eleiiientario iiiullum dissimilis istc ignis est. lguis cere : < Quis cgo suni ? i ut pro conscientia vel aesli-
namque corporeus, quo iu corporalibus adminisira- inatione ipsius, siibaudiaturiiullus. Quapropler lalem
lionibus uiiinur, quod quarlum iriundi elenienlum vclul cx abrupio saliculciu ejus percunclationem
dicimus, rcs ipsas comburit quibus conlinetur, placido vullti suscipiens Dominus Dcus, < Ego, in-
procul aiilcm posiiis innoxius est. Deus aiitein noster quit, ero lecuin, el hoc habebis signuin quod mise-
verus et perpetuus iguis, suain e conlrario naturam riiu ic > Ac si dical : Elsi lu niilliis cs. ego Donti-
vel poteniiani exerit. Nanfillis iniraquos esi non so* niis , qui Deus patris ttti , Deus Abraham , Deus
ltim innoxius, verumeliam salularis ei clemeiilissimus lsaac et Deus Jacob sum , « ego (iiiquam) cro le-
173 esI! longe autem posilis , et digne appropin- ciim, • in orc luo verba proferens, et in uianu tua
quare nolentibus nimitim damnosus exislit, de qua- signa faciens ; cx hoc, inquain, significabilur onini-
libus Psalmista dicit : < Sicut flnil cera a facie ignis, bus quod niiserim te, sine quo non potest honio
sic percanl peccalores a facie Dei (Psal. LXVII). > .., quidquam facere. Proinde : « Cum eduxeris popu-
Quod iu beata virginc Maria clarius alque conspica- luinciiieum de jEgypto, > lu prajsenli non ingraius
bilius cst. Tolus cnim liic ignis , subauditur Chrislus visioni , sed agendarum menior graliarum, < iiiinio-
Deus et homo , novem in uiero ejns mensibus habi- labis Deo super montem istuin. > Bonum , inquam ,
tavit, el levem carnis vcl animse ejtis slipiilam sive hoc , el iiiiilandiim placidoe humililatis exeraplum
fenum, non solum non coinbiissil, verum eiiam ma- esl. Verumianien ncc ilkid conleiunenduui , quod
jore cum virgiuilaiis honore graliaqtie formali exinde quidani ejusdem, id est, r;ropheialis ordinis, vir ma-
lioiniuis, qtiem assuuipsii,pereiiniler illustravil. El ad gnam ci ipse videns visionem, sciliceiDeiim sedeiiiem
illud lempluin ignis selerni, quanlo quis per lidcm super solium excelsuin el elevalum , el ea quoe sub
propius accedit, laiilo decenlius illo igne fulgescit. ipso erant implentia teniplum, cidem Doniiuo per-
.'JNaiHe conlrario quarilo longius, sive Judscus , sive ciincianii ac dicenii -: < Quem niiltam, > etc,
paganus, sive haereticus ahsistit, tanio citius tit cera couiinuo et alacrilcrse offerens, dixil: < Ecce ego,
liquescit, ctiui igiiis ille apparucrit. Hoc iiitcrim ap- niiueiiie(/sa. vi).>Cum igitur quis ad hoc vocatura
propinquanlibus nobis agendum cst ul calccainciila Spiriiu sancio, ul mittaiur contra Pharaoiiem, id e>i
uori .habcamus in pedibtts, qutc iiunt de morluorum coutra diabolum,sciliceiul aliqiiofuiigaturniiiiisierio
BSl BE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LJBRI XLIL - IN EXOD. LIB. I. 582
salutis animarum, sicinlerhos viam leneat regiam. A Uine 174 responsiiin cst, scil.cel ul cessent filii
ut non declinet ad dexlram , sive ad sinislram , vi- Israel quasi pro nuilliludine deorum proprium Dci
dclicet ut nec nimius sit dioendo , « Quis ego suin sui quoerere vocabuliim , hoc tantum scire contenli
trt eam? > nec importunus vociferando, < Ecce cgo, quotl esl qui miliit ad cos Moysen, non ul coeleri
me nvilte. >Nam hinc perlinacise, illinc pncsunipiio- falso dieitur Dcus , setl esi. Prseteiea non solum
nis cavenduin est viiiuin. lnierim « faciem siiani nitiltiiudiiii illoruin qui von sual, sed et omni nuinc-
absconderal Moyses, > id est stabat demisso capiie; rosilati creatiiraruiii se eximit Creator dicendo :
sed sic abscondilus inveniri, sic demissus magis « Ego sum. >Quid enim ? Nunquid aliquid eorum quse
merebatur a Doinino sublevari. Nam accreseentc creata sunt, simpliciter vcl absolute esse dicendum
paulaliin gratiae litlucia, ait ad Dominum : esl?Non uiique, quia niliil eorum simplex vel in-
CAPUT XIV. coiiiposituni csl. Quidquid enim proeier Deiini esl ,
De eo quod dixil:« Ego sum qui sum. Qui esl, ex maleria siiiiul el forina .conslare dicitur, ut ma-
misit, > etc nifeslum est; verbi gralia, slalua, cujus esi maleria
< Ecce ego vadam ad filios Israel, el dicam eis; ses, forma autem quaiibel efligies qiiam finxit arli-
•Deuspalrum vestrorum, misil nie ad vos.Si dixerinl fex , ut pula Jovis aul Serapis/ Proinde quod sla-
inihi : Quod est nomen ejus? qnid dicam eis ? >Vide- " tuam vocamus, non est quod esl; nain non unum
licfel quia nomen Dei fanalicus errorcommune feceral ideraque aul simplum esl. Sed nec ipstim quidem oes
muliis, itlcirco proprimn quserebal vocabulum hujus simplum quid est , qnippe cujtis malcria lerra esl,
Dei qui loquebatur sibi : « Nam etsi sunt, inquil ab ipsa mulliim differens oeris specie. Terrse quoquc
Aposlolus, qui proedicanlur dii sive in ccelo , sive in iiomen a forma tractum est, dicilnr enim terra ,
terra, siquideni sunt dii multi, el domini iniilii , quod gravis el sicca , suumque esse sumpsit exile ,
nobis tamen unus Deus Pater (/ Cor. vm). >—t Dixii quam materiam creatam esse conslal informera. At
Deus ad Moysen : Ego sum qui sum. Ait : Sic dices vero Dei subslaulia forma simplex est sine materia
filiis Israel: Qui est misit ine ad vos. Hoc nomeii ulla, ac proinde est quod est , nec enim poiest illi
niihi esl in seiernum , el Itoc memoriale meum iri qiiidquam inesse, prseler id quod suhstantialiler est;
.geueraiionem el geiieralionem. > Ad tinam percun- nec enim polest hoc esse suhjeclum, nec ab aliquo
ciaiionem duo reddidil, quia fortis erat inquisilor accidenle quemlibet moium sive muiaiionem ad-
qui pulsabat, fortis, inqiiam, vera foriiiutline, quoe mitlit, videlicet ciiiu sil fornia carens materia, unde
rst virtushumilitalis, qnae et usu vel exercitio divinoe patereiur accidenlia ? Denique qtiod forinata quoe-
collocutionis, in taiiium robur excrevitut foiiem el r libet, hoino sive jnmenlum , el coetera vicibus per-
iratuin Deum postniotlum lenere possel, slans in mulanltir, lioc illis ipsorum maicria fert. Inde t honio
conspeclu ejus in confractione cordis. Duo, inquara, quasi flos egredilur , et conlerilur , el fugft velat
liomina sua deprompsit, quorum alterurii, scilicet umbra, et nunqiiam in eodem staiu permsnci (/06
< Ego sum qui sum > nalura esl, allerum vero gra- xiv). > Iude esl quod < sicut herba mane iransil,
lise vel diguaiionis (Exod. xxxn), videlicei, « Deus mane florel, vespere decidit, indurat ac arescit
Abraham, Deus Isaac ei Deus Jacob, quod noinen (Psal. LXXXIX).> Igitur Deus qui non formatus, sed
mihi (inquil) esl in selernum. > El hoc quia gratise fonna lanliiiii esl, recte. lam diis, qui dicunlur qui-
cst, idcirco jam supra non interrogalus ullro pro- dem, swl non sinit, quam crealuris omnibus , qua-
tulerat, dicendo : < Solve calceamentum de pedibus rum diversissimse formatioiies vel naturoe sunt, so-
tuis, locus enim in quo slas lerra sancla esl. Ego lum C2 excipiens, suuni edixit proprium vocabulijm,
sum Deus Palris lui, Deus Abraham , Deus Isaac dicendo : t Ego sum qui sum. Et haec dices filiis
et Deus Jacob. > Yerum hic addidit quod illic iion lsrael : Qui esl misil me ad vos. » De lerra quani
dixerat, < hoc nomen niilii esl in seternum, > scilicet repromiilil, dicens : < Visitans visilavi vos, ui edn-
propler digne nomiiiandam fidem illorum velob cam vosde alflicfone jEgypti in terrain Cliananoei, et
obedienliam illorum, in qua peregrinos el hospiies D Heihaei, el Amorrhsei, > etc, Jani locis aliisdictum
seesse confessi sunl super lerram, meliorem exspe- est, quod lcrrae viveniiiim figurain gesiaveril, quoe
clanies palriam, id est ccelestem (Hebr. xi). < ldeo revera rivis fltiit lactis el mellfs. Eteniui sicul popu-
enim, inquilAposlolus, non confundiiiir Deuseorum lum illuin a Pbaraonis servituie liberaluni iu illain
vocari Deus (ibid.). > Hoc ergo, inquil, nomen mihi lerram Dominus induxit, sic unive.rsam elecloiun
esl in seiernum, el hoc meinoriale meum,> siihaudi- miiliiliidinem , a jugo diaboli solulam , supernae pa-
lur secundum ea quoe operaius vel operalurus sum Irire restiluil, de qua inalignos spiritus sub h s 1o:ni-
in illis adoratoribiis raeis , el in seniine eonun, His nibtis inleliigendos expulit. Chananseus lia.nque
duo.bussiimpiis, « Ego sum qui snm, Sic dices filiis yossidens, Araorrhseus «m«r«s, Gergesseus cotonutn
Israel: Qui estmisit mc ad vos, > iierumque:« Hoec ejiciens, Jebuzseus calatus, Hethaeiis [ormidans, Pher
tlices filiis Israel: Dominus Deus patrum veslroruin, rezaeus separans , Hevseus [erus inierprelalur. Quae
Deus Abraham, Deus Isaac el Deus Jacob misil me cuncia in iitalo accipi, et nialignis spiritibus valenl
ad vos. > Ergo rion esse deos consequilur eos qtios utilitcr adicribi.
Abraham nescivil, quos lsaac ignoravit, quos Jacob
non cognovit. Et boe pro tcmpore et re hic oppor-
585 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 584
CAPUT XV. A diclum esl, erudilus oniiii sapientia ^Egyptioruin ,
sed eadem spolia contulil, ui haec Scripttira teslatur,
De eo quod dictvm est:« Dominus Deus Hebrmorum
vocavil nos, > el quod jure dictttm sil: « El vos in thesatirum Domini Dei siii.« Hsec, inqtiit, ponetis
spbliabitis JEgyptnm, t el qttaliier spoliemus nos super Jilios et super filias veslras,) id esl, docehitis
ejus exetnplo. eos tollere quae eiusraodi suul iEgypti spolia, ut
< Ingredierisque tu et seniores Israel ad regem scianl omnia probare , quod bonuni est tcnere , ab
jEgypti, et dices ad eum: Dominus Deus Hebrseoniin omni specie mala se abstinere (/ Thess. v).
vocavit nos. Ibimus per soliludihem viam trium die- CAPUT XVI.
rmn, ut immolemus Doniino Deo nostro, > elc. De signis qum Moysi monslrabantur in testimonium.
Iloc ita faclutn est. Transito namque mari Rubro , (CAP. IV.) « Rcspondil Moyses , et ait: Non cre
cmii cecinisset Moyses el filii Israel carmen hoc Do- denlmihi, neque audienl vocem meam, seddicent,
iiiino, dicentes : t Cantemus Domino, gloriose enini Non apparuit lihi Dominus. Dixil ergo ad eum: Q ld
Jionorificalus est, equuni et ascensorem prdjecil in est quod tenes in nianu tua? Respondit: Virga. Aii,
mare, >ingressi sunt (inquit.) in deserlura Sur, ambti- Dominus : Projice eam in terram. Projecit, et versa
laverunlque Iribus diebus per soliludinem , el non est in colubrum, ita ul fugerei Moyses. > Justa Dei
inveiiiebanlaquam.etveiicruntin Mallra(/foorf. xv).> " exspectalio; nam veridica esl, et sana baec hominis
Ecce qtialem viam Hebrseis, cxiluris de JEgypto et opposilio. « Non credent, inquit, mihi, > subaudilur,
ad lerram proiuissionis iluris, Doininiis Deus ipsorum nisi signa viderint. Nain usque hodie « Judsei signa
coram Pharaone profileri impcrat. Ad hoc mantim quserunt, et Groeci sapienliam inquirunt {1 Cor, i).->
validam exeril: < Extendam (inquiens) manuin Ergo Dominiis hsec opponeniem placide suslineiis :
meam , et percutiam ^Egyptura in cunctis mirabili- 175 * Projiee, inquil, virgam, quara tenes , in
bus meis, qnse faclurus suir. in medio corum , > ad lerram. Projecit, ct versa esl in coluhrum. > Et
hoc , inqiiam , < ut eant non per viam lerraj Phili- Domiiitis : < Exiende manum lutmi, et apprehende
sihiim , quae vicina esl [Exod., xiit), > sed per soli- caudarii ejus. Exteiidil, el lenuil, versaque esl in
hidinem, ad hoc lanlum ul inimoleni Domino Deo virgam. » El rursum : < Miite maitum tuam in si-
suo. Ergo quisquis Hebrseum, id est transitorem, se iiitin luum, > etc. Quia ratio conseiilit ul « in ore
esse et de iEgypio exisse proflieltir, ul transeat, se- duorum aul (ul multum) triuiii teslium, slet omne
cundum nomen Hebreeorum, quorum Dominus Deus verhum (Deut. xix), > idcirco duo Iisec sigua pro
esl, ad palriam ccelestem, non habens < hic niaiieu- leslibus dexlra laivaque coniposuil. < Ut credanl, in
lem civiiatem, sed futuram > inquirens (Ilebr. xui), quit, quod apparueril libi Domiiius Dcus palrum
Q
hanc viiam teneat, solilarius incedal, id csl, rcmoius luorum, DcusAbraham, Deuslsaacet Deus Jacob.>
tairi ah .Egypliis quam a Philisthiim. jEgyptii nain* Item : < Si non crediderinl tihi , neque audieriul
que tenebrosi, Philisthiim polione cadenles interpre- sermonem signi prioris, crcdent verho signi sequeu-
tanlur. Et lalium utique socielas illi cavenda esl, lis. > Addit ei lertium, tanquam a lergo consequen-
qui ad hocreditateni Dei pervenire, qui Doinino Deo te.in leslem, eos qui dtiobus testimoniis non credi-
suo immolare cupit victimas jusiiiise. < Daboque gra- derint, quasi sanguinea morlis pcena condemnan-
tiara populo huic coram uEgyptiis. Et cum egredie- lein. « Sume, inquit, aquam fluminis et effunde su-
mini, non exihitisvacui,sed poslulabit mulier a vicina per aridani, el quidqtiid liauseris de flumine verteiur
sua el ab hospile sua vasa argenlea et aurea , ac in sanguiiiem. » Ilorum testiuni verilaiem sive lesti-
vesles, ponetisque eas super filios el filias vestras, et moniorum constantiam litteralem omnes agnovi-
spoliabilis JEgyplum.iNon injusta proeceplio. ^Egy- mus: mysticam aucloritatem requiramus. Nam sicut
plii namque violenter subegeranl Israel, qui non erat populus in jEgypto serviens, universara procul du-
vernactrlus aul emptitius, illudenles ci, et auTJgentes bio muUiludinem eleclorum in hoc mundo peregri-
operibus luli ac laleris. Jusia ergo vice spoliare ba- naniium sic, signa hsec, per quse debuit vel potuk
bebaiiloppressoressuos, veluti non dominorum di- D agnoscere tempus visitalionis suse, significare de-
replores , sed ut vere hoslium Victores , quaienus buertuil alia signa meliora, per quse debuil auipo-
dolore auri et argenti sni nimium concilaii perse- tuit cognoscere tempus ejus (quseper Chrislum facta
querenlur abeunles, el ita perirent in mari , trans-
esl) redemplionis suse.
eunte ad salulem Israel. Porro nos, juxia anagogen, CAPUT XVII.
cgredienles , ut dictum est, omni auro et argento De causis eorumdem signorum mysticis.
cunttisque pretiosis vestibus spoliare debemus jEgy-
dialecticorum sive Quid igitur virga hsec, nisi illam significal huma-
plura, ut sive aurei circuli, argen- nitaiem CJiristi Filii
Dei, quse de radice Jesse suin-
tese rhctorum phalerse sint, sive quarumlibel arlium csl? Tunc enim veraciter in lerram projecla
lelse ac vcsles , quibus ^Egyptius pta
pliilosophicarum est, atque in colubrum versa, iia ul fugeret Moyses,
«iiale utchs mendacium ornal ac vestit, non perma-
Hehraeis quaudo unigenitus Dei Filius per assuinpiioncm hu-
iieal horum quidquain, quin cum hujusniodi
inanilaiis in huitc mundum venire, et morlem sub-
transeal in scrviliuin veri Dei, ad ornatum veriialis,
ita ut in eiim credere fugiat ille
ad famnlatum dominse noslrae Sapientise ccelestis. Is ire tlignalus est,
cuin dicunlur hoec , hoc modo carnalis Isracl. Hoc faclo,, < Extende, inqiiil, ma-
ipse Moyses , primus
Fuit eiiim, ul jam superius iiuin tuam , et apprehende caudani ejus, > sciJicet
spoliavil ^Egyptum.
SSo DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIl. — IN EXOD. UB. 1. 566
«t iterum verlalur in virgam ; quia videlicet post- A viderat, tanla sibi imponi mysleria senliebat, quan-
quani omnia consummata sunt, qui mortuus fuerat, tis administrandis indignum se et imparem recte et
•iterum rediil in vitam. Et bene per colubrum mors laudabilitef se judicare poterat. Proinde el hanc
•Christi praefigurata est, quia per astutiam colubri objeciionem ejus, lanquam ralionabilem ample-
mors 'Cvenit humano generi, quanv in corpore suo clens Dominus, dixit ad eum. < Quis fecit os liomi-
Chrigius veraciter suscepit. Moyses ergo caudam nis, aut quis fabricatus est mutum, aulsurdum, et
<£olt£)ri apprehendil, etcoluber in virgam rediit, audienlem, videnlem, et csecum? > Sine dubio suh-
ifjnia fides eleclorum passionem vel mortem Christi audiendum, quod is qui hsec omnia fecit, ipse lin-
.consecuta esl, < quia resurgens ex mortuis, jam non guam, paulo anle hebeiiorem, cilo acuere possit.
•morilur, mors illi ultra non doniinabitur (Rotn. vi).> < Perge igilur, inquit, el ego ero in ore tuo, doce-
•15edpost hoc signuiri, pars raaxima Judaicoe geniis boque te quid loquaris. Al ille :Obsecro, inquit, Do-
resiliit et credere renuit. Cui ergo coraparabitur ? mine, milie quem nussurus es. >.Tandem nobis
< Mitle, inquit, manttm tuam in sinnm luum. Quam aperuit quid vellet, quo lenderet lolies excusando
ucum misissei in sirium, protulit leprosam albam Moyses. « Miite, inquit, Domine , quem niissurus
Inslar nivis. > Nempe manus prolracta de sinu le- es. > Quem enim Dominus missurus erat cum hsec
prosa, Synagoga est a gralia Dei projecta. E.x quo B.diceret, nisi illum qui nunc missus est, quem pa-
lalus Salvatoris sui Iancea rupit, relracla est manus triarcha Jacob anniinliaveral exspectalionem fore
aila desinu ejus, peccatorum suorum lepra candenle genlium , desideriunv collium seternorum? (Gen.
rperfusa. Quod longeProphelaprsevidensgemebundus XLIX.)Non ergo ex diflidentia, salulari imperiomi-
aii ; < Ut quid avertis mauum luam , el dexlram nistrare recusabat; sed sciens quod minisleriunv
luam de niedio sinu tuo in finem ? » (Psal. LXXIII.) suum nihil ad perfecium duceret (Hebr. vn), aude-
JEcce videinus populum illum a caslris Dei segrega- hat urgere Dominum, ut mitterel eum qui miliendus
iuiii, el ad arbitrium summi sacerdolis haud duhie, et perfeclam salutem operaturus erat. < Iralus Do-
"eprse condemnalum, habenlem veslimenla dissuta, minus in Moysen ait: Aaron fraler luus leviles, scio
capul nudum, os veste conlectum, clamantem, id est quod eloquens sil. < lralus , inquit, Dominus in
difliteri non valentem , contaminalum se ac sordi- Moysen. > Mtilium irasci visus est, quia lcnerum pie-
-dum (Lev. xm). Nuda est lepra , facies autem vela- tatis desiderium valde afflixil in eo quod ad poslu-
nvine perfidise conlecta. His duobus signis aiteslan- lala non respondit. Prae ira, inquit, humano generi
tibus, qtiisquis non credit quod qui mitlendus debila Christum suum diflerens, de illo siluit, el
«ral jam venerit, isque sit Jesus Chrislus, qui solus _ hoec et hoecalia pro aliisdixit. Hos geminos irejus-
a Pharaone spiriluali, scilicel diabolo, liberare nos sit, Moysen lanquam legem, Aaron lanquanv sacer-
potuit, reslat ut lertium contra illum impleatur si- doliura, sed uterque homo, et neuter Deus et homo,
gnum, scilicet « quidquid bauserit de fltivio vertatur et proinde nihil ad perfectum adduci poterat eorum
in sanguinem, > id esl, quidquid altingere lenta- minisierio. Quid enim magnum erat cducere popu-
verit de Scriplurarum flueiuis, male necessario in- lum deloco in locum, de jEgyplo in terram Cha-
lelligat ad suam damnationem. Fiet landem ut ma- naam, scribere occideniem liiteram, ei non vivifi-
jius eadem in sintim gratise retracla et prolata, cantem conferre gratiam (// Cor. vi), offerre pro
iteium similis sit carni reliquse. < Cum enim pleni- populo sanguinem hircorum, aul viiulorum, et non
ludo genlium subinlroierit, lunc omnis Israel sal- salvum facere populum a peccatiseorura ? (Hebr. IX.)
vus erit (Rom. xi). > Nempe hoc unum 176 eral'"' necessarium , educi
CAPUT XVIII. vel transire de peccato ad jusliiiam, de morle ad
9e eo quodait: < Obsecro te, Domine, mitle quem vilam, de lenebris adlucem, dehosle adDomiuum,
missurus es , > elc. ile diabolo ad Deum, quod per solum faciendura
« Ail Moyses : Obsecro, Domine, non sum elo- erat, et nunc factuin est, Filium Dei uuigenilum,
qtiens. Ab heri et nudiuslerlius , ex quo iocutus es D Deum el hominem, Jesum Chrislum. < Iratus igilur
ad servum tuum, inipeditioris et lardioris linguae in Moysen est, > inquit, id est non ita propitius fuit
sum. > Claret ex islo quia cuncla hsec non uno die Moysi ut non differret complere desiderium obse-
tJicla vel acta sunt, ex eo videlicet quod ait : « Ab cranlis , ut dicenli : <Mille quem missurus es, >
heri et nudiuslerlius, > etc. Nempe nudiustertius, saltem diceret: Millam post tot annos, vel illo tem-
idem est ac si dicas : nunc dies esl tertius ex quo, pore, indignum eum arbitralus scire "lempora, vel
inquit, loculus es ad servum tuum. Ac si diceret: momenla quoe posuissel in sua potestate (Act. i).
Antequam loquereris ad servum tuum, videbarmihi CAPUT XIX.
eloquens, et velocis linguse et expeditse; ntinc au- Quod Moysesacognato suo postulansdimitti,secretum
lero, ex quo loqui ccepisti, et occulta sapienlise luae quod audietal lenuit.
manifestare mihi, hoc de me didici et sensi quod elo- < Ahiit Moyses et rcversus esl ad Jethro cogna-
quens non sira, neqtie tam cxpeditse linguse ut ea tum suum, > etc Cognatum suum, hic appellat eum
quae nu.nc agenda intelligo, digne valeam coram ho- propter filiam ejus quam uxorem duxerat, id est
minibus eloqui. Moyses namque , propheia esse in- socerum suum. Non dixit: « Vadam, > ut fralres
cipiens ei illa intus flamma illuslralus quam foris roeos educam dc JEgyplo jttxla Dei mei impcrium.,
PATROL. CLXVH. 19
587 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 588
.qui mihi apparuit eo quod viderit afllictionem et. A dumest in celebratione nuptiarum. Posiea reversa
audierit clamorem eorum, sed secretum hoc tenuit. est ad eum, Scriptura dicenle : < Gumque audisset
« Vadam, inquiens, ad fratres meos in ./Egyptum ut Jethro sacerdos Madian, cognalus Moysi, omnia qude
videam si adhuc vivant. > Non enim suam, sed Dei fecerat Dominus Moysi et Israel populo suo, eiquoil
gloriam quserebat, quam ille salis opportuno tem- eduxissel Dominus Israel de iEgypto, tulii Sephoram
poresine prsecurrente vocis suaenuntio visurus erat. uxbrem Moysi quam remiserat, et duos filios ejus
Jnlerpretatur autem Jelhro superfluus ejus. Igitnr (Exod. xvin), > eic Quod et ipsum a mysterio non
quicunque hic est, quicunque hunc imitalur, super- vacal. Alienigena quippe uxor Moysi Sephora, quod
fluum hujus sit propalare graliam sibi collatam co- interprelalur putchritudo sive placens, alienigenam,
ram hominibtis, ut videatur ab eis, sed opportunum ul superius diclum est, gentium [significat Eccle-
tcmpus exspeciet, donec ullro clarescat secrelum siam. At illa non inierfuit viclorise, quam vir ejus
Dei, et opporlune lucescal lux ejus coram bomini- Christus de principe lenebrarum diabolo moriendo
bus, ut videanf et glorificent Patrem Deum qui in consnmmavit, sed solus vir iJIe pugnavil, solus
ccelis esl (Matth. ix). « Cui ail Jethro : Vade in triumphavit. Poslquam anliquorum populum san-
pace. > clorurii de tenebris inferni per suum saiiguinem
CAPUT XX. B eripuil, tonc et ipsa accessil, lunc adducia estin
Qttod Dotninus volueril occidere Moysen, el quod Se- equis el quadrigis evaiigelicis, et victoriae sacrameu-
phora circumcisis filiis tetigit pedes ejus, elquidisla tum in baptismale suscepit. Cseierum et quolidie
tnysiicesignificent. filios suos mater Ecclesiacircumcidit cireumcisione
« Dixit ergo Dominus ad Moysen in Madian: spirilali, ne fides Chrisli moriaiur in illis, langilque
Yade, reverlere in jEgyptum. Morlui sunt enim, pedes ejus, dieilque inlercircumcidendunv filiis suis :
qui quaerebarit animam luam. > Mortuus enim fue- « Chrisius passus est pro nobis, vobis relinquens
rat ille Pharao qui aiidivit quod occidisset ^Egy- exeraplum, ut sequamini vestigia ejus (/ Petr. n), >
piium, et qiiserebal oceidere Moyseri, el hie post el his similia.
iuultum lempus, ul supra dictum, id esl posl alios CAPUT XXI.
quadraginta annos, sicut Stephaiuis protomarlyr in
Aciibus apostolorum lestatur (Acl. vn), morluus De eo quod ait Dominus : « Ego indurabo cor Pha-
raonit. >
fuerat. < Tulit Moyses uxorem suam, et filios suos, >
etc. Anlequam progrediamur, dicendum quid de hac t Dixitque ei Dominus revertenti in JEgyplum :
uxore etfiliis Moysi acium sil. < Cum esset, inquil, ^ Vide ut omnia ostenla, quae posui in manu lua, fa-
in diversofio in itinere, occurrit ei Dominus, et vo- J cias coram Pharaone. Ego indurabo cor ejns, et non
lebat occidere eum. Tulit illico Sephora pelram acu- dimiltel populum. > Homini, qiialem ignorat Apo-
tissimam, et circumcidii proepulium filii sui, » etc siolus, irao quiin Apostololoquitur Ghristus, dicens:
t Volebat, inquit, occidere eum. > Quare? quia « 0 liomo, lu quis es qui respondeasDeo? Ntinquid
filios suos non circuinciderat. Verum hoc obsislenle dicit figmeiiinra ei qui se finxit, quid nie fecisti
nxore alienigena facere nequiverat in lerra alieni- sic ? > (Rom, IX) elc; homini, inquam, id esi secun-
gcna, in lerra non sua. Igitur, videnie Sephora, vo- dum earnem sapienti, scriipuluni fecit, et suspicio-
lebat Dominus occidere eum, ut quoe ralione nolue- r.em generavit liic locus, ubi cum dixissel Detis :
rat adduci, praesenlia periculi cognosceret sahuare < Vide ut omnia ostenla, qtise posui in manu tua,
esse semini Abraboe omne mascuiinum ejus circum- facias coram Pharaone, > eonliniiosuliiunxit: < Ego
cidi. Nibilergo cunclaia, quid potius eligeret, vifi indurabocor ejus, et non dimittetpopuluiii. i Dicit
irecem, an fiiiorum circumcisionem, « lulit illico enim: < Quid ergo adliuc querittir? Voluntati ejus
aculissimam pelranv, el circuincidit prseputium filii quisresistit? > (ibid.) Verum hic lalis idcirco offen-
sui. Tetigiique pedes ejus dicens : Sponsus sangui- dil, quia flammoeejusdera, quae illie apparuit Moysi,
num tu milii es. > Ut quid leligil pedes ejus? Vide- jj. divinam lucem non allendil, ut sciat quid sibi desil.
Jicet ut diiniileretur. Nam protiiius sequitur: < Et Deestenim quod quaerat, priusquam suam, quaeprae-
dimisit eum, poslquani dixit : Sponsus sanguinuni dicla est, querelam proferat, videlicet ui quando
tu riiihi es ob circumcisionem'. > Idcifco < tefigit dicit Deus : < Ego indurabo, > modum induraiionis
pedes,' > id est importune supplicavit, ne illum Iori- non penitus ignoret homo, id est quid agenie Deo
gius sequi compellerelur , exlerrita vel imparala induraius fuerit Pliarao. Quid enim? « Nunquid
lantiis visionibus, iitpote quibus genliliter vivens non- iniquitas apud Dominum;? > (ibid.) Nunquid glo-
dum inleresse merebatur. Tangens ergo pedes ejus riam suam quserens Deus, cor Pharaonis, quotl
dixit: < Sponsus sanguinum lu mihies. >Non dixit: prius lenerum fuerit, indurasse putabitur, ut per
virsanguinum.nequeconjugii, sed [< sponsus, > ne,] occasionem duritiae ejus, ipse mirabilia faciendo
crudelitatis respeclu hOcdixisse putarelur. Siquidem glorificaretur? Absit! Non hoc sensu accipiat ho-
Vir sanguirium crudelilaiisethoniicidiorum, incom- mo dixisse Deum, < induraho. > Sed enim ille
muni usu, significat triste carnificium. Melius ergo, oderat filios lsrael, omnesque jEgyptii, ul supra
quamvis improprie, diclum est, «sponsus sangui- dictum fuit, et ipsum odium surrexcrat ex invi-
num, > quamvis sponsus non consueverit dici, nisi dia dicenlium : < Ecce populus illiorum 177
S89 D£ TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLIL — 1N EXOD. LIB. I. 590
Israel multus et forlior nobis est (Exod. i), > etc. A k gloria, et lestamenium, et legislalio, el obsequium,
Nec enim aliter, juxta Psalinistam, « converlit cor et promissa, quorum patres, et ex quibus Christus
eorum ut odirent populum ejus (Psal. civ), > nisi secundum carnem, qui est super omnia Deusbene-
dtim benedicit et multiplicat populuni suiiin,cor dictus in saecula (Rom. ix). > Verum ubi primogeni-
eorum invidens profecii, imo conversum est in as- tus iste juniori fratri invidet, el odio ejtis csecaius
perum odium. Est autem invidiae vel odii proprium, offendit in lapidem. offensionis et petram scandali
nt quanto eis, quibus invidelur, majora conferun- (/ Pelt. n), intrare non vult in domum patris, pro
tur bencficia, tanto magis ipsa invidia vel odium con- eo quod frater suus venit, et pater laetus vilulum
firmelur. Siquidem quo amplius splendescit cui in- saginalum occidit illi (Luc. xv); ubi, inquam, sic
videtur, tanto magis indureseit atque uritur invidus. agit primogenilus, talem illum fatemur primogeni-
Pieni sunt libri talium exemplis. Verumlamen vel tura, qualis ftiit Cain, qualis Ismael, qualis Esau.
unum proferamus exemplunv. Pulsaitts Deus esf a Notandum quippe quod, prseter Sem primogenitum
propheta, dicente: « Quare fecisti nos, Domine, Noe, cunclos fere patriarcharum primogeniios, aut
errare a viis tuis, el quare cor nostrura indurasti, propria nequilia deslruxit, aut divina auctoriias ju-
ae timeremus le? > (7sa. LXIIJ.)Primum hoc modo nioribus postposuit. De ep quod < Cum Moyses esset
T
respondet eidem propbetae : « Qusesierunl me, qui B in itinere in diversorio, occurrit ei Deus, et volebat
ante non interrogabant. Invenerunt me, qui nou eumoccidere, » jam supra dictuni esl.
qusesieruut (Isa. LXV).> Deinde dicit et Patri Filius CAPUT XXIII.
Dei : « Ecce ego, ecce ego ad gentem quse non invo-
Quod Moyses el Aaron loquentes conlta Pharaonem,
cabat nomen meum (ibid.). > Nempe idem cstac si legem el vetus sacetdoiium significent, et quid
dicat: In eo feci vos, oJudaei, de viis meis errare, significet: t Pharao smvior effectus esi. >
etineocor veslrum induravi, ne limeretis rae. In < Dixilque Dominus ad Aaron : Vade in occur-
eo, inquara, quod a non qnaerenlibus me genlibus, sum Moysi in desertum. Qui pei'rexit ei obviam in
inveniri volui, quorum salutem vos odio habetis. monie Dei, elosculatusest eum. Narravitque Moyses
Nam propter odium Hlorum vos indurati cslis, et Aaron cuncla verba Domini, pro quibus miserat
eos in via socios habere non ferenles, aversi eslis. cum, et signa qtise mandaverat. Venerunique siintil,
Ita, licet aliud iniendens, ego vos errare feci de viis et congregaverunt cunClos seniores filiortim Is-
meis, et cor veslrum induravi. Igitur, dum dicit rael, » etc.
Detis : « Ego indurabo cor Pharaonis, > subaudien- ( CAP. V.) Cuncta capituli hujiis historica supeffi
dum est, non eum corrumpendo, sed filios Jsrael, P cies plana est, videlicet quia superbe' respondens
(
quos inique odit ipse, compatienti charitate visiian- Pharao : < Quis esl, inquil, Dominus ut audiain vo-
do. Hoe enim ego quidem facio inieniione charitalis, ceni ejus, et diraiitam lsrael ? Nescio Dominum, et
snd ilii invidenli proficiet ad duriliam cordis, ad in- Israel non dimitiam. > Non solum non dimisit Israel,
crementum odii. Sic uno eodemque solis jucundo verum etiam auxil afflictionem eorum. « Et nequa-
lurniiie el glacies dura liquescil, et lutum molle du- quam, inqtiit, ullra dabilis paleas populo ad confi-
rescit. Idcirco ssepius quidem sic dicitur ki scqtien- ciendos lateres sicul prius, sed ipsi vadant el colli-
tibus. < lnduravilque Dominus cor Pharaonis, et gant slipulain, et mensuram laieriim quam prius fa-
non dimisit populum. > Sed et nonnunquam sic ha- ciehant imponeiis eis, nec minuetis quidquam, >
bes, quia ipse « Pharao induravit cor suuni. > Quibus vociferantibus ad Pharaonem, ac dicentibns :
CAPUT XXII. « Cur sic agis contra servos luos? Vacalis, inquit,
De eo quod diclum est : « Filius meus primogenitus olio et idcirco dicilis: Eamus et sacrificemus Do-
Israel. > mino. > Hoec, inqnam, securidum Jiiteram plana
« Dicesque ad eum : Hsec dicit Dominus : Filius sunt. Porro sub litiera ftilgidus allegofise senstts hic
meusprimogenitus Israel. Dixi tibi : Dimilte popu- esl. Pharao quod interpretalur dissipans, diabolus
luni nieuni, ut servial mihi, et noluisti dimittere D I est, et regnum ejus inors. < Regnavit, inquil Aposto-
eurn. Ecce ego inlerficianv filium tuiim primogeni- lus, ab Adam usque ad Moysen, eiiam in eos qui non
lura. > Gum, inquit, omnia ostenta quoe posui in peccaverunt in similitudinem prsevaricalionis Adse
manu tua feceris coram Pharaone, et ille, indurato (Rom. v). > Usque adMoysen regnavit, inquit, mors,
corde, non dimiserii populum, tandem dices ad id esi peccalum per quod mors iri hunc riiundum in-
eum : « Filius meus primogenilus Israel, > eic troivit, nullam ante legem ex praecepiis juslitise con-
Quamvis eiiam, si solus esset Dei populus illelsrael, Iradictionem habuit, cunclis in ariima rnoriuis, et
posset tamen dici < primogenilus, > sed non e con- corpore morieniibusv Moyses namqtie et Aaron,
verso, omnis primogenitus unigenitus. Hoc quod . contra Pharaonem agentes, legem significant ei legis
dicit, « filius meus primogenitus Israel, > minoris sacerdotium, per quse justilia contra diabolum, ad
filii, scilicet respectu gentilis poptili diclum oportet destructionem peccati et mortis, vocem aliquam lia-
intelligi. Et justa quidem comparalione populo illi bere ccepit. At ubi venit mandalum iegis, regnaris
pro parie eleclorum coneedimus onine privilegimn peccatum et mors infremuit. < Quid ergo dicemus,
primogenili, quibus, ut Apostolus dicil, « credila iuquit idem Apostolus. Lex peccatum? Absil! Sed
sunl eloquia Dei, quorum est adoplio Qliornm, et peccaluni non cognovi nisi per legem. Nam concu-
 '
594 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 592
piscenliam nesciebam, nisi lex dicerel: Non concu- A CAPUT XXIV.
pisces. Occasione autem accepta, peccalum per De eo qtwd dictum est : i Et nomen meum Adonai
mandalum operalum esl in me omnem concupiscen- non indicavi eis. >
liam. Sine lege enim peccalum mortuum erai (Rom. (CAP.VI.) « Locutus est Dominus ad Moysen di-
VII)) > Hsec quia melius ex singulis hominibus co- cens : Ego sum Dominus, qui apparui Abrahara, et
gnoscitur, continuo sequilur : « Ego autem sine lege lsaac, et Jacoh in Deo omnipotenle,et nomen meum
vivebam aliquando. Sed cum venisset mandatum, Adonai non indicavi eis. Pepigiquc cum eis fcedus,>
peccaium revixit (ibid.). > etc Quando enim sine. elc Decem nonvinum quibus apud Hebrocos vocatur,
lege vivit homo? Tunc videlicet, quando adhuc sine seplimiim cst Adonai, quem nos generaliter Domi-
limore peccat, quando nullum adhuc propositum ha- num diciinus. < Ei nomen meumAdonai, inquil, non
bet ut peccalo resislal, sicut, verbt gralia, juvencu- indicavi eis, > suhauditur, quod indico tibi. Sed
lus aut adolescenlula vaga. Quando autem venit quomodo nomen hoc eis, quibus in Deo onmipotente
mandatum? Tunc profeclo, quando melu pcense fu- apparuit, non se indicasse asserit? Prinium ad
turse veterem proponit consueludinem relinquere, Abraham dicit : < Ego Dominus omnipolens, ambula
et propter mandatum juslitiam tenere. lllic pugna coram me, et esto perfeclus (Gen. xvn). > Ecce hic,
est. « Nam caro concupiscit adversus spiritum, et et Dominum el Deum omnipolenlem, quod est Ado-
spiritus adversus carnem, et hsec sibi invicem ad- nai, palam se nuncupavit. Ergo quod hic dicit t non
versantur, ut non qusecunque volumus illa faeiamus indicavi, > sic accipiendum est, ut subaudias quantse
(Gal. v). > Talis homo postmodum in eodem Apo- esset potenliae vel virtutis. Magnalia namque el ler-
stolo dicit: « Condeleclor legi Dei secundum inle- ribilia faclurus, baec loquilur, ad oslensionem gloriae
riorem hominem. Video autem aliam legeni in mem- nominis sui, qualia non fecil in diebus Abraham,
bris nveis, repugnantem 178 'eE> nienlis meae, et Isaac et Jacob, quibus tamen in Deo omnipolenle
captivantein me in lege peccati, quoe est in membris apparuil, quique boc ipsum quod omnipotens esset
meis. Infelix homo ego, quis me liberabit de cor- non qusesierunt miracnlis explorare ratione conlenli.
pore mortis hujus? Gratia Dei per Jesum Christum Unde et fides eorum glori.osior ac majoris habelur
Dominum nostrum (Rom. vn). > Quando liherat isla merili. Econira Pharaonis duritia, quae faciendorum
Dei gratia? Tunc videlicet, quando bellicosus ani- causa fuit signorum, deiestabilior exstiiit, et quanlo
nvus, post lenlaliones carnis adhuc in corpore ma- plura facta sunl, lanlo juslius selernum conternptor
nens, consolationis spirilu demulcetur, et posl co- . incurrit inleritum. Hoc, inquara, cum dicit, < et
laphos stimulantis Satanse aurea liberlatis lorque f, nomen meum Adonai non indicavi eis, > subau-
donaiur. Sic unus homo, sic triplici staiu tolus pro- diendum est, quod jam nunc, poscenie causa, indi-
ficit mundus. Antequam lex subintraret, regnabat cabo tibi, quam gloriosum el quam lerribile sit.
quidem mors, et ille foriis armaius cuslodiebat Nam et paulo ante dixit: < Nunc videbis, quse fa-
alriuin suum, erantque in pace omnia quse posside- ciurussum Pharaoui, > elpostinodum dicturus eidem
bat (Luc. xi). Verumlameii peccaium non adeo im- Pharaoni: < Idcirco autem posui te ut ostendam in
pulabatur, ut et proevaricalio iiuncuparelur, « ubi te forliludinem meara (Exod. ix). i Sanefllud scien-
enim non esl lex, ibi nec prsevaricalio (Rom. iv). > tlum quia nonien Domini letragrammalon, quod
ei idcirco lentius grassabalur in subdilos ille tyran- ineffabile dicitur, ubicunque scriplum esl, Hebrseus
nus. Al ubi lex subintravit, el forlis illitis muiiilio- Adonai, ei Latinus Dominum dicit, ul, verbi gralia :
nes explorare venit, ille hoc proeseiiliens, infrendens < Confiieniini Domino, et invocaie nomen ejus, Jse-
fremuit, et tandem captivorum liberlatem suspiran- lelur cor quoerentiuni Dominum, quoerile Dominum,
lium colla coucidit, donec fortior superveniens vin- ei conlirmamini (Psal. civ). J — < Pepigique cum eis
ceret eum et spolia ejus diriperet (Luc, xi), can- fcedus, inquit, ut daremillis lerram Chanaan, lerrain
tanlibus eis quos libernvii, quia < per Moysen lex peregiinationis eorum, in qua fuerunt advenae. >
dala est, gratia et verilas per Jesum Christuin facla D Ordo verborum est: Abraham, etlsaac, et Jacob in
est. (Joan. i). > Igiiur < ex eo die, inquil Moyses, Deo omnipotente apparui, el pepigi cunv eis fojdus,
quo ingressus sum ad Pharaonem, iit loquerer de ut darem iliis terram Clianaan. Porro illud scien-
nomine luo, Domine, alflixit populum luum. > Illis dum non hoc esse lotum fcedus, vcl fcederis causam,
congemiscenlibus ac dicenlibus quoniam fetere fe- dare illis terram Chanaan; sed partem fcederis pro
cislis odorem noslrum coram Pharaone ei servis loto posuit. Surama namque federis est in hoc ser-
ejus, et prsebuisiis ei gladium ut occideret nos, quia, nione,: < Atque in te benedicentur omnes cognatio-
videlicet < cum venisset mandaium, iiiqnit Aposto- nes lerrse (Gen. xn), > in quo Chrisli Filii Dei incar-
lus, revixit peccatum, ego autem morluus suro, et naiio promillitur manifeste. Hac proposilione dala,
inventum est mihi mandatum quod erat ad vilam, « pepigique cum eis fcedus, ut darem eis terram
hoc essead morlem. Nam peccalum occasione ac- Chanaan, i nunc promissi debilorem jure se te-
cepta per mandalum, seduxit me, et per iliud occi- neri consenliens, sumit el dicit: < Ego audivi gemi-
dil (Rqni. vij). > lum filiorum Israel, quo jEgyplii oppresserunt eos,
et recordaius sum pactimei. >—«Recordalus sum, >
inquit, id est, non oblitum nie esse oslendi, subau-
S93 DE TRINITATE ET OPERIBUSEJUS LIBRI XLH. — IN EXOD. LTB. I. S»
diltir, cum te misi servum meum, et Aaron, et posui A sua quarti sunt a Levi. Et nolandum quia primo sic
in vobis verba signorum meorum. Et conlinuo con- dicit: i Isli sunt Aaron et Moyses, > deinde prsepo-
clusit sic : « Ideo dic filiis Israel : Ego Dominus qui slerat : < Iste Moyses et Aaron. > Nalivilatis namque
educam vos de ergastulo jEgypliortim,» elc Dicendo ordine Aaron, vocaiione autem vel adrainistrationis
« super quam levavi inanum meam, ut darem eam privilegio Moyses prior est apud Deum. Porro, ut
Ahraham, Isaac, el Jacob, > palam fecit ad quid digressionem illam pro se faclam, et idcirco in se
dixerit,«et nomen meum Adonai non indicavi eis, > lerminatam sursum, a Ruben scilicel, inciperet, hu-
videlicet eo quod nunc levando nianuro suam, illud inililatis prudeniia caulum est, videlicet ne in tri-
indicari velit in bracbio excelso et judiciis magnis. bubtis duodecim suae solius, id est, Leviticse memi-
« Narravit ergo Moyses omnia filiis Israel, qui nou nisse videretur. Ulud quoque 11011prsetereundttm
acquieverunt ei propter angustiam spirilus, el opus quia primus Iegis sacerdos Aaron ex ea iribu acce-
durissimum. > Hsec videlicel a Doniino pro consola- pil uxorem, cui verum in Christo sacerdotium de-
lione dicia, vel mandala fuerant. At illi perfectse bebatur. < Accepil enim Aaron uxorem, inquit, Eli-
fidei spem non haberites firmam gemebant sub affli- zabelh filiam Aminadab, sororem Nahason, > vide-
ctione inimicorum, et idcirco non acqiiieverunt. Sic licet de tribu Juda.
nimirtim, juxta anagogen, ubi exacerbalum pro B CAPUT XXVI.
contradictione legis, til supradiclum esl, regiium Quod ait ad Moysen: < Ecce constilui te deum
peccaii, populum Dei sub suo servitio curavil, ut Pltaraonis. >
saepe factuin est, ita ut dicerent: « Eamus el servia- < El lociitus est Dominus ad Moysen, dicens : Ego
musdiis alienis (Deul. xm), > frustra lexetprophetae Dominus : Loquere ad Pharaonem regem ^Egypli
loculi suni; non enim eos audierunt. Sic nihilomi-. omnia quse ego loquor libi. Et ait Moyses coram Do-
nus nonnunquam in hominem , qui condelectatur mino: En incirciimcisus labiis sum, quomodo audiet
quidem legi Dei secundum interiorem homiiiem,sed HiePharao? (CAP. VII.) < Dixitque Dominus ad Moy-
aliam patitur Iegem in membris suis, repugnanlem sen : Ecce constitui te deum Pharaonis, et Aaron
legi mentis suoe(Rotn. vu), fruslra ad horam redar- fraler luus erii propliela tuus. Tu loqueris omnia
gulio fit; proximus enim est desDerationi. quae mando tibi, ille loquetur ad Pharaonem, ut di-
CAPUT XXV. mittat filios Israel de lerra sua. > Post prsediciam
Qualiler in Moyse et Aaron implelum probelur quod digressionem, illud quod supra dicere prosequilur.
dicium fuerat: < Generalione autem quarla rever- Nam quodillicdixeral,«pi'3esertimcumincircunicisus
tenlur huc. > „ labiis sim, > hic idcirco repetil, ut adjicial quidnam
< Locuiusque est Dominus ad (
Moysen, dicens : Dominus ad hoc resporiderit. « Ecce, inquit, con-
Ingredere et Joquere ad Pharaonem regem iEgypli, siitui te deum Pharaonis. > Gloriosa virtutum regina
ut dimittat filios Israelde terra sua. Respondit Moy- humilitas, quce in ccelum volare consuevit, locula
ses coram Domino : Ecce filii Israel non me audienl, est in eo, dicenle se incircumcisum esse labiis, et
et quomodo me audiet Pharao, praesertim cum sim idcirco dignum ac pro sua reverenlia magnificum
incircumcisus labiis? > Hanc incusalionis suse narra- accepit responsum, ut audiret homo privalus regnan-
tiunculam vix ingressus, qua dicit se incircumeisum tis hominis" se esse deum. Nec dixit Deus auctor
Jabiis, repente digressionem facit hujusmodi: « Isti deorum : Ecce constiliiam, sed, « ecce conslilui le
sunt principes domorurn per familias suas.t Cur hoc? deum Pharaonis, > subauditur a constitutionc mundi,
Videlicet ob coniprobandam veritalem Dei, quiaad . nec enim illeDeus deorum novo quidquam consilio
Abraham de hac servilute ei subsequenii liberatione constiluil, atit desiiluit. Ac si dical: Quoniam tu
fiiiorumIsrael, anteIocutus,ctinidixissel:< Scitoprae- milisji.TiUs virorum, pro lam glorioso negoiio, cum
noscens, quod peregrinum futurum sil semen luum in Pharaone dimicare, et cum regibus confiigere te in-
179 lerra non sna» et subjicienl eos servituli, et dignunv ducis, atque hoc modo usquc ad novissima
aJfligeiu quadringentis annis, > ita prsefinivii dicens :; D icrrse te deprimis, ecce ego suslolhim le super alti-
« Generatione aulem quarta revertenlur liuc ludinem nubittm, faciamque te deum, non quem ille
(Gen. xv). > Hoc nempe esl quod dicit: « Et liaec fideliter adoret, sed quem serviliter formidet: ut
nomina filiorum Levi, per cognationes suas, Gerson, imperes aquis pro poleslale Dei, ut ranas. crees, ufc
Caath et Merari. Filii Caath : Amram, et Isaar, et imperes terrse, ac cineri, faciasque in rege, et iit
Hehron, et Oziel.Accepit autem Araram uxorem Jo- exercitu ejus ciniplies et vesicas, imperes aeri, ci
chabed patruelem suam, quse peperit ei Aaron, et pesiem valde gravenv generet, imperes igni, et cun»
Moysen, et Mariam. > Claret itaque quarlam esse grandine misius feralur super peccatores. Ila impe-
generalionem. Levi namque genuit Caath, genuit rando elementis deus eris Pharaonis. Et quia Pharao
autem Caalh Amram, Amram genuit et Moysen, et saltem cum hujusmodi deo Joqui non est dignus,
Mariam. Idcirco ilerum ac lertio repetendo, designat Aaron frater luus erit propheta luus, plagas quas lu
dicens : « Jste est Aaron et Moyses, hi sunt qui lo- facies, pronunlialurus, sive lanquam minisler illa-
qiiuntur ad Pharaonem regem ./Egypii, isle Moyses, turus. Ergo sunt dii, in quorum synagoga, juxta
et Aaron in die qua loculus est Dominus ad Moysen Psalmislam, sietit Deus, quos in medio dijudicat,
in terra ^Egypli, > ut subaudias, qivi.in generalione quibiis lnquiltir : < Ego dixi : Dii eslis, et filii
P95 RUPERTIABB&TIS TUITIENSIS 596
Excelsi omnes (Psal. JLXXXI).> Non enim solus A x flaromaj rubi (ibid.) >Porro utrumque, scllicet Aaron
hic est, quo Pharao non eral dignus, sedet alii plu- et Moysen, natum constat post illud impii Pharaonis
res, quales cum comroemorasset Apostolus, :ita con- edictum dicentis : « Quidquid natum fuerit nvascu-
clusit, djcens; < Quibus dignus non erat mundus lini sexus in flumen projicite; quidquid feminei,
mando IgO reservate (Exod. i).»—«Post hsecenim, i in-
(Hebr.xi).>—«Tu, inquit, loquerisomniaquae
tibi; ille loquetur ad Pharaonera, ut dimiltal filios quit Scriptura, id est post isla Pharaonis dicla et
Israel de terra sua. > liera el superius dixerat: acta, < egressus est vir de domo Levi, accepta uxore
«Ipse.Jpquelur ad populum pro te, et erii os luuin, slirpis suse (Exod. H), > elc. Cum igitur et Aaron,
tu atitem eris ei in his quse ad Deum perlinenl qui de illa uxore triennio ante Moysen natus est,
(Exod.iy).t El esl senstis, sicuti sic diceretur : Tu servatus fuerit, et in exitu Israel de ^gypto par-
Deus Pharaonis conslilutus, cui ego Deus deorum vuli, alque infra viginli annos adolescenluli exstite-
)o.quor « facie ad faciem, uli loqui solel horao ad rint, claret quia tale nequam regis edictum non prae-
amictim;suum (Exod. xxxin); > non dignaberis multa valuit, et ut nato Moysi timeretur, magis elegantia
loqui, vel orationem prolelare cum rege iEgypli, vel ejus, de qua superius diclum fuil, causa erat.
faciem luam aperire popularibus ineruditis, sed lo- < Quando locuti sunl, inquil, ad Pharaonem Moyses
B >
queris proplietae tuoe Aaron, et contraPharaonem et et Aaron, Moyses octoginla annorum erat. Porro
ad populum tuum, exemplo raei, qui nec verborum cum in deserto prsefuisset populo quadraginia an-
indiciis ago cum principe tenebrarum , nec passim nis, mofluus est. Eratque non plus quam cenlum et
visibiliter appareo morlalibus filiis honiinum, sed viginti annorum. Non ergo relinquitur opinabiii li-
per prophetas meos mando quse ilJi audire emereii- centise locus, ut vel dubilare liceat, multo, an pauco
lur, yel quod facturus simjudicium. Porro, < lu illi tempore, coram Pharaone steterint in faciendis pro-
eris in his quse ad Deum perlinent. > De te enim digiis. Nam ne ante quadragesimum annum egres-
loquenle pariler et audiente ille accipiet quid Joqtia- sionem ex /Egypto obiisse illum suspicari vacet,
lur. Et isti duo Iiomines pauco tempore ita egerunt, moriturus ipse in Deuteronomio dicit: < En quadra-
alter polestatem in sermone habens, alter poteslali gesimus annus esl, ut recogites in corde luo, sicut
in faciendis coram Pharaone signis obiemperans, homo erudil filium suum, sic Dominus erudivil le
usque ad immolationem paschalis agni. Verum et lex, (Deut, VHI), > etc, Addili aulem quadraginta prio-
qnse per Moysen dala est, et sacerdolium quo primus ribus octoginla annis, sine dubio fiunt cenlum el
Aaron functus esl, idem eadem differeiUia egerunt viginli omiies anni Moysi, slcut in Deuleronomio
usque ad imriiolalionem paschalis veri agni, scilicet ^ scriptiim est: « Qiua Moyses centum et viginli an-
Christi Filii Dei (Joan. v). Nam postea nequeMoyses norum erat, quando mortuus est (Deut. xxxiv). »
stat pro illo 'populo contra spiritualem Pharaonem, Igilur octogesimo primo aetatis suee anno, in initio
idestdiabolum, ,sed polius accusal euradeni popu- aiini, l'd est verno tempore, Moyses stelit coram
lum, et de medio sublalum est sacerdoiium Aaron, Pharaone, et peraclis signis, eodern lempore anni
npnjam habens altare vel lempltim. Antea cum le- edusil filios Israel de terra JEgypti,
gerettir., Moyses prseerat sacerdoiibus de genere CAPUT XXVllI.
Aaron.jnhisqusead Dominutn pertinent. Formida- De myslica ralione signorum qum facta snnt coram
bant enim Moysen Jeclionesua, ut facerent .sacriJicia Phataone.
secundum exemplar quod in monte videral, et illi t Dixitque Domirius ad Moysen et Aaron : Cum
pro populo loquebaivtur :contra Pharaonem, id est dixerit vobis Pharao : Ostendile signa. Dices ad
diabolum ; nunc aulem remotis sacerdotibus illis, et Aaron : Tolle virgam, et prqjice eam coram Pha-
slatuiq sacerdote secundum ordinem MeJchisedech, 1'aone, ac vertatur in colulirum, > eic. Quoniam nar-
popnlo illi os suum clausit, et faciem suam velavit, ratio signorum in superficie lilierae plana videtur,
ad islura conversus Moyses. < Sed ego, inquit, indu- myslicas poiius, adjuvanie Domini Spiriiu, requira-
rabo.cor ejus, » etc. De hac induralione supra dictum D mus rationes, et tunc litlera .quoque bene proce-
egt.; nunc csetera.prosequamur. dentem seusunj <lignior apparens ipsa sequelur. Et
CAPTJT XXVII. primo quaereiidum quid myslice ralionis habeat haec
De mlate Moysi et Aaron, et ttnde clareat qtiod ne- divina dispositio, quod ante imniolaiionem paschalis
quam regis edictum non fuerit impletum. agni, quo res omnis confecta sst, decem fieri nu-
4 Erat autem Moyses ocloginta annorum, et mero signa placuit, quihus Pharaonem superari non
Aaronoctoginlatrium, quando locuti sunt ad Pha- posse noverat, antequam faceret ipse qui fecit. Pri-
raoneriJi > Hanc, id esl oclogenariam setatem Moysi mum fuitsignum,ubi virga Aaiion versa in colubrura,
Stephaiius protomarlyr in Actiljus aposlolorum ita devoravil virgas jncanlatoruni. Secuiidum, ubi aqua
distingiiit: .< Cum atitem impleretur ei quadragiiila flumiiiis versa est in sanguinem. Tertium, ubi ranse
annorum lemptis, ascendit in cor ejus, ut visitaret descenderunt de aqnis, et operuerunt terram. Quar-
frali-es suos filios Israel. Et cum vidisset quemdam tum, ubi pulvis lerrse versus «st in ciniphes. Quin-
injuriam palientem, vindicavit eum (Act. vu). > Et tum, ubi Deus misit omne genus muscarum. Sexlum,
ppsl pauca : « Et explelis annis quadraginta, appa- ubi morlua suntpesle animanlia ^Egyptiorum. Sep-
ruit illi in deseelo montis Sina angelus in igne timum, ubi sparso cinere in ccelum facta sunt TUI-
597 DE TRINLTATE ET OPERJBUS EJUS LIBRI XLII. — IN EXOD. LIB. I. S9S
nera vesicarum tiirgenlium. Ociavum, tibi dedit Deus A Dei, Cbristum, significavil vel passionem ejus, per
loniirua ei grandinem, et discurrentia fulgura super quam in novissimis diebus diabolus viclus el mundus
lerrain, ei grando et ignis pariter misla ferebanlur. liberalus et salvatus est, sic illa decem signa, vel
Nonum, ubi dixit Deus, et venit locusla et bruchus, plagae, quibus ille Pharao flagellari quidem, sed non
cujus non erat numerus. Decimum, ubi faclse sunt vinci potuit, decem legis pisecepta significaverurit,
tenebrae liorribiles in omni lerra JEgypti. His decem quorum observatione,;mortis regiium inquietari qui-
quidem signrs sive plagis vexalus. quidera Pharao,. dem, sed non destrui potuil. Nunc eorumdem signo-
el allrila est jEgyplus, non ita ut dimitteretur ab rum singula, teslanlibus plagis Pharaonis, digitoDei
jEgypiiis Israel. Post hsec tandem tolli jubetur agnus effecta qualiter proeceptorunvsingulis, qtise in tabulis
in domos filioruin Israel, immolandus decima quaita lapideis eodem digilo Dei scripta suht, conveniant
die mensis primi ad vesperam, et in illo res omnis dicendum est.
peracta est. Mortua sunt eadem nocle omnia primo- CAPUT XXX.
genita ^Egypli, et ita Pharao victus, mollia locutus De signis Aaron et macjorum coram Pharaone.
esi, dicens : < Egredimini ciio, et abeuntes benedi- < Tulitque Aaron virgam cbram Pharaone et ser-
cile mihi (Exod. xn). > Et filiis Israel traiiseuntibus, vis ejus, quse versa est in colubrum. Vocavit autem
Pharao rursus induralus, el omnes ^Egyptii inse- ** Pharao sapientes et maleficos, et fecerunt etiam ipsi
quenles in mari Rubro submersi sunl (Exod. xiv). per incanlationes ^Sgyptias, et arcana qusedam, si-
Quorunv ergo in figura hsec facta, recte auaeriraus. rriiliter. Projeceruntque singuli virgas suas, quse
CAPUT XXIX. versae sunt in dracones, sed devoravit virga Aaron
De decem mandatis, quw pendent in dileclione Dei et virgas eorum. Induralumque est cor Pharao-
proximi. riis, et noii audivit eos, sicut prseceperal Domi-
Diximus supra (quod omnibus notum est) per Plia- rius. > Hoc fecit Moyses tariquam deus Pharaonis,
raonenv diabolum, per Moysen legem, per Aaron quia quod solius divinse poteslaiis est, virgam ina-
velus significatum esse sacerdoiium, et per illa re- nihialam 181 in verum animal coriverlii, videlicet
gnum diaboli, regiuim peccati ettnorlis non deslru- qtiia transformavil in colubrum. < Devoravit enira,
clunv , sed molum fuisse et exasperalum propter Iiiquit, virga Aaron virgas eorum. > El recte, iilse
niandalum. Sunt autem legis decem praecepta, quoe enim virgae erant quod fuerant, sed per incanlaliones
in Dei et proximi dileclione pendent universa. Pri- jEgyplias et arcana qtisedam fascinaveraht magi
mttm est : Non habebis deos alienos coram me. ociilos hominurii, ut virgse videfenlur eis specienv
Secnndum : Non faeies tibi sculpiile. Tertium : Non _ habere draconum. Devorari ergo, et non devorare
assumes nomen Dei tui in vaniim. Quartum: Me- poiuerunt, quse devoratrices esse videbantiir, et non
menlo ul diem Sabbati sanclifices. Quatuor hsec ad erant. Mystice hic digitus Dei clare praeostendit,
dileclionem Dei perlinenl. Deinde eorum qiise ad primum eorum quse scriplurus ipse erat in tabulis
proximi dilectionem perlinent, in ordine vero :. lapideis : < Non habebis deos alienos corain me
Qiiinlum est : Honora patrem tuum et matrcm. (Exod. xx). > Virganamqiie Moysi versa incolubrum,
Sextum : Non occides, Seplimum : Non mcechabc- in mysterio est omnipotens sermo Dei, qui missus
ris. Oclavum : Non furlum facies. Nonum : Non lo- est in terram in simililudinem carnis peccali. Porro
queris contra proximum luum falsum teslimoninm. virgae magorum fallacioe sunt dsenionum, qui se pro
Decimum : Non concupisces. His decem justitite prse- diis coli fecerunl. Al ille, scilidet Sermo Dei, carne
ceplis, qtii servaverunt ea veleres sancti ante ad- iridutus, deos gentium dsemonia esse conviricens, ut
ventum Chrisli, vexaverunl quidem spiritualeni solus ipse adorarelur, cunclos fallaces deos devora-
Pliaraonem, id est diabolum, repugnanles et resi- vit, dicens publica praedicalione, cum summa po-
slentes illi, ul de regno nioriis exirent, sed non prse- lestate : Non habebis deos alienos corariv me, > vo-
valuerunt; < nihil enim lex ad perfectum adduxit, leriiibus quidem, sed non valeiilibus operafii men-
inquit Apostolus (ITe&r. vu), > uno quoque de veieri- D*dacii, contra veritatem siare, quorum illi magi
bus, scilicet Isaia propheta consonanter prsedicanle : Pharaonis patres vel exemplaria prima fuerunt.
« Srcut pannus menstruaise omnes justitise noslrse « Quemadmodum enim, inquit Apostolus, Jariines
(Isa. LXIV).> Tandenv in hunc mundum ingredilur et Mambres reslilerunt Moysi, ita el hi resislunt
immolandus verus Agnus, et sacrificium justiliaV fu- verilali, homines menle corriipli, reprobi circa
lurus Christus Filius Dei, et quod per jusiiiiam ho- fidem, sed ulira non proficient. Insipienlia enim
niiniim, quanlumvis fOrliter proecepla legis adim- isiorum manifesta erit omriibus, sicut et illorum
p!eiiiium, fieri non potuit, ipse per suum sanguinem (// Tim. III). >
soltis implevit. «Nam quod impossihile erai legi, CAPUT XXXL
iiiquilAposlolus, quae inlirmabalur per carnem, Deus Qnid significel quod aqUm in sdnguinem versm sunt.
Filium suum mttlens in simililiidinem carnis peccali, < Dixit autem Dominus ad Moysen :Tngravatum
de peccato daninavit peccatiira iu cariie, ut juslifica- est cor Pharaonis, non vult dimiltere populurii. >
iio legis implereiur in nobis (Rom. vm). > Igilur Et post pauca : « Dic ad Aarori : Tolle virgamiiiam,
quemadmodiim vespertina immolatio illitis agni, per et exiende manum luam super aquas Jlgypti, et su -
qiiem Pharao Victus et Israel liberatus est, Agnum per fluvios eorum ac paludes, et omnes lacas aqua-
m RUPERTIABBATIS TUlflENSlS 600
rurn, tit vertantur in sanguinem, el sit cruor in omni. A et in reHquias cibdrum ejus, istae autem ranse, id est
terra jEgyii, tam iri ligneis vasis quam in saxeis. > fahulosi poetae corporaliter aures lectilando, et ocu-
Secunda hsec plaga pcenam sigiiificat mandati se- los gesticulando deleclaverunt, sed animis exitiales.
cundi prsevaricatorihus debitam, quod dicium vel exstilertint.
in lahulis scriplum est : Non facies tibi sculptile, CAPUT XXXHI.
neque ullam similitudinem; non adorabis ea, neque Quid quod ciniphes sinl in omni lerra jEgypli, quas:
coles (Exod. xx). > Sequilur enim : < Ego sum Do- tnalefici facere non valentes dixerunt : « Digilus,
minus Deus tuus, fortis zelotes, visitans iniquilatem Dei est liic. >
patnim in (ilios, in tertiam et quarlam generationem « Dixil Dominus ad Moysen : Loquere Aaronr
(ibid.). > lloc denique ubi auditum esl el observari extende virgam tuam, et percule pulverem terrse,.
cceptum, oinivesjEgypliorum aquae, id est idololatra- el sint ciniphes in omni lerra vEgypii. Feceruntque:
rum conscientiae sanguineae factae sunl; mullum ita, t etc. Ciniphes muscse sunt minulissimse, acu-
enim sanguihem sanctorum fuderunt, quemadmodum leis permolestae. Hic malefici Pharaonis defecerunt..
isli iEgyptii qui pro eo, quia dixerunt filii Israel: « Nam fecerunl, inquit, malefici simililer, uteduce--
* Eamus et sacrilicenius Deo noslro (Exod. v), » rent ciniplies, el non poluerunt. > Supra dicttim est
crudelius iu eos debacchaii suril. Unde quia mascu- " quia fecerunt similiter incantationibus suis, ut
los eorum in aquain projecerunt, merito realiter verterent aquas in sanguinem ; < fecerunl simili-
quoque illis aquae in saiiguinem conversoe sunt, ut ter, eduxerunlque ranas super terram jEgyli. > Iit
aflligereiUur bibentes aquam fluminis, et postea per- isto defecerunt. « El dixerunt ad Pliaraonem : Di-
sequentes illos in mari Rubro submersi siint. Sic gitus Dei est hic : » Uoc dixerunt vicii, videlicet
omnibus imiiatoribus eorum, adoranlilms sculplilia ad consolalionem pndoris sui, Ac si dicerent : Sf-
et in simulacris suis gloriantibus, el propler illa quidem pugnaret contra nos homo, prsevaluissemus;
sanguinem fundentibus sanguinem reddidil fortis nunc auleni quipugnal, non hominis, sed Dei digi-
zelotes Dominus, ut bibant, et bibenies affliganlur, lus est, et idcirco danda nobis est venia, quia vin-
non uno aul duobus, sed lotis seplem diebus, sicut cimur. Quidnam hoc est quod malefici incantatio—
scriplum est: < Impleti suiil septem dies, posiquam nibus suis aquas in sanguinem vertere et ranas?
percussit Dominus fluvium. i Quo numero significa- educere potuerunt, ciniphes autem non potuerunt?"
tur universilas sseculorum. Nam in ssecuia sseculo- An ciniphes videri qiioque poluerunt, sed quia mo-
rum, in sanguinem versi permanebunl fonies aqua- leslos aculeos nulli infixerunt, idcirco fallaciter fe-
rum, idest profundilates sapienlium.seulpliiia facere P cisse convicti sunl? Nempe quia sanguinis.horror,
scienlium, et pro illis veri Dei adoratores persequen- et ranarum fcedilas comprehendilur solo visu, id-
lium : Uiide in Apocalypsi audiiur angelus, dicens : circo prsestigiatores ranas falsissimas et sanguinenx
« Justus es qui es, el qui eras sancius, quia liaec fallacem fascinatis oculis oslenderunt. Ciniphes au-
judicasti, quia sanguinem sanclorum elprophetarum tem, quia molesto quoque aculeo, aperte dijudican-
fuderuiu, et sanguinem eis bibere dedisti, ul digni tur, idcirco non fecerunt, quia quod verum esset,,
sunt (Apoc. xvi). > quod veraciler senlirelur, homines sine Deo creare
CAPUT XXXII. non poluerunt. Porro, juxla anagogen, pulverem
Qritd significet quod fluvii tanas ebullierunt. terrse perctilere, el ciniphes facere, est in condem-
(CAP.VIII.) < Dixilque Dominusad Moysen : lngre- naiionem superbise hominis, qui uiique pulvis estr
dere ad Pharaonem, et dices ad eum : Dimiite po- talia in Scriplurisverba facere, quoe sensus audien-
pulum liieum, ut sacrificet mihi in deserlo. Si aulem tium, quia inlelligere digni non snnl, a vero repel-
nolueris dimittere, ecce ego percutiam omnes ter- lant, quemadmoduin ciniphes et oculis ne videant,,
minos tuos ranis, el ebulliet fluvius ranas, >etc. et auribus ne libere audiant, moleslse alque impor-
Et lerlium Iegis esl mandatum : « Non assumes 110- tunse exislunt. Verbi gralia : Quarlum legis manda-
nien Domini tui in vanum (Exod. xx). > Hujus D tum : < Memenio ut diem Sabbalorum sanclifices
mandati praevaricaloribus fcedilalis opprobrium in (Exod. xx). > Tali diclione prseventiis jEgyptius,
ranis praefiguralum est. Quinam sunt vaniloqui isti, 182 <Jui se dicit Judseum esse, el non est, nihil
qui nomeu Dei in vanura assumunt, nisi maxime aliud hic imperari arbilratur, nisi Sabbalum-, quale
loquaces poeise, non soluin in fluviis iEgyptiorum, odit Dominus, testanle ipso, cum in propheia dicit:
sed in cseleraruin fabulantes alque coaxantes palu- « Neomeniam et Sabbalum, et festivilates alias non
dibus genlium? Vel qui juslius comparanlurfcedi- feram, kalendas et soleninitates vestras odit anima
taiiranarum, quam poetae persirepenles in iheatris mea (Isa. i). > Ila plane proevenlus, illud Sabba-
ridicula figmenta fabularum? Hi plane assumunt no- tum, illunv septimum diem intelligere non meretur,
inen Dei in vanum, verhi graiia cuin adultero Jovi, quo « complevit Deus opus suum quod feceral, in
et meretriculoe Veneri, nomen divinitalis ascribunt. quo requievit, cui benedixit et quenv sanclificavil
Et illae quidem ranae permolesiae fuerunt, ascen- (Gen. n), > sicut ipse ait: « Quem Pater sanctifica-
'lenles et ingredientes domum regis, el cubiculum vit, et misit in mundum vos dicitis, quia blasphe-
lectuli ejus, et super slralum ejus, et in domos ser- mas, quia dixi : Filius Dei sum (/0012. x). > Sine
voruni cjus, et in populum ejus, el in furnosejus, litijus revercntia Sabbati, de quo et Psalmista :
COI DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN EXOD. LIB. I. 602
< Hoee est dies, inqtiit, quam fecit Dominus, exsul- A nes contumeliosi, brevi pereunt honore, velutgralia
temus el laelemur in ea (Psal. cxvn). > Quid sunt Palris elCreatoris Dei indigni, quemadmodum scri-
in sestimalione Judaeorum Sabbata, et alise feslivi- ptum est de ejusmodi : < Muscse morienles perdunt
tates, nisi quod in oculis JEgypiiorum importunoe suavitatem unguciui (Eccte. x). >Ergo polens et ma-
ciniphes liberum lucis aspeclumprohibenles? Jlaque gnusPharao rex ^Egypti, a muscis pene viclus est.
in converlendo aquas in sanguinem, et educendo Nam scquitiir : < Vocavilque Pharao Moysen et
ranas, id esl in prsedicando fuiuras malornm pce- Aaron, et ait eis : Ite, sacrificate Deo veslro in lerra
nas, et coniemnendo loquaces poelarum fabulas ini- ista. Et ait Moyses : Non potesl ila fieri. Abomina-
mici proedicaloribus verilaiis, utcunque comparare tiones enim jEgypliorum immolabimus Deo nostro.
se possunt, c sed ultra non proficient (// Titn. m). > Quia si mactaverimus ea quae colunt ^Egyplii coram
Non enim quemadmodum ipsi csecati sunl, sic versa eis, lapidibus non obruent. > Gravis jEgypliorum
vice veriiatisdiscipulosper suasophismala, tanquam detesiaiio, et eorum qui vere adoralores unius Dei
per ciniphes vagas et volaliles circumvenire pote- esse cupiunt, pulchra instruclio. Primo sciendum
runt. < Digitus, inquiunl, Dei hic esl. > Nolum qui- quia de nullo hic pecore agitur quod vel abominan-
dem, et celeberrinium apud fidelem Dei Ecclesiam diwn, vel colendum sit jEgypliis, ut Domino Deo
esl Spirilum sancium digiium Dei csse vel dici. B vero mactetur aut immoleiur. Nam per prophctam
Kam et ipse Filius, de Spirilus sancti loquens ipse loquitur : < Holocanslomata veslra addile victi-
potenlia : < Si ego, inquii, in digilo Dei ejicio dse- mis vestris, et comedite carnes, quia non sum locu-
nionia, profeclo pervenit in vos regnum Dei (Malth. tus cuin palribus vestris, et non praeeepi eis, in die
xit, Luc. n). > Sed et plures digiti in ejusdeni Spi- qua eduxi eos de lerra JEgypli de verbo holocausio-
riltis significaiione dicunlur, quemadmodum el tinus matum cl viclimarum, sed hoc praecepi eis dicens :
esl Spiriius, el lamen sepiem spiritus ante thronum Audile vocem nieam, et ero vohis Deus, et vos eritis
legimus. Unde el Psalmista : t Quoniani videbo, in- mihi populus (Jer. vu), > etc Qusenam ergo sunt
quit, ccelos tuosoperadigitorum luorum {Psal. vm). > aboBiinationes JSgypliorum, nisi fides et omncs
Pluraliter dixil digitorum, videlicet ob pluraliiaieni animi viriulcs ? Yel quse colunt iEgyplii, nisiomnia
donorum unius ejusdemque Spiriius sancti. Sed nun- vilia? Abominabilis namqueest superbis humililas,
quid homines mente corrupti, videlicet incantalores elinjustis universa jusliiia. Dicit autera Scriplura :
et maleflci illi, ita spiritui proximi erant, ut scienter « Sacrificium Deo spirilus contribulalus, cor con-
diesrent, « digitus Dei est hic, > id est proprieta- tritumei bumilialum Deus non despicies (Psal. *,). >
?ero considerando ejus personae, causamque propler r. E contrario tumidam cervicem et cor crassum^Egyplii
quam diceretur digitus Dei?Ergonec isli a seme- colunt. Sed cnini hrec primitus mactare debet verus
tipsis loculi sunt, id est nescienles quid dicerent, Israel, ct lunc demum, spiritum conlribulalum, ct
proprielatem nobis confessi sunt Spiritus sancti, ni- cor offerre coniritum atque hurailialum, ut legiti-
hil aliud iniendenles, nisi ut dicerent, virtus.vel mum et rite ordinalum sit sacrificium. Igilur « abo-
operatio Dei est hic minationes, inquit, JEgyptiorura, > id est verilatem
CAPUT XXXIV. et sanciitatem < iminolabimus; et ea quse oolunl
> scilicet omnem falsilatem omnemque
Quid significetquod missum est omne genus musca- iEgyptii,
rum, el qttid in eo quod Moyses ail : < Abomina- pravitatem, unum verum Deum colendo, in nobis-
tiones AHgyptiorum immolabimus Domino Deo metipsis immolabimus. Sed omnes qui hoc ordine
noslro. > volunt immolare, perseculionem patiuntur : Ait
< Dixitque Dominus ad Moysen : Consurge et sla ergo : <Quod si mactaverimus eaqusc colunt ./Egypiii
in diluculo coram Pharaone; egredieiur enim ad coram eis, lapidibus nos obruent. > Juxla anagogen
aquas, el dices ad eum : Haec diclt Dominus : Di- non audilur Pharao dicens : < Ite, sacrificale Do-
niille populum raetim ul sacrificet mihi. Quia si non mino Deo veslro, > sed lanlum <in isla lerra, >cum
dimiseris eum, ecce ego mitianv in le et in servos D dicit Apostolica veri sacriflcii tuba : < Nolile jugum
tuos, et in populum tuum, et in domos tuas ornne ducere cum inlidelibus : Quseenimparticipalio justi-
genus muscarum, > elc Grande speclaculum Deus tiae cum iniquitate? Ant quae socielas lucis ad lene-
universo orbi praestilit, cum superbiam jEgypliorurn bras? Quae aulem conventio Christi ad Belial? Aut
non de leonibus et ursis, sed de ranis domuit et quoepars fideli cum infideli?Quis aulem consenstis
niuscis.«Dixit, inquit Psalmisia,« etvenit ccenomyia, templo Dei cum idolis ? > (II Cor. vi.)
(Psaf. civ), > id est canina rnusca. Dignam illis fecit CAPUT XXXV.
contumeliain, videlicet caninas sordes, et coniume- el super jumeiila,
liosam ipsorum superbiam omni genere muscarum Quid significei quod super agros,
veslis gravis facla est.
domando. Hsec plaga quinta esl. Porro quintum Je- (CAP.IX.) < Dixit putem Dominus'ad Moysen : In-
gis mandalurn dicit sic : « Honora Patrem luuin et gredere ad Pharaonem, ei loquerc ad eum. Hsecdi-
matrenv luam ut, sis longsevus super lerram qHam cil Dominus Dens Hehrseorum : Dimilte populum
DominusDcus dabit libi (Exod. xx). > Pulchre hoecex meura ul sacrificet mihi. Quod si adhuc renuis, ecce
adverso respondent sibi. Nam istinc honoratores pa- manus mea eril super agros luos, et super equos,
renium sunt in lerra viveiilium longsevi, illinc om- et camelos, cl asinos, et oves, et boves pestis valde
803 RUPERTI ABBATIS f UiflENSIS 604
"
gravis, > elo. Hoecjam sexta peccalorum plaga sexii \ CAPUT XXXVII.
rnandali transgressoribus flageilum illis pronuniial. Qtiod grando e! ignis pariter misla ferebanitit,' el de
Nam el illic dicitur : < Non occides (Exod. xx). > eo qitodait Deus : <Idcirco auiem posui le,utosten^
Et hic occisoribus infantum fiJiorum Jsrael, quos in dam in te [orliludinem meam. > --.•'
fliivium projecerunt, mors in aquis eorum consecu- < Dixitque Dominus ad Moysen : Mane consurgei \
lura eos approximat. Primum in animalia vindicta et sta coram Pharaone, el dices ad eum. Hsec d\-
grassatur, non reperiteirruens, sed paulaiim ad ipsos cil Dominus Deus Hebroeorum : Diniitte populum
usque progrediens, ac pedetenlim corripiens pecca- rrieiirii, ui sacrificet mihi, s etc El subinde: <Ideirco
tores, ut inexciisabiles sint. Nam de lali relarda- autem posui te, tit ostendam in le fortitudinem
tione Dei vindiclse Aposlolus dicit: < An divilias rriearii, et enarrelur noraen meuin gentibus in omni
bonitatis ejus, et patieniiee, et Ionganimitatis con- lerra, > ete. Terfibilis liujus senlentiae Apostolus
temnis, ignorans quoniam palientia Dei ad poeniten- ita memiiiii: < lgilur non volentis neque currenlis,
iiam le addiicit? Secimdum duritiam autem tuam et sed miserenlis est Dei. Dicit enim Scriptura Pha-
cof inipcenilens Ihesaurizas tibi iram in die ira raoni: Quia in Ifoc ipsum excitavi le, tit ostendam
(Rom. H). >183 Gum erS° nsec dicit, siibaudiendinii iii te forlitudineni meam, ut anniintieiur nomen
est, quemadmodum Pharao sibi ihesaurizavit, cujus meum in universa lerra (Rbm. ix). > Prolinus qtii-
exemplum 6x auclorilale prsesentis Scripluroe ca- cunque es-t prolervus scrulator judiciormn Dei di-
vendurii est omrii homini cuicunque peccanli vin- cendo : « Quid adhuc querilur? voluntati ejus quis
dicla quasi iarde occurril, ne cum venerit, lanto resislil? > (ibid.) recle indignanleni eumdem Apo-
copiosior qiianto tardior obveriiai, duro atque im- stolum audit : < 0 homo, lu quis es qui respondeas
pcenitcnti, qiiemadmodum et huic ctii magis ac Deo? Au non habet potesialem figulus luii, ex eatleiu
magis induranii corsuum, tandem aeternoe iroetotus massa facere, alind quidem vas in honorem, aliud
fhesaurus, quenv congregavit, in mari Rubro in- ih coniumeliam ? > (ibid.) lia ille qui propter suam
eubiiit. proterviam cognilione Dei secrelorum dignus non
CAPUT XXXVI. est, ah audilorio siio procul repnlsus, converiilur
Quii significet quod puivis faclus esl super omnetn ad eiiiii qui menie subdita in timore Domini, vel
ierram JEgypli. exiguani raiionis stillara a cceiesli rriagislerio de-
« Et oixit Dominus ad Moysen et Aaron: Tolle poscii, et dicit huic : « Qiiod si volens Deus osien-
iriaiius plenas Cineris decamino,et spargal illum deie iram, et noiam facere potenliam suam , susli-
Moyses iri ceelum coram ^haraone, siique pulvis Q iiuii in inulta palieritia vasa iroe, apla in inieritiim,
super oirinem terram jEgypli, erunlque in homini- ut ostenderet diviiias glorise suse in vasa misericor-
biis et in jiimerills vulnera et vesicoe ttirgenles in dise, quoe prseparavit in gloriam (ibid.), > eic CUm
universa terra ^Egypti. > Hoecplaga septima, seplimo hsec dicit, profeclo Deum ab hominum suspicione
mandalo, fmo ei qui mandaii sepiimi Iransgressor defendit, iie liceat cuiquam suspicari quod idcirco
est, merilam pceham praesagit. Mandalnm quippe vel Pharao, vel quisquam alius iram sibi iniquam
sepilnium iest: Nori inOschaberis (Exod. xx). Quid thesaurizavit, quia iri hoc ipsum Deus illum excita-
ainem est aduller combustus libidinis igne sulpliu- vit. Nam idcirco potius Deus Pharaonem excitavil,
reo.nisi ciriis decaimno? <Omnes enim adulterantes, subauditur in regnum, et idcirco summam illi po-
iriquit prophetn, quasi clibanus succensus a coquente testatem coiitulii, quia vas irae fuil, et quia jamdu-
(Ose. vn).> Tolliturergo et spargitur in ccelum cinis dum aplus erat in interilum, idcirco corripiendis
de caihino, fiuritqne vulnera vesicarum turgentiom superposiius esl misericordioe filiis, ut esset« virga
iri honaiiiibus et jumentis , qtiia rapitur mcechus de furoris el baculus in riianus Domini super eos (Isa.
perpettali adullerii iiiceridio, ad ecelesle judiciurri, x), > quos per tribulalionem in gioriam Iransferre
et seierna pcenaturgens, lolusque ulcerosus, sempi- prseparavit. Igitur cum dicil: «Idcirco excitavi le, >
lernum in anima el corpore portal incendium. < Nec D subaudiendum est in regnum, permittendo videlicet,
poterarit, iiiquil, maiefici slare coram Moyse pro- non agendo, ut in summuin ascenderes impetium,
pler vulnera quae in illis erant, et in omni terra ei haberes polestalem secundum nequitiam vel du-
iEgypii. > Ecce lertio victi sunt, unde el deinceps riliam cofdis lui, saeviendo in populum meum.
nulla fit liientio riialeficbrurn-, periit enim memoria «'En, inquil, pluajn hac ipsa liora cras, grandincm
eorum. Primo virgis suis, tiori sine confusione ex- niultam nimis, qualis non fuit in ^Egypio a die qua
armati sunt, quia virga Aaron deVoravit virgas eo- fundata esl. > Ac deinceps :« Et pluit Dominus gran-
runi. Secundo confusi, quia eum non potuerunt cini- dlnem super lerfanv yEgypti, et grando, el ig-iiis
pbes educere, dixerunt: « Digilus Dei hic est.» Hoc misla pariter ferebantur. > Octava hsec plaga est,
jam tertio sic superali sunt, ut non possent respi- jam cunctis superioribus propinquior ad implendam
rare spe ulliiis viciorise. Ulcerosi quippe et ipsi, nec eorum perdilionem.« Percussit enim gr-ando in omni
jarii potefant stare cbram Moysc De simili confu- terra jEgypii cuncta quse fuerunl in agris, ab ho-
si i e certi suht, qnicunqtie resistunt verilali. Insi- mine usque ad pecus. > Debominibus nondum quis-
pientia enim eorum, inquit Apostolus, manifesta quam fuerat mortuus, sed hac plaga jam illorum
erit omnibus, sicut et illofum fuit (// Tim. m). primilise feriuntur. Porro octavum Jegis mandatuio.
605 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLIL — 1N EXOD. LIB. I. 605
est: < Non fur.tum facies (Exod. xx). > Sane cum ,A furri meuin.etiam bac vice, ct rogate Dominum Deum
sint plures differentioe furli, pessimum illud constal vestrum, ut auferal morlem istam a me. > Hoc et
furium esse, quod est veritalem Dei in injuslia de- supra dixit: < Peccavi eliam nunc. Domiiiiis justus,
tinere. Huic peccaio merilam pcenam haec plaga ego et populus meus impii (Exod. IX). > Hoc et illud
denunliat, quse de ccelo facla esl, ubi < grando et velut dediiilius dixit, sed ubi data est requies, velut
ignismislapariter ferebantur. >—Revelalur enim ira refuga induravit cor sunm, nec dimisit lilios Israel.
Dei de ccelo, inquit Aposlolus, super omnem impie- Non ergo satis est cuiquam dixisse, « peccavi, > nec
talem et injustiliam hominum eorum qui veritalem prodesse potest confessio non admisla fide. Altamen
De: in iivjustilia detinent, quia quod nalum est Dei a locusta victus estfortis rex. Proinde satis elegan-
manifestura est in illis; Deus enim illis revelavit ter cum dixisset quodam loco per prophetam : « Et
(Rom. i). > Hoc denique quod dixerat, < qui.verita- reddam vobis annos, quos comedit locusta, bruchus
tem Dei in injuslitia delinenl, > subsecutus exponit: et eruca (Joel n), > conlinuo addidit: « Fortitudo
« Quia cum cognovissent Deum, inquit, non sicut mea magna quam misi in Vos (ibid.). > Forliiudo,
Deum glorifieaverunt, aul gralias egerunt-, sed eva- inquit, mea magna, locusta, bruchus. et eruca, >
nuerunl in cogilalionibus suis, et obscuratum est subaudiliir, non supernarum virlulum et forlitudi-
insipiens cor eorum, et mutaverunt gloriam incor- num ccelestium, sed infirmorum atque imbecillium
ruptihilis Dei in similitudinem imaginis corruplibilis comparatione hominum, in jnfirmitale sua super-
hominis, et volucrum, et quadrupedum, et serpen- bientium, qui cervicem erigunt contra Deum, quam
lum (ibid.). > Item quse sit ira Dei, quae de ccelo su- pulici subjiciunt. Hsec loeustarum plaga nona esl.
per impietalem revelatur, quaeque hic per grandi- Porro nontim legis mandalum lvoc est: « Non loque-
nem et ignem designalur. lerribililer exprimit, ctim ris conlra proximum tuum falsura lestimoiuuM.
prolinus subdil: < Propter quod tradidit illos Deus (Exod. xx)..> Hoc videlicel maxime hseretici faciunt,
in desideria cordis eoritm , in immundiliam, ut et omnes qui loquuntur nieiidaciuiii. At vero in Apo-
coiUumeliis afficiant eorpora sua in semetipsis > calypsi Joannis haereiicorum mendacii vis per spe-
(ibid.),,etc Grando hsee, et ignis iste < cunctam,, ciem locuslaram hoc modo designata est : < Et
inquit, herbam agri percussit, et. omrje lignum re- ascendil, inquit, fumus putei, sicul fumus fomacis
gionis contrivil, > quia, videlicet hsec quse prsedicia magnse, et obscuralus esi sol et aer. De fumo exie-
eSl ignbiiJTriia,'secunrJiiili AposloluTri,curiclarii hii- "ruivt Tocusiocin terrarii (Apoc. ix). > Et illlc, ubi de
inanse subslanliae pulcliriludinein ccelcsti ira in yasis fumo exie.runt locustoe in terram, el hic venlus urens
irse injecla polltiit, uriiveisam ralionalis creaturse. r, ievavit locustam, myslice idein inlelligentiuffl, vide-
dignilatem omni modo destruit. Multa quse sequun- licet, quia sicut locuslae proprium non habent vola-
tur, quoniam per se patenl, sludio proficiscendi ium,«ed vento in perniciem ^lgyplioruin sunt le-
prseterimus. yataj,. sic omnes falsi lestes, sive in foro, sive in
184 CAPUT XXXTi.il. ecclssiastico concilio, conlra sanguinem proximi,
Quod levalm sint locustw. super universam terratn sive contra fidem Chrisli falsa de Scripturis tesli-
JEgypti. rnonia proferenles, volare se .pulanl pennis scienlioe,
(CAP. X.) < Dixit auiem Dominus ad Moysen: sed procul dubio per inane toilunlur vento diabolicse
Extende manum iuaro super terram ^gypli ad lo- superbiae, ad subversionem audienlium, ad perdilio-
custam,ul ascendat super eam et devoret oinnem n.em sibi consentientium.
berbam quse residua fuil grandini. EtextenditMoyses CAPUT XXXIX,
virgam super terram ^Egypti, et Dominus induxit Quodtfactce sunt tenebrw horrjbiles inUrraJEgypli.t
urentem ventum tpia dieilla etnocle. Elrnaiiefacio, .<Dixit autem Dominus ad Moysen : Exlende ma-
venlus urens levavit Jocustas quse ascenderunt super num tuam in ccelum, et sint lenebrae super terram
universam lerram JEgypli, >elc.Ecce quales instruxit iEgypti lam densae ulpalpari queaiit. Extendit Moyses
acies, quibus ex ordinibus sua eastra complevitDo- D manum in ccelum, et facise sunt lenebrae horrihiles
minus pugnando pro IsraeJ, ranse, ciiiiphes, muscae in universa terra ^Egypli. Tribus diebus neino vidit
alque locuslse fuerunl caslroruiri ejus acies, el ex fratrem suum, nec movit se.de loco in quo erat.
ejusmodi coiiorlibus lotas conlra forles jEgyptios Ubicunque aulem habitabant. fil.iiIsrael., lux erat. >
composuil legiories. Singuli mitiles secundum se Hsec tenebrarumhorribilium densjlas, recte ^Egyptiis
breves quidem et jnfirmi, verura pro exercitibus secundum nomen et merilum suum illataest, ^Egy-
Pharaonis. satis valentes fuere, duce imperio Dei. pli naroque nomine dicuntur el xe, quia videlicet
Nenipe quod liiultus hominum exercitus facere non invidia et odio filiorum Israel oculi eqrum fuerant
poluissel, istse phalanges locuslarum strenua per- ohlenebrali. Porro ul ab ipsis iEgyptiorum tcnebris
egere miliiia. < Operuerunt enim universam super- teipsum liberes, quse decima plaga est, et decimum
ficiem terrse, vastanies omnia. Quamobrem festinus legis mandatura tibi audiendum esl, scilicet: < Non
Pharao, > tanquam ad deditionem, < vocavit Moysen concupisces domum proximi lui, nec desiderabis
et Aaron, > duces tanli exercilus, atque primales uxorem ejus, non servum, non ancillam, non asi-
imperatoris ejus Dei. < Peccavi, inquit, in Dominum num, nonbovem, nec omnia quae illius sunl (Exod.
Deum vestrum, et in vos. Sed nunc dimiltite pecca- xx). > Ul, inquam, cum ^Egypiiis non maneas in.
 ' " ' ' CG8
607 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS
lenebris, sed eum Israel in luce habites", hoc tibi A.cedc a me, cave, ne tiltra videas faciem meain,»etc.
mandatum observandum est. Quid enim magis quam CAPUT XL.
concupiscenliae oculus tolum. hominem obscural ? Conclusio eorumdem signorum, el prmlibatio mysterii
< Lucerna corporis tui, inquil Domiims, est ociilus cur per Itwc signa non vicius Pltarao landem immo-
tuus. Si oculus luus fuerit simplex, lotum corpus lalione Agni Paschalis superaltis sit. i
tuum lucidum erit. Si aulem nequam luerit, eliam Igilur, sicut superius diclum est, decem plagae
corpus luum lenehrosum erit. Vide ergo nc liinien, iEgypii, quibtis Moyses et Aaron affligere quidein
quod in le est, tenebrae sint (Malih. v). > Qtiid, in- Pliaraciieni, sed non ila ut dimilleret populum, vin-
<juam, leriebrosius oculo neqtiam, verbi gratia, cum cere potuerunt, mystice decem legis prsecepla sunt,
Videt mulierem ad concupiscendum eani, cum intue- quse observando quisque justus, pugnare quidem
lur aliquam rem proximi, ut rapiat eam? Nempe hic diabolum, sed ita non superare poluit, ut in seipso
talis neminem proximura agnoscit. Si enim agnosce- fuiiditus destrueret peccati vel mortis regnum. Porro
ret proximum, non faceret in eo quidquani eorum immolatio agni, quam eadem nocie subsecula est
quoe suadet illi« cupidiias, radix omnium malorum niors primogenitorum ./Egypti, et < orlus est clanior
(/ Tim. vi). >Unde signanler de ^Egypiiis est diclum magnus, neque enim erat dornus in qua non jaceret
quia «iribus diebus nemo vidil fratrem suum. > Cu- H morluus (Exod. xn),> quid signilicel jamdudum to-
piditate nanique preeoccupalus aniraus, non videt tus novit Israel Dei, et itidem jam supra diclum cst,
frairem suura, non agnoscit proximum sutini, eo quia passionem significavit Cbrisli Filii Dei, per
tantura iutenlus ut loquatur conlra illum falsunv te- qtiam el originale peccatum et omnia delcta sunt
stimonium, ui, fureiur, quia concupivit quse illius peccala mundi. Ila jam abbinc narraiio fanli operis
sunt, ut mceclietur uxorem ejus, quia concupivit Dei prosequenda esl in laudem et gloriam ejusdem
eam, quod procul non est videre fralrem vel agnoscere Agni Dei sancti et immaculaii, qui solus lulit peccala
proximum. « Vocavitque Pharao Moysen et Aaron, mundi, una laniunv plaga crucis suse spiritalem lan-
&ldixil eis : Ile, sacrificate Domino. > Seqtiitur paulo gendo Pharaonem, ut salulem perficerel populi sui,
posl: « Induravit autem Dominus cor Pharaonis, et quam lcx decem praeceptorum decretis ad perfectum
aoluit dimillere eos. > Quinimo et sic ait : « Re- adducre non poluit.

IN EXODUM LIBER SECUNDUS.

(Exod., cap. XII—XV.)

185 CAPUT PRIMUM. C setate diuiius immoramur, pomorum fruclibtis de-

Consideralio rursus terlim mtalis mundi, qua primo
sancta Scriptura condila, secundum similitudinem
diei tertii.
Revocemus ad memoriam quod ab Abraham ler-
tiam miindi siirnimus setatem, leriio mundanse crea-
fionis diei, quadam similiiudine respondentem, et
ejus qui rursum a spirilu limoris terlius estspiritus
scieniise veras divilias possidenlem. Tertio namque
die, dicente Deo : < Germinet terra herham viren-
tem facientem semen, el lignum pomiferurn faciens
fruclurn juxia genus suum (Gen. 1), > paradisum
volupiatis planlatunv esse accepimus. Et hac tertia
mundi aelale, loquenle pariter et scribenle eodem
Deo per Moysen, sanciam Scripluram conditam no-
vimus vere paradisum voluptalis, vere deliciarum "
horlum, horlum conclusum, fonlem signatura (Cant.
iv), cujus emissiones paratlisusinalorumpunicorum.
HinC cniin caeterse omnes Scripturoe habeni princi-
pium. In illo paradiso , < plantaverat Dominus Deus
omner.gnum pulchrum visu, et atl vescendtim suave,
lignum etiam vilse in medio ejus (Gen. n). «In isto
Scripturse paradiso plantavit pulchra et suavia, pa-
triarcharuin plantaria, ei in medio eorum speciosa
ligni vilse, id est, Chrisli mysteria. Proinde in hac
lectali, dum de singulis lignorum aliquid carpere cu-
pimus, nova semper pulchritudine oculos invilanle,
atque idco avidilate menlis nunquam conlenla re-
posilis. Cuncla siquidein visu pulchra, cuncta sunt
ad vescendum suavia. Lignum enim vilse est in me-
dio eorum; cuncta enim dicla vel acia in vitse auclo-
rem Christum respiciunt. Igitur quia ad hoc me-
dium, id est paschalem agnum pervenimus, libet
diutius iriimorari, dulce est enim vilae mysticis fru-
ciibusuberius pasci. Paucis inierposilis, quoe pcr se
satis palent, ita sequilur :
CAPUT II.
De tnense pascltali, quem dicil primum esse in tneti-
sibus anni.
(CAP.XII.) < Dixit quoque Dominus ad Moysen et
Aaron in lerra ^Egypli: Mensis iste vobis principum
mensium, prinius erit in mensibus anni. Loquimiiii
ad universura ccetum filiorum Israel, et dicile eis :
Decima die mensis hujus toilat unusquisque agnum
per familias et domos suas, > elc < Mensis isle, >
inqttit. Quis isle mensis? Is videlicet, quem i111Ni-
san, lios Aprilemdicimus. Verurn non quomodo apud
nos, id est Romanos, sic et apud illos mensis vel an-
nus compulalur. Nam Romani solarem annum in
609 DE TRINTTATEET OPERiBUS EJUS LIBRI XLIL — IN EXOD. LIB. II. 610
nienses placitos per Kalendas diviserunl. Hebroeise- A taiem, id est omnibus ubique « masctiltis, > apud
cundum Iegem solos ltinares menses et annos nove- omnes « anniculus, > id est, uiiius anni. Ut autem
runt. Unde quoties in hac Scriptura sancta sive in iion desint qui vescantur, providebit, et de vicina
lege, sive anle legem quota die mensis quid facium, domo sumet domunculoe dominus. « Juxta quem ri-
quidve dictum sit indicalur, nihil aliud quam lunae lum lolleliset lisedum. > Hoc per anticipationem di-
setas signiiicatur. Et alius quidem 50, alius autem 51 ctum est. Necdum cnimipsuni lollendi agnum di-
dierum mensis habetur, videlicct, quia lunoecursus xerat ritum, et jam dicil, < juxta quem ritum lollelis
20 diebus ac seinisse, id est duodecim horis perfici- et hsedum. > Et est sensus : Sive agntim sivehaedum
lur. lslc igiiur « mensis, > quem lunam Aprilis lollal quis pro causa bene erit, duniniodo intoilendo,
mensis dicimus, « principium, ail, vohis mensium immolando, vescendo, riium eumilemobservetis. Ri-
crii. > Sigiianter dixit « vobis. > Nam iEgypiiis, tiim eumdem coiitinuosubnectit: <Et servabitis eum
principium erat mensium, mensis qui September usqiie ad quarlam decimani diem mensis hujus. >
nominalur apud Romanos, et apud illos dicitur Tolh. Ut quid tandiu anle < lolJetis, > tanlo leinpore ser-
Nec contenlus dixisse « priiicipium mensium, > ad- vaturi? Videlicet utdum ille praeslo est, causa quo-
didil, « prinuis eritin mensibus anni. >—< Prwici- que ejus corda veslra solli.cilet, ne sitis immemo-
pium > videlicet « meusium > pro verni lemporalis 8 res vel imparali quia transeundem est, dum ille tot
naturali ordine, « primus in mensibus anni > pro anle diebus de profeciione paranda vos admonet.
pascbali divinae auctoriiaiis festivitate. « Primus > Quolies enim ille balalum emitlit, lolies quasi tubae
enim, id est prsecipuus, el cselerorum mensium fe- sonilus, exiiuras caslrorum acies excitet. < Et im-
stivura decus < vobis, inquit, habehitur. > Hujus molabil euiii omnis mullitudo filiorum Israel, ad ve-
principii raensium, sivc primi mensis, hic lenor est speram. > Tot ulique agni vel baedi erant quot in
legitimus, ui posl lunam mensis Martii, qui apud universa multitudine filiorum lsrael domus vel fa-
illos dicilur Adar, sequens luna, si vel uno die citius milise esse polerant. Verumtamen recte immolahis
anlc aequinoctium plena evenerit, non habeaiur eum, dixit siugulariier, non solum quia plnres agni,
< principium, > vel < primus mensis in mensibus velplureshomines sinl, ulphilosophi perhibent,parli-
anni, > sedsuperioribus duodecim mensibus addilus cipatione speciei unus agnus vel unus homo, sed quod
annuin peragat tredecim mensium. Unde et Groece magis ad rem aitiuet, quia in omiiibus tiniias sacra-
cmbolismus, id est sttpercrescens, dicitur : nam duo- menii, in cuiictis unius eral fuiuri, de quo poslmo-
decim mensium lunariurn, annus communis diciuir, dum dicendum eril. < Et sument de sanguine agni,
quo proiixior est solaris annus undenis diebus. Uude ^* et ponenl super poslem utrumque, el in superlimi-
(il ut mullivagus nusquam certo loco consislat lunse naribus domorum, in quibus comedent illum. i Cur
discurstis, et luna mensis Aprilis, quem propter ita fieri juheal, primus aperire videtur, cum dicit :
Paschse rationem quserimus nunc in Martium men- < Erii auiein sanguis vobis in signum in sedibus, in
seni, nunc in Aprilem incidat, nunc aliquot dies quibus erilis. Ei videbo sanguinem, et iransibo vosv
niensis Maii oecupet, reclius tamen Aprili deputelur. nec erit in vobis plaga disperdens, quando percus-
In qua ejus vagatione nos tamen certa regula diri- scro terram ^Egypti. > Et paulo posl : « Transibit
gimur ut, post sequinoclium vernum, ubicunque pri- eiiim Dominus percuiiens jEgyptios. > Ail Moyses
niiiin occurrerit pleniluuium , is sine dubio pascha- ad seniores lsrael : « Cumque videril sanguinem in
lis sii terminiis. superliiniiiari ac*in utroqtie poste, transcentret os-
CAPUT 111. tiuin, et non sinel pereussorem ingredi. > Non per
De clecimadie, et quartadecima ejusdem mensis, el de scmelipsuni perculil, sed poteslalem dal angelo
tnysterio agni ejusdem. percutienii, angelo malo, sicul et Psalmista lesta-
< Decima die, inquil, mensis liujus, tollat unus- tur, cum dicil : « Misit in eos iram indignalionis
quisque agnum per familias et domos suas."> Hoc suse,indignalionem,et iram,eltribulaiionem, iraniis-
loco nihil aliud familias a domo differt, nisi quod a j j sionem per angelos malos (Psal. LXXVD). > Ergo nec
parielibus domus ejus liabiialores. < Per domos, > ipsa subita Dei, sed missa in eos ira indignaiionis
inqnii, id esl inier domeslicos paiietes, < et per fa- ejus esl, quse transit. Etrecle percussori traduntur
milias vestras, > id~ 186 est> singuli ad esum fa- angelo malo, poslquam subjici noluerini per semo-
roilioe vestrse lolltiis agnum. Scd forte familiola tam tipsum corripienti, el decem plagis ad pcenilcnliam
exigua sit alicubi ut ad vescendum agnum eadenv invitanli Deo. Porro quod ait, « videbo, > id est fi-
hora sufficere non possit. Ait ergo : < Si aulem mi- dem vel alientam credenlium exspectalionem ap-
nor est numerus ul suflicere non possit ad vescen- probabo. Nec eniin obliviosus est, aut errabmidus
dum agnum, assumel vicinum suum qui conjuncius incedil Deus, ut nisi signum sanguinis viderii inpo-
esl domui suse, juxta numerum animarum, quoesuf- stibus, nesciat quibus in domibus sil, aut non sit
ficere possunt ad vescendum agnum. > Et conlinuo : comeslus agnus, et errore deceplus percuiiat pa-
< Eritautemagnus absque macula, masculus, anni- riter juslos cum peccatoribns. Ita non quidem san-
culus. > Non, inquit, licebit, ul secundum quanlita- guis agni hibitus esl; alio namque loco Scriplura
tem domeslicae familiolae suse, majorem quisque vel dicil: « Oinne quod movelttr et vivit, erit vobis iu
minorem tollat agnum, sed eril secundum sequali cibutn, exceplo quod carnem cum sangttine non co-
611 RUPERTI ABBATISITUITIENSIS 612
medetis (Gen. ix). > Sed nihilominus proficit, ciim A Non ulique, sed sicut faciem lantum operuit sub
ejus intuitu non sinitur percussor donujm ingfedi. velamine, sic secretum spiriius abscondit sub legu-
« EtedenT, inqoil, carnes nocte illa assas igni, et meiito litlerae. Sed et prophetse palam annuntiare
"
azymos panes cuni laclticis' agrestibus, > etc. Quid prObibiti sunt. Unde uni illorum dicitur : < Liga le-
causoe secuhdurh Iiiterani, vel utilitalis hsec habeant, stimonium, signa legem in discipulis meis (Isa.
quod cuni azyrivis panibus, et cum Jaclucis agresli- vui). > Et alii diclum est: < Tu ergo signa visio-
bus agrius comedi jubetur scire non possumus. At nem, quiapost diesmu)ioserit(Da«. vm). >Ilera: «Va-
vero qiiod ait: « Nec remanebit ex eo quidquam us- de, Daniel, quiaclausi, signatique sunt sermones us-
qiie maiie, si quid residiii fuerit, igni cOmburetis. > queadlemptisprseliniluiri (Dan. xn).»Igitur fides qui-
Idcifco seciindum Rtterarii debel inielligi, quia vidc- dem exigebaiur apopuiolsrael, scilicel utcrederent
Jicet qiii comedat lioc sacrum mane, Hehroerjsntillus qnod Deus patrum suorum, Deus Abrahani, Deus
erif, media noele cogeiUibus exire iEgyptiis. El huri- 187 'saac et ^eus Jacob, unus et solus verus Deus
quid cOftsueverat populusille carnes comedere cru- esset, et quod in semine Abralise benedicendoeessent
das, tif dieatur eis,« noriedeiis ex eo Crudumquid? > oirines genles, sed illud ab eis exigi non poterat
Poffo quod« sic, iriquit, comedetis eum : Renes qiiOd non eis erat annuntiatum, ul crederenl scilicet
VestfOs accingetis, calceameiita habebiiis in pedibus, " quod hoc raodo vel tali ordine benediciiones iiloe
'
tenentes baculos in mariibus, el coniedeiis feslinari- implendse forent in Chrislo. < Si enim cognovissenl,
tes, > potest idcirco faclum vel dicluin intelligi, ut inquit Aposlolus, nunquam Dominum gloriae cruci-
qua hora frerel clamof iri .Egypto, quod inox ftilu- fjxrssenl (/ Cor. u). > Quid <cognovissent?> — < Sa-
rum erat mortuis omriibiis primogenitis, illi essent pienliam, inquit, quam loquimur inter perfeclos,
paiati, lirgeritibiis jEgyptis et exire compellentibus sapientiam vero non hujus saeculi, neque principum
nullaraque Oriiniho in proficiscendo moram facefe hiijus soeculi, qui desiruuniur, sed loquimur sapien-
sirieiUibus. Proinde jam et nos proficiscamur, vide- liam Dei, in royslerio qiise abscondita est, quam
licet ab ista lilterali gloria, < quse evacuatur, > ad praedestinavit Deus ante soecula in gloriam suam,
perraanenlem in facie Christi gloriam vivificarilis quamiieraoprincipumliujussseculi novit. Si enimco-
Spiiritus (// Cot. m). griovisseiit, nunquam Doraiiium glorioe crucifixissent
CAPUT IV. (ibid.). > Itaqiie et liancinimolationem agni pascha-
et ceelera qusecunque, ut ait Aposlolus, < in
Mysiice de eodetn agno, quod in illo figura, in noslro lis,
auiem Pascha verilas sil. figura conlingcbant illis (/ Cor. x), > sic accipinius
Jam phase sive pascha, id est iransilum noslrujn, et sic legimus, tanquam acluales propheiias vel
novimus, Aposiolq dicenle : « Etenim Pascha no- proiiiissiones Chrisli veniuri, clausas sub sigillis
strura iinmolalus esl Cbristus (/ Cor. v). > lllic fi- quae solusaperire posset idem Agnus Dei(Apoc. v),
gujra,hicaulem veritas.lllicumbra, hicaulemcorpus quod el fecit postquam resurrexit a morluis, uicenle
est. At vero, inquis, per eamdem fidera salvali sunt Evaiigelista : Quia « tunc aperuit illis sensum, ut
>
illi, per quam salvamur el nos. Acquiescimus, quia inlelligerent Scripiuras (Luc. xxiv). ldcirco vero
in hujiismodi figuris prse-
per eamdem fidein, sed non per eumdein fidei scien- passionis ejus myslerium
iiatn, non per earodem fidei eonfessionem. Hodie figuralum est, quia 11011 caperet mtindus, ul sibi jam
lunc diclis inanifestis praenunriaretur, nec hujusniodi
palam exigilur ul corde credas ad jusliliam, et ore
confitearisad saiulem (Rom. x),quiaveruseslAgnus, manifeslatio Spiritus in eo lempore ad ulilitatem
Chrisitis Filius Dei, qui nps morte sua rcdemit de daretur. GAPUT V.
iiiorte, qui nos sanguine suo consecravil, et resur- dicentis : < Ecce Agnus Dei, >
reclione sua in vitain reparavii. Et hoc praefigura- Deeltestimonio Joannis, agnus
quid significel quod inplenilunio immolari
lum fuisse, in illa immolalione paschalis agni, in illo jussus sit.
transitu filioruin Israel, in illa subniersione eurruum Et in hac quidem figura agni, qualis res intlila
et exerciius Pharaonis, filiis Israel per mare Ru- D sit, eo maxime clarescit quod Joannes, Chrislum
brum iranseuniibus, manifesium est. Nunquid janv digito demonslrans: « Ecce, inquil, Agnus Dei,
illi habebant fidei vel confessionis scientiam ? Et ecce qui tollit peccala mundi (Joan. i). > Cum enim
quidem Moyses et prophela?, alii plus, alii minus, hsec dicil, prpfeclo, ut est « lucerna ardens el lti-
secundum placitum Spjritus sancli dividentis < sin- cens (Joan. v), > iilam nobis illustrat vesperam qua
gulis pront yult (/ Cor, xn), > sacramenii hujus ha- omnis muliiitido Uliorum Israel islum, de quo dixi-
buere noliliam, sed qualiter hocfa populp subtegere mus, agnum lali ritu immoiavit, et cuncta quse iliic
deberenl in uno Moyse omnibus significalum est. acla sunt in tenebris, hic in vero lumine manifesla
Ubi ciiiin cognilionem secrelorum ccelestium accepit, dicit. Cuncta splendida, cuncla divinse rationis stint
facies ejus secundum similitudinem menlis refulsit, plena. Primum ipsum quo immolatur agnus pjenilu-
sed splendorem eunvdem non valentibus suslinere niunj, myslice illa pleniludo temporis est. de qua
filiis Israel, yelamine operuit (Exod. xxxiv). Nun- dicil Apostolus : « At ubi venit plenitudo lemporis,
quid splendi.dam faciem tanlum operuit, et spleudoris misit Deus Filium suum factum ex muliere, factum
ca.usam, scilicet sacramenlorum Chrisii Filii Dei sub lege, ut eos qui sub lege erant redimerel, ut
cosniiionem/publica cunctis prsedicalione operuit? adoptionem filiorum recipereraus (Gal. iv). >In
613 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — IN EXOD. LIB. II. 614
pleniludine namque lemporis, id est quando mullis>,A p.tiis, quos ita cum principe eorum diabolo moriis
jam iraplelus erat eleciorum numerus apud infer- praeposilo yirlus sanguinis Christi obruit, quomodo
nalem jEgyptum, redeiiiptionera suam exspecian- illosjEgyptios homines regemquc coriim Pharaoncm,
lium, lunc venit Filius Dei, lunc venit Agnus Dei cum curribus ejus, profundum marjs involvit. Quod
lollere peccala mundi. Quid illud quod non anle, vero maiiibus suis, ul jam diclum-esl, corpus et
sed post vernum immolatur sequinoclium? Neinpe sanguinem suum sub specie panis ipse summus Pon-
ab sequinoctio verno superare incipit dies noctem; lifex obtulit, et i hoc facile jn meam commemora'-
nain ante illud lempus prolixiores tenebras, brevio- tionern dixit (Luc. xxu), > eorum salus est qui in
remque habemus lucem.E^goet in hoc mysierium ista vila delinenlur, quibus ^gyplus hic mundus
est quia, videlicet ab immolalione Agni inconlami- est, quibiis v6ra caplivitas sub diabolo mundi prin-.
naii el immaculati Chrisli, ccepit lux justitiae pecca- cipe ignoratio Dei est. Nisi enim hocsacramenlurn
lorutn tenebras superare, nam anlea longa et pro- corpqris et sanguinis sui cum myslerio baplismi in
funda peccatorum nox, brevis autem et nubilosa quq siniilitudo est raortis ejus instituissel, nobis
legalis jusliiiae Iux. erat. Sed et ipsa nvensis Nisan, id onjnibus quicunque nondum eramus, sive omnibus
est Aprilis, verna temperies, cum lellus reflorescit qui tunc erant geriles, et ad simulacra mula, prout
tolusque post hiemem, quasi. post senium, rursusJ B tiinc ducebantur, euntes (/ Cor. xu), quando Cliri-
juvenescit orhis, nonne sensalum hominem docet slus pro peccatis nostris semel mortuus est, mors
qualenus renovatus spirilu menlis gsuae,fide viridis, ejus nihil profuisset. Solos enim illos in illa hora
spe lselus, et charitate floridus, paschalis agni epu- lavil a peccatis quos, sive mortuos, sive vivos, mors
lis intersit spiritualibus? ejus fideles invenit. Rilum ergo legiiinvum iiiandu-
CAPUT VI. c.andi corpus el bibendi sangtiinem Domini noslri
Jesu Chrisli de ritu spirituaiiler metiamur illius ly-
Qttod vertts Agnus Chrislus, secundum legis mysle-
ririm, decima die civiiatem inltaveril, et quarla de- pici agni, in gloriam el honorem hujus veri Agni Dei
cimti ad vesperam manditcandi corporis et bibendi qui lollii peccata inuiidi.
sangtiinis sacratnentum insliiuerit.
188 GAPUT VII.
nene ergo verus iste Agntis i'mmoiaiionis suoe
Qnid diclum sit : « Tollat uhusquisque aghum pet
lenipus ipsum, quod typico preescripserai agno, per' familias et domos suas, > quomodo annualim et
omnia providil. Mense primo, decima die mensis,. quotidie celebrai Ecclesia. )
quo secundum legem agnus in domos Judseorunv < Decima die, inquil, mensis htijus, lOllat unus-
tollebatur, intravil in sanclam eiviialem Hierusa- quisque agnum per familias et domos suas, et ser-
iem, turbis dedircentibus, el- quandiu item seeun- ^* vabiiis eum usque ad quartam decimam diem,'et
dum legem servatus est, tandiu el iste circa civita- hnniolabit eum omnis multiludo filiorum Israel ad
tem eamdem et circa templiini deniofatus esl, id est vesperam. > Hoc agit solemni ritu omnis Israel, id
usque ad quarlam decimam diem jnensis ejusdem, est Ecclesia Dei, cum, redeunte arini lempore quo
sanctoe Scriplurae herbam runiinans, ei ad vilae se- Gbrisuis passus est, arite quiiiqtie dies, sacrosancloe
lernae pascua interim suosautlitores jugi balaiu in- ejus passionis, illum ejus ingressum in sauciam ci-
vitans. Tandem quarta decima die, ad vesperanv, vitatem atque occursum puerorurn cum ramis pal-
ubi illum paschse veteris agnum comedit cum.disci- marum (Maith, xxi) religiosa deduciione, vel ex-
pulis suis, lunc ipse novi sacrificii Agnus conlinuo ceplione, Jatides canendo imilalur. Ea sola dislantia
capiendus et ducendus ad immolandum, jain in an- ul qualicunque feriarum luna eveniat decima quse
gustia passionis agonizaiis, prius propriis manibus est secundum Hebraeos decima dies inensis, sive
Deo Patri semelipsum immolavit, accipiens panem hiria quarta decima, quoe est quaita decima dies
et vinum, ef mira atque ineffabili saiictificalionis mensis, semper famen in pfima hebdomadse, id est
poleniia transferens hsec in corporis et sanguinis sui Dominica die, hurtc processionis occursuin, ci iri
sacramenlum; Nam, qnod deinde manibus peccaio- ip sexta mortem, itemque iri prima celebret ejusdem
rum crucifixus et mortuus est, idem Agnus prseteri- fesurreclionem, ut qtii morte et quiresrirrectione
torum atque pfaesenlium salus omnium conlinuo ejtis semel^sacralus esldies, is rhoftis ei is fcsur-
fuil, el ad illos qui in inferiori iEgypto, id esl in rectionis memoria per omnes annos sacer peTseve-
iufernalibus deiinebaiitur lenebris descendit, quique ret. Cseterum ad immolationeni vel esum Agiii, nori
per quinque retro actas mundi ajlates ibidein fuerant una vespera, sed tolus annus sanctoe Ecciesise ac-
collecti. Unde et constat recle quinque diebus, a cepius est. Quocunque die, quacurique in donio
decima scilicet usqiie ad quartam decirnam niensis Israel immolare vel edere libef, Scripturoe hujus
agnum servari, qriia, videlicel ex quo in typum mysterium observandum est. < Si auiera minor nu-
ejtisdem Filii Dei primus Abel agnum oblutit, merus est, inquii, iit suflicere non possit ad vescen-
quinque fluxerunt setates mundi quarum in fine dum agrium, assumet vicinum suum qui conjunctus
imhvolandus erat hic verus Agnus Dei. Conlinuo, est doniui suoe, > elc Numerum hic mystice sic pene
inquam, ut manibus impiorum occisus est Filius oporiel inlelligi quomodo et in psalmo, cum Pro-
Dei, destructum est regnum moriis, et soluta ca- phela dicit : < Nolum fac mihi, Domine , finerri
ptivitas populi Dei, non valenlibus eos tenefe ^Egy- roeum, et numerttm dierum uieofuiri quis est, ut
6ig RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 616
sciam quid desit lriihi (Psfl/. xxxvni). > Numefus j! A benignitatis ttiae (Psal. LXIV), > subaudiliir, cum
enim hominis (ut secundum prsesentem causa.in.Ta-' veneril ad te omnis caro remuneranda in illa dierum
quaniur) tunc sufficiens esl, quando 5s qui Agnum selernorum longiludine. Et quia is, qui sua non
manducat, mysteiia:ejus penetrare prsevalet. Sed ad habuit, aliena peccata portavii.sequilur lexetdicit:
ha-c quis lam idoneus ? Quis iiifanliam taiilum su- « Juxta quem rilum (olletis et hsedum. > Sicut enim
pergressus est, tanlamque dierum bonorum multi- propier suam innocentiam in agno, sic propter ini-
tudinem COllegit, ut ad capiendum lotum cibum tam quilates omnium nostrum, quas Deus posuit in eo,
solidum nihil sibi desil? Ergo quoties hunc Agnum recle idem figuratur in hoedo. Sive ergo agnus, sive
imiiiolamus,recte paucilatem nosiram confitentes in sit haedus, qtii apud illum et illum irnmolatur, unus
nobis, quia tolum ejus mysierium capere non pos- idemque in mysterio est Chrislus, a suis (quia nulla
snmus, assumimus vicinum, qui conjuiictus est do- sunt) mundus, pro alienis peccatis offerendus. Vel
mui nostrse, scilicet apostolorum el marlyrum cho- mala aestimatione hominura, hsedus, id est peecator,
rum, qui per eamdem fidem propinqui sunt familiae vera autem verissimoe similitudine innocenliae agmis
Chfistianse. Denique sine illorum invitalione, nun- erit. Quod ulrumque propheta considerans : « Et
quam comedere prsesumimus.Dicimusenim : <Com- nos, inquil, (Hitavimus etim quasi leprosuni, eiper-
riiunicaiiles et memoriam venerantes, m primis "1 cussum a Deo, et humilialum : ipse aulem vulne-
gloriosse semper virginis Dei genitricis Mar-ise,sed . ralus est propier delicta nostra, allrilus est propter
et bealorum apostolorum et martyrum tuorum. > scelera nosira (Isa. LIII). > Et servabilis eum usque
Quod idem cst ac si dicamus id, eamdem fide nos ad decimarn quarlam diem mensis hujus. De hoc
immolare et comedere agnum Dei in qua virgo con- jam diclum est.
cepit et peperit, quam aposloli sancii praedicave- CAPUT IX
runt, pro qua beati martyres passi sunt. Ila vicinis
sit ad vesperam agnum immolari, et prius postes
assumpiis, nos per Dei graliam ad esum Agni suffi- Quid ac deinde carncs ejus man-
videlicet et si lolum ejus myslerium sanguine ejus signari,
cimus, quia, ducare.
comprehendere non valemus, salis tamen est quia « Et immolahil eum universa muliiludo filiorum
nihil de illo quod aposlolicse fidei sit contrarium
Israel ad vesperam. > Vespera prsesens sseculi setas,
sentimiis.
CAPUT VIII. in qua nos sumus, « in quos, ut ait Aposlolus, fines
De eo qnod diclum esl: < Eril agnus sine macula, sseculorum devenerunt (/ 6'or. x), > recle dicitur.
tnasculus anniculus. > Et quid sit hwduin iolli. Porro « universa multiiudo filiorum lsrael > univer-
« Erit auiem, inquit, ahsque niacula masculus C l sttas credentium est. Quse quandocunque sil per or-
anniculus. > Macula peccalum est. At ille < pecca- bem lerrarum.diffusa unus esl Agnus quem in lot
turo non fecii, nec inventus est dolus in ore ejus locis immolat, unus est panis quem frangit, unus est
(lsa. LIII; / Pelr. n). > Eril ergo, inquit, « absque Chrislus,cujus manducal carnemet sanguinem bibit,
macula, > id est « sanclus, innocens, impollulus, dummodo id quod sequitur spirilualiter lestirao-
segregalus a peecaloribus (Hebr. vu), » in quo niuni habeat caiholicae fidei : « Sument, inquit, de
nulla cst iniquitas. Sed partnn haberet glorise sola 189 sanguine, eLponent super liirmnque poslem, et
iniiocentia, si non adesset forlitudo quoque ad in superliminaribus domorum in quihus comedent
agenda perfeclse jusliiioe opera. Erit ergo, inquit, et ilium. > QuidnamsitsanguisAgni.iion jam audiendo,
« masculus. > Masculus enim, hoc est foriis, quia sed bibendo didicimus. Qui sanguis super utrumque
iiihil femineum, hoc est molle vel fluxum admitlil. postem pouilur, quando non solum ore corporis, sed
Unde el in Apocalypsi diciiur, de muliere magna, eliani ore cordis haurilur. In ulroque enim poste
quia « peperit filium mascultim qui reclurus erat sanguis Agni est posilus, quando sacramenlum pas-
genles in virga ferrea (Apoc. xu). > Additur adhuc sionis illius ore ad i-edemptionem sumilur, ad imiia-
quia erit« anniculus. > Anniculus, id esl perfeclus; tionem quoque inlenia menie cogilatur. Namqui sic
pcrfectionem enim ab illo consequimur, quemadnio- D Redemploris sui sanguinem accipit, ut imiiari pas-
dum et ipse in propheta tcslalur : < Spiritus Do- sionem ejus necdtim velil, solum in.uno poste san-
mini super me, eo quod unxerit me; ad annuntian- guineni posnii. Qui etiam in superliminaribus domo-
dum mansuetis misit me, ut mederer contritis ruin poiieiidus esl. Quid enim spiritualiler dojnos,
corde, et prsedicarem captivis indulgenliauv et clau- nisi menies noslras aceipimus, in quibus per cogita-
sis aperlionem, ut prsedicarem annum placabilem tionem habilamus? Cujus domus superliniinaris est
Domini et diem ullionis Deo noslro (Isa. L\\\ Luc. ipsa inlentio quse prseeminet aclioni. Qui igitur in-
iv). > Aniium, iiiquil, placabilem pro his quos ad lentionem cogitalionis suse ad imilalionem Dominicse
gloriam prseparavil, et diem ultionis pro his quos passionis dirigit, in superliminari domus, Agni san-
in iram deslinavit. Annum quippe placabilem sive guinem ponit. Vel cerle domus noslrse ipsa sunt cor-
acceplabilem, plenam acceplionem dic.it, quam et; pora, in quibus quousque vivimus, habitamus. Etin
Apostolus prsedicat his verbis : « Ecce nuiic tempus supeiiiminari domus, Agni sanguinem ponimus, quia
acceptabile, eccenuncdies salulis (// Cor. vi), » elc. crucem passionis illius in fronte poriamus. Aliter:
De hujtis anni illius, inio ct nostri plenitudine dici- < Sunient de sanguine agni, > etc. Notandum quia
tur ei per os Psalmislse: « Benedices coronse ann" prius oportet domum signari sanguine Agni, el lunc
617 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLU. - IN EXOD. LIB. II. 618
dcmum carnes ejiis in illa manducari. Hoc verelegi- A sonoeconjunxit, sic subslanliam panis et vini, sccun-
timum ac necessarium esl, nec aliierdigne fieri po- dum exleriorem specicm quinque sensibus subactam,
lest. Elenim prius oporlet quemqite bapiizari in non mulat aut desiruit, cum eidem Verho in unitatem
morle Agni, id est Christi, prius, inquam, complan- corporis ejusdem quod in cruce pependit, ct sangui-
lalum fieri, similitudini mortis ejus, ul sit et resur- nis ejusdem quem de latere suo fudit, isia conjungit.
reciionis (Rom. vi), aique ita consecrala domo, tunc Ilem, qnomodo Vefbum a summo demissum, caio
demum intus mensae vivificseparlicipari. Sunl autem factum est, non mulatura in carnem, sed assumendo
nolse sanguinis tres, duss scilieel in utroque posle, carnem, sic panis et vinum, ulrumque ab imo sublc-
tertia in superliminari. In nomine enim Patris et vatum, fii corpus Chrisii el sanguis, non mtitalum
Filii el Spiritus sancli baplizamur, quae tru nomina in carnis saporem, sive in sanguiiiis horrorem, sed
sive tres personae sunl, sed unus Deus. Cujus vide- assuniendo invisibiliter utriusque,' divinse-scilicei et
licet irini nomiuis confessio, dtim fide passionis humanae, quoe in Gbrislo esl, imniortalis stibslanliofi
Christi perornalur, unius oslii duo posies cum su- verilatem. Proinde sicul hominem, qui de Virgine
perlimiuari Agni sanguine titiilantur. sumptus in cruce pependit, recle et caiholice Deum
CAPUT X. coiifitemur, sic veraciter hoc quod sumimus desan-
j
B
Qnatiter in sacramenlo altaris observandum sil quod, clo altari, Christum dicimus, Agnum Dei praedi-
dicium esl : t Aon comedetis ex eo crudum quid, camus.
nec cuclttm aqua, sed taniuin assum igni. > CAPUT XI.
« £l edcnt carnes nocte illa assas igni. Non ede- Quid significenl azymi panes cum laclucis agrestibtts.
lis ex co crudum quid, vcl coctum aqua, sed lantumi « Et azymos panes cuin lactucis agreslihus. > AI-
sssuiij igni. > Signala domo comedimus, quia, vide- terum horum, scilicel quod de azymis jubelur, tam
licet per haptismum consecralo cuique, et a maculat in re quam in myslerio observamus, ut videlicet azy-
veleris cibi per quem periit humanum genns eroun- muin panem ad conficienduin Chrisli corpus liabea-
dalo, corpusetsanguis Christi traditur, quo cibo non mus, et mystice vctus fermeritum a nobis, seilicct
superbe fieri velit sicut Deus sed humililer in gra- fermenlum maliliae et nequiliae, secundum Apostoli
liam filiorum Dei adoplari merealur. In nocle quippe. prseceplum, expurgemus (/ Cor. v). Alierum vero,
agnum comedimus, qui in sacramento modo Doini- id est quod dc lactucis agresiibus praccipilur, lantum
nicum corpus aecipimus, quando adhuc ad invicemi spiritualiler aitendimus, quia videlicct auclor hujus
conscientias nostras non videmus. « Carnes, iuquit,, sacramcnli, non eas corporaliler adhibuit, scd so-
assas igni, > idest excocias molestia passionis. Unde» („ himmodo panem et vinum benedicens dedit discipulis
quia vis ipsa passionis, eum valentiorem reddil ad[ suis. Unde mirandum quo Groecorum consuetudo
resurreclionem, dicit in persona ejus Psalmisla: ; auclore tradila inoleverit, qui fermenlalum panei»
« Aruit tanquam lesta virius mea (Psal. xxi). >i quserunt, et a sacramentoChrisii azymum rejiciunt,
Quid namqueest lesta anieignem, nisi molle luluni?» cum nulli dubium esse debeat quod Dominus nosler
Sed ei ex igne agitur ui solidelur. Virlus ergo hu- non nisi de azymo illud primiius effeceril. Eienim
manitaiis ejus, velul testa exaruit, quia ab ignepas- . neque fermentaium nocte illa secundum Iegis etii-
sionis ad virtulem incorniplionis crevit. Amplius5 clum inveniri licebat in cunctis domibus Israel, nc-
aulem, quia de Spirilu sanclo, qui seternus esl ignis,t que ipse apud se habendo fermenlalum, legiiimam
Viigo illum concepit, et ipse per eumdem Spirilumi porrigere debebat occasionem inimicis suis, cum
sanctum, ut Aposiolus ait, obtulit semetipsum ho- diceret Iex : « Qui comederit fermentalum, peribit
siiam vivam Deo viventi (Ephes. v), eodem igne as- anima ejus de ccetu Israol, lam de advenis quam dc
salur in ahari, operallone namque Spirilus sanciii indigenis terrae (Exod. xn). > Sed de IioCadversum
panis cofpus, viuum fit sanguis Christi. Sed istud1 illos abundeque jamdudum a Romana sede dispula-
non capit humana sapienlia. Repellitur ergo illa noni lum est. Porro, azyma ct lactucas agresies ut spiri-
tam sapientia quam curiosilas, dum repetendo dicil:: D lualiter edamus, ab ipsis qui prirni hoc egerunt
< Non comedetis ex eo crudum quid, nec coclumi apostolis evidens exeniplum habemus. Etenim in co
aqua, sed taniumassum igni. >—«Crudum > namquee vetus fermcntum expurgaverunt, cl erant nova con-
comedere nihil aliud est, nisi quod videtur sestimare,i spersio epulando in azymis sinceritatis et veritatis
et « coclum aqua > comedere esl, quomodosit vellee (/ Cor. v), quia praesens passio Christi mundabat
carnaliter dijudicare. Sed comedetis, inquit « assmnu illos ab omnibus peccatis quibus co:rup(us homo
lanturo igni, > id esl, loltim atlribuelis operationii primus lotam gcneris sui massam fermenlaverit.
Spirilus sancti, cujus effectus non est deslruere velI Dixit enim illis in illa ca-na sacrosancla, hic verus
corrumpere substanliam, quamcunque suos in ususs Agnus Dei: «Jam vos mundi csiis propter sermonem
assumit, sed subslanliae bono pernianenli qnod erat, quem locutus sum 190 vobis (Joan. xv). > Nisi
invisibilileradjicere quod non erat (166). Siciu nalu- enim quia sermoneni ineum audislis cl credidi.stis,
rain humanam non destruxit, cum illam, operalionee nequaquaro per hanc passionem mcam mundaremini.
sua ex ulero Virginis, Deus Verbo in unitatem per- Quasi praeleriium dixil, « nrundi estis, > eo videlicct
(166) Haecopinio posl in Concil. Lateianensi subI) vini non permanel, non sedconverlilurin corpusel sangui-
Linoeeuiiolil reprobataest. Substanlia eniin panisetii nem Chiisti. ldeo admiuiiur adducta simililudo.
PATROL.CLXVIL 20
€19 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS €20
ir.odo qtio postea ibideni ait ad Patreni: < Et jam A . undc Psalroisla poslulal, diccns : < Ure rencs meos
non sum in miindo (Joan. xvn), > cum noiidum per- (Psal. xxv). > Si enim voluptaiem libidinis in reni-
actum, scd agere ccepisset ut transirel ex hoc bus, id esl, si libidinem in lumbis suis esse nesciret,
inundo. Lactucas vcro agresles, quae valde amarse eos uri minime peliisset. Unde quia poleslas diaboli
sunl, simiil comederunt, quia profecto propter illa humano generi maxime per luxuriani praevaluit, de
quse dicebantur jam in sunima trislilia erant, el per illo voce Doniinica ad Job dicilur : < Polestas ejus
lotum ti iduum amaritudini passionis ejus salis mo- in lumbis cjus (Job XL). > Qui ergo Pascba comedit,
lcsle comniiinicaveruiit. Eorum ergo exemplo nos accinctos rencs habere debet, ut qui solemniiatem
carnes agni cum laclucis agreslibus comedimus, cum resurreclionis atque incorruptionis agit, corruptioui
corpus Redemptoris accipienles, nosmetipsos pro jam per vilia nulla subjaceal, voluptales edomet,
pecealis nostris affligimus, quatenus ipsa amariludo carnis luxuriam restriugat. Neque enim cognovit
pcenitenlise abslergat a meniis slomacho perversoe quse sil solemnilas incorruptionis qtii adhuc per in-
humorem viloe. coniinenliam corruplioni subjacel. Hsec quibusdam
CAPUT XII. dura sunt, sed angusia esl porla quse ducit ad vitam
Qv.id sil agnum lotum vorari, caput quoque cttm (Matth. vn). Et hahemusjam mullaexempla couliiien-
pedibus el inleslinis. B tium. Unde et bene adhuc subdilur : < Calceamenta
« Caput cum pedibus eliiitcslinis vorabitis. >Hoc habebitis in pedibus. > Quid sunl enim
pedes nostri,
facere omnes communiler possunl, singulalim qui- nisi opera? Quid vero calceameuia, nisi pelles mor-
que adiniplere non possunt. Inmagna nanique et in tuorum animalium ? Calceamenta aulem pedes mu-
parva domo, sunl el perfecti, quorum sil solidus ci- niunt. Quae vero sunt morlua animalia, ex qiiornm
bus quale esl osseum capul; suni etparvuli, quorum pellibus noslri munianlur pedes, nisi antiqui Patres
infirmo dente vix inteslina mollia terantur. Denique qui nos ad aeternam palriam proecesseruul? Quorum
capul agni vorare est alla divinitalis Chrisli eloqtiia dum exempla conspicimus, noslri operis pedes niii-
virililer capere, verbi gralia, quale esl: « In prin- nimus. Calceamenta in pedibus habere, est mortuo-
cipio eral Verbum, et Yerbunv eral spud Deum, et rum vitam respicere, el nostra vestigia a peccali
Deus eral Verbum (Joan. i). > Pedes vorare esl nec vulnere cuslodire. < Tenenles baculos in manibus. >
ilind ignorare quia « Verbum caro factum est. > In- Quid Iex per baculos, nisi pasloralein curam desi-
testvna vorare cuin pedibus est verborum illius oc- gnal? Et nolandiim quod prius prseeipiniur renes
cutla el myslica mandata cum avidilale sumere, vel
actiones accingcre, postmodum haculos lenere, quia illi de-
cerlesingulas infirmitatisejus sivepassiones „ benl ctiram pastoralem suscipere qui jam in suo cor-
in usum virtutis assumere, verbi gratia, quod esuriil, ( pore sciunt fluxa luxurioe edomare, ul cum aliis
quod flevit, quod conlrislalus est, ad summum, quod forlia prsedicant, ipsi desideriis moIlibuS enervitei
lenlalus est, « pro simililudine absque peccaio non succumbant. Bene ergo subdilur, < et coriiedetis
(Hebr. v). >Vorare cum dicil, quid aliud quam pigri- feslinanies. > Nolandum ei hoc quod dicitur < fcsii-
liao noslrao torporem reprchendit, qui ejus mysteria nantes. > Mandala Dei, mysleria Redeniptoris, cce-
alque verba et per nos nou requiriinus, ct dicla ab leslis pairioe gautlia, cum festinatione cognoscenda,
aliis audimus invili? Totum ergo vorandum est, dnm el prsee"epta viiae cum fesiinatione implenda sunt,
tempus habemus. Ait enim : < Non remanebit ex eo quia enim adluic hodie licet bene agere scirous,
quidquam iisque mane. > Dicta quippe liujus magna uirum cras liceat ignoramus.
sunl solliciiutline disculienda, qualenus, priusquam
CAPUT XIV.
dies resurreclionis appareat, in hac prsesentis vitoe • tEst enitn phase, tdest, irans-
De eo qttod diclum esl
nocle omnia mandala ejus intelligendo et operando ilus Domini, > el de percttssione priiiiogenilorum.
penetrentur. Sed quia valde est diffieile ul nihil ex
Causam faciendorum oninium quse hic prsecepta
eo remaneat, id est ul orane Agni eloquium intelligi sunt, ila subjungit: i Est eniin phase, id est transiius
el omne ejus mysteriura possit penetrari, recte et transibo per lerram iEgypti nocle illa,
com- D Doniini,
subjuiigiiur: < Si quid auleni remanseril, igni perculiamque omne primogeuitum in lerra ^Egypii
burelis. > Quod ex Agno remanet igni comburimus, ab hoiriiue usque ad pecus, et in cunctis diis
quando hoc quod de myslerio incamaiionis ejus in-
ac non sancti JSgypli faciam judicia, ego Dominus. Erii aulem
telligere penelrare possumus, poltstaii vobis sanguis in signum in sedibus in quibus erilis,
Spiritus liumililer rescrvamus, ut non superbe quis et videbo
sanguinem, et transibo vos, nec erit in
audeat vel conleninere, vel dentinliare quod non in- vobis
Scd hoc cum sanclo plaga disperdens, quando percussero ierram
telligit. igni Iradil, Spirittii > Idcirco, inquit, postes vesiros sanguine
reservat. ^Egypli.
CAPUT XIII. agni signabiiis, et hoc rilu carnes ejus fesiinanles
Quid sil renes accinclos el calceamenta in pedibus comedetis, carnes videliccl agni, subditur enim quia
habere el baculos leuere. i pbase est,idest, transitus Domini. >— < Domini >
Quia igilur qualiler cdendum sit Pascha cognovi- non est in verbo phase, sed interpreialioni esi addi-
mus, nunc a qualibus cdi debeal agnoscaraus. < Sic turo, quia necessario subaudiendum est. Sequiiur
autem comedelis illum : Renes vestios accingetis. > cnim, cl dicil ipse Domintis : < Transibo per (erram
Quid in renibus, nisi dcleclalio carnis accipitur; JEgypti nocte illa. » Decoquod ait, < el vidtbo san-
6-21 DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. -LN EXOD. LIB. II. 622
guinem, > jam supra dictum csl. Porro transire de A eniin? Nunquid de fermenlo panum cura cst Deo?
loco arl locum, Dei non esl, quippe qui loco nullo An propter peccalum dicit diabolicoe superbiae, quo
iencttir, sed ubiqtie est. Ergo quod dicit, c trans- fermenlaluni est genus humanum in primi parenlis
ibo, > sccundtitn figuram teniporis illius, pro simili praevaricalione? Seplem ergo diebus, id est, lota
dictiim est, id esl, egrediar ad modum gigantis, iri vita nostra, ab hoc fermenlo caveamus. Nam per
foriiiudine ccntra boslem irruentis, et post absces- graliam fit ut primo die non inveniatur, deinceps
sum siiuni viclorise suoe vestigia plena felinquentis nostri studii sit ne iterum corrumpatur. Elenim
planciibns. Unde Iiber Sapienlioc dicit: < Cum enim primodie solemnilatis nostrae, id est, niox ul quis-
qiiiclum sileiilium tenerent omnia, et nox in suo quis nosirum signatus est Christi sanguine, id est,
cursti niediiim iier haberel, omnipoiens sermo luus baplizalus, iti illitis morle omne peccaii veieris fer-
exsiliens de cselo a regalibus sedibus venit, durtis menium vacuatum esl, vesligia ejus nulla supersunt,
bellaior in n.ediam exterminii terram prosilivil, inveniri non poiest. Idcirco grandi interminaiioi:e
glatlius acutus, insimilalum imperiuni tuum portans, iierum alque iterum prohibendo rcpetit: < Quicun-
191 ci stans replevit omnia mone (Sap. xvm). > que comcderil fermentalum, pcribit anima illa dc
CaUerum de illo Irausilu qni per islum figuratur Israel a primo die usquead diem sepliinum. > Ordo
dirit evangelista sanctus : < Ante tliera fesuun Pas- B ' verborum est : Quoecunque anima fcrmentatum
choe sciens Jesus quia ejus hora venil, ul transeat coraederil a die prifno usque ad diem septimum
ex hoc liiondo ad Palrem (Joan. xin). > Hle enim peribil de Israel. Et continuo subjungit : « Dics
vere iransilus Domini, imo omnium nOslrum trans- prima et dies oclava hujus festivitatis eril sequeve-
itus est. Nain illo transeanle ex hoc mundo ad nerabilis. > Octava namqne dies in primam diem
Patrem, transivimus cl nos ejusdem Patris gralia et seplem dies dispertivii. Nam dcinccps ail: « Pri-
de viuculis ad absolutionem, de tenebris ad oculo- mo mense, qtiarta decirna die mensis ad vesperam
rum nosirorum revelaiionem. Transivit ille de hoc comedetis azyma usque in diem vigesimam primam
mundo quidem, qui et ipse quodammodo dititur ejusdem mensis ad vesperam. > Plane hoc dicto
yEgyplus, transivit per ^Egyplum inferiorem, id dies oclo complexus est. Protinus adhuc fortissi-
est infernum, qui, secundum nomen yEgypti, vere mum vinculum adbibens proponit:'« Seplem dieuus
jam lenebrosus esl et locus horridus. Et quoscunqoe fernienlum non invenieiur in domibus vesiris. >
invenit illic dignos filios Israel signalos fide sangui- Continuo subdit : « Qui comedcril fermenlatum ,
nis sui a justo Abel, qui primum in lypum illius peribit anima ejus de ccetu Israel, tam de advenis
obiulit agnum, usque ad Ialronem quem sanguine ._ quam de indigenis terrse. > Nec mora, quasi cur-
suo signavit in ipsa liora Iransilus sui, cunctos rens sub urio spiritu concludit: « Omne fermenta-
liberavil, percntieiido primogeniluin Pharaonis, id linn non coinedeiis, in cunciis habilalionibus veslris
est, peccatum primoe proevaricalionis quod originale edetis azyrna. > Quisnam ille primus dies, nisi is
dicitur, quod persuasio diaboli generavit. Igitur de quo Psahnisla : « Hoec cst, inqnit, dies quam
postes certaiim signandi, ct carnes agni fe.stinantcr iecit Dominus, > subauditur illucescere nobis, sab-
edendse suni; transiit enim Doininns uitra non jungens ita : « Exsullemus et loelcmur in ea ? (Psal.
reversurus. Mortuus enim semel resurrexit, et < jam cxvn.) > Haec dies plane esl Chrislus, dies magnus
non moritur, mors 11IIultra non dominabilur (Rom. et proeclarus, in quo de yEgyplo exivimus, in quo
vi). > Isio transilu ejus coutenli eslote, et postes de tcncbiis vocali in admirahile luroen educli sumus
signaie onines filii Israel; aliunv enim iransiliim (/ Pelr. n). Propier quod dicit : « Dies prima erit
spcrare non licet. Veniet quiilem idem Dominus, sed sancla atque solenjnis. » Itemquc de eodem Psalmi-
per jEgyptum inferni non transibit amplius, non sla: « Consliiuite, inquit, diem in condensis usqire
ultra pro illis qui nunc in tenebris exire jussi sunt ad cornu altaris (Psal. cxvn), > id cst, positi in
niorielur. condensis el multiplicitatebonorum operum, vacate
CAPUT XV. D a peccaiis, secundum diem quse illuxit nobis, usque-
Quid sil mtjstice septem diebtts azytna comedere, el quo perveniatis ad cognilionem divinilatis ejus, in
quis sit primut dies qtto [erinenluni non sit inve- cnjiis lidc lanquain in allari quidquid boni in nobis
ttiendumin domibus. est, Deo offerimus. Dies itaque prima, inquit, sancla
< Habebitis aulem hunc diem in moniimenlum eril alque solemnis. Qni enim velut agnus occisus
et celebrahitis eum solemnem Domino in genera- est ex infirmilale hominis, ipse verus dies seterna
tionibus veslris, cultu sempiterno. Seplem diebus clarilate fulgel ex virlute Dei. Hancdiem sequuntur
azymacomcdelis. > Pracclarummonumenlum,grande noslri dies septem conlinua celebrilalo, ut septi-
et magnificum memorialis instrumentum, seplem mus quoque eadem festivitate sit venerabilis : lota
diebus non comedere fermontatum. Hoc summa namque vila nosira sic agenda est, ut in eo con-
diligenlia cavendum esse, confirmando subjungit: summelur a quo ccepil. Tanise namque diligenter
< In die primo non erit fermenlatura in domibus observandae fcsliviiaiis causam interposuit: « In
vestris. > Subaudilur rie duro proesens est, facilius eadein en.im, inquiens, ipsa die educam excercitum
possit quis in proevaricalionem labi. Est aulcm pri- vestruin de terra ^Egypti. » Signanter dixit exer.
mus dies azyinorum, dccima quarta nicnsis. Quid eiUi:n veslrum , videlicct quia non ad olia sive
im RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 024
ludicra eximus de terra ^Egypli, de domo aniiquse t\ yEgyptios. > Et hoc nobis vigilanlissime ohservan-
servilulis, sed ad pugnandum, adversus principes dum esl, ut usque mane, id est, usque ad finem
et poleslales, adversus mundi htijus reclores lene- liujus nostrse noclurnse vilae, inlra calholicoe Eccle-
brarum harum, contra spirilualia nequitioe in cce- sise claustra maneamus , neque per hocreses vel
leslibus (Epltes. n), quippecumlempus sit ul regnum schismata, tumultuando foras erupisse quis inve-
Dei vim palialur, el nos violcnler agendo diripia- nialtir. Nam quisquis foris ftierit invenlus,
mus illud (Maith. xi): idcirco illud interposuit, repulabitur ./Egyplius, et cum iEgyptiis pariter
« Nihil operis facielis in ca, exccptis his quoc ad pertranseunlis Domini flagello perculielur. « Cum-
vescendum perlinent, el observahilis azyma. » Pro- queviderit sanguinemin snperliminari, transcendet
piignaloribus nainque regni Dei, nibil de oiiini ostium, et non sinet percussorem ingredi donios
uiundo curandum est, sed, juxla Apostoluni, haben- vestras, el laedcre. > De hoc jam superius dicluin
tes victum et veslilum, his contenli sint (/ Tim. vi), est, quia sicut cx hoc loco conslat, quamvis
praeoplantes lamen et primum quserentes panem dicalur Dominus ^Egyplios percuiere, non tamen
verbi Dei, et interim sine ulla oblivione observcnt per seipsum perculit, sed percussori scilicel angelo
azyma, de quibus saepe diclum est. malo poiestalem dat pereutiendi. Tandem ila con-
B cludit: < Cuslodi verbum istud legitimum libi et
CAPUT XVI.
filiis luis usque in sempilcrntim. Cumque iniro-
Qtiiti sit cum fasciculo hyssopi postes sanguine si- ierilis terram quam Dominus daturus est vobis,
gttari, et (oras usque mane non egretti. Quodque
alittd sit, verbum islud cuslodiri, alque alittd, cw- ut poIJiciius esl vobis , observabitis cseremouias
reinonias istas observari. islas, > elc. Quod dixil, < cuslodi verbum islud, >
« Vocavit aulem Moyses omnes seniores Israel, et hoc idenv repelisse cuilibet forte videaiur, diceudo,
dixil ad eos : Iie tollenles animal per familias ve- «observabiiis caeremonias isias, > verum non ita esl.
siras, immolale phase, fasciculumque hyssopi tin- Verhura enim, id esl ralio, taiitum differt hoc loco
gite in sangiiine, qui esl in limine, et aspergile ex a csereraoniis quantum significatum vel sensus a
co siiperiiminare, et ulrumque postem. > Animal signis distal el lilleris. Cseremoniaenamque signi-
dixil generali nomine, tam liaedum significans quam ficationes sunl, id esi, figurse vel umbrse fuiurorum;
agnum, quorum utrumlibet lollerel quis, ut supra verbum autem ralio vel verilas sacramenlum, quse
dictum est, prseceplum perficeret , prsescriplnm in Chrislo, ut jam pro posse diximus adiniplela
observando ritum , < fascieulum, inquit, hyssupi sunl. Recle ergo cum dixisset, <eusioili verbum
tingite in sanguine, qui est in limine. > Quasi jam _ istud legitimuni . > addidit, < in seternum. > Ubi
cssel sanguis in Jimine, sic Ioculus est cl non dixil, autem dixit, « observabitis caeremonias isias, > non
quem ponelis in limine. Unde el qualiter habendus addidil, in selernum. Eteniin qusecunque cxremonise
essel sanguis in limine , ulrura agnus in limine carnales data? sunt, temporalem staiuin habuerunt,
deberel occidi, an alio quolibet modo debuerit illic propler transgressiones posiloe usque ad lempus
effundi, incerlum reliquit. Cseterum de sanguine prsefinitum, donec venirel id quod sub ipsis proniil-
veri Agni, Chrisli Filii Dei, certumesl quia non in tebalur, verbum Doniiui manens in oeiernum. Porro
abscoiidito, vel inlus reposilus, sed omni niundo qualiter posilioni illaruni, contrarium non sit iilud
palam cxposilus est, 192 ut quicunque doinum quod per Jeremiam prophelam dictum est : « Quia
suam signare velk, ul liberetur de manu percus- non sum loculus patribus vestris, nec proecepi eis
soris diaboli, cilo inveniat, cilo et velociler salus in die qua eduxi eos de lerra ^Egypti, dc verbo
illi occurral, dummodo sic faciat: Tollal fasciculum holocauslomatum et victimarum (ler. vn), > alio
hyssopi, el inlingat in sanguine, id est, recilet sym- loco plenius erit dicendum.
bolum, spem tolam constiluens in sola salulifera CAPUT XVII.
Christi passione, el iiide tres notulas faciat in utro- Quid inmial quod medio die non sunl cmsa primo-
que posie, ct in superliminari, baptizalus videlicet D genita, sed media nocte.
in nomine Palris, el Filii, et Spiritus sancti. Hysso- « Faclum est aulem in noclis medio, percussit
pus namque herba bumilis est, nascilurque in pe- Dominus omne primogenilum in ierra ./Egypti a
trosis locis, et deponH lumorem pulmouis. Signi- priniogenilo Pharaonis, qui sedebal in solio ejus,
ficat vero lidem el humilitalem passionis Chrisli, usque ad primogenilum captivse quse eral in carcere,
per quam. superbioe lumor dcponilur, quo primus et omne primogenilum jumentorum. Surrexitque
homo corruptus conlra suum Crealorem intumuit. Pharao nocle , el omnes servi ejus, cunclaque
Quod sperans Psalmista, dicebat : < Asperges me jEgyplus, cl ortus est clamor magnus in ^Egypto.
hyssopo et mundabor, lavabis me, el super nivem Neque enim eral domus, in qua non jacerel nior-
dcalbabor (Psal. i). > Igitur hyssopus linclus agni tuus. > Grande llagellum, el niira conlinualio per-
sang.uine, quo domus signetur, humilitas raenlis cussionis innuilur, Scriptura dicente, « a primo-
est cum passionis Chrisli fide, in quo quisque genito Pharaonis, qui sedebat in solio ejus, usqiie
credcnlium baptizetur. < Nullus, inquii, vestrtim ad primogenitum caplivse quoe erat in carcere. >
egrediatur oslium domus suae usque in mane. > Ergo iram Dei, nec reges pro turrium allitudine,
Quare ? < Transihit cuim Dominus percutiens nec snpcrbi pa-upercs cffugiunl, pro labernarcm
ff2S DE TRINITATE ET OPERIBLS EJUS LU3RI XLJL— 1N EXOD. LIB. II. C2i>
obscuriiale. De bac jam supra diclum est quia,. A <Oves veslras et armenla, > inquil, subauditur, ne
quod omne primogenitura per inimolationem agni qua ut pridem remorandi causa sii, < assumiie, ut
Dominus percussit, illud significat quod originale petieratis, et abeuntes benedicite mibi. > Tandem
percaium uiuiidi Deus in passione Chrisli Filii sni duri cordis ^Egyptius rcx molle aliquid locutus est.
delevit. Yerum, hac eadem salva siguificalione, Et quidem supra quoque semel el ilerum dixit,
poienal media die cunctis vigilanlibus idem fieri. .- < peccavi, i.sed non dixit, aheunles ignoscite mihi,
Cur ergo potius medio noctis dormientes placuit nunc autero etiam « abeuntes, inquit, benedicile
interfici? Videlicet ut hisloricum quoque exem- mihi. » Nunquid non et hoc futurum erat, ut ille
plum dormitantibus proficeret, atque ad vigilandum superbus, cujus hic typum gerebat, mollia loquere-
eos percellerel, scientes quia quisquis, exemplo tur? Nempe sic de illo Dominus ad beatum Job Io-
jEgyptiorum, ihesaurizaverii sibi iram, nihilominus quitur : » Nunquid mnliiplicabit a"dte preccs, aut
exeniplo illorum improvisam accipiet vindictara. loquetur ad te mollia ? (Job XL.) > Quis enim dubi-
Sic enim et universale judiciura duris corde et im- tet quod ei mollia locutus fuerit infernum spoliantj,
pceuiieniibus ex improviso superveniet, tanquam cum adhuc in corpore vivenli clamaverit, dicens.:
laqueus et tanquam fur. Idcirco Dominus atlventum « Quid libi el nobis, Jesu Nazarene, venisli perdere
suum, quo perdendi sunl impii, mediae nocli com- B nos : scio quis sis, Sanclus Dei (Luc. iv). > Nec enim
paravit, verbi gralia, cum in parabola prudenlium frustra Prophela dicit in eum ; « Tu humiliasli si-
virginum alque fatuarum dicit: < Media nocte cla- cut vulneratum superbum (Psat. LXXXVIII); > Nam
mor faclus est: Ecce sponsus venit, exile obviam sicut superbus, quanlumvis anle percussionem slet
ei (Matlh. xxv). > Sed et ipse media nocle surrexil, rigidus.sub ictu taraen vulneris a lumore descendit,
alque in exemplum discreiionis piorum aique im- verba deponit, cervicem demillit, sic superbise res
piorum, pias muliercs angelica visione et alloculione diabolus, quantumlibet antca ut forlis arraatus con-
demulsit, impios aulem ac fatuos cuslodcs exlor- fidenler Iocutus sit, ubi laraen forliorem sensit,
ruil, ct velut mortuos magno terrae motu prseeunte arma deposuit, spolia reddidil (Malth. xn), et mollia
reddidit (Malth. xxvm). Proinde per os Psalniistee non ex pietate, sed prse dolore loculus est, et adhuc
sancla Ecclesia dicit: < Media npcle surgebam ad in extrerao judicio mollioracum oinni corpore suo
confitendum tibi (Psal. cxvni.) > Illud eniin lempus locuturus ipse caput iniquorura. Sed « non parcam
eacris vigiliis, el confessioni saluberrimae dcputa- ei, inquil Dominus, verbis polenlibus, et ad depre-
tum esl, ut videlicet Domino profunda nocte con- canduro compositis (Job XLI), > quia videlicet sera
Jjientes, commoneamus nos.qualenus illa horri quae et indigna pcenitentia est, quam cruciatus exlor-
'
praevideri non potesl non simus imparati. llle ergo C quet. Hoec idcirco dicla sint, ne Jaudanlittm Domi-
claraor magnus, qui orlus estin ^Egypto, salubriter num dignae admirationi pulcherriinum illud desit
interiori audilu faligat nos, ut non dormiamus, miraculum, quod agnus exiguus vicit, et contrivit
sicut ^Egyptii , sed vigilemus, et sobrii simus. leonem maximuin, pressitque os superbi, ut molle
« Qui enim dormiunt, inquil Aposlolus, nocte proferret eloquium. Porro quod hic dictum est :
dormiunt, et qui ebrii sunt, nocte ebrii sunt iFeceruntque filiilsrael, sicul prseceperat Dominus,
(/ Thess. y). > Et petierunt ab jEgyptiis vasa argentea et aurea,
CAPUT XVill. vestemque plurimam, et spoliaveiunt iEgyptios, >
De eo quod Phatao dixit : < Abeuntes benedicite nou sic putandum esl quod tunc primum cum exire
mihi, > el quod illi nocte exeunles liitetalem legem compellerentur, illa peiierunt, neque etiim abeunii-
prmvaricati sunt-. bus commodarent ^Egyptii, sed sic inlelligendunv
< Yocaiisque Moyse el Aaron nocte ait: Surgite esl : < petierunt, > ac si dicerelur, quse peliefant
egredimini a populo meo, vos et filii vestri. Iie, asportaverunt. De cujus eliain spolii jusla causa
immolale Domino, sicut dicitis. Oves veslras et spirilualiter nobis imitanda, jam superius est di-
annenta assumite, ul pelieratis, et abeunies bene- U ; ctum.
dicite mihi. > Si nocle vocatis Moyse et Aaron CAPUT XIX.
hsec dixit, quomodo illud, quod supra diclum est, Quid sil vulgus promiscuum et innnmerabile cum eis
« nullus vestrum egrediatur osiium domus suae ascendere.
usque mane » juxta lilleram slabit? Sed fuerit « Profectique sunt filii Israel de Ramesse in So-
hoc illis mane, quod vccali exire compulsi sunl trans- coth sexcenla fere millia virorum absque parvulis.
193 acla jam media nocte, et aspirante praesentis Scd et vulgus promiscuum et innumerabile ascendit
laeliliae Iuce. Cseierum illi manifeste hanc legem cum eis, oves et armenla, et animanlia diversi ge-
transgressi sunt qui qua nocte agnum eodem ritu neris multa nimis. > Quamvis in pluribus eorum
immolaverant, exierunl ad coii.prehendendum Do- non beneplacilum fuerit Deo, siquidem poslrala
minum Jesum. Unde et eos Scriptura prophelica sunt corpora eorum in deserlo (/ Cor. x),nomeii ta-
in uno tradilore, qui cum aecepisset buccellam exiit men filiorum Israel, numerusque perfeclus, scilicct
conlinuo cuin essel nox (Joan, xm), sic occulie qui- cenluplex senarius, eos tantum significal qui sic ad
dem, sedgraviler accusal : < Cor ejus congregavit Christum veniunt fugienles hunc mundum, ut et di-
iniquitatem sibi, et cgrediebalur foras (Psat. XL). > gni gralia vel adoptione filiorum Dei, et apud Pa-
 €27 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 628
trem omnes numerati sunl. Coeieriim < vulgus pro- A peregrinum futurum sit semen tuum, in terra non
miscuum et innumerabile', > quod ascendit cum cis, sua, el subjicient eos servituli, el affligenl quadriii-
eo ipso qnod innumerabile fuii, typum eorunv ges- geiuis annis, necdum enim implct;u sunl iniquilates
sit qui quam pluriini ad fidem nomine lenus veniunt, Amorrhseorum usque ad praesens lempus (Gen.xv). >
et verbo tenus confitenlur se nosse Chrislum. De Ubi noiandum quia non 'dixii, et aflligeul quadrin-
qualibus Propheta in psalmo dicit : < Annuntiavi gentis el triginla, sed ianlum quadringcntis anni?,
et loculus sum, mulliplicati sunt super numerum jam enim aliquid de hac summa diminuUrm fuerat
(Psal. xxxix).;» Porro quod sequilur: < Coxeruntque a praedicla coiifirmalione lestamenli. Itaque summse
farinam quam dudum conspersam de jEgypto lnle- quadringentis triginta annorum, delrahere primum
rant, ct fecerunt subcinerfcios panes azymos, ne- viginli quatuor annos, qui ex quo Ioculus esl Deus
que enim polerant fermentari, cogeniibus exire ad Abrahatri usque ad nalivilalem Isaac interfuerunt,
jEgypliis et itullam moram facere sineniibus, » et quadraginla annos Isaac ante nativitalein Jacob.
idem cst ac si dicereiur : Etiamsi non luissent a Itemque nonaginla annos Jacob, quibus exactis ge-
fermentalo prohibili, tanla fuit inslanlia exire com- nuil 194 Joseph, ac deinde cenium viginti annos
pellenlium ut non possent fermentari. Ejusmodi Joseph, quo vivenle cuncia ftiere prospera, el non
diciio soepe diclo consensit azymorum myslerio, ^ remanenl serviluti filiorum Israel plures quam cen-
quia videlicetquod azymi, id est sinceri, de lenebris lum quadraginta qualuor anni, sicut anle nos dili-
peccatorum nostrorum exivimus, non boc induslrise genter a lemporum scriptoribus pernolalum est. Et
noslroe, sed divinse gralise debel ascribi, quse spiri- nola diligenler quia sceleris quod in fralrem suum
tuales jEgyptios cum suo fermeiito cilius ahsislere filii Jacob commiserunl, in decuplnm filiis eorum in
compulit. lerliam el quartam generationem, pcena secunduia
CAPUT XX. teinpus reddita est. Ule namque venditus ab eis,
De quadringenlis el triginta annis, quibus habiiave- quatuordecim annis servivit, quippe qui cum vcniuv-
runl filii Israei in lerra Mtjypli, unde incipiencto datus esset, sexdecim erat annoruin, qtiando autcm
debeant compulari. de carcere educlus coram Pharaone steiit, triginta
i Habilalio aulem filiorum Israel. qua manserant erat annorum. Qualuordecim vero decies muliipli-
in jEgypto, fuit quadringeiUorum triginta annprum. cati, cenlum et quadraginla fiuut. Igiiur ut dictuin
Quibus explelis, eadem die egressus est omnis est in decuplum illis pcena serviiutis repensa esl.
exercitus Domini de lerra jEgypti.» Hoc, si ad solas « Quibiis expletis, ait, eadem die egressus est omnis
quatuor generaliones respieias, quia generatione p iexercitus Domini de terra jEgypli. > Hoc dicto pa-
quarla exierunl filii Israel de jEgyplo, slarn non lain innuit Seriplura quia non sallem ima die re-
polest, efiam si Levi, Caath, el Amraro, non prius inorali sunt ullra annos qiiadriiigenlos triginia.
quanv centenarii essent, filios genuissent, et Moyscs CAPUT XXI.
quartus a Levi jam centenarius coram Pliaraonc De eo quod dictum est : « IVoa:isla observabilis Do-
sletisset, proesertim, cura Levi el caeleri filii Jacob mino, » elc. El de noC.epasehali Chrislianorttm.
jam grandes, et singuli cum conjugibus suis, et D- < Nox isla observabilis Domino quando eduxil eos
liis introierunt in jEgyptum. Unde ergo vel quo de lerra jEgypli. llanc observare debenl omncs i\-
potius a principio istos quadringeiitos irigiiita annos lii Israel, ingeneraiionibus suis.»—« Nox isia,» sub-
numercmus, Apostolo lesle habemus, qui cnm di- audiliir, quando immolatus est agnus, et primoge-
xisset ad Galatas : « Abrahae dictse suiit promissio- niia jEgypli csesa sunt. Equidem alia nox fuit illa,
nes, et' semini ejus, non dicit et serainibus, qtiasi in cujus in vigilia maiutina, respiciens Dominus super
mullis, sed quasi in uno, et seniiiii tuo, qui est ChrU castra jEgypliorum, per columnam ignis et nubis,
stus (Gal. m), > staiim intulit: < Hoc aulem dico : interfecit eornm exercitum, et subvertil rolas cur-
Teslameniumconfirmaturo a Deo,quse post quadrin- ruum, ferebanlurque in profunrium (Exod. xiv).
genlos et triginla annos facla est lex, non irritum ]) Vernm nox tina pro duarum noctium rebus gestis,
facit ad evacuandam promissionem (ibid.). > Igitur a Domino observahilis jussa est. Et recte : nam una
promissione Dei dicentis ad Abraham cum ille esset eademque liberalio Israel, qua-. in morte priniogc-
scpluaginla quinque annorum : < Benedicam hene- nitorum inchoata, in submersione jEgypiioniiu cun-
dicentihus libi, et maledicam maledicentibus tibi, ctoruro peracla est. Non ergo nova vel proesumpta
atque in le,» sive, ut in alio loco dicit (Gen. xxn), auctoritale, sancta fRomana Ecclesia duartim itidem
-« in semine tuo benedicentur universae cognationes nociium acla,una eademque nocte celebrari insiiluit
lerroe (Gen. xn), > quo verbo Apostolas dicit, t con- nnius scilicet qua compreliensus el ad niortem du-
jirmalum tesiamentum a Deo (Gal. m), > hos annos clus, primogenilum Pharaonis, id esl superbiam
computari oporict, et scire quia, cnm hac servituie diaboli cruce sua transfixit; alleritis vero, qua re-
filiorum Israel, peregrinalio quoque patrum intra surgens a mortuis plenum gaudlnm tam de anima-
quadringenlos et triginta annos comprehensa esl. rum redemptione quam moriendo acquisivit, qtiam
Et recie, nam et pater Abraham post eamdem pro- de corportim resurreciione qnam resurgendo acqui-
missionem primus injEgyplo peregrinalus esl. Unde sivil, loti mundo allulii. Haec, inquaiu, duarum no-
cl revcrsiis eral qnando dicliim esl ei: < Scito rinotl ciiuin acta ima nocte celebrarc insiiUril, in Iatidem
C29 DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJUS UBRl XLII.-IN EXOD. LIB. II. G30.
et gloriam veri Agni, qui abslulit peccata muntli, A l cum admiltat servum emptiiiiim. Cselernm spiritua-
qui morlem noslram moriendo devicil, et vitam lis phase religio, ceFlum est quod niillum admittat
resurgendo reparavil. < Hanc, inquit, ohservare de» nisi servumemptitium, id est euni tanltim, qui sus-
henl omnes filii Israel. » Iia plane faciunt. Omnes ceperit per baplismum cmpiionis Cbristi sacranicn-
filii Israel, imo omnes filii Dei, qui dispersi fuerani, lum. Eliamsi jam si.l catecliumenus, non vescetur,
congregali in unum, posl hujus noclis sacramentum, sed quasi mercenarius a cselu vescenlium segrega-
qua Chrislus Dei Filius tanquam agnus occisus pro bilur, ut nec sallem consislat in domo, dum hoc
filiis, tanquam leo resurrexerit, noclem istam con phase immolatur, dum a domesticis fidei comediuir.
cordi ubique tripudio.concelebrant, illam esse non Sedetin alterius sectoe hoinines, in quoscunqne
dubitanles, de qua scriptumest :< Et nox ut dies il- haerelicos, vel schismaiicos, hoc pliase dividere
lumiiiabilur, et nox illuminalio mea in deliciis meis nefarium est, eliam si sanguine Agni signalos se-
(Psa/.cxxxvm).»Idcirco noclem sequeutdiem sequen- habere dieanl suarum froniium posles. Ail eriim :
lem, sancia Ecclesia quanlum potest concelebrat, « In una domo comedelur, nec efferetis de carnibus
eodem namque victoriosoe resurrectionis obsequio ejus foras. > Hoec jussio, secundum litleram, illud
in vespera, quo et sequenli die persullat. Prius enim necessario fieri cogit, quod superius dictum csl :
Tespertinum quara maiuliiiura sacrificium lanlse so- B ', <Si aulem minorest numerus,ulsuflicerenon possii
leninilatis iminolat. Cur hoc ? Videlicel quia cst ad vescendum agnum, assumet vicinum suum, qni
resurrectio prima quoenoctein,et resurreclio secunda conjunclus est doinui suoe,» etc Porro sccuniliim
quse diem illuslrat. Resurre.ctio prima est remissio spirilum unilas sanctoe Ecclesiav commendalur. al-
peccalorum, quam reuascentes ex aqua el Spiritu lenlius, scilicet, ut manducaluri niensam Domini-
sancto in illa paschali vespera accipiunt, el ita jam cam simus domus una, id est idipsum dicamus
in auima resurgiinl.Resurreciio secunda resusciiatio omnes, et nonsint hoereses in nobis el schismata.
corporum est, qusejam in Cbristo facla, et tandem Tunc enim non una in domo comedilur Agnus, sed
in omnibus facienda esi.. At vero proesens Ecciesia, foras carnes ejus efferunlur, quaiido indiscrele iri-
quoe nox aliquando eral, hac prima resurreclione buitur scindentibus unitalem fidei, cum in scissuia
fit lux, et sicut dies illuminatur. Per lianc enim menlium Deus non sit. Ergo cum praesenli lestimo-
quisque noslrum, et nunc, duin in corpore est, v6ri- nio Scriplurse licet confidenier dicere qnia non
late fulget, el post corporis solutionem lota vespera esl verutn sacrificium, quod sit extra unitalem
Sabbati, donec lucescat in prima Sabbati (Matt. Ecclesise. < Nec os, inquit, illius confringeiis. »
xxvui),quse ipsaoclava erit, illuminabilur ul dies, et ' Hoc leslinjonio sanctus evangelisla sic usus est :
interim sola anima sabbalizat, quia in requie est. C < Ad Jesum autem cum venissent, el viderunt
Rccte igitur ante lucem primse Sahbali ipsa vespera 195 eura jam morlunm, non fregerunt ejus crura
Sabbaii jucundiiate illuminaiur paschalis sacrrficii (Joan. xix).» Et subinde : < Facla sunt enim hoec, ut
proeceniore Chrislo, dicenie : < Et nox ut dies il- Scripiura impleretur : Os nori comminuetis ex co
luminabilur, cl nox jlluminatio in deliciis meis. » (ibid.).» Ergo et juxta proprias vocum signiOcaftones
CAPUT XXII. proplietia manifesla esl. Elnihiloriiinus lamen quoli-
De eo quod Dominus ait : < Hmc esl religiophase. > die nobis mystice observandum cst ul os illius, id
« Dixiique Dominus ad Moysen el Aaron : Hoecest cst verbum per quod subsislit, cibi et polus hujus
rcligio pbase : omnis alienigena non comedet cx sacramenlum non confringamus, sed inlcgriim alque
eo. Omnis autem servus empiitius circumcidelur, ct illibalum custodiamus. Qtti eniin quidpiam de divi-
sic comedet. Advcna et mercenarius non cdent ex eo. nitate Agni hiijus perversum seniil, ipse sibi os il-
In una domo comedetur, nec efferetis de carnibus lius confringil. Proeseripto quod intus manducari,
ejus foras, nec os illius confringetis.» — « Hoecest, et nihil de ossibusejus foras efferri debeat, tantleni
inquit, religio phase. » Plane religio sancta et justa de illis qui Joris sunt consilium dat: < Quod si qtiis
cl bona. Quid eniiu ? Nunquid alienigenam pro vili peregrinorum in vestram voluerit iransire coloniam,
contlilione refulat ?Procul dubio repugnat quod di- D et facere phase Domino, circumcidelur prius omne
cilur, < omnis autcm servus ernptitius circumcide- mascurmum ejus, el lunc riie celebrabit, eritque
lur, et sic comedet. » Ergo alienigcna quandiu fuit sicut indigena lerrse. Si quis autem circumcisus non
liber, non vescelur, ubi autem in servum fuerit fucrit, non vescetur ex eo. Eadem lex erit indigense
eroplus, ipse vescetur ex eo. Quare ? Videlieel quia et colono qui peregrinalur apud vos, » Ergo
alicnigena, dum liber esl, postquam hodie comeiie- quisquis adbuc peregrinus et nondum domesticus
rii pbasc, cras vel conlinuo, si volet, communicabit fidei esl, sive ille paganus, sive sit hoereiicus, aut
superstilioni jEgyplioe, non dijudicans inter tilriim- certe faiso Judoeus, circmiicidatur Domino circum-
que, simililerque mercenarius, quia stahilitalem in cisione cordis et aurium, quod esl in Israelilarum
domo Israelitica non est professus; et itlcireo non transire coloniam, et tunc vescelur carnibus Agni,
habei unde ad phase semel gustaium^conslringatur. qtise non debent extra unam catholicam Ecclesiam
Igtlur Deus, non quia sit Deus carnalis Israel tan- efferri. Possumus per indigenam el colonum quoriim
lum, et non genlium, sed propter vagam insiabili- Jex eadem sit, el eum qui ex cireumcisione est el
tatis licenliam, refulat alienigenamet merccnarium, ciini qui cx pncpuiio est intelligere populiiin, quo-
CJI RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 63-2
rum alter qui ex circumersione cst indigena recte A que primogeniius boininis dupliciier legi debitor
dicitur, aJter qui ex proepulio, colonus; hospes enim fuil, primuin ut Doniino sistcretur rcdiinendus,
lestamentoruin, et alienus olim erat « a conversa- deinde ut hoslia pro illo sicut pro cocteris dareiur.
tione Israel (Ephes. n). > Utriusque populi eadem Ulrumque in dedueiione Domini, evangelisla lioc
lex est, ul, tam hic quam ille, omissis cunclis super- modo denunliavit: « Tulerunt, inquit, eum in Hie-
stitionibus vel justiliis carnis, solam Cliristi quacrant rusalem, ut sisterent eum Domino, sicut scripltim
graliam, et per hunc angularem lapidem quasi dtio est in lege Moysi : Quia omne masculinum adape-
parieles in unam domum conveniant. riens vulvam sanclum Domino vocabitur (Luc. u). >
CAPUT XXIII. Hoc pro lcge primogenili, quia videlicet Dominus
De Socoth, id est, tabernaculis, et de duabus solemni- noster, cum sit nvatri suse unigenitus, conseqiienler
talibus Paschm et Tabernaculorum. est et primogeniius, quamvis non c converso, pri-
« Fecerunt omnes filii Israel sicut proeceperat
mogenitns oninis sii etisun uiiigeniuis. Sequitur
Dominus, et in eadem die eduxit Dominus filios evangelisla: « El ut darenl hostiam, secunduni quod
Israel de terra Egypii. > Dicendo, «in eadem die diclum est in lege Donvini, par lurturum, aut duos
eduxil Dominus, > ad memoriam revocare conteivdit, pullos columbarum (ibid,). > iloc pro lege rnalrum
uhi hsec et ea quae adhuc sequunturprsecepta sint "
communi, quia videlicel sic ficri lam pro filia quam
data, scilicet in Socolh, ubi primurn lelenderunt pro filio, lex absque ulla exccptione jussit, non pro
tabernacula, profecti de Ramesse. Corigregati enim redemplione parius, scd pro envundatione parienlis.
in Ramesso, quod inlerpretalur commotio tinem, sive Porro quod dicit ;« Onme autcm primogenitum ho-
tonilruum gaudii, videlicet ubi servilem tincam de- minis de filiis tuis, > subaudilur, non dc alienigcnis
posucrunt, et in gaudium exierunt, illic, ut dielum sive mercenariis, « pretio rcdinies, > non lam jussio
esl, primum tabernacula lelenderunt. Undo et cxea quam permissio est. Nam qui prelio redemit, bene
re, locus nomen accepit. Socolh quippe interpretalur quidem fecit. Verumlamcn Anna, quse Samuelem
in lingua nostra tabetnacula, sive tenloria. El non redimere voto proposuit, melius fecit. Quare
ob hoc septimo mense soieraniias Tabernaculormn autem cum dixisset, « sanciifica mihi omne primo-
consiiltita esl, non quod illue septimo mense ve-
genilum, > addidit, « quod aperit vulvam? > Videli-
nerint, sed unum ejusdemque gaudium exitus, in cet ut dubium non essel quod intendit. Vull aulem
duas solemnitales iia dispartilum est, ut in principio
primogeniiura omnis uleri, quod plus est quam pri-
anni, iU est, primo mense soleranilas Paschse, vel mogenilum viri. Ssepeenim factumestet fit ul plu-
azymorum, in medio auiem anni, id esl seplimo res unius uxoris viri sinl. Nc ergo suspicari licerot
mense feslivilas ageretur Tabemaculorurn, quinla p
quod de quamlibet mullis uxoribus unum deberet
decima die raensis seplimi, quota videlicet die uuus vir, rccte eumdixisset, « oiiine
primogeniuim
me.nsis primi venerunl in Socolh, et post ergastula >
primogenilum, > addendo « quod aperil vulvam ,
/Egyptiorum propria libertaiis suse lenloria fixe- suam exaciiouem deftnivit. Porro quod dicit, < san-
runt. > id cst, sanctionc legis, quam violari vel
CAPUT XXIV. ctifiea,
praeleriri non liceal, inihi vindica. Quod dciiido ait:
De eo quod ait Dominus : < Sanclifica mihi omne « si non
dieens: Primogenitum asini redimes ovc; quod
primogenilum,*eic,elcuraddideril tQuod
eperit vulvam. > redemeris, occides, > cum lilterali recliludine, mora-
( CAP. XIII.) « Locutus est Dominus ad Moysen lem quoque suavitalem conlinet, scilicct ul prxce-
dicens : Sanctifica mihi omneprimogenilum, quod dentia carriis opera posleriore spiriius correctione
aperit vulvam in filiis Israel lam de hominibus quam qulsque supcrel. Peccalum namque carnis primoge-
de jumentis. Mea enim sunt omnia. > El post pau- nitum asini, eleemosyna vcro, qua proeeedcns pcc-
ca:« Cumque introduxerit te Dominus, > aiiMoyses, calura redimitur, recle dicitur ovis. < Quod si non
«in lerram Ghanansei, separabis omneprimogenitum, redemeris, 196 inquit, interficies, > quia videlicel
quod aperit vulvam Domino, et quod pVimilivum D qui peccata sua redimere renuit, morti sempiteruse
est in pecoribus luis. Ornne autem primogenilum seraelipsum addicil.
liorainis de filiis tuis pretio redimes. > Lex isla CAPUT XXV.
propria primogenitorum est. Cseterum illa lam pri- De lege cwremoniarum, et quod non fueril ejusdem
jnogenitorum quam et posterius naloruin lex com- auctoritatis el stabilitaiis, cujus Cliristi prwcepla ,
munis est, quse in Levilico hoc modo scripta est: qum sola referuntur scripta esse digito Dei.
« Cumque expleli fuerint diespurgationisejus, > sci- < Sanciifica mihi, inquit, omne primogeniium
licet mulieris, qusefiliumvel filiam peperit, «profilio quod aperit vulvam in filiis Israel tam de homini-
vel filia deferet agnum anniculum in holocausiiisiJ, bus, qtiam deiumentis : raea sunt enim omuia. Et
et pullum cohiraboe, sive lurturem pro peccato, ad ait Moyses ad populnm : Merocnlote diei hujus, iu
oslium tabernaculi lesiimonii, etc. Quod si non in- qua egressi esiis dejEgypto, de domo servitutis, >
venerit manus ejus, nec poluerit offerre agnuin, elc Notandum quod, cum dixerit Dominus : < San-
Bumet duos lurlures, velduospullos coltintboc, unum clifiea mibi onine primogenilum, » hic inlcrnuntius
in liolocaustum, el allerum pro peccaio, orabilque Domini alia praeloquilur ad popiiltiro, et dicii ut
pro oasacerdos, el sic mundabitur (Lev. xu). » Ii.a- meniincrinl diei hnjus, cura cos iiiirodiixerit Domi-
653 DE TRINETATE ET OFEIUBUS EJUS LlBUI XLll. — IN EXOD. LIB. II. 631
nus in tetram Chanansei, ul cuslodiant ejus culluin A , subjuncia manifestai: « Cum, inquii, interrogaverit
stalulo tempore a diebus in dies. Hodie mense le filius tuiis cras, tlicens : Quid esl hoc? rcspon-
novarum frugmn, id esl, quinto decimo die Aprilis, debis ei : Quia in maiiu forti eduxit nos de lerra
quo jam secundum temperieni acris, aptid illos pri- jEgypli, de domo servilutis. Nam cum induraliis
msevse fruges vesci possunt, hoc intendens, ut esset Pharao, et nollet nos diroittcre, occidil Doini-
agnuin et azyiua, quorum usum semel acceperunt, iius omne piiniogenitum in lerra jEgypti, a prinio-
diligeuier per omnes annos obsefvent. Hoc dicimus, gcuilo hominis usque ad priroogenitum jumeiuorum.
ne igndremus quid Judseis resporideamus, arbitran- Idcirco immolo Domino omne quod aperit viilvam
tibus carnales cseremonias suas ejusdem auctori- masculini sexus, et omnia primogenita filiorurtv
tatis sive slabililaiis esse debere cujus et illa decem meoriim redimo. > Consenlimtis ocquitali qiiolquot
prsecepta vilse quse in tabulis lapideis scripla sunt, in hoc sanciarum legum audilorio consistimus ju- .
Verum ipse Iegislator hoc pro summa differenlia risperili, vel sensum habciiles veritalis, quiajusest
de illis dixit, quia scripla sunt digito Dei, quod ul pro quorum liberatione, illa corporaliter primo-
nusquam dixit, nec dicere debuit de hujusmodi, geniia csesa sunt, ab eis liberatori suo deberetur
quas iransitorias fore noverit caeremonias ; et Apo- omne primogenilum. Sed loquitiir Dominus in libro
slolus cum dixisset : < IIoc autem dico teslamenlum B Numerorum ad Moysen, dicens : < Ego tuli Levilas
coiifirmalum a Deo, quse post quadringentos et a filiis Israel, pro omni primogenilo, qui aperit
triginia annos facla est lex, non irrilum facit ad vulvam in filiis Israel. Erunlque Levit* mei, ineuni
evacuandas promissiones (Gal. m), > protinus ail : est enim omne primogenitura (Num. 111). > elc
« Quid igitur lex? Propter transgressores posila Itcni: iNumcra, inquit, primogenilos scxusniasculi-
est, donec veniret semen cui repromiserat ordinata ni, a mense et supra, et habebis sunimam eornm.
pcr angelos in manu medialoris (ibid.). > Legem Tollesque Levitas mihi, pro omni primogenilo filio-
caeremoniarum ordinalam dixit, non in manu vel rum Israel (ibid.). > Qiiaeritur ergo : Si omne pri-
digilo Dei, sed in manu medialoris Moysi, cmn mogenitum de filiis Israel, pretio redemptum est,
leslamentum a Deo confirmalum asseruerit, sicm e quo jure tollunlur Domino Levitre, pro omni primo-
converso, Moyses proecepla vitoe digilo Dei scripia genito filiorum Israel? Vel si Levitas lollere habebat
dicil, cum de sacrificiis vcl solemniiaiibus obser- pro primogenilis, qua reclitudine pretium pro pri-
vandis nihil iale dixeril. Igiltir noh lanliim hic, ubi mogenitis dari jussit vel accipi? Ad heec inqtiam :
Moyses injussus repetit de azyniis, legeraque dat de Saccrdotium verum primogeiiitorum est. Etenim
festis annuis, sed el ubicunque per manum ejusdera _ eorum omnium tinus futurmn erat ut fieret sacer-
mediatoris, populo illi aliqua insliluunliir eorum , dos in oelcrnum, secundum ordinem Melchisedech,
sine quibus teslamentum a Deo cum Abraham con- quem inullis locis Scriptura sancta priinogenilum
firmatum fuit, sic accipienda sunt, non tanquam appellal, vitlelicet respeciu omniuni filiorum Israc!,
jussa, sed lanquam pennissa, videlicet propier id est, omnium filiorum Dei, ut Aposlolus dicil:
transgressiones, ut verissime Apostolus ail: Vincula « Nam quos proescivit, el praedeslinavil conformes
enimquabdamfuerunlpropler transgressiones posila, fieri imagiuis Filii Dei, ul sit ipse primogenitus in
scilicet ut dum talium sacrificiorum vel festorum mullis fralribus (Rom. vm). » Arnplius aulcm Lucas
riiu detinereniur, non vacaret eis errare a Deo diclurus : « Tulerunl eum in Hierusalero, ut sisie-
suo, in suis adinvenlionibus, et illicilis idolorum reni etim Domino, sicut scriplum est in lege Domi-
culiibus. Proinde confidentibus in illis loquilur per ni: Quia omiic masculinum aperiens viilvam , san-
prophelam idem Deus : « Holoeauslomala vesira clum Domino vocabilur (Luc. u), » praemisit ila de
addite viclirais vestris , et comedite carnes, qtiia Virgine, dicens : < Et peperit filium suum primogc-
non sum locutus cum palribus vestris, et non prse- nitum (ibid,),t videlicet ut, cognilor legis Domini,
cepi eis, in die qua eduxi eos de terra jEgypti, de: subaudiat quod vocaretur Domino saiicluni, cui
verbo holocauslomaium et viciimarum , sed hoc: JJ summum et verum reposilum eral sacerdoiium.
verbuni praecepi eis, dicens : Audiie Vocem ineara, Porro illud carnale sacerdolium legis, veri hujus
et ero vobis Deus, et vos eritis mihi populus. Et; sacerdoiii vicarium fuit, nec tanquam necessarium
ambulate in via quam mandavi vobis, ut bene sit vel ad salutem sufliciens posilum esl, sed quasi pce-
vobis (Jer. vn). » — « Non sum locutus, > ail, idI dagogus propter transgressiones, donec veiiiret cui
est, non proecepi. Nam qusecunque ialium velut ex rcpromiseral sacerdotium, testalur Deus, dicens ,.
ore meo Moyses jussil,. non me jubente, sed me1 quod in illo benedicerentur omnes genles (Gal. iu).
permilteiileprsecepit. Etin David (Psal. XLVI):«Nun- Ergo quia primogenitorum, ut jam diclum est, sa-
quid manducabo carnes tauromn», aut sanguinem cerdolium crat in Christo reposiuim, carnale au>~
kircorum poiabo? > et mtilta hissimilia.
tem sacerdolium, hujus fuil vicarium ; juslum erat
CAPUT XXVI. ut quorum vitlelicel primogeniiorum filii Levi vi-
De primogeniiisDomino sanclificaiis, el quod filii
Levi usque ad Chrislum in carnali sacerdolio fue- cem egertint, eorum quoque ad nccessarimli victunv
rinl reputali. accipereiil prelinm, proprios funiculos inler fratres
Quo jure priinogeniluni omae exigat, rationei suos filios Israel non JiabiiUFi,juxta sent.entiam pa»
 '
CZS RUPERTI ABfiATiS TUITIENSIS 650
iris sui Jacoli dicenlis : <Simuon elLevi .fralies.vasa A i exemplum, qui non ad otia, de jEgyplo bujus sse-
iniquilaiis bellanlia, dividam-ecs iu Jacoh, etdisper- ciili, setl ad hella vocali sumtis, conlra barbaricas
gam eos in Isiacl (Gen. XLIX).» Igiiur quia propler acies vitiorum, adversus phalanges malignorum spi-
transgressionesvicarium sacerdoliiun posiluni est, do- rituum, quanquam ipsi noiidiim essenl idOnei ad
necverum veriirel sacerdolium, quoil primogeniti est heilum ante Rubri rnaris Iransitum, sicut et nns
jure, et vacantiapriaiogenita reitimebaiiliir, cleoriun niliil fortiter agere poltiiinus, ante perceplttm salu-
197 vicarii sacenlotes ac niinistri, illorum pretio larc bapiisiiii Cbristi sacramenlum. < Tulit quoque
lorabantiir miiiislraliiri pro ipsis, donec primoge- Moyses ossa Joseph secum , eo quod adjurassel filiosls-
n'lus veniret, qui seipsum non redimeiel, sed as- rael, dicens : Visilabilvos Deus, efferteossa mea hinc
sisiens Domino per propriuin sanguiirem amolo sla- Vobiscum (Gen. t).» Admiraridus ordo divini judicii.
tin vicario, lollcret sacerdoliuin siiiim secundum Venrliiores fratris fecit Deiis descendere post eum
prdinem Melchise/cch. irf jEgypturo, et iion ipsi viventes vivum rcduxerunl,
- CAPUT XXVII. sed ipsis deliinclis illic remanehlibus, (ilii eorum
De eo quod dicittm esl: < Non eos dnxit Dominus per moiiiium revexerunt, eisque in peregrina terra
vium tettce Phitislhiim, » elc. sepultis, hic vero recondilus in tcrra fit lioereditate
« Jgilur cum dimisissct Pbarao populum, non eos patruin.
duxit Dcus per viam lerroe Pbilislhiim, quae vicina CAPUT XXVIII.
esl. reptitans ne forte pceniterel eum, si vidisset De eo quod diclum esl : « Nttnquam defttil cJtimna
adversum se beila consurgere, ct reverlerelur in iiubis per diem, neqtte columiia ignis per noctetn
coratn populo. »
jEgypium, sed circuniduxit per.viam deserti, quoe
estjuxla inare Rubrum. > In canticosuo paulo post « Profeelique de SOcoih, caslrametati sunt in
Moyscs dicil : « Ascenderunt populi el irati sunt, Elham, in extremis (Inibus solitudinis. » Eiham
dolores obtiinieruul hahilatores Philisthiim. Tunc inlerpretalur [orliludo. In eo quod dicilnr, « in
conlurbati stint principes Edom, robusios Moab obti- extremis-finibus soliludiuis, >ostenditur locum inter
r.uit tremor, pbriguerunt omnes habitalores Cbanaan confinia esse eremi et jEgypti. < Dominus autem
(Exod. xv). > Cum dixisset « ascenilerunl populi et prsecedelial cos ad ostondendam viam per diem in
irali sunt, > quasi quoereres, qui populi ? et quo- columnam nubis, et per noctem in columnam ignis
raodo irali sunt? « Dolores, inquit, ohlinueriinl hahi- ut dux esset itineris utrorjue tempore. Nunquam de-
tatores Philislhiim, » elc Principes Edora conltii'- fuit columna nubis per dieni, nec columna ignis per
Jjatos ftiisse, robuslos Moab tremuisse, omnes habi- (r. noctem coram populo.»Ubique in hoc sanctseScriplu- -
talores Chanaaii obriguisse, habitalores aulem Phi- rse cceln lucidaoccurrunl sidera, omnia in fontem sui
lisihiim doluissedicit, id est.invidisse. Igilur maxime lumL.is, scilicet in verum solem Ciiristum respi-
habilalores Philisihiim erant vitandi, non fruslra, cienlia, et nullus locus vacuus est. Ecce columna
quia aliis limenlibus soli contra Israel jam hosiilem nnhis per diem, el columna iguis per noctem, dnx
coquebanl invidiam. Sed nunquid Doniinus contra ifirieris ulroqiietejnporein conspectu filiorum Israel,
Pliaraonem et jEgyplios pro Israe! pugnare poterat, videlicet juxta oculorum naturam, qui ut sequi va-
el conlra Philisfhacos non poterai? Plane et corura leant, el sub sole nubem, et in nocie facile digno-
isios polcral, sed in l:oc sicul in coeteris factis, quoe scunt ignem. Quisnam est hic dux itineris, nisi qui
supeificies hisloriea conlinet, spirituale inslrumen- et dux et via nobis est Jesus Christus Filius Dci?
tum rationahiliter providebat. Spiritualiler, ftamque Ipse nempe columna ignis, quia verusDcus; ipsc
hoc agit in omnibus eleclis siiis, in jEgypli cxilu, idem columna ntibis, quia verus homo est. Cnde
id est in initio conversionis, vel dum novilius est Sigoanter el proprie loquens Scriplura non dixit:
conversi anirous, nec tqlus exivitdeprisliiiiser.ro- < Dominus aulem praecedehat eos > in columna nu-
ribus, peccaiiini a viiiis parel viam, quatenus qui bis, et in columna ignis, sed iu alio casu qiiem
vocati suni, (ranquille etdelectabililer egredianlur, D accusalivum dicunt gramniatici, < in coluninam
ne subitis lenlalionibus ptilsali, a proposito sanclo nubis, el in columnam ignis, > id esi, sicul columna
vix inceplo deterreaiuur. Proelerea ei illa gens eral, nubis, et sicut colunina ignis. Cum adhuc csset
quam Dominus Israeli reservare decreverat uliliter, nox, erat tantum ignis; tibi autem dies gratioa, vcl
ut per illam exercerctur, et quasi proximo flagello lenipus miseralionis advenit, nubes factus esl qui
castigarelur, quoiies legem Dei sui relinqucrct, ignis erat, id esl, homo vel caro faclus esl, carnem
quod saepe fuliirum eral. lgitur non qtiasi limi 'us, induendo qui Deus crat. PIus est sol igneus, sol
iii simple- serrrio sonare vidclur, sed bene provi- jiistitise in die, quam ignis splendidus ignis verbi,
dus, t non eos duxit per viam terrse Philislhiim.sed propheliei in nocle. Sol ut lolerari possit venit in
circumduxit per viam deserti, quoe cst juxta mare nube, id est, Deus, iil ctim hominibus conversaretiir,
Riibrum. » — < Circumduxil, » el circiimducendo venit iu carne. Hinc jam opportune propheticum
eriidivit, sicut ipse bic Moyses ail in caiitico Deute- arripimus lesiimonium. Aii Isaias : < Ecce ascendet
ronomii: < Circumduxit eum et docuii, ei custodivit Dominus snper nubem levem, et ingredietur jEgy-
quasi pupillam oculi sui (Dcut. xxxu). » — « Et plum (Isa. xix), > elc, Cum pisescnii nunc historia
armati, inquii, asceiitccruut. » Vidcliccl in noslri illa confcriitur prophelia, etenim quae hic- factis,
657 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLU. — LN EXOD. LIB. II. fir;s
e.fiem illic mysleria signata sunt diclis. Siquidem fA juxta termiiitim ejus. Et erit in signuin et in icsti-
jEgyptus huncmuridum, filii aulem Israel, eleclum nioniuni Doniino cxercituum in terra jEgypti. Cla-
signilicanl populum Chrisii, nunc pro parte illorum, mabunt enim ad Dominum a facie Iribulantis, et
qui ejus usque in finem sseculi sequuiilur adventum. ntitlel eis salvalorem el propugnatorem, qui libeiet
Nam supra ubi agnus immolalus, et jffgypti primo- eos. Et cognoscclur Dominus ab
jEgypto, el cogno-
genita csesa sunt, jEgypuis infernum, filii autem scenl. jEgypiii Dominnm (ibicl.), > quse cuncla nunc
lsrael electum Chrisli significabant populum, pro persequi onerostim est. Proinde qtiomodo Dominus
parte illorum qui advenlum vel passionem ejus populi sui ducior fuerit in columna ntibis, et perse-
proecesserunt, et apud inferos repositi, illuc venlu- cutores ejus in profundum demerserit, prosequcu-
rum exspectaverunt. dum est.
CAPUT XXIX. CAPUT XXX.
De ejusdem columnmsensu myslico. De mysiica caslroium positione.
Igitur columnsc hujus mysleria novimus quae in (CAP. XIV.) « Locutus est Dominus ad Moysen,
nocte, id esl, nondum revclata luce gralise, ignis dicens : Reversi caslrainelenlur e regioue Phiba-
crat, et exiguum, id est, perpaucis in prophetalem hiroih, quse est inter Magdalum et conlra Beelse-
gratiara lucebat : exiguum, inquam, videlicet com- 'B phon. In conspeclu ejus castra poneiis supra mare. >
paratione diei prseseniis, quando tolus fons ignis Pliihahirolh os nobilium, Magilalum sive Magdol, ut
verus Sol et fons Juminis lotus cum nube suoecarnis in plerisque codicibus habetur, tnagnitudo sive tarris,
veuit. Quamvis sil sol in nube, clarius lamen lucet Beelsephon Domiuus aqttilonis iiiterprelalur. « Rc-
quani dudum ignis in nocte. Ad quid ejusmodi co- ycrsi, > inquit, subauditur de Ethan, iil non irent,
lumna nos prsecessil? Videlicet ut Oslenderet nohis sicut jam diclum est, per lerram Philisthinoriim.
viam fugiendi a Pharaone rege jEgypii, id esl a Elhaii inleipreialur fortiittdo. <Tu, inquil Psalniisla,
diabolo principe hujus mundi, ad hoc 198 ul aPe" siccasli fluvios Ethan (Psal. LXXIII),> idest, anwilii-
rircl nobis viam maris Rubri, id est, gratiaro bapti- lasli sapienliam fortium. Ergo contrariaro fortilu-
smi sanguine suo rubentis, ul ingressi cum Pha- dinem, lam jEgypliorum quam Philislhinorum, id
raone, jEgyplii postnos in niare, id est, baptizalos est, tam dsemonuni et corum qui illos colunt, quaiii
nos in morlem Chrisli persequentes, idololalrse et Judoeorum sive hsereticorum, secundum nomen
gentes perirent de memoria noslra cum diis, imo Philislhiim, potione cadentium, quia < miscuil eis
cum doemoniis suis, et confundereiilur s onmcs qui Dominus spiritum verliginis, > sicul esl ex propheia
adorant sculplilia, qui gloriantur in siinulacris -. supra dictum (Isa. xix); has, inquam.contrarias for-
suis (Psal. LXIX).I Quid aliud propheta supradictus titudincs fugienles, castramelenttir e regione Pliiba-
capitulo proedictodeclaravil? Cum dixisset : < Ecce biroth, quod, nljam dictum esl, interpreiattir os no-
ascendet Dominus super.nubem levem (tsa. xix), > biliutn, el signifieat nobilem docirinam vel fidcm apo-
id est, accipiet miindam camem, quse hic intelligi- stoloruin. < Inter Magdalum et inare, > id cst, iiiler
tur per nuhem candidam, « et ingredietur /Egy- iiiagnain lurrim fortitudinis, scilicel, Clirislum, et
plum, > stalim subsequenles ejus effectus intulit Jiu- sanclum ejus baplismum. < Conlra Beelscplion, > id
jusmodi:< Elniovebunlur.simulacra jEgypii a facie eslcontradiabolum, aquilonisdoiniiiiim.qiiiaususii-
ejus, el cor jEgypti labescet in medio ejus, ei occur- perbircelaius, « Sedebo, inquit, in monte teslanienti,
rere faciam jEgyptios adversum jEgypiios (Ibid.). > in lateribus aquilonis (Isa. xiv), > id est, eos possi-
Et post aliqua : « Dominus miscuit in medio ejus debo, qui frigidi remanebunt a dilectione Crealoris.
spiritum vcrliginis, et errare fecerurit Egyplum Tali ulique positione spiritualitercasirainclanlur no-
in omni opere suo , sicut erat ebrius et vomens stri calechumeni,qiiando fugienles liujus mundi jEgy-
(ibid.), > elc. Hoc tantum interest simililudiuis, plum, ubi simulacra mula coluerunl, el abominati
quod hinc omnes reproLi per jEgypiios, el omnes sunl omnes sectas hseroticorum, qui sestimaiionc sua
elecli per filios lsrael significantiir. In illa autem D
; Ellian, id esl foiies, sunt, veniunt ad mare, scilicet
prophelia dividunlur jEgyptii conlra jEgyptios, ad unici et veri baplismi sacranieniiun , quod in una
suhauditur, electi contra reprobos, eo videlice^ sancta calholica aique aposiolica Ecclesia qusereri"
iniuitu quod omnes homines, lam qui enohis assu- dum alque confilendunf esi. Quitl hoc proccepio
inunlur quam qui relinquuntur, omnes, inquam, nos iiiicndat Domimis, subdendo manifesiat.: < Dietu-
eramus gentes ad simulacra mula prout ducebamur riisque esl Pharao snper Israel : Coarctali suut
eunles (/ Cor. xu). Pro parle reproborum, qui cum in tcrra, couclusit eos descrium. El iridurabo cor
diis suis et principe diabolo relicii sunt, dicii: ejus, ac perseqnelur vos. > Ordo pracposterus. Nam
« Siulti principes Tbaneos, sapienles consiliarii sensu prius est, < et indurabo cor Pharaonis, > pos-
Pharaoni dederunt consilium insipiens. Quomodo tcritis vero, « diclurusque est Pbarao, siiper (iiiis
dicelis Pharaoni :Filius sapienlium eg^, filitis regum Israel. > Sed ut compeieiUiiis secundum pcrsonani
antiquorum? Ubi sunt nunc sapientes lui (Isa. sermo continuafclur, « et indurabo corPharaonis ac
xix), > elc Pro parle vero electorum, qui a diabolo persequetur vos, ac glorificabor in Pharaone, et in
recessefunt, subseculus ail: «In dic illa erit allaro omni exercilu cjus, > sic rccte commutalum est.
Domini in medio lerra jEgypli, ct tituliis Doinini Porro dc verbo hoc, < et indurabo,'» modo supcrius
639 RUPERTI ABBATIS TUlTlENSiS G40
csl diclum, quia videlicct indurabo, id est, odium tA plenius dicium est. Spiritualiter, « lunc nunlialum
ac livorem ejus felicitate exeuntium lorquebo. < Di- esl regi /Egypii quod fugisset populus, > quando per-
ciurus esl, inquil: Coarclali sunl in lerra, conclusit cepit diabolus quod exallato super omnes ccelos
eos deserlum, > id esl, hinc lerra jEgypli, inde Christo vocatis ad Ddem ejus cunclis genlibus tenipla
lerra Philislliiim, alque inde rursus tleserto, a sua derelinquerenlur, et simulacrorum ejus sordes
quarto climate mare Rubro conclusi, effugere non abjicerenlur. Nam de illis quos de inferno amisii,
potcrunt. < Et glorificabor, inquil, in Pharaone, ct quos Iriumphator Chrisius paradiso reslituii, ct iu-
iit omni exercitu ejus. > Proprie tam secundum his- tra muros supernse pacis collocavit, nulluni posiea
toriam quam secundum allegoriam dictuin est, niiniium audivil, nec anhelanti post illos ejus invi-
« et glorificabor, > quia videlicel, cum multa fecerit diae spes ulla superesse poluii. Tunc ergo quando
magnalia in /Egyplo, nullo magis glorificatus est resnrrecliouis Cbristi gloria proedicari ccepit, et si-
qnam eo quod sic lerribililer Pharaonem et excrci- gnum victorioe ejus effulsil, nt audirent omnes gen-
tmn ejus.demersil in mari Rubro. Et cum in coelo les, quod jain judicatus essel princeps hujus liiundi
et in lerra magnalia fecerit absque numero, denullo (Joan. xvi), el idcirco iransfugerenl ad rcgniun vi-
gloriosius prsedicatur quam de eo quod per humili- ctoris, tilutumque ejus aceiperent in froniibus suis,
latem Cliristi Filii sui diaholum dejecit, et consilium " lunc, inquam, audilo tristi nunlio, lulii currus clc-
ejus proecipitatit. Porro quod landem dicit, < et clos, quidquidcurruiiin in /Egypto fuit, verbi gratia,
scientjEgyptii, >id est, nescire non licebil jEgypliis, Neronero, Trajanum, Decium, Dioclelianum, vel
< quia ego sum Doniitius,> verbi gialia, cum diccnt, Maximianuni. Isli enira et coeteri hujusinodi ciirrus
occurrentibus sibi aquis : < Fugianius Israelem; Pliaraonis, currus elecli fuere diaboli, et equi ejus,
Dominus enim piigual pro eis. > juxla Apocalypsim, rufi (A;JOC.vi), id esl, saiiguinei.
CAPUT XXXI. Super hos ascendit, et perseculus esl filios Israel,
De ejusdem Pharaohis , diaboli lypum \gcrenlis, id est perseculionem publicam excitavit conlra om-
induratione. ues in Christum credentes. < At illi, inquil, egrcssi
« Et nuntiatum est regi /Egypiiorum quod fugis- erant in manu excelsa. > Eleganlissima oppositio.
set populus, > etc Nonne hic est Pbarao, qui supra Excelsi videbanlur prsedicti currus Pharaonis, et
dixit : < Surgite, egrediinini, et abeunies benediciie duces diabolici exercitos, sed revera manus Domini
niihi? (Exod. xn.) > Quomodo ergo nunc idicluin cst, excelsa est, in qua egressi sumus, excelsa, inquam,
.< et nuntialum esl regi quod fugisset populus? > Au nianus Doniini, et excelsus Agnus Dei, cujus san-
quia peiicranl filii Israel ab /Egypiiis vasa argenlea Q guine redernpti exivimus.
cl aurea, vesleniqtie plurimaiii, el spoiiaveranl CAPUT XXXII.
jEgyptios, cl vulgus promiscumn alque inuumera- De eo qttod levantes filii Israel octtlos, videtunl JEqy-
bile, forsitan de mancipiis /Egyptioriirii dominos piios poslse el timuerunl, juxta sensitm myslicum.
suo's fugiens, ascenderal cum cis, idcirco sic dictum « Cumque appropinqiiassel Pharao, lcvanlcs (ilii
cst, « et nuiuiatum esl quod fugisset populus. > Israel oculos suos, viderunt /Egypiios post se, et
Elenim ea ipsa quoque causa non partim innuil ut limuerunt valde, > elc. Juxta hisloriam, parva ni-
spoliis jEgypii poiiti filii Israel, quanio cupidius mis esl nec dignis profectibus erudila, secunduin
onustali, lanlo libenlius ac properantijis irenl ad qnae vidcrant opera Dei, illorum fides dicentium ad
iniperium Domini, Pharao auleni laiUO ad perse- Moysen : <Forsiian non eranl sepnlcra in /Egypio,
qucndura proniorcm habcret exer<iium,quanloinsa- ideo lulisti nos ut raoreremur in solitudine. > Porro
nius accepissent auro vel argento suo se egse spoliatos juxta altiorem sensum, lunc « levanles filii Israel
ab eis quos dudum libertale spoliaveraiil. Unde in- ociilos suos, viderunt jEgyplios posl se, > quando
flaminali seque invicem coecofurore inOaramanles : andilores Evangelii praecedenlis columnoejam illu-
« Quitl, inquiunt, voluimus facere, ut dlmilteremus minalos oeulos cordis habentes, rcspiciunl prseler-
lsrael, 1@9 ne serviret nobis? Junxit ergo currum D ilos errores in qitibus fueruni, et conferentes veri-
suum Pharao,el omnem populumsuumassuropsilse- lali quam novo nuntio audierunt, valde « admirati
cum.Tulilque sexcentos currus elecios,quidquidcur- . sunt, et conlurbali sunt, commoti stinl, tremor ap-
ruum in jEgyplo ftiil, et duces lotius exkrcilus. <In- prehendiljeos; verum ibi dolores iitparlurieniis(Psn/.
duravilque Dominus cor Pharaonis regis jEgypli, et XLVII),> id est, dolores non vani, sed frucium affe-
pcrseciiius esi filios Israel. At illi egressi eranl in rentes gaudii sempiterni, quemadmodum paiiiiriens
manu excelsa, > elc. Saepe usa esl, ei nnnc extrema poslquam pepererit, dolorum vel pressurse suse jam
vice sancla utilur Scriplura , verbo illo terribili: iionmemiuil, propter gaudiiim nati hominis (Joan.
« Induravitque Dominus cor Pharaonis, > nihil ve- xvi). « Et ait Moyses ad populum : Nolile timere,
rita, ne loquatur lulum sive (igmenlum ponlra figu- stale, ei vidcte magnalia Dei, quse faciurusesihodie.
luni, ct dical: < Ergo cujus vult misereiur, et quemi /Egyplios enim, quosnunc videlis, nequaquam ulira
vuli indurat. Quid adhuc querilur? Yo|unl.ili cnimi ' videbilis usque in sempilemum : Dominus autem
ejus quis resistit ? (Rom. ix) Nam si quid tale miitire> pugnabit pro vobis, el vos lacebilis. » IIoc sicut in
audcal, dicclurei: r 0 homo, lu quis es qui respon- vcrilate historiae facuim cst, iia veraciler in abun-
deas Deo? (Ibid.) > elc, Sed de boc jam alio loco) daniia spiritalis gr.itioe per Chrisium liaclcniis fa-
 641 DE TRJNITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — LN EXOD. LIB. II. 612
ctum cst, el fit jugiler, quia videlicet quoscunqiic A / ingrcdiantur filii lsrael per siccum in medio maris,
jEgypiios, quaeciiiique opera lenebrarum, post se potestas esl Cliristi Filii Dei, et tinica regula bapii-
videnl calecliunieni Ecclesise, venienlcs ad calbolicae smi, quain super aquas exlendere jussit 200 duci-
ii.lei baptismum, nequaquam ultra vidcbunt, necerit bus populi stti, scilicel, apostolis, postquam resurrexit
cortun recordatio usque in sempiternum. Ibi enim a morluis : <Dala est niilii, inquit, omnis polestas
per Chrisii sangtiinem delelur oinne peccati chiro- in ccelo et in lerra. Eunles doceie omnes gentes,
graphum, dalo Spiritu sancto in peccalorum remis- haptizanies eos in nominePatris et Filii, et Spirims
sionera : Chrislus enim inultorum peccala Idlit, eo- sancii(Ma(//i. xxvm). > Ad liancenim, quasi virgam,
rum sine dubio qui per baplismum communicant id esl, voce polcstalivam dividuulur aquoe ul ingre-
siiniliiudiiii mortis ejus el resurreclionis (Rom. vi). dianlur filii Israel, filii acquisilionis ct saluiis, idesl,
Unde ptilchre ac fideliter inquit: < Dominus pugna- aperil se gratia Spirilus sancti susupiens filios <!ia-
bil pro vobis, et vos lacebilis, > non quod iterum boli, renascituros in filios Dei, (ilios irae regenerau-
pugnet Christus, aul iterum moriatur, sed quia om- dos in Dlios graiise.
niuin qui credituri erant, peccata lulil pugna pracier- CAPUT XXXIV.
iia vel niorsejiis. De eo quod diclum est : < Qui divsit mare in divi-
CAPUT XXXIII. 1
B siones, » juxla Psalmislam.
De eo quod ail Moysi Dotninus: t Quid clamas ad Aiunt Hebraci quia non una divisio, sed duodecim
tne ? > Et quid significet virga elevala super lerratn. factai fuerint maris divisiones, videlicet sccunduin
« Dixitque Dorairius 3d Moysen : Quid clamas numerum duodecim tribuum filiorum Israel, ul una-
atl me? Loquere filiis Israel, nt proficiscanlur. Tu quseque iribus per suam divisionem incederel, el hoc
auteiii eleva virgam tuam, el exlende nianum tuam essequod in Psalmo pluraliterdiclum cst: t Qui divi-
super roare, et divide illud, ul iiigrediantur filii sit mareRubrum in tlivisiones(Psa/. cxxxv). > Quo.l
lsrael in medio maris per siccum, > etc. « Quid, si ita esl, nec boc quidcm a .myslerio vaeat, quia
inquit, clamas ad me?> Hoc plane magnse grali;c, videlicet mullre sunl in uno spiritu, quoc baplizatis
hoc dignoe et gratiosx acccplionis esl dixisse Do- in Christo aperiuntur, gratiarum divisiones. Et non
niiiiIIiii ad untim Moysen, in tali lempore, « Quid uni cunctoe tribuuntur, sed alia aliis plus vel minus,
clamas ad roe? > Quid enim? Nonne et/Egyplii cla- secundum heneplaciium uniiis ejusdenique spiriius,
niabant? Nonne et paulo ante dictum esl quia < Ie- dividentissingulis, prout vult (/ Cor. xn). Altamen
vantcs oculos suos, viderunt jEgyptios post se, et primum donum et sumraa baplismi utilitas, qtiae est
tiiiiuerunt valtle, clamaveruiilque ad Dominum ? > remissio peccalorum, sciendum quia non particula-
Claniabaul piane el isti, graiidemque lurbam facie- ^* riler dislribuitur, nequealii plus, alii minus dona-
bani vocibus confusis. Sed quid sequilur? «Forsiian, lur, sed omni avqualiler pari gratia, in dissimili
inquiunl, non eranl sepulcra in /Egyplo, ideo tulistj donationis abundantia; omnium, inquam, peccata
nos ul moreremur in solitudine. » Ergo claniabanl absorbentur, et baptismi fluctibus omnes /Egypiii,
quidem , sed nou clamabant digne, ut merilo cuncti realus, tam originalis culpse quam acltialiiim.
dicerel cis Daus, Quid clamatis ad me? Clamabant criminum, confeslim obruuntur. Caelerum spiriluales
enim sine fide, qui clamorvanus et indignus credilur graliae , quales Aposlolus commemorat, dicens :
Dei auribus. At vero Moyses quid clamavii? « Nolite, < Uiiicuique noslrum dalur manifeslatio Spiriius ad
inquit, timere, stale, et vidcte magnalia Dei, Do- ulililalem, alii qnidem per Spiritum dalur sapienlia,
niiiuis pugnabit pro vobis, vos lacebitis. » Hoc voce alii auiem sermo scienlise, secundum eumdem Spiri-
corporis ad populum, hoc grandi vociferalione (idei lum (ibid.), » elc, dubium non est quin nuili confe-
dixit ad Domiuum. Recleigilur solum hiinc audivit runtur omnes, proeter uuuin capul corporis Ecclesiir,
illa columna nubis, illa coluinna ignis. Sic niniirum quoi ost Christus (Epltes. v), < in quo habilat ornnis
eadem columua, jam vere columna nubis , id est, pleniludo divinilalis corporaliter (Col. n). > Igilur
jtlein Deus jam indutus nube carnis, dum cum ttithis r. j si cui placet plures facias fuisse divisiones, non
aiuhularet,ei aturbis compr.merelur, subito inclan:a- quidein ad recipiendum nos invitos cogere potest,
vii : < Quis est qui rac letigit? Miranlibus omni- quia cerlam de Scripturis sanelis auctofiialem noti
bus ac dicenlibus, lurbac (e compriniunf ct affligmit, habet; verumlainen ipse, hoc sensu Iillerali susce-
et lu dicis : Quis me leligit? » (Maiih. ix.) Jlle plo, habet quod niyslice subinielligat utiliier.
in senleulia persistens, ail: < Teiigit ir.e aiiquis CAPUT XXXV.
(ibid.). > lla plane hoc lucoMoyses, quia filiis Israel De eo
sinefide clamatitihus, solus cuin fide Ioculuscst,solus qtiod diclttm est: < Angetus Domini pariter-
qtte colunina ignis, priora dhiiiltens, abiit post
atidiri niagno clamore potuil, quemadmodum illic eos, > el qttid mysiice significet.
mulier, quia turbis Dominuin irreverenler compri- * Tol!ensqiie se angelus Domini, qui proccedebat
riieniibus ipsa cum fide reverenlissima finibriara vc- castra Isracl, abiit posl eos, el cum eo pariter co-
siimenii ejus ietigit, sola seuliri ineruil. < Tu auiem, himna nubis, priora dimiltcns, post lergum slelit
ail, eleva virgam luam, > elc Jtixlaaltioreinscnsuni, inter casira /Egypliorum ct caslra Israel. Et erat
quo hactenus cucurrimus, virga Moysi quam super iiubes tcnebiosa, el ilhiminans noctem, it.a ut ad sc
niare jubei Doaiiuusclcvari, ul dividatur niare. et invicem toto nociis lcmpore aceejerenon valcrcnt.»
643 RUPERTl ABBATIS TITTIENSIS 651
lloccx motu coluinna; priora diuiitieniis, et post A nica. Matutino namque lempore sedit angelus ad
lergum slanlis agnosci vcl prasvidcri potuit qiioti an- scpulcrum Dpmini, el post profuudam trisiilise no-
gelus Dei qui prsecedebal casira Israel, posl eos cleni, niagni gaudii dicm rnulieribus et pcr illas
abieril. Neque enim angelus , sive ille erat Angeliis lugentibus apostolis, evangelizavit. Hinc est illud in
mngni consilii, sive angelicorum spirituum aliquis, Psalmo : «Acusiodia matulina usqtte ad noctem
in.quo esset virlus Jiheraioris Dei, per semelipsuin spfirei Israel in Domiuo (Psat. cxxix). > Cuslodiam
apparebal oiniiibus; neque lioc liitera cogit iiitelligi, rnaluiinam dixil custodiam militum mane exlerri-
alioqui non necesse csset ui vel per diem columna tam, in exemplnm omiiiuni impiorum; nam mulieres
nubis, vel per noctem columna ignis apparerel co- hctificaloe siinl in exernplum ornnium piorum. Quid
ram popnlo dux iliueris. Sed quomotlo una eadeinquc speret Israel in Domino ab illa cuslodia malutiua ?
columiia, elnubes lenebrosa, et noctcm illuniinaiis Videlicet quia in se, quotl in illofactum esse cxtunc
cral, nisi quia, seeundum diversa, imo conlraria innoiuil, fiiltirum est quia rcsurrexit a morluis,
nicrila una eademque virlus, piis luc.ebat, iinpios « quia apud Dominum misericordia est, el copiosa
excoccabat. Ergo in lioc quoque mysterium puleher- apud euiii redempiio : et ipse redimet Israel ex om-
riiiiiiin esl, quia videlicel nnniii eumdeinque <Chri- nibus iniquitalibus cjus (ibid.), i subaudilur, quem-
slum, inquil Apostolus, pradicamus, Judseis quidein B admodum redemit illos filios Israel ex omnibus
scandalum, geiilibus autem stulliliam (I Cor. i), > /Egypliis Iiominibus. Itaque. vigilia malulina qua
quod valde est obscunnn ; < ipsis autem vocatis peiiransieriiiii filii Israel jEgypliisremaneniihus, iny-
Judscis atque Grsecis ChrisUun Dei virtutem el Dei stice nobis gaudium cst Dominicac rcsurreclionis, in
sapienliam (ioid.),».quod valde esl luminosum. Quid 201 Qua vcterem deponentes homitiem, renali su-
porro sibi viill quod illa colnmna lalis, priora diini- iiius, diabolo remanente cui renimtiavimus ct omni-
sil, ctpost lergumlsrael inlra caslra /Egyptioriim hus pompis ejus. Dicit cnim Apostolus : < Quia qui-
el caslra Israel slelit? Hpc iiempe mystice illud figu- cuiique baptizali sumus in Chrisio Jesu, in moriem
rat.quod optiine crcdit el firmiier catholica tenet ipsius bapiizati suimis, consepulti cum illo pcr ba-
Ecclesia, quia Dominus nosler Jesus Chrislus qui plismum ia mortem, ut quoinodo surrexit Chrisius
nos proccessit, qui anlequam seiremus eum, abiit, a mortuis per gloriam Palris, iia ei nos in novitate
irausivii, et proccursor pro nobis ccelum iniroivit, vitoe ambulemus. Si enini complaiilati facti sumus
ipse lamen adesl in hora sancli baplismi, juxta ve- siiniliiudine inortis ejus, simul el resurrectionis cri-
rilatcm ipsius, qui mox, ul dixit, < Eiinles tlocete miis (Rotn. ix). > De lmjus igilur facli gloriosi niyslc-
omnes gentcs, baptizanies eos in nomine Pairis ei „""rio ccleberriino jam silcre iion debemus, habcnlcs
Filii, el Spiritus- sancli (Matlli. xxvni), > ita eon- caiiticum Moysi, quod scrfnitur : « Quia hic esl sa-
clusit: < Ecce cgo vobiscuni sum omnibus diebus pieulia, quse aperuil os muli, et linguas infaiiliuin
usque ad consummatioiiem saeculi (ibid.) > Tentla- fccil disertas (Sap. x), > ul viclriccm manum tuain
nius securi quo ille per passionem suam proccessil, laudeiiius pariier, Doniiiie Dcus nosier. Nam ab oie
nam ubi ad baptisinum accessimus, ipseper passionis nostro quicunque gratiam hanc sunitis consecuii,
ejusdem sacramenUim jiosl nos slare ccepit, nosque canticum hoc non dcbere deficcre innuil illfd dc
inira gralise suoemuros iiicliidens,- peccaia nosUa a Apocalypsi: < El vidi lanquam niarc vilreum ini-
nobis excliisil, ut loia nncte, id est, lota viia proc- siuiii igne, el eosqui viceitint bestiam el imagiucm
senli, nos couseqiii, vel ad nos accedere non possint. illius, el numcrum nomiiiis ejus, slanles supra maie
CAPUT XXXVI. vilrcum, habcnlcs citharas Dei, ei cantanies canti-
De iiigressu filiorum lsrael per mcclium tnatis Rubti. cuin Moysi servi Dei , ct caiiticum Ag:ii, diccntcs ;
Et de sactamento baptisma is. Magna et mirabilia opera iua, Domine Deus omnipo-
« Ciimquc extendissci Moyses liianum supcr marc, tcns (Apoc. xv), > elc. Ecce slainus supra marc vi-
absuilii illud Dominus flante venlo •velicmcnii et ireum, vidcliccl lahoraiilcsscrvarc innoccntiam qiiain
tirente, et verlil in siccmn, divisaque est aqua, ct D accepimus per baptismum , < mare , inqtiam , vi-
ingressi suiil filii Israel per medium sicci maris, » irciim, > vidclicct proplcr purani quam ibi faeimus
elc. Clara est gloriosoe magiiificentiaj Domini rcs reliiiqucndorum confessioncm peccalorum , sed et
gcsla, quia « divisu est aqua, et ingrcssi sunt filii « igna misluni-,-» id esl Spiritu Sancto vivificaium,
Isracl per mediuinsicci maiis,»elquia <inierfccilDo- •quo pcccata ipsa consumpla sunt, qui cl hoc loco
niiiius cxercilum Pbaraonis, ct subvertit rotas cur- inyslicc desigiiatur pcr venium urenlem , cum dici-
ruum, feiebaiiiurque in profunduiri, > ei ita scicrunt tur, qnia < cum exlcndissct manum supra mare,
ipsi /Egyplii quia Domiiuis ipseest Deus, uldiccrcnt: abslulit ilitid Doniinus vento flanie vehemenli et
< Fugiamus Israelffln, Dominus enim ptignal pro cis iirentetotanocle. »—< Habeiiles ergo cilliaras Dci,»
conlra nps. > Sed fugienles involvit eos Dominus in id est niorlificalionem carnis, quam Deus prsccepit,
mediis ffuctibus, < respiciens supra casira eorum s canlanles canticum hoc Moysi servi Dei, et canti-
vigilia inatulina, » id est, quarta vigilia. Qualuor cum Agui» ulrobique exsullantes, et pro rc gcsta
enim compiilabanUir vigilioonoclis, leriiis boiis per quoe facla est pcr manum Moysi, et pro myslerio
singulas yigilias compulalis. Porro sensu mys:ico Agni immaculali el incoutaminali, Chrisli, quod ille
< vigilia matuiina, » ipsa csl restirrectio vitoe Domi- iii caJcin re prophelkc iiitcllexerit.
fitg DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLll. — IN EXOD. LIB. II. C46
CAPUT XXXMI. / mea ctliius mea Dominus.» Quid deinde? < El factus
A
Canticum Moysi ad laudem Chrisli Domini, qui pec- esl mihi in salutem. » Ergo fortiiudo quia facla cst
cata r.oslra in inari Rubro, id est in baplismat", tibi ii) salutem? Planc < foriiludo mea, > nam forti-
demersit. luilo capitismei, fortitudo inea csl, imo capul meum
(Ckv. XV). < Cantemus Doniino , glonose enim si (oiie esl, forlitudo mea esl. Quis aulein nesciai,
niagnificalus esl, equum ct ascensorero projecit in quia Domiiius ipsc. magn.ificus capul ineum esl, ex
niare. > Prima vox pioecentoris admonilio esl, adlior- quo « Verbiim caro factum est (Joan. i), » et ego
lans omiies, qui in Simamitc sunt cboros caslrorum, una Ecclcsia, quse ad carmcn hoc vocata snm, ununi
ut subleyeut conecnium secnnJum niagiiitiitlinem corpus ejus sum? Licei igiiuruni.verso siimil corpori,
feslivitalis, secundum quanlitalein sive qualilatera licet singulalim quibusque lncmbris gloriari, salva
divinorum operum. < Caiilemus, inquit, Domino. > capitis gralia , ei dicere quia « Forliludo mea esl,
Caniemus spiritu, canlemus el meule. Nam et Apo- faclus esl inihi in salulem, > el lioeclaus mea esi, el
siolus dicil : t Psallani spiritu , psallam el mente laus capitis loiuin coipus non dedecet. Alias autcui
(/ Cor. iv). > Denique spirilu canlare vel psallere, nisi caput istud forlissimum haberem, siculJiaclenus
itl est rem geslam ir.emoriler lenere, el earn solain ex quo bihi calicem irae ejiis de maiiuDoroini, el pc-
pro maieria cantalionis habere. Canlare autem men- B lavi usque ad feces propler Adoe prscvaricalionem ,
le, id esl in exteiiore faclo myslerium inlerius per- sicul hacienus, ini|ui(, non fuil qu: suscitaret ine cx
senlire. Cantemus igitur Domino. Quare? < Gloriose omnibus filiis meis, quos genui (Isa. u), iia ct
enini m.ignificatus est. > In quo ? < Equum el ascen- usque iiv sempiiernuin dormirein , siiul beslia illa-
sorem projecil in mare. > Vere gloriosa niagnificeii- queata plen.i indignalione Douiini. «Isle Deus meiis,
lia, etiamsi solum faciurii exierius allcndas. Si au- et glorificnbo ciim, Deus palris mei, ct exaltal o
lcm cl mysterium inlerius perspicias, ibi yloiiosior eum. » Iste, inquam, quondam despcctus, el novis-
niagnificciuioe abundaiiiia est. Nam hic mundus per siiniis virorum,, vir dolorum , et sciens infirniitau m
cqiiiini,-diabolus per ascensorcm significatur. Quando (Isa. LIII), qui moriendo lalem equum , et ta|em
illum asccnsorero, ct lalem etjuuin projccil? Turic asccnsorem sic prpjecil, Deus meusest.El hoinoesi,
vidcliccl, quando dixil : t Nunc judiciuin esl mundi, et Deusmeus esl. < Glorilkabo eum, >iion criibescain
liiinc princcps Iiujiis mundi cjiciclur foras (Joan. eum. Sed dicunl railii adversarii populi, qui ascen-
xn), > ct subsequentc protinus cxponeris actu quid derunl cl irali sunl, quos dolores obtiiiiierunt, scili-
dixcrit, acccpit < cornua crucis in manibus el ibi cet synagogoeJudoeoriim, conciliabula ha:reticorum :
abscondiia esi foiiitudo ejus, et obrepere ausa rnors, ( Si Deus tuus iste esl, ergo Deus reccns, Dcus alic-
deinceps victa irel aute faciem ejus, et egrederetur nus esl in le, et 11011facis secuuduni Scripluroe proe-
diabolus ante pedes ejus (Ilabac. m). > Tunc proje- cepiunijSed conlra Scripturam, dicenlem : < Israel,
cit, et ex tunc projicere non desinit iiluni in mare, si mc audieris, non erit iu te Deus rccens, iieqiio
nobis quidera vilreum, et Spiritus sancli ignc nii- adorabis Denm alienum (Psal. LXXX).> Dicam ad hoec?
stum; illi autem piteiim, igneunique ac sulphureiim. et caiitaho confidenier : < Isle Deus roeus, et gloii-
Naro illud quidem mare, qno trarisierunl filii Israel, licabo cuin, Deus palris mei > Abraham, < cl exal-
unum idemque islos cmisii, el illos absorbuii; ve^i tahoduin.»—< Abrahain, inqriii,paiervesier,exsulla-
rum noslruni mare, qtio baptizamur in noiiiine Pa- vil, ul vitlerct diein nicuni, vidii, ct gavisus est
iris el Filii, et Spirilus sancli, equum isttim el ascen- (Joan. viu). » Item : < Amen, aiiieii dico vobis, an-
sorem ejus nequaquani adinitlil, sed duni nos per lequam Abraham fierei, ego sum (ibid.). > igilitr
illud mare vilreuni iransinius, ille in profundum iri- Deus recens non esl in me, neque adoro Deum alic-
ferni projiciiur. Hoc valde gloriosum esl quod sic: num, sed Detim puiris mei, Deum anliqiium. Nam
fecil Dominus. Olim asccnsorem islum, < In cceluini etsi filius, elsi genitus, vel natus est, nec 202 uno
ascendam, dicenlem, et snpra aslra Dei exallabo so- tamen punclosiveaioniojiiniorcsiPairesuo, aiitiquo
lium meum (Isa. xiv), > delraxil, el projecit in Ltunvi rj dierum. Isttim glorificabo, isluin exaliabo, dicam-
aerem caliginostim : nuuc aulcm sedenlem super que : < Doininus quasi vir pugnator (omnipotens no-
equum, id esi super iufrenalam slullitiam superbien- nien ejus), eiirrus Pharaonis et exerciluin ejtis pro-
tium, et a se deceplorum liomiuum, dejccil in prc- jecit in niare. Electi principes ejiis submersi stint in
fundum laci, inbarathrum ardcutis infenii.« Verum- mari Rubro, abyssi opeiuerunl eos, desce.iderunl in
tamen, inquit propheta, ad infcrniim tletraheris ini profundum, quasi lapis. » Per parenlhesiiii legeOm-
profundum laci; qui le viderint, ad le inclinabunlur, , nipotens nomen ejus, videlicet, ul in mcdio oralionis
teqne prospicienl (ibid.), > eic Eece vidcinns, adliuc; suggillelur adversarius , cui nimiiiin videbalur i;t
in die judicii visuri sumiis, tnuc euiin « cunciis vi- diceretur Doniinus (Exod. \). < Quasi vir pugiia-
dentibus proecipitabilur(Joo \L). > — « Caiitemus igi- tor, » inquil, it! csl ad niodunv viri pugualoris h:cc
liir Domino, > ait hic doclus, et bene vocalis proe- fecii. Sicuteniin vir pugnalor, pro modo vel quali-
ccntor : < Fortitudo inea el laus niea Doniiiius, ett iate hosiis sui senietipsum aptal el armis induit, sic
facius est mihi in saluiein.» Acccpta commonitione,, iste, secundum nauirain hosl:s sui, :noViset mira-
chortis universus iinnm ex imiltis memhiis corpus, bilibus modis Ijelium ordinare debuit. Erat auicin
taii initio ingredilur caraicii ddectabile : « Foiiittiddi hos.is cjiis non caro ci sang'i's, scd principatus qui-
 647 RLPERTI ABBATIS TUITIENSIS 648
dam ct potestas acrea , rector mundi hiijus, lene-- A ruin juxta cceptum niyslerium,« aquse , populi sunt
iirarum liaruin , spirilu.ilis ncquilia in culeslibuss (Apoc. xvii). > Unde esl: « Beaii qui seminalis super
(Eplies. vi). Non ergo materiali gladio super femurr oinncs aquas (lsa. xxxn). > Ilem : < lnlonuit Doini-
suum semctipsum poleutissimus accinxil, non lori- nus super aquas niultas (Psal. xxvm). > Isloe aquae
cain vel galeam ferro texlam induit, sed conlra cjus- spirilum ftiroris, id esl comminationem futurse exa-
inodi principatuiii vel poicslalem superbioe, huniilita- lTiiiialionissentire vel audire potuerunt, quia ralio-
lem ct obedienliam induit contraspiritii.ilianequitisp, nales sunl, et a limore ejus congregatse sunl. Ubinani
cliarilatis foiiitudinem induit, el praecinxit se. Ilaj < congregalse sunt? > — « In medio mari. > Sicenim
quasi vir pugnator ciirrum Pliaradnis aerei, quo su- ternaria repetitione ustis, per iropum, qui periplira-
per aliiiudinem nubiiim equilare se credidil, ut essett sis , id csi circumlocuiio dicitur, et ornandoc rei
Aliissimo similis (Isa. xiv), et exercitum ejus lam5 causa fieri solci, landeni delerminavit : < Congre-
viliorum quam da-momim, quos proposuerat in lem- gats6 sunt aquse, stelit unda fluens, congregatoesunt
plis vel delubris gentiuro , projecit in roare. Mo- abyssi in medio mari. > Aquarum enim noniine, ut
riendo quippe accepit poteslatem in ccelo ct in terra, jam superius diclum est, populus signifieatur, unde
ct orania traxit ad sc (Joan. xn). Ex tunc eleclii vel abyssorum vel flucntis vocabulo fluidain el pro-
principes ejus submersi sunt in mari Rubro, tindosa( B ^ fundam populorum signat miseriam, juxta quod alibi
namque iribulalio ejus, de qua dicit in Psalmo : deisto perseculore dicilur : < Absorbebit fluvium et
< Salvuin me fac, Deus, quoniam inlraverunt aquse; non mirabitur (Job XL). > Sed slelil bic fluvius vel
nsque atl aniinam meam (Psal. LXVIII),I inundavitt haec fluens urida : lunc slelit, quaudo < eongregaloe
super capita corum ex hora qua in latere percussus; sunt aquse, » id est populi mulli , ul stanti et lemo
laucea, fudit sanguinftm et aquam, el ita < abyssii Deo per fidem unirenlur. Et alio loco Scripiura dicit:
operiicruni eos, i ct periil memoria eorum , < etl < Pravum est cor hominis et inscrntabile, quis co-
desceiiderunt in profundum quasi lapis, > propriai gnoscet illud ?» (Jer. xvn.) Ergo ei < ahyssi congre
iniquilate depressi. Nihil enim juris habent in omni- galre sunt in mcdio mari, > quando pravi homines,
bus quoruni hic Deus esl, el qui glorilicant eum, quii de occullis leiiebrarum, de profundis vitiorum con-
liiinc patris sui proliieutur Dcnm. Inde laudes, inde: fluxeruni nd unicum el universale Chrisli baplisma.
graliarum acliones. < Dextera tua, Domine, magni- Meditim enim recte dirilur id quod commune vcl
licaia est in foriitudine, dextera iua, Domine, per- publicum, aul universale est, quod nos dicimns ca-
cussit iiiimicuin, et in mullitudine gloriae tuoedepo- tholicum. Ei hoc expedit congregalioni aquarum, ut
snisli adversarios nieos. » Sil vox isla maxime niar- congregeiiitir ad nieilium; nam quod in parte esl,
lyrtim noslrorum; per illos enim dext-era Domini, non est aulhcntictim. lllud hoerelicoruni est, qui an-
quoecoelosfiinilavit et terram, mirifice glorificata est gulos quoerunt, quibus aqnoe furlivse dulciores sunt
niiraculis, lenipla dsemonum evertil, idola disperdi- (Prov. IX). < Dixit inimicus : Persequar et compre-
dit. Ila « pcrcussil ininiiciim, > non ferro, sed ssn- hendam, dividam spolia, et implebilur anima nica. >
gnine manyrum, < in inuliiludine glorise suse, t in Hoc dixit < inimicus , > id esl diabolus, qui antoiio-
Iaudem et honorem gloriosoegralise su;u, o sancla mastice, id estquasi proprio nomine, dicilur inimi-
Ecclesia , deposuit adversarios luos. Dicanl ergo cns. Quid mirum, si hoc dixil, lnbens fiduciani, quod
victores isli, pradialores fiiloi, propugnaiorcs veri- inffuat Jordanis in os ejus, et falsus esl, qui dixit:
lalis : « Misisii iram luatn qua? dcvoravit eos sicut « 1ii ccelum conscendam (Isa. XIVJ,> et aflecians si-
slipulam, ct in spiritu furoris tui congrrgatoe sunt milis esse Altissimo, et spes ejus cum frustrata csl ?
aqiioe. Sleiii unda fluens, congregaloe sunt abyssi in Qtiid, inquam, mirum, si de cosdibus reiiasceiiiium
niedio mari. > Irani tuam, id esi zeluin tuuin, mi- in Christo, jam exclusus, sic dicit et Ioquitur, qui de
sisli, Doininc Deus; zelaius cniin cs pro gentibus le ccelo projeclus, cum angelis suis adhuc < advcrsaiur
igiioraiitibns, quoe in errorem adductaa ad simulacra et exlollitur supra omne quod dicilur Deus, aui quod
niula ibant, prout ducebautur (/ Cor. xn), et devo- rr, coIilur?> (// Tltess. n.) « Persequar, inqtiil, et coin-
ravit ira lua, sive zelns luus, deos fanaticos, sicut prehcndam. > Persequar, quanium licei; nam de his
devoral ignis slipulam. Ubi nunc adulter Jupiter ? qui mare ingressi sunt, neininem comprehendii, nisi
Ubi Venus nicretrix ? Ubi coeterorum porlenla deo- ficium aliquem aut hypocriiam. In quo habet (idu-
fiiin, ubi sunl cqui corum qui s;ib illis contra niar- ciam, ul dicat t dividam spolia , implebilur aninia
tyrcs luos hinnieruni, id est reges et proesidestrucu- mea. > Ail : < Evaginabo gladium meum, interiiciet
leiui, qui pro illis marlyrum sanguinem fuderunl? eos manus mea. > Gladium evaginare, id esl aper-
Devoravil eos ira lua < sicut stipulam, et in spirilu tam persecutionem excilare, sicut econirario areiim
furoris lui, > id est in comniinalione futuri judicii. inlendere, id est occulie velle deciperc Uirunique
« Congregalae sunt aquse : > juxla litterara, «in spi- Psalniisia exprimens perseculionis modum : < Gla-
litu furoris tui congregaloe sunt aquse, > illud esl dium , inquit, cvaginaverunl peccalores , inlendc-
quia « abstulil cas Dominus flanle veuto vchenienli runt arcum suum (Psal. xxxvi). > Ergo < evaginaho,
et urente loia nocte, eraiitque quasi murus ad inqnil, gladium meuni, > id esl a cordibus exclusus,
dexiram el lsevain , > qure res ulique fugieiilibus manifesla ular lyranniue regum, imperaiorum , vel
openi, persequentibus poriabat furorem. Coeic- pagaiiorum crudelium. Ei quia nou pertingo ad ani-
«49 DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRL XLU. — IN EXOD. LIB. II. 650
mas , eorporariler inlerficiet eos manus mea , pote- A« Ero similis Altissim' (Isa. xiv). » Parum erat
slas mea, perniissio divina. Sed < qui fecit eum , > praedicasse in illo forliltidinem, dicendo : « Quis
ait ad B. Job Dominus , < applicabit gladium ejus similis lui in fortibus, Domine, > nisi el sanclilalem
(Ja/b XL),I idest, non quanlum volet, sed quanlum prsedicaret, addendo : < Quis similis lui, magiiilicus
wtiie est, saevire aut interficere permittetur. Non in sanctilale? > Hoc enim a se differunt hoc loco
«rgo timeat vicloriosus populus Dei feslinans ad fortiludo et sanctilas, quod alibi judiciunv el mise-
Jiaereditalem quam promisit Deus; elenim inimicus ricordia. Foriitudo judicii conlra superbienles,
5stc, dum persequilur, dum occidit, proposito ma- sanclitas misericordiae super pios fugienles. Secun-
;gis illorum proficit, ut citius ad palriam perve- dum hoec duo subjungit noroina laudis, « terribilis
Tiianl peregrini. Inde faluus esse convincitur, quia atque laudabilis, > lerribilis videlicet pro judicii
dum pro se conlra Deum , vel conlra Dei 203 forlitudine, laudabilis pro misericordise sanctitale.
populum agere niiilur, contra se polius agit, Secundum ulraque ista, « etfaciens, inquit, mira-
et Dei propositum adjuvat, ut perficialur. Diciturque bilia. > Quse mirabilia ? « Exlendisli maiium tuam,
ad B. Joh de illo : < Nunquid pones circulum in na- ct devoravit eos terra. > Hoc est mirabile fortitu-
ribus ejus? » (Job XL.) Hoc enim diclo faluitas ejus dinis, unde es tu, Domine, terribilis? « Devoravil,
maximc denotalur. Et subinde : « Nunquid feriet "inquit, eos terra; > lerra, inquam, juxta B. Job,
jraclum lecum, ct accipies eurn servum sempiter- tenebrosa, et operla moriis caligine, lerra miserise
jitim (ibid). > Subauditur, ul ego, cui voluntate et lenebrarum, ubi umbra mortis, nullusordo, sed
adversando sic ille cooperatur, tanquam juraverit sempiternus horror inhabitat (Job x).« Dux fuisii in
obsequium, sequc servum sludeal exhibefe fidelissi- misericordia lua populo quem redemisli, et porlasli
jnuni. Sequitur : « Flavit spiritus tuus, et operuit eum in fortiludine lua ad habilaculum sancium
eos mare, suhmersi sunt quasi plumbum in aquis tuum. » Hoc mirabile sanclitatis vel misericordise
•vehemenlihus. > Cerlum hoc lenet calholica fides esi, inde es tu, Domine, laudabilis. «Terribilis atque
«iuia raare Chrisli nobis ingrcssis aspirat Spiritus laudabilis > lam diversa mirabilia fecisli, « et por-
Doniini, Spirilus graliae et reraissionis, deponens, tasli eum, inquii, in fortiludine tua. > Tempore proe-
juxla prophetam, omnes iniquitates noslras, et terilo pro proesenli usus esl, « portasti, > inquiens,
jii'ojicicns in profundum maris orania peccala nostra pro eo ttt diceret, portabis, certissime sciens quia
{Mich. VII). Hsec ruina diaboli est. Quod enim pri- quod ccepil perficeret, vel- quia proposilum ejus
nium in semetipso caput noslrum fecit in proesenlia infirmare nemo possel. Quod aulem esthabiiaculum
suae mortis, < delens quod adversus nos erat, ut _ Dei sanclum ? Nunquid terra peccalorum, lerra
Apostolus ait, chirographum decreti, quod erat Chananseorum ? Fnerit quidem illic hahitaciilum
contrarium nobis, el ipsum inquit, tulit de medio, sanctum, id esl, civitas sancla Hierusalem vel
aujguns illud cruci et exspolians principalus et pole- tempium, el sancla sanctorum ; veruin non propier
slates traduxil corifideiiler, palam triumphans illos se illa sancta fuere, sed proplerea quia cceleslium.
(Col. i): > quod, inquam, lunc in semelipso caput erant exemplaria sanclorum. Ergo non tam locum
nostrum fecil, hoc idem in baptismo facit in mem- illum terrenum quam terram vivenlium, cujus 'illa
bris suis.ubi est simililudo morlis ejusdem, cui com- erat umbra, dixit habilaculuin Dei sanctum; quo
planlaniur, ut idem Apostolus ait (Rom. vi). Recte per gloriosam ductoris Dei magnificenliam, porlan-
igitur dicas et veraciter cantes quicunque de boc dum praevidebat esse universum sanctorum populum
mari ascendisii in Christo renalus,quia «operuit eos in fortiiudine Dei, quse non cst alia, quam Filius
mare, submersi sunt quasi plumbum in aquis vebe- Dei. « Ascenderunt populi, ct irati sunt, > etc
menlibus, > impleta verilate dicenlis prophelise: Unde scire poterat ut diceret qtiasi prseteritum quod
« Ecce ego ad te, Pharao rex /Egypli, draco magne, fulurum CT.1t, « tunc conturbali sunt principes
qui cubas in medio fluminum luorum, et dicis : Edom, robuslos Moab obtinuit iremor, obriguerunt
Meus est fluvius, et ego feci memelipsum ; et ponani j3 omnes habilalores Chanaan? » Nara de eo quod ait,
frenum in roaxillis luis, et agglutinabo pisces flumi- « dolores oblinuerunt habitatores Philisthiim, >illud
num tuorum squamis luis, et exlraham te de medio forle responderi possil quia vicina eral terra Phi-
fluminum tuorum.et universi pisces lui squamis luis lislliiim, et antequam mare ingrederentur, caVen-
adhaerebunt, etprojiciain lc in desertum, et omnes dum illis erat ne per eos transire conareniur, sicut
pisces fluminis ta\(Ezech. xxix). > El nota quod su- siiperius jam dictum, eo quod eorum dolor, id est
perius lapidi, videlicet propter gravedinem peccali, invidia,jamexeunlibusex/Egyptoinnotuisset.Verum
hic autem eos plumbo comparavil, scilicet propter Edom dicenlibus : « Obsecrainus ut nobis transire
pcenam vel relribulionem peccaii, secundum Zacha- liceat per ierram tuam (iVum, xx), > necdum respon-
riam prophetam, apud quem talentum plurobi mitti- derat: « Non transibitis per me, alioqui armatus
lur in os ejus iniquitatis (Zach. v). llerum laudes, occuram tibi (ibid). > Neque dixerat rex Moab :
iterum graliarum acliones. < Quis similis tui in for- « Ila delebil hic populus omnes qui in nostris finibus
tibus, Domine, quis siriiilis tui, magnificus in sanc- commoranlur, quo modo solel bos herbas usque ad
lilate, lerribilis atque Iaudabilis, et faciens mirabi- radices carpere (Num. xxn). Unde ergo, nisi Cx
lia. > Hoc conlra illud, quia dixit iste Pharao: nrophetico spiritu jani ista cantare novcrat ? Porro
PATROL. CLXVII 2t
651 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 652
spiritualiter Edom, id est, terrenus vel sanguino- A quod est mirabile, latronem plantavit, dicendo:
lentus, et Moab, quod interpretalur ex patre, subau- < Amen dico libi, hodie mecum eris in paradiso
ditur diabolo, Chanaan quoque, quod interpretatur (Luc. XXIII). >— < Dominus regnabit in seternum et
commotio, Philisthiim , quod inlerpretaiur polione ultra. > Pulcherrimi cantici clarissimus et valde
cadenles ; omnes illos el nominibus significaverunt, sonorus finis hicest.Namquod sequitur: < Ingressus
ct factis suis praefiguraverunt, qui Chrislo viclo esl enim Pharao,» etc, suhjungendo ad capud redit
coronato, gloriam ejiiscoelis enarrantibus, atquein etuniversa quasi brevi epilogo concludit: < Domi-
omnem terram exeunte sono apostolorum ejus, nus regnabit in aeiernum. > Cerlum hoc habet
vicli diaboli causam quasi luendam susceperunt, et omnis qui novil Dominum, quia < Dominus regnabit
spiritu ejusinflammati in oranes in Chrislo credentes in aelernuni. > Sed quis hoc ipsum capiat, quod
ascenderunt et irali sunl. tlrruat, inquit, super dicitur < in aelemum? > Significalum hujus vucis
eos formido et pavor, in magniludine brachii lui. > nimis spatiosum esl. Longitudinem et latiliidinem
Formido de futuris, pavor de praesenlibus. Hoc sive altitudinem ejus nosler iiituitus permeliri 110:1
juste illis imprecalur, qui gloria Dei cruciantur", polest. Hac voce audita, forle levamus capiia noslra,
cunctis videlicel hostibus lidei, vel nominis Domini sed non tola videmus selernitalis spalia. Atkiidit
tam visibilibus quanv invisibilibus. < Fiant immo- P < et ultra , > velut si dicat : Quanlum vidcre in
biles quasi lapis. > Videlicet ul niobilibus, el.bene longinquum poles regnabit Dominus, e.t ullra quam
ad Deum currenlibus nocere non possinl. « Donec videre potes, ultra id quod ipsa vox, qua diciiur
perlranseat populus luus, Domine. > Subauditur, < in seternuni, > animo vel inlelleclui tuo infe.it.
qui manentem bic non habet civitatem, sedfuluram Quasi qusereres: Unde scis quia Dominus regnabit,
inquirit (Hebr. xiu). « Donec pertranseat populus raiionem reddit hujusmodi : < Ingressus esl enim
luus iste quem possedisti. > Repelitio pertraiiseuntis Pharao, 1 elc Ergo nisi ille in roare ingressus
populi est quidem in liitera quoque ornalus ser- fuisset, et nisi Dominus euni super aquas reduxisset,
monis vel caiilici, sed in mysterio placel magis, si Dominus 11011 regnaret? Plane regnaret ubique po-
postpriorem Hebrseorum sequentemqiioqiiegentiuni leslale, sed 11011 regnarel illa hominum possessioue
populum intelligerevelis,queinsuo sanguine empLuni quam propheta suspirans: < Ei possederunl nos,
ducior Christus possedit, Patre dicenle : < Poslula inquit, domini absque te(/s«. xxvi). > Nisi, inqiiam,
a me, et dabo tibi gentes hseredilatem tuani.et pos- fuissei oppressus illc Pharao spiriiualis, Dominiis
sessionem tuam terminos terrse (Psal. n). »—« In- lion i'egnaret in nobis, id est, nisi fuisset ojeclus
troduces eos.et planlabis in monle haeredilalis luae, princeps mundi, 11011 possideret nos Chrisius Filius
finuissimo habitaculo luo, quod operalus es, Do- Dei, non regnarel in nobis Salvaior mundi.
mine. » Hoc secundum similitudinem viueaediclum
Psaimista quoqueampIectenscanilDomino: <Vineam CAPUT XXXVIII.
Ae /Egyplo transtulisti, ejecisli genles et planlasii Maria idem canlicum ctttn mulieribus post viros
eam (Psal. LXXIX),> elc <In monte, inquil, hseredi- canlans, cujus rei nobis mijslicuin exempliim de-
deril.
tatis tuae. > Terra quidem montosa est, quain detlit
Dominus populo illi, sed incomparabiliter 204 ca < Sumpsit ergo Maria prophetissa soror Aaron
celsior est terra, qttam recle dicas moniem hseredi- tympanum in manu sua, egressaeque stmt oiniies
taijs Domiui, praesertim cum proiinus subjuuxerit, mulieres post eam cum lympanis et choris, quibus
< firmissimo habitaculo tuo, quod operatus cs, Do- prsecinebat, dicens :Cantemus Domino, > etc. Pul-
inine : sanctuarium luum, Domine, quod confirnia- cher narralionis ordo. Prius Moyses cum viris ,
verunt manus tuse. > Ergo mons, in quo roagnnm deinde Maria cum mulieribus unum idemque can-
sitjilantari populo Dei, quod recle vocelur lirmissi- l.icuin canit. Nos hunc ordinem spirilualiler inielli-
mum habitaculum Domini, quod operatus ipse sit, gentes, saltem ul mulieres cum mulieribus, quoniom
quod sanctuariuin sit Domini, quod manibus suis D infiiinoe aninioe sumus, eadein fide canienius ; nam
jpse conlirniaverit, ille est Libanus, de quo prophe- aposlolos el apostolicos homines, quicunque armati
la planialionem aposlalicam ejectam dicil esse his de jEgyplo ascenderunt, et ad proeliandum forles
yerbis : < Ecce Assur quasi cedrus in Libano pulcher su.nl, viros esse fatemur, et eorum comparatione,
ramis, et frondibus nemorosus, excelsusque altilu- cum quasi mulieres sinius, nequaquara eoruni choro
dine, et inter condensas frondes elevalum esl cacu- consistere, vel eodem lono personare valemus. No-
men ejus (Ezech. xxxi). » Et post pauca : « Omne tandum quia Mariam hic prophelissam Scriplura
lignum paradisi Dei non est assimilalum illi etpul- nunciipavil, quia videlicel sicul prsedicluui, partim-
cliritudini ejus, quoniam speciosum fecieum (ibid). > que expositum esl, fulurorum proplieliam verba
Ac dejnceps: < Cui assimilatus es, o inclyle aique contineiil hujus caulici, cum sonare videantur tan-
siiblimis inler volupiatis ligna? Ecce deductus es lum de preeseniibus ei prootcritis. Et pulchre sump-
cum lignis voluplalis ad terram ullimam, in medio sisse dicilur tympanuni, quod modulalionis inslru-
incircunicisorum dormies, cum his qui inlerfecli mentum, corium est in ligno exienluin, significaiqiie
.sunl gladio. Ipse est Pharao, et omnis mullitudo carnis mortificalionem sine qua nulla potest anima
cjus, dicjt Dominus (ibid). >ln hoc monle primum, probam se exhibere canlalricem. < Egressse sunt,
655 DE TRINTTATEET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN EXOD. LIB. III. ij34
ir.qiiit, omnes mulieres posl eam. > Mulier a mollilie animam parumper egredi, quatenus viros imilari e1
dicta est. Sed oporlet ab ipsa mollilie sua fidelem digne Deo canere possit.

IN EXODUM LIBER TERTIUS.

(Exod. cap. XV-XXIV.)

205 CAPUT PRIMUM. A vocans illud Mara, id est amaritudinem, > pro lenta-
Quomodo, jnxla Paulum, monentur ne, sicut mulli lione factum est. Sic enim habes : «Ibi constituit.ei
filii Israel in ititbe el mctri baptizali, sic nos in judicia, atque praecepta, et ibi leniavit euni. > Ten-
Clttislo baplizali, inalis opetibus baplismi gra- latus auleni, continuo reprehensibilis populus in-
tiain pcrdamus.
venlus est. Nam t murmuravit conlra Moysen, di-
Ignorare nos Apostolus non vult ea quae prsedicla cens: Quid bibemus? > Non
suni, et quse sequunlur, in figura nostri facta esse, quia dixit, sed qtiia
murmurando dixil, « quid bibemus? > recte arguilur.
scriplaesseaiitem adcorrepliouem nostram inquosfi- Sed hsec tenlaiio improbilas fuil. Ergo man-
ncssccculcnim devenerunt (/ Cor. x).Quoinodo ad cor- sueta Deiprima
palientia suaviter corripit, et dicit: < Si
reptioiieni'noslram?VideIicel ut non jam noscompre- audieris vocem Domini Dei
lui, etc. cunctum lan-
hendisse, vel hoc solum nobis suflicere arbiiremur,
guorem quem posui in non inducam super
quod in Cbrislo baptizati sumus (Gal. m), ei hac ie. Ego eniin Dornirius /Egypio, Salvaior tuus. » Ac si dical:
fiducia decepii, susceplam baplismi gratiam malis Sinon murmurare aut
conlenliose agere incipias.ego,
operibus iterum pcrdamus. Ilanc enim inutilera 110-
bis coiifideniiaiii ruinperc nilens: < Nescitis, inquil, qui jEgypium contrivi in ira mea, ductor tuus ero
in misericordia mea. Alias autem , si jEgypiiorum
quodliiqui iu staiiio currunt,oranesquidemcurrunt, j peccata rebellando secutus
B
sed unus accipit bravium? Sic currite ui comprebeii- fueris, cuncluin languo-
rem inducam super te, quem in jEgypto posui.
datis. (/ Cor. ix.) > Ac deinceps : < Nolo eniin vos
Grande et hic mysterium est.
ignorare, fratres, quoniam patres noslri omnes sub
nube fuerunl, et omnes mare iransierunt, elomnes CAPUT III.
in Moysebaptizali sunl in nube et in mari. El onines Quod Mogsessedttlus nulrilius, filios Israel tanquam
eamdeni escam spirilualem manducaverunt, el om- parvutos exceperit, et quid aquw Mara significeitt.
t Tulii Moyses, inquit Scriptura, filios Israel de
nes euiiidem potum spirilualem biberunt. Bibebant
mari Rubro. >Pula dixisse, quia lulil nulritius sedu-
aulem de spiriiuali, consequenle eos, petra. Pelra
auieni erat Christus. Sed non in pluribu.s eorum lus parvulos alumnos de novse regeneralionis sacra-
mento. Nam illi quidem nonnisi in figura baplizati
beneplacilum estDeo. Naro prostrati sunt in deserto.-
Haec autem in figura facta sunt noslri (ICor. x), > erant, nec ila ut nos in Christo renali erant
etc Igitur concupisceiuias, et idololalriam illorum, (/ Cor. x), ac proinde illi quoqne, sictit omnes homi-
fornicaiiones quoque, lenialioiies, atque murinura- nes, fulura enuindalione sanguinis Cbrisli atlhuc
liones illortiin sic prosequamur, qualeniis de pro- iiidigebant. Verumtamen propter eamdem prscfigu-
straiis eorum corporibus praedicloecorreciionis emo- Q ( ralionein baptismi, in ipso ascensu suo de mari
lumenlum capianius et anle omnia de figuris rerum Rubro illos significabant parvulos, quibusB. Petrns
t
corporalium cum aucioritate ejusdem apostoli spi- apostolus dicit: Deponenles igilur omnem mali-
rilualia niysleria Chrisli Filii Dei juxta proposilum tiam el omnem dolum, el simulaiiones, ct invidias,
nostrum perscrutemur. Nam < hseeomnia, inquit, et omnes detracliones, sicut modo genili infanles
in figura conlingebant illis (ibid). > ralionabiles el sine dolo, lac concupiscite, ut in eo
crescalis in salulem (/ Petr. n). > Constat autem
CAPUT II.
Dominus ejusmodi infantes oportere affeclu nutritio porlari,
Qttomodojuxla aquas Mara populutn len-
luveril. quandiu parvuli sunt, quandiu lacte illis opus est,
ei lion solido, cibo (Hebr. v). Et hsec maxima
«Tulit aulem Moyses filios Israel de mari Rubro,
cura impendet, ui ejusmodi
et egressi sunl in desertum Sur. Amliulaverunlque recloribus populorum
in humeris lollant, juxla prophelam di-
tribus diebus per soliludinem, et non inveiiiebant quasi
et venerunl in Mara > elc Sur desertum centem : < Pueri eorum in huroeris portabun-
aquam, ,
consolabunttir (Isa. LXVI). >
inler Cades et BaraLb : ubi iiivenit angelus ancillam lur et super genua
Extenditur autem ad Bene ergo dictum est et proprie, < lulil, > quia vide-
Sarae Agar (Gen. xvi). usque JDlicet grande onus super se tollit quisquis infanliles
Eaare quod ad jEgypti confinia pervenit. Inlerpre-
Deum portare
tatur aulein Sur iriitriissive directus. « Amhulave- honiintim mores, recte el secundum
hic Moyses in 206 seipso
runt, inquit, tribus diebus, > eic Hoc quod non inlendil. Quod primum
inveniebanl aquam, et quod venienles in Mara experlus, dicit ad Dominum : < Cur afflixisti servum
« non polerant bibere de aquis ejus, eo quod essent tuum? Quare non invenio gratiam coram le? el cur
amarae, unde et congruum loco nomen ihiposuit, imposuisti pondus universi populi bujus super me?
635 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 656
Nunquid ego concepi universam niultitudinem hanc, ,A rius, quarta ternarius, sexla binarius, dtiodecima
vel genui eam, ul dicas mihi : Porla eos in sinu tuo, unum, qui simul composili sedecim elliciunt, qut
sicut portare solet nulrix infanlulum, et defer in utique numerus superat quatuor unilalibus duodena-
terram pro qua juravi patribus eorum ? > (Num. xi.) rium. Hoc, inquam, non mirum, nam et in Ecclesia
« Etvenerunt, inquil, in Mara.i Mara, cujus aquas bi- doclores superflui fuerunl, qui eloquentiam sine sa-
bere non poterant, eo quod essent amarae, legem pieniia habenies, hoereses et schismala fecerunt, et
significat velerem, cujus carnales caeremonias nos in iniiio fidei, plerique supra modum aposloli, 3d
parvuli sanguine Christi redempli non possemus est pseudoaposioli, reperii sunt. Quid auiem per
portarc Sed neque palres ipsi potuerunl, apostolo sepiuaginta palmas florenies circa ipsos fontes, nisi
Pelro dicente : «Nunc ergo quid leniatis Deum im- pios ac fortes accipimus martyres? Nam de lalium
ponere jugum super cervicem discipulorum, quod quolibet Scriptura dicit : « Et erit lanquam lignum
neque patres noslri, neque nos portare potuimus quod planlalur super aquas, quod ad humorcs mit-
(Act. xv). > Profecto quibus haec dicebal parvulis, lit radices suas, et non limebit cum venerit ses-
aquas de Mara propinare volebanl, quas neque ipsi tus » elc (Jer. xvn.) Hic igitur nobis spirilualibus
prse amariludine bibere poterant ? « Clamavit Moy- ovibns salubris amcenilas ovilis nostri designataest,
ses ad Dominum, qni oslendil ei lignum, > Hoc " ut non limeamus lupos, conlra quos martyres noslri
lignum, quod Moysi, imo per graiiam et nobis pugnaverunt, unde modocoronati sunl, ct accipiunt
ostendit Dominus, sanclse et vivificae crucis lignum palmas, tanlas et tales quaiitas inlelligere licet per
est. Lignum enim in aquas Mara mittereelsic eas in bunc numerum sepluagenarium, qui ex seplenario
dulcedinem vertere, est Dominicaepassionis sacramen- et denario compositus est, quorum alterum septifor-
tum cum litlera legis conferre. Quod quam dulce inis spiritus graiia, allerum legis Decalogus com-
sit,qui experirimeruitipsenovit, quibibit ipse sapit. niendal. Delectet nos duodecim frequentare. lonles,
CAPUT IV. ut merito de ovibus Ecclesise suse Chrislus sic pro-
Quid per Elint, quid per duodecim fonles, quid per nuntiet: « Dentes tui sicut grex lonsartnn, quoe as-
sepiuaginla palmas significelur. cenderunt de lavacro. Omnes gemellis felibus, et
< Veuerunt autera in Elim, ubi erant duodecim sterilis non est inter eas (Cant. iv). >
fontcs aquarum, et septuaginla palrose, et castra- CAPUT V.
metati sunl >
juxla aquas. Quid erat opus scire nos De murmuratione filiorum Israel pro carnibus, el de
numerum foniium, nuraerumque palraarum, nisi et specie mannw.
in his quoque scitu dignum subesset mysterium? „ (CAP.XVI.) «Profecliquesuntde Elim,et venilom-
Elim naraque vertitur in arietes. Ergo, quoniam et nis uiultidudo filiorum Israel in deserlum Sin, quod
in Psalmo cantamus : «Deduxisti sicut oves populum esl intcr Elim et Sinai, quinto decimo die mensis
tuum, in manu Moysi et Aaron (Psal. LXXVI);» et secundi, postquam egressi sunt de terra jEgypti. Et
in Evangelio de nobis Pastor dicit : « Et alias oves murmuravil omnis congregalio filiorum Israel con-
habeo, quse non sunt ex hoc ovili, et illas oportet tra Moysen et conlra Aaron in solitudine, > ete.
me adducere, etvoceni meain audienl, et fietunum Desertunv Sin idem dicit Scriplura esse quod est
oviIeetunuspastor(/oan.x);> ipsum ovileDominicum Cades : inlerprelatur aulem Sin lentaiio, Sinai ten-
hic accipiamus pernomen Elim, id est arielum.Arie- talio mea. Quod nomen rei satis congruit, videlicct
tes namque duces gregurii et ovilis principes sunt. quia murmuranles dixerunt filii Israel: « Utinam
Porro per abundanliam fonlium duodecim, copiain- morlui esserous per manum Domini in jEgypto,
que palmarum. sepluaginla, demonstrari nobis arbi- quando sedebamus super ollas carnium, et comede-
tremur ovile ipsum quam sit delectahile ovihus Jjamus carnes m saluritate, > elc Nam hiijusniodi
ad manendurii, quam commoda sit slatio educan- murmurationem tenlalionem esse Psalmisla mani-
dis filiis arielum, de quibus Psalmista: «Afferte, feste lestatur , dicens : « Et lentaverunt Deum in
inquit, Domino, filii Dei, afferte Domino filios arie- I) cordihus suis, ut pelercnt escas animabus suis. Et
tum (Psal. xxvni). > Quid enim per plenitudinem male loculi sunl de Deo, et dixerunl: Nunqtiid po-
duodecim fonlium, nisi uiiiversilalem debemus in- terilDeus pararemensam in deserlo?> (Psal.LXXVH.)
telligere doclorum? Nam'quia duodecira aposioli Tenlatio hujusmodi peccalum illorum fuit. Non
sunt, quorum primarium est docendi officium, recle enim quia petierunt escas , sed quia dixeruni :
duodenarionumerodesignaiUuromnes, quiaposlolica « Nunquid polerit Deus niensam parare in deserlo,
doclrin-i tantum profecerunt, ut sedere valeant in quoiiiam percussit petram, et fluxerunt aquse et
ordine doctorum in medio Dominici ovilis, id est, torrenies inundaverunt. Nunquid et panenv poterit
in medio Ecclesiae aperire os suum. Nec lnirum dare, aut parare niensam populo suo? » (ibid.) :
quod apostolicus ordo , vel apostolicorum hominuro ' idcirco in peccalum repulaluin est illis. « Ideo
universiias, juxta lalem concluduntur numerura, enim, inquit Psalmisla, audivit Dominus et distu-
scilicet duodenarium, quomadmodum arithmelici lil, el ignis accensus esl in Jacob, et ira ascen
dicunt, superfluum, eo quod ex duodenarii parlibus dit in Israel (Ibid.). » Sicut jam diclum est, noi
conficilur, supra ipsius sit duodenarium. Videlicet quia peiierunl escas, quibus necessario caro morla
quiamedia pars ejus senarius est, terlia quaterna- lis aliiur, sed quia,cum peferent, <non crediderant
057 DE TRINITATE ET OPERlBUS EJUS LIBRI XLIL — 1N EX0D. LIB. III. 658
In Deum, nec speraverunl in salutare ejus (Psal.. A proposuit, dicens : « Aperiam in parabolis osmeum,
LXxvii).>Planaesthistoriaquomodoplueritilliymanna loquar propositiones ab initio (ibid.). >Quarum videli-
admanducandum, etsicul pulverem carnes (ibid.), cet parabolarum ne difficilis esset soluiio subsecutus
scilicet gregem coturnicum. Erat autem manna, sic- Apostolus, cum dixissel : « Bibebant aulem de spi-
ut alio loco scripluro est, « quasi semen coriandri ritali, consequenle eos, peira (/, Cor. x), > conlinuo
(Exod. xvi), > videlicet herbae, quse Grsece corion subjunxil : « Petra autem erat Christus (ibid.). >
dicitur, < coloris bdellii(iViim. xi),> scilicet aroma- Hoc enim dicio, quasi uno solari radio per fenestram
licse nrboris, de cujus natttra Plinius plenissime injcclo totius domus lenebras dispulit, ul clare vide-
scribit: pro coturnice aulem plerique ortigometram remus quod aliara pelram aliamqtie profluentem
legunt, alii aulem pro ortigometra colurnices inter- aquam de petra, in parabolis praedictis, sapere de-
prelali sunt cum sit aliud genus aviuin, quamvis beamus. Dominus quoque cum dicenlibus sibi Ju-
conlurnicibus non usquequaque dissimile. Alii aulem dseis : « Patres nostri manducaverunt manna in
orligomelras duces colurnicum esse aflirmant ob Or- deserto, sicul scriplum est: Panem de ccelo dediteis
tigia, in qua abundant, insula nominalas. Jam nobis manducare (Joan. vi), > conlinuo conlradicit re-
intro tendentibus ad mysterium quod de hoc capi- spondendo: « Amen, amen dico vobis : Non Moyses
tulo sumptum toto orbe celebratur juxla quod B dedit vobis pauem de ccelo, sed Pater meus dal vobis
veraciler dicilur in Psalmo : « Panera ange- panem de ccelo verum (ibid.). > Profeclo oslendit
lortim manducavit homo (Psal. LXXVII).> Primo, alium esse panera in Prophela, cujus testimonio fue-
207 iuquam, nobis notandum est quanti realtis sit rant abusi, aliumque in hac historia quem patres
murmuralionis inalum, dicenle Moyse ad populum : suos manducasse recolebant Jutlsei. Igiiur cum au-
« Nos enim quid sumus ? Nec contra nos est mur- ctoriiale mulliplici, seilicet cum testimonio Prophctse
mur veslnim, sed contra Deum. > Non tamen prima Joqiienlis hsec in parabolis, cum fide Aposloli di-
vice, ubi pro aqua murmuraverunt, neque secunda, cenlis hoccomnia in figura contigisse illis (/ Cor. x),
ubi nunc pro carnibus murmurant, pcena correpti cum veritaie Christi, panem se esse asserentis, et in
sunt, patientia Dei usque ad tertiam vicem sup- percussione petrse, cum ad ipsum locum venerimus,
porlante. Tertio namque murrauranles, apud se- passionem Domini, et in largitate panis cum rore
pulcra concupiscentiae, non jam solis verbis correpti, supra castra descendenlis, in prsesenliarum corpus
sed poena mortis multali sunt. « Adhuc enira, inquit, ipsius, quod de sancto sumimus altari, fideliter in-
Scriptura, carnes erant in denlibus eorum, nec de- telligamus.
fecerat hujusmodi cibus, el ecce furor Domini conci- CAPUT VII.
tatus in popuium percussil eum plaga magna nimis C
An congrue juxla mysticum sensuin laiis hisloricut
(Ntim. xi). > Unde hacienus in sancla Ecclesia justa ordo potuerit a Prophelct prwposterari.
est patienlia, ut quisque pro quolibet vitio, usque Sed dicit aliquis: Elsi pelrse inlerrnplio, Christi
ad lerliam vicem verbis corripiatur, el tunc demurn, passionem ct manna Chrisli mensam significavir,
si non emendaverit, punialur. paralam nobis in lerra saluiem, nec sic oporluit
CAPUT VI. historica facla praeposterari ut prius diceret Pro-
De ordine prmposlerato, an prius panis petenlibus phela percussam fuisse petram ul aquse fluerent, et
datus sit el post aqua de pelra percussa secundum deinde mandatum csse nubibus desuper et manna
hisioriam, ane converso secundum Prophelatn. illis deplutum esse, ut ederent. Nam aniequani mo-
Non idem ordo est in Propheta quo hsec sancta leslia crucis perculerelur Dominus Jesus Chrislus,
et veridica Scriptura historioe conlexta esl. Hic ipse verbo suo januas cceli aperuil, et hoc manua
enim res gestse quse factae sunt eodem et nar- pluit eadem quippe nocte, qua iradebatur, propriis
rantur ordine, id est prius panis petentibus da- ipse manibus sanclam eucharisliam, ut hoc facere-
lus, et post aqua de petra percussa producla esse mus nos, ipse consecravit. Ad hsec inquam : Non
niemoralur. At vero in Propheta taliter prsepostera- j) ante passionem suara Dominus noster, sed in ipso
tum est, < Interrupit petram in eremo, et adaquavit suae passionis arliculo hoc fecit. Jam enim venditus
eos velut in abysso mulla, et eduxit lanquam flumina erat, jam iradebatur, jam trislis erat anima ejus
aquas (Psal. LXXVII),> etc Hoc primum posito, ita usque ad mortem, jam pavebat, et mcestus erat,
subjunclum esl: <Etapposueruiit adhucpeccare ei jam factus in agonia, et orans sanguineas gullas
(ibid.). >In quo?< Dixerunl: Nunquid poieril Deus pa- desudabat, jam se, propler ceititudinem morlis in-
rare mensam in deserto? Quoniam percussit petram, et stantis, in mundo non esse dicebat. Unde et hoc
fluxerunt aquse, et torrenles inundaverunt. Nunquid notandum quia cum aliis locis panis bujus, id esl,
el panem poteril dare, aut parare mensam populo suimet esum necessarium commendaverit, dicendo:
suo? > (Ibid.) Haecita cum dicit, manifeste prius « Nisi manducaveritis carnem filii bominis, etbibe-
esse vull, quod percussa petra < fluxerunl aquae, et rilis ejus sanguinera, non habebilis vitam in vobis
torrenles iuundaverunt > poslerius autein , quod (Joan. vi), > nusquam tamen nobis ostendit, quo-
« ntandavit nuhibus desuper, januas cceli aperuit, et inodo posset, vel deberet hoc fieri, nisi in hora illa,
pluit illis maniia ad roapducaiidum. >Cur hoc? Yide- qua tradebaiur, qua, ut jam dictum est, in angustia
licet, quia parabolice loquilur, sicut in inilio Psalmi passionis agouizabal. Cur hoc? videlicel quia pas-
659 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 660
sionis ejus opus res et virltis est sacramenti, qua .A CAPUT JX.
substantia panis et vini in veritatein nobis converti- Qritd significe.t qtied murmurantes conlra Moysen
lur corporis ejus et sanguinis. Unde Aposiolus : dixerinl:« Sebebamus super ollas camium, i etc.
< Quotiescunque enim maiiducahiiis panern huuc, ct < Sedebamus, inquiunl, super olias carnium , et
calicem bibelis, morlem Domini annuiuiahitis, do- comedebamus panes in saluritate. Cur in desertum
nec veniat (/ Cor.n). >Sed ei illud nemo qui nesciai; isliid induxislis nos, ut occiderelis omneni nuiltitu-
prius esse ut invitetur quisque ad fidem Dontinicre dinem fame ? > Mnrmuratio hocc filiorum Israel,
passionis, quam ad parlicipalionem hujus panis, id Judaicoc coiileiitionis forma est. Sicut enini illi posl
esl, ul prius baplizetur in morte ejns qtiain ad immolatidnein agni, subnierso Pharaone, et omni
sanclum aliare admissus communicet carni et exercitu ejus, transito mari Rubro, nimia ingratitu-
sanguini illius. Recle igitur sic Prophela hisloricos dine rcspcxerunl ad ollas carnium jEgypli, el ad
aclus pracposleravit, ul prius diceret inierrupiam panes iilius saturilatis, cum fuissent servi et niulta
fuisse pelram, ut fluereni aquse, posterius januas alfJiciioiie ad amaritudinem perducti, sic post pas-
cceli apertas, ut homo cibaretur aiigeloruin pane. sionein Agni immaeulali et inconlaminali Chrisli,
CAPUT vm. jam foras misso htijus niundi pfiucipe, noviiii Ju-
Qnando dicil Aposlolus : t Omnes eamdem escam dseorum in Cbrislo haptizali, sttilta pertinacia re-
spirilualem inanducaveritnl, > elc; et Chrislus spicientes vetera laurorum et arietum sacrificia ,
dicil Judwis : < Non Moyses dedit vobis pctnemde quoe Dominus Deus in propbetarum diciis manifeste
cmlo, sed Pater, > etc, utrum figurm el res in Itoc contemiiit, contendebant, dicenies : «
idetn sint. Quia nisi
Itcm dical aliquis : Cum dical Aposlolus de patri- circumcidamini,et nisi iiicedatisperomniaseciindum
bus : < Et omnes eamdeni escam spiritualem man- morem Moysi, non poleslis salvi fieri (Act. xv). >
ducaverunl, et omnes eumdem potum spiriiualem Moyses ad hsec : < Non contra nos est niurmur
biliernnt (/ Cor. x), > quomodo dixit Chrislus, ubi veslrum, sed contra Dominum. > Hoc plane apostoli
Jndaeis loquitur : « Non Moyses dedit vobis panem dicere poliierunt. Nunquid enim ab ipsis Evangeli*
de ccelo, sed Pater meus dat vobis panem dc ccclo proedicaloribus carnalium sacrificiorum reprobalio
verum (Joan. vi). > Dicimus ad hoec : Cum dicit sumpsit iniliuni? Non tilique. Sed ab ipso Doniino,
«
Aposlolus, <escam eamdem >nullatenus litlera innuit verbi gratia, cum dicerel in Psalino : Nunquid
illum subaudire voluisse, eamdera quam nos. Equi- manducabo carnes taurorum , aut sanguinem Iiirco-
dein ante nos magni Palres hanc relationem subin- rum polabo (Psal. XLIX).S Et multa his similia.
duces credcnlium apostoli, qui populuni
tellexerunt, sed sicul a quodam pro alia re dictum Q Dicant ergo
carnali consuetudine prsegravatum educunl ad spi-
est, quamvis grandis sinl aucloritatis, et sanclilaiis
vel sapienlise ipsorum magnitudo nos opprimal, nos ritualem serisum per baplismum Chrisli: « Nos enini
magis evangelica Christi aucloritale ducimur quam quid sumus?. > Videlicet quia dum in eorpore vivi-
mus vestro arbitrio, longe minoris auctorilaits sunius
cujuslibet eloqnentise argumeniis. Nec enim ralio
patilur, ul figura et res idem sint. Dixit atilem quam propheiarum (qui dudum excesserunt) quis-
Apostolus, lam de hoc quam de cseteris quae 208 quam vel minimus. Nec mirum, nam el ipsi cum
facta sunt, quia < in figura conlingebaiit illis adhuc viverent adeo conlempii sunl ut occiderentur,
vos minores eslis, quasi honoranles se-
(/ Cor. x). > Proinde cum dicit : « et omnes > quos quia
At vero,
omniumque deinde distinclionem facil, dicendo <sed pulcra corum sedificaiis (Matih. xxin).
non in pluribus eorum beneplacitum fuit Deo, nam eonfilemini quia Deus deorum Dominus per illos
non vos argual in sacrificiis vesLris,
prostrati sunt in deserlo , > planiim inlelleclui esl locutus esl, quod
idem esse ac si dicat, unam escam omnes mandu- hoc potius dicens : « Immola sacrificium laudis Do-
conlra nos esl
caverunt, et unum onines potum biberunt spiri- mino (Psal. XLIX).> Igitur « non
tualera , id est non naturali ordine, sed spiriluali nuirmur vestrum, sed coiilra Dominum; » id esi,
viriule provenientem, et lainen in illam repromis- D non conlenditis contra novitalem evangelislarum,
sionis terram non omnes iniroierunt, videlicet in sed contra veslrorum anliquiialem prophelaruin.
figura nostri, qui oiiines eodem sacramento corporis CAPUT X.
Christi participamur, et tamen in illam lerram vi- Quis sil ille panis, quem d» cmlo pluebal Dominus
ventiiim non omnes pariler sive hene, sive roale filiis Israel in deserto-
vixerimus, simus admitlendi. Igilur et quod Veritas «Ecce ego pltiam vobis panes deccelo. Egredialur
de proeleriio lempore negans de prsesenti vero con- populus, ut colligat quoe sufficiunl per singulos dies,
firmans : « Non Moyses, inquit, dedit vobis panem ui tentem eum, utrum ambulei in lege mea an non?
de ccelo , sed Pater ineus dat vobis panem de ccelo Die autem sexta parerit quod inferant. et sil dupluiu
verum, > et quod verilaiis Apostolus dicit: « Omnes quam colligere solebaiil per singulosdies.»—< Pluam
eamdem escam spiritualem manducavertinl, ct vobis, >" inquit. Huic verho consonans Propheia
omnes eumdem polum spiritualem hiberuiil, > non dixit: « Et mandavit nubibus desuper et januas
esse repugnantia sive contraria, ralio mauifesta cceli aperuit, el pluil illis manna ad manducaiiduiii
convincit. Nunc jam de hujus panis mysterio tiicluri (Psal. LXXVII).> Quid aulem per manna intelligi ve-
aliquid, ad capul lectionis redeamus. lil, innuens continuo suhjungit: < Panem eceli detlil
 fiHI DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — LNEXOD. LIB. III. 662
eis, panem angelorum manducavil homo (ibid.). t A i veiere liomine, non est nobis nianna colligere,
Quis nam hic panis cceli,panis angelorum? Nunquid non est nobis hunc panem Dominicum man-
angeli illo pane cibanlur in ccelo quem populus illc ducare. Praelerea, si digne manducare cupi-
coliigens similem coriandro frangehat mola, sive mtis, ab omni curiositate corporei sensus egre-
lerebat mortariolo? Ergo panis coeli, panis angelo- diamur, ul videlicet, visu, guslu, odoralu, et laclu
ruin ipse est, qui in Evangelio suo dicit: « Ego sum dijudicandum non esse arbilremur, an verum si.t
panis vivus, qui de ccelo descendi; si quis mandu- corpus Christi, an vera srtcaro, id quod sumimus.
caverit ex hoc pane , vivet in seternuin (Joan. vi). > Nam islis permanenlibus colore,- odore, atque
Hic enim vicuis est, el vita esl angelicoe subsianliae, sapore, est quod sufliciai fidei, quod salis sit calho-
nam in etim desiderant angeli prospicere (/ Petr. 1). licse pieiali. t Spiritus est, inquit, qui vivificat, caro
Quod quia facere conlempsit angelus, cecidit et non prodest quidquam. Verba quse locutus sum
faclus est diaboius. Qui et hujus panis, sempiternain vobis spiritus et vila sunt (Joan. vi). > Verba fidei,
paliens inediam, semper est pallidus, et mors illum verba veritaiis, sufficit prolata esse super subslan-
sequiiur. Digna ergo Prophetoe exclamatio, digna tiam panis et vini, ut inspiretur spiriius et vita se-
a hitiratio, quiajanuis cceli apertis, « panem ange- terna crealuris inanimalis, quamvis species exlerior
loruni raanducavilhomo (Psal. LXXVII).> Lnde hoc? B I non mutetur in illis : sufficit, inquam, ad salutem
Vidclicet ex eo quod « mandavit nubibus desuper, et credenlis, ad vitam digne percipientis. Tanlum ergo
jauuas cceli aperuit, > id est praeoslendil apostolis unusquisque colligat, quia laiUuni sufficit. Colli-
sive etiam propheiis, de quibus illud est: « Tene- gat unusquisque quae suflieianl , id est, credat
brosa aqua in nubibus aeris (Psal. xvn), > id est verba Domini spirilum esse et vitam, et per ea
ecculta scientia in prophetis et deinde per semet- panem et vinum, exteriori specie non mulala, (rans-
ipsum clausas prius hominibus januas cceli aperuit, ferri in veram viventis coporis el sanguinis Christi
solulis in carne sua veteribus ininiicitiis, sicque ter- suhstantiam.|Nam mulari,Visibiliterin|speciemnovam,
renis ccelesiia conjunxit, id est homines angelis idest, hoc in ovinam carnem, illud in sanguinis
sociayit, ut eodem vescantur pane cceli, illi in cce- horrorem, non prodesl quidquam, imoetinfidum est.
leslibus in manifesto conspeclu divinilatis, isti CAPUTXII.
adbuc in terra posili in sacramenlo pielatis, de quo De eo quod dictum est: « Vt lentem eum, ulrum am-
dicit Apostolus : « Magnurnesi, inquit, sacfarnenlunv bulel in lege, an non. >
Ait postremo : < Ul lentem eum, utrum ambulet
pietalis,' quod manifesiaium esl in carne, justificalum
est in spirilu , apparuit angelis , proediealuro est in lege mea, an non. > Ergone juslum luit ut vel
genlibus, crediium est iuundo, assumplum est in C * illum tali modo tentaretpopulum, velhodiequesuper
tali cibo ct polu teniel hominem Christianum ? Piane
gloria (/ Tim. in). > Equidera illic < panein cceli,
ul illum Deus lentaret populum; nam
panem angelorum > singulariier; hic aulera « ego sequum fuil,
ille populus tentabat Deum. Hoc jairi superius dicium
pluam vobis panes, > pluraliler diclura esi. Nuilam
lamen suspiceris dissonanliam , nam et illic plurali- fuit, quod in eo fuerit inagniludp peccali eorum,
non quia pelierunt, sed quia lenlando et murmu-
ler subjuriclum esl, « cibaria misit eis in abundan-
tiam (Psat. LXXVII).> Ergo secundum se panis unus fando escas pelierunt, quia juxta Psalmislam,
< Tentaverunt Deum in cordibus suis, ut peterent
Christus vel unuin corpus Chrisli, verumlamen se-
cundum locales Ecclesias et secundum offerentium e"scasanimabus suis, el male locuti sunt de Deo.
Dixerunt : poterit Deus parare mensam
personas, sive accipienlium innumerabiles populos, iri deserlo? Nunquid > (Psal. LXXVII.)Ergo dum tenlanlibus
cibaria sive panes recte dicas pluraliter. Verbum
oslendit Deus, quid ipse possil parando mensam
ipsum pluif, quo ulraque Scriplura usa esl, in ista
Deo dieenle : « Ecce egp pluam, > in illa aulem, «et illis, sequum fuit ul ipse versa vice tentaret eos,
ne nescirent quales eranl ipsi. Pene huic simile est
pluit illis manna ad manducandum, > eamdem ubi-
que lerrarum paratam omnibus pusillis et roagnis * qiiod dicil Deus in cantico Deuteronomii: < Ipsi me
" D provocaverunl in eo qui non eral Deus, et ego pro-
significat copiam, ut de se ipso magnus Prophela
vocabo eos in eo qui non est populus (Deut. xxxn). >
dicai: « Parasii in conspeclu meo mensam (Psal.
Tentali quippe deprehensi sunl, quod non ambula-
xxu). > Et de nobis, licel niinimis : « Edent pau- rent in lege ejus, id est in fide ejus, dum difiidenles
peres, et saiurabuntur, el laudabunt Doininum, qui de crastino, colligereni plus quam sufficeret < per
requirunt eum, vivent corda eorum in soeculum
sseculi (Psal. xxi). > singulos dies, » sicut habes in sequentibus. Porro ut
de hoc spirituali cibo ei polu tentemur nos, oequum
209 CAPUT XI. esse manifesta defendit ralio. Tentalus enim est
Myslice de eo quod dir.tum est: « Egrediatur populus, homo a diabolo, el victus esi: tentelur a Deo, ut
el colligal quw sufficiunl per singulos dies. >
illius lentaloris fraudem vincat et lali anlidoto juxla
« Egrediatur, inquit, populus, et colligat quse
naturam morbi compelenter vitae SHse subveniat.
sufficiunl per singulos dies. > Profecto et nobis spi-
rilualiier egretliendum est, ut colligamus quantum Tentali, inquam, sunt primi homines a diabolo
dicente : Comedite < et eritis sicut dii (Genes. m),»
suflicere polest. Unde egrediemur? Deprislina con-
et crediderunt ei plusquam Deo, dicenti: « In qua-
versalione, de vetustale vitse. Nondtim enim deposito
cuiiqtie die comederitis ex eo, morte morie-
 (363 RUPERTI ABBAtiS TUITIEiNSIS 66*
mini (Getics. m). Prointle (eritelur a DeiFilio dicerile A} Audivil enim murmar Vestfum contra Dominuin:
dc pane elvino. «Comedite, hoc est corpus meum, hic nos vero quid sumus quia mussitastis contra nos?
estsanguis meus(M«H/i.xxvi) ;> coniedileeteritisfilii Et ait Moyses : Dabit Dominus vobis vespere carnes
Dei, et credamus verbo ejus plusquam oculis nostris edere, et mane panes in saluritalem, > etc Nolan-
carnalibus, quibus nonnisi exteriorem panis et vini dum 210 <I,I0Ucum Dorainus de panibtis solum-
speciem intuemtir, el ita iniquara credulilatem pa- roodo dixeril : « Ecce ego pluam vobis panes de
renlum riosirorum pia credulitale in nobismetipsis ccelo, > Moyses ad populum mandala perferens,
evacuemus. quasi de suo, carnes promittit: « Dabit, inquiens,
.CAPUT XIII. Dominus vobis vespere carnes edere, et mane panes1
Quod in Sabbalo non colligebant, sed de manna in saluritatem. > Et quidem Dominus inferius-
reposilo die
' sexla, manducabant, et de duplici loquens ad Moysen : « Loquere, ait, ad filios Israel,
Sabbato. vespere comedelis carnes, > etc Yerumtamen ex
< Die aulem sexla, parent quod inferant, et sit Moysi prius quam ex Domini ore vespertinas carnes
duplum quam colligere solebarit per singulos dies. > promilli audimus. Quid ergo per carnes, nisi vetera
Quod inferanl, inquil, id est quod reponantSabbalo sacrificia, quid per raanna, nisi novum sacriiicium
sequenli quo vacare vel requiescere debeant in "' accipimus? Elenim sicut jam superius pelractalum
commemorationem Creatoris, qui sex diebus opera- est cl propiielse teslantur, illa Dominus sacriiicia
tus est, et in septimo requievit. Sed diximus nos in promisil fieii, non jussil; hoc autem novum corporis
priiria parle hiijus operis, quodilli dies alterius con- et sanguinis sui sacrificium per semetipsum Iradidit,
ditionis inlelligendi sint, et quod longe aliud quara et < hoc facite in menioriam meara (Luc. xxu), i
hominis sil Sabbalum, id esl, Dei requies. Cur ergo dixit. Recte igitur saluritatem panis prius ipse
de hujusmodi Sabhato, quale Jiactenus observaut Dominus, et deinde Moyses, pollicitus est. Quid
carnales Judaei, lunccura fuit? Videlicet, quia d«t- auiem per vesperam nisi velustam, quid per mane
plicitef ulile hoc liomini fore preevidit. Primum, ut nisi novam novse vitoe claritatem inlelligimus ?
'sicut omnia in figuram contingebant illis, iia et illud <Advesperam (inquit Psalmista) dcmorahilur flelus,
flguralivum Sabbatum figura esselspirilualis sabbaii, et ad maluiinuro lactilia (Psal. xxix). > Nam quia
'et sua carnali similitudine, illius recordationem circa vesperam primus Adam, inobediens convictus
faceret operalio Dei non solum quandiu observalum etjudicalus, in hanc niortalitatem devenit, raaluliiio
cst, sed cl quandiu legitur aut legendum est autem novusAdam, obedientia pcracla, in imnior-
(Exod. vi). Deinde ut uno ex septenis diebus, refri- „ talilalem atque incorruplionem resurrexit : recle
gerareiur hominis mercenarii pietas, providit, sicut hic per vesperam veterem vilam, in qua carnes
alio loco lex dixit: < Sex diebus operaberis, > se- taurorum et sanguinera hircorum sacrificaverunt
piima cessahis ut requiescat bos et asinus tuus, ut Judsei;per maneautem novam vilam inlelligiinus,
refrigerelur filius,- ancilloe et advena (Deut. v). Si in qua, proecurrente summo sacerdole Christo,
ergo verum Dei ;agnoyimus Sabbatum, ubi re.quie- sacrificant, el pane cceli saturanlur Chrisliani. Ad
scente illo, et lsetanie in operibus suis, nunc depo- illam vesperam demorabalur flelus cunclis ad infe-
sito carnis onere, cum eo requiescunt animae san- ros descendenlibiis, ab hoc aulem maiulino loetiiia
ctorum, sciamus et illud quia manna, quod nobis est, quia coelum patet, paradisns apertus esl. Dicat
dalum esl, Sabbato non invenielur, ut colligatur, itaque : < Vespere scielis, quod Dominus eduxerit
sed quod ante collecium esl, lunc manducabilur, TOSde lerra /Egypti, et mane videhitis gloriam Do-
quando facie ad faciem videbilur. Neque enim qui mini... Vespere comedelis carnes, et mane satura-
nunc baplismum perdit, illic aliud invenirepolerit; • bimini panibus. > Ac si dical: Quoniain recordali
neque is qui nunc corpus Dominicum manducare, et estis, quia sedebalis super ollas carnium, tota isla
sangtiinem hibere indigne procsumpserit, vel omnino vespera, quae lucifluum Christi adventum proecurrit,
conlempserit, illic inveniet hosliam quam pro pec- j) carnalibus sacrificiis, qualibus avelli non poleslis, '
catis suis offerre, vel in remissionem peccatorum yobis inservire licebit: ita tamen, ut pcrilla seiatis
sumere possit. Proinde quod hac sexla setate para- et memorioe reprsesentetis, quod Dominus eduxerit
mus, duplum sit quara dudum colligere solebat vos de lerra JEgypti, vcrbi gratia, per vesperlinain
populus Dei: nam ille solam lilleram legens Deum immolalionem agni paschalis, et « mane videbitis
coluit: nobis, quia < Verbum caro factum est gloriam, >id esl, gloriosam resurrectionem Domini,
(Joan. i), > Deus et homo Chrislus colendus et cujus comparatione gloria non est, quod eduxil vos
adorandus esl. de lerra jEgypli.
CAPUTXIV. CAPUT XV.
Quod Moysespopulo carnes et panes promiitit, cum Quid significet quod « coiumix caslra, et ros per
Dominiis solummodo de panibus dixerit; et quare circuiium caslrorum > operueril super/rcicm lerros
dictum sit: « Vespere scielis... mane videbiiis,-» in similitudinem pruinw, dicenlibus filiis Israel:
< Dixerunlque Moyses ct Aaron ad omnes filios < Manliti. >
Israel : Yespere scietis quod Dominus eduxerit vos « Factum est ergo vespere, et ascendit colurnix
de lcrra jEgypii, et mane videbitis gloriam Doniini. ct operuit caslra : mane quoque ros jacuit per cir <
 663 DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJtJS LlBRI XLIL - IN EXOD. LIB. fll. GT.G
cuitum caslrorum, cumque operuisset superficiemi-A , . CAPUTXVI.
terrae, apparuit in solitudine miniitum, et quasi pilo5 Quod filii Israel lenlali a Domino, in Iribus rebus
tusum in sirailitudine pruinse super terram. Quodi ... . - infidetes tepetli sunt.
cum vidissenl uTiilsrael, dixerunl adinvicem: Manhu,, . «Fecerunlque filii Israel, et collegerunt, aliusplus,
quod significal: Quid esl hoc? > Prseclara rerunii alius rainiis, et mensi sunt ad mensuram Gomor.
imaginaiio el decora figurarum distinclio. Colurnixc Nec qui plus collegeral habuit amplius, nec qui
castra operuit, ros aulem cum quo pariler el mannai minus paraverat, reperit minus, sed singuli juxta id
descendit, non in castris, sed per circuilum caslro- quod poleranl edere, congregaverunt, > elc Ten-
rum jacuit: non, inquam, castra, sed superficieml tali filii Israel Domino dicenle, ul supra diclum est,
lerrae operuit, ipsumque minutum in solitudine ap- c ut leiilem eos, utrum ambulenl in lege mea, an
paruitdicenlibus filiis Israel: < Manhu. > Ros Spi- non, > in Iribus rebus tenlationem inciderunt, et
riltinisarictum significat,dequo in Psalmo habemusi infidi reperti sunt. Primum, quia audilo sermone
(Psat.cxxxii) : < Sicut uiiguentumincapite, quoddes i Doraini dicenlis, « colligat unusquisque px eo quan-
cendit inbarbam,barbam Aaron...siculros Hermon,, tum suflicit ad vescenduin, Gomor per singula ca-
qui descer.dilin moiuein Sion, > sic < bonum eljucun i pila, juxla numerum animarum veslrarum, >
dum est babiiare fralres in unum,> quodfilperuiuim i B ' collegerunt, < alius plus, alius minus. > Nam quod
et solum dileclionis Spiritum. Aaron quippe quod1 tamen « mensi sunt ad mensuram Gomor, nec
ijiterpretalur monlanits, Chrislus esl, cui sicut qui plus collegerat habuit amplius, nec qui minus
barba capiii, sic adhaerentes perfecii et forles apo- paraverat reperil minus, > hoc virtulis et operis
sloli, lunc ejusdem capilis unguenlo maduerunt, fuit divini, cl ad myslcrium perlinel, de quo patilo
quando ejus sanclo Spirilu repleli suni, et ejusdemi post dicendum erit. Secundo, lenlationem circa rem
unguenli ros, id est graluilum donum dcscendit ini eamdem incidcrunt, cuin dicenle Domino per Moy-
monles Hermon, alque Sion, id est in Ecclesiam , sen : « Nullus relinquat ex eo in mane, > non au-
utriusque populi genlilis et Judaici, quorum aller, dierunt eum, sed « dimiserunt ex eis quidam usque
scilicet gentilis per Hermon, quod interprelalur mane. > Teriio, quia venit dies seplima, el egressi
anathematizaium, alter, id est Judaicus intelligilur de populo ut colligerent, non invenerunt. 211
per montein Sion. Ros ergo qui cum manna descen- Tripliciler ergo praevaricalione peracta, « usque quo
dit, Spiritum sanctum significat, per cujus sanctifi- (ail Dominus) non vultis cuslodire mandala mea? >
calionem ad invocationem sacerdotis conficitur Porro Gomor mensura attica duodecim sexlarios
corpus Chrisli. Colurnix castra operuit, ros aulem . habens est decima pars Ephi, sicut in sequenlihus
per circuituni castrorum jacuit, quia videlicel cum habes. Ephi ergo, utbatus, una est mcnsura, idest,
Synagoga carnaiibus racanie sacrificiis commune roodiorum Iriuni.
nihil est huic vero el vivo pani qui cum islo rore CAPUT XVII.
descendit. De castris illis exeundum tibi est, qui- Quod non secundum quantitalem.pottionis cotporis aut
cunque hoc minutum, quod delulit ros isie, colli- sanguinis Chrisli, alius plus, alius inintts colligal de
gere conlendis. Castra solumraodo coturnix, ros au- gralia Spiritus sancti.
lem superficiem terrse operuit, et in solitudine mi- < Nec qui plus colligerat habuit amplius, ncc qui
nulum apparuit, quia videlicet non uiii gciili, sicut minus paraverat, reperit minus, > elc Hoc pro
legem de carnalibus sacrificiis, sed universae terrse. virtuie cibi el spirilualis potus, id est corporis el
et soliiudini cunctarum gentium gratiam Spiritus sanguinis Chrisli, sciendum el firmiier tenenduni est,
sancii ei panem de ccelo verum, id est semetipsum. quia non proquanlitale porlionis, quam ore pcrcipil,
Chrislus|dedit.Erataulem < quasipilo lusum,> quod secundum visibilem speciem panis et vini, alius
plane Christum signilical in ligno crucis allritum plus, alius niinus consequilur de gralia Spirilus
per passionem. Descendit autem « in similitudine yivificanlis, sed singuli juxta id quod possunt edere,
pruinse, > quia videlicet illi genli pro parte reprobo- Ui congreganl, id est, quod possunt credere remissie-
rum frigidam fecit nebulam infidelitalis ct invidiae. nem peccatorum percipiunt, et viiam seternam.
Undeel dixerunt ad invicem:« Manhu, >quod signi- Sicut enim paler nosler qui primus peccavit, cujus
ficat: Quid est hoc Hoc euim dicerc cceperunt, ex nos iniquilalem porlavimus, non pro quantiiate
quo dicenle illo,« Ego sum panis vivus, qui descendi morsus sui sive pomi quod momordit, senlentiam
de coelo, > et qui manducat carnem meam, habet vel damnalio.iem justam accepit, tanliimquc illi
vitam aeternam (Joan. vi), et his similia, litigave- valuitpomum unum momordisse, quantum quidquid
runl, et murmuraverunt, dicenles, «Quomodo polest pomorum in arbore illa fuit, devorasset, ad consum-
liicnobiscarnemsuam darc ad >nanducandum?>(i6id.) malionem infidelitalis,et inobedienliae : sic ecoutra-
Tunc, inquam, dicere cceperuntj: « Manhu, » et rio, quisque nostrum non pro quantitate portiunculoe
usque, hodie sive Judsci sive hsereiici sequaces vivifici panis, quse frangiiur illi, quam ore sumit,
eorum dicerc non desinunt, cuih dicimus eis : Caro aul denlibus lerit, graliam vel vitam accipit, sed
Chrisli est et dicunt semper: Quomodo est, Quomodo lanlum illi valet ad couseculionem justitia: exiguum
esl? quid percepisse, quanlum valeret, si lolum quod
oblalum est, proprio solus perciperet ore. Recte
 667 RUPERTI ABBATISJUITIENSIS 6C8
crgo sancta Chrisli Ecclesia, panes non valde gran- A suis merilis magnificaverit eum vel honoraverit DD»
des, sed exiguas ad conficiendum corpus Christi ininus. Nam magnificentiam el honorem non solum
componil similas et valde tenues, ncque vini mul- non promeruerunt, sed confusione el opprobrio
liim, sed exiguum quid infundit, quia (sicut jam diguns se fecerunt. Obstrualur ergo omne os, et
dictum esl) nec qui plus colligil habet amplius, nec subdilus fial omnis mundus Deo. Quse enim vel in
qui minusparaverit, reperiet minus. hac parte disliriclio Judsei et Graeci? Omnes pecca-
CAPUT XVIII. verunt; et egerit gloria Dei (Rom. m). Primus
dicit : « Nedicas in corde tuo : ProplerjasH-
De eo quod dictum : < Nullus relinqual ex eo usque Moyses
mane, > et quod avari colligentes, in Deo spem tiam meam inlroduxit me Deus, ut lerram istam
suam non ponant. possiderem (Detil. IX). > Iiem : < Scito igilur, quod
< Dixiique Dominus per Moysen ad eos : Nullus iion propter jusiilias luas Dominus Deus dederit libi
relinquat ex eo usque mane. > Juxla litteram fides eam, cum durissimse cervicis sis populus. Ex eo die
exigilur a popiilo, ul lolam sui curam Deo commii- quo es cgressus ex jEgyplo, semper adversus Domi-
ienies, sOliiciti non sinl de crastino (Mallh. vi). num Denm tuum, in solitudine conlendisti (ibid.).»
Quorunf inobedientiae, vel minimse fidei pcenam . Et David : < Omnes, inquit, declinaverunt, simul
cligiiam riiiraculum illud prsesignavit, quod cum inutiles facti sunt, non esl qui faciat bonum, non
dimisissent * qtiidam ex eis usque mane, scalere est usque ad unum (Psal. xm). > — < Scimus, in-
cccpit vermibus, et compulruil. > Hoc enim exemplo quit Apostolus, quoniam quoecunque lex loquilur,
commoveri se sciat infidelis avarus, qui spem suam liis qui in lege sunl loquitur,> etc (Rom. III.) Sola
iu Deo non posuil, et idcirco divilias recondendo igilur glorificetur gralia Dei, quse et tunc murmu-
iriaromonse servit. < Videbunt jusii, inquil Psalmi- ranlibus contra Dominum, et jurgia concilanlibus,
sta, et limebunt : et super eum ridebuiit et dicent : et manna de ecelo, el aqiiam de peira produxit, et
Ecce iiomo, qui rion posuil Deum adjulorem suum, nunc blasphemanlibus Judseis atque genlilibus ila
sed speravit in muliiludine divitiarum suarum (Psal. clementer aslitit, ut panem vitse (de quo jam supra
Li). > Nam eum qrii hujusniodi esl, et nunc quandiu dicluiri esl) et aquain salutis perpeluse ori eorum
Vlvit, eurarum alque solliciludinum vermis comedit, apponerel, roganlibus interea legatis ejus ac dicen-
et in fuWfo vefmis qui non morietur comesturusest. tibus : < Obsecramus pro Chrislo, reconciliamini
Porro spirilualiter scaiens de roanna vermiculiis ille Deo (// Cor.\).> Cum pane et aqua occurrensnobis
est, qiii loquitur in Psalmo : « Ego auiein sum iiiimicis suis, cuiri pane, inquam, corporis sui, et
vermis, ei non hoino (Psal. xxi), » sicul yennis sine Q aqiia, quam percussa petra, id est, Christus ipse
3oncubitii de marina scaturit, sic solus sine virili crucifixus effudil, nos Deo Palri in reconcilialionern
semine de virgineo venlre conceplus et natus est venire deposcit; Quse enim pelra illa sil, quae per-
Gbristus Filius pei. Sed hoc ubi pracdicatur infide- cussa est cunclis silienlibus nolum est, Aposlolo
libus Judseis, sCandalum est illis : sordidum enim et prsecinenle : t Pelra aulem erat Chrislus (/ Cor.
indignum Deo reputant, de femina potuisse nasci. x), > unde jam superius diclum est. Porro per aquani
Compiiiruit ergo lalibus manna verum, quod de qnse de petra fluxit, non solum sanguis intelligendus
ccelo descendit; sed qiiod boc paclo infirmum est est Chrisli Filii Dei, sive aqua visihilis quse de pate-
eis, fidelibus virtiis est, et sapientia. De eo quod faclo ejuslatere cum eodem sanguine cucurrit; sed
dicit: « Hoc esl quod locutus est : Bequies Sabbati el invisibilis gralia Spiritus sancli, de qua mulieri
sanctificata est DoniinO; > ilemque: « Sex diebus Samarilanse ipse dicil : < Qui autem biberii ex aqua
colligite, in tlie aiilerivseplirivo Sabbalum estDomini, quam ego dabo ei, non siliet in oeternum. Sed aqua
idcirco non invenielur, > et csetera, jam superius quam dabo ei, fiet in eo fons aquae salienlis in vilam
diclum est. De urria aurea, qiise cuni inanha reponi scternam (Joun. iv). > Et alibi : < Qui credit in me,
jussa est corani Domino, ad servandum in gene- sicut dixit Scriptura, flumina de ventre ejus fluent
raliones sempiternas, alio loco opporlunius di- D aqiiic vivse. Hoc auiem, > inquit, evangelista, < dixit
ccinus. de SpirilUj quera accepluri eranl credenles in eum
CAPUT XIX. (Joan. vn). > Ul conlinuo subjunxit : < Nondum
Quod Jttdwis de suis non gloriandum merilis, el qtiw enira crat Spiriius 212 daius, quia Jesus nondura
sit percussa pelra, e qua emanavit aqua. eral glorificatus (Joan. xvi). > Ergo nisi petra per-
(CAP.XVll.) « lgilur profecta omnis raulliludo cussa fuissel, aqua non fluxissel, id est nisi Christus
filiorum Israel de deserlo Sin, per mansiones suas per passioncra liinc abissei, ad nos, sicut ipse ail,
juxla sermonem Domini, caslfamelati sunt in Ra- Paraclelus iste non venisset. Verumtamen et alias de
pliidim, uhi non eral aqua ad bibendum populo. Qui hoc mysterio dicendum erit.
jtirgalus contra Moysen ait :' Da nohis aquam ut CAPUT XX.
bibamus. > Ac deiriceps : « Cur nos exire fecisli de De puana Amalec cottlra lsrael prima; quomodo
J35gypto, ut occideres nbs ac liberos nostros, ac Moyse oranle superalus sit.
jumenta siti? > Ubicunquemurmuraliones ae jufgia, < Venil aulem Amalec, e.t pugnabat contralsrael
el beneficia Dei sponle venienlia, nulla prseveniunt in Raphidim. Dixitqne Moyses ad Josue : Elige
merita. Non ergo ille populus glorielur, quod pro viros, el pugna conlra Amalec Cras ego siabo in
669 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — IN EXOD. LIB. III. 670
verlice collis, habens virgam Dei in raanu mea, > A iuquit apostolus Pelrus, <porlare poluimus, Clirislus
elc. In hac pugna Israelis contra Amalec, est quod etquem ille misii Paracletum, suavem nohis atqne
jure miremurquodque nulliispugnaR legitimae perilus portabileui fecerunt in Spiriiu vivificante.» Ita « fa-
a mysterio vacare arbilrelur. Quid enim? Nunquitl clum est, inquit, ut manus ipsius non lassarenlur
hic liostis Amalec niajor aut forlior erat cunetis usque ad occasum solis, fugavitque Josue Amalec
hostibus Israel, aut solus hic erat, contra quern el populnm ejus in ore gladii. > Igitur bellum Chri-
necessario lali modo pugna fieret? « Moyses, inquil stianis iudictum hoc exemplo nionstratur, el belli
Scriptura, elAaron et Hur, ascenderunl super verli- effecius orationis instantia aperitur. Oral enim
cein collis. Cumque levaret Moyses manus, vincebat Moyscs el vincil, cessat et vincitiir. Didicit Chri-
Israel, sin autem paululuni remisissel, superabat siianus, quid egcrat, invcnit quid fugiat; didjcil,
Amalec Manus aulem Moysi erant graves, > eic. inquarn, undc aut vincatur, aul vincat. Moyses eniin
Num, inquam, sine certi causa myslerii provisum conlra hominem, et pro aliis orantlo pugnabal. Nec
est, ui tali ordine vinceretur hic hostis? Ipsum ergo qnisquam poterit excusari, qui hostem vincere nolit,
mysterium diligenler indagandunv est. Ante omnia dum oramlo cessavit. Et lanien in Moyse corpus de-
scienduin, quia prirous ex omnibus gentibus isle ficiebat, non voluntas aliquando cessabat. Si ergo
Amalec egressum ex jEgyplo Dei populum gratis fragilitaiis causa in Moyse excusariiion poiuil.quem-
inipiignavit. Proplerea de illo Balaani in propbelia admodum in nobis volunlas poterit excusari?
sua dicil: < Principium geiitium Amalec, cujus ex- CAPUT XXI.
trema perdenlur (Num. xxiv). » Porro qualiter ctiui De eo quod dictum est Motjsi : < Scribe hoc in
impugiiaverit, iia legitur in lihro Deuteronomii : libro, » elc.
< Memento quae fecerit tibi Amalec in via, quando < Dixit autem Dominus ad Moysen : Scribe hocob
egrediebaris ex jEgyplo, quomodo occurrit tibi, et monumentum in Iibro, el. trade auribus Josue. Delebo
exlremos agminis tui, qui lassi residebant, ceciderit enim memoriam Amalec de ccelo .» Non solum ex eo
(Deut. xxvn).»Lassos hic Hebraei immundos secun- Saul abjecisse seriiionein Domini redarguitur, et pro
dum legem extra castra manentes intelligunl, quos peccalo inobedienliae, quasi pro scelere idololatrioe
cecidisseAmalecitse dicunlur, quia.sicut ipsi tradunt, projeclus a Deo est, quia per Sairiuelem mandatum
eorum circumcisionem ampulaverunt, et in subsan- est ei a Domino dicenie : < Recensui quaecunque
nationem Dei in ccelum projeeerunl. Igilur quia sic feCil Amalec Israeli, quoniodo reslilit ei in viacuni
priiicipium gentium.faclus est Amalec, et primus ex ascenderel de jEgypto, iitinc igilur vade, et percute
omnibus post exilnm ex jEgyplo, pugnavit conlra P Amalec, et demolirc universa ejus (/ Recj. xv), » ipse
Israel, et ipsum homen Amalec populus lingens iri- aulem versiis est ad priedunvet fecit malum in
terpretatur, recie oninium visibilium et invisibiliuin oculis Domini, verum et ex hoc; quia sic dictum,
inimicorum populi Dei, de hoc mundo ad Deum etsic fuerat scriplum: tScfibe hoc ob nionumenlum
fugienlis typum lenere judicalus esl, et ils contra iri libro, delebo eniin meiiioriam Amalec sub ccelo.»
illum pugnalum est, ulqualiler diabolus cum omni- Cum enim is, quisine auclorilale de nihil usquam
bus, qui ex paric ejus sunt expugnaiidus sil, pugna scripsit, liic ejus imperium iiilerponit dicenlis ,
ipsa figuraret. Yenit Amalec, venil populus lingens, < scribe hoc, > et deinde subjungentis, « delebo
et post concupiscentiassuas vadens, cujus princeps enim inerijoriam Anialec sub ccelo, > magno ritique
et dux diabolus est : et communicato consilio, cum judicii pondere futuruni pravaricatorem preroit, no
spiiitibus malignis, peregiinanlem inj hoc sreculo parvse videalur audacirBj qiiod,"iioii parcente Deo,
Dei poptilum inrpugnavit semper, et impugnare non parcere ausus sit, vel quod, juslilise vindictam im-
desinit. Conlra himc Moyses in monlem ascendil, et peranle Dco, ipse ad prsedam se conveilerit. Porro
cum eo Aaron, quod iiuerpreiatur montanus, sive spiritualiter in libro cordis cujusque nostrum scri-
mons fortiiudinis. Per Moysen Iegem, per Aaron piiini esse vull quia diaboluin aniiquum inimicum
Christum, per Hur, sanctum intelligimus Spirilum. D Israel, el angelos ejus, et bomines sequaces ejus,
Ut quid enini data est lex, nisi ul pugnare doccrel, perdere habeat, el memoriam eorum sub ccelo de-
el ul seeundura illam homo contra diabolam manus lere, videlicet dicendo : « lie, maledicli, in ignern
suas, id esi, opera jtistiliae in ccelum suslollerel? seternum, qui paralus est diabolo et angelis ejus
(Hebr. vri.) Sed < manus, inquit, Moysi erant gra- (Matth. xxv), > ui hac Scriptura permanenle in
ves, > quia videlicel nihil ad perfectum adducere cordibus nuslris, nunquam cum illo pacem habea-
polerat lex, < Sumenles igilur lapidem, posuerunt mus, neque pugnare jussi contra hunc Amalec, in-
subtus eum in quo sedit, > quia videlicet ad hoc in obedientes simus. Quod enim uni mandatum est
mundum venil Christus Filius Dei : et ad hoc glori- dicendo : « Ellrade auribus Josue, > ad omnes nos
ficalo illo, datus est SpiriUis sanctus, ut legi, qnoe pertinet, et omnibus audieiiduin tradilum est. Si iia
hfirmabalur, solida snbsliluerelur gralia Evangelii, pngnantes deleverimus Amalec, melius triumphabi-
in quo sederet Moyses, id est, iu quo adimplerelur mus, quam Saul, qui parcendo illi triuraphalem su-
lex. t Aaron, inquii, el Hur, sustentabaiit manusejus perbise foriiicem rexit,meliusque placebil obedientia
ex utraque parie.» Nam difuculiatemoccideniis liile- nostia, quaiii illius victimae. Nam hoc innuit quod
JVfyquaiflineqm palres noslri.neque nos (Ael.xv),» sequilur : «jEdificavilqiie Moyses altare, el vocavit
671 RUPERTIABBATIS TUITlENSlS 672
nomen ejus, Dominus exallatio mea, dicens : Quia A exemplo superioribus erit utiliter ad inferiorum con-
nianus solius [al. solii] Domini, et bellum Dei erit silia descendendum.
conlra Amalec a generatione in generalionem. > CAPUT XXIII.
Suam quippe animam in Dei templum sedificavit, Qtiod Moyses Deo immolavil, in signum quod ab co
qui vicit, ut slans jugiter supposilo lapide manibus missus est.
ejus non lasselur < usque ad occasum solis,» id est, (CAP.XIX.) < Mense lertio egressionis lsraclis de
usque ad finem vilse praeseniis, dicatque cum David : lerra jEgypti, in die hac venerunt in solitudinem
« Dominus illuminatio 213 mea et saws mea -: Sinai. Nam profecti de Raphidim et pervenientes
quem timebo? > (Psal. xxvi.)Ac deinceps:«In pelra usque in desertum Sinai, cvslramelaii sunt in eo-
exallavil me, et nunc exaltavit caput meurn super dera loco, ibique Israel lenloria fixit e regione mon-
inimicos meos. Circuibo et iminolabo in labernaculo lis, Moyses aulem ascendit ad Dominum. > Quod
ejus hosiiara vociferationis (ibid.), >etc dicit « mense lertio in die hac, > idem est ac si
dixisset, mense tertio in die mensis prima. Hic im-
CAPUT XXII. molalurus erat Moyses, et implenda veritas ejus qui
Quod Moyses cognali sui consilia attdiveril, juxla miserat eum dicenlis : « Cum eduxeris populum
sentenliam Salvaloris, < quia filii Itujus smculi pru- "
meum de jEgyplo, immolabis Deo super monleni
deniiores, > etc
islum (Exod. ni). » Hoecimmolatio Moysi pro signo
(CAP.XVIII.) <Cumque audisset Jeihro sacerdosMa- verilalis fuit, quod Deus eum miserit, non quia im-
d!an cognalus Moysi omnia quae fecerat Dominus molavit, sed quia inler immolandum Deus clarissima
Moysi et populosuolsrael, eoquodeduxissei Dominus sure praesenliae signa dedil, ila ul perlerrili ac pa-
Israel de jEgypto, lulilSephoram uxoremMoysi, quam vore concussi filii Israel, dicerenl Moysi : « Non lo-
remiseral, etduosfiliosejtis.»Quam obcausaroremise- quatur nobis Dominus, ne forle moriamur (Exod.
rituxoremelfilios suos Moysessuperiusscriptum est, xix). » Et Dominus, ad Moysen . < Haec, inquit, di-
videlicet obcircumcisionem, letigit eniin pedes ejus, ces filiis Israel: Vos vidislis quod de ccelo Joculus
etait :< Sponsus sanguinum lumihi es (Exod. iv).> sura vobis (Exod. xx), > elc. Ergo sic immolasse
Et dimisiteum poslquam dixerat, < sponsus sangui- super montem istum, signum fuil Moysi; quod Do-
nura. > Notandum hoc loco quod ei, in quo Deus minus misisset eum. Porro hic mensis terlii priinus
loquebalur, quem principem plehis suse conslitue- diesaprimi mensis quarla decima die, qua Agnus
rat, non homo, sed Deus, per quem mirabilia lanla immolaius est, juxla lunarem supputationem, qua-
Deus fuerat operaius, consilium dedit homo ethni- dragesima septima esl. Dixit autem Dominus ad
P
cus : < Sltillo, inquiens, labore consumeris et tu et Moysen in die hac : < Vade ad populum, et sanclifiea
populus iste, qui tecum est. Sed audi verba mca illos liodie et cras, lavenique veslimenta aia, ct sint
atque consilia," et erit Dominus tecum. Eslo lu po- parali in diem terlium. > Ac deinceps : « Jam adve-
pulo in his quoe ad Dominum perlinent. Quibusau- nerat dies leriius, et mane inclaruerat, el ecce cce-
dilis, Moyses fecit omnia quae ille suggesserat, et perunt audiri tonilrua, ac micare fuJgura, et nubes
electis viris strenuis de cuncto Israel, consliluit eos densissima operuil niontcm. > Hic dies a prsedicta
principes populi. > Ergo ex hoc quoque loco veram immolalione agni quadragenarius nonus est. Qurbus
esse claret evangelicam Domini sententiam, dicen- adde unum, ei fiunt quinquaginta, qua die, videlicet
tis: < Quia lilii hujus soeculi prudentiores sunt filiis quinquagesima, dixit Doniinus ad Moysen : < Dabo-
lucis in generaiione sua (Ltic. xvi). >Nam in genere que libi labulas lapideas, el legera ac mandata qnae
quidem causarum ad Dominuro perlineniiiini, Moy- scripsi, utdoceas filios Israel (Exod. xxiv). > Igitur
ses prudenlissimus erat omnium lucis filiorum, legis et gralioe summa secundum numerum conso-
< neque surrexit prophela ullra in Israel, sicul Moy- nanlia est, quia videlicet a paschali vespera quinqua-
ses .quem nossei Dominus facie ad faciem, in omni- gesimo die, lex in tabulis lapideis digilo Dei scripla
bus signis atque porleniis quse misit per eura (Deul. D t per Moysen data est; graiia aulem el veritas per
xxxiv). > Verum in genere causarum perlineniium Jesum Christum facta est (Joan. i), > quinquagesimo
ad rempublicam' hominum prudentior illo cognaius nihilominus a resurreclione ejusj die, Spiriiu san-
ejus inventus estj in quo hodie quoque plerosque cto misso de ccelo, in cordibus apostolorum scri-
filios saeculi videmus filiis lucis prudeniiores. Quod pta esl.
sciens Apostolus ila Corinlhiis loquitur : « Saecula- CAPUT XXIV.
ria igitur jiidicia si habueritis, conleniplibiles qui Quomodo sintul hnpleii sunt dies Pentecosles Judmo-
suiU in Ecclesia consiituite ad judicandum (I Cor. rum, el dies Peniecosles aposlolorum.
vi). > Conlemplibiles eos vocat comparalione no- Hic jam quserilur.quomodo dies Pentecostes Ju-
biliorum, qui causarum ad Dominura pertinentium dseorum iu Dominicam compleli fuerint, qua et Spi-
minus capaces sunt. Nam.in Chrisli Ecclesia non rilus sancliis super apostolos venit, juxla fidem
ex genere carnis, sed ex regeneralionis gratise spi- Evangelii. Conslat quippe quia quinquaginla dic-
rilualibus donis, cuncla censelur nobililas. lgilur rum stiliimus in eamdem feriam semper erumpit, in
quoties filii lucis a filiis hujus saeculi quidpiam per- quamcunque illuxerii et prsmus. Quis autem nesciat
cipiunl quod sit auditu vel imilalione dignum, hoc quia priuia dies azymorum Jtideeisin quinlam feriara
675 DE TRINITABE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLU. — 1N EXOD. LIB. III. 674
anno illo evenit, qua vespera Dominus nosier tradi- £A CAPUT XXV.
tus, subsequenle dic Parasceves crucilixus est, Sab- De lits quw myslice gesla suni juxla monlem Sinai.
bato quievil, et deinde prima Sabbati, id est prima Ait: « Non accessislis ad iractabilem et accessi-
die posiSabbatum, qtiam exlunc Dominicam dicimus, bilem ignem, et turbinem, el caliginem, ct procel-
resurrexeril? Quomodo ergo illa fesiivitas, id est Jam, et tubse sonum, et vocem" verborum quam qui
Pentecostes, in primam Sabbati Uinc emicuil? Ad audierunt, excusaverunt se, ne eis fieret verbum.
hrcc sciendum, quia quinquagesimo quidem ah im- Non enim portabaut quod dicebatur : Et si tetigerit
molalione agni die in exitu Israel de jEgyplo lex beslia moiuem, lapidabilur. Et ila terribile erat
dataest, sed non itidem per annos singulos, ab im- quod videbatur. Moyses dixit: Exterritus sum et
molalione agni quinquagesimo die solemnilas ejus- tremebundiis. Sed accessislis ad Sion moulem, et
dem muneris celebrari jussa est, siquidem in Levi- civiiatem Dei vivenlis Jerusalem viveniem, et mul-
tico scriptum est: « Cum ingressi fueritis terram, loriim millium angelorurn frequenliara, et Ecclesiam
quam ego dabo vobis, et raessuerilis segelem, feretis primilivortim, qui conscripli sunt in ccelis, et judi-
manipulos, ferelis spicarum primiiias messis veslrse cem omniiim Deum, et spiritum juslorum perfe-
ad sacerdolem. Qui levabit fasciculum coram Do- ctorum, et Teslamenii Novi mediatorem Jesum, et
mino, ut aceeptahilis sit vobis allera die Sabbali, et B sanguinis aspersionem, melitis Ioquentem quam Abel
sanclificabit illum. Numerabitis ergo ab.ipso die, in (Hebr. xu). > Cum hsec dicit, acri nimirum compa-
quo oblulisiis primiliarum spicas, seplem hebdo- ralirme rem nobis oslendit, nec desides nos esse si-
madas plenas, usque ad aJteram diem expletionis nit circa curam ac reverentiam ccelestium, quorum
hebdomadae septimse, et sic offefetis sacrificium Do- ad c-xemplar illa visibilia sive sensibiiia Sam terribi-
mino novum. Et tocabilis bunc diem celeberrimum literdicta vel acla sunt, qure mox traclanda oecur-
atque sanclissimiiin (Lev. xxm). » Perspicuum esl, runt. Primuro, ut fieri solel, captandre benevoler.tiai
lioc esse prseceplum legis ut in quamcunque feriam gratia, Dominus, sua commemorans beneficia prse-
cecidisset quarta decima dies primi mensis, cujusin teriia el promittens futura : < Vos ipsi, inquii, vi-
vespera foret immolandus agnus paschalis, post eam- dislis quse fecerim iEgypIiis, quomodo porlaverim
dem immolationem, exspectarelur allera Sabbati, id vos super alas aquilarum, et assumpserim mihi. Si
est dies quse Sabbato succedit, et 214 'Pso *^e 'e~ ergo audieritis vocem meara, et cuslodieritis pa-
vato spicarum fasciculo coram Doroino, numeranlur clum meum, eritis mihi in peculiura dc cunctis po-
exinde septem hebdomadse plense, dies videlicet qua- pulis, > eic Si hsec digne commemoranda erant eis,
draginla novemet altera dies expletionis hebdomadoe . ut non ingrati essent, quos a dominis, quamlibet su
seplimae, qtise dies quinquagesima est, celeberrima perbis el injuslis,hominibus lamen liberaverat, etad
vocaretur, atque sanclissima, quse Grsece dicitur illum traetabilem ignem, ad illum turbinem et
Penlecosles. Unde plenius in Levilico dicendum est. caliginem adduxerat, quanto magis illud nobisre-
Ilaque dubium non remanet, nequc jam qureslione memorandum est quod, non ut tunc, sed abun-
indiget, quomodo simul impleli fuerint dies Penle- danliore gralia liberatos a peccalis nostris, por-
coslesJudseorum, et dies Pentecosles apostolorum, tavit nos Deus homo faclus ad Sion monlem et
quia videlicel, qua die suum levftre fasciculum jti- civilatem Dei viventis Jerusalem ccelestem, quasi
benlur, cadem surrexit a mortuis Christus Dei filius, super alas aquilarum, velociter et alle volantium
fasciculus viventium, menjhra sua super torram fetusque suos forliter portantium, et assiinipsit
mortificantium. De quo in Canlicis sponsa loquitur : sibi, ut uhi ipse est ibi et nos simus? < Si ergo,
« Fasciculus myrrhse dilectus meus mihi inter ubera inqtiit, audieritis vocem meam, el tuslo;!ieriiis
mea commorabitur (Cant. i). » Et conliuuo suhjun- pacium meum > subauditur, quod pepigi ctnn Abra-
git: « Bolrus cypri dileclus meus niihi, in vineis Tiam. Sive pactum, id est legem quara in prsesen-
Engaddi (ibid.). > Nam ex nostra quidem infirmitate, tiarum vobis daturus suro. Non dixit lanlum, < si
fasciculus myrhse erat, dum jaceret in sepulcro mor- fj ; audieritis, > sed addidit, < et custodieritis paclum
luus, sed ex virlute Dei levalus est, lanquam bo- meum, > quia profecto « non auditores legis juslifi-
trus cypri, quoad dulcedinem resurreclionis. Exinde cabunturapud Dominum (/Jom. ir). >—« Eritis, ait,
Judseis numeraiilibus secundum legem seplem heb- mihi in peculium de cunctis populis."» Mea est enim
domadas, ul allera die post expletionem earum, mor- omnis terra, et vos eritis mihi in regnum sacerdo-
tuam agerent festivitatem, Chrislus Deus vivens, tale,et gens sancta. Sicut dictum est, sic et hodie
et seipsum vivuni prsehens discipulis suis, in multis factum esl a Domino. Nam ecce domini est lerra. et
argnmentis quadragesima die super omnes ccelos as- per Chrislum ipse dominalur genlium. Omnium au-
cendit, quinquagesima aulem celebranlibus illis ac- tera nostrum regnum sacerdolale sive regale sacer-
ceplionem lilterae occidentis, ipse suis vivificantibns doiium, illepopulus est pro parte electorum; ex illo
donis Spirilu sancio descendente credentes replevit. "
enim, secundum carnem, Christus rex, et Sacerdos
Nunc prsedicti nionlis Sinai caliginem ingressuri, : omniura, Sanclus sanctorum. Unde verissime ipse
lucernam prseferamus sensus aposiolici, ul cum illo teslificalus est « quia salusex Judseis est (Joan.
i*-).>
adnosliam utiliiatem scrutemur secundum Evange- : Ergo ille peculiaris Dei populus est, nam « nos ad-
liuiri Cbristi, quse dicta sunt illic vense sumus et hospites (Ephes. n). » Et si ex' nohis
675 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 676
plures sunl sacerdoies, peeuliariter lamen regnum iA exislimans hoc bontim esse proplcr inslanfem ne-
el saeerdolium iilius populi esl, ex quo rex et sacer- cessilalem (ibid.).
dos Chrislus, cujus ipsum, quo fungimur, sacerdo- CAPUT XXVIL
tium est. Et nola quod lanquam paierfamilias con- Quid significet qnod sanclificaiionis prwparalio man-
venlionem faciens cum operariis diurnis quos conli- dalur in diem lerliinn.
nup missurus est in opera legis, landiu verba facit, Quid praeterea sibi vult quod sanclificaiionis prae-
donec ab eis ipsa collaudelur convenlio, dicentibus paratio mandaiur in djem tertium ? Hoc plane si
cunclis : « Quse locutiis est Dominus faciemus. > quserirous, pariter el illud pccurrit quserere cur ipsc
Hsec enim verba populi, ubi ad Dominum nunliavit qui Jioc mandavil Doniinus Deus, Iiomo factus, per
Moyses, ipse nihil raoralus. « Vade, inquil, ad po- triduum sanctificaverit seipsum ? Instanle namque
puhim el sanclilica illos hodie et cras, lavenlque liora passionis suse, cum dixisset: t Sanciifica eos
veslimenta sua, et sinl parali in diem tertium. > in veritate. Sermo tuus veriias est. Sicut tu me
juisisii in mundum, et ego niisi eos in mundtim
CAPUT XXVI.
(Joan. xvn), > ila continuo subjiinxil: « Et pro eis
De eo quod dictum est : < Eslole pnrali in diem cras- ego sauclifico raeipsmn, ul sint et ipsi sanciificui
linutn, ne appropinquelis uxoribus veslris. > ]B in verilate (ibid.).s Qurc sanclificalio ejus? Haud du-
Mulla inhocsunt capitulo, quse diligenler consi- bium quin iramolalio ejus saiictificalioni nostraj
deranda sunt. Primum quod sanclilicare jussus po- iiecfissaria fueril, quam leriio die consummavit,
pulum Moyses, eamdem ila sanctificalionem deter- resurgendo a moriuis in gloriam immorlaliialisel
niinat. < Estote parali in diem terlium, ne appro- iiicorruplioiiis, et ita, juxla prophelam Zachariam,
pinquelis uxoribus veslris. » Ergone appropinquare ablatis ah eo sordidis vestibus, indulus est iiiiitato-
uxoribus res est illicila? Non utique. Sed sicut alia riis (Zaclt. iu). Sed de hoc cilitis respondetur quia
dicil Scriplura : < Omnia lempus habent, et suis Deus, cui in Chrislo seipsum sacrificante nostra na-
spatiis iranseunt universa sub ccelo. Tempus ample- tura salisfactionem offerebat, ut nos ei reconeiliare-
xandi el tempus longefieri a complexibtis(Ecf/«. n).> mur, Deus, iuquam, noster Trinilas esl, Patcret
Tempus longefieri a complexibus tunc esi, quando Filius, et Spiritus sanclus, ac proinde justum fuii
sanctificationis lcinpus impendel. Quid enimest san- ui, etsi non deberei videre corruptioiiem saiiclus
clificari, nisi abslinere eliarn a licitis? Nam qui cjiis (Psal. xvn), tanien festiva ejus resurreclio sal-
abstinet sohimmodo ab illicilis, pcenam qtiidem eva- tem in diem teriium differretur. Haque fecie ad suae
silpeecali, sed gloriain nondum est assecuius san- p, fulurse sanclificaiionis exempluni, jam hic tridtia-
clitatis. Unde el Dominus in Evangelio dicil : « Cum nam saiictificationem indixii hominibus, undeiri-
fecerilis omnia quse praecepla sunt vobis, dicite : duanoe pcenilentiee vel afllictionis auctorilas dein-
Seryi inutilessumus, qupd debuinius facere, fecimus ceps peccaloribus sanciretur. Porro, quod dictum
(Luc. xvu). » Etenim od saiiclificalionem non satis est, < laventque vestimenta stia, » secundura litle-
est fecisse prseceptum, nisi adjicias facere et consi- ralem quidem sensum non multum apud Dominum
lium. Hoc auiein hic agehalur, quatenus sancli es- adsanctificationein valere constal, verumtameii cum
sent, id est digni audire vcl videre quomodo Jiomi- pro ritu sarjciificalionis fil, inleinani quoque niun-
iiibtis possibile esi, praesentera Dei majeslalem. Recte ditiam Deo placitani esse cogit intelligi. Cseseruni
igiliir consijlitur illis ul contiiienliam habeant etiam Iiaec ulcunque sehabeant, lavaie oport.el per pceni-
licitae rei, dicendo : « Estole parati, ne appropin- leiiliam animse veslimenta, id est membra corrupti-
quetis uxoribus vestris. » Si hoc recte dici debuit bilia. De quibus ait sanctus Job : « Et abominabtiu-
accessuris ad illum ignem visihilem, ad lurbinem, lurme veslimenla mea (Job ix), » id esl abomina-
et caliginem, et procellam, et lubse sonum ut bilem reddent me membra corruptibiUa. De his
supra jani diclum.esl, quanlo magis accedentibus lavandis sive non iriquinandis, alibi scriplum est:
nobis « ad civitaiem Dei yivenlis Jerusalem ccele- D ] « Beaius qui custodit veslimenla sua, ne nudus
stem, > 215 et multorum inillium aiigelorum fre- ambulet, el videant lurpitudinem ejus (Apoc. xvi). »
quentiam, eiEcc|esiauiprimitivorum qui conscripli Ilera : < Omni lenipore vesiimenta lua sint candida,
suntin cceljs,,elju,dicem pmiiiumDeum.etspirituum el oleum de capite, > id est, charilas de corde tuo,
justprum perfeclorum, el Tesianrenti Novi mediato- < non deficial (Eccle. ix). »
rem Jesum, et sanguinis aspersionem, melius loquen- JAPUT XXVIII.
tem quam Abel ? Hoc enim alio Joco perpendens De eo qwoa diclum est: t Omnis qui teligeril moiitem,
idem apostolus, incoiitinentibus quidem manum in- morle morielur. >
dulgeiuise porrigit: i Nolite, inquiens, fwudare in- < Omnis, inquit, qui leligerit monlem, morle
yicem nisi forle ex consensu ad tempus, ul vacelis morietur. Manus non tangeni eura, sed lapidibus
orationi, el ilerum revertiinini in idipsum, ne len- oppriiiielur, aut confodiettir jaculis. Sivejumentum
tet vos Saianas, propter incontinentiam vestram fuerit, sive homo, non vivei, > etc. Horum terribi-
(f Cor. vn). Continentibiis aulem persuadet, ut ha- lium causa praesens populi rudis erat inseilia, cui
bendo uxores, tanquam non habenies sint (ibid.); tanquam adolesceniulo petulanli, qui pium pai.Yein
virginibus vero, ut sic permaneant, consihum dat, revereri nesciret, severum paedagogum adhiberi
677 DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — 1N EXOD. LIB. HL G78
oportebat. Docendum enim erat quod Deus patrun A illum. > Altamen licet hacoccasioneproelenta, quas
ejus non essel talis ut, dii jEgyptiorum, quorum ii securum Deum reddere voluerit, non prolecii. Nam
sacris, imo sacTilegiis ludere et choros ducere, man Dominus in senienlia persislens. « Vade, inquit,
dticare et bibere, ac deinde polluere el pollui sp descende, ascendesque, lu, ei Aaron tecurn. > Hec
lemnc erat in omni ger.eri fornicalionum. Siquiden in exemplum eorum qui populo Dei praeficiendi
noii uliro vel facile hoc perdiscere poterat, quippe eranl, sicut Moyses, diclum vel factum est, quibus,
cum et post lales tanlosque lerrores niliil cunctatus supernorum conlemplalioni arctius inhserere cupien-
quasi nihil vidissel, fecerit vilulum conflalilem tibus, noiinunquam causa Vel cura subditorum ira-
< Sederunt populus manducare el bibere, el surre pedimento fit. Exemplo namque simul, et imperio
xertinl ludere. Dixerunlque : Isti sunt dii tui, Israel Salvaloris, qui de sinu Patris propler nos exivit,
qui le eduxerunt de terra jEgypti (Exod. xxxn). i coguntur interdum omittere dulcedinem altissimse
Ergo terribilium quse ostensa sunt, id est buccina contemplationis, et condescendere parvulis, ui cum
perstrepentis, tonitruorum, ac micantium fulgurunv eis tractent de carnalibus negotiis, ul Paulus apo-
monlisque fumantis, ac densissimae nubis, sive cali- stolus, qui, ctim raptus fuisset usquejad lerliiuu cce-
ginis, ac sentenlise, quse interponiiur, < omnis quj lum vel paradisum et audisset < arcana verba quae
letigeril moniem, morle morieiur, > causa fuit ipse H.nonlicet bominiloqui (HCor. xn),> de tam aliis ad
poptdi straius, qui quortiam ad charitalem nondum lam infima descendit, ut disponeret jura conjugii:
pervenerai, oportebat ut timore stringerelur. Unde < Pxori, inquiens, vir debitum reddal, el uxor viro
el posl aliqua Moyses dicit: « Ut enini probaret vos (/ Cor. vn). »
venit Deus, el ut terror illius esset in vobis, et CAPUTXXX.
iion peccarelis (Exod. xx). » Sed nunquid Domi.num
Quid signiftcet mons Sion, juxta senlentiam Apostoli.
velle videre rnalum esi? Imo bonuro, et omnium Ei qttid intelligendum sil per hoc quod dicium est
optimum est. Sed malum est ei qui per curiosita- < Besiia si leligeril tnonlem , lapidibus opprine-
tem illum quserere audet, sestimans quod Deus in tur, >
sna nalura visibilis, aui membris suis ut homo loca- Mons namque Sinai quid significet capitulosu-
liler dislinclus aut circumscriptus sit. Recle igiUir perius scripto idem apostolus aperuit: « Sed acces-
inlerposilione praecepti curiositas iraporltuia atque sistis, inquiens, ad Sion montem et civitatem Dei
indigna repulsa esl. Posilo aulem proeceplo, prseva- viventis, Jerusalem coelestem (Hebr. xn). > Cuin
ricaloris poena jusla esl, ac proinde justissirne. enirn hsec igni montis Sinaj, et caligini opponit,
« Omnis, inquit, qui leiigerit monlem, morie ruo- in quam Moyses ascendit, quo populus ascendere
"
rietur, > et taliter,- ul cseteri metum liabeanl. Qao- non potuit, profecto illic figuram, hic verilalem;
niodo manus, inquii, non langent eum, videlicct illic .umbrara.hic nos intelligere vult corpus aut
abjeclum, sicut pollutum et immundum ? sed lapi- rem. Quein ergo Deus roisil, cui juxta exemplum
dibus opprimetur aut confodielur jaculis. Jumeu- Moysi signum dare dignalur, quod eum ipse uiise-
tum quare occidetur ? Videlicel ul doniiiius jumenli, rii, huic monti Sion, et civitatis Dei viventis Je-
qui iliud custodire neglexil, in eo contristetur, et in rusalem cceleslis januas aperiet, vocando illum in-
quo negligeniia ejtis est, in eode.m eequa judicii tra secreta contemplationis, quo populus ascen-
iiiensura ferialur. dere non merelur, quia carnali sensu prerhilur. t Et
CAPUT XXIX bestia, inquit, si teligerit moniem, Iapidibus op-
dicltitn sit: < Cutn bttc- primetur : > Si enim is, qui bestialiter vivii, alla
Qiiomodo cmpertl clangere Divinilatis audeat scrulari, jlla gloriosa dignitas
cina, lutic ascendanl in tnontem, i cum supra con-
trarium diclum sit. caligiiiem sibimet obducit, et fumante lolo Scriptu-
< Cum, inquil, cceperit clangere buccina, luiic rarunj nionleindignosoculos csecilale obvolvit. Unde
ascendant in nionteni. > Sed et supra jam dictuan Psalniisla : « Et posuit, i.nquit, tenebras IalibuJum
est : < Cavete ne ascendatis in moiilem. » Et posl- 0 suum, in circuiiu tjus labernaculum ejus lenebrosa
modura item Dpminus dicit: < Conieslare populum, aqua in nubibus aeris (Psal. xvn). » Ila cuii) sit
ne forte transcendere velinl terminos ad videndum splendida lux veritaiis, ille nihil videns, nisi cali-
Dominum, etpereat ex eis plurinia multiludo. > Ergo ginem niendacii, illis opprimilur lapidibus, quos aliis
cum dicilur,« cum cceperit clangere buccina, ascen- yerbis idem significat, cura dicit: « Pluit super
dat in monlem, » subaudiendura est, usque ad ler- peccaiores laqueos, ignis, sulphur, et sp.iritus pro-
minos constiluios per circuitum. Porro Moyses, cellarum, pars calicis eorum (Psal. x). > Sic Arius,
quam avide inhsereal divinae visioni, illud innuit et alius quilibet hoeresiarches a superna majestate
quod, cum dicente sibi Domino : « Descende, et lapidatus est. Et hoc idcirco, quiabestiafuil. Si eniin
contestare populum, ne forle velint iraiiscendere ralionabiliier ut homo per activa.ni vilam seipsum
lerminos. Sacerdoles quoque qui ascendunl ad Do- prius exercuissel, ac deinde ad conlemplandam veri-
minumsancliflcenlur, neperculiam eos,»ila respon- laiis gloriam ordinate promovisset, suos ab illo
dens, ait: « Non poterit vulgus ascendere 216 ln forlitudo majcstalis lapides conlinuisset. Inlerea qui
monlem Sinai. Tu euira teslificalus es, et jussisli, vocatus a Doriiino est, is usque in lerlium coelum
dicens : Pone lermioos circa montem, et sanctifica aul paradisum rapius, et illud usque menle excedens,
r,?a
Vltl lUIPERTI ABBATIS TUITIENSIS
—~-~ 680
civilatera Dei vivenlis Jerusalem coelestem peram- A justis, impiis, el peccatoribus, sceleratis, et contami-
bulat, murosque ejus ex omni lapide prelioso, lur- nalis (/ Tim. 1). > Injustos nempe et totos cupiditati
res quoque geramis sedificalas, atqueplateas mundo dedilos homines, Deus curandos susceperat, et id-
auro slralas (Apoc. x-xi), mullorumque millium ange- circo tanquam negotioso agricolse, primum hsec illi
lorum frequentiani, in circuitu ejus et intus mira- cura irnpendebat, ut malisradicibus occupalam ler-
tur, tanlseque visioni ejus nunquam abesse feslivi- ramsarcitudo meliori plantationi praepararet, scilicet
lati, lolis visceribus opiat. Sedoporlet ut < quiau- charilali quse sola jusio posifa est. Nam et idem
dit dicat : Veni (Apoc.xxn), >id est ut is qui super- Aposlolus antequam diceret quia injustis et non
nam dulcedinem prseguslavit, invitet alios ad pro- subditis lex posila esl, justo, id est, Timolheo disci-
merendam requiem, qui roiserelaborantes et onerali, pulo, dixerat: « Finis praecepli esl charilas de corde
nesciunt adhuc nbi pax et vera refectio sit. Nec puro, et couscienlia bona, et fide non ficta (ibid.). >
enim idcirco aperti sunt illi ibesauri bealiludinis, Etenim ubi chariias est, non opus est, dicere : « Non
ut reperlis solus incumhat divitiis. Dicitur ergo occides, non mcechaberis, non furtum facies, non
Moysi ut descendat, ascensurus ilerum, et assumat falsum teslimonium dices. > Proinde interrogalus
sccum Aaron fratrem suum, populo quoque prsedicet Dominus a legisperito, dicente:«Magister, quod est
qualenus lotis vestimenlis ascendant ad Dominum. B I mandatum magnum in lege ? > Respondit: « Diliges
Illic lonilrua, fulguraque mieanlia, fumus quoque Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota
el ignis, et clangor buccinse, ul fial quod scriplum aniina tua et in tola menie tua. Hoc est maximum
esl:.<Qui respicit lerraro, el facit eam tremere, et primum mandalum. Secundum autem simile est
qui tangit montes, et fumigant (Psal. x). > Item: huic : Diliges proximum tuum sicut le ipsum. ln his
« Commota est et Iremuil terra, et fundamenla mon- 217 duobus mandalis universa lex pendet et pro-
tium conlurbala sunt et cominola suiit, quoniam phetse (Matlh. xxn). > Igiturhic in initio non jam
iralius es eis. Asccndit fumus in ira ejus, cl ignis charitas imperatur, sed quae contraria sunt chari-
a facie ejus exarsit, carbones succensi suiit ab lali prohibentur, ut in illis exstirpatis tunc de-
ea,» elc (Psfl/..xvjJ.).Terraquippecommoveiiiretcoii- mum ipsa charilas radix omnium bonormn suhsti-
tremiscil, fundamenta quoque monUum conlurban- titatur.
tur el fumigant, exardescente igne a facie Domini, CAPUT XXXII.
ctim audilo per prsedieatorem fuluro advenlu tre- Quod prmceplorum qualuor pertinenl ad dileclioitem
mendi Judicis, hi qui prius lerram lanlummodo i Dei, sex vero ad dilectionem proximi.
iioverant, semetipsos pcenitendo disculiunt, et mon- ' Sunt aulem praecepta decem, quorum primum, ut
luosa superbia descendente, fumus, id esl Jacry-• *' praediclum est: « Non habebis deos alienos coram
mosa oralio, ascendit a limore irse Domini, clignis > me, non facies libi sculptile; > sequens, sed ultimum
doloris a facie ejus, id est a cognalione verilatis i esl: <Non concupisces. > Qualuor ex his dilectioni
exardescens, peccala consumit. Dei, sex dilectioni subserviunt proximi. « Non habe-
CAPUT XXXI. bis deos alienos coram me, non facies tibi sculplile,
neque omnem simililudinem, non assumes nomen
Decalogus prmceplorum, et cur diclum sil in fine: t Non
concupisces, > cum omnium maloruin radix sitj Domini Dei tui in vanum, memenlo ut diem Sabba-
cttpidiias ; el de charitate. lorum sanclifices. > Qualuor isla Dei dilectioni
(CAP.XX.) « Locutusque est Deus cunelos senno- repugnanlia prohibendo, locum eidem dilectioni Dei
lies hos : Ego sum Dominus Deus tuus ; qui edusii sermo Dei parare inlendil. Hahere naroque deos
le de lerra jEgypli, de domo servilutis. Non habe- alienos, et Detim verum diligere simul non poles.
bis deos alienos coram me. Non facies libi sculplile,, Aitergo : < Non habebis deos alienos coram nve, »
neque omnem simililudinem, quae est in ccelo desu- id esl neminem restiraabis Deum prseler unum Crea-
pcr, et quse in terra deorsum, neque eorum quse ini lorem cceli et terroe. Item:Facere sculplile, vel
aquis sunt sub terra, non adorabis, nequecoles ea, >i TVullamsimilitudinem eorumquap. in coelo, veliri lerra,'
cic Hic Decalogus in capile legis posilus est, id estt vel in aquis sunt, et sestiraare alicui horum Dei si-
deeem prseceploruin numerus, quorum primum est: : milemesse, iniquitas" est et dileclioni Dei repugnat.
< Non habebis Deos alienos coram me, > ullimum : « Cui similem, inquit propheta, fecistis Deuhv? Aiit
Nou concupisces. > Dicit autem Apostolus : Quiaa qiiam iiriaginemponelis ei? (Isd. XL) > Hoc adversus
< radix omnium malorum est cupidilas (/ Tim. vi). > humaniformios valet, qui Deum humanis putant
Cur ergo non hic primum positum| est, Non concupi-- esse compactum' raembris. Nirairum hoc pacto
sces?Sedsciendumquia sicutmalse arborissuperiores s grande sibi fingunt simulacrum, quod in ccelo sedeat
primum rami praesciduntur, elsic paulalim usque add et terram pedibus contingat, dicente ipso: < Cce-
radices pervenitur, sic pritis opefa mala, proutit lum niihi sedes est, terra aulem scabellum pedum
cupiditali viciniora, paulalim prsesciduniur, et sic add meorum (Isa. LXVI).> Dicil itaque :« Non facies tibi
ultimum ipsa cupidilas vel concupiscenlia voce prohi-i- sculpiile, neqtie omnem similitudinem quse est in
bentisampulalur. Notandum quippe quod prohibendoo ccelo desuper, > elc Sane quod hic ail: « Ego sum
pene cuncta hsec enuntianlur. Unde verissime Apo- >- Dominus Deus luus, fortis, zelotes, visilans iniqui-
stclus dicit: < Quia justo lex non posila est, sed in- i- tatem palrum in filios, in lertiam et quarlam gene-
 «581 DE TRINITATE ET OPERlBUS FJUS LIBRI XLIL — 1N EXOD/ LIB. III. 682
rationcm eorum qui oderunt me, et faciens miseri- A CAPCT XXXIII.
cordiam in inillia his qui diligunt me et custodiunt De co quod diclum est: « Populus videbai voces ct
preceepla mea. > Hoc in oinni prseceplo suhaiidieii- lampades, > etc Quid allare de lerra sine gra-
dtini esl, videlicet ut limcat pcenarii transgressor, . dibus. ......
sperct prsefniumprsecepti exsectitor. Opporlimo quo- < Cunclus autem populus videbat voces et lampa-
quc lcmpore forlcm se ct reddentem iriiquilalera «les, et sonilum buccinse, monlemque fumantem. »
pairun) in filios, in quarlam cl lerliam generationem < Videbat voces, > id est inlelligeb.it, set! eum qui
hic asscruit, vidclicei uhi lolus mons Sinai fumiga- - voces formabat, Deum non videbat. Nec vero lampa-
hal, ct lotits crat icrrihilis, co quod descendisset des lanliim micantes, setl <et moniem finnantem»
Doiniiitis, quod cral iiitliciiim foriiludinis, ct iniqui- videbat, quia videlicet non eral in omnibus integfi-
latcii) palruii),qui Joseph fralrcm suura vendiderant, las fidci, vel perfeciio limoris Domini, qua Moyses
iuiuc rcdtlidcrai in lcrliam et quarlam generatio- perfeclus fuil, ct idcirco flaminam in rubo sine
iinni, non absquc misericordia, solula nempe capli- fumo vidil. < Et perlerriti ac pavore concussi slelo
vilate, rcvcricbaiiliir dc jEgyplo, generaiione quarla. riiftt procul, dicenies Moysi : Loqiiere ln nobis, et
lleni assmiicrc nonien Dei in vanum (quod poetse fa» atidieaiiis,» eic Quod ita laudabiliter dixerunt, cla-
ciunt) vel rcverenlia dignum non sestimare, ubicun- " ret in libro Deuteronomii ex commemoraiione Moysi
qne iiomen Domini fuerit irivoeatum, dilectioni Dei dicentis : « Quod cum audisset Domiuus, ait ad me:
omnino csl adversum. Ail ergo : « Non accipies Aiiilivi vocem verborurn populi hiijus, qnoe loculi
nomen Domini Dei tui in vanum. Nec e.nim babebit sunt libi, bene omnia locuii suru. Qtiis det lalem
insonlcm Dominus eum qui assumpseril nomeri Do- eos hahere raenlem, ut limeant me et cuslodiant
mini Dei Stii fruslra. > Item : Aliquid honi facere, uiiiversa mandata niea in.omni tempore, ul hene sit
non ad laudem Dei, sive oh spem selernoe relribu- eis, et filiis eorum in seropilernum? > (Deul. v.) Ad
liouis, sed ut videaris ab homiiiibus, dileclioni Dci hunc sensnm respicit, quod hic prselefea Dominus
conlrarium cst. Dicit ergo ; « Memento ul diem Sab- dicil: < Vos vidislis qnod de cselo loculus sum vo-
batorum sanciifices. > Id est in omnibus operibus bis. Non facieiis deos argenleos, nec deos aureos
liijs, Dei relribulionem altende, vel in Deo requiem facietis vobis. Altare de terra facielis mihi. > Et posi
tibi procpara pro mercede : quod vere est diem patica : < Non ascendes pergrailus ad aliaremeum,
Sabbali sanctificare. De carnali Judaeorum Sabba- ut reveletur turpiludo tua.» Nunquid enim hocjti-
tismo jam alias dictum csl. Quse sequunlur sex : bel, ut non nisi de terra congesta sibi allare fiat,
« Honora patrem luum cl malrem tuara. Non occi- _ nevel idipsum altare plano solo non emineal? Non
dcs. Non mflechaberis. Non furlum facies. Non Io- utiquc, nam idcm posimodum : < Allare, inquil, fa-
queris conlra proxiinum tuum falsum leslimonium. ciesmihi dc Hgnis selim.el operies iilud oere (Exod.
Non conciipisces. > Guucta qure dileclioni proximi xxvi). » Sed et Salomon aliare fecii in templo
sunt inimica exslirpant, legeraque adjuvant natura- sereum (/// Reg. vm), alliiudiiiis decem cubitorum.
lem quse dicit: « Quod libi non vis fieri alteri nc Nnnquid sine gradibtis illtiC ascendi poleral?. Imo
feceris. > Hreca gentibus, sine honeslioribus gentili- quindeciin gradibus ascendebatur in illa sariclorum,
bus, ulcunque observari poterunt, sed ad vitam illis juxla quse cantanlur in David, quindeciit) cantica
absque dilectione Dei non profuerunt, ulpole deos graduini), conlinenlia qnid significaverunl gradtis
alienos habentes, el cselera quaesupradictis qualuor ilii, scilicet viriutum profectibus ascendendtim esse
praeceplis inhihenlur facienles , beatiludinem non in cceleslia Sancla sanclorum. Ergo polius ad id
srinl conseculi. Decem prreceplorum distinctio nunc quod liumilialo corde dixerant, < non loqualur nobis
in nosiris codicibus, ex translalione beali Hiero- Dominus, ne forte mOriamur, > cuncla hsec figurate
liymi sic habetur. Caeierum alias quatuor praecepta dicla esse probanlur. Nam 218 ,lllJus quoque loci
«jusead dileclionem Dei perlinent, in tria esse reda- memor Moyses ilerum in Deuleronomio dicil: « Pro-
«la; et econtrario eorum qure ad dileclionem proximi ]0 phetam de gente tua ct de fratribus tuis, sicut me
speclant, ullimum, id est < non concupisces, > in suscitabil libi Dominus Deus liius. Ipsiim audies.ut
duo divisura legimus, ut aliud sitin auditum < non pelisti a Domino Deo luo in Horeb, quando concio
concopisces uxorem proximi tui, > et aliud, < non congregata est, alque dixisli: Ullra non audiarii
concupisces rem proximi lui,» et ita ad dilectionem vocem Domirii Dei mei, et ignem hunc maxrmum
«juidemDei tria, ad dileclionem vero proximi septem amplius non videbo, ne moriar. Et ait Dominus
perlinere praecepla. Quod ex septuaginla Inlerpre- mihi: Bene omnia suntloculi. Prophetam suscitabo
tibus sumptum fuisse arbilraraur. lsta sunt decem eis de medio fratnnn eorum, similein ttii (Deut.
chordae cantoris Dei dicentis in psalrao: i Deus xviii), > etc. Hunc prophetam, id est semetipsum
canticum novum cantabo libi, in psalterio decachordo dicil in isto loco: < Yeniam ad te et benedicam.tibi.j
psallam tibi (Ptal. CXLIH).> Ilem:« Confitemini Do- Et postaliqua : « Ecce ego miltam aiigelum meum,
hio in ciihara, iu psalterio decem chordarum psal- qui praecedat te, et custodiat in via, et inlroducat
lle illi (Psal. xxxn). > Qui euim sine istis vivil, in locum quem paravj. Observa eum et audi vocem
eiililur quoiies se in decachordo psalterio Doraino ejus, ne conlemnendum pntes, quia non dimittet
onfileri profiletur. cum peccaveris, el est nomcn mcum in illo (Exod.
PATROL. CLXYII. 22
«683 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS «£4
xxiu). > Igitur cum dixisset Moyses:« Ul enim pro- A mine {Psal. c). > Canlandi namque jndicii maleria
baiel vos, venit Deus, el ut lerror illius esset in •esl insignis, ab hoc loco iisqucquo dicil: < Qui im-
vobis, cl non . peccarelis, > videlicel qnia «initium molal diis, occidetur, prseier Deo soii (Exod. xxn),>
sapientise limor Doroini (Psat. cx), > Dominus illum misericordisc vero moduli dulces sunt ab eo quod
prophetam, illum magni consilii intcndens angelum : conlinuo subjungit : < Advenam non contrislabis
« Vos, inquit, vidisiis quod dc ccelo loculus sum (ifciri.),> usque ad id quod ait: « Sex diebus opefa-
vobis, dicens : Non facielis deos argenteps , nec beris, sepiimo die cessabis, ut requiescat bos et
deos aureos facielis vobis, > et portarenon poluislis. . asinus tuus, ut refrigeretur filius ancilla? ttisc, et ad-
Dico ergo, < altarc de terra facietis mihi, > id est vena (Exod. xxm). > Res quidera obscurae et exiles,
incarnalioriem prophetac illius, quem suscilabo vobis sed judicio splendidrc et jusiitia illuslres, verbi gra-
de fralribus vestris humililer credelis. < Et offeretis lia : < Si bos alienus bovem alterum vulneraverit,
super eo holocausla, el pacifica veslra oves el boves ct ille iuorluus fuerit, vendent bovem vivnm, el
in omni loco, in quo fucril memoria nominis mei. > dividenl preiium, cadaver aulem mortui inler se
« A solis orlu usqtte ad occasum >, inqtiil, per pro- disperlient. > Noli hic allendere quanlilatem peculii,
phelam Malachiam, « magnum cst nomcn meum in scd «quilatem judicii. Quid enim de bobus curare
genlibus, et in omni loco sacrificalur ol offertur B tantsc majeslati? Sed vere laudabilis sapienlise judi-
nomini meo oblalio niiinda (Mal. 1). > Hoc ergo di- canlis dc bobus cornupeiis, sieul et mirabilis forli-
cit, quia quidquid riie offcrre volueril quis, overa lutlo prsclianlis contra Pharaonem in raniset nuiscis.
fiive bovem, itl esl minorcm vel majorem aclionem Hocc igilur judicia Domini judicia vera justificala in
in struclura altaris illius, id est in fide Dominicse semclipsis (Psal. xviu), quoe propones eis, inquit:
incarnationis solidabil. « Veniam ad lc, > sub- Non snnt illa judicia, de quibus Psalmisla: < Judicia
audilur, secnndum illud allare, « et bcnedicam > lua, inqtiit, abyssus mtilta (Psal. xxxv), > vcl illud
scilicet oinni bcnedictionc ccclcsli el gratia spi- Aposloli : < 0 ailitudo sapienlioc el scieniise Dei,
riluali. « Quod si allare lapidcum fcccris mihi, quain incomprchensibilia sunt judicia ejus, el inveslir
*on sedificabis illutl de scclis lapidibus. Si cnim gabiles visc ejus (Rom. xi), > sed ejusniodi sunl hsec,
levaveriscultrum tuum supcr eo, polIuctur.>Lapidcs dcquihiis itcni Psalmisla dicit: < In labiis meis pro-
virtutes animi sunt, dc quibus tunc altare Domino nunliavi oninia judicia oris Uii (Psal. cxviu). > Ma-
facimus, dum fidcm habentcs incarnationis cjus, iifcslam quippc habcnt scquilalem, conspicuamque
super hoc fundamentum illas supcrsedificavimus. omni homini raiionahilitcr disputanli, unde cl regi-
Ferrum autcm sivc cullruin arroganlia csl, quo bus gcnlium atue Chrisli quoquc adventum cum
maxime vilio mcns a Crcalore suo proescidiltir. summo favorc el collaudalionc accepta hoecet historicC
jEdificatum crgo allarc, « si supcrcoculiruinlevave- fuisse tradnnt. Breviler aliqua de his discutienda sunt
ris,> id est-sitibivirlulcsipsas arrogaveris, t poliue- ad comprobandum manifesloc jusiiliae leslinioniiiin,
tur, > —«Non ascendcspcrgradus adallarcmeuin, > CAPUT XXXV.
siibauditur de terra Jaelum, id cst minorem Palre Quare de emptione Hebrworum, prima jndicia propo-
non dices incarnatum Filium, « nc rcveletur lurpi- nantur, et unde illis iila ingenuims contigeril.
iudo lua. > Turpius cnim nihil est turpitudiric hoc- t Si cmeris servum Hebrseum, sex annis servict
re",:ca. Sivc « non asccndcs -per gradus, >id csl non libi : in septimo egredielur liber, gralis, > elc < Si
exlollerisde luis profeclihus, propter quod vitium quis vendideritfiliam suam in famulam, non cgredie-
turpiludo rcvclalur, quia profeclo stiperhiam mciilis lur sicut ancillae exire consueverunl, > etc Quseri
contumelia carnis coniitalur. non frustra potest cur de proponendis judiciis, hsec
CAPUT XXXIV. in ordine priora sunl? El ad hsec, inquam: Ilaee
Quod recle post prCvceptajttdicia ponantur. Hebraice genli judiciapropria, caeteravero cunctis ho»
(CAP.XXI.) <Hoccsunt jiidicia quoepropones eis.i roiiiibussive cunciis genlibus dcbent esse communia.
Recle et ordinate, post dala prsecepta, judicia pro-. Q QuarehsecHebrecorumsunlpropria?Quiavidelicet pa.-
ponuiilur; fulurum namque eral non omnes obser- lereorumJacob sexannispro gregibusLahanservivii,
vare vel audire prrecepla, et idcirco neeessarium in seplimo dignilate sua servala liber exivi.l, magis
fuil prsescribere qualis transgressor quali reus foret cligcns cuni patribus suis Abraham et.isaac peregri-
judicio. INonautcm idem singulariler judicium sonat nari quam in terra vei cognalione patrum suorura
qviod pluraliler judicia. Nam singulariter judi- plura serviendo lucrari. Hsec ingenuilas patris illam
cium, plerumque damnaiionein; pluraliier vero ju- siiis posteris apud Dominum tliesanrizavil, qualeuus
dicia, lam rei vindiclam quam innoceritis signifieal legc defcndal cos, ut nemo ex illis ullra sex annps
de.fensionem. Uiriusque partis, judicii sciliCet et mi- cogalur servire, si nolit. Econlrario, matcr ipsorum
sericordioe; senlentias, posi dala decem proecepia, Lia per injusliliam palris vendila quasi in famulam,
proponit hic lex Doriiini sancla el iiiimaculala, et sic egressa esl sicul ancilloe exire coiisueverunt.
jiista el hona (PSJ/. xvm; Jtom. vn), ut veraciter Undc lam ipsa quaui soror ejus Racliel l»oc motl
Psalmistae psallenti in decachordo psalterio, priinam conquesloe sunt: < Nunquid babemus residui rjtiid
loctis bic materiam videatur dedisse, quatenus dice- quam in faciillalibus et hseredilate domus patris n
ret: < Misericordiam et iiidicium canlabo libi, Do- slri? Nonne quasi alienas repulavit nos, et ven
fiftK TVFTRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN EXOD. LIB. III. C8«
didil, comeditqHe prelium noslrum ? > (Gen. xxxu) iA morte irioriatiir. Qui autcm non est insidiatus, sed
llaque hacc propria seeundum lilleram Hebrseor Deus illum tradidit in maniis ejus, conslituam libi
rum judicia sunt. « Si emeris , inquit, servum locumquo fugeredebeat. >—<Constiluam,inqiiit,tibi
219 Hebraeum;' sex annis serviet libi, in seplimo locum, > idest, separabo libi urbes fugilivorum,
egredielnr liber gfatis, > subaudilur, si voluerii; quo fugere debeat qui non est insidiatus , sed Deus
nam ingenuus esl, et paler ejus a semetipso vendi- inimicum tradidil in manus ejus. Exempli gralia :
lus, septimo servitii anno liber exivil, quia voluit, Persequentc Saule David, cuni ille fuisset « ingTes-
nec cnlm se in perpeiuum vendidit-. « Cum quali sus speluncam ut purgaret ventrem, David et viri
•veste, > id esl cum quali conditione t inlraverit, ejus in interiore parte speluncre lalebant. Et dixe-
cum lali cxeal, > quia videlicet palef ejus nec plus runt servi David ad eum : Ecce dies, de quo locutus
necmimis, sed lahluin adduxit, quantuni jure ac- est Dominus ad le : Ego tradam tibi inimicum tuum
quisivit. « Si habens nxorem, et uxor egredielur (IReg. xxiv,) > etc. llcm : <Venerunt David et Abi-
simul. > Quia paler ejus habens uxores, utramque sai ad populum nocle, et invenerunt Saul jaceniem
sororem Liam et Racliel, quas facla conventione et dormieniem in lentorio. Dixilque Abisai ad David :
acquisierat, jam quando serviendo pro gregibus Conclusit Deus inimicum luum in manus luas. Nunc
inlravil cum cisdem egressus est. « Quod si dixerit B * ergo perfodiam eum lancea in terra semel, et se-
servus : Diligo dominum meum, et uxores,' ac libe- cundo opus non erit (/ Reg. xxvi). > Plane David non
ros, non egrediar liber, offerat eum, inquil Dominus, fuerat insidialus, sed Deus inimicum gratis insidian-
diis, > elc. Deos, sacerdotes intellige, secundumquod tem tradiderat in manus ejus. Unde et dicit: <Ani-
dictum cst ad Moysen : < Ecce constitui te deum madverle et vide, quoniam non est iniquitas in me,
Pharaonis. (Exod. vn), > videlicei secundum di- tu autem insidiaris animae meoe (/ Reg. xxiv), >
gnitaiem divini officii. « Applicabilur, inquit, ad Et illesecundumhanc legem locutus :<Justior, inquit,
ostium et posies > scilicet ut mnltos habcat inspec- tu es quam ego (ibid.), > quia videlicet permisso
lorcs el tesles. «Perforabitque aurem ejus subula, > legis poteras occidere me.legilimum habiturusrefugii
videlicet ui amplius semel dicire professionis suoe locum, donec teroporis liujus nioreretur sacerdos. .
delcre vel abscondere non possit monumentum. CAPUT XXXVII.
< Et eril ei servus in sseculum. > Festinando ad alia « Si quis per industtiam, >
quod homicidu ab allati
Tnoralcin hujus capituli suavitalem prselerimus, suo evellendus el morti tradendus sil.
namque loco invenienda est edila a sauctis Patribus. t Si quis per induslriam occideril proximum suum,
« Si quis vendiderit filiam suam in famulam > su- . et per insidias ab allari meo avelles eum, ut moria-
baudiiur, quemadmOdum vendidit Laban malrem liir. >—«Ab allari, inquit, meo avelleseum, ut mo-
veslram Liam; quam irrogatus protrusit et indota- rialurj > id est, etiamsi ad allare meum confugerit
tam. « Non egredietur sicut ancillae exire consue- illuc usque persequeris enm( avulsumque interlicies,
verunt (Gen. xxix). > Yidelicet auctorilate palris quia videlicet ei nihil debet fldes allaris, qui per
vestri Jacob prseeunle, qui non passus est illam dolum occidendo proximum omnem fidem perdidit.
quasi anciilam sine omni dote exire. Egit namquo Jure ergo nemo vel Salomonis judicium, vel Banaio
artesua, ponendo virgas populeas in canalibus, manum reprehendil, quia Joab profugum in laherna-
quas ex parle decorlicaverat, ut in ipso calore coi- culum Domini, tenentemque cornu aliaris el dicen-
tus oves intuerentur virgas, et parerent maculos.t tcni : < Non egrediar, sed bic moriar, > ibidem
et varia, et diverso colore respersa (Gen. xxx). lia egressus interficit (/// Reg. n), quia occidit duos
nempc, qtiia cum fortiore Laban judicio contendere viros justos, melioresque se, Abner et Amasam ,
non potuil pro dole non postulatse uxoris, juxta sibi principes mililiee, et e.ffudit sanguinem, helli in pace,
et ille arle providit, dilaliisqne est homo ultra mo- id esl in osculo pacis, dicendo : < Salve, mi fra-
dtim, et habuit gregcs miiltos, servos , el ancillas, ter, > lenens manu menium more osculantis {II
Carnelos, elasinos. Ita plane satagere licebit emptori pj Reg. xx). Non, inquam, jure quisquam iioc repre-
ut ei quam emit, quia filia est, nori ofnne dotis sub- hendit quod hic talis avulsus esl ab aJlari et inler-
Sidium desit, sive sibi sive filio illam dcspoiidere fectus, dicente hic Domino de hujusmodi, «ab allari
noluerit. « Si displicuerit oculis dolmini sui, cni mep avelles eum, ut morialur. > Csetera quoque si-
iradita fuerit, dimiUet eam.> Hic clanculo illos suse roiliter manifeslam habentia pulchritudinem sequi-
vel maternx condilionis admonel,- quia profeclo cum tatis, facile rationalis ac diligens homo discernit, ut
displicuisset Lia, nam « lippis erat oculis (Gen. ultro facieejus delectatus dicat: < Fidelis Dominus
ixix), > jure Jacob dimiltere eam poterat, quippe inomnibus verbis suis, juslus Dominus in omnibus
pro qua non servierat, cui fidem conjugaiem non viis suis (Psal. XLIV.)> Cum ergo hsec omnia fece-
dederat. < Populo aulem alierio vendendi, non habet rit servus Hebrseus opera justilise, nunquid statim
poteslatem, si spreverit eam, > eic. perfectus erit, et prserriium accipiet vitae aeternae?
CAPUT XXXVI, non ulique, nam et Aposlolus testatus csl quia
De diverso suppticio ejus qrit hominem in insidiis < nihil ad perfectum adduxit lex (Hebr. vn.) > Et
occidil, el ejus qui occidit inimicttm situm. jnstorum in lege, de prsecipuis unus dkit lacrymosa
; «-0.111percusserit hominem, volens occidcre, confessione. <qiiasi pannus menslruatse tiniversse
 «87 RUPERTI ABBATIS TUITIENS1S G83
jusiiiiac neslrne (Isa. LX:V.)> Bene igiiur Doininusi A1 rartimque gentium congruere nomina, secunduni
-iyse, hicpost omnia non rcgnum ccelorum jam legis. interprelalioiies suas, jam alio loco diclum est,
hujns operariis repromiilit, sed dicit. proinde prsesenlia perlranseunies, ad alia cur-
CAPUT XXXVIII. ramus.
QnoA dicltim est; < Ecce ego miltam angelum CAPUT XXXIX.
meum, t etc. Quomodofecuhditatem Ecclesiw repromiltit, dicendo:
<
(CAP. XXIII.) Ecce egO mitlam angelum, quii « /Von erir infecunda nec slerilis in lerra tua. >
prsecedaf ie;, et ciistodiat in via, et inlroducat adI « Non erit jnfecunda, nec sterilis in terra lua.
rlocumrquem paravi. Observa eurn, et audi vocemi Numerum dierum tuorum impleho. > Beali seminis
«sjusy.nec conlemnendum putes, quia non dimitiet ; fecnndilatem Ecclesiaesanctse repromillit, quain el
cum peccaveris, et est nomen meum in illo. » Noni propheta Isaias prsevidens : « Lauda, inquit, sleri-
cst hic ille angelus, qiiem promittens Dominus per lis., quse non paris : erumpe et clama quse non par-
Mahchiam prophetam : < Ecce ego, inquit, mittam luris, quia multi filii deserlse magis quam ejus qusc
angelum meum, et praeparabit viam anle faciemi habet virnm (Isa. xxxiv). > Nam postquain nos
vncam {Matac. 111). » Ule esl namque Joannes-Ba- Angelus ille proecessit, elin ccelum ascendens dona
ptisia prophela, et plus quam propbeta , angelus, id[ B ' sancti Spiritus Iiominibus dedit, non est in hac lerra,
«st nuniius , non prsecovenluri, sed nunlius atque quam ille sanguine suo rigavit, quse sit infecunda
indcx jam prresenlis hujus magni Angeli, de qiioi vcrbo Dei,, et slerilis ab operihus bonis. In omni
*corifcslimidcm propliela siibjtingit: « Et staiim ve- loco inater Ecclesia spiriiuales filios-parit, et de
fliet ad lcmplum suum dominalor quem vos quaeritis, juorluis vivos in vitam selernam regenerando par^
et Angelus leslamenli quem vos vultis (ibid.) > Pro- luril. Cujus fecundilalis prsemium breviier conlin-
pria hujiis angeli differientia hic posita 220 osf, gcns, « numerum, inquit, dierum tuorum implebo, >
•dicenle Deo, < ct cst nomcn meum in illo. > Non .id estjn sseculorurn ssecula, quoc dinumerari noi)
«lixit, et nomen meum super illum, quod rccte dici possunt, vitam tuam exlendam et dilalabo. « Ter-
queat de quolibcl infimo elcclorum, quoium omnium yorenv meiim nvitiam in proccursum vestrum, et oc-
illa cst prophelica vox : < Tu autcm in nobis es, cidam oinnein poptilum ad qiiem ingredleris , > elc
Domine el nomen tuum invoealum csl super nos Hoce ita facta esse novimus, ut in ligura terroris,
{Jcr. xiv,) > scd < csl inquit, nomcn mcum in illo, > quo pcr crucem Chrisli fulminali sunl maligni spi-
jd est pro naturali diviniiatc, codcm quo et cgo cen- ritus inimici noslri, contigisse veraciierprsedieemus.
setur nominc. Dicitur eiiira, « el cst, > seque ut cgo, f Unde el ipsi inimicorum capiti fiducialiler dicamus :
Beus, Doniinus, onmipolens, invisibilis, increaius, 0 lorluose serpeus, qui mille per macandros frau-
immensus, outcrnus, cl quidquid de Dco substantia- desque flexuosas agiias quieta corda, discede. Chri-
Jitcr pracdicatur, ut hoc solum de nomine ifllcrsit ittis hic esi, hic esl Chrislus, liquesce, signuraquod
quod cgo ad illuin fdaiivc Palcr, illc ad nierelalive ipse iiosti damuat tuam catervam, sed quinara sunt
Filius diciuir. Hunc cgo « mittam, qui pheccdai le, > .crabrones, de quibus ait : « Einilianv crabrones
scilicct apericndo tibi portasjusliiiae, « et custodiat prius, qui fugabuiit Hevseuin, cl Chanariaeuro, et
tc in via, > quatoniis quod arbitrio non prsevales, Helhscura anlequam iniroeas. > Qui, inquam, spiri-
cjiis consequaris gralia , « cl introducat ad locum tualitersunt per crabrones inielligendi; quos scimus
qncmparavi, > scilicel maiisionibusmultisdislinctum de equino siercore nasci, quos eoiitra Cliananrf.um
ab originc mundi, dc quo ccciderunt apostalse angeli, se missurum dicil, sicut contra /Egypiios niuscas
quibus pes superbiae, et idcirco < expulsi sunl, nec misit, nisi ignobiles el contemptibiles hujtis unmdi,
potucrunt starc (Psal. xxxv). > — < Observa eum, quos ut nobilis et fortior confunderet,.ante con-
«l autli vocem ejus. > < Observa, > inquam, < eum, > speclum noslrum misil ul per illos contrita super-
iioii a semelipso loquenlcm, et opera mea facienletn, bia sscculi, paciftce possimus ad vilam selernam
t cl audi vocem ejus, > dum sub duobus leslibus, nPj ingredi ? lsti crabrones qui se lanquani purgameuta
scilicet sermone et opere, se in nomine Dei Patris mundi prolitebantur et omnium peripsema (I Cor.
6iii venisse profiietur. « Nec contemnendum putes, > JV), milvos vjcerum, diaboluro principem roundi
«juia non dimittel cum peccaveris , ne conlemnen- fugaverunt, et omnes pompas ejus sub pedidus suis
duin pules quod homoest, quod mortalis est, quod Vclociter conculcaverunt. < Non ejiciara, inqurt,
-moriuus ex infirinitale hominis, vivit enim ex vir- eos a facie tua, anno uno ne terra in soliludinem
lule T>ei(// Cor. xni) ,'habensque potestatem judi- redigatur, et crescant contra le bestise. > Iloc est
cium faciendi, < non dimittet cum peccavefis > odio dicere. Non absque Jegilimi certaminis iabore viiia
iiabendo illum gratis. < Quod si audieris vocem ejus delebo repiignanliaproppsito tuo vel inleniioni tuae,
*t feceris omniaquce loquor, iniiriicus erO inimicis ne exioJlat te. in superbiam repentina gloria vicio-
tuis, el aflligam affligenies te, prsecedetque le arige- rise. Salius enim est pugnare cura hominibus quam
ius meus, ei introducet le ad Amofrl)oeum, > eic, besiiis subdi, id esl tolerabiiius esl, verbi gralia, co-
iriimicos Israel, id est omnium quaercntitnn-Domi- lapbizari sljroulocarnis quara devaslari elaliouis sli-
nuni, ct jEgypium hujus niundi fugientium, nialignos niuio. Hsec eniin huinana, illatcniaiio esl diabolicr».
«sse spiritus, eisque Amorrhsei ct Hevsei, csete- Ail eigo : < Patilatim expellameos deconspectu meo,
 683 DE TRINITATE ET OPERJBUS EJUS LTBRl XLU. — IN EXOD. LIB. III. C90
donec augearis et possideas terranv. > Ac si dicat : A , meliosuin reddit hominem etiam in exlerioribut
Asoensinnes quas in corde tuo disposuisli inliacvalle carnis operibiis, sic econtrario fida CreatQris ailo-
lacrymarum , in hoc loco quem tibi posuisli ( Psal. ralio gloriosum illum eflicit succedenlibus fruclibus
LXXXIII),inqoem, o homo pro tuo vilio incidisti, spiritus. Equidem nos hodie cuncti verbo palarn
paulatim per auxilium exercitantis gratiae perficies, Creatoris adoralores sumus ; sed auctoribus magnis,
ibisdcvirluteinviriutemdonec videas Denm dcorum Christo videlicet et Apostolo ejus, simulacroriim.
in Sion, quodesl veracileraugeri.ct possidere terram servitus sic sequivocalur, ut in illo sacrilegio pleri-
vivciiiem. «fionam autem terminos tttosamartRubro que professores Cbristiaiiilatis involvanUir. Nam
usquaad mais Paliestinoruin, et a deserto usque ad cvangeliea aiictoritale, si avari surous, non Dco
fluvium. > Spirilualiter autem termini Chrislianilalis servimus, sed mammonae (Matlh. vi; Luc. x). Et
hi sunl. Per mare Rubrum et per deserlum populum Apostolus testalur, quia avaritia < idolorum esl ser-
inleUigimus JiirJseorum,Rubrum mare pro parte elee- vilus (Ephes. v; Coloss. m). > Igitur et hic et supra
loiui.) qui prinii rubeuie sanguine Christi mundali ubi diclum est: Non facietisdeos argenteos, nec deos
suiil, et apud quos priores baplisma esl Ecclesioe aureos facietis vobis, apud nos idem est ac si di-
oclcbraluni; deserlum aulem pro parle reproborum, catur: non sludebilis avarilise, non servielis mam-
qui prople)' infideliiaiem ab inhabiialore Deo cl Bfflona?.. .'....••,
honiine Clirisio deserti surit. Per mare autem Pa- CAPUT XLI.
bcsiii.oiiiiii, cl fhivium magnum , quem alio Joeo .Qttoto die le.r, dala sit, et allari mdificato ad
quod
iiominat Scriptura Eupbralem, quod nos Lalinc rudices montis, poputus irina repetilione d.xeril :
dicinius frngiferum, raullitudinera inlelligimus gen- « Oinnia verba Domini qum locutus est, facie-
tiiim, si\e prcfumiiialcn) nalionura, ad quas dilalati tnus. >
siuii tcnniiii aposlolorum, incipiciitiura ab Jcrusalcih, (CAP. XXIV.) « Venit ergo Moyses, et narravit
iibi (bicut dicium cst) primo sacratum est nostri plebi orania verba Dominiatque judicia. Respoiidil-
Jjapiisini mare Rtibrum. Porro, juxla litleram, que populus omnis una voce : OmniaverJja Domiui,
iinaluor ciimala terrre repromissionis dislincla surit quae Jocutus est, faciemns. > Memoriier tenendiirii
diccudo « a mari Ruhro usque ad marc Paloeslino- est; hunc lerlium diem mensis lerlii, ut siiperius
."•iini, ci a deserlo usquc ad fluvium. > Palscslinorum diclum est, non quinqiiagesimum, sed quadragesi-
alio loco lcgimus appella.ri niare Magnum, quod mum nonura esse, a quarta dccima mensis primi,
juxta lerra; siium ipsorum eral jllis contra solis oc- Id est ab immolalione agni. Ciim eniiri juxla luiia-
casum. /„ rem computalionem mensis, alius iriginta, alids
CAPUT XL. unde triginia sit, profecto sedecim dies, a quarto
Qnod sermoius Dei cum Moyse exordium, medium, decimo, qui residui fuerunl mensis primi, cum tri-
el finis, idem sit. ginla secundi, et istis Iribus diebus mensis tertii,
< Tradam in roanibus vestris habitaiores terrae, quadraginta novem siinl. Num ergo fallimiir, dicen-
ei ejiciam eos de conspcclu vestro. Non inibis cum les quia quinquagesimo die dala esl lex , quia qua-
cis fcedus, neccum diis eorum; non habilcut in terra dragesimo nono die locutus est Detis cunctos sernio
vcslra, ne forte peccare te faciant in me, si ser- nes hos, « venilqne Moyses el narravit plebi omnia
vieris diis corum : quod ccrte erit tibi in scantla- verba Domini, atque judicia, respondiique cunclus
lum. > Quod sermonis hujus fuit exordium ipsum, populiisuna voce: omnia verba Domini faciemus
inedium ipsum et finis est. In exordio namque di- quoc loculiis est : > Non iiiiqne. Nam vide quid-
clum csl : <Non hahcbis deos alienos coram rae. >In sequilur.« Seripsilaulem Moysesuniversos sermoiies
221 niedio autem, qui immolal Diis, occjdetur, prse- Domini, el mane constirgens ocdificavit;aItafe'ad
tcr peo soli. Porro hic in fine dicitur: < Non inibis !radic'es uiontis, et diiodceim iitiilos, 1 pe> lluodecliii
fcedus cuin diis corum, > elc. Et recte, quia borip- - Iribus Israel. » Hoc raaiie qurnqiiagesimus est diCs,
viini omiiium radix est iinius Dei diligenlisslnia ]D quo demum lex data est. Quomodo? < Misitque;hit
notilia; idcirco maxime circa hanc toia benevoli Scriptura, juvenes de filiis Israel, qui et absluleriiat
planlatoris impenditur opera. Hae elenim in corde holocausta, immolaverunlque viclimas pacificai
prius.radicala et fundata, quidquid inde pullulat, Domino, vitulos duodecim. Tulit itaque Moyses
frondel ac floret in graliam, el fructum affert in : dimidiam partem sanguinis, et misit in craleras,
vilam seternani, sicul econtrario deorum alienorum pariem aulem residuam fudit super altare. Assu-
servitus cansa est perdilionis, efficiens oranem fru- mensque volumen fcederis, legil audienle populo.
ciiiiii nequam, et mortem alferer.s sempiternam, Qui dixcrunl: Omnia, quse Jocuttts est Domiiius,
teslante Apostolo cum dieil: < Propter quod tradi- "
faeiemus, et erimus obedienles. > Quse professionis
dii illos Deus in desidcria cordis eorum, in immun- tertia repelilio plena , irisolubilis qiioque jam con-
diliam, ut conlumeliis aulcianl corpora sua in se- firmatio est. Nam et primo die mensis, dixerunt:
metipsis, qui commutaverunt veritatem Dei in men- « Cuncla quae loculusest Dominus faciemus, > eller-
dacium, et coluerunt et servierunl crealurse polius tio die dixerunt: « Oninia verba Domini, qure locu-
quam Crcatori, qui est henedictus in ssecula. Amen tus est Dominus, faciemus : > et hic dicunt: « Om-
(Rom. i), > elc Ergo sicul crealurae servitus contu- nia qnoe locutus est Dominus, faciemus, el erifnus
 691 RUPERTI ABBATIS TUlTIENSlS «j£>2
obedientes. > — * Wewro sumptum. sanguinem, JA Jesus, itl est < ipsum ccelnni, ut appareat nunc
respersil in populum, el ail: Hic esl sanguis fcede- vuRui Dei pro nobis (ibid.). t Hsee autem saricla
ris, quod pepigit Dominus vobiscum, super cunclis populo illi tradita illorum sunl exemplaria, quem-
sermonibus his. > Ac deinceps. < Dixit auiem Domi- adiiioditm idem Aposlolus, ctim tesliinonio Scri-
nus ad Moysen : Ascende ad me, in montem, et eslo pturoe proescniis ail : < Si ergo essel super ler-
ibi, daboque tibi duas tabulas lapideas el legem ac rara, ncc esset sacerdos : cura essent qui offerrcnt
mandata, quse scripsi. > Hic demum solemnis et riie secundum legem munera, 222 I 111exemplar: et
peracla legislaiio esl. Nam proclerito die quadrage- umhrse deserviunt cceleslium, sicut respoiisum esl
sjmo nonO, eral quod facium quasi qusedam cate- Moysi, cuin consummasset labernaculum : Yide,
chizatio est diceiuJa. Aliu.d neriipe esi dicere, ecce inqnil, omnia facito secundum exemptar, quod tibi
lexsub qua militare vis : si potes observare, ingre- ostensuni est in monte (Rebr. viu). > Proinde pr;t-
dere : si non potes, liber discede: aliud, postulalaele- seiilem locum cuin ccelestibus, qi.orum hrec et c;v-
gis professionem confirmaiam mami propria siguare. lera quae sequunlur exemplaria sunt, jam iiunc
CAPUT, XLII. libet conferre diligenlius.
De dedicatione testamenli, post wdificationem altaris CAPUT XLHL
in sanguine duqdecim vitulorum. "' Q.ucd sanguis miuiorum sanguinem cwlestis liomihis
Aposiolus loci hujus niemor, cum dixissci: < Te- Chrisli tignificet.
siamenlum enitn in niortuis confirmatuiii est, aho- Primo saiiguis vituiorum, quo hrec exemplaria
quin nondum valet dum vivit (Hebr. \j), > conlijiuo muiidata suni, sanguinis cxcmplar fuit coeleslis
subjiinxit: « Unde nec primum quidem sinc sangui- hom.iiiisJesu Clirisli, quococleslia simul et terrena
ne dedicaium. est, Lecto enim omni mandato legis paciiicata.sunt. Salulis nainque, qiiain sanguis ejus
a Moyse universo populo., accipiens sanguinein vi- in veritalc contulil signum hircorum ve! viuiloruiri
tiilorum et lurcorum, cum aqua et lana coccinea et sanguinc pisecurril. Porro, quod juvsues potius
Iiyssopo, ipsuni quoque librum et omnem populiim quain senes de filiis Israel Moyses misil, ul offer-
aspersil, dicens : Hic sahguis testamenli, quod renl holocausta. illius sunt juventutis exempfar. tle
inandavii ad v.os Deus (ibid.). > Dedicalum bic pri- qua Psalinisla : « Renovahilur, inquit, juventus tua,
inum asseri.1 teslamentum, iri eo quod rcdiflcalo iil aquila: (Psal. cu). > Neque ciiim veteres, sed
altari ciini duodecim litulis duodecim tribuura, le- uovos hoiiiincs, neque in vetustale lillersc, sed in
gem reci.latam profitciitium, el immolatis viclimis novilate spiritus raissurus eral Dorainus Jesus Chri-
dimidiam partem sanguinis fundens super allarc, .^ sius ducdecim apostolos, saccrdolcs novos, uovi et
residua parle Moysas populum aspersit, dicens: " veri sacrificii uiinisiros. Quid deinde nobis illud
« Hic est sanguis fcederis.. > Quid,autem esse puta- excroplificat quod dimidiam parlem sanguinis super
muslianc dedicalioneii) tesiamenti, nisi accepliuneni aliare fudit, cl dimidiam in populum respersit, nisi
coiiscfip.tioois propler p.romissiones lesiatoris, ui quod cuelesiia. duo simul de uno eoderaque derivata
jpse eis in Deum, ipsi auiein illi csseni in populuni, sunl saiiguine Cluisti Filii Dei, alierum quo per
secundunv multitudinem fjoederis maritajis? Nain baplismum in rcmissioiiem peccalorum aspeigimur,
hinc esl quod in Erechiele intcr cselera dicil: « Ube- ajierum quo verum, cum carne vera, sanguinem de
ra tua iulumtierunt, et pilus luus gerniinavii, el sauclo aitari sumimus? Missus ilaque sanguis in
eras nuda^ el confusione plena. Et transivi per le, cralcras, pailim ir. altare fundilur, partim in popu-
cl vidi te, et ecce tempus tuum tempus ainanliuiii. liim rcspcrgilur, quia recondiluui verbum Doinini-
El expandi amiclum meum super te, ct operui cac passionis, in apostoloiuni omniumqtie sacerdo-
ignoniiiiiaro tuam, etjurav.i libi, el ingiessus suni t.u.inChi.isii cordjbus, »ic per os linguaroque iliorum
paelum lecum, ait Dominus Deus (Ezech. xvi), > in hoec sacramcnla diffuudiuir, ut et veiacitcr iu
elc Igiitir hujus.quinquagesimldiei magna et digna moriem Jesu Chr.isli bapiizali, sauguine ejus resper-
memoria , qua muJier illa, scilicet Syuagoga, quse Ir. si simus et de sanclo allari sanguine ejus in veritato
in jEgypto multiplicala fuerat et grandis elfecia, bihamu.s. Aposlolus.aspersionem illam exemplarem
jamque, ut ait idem propheta, ad munduin muljc- ctim aqua ei lana cocciuea el byssopo faclam esse
brem perven.er.it, quaeqtie in die ortus sui praecisum leslalur (Hebr. ix). Sic iiiinirum et de laiere Chrisli
timbilicum non hahens, non fuerat Jota aqua in sa- cum aqua sanguis effluxit (Joan. xix), et idcirco
Jiitem, muliis enini diis servire incceperat, uni viro, rectc, cum viuo aquam misccri in sacramenlo san-
uii Deo facta esl, et lola aqua, et emundata a san- cloe Ecclesise, fides apostolica sanxil. Quqd aulem in
gujne suo, vestita, et calceata est, elcuiicia justi- celebralione sancli baplisini, aqua per verbiim
ii;e accepit ornamenla, quoe suh nominibus orna- crucis, per poteiiliam sancti Spiritus virtutem ac-
luiim idem propbeta diligenter dinumeiat. Dicit au- cipiat sanguinis Chrisli, ad abluenda peccala cre-
. len) apostoius supradicto capilulo : < Necesse esl dentis, nuiJus dubitat fidelis. Hyssopus, herha liu-
ergo exemplaria quidem ccelestium his mundari : inilis huinilem significat fidem Doininicse passionis,
. ipsa aulem ceelestia melioribus hostiis qiiam islis quia sicut illa tumorem pulmonis, sic fides Christi
Janam
..{Hebr. ix). > Cceleslia sunt, secunduin evangelicam sujierbiam cordis sanando deprimit. Per
yel aooslolicam fidcm , sancla illa ause inlroivii coccineam proposilain nobis ejusdein passionis imi-
 695 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLU. - IN EXOD. LIB. 111. «32+
taiionem inteliigimus, quia .< Christus passus esl,l A. doceas filios lsrael. Surrcxerunk.Moyses cl Josus
pro nobis, ut ait B. Pelrus Apostolus, vbbis relin-- minister ejus. > Et.supra dictum est. < Ascenderuivt
quens exemplum ut sequamini vesligia ejus (/ Petr. Moyses et Aaron et Abiu et sepluaginta de senioribus
»). > Scd el ipsunv librum aspersum esse Apostolus5 Israel, > sed nondictum est: Ascenderunl ad Doiiii-
asserit, quia videlicet sic sancta Scriptura pene; num, hic aulem diclum est, <ascende ad me, >quod
ubique frdern continet passionis Chrisli, et sihe illai significal illtnii invilari ad colloquium familiare,
nullatenus intelligi possit. Absque aspersione hujus> additumque esl, « etesloihi, > subauditur, non una
sanguinis, Deum nemo videbit. Narn « nisi quis> liora, vel uno die, sed < eslo ibi, > id est niane ibi
renaius fuerit.ex.aqua el.Spifilu sancto, Chrislus> quadraginla diebus el quadraginta noctibus : « DaT
ait, non polest videre regnum Dei (Joan. ia). >i boque libi duas labulas lapideas,.ct legem acmandata
Ilem : < Qui credideril et baptizatus fuerit, salvusi qure scripsi, >non ail et legero quam scripsi, sed
erit (Marc. xvi). > Bene ergo antequam sanguine! « mandala quse scripsi; > Iegem enim Moyses ipsc
ilio exemplari respersus fuisset populus, ail Domi- scripsit, sicul et de judiciis supra scripsit dictuin
nus: i Descende et contestare populum, ne fortes cst, quia scripsit Moyses universos sermones Do-
velint transcendere terminos ad vivendum, et pereatL mini; mandala autem digitus Dei scripsit, sicut
ex eis plurima mullitudo (Exod. xix). > At nunc: B 1 ipse Moyses in Deuleronomio dicit : « Dedilque
post aspersionem.« Ascenderunl, iuquit Scriplura, , mihi Dominus duas tabulas lapideas scriplas digito
Moyses et Aaron, et Nadab et Abiu, ct septuaginla de! Dci (Deut. ix). > Et hoc ccelestium exemplar fuii.
senioribuslsrael.elviderunl Deumlsrael.Sub pedibusi Quorum cceleslhim? Eorum videlicet qure facla sur.t
ejus quasi opus lapidis sapphirini, el quasi ccelumi per novum liominem Jesura Christum, qui ascendit
cum serenuin est. Nec super eos qui procul: reces-. ad Deum, non in montem lerrenuin, sed in ipsuiu
serantde llliis Israel misit manum suam, videruntque ccelum, ul acciperet nobis non occidentein lilteratn,
Deum, el comederjmt elbiberunt. > Yiderunt Deum sed vivificante.m spirilum (// Cor. m). Unde est:
Israel, sed uon siculi est, < Non enim, inquil, vide- «Ascendisli in altum, ccepisli captivilatetu, accepisti
bit me homo et vivcre polest (Exod. xxxm). > Et dpna in hominibiis (Psal. LXV.I).> Quac dona : < Et
longe post visionem islani, Deum, inquit Joannes ipse dedil quosdam quidcin aposiolos, quosdam au-
evangeiista, nemo vidit unquam (/ Joan. IV). Ergo lem prophelas, alios vero evangelistas, alios aulem
«Uvisio haec coelestis visionis Dei, qua < videbiraus paslorcs el doctores (Ephes. iv). > Hsec el liujusmodi
eum sicuii est (I Joan. m), > exemplar est. Quod dona spirilualia scripsit nobis « non in labulis
enim dicilur < sub pedibus ejus quasi opus lapidis lapideis, sed in labnlis cordis carnalibus (// Cor.
"*•
sapphirini, et quasi cceluin cura serenum est, > regni III). > Scripsit autem non calamo, neque atramenlo,
iilius, in quo videndus proiniltilur, solidilatem , sed digito Dei, id est Spiritu sancto. Nam quinqua-
puritatern, atque allitudineiii myslice inuuit. < Nec gesima die poslquam surrexit a mortuis, cujus
super eos, inquit, qui procul recesserant, de filiis etiam hic dics quinquagesimus exemplar fuit,
Israel, misit manum suam. > Tanquam diceret: cum essent omnes discipuli ejus pariler congrc-
Antequauj respersi essenl sanguinc fcederis quod gati, missus est ad scribendum hic Dei digitus ,
pepigit cum eis Dominus, miseral stiper eos irianum hic Spirilus sanclus multiplex , sublilis, disertus,
suam, manum terribilem ac tremendam, dicendo : 223 cerfus, ac discreius (Act. n). Prima scriptoris
< Omnis qui tetigerit luontem, morle morielur, la- expeiientia claruit in hominibus, qui prius eranl -
pidibus opprimetur, aut confodielui* jacuiis (Exod. idiolse, et sine lilteris, in eo quod stalim « cepe-
xix). > Nunc aulem quia fcederali, quia ssjnguine runt loqui lingnis magnalia Dei (ibid.). > llla et quse
fcederis erant conspersi, non misit super eos manum deinceps subsecuta sunt, opera ccelcstia fuerunt, ut
suam, non prohibuit eos a visione sua, qui prae recte hsec Scriplura data in tahulis Jnpideis illorum
timore superius dicto procul recesserant, terminos- dicaluu exemplar ccelesiinm. Nam - de hujusmodi
que conslilutos ascendere non audebant. « Vide- JJ rj dictura esl: «Quoniam videbo ccelos luos opera digi-
runtque Deum, > sicut jam dicttim est, et« comede- lorum (Psal. vni). >Sed dicit quis : Islse labulse la-
runt ac biberunt, > quod tolum illius fuit visionis pidese digito Dei scriplre poslmodum confraclse suni.
exemplar, in qua comedemus ac bibemus, eademque Reversus namquc Moyses de inoiiie, cum appropin-
visione salurabimur el inebriabimur. Dicit enim quasset, « vidit vitulura et choros, iralusque valde
Psalmista : < Saliabor cum apparuerit gloria tua projecit de manu tabulas, ct confregit eas ad radi-
(Psal. xvi). > Ilem :«Inebriabunlur ab ubertale do- ces montis (Exod. xxxn). >Quid lioc ad exeiuplar per-
mus luse, et lorrenle voluplalis luse potabis eos linuit coelestiuni? Plane et hoc pertinuit, quia vide-
(Psal. xxxv). > licet gens illa, cujus tabulis prius inscripta sunt
CAPUT XLIV. dona cceleslia digilo Dei, eccc rebellando confracla
De eo quod dictum est:«Ascende ad me, et esto ibi. > atque projeclaesl. < Prsescide, ail, tibiduas tabulas
Ei de duabus labulis lapideis, digilo Dei scriplis. lapideas inslar priorum, et scribam super eas verba
< Dixit auiem Dominus ad Moysen : Ascende ad qure habuerunt tabulae quas fregisti (Exod. xxxiv)- >
me in moniem, et esto ibi; daboque libi duas tabu- Istse juniores labulae nou confractse sunt. Etenim
fas lapideas, et legera ac njandata quoe scripsi ut reprobaiis illis, quibus oportebat prius loqui Ver
 m ri RUPERTl ABBATtiJJTUHIENSIS, 696
totim DeiXAdU.1!11)Jfjeniibus aiinuiiliatum est, et ibi A bLsque.in.se credcntibus quem ille manducando
Seriplura digili permanel. Sane, secundmn littera- perdidit, cibum vitse aelerrire jejunando acquireret.
turse ordinem, sic mandata in duabus tabulis illis Sed lioc, utpraediclum est.supra naluram horuinis
distincta stmt ut in altera continerentur, quae ad di- esl, et idcjrco liserelica pravitas, quse illum non
leclionem Dei perlinenl, quorum primuin est : vere, sed in phanlasmate hominem apparuisse con-
* Non habebis Deos alienos coram me; > in allera quse tendit, tani diuturnum jejunium in suae vesaniae pa-
ad dileclionem proximi, quorum priinum esl: tllo- Irociiiiuin procaciter arripuisset. Ulililerergo nobis,
nora patrem tuum ei inatrem luam. > UndeetApo-. ut jam diclum cst, Divinitas providit ut duos tesles
stolus hoc primum dicit mandalum (Ephes. vi). veritalis jejunaniis hominjs Christi humanilas obli-
GAPUT XLV. neret, alierum scilicet ex lege, alterum ex prophelis.
Quomodo Moyses durare poluerit sine cibo quadru- Imo, si libel, diciinus quia non duos tanlum, sed
ginla diebus. el tres habuit lesles in hoc negotio hic Deus et
< Cumque asccndisset Moyses, opcruii nubes raon- homo verus Salvaior noster. Unus eniin Moyses
tem et habitavil gloria Domini super Sinai, legens secundo jejunavit quadraginla diebus et quadraginla
illuin nube sex diebus. > Gloriam Domini habilasse nociibus. Igilur in ore non laiuuni duorum,
super Sinai dixit, quia experlus esl magnara el ^ sed eliam trium tesiium slahil el hoc verbum
gloriosam iiiuliitudinem dulcediuis Domini, quara (Deul. xix).
ahscondit quidem limentibus se (Psal. xxx.); sed. CAPUT X.LVI.
huic oslendii noii parva ex parte, u.t in'illa eputare- Quid sit quod Moyses prwcepla capescens, egressus
tur, non uno die, sed quadraginla diebus el quadra- in medium nebulm monlem ascendic, el (uii jbi qtta-
ginta noclibus. Nam quasi quaereres quomodo lan- draginta diebus el quadraginia noctibus.
diu duravil homo sine cibo et sine polu, cum ultra <Erat autem species gloriae Domini quasi iguis
septem dies naiura humana sine omni alimonia ardens super verlicem moniis in conspectu filiorum
durare non possii. « Septimo aulenv die, inquit, Israel, > talis quoque species glorise Domini cce-
vocavit eum de roedio caliginis. >. Fueril hoc om- lestiuin exemplar fuil. Nain ubi quadragesimo die,
liino humanse possibilltalis, quo prae aviditaie sicut supra diclura est, graiia cteleslis effulsii,
«oeleslium epularum sex diebus. panem noncomedit, eral ilidein species glorire Domini quasi ignis. t Et
et aquam non bibil. Cfp.terum, nisi septimo illum apparuerunl, inqnil, illts.disperlitoe linguoe, lanquam.
die Dominus vocassel, natura hominis in semetipsa ignis, seditquesuper singulos corum (Act. u).> Ulro-.
residens in brevi penitus aruisset. Vocavit ergo; bique vivacitas ignis zelum et fervorein spirilus
jllum de roedio caliginis, cujus vox suavis, ac super 'C adversus peccaia praesignavii.« Ingressusque Moysea
jnel et favura esl dulcis, et vocatione sua sic ino- lnedium nebulse asceudit in moniem, el ibi fuit
pem hominis uaturam ditavit ut. usque ad quadrage- quadraginta diehus et quadragiiila nociihus. > Ne-
siniura diem. non soliun cibi ei potus, sed et lotius bulam siyc caliginem, quam in his. locis Scriptura
hunranse condilionis possel ohlivisci. Sic in semei- ssepius expressilnonnulli Iucem inaccessibilcm dixe-
ipso nieruil experiri, ulveraciter dicerelquod « non runl, videlicct, quia dicit Aposlolus: « Qiiein vidit
jn solo pane vivat homo, sed iu oniiii verbo quod liominum nemo, nec videre poiest qui luccm habi-
procedit ab ore Dei (Deut.. m). > Item : Nec in Elia lat iiiaccesgibilem (i Tim. vi). >Yerum hic sensus,
.jejunante simiiiter quadraginladiebus elquadraginla ut in vocabttlo nehulse sivc caliginis lcx intclligaiur,
noctibus Scriptura tacuit, quod non hoc de hoiuinis per aiiliphrasimpluribiis Scripiuraruinlractaloribus,
possibilitate habittim, scd de virtule Dei pro niu- nou complacuil. Porro proelcr typicani intelligen-.
nere sumplum est. Ubi eniiii illura Angelus Domini tiam, id quod Moyses nicdiuni nebulse ingreditur,
secundo tetigit,dicen,s: «Surge el coraede (111 Reg. moraliter quoque appclciidam csse quieiein atque.
xix), > Postquam comedit et bihit, sl.aiim suhjunctum cordis munditiam eis qui ad conlcmplalionem tch-
esl: <Et ambulavil in loililudine cibi illius quadra- dunt, innuil. Quid ciiiin cstquod hic subliinia Dci
ginla diebusetquadragiiilaiioctibus (i.bid.). > In for- • proecepta perciperet, alta coiisccndil. alquc ut iuter-
litudine cibi illius Scriplura sic dixit, ut subintelligas. na peneiraret, ab exlerioribus tumultibus occullalus
.tjuod noi) erat nec esse poterat in natura quamlibet est, nisi quod sancti viri, qui exterioribus minisie-
forlis el in jejuniis exercitali hominis. Ulililer salis riis deseryire oflicii ncccssiiale cogunlur, sludiose
providit divinitas qualenus idoneum haberet testi- semperad cordis.secretarefiigiunt, ibique cogilationis
jnonium Chrisli bamanitalis. Ille iianiqiie jejunare iniiinse cacumeiiascenduiii,et legem, quasi in raonte,
babebat quadraginta diebus et quadraginta noclibus, percipiuut, dum postposiiis lumultibus actionum
ut, pro gula peccaloris primi hominis, innocens liic lemporarnim, in coiiiemplaiipriis.sure verlice super-
homo secundus ordinatasalisfactione vapularel, no- nac voluntatis sententiam perscrulantur.
697 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS;LIBRI XLH. — IN EXOD. LIB. IV. m

IN EXODUM LIBER QUARTUS.

(Exod. cap. XXIV-XXXV.)

224 CAPUT PRIMUM. A qui cxemplari et umbrse deserviunt coelestium

De labernaculo Moysi, quod coelesle tabernaculum (Ilebr. ix). > Et coiilinuo subjungit lestimonium jani
exemplar ejus fueril. dictura, quo Deus ccelestia poiius exemplaria esse
Tabernaculum verum, < quod -fixit Deus , et non di.xii terresirium. < Sicut resporisum est Moysi. Vide,
liorao (Hebr. viu) > lahernaculi quod fixit Moyses, inquii, omnia facito secundum exemplar qnod tihi
exemplar fuisse, auclor est idem Deus, et 11011ho- osiensum esi in monle (ibid.). > Hoc ergo quserimus,
ino. Ait enini: < Inspice, et fac secundum exemplar, el Deo donanie, citius inveiiiemus. Moysi Deus lo-
quod libi in monielnoiislratumesl (Exod.xx\).> Cujus quebatur, et ei ccelcslia, priusquam facerel lerres-
dicli meraor Aposlolus : < Non enim manufacta, iria, spiritualia prius demonsiiabal quam faceret
inquit, sancla Jesus inlravit exemplaria verorum, carnalia. Quomodo vel quali vislone demon-
sed in ipsum coeluin (Hebr. ix). > Hrec lanla aucto- slrabat? Yisionc inlerna, visione prophetica. «Lo-
ritas archilecti Dei illius labernaculi niamifaeli quebatur enim illi facie ad faciem, sicut loqui
structuram toli mundo speetabileui feCil. Ubi? lu sole.l horao ad aniicum suum (Exod. xxxni). > Quo-
hac sancta et veridica Scriplura, quoe retinuit, et inodo solel hoino loqui ad amicum suum? Non- cc-
oblivioni sustulil oedificationis illius mcnsuras uiii- lando illi consilium suum, faciendo illum seerctoruin
versas, numerosque et pondera. Divertuni hoc suorura conscium. Cum ergo loquerelur ad illum
omnes, qui in hoc mundo peregrinanlur regni cce- sicut loqui solet homo ad amicum suutn, nunquid
lorum milites, qui perlranseunt, et manentera hic illi occultarcl suramum amicitiae suse fructuin, id
civitatein non habentes, fuluram inquiruut ( Hebr. est fulurum Chrisli Filii sui ccel.esle sacerdotiura?
SIII) aiquecoeieslium, quse jam ex parte cognoscual, Imo tam de praeteritis quara de fiituris docuit eum.
hic exemplaria conlemplanlur, ut proficianl ad co- Nunquid non cum auciorilate Scripiuroe Mosaicae,
gnoscendum. Qui et mirantes, dicunt ; < Quam dicit Joannes : < In principio erat Verbuin; et Ver-
dilecta labernacula tua, Domine virlulum (Psal. bum erat apud Deum, et Deus erat Verbum, hoc
LXXXUI).> El nos igilur quos ad hunc locum, recla Crat in principio apud Deum, omnia per ipsuin
propositi noslri via perduxit, paulisper imraoremur facla sunl, et sine ipso factum esl nihil?> (Joan. i.)
hic, qualenus ex pulchriludine tabernaculi allccta, Etenim prior ille sic locuius est, quia dixit Deus,
concupiscai et deficial anima nostra in atria Doniini, < fiat, el faclum esl (Gen. i), > qtiod sequipolleris
corde el carne exsultantibus in Deum vivum, ubi esi. Nam si dixit: < Fiat et faclum est > per Ver-
passer domum et turtur invenit sibi nidum (ibid.)'. bum factum est. Ergo mullo magis illud aiiiico
Aspicial Deus el passerem secunduin cor, in _ suo non abscondit quod Verbum caro fuluriim
illani coelestera domum teudentem, el lurlurem se- esset, quod Deus el hoino Chrislus, propiliaiio pro
cundum carnem praesenli tabeniaculo laborantem, peccatis nostris ftiturus esset: qnod idein in taber-
et quia tara sancla quam alta sunt quse moliinur, naculo suo (quod est pracsens Ecclesia) niensani
auxilium graliseejus. eladbenecogilandumprsevcniat corporis et sanguiuis sui positurus essel, quodque-
passerem,etadhcne agendum subsequalur turtureuu idipsum labernaculum Chrislus, ipse inagnum can-
CAPUT II. delabrum, cunctis Spiritus sancii donis lucens.
Cur Aposlolus versa dictione labernacu.um Moysi illuslraturus erat. Ilaque quoniam prius hsec spiri-
exemplar dicat fuisse cwlestis tabernaculi. tualia sive'ccelesiia vidit, et postmodum carnalia
Prinium qnserere libet cur inratione exemplarium, poputo illi Sancl-a saiictorum fecit, ipsa coeleslia
divinse dictiouis Apostolus immutaverit moduni, illi exemplaria dicunlur et sUnt. Porro Hebroei (ad
Nam Deus dicit, <juxta oinnera simililudiuem la- illos enim illa Epistola Apostolus loquilur) prius
bernaculi, quod oslensum libi, et omnium vasorura tabernaculum manufactura, prius arcam, propitialO-
iu cullum ejus, sic facielis illud (Exod. xxv). > rium, mensaiii, candelahrum, ei cselera omriia nia^
Ilein : < Inspiceet facsecundum exemplar quod libi hufacta noverunt, el de illorum similitudine commo-
in monte monsiralum esl (ibid.). > Manifeste bic n uebantur ab Aposlolo, ut se extendereiit ad cogni-
eorum quse niandabat facere Moysi, ea qure de- iionem ccelesiium. Recte igituristis econtra terrestria
monslrabat illi exemplaria esse dixit. Econlra hsec dicta sunt exemplaria fnisse cceleslium (Hebr.
Aposlolus, ea qure fecil Moyses, illorum exemplaria VIII), exeiuplaria verorum (Hebr. IX), exemplaria,
liuncupavit, quae Deus illi demonslravit. Ait enim : inquam, et umbrae fulurorum. Jam nunc taberna-
« Si ergo essel super terram, nec esset sacerdos, culi ipsius siruciuram Deo duce et candelabro, quod
cum esseni qui olfcrreiit secundum legem niunera, illc esl, proehiccnle, ingrediamur.
 ; RUPERTI ABBATIS TtllTlENSlS 700
f99
-^—225>" GAPUT UI. — -— A spifitualia bona sunt, quoruin ulique cui plus com-
Deprimitiit qttas Dominus ad conttruclionem taber- miltitur plus ab eo exigitur (Luc. xn) ad consumma-
naculi jupitfoiliif, g : s: £ } (t ;'- , rYti^ne^^cilieSljimi^ilcl^^, quorum illa, ut ssepe
(CAP. XXV.) « Loculiisrpie*ellT)dininul ad^Mby- dfcturn est, riobis exemplaria sunt. Unde cumdixisset
sen dicens : Loquere flliis Israel, ut loPant mijii v Appstollis ; «Et ipse dedit quosdam quidcin aposlo-
primitias, > exponens quid dixerit, vfii quid iriielligi los.quosdam aulem prophetas, alios veroevangelislas,
voluerit, dicendo primitias, conlinuo subjunxit:< Ab alios aulem dociores et paslores (Ephes. iv), > si-
omni homine qui offert ulirpneus accipietis eas. > ;_ gnanler adjecit,« ad corisummalionem sanctorumin
< Ultroneus pffert, > qui non coacla servilute sed opus ministeiii, in sediflcaiionem corporis Christi
spon.lane.a charilale quidpiam offert. Ergo charitalis (ibid.). >Hsecethujiismodi donagrandia, aurum sunt,
oblationes, sive magnse sive parvse sint, primiliae argenlum sunt, lapides pretiosi sunt. Yidemus quia
Domino sunt, et ad coelestis labernaculi ejus ornar legimiis longos ordines beatorura hominum, virorum
tum proficiunt. Econlra quidquid ex trislilia offer- pariler ac muliertim, puerorum ac puellarum, ad
tur, serotinum est, et ad decorem domus Doinini ccelcste ministerium Christi procedenlium, qui iu
prolicere npn potest. Proinde Apostolus cura dixis- sancliiarium Domini lalia fldelilef*ac devolc oblule-
set: < Qui parce seminat, parce et metel; el qui " runt. Et nos igilur exigui quoniam lalequid ccelesti
seminat in benediclionibus, de benediciionibus et offerre sacerdoli non possumus, ne tainen vacui oin-
melet (II Cor. ix) :.» conlinuo subjunxit: « Unus- nino coram illo appareamus, bona volunlate advi-
quisque, prout deslinavit in cprde suo, non ex tri- dendum sanctuarium alacrcs ingrcdimur, placerc
stitia, aut ex necessilalc; hilarem enim datorem nobis omnia veraciter profitcnies sacerdolisordincm,
diligit Deus, > elc. (/Wrf.) Beneergodixitiqtipdoppor- minislraiilium religionem, offerenlium charilatcm.
tiine audiant oranes labeniactili Dci, id cst Ecclesia? De argenloel auro cseterisque priiniliis, qusecunquc
Christi adjulores, « ab omni honiine, qui offeret ul- ab ullroneis oblata accipi jubeiilur, quam significa-
troneus, accipieiis eas. > Quod de corporalibus di- lioiiem habeant, suis in locis, proul singuia in opera
ctum esi, itiileii) de spiriluajibus dicendum est et expenduiilur, proposse dicemus. Et quam vere di-
Eenliendiim. Nam guidqiiid bpni, sive corporale, siyo clum.sil; <:et habitabo in medio eorum ciiin fecerint
Epirituale sit, si idcirco faciinus < corain hominibiis, mihi saricliiarinm, >iipsa lectipnis mysteria decla-
tit videant pperanostra boiia, et glorificent Palreui rabiinl. De simililudine labcrnaculi, quod ostensum
lioslruin qui in Cfclis, esl (Matifi. v), > primiiivupi est Moysi, jam supra dictum est. Erincipium scdifL-
est, el priniiliarum apceptor Deus suscipi jubet. cationis arca est, quse sic incipit:
p
Econira, si quis faciat coram homjnibus ad lipc CAPUT Y.
tanluni ut videalur ab eis, nullam sibi in labernactilo
Dei collocat memoriam. Nam in eo quod visus esl ab De afca, quod incarnaiionis Dominicw vel cotporis
, ipsjus mystetium fuetit, et qui sint vectes qitibus
horainibus recepil mercedem suarii. debeal potlari..
CAPUT IV. < Arcam de lignis selini compingite, cujus longi-
liem deeisdctn, ct qttod minora inlerdtim majoribus ludo habeat duos cl semis cubilos, laliludo cubitum
chariora sinl Deo pro inleniione ojferentit. et dimidium, altiludo cubilnm similiter, ct scmissem,
« Hoccsunl autem, quse.recipere. debetis : Aurum, ct deaurabis eam auro mundissimo inius cl foris.
el argentum, et res, el hyacinlhum, ct purpuram , Faciesque supra coronam auream, per circuitum,
coccumque, bis linctiim, et byssuni > el pilos ca- Cl qualuor circulos aureos, quos poncs pcr quaiuor
prarum, et pelles arielum rtibricatas, pelles hya- arcae angulos. >—< Arcam, inquit, dc lignis sciini, >
cinlhinas, et ligna setini, > elc. Ergo ul primitioe ligna selim irapulribilia sunt, spinosa, ct a qualilate
sinl quse offerunlur, non oblalionum quanlitas, sed albre spinre non multum dislantia. Principio san-
offerentium bona efficit volunlas. Multura enim ab cluarii arca compingitur, quia principio sanclse Ec-
auro et argcnlo, pili caprarum in prelio differunt, D clesise Filio Dei corporis huniani membra compegit
et lamen sub eodem vocabulo primiiiarum posili ex Virgine sanctus Spiritus. Compingilur auleni
sunl. Nec dubilandum pilos caprarum et pelles arie- arca dc lignis seliro, lignis imputribilibus, quia tle
tum, inierdiira auro et argento, lapidibusque prelio- semine Patrum fidelium seterna roemoria redolen-
sis priora fuisse apud cordiura iiispejclorem Deum. tium Dei Filius est incarnatus. « Cnjus, inquit, lon-
Nam ejusdem tabernaculi Deus ac Domiiius, cum se- gitudo babeat duoselsemiscubitos, laliludo cubilum
derct conlragazophylacium, aspiciensquomodoturba unum et dimidinm, alliludo similiier cuhilum ct
jactaretses in gazophylaciurn, mulliquedivites jacla- semisscm, > videlicet, ul homini salva reverentia sit
rent ntiilta, venit una vidua pauper el misit duo mi- accessibilis, et attrectabilis inlus et foris, prout csi
iiuia, quod est quadrans. Et convocans discipulos mensura vel slalura liominis; staturse namque hu-
EUOS,ait illis : Atiien dico vobis quoniaii) vidua haec manscloiigitudo a planla pedis usque ad collum Irieu-
pauper plus omnibus misit. Omnes ciiim quod ahun- bitalis. est. Ctim ergo allitudo arcse lanlum unius
dabat illig iniseruiit, hsec yero de pennria sua oiiinia cubiti sit ac semissis, palam est quia curvaturam
quoc hahuii, misil loltim viclum suuin (Marc. xn). corporis humani non excedit, et longitudo cnm sit
Porroquae ad spiritualein rjedificationeinconferanlur, duorum cubitorum ac semissis, porreclis manilinsnd
7CI DE TRINITATE ET OPERTBUSEJUS LlBRl XLH, — IN EXOD. LIB. IV. 302
dexteram et ad sinislram ad quemlibet aclum reli- A CAPUTYIv
gioms ultrc accedit. Latiludo cubili quoque ac se- De propitintorio, qtiod Domintcm passionis stgnttm
missisliquet incumbenlis manibus, quam accommods -fuerit. Etquid mystice sint duo clterubiin, et cur
sii. Quod lottim mystice nobis illud innuit quia in- .dictuni sit, «inde p?.mcipictmtibi,.t,, , .. . _
carnala divinilas omnibus niodis mensurse, id esl -i.« Faciesque propitialorium de auro mundissimo.
rapacilaii hominis benigna sechariiateindidsil.Deus -Duoscubilos lenebit, el dimidiuni loiigitutlo ejus,
appropinquans in terra visusyitjl curii •homiriibti? semissem, et cubilum latiludo, > ioiigijudiiiiset lati-
coilversalus esl (Baruclt. 111);oculis hominum expo tudinis ejusdem propitialorium, cnjus et arca est,
silus, auribus homiuum propositiis, manibus hoiui- qnia videlicet eadem charilatis inlenlione Filius Dei
num apposilus est. « Quod fuit ab inilio , inquil pro nobis passus, qua et incarnalus est. Propitiato-
Joanr.es, quod audivimus, qtiod vidimus oculis no- rium namque nobis ideni incarnatus Deus est, sed
slris, quod perspeximus, et manus nostrse lractave- per passionem et morlem suam. Per illam eniiii pro-
runt(/ Joan. 1). >—< Et deaurabis, inquit, eam aurc piliatus nobis est Deus, et per illam peccatorum re-
mundissimo inlus el foris, > qnia verse divinitatis missionem accipimus; in qua baptizali sumus ut ait
auro, ei inlus per insitam sapienliam, et foris pei Apostolus < quicunque baplizati sumus in eodem
divina opera, clarificatus est Christus, quod sil Dei " Christo Jesu (Rom. vi). > Ergo quia nisi Deus incar-
Filius. « Faciesque super coronam auream per cir- natusetiam morluus fuisset, ipse solns manerei. Post
cuilum. > Supra corona aurea arca circumdatur.qui: arcre fabricam, < facies, inquit, et propiliatorium. >
Filio Dei quasi diadeina capitis esl, hic miseralionii Unde? < de auro roundissinio. > Aurnm divinre in
ornaius, quod el per bonilalis 226 graiiam voluil Chrislo substanlhe significal prelium. Signanter et
et per majestatis potentiam valuit hoinincin assu- «xpresse dixil « mundissimo, > quia videlicel ex eo
mere, quod non pottiisset nisi Deus. Creaturarutn -
quod Deus ab omni est sorde mundissimus, ex ert,
quippe ordo vcl natura 11011 paiitur, ut altera aller inqiwm, propiliaiorium nobis factns es.l Christiis
subslaniialiler inseralur, verbi gratia , home angek Dei Filius, ex copeccala inunili tollere potuit Agnus
vel liomini angelus. Ergo cl pro liac humilitate om Dei, < sanctus, innocens, impollutus, segregalus a
nipolentissima mirabilis, vcrus et vicloriosus prse- peccaloribus, el excelsior ccelis faclus (Hebr. vn). ,«
dicelur Deus. El quatuor, inquil, circulos aureos. lloc duo lesiamenta consonis vocibtis cathegoi izant,
quos pones per quatuor arcse angiilos; quia videlice Iioc lex et Evangelium uno spiritu, eodemque sensu
in eo quod per quatuor mundi partes fides incarna- prsedicanl. Sequitur ergo : <Duos «ruoque cheriibim
tionis Christi dilaiata tenditur, procul dubio qualuoi *g aureqs el productiles faciesj ex uiraque parte ora-
sancti Evangelii libris accincla prsedicalur. « Faciei culi. > Juxla lilleram, qiialisfactura.qiialis Velnnde
cuoque vecles de lignis setim, > etc. Vectes delignii sumpla fuerit cheriibim forma, non expriroit Scri-
setim fiunt, qui eisdem ad portandum circulis inse plura; crealurae tamen angelicoe monumentum est,
riintur, quia forles el perseverantes doclores, velu qnamfortitudinem cum gladio flaromeo atqua Vcf-
imputribilia ligna quaerendi sunt, qui inslruclion salili anle paradisum collocatam in Genesi scriptum
sacrorum voluiuinum semper inliserentes, saiiclu esi (Gien. 111),cui licenlia pictorum alas elHngii, non
Ecclesise unilalem denunlieiii, el quasi iniromissu siue auctorilate Scripturoe prsesenlis. Videlicel pro-
circulis arcain porlent. Vectibus quippe arcam por- pter velocitatem nalurse spiritualis. Sequilur eiiim :
lare est bonis docloribus sanciam Ecclesiani ac rudcf < Ulrumqtie lalus propiliatorii leganl, expandenles
infideliuni mentes prredicando deducere. < El operei alas, et operientes oraculum, > id est propitiaio-
cam.inquii, auro, > videlicct cum splendore ser- rium. Sequiliir adlmc : < Respicianlque roiituo ver-
iiionis aliis insonanl, ipsi eliam splendore vitse ful sis vtillibus inpropiliatoiium.» < Respicianl,> inquit,
gescanl. < Qui sempcr erunl in circulis, nec unquani non aspiciant. Nempe el alis propitiatorium operiro
exlrahenlur, ait, > id csl semper excubabunt in sa- et muiiios viiltus in se converlere, id est non ante
ciis libris, elnunquam recedenl a sludio sacrae le- D se aspicere, sed alam versus caput diverlendo, in
clionis. Ad hoc enim vectes in circulis semper essc ^alterulrum respicere. Porro juxta prrediclam exem-
jubentiir, ul cumporlari arcam opportunitas exigil, plarium ralionem, duo clierubim, quod nomen pleni-
de intromiltendis vectibus portandi nulla haberetui Ittdo scientiw inlerpretatur, duo Teslamentasuni,
larditas, quia vidclicel cuin spirituale aliquid subtli- .unde scienliam Dei silienies liaurimus, ubi nihil de-
tus a pastore inquirit, igiiomiuiosum valde cst, si -esteorum qure de Deo quserenda vel scienda sunt.
tunc quserat discerc, cum qusesiioneiii dcbel enodare. ,Duos ergo, inquit, cherubim aureos el productiles
« Semperergo vccles in circulis erunl, inquit, ad facies. Duo cheruhim duotestes sunt, quorum in ore
porlandam arcam parati, > id esl, qui ad prsedica- slat omne propiiiaiionis noslrre verbura. Aurei sunt,
lionis accedunl oflicium, sempcr erunt parati ad quia Vetus et Novum Teslamentum eadem Dei sa-
reddendam rationem omni pcteiili i de ea quse iri pienlia vera lucent, eadem siinpliciverilatedescripla
ipsisest fide Jesu Chrisli (/ Petr. 111).>— < Ponesqne sunt, t desiderahilia superaurum et lapidem pretio-
iu arca teslificalionem, quam dabo tibi. > Subaudi- •sum mullum (Psal. xviu). > Producliles, quia profe-
lur urnara auream, habeniem manna, el virgain clo inter lunsiones et pressuras, saricla ulriusque
Aaron, quae fronduil, et labulas leslamenli. Teslamenii Scriplura condita est. Expandunt alas
 703 ': RUPERTl ABBATiS TLTTIENSIS 704
tuas, et oraculum prolegunl, quia vidclicelhuniilila- A j cubitos longitudiiiis, et in laiiiudinem cubituin, ct
lcm crucilixi Domitii noslri Jesu Cbrisli, a Judaicis in altiiiidinem cubitum ac semissem, el inaurabis
vel hrcreticis blasphemiis defendunl. Natri Judaei pu- eain auro purissimo. > — < Duos, inquit, babenlem
taverunt < eum quasi lcprosum el percussum a Deo, cubitos longiludinis, > lohgitudo hrcc uni lanium
et hurnilialum (/M. LHI), > ipse autem duobus che- hoinini assidenii saiis expedite accoromoda esl. < Et
rubim attestantibus < vulneratus est propler iniqui- in altiindinem eubitum ac semissem; > aliitudo hrec
tates noslras, allritus est propter scelera nostra, paulo sedentis hominis genu supereminel. 1 Et in
disciplina pacis nostrre super eum, et livoreejus sa- latiludinem cubitum, > latitudo luec oppositum con-
nali sumus (ibid.). > Mbrluusest progenle,« et non vivarii seorsum aut divisive epulantem hon sustinet.
tanliim prO genle, sed iit filios Dei, qui dispersi erant, Quse est hsec mensa posl propitialoiium parata in
congregarel in urium (Joan. xi). > Versis vult;bus tabernaculo Doniiiii, nisi inensa corporis et sanguinis
respiciunt in prOpiliatorium, quia ulraque Tesla- Domini, inilium habens a passione ejusdem Domini
menta in nullo a se discrepant. Quod enini unum nosiri JesuChrisii? Siquidem dum auxiaretur jam
promillit, aliud exhibel, el ila disposilum inler se . vendilus, et conlinuo tradendus, dura tristis essct
Mediaiorem Dei et hominum vident. Facies a semet- usque ad mortein anima ejus, dum faclus in agonta.
ipsis cherubim avcrtereiil, si quod rinuii) Teslamen- B prolixius oraret, elstidor ejtis velut sanguis in ler-
tum promitlil, aliud negaret. « Quo operienda cst, ram decurreret (Matih. xxvi), inlerea propitialionis
inqiiit, arca. > Ergo propilialoriuiu sublimius quam et redemplionis noslroe opifex mensam paravit, acci-
arca, et ita dictuinest, « quo operienda est arca, > piendo panem, qnem benedixit ac fregit, dedilque
ac si dicerctur, cui submillenda est arca. Unde discipulis stiis, dicens : Accipite el comedite. Hoc
Aposioltis : <Supraque eam clierubim gloriae obum- cst corpus nieum, quod.pro vobis tradelur. Simili-
brantia propiliatoriiin) (Hebr. ix). > Hic quidem icrque calicem : Ilic esi, inquieus, calix sangiiinis
iiciilro genere i obumbranlia » diclum est. Cseleruin niei, <|ui pro vobis effundelur. (ibid.). Hsec mensa.
masculino genere cherubim enuiitiari, ex hoc lOco, Domini esl, si lantum fidesnon desit nostro modulo
«duos quoquecherubimaureos ei productiles facies, > satis accommoda.sic lamen ut unus assistal pro om-
ex aliis plerisque locis niagis palet. Et notandum -nibus, tpiod jam dictis monsoe illius nianufactoe,
quam sonofa dixit Apostolus enunliatione, « supra- roeiisuiis significalur. Unus enim est mensoevel con-
qiie e.im cherubim gloriac. > Duo nempe Testamenla vivii Pater, unus sacerdos sive pontifex noster Chri-
uhiqtie gloriaro Filii Dei spirare sapit quisquis Spi- stus, el una meiisa esl, de qua Psalmista: < Parasli, iu-
rilus sancii delibulus est unciione. Alienim,namque P ( quit,inconspeclumeomensamadversuseosqui iribu-
corum inqiiil : < Gloria et bonore coronasli eum lantme(Psfl/. xxn). > riiem: Edeiitpauperes, elsaiu-
(Psal. viii). > Allerum vero : « Et vidimus gloriam rabunlur, ellaudabuni Doniinuii) qui requirunl eum,
cjus, gloriam quasi uiiigeuiti a Palre (Joiiii. i). > In viveiil corde eorumin sreciilum sreculi (Psal. xxi). >
his quidem diclis, iiomen quoque, sed ubiqne in < Et inaurabis eam, inquil, auro purissimo. > Cur
lola serie Scripturaruin, res est glorise, personanlis non fusilis aulduclilis esilota ex auro, sed facta
jngiicr consona fide : <Tnde prsecipiam, in«juii, et de lignis Setim, iiiauralur auropurissimo?Videlieet
loquar ad le super propiliatorio, > seilicel ac rae- quia species utrrcque panis el vini de lerrasumunlur,
dio duoriim cherubiin, qui erunl super arcam testi- ulraeque de eominuni vel pulilico hsec granario, illa
mcnii. Quidesl, < inde prsecipiam, et loquar ad ie?> de apotheca capiiiiiiur. Sed accedit subslanliarum
Nuiiqiiid non aliunde poterit homo responsa Dei atque speeierum Creator Deus, alque formator Spi-
percipere? Non utique. Nam nisi per mortem Chri- ritus sanclus, aurumque Yerbi incarnaii, aurum
sti Filii sui parielem ininiiciiiarum Detis diruisset, Chrisli crueiflxi, roortui ac sepulli atqne post .glo-
iipn e.rat accessus hOinini adDeum (Epltes. n), iion riosam resurreciionem assiimpii in ccelum, addexte-
C)'at aliu.d qupd dafet homp recoiiciliaiionispreti.um, ram Patris, iiorisuperficie ierius induci't,"sed efjjca-
per morlem Tepropilialoris hujns recpnciliatlsujl r> citer hsec In carnem et sanguiiiem ejus cdrivertjt,
in.us, et .perinde lecoflciliniipjiis spiriiprri accipimus, permaiieiite" licet sjpecie exieriori. Hic laliib cori-
de.qj.io alibi Propitiaior ipse dicit : «Nisi abicrp,. fessionisopus esl. Seqtiilur ergo : « Facies illi labiuni
JP;iracletus noi) yeniel ad vos. 227 S| aiucm abiero, aureura per circuiium, > id est, auri lenuis promi-
miiiain eurii ad vos (Joan. xyi), » Ergp quia per il- nenliam extra lendentem. Et quia corde.credenli ad
|u.ii)ParacleUini accipiiiuis, qui docet nos oronem ve- jtistitiain, ei bre conJitenti ad salutem (Rom. x) prse-
riiatem, et qnae venlura sunt annuiuiat nobis (ibid.), miuri) tribuitiir, utquod credit, intelligal. < Et ipsi,
inde, inquit, proecipiam et loquar ad te cuncta qure inquit, labio coronam interrasilein > id est ana-
liiandabo per le liliis Israel. glypham vel sculptam, < altam qualuor digiiis, >,id
est palmo, quo donuin inteilectus myslice significa-
. CAPUT VII. lur. Cubilusenim quera latiludo menssenon excedit,
Ve mcnsa, qttod refecltim significaverit ejusdem Cor- sex palmorun) est, quo numero operatio significatur,
poris et sangutnis Domini,elde coronis ejusel circulis, ac prpinde pahuus coronse, quia sepiimus cst, re>
veciibus, vasis quoque ac proposilionis panibus. qiiicm contempJalionis, qua fides remuneralur cre-
«Facies et mensam delignis setiui, habcntcni duos deniis, recle significal. t Et super illam, iiujiiit,
70J DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN EXOD. LIB. IV. 70,8
alterarri coronam aureolam. > De hujus coronse quoc ;A delabri oeque ut coclerorum, qure proDScripla sunt
super illam est faclura sive rnensura, recte Scriptura fabrefaclnram.Scripluralcgeiitiumoculisprscsenlare
tacuii, quia videlicelremuneraiioivein, qua ipsa laboral, ul quia lota tlivina, el divino spiritu peracla
proesens conleniplationis quics, vel iiilelligenlioe esl, rebus ipsis secundum maleriam permanere npri
dignitas coronanda esl, « oeulus non vidil, nec auris valeiitibns, ipsarum ralione"Ipermaneiitc, sij,rerijjiv
£iidivit, nec in cor hominis ascendit (Isai. LXIV)..» «lerna menioria, Spliserular.um aiqiic lilioriim,- iii
< Qiialuor quoque aureos circulos , procparabis, ,et candelabris quoe hodie passim fiunt vel iiabentur,
poncs eos in qttatuor angulis cjusdem mensse per patica supersunl vestigia. Nam sphoeruloe, id esi
singiilos, pedes, > elc, ut supra de quaUior circulis nodi rotundi in hastilibiis, lilia vero in capitibus can-
aures, per qualuor arcse angulos disposilis. Sicut delabrortim passim visuntur. Crelerum scyplii, si
eiiiin arca Domiuicae incarnalionis, . sic et mensa auclorilalc Scripluraprscsenlis fiercnt, vel si usquam
corporis et sanguinis ejus qualuor ubique Evangelii fiuul, profeclo inluentium oculis, ct ipsi operoso
lihris defenditur. Et sicut forles ac perseverantes decore placent. Sed jam quia sunt exemplaria coe-
doctores, incarnatiouis fidem, sicut ct mensse hujus leslium, cceleste ex ipso speculemur candelabrum,
sacramenlum portare, id esl prsedicare debenl, quasi id est Chrislum 228 incarnaluro, cujus scplem
vecles circulis inlromissi, id est forliier sacroruin " lucernre septem spirilus Dei sunt, quoruin exempla-
voliimiijuin semper inhserenles instruclioni. < Parar res septem lucernai fuerunl, qure sicut scquenlia
bis acetabula et phialas, thuribula ac cyathos, in docent, super illud maieriale caiideiabruiri posilrc
qtiibus offerenda siint libaroina, exauro purissimo. > sunl. < Facies, inquit, ellucernas seplem, ul luceant
Acetabiilum vas duodecim dragmas appendens, cya- ex adverso. > Cbristus ergo super quem < requicvit
thus vero decem. Porro pbialoe dictoe, quoil ex vitrp spiritus Domini, spiritus sapientioc et inlcllectus,
suiil. Vitruin enim Graece phialin dicitur. Sunt au- spiriius consilii el fbrliludinis, spiritus scientioe ct
tem palulo ore. Nam cyalhum econtra conslal oris pietaiis, et replevit eum spirilus timoris Domiui
anguslioris esse. Quidergo per pliialas, nisi doctrina (lsai. xi), > ipse cst candelabrum cccli, candelabriim
exuberans, el quid pcr cyaihos, nisi parva atque ciluxniuntii, seplemejusmodisemperliiceiisiiiexsiin-
angusta scienlia designalur? Alius namque doclrina guibilibus lucernis. Quipropier iiicanialionis mysie-
veriialis plenus audieniium inentes inehrial; per rium per arcam, propler passionis et sauguiriis sui
hoc ergo quod dicit, phialain porrigit. Alius expli- pretium, per propitiatorium, propier corporis ct
care quod sentil non polest, sed quia lioc ulcunque sanguinis sui sacramenlum, quod nohis in cihum et
denuntial, profecto per cyatbum gustuni proebet. In „ polum tradidit per mensam, ipse propier septifoM
Dei ergo labernaculo, id est, in sancta Ecclesia po- mem spirilum, qui super eum requievil, queniquc
siti, si per doctiinsc sapienliam pbialas minime gloria et honore coronalus, et ad dexteram Patris
porrigcre possuut, in quanliiin pro diviniialis largi- residens, hominibus dedil, per candclabrtim scptcm
iate GulF.ciunlproximissuis, boni verbi dare cyalhos lucernarum recte Jiguralus esl. Quare aulciti < sex
dcbent. < Et pones super iiiensam panes proposi- «alarrii de laieribus ciindelabri,-* id cst, niajoiis Jin-
lionisin conspeciu meosemper. »Panis proposilionis stilis « cgrediebantiir? > Vidclicet quia liujus nosiri
ipse Chrisius cst, sicul calholica tenet fides, qucm caiidelabri prima claritas, quam novimus, cx.co c.st
in coiispeclu Dei sanela proponit semper Ecclesia. quod per illud senario dierum iiumcro cnncla fecil
NamiJlepanis propositionis qui in lyptiin hujus panis Deus. « Tres ex unolalere, ct trcs cx allcro calami
posilus esl, jam dudum scelcre Judscorum polluius egrediebantuf, > quia videlicel tribus primis diehus
esl. Unde per Malachiam prophetam : « Offenis, per verbum suum, mundi fabiicam cxplicuil Dcus,
inquil Dominus, super allare meum pancm polliiiuin ,diebus autem reliquis Iribqs implcvit illuni crcalnris
(Mal. i). > Ac deinceps : < Munus non suscipiam de mobilibus alque scnsibilibus. Quare < et tres scyphi,
inanu veslra, ah ortu cnim solis usque ad occasuni qnasi in nucis nioduni per calamos singulos, sphse-
magnum est nomen meum in gentibsus, etin omni. 0 rulaeque simul et lilium ? > Yidelicct quia et hoc ad
loco sacrilicalur ct «ilertur noiiiini roeo oblalio claritatem candelabri hnjus pertinel, quod 1109
liiunda (ifcid). > scientine vino inebriat, ut qiire araamus mundi dele-
ctamenla obliviscamur. Sphrerula qnae ex omni parie
CAPUT VIII.
volvitur, volubilitaleni, pnedicationis, quam accepi-
Quod glotiam Cltristi vel glorificatum Chritlum tignt? mus, ex qno candelabrura istud illuxit, significal:
ficaterit candelabrum, el culitmi et scyphi, ac sep- quse quia nec adversilale reiineri polesl, nec pro-
lem sphwrulw ejus, seplem qtioque tucernw ejus
pondus quoque, el ipsa posiiio ejus. speriialibiis elevatur, spbserula est. Et bene posl
scyphos et sphrcrulas iu candeiabro lilia ascribunlur,
t Facies cl candelabrum duclile, de anro mur.dis- quia post hanc
prse.dicaiionis ebrietatem alquevolu-
simo, liasiile ejus et calamos, scyphos et sphoerulas, bilitalem, illa virens patriasequiiiir,.qiire animabus
ac lilia ex ipso pfocedentia. Sex calami egredienliir sanclis quasi oclernis vernat.florihtis, Ilaqiie scyphi
ex laieribus, ircs ex uno lalerc, el ires ex alicro. et sphacrulacad l.iborein, lilia ad relribulioiiem per-
Tres scyphi, quasi in roodum nncis pcr calamos sin- .liiient. Igilur quia .elsex diebus oir.nia per verbum
gnlos, splircrulrr.quesinuil cliiJia, > clc. Tolam can- facta suiil, scplimus aulem dies in qao reqiiievit
707 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 708
Deus, ipse eslFilius, siculin exordioprsesenlisoperis A , cst, < In inlroitn vero alrii fiet lenloiium cubitorum
diximtis, recte de uno haslili, idest de uno candela- viginti (Exocl. xxvn). > Prima erat ingrediendi porta
bro, sex calami egrediebanlur, et quia quando Ver- iilrii, qusc patebat viginti cubiiis, et habebat qua-
bum ipstim caro faclum est (Joan.i), quando egressa tuor columriasy quibus dependebat. velum viginti
est virga de radice Jesse, et fios de radice ejus cubiiis extensum, ereclum aulem cubilis quinque
ascendit, requievit super eum sepliformis spirilus quatuor illis socpe commemoraiis coloribus, acu
Domini (Isai. xi), recte nihiloniinus super candela- picto opere varialum. Hac porta ingredicns, exci-
brum septem lucernac dinumeranlur. < Ut luceant, piebatur alrio, Cujus latera dexlera laevaque quin-
inquil, ex adverso, > id est conlra mensam; hoc denis cubilis, et lernis columnis porrigebanlur in-
enim poslmodum exprimit dicendo : « Et contra trorsus, ut in medium ponerenl ostium tabernaculi
mensam candelabrum pones in latere labernaculi inlerioris in ea parte quo perveniebant, sicul in me-
meridiano. > Mensa enim slabat in parie aqujlonis dic ponebanl porlam alrii ab ea parlc unde incipie-
{Exod. xxxvi). Per hoc myslice innuilur, quia lus banl. ln hocatrioer.il altare sacrificiorum, quadra-
candelabri nosiri, id est evangelica gratia Dpmini tum qtiinque scilicet cuhitis longum el lolidcin la-
nostri Jesu Clirisli, Filii Dei, ab austro, id esl, a U tum. Inler portam et allare spatium erat nbi versa-
'
inagna charilate Dei Palris nobis effulsit, qui era- bantur qui sacrificia impoiiebanl altari, iritrorsus
tnus in partcaquilonis, illius videlicet, de quo dia- vero iiiter allare et ostium tabemaculi, locns erat
bolus;.: « Sedcbo, inquit, in monle lesiamenli in cineris ante altare, et inde Iabrum reneum, ubi ma-
iateribus aquilonis (hai. xiv). > Nobis, inquarii, qui rius et pedes lavabant saccrdotes, vel allari in atrio
cramus aquilonarii, idest infidelilaie frigidi, niensa serviluri, vcl labernaculum iriterius ingressuri. Ten-
;pracdicla proposila esl, et a mcridiana charitate Dei, toria porro hiijus atrii in Jateribus ternarum colun:-
cceleslis sanclnarii candeiahrum Christus cffulsit. narurri byssina eranl extenla cubltis quihdenis,
<-'.Oinnepondus candelabri, cum uniyersis vasis suis erecla cubitis quinls. Ab hoc ergo atrio, inirahalur
idest cum emuncloriis, el ubi quse emuncla surit oslium tabernaculi cum transitum esset ailare, et
«xslinguanttir, habebit, inquil, taleutuni auri mun^ labfum seneum. Quo ostio ingresso, occurrebat ve-
dissinti. > Taleiiliiin maximum, centuin librartim hini, quod ad osliiim fuerat compositum, in qiiinque
*sl el viginli:- Magnum ppndus, grande significat columnis excenlum.varialumillisquatuor coloribus.
taleiilum niundi, quod, appensum in libra crucis, Transito illo velo excipiebat pars tabernaculi media
iappositam lancem praegravando excussit el peccata inlcr lioc veltiin, et illud allerum, quod coIumni3
nosira in mare projecil. Quod quia mundissimum Q inierius qualuor fuerat impositum ex illis quatuor
anrum esl, id est, quia Deus ab omni sorde mundis- coloribns factum, et separabal inter sancia, qu»
«imiis Christus est, lola in pondere ejus redemplio ibrinseCus erant, et Sancla sanclorum interius po-
noslra peracla est^ El quia cum perfectus Deus el sito. ln hoc itaqiie medio spatio inter isla duo vela,
liomo sil, passionum dolores perlulil, et sic ad re- mensa erat aurea, qtise habebat pancs propositionis,
siirrectionis gloriam pervenit, recie candelabrum in parle aquilonis, el contra eam candclabrum ati-
duclile Juil. « Inspice, et fac secundum exemplar, reum scpiem lucernarum, in parle anstri, huc
quod libi in monte monslraium fuil. » De hoc jain usque solis sacerdOtibus licebat inlrare. Inleriiis
«nperius dictum cst. autem, id est in Sancla sanctorum, ulira velum
CAPUT IX.
qualuor columnarum arca erat tesiimonii dcaurata,
De distinctione vet silu secundi labetnaculi. in qua erant tabnlre lapidese fegis, el virga Aaron,
(CAP.XXVI.) < Tabernaculum vero ila fiet: Decem ct urna aurea c.un manna, et propiliatorium; dcsu-
cortinas de bysso relorta, et hyacintho ac purpura, per anlem, nbi slabant duo cherubim alis obum-
«occoque bis lincto varialas opere plumario faciesj > btanlia propiliatorium, et inltienlia se invicem et
eic. Leciioiiis hujus sumniam Apostolusita breviier Ipstirii. Anie arcairi VerO, id est inler arcam et ve-
"conlirigit: « TabernacUlum facium est -primum iri v Iiim' posiiiim 2i20 ^rat a',aTO Incensl, qnod aliquan-
Hquoefant candelabra, etmensa, "elpropositio panum', tlo aiireiiiri' dicit Scriptura, aliquando deauratum,
quse dicilur sancta. Post velamentum auiem secun*- aureum ulique appellans, quod eral inauratum : At
diini laberriaculum quod dicilur Sancta saiicloruiii, hsec Sancta sanclorum, nisi summo sacerdoii, non
aureum babcns iliuribuluni, et arcam leslaiiieiui, Iicebat inlrare quotidie propler inferendum incen-
cifciuntectam ex omni parte auro, in qua urna lia- surri, semel autem in anno cinn sanguine ad purili-
beris marina, et virga Aaron, quse froiiduerat, et ia- candiim altare, et si forleqiiando exigebat necessi-
htiiae lestameiUi. Supraque ea clierubin gloriae obura- tas pro peccalo sacerdotis, aut universse synagog;c
brantia propilialorium (Hebr. ix). > Sciendum in sicul in Levitico scriptum est. Nunc demum a prin-
primis qtiia non secundum ordinem leciionis, qua cipio rtirsus ingrediamur cum hislorica demonslra-
compositio narratur, sed, secundum ordinem mini» tidiie', siuimque prosequamur spirilualis inlelligenlise,
sterii, sive inlroitus, primuin el secundum laberna^ CAPUT X.
culum dixit., Itaque et nuiic feciprocando, pauca
»3«odtabernaculuni ttjpus Ecclesim fuerit, el lex cor-
dicenda sunt de silu, vel posilione utriusque laber- tinarum quis modtts, et quis mysterii habeat.
jiacui.i, i.d est incipiendo a fine leclionis, ubi dicturii Tabernaculum vero ila iiel. Post arcoc, propitia-
709 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN EXOD. LIB. IV. 710
lorii, mcnsae alque candelahri facluram, labernacu- A De CAPUT XI.
lum ul lial, quod locus ipsorum sil, ordinalur, quio sagis cilicinis ttndecim easdem coriinas opcrlenti-
bus, et de pellibus arietum rubricalis. Quid per hwc
videlicel posl incarnationem, passionem, corporis cl myntice inlclligamus.
sanguinis communicalioiiem ChristiFiliiDei, faclam- « Et facies saga undecim, ad operiendum tectum
que per illum missionem Spiritns sancii Ecclesia labernaculi. > Sic sanctorum vila est clara, sed nisi
sancla qure locus ipsius esl, et de autiquis in ccc- canie sub prscpositorum prscsidio quasi sub ciliciis
lum collocalur, el de novis hominibus in terram abscondulur, inlegrilatis ejus pulchriludo non ser-
congregaltir. Quomodo? Quali iiislilulione vel or- vatur. Ilaque ut interiora tabernaculi, byssus ful-
dine? Ait: < Decem cortinas de bysso retorta, cl geat, coccus coriiscet, hyacinthns et purpura ptil-
hyacinlho ac purpura coccoque his linclo varialas chris itidem coloribus resplendeant, desuper pellcs
opere plumario facies. > Denarius numerus, secundn et cilicia imbrem, venios et pulverem portant. Qui
unilas est triangula.quod melius arilhmelicisnolum igilur magnis virlulibus in sancloe Ecclesire sinu
est. Ergo denarius secunda unilas iriangula unam proficiunl, prscposilorum suorum vilam despicere
Trinitalis unicse fidem siguifical. Et hic corlinarum non debent, cunt vacare eos rebus exterioribus vi-
numerus, Dccalogo quo eidem Deo servitur, benc dent, quia hoc quod ipsi securi inlima penetrant, ex
consonat: Porro cortinoe aulrea sunt, id est vela, illorum adjumento est, quia contra procellas linjiis
diclse aulem corlinse eo quod primilus de corio fie- saeculi exlerius laborant. Possunt lamen per saga,
bant. De bysso, inquit, rolorta et hyacinlho.ac pnr- qnse byssum et purpuram hyacinlhum el coccum ne
pura, coccoqtic bis tincto. Byssus quoddam genus procellarum injuriis pateanl subiegnnt, saeculares
esl lini candidissimi. Hyacinlhus autem serei coloris intelligi divites, qui in Ecclesia sunt, qui sanctis, vel
est, purpura niarini, coccus ignei. His quatuor co- in sancto proposito Deo servientibus, ne ullam habeant
loribus prsecipuis, illa omnis varieias virtuiiin) desi- necessilaiem vagandi foris (quod non ex|>edit anima-
gnalur, de qua in psalmo canitur: « Omnis gloria bns eortim), necessaria vitre de facultalibus suis suh-
ejus filire regis ab intus, in fimbriis aureis circuma- ministrant pro redempiione peccalorum suorum.
micla varietatibus (Psal. xuv), > illain denique glo- Uride et undecim saga et cilicina sunl, quia videlicet
riam qure ab inlus est, quam solus rex Christus, i.n quod ipsi non difiitentur, prrccepta Decalogi trans-
lilia regis sponsa sua videt, lexlura hujusmodi si- gressi sunl; et idcirco quasi in mitlcnario numero
gnifieat, ineo maxime quod sagiscilicinis sublegenda sunt, sed pceniteniioe qua? per cilicium designalur,
esl. < Variatas, ait, opere plumario, > id est in diguos fruclus fricere cnpientes, tabernaculum, ut
modum plumse acu depicto. « Longiludo cortinoe r diclum cst, protegunt. Sed el ipse triccniis in longi-
Unius habebit viginti et octo cubilos. Lalitudo qna- liidine cubitorum numerus, qui ronjugaloruin esl,
tuor cubiioruin eril. > Latitiidinis hujus raensura, quemadmodum cl viduarura sexagenus, et virginmii
lcngiludinis scptima est. Quater cuim septcm et ceutenus, htiic sensui bene concinil. Porro, juxla lit-
seplies qualuor, viginli et octo snnt. Porro scptima teram, vel visibilem tabernaculi facluram, cnr un-
passim conlemplalionis requiem designat. Ergo et decim saga sinl,et cur longiludinem cortinarum binis
ipsse mensurse corlinarum quse sagis operiendse siint, excedant cubilis, mox sequenlia declarant : < Quin-
illos confirmanl ordines Ecclesise significari, qui in qrie, ait.junges senrsum, el sex sibi muluo copulabis,
contemplationis quiele vivunt. < Quinque, ail, cor- ita ut sextum sagum in fronte lecli duplices. > Et
linre sibi jungcntur mutuo, el alire quinque nexu paulo post : < Quod autcm superfueiit in sagis quse
simili cohscrcbunt. > Quoraodo? < Ansulas, inquil, parantur tecto, id csl unum sagum quod ampliiis est,
hyacinibinas in laleribus acsummitalibus facies cor- ex medietale cjtis operies posteriora tabernaculi. »
tinarum, ut possiiil invicem t-opulari. > Ausulsehya- Medielas sagi duo cubiti sunl seciindum latiiudinem,
cinlhinse cccleslia vincula chariialis fralernsc, et qiise est quatuof cubilortiin. Non ergo sagum unuiii
quia per fraternam cbaritatem ascendilur ad Dci scinderiduri) erat a capile tisque deorsiim,rut uiia
dilectionem. <Facies, inquit, et quinquaginta circulps 0 pars in: fforile lecti ducti-duplicareliir, rcliqua' vero
aureos, quihus cortinarum vela jungcnila surit, ut ; posieriora taberriaciili opeSfirehtiif. Nori-Wlique,-sed
unum iabernaciilum liat. > Circuli namque aiirei, TihdecinihOc sagiirii; 'tit q^uOriianv ^ecem tantumiriOdo
vincula sunt tlivinse dilectiOnis, quse fraiernse dile^ coriirirc suntsiiperexlerito saforarri operimeriiO, qua*
ctioni qiiasi ansulis inserta liyaciniliinis sariclam tuor exiiberent ciibili, qiil isuiit"uriius sagi laiHifdo".
illam el Deo dignam efficit. Et quia Chafitas Iioec lirrtfgo sagoruiri corijiinclOriimexterisjO-itiodereiUf";
mulliiudiriem operil peccaiorum (/ Peif. iv)', berie iitin: fronie duO Cubitidesceridaiif, qiii et iri sihitm
ansnloe quinqnaginta, in singidislalerihus, etquin- rcducti, diiplicenliir; diio vero nihiloniinus iri poste-
quagintacirculi habentiir,quonumero remissio signi- Yiora tabernaculi, ad protegenda demittanlur. Narri
ficalur, elexlege imperatiir.Undeetqiiinquagesiriius et hi uiraque Ialera tabernaciili bini qui supersunl
annus jubilseus dicilur \Lev. xxv), id est diiiiiltens. 1n longiludine sagorum, ullra longitudinem cortinsi-
Pulchra cortinarum varielas, et preliosa textura iianim dispertiuntur cubiti. Ait eiiim : « Et cubilus
est, sed foris relinquenda nuda non est; nec enim cx una parte pendebil, et alter ex aliera, qui plus est
imbrium aut grandinis injiiriam sustinet, Scquilur in longimdine sagorum, utrumque lalus tabernaculi
ergo: proiegens. » Tomm lioc mysitce tid prscdicluih re-,
711 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 719
ferlur sensum, qiiia viilelicet vita spiriiualium, ut A non sinf in vobis schismata (/ Cor. i). >—<Yiginti, in-
quiela sit, qu;c per piilcliriludinem 230 signalur qull, erunl in lalere meridiano : similiterque in l.ttere
cortinarum , undique subsidiis indiget saccularitim secundo, quod vergit ad aquilonem. > Quia labulac
fidciium. -Hoe praesenti loco prrctereiinrlum non est stanles sunl, et hahenl iri Jatiludine singulos, ac
saga de pilis facla esse caprarum, unde et postmo- seniissein, profeclo Irigiuta ctibitorura consial esse
duin.Scfiptura dicil :.« Fecitergo Bescleel saga uii- ulriusque tabulali longitudinein, et non perliiigil us-
deeimde pilis caprarum ad opericndiim tectum la- que ad exlenii desuper tecti qnanlilalem.quadraginla
-befnaculi (Exod. xxxvi). >—«Facies et qtiinquaginia cubilos longitudiiiis explicaniem, secundum nume-
ansas more sagi unius, > etc, ut supra, nisi quod Tum vel exlensionem decem coriinarum, quarum
neque ansre hyacinthinse, neque fibulae dicunlur au- singulse quaiuor in laliluditie cubiiorum erant. Binaa
rcrc, sed senose, quia videlicet fideles, qui in saeculo bases singiilis labulis supposilse fundameiila sunt
suiil vel qiiorumcfmque auxilio vita spiritualium in aposlolorum el prophelarum ( Ephes. n), quortim
exterioribus juvauir, eadem firmaiur dileclione, et fldeisive auclorilaii tolum sedificii tentoritim inniti-
si noii eadem fulget ccelesiis sapienlise claritale. tuf spirilualis. Quse el argenterc dicuiilur. Quid eniin
« Faeies el operimenlum aliud leclo de pellibus arie- per labularum bases argenteas, nisi propheiica fidei
Uiin rubricalis, el super hoc rursumaliud operiraen- B sigrianlur eloquia? Dum enim primi aperte de Do-
inin de hyacinthinis pellihus. > Riibeus sive hyacin- minicaiiicafiialione lociilistint, quasi quasdam bases,
thiiius color, pellihus arietum non per naluram adest eos conspicimus a fmidameiiio consurgere, et super-
se;l per induslriaiu afferlur. Bene ergo per hrcc fide- positse fabricsc.-pondera sustentare. Undeet conjun-
Jjs ssccularium concordia designatur, qui virlulum ctsebiiise el bases singulis labulis supponiintur, qui
copiam, non quidem aclu habeni, sed in eis qui ha- dum propheloe sancti in verbis stiis, de mediatoris
benlel ipsi amando possident. Hinc namque illud incarnalione concordant, Subsequenies prredicalores
in psalmo quod cum procinissum essel: « Rogale quse Ecclesise indubitanler xdificant, ul cum a seraelipsis
ad ppeem sunt Jerusalem (Psal. cxxi), slaiim, sub- rion discrepant, illos robustius figanl. Nec imnierilo
jniicltim est, <el abtiiidantia diligeniibus le (ibid.).'* "bases ex argenlo fundi jubenttir. Argenli quippe na-
Ahundat enim spiriliialibus bonis Jerusalem, id est iura ex usu servatur, sine usti autera in nigredinem
anima sancta, quoecuiirjue suam qnaerit pacem, Vertitur. Prophetarum quoque dicla anle Mediatoris
.DeumqtreVidel per conteiiiplalionem. Qui aulein non advenlum, quia in usu spiritualis intelligentise noft
eodemproposilosiabililns, ainat sic incedcnlem, per- erant, durii conspiei prse ohscurilaie non polerant,
fvuiltir et ipseabundanlia ciiinieadem Jerusalem. Et qtiasi iiigra remanebaiil. At poslquam Mediator ve-
iiolandum, secundutn litleram,: quia prout quoeque C niensea anle ocuios nosiros incarnaiionis suse manu-
viliora vel minus operosa sunt, ita quaeque in taber- lersil, quidquid lucis in eis lalcbat inclaiuil, seiisiis-
naculo superiora el lempestatihus viciniora sunt. Nam quePalrum prsecedeniium in usum dedil, quia verba
post eorlinas saga eilicina,deiiide pelles arielum ru> rebus exposuil. < Ad occidentalem vero, inquil,
bricalas , -ac deinde pclles habel iiyacinthinas. plagam tabernaculi facies sex tabulas, el rursum
CAPUT XII. alias duas quae in angulis enganiur posl tergum la-
*De tabulis tqbernacuii slaniibtis, el conncxione ac bcrnaculi. Et erunt simul labuloe oclo. » Per oclo
basibus iUurutn,--el de vectibtts eas conlinenlibus, labulas ad occidenlalem plagam sic positas, rccle
quid per hwc spiriiualiler ititelligqtur.
« FacieS cl labulas stanles labernaculi, de lignis octo bealiludines inlelligimus posl linem proeseniis
denos cuhitos in ha- viloe digne mereiuibus successuras. < Duabus, aii,
setini, quse singuhv, longjtudine
similis junclura
beant, et iu laliiudine singulos ac semissem. >Tabulse labulis quse in angtilis ponendsc sunl;
> quia videlicet duabus beaiitudinibus
jii Uiberiiaculo slantes.prrelalossignificantin Ecclesia servabilur,
praeujiiienles.scilicet simplicitatedecoros,prudentia piimoc el octavoe eadein posilio glorise, id est, pro-
cGelorum servaiur. lsiis quoque labulis,
tulos, in s;cf'.iibribtis providos, in divinis rebus consi- rnissio regni
«leratos.Inlabulis eniin,nequedecorcum leneritudiiic n binre bases singulis supponunlur, quia profcclo bea-
III in cortinis, neque munimentum est cum squalore, titudinum earumdem spes lam prophetica quam
Ul in sagis. Proelaios ergo recle designant, qui neque evangelica vel aposiolica flde solidatur. Porro, juxta
curarri subdiioruui propler amorem cceleslium, nec hisloricam positionem duas tabulas in angulis post
ccelestitim contemplationem negligere debent propter lergum taberiiaculi ereclas, ad quid nisi ad orna-
subdiiorum curam. Minuitur tamen illis luin valerearbilremur? «Facies et vectes de lignis
lemporalem
setim quinque ad continendas labulas in uno la-
quies conlemplalionis propter sliidium operationis. et cjus-
Unile el recte denos in Jongiliidiiie cubilos, absque di- lere labernaculi, et quinque alios in altero,
in Ialiliidine autem ac semissem dem numeri ad ocCidentalem plagam, > eic. Ta-
miiiiitione; singulos
habenl. Quod cadil in seii)issem,inleg;ri vel lolius non bulseutslarepossinl, gemino basium scilicet alqne
significaipleniludineiii. <ln laleribusiabiilaeduaeinca- vecliiim robore fulciunUir, quia videlicet Ecclesirc
slralurse ficiit, quibus labula alteri tabulse connecta- reclores aposloli vel apostolici viri lam spirittia-
ttir. > Connexio labularnro; coropagjnalio charitatis lium quam et cariialium prsesidio necessario ful-
est, rcctoribusEcclesiarum necessaria.ul fiatquod per ciiiniur. Sicul enim per bases eloquia prophelica
Apostolura dictumesl, < ut idipsum dicalis oii)nes,et signaniiir, quorum cum auclorilale spiiilualiasemi-
 713 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — IN EXOD. LIB. IV. 714
nanl, sic per vecles divilum alque potentum subsidia A (CAP.XXVII.) « Facies et aliare de Hgnis setim,
recle figuranlur, de quorum abundanlia carnalia quod habebit quinque cubiios in longiiudine, ct
metunt. Qui et ipsi seque ut tabulae auro vestiuntur, tolidem in latiludine, id estquadrum el tres cubilos
quia prdfeclo potenies sseculi homines, qui qnasi in allitiidine. i Itaque ternaria hrec posiliodiligenter
tabulis per annulos aureos inserunlur , ut eas con- distinguenda est. Primo, ut superius jam dicfum esl,
tineant dum praedicaloribus fidei per eamdem fidem ingredienli altare sacrificioruro, deinde transilo
communicanies necessaria ministrant, ipsorura mer- primo velo, primum id eral tabernaculum, in quo
cede remunerari jure credunlur. « Qui enim recipit mensa et candelabrum, transitoque rursns velo alle-
prophelam, ait Domiuus, in nomine prophetse, mer- ro, secundum id cral labernnciiliim, in qnoeral arca
cedem prophetae accipiet, et qui recipit juslum in et cherubim obumbranlia propiiiaiorium. El forle
nomine justi, mercedem jttsli accipiel (Matih. x). > quseral quis quid fuerit propiiialorium? Proficto
Et recle quidem vectes in singulis Iateribus et ejus- cum aureum illud Dominus jusserii fieri, ejusque
dera numeri ad occidenlalem plagam miili jubentur, longiiudinem et Ialitudinem, quanlam et ipsius arcse
quia videlicet carnales homines, quanlum in hoc Scripiura expresserit, de aliitudine vero tacucrit,
sseculo divites sunl, tanlum in quinque solis sensi- velul tabula aurea tanioe formae intelligenda est,
bus corporalibus, et in his qnacper ipsos sunt transi- " qua possit arca contegi. < Ilis iia composilis, in
genda magis occupanlur. priori quidem tabernaculo semper inlroibanl sacer-
231 CAPUT XIII. dotes, sacrificiorum ofiicia consummanles. In se-
cundo autem semel in anno solus poniifex, non sine
De labernaculo, el velamenlo dividente inler primum
el secttndum, qaod dicilur Sancta sanclorum, el sanguine, quem oflerret pro sua et populi ignorantia
quod siittm ejus, vel rilum Apostolus dical (uisse (Hebr. n), > hoc significante Spiritu sanclo nondum
parabolam. propalatam esse sanctorum viam, elc. Igilur para-
« Facies et velum de hyacintho et purpura, bolicam istam Spiritus sancti significalionem, ipso
coccoque bis linclo, et bysso retorla, opere pluma- juvanle, breviler disculiamus.
rio, et pulchra varietale conlextum, quod appendes CAPUT XIV.
anle qnatuor columnas de lignis selim, >etc. Hacle- Quid sil myslice labernacutum secundum, et quid ejus
nus per compositionem labernaculi sermo prope- slructurw significenl.
rantior cucurrit, nunc demum ad capilulum Aposloli Tabernaculum secundum, in quo crat arca, su-
superius memoralum redeundum est. « Taberna- perque eam cherubira glorire obumbrantia propitia-
culum, inquit, faclum est primum, in quo erant p, lorium, mysiice illud est in quod inlroivit Jesus
candelabra, et mensa, et proposilio panum, qure labernaculum non manu factum,sancta non exemplr;-
dicilur sancia. Posl velamenlum autem seeimdum ria verorum, sed ipsum ccelum, ut appareat nunc
tabernaculum, quod dicitur Sancta sanclorum vultui Dei pro nobis (Hebr. ix). Nam in eo quod'
(Hebr. ix), elc. Post velamentum autem quod illic semel in anno solus poniifex inlroibat, non sine
memorat, istud est, de quo prsesenii Ioco Dotninus : sanguine, quem ofierret pro sua et populi ignorantia,
< Facies, inquit, etvelum de byacintho, et purpura lioc significabat Spirilus sanctus , quod nunc semel
coccoque bis linclo, el bysso reiorta, opere pltima - Christus in consiimmationem sseculorum, ad destitu-
rio, > etc. « Post velamentum, quod ail secundum tionem peccali, per hostiam snam apparuit semel
labernaculum, quod dicitur Sancla sancioriiin, au- oblalus ad multorum exhaurientla peccala (ibid.),
reum habens ihuribulum, et arcanv lestamenti, su- setundo sine peccato apparebit, exspecianlibus se in
perque eain cherubim gloriae, obumbrantia propilia- salutem per fidem. Columnrc qualuor quae illic faeae
torium, > idem quod hic dicitur, « inlra veliim sunt, bases argenleas, et capiia habentes aurea, qu:.-
pones arcam lestimonii ex quo sanctuarium sanclua- tuor prsefiguraveruiit Evangelia, prsedicluni poniifi-
rii et sanciuaria dividunlur : pones et propiliato- cis Clnisli inlroitum cOncorditer atteslriritia, quorum..
rium super arcam lestiirionii in sancta sanctorum. »"|D sermo, drm cum proplietica verilate consonai,. ve-
Porro, quod aii idem Apostolus, in primo tabernaT j ramque hiimaiiitaieni aiqiie gloriosam uriiiis ejiis-,
culo « erant candelahra, et mensa, et proposilio pa- demque divinitaieni Clifisli pfaedicai, veraciter co-
num, qure dicil.ur sancla, > id est, quod hic sub- lumnse bases argenleas etcapiiaiiaberit aurea. Ve-
junctum est, « iiiensainque pones extra velum, et lum ante dependet, quia videlicet nonduiii videnius,
coritra mensam candelabrnm. > Sequilur, dicens : <sicuti est (/ Jodn. III). »—<Per fidem eriiiri ainbtila-
« Facies el lenlorium in introiiu lahernaculi, et de mus,el non pcr speciem (llCor. v),» per fidem leiie-
hyacintho, etpurptira, coccoque his lincto, et bysso mus, quia propitialoriuri) illic est Jesus Chrisius,
retorta, opere plumario, et quinque columnas deau- < qui morluus est, imo qui et resurrexit, qui csc
rabis, lignorum seiim, ante qu.is ducetur lentorium, a dextris Dei, qui eiiam interpellal pro nobis
quarum eruiu capiiaaurea, et bases reneae.> Itaque (Rom. vin)..» Unde Prophela in psalmo : < Quia
mensa, et proposiiio panura, candelabrumque inlCr apud le propiliaiio esi (Psal. cxxix). » Thuribulum
duo vela posila erant : arca autem et propitialo- quoque illicest, scilicet, suavissima noslrse reconci-
rium, cum duobus cherubim ullra velum secundum. lialionis memoria, jugiter apparenlibus vulneruin
Sequiliir adlmc : cicatricibus, quae pro nobis pertulit Dei Filius iu
PATROL. CLXVII, 23
 7i7i RUPERTI ABBATIS TUITIENRI?; 718
. A
carne nostra. Klic arca esl vcra, scilicel carnis 110- - ambulaiues defantemus : < Dominus reglt me, et
slrac, quse de Yirgine sumpta esi, et in cruce pe- niliil mihi deerit, in loco pascure ibi mecollocavit
pendil subslanlia, virtute resurreciionis nullatennss (Psat. XXII).» Item : < Nam elsi ambulavero in
absumpla, sed lanlum in gloriam immorialitatis ai- medio umbrae mortis, non timebo mala, quoniam lu
qtie incorruplionis immulala, hahens vifgam , elt mecum es (ibid.). > Quinque columnse in ingressu
manna et labulas leslamenli. Virgam, id est po- hujus labernaculi, quinque libri Moysi sunl, Eccle-
lesialem Palris super omnia opera de qua dicit: . sise prsesenii perhibentes lesliroonium. Bases co-
< Daia esl mihi omnis polestas in ccelo et in terraa lumnarum seneoe vilem significant lilleraltiram
(Matth. XXVIII).> Manna, id est gratiae dulcedinera:: Scripliiroe Mosaicse.Nam capila coluninaruiu anrea
< lninc enim Deus susciiavil, et principem ac Salva- excellentem dcsignant gloriam spiriiualis inielli-
lorem exaltavit, > ait aposiolus Pelrus prolinus sub- geniise. Qui sensu parvuli sunt, bases lanlum aeneas
jungeiis, < ad dandaro pceiiilentiani et remissionema atiingere, id est non valde nobilem lilieram legere
peccalorum (Act. v). > Tabulas leslamenti, id estt possunl; qui aulem viri proficiendo facli sunl, au-
librum judicii, de quo Daniel dicil: < Judicium(i riini allingunl, id est capiia columuarum, dum oc-
sedil, et libri aperii sunl (Dan. vu). > Nam de his, cideniem neglieenles litteram, exiendunt se ad
quse iu lihris testanienli snnl scripia, futurum est[ " vivificanlem spiritum (// Cor. 111). Velum, quod
judicium, el aperiendre sunlconscicuiise singulorum. ante columnas dependel, velanien esl, quod nobis
Unde nec duo cheruhim illic desunl, per quos in- quidem in passione Christi scissum, Judacorum au-
telligimus ea quse per duo Testamenla nohis praedi- lem cordibus superpositura est. Idcirco nobisctim
cata sunt, roisericordia scilicet ct judiciura. Namj non ingrediunlur, quia quod in columnis, id esl in
« universse vise Doraini, misericordia et verilass libris Moysi rulilal aurura, obsiaiite velamine, videre
(Ps«7. xxiv), > mutuo se respiciunt versis vultibus, non merentur.
in propiliaiorium, et in co lotum est ncgolium, ut CAPUT XVL
B De allari, quod extra posilum, Judworum lempotale
« iuiscricordia superexaltet judicium (Jac. n). > Haec
omnia per fidcm lenemus, et nondum per speciem siqnificaveril minisleriuin.
videnius, rccte velum anle columnas appendiiur. Altare quod extra positum est, Judseorum est
232 GAPUT XV. ministerium, sanclum quidem antequam Christus
hoc promiuebalur venircl; nnnc autem ex
De labernaculo primo, quod prmsenlemsignificaverit qni per
Ecvlesiam, el quid in eo tnensa el candelabrum , quo ille sancta sanclorum ingressus est, cum mi-
quid quinque coiumnm, et quid quod ahle illasl r_ nislris suis, eum non sequeniibus reprobatum, et
dependet velum. velul immundum ahjectuni esl. Habuil.qu:dem prius
Tabernaculum quod deinde, juxla descriptionem, hoc juslificationes culiurre, et sancium srceulare,
secundum, juxta ordinem ingrediendi primuiu esl, sed non poierat t juxla conscientiam pcifectiiiu
ut Aposlolus ait (llebr. IX) prsesenlem significall facere servientem solummodo in cibis et potibus, et
Ecclesiam. Illic raensa esl et conira mensam cande- variis baplismatibus, et.jusliliis carnis usque ad
labrum. Etenim in bac Ecclesia, imo in hac Ecclesiae 5 lempus correciionis imposilis (Hcbr. IX), > nunc
peregrinaiione, et rabernacnlo ejus temporali mensa, aulem ex quolenipuscori'ectionisadvenii,servienlem
esl Domihi, parala laboraniibus in sgone cerlaini- in supradiclis, non solummodo perfeciuni facere non
nis, mensa geminse refeclionis. Nam hic proposilus; polesl, sed nec ullius boni, saltcm initium esi, imo
est panis, id esl Scriptura sancia, quae magna verbi; ei cum Apostolo delrimenta repuiatiduin, el »t
Dei copia nientem reficii, eipanis corporis ejus, etl slercus abjiciendum est (Pltil. ni). Proinde nos
calix sanguinis quem dc sanclo altari Chrislianus adI alrium ingressi palriarcharum, litlucialiter aliare
vitam seternam sibi profiilurum percipii. Cantiela- ilJud prselerimus, el ultra velum ingredimur bases
brum quoqiie hic est, el digue convivantibus lucet, seneas columnarum aspernantes el aurea capita gra-
videlicel Chrislus, qui dicil : « Ecce ego vobiscumi f> \\ lanjer aspicientes, id est occidenlem legis lillcram
suin omnibus diebus usque ad consummationemi relinquenies, ei vivificaiiiem spiritum amplectentes,
«seculi (Matth. xxvni). > Semel candelabrum islud,, atque iride ad mensam Domini fideliler accedimus,
t)b leslimonium poanilenliresuse, lucernarum suarumi uhi non carnes laurorum imniolantur, aut sanguis
Jlammam visibililer quoqne ostendil, lunc scilicetl hircorura potalur, sed panis viloe rciernse, quod est
quando jam assumplus in coeliiin.Spiriuini sanctum,, corpus Chrisli propouitur, el calix salutis perpetuse
quo apostolos illiiminarel, palam in linguis igneisi qui est 'sanguis ejusdeni Cbristi Fi ii Dei libatur, ian-
demonslravil (Act. n). Et notaiiduiu quia mensami dem illud coelesle sanciuariuni ingrcssuri, quo proe-
in parle aquilonis, candelahrum autem in laterai cursor pro nobis Chiislus idem pervenit.
labernaculi meridiano Dominus siare jussil (Exod. CAPUT XVII.
xxvi). Ad nos enim qui eramus pars aquilonis, id Per altium labernaculi cum paxillis sttis, colutnnas
est regnum diaboli, infidelitale frigidi, et a Deo1 qttoque cum busibus el capilibus earutn, myslice
alieni, mensa Domini porrecla esl, et conlra lene- fidein vet" vilam inteliigi Puliuin, qui anie tegem
hras noslras meridianum gralise candelabrum Deus; fiterunt.
posuit, ul edamus et bibanius, parilerque in luniine Airiuin labernaculi patriarcliarum et sanclorum
in DE TRINITATE ET OPERIBUS FJUS LlBRI XLII.~— IN EXOD. LIB. IV. 718
CAPUT XVHI.
omnium qui anie legem fuere, latiludinem et vilam •/,V
introitus labernacui >ibuna tattlum parle, irf ett
non eatenus legis Seriplura dislrictam designavit. Quod ab oriente fuerit, ipsiue attlem sanctm Trinitalis,
Nam et paxilli senei, qui per gyrum disposiliquidem quam legimus in Apocalypsi a quatuor vatlibus
non aliud quam palriarcharum fidem significant, trinm porlw sint.
sine qua nec atrium, nec labernacultim slare, \el t In ea atrii longiludine qurc respicit ad orientem
sanctum esse possit. < Cenlum, inquil, cubitos unum quinquaginla cubiii erunt, in quibus quindecim cu-
lalus tenebil in Jongitudine ad austrum : simililerquc bilorum tentoria lateri uno depulabunlur, eolumnse-
in latere aquilonis tentoria cenlum cubilorum, in que trcs, et bases totidem. > Patet liliera, quia ab
laliludiue vcro ad occidenlem quinquaginta nihilo- oriente inlroilus in alrium, et inde in labernaculum
minusadorienlem in laliiudinein tenloria cubiiorum perquindenos cubitos, lernasque hinc inde columnas
qiiinquaginla. > Cenlenarius longiludinis numerus porrigilur. Et videlur in boc exemplaris sive ccele-
tertia unias letragona, decies enim decem centum siium ratio deficere. Nam ubi de ccelesiibusmanife-
sunt, longanimeni (idem, longanimein significat pa- sie Joquitur spiritus, iia prsemitieiis :« Et ostcndit
triarcliarum speni morc quadrati lapidis, uhique lam mihi civitaiem Hierusalem sanclam, desccndeiilem
in adversis quam in prospcris conslauten). Quam . de cceloa Deo habenlem clarilatem Dei (Apoc. xxi), >
illorum longanimilaleni, Apostolus pia considera- paulo posl ita subjungit: « Ab orienle portse tres,
lione pemietiens, < juxta fidem, inquit, defuncti ab aquilonc porloe tres, ab austro porise ires, el ab
sunt omnes, non acceptis promissionibus, sed longe occasu porlae tres (ibid.). » Hic auiem ab orienle
eas aspicientes et salutanles, el confitentes quia pe- lanlum in qtialuor columnis inlioilus patet. Sequi-
regrini ct hospites sunl super lerram (Hebr. x>). > lur enim : «In introitu vero alrii iiet lentorium cu-
Ergo lahernactili veri, cujus hoe exeniplar est, bitorum viginli. Columnas habebit quatuor cum ba-
principes sunt. Unde el protinus idem Aposlolus : sibus qualuor. > Adde quod ab orienle capialo in-
< Qui enim,inquii, lirecdicunt, significanl sepairiam troilu, facies inlroeunlis in occasura speclal, quo
quserere (ibid,). > Et paulo supra : < Exspeclabant, nihil boni significalur. Igitur quoniara et sllare, ad
ait, fundamenla hahenien) civiiaiem, ctijus arlifex quod primum per ipsum inlroilum pervenilur, lo-
et conditor Deus (ibid.). > liaque el secunduin illos lusque ordo ejus aniiquari, et senescere habehat,
Palres in lahernaculis, sive in casulis propicr spero ei interiiuruin eral, in occasum silus ejus vergebal,
futurre civitaiis commorantes cceleste tabernaculum porlarum quoque non miranda nobis diversitas,
de vLritilibuscompactum isto exemplari, quod Moyses scilicel quod in hoc lypicuin el umbraticum taber-
fstf.h prius esi. Latiludo decem cubiiorum, longitu- r naculum, ab una parle iniroiuis patebai, per qua-
dinis prrediclse esi medium ipso quinquagenario tuor coltiinnas velum habcns allitudinis quinque
numero fiiturum prsesignansjubiiseum, quia vitlelicel cubiioriini; in ipsa aulem ccelesiia sancta, quorum
per laiiludinem charitatis Abraham, Isaac et Jacob hoc erat exemplar a qualuor nuuidi pariibus eadem
in reproinissionem jubilxum, id esl remissioiiein introeuiiiibus facullas per ternas, ul prsedictum est,
peccalorum acceperuiu per Cbrislum et benedictio- offerlur porlas. Nani ct iile populus, qui hoc usns
nem omnium gentiuui. Ad hanc illorum perfeclioucm est exemplari, justitiam prscsumit ex operibus legis;
speciat numerus sexaginta coluninarum. Nam in vocatio aniem cunciarum gcntiuin, ad vera lendens
meridiano lalere viginti el in aquilonari item viginii et ccelesiia sancta, solam quaeiit jnstiiiam fidei, ba-
et iu occidenlali latitudine decera columnse(167)sexa- piismum vocantis Chrisli suscipiens, in nomine Pa-
ginta suui. Qui numerus ex senario, denarioque tris, el Filii, el Spirilus sancii.
compositus, bene perfectionem significat eorumdem CAPUT XIX.
Patrum quilegem scriplam non babentesDecalogum Quod illa Dei civilctslucerna Scripturarum non egeat;
et idcirco lucerna non inlra, sed extra velum ardere
tamen legis bene et perfecle operando laudabililer jussa est.
adiinpleverunt. Atlaincn omnes 233 columnae atrii, ~ « Praecipe filiis Israel, ul offcranl libi oleum de
bascs habenles seneas, el capita argentea cunctis, arboribus
olivaruni, purissimum, piloque contusum,
quae in laberuaculo erani, minus insignes exstile- ut ardeat lucerna semper in labernaculo teslimonii
runi. Sed discreiis meniibus, non eo despicabiles extra
velura, quod oppansum est Teslimoiiio, ct
aniiqui Palres qui anie legem fuerunl videanlur, collocabuiii eam Aaron ei filii Israel, ut usque mane
quod quaedam quse in lege prohibenda erant ipsi luceat coram Domino. > Res poslulare videreinr,
adniiserunt, verbi gratia, quod Abfaham uxorem ut in eo quod sacraiius erat, idem in secundo la-
habens Saram, de concubina Agar genuil filium, vel bernaculo
juxla veli.imIucerna semper arderel cullu
quod Jacoh duas sorores in unum duxit conjugiuni. perpeiuo. Quid ergo nisi myslerium, el in hoc ritu
Nam boc pacto, columnoequidem miiius speciosre1
proposilurn est, videlicel quia in illis sanctis non
sunl,nec eniin lale quid irahendum esi in cxeraplum, manufaclis, quoeJesus semel inlroivit, lucerna
scd in eo salis excusanlur, quia nihil horum fuerat' non est? Sic enim in opus
Apocalypsi de illa sancla et
lege prohibilum. aetcrna civilaie dicil Joannes : < Nam clarilas Dci

/167) Addendum pulo, ac lolidem in orientali.

 719 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 720
llluniinabil eam, et lticerna ejus Agnus est (Apoc. •. A
j Coccus igni et seiheri. Et justum esse commemo-
xxi). > Igitur extra velum in priore tabernaculo0 rant, ut 234 poniifex Crealoris, non solum pro
semper ardeal lucerna coram Domino usqtie manee Israel, sed pro universo mundo roget. Siquidem et
culiu perpetuo, id est in prsesenti Ecclesia luceatit lerra, et aqua et aere, el igne, mundus iste consi-
tjuisque fidelium ea quoe habet Spirittis sancti gra-i- siil, et hsec elemenla stinlomnium: iFacies, inquit,
lia, ul videant homines eorum opera bona, et indee stiperhumerale de auro et lvyacimho ac purpura,
aperiant oculos suos ad glorificandum Patrera qui iuii coccoque bis lincto, et bysso retorla, opere poly-
ccelis csl (Malth. v). Nam heec inlenlio charitaliss mito. » Sciamus hoc vestimentum esse poniificis,
oleuni purissimum est pilo contusum, id est propterr el apud Hebraeos ephod appellari. Nec enim siaiim
redificaiionem proximoruni spoute laboribus pres-»- illud occurrit quod Samuel qui levita fuit scribilur,
siim. Collocabunt eam, inquit, Aaron et filii ejus,, in libro Reguin, primo habuisse retatis adhuc par-
videlicet, qui legitimi sunt sacerdotes Doraini, juree vulse, ephod (/ Reg. n), id est superhumerale li-
successionis. Elenim versecharilali studere atque inu neum, cum David quoque anle arcam Domiui idem
operibus bonis, non suam, sed Dei gloriam quserere,, portasse referatur (// Reg. vi). Aliud est enim cx
id plane est dignum, atque legiiiramn Deo sacerdo- quatuor prsedictis coloribus, id est hyacintho, bysso,
tem esse. Ad hujusmodi lucernam collocandam,, B E purptira coccoque, et ex auro habere contextum;
Panliis dilecium discipulum commonehat, cum di- aliud in similitudinem sacerdotum simplex et li-
cerel: « Propter quam causam admoneo le, ul re-- neum. « Duas, inquit, oras habebit junclas in utro-
su&itiles graiiam Dei, qure esl in le, per imposilio- que lalere summiialum, ul in unum redeant, ipsa-
nim manuun) mearum (// Tim. i). >—<Ardear, in- que lextura, el cuncla operis varietas, erit ex auro
quit, usque mane, > id est, usqtie ad finem prsesen- et Jiyacintho, > elc. Auri, inquil, laminre, id est
tis vitse : Nam in ipso die lumine lucernse non indi- bracleoe mira tenuilate lundaniur, ex quibus secia
gebimus, quando < sicut est (/ Joan. 111),>—<ett fila torqueanlur sub legmine irium colorum hya-
facie ad faciem videbimus (/ Cor. xui). > cinlhi, cocci, purpurae, et cum slamine byssino, et
CAPUT XX. efliciatur palliolum niiroe pulchritudinis in moduni
De veslibus sacerdolalibtts. caracallarurn, prsestringens fulgore oeulos, sed abs-
(CAP.XXVIII.) <Applica quoque ad te Aaron fra-- que cucullis, junclas habeat oras in uiroque laiere
trem luuni cum filiis suis, de medio filiorum Israel,, summitalum, ul in unura redeanl. < Sumesque
ut sacerdotio funganiur milii Aaron, Nadab et Abiu,, duodecim lapides onycliinos, et sculpes in eis no-
Eleazar, el Ithamar : faciesque vestem sanctam fra- mina filiorum Israel, sex noraina in lapide tino, et
tn tuo in gloriam ct decorem. EUoqueris cunctis; C ^ sex in altero. > Ut videlicct pontifex ingrediens
sapienlibus corde, quos replevi sphilu prudentirs,, sancta sanclorum noraina populi, pro quo rogaturus
ulfaciant vcstes Aaron, in quibus sasiclificatus mi- est Dominum, portet in humeris. Hoc nempe est
liistret mihi, > etc. Venimus ad sacerdolaUa vesli- quod subjungilur : < El pones in utroque lalere su-
menta, quse et priroum more Judaico simpliciterr perhuraeralis memoriale filiis Israel, poriabiique
exponenda snnt, el deinde singillalim myslica scru- Aaron nomina eorum coram Doinino «;>per utrum-
landa esl intelligeniia. Porro non eodem ordine hic; que Jiumerum ob recordationem. Rationale quoque
descripta stmt quo in vestiendo sacerdole suinuiilur. jndicii facies opere poiymilo, jtixla texluram su-
Nam feniinalia linea, quibus operilur primum car- perhumeralis, > ctc. Patet litterse superficies, et
nis lurpitudo, postremo in hac descriplione posilai scire volentibns omnium posiiionem, id esl, super-
sunt, el econtrario ralionale, quo prseler laminam1 humeralis, rationalis, lunicse hyacinthinse cum lin-
auream, in ponlificis fronle ligandam,nihil sanctius; iinuabiilis ac malis punicis aureis, lunicse quoque
in vestibus erat, priniuin designaium esl. Ail enim:: linese et baltei, liarae quoque, et quod omnium sa-
< Hsecauiem erunt veslimenta, quaefacieni: ralionale> cralissimum esl, laminae aiirese super liaram immi-
elsuperhumerale, lunicam lineam, el striclam, cida-. jv p nentes fronli.poniificis. Hsec,inquaro, scire volenli-
rim.elbalieum.) Eipostmulla:<Facies, ait, et femi- hus, descriptio litieralis esl in promplu, qua pla-
nalialinea.uloperiantcarnem lurpiiudinis suae,»elc. riiorem descriplionem explicare non possumus.
CAPUT XXI. Proinde myslicas jam singulorum raiiones stibne-
.
Quatuor coloret, litjacintlium, purpuram, coccttm, et clinius, sicul a Palribus edilse sunt, prinium secun-
byssum,qitaliter Hebrwi interprelenlur, el delexlurai duiii Hebrseos, deinde secuudum ecclesiasticos.
superhumeralis, ei ralionatis. CAPUT XXII.
< Facient autein superhumerale de anro, et hya-
Quw singulorum vestimenlorum mystice ab Ilebrwis
cinlho, ac purpura, coccoque bis lincto, et bysso) tradila sint.
reloria opere polymilo. ». Quamor colores loiies ini Primum lineum vestiiiientum, aiuiit, terram si
liac Scriplura composilos, Hebreeiad quaiuor ele- gnilicat, secundum byacinthinum aerein, in color
inenia referunt, ex quihus universa subsistunt. demonsirans, quia de lcrrenis paulaiim ad excels
BysMis aiunt terrss depuiaiur, quia ex ierra gigni- sustolliniur. Et ipsa veslis hyacinihina, a capil
uir. Purpura mari, quia ex ejus conchenlis tingilur. usque ad lalos veniens, indicai aerein de ccclis us
Hyacinthus aeri, propter coloris siiiiiliuidinem que ad lerram Jiisum. Mala auiempuniea et tintin
 ni DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN EXOD. LIB. IV. m
nabula in inforioribiis posila fulgura toiiitruaque A et anmis in semelipsum revolviiur, et ipsre rolse ele-
demonstraut, sive terram et aquain, et oinnium vantur in ccelum, ei super cryslallum tlironus ex
elemeniorum inier se consonantiain, ei sic sibi uni- sapphiro esl, super ihroiium simililudo sedeniis,
versa perplexa, ul in singulis omnia reperianlur. cujus inferiora ignea, superiora eleeliina sunl, ut
Quod autem supradicti colores auro inlexli suni, id demonstrenl qtioe inferiora stinl, igne, et purga-
significari volunt quod vilalis color et divini sensus iione indigere, qtire sursum sunl in coiidilionis suoa
providentia universa penelret. Superhumeraleet puriiate consisiere. El quomodo in sacerdotis hahitu
duos Iapides, vel smaragdos, vel onychinos qui desu- auri laniina csi desupcr, ita Ezechiel electrum in
per sunt, et ulruniqiie humerum leguiu, duo hemi- pectore el iu vertiee collocalur (ibid.). Jtisunn ergo
sphocria inierpretantur, quorum aliud supcr terram, erat, sicut, ex parie supra diximus, ut pontifex Dei,
aliud sub terra sit, sive solera ei lunam, quoe de- creaturarum oinnium typnm porlans in vestibus
super rulilanl. Zonam illam qua sacerdolis peclus suis indicarel cuneia indigere misericordia Dei, et
arctaiur el linea lunica, id est lerra conslringitur, cum sacrificaret ei, expiarelur universalis condiiio:
inlerpretanliir Oceanum. Ralionale in medio posi- tit non pro liberis ac parenlibus, ei propinquis, sed
tum lerram edisserunl, quse inslar puncli, licet pro cnncla crealura, et voce et habilti precarelur.
omnia in se habeat, (araen a cunctis vallalur cle- De feminalibus lineis hoc solent dicere. Ralio se-
mentis. Duodeciro lapides, vel zodiacum inlerpre- niinum, et generalionis ad camem periinens, terras
tanlur circulum, vel duodecim menses et singulis per eam depuiatur. Unde et Adam loqnimr Deus:
versiculis, singula aslriugunl tempora, et bis lernos < Tcrra es ei in terram ibis (Gen. 111).> Causasque
deputant menses Nec alicujus genlilis videatur ex- hujiis rei, quomodo vel de parvulo scmine, et fce-
positio. Non enim ccelestia et Dei dispositionem, dissimis iniliis lanta hominum vel diversarum re-
idolorum nominibus inlamaruiit, idcirco Dei ne- ruiii pulchriludo nascalur, esse obvoltilas el liunia-
ganda est provideiuia, quse certa lege currii, ct nis oculis noii palere.
feriur, et regit univcrsa. Nam et in Job arcturum, 235 CAPUT XXIII.
ei orionem, et mazurolh (Job ix), hoc est zodiaeum De Poniifice tnagno Jesu Cluisto, et spiritueili ejus in-
eirculum, et csetera asirorum nomina legimus, dttmentoper Aaronvesles tnysliceintelligendo.
non quo eadem apud Hebrseos vocabula sint, sed, El Ilebrsei quidem non tam Dei, quain sno spirilu,
quo non possunms nos quse dicuntur, nisi consueiis vel ingenio legis periti, et ceeiestia nescieiiies, quo-
vocibus intelligere. Ptilcbre aulem hoc ipsum, quod rnro secundiiiii exemplar, eti un hsec ficri jussa suni,
in medio est, appellatur raiionale. Raiione enim ] sitjiil lolies Dominus repelens, faties (inquit), juxla
cuncta plena sunt, et terrena hrerent cceleslibus, exeuipluin , quod libi in moute monstratuin est :
imo ratio lerrenoruiii, et teinporum, caloris, et fri- talem de veslimcnlis sacerdotalibus ralionem edide-
goris, et duplex inter utrumque lemperies de cceli nini. Nos auieni qui praedicla ccelestia et fide cre-
cursu, et cceli raiione descendii. Umle et ralionale dinius, el scieniia jam ex parte novimus,haec eadem
cum Ephod fortius stringilur. Porro quod dicitur, aliius inierpreiainur. Unum poniificem roagnum Je-
« pones in rationali judicii doctrinam el veritalem,> siiiiiChristum.pontificem coelestem el verum inluea-
hoc ipsum significat, quod nunquam in Dei ratione mur, cujus in habilu ccelesli, boec esse corapleta
mendacium sil, sed et ipsa veritas nuillis signis et rion dubitamus , queiii ei iniitari oponeainos, ut
argumentis monstretur hominibus, el usqtie ad mor- siinus regale saccrdotiiim, el gens sancia. Feminalia
tales veniat. Unde factum esl ut ralionem solis el linea sacerdolis magni, decus significantincarnatio-
lunse, et anni, et inensium, et lemporum, et hora- nis sanctse Christi Filii Dei.qua praeornata esl natura
rum, lempestatem quoque serenilalis, et veniorura, noslra ignobilis; et plaga peccati originalis foliis ficus
et rerum omnitim noscereinus, accipieutes a Deo inAdara infeliciler tontecia in isto exclusa est; nou
insitam sapienliam, et ipso habitalore, atque do- enim de ulcerosa libidineui nos, ita et ille conceplus
Ctore domicilii sui; atque nobis et fabricse scientiam ) est, sed de muiida et siinplici virgine, byssum relor-
demonslranle. Super omnia cidaris et vilia hyacin- tam, id est, candidi et incoinquinati corporis deco-
thina ccelum monstrat et auri lamina, quse in fronte rem induil et forlitudinem , .unde et eorporis sui,
pontificis esl, inscriplumque nonien Dei universa, quod esl Ecclesia , verecundiam , scilicel originale
quse subler sunt, Dei arbilrio gubernari. ldipsum peccalum operuit. De hoc vesliroento ejus Joannes
arbilramur suhaliisnoroinibus, et in cherubin, el in in Apocalypsi:« Ei habei, inquit, in vestimento,et in
qualuor animalibus figuraium, quse ita sibi permista feinore suo scriptum, Rex Regum et Dominus domi-
sunt, et hrerent, ut in uno inveniantur et reliqua, nantium (Apoc. xix). >Tunica deinde linea stricla, id
et quod instanter ante se vadant et non revertan- est, subucula , qtiam vulgo camisiam vocanl, nova
lur. Labuntur enim tcmpora, et praelerita relin- est ejusdem cceleslishominis vila, quiavidelicel sicut
quenlia ad fulura fesiinam. Quod autem semper in novo et iiiusiiaio ordine conceptus et naius, sic nova
molu sunl, illud siguifical, quod el philosophi su- el veleri vilae conlraria pulchriludine inter hoiiiines
spicantur mundum currere suo ordine, et incessa- conversatus esi. Balteus circa rencs foriitudo Divi-
biliter velut rotam in suo ordine lorqueri (Ezech. i). nitalisesl, per quam coinmoverr non poluit. Unde
Unde et rota in roia est, id est lempora in tempore, el in psaline eum dixissei : < Insnper et usque ad
 723 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 724
noatem increpueriintroe renes mei (Psal. xv),»con- A Clirisli gratiam salvari potuit,et uterqueuno eodenv
linuo subjunxii: « Providebant Dominum in con- que peccatorum portalore Chrislo indiguil. Et recte
spectu meo semper, quoniam a dexlris est mihi, ne lapides onychini, quoe species gemmac sive lapidii
commovear.-» Eienim sic ille cognovil figmenlum colorem habet ungiiis humani, unde el vocabulurr
nostrum, et ila usque ad noclem, id esl, usque ad sortitum est ( Graeci nainque unguem onyclien di
mortis iribulalionem sui renes increpuerunl eum, ul ciml); recle, inquam,quia pro hominibus Deus homo
experimento sciret, id quod nullo unquam passibili faclus pcccatorum supcrhumerali oneralus est. La-
modo tilillatus esl, non ex ipsa carnis nalura , sed pides ejusmodi nominibus filiorum Israel, id est.
ex divinilate esse, quoe a dexiris erat. Uinle verissi- electorinn omnium inscripti sunlripse eniin cuncloJ
me Apostolus dicil: « Nori enim haheinus Ponlifi- novit ex nomiue , quorum super se peccala lulit.
cem , qui non possil compali infirmilalibus nostris , unde et appropinquans articulo passiouis : < Ego
tenlaluin aulein per omnia pro similitudine absque inquil, scio quos elegeiiin (Joan. XIII). > Juxta or-
pcccato (Hebr. ix). > Denique ex eo didicil compati dip.em , inquil, nativitatis eorum sculpes eos. Ergo
infirmilalibus nosiris , quoties teiilaniur a renibus ciiiicii majoies in uno , cuncti minores naiu scripli
nostris , quia sic aliis iufiriiiitaiibus lentalus est, sunl in lapide altero. Majores filii Israel sunt qui
sicut et tentatione peccati tentatus fuissel, si non R ante minores , qui post advenluni humerosi hujus
essetDeus, quod non sumus nos. Ttinica hyacinihina ponatoris peccaiorum conscripii stinl. Majores, in-
ciimlintinnabulis elmalis punicis, vita vel conversa- qtiam, qui ex Jtidosis , minores qui ex genlibus sunt.
tio gloriosa est ejusdem ponlificis nosiri DominiJesu Nam de illo populo loquilur Deus ad Pharaonem.
Christi a baptismo Joannis. Ex tunc enim liuiimia- « Filitis meus primogeniius > uieiis < Israel (Exod.
bulis ccepit perstrepere , id est, aperta et publica IV). > Ralionale igilur jungilur superhumerali, quia
prredicatione personare malis punicis intermicaiili- misericordia el veriiasobviaverunl sibi.[Misericordia
bus, id esl, miraculorum operibus per singula pene in superliumerali, veriias inielligitur in rationnli.
verba concurrenlibus. Ipse color tunicse liyacinlliiiise, Unde etdicilur ralionale judicii, doctrina quoque et
coelestem eorumdem operuin ejus exprimit dignila- verilas inscribitur illi. Qui enim in misericordia re-
tem. Unde et dicilur in Canticis:« Mamis ejus lorna- demil, idem ipse in verilate judicabit (Isa. LXXXIV).
liles, aurea), plense hyacinlhis (Cunt. v). J lllic in Unde lion uno aut duobus lapidibus onychinis in ra-
manibus, hicin vestilii,seciiiidum liyaciutbi colorem lionali, sicut in superhumerali cuncla filiorum Israa
aereum ejus, ut diclurn esl, opera designaniur, qui nomina,sedsingulis lapidibus singula inscripla sunt.
non de lerra est, neque de lerra loquilur, sed de r Nam una quidem gralia cunclos Christus redemit.
ecelo venit, et super omnes est. Et hene per lunicae et cunctorum super humeros suos peceaia tulit, sed
circuitum deorsum ad pedes mala rtibeni, et tintin- in judicio « reddet unicuique secundum opera sua
nabula concrepant in ingressu sancluarii, quia vide- (Rom. n). > Et electorum quoque non oninium eadem
licel maxiine in fine vitae mortalis operosa claruit erunt prsemia , sed pro diversis differentia merilis-
dilectio.vtidoctrina Redemptoris. <Cuin enim, inquit <Mullreeiiiin sunt, inquit, mansiones in domoPatris .
Evangelisla , dilexisscl suos qui erant in mundo, in mei (Jcan. xiv). > Mulliludinem mansionum ccele-
finem quoque dilexit eos (Joan. XIII).> Tintinnabula, slium, mulliplex el dislinclus designat ordo lapidum
jd esl, dilcclionis prsecepta, quibus in illa ccena per- pretiosoruin. Elenim apud Ezechielem contra prin-
sonuit, loius mundiis audivit: et mala rubentia , cipem Tyri novem ordines angeloruro , per novem
scilicet vitae octernrefruclum , de illo ingressu ejus designantur nomina lapidum (Ezech. xxvm). Nolan-
ia ccelesle sancluarium , lolus orbis corisecutus est. dura , quod in superhumerali non solum catenulre
Superhumerale Iiiijus ponlificis, obedientia charita- sed el uncini suiit, qui rationalejudicii consiriiigani,
tisest, quia idem Christus Filius Dei portandis, imo quia videlicet in misericordia 236 Redemploris
tollendis peccalis noslris humeros suos supposuit, et noslrse spei anchorse sunl.utsemper misericordia su-
cum illis in crucem ascendii. Nam < Dominus, in- D perexallet judicium. Hoc in pecloresuo portatpon-
quit Propheta, posuit in eo iniquilates oinnium no- tifex, nam in praesentia sua scripios hahetomnes ,
slrum (Psal. LIII). > El bene ex quatuor coloribus omniumque condignas merilisab origine mundi pa-
supradictis, qui quatuorrespondenlelemenlis mundi, ravit mansiones. Cydarim quoque super eaput pon-
auro quoqiie iniexlum superhuinerale fieri debuit, tifex accipit, ne Cherinthus vel Arrius, seu quilibet
quia < ipse est propilialio pro peccalis nostris ; non alius heerelicus, Jesu Christi Filii Dei caput, id est,
autem pro nostris lanium , sed etiain pro lolius inilium se vidisse arbilretur. Non enim sicut nos ,
mundi (/ Joan.), > non coacla, sed spontanea chari- ila et ille a carne existendi inilium liabuit, juxta
tate.quae caeteris virtutibus ila prseeminel.ulcaeleris blasphemiam Cherinthi qui illum ante Mariara ex-
metallis aurum prrepollet. Dure orae jiinclac, ei in siitisse negavil, sed Divinum caput, quod erat in
singulis humeris singuli lapides onychini, nominibus principio et anie ssecula, ibi abscondil. Cydaris ergo
duodecim filiorum Israel inscripti, duo sunt populi, caput legil ponlificis, quia videlicel incomprehensi-
temporibus quidem disjuncli, sed causa vel sacra- bilis esl antiquilas vel origo divinitalis Chrisii. La-
mento conjuncti, quorum Christus peccata in cor- mina aurea fronli imminens corona est glorise ct
porc suo perlulil. Neuler quippe aliler nisi per honoris in capile Redeniploris. < Gloria , iiiquil, et
758 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN EXOD. LIB. IV. 726
honore coronaslieuiii,etconsiiiuistieiim superopera A Judsei, non niinus quam Grseci (Rom. n ), os omne
nianuum tuarum. Omnia suhjecisli sub pedibus ejus ohslruaiur , nam el isli commutavcrunt veritatem
( Psal. viu ). > El Aposlolus cuni dixissel : t Chri- Dei in mendaciuin. Dixerunt enim : < Hi sunt dii
stus facius est pro nobis . obediens palri ttsque ad tui Israei, qui le eduxerunt de lerra ^Egypli. > Hoc,
inortem, mortein autein crucis (Philip. n), > conti- inquam, diceudo, verilalem Dei niulaverunt in men-
nuo subjunxit; < Propler quod et Deus exallavit dacium, et servierunt crealnrre poiius qnam Crea-
jlluin, et donavit illi nomen quod est super omne tori, videlicel servilule peccali, Scriptura sic di-
nomen. > Hujus rei mysterium.scilicet norainis, quod cenle : < El sedil populus mandueare et bihere , et
est .super omne noraen, in eo esl, quod Iaininre san- surrexerunl ludere. > In gloria simililudinis viluh
ctiim Dotnini insculptuin est, id esl, nomen Domini coniedenlis feniim, comederunt ac biberunl; et id-
Telragrammalon , quod ineffabile dicunt. Scribilur c.irco lusibus obsccenis conlinuo seineiipsos convo-
enim quatuor litieris Joth He Vau He, quse in sylla- muerunt, tradili in reprobum sensum , ut facerent
bam aut vocem articuiaiam compreliendi nequeunl. ea quse non conveniunt, et mercedem quam opor-
'
Arcanuiii scriplurae hacienus latet, nisi quia ex in- luil erroris sui ita in semetipsis receperunl. Ergo et
lerprelatioue elementorum colligi polest, quod evan- Aposiolo leste : Judaeorum gloriaiio exclusa est, ut
gelicam fidem n«uv minime delecial. Inlerpretalur '" non insullet Grseco (Rom. n), quod servierit crealu-
enim Jolh principium, He, isle, Vau et He isie. rre : nam quod gravius est, el ipse servivil in proeva-
Esique coniinuus iilleraruni seosus.principiuni isle, ricatioue. Lexenim huic erat, et adliuc quasi aurum
el isle, hoc, inquam, jure nos delectel, quia princi- sermo Dei recens ab igne calebat. Paulo anie lecluiu
piura iste Pater, et principium isle Filius esi. Palrem fuerat < volumen fcederis > aMoyse, < audienle po-
esse principium videns ullro consenlii. Principium pulo. Qui et dixerunl: Oinuia quse locutus est Do-
se quoque esse Filius defendit, quia inlerroganlibus minus,faciemus,el erimusobedienles (Exod. xxiv). >
Judseis : Tu quis es? < Principiura, ait, qui et loquor Hoc facto tilique inaures aureas suis auribus inter-
vohis (Joan. vui).> Hoc nomen profecto super omne nis appendebant. < IUe vero sumplum sanguinem
noineii est, quia super principium nihil esse potest. respersil inpopuluiii,el ait: Hicest sanguis fcedcris,
Igilur oclavum ponlificis decus , aurea lamina est, quod pepigil Dominus vobiscuin (ibid.). > Itaque uni
insculptum hal)ens ineffabile nomen , quod dicitur viro Deo quasi conjugalem juraveranl copulam , et
sanctum Domini , quia videlicet Chrislo pontifici inauribus inandatoruin ejus uljam dicliiin csl orna-
propier passionem mortis, oclava sua, id esi; resur- tamfacieinIiabebant.Atnunctulerunl <inauresaureas
rectionis gloria coronato, < nomen quod est super de uxortimel aliorum et filiarum suarum auribus, >
P
omne noraen > Pater donavit, < ut in nomine Jesu formaverunlqueoperefusorio.etfeceruiilex eis < vii
oume genu JJecialur, ccelesliuro, terrestrium, el in- tulum conflatilem, > eteisdem pedibus, quibus maie
fernoi uui, et omnis lingua confiieaiur, quia Dominus Irausieranl, coram tali figura saltaverunt, et veri-
Jesus Cbrisliisin gloria est Dei Patris (Philip. n ). > latem quam cecinerant dicentes : « Caniemus Do-
Moralecj filiorum Aaron, id est, sacerdotum Chrisii mino, gloriose magniiicatus cst, equum el ascenso-
ornatuni studio proficiscendi prseierimus, suis eninv rein projecil in mare (Exod. xv) , > in niendacium
in locis invenitur, sicut <,Palribus exposilus est.Sed commulaverunt cantando : < Hi stiul dii lui, Israel,
ct quse deinceps Moysi imperantura Domino, dicen- qui eduxerunt le de lerra jEgypti. > Igiiur inexcu-
le : < Sed et hoc facies, ut rnihi in sacerdotio con- sabilis est et Judoeus , qui Graacum ad gratiam Dei
sasrentur, tolle vitulum de armenlo, et arietes duos confugienlein propler anliqua peccaia judical (Rom.
immaculalos (CAP.XXIX.), >etc. Quoniam sicuthic . if) : eadem enim egit quse jtidicat. Et quoiiesah illo
imperata , sic in Levitico acta memoranlur : nunc'• paululum cessavil paedagogi virga , stultus puer ad
ipsa differimus, illic enim opporlunius dicentur. eadenv vel similia se converiit idololalrise flagilia-
CAPUT XXIV. CAPUT XXV.
De vituto quem fecerunt fitii Israel, commulanles et: 0 Qmd non vane dixerit Deus : <Dimitle me ut irasca-
ipsi verilatem Dei in mendacium. turfuror metts,» etc.,«< quod nunc vere ila /acla*n
(CAP. XXXII.) « Yidens autem populus, quod[ sit.
moram faceret descendendi de nionle Moyses , con- Procsagium ejus , quoe nunc est, confusionis et
gregatus adversus Aaron , ail: Surgens , fac nobisi ignorainise Judaicae in isto scelere, promplum est
Deos, qui prrccedanl nos , Moysi enim huic viro, i agnosci. Sicut eniui tunc auritim suaruni decus vel
qui nos eduxit de terra yEgypti, ignoramus quidl ornamenluin, scilicet inaures aureas in vitulum for-
acciderit ei, > etc. Plana est res gesla , quiat inandum conjecerunt, et veritale derelicia , menda-
cilo fecertmt, imo cilo defeccrunl, faeiendo vilulum,, eium coluerunt: sic futurura erat, utauream legis
etadorandosculptile; etquod valdeestadmirandum, et prophetarum verilatem commutarent in menda-
lalem tanlamque « gloriam snam mutaverunt in si- ciuin quod nunc faciunt sacros codices iiianibus te-
iiiiliiudinem viluli comedentis fenum (Psal. x). >i nentes, et vipereis linguis blaspheniias contra Chri-
Celerilalera defectus , et ipse Domiiius quasi admi- slum fabricanles, quod nunc jani prsevidensDorainus,
rans : « Cilo, iuquit, recesserunt de via quam osjten- ait ad Moysen : < Cerno quod populus isie dnrae
disli eis, fecerunlque sibi vilulum conllalilem.) Ergo) cervicis sii. Dimille me, ul irascalur luror meus con-
 727 RUPERTi ABBATIS TUITTENSIS 728
ira eos, et dcleam eos, faciamqtie te in gentem ma- A CAPUT XXVII.
gnam. > QuidagerelMoyseshreviterhicipse innuil, De austeritale Moysi dicentis: « Ponai vir gladium
Deum dixisse referens , < dimitte roe. > Psalmista super (emur suutn, t el pielale ejns, qua pro iltis
237ver 0 vehcmentius exprimit, <etdixit, inquiens, Deumoravit, quod ulrobique prwlalis imitandus
ut disperderel, si non Moyses cleclus ejus slelisset in sil.
confraclione in conspeclu ejus (Psat. cv).> Per ni- « Videns eiiim Moyses populum quod esset nu-
miam humilitatem significai, Moysen Deum lenuisse, dalus (spoliaverat enim eum Aaron, propier igno-
diccndo < in confractione.i Confractio namque ni- miuiam sordis, ei inier hosles ntidum consiilueral)
miacordisliumililas est, quaesola coramomnipotenie el stans in porla caslrorum, aii: Si quis est Do-
Deo el Domino linivefsse fortiludinis principe, res mini, jiingalur milii.» Congregatique sunl ad eum
forlis esl et valida, iia ul illa laboranle, quasi bra- omnes fiiii Levi. Quibus ait: Hoecdicil Dominus
cliiuin suura ad percutiendum Deus exlendere non Deus lsrael: « Ponat vir gladium super femur
valeat, regina virlulum agenle ne ,'refuleiur ipsa, et suum : Ite, el rediie de porla usque aci portam,
vincente prosua revereniia. Allamen nunquid vane' et occidal unusquisque fratrein et amicuin , et
dixit Deus, < dimitte me, ut irascatur furor meus proximura SIIUID, > et rcliqua. Non ergo nova
coiitra eos, et deleam eos. > Nunquid in venliim B ausleritas Moysi, in eo quod Judoeos, vitulum men-
dixit, < faciainque te in genlem niagnam?> Imo dacii labricanles, et arcam vcritaiis Cbrisium bla-
sicul dicium, ila nunc factum esl. Duram cervicem sphemantes accusal, ut pracdiciiim esi in lesiimonio
populi illius Deus confregit: Moysen aulem fecit in dicenlis, « est qui accuset vos Moyses, in quo vos
gentem magnam. Dilalavit enim Moysi legem spi- speralis, > non eniin sic lenuil Detnn, iramque ejus
riiualem, nniversaro de gentibus Ecclesiam loto orbe repressil, ne deleret eos, utcareret zelo bono ei non
diffusari). Non ergo frustra dixit, « deleam eos, semulareiur pro Domino : sed < ponat, inquit, vir
faciamque te in geniera magnam, > dixit enim et gladium super femur suum, el occidal unusquisque
faclum esl. Atlamen dislulii, ne ttinc faceret in prre- Tratrem, cl proxinium, et aroicum stuim.» Aiunl qui-
scntiaruin non diriiitlenle Moyse, sicut dicium est: dam quod auretim vitulum in pulverem redactum,
« Placatusque est Doininus, ait Scriptura, ne facerct in polu illis in indicium dederii, et Jioc faclo, qui
maliim, quotl lociilus ftierat adversuspopulum. > atictores ftierunl sceleris, aureis prominentibus
CAPUT XXVI. labiis publicaii vel deprchensi, ila demum percus-
tabularutn soribus de porta usque :id portam per medium ca-
Confraclio priorutn, et vilttti contrili, pul-
verem in aqttain sparsum, cl ad potandum exhibilum |~ stroruni euiUibus ac redeuniibus, non indiscrete
quid signijicet myslice. eoesi, sed cum judicio fuennil punili. lnlueri nunc
Et reversus est Moyses de monte, portans duas libet, in Moysi pectore, lniseticordiam cum seve-
tabulas teslimonii in manu scriptas ex ulraque riiate sociatam. Ccrte cura audiret,« descende, pec-
parie. et factas opere Domini. Cumque appropin- cavit populus tuus,> ac si ei divina voxdiceret qui
quasset ad casira, viditvituluni etcboros, iralusque in tali peccalo lapsus esl, jam meus non cst, itcm-
valde, rrrojocb de manu labulas, etconfregit eas ad quc ct hoc snbjungefet Dominus : « DimiUe me ut
radices inonlis. Conffaclionis prrcdicirc, qua ponulj irasftittir furor meus conlra eos, faciamque te-in
illius hodie Detis duram cervicon comfregit, praesa- gentem iiiagnam,> ille ad impeium irascetuis Dei
gium in tabulis lapideis proccurrit. Sicut enim illae placandum se obicem opposnil. Iiernnique reversus
corifraclre sunt confriiigente Moyse, sic lapidea ad Dominum, ail: « Aut diraitle eis haric noxani:
Judseorum corda confracta sunt el reprObala, ac- « aul si non facis, dele mede libro quem scripsisti.>
cusante Moyse, quemadmodum dicil: < Est qui ac- Hoc iiimirum misericordise est. Verum circa sub-
cuset vos Moyses, iri quo vos speratis (Jonii. v).> ditos suos recloribus inesse debel, non solum juste
« Arripiensque vitulum quera fecerant, combussil ct consulens misericordia, sed el pie saeviensdiscipli-
contrivit usque ad pulverein quem sparsit in aqua, ][)na: qui ergo tanlo populi amoro conslringitur
et deditexeo potum filiis Israel.» Vituli pulverem, contra culpas ejus, considera qtianto zelo recliiu-
queni adoraverant, in conleniplum superslilionis in dinis accendalur. Mox enim, ut pelitione primse
potum accipiunt, ut contemnere discant, quod in culpse veniam, ne delerenlur, obiinuit, ad euindem
secessum projici'Viderant. Caeterinn juxla anagogen, populum veniens, ait: « Ponal vir gladium super
idem de hoc faclo, quod et de illo diclo propheiico femur suum, ile et rediie de porla usque ad portam
senlieudum. < Tu confregisli capiia draconis, dedi- per medium castrorum et occidal unusquisque
sli eum escam populis JElliiopum (Psal. LXXIII).» fratrem et amicum, et proximum suum. Cecidc-
Capiia namque draconis, sive vituli, per quod dia- runtque in die illo XXIII millia hominum.> Ecce
boli cullum hcel intelligi, ecce Deus Moysi confre- qui vilam hominum etiam cum sua morte petivit, et
gil, alque in piilverem redactum, populo suo in paucorum vilam gladio exslinxit, inlus arsitignibus
potumdedit, qui eos qui ex parie vel regno erant aiiioris, foris accensus zelo severitatis. Tanla fuit
diaboli per pcenitentiara confractos, ei in pulverem pielas, ul se pro illis coram Doroino morli offerre
humilis conscientirc redactos. Ecclesiat suse per non dubilaret. Tanla severitas, ut quia eos divinitus
baptismi aquam incOrpQravk. feriri timuil, ipsc judicii gladio ferirel. Sic amavit
 7<>3 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — LN EXOD, LIB. IV. 750
eos quibus prsefuil, ut pro eis nec sibi parcerel; cl. A lnisericordia, consequiiur, ut ct me de libro luo
tamen delinquenles sic persecutus esl, qnos ainavit, deleas. «Si eniiu iniquilales observaveris, quis su- \
ut eos, eiiam Domino parcenie, prosternerel. Utro- stinebit? > (Psai. cxxxix.) Ergo si tu peccaia non
bique legatus fortis, tiirobiqne mediator inirabilis, diiuiltis, si soli apud te scripli perinanenl justi,
causam populi apud Dominnm precibus; causam consequens est ut nec ego perinaneam in libro luo
Dei apud populum gladiis ailigavil. quem scripsisti. Scripsisse, et qnod scripseritdelere „
CAPUT XXVTII. dicilur Deus, non quod niuteliir, quasi hoiuo soepe:
Conlra eos qui sedent super cathedram Moysi, et non routans styliim suiiin, iicrum qure digria sintiefj'
sequuntur exemplum ejus. scriplurus : sed quod mtilios qui scripti esse sibi,/'
Omnibus qui in reginiiue animarum prsesunt, videiilur, eo quod confitcanlur se nosse Deum, de
qualiter pracesse, imo qualiter prodesse debeanl, memoria tollal per judicium factoruin, quia factis
hinc exemplum irahendum est, ut videlicel inius negani. « Mulii eiiim siini vocati, pauci vero elecii
amanlcs divinae irae supplicando obsislanl; foris '(Matlli. xxn): > id esi, imilii in prresenii E.cclesia
saevientes, culpam feriendo consumant. Alioqtiin nomina sua dando in libro coiifcgsionis conscripti,
maie sedenl super cathedram Moysi: sunl enim sicut sed pauci (quod valde pavendum esl) judicii dilu-
ScribreelPbarisrei, si sedcnles in loco Moysi, dese- vium evasuri sunt. Unde et prolinus respondens
runl prsedieium oificium, vel curam Moysi. lli pro dicit : < Qui peccaverit mihi, dclebo eum de libro
se dictum pulent, quod in Evangelio suo Doniiiius meo, > el coniiuuo: < Tu aulem vade, etducpo-.
dicit: < Super cathedrain Moysi scderunt 238 pulum islnm, quo loculus sum libi. > Tu aulem, in-
Scribse el Pharisrci. Omnia ergo qusecumque dixe- qnil, subaudilurqiicm ego < novi ex nomino Sic
riiit vobis, servaic, et faciie: seciiuduin vero opera enim poslmodum dicit: « Jnvenisti eiiim graliain
eoruin noliie facere. Dicunt enim et non faciunt etc- coram me, et le ipsum novi ex nomine. > Igitur ciim
(Matth. XXXIII).> Idcirco sancta Romana Ecclesia ad petitionemdicentis,« aut iliiuiiteeis hanc noxam;
talibus desidiosis et negligentibus, et juxta Amos aut si non facis, dele roe dc libro luo, quem scri-
prophelam, dormieiilibiis in Ieclis eburncis, et la- psisti, > ita Dominus respo.ndel: « Qui peccaverit
scivienlibus in slraiis, cum comederinl agnum de milii, delebo euui de libro nico, tti auleni vade, et
grege, et vitulum de medio armenii (Amos vi): la- duc populum islum, quo loculus suni lihi, > roiro
libus, inquam, somnolentis prsedictse leclionis evan- modo partem utrainqiic evadil, ut neqtie noxam
gelicre lucemani per singulos annos una Domini- hanc oiniiiuo dimillat, neque servum fidelcm de
carum in oculos ingerere consuevii, vaiido siinul rp aliornm ruina in inagna huiiiililale trepidanlem
concenlu concrepans hoc exemplum Moysi, ne ne- . abiindauiiori irisliiia absorberi (//• Cor. JI), vel de-
sciant quid sequi debeant, videlicet quia sanciifica- sperationi appropinqnare periniliat. Neque enim
vit Moyses allare Domino et iriimolans victiinas noxani lianc eis dimiliit, qui protinus subjungil:
fecil sacrificium malulinum, in otlorem suavilatis < Angelus nieus prooeedel le. Ego aulem in die
Domhio Deo, in conspectu filiorum Israel, et deintle ultionis visilabo ei hoc peccalum eorum. > De qua
consiirgens ascendit in monteni, ubi constiluit ei ultione propbetice siniul ac niystice prolinus sub-
Deus, et videns eum, procidens adoraviteum dicens: jungit: « Percussil ergo Doniinus populura pro
Obsecro, Domine, dimille peccata populi tui, < aut reatu vituli, quera fecit Aaron. > Nara et pro reattt
si non facis, dele me de lihro qnem scripsisti: > ac bujus viiuli materialis quem fecit hic Aaron, et pro
deinceps orans, < si inveni graliam in oculis luis, realu viluli, id esl roendacii quodfeceriini principes
ostende mihi te ipsum manifesle, ut videam te, > sacerdotum, in quod verilateui Dei commutaveriiiil,
etc. Cur enim lam longo tamque aculo canore res ut superius jani diclum esl, blasphemando el abue-
isla declamalur, nisi quia grande negolium est, ut gamlo Chrislum Dei Filium, ecce percussil Dominus
qui praesunt ad hoc excitenlur, ut Moysi exemplo popuhim Jmlaicum. Uude signanier dixil, « visilabo
solliciti sint, non dilalare phylacteria sua, vel ma-1D et hoc peccalum eorum, > et hoc, inquam, subau-
gnificare fimbrias : sed providere populo ne forte dilur et alind, cujus in isto lypus est vel prsefigu-
graiia Dei nudatus el inter hostes visibiles sive in- ralio, quod facturi suiit.
visihiles, ntidus propler peccala sit constiiutus, CAPUT XXX.
eumque operire meritis et protegere precibus. Nunc
Qttod uno spirilu dictttm sil ab isio : t Aul si non
jara quaedicta, qusesilu digna sunt, diligentius'per- facis, dele me de libro, > cl ttb Apostolo : t Optabam
curramus. el ipse anathemq essepro (ralribus.t
CAPUT XXIX. Notandum, quod non dixit Moyses: dele ine pro
De eo quod Moyses ait: «Aul dimitte, > etc. El de eb illis de Iihro tuo quem scripsisli,.:iul, oplo deleri ul
quod Dominus dixil : «Ego auiem in die ultionis scribantur isli; sed, si non diniiltis eis, dele me,
visitabo hoc peccatum. >
inquii, quod idem esl ac si dicerel, si deles illos,
« Aut dimitte, inqiiit, eis hanc noxam, aul si non dele et rae cum iilis. Uoc propler iilud nunc dicimus
facis, dele me de Iibro quem scripsisti. » Qnare? quod eodem spiriiu Apostolus dicit : « Ycriuuein
Videlicet, quia et ego homo peccator sum, si non dico in Cbristo, non meuiior, tesiimoiiiuiii milii
csl apud le propitiatio, si judicium apud te est sine psrhibente conscieniia inea in Spirilu sanclo :,quo-
 731 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 732
niam inslilu; est miln magna, et continuus dolor £A sorera tui angelum, ut ejiciam Chananseum, ei intres
cordi ineo, optahara enim ego ipse analhema esse a in lerram fluenlem lacte et melle. Non enim ascen-
Chrislo pro fralribus meis qui sunl cognali mei se- dam lecum, quia populus dtiroe cervicis es, > eic.
cundum carnem (Bom. ix), » etc. Nam eadem cha» Miruni forle videbitur qnomodo ad oralionem Moysi
rilate el hic loculus est et ille, sed paulo differt in placalus fueril Dominus, ne facerel malum, quod
verhis, dum hic anaiheiiia ctipil esse pro frairibus Jocutus fuerat adversus populum suum, et lanien
suis, lvic aulem deleri se concedit cum illis. Hlesua idem Moyses postqnam dixit: « Consecrastis manus
separatione vult salulem fralrum redimere, hic si vestras hodie Domino, unusquisque in filio, et in
non possil eorum saluiem obliuere, concedil se cura fralre suo. Faclo Jie altero, dixit ad poptilum :
eis de libro vivenlium deleri, vel analhema exislere. Peccaslis peccaium maximum, ascendam ad Domi-
Utriusquedicta magni ponderis sunl, et noslras vires mira, si quo inoilo 'joivero eum deprecari pro sce-
excedunt. Magni eiiam viri baclenns utramque sen- lere veslro. > Sed profeclo Jiquet, quia placatus
tentiam humeris suis versaverunt, el reni sicul est quidem in eo fuerat Dominus, ne in proesentiarum
satis verbis exprimere non poiueruni. Esl enim hoc corporaliter deleret eos, suggerente el quasi consu-
pene ineffabile, nec nisi aliquid de ejusdeiu charitatis lenle Moyse : < Ne, quteso, dicani ^Egyptii : Callide
spiritu hahcntibus, saltem sensu perceptibile est, H ediixil eos, ut inlerficerel eos in moniibus, ct de-
quomodo homo Deo familiaris qtialiciinque causa leret eo3 e terra. > Sed in eo nondum placalus
vel ratione, hoe animo suo admiilere possit, ul a fuerat, ut Dominum eorum se esse rursus profile-
Deo anaihcma esse, vel de libro ejus eonccdat sei- relur, unde et adhuc alieno animo Ioquitur secundo,
psum deleri; quomodo in isla concessione non solum ui semel fuerat locutus : < Vade et descende c*eloco
iiullani incurrat pcenam, aut culpam, scd eliam isto tu et populus tuus, > tuus, inquam, non meus.
ampliorem apud Deum merealur graiiara. Nohis Ergo angelus meus preecedet te, inquit, sive < emil-
hoc non solum de lanla re sublucet, qnia Deus cha- lam prrecursorem lui angelum, > subauditur, ad hoc
riias, Deus humililas est, et oum per hiiinilitalein lanlum ul inlrcs lerrain Chaiianceoriiin, non eiiara
sive chariiatem a Deo quisquam procul absislit, in- ad hoc ut intres in lerrara vivenlium. Non enim
digniorem se judicans eis, pro quibus intervenit, siim Deus luus. Non lu ipse es populus meus. Nam
miro modo, quantum se depriinil, taniuin ascendit; hoc est, quod dicit: < Non enim ascendam le-
qtiantiiro condemnat, tanlum juslificat; quanlum a cum, quia populus durse cervicis es, ne forte dis-
Deo quasi recedil, tantiim illi proximus fit. Divilias jserdam te in via : > ac si dical: Quoniam popu-
animiejusmodi, nos frigidi alqueinopes ignoramus; Q P lus durre cervicises, non lihi expedit ut me Deum
et idcirco cum legimus, illtim anaihema se esse tuum nomiiies, ul culliiram meam profitearis, ut
optantem pro fralribus, istum delibro Dei delcri se leges meas bajules, ad proevaricandum tam pronus
coneedentem, aui dicla dissimulamus, aulin sensum et facilis. Levius enim mulio esl Deum ncscire
exilem gravissime pfolala delorquemus. Caeie- quam cognitnni irritare. Tolerabilius est viam Dei
riim quem spirilus idem teiigit, vidit ex par- ignorare quam post agnitam retrorsum ire. Idcirco
le aliqua, quanliim lalis habilus menlis apud si ascendero lecuiii, si me dixeris Deum tuum,
Denm valeat, pro sna reverentia. Videre sibi justitis in via disperdara te provocaiilein me dura
239 videlur, majestatem ccelis omnibus ac terris cervice.
tremendam, de solio suo surgere el accedere vulne- CAPUT XXXII.
rato corde, rogare aniicum quasi discedeiitem ne
Quomodo non sit contrarium, quod ail:« Non aseen-
deseratse, dicenlemque, verbi gratia : « Egooslen- dam lecum, > el quod ilidem subjungit, « semel
dam omne boiium tibi, etvocabo in nomiue Domini ascendam in medio tui. >
coram me (Exod. xxxni). > Hoc seniiens anima < Non asccndam, ait, tecum, quia populus durre
bcata, fortiludine sua ulitur, quia solis superbis cervicis es, ne forle disperdam te in via. » Ac dein-
resistere potest Deus, et dicenle Deo : Dimiiie me, D 1 ceps: < Populus durae cervicis es. Semel ascendanv
iit irasci mihi liceat cum luo conseusu, non audil, in niedio lui, et delebo te. > Contraria hsec vel
noii consentit, et non patitur, nisi inlerdum volun- repugnanlia esse videntur < non ascendam tecum,
tatem hominis faciat Detts, et in istis viribus suis ne forle disperdam le, > et < semel ascendam in
mirabililer confracla, sicut et de islo dicluro est, medio tui, el delebo le. > Sed noianda in sermone
quia < slelit in confractione in conspectu ejus diversitas. Negando enim dixit : < Non ascendam
(Psal. cv), > ineffabili di.Icedine pascitur, ineffabili tecuro, > afijrmando : < Semel ascendam tecum,
charitatis vuinere scindilur, cujus sanguincm absque dixit, in medio lui. > Non parum differt in verbis
reverenlia videre non suslinet Allissimus aut in sensu, quod illic < lecuin, > hic antem < in
CAPUT XXXI. raedio tui, > dixit. Verbi gralia : Debellator sive
Qttod dixerit Deus: < Angetus meus prwcedel te, > adversarius cum civilalcm irruperit. recte in medio
subjungens : < Non enim ascendatn lecum. > populi ascendisse dicitur, cum populo autem ascen-
< Angelus meus, inquit, prsscedet te. Ego autem disse non. recle dicitur. Igitur et quod dixit,« non
in die ullionis visilabo et hoc peccatum eorum. > ascendam tecuin, quia populus durse cervicis es, ne
Ae dcinccps : (CAP.XXXIII.) < Et mittam prxcur- forte disperdam lc, > ei quotl iterum ait, « Semel
733 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLJI. — IN EXOD. LIB. IV. 751
ascendam in medio lui, et delebo le, > utrumque A speclacuium, rnagna et mira dispensalio niysterio-
admoia discrelionis lampade pervidendum est. rum cceleslium. Intcrim dum laheriiactiluin consli-
< Non ascendam tecum, > dixii. Quare? < Ne forle tuitur, iuimiciiire sunt inier Deum el populura, pro
disperdain le. > Tu eniro duroe cervicis populus es, reatu vituli, et non aniesolvuiilureseilem inimicilire,
lu puersensu, lu quasi jiiveuculus lascivus et indo- nisi prius tendalur labernaculuin, quod et perinde
cilis es. Tu animalis hoino es, et ea quoe Dei sunt vocalur labernaculum fcederis. Dixiinus supra de
non percipis (/ Cor. n), idcirco ponani velamen ccelesiibus, quorura secundum exemplar, boc ipsura
super faciem luam (// Cor. 111),idcirco non in nia- labernaculuni factum esl. Quid igitur esl hoc, nisi
nifeslaiione rerum, sed in figuris, ei in umbris lo- quia duin essent inimicilise inier Deum el homines,
quar ad le de altiludine inysterioruin ccelesiiuni. propicr solvendas easdem iniiniciiias labcrnaculum
Quare? < Ne forte disperdam te. > Tu eniin rerinn verum, < quod fixil Deris, etnon homo (Hebr. Vm), >
aliiludinem non stistineres, sed blaspheinares, sed ab incarnaiione Chrisii Filii Dei Deri co)plum est.
dura cervice recalcitrares, el ila me ad dispciden- Proinde valde notandum qucd dicilur : < Et oinnis
dum le provocarcs. Quandoqtie lanien ila fiel. t Se- populiis qui habebal aliquam quacslionem egredie-
mel ascendain > non quideni lecuin, sed < in medio hatur ad labernaciilum fcederis exlra castra. Cumque
lui, el delebo le, >—<Ascendam, inquam, inmedio " egrederetur Moyses ad labernaciiluni fcederis, sur-
tui; nam in lerra videhor, et cuin hoininibus con- gebal uuiversa plebs, el slabat uiiusquisque in ostio
versabor (Barttch. m). >—< Et delebo te, > inquil, papilionis suoc. Aspiciehanlque tergura Moysi,donec
subaudiiur de libro meo, quem scripsi. Nam hoc ad ingrederelur lentoriuni. Ingresso aulem illo taber-
illud respicil quod supra Moysi dicenli : « Aut di- Haciilum fccderis, dcsecndelial columna nubis, et
miltc eis hanc noxaui, aui dele me de libro tuo, stabal ad ostium, Ioqucbaturqiie ctim Moysc cernen-
quem scripsisti. Qui peccaveril, inquit, mihi, de- tibus, quod columna nubis slarcl ad ostiutn taber-
lebo euiii de libro meo. > Nec vana comminatio. naciili. Stabaiitque ipsi, el adorabanl per fores
Semel enim ascendil, seinel liuinaiiaius esl, semcl labernaculorum suorum. > Qiiidnam esl qnod len-
passus, moriuus esl, el resurrexil, et in codum diUr tabernaculuin extra caslra, nisi quod cceleslia
ascendit, et tunc demum illum populum dura cervice sancla, quorum ponlifcx ac minister Chrislus est,
ascensus sui nimis impatienlem delevit compieta exira carnales Judreoriim lenduniiir cseremoiiias,
prophetia, qux dicil: < Deleantur de Iibro viven- quos odivit anima Domini, sicul dicit lsaias? (Isai.
tium, et cum justis non scribantur (Psal. LXVIII).> l.) Et quid est, quod omnis populus qui habebat
Delevil, inquam, id est, non scripsit, et quod scripli „ aliquam qusesiionein, egrediebalur ad illud laberna-
esse videbantur, dicendo filios se esse Abrahoe, et culuin foederis, nisl quia omnis qui Scriplurarum
habendo lemplum el altare, quasi calami vilium quserit verilaiein, oportet ul cgrcdialur ad hacc
absiersit, delendo cum eis teinplum ipsorum et al- sancla Chrisli sacrainenla, per qtise siimns Deo
tare. Ilaque quamvis dicant se Judaeos esse, non reconciliali? Ye'anien quippe qnod super Judaeoruiiv
tanien sunl Jndaei, sed siint synagoga Satanoe (Apoc. cor positum est, in solo Chrislo revelalur. Quid,
n), plane deleti sunt, De.opro illis, aliorura confes- inquaro , esl qtiod ingresso Moyse labernaculum
sorum nomina scribente, aliosque suscitanie pro fcedcris, descendcbat et stabat ad ostiuin tabernaculi
illis filios Abralire. colunina nubis, videfiiibus cunctis, nisi quod con-
CAPUT XXXUI. juncta iege, quoe per Moysen daia est, cuiii gratia
et verilale quoe per Chrislum-Jcsuin facta est (Joan.
De eo quod ait : « Jam nunc depone ornalum tuum, >
eic, et qttid myslice sil, qtiod Moyses tabemacu- i), stat in.ingressu reconciliationis, incarnalio ejus-
lum, qnod ttttnc labernaculum fwderis vocavit,extra dem Clirisli Filii Dei, ul videlicet tabernactilum
castra lelendit. foederis ingredi, id esl, Deo recouciliari nemo possil,
< Audiens aulem populus sermonem hunc pessi nisi per islam columnam nubis, in qua llironuiu
mum luxit, el niilliis ex more indulus esl cullu suo. D suuii) sapicntia posuit, per isiara tarnem in qua
Ei Dominus : Jam nunc ilepone ornalum luum, ut < corporaliierinliabiiatomnis pleniludo tliviuitaiis? >
sciani quid faciam libi. >240 H°c>juxta historiam, (Col. n.) Loquebiiiur cuni Moyse , cernenlibus
leclorem sedificat, quia videlicet nisi ambulet pec- universis? Quomodocerncnlibiis? « Aspiciebantque,
calordemisso capile, nondum se scire fatelurDeiis inquil, lergum Moysi, tlonec ingredeielur tenio-
quid ei faciat; nullani enim habet malcriam struen- rium. » Ergo lex cl Evangclium familiare quidem,
dae misericordise, nisi ambitio ve! habitus pceniten- alque consouuni hahenl colloquium , sed douec
tenlise prrecedat. < Dcposuerunt crgo filii Israel omnia compleanlur, quoe ulroque Teslamenlo pro-
ornatum suum, a monie Horeb, Moyscs quoque lol- niissa sunt, Judsei non videhuiii; iion cnim faciem,
lens labernaculum letciidil cxlra casira, procul : ' sed lergum Moysi lilii Israel vidcrunt.
vocavilque nomen cjus Tabernaculura fcederis. > CAPUT XXXIV.
Pularenius uno dic quo descendit Moyses dc monle De eo quod diclum esl : < Slabantque el ipsi, et ad-
dicta Jiaecesse vel acla, sed ecce Iitlera repngnat; orabanl per fores tabernaculorum suontm. >
jam enini tabcrnaciilum facium csl quod Moyscs Juxta hisloriam, moralen) sensnin legenlis, hsec
telendil exlra castra. 0 crgo liiagnum ei mirum iusa rcs sedilicat. Quid eslenini populuni columnain
753 RLTERTl ABBATIS TUlTIENSIS 730
riubiiTaspiccre, ei in laberoaciili stii foribus stare A signisalqiie 241 pcieniis (Deul. xxxiv). > Igiiur
aique adorare, nisi qtiod hiimana mens ctini supe- quia quod propbeiaruni esi, scilicet prsevidere wiu-
riora illa, atque ccelestia utcunqiie in oeniginaie silium Dei, qtiod carnalibus sive popiilaribus, snb
conspicii, jam chmsirn. habiiationis corporese per figiiris abscondebalur et caeremoniis umbralicis,
siiblcvalam cogilalionem exil alque illuni huniililcr quia, inqiiam, hoc Moysi datuni est, el non posie-
adorat^cujus elsi videre suhstaiuiam nou valel, jam rioribus propheiis, recte sic de illo est dictum quia
tamen cjus polentiam per illijiiiinaiionem Spiriltis « loquebatur ei Doniinus facie ad faciem, quoniodo
miraiur? Et cum Moyses labernaculum ingredimr, loqui solet homo ad araicum suiim. >
ejus lcrga populus aspicii, et in papilionum suoruin CAPUT XXXVI.
Ostiis coiisistii, quia cum sanclus quisque prrcdica- Quid sit mysiice quod, Moyse revertente in castra,
toralla de Deo loqnitur, el supernre habilnlionis Josue tton recedebal de tabernaculo.
jam ulcunque habilaculum ingredilur, ejus ierga « Cumque ille reverteretur in casira, minister
poptilus aspicit. Cujiis preedicationis infirmi quique cjus Josue, filius Nun puer non recedebai de laber-
clsi virlutetn plene pensare non possuiii, lamen naculo. > Reversio Moysi in castra lectio legis est
velut terga aspicinnl, quia poslrema qnocprocvalent • sive Evangelii gralia. Stipra diximus Colloquium
per intellecliim seqiiuniiir, sed in ipsis quoque Domini ciim Moyse ad labernaculi osiium conso-
ininiinis, qure caperesufficiurit, jam dc suis papilio- naiiliain esse legis el gratise ad ingressum veri et
nibtis quasi exeunt, atquc in osliis slani, quia et ccelesiis tabernaculi, quia videlicel utrumque reei-
Jiabitacula carnis reliuquere, et ad illa sciernaevitre pere vel profueri .oportet eum qui ingredilur in
gaudia, qnse audiunl progrcdi conanlur. tabernaculum fcederis, id est, qui Deo per niortem
CAPUT XXXV. Filii cjus cupit reconciliari. Ergo Moyses quidem
non
Quod dictumiesl:« Loqttebatur autem Domintts Moysi revertitur in castra, sed Josue minisler ejus
facie, * eic.,et qttod postmodum dicit : < Ostende recedit de tabernaculo, qnia videlicel lex quidem
milti faaem tuiim. t legiiur in Synagoga, quse tabernaculo vero non ap-
< Loquebatur aulem Dominus Moysi facie ad fa- propinqual, sed spiritus legis cum Chrisli perseverat
ciem, sicnt loqui solel homo ad amicum suum. > gratia in Evangelio. Josue quippe minister Moysi
Postmodum dicit : < Si inveni graliam in conspeclu spiriliim legis in eo quoque recte significat, quia
iuo, osiendemihi leipsuni manifesle, ul videam le. > populum in eam repromissionis lerram inlroduxit
Ccrie ri Deus non erat cum quo loquebatur, oslende quani per Moysen Dominus eidem populo proraisit.
mihi diceret, et non < ostende mihi temetipsum. > C Sic eleiiiin litlera legis promissiones quidem Del
Si autem Deus erat, cum quo Ioquebatur facie ad . continel, sed, nisi per spiritualem legis iiilelligeri-
faciera, cur se petebal videre quem videbat? Sed liam, promissionibus eisdem nemo dignus efflci po-
hac ejns peiitione coiiigilur quia eum siliebat per lcst. Legant igilur occideniem litleram carnales Ju-
incircumscripiam naiurse suoc clarilatem cerncre drei; nam spirittis vivilicans a labernaculo, cujus
quem jam cceperat per quasdam imagines videre, ut pontifex Christus est, non recedil.
sic superna esseniia meniis ejus oculis adesse!,
CAPUT XXXVII.
quateiius ei ad seterniiatis visionem, nulla imago
creaia temporaliierinieresset. Cur igiinr sic diclum Quod placulus fueiil Dominus ut non (acerel malum,
sed non in eo ut essel Detts eorum et ascenderet
•est : « Loquebaiur Doniinus. Moysi facie.ad faciem, cutn eis.
sicul loqui solet homo ad amicuro suum, > cuni in < Dixil autem Moyses ad Dominum : Prsecipis, ut
hac mortnli carne consislenlibus videri non possil educam populum isuini, el non indicas mihi quem
in sua subsiantia lumeii incircumscriptum? Idcirco missurus es mecum, praesertim cum dixeris : Nov"
videlicet, qnia suuin ab illo consilium non abscon- le ex noinine, el invenisli grnliam coram me. > Hoc
dehat, et secrelorum suornm eum faciebat con- est quod stipra jam dicium est, quia placalus qui-
scium. Quomodo enim loqni solel homo ad amicum D tlcm fuerat Dominus ne faceret inalura quod locuius
suum? Aperiendo utique illi consilium suum, non fuerat adversus populum suum, el introduceret eos
celando illi quse facturus sil, eo quoti cuslos sit in lerram Chananseorum, sed non eliam plaeatus
aninii, unde el amici vocabulum originem sumpsii. fueral in.eo ul ascenderel cum eis et esset Deus
Et scimus, quia prophelarum maximus Moyses eorum, qtiod est introducere in terram et regionem
exslititi sicnt Dominus de illo testimoniuro perhibel, vivenliunj. Ait ergo, < praecipis ut educam populum
cum dicit ad Aaro" el Mariam : « Audite sermones istum, > subaudilur, in terram istam mortuorum
meos:si quis fuerit inler vos propneta Doinini, in sive inorlalium, .<et uon indicas mihi quem missu-
visione apparebo ei, et vel p!er somnium loquar ad nis es inccum, > siibauditur, qui introducat popuhim
illum. At non talis servus meus Moyses, qui in oinni istum in terram vivenliiim, proesertim cum dixeris,
domo mea fidelissimus est. Ore enim ad os loquar < Novi le ex noinine. > Quasi consequens sit ul quod
ei.etpalam, non per senigmata el figuras Dominuro ipse notus ,est Deo, hoc alios qui Dei nolilia non
videt (Num. xn). > Item Scriplura dicit : « El non sunt digni commendare possit, sic Deum ex ore
surrexit propheta ultra in Israel, sicut Moyses, ipsius pielas humana constringere cupit. Sic enim
•
quen) nosset Bominus facie ad faciem in omnibus per aliuin prophelam, idem Dominus dicit < Si
 7:7 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN EXOD. LIB. IV. 738
fuerinl tres i3ti viri in medio eorum, Noe, Daniel et A novi ex nomiiie. > Confirmal hoc Deus qtiod paulo
Job, ipsi jnstilia sua iiberabunt animas suas (Ezech. anle gemebundus commenioraveral Dei famulus, di-
xiv). > Ipsi soli Jiberabuntur. Non liberabunt filios, cendo : < Proesertim cum dixeris : Novi le ex no-
neque filias, sed ipsi soli liberabuntur. < Non indi-• mine, et invenisli gratiam coram me. > Sed quo-
cas, inquit, mihi quem missurus es mecuro. > Er- naro ex nomine Deus novit illum? Nunquid cx eo
gone Moysi non indicabat Deus quod roissurus esset lanlum quod lilia Pharaonis iinposuit illi vocans eum
Chrislum Filium suum, cum, m praediclum est, lo- Moysen, dicens : < Qnia de aqua tuli ipsiini? > (Exod.
qnerelur ei < facie ad faciem, sicut loqui solet homoi u). Equidera ex isto quoque noniine, nescire Deus
ad amit-um suum. > Sed audi quod sequitur : iion poteral eum quo el appellare ipsura de rubo
CAPUT XXXVIII. dignalus esl, iterato dicens : < Moyses, Moyses
. > Sed quid magnum cst quempiam a Deo
Quod Chritli advenlum Moyses suspiret, dicendo: < Si (Exod. m).
tu non ipseprwcedes, ne educas nos de loco isto. > taliter cognosci, vel conipellari ex nomine? Nempe
< Si ergo inveni gratiam in conspectu tuo, oslendei ila Pliaraonem regera iEgypli nominare novil, com-
mihi faciem luam, ut sciam le, et inveniam graliam , pellans etiam illum in prophela qui per ipsum proe-
anle oculos luos; respice populum tuum, gentem, figuraltis."est: « Ecce cgo ad te, Pharao rex iEgypti,
lianc > Hoc igitur posiulat indicari sibi, id est, po-• 242 draco magne (Ezech. xxix) : > et adeuradem
pulo Israel, ctijus personam gerit, cujus causami principem superhise : « Ejeci le, inquit, o Tyre
suscepit, ctijus legatione funclus, qiianta poluit for- (Ezech. xxvm). > Quid ergo magnum est Deum
tiludine, haclenus usus esl, lenendo Deunv dicen- quempiam laliler scire ex nomine? At nunquid in
tem : < Dimitle me, > indicari, inquam, populo Israel regnoejiis hujusmodi vocabulis indigebiraus? Igiiur
eum quem missurus est, ut cum venerit, osiendat cum dicii, « leipsum novi ex noinine, > subaudien-
illis faciem suam, ut videalur nianifeste. < Et Do- dum est, Dei, quoil invocatuni est super te. Ex hoc
ininus ad lioec: Facies mea praccedet le, et rcquiem eienim nomine Deo nolus est oranis qui scriptus esl
dabo libi. > Parum dictum est; polest eiiim.subau- inlibro vitoc. Unde in Apocalypsi.de victore dicit :
diri, ad hoc iantum, ut supra dixil, < ut cjiciam « Et scribam super eura nomen Dei mei, el nomen
Chananrcum, et Amorrhaeum, el Helhseum, ei Phe- civitatis Dei mei noyre Hiertisalem, quoe descendil
rezseum, et Hevseum, el Jehusreum. > — « Ail ergo de ccelo a Deo meo, el nonien meum novum (Apoc.
Moyses : Si non lu ipse prsecedes, ne educas nos de ui). > Islo ex nomine el Moysen, el omnem electuni
loco islo. > Quia per faciem poterai iuielligi angelus, Deus agnoscil hominem. Sed unum, idemque no-
qui ad dejiciendum Chananreum homineni sulficerel, /- „ men, ciiin sit, quasi variis litlcris scribilur, ut in
« si inquit, non lu ipse prsecedes, > qui soltis diabo- alio aurea, iu alio argenlea, in alio rursus purpurea,
lum, mundi principera ejicere potes, « non educa?i sive candida Scriptura laudetur, miilla quippe sunt
nos de loco isto. > Quo enim nobis vivere filiosquei dona nominis Domini, neque uni cuncla tribuunlur.
procreare, si non tu ipse veneris, qni nalos ad inor- Qiianlum quisque Deum cognoscit, lantum in eo
tem solus poles ad vilam regenerare? Addit adiiuc ; fulget nomen Domini. Nnmen quippe a notione
« In quo enim scire poterimus, ego et populus luus, dicium est. Et unum itaque nomen Domini esl, quod
invenisse nos graliam in conspeclu tuo, nisi ambu- super nos ille scripsit, et multa sunt nomina nestra,
laveris nobiscum, ut glorificemur ab omnibus popu- de quibus idero nos agnoscil. Hinc esl quod plura-
lis qui habilant super terram? >—« Ut glorificemur, liler dicit: t In hoc gaudete, quia lioroina veslra
inquit, ab omnibus populis. > Ergone ad hoc lendit: scripla sunt in ccelis (Luc. x). >
vir mansuetissimus tola confraclione cordis sui, ut
; CAPUT XL.
glorificetur gentium coedihus, et bellorum vietoriis?
tria hmc diligenter discernenda sint : < Ego
Nempe gloria hoecvana est. Igitur illnd potius foriis- Qworf oslendam libi onine bonum. Non poteris videre fa-
sima prece versat, ut gloriliceiur ille populus pro1 ciem meam. Ecce esl locus apttdme, et stabis supra
parte eleclorum a cunclis populis, dicentibus : < Quia D E pelram. >
salus ex Judaeis est (Joan, iv). > Proinde continuo < Qui ait: Ostende mihi gloriam luam. Respon-
Dominus : < Et verbuni istud quod locuttis es fa- dit : Ego oslendam omne honum tibi, el vocabor in
ciam. > Hoc, inquil, faciarii, nt glorificeris tu et po- nomine Domini coram le, et miserebor cni
voluero,
pulus meus a cunciis populis qui habilant super tcr- et ciemens ero in quem mihi plscneril. Rufsumque
ram, quia veslra < est adoplio filiorum, et gloria, et. ait : Non poleris videre faciem raeam. Non enim
testameiiluni,el legisialio.el obsequium et promissa, vidcbit me homo et vivet. Et iterura : Ecce, inquil,
et Christus ex vobis secundum carnem, qui est super,. '< esl locus apud me,> etc Notanda hic diligenier
omnia Deus benediclus in saecula (Rom. ix). > Hoc gemina suhdislinclio V <
Respondil i Ego oslendam
modo nunc onines populi glorificant populum illum, omne boiium libi. Rursiimqne ait: non
poteris vi-
el ila plane gloriam illaiu gioriam suam esse faciunt. dere faciem meam, > in persona populi Judaici, pro
CAPCT XXXIX. parte reproborum. Quod iieruin ail: < Ecce est lo-
Quod ait Dominus : < JVovite ex nomine, > el quid cus apud me, stabis supra petrain, cumque iransibit
jllud sil nomen quo electorum quemque noverit. gloria raea, ponain le in: foramine petrse, el pr,o.Ve-
i Invenisli enim gratiam corain rae, el tcipsum gam dextera mea, donec iranseam, lollanique ina-
759 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 740
lium rirrjanl, et videDis posieriora mea. > Ilera in ,A vidernnt. Dical ergo : < Esl locus apud me, slabis
persona ejusdem populi tlictum accipe, sed pro parte snpra petram. » Quam videlicet super pelram siabat
eleclorum. Equidem moilalis homo, peccato priini Peirus jam cum diceret: < Tu es Chrisius Filius Dei
pareniis obscuralus, alque infirinus facius, quandiu Vivi (Matih. xvi), » el idcirco lale responsum acce-
yivit in hoc mortali corpore, Deum vidcre non po- pit: < Ei ego dico libi: Tu es Peirus, et super hanc
lesl; qnippe cum nec angelum Dei Daniel sanctus pelram sedificaboEcclesiam meam (ibid.). >—«Cum-
videre susiinneril. Nam « cmii venissel, inq.uil, ad que transibil gloria mea, > id esl, cum transicro ex
me pavens corrui in faciem meam, el ctim loquere- hoc mundo, glorificatus magna resurrectionis et
tur ad mC, collapsus snm pronus in lerram (Dan. ascensionis gloria , < ponam te, » id est onineni
vui). > Ac deiricep-:: « Et ego Daniel langni el .Tgro- Israelilam quicnnqiie cril ex lna fide, queincunque
tavlperdies (ibid.). » Verum nos hic myslicas ra- Don excaecaveril fuinus invidise, < ponani, inquaiii,
lionesqurerimus, videlicel quia non frusira, hoc ii) foramine petrse, »id est, in lide passionis meoe
maxime loco cum Deum offendissel populiis, lali or- « etprotegam dextera men ; » non eiiim rapiet quis-
dine de vilarida gloria Doinini Moyses poslulasse qnara de innnu mea « donec transeam, > ul prse-
credilur. Igitur quod poslulanli, alque dicenli : dictuin est: « Tollamque manuin ineam, > id est
< Osiende mHii gloriam luam, > respontlil : < Ego B exlollam polentiam roeam, « et videbis posieriora
osiendam omne boniim tibi, ct vocabor in nomine mea, > sicnljara diclum esl. < FacieMianleiii meam,>
Domini corara le, et miserebor ciii volnero, et clc- id esl, dum prrcsens in corpore suiii, iiiajeslalem
lnens ero in quem mihi placneril, » pro persona sua meam «'non poteris vidcre. >
dicitur illi, el ad illud spectat quod supra dixcrat CAPUT XLl.
hic, < aut diniiiie eis halic noxani, aul si non facis, De eo : « Pracide
libi, > elc. Et ae senlenlia Puttit,
>
dele rae de libro luo, qucm scripsisti. Ac si dicai: dicentis : < Non rursus jacientes fundainenium vm-
« Ego oslendam gloriara nieam, cgo csteiidam omne niteiiliw de operibus mortnis. >
bonum libi, > non cuivis, non pariler onini populo, (CAP. XXXIV.) ( Ac deinceps : Prrecide, ail, libi
pro qiio pelis, sed « libi, qiiem ego ex noiiiine novi, duas labulas lnpidcas iuslar prioruin, el scribam
el vocabor in nomine Domini corani le » vocabor, super eas verba qure babiierunl tabulse quas fre-
'
inquain, id est, ostendaiii eamdcm gloriam in 110- gisti, > ete. Hic quia gcns prrevaricalri.v primam
miiie Domini, in quo te novi, vocnbor utique corara fiilem irritam fecerat in conflaiione viiuli, el lolum
te, iit videas manifesie quod nunc vides < per spe- sedificitiiufuederis collapsum fueral, pcne ab alio rur-
culum et in scnigmate, el ex parie » cognoscis „ sus principio inchoattir, dum dicilur : < Eslo paratus
(/ Cor. xin), < et niiserebor cui voluero, et clemens mane, ul ascendas slalim in monlem Sinai, > elc
ero in quera niihi placucrit, > quia videlicet nulli < Nullus ascendat lecum, nec videatur quispiam per
quidquam debeo, qiioniam omnium paler Adam in tolum moiilem, boves quoque etoves non pascantur
me peccavil, et proinde quidquid oslendero tibi vc.l econlra. > Iterumque prsecepla qtise prius simili in-
cuilibet aiii, gralioe est, non tlehiti. Quotl deintle vitatione.dederat, conjungit sernio divinus : < Cave,
facla suhdislinctinne rursum ail : < Non poteris vi- inquiens, ne unquam curn habilatoribus terrre illius
dcre faciem meani, non enim videbil me homo el jtingas amicilias, quse lihi sunl in ruinam, sed aras
vivet, » idem esl ac si dical: In medio populi hujus, eoruin destrue, confringe staluas, lucosque succide.
pro quo postulas, cujus prrelocnlor es, non sic ascen- 243 Noli adorare deum alienum, > elc. Hrcc iiera-
dain ut videat faciem meim, ul ostendani illi glo- lio prsRceplorum carnalibus Judseis de jusiilia sua
rinm mcam. Qtiare? < Non cnim videbit me homo et gloriantibiis, selerna exprohralio est, ut non glorien-
vivel. > Ego autem idcirco ascendam homo faclus tur, sed eorura quoque omne os obslruatur, sicut
inter homines, ul in me reviviscat honio qni in superitis jam dictum est. Apostolus autem : < Inler-
Aitain niorluus est. Si igitur ascendero non in ho- mil-lenles, inquii, inchoationis Chrisli serinonem, ad
mine, Dens abscondilus, sed Deus manifeslus, crucis 0 perfectionem feramur, non riirsum jacienies funda-
iilililas impedietur, et homo non vivet, quia non erit nientum pcenitentire ab opcribus moriuis el fidei ad
redemptus. Yerumtamen fidem habenlibus opporlu- Deum (Hebr. vi), > elc. Ergone aposlolica aucloritas
nitas videndi non negabilur. Hoc est quod sequilur: huic legali contraria esl, cum fundamenlum pceni-
< Ecce est lpcus apud me, slabis supra pelram. lenlire rursus jaciendum esse denegel, hic aulem et
Cumque transibit gloria mea, ponam le in foramine prsecisre rursus labulse.el a piincipio repeliia sii lex?
pelrac, ei protegam dextra mea, donec Iranseam, Nonnliqiie.Nam neque bicfiindamentum riirsnsjaclum
lollamqiie manum menni,el videbis posteriora mea.» est, fiiiidameniiiniautem fcederis hocest: i Tulii itaque
Hoc enim pro parle diclum esl eleclorum, videlicet Moyscsdimidiamparteii)sanguinis,eimisiliiicraieras,
Pelri canerorumque apostolorum, vel omnium, qui parlem autem residuam fudit super altare. Assumens-
ex eodem populo crediderunl, aut crediluri sunt, que volumcn fcederis, cum legisset.audienlepopulo,
quihus nihil obfuit quod faciem, id esi, prscscnliam sumptum sangiiinem respersil in populura, cl ail: Hic
Domini, sicul erat, non viderunt. Poslquam enim eslsaiiguisfcedcris.quodpepigilDominusvobiscurnsu-
rcsurrcxit a mortuis, et ascendil in ccelum, luuc percunctis sermonibushis(Ea!oi/.xxiv). >Hocsi iieraio
cognoverunt, el ita quodaminodo posicriora ejus fiicuini essel, recle ftiiidamcnltim rursum jaclum
741 DE TRINITATE ET OPERiBUS EJLS LlBRl XLH. — IN EXOD. LIB. IY. 742
esse dici posset. Quod quia faclum non est, legali. A signa nunquam visa, vel quod csl opus Domini ler-
iiliqiie consonat apostolica auctoritas. Non enira ribile, quod cernat populus prscsidente Moyse, nisi
poenitenliam (ul male Novatus inlellexil) lapsis dan- quqd Deus homo factus est, quod crucifixus, mor-
dam esse negavit, sed fundamentum pcenilenlise, id tuus ac sepullus est, et resurrexil lertia die, pro-
est baplismum in quo fundatur firmilas pccnilenlise. phelia Moysi ejus leslimonium astipulante? Nempe
Nam cum dixisset < fundamenium pcenilenlioe ab si respicias, ad signa quse in illo populo facta suiit,
operibus moriuis et fidei ad Dominum, > addidit aniequam veniret hic Filius Dei, majora visa sunt
< baplismalum doctrinae, impositiones quoque ma- super terram, raajora facta sunt signa In medio
nuum. > Non igitur dandum pcenilenlise locum, sed jEgypti, nec lam terribile opus Domini vidil populus
baptisma uegavit esse ilerandum. ille, sub cunclis regibus suis , quam fuil illud quod
GAPUT XLII. jam feceral Doininus in Pharaonem ei in omnes ser-
vos ejus. Proecepta, quoe hic breviter iteranuir, sic
De eo quod dicltitn est : < Dotninalor Domine, > etc,
elauod respondens Domintts : « Ego, inquil, inibo lerminanliir til anie: < Non ccques hsedum in lactc
paclum cunctis videnlib'is. > malris suac (Exod. XXIII,xxxiv). > Quo diclo, prolii-
< Dominator Domine Deus, misericors el clemens, bemur de Chrislo secundum carnem sapere. Hxdum
paliens, et multse miscratiouis ac verax. > Notan- 'I* namque Cerintlnisiii lacte matris sure coquere voluit,
dum quod cum lola sil iiitentio deprecari pro populi qui Clirislum ex Maria iniiium surapsisse dixil. At
scelere, el misericordiara implorare, non tanien inter ille ante mairem et ante avos malris, imo el anie
lot nomina laudis divinae, inler tot vocahula miseri- Originem mundi Dcus crat; nam < omnia per ipsinn
cordise, siluit de justilia vel verilate, dicendo < nii- facla sunt, et sine ipso faclum esl nibil 'Joan. i). >
sericors et clemens, patieus et mullae naiserationis,»
CAPUT XLIII.
tandemque addendo, < et >
verax, itcraque nominum
ipsorum exponendo causas, cum dixisset: < Qui De tnscnplione tabularum secundarum.
custodis niisericordiam in millia, qui aufers iniqui- < Dixilque Dominus ad Moyscn : « Scribe libi verlia
talem, et scelera alque peccala, nullusque apud le hwc, quihtis et lecura etcum Israel pepigi fcedus. >
per se innocens esi. > Qtiod lotum miseralionis et Fraais labulis prioribus alise ad inslar priorum prre-
glorise est justificanlis, addidit: < Qui reddis iniqui- cisae sunt, el in eis eadem verba describunlur, quja
tatem palrum in filiis ac nepoiibus in terliam ct fractis propler increduliiaiem carnalihus Judreis,
quarlam generalioiiem. > Quod procul dubio juslilisc allerius populi labulae cordis carnales electse sunt de
et verilatis esl. Quomodo ergo.inquis, idem Deus per _ cunclis gentibus, el eis eadcm prsecepta Iradunliir.
prophelam dieit: < Filius non porlabil iniquitatera Nolandum quippe quia sic di.xii et sic dislinxit Deus,
palris, el pater non portabil iniquilalem filii (Eze.clt. < quibus el lecum et cum Israel pepigi foedus. > <Et
XVIII).> Videlicet non portat filius iniquitalem patris lecum , inquit, et cunv Israel, > id esl cum islo po-
quamcunqiie non imilatur; reddilur aulem iniquilas pulo et cum illo qui post ventnrus esl. Nain carnales
palrumin filiis ac nepotibus quicunque patres.ini- qnidera creremonias mulal, imo et abjicil spiritualis
quos imitanlur: verbi gratia, non omnes horaines rex, nec de illis curat jusliiia, quae ex fide Jesu
secundum carnem Adaefilii sumus. Si ergo iniquila- Chrisli est, sed decem verba legis immutari non li-
lein, id est incredulitatem ejus, qua serperjli magis cet, el observari lam a novis quam a veleribus po-
qnam Deo credidit, iniilamur, iniquilas ejusdem stulal sancta, jusla el bona fcederis lex. Uude alias
palris in nobis filiis jusie reddiliir. Si aulem iniqui- opera Dei, alias digitq Dei scripta esse memOrauiur,
tatem ejnsdem veteris hominis fugienles ad jus eiiam 'et hoc diclo scterna vel immutabilia fore sigiiaritur.
novi hoininis Jesu Chrisli Filii Dei confugimus, non De jcjunio Moysi bis quadragt-nario, jam superius
ntique iniquitatem illius poriabimus. Proinde oratio diclum esl.
Moysi sic pulchre concluditur: <Festinusque Moyses CAPUT XLIV.
curvalus esl in terram, et adorans ait : Si inveni ]D Quod Moysi facies cornula eral ex consortio sermonis
gratiam in conspeclu tuo, Domine, obsecro ui gra^ Domini, tl quod timentibus filiis lsrael prope acce-
diaris riobiscuin, popiilus enim durac cervicis est, ct dere, velamen posuil super faciem stictm.
auferas iniquiiales nostras alque peccata, nosque < Cuinque descenderet Moyses de monle Sinni,
possideas. > Cum enim dicit, « ul gradiaris nobis- lenebal duas labulas lesliroonii, el ignorabal quod
cuin, > elc, fiducialiler fides evangelica gaudel sub- cornuta essei facies ejus ex consorlio sermonis Dei.
inlelligere, ut Verbum caro fiat, et habilel in nohis, Videng aulem Aaron et filii Israel cornulam Moysi
el videamus gloriam ejus, gloriam quasi unigenili a faciem, timuerunt prope accedere.» Cornuia, id est
Palre (Joan. i). Nam ex Adam populus duraa cervicis splentlida, 244 sive radiosa facies Moysi, cum se-
eramus, idcirco medicamenlo humililalis Dci iudi- cuudarum labularum scriplura , quid miraculo suo
guimus. Ad hsec respondel Dominus: < Ego inibo proesignaverit, hodie palam lotus orbis agnovit. Ubi
pacium cunciis videntibus. Signa faciam, quse nuri- enim labuloe secundse, id est Chiisiiaiii populi corda
quam sunt visa super lerram, nec in ullis geniibus, praeceplorum Dei scripluram susceperuiit, el cospii
ut cernal populus iste, in cujus medio es, opus Do- ab eis lex.spiritualiler inlelligi, tanluin splendoreuv
mini tcrrihile quod faclurus sum. > Qnse enim sunt facies, id esl sensus Moysi emisit, quanlura ferrc
 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 744
ivdri Vaientes, fiigitint ad latebras filii Israel, id est A veritatis sustinere non possunl. Nam in his qtii
carriaTes judaei. < Inipletis, inquit, sermonibus po- pereuiil, inquit Aposlohis, < operlum esl Evange-
siiil velainen super faciem suani. Quod irigressus ad lium,> in quibtis Detis hujus sreculi sapientum ex-
Doininum, et loquens cum eo auferebat donec exiret. crecavil menies infidelium, ul non ftilgeat illumina-
Et lunc loquebaiur ad filios Israel omnia qurc sibi tio Evangelii Chrisli, qui estimago Dei (// Cor. iv).
fuerant iitiperata. Qui.videbanl faciem egredientis HiC jam traclalus in Exodum finem facimns, quia
Moysi esse cornulam, sed operiebat rursus ille fa- videlicet de tahernaculi coiislriictione, quscctinque
ciem suam, si qtiando loqiiebalnr ad eos.» Hoc ex- hic dicla vel facta sunt,eatlem superitis transegimus
posiiioiie noslra non indiget. Dicit enim Apostolus : pro posse nostro. Illud non prrjeterire digniiui est,
< Et iion siciil Moysesponcbat velaroen super faciem quod dicit Moyses ad filios Israel, < quia vocavit D6-
suam, ut non intenderenl fiiii Israel in faciem niinus ex nomine Beseleel, iilitim Huri, fiiii Hur, de
ejus, quod evaciiatur, sed ohtusi sunt sensus eorum tribu Juda, implevilque enm spirilu Dei, sapienlia
usque atl hodiernum dierri, idipsum velamen in le- et intelligeniia. Ooliab quoque filiiun Achisamech,
"clione Veleris Testameiili manet non revelatum, de tribu Dan. Et nntbos erudivit sapientia.ut faciant
quoniam in Cbrislo evacuaiur. Sed usque in ho- opera abietaiii, polymitarii ei plumarii(Exod. xxxv).>
dicruiiin diem cuiii legilur Moyses, velamen est po- ;jj Beseieel enim inierpretaliir umbra Dei, quia nomine
situtii super cor eorum. Cum auleii) conversi fuerint sno, tit dictnm est, significal ipsum opus laberna-
iid Dominum, aiiferelur velamen (// Cor. m).> Igitur ciili, qiiod fecil umbram , id est exemplar esse fa-
ipiod posuil Moyses velauien super faciem suam, bernaculi ccelestis. Ooiiab quoque inlerprelatur
qund ingressus ad Dominun), et loquens cum eo proteclio mea paier, qtio noniine signifieat quia Dei
ilhid auferebat, si quando autem loquebatur ad filios vel labernaculi ejus adjuloribtis prote'ctio ipsius pro
Israel, operiebat rursus facieni siiain, ejus rei prse- niercede speranda est, cum Scriplurse hujus aticto-
sagimn fuil quani lolus nunc orbis agnoscit. Quia ritaie diceiitis, quia « vocavit eos Dominus ex no-
videlicet, dum loquitur Moyses ad Christtim, id est mine, ct ambos erudivil sapienlia, > qtiis dttbitel has
ad evangelicam. Ecclesiam in qua Chrislus est vel omnes ejusmodi aries esse Dei dona? Proinde
Jollit velamen suum, cl aperlam oslendil faciem. in qnoeiinque habentiir homine artes, lain uiiles ac
Tollil enim liiierain occidenieni, et spiritum promit licilae, diligendab sunt, et ndmoneudi perili artific^s,
viyilicaiueiii. TJbi auiem legitur in synagogis Judaeo- Ut tanquam Dei lalentum in lucrum expendaiu, qufa
rum, operit vultum suum, id est spirilualem lcgis noh ipsoruii) iacullaspropria, sed Crcaloris omnia
serisuro. I.lli enini, propter aureum blaspheiriiaruin tribuerilis commissum esl, et ab eis quibus tribuit
siiaruiu vitulum, bculos perdiderunt et claritatem ipse exacturus est.

R. D. D. RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

M TRIIITATE IT OPIRIBUSIJCS

LIBRI XLII.

IN LEVITICUM COMMENTAWORUM

LIBER PRIMUS.

(Levil..cap."I-V'm.)

245 CAPUT PRIMUM.
CtirliderLevitictis docetur,el qnod sacrificiorumrilus
non necessarius pro teinpore fueril insliiulus.
Liber iste, Hebraice \agecra , Grrcce Leviticus,
Latine Ministerialis dicilur, videlicei a maxima par-
te, qnia de minisieriis agil sacerdotalibus. Sic ante-
riorliber, Hebraice Ellesinolh, GraeceExodus, Latine
C dicilur Exilus. llem a parte sui majore, quia m.vrj-
<
nvum eorum de quibus agiiui in illo, exiltis esl filio-
rum Israel de iEgyplo. Ergo quia de niinislerirs hic
agiiur sacerdolalibus, liber iste a Graecis Le-vilicus
dicilur, non quod Graecara hiibcal hoc voc.ibulum
originem; oritur namque a Levi, quod Hchrsicuin
est, el inlerprelatur addilus : set! quod hie iiberde
,745 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII. — IN LEVIT. LIB. I. 746
iuinisteriis agat sacerdolalibus Leviticre tribus. Porro A 246 GAPUT III
sacrificia, quorum hic rilus est ordinatus, non tan- Qtiod omnia nonnisi de Iribus generibus sumi jubean-
quam perficiendre salulis inslrumenla necessaria, tur, de armento, de pecoribus, de volalilibus, et
sed tanquam obslacula quredam propter transgrcs- quid per hwc myslice.
siones posilae sunt. Quod hsec ipsa lex, etprophetre, Ei nolandum, quod hrec omnia de tribus sumi ju-
ct Aposlolus pariler aslipulantur. Nam hrec ipsa lex bentur generibus, id esl de armento, de pecoribus,
sacrificiorum prremisso : « Fundelque sacerdos san- de volalilihus. De armenio, vilulus; de pecoribus,
guinem super allare Doniini ad oslium labemaculi aries sive capra; de volalilibus, lurlur sive columba.
teslimonii adolebilque adipem suavilaiis Doraino Praeier has quinque aniraalium species, crclera ani-
(Lev. xvn), » coritinuo subjungit : « Et nequaquain mantia munda sive inimuiida, nescit sacrificinrum
ultra immolabunl filii Israel hostias suas daemonibus, lex. Mysticas quresiluri causas, usuales prius ar-
cum quibus fornicali sunl (ibid.). » Et in propheta rnenti pecortim ac volatilium proponamus differen-
Jeremia Dominus dicit: « Holocaustoinala vesira ad- tias. ArmenUim duobus modis proficil: nam et ope-
dile viclimis veslris, et comedite carnes, quia nori ralur lerram, et laclis copiam prresial. Pecus, id est
sum cum palribus veslris locutus, et non prrccepi aries sive capra, nihil operaiur, sed solos laciis et
eis in die qua eduxi eos de terra ^Egypli, de verbo **lanre praebel reddilus. Turlur sive columlia in neu-
iiolocausloinalum el viclimaruin (Jer. vn).> Quid igi- tro valei, et nb onini ejusniodi servitio vacuum est.
lur lex? « Propter transgressiones posiia est, donec Igilur in his tribus generibus, tres inielligamus ordi-
veniret semen cui repromiseral, ordinala per ange- nes, quorum sacrificiis legitimis in ccelesii laberna-
los in manu Medialoris (Gal. 111).> Igitur sacrificio- culo deservilur, quos apud prophelam Ezecbielem
rum legem non propter ipsa, sed propler hoc quod tres viri isti designant, Noe, Daniel et Job, ununi
ipsa quoque secundum exemplar veri et ccelestis sa- scilicel reciorum, alium coiitemplationi vacantiuni,
crilicii disposita sunt, ipso adjuvante cceleslium Do- lertium in actibus srcculi bene et licite operanliura.
mino, spiritualiter examinantla iiigrediamur, ct ad Nam his tribus ordinihus dislincii siint omnes , qui-
noslram ulilitalem, qui ccelesli labernaculo deservi- cunqtie semelipsos Deo vivo saciiticant, exhibentes
mus, cuncla referre curemus. corpora sua hostiam vivam, sanclam , Deo placen-
CAPUT II. tem, ralionabile obsequiura suum (Ront. xn). Et ali-
Oblationum sive sacrificiorum ritus quot modis, sive quando quidem holocausliim, id esl graliarum aclio,
qtialilalibus disiinguatur. aliquando pro peccaio idem pcenilenlia? opus est,
(CAPUT.I.) « Vocavil aulem Moysen, et loculus t„ quod offerlur, aliquando pacifica hoslia, id est oralio
est ei Doniiiius de tabernaculo lestimonii, dicens : quaerens pacenv aD inipugnalione vitioruni, verbi
Loquere filiis Israel, et dices ad eos : Ilonio qui ob- gralia, dice.ndo cum Apostolo : « Infelix ego homo ,
tulerit ex vobis hosliam Doraino de peooribiis, id est quis me liberabit de corpore mortis hujus? Gratia
de bobus et ovibus offerens victimas, si holocnuslura Dei per Jesuni Christum (Rom. vn). >
fueril ejus oblatio ac de armento niasculura iraraa- CAPUT IV.
culaiura.olferreiad oslium tabernaculi testimonii, ad Quod eorum qmnium princeps tinus sit Cltrislus, a
placandura sibi Doniiiium. > Antequam verba ipsa quo, vel in quo omne sacrificium perficiatur. ,
singillaiim conferamus, summa legis sacrificiorum Horum omnium princeps unus Christus esl. Ipsius
facla divisione hreviier colligere libet. Obhitiouum, namque principaliter est holocausta graiiarura of-
sive sacrificioruin, alia sunl qure dicuiitur holocau- ferre, qui secundum similiiutlinem Noe, de fluctibns
sloinata , alia qure pacifica , alia quse pro peccalo. et peniiiione sreculi arcam eruit Ecclesirc suae. Et
Rursus eorum quse pro peccato dicuntur, alia sunt de isto reciissime dicas , quia rcdificavit nltare Do-
quse pro peccato sacerdolis simul et mullitudinis, niino, offereus snper illud holocausluiu (Gen. viu).
alia qure pro peccaio cujuscunque hominis principis, Etenim propler illum odoratus est Dominus otlorem
sive popularis. Sed qure pro peccato sunl sacerdotis D suavitaiis, et benedixit nobis, dicens : « Crescile et
tanltim, atque pro peccaio sacerdoiis simul et mul- mulliplicamini, et replete lerram (Gen. ix). > Itenv
titudiuis, parum aul nihil differre videntur, ulraque hujus solius est offerre hostias pacificas secundum
enim extra caslra cremari jubentur, et hoc ab holo- siriiilitudinem Danielis dicentis: < Et non est in lem-
causto differunl, quod holocausium in altari, illa au- pore hoc princeps, et prophela, ei dux, neque holo-
tem extra caslra cremantur. Ilem, qurc pro peccato caustum , neque sacrificium, neque oblatio , neque
principis, et qure pro peccato sunl hominis plebei, incensum, neque locus primitiarum coram te, ut
sub eamdem legem rediguntur, ulraque vero pari possimus invenire misericordiam, sed in anima con-
moiio separalo memoriali in pastum ignis Dominici, triia et spiritu humilitatis, suscipiamur sicut in ho-
adipe scilicet qui operit vitalia et omni pinguedine locaustura arietis, el taurorum, et sicut in millibus
inleriori, duobus renibus cum adipe quo leguntur agnorum pinguium (Dan. m). > Solus enim inter
illa, et relicuio jecoris cum renunculis, his, inquam, Deum el homines pacem fecit, antiquas solvens ini-
separalis, crelera cedunt in esum sacerdoiis. miciiias, aliud quam seipsum non habens allare vel
sacrificium, ct in carne vel sanguinc suo melius
susceplus esl quam millibus laurorum el arietum,
PATItOL. GLXVII. 2k
 747 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 748
vel agnorum pinguinm. Nihilominus hujus est offerre A aliquid adversus te, relinque ibi niiinus luum ante
sacrificin pro peccato non suo, sed alieno secundiim allare, ei vade prius reconeiliari frairi luo, ct iunc
siiriiliiudinem Job, qui surgens mane, offerebal sa- veniens offeres miiims luum (Matlh. v), > qui propler
crificia per singulos filios, dicens: « Ne forte bene- iilud, inqiiam, auferl iram a corde suo, sanguiuem
dherinl filii mei Deo in cordibus suis (Job i), > et hoslire suaefudil < per circuilum allaris, > juxla prre-
ita sacrificabat eos Domino. Nunc diligenlius singula cepium Domini. « Delractaque pelle hostiae, inquit,
perlraclemus. artus in frusta concident. > Pellero nosliae delrahere,
CAPUT V. est omnein hypocrisim abjicere, quod sinmlalores
De oblatione hoiocausli ex armenlo, ei quid sit ritus non facitint, inlrorsum ttirpes speciosi pelle decnra,
ejtts, el qubd offerre mystice sit ejtts aui vivil secun- quales erant Scribae et Pharisrci, quibus vaederiun-
dum Job. liat Doniinus nosler, eo quod omnia facianl propler
« Si, inquil, holocaustum fucrit ejus oblatio, et homines. Arius quoque in frusla concidere, est vitia
de armenlo masculum inimaculalum offerrel ad moriificare, juxta Aposlolum dicentem : « Moitifi-
ostium tabernaculi lestimonii , ad placaudum sibi cate niembra veslra, quae sunl super lerram, for-
Dominiirn. » De armenlo cjus oblatio est, qui vivit iiicalioncm, inimundiliam, libidinein , concupiscen-
secundum Job, ut prredictum esl, qui subjugo con- " tiani nialam, el avaritiam , quae est simuiacrorum
jiigii domui sure bene prrefuit, ei filios suos in onini 247 servitns (Col. m). >Iia demum:« Subjicient,
pielate subdilos erudivit, atleo ul, sicutjam diximus, inqiiil, in altari iguem, strue lignorum anle posita,
holocaiista offerrel per singulos, dicens : « Ne furie el membra qure caesa sunt superordinanles, caput
peccaverint e.l benedixerinl Deo in cordibus suis videlicet et cnncia qure adhserent jecori, iniesiiiiis,
(Job i). > El ejus oblatio holocaustum esl, id esl 10- et pcdiuus lotis aqua, adolebilque ea sacerdos super
tum incensum, quando de hono opere gratias agens, altaie in holocatisttim et suavem odorera Domino.»
f.\ non sibi, sed Deo tolum tribuens olilulii. Ait Membra qure caesasunt ordinare, estea qure fueiant
enim : < Masculum ininiaciilatuin offjrret ad ostium arina iniqnilalis exhibita peccato arma effecta jus-
tabernaculi lesiiinonii, ad placaudum sibi Doininum.» liiire ratiouahiliier componere, ut sit, juxla Aposto-
Masciilum immaculatum de armenlo in illo ordine luin, ralionabile obseqiiium noslrum ( Rom. xu).
offerre est houorablle connubiiim, juxla Aposlo- Ordinalum quippe esl, ut, verbi gratia, (idem reddat
jii:ii,ct toruin immaeulaiuiii (Hebr. xm) custodire vir uxori, uxor viro, ambo Deo. Quae membra?
A(\ plaeaudum sibi Dominum , districlum videlicet « Caput videlicel et cuncta qure adhrerent jecori.»
judicein fornicatorum et adulierorum. Quo ritu? Se- -, Caput inlcnlio est.quam ciincta lolius operis mem-
quilur : « Ponetque nianiis stiper capul liosti:e , el bra sequunlur ; in jecore concupisceiilia el voluptas,
acccptabilis erit, atque in expiationein cjus proft- juxta eos qui de physicis dispuianl, consistit. Intes-
ciens. Immolabilque vitulum cornm Domino. » M.intis tina rogilnliones occultas, pecles quotidiana signifi-
super caput hoslire ponere el viluluiii Deo immolare, cant peccaia, sine quibushumana vel lerrena conver-
esi atlhibila houorum operiun disciplina , carnem satio transigi non polest :his oninibus «lolis aqua, >
conjugalem ad honorein Domini relinere, ut possit id esi, per confessioiiememuntlatis ei per lacrvmas,
oralioni vacare. « Ei offerrciU, inquit, filii Aaron « adolebil ea, inquil, saeerdos super altare iu hoio-
sacerdotis sangiiinem ejus per altaris circiiiuiin, ad caustiim, el suavcni odoreni Domino. > — « Nunquid
oslium labernaculi. » Filii Aaron, quod iulcrprela- de bobus cura est Deo? > (/ Cor. ix.) Si non tie bove
lur moiis foiiitudinis, (ilii, inquam, Aaron sacerdotis, vivo ac triturante cura est Deo, quanto minus de
id esl membra sai eniotis, sive Pontificis magni, qui bove morliio delracla pelle, in frusla conciso. Eigo
penetravil ccelos, Jesus Chrisii, ipsi sunl qui seinet- propter uos potius dictum esi, qui cum fecerimus ea
ipsos in quocunque ordine dedicanl illi. Nam non quas pircdicia sunl, ei adoleverinius in holocauslum
solis eis, qui maiiibus el ore sacramenla Cbristi con- Domino, non nobis, sed illi loium allribuendo,ciira
Jiciiinl., sed cunciis creJenlibus dicitur per Petrum ]) esl illi de his, et suavis ad illum asceiuiit odor,
apostolum : « Vos atitem genus electum, regale sa- sicut econtrario de peccaloribus fetor, qui sibi
cerdolium (/ Petr. n). > Et in Apocalypsi : « Om- viviini, non Deo, tesiante Deo : « Compulruerunl
nium eleclorum laudantium vox esl. Quoniam occi- jumenla in siercore suo (Joel i). >
stis es, et redemisti nos Deo in sanguine luo, et CAPUT VI.
fecisli nos Deo nostro regnum, et sacerdotes (Apoc. De oblatione holocausti ex
> Porro allare illorum fides cui pecoribus, el qttis sil riius
v). esi, quidquid ejtts, el quod offerre myslice sil ejus qui vivit sc-
offerunt necessario imponunt, sine qua nihil dignum, cundum Noe.
aul placiluin offerre possunt. Sanguinem ergo hostiae « Quod si de pecoribus oblalio est, de ovibus
ftiiidunt « per allaris circuitum, ante ostium laber- sive capris holocausium anniculumei absque inacula
naculi, > quando volunlalem carnis el sanguinis pro offerel. liiimolabiique ad laius aliaris, quod respicit
Clnisio trucidant, ui in labernaculo ejus digne con- at! aquiloneiu coram Domino, » etc. « De pecoribus
sistere possint, verbi gralia, quando propter illud, ejusoblaiio esi, ». qui vivit secundum Noe, qui, ut
quod (lietuin est: « Si ergo offers inunus luuni ad prredictum esl, praefuit arcae inter untlas diluvii.
allare.et recordalus fueris quia frater luns habet Oiii, iiiauam, cjus exemplo douiiini rei rcgendam
749 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBBI SLII. — JN LEVIT. LIB. 1. 7Kn
suscepil, ejus oblatio de arietihus est, sive de capris. £A conlemplatioiiis volalu niigret, velcaput colloinhre-
Nans el si revera sit mumlus et lolus cnndidus reat, et non funditus abscindatur, quia videlicet
aries, sua tamen aestimalione caper, itl esi, peccalor mens, qure ila cunctos acius, sicul caput regil cor-
esl. « Aniiiculnm, inquil, et absque macula offerel. t pus, a carnis tleleclatione incidenda est, sed a car-
Annicultis, id est, unius anni masculus, jam forlis nis cura nccessario incidenda non est, Scriptum est
est, coriiiculumque vibrare polest, gregemque duc- enim:«Carnis curam ne feceritisin desideriis (Rom.
lare jam illiim decet. Significal ergo pleniiudinem XIII). > Qnse ergo in desideriis facienda non esl,
virlttUim ejus, qui prseesse dignus esl Dominicis procnl dubio in necessilate facienda esl. « Rupto,
Ovibus,qualis Aposlolus juxla confidenliam loquilur: inquil, vulneris loco decurrere faciat sanguiuem
« An experimentum vultis ejus qui in me loquilur super crepidinem altaris. > Sanguis funditur in nl-
Chrislus?» (// Cot. xm.) llemque quasi validi con- tari, cum ut supra dictum esl,. fundiius abienun-
scius coruicuii : < Quid vullis , inquit, in virga lialur propriae voluniali. < Vesiculam vero gnlluris,
veniain ad vos, an inspiriiu mansueludiuis?) (ICor. et pliimas pronciet,elprope altare adplagam oiien-
IV.) Eslque absque mactila cum cavel et dicit: talem in loco in qno cineres effuudi solent. > Vesi-
« Ne forle aliis praedicans, ipse reprobus efficiar cula gutluris, quo videlicet lurlur sive coluinba
(/ C'or.ix).»El discipulo persuadel,dicens utseipsum B ' graria reperla recoudil, capacilaiem significat me-
exhibeat « operariuni inconfusibilem (// Tim. II^. » moriae, qua beue ulens animus Scriplurarum sen-
Huic ordini maxinie necessaria est_ latiludo chari- tenlias utiliter congerit; pluniae vero, agililaiem
lalis cum spirilu fortiludinis; unde ei subdilur : menlis, qua subliraia sequi altumqiie dictorum sen-
« Immolabiique ad latus aliaris, qttod respicit ad sum coinprehendere novil. Sed hane nalurse facul-
aquiloueni. > Lalus namque allaris esl amplilutlo lalem mens erudiia quodainmoilo nescit, dum in
cbarilatis,qtia dilatalus idem Aposlolus dicit: « Os veriiatis luce toium videt, totum quod de Deo snpit,
noslrurn patet ad vos, o Coriiilhii , cor nostrum non suariim virium, sed superni esse muneris. < Ve-
dilatatumesi. Nonangusliamini innobis(// Cor. vi),> siculam ergo, inquit, gulluris e! plumas projiciet
ctc. Ad hoc laius altaris semetipsum immolaiisitlein ad onentalem plagam, > id esl praedictas niemoriae
aries anuiculus, dus gregis Dominici : « Libenler , vel ingenii sni faculiates in se coiuemnet supernam
inqiiil, impendam et supcrinipendar ipse pro ani- confitendo graiiam. Locus, in quo holocausiorum
mabus vestris (// Cor. xn). >—< Quod respicil ad aqui- cineres effundi solenl, jiisiam signilicat hoiuiiiis
loneni, > inquil. Aquilo diabolum significat, qui htimiiilalein, qui ne de accepto niunere, vel reve-
dixit:< Sedebo in inoiue leslameiui, in laleribiis , lalionum magniiudiue se extollat (/ Cor. xn), me-
aquilonis (lsa. xiv). > Hunc aquilonem respicit luinit qiiia cinis est, et revertetiir iri cinerem. Unde
laius charilatis, quia videlicel nihil diabolo sic adhiic subdiiur .' « Confringeiqiie ascellus ejus. >
conirariiim est, qiiomodo laliiudo charilatis. < San- Ascellis namquc pennalis avicula iii altura lollilur.
guinem vero illius fundent /Super allare filii Aaron Ascellas ergo confijiiiget, id etl, viiiiileni in infir-
per circuitum, divideulque tneinbra, » elc. initatedeprimei, duni ut prsedictum estde munere
CAPUT VII. "semens non extollil, quod tribuit Deus, sicut de
isto dicium est quia « sletit in confractione
De obligatione holocausii ex volatilibus, et quid sit in Moyse
ritus ejus, et quod offerre myslice sil ejus qui vivit conspectu ejus (Psal.cV). > —< Nonsecabil 2^g
secundum Danielem. nec ferro dividet eam , inquit. > Nec enim virtus
t Sin autem de avibus holocausli oblalio fuerit accepta omnino nesciri debei, alioqui cuslodiri non
Doinino, de turluribus et puli/s columbre offeret valet. Confringaiur ergo, ei non fecelur vel ferro
eam sacerdos ad aliare. » Deavibusejus oblalioest dividatiir, id est per hnmiliiatem ignorelur, sed
qui vivii secundum Danielem, id esl qui vitani ducit per raiionem oplime sciatur, ut servelur. « Et ado-
crclibem, dehoc solum sollicilus « quomodo plaeeat lebit super altare lignis, igne posiio, etc. >
Deo (/ Cor. vn), > et ab omni liber onere sive ser- ID CAPUT VIII.
\ilio peuna coniemplalionis ad alla sublevatur,
De obtatione farris et cur sit diclttm:, tAnitna cum ob-
sanclo feriatus oiio. <De Itiittiribus, inquii, el piillis tuierit, > et quod simila esse debeal ejus oblalio, et
coltimbae. > Avis ulraque gemitum pro eaiitii Iiabei. quis riltis ejus sit.
Hoc laiUtirn interesl quodturtur sublivagus, columba (CAP.II.)» Anima cum oblulerii oblaiioncm sacri-
gregattm gemere consuevit. Signifieat ergo turttir ficii Dornino, srmila ejus eriloblalio. > Quanivis per
so.litaiiani vel ereraitieam, columba vero ccenobia- partem, tolum, id est per animam recle inlelligas
lem vilam eorunv qur per contemplationem volant. hominem, eleganter tamcn in tali negolio maluit
« Qffereleam, inqtiii, sacerdos ad altare. > Quo- animam ponere quam hominem. In vero nnmque
niodo? « Relorlo, inquit, ad collum capile, ac rupto sacrificio non salis est corporaliler praisentem spe-
yuhieris loco decurrere faciet sanguinem snpercrepi- ctaiihomiiiem.praesertim ubi sacrilicii Dominus non
dinem altaris. > Caput ad collum sive ad pennulas, schema vel hahitum corporaiem, sed animre respicit
iti est seiisum ad inleniiones virlutum retorqueri inientionem. < Anima ergo, inquii, ctim ohtulerit
oporlet, ul videlicet quidquid agit, qui in ejusmodi oblaiionem sacrificii Domino, simila erit ejus obla-
proposilo esl, ad hoc tendat, ul ad ccelestia jugi tio. » Hactenus de oblationepecortim, sivecarnium
 751 RUPERTI ABBATIS TUITJEJNSIS 152
nuncde oblalionefarris litteralissermo est. Equidem A idcirco fllii Aaron, id est, proximiora Christi mem-
dignum est ut non hordeum aut furfurem, sed simi- bra sunt, sancia et desiderabilis releclio esl, quid-
lam offerat Deo largilori omnium , qui acceplione quid de hujusmodi sacrificio sancti doclores in
dignam modis omnibus facere cural oblalionem. . libris suis reliquerunl. Eril igilur, inquit, c sanclum
1 Caalerum et hoc spirituali sensu non vacal. Simila sanctorum de oblationihus Domini. »
;
namque inlerior frumenli et tritici medulla est. CAPUT IX.
Quid autem bsec Scriptura sancta, nisi frumenlum Quod oblalio similce sarlagine minutalim dividenda
Dei? Porro medulla tricili spirilualis intelleclus sit, oblalio vero de craticula non comminuenda,
verbi. Qui ergo rile sacrilicare desideral, dum Iegit et utraque absque fermenio oteo conspersa esse
1 ac psallit, spiritualem inlelligenliam in Creatoris debeat, el quidjiwc mystice innuant.
sui laudibus offerat. Quod Aposlolus sludens agere: f Cum autem oblulens sacrificium coctum in cli-
Psallam, inquit, spirilu, psallam ef mente (/ Cor. bano, de siinila panes, scilicet absque fermenlo,
xiv). Nam spiritu psallere est memorilerpsalmorum conspersos oleo, et lagena azyma olea lita, si oblatio
verba proferre,- mente vero psallere est viialem tua fuerit de sarlagine similae conspersse oleo et
verborum sensum menle percipere. Qiii ergo Deo absque fernienlo, divides eam minulatim, et fundes
laudem immolat, ut floridum facial sacrificium desuper oleum. Sin aulem de craticula sacrilicium
sensum utilem quo delectatur Deus offerat, ut, verbi fueril, ceque siniila oleo conspergelur. » Ei qui si-
gralia, cum dicit: < Panem angelorum manducavit milam verbi Dei coquit ,in clibano, id est Scriplu-
homo (Psal. LXXVII),» non tam furfurem lilterse se- ram sacram tractat in Spiritu sancto,panes faciens,
quendo quam spirilus illumsimilam paneni inielligal, . absque omnis hoerelicae pravitatis vel vanae glorise
non quem Moyses dedit, vel quem Moyses cum fermenlo, conspersos, ut pradictum est, charilatis
populo manducavit, sed quem Paler signavit et oleo ei, inquam, perseculio semper pra^sio est. Aut
in quo vilam mundo dedit (Joan. vi)\ quo ange- enim ab his qui inlus sunt falsis fratribus illi dero-
los immorlaliter pascil, quod quia Judsei non faciunt, gatur, aut ab illis qui foris sunt impiis et sine Deo
•occidenlem lilteram, et non vivificantem »piril.um hominibus manifeslius imptignatur. Ail ergo : t Si
sequendo, contemplibile est quod offeruiil, recteque oblatio tua fuerit desartagine siiuilae conspersae oleo
dicilur illis per proplietam : e Offeriis super aliare et absque fermenlo, » id esl, si inlus habueris
meum panem pollutum(.W«/. i). tltaque siinila, in- pugnas verborum a falsis frairibus, pro sucrae studio
quit, erit ejus oblalio. Sed non salis est, in liujus- Scriplurae, quam cum cliarilalis oleo, et absque
modioblatioue solam hahere conscieiitiam.Sequitur £ falsitatis traclaveris fermento, < divides eam uiiiiu-
ergo : «Fundeique super eamoleum, elponet llius. > talim,» id esl, diligenlissime singula dicta disculies,
Oleum «liaritatem, thtis bonae famse significal odo- ne forte quidpiam reprehendi juste possit, i el fun-
rera. Hoc sermo divinus praecipil, ul quicunque des supra oleum. » Similae jam conspersse oleo,
dlcio vel scriplo praediclam verbi divini similam ilerum minulalim divisae snperfundes oleum, id est,
sacrificat, el cum charitate id faciat, el apud eos Scripluroe sanclae per charitatem elucidata?, iterum
qui foris sunt.bonum lestimonium habeal. Hoc enim singillatim retractoe adversus contradictorcs, non
modo, et oleum pariter et ihus offerel Deo suo. amaritudinis zelum, sed ardentioris, ut eos lucrifa-
< Ac deferet ad filios Aaron saeerdolis. Quorum cias, superaddes ejusdem cliaritatis oleum. Sartago
Dnus lollet pugillum plenum simila) elolei, ac lotum vas, a slrepilu soni vocatum, sonat enim et slrepit
thus, el ponet memoriale super allare, in odorem dum in ea frigitur oleum. Imernum ergo significat
suavissinium Doinino. Quod autem reliquum fuerit fraternae aeiuulaiionis incendium, id est iulerius
de sacrilicio, eril Aaron et filiorum ejus sanctum personante ac perstrepente falsorum fratrum invi-
sanctorum de oblationibus Domiiii. » Unus iste vel dia.Porro cralicula aperiam illorum, qui foris sunt,
Ecclesice verilaiem, vel certe ipsum significat significat malitiam, qui sanctos homines, vcritatis
Chrislum magnum pontificem. < Tollet, inquit, D similam Deo sacriiicantes, corporaliter quoque dis-
pugillum pleniim similse et olei, ac lolum tnus, » lentos, subjeciis incendiis conflagraveruni. Illic
id est, inteniionem charitalis ac bona3 vilse odorem quoqueoleum conspergilur ; corpore uamque assalo
«jus qui laborat in verbo et doclrina, i et ponet chariias exundat el ebullit ferven.ius. Ait ergo :
memoriale super altare in odorem suavissimum « Sin autem de cralicula sacriiicium a?que simila
Domino, » videlicei juxta quod in Apocalypsi idem oleo conspergetur. i Notandum quod si de sarlagine
Ipse significalur, per angelum stanlera juxla aram est oblatio ininulalim dividi, et sic oleum supra
lempli el habcnlem thuribulum aureum in nmnu fundi jubetur: sin autem de craticula non minuta-
sua, cui dala sunt incensa mulla, ut daret de ora- tim dividi, sed oleo tantum conspergi imperatur.
tionibus sanctorum super altare aureiim, quod est Nam contra falsosfralres, qui sub nomine Christia-
ante oculos Domini. Hic plane. praBdictum memo- no veritati insidiantur, diligeniissima divisione
riale super altare tollit, ut is a quo suscipitur in ac subtili discretionis minuialione opus est,
memoria seterna sit. « Quod reliquum, inquit, fue- quippe qui sub eisdem nominibus, quibus pro
rit de sacrificio, erit Aaron et filiorum ejus,» quia fide ulimur, et ipsi malitiose delilescehtes, con-
yidelicet eorum qui Scripluras libenler legunt, el tra fidem niiuntur. Unde Dominus noster : < h)n
 753 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — 1N LEYlT. LIB. I. 754
tendite a falsis propbelis, qui veniunt ad vos5 A cat, ul absqtie discrelione nihil facias. Nam sicut
249 'n veslimenlis ovium, inirinsecus autem suntl quod sale non esl condiluin, insipidum esl, et carnes
Iupi rapaces (Matth. vn). » Cselerum contra eos qnii quibus salis condimenlum denegalur citius corrum-
Chrisli nomen quoque oderunt, non adeo dubia, punlur, sic omne quod agimus, si absqiie discretione
vel subtilis pue;na est; illic eniin qnasi in plano( fial, oeternse sapientioe placitum non est, et quasi
campo hostem dignoscere valet simplieilas quoqtie pulridum aut felens abjeclione dignum est. Idcirco
rusticorum fidelium.Nam sicut ipse Domintis noster, ler dixif (sal foederis Dei lui,)quia videlicel in dis-
cum a Judaeorum pontificibus, Scribis et Pharisseis, cretione fcedus Doniini perinanens est, indiscrcle
tanquam in sartagine slridula, sedilioso strepitu, autem agentibus foedus cum Deo permanens, vel
qiia2sliunculisol)jectisfrigerelur,sublilicommeriiora-. incorrupium perseverare neqttit. Preiiide Dominus
lioueScripiurartimcaiisamjuslitisesuoetuebalur;cum , ait : < Vos eslis sal lerroe. Si ergo sal infalualum
atilem coram Pilalo staret, nihil cum illo de Scripln- fuerit, in quo salietur ? > (Matth. v.)
ris est Iocutus; sic electi ejus discipnli quoties ab> CAPUT XI.
eis qui Scripiiirarum babenl notiliam, quaestionibus5
Quid sil mystice de spicis virenlibus o/ferre, et quid
perversis inquietanlur, oporlet ut de Scripluris > sil igni eas lorrere, oleunique ac thus superim-
vigilanies respondendo, verba sua quasi minutalim , B ponere.
dividant, qtioties autem ab eis tribulanturqui Scri- « Sin autem obttileris munus primitiarum frugum
pluras non recipiunt, vel earum non babenl aiidilum, tuarum Domino, de spicis adliuc vireniibus, lotrebis
sermonem de hnjusmodi non effundant. Sequitur : eas igni et confringes eas in morem farris, et sic
« Quam offerens Domino trades manibus sacerdo- offeres primitias tuas Domino, fundens super ea
list» etc., ut supra. oleum, et thus imponens, quia oblatio Domini est. »
CAPUT X. Fruges nosira? lectionis sacroa sunl. Tunc autem
Quod omnh oblatio, qum offertur Domino, absque muniis primitiarum offeriinus despicis adliuc viren-
fermento et metle esse, et sale condiri debeat, et\ tibus, cuiu in servitio Domini Patruin illorum qui
quid haic mystice. ante legem fuerunt, imitanda nobis exempla propo-
« Omnis oblatio quse offertur Domino absque, nimus. « Ager enim mundus est, semen verbum
fermenlo fiet. Nec quidquam fermenli, nec mellis• Dei, messis vero coiisunnnatio saeculi (Matih. xm). 1»
adolebitur in sacrificio Domini. Primilias (antum, Ergo cum exempla Patrum legimus, et iinitandanobis
eorum offeretis et munera; super altare'vero non, proponimus, quos nondum legis aeslus lorruerat,
ponenlur in odorem suavitatis.» Defermento veleri, , p quasi de spicis adhue virentibus, Domino primitia-
fermento malitia? et nequitioe, jam alibi dictum est., rum niunusofferimiis. Sed sunleorum facta quoedam,
Mel dulcedinem lemporalis gaudii significat, cuii quse sicul historialiter acta legunlur, nequaquam
constanlera sapienle verbi Dei prseferlur delectatio, ila sequi, vel iu deiensionem noslri pro auctoritale
dicenle : < Quam dttlcia faucibus tneis eloquia tuai assumere ea valemus. lmo et post legem datam sunt
super mel el favum ori meo»(Psal. cxvm.)! Nec mel-. •' sanctoruin facta quaedam, a quibus juste restringi-
lis, inquit, id est vanse ac transitorise delectationis i mur secundum regtilam evangelicam, verbi gralia :
adolebitur quidquam in sacrificioDomini.Nam econ- Anle datam legetn Abrahani patriarcha Dei ainicus
irario agnum comedere jubemur, cum lactucis agre- sororem suam filiam palris sui, et non malris suse,
slibus, quse valde aniarae sunt, el amara significant uxorem duxit (Gen. m); posl Iegem autem David
lameula poenilenlium, sine quibus non salis est quoque sanctus plures uxores eodem teinpore habuit
charum Deo sacrificium nostrum. Quod sciens Psal- (1 Reg. m). Ila quasi virentes adhuc spicse, ante
mista : « Sacrificium, inquit, Deo spiritus contri- advenlum Chrisii in agromuiidi hujus steterunt, do-
bulatus, cor contrilum et humiliatum, Deus non nec elevato eodem sole justiiioe, quasi plena oestate,
despicies (Psal. L). > Igilur nee fermenli, inquit, maturescerel, ac solidaretur messis virtuium. Igitur
necmellis quidquam adolebitur in sacrificio Domiui, pfj si de spicis, iiiquil, adhuc viremibus inunus primi-
quia videlicet sicut fermenlum malitise et nequitiae tiarum frugum tuarum Domino obtuleris, « torreois
Deus odit, sic et ineptam lseliliam non admittit, nec eas igni, et confringes in modum fariis, > id est si
enim tempus est,nuncridendi, sed flendi (Eccle.m). exempla Palrum anliquorum imitanda tibi propo-
« Vse aulem vobis, ail, qui ridelis nunc, quia plo- sueris, horrenlem litterae paleam Spiritu sancto
rabilis et flebitis (Luc. vi).>—« Primitias lanlura adures el senstt spirituali conterendo, ad similitudi-
eorum, ail, offeretis et munera, > videlicet quemad- nem evangelici farris confringes, ul quod hoc lem-
modum anetbum decimatur, aut menlha, « super pore judicaretur adulteriuni ad evangelicum referas :
allare vero non ponenttir in odorem suavitaiis. » sacramentutn.Nam quod Abrabamduos filioshabuit, !.
— « Quidqiiid obluleris sacrificii, sale condies, nec unum de ancilla et unum de libera, si secundum -i
auferes sal foederis Dei tui de sacrificio luo. Iri omni lilteram sequaris vel imileris, tanquam aduller juste
oblaiione offeres sal.> Notanda terna salis replicaiio, reniovciidus es ab altari Domini. Si autem cum
< quidquid obtuleris sale condles et non auferes sal Apostolo per allegoriam dicta.esse hoec accipias
foederis Dei lui, et in oriini oblalione offeres sal. » (Gal. iv), spicas vireiues igni lorres, et in niodum
floc ergo sub nomine salis plenius inculcat ei repli- farris confriugis, digne Domino primilias ferens,
7SS RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 75b
fundensqttc super eas oleum, et taus imponens, id A liltler valde pensanrium est qtiod dicilnr. Quid enim
est pia charitatis consideratione ad honoreni Dotniui est « adipem "qtii operit viiaiia, el quidquid pingue-
perpendens, qnia non illis reptitatitr in peccalmn, dinis intnnsecus est, » in holocauslum adolere,
quod recenli adhtic soeculo sancli ac fideles homincs nisi corpus castigare el in servituiem redigere?
Deo non prohihente fecertmi. e De qua adolebit Adeps namque qui opeiil vilalia, quid csl, nisi lex.
sacerdos in memoiiam muneris partem farris fra- alia qtioe in membris delicalis et vilali legi nienlis
cii et olei, ac lotum Ihus. > Hoc item inielligendum repugnat ? Quid, inquam, est« duos renes cum adipe
ul supra. quo legunttir illa in holocaustum » adolere, nisi
CAPUT XII. cum Psalmisla dicere ad Dominum : « Probame,
De hoslia pacificorum, quid ab oblattone holocausti Domine.et tenla me, ure renes meos, et cor meum?»
differat et de mijstico ritu ejus, el cur non de vola- (Psal. xxv.) Scd non satis est abstinenlia ciborum
lilibus fieri prcecipialur. renes corporis casligare, uisi inlrinsecus radix con-
(CAV.III.) t Quod si bostia pafificorum ftierilejus cupiseenthc perusla sit sancti Spirilus igne.Ait ergo:
oblatio, ct dc bobus volucrit offerre inarem sive « Et retieiilum jecoris cum renunculis. > In jecore,
feminam, offerel immaculalam. coram Dontino. » juxla pliysicos, voltiptalis et concupiscentioe consi-
Uoc ila superiori conjiingitur leetioni. Dixer.U sti- B stil vis. Ergo non solos renunculos, sed cum renun-
perius (Lev. 1) :i Si holocausliim fuerit ejus oblatio, culis, reticulum qnoque jccoris, id esl non solum
ac de annenlo, masculum iinniacululum offeret ad renes corporis per abstineutiam cibi et polus, sed
osliurn taliernaciili (esiimonii ad placandum sibi inleriotem quoque concupiscentioe radicem sancli
Dominum, » eic, 250 usque ad id quod dictum Spirilus oportet amore coiubtiri. Sive de bobus, sive
est, < confringelque ascellas turluris sivecolumbse, de ovibus, hoec oblatio, id est bostia pacificorum
el non secabil, nec lerro dividel eam. » Paucis in- fuerit, sive masculus, sive femina, sive ovis, sive
terpositis de sacrificio farris, nunc demum ila sub- capra, itcm eodem rilu hsec separari, et in holocau-
jttngit : « Quod si liostia pacificorum ftterit ejus sttim oportet afferri, quia qttocunque ex ordine ille
oblalio,» etc. Ilolocaustum, id est tolum incensum, sit, in quo adhuc alia membrorum lex repugnal legi
jam supra dixiinus, sacrificium esse gratias agen- nienlis, expedii illi, labore proprio cum invocatione
tium, videlicet, quia per auxilium Dei gratia ciincla sancti Spiritus lam concupiscentiain comburere
vilia sua sancti Spirilus igne combusserunt. Hosliam meniis quam renes affligere corporis. Deinde Aaron
vero pacilicorum eorum esse qtti secundum Apo- cl saeerdoium filiorum ejus erit quod reliquum erit
stolum condeleclati quidcm lege Dei secundum in- sacrificii, quia videlicet eorum qui jam in virlulibus
teriorem bominem, sed videnles aliam legem in profecerunt, el aliis prseesse noverunt, cura haec
membris snis repugnantem legis mentis suoc pacem eril, ul istorum infirniilalem orationibus juvenl, in-
quaertint et dicunt: « Infelix ergo hotno, quis me formenl exemplis, erudiant distiplinis. Nolandum
Jiberabildecorporemortis bujus ?»(Rom. vn.) Ergo in hoc sacrilicio, id esl in hostia pacificorum, cum
hujusce sacrificii, id est hostise pacificorum et ho- adipe et cttm renibus debere caudam quoque offerri
locausti dislanlia diligenter consideranda est. Holo- per sanguinem suum. Ait enim : < Et offerent de
causli oblalio, sive de armento, sive de pecoribus pacificorum hostia, sacrificiuni Domino adipem, el
sit, sive de avibus, lota secundum nomen suum caudam-tolam cum renibus, » etc. Cauda finis cor-
jubetur incendi. De hostia vero pacificorum, nunc poris est. Hoc ergo islo quoque nomine Spiritus dicit
jla lex dicit: < Fundenlque filii Aaron sacerdotis Ecclesiis quia < qui perseveraverit usque in finem,
sanguinem per circuitum aitaris,et offerenl de hostia hicsalvus erit (Maiih. x). »liem nolandum ct illud,
pacificorum in oblalionem Domino. > Si de bobus quia sacrificium httjusmodi, id est hostia pacifico-
fuerit, « adipem qui operil vitalia, et quidquid pin- rum de armento quidem el de gregibtis ovium atque
guedinis intrinsecus est, duos renes cuin adipe quo caprarum, a.-qtteul holocausli oblatio sumilur; de
legunlur illa, et reticulum jecoris, cum renunculis, p avibus vero, id est de turturibiis el pnllis columboe,
adolebuntque ea super allare in liolocaustum lignis sutni non praecipilur. Cur hoc ? Videlicel, quia non
igne supposilo in oblationem suavissimi odoris Do- illorumquijam per couiemplalioiiis pennani sursum
inino. Si vero de ovibus fuerit ejus obbuio et agnuin volant, pugna illa est, qua, ul propdiximus, legi
attulerit. > Ilem, eodem modo separabuntur hoec in mentis repugnat alia lex quse in mernbris esl. Se-
Iiolocauslum Domini. « Si autem capra fuerit, > quiiur
nihilomiinis eadem separalionis lex erit, videlicet CAPUT XUI.
nec adipem, nec sanguinem omnino comedeiis, De oblatione pro peccaio, quid ab holocauslo et hoslia
inquit. Nam subaudiendum est, quia « quidquid re- pacificorum differal.
liquum fuerit, erit Aaron el filiorum ejus, sanctum (CAP.IV.) < Locuiusque est Dominus ad Moysen,
sanclorum de oblationibus Domini (Lev. n).» Hsec; dicens : Loquere filiis Israel: Anima quoepeccaveril
holocausli et hostise pacificorum distanlia juxta hi- per ignorantiam, et de universis mandatis Domini,
storiam manifesla est. Cselerum, juxla spiriltialemi quae proecepit ut non fierent, quidpiam fcceril, si
sensum, eis quorum hsec est ptigna, qua legi menlis: sacerdos qtti est unctus peccaveril, delinqitere fa-
ea,quoe in. membris est lex alia adhuc repugnat.sub- ciens populum, offeret pro peccalo -suo vilulum ini-
 757 DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN LEVIT. LIB. I. 7S8
inaculatum Domino, el adducet illum ad ostium A . ceplutn et natum. Adduxit illnm vilulum, id est
labernaculi leslimonii coram Domino, pouelque ma- senietipsum, et astitit ad ostium tabernaculi testi-
num snam super capul ejus, et immolabil eum Do- monii ; labernaculi, inquam, cceleslis et veri, qtiod
mino, > etc. Lex isla ejus oblaiionis est, quse pro nobis erat clausum, ul aperiret nobis cceleslia san-
peccato dalur. Hoc sacrificiurn primum el universale cla saricloriini per sanguinem suutn. Posuitque
omiiium esl. Quid secundum lineram ab holocauslo manum super caput ejus et immolavit etim Domiuo,
el hoslia pacificorum differat perspicutiin, quia vi- id est obeiiienlem se exhibuit, et obliilil se in sacri-
delicet iion ut de hostia pacificorum, ita de islo in licium Deo ei Patri suo. Et iiolaiidttni qtiod (ertio
esum sacerdotuni, partes qttaedam loliuntttr, neque repeliluin est Domino. Offcret vitulum immacula-
ut holoeausttim in altari, sed extra caslra tolum itini Doiniuo, adducet illum coram Doinino, el immo-
comburiiur. Ergo legem ejus auctorilale apostolica labit eum Domino. » Dominanli quippe Trinilali
proeeiinte diligenlius prosequamur. Ait: « Si sacer- Christus humanitaiis sti^e vitulum sacrificavit, tri-
•Jos qui est ur.clus peecaverit, delinquere facieHS dtiana morte satisfaciens pro nobis. Unde auluic
popttlum, otfetet pro peccato suo viluliim iminacti- sequilur : « Hauriel qtioqtie de sanguine vituli, infe-
laiuni, > etc, ac deinceps : « Quod si omnis tttrba rens illttm in tabernaculum teslimonii. Cumquein-
.Israel ignoraverit, et per imperitiam fecerit, quod B tinxeril digitum in sanguine, asperget eum septies
contra mandalum Domini esi, el postea intellexerit coram Doniino, contra velum sanciuarii, ponelque
peccaium suum, olferet vitulum pro peccato, » elc de eodem sanguine super cornu altaris, Ihymiama-
Ulrobiqiie sic defiiiitum est •« Pellem vcro, ct omnes lis gralissirni Doinino, qtiod est in tabernaculo testi-
earues ctini capiie ac pedibus, el inlesliuis, el fimo monii. > El hoc ita factum esl. Chrislus enim pro-
et reliquo corpore efferet cxtra castra, atque com- pitialionis noslroe vittilus « per proprium sanguinem
JV.rel. » Porro Iisec Apostoli senlentia est: « Quo- introivit scmel in sancta (Hebr. ix), > non qtiod
runi eniiu snimalium sanguis iuferiur in sancta per sangitinem sui corporis, verbi gralia, qui de lanceato
rtonlifieem, eorum cnrpora cremanltir exlra castra. ejus latere profluxit, ipse in illa ccelestia sancta
Prupter qtiod et Jesus, ui sanctificaret oer seinet- transtuleril, sed quia sanguinis ejnsdem effeclum,
Apsum uopuium, extra ponam passus est. Exeamus id esl remissioncm peccatorum universse Ecclesise,
jgitur ad eiim extra castra, improperium ejus por- quoe est tabernaculttm lestinionii ejus, iniulit in
tantes (llebr. xm*. » conspeclu Dei Palris. Quomodo ? « Cumque inlin-
CAPUT XIV. xerit digitum, inquit, iri sanguine, aspergel eum
sacerdos ille sensum seplies coram Doinino contra velum sancluarii, >
fjtiod Adam fneril jnxln mysli-
e?<mde quo leicdicit :« Si sacerclos peccaveril, de- elc. Digitum in sanguine inlingere est Spirilum
'.inquere facietix pupulum , » et quod vilulus pro sanctttm per sanguinem suum dare; nam digitus
peecuto?jus oblatus esl Chrislus. Dei dicilttr Spiritus sanclus ul illic : « Si ego in
Quis igilur iste est sacerdos qui peccalum delin- digito Dei ejicio dscmonia (Luc. xi), » quod alius
quere faciens populum nisi primus homo Adam, evangelista manifestius : « Si in Spiritu Dei, inquit,
qui cum deberet esse sacerdos, et jngi sacrificio ejicio doemoiiia (Matth. xn). » Porro hic Spirilus
laudis Jionorificare Domintni!, ad lioc enirn super sanclus nulii in remissionem peccatorum nisi per
jurnenia et beslias terrae erudiius, id est ad ima- Chrisli sangtiinem dalur. Unde est illud : « Nondum
ginem et sijnilitudinem Dei faclusest, elin paradiso enim fuerat Spiritus datus, quia Jesus nonduiu erat
posilus benedictioneCreatoris infiliis suisaugeridtis, glorificaius (Joan. vn).» — «Cum ergo^sacerdos digi-
ut eidem Creatori gratias ageret, et sacrificium !au- ttim in sanguine intinxerit, > id est cum Spiritum
dis 251 offerret; cum, inquam, boc facere deberet, sanclum per suum sanguinem acquisieril, <asperget
peccavil, ei omnes posteritatis suoe populum delin- eum, inquit, septies coram Domino contra velum
quere fecit? Nam in illo omnes peccavimus, el sancluarii. » Hic Spiritus sanctus septiformis est.
omnes in illo juste mortui sumus, dicit ergo : i Of- D Porro velum sanetuarii operturam sive clausuram
Jerel propeccalostiovilulum immaculatum Domino, significal coelesiium mysleriorum ejusdem Cbristi
et adducel illum ad oslium labernaculi testimonii Filii Dei. Digito igitur intincto sanguinem septies
coram Domino, ponelque manum super caput ejus, aspergere, esl dato per passionem suam septiformi
et immolabil eum Domino. » Hoc ita factum esl. Spirilu sensum discipulis, ut Scripiuras intellige-
Adam non idem in persona, sed idem in natura, rent, aperire (JMC.XXIV).« Ponetque, ait, de eodem
JVdam,inquain, novus Deus et homo Christus Jesus, sanguine sttper cornu allaris Ihymiamatis gratissimi
©blulit pro peccalo suo vitulum immaculalum, pro Domino, qtiod est in tabernaculo testimonii. » Cornu
peccato, inquam, suo, id csl suorum; nostrum enim altaris fortitudo vel exaltalio ejusdem Christi est.
peccaiuui per sunm gratiam stium fecit debitum. Unde Psalmista : « Constituilc diem solemnem in
Unde dicit in psoJmo : « Qtioenon rapui tuncexsolve- condensis itsque ad cornu altaris (Psal. cxvn), » id
bam (Psal. LXVIII).> Quem vitulum obtulit imma- esl, vacate a servilibuset intendite bonis operibus,
cuiatum ? Semelipsum, corpus suuin inmiaculalum donec perveniaiis ad cognitionem divinilalis Chrisli,
de armenlo boum magnonim, de geuere palsiar- aa: est sublimilas vestree menlis. Idcirco vero allare
charum anliquorum sine omni macula peccati con- dkitur ihymiamatis gravissimi Domino, uuia thv-
 7S9 RUPERTl ABBATIS TUlTlENSlS 5fj0
miamala sive incensa oralionum rioslrarum non nisi. A ergo haec sibi vult retentio adipis, et cscteronim
de'illo vel per illum Deus Paler accipit. i Ponet, quse separari jussa sunt in holocaustum, nisi illiul
inquit, ergo deeodem sanguine super cornu altaris . quod idem vitulus, idemque sacerdos magnus, con-
lliymiamalis, » id csl, siiscitalus a mortuis et ele- tinuo eclucendus vespertinum fecit sacrificium, pa-
vatus in coelum, sedcnsque a dextris Dei, vestigia nem et vinum 252 iransferendo in corpus ei san-
suse passionis, scilicet, cicatrices vulnerum, signa guinem suum. Nam pellem quidetn, id est visibilem
clavorum, et lanceae, in asterniim reservabil, quo hominis speciem totumque mortalis ac miserse sub-
' memoriali
gratissimi odoris seinper inlerpellet pro stanlise nostra» fimum, in isto sacrificio non atten-
' nobis. dis, sed quidquid pinguedinis, id est quidquid gra-
CAPUT XV. tioe spiritualis in Christo esl, fides istic lenet, et
sensus animse percipit. Unde tota cum eodem capite
Qiiod retiquum sanguinem fundi ad basem altaris in suo sancta dicit
introilu labernaculi, sil baplizari gentes posl pas- Ecciesia : < Sicul adipe el pingue-
sionem ejus in morte ejus. dine replealur anima mea (Psal. LXII). » Cseterum
« Omnem autem reliquum sanguinem fundet in de illo qtiseri potest quod cum dicatur, corpus et
basem altaris holocausli in inlroitu tabernaculi. » sanguis, neque panis in carnis speciem, nequevinum
FundameiitiiineslCbristianoefidei, scilicet, baptizari B mutetur in sanguinis horrorem, id est murmurare
in iioniine Patris, et Filii, et Spirilus sancti. Unde plebeinm quemque, cur non sacerdos viiuli fimum
et bene diciiur, « in inlroitu tabernaculi, » quia adoleat, sinittl et pellem. At illa semel extra por-
videlicetnon nisi per baptismi regeneralionem introi- tam cremata sunt, quando pellem nostrse mortalita-
lus ulli est in labernaciilum Domini quod est Ecclesia lis atqtie corrnptionis excoxit ignis passionis super
Dei. Ailergo : « Omnem autem reliquum sanguinem struem lignorum, id est in patihulo crucis, ac de-
fundet in basem allaris. > Dixit enim pnslquam mum ipso resurgente a mortuis id quod mortaleerat,
resurrexerit a morluis : < Eunles, docete oinnes a vita aiisorptum est. Cur post resurrectionem suam
genles, baplizantes eos in nomine Patris, el Filii, et invisibilis factus est, et non nisi quando voluit, et
Spirilus sancli (Malth. xxvin). » Hoc ulique diclo a quibus voluit visus est, ita ut cum vellet evanesce-
reliquias sanguinis sui fudil in basem altaris. Nam rel, nisi quia corruplio omnis absorpta est ? Elenim
et Aposlolus dicit: < Quicunque baplizati sumus quod necessario visibile est, proculdubio et corrupii-
in Chrislo Jesu, in morte ipsius baptizali sumus bile est. Igitur de fimo et pelle vituli, id est, visi-
(Rom. vi), > elc. Igitur « reliquum sanguinem bili atquc corruplibili specie corpus et sanguinis
1'undet in basem altaris in inlroitu tabernacnli, » id / Domini, neminem scrupulus moveat infidelilalis.
esl cum per sanguinem suum priorum temportim Nam tolam adipem, totam pinguedinem vituli, id
omnes electos emundaverit, ejusdem gratise reliquias est loiam gratiam et veritatem verbi incarnati, qua
futuris, et per verbum apostolorum, crediturus indiget ut repleatur anima fidelis, illic se habere
gentibus sive Judoeis, ponit in inlroitu labernaculi fides Chrisliana consenlil. Nomine, re, atque effectu
veri, ut per baptismum complanlenltir simililudini caro vera est et sanguis verus. Noniine videlicet,
moriis ejus qtiicnnque volunt corporis ejus uniri, id quia sic sacerdos dixit consecralionum opifex, qui
est in Ecclesiam ejns ingredi et resurrectionis ejus vera rebus nomina ponit: < Hoc est corpus meum.
coniparlicipes fieri. Hic est calix sanguinis mei.» Re autem, quia pro-
CAPUT XVI. fecto sanctum sanclorum est, quam vere sacerdos
Quid sit pelle, carnibus, capile, pedibus, intestinis isle, qui sanctifical, Sanclus sanctorum esl. Effectu
el fimo exlra caslra cremalis, et cineribus in lo- nihilominus qttia videlicet quam efficaciler semelpas-
cummundum effusis,adipem vituli ojferri pro pec- sns omnibus
cato; el quod, in sacrificio panis etvini, verilas prseteritis remissionem peccatorum at-
carnis et sanguinis, et lota sit gralia Verbi incar- ttilit tam potenler et nunc ad Ecclesiam per eamdem
nati. fidem venientibus, remissionem peccalorum digne
t Et adipem vituli offeret pro peccalo, tam eum jj [ percipientibus impendit. Ubi lot habens verse essen-
qui operit vilalia, quam omnia quoe intrinsecus sunt, lise partes mullo adipe repletur anima fidelis, quid
duos renuncttlos, et reliculum quod est super eos te moveat, quia non comparent pellis et fimus, id
juxla illa, et adipem jecoris cum renunculis, sicut esl horrida species camis el sanguinis. Illud sane
auferlur de vitulo hoslise pacilicorum, el adolebit ea non praetereai vicarium Christi sacerdotem, quia
super altare holocausli. Pellem vero, et omnes car- cnni adipe duos quoque renunculos et relicuios
nes cum capite, et pedibus, et inteslinis, et fimo, et jecoris, idest omnem voluntalem propriam secun-
reliquo corpore efferet extra castra in locum mun- dum spirilualem hanc legein, magnus ille Saccrdos
dum, ubi cineres elfundi solenl. Incendeique cam Deo Patri suo in holocaustum obtulit. Non enim in-
super lignorum struem, quse in loco effusorum crepanlibus se renibus suis acquievil, sed jam anle-
cincrum creniabuntur.» Dubium ergo esse non licet quam proediclo modo carnis ejus pellis quoque et
quoniam illud quod corptts hostioe julielur cxlra fimus cremanda extra porlam efferreniur, renes suos
caslra cremari, hoc significetquod Dominus Jesus adoleverat. Dicebatenim : < Non mea, Pater inl, sed
cxtra porlam passus est, Apostolico firmante (esli- lua voluntas flat (Luc. xxn). » Hoc, inquam, sacer-
monio (Hebr. xm), quod supcrius positum esl. Quid dotem quemque non prselereat, sed ex exemplo ejus
 76! DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN LEVIT. LIB. 1. 762
ipse quoque renes suos cum jecore, id esl voluplaleml A ignorantiam Dei defluxit, originale crimen actualilius
caruis vel concupiscer.tiam quoe juxia physicos con- cumulando peccatis. Unde Apostolus: « Quia non
sisiitiu jecore, adolere, id est niorlificare siudeat.. est justus quisqtiam, non est intelligens, aut requi-
In Iocum, inquit, mundum, in quo cineres effundii rens Deum. Omnes declinaverunt, siuiul inutiles
solent, cremabunlur. Locus in quo cineres effundii facli sunt (Rom.m), > elc, quoe de tesiimonio
solent, eommunis terrae sinus, et huinanoe sepulturoe; psalini sumpta sunl (Psal. xm). El ut comprobaret
necessitas est. lliic enim cineres, id est, omuiumi nec Jtidoeuni qui requiescit in lege gloriatur in Deo,
inortalium corpora mox in cinere resolvenda, effundii ab illa declinantium atque inutiliuin universali-
solenl. Mundus aulem quod dixit, hoc evangelista! tate excipi, continuo subjunxil : < Scimus autem
sanctus non proeleiiens, cum dixisset: « Erat au- qttia qtioecunque lex loquitur his qui inlegesunt,
tem in loco ubi crucifixus est hortus, et in horlo , loquitur, ut omne os obslrualur (Rom.m), > etc.
monuinenlum (Joan. xix), > stalim addidit, « in quo Igitur et sacerdotis, qui delinquere fecit populum,
nondum quisquam positus fuerat (ibid.). > Mundi- el simnl omnis titrboe peccaluin, eodem animali,
liam ergo singularem cineris unici, signanter expres- id esl vilulo, et eodem sacrilicii rilu legiiinie expia-
sil, dum non lantum in loctim, in. quo cineres lur, quia et originale quod ex Adam contraetum
effundi solent, sed in loctim mundum dixit. Nam sicut B esl, etcimcla simul actualia peccala eodem passio-
in utero de quo conceplus esl, nondum quisquam nis Chrisli sacramento delentur. Et super illius
admissus fuerat, et sicut in monumenlo in quo po- qnidem bruti pecoris caput seniores tanlum pone-
silus esi, nondum quisquam condkus fuerat, sic in bant mauus, nec enim fieri poterat, ut cuncla si-
illa mtindilia qua cinis effusus es(, nullius unquam mul inrba imponeret uni manus, liujus autem vituli
cinis effusus fuerat. Unde et cineres omnium in rationalis, idestChristi eapiti, manus imposuimus
anliquum statum reformare poterit indulta illis nos omnis lurba, quicunque in morte ipsius kipti-
participatione sui sanctus isle cinis. Nam el idcirco zati sumus. Omnia namque peccata nostra capiti et
cum mundus esset, in (erram fusus est, ut corpora forlibus humeris ejus portanda sive lollenda impo-
noslra propler peccata in cinerem reversa, denuo suimus, imo Deus per manus noslras; per nianus,
secum resuscilaret. inquit, id esl per fidem sive professionem creden-
CAPUT XVII. lium, posuit in eo iniquitaies omnium uostrum
De eo quod ail: < Quod si omnis turba Israel igno- (Isai. LIH).
raveril, > etc, quod aclualia pecrata per illam 253 CAPUT XVIIL
multiludinis ignorantiam imelligenda sint, et quod
illa quoque ut originale peccalum, deleantur per rC Depeccatoquod posi baptismum admitlitur, secundum
nii/sferiuHipassionis Chrisli. legem dicenlem : « Si peccaveritprinceps, » etc,et
« Qtiod si omnis lurba Israel ignoraverit, et per quis sit princeps et quce anima de poputo terrm, et
ae oblalione principis, id est prwlalij
imperitiam fecerit, quod contra mandalum Domini Si peccaverit princeps, et fecerit unum e plu-
est, et postea inlellexerit peecatum suum, offeret ribus
vilulum pro peccato, adducelque eum ad ostiitm per ignorantiam, quod Domini lege prohibetur,
etposlea intellexerit peccalum suum, oflerel hostiam
tabernaculi, et ponent seniores populi manus super hircum de capris immaculaltim, ponetque
coram > Domino,
caput ejus Domino, elc, ul supra. Quse mamim suam super capul ejus. Cumque immolave-
haclenus dicla sunt, ilidem dici potuissent, eliam
rit eum in loeo ubi solei. niaetari holocauslum co-
si unum et solum originale peccalum Chrisli fuisset
ram Domino, quia pro peccato est, tingel sacerdos
morte deletum. Sed dicil Aposloltis : < Et non sicut
unum ita et donum. Nam ex digilum in sanguine hoslise pro peccato, tangens
per peccalum judicium cornua altaris liolocansli, et reliquum fundens ad
uno in condemnationem, gratia autem ex multis
basim ejus. Adipe vero adolebil supra, sicut in vie-
delictis in justificaiionem. Si enim in tinius delicto limis pacificorum fieri solet. » Post passionis Chri-
mors regnavit per unum, multo magis abundantiam sti sacramentum, quod in baptismo percipitur, pec-
gratioe et donalionis, et juslilite accipientes in vita "D canlihus jam non idem remedium vel eadem gratise
regnabunt per unum Jesum Christum (Rom. v). > largitas proponitur. Nam hostia pro peccato nobis
Oplime el cum hoc Apostoli teslimonio, et curn exstitit Christus, quam semel pro peccaiis cerla re-
omni evangelicse veritatis doclrina, cerlum tenet demplione tunc dedimus, quando singuli in morte
fides calholica quia non solum originale, sed et ipsius baptizali stimus. Elenim comparalione secu-
cuncla simul aclualia, nobis per passionem Christi ritalis, qtiam de prselerilis peccatis in baptismo sive
Filii Dei remillunlur peccata. Bene ergo postquam infantes sive velerani accepimus, vaide scrupulosa
de peccato saeerdolis lex dicit, ila subjunxit: est redemptio, si ilerum peccaverimus, quamlibet
« Quod si omuis lurba Israel ignoraverit, et per dignos poeniieniisc fructus faciamus. Quamvis dictum
imperitiam feccril, quod conlra mandalum Domini sil: « Quaciinquc die quis conversus ingemuerit,
esl, » etc Post peecatum sacerdolis omnis quoque salvus erit (Ezecli. xvm),» nontaraen et hoc diclum
lurha ignoravit, quia postquam primus homo pec- est: Qiiaeuiique die ingemuerit, peccata sua remit-
cavit, qui, ut prsedielum est, in paradiso Dei sacer- tenlur ei, nec ccrtum est uirum in hoc sseculo re-
dos esse, graliarumque et lauduni hoslias offerre de- millanlur, an in fuluro. Nec enim leviter aul dubie
buit, cuncta quoque populositas generis humani in diclum est: « Si cujus opus arserit, detrimenlum
763 RUPERTl AEBATIS TUlTlENSlS m
paiielur, ipse autem salvus erit, sic lamen quasi. A irie (Psal. L), > connntio subjunxil : » Docebohii-
per ignem (/ Cor. HI).> Polesl lamen et illtid recte de quos vias luas, el impii ad te convertenttir (ibid.). »
principali conversione dictiim accipi, videlicet qua Verumtamen nonnihil refert. Nam secrclo quidem
de erroreet de peccatis vetusii hominis Adoeconver- adinissum et sponlanea confessione sacerdoti pto-
lilur quis, el ad Dominum vel Dei Filiutn ingemi- diium peceatum, roganle pro eo sacenlote, tanla
scendo transil, quo fil ut filius non portel iniquita- largilate dimittilur ut cuni venia dignitas quoque
tem palris, scilicet ejtis qui primus peccavit. Bene pristina recuperelur; deprebeiisum atitein. aut
ilaqite post dalurn immolandi vituli riium boslia publice convicltim crimen posl poenileniiam, laica
minoralur, cum dicitur : < Si peccaverit princeps, taniuin communione contentum addidit hominem
el fecerit unum e pluribus.quod Doinini Iege prohi- sacrorum aucloritati eanonum. Unde el hoc notan-
betur, offeret bircum. > Ac deinceps : < Quod si dum quod supra quidem de sangtiine viluli tiiiguntiir
peccaverit anima per ignoraniiam de populo (errse, cornua aliaris thymiamatis, quod eral inlerius, hic
et cognoverit peccalum suum, offeret capram imma- autem cle sanguine hsedi, et poslinodum de sanguine
culaiam, > etc Princeps ille est, qui lanquam aries caprae tinguntiir cornua allaris holocausli, quod
ovibus, aut lanquam birciis capellis plurihus proe- erat exlerius. Elenim, ut supra dictum est, cotnpa-
eminel.Hic si peccaveritet fecerit unum epluribus, B ralione securitalis qttam in baptismo accepimus
quod Dotnini lege prohibiiuiri esl, eo ipso quod valde scrupulosa esl redemptio, si iterum peccave-
peccavit, maluni inferioribus exemplum prsebuit. rimus. Sed et < reliquum sanguinem, inquit, fttmlet
« Quod si poslea intellexerit peccatum suuin, offeret, ad basim ejus, > cum de caetero cavet cunclis con-
inqtiit, hosliam Domino > non iterum vilulum, sed Cupisceiitiarum per puram confessionem fusis
« hircum. > Non enim renovabitur iterum ad poeni- suggestionibus. Adipem quoque adolel, sicut fieri
lentiani, scilicet ut baptizetur iterum, quod esset solel in viclimis pacificorum, cum, ot superius
rurstis crueifigere in semelipso, el ostentui babere dictum esl, ad hoc lendil ut pacificorum habeat
Dei Filium (Ilebr. vi), sed « offeret hircum, > id est, vilse stalum, qualem suspirans Apostolus : « Con-
per aclualis poenitentioe moriifiealionem, mactabit deleclor, ail, legi Dei secundnm interiorem honii-
semetipsuin, ul possit prOpeccalo luo ejusdem pas- nem; video autem aliam legem in membris meis
siunis Christi de sancto altari uliliter percipere (Rom. vn). >
sacramenium. Peccando namque el faciendo unum CAPUT XIX.
de pluribus quod Doinirii legs prohibiium esl, verbi
De peccaln plebei, id esl snbditi, el de oblatione ejus,
gratia, moechando sive homicidiali cornu fcriendo £. el dc eo quod ait: t Si peccaveril per ignoran-
ipse hircus effectus est, quales utique ad sinistram liam, > elc.
staluentur, quibus et dicetur : t Ite, maledicii, in « Quod si peccaverit anima per ignoranliam de
ljjiiem a?lernum, qui paralus esl diabolo el angelis populo (erroe, ul faciat quidquam ex his quse Doniini
ejus (Matih. xxv). > Igitnrsi salvari cupit, mactabit lege prohibentur, alque delinquat, el cognoverit
hircum, icl est pcenitendo puniet scnielipsum. Ubi? peccalum suum, offeret capram immaculalam, >
« In loco, inquit, ubi solet mactari bolocaustum co- etc Eadem lex plebei, qua* et principis esl, exceplo
vam Doinino. > Locus, in quo holocausta maclari quod princeps hircum masculum, plebeus capram
solcnt, calholioa Ecclesia est. Nam extra illam feminam offene debet, et recte. Natn quomodo
nulltis veri sacrificii locus est. Igitur in catholica feroina non a semetipsa concipit, sed ex masculo
Ecclesia, in confessione veroe fidei pcenilehil, et senien suscipit, sic plebeus sive po.pularis igneni
huic fundamento digna poeniienlioeopera supersedifi- peccalorum non a senietipso invenit, sed a prseeuule
cabil. « Tingel, inquit, sacerdos digitum in san- majoris exemplo peccaluin admittit. Eadem,inqiiam.
guine bostise pro peccato tangens cornua altaris utrique lex est; nam et qui prsebel, et qui malum
holocansli, et reliquum fundens in basim ejus. > imitatur exempliun, uterque eatiem poenitenlia; pur-
1« islo quoque sacrificio spiriiualiter idem sacerdos D ! galione indigenl.
et hoslia est, quia semeiipsum offerel. « Obsecro, Quoerendum tandem est cur quemdam venialis
inqiiit Apostolus, ul exhibealis corpora vestra ho- peccari terminum praefigens dixerit lex : « Si pec-
stiam viveniem, sauctam, Deo placenlem, rationa- caverit per ignorantiam. > Si enim per iguorautiam
bile obsequiuni vestrum (Hcm. xi). » Quod qui fece- peccare hoc pulaverimus esse discretionem boni ac
rinl, gralulabuntur secunduin Apocnlypsim dicen- mali non habere, sive mandata Domini non legisse
tes: « Et fecisti nos Deo noslro regnum et sacer- vel audisse, ergo neminem 256 scientiain haben-
(tVHes(Apoc. v). > Tingit ergo sacerdos digiium in tium lex Domini post peccalum adjnittit intra jaimas
saiiguins hostiae suse, quando discretionem operosse propitialionis suse. Sedabsilboc! Quisenim iu liac
poeniteiilise imprimit usque ad morlificalionem parte, scilicel in scientia legis, major quam David?
•eoncupisceniise suse. Tangit vero cornua altaris, El latnen post adulteriitm simul cl hoinicidiuin
cum pristina digiiilate reeuperata , alios quoque pcenitens receptus est (11 Reg. xn). Quserendiim
doeendi auctoriiatem rcsumit, veltit il!e qui cum ergo quis ille sit terminus, quem cum atligerit
post culpam pcenilendo dixissel : « Redde mihi peccator, non per ignoranliam peccare recle pro-
laetiliam salutaris tm, et spiritu principali confirma nunlielur. Dicimus ilaque quia cum quisDiam eo
765 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN LEVIT. LIB. I. 766.
processeritvel redarguiiisdepeccalo suo, non solum A magis qiiam proecepii est, videlicel ut cuncla tribuat
non emendel, sed insttper opera sua defendere velii, el nihil sibi relineal. Igilur < si ovein, inqiiit, ob-
tunc demtim non per ignorantiam, sed scienter lulerit immaculatam, » id est, si simplicem quoque
peccare et proinde excusalionem de peecato suo vitam ei licilam conversalionem reliquerit, ut me-
non babere dicendus est. Est enim quaedam non lius regno coelorum vim facere possit, < ponet ma-
tam ffitalis, vul siioplicilatis, quam infirmiiatis litim sttper caput ejtts, > id est, volttm sunm niani-
igitoranlia.dum in hora tentaiionis sicmens caligine festa aclione profiiebitur, posiquani non licebit ei
involvitur ul miro modo id qnod scit nesciat, et jain quidquampropriiim babere nullamomnino rem,
quod videt non videat. De hae parte ignoraniioe sed nec proprium corpus in siia polestate. « Et im-
Aposiolns dixit: « Qui condolere possit bis qui molabiteam in loco ubi solenl holocauslorum csedi
ignorant et errant (Hebr. v), » subjunxil enim : hoslise, » etc, ut supra.
« Quoniam et ipse circumdalus est infirmitaie CAPUT XXI.
(ibid.). » His duntaxat, qui ejusniodi sunl, isla « Si peccaverii anima et audieril vocem juranlis, t
clemeiuioe lex porrigit manum, et eorum tantum, elc, juxla illud Apostoli intelligendiim : t Non
solum qui faciunt, sed eiinm qui consentiunt facien-
peccaia conlrabit inlra redeniplionis ambilum, qni „ tibus, > el quod immundiliw taclus, sic peccali
peccanl per ignorantiam. Nam eis (|iii peccalis suis consensus
faveni, qui diligunt iniquilatem, eamque libenter (CAP.V.) « Si peecaveril anima, etaudieril vocem
aspiciuiil ei reda'rguti, ut jam dicttim est, peccata juranlis, testisque fuerit qnod aut ipse viderit, aut
sua stiperba defensione tuenlur, iiullus propitiatio- conscius est, nisi jttdicaverit, portabit iniqtiiiatem
nis locus esl: ITmlePsalmila : « Iniqiiitalem, inquit, suam. > Apostolus cum dixisset: « Qui cum jiisliliam
si aspexi in corde meo, non exaudiet Dominus Dei cognovissent, non iiUellexerunt, quoiiiam qui
(Psal. LXV). » Et Apostolus : « Volunlarie enim lalia agunl cligni sunt morte (Rom. i), » coniinuo
nobis, post accp.ptam nolitiam veritatis peccantibus, subjunxil: « Non solum atilem qtti faciunl, sed et
jam non relinquilur hostia pro peccalis (Hebr. x). » qui conseiititint facienlibus (ibid.). t Hoc idem con-
CAPUT XX. sonanter hsec sacra lex proesenti loco elocnta est,
De eo quod sic diclum est: t Sin aulem de pecoribus,» Nam bactenus de illis dixit qui faciunt unum de
juxta ilitid Evangeiii Matth. xix consilium : « Si pluribus quod lege Domini prohibitum esl, nunc de
vis perfecius esse, i elc illis qui conseniiunt facienlibus inanifeste perdocet.
« Sin autem de pecoribus obtulerit victimam pro « Si peccaverit, inqnit, anitna, et audierit vocem
peccato, ovem scilicet inimaculatam, ponel mantim „ jurantis, t ctc. Procul dubio qui pejerat, uuu.m facit
super caput ejus, et immolabil eani in loco ubi so- e pluribus quod lege Domini prohibetur. Qui autem
Ienl holocauslorurri csedi hoslise,» elc, ul supra.Lex ieslis aut conscius est, qui vidil aut audivil illud
spirilualis et sancla postqtiam dedit prseceplum, in quo ille pejeravit, sed tacet el non indicat, pro-
accommodat etiam consilium. Nam quod intelli- citl dubio silendo eonscntit, non indicando perjurii
genti peccalum suum hactenus de efferendo hirco comparticipem se fecit. Ac vero quia non indicavil,
sive capra dixit prspceplum est. Quod autem ntinc porlabil iniquitatem suam, quia talis est .consen*
deofferenda loquitur ove, consiliuin est. Nec enim liendo qualis et ille agendo, lesie, ut proedicltim
dicit offeret ovem, sed conditionaliter, « si aulcm, est, Apostolo. Igittir de hisqtii faciunt supra locuttts,
inquil, de pecoribns oblulerit pro peocato ovem. > nunc de illis qui consenliuul facientihiis senlentiam
Hic ergo rccte iutelligimus illud significasse spirilum ingresstis, el mox reinedium oslensurus, dicit
sanclum quod nunc aperte resonat Chrisii Evan- adlinc : « Anima quoe tetigerit aliqtiid immundum,
gelium, sic prsedicari poenileniioc proepeplum ut non sjve quod occisuni esl a bestia, aut per se mor-
laceat perfectionis consilium. Nam peccatoribus tuum, vel quoulibet aliud replile, et oblita fuerit
proecipiendo dicit: « Poe iitentiam agite, appropin- immundilioe suoe, rea est, el deliquit. Et si tetigerit
quabil enim regntim ccelorum (Matth. iv). >EtJoan- D quidquamde immunditia hominis, juxta omnem ini-
nes cum comminalione ventui* iroe : < Faciie, in- quitatem qua pollui solet, oblitaque cognoveiit
quil, fructtis dignos pcenilentiae (Matth. m). t Justo poslea, subjacebit delicto. » Quod significaverat
autem dicitur sic : < Si vis perfeclus esse, vade et dicendo : « Anima quse tetigerit aliquid imniundum
vende omnia quse habes el da pauperibus, et vcni sive quod occisum est a beslia, > hoc pene expressit
sequere me (Matth. xix). » Et profecto qui juxta dicendo : « et si tetigerit quidquam de immunditia
hanc dislinciiouem ptenitentiam agil, ila duniaxat bominis, > etc. Nam revera immunditia hominis
ut pro fruciu poeniletitise qusedam tribuat, et quse- morticinum est, quia veram vitam, id est Dei spi-
dam sibi retineat, hie hircutn qui non lundetui' im- ritum per immunditioe opera procul a se effugavit,
molat. Qui autem nil sibi reservat, sed omnia ven- quo fit ut sic mortua ptileal anima Deo privala,
dit et dal pauperibus, et ita Clirislum sequitur, hic quomodo ptitrescil corpus amissa anima. Tangit
ovem tonsam iinmolat, qualium gregem in sancla autem qui consenlit, el sic tangendo iinmundiiiam
Ecclesia sponsus intuens dicil iu canticis : « Dentes liominis, quasi morlicinum, adulaioria lingua delin-
lui sicut grex lonsarum quoe ascenderuni de lavacro git. Cselerum si non consenliat, nihil corporali ejus
(Cant. iv). > Sed hoc, ul prsedictum est, consilii tactu se inquinat, aut rea conslituitur anima. Atta-
 767 RUPERTI ABBATIS f UITlENSIS 7l>8
men si hoerelica immunditia sit,'<corporali quoque A . labiis suis male quid faccre vel bene, > etc. Ergone
tactu vel cohabitatione non coiiiingenda, sed hoc inlelligendum fuit, quod sive bene sive male
maxime vitanda est. Si enim fomicator carnalis ex agere, quid jurassel et ulrumlibel obliia esset per-
proeceplo Apostoli ila vitandusest ulcum hujusmodi agere, indepoenileniiam agerel? Hoc illi pulaveriint,
nec cibum debeas suniere (/ Cor. v), quanlo magis qui lam ad malum quam ad bonum, imo magis ad
eum qui de Deo male loquitur, debeas vitare? « Non malum quam ad bonum semper proni fuerunt. Cse-
est, inquit Dominus, qui faciat virluiem aliquam terum, juxla verilatem, hic praesenlis loci sensus
nomme rneo, el possit cilo male loqui de me est : Qui juravit, ul bene quid faceret, si peragit,
(Marc. ix). > Non ergovirtulem bapiismi potest con- liberest; si non perficit, reus est. Qui auteni jura-
ferre, qui de Dei Filio male loquendo, malus est vit, utniali quid faceret, ul, verhi gratia, cum me-
hserelicus (168), cum fornicalorem vel ebriosum riie retrice maneret, sive perficial, sive non, reus est.
pottiisse baptizare convincamus. Maxime ergo vilanda Obsessus ergo undique, quia per portam iegiiimam
estimmuiidiliahaereiica.cnjusciinctaoperavelmyste- non vult exire, oportetut ab illa muri parte desiliat
ria 255 qttsedam suiit morticina. Cadaver ejus.sive quam humiliorem conspicit, id esl in eo peccel, in
a besiia occisttm, sive per semeiipsum sit mortuum, quo peceatum levius esl, et citiori potest remedio
id esl, sive alieno sive proprio sit vitio depravatum, B curari. Moraliter tamen recle polest dici, quod is
quicunque, vel qtiomodocunque ille sit immundus, male sibi juraverit facere, qui carnem suam per ab-
anima qitoeteiigeril, quoe consenserit, amplius auiem siinenliarn macerare devovit, quod perfecto malum
qnoe defenderil, oblitaque inlellexerit, postea sttbja- et asperum estsensibus carnis. Qiii ergo juramentum
cebit delicto. Vel, ut supra dicttimest, portabit ini- sive volum suum oblitus poslea intellexerit, « offe-
quiialem suam, scilicet dignam agetido poeiiiteiitiam ral, inqtiii, agiium de gregibus sive caprani. » Quid
subjacebit, inqtiam, delicio, id esl portabit delictttm per agnum, nisi activoevitae innocenliam? quid per
snum in hoc sseculo, ne sub illo premaiur in futuro, capram, quoe in sumiuis ssepe exlremisque pendens
noiandnm quippequod dixit,«oblilaque intellexerit. > rupibus pascilur, nisi contemplativa vita signalur?
Nisi enim quod ohlila est negligenter, postea inlelle- Qui ergose conspicitpromissa, ac proposita non im-
xeril, non subjacebit deliclo suo, non portabit, imo plesse, ad sacrificium Dei se studiosius debet, vel
non asportabit iniquitatem suam, dignam agendo innocentia boni operis, vel in sublimi pastu conlem-
poenitentiam, verumlamen non sicut in coeleris, ita plalionis accingere. Et bene agna de gregibus, capra
et in isto modus vel quanlitas definitur oblalionis, vero de gregibus offerri non jubetur, quia activa
quia videlicel consensns non omnibus, vel semper vita mullorum est, coiilentplaliva paucorum. « Sin
idem est, cum ex necessilale uonnunquam eveniat ut **auiem iioii poierit offerre pecus, offeral duos turlu-
sequispiam consentire dicat, el idcircocum dicitur, res, vel duos pullos columbarum. Domino, unum
oblitaque iniellexerit poslea, recle intelleclui vel pro peccato, et alterum in holocaustum, dabitque
conscientise ejus relinquitur quale onus pcenitenlioe eos sacerdoii, » etc Juxia lilteram, pie pauperibus
merito subire jubetur. consulit lex Domini, illo coiilenta quod vilius potest
CAPUT XXII. comparari. Juxta spiritualem vero intelligentiam,
De eo quod ait : t Anima qnw juraverit, t etc, et de illis consilium dal qui adeo inopis aiiiini sunl ut
to quod juravit male facere, quod sive facial sive utentes mundo lanquam non utenles esse non pos-
non jaciat, reus sil, el qualiter vel quid cfferat qui sinl, ut ementes lanquani non possiden(es, ui haben-
juravit. tes uxores lanquam non habentes esse non noverint
< Anima quoejuraverit, etprolulerit labiis suis, ut (J Cor. vn). Quid enim est agnam sive capram in-
vel male quid faceret, vel bene, et idipsum juramenlo venire non posse, el idcirco duos columbarum pul-
vel sermone firmaverit, oblitaque poslea iniellexerit los, aul duos lurtures offerre, niii in sseculari habitu
peccalum suum, agat poenilentiam pro peccato, et viioe aciivoe vel coniemplaiivse studere nequaquam
offerat agnum de gregibus sive capram. > Hic locus p posse, et idcirco ad spiritualem ordinem publica
ex illis est,' de qualibus caniiur in psalmo : < Pluit professione transmigrare, juxla psalmum dicentem :
super peccatores laqueos (Psal. x). > Multos quippe « Ecce elongavi fugiens, et mansi in solitudine ? >
peccatores illaqueavit, verbi gratia, Herodem in de- (Psal. LIV.) Quid veroperduos turtures, nisi duplex
collalione Joannis, qui cum jurassel sallatrici, id- pcenitenlise gemilus designatur, ut cum ad offerenda
circo sibi legilima necessilate occidere visus est ne bona opera non assurgimus, nosmetipsos dupliciter
pejeraret (Matth. xiv), et Judoeos quadraginla in defluamiis, quia et recta non fecinius, et prava ope-
Actibus apostolorum, qui devoverunt se non man- rati sumus? Unde el unus lurlur pro peccato, alter
ducaluros panem, anlequam occiderent Paultim vero offerri in holocauslum jubetur. Holocaustum
(Act. xiv); putaverunl enim quia quidlibet jurassent, namquc tolum incensum dicitur. Unum ergo lurtu-
aut devovissenl, sive bonum sive matum, liberi ex rem pro peccato oflerimus, cuin pro culpa gemitum
lege foreni, .dummodo juranieiilo faeto complessent. damus. De altero vero holocatistum facimus, cum
Dicil rnim lex : « Aniina quse juraverit el pjioiulerit pro eo quodbona negleximus, nosineiipsos fimdiius
(168) Iiitelljgesi informabaplisminomenFilii Dei, cum nomine Patris et Spiritus saiicli non expres-
ul non necessarium , hseretica persuasione simul serit.
 769 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LliRI XLII. — IN LEVIT, LIB. I. 770
succendenles, ignc doloris ardemus. Et bene caput A niiltet in eam oleum , nec llniris aliquid imponel,
ad pennulas reiorqueri prsecipitur, ut videlicet ca quia pro peccato est. > Multumnamque differlutrum,
quae dicis facias, et os ad opera conjungas. Nec ita ex yoto gratuito, libera cbarilale, an pro admissb
caput abscindendum esl ut a corpore dividatur, sed scelere, servili timore quis tribtiat: illic enim oleum
« collo, inquit, inhsereal, » quia videlicet mens quse Ittcct hilaritalis, quam iii datore Deus diligit; hic.
per capnt inteUigilur, a carnis delectalione inciden- bene est, si non subesi, tenebrosus oculus, impune
da est, sed carnis cura necessatia incidenda non peccare volentis, quem Deus odit. Illic incensum
est. Jtixta allegoricum quoque sensunt, caput ttirtu- pietatis suscipientem Deum odore bono delectat; hic
ris incisiim est, et tamen a suo corpore abscissum bene est, si uon oblalum munus indignse pcenitentise
non cst, quia ex eo quod pro nobis caput noslrtun .ietore offendal.
Cbrislus mortem perlulit, omnes nos verius in ipsa CAPUT XXIV.
morte sua conjuiixit. Caput ergo lurluris incisum
Quid.sit in his quar Domino sacrificala sunt, per er-
iuhoesil corpori, quia pro uobis qtiidem Redemplor rorem peccare, el quid sit arielem per hoc offerre
noster passus est, sed a nobis per passioneni separa- emptum duobus siclis, damnum quoque restituere
tus non esl. Sed rarus quisque est, qui compunctus cum adjectione quinlm parlis.
spirilu pietalis assumere pennas sicul columboe, et " t Locutus est Dominus ad Moysen dicens : Anima
volare sciat, et requiescere (ibid.), et ila gemilus .si prsevarieans cseremonias per errorem-in his, quse
turturis, autculumbae sciat in pcenitentia vcl in Dominosunt sanctificala peccaverit, offeret pro de-
oratione babere, Extendilur autem et adhuc lex licto suo arielem immaculalum de gregibtts, qui emi
clementise, el subditur: polest dttobus siclis, juxta pondus sancluarii. Ipsuiii-
CAPUT XXIII. que quod intiilil damnum reslituel, et qninlam par-
tem ponet supra, tradens sacerdoti. > Csercmonise
De eo qui duos lurtures vel pullos columbw offerre
non prwvalet, ut similam partem ephi decimam sunt ritus sacrificandi, vel sacra omnia qtiseGrrcee
offerat quid significel mystice. orgia vocanlur. Porro ritus sacrificandi et vera no-
t Quod si non quiverit manus ejus offerre duos bis orgia suiit, visibilia qucectinque in sancta Eccle-
turlttres vel duos pullos columbae, offeret pro pec- sia celebramus, sacramenla Cbristi Filii Dei, quo-
cato similam, pariem epbi decimam. Non niillet in rum bapiismus et eucharislia vel maxinia sunt, qtioe
eam oleum, nec thuris aliquid imponet, quia pro ab ipso Doniino noslro instituta sunl; secundaria
peccalo est, tradetque sacerdoii qui plenum ex eo vero quae deiuceps a sanctis aposlolis sive apostolicis
pugillum hauriens, concremabit super allare in mo- p viris, circa hsec recle et uliiiter ordinata sunt. Et in
numentiini ejus qui obtulil, rogaiis pro illo et ex- his peccamus, damnumque rei familiari Domini no-
pians. Reliquam aulein pariem ipse habebil in mu- stri inferimus, quoties errahundo corde, vaganlibus
nere. > Epbi et batus una mensura esl modiorum oculis, taxatis atque ad inania rejectis auribus, alias
trium. In Evangelio suo Dominus legis dicit: « Qui occupati, imo otiosi sacrificium Iauclis, quod in ore
recipii propheiam in nomine propbetoe, mercedem nostro versatur lurbatis, laceratis, et interdumpar-
prophelae accipiet (Matth. x), > dicaiuus 256 et tem aliquam virorum sancloruin elapsam nobis amil-
secundum prsesenlis loci serinonem. Et qui pascit timus. Nonnunquam vero (quod valde pavendum esl)
sacerdotem in nomine sacerdotis, mercedem sacerdo- preiiosis-imam quoque corporis et sanguinis Domini
tis accipiet. < Quod si non quiverit inanus ejus subslauliam perincuriam hujuscemodi excidit. Igitur
offerre duos lurtures, vel duos pullos columbse, > ubi sic evenerii, is per cujus coniigit neglectum,
illud spiritualiter esl, ul quiorare velduplicem, sic- scire debet quod nunc dicilur. < Offeret pro deliclo
ut praediclum est, gemitum in oralione nescil, ha- suo arielem iinmaculatum de gregibtts, > etc. Vide-
bere, pascal eum cujus est officium semper orare, lice-l arietem offerre immaculatum, cujus totum
ul carnalia sua seminaudo digne mereatur ejus spi- pretium duo sicli sunt, id esl geminuin divinse et
ritualia melere (/ Cor. ix). Unde notandum quia :I) fratemse dileciionis prseceptum juxta pondus san-
sic diclum est: < Qui plenum ex eo pugillum hau- ctuarii ccelestis el non manufacli, quia videlicet non
riens, concremabit super aliare in monunientum homo lerrenus, sed Deus cceli, duo cuaritalis prsece-
ejus qui obiulit, rogaus pro illo et expians; reliquam pta libravil, qua sola redimimus animum Deo offe-
vero parlem ipse babebil in munere. > Tunc enim rendum, quia sola hoec operit muliiludinem pecca-
sacerdos legitime peccaloris munus accepil, cum lorum (I Petr. iv). Singulorum denique siclorum
primo memoriam ejus pleno conscientioe pugillo sus- juxla pondus sancluarii viginti oboli sunt, el lioc
tollens coram Domino precem pro illo fusam con- loco lestamenlum utriimque significant, sine quorum
crematvero el legitimo cbaritalis igne. Cseteruni si plenitucline neulrum constat charitatis proeceplum.
de hujusmodi non cural, osque suum implelum mu- Quinlam vero partem in restitutione damni super-
nere clauditab oratione, peccalum sibi assumit alie- addere, id est, non solum corde poeiiiiere, verum
num, complelurque in illo quod de lalibus Dominus eliam quinque corporis sensus, quorum vagalionc
per prophetam dicit: i Peccata populi mei come- erratum est, per exleriorem poeiiitenliam punire;
dunt (Ose. iv). > Nihilominus ct illud non praeler- « Qui » videlicet sacerdos, « rogabit pro eo offerens
epndum quod de hujusmodi oblatione dicitur, < non arietem, et dimittelur ei. » Tune enim acceptaliit
 771 SUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 772
,I)eus sacriflcium jtislitise, roganle pro nobis sacer- A negaveril deposilum proximo suo, quod fidei ejus
dote, illo, inquam, sacerdole, « qui moiluus esi, credilum Tuerat, vel vi aliqnid extorserii, aut ca-
inio qui el resurrexil, qui cst a dextris Dei, qui luinniam fecerii, sive reniperdilaniinvenerit, et in-
etiain interpellat pro nobis (Rom. VIII), » non jam ficians insuper pejeraverii, et quodlibel aliud ex
preeum submissione, sed prsesentatione causserefe- pluribus fecerit, in quibus peccare solent homines,
rendse. convicla delicli reddet omnia quse per fraudem vp-
CAPUT XXV. luil oblinere inlegra, el quinlam insuper partem
De eo quod ait: « Anima si peccaverit per ignordn- addel cui damnum intulerat, > elc Nemini pulaudum
tiam, t el quod ignoranliw diversus modus sit. est legem sanclam sibimei esse conlrariam, proeo
t Anima si peccaverit per ignoranliam, fecerit- quod cum alibi dicat: < Qui hoc vel hoc fecerit,
que unuiii ex his quoDDomini lege prohibeniur, et riiorie moriatur, et sanguis ejus silsuper capui ejus, >
peccali rea postea intellexerit iniquiiatem suani, bic pro quocunque peccato, absque ulla exceptione,
offerel arietem immaculatum de gregibus sacerdoti de omnibus quoe lege Domini prohibenlur oblalio
juxiainensuram: oestiinalionemque peccali. > Notan- suscipialur, et rogante sacerdole dimillaiur. Alia
dtim quod, cum per ignorantiam peccanlibus diversa iiamque est accusalio quam excusat clemenlia in
baclenus pro niodo peccatorum vel conditione pec- B sacrificiis, alia quam condemnat jusiilia in judiciis,
caulium remedia prsescripseril, nunc aniinse, id est verbi graiia, pone aliqiiem admisisse adullerium a
omni homini ciijuscunque condiiionis sil, ilem per nullo deprebensum, nullis testibtis arguenclum,
ignorautiam peccanti unum idenique animal, scili- ipstim sui fieri accusatorem, hic ex lege praesenli,
cet arietem immaculatuiii offerre qtiasi miitata sen- qttam miserieordia condidit, suscipitur, el per sa-
tentia decernit. Sed sciendum quia differl ulrum per crificium mediaiiie sacerdole remissionem lucralur.
irruemem mentis csecitaleui quis ignoret, an per Unde signanter haec ubiaue lex; suscipiendi sacrificii
inscieiitiam legis, aut per improvidam negligentiam comlitionem praefinit, dicendo : < si peccatum suum
ignoret et erret. Nam, vorbi gralia, aliter ebrius, intellexerit. » Caeteiiiin si patralo scelere deprelien-
aliier jgnorat jejunus. Ille nainque errat, quia sus, vel per alium fuerii, cognitus, occidilur, lapi-
meiitis slatuin vitio perdidit; isle, quia rei de qua dalur, sanguis quoque ejus capiti ejtts iniputatur.
agiiur, notitiam nunquam habnit. Sic profeclo aliler llaque non sibi contraria esl lex sancta, quam ho-
jgnorat is citjus oculum oblenebravit concupiscen- dieque Chrisii lenet Ecclesia. Nain-latenteni peccali
tia, aliter qui vel per setatem, vel per simplioilaiem Coiisam, secreta confessione proditam, gaudenter
nescit, quid inler dexteram el sinislram suam ba- adniillit inter venioe januas, deprehensa vero per
beat. Naui si non essel ignoraiitia, quam imporiat alium coguila criniina, non solum forense iriliiinal,
furor mali desiderii, niinquam dixissel David, uii- sed el synodica iitecuperabiliter plectit severitas.
que legisperitus atque a puero Spirilui saucto assue- Nam iilud vjta, baee auiem ecclesiaslicis hoiioiibtis
factus : t Delicta juveniutis meoe, el ignorantias reos privat. Proinde quod bicnunc dicitur, < couvicta
meas ne meinineris (Psal. xxiv). > Et de illo tjuidem delicti redclal otnnia,» sicintelligi oportet, qtiia teste
qui sic ignorat, recle dicas : < Qui ignoral ignora- conscienlia convicta esi, ut semetipsam accusaret
bitur (/ Cor. xiv), > subaudiliir nisi postea poeni- confessione sponianea.
tendo intelligat, de bis auiem qui per insciiiam CAPUT XXVII
jgiioranl, per propbelain suum loquitur Deus : « Tu De eo, quod ail : < Hwc est lex holocausli, t
quod
doiessuper bedera.inquanonlaborasti, quscsub una supradittorum quasi conclusw sil, et quod nosirutn
riocte nata esi, et sub una nocie periit, el ego non pro peccato sacrificium sil fides, hoslia pacificorum
spes, holocaustv.nl charilas
parcam Ninive civitati magnse, in qua suni plus-
quam cenlum viginli millia houiinuin, qui nesciunt t Locutusest Doniinus ad Moysen, dicens : Prse-
quid sit inier dexteram suam et sinistram? > cipe Aaron el filiis ejus. Hsec esl Iex bolocausti. >
(Jon. iv.) De hujusmodi nunc dici manifeslurn esl. J) Quod pro magno curare solent saecularis eloqueiitiae
Sequitur eniiri : « Qui » videlieel sacerdos, < orabit magisiri, ut inlentionis suae stipremumenumeratione
pro eo quod nesciens fecerit et dimittetur ei, quia concludant, colligendo et commemorando, quihus
per errorem deliquit Doinino. » Non igitur frustra de rebus verba sua feeerint, ut renovetur, non re-
hic omnis anima offeret arielem immaculalum, cuiii dinlegretur oralio, ut auditorsi memoria? mandavit
supra qui peccav.il per ignoranliam jubeatur pro ad idem quod ipse meminerit, reducatur, hoc anli-
peccalo offerre hircuin. Quanto enim aries imma- quissimus ille sanctse legis orator hic facere digna-
culatus hirco lascivienti prsecellit, tanlo venioe vi- lus est, recolligendo quod hactenus dixerit et iia
cinior est is qui nescienler erravit, eo quem sua commemorando : < Hsec est lex holocausti, h;ec est
concupiscentia, ul ignoraret, obstupefecit lex hosliae pro peccato, haec est lex hoslise pacifico-
257 CAPUT XXVI. rum. > Primum est, ul secundum spiritualem et vc-
De eo quod ait : < Anima quw contempto Domino rum sacrificandi ordinem certissima isloruin sacri-
depositum proximo negaverii t ficiorum vocabula prodamus, ne duhium sit quale
(CAP.VI.) i Locntiis eslDorninus ad Moysen, di- humilitaiis nostroe opus sacrificium pro peccato,
ceris : Anima quse peccaveril, et contempto Domino quale bostia pacificorum, quale holocauslum sit,
775 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJI38 LlBKl XLh. — IIN LLVll. Lib. >. 7/4
quod jam superius pro posse diximus. Esl ilaqne A uxori (/ Cor. vn). Tola, inquam, cremabitur nocte,
nosirum pro peccalo sacrificium fides, hostia paci- etr vix suffieiet aliqtiis, ut ad pururn concremet, cre-
ficorum spes holocaustum vero ehariias. Nam supra, , mando jiigiier usque atj finem vilse. Tolletque cine-
licet indigesta narratione, priu3 holocaustum, no- re,s quos vorans ignis exussit. Ciuis qui mane super
vissime sacrificium pro peccaiw positum sit, tameni est, sordidte cogitaiiones sun!, a quibus nenio per
ordine vivendi sive proficiendi, prius sacrificium,i senielipsum liber existerc potes.l, Qujs enim in illo
in illo tremendo fine vitse suse gloriabilur
pro peccalo est, id esl iides, supremum vero holo- mane,
causlum, id est charitas. Sic in ordine ccelestium, castum se habere cor? Verbi gralia. : Dum dicit
per quoe Dei Filius ad nos usque descendit, prius est quamlibet sanclus aliquis hujusce holocansti sacer-
6piritus sapientioe, no7issimum vero spiritus timoris, dos sive sacerdotalis aniica : « Dilecle mi, appre-
verumtamen profectuum ordinem servando qtiibus liendam le, et ducam te in domum niatris meee, et
ad Dominum nos ascendimus, prius eslspiriius ti- iri cubiculum geniiricis meoe (Canl. viu). » Et in hu-
moris, sicut scriptum est : < Inilium sapientioe ti- jusmodi simililudiiiibus carnalis sponsi et sponsse
mor Domini (Psal. cx), > supremum vero spiritus coniemplatur veritalem coelesiis copulse, ubi sperat
sapienliae. Igilur sacrificia quse hic sub velamine se crealura veris Crealoris complexibus 258 '"rui-
vullus Moysi quondam lalentia nunc revelata sunt B luram esse, quomodo impollutam se ctisiodire po-
in facie claritalis Christi, fitles, spes, el cbaritas test ab omnt cinere, id esl a cogitationibus carnalis
sunt. Majoris hbrum, id est charilalis, inagni et veri copulae. t Tollet ergo, inquil, cineres quos vorans
holocausti lex hsec est. ignis exussit, el ponet juxta aliare, » id esl parvu^
CAPUT XXVlil. los cogitalus suos comportabit ad ChrisliKn, qui to-
tam geritcurara nostrse salutis. Hoc faciel jugi
Quod allare illtid Christus, et ignis ille Spirilus Christi
sit, de quo ait: t Cremubilur in altari lola nocte. t cordis sui discussione, crebra cordis etoris confes-
El quid hwc mystice. sione. Quicl deinde? « spoHabitur, inquit, prioribus
t Cremabilur in altari tota nocte usque mane : vestimeniis, iiidutusque aliis efleret eo§ exira ca^
Ignis ex eodem allari erit. Vestiettir sacei-dos tu- stra, el in loco mundissimo qsque ad favillam co.u-
nica et feminalibus lineis. > Altare nostrum Cliristus sumj faciet. » Spoliari prioribus v^slimerilis, id est,
esl de quo el alibi dictum est: < Altare de terra landem depon<re involiicrtim carnis, induique aliis,
facietis mihi (Exod. xx), > id est, humiliter incar- id est gratiam accipere seternse retribiuionis. Tunc
nationem credelis Cbrisli Filii Dei. Ciijus signum est « efferel eos > videlieel cineres suos « extra caslra,
hoc altare visibile, qttia quemadniodum hoc universo ._ el in loco mundissimo usqtie ad favillam consumi
prseeminet templo, sic Christus universoe Ecclesiae facitt, > quia profecto prsedictarum sordium reli-
caput est. Ignis qui ex eodem altari est, Spiritus qtiias extra prsesenlis vil;e militiam, usqtte ad pu-
sanctus est, quem utique ignem ille veuit miltere rumexcoquet, id esi,amor in illossecuio niundissim»
in terram, etvoluit vehemenler accendi (Luc. xn). quia ut Isaias ait : « Arnor iste ignis Domini esl in
Porro holocauslum iioslrum cor nostrum est, totum Sion, et caminus ejus in Jerusaleni (Isa xxxi), > id
incenstim, id esf totum divino amori deditum, et esl in ista prsesenlis vitse Ecclesia quantnliiscunque,
propter illum ab ontni carnis amore separatum. Nox in illa vero stipenia pace iiieffabilis est.qualem « ocu-
autem prsesens est vita qtiantumlibeteodem igne, id lus non vidit, et auris non audivit, et in cor hominis
est ejusdem Spiritus sancii slellantibus donis illu- non ascendit (Isa. LXIV; / Cor.n). >
strata, videlicet comparatione illius diei, quo vide- CAPUT XXIX.
bitur Deus eorum in Sion (Psal. LXXXIII),quando De eodem igne qui t in altari, inquit, semper arde-
quod nunc videmus per speculum in eenigmate, vi- bit, quem nulriel sacerdos, subjiciens ligna mane
debimus facie ad faciem (/ Cor. xm). «Cremabiiur, per singulos dies. t
inquit, tota noele, > id esl usque ad finem vilse. t Ignis autem in allan semper ardebil, quem nu-
Quomodo? « Vestietur, ait, sacerdos tunica et fe- D ] triet sacerdos, subjiciens Ilgna manc per suigulos
minalibus lineis, toiletqne cineres quos vorans ignis dies. Et imposito holocauslo, desuper adolebil adi-
exussit, et ponens juxta altare, spoliabitur prioribus pes paciftcorum. Ignis isle est perpetuus, qui nun-
vestimentis, indulusque aliis, efferet eos extra ca- quam deficiet in altari.» Altare Dei, ut snpra dictum
stra, et in loco mundissimo usque ad favillam con- est, fides Cbrisli in corde nostro est, in quojubetur
sumi faciet. > Tunica sacerdotalis linea, ul alio loco ignis semper ardere, quia neeesse est ex illo ad
jam dictum est, vitam significat novi hominis, sicut Dominum charitaiis flainmam indcsinenter accen^
econtrario lunica pellicea, qua post peecatum indu- dere, cui per singulos dies sacerdos ligna subjieret
tus est Adam, vitam sigriavit velerem ejusdem ve- ne exslinguaiur. Omnis enim Christi praedicalor
lusti liominis. Porro ferainalia linea distrietum si- membrum utique summi Sacerdolis effectus est,
gnificant propositum castitatis, quo suceingi debet skut eunctis fidelibus Petrus apostolus dicil: < Vos
quisquis forliter tolum igni divini amoris cor suum aulemgenuseleclum,regalesacerdotiuni(/ Petr.u). >
iiiipendere cupit, ut nec licito se indulgeat amori Et sicnt Joannes apostolus dicit: < Fecisli nos Deo
copulse conjngalis, quia divisus est hujusmodi ac nostro regnnm et sacerdoles (Apoc. v). > Sacerdos
soUicitus quse sunl hujus mundi, quomodo placeat ergo in aliari ignera nulrieus quotidie ligua subji-
775 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 776
cial, id est fidelis quisque io eo chariiaiis flamma tA opera veslra bona, et glorificent patrem veslrum qui
deliciat, in corde suo lam excmpla praecedenliuin in ccelis est (Malth. v). > Recte igitur post legem
quam sacrae Scriplurse testimonia congerere non holocausii, qtio Qfcultum significalur inceudium
desislat. Nam quasi quoedain fomenta igni dare est, amoris lex sequitur sacrificii etlibanientorum ejus,
in exerciiatione cbaritalis, vel exempla Patrum, quorum partem comedant Aaron el filii ejus, quo
vel praecepta Dominica ministrare. Quia enim in- signatur opus bonum factum coram bominibus, ut
lerna novilas noslra" ipsa quotidie bujus vitse con- glorificelur Deus. « Tollet, inquil, sacerdos pu-
versatione velerascit, ignis isle adhibitis lignis nu- gillum siiniloe, quoe conspersa est oleo, et tolum
triendus esl, ul dum per usum se nostrae veluslalis quod super similam esl posilum, > id esl is qui Deo
attenual, per Palrum leslimonia el exempla revi- quodlibel offerl opus jusliiise, firmitalem inluebitur
viscat. Et bene prsecipUur ut mane ligna per sin- mundissimae conscientioe, inlenlionem utililalis fra-
gulos dies congerantur. Hoec quippe non fiunt, nisi lernee, bene redolenlem exspeclationem laudis di-
cum nox csecilatis exstiiiguiliir. Vel certe, quia viiiee. « Ethoec adolebil, inquit, in altari, reliquam
mane prima pars diei esl, postposilis cogilalionibus aulem parlem similse comedel Aaron cum filiis suis. >
viioe praesentis hoc priori loco qnisquis fidelium co- Ubi eiiini hsec quse praedicta sunt, bene operans pro-
gitet, ulquod in sejam jamquequasi deficil, quihus B 1 posuerit in radice cordis sui, legilimejam coram
valet nexibus sludium charitatis inflammet. Ignis hominibus lucere permiltil Iucein operis sui, ut noii
enim iste in altari Domini, id est in corde nostro videaluripseabhominibus, sed ut glorificetur Pater
ciiius exsiinguiiur, nisi solerler adhibitis exeniplis qui in coelis est. Itaque comedetur absque fermeulo
Palrum, el Dominicis testimoniis reparelur. Bene id esl absque vanse gloriee lumore venloso, coniede-
aiiiem siibjungitur : « Et iinposiio bolocausto de tur, inquam, « in loco sancluarii (abernaculi, > id
super adolebit adipes pacificorum. > Nam qnisquis est, celebrabitur opus bonum in communi sedifica-
hunc ignem charilatis accendit, et semelipsum uti- tione EcclesioeChristi. Ideo, inqtiit, non fermenla-
que holocauslum desuper imponit, omrie viiium quod bitur, qnia pars ejus in Domini offerlui incensum,
in se male vivebat, cxurit. Cum enira cogiiationuin id est idcirco vento inanis gloriae boiuim opus nou
suarum interna consideral, et vitam reprobam per perdetur, et idcirco hoc ipsum quod visum est ab
inimutalionis gladium maclat, in ara sesui cordis homiiiibus pro mercede non repulabitur, quia tola
impoiiit, el igne charilatis incendit. De qua hoslia operantis inlenlio lendit ad Dominum. « Sanctum
pacificorum, adipes redolenl, qnia inlema novoevilae sanctoriim erit, subaudilur quamvis homines illud
imptignatio pacem inter JIOSel Dctiin faciens, odo- viderinl et Iaudaverinl. < Sicut pro peccaio alque
reiii suavissimum de nobis reddit. Quia vero eadem delicto » id est, non magis loedetur laudibus homi-
chariias in cordibus electorum inexslinguibilis ma- num, ubi pura fuerit inieniio, quam si prsevarica-
nel, aple subditur. « Ignis esl isle perpetuus, qui lionis reus aliquid persolvisset ex debito, in quo nii-
ntiiiquam deficiet de allari. > Nunquam profecto de norem ulique locura habet omnis jaclanlioe tumor.
aliari.ignis iste deficit, quia eliam post hanc viiam Elqiiianon indiscrete, bonum omnibus propalan-
eorum meniibns fervor charitatis accrescit. ^Eterna dum 259 esl> quamvis pro exemplo, « Mares, iu-
quippe contemplalione agiiur, ut omnipoiens Deus, quit, tanlum stirpis Aaron comedenl ex eo, > id est,
quo magis fuerit agniius, eo ainplius diligatur. coram illis lanium bominibus lucere studebit jusli-
CAPUT XXX. tiam suain, deqttibus spesesse potest quod viriliter
De lege sacrificii el libamenlorum, quod comeden- proficiant imilando. Et quia totus hic publicse vi-
dum absque fermento, id esl bene operandum sil sionis oplabilis fruclus, < omnis, . inquit, qui leli-
absaue vanw glorite tumore venloso. gerit illa, sanciificabitur, > id est, omnis qui imita-
t Hoecesl lex sacrificii e.t libainentorum, quae tus fuerilopera tua bona, salvabitur.
offerent filii Aaron corani Domino, et coram altari. CAPUT XXXI.
Tollel sacerdos piigilluni similse, quoe conspersa est D
] De oblalione Aaron el filiorum ejus, quod puritas,
oleo, et toluin thus quod super similam positimi est. quw in aliis quwrilur per consilium , a sacerdo-
Adolebilqtie illud in allari, in monumentum odoris libus exigalur.
suavissinii Domino : Reliquttm aulem similsecome- i Haecesl oblalio Aaron et filiorura ejus, quam of-
del Aaron, cum filiis suis absque fermenlo, et co- ferre debeni Domino in die unclionis suee. Decimam
medet in loco sancluarii labernaculi. > Oplimum est parlem ephi oflerenl similoe in sacrificio sempiierno.
modo supra dicto facere holocauslum quod dicitur . Medium ejus mane, et medium vespere. Quse in sar-
lolum incensum, itl est opus bonum in amoris igne tagine oleo conspersa frigelur. Offerel eam calidam
probatum, non sibi, sed Deo attribuere loluui, fu- in odorem suavissimum coraiu Domino, sacerdos
gcre ventum glorise popularis, juxta proeceplum qui patri jure successeril, et tota cremabilur in
dicentis: « Cavele justiiiam vesiram facere coram altari. > Holocauslum, id esl veri amoris sacrifi-
hominibus ut videamini ab eis (Maltli. vi). » Verum- cium secretum, in quo fidelis aniina vacat ad con-
lamen si semper fugias spectatorem, nunquam ha- templationem Domini, cum in ceeleris hominibus
bebis imilalorem : Proinde idem Dominus dicit: quaeralur per consilium, tunc vero a sacerdotibus
« Luceal lux vestra coram hominibus, utvideant exigitur per prseceptum. Verbi gralia : Ut laici qui
777 DE TfilNlTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN LEVIT. L(B. I. 778
habent oxores, tanquam non habentes sint (/ Cor. A prior, sed dignitate inler spem et charilatem media
vu), consilii est. Utantem sacerdoles dividanlur in esl. Illud sane prsctereundum non esl in his di.slin-
hujusmodi, nec lex, nec ralio permitlit. « Hsec, clionihus, cum dicitur : « Isla esl lex hostiae pro
inquit, est oblalio Aaron, et filiorum ejus in.die peccalo,> ac deinceps: « Heecq.uoque est lex hoslise
unctionis suoe.* Quod dicil « in die unctionis suse,» pro delicto,-> post moclum quoque utriusqiie.liosliee
id est secundum proposilum vel lenorem vocationis lex una crit. Non, inquam, prselereundum quod
suae. Nam ne putes hanc oblationem uno tantuni die peccati atque delicti nonnulla distantia sit. Pecca-
quo el uncti sunt, ab illis debere conferri, continuo lum videlicet est quidpiam quod Domini iege prohi-
subjungit : < Decimam parlem ephi offerenl in belur fecisse, deliclum vero quidlbejt eorum quse
sacrificium sempiternum.» Et significans lolum vitee jubentur neglexisse. Sed jam ipsa hujusce legis verba
tempus a sacerdotibus impendi debere oralioni, et perslringamus. i.In Ioco, inquit, ubi offerlur holo-
« medium ejus, inquit, mane, et medium vespere.» caustum, > id est, in calholica Ecclesia extra quaui
Si omni mane et omni vespere, ergo orani temporc. non esl: habere vel accipere sancti Spiritus incen-
Nam omnc lempus iiiane et vespere, id est diei et dium, i immolabitur coram Domino. > Alioqui, si
noctis variatur versatili vicissiludine. Et, quiai in alias, si in aliquo hserelicorura convenliculo immo-
niemoria passionis Chrisli, per charilalis compassio- B lelur, non esl hoslia pro peccalo, non est corpus
nem, fervere debet sacerdolis peclus, < in sarlagine, quod traditum pro nobis, non est sanguis qui fusus
inquil, oleo eonspersa frigeiur.» Et, quia nihiltepi- est pro peccatis lotius inundi. i Sanctum sanclo-
de, nihil negligenler in lanlo negolio gerendum esl, rum, > ihquii, id est, ultra coetera sancla, quse in
« offerel, inquit, illam calidam in odorem suavilatis praediclo holocausli loco agunlur, hoc sancium esi.
Domino sacerdos qui P-atri jure. successerit, et lola < Sacerdos qui offerl, comedet eam in loco sanclo
cremabiturin altari, > utsupra jam dictum est. Et in. alrio labernaculi. » Bene ergo ac legiliine cano-
quia indignum est ut sacerdos reconcilialione indi- nica censuit auctoritas, ul nunquam sacerdos, qui
geal (quis enim stalus, aut qnse dignitas sacerdotii, missas celebrat, omiilere audeat quin ipse coinnm-
si se implicet aclibus sacculi, fiatque sicut popttlus nicct. Porro locus sanclus, et atriiira labernaciili
sic el saeerdos?), < omne, inquit, sacrificium sacer- pracsens Ecclesia esl, sanctus, inquam, locus et
dotitni igne coiisumetur, nec quisquam comedel ex airium labernaculi, subaudilur coeleslis. Hicnamquc
eo, > qtiod fieri non potesl, nisi curis carnis totum patriarcharum et prophetarum .fides est per quam
se exuat, et abalienel cor snum ab lioe sseculo, ut et de qtia inlroitur in illud coeleste templum Dei.
soli vacare et solo possit frui Deo. Econtra immunda Judoeorum, vel haoreiiconim sunt -
CAPUT XXXII. ^conveniicula, ubi, sicut jam dictnm est, nec debet,
nec polest maclari haec hostia sancta. « Quid.quid.
De ' lege liosluc pro peccato, quw comedenda sit in
loco $ancto,'et quod vestis, sanguine illius resper- lctigerit carnes ejus, sanctificabitur. De sanguine
sa, lavanda sit in loco sancio. illius, si veslis fuerit aspersa, lavabitur in loco san^
« Isla lex est hosliae pro peccalo : In loco ubi clo..» Hoc, ita utdicitur, juxta litleram iiKelligiiur
offerlur liolocaiisluiii immolabitur corani Doinino; utiliter. Etenim quidquid (angit corpus Domini, sine
sanctum sanctorum esl. Sacerdos qui offerl, come- dubio sanclificatur et religiose abluitur, ita ut ne
det eam in loco sanclo, in atrio labernaculi. » Ordo digilos quidem exiremos ad comiiiunium rcruin
supra scriptus paulisper hic in recolligendo pennu- retlucere taeium sacerdoli licilum sil, nisi prius
tatusesl. Itlic eniin posl holocauslum hoslia pacifi- diligeulerablueril. Veslis quoque, si fuerit.aspersa
corum, et deinde hoslia pro peccato disposila esl; islo sanguine, hoc pro gravi quidem offensione mc-
bie vero prius lex hostioe pio peccalo, et deinde lex rito. habetur. At ipsa vestis a Dco sancli.ficala jurc
hosliae pacificorum., Et fortassis in sttperioribus : rcputfilur, ut non solum in sancto et ab omni com-
idcirco legem hoslise, pro peccalo distulit, quia de muni yisii reniolo Ioco lavetur, verum ab eis qui
illa plura dicturus erat. Nam, secundinn praesenlem Q ; diligentioressunl pro summis pignoribus recondilur,
ordinem, el Psalmista holocanstiim et pro peccato CAPUT XXXIII.
conjiingit: < Holocausliim, inquiens, ct pro peccalo De sententia prophetica qtta diclum est : t Si lulerit
non posltilasti (Psal. xxxix). » Allamen, ul.prae- homa carnem sanclificatam in ora vesiimenti sui,
diximus, noslruui pro pcccato sacrificium proprie nunquid sanclificabitur? t
fides est. Quoeest enim redemplio peccati, per quod Huic sensui nequaquam illud conlrarium viden
niors introivit in hunc mundum, nisi credere quia debet quod, in Aggoeo prophela, cum interrogasset
ominus Jesus, ut saiiclificaret per-semelipsum po- ex ore Domini sacerdotes, 260 dicens :« Si tulerit
nliiin, exlra porlam passus esl? (He.br. xm.) At homo carnem sanclificatam in ora vestimenti sui, et
ero superius tractavimus, leslante Aposlolo, quod letigerit de summilale ejus panem, ulpulmentum, aut
IOCper illud siguificaliatur, ul quorum animalium viniim, auloleum, aul omnem cibum, nunqnid san-
•auguis inferebatur in sancta per ponlificem, eorum clificabilur? responderunl, dicentes: Non (4^.n).»
orpora cremabanlur exira castra. Ergo fides spiri-; Nam ad id quod dicil, « nunquid sanclificabitur? »
tiale pro peccato sacrificium esi, quae lempore subaudiendum est, homo sive porlando sive omnum
uidem vcl ordine. graduum ascensionis nostroe cibum snmendo, qui teligerit ex eo quod sancii/ica-
PATnoL. CLXVII. 25
 779 rlLTERTI ABBATISTUITlENSiS 780
triifi vel oblatum fuerit Doniino. Nam neque porlan-- A comburctur igni.Quare? Nempe ut spiritualem pro-
do, neqtic maiiducando, aut bibcrido quod sanctumii sequamur inlelligcntiam, quia species ilia corporcie
aut sanclo contactiiin esl, sanctificari potesi, sedj visionis, in qiiia ceesaesl pro peccatis nostris hosiic
c contrario magls contaminabitur, si saricla contin- viventium, Chrislus, Filius Dei, cujus sanguis, iiin
gere procsunipseril, cmn ipse in anima pollulus sit. sanguinis causa scmel illata csl in illa coelesiia sar..
.Nam continuo sequilur : « Si letigerii pollutus inl cla ante oculos Dei Palris ad expianda el repropi-
anima ex omnibus his, nunquidcoiitaminabitur? Ett tianda delicta populi : illa, inquam, species luiic
respondcrunt sacerdotes el dixerunl : Conlaminabi- qtiandocaesa est contemptibilis, uo:i debuit comedi,
tur (ibid,). > Itaque cl nos aUiidentcs, dicamus : Sii sed comburi igni, id est per Spiritnm sanctum, cx
signaculo Crucis fronteni aut peclus suum signaverit. t virtute resnrrectionis , ab oinni immorlalitatis vel
inipius, iiuiiqiiid hoc siguo diabolus cle illo effuga- passibilitalis corruptione, ne illa videieiur eximi el
hitur? Non utique, sed arclius includeiur.imo el ipsai in coelum levari.
ejus anima liihiloiiiinus erit diaboli, juxta Scriptu- (CAP. VII.) « flaec quoque est lex bosiiae pro dc-
rani dicentem : « Gtiin maledicit impius diaboluni,, licto : Sancluni sanciorum cst, » eic Ul snpra jam
nialedicil animam stiam (Eccli. xxi). > dictiim est,(lcliciumest jussa iion fecisse, peccalum
CAPUT XXXIV. B vcro prohibita coiiimisisse. Omnia qine pro peccato,
De eo guod ail : « Vas fictile, » elc, cl quod noni eadem cl pro dclicio facientla sunt. i Eteniin utriu>
femina, sed masculus vesci debeut curnibus ejus, que, iiiqtiit, hostioe lex iina erit. > Quia videlicet
el qiwd pro peccato liostia non comedi, sed com- eodein sacramenloniui Clirisii remedio indigel is
bun debeat: qui jussa non fecerit quo ct ille qtii prohibita com-
t Vasautem fictilein quo cocla est, confiingelur, miserit. Additur lanien hic, quod nondum fuciat
quoil-si vas oeneum fueril, defricabittir, ct lavabiuir diclum, quia « sacerdos qni offerl bolocatisli vicii-
aqua. Oninis masciilus de-genere sacerdolali, vesce- mam habebit pellem ovis. > IIoc videliecl ut secun-
iur, cariiihhs ejus, quia sanclum saiictorum est. dnm littcram, ita el secundum spiritum ecquum est.
llosiia ciiim, qiieecsediiurpro peccato, cujtis sangiiis Qui enim converti fecerit lioiniiiem ab errore vi;e
infertur in tabernacnltim testimonii ad expiantlum susecl usquc adreconcllialioneni sacri atlaris pcr-
in sancluario, hbn comedeiur, sed comburetur igui. > duxeril, dignum cst ut (anquam victur spolia cjiis
< Vas, iiiquit, fictile confringetur, » ridelicel ie acci|iiat, id esl cui sua spirilualia seininavii, ejus
post saiicta ad comraunes culiiue ilsus rcducalur. At cariialia iiictat (/ Cor. ix). « El omne sacrificium
vero < aeneuindefricabitur et lavabitur, » sinedubo iuqtiii, simiioL',qtiod coquitur in clibano, et quidquid
qiiia graviori quam fictile dispcndio confringerelur. in cralicula vel iu sartagine pneparaiur, ejus erit
Caiteruiunos nequefictili, neque oeneo, neqtie ligneo, sacerdolis, a quo offertur. > Quia vidclicet justum
sed lanlum argcnteo sive aureo vase hostiam sacram esl apud Dominum ut qualecunque opus bonuni quis
conflciiTius. Porro spiritualiter vas fictile, in quo fecerit, sive in clibano conjugalis, sive iu craticula
cocla Cst hoslia, coiifringilur, id est ojus pro quo hacc vidualis, sive iu sartagiiic virginalis propositi, ejus
singillaris liostia coquitur.omnis lerrenitas destrua-' glorieesil.cujtis inslinctii vel commouiiiouc hoc egii,
tnr, juxta fllud in psalmoqiiod, cuin diclum esscl : < sivc oleo conspersa oblalio sive ariila fuerit, > id
.« Reges eos in virga ferrea (Psal. n), > stalim addi- est, sive ex amore, sive cx limore opus bonum pe-
tumesl:» tanquam vas figuli confringes eos (ibid.).t raciuni sit.« Cuncfis (iliis Aaron ocqua meusura per
Quod si vas seneum, id est cor fn bono proposito, siiigttlos dividetur. > Iloc hactenus ex lege, niaxinie
ut amplius iion peccet, fuerit solidalum, < dcfrica- in coenobiisobservalur. Illicenim omnes OliiAarou,
bitur el lavabitur aqua, > id esl quolidiana lavabitur id esl omncs, quornm propositura vel oflicium cst
posniienlia, ut amplius niteat. Et, quia iierao mollis, orarepro peccato seecularium, quorura el elecnio.sy-
aut fluxus, hujusmodi hostiaj dignus cst esu, » oin- nas accipiunt,jiixla regulam apostolicam qua < eranl
nis, inquit, ma.iculus de genere saccrdotali, > id D £ illis omnia coramunia. Dividebatur aulem singulis-
esl, onmis fortis, qui viriliter inius resistendo dignus proul unicuiquc opus eral (Acl. iv). >
est dici vel esse filius aut consanguineus niagni Sa- CAPUT XXXV.
cerdotis Christi, « vescelur carnibns ejus. > Quare ? De icge hoslim pacificorum , qualiter in Ecclcsia
< Quia Sanctum sanctorum cst. > Idcirco nanique publicis nationibus celebretur.
femina, icl est queccunque mollis vel immuuda ani- t Ilaec est lex hosliae pacificorum, quae offertur-
ma, isto cibo indigna est, quia Sanclum sanctorum Domino. Si pro gratiarum aclione fueril oblatio, -
est. Sequitur: « Hostia enim, quce csedilur propec- offerenl pancs absque fermeiiio, conspersos olco, et
eato, cujus sanguis infertur in labernaculiim tesii- lagaua azyriia unctaoleo, coelamquo similam ctcol-
irioiiiiad expianduin in sanctuario, non comedctur, lyridas olei admixtione conspersas, panes quoipie
sed comburetur igni. > Tanquam diceret: Quoe ha- fermentatos ciim hostia gratiarum, qtioc immolaltir
clenus dicla sunt de illa duniaxal hostia, pro pecca o pro pacilicis, ex quibiis uuus pro piimiliis offereiur
scilicel, quee non solum ipsa csedilnr pro peccalo, Douiino, el erit sacerdotis, qui fuudct hosiise san-
sed sangitis ejus inferlur in tabernaculumtestimonii, : giiinem. Cujus carnes eailem comedeulur die, nec
ad ex'iiandum in saiicluario non conicdetur sed "Cmaticbit ex eis qttidquam usque maiie. > Hosliae
781 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBBl XLII. — 1N LEVIT. UB. 1. 782
pacificorum, quales hodie in Ecclesia Chrisli redo- ,A vivcbam sine lege aliquando (Rom. vu);> incdiocris,
lenl, qualium istec carnales uiiibrse fuerunt, spei cum jam adversus peccatum pugnal, dcquoideni
insignia sunl, el pro omnimodis profectibus, tam subseculus : < Condeleclor, ait, legi Dei secundum
privalis quaui publicis stationibus, aclitanlur. Unde interiorem hominem (ibid.), t elc; oplimus et pri-
discipulum cohortans Aposlolus : « Obsecro, inquil iims, cum landeni pcccalum ipsum viclor sub pedi-
primo oninium fieri obsecrationes, oraliones, poslu- bus calcavit, de quo ilidem cum dixisscl : < Inlelix
laliones, graliarum actioncs pro omnibus hominibus, ego homo, quis me liberabil cle corpore mortis
pro regibus el oroiiibus qui in subliiiiiiale surtl, ut hujus (ibid.)l > conliiiiio sibiraet rcspondeiis,
qniclam et tranquiiiam vilam agamus cum omni « gratia, inquit, Dei per Jesum Cbrislum (ibid.). »
pictate el castitale (/ Tim. ir). > Lcgis hujus pro- Eadern itaque die carnes comedunlur, ctiin ejus
prielas, qualiler privatim observelur, superius di- oblatioiies a sacerdotihus rccipiunlur, queni gralia
ctum esl, scilicet in homiiie qui seciiiidtim Aposto- Dei jam liberavil per Jesum Christmn, ut iion du-
lum dicit : « Condelector legi Dci secundum in- catur in lege pe«:cali c.apiivus. Altero die adhuc li-
teriorem 261 homineni, video auteni aliam legem cito comediiniur, cum ejus oblationes recipiunlui',
in membris meis (Rom. vn), > etc. Verum iu hac qui uojidum quidem liberalus esl, scd pugnantli
B
lcgis ejusdem renovalione plura addila suut, de qui- spem pra^slat spectatoribus conscientiee suse sacer-
bus mtnc ila esl disserendiim ut communes qtioque dolibus, quorum et commendat sese oralioiiibus.
rcspiciamiis hoslias pacilicorum, quee, utprsedictiim Porro terlio die non comeduiilur, non quando cjus
est, in Ecclesia Cbristi publicis slationibus cclebrari oblationes noii recipiuiUur qtii sine legevivil, ipii
solilacsunt. <Si inquit, pro gratiariun actione fueril non repugnal ut libercliir, imo forte ct in rcluis
oblatio, > etc. Et holocausliim quidera quo lotum pessimis gloriatur. Hoc nefariitm est. Ait ergo : « Si
iiUrinsecus cor divini amoris igne coqtrilirr, gratia- quis de carnibus victimae pacificorum die leriio co-
rum actio recledicitur; sed aliud esliniernam gra- inederil, irrita ficloblatio, nec proderil offerenti.
tiarum actionem coram diviuis incendere, et secreto Quin polius quaecunque auima tali se edulio conla-
amore vel dolore ardere pro sola quam dcsideral minavil, prsevaricalionis rea erit. t Igiiur mnnus,
mens divinitatis visione, aliud voces solemnes, vel quod ab impio suscipi.iur, non solnm non proderit
vota ptibliea reddere pro bonis pnblicis procscniis offorenli, sed et illum qui suscipit constituit reuni
quoque vitse, verbi gratia pro felici rcgum staiu, preevaricatioiiis. El recie, nam et ille perlinacilci-
sub quo vitani quiclam agamus. « Lagana, inquit, peccat, et isle peccala ejus comedii. Proinde et
aiyma uncla oleo, ct collyridas olei admisliouc con- - adhuc ipsum quod dixerat, quidquid dies lertius
spersas. > Laganuiu , panis primuiu in aqua coclus invenerit, ignis absumel, rcpetit, dicendo : < Caro,
el poslea in oleo frixus.' Collyrida, panis quadratus quoe aliquid teligeril imriiundura, non comedelur,
itidem cuin oleo frixus. El recfe paiiis olTerendus sed comburelur igni. > Nain, juxia scnsum proedi-
oleo conspergiliir, perquod loclilia charilatis intel- clum, lerlius dies, id esl extremiis peccaloriim vitou.
ligitur, quia videlicel < hilarem datorem diligit status, immuudus est; et Iioc. iinmundum langit
Dcus (// Cor. ix). » Nec vero movere debet, quod caro , cum a peccatore impoenitenle ad sacerdotcm
panes quoque fermcniatos offerri jubet, cum supra adulautem proficiscitur oblalio. < Non comedelur,
dixeril : « Omnis oblatio quse offerlur Domino abs- inquit, sed comburetur igni. > Qui fuerit mundtis
que ferincnio e.ril ( Lev. n.) Nam et illic subjun- vcscetur ex ea. > Ergone ppstquam combusta fue-
cliim est : < Priniiiias lantuin eorum ofierelis, et rit igiii, tiinc demum qui muiidus fueril vescetur cx
muncia super attare noa poneiitur in odorein sua- ea ? Hoc ilaque, juxla lilterae corticem, stare non
vitaiis (Ibid.), » el hic non super altare poni, sed polest, sed, juxta interiorem spiritus medullam,
pro promiuis offerri satis exprimitur, cum dicilur : cerluni esl. Nam, postquam carbonibns pcenilenliae
« Ex qiiihus unus pro primiliis offeretur Domino, et combusla fuerit oblalio pcccaloris, id esl qui lesli-
crit sacerdolis qui fuiidel hostise sangiiinem. » D monium habet ex Dco , quod non parcens eosdein
CAPUT XXXVI. congesserit super caput ejus, non quse illius sunt
Qui sinl tres dies, quorum in tertio carnibus hostiw quacr^ndo, sed ipsum, hic plane vescetur fiduciali-
vesci ticitum non est. ler quee illius sunt. Potest tamen superioribus ila
t Cujus cames eadcm coinedentijr die, nec rcma- contiiitiari, ubi diclum esl, < cujus carnes .eadem
nebit ex eis quidquam usquc niane. Si volo vel comedenlur die, > carncs videlicet hoslise, nt his,
Kpoulequisquam hosliani oblttlerit, eadem similiter quee sequenlur interposiiis, recte dicat, i qui fue-
tdetur dic Sed et si quid in crastinum remanserit, rit inundus vescetur ex ea, > subaudi hoslia. Nam
vesci lic.imm est. Quidi|iiid autem terlius invenerit et sequilur : «Anima pollula, quaeederit de carnibus
dies, ignis absuniel. > Qui sunl tres dies, quorum in hostiee pacificorum, quoe oblata est Domino, peribit
lertio carnibus bosLisevesci.licilum noii esl? Nempe de populis ejus. Et qui tetigerit immunditiam homi-
tres status vita? hominis, dc quibus superius, cuin nis vel jiimenli, sive oimiis rei qttae polluere polesl,
primnin lex isia pacificorura dcprompta est, diximus, el comederit de hujusmodi carnibus, iiileribil de
videlicet quia status extreinus cum adhuc homo sinc populis suis.> Veram omniuo ac sanciam legem bic
inetu peccat de quo Apostolus ; « Ego, intiuit, Spiritus sanclus prxsci ibit sacerdotibus imo non,
 785 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 7S4
sacerdotibus, sed vaccis pinguibus-, qualibus; per A ul illius exemplo (errealur peccator dives, qui adhuc
propnetam loquilur : « Audite vrerbum hoc, vaccse superest, qnid aliud quain adipem cadaveris morli-
pingues, quae estis in monte Samarise, quee calum- cini-, ,et ejus animalis quod a beslia caplum est,
jiiam facilis egenis, et confringilis pauperes, quse scilicel diabolo, in usus varios assuinil, in cibum
dicitis dominis vestris : Afferte et bibemus (Amos vero sumere refugit ? Hac igitur simililudine inler-
adhuc interminando subjungit : « Si quis
iv), > efc. i Anima, inquit, pollula, quoe ederit de posita,
fcirnibiis hostiac pacificorum. > Quidnam esl aniniam adipein qui offerri debetin iuceiisum Domini comede-
de populis suis. > Ac si dicat : Si quis
polluiam edere de carnibus hoslise pacificorum quse lil, pcribit
Oblata Csl Domino, nisi sacerdoleni qusereritem quse yiiia divitis adulando foverit, quem instruere debtiii,
ul per poenilenliam mactaret vel incenderel scmet-
sua sunt, non quee Jesu Christi (Phil. n ) inhiare
de sanclorum populo. «San-
obtalioiiibus peccalorum, ut offeranlurquasi Do- ipsiim Domino, peribif
ventri deo suo? guinem.quoque oinuis animalis non sumetis, ait, in
inino, curii potius provideat suo,
lam de avibus quam de pecoribus. Oninis
Curii enifn sacerdolalis dignitas peccatori diviti sese cibo, aiiima ederit sanguinem peribit de populis
adulando siibrriitlit, atque ad pastillos ejus hiando , suis. > quse
et et annuniiare Verba diversa, sed sensus idcin. Nam, et
linguam riiovere obliviscilur, ioqui
B per proplietam dicit Deus : « Si 11011annunliaveris
illi peccalrim srium, profecto anima ejus polluta est,
ordiiie offereridum erat impio iniquitatem suam, sangtiinera ejus de manu
el quia qiiod recto Domino, tiia requiram (Exech. 111et xxxiu). » Ecce sacerdos,
perverse pfoeripuit,- idcirco t peribit de populis qui
propter comniodum, homini nioriein ipsius
suis. »—« Qtii tetigerit,inquit,iramundiiiam homi- lacucrit, vcrba dicenlis :
> in slercore stio juxta proedicti prophetoc
nis, > imo « jumenti pulresccniis, « Vivificabant aninias corum el violabant ine ad
>
i sive omnis rei quee pollucre poiest, scilicet 0111-
populum meum propter pngillum oiei, et fragmen
nis peccali, cujus laclus, id est consensiis, vcre panis , ut inlerficerenl animas non nioriuiiiur,
quoe
pollutio est, « el comederit de liujusmodi carnibus,» et vivificarent animas quae non vivunl, meutientes
quisquis adalalur peccalori, qtiem pro officio suo
verbo populo meo credenli mendaciis (Ezech. xiu), » san-
debuerat redarguere ancipiti gladio, id est
guinem pinguium coniedil, et idcirco « peribil de
veriiatis, juxta illud-- « Verba sapienirum quasi populis suis. > Qtiid enini porro lieri oportet ? Ail;
stimuli, et quasi clavi in allnm defixi (Eccl. xn), > CAPUT XXXVIII.
idcifco « peribit de populis suis. >
Qnid sil quod ail: tQui offerl viclimam pacificorum,*
CAPUT XXXVII. et quid sit peclusculum et armum dextrum cwdere
ovis el non fj in usus sacerdbium.
Quid ait myslice adipem bovis, caprw
'
comedendum,' etquid sil adipem morticini in usus i Qui offerl victimam pacificorum Domino, offe-
varios hdbere. rat simul el sacrificiiim et libamenta cjus. > Hoe
< Loquere filiis Israel : Adipem bovis, et ovis, et sacerdos proedicel, hoc, clamet, boc anr.unliet.
Caprse non comedelis : Adipem cadaveris morticiui, « Qtii offerl viclimam, inqtiit, pacificorum, > id esl,
et ejns animalis quod a bestia 262 caplum est, exteriorem manus oblationem Domino, « offeral
habebitis in usus varios. > Perseverat in senlentia simulel sacrificium verum, > id esl spiritu.in conlri-
sacra lex contra sacerdoles vOraces. < Adipem, in- bulalum, cor coiiliitum ct humiliatum. Deo, inquam
qriit, bovis, et ovis, et capTserion comedelis. > Hujus hoc offerat, boriumque exemplum hominibus prae-
nempe verbi transgressoribus lbquilur Deus per bcat, quoe digna ct legilima stinl sacrse viclimse li-
prophetam : i Quod crassum erat occidebatis, bameiiia. Nam rcm suam si Deo quidem offcrat,
lac comedebalis, el lanis operiebamini (Ezech. seipsum auiem sibi reiineat, comparabilur Cain,
xxxiv), > etc Adipem quippe bovis, et ovis et capree diceliirqtie illi : « Si recte offeras, et non recle di-
comedere est"eorum, quoriim « quasi ex adipe pro- viclas, iidiine malum est? > (Gen. IV). Eienim Cain
diit iniquitas (Psal. LXXH), > peccata fovere, et ita recle quidein oblulil, quia cui debuit Deo oblulit,
propter cdnimodum quasi pingues cervices adulando sed non recte divisil, quia quod niinuserat, id cst
palpare. Adipem, inquit, cadaveris morticiiii, etejus rem suam, Deo quidem oblulil; quod autem preiio-
animalis quod a beslia caplum est, babebitis in usus sissinium esset, scilicet seinclipsuni, sibi retinuit.
varios. > Pulcherrime ac sanclissiiiie diclum : Ecce Qui ergo de re sua Deo paral victimam; « offerat
sacerdos legitimus bomini divili, allum sapienti, et simul et sacrificinra ct libameiita ejus, > libamenla, s
« spefanii in incerlo divitiarum (/ Tim. vi) > pro- inquam, iit in illo glorificelur Deus, utquod offert, sit
ponit, et anle oculos slrenua prsedicalione reducit illibatum , sit liilegrum ct lotum . ul habeat Deus
aliquem, de grege Epiciiri porcum Impium , qui in cuni re quae forinsecus offerlur, contribulali spiri-
vila sria cucurrerit adversus Deum, er6cld colo, et lus et conlriti cordis sacrificium. Hoec tria in ohla-
pingui cervice amalus fuerit, faciem ejns operuerit lione pacificorum legiiima requirunttir, ul ministcr
crassiludo, et de laleribus ejus a ruina dependerit: altaris de allarjo vival (I Cor. ix), ul cor oflercnlis
in fine aulein suo, magnis, ut saepe faclum est, ap- Deus habiiator possideal, ut lux boni operis, coram
parcnlibus indiciis, qUasi sterquilimum perdilus sit, bominibus lucens, ad glorilicandum Deum proficiat.
et divilias quas devoravit, evomuerit, et de ventre Quomodo offerel illa? < Tencbit, inquit, in manibus
ejus extraxerit illas Deus. Cum iia satagit fidoliter adipem hosliee el pectusculuiri. Cumquc ambo obiala
 785 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. -r IN LEVIT. LIB. I 786,
Domino consecraverit, (radet sacerdoii, qui adolebit jA accipiet ex illo fruclum, id est, neccssarium vitse
adipem siiper altare : peclusciiliim autem erit Aaron siipeiulium. « Pectusculum elevationis > dixit, ab
et filiorum ejus. Armus quoque dexter dc pacifico- eoquodsupra, « lenebit, inquit, in manibusadipem
rum hosliis cscdet in primitias sacerdotis. » Adipenr cl pecltisculitm; > — < arriium vero separalionis >
in manibus lenere, id est carnis luxtiriam refre- ab eo quod seorsum rcdcret in parlem sacerdotis.
nare. Pectuscultim quoque lenere, id est inalas < Hsec, iiiqnit, tuli a filiis Israel, et dedi Aaron sa-
cogilaliones, cordi suo advenienies per cnnfessio-' cerdoti el filiisejus, > qualenus ipsi et in pectusculo
nem revelare. Nam in peciore cor coniinelur, in' Iegem Domini die ac nocte medilenlur, el in arino
corde cogilaliories versaniur. « Cumque arribo dextro proecepta Dti foriiter
operentur, aliorumque
oblala Domino consecraverit, tradet sacerdoli. » et in pectnsculo solliciludinem geranl, et armo
Prius enini oporlet facia Camis alquc inlentiones fructum laboris sui percipiant.
cogilaliouis vocari intus ad judicium coram Do- CAPUT XXXIX.
mino, ut conscienlia accuset, limor ligel, ratio di De eo quod ait : t llwc est unclio Aaron et filiorum
judicel, etciim hoc fesponsum acceperit, ctim lioc ejiis religione perpelua, "t subintelligendum esse
propositum habtierit, quod de csetero eniendare non ad velamen lillerm, sed secundum clarilalem
velil, (unc demum confessionem pnram offefet sa- B spiritttalis iwelligcnliw.
cerdoti. Nam, qiii sic ad confessionem accedil ut i Haec esl unclio Aaron et filiornni ejus in coerc-
moniis Domini, die qua ob.lulit eos Moyses, ut sa-
peccata sua nondum relinquere velil, hic adipem ,
hostioe pacificofum ei pecluscnlum nonduni Domino cerdoiio ftingerenliir, et qusepraecepit eis.dari Do-
coiisecravit, ci proinde frustra tradilsacerdoti quid- minns a filiis Israel, religipne perpetua in genera-
quid obtuleril. Nec enim confessio, non seque le lionibus suis. Ista lex holocausti, et sacrificii pro
contrilione et correctione, salvare potcrft, magisque peccalo alqiie delicto e( pro consecraljone, pt.pacifi-
dicenda est peccandi professio qtiam peccati con- eoruni yictimis, quas consliluit Dominus Moysi inr
fessio. Pfimnm igiliir Iisec Domino consccrabit, monte Sinai, quando mandavil filiis Israel, ut. offcr-,
deinde tradel sacerdoti. « Qui adolebit adipeiii super rent oblationes suas Doniino in deserlo' Sinai. >,
allare, pecttisculum autem erit Aaron el filioruiri Breviori rursus conclusione cuncta precsenlat, de
ejus. > Non, inquit, comedet adipem legitimus sa- qnibus haclenus ad legem Domini allius lectorem.
cerdos, sed < adolebif siiper allare, > id est non dC- feducens, quam est initium Levitici hujus libri, vi-
cipiet confiierilerii, coritentus commodo siio, quod delicel ad consummaiionem (abernacnli, ubi ioculus,
solent pravi raediei facere, dum putridas carries ne- / Dominiis ad Moysen : « Applica, inquil, ad le Aa-r
^ ron, cnm filiis
gligunt resecare, sed imprimel altius ferrum sen- stiis, ul sacerdolio fungantur mihi
tenliee, provocaiido ad gemilura, ad agendos fructus (Exod. xxvm). >—«Hsec, inquit, est nnctioAaron et,
filiorum ejus, et isla cst lex holocausli, > etc. Le-.
dignos poeniientise. Nam hoc est quod sequitnr:
« Arinus quoque dexter csedet in primitias sacerdo- gem sacerdoltim et legem populi quasi digito dislin-
tis. >In arino dextro recta et fortia opera inlellige, cle demonslravii. Si riie revelala facie perspexi
quoe exigere dehet sacerdbs a confilenle, verbi' mus trans velum, Chrislo morienle scissum, quo
graiia, iilcinn Apostolo dicat: < Sicut enim exhi- celabatur hoc divinse legis sancliiarinm, prompte
btiistis membra veslra servire immtindiliee et Ini- adverlimiis, cuncla quse dicta sunl digna esse gra-,
quitati ad iniquitatem, ila nunc exhibete membra vilate dicenlis , ut merito cecinerit Psalmisla :
veslra servirejustilise in sariclificationem (Wom.vi). > i Lex Domini immaculala, con.veftens animas, le-
i Peclusculum autetn erit Aaron et filiorum ejus, stimonium.Domini fidele, sapieniiam prsestans par-
adipem adolebit super allare. »'Ac sidicai-: OpCra' viilis. Jfustiiire Domini recte laetificanles corda, prao-
carnis carbonibus poeniletitise palairi cremabnniiir, ceplum Domini lucidum illuminans oculos (Psal.
ut dictum esl, cogitationes auteiri gemiluosae intus xvin).> — <Lege, inquit, perpelua.j Perpetua plane,
ad Christum clamabuiu, et ad sanctos minislros rj I verumtamen non secnndum velamen litlerse, sed
cjus. < Qui obiiilefit aclipem et sanguinem filiorum^ secundum charilalem spiritualis intelligenlioe. A|io-
Aaron; ipse habebitet armiim dextfuiri ih portione .quin quomodo conveniet legi et prophelis? Nam.
stta. Peclusculum enim consecraiibnis, et armum- hic legislator cum dixisset : i Isla est lex holocau-
separationis luli a filiis lsrael, de hostiis eorum sli, > etc, continuo siibjungit : « Quam constiluit.
pacificis, et dedi Aaron et filiis ejus lege perpetna Dominus Moysi iu monte Sinai, quando mandavit
abomni populo lsraei. > jEqua lex. « Nonne, inquit' filiis Isracl, ut offerreiit oblaliones suas Domino in
Apostolus, qiioriiam qui in sacrario operantur, quse deserto Sina,i. > In prophela auterii idem Dominus
desacrario sunt, edunl, el qui allari deserviunt,' dicit : i Holocaustomata yeslra.addiie viclimis ve-
cum altari parlicipantiir? >~(/ Cor. ix.) < Qui ergo slris, et.comed.iie carnes, quia non sum locutus
de filiis Aaron obttilerit, ipse habebit et armum cura palribus vestris, et non preecepi eis in die qua
dextrum, >id esf, quisquis ex discipulis Chrisli cor eduxi eos de lerra iEgypti, de verbo holocauslo-
cujuspiam incrassalurh, carnisque ac sanguinis matum el viclimartim (Jer. VII). > Quomodo ergo
opera preedicatione 263 sua mortificaverit, et hoc non dissoiutnl vel discordanflex. et prophelse, nisi
niodo sua spiritualia seminaveiil, ipsc carnalcm' quia locutus csl Dominus Moysi de spiriluali ct per- c
 787 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 788
pelua Iege, non Iocutus csl quidquam de carnali sa- A filiis Israel, ut offerrenl oblalioues suas in deserto
crificiorum lege? Nara Dominus Moysi constiuiil, Sinai. > Nam aliud Moysi ostendit, et aliud illi po-
Moyses autem ad populum locuius est. Ille a Do- pulo mandavil, sicul testatur ipse Domiuus cum su-
mino claritatem spiritus acccpit, adpopulum autem perius dicit : « Inspice, et fac seeundum exemplar
obscuritatem litleroe prolulit, donec venirent qui quod libi in monte monslraium est (Exod. xxv). >
crederent Deum Filium in Deo Patre, et liac fide Idcirco quando loquebaturad populum, ponehalvc-
iliuminali, viderent legem spirilus in lege Iitterse. lamen super faciem suam; quando vero loquebatur
Proinde sic recle distinctum est: < Quas constituit ad Dominum auferebat (Exod. xxxiv).
Dominus Moysi in monle Sinai, et quando mandavit

IN LEVITICUM LIBER SECUNDUS.

(Levit. cap. VIII-XXVII.)

264 CAPUT PRIMUM. B prius holocaustum pro peecalo consecrationis quo-

Cur ubi Moyses fratrem sttum induit, de solis femi- que, sive pacificorum, obtulil hostiam quam Aaron,
mlibits lineis, tjuod primtwr erat indumemum nulla Differeiucr tamen. Nam et tabernaculum solo unciio-
menlio fit. nis oleo, Aaron vero oleo simul et sanguine conse-
(CAP.VllL). I Fccit Moyses ut Dominus imperave- cralus esl, et Moysi quidem oblata . vulgari igne,
ral. Cungregataque omni lurba anie fores, ait : Iste Aaron vero sacrificia coelesti flamma devorata sunt.
est sermo qtiem jussit Dominus fieri. Statimque Sed jam, anteqtiam horum mysleria prosequamur,
oblulit Aaron et filios ejus. Cutnque lavissel eos, tie ipso unctioiiis oleo, quia ntinc usque disiulimus,
veslivit pontificem subucula linea accingens eum breviler aliquid dicendum est. Superius Dominus ad
balteo et induens lunica hyacinlhina, el destiper Moysen loculus est: i Sume tibi aromala priraee
humerale imposuit. >Superitis, ubi bas vesles stimnio myrrhse et elecloequingcntos siclos, et cinnamomi
pohtifici gloriam et decorem fieri fecit Dominus, medium id esl duceulos quinquagiiUa siclos, calami
niYsticas per singula indumenta rationes pro posse similiter ducentos quinquaginta casise quoque quin-
reddidimus. Uiuim hic quserendum est, cur, cnm genlps siclos in pondere sanctuarii, oleum in olivelis
caeteris omnibus fratrem suum Moyses iiiduerit, de mensuram hin, facies unclionis oleum sanctum un-
solis feniinalibus lineis, qubd erat primum indu- C gueiitiun conipositum opere unguenlarii el ungcs ex
ineiitum, secundum imperium Doniini, iiutla hic eo labernaculum lestimonii, ct arcam testamenii,
mentio fil. Non enim fruslra vel casu per oblivionem inensamque cum vasis suis. (Exod. xxx). > Notum
obvenisse putandum csl. Dicimus ergo quia feinina- omnibns est, quia oleum quo Dominus nosler Dei
lia quihuscarnis turpitudo tegeretur in figuram con- Filius unctus est, unde et Hebraice Messias, Greece
linentioe, quae maxime sacerdotibus compelit, fieri Cbrrslus dicilur, oleura, inquam, Spirilus sanctus
jussa sunt. Porro continentia hsec, ut omnimoda est, el hujus olei signum sive materiale indiciiim
puritate sanctificeliir liomo, ut ad mutalionem novi fuit hoc quo reges, sacerdoles et prophetse prius un-
hominis Jesu Chrisii virgineara agat pulchriludinem, gebantur. Cur autem illud verum exsultaiiouis
lieec, inquam, continentia vel puritas rion esl ex le- olcum, non hic in lege per simplex oleum significari
gis proecepto, sed ex Evangelii consilio. Recte igilur placuit, sed quatuor speciebus niyrrba, cinnamomo,
inter manus Moysi, legem scribentis et legem in casia calamoque permistis? Videlicet, quia non satis
persona sua iiguranlis, iibi fratrem induit, de isto esl cuiqnam Spiritum sanctum, ulcunque, vcrbi
Scriptura tacuit, ul ipso silentio fateatur de virgi- gratia, in propheliam ad facienda signa percepisse,
nibus non esse legis praeceptum, sed oiiierri gralise n nisi pariter habeal et quatuor virtutes opiimas, quas
consilium. Sed et illud nori preetereundum quod mumlaiia philosophia justiliam, prudenliam, tempe-
uon prius nisi loti aqua ex praeceplo Dominivesliim- ranliam alque forlitudinem appellat; nostra autem
tur sacerdotali gloria, ut videlicet per hoc significe^ Iheoria, fidem, spem, charitatem, et earum perse-
tur quod non nisi per baptismum efficimur i regale veraiitiam nuricupat. Igiirirquatuor specicbus, myr-
sacerdotium et gens sancla (/ Petr. n). > rha, cinnamoino, casia et ealamo, cum oleo pcrmi-
CAPUT II. stis, regale et sacerdolale pretiosissimum conficilur
De oleti unctionis, quo Aaron unclits esl, quod SpiH- unguenlum, ex quo i caro hominis non ungatur, el
'•lum sanclum significet, quo Chrrsius unctus esl. juxta cujus compositionem, non fiat aliud tale quid.
« Tulltet unctionis oleum qiio linivit labernacu- Qui fecerit homo, exterininabilur, inquit, de populo
lum, cum omni supellectili sua, > etc. Totius capi- stio (ibid.), > quia videlicei, ex praedictis virlulibus,
tuli hujus prolixi summa hecc notanda est, quia la- ctun Spirilu sancto gratia bona eonficilur, qua car-
bcrnacnlum cum omni supellectili sua, prius unctum nalishomonunquam fruatur, cujus ad immutalionem
est quaui labcrnaculi sacerdjs Aaro:i. el Moyscs secta ulla, vcl soecularis cloqucntia nunquain cxten-
789 DE TRLMTATE ET OPERIBUS ,EJUS LIBRI XLH. — 1N LEVIT. LIB. II. 790
dalur. Quod si allentaverit, sine dubio < cvtermina-. A tudinis, sacerdos vcl ponlifex magnus Chrislus lavit;
bilur, ait Doniinus. > sanctificavii enim semetipsiim pro nobis. Lavit, iu-
CAPUT 111. qiiam, quia Scripturas ouines implevil, et cum mun-
das haberel manus ci pedes, cuncla patienlcr fe-
Quid significel quod lahernaculum prius quidem quam rendo, ut implercntur Scriplurse, sordes oiunium
Aaron, sed sine sanguine unclum esl, et altare
as, crsum scpties, et quid labrum wneum. nostrum in semetipso emundavit.
Tabernaculum igitur, ut prsediclum est, prius- GAPUT IV.
qiiam Aaron, oleo quidem unciiouis, sed sine san- De mystka effusione olei super capul Aaron; et qutd
gtiine itncliim esl, quia profeclo labernaculum ve- . sit caput, quid barbn, quid ora lextimenti, qno
rum, quod cst Ecclesia, prius quidem iu patriarchis, juxta Psalmistam taiguenium descendil.
regibns et prophciis suis 265 Spirilum sanclum «Fuiulens, iuquit, oieum super capul Aarnn,
acccpit quam ungeretur Sanctus sauctorum, ponli- unxit ciini et consecravii. » Ilujus rei mysteritiui
fcx magnus, Jesus Chrislus Dei Filius, qui mystice commemlans Spiritus sanclus in David, cum dixis-
per Aaron inlelligitur, sed hosliam nou habuit in set : « Ecce quam bonum et quam jucundum habi-
verilale sacrificii, id esi, cttjtis sanguine in remis- larcfratresin unum (Psal. cxxxu),>coiitinuosubjuii-
sionein peccatorum liuiretur. « Cumque sanctifi- B xit : « Sicul unguentum in capile, quod desccndit
cans, inquii, aspersisset aliare seplem vicibus, unxil in barbam, barbam Aaron, quod descendil in oram
ct illud cl omnia ejus vasa. > Septics aspergcnclo vcslimenli ejiis (ibid,). t Non ergo longe, sed prope
iinxit, etboc utique faciendo sanctum cuindeni Spi- csl in ore et corde nostro iiiysterium unciionis
rilum septiformem esse significavit. < Labrum quo- htijiis. Bonilatis namque et juciiudilalis fratrum
que cum basi sua saticlifuavit oleo. > De hoc labro habilantiura in unum signum fuis^e illius unguentb
ita superius scriptum est: « Fecit et labruin oDiieum cffusionem isle cec.inii. Porro « hahiturc fralres in
dc spccnlis nmlierum, quse excubabanl in osiio la- umini, > quid est, nisi oinnes, unitis Patris Dei Fi-
bernaculi (Exod. xxxvm). » Sic enim loctilus fue- lios effectos,. habere principem ct salvatorem unum
rat Dominus dicens : «Facies et labrum aeueum cum Christum, quomodo miilia corporis membra caput
basi sua ad lavandum, ponesque illud in labernacti- habent unum, habendo, scilicet concordiam per
1IIni teslimonii el altare. El niissa aqua lavabunl iu iinum diffiisoe in cordibus suis charitaiis spiriltnn ?
ea Aaron et filii ejus manus suas ac pedes, quando Ita plane quoil dicilur hoc est. Taleboiium lalisque
ingrcssiiri sunl lesiimouii labernaculum, et quando jiicunditas est <habilare fratres in iinum, > quaicni
accessnri ad ahare, ul offeraul iu eoj thymiama Do- per illud recle signari placuit, quod prsesenli ioco
ntino, ne forle moriaiitur. Legilimum sempiternnm " scriptum esl, quia «fmidens pleinr. super caput Aa-
eril ipsi el semini ejus per successiones (Exod. ron, unxit eum el consecravil. > El uliqite qu-ia'
x\x). t Siguificat autem hoc Iabrum quod Moyses bcnigna largitalc fusum cst, primum in barbam
jubenie Domhio feeil, banc ipsam Scripturani san- illius, et deinde in orani vestimenii ojii&descemiti.
ctam, qiiam idcm ille Deo inspiranie scripsit. Nam Prrcdicla namqiie bonilas alque jiicundilas fratrtmi
specula mulierum, unde labrum illud facium est, habitauiium in tinum, oleum leetitise, id esl Spiriliu
mystice exempla sanctarum sunt animaruni, de sanciiis cst. Qtiod videlicet ungiicniiim optimiiMi.
quibus haeeomnis Scriptura condila est, verbi gra- lolum iu i!ln capite , quod esl Cbristus, capuiquippe
tia, Abraliee, Isaac et Jacob, el ipsius qui scripsit cotporis Ecclesisc, ipse esl, lotum , inquam, in illo
Moysi quae, videlicet aninia?, tanquam niulieres fttsum est cinn omni plcnitudine sua, in qua < cor-
pulchrae, Deum amalorem suum quaerentes, cxcu- poraliier omnis plenitudo divinitaiis inbabitat
babant in ostio tabernaculi coelesiis, nondum aperii, (Col. n), » non ex quo super illum in specie colum-
qiiandiu sacerdos magnus Christiis nondum inuncttis b;c descendit (Malth. m), sed a prima concepiionc,
fuil. Ad quid hujusmodi labruin Moyses fecil? < Ad quaeex sola conslitit virtnte, vel operatione Spiri-
lavandum, inquil, ut missa aqua, lavarent iu co n lus sancii (Luc: i). De illo capite primum in barbam
Aaron cl filii ejus mauus suas ac pedes, ingressuri ipsius, ac deinde in oram vestimenli ipsius descen-
leslimonii taberiiaciiluni. > Hoc" nciripe expedit el clit, qtiia videlicel de pleniludine ejusdera Spiritus
opiiuium csl ul iiigressuri cnolesle laberiiaculiim sancti priraura ab ipso perfusi sunt viri fortes Apo-
sacerdoles lavenl manus suas ac pedes in illis sau- stoli, sic illi adlioerenies el proximi, ut barba capi-
ciaruni animariiin speculis, in fide scilicel el obe- li, ac deindc Ecclcsia, cujus fide ac virlutibus ipsa
dieiilia Abrahae, in fide et palieniia Isaac, in fidc et decoratur, ad modiim alicujus, qui preiioso vestiiu
lenitate Jacob, cseterorumqiie virlulibus limpidissi- indtiitur juxta illud : «Vivoego, dicit Doininus, quia
niis.manus iuquam, suas ac pedes lavent, id est per omnibus his velut ornamento vesticris (Isa. XLIX).»
compunctionem ex illorum imilatiorie opeium st- De filiis Aaron minoris gradus sacerdoiibtis jam alii>i
inul et cogilationiim, quee tanquam pttlvis pedibus, clictuni est. Sed el de oblationum diflereuliis, j»ixia
iia scnsibus mcntis adhserent, quolidiana peccata quas iiunc Moyses obtulisse narratur, stipra. tracta-
emundent. Non solttm lilii, sed < Aaron, inquit, ct tum esl. Nunc illud superest dicere vn mm solum
filii ejus lavaount. > El hoc perspicuum cst quia olco, scd cl sanguine sacerdolalis unclio cclcbra-
primus el prsc omnibus Aaron iioster, mons forti- ta cst.
 791 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 792
CaPUT V. A id esi de fide Ecclesioe Chrisli, tolo isto tempore
Quoniodo in Aaron velus sacerdotium in figura novi ,,• non exeunles, ei < die ac nocte, > id est, tam in
sacerdotii Christi prius oleo, pbslea sanguine con-- prosperis quam in adversis, i custodias, Domine, »
secratum est. ne moriamur, secundum proposilum vel ordinem
i Cum, inquit, immolasset Moyses arietem secun- nostrum, < custodientes. >
dum, in consecraiione sacerdotum sumens de san- CAPUT VI.
guine letigil exlremum auriculse Aaron, et pollicem
manus ejus dexterse, simililer el pedis. Obtulit et1 Quomodo octava consecrationis die, ignis egressus a
Domino cbnsumpsit holocauslum, in iypum sancli
filios Aaron. Cumque de sanguine arielis immolatii Spirilus.
leligisset extremum auriculse dextroe, ct polliciss . (CAP.IX.) Hoc igitur considerare superest qtiod
manus ac pedis dextri, reliquum fudit super altaret ociava die dicente Moyse : i Iste est sermo quem
per circuitum. » Sacerdotium velus, novi figura,, preecepil Dominus : Facite et appafebit vobis gloria
primiim oleo ac deinde sanguine consecralur, quii ejus. > Et offerente Aaron holocauslum ac. depre-
videlicel magnus cceleslis veri tabernaculi pontifex, , canle pro se et pro populo secundum ritum supra
prinium Spiritu sanclo, deinde suo quoque sanguine; memoralum, i ecce, inquit, ignisegressus.a Domi-
sanetificalus esl. De Spirilus sanclificalione Psal-- B ' no, devoravit bolocauslum, et adipes, qui er.ant
iriisia dicit: « Dilcxisli justitiam , et odisli iniquila- super allare, > cum de his qnoe obtuleral Moyses,
tem, proplerea unxit te Deus, Deus tuus, oleo Iseti- nihil tale acltim fuerit. Quidnain hoc sibi vult, nisi
tioe pfoe consorlibus tuis (Psal. XLIV).J De sanguinis3 quia non per sacrificia legisi qtiaeper Moysen figu-
sui sanciificaiione in Evangelisia Joanne contiiiiio) rabanlur, sed per sacrificuim Christi, «ujus Aaron
sanguinem fusurUs dicil: « Et pro eis sanctifico me» lypus fjtiit, Spiritus sanclus in reniissionem peccalo-
jpsum, ui sint et ipsi sanciifieali in verilale (Joan. rum dalus est nobis? Nam hinc est quod dicit in
xvii). > Iiera in Luca : « Ego baptismo habeo bapti- psahno,: < Holpcauslum et pro peccalo non postu-
zari, el quomodo coarclor usquedum perficiatur? > lasti , lunc. dixi : Ecce venio (Psal. xxxix). >
{Luc: XII.) Quomodo ergo sanguine sacerdos conse- Yeniens autem aliam hosiiain, qiiam in holocausliim
cralur? «Sumens, inquit, de sanguine letigil extre- vel pro peccato offerrel, non babuil, uisi semeijpsum.
mum auriciilae dexlree et pollicis manus ejus -dex- Etdesceiidit ignis super ipsum, ignis, inquam , de
rrac, siinilrter et pedis. > Taelus sanguinis in extre- quo dixit : «Ignem veni mittere in terram (Luc.
1110auriculse dexlrse ponlifieis, acceptio est mandali, , xii), » et devprayit bolocausiuni quia illa videlicet
quod Paler dedit, vel obedienliee Chrisli Filii Dei, devoratione sua qiiam , secundum Aposlolum recte
quemadmodum de illo Aposlolus dicit: < Chrislus , immutationem dicimus, quia profeclo i resurgens
faclus est pro nobis obediens palri usqtie ad mor- ex mortuis, jam non inorilur, mors illi ullra non
tem, morlem auiem crucis (Phil. u). t El ipse de.. dominabitur (Ram. vi). > Hic ignis ille est, de quo
semetipso in propbela dicil: « DominusDeus aperuit supra dictum : i Ignis autem in allari semper arde-
jiiihi aureni, ego aulem 266 non conlradico, re- bil.quem nulriet sacerdos, subjiciens ligna mane
trorsuin non abii (Isa. L). > Tactus sanguinis ini per singulos dies (Lev. vi). > Nam, quia verus isle
extremo pollicis. manus dextrse deduclio est volun- ignis, qtii el nuiic in priraa resurrectione anima-
tatis paternse, ipso per Psalraistam dicenle: < Te- riim, peccata consumil, etpost in secunda resurre-
liuisli manum dexieram meam, et in voluntalc tua, etione corporum qttoquemorlalilalem sive corruplio-
deduxisti me (Fsal. LXXVIII).> Taclus in extremo i nem devorabit, nunqtiam delicere dcbel in altari,
pollicis pedis dextri, qu.o finis esl corporis, consum- id est in.fide, per quam Cbristus liabilelin cordibus
malio esl ejusdem obedienlisc Psalmisia in hoc noslris. Idcirco in magno mysterio decrelum esl tit
dicente : t Ut intirjgatur pes luus in sanguine (PsaL ille ignis visibilis egressus a Dpniino, qui hoiocaus-
LXVIJ).> Siniijiter el.filii Aaron sa.iiguiue sigiiantur, lum devorabil,.videnlibus lurbis, ac ruenlibus • in
nl videliceiexempjo Chrisli, aposloli quoque obau- nj facies suas > el laiidanlibus Doininum, nunquam
dianl, operentur,,sive legiiime pugnenl, et perseve- deliceret, sed sacerdole ligna subjiciente scmpcr
rent usque in linem. «Adipein vero el catidam, ardere.i in altari. Unde ordinaiissima el mirabili
omnemque pinguedinem quee operit inlesiina, > providenlia actum ita Scriplura subjungit:
ctc;, quorum causas mysticas, quoniam sedem supe- CAPUT VII.
rius diclse sunl, nunc repelere superfluum duxiiiius. Quid in Nadab el Abiu, qui offerentes ignem alienum
Nam iquod septera, inquit, diebiisfinitur consecra- Dominq moritii sunt, mystice prwfiguretur.
tio, > qtiid significet muilis Scriplurarum locis< (CAP. X.) i ArreplisqueNadab et Abiu filii Aaron
certum est, quia videlicet seplem djebus omne iburibulis suis posuerunt igoem, et incensum desu-
prseseniis saeculi tempuS; volvitur, quod octava, icll per oflerentes coram Domino, igneni alienum,
est fuluree resurrectionis lenipore clauditur, qtiae ini quod eis precceplum non fuerat. Egressusque iguis
magno pontifice Cbrislo jam.iinpleta , in nobis aulemi a Domino devorav^l cos, et morlui sunl coram Do-
implenda non dubiialur, quicungue tanquam iiliii mino. > Nadab spontaneus Abiu pater meus est, vel
Aaron toio consecralionis tempore, pro oclavai pater ipse inlerpretalur, significant auiem, populum
laborainus, de ostio labernaculi 'oiis sepiemdiebus, Judaicum, qui in cseremoniis carnalibus spontancus,
793 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLIi. — IN LEVIT. LIB. II. 79i
imo nimis cst importunus , quippe qui dicenle A carnem proxiniorum. <Vocatis atilem Moyses Misaele
Deo : « Nunquid manducabo carnes taurorum, aut etElisapban filiisOziel, pairui Aaron, ail adeos : Ile,
sanguinera hircorum polabo? > (Psal. XLIX.)Item- M 267 lollite fralres veslros de conspectu sanctuarii,
que illud in Isaia : < Holocausla arielum, el adipera et asportate extra caslra. > Misael tactus Dei, sive
pinguium, el sanguinem vilulorum et agnorum et quis interrogavil, Elisaphan Dei specula, Oziel forli-
hircorum nolui (lsa. i). Haec, inquam, et liis similia tudo mea Deus interprelaiur. Significant aulem legi-
dicente Deo econlra ingeril ca tanquain rogetur, timos filios illius populi, pro parte elecloruni, qui
lanquara liaec ab eo postulet Deus. Jactahundus veraciler dicere potuerunt < fortitudo mea Deus, >
quoque dicit: Pater meus est, vel pater ipse. yerbi gratia, hunc ipsum Moysen, jsaiam quoqiie ct
< Abrabam, inquiunt, pater nosler esl, el nos ex cscteros, qui secnndum noniina Elisaphan el Misaele
fornicalione non sumus nati, unum Palrem liabe- veriturum Dei Filium <le longe speculati sunt, el a
mus Deum (Joan. vm). > Igitur ubi egressus ignis a Deo lacli usque hodie diciinl : Qtiis inlerrogavit,
Domino devoravit holocausta, i arreplis Nadab ct quis quoesivit boec de manibus vesiris? IIoc enim,
Abiu thuribulis suis, posuerunl ignem ct incensuni combustis, ul supra dicium est, sacerdotibus dicit
desuper offerenies coram Domino igncm alienum, • in Isaia, taclus Dei, spirilus Dei : « Quis qusesivit
quod eis preceptum non fuerat. > Dum, poslquam B iiaec de manibus vestris, ut ambularciis in alriis
verus ignis Spirittis sanctus a Domitio egressus, meis? > (Isa. i) elc Isii tollunl fralres suos carnalcs
idest, a Palre procedens, holocauslum verum Cbrisli Juda^os de conspcclu sancluarii, el asportanl cxlra
Filii Dei acceptum esse ostendit veniendo desuper, caslra. Accusant cnira illos cl coiuieimiant, quem-
idest,super discipulosejus inlinguis igneis (Act. n)', admodum Dominus dicit illis : i Est qui accusal vos
adhiic Judaicus popultis cullum alieiutm, et caere- Moyses, in quo speratis (Joan. v). > i LocuUis esl
monias odibiles Deo, per prophetas reclamanli im- Moyses ad Aaron et ad Eleazar, alque Itbamar filios
portiine niniis et molesie ingerit. Quid proinde? ejus : Capita veslra nolite nudare, et vestimenta
• Egressus, ait, ignis a Domino devoravit eos, el nolile ocindcre, ne forle moriamini, el snper omnem
morlui sunt coram Domino. > Nihil verius. Siqui- coetum oriatur indignatio. > Non preecipil.quod ua-
dem et duplici igne devoralus est ille populus quippe lurae impossibile esl, ut scilicet paler pro filiorum,
quorum el lempltim succensum est, urgente Roma- et fralres pro fratrum morlc non doleanl,,sed quod,
Jio exercitn, et animae gehennae incendio concrc- possibile est, ul videlicet dolorem cordis publico
manltir. Unde et Detts in cantico Deuteronomii, corporis gesttt non exerccant. Hoc spiritualiler filii
cum dixissel: «Ipsi meprovocaverunt in eo qui non p Aaron, id esl aposloli Christi legitimc observave-:
eral Deus, et in ahominationibus suis ad iracun- runt. Nam, licet doleanl tlc rtiiiia populi sui, ut,
diani conciiaverunl, el ego provocabo eos in eo qui yerbi gralia, Paulus cum dicil : i Verilatem dico in
uon est populns, et in geute siulta irrilabo eos (Deut. Chrislo, uon mentior, lesiimonium niihi perbibente
xxxn). > Continuo subjunxil: i Ignis succensUs est cpnscieiiiia mea, in Spiriiu s.ancto, qtioniam tristi-
in furore meo, et ardebit usque ad inferni novissi- tia est niihi magna, cl contimius dolor cordi meo.
ma, dcvorabitque terram cuin germine suo, et nion- Oplabam cnim cgo ipse aiiathema esse a Christo
tiumfundameiilacomburel(iWd.).>—illdccsl.inqtiit pro fralribus nieis, qui sunt cognali mei (Rom. ix), >
Moyses, quod locuius esl Dominiis: Sanclificaborin elc Licet, inquam, doleanl, non lamen capita sua
liis qui appropinquant mihi, et in conspectu omnis nudanl, ncc veslimenla scindunt, id est ministeriuni
populi glorificabor. Hoc audiens, tacuit Aaron. > suum honorare non desinunt, sanctee Scriplura?, ve-
Juxta liiteram, non innuil Moyses, quod ab illo vi- ritalem iiuegra fide adversus gentis suse perfidiaui
sibili experiniento cerlum haberet Deum esse san- defeiidunt, et hoc modo fores tabernaculi non egre-
clum, et sanctilalis suae dignitatem semper esse diuntur, alioquin perissent. iVeeenim, inquil idem
defensurum, et vindicaturum in eos qui limere, im- Apostolus, inibi csl, si non evangelizavero (/ Cof.
parali, invocati, vel irijussi sinc ordirie, absque D lx). > Ail ergo : i.Vos autcm rion egrediamini fores
revcrenlia, sacris praesumunl se ingerere, vtfl im- tabernaculi. Alioquin peribilis. Oleum quippe sancioe
mergere Dei niinislefiis. « Et hoc, inquit, locutus unclionis esl super vos. > Oleum quippe sanciae
csl Dominus, > vidclicet superius toto fumigantc uuclionis est super illos, quse docet eos' de' onmibus
monle Sinaij ubi et dixil: < Sacerdotes quoqtte qui (I Joan. n), quomodo propter carnem' vel geniehi
accedunt adDominum, sanclificeritur, ne percutiam suam iioii debeanl capul, id est inenlem suam, fide-
eos (Exod. xix i, > elc. Porro.jiixta allegoriam, il- ei gratia Chiisli nudare, suum vestimenium, idcsf
lud innuitur, qiiod poena Judaici populi saiicicridum Veritatis doclrinam.scindere, fores labernaculi cgrc-
sit, ut deinceps iu carne neino audeat gloriari, sed di, id est ab ordiue veri sacrilicii cessare pro aeiiiu--
iu sola fide Jesu Christi. Hoc audlcns lacel Aaron : latioiie sacerdolii Judaici.
lacct, inquara, magnus sacerdos Christus, qui quon- GAPUT VIII.
daui flevit super miseram civiiatem Jerusalem (Luc. Cur filii Aaron vinum el omnequod inebriare poterat;
xix), pro hurnaiio affectu, magisque excrcet ratio- ' bibere non debeanl quandb intranl tdbernaculum\
nabile divinilalis consilium, qiiani. seqtialur c.arnis ei id quid sit juxta sensufn mysiicuin.
lespeciiim inniofleTelperdilioncsuorutn. sccunduiu < Dixit quoque Dominus ad Aaron : Vinum el
 79.> RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 798
oiiine quod inebriare polcst non bibcs, lu el filii lui, A i porletis initpiilatcin nuiltttiidiiiis, cl rogclis pro ca
quando iutratis labernaculiim leslimoiiii, ne moiia- in coiispcclu Domini proesertiin cum de sanguine il-
liiini, quia proeceplum cstsempilernum in genera- lius non sit illatum inlra sancta? > Et in islo non
tione veslra,et ut habealis scientiam discerncndi deest inyslerittm, alioquiu frustra viderelur scri-
juter sancium el profaiiiim, inter polluliiin et rouri- plum. Ilircus nainque qui pro peccato oblaius ad
dum, doceaiisqtie filios Israel omni legilinia mea, esum sacerdotuin non pervenil, qui ei requisilus,
qnee locitlus esl Domiuus acl eos per maiium Moysi.» noii saliem conibustus, ut holocausttiin, sed exusltts
Secundum lilteram manifestum sobrielatis proecc- repcritur, sacrificium Judseorum cst, quod ad riiiim
plum est, quia viiiitm apostatare facil, cliam sapien- veri sacerdoiis Chrisli non est admissiim. Hinc ira-
tes (Eccli. xix). > Fornicatio, inquil propheta, et scitur Moyses in lypum videlicet illorum legisoemu-
vinum et ebrielas auferunl cor (Ose. iv). > Et Apo- Iatortim, qui, sicut in Actibus apostolorum legitur,
sloitis : < Nolite, in.juil, incbriari vino, in quo est cnin Evangelio Chrisli ceeremouias legis misccri
lttxuria (Ephes. v). > Unde rectissime sancta censet voltierunt (Act. xv).> Respondil Aaron : Oblata cst
Ecclesia, ul qui sacercJotcs sunt, et vcri sacrificii hodie mihi victima pro peccato, el holocausuim
sancltiarium jugiter intranl, a conjugiis omnino Domino. Mihi aiitem accidit quod vides. Quoraodo
"'
abslineanl, oinnemque luxtiriam fugiant, cum in hac potui comedere eam, aui piacere Doraiiio in caere-
lego, ubi carnes brnioruni aniiiialiuiri sacrilicaban- nioniis nienie lugtibri? Quod cum audisset Moyses,
tur, eo temporc qtio inlrabaut labcrnacultim, non reeepil salisfaclioiiem. > In superficie hislorica pa-
solum a liixuria, scd el a vino, in qtio esl luxuria, let quod causa filiorum, qui pro sua pnesumptione
sacerdoles pcniius abslinere dcbuerant. Porro ut morlui fueranl, edendi non soltim voluptas, sed et
coepiam prose([iiatnur allegorjam, spiriiualiier lioc voluntas patri exempla est. Porro, juxta cceplum
proccepil Deus, et non homo : nani non Moyscs scd spiritualem 568 sensum, causa reddita est, cur
ipse Dominus hoc loctilus esse perhihelur, ut hoc viclimas Judaicas magnus pontifex Chrislus, et filii
leinporc, quo preecurreiiie Chrislo, in vertim ingre- ejus, scilicet aposloli, oderunt. « Oblala est, inqtiit,
diniur tabernactilum, nequaquam legis occidentis hodle viclima pro peccato el bolocatislum Domino.»
sequ.imur litlefam. Naiii vinuni quidem interdum . Ac si dicat ipsc Chrislus loquens in aposlolis suis :
significal Spirilns sanclivirtiilem.Ulibi: < Etvinum In hoc lemporeacceplahili, in islo die salutis (// Cor.
laelificat cor honiinis (Psal. cin).> Verumtamen cnm vi), oblalus sum ego, sicul prsedixeram iu Psalmo :
iiicnmparaliorie melioris deprimilur, ul ibi: < Quia < Holocauslum el pro peccato non postulasii, lnoc
ntcliora stint ubera tua vino (Cant. 1), > auslcrilalcm dixi: Ecce Venio (Psal. xxxix). » Oblalus sum, in-
s:gnifical legis, qua sine dubio melior esl laclea dul- qiiain, quia volui, et oblalus luli peccata mundi
cedo Evangelii. Ut quid enim non est bibendum (Isa. LIII). Mihi aulem accidit ut filii mei, < filii
liujnsinoili vinum ? < Ut habealis, inquit, scienliam alieni, > qui < mentili sunt niihi, el claudicaverunt
disccrnendi iriter sanclum et profanum, inler pollu- a semilis suis (Psal. xvu), > cum offerrcnt iguem
turti et inundiirii, > etc Ergone idcirco non bibent alieuum, nolentes ignem suscipere coelestem et ve-
Viniim, ut discernere queanl inter bovem et came- rum, scilicet Spiritum sanctum. Quomodo ergo pos-
liini, iriter hircum el clioerogrylluni? nam hujusmodi sum admiltere caeremonias eorum, et non pntius
discrclio, si siinplicem sequaris litteram, poslmo- exurendum tradere lemplum et civitalem eorum,
dum subscripta est. Igiinr ut inter ver.m mundi- prsesertim cum vcnerim i facere non voluntalem
tiam veramtjue imiiiundiiiam sacerdoles legitimi incam, sed voluntatem ejus, qui misit mc, Patris
discernere qtieant, idcirco vinutri bibere, "ulesl au- (Joan. v, 6). > Quo audito, i Moyses reecpil satisr
stcram prohiberitur seqtii logis lilierajn. factionein. > Sic nempe qui ex Judacis erant recepe-
CAPUT IX. iiiiit salisfaclionem, loqiicnle in Jacobo caelcrisque
,.'.-'
exnstvm aposlolis Cbrislo, el judicaiile non inqtiietari de-
De hirco oblato, quem cum quwrerel Moyses, bere eos, qui ex genlibus. convertebaniur ad Domi-
reperit, de quo Aaron : < Quomodo, inquit, potui fj
comedere mcnte lugubri? t quod Judaici sucrificii nuni (Act. xv). Proinde recle continuo sequitur :
quale nunc esl, lypus fuerit. CAPUT X.
t Loculusqtie est Moyses ad Aaron el Eleazar at-
: Quid sit mystice quod posl ignem datum, lex de come-
que Ilhamar filios cjus qui residui erant Tolliie dendis animalibus datur, et quid sit ungulam divi-
sacrilicittm quoil rcmansil ex oblationc Domini, ct dere et ruminare.
comedite illud absque fermento, juxta allare, quiai (CAP.XI.) i Locutus est Dominus ad Moysen et
sanctum sanclorurn est. > Hsec de prseccplis vel tra- ad Aaron, dicens : Dicite filiis lsrael *.Haecsunl aui-
ditionibus idcirco nunc scriplo ilerantur, ut ad eai malia qtire comedere dclietis de cunctis animalibus
qiiae subjecta sunl, ordine perveniatur. Inter h:cc terree. Omne quod hahct divisam ungulam el rumi-
hirctim, qui oblalus fueral pro peccato, cum qtiserc- nat in pecoribus, cometfetis. Quidquid anteni rumi-
ret Moyses, exustum reperil. lralusque conlra Elea- iial quidem el liabel ungiilam, sed :ion dividit eam,
lar el Itbamar filios Aaron, qui remanseranl, ail :: sicni camelus, non comedetis illud, > eic Animalia,
: < C'ir non comcdislis hosliam pro peccalo in loco> de quibus Deo cura est, bomines siint. Recte, in-
sanclo, qtuc s.incla sauclorum cst ct. dala vohis, ull. quain, conli.mio posl igiicm de coelo dalum, mor-
797 DE TRINlTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — 1N LEVIT. LIB. II. 793
temque filiorum Aaron, haec de comedendis et noni A } solam sequuntur occidentem litleram, el ad vivifi-
comedendis animalibus lex datur; nani el posl sanctii canictii spirilum non subsiliunt. « Ilsec stinl quae de
Spiritus adventum atqtte Synagogae interiium, des avihus non comedetis el vitanda suul vobis, » etc.
admiliendis et non admilleudis, sive reprobandis i Qnasi aves immundae, inanes genlium philosophi
hominibus discretio sanctis apostolis imperatur. fuere, recleque avibus super qualuor pedes gradicn-
Unde el Petro esurienli ac volenti guslare,-ostcndi- lihtts comparantur quicunque ex his ctim animo de
lur in excessu menlis < vas quoddam, velul Hnleuirii coelesiibus, verbi gralia, sole, luiia, stellis, et reli-
magnum, qnaluor initiis de coelo submitii in terram, quis philosopliantur, venlre autem el corporc per
jn qno erant oninia quadrupedia, el serpenlia lerrse: terram, Iutumque vitiortim versanlur. Replilibus
et volatilia coeli. Et facla est vox ad eum : Snrge, quoqiie non incongnie similaniur qni nullius' vel
Petre, occideel manduca.Ait autem Petrus : Absit,i apud homines bonse aut bonestee professionis ha-
Domine! Quia nunqtiam manducavi omne commune' benliir, ut puta ganeones, bistriones, malefici, scor-
el immundum. Et vox ilerurii secundo ad eum : QuodI lalores. Secundum qualiialem vel proprielatem
Deus purificavil, lu ne commune dixeris (Act. x). > cujuseunque vilii, alii aliis replilibus sive iinmundis
Quod illic in illa visione, hoc idem in ista sancla et quibiisque animanlibus recle cpmparanlur, asiipu-
spirituali lege, sub nominibus quadrupedum, ser- *" lanlibiis, non solum divinarum, sed etiam humana-
pentiura, volatilium, alque nalalitium dignnm est rnm lilierarum aucloribus. Nam hinc est quod socios
inlelligere. i Hccc, inquil, et haec immunda vcl pol- Ulyssis, pueris miranlibus, Circe filia Solis in varias
Itila sunt vobis, > subauditur, nisi Deus illa sancti- fonnas verlisse lectilalur (169). «Hsec igi.lur, inquil,
ficaverit. Nam hsec animalia cum non sint homines, immunda sunl, el qiticunque morlicina lioruni te-
nl proBdiciumest, ejusmodi sunl, ul aspirante Deoi tigerit, polluetur, et erit iminundus usipte ad vespe-
velerem iminiindiiiec mulare possiut habilum. rum,> id est, usque ad pcrfectain pueniieiiliain, quo
Proinde Petro , ul prsemisimiis, ila dictum esl : videlicet dicto ssepius repeiito spirilualitcr omnis
i Quod Deus ptirificavit, lu ne commune dixeris. > dainnaltir iniqiiitatis consensus. Nitnc horiiin ani-
Nunc immunditiae causas secuiidtim pfecsentes di- mantiiim, quee haec Scriptura comiriemorat, iiomiiia
stinguamus differenlias. i Omne, iriquit, quod habet breviter naturastjue perstringere libet.
divisam ungulam, el ruminal in pecoribus, come- CAPUT XIL
detis. > Ungiilam habere divisam, pariler et rumi- De animalium proprielatibus vel nalnris, quw lcx
nare, est discretam sanctse Trinitatis habere intelli- nominatim immunda decernil haberi.
genliam, ejusdemque diligeirter voce et opere re-f '- Choerogryllus bestia spiuosa niajor erieio. Slruthio
traclare memoriam. i Hoc, inquit, omne comede-r, Graeco nomine dicilur, quod animal iii similitudinem
tis, » quia videlicet quisquis talis est, in corptts vel avis pennas habere videtur, de lerra iamen allius
communionem Ecclesiac fiducialiter admitti debet. «on elevatur. Noclua dicituf, co quod nocte circum-
i Quidquid aulem ruminat quidem el habet ungu- volel, eadem et nycticorax avis luclftiga. Larus ipse
lam, sed non dividil eam, non cotnedelis. > Quasi est gala, qttse solet semper supersedere aquis. Bubo,
ruminal quiderii, sed ungttlam non dividit, quisquis a sono vocis nomen hahel, avis feralis, onusia plu-
recta videinr operari, sed peccat in fide, non recte riiis, et in cavernis coinmorans. Mergus ab assidui-
distinguens personas unicse Trinitatis. E conlrario tate mergendi vocala, avis nigra piscibiis infesta.
fimlit ungulam, sed non ruminat, quisquis confile- Ibis Nili fluminis avis, quse ventris fimum proprio
lur se nosse Deum, factis autem negat. • Hortint, rostro exlrahit; hsec serpentium ovis libenter vesci-
ail, cadavera non contingetis, > id est, morluis iur. Onocroialon Graeci vocant roslro longo, avis
operibus non consenlielis. Quarta species lo: ge in- cygno similis, 269 sed rnajor. Porphyrion avis
ferius posita, scilicel animal qnod nec dividit uiigu- purpurei coloris, ut nomen significare videtur; alii
lam nec ruminal, omnino priori eontraria est.-ac atilem albam, similem cygno, alii pellicanum esse
proinde mttllo magis immunda, euni significat ho- Q rj dicunt. Fnlicte similes magniludine et colore cygno-
minem, qui nec intelleclu nec operatione Deiim rum, duris et grandibus rostris, ei rn scopulis litlo-
bonoral. rum commoranies. Has Latini diomedeas, Graeci
CAPUT XI. heroilios vocant. Choradridri avis alba' tota, cujtis
Qiiiii sil pisces pennas habere, qnid aves qttadrupcdes interiora octilos cahginosOs curanl. Upupam Granci
esse, quid replile? vocanl, quod stercori humario consideat, ei feicnri
i Hoec sunt quse giguniur in aqius, cl vesci lici- pascatur fimo, avis spufcissima, crislis exstaiilibus,
liiiii csl. Ontne qtiod habel pennulas el squamas lam galeaia , in sepulcfis ' el slefcoribus commorans. *
in mari qiiam in fluniinibus et slagnis, coinedetis. Allacus et bphrmachds ignotie aves. Druchus, lo-
Qitidquid auteiri pennulas et squamas non habet ciista.quae necdum volat- Lticusla, quod pedibus sk
eorum, quae iri aquis moventur el vivunl, aboriiiiiar lorigis, velui bastaJ ilanC Grseci tam maritimam
JiiJe vobis et exsecrandnm erit. > Quasi. natatilia, quam terrestreni aistagori diciint. Mtislela GrseCum
iiutnunda, maxime Judeei siini, qui iialant in fluen- estj id est mus jonga. Crocodilus aniirial quadrupcs
tis Scriplurarum, sed pennulas non habent, dum a croceo colore dicturn.gignitur :in Nilo. Migale
(IG9) Plin., xxv, 2, 5; Cic, De Xal. d.tor., m, 19; l; llyg.j fal). 123, 156, 199; Ovid., Mel. xiv/passim.
799 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 800
ignota beslia, quam. lamcn similem. camseleonli fe- A £ intrat in os, coinquinal hominem (Mallh. xv), > illa
runt. Camseleon non habet colorera uniiiii, sed di- poiitis, ul coepiniiis, per heec inlelligamus, qtise
versa varietate est conspersus, ut pardus. Corpuscur exeiinl de lioinine: Nam « bsec, inquit, sunl quee
lum vero camseleontis ad colores quos videi, facil- coinqiiinanl lioniineni, scilicet cogitaliones malae,
lima conversione variatur. Stellio gentts lacertoe de homicidia, adultcria, fornicntiones, furta, falsa le-
colore nomen inditutn liabcns. Est enim lergore slimonia, blasphemise (ibid.), >.el ab istis omnia
pictus lucenlibus guttis in modum slellarum. Lacerta noslra custodiamus, ne conlaclu boriim polluantur,
replile gcruis vocalum, quod brachitim habeal. Talpa adhibitis circa illos qui nobis commissi sunl diligen-
lerrestre animal sine oculis, lerram semper fodiens, lissimis custodibus, ne illorum qui ejusmodi sunt,
quam Grseci aphaiacam dicunl. Ad spiriltialera scn- miseria vitieiiiur, (lirenles.cnm Apostolo : < Ne te-
sum sermonunc redeat. ligeritis, rieque gtislaveriiis, neque eontrcclaveritis
CAPUT XIII. {Col. n). > Si vas fictile, id est si necdum in bono
proposilo roboralns est is, quem lalitim frequenia-
Tangere, porlare, comedere moriicina eorum,.lavare lione seu confabiilaiione deleclari deprehendimus,
veslimenla, etc, quid sit myitice.
frangatur, id est severissime corripiatur, verberibus
< Quicunque morlicina eoruni teligeril, pollueiur, "] eiiam coercealnr. Si clibanus, id est si adolescen-
et eril immtindns usque ad vesperum. Etsi necesse tulus est, ciijus setatis status naturaliter tanquam
fueril ut portet qnippiam horutn mortuum, lavabit clibahus ardel, si
chylropodes, de quibus anle diclum
vesliriienla sua, el immundus erit usque ad occasuin cst. Si, iiiquam, clibanus aut chytropodessunt, pro
solis. >Tria suiit quae prohibenlur , scilicet come-
qualilaieniorum deslruaiittir, id esl verheribus aut
dere, tangere atque portare quidpiam inimundum, nimiis jejuniisaflligaiitur, ul in melius comiuutculur;
quae et hoc differunt, quod agere malum, conseulire fciin vaseest qnodcunque liquens, id esl, si non seipso
malo, et ad boram pro necessilale sustinere malum. consilii «ompos sil, si alieno regilur consilio, sicttt
Debet atitem legilima esse riecessiias, propter qiiain vas non innalain, sed aliunde infusam sibi contitiil
poriandum sit immundum, videlicel ubi aut niilla- aqtiam, ethic taliscum inimnndoconfabulelur, non
tenns corrigi, aut noii nisi cum majori rei detri- credatur ei, quod munda id faciat conscientia, cum
mentopotest auferri maluiri. Yerbi gratia, Naaman dical Apostolus: « Corrumpunt bonos mores collo-
Syrns cura diceret Eliseo prophelee : «floc solum qiiia mala(/ Cor. xv). • Coelerurri, si Ibntes aut ci-
cst, de quo preceris Dominum pro servo luo, quando slemai velqnoevis aquafum colleclionessini, quorum
ingredilur Dominus mctis teinplum Remmon, ut /Malternm venam habel aquarum viventium, allerum
sdoraret, ex illo innjlente super nianuin meam, si' polabilem reddit imbrem de ccelo susceptum, id est,
adqravero iu templo Remmon, adorante eo in eodem si sapientes, si ftterint habenles « desursum datum
loco, iit ignoscat niliil Dominus servo luo supcr hac et doiuini pcrfectum (Jac.i), t quo possint
optimtim
r% (/ V fleg. v). > Neccsse illi fuerat ul portarel im- nuiiulum regere animum, et hi tales fuerint visi cuin
mtindum, tit sustineret malum, non quidem ut ijiquinatis et immundis habere colloquium, miuuli
adoraret Remmoii, sed ut adoraret in lemplo Rem- eriml, id es.t, credetur eis quod cum immundis agi-
nioii, ubi scilicet el in omni Ipeo poterat adorare tent de munditia castilatis consilium.Porro, si semen-
Deiiin verum. Proinde conlinuo dicil ei propheta :
tem, inquii; morlicinum teiigerii, non polliiel eam, id
• Vade in pace (ibid.)., >Allamcn non omnino illaesa'
cst, is qui Deo morluus est in ejus <;olloquiumvene-
csiporlaniis conscientia, nec si dc necessilatisexcu- rit, qui sapientiae vel scientioe sermonem accepit, hi
satione confidat, rectedicipolest securitas,sedmagis ' qui viderint non slatira dijudieabunt,' verbi gratia,
lemerilas. <Lavabitergo,inquit,veslimenlasua, > idT: dicendo cum phariseeis : « Quia bic pecGalores reci-
csl flebil pro ipsa necessitatis miseria, quod nullos fe- et manducat cuni eis (Matth. ix). > Polest enini
pit
cisse, fitla relatio n.arrat. i Etimmundus eril usque' fieri, quia ssepe faclum est, ut ex bujusmodi semente
ad occasum solis, > id est in morte cjtts sperabit, qui1 D nmndiliae morlicinum iiiimunditise reflorescat, ct
occumbendo in morlem tulil peccata mundi. « Qui' vitalem habitum, pulcliritudinemque resumat. Ve-
teligerit morlicina eorum imtnundus erit usque ad' rumlamen si idem ille qui sermone preepollel ante
vesperum. Et supcr qttod ceciderit quidpiam de'' bac in facto, quod sxpe lubricus depfensus est, non
nioriicinis eorum, polluelur. > Duriim et grave ser.r illi credendum est. Sequilur ergo : « Sin autero
vitutis jugiim, de quo yerissime Petrus aposlolus : sementem perfuderil, et-postea morlicinis
quispiam
c Quod neque nos, inquit, neque patres nostri por-: tacta fnerit, illico polluciur. > Acsi dicat : Siriau-
iar.e.,;,potUiiiiiis(Act. xv). > Vas ficlile conlringitur, ' ,tem anle hac,- hcri et nudiuslertiiis vcl quamlo 1
oniiiis cibus et omiie liquens in yase, ttt immuiiduin ciinque speriiiologum illum justo quisquam probro
]I
abjicilur, cliljaiii cl ,chytropodes, quae sunl coquendi Kiactilavit, et noii habet bonum tcstimonium ab
yasa iictilia cum triljus;pedibus,, .deslruiinlur.Fontes s Iiis qui foris sunt (/ Tim. m), el post hoc morli-
tamenel cisternae. neqiiaquam immiindiliee pro hu-' cinis pcccatorum se in colloquium miscucrii', non
jusmodi condeiiiiiaiititr, el scmenlis.nisi ante tacitimII credalur illi^ quod ad lucrandos iUos aptus vcl ido-
' '
.niorticiiii;aqua;peji'usa fuer.it, non polluetnr. Ergo,* neus.sii. -
quoniam ve.rilati credimus, dicenlj : « Nqn quod
801 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — 1N LEVIT. L1B.II. 802
270 CAPUT XIV. A antiquus diaboius et Satanas letigit et veneno suo
<quee
Quid sil mystice: « Si morluum fuerit animal, quod polluil? Si non itaest, curistalexitaloqiiitur,
licel vbbis edere, qui, t elc omne quod Joquilur, hisqtii in iege stinl loquitur?»
i Si mortuum fuerit animal, qriod licet vobis co- (Rom. m.) i Non esl igitur distinciio Judaeiei Graeci
inedere, qui cadaver ejus leiigeril, immundus eril (Rom.x). t Omnes cnim peccaverunt, imo, ut secun-
dum prsesentem litteram loquar.omnes polluti fuerunl,
tisque ad vesperum. > Huc plane illud respicil quod
emundatrice gratia Dei (Rom. m). Nam et
Apostolus dicil: « Si is qui fraier nominaiur, est etcgebant
eral illa emtindaiio Judeei circumcisi, et ad
fomicalor, aui avarus, aul idolis serviens, aut male- qiianlula
manufactum ciini liostiis deporlati,
dicus, aul ebriosus, aut rapax, ctim ejusmodi nec templum illud
cibum sumere (/Cor.v). > Ac deinceps : « Aiiferte.- nisi venisset ipse et hostia et templum non manu-
malum ex vobisipsis(iJ>i!/..)>Iiemalius: < Nolileetim factiiiii Christus Filius Dei, qui tollit peccata mundi.
in nec Ave ei dixerilis. enim Siquidem Isaias dicil: « Omnesjusliliee nostroe sicul
recipere doniura, Qui
dicit illi Ave, communical operibus ejus malignis, panni menslruatc (Isa. LXIV).> Pfoinde faieamur,
(// Joan. i). >—<Et qui comedent ex eoquidpiam, quia nos immunda rcplilia fuimus, duminodo et il-
sive polaverit, lavabil veslimenla sua, > elc, ut. lorutn qui nobis insullabanl, ei oiniie os obslrualur,
ubi de sua lectione panno menslriiatoe coniparaiilur
supra. < Et hnecquidcin fuiuius, sed abluti siiiims, B
sed sanclificaii sumus, sed jusiificati sumus in no- illorum justitise. El scimus quia illoruiii non creden-
tnine Domini noslri Jesu Cbrisli, el in spiriiu Dei, lium in Chrislum, menstrua nemo lavil; heec auleni
noslri (/ Cor. vi). > Proinde licilo jam nos Ecclesia; replilia Deus purificavil, et ungula bene diyisa, atque
Cbristi teiigit, portavit et sibimel incorporavit, ore riimiuanie ornavit. Sed jam' ipsa legis hujus
omnium Deo clamanle de coelo pro nobis : < Quod verba carpamus.
Deus purificavit, lu ne commune dixeris (Aci. x). > CAPUT XVI.
Quare vero ncc aboniinabilia nobis erunt, qurc adbuc, De eadem re, et cur signtinler dixerit, t suscepto se-
immunda sunl.et quarc non conlaminabimus animas mine, > el de emunduliotie ejus quw masculum, et
nnstras assumendo litec in cibum? Ait: < Ego enim ejus quw feminam pepererit.
t Mulier, inqtiit, si, susceplo semine, pepererit
suniDoininusDeusvesler. Sanrti eslole quoniain ego.
masculum, immuiida erit sepiem diebus, > etc. Re-
> i
sanctus sum. Et ilerum : Ego enim sum Domi-
ligiose sanclus propbelalis spirilus legem siiain dc-
nus, qui eduxi vos de lerra jEgypii, ut essem vobis lerminavil,dicendo, < si.suscepto semine pepererit. >
in Deum. Sancli eniis, quia ego sanctus suni,. > Si,
Aliquam enim niuliereni fulurara praevidebat, quse
ergo legem sequimur regalem, non siinus configu- -. parilura.quideiri, sed IIOHsuscepto semine puerunit
rali prioribus ignoranlise noslroe desideriis, quibus
paiilura erat. Alioqui fruslra sicdelerniinasset. Ergo
in ^Egyplo serviebamus, unde nos eduxii Deus, qttae
legis neccssilate uuica inulicr, una et sola Clirisli
profecto.Pelrus aposlojus sub islis immiindilise no-. Eilji Dei maler fuitiiberrima, quec. iamen eamdem
minibus intellexerat, cutn preemisso, « non coiifigu- laudabililer subiit
legem humiliiale spontanca.« Si,
rati prioribus ignorantiae vestrae dcsideriis, sed se-
inquit, niasculum pcpcrerit, immunda eiil septeni
cunclum eiim qui vocavil vos sancium, el ipsi in diebus, » Ac deinceps : iSin aulem feminam
pepe-
onini coiiyersalioiie saucii silis (/ Petr. l), >staiim de reril, immunda erit duabus hebdomaclibus, jnxia
hoc loco sumptura sic intulii : « Quoniam scripiiira ritum fluxus menslrui;, et sexagiula scx diebus erit
esl: Sancli critis, quoiiiain sancius sum Dominus. in sanguinc purificaiioiiis stiec. > In.litlera manifesia.
Deus vester (ibid.). > , . non prselereundura expartu feminani parlurieniis
CAPUT XV. niajorem esse pcenam iiifinnita,iis, vel imniiinditlse,
De muliere quw susceplo semine conceperif, el de' quam ex profusione masculi. El recte tam scripia
nostrw immunditim causa communi, quod non sit: quaiii naturalis lex, feminam plus qiiam masculum
. distinctio Judwi el Grwci, in bac ralione gravat, quia videlicet jn accessu.pec-
(CAP. XII.) « Loculus esl Dominus ad Moysen j cali, per quod mors inlravil in htinc miiiidum. replili
dicer.s : Lqquere filiis Israel, el tliccs ad cos : Mulier, ilUvasculo diaboli, undevenenuin iiiimiiiidiiiocnoslrse
si, suscepto semine, pepereril masculum, immunda principiiim ille sibilavil, propior femjna sletit quam
eril septcm diebus, juxta dies.separalionis menstruse,: vir. Nam non per viruin niulier, sed per mulier.em
et die octavo circumcidelur infan tulus. Ipsa vero virin iiiendacio diaboli pollutus esl (Roni. v). Rccie
manebit in sanguine ptirificationis suse. > NuIIum igilur in, femina ct fluxus a naiuia, et.ex lege puri-
omiiino lexDomini immaculala gloriari palitur, quasi ficationis duplicala est inora.. Verunilamen in re-
de snamunditia,«utomiieosobslrualur, eisubdilus, medio gratiee purificanlis, nulla est disiantia. « Ihi
liat omnis niundus Deo (Boin. iu). > Nara, si nosgen- enim, inquit Aposlolus, non est masculus neque
les reptilia el serpenlia immunda fuimus, quod.ipsi. femina (Gal. m). > Unde et hac Jege non alia pro
nou diflilemur, cum emendatore noslro gratiasaga- filia quara pro ftlio dalur hostia, scilicet agnus, si-
mus. Unde hoc iUis, ut mumla ftierinl pecora, qua- mulque columba sive turtur. Qure.videlicet luncrite
libus vesci ljcilum iueril? An non et ipsi de Jmmundo. oflerunlur, quando is qui accedil et fideliter credit
semine fuere coiicepli (Job xiv), de imniundo, in- iu passione Agni incontaminati et imniac.laii Chii-
quam, seminc, quod in primis hominihus, serpens sti, et coinpaiicndo ut conregnet, gcmitum habet,
303 RUPERTi ABIUTiS TUITIENSIS 804
vel gregalim ut columba, vel solilarie sicut turltii. », , etiam de illis ejiciendis in quibiiscunquc, post agni-
Coluniba namque gregalitn, lurlur. vero solivagus tionem veriiatis, apostalica vel lieeretica immun-
gemere consuevit, et ob hoc isia publicos Ecclesioc dilia suborla esse deprehendiiur.
convemus, iste oralionum secrctas lacrymas insi- CAPUT XVIII.
niiat. Gregatim crgo geuiere ut columba, est pceni-
De sacerdolis circa lepram dijudicandum diligentid
tentiam agere in publica Ecclesia.; solitarie vero secundum Apostolum dicentem : t Hwreticum ho-
gemere ul lurtur, esi occulla vel etiam ab hominibits minem pqst primam vel secundam admonitionem
remota deUgere lamenta. « Quod si non invenerit devita. >
" Ait
manus ejus, nec poleril offerre agnum, sumet duos ergo : « Iloirio in cnjus carne vel cute orlus
turlures.vel duos ptillos columbse,» etc. Ejus ma- fuerit diversus color, > etc Primuni haec ad Apo-
nus agnuin non invenil qui lanlac capacilalis non sloli convoccinus iinperium, dicenlis : « Ihereliuum
est ul capere possit mysleria veri Agni, Chrisii homiueni post priuiain cl sciiindain adnionilionera
Filii Dei. Offerat ergo duos lurlures vel duos co- deviia, sciens quia subversns esi, qui ejus.uodi esl,
luinbae pullos, id est, conlenta sil gemiuae chari- cl delinquit ctim sit proprio judicio condemiialus
talis exsecutione. < Uniini iu iiolocauslum, et alie- (Tim. ni). > Pfofeclo sicut in hac saucta, el jusla et
rum pro peccalO. > Anior nainquc Dei lotus inlrin<-IJJ bona Iege esl quando debeat bomo cousideraliis a
secns ardel; amor yero.proximi foris per opera sacerdole slaiim leprse condemnari et ad arbilriuni
misericordiae peccalum redirnere studet. cjiis scparari, etest quando debeat s:'inel et itcrnm
inciiidi ac- die septimo considerari, sic in sancta
271 CAPUT XVII. Ecclesia esl quando debeal homo staiim ut a fide
De lege leprosi, quod Deus pro mysterio hujus rei exorbitaverit, heereticus nuniiari, et est quando
curam hubuerit. debeat piis admoriitionibiis prius semcl et iterum
couveniri. Deniqne si is qui ex adverso fidei veriia-
(CAP.XIII.) i Locutus esl Domiuus.ad Moysen et
Aaron, dicens : Homo in cujus carne et cule ortus tisqtie consislit, talis csl ul cum non per ignoran-
fuerit diversus color sive puslula, aul quasi lucens liaiu, sed per maliiiain errare in hypocrisi, fictis
quidpiam, id esl, plaga leprae, adducelur ad Aaron verbis negotiari et loqui mendacium, nemini dubium
sacerdoiem,ei adunum quemlibel filiorum ejus,»etc. sit, qualis erat jam Simon ille Magus cum priraum
Manifesta quidem legis hujus Jittera est. Sed quare se apostolis ingossit illic (Act. vm), non debci seu-
haec; lalia Domimis Deus ad Moysen IOCUIHS est? tenlia remorari, sed slatim cjicienda et separanda
Nunquidilli tarri grandi cuTsefuit conspicere lepram esl lepra nequissima, iic corrumpanlur ceeleri. Ait
humani corporis, lepramque donieslici parietis? C.ergo : i cum viderit lepram in cule.el pilos in album
Qtiid enira prseterpeccaium immundnm cst iIli?Nun- niuialos colorem, ipsaiiique speciem Iepreu liiinii-
qtiid cdnlra morbos corporum, el non pqtius conlra liorem came el cute reli<|ita, plaga leprae cst, el atl
vitiaiiiiimorum; « Deus judex fortis gladium sutim arbitrium ejus separabiiur. > Et poslinodum idem
vibravil,' arctim suum •letcndil el paravit illum?- repetendo confirnint. < Plaga, inquil, lcprac si fiterit
(Psal. vn). » Ergo quodde sacrificiis brutorum ani- iu bomine, adtlucetiir ad saccrdotem et videbit
malium, idem de lege lepramm in hac parte sen- eiiin. Cumqtie color albus in cutc fuerit, ct capillo-
liendum cst. Nam sicut alio jam in loco, cuin testi- runi niulaverit asp.eclum, ipsa quoque caro viva
moniis proplielicis diximus, non idcirco ejiismodi apparuerit, lepra veiustissima judicabilur, alque
sacrificia Deus disposuit, quod carnes laurorum inolitn cuti. Coniaminabil itaque cum sacerdos,ct
mandticare, aut sanguinem hircorum potare liabe- noii rccludci, quia perspicua iramundilia esl. > Tuuc
ret, sed qnia sponle. lalibus iEgyptia consuetudine cleniin pilus in album.mul.ilus est colorem, ipsa ct
iiibiabant. et inniberi uon poterant lilii Israel. Icl- species humilior est carne ct cule reliqua, quando
circo sic disposita suntutveri sacrificii, quo dele- id agitur sub albedine et hurailitale liypocriseos,
ctatur Dcus, saltem umbram vel figuram ordo illo- n] qualeiius in crrorera mulanlur simpKces fidei, qua-
rum gercret. Ila plane non idcirco de Iepra vilanda les Apostolns prsemuniens, dicit: « Nemo vos sedu-
Deus legem dat, qtiod ipse Corporum infirmilales cat vcniens in humiliiatc et religione angelbrnm
ahborrcat, sed quia sensus hominis, quamlibel sa- qtieenon vitlit ambulans fruslra inflatus sensu car-
pienlis, sensus, inquam, exterior, id est, visus vel nis suee, ei non lenens caput, ex qtto lolum corpus
tacius, liujusmodi plagam pene naluraliter exhor- couuexum ct conjunclione subministratum el con-
rescit, nisi quem ' vera misericordia, vel charilas struclum crescit in augmeiilum Dei (Col. n). >
non ficia ad compatiendum vel coinmiscresceniltini Tunc, inquain, capillorum mulalo aspeclu caro
crudivit. ldcirco lcpfee discutiendae, atque vilandae' quoque viva apparet, qtiando id quod prsedictum esl,
legem taleui posuit, cujus umbra vel figura spiri- agiiur scienter, aut defenditur pertiuaciler, quod
tualis honio de spirilualibus debeal infirniari. Iiaque, et conlaciu sancti peccare est. Nempe, quasi mor-
quia fieri polesl, et saepe faclum cst, ut in domo tusecarnis esl lepra ignoranlis homiuis dissonans a
mundiliaequsc esf Ecclesia Dei, lepra immundissima, recta fide loquela, et becc polest remitli. Quasi vivas
lepra heeretica nascerelur, recte postquam de nou > - atttem carnis lcpra est hbminis veriiatem scientis
admitlendis immundiliis mystice lcx data est, datur hlaspbeniia, ei haec « nori remitieiur, neque in hoc
8fir, DE TliriTATE ET OPERIHUS EJttS LIBRl XLII. — IN LEVIT. LIB. II. SOG
sseculo, neque in futuro (Matih. xu). > — < Lepra A catholicam deseruil, eo quod diccrcnt Arihii : Nnn
inquil, vetuslissima judicabilur, alque inolila cnli, tibi subvenielur, nisi liic communicavcrrs, sicut
conlamlnabil eum sacerdos, el non recludet, quia palea Ievjler omni venlo cifciimfi-renie, nunc ;ab
perspicua immunditia esl. > Quod est dicere : Non area transvolat in sepcm, nunc rursus a scpe rcfer-
adhibebil diligenliam, ul manifestum corrigat hae- tur in arcam. lgilur et juxla hanc legem immiin-
reiicuin, sed viiabil ei vifandum pronuniiabit euni, ditiae condemnabilur, el juxta evangelicum Aposloli
quia subversus esl, quia Incorrigibilis esl. i Sin prxceplum, « quia subversus csl, > devitabjlur.
autem lucens candor fuertl in cule, nec humilior CAPUT XIX.
carne reliqua, el pili coloris prislini, recludet eum
QlCidsi lepra mttndissima leneri, et idcirco hominenl
sacerdos sepiem diebus el considerabit die septimo. mundissimnm decerni, secundum Apontoli senlc.n-
Et si quidem lepra non ullra creverit, nc-ctrans- titnn dicemis : t Scripsi vobis in Epistolu noil
ierit in cuie priores terminos, rnrsus includev eum commisceri for.iicariis. t •
srpiem diebus aliis, et die seplimo conteniplabitur. « Sin auiem cfllonieril discurrens lepra in cule,
Si obscurior fuerii lepra, el non creveril in cuie, et operuerit oinncm carneiii, a capile usque ml
muiidabit eum, quia scabies esl. > Sensus hic esl : pedes quidquid snb aspeclu oculoriim cadit, consi-
Si non pcr inancm gloriam in astutia vel hypocrisi II 1 derabit ctim sacerdos, ci leneri lepra riitindissiuia
blasphemiam slruere, led per ignorantiam crrare jtidicabit, eo quod oniiiis in candorem versa sil, ct
visus fuerit, seorsum iiilriielur, sensir veritalis a idcirco homo mundus eril. Qtiando vcto caro vivei;»
fidelissimo dispensatorc verbi, totis septem diebus, iu co apparuerit, tunc sacerdoli? judicio polluciur,
id est, in bmnibtis Scripluiis divinitus inspiratis. et inlerimmundos repiitabilur. .• Fajus loci mystcrio
« Et si quidem Iepra ultra non creverit, nec irans- legitime consonans Apbstolus, dicit ad Corinlhios :
ieril priores teriniuos, id est si non defendendo « Scripsi vobis in Epislola : Ne commisceamini for-
crrorem, rcaltim siitim auxerit, quod facere solenl nicariis, non utique fornioariis liujus mtiiuli, aut
omues hacreiici, quorum diaboliis corda stibvertil, avaris, atil rapacibus atit idolis servicnlihus. Aliiqui
i rursus includel eum septem diebus aliis, et die debueralis de boc mundo cxiisse. Nunc auleiu
septimo considerabil, > id esl, iternm bona spe scripsi vobis non commisceri. Si is qui fraier 110-
illuni in oninibus Scripluris catholicse verilatis caie- lninalur est fornicator, aut avartis , aut idolis ser-
chizabii, el bene conlirmatum sanctsc irialrr Eccle- viens aul maledicus, aul, ebriostts, aui rapax, cum
sise praeseiitabii, dicens, quia scabies fuit, el non ejusmodi nec cibum sumere. Quid enim mihi de liis
lepra, icl est, ignoranlia deliquit, non maliiia. i La- qui foris suiit judicare? Nunquid eniin (!e his qui
vabilque homo vcstimenta sua, et mundus erit > C ( intus sunt vos judicaiis? Nani eos qiii foiis sunt
Juxla btinc sensum spiritiialeni, in lavandis vesli* Dctts judicabit. Aufcrle iiialum ex vobis ipsis. >'
nieutis discrctio qualis esse dcbeat, ecclesiaslica (.' Cor. iii.) Quid euim csi, tolum a capite usque
priulcntia non ignorat. Nani, qui ab heeretica lepra . ad pcdes lepra opertum esse, nisi fornicafium aut
corrccliis ad inlegriialem fidei redticitur, qttalis- avaruni esse ct oinnino lam professione, quam npere
(iinque illa exstiterit, dummodo bapiizaius fiferil in foris esse? Quid cnim est carnem vivam aspergi
noinine Patris et Filii et Spiritus sancli 272 noa .- lepra, nisi nominaii fralrem el fortiicalorem esse,
jlli rcpelitnr lavacrum carnis, sed tanlum confes- caeieraque facerc opera fraterno nomini repu-
sionedata, spirituinaccipitreconciiiationis elremis- guantia? Igilur clUorente ac discurrenle lepra in
sionis pcccaiornm, qua stifliciciiter Javenliir vesti- cute lotara a capite usque ad pedes carnem oper-
menta, ut homo ejusmodi niundus sit. i Quia, si lam esse, quidquid sub aspeclu oculoruni caclit,
poslquam a sacerdole visus est, el redditus iniin- idque consideratum a saccrdotc, lepram quidem,
ditiso, iterum lepra creveril, adducelur ad euiu, et scd muiidissimam lepram judicari, eo quod oinnis
ininiiiiidiliae condeniiiabitui. » El hoc eequum esl. in caiulorem versa sii, et idcirco bomincm munduiii
Nam, si denuo abalienalus fuerit peccalora vnlvael decerni, id profecto est fornicariis hujus mundi,
crraveiii ab uiero.ciloculus ftierit falsa(Psa/. LVII), D1 avaris, rapacibus, idolis servientibus licenler conl-
quae jam spes superesse poleril? Quomodo enim de misccri, nibilque judicare de illis, eo quod foiis
ignorantia poterit excusari ? Igitur et quemadnio- sttnt, quos Dcus judicabit. Ejusmbdi lionio mundus
duiii supradiclus Aposlolus, ait: i Heeretictim homi- crii, inquil, id esi ejusmodi colloquium lege ectic-
nenj post primain et secundam admonilioncni dc- siastica non lc coiiiaininabit, et hoc modo lepr.i
vita (Tini. ni), • videlioel eq quod incxcusabilis, iino ejus lihi mundissima erit. Nam et Doiniuus iiosirr
et incorrigibilis sil, ila nunc lex immundum esse talibiis commislus, unde et improperabaiur il!i
deccrnil eum qui reddilus inunditise ilerum lepram quod esset aniicus peccatorum ct publicanorum
contraxerit. Hoc plane fecit aliquis, cum forle ali- (Matlh. xi). Alioquin si tales vilandi eranl, dcbuc-
quo imligens negolio, unde in caiholica Ecclesia ramtis et nbs el aposioli dc hoc mundo exiisse,
posset ei subveniri, fidem reclam professus est, eo iiuo el Doininus nostcr ntiiiqtiam in hunc munduin
quod diceretur ei : Non lilii subvenietur hic, nisi venissel. E contrario carnem vivam apparere iri
cominunic.iveris, et rursns alio indigens, quo, verbi Iepra, vel carnem vivam lepra aspergi, quod supe-
gralia, apud Arianos possnt ci subveniri. rursus rioii modo longe diverstim vel dissitnile esl, el
 807 RUPERTI ABBATIS TLTIENSIS cau
idcirco immundum decerni, id plane esl eum, quii A ab Ecclcsia deterior faclus esl, et unius verbi
gra-
iiomeii habetquod vival (Apoc. ni), qui fraler nomi- lia, carnalis viiii quasi ulcere sanalo vel conslricto,
nalur et iiilus esl, judicari, et curn ejusmodi nec: in hsercsim lapsus esl, fecil schismala
lurbavitque
cibum suini, sed auferri malum ex vobismelipsis; calliOHcam pacem, prqpria inflammatus iracundia.
(/ Cor. 111). Quid si abundanliori trislilia "fraler Talis Nicolaus de Actibus aposlolorum septimus
absorptus fueril? (// Cor. u). Nunquid omnino' (Act. vi), diaconus de zelo pulcherrimee conjugis
relinqiietur, dum idcirco durilaxal tradi debeat increpalus, resporidisse ferlur ut quicunque vellet,
Satanee in iiiierittim carnis, ut spiritus salvus fial iri acciperel earn uxorem, el ob hoc infideles docuisse
die Domini (/ 6'or. v).'Praerhisso ergo, < caro enim quod aposloli promiscua cunclis,
comrauniaque
viva si lepra aspergatur immunda esl, » continuo consortia feminarum permillerent.
sequitnr : < Quod si rursum versa fuerit in albo- CAPUT XXI
rem, et loluiu lioiiiinem operueril, considerabit De lepra capitis vel barbw, et caute discernendum
eum sacerdos, et niundum esse decernet. » Quod esse utrum lepra an scabies, sive calvilium sil.
idem esl ac si dical: Si abundantiori trisliiia fuerit t Vir sive mulier, in cujus capile vel barba
absorptus, imo et antequam penilus absorbeatur,
intuebiiur eum sacerdos, sciliccl is qui infirmarum germinaverit lepra, videbil eos sacerdos. Et si
humilior fueril Jocus carne reliqua, et
curam se novil accepisse animarum, el non super quidem
flavus soJiloque subtilior, contaminabit eos,
sanas lyrannidem, et proinde sacerdos legitimus est. capil.Ius
quia lepra capitis acbarbac est: Sin autem viderit
tnluebitur, inquam, euni pio inluilu, el confirmabil
locum maculae aequalem vicinee carni, > etc, ut
in illum charilalem, munduui euiri esse decernens,
supia. Et ex hoc loco cognoscere Iicet quoniam
yidelicet ut cura qui se illi in cqlloquio sociaverii, non temere de consueludine cujusquam, prseser-
non judicel aequalem debere sorliri excommunica- lini quac bono possil animo lieri, judicium proferri
lionis vindictam, sed potius immittat sapienles, qui debeat. Tunc elenim in
occulte consolenlur fratrem flucluanlem. capile vel barba, quae vi-
quasi delicel pars corporis non absconditur, nec adeo
CAPUT XX. vesleconlegitur, lepra germinavit aul germinasse
De lepra ejus, cui ulcus innalum esl, ei cjus quem pulaiur, quando talein quis consuetudinem iu
ignis exussit, myslice, de dislanlia hicresiarchw
el hwreiici. publicd Eeciesiae lenet, quee causam infidelilalis
i Caro etciuis in qtia ulcus naium esl, el sana- habei, vel habere creditur. De hujusmodi, inquam,
tura, ct in loco ulceris cicatrixapparuefitalba, sive iion temere jiidicandum esi. Potest enim evenirc,
. gubrufa, adducetur bomo ad sacerdoteiii. > Item : /-. ( ul quod tinea vel lepra capilisesse pulalur, eo quod
cCaro el ctitis, qtiam ignis excusserit, el sanala capilli fluant, scabies aul calviiium sit, id est,
albam sive subrufam habuerit cicatrieem, considc- ut quod a fideli vel snna doclrina abhorrere dicitur,
rabit eam sacerdos. Et ccce vcrsa est in alboreiii, bono proposiio et munda conscienlia leneatur, ui,
et Iocus ejus reliqna cuie humilior, coritaminabil verbi gralia, cuin quis virginilali itnpensius favet,
ciini, quia pJaga leproc in cicalrice orla est. >Ila- et cxiiule opinio nata esl quod conjugia damnet,
ctenus indistinclione de lepra qualiscUnque hoeresis vel cum fralri carnem intemperantius nianducanti
saiicta el mystica lex locuta esl, nunc dislincte '. delrahit, el exinde occasio se proebuil quocl, conlra
bonam Dei creaturam rcjicieiidam esse
Joquitur, primum ile lepra haeresiarcluc, id esl ejus Aposloium,
a qtto hteresis orla esl, et ejus qui non propfio vitio, (/ 7'im. lv;, docere velil. Adducetur, inqiiit, ad
sed alieiio induclus heereiica laliepollulus est. Deni- sacerdoiem, ei res, eodera ordine quojam supra
diciuin est, diJigenter examinabilur, alque rei ve-
que quod ulcus innatum, et combusiio propriis cau-
sis differunt hoc realtts haeresiarehae, et ejus qui ritate comperla, si lepra est, immundus homo ad-
ab illo seducenie in anima combusius est differt. judicabilur; si scabies, lolis prius veslibus, mun-
Namille proprio vitio ulceralus , morliferum virus dabitur; si calvitiuin, absque ulla inlerposilioue
r. erit ihundus.
concepit, iste imprudens forie, dum diviti hoereiico rj
adulando qiiodammodo ad prunas distendilur, et CAPUT XXII.
calefacit crepitaiilis forjiaculac scinlillis evolaniibns. l)e leproso separato, quid sit habere veslimenia dis-
in crure adustus esl. Utriiisque lex eadem est. Pa- suia, caput riudum, os, veste conleclum, conia-
rnm qtiippe differt in criinirie decipere et decipi minalum se clamare ac sordidum.
posse. < Cum, inqtiil, viderit sacerdos Iocum lepree t Quicunque ergo. niaculatus fuerit lepra, el se-
humiliorem carnc reliqua, et pilos versos in can- paratus ad arbitrium sacerdoris, habebil vesti-
dorem, conlaniinabit eura. Piaga enim leprae orla menia dissula, caput nudum, os vesle conleclum,
esl in ulcere, >etc Quocvidelicel lex, quia supra- coiitaminatum ac sordidum se procfamabil. Omni
dicla est, jam csetera prosequamur : Hoc tamen non lempore qtio leprosus est immundus, solus habitabit
praelereiiiidum qttia tuiic in carne vel cule jain sa- exlra castra. > Durus et forlis hic occidontis lille-
nalo ulcere, quod imialum fuerat, plaga leproe orta rse baculus esi,: majori confusione vel fgnoininia
est, qiiando horiio viiiosus magnariim optim, magni miseii corporis niorbos anathemaiizans quam ipsa,
et ardenlis 273 ingenii de proprio vtiio correptus qiiaj Deus odil, aduHeria. Cscterum, quod mificans
 809 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LiBRl XLII. — 1N LEV.T. LIB. II. 810
spiritus in islo loco dicil Ecrlesiis, jusium valde ct j\ macula fucril inferla , repnlabiiur lcpra, ostende-
ralionabile est. Qui enim hoeretica est lepra macu- lurque sacerdoti. Qui consideratam recludet scptem
laius revera nolandus. qnia profeclo devitandus dicbus, et die seplimo rursus aspiciens, si crevisse
est. < Habebil ergo, inquit, vestimenla dissuia. > oeDrehenderit, lepra perseveransesl, pollulum judi-
Plane haerelicus vestimenla babet dissula ; nam hoc cabit vestimentum et omne in quo fucril inventa,
ipso quod haereticus est, illud sibi scidit Chrisli et idcirco comburetur fiammis. > Veslis Janea, sive
vestimenlum, cujus in typum mililes lunicam ejus- linea, aut certa pellicea, vestis , inquam, queelibel
dem Christi, Domini scindere noluerunt (Joan. xix) Jeprosa perversa est hrerelici scriptura arle lexla
unde et scuismalicus dicilur, et est, quia videlicet vel consula sive grosbiori, ut linca, sive subtiliori
unilalcm fidei unicam vel Scripturam veritalem eloquio, ut linea, sive de Platone, coelerisque phi-
scindendo, ipse dissutus et conscissus est. Habel el losophis Deo morluis, sumpla ut veslis pe.llic.ea,
< caput nudum, > perdidit euim coronam spei Do- de mortuis uiiquc animalibus coniracla. Itaquc si
mini, imo el ipsum perdidit captit cujus membra maculam habuerit albam vel ruf.im, id est si quid-
sumus, capul, inquam, Ecclesioe Chrislum, < ex piam discrepuerit ab universitaie Scripturarum, sive
quo lotum corpus per nexum et conjunr.lione humili, sive grandiloquo sermone, < lepfa, > sci-
submiiiistratum est, el crescif in augmenvj.Jt Dei **licel hscrclica perfidia < rrputabitur > ab eo qui
(Col. u),> et assumpsit sibi capul inimicorum diabo- legerit vel audierit, « osiendelurque sacerdoli, >
lum, caput ulcerosum, capul leprosum. Habet et viro videlicet verura Scripturarum sensum alque
« os veste conlectuni, > id est, spiritu liclionis judicium habenti, ctii, qui non oslcnderit, tanquam
obturatum bilingue el dolosum. < Vesle, inquam, pro conscnsu damnabilis erit. « Qui consideratain
contectum. > Summopere namque cavet ne ab illis recludet 274 septem diebus, > id esl, non temera-
qui patulum babent discrelionis nasum, fetore sno rium proferel judicium, sed conferet cuin omni
deprehendalur os vel guilur malignum, de quo alibi aucloritale Scriplurarum, « el si lepram crevisse, >
scriptum est: i Sepulcrum patens est gullur eo- id est, si vere haeresim esse < deprehenderit, cOiri-
rum, linguis suis dolosc agelwnt, venciium aspidum biiretur flammis. > Nullo enim modo meiius aut
sub labiis eorum (Psal. xiu). > Nec frusira. Nam ciiitis bacretica scripiura de memoria perit. Cora-
i cr.ntaniinatiim, inquil, ac sordidum seclamabit. > burelur ilaque leprosa vestis, scilicet prava scriptu-
Dum enim susurrare se pulal hsereticus, clamat, ra flammis visihiiibns, iiam leprosus sciiptor insa-
dum sibilare lingua viperea se exislimat, latratus nabilis, scilicet heerelicus impoenilens, cremabiliir
cjus omnem aurilum hominera exsurdat. Ctinr, _ flammis iiiexslinguibilibus, flammis ecteruis, flam«
inqiiam, in cubiculo suo regi Deo detrahit, avis mis gehennalibus. Quo conlra veslis illa , quarii
cceli auriil et niinlial (Eccle. x), et fit pavor, opcraia cst mulier sapietts, qusesivil enim lanam
et admiraiio in toia Christi domo, quoe esl Ec- et liiiiim, et operala est cousilio maiutum sua-
clesia. Igiiur quidquid Ioqiiilur hoereticus, clamor rum, vestiet virum illius nobilem , dabitur.|Ue
est, et turbam concilat. Quid ergo ? Omni, inquit, ei de fructu manuuin suarum, et laudabunt
lempore quo leprosus et iinmundus est, solus ha- eam in porlis opera ejus (Prov. xxxi). < Quotl si
bitabit eiira caslra. > Non ergo quisquam hseretico, eam vidcrit non crevisse, > id est, putaverit hrere-
quem viveniera calholicse Ecclesise caslra lion re- sim non esse, et id quod pravum sonat bono scnsu
cipiunt, mortuo veniam promitlal. Nain lepra vel accipi posse, < preecipiet, el lavabunl id in quo lepra
imtnunditia hseretica, -quse in hac vita per poeiii- esl, > id est, procdicabil vel exponet coram omnibus
tenliam rion mundatur, post hanc vilaiti non est illttni verbi sensum, qui sanus' vel utilis csl. < Et
undecurelur. « Quodcunque potest niaiuis tua, dicit cum videril faciem prislinam non reversara,» id csi,
Ecclesiastes, inslanter operare, qtiia nec bpus, nec nihil prodesse lccioribus sive audiloribus sanam in-
ralio, nec sapienlia, nec scienlia suut apud inferos, lerprelalionem suam, < igne comburet,'> ulpraedi-
quo lu properas (Eccle. ix). > Omni igilur lempore rj cluin est. « Sin aulem obscurior ftiCril locus lepree,
id est, in siecula stcculorum, siue lennino, sine fine poslquam vcsiis est lola, abrumpet eunv, el a so-
eritcxlra caslra sempiternae Ecclesioc, solus, quam- lido dividel, > id est, si cum in uho capitulo error
vis in perdilorum multituriine, solus, inqnam, et sil aul hxresis, multa fidclia sive ulilia siinl in tolo
solitarius quia a Deo dereliclus, desertor ac de- corpore voluminis, dempto vilio, coetera reservabit,
serlus , pollutor et immundiis, qui boc lcnipore, quod facere nonuulli conali sunl de libris Origenis.
dum vivil, non fuerit spiriiu reconciliatioiiis emen- « Quod si tillra apparuerit in bis locis qiiDC;prius
datus. inimaculata erant, lepra volalilis et vaga esl, > id
CAPUT XXIII. est, si ubra de illis quoque scriptoruin locis, qnae
De lepra vesltum, et quod leprosa vestis sil combu- prius videbantur innoxia, dissensiones orlac ei-.facia
renda, id est scriplura hwrelica penilus auferen- fueriut scanclala, delient igne comburi, videlicet co
da. qiiod plus siinplicibus obsiiil quam prosint sapien-
t Vestis lanea sive linea, quee .epram habuerit libus el discretis, cum suiriciant scripla probal*
in stamiue sive sub legmine, aul cerle pellis, vel fidei. « Si cessaverit, > id est, si disseusio vel iur-
quidquicf ex pelie confecitim est, si alba vcl rufa baiio legentium ratione sedari potucrii,« lavabit-ea,
PATIJOL. CLXVII. 26
 '811 RUPERTI ABBATiS TUiTIENSIS 812
qure pura sunt sccundo > id ost, tlcfendet vel com- A vcrmicnlusquc el hyssopus. Lignum cedrinum irn-
mendabil ea qtise catholica smit ilerato lesiimonio, putribile spem significat resurrectiotiis et incorru-
« et munda erunt, > auibenlica permanebunl. ritionis fulura; vermiculus, cbarilaiem ; hyssopus
CAPUT XXIV. berba humilis, qua lumorpuimonis deponiiur, ipsam
corda noslra puriiicanlur. Sine istis re-
De emundatione leprosi, id est, hwreltci , et quod fidem, qua
mundare mundalum hoc sit reconciliare correclum, conciliaiio non fit. Immolato iiaque passere uno,
ct quid sil duos offerre passeres. alius vivus in sanguine ejus lingitur, quo soptics,
{CAP. XIV.) < Loculus est Dominus ad Moysen, qui mundaitdus est aspergatur, ut rite mundeiur.
clicens : Hic est ritus leprosi: Qnando mundandus quia videlicel unus idemque Chrislus mirabiliter,
est, adducetur ad sacerdolem. Qui egressusecastris ethic in sacramento suo qtiotidie immolatur, et in
ctun invcneril leprain esse mundatam, prsccipiel ei coelo vivil non iuoriturus. Hac fide recepia, qui
qui purificabitur , ut offerat pro se duos passeres hoerelicus fuerit, « seplies re:-persus, » id est, sau-
/vivos quos vesci licilum est, el lignuni cedrinum, cto sepiiformi Spirilu, qui in sola calliolica Eccles:a
vermiculumque el byssopuni, et unum e passeribus dalur, inriovalus, « dimiltet passerem vivum in
Jmmolari jubebiJ in va.se fictili super aquas viventes. agrum, ut avolet, » confilendo scilicel quia Cbri-
Alium auleni vivum cum ligno cedrino, el'cocco,et Bslus, ut prsediclum est, nunquam nioriutrus in
hyssopo linget in sanguine passeris immolati, quo seternum manet.
lasperget illum, qui mundandus est seplies, ut jure CAPfJT XXV.
;purgeiur. > Vere < bona > el sancta t lex, si quis De myslica observalione leprosi qui mundalus es.,
ica lcgitimc uiaiur (/ Tim. i). > Vere splendida Moysi deque cwremoniis suis el oblalionibus.
Tacies, si quis eam amoto velainine inlueatur (// Cor. « Cumque Iaverit homo vcstimenta sua radet
ui). Vidimus, inlclleximus qualiler ejiciat lcprosum, omnes pilos corporis, e( Iavabitur aqua. Purificalus-
i.d esl bxretictiin, eo quoJ leprosus sit. Nunc videa- que ingredieltir castra , ila dunlaxat ul maneat
nius qualiler mundet, id esl reconciliet illum, tibi extra labernaculum sepiem diebus, et dic septimo
mundatus, ubi in catholica fide fuerit correctus; radet capillos capilis, barbamque et supercilia ac
hoc enim est mundare mundalum, scilicet reconci- lelius corporis pilos, et lotis rursum vestibus el
liare correclum. « Ul offeral, inquit, pro se duos corpore, die oclavo assumet duos agnos immacula-
passeres. > Passer Chrislum significat hoc loco, qui las, et ovem anniculara absque uiacula, el tres de-
el in psalmo loquilur: « Yigilavi, et factus sum cimas similae in sacrificium, quae conspersa sit oleo
sicut passer solilarius in lecto (Psal. ci), > id esl el seorsura olei sexlarium. Cumque sacerdos pu-
resurrexi et ascendi in coelum, separaius ab homi- J rificans hominem slaluerit eiim, et bsec omnia co-
uibus, ad modum passeris solitarii in teclo, sepa- ram Domino in oslio labernaculi testiinotiii, tollet
rali ab aliis avibus, et quiescenlis in loco suo. Sed agnum el offeret eum pro delicto oleique sexla-
duo passeres offerendi sunt, t ef unum, inquit, e rium, > elc. Cumque, inquit, laverit hoino vesli-
.passeribus immolari jubebil in vase fictili super Kienta sua, eo videlicet lavacro, de quo Prophcta
aqnas viventes, alium aulem lingelvivum iii sangui- in psalmo : « Lavabo, iiiquit, per singulas noctes
ne ,passeris immolati, > elc Cur hoc, nisi quia lecium meum, lacryniis meis straium ineum rigabo
oporlet eum, qui reconcilialur Ecclesiee, confiteri (Psal. vi), > radct omnespilos corporis sui, id csl
Chr.istnm quia crucifixus el mortuus esl ex iuQrmi-. omties a se snpersiiiiones boereiicas ampulabit, et
lale nostra, et viyij, nunc ex virtule Dei? (// Cor. lavabilur aqua, id est sacra informabilur doctrina.
xiu.) Nam in umbfa quidem vel figura isla duo pas- purificatusque, scilicet hoc modo, ingredietur cas.ira;
seres offcrunlur, sed in veritate essenliae unus est jam enim ex iunc in catholica reputabitur Ecclesia,
Chrisius : unus, inquarri, idemque una geminse per- 275 lta dunlaxat ut maneat exlra labernaculum
sona substantise ex allero crucifixus, ut prsediclum suuin septera diebus, >videlicetne rudis adhuc si con-
est, ex «Uero jam vivus, ex quo etiam i jam non lubernaliumhsereticorummalis colloquiis misceaiur,
jnorilur, mors illiultranon dominabitur (Rom. vi).> ilerum rcdiviva illorum lepra corrumpilur. « Maneat
Igitur pblalis duobus passeribus quos vesci licitum inqiiam, exlra labernaculum suum sepiem diebus,»
est; ulraque enim jara dicla credere oporlet, unus id est, donec in eo perfecte Christus formelnr, cui
. iuimolatur, ei ex alio vivo cum sanguiuc immolaii, est iierum paricnte gratia naius. Et ei hoc conira-
is qui mundandus est septies aspergitur, quia vide- rium non esl quod sacerdotibus supra in consecra-
licet immolalus est Chrislus, idemque redivivus tione ipsorum prseceplum esl: « De ostio quoqtte
sepliformem dedit spiritum, sine quo nullus nle as- tabernaculi non exibilis seplem diebus (Lev. viu). »
pergitur, ul peccatorum remissione mundelur. Hoc Sacerdolibus namque labernaculum calholica est
in sacramentis Ecclesise mirabiliter (quod fidelibus Ecclesia. Leproso autem huic labernaculum suum
-nolum est) celebralur. Immolalur passer « in vase hicreticorum convenliculum erat. « Et die, inquit,
lictili,>id est.recilatur fides ejus., quaeex infirmitate seplimo, radet capillos capilis, barbamque et su
- uostra exslitit .passionis Christi. Et lioc « super percilia ac lotius corporis pilos. > Hsec namqu
iu eo qui barbatus e
,-.aquas vivenles,» id est, secundumScripluras verita- perfeclio et refonnationis
tem vittc conlinentes. Ulic csl lignum ccdrinum, vetcrnosus hocreticus ftteral, si ex loio ad iniafiiiaii
813 DE TRIMTATE ET OPERIEUS EJUS LIBRI XLII. — IN LEVIT. LIB. II. SU
innoceiilisc redeal, si deposila philosopbia et inani A delerminaloc sunl. « Sumcl ergo, inqitit pro peccalo
fallacia, qtiaeest« secunilum traditionem hominum, agnum, > id cst pro correetione pestis boerelicae,
secundum elementa mundi, » et non secundum apprebendet aposlolicaefidei symbolmn. « Dccimam-
spirilum (Col. u), in illo qui caput esl corporis que partcm similse conspersee oleo, et olei sexla-
Ecclesioe(Col. i),» tota cxspolialione corporis carnis rium, > idest fidem unam absqtte subtili disctissione,
reflorescat, quod est capillos capitis, id est sensus trium personarum, ila dunlaxat ut diieclionem ha-
prislinos cordis, barbamque virilem, ac superbiae beal ergo Deum et proximum, juxla sensum supra:
stipercitia, cum totius corporis pilis radere, ul lotus dictum, « duos quoqtie lurtures, ait, sive duos
homo novus incedat. « Et lotis rursus vestibus et pullos coltimbsc, quorum sit unus pro peccato.el
corpore, > id est iterum atque ilcrum dala confes- alter in holocauslum (Lev. xn), > videlicel dupliccm
sione, « die oclavo sumel duos agnos immaculatos, habendo gemitum, vel quia dixit et fecit quae ca-
cl ovem anniculam absque maeula , et tres decimas ibolicocpurilatis non sunt, vel quia non dixit et non
similae, > etc Haec leprosi ablalio a sacerdotum fecil quee ab haereiicoeleprae coniagione aliena suiii.
supradiclis oblalionibus differl quod illic vilulum, Coetera, ut jam dictum est, praeterimus, non enim
hirenm atque agnum sumi jubet Iex, azymorum eadem in omnibus locis suis replicare compellimur.
de canistro exprimiittr eadem quanlilas; hic antem B CAPUT XXVI.
« duos, inqtiit, agnos assumet, et ovem anniculam, De lepra domorum, cum nv.nliaia fueril sacerdoti,
et tres sinuiee decimas. > Plane ah hoc lioeretico, qualiler considerelur, id est liwresis quornmlibet
qui ab liujusmodi lepra mundalus esl, exigi debet, in quovis ordine cohabilanlium qualiler examlnelur.
ut lolius vanoephilosopbiaerasis superciliis, simpli- t Loculus csl Dominus ad Moysen et Aaron di-
cilatem fidei sapial, el ila cum duobus agnis imma- cens : Cum ingressi fueritis terram Chanaan, quam
cnlatis, « ovem anniculam, > id est, in duobus Te- egodabo vobis in possessionem, si fuerit plaga leprse
stamenlis unam simpliciler profiiealur fidem calho- in sedibus, ihit cujus estdonuis nunlians sacerdoti,
licam. Nam a sacerdote, id esl ab eo qui nnnquam et dicit: Quasi plaga leprse videlur mihi esse in
aherravit a fide, non lanla solerlia requirilur vel domo mea. At ille proccipict, ul offerant univcrsa
cxigilur ul sit contenlus simplici fide, quippe qui priusquam ingrediatur eam, el videat utrum lepra
neniinein sollicilum reddidit, quod inquam humana sil, ne immunda fianl oninia qnae in domo sunt.
Deuin voluerit ratione comprehendere. Igitur, « el lntrabilqiie postea, ut consitlerel domus lepram,
ires, inquil, decimas similaeassumet in sacrificium.» elc > Et hic a superioribus dediictus vivificans lc-
Tribus dfecimis assumplis, seplem dccimoe residuse gis spiritus in promptu est. Si enim non de Iepra
snnl. Assttmel ergo tres similoe decimis, id est carnis, sed de lepra menlis vel peccalo carnis Deo
tres confitebitur pura mente et publiea voce unicoe cura vel judicium cst, quanto magis de lepra pa-
deitas personas, ut quas non habebat seplem decimas, rielum, vel de lepra lapidum visibilium et insen-
scilicet sanctum sepliformem Spirilum in catbolica sibilinm illi cura non esl? Ergo hic doinns, ra-
malre Ecclesia recipial. Sed kon satis est sanciam tione urgente, eo sensu accipianda est quo partes
confiteri Trinitalem in conspeclu Ecclesioe, nisi donius dicimus singulos homines. El hoc nondum
proeetinte dileclionis aucloritate et erga Deum et spirituale est; nam et Jitteraliter, sicut tribus per
proximum fideliier operante. « Conspersa, inquit, familias, sive cognaliones, et cognatio per domos,
sinrila sil oleo, et seorsum habeat olei sextarium, > sic domus per viros plerisqne Scripturse locis divisa
qui videlicet et intus coram Domino conspergitur est. « Cum igitur, inquit, ingressi fuerilis in lerrain
charitaiia oleum, et foris erga proximum sex opera Cbanaan, quam ego dabo vobis in possessionem, si
misericordioc sunt, scilicet esurienli cibum, sitienii fueril plaga leprse in oedibus, > elc Ex tunc terram
dare polum, colligere hospilem, cooperire nudum, Chanaan, quod inlcrpretalur motus eorum, ingressi
visitare infirnuini, venire ad eum qui in carcere est sumus, ex qtto, subregibus Chrislianis atque caiho-
(Maiih. xxv). Ceelera prseierimus, quia fere sunt ... licis principibus, licuit sanctoc Ecclesirc pnblicis
cadem qttae superius in consecraiione sacerdo.uin, regnare convcnlibtis divinumqtie impcrium cocle-
inio in exordio voluminis hujus, pro posse tracta- siibus guhernare lcgibus. Nam terra. quidem Cba-
viiiius. Nee mirum, quod eodem ritu et sacerdo- naan, quam dedit Dotninus populo illi possideudam,
les consecraiiliir, el qui leprosus fueral emun- illam significat terram viventium de qua maligni
datur, quia, videlicet in reconcilatione hoerelici, spirilus expulsi suni, quia, secundum nomen Clia-
ctincta sunt agenda mysleria Chrislianse fidei, per naan, motus est pes eorum (Psal. xcm), cecide-
qitre Deo noslro regnum et sacerdotes sumus runlque, et stare non polerant (Psal. xxxv); sed
effecti (Apoc. v), exceplo quod non illi repetitnr quia per preescntis Ecclesiocjanuas in illam ingredi-
lavacrum carnis, si veniat ab hoerelicis, quamlibcl mur lerram, non vanejam nos ingressos esse dici-
perversis, baprizanlibus lanien in nomine Palris, et mus, et beala spe gloriamur, cum adbuc peregri-
Filii et Spiritus sancti « Quod si pauper est, et non nantes in corpore, jam in coelis cum Aposlolo con-
polesl maiius ejus inver.ire quae dicia sunt, > etc versari possimtis (Phil. m). < Si, inqnil, fuerit
Pauper ille est, qui pro parvitate scienlise non pene- plaga lepra>in oedibtis, » id cst, si orla fuerit bocresis
lratprofunda Scriplurarum.qure duobusTestamcnlis in quibuslibel Ecclesioe coiiveniibus, cscnobiisqiio,
 '
•8*15 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS SiG
vel qiiibiisciinque ordinibus commmiiler vivenlibus, A vel thealro, vel in maligno inalignorum collcgio,
« ibil cujns domus csl, nunlians sacerdoli, > subau- cuni morluis, cmn his qtti sunt in infemo, <Doraum
ditur eo quod plagain morliferam per semeiipsum aulem ipsam radel iiilrinsecus per circuitum; > nec
sanare non possit, < Tunc enim is, cujttsestdonius, >. enim immunis esse poierit ab illorum colluvione
qui domui Cbristi est proelaius, majoris vel stiperio- totus celus cohabilantiuin, dicenle Scriplura :
ris quaefere debebil procsidium, cuni 276 Per se" < Qui teligeril picera, inquinabilur ab ea (Eccli.
semelipsum curare non poterit domesticum morbura. XIH). > — i Radet, inquara, per circuitum, > id esl,
< At ille proecipiet, ul efferant universa de domo, cunclos tam vocis professionc qtiam el manus sub-
priusquamingredialur eam, et videat utrum lepra scriptione, analbemaiizare compellet dogma haere-
sil. > lugressuro sacerdole in doniuin, ut videat licum, i et sparget pulverem rasuroe exlra urbem
ulrnrti lepra sit quod annuntiatum est, an non, prius in loco immundo, > ul videlicet nihil immundoruin,
efferri debenl universa, subaudilur quopefferri pos- nihil hoerelicorum sensuum resideal in lota Dei do-
sunt, quia videlicel in conventu , vci ccelu cohabi- mo. Sed i el lapides alios reponi jubebil pro bis
lantium orla dissensione de fide vel dogmatibus, qui ablati fuerint, > scilicet, ut malis malc per-
anlequam res examincntur, qui non consenliitnt ditis (Matih. xxi), domus implealur aliis dome-
scandala facientibus, ipsura sutim declarare debent B ^ sticis, qui pro veritate fidei, vel pacis catliolicse
studium quo ab aliis dissentiunt. Nam poslquam stalu, jure compctenlur in familia Domini. Tandera
lepram hsereticam esse manifesta ralio convicerit, "ilulo alio liniet domum, > id est, malis sensibus
non solum aiicloribus, sed et auclornm consenianeis exclusis sedula preedicatione ac mcliori doctrina
-senlenlia pariler incumbel judicialis. Quare enim lolum reformabil fidei vel caibolicoe pacis staium.
ipraecipiet ut effcrant universa. < Ne immunda, in- Sin autem postquam eruti sunl lapides, et pulvis
4piii, fiant omnia, quse in domo sunt, > vidclicel, elalus, et alia lerra lila, ingressus sacerdos viderit
quando prolatum fueril convictse immunditise indi- reversam leprain elparielesaspersos maculis, lepra
cium. i Inlrabitque postea, ul consideret domus esl persevcrans, et iramunda domus. Quam stalira
lepram, > videlicet poslquam schismatis partem destruent, elc, videlicet sicut, post primara et se-
utramqucdiviseret, dislintamque ulrinsquc habue- cundam inspectionem, homo leprosus immundilioEt
rit notiiiam. «Etcum viderit in parielibus illius, coridemnatur, sic el domus, pdsl primam cl secim-
quasi valliculas pallore sive rubore deformes, el dara consideraliouem, crescenle lepra, jure de-
htiniiliores superficie reliqua, egredietur ostium slruilur, id est sicut haereticus bomo posl priuiam et
domus ct slatim claudel eam septem diebus. > Quod secundum adnionitionem, devilandus, sic el univer-
est dicere: Cum audieril capitula disceptantium *-" ^ sa domus, sive Ecclesia malignantium conciliumque
oittniiio a pulcbriludine vel sanilaie sanctarum baereiicorum, post primam et secundam orlhodoxi
Scriplurartim discrepare, egredietur lola aversus sacerdotis visilationem, analhemaiizandum est,
menle, el iniponei silentium immundo spiritui, sci- i Deslruenl ergo, inquit, domura et lapides ejus, ac
licetleprse hoerelicoe, < septem diebus, id est, uni- ligna, alque univcrsum pulverem projicient extra
verssc veritatis objecta auctoritate, ut videanl vel oppidum in ioco immundo, > videlicet cutn ilto
inielliganl recti et leetentur, et omnis iniquilas op- immunditise principe diabolo, cui per prophetam
pilet os suum (Psal. cvi). sub norhine Babylonici regis diclum est: < Oinues
CAPUT XXVII. reges genlium universi dormierunt in gloria, in
Quod si post seplem dies inveneril crevisse tepram, doma sua. Tu aulem projectus es de sepulcro luo
jubeal erui lapides, id esl, si post omnes admoni- quasi stirps inulilis, pollulus et obvoluius cum his
tiones perseveravil hwresis, expellet ejus auclores, >— si in-
' el, si nec ita profecerit, desiruet totam domum qui inlerfecli sunl gladio (Isa. XJV). <Quod
hwrelicam. Iroiens viderit, lepram 11011crevisse in domo,
i Reversusque die seplimo considerabit eam. Si1 postquam deruio iita esl, purificabil eam, reddila
evenerit crevisse lepram, jubebii erui lapjdes in, , sanilaie. El in purificalione ejus sumet duos pas-
quibus lepra est, ct projiciet eos extra civilaleni in, serCs, > elc, ut supra.
loco immundo, domum aulem ipsam radi inlrinsecus. CAPUT XXVHI.
per circuilum, et spargi pulvorem rasurae extra ci- Detiam eo qui palitur fluxum seminis, id est, inconlinen-
vilalem in loco immundo, lapidesqne alios reponi' sermonis, el de ea quw sanguine fluil, id esl
quw cuilibel fratri delrahil, el de myslica ejus ob-
prohis qui abJaii fuerunt, el Iulo aliolini domum. >i lalione si sanala fueril.
< Septimo, inquil, die >, id esl poslquam oinnemi (CAP.XV.) « Vir qui patitur fluxum seminis, im-
adhibuil sani sermonis diligenliam, < reversus, sii mundus eril.Et lunc judicabilur huic vilio sub-
lepram inveneril crevjsse > haerelicam, i jubebitt jacere cum per momenta singula adbseserit carni
erui lapides in quibus lepra esl, > id est ulelur ferro> illius, atque concrevit foeius bunior. > Item :
abscissionis, auferendo et expellendo illos qui suutt < Mulior quse rcdeunle mcnse patitur fluxnm
cjiisdem iiiipietatis auctores, i elprqjiciet eos exlrai sanguinis, scptem diebus separabilur. > Ac dein-
.civitatem, > exlra civitatem, inqtiam, viveniis Deii ceps : « Mulier quae patitur mullis diebus fluxum
Hierusalem coeleslem, exlra pacem ccciesiasticoe 2 sanguinis, non in temporc menslruali, vel quaepost
communioriis t in loco iminundo,"> in diaboii circo) mensirtium sanguincm fluere non ccss;t, quandiit
 817 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBUl XLII. — LN LEVIT. LIB. II. 818
litiic subjacel passioni, immunda erilquasi sil in A , poenileiiliam muianlur ct graiia fiunt, soleiimi re-
lempore menslrui. > Ordinate post legem datam, conciliaiionc non indigent, sed tanlum lurturiset
leprse damnabilis, id esl bacreticaepravilatis, legem columbae gemilus offcranl, et salvali sunt. Caetera,
edicit Scriptura de fluxu semiiiis el de fluxu san- quia manifesta sunt, et similia vel eadem ex. parte
guinis menslrui, id est de iiiconlinenlia oris munira- dicta sunlsuperius, sludio proficiscendi orxlerimus.
rosi et de loquacilale iinguae detrahentrs. Quid est CAPUT XXIX.
fluxum seminis aul fluxum pati sanguinis, nisi de- Quod mulier vitio laborans fluentis menstrui, a sanctxe
tractoriis aul eliam criminosis fluere verbis? Nem- communionis prohiberi non debeatingressu.
pe qui detrahil Deo, vel quid blaspbernal Deiim, ct Hoc lamen de menslruis floribus secundum lilte-
qui delrahil proxitno, vel qui judical proximum, ram prsetereundum non est, quia jam in Evangelio
proximi snnl. Qui enira hoc tempore catholicae pa- Christi mulier ejusmodi passionera suslinens, Deo im-
cis, quando suflicienlibiis orthouoxorum scriplis la- munda non est (Malth. IX). Nam viro quidem immu-
pidata vel obrula est oninis haeresis , proximi quem tanda sii, scilicet, < ut vir qui cum ea coierii, tem-
videt bona quoque odit, quomodo, vigentibus hee- pore sanguinis menslfualis, immundus sit. > El hac
reiicorura zizaniis, Deo quem non videt posset esse lege prohibeatur cum eacoire vir, in quo certe mul-
fidelis? Igitur el hic immundus est. Et si quidem in tum conceplibus lex sacra prospicit. Dicuntur eiirm
proposito virlutis , aut in quolibet eminenti gradu eoncepli foelus vilium seminis trahere, ila ul leprosi
constitutiis sit virest patiens fluxum sanguinis^ si 1' et elephanliaci ex hac conceplione nascanttir, el foe-
autem de saecularium plebecula nulloque ordinis da in ulroque sexu corpora pravilale vel enormilale
ecclesiastici sive curialis niunere functus sil, recte membrorum, sanies corrupla degenerei. Coelerum
inulier dicatur patiens fluxum sanguinis menstrui, Deo cur pro hac passione immunda sii? Elenim cc-
quamdiu a delractione linguae non parcit, quandiu clesiasiica recte censet auclorilas, quia nmlier diiin
scandala nutrire, dissensiones facere non cessat. Et consueludinem menstruam palilur, prohibcri cccl«>
nolandum quam caute diclum sit, quam provide siam ingredi non debet, quia ei naturse supcrfluitae
definitum sil. i Tunc, inquit, judicabilur huic vilio in culpam non valet repulari, el per hoc quod invila
subjacere, cum per momenla singula adhaeseril car- palitur, justum non est ut ingressu Ecclcsiae privc-
ni illius, atque concreverit foedus humor. >Quod est lur. Novimus namque quod mulier quaefluxum san-
277 dicere : Non prouno verbo judicabilur linguae gtiinis paliebalur, posl lergum Domuii humiliter
viiio subjacere; nam i si quis in verbo non offendit, veni.ens, vestimenli ejus flmbriam leligit, atque ab
hic perfectus esl vir (Jac. ui). > Sed cum indesinen- autem
p ea sliriim infirmilas sua recessil (Marc. v). Si
ter pro consuetudine adhaeserit ori illiusfoeda, alque in fluxu sanguinis jposita laudabiliter poluit Do-
humida loquacilalis lues, et suavis ftterit gulturi niini veslimeiilura tangere, ctir qtioc inenstruatn
ejus panis hujnsmodi, immundus, inquam, et hic sanguinis superfluilatera patitur, ci non licel Do-
erit, verumlamen non aeque ut leprosus, nondum mini ecclesiam inlrare? Sed dicis: Illam infirmilas
eeque hserelicus. Nec enim habel hapc lex ulsepare- compulit, has vero, de quibus loqiiimur, conslringit
lur, ut habitetexlra castra solus. Optime ac Iegitime consueludo. Si igilur bene praesuinpsit quee vesli-
sancta didicit Ecclesia porlare et sustinere, inlra menlum Domini in languore posila leligit, quod uni
castra sua, qui snnl hujusmodi, gemens tamen et personee infirmanii concetlilnr, cur non concedalur
dicens: « Heu mihi! quiaincolalusmeusprolongatus cunctis mulieribus quae naturae suae vitio iiiftrman-
est; habitavi cum habilantibiis Cedar, mullum in- tur? Sanctoe autem comrounionis myslerium in
cola fuit anima mea. Cum bis qui oderunl pacem iisdcm diebus percipere non debet prohiberi. Si au-
erat pacificus (Psal. cxix). > Hunc lenel modum tem ex veneratione niagna percipere non preesumit,
discretionis, ulcum his qui oderunt pacem « proxi- laudanda est; sed si percepcrit, non judicanda.
mi, quandiu ^alvo unitalis vinculo polest, pacifica CAPUT XXX.
sii: cum his aulem qui oderunt pacem Dei, qui male D i De mysterio duorum hircorum, quod eorum alter
de Deo loauurilur et sunt hseretici, nullam habeat Chrisli, aller Anlichrisli lyptis sit.
pacem, aut loleranlium communionis, sed emunda- (CAP.XVI.) i Locutus est Dominus ad Moysen,
lio lalium sine sanguine fil. Ait enim: « Si sanalus posl morlem duorum fdiorum Aaron, quando offe-
fueritqui hujusmodi sustinet passionem, numerabit rentes ignem alienum interfecli sttnl, et proecepil ei
septem dies posl emundationem sui, el lolis veslibns dicens : Loquere ad Aaron fratrem tuum ne omni
ac tolo corpore in aquis viventibus, erit mundus. Die lempore iiigrediatursaiicluarium, quodesl inlra ve-
autem octavo, sumet duos lurlures, aut dtios pullos lum, coram propitialorio, quo tegitur arca, ut non
columbse, et veniet in conspeclu Domini ad ostitim moriatur, quia in nube apparebo super oraculum,-
labernaculi lestimonii, dabiteos sacerdoli, >elc Ita, nisi lieee ante fecerit. Vilulum offerel pro peccalo, et
inquam, talium emundalio, et carum nmlierum qua- arielem in holocauslum, > elc Post mysticum alque
rum steleril sanguis et fluere cessaveril, sinesan- ordinaiissimum sancise domus Dei statum, in hac
guine fil, cum emundatio leprosi nonuisi cum san- sacra Levilici voluminis scriplura disposilum, i'e-
guine fial passeris vivi. Etenim quicunque fidei pro- riiin ad capul redditur, iJ est, ad Aarou stimmum
fessione intus sunt, quanivis palese sint, cum por ponlificcm el sacrificium ejus. Sic enim superius.
 M9 RUPERTI ABBATJS TUTIENSIS 820
babuinius, jubcnte Doinino, quia obtulerit Aaron vi- A pum ejus Barabbas latro seditionis auclor ei bomici-
lulum el duos atieles, vitulum pro peccato, ei arie- dii (Maith. xxvu), vivens est dimissus, et nunc
lenjunum in holqcausium, ac deinde bircum. Deindes usque super illos sediiionibus alque homicidiis
subjuncia est mors filiorutn Aaron, ae deinde di- lyrannizat diabolus: iiosler vero bircus pro peccalis
scretio mtmdorum atque imniundorum aniinaiiliumi noslris est morluus ; morluus, inquam, seroel pec-
deinde lex leprosibominis, elleprosocdonius, deiiule: calo, ntinc enim vivtt Deo (Rom. vi). « Omnes, in-
de viro paliente fltixum seminis, de feniina palicnle: quit, iniquiiates filiorum Israel, universa delicla
fluxum sanguinis. Posl bsec, inquain, opportuna re- alque peccata eorum imprecans capiii ejus, » 0111-
capilulatione ad ipsura redditur, cum baec ad Moy- nium quippe animarum sanguis universus in caput
seii Doroinus loquilur. Veruni iiounihil differt. Dicili cjtis redundabit, « emillel eum per bominera para-
enim : « Quibus cunctis cum lotus fuerit induetur. tum in desertum, > id est preecipitabil in infernum,
Sustipietque ab universa muliiludine filiorum Israel. in manibus palris ejus diaboli, bominis ulique mali
dttos hircos pro peccato, et unum arielem in holo- et viri iniqui, de quo palerfairiilias in Evangelio di-
causlum: cunique obtulerit vitulum, el oraveril pro' cil: « lnimicus boino boc fecil (Matth. xm). > Se-
se, et pro domo sua, bircos duos slare faeiet coram cunduin hanc significationera turpe nimis esl ho-
Don.ino, in oslio labernaculi leslimonii, mitiens; B minis illius minislerium significanlis diaboluin, qui
super titrumque sortes.' Unam Domino, et aileram in soliludinem inferni deporlabil illum bircum suum.
capro emissario, > elc. Hoc, inquam, noiujihil a Sejl audi quod postmodum sequitur : « ULevero qtti
superioribus diflerl: nam illic de capro emissario dimiserit capruin emissarium, lavabil vestiinenla
nullus sernio est. Magnum et hic myslerium est. sua, et corpus aqua, el sic ingredietur castra. »
Pnsl mortem duorum filiorum Aaron, quando offe- Porro hoc loco, quod liircum illum atlreclavit, et
renlesignem alienum niorlui sunl, et mysteria dicta ad horam typum gessil lolius mundiliac Principis,
sunl, el utique posl perdilionem Jiidseorum qui nunc < lavabit veslimenla sua » non anle ingressurus ca-
in peccalo suo pereunl, haec-eadeni opere implenda stra. Sed el ipse Aaron, quia capiti ejusdem hirci
sunt, lunc suuiinus ponlifex, lunc, inquain, cura maniiin ulramque imposuil, « lavabit carnem suam
pleniiudo gentium subiiitraverit, lempus erit, ut re- iu loco sancio, indueturque vesiiinentis suis. Vi-
Jiquiaesalvaefianl Israelilici populi (Rom. xi). « Duos tulum autem el hircum, qui pro peccalo fueraut
hircos slare faciet in oslio labernaculi leslimonii, » immolali," et quorum sanguis 'llaius est, ut in sau-
id est rcvelato boniine peccati, filio perdilionis, qui ctuario expiatio complerelur, asportabunt foras ca-
vere bircus est fetidus pro peccatis propriis, inno- slra, el CGinburetur igni, » etc Hacc superius ex-
lescet ipse Chrisliis populo illi, qtti cum pro sua in- ** ^ posita sunl, sed boc loco, ut supradictum est,
iiocenlia sit immaculalus Agnus Dei, lanquam hir- recapilulanlur, videlicel idcirco quia non alterius,
cus velut peccator oblatus est pro peccatis tolius ejusdeiii Domini noslri Jesu Chrisii sanguine, qui
"mundi. Tunc miiteniur super ulrumque sorles, ut « ul sanctificarel per suum sanguinem populimi,
liquido constet cunciis q uis eoruni bcnedictus in exlra porlam passus esl (Hebr. xin), » reliquise
iioiiiine Palris in multiiudine misericordiae advene- Israel salvabunlur.
rit, el quis maledictus in nomiue suo in multiiudine CAPUT XXXII.
infi suee emerserit. Nam cujus sors a Domino ex-
oblalus est bic illiim Senlentia legis de non comedendis morliciuis, el cur
ivit, qui pro peccatis nostris, Abraham uxorem habens sororem suam, coiilra
alterum « interiiciel spirilu oris sui, et destruel il- legem hanc non fecerit dicentem : « Juxta con-
fustratione adventus sui (// Thess. u). » Jam quia suetudinem Mgtjpli non facietis. t
caetera superius dicia suiit, videlicel quid signifieet (CAP. XVII.) Debinc paucis interpositis, quoe et
quod pontifex solus ingreditur in sanctuarium, stim- iniellectu plana sunt, et jam diversis locis exposila
pium sanguineni fundenssuper 278 cornua allaris sunl, recapitulaiionem prosequitur, el quoenam sint
per gyrum, aspergens digito septies, et expians, illa iminunda, quorum ab esu, vel coniactu populura
aicjctesanctiiicaiigiliudab immundiliisfiliorumlsracl, ^' sanclum sancta lex absterreat, manifestius eloquitur
nuiic de capro cmissario, quod restat dicei.dum est. i Anima, inquil, qu* coniedeiit morticinuni, vel
CAPUT XXXI. capium a bestia tam de indigenis.quara de advenis,
Quod vivens hireus qui emittilur, ipse sit Anlichrislus. lavabit veslimenla sua etsemetipsum aqua, el con-
« Offerat, inqitit, hircum viventein, et posita utra- laminatus erit usque ad vesperum, et hoc ordine
qrie manu super capul ejus, conliiealur omnes ini- muiidus fiet. > Hoc et superius dictum fuerat, ac
quilales filiorum Israel, et uuiversa delicia alque subinde : i Hsec sunl, inquil, aniinalia, qttse come-
peccata eorum. Quee imprecans eapiti ejus, emittet dere debetis de cunctis animantibus lerne (Lev. xij, >
illum per hominem paraluni in desertum, » etc ethaecatque heec inter imniuiida leputabitis. Nam
Hircus iste, ul preedictuni est, Antichristus est. Vi- si quaeras, quae sunt iininunda, qtiae Deus odit.
vens, inquam, hircus, quippe qui non veniet ul Chii- (CAP.XVIII.) < Juxta consuetudiuein, inquit, terne
"
slus, pro peccalis hominum morilurus, sed oninino JEgypti in qua habitaslis non facietis, et juxta
causse vel niortt ejus conlrarius. Unde et dieitur nioieiu regionis Chauaaii.ad quam ego introducturus
'
Aiilkhrislus, id csl, Christo conlrarihs. Natu in ty- smii vos, lion agcus. t Ac dcinceps : « Oinnis boino
 SSI DE TRINITATE ET OPERlBUS EJUS LlBRl XLH. - IN LEMT. LIB. II S22
ad proxmiani sanguinis sui nonaccedel. >Nam vere3 A manipuluiii primitiarum, septeui behdomadas ple-
haec animalia sunl imraunda, aniuialia cadaverosa,i, nas, usque ad alteram diem expleiioiiis hebdomadoe
el sie offereiis
quee populus Dei coniedere, id est in sui consortiumn septimse, id est quinquaginla dies,
admittere non debet, scilicel, omnes homtnes istaa sacrificium 279 novum Domino, > etc, Hsec so-
facienles, hsec immunda et irrationabilia perpe-- lemnitas niensis priiuilivoruio, qui meiisis apud
trantes, lurpitudinem malris, vel patris discoope-:- Hebresos Theseri, apud Romanos attiem Junius
rientes, sororis ex palre, sive sororis ex matree dicitur: haec, inquarii, solemnilas, Priniitivorum
ignominiam revelanles. Quod si objicias : Ergoo dicilur, et festivitas Hebdomadarum. Vocalur elianv'
Abraham contra Dei placitum fecii, sororis suse e Greece Penlecostes, id est quinquagesimus dies. De
lui-pitudinem revelando; Sara enim soror ejus fuitt solemiiitate congregatarum frugum. « Mense, iu-
filia palris ejus, et non matris. Respondebimus qttiaa qttil, septimo, piima die mensis erit vobis Sabba-
hoc, juxta consueludincm genlium, fecil, quami tum memoriale claiigenlibus tubis, et vocabitur
Deus hoc Ioco interdicil. De quibus cum educerett sauctum. Omne opus servile non facietis in eo, et>.
'
eura Deus, jam antea soror nupserat ilii. Necdumi holoeauslum ofleretis Domino, > etc
scripto Iegis, imo necdura voce Dei praeceplurai CAPUT XXXIV.
acceperat hujusmodi. « Ubi autem preeceplum 11011 i gfle ejusdem solemnitalibus el de causis singularum.
esl, nec prsevaricalio (Rom. IV). » Hoec, inquam, fa- Tres istse solemnitales legales causas iiabent
eientes homiiies, et quomodocunque sanguineam'i' nolissimas, magnaqtie el praeclara commemoratione
turpitudinem discooperienles, mulieris menstrualse; digna lestantur Dei beneficia. Solemnilalis Azymo-
fceditatem revelanles, cnni uxore proxiriii coeunies.,./ runi, solemnitatis, inquam, paschalis causa illa est;
de semine suo datites idolo Moloch, et per ignerai quia < in manu, inquil, forli eduxit nos Domiuus de
transferenies, hi et cseteri operarii iniquilatis coin- lerra ^Egypti, de domo servitutis.Nam, cum indura-
quinati el immundi sunt, quibus nibil est mun- lus essel Pharao, et nollel nos dimittere, occidit
dum [Tit. i). Ilrec enim de homine exeunt, ett Dominus omne primogenitum in terra jEgypti, a
juxla evangelieam veritaiem, coinquinanl hominemi primogenito honiinis usque ad primogeniium jumen-
(Matlh. xv), nam « quod intrai in os, inquit, noni lorum (Exod. xm). > Solemnilalis Priinilivorum
coinquinat honiinem (ibid.). > El in his nullara ini- sive Hebdomadarum, causa haec est, quia mense
pendimus moraiu quaerendo mysteriorum profun- lerlio egressionis de lerra jEgypti, pepigit Dominus
clilatem, quoniam in superficie manifcslam habent ffjedus cum filiis Israel, et legem dedit in tabulis
justiiiee rationem, iransgressoribus reatum peren- scriplam digilo Dei. Paciio foederis non lertio, ut
neai, auditoribus imo factoribus suis magnain pa-. 'C plerique negligenter legentes," sed quario die mensis
rantia conscienliee requieni. lerlii, qui est quinquagesimus a quarta decima luua,
CAPUT XXXIII. vel die mensis primi sic acla est. «TulilMbyses
De tribus solemmtatibus anni, quis sit mensis azymo- dimidiam parlem sanguinis el misit in populo,
rum, quis primilivorum, quis congregatarum parlem autem residuam fudit super altare. Assu-
frugum. mensque volumen fcederis, legit audienle populo.
(CAP.XXIII.) < Loculus est Dominus ad Moysen, Sumptum quoque sanguinem respersit in populum,
dicens : Loquere (iliis Israel, etdices ad eos : Hee et ail: Hic est sanguis foaderis, quod pepigil Domi-
sunt feriee Doraini sanctee, quas celebrare debelis nus vobiscum, super cunciis sermonibus lus (Exod.
temporibus suis. Mense primo, quarta decima die xxiv). > Solemnilalis mensis seplimi; qtise dicitur
mensis ad vesperum phase Domini est, et quinta feslivitas Tabernaculorum, ea causa est, quia a die
decima die mensis hujus solemnilas azymorum egressionis eorum de terra ^Egypti, per qtiadra-
Domini est, » etc Trium solemnilaiura continuata ginta annos in labernaculis habitaverunl, tandemqiie
ratio planius hic ordinala est, de quibus in Exodo consumpta generatione illa, quia murmuraverutit
Dominus : « Tribus, inquil, vicibus per singulos , contra Dominum , filii eorum lerram repromissionis
annos mihifesta celebrabitis, solemnilatem Azymo-*D ingressi sunt (Num. xiv). Causa bsec parlim Iristi-
rum, solemnitatem mensis Primitivoruro, solemni- lioe, parliin leeliliae esi, Trisiiliee, quia corpora pa-
lalera quoque in exilu anni, quando congregaveris iriim in deserto prostrala sunt. Laelilise, quia filii
omnes fruges luas de agro (Exod. xx-ni). > De so- ipsoruni lerram, ut pracdictum est, ingressi sunt.
lemnilate Azymorutii nuiic dicil : « Quarta decinia Proinde celebritas hxc in recordalionem uuiusque
die mensis primi ad vesperuin phase Domini est, » rei prius cum trislilia, postmodum cum. loelitia pcr-
sive pasclia, id est, transittis. De solenfiiiiaie mensis agi jussa est. Ait eitim : « Decirao die mensis hiijus
Primilivorum. « Cum, inquit, ingressi fueriiis ter- seplinii dies Expiationum eril ccleberrimus, et vo-
ram, quam ego dabo vobis, et messueritis segetem, cabitur sanclus. Affligetisque animas veslras in eo,
feretis manipulos spicarum, primitias messis veslrse el offerelis bolccaustuni Domino. Omnis anima, quoe
ad sacerdolein, qni elevabit fasciciiltim coram Do- affiicta non fuerit die boc, peribit de populis suis. >
mino, ui acceplabilis sit vobis allero die Sabbali, lloc pro recordatione maloruin, quia, sicut proe-
et sanciiGcabit illum. » Ae deinceps : « Numera- dictum est, corpora pairum per quadraginta annos
bitis ergo ab altero die Sabbali, in quo oblulislis in dcserto prosirala sunl, eo qtiotl delraxissenl.
825 RUPERTl ABRATIS TUITIENSIS &i
lefrse quam inspexerant exploralores apud filios xA a vespera qnanae detimee luiiae pascbalis, non ab
lsrael, dicenles : i Terra quam Justravimus, devorat ipsa immolatione agni, sed ab allera die Sabbati,
habitatores suos (Num. xiu), > eic Hoc est «jeju- quotocunque loco infra Pasehse dies- occurreril,
Jiium septimi, et jejunium quinti, el jejuiiiuin de- quinquaginla dies incipinnt numerari, profeclo Jiquet
cimi, erit domni Juda in gaudium el Iaetitiam quia dies Pentecosles Judeeorum in Dominicam tunc
et in solemtiilales prreclaras (Zach. vui). >ln gau- erupil. Quinquagenarius quippe numerus a qua in-
dium el leeiitiatu ait, videlicet post affliclionem. cipil in eamdem feriam semper concludiiur. Iia fit
Unde el hie postmodutn dicit: t A quiulo dccimo ut nos atque Judaei ssepiuseadem die sanclum Penle-
die meiisis septimi, qtiando congregaveritis oinnes costen eelebremns, eo quod nequaquam eodem die
fruclus terrae vestrse, ceJebrabilis ferias Domini quo ilii agnum suum jugulant, sed quo fasciculum
spptem die&us. Die primo et die octavo erit Sabba- coram Doraino de manipulis spicarum priniilias
tum, id est requies, sumetisque vobis die priino messis offerunl, nos quoque paschale saerificiuiiT
fructusarboris pulcherrimae, spatulasque palmariim, .- offeramus. Hoc vere saiictuin, lioe vere magnnm
et ramos ligni densarum frontliuni, et salices de myslerium est. Nunquid enim de insensibili spica-
torrenle, el loetabiiuini coram Douiifio Deo veslro, > ruin fasciculo cura esl Deo?' An non potius proplcr
videlicet, quia post culpam-murmuris^veldelractio- B (Stura fasciculmn nostrum, Ireecfieri jussil, de qtio in
nis, qua palres eoruiri lefrae detraxerunl, et pro qua Canticis sponsa dicil: i Faseiculus mirrbajdiJethis
corpora illoruni jn deserto prostrata sunt, gaudium meus mihi (Can.i), > subjungens protinus: < Botrtis
iuccessit iiliorum qwi lerram jnlroierunt, idcirco Gypri dileclus meus raibi (iWc/.).>Qui enim fascicir-
seleiuiiilaiis htijus prima celebrilas esl jejunium, lus mirrliee propler passionis araariludinem, ipse
tiltinia laetitia, vel gandium. Uiriusqiie rei, scilicet idem bolrus Cypri dicilur propter restirreetionis-
ailliclionis agendee, uno, id esl decimo die, ei gaiidii dulcedinenu Annon, inquam, 280 '" providentia.
seplem diebus, a qttinlo decimo die celebrandi prse- resurrectionis hujus fasciculi, qui resurreclurus efat
conium est. < Prima dies meusis Salibalum, id est allera die Sabbati, illuni talero fasciculum jussit hscc
festura niemoriale et sanctuin est clangentibus sancta et niyslica lex elevarr coram Domino allera
tubis, > scilicet, ut audientes clangorem lubarum die Sabbati ? Ilaque eausa prsesens esl cur dies, quo
sint ad festa venlura parati, el eodem die feriati. Spiriltis saiicius apqslolis missus cst, is ipse Judeeis
Nam < omne opus, jnquit, servile non facietis iu eo, compretio Penlecosles est, cum secundum terminos
el offerctis holocauslum Domino. > iilius aniii, dies idem,. a vesperlina immolatioue
CAPUT XXXV. agni, jam qiiiiiqtiagesinius ierlius exsliterit. Unde
i* merilo laudanda sltidiosa sanclaa Ecelesiae fic!es, vel
Quod: narum optimam magisqne divinam eausam induslria,
Imbeat solemnitas Hebdomadarum, quw Grwce quae hoc preefinivit ut,. quacunque feria-
diciiur nsvrExoar», el qtwd seplem hebdomadas rum, sanguinei Judsei suum trueidenl agnum vel
altera die Sabbali lex numerari jussit. hsedum, exspectelur altera Sabbati, quo illi secuiidtun
Ilaruni solemuiialum trium optimam magisque Tegem primilias messis elevare consueverunt, id
divinam lsabet causam festivilas Hebdomadarum, esl spicarum fasciculum, et lunc demum nosirum,
quae, nl supra dictum est, Grsece dicitur Pentecostes. vitalem elevemus fasciculum, dicentem : < Exsur-
Nam magna ouidem benefieia Dei fuerunt quod a rexi et adhuc sum lecum (Psat. cxxxviu). > Igitur
Pharaoiiis dominalione liberavit Deus populum solemiiilaium irium, inaxiniam magisque coeleslem
ilfum, quod inlroduxit iiluiu in lerram pro qua jura- habet causam feslivilas Hebdomadarum, ct idcirco
vit patribus eorum , sed maximum atque oplitnum magis placel ac deleclat nos quod Dominica dies
fuit qjiod supradicto modo pepigil cum eo roedus, ut earum principium ac fiuis est, ut Christianoc Iselitiee
esseiDeus ipsorumi Nam illa bona q«idem,sed transi- dlem ulrobique Judsei celebraverint eliam invi-
toria fuerunt,hoc bonum ct oplimum cst.quia scmpi- deiiles-
ternum. Unde pulcherrime atque sanclissime Jegis GAPUT XXXVI.
sanetoe auctoritale provisum est nt hsec solemnitas, De eadem altera' Sabbali, et quomodo Judwi, vet
anho quo Salvator.passus esl, in illam diem occurre- quare, feslivilates a die in diem transponere solili
sunt.
retquae, ex Evangelio Chrisli, propter ejusdem re-
surreclionem et propter sancti Spiritus advenlum Ut Josephus quoque inlibro Aniiquitatum seribit.
melius ac dulcius fulget. Ait enim r i Qui elevablt *Altera Sabbati luna decima sexta debet intelligi,
fasciculuin coram Domino^ ut acceplabilis sit pro quia videlicet decima quinla cum sit sancta, atqite
eo
vobis, allero die Sabbati et sanctificabit illum. > Ac solemnis, Sabbatum generali noraine dicilur,
deinceps : i Numerabkis ergo ab allero die Sabbati, quod non liceatin illo die qttidpiam operari. Setl
in quo oblulistis manipulum primiliarum, septcm. eonstat profeclo, quod anr.o Dominicaepassionis cum,
bebdomadas plenas, usquead aJteram diem exple- secundum Evangelium, quinia feria, decima quaria
'
tionis hebdoraadee seplimee, id est qninqiiaginla dies,, luna evenissel, decima sexta luna Sabbatuin fuit.
et sic offeretis sacrificium novum Domino. >Queenami Num ergo una eademque dies, el propler se Sabba-
fuit altera dies Sabbati, nisi dies post Sabbalum, dies tum, et propter prxcedentem diem Pascbse, allera
Bouuoica, qua Christus resurrexit? Dum crgo nont fuil Sabbali ? Hic jam, anliquam Juda;orum consue-
fr25 DE TRINITATE ET OPERJBUS EJCif LIBRI XLU — IN LEVIT. LIB. II 826
tudinem nosse operae pretium est, quee hujusmodi .A CAPUT XXXVII.
est : Mos illis est ut, uliicunque vilare prsevalent,
id duos dies Quod nostra Azymoriim festivilas Christus sit, et
iiuuquani duo Sabbala, est festos, qui- nostra Penlecoste advenlus Spirilus sancti, et
bus operari non liceat continuenl. Multa enim, nostra congregatarum frugum Iwiistima festiviias
aiunt, nobis imporliina fierent, alque iiicommoda, Nalalis Domini.
verbi gratia, in curandis funeribus, quoe interdum a Porro riobis trium solemnitatum anni noslri tolse
prima vespera prioris Sabbati servata, in quarlum spiriluales, lotae sunl caiisae ccelestes. Nam « Pascba
diera fetoris molesiiam generarent. Idcirco ubi noslruiii iinniolatus est Christus (/ Cor. v), > quo
quinia feria pascbalis lermiiuis.id esl decitna quaiia non a Pharaone homine, sed a Pharaone diabolo,
luna evenisset, agnum quidem eadem nocte come- reterna liberatione liberali sunitis. Nostra Pente-
debant, sed sequenlis diei solemnilalem relinque- cosles, id esl quinquaginta dierum festivilas, ad-
Lani in Sabbatum transfcrendam. > Hoc preescilo ventus esl Spirilus sancli, quo ctiin nobis genlibus
nemo miratur cur, quando Dominus passus est, cum focdus gratiosum pepigil Deus, linguas omnium
praelerila vespera Judaei agnum comedissent, quem genlium iribuens apostolis, ul esset unde vel quo-
et ipse Dominus cum discipulis manducaverat, Ju- modo gratiara islara audiremus. Nosira festivilas de
deeis tamen judicia habere vacaverit, cum esset luna R congregalis fructibus terroe in exitu anni est nostra
decima quinta, qtice dies ex lege sancla esse de- festivitas, Naiivitas scilicet Jesu Chrisli Filii Dei, in
buerat atque solemnis. Claret igilur quia nihil qua vere fructus terrse noslrsecongregamiis, terrae,
omniiio repugnal, quoniam, sicut jam diclum est, inqiiam, nostrae, terrae virginese,de qua promiitenlem
ea die qua Christus resurrexit, Judaei suum spica- audivimus Spirilum sanclum : < Dominus dabit be-
rum fasciculum Ievaverunt, atque exinde, quinqua- nignitalem, et lerra nostra dabit friicium stium
ginla dies compulando, die qua Spirilus sanclus (fsal. LXXXIV).> Hoc plane mirabililer deleclari
dalus est apostolis, completum, el ipsi suam Penle- possumus, quod secundum Ronianorum compulatio-
coste.ncclebraverinl. Hic esl ille agnus de quo iiuno nem, lunc anni exilum habemus, quando prsediciee
myslice dicitur : < Atque in eodem die, quo mani- terrse nostroc fructum suscipimus, quando de Virgine
pilus consecralur, csedelur agnus immaculatus an- iiaiuin Deum e' bominem corde, et ore manibusque
niculus in holocauslum Domini. > In holocauslum, bajnhnms. Sed et, sccundum Greecorum obseryatio-
inquam, Domini, ei non in esum, sicul in vespera nem, it.'dem lunc anni exiius est, quando de Nativi-
pascbali. Eieniin in illa quidem specie, qua seipsum tale Christi omni populo gaudium et leelitia est. Cee-
dedit roanducandum apostolis suis, Agnus Dei in _ terum , quod in Exodo dicit baec sacra lex, ut jam
vespera pascbali, in illa, inquam, specie panis el dicLumest: « Solemnilatcm qtioque in exitu anni ,
vini, ita sacrificamus ut et manducemus euindem quando congregaveris omnes fruges luas de agro ,
Agnttm Dei, in illa vero specie, qua resurrexit aliera ctistodies (Exod. xxm), > ethic, id est in Levitico,
Sabbati, ncquaquam illum comedimus, sed adolemus « mense seplimo > id agendum esse conset boc ,
in holoeaustum Domini, ut totus inleger, atque in- nonnisi secundum annuni /Egypliorum a qttibus lunc
columis sedeal a dexlris Dei. Sunt et aliae Judecis IIII profecli fueranl, stare polest quia videlicet nou
iranspositiones ejusdem diei fesii, quas licel ex Hebreeis, sed ^lgypliis circa Septembrem quae 3pud
abundanli sil scribere, non tamen preeterimus, sicut jllos dicilur Thol, exilus vel initium anni est. Geu-
accepimusab illis. Non solum enim sexta feria, sed tinm ergo, id esl Ronianorum ac Greecornm com-
et secunda et quarta Dominica quoque, diem Paschse pulislas hoc maxinie deleclel quod in exitu anni.
celebrare fugiunt. Nam, si secunda feria Pascha ipsorum Chrisius nalusest, in quo lerree noslrae fru-
celebrarent, dies Propitiaiionis, id est decimus dies iclus congregavimus, in quo et Scripturarum sancla-
niensis septimi, qui a die Paschee centesimus septua- rum 281 veritatem intplelam accipinius. Audiamtts.
gesimus lertius est, in sextam feriam illis eveniret, igitur, quod dicitur: « Suiuelisque vobis die primo
quo nihil omnino illis operari licet. Si quarla feria p. fruclus arboris pulcherrimse, spatulasque palmarum,
Pascha celebrarent, Dominicam diem propitiationis et ramos ligni densarum frondium, el salices de
haberenl, et utrobique duo Sabbala, id esl duos dies torrenlc, et laelabiiiiini caram Dotnino Deo veslro. >
feslos coniinuos babenies, proedictis incomniodis < Leetabimiui, > inquit, hoc plane nos gentes facimus
laborarenl. Vcrumlamen horiim omnium quse dicla in praediclo nostri anni exitu, tanlo tripudio virgi-
sunt, si ab eis aulhenlicam queeras ralionem, nullam nei veiiiris excipienles frucium ut manifeste sie
omnitio de Scripiuris proferre possunl, falenlurqiie - qttoqtie verum comprobemus oraculum, quo diclunt
has tradiliones non <Dei esse aut Moysi, sed ma- est: <'Et ipseeril exspeclalio gentium (Gen. XLIX).»
gistrorum suorum Scribarum el Pharisecoruni. Cae- Quaeunqtiam nox, in loia nitilliludiiie rioctium an-
lerum nunc infelices qualiier agant non curandum niiariini. tautam ineruil leeliliam universorUin ordi-
est, quippe qui nec locura, nec oblationem habentes, num ulriusque sexus, senum, juvenum, adolescen-
legeiu, ut ipsi fatentur, non observant, nec ab allero tium, pucrorum altpie puellarum? < Annuntiovobis,
ttie Sabbali, sed ab ipsa vespera paschali suos iiiquil angelus, gaudium magtium, quod erit omiii
quinquaginla dies corapuiant. populo (Luc. u). > Et verum dixii, nam ita esi,
eiiam in isl,> flebili et misero mundo. Proecipue
 827 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS S2$
inlus spiritualis . religio, secunduni sacrosanctani A & annus. Non serelis, neque meletis spoute iu agro
Romanse Ecclesiae instituiioneiii laetalur in illo dic, nascwilia, el priniilias vindemiae non coUigclis. >
imo in iila nocte, corain Domino Deo suo, sumens « Reverlelur, inquit,homo ad possessionem suam, >
Jruclus arboris pulcherrimoe, id est refeclionem bis suhaudilur, si neeessilate compulsus vendideril eam.
in illa nocte proponens sanctae Eucharislioc. Quid Quo jure? Ait paulo inferius : « Terra nou vendetur
enim? Nonne corpus et sanguis Filii Dei, quae mu- in perpetuum, quia mea est, et vos advense, et co-
nera bis offeriiiius vel accipimus in illa nocle, fru- loni mei eslis. Unde ciincta regio possessionis ve-
cius sunl arboris pulcherrimoe, id est, Virginis strae sub redemplionis condilione vendelur. > Re-
iiUemeratse? < Sunietis, ail, et spalulas palmarum, verletur ilaque homo ad possessionem. « El unus-
et ramos ligni deiisarum froiidium, et salices de quisque, ail, rediet ad familiam prislinam, >
torrenle. > Mirum si non ex loco isto vere inquisilor subaudiiur, qui pauperlate compulsus vendidit se.
taiiia; comnioiiilus fuit, qui sic officia proefaioeso- Hoc eiiiiii inferius dicit : « Si pauperlale compulsus
Jeninitatis inslituil, nt Navitatem Chrisli Filii Dei vendiderit se libi fraler tuus, usque ad anuum ju-
pree oranibus subsequeretur Slephatius proloiiiarlyr, hilseum operabitur apud le, et postea egredietur cum
qui ejus glorioesenipiternee primus marlyr occurrit. liberis suis, et reverletur ad cognationem et ad
Dcinde Joannes dilectus Domiui, lerlio loco Inno- B possessionem patrum suorum. > Quo jure? Ail :
«entium exercitus, quos fuiiestus Herodes occidit. « Mei eiiiin servi sunt, et ego eduxi eos de terra
Nain et in illo, scilicet prolomartyre viclorioso, iEgypti : > El iterum : « Mei enim sunt servi filii
revera spalttlas palmarum Ecclesia sancta suslollil; Israel. quos eduxi de terra JEgypti. > Pulchre jus
et in islo dilecto Domini, quasi ramum Jigni den- suum agnoscii Deus, ut lege clemeniise licito ulatur.
sarum frondiuiii, videlicet quia densa el aliissiina Sed quid magnum Domino Deo excelso, possessori
Scriptura, ab eeierno incipiens principio fideui coeli et lerrae, maris et omnium quae in eis sunl,
reciam hicexornat ac defendil; in parvulis autem quid, inquam, magnum aut quam gloriosum praedi-
innocenlibus quasi salices de lorrente, quippe qui cere, aut prsescribere sibi jus terroe modicae quam
nibi operali, queiiiadmoclum salices fructum non conslal lerroe Syriacae sipum esse noit valde ina-
habenies, subito per solam graliam ad viriditatem gnum. Videlicet, quia bi quibus loquitur pueri sunt,
saJieruiit ecternaepatriae.- parvuli sunt (Gal. in), amalores parvorum, cupidi
CAPUT XXXVIII. rerum exsilium, avidi bonorum lerrestriura, utpole,
De anno septimo terrw sabbato, et de jubilwo, id est necdum cognitores bonorum eoeleslium. Ergo quan-
remissionis anno, el cur Deus populo illi nihil lulumcunque sit hoc bonum ante
aliud, sed lanlum bona lemporalia, si obtemperenl, C magni Dei con-
polliceatur; mala lemporalia. si non oblemperent, speclum, pro re el pro lempore, non dedignatur ejus
commineiur. magnificare conimodum, neque cural quale, vel
(CAP.XXV.) < Locuius esl Dominus ad Moysen, quanium sit id quod dat Pater sapiens, dummodo
dicens : Loquere liliis lsrael, cl ditcs ad eos : pro illo munere sibimel alieiitum, sibimet obnoxium
Quando ingressi ftieritis lerram, quam ego dabo faciat puerum. Et hoec lex, magnus et sapiens pae-
vobis, sabbalizet sabbatum Domini. Sex annis seres dagogus, sed parvum quidera est preeiiiium, quod
agrum tuuin, et sex aiiuis poiabis vineam luam, pollicelur, ut bonura provocet pueri ingenium, et
colligesque fructus ejus. Sepliriio aulem anno, sab- parva esi virga qua minalur, ut ejusdem deterreat
balum erit terrse requietionis Doniini. Agrum non lasciviam. Quid enim pollicetur, quod comminalur?
scres, el vineam non polabis. Quee sponte gignit « Si, inquii, in praeceptis meis ambulaverilis, dabo
humus, uoii nietes, el uvas primitiaruni tuarum non vobis pluvias temporibus suis, et lerra gignet germeii
colliges quasi vindeuiiam. > Ac deinceps : < Nume- suum, et pomis arbores replebuntur (Lev. xxvi). >
rabis quoque libi seplem hebdomadas aiinoruui, id Ac deinceps : « Comedetis velustissima velerum, et
esl seplies septem, qtiae simul faciunt annos qua- velera novis superveuieiilibus projicielis (ibid.). >
diaginta iiovera. Et clanges buccina menseseptimo, D JJ Hoecel his similia polliceiur, el de regno coelorum
decima die niensis. > Aulequam teirain clivitlai po- -nusquani palam loquitur, quia videlicel populus ille
pulosuo Domiuus < in funiculo dislributionis (Psal. puer erat, necdum quoe invisibilia sive coelestia spe-
l-xxvu), > legem ejusdem terrae praescribil, condi- rare, sive amare noverat. Deinde dicil : « Quod si
liones proponii, sub quibus (ilios Israel HOII lerrae iion aiidierilisme,iiec feceritis oinnia mandata mea,
doatinos, sed Domini terree, id est Dei sui, colonos visitabo vos velociter in egestate et ardore, qni
tlegere velit. < Sanciilicabis, aii, anntim quinqua- conficial oculos vestros, etconsumal animas veslr.ts.
gesimum, et vocabis remissioneni cunclis habitalo- Frustra serelis semenlem, qtise ab hostibus devora-
ribus lerrae tuee. Ipse cst enim jubilaeits. » Idcirco, bilttr (ibid.). > Iiem : « Emillam in vos beslias agri,
inqttil, vocabis remissionem, quia ipse est juhileeus. quoe consumanl vos el pecora veslra, et ad pauci-
JubiJjeus namque dimitlens vel remiitens inierpicta- tatem cuncla rediganl, deserloe fianl vise vestrae
tur. Quare vocabis remissionera, el quare aunus (ibid.). t Ac deinceps : « Cumque confugerilis in
ipse est jubilaeus? Ail : « Reverletur boir.o ad urbes,- niiltam pesiilenliain in medium vestri, et
possessioncmsua.m, et uiu.squisque rediet ad fami- li.v.lemiiii bosiium manibus postquam confregero
liatn piisliiuun, quia jubiLfiusest, et quinquagesimus baculum panis vestri, ita ut cleccm muliercs iu uno
 m DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. - 1N LEVIT. LIB. II. 850
clibano coquant panes, el reddant eos ad pondus, A jugio vacandum est. « Septinto anno sabbatom erit
et comedeiis, et non saturabimint (ibid.). > Heecet lerroe requieliOnis Domini,>idest post susceplionem
his similia comminatur, et de gebenna ignis inex- filiorum cohlinenlioe siudebis et casiitali operam
stinguibilis, ubi « erit fletus et slridor dentium dabis, cujus inhabitaliorie Deusjure debeatdelectari.
(Matth. vm), > nusquam palam loquitur, quia vide- « Agrura non seres et vineam non piitabis, » id esi,
licet sicut jam diclum 282 esl populus ille puer sponlaneos carnis molus non sequeris.sed babens
erat, et mala invisibilia limere non noverat. Ilaque agrum sive vineani, quasi non habens eris, id est
Deus non pro sua magnitudine, sed pro servili habens virum vel babens uxorem quasi non habens
sensu, reni parvam quasi grandi versal molimine, eris, et hoc modo. « Quoesponte gignit liunius noii
daturus tamen et cuin illis bonis exiguis, rnagna et metes, et uvas primiliarum ttiarum non colliges
rcterna obedientibus preemia, et cum illis nialis irans- quasi vindemiam, » id est spontaneis, ut prsedicluiii
iloriis, sempiterna inobedientibus supplicia. est, carnis molibus fruendo, luxuriam 11011excrce-
CAPUT XXXIX. bis, qiiasi rem juslam aul licitam. « Annus eniiii
Quod nos eadem lerrm Sabbala, non carnaliter, sed terrse requietionis est, » id esl tempus est ut ab
spiritualiler debeamus observare. ejusmodi servitule corruptionis vaces. « Sed erunt
Caeterum nos in plenitudine leuiporis sttmus, de B vobis, inquit, in cibum, tibi et servo luo, ancilloe et
qtta vir magtius, virperfecius loquilur Apostolus : mercenario el advenae, qui peregrinatilur apttd le.
« Et nos cuui essemus parvuli, sub elemeutis mundi Jumenlis luis el pecoribus omnia quse nascunlur
eramus servienles. Al,ubi venit plenitudo lemporis, praebebunt cibum. » Sed mulabis, inquil, opera
misit Deus Filium suum, factum ex muliere. factum carnis, opera corruptionis in opera spirilus, opera
sub lege, ul eos, qui sub lege erant, redimeret, ut glorioeel honoris, ut videanllioinines quorum quasi
adopironeiii lilioruin reciperemus (Gal. iv), > elc , servorum sive aneillarum, quasi mercenariorum et
In bac pleniludiiie posili, non decet ut converlamur advetiaruni imperfeclio vel fides infirmior, imo el
« iterum ad inftrma et egena'elementa (ibid.), > quasi jiimentorum attt pecorum carnalis conversalio
videlicel ut nihil aliud arbilremur agi bic, nisi quod kono indiget corroborari'exemplo, videaiit, in-
arida soriat liilera, dicendo : « Sex annis seres qiiairi, et glorificent Palrem qui est in ccelis (Muttli.
agrura tuum, et sex annis putabis vineam tuam, v), quodammodo refecli quasi cibis ex lerra lua
colligesque fructus ejus, septimo aulem anno sabba- prsebiiis.
luin etit lerrse reqtiielioiiis Doniini, J etc Neque CAPUT XLI.
eiiini pro inagno coinptiiare digtiabunlur Romani, Quis nosler sit jubilwus, id eit dimittens annus.
quod illi popttlo exiguum lerrse sinum Deus dedil, C < Numerabis quoque libi septem bebdomaiias
CIIIIIet palres eoruin pauci /Enea duce Latiuin occu- annorum, > id est seplem seplies.quoe siinul faciunt
parepoiiierini, el ipsi deinceps orbem terrae maxi- annosquadraginia]iiovem. «Etclanges buccinamense
mis etcrebrisbellorum vicloniis sibimel subjecerint. seplimo decima die mensis propitiatioiiis tempore
ltaque el ipsi humaiia ratione posstint adduci, ut in universa terra ttia. Sancliiicabisqiie annum qtiin-
credani, quod Deus majestatis nunquani de illius qnagesimum. Et vocabis remissionem cunclis babi-
lertee bonis, sive meliorum significalione, minquain . laioribus lerroe tuee. Ipse est enim jubibeus. > Jubi-
de illitis lerroe exiguse incommodis, sive malorum Iaetts, ul supra diclum est, dimiitens inlerpretalur.
relernorum invisibiliuin figuratione verba facere Quid aulem profecimus in scbolabtijos sanclae legis,
. dignalus sil. Igitur, quoniam misit Deus Spiritum in tlisciplina Iegis et Evangelii, si nou didiciiniis
Filii sui in corda noslra clamantem : Abba Paler diniiltere debila fratribus noslris, de^ita, iiiqiiaiii,
(Rom. vm), jam et 'haic in spiritu contemplemur, id est peccata debiioribus iiosiris? Siquidem Douii-
uhi lilteram pro caoacitate sensuum exercitalorum lius nosler, proposita parabola de boniine rege qui
jure lastidinuis. voluit ralionem ponere cum scrvis suis, ila coiiclu-
CAPUT XL. sil: « Sic et Pater meus faciel vobis, si non reroi
Quw sabbala nostra sint, et quw terra nostra de D setilis untisquisqiie fratri suo de cordibus vesliis
cujus sabbalis Spirilui sancto cura sil. \Matth. xvm).» Dixerat eniin illi Petrus : «Doiuine,
t Sex, inquit, annis seres agrum luum, seplimo quoiies peccabii in rae frater nieus, et dimiltam ei?
aulein anno sabbalura erit requielionis Domini. » Usque septies? Non, inquit, dico tibi usque septies,
Puta consilialorem dixisse Aposlolum : « Hoc ita- sed usqite sepluagies sepiies (ibid.). t —«Sanciilica-
que dico, fratres, lempus breve esl. ReJiqiium est bis ergo, inquit, annum jitbilseum, id est sancla el
ut qui babenl uxorcs, tanqiiam non habentes sint charitaiiva remissione peccantem in le, et pceniten-
(/ Cor. vn), » etc Quoe eiiim est terra nostra, de lem suscipies fraireni liium, peceantem, inquain,
qua Deo vel Spiritui sanclo sil cura, nisi caro non usque septics, qui numcrtis insolubilis est,
noslra? < Sex ergo, inquit.amiis seres agrum tuuui, neque enim per partes eequas divitli poiest, el inso-
id ost seuiiiiabis in carne lua, usque ad suflicientem lubile peccatunt iinpcenitentis signifieat; sed septcin
generalidiienj liliotuin. Senarius quippe numerus vicibus septies, qui nuineius solubilis est, sive sep-
perfectus est, et hoc loeo spirilualiter pulchre stif- tuagies scpties, qui nuinerus ilem in parles aequas
lit-icnleiu proleni siguifical, pro cuj^s sola spe con- dividi polest, signilicalqiie peccalum qttod sol.vi j o
851 RUPERTi ABBATIS TUlfiENSlS 832
iest, quia videlicel fraier qui peccavit, cum poeni- A el quia non est deploralum in isto, nec reniittelur
tcnliam agat, corrigibilis esl. Hoc vere sanclum, peccatum ejus in fuluro 'saeculo (Maiih. xu). » Si
atque pulcherrimum jubiloei festiim est, evangelica . autem in villa fuerit domus, quae muros uon habet,
clangcnte buccina, concclebrandtim, ita ut rever- id esl si in proximuin admissum fuerit peccatum ,
lalur.liomo in possessionem suam, et uiitisi|uisque quod muro defensionis roboratum non est, agrorum
redeal ad fainiliani piisfinam, id esl ul omni di- jure vendetur, id est veniali condiiione lenebiiur.
scordia solula, omnes babeant cor unum etanimam Nam « si anle, inquit, redempta non fuerit, in jubi-
iinam, serventque unitalem spiritus et inlegrum lseo revertetur ad Dominum, >id est eliamsi anle
pacis vinculum (Ephes.i\), canentes : < Ecce quam finem vitoe non condigna salisfaclione compensatum
bonum et quam jucundum habilare fratres in unura fuerit.is, in quem pcccavit proximus, non solum
(Psal. cxxxu). > licilo i veriiin eiiaui laudabiliter orabit pro eo, ut
remiltaiur ei peccaluin. « jEdes Levitarum quee in
„ 283 CAPUT XLII.
nrbibus sunt semper possunl.redimi. Si redemplse
De eadem dimissione legitima, secutidum legem do-
morum redimendarum , atiam quidem earum quw rion fuerinl in jubilseo reverlentur ad domiuos, >elc.
in itrbibus muriitis, atque aliam earum, quw in Is venditor doraus suee, inlra muros urbis conslilu-
agris sive in villis sunt, et de Levitarum wdibus. I
ioe, Levila est, qui, quainvis in Deum peccaveril,
Sed debet ipsa remissionis causa esse festivitas. eumque superbc conlempserit, non tainen laudiu iu
Suul euim plerique, quod valde absurdum esl, fa- peccalo pennanet, donec cuiu invitum felor suus
ciles ad rcinillendam injiiiiam Dei, difficilesei tardi pnblicet, sed aspiranle Deo compunctus, peccali sui
ad donandam injuriam suam. Nimirum boc poijus; causam adhuc in anima sua lalentem, spirituali
b.ne coiistiiuti et bene eruditi animi est, quod faci- sentori per semetipsum patefacere sludet, prseoc-
iis sit ac promplus ad reniillcndam injuriaro stii, cupans faciem Domini in confessione (Psal. xcu),
tardior arilem ad donandani injuriam Dei. Subse- quod utique legilimum est quasi ordinis Levilici, id
quilur ergo discretus, ac prpvidus legis spiritus, et est boni acsancti propositi. Ejusmodi, inquit, «sedcs
dicit: < Qui vehdiderit domura intra urbis mttros, Levilicee semper redimi possunt, elsi redemptse non
habcbil licentiain redinicndi, donec unus implealur fuerint, in jubilaeo revertenlur ad dominos, > quia
aniuis. Si. non redemerit, et anni circulus fuerit videlicet culpse elsi in prsesenti saeculo non salis
evolutus, emptor possidebit eam, el posleri ejus in dignis pcenitentieefruciibus redemplee fuerint, saltem
perpeluum, el redimi non poteril eiiam in jubilseo. in ftituro venia non carebunl, i sic lamen quasi per
Si autem iri villa fuerit donius, quse muros non ha-• ,f, igiiem > purgatorium (/ Cor, 111).Origenes de eo
bol, agrorum jure vendetur. Si autem redempta non quod hic diclum est, i si non redemeril, et aiuii
fuerii, iu jubiioeo revertelur ad dominum. > Domo- circulus fuerit evolutus, emptor possidebit eam in
mm vendiiio, mentium abalienatio esi. Quolies enimi perpetuum, et redimi non poterit, > nescio quid
qiiisqtte, peccali capius dulcedirie, seinelipsum per- voleus : i Semel tantura, inquit, in Ecclesia est
dit, profeclo domum valde necessariam pro nihilo» poenilenlise locus. <> Verum quoraodocunque ille
vendil. Unde per prophetam Doroinus dicit: i Gra- dixerit, ille magis sensus eligendus est, qui neque
iis venundati eslis (Isa. LII). > Ipsse aulem domus; sapieutium auclorilatem , nec simplicium fideni
aliee inlra muros urbis vendila? coiisistunt, alise ini lscdil.
villa siint, quia vidclicet eslquando in Deum, estt CAPUT XLUI.
qnando quis in proximum peccel. Et quidem utrum- De eo quod alt: t Si pauperlate compulsus vendide-
que pertinej ad Deuin , sed in redeinplione differtt rit se tibi fraler luus , > quam sapienter oporteat
pluriinum. Unde ad filios suos dicil Heli : i Si pec- humilem pcenilentiumconfessionemattendere.
caverit vir in virum.placari ei potest Deus. Si au- Oportet hic confessionis suscepiorem doctum esse
leni in Deum peccaverit vir, qttis orabil pro eoi lege divina, caulumque discretione prsecipua, ut
(/ Reg. u). > Qui igilur vendiderit, inquit, domumi D sciat qua niensura, qua moderalione redeniplionuiii
inlra urbis muros, habebil liccnliara rediniendi,, singularum taxet pretia, id esl qtialia qtiibusqite
doncc urats impleatur annus. Si non redemerit, ett pro motlo culparum, vel pro possibililale conliieii-
antii circulus fuerit evoluiiis, eniplor possidebit eam, liuro pcenitentise iniponet onera. Dicit ergo adhtic
et posteri ejus in perpeluutn, el redimi non poieritt lex sancta, lex juxta ei bona : « Si pauperlale com-
eliain in jubilaeo. » Quod est dicere : « Qni nomina-- pulsus vendiderit se libi frater luus, non eum op-
tur fornicator, aut avarus, aut idolis serviens, aull primes servitute famulorum, sed quasi mercenaritis
malcilicus, aul ebriosus (/ 6or.'v), » qui, inquani,, aul colonus eril. Usque ad aniinm juhilaeum opera-
lalis exislens vcl quidpiam hujitsmodi facicns, eliarai bitur apttd le et poslea egredielur ctim liberis sttis,
, defendere volueril opera sua, qiiaiuliu quitlem su- et reverielur ad cognationem et ad possessionein
perest illi vitoeiempus, polest et licenliam habett palrum suorum. Mei enim servi sunt, el ego edtixi
pcenitimdo el emeiulando peccaium suum redi-. cos de terra iEgypti. » — « Si, inquil, paupcrtate, »
nicre ei ab Ecdesia solvi, si viil'. Si auteni nonu id est spiritti limoris compulsus, « vendideril se
; poeniliieiit et inipoeiiiientetn e lihi fraler luus, » quod videlicet facil quando pro
comprciiciidcrit viioe
' terniiiitis, e.muior diabolus .Dossidcbila iinani rjns,, reatu limens, et compunctus semetipsunt judicio
833 DE TRISITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLll. — LN LEVIT. LIB. II. 854
Dei per minislrum Dei subjicit, ul veniam salutem- A in circuilu snnt, laboriosa vicloria fil et capiuntur,
que mercelur, faclurus pro redempiione animoesuse qui hostes vel rebelles fuerunt, niinquani prodidis'-
quidquid a le fuerit jnssus. Ul quid eniin se tibi sent reatum suum. ln illos, inquam, severius vin-
subjicit, nisi quia pauperlas eum compellit, illa, dicate, qui non volunlaria confessione peccaium
inquam, paupertas, in qua ponit Dominus bcatilu- suum prodiderunl, sed per aJiosestcogniium.
dinis principium, diccndo:« Beati pauperes spiriiu, CAPUT XLIV.
quoniam ipsorum est regnum coelorum? > (Matth. v.) De eo qui in le, id esl te scienle, peccavertt, qualiter
Nisi eniiu hsec illam angeret, qui forsitan nalilibus, - veram circa illum disciplinam moderari debeas
secundum quod ail : t Si invalueril apud lemanus
sensu quoque, aul eiiam curise fascibus te polior advenw el peregrini. >
cst, nuiiquani cousilium salulis suec a le cuin poeua i Si invalueril apud vos manus advenae alqtie
pudoris sui mendicaret. « Non ergo, inquil, enni peregrini, el attenualus frater tuus vendiderit se ei,
opprimes servitule famulorum, > videlicet de lua aul cuiquam de slirpe ejus, post vendilioiieni potest
conlisus justilia, tanquam lu ipse misericordia Dei redimi. Qui voluerit ex fialribus suis, redimet
non indigeas, quemadmodura pbarisaeus ille, qui eum, > etc In omnein partem periculi lex spirilua-
peccalricem mulierem secus pedes Domini flentem lis magnam clemenlise manuin porrigit. Quidenim,
videns, arenli corde fonlem misericordise deprehen- si neque ipse peccator deliclum suum. prodidit, ne-
debal: < Hic, inquit, si esset propheta, sciret quee que publice per alium cognitus est, sed lu solus
et qualis essel mulier, quse tangit cum, quia pecca- nosti? Nunquid stalim divulgabis? Non tilique : Sed
trix est (Luc. vn). » Utique tali si mulier hsec eadem c vade, inqiiit, Dominus, et corripe eum inler le
paupertale compulsa, semelipsam vendidisset, non ct ipsuro solum : Si te audierit, lucralus eris fratrem
cam palerna pielale suscepisset, sed servilute fa- tuum (Matlh. 1). > — < Si ergo, inquit, invaluerit
mulorum oppressissel, iino et quod pejus est caleibus apud vos manus advenee alque peregrini. > Perc-
forte repulisset. « Sed quasi mercenarius, inquil, grinus isle diabolus est, qui tunc apud nos invale-
et colonus erit, > id est veniara peccatorum, pro scit, quando in his qui noslri sunt, < incrassalur
qua servil, per luum mmisleriura impetrabil, le- pnrs ejus, ut ail Habacuc, ei cibus ejus elecius (Ha-
cumque in gratia vel juslitia, qua dilatalus es, sine bac. i). > Nam de hoc peregrino ad David a Dotnino
angustia rcceplus habitabil. « Usque ad annuiii missus Nalhan loquilur : « Duo viri erant in civilate
jubilseum operabilur apud le, < in est usque ad una, unus dives, ei aller pauper (// Reg. xii). ». Ac
reroissionem speraudam indictos sibimet abs te fa- deinceps : « Cum aulem percgrinus qttidam venisset
ciel fructus dignos pcenitentise, et postea reverlelur „ ad divitem, parcens ille siimere de ovibus et bobus
ad cognationem el possessionem patriim suofura, J suis, ut exhiberet convivium peregrino illi, qui ve-
284 scilicet recipiendo pristinee dignitalis vel ofli- nerat ad se, tulil ovem viri pauperis (ibid.), > elc.
cii gradum. Non enim peccala, quse lali raodo pro- Peregrinus ergo, el ab otnni civitaie Dei profugus,
diia sunl, honore vel gradu proprio privant aucto- hno et refuga, diabolus esl, quem supervenienlera
rein suum, cum el David dicat : < Docebo iniquos David eo lempore excepit, el quasi grandi convivio
vias tuas (Psal. h), t qui ulique grande crimeri nebulonem pavil, quando uxorem Uriae adulieravit,
admiserat. < Mei enim, inquit, sunt servi, et ego ipsumque gladio filiorum Araon inlerfecil. .< Si igi-
eduxi eos de terra JEgypii. > Ac si dicat: Idcirco tur, inquit, invalueril apud vos mantis advenae aique
non opprimes, ul preediclum est, quia non libi se
peregrini, > id est, diaboli, < et aueiuiaius, > id est
subjecit, sed mibi; non luo, sed meo liraore con- tentatione superatus, i frater tuus vendiderit se ei, >
fessus esl quod fecit, el ego inspiratione occulla videlicet quomodo David semelipsum vendidit,
vocavi illura de peccalorum suorum tenebris, ul ve- i post venditionem potest-redimi, > nec enim debet
nirel ad lucem consilii tui. i Non vcneanl conditione postpeccalum poeiiilentia denegari. < Qrii voluerit
servorum, nec aflliges eum per polenliam, sed me- ex fratribus suis redimel eum, > videlicet corripien-
luito Deura tuum. > Ac si dicat: Non agetur cum D do inler se el ipsum solura (Matth. xvm), et iiaiu-
his qui ejusmodi sunt, sicut r.ura bis qui in servili crando eum, faciendo etiam quod Aposlolus ail:
nequitia perseverantes deprehensi vel a judicibus < Aller alterius onera porlale, et sic adimplebilis
coiivicli sunt, i sed metuilo, inquit, Deum tuura, > legem Christi (Gal. vi). > — i Sin aulem et ipse
videlicel i considerans ne et tu ipse lenteris (Gal. poluerit, redimet se, > prseveniendo scilicet omnem
vi). > Nam, quise exislimal stare, videai', inquit, correptionem spontanea confessione, ut supra di-
ne cadat (/ Cor. x). > — i Meluito, inquam, Deum ctum esi. Redimet se, ait : < Supptitalis dunlaxat
tuum, > et lemelipsum in alterius calamitaie defle, annis a lempore venditionis usque in annuin jubi-
quia forlasse in sirailibus aut lapsus es, aut labi leeum, el pecunia qtia vendilus fueratjuxla annornni
potes, si non lapsus es. « Servus el ancilla sil vobis numerum, et ralione merceuarii suppulata. Si plu-
de naiionibus qui in circuitu vesiro sunl, et de ad- res fuerint anni qui remaneut, usque ad jubilseum,
venis qui peregrinanlur apud vos. > Illos, ait, in secundum hos reddet el prelium, > etc. Supputare
fortitudine et lerrore opprimilc, quos arguit servilis annos a tempore vendilioriis usque ad annum jtibi-
condilio morum, qui nisi quasi cmn armis quecsiti lseum, pecuniamque juxta annorum numerura id
fuissenl, ad modum belli, quo de nalionibus, qure plane cst pura ac sincera confessionc aperire, rarius
855 RUPERTI ABBATJS TUITIENSIS 83G
an crebrius peccalum sit ileratum, et secnndum pec- A verit, et spoponderil Deo animam suam, sub sesti-
cali freqtieniationem suscipere poenileniiee pensuni. matione dabii pretium. Si fuerit masculus, a vige-
Neque enim, si, verbi gralia, adoleseens semel et simo anno usque ad sexagesimum anntim, dabit
fortuito casu cum virgine peccavit, aul semel fur- quinquaginia siclos argenli, ad niensuram sanctua-
lum fecit, eadem prjeniteuliaequanlilale plcciendus rii. Si mulier triginta, a quinto auteni anno, usqtte
est qua el ille qui saepius peccatum ipsum incidit. ad vigesiinum masculus viginti siclos, femina de-
CAPUT XLV. cera, > elc. Notandum in primis votum ex preeceplo
De bonis quw promiilil Deus, deque malis quw com- non esse, quamvis dical psalraus: « Vovete et red-
minalur quasi carnalibus, quomodo a nobis spiri- dite (Psal. LXXV).» Nempe quod dicit « vovele, »
lualiler recte inlelliganlur. non ex auclorilale jubentis.sed ex animo esi consu-
(CAP. XXVI.) « Ego Dominus Deus vesier : Non lenlis, quod aulcm addil, '«el reddile, > jam ex
facielis vobis idolum, > eic Confiinalurus prsecepla auclorilate est. Etenim ul voveat, aut
imperaniis
moxqite digna promissurus proemia, summain aucto- non voveal quis in polestate habel, poslquam aitlem
ritaiem promiuit Deus et Dominus majestalis. Quae voverit, ex necessitate reddil, quia debel. Deinde
jam
aulem promitlal bona, vel quse comminetur mala, sciendum quia non satis Deo charus est, imo Deo
spiritualis homo non minusin spiritu videt quam in B indignus est, qni rem su.im illi quidem offert, se-
littera. Neque enim expositione indiget quas nobis autem sibi retinet. Nam si recle quidem
ipsuin
mandala sua cuslodienlibus det pluvtas lemporibus oblulit, quia cui debuil Deo obtulit, sed non recte
stiis, quse terra gignat germen, quee pomis suis ar- divisil, quia quod eral melius Deo negavil, qttod
bores repleanlur, quae raessium tritura, quoe vinde- vilius , dedit. Unde et assimilaiur Cain qui Deo
mia, quae semeniis succedat, qitem pancm come- quidem frttges terrse obtulit, sed cor in malo deli-
damus in saturiiatem , quam pacem habeamus nuit
(Gen. iv). Igitur et Iex Domini sancla vottim
in"finibus nostris, quse sint malae bestise quas Deus animoe deintle el voltim rei possesssc
proponit,
auferal, et quis sit gladius qui terminos nostros snlijungil, dttm dicit: « Homo qui votum fcccril et
non iranseal, quee comedamus velustissima ve- voveril et spoponderit animam stiam, > eto. Ac
lerum, el quoe veiera quibus novis supervenienli- deinceps : « Aiiimal, inquit, quod inimolari polest
bus projiciamus. Clarum quippe nobis est quse plu- Domino, si quis voverit, sanclimi erit, et muUii
viee nosirse coelestes doctriuoe sunt, terra nostra Ec- non polerit, > elc Per peripbrasim, id est per cir-
clesia, arbores singuli homines, messis vel vindemia cumlocutionem, trinamque non verbi, sed senstis
communia justitioe opera, panis nosler vivus panis, ejusdem repetiiionem, dicendo :« qui volum fecerit
qui de coelo descendit, et pax nostra Christus est, C el voverit et spoponderil voti lenorem , > quanlus
maloe bestiae maligni spiritus, gladius oelerna dam- esse debeat, inlimare contendit. Et revera non so-
natio, veiuslissima comedenda anliquissima Deca- lum in austeritale legis, sed el in dttlcedine Evau-
logi prseeepla, auxilio Dei bene impienda, vetera geiii gravissimum et valde pericttlosum est non
novis supervenieniibus projicienda , cseremonieeve- reddidisse quodcunque vovCris. Nam in Aclibus
teres in spiritu cuslodiendee, vetustate litlerse con- aposlolorum Pelro dicenie ;« Anania, cur tcniavit
lempta..Haec enim omniaDivinitatis ope nobis bene Satanas cortuum raenliri te Spiritui sancto , cl
proveiiiunt, pTopier praecedenlis fidei meriium. fraudare de prelio agri ? (Act. v.), > elc « Attdiens
E conlrario quae mala comminalur non audientibus Ananias heec vcrba, cecidil et exspiravil (ibid). »
inandata sua Dominus Deus plana sunt inielleclui Verumlamen banc voti occidenlera lilleram, Eccle-
tam in litiera quam in spiritu. « Visitabo vos, in- sia in Evangelio Christi delriraentum facil, alque
quiens, velociter in egestate el ardore, > etc El abjicit-, quod videlicet carnali populo permissum
quidem spirilualia magis quam carnalia, retcrna est, sic vovere animam suam, ut non redemisse,
polius quam. transitoria mala metuenda sunl, el reatus esset, volum persolvisse, sacrilegium esset.
eelerna magis quam transiloria bona diligenda sunt. Eo modo polius bomo Chrislianus animam suam
Verumlaraen el pro temporalibus bonis Deo suppli- " voveat, quo cum voverit, redimere non liceal, el si
care, et contra mala lemporalia cjus opem flagi- non voverit, sine dubio perdal. Quomodo? scilicel,
larc, nulla nos Scriptura vetat. ul peccato morialur, et jusiilioe vivat (Rom. vi), ut
285 GAPUT XLVI. mundo crucifixus sit, mortificando membra sua su-
De eo quoa ail : t Homo qui volum fecerit, > etc,el per lerram (Col. ni), el sic odiendo animani suam,
quod gravissimum sil non reddidisse quod voveris. in vitam seternam cuslodial eam (Joan. xa}-.
(CAP. XXVII ) « Homo oui votiiin feccrii. et vo-
837 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — !N NUM. LIB. I. 838

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS

LIBRl XLII.

IN NUMEROS COMMENTARIORUM

LIBER PRIMUS.
'Num. cap. I-XIV.)

286 CAPUT PRIMUM. A qtiippe Aposlolo : « Hsec in figura noslri facla, el ad

Le eo qtwd dictum esl in Apocalypsi: t El cum devo- correclionem nostram scripia sunt (/ Cor. x).» Qna
rassem librum, amaricalus esl venler meus, t et in figura nostri sunl facla, vel
quid de nobis pra>
qtiod huiic librum Numeri leqenlibus, recte amari-
calio limoris in eo sit, quod numerali filii Israel figuravertiitl, nisi quia nos omnes secundum prae-
proslernuntur. senlem lidei professionem numerali suimis, qu.ippe
Aperlum in Apocalypsi Joannes librum accipit, qui omnes in baptismo Christi nontina nosira dedi-
ut devorei illum de manu angeli forlis stantis supra mns, el lamen non omnes sic curriinus ul compre-
mare et stiper terram. Qui, dum praedicalores for- bendamus (/ Cor. IX). Igitur cantanles quidem:
liores miiiil ad fortiora, sive minorcs ad minora « Quam dulcia faucibus nieis eloquia lua, Domine !
pericula, profecto pedem suum dexlrum supra superinel et favum ori meo (Psal. cxviu),» de voca-
mare, sinistrum autem ponit super lerram. « El. lione nostra gaudeamus, sed de incertiludinc cur-
accepi, inquit, librum, el devoravi illum, el erat in sus aut comprebensionis nostrx timenles amarice-
ore meo lanquarii mel dulce. El, cum devorassem niur, secundura verum ac mysticum sensum pra-
eum, amaricalus est venler meus (Apoc. x). » Liber senlis libri quem nunc ingrediinur.
jste, quem et hic angelus apertum babel in manu, CAPUT II.
el in ano IOCOsignatum accipiens Agnus solvit se- Nomina principum, tribuum ac domorum, et inter-
pieni signacula ejus (Apoc. v), sancla Scriptura est prelationes earum, et quod professionem significenl
quam in senielipso implevit unus idemque Christus, in Chrislum credenlium.
et angeli id est nuntii, nobis oflicio funclus, el lan- (CAP.I.) Principum, tribuum ac domorum, in
quam agnus pro peccalis noslris immolalus. Et cognalionibus suis, ista sunt rtomina: « De tribu
buncJibrum nos quoque cum Joanue de raanu angeli Ruben, Elizur filius Sedeur. De Simeo, Salariiiel
accipere ac devorare, ore licet exiguo, nec satis filius Surisadai. De Juda, Naason (ilius Aminadab.
lirmo denle conati suraus, estque in his, quee bac- De Issachar, Nalhaneel filius Zuar. De Zabulon, He-
lenus dicta sunt, in ore noslro lanquam mel dulce, Jiab filiusHelon. Filioruin autem Josepb. De Ephraim,
scd jam nunc adesl, unde amaricetur venter noster, Elisama, filius Ammiud. De Manasse, Gamaliel filius
unde limore magno jure conculialur inlerior sensus Pbadassur. De Benjamin, Abidan filius Gedeonis.
nosler. Hic enim est liber Numeri, quo omnes filii De Dan, Abjezer filitis Amisaddai. De Aser, Phesiel
Israel jubenle Domino per generationes et familias filius Ochran. De Gad, Eliasaph lilius Dubel. De
ac domos suas, et nomina capilum singulorum a Nephlali, Ahira filiusllenan. Hi nobilissimi principes
vicesimo anno elsupra recensiii suiit, el lamen in multiludinis.» Iloriun nomina fere omnia secundum
terram repromissionis non introierunt, sed eorum proprias inlerpretationes insignia sunl; Rubeu
corpora in deserlo proslrala sunt. Hoc esi, unde quippe videns filios interprelalur: Elizur, patermeus
amaricelur venier hominis spirilualis, qnieunque forlis, Sedeur, uberum lux; Simeon, audiens trisli-
libruin praedictum studiose devoravit. Quid enim tiam; Salamiel, retribuens mihi Deus, yel-pax mea
amarius quam quod in hoc libro numerati prosler- Deus; Surisadai, conlinens ubera mea, velfor/w
nuiitur, et dinumcralio deinceps ileratur. Teslanlc meus Dominus; Juda, confessio; Naason, serpentinus
 «39 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 810
vel flujiiriuui; Aminadab, popu.i mei sponlaneus; \ lem, lerribilis ut caslrorum acics ordinata (Cant.
Issacbar, merces; Nathaneel, donum Dei; Zuar, pu- vi). > ltem : « Eqttitalui mco in curribus Pharaonis
sillus; Zabulon, habiiaculum forliludinis; Heliab, assimilavi le, amica mea (Canl. m).» Ergo non so-
Deus meus pater; Helon, exercitus foriitudo; Joseph, lum duce ratione, sed et hac, prseunle auclorilate,
augmenlutn; Ephraim, frugifer sive crescens; Eli- prsedictum ordinem caslrorum in figura disposilum
sama, Deus meus audivii; Amraiud, populus mens fuisse credamus sanclse Ecclesioe. Quid enim pul-
inclytus; Manasse, eblivio; Samaliel, relributio Dei; cbrius, quid ralionabilius, seciindum vivificanleai
Phadassnr, redemplio forlis; 287 Bcnjamin, spirilum, tali caslrorum ordine? Ad orieniem tribus
filius dexlerw; Abidan, paler tneus judex; Gedeon, Israel tres, ad occidentem tribus tres, ad meridicm
lcnlatio iniquilalis, vel circniens ulerum; Dan, trilms tres, et ad aquilonem melabunlur caslra tri-
judicium, aut judicans; Ahiezer, fraler weus ad- bus tres. Et in Apocalypsi de illa sancta civilale
jutor; Amisaddai, populus mens sufftciens; Aser, Dei, quae est Ecclesia quam heec, ul praediclum est,
beatus; Pbeziel, occurre milii, Detts; Gad, accin- ordinaia significat caslrorum acies, ita scriptura esl:
ctus ; Eliasaph , Deus meus congregavil; Dtibel, « Et habebat rauruui magnum et alliim, habens por-
agnoscanl Dctim; Nephlhalim, dilatavit me; Ahira, tas duodecim, et in porlis angtilos dttodecim, et
fratris mei amicus; Ilenan, ntibes. Ilaec, inquam, no- \B nomina scripta, quse snni noriiina duodecim iribuum
mina fere omnia splendida surit, etpulcbraraomiiium filioriim Israel. Ab orienle portae ires, ab aqtiilcne
noslroruni prolessionem significant, qui in preesenti porlae tres, el ab austro portse Ires, et ab occidenie
via cttrrimus, qui mare baplismi onines Iraiisivimus, portoe tres (Apoc. xxi).» Hinc egregius atque oriho-
el omncs jam non in nube et in mari, sed in eo quod doxus versificalor ait:
per nubem et mare significaium est, baptizali su- Seu pueros sol primus agat, seu fervor ephebos
mtis qui oinnes escam spiritualcm raandticamus, et Accendal nimius, seu consummabilis wvi
spirilualem polum bibimus de petra (/ Cor. x), quae Perficial lux plena viros, sive algida borew
n'on jam in figura, sed in verilale esl Chrislus. Sed /Elas decrepilam vocel ad pia sacra seneclam,
in Apocalypsi dicit spirilus Ecclesiis; « Qui vicerit, Occurrit trinum quadiina ad compila nomen.
sic veslielur veslimentis albis, el non delebo noiiten IIoc igilur liquet quia talis tribuum disposiiio, plc-
ejus de libro vilae, et confiiebor nomen ejus coram iiiludinis gralise figtira esl, qua nutic ab orani gcnle
Patre ffteo et coram arigelis ejus (Apoc. m). » Cum Ct nalione, ab oinni sexu et oetale venientes, excipit
cle illo qui vicerit, dicil: « Non deleho noraen ejus, sanctoe Trinitalis unica et aposlolica fides. Sed ct
et confuebbr nomen ejus,» profecto de opocsito, id praeterca nolanduni quia Dan ad aqtiilonis partem
est de illo qui non vicerit, subaudiri vult quod deJ • ' caslra metattis est. Nani quia de slitpe ejus, ul cre-
liat itohien ejus, quod non confilealur nomen ejus, ditur, Antichristus veiilurus esl, recie ad aquiloneiii
quantumlibel iii prsesenti Ecclesia pulchre scriptum sedet, qui in mala accipilur sigiiificaiione, propheta
esse videatur, quanlumvis alte inler Christianae fidei dicente: < Ab aquilorie pandetur raaliim super om-
professores recitettir. Nempe et isli principcs nomi- nes habitalores terrae (Jer. i).» Et quidem Ascr el
natim , el omnes qui sub illis a vicesimo aniio, et Nephihalira, qui cum eo caslrametali sunt, nomi-
supra numerati sunl. « Quorum fuit numerus sex- Jiibus.suis bona significani. Aser quippe bcalus,
centa tria niillia virortim, quingenli quinquaginta Nephthalira latiludo inlerprelatur, sed omnes videli-
ad bella procedere valentium.» Omnes, inquam, in cet Dan, Aser et Nephthalim ex .incillis, omnes ex
deserto prostrati stinl, praeter Josue liliura Nun, et concubinis generaii stint. Cseterum ad orienlem,
Galephfilium Jepphone. Ordinem quoque exerciluum unde sol qrilur, Judas, Issachar et Zabulon, qui om-
consideremus , qtioniam nec ipsnm a figura noslri nes ex Lia libera. Ad occideniem vero, unde suaves
vacare credimus. elverni spirant zepbyri, Ephraim, Manasseset Ben-
CAPUT III. jamln, qiii onines ex Rachel libera progeniti snni,
De ordine exerciluum, vel positione caslrornm, quod <j fixere teiUoiia. Porro ad meridianam plagam, unde
illud significel,qiiod in Apocalypsi civitas lernarum clarior qiiidem diei facies , sed nimius interdum
disposilione porlarum. saslus fervet, Rnben, Gad, Simeon caslra melali
t Melabunlur autera castra filii IsraeJ,unusquisque stini, qtibrum iiniis Gad de ancilla, cseleri de libera
per Itirmas aul cuncos, atque exercilum suum. orli stint.
Porro levitae per gyrum tabernacrilt figent tenloria, CAPUT IV.
ne fial indignalio super mtiliitudinem filiorum lsrael, Qujd myslice significel, quod Levitm non sinl nume-
et excubabuiil in rali inler filios Israel.
' custodiis labernaculi leslimonii. >
Ac deinceps : < Levilae aulera non sunl numerati inler filios
(GAP.II.) « A-dorienlem Judas figet lentoria per Israel. Sic enim proecepit Dominus Moysi.» Levilae
turmas exercitus sui, erilqtie princeps filiorum ejtts inpreesenli Ecclesia Chrisli, hi stini. quialtari deser-
Naason, filiiis Aminadab, et Omnis de stirpe cjns viiint, qui sacris honoribus sancli suni, qui aliaris
summa pugnaniium, septuaginta qualuor millia sex- ofiicia celebranda susceperunt. De isiis sacri canones
cenl:. > In Caiiticis canticorum sponsus dicit: « Pul- prsecipiunl ,• ut a saecularibus curis abslineant
cbra es, amica mea, suavis el dccora, sicut Jlierusa- (// Tim. ii). Episcopus, inquiunli aut presbyter, aut
841 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN NUM. LIB. 1. 842
diaconus, ncqiiaquam s;eculares curas assnmal, A mclantiir. Unde et in psalmo canimus : « Moyses et
vcrbi gratia, negotia vel venaliones cxercendo, aut Aaron in sacerdolibus ejtis (Psal. xcvn), > quia vi-
in belhim etiftdo. Sin aliier dcjiciatur. Bene ergo delicet in prsesenli Ecclesia semper ducuin aut con-
levilae, prrecipieiite Donriito, nou sunt numerati in- sulum fascibus, regum quoqtte vcl imperaiorum
ler filiosisrael, quia videlicct non sicut populum, gladiis multum indiget sacerdotalis sanclitas, et cuin
sfc saecrdotes aut ministros altaris csse decel. sibi conveniunt, nihil luiius; cum auiem adversus
(CAP.III.) Inler eos, scilicel leviias, Aaron sacer- inviccm dissentiuiii, niliil slaltii Chrisiianiialis iu
dos suniiiins eniinct, cujus primogeniliis Nadab, lioe niundo potesl esse perniciosius.
deiniie Abiu et Eleazar et Ilhamar. Qnorum Nadab CAPUT VI.
sponlaneus; Abiu, pater meus est, sive pater meus
De «i qtiod ait : « Tollesque levilas pro primogenilis
ipse", Eleazar, Deus meus adjutor, sive Dei mei ad- fiiiorum Israel, > elquodante primogeniti fuernnt
julorium; Ithamar, ubi amarus, sive ubi palma in- sacerdoles, el cur in unam levilicam tribum sacer-
lerpretaiiir. His uominibus pene lotus saccrdolalis dotium delaium est.
ac Ievitici ordinis noslri staius exprimilur. Nam t Locultts est Dominus ad Moysen, dicens ; Ego
plerique ex nobis ad altaris oflicia nimis sponlanei luli levilas a filiis Israel pro omni priraogenito qui
sunl secuiidum nomeri Nadab, et nimium in Deo ) apcrit Vulvam in filiis Israel. Eruntqiie levilae mei,
glorianlur secundum nomen Abiu, qui laicum poptt- meum est enim o:nne primogenitum, ex quo percussi
lum aspernanlur lanquam solis ipsis Palersil Deus. omnes primogenilos in lerra ^Egypii.» Ac deinceps:
Coclcrum qui sui gradus bonore huiniliter et digne « Numera primogenltos sexus masculini, de filiis
funguntur, lii secttndum nomen Eleazar recte dicere Iirael, a mense uno et supra, el babebis suminani
possurit, Deus nieus adjitlor, vel Dei mei adjtilo- eortini. Toilesque levitas mihi pro omni primogeiiito
rium, quia videlicet quidquid ab eis digne perfecte- filioruni Isracl.» Jatn el alio loco dicluni cst tradi-
qtic agitttr, a Deo fieri credilur, et secttndum nomen iioneui llebraeorum esse quod usque ad sacerdotiun»
Ithamar boc ab illis exigilur, ut per amaram casti- Aaron, otnnes primogenili ex slirpe Noe fuerinl sa-
galioueni corporis sui sic currant, ulbravitim acci- cerdoics, ct Deo victimas immolarint, cnjus videlicct
pianl, ne forlealiis praedicando, ipsi reprobi fiant Noe pririiogenitus Sem ipse fuerit Melcbiscdech, ct
(/ Cor. IX). « Morlui, inquit, sunl Nadab el Abiu hoec esse primogenita quoe Esau vendideril Jacob.
cum offerrent ignem alienura, > videlicet in lypum Quare ergo transponitur in lcge, vel ad iinam tri-
Judreorum vel hocreticorum, quorum sacrificia mor- bum Levi congrcgalur omnis sacenlotaiis dignitas,
tua suni. et universa altaris ministratio coaivta cst in tribti
(
288CAPUT V. _ cjus sola? Videlicet quia sacrificia vel ministeria
De disposilione familiarumlevilarum circa labernacu- temporis illitts noii jussa fuere, sed perraissa, quod
lum, et quod ad orientem Mpysesimul el Aaron sint jam muliis locis superius in propbetarum testimouiis
castra melali. comprobavimus. Verum uamque sacrificium in Ec-
< Locutus esl Dominus ad Moysen, dicens : Nu- clesia futurum erat secundum ordinem Melchisedech,
mcra filios Levi per domos pairum suorum et fanii- quod et primogeiiilorum est, irao unius primogeniti
lias omnem masctiluin ab tino mense, ul stipra. Nu- sancli et immaculali, cui«jtiravil Dominus et non
roeravit Moyses, ut praeceperat Dominus, et inveulii pocnilebil eum : Tu es sacerdos in oeterninn sectin-
siinl filii Levi per nomina.sua, Gerson, el Caalh, ct dum ordinem Melchisedech (Psal. cix).»llic clicit iu
Merari. Filii Gerson, Lebni et Semei. Filii Caath,, alio psalmo : « Holocausium cl pro peccato non po-
Amram el Jesuar, Hebron et Oziel. Filii Merari,, stulasli, luiic.dixi: Ecce venio (Psal. xxxix), > sub-
Mooliei Mtisi,>eic Ei horum sacra mysleria puiclirai audilur sacrificaturus carnem meam el sanguinciu
vel speciosa signant vocabula. Levi namqtie addiius,, meuin pro multis in remissionem oraniura peccato-
sive iissumptusinlerprelalur; Gerson.atfuefw; Caath,, rum.Quid enim aliud poslulabat, qttam aliam volehal
paticntia; Merari, amariludines; Lebui, filio meo ; Deus redemptioncm, nisi sancti el immaculati car-
Semei, uudi vel audilio mea; Amram, populus excel-- nem el sanguineni ?«Nunquitl, ait, manducabo carnes
sus; Jcsuar, esi meridies sive meridianus; Hebron,, lauroruiri, aul sanguinem hircorum polabo?» (Psal.
pariicipatio fortiludinis, vel augmentum sempiternum;; XLIX.)el multa bujtismodi. Ergo antequam baberciit
Uziel, [onitudo mea, /teus;Mooli, chorus meus; Musi,( sacrificium qnod offerreui, ut quid ex jussu legis ad
ttt reclator, sive palpaiqr meus. Hi vel liorum familiaei sacerdolitim vocati primogcnili accederenl? Igilur
oiiiiies leviiicae, sieul pro olTicio inedii sunt inler sicut offerendum erat tunc lcinporis sacrilicium, non
Deiiin et populum, ita ei posiiione medii excuba- jussum, setl permissum , sic sacerdoles vel ministri
Iiuni iiiieriaberiiaculuin etcastra duodeciin iribuuin. omnes de tribu Levi, nonjussi, scd admissi sunt, non
Et Gersoiiiuc quidem post tabernactilum ad occi- tam sacerdotes quam sacerdolum vicarii vacanliuni
dentein, Caalhitse vcro ad meritliapam plagam, Me- primogenilorum , qno viclilarent, tandiu accepturi
«riioe ad seplentrionalein. Moyses autem et Aaroni. prelium, doncc veniret primogeniius qui seipsum
ctim filiis suis, ante labernaculum foederis, id esl non redimerel, scd futurorum bonoruni assistens
ad oricnteni. Ubi notandum quia Moysespopuli dux,, pontifex scmeiipsum pro nobis omnibus offerrct,
fl Aaron ponlifcx sumuuis pariier adoiicntcm caslrai « factus, ui pracdiclum est, sacci'dos in oeierniim se-
1'ATIIOI.. CLXVII. 27
 843 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 8«
:undum ordincm Molcliisedech.>Qtiodpulcbre respi- i- A litleris adonient. Isti anlem aniiant, vetexposila al>
ciens evangelista Lucas cum dixissel de Virginee illis legant. lsli, inquam, quibus datum est regnum
quara de Spiritu sancto concepisse narraveral : « Etlt Dci audirc in parabolis, et ipsi non audeant expo-
peperit filiura suura (Luc. u), > siatim addidit, « pri- sitores vel auctores esse, ne labanlur in hseresiifl.
mogenitum (ibid.), > quod videlicet secundum pree- Porlenl, inquam, minus cmdili, aut vasa sacra cui»
dictam ejus narrationem superfluum esset, nisii filiis Caath, aul corlinas labcrnacnli, et lectum
inagnum secundum Scripluras niyslerium attende- fosderis, cunctaque tenloria cum Gersonitis, aul la-
ret. Dixil ergo < primogenittim, > ut subaudial Jegis- bulas lesiimonii, el vecles ejus, columuas, ct bases
perilus vir ecclesiaslicus euiii esse qui sacerdoliiiml earuni; columnas quoqne atrii per circuitum cum
leviiicum, sacerdolium vicarium landem amoverel,, basibus , el paxillis, el funibus suis, id est aut, si
el ipse priniogeniiiis cnm omni corpore suo, qtiod1 possunt, royslica leganl, exposita valenlcr a Palribus
est Ecclesia, sancluario coelesli suo sacerdolio fun- orlbodoxis, aut, si non possunt, legant atii, vel prac-
ctus aslaret. Et bene quinqiie sicli accipi jubenlurr dicenl historicoruin novorum.vel anliquorum facta,
pro redemplione primogeniii, quod videlicet quinqtie; alii moralia saiictorum prsecepta, rn quibus iiiQnnis
sensibus fungitur corporalis hoecvila, quam primo- circa fideni miuus esl periculi.
'
B
genilus isle non redemit, sed pro nobis omnibuss CAPUT VIII.
iiiorti oblulii. Cur vero polius heec tribus, id estt Quod htijiis prwccpti prwvaricalio sil, ubi ad sacri
levilica, admillitur pro primogenitis? Videlicel quia, mysterii ordinem admitlunlur indigtii.
de tribuilla fuerunt Moyses el Aaron, qui filios( At vero iiiinc , quod iiericulosissimum esl, lilii
israol eduxerunl de ierra ^Egypli, de domo servilu- Caath, filii Gerson, et filii Merari, qui non pervene-
iis, et dignum erat ul ex qtia fuil salus lemporali-', ruiit ad dignilatem Aaron, el filiorum ejus, non so-
ex eadem tribu minislros haberent sacrificii lempo- tttm iion arcenlur a conspicienilis vel langendis in-
ralis. terioribus saucluarii sanctis, verum eliam advocan-
CAPUT VII. tur el irruunl irreverenter inlus, quando ad sacro-
sancla altaris Chrisli mystcria lales accersunlur ,
De cnltu filiorum Gaath, el quid sit mystice quod ait,
« ttt porieiit involula, ul non langanl vasa sanctua- quales pro merito viise, pro qualilale veJ quantilale
rii, ne moriantur. t scienlioe laicus qttoque non injiiria contemnai popu-
(CAP.IV.) « Ilic esl cullus filiorum Caath : Taber- lus. Qui hodie lales facile admilluiil, non audiuiit
riaciilum foederis, el Sanctum sanctorum ingrediclur Dominum loqtienlem ad Moysen et Aaron : « Nolite
Aaron el filii ejus, quando movenda sunl caslra, et / perdere populum Caalh de inedio Levitarum, ul vi-
dcpoiieutqiioipeiideiaiUe fores, involventque eo ar- vanl el non morianlur, si teiigerinl sancta sanclo-
cam teslimonii, el operient rursus velamine hyacin- rum, Aaron el filii ejus inlrabuiit, »etc. Nam revera,
ibinarum petiium. > Ac deinceps: «Cumque involve- qtiia quicunque nomen vel lonsuram clerici arripue-
liiit Aaron el filii ejus sancluarium, et omnia vasa runi, irruunt admissi ad Christi sancluarium, lan-
cjus, in comriioiione caslrorum, tunc intrabunt filii gunlque el conlrectanl indigue sancla sanctorum ,
Caalb, ul portent iiivoiula, el non lauganl vasa san- jdcirco moriuntur, el non solum in anima , verum
clnarii, ne morianlmv» Magna cullus divini reve- eliam in corpore citius feriunuir. Nam < ideo, iu-
rentia, magna cl severa disciplina.«Aaron, inquil.et quil Aposlolus, inler vos mtilti iiifirini,et imbecilles,
lilii cjiis inirabunt, ipsique disponenl opera singulo- ei dormiunl mulli (/ Cor. xi). >
riini, et divideiil quas porlare qtiis debeat. Alii nulla CAPUT IX.
'
curiositaie videant quse sunl in sanctuario prius- De eo quod pracipil ul ejiciant de caslris omnem le-
quarii iiivolvantur, alioquin morienlur.» Ergo secun- prosum, el qui semine fltiit,et qui pollutus estsuper
dum lianc normam sacerdoies hodieque legitimi sunt mortuo.
lii lantum, quibus pro mevito eleclionis secreta sua ( CAP.V.)« Loculus est Dominus ad Moysen, di-
Deus credidil, qualibus in Evangelio suo Salvator ...x cens : Preecipe filiis Israel ul ejicianl de caslris om-
dicil:«Vobis datum est nosse mysteriuin regni Dei, uem leprosum, et qui seminc fluii, polluiusqiie est
creteris auiemiripar'abolis(JI/air/j.xiu). > Ipsi arcam super moriuo. Tam masculum quam f-minam ejicite
lestimoftii mensam 289 proposilionis, Ihuribula, ct de caslris, ut non conlaminent ea, cum babilavcrinl
lnorlariola, cyaihos quoque ct craleras ad libamina vobiscum. > Ordinala caslrortim acie, qualis, secun-
fundenda.canilelabrumcumlucerniselforcipibussiiis; dum coeleslia, quorura baec exemplaria sunt, mali-
emunctoiiis el cunctis vasis olei, necnon et aliare au- gnis spirilibus terribilis esse debeat, tola videlicei
reum,6mniaquevasaquibus ministratnr, in sancluario sancia lola munda , niiiic demum sub nomiiiibus
conlrecieni manibus.elinvolvanl palJiisbyaciiilhinis, leprosi,el fluxumseminis palienlis,queecunquenoxia,
atqtie coccineis, filii aulem Caalh involula porlenl, queecunqne sunl immunda,lex spiritualis anathema-
et iioii langant, ne morianlur, id esl, illi mysleria lizari iraperal. Qualiler circa ejusmodi sitagenduui,
incarnaiionis , nativitalis, passionis, resurrectionis superius in Levitico planius edixeral. Verum nomiliil
Chrisli Filii Dei, advenlus qttoque Spirilus sancli , inlerest. Nam illic quidem virum qui palilui fluxuni
libero intuitu oculorum cordis , quos Deus illis ape-' scminis,extra caslra non jubet projici, qniavidclicet
ritit, aspiciant, cl ore sacro coiilrcctciil, putchrisqiie durum niiiiis csl ut onincm qui mulliloquio subtli-
8i5 DE TRLNITATE ET OPERIBUS EJLS LlBRl XLH. — IN NUM. LIB. 1. 816
tur,ei eo se inquinat, confeslim a costu suo, eeque ul A conlenliosam Synagogam depichcndcrc vel convin-
hsereticum, sancla Ecclesia projiciat. Ergo cum di- ccre qucai ? Ncmpe illa quidem aduilcrium fecil,
cens, < ejiciant de caslris oinnein leprosuro, > ad- sed tanlis tergiversalionibus seipsam defendit, ut
didit, i el qui semine fluit, > iutelligi oportet unum rarus quisque. sit adeo Iegisperilus,290at,eo valens
cumdemque qui sic scinine fluil ut eliam leprosus in Scripluris, quatenus illam convinccre argiimen-
sit, id esl sic inconiineiuis linguac estut eliam hsere- tando possil, quod non Dci, sed syuagoga Salana:
licns sit. Nam el boc addidil conlinuo, < pollulusqtie sil (Apoc. n). Latet ergo quodammodo adulterium ,
est super mortuo. >Etenim unus ideinque et lcprosus el icstibus argui non polest, quando videlicet confi-
cstcl scminefluit,eipolluiuseslsuper niorluo, quamlo leiur quia Dcus Abrahain, Deus Isaac et Deus Jacob
is qui haereiicus esl preedicare audel, tacere non Deus suuscst, et convinci, ut praediclum est, vix
valens, et mtmda loqui ncsciens, sicque inlerficit polest, quod factis illnm neget, qtiia non est invenla
autliiorcs suos, alque ila polluilur super morltio. in slupro, quia nulli visibililer servit idolo , sicut.
Ejiciant ergo, inquit, de caslrisomncm qui cjusmodi olim servivil Aslaroth, coluitBaal, initiata est Becl-
est, tam inasculum quam ferainam. Verum de cae- phegor. Quid ergo vir ejus faciel? <Si spiritus ,
leris peccalis non cadem districtio legis est. Nam inquit,zeloiypise concilaverit maritumconlra uxorem
sequiiur: «Vir sive mulier cnra fcccrint ex omnibus B siiam, quse vel pollula est, vel falsa suspicione ap-
peccalis quse solent homiuibus accidere, et per petiiur, adducet eam ad sacerdoiem, etoiTeret obla-
negligentiam transgrcssi fuerinl maiidaiura Domini, tionerii pro illa, decimam parlem sali farinse hor -
atque deliquerint, confiiebunlur pcecaiuni suuin, et deaceae.» Plane spirilus zelolypiae, idest aemulatio-
rcddcnl ipsum caput, quinlamquc parlem desuper ci nis uxorise concitavit viruni ejus Deiini contra uxo-
in quem peccaveruni, » etc. Peccatis bmnibus re- rem illam quse revera quidem pollula est, sed secun-
liicdium, vel redempiionis rcgula proponilur. Leproso dum conteriliosam seslimalionem suam suspicione
aulcm, el qui seminc fluil, nihil aliud nisi, ul de appelitur. Concitalus ergo adducil eam ad sacerdo-
casttis ejiciatur. Ergo ncc illud in Evangelio suo leni, ad illum < ponlificem magnum, qui penclravit
siue hujus mysticoc legis consonantia Christus loqui- eoelos, Jesum Christuni Fliitm suum (Hebr. IV), >
tur, dicens : « Quia oninc pcccaium remillelur ut judicialemsub illo accipiat senientiam. « Etoffe-
hominibtts ; Spirilus autcm blaspbemias 11011 rerail- rel, inquil, oblationem pro ea, decimara partem
letur. Et quicunqiic dixcril vcrbuin contra Filium sali farinec hordeacese. > Hoc secundura litieram
hominis, reniilielur ei ; qui aulem dixerit conira factum sit, et lieri debuerit pro illa, quaccunque ma-
Spiriium sanclum, non remilielur ei, neque in hoc ritum contempsil, et in oblatione non similani fer-
soeculo, neque in fuluro (Malth. xu).»Verum de hoc menli, sed hordeura habuerit, quod esljumentorum
supra in Levitico ubcrius diclura, iuinc coepla pro- pabulum, quia fliixiim secula est jumenlorum. Cscte-
scquainur. ruin, secunduin jam cceptum spiritualem sensum,
CAPUT X. tola adulterae Syuagogseoblatio quasi hordeacea est,
De viro cujus uxor erraveril,qualiler invesligare de- quia Scriplurariira solam lilieralein paleam legit
beal, et cujus rei mysterium in Chrislo sil. tam grossam tamque hirsulam,ul strangulari polius
t Loculns cst Doiriinus ad Moysen, dicens : Lo- queal quam refici.tNon fundel, ait.supeream oleum,
uerc filiis lsrael, ct dices ad eos : Vir cujus uxor nec iinpouet thiis.i Quare? «Qttiasacrificium zeloty-
rravcrit, mariluinque conlcmncns dormieril cum pice est, el oblatio invesiigans adullerium. > Nam
lio viro, cl hoc marilus deprehendere nequiveril, revera non dedit iili sanctum charilalis spirilum,
cd lalel adullerium, el leslibus argui'non polesl, nec aliquem boni odoris fructum, quia yehemenler
uia non esl invenla in slupro, si spirilus zelotypise ignem iracundioc, causa prsedicti incendit adulierii,
oncilaveril virum conira uxorein stiani, quae vcl < Offeret igilur eam sacerdos et statuel coram Do-
ollnla cst, vel falsa suspicione appelilur, adducel niiiio. Assumetque aquam sanctam in vas liclile, et
am ad sacerdolem , el oflerel oblationem pro illa , r. pauxillum terrse de pavimenlo taberuaculi miltel in
lecimam parteni sali faiirirc hordeacese, > etc. Se- eam. Cumque stelerit roulier in conspectu Domini,
miduiii suprascriptam caslroruin metalionem qua- discoopeiiet capul ejus, el ponet super manus illius
Irilidani, valde latulabilis esl ainica Christi evange- sacrificium, > ete. Plana est examinalionis hujus
ica Ecclesia.ut recle adinirelur ipse, et dical: <Quec litlera.et nihilominus in spirilu super illam Salansc
51 isla quacprogredilur, vel quae ascendil per de- synagogam manifesle adimpleia esl. Postmodum ubi
nuin, sicut aurora consurgens, pulchra ul luna , Christus iiicoeluinascendit.ei illa aposlotosquoqne ejus
lecla nt sol, lerribilis ut castrorum acies ordinala flagellavit.etex eis occidit, lapidavit.etde civitale iu
ant. vt).i lsta,inqUam,)audabilis esl, sedquid fiet civitalem persecuta cst, posiiiiodum, iiiquam,slatuta
e Synagoga adultera ? Qitid faciet vir ejus, vel esl coram Domino, discooperlo capite , circumdala
laritus aiitiquus, quem illa contemnens dormivil alqiieangustataabexerciluRomano.uiulique absque.
•iti»alio viro?Elenim conlempto Deo amaloresuo, oniriinioda Dei proleciione. Tunc posuit super inanus
outcmpto Dei Filio Christo, pctulanter crravit, ct illius generationis malse el adultcree sacrificium re-
im diabolodormivil. Verura hoc raaritus deprehen- cordationis, et oblalionem zeloiypiae, ut veniict
ere nequii, sed laicl atiulterium, Quis eniin facile super illam < pmnis sanguis jrislus, qui effusus cst
847 RlPEuTl ABBATSS TUITIENSIS 853
siiper terram a sanguine Abci jttsii usqtte ad saugiii- A t 'cens : Loqtiere (iliis Isracl, ct tlices ad eos : Vir
isem Zacbarioc prophctse, qncm occideruul inter sive muiier ctim fecerinl votumul sauctificcniiir, ct
lemplurri el altare (Malih. xxiii). > — « ljise autem se voIueriiU Domino consccrarc , a vino et omni
tenebii aqtias amarissinias, in quibus cum exsccra- qtiod inebriare poiest absiinebunl. Acetum ex vino ,
liotie malodicta congessit,' » videlicet, juxta Prophe- et ex qnalibet alia potione, el quidquid de uva cx-
lam dicentem ^ t Plttil stiper peccalores laqueos , primilur, non bibent,» ctc Islaiex Nazaroeoruni, id
ignis el sulphur, et spiriiusprocellarum pars calicis esl, sauctorum sive coiisecratoruni est, de qualibus
eoium (Psal. x), > Ileni : « Fiat mensa eoriim coram in libro Macliabseorum scripium cst : « Et suscita-
ipsis in laqueum, et in retribuliones, el in scantla- veruiil Nazareeos qui impleverant dies, ct clamavc-
Itim (Psal. Lxvni). »Ilscc, inquam, malcdicta coii- runt voce niagna in ccejum, dicentes : Quid isiis
gcsla in aquas Scripiurarum, quas illa sibi amarissi- faciemus, elquo eosducemus? > (/ Mach. m.) Yi-
mas fecil, lenuil vir quondam ejtis, el apposnit ori dclicei rniibitiosiusiu calarriitate sua Deuhi depreca-
illius, cum illa conqueslione prophctica :« Quomodo, banlur, lalcs iiabenles patronos , scilicel Nazaraeos,
si coniemnat nmlier amatorem suum, sic contempsit qui plurimum merebantur de clcmetuissimo Deo,
nie domns Israel {Jer. w). > Itein : « Frons mulieris quia impleveraut dies stios, afflicti sacra coniincn-
merelricis facla est libi (ibkl.) : > Sequilur: « Adju- B lia, voliva abstiiieiitia. Sed quid sibi vult, aul quid
rabilque eam , el dicet : Si deelinasti a viro tuo , rationis habei baec illortim lex in eo maximoquod
alque polluia es, et conciibuisli cttm allero viro, bis dicit : « Si aulem morluus fuerit subilo quisquam
maledictioriibiis subjacebis : Del te Dominus in ma- coram eo, pdllueiur caput consccralionis ejus, quod
lediclionem, exemplumque cuiicloruni in populo suo. radet illico cadem die, ila utdies priores irriti fianl,
Putrescere faciat femur luuni, et tuniens iiterus qttoniam polltila est Sanctificatio ejus. » Quid , iu-
ltius disrumpatur. Ingrediaiilur aquse maledictse in quani, in boc ralionis cst qiiod lanlopere snper mor-
venlrem tttuiri, et uiero tuo itinicscente, pulrescat iutim iiigredi,elsuperpaii'isqiioque et mairis, fratris
fenuir. Et rcspondcbii iriulier: Amen, amen. t Ecce 291 el sororis funerecontaminaii prohibetur,' ttl
bodie liquel, et loio inundo palam faclum est quia si mortuus fucril qitisquaui sttbilo coram eo, pollu.i-
iiiulier illa maledicla est, adultera illa in exemplttm ttir illico, ei dies praelcriii irriii dticaiilur?Ergo quo-
ciuicioruni posila est, pulrefaclo femore claudicaiis niam in bac occidente li:iera nihil proficimus, vivifi-
ab Omnibus semitis suis, el iumeris uterus ejus dis- caiilem spiritum necessario rcquirimtis. Nempo isla
ruptus est, iia ut nulla pcniius iiasci poiest ex ea est lex sub qua facltis est Dei Filius, isla, inqtiam,
viialis soboles. Romario enini excrciiu agente, Capta lex esi, quam sic implevit ille Nazarseus, ut propter
el capiiva ducta esl in omnes gentes, et ita maledic- C illiim, iriio tle illo scripia esse credanlur. IIoc scieus
tionem suam circumferl, illam, inquam, maledictio- evangelisla Matthseus, cum dixissei : « Audiens au-
nem, quac non a Dco esl, sed ab ipsa, quia siclocuta teni Josepb quotl Archelaus regnarel in Judsea pr
esi, sicsibimel imprecala esl: « Sanguisejus super Herode patre suo, linitiil illo irc, et admonims in so-
lios el super filios nosiros (Malih. xxvn),» cl usque mnis secessit in parles Galilecae,et veniens habilavi'
bodie confirmal.illam jugiter. Responclet enim sem- in civitate, qusc vocalur Nazareth (Mallh. n), > COR
per el dicil: « Amen, anien. > Igilnr clarum cst tiiuio subjuiixit: « Ut aJimplerelur quod clicltim cs
qnia a viro suo declinavil, et cttra altero concubiiit, per propbetas: Quoniam Nazarxus vocabilttr. (ibid.)
quia Christum occidil, diabolo adhsesil. Nam si non Ncmpe si quaeras ubi vct per quos propbetas iliclim
iia essel, nequaquatii istis nialediclionibus subjace- est, quiaji Nazarocus vocabittir, > ct ecce jaui ii
rel. Dixil enim isla zelotypioc lex. « Si non dormi- isto prophelarura maximo hie dicltun esl, « qtti.
viivir alienus lecum, et si non polluta es, deserto Nazaraeus vocabilur , » siquidem velamine littetv
mariti loro, non libi nocebunl aquee islee amarissi 1 amoto claritaletn spiritus inlueainiir legitime. Et ho
moe, in qnas maledicta conjeci. » Sed quis est ille bene prospeclo, simul el illud clarebiicur evaugcli
liber in quo sacerdos isla maledicta scripsit? Nempc1_ sta uraediclus tali in loco, vel causa, tali lestimoni
iste est liber jutlicii in quo scripta sunt maledicta D ustis sit, qtiia videlicet qnod bic Moyses dictis, bo
quseciinque sibi anima peccalrix ascivit, ex qtio apud illtim Dominus nosier infanlulus pra'sienavi
Adam primus peccavit. Sed delevil lioec aquis ama- factis, cum fugiens Judacam propler Archelauiii ii
rissiniis,quasipse de torrentein via bibit (Psal.cn). regriaiitem, venil Nazarcili, et habilavilibi.
Tulil enim peccala lolius mundi. Veruiri easdem rtir-
sum aquas amarissinias adulterse illi in pottim detlit, CAPUT XII.
(jtiia sicdixit,sic sibimel elegit, iitsupra dictum est,' Qnomcdo is!e Nazarwus, id est sanclus Dov.tivt
clamanssuo. preesidi Pilato : « Sangtiisejus super nos> Deus uosier Jesus spirilualiler lcgcm Nazcirwortu
et stiper (ilios noslros, >ad quotl eL usqtie hodie di- impleveril.
cit: « Amen, ainen, > jugiter Cliristitni inaledicens. «Omni, inqiiil, leinpore consecralionis suxsnp'
CAPUT XI. motluum noii ingredielu-r, nec stiper patris qiiidc
De lcge Nazarworum, el de eo quodmdt evaiigclisla : ei
« (ll adimplerelur quod dictum esl.ycr proplietas, niatris, el fratris, et sororis ftinere conlaniin-
quoniatn Nuzarwus vocabitur. > bilur, qnia cqnsecraiio Dei sit|ier caput ej::s cs
(CAP.VI.) « Loculus csi Doniinus ad Moyscti, tli- Omues dies separaiionis suoe, saticitis crit Domui
8i9 DE TRINITATE ET OPERJBUS EJUS LiBRl XLII. - IN NUM. LiB. I. 830'c*
Si aulcm iriortiuis fueiit subiio quispiam corani eo, A oiiine obsequituti, in lanltini ul etiam oinnia qtue-
pnlluetnr captil consecrationis cjiis. '» Qtiod"raiet. cuiiqiie illi saucla fuerani, jain odcril aniina Dei, ex
illico in eadeiu die pttrgalionis suoe. Nazaraei, iti est qiio manus suas btijiis sanguine implevil (Isai. i).
sancti lnijus.qui vere solus esl sancttts, « qui pcc- Uiisil Nazarreus capiit suiim supcr illiim,clquoe om-
ratuin non fecit, r.ec invcntus cst dolus in ore ejus nia super se susccperai peccata lolius mundi, hujtis
|/ Pclr. n),» omnetempus consccraiioiiiSj omne liiit pcccata, quia morliius est, rejecit super ipsum. Et
lempiis viiaeprajsenlis, ex quo conceptus est de Spi- ndsfra quoqne peccaia rasit quidemcadem novacula
lilu sancto usquequo resurrcxit a morluis. Toio passioiiis, verum 11011 siiperiios illa rejecil, quianon
«jtiippe illo tempore suo snper iiiorliium ingressus nobis mortem stiam imptilavit, sed omni vento' di-
iion est, supcr nullius funera conlamiriaius est, qula spergenda dedil, ct sic ail Prophela : « Quanluin
iiullum uuquani vel leve peccatum admisit, nullius disiat orius ab occidcnte, longe ' fccit a nobis iniqtii'-
iinquam peccato conseusil, imo nec ingredieiis in talesiiostras (Psal. cn). >
liiinc mundum, ulla sectim vestigia traxit peccati CAPUT XIII.
originalis, per quod mors in hunc liiutidumiiilroivil, De eodem, qui secundum myslicam legem significel,
uipote coiisecralionem stiper caput siiiim habens, '
quod raso capile, pro eo qui coram illo cecidil mor-
Dei sui, id est plcuariain effusioiieiii Spiritus sancti, P) lutis Judaicus popiilus, ei irriti facti sunl prwlerili
de qtio el concepius esi, ex utero Virgiuis: Corise- dies ejus.
cra'.ionein, inquain, Dei sui, quia videl.icel Deus illi t Radet, inquit, illico in eadem die purgalionis
csi seeundtini naliiraiii liomiiiis qtiam assumpsit, suoe, et rursura septima. In ociavo auteiii die offerct
sccundum quam el Nazaroctisest, quemadmodum di- duos lurlures, vel duos pullos columbae sacerdoti in
cit : « Asceiulo ad Palrcni mcumelPatrcm vestrum, inlroitu labernaculi foctleris lcslimouii. Facietque
Deum nieuni et Deum vestrttm (Joan. xx). » Naza- sacerdos unum pro peccaio, el allernm in holocau-
rxus isle capilfosnolrivii, quia peccaia generis hu- slum, el deprecabilur pro co, quia peccavit super
mani super se lulil, et pcenitenliam usqtte ad mor- niorluo. Sanctilicabiiqiiecapuiejtis in die illoeicou-
tem pro omnibus egil, baplizattis a Joanne iu ' ptieni- secrabit.Domino dies scparationis ejus, offerens ag-
tentiam cum publicanis el pcccatoribus, affliclus in num anniculuni pro pcccalo. » Beue ct.sejuima di-3
jejtiuio quadraginla diebus et quadraginla uoctibus, radel Nazaroeuscapui sutiiii, in ociavo atttem sacri-
ila ul processerit i obediens Patri usque ad mortem, ficio rcnovatur, quia videlicet passio liujus sancti
morlein autem crucis (Phil. n). > Sed mortuus est scpleiii protracla cstdiehus. Nam a decima luna, qua
subito quispiara coratn eo, videlicel populus isle Ju- die civitatem ingresstis esl, qi;a dic Eecundunilegem
daicus clamando; « Crucilige , crucifige (Matlh. tollebattir in cunclas doinos Judseorum paschalis ag-
xxvu), > ciamando : « Sanguis ej'us super nos el su- ritis, qiiarla decima Iuna ad vesperam immolanrius,
j>oi-filios nostros (ibid.). t Ibi niortuus cst ille popu- ab illa, inqiiam, die sepiima dies cxsiitil Sabbatum
Jtis stibito, el illo morticinio Nazarrei hujus caput 6epulturaeejtis. Octava deiiiceps die, quse esl prima
quasi pollumm esl, noti sibi, sed illi qui mortuus est. Sabbaii resurrexil a iuoiiuis, ct tunc iiovum sacrifi-
Unde eiiim popultts ille morluus est, nisi quia tnoitis cium , quotl sub articiilo suoe passionis instilueral,
jiividia, proeo quod cecineranl turbse:«Hosanna filio perfecil, offeretis duos luriuresvel dttos pullos co-
David. Benedictus qui veniiin noniiueDommi (Matth. liinibse, iil eslSpiiitutt! sanclurri tribucns, charilatis
su), > commeniatus esl qualiter Nazaneus isle ma- geniinre in introilu ficderis lestimonii, in apcrtione
lp.diclsmifierel legis dicentis : « Maledictus a De.oest regni cceleslis, quod illa die nobis devicla morte rc-
otiinis qui pendet in ligno (Deut. xxi), > videlicel ut seravil. « Facieiquc, inquit, sacerdos unum pro peo-
hoc faclo comprobaretur hunc illum .11011esse de calo, et alleruin in bolocausium , > quia videUcet
CUID Prophcia cecinit : « Benedictus qui » venlnrtis imuni dedil Spirilus sancii daiiim in remissionerii
cst « iu iioiniue Douiini (Psal. exvn). » Ergo unde 292 peccalorum ad diligentlum proximum, alte-
iiiortuus esl Judaeus, iude Nazarceus iste pollutus, id Tyrum ln diversarum clistributione gratiarum ad dili-
esl iiuiedictum lcgis faclus esl. Iuio unde sic ille1 gendum Deum. Uriumadbuc pOsilus iri lerris, alie-
-
pollulus csl, inde isle mortuusest. Rasit illico Naza- rum jam in ccelo residens ad dexteram Pafris. Hos,
reetis caput suum, ita lamen ut dies priores irriti fa- inquam, lurtures duos vel coluniboe pullos dedit
cli siut, quoniani polluia est sanctificatio cjus. Cuii sacerdoii, id esl ut daret iu sua poteslate , accepit
nisi mortuo iili dies priores irriti facti suni? Neriipe; Nazareeus bpse, sacerdos ipso vel pontifex magnus,
inde vre morluo lali, quia ex quo corara Nazarreo> qui coelos penelravit (Hebr. iv). « Et deprecabilur,
isto cecidil, nibil prodest illi quod lalisSanclus san-- iiupiit, pro eo, » subaudiltir ipse sacerdos pra se-
ciorura carnem de carne ejus aecepit, quod in terra1 ipso Nazarseo; « deprecabiiur,» inquani, pro seipso,
ejus triginta tribus amiis visus est, et cuui homini-- id est pro corpore suo, pro nobis fidelibtis suis ,
busconversalusest(BariicA iii),quiuniversacoiididit. , quos fecit esse concorporales'sibi, testarite Paulo
ha facti sunl ei priores Nazaroei dies irriti, imo ett cum dicit: « Qui est a dextris Dei, qui eliam inter-
omnesdiesuiiiversi sseculi,exquo cttmAbraham* Isaac2 pellat pro nobis (flom.viii), » non tamen submissa
et Jacob, palribus ejus, colloquiuni habuit. Irrilum1 prece orans, sed polenter jure advocaii pro nobis
hinc (acttim est pactum, irrita legislatio, irriium1 inlerpellans. «Saticlificabitqi.ic,inqnil, caput ejtis, »
851 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 852
ctc, ut supra. Sanctificatum cst caput hujus Naza- jk agitur, hoc trahamus in exemplum quod capillos
rrei, qttia nunc, juxla Zachariam, ablatis ab eo sor- nutriunl, quos post votimi dctonsos in igne sacrificii
«lidisvestibtts nostrec mortalilatis, quibus fueral in- deinccps incendiini. Quid enim quod Nazaraci capil-
dutus, posita est cidaris munda super caput ejus, et los nutriunt, nisi quod per magnam vitae continen-
indtilus est mutatoriis (Zach. m), coronatus videli- liam, pnesumptionum cogitationes crescuni? Secl
Vet gloria immorlalitalis et honore incorruplionis. quid esl quod devotione complela, caput Nazaraeus
E< ita consecravit « dies separationis suae, > ut jam radere, capillosque in igne sacrificii postea poncre
~
11on morialur, mors illi ultra non dominelur (Rom. jubclur, nisi quod tunc ad perfectionis summam per-
vi), < offerensadhuc agnum anniculum pro pcccato,» lingimus, cum sic exteriora vitia vincimus, ut etiam
videlicel per manus Ecclesiee corpus suum et san- cogilaliones superfluas a mente resecemus? Quas ni-
guinem sacrificans pro cunclo populo catholico in niiruin sacrificii igne cOncremarc est ilapimas eas
sanclo altaris magno atque ineffabili mysterio, ita divini amoris iucendere, ut totum cor in Dei amore
lamen ul dies priores irrili facli sint, gicut supra ardcat, et cogitaliones superiluas concreriians, qnasi
dictum est. Nazareei capillos, devotionis perfeclione consumal.
CAPUT XIV. CAPUTXVI.
„
De eodetn Nazarwo Chrislo, quando implendi sunt De eo qttod ait: t Sic benedicetis filiis Israel, > qtiod
dies quos exvoto decrevit. terlio diclum sitDominus, quod est Patcr, _el Filius
«Ista cst lex consecrationis:Cumdies qitos ex volo et Spiriius sanctus.
decreverat, complebuntur, adducet eum ad oslium « Locutus esl Doniimis ad Moysen, dicens : Lo-
tabernaculi foederis, el offerel oblationem ejus Do- quere Aaron et filiis ejus : SicbenedicetisfiJiis Israel,
uiino agniiin anniculum iramaculalum pro peccalo et diceiis eis : Benedical tibi Dominus, el ruslodiat
jn bolocauslum, el ovcm anniculam immaculaiam te, ostcndal Dominus faciem suaiii tibi, et miserca-
pro peccalo, el arietem immaculatum hostiam pa- tur lui. Convertal Dominus vulium suura ad tc, et
cificam, » elc. Quando impleli crunt dies Nazareei del libi pacem. Invocabunt nomcn mcum stiper fi-
liujus, quos ex volo decrevit? ulique cum plenitudo lios Israet, el ego benedicam eis. > Quod hic Do-
gentiuro subinlroicrit (Rom. n). Tunc enim lempus niinus loqucns Moysi sub velamine litieree eis
erit ul reliquise filiorum Israel salvee sint (ibid.), abscondit, hoc procfatus ille Nazareeus sanctifi-
quod ex volo decrevit, quemadmodum dicil: < Non cato capile jam resurreclionis indulus mulatoriis,
sum missus nisi ad oves qtise perierunt domus Israel gloriosa clarilate rcvelavit. Dixil enira discipulis
(Matth. xv). » Quamvis hoe dlspensaiione temporali „ suis : < Eunles docetc omnes gentes, baplizantes cos
tlictum debeat intelligi, quia licet per semctipsum in iiomine Patris, el Filii, ct.Spirilus sancti (Matth.
solis preedicavit Judeeis, lamen ad iltos veniet, et xxvm). > Qurc enim alia, praeler hanc, benedictio
reliquias eorum recolligel circa finem saeculi. Tunc cst qua benedicat sacerdos ille sanctus filiis Israel?
dahil pro illis trimodum sacrificium, de quo in Le- < Benedicat, inquit, libi Dominus, > subaudilur Pa-
viiico plenius diclum est, scilicet iilud quod dicitur ler, < oslendat cl fnciem suam libi,» subaudilur
pro peccato sacrificiura fidei, pacificam hosliamspci, Filius, < converlatvullum suum ad te, » subauditur
liolocaustiim cbaritalis. Tunc « radelur Nazareeus Spirilus sanclus. Quid hocpulchrius, quid jucundius?
ante ostium tabernaculi fcederis, > id esl tollel.pec- Ecce hic in antiquissima lege novae gralise tuccm
cata illorum sacramento ejusdem passionis suse, qua videmus, nominis sancli Trinilatem qUam odil Ju-
lulit peccata mundi ipse sacerdos, ipse Nazareeus, daeus, quam dissipat hserelicus Arius, quam confun-
ipse ostium labernacnli foederis, i.ibcrnaculi coele- dit Sabetlius, hic in anliquo Numeri libro amahililer
siis. i Tolletque capillos ejus, > id esl peccata Ju- conjunctum, cjare distinctum agnoscimus. El nota
daici populi, <et ponet super ignem, > completa pro- singularum ennnliaiionuni pulchriludinerii, < Domi-
pbetia, quse dicil : < Si abstulerit Dominus sordera nus, »inqtiit, scilicet Pater,« benedicat libi, > quod
filiarum Sion, et sanguinem Jerusalem laverit de D est bona dare, « el custodiat le, > quod esl a
medio ejus in spirilu judicii el spiritu ardoris (Isai. matis liberare, '< Dominus > Filius < ostcndal faciem
iv), »iunc < lollet > ab illis, vel suscipiet, <armum suam libi, > quod est bona dare, < et miserealur
et pecuisculuni > arielis, id esl bona opera cum con- lui, > quod est a malis liberare. < Dominus > Spi-
fessione cordis et oris, «etfemur» quoque, id est ritus < convertat vullum suuni ad le, > quod est
fiduciam carnis, ul jam non glorielur sicul bactenus, bona dare, < et det libi pacem, » qiiod est a malis
in carne, sed in fide Abrahae. Post haec polest vi- liberare. Nam hic geminus esl iivinee benedictionis
num bibere Nazarseus, quia videlicet ex lunc in fructus, ut bonis repleamur, e: malis careamus, ut
aelernum et ullra regnabit Christus, completo, quod signali hoc nomine Trinilatis, jam hic in prrescnti
nondum implelum videmus, « omnia subjecisti sub peccalorum remissionem, et qiiodlibel divinee gra-
pedibus ejus (Psat. vnr; ICor. xv). » liae donum percipiamus, el in fuluro pcenis infemi,
CAPUTXV. corporum quoque corruptione exuamur, quod in
tlbraliter quid, quod Nazarwi capillos nulriunt, quos gloria resurrectionis futurum speramus. < Invoca-
pbst votum incidunl. bunt, inquit, nomen meum super filios Israel, el
Moraliter dum de vitandis superfliiis cogttationibus ego benedicam eis. > Quia dixcrat < Aaron el filiis
8S5 DE TRLMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN NCM. LIB. 1. 854
sriis, sic benedicetis filiis Israel, > ne quis pularet A t filiorum Ruben, Helizur Dlius Sedeur, » elc t Quinlo
bcnedictionem esse nominis, vel ab homine qnem- die princeps iiliorum Simeon, Salamiel filius Sur.i-
piam benedici, defiuivit quod dixerat. 293 * I"v 0" sadai, > etc. < Sexlo die princeps iiliorum Gatl,
tabunt, inquiens, nomen nieum snper lilios Israel, Eliaseph filius Duel. Seplimo die princeps filioruin
el ego benedicam eis. > Nemo ergo de auctorilale Effraim, Elisama fiiitis Amniiud. Octavo die princejis
glorietur hominis, ut, verbi gratia, dicat quisque filiorum Manasse, Gamaliel filius Phadazur. Nono
noslrum: «Ego quidem sumPauli, ego aulem Apollo, die princeps filiorum Benjamin, Abidan filius Ge-
ego vero Cephae, ego aulem Chrisli. Nunquid, aii deonis. Decimo die princeps filiorum Dan, Ahiezer
Aposlolus, Paiilus crucifixus est pro vobis, aut in filius Amiseddai. Undecimo die princeps filioruni
uomine Pauli bapiizali esiis 1 > (/ Cor. vm.) Igitur Aser, Phesiel filius Ochran. Duodecirao die princeps
quocunque invocante nomen Domiiri stiper nos, so- filiorum Nephtalim, Ahira filius Henan. > iEqualia
lus qui benedicit ipse est Dominus Deus unus, Pater, obtulere universi, ct non faligalur calamusMoysi,
et Filius, et Spirilus sanctus, cui et cum Psalniisla, toties eadem repetere in singulis eistlem verbis, eis-
ciini prsesenlis loci sensu dicimus : < Benedicat nos dem pene syllabis. Quid, iuquam, hocsibi vult, nisi
Dcus, Deus nosler, benedicat nos.Deus (Psal. LXVI).» ™quia niyslerium grande islo quoque loco legis littera
CAPUT XVII. subtegil.
Dc ereclione labernacidi, et oblationibns principum, CAPUT xvm.
qnod omnes wqualia oblulerunt. QuodtuncChrislushunc legis locumimpleverit, quando
duodecim sibi apostclos elegil, el quod tunc•laber-
(CAP. VII.) « Factum esl aiuem in die qua com- naculum ereclum et sanciificalum est, quaticio ille
plevit Moyses labernaculum, elerexitilltid, unxilque passus est, el resurrexit, et exinde diices, id' esl
ct sanctificavit ciira omuibus vasis suis, aliare siini- apostoli munera fidei oblulerunt.
liter el vasa ejus Oblulerunt principes lsraei, el capita Igitur et nunc ad euin respicimus < in quo sunt
fariiiliarum qui erant per singulas iribris, praefccti omnes thesauri sapienliae et scienlise abscondili
eoruiii qui numerati fuerant, munera coram Domino, (Col. ii),> qui iu semetipso legem adimplevit, quem-
sex plaustra lecla cum duodecim bobus, > eic Post admodum dicil: < Nolile putare quia veni legem
mulias el amplas niysleriorum exercitationes, ite- solvere : non veni solvere, sed adimplere (Matih.
nim ad tabemaculum reducti libentcr sequimur, ut v). > Utique et adimplendo banc partem legis < vo-
inde thesauros absconditos eruamus, betanles super cavit ad se quos voluii, ascendeiis in montem, et
Iisec sancia legis eloquia, sicut qtii invcnit spolia venerunt ad eum. Et fecit ut essent duodecim-cuni
niulta (P*a/. cxvni). Completo alque creclo laber- Q . eo, ei ulmittereleos prsedicare et dedii illispolesta-
uaculo, jubenle Domino singitli duces per singulos leni curartdi infirmilatesetejiciendi daemonia (Marc.
dies offerunl uiniiera in dedicatione allaris, et om- lii) »—«Et cuni.j inqiiit Marcus, «audisseiit sui,exie-
nium cadem sunt munera quse offerunt, ul Dominus runt lenere eum. Dicebani enim quoniam in furo-
onliuavit. Profecto non omnium tribuum quanlilas rem versus esl (ibid.). » At ille vere et unice beaius
eatlem, vel numerus idem erat, sed in aliis plttres, yir, non in furorem vcrsus eral, sed in lege Domini
in aiiis fuere pauciores recensiii per cognationcs et voluntas ejtts et in lege ejus mediiabalur die ac no-
domos, ac familias elcapila, el nomina singuloruni; cle (Psal. i), quippe qui ipsum lolius legis sacrarium
a vieesimo anno el supra, sicut praeceperat Dominus erat, ipsum verbUm Jegis, ipsum Verbum Dei incar-
Moysi. Nam, verbi gralia, de Juda' numerus fuil du- nattini erat. Tuncmedilabatur legem implere, id est
plex, el plus quam duplum niajor ca mulliludine secUndum precsens liujus legis mysterium duodecini
quee de Manasse recensita est. Quid ergo lioc sibi spiritualium castroruin duces ordinare. Nam et htic
vultquod oblalionum oimiium, quas obtulere singuli respiciens, eisdeni apcslolis dicit alio loco : « Amen
duces, eadetn quantilas est, nec plus a sepluaginta dico vobis quod vos qni reliquislis omnia, et secuti
qttatuor millibus sexcer/.is, qui fuere de Juda, quam esiis mein regeneraiiorie, Cuin sederit Fliushominis
a iriginta duobus millibus ducenlis, qtti fuere de ID iii sede majestaiis suse, sedebilis et vos super sedes
Manasse, Domino jubente, exactum est?Nempe: duodeclm, judicautes duodeeim tribus Israet (Matih.
< Priina die obtulil oblaiionem suam Naason, filitis xix). > Dixerat enira illi Pelrus : « Ecce rios reli-
Aminadab, de iribu Juda, acelabulum argenteum, quimus omnia et seculi sumusie? Quid ergo erit
pondo centum triginla siclorum, phiahm argenteam ntibis ? (ibid.) » Mullum eos honoravit, mullum ho-
habenlem sepluaginla sictos, juxla poiidussancluarii, riorem et grande prseniiuin signavit, cum illis iia.
uirumque plenum simila conspersa oleo iri sacrifi- respondil. Vult enim inlelligi se quidem Dorainura
cium, mortariolum ex decem siclis aureis plenum esse labernaculi coelestis, ipsos aulem duces fore
incenso, bovem de armento, et arielem, et agnum tribUum Domini, de quibus Psalmista cum dixisset:
aimicultun in holocauslum, hircumque pro peccato, « Jerusalem quscsedificatur utcivilas, cujuspartici-
el in sacrificio pacificorum boves duos, arielesquin- patioejus in idipsum (Psal. cxxi), >.cOntiiiuo subdi-
que, hircos quiiique, agnos anniculos quinque,» elc dil: «llluc enim ascenderunt tribus, tribus Doiriiiii,
< Secundo die Natbanacl fitius Zuar dux de tribu teslimoiiium Israel. ad confilendum nomini Domini
Issachar, > elc. < Tertio die princeps filiorum Zabu- (ibid.). t El quod illis ducibus duodecim iiliorum
lon, Heliab filius Hclori, » etc. < Qtiarlo die prhiccps Isracl jussum cst facere yel ojlerre corporaliter, hoc
855 RUPERTI ABBATIS Tl-ITIFNSIS 856
ab ipsis, vel per ipsps iinplejichnn fore spirilualitcr. A offeram tibi bdlocausta medullata, id est meipsmn
Qtiando eiiim ereclum, unciumquc ct Banctiiicalum facliim holocauslum mcdullatum, lolum inieriori
est cum omnibus vasis suis labernaculum illud cce- cbaritatis igne combuslum, incensis arieiibus, in-
leste, cujus sccundum exemplar labernacultim istud censis bobus et bircis, id estotnui repugnaiitia, om-
Moyses fecit, tunc utique quando taberiiaculi ponli- ni extollentia, onini focdilale vitioruni carniset spi-
fcx Jcsus Cbrisius Filius Dei sanguinem suum fti- rilus. Nara itlcirco quinqiie arietes quiuque sunt
dit, in quo universam Ecclesiam, quanla collecta agni, qiiinque sunl hirci, quia vidcliccl in quinqtie
fuerat ab origine mundi, remissionem peccatorum sensibus cai'0 ciim licet, lascivit.
conferendo unxil et sanciificavii. Subsecuti dc-nique CAPUT XIX.
confesiim principes isii, boves et plaustra oblule- Deeo quod, citrn ingrederetur Moyscs labernaculum
runt ad portandum labernaculum, vel labernaculi fwderis, audiebat vocein Ipquenlis ad se de propilin-
lorio, el exemplum deAclibus apostolortim,quandct
sancluarium, dum palriarcharum et prophelarum Moysesihgressus sil, et in re auditum et factum sil
fidem, per mundum uiiiversum praedicandam snsce- quod prafigurabalurillic.
pcrunt, hoc niodo ipsi boves, ipsi plaustra suut, ipsi (CAPiVllI.)«Gumque ingrederetur Moyses tabema-
reclores, ipsi portitores Ecclesioe sunl. Obtuterunt culum foederis ut consulcrel oraculum, audiebat vo-
singuli' aceiahulum argcnteum pondo ceiUum et " cem loquentis ad se. de propjliatorio quod eratsuper
triginta siclorum, qui numerus ex unitale centena, arcam testimonii iiiterduoscberiibim, unde el loque-
et lernario deceno consislens, unius Dei triiimque batur ei.Loctitusqtieest Dominus ad Moysen, dicens :
pcrsonarum recle significat fidcm. Phialam quo- Loquere Aaron et diccs ad eum : Cum imposueris
qtte argentcam habentem sepiuaginla siclos, qui septera lucernas candelabrorum, in auslrali parte
numerus ex denario, scplenarioquc compositus, eriganiiir. > Ex quo labemaculum sanctiiicalum esl,
evangelicam septiforrais sancli 294 Spiritus gra- MoyseS' ingredilUr in labernaculum foederis, quia
tiam, et legis, cujus decem praecepia stint, vcram videlicet ex quo sancla per Ghrisium Ecclesia re-
designal scientiam. Obtulerunt elia.m mortariolum dempla est, ex tunc homo reconcilialus faclus esi
aureum, ex decem siclis aureis, incenso plenum, id Deo familiaris. Ex lunc, inquam, consulens oracu-
est, Chrislum Dei Filium consona voce prrtdicave- lum Moyses, < audiebat vocem loqueruis ad se de
runl, cujus de Virgine concepti corpus aureum, cor- prOpiliatorio, ijuod erat super arcam testimonii iu-
pus immaculatum, omne in se continens purre ora- ler diios cberubin, > quia profeclo qui erant discipuli
lioriis incensum preliosum, morlis passione pro nobis Moysi, ex tunc cognoveriint consilium Dei, quod
est coiilribulaium. Haec isti oblulerunt, hsec ad lau- „ habebal super gentibus universis, quod illls quoqtte
dem et gloriam Dei preedicaverunl singuli die suo, id ad pociiiieiuiaiu viam vellel offerre. Quam enim
cst uuusquisque secundum mensuram gralise, vel audiebat vocem loqtieniis? Ait : « Loquere Aaron
revelaiionis, qtiam accepit a Domino, ab urio eodcm- et dice3 ad cura :.Cum posueris septem caiule-
que Spiritu sancto. El alii quiclem plures, alii pau- labrorum lucernas, in australi pane erigatitur. >
ciores ad fidem traxerunt, sed idcm omnes eodem Et conlinuo Scriplnra sequilur eldicil: « IIoc igitur
Spiritu, ct eodem sensu praedicaverunt, quemad- praccepit, ut lucernse contra boream e regione respi-
niodum isii principes tribuum, et alii plura, alii ciant ad mensam pauuin proposjtionis. > Contra
pauciora suee iribus niillia sub manu babuerunl, sed eani parlem caiidelabrum respicit, ad quam lucere
omnes ecqualia, cuncli eadem vasa obtulernnt. Et debebunt. Tanquam diceret: Cum septem lucernas
illi quidem similam in vasis, similam, inqnam, visi- candelabrorum in. australi parle erigi proecipiat con-
bilem oleo visibili corispersam obtulerunt. Isti aulem Ira mensam propositionis panum, ipsa autem mcnsa,
spirilum legls in litlera latentem, vcram et invisi- sicul in Exodo scriptum est (Exod. xxv, xxxvn),
bilem siniilam prredieaverunl, vernm et vilalem ci- in parie aquilonis poni jussa esl; hoc igilur praece-
bum omnium animarum credenlium. Obtulerunt pit, ut lucernec contra boream e regione respiciant.
«iiihilominus bovem et arietem, et agnum annicu- D Vehemenler inlimalum nobis esse monuit, quod can-
lum in holocauslum, hircumque pro peccalo. Et in delabrum septem lucernaruin, id est Cbrislum in
sacrificio pacificorum boves duos, arieles quinque, quo [septem lncidi spiritus requiescunt, ad aquilo-
iiircos quinque, agnos anniculos quinque. > Heec, nem, id est ad gentes, verum hactenus solem non
inquam, principes noslri singuli oblulerunl; nam habentes, pium gralise suae converlere voluerit in-
preedicanles aliis, ne ipsi rcprobi fierent.semetipsos tuitnin, et illic habere mensam propositionis panura,
afflixerunl, semetipsos etiani passionibus objecerunl id est veritaiem Scripturarura, sive corporis et san-
(/ Cor. ix). Nam ipsi sunt, quorum singuli in psal- guinis ejus sacramentura. Nam quod candelabrum,
liio sexagesimo quinlo dicunl: « Et toculum est os Christum gloria resurreclionis coronaium, septem
meum in tribulaiione mea. Holocausta medullata vero lucernae sanclum sepliformem Spirilum, ipse
offeram libi cum incenso arieium, ofleram libi boves aulem boreas sive aquilo nos genies significet, ple-
cttin hircis. > Islorum namque principum lolus ille niusin Exodo diclum est (Exod. xxv). Hoc, inquani,
psatmus vox est. Ac si dicai quisque eorum, eliam vehementer nobis insinuatum esse voluit, scilicet sic
in tribulatione positus: Aliis praedicabo ut et ipsi sibi preeceplum fuisse cerli gralia mysterii, nicnior
ad idem mco inducanlur exemplo, el hic intcrrm videlicct exemplaris quotl 'ii monte Dominus osteu-
85" DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLU. — 1N NUM. LIB. I. 808
derat sibi. < Cum, inquil, ingrederetur Moyses A liones, qnas sic a mcnle incidimus ut de amissioue
tabernaculum fcederis, ut cousuleret oraculum, au- earuni liullo dolore fatigemur. Pili carnis stuil qure-
diebal vocem loqiienlis ad se de propitiatorio, quod libet superflua humanae corriiplionis. Levila nam-
eral super arcam lestinionii inter duos cherubirii que assumplus vocalur.OpOrlel ergoLevitas omnes
ande cl loquebalur ei. > In Aclihus aposlolorum ha- pilos carnis radere, quia is qui in obsequiis divinis
bemus, quando Moyses ingressus in labernaculunt assuraitur, debet anle Dei oculos cunctis carnis
foetleris, el oraculo consulio, vocem hujiismodi, cogiialionibus mundus apparere. Non illicitas cogi-
voccm tantse propiliationis audieril, inler duos che- laliones inens proferat, etpulcbram animre speciem ,
rtibini, id est de concordi leslificaiionc ulriusque quasi pilis fruclilicanlibus deformem reddat; Sed
Testamenti: <Facla seditione 11011miniina Paulo et quanlumlibel, ul diximus, quempiam virius sancitc
Barnabre adverstis gentes, quibus aperuerat Deus conversationis evexerit, adbuc tanicn ei de velu-
osiiuin fidei, slatuerunl ut ascenderenl Patilus el stale vilre nascitur quod lollalur. Uude el ipsi Le-
Barnabas el quideni alii ex aliis ad apostolos ct vilarum tjiili radi praecepti sunl, riou evelli. Rasis
piesbyieros in Jerusalera, super bac qusestione enitn pilis in carne radices reniaiicnl, et crescnnt
(Act. xy). > Ac deinceps : « Ciim-auiem magna con- iternm ut recidantur, quia magiio quidem sludio
quisitio Deret, surgens Pctrus dixit ad eos : Viri II superfluoe cogilationes ampnlandae sniu, sed tameu
fratres, audiie mc Vos scitis quoniani ab antiquis ampulari fiindiius nequaquam possuiit. Semper enim
dicbus in nobis elegit Deus per os meitin audire gen- caro stiperflua generat, quoe*emper spiritus ferro
les Evangelii verbtim el credere (ibid.), 1 elc. < Et sollicittidinis recidat. Sed haec in nobisiiuicsiib-
poslquam lacuerunl, respondil Jacobus dicens: Viri tilius conspicimtis, cum speculationis alta peneira-
fratres, audiie me. Simon narravit quemadmodum mus. Veruni hanc inundiiioe, vel pulchritudiiiis per-
primuni Deus visitavit, sumere exgeniibus populura feclionem consequi non poieril, nisi qui cunclas
iiomini suo, et huic concordanl verba propbelarum, prius ab atiimo suo sseculi facullaies amoris divini
sicut scripium esl: Posl haec reverlar, et sedificabo novacula raserit. Proinde Domiiius nosler, qui ie-
labernacuhim David qtiod cecidil, el diruta ejus gem non solvere, sed adimplere vcnit (Mati>i:v), ul
reoediiicabo el erigara illud, ut reqtiiraut caueri ho- ista quoque Levilarum lex a sttis assumpiis possit
minum Dominum, et omnes gentes super quas impleri, dicit adolescenti diviti : « Si vis perfecins
iuvocaluin est nomen meum, dicit Dorainus fa- esse, vade et vende omiria quoe habes et -da patipc-
cicns hsec Noium a sseculo Domino esl opus suuin ribus, et babebis lhesatiruni in cffllo, et vfeni, se-
(ibid.). > eic.Igituringrediente Moyse, ei consulente quere me(JI/fl/i/i. xix). » Ac deinceps : « Et oinniS:
oraculum vox audiia est jubeniis, ui contra boreani ^ qtti reliqueril doiimm vel fralres-(ibidS), 1 elc-Haric
e regione respicerel candelabrum septem Iuccrna- plane Levilarum esse rasuram Moyses quoqne in
rum, Cl ul conlra eam partem lucerent lticcrnse, Deuleroiioniio probal, cum dicit in beiiediclione.
quam respicit caiidelabrum, quia vidclicet faeia Levi : « Qui dixil palri suo et raatri suoe : Nescio
qiiseslione, dum consulilur Spiritus sancli oraculum, vos; ct fralribus suis : Igrioro vos, hi custodicruni
hoc manifeslis auctorilalibusdefendilur, quod Cbri- eloquium luiim, el paclum luum servaverunl, judicia
stus sit exsricclatio geniium. Sed el hodie quoque tua, o Jacob, el legem luam, 0 Israel (Deut.x\xnt),.i.
Moyses ingredietur labemaculnra ad consulendum CAPUT- XXI
oraculum, quoties boni reclores, cum se res dubias De eisdem, el quid sit quod lilii Israel mamis sujcr
discernerenonpossecognoscuiil, adsecrelummenlis, Levilas, ei Levitw manus suas ponunt super capi.a
veltitad quodtlatn laliernaculum revertunlur. Divina boum qui immolandi sunl.
lege peTspecta quasi coi'am posita arca Dominiun Sic, inqiiam, spiritualitcr debere radi filios Levi,
cousulunt, et quod prius audiunl inltis, hoc foris probal liic ipse Moyses, cum et Ulic prolinus...si.il>.-
poslmodum agentes 295 innolescniit. Ut eiiim jtingil : « Pouent thymiama in furore luo,.et.holo-
cxlerioribus curis inoffense deserviant, ad secrcta causlum sii|ier altare luum (Deul. xxxiii), » et h.i.c
cordis recurrere incessabililer curani, et sic vocem ^ cuiii dixisset : < Asperganiur aqua lustralib.nis, ei
Pei, quasi per occultam inspirationem audiunt, dnm radant omnes pilos carnis suoe, » conliuuo subdiilii,:
meditatione menlis a carnalibus sensibus abslra- « Cnmque laverint vesiimenta sua, el Hiundati fue-
liuulur. rint, tollent bovem de armenlis, et libauieiiiuin ejus,
CAPUT XX. oleosimilam conspersam. Bovem autem allerum de
De purificalione Levilarum, quid sit myslice, quod armenlo accipies pro peccato, et applicabis Leviias
jubenlur omnes pilos carnis snw radere. coram labernaculo fcederis, coiivocaia omni niulti-
t Et locutus csl Doniinus ad Moyscn, diceus : Tolle tudine filiorum lsrael.CnmqireLevilae fueiinlcoraui.
Levitas de medio filiortim Israel, et purificabis cos Domino, ponenl filii Israel manus suas super eos,.
juxla liunc ritttin. Aspergantur aqua luslratioiiis, el cl offeret Aaron Levitas niiuius iji conspectu Do-
radanl omnes pilos carnis suse. Cumque laverinl mini a filiis Israel, ut servianl in ininisterio cjns.
vestiroenta sua, el mundaii fuerintj tollent bovcm Levila? quoque ponent manus stias super capiia
tle arnienlis, > elc < Radant, inquit, omnes pilos botim. » etc Quiclnani est aqua aspersos ievii.iR, ('(
caruis suoe. > Pili carnis sunt viloe veleris cogiia- rasos lotisque vestibus mundatos, bovcm allcraui
859 RUPERTl ABBATJS TUITIENSIS 8G0
in holocaiisirim, allcrum pro peccato, manihus suis A J suo, quarla decima tlie mensis hujus ad vcsperam
supcr capila posilis, coram Domino langere, positis juxta omnes csercmonias, et justificaliones ejus.
antea vcl in simul manibus filiorum Israel stipcr Prseeepilque Moyses filiis Israel, ut facerenl Phase.
se ? Quid, inquam, hoc esl, nisi spiriltialis propo- Qui fecerunt tempore suo quarta decima die mensis
sili viros a propriis! viliis niundatos, a ctinctis fa- ad vesperam in monle Sinai. Juxia omnia quoe man-
cuitalibus curisque sreculi rasos, ad hoc solum va- daveral Dorriinus Moysi, fecerunt filii Israel. > Ma-
care ad quod assumpli sunl, viriclicei ut ponaiu gnae soteninilalis, quse Hebraice dicilur Phase, id
thymiama in furore Domini, et holocauslura supcr est transilus, definitioncm cl legem novimus unde
allare. ejus, id esl intervcnianl pro peccalis populo- el in Exodo plenius diximus, videlicet quia Pascha
rum? Filii namque Isracl nianus suas super Levitas, noslrum immolalits esl Cbristus, et ejus sanguine
qui ab ipsis dccimas accipiani, et Levilse manus semel quidem posles nostros signavimus, quando
suas ponunt super capita boum,-e quibus ununi, in morle ejus baplizaii sunuis ; semper autem car-
iuijuit, facies pro pcccato, el alterum in holocau- riibus ejus, et eodem sanguiue cum azymis sinceri-
stiiin, quaudo spirilualis ordinis viri, soecularium talis et vcritaiis epulari debeinus (/ Cor. v). Sed
pcccala suscipiunt, quoruin ex eleemosynis vivunt, videamus quid sequiiur : < Ecce aUleni quidaui im-
ct ea coram Doinino sacrificiis oraiionuin oblatis " mundi super aulma bominis, qui m,u poterant facere
deprimere, el usque ad remissionem vel indulgen- in dic illo Pascha, accedentes ad Moysen elAaron,
liani eorum superare contendunt. QuoJ quia magna dixeruni eis : Immundi sunms super anima hominis.
esl instanlia faciendum, in fine capituli, trina re- Qitare fraudamur, ul non valeamus offerre oblatio-
pelitionecommemoratur faclum.i Fcceruntque Moy- neni Domino, in lempore suo inler filios Israel ? »
aes el Aaron cl omnis inullitudo filiorum Israel super Per haric occasioncm consulto Domino, quod deeiat
Levitis, quae praeceperat Dorainus Moysi. > Et de- lcgi, ita supplelum est. « Homo, inquil, qui fuerit
inde. < Purificalique suiil, et lavcrunl veslimcnta imniuridus super anima, sive in via procul in geuie
sua, > elc. Ac deinde tertio. < Sicitl prseceperal Do- veslra, faciat Phase Douiino, niense secundo quarla
rr.iniis Moysi de Levitis, ita faciuiri esi. » dccinia tlie mensis ad vesperain, cum azymis et la-
CAPUT XXII. clucis agreslibus comedenl illud, > etc Ha« pars le-
Di eo quod Levilw a viginli quinqne annis tl sttpra gis et Judaicse imniunditiae propbetia, ct singulo-
ministrent, el quinquagesimo anno cuslodes vaso- rum homimim discernendse catisae regula est. Jmhei
rum fiant. namque super anima immundi stinl, quia Cbrislum
t Lpcutus esl Dominus adMoysen, dicens: Ilacc est {Q occiderunt, et idcirco cecciias cOnligil in illis, ttt
lex Levilarum : A viginli qiiinque aiinis el snpra non videant, quia verum Pascha Cliiistus esl, donec
ingredieniur ut minislrenl in labei-naculo fojderis. pleniiudo gentium ad islud p.ischale conviviuin sub-
Cumque qiiiiiquagesimuiii annum irapleveriiil, ser- inlrel (Rom. xi). Futurum landem est ut reliqua- ex
vire cessabunt, erunlque ministri fralrum suoruni, cis salvse fiant (ibid.), non aliter quam per esuni
in labernaculo foederis, til cuslodiant qure sibi fu- ejnsdem Agni, non aliter quam signatis poslibus
erant conimendata. > Quid per annt-.m quinltim ac frontiiim suarum sanguinc Cbrisli. IIoc, inquam,
vicesimum , in quo tlos juveululis oboritur , nisi ftilurum est. Immundi igiltir supcr anima, Phasc
ipsa conlra unumquodque vitium bella signantur ? Doriiino primo mensc non faciunt, seciuido autem
Et qnid per quinquageiiarium, in quo jiibilsei re- faCltiri sunt, qitia videlicCt sanguine Cbrisli polluti
quies continetur, nisi interna quics e domiio bello1 Judaci, nunc ejtts carnOm rion conieduiil neqite san-
jnenlis exprimilur ? Quid vero per vasa laberna- giiineni bibunt, circa finemvero saeculi coiuesturi
culi, nisi fidelium ariimse figuraritur? Levilai ergo' ac bibitiirisiirit, qui ex cis erunl residui. Porro sti-
ab anno vicesimo quinio tabernaculo deserviant, et pcr singulis hoininibus hoec discreta synodicoc di-
a quiiiquagenario cusiodes vasorum fiant, ut vide- siriciionis censura est, ut qui summo gradu Pbase
liCet qtii adhuc impugnanliurii viliorum ceriamina 1 D Doiniiio facere, id esl sacrosancla allaris mysleria
tolerarit, aliorum curam suscipere non prsesumant. celcbrare debuerant, verbi gratia, prcsbyter ant
Elecli enim cum adhuc in teiitatioiie siinl, stibesse1 diaconus si super aiiima immundus fueril, id efl si
cos, ac servire necesseest, et obseqniis laboribusque 1 criroen quod morte dignum sit admiseril, laica dein-
faligari. Ctim vero leiJtationrim bella subegerint, ccps communione conlentus sit. Hoc modo plane
quo apud se jani de intima traiiquilliialesecuri sunt,' secundum banc myslicam legem quasi de primo
aiiiniaruni cuslodiam sorlianlur. Mentis quippe eelate! mense differlur in secundum, quia de superiore
tranquilla, dum calor recesserit lcniaiioriis, cuslo- gradu delrudilur ad infimum.
dcs vasorum siinl, quia doclorcs animarum, vel
rectores fiuni. CAPUT XXIV.
296 CAPUT XXIII. De eo quod elevaia nube proficiscebantur filii Israel,
De eo quod ait: t Hotno qui immundus fuerit superr etquodin loca ubi slelissel, ibi castrametabantur.
anima hominis sitie in via procul, facial Phase
Domino mense secundo. > t Cumqueablata fuisset nnbes, qure labernaculum
« Facianl filii Israel Phase in e prolegebal, tunc proficisccbanlur filii Israel, e* in
(CAr. IX.) lempore
SGl DE TRINITATE ET OrERiBUS EJUS LIBRI XLH. — IN NLM. I.IB. I. 8051
loco nbi sletisset nubes, ibi caslrameUbantur. Ad A bticcina in Gabaa, tuba in Rama, ululaie iu Belba-.
imperium Domini proficiscebantur, et ad imperium ven post tergum tutim, Renjamin (Ose. v). >.Secun-
cjus ligebaiit labernaculum, » etc. Gloriosum qui- d;im proprietalera clangoris sive ululalus concisi,
dem et lionorificum secnndum hisloriamfuit ducibus proprie ipsam qtioque locutionem suam propheia
illis, exercilibns illis, quotl ad imperium Domini quadrimembri distinctione concidil. Porro de clan-
proficiscebantur, el ad imperium illius figebant ta- gore simplici, id esl non conciso illud est in pro-
bernaculum cunclis diebus, quibus stabat nubes pbeta Joel : < Sanclificate jejunium, vocate coelum,
super tabcrnacultim, manr.ntes in eodem loco, quod congregaie senes, omnes habilatores terrsc in do-
per verbnm Domini figebant lentoria, et per verbum mum Dei vestri, et clainate ad Dominum A, a, a,
iilius proficiscebanlur, eranfque in excubiis Domini diei, quia prope dies Domini, et quasi vastitas a
juxta iinperium Domini, per mantim Moysi. Verum polenle veniet (Joel. i).>Mediumhorum estclangere
illa coeleslia, quortim secundtim exerapla isla facla semel ad solos snfficiens congregandos priiicipes vel
sunt, occulliora quidem, sed gjoriosiora quara hecc capita multitudinis Israel. Juxta sensurn spirilualem
stinl. Quse sunt illa ? videlicet qnod paires noslri, 297 clangor lubarum vox est preedicalomm, sinc
dnces nostri, qiii spirituali procinclu expedili deve- quibtis utique quanivis pulclira, quamlibel ordinala
xerunt ad nos sancluariuin Domini, incaruationera B caslrorum acies, lerribilis non esl, Nara quod pra-
sive nativilatem, passioncm, et ex morluis resurre- dicationem, vel peccaiorum increpalionem tubaruin
clionem aique ascensionem prsedicanlesChnsii Filii clangor significel, in prophetis lacitum non esl, et
Dei, non ad suum arbilrium, quo volebant ipsi pro- cur dure potius quam Ires aut qualuor fieri debue-
ficiscebautur, sed quando, quo vel quomodo impe- rint, ilidem in prophetis significatum, elin Christo
rabal illis spirilus Jesu. Nam binc cst illud quod revelatiim cst. Quid enim aliud nuntiat luba prscdi-
in Aclibus apostolorum legimus : < Trauseunles au- cationis, nisi fulurum diem Iremendi judicii', quem-
lem Phrygiam et Galatiec regioriem.veliti sunt a admodum el in propheta Joel paulo ante clielum esl:
sancto SpiriUi Joqui verbutn in Asia. Cura venissent <Quia prope est dies Domini ? > (ibid.)Porro juclicis
autcm in Mysiam, lentabant ire Bithyuiam, et non ejus.lem, non unus lanltim, sed duo adventus sunl.
perroisil eos Spiriius Jesu. Cum autem perlransis- Unus quo jam venit jtidicandus, aller quo veniet
sent Mysiam, descenderent Troadem, el visio per jutlicaiurus. Uterque lerribilis, piseserlini illis apud
nociein Paulo oslensa est. Vir Macedo quidam erat quos vel conlra quos preecipue Scriptura prophetica
stans, et deprecans eum dicens : Transiens in Ma- clangit, ulerque, inquam , terribilis advenlus illis ,
cedoniam, adjuva nos; utautemvisum vidil, slatiin uterque adventus judicii. Nam de primo advenlu
queesivimus proficisci in Macedoniam, certi fadi " dieil : «In judicium ego veni in hunc muinlum , ut
quia vocasset nos Deus evangelizare eis (Act. xvi). > qui non vident videant, et qui vitlent caeci fiant
Igilur el isti ad imperium Domini proficiscebanuir (Joan. ix). > De secundo advenlu an sit terribilis,
preecedente illos nube, qure cst Chrislus, videlicel superfluum est queererc , vel probare testiriioniis.
sccundum luimanuiii corpus, de qua nube plenius Igilur quia duo sunt advenlus tremendi judicis, circa
in Exodo diximus. qtios omnis Scriptura divinilus inspirala , omnis
CAPUT XXV. Scriplura legalis, propbetica atqne evangelica oro-«
De duabus lubis duciilibus argenleis, el de distinctione nem operam suani, lotum spirilum, efdmrie cona-
clangoris, el cur duw lantum fikri jussw sint. men suum expendil recte, non tres aut quaiiior,
(CAP.X.) < Locuius est Dominus ad Moysen, di- non, inquam, plures, aiit pauciores, sed duas laniiun
ccns :fac libi duas lubas ducliles argenteas, quibus lubas jubet Dominus facere Moysi. Quee in hoc ar-
cer.vocare possis multitudinem, quando movenda gentere sunt, quia prsedicalorum verba lucis nitore
stintcastra.Cumqiie increpueris lubis, congregabilur parent, et auditorum mentem nulla sui obscurilale
ad le oinnis lurba ad ostiuin foederis labernaculi. > confundunt. Nam < eloquia Domini, Psalmista in-
Pene nalurale est humanis animis, tuharum can- _ quit, eloquia casla , argenlum igne examinatum
libus affici, et pro qualiiale sonituum aui lerrore (Psal. n). > Idcirco auleni duciiles, quia necesse est
conciili, aut animositaie cfferri, aul reverentia ul precdicalores, qui secundum veritatem Scriptura-
componi. Quod scire dignalus animorura datorel rtim ambulant, tribulationum tunsionibus crescant.
condilor Dominus, diligenlcm clangoris distinclio-
CAPUTXXVl.
nem fecil hoc modo :« Sisemel clangtieris, venient
ad te principes el capita muliitudinis lsrael. Sin De eo quod ail : i Si semel clangueris, venieinl prin-
cipes, t elc.iquod sccundum hwc pmdicalio 'dispen-
aulem prolixior atque concisus clangor increpticrit, sanda sit.
movebunt castra. Quando aulem congregaudus est « Si semel clangneris, venient ad te principes
pnpulus, simplex tubarum clangor erit, et uoii et capita mullitudinis Israel. Sin autem prolixior al-
concise ululabunt. > Motionem caslrorum, sive ex- que concisus ciangor increpuerii, > etc Summopere
imm ad bellum prolixus alque concisus enunliat haec lenenda distinclio esl septem angelis stantibiis
clangor tubarum; simplex, id est non concisus, in conspeclu Dei, quibus dalre siint septem tirbaB,
congregandum invitat populuin. De conciso et uln- qui paraverunl se nt tuba canerent (Apoc. vni), id
lanle sonitu illud est in propheta Osesc : t Clangitc cst omnibus precdicatoribus in Ecclesia Dei pteeomi-
 863 RLPERTl ABBATIS TUlTiENSlS $M
iiciiiibus qnibusciinque dalum esl desuper doelrinrc! A , Ubi vero qiioiamiiioilo solos vocal piincipes, et in
domim perfecium, quicunqueimposiium sibi saiuioe uno.discipulo bene instiltiio ctujclos commonel, qui
preedicatibnis eflicium susccpernnt. Nara in figurai sunt capita niullitiidiiiis lsracl, quasi luba. clangit
quideni vel sigiiilicalione, duae, ul supra dictiim cst,, 'semel, id esl subinisse loquiltir, quia vidclicet sa-
lubae ficri jussae siint, sed in re et verilatc cvange- pienii semel dixisse saiis csl : « Proptcr quam cau-
lica, sicul mulli praedicatores, sic ct niulla sectin- sam admotieo te, ut resusciies graiiam Dei, quse est
dtnii divisionem graliarum dala snnt, qiiorum tini- in te per impiisilionem maiiuuni mearum. Non enim
versilas per sepicnarhim angcloruin aique lubarumi dedil nobis Deus; spirilum linioiis, sed virtnlis, et
lecle inlelligiluriiumerum. H:cc, inquairi, disiinciioi dileclionis, el sobrieial's. Noli itaqtte erubescere te-
vel discrciio solerler observanda est, iu quandoi stimoiiium Domiiii-nostri (// Tim. i), > eic, quai
cougregandus cst populus, simplcx lubarum sitcbn- omnia submisse ct pene conuiitiiii loquiiur scrtiione.
gor, el non conciso uliilans; quando aulem exoun- CAPUT XXVII.
dum ad belluin, prolixior alque coucisus clangor sive Deeoquodail: « Si quaiulo luibebilis epultun, t ctc,
ululans increpet; qtiando vero voeaiilur priucipes, quod bene fial in Ecciesia Clirisd.
vel capila muliiiudinis, clanganl semel, id esl cum « Filii Aiiroii sacerdolis clangciit lubis, crilque
priiuiim auditores vocantur ad fideni, terribililer eli B 1 boc legitimuni semjiiieriiuni iu generatiouibtis ve-
graviier fuliirum illis annuiiiieiur judiciuni; quantloi stris. Si quando babebitis epuhiin el dies festos, et
autciri jam habcnlibus sermo porrigiliir, temperale Kaler.das , canetis tttbis super holocaustis , e.t paci-
cxrcitentur ad belltim conlra phalangcs vitiorum ; ficis viclimis, ul sinl vobis in recordalioiiem Dei ve-
quando vero cum illis agitur, qni jam bene insliiuti siri. ».Oplima sancta Romaiia Ecclesia, et boc legi-
suni et spiritualiter vivunt, suaviter ciim illis fanii- tiinuin senipileriuim voluil esse in ge.ncralionibus
liare habeaiur colloquitim. Hunc discretionis modum, suis. Nam quoties epuliim babei, ct tlies festos, et
P.iiilus liiba caiieniinrii oplimus, dispensare scicns Kalendas , qujs non admirelur qtianto spiiiatalitttti
Uomanis, qni adhncin fitle tam rudes erant ut iion clangore liibaitim conctepet supcr liolorausi-is el
iritelligereiil,'Dei se gratia el non suis mcritis csse pacificis viciimis suis? Quod eiiiin esi ejus epulum ,
salvatos, cl ob hoc contra Judreos confiiclarcnt, ita nisi corporis ei sanguinis Doniini nostri Jesu Chiisit
gravissime loquitur, dicens : « Revelalur eiiini ira sacramenlum? Qui siint dies festi ejus, qure Kalendec
Dei super omnem impielnlem, et injtistitiam hoini- ejus, nisi iricarnalionis vel eliam nativitalis cjusdcm
mim eornm qtti veritatCm Dei in injiistitia dciineiit, Christi Filii Dei dics aiinuus, ampliiis aulcm glorio-
quia qtiod liotiini est Dei, manifeslum esi illis sissiiiiuiii resuri'ectionis ejiis Jempus? Hi tiies fesii
(Rom. i), » etc, in qtiibus vilia gentilitalis priora C ejus, bse Kalcndte ejus siint, e|. precterea sanctorniii
comemniorans, simplici ulique quasi lubariim clan- apostolorum, el bealoruni nataliiia iiiariyrum. g@S
gore personat, ci non concise uiiilat, adhoc tendens Qtiis, iiiquam, aures audieudi habens, non conculia-
iil congreget popuhim, utdiscordes pacificel animos tur, ailonilus olangore ejus in islis diebus? Qja"3non
(iuoruiu populoruni. Porro ad Corinthios jam sectin- admirctur ordinem aniini ejus? Tanlas ae lales i>.i-
(lam sCribens Epistolam, nec j'aiii de fide vcl gratia, bariim spiritiialiuni voccs, cuni musicae dulcetli. is
secl de pugna ageiis viiioruni, quasi clangorem coir- pulchriltuliue circa epuliisn , quod 1111Deus dcdil,
cideiis temperalom : < Ef pei' arma, iiiqttit, jusiiiia: circa mensam Chrisii, qtti hacc fcsla Iribuil, lantas,
ti dexirls et a sinislris, pei' gloriam el iguobililatem, iiiqmini, ac iales..lubarum Ciibleslitunvoces tle toto
ct per iiifamiam cl boham famarii, ut seduclores et Scripiiiiarura sanctarum tbesauro cjica holocauslo-
veraces.sicnt qtti ignoti et cogriili, quasi morientes, maia.el pacificas viclimas ad canendum atque legei:-
c't ccce vivimus, utcastigaii el non morlificati, qnasi dum conscivjt, ut.si quis eorttm ralionem iiivenire
lrisles, s.eiiiper autem gaudentes, sicut egenles, mnl- meriierii, veraciter ejus aniina dicere possii illud de
tos autem locupletanies, lanqiiani nihil habeiites, et Canlicis caiilicorum : « Introduxit nie rex iu ctibi-
oirinia"possidentes ('// Cor. \\). t Tandem posl plu-. culum stium, iuiiMJiluxilme rex iu cellain vinaiiaiu
D
jimaTiiijnsniodi, itein quasi cum conciso ululatii di- (Cmt. i el n). » .
cit : < Rogavi Tiium, et misi cum eo fralrem. Nun- . CAPUT XXVIII.
qtiid Titus vos ciicnmvenil? Noniie eodeiu spiritu De eo quod, Cum proficisccrenlur filii Israel ile de-
ambulavimtis? Noniie eisdem vestigiis? Olim pulatis serloSinaiy ail Mosjses^soccro suo:tNvli nos relin-
quod excuseratts nos apud vos? Corain Deo in Christo quere, veni nobiscum, el eris ducior noster. »
jtiquimur. Omnia aulem, charissirai, propter yestram « Anno secundo, mense secundo, vicesima dic
jrdificalionem. Timeo eniin ne fbrie ctim venerb , mensis, elevala est nubes da tabernaculo Jrjederis.
ton quales volo ihveniam vos, el ego inveniar'a vo-- Profeclique suut filii Israel per lurmas sttus de dc-
bis qualem fion vuhis, ne forle conieulioiies, oeniu- serlo Sinai, et recubtiil nubes in solitudine Pbaram,
lationes, animositatcs, dissensiones, delraciiones, movenintquecas.tra : Dixilque Moyses Obab filio Ra-
Gcurriliiales,s!istirrationes,inflationes,sedilionessinl guel Madianitoecognalo suo : Proficiscimur ad locum
inter vos, ne iteruin cum venero, liuniiliet me Deus qiiera Dorainus daturus esl nobis. Veni nobiscum, ot
apud vos, et lugeam mullos ex his qui aule peccave- bene faciamus libi, > elc Plerumque persuadnrc ela-
ruiil ct non egerunl pocnitcnliaiii (II Cor. xn). > tis ulilia melrus possumus, si profeclum corum nobis
 863 DE TRiMTATE ET OPERIBUS FJUS LlBRl XLII. — IN NUM. LIB. I. 86G
pof.us quam illis profulurum dicamus, si eorum me-• A facie manifestius loquitur, quoc vioelicet sit eleva-
liorationem nobis magis quam sibi impeiirii postula- tio ntibis, et qui caslrortim principalus, quoc ascen-
v.ius. Facile cuim ad bonuni elatio 'fleciilur, si ejusi sio in alttim-, ct qiioe dona in hominibus. « Unicui-
uillexio prodesse e.t aliis credatur. Unde bic qui re- que uoslruin , inqiiit, data esl graiia , secunduiri
genie se Deo iter deserli ducente aerea columnai meiisitram douationis Cliristi. s Projilcr quoddicit :
pergehat, cum Obab cognaluin suum a genlilitalis i «xVsceiuleiisin altuiii, capiivam duxit captivitateni,
sua; conversatione vellel cdttcere, et omnipbtenlis i dedit dona hominibiis. El ipse dedit qtiosdatn qui-
Dei dominio subjugare, ait: « Proficiscimurad locuriii dein aposlolos, quosdani autem propheias, alios
qnem Dominus daiurus esl nobis, veni nobiscum,'; vero evangeIistas,'alios autem pastores et doctores
ut benc faciamus libi, quia Dominus bona promisif; atl consuiiiniaiioneiii sanctorum, in opus minislerii,
Isracl. Cui cum resporidisset ille : Non vadam tecum, in. ecdificaiioiicm Corporis Chiisfi (Ephes. iv. )>
sed reverlar in terram meam, in qua natus sum, > Exsurgal igittir Deus, id cst ascendat in altum Cliri-
illico adjunxit: « Noli nos relinquere, lu enim nosli sius, et per islos principes, qui elevata nube carnis
in quibus locis per desertum caslra ponere debea- ejus ad uos missi proliciscuiilur, per aposlolos;
inus, el eris ductor nosler. > Netjue enim Moysen Cvangelisias, prophetas, doclores, aiqtie paslores,
ignoranija itineris augustabat, quem et-ad prpphelise Bperistos,
! inqtiaiii, « priticipes Juda, principes Za-
scieutiam cognitio divinitaiis expanderat, quem co- bulon, principes Nepbtalim. » qtii sunt fide pulchri;
lumna exterius praeibat j queni de cunctis interius spe forles et cliaritate dilalali, ubi esl et < Beujnmiit
per conversationenj Deo sedulanj locutio familiaris adolesceiitnliis in nienlis cxcessu, » scilicel, Patilus
iiistruebat. Sed videlicet providus vir elato auditorj apostolorum minimus, usque ad lertiuni ccelum
colloqiiens, soJalitttn petiil, ul,tlaret; ducem require- raptus. < Dissipentur inimici ejus, ct fugiant qui
ba.t in via, tit dux ci fieret ad vitam. Egii ilaque ut oderiint eum a facie ejus, > quod faetum esi, et fit,
stiperbus atidilor voci.ad meliora suadenti..eo magis ei in finc soeculi usque arl consummatam vicloriani
(icrct devolus, quo pularclur neccssarius, et unde fict Cum autciii deponcrelur arca, aiebai Moyses :
se exbortalorem suum proecedere cred«ret, inde se « Reverlerc, Domine, ad lnultiiuilinem exercitiis
sub verbis exliortalionis incliriarel. Israei. » Et hoc ulique fiet, cum pleniludo gentum
CAPUT XXIX. subintraverit. Tunc enini Dominus ad illum carna-
lein Israel revertelur, ut cx eis reliqwiae salvenljj
De co quod cum elevareiur arca, dicebal Moijses :
Surge, Domine, et dinsipenlur inimici lui, t ct de (Rom. xi).
cxnliaiione Chrisii, secundiun sensum psaimi sexa- CAPUT XXX.
gesinii seplimi. c(
De murmure populi, quod orium est, et qnod cuctt-
« Ctinique elevarelur arca, dicebat Moyses : meres, el pepones concupierinl, el de iiianua ciijUS-
Surge, Domine, el dissipcnlur inimici lui, ct fugiant modi fuerit.
qui oderunl le a facie Itta : Ctini atilem deponeretur, (CAP. XI.) < Interea orlum esl murmur pnpuli,
aiebal: Revertere, Domine, ad miilliludinem exerci- quasi doleiiliuni pro labore, conlra Doinimim. Qnotl
ius Israel. » Levata nube, iiioycntibus castra prin- cum audissel, iratus esl. El accetisus in eos ignis
cipibus, Moysespersislens in conteiiiplafione exem-r Domini devoravit exlremain parlem casiroruni.
plaris ejus, qtiod illi in monle ostenderal Dominus Cuuiqiieclamasseipopulus adlloysen, oravit Moyses
ui-sacpe repeiens hscc Scriplura lestalur : « Surge, ad Doiiiiuum; et absorpius est iguis, Vocavllque no-
inquii, Doinine, > slve, « exsurgal Deus, ul dissipen- men Ioci illius incensio, eo qnod succensus fuisset
lur inimicicjiis (Psal. LXVII.)>Nam liiiicpriricipium, conlia eos ignis Domini. » Ahliinc causae oidiiin-
hinc cceleslcin babel causam sive niaieriam psalmns lur propter quas, ul in inilio libri hujus Numeri di-
'
sexagcsimus septimus : « Exsttrgat Deus et dissi- cium est, venier comedeniis amariceiur. Omncs
penlur inimici ejus, el fiigiant qtti otleruiit eum a qui !ccensili fueraul a viccsimo anno, et supra,
facie ejtis. > Qtto ergo Deus cxsurgat? Illic uiiqtie, Q [ abhinc exicriiiinanlur, et eorum corpora in deserio
(jtio cxsurreciuruni illum nubes Icvata figurat. Iloc prosteiiiunlur, in'fignram videlicel nostri, ut ait
reiupe in Psalniisia propbelicus scruiatus spirilus AposltVus (I Cor. x), qtii omnes baplismo Chri-
quid sibi yclit quod elevala ntibe, principes castra sti candiilati currere incipimus, sed non omnes
movenles pioficiscunlur. « Ascenilisli in alluiii, in- coniprehendiiiius, et oinncs pngnare videiiiur,
«piil, cepisti captivitalera, accepisli dona in liomiiii- sed non omnes coronamur. Prima haec causa, lcn-
bus (ibid.).-t Ac deinceps , in procsenlis Ioci sensu lalio 299 concupiscentiiini esl, ienlaiio.inquani, et
myslico persisiens, «vidernnt, inquit, ingressns conciipiscentia gttlre illecebrosae servientium. Di-
luos, Deus, ingressus Dei mei, regis mei, qui esl in xeruiit enim : « Quis dabit nobis carnes ad vescen-
sanclo. Prseyeneruiil principes conjuncli psallcnti- dum ? Recordaniur pisciuin quos comedebamus in
jius, in niedio juvencularum lynipanislriarum. Ibi jEgypto gratis, in mentem nobis veniunt, cucumeres",
Benjamin adolescenlulus, in iuentis excessu. Prin- ct pepones, porri, et cocpc, et aflia. Anima nostra
cipcs Juda duces eoruiii, principcs Zabulon, princi- arida est, niliil aliud respiciunt oculi nostii nisi
pes Nepblalim (ibid.) > Tcrtitis acccdil.Apostolus, iiian.) Ilscc, iiiquam, dixeruiit tentando concupi-
loloque amoto vclamtnc sensuni ainborum revclala sccnles, conciipisccndo Icnlanlcs. Dixii enim P«al-
 '
867 RUPERTl ABBATIS TUJTJENSIS 888
misia: < Et lenlaverunt Dcum in cordibus suis, ut A laboraiis ct oncrati estis, et ego reficiam vos (Matth.
pelerent escas animabus stiis. Et male locuii suut xi),> boni cursus iniliura arripiunl, sed pristinis
de Deo, dixerunt : Nunquid poterit Dcus parare inescalidesideriis cursum non perficiunt, propositum
mensain in deserto? >(Psal. LXXVII) etc Miseri plane sibi fasiidientes Dei verbum, vet cliam sacrosan-
et coiiteniplibiles, qui talem faslidienles panein, dum cluin altaris Cbrisli officium, proplcr quod labores
conciipiscunt carnem, illuc usque rixa venlris de- et onera saectili rcliquerunt, sanctum confitentes
voluti sunt, ul lam viles anhclanti desiderio respi- otiuni, quo vacare possent ad videndum Deuni. Nam
cercnl hcrbarum species. < In menlem, iuquiuiil, ex islis plerique nonnunquam desiderio flagraverunt,
vcniunl nobis cucumeres, et pepones, porrique, recordati carriiura, quarum super ollas in saeculo
el ceepe, ct allia. > Cucuuiis namque natura frigida sedebanl, el piscium quos coinedebanl, et in mentcm
csl, siom.acho inconiinoda. Pepo Graecum nomcn venerunt illis cucumeres, et pepones, porrique et
esl, cl origo ejus Laiinis incerta, natura ejus nimis csepe, et allia, qualibus interdum refrigerari gaudel
frigida. Porri et coepe nolum est, quia guslu in- eesluans quoque venler crapulati divitis, juxta illud
suaves siint, comedeiui namque inlerdum lacrymas Flacci :
eJiciunt. De allio quoque cerium esl, quod insuavis- ... Cum rupula plenus
simum sit. Unde el odiose Iudens Flaccus, ila con- B Atque acidus mavult inulas ; nec dum omnis abacta
queriiur: Pauperies epulis regum.
Pareniis olim si quis impia manu (HORAT.Sal. II, sat. 2.)
Senile gttltur fregerit, Hi dum talibus occupali desideriis, sacreelectionis
Edil cicuiis alliiim nocemius. vel suscepti oflicii non habent sludium, profeclo
(HOIUT.Epod. i, od. 3.) memores yEgypli, cceleste manna faslidiunt, sicque
Proinde culpans, eorumqueculpam Scriptura ve- inquieti, aliosque turbanles, prselatum sibi qucm-
hcmenler exaggerans. < Eral aulem, inquil, man, piam servum Doinini vehementer afDigunl, ut cum
quasi semcn coriandri coloris bduliii. Circuibatque isto Moyse dicat ad Dominum : Quarc uon invenip
populus, el colligens illud frangebat mola, sive lere- graliam coram te.
bal in mortariolo, coquens in olla, et faciens cx co CAPUT XXXII.
tortulas saporis quasi panis oleali. Cumque de- De eo quod a.t: « Congrega milit sepiuaginta viros, t
scenderel nocie super caslra, ros descendebat pa- clc, e.t quomodo dixeril, t el auferam de spiritu
rilerel man.j Ad increpandum illos pauis divinitus luo, tradamque eii.i
accepli speciem colorera atque saporera, siinul et t Et dixit doininus ad Moyseu: Congrega m>hi
spontaneam expressit affluenliam. Coriandrum berba G septuaginla viros de senioribus Israel, quos lu nosti,
cst niedicaiiiinibus apla, quse Graece v.opioiidicilur. quod senes populi sint, acmagisiri, elduces eos ad
Bdcllium succinuni-esl ex bdellio fltiens arbore aro- osiiura labcrnaculi foedcris, faciesque ibi siare te-
matica. Propier hujusmodi conciipiscciiliam, ncccn- cura, ut descendam el loquar libi, et auferara de
sus, inquit, ineos, ignis devoravit cxlremam partem spiritu luo, tradamque eis, ul suslcntenl iccum onus
castrorum, vocaiumque est nomen illius loci incen- populi, ct iioii itt solus graveris. > Una eadeiiique
sio, eo quod inceosus fuissct conira cos iguis ))o- ex foruace ctad bonos luiiien, et ad riialos eruinpil
niini, sive sepulcra concupiscenlise: < ibi enim , incendiuin, Uuo, inquam, ex camino tribulaiio":.s,
inquit, sepelierunl populum qui desideraveral. > et in reprobos accensus est iguis Domini ct in
CAPUT XXXI. clecios diffusus esl, qui in Moyse"erat spiritus Do-
niini. Cttr boc, uisi ut darelurspes omnibus qui af-
Quod eorum similes primumJudwi *int, deinde omnes vivere voleiUes,
quicunque in Ecclesia neglecloproposito, faslidiunt fligmilur cxemplo Moysi, qui pie
verbum Dei sive mysleria Christi. malis moribus illorum, quoruin curam susceperuitt,
Horuin similes, imoelfilii, primoloco illifuerunt, auTicti geiiiunl, u( spcrare scirent, quod ipsis in *"
qui ex circumcisione conversi in primordiis evan- labore fatigaiis, et pene deficieiilibus, plurimi ex
gelicaefitlei proposita sibi mensa panis vivi qui de ipsorum proficiant virlulibus? Non enim fruslra
ccelo desceiidit, quod est manna verum,quod esl vi- dictuni esi: « Etauferara despirilu luo, Iradaiuque
vuro et veruni sacrificium, quod esl ipse Clnistus, eis, > cum dici poluissel sic : Et de spirilu meo dabo
quod est verum corporis et sanguinis ejus sacra- eis. Nam quia palicnlia merebalur Moysi, ut plures
lnentum, hoc, inquara, proposilo sibi cibo rcspexe- accipereul spiritum Doniini, qualenus ex ipsorum
ruiit ad ollas carnium, ad carnes velerum holocau- profeciu, meritum accrescerel illi, recte sic dicium
sloiuatum et vicliriiarum, quee Deus non quaesivit csl, « cl auferam de spiritu luo, tradamque eis.>
de manibus patium ipsorum, sicut prophetre lcstati Nec vero quia dictum est, < auferani,> pueriliter
sunt (Isa. I; Jer. vn), et pro illis coiileiidenles et suspiceinur parliculam divisam, atque idcirco Moysi
rixanles contra ajiostolos divisi (Aci. xv), revera in (liiiiiniitam quam habebat Moyses spirilus Doroiui
.fEgyplum reversi sunl, in lenebras vetustalis an- gratiam. Sic enira ignis eleinentaris ejus est po-
liquae revoluli stiul. Secundo loco murmuralorum leniire, ut licet tlivisus in partes, mutuati tanien lu-
supradicloruin similes, imo el filii sunl, qiiiciinqitc minis detriinenta non noverit, qtianlo magis spiritus:
audila.vo.ee diccntis : i Vcnitc ad nic, omncs qui Domini vcrus, ei eclcruus iguis, cum pluribus im-
8G9 DE TRLMTATE 1N OPERIBUS EJUS LlBRl XLH. — 1N JSUM.LiB. 1. S70
periitur, dimiiiiitionem 11011senlit? lgiiur quod /\ confoederalionem litt iusque regui, quse plenius com-
dixil, « aufcram,> idem ac si dixissel, accipiam. ponebalur ex copula tam insperali conjugii. Redit
Nolandum vero diligeiuer quod cum dixisset: « Con- ergo ad Pharaonera, non solum triumplium, sed
grega milri septuagiuia viros de senioribus Israel,» tliam reporlans pacis el conrordise.unanimem affc-
addidil, < quos lu nosti, quod senes jiopuli sint ac ctum. Sed dupljci maluisset Pharao Iriumphare
magistri.) Nam revera Deus non seiieclulem anno-; lseiilia, si cura, devicto hosle, contigisset Moyseu
rum, sed.seneclutem reqnirit animorum. « Seiieclus victorem oppetere.
enim venerabilis est 11011 riiuiurua, neque annqrum CAPUT XXXIV.
numero compulala. Cani eniin suiit sensus hoiiiiuis, De tixore
et eeias seiieclnlis vita imraaculala (Sap. iv).> Ista ejus JEthiopissa, et qualiter Moyses, pro eo
qttod vir milissimus essel, defensorem sibi Deum
senectus, vel isli cani, non lam oculis corporis, scd magis taccndb constilueril, et de eo quod uit: < At
non lalis servus meus Mbyses. t
judicio aguoscunlur ralionis, et tales hoc loco Detis
mauifcsie requirit, dum delerminal sic dicendo, Vcrutn hoc, quia de Scripluris non habet auclo-
« quos |u nosli.». . rilatem, facile coniemnitur. Sed et quid opus est
300 GAPUT XXXIII. quxrere, cxtra presentem Scripturam, cur oblo-
De eo quod locuta esl Muria el Aaron conlra Moysen, B qiientes dixerini uxorem ejus iEthiopissam. Nam
el quw fabula conscripta sil de uxore jEtltiopissa. ciim Moyses uxorem duxerit filiam Jelhro sacerdoiis
(CAP.XII.) <Locutaque cst Maria el Aaron conlra Madtau (Exod. n), lcrra autem Madian vicina sit
Moysen propler uxorem ejus yEihiopissam, et dixe- lerree /Ethiopum, recie intelligitur quod pro eo quod
runt: Nunquid per solum Moysen loculus est Do- dicercnt uxoreui Madianitidem, dixerint uxorem
minus? Nonnc ct nobis similiier esl loculus? Quod jElhiopissam, siciil se habel amariludo rixaiitiuin,
cum audissel Domiuus, iralus esl.i Propler uxorem ut scmper e vicino rapial quod valeat ad aiigendum
ejus, inqitit, yEihiopissatn. Ex occasione verbi coiucinpium. Paulo ante Jethro reduxcrat illani
hnjus fabulain hujtisceuiodi scriptores Judaici tra- (Exod. xvui), ct indignari coeperunl de fralre suo,
didermit. Moyses Thesmulh, filiae regis .(Egypti duce suo, quod haberat uxorem alienigeii.ain. Pot-
adoptivus, ab ipso capili suo imposilam corouam erat caluinnia confutari vcl sola auctoritate Moysi
regiam in terrain projccil el comriiinuit, quod quod videlicci rcprcbcndi non dcberct a subdilis
^Egypliis valibus prsesagienlibns fuil indicium pcr praelatus prscsertim is per quem Deus lanta lamque
illtim deslrueiultim jEgyplium regiium. Quara reiu maiiifesta loquerciur. Iuv^luit econtra perliiiaciler
Pbarao praccavens, liunc qui regni sui praevidebalur ,p Stiperbia camalis, et superbiara spirilualem pro-
fore cxtcriiiiiiium, preecepitsine moro exslingui, sed ficiendo impctus gencravil. Dixerunt cnim : < Nun-
a filia ejus offensa; propilia, morli snblrahilur, et quid pcr solttm Moysen locutusest Dorainus? Nonue
sno populo incoluinis remillitur. Posi niulta lempora elnobis simililer cst locutus?» Videlicel quia paulo
jEihiopibus .Egypluin iinpugnaniihus cuiii pene autc creveral turba propbelanliuin, scpiuaginia
superarent hi, iEgyplii vero siiccumbcrenl, ab naraque scuiores prophcticura acceperant de ipso
ariolis diviualuni est jEgyplum jElhiopioc subigen- Moyse spiritura, dicenle Doroino Moysi: « Auferam
dam nisi Israclitico duce eorum fulla railitia, ircl de spiriiu luo, iradamque eis (JVtiw. xi).> Idcirco
hosliles reslringere incursus, per quem soltini quasi pro niuliiiudiue prophelaiitiuiii, unus pro-
comiiiuiiis veraciter exspectarelur iriuniphus. Mox phelarum maxinius decrescehal, et vilescebal in
divina ordinatur providcnlia, htiic periculo a Pha- eoriim oculis. Hoc frequenler accidil el in Ecclcsia
raone Moyscs, ut forte si hosles uon feriret, sal- Christi ut magislrum succrcsceiites discijnili, p:ac-
lem ab hostibus ipse inlcriret, eligittir ; sed alitcr laluni illusirem subdili, patrem conlenlio.se audeant
quam sperahat, Deus ordinab.il, qui illum et viclo- obscurare illustrcs filii. Tale qnid, ei Paulo aposlolo
rem iElhiopum, el propheiiee qttondam 'preediclee coiuigerat, cum dicerel ipse Coriiilhiis: « Jara sa-
in collisione coronae regiee praevidebal leslimonium. D ] turali cslis. Jara diviics facli eslis. Sine nobis
Acciiigilur crgo Moyscs ad miliiiam, subscribilur rcgnalis, el utinain regnetis ul et nos vobiscum
el iniilta iiiiliiiim inanus, proceditcuni spe victorioc, rcgncnuis (/ Cor. iv).» Ac tleiiiceps: < Non ul con-
sed a Pbaraone exspt-ctaiur cum discrimiiie sui ei fuiidam vos hsec scribo, se.l ul filios meos charis-
jDg5'pihc coiifiisioiiis. VeiUiim est ad iiiuros bosli- simos moiico. Nam si dccem millia psedagogorum
lium ttrhiuin. Virtus quaiij niiiiistr.U Deus suoquaii- habeaiis in Christo, sed non mullos Palres. Nam in
doijue ftiiuro milili, nunc aiilein iEgyptio salellili, Chrisio Jcsu per Evangelium ego vos genui (Ibid.).>
boslcs virililcr oppugnal, frangit inciirreiitcs, rlidit Igitur quia sic primo coniigit Moysi, saiiciendniii
(.miiemque robur eorum haclciius infracluui dcb'- fuil exemplum in piiinis, quod deinceps llmerent
lii.it, ct noii jam ut cruenlam cum damno niiliiuiu secuturi. < Quod cum audisset Dominus, > ralus
suoruin co:iquiril victoriam, sed ul nobilem cum est. Quare ? < eratenim, inquit, Moyses vir mitis-
gloria et salute suortim reporlal palmam. Ad cu- simus snper omues homines qui morabanlur in
iiiuiiun ciiam suse laudis, filiam regis /Ethiopuni lerra, > tlulcis quidem laus, et vciicmenter nia^jia
conjugcm sibi sociat primtiiu ab illa expclitus ob •laus, egregioc viiiulis, qtiam possidens omnis proc-
graiiam pulchriludiuis, clcin ab ipso adamala ob laltts recle dicere possil: « Imilaiore& mei estcie,
 RUPERTI ABBATIS TUITIENSlS 8T2
871
siciil et ego Christi(J Cor.11), > ostentleiis qttod A habentem de geiilibus Ecclesiam significal. Lepra
velirasci vidc- vero el separalio Mariw delrahenlis, peccata Syna-
jusie Deiisiratus sit, debuerit, quia Cltrislum blnspliemaulis.
sed et mitissinius gogw
licet Moyses non ulcuiiqiie niilis]
cral super.omries homiives qui habitabani in terra. t Iratusque conlra eos aiiiit. Nubes quoque rc-
Nullo niodo seipsiim defendebat, ei lioc paclo quasi cessii, qusc erat super tabernaculum. Ei ecce Ma-
riam operuil candcns lepra quasi nix, > elc Propler
legilima causa tlefensorem sui Deum magis laccndo
conslitiiebat. Nam « mihi viuilictam et ego retri- sensuui allegoriciim supra repeicndum esl, ct ttinc
buam, dicil Dominus (Deul. xxxii).» Verumlamen clarebil quid isla prophetissa per gratiam clarili-
parum dicluin esl, qriia iiiilissitiius crat, sed pro cata.el propter ciilpam a Deo conspuia, id cst, le-
merilo Moysi laus isla longe iiiferior. Supplevit prosa facta significet. Hoc loco Moyses iixoreni
ergd Dominus de Moyse qnod Moyses de sei|iso habens /Elhiopissam mysiice Christus Dominiis est,
triirius dixerat. Ail cniin : « Audilc sermones nieos. peccairicem quondam de geniibtis non aspcrnatus
Si quis fuerit inter proplieias Domiiii, in visione Ecclesiam. Iloc nimi|im segre ferunt Aaron et Maria,
appareb.o ci, vel per somnium loquar ad eum. Al id cst carnale Judecortim saccrdolium, ct lota illo-
ooii i.ilis servus nieus Moyses, qui in omni tlonio runi vclus Synagoga; hoc, inquaui, segre fertint, de
ii:ea fidelissiiiius est. Ore eniin ad os loquor ad eum, BI boc inurmuranl, magiiumque habeiil iuvidise lor-
ct palaiu. ei non per senigmata Dominum vidct. iiieniiim, semper cnini genlium salntem oderunt,
Quare igilur non limuistis delrahere servo meo Iloc ergo non ferentes, et hac invidiee trabe tenc-
ivloysi? » Magna commendatio, fortissima defeusio. bralum cordis oculum liabentes, ad ipsius Doniitii
Atientos auditores esse voluit enunliatio judicaniis. Cbristi odiuni proruiupunt, et propter condesccn-
« Aiulile, inquieiis, sermones meos > gravilatc usa sionem miseroruin, contra ipsam misericordiam
compelenii. Deindeiocuiionis suee niodos dividil di- confliguiil. Dicunt eiiim: «Num per soltiin Moysen,>
ceudo: « Si quis fueril inter vos propheta Domini,> id est iiitin pCr soium Christum veslrum « Deus
eic Videlicef qtiia dixerant: < Nunquid per solum loculus est? Noune et nobis, > id esi prophetis
Moysen Iocutus esl Dominus? Nonne el nobis si- nosiris, « similiier Iocutus est? »Ilabet namqiic lex
miliier est locutus? » Mensuram stiam cognoscere noslra viros virlutis, qui delerra pariler el decoelo
babebant, ut minoris et majoris habendo distaniiam, sigiia fecerunl, mare Rubruiu et Jordanem Quvitim
liori sesuper se exiollereul, cum observandum sit, diviseruni, mainia c!eccelo deposucrunt, solera in
ct inter requalcs quod 'diclum est, « honore invicera ecelo stare, vel etiara retrocedere fecerunt. Ileec et
praeVenienles (Rbm. xn). > In visione, inqnit, ap- bis similia illis maligno livore dicenlibus, Doniinus
pai-ebo ei, vel per somnium loquar ad illum. Soinnia "' iralus esl. Clarum est manifesluiii cst quia supcrbse
liituraruin prteferunl imagines rerum, et si pru- Synagogre el carnali ejiis sacerdoiioDoininus iratus
(leiiiem babticrinl conjectorem, quaedam prophcliee: est. Dominus Pater, Dominus Fiiius, Dominus Spi-
sunt. Prius rerum fulurarum imagines vel liguroe: ritus sanclus, gcnli illi iralus esl. Nam ecce le-
coiispiciunitir, el deinde conjiciendo res ipsre ex prosa fac.la esl, lepra candenle tola cooperla est.
parte praevideiilur: Sic Joseph iii jEgypto somniai Multum iratus paler exspuit in faciem ejus, et pro-
301 Tharaonis (Gen. xu). Sic Daniel in Babylonia i jecit super vultum cjus slercus solemnitatura ejus
soinnia Nabuchodonosor prius audivii, et ipse suai (Mal. u). Qiiaulo nequior blasphemia ejus oblocu-
vitlit, ac deinde revelante spiritu de conjicieiulo noni lione Aaron el Marioc, el imo quarilo ampiioris
in incerlum de rebns fuiuiis propbelavii. < Al non,, gloriae iste proeMoyse dignus habiius esl, tanlo plnga
iiiquit, talisservus meus Moyses, qui in omni donio> genlis illius, lepra Synagogte illius deterior esi.
mea lidelissimus est. > Non liic prius figuras perr Nam Moyses qnidera (idelis eral in lota dorao Dei,
soiiiriium conspicit, et deinde de fuluris rebus con- quemadmoduin dicil, < al non lalis seivtts mcus
jicit, seu polius econira prius rcs ipsas de longin- Moyses, qui in omni domo mea fulelissimus est, >
quo futnras prospicil et deiude figuris et ecnignia-" p. fidelis, inqitam, vel « lidelissimus in domo Dei, >
tibus pro lempore operit alque involvit. Nam hic3 non SUP,tanquain famtilus, in leslimonium eorum
stepe dictum csi. < Inspice et fac secundum exem- quse dicenda eranl. Cbrislus vero, tanqiiam filius iu
plar quod tibi in rnonte monslraium cst (Exod. dotno sua, quoe domus sutnits nos. Igitur leprosailla
xxv). > Ait ergo : « Ore enim ad os loquor ei, el1 qnidquid tangil, iinmuiuluni cst, iiniiiundiiiii, in-
palam non per jcnigniala Doiiiiiium videt. > Ac si1 quam, qttidquid allrectal, quidqtiid concelebrat, el
ilical: Prius claro iiilitilu rerum fulurarum ordinem1 Dco odibile cst, separalur ad arbitriuni sacerdolis
vidct, ct quanquam oenigmataconscribal, et (iguras,> summi, qui penetravit coelos, Cbrisii Jesu, habet
rerum lamen veritatem iniriiisecits ipse tenet. vestimenta dissula, capnl niidttm, os vesle conte-
« Qiiare igitur non liinuistis delrabere scrvo iueo' ctum, contaminatam ac sordidain se clamal, de
Moysi ? > Pcrcunclalio bocc reos concluilens , iratii qtiibus omuibus superius in legc leprosi dictum cst.
animiesl, quam et protinus poenali scnlciilia cve- Onuii tcmpore quo leprosa est, et in hac iinmundilia
stigio secula est. perfidiae suoc perscveral, sola hahiiabil extra caslra;
CAJIJT XXXV. sola, inquam, cxlra vera ct coelesiia caslra, qsiasi
Quod Moyscs uxorem liabens .'Eiliiopissnm Utrhium i morltia, iuio verc moiiua, ei ui aborlivum, qtod
873 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN NUM. LIB, I. 874.
projicilur de vulva matris siisc. Abalienala est a j\ jam per decem vices, nec obedierunt voci meae, nou
vulva, erravil ab utero, locula esl falsa (Psa/.xxxv), videbunl lerram pro qua 302 juravi palribus eo-
quse non docuil eam niater sua fidelis patriarcbanim rum (iVum. xiv). > Hrec lenlalio decima, ceelerarum
el prophetarum ecclesia. < Clamat autem Moyses lentaliomim pessima , causa fuit maxima cur oni-
ad Dominum, dicens : Deus, obsecro, sana eam.» nium illorum, qui numerali fuerant a viginti annis
Imo vero tota antiquitas, toia Patrum anliqiiorum el supra, prseter duos jam dictos, nenio in illani re-
pro illa genle inlervenit fides. Sed non sanabiiur, promissionis terram ingrederetur, sed eorum corr
noriTevocabitur in caslra, donec evolvanlur sepiem pora in deserto prosternerentur. Porro proplieta,
dies, id est doiiec pleniludo .gentium subiiilroeat. imo Spiritus sanclus in Psalmo cum dixissel: « Hor
« Si, inquil, paler ejus exspuissef in faciem ejus, non die si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda.'
delmeral saltem septem diebus rubore confundi?» vcslra (Psal. xciv), » conlinuo adjecil : « Sicut in
Plane vera similitudo. Nam revera si quis lilitts exaceibalionesecundiim tiiem lentationis in deserto,
patrem, quem honorare, cui blantiiri debet, ila exas- ubi leiilaverunt me patres vestri, probaverunl et
peraverit, ita ad iracundiam provocaverit ul ille videruni opera mea. Qiiadraginla annis offensus fui
molus in faciem ejus exspuat, qui utique faciem filii, generationi huic, el dixi semper : Ili crrant cordc
ijaiura duce, osculis delambere consueverat, quo- B El isti non cognoverunt vias meas, quibus juravi in
modo talis filius sic pro sua protervia, sputo patris ira mea : Si iniroibunl in requiem nieara (ibid.) >
oblittis, non saltem sepiem diebus inter compares Hoc teslimonio Aposlolus quoqtie ulens continuo
suos erubescat? Cui enim preiiosus esse potesi, qui siibjurigit: « Videte, fratres, ne forle sit in aliquo
ut vilis a palre suo conspiilus est? « Si ergo, inquit, vcstrum cor malum increduliialis, discedendo a
pater ejus exspuissel in faciem illius, » elc « Ego Deo vivo; sed adhorlamini vosmeiipsos per singulos
atitem, inquit, Pater vestcr sum, qui dico ad Pba- dies, donec « hodie > cognominatur, ut non obdure-
raonem: Filius priinogenilus meus Israel, diinilte tur quis ex vobis fallacia peccati. Parlicipes enim
ftlium meum (Exod. iv), > et ecce exasperatus quo- Christi effecti sumus, si tamen inilium subslanties
danimodo exspui in faciem hujus.dtira tepra camlidis- ejus usque ad finem firmum retineamus, dum diei-
sima, lepra quasi nivea, id est verissima, lolam tur : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obtlurare
operui carnem ejus. Separeiur igiltir sepleni diebus, corda vestra, quemadmodum in illa cxacerbationc
etc, ul supra.; Quidam enim audientesexacerbaverunt, sed noti
CAPUT XXXVI. universi qui profecii sunt ab ^gypto per Moysen.
auiem infensiis esl quadraginta annis? Nonno
De exploratoribtis, qni terrm delraxerunt, et qttod illa " Quibus
lentalio causa maxima fuerit til fere omnium, qtii illis qui peccaverunt, ciuortim cadavcra prostrat:t
numerali fueranl, corvora in deserlo proslerne- sunt in deserto? Qnibiis auiem' juravit non inlroire
renltir. in requiem ipsius, nisi illis qni incredtili fuerunt ?
(CAP.Xlll.) « Profectus est Israel de Aserolh, lixis Et videmus quia non poluerunl' introire propler in-
lentoriis in deserto Pharam. Ibi Ioculus esi Douiiiius credulilatem (Hebr. m). »
ad Moysen, dicens : Mitle viros qui considerent CAPUT XXXVU.
lerram Chanaan, quam ego daturus sum vobis, sin-
de Myslice quod nos qui Scripturas legimus, exploratorcs
gulos singulis tribubus ex principibus. Fecit lerrm sumus vivemium, et quod bolrus quem porta-
Moysesquod Dominus imperarat, > etc Plana esl verunl in vecle dtio viri, Chrislus sil, quem in
bisloria, quia missi exploralores exploraverimt Scripluris lcgunl duo populi.
terram, pergeniesque ad lorrenlem bolri, abscide- Igilur procsejuis capiluli noiissimam leneamus
runt palmilem cum uva sua, qtiam portaverunt in alJegoriam, ad inslruendum timorem sanclnm,
vecte duo viri, reversique post quadraginla dies, limorem castttm, ut « timeamus, > secundttm eum-
detraxeruiil lerrac, quaiii inspexerant omnes proeler dem aposiolum, « ne forle relicta pollicitaiione iu-
Josue filium Ntim.elCalejjh filium Jppbone dicciilcs: j) troeundi in requiem ejus, exislimetur aliquis ex
< Terraqtiamlusiravimus dcvoral habilalores suos,» nobis deesse. Elenim et nobis , inqtiit, annuntia-
etcontinuo' «Populus, inquiunl, quem aspeximus, pro- lum est, sicut el illis (Hebr. IV). > Quidnam, secun-
ceree staiurre est.» Quse profecto senlentia nimium dum ja.m dicta Psalmistse et aposloli lestimonia,
prsecedenii conlraria est. Hic nempe mos est detra- terra illa tunc eo modo explorata , nisi requiem
hentium, ut dum delrabere sludent, nonnunquami Domini signiflcat? Quoe autem illa requies Domini ?
sibimet conlraria dicant, non curanles quam ini de qua iierum determinando tliem qnamdam in
parteni verba cadanl, dummodo audienlium cordai David dicil: « Hodie si vocem ejus audierilis, noliie
subvertanl. Tandem cum clamaret omnis mullitudo,, obdurare corda veslra, » landem ita concludens,
et lapidibus eos vcllet opprimere, qui alio spiritui « quibus juravi in ira mea : Si introibunt in requiem
sequebanlur Dominum, lali sentenlia judiciumDo- meam? > Quee, inqtiam, esl hodierna requies Domini
mlni deflnitom esl:< Yivo ego, inquit, et implebilur diem habens determinalum, post illum septimum
gloria Domini universa terra. Atlamen omneshomi- diem, qno - requievit Dominns ab operibus suis ?
nes qui viderunt majesialem mcam, et signa qure-, Nempe ipsa est resnrreciio carnis, resurreclio
feci in ^Egyplo, et in solitudine, et tentaverunt mes Chrisli', gloriosa requies Domiiii. Hanc requiem,
PATHOI..CLXVH. 28
 »75 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 876
hanc lerram viveniium ad explorandum missi su-- A , Caleph: < (Ascendamus ct possideamus lcrram, quc—
mus, quicunque Scripluras sanclas in . manibus> niam poterimus oblinere eam. >Caleph quasi cor vel
habemus, primis Judseis Domino dicente: < Scruta-- cajiis interpretatur. Et hic ipso noniine non minus
mini Scripluras, quia vos putatis in ipsis vitami quam fide veritalem vel teslimonium illorum expri-
habere (Joan. v), >deinde et de apostolis evangelistai mit, qui sunt sicul cor Chrisli Doinini, juxta quod
dicenle, quia < tunc ap.eruit iltis sensum, ut intelli- scriplum esl: %Si separaveris preliosum a vili,
gerent Scripluras (Luc. xxiv.) > Scripturas namque! quasi os meum eris (Jer. xv). > Si enim qui pretio-
intelligenlibus illud recte decantatur: Introduxitt sum a vili, id est verilalem a mendacio, separat,
vos Dominus in terram fluenlem lac et mel, et ,utl ipse os Domini, cur non recle dicatur, et quasi cor
lex Domini sit semper in ore vestro. Legendo) Dominl babendo spiritum Christi ? Est el canis
igitur atque intelligendo ascendimus, lerramque; Domini, juxta- quod iiidem scriplum est : < Lingua
optimam exploramus. Perreximus ad montemi canum tuorum ex inimicis (Psal. LXVH),> id est
bolri, abscisus esl palmes cum uva sua, quam de- testes sunt apostoli, ex odientibus te Judeeis. Ila
portant in veclc duo viri. Qnid enim est lorrens bo- Caleph, id est omnis lestis veritatis, prsedicat lide-
tri, nisi passio Domini noslri Jesu Christi? Nempes liier, clamat conftdeiiier : < Ascendamus et possi-
de illo sponsa dicit in Canticis : « Bolrus cypri di-1B deamus terram, > id est credamus quia Cbrisius
lectus meus mihi in vineis Engaddi (Cant. i). > Et; resurrexit a mortuis, et credentes resurreclionis
de passione ejus per Propheiam dictum est: « Dei ejusdem consequamur gloriam. Alii vero, alii, in-
torrente in via bibet (Psal. cix). » Explorando ilaque: quam, qui fuerunt nobiscum, scilicet Anlichrisli
venimus usque ad lorrenlem botri: legendo uamquei heeretici, qui < exierunt ex nobis, sed non eranlex
prophetas intelleximus quia oporiebat patiChristuin, , nobis (/ Joan. n), > detrahunl lerrae quam inspexc-
et resurgere a morluis. Quomodo autem abscisus estt runi, negant fidem resurreclionis, aul infirmare
palmes cum uva sua, nisi quia ferro passionisi conantur cjus in qua resurrecturi sumus veiilalem
abscisa est aniraa ejus, et de carne exivit cuiii divi- carnis. < Terra, inquiunt, quam lustravimus, devorat
nitale dulcissima sibi insila?Nam de islo palraile habilalores suos. > Quid aliud asserunt hserelici, duiw
sic est, el per prophelam preedictura quia < abscisus dicunt: Quia non resurget vera subsiamia carnia ?
est de lerra viventium (Isa. LJU) > Abscisum ergo Nempe si non eadem resurget caro, si crit veniis
oalmilem porlant in vecle duo viri, id est passum et aerc subtilior, ergo illa, quam exspeciamus,
et mortuum Christum adorant in cruce duo populi lerra viventium habitatores suos devoral. Sed
credentes, et confitentes quia resurrexil a mortuis. 303 contrarii sibiraet conlinuo dicunl: < Populus
Porro palraitem abscisum portantibus in vecte duo- C quem aspeximus, procerse slaturee esl, > Haerelici
bus viris, necessario qui preecedit quod portal non namque circa eamdera rera contra se divisi sunt,
videt, qui autem subsequiiur, semper prrc oculis ilaul, dum alii veram carnem resurrecluram ne-
habet. Iia plane anlerior populus, qui beala Domi- gant, alii econtra concubilum quoque filiorum pro-
nicoe passionis tempora preecessit, dulcissimum creatione illic exspectent, ita sibi contrarii sunt ut
bolrum, id esl Christum, quem fide portabat, non ciifn illi non ipsam sperent substanliam, isti econtra
vidil: nos aulem qui subsequimur videmtis et prae- "nimiam ejusdemsubstanliee exspeclentcorpulentiam.
senlem babemus rein salulis, cujus spern solam (CAP.XIV.) < At vero Josue filius Nun, > sive Jesus
habueruiu illi. Undeet n.obis dicilur cuin aposlolis : Nave, quod inlerprelalur salvator, filius pulchriiu-
< Beali oculi qui vident qute vos videtis. Dico enim dinis, t et Caleph, » de cujus interpretatione no-
vobis quia multi reges et prophetac volueruul videre niinis jam anle dictum est; Josue, inquam, et Ca-
quse videlis, et non viderunt, etaudire quse audiirs, leph, id est Salvaior Chrislus, el apostoli ejus cun-
et non audierunl (Luc. x). > Sedetde malo"granalis ctique catholicam fidein profilentes, < sciderunt
et de ficubus loci illius lulimus, quia propbetaium vesiimenta sua,» id esl a suo consurlio lalium re-
mortes \el perseculiones quas passi sunl, passuri jecere blasphemias. <Et ad omnem mullitudinem
Christi lesiimonia fuisse intelleximus. Hoc explo- D filiortim Israel loculi sunl: Terra qnam luslravimus,
ravimus quadraginla diebus. Qui enim ad explo- valde bona est, » eic Quid mulla ? « Ctttii clamaret
randam carnis resiirrectionem nos admisil, prae- omnis mulliludo, el lapidibus eos vellet obruere,
buit nobis seipsum vivum in mullis argumenlis, per apparuit gloria Domini super tecluni foederis, >
dies quadraginta apparens discipulis, el loquens dignamque pceiiam edicens : « Veslia, inquit, ca-
de regno Dei (Act. 1). Unus exploralorum dicit: davera jacebunt in soliludme, filii vestri erui.t vagi
Quod fuit ab inilio, quod audivimus, quod vidimus in deserto annis quadraginta, ei porlabunt fornica-
oculis nostris, et manus noslrse contrectaverunt lionem vesiram, donec consumanlitr cadavera pti-
('/ Joan. 1). » trum in descrlo, juxla numerum quadraginla die-
CAPUT XXXVIII. rum, quibus consideraslis terrain. Annus pro die
et quadraginta annis recipietis itiiqui-
Quod illi exploratores qtti terrw delraxerunt, mystice imputabitur,
tales vcstras. > Hoc exemplum omnibus heerelicis
hmrelici sunt, maxime qui veram carnis resurre-
ctionem non credunt. et incredulis sancilum est. < Videamus ergo, > ut
Igitur quolquot spiritu Dei agimur, dicimus cum supra memoralus aposlolus ait, «ne forle sil in ali-
877 DE TRINTTATEET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — IN NUM. LIB. i. 878
quo nostrum cor malum incredulilalis (Hebr. m). > tA lsrael: Vespere scielis quia Dominus eduxeril vos
Nam revera sicul delractores illi pro die receperunt de terra jEgypti, et mane videbitis gloriam ejus.
annum, sic hscretici omnes cum Judaeis incredulis Audivit enim murmur veslrum conlra Dominum
pro tcmporalis blasphemioe culpa seiupilernum re- (ibid.). > Et post pauca : < Loculus esi Dominus
cipicnt inlerilum. Et tunc quidem Domino dicente: _ ad Moysen dicens : Audivit murmuraliones filiorum
< Quousque non credent mihi in omnibus signis lsrael. Loqnere ad eos : Vespere coinedetis cai-nes,
quae feci coram eis ? feriam igitur eos peslilemia, el mane salurabimini panibus, el scictis qnod ego
atque consumam; > lunc, inquam, hsec dicente Do- stim Dominus Deus vesler. Factum esl ergo vespere,
mino : « Moyses orabal dicens : Dimille, obsecro, el ascendcns coturnix operuit caslra (ibid.). > Dc
peccatum populi hujus secundum magniludinem septima ila hic in Numeris dicilur: < Interea orium
misericordise tuse. > Nunc aulem et illos, et omnes esl inurmur populi, quasi dolenlium pro labore
accusal heereiicos. Nam qucmadmodum Judseis Ve- conlra Dominum. Quod cttm audissel Doniinu?, ira-
ritas dicit: < Est qui accusat vos Moyses, in quo lus esl, el in eo accensus est ignis Domiui, cl devo-
vos speralis (Joan. v); > sic et omnibus hserclicis ravit extremam caslrorum parlem (Num. xi). > Et
Ecclesia, veritalis columna (/ Tim. m), dicit : Siint post pauca: < Sanctificainini, cras comedeiis carnes:
qui accusent vos lex et prophelae, Evangelium el B Ego enim audivi vos dicere : Quis dabit nobis escas
omnes aposlolicse lilterse, quorum de scientia prac- carnium? Bcne nobis erat iniEgypto (ibid.). > etc.
sumitis. Octava lenlalio fuit vilulus aureus, quem fabricave-
CAPUT XXXIX. runt sibi in deserlo filii Israel, moraute Moyse cum
Dinumeralio decem lenlaiionum, de quibus ail: t El Domino in monle Sinai (Exod. xxxn). Nona lentatio
lenlavertinl me jam per decem vices. t hic in deserlo Pharan, quae in ipsa dicilur Barne,
« Et leiitaveriint, inqtiit, me jam per decera de exploraloribus: < Usquequo, inquit, detrabel inihi
vices. > Ipsas tenlaliones bic breviter enumeremus. populus iste? Quousque non credent mihi in omiii-
De prima lenialione ila in Exodo Icgiiur : « Jurga- bus signis quoe feci coram eis ? > Et posl paululuim
iiis populus contra Moysen ait: Da iiobis aquam ut < Juxta numerum quadraghila dierum, quibus con-
bibanras. Quibus respondit Moyses: Quid jurgalis Siderasiis terram, quadraginta annis recipietis
conlra me? Cur tenlatis Dominum? (Exod. xvn.)> iuiquilales vestras. > Decima tenlalio in eo est,
De secunda lentatione, ila in Numerorum Jibro qiiod < cum loculus esset Moyses universa verba
scribilur :« Cumque indigerel aqua poptilus, > elc, Domini ad omnes filios Israel : Luxit populus ni-
asque ad eum lociim in quo ait : « Hsec est aqua r mfs, et ecce mane primo surgerites asceiideruiit'
conlradiclionis, ibi jurgati sunl filii Israel c.onlra verlicem moutis alqne dixerunt : Parali sumus
Dominum, et sanctificaius est in eis (Num. xx). > ascendere ad locuni de quo locutus est Dominus,
Teiiia lentatio in campeslri fuit coulra mare Ru- quia peccavimus. Quibus Moyses : Cur, inquit,
brum, in quo loco murmurasse dicuntur contra Do- transgredimini verbum Domini, quod vobis non
miniim, quia peremplos iEgyplios fuisse, Moysi sibi cedel in prosperum? Nolile ascendere, non enim
de verbo Domini dicenti, non crediileruni, sed po- est Dominus vobiscum. > ltem posl pauca. <Al illi
lius eos se sulscqui timuerunt (Exod. xiv). Unde conleiicbrali ascenderunt in verlicem monlis. Arca
dicilur in Psalmo : « Patres nostri in iEgypio non autem teslamenti Doraini et Moyses non recess^runt
inlellexerunt mirabilia lua, non fuerunl inemores de caslris > '
misericordiae luse, el ad iracundiam provocaverunt CAPUT XL.
le in mari Rubro (Psal. cv). > Quarta el quinta len- De eo
' quod armali ascendunl fitii Israel, remaneiue
tatio super manna exstilit. Una tenlalio luit supcr arca Domini, quod in hoc quoquehcerelicorumlypus
eodem manna sicut in Exodo dicitur : « Jlic esl fuerit.
sermo quem proecepil Dominus: Colligat ex eo unus- Jam nunc ad ordinem redeamus. Postquam locu-
quisque quantura polest sufficere ad vcscendum D lus est Moyses ad filios Israel universa verba Do-
Exod. xvi). > El post pauca dixit ad eos Moyses: mini dicenlis : < Veslra cadavera jacebunl in soli-
« Nullus delinqual ex eo usque mane. Qui non au- liidine, filii veslri erunt vagi in deserlo annis qua-
iliveruiu eum, sed diiniseruiit ex eo quiddam usque draginla, » illi, ul jam diclnin esl, asccnderunl in
mane (ibid.). » Altera fuit tenlatio, de qua posl verlicem monlis, arca Doraini et Mnyse non reec'.
pauca in eodem libro dicilur: « Sex dlebus colli- dentibus de castris. « Descendilque Amaleciies
geiur, in die aulem seplimo Sabbaium esl Domini, et Cbananseus qui habilabanl in monle, et percu-
idcirco non invenietur. Venit seplima dies, et egressi tiens eos atqtie concidens, perscculus esl usque
dc populo ut colligerenl, non invenerunt. Dixil au- Horina. » Mons isle in quo Amaleciles ei. Chana-
icm Doininus ad Moysen : Usqucquo non servabilis iieeiis liabitare dicunlur, mons Seir inlelligiiur,'
mandala mea et legem meara ? (Ibid.) t Sexta et slcut in Deuterononiio304<3'c>lur:< Igiluregrcssus
sepiima tentatio in sepulcris concupiscentioc facta Amorrbecus,qui habilabatin montibus, et obviarrive-
fuit, scilicet lentatio carnium in qua eliam prima niens persecutus esl vos, sicul solent apes persequi,
teuiatio carnitun complectiitir. De qua ih Exodo le- etcecidil deSeir tisqne Horma (Deut. i).> Amalecites
gilur : « Dixerum MoyseScl Aaron/ad ouines filios populus lingens, Cha::anxus possi.Iens, Seir pilotus,
«79 RUPEBTI ABBATIS TUITIENSI3 880
Horma aitathema interpretalur. Per hacc nomina A non est; lex Domini, lex veriiatis cum iflis non est
jnaligni spiritus intelliguniur, qui usque Horma, id et proinde, qusecnnque arma quasi arma verbi Dei
-cst usque in profundum inferni, quod seleriium est corripiunt, non proderunl illis, nec valet illis dixisse:
anathema , supradiclos sanctse terrse delraclores « Peccavimus, » quia videlicel calholicee Ecclesiec
omneslisereticbs concidendo, victorum moreperse- nequaquam reconciliali sunt dignis pamiteiilix fru-
quunlur. Arca namque teslamenii Domini cum illis ctibus.

IN NUMERGS LIBER SECUNPUS.

(Num. cap. XV-XXXIV.)

CAPUT PRIMUM. B tres tanlum mortuos, ununi in domo jacenlem

De co qmod dictum esl: t Anima quw per superbiam Malllt. ix), aliiim cum jam per portam civitalis
{.iiquid commiserit, peribil de poputo suo. » efferrelur (Lue. vu), lerlium de sepulcro quatri-
; (CAP.XV.)« Si per ignoranliam prseterieritisquid- duanum felenlem (Joan. si), suscilasse legittir, et
quam horum, quee locutus esl Domiiius ad Moysen quarlum non suscilasse legitur, eadem videlicet
el mandavit^per eum, a die qua ccepit jubere et ul- ratione, qua in propheta jara fueral dicium : <Super
tra, oblitaque fuerit facere multiltido, offerei vitu- tribns sceleribus et super quatuor non convenam
lum de armen.to, holqcausiumsuavissiroumDomino, eum. >
et sacrificium cjus ac liba ut cserempnise poslolanl, CAPUT H.
hircumque pro peccatq.. > elc Opporluna hic reca- De eo qtii eolligit ligna in die Sabbali, quod peccave-
pitulatione commemoralio fil de . legc sacrificio- ril per sttperbiam, et Core, el Dalhan alque Abiron,
rtim, de qua in Levitico uberius diclumraddilurque quodmortes illorum exempla sinl quod pereal animn
aliquid quod diligenlissime, summaque caulela no- qum per superbiam peccaveril.
landum est. « Anima, inquit, qnse per superbiam Opportuna, inquam, recapilulalione iitmc com-
aliquid cpnimiserit, sive civis sil ille, sive peregri- memoralum esl de lege sacrificiorum, el conlinuo
nus, quoniam adversus Dominum rebellis fttit, per-, fj peccalum superbise nulliim docetur habere sacri-
Ibil de populo suo. Verbum enim Domini contera- ficium. Slalimque subjungilur : < Factum est autem
psit, et prseceptum illius fecit irrilum, idcirco dele- cuiu essenl filii Israel in soliludine, et invenissent
bitur et portabil iuiquiiatem snara. > Hanc juslitioe hominem colligenlem ligna in die Sabbati, oblule-
legem •, el projdietee sequuntur el Evangelium. Pro- runt eum Moysi el Aaron, et universse multiludini.
pheioe, curo dicil Amos : « Super tribus sceleribus Qui recluserunl eum in carcerem, nescientes quid
Damasci, el super qualuor ; super tribus sceleribus super eo facere deberent*. Dixilque Domintis ad
Gazee, et super quatuor; super tribus sceleribus Moysen : Morle morialur homo isle. > Ac deinceps:
Tyri, et super qualuor, non converlatn euni (Amos (CAP.XVI.) « Ecce atilem Core, filius Isaar, filii
1). » Primum namque scelus est iniquilatem menle Caaih, Jilii Levi, el Dalhan, atqueAbiron, filii lle-
concepisse. Secundum scelus est dolorem opere liab.Honoquoque lilius Phelech de liliis Rtilien, sur-
peperisse. Terlium iniquilatis opus in usum vet rexeruni conlra Moysen, aliiaue filiorum Isracl du-
consuesidinem traxisse. Quarlum scelus male acla cenli qtiinquaginla, viri proceres Synagogse, el qui
per superbise spiriium defendere. Ergo « snper lempore consilii per nomina vocabantur. Cumque sle-
quatuOr, inquit, non converlara eum, » id est, cum lissenl adversum Moysen elAaron dixerunt: Snfficiat
superbe fuerit respoiisum, jam non esl remissibile D vobis, quia omnis miiliiludo sanctorura est, et in
peccalum. Conlirmat hqc, ut praedicium cst, et ipsis cst Dominus. » Igitur e vestigio subsequeiitibus
Evangelium, cum dicit Salvaior esse peccatum qnod exemplis: «Anima, inquit, quaeper superbiani aliquid
non remitlatur, neqtie in hoc saccnto, neque in fu- commiserit,- peribit de populo suo (Num. xv), > sive
turo, scilicet blaspbemioe in Spirilum, sive verbtim parvum sive magnum fuerit illuri qttod commisit, in
conlra Spirilum sanclum (Matih. xn), qnod non est quo adversus Dominum rebellis fnit. Nam et si ma-
aliud quam superbiae malum, quo contra conscien-. gnum fuilquodCore commisit, in quo Dalhan el Abi-
tiam propriam defendendo se quispiam argueniem ron rebclles fuerunt, quia videlicet unitatem scide-
de peccalo elidjt Spiritum sanctum. De hoc et Joan- runl dicenles : <Non venimus, non veniinus;»at col-
nes in Epislola sua dicit: •«Est peccatum ad mor- tigere ligna res vel faciumfuitexigiium, in qno lamen
tem, noii pro il.lq.dieo u.t roget quis (I Joan. v). > 305 QX1 olTendil,colligendo in die Sabbali: < Moiie
Sed et ad fijios suos loquitur Heli: < Si peccavcrit inorialur, iiiqttit Dominus, -obrual eum lapidibusom-
vir in virum, placari ei.polesl Deus. Si auleni in njs populus. > Videlicel, quia per superbiam illud
Dominvm peccaver.il yir, quis orabit pro eo? (/ Reg. quod yidebatur exiguum commisit, quia verbum
i.) > ldiirco et illud sciendum quia Dominus noster Domini contempstt, quia legem Sabbati, imo le-
881 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN NUM. LIB, II. ni
gislalorcm ln Sabhato ejiis despexit, idcirco mori ,A ricordire non iinmemores, proni in faciem cadentes,
debuit, non consideranle Deo quid vel qnanlum, sed < Forlissime, inquiiinL, Deus spiriluum universae
qua roenle feccril. Ilaque anima quee per superbiam carnis, num uno peccante, conlra omnes ira tua de-
aliquid commiseril, sive magntira sive parvum sit, sseviet?» Utrobique forles, utrobique valentes. Nani
ulique peribit. Nolanda interim in ipsa superbia quibus ipsi concesserunt Deus iralus esl; a quibus
paenarum dispensatio jtisla. Dathan atque Abiron, ipsi vetuerunt, proesens ira rcmola est.
qui vocaii, cum subsannatione dicunt, < Non veni- CAPUT IV.
mus, non venimus, » non consueta morte Iiominiim
Quaie sil myslerium in.eo quod per virgam girminaii'
intereunt, sed novam rem fecit Dominus, ut ape- tem, cohibilum est superbiw malum.
riens terra os suum, deglulirel eos, descenderenlque (CAF.XVII.) Quo landem pacio superbioe malura
viventes in infernum. At vero Core concilium du- exiermiiiaium esl, et cohibilse a Doniino querimo-
centi quinquaginla viri sequenies, qui non dixerunt, nioe filiorum Israel? Ait: « Loquere ad filios lsrael,
ut ilti, Non veniinus, et ipsi quidem pro eadem su- et
accipe ab eis virgas singulas per cognationes suas
perbia ccelesti ira puniti sitnt, verunuanien non si a ciinctis prlncipibus filioruni lsrael, virgas duode-
terra absorpti, quae res maxiine nova exstiiit, sed cim tribuum, et
uniuscujusque noinen subscrtbes
igne sunt coitflagrali. llle autera homo qui inventus ' virgae suoe, noraen auteni Aaron eril in Iribu Levi.
est colligens ligna,cujus usquead buccas non ascen- Et una
virga cunctas seorsum familias continebit.
dit conleinplus sive superbia, magis consueta ho- eas in taberiiac.ulo foederis coram lesii-
Ponesqtie
mhiuni morte morilur, per homiues occiditur, ab
monio, ubi loquar ad le. Quem ex his elegero, ger-
omni popiilo lajiidatur. minabil virga ejus, > etc Pulcherrinie atque c!e-
CAPUT III. menlissime foriissimus Deus, postquam superbise
Qno jure dixil Moyses; t Ne respicias sacrificia eo- malum ullus fuerai, quasi posiiis armis suae fortitu-'
rum, > ac deinceps: t Num uno peccanle, conira dinis, virgam germinantcm adhibet adversiis infla-
otnues ira lua deswviet? i
tiones, el queriinonias filiorura Israel; virga, inqiiam,
< Nc, ioquil, respicias sacrificia eorum. » Ac germinante, gcmmisque lurgentibus in flores, et'
deiuceps: < Fortissiroe Deus spiriluum universse fructus erumpeiUc, deinceps non superbire docet.
carnis, nura uno peccanle, contra oinnes ira tua de- Quid hic ordo pulcberrimus praesignal, nisi quott
sseviet? » Ergo verissime jam de istis dicas quia hi contra diaboli superbiam necessaria Chrisli Filii Dei
sunt duse olivoe, el duo candelabra lticenlia aute Do- ponenda essel humililas? Hoc nempe sciens Isalas
niinum doraiiiatorem uuiversae terrre, habent pote- (r. propheta, cum dixissel: « VaeAssur, virga furoris
staiem claudere coelum, et apeiire portas ejus (Apoc. mei et baculus ipse, in manu ejus indignalio inea
xi), quia linguae eorum claves coeli factae sunt. Qui (lsa. x); » acdeinceps: < Visilabo super fructum
enim haic dicuut: « Ne respicias sacriiicia eoruni,» maguifici cordis regis Assur, et super gloriara alli-
jam non lantuin coeluiii, sed et ipsos oculos Domini ludinis oculorum ejus (ibid.) : » cum, inquani, bsee
claudunl. I.em qui dicendo, < Forlissime Deus spiri- el cselera eeuigmaiice dixisset de superbia diaboli,
ttiuni universse carnis, » etc, iram a populo aver- subjecit alque ait de humilitale Chrisii : < Et egte-'
lunt, linguissuis profectopro coeli clavibus uiunlur dietur virga de radice Jesse, et flos de radice ejtis
ulsupcrbisclaudanl, mitibusautem cceluni aperiant. ascendet, et requiescet super eum spiritus Dbmini,
Verum poleslatem hanc, non voluntas efficit, sett spiritus sapieiittse et intelleclus, spirilus consilii et
causa. Ubi superbiae causa iram pi'OVoealsuisque fprlitudinis, spiritus scienliae et pielatis, ei repleiiit
irouiis persultal, diccndo : < Revera induxisti nos eum spiritus limoris Domini. Non secdridum visio-
in lerrani quse fluit rivis lactis et meJlis, dedisti no- nem oculorum judicabit, neque secuiidum aiidilum
bis possessiones agrorum, et vinearum : an el oculos aurium audiet, sed judicabit in jusiiiia paupercs, et
nostros vis eruere? non venimus. »llliciste, de quo arguet in eequilate pro mansuelis lerrae. Et pereutiet
supra dictum est: « Erat enim Moyses vir mitissi- IJ terrara virgaoiissui.elspiritu labioruni suorum iiiler--
nius super omnes bomines qui morabantur in lerra ficietimpium (Isa. xi).» Igitursectinduiiililteram qui-
(Num. xu);»illic, inquam, iste mitissimus irascilur dem hisloria vera texilur, secunduni spiritum veio
valde, loquilurque quasi imperiose ad Dorainura : mysteriorum recapitulatib esi, quales iri ApoCalypsi'
« Ne respicias sacrificia eorura. » Irascilur, inquam, Joannis periochas seplem legimus. Quid enlm virga
non suo spiritu, sed ejus, cui Psaliiusla loquilur : illaquse et hiciieque plaiitata, neque rigalagerminat
« Tu terribilis es, et quis resistet libi? Extunc ira floretque, et fructura facit,. et, in prOpheta jam dicto,:
iua (Psal. LXXV).> Nempe ex quo Deo resistitur, cx- de radice Jesse egreditur floremque proditcit, super
ttinc Deus terribiliier irascilur. Ei oiunis quicunque quem.requiescit septiforiiiis Spirilus Dotnini;' quitl,-
in veritate milis est, cujus habilator est Deus, illic inqttani, heee virga est, uisi Virgo rcgia Davidicaj
irascitur, ubicunque superbioe malum oboritur. Uti- stirpis, quse, juxla fiJem Evangelii, sine virili se-
tur illic duro anathcmatis gladio, separat separa- mineChristum nobis proiulit, verum floreiri, verum-
tum a Deo, qucm tradal diabolo. Ubi vero clavibtis que decus generis lumtarii, « in quo corporaliler
praedictis, clavibus coeli, linguis suis ad irani de- inhabital oirinis pleniludo divinilatis? (Col. li.) »
plucndam coeli porlas apcruerunl, in ipsa ira mise- In illa virga speciosse uovilaiis vetus Evoe geiius re-
883, RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 881
viruit, in illo Ilore quem peperil, carnis noslrse silva A . rit emundari. » Aspersio hcec umbra vel risUFa est:
relloruit, in illa nuce quassa vel fracla per Iignum Cbrisli vero sacramentum res et verilas est. Ait
crucis anima noslra nucleum vitse invenit; anima, liamque Apostolus : « Si enim sanguis hircoruni el
jnquam, nostra esuriens iiide refecla esl vitamque laurorum, et cinis vilulse aspersus inquinalos san-
recepit. Et illa quidem virga'.lunc lilem diremit, clilicat ad emundationero carnis, quanlo magis san-
queriinoniasque filiorum Israel removit qui conlra guis Christi, qui per Spirilum sanctum semelipsum
Moysen murmurabant et Aaron, lanqiiam ille sacer- ohtulil immaculalum Deo, emundabit conscienliam
dolium traxisset magis fralerno amore quam arbiirio nostram ab operibus morluis ad serviendum Deo
coelesli. Hoecaulem virga regia, hic flos virginitalis, viventi ?»(Hebr. IX.)Ergo aqna cinisque vitulse asper-
hic fruclus virginei venlris Judaicam supeibiam gciulus idem hic, quod in Leviiico sanguis viluli,
compescuit, percussa genle, dejecla gloria teropli scilicel aspersionem sanguinis Chrisli; lacius vero
manufacii, palamque focit qtiia non carnale, sed morlicini bominis, morlua significat opera, quibus
spiriuiale sacerdotium Deo curoe esl, quia solus nos ilte emundavit. Tolies quippe cadaver langimus
Cluistus' sacerdos in selernum est, non secundum hominis, pro quo nobis expediat Iustrari aqua ex-
taurorum aut hircorum ceedes, sed secundum ordi-
"' pialionis, quoiies peccatum incurrimus, quod pei'
nem Metchisedech (Psal. eix). confessionem atque poenitenlise satisfaclionem re-
dimi necesse sit. Sed « si die leiiio, inquil, aspersus
306 CAPUT V.
non fnerit, sepiimo non poleril emundari. » Quori
De eo qnod ait: « Tu et filii tui portabitis iniquitatem
sancluarii, t quod per hoc onus significetur sacer- esi dicerc : Nisi calbolicam fidem teneal haptizaius
dolii Christi, quo super se lulil peccata mundi. in nomine Palris, et Filii, el Spiritus sancii, nttlla
(CAP.XVIII.) < Proinde continuo sequilur Domi- peccatorum confessione, vel poeiiitentioedislriclioue
nus dicens ad Aaron : Tu, et filii lui, et domus jusiificari, vel gratiam poterit consequi seplifornus
pairis lui tecum, portabilis iniquitatem sanctuarii. > Spiritus sancti. Nolandum vero quod non dixeril,
Et riii-sum: < Tu ei filii lul simul stislinebilis pecca- omnis qui teligerit cadaver hominis, propter hoc
ttim sacerdolii veslri. > Ac deinde terlio. < Tu au- sepicm diebus immundus eril. Non enim quomo-
tera et filii tni minislrabiiis in tabernaculo lestimo- docunque vel ubicunque letigerit. cadaver hominis,
nii. Excubabunlque Levitre ad preecepla lua, et ad landiu iiumundus erit. Nam paulo inferius determi-
cuncta opera labernaculi, > etc. Trina repeiitio di- nal sic: < Si quis in agro teligerit cadaver oocisi
vinoe positionis vel ordinalionis vehemens confirma- hominis, aut per se morlui, sive os illius, vet seput-
lio est. Sic in virga florcnie frtictumque fereute, „, crum, immundus erit septem diebus. > Sunima cura
uiysterium incarnationis Chrisli Filii Dei signalum illi qui de cineribus combuslionis atque peccali cum
est, sic in ordine vel ofllcio luijits porlantis iniquita- aquis vivis aspergit homineiii, hoc discernendum
lein sanctnarii, suslinenlis peccata sacerdotii sui, cst ulrum in agro,' ubi patet locus euiigii aul intra
myslice signatur onus vel opus ejiisdem Chrisli angustias murorum urbis cadaver teligerit, id est
veii sacerdotis, in quo Dominus pnsuit iniquitates illi qui confitenli poenitenliam indicit, summopere
omnium nostrum, sicut prophetapreedixil (Isa. LIII). discernendum est ulrurii is qui moriua fecit opera,
Qualis Levilarum aul sacerdotum in miuisterio de- vel mortuis consensit operibus, sponie peccaverii,
beal esse religio vel dislinclio, quoe vel qualia sus- an necessitate aliqua praeventus peccatum declinare
cipi debeant a populo, qualis viciimce debeat csse nequiverit. Nam secundum roodos necessilatis aut
?eligio, hic sacra lex recapitulando commemorat; voluntalis, pcenitenlise onera qusc imponal pensare
nam cuncta hoec superius uberius dixerat, atque debebit. Quid porro est quod is ipse qui porlat cine-
idcirco his omissis jain proficiscamur ad alia. Ne- rcs, vel <aspergit aquas, immundus erit, et idcirco
que enim hic aliud significat vacca rufa eetalis in- lavabit vestimenla sua?> Videlicet quia is qui aliena
tegrse, in qua nulla sil macula, nec portaverit jugum, curanda peccata recepit, nequaquam munda vet
qtire eleducla imniolelur, vel comburatur exlra c.a- f> [ secura vivet consCientia, nisi peeniienlire quam indi-
stra; non, inquam, hic aliud vacca rufa, quam in cit partim super se susceperiionera, quemadmodum
Levilico vitulus immaculatus, eodem rilu inimolan- Aposiotus dicit: < Alter alierius onera porlaie el sic
dus significat, nisi quod hic sexus femineus ma- adimplebilis legem Christi (Gal. vi). > Pro hac im-
ternam charitatem designat Chrisli, qua pro nobis mundilise parle, nimium plus quam justo sollicila
facttis obediens Patri, salulera nostram in anguslia sponsa dicit in Carilicis : < Exui me tunica mea,'
sua parlurivit. quomodo indriar illa? Lavi pedes meos, quomodo
CAPUT VI. . inquiriabo illos? > (Canl. v.) Igitrir < oinnisqui leli-
h ystice de expiando laelu eadaveris hominh, el de gerit aquas expialionis, > id est qui alieni suscepta
eoquod ail: « Si die leriio aspersus non fuerit, confessione peccati poenilenlieeremedia suggesserit,
die seplimo non poteril emundari. > < iramundus erit usque ad vesperum,» id est donec
(CAP.XIX.) «Qui letigeril cadaver hominis, el pro- oranrio pro invicem perficiat charitalem, qnse operit
pier boc seplem diebus fnerii imniundus, aspergatur miillitiidiiiein peccatorum (/ Pelr. iv). Quidsibivult
ex.haq aqua die teriio, et septimo, et sic mundabitur. qnod inlerim dicit:« Vas quod non babueril opercu-
Si dje teiiio'aspersus non fuerit, septimo n6n pole- liirri, nec ligaluram desupcr, immundum erit;» quirf,
885 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN NUM. LIB. II. 836
inquam, lali negotio per hoc dictum inlcndit, nisi A A lurba eral Dominum Jesum lihenlc audiens, unde
quia peccati tui causam latentem, lali debes revelare exarcerbati illi dixerunt: < Sed lurba hsec, qusenon
seniori.quietsuacurarevulneraelalienanondetegere novitlegem.matedicli suni(Joan.vn). t — <Nura,in-
aut revelarenoverit? Nempequi secretum tenereuescit, quiunt, de pe>ra liac vobis aquam poterimus eji-
vas est«non habens operculum, nec ligaturam desu- cere? > Puta Scribas el Pharisseos de illa petra, dc
per,» et immundus esi. Sed in quocunque negolio quis- ipso Christo dixisse : Num ab isto seduclore sanam
quis oris aut linguse incontinenlis esl, immundus est. doclrinam speralis bibere? Ilem : < Dsemoniumha-
« velnt vas non habens operculum sive ligaturam bet, et insanit. Quid eum audilis? > (Joan. x.) lia
desuper. > Et undecunque iramundilia contracla sit, male distinxerunt in labiis suis (Psal. cv), id est
nisi aqua expiationis aspergatur, ut jam dictum est, contra propriam suntconscieniiam loculi. Sciebant
manebit spurciiia ejtis super eum. Sutnmaque cau- enira, verbi gratia, quod in Spiritu Dei ejiceret doc-
tela agendum esi,ne imranndus tangatmundum,quia monia, et tamen pessima labiorum suoruni dislin-
< qtiidquid leligerit iiiimuiidus.inquit, iramundum fa- clione dixerunt: < In Beelzebub principe doemonio-
ciet. » —« Corrumpunt enira bonos mores cOlloquia rumejicit doemonia(3/aMft.xu), < cum hoc furore in-
prava (/ Cor. xv). > Itemque et hoc prudeiui domus creduli et turbidi percusserunt petram justitise. Bis
Dei dispensatori curandum est, ne illi qui immundus B I percusserunt; duobus enim lignis unius crucis Chri-
est quispiam in ullo jungatur consortio , neque in slum crucifixerunt, linguis suis, el manibus genli-
colloquio. Nam et« anima, inquit, quec horura quid- lium. Hoc faclo < egressee sunt aquse largissimse. >
piamleiigeril,imraundaeritusqueinvesperum,>idest Nihil verius, passo namque Christo iluxerunl aquoe
usque in satisfaclionem et emendalionem congruam. Scripturarum, torrentes gratiarum Spiritus sancli
CAPUT VII. inundaverunl, et anlea quidem Scripturae legeban-
De tentatione et jurgio propter aquam, el de eo quod lur, sed non intelligebanlur : tegebatur occidens
ail Moyses: < Num de petrq hac poterimus aquam liltera, sed non fluebat vivificantis
educere? i quqd Judaorum et Pharismorum typum spiritus viva et
gesserit in illa incredulilate. salutarisaqua.Ilem et anlea nonnullis spiritus datus
(CAP.XX.) < Cumque indigeret aqua populus, con- fuerat, sed non in remissionem peccatorum datus
venerunt adversus Moysen el Aaron, et versi in se- fuerat. <Nondum enim, > inquit evangelisla, < fuerat
ditionem dixerunt: Ulinam periissemus cum fra- Spiritus datus, quia Jesus nomlum fuerat glorifica-
tribus nosjris coram Domino! Cur eduxistis Eccle- t.us (Joan. vn). >Datus ergo fuerat in diversarum
siam Domini in solitudinem, ut el nos et nostra dislributiones gratiarum, verbi gralia, in prophetiam,
jumenia moriamur? > ctc. Post multos circuilus quam el habere et mali esse possunt, setl non, ut
venerunt in deserlum Sin. Hoc idem Scriplura C praedictum est, in reconciliationem vel remissioncm
dicil esse quod et Cades. Nota res gesta, quia < ir- peccatorum. < Quia non credidistis, inquit, mibi,
ritaverunl Dominum ad aquas Conlradictionis ut sanclificaretis me coram filiis Israel, non inlrodu-
cetis hos poputos in terram qnam dabo eis. > Non,
(Psal. cv), > more suo tenlantes et murmuranles,
introducetis. Parum pro rnyslerio diclum
307 * el vexaius est Moyses propler eos, quia exa- inquam,
cerbaverunt spirilum ejus et dislinxit in labiis suis est. Imo el non introibitis. Nam revera in islis, sci-
licel Scribis el Pbarisseis, illius maxime accipimus
(ibid). > Mulluin dislinxit, multum el longe aliler senlenliam : « Quibus juravi in ira mea :.
quam solitus erat loculus est in labiissuis. < juramenti
Audite, Si inlroibunt in
requiem meam (Psal. xciv). >— <.Vae:
inquit, rebelles et incredttli Num de petra hac vo-
bis aquam poterimus, ejicere? > Non sic loqui eon- igitur vobis, Scribee, etPharisaei, et legisperiti, quia
tulislis clavem scienliee : ipsi non introislis, el eos
sueverat, verbi gralia, cum mare divideret, imo —
cum lam muliis plagis jEgyplum verberaret. Non qui introibanl prohibuistis (Luc. xi). > < Non in-
dixil: Num de fluviis ranas polerimus ejicere, num lioibiiis in requiem Domini. > Quinimo, vobis foris
cum ' stanlibus et vacanlibus, aliis commiltetur ollicium
grandinem igne de ccelo deponere.num mare
Rubrum in divisiones poterimus dividere? Hic exa- ** introducendi. < Heec est aqua contradictionis, ubi
cerbatus ejus spirilus, pene fidem perdidit, et ita jurgali sunl filii Israel conira Dominuro, et sancli-
>—<Hsec, inquil, estaqua.contra-
disiinxit in labiis suis. Unde et senlenliam protinus' ficatus esl in eis.
dictionis. > Contradicunt Judsei, contradicunt hsere-
accipil: < Quia non credidislis mihi, ail Dominus, ut
sanctificaretis me coram filiis Israel, non introdu- tici aquse, quse de latere Domini profluxit ilumini-
celis hos populos in terram quam dabo eis. > Porro bus aquae vivre, quoeeunque fluunt de ventre in illum
credentis (Joa»i. vn), Verumtamen inter ipsas eon-
quod pelra in mysterio vel in figura Chrislus fuerit
dudum curo Christi Cor. lotus tradicliones sanctificatus est in eis sanctus sancto-
jam Apostolo (/ x)
mundus canit: Cujus paulo supra in virga quae flo- rum, clarificatus est in eis, nam-ex ipsa contradictione
ruit nucemque prolulit, sacrosanclam spectavimus' gloriosior ascendii. CAPUT VIII.
incarnaiionem, ejusdem iu hac petra percussa salu- mysiice sit, qui posl virgam floriferam, post
tiferam inlelligimus passionem. Moyses pelrae per- Quis aquam de petra productam, non sinit Israel per se
cussor, et hoc loco incredulus ; Moyses, inquam, ett transire.
Aaron hoc loco increduli, iiem in mysterio vel fi- t Misit inlerea nuntios Moyses de Cades ad regeni
gura Scriboe fuerunl et Pharisrei. Populus silienss Edom, qui dicerent: Hoecmandat fraler luuslsrael.*-
 »S7 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 888
Nosti oiiiiiem laborem qui apprehendit nos, quomodo ,\ 308 CAPUT IX.
desceuderunt palres nostri in jEgyptum, cthabita-
De obitu Aaron, quod myslice sacerdolium Judworum
vermnis ibi mullo lempore, afflixeruntque nos signaverit finem habiiurum.
jEgyplii, et palres nostros, el quomodoclamaveri- t Cumque castra movissent de Cades, venerunl
lnus ad Dominum, et exaudierii nos, uiiseritque
ad moniem Hor, qui est in finibuslerree Edom. Ubi
aiigelum qui eduxerit nos de ^Egypto. Ecce in urbe
locutus est Dominus ad Moysen : Pergal, inquit,
Cades, quee est in exlrerais finibus luis.positi, obse-
cramus ut nobis transire liceal per lerrain tuam, > Aaron ad populos suos. Non enim inlrabil lerram
etc In mariifesla littera ne moremur, mysteriorum quam dedi fitiis Israel, eo quod incredulus fueril ori
ordinem prosequamur. Quis est isle Edom, qui post meo ad aqnas contradiclionis. » Et si inlerdum no-
roine et oflicio magnum sacerdotem Chrislum signi
virgam floriferam alque frucliferam, post aquam de
ficare moriendo lamen nequaquam
petra.product.am, postulanlibus nuiuiis,« Obsecramus illum potnit Aaron,
utnobis transireliceat per terram tuam : > — « Non significare meretur qui manet in selernum,
transibis, inquii, non iransibis, alioquin armatus qui sempiternum habet sacerdotium (Hebr. vn), prae-
occurram tibi, stalimque >egreditur <obvius cum in- sertim quia celerioris causa mortis illi esl, quia iu-
fliiita multiludine et manu forti. » Qnis, inquam, se- '3 credulus fuit ori Domini ad aquas contradiclionis.
ctuidum mysterium est iste Edom? Nempe ille esl, Moriendo ergo propter peccalum suum, illius sacer-
conlra quem querela pp.rsonat propbetica : t Me- dolii significat occubitum, cujus officiales in peccalo
guo morlui sunt, sacerdolii Judaici, sacerdolii car-
menlo, Domine, filiorum Edom in die Jerusalem.
nalisel umbratici. Porro Marire mors, paulo anle
Qui diciint: Exinanite, exinanite usque ad fundaraen-
lum in ea (Psal. cxxxvi). » Ipse esl nomine el came conimemorata, nulla praecedente vel praescripta
finem legalis observanlise praefigurat,
Israel, re autem vel moribus Edom, qui pro coctione pcccali causa,
non propler erroris malitiam, sed propler me-
rufa,prosariguiiieChrisii, utillosalurarelur, vendidii quoe
lioris graliae praerogativam erat interitura. < Tolle,
primogenila sua, cujus eranlpatres, ettesianienlum,
ct legislalio, et obsequitiiii, et promissa (Rom. ix), inqiiii Doiniiius, Aaron et filiiiin ejus cum eo, et
cui cuuctahrec supplantavit Jacob, id esl evangelica duces in montem Hor. > Hor lumen interpreiatur.
Chrisli Ecclesia. Huic Edom dixerttnt nuntii Doinini, Aaron ergo in. monte Hor moritur. Futurum enim
iiuniii evangelici, pacem porlantes pedibus speciosis erat ut manifeslatione verilatis umbraticum Judseo-
rum sacerdotium deslrueretur. Sanus et valens ad
(Isa. LII), qui aquain de pelra supradicla fluentem
biberunt primi : < Obsecramus ut nobis transire , mortem proficiscilurpedibus suis; sacerdoles namque
^ Judoeorum, dum se valereeljuslos esse arbitranlur,
liceat per terram tuam, > transire perterram Ju-
in peccalo suo moriunlur. Unde graviler illos in
dseam, prsedicare per Synagogas luas in lemplo tuo,
circa domos tuas graiiam evangelicam. Non trans- Psalmo denotari aniinadverniiii est, dieenie ex per-
ibilis per me, inquit. Hoc dixil insuper, et caesis sonaChristi: lEiirruerunl inmefortes(Psa/. LVIII),»
freneiici dum medicum percu-
denuntiavil, ne transirent per se, ne loquerentur in videlicet lajiquam
nomineJesu ulli bominum (Act. v). lgilur armatus tiunt, sanos se esse pulanles. Spolialur vestibus suis
ut moriainr; lemplum namqtie illorum, et omne san-
occurrit, qui csesis hoc denuntiavit. Econtrario illi:
« Per tritam, iiiqiiiuni, gradiemur viam, » id est citiarium desiruclum est, ne Judafcide vitali virlute
sacerdolii sui sallem falso glorieninr. Moritur auteiu
auliquara, el bene notam tenebiraus doctrinain.
Trita namque via est Evangeliuni, trita fide patriar- Aaron, sicul inferius scriptum est. anno quadrage-
iiliorum Israel ex jEgyplo, mense
cbarum, trita leslimoniis legis et propheiarum. Ni- simo egressionis
bil ergo dicendo novum, nihil docendo quod non quinlo, prima die mensis, cum csset aruioruni cen-
lum viginli irium.
coristat auclorilale Scripturarum per tritam gradie-
mur viam. < Si, inqniunt, biberimus aquas tuas, » CAPUT X.
idesi, sievangelizanies tenuemsunipserimusvictum, !
hocest? < Dabimus est. > QundChananwus rex Arad, qui pugnavilconlralsrael,
quid magnum quod justum diabolum sigiiificel, el quod ut vinceret, volo se
Melentes carnalia, seminabimus spirilualia, (/ obliguns lsrael, prwdicalorum devotionem signi-
Cor. ix). hoc nempe justum est Dignus esl enim ficet.
operarius mercede sua (/ Tim. v). > Perseveravit (CAP.XXI.) < Quod cum audisset Chananaeus rex
ille Edom dicens : Non transibilis , non bic evan- Arad, qui habitabat ad meridiem, venisse scilicet
gelizabitis. < lnsuper et egressus est obvius cuin lsrael per exploratorum viam, pugnavit conlra illum,
infinila ituilliludine, et manu forti. > Nam alios qui- et viclor existens duxit ex eo praedani. At Israel
dein oceidit, alios flagellavit, alios lapidavit, et de voto se Domino obligans ait : Si tradideris populum
civitate in civitatem perseculus est (Malth. xxv). istti.m in manu mea, deiebo ejus urbes,» etc S^cun-
Quamobrem divertit ab eo Israel. Dixeruntque : duni ordineiu spirilualium, gCsta haec bislorica pro-
« Vobis quidero primum oporlebat loqui verbum cedunt. Passo iiamque Christo et glorificato, ac
Dei, sed quoniam repulistis illud, el indignos vos Spiritu dato, quod perpelrain percussam, et aquas
judicastis eeternoe vitoe, ecce converlimur ad genles cxinde fluentes significatum esl : posiquam vetuit
(Act, xin). » 1'dom, id est tcrrcuus, vel sarguinolenlus Judaicus
889 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. - 1N NUM. LIB. II. 890
populus, transirelsrael per terram suaro, prohibuit- .Apopulo, et locutus est Dominus ad eum : FaCser-
que Christi aposlolos novam in Synagogis suis prse- peniem oenettm, et pone eum pro signo. > Preesen-
dicare gratiam, audivit Chananeeus rex Arad, id est lis loci mysterium ocCultuni lux evangelicoe verilatis
persensitprincepsvelpossessormundihujus diaboltis, spleudore proprio revelavit. Dixit enim : < Et sicut
quiperChananeeumregem Arad mystice intelligitur: Moyses exaltavit serpenlem in deserlo, ita exaltari
Chananseus namquepossid«ns,Arad descendensinter- oportet Filium honiinis, ut omnis qui credil in
pretaiur; descendeiisautem et deorsum fluensesi dia- ipsum, non pereat, sed habeat vitam eelernam
bolus, possidens, id esl princeps mundi bujus(Joan. (Joan. ui). » Dixerat aulem aute hsec: <Amen,arnen
xiv): audivit, inquam„et ignorare nonpotuitpraedica- dico libi, nisi quis renalus fuerit ex aqua et Spirilu
lionis evangelicae gratiam,« perexploratorum viam,» sancio, non potest introire in regnum Dei (ibid). >
id est per apostolorum instantiam, cum possideret Ergo el Iioc in figura nostri factum est, qnos revera
gentes ille foriis armatus, et in atrio suo pace lon- serpentesmomorderunt tam multi quam mullos deos
gseva securus regnarel (Luc. xi), non legiihaus rex, patres nosiricoluerunt, quam mullis vitiis et animoe
sed raptor imperii tyrannus: cum igitur audisset sa- et corpora nostra devasiala sunl. Ergo quorum per
Iutem proficisci ad geutes, pugnavii contra illum ministerium nos ex aqua el Spiritu sancto renati
spirilualem Israel, et victor exislens duxit ex eo 1& sumus, ut Dei possimus videre r.egnum, ipsi illum,
prsedam. Pugnavit itaque regura et imperatorum ul proediclum est,Chananeetim spiritnalem interfece-
legibuset arniis, persecutiones excilavit, edicta pro- runt, et dum signum crucis Chrisli, imo crucifixum
posuii, scindensque corpora, quorum animas con- ipsuni nos adorare docuerunt, 309 1nas' serpen-
tingere nequivit, quasi praedam duxit, eademque teiu seneum pro signo posuerunt. Quem cum per-
corpora qtiasdam animarum vesles pcenaliter distra- cussi aspicimus, sanamur, credenies namque in
xit. Hoc modo ad horam quidera vicit, sed extrinse- eum, non perimus, sed viiam eeternam habemus
cus vincens, intrinsecus victus esl, suisque victores (ibid). Res praclara et splendida, sed quia pene
gloriosiores effecil martyres. At Israel volo se obli- cunciis nota, loloque orbe celeberrima est, et nos
gans, ait : «^Si Iradideris populum istura in manu longum iter proficiscimur, nunc illam breviter leti-
mea, delebo urbes ejus. > Tali voto se obligans ille gisse sufficiat.
Israel. non sibi, sed Deo se pugnare professus est,. CAPUT XII.
et idcirco < exaudivit Dominus vocem ej'us, et tra- De Moab, quod interpretatur t expatre, t quod per
didit Cbaiianaeum. > Sic plane nostri praedicalores illum fignrenlur hwrelici.
pedibus speciosis pacem nobis portantes (Isa.LII), -, t Elinde moventes, venerunt ad torrenlem Zared.
non quoe sua suni, sed quoe Jesu Cliristi quserere Quem relinquenles, castrametaii sunt contra Arnon,
proposuerunt (Phil. u), et idcirco desiderium illo- qtiae est in deserlo, et prominet iu finibus Amor-.
rum exaudivit Doniinus, preeparaliqnes cordis eorum rboei. Siquidem Arnon lerminus est Moab, dividens
audivit auris ejtis (Psal. x), ut vincerent Cbana- Moabitas et Amorrhaeos. > In manifesla historia
neeum, ul de antiquis sedibus malignuro possessorem posiquam serpens eeneus posilus pro signo est ,
ejicerenl, diabolum principem mundi hujus, reclo- quem aserpentibuspercussiaspicerenl et sariareiuur,
rem leuehrarum (Ephes. vi). < Quem ille interfecit, tandem pervenitur ad terminos Moab, quia vi(.lelicet
subversis urbibus ejus, et vocavit nomen Joci iltius posiquara Filii Dei signum per lolum mundum visi-
Horma, id esl anathema. > Notandum quod ubi pri-. bililer quoque exallatum est, ul sitnulacris gentium
muiu pugnando vincit iJle carnalis Israel, vicloriae relictis fidelis Israel boc potius adoraret,, heerelico-
causa efficiens danuiatio cupiditalis est. Sic plane rum perversitas ex adverso fidei suborla est, Zired,
vincit spiritualis Israel Iriuniphalemque militia ejus alienus ; Arnon, maledictio eoruni; Amorrheeus ama-
profeclura babet, ubi caste et sola charitatis inieii- rus; Moab expatre inlerpretatur. Quibus nominibus
tione verbum Dei annuntiat, et pro corona ccelesli , ababenatio, nialedictio atque amariludo heereli.co-;
legilime cerlans, vanitatem gloriae sub pedibus cal- j) rum, qui ex patre diabolo sunl, recle subinlelligitur.
cat. Tales duces noslri praedicatores Cbristi mun- Unde dicitur in libro Bellorura Domini : « Sicut
dum vicerunt, Chananseum illum, id esl diaboium, fecit in mari Rubro,' sic faciet in torrentibus Arnon.
de regno suoexturbayerunt. Scopuli torrenlium inclinali sunt, ut requiescerent
CAPUT XI. iu Arnon, et recumberent iir finibiis Moabitarum. »
Nulla concludit iaiio maieriales fuisse libros Bello-
De ignilis serpenlibus, quos misit Dominus i'n popu-
lum, et de serpenle wneo, quem exaltavit Moyses. rum.Doiuini, anle hanc ejus.quihaec loquilurMoysi
Scripturam. Sednec ullaalia novfmus bella Domini,
t Profecti sunl aulem et demonte Hor, per viam nisi illa quibus adversum pnuiein impietalem per
quee ducit ad mare Rubrum, ut circumirenl terram fideles honii.nes dimicat sermo Douiini. Ergo quod
Edom, et leedere coepil populum itineris ac laboris. > dicitur propbeiia est, qtiam in libro ccelesli Moyses
Ac deinceps: < Quamobrem misit Dotninus in popu- iste vidit eisdem oculis quibus videre meruit, aut
lum ignilos serpenies, ad quorum plagas et morles potuit cuncia coelestia, quorum secundum exemplar
plurimorum, venerunt ad Moysen, alque dixerunl: quod in monle monstratuiii est illi (Exod. xxv),
Ora ul lollat a nobis serpentes. Oravit Movses pro dixit b^c el fecit atque inslituit cseremoniarum dc-
891 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 892
creta, quibus in tabernaculo manufaclo deserviret. \ et iia puieum aquoe vivae < foderunl, atque parave-
populus carnalis. Dicitur ergo in libro Bellorum runl in baculis suis. > Non autetn « in baculis suis, >
Domini, notum et celebre est in fide evangelicse sed «in dalore legis, > cum baculis suis,quemadmo-
verilalis, ubi vera et fortia legunlur bella Domini. dum Apostolus cum dixisset : « Plus omnibus illis
laboravi (/ Cor. xv), > conlinuo subsecutus, « non
CAPUT XIII.
aulem, inquit, ego, sed Dei gratia mecum (ibid). t
De lorrenlibus Arnon, quod significent eloquentiam Baculi ducum vel principum noslree multiludinis,
hmrelicorum, et quoniodo fiat in eis sicut facium quibus foderunt puteum < in datore legis, > fortes
est in mari Rubro, et de carmine Israel pro puleo.
ac perseverantes animi fuerunt, quibus pugnando
i Sicut fecil, inquit, in mari Rubro, sic faciel in magistri Ecclesiee conlra blasphemias hsereticorum
lorrentibus Arnon.» Quomodo fecit in mari Rubro? veritatepi nobis aperuerunl Scriplurarum « in da-
« Respiciens, inquit, Doimnus super castra ^Egyp- lore legis, > id est cooperante gratia Dei. « Ascen-
liorum, pcr «olumnam ignis et nubis, iiiterfecit dal puteus, cwicinebaut, > elc Qui concinebant?
exercitum eorum, el subveriit rolas curruum , fere- Plane qui lenebant, imo qui et tcnent lidem catho-
banlurque in profundum (Exod. xiv). > Torrenles licam, qui sanee doclrinse sitiunt-, el libenler bi-
Arnon, fluvii stiiil eloqueniitim hsereticorum, scan- !B bunt aquamvivam universus spirilualislsrael.omnes
denlium superbise currum , rotantium verba peccali veri Israelilee, in quibus dolus non est (Joan. i.)
contra Chrisltim et sanctum ejus calbolicum popu- < Ascendat, inquit, puteus. > Quo vel unde ascen-
liiin. Istis igitur de libro Bellorurn Domini, de omni dat? De profundis suis ascendal ad labella sitieu-
Jibro calholicoe verilaiis, vel divinse auctoritaiis lium, ad ora manusque parvulorum, ux sine 'diffi-
prsedicitur, quia secundum simililudinem Pharaonis cullate bibant aquam vivani saUeiilem in vitara
et exerci.tuum ejus, ipsi quoque subverlentur, et aeternam (Joan. iv), quod et factum est, quia duces
iri profundum inferni cum diabolo preecipilabuiilur. el principes foderunl, quia Scripturas sacras fide-
< Scopuli lorrenlium inclinali sunl, ut requiesce- liter exponendo, nobis intelligibiles fecermit. Unde
rentinAran,etrecumberent infinibusMoabilarum. > acceperunt hoc ? < De solitudine Matbana, de Ma-
Per Hjetaphoramsub inclinalorum nominibus scopu- tbana in Nahaliel, de Nabaliel in Bamotb. Bamoth
lorum, tiinorem exprimit Moabilarumiremeniium, vallis est in regione Moab in vertice Phasga, quod
ad introilum filiorum lsrael el requiescenlium in respicil conlra deserlum. > Non solum juxta litleram
Aran, id est, spem suam ponentium in hariolo hsec nomina mansionum fliorum Israel sunl, sed in
Balaam, quem adduxerant de Aran, ul recumberent spiritu prophetise graliae ducum vel principum prse-
in finibus Moabilarum , videlicet cum de finibus " diclorum merila Vel profeclus significanl:Malhana,
eisdem filios Israel abegissenl, maledicente illis d<mum;Nahaliel, ascensioDei mei; Bamoih, excelsa ;
Balaam. < Ex eo loco apparuit puteus. Super quo Phasga, bs mullum, sive os dilecti. t De soliludine
loculus esl Dominus ad Moysen : Congrega populum inquit, Mathana, > id est de dono perfecto cl dato
ei daboeiaqtiam. Tiinc cecinit lsrael carmen istud : optimo , quod desursum est descendens a patre
Ascendat puieus. Concinebanl : Puteus qtiem fotle- luminum. Nahaliel, id est ascensioneir. Dei, duces
runt principes, et paraverunt duces multiiudinis isiiascendenint, primo per aclivee vitae virlutcm,
in daiorem legis, et in baculis suis. > Juxla bislo- deinde in Bamolh, id esl in excelsam conlemplativse
ria-n, non valdeiiiagiium, aut carmine dignuin fuit vttae gratiam, ac deinceps < vallis est illis in regione
quotl <.ex eo loco puteus apparuil; >inajora eniin Moab, > quod nimirum est secundum litteram, < in
apparuerunl illis, verbi gratia, quando aqua de venice Phasga, > quod lamen verum est secnndtim
pelra percussa profluxit, el nulltuii lanien tunc 310 spirilum, nam egregia esl illis humilitas in
Israel carmeii ceciiiit. Scrulemur ergo mysleriiim , roagna et alta sapientia vel scieniia, cum oris multi
quod vere jucundo carmine est dignum. « Scopuli vel dilecli mulla et dilecla facundia, « quod respi-
torrenlium, » id esl auditores vel miralores bsere- ^. cit contra deserlum, > id esl tolo studio pugnal con-
ticorum,< iriclinali suril, ut rCquiescerent in Aran, > tra desertoris diaboli inendaciura.
quando ipsi reges vel imperalorcs, tam' Christianee CAPUT XIV.
:
fidei quam suse dignitalis oblili, benediclionibus,
imo iiialediclioiiibiis boereticorum se submiserunt, Quamobrem obsecraverint Zeon regem Amorrhworum,
in illis in ul liceret sibi transire per terramejus, cumlerram
suariique spem posuerunt, quasi Balaam, Chanaan possidere debuerit.
delectali pujcbritudine Jpquacilalis eorum, quoe in-
lelligitiir per Araii. Arau quippeinlerprelalur decus. t Misit aulem Israel ountios ad Zeon regem Amor-
Et recumbenles < in fiuibus Moabilarum, > id esl rbseorum, dicens : Obsecro ut transire niihi liceat
coniniunioni illoruin cuin defensione adhaerentes, per terram tuam. Non declinabimus in agros et
qui ex palre diabolo sunt. < Exeo, inquit, loco appa- vineas, non bibemus aquas de puteis. Via regia gra-
ruii puteus. > Nihil verius, nihil certius, Nam diemur, donec Iranscamus terrainos luos. Qui con-
revera conlentionibus haerelicOrum' excilali prin- cedere notuit, ut transiret Israel per fines suos, >
cipes ac duces nostrse fidei, orlhodoxi alque calho- etc Omisso inlerim quiJ fuerit Moab, quod post-
Uci viri allius profunda Scripturarum scrutali sunt, modum narralurus esl., jam dicil quid leceril quid-
893 D£ TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN NUM. LIB. II.
894
que recepent Zeon rex Amorrheeorum. Quomodo A ^ CAPUT XV.
atilein ad hunc mitlit Israel nunlios obsecrans ut Quid spiriluale designet quod transilurtis Jordunem
transitum concedat per lerram stiam? Cur non Israeljam circa Jordanem nrbes ac vicuhfpossideat.
terram ejus invadit jttre praelii, cuin terrara Cha- Transiturus Jordanem Israel, jam cilra Jordanem
naan possidere debuerit, sicut palribus ejus Deus urbes ac viculos possidet terram regis Amorrhrco-
repromisit? Amorrhaeus autera aeque ut Jebuseeus rum, et lerram Og regisBasan, de quo postmoduin
filius Chanaan exstilerit? Nonne Amorrhseum qui snbditur: <El occurrit ei Ogrex Basan, pugnalitrus
habilabat trans Jordanem Israel expugnavil? Quare in Edrai. > Ambo fuerereges
Amorrliseorum.queui-
ergo nunc ad Zeon regem Amorrbseoruiu nunlios admodum in Deuleronoinio dicilur : < Tuliinus in
circa Jordanem mitlit, obsecrans per terram ejus illo lempore lerram de inanu duorum regum Amor-
sibi transitum concedi? Videlicet quia lerra hase rhaeorum (Deut. iu), > elc. Ac deinceps : < Solus
Ainorrheeorura fuerat lerra Moab. Porro Moyses in qnippe rex Og Basan reslilerat de siirpe giganium.
Deuterononiio: « Venimus, inquit, ad iler, quod Monsiraiur lectus ejus ferreus, qui est in Rabath
ducit ad desertum Moab. Dixilque Poniinus ad me : filiorum Ammoii.novem cubitos habenslongitudinis,
Non pugnes contra Moabilas, nec ineas adversus et qualuor latiiudiiiis ad mensuram cubiti virilis
eum preelium. Non enini dabo tibi quidquam de B E manus (ibid.).»—« De slirpe, jnquit, giganium, > non
lerra eorum, quia filiis Lot tradidi Ar in possessio- ulique illorum, qui ante diluviuro fuisse memoran-
nem (Dcut. n). > Igilur quasi qusereres nt qtiid lur, dicente Scriptura : < Giganles aulepi erant
Israel per nunlios obsecrat, ut sibi terram Amor- super lerram iii illis diebus (Gen. vi), > sod eoruni
rhrei Iransire liceal: « Non declinabimus, inquiens, qui post diluvium esse potuerunt, sicttt Enachim.
in agros et viueas, non bibeinus aquas de pulei.s, Solus aulciii restilisse dicilur, fortassis idcirco
donec transeamus terminos tuos > cum , jtixta jura- quia singulariter superbus prse cseleris erat magnis
mentum, quod disposuit ad Abraham, quod juravit et slaturosis hominibus. Jam ergo, ut preedicium,
ad Isaac, quod < slaluit ad Jacob in lestamenliim necdum transilo Jordane, lerrara possidet Israel.
eclernum (Psal. civ), > sperare deberet lolain terram Peue huic simile est quod spiritualis Israel,. cujiis
Chanaau funiculum hserediiaiis suse (ibid.),ie quo pars Dominus, ciijus funiculus, ctijits hsereditas
et Ainorihoeuserat, subinde causam reddidit, dicens: lerra vivenlium est jam in islo seeculo necdum tran-
< Urbs Esebon fuit regis Zeon, Amorrheei, qui pu- sito Jordane, necdum secunda beatificatus resurrec-
gnavit contra regem Moab, et tulit omnein lerram, lione, divitum ssecularium regum alque imperalo-
quae dilionis illius fuerat usque Arnon. > Atqueboc , rum divitias possidel, caslella obtinet, [civilalibtu
ipsum Scripturse auclorilaie, quae nulla erat, pro- proesidet. De sancta Chrisli Ecclesia loquimur, de
bare non valens, proverbio vulgi ore hactenus ean- aposlolicis gradibus dicimus, quorum palres ac
talo comprohat, diccns : « Idcirco dicitur in pro- principes verbi Dei gladium tenentes, adeo conva-
verbio : Veniie in Esebon , aediliceiur et consli- luerunt, atleo fortes in belto facli stinl ul, dum
luaiur civitas Zeon. lgnis egressus esl de Esebon, lyraniioruni regumque forlium Christi jugo subji-
flamma de oppido Zeon, et devoravit Arnou Moabi- ciendo animas, rcgnorum quoque partes maxinias,
tarum, et habilatores excelsorum Arnoii. Vse libi, in usu servorum Christi, quasi oplima diripuerunt
Moab, perisli, popule Cbamos, > etc. Ex hoc pro- spolia. El hacc quidem < diligehlibus Deum oninia
verbio, quo el victo illuditur et viclori applaudiiur, cooperanlur in bonum (Rom. vui), > nec prolsta
non miniis firmiler quam scripto Israeli coroproba- temporali mercede privantur octema quia videlicet
lur, quod terrailla non fuerit de funiculo hserediiatis < dignus est operarius inercede sua (Luc. x), »
ejus. Verumtamen quod noncraljure hasrediialis, quantam Ddelibus Chrisli ministris digne seminan-
faclum est, ut ei esset jure preelii. < Noluit enira, tibus spirilualia, nemo mortalium de suis carnalibus
inquit, concedere, ul transiret Israel per fines suos. compensare valeat(/ Cor. ix). Verumtamen eis qui
Quin poliusexercitu congregalo, egressus est obyiara r> ] ntillo seiernorum bonorum amore irahuntur , et
in deserto, et veuit in Jasa, pugnavitque contra Chrisliim annunliant, ut non quae Jesu Christi, seil
eum. A cjuo percussus est in ore gladii, et possessa quae sua sunl acquirant (Phil. n), eis, inquam, recle
est terra ejus, ab Arnon usque Jecboch, et filios ac Iegitinie dicilur: « quia receperunt mercederii
Anmion, quia forli pracsidio termini lenebantur suam (Matilt. vi), >et idcirco quasi cum filiisRuben,
Animonitarum. » Quo prsesidio termini teuebanlur et Gad, et diraidise tribus Mauasse, de qtiibus pos-
Amroonitarum ? Videlicet prsesidio Dei, quemad- terius dicendum est, cilra Jordauem residentes,
modum ilidcin in Deuteronomio Moyses dixisse secundam resurrectionis non liabebunt gloriam.
Deuiu commemorat his verbis : < Tu transibis hodie CAPUT XVI.
terminos Moab, urbem nomine Ar, et accedes in De cupidilate Balaam, el quod ipse fueritqui in iibro
vicina filiorum Ammon. Cave ne pugnes contra eos, Job Heliu dicitur.
ncc moveatis ad prrclium. Non enim claho libi de (CAP.XXII.)«Profecliquecaslrametattsuntincam-
terra filiqrum Animon, quia filiis Lot dedi eain in pestribus Moab, ubi trans Jordanem Hierico sita. est.
possessionem (Deut. n). > VidensauteiiiBalaefilirisSepphor omnia quee fecerat
Israei Amorrbeeo, etquod perlimuissenl, eum Moabi-
 895 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 896
tae, et impetum ejus ferre non possent, clixil ad ma- .A de Sem, seque ut Abraham, orlus fuit, et ad fidem
jores nalu Madian: Ila delebit hic populus omnes qui et sorlem Abrahae non pertinuit, cum oculos habe-
in finibus 311 noslris commorantur,quomodosolet bant < pleuos adulterii et incessabilis delicli (//
bos herbas usque atl radices car|iere. Ipse eral eo Petr. u); sintque maledictionis filii (ibid). t maledi-
lempore rex in Moab. Misit ergo nuniios ad Ba- ctiones, sivebenedicliones.quasciuiquecanlitant.pre-
laam filium Beor hariolum, qui habiiabat supcr tioveiidunt,etapudeos cuncla venalia sunt. Cumque
flunien lerrse filiorum Ammon, > etc Hunc Balaam sinfejusmodi blasphemi atque corrupli, penessesolos
divinum sive hariolum Hebroci tradunt euin fuisse arbilrantur, omne sacrum solum quod ipsidanl boc
qui in libro Job dicilurlleliu, primo virtim sanctum, essesanctum.soloseos essebenedictosquibus benedi-
cl prophetam Dei, postea per inobedientiam et desi- xerint, etmalediclosin quoscunquemalediclaconges-
derium munerum, dum Israel maledicere cupit, di- serint. Nihilominus Balac, quod interpretatur lingens
vini sive barioli vocabulo nuncupalum. Deniquequod \elelidens, qui et ipse de Sem exslilil, Moabquippe
iiiobediens Dco fuerit, quod munera desideraverit, nalus est de Lot nepole Abraham, illorum exeinpluin
quod lsrael maledicere cupierit, ralio manifesla est qui, in Ecclesia positi et falso nomine Cbristia-
coiivincit. Vocatus a rege Moab dicente : « Ecce ni, tales sibi pretio conducunt arbitros benetli-
egressus est populus ex ^Egypio sedens contra mc ^ cendi alque malediceudi, et idcirco criininis ejus-
Veni igitur et maledic populo huic, quia fortiorme dem habenlur cum ipsis qui vendunl, emptores im-
est, > etc, ille nuntiis babenlibus divinationis pre- probi, de lemplo Dei cum funiculo furoris ejus eji-
tiuin in manibus : < Manete bic, inquil, nocte, et ciendi, lingenles alque elidentes, vitiis adulanles, ci
1'esjiondebo cjuidquid mihi dixerit Dominus. t Non omrie opus virttilis quo possunt elidenles. Heecubi
dixil: Absit boc a me! non nialedicam populo huic, agunlur, ora subdilorum jusla laxantur licenlia iti
pecunia tecum sit in perdilione ; sed explorat im- reprebeiisionem prxlalorum. Nam ecce iste merce-
probits Dei secreta serael et iterum, si forleperuiit- dem iuiquitatis seculus, « correptorem, utjam di-
lcret Dei jiatientia, quotl ul faceret suadebat ardens clum est, babuit suoevesanise, mutum subjugale ani-
cupiditas. Adeo munerum cupidus vel maledicendi mal, homiiiis voce loquens.corripuit propheiae insi-
fuil ui, dimissus sub condilioiie a Deo dicenie : < Si pieiuiam. * Quamlibet subjugalis sit, quamlibel fre-
vocare te veiierunl lioiuines isti, surge et vade cum nura sessoris in ore suseeperit, tamen si angelum
eis, iia duniaxat, ut quod tibi preecepero, facias , Domini viderit in via stanlem, evaginalo gladio; si,
—surrexit protinus mane, > id est cum festinalione, iuquam, illum magni consilii Angelum in evangelica
contempta conditione, ad moduni videlicet servorum -, J via viderit, vendenles et ementes lerribili senteniia
nequam, ad oculum servienlium, qui, dum missi de templo de domo Patris ejicientem (Matth. xxi),
vel diinissi fuerinl ad licila, preesumunt perpetrare quenvsessor, id estpraelatus suus,;videre non valei,
et illicita. Idcirco < sletit angelus Doraini conlra avarilia ccecatum cor habens, avertel se de itinere,
illum evaginato gladio, >ut auimadverleret ex poena quamvis irascentem illumque quamvis etiam ver-
proeseiUi quatn durum sil abuli permisso, vel dissi- berantem prohibebit iniquum cupidilatis opus perfi-
lnulare imperium Domini. cerc Nunc harioli, vel divini hnjus prophetica verba
CAPUT XVII. carpainus.
CAPUT XVIII.
Quod eorum formam gesserit prwlalorum, apud quos Quomodo tion sil mirandum quod Dominus verbum
cUnclavenalia sunt, unde et redargui possunt, sic- . in ore ejus posuil, et quid in prima parabola ejus
ut islum subjugale mulum animal redarguil. propheluveril.
Quorum isle formam praeiuleril, ex aposiolicis (CAP.XXIII.) < Assumpta parabola sua dixit: De
claret liltcris. Aposlolus Pelrus eum dixissel de Aram adtluxit me Balac rex Moabiiarum, de nion-
perniciosis ac blaspheniis ; ppst aliqtia : «Cor exer- libiis Oiieniis. Veni, inquit, et maledic Jacob, pro-
cilatum avarilia habenles, malediciionis filii, dere- pera, et deteslare Israel. Quoraodo maledicam cni
linquenles rectam viam erraveruat (// Pelr. n), » ' 5 rion irialedixil Deus? Qua rafone delesier quem uoii
conlinuo subjunxit : « Seculi viam Balaam ex Bosor, detestatur Doninitis? De summis silicihus videho
qui mercedem iniquitaiis amavit. Correplorem vero eum, et de collibus considerabo eum. Populus solus
habuit suoe vesaniee:subjugale mulum animal, homi- habilabit, et inler genles non reputabilur. Quis di-
nis voce loquens, corripuit propheiae iusipientiam humerare possit pulverem Jacob, et nosse numerutn
(ibid.). t Judas quoque in Epislola sua cuin dixis- stirpiuiii Israel? Moriatur anima mea morie jusio-
set: « Hi autetn queecunque ignorant, bjasjriieniani, rrini, el fiant novissima mea borum sirailia. » Hoc
qusccunque auiem taiiqnaro mula animalia naluia- « verbum, iuquil, pOsuit Domirius in ore ejus, » ne
liler noruiit, in his corrumpuntur (Jud. \), > cotife- frirte mireris quod proplieta tam pessime intc-raras
stim subsecutus ait : t Veeillisqui in via Cain ab- Balac, Deumque divisus admitli potuil, ut poneret
ierunt, el errore Balaain raercedeeffusi snnl, et in Domimis verbum iri ore ejus, ut idololairee, aique
contradiclione Gore perieruiit (ibid.). > lgi iur Ba- iiariOloverbrim suum Deus imponere paterelur. Sed
laam, quod iiiterprelatur vanus-populus, vanjtatis Cnim fidelis Samuel propheta Douiini Cum dixissel
, illorum tenet formam qui in Ecclesia nomine tenus ad Saul : < Melior esl obedienlia quam victimse; et
el vana professione posiii, quemadmodum isle qui auscuitare magis quatu oflurrc adipem arieitiin
8s>7 DE TRINITATE ET OPEIUBUS EJUS LIBRI XLH. — 1N NUM. LIB. II. 898
(/ Reg. xv), > conlinuo sulijunxil : < Quoniam, quasi.i A manentem civiiatem, sed fuiuram inqtiirens (Hebr.
peccaium bariolandi est repugnare, et qtiasi scelus xui). Sic, inquam,omnis populus fidei ejus solus ha-
idololatrise nolle acquiescere (ibid.). » Sed da illo bilabil in tabernaculis, quia cum gentibus in terra
postmodum Scriptura referl: < Abiit etiam ipse in. civitaies non eedificabit. « Qtiis dinumerare possil
Ramalha, » videlicet persequens David, « el venit pulverern Jacob, et nosse numcruni stirpis Israel ?»
usque ad cisternam magnam, quse est in Socolh, et Tanquam diceret: Ne, quia dixi « solus habilabit,»
Uiterrogavit et dixit: lu quo loco sunt Samuel .et paucitatera pules populi,quera de summis silicibus
David ? Diclumque esl ei: Ecce in Aiolh sunl in vidi; ne, quia dixi < inler genles non reputabilur, >
Ramalha, et factus esl eiiam super eum spirilus^- pauca exislimes inillia gentis unicae, quam decollibus
Domini, et ambulabal ingrediens, et prophetabat consideravi. Nam si quis possit hominum nu:ne-
usque dum veniret in Aiolh in Ramatha. Etexspo-. rare pulverem tcrrae ( Gen. xiu ), nrimerare quo-
liavit se eiiam vesliuieiilis suis, et prophetavilcum que poleril pulverem Jacob, el si quis stellas
caeteris coram Samuel. Et cecinit nudus tola die illa coeli numerare possit (Gen. v), numerum quoque
et nocte (/ Reg. xix), > Igitur quoniam usqueliodie stirpis Israel nosse prsevalebit. « Moriatur anima
per indignos spirilus mysieria loquiiur, iu» ut in mea morte juslortiin, et fiant novissima mea borum
Evangelio qitoque dical spiritns malignilaiis : « Scio B
' similia. » Vana optantis suspiria, frivola et caduca
quis sis, sanctus Dei (Marc.i), i non quis tlical, prophetantis desitleria! Suspirare desiit, desiderare
sed quid dicat audiamus. < Assumpta, inquil, para- cessavil, cum, praevalente cupidilaie, poslmodum
bola sua. » Parabolica diciio ab eo incipilur, quod consiliitm dedit quid faccret populus Balac populo
ait: < De summis silicibns videbo eum, et de colli-: huic, et idcirco mortua est anima ejus morte im-
bns considerabo illttm. > Nam quod preemisit: 312 piorum, el facta sunt novissima cjus Madianilarum
< Quomodo maledicam cui non maledixit Deus, qua similia. Nam ulciscenles se filii Israel de Madianiiis,
raiione delesle^ quem Doininus rion detestatur?> jubenle Domino, istum quoque Bataam fllium Beor
nudus el manifestus secnndum proprietales vocnm iiilerfecerunl gladio (Num. xx.xiO,
verilatis est sensus. Nemo quippe maledicere aut CAPUT XIX.
delestari elficaciter potesl eum cui a Domino bene- De qualilate eloculionis ejus, quod more adullefnn-
dictio dala esl, cujus iaus vel teslimoniiim ex Dco tium verbum Dei sui suaviter lenocinetur.
esl. Igilur < de summis silicibus videbo eum, el de t Dixitque Balac : Veni mecum in allerum locuni,
collibusconsidcrabo illum, > cum dicil, Palres ex- unde parlem Israelis videas, et tolum videre non
celsos, palriarcbas summos, intellige istius populi; . possis, inde maledicilo eis, >etc. Cum ea quse supra
Palres non tam carnis eorura quam fidei. De illorum scripla sunt dicerel Balaam, inluebatur, ut illic prac-
siiicum, de illorum collium ailitudine dignitalem scriptum esi, extremara parlern populi, id est non
illins populi contemplare. Nunquam enim melius proesenlia tanlum, sed prophetico spiritu prospicie-
inlelligis quid amplius Judreo sil quam gcntili, euua bat qtise venlura eranl diebus novissimis. Verum
dicis cum Apostolo, qnia horum < esl adoplio, ct Balac, el quicunque illi siniilis est, quemcunque illc,
tcstamentum, et gloria et legislatio, el obsequium, ul jam dictum esi, nomine signat, lanlum prsesenlia
et promissa, eteorum palres, ex quibus secundum curat, quoe in tempora longa fient, audire recusat.
carnem Cbristus, qui esl super omnia Dcus benedi- Dicil ergo : « Veni mecum in alterum locuro, unde
cttis in soccula (Rom. ix): > proleclo de sunimis parlem Israelis videas, et lotum videre non possis.»
silicibus vidisti, clecollibus hunc populnm gloriosum Ac si dical : Totum mihi videre noli, fulura mihi
considerasli. Quid de illo videbodesummis silicibus, nunliare noli, praesentera tanlummodo rerum par-
qualem illum considerabo de collibus ? « Populus, tem vide mihi : hoc solum quoroodo possim percu-
inquit, solus habitabilel inler genles non repulabi- lere, el ejicere eura de lerra mea prospice mihi.
tur. > Abrabam, inquit, cl filii cjus, filii, inquam, « Sla.inquit, Balac, et ausculla. Audi, fili Sepphqr:
non carnis, sed promissionis ejus, « solus babitabit,» j)
] Non est Deus quasi bomo ul menlialur, uec ut filius
solus el siugularis erit cultor unius Dei, populus hominis, ut muietur. Dixit ergo, el non faciei? Lo-
uniiisprincipis.corpusuniuscapilis:« solus,inquam, cutus est Dominus, et noii implebit? » Nolanda in
habilabit,>soIusbcnediciionemlisereditatepossidebit, omnibus dictis faceta garrulitas propheise incom-
quam palri ejus Abrahae pollicilus est, riiccns : « Iu modi. Cuncla congeminando dicit singula semel
semine luo benedicenter omnes genles (Gen. xxu).> dicla non quidem vocibus eisdem, sed eodem sensu
Qitamvis de cunctis mundi parlibus congregandi repetit, ut sit simililudo dissimilis in morem can-
sunl iii unum, qui dispersi fueranl fiiii Dei (Joan. tilense affectaue et suaviter lenocinantis. < Sta, in-
xi), jam post sui congregationem, post acceplarn quit, Ralac, et ausculla. > Item repetit conlinuo
Dei benediciionem, inter genles non repulabuntur, dicens: < Audi, fili Sepphor. Nou est, ait, Deus
qucmadmodum ipse paler Abraham, postquam de quasi homo, ut menliatur. > El hoc ipstim congemi-
genfibus est vocalus, poslquam de Chaldscis est nans protinus, < nec ul filius hominis, inquil, ut
educlus, jam inler gentes nou est repulatus, jam niutelur. Sic, > elc Bene ergo el ipso locutionis
inter Chaldeeosnon esl existimatus, habitans solus modo formam illoium exprimit qui verbum Dol
et peregrinus, advena el solitarius, non bic habens adulterani, qui dum benedicliones catititant, de \ir-
833 RUPERTl ABBATIS TUITlENSIS 900
lute verborum non curant, magisque voculae snee A } ingressus sum paclum tecum, ail Dominus Deus.
tripudium quain divinorum majestatem allencluiil El facta es niihi, et lavi te aqua (ibid.), >elc Igiltir
senstiuui. Quod Dominus gravissime iiiterdicens non est, nec esse licet in Jacob idolum; nec videlur,
prsedicatoribus Evangelii : « El neininera, inquil, nec videre licet simulacrum in israel;«noii,inquam,
per viam salutaveritis (Luc. x) > Nam revera qnasi est, > nec esse debet < auguriura in Jacob, nec
per viani salulant, qu| verbum Dei quod ore decan- divinatio in Israel. > Quare ? Quia < Deus addnxit
tanl.auditoribusproficere non desiderant. eum de jEgypto, > inquit. Et coniinuo : < Cujus,
CAPUT XX. ait, {forlitudo similis esl rhinocerotis. > Parva di-
De eo qubd ait: « Deus eduxit eum de jEgyplo, ctijtts ctione sensura magiiificum subintelligere licel. Rhi-
forliludo similis est rhinocerolis, » eic, quw se- noceros animal est unicorne, Greece sic diclum
cunda benedictione dixit. quod habeat cornu in nare, id est super narem in
« Non est, inquit, Deus quasi homo.ulmenliatur,» fronle, laiilse fortiludinis ul a nemine vinci, tanltc
elc Tanquam diceret: Veni ego in alterum locum, ferocilatis ul a ncmine conlingi possil. Solumniodo
sed non inveni alteratum Deum. Semel posuit ver- puellec virginis, utaiunl pbysici, blanditias adroitlit,
Imm in ore mco, quod mutari non patitur, quando- trahitur odore virginitatis, puellamque cum in agro
quidem omnis hpmo mendax, el omnis filius horiii- "] adesse persenserit, ultro expelit, caput recUnat,
nis mutabilis est, sed non ilidem Deus menlitur, blandoque sinu gralanlcr indorrait. lllic a vcnatore
non similiter a sua senlenlia muialur. « Ad beue- comprelieusus confodilur, fitque arte, quod nullis
dicendum adduclus sum, benedictionem probibere couslare poluil viribus. Hoc respiciens propbelicus
non valeo. Non est idolum in Jacob, non videiur si- < cujiis, > inquit, videlicet Dei, < forliludo
spirilus,
mulacrum in Israel, Dominus Deus ejus cum eo esl, similis est rliinocerotis. > Hoc plane tam verum
ct clangor vicloriaa regis. cum illo. Deus adduxil quam pium.est.Fortissimusnamque spirituuin Deus,
eum de jEgyplo, eujiis foriitudo similis est rhino- velut unicornis, id est polenlise singularis Deus
cerotis. Non est auguriura in Jacob, nec divinatio Deus inviclse virlulis, postquam
incomprehensibilis,
in Israel. Temporibus suis dicetur Jacob et Israet illum de jEgypto eduxit, Virginei iractus
populum
quid operatus sit Deus. Ecce populus ut leaena con- esl odor uleri, virginem expeliil, virginei pudoris
surget, etquasi leo Orietur. Non accubabit, donec claustris inclusus esl. Ex eo taulum comprchendi
devoret prsedam, et occisoruiu sanguinem bibat. > et occidi. Igilur < forlitudo ejus similis esl
poluit,
Quasi vinctum el catenaium audimus propheiam, rhinocerotis. Temporibus suis dicetur Jacob et
raplos veritatis argenteos ore invito per singnla Israel quid operalus sii Deus, > id esl, cura tempus
'/erba prdferenlem. « Ad benediceMdum, inquit, ad- Q
fueril, prsedicabitur vero Jacob el vero Israeli quid
ductus sum, > videlicet legalus ab illo qui benedi- adducendo hunc pOpuIumde jEgyplo sigiiificaverit
ciiorium omriium solus arbiler ,est.« Benediclionem >
« non valeo. > ? Deus, vel unde t foriiiudo ejus similis rhinocerotis >
prohibere volo, prohibere Quid igilur recte dicatur. < Ecce populus, ul leacna consurgel,
Invitus benedicam,non sponie benedicliones canam. el quasi leo orieiur. Non accubabil, donec devorel
« Non est idolura iri Jacob. Noii videlur simulacruni
prsedam, et occisoruin sanguinem bibat. > Et boc
>
iri Israel. Sed quid ?« Dominus Deus ejus cum eo, >
cum' eo, inqiiam, lanquam cum uxore vir 'stela- quidem secundum litleram ad prselia ejnsdem populi
referri potest, quia, duce Josue transito Jordane,
lor, prohibens adullerium idolorum, prpcul exiru-
dens moechiam siinulacrorura. Et ne quaudo ut lseena coiisurrexil, et quasi leo orlus esi, nec aule
in lerra promissionis, donec devorarel prse-
313 vacel, quasi absente viro, cum idolis vel simu- accubuil
lacris per noclurnum moechari silenlium :« Claiignr, dam, donec hostium sanguinem funderet. Verum
ad illa tempora referlnr, qui-
inquit, victorioe regisin illo est. > Clangor viciorise melius atque cerlius
regis, zelatoria vox estdicentis, a monte Sinai cum bus, ul nunc ait, «dicelur Jacob el lsrael quid ope-
for-
clangore buccinae vehemenlius perslrepentis :« Non raius sit Deus. > Ecce enim ubi rbinoceros ille
habebis deos alienos coram me, non facies tibi scul- lissimus ad morlem crucis de Virginis sinu deduclus
ul lesena consurrexil, nain ipse
piile (Exod. xx), > etc Quo jure, quo debito solus esl, populus ejiis
ille vult uli quasi lege maritali ? « Detts, inqtiil, ad- princeps ex morluis resurgens quasi Jeo orlus esl,
diixil eum de iEgypio.». Nempe causa jusla, causa secundum propheliam Jacob,diceniis:«Calulus Ieonis
legitima esl. Ednxit hanc genlem de ^gypto in, Juda ad preedam, fili mi, ascendisli, requiescens
manu forii, in brachio exienio, pepigilqne fcedusi acctibuisti, ul leo, el quasi leaena (Gen. XLIX),» etc
cum ea, in aspersione sanguinis super cunclis ser- Igilur « non accubabit, inquit, donec devoret proe-
iuonibus suis. Cujus rei memor ipse in Ezechiele. dam, et occisorum sanguinem bibat, » per melapho-
propheta dicit : « Transiens per le vidi le conctil- ram,per leonem fortissimum, Chrisli el apostolorum
cari in sanguine tuo, etdixi tibi, cum esses in san- - ejus fervidam virlulem cxprimens, qui non quic-
guine tuo : Vive (Ezech. xVi). > Ac deincejjs : « Ell verunl, donec diabolum mundi principem, quem per
transivi per le, et vidi le, et ecce lempus tuumi semctipsum Christus apud inferos quasi leo debel-
lempus araaiUium. Et expandi amiclum meum super laverat, ipsi per totum mundum discurrentes.quasi
te, et operui'ignominiam luam, et juravi tibi, ett leeena antiquis lemplortim sedilnis prolraliereiit.
 901 DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN NUM. LIB. H. 902
CAPUT XXI. 1 inquit, nemorosse , ut horii jnxta fluvios h-rigui, »
A
De his qum terlia benediclionedixit, canens de semet- etc Haecex aliis Scripturse locis iia esse perspicuum
ipso: t Dixit homo cujus obluratus est oculus, > elc. est. Imlsaia Dominus dereliclse quoridam gentililati,
Etqumsil spirilualiter pulchriludo labernaculorumi spiriiualium virtutum merita, tanquam deserto ar-
Israel. busta promittens : < Dabo, inquit, in soliludine ce-
(CAP.XXIV.) «Cumque vidissel Balaam quod pla- drum, et 314sP'nam> myrtum, et ligntim olivre.
ceret Domino ut benediceret Israel, nequaqtiaml Ponam in deserto abietem, ulmtiiii, et buxum simul,
ahiit, ut aulea perrexerat, ut augurium quecreret:: ut videant, elsciant, et recogitent et intelligant pa-
sed dirigens contra deserlum vultum stiuin, et ele- riter (Isa. xu). >Ergo « pulchra labernacula, ut valles
vans oculos, vidit Israet in tentoriis coinmoranlemi nemorosse. > Item : < Et eris quasi horlus irriguus ,
per tribus suas. Et irruente in se Spirilu Dei, as- et sicul fons aquarum, cujus non deficient aquee
sumpta parabola, ait: Dixit Balaam filiusBeor, dixitt (Isa. LVIII). > Et inCanlicis : < Hortus conclusus ,
bomo ciijtts obturalus esl oculus , dixit auditor ser- fons signatus, fons horlorum, puleus aquarum vi-
monum Dei, qui visionera Omnipotentis inluitus est,, veutiura, quoe fluunt impelu de Libano (Canl. iv). >
•jui cadit, el sic aperiunlur oculi ejus. >—<Cum, in- Ecce < pulchra tabernacuta, ut horli juxta fluvios
quit, vidisset, > cum experimento didicisset, < quodI gt irrigui, > ElPsatmista ctini dixisset: < Rigansmon-
constanler placerel Dominout benediceret, > quippe> tes de superioribus suis (Psal. cm), > etc, continuo
qui et dixerat, < Non est Deus quasi homo ul men- subseculus : < Salurabunlur, inqnit, ligna campi, et
tiatur, nec ul filius hominisut muleiur, >spe perditai cedri Libani quas plantavit. > Ergo < pulcbra taber-
qua posl suam cupiditalem hiabat, < non abiit, ut nacula, ut cedri propter aquas, > videlicet iu qui-
ante perrexerat, ut augurium queererel, > Auguriumi bus aves nidificant, quarum abundanlia, cum sint
quasi augurarium, id esl gan-itus avium, unde fana- diviles homines, pauperum inopiam supplet.
lici fulura explorare consueverunt, non quod oracu- CAPUT XXII.
lum Dei dici debeat augurium, sed quia sic dici de-
de Christo ab eo quod ait :t Fluet aqua de
biil in talis prophetsc, tamque cupidi consulloris de- Prophetia
silula ejus; t et quod ait Cinwo : t Assur enim capiet
specluin. < Dixit homo, inquit, cujus obluralus est; ie(lG8). > ,
oculiis, >elc. Magnum ac preeclarum est auditorem < Fluel aq.ua de silula ejus, et scmen illius erit in
sermonum Dei esse ; verumtamen malum ac per- aquas multas. > Quae esl silula ejus ? Imo quee est
versum est obturalum oculum habere. Item pul- aquaejus?Aqua ejus, aqua viva ejus sancta est Scri-
cbrum ac bonorificum est visionera Omnipolenlis plura ad quam per prophetam invilans dicil: « Om-
intueri, sed rectus ac legitimus debet esse ordo in- C "cs silientes venite ad aquas (Isa. LV), > id esl,
lueiidi. Al ille perversum exposuit ordinem, proti- omnes diligentes, omnes quserentes Deum, sauelas
nus dicendo: < Qni cadit, et sic aperiunlur oculi legite Scripturas. Hsccaqua lsraelilicieslaqua poptili;
ejus. > Hocnisi dixisset, duo prscdicla,« cujusoblu- illi natnque credila sunt eloquia Dei. Quoe ergo est
ratus est oculus, > el« qui visionem Omnipoteiuis et situla ejus, nisi Christus ejus ? Nam per silulam
iniuilus esl, > conlraria vel rcpugnanlia sibi vide- aqua hauritur, et per Christum sancta Scriplura
rentur. Nunc aulem planura inlellectu fit quia per aperitur. Irao ab illo sitis excitalur, ut heec aqua
propheticam quidem scientiam auditor sermonum desideretur, ab illo sensus aperitur, ut Scripturse in-
Dei esl, et visionem Omnipoienlis iiituiltis est, sed leliigautur.iFluei >igiiur «aqua de situlaejus, >id est
per avaritiamcor csecatum habet, el in cupidilalem vera inanabit inielligentia Scripluraruni de, Christo
quldem cadil, sed sic lamen apertos oculos habet, ejiis. Quid deinde?»El semen, inquil, illius eri t in aquas
unde nec excusationem habet de casu , vel peccalo multas. >Quodestaqua desitulaejus, boc est aquarum
suo. Quid lalis homo dixil? < Quam pulchra laber- muliitudo de semine illius. Nam semen ejus, semen
nacula lua, o Jacob, et tenloria lua, Israel, utvalles patris ejus Abrahse, est Christus. Hoc « semen illius
nemorosse, ul horli juxla fluvios irrigui, ut taberna- erit in aquas mullas, >id est hoc.semen fundet aquas
cula quae fixit Dominus, quasi cedri propler aquas. > D E mullas. Bibendo experli sumus quod vere «in aqtias
Et secundum historicara quidem castrorum positio- mulias sit senien illius.)—«Qui in mecredit, inquil,
uein superius descriplam, pulcbra erant labernacula flumina de ventre ejus fluent aquse vivee(Joan. vn).>
Jacob, sed.quia scrmones Dei sunt, quia visio Om- Item : « Qui biberit ex aqua quara ego dabo ei, non
nipoieiuis est, labemaculorum spirituaiis Jacob siliel in ecleniuni, sed aqua qtiain ego daboci fietin
spirilualem hic intelligamus pulchritudinem. Veri eo fons aquse salieniis in vitam seternam (Joan. iv).>
Israel ac spiritualis Jacob peregrinanlis in soeculo Hoc, inquam, gratia ejus bibendo experti sumus ,
prresenli labernacula sunt religiosi, et secundum ecce enim de hac silula , quse est Chrislus ipse ,
disciplinam Christi bene disposili ordines conjugato- multa sancti Spirilus in una Ecclesia doua percepi-
rutn, continenlium, viduarum atquevirginum secun- mus, multa et largissima Scriplurarmn fluenta pos-
dum ulrumque sexum. Heec plane tabernacula sin- sidemus. « Tollettirpropier Agag rex ejus, et aufe-
gula in suo proposito pulcbra sunt. Et quam pulchra relurregnum iliius. > Hoc ila irapletum est. Saul rex
labernacula , quam pulchra tenloria? < Ul valles , ejus, scilicet Israel fuil, conlra voluntalem Domini
(168) De Cintco nonnisi.in cap. 24 infra Rupertus us agit.
803 RUPERTI ARBATIS TUITIENSIS 904
expelilus, dicenlis ad Sainuelcm : « Audi vocem po- ,A et iii aposlolis suis, imo in loia Ecclesia sua orbem
«
puli in omnibus qu;e loquuntur libi, non enim le universum preedalus est, qttasi lesena, quam sus-
arijecerunt, sed me (/ Reg. vm). > Hi.nc prsecepit citare, inquit, nemo audebil, » cui resistere nemo
Samuel exore Domiiti': <Vadeel percule Amalec, el polerit. « Qui benedixeril libi, ctil ipse benedictus,
c-leniolireuniversa ejus. Non parcas ei, sed interlice et qui maledixerit libi, inmalediclione repulabiuir.»
a.viro usque ad ninlierem , ct parrulum aiquc Hoc Jucc esl clarius, quia qui benedicit Cbristo et
Jactentem (/ Reg. xv). >Ai ille percussil qiiidem Ama- sancto populo cjus, particeps erit hencdictionis ejus,
«
lec, sed pepercit Agag regi Amalec. « Universa quse dicentis : Venile, benedicli Palris mci, percipiie
pulchra erant disportlere noluil, quidquid vero vile regnum quod vobis paralum est ab origine muiidi
fuit; et reprobum.hoc dcmolilus esl. Facium est an- (Malih. xxv), > et econtra qui blaspbemias irrogai,
tem verbiim Domini ad Samuel dicens:Pcenitet me, malediclus crifc in advenlu ejus dicenlis : < lie,
in esl diabolo
quod consliiuerim Saul rcgem, quia dereliquil me , maledicti, igneni eelernum, qui paratus
et verba mea opere non implevit (ibid.). i Ac dein- el angelis ejus (ibid.) t
ceps:«Implecornu tuumoleo,et veni utmillamlead CAPUT XXII!.
Isai Belhlemilem.providieniminfiliisejusmihi regem Quid intenilerit, dicendo : « Verumlnmen pergens ad
(/ Reg. xvt). » Hoc, inquam, quod dixil iste cadens, B pbpulum metim, dabo cbnsilium, quid populus luns
elc, aperlos habens oculos, « tolletur propler Agag facial populo huic, > addident, « exlremo tempore.t
rex ejus, et auferelur regnum illius, > subaudilur « Verumtamcn pergcus ad populum metim, dabo
non lsrael, sed ejusdem reges ejus, ul nulltts regnot consilium, quid populus lutts populo huic faciat
de posteris illius. Sed quid in tali lantoque negotio extremo lempore. > Qnale consiliitm dederit iste
regis hujiisce meminit spiritus propheiicus ? videli- cadens aperlis oculis, vel cur extremo lempore di-
cetut astrueret quod proeler Deum ejus nemo jure xeril.subseqiieniibus faciis apparebit : « Dixithomo
sit rex ejus. Nam hoc esl quod subjungii protinus: cujus obiuratus est octilus ejus, dixil audilor ser-
< Deuseduxit illum de jEgypto, cujus fortitudo si- monum Dei, qui novit docirinam Altissimi, el vi-
milis est rhinocerotis. > Ut, inquam, aslrueret quod siones Omnipotenlis videt, qui cadens apcrtos ha-
prseler Deum ejus nemojure sit rex ejus, hoc in bet oculos : Videbo eum, sed non modo, inluebor
illo dixit Spirilus Domiui. Juxta quod ipsc Deus cum illum, sed non prope. Orietur slella ex Jacob,
dixisset ad Samnel :'« Non enim le abjecerttnt, 315 el consurgel virga de Israel, et percutiel du-
sed me, ne regnem super eos (1Reg. vui), » additlit ces Moab, vaslabilque omnes filios Selb. El erit
conlinuo : « Juxla omnia opera stia, quoe fecerunl Idumeea possessio ejus, hseredilas Seir cedct ioimicis
a die qua eduxi eos de ^Egypto usque ad diem hano, " suis, Israel vcro forliter aget. De Jacob erit qtti rio-
sicut dereliquerunt me, et serviunt diis alienis, sic minetur, et perdal reliquias civiialis. » lterala eon-
faciunt eliam libi (ibid.) t Igilur cum dixissct : fessiona imo professione stullitiam suam promulgat,
« Tolleiur propter Agag rex ej'us,et auferetur regntim quod videlicel audiens inlrinsecus sermones Dei, ob-
illitts, » cotilinuo ut astrueret quod nec unquam luratum per ctipiditalem habens cordis ocultim, non
debuisset esse rex ejus, sed solus Deus, « Deus, provideal suse saluti, quod cadens aper-tos babeat
inquit, eduxit eum de jEgypto, cujus forliludo si- oculos, ut snperius dixerat. Adlit adhuc non minora
milis est rhinocerolis, J eotlem sensii quo superius. prioribus:« Videbo, inquit, eum, sed non modo. »
Quia vero Deum suum, regem suuiri foriissitnum Qtiem visurum se fatealur, in parabola bac pene ape-
rhinoceroli similem, de Virginis sinu faclum com- ril, cujus sensum salis manifesium lolus novitorbis.
prehensibilem, duclumque ad mortem reliquerunt « Orielur stfellaex Jacob, » elc. De Chrisii namque
boslesque illius facli sunt, alium recepturi sunt, id nativitale manifesta et vera est projibeiia, qui el
est Anlichrislum, cujus in lypum Saiil expetieniiit. ipse slella clara est, el maluiina, et iu ortit stio per
« Devorabunt, inquil, gentes hosies illius, ossaque slellam visibiiem declarandus est (Matih. n). « Oiie-
eorum confringent, et perforabunl sagiltis. » Hodie n lur »ergo, itiquii, «jslellaex Jacob, etconsurgetvirga
namque nos genles illos lales hostes ejus clevora- de Israel,» id eSt, lux veritatis et coelesle imperium
mus, ila ut nemo illorum audeat extollere capui, de hujus populi carne procedet. Arirga haec« percu-
confringentes ossa, id est quee fortes pulanlur ra- liet duces Moab, » id est onines hostes veri Israel,
tiones eorum, et perforaiUes sagillis veritalis. Nani quos omnes jure luuictipes Moabitas. Et recle iu
quotquol sumus verbo verilatis instructi atque ad preesenli causa, el apud regem Moab, per solum
reddendam rationem de fide parali (/ Pelr. ui), re- Moab inimicorum ejus designatur universilas. Sed
cte dicimur sagiitarii Domini, sagillarii polenlis, quid est quodait: « Vaslabitqueomnes filios Seth?»
cujus verba in nobis « sagittse » sunt « aculsc, cum Nunquid bostes sunl ej'us omnes filii Selh? Nonne
carbonibus desolatoriis (Psdl. cxix). v— « Accubans totus mundtis, nonne homines a diluvio sunt fihi
dormivit utleo,et quasilerena,quam suscitare nemo Seth ? Nempe diluvio solus Noe cum domo superstes
audebit. > Hoc et Jacob patriarcha eodem quidem fuit, de quo tottis ilerum impletus est orbis. At illum
spiritu, sed rrieliori irientis statu proedixit (Gen.XLIX), Seth fuisse filitim, quis nescit? Scth quippe genuit
ut supra diclum est. Inleremptns iu ligno, jacuil in Euos, Enos genuit Malaleel, Malalecl genuit Jarecb,
scpulero, dormivilque ut leo rugiens aputl inferos, Jarech genuit Enoeh, Enoch genuit Maihusale, Ma-
905 DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — IN NUM. LIB. II. 906
lliusate geiiuil Lamech, Lamecb genuil Noe (Gen. v). A , Cineus recesseral qiiondam a coeteris Cinscis fralri-
Igitur quod ait : « Vastabiique omnes filios Seth, > bus suis, filiis Obab cognati Moysi (Jnd. iv). » Vidit
idem esl acsi dicat, vastabitque omnes geuies virga ergo, inqtiit, Cinceum, subauditur, in medio Ama-
lsrael, virga ferrea, reclissimus alque forlissimus lec habitaniem, nihil laiiien israeli cum illo adver-
rex juxla propheliam quoqtie, qua in psalmo Ioqui- sanlem, vitlelicei, propler prsedicti Ohab palris sui
tur Pater : « Poslula a me, et dabo libi genlcs liacre- crim Moyse cbgnalionem, et idcirco cum Amalec,
dilatem tuam, el possessionem luam lerminos"terrre. nequaqtiam eaindem subiturum perditionem. Deni-
Reges eos in virga ferrea (Psal. n). > — « Ei erit, queubiAmalecprse.labatur, dixit CinsRoSau'.': «Abi,
inquii, Idumeca, > itl esl conversa de terreniiate el rccede, alque discede ab Amalec, ne forleinvol-
geniium Ecclesia, « possessio ejus, > sicut el aliud vam le cum eo. Tu enim fecisti misericordiam cum
prophelicum leslaiur oraciitum : « In ldumacam, oiiinibus filiis Israel, cum ascenderent de jEgypto
iuqtiiens, cxlendam calcoamenlum meum (Psal. LIX (/ Iteg. xv). » Misericordiam fecit pater Cinoei cum
et cvn), > idest genlibiis pandam incarnalionis meae Israel, quaudo non solum, nequaqtiam ut Amales,
liiysterium. « Hsereditas Seir cedet inimicis suis. » adversaius est, sed et bbnum pro Israel consilitirr.
Seir id cst pilosi, scilicet diaboli heeredilas, nos dedit, dicens Moysi: < Quid est hoc, fjuod facis in
genles quandoque fuimus, cui in siraulacris mutis B plebe? Cur solus sedes, ct omnis populus prseslola-
Iributa cullussacrilegi solvebamus. Fuimus.inquani, tur <lemane usque ad vesperam? (Exod. xvm). »
sed jain non sumus; regi namque Israet poslulanli Vidit igilur. < Et assumpla parabola, ait : Ro-
a Paire, ut prrcdiclum est, dati sumiis in hseredita- btislum quidem habilactilum tuum.sed si in pelra
lem. Ergo hrcreditas Seir, quse cedat inimicis, illi posueris nidum tuum, et electus ftteris de slirpe
snnt sive genles, sive Judeci, quicunqtie adhuc Do- Cham, quaiidiu permanere poteris. » — < Robu-
mino adulanlur victi diaboli. Cedcnl itaque inimicis slum, inquit, esl habitaculum Uium, >forle posilione
suis, id esl derelinquentur, quia sic elegcrunt, sic vel natura locorum. Sed nunquid conlra Deum,
maluerunl, eisdem dominis suis. Ipsi naroque idein, cujus in manu Araalec, cujus luin medio es, extre-
quod miserrimum esl, domini sunt qui inimici. maperdentur? Non utique. Nam nisi reccssisscs de
Israelergo fortiter agct, Israel, inquaui, quisquis de medio, dicenle Saul : < Abi et recede de medio
ilde est israel, el si nori sil de carne Israel, forliier Amalec, » facile involvisset te cum eo. Ergo robu-
aget, forliler curii rege suo mundum vincet. Unde stum quidem esl habilaculum tuum, virielicct ui
cnira hoc? « De Jacob, inquit, eril.qui domineiur, cl lulus esse queas ab inctirsu ceeleraruragenlitihuSed
perdal reliquias civiiatis. > Uuus, inquit, de carne quandiu sic permanere poteris? < Assur enim capiet
Jacob princeps crit exercitus, ct dux belli, qui el in te, » videlicet ut plurimas gentes, et plurima regna
primo adveulu suo doininalum accipiel, regnuraque terrre. < Si in petra posueris nidum luum, et fueris
el honorem, ut omnis populus, tribus, et linguoc electus de slirpe Cham, ille capiel le. » Eleclus de
serviant ei (Apoc. v), el in secundo cum venerit, slirpe Cham fuit Nemrod, iilius Chus, Jilii Cham.
scilicct in die judicii, perdet quse ad se non pertinent Nam < iste ccepit esse poiens in lerra, ei erat robu-
reliquias civilalis, civitalis adversoc, civilalis dia- stus venator coram Domino. Ab hoc exivit Prover-
boli. bium, quasi Nemrod robuslus venalor coram Do-
CAPUT XXIV. mino. Fuil aulein principium regni cjus Babylon
De parabola qua ail: t Principium geniium Amalec, (Gen. x). > Igiiur « robuslum quidem, inquit, est
cujus exlrema perdenlur. » habiiaculum tuum, > sed si fueris robuslus, ut ille
< Cumque vidisset Amalec assiimens parabolam 'venalor electus de stirpe Cham, et alteram tibi
ait : Priricipium genlium Araalec, ctijus exircma pro nitlo exstruxeris Babyloniam,« Assur capiel le. >
perdenlur. » Parabola brevis, sed longa vindicla in 316 CAPUT XXV.
Amalec prolata. < Principium, inquit, Amalec, »
Prophelia ejus : t Venienl in trieribus, de llalia
videlicet non natione, sed impietate adversum D superabunl Assyrios, i ctc
Israel. Egresso namque Israel ex ^Egypto, primus i Assumpta parabola, itertim loculus est : Heii,
omnium geutium < venit Amatec, et pugnabal con- quis victurus est, qnando isla faciel Deus? Venient
ira eum in Raphidim (Exod. xvi). > Ejus ergo, in trieribus de ltalia, superabuut Assyrios, vasta-
inquit, extrema perdenlur, tunc videlicet, quando, buntque Hebroeos, et ad extremum etiam ipsi peri- <
ul sttpra dicium est, « propter Agag regem ejus buiil. > Parabolica hoecquidem prophetia lunc fuit,
lotleiur rex Israel et auferetur regnum iltius. > nunc autem res in aperto est, quia venerunt « in
Extrema, inquam, ejus perdenlur, id est non lem- trieribus de Ilalia,«venerunt, inquam, tegiones Ro-:
poraliter lantum, aut corporaliter lanlum, sed seler- manorum, non solum lerra, sed et raari prseliantes,
naliter quoque, atque spiriiualiler damnabitur. «Ma- ct illa beslia qtiara Daniet vidit, besiia, inqnam,
nus ejus solius Domini, inquit Moyses, et bellum quarla terribilis alque mirabilis ct forlis niinis,
Dei erit contra Amalec a generaliohe in generalio- derites ferreos habens magnos; comedens Efque
nem (ibid.) * — i Vidit quoque Cineum. » Cinei de comminuens, ei reliqua pedibus suis conculcaiis,
Jelhro, sive Obab cognaio Moysi, fuereexorti. Unde (Oaii. vu), > forlissimum quoque superavil, atque
ir. libro Jtidicuin scriptum est sic : < Aber auletn comminuit regnum Assyriorum, putcherriraum quo-
PATROI.. CLXVII. 29
 007 RUPERTI ABBATIS TLTTIENSIS 90$
que vasiala regionc subverlit lemplum Judoeorum. A , CAPUT XXVIL
Ei ad exlremum ipsi quoque perierunl, imo ei peri- Quid hoc sibi vult cum dixisset: t xDaboconsi-
quod
buni. Nam elsi Roma a gentibus non destruiiur, lium, quid poptilus tuus populo huic faciat, t ud-
constat taraen quia pro parle illorura secunduni quos didit t exiremo tcmpore. t
Babylonia dicilur, in semetipsam divisa desolabitur, Quid autem hoc sibi vult quod, cum dixissel:
ct domns su.pra domuin cadere non cessal (Matth. < Dabo consilium, quid populus luus huic populo
xn). « Heu, inquit, quis victurus est, quando isla faciat, » addidit < extremo tempore (Num. xxiv). >
faciel Deus? » Cum dolenlis iiiierjcclione iieruro Nempe ut irruenle in se spiriiu Dei loquebatur,
suspirai, illos bealificans oculos qui visuri eranl, exiremum illud tempus intuebaiur quo revera popu-
vasiatis Hebreeis, sujieralisque Assyriis, florente Itis i!le esl abomiiialioiiem snscepturus < abouiiiia-
regno Romauoruni, elucescere regna coeloruiii. Eo- lionem, inquam, desolaiionis (Maith. xxiv), > scilicet
dein modo suspirans et prima dixeral propbelia : Antichrislum, qui per Beelphegor praesignaiur. Unde
« Morialur anima mea morle justoruni, et fianl et summa proprietaie dicltim est, < iniiiaiusque esl
novissima mea horum similia. > Sed boec suspiria Israei Beelphegor. > Tunc enim ubi sic est fornica-
cunctaque prophelise vel sapienlioe dona perdidil tuspreesenleDeo, i initiatuseslBeelphegor;> quando
radix amariludinis, « radix omnium malorum cupi- ^ auiem Anticlirislum venicnlem in nomine suo susci-
ditas (/ Tim. vi), > quia nimium siliens impiorum piel, consummabit Beelphegor. Medium fornicationis
munera, sic. inter benedictionis verba dixerat ad ejus illud exslilil, quod coram Pilato, denegalo Deo
Ralac : < Verumlamen pergens ad populura meum, suo, tradito rege suo pacifico, Barabham seditionis
dabo consilium quid populus tuus huic populo faciat auctorem, in lypum ejusdem Antichristi sibi ditnitit
in extremo lempore. » Arcanum pessimi consilii poslulavil (Matth. xxvn). Igilur ubi per propheii»
ejus, sequentia declaranl. spiritum, ab eo quod dixil, < Deus adduxit eumde
CAPUT XXVL jEgyplo cujtis fortiludo similis esl rhinoceroiis
De eo quod populus Israel iniliatus est Beelphegor, (iViim.xxiv), > in ionginquum prospiciens, Romanos
adorans deos filiorum Moab. quoque venturos in trieribus vidit, a quibus supera-
(CAP. XXV.) « Morabatur aulem eo lempore rentur Assyrii, vaslarenlurque Hebrsci, necdum
Israel in Selhim, el fornicalus est populus cum quievii, sed ulierius procedens, Autichristi quoque
filiabus Moab, quse vocaverunt eos ad sacrilicia lurpiludiiiem vidil, quam ab illo populo tempore
sua. At illi comederunt et adoraverunt deos earum. exlremo plenarie suscipiendam, jam tunc in lali
Initiatiisque esl Israel Beelphegor. > Hoc ejus con- ^ idolo initiari posse persensit, et quomodo id ficrS
silio faclum esl ul luxurioso populo, filiarum Moab possil consiliuni dedil
objiceretur pulchritudo, ea commisceudee fornica- CAPUT XXVIII.
tionis conditione inlerposita, ut appelitu conciialo, Quod septem plagis consumpla sil omnis
generatio
noii ante viris mulierculse succumberent, nisi prius illa, omnes qui numerali eranl a viginti annis et
vocali ad sacrilicia, comederenl cl adorarent deos supra.
earum, el iniiiarenlur Beelpliegor. Sciebat pro- < Tolle, inquii Doniiiius, cunclos principes populi,
pheta riequam, in quo esset illa populi maxima for- •ei suspende eos conira solem in patibulis, ut averia-
liludo, quam perlimesccns Moab, ita inquil: < De- lur furor meus in lsrael. > Ac deinceps : < Et ecc9
lebil bic populus omnes, qui in finibus noslris com- uiius de filiis lsrael inlravit coram fralribus suis ad
moranlur, quonioilo solet bos herbas usqne ad scortum Madiauiiidem, videnle Moyseel omni lurba
aadices carpere (Num. xxu). > Sciebat, inquam, filiorum Israel, qui flebant anle fores labernaculi.
uncle hoc, ut populus ille tanquam lesena consurge- Quod cuin vidisset Phinees, filius Eleazari, filii
rel, el quasi leoorirelur, non accubilurus (Nutn. Aaron sacerdotis, surrexit de medio multitudinis, ct
xxiv), doneC devoraret praedam, el occisoruin sari- arrepto pugione ingressus est post virnm lsraelilem
gtiuiem biberel, videlicet quia Domiiiiis Deus cjos r. in lupanar, et perfodit ainbos simul, virum scilicet
eral cum eo, cujns forliludo similis est rhinoceroiis. et mulierem in locis genitalibus. C:'ssavilque plaga
;Ul igitur caslilalis amatorem, quasi rbinoceroiem a filiis lsrael. > Ecce septetn plagis consumpta oiniiis
.abigeret ab Israel, boc impiura dedit cousilium gcneratio illa, oniiies qui numeraii eranl a viginii
quateiitis ad fornicandum illectus populus, iusuper aniiis el supra. Prima plaga fuil in sepulcris concti-
. etiam contra Deum suum non qualecunque idoltim, piscenlise, ubi cum adhuc cssenl carnes in.deiuibus
sed Beelphegor., id est simulacrum lurpiiudinis eorum, necdumque defecissel ejusmodi cibus, < ecce
.oniti.aretur, qui idem aptid Romanos olim erat Pria- fttror Domini concilalus, percussil cura plaga magna
pus. Verum in hac scienlia niniium obturalus ejus nimis (Num. xi). > Secunda plaga ftiil, ubi inconsueta
fuit oculus, nec.prsescire meruil quod hoc jiacio morte honiinum Core, Dathan, el Abiron inlerierunl,
, iiequa.quam Deus a populo suo foret reccssurus, sed novamque rem fecit Deus, ut aperiens ierra os
per piigionem.Phinees sacerdoiis, zeJumqueopiinium suum, deglutirct eos, el orania quae ad illos periine-
aversaira Dei a filiis lsrael, ipse quoque cum forni- bant, descenderenlque vivi in infernura (,V«ni.svi).
^ariissuisjgladio.forel occidendus. Terlia plaga fiiit die eodera, ubi egressus igiisa
Domino, interfecil ducenlos qtiinqtiagin'a viroc',qui
909 DE TRINTTATEET OPERIBUS EJUS LIBRl XLH. — 1N NUM. LIB. II. 910
3'1V offerebant incensum (ibid.). Quarla plaga ftiit A singuli , quod in prseda auri poluimus invenire
die sequenli nuirmuraniium conlra Moysen el Aaron, (ibid.). i lgitur in prsesenli quidem Ecclesia ruina
atque dicentium : Vos interfecislis populum Douiini, multorum fit resurgenlibus aliis, qtiemadmodum in
el percussi sunt qualuordecim millia hominum el libroJob Scriplura dicil: « Conleret mtilios etinnu-
seplingenli, absque his qui perierunt iri sedilione merabiles, el stare faciet alios pro eis. Novii enini
Core (ttiiti.).Quinta fuil plaga,ubi dum circumeundo opera eorum, idcirco inducet noclem et conterentur.
terram Edom, isedere coepit populus ilineris ac la- Quasi impios percussit eos iu loco videnlium (Job.
boris, locuii suni conira Doniiiium et Moysen el ob xxxiv), > elc. Quod sciens el Apostolus, quia vide-
lianc rem misil Dominus inpopulum ignilos serpen- licet nemo, qttaniliu est in hac vila, securus esse de-
les (Num. xxi). Sexta esl plaga, hsec poena cunclo* beal : « Ego, inquit, non arbilror me compreben-
rum principuin populi, quos pro scelere Beelpbegor disse (Phil. m). > In "praescnti qnidem Ecclesia, in
suspendi jubel Dotniiius < contra solem in patibulis qtiam vocalorum fil delrimenium, quolics qui stare
(Num'.xxv). > Septima estplaga, qua landeniPhinees, videbanlur, cadunl; sed in illa ccelesli Ecclesia,
filius Eleazari filii Aaron sacerdolis, averiit a filiis sine dubio prsescitus el proedcstinatus ante omnia
lsrael iram Domini. < Perculiens virum lsraelitem soecula complebilur, atque integer permanebit nu-
Zarnbri, scilicet ducem de cognalione et tribu Si- merus elecloruin. Et nolandum quia non omnes qni
meonis cum Madianitide scorto, scilicel Chozbi, fllia hic secundo numerali sunl, sed elecli ullionem la-
Sur principis nobilissimi Madianitarum (t/iid.),> per- ciunt de Madiariitis, inilleni videlicet de cunctis tri-
fodiens ambos simul, < virum scilicel et mulierem bubus, id esl duodecira millia expedilorum ad pu-
in locis genitalibus. > Ilis, inquam, seplem plagis gnam. Neque enim omnes, qui salvandi sunl, eliam
consumpti sunt, qui numerati fueranl plagis novissi- judicabunt, sed pauci judices super ihronos sede-
inis, posi decem plagas JEgypti, quarum secundum bunt (Mailh. xix), et non judicali, sivejudicandi ju-
numerum, el Joaiines iu Apocalypsi septem plagas dicabtint, plures vero judicabuntur el salvabuiilur
novissimas describit, < quoniam in illis, inquit, con- per judicium. De judicibus elpersimililudinem proe-
siunmalaesl ira Dei (Apoc. xv), » hoc numero plaga- lianlium dicit et psalmus secundum prseseniem lo-
rum septenario plagarum universilalem significans, cum : « Exsullaliones Dei in gutture eorum, et
quibus inieremit, qui jam in Ecclesia nominibus da- gladii ancipitesin manibus corum (Psal. CXLIX),>
tis connumeraii , confilenles se nosse Deurii , fa- etc. Eorum qui judicali miiteniur in ignem aiernum,
clis auteni neganles (Til. i), indigni sunt accipe- poenam, occisio significal Madiariitaruni, Nunc ea
re lerram repromissionis, terram vivenlium] < in queeper se satis palent, quseqiicaliis jam Iocis sunt
Q
funiculo dlslriljutionis (Psul. LXXVII).I dicla preetereuntes, cselera prosequamur.
CAPUT XXIX. CAPUT XXX.
De secunda numeratione filiorum Israel. De voto viri, el marilaiw mulieris, et ejus quw adhuc
(CAP. XXVI.)Posl heec iterum numeranlur filii est in mtale pucllari.
Israel, jubenle Domino ilidem « a viginli aiinis el (CAPUTXXX.)« Isle estsermo quem prsecepit Do-
supra, per domos et cognaiiones suas cuucli, qui minus. Si quis virorum voluro voverit, aut se con-
possenl ad bella procedere, » et siiroma pene retlin- slrinxerit juramenlo, non faciel irrilum verbum
tegrala esl. Prima nanique dinuineralione < fuerunl, suum, sed omne quod promisil implebit. Mulier, si
inquit, omnes filiorum lsraet per domos et familias quidpiam voveril, et se conslrinxerit juraraenio,
suas, qui poteranlad bella procedere, sexcenta iria qusc test in domo patris sui, et in oetate adhuc puel-
millia virorum quingenti qtiinquaginla (Num. i). > lari, si cognoverit paler vclum quod pollicita est,
Hac secunda dinumeratione itidem < sumuia, in- etjuramentum, quod obligavit animamejus, el la-
quit, filiorum Israel, qui recensili suni ista esl : ctieril, voli rea erit, >etc. Universis quidem con-
Sexcenta millia el mille septingenti triginta.» Ac silium salulis Spiritus sanclus in psalmo suggerit,
deinceps: <Hic est, inquil, nuincrus filiorum Israel, JJ prseceptumque servandi propositi dicendo : « Vo-
qui descripli sunl a Moyseel Eleazaro sacerdote, in vete el reddite Domino Deo veslro, orones qui in
campeslribus Moab supra Jordancm conlra Ilieri- circuitu ejus afferlis munera (Psal. LXXV).>Verum
cbo, intcr quos uullus fuil eorum qui anle nume- in hoc ipso tibi, si < lerribili, el ei qui auferl spiri-
raii suul a Moyse eiAaron in deserto Sinai. > Isii lumprincipum (ibid.) » revera placere sludes, sum-
lerramiugrcdiuntur, facla priusultionedeMadianitis, ma discretione opus est. Quid enim si lu ipse in
dicente Moyse secundum imperium Dumini : « Ar- lua potestate legitime esse non poles? Quomodo
niate ex vobis viros ad pugnam, qui possinl uliioneiii reddere licebit, quod nec vovere licuil? Igitur qure-
Domini expelere de Madianilis. Milleviriile singulis cunque es, devola anima, non tibi deesse debet hu-
tribubus eliganlur ex lsrael, qui millanlur ad bel- jusce legis auclorilas. < Mulier, inquil, si qtiidpiam
lum (Num. xxxi). > Ex omnibus ne unus in bello ce- voverit, et se conslrinxerit juramento, > ctc Ac
cidil, sicut gralulantur viclores dicentes Moysi: deinceps : < Sin aulem slatim, ut audieril contradi-
t Nos servi tui recensuiinus ntiinerum pugnaiorum, xeritpater, et vota et juramenla ejus irrita erunt,
quos habuimus sub maiiii noslra, et ne uiius quitlem nec obnoxia lenebilur sponsiorii, eo quod contra-
dcftiit. Ob quam rem offerimus in donariis Domini dixcril paler. > Proinde quicunque sub regimine
911 RUPERTI ABBATISTUITIENSIS 912
prioiis es, vovere quidem piamque devolionem ha- 1^. coth, qtio I iiiterprelalur labernacula sive ienloria,
bere bonum esl; scd quidquid sine permissioiie quia videiicet illic primum letenderunl labernacula,
palris spiritualis feceris, praesuniplioni depulabitur, unde ei ex ea re locus nomen accepil, et ob id sepli-
et vanee glorioe, non mercedi. Hanc senleiiliam non mo mense, quinta decima die mensis solemnilas
de nibilo Patrum venerabilium malurilas edixit, sed Tabernaculoruin est. Tertia mansio in Elbam, quod
de islo fonie legis stinipla esl, de vena loci proesen- inlerprelatur fortiiudo alqtie perfectio, deqtia et Da-
lisemanavil. Qttid enim esl anima stib praelati vi- vid canit: «Tu dirupistifluvios Eiham(Psal. LXXUI),»
vens cura, sub alieiio imperiopensiim servitutis Deo id esi fories. Quarta mansio est contra Phiairolh,
reddere professa, nisi filia in domo patris adhuc quae respicil Beelzephon ante Magdalum. Phyairoth
in rctate puellari posita? « Si Igitur slalim ui au- inlerpretatur os nobilium, Beelzepbon, dominus aqui-
dierii paler conlradixeiil, el voia et juramenta ejtis lonis; Magdalum,magnitudo vel turris. Qiiinla man-
irrita erunl, >etiam si lerram pedihus non dignala sio in Mara, quod inlerpretatur amaritudo. Sexla
tangere, in COJIUUI volaverit, palerejus pedem le- mansio in Helim, quod in arietes forlesque vertilur.
nebil, et detrabet deorstim quoad sibi placuerit. Sepiima mansio ad niare Rubrum. Et quaerilur quo-
« Si maritum habueril, et voverit aliquid, cl semel modo supra iransilum maris Rubri, et fonlis Mara
verbum de ore ejus cgrediens , animani illius obli- K et Helim, rurstis ad mare Rubrum venerint, nisi
gaverit juramento, quo die audieril vir, et noncon- forle in ilinere pergentibus sinus quidam maris oc-
tradixcrjlf voli rea erii, reddel quodcunque promi- currii, jtixla quem castramelati sutit. Aliud cst
soral. Sin aulem autlicns slaltm coniradixcril, et cnim traiisire jier mare, aliud in proxirrio figerc la-
irrilas feceril pollicitaliones, verbaque quibus ob- bernacula. Oclava mansio in soliludineSin, licei,
;slrinxeral aniniam suam,propitius eicrit Deus, >elc. juxla ordinem Exodi, seplima sii. Inlerpretalur
Tlanc legem de muliere maritaia 318-J! 10" semel auiem Sin rubus vel odium, qnorum utrumque facil
riixissecoriteiita, lertio repelivil. Proinde in carna- ad niyslicos intelleclus, quod videlicet ])ostquam ve-
iibus quoque adeo valel, u.t dicere iron dubitaverit nerimus ad cttm locum de quo sil Dominus nobis
Apostolus : « Uxori vir debilum reddat,.. similiter locuunus, grande mereamur odium inimici, et vi-
autem el uxor viro. Mulier sui corporis polestatem deamus ardere rubum, et non comburi, id est illu-
non habet, sed vir(/ Cor. vn), > etc. Hoc uliqtte slrari igne. sancti Spiritus, tjtii illuminai, ei non
jcum proesentis auclorilale legis-edixit, quia videlcet comburit; sive eliam perseculionibus inflammari,
si volum et juramentum, quo se constrinxit, ul per nec lams;i perire. cum Dominus hi illa sil. Nona
jejunium et cselerarum rerum abslinentiam, aut ali- p mansio in Daphca, rjuod interpretalur putsuiio, vi-
quid bujtismodi aflligat animam suam, in arbitrio delicet juxla quod Domff.USait: « Putsate et ape-
viri est, ul fncial, sive non faciai, cum viro nihil rielur vobis (Matth. vn). > Decima raansio in aliis,
obsit votum ejusmodi, niullo raagis si coniineiiliam quae in Exodo non habetur, credilurqne in Sin ece-
voveril, quoe viro occasio possit esse adulterii, in mo contineri, eodem narrante libro : « Profecla est
atbitrio viri eril, « Qtiotlsi audiens vir tacuerit, et omnis mulliludo filioruni Israel de eretno Sin per
in alleram diem dis.lulerit senleniiam, quidquid vo- mansiones sttas juxta os Domini, el venerunl in
verit, atque promiseril, reidet, quia slalim ul au- Raphidim (Exod. xvn.) » Ex quo conspicuum est
divil, tacuil. 1 Quare? Videlicel quia lacuisse lau- plures mansiones utiius regionis vocabulo demoii-
dasse est. Laudasse aulem pene vovisse esi, Igilur slrari. Inlerpretaturque aliis fermentum, quod vide-
recldet, quia uterque procul dubio debet. licet« tollens mulier commiscuitfarinre salis tribus,
CAPUT XXXI. donec fermentareiur tottim (Mcitth.xm.) » Undeci-
De manstonibns filioritm Israel quadraginla dtiabus. ma mansioin Raphidim, quod inlerprelalur dissolu-
(CAP.XXXIII.) ln ullima landem voliiminis bujiis lio fortium , sive remissio tnanuunn Illic Moyses
Numerorum parte, quod apud llebreeos appellalur ascendii in montem, et Jesu preeliante conlra Aina-
Vagedaber , ita scriplum est: « Haesiint mansiones D lec sedel super lapidem, ut noii lasseniur nianiis
filiornm lsrael, qui egressi sunl de lerra iEgypli ejus. Duodecima mansio est iu soliludine Sinai, in
per lurmas suas in nianu Moysi et Aaron, > e.c qua videlicet media pars Exodi, et tolus Levittcus
Calalogus islemansioniint, a prima usquead ultimam liber, Numerorum pnecepla non modica, el per sin-
numero quadraginla duarum, sectindum numerimi gulas tribus populi distributio el oblaliones princi-
lolidem Chrisli generaiioniiro, quid roysierii conti- pumdescripUesunt.lnterprelatiir auieniSinai rubus,
neal, latius a bealo viro Hieronymo dissertuin csi. non uiius ut supra in solitudine Sin, sed plures.
Proinde noslracompositioneresnon indigei, venun- Nam, cum sit mansio duodecima, et ad apostolorum
tamen singuloruin nominum, secundum ipsnm my.ai- spectet numerum, ibi principium, hic perfectio esl;
eas ponamus interpretaiiones. « Profecii siint, iri- ibi solitarius nunierns, hic multiplex. Aliutl est enim
quit, de Ramesse mense primo , quinta decima die unam, et aliud plures gratias possidere. Tertia de-
mensis priini, > elc Ramessea quibiisdani interpre- cima mansio in sepulcris concupiscentioe,videlicet
talur commolio turbulenla, aut amariiudo, commo- ubi murmuranles coiurnices acceperunt, et usque
lioquetinem, nos autem, inquil, verius existimamus ' ad nauseam ac voinitiini devoraverunt. Quarla de-
^xprimi tonilruum gaudii. Secunda niansio in So- cima maiisiu in Hascrolh est, quod in alria verlilur,
9i3 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LiBRI XLil. - IN NUM. LIB. II. 91i
ubi Aaron et Maria contra Moysen murmiirarunl, A (/ Peir. v). » Vicesitua qnarla inansio in Ti)?re, quo
propler uxorem ejus JElhiopissam. Quinla decima vocabulo, el eisdem litleris scrtbilup paler Abrahae,
mausio in Relhma. Noiaiiduni qtiod reliqnoe man- qui fertur ab abactis corvis, qtti liomjnum frumcntu
siones decem et octo, qnaruin minc catologus bre*- vastabanl, abactoris vel depulsotis nomen sortitus
viterdescribitur a Relhma tisque Syongabor, id est esse. Ilaque el nos imileniur Thare, ul volucres
tricesimaro secundam maiisionom sub Pharam soli- coeli, qui juxta viam saluui trilicum devorare fesli-
tudinis nomine coniineantur, in qtiibus universa nant, sollicili prohibeamus. Vicesima quinta mansio
qure scripla sunl diversis lemporibus gesta senlimus. in Methca, quod verlitur iu dulcedinem, illam vitte-
Reiluna inlerprelalur sonilus aul juniperus. Ferunt licct, de qua psalmus dicil: « Quam dulcia faucibus
atiteni lignum hocignem multo tempore conservare, meis eloquia tua, super rael.et favum ori meo (Psal.
ita ut si prunae ex ejns cinere fuerint opertae, usque cxvin). » Vicesima sexta matisio in Hesmona, quod
ad amuini perveniant. Ex quo discinms, post sepul- in liiigtia nostra fesiinationem sonat, qua videlicel ad
cra concupiscenlire el veslibula, iransire nos ad ulteriora properautes, obliviscamur proelerilorum, et
ligntim, quod mullo lempore calorem lenet.utsi- in fuiura extendamus nos. Vicesima seplima mansio
inus ferventes spirilu, etclaro sonitu, alque in alluin in Moserolh, quod vincula sive disciplina sonat; vin-
'"
exattaia voce Evangelium Domini prsedicemus. Sexta cula, inqiiain, de qualibus propheta : « Et Sabaim,
decima inansio est in Remon-phaores, quod inler- inquit, viri sublimes, ad te transibunt, el lui eriini,
pretalur mali punici divisio, quod alii niaium grana- post le ambulabunl vincti manicis (Isa. XLV).» Iti
luin dicunt, ctijus arboris fructus in Scriptura du- his vinculis coiiimorainur, dum festino gradu pergi-
pliciier accipitur, aut in Ecclesiee gremio, quee om- nius ad magislros et eorum terimus liroina, prae-
nem lurbara credeiuium suo cortice tegii, aul in cepiis viiiuluin ac mysleriis occupali Scripiurarum.
varietale consonatuiaque virtulum, juxla illud quod Vicesima octava mansio in Bcnejaacan, quod trans-
scriptum est : « Multiludinis autem crederilium erat ferlur in^/ios necessitatis sive slridoris, videlicet de
cor unum et anima una (Acl. iv). > Sieque divisi qualibus dicas cum Sion : « Ego slerilis el non
suntsinguli gradus, ut oranes eadem compage le- pariens, transmigrata et captiva, et istos quis enu-
neanlur. Septima decima mansio est in Lebna , quod trivit? Ego destittita et sola, et isli ubi erant? > (Isa.
nos in laterem possumus verlere, videlicet cujus opi- xnx.) Filios siridoris ad illum sensum refer, quod
licio populus in jEgyplo inserviens ingemuit. Undc limore supplicii el cjus toci, ubi est stridor dentium,
discimns, in iiinere islius vifoe, et de alio in aliura et fletus (Malth. vm), deserenles diabolum, in Christo
JIIIIICnos crescere, nunc decrescere, et post ordi- renasci festinant. Vicesima nona mansio in monte
uem ecclesiasticum srepe ad laterum opera iransmt- Gadgad, quod inierpreialur nunlius sive expeditio,
grare. Octava decima mansio in Ressa, quod in vel certe (quod verius est), concisio, videlicel ut uoit
frenos veriiiur. Si enim post profeclum rursus acl probilieamus gladium noslrum a sanguinc, dicente
luti opera descendirous, infrenaiidi sumus, elcursns propbeta : « Maledictus, qui lacil opera Domini ne-
vagi ac procci|)ites, Scriplurarumreiiaculisdiiigendi. gligenler, et qui probibet gladiuui suum .a sanguine
Nonadecinia inausio in Caaltba, quod interprclalur (Jer. XLVIII),> scilicet, qtiin carues devoret, carnis
Ecclesia. Vagi currentium gressus frenis atl Eccle- viiia Irucidet. Tricesima mansio in Jeieliatha, quod
siam retrabiiiUur, el fores quas ante reliquerant, interprelatur bonitns, ut cum pervenerimus ad per-
rursiis inirare fesiinant. Vicesima niansioin monte fecitim virum iu sacerdotalem gradum, imilemur
Sepbcr, qiiotl inlerpretatur pulchrkudo. Et vide eiira qui dixit : « Ego sum Pastor bonus. Paslor bo-
quid prosiut frena; a viliis nos retiahunl, intro- ntis aiiimam suam ponit pro ovibus suis (Joan. x). »
dttciinl ad virlutum choros, ul in Christo monte Tricesima prima mansio est in Ilebrona, quod in-
pulcheriinio, habilare faciant. Viccsima prima tcrpretalur transitus sive transitio, quo verbo signi-
mansio in Arada , quod verlitur in miraculum , ficalum est, si exempla velimus congerere ex omni-
319 fI"am pulcher ordo profecluum, quam [) bns Scripturis probauies, quod non habeamus hic
egregia textura credenlium. Postopus lateris infre- inaiieiileni civilalem (Hebr. xm), sed transire de-
namur, post frenos in Ecclesiam iiitroducimiir, posl beamus « in loctim tabernaculi admirabilis, usque
habitaiionem Ecclesioe ad Chrislum iuoiilem ascen- ad domum Dei (Psal. XLI). » Tricesima secunda
dimus, iu quo positi stupemus aiqtie niiramur, ut mansio in Asiongaber, quod transferlur in ligna.
noster in laudibus ejus sermo superetur. Vicesima viri, qualia videlicet sumus nos, in niaiui artificis
seciinda roansio in Moserolb, quod verlilur in cwius, Dei nosiri, vasa facientis diversa, quse in domo ma-
videlicet de quihus dicere possumus : « Ecce quam gna necessaria stinl (// Tim.w). Hucusque soli.udo
bonuiii el.qiiain jucundum habiiare fraires in ununi! Pliaran, decem el octo cotitinens mansiones, quee
(Psal. cxxxn.) » Iiem : Deus < qtii babilarc facis descriptse in catalogo in superiori itinere non poiiun-
unius moris in doroo (Psal. LXVII).» Vicesima ter- lur. Tricesiina lertia mansio in deserlo Siu, hoeccst
lia niansio in Taath, quod in pavorem verlilur, illuni Chades. Quoeritur cur octava mansio nunc triccsiraa
videlicet quem exigens Apostolus : < Noli, inquii,/ leiiia esse dicalur? Sed scienduin quod prior per
altum sapere, sed Itroe (Rom. xi); » — « Deus enimi samech litleram scribitur, iiUerpretaiurqiie rnbus,
superbis resistit, humitibus autem dat graiiam[ sive odium, hsccaulem per Sade scribiltir, el verti-
 915 RUPERTI ARBATIS TUITIENSIS 916
tur in mandatum. llludque qnod jungiiur Chades, A , trema est, in cairipeslribus Moab. Cursim qure in
rion ut pletique seslimant sancla dicitur, sed mutata hac sinl gesta, narreraus.
sive translala. Legimus in Genesi, juxta Hebraicam CAPUT XXXII.
veritalem, ubi Judas merelricem pulans Thamar, Brevis narralio eorum quw in ultima, id est, quadra-
dona transmitiit, et sequester munerum inlerrogat, gesima secunda mansione gesia sinl.
ubi esset cadosa, hoc est scorlum cujus habitus a Resitlens in ea populus, a divino Balaam, quem
coSteris feminis mulatus esl (Gen. xxxviu). In mttllis mercede conduxerat Balac filius Sepplior, Dei bene-
quoque locis hoc idem reperiraus. Sin autem sancta diclione benedicitur, el maledictio veriilur in Jau-
interpretalttr, Cbades, per antiplirasim iutelligen- des. Audil vocem Domini ex profano ore resonan-
dum est, quomodo Parcse dicuntur, ab eo quod mi- lem : « Orielur stella ex Jacob, et consurgel homo
nime parcant, et bellum, quod nequaquam belltim de Isracl, et 320 percutict principes Moab," et
sit, et Jucus, quotl minimeluceat. Tricesima quaria vaslabit cunclos filios Seth, el erit Edo.m hrereditas
mansio in monte Hor, quori plerique inlerprelaiilur ejus (JVum.xxiv). > Fomicalur eum filiabus Madian,
lumen, quo nomine dignus locus meriiis sacerdolis et Phinees filius Eleazari sacerdotis zelatus zelunt
monstratur, dunlaxal secundum personam ipsius; Domiui, Zarobri et scorlum Madianiiidem pugione
jjam, secundum mysteria, per niortem ejus sacerdot 1! B iransfigii (IVitm.xxv). Unde et accepit prseiiiium in
ludaici designalur inlerilus. Tricesima quinta nian- eelcrnam inemoriaiii alvum viclimee, Numeralur rur-
sio in Salniona, quod interpretatur imaguncula. Tri- sum populus, numerantur et Levitoc, ut interfeciis
cesima sexla mansio in Phunon, quocl iiilerpretalur pessiinis, novus Dei populus censeatur (Nuni. xxvi).
diminutive os (ab orc non ab osse). Heedueeniansio- Liierpellant quinque filii Salphaad, et ex judicio
nes tricesima quiuta, et tricesima sexta, iu ordine Domini hseredilatera accipiunt, ttl inter fralres suos
historiee non inveniuntur, sed scriptum est pro eis : nec femineus a possessione Doroini sexus excluda-
< Egressi de monte Hor, per viam maris Rubri, ut tur (/Vuiii. xxvn). Jesus Moysi in monle succedit
circuirent montein Edom. > Ex quo ostendilur in (ibid.), el discit a lege, quse spirilualiter offerre de-
linibus aique circuitu lerrse Edom eas posilas. Se- beat in Ecctesia, primum quid per singulos dies,
cttndum nomen Salmona, imagnnculse verse expres- quid in Sabbato, quid in Kalendis, quid in Pascha,
seeque imaginis Fiiii Dei passionem ejus iiituendo qu.itl in Penlecosle (Num. xxvm), quid in neomeuia
conservatur, et in Phunon, quod corde credit ore priini mensis, quid in jejunio ejusdeni mcnsis die
pronuniial, legens illud Aposioli: « Corde credilur dccimo, quid in scenopegia, quando figunlur taber-
ad jusliliam, ore autem confessio fit ad saluiem naeula, qtiinla decimo die supradicli mensis (Arum.
(Rom. x), > Tricesima septima mansio in Oboth, xxix), uxorum et filiarum vo.la, absque auctorilale
q.uod verlilur in magos sive in pylhones, quales pu- palrum et virorum cassa niemorantur (Num. xxxj,
gnaverunt conlra Moysen et Aaron, dum inier scor- bellum contra Madiauilas (Num. xxxi), et inors di-
piones habilamus, et lamen eoruiiv venena vincimus, vini Balaam, el pracdse divisio, el oblatio cx ea ir»
profecto in Oboth caslrainelaii sumus. Tricesima tabcrnaculo Dei (ibid.). Primus Ruben. el Gad, et
octava mansio in Jeabarim, quod acervos lapidum dimidia tribus Manasses, circa Jordanem in eremo
transeuntium sonat. De qualibus scripiuni est: « La- possessionero accipiunt (iVuiu.xxxu). Plurima enini
pides sancli volvuntur super lerrain (Zach. ix). > habebant jumenta, et necdum ad id venerant ut
Sunl lamen et alii quos propheta lolli de via jubel possenl babilare ctim lemplo. Docetur popuius, ut
(Jer. L), ne per isiuti seeculum ambulaniium, el ad in lerra sancla idola destruat, el nullus de priori
alias mansioiies transire fesiinaniium pedes offen- habilatore servelur (ibid.). Describilur olim per ca-
dant. Tricesima nona mansio iu Dibongad, quod in- pita provincia, et duarum semis Iribuum heeredilas
lerpreiatur fortiler intellecla tentalio, qua videlicet separalur. NunieraiUur tribuum principes, qui ter-
jiilelligiiiius quod non dcbeamus nos elevare in su- ram sanctain debeanl introire (Num. xxxiv;. Qua-
perbiam. Anie contrilionem enim elevatur cor, et r. | draginla duas urbes, cura suburbanis suis usque ad
ante gloriara humilialur. Quadragesima mansio in miUepassus per circuitum Levitee accipitiiit, tot nu-
llelmon Deblailiaim, quod interpretatur in conlemptu mero, quol et islse sunt maosioncs, et addunt fugiii-
plngarum sjve opprobriorum, quo disciinus omnia vorum sex alias urbes, tres juxta Jordanem, et tres
dulcia et itlecebras voluplatum in hoc sseculo con- traus Jordanem, ut siul siraul qttadragiiila octo, qui
leinnendas, nec inebriari debere vino, in quo luxti- fugitivorum suscipi, qui interfici debeant, et usque
rire sunt opprobria (Ephes. v). Qiiadragesiina prima ad moriem pontifieis niaxjnii reservari (Nuin, xxxv,
mansio iu montibus Abarim, conlra faciem Nabo. xxxvi). Succedil Deuleronomium secuijda lex metli-
In moniibus, inquit, Abarim, quod inierpreiatur latonim EvajigeliJ. Ibique breviter djscimus qtiae
transeunlium, videlicet quamvis in nionlibus sit vir- inier Pbaran, el Thopbel, et Laban, et Azerolh, et
liiluni, adhuc tamen indigel, quandiu peregrinalur loca aurea, abjecto Juda infidelissimo, unde.cim tlie-
hic civis ccelorum. Nabo interprelaiur conclusio, btts yia de Oreb, per viam montis Seir, usque ad
scilicel in qua finitur lex, et non inveuitur ejus me- Chades Baruee, Moyses populo sit locuius, el extre-
j.noria. Porro gralia Evangelii absque ullo fine len- mum canlat canticum, in quo apertissime Synagoga
ditur. Quadragesjma secunda mansio, qttse el cx- projicilur, et Ecclesia Douiino copiilalur. Benecficun-
 »17 DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJUS
Uir lilii Israti, el rurstim iu Simeone Judas projici- A
tur miserandus. < 0 profundum divitiarum sapienlire
el scientise Dei, quam inscrutabilia sunt judicia ejus,
et invesiigabiles vise ej'us! (Rom. xi.) » — < Qttis sa-
LIBRI XLII. — 1N DEUT. LIB. L 9-T8.
pieris el intelligei haec? inlelligens, et cognoscel ea?
Quia reciee vise Domini, et jusli ambulabuni in eis,,
prsevaricatores aulem corruenl in illis (Ose. xiv). >.

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

DI TRINITATI IT OPIRMSMIS

LIBM XLII.

IN DEUTERONOMIUM

LIBER PRIMUS.

(Deut. cap. I-XXV.)

321 CAPUT PRIMUM. B Laban, ei Azeroth, ubi auri est plurimum, nndecim
De Dcuteronomio, el canlico Deuleronomii, et quodI diebus de Oreb per viam moniis Seir, usque ad Cades
quasi secundus et lertius lesies sint. Bume. Tanquam diceret : Haecsiuit verba quse lo-
Iste liber Deuteronoinium, id est seeunda lex, in- cutus estMoysesad omriemIsrael,iii transilu Jordanis
«cribilur. Brevissime autem , in canlico ejusdemi in soliludine carapestri, conlra mare Rubmm inter
Deiueronomii cuncta ab exitu Israel de .iEgypto) Pbaran et Tophel, et Laban, et Azeroih, et auri
nuneraniur el pondcranlur. Cur hoc? Videlicet quiai abundaiitia, undecim dierura iter de Oreb att mon-
judicium Domino preeparalur,et eis qui anle tribunal1 lera Seir usque ad Chades Barne. Heec suni verba,
ejtts slaluri ei perlegem judicandi sunt, eis, inquam,, quibus corripuit Moyses filios Israel, prb decem
imo conira eos qui perlegem arguentemnon audiunl, , tentationibus, quibus Dominum lenlaverunt. Unde
tcslimonia suflTicieiUiapro.videnda sunt. Dicit aulemi Dominus in libro Numerorum dicit : Atlamen omnes
ipsa lex : Non stabit testis untis conlra aliqiiem, quid- homines qui viderunt majeslatem meatn, et sigita quw
quid illud peccati aut facinoris sit; sed in orc duorumi feci in jEgypto el in solitudine, et leniaveruni me jam
atit tritim '.estium slabil omne verbum (Deul. xix). per decem vices, nec obedierunl voci mew, non videbunt
Et nc pules in hoc nequaquam dictoriim iteralionera terratn, pro qua juravi patribus eorw.ii (Num. xiv).
exigi, sive faclorum, sed tanturomodo numerum " Qttas teiitaliones hic breviter et obscure Moyses
personarum, Paulus apostolus cuin dixis.set: Ecce enumerat dicens, in soliludine, in qua demonsirat
terlio hoc venio ad vos (II Cor. xin), stalim suhjutir eos, pro aquoe penuria, dnabus vicibus lenlasse
xit : In ore dnorum vel Irium testium siabt omne Domiiium. Sane quodait.m solitudine campestri,
verbum (ibid.). Igitur prsevaricatores onuies accusa- contra mare Rubrum, inier Pharan et Thophel, et
lurus Moyses, verbum omne, non unius lauluiii, sed Laban, el Azerolh,el ubi auri est plurimum, sic in-
duorum, imo et trium constituil in ore teslium, dum telligendum : In campestri contra raare Riibrum
posl legem scriplam scribil et Deulerouomiuin, ac murmurasse dicuiiiur filii Israel conlra Dominum,
deinde Deuteronomii canticum. Duo testes legendo, qtiia Moysi diceiiti sibi, de verbo Domini peremplos
lertius vos, o preevaricatores Judoei , convincit fuisse ^Egypiios, non crediderunt, sed polius eos se
<?j»c;!iJofut excusaiionem non habeatis de peccala subsequi timuerunt. Unde dicilur in Psalrao : Palres
vestro. Hoc Deuteronoiuitiiii *ic incipil. noslri in Mgypio non intellexerunl mirabilia lua, non
CAPUT II. Juerunl memores mulliludinis misericordiw tum, et ir-
Quod in initio libri hnjiis decem lenialiones obscurius ritaverunt ascendenles in mareRubrum(Psal,c\).Porro
nutneieului\ Pharan ijtterprelalur onager; Tophel,.s;«/li(i«; La-
(CAPDTI.) Hwc sunt verba quw locutus esl Moyse$ "' ban , album. Qtiod ita inlelligitur, quia sirailes
ad omnem Israel trans Jordanem, in solitudine catn- Onagro facli filii fsrflel, stulte egerunl; lcnlanies
pesiri, conira mare Iiubium inier Pharan el Tovhel el Dotninum dttabus vicibuS super albo, id est super
 919 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS; 923
inan.ia. Manna vero album dicitur, sicut et illttd in \ ipsum audiei; ut petisti a Domino Deo tuo in Oreb,
Exodo : Appellaviique illud domus Israel nomen ejus quando concioxongregala est, atiiuedixisli:Vltra non
Man, quod eral quasi semen coriandri album (Exod. andiam vocem Domini Dei mei, el ignem hunc maxi-
xvi). De lentaiionibus eisdem iiuincro decem jam in mum amplius non videbo, ne moriar. Propheta isle
Exodo diclum est. magnus nulli dubium eslquin ipse sit Christus Dei
322 CAPUT III. Filius, idem Propheta, et prophetarum Dominus,
ideni eniin homo el Deus. Quem quomodo petierit
Quod ipse modus elocutionis, in hoc libro, sludiosa Israel, in monte
intenlione audilorem provocel ad dileclionem. Oreb, aperte Scriplura non dicit,
nisi quod, curo vidissent voces et lampades, et soni-
CcepitqueMoysesexplanare legem, el dicere : Domi- lum buccinm, montemque fumantem, perterrtli. ac
nus Deus nosler locuius est nobis in Oreb, dicens :
in lioc monie pavore concussi, sleterunl procul, dicenles Moysi :
Sufficil vobis,quod mansistis, etc. Hsec
brevis el lucida Cunclorum Lvquere tu nobis^.et audiemus. Non loqualur nobis
legis explaiialio pene ne forie moriamur (Exod; xx). Ergo Deus.
vel Ppminus,
quae sparsim dicta gesia sunt recoUeclio est, non serhionem illorum,sed necessitatem respiciens,
niagnam multamque sollicilam viri mitissimi super eumdem sermonem
omnes homines qui morabantur in lerra dileclionem pro pelilione habuit, quia vide-
B licet sic loqui Mcdialorem peiere fuit. Proinde cum
ubique spirans, scilicel ad hoc lendeiitis ut audito-
dixisset: Nunc prophelamde genle luaetde fralribus
rtim suorum sursiiiri ad Dominum erigal benevolen-
Deus luus, con-
tiam. Nara inter exjilaiiandum multis et magnis j'am tnis, sicut me, snscitabil libi Eiminus
linuo subjiinxil, ipsum atidies, siculpetisti a Domino,
comniemoratis beneficiis : El nunc, Isruel, inquii, sicut audk
audi prmcepla el judicia quw ego doceo le, ul faciehs Deo in Oreb, id est ipsum audire poteris
ea vicas, et ingrediens possideas terram, quum Dorni- biJera tibi alque lolerabilem lieri Ioquelam Dei peli-
nus Deus palrum veslrorum dalurus est vobis (Deul. sti; illeenim nube carnis conteclam habeus igneara
Ac : Dominus divinitatis majesialeih, loquetur libi. Porro, ul \a
lv). deinceps Audi,Tsrael, Deus nosier, advenlu
Deus unus est: Diliges Dominum Deum luiim ex toio ejusdem. prophetoe maxime inexcusabiles-
corde tuo, et ex lota anima tua, et ex tota fortiludine forent, qui eum non susciperenl Judsei, Judeeorum-
tua (Deut. vi). Ilemque post aliqua : El nunc, Israel, que principes aul legisperili, tale eis signum vel
si lacita cogitation*
quid Dominus Deus luuspetil a le, nisi ut limeas Do- experiraenlum proponit. Quod
minum Deum iuum, et ambules in viis ejus, et diligas responderis : Qtiompdo possum. intelligere verbum
ac servias Domino Deo tuo. in lotocorde et quod non esl loculus Dominus ? hoc habebis signum ;
eum, tuo, Ule pradixeril, et
in lola anima tua, custodiasque mandala Dotnini, el " Quod in nomine Domini propheta
sed per
cwremonias ejus quas ego hodie prwcipio, ul bene sit non evenerityhoc Dominns non est /OCUIMSJ
idcirco non
libi? En Vomini Dei lui cozlutn est, et cwlum cmii, tumorem animi sui prophela confinxil, et
lerra et omnia qum in eis sunt, et tumen palribus luis timebis eum(ibid.). Hoc de semelipso scriplum esse>
sciens iste propheta dicit in Evangelio suo conira
conglutinatus est Dominus, et amavit eos, elegilque calumnialores Judseos : Opera enim qum dedit mihi,
setnen eorum post eos, id est vos de cunclis gentibus,
le-
sicut hodie comprobalur* Circumcidite igilur prwpu- Paier, ut perficiam ea, ipsa opera quw ego facio,
slimonium perhibenl de me, quia Pater me misil-
tium cordisveslri (Deul. x),etc. Ita explananiio tanla
(Joan. v). Et alibi :: Verba qiue ego loquor vobis, a
tamqne diligenli per omnia suaviiatis arte utilur, ul
Paler autem in me manens,.
hoc maxime volumen, cle illis esse areolis non du- memetipso non loquor.
ipse faciiopera (Joan. xiv).Tanquam diceret: Opera.
hites, de qualibus in laude sponsi dictum est : Genw Palris mei , Tjuoenemo aiius
illius sicul areolw aromalum, quw consilw sunt a subsequenlia opera
Totam fecil, testimoriiiim perhibent verbis meis quod non
pigmenlariis (Cant. v). quippe Scripturre ea de corde proprio confinxerim, quemadmodum
hujus areolam pigmenlarius eruditus conserens in eo cavendos esse Scriplura
esl ut leclorem visu el odore trahendo deleciet, ul propbetee mendaces, quos
beneliciorum Dei ad dilectionem •j prsemonuit. Dicil auiem lex vestra hoc vobis fore
pulchritudine ipsius
cttnctorura conscientias invitel. El nunc quideni, signum propbelee magni, (juem secundum legem
eamdem per omnia vos audire dcbelis : Quod in
quamvis mutta sint quse ex islis utiliter dicantur, ille pmdixerit, el non evene-
et multo plura sive altiora quain comprebendere vel nomine Domini prophela
suis locis sin- rit, hoc Dominus loculus non est, sed per tumorem
attingere queamus, lamen, quoniam animi sui prophela confinxit, el idcirco non timebis
gula tetiginius, nunc capilalia de libro hoc pauca eum. Illum aulera cujus in ore ego pono verba mea,
cseleris oraissis percurramus, videlicet in quibus
«7'«»audire noluerii, inquit, ego ultor existam (Exod.
Chrisli Filii Dei promissio esl vel adventus ejus.
x<i). Igilur cum procsenlibus operum lestimouiis
CAPUT IV. clarum sit, quod cgo propheta ille sum qui susci-
De eo quod ait: t Prophelam de genle lua, t etc. Et tandus erat ex promissione Dei, quta non esl in me
quid secundum hunc locum Dominus Deus de semet- signuni prophetse, per lumoreui animi sui verlia
ipso locutws sil. GOiifingenlis, ipse ulior existel, quia vos audire non
(CAP.XVIII.) Prophetam de gente lua, el de \ratri- vuliis.
bus tuis sicut me stiscitabit tibi Dominus Deus luus,
Ht DE TRJJSITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN DEUT. LIB. L 'M
CAPUT V. A ab eo procul dubio vindiclam de culpse realu non
De separatione ttrbium fugitivorttm, el ouid spirituati- expetii, quem sub ejtis venia, spes, fides et charitas
ter sit mors sacerdotis. abscoridit. Ciiius ergo culpa dimiitilur, quoe nequa-
(CAP.XIX.) Cum disperdiderit Dominus Deus luus quam studio malilioe perpeiralur. Quid igitur? Num
genles, quarum tibi tradilurus est terram, et posse- illa tantum peccata Cbrisli morle delenlur, quee no-
deris eam, habilaverisque in urbibus ejus, et in cedi- lenles vel nescientes commisimus? Sed profeclo no-
bus; tres civitaies separabis in medio lerrm, quam Jens occidil, qui hoc ipsum non vult quod occidit,
DominusDeus luus dabit libi in possessionem,sternens non vult, inquam, et nescitqui occidit, cui hoc ip-
diligenter viam, et in tres mqualiter parles totamtcrrm snm displicet quod occidit, cui displicel quod fecil.
lumprovinciamdivides, ut habeat invicino qui propter Cseterum cui 11011 displicet quod fecit vel quod ftiil,
homicidium profugus esl quo possit evadere. Perspi- qui non veram ex corde pcenileiiliam agit, nihil illi
cue hic daiur inlelligi, cujtis usque ad sncerdotis proficit inors Christi saccrdolis magni, qtiamvis ad
mortem, in urbibus fugitivorum remorari debeat prsediclas civilatesconfugiat, idestqitamvis inCbri-
qui nolens sanguinem fuderit, reversurus in terram stum credere se dical, qiianivis sperare prrcsumat,
suam postquam itle obieril. lloc, inquam, dalur bic quamvisconfileatur quod Dominum diligat.
iiitelligi,quod istepropheta maguus Hle sacerdos sit. B CAPCT VI.
Quid autera est in iirbe fugilivorum commanereusque
ad mortem magtii hujus sacerdotis, magni Prophetae Deelsepeliendocorporeejusqiii
ail : « Malediclus a
appensusfueritpatibulo,
Deo est qui pendei in
quod
nostri, nisi poeniienliam agore in Jide passionislinjus ligno. t
Chrisli Filii Dei? Nam si extra fines urbium, quw exsn- . (CAP.XXI.) Quando peccaverit homo quod morte
libus depulalm sunt, fueril inventus, occidetur ab eo plectendum est, et adjudicalus morli appenstis fuerit
323 flui u'/or «*' sanguinis; debueral enim profugus in patibuto, non permanebil cadaver ejus in ligno, sed
in urbe residere usque ad moriem ponlificis (Num* in eadem die sepelielur, quia maledictus a Deo esi qui
xxxv), id esl si nou baptizatus in nomine Christi pendet in ligno, et neqtmquam contaminabis terram
Jesu, proesenti viia excesserit, condemnabilur, sicut titam, quant DominusDeus titus dederit libi inposses-
ille preedixit.; debuerat cnim in sola inorte ejtis ier- sionem. Hoc plane legem dixisse scicntes amici legis,
niinos ponere quserendre salutis. Quse Igitur sunt inio corruptores legis, et inimici Dei callide prsedi-
tres isue civitates, requali inier se spatio distantes, ctuni prophclam magnum, sacerdotem magnum cui
nisi fides, spes et charitas, tres virtules principales ? cantatum fueral : Benedictus qui venit in nomine
Ei quiiieni cum tria sint, major horum charitas esl ., Domini (Math. xxi), appenderunt in patibulo, nt
J
(/ Cor. xm), verum tum aequali inler se spatio di- coiisequenler consiaret eum malediclum esse a Dco;
stant, quia nibil horum ad salutem magis aul minus et proinde certura esset huric honiinem, juxta sen-
necessariuin est. Sed cominuo subjunctum est: Hwc tentiam vel accusatioitem ipsoiuni, non fuissea Deo.
eril (ex homicidm [ugienlis, cujus vita servanda esl; Seil, o Judsei, malilia ceeci, ftierit quidero, quoniam
qui percusserit proxitnum suum nesciens, et qui heri ct hoc Ajioslolus ait : fuerit, inquam, Dominus no^
tt nudiusiertius nullum contra eum habuisse compro- ster malexiictumlegis, ut nos d ma'ediclo redimeret
balur odium, sed simpliciler abiisse ciim eo in silvam (Gal. iu). \erunilamen, ntinquid secundum verba
ad ligna cmdenda, et in successione lignorum secttris legis pendere in lignoprrecedens catisa esl maledicii ?
fugeril manum,.ferrumque lapsum de manubrio, atni- Ut taceam quod non dixil, quaudo homOacjudicatus
cum ejus percusseril el occiderit. Ad silvam cuiii morti, appensus fueril iu patihtilo, sed iia preemisiu
aroico imtis, quoties cum quolibet proximo ad iniiieii- quando peccaverit homo quod morte pleciendum sit, et
da delicta noslra converlinuir. El simpliciter ligna •litncderoum subintiilit, el adjudicalus morti, suspen-
succidimus, cuiu delinquentium vitia pia iuteniione sus fttii in patibulo, ui, inquam, hoc laceam, qtrod
resecamus, Sed securis manum fugit, cum sese in- ijianifesle a inalediclo expurgat Dominuin iiosttuni,
crepatio pbisqiiani necesse esl in asperilalera pro- p qui appensus quidem esi in ligno, sed nonipeccavit
irahit. Ferrumque de manubrio prosilit, cum de quodinorte plectentlum esset: nunquid ait, nialedi-
correptione senno durior excidit, et amicum percu- clus esl a Deo, qui pendei in ligno? Nunquid, ait
tiens, occidii, quia auditorem suum prolata contu- imprecando, maledictus sit, vel absolute majedictus,
melia ab spiritu dilectionis inleriicit. Correcli nam- ulsubaudiri possil iraprecanlis verbum, sil, et non
que mens repenle ad odium proruit, si hanc iiiimo- polius enuntiando dixil, maledictus a Deo esl, non
derata increpaiio, plus quam debuit, addicit. Sed is quia pendel, sed qui pendel in ligno? Non enira sic
qui incaute lignum peiculit, ct proximum exsliu- se habet Iillera Hebraicoe veritatis, quomodo LXX
guit, ad tres oecesse est urbes fugiat, ut in una ea- traiisliilerunl, quippe qui non serisum Dei perfecte
rtim defeiuus vivat, quia si ad pcenitentise lamenla habebant, nec enim vates, sed interpretes erant.
conversus in unitaie sacramenti, sub fide, spe et Unde et boc, sicut ceolera mtilta, non satis irilegrc
charilale abscouditur, reus perpelrali homicidii non translnlerunt, malediclus omnis qui pendet. in ligno,
lenelur, eumque exslincti proximus, et cuiii invene- cum sic babcalur in Hebraico : Maledicius a Deo
rit, non occidit, quia cuni districttis Judex vcncril, est qui pcndel in ligno. Nempe Iribus niodis discor-
qui sese nobis ocr naluree nostroe consoriiuni junxit dal a vero lixc translalio. Cuni cnim in Hefcraico*
933 RUPEUTt ABBATJS TUITTENSiS 9.24
lrabcatur, maltdicius -est, lran»tyleruul absolnte A quis objiciat saepe-maledicliories prolatas esse a Deo,
maltdiclus, et sit subaudiri potesl. Item in Hebraico verbi gralia, cum dicit ad Cain : Nunc ergo maledi-
addiium esiaDeo, quod in.LXX deest, el econtrario clus es super ierram, quw aperuit os suum, et suscepil
ii> Sepluaginta additum esl omnis, quod in Hebraico sanguinem frtilris tui de manu lua (Gen. iv); nos
noii habelur. Quare ergo, inquis, Aposloltts transla- econlrario dicimus non esse maledicti effusionem,
lione illorum in hac senteniia ususest?Sic enim sed maledicli jam exislentis eiiimlialionem, prseser-
ait: Chrislus nns redemit de malediclo legis, factus lini cum non dicat, malediclus sis, sed maledictus es,
pro nobis maledic.um, quia scripium est: maledictus et non a me, sed a peccaiis tuis. Nec enim maledi-
omnis qui pendel in ligno (Gal. in). Quare hoc exen> ctus est Cain a Deo, sed a voce sanguinis fratris sui,
plo sic ususesl? Videlicet quia apud Groecos, quibus clamantis de lerra, et impietates ejus annuntianiis
scribebat, vulgata fueral a teiirpore Piolomrei Phi- ipsi Deo. Igitttr bic solus roaledicius fuit a Deo, et
ladelphi sepluagiiita luterpreiuin ediito, et niinis im- non a suo peccato : a Deo, inquam, qui omnium
poriunum eral ut cuin Christo teslimoniuin perhi- noslrum maledictum, quod eral super nos, id est
bereassererelScripturas, ut vix audirelur, ipsas quo- omnem iniquitalem nostram posuil in eo. Quod non
que Scripturas niale interpretatas esse oslendere addidit lex, el nequaquam conlaminabis lerram, quam
conarelur, cum apud illos LXX Interpretum aucto- " Dominus Deus luus daturus esl libi in possessionem,
riias haberetur celeberrima. Maluit crgo senteniiam mira Spiritus sanctiarte dixil, et scripsil, cum po-
cuiii sensu qui sedificaret commemorare, quam cor- tiusex ea conlaminala terra possel videri, si in se
rigendo Scripluram veteranos leclores offendere. reciperel corpus maledicti. Quid enim? Quid etiani
Prseterea videre melius cujus inlenlionissit haecea- boc loco scriplor legis inlendil? Hoc ulique, qtiia
dem enunliatio maledicli, preeseriim quia pro eo lerra, quam detlit Deus vero Israeli in possessionem,
qtiod maledictus a Deo est jubet illuin sepelirc. Nonne corpus est hujus singtilariler et pro nobis maledicti,
mortuis pars benedictionis est sepeliri, etecontrario quam sjbi daiam. luuc Israel non contaminavil, id
inalediciionis sepultura carere more asini ? Sicut de cst contaminari non permisit, quando illud Joseph
quodam rege lerribiliter dicttitii esl, prout eral me- et Nicodemus eodein die sepelieruul pro communi
ritus : sepultura qsini, id esl, nulla sepullura, scpe- legeomnium in liguo pendenlium, vidclicel ne iu-
lietur (Jer. xxn). Nonne sancli el magni viri paires digne insepullum abjiceretur, et a canibus illis, qtti
sive patriarchee de sepeliendis, vel etiam Iransfe- vivum circumdederant adbuc exanime conspueretur.
rendis corporibus suis, diligenter mandaverunt, et Porro illi putabaiit in eo non contaminari terram
pro magno illis fuil sepeliri, ei.non lanlum ubicun- „ suam, si cujusquain laliter occisi corpus iiequaquam
que, sed in sepulcris palrum suorum? 0 igitur uiira- viveniium oculis ingererelur. Quod si quis quoerat
bile et antiquum. CrucHixihujusconsiliuro, quilanlo adhuc cur pro hoc tanlopere legislator fuerit solli-
anlequam veniret, ila de sepelieiulo corpore suo cilus, cum posset eliam insepullum ccelilus cuslodiri
dedit prseceptnm, ut profuerii omnibus crucifixis, sacrosanciuni corpus, sicut custodita sunt, ne a ca-
sciipliiin pro se uno legis rnandalnm. Cura enim nihus vel avibus laetlerenlur, etiam multa corpora
decollatos, sive lapidalos, aut alia vi peremptos li- mariyrum, interrogeraus eura ctir, morienie eodem
cuerit imptine insepulios canibus projici, solis cru- Domino el lerra tremente, »«oti«m<!/Ua sarictorum
cifixis propler islum crucifigendum lex prophelica, aperlasunl (Matth. xxvu). Videlicet aut nihil ido-
ut pole digito Dei conscripta, sepntltirara negari pro- neum, aul hoc respondebilur solum, quia corporibus
hibuerit. Nonneergo propbetieus ipsius Chrisli cru- morluorum hoc expediebat, ut conjungerelur cuni
cifigendi spiritus 324 gemilibus inenarrabilibus eis in sepulcris corpus hujus mortui, quod affere-
rngiebat in cortle Moysi lalem legem scribcnlis, ut bal resurrectionem morluoruin, el idcirco ad susci-
dum crucifixi ouines ex lege sepeliuntur, sepuliura piendum illud certatim cl avide sese dilataverunt.
non careat liic unus pro salute muntli Crttcilixus, a Nam sicul aiiimam Doraini Jesu ad aniraas apud
Deo maledicius* Notaudum quippe, ut jam dicium j) inferos descendere expediebat, ut inde illas educc-
est, quia non ailimprccando, maleditlus sil, sed cau- rel, sic et ad corpora corpus ejus pervenire oporle-
sam reddens, cureadem diedebeatsepeliri,enunlian- bat ul illa resuscilarel.
dodixil, quia mdlediclusest, addenseiiama Oeo.quod CAPUT VII.
inisquain fecit in cunctit maledictionibus legis. Verbi Quid sit inveniri hominis cadaver in terra, citjtis cm-
gralia, cum dicil: Malediclus eris in civilate, maledi- dis reus igr.oralur, el quid sil viciniorem civitaiem
c usinagro,matediciusingrediens,malediciusegrediens perspicere, el illic cervices vilulm cmdere, el mamis
lavure.
(Deut. xxviii),«{ similileriiicoeleris; nusquam dixit a
Deo, nisi tanium in hoc loco. Cur hoc, nisi quia vere Quando invenlum fuerit in lerra, quam Dominns
solus est hicaDeomalediclus, in eoyidelicet, quod,si- Deus luus daturusest libi, hominis cadaver occisi, et
cut aitpropheta; Iniquilales otnnium noslrum ini.lo ignoralur cwdis reus, egredienlur majores nalu el ju-
posuii\Deus? (Isa. LIII.) Idcitcosepeiialur,inquil, qui dices lui, et melienlur a loco cadaveris singutarum
pendetinligno, quia fulurusesl talispendensinligno, per circuilum spalia civilatum, el quatn viciniorem
qui erii Maledictus a Deo, a Deo, inquam, transpo- ctfteris esse perspexerinl^ seniores civitatis ejus tol-
neiile malediciiones liiiiuaiii gencris in illo. Quod si tent vilulam de armento, qum non traxit jugnm, nec
 925 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLIL — IN DEUT. LIB. I. 92S
lerram scidil vomere, et ducent eam ad vallem aspe- A , nostrm non effuderunt hunc sanguinem, nec oculi »/-
ram alque saxosam, qum nunquam arala esl, nec se- derunt.Sei nmiquid hoc illis quoquecoiigruitriiclum,
menlem recepit, et cmdent in ea cervices viiulm, etc. qui sceleri Judseoruin inierftierunl, qui crucifigen-
Praesentis loci mysleritim majores nostri, judices diim bomiuem illum acclamaverunt, et poslea niamis
uoslri, scilicet aposloli sancti, hoc modo iniplevc- suas laveruiU? Nunquid el ipsi dicere possunl: Mti-
ruiil. IJI terra quam Dominus Deus ipsorum dedit nus noslrm non effuderunl hunc sanguinem, nec oculi
illis, id est in sanclarum pleniludine Scripiiirarura, vidernnl? Plane hoc et ipsi veraciter dicere po-
quas ut inieHigerent, Dominus Jesus sensum apeiuil tuerunt, qttia lavando manus suas allerati sunl.
illis (Luc xxiv), cadaver horainis occisi invetierunl, Omnes, qui in Cbri-to Jesu, onines qui in morle
id est sacrilegium eorum qui occiderunt, el ejus qui Christi Jesu baplizali sunt, sic iimovali sunt, imo
occisus est Chrisli Filii Dei verilalem alque inno- sic allerati siinl, ut jara non sint ipsi qui fuerunl a
centiam, causam quoque inlellexerunt. Sed quo- Deo, ut dicat Aposlolus : Comepulli sumus cum illo
dammodo ignorabalur csedis reus, tuin quia Judsei per baptismum in mortem, ut quomodo surrexilChri-
non ipsi mauibus suis occiderunt, sed geniilibus oc- slus a morluis per glorinm Palris, ita-et nos in novi-
cidendum tradiderunt, tiim quia non se Christum tate vilm ambuletniis (Rom. vi). Itcm : Chrislo con-
regem suum, sed maguro aique maleficum honiincm *» ' fixus sum cruci; vivo autem non jam igo, vtvil vero
occidisse pertinaci concertaiioiie defendunt. Quid in me Chrislus (Gal. ii). Igitur ipsi qui sanguinein
igitur? Exieruntet a loco cadaveris mensi sunl sin- Chrisii fuderunt, el poslea posuiienliam cgerunl,
gularum per circuilum spatia civiiatitm. Locus baptizali iii nomiiic ejus, poslquam sic laverint, et
cadaveris sive locus ceedis in illa ierra, qitaui Do- sic lavando alterati 1'uerinl, recte el veraciter dicanl:
miniis Deus dedii, in illa Scriptura sancla, ciijiis Manus noslrw non effuderunt hunc sanguinem, nec
inlclligenliam Chrislus tribuil, locus, inquam, csetlis oCuli viderunl; propilius esto populo tuo Israel quem
illeest Scripttiree locus qtiicunque manifesle passio- redemisli, Domine, et non repules sanguitum innocen-
nein expriiiiil Redemploris. Verbi gralia: Sicul ovis tem in medio populi tui Israel. Nihilominus a nohis,
adocchionem ducelur, el quasi agnus coram ton- qiii eramus longe, sed supradicto modo securidum'
denle se obmulescel, el non aperiel os suum (Isai LIII). mensoris funiculum facli suintis prope, auferlur rea-
lie.n : Post hebdomadas sexaginta duas occidelur lus sanguinis, et alieni sumus ab irinocentis cruore
Christus (Dan. ix). Hoc lali loco animadverso, vici- qui fusus esl, cum feceriraus quodproecepil Doriiinus.
niorem gratise velsaluii esse perspexerint civitalem, Ceeieruin non faciendo hoc, et non credendo in eura
sive Ecclesiam geniiuin, quain populum Judseorum. ,,. qui occisus esl, eis qui occiderunt conseiiiiremus,
Cuni enim dixissel Isaias, quod jam preediclum est: aique idcirco sanguis ejusjusle a nobis exigerelur.
Sictu ovisad occisionemducelur etc, qui locus coe- CAPUT VIII.
dis Chrisli est, confeslim e vicino subjunxil: Lauda,
Quid sil spiritualiter, obsessa civilale non arbores
sterilis, quw non paris, decanla el
taudem, hinni,qum '
frucliferas sticcidere, sed de lignis agrestibus ma-
nvn pariebas, qtioniam mulli filii deserlm magis quam chinas insiruere,el quid sil obsestw civilali primum
sjns qum habet virum, dicil Dominus (Isa. LIV).Ilem pacem offerre.
cum dixisset Daniel : Occidetur Chrislus, ul anle (CAP.XX.) Quando obsederis civitatem multo lem-
jam diciuin, qui itidcm locus csedis Chrisli esl, con- pore, el munilionibus circutndederis, ul expugnes eam,
linuo subjunxil : El non erii ejns populus, qtti eum non succides arbores de quibus vesci polesl, nec secu-
negaturus esl (Dan. IX). Igilur sccundum positionem ribus per circttilum debes vaslare regionem, quoniam
lerrre, secunduro sacralissimum textum Scriplurre lignum est, et non homo, nec potest bellanlium conlra
divinre, viciniorcivilas ha-c, quam illa lococadavcris te augere numerum. Si qua aulem ligna non sunl po-
cst, propinquior gratioe Christi gentilis quam Judai- mifera, sed agreslia, sed et cmleris apla usibus, suc-
cus populus est. Quid proinde facienl seniores hu- cide, et inslrue machinas, donec capias cioilaiem qum
jus civilalis ? Tollenl, inquit, vilulam de armento, D ; cuntra te dimical. Surania praesenlis capilttli hsec est,
qum non traxit jugum, nec terram scidil vomere, el iit ligna fruclifera conservenlur, quseautcin fruclum
ducent eam ad valtetn asperam alque saxosam, quw iion fatiunt, succidaiitur. Ergone de lignis cura esl
nunquam arala est, nec semenlem recepil, el cwdenl Deo? Si.juxla Aposlolum, debobus cura illi nonest
in ea cervicesvilulm. Vitula lasciva, vilula male libe- (I Cor. JX), quanlo raagis dc lignis insensibilibus
ra, nnlloque divini cullus jugo assueia, caro erat cura illi non est. Igitur ligria isla vel arboros jstee
nostra, bruta el viliosa. Ul ergo non iiiipuiarelur homines sunl, et secundum hanc simililudinem illud
nobis sanguis lioininis orcisi, oporiebat cacdcie accipinius in Evangelio veraciler dictum : Fruclus
cervices hujus vilulse, id est superbiam carnis, ergo facilo dignos pmnitentiw. Jum enim securis ad
membra vel opera carnis mortificare in valle aspera radicem arboris posila est. Oiitnis arbor, quw non facit
atquesaxosa, id est in huniilitale ac laboriosa poeni- fructum bonum, excidelur, et in ignem milletur
tentia , el sic lavare manus, id est baptizari in roorte (Matth. III.) Nempe qui obsidet civitaiem mtillo lem-
Cbristi Jesu. Unde el proiiiuis subiitur: Et venienl porc, et mtinitiouibus circumdat, ut expugnet cam,
tnajores nalu civilalisillius ad inletfectttm, el tavabunl ipse esl qui forti armato custodienli atrium suum
§25 tnanus suas supcr vitutam^ et diccnt : Manus forfior supervcnit ei civitaiem ejus civitati Dei viveu-
927 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 92J
tis Jerusalein coelesti inimicain, usque ad fineni sce- A conlinuo subjunxit: Sicul et quidam veslrorum poer
cnli expugnaic non desinit (Luc. xi). Unde, quia tarum dixe.runl:Ipsiusenimet genussumus(Act. xvn).
priinus ejus advenlus in pace exslitil, el remissiouem Ite.ni: Dixit aulem quidam illorum proprius ipsorum.
peccatoruiri omnibus oblulit, secundus atitem in ler- poeta : Cretenses semper mendaces, malw besliw,
rore erit, ct eos qui pacero ejus recipere noluerunl, venlres pigri (Tit. i). Ilemque r.on solum non repre-
durus debellalor in inferiuim prsecipilabit. In supe- herisibile, verum eliam laudabile est quoties vir
riori capilulo (quod prae festinatione jirflelereamus) ecclesiasticus de lignis agresiibus'qua! succisa sunt,
eiderti alumtio suo Christo Filio Dci familiariler idesl de sapientibus.mundi qui damiiati sunt, com-
dixerat hsec eadem sancta et spiritualis lex : Si motla dictorum convebit exeinjda vel lcslimonia, ut
quando accesseris ad expugnandam civitalem, offeres Suomet robore debelleiur civilas, quoeadversus Chri-
ei primum paeem. Si receperit et aperuerit tibi porias, stuin dtinicat.
cunctus popultis qui in ea est, salvabitur, et serviel
326 ck?m ix.
libi sub tributo. Si autem fmilus inire notuerint, el
cmperinl contra le bellum, oppugiutbis eam, etc. Ac- Deliter mutiere pufchra. in bello capla et adamata, qua-
eam ducere uxorem liceal, ei quid mysiice
cedens namque ad.expngiiaiulam civilatem prinium
ei pacem obtuiit, qrii ingrediens in liunc mundum ad «J significei.
expugnanditm diaboli regnuin, priinum paenilenliam (CAP.XXI.) Si egressus fueris ad pugnandum con-
et remissionem peccalorum omnibus gentibus prre- Int inimicos t,uos,.et tradiderit eos Domitrus Deus tuus
dicavi.l (Mav.h. IV). Quero recipere et portas illi ape- in manu lua, caplivosqtieduxeris el videris in nuinero
rire, est corde aperio credere ad justitiam, el ore caplivorum muiierem pukhram, el adamavcris eam,
patehti confessionem faeere ad saiutem (Rom.x). votuerisque habere uxorem, inlroduces in domum
Qui boc iiiodo foeriuscuroillo inierint, salvabuntur. titain. Quce radet cwsariem, et circumcidel ungues,
Qui autem recipere illum noluerinl, oppugnati et et deponet veslein in qtta capla est, el sedens in domo
victi tandem gladio jndicii ferientur. Igitur, nonsttc- tua, fiebil palrem el malrem suam uno mense. Et
cides, inquit, arbores quibus vesct potest, idesl non poslea inlrubis ad eam, dormiesque cum ea, el erit
jtulicabis peccalores dignos. fruclus paenilenlirc fa- uxor iua. Juxla liltcram boc fecisse David iradtinl
cienles. Quare? Quonium lignum, iuquit, est, et non Hebraii de Maaclia filia Tboloniai regis Gessnr
hotno, nec potesi bellaniiuni contra le augere nume- (II Reg. lii), videlicel quod in prsefio captani, cse-
rum. Ergone ligtium rion pomiferuin, id est, pec- sarie el unguibtis prsecisis, sccundum banc legeni
calor, non paliens pcenitentire frucius, homo est, et uxorein sibi sociaveril, ex qua genuil Tbaniar ct
potcsl contra pngnalorem islum aiigere hostium " Absalon. Porrojuxta sensum myslicura hocitafaccre
niimerum? Plane homo, id est, sapiens et ralionalis debel ecclesiaslicus vir. Mulier pulcbra in nuniero
adeo sibi videlur, ut siuliitiam arbilretur id quod captivoruin sive iniinicorum, sancla Scriptura cst,
proedicamusJesumChrislum,i(leocrucifixum(/Cor.i) in iraciaiibus hserelicorum. Nam ct plerique hscrc-
ut per ipsam crucem suam obsidCrel vel impugnarel lici sive boeresiarcbse in catbedra Moysi, imo et in
diabolum, ct adeo sibi videluraugere posse bosliiim aposlolico culmiiie sederunt, et quanquam de divini-
Christi numerum, ut disserlando noiinunquam cur- l:Ue male senlicntes, de moribus lamen el allegorica
renli verbo Dei niorain faciat vel iHipedimenluin. sublilitaie uiiliter mulia dixerunt. Si ergo egressus
Econlrario, qui jmlicai se nihil scire inler ejusmodi fueris, iiiquil, ad pugnandum conlra inimicos luos,
homines, iiisi Chrisltim Jesum, el htinc crttcifixum id esl si sancluni habueris zclum contra fidei Chri-
(I Cor. n), liic siiomet jiitlicio no.it liomo esl, s«dI slianx hoslcs basrelicos, ei tradiderit eos Dominus
ligiium de coelo exspeCtans roreni, unde reflorescat; Deus lutis in manu tua, ut palmani veritatis obli-
cl dignum facieudu friictuni, primre originis rccu- neas polenii fide et sana doclrina, non libi illa Iegis
perel slalum, quero iu Adain pertlidii propier con- imponitur necessitas, ut nullam quanilibel pulchram
cnpiscenliaj lignum, el bic lalis contra Deiun et ho- D ] mulierem apud illos invenlam adamare non audeas,
minem Clirislum nec jjotest, ncc vull hoslium augerei id est ut nullam quamlibet ulilera Scripiuraruni ex-
numeriim. Servabitur ergo hic, ille .iulem lanquami positionem ab illis conscriplam legere vel i n;'i Pe non
ligiuim inuiile snccidelur, juxla quod scriplum est: debeas,sedomiiibuspro!'?iis.quodbontimesllenere,
Perdam sapientiam sapientium , el prudeniiam pru- etasolasneeiemala tibi anslinere licebil (7 77io<s.v).
dentium reprobabo (Isai, xxix ; j*Cor, i). Sane si quat ' N'»mbocesi quotlnuucdicilur: Quw radel cwsurietu,
in illo vel ex illo proredunt ntilia, quas ex adverso) ei cuctin>cidelnngues,eldeponetvesleminquacaptaesi.
ejiisdein civiiatis muiiitionibus efficacitet inlorquerii Et postea inlrabis ad eam, dormiesque cum illa, el erii
valeant, bsec nos, imo qui in nobis loquitur Chri- uxor tua. Caesariem namquc radere, ungues circum-
sltis, rapere non dedignabitur, ut nuile compositis5 ciclere, vesiemque pulchroe mulieris mutare, cst
lienc utatiir. Unde provida cum di.xissel.Scriplura, , oinne qtiod pravum, omne quodsuperfluumeslsacree
succide illa, conlinuo subjunxil, et instrue machinas,, lcctioni ampulare, omnem denique specietn malam,
donec capias civilatem qum contra le dimicat. Hoc; id csl sensum heerelicum, caute ei diligenter auferre,
ipstnn primum Apostolum fecisse legimus, ubi cumi ul uxorem habeas idoneam, juxta illud : Dixi sapien-
dixisset: ln ipso enim vivintus, el movemtir, et sumus., tiw: Soror mea es. el vrudenliam vocavi amicam
 929 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJU5 LIBRI XLII. — IN DEUT. LIB. I. 830
tneam (Prov. vri). Si aulem postea non sederit animo A LIV).Vernm. boec abjecta, hrec odiosa prior peperit
luo, dimittes eam liberam, nec vendere poleris pecu- primuin eiiitn sponsi stii Filii Dei advcnlum recepit.
nia,nec opprimereperpotentiam,quia humiliaslis eam. llla autem nuiic slerilis permanens, secundum ejus
. Jujria titleram manifesla cst sequitas, juxta anago- advenlum recepiura esl. Cum enim plenitudogenlium
genve.ro, judicii leclorum iubibetur mulabililas, subintraverii, tunc omnis Israel salvus crit (Rom.
videlicet quale in Theophilo, Alexandrinoc civilatis xi). Igitur filius odiosre primogenilus esl, el ex lege
episcopo, ecclesiaslica rcprehendil relalio. Qui cum non polest homo filiuin dilectte facere priiiiogeni-:
Joannis Conslantinopolitani, qui Chrysosloinus ap- tuiii, et praferre popiiIoChrisliano filiohiijusotliosir,
pellatur,: esset inimicus, lcctionem Origenis, cui quemadraodtun dicit: JVo» pbssum ego a meipso fu-
libeiJteriiicuiiibebat.zelo ejusdem Joannis damuavit, cere quidquam. Sicul audio judico,et judicinm meum
landenique daninato Joanne, quia se a leclione Ori- verumest (Joan. v). Quid cnim homo isle factuscx
genis non cohibuit, rursus ipse leclioni Origer.is, muliere, factus sub lege (Gal. iv), quid, inqtiam ,
ejusdem incubuit. Qui dum ab aliquo fuissel inler- cum boec diceret, atitliebat boaio iste, nisi tegcm
rogatus, quoroodo ea quse abdicaverat, rursus am- juslilise, audilor el faclor lcgis sanclcc, el juslse et
pleclerelur, ita respondit: « Origenis libri similes bonoe?Quamvis illam diiigerel, quamvis super iliarn-
sunt pralo floribus pleno, quidquid ergo bonum in B dilectam flere quoque pro carnis affeClu potuisset
eis invenero, decerpo; si quid mihi spinosum occur- (Luc. xix), non lamen. sic injustus essc poiuit ul non
rerii, boc quasi si pttngai, omitio. > Jgiittr si postea, fllium odiosoecogriosceret priniogenitum , raagis di-
inqtiit, uousederiJ animo tuo, dimiltes liberam, id est vinilatis rationem quam carnis sequens affeclum.
si quamlibel circumcisain damnaveris, pro experi- Dedil crgo huic primogenilo de his quae habuerat
mento luo leclionem caplivam, non eamdcm rursus, cuncta duplicia. Nam. apnd illain quoridam dilectam,
mutala sentenlia, ad luani retrahes scholam, quia sola remanenieliltera .filius buj'us non jam odiosse,
hnmiliasii, id est dainnasii eam, ne non lain per scilicet populus Cbrislianus sic sanCtain possidet
rationcm daronasse videaris quaro pcr invidenliam. Scripiuram, ul cura historica spirilualia quoque
oblineat mysleria. Iste enirii cst principium libero-
CAPUT X. rnm cjus , quia primus credidit in advenlu ejus , et
De homine duas uxores habente,quod nonpossit filium huic debenlur primogenila. Untle el in psalmo gra-
diteclw primogenitum (acere, qualiterChristus, Syn- lulalur idem primogenilprum possessor, et dicit:
agogam , et de genlibus habens Ecclesiam , hoc Elegil nobis hmrediiatem suam, speciem Jacob quara
debeat adimplere.
„ dilexil (Psal. XLVI). Speciem Jacob, inquit, quia
Si habuerit homo uxores duas, unam dilectam, et videlicet quemadmodum Jacob ille sccundum nomcn
alteram odiosam, genueritque ex ea liberos, et fueril suum,fratrem suum Esau supplantavit, sic iste filios
filius odiosm primogenitus, volueritque subslamiam 327 odiosee illi filio dilcctrc siipernse benedictienis
inter filios suos dhidere , non polerit filium dilectm primogenila preeripuil.
facere primogenitum, et prmferre filio odiosw, sed fi- CAPUT XI.
Iium odiosw agnoscel primogenitum, dabitque ei de
De.filio contumaci injudicium producendo, quod non
his qum habuerit cuncta duplicia. Iste est enim prin- fecil Heli, quomodo palres spirituales in Ecclesiu id
cipium lib.rorum ejus, et huic debentur prhnogenita , agere debeanl.
elc. Non poleril, inquit, filium dilectai facere primo- Si genueril homo filium conlumacem et proletvum,
genilum, subaudilur, nisi fiUus odiosse proprio vilio qui non audiat palrisac matris imperium , eicoerci-
honorcm perdideril primogenilorum. Nam qiria lus obedire conlempseril, apprehendeitl eum, el ducent
minus dileclee primogenitus Ruben cubile patris ad seniores civilalis illius el ad portamjudicii, dicent-
ascendil, et maculavit slratum ejus (Gen. xxxv), que ad eos : Filius isle noster prolervus et coniumax
idcirco potuil Jacob plus dilecioe Racbelis filium esl, monila noslra audire contemnil, comessationibus
Joseph, facere primogeniiuro , sicut scriplum cst in 0 vacal, atque luxuriw et conviviis. Lapidibus eum ob-
Paralipomenon : Rubenqui fuit primogenitus Israel ruet populus civitaiis, et morietur, el auferelh malum
sed cum violasset thorum patris sui, data sunt pri- demediovestri, ut universus lsraclperlintescai. Gravis
mogenita ejus filiis Joseph, filii Israel, et non est ille ,ei malura scnleniia sanclae lcgis leneros falsec picia-
repulalus in primogenitum. Porro Judas, qui erat lis affeclus a cordibtis palrum erga fiJios, ue habeaii-
fortissimus inier fralres suos, de stirpeejus principes tur, excludil. Nam in causa Dei, nec filium pater
germinali sunt, primogenita autem reputala sunt Jo- sapiens agnoscit. Quam legis auctorilatcm, qtiia se-
seph (I Par. v). Crelerum spirilualiler et hanc par- nex Heli neglexit, idcirco pavendum vilae periculum
lem legis Medialor Dei el boininum, homo Cbristus incidit. Nunquid enim lam molliler dixisse coiitenin*
Jesus, adimplevil. Nam hic ille homo est, qui duas esse debuil : Quare facitis res ejusmodi quas ego au-
uxores babuit, tmani dilectam, scilicet Synagogani, dio res pessimas in omni populo? notite, fitii tiiei
propler palres cbarissimam, alleram odiosam , sci- (1 Reg. 11).Nonne armaturam zeli, qualis vielquanta
licet geGtiliiatem, cui loquitur per Isaiam : Quia ul super filios inobedientes esse debuerit, sacerdos
mulierem deretictam et mwrentem spiritu vocavit te tongsevus ex isla legis leclione scire potu.il? riccie
Dominus, et uxorem ab adolescenlia abjectam (lsa. igiitir, qiiamvis dixisscl; Nolile; ftlii inei, reclc, ia-
G31 RUPERTI ABBATIS TLTTIENSIS 932
quain, argnilur "non corripuisse filios suos paler A j tis ; Vias luas, Domine, demonslra tnihi, el semiias
Heli, Domino dicCnle.: Et magis honorasti filios luos tuas doce me (Psal, xxiv), duxil in domum suam
quam me (ibid.). Ilemque de illo, eo quod novcrat coelestcm per viain prudeniiae, pueris occurrentihus,
indigne agcre filios suos, et non corripuil eos : ner et cum laude Dei stiblevanlibus ramos victoriaj
que enim corripuit, qui non legitime corripuit. Mc- (Malih. xxi). Per quos videlicet pueros sancii intel-
minerit liujus omnispater spiritualis qui hene dicil 1 gunlurangeli, gaudenlcs de felicilale redemplionis
preeesse domui Dei. Si forte gcnuil hic hoino filitim nostrse. Hoc idem recle intelligilur de ove errante,
prolervum et conlumacem, qui non audiat, qui obe- qr.od maxime comprobatur ex parabola centuin
dire conlemnat, scire debel quia prima geneiis no- ovium et unius perdilae (Luc. xv). Noianda diligen-
stri quam luimus culpa esl inobcdientia, et quia cou- ler lota prresenlis capiluli textura. Siquidem lam in
tnmacibus el prolervis iiullam jusiiiia Dei reposuit principio quam in fine cjus sublevaiio preecipilur
veniain, scd sicut scriptuin est : Deus superbis re- Judaici populi, qui Domino secundum carncm pro-
shtil, htimilibus aulem dal gratiam (Jac. iv). Cogi- pinquus exstitit, in medio aulem sublevalio populi
landum lamen illi esiquia de oinnibiis judiciis suis gemilis qui a carne ejus alienus erat et a testameuto
Deo redditurus est rationem, ne forle invidiee, aut Dei. Nani in principio dicil: Non videbisbovem fra-
zeli flarama ural animam. Idcirco stiam non praeci- 'Btristui, aulovem erranlem elprwteribis, sed reduces
pilabit senlentiani, sed sapienies adhibebil iu lesti- fralri tuo. In finera autcm sic: Si videris asinum
iiioniuni. Hoc bene in cura iiliorum sancli et or- fratris lui, aut bovemerranlem cecidisse in via, non
thodoxi Palres sanxeruul , secundum prseeuniis despicies, sed sublevabiscum eo. Porro in medio di-
h.ujus auctorilatis impcriuni. Dicit enim prresens cit: Etiamsi non est propinquus fraler luus, nec no-
lex : Apprehendenl eum el ducent ad seniores civilatis sii eum, duces in domum tuam, videlicel bovera ejus
iliius, et ad portam judicii, etc. lgiiur cselera quidem vel asinum. Fraler namque lioiniuis hujus qtii solus
peccala loleranda sunt in domo Dei, conlumaces au- legera toiam imptere politil, ipse esl Judaicus po-
ts:u el prolervos filios stcvcrilas Pairum sapienlum pulus, secuiuluiii carnem Abrahrc frater vel propin-
obruil, ul auferat malum de mcdio sui, cum prsesenti quus Domini, quem et prins erranlem priroo ad-
auciorilale legis Doinin;, imo proprio exemplo Dei, ventu suo Salvalor reqiiisivii, el atiquos ex eis ad
quiinobcdienles iilios primos, homines scilicet, de viam salulis reduxil, et iitinc sub onere peccaii ja-
paradiso expulit. ccnlcm nonomnino despiciei, sed in fine sublevabil.
CAPUT XII. lnierini qui non erat nunc ejus propinquus aut
ul jam dictUrn cst, asinus qui perierai redu-
Qttid sit spiritualiter, bovemaut ovemvel asmum fra- (' fraicr,
tris, etiamsi propinqutts non sil, reducere, aut sub- citur, quia de genlibus ad carnem Ahrahae non
levare, vel qualiler Chrislus hoc perficiat. perlineniibiis, simplices et abjecii per graliam col-
(CAP.XXI.) iVortvidebisbovemfratris lui, aul ovem liguniur.
errantem, el prmteribis, sed reduces fralri luo,eliamsi
non est propinquus fralerttius, nec nosti eum : du- CAPUT XIII.
ces in domum tuam, el erunl apud le, quandiu qum- Quid sit spiritualiier, mulierem virili, aul virum mu-
ralea fralertuus, el recipiat. Similiter faciesdeasino, liebri veste indui nondebere.
etc. Magnifice et hoc iraperiuin ejus Dorainus noster Non indtielur mulier vesle virili, nec vir uietur vt-
Jesus Chrislusper omnia legi subditus, se adimplere sle feminea; abominabitis est enim apud Deum qjti
pcrdocuit, quando vilissimum oiiiiiittm jumentorum facit hxc. Hoc utruinque adeo sponle nalura per-
asinum uscendil veniens in civiialem JerUsalera pas- horrescit ut de eo, quod minus esl, Aposlolusdicere
surus pro salule mundi, juxla propbetiam Zacbarioe, non dubitaveril: Vosipsi judicate. Decel mulierem
djcenlis eidem sanctre civitali, imo supernoe Jerusa- non telalam orare Deum? Nec ipsa nalura docel nos.
tem, cujus illa lypus vel umbra iuit: Ecce rex tutis Vir quidem, si comam nutrial, ignominia csl illi
veniel libi juslus el salvaior, ipse pauper, et ascendens rv
1 (lCor. xi), eic. Porro spirilualiler muliervesle virili
super pullum filium asinm (Znch. ix). Quid eniminy- iuduitur, quando isqui vitse sux nescit moilcramina
stice asintis ille. ctii insidcl Dominus, nisi stiillus tenere, judex fieri vitee audel alienre, el pireesse pree-
gcnlilium poptilus inlelligilur? Et simplicior quidero suniit, qui nomlum subessc didicit. Ecoutrario, vir
Hebreeorum populus, qui Doininuin sequebatur, Pba- utilur vesle feminea qiiando is qui jam spirilualia
risaeis diceniibus : Sed turba hmc qum non novii le- percepil charismata, 328 scilicci prophetiam, aut
gem, maledicti sunt (Joan. vn), asinus quidem, sed sapieniise scrmonem, aul geuera linguarum (1 Cor.
propinqui asinus itiil. Dicil aulem hsec sancta el xu), aut quidpiam horum propter quod vir jure dici
spiritualis lex : Etiam si nbn est propinqiius fruier poteral, et lanquam vir praeesl in domo Dei quae est
tuus, nec nosli eum, duces indomtim, etc. Igiiur uf Ecdesia, fluxa taraen sequitur vitia, et procoutem-
toiaro legem iinplerel, eliam non propinqui sui asi- ptibili vita nierelur, ul si qua esl prtetliialio ejus,
num isle Salvaforiiosler ascenilit, eumque in clo- ipsa quoque recte despicialur. Uterqne, inquil, abo-
mum suani duxit, qtiaudo genlilem populura assum- minabilis esl apud Deum qui facil hwc, quod ulique
psit, slulta mundi eligens, ul confunderet sapicnlcs assertione noslra non indigel •
(/ Cer. i), scdensque dorso obedientis, alque dicen-
 vn DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — IN DEUT. LIB. I. 954
€APUT XIV. A clc. Nidus avis in arbore, populns fuil Israel sub
Qualiler Christus ambulans per viam hujus vitm, in„ prrediclo quidem mundi principe, sed in legis alti-
arbore, vel in lerra nidum avis inveneril, et pullos% turline natura quidero filiusirae, sicutet ceeieri, sed
lenueril, el malrem abire permiseril. jn alla fide Abrahae. Nidusavis in terra fuil universa
Si ambulans per viam in arbore, vel iii lerra nidum!i genlilitas, snb pennis diaboli male fola, et in omni
avis inveneris, et matrem pullis, vel ovis incubantetni terrenacupiditate, Dei quoque ignoraiiiiam habens,
!- oinniiio depressa. Porro Filius Dei per viam ambu-
desuper, non tenebis eam cum fiiiis, sed abire paiie-
ris, captos tenens filios, ttt bene sil libi, el longo vivasj lans uirobique nidum invenit, quia praesentis vitte
lempore. Parvis nominibus res pergrandes significan- muiabilitalem ingressus, ulrainqiie partem gratia sua
lur, el ut magnificenlius diclum sil, hic quoque inl respexit, absque dislinctione Judari et Graeci. Non,
facie Moysi parvo velamine grandis splcndor operi- inquit, tenebis eam cum filiis, sed abire patieris, ta-
lur. Nam cujus, aut qualis avieulae nidum hic atttt picts lenens filios. Matretn adullerinam quoe, ul supra
ova oporlel inteUigi, cousultus Jeremias propheiat diclum esl, fovit quw non peperit, non lenebis. Nec
sic iexprimil : Peirfiacfovil quw non peperit, fecit di- enim graiia liberatoris diaboltim requisivil, sed ian-
vitias et non in judicio. In dimidio dierum suorumi tnro lilios sibi gralia regeneran.los requisivil. Idcirco
etm novissimo suo erit insipiens(Jer., I capti tenenlur filii ut salvenlur, idcirco mater lalis
B
derelinquet-eas,
xvu). Perdix avicula fovit, inquil, quw non yeperii. ahire permiltiltir, ul in novissimosuo perdalur. .
Sotel enim furari et fovere ova comparis sui. Nati' CAPUT XV.
aulem puJIi audiunl clamorem -ejus quoeova peperii,' Myslice de eadem re, qualiler Chrisltis fecerit, vet
et conlinuo relicta illa quae furata est ei ova furiiiia1 quatiier nos faciemtis, tenendo mysiicossensus, di-
fovil, utdivitias faceret et nidum suuro diiarel, el! miltendo litteram legis.
non injudicie, id est, de rapina, recurrunl ad eami JVOJIlenebis, iiiquit, matrem cum filiis, sed abire
quae mater est, quse peperit prima. Proplerea dicit,, pdtierh, captos ienens filios, ul bene sil tibi, et longo
in dimidio dierum suorttm derelinquet eas, et in novis- vivas tempore. Maler pullis vel ovis desuper incu-
simosuoeril insipiens. lnspienler enim dum delu- bans, liuera Synagegse esl, liilera legis quoe occidit;
dere cupit, delusa est, el ars ejus a nalura yicta est. Ova atitem ijisa vel pulli mysteria *iml spirilus le-
Perdix iste diabolus est, qui astutia sua massani ge- gis, Spiritns vivificaiitis. Sed Ulam malrein, illam
neris hnuiani, in piiniis parenlibus Crealori subri- litleram Clirislus non tenuit, queinadmodum iu psal-
jiuii, et ex t.mc fovil quw non peperit, id esl in vitiis mo dicit : Quoniom non eognovi litieraluram introib»
hujtis mundi inale blandilus est eis, et in peccato, „j, in potenlias Dotnini (Psal. i,xx). Filios lanium captos
nasci fecil eos quos non creavil. Unde in Isaia sub lcnuit, spirilualiier enim legeni impleri vult a suis
iioniirie Assur gloriabundus dicil: El delraxi quasi discipulis, Non tenebis, ait, sed abirepalicris. Adqttid?
poiens in sublimi resistentes, et invenil quasi nidum, Vl bene sil libi, ait, el longo vivas tempore. Dicanius
manus mea fortilttdinem populorum (Isai. x). Iiaqite alitid quod commodius pra^seniem loeuin que.it illn-
quasi ova de nido sublimi, de nido alieno sub- slrare. Ipse iu psalmo dicit: Deus oslendit mihi su-
ripuil, de quibus pulli erant nascituri, quando per inimicos meos, ne occidas eos, ne quando obli-
de paradiso fraude eduxit homiues , de quibus viscanlur populimei (Psal. LVIII).Sed qnid? Dhperge
nasciiuri eranl omnes Jilii Dei jam prsedesllnali, itlos in virtute tua (ibid,) Ecce hodie videraus .nia-
dicenle Domino : Crescite el muliij.ticamim (Gen. i). Irem solam avolasse sine filiis, et seimus ubi sil,
Fecitque divilias, et non in judicio, quia videlicel quia lolo orbe dispersa esl Synagoga inimica Cliri-
princeps mundi hujus factus est el ab hominibus in sli, solam habens liiteram legis, ct hoc ipsum Chri-
templis idolorum, pro Deo culuiseslordineperverso. sto proficil, ul longo vivat lempore, id est ut nun-
Sed in dimidio dierum suorum, inquit, derelinquel quam ejus obliviscatur populi. Igitur, el nos vel
eas, quodjam facluiii esl, et in novissimo siio erit quique nostrum per viam iraus, quia prreseiilem vi-
insipiens , quod futurum est. Universitas naraque jj D tam pergimus, el nidos avis in lerra el in arbore
dierutn ejus usque ?d uliiinuin jtidicitim prolenditur. iiiveninius, quando verba historire, aut in coutem-
Vcrum anleillum judicium qui judicalurus eral ve- pJativa, aui in acliva vita lenenda legimus. Nam
nit judicandus, el sine judicio ruplas, cum judicio preecepla aciivee vilse, nidus avis in lerra esl, prae-
rajitori per passioiiem s;:ain s~csluiitdivitias quem- cepta contemplaiivse, nidus in arhore. Mater ve.ro
adniodura dicil : Nmc judicittm est mundi, nunc pullis vel ovis iucubat, quantlo ipsa hisipiia intel-
princeps hujus mundi ejicielur foras. El ego si exat- , lecium spiritnalem fovet. Non teneamus eam cuin
tatus fuero a lerra, omnia iraham ad meipsum (Joan. filiis, sed adire patiamur, captos lenentes lilios, quia
xn). Tandem in novissimo suo erit insipiens, id est videlicet in quibusdam locis prsetermiiienda es:l hi-
jnsipieniire coarguelur, tunc videlicet, quando vi- sloria, til soli malris hujus pulli, id est spiiitualis
denlibus cunciis prwcipitabiiur (Job. XL). Igilttr pul- intclligentiae sensus nobis iu esum venianl, nec nos
clire et venfrabililer libi, o singularis audilor et maler, sed pnlli reficianl. Cum enim legimus atirum
faclor legis, Chrisle Jesu, dicit hoecsancta Tex : Si et argentum ^Egypliorum ab Israelitico populopeti-
ambulans per viam in arbore vel in terra nidum avis •lionis deceptione subreptum (Exod. w), ct rui-sura
invencrh, et malrcm ptdtis velovisincubantem desttper, ciiin legimus carnalia sacrificia Deo exbibita, quid
 935 RUPERTIABBAT13 TUITIENSIS 936
in hoc verborum nido, nisi raaler dimiltenda est, el, A ritum, semcnlem el quw nascuntur ex vinea pariter
filii tenendi? Nos enim cum a quibusque ssecnlari- sanclificari.
biis-vigilantiam ingenii in defensionem verita'.is tra- Non seres vineam luam allero semine, ne el se-
liiiiiin, et cum eorum eloquium iti usum rectiiudinis nienlh quam sevisti, el qttw nascttntur ex vinea pa-
verliirius, quid aliud quani aururo et argenlum ab ritcr sanctificenlur. Hoc rusticorum quoque sive
jEgyptiis tollimus, ut exeoet nos diyiies effecli, el agriCclarum novit induslria. quia vinea terram sibi
illi pauperes valearil ostendi, sicul scriplum est: In liberam poscil, nt non solum nulla subji iatur se-
captivilatem redigentes omnem inlelleclum in obse- mentis, verum eiiam sponle prolerente herbas in-
quinm Chrisli (II Cor. x). Et ctim uoslra corpora uliles, sarculo certatim exslirpare opus sil. Alioquin
per abstinentiam domamus, quid aliud qnam 329 terrre pinguedo, cujus abundaniiam vinea poscil, in
spiritualia sacrificia omnipotenli Dco exhibemus, vantnn disperil, quia dum in multa dividiiur, in
sicut rursum per Paulttm dicilur : Ut exhibeatis cor- siiigulis valet miiuis. Itaque el sementis et qttw na-
pora veslra hosliam viventem(Rom. xu). Matrem ita- scunlur ex vinea pariler sanctificanlur,.id esl ad sle-
que dimillenles, pullos coinedimus, cum hislorise rilitatem rediguntur, alque ingralo cultorihus suis
exempla dimillimus, sed cx ca allegoriarum sensus oiio feriantur, juxla illud quod commonendp Domi-
in menleretinemus. Untlc recle additur, ut bene sit B nus ctiin populo merenli d xissel: Eritque terra ve-
tibi, et longo vivas tempore,quia longo tempore ille slra deserta, el civitates dirulw, conliniio subjunxit
vivit, qui per spiritualem inlelligentiam seiernitalis (Lev. xxvi): Ttinc placebuntterrm Sabbala sua cunctis
annos apprehendit. diebus solitudinis sum (ibid.). Iiaque ne pariler san-
CAPUT XVI. clificenlur, id esl ne pariterad slerililalis Sabbatum
Quid sil myslice, novam domum mdificare, et murum rediganlur. Porro spiiitualiter cum universa Eccle-
per tecli tircuilum facere. sia vinea Domini sit, et heec si hsereiico semine
Ctim tvdificaveris domtim novanv, facies murum seralur, aut Judaicis ceeremoniis, in quibus divilern
tecli per circuitum, ne effundalur sanguis in domo se putaf ille populus, nihil bonorum fruclunm inde
tua, et sis reus alio labenle, el in prmceps ruenle. colligatur, liim vero maxtme illi vinca Domini sunt,
Talis domorum slruclura, secundum inorem Palse- quorum in eadem Ecclesia ordo sacratior, el spi-
stinre esl provincise, ubi sotent in; teciis residere. ritiiale proposilum. De qu-ilibus ad prophelain Jo-
Uude Doniinus in Evaiigelio: Quoniam quw injene- quitur Dominus : Fili hominis, quid fiel ligrd vilis
brh, inquil, dixhlis, in lumine dicenlur, el quod in ex omnibus iignis nemorum, qnm sunt inter ligna silr
aure loculi eslis in cubiculis, prwdicabilur in lecth vqrum ? Nunqttid totlelur de ea lignum ul fial opus,
(Luc. xu). Ergo quia solebani in leclis residere, fa- aut fabricabitur de ea paxillus, ul dependeat ex ea
cies, inquit, tecti murum per circuitum, ne effundalur quodcuhque vits? (Ezech. xv.) Nempe bi quorum erat
sanguis in domo tua, el sis reus labente alio, el in spirituale exercilium, si ad saeculare devolvanlur
prwceps ruente. Et in lemjili construclione legimus: ncgbtium, et quod fuerant deperil, et quod aggre-
Texit quoque domum taquearibus cedrinis, el mdifi- ditintur interdum non proficit. Unde in Actibus
cdvit tabulatum sttper omnetn domum quinque cubitis Aposlotorum dicimt ipsi aposioli: Non est mquum
alliludinis tlll Reg. vi). Non cniin tecta nosli o derelinquere verbum Dei, el minislrare mensis (Act.
more culminibus sulilimata, sed plano scheniate fa- vi). Et Apbslotus loquilur CorinthiisiSwcularia igilur
ciebanl reqiialia; Porro spiriiualiter domum eedifical, judicia si habuerith, conlemptibiles, qui sunt in Ec-
(jui domus Dei curam habens, subdilorum nienies clesia,illosconstiluite ad jtidicandum(ICor.w). Igitur
pro oflicio suo doclrinse verbo informat. Unde illud non seres, inquit, vineam tuam allerb semine, ne et
esl: Nisi Dominus mdificaverit domum, in vnnum tn- scmeniis quam sevhtis, et qtim nascunlur ex vinea pa-
borav.eruhtqtii wdificanl eam(Vsal. cxxvi), Qiiod esl riter sanciificeniur, id est ins:gnes qui sunt in Eccle-
"
dicefe : Nisi Dohiinus corda prseparaveril audilo- sia, coelestis doclrinre ferliles, conlemptibilium ne-
rtim, in vanum quamlibet sapientes architecti, ver-•;rj gotiorum non injuriaberis occupatione, ne dum in
horirin impeiisas effumiiiiil. Igiliir cum tcdificaveris, utramque partem dividuntur, in neuiram utiles in-
iriquit, domurnnovatn, id est siibjectorum menlibus veniantur, et ila quasi sanctificalo Sabbaio nihil re-
doctrinam posueris inclioalivam, facies murum lecti . gnp Dei fruciuosum operentur. Hinc esl enim quod
per circuitnm, id est queccunque dixeris, snflicienli- aucloritas canonica sacros allaris minislros srccula-
bus Coinraunies ralionibus, sive tesliinoniis Scri- ribus negptiis implicari vetat. Nemo militans Deo
pliirarum, ne fias reus labente alio, et in prwceps iiiquit Apostclus, implical se negoiih smcularibus
ruenle, quod videlicet; fit, quolies incaula dictio per- (II fim. u).
verSre dat audiioribus occasionem jntelligenliap. Si CAPUT XVIII.
crgocommiinitum'quidquid dixeris, ut-in sermone tuo •Qtiid sit non arare in bovesimul el asino, et qnid
neriio iabaiur, 'iiisi 1 qui volens et;coritentiosus se non vesliri veslimenioex lino \et lana; el quid sit
CiCuSseril, facere funiculos in fimbrih.
CAPUT XVII. , Non arabis in bovesimul el asino, non indues ve-
ex lana linoque conlextum esl. II >c
Quid sit spirilunliler vineam non seri allero semine, siimenlum, quod
et qitid siisecundunt tilterdm, vel secundiim spi- de cavcnda doctoribus itnperiloruro socielale di •
937 ilE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN DEUT. LIB. I. 938
ctum inteiligi potest. Non arabis in boie simul et .A saltem cogitare palienter valeat, qualiter ruptee
asino, idem est ac si aperie dicerel: Non sociabis in virginilalis cruenla in panno serventur vestigia,
precdicalionem sapicntes et faluos, ne videlicet per Sed consoletur nos in isio quoque loco eadem Dei
eum qui implere non valet, et illi obsislas qui prse- Sapientia, clamans de ejusmodi occidente lil!era:
valet. Quid vero per hanc veslem nisi hypocritarum S;.iritui enim meus super mel dtilcis, et hwreditas
persona signalur, qui benignilatem erga proximos mea super mel et favum (Eccli. xxiv). Ac deinceps:
oslcndunt, et dolo suse iniqiiiialis, quse loquunlur El qui elucidant me, vitam mternam habebunt (ibid.).
opertunl? Vestis eiiim, quse ex lana linoque fit, Igilur de obscura lillerse hujiis spelunca Iucidum
lanam sempcr in faciein reddit, et linum siibter evolvamus spiritus mysterium, taleraque el hanc
abscondit. Quid ergo per lanam nisi simplicitas sapiamus legem, cui subjextum fuisse non deceat
sonat? Quid per linum nisi subtilitas designatur? virum sanclse Ecclesise Christum. Si duxerit, iuquil,
El seepe homo subtilis et aculus cxierius simplicita- vir uxorem, et poslea eam odio Itabuerit, etc. Spiri-
lem mansueludinis ostendit, el inlerius sublilitalem lualiler hoc ila factum est. \ir uxorcm duxil,
maliiiae contegit. Iste ergo vesie se actionis suee quando naturam assumpsit humanam Filius Dei.
quasi ex lana et lino induit, quando ab eo el sim- Unde esl: ln sole posuit tabernaculum suum, et ipse
plicitas monslraiur in superficie, el subtilitas mali- "' tanquam sponsus procedens de thalamo suo (Psa..
tiee servatur in mente. Unde et conlinuo subjungi- xvni). Spiritualibus ejusdem sponsi filiis, vel amicis
tur. Funiculos in fimbrih facies, per qualuor angulos mysterium hoc notum est. Unde el gratulanles di-
pallii iui, quo operieris. Veslis namque jam diclre cuul: Qui habet sponsam, sponsus est (Joan. m).
cum qua sapiens incedat, custodiens illara ne nudus Ilemque cum Aposlolo : Et erunl duo in carne unti.
amhtilet, cum ex cunctis virtulibus textura ejus Sacramentum hoc magnumestin Chrisio,el in Eccle-
conslet, angulos, id est principales sunt qualuor vir- sia (Ephes. v). In illa, inquam, carnis assumplione,
lules, quas et etlinici propriis appellare nominibus vir isle cognovil uxorem suam, scilicet universam
novertint, temperanliam, justiliam, forlitudinem, Judeeorum atque gentium Ecclesiam, pro lemporum
prudenliani. His enim cum propter Deum sapiens quidem vel locorum diversitate numerosam, sed
orrialus incedai, non ul videalur ipse ab hominibus, juxta fidei sacramentum tinam. Verum sic acceplam
scd ut glorificetur Paler in coelis (Matih. vi), pt>steaquodammodo odio habuil eam, qusesivitque
330 el cum m,c dileclione Dei et proximi, bona occasioncs quibus dimitleret eam, dixit enim disci-
faciens opera, perseverat usque in finem, ut salvus putis suis : /n viam gentium ne abierith, el in civita-
sil, prcfecto funiculos fecit in fiinbriis per quatuor p tes Samarilanorum ne intraveritit (Matth. x). Iteiii:
angulos paliii sui. Ceeierum iri supradiclis hypo- Non sum missus nisi ad oies qum perierunt domus
criiis indecentes fimbrias Dominus noster acri in- lsrael (Malth. xv). Ac deinceps : Non esl bbnum
veciione coarguens, dicil: Dilaiant phylacteria sua, panem tumere filiorum, et mittere canibut ad man-
et magnificant fimbrias (Mallh. xxiu). Multum enim dxcandum(ibid.). Voces namqtte ejusmodi, voces
se accusant, cum de re significala non curanlcs, si- eranl odii, non juxla ralionem diviniiatis, sed se-
gnificaiivas in oculis hominum fimbrias magnificant. cundum sensurn carnis, priori non consonantes
proposilo ejus, vel Scripturarum verilali. Nani
CAPUT XIX.
priusquam incarnarelur, amorem Ecclesiee gentium
De viro,qui uxorem acceplamodio habens, dicil: t Non professus fueral in omnibus prophclis. Ita lanquam
inveni eam virginem,» et parenlibus signa virginila- mutalo consilio
tit afferenlibusvaptilal, eamque habere compcllitur, objiciebat illi nomen pessimiim
qualtler in Christo [acium intelligatur. dicens : Uxoretn hane accepi, et inyressus ad eam,
Si duxerit vir uxorem, et poslea eam odio habuerit, non inveni virginem. Non inveni, inquil, eam virgi-
quwsierilqtie occasiones quibus dimittat eam, el obji- nem, sed mullorum deorum, tanquam mullorum
ciens ei nomen pessimum, ei dixeril: Uxorem hanc virorum millibus prostiluiam. Veritm id fruslra
accepi, et ingressus ad eam non inveni virgmem, D fuit. Nam in copula prsedicia, in illa incarnatione
tolienl eam pater et mater ejus, el deferent secum Filii Dei sacrosancta vesligia virginitatis spectanda
signa virginilalis ejus ad teniores urbis ejus, qui in reposita sunl. Egit enim illa quondam prostiluta,
porta sunt. Et dicel pater: Filiam meam dedi huic egit, inquam, poenitenliam, mortificavit carnem suam,
uxorem. Qttam quia odit, imponit ei nomen pessi- insuper et sub gladiis perseculoruni, propler illum,
mum, et dicit : Non inveni filiam inam virginem. virum suum fudil sanguiriem sttum. Quid igilur?
El tcce hmcsnnt signa virginilalis filiw mem. Expan- Tollent, inquam, eam pater et mater ejut, et defe-
dent vestimentumcoram sehioribus civilath. Appre- rent tecum signa virginilatis ejus ad tenioret urbis
hendenlque sehes urbis illius virum, el verberabunt illiut, qui in porla sunt, et expandent vetlime.ntum
eum, condemnantes super centum siclis argenti, quos coram tenioribut civitatit; et apprehendent virum et
dabit palri puellw, quoniam diffamavil nomen pes- verberabunt eum, etc, ut supra. Nempe miro modo,
simum super virginem lsrael, habebitque eam uxo- miro charitalis ordine, propler ipsnm crimen, unde
rcm, el hoh poterit dimitlere omni tempori vitw sum. Ecclesiam de genlibus redarguit, homo faclus Dei
Haec jusliliee vel sapientise Dei litlera pudicis scnsi- Filius, ipse verberatus et cruci aflixus est, el in porla
bus obscurissiina esi. Quis enim pudicus aninius civitatis coram scniorihus urbis, id esl in coiisistorio
PATBOL.CLXVII. 30
939 RUP.ERTi ABBATIS TUtTtENSlS 940
.cceli, in conspectu Palris el sanclorum angelorum }\ tui. Si aulem in agro repereril vir puellam quw de-
ejus, virgo esse judicata est, quse in conjunciione Sponsala esl, el apprehenderit, el concubuenl cum ea,
cjus posuii vestigia sanguinis sui, quee in prsedica- ipse moriclur solus, puella nihil patietur, nec est rea
lione ejus poenitenliaiii cgil, quse pro fide ejus san- morlis, quoniam sicui lalro consurgil conird fratrcm
guincm fudil. Nemjie.ei si ante prosiituta fuerat, suum et oceidit aniinam ejus, ila puella perpessa esl.
poslquam lanien sic illi conjuncla est, jam virgo Sola erat in agro, clamavil, el nullus adfuitqui libera-
jueretur dici, et est. Quis vero.paier, vel quae maler ret eam. In manjfesta discretae rei justitia justum
esiejus, nisi ordo apostolicus, et Ecclesia primitiva, nihilominus adullerii spirilualis judicium est. Nam qui
qiiorum lestimonio in cfieloet in lerra defendilur? cum uxore allcrius dormivil, vir impurus diabolus
Verberabunl, inquit, illum, condemnantes insuper esl, qui crealuraro ralionalem, scilicei hominem
cenlum siclis argenli, quos dabit palripueliw, quo- corrumpere ausus csl, et hic quitlem in agro puel-
niam diffamavit nomen pessimummper virginem Is- lam virginem Deo desponsatam invenil, el cuin illa
rael, Denique quia de peccalo arguebat Ecclesiam conciibuii, quando anie legem datam peregrinantem
sivfeSynagogam, quam virginem esse volebal, id- in ./Egyplogenlero Haebreeamsibi subjugavil; servie-
circo vir isie verberalus, insuper -et crucilixus est, bal eniro illic diis alienis, quam in Abrabam, Isaac
imO ut peccatum proslilulionis ejus delerei, idcirco B et Jacob desponderat sibi Deus legitimus vir. Clatna-
verberari el crucifigi dignatus est, dedilque cenlum vit puella, et nullus adfuit qui liberaret eam, nullus,
siclos argenti, id csl plenitudinem donorum Spiritus inquam, non erat enim lex, non venerat propheta,
sancti. Habebil ergo, inquit, eam uxorem, el non qui a culiu deorum yEgypiiorum revocaret gentem
polerit dimiltere omni lempore vitm sttw, videUcet illam, nisi quod claraor ejus venit ad Jesum, ct hic
implela prophetia, quse dicit: Habilabit enimjuvenis solus descendil, ut liberarei populum snum. Ilaque
cum virgine, ei habilabunt in le filii tui,etgaudebit sicul latro consurgit conlrafralrem suum, el occidit
sponsus super sponsam, et gaudebit super le Deus animam ejus, ita puella illa, iia gens novella illa
lims,(Isai. LXII). Sequitur: Quod ti verum esl quod perpessa esl, et iniiis diabolnm corrumpentem, et
objicil, el nonesl in puella inventa virginilas, ejicient foris Pharaonem servituli subjicienlem. Sola erat in
eam exlra fores domus palrh sui, et lapidibus obruent agro illo, in ./Egypio sola, touge remoia a civi.iaie
viri civitatis illius, el morietur, qupniam fecil nefas Dei e.t regno. Igitur vir ille, inqnil, morietur solus,
in Israel, ul fornioarelur in domo.pairh sui, et au- puella nihil patieltir, nec esl rea mortis. Talis nempe
feres malum de medio tui. Hoc iiUeiim sciendum adulierii poenam solus portabil diabolus, quemadmo-
e^', quiiL cum gratia Dei in ppleslale mulieris esl, , dum in lypum ejus solus periil Pbarao cum curribus
ulrum crimen, quod ab hoc viro objeclum est ve- suis et equilibus, gens aulem illa nihil passa mare
rum sit, an 11011.Elenim quse. poenilentiam egil, iit iransivit, glorificala miraculis, defensa coelestibus
stipra diclum est, et ila virginem caslam se exhi- precsidiis (Exod. xiv). At hic idem aduller loties
btiit, in illa nomen pessimum periit; qitse aulem puellam desponsalam in civitale invenit, et toiies
jicenitentiam non egit, magisque Barabbam quam cum illa concubuit, quolies gens eadem jam Scri-
Dei Filiuro, magis ainat AiUicbiislum quam Chri- pluris sanctis et angelorura inunila praesidiis, idolo-
stuin, hsec diffamata est, quia vere fecil nefas in latrise sese prostiluil, initiando Beclphcgor, colendo
Israel, el peccatum ejus manel; igitur ejicienl eam, Baal,. serviendo Astarolh. Araplius autem tunc dia-
inqnit, videticet Syriagogam, exlra fores quondam bolus corruplor cum illa in civilale concubuii,
Patris sui Dei, el lapidibus obruent cam viri civilalh quando seternum sponsum el aniatorem aiiiinarum
ejtis, scilieet omnes judices, qui sedebuut super Jesum Chrislum Filium Dei crucifigi, virumque bo-
thronos judicanles duodecim tribus Israel (Mallh. micidam sibi donari pelil (Acl. 111).Igitur, educes,
xix), el morletur, quia fornicata est in domo Palris inquit, ulrumque ad portam civitaiis illius, et lapidi-
sut,.id est condemnabilur, quia diabolo adhoesit, bus obruenlur. Palam est omni mundo quia jaiu
cum haberel legem et propheias Dei sui. ]D adultera illa ducta esl, jam non solum spirjlualiter,
331 CAPUT XX. sed corporaliter quoque et visibiliter de civitate Dei
Si dormieril rir cum.uxore alierius, ulrjque mprienlur; protracta est, multisque calamitalibus lanquam la-
eiqum sil dhlunliaejus inagro, et ejusquwin civi- pidibus obruta est, amissis jain angelorum pnrsi-
tate reperia esl; elquod adullerdiabolus,puellavero
quam oppressil ir>agro, Synagoga fuerii in /Equpto. diis, nulluin jam habens vigilem, id est propbetain,
Si dormierit vir -cum uxore allerius, ulrique mo- de qualibus ipse Deus: Super muros tuos, inquit,
ridniur, id esl adulter. el adultera, el auferes malum Jerusatem, conslitui custodes, tola die el tola nocte
de.lsrael. Hsec de adnUerio generalis senlenlia est. non tacebunt laudare nomen Doraini (lsa. LXII).Ijisa
Sed dijTerl, ulruin per vim, an per consensum adtil- quoque civitas terrena Jerusalem deserla est facia,
terium. perpetratum sit. Seqiiiiur ergo : Si puellam et templum exustum est, et qui Roinaiiorum gladio
virainem, desponderit vir, ei invenerit eam aliquis in superfuerunt, in omiies geiites captivi ducti sttnt.
civilaie,ei concubueril cttm illa, educes utrumque ad CAPUT XXI.
portam civilatis, et lapidibus qbruenlur: puella quia De eo quod ail: « Ulrique morianlur, t subaudiendum
non clamavit cutn essel in civilate, vir quia humilia- esse, si cumconsensu mulieris dormierii cum ea vir.
til.tixor.em vroximi siti: et attferes malum.de medio Igitur si dorntieril, iuquit, vir cum uxorc alieriut
941 . DE TRl.MTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — 1N DEUT. LIB. I. 912
xtterque moriantur, subaudilur, si cum consensu ,\nunis meis? Quse esl enim domus, aut qui miui
mulieris dormivit cum ea vir. Nam si invita violata Domini, nisi ecclesia Domini? Sed profecto iniel-
est, si vim perpessa est, ila queniadmoduin latro lecius eunucbi non idem hic est et illic. Illic enim in
consurgit adversus fratrem suum, el occidit aniniam lillera, hic aulem in spiritu eunuchus inlclligendus
ejus, adulter solus eril vjr, illa nihil patielur, nec esl, quia spirilualis esl. Quapropter jam ipsas etinit-
est rea moriis. Quare? Videlicet quia sota caro yio- chorum enumeremus species. In Evangelio Doininus
lata est, aiiimus attietii, ubi sedet fides conjugii, in- dicit: Sunt eunuchi qui sic nati sunt; et sunt eunuclit
corruplus. Sola fides violata in crimine esl, sola fidei qui ab hominibus facti sunt; et sunt eunuchi qui se
perdilio adulteriuin est. Nam ubi nullius desponsio- caslraverunt propter regnum cwlorum (Matlh. xix),
iiis sigiUata est fides, si corruplor accesseril, jam Heec tertia eunuchizatio, sive castratio, quia non
quidem viliuni, sed in neulro adullerium est. Nam ferro abscissionis, sed proposito fit caslitatis, magis
sequilur : Si invenerit vir puellam virginem, qum non quidem spirilualis est, verumtamen non omnino,
liabel sponsum ei apprehendens concubuerit cum ea, quia manifestus in came cselibalus esl. El hi procttl
et reS ad judicium veneril, dabit qui dormivil cum ea dubio laudabiles sunt eunuchi, quibus, juxta pro-
patri puellw quinquaginta siclos argenti, el habebit plietarn preedictum, dat Dominus locumin domo sua,
eam uxorem, quia humiliavil illam. Non poterit di- P et in muris suis nomenque melius a filiis et fitiabus.
mittere eam cumlis diebus vilm sum. Igilur sanclio Horum omnium generum de ntillo veraciter dicas,
conjugii non tam in conjunclione, vel commistione quia non ingreditur ecclesiam Domini, nisi quod
carnis, quara in sacramento desponsiouis esl. Qua- sacros lanlura attaris bonores auctoritas canonica
propter legitime ac rationaliter de virgine nunquam truncalis vel abscissis interdicit. Quapropter qua>
cognoscenda carnaliier vel cognita, loquitur angelus rendum adhuc est qualis sil ille eunuchus, qui noi
ad Joseph : Joseph, fili David, noli limere aceipere ingrediatur ecclesiam Domini. Quaerenlibus hoc illi:.
Mariam conjugem tuam; quod enim in ea nalum est, qupque illud sese oflert quod alibi dicitim est : Ma-
de Spiritu sancto est (Matth. i). Legitime, jnquam, lediclus omnis qui non fecit semen in lsrael. Neu-
id est secundum legem prsesenlem vocat illam in trum quippe sine altero recle inlelligi polest, quia
Evangelio conjugem propler solam desponsionis fi- videlicet verba qiiidein diversa, sensus tamen idem
dem. Porro de spirituali adullerio idem sentieridum esi. Igitur eunuchus qtii non ingredialur in cccle-
esl, videlicet quod invilam, vel ab adultero vim pas- siam Domini, et non faciens semen in Israel, qui et
sam, nullam animam proprius vir Deus quasi adul- ' idcirco roaledictus esse debeal, quia semen non fe-
leram judicet, Quod opliine sciens marlyr invicta, cerit in Israel, ille est, qui.cum possit verbo eedifi-
eademque virgo pudica dicit primum de carnali care proximum, muitis incedit, vet cum bona et
adulterio sic : < Nunquam inquinalur corpus, nisi uiilia noverit, otiosa magis et vana diligit, Hic illi
de consensu meiuis. Nam si iiivilam me feceris vio- opposilus esl qui se castravit propter regnum coe-
lari, caslilas mibi duplicabitur ad coronam. > Surii- lorum, quia videlicet quantum Hle laudabilis est, co
plum quoque de prsesenii legis loco lestimonium sic quod facultatem liabens naturalem seminandi filios,
inseril, dicens: < Nam sic patitur Dens violatorem carnis continens esl propter regnum coelorum,' sci-
caslilalis, sicut serpentem, sicut Jalronem, sicut licel [iit] vacare possit oralioni, el juxta apostolicum
barbarum. > Porro de spirituali adulterio itidem consilium tantum sollicitus sil qtise. sunl Douiini :
dicit: < Namel si in manu mea thura ponas, ct per tantum hic deieslabilis est, eo quod commissum
manura ineam jacias sacrificia, Deus hsec altendil et habens talentum verbi Dei, quo ad sedificatiouem
ridet. > Et de ulroque corainunem reddens senten- inultovum bene possit ojierari et utiliier nego-
tiam : < De sensibus enirii et de volujilalibus, inquit, tiari, T£cat oiio, et aecepiam indigne graliam ne-
judicat. » gligii. . . . '.
CAPUT XXII. CAPUT XXIII.
De eo quod eunuchus non intrabil EcclesiamDoniini; D « St fuerit inter vos .homo• qui nocturno pollutus sit
quol sinl eunuchorunt species, el qualis eunuchus somnio, t qualicunque dhcretione observandum sit.
non ingrediaiur in Ecclesiam Domini. Si fueril inter vos hotno qui nociurno pollulus sit
(CAP.XXIII.) Non inlrabit eunuchui atlritit vel dm- somnio, egredialur exlra caslra el non reverielur
putalhtesliculis etabscissovenlro inecelesidmDomini. priusquam ad vesperam. Lavetur aqua, et posl solis
in lsaia lcgimus : Et non dical Eunuchus : Ecce ego occasum regredietur in custra. Ilicjam reclequairilui'
lignum aridum, quia hmc dicil Dominus eunuchis ; tilrura post illusionem qure per soranium solet acci-
Si custodierihl sabbala mea, el egerinl quw volui, et dere, quilibel corpus Doniini valeal accipere, vcl si
lehuerinl fmdus meum, dabo eis in domo mea, et in sacerdos possit sacra mysteria celebrare, quia eccc
murh meis locum et nomen melius, a filiis et filiabus Icx non nisi lolum aqua, nec ante vesperam concc-
nomen sempiternum dabo eis quod non peribit (Isa. clit in ecclesiam vel castra ii.trare. Et quideni spiri-
LVI). Ergone sic sibi contraria stinl lex et 332 lualiler intelligilur, quia quasi per somniuin illudi-
prophelic," ut dicat lex, non intrabit eunuchus in tur, qui lenlalus inimunditia, veris iniaginibus iu
ecclesiam Domini, dicat econtra Doroiuns in pro- cogilatione inquinatur. El hic lavandus est aqua, ul
pbeta : Dabo etitiuchh locum in domo mea, el in cuipas cogilatiouis lacrymis ablual, ct nisi prius
 - RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 914
913
ignis tenlalionis recesserit, reiim se quasi usque ad A cil cura islo slulio divite : Anima, habet multa repo-
vesperam cognoscal. Sed ut simplicem nunc tenea- tita in annos plurimos (Lttc. xu). Isle ergo perdet
mus litieram, est in eadem somtiii illusione valde eam, nocte enim, id est, lempore vel hora quam
necessaria discreiio, qua subtiliter pensari debeat, ignoral repelent eam (ibid.). Econlra odil animam
ex qiia re menti dormieniis accidal. Aliquando enira sttam, qui abhorret, qualem luisse meminit prseteri-
ex crapula, aliquando ex naturee superfluiiate, vcl tam vilam suam; qui conversus ingemiscit, cl se-
infirmitale, aiiquando ex cogilaiioiie conlingit. Et ipsum punit per poenileniiam, numerans singulos
quidem cum ex crapula conlingit, habel exinde actus suos, el pro singulis semetipsuro accusans, et
animus aliquem reaiuiii, non tameri usque ad prolri- proprio coiuleirinans judicio. Nam hoc quoque quasi
bitionem percipientli sancti myslerii, vel missarum sedensfodil per circuilum, el egesta bumo nperil,
soleirinia eelebrandi, cura forlasse aut dies festus quo relevatus esi, juxta prophetam, diccniem : Et
cxigit, aut exhiberi myslerium pro eo quoil sacer- meditatus sum nocle cum corde meo, et exercitabar et
dos alius in loco deest, ipsa necessilas compellit. tcopebam tpirilum meum (Psal. LXXVI).HOCagil pro
Cum vero ex nalurse superfluitale, vel infirmitale in- reverentia Doinini Dei sni, anibulaniis in medio ca-
vencrji, oranimodo hsec illusio limentla non est, quia stiorum, ne quid foeditatis appareal coram illo, et
hanc animus pertulisse magis quamfecisse dolendus 3330ffciisusdereliuqiiallocum cordis felidum. Islo
esl. Si vero ex lurpi cogilalione vigilanlis orilur ergo in viiam eelernam cuslodit eam.
illusio dorinienlis, paiet animo suus reaius. Tribus
CAPUT XXV.
enim iriodis oinne peccatum cogiialionis impletur,
videlicel suggeslione, delectalione, consensu. Videat Quomodo Chrhtus faciat hoc quod ail: « JVe tradas
servum domino, qui ad le confugeril, t id est
ergo qua ex radice inquinalio illa processeril: scili- eum qui ad te conversus fuerit non retinqual
cel utrum suggeslione an deleciatione, vel, quott diabolo, el quomodo hoc observare debeat Ec-
majus est peccati, consensu acciderit, qtiod ct cogi- clesla.
tavil sciens, ei perlulit nesciens. Suse igitur coti- Non tradas servum domino suo, qni ad te confuge-
scientire judicio relinquitur, qui noclurno fuerii ril. Habilabit lecum in loco qui ei placuerit, el in
somnio poltutus, ul pro modo pollulionis digne la- una tirbium tuarum reqniescel, nec contrhtes eum.
crymis suis, vel poenilenlise salisfactione lavetur, Ul interim sensitni spirituaJem continuemus, huic
priusquam in caslra Dei regredialur, id esl prius- capilulo illud Evangelii dictum consentit: Omne
quam sacris mysteriis Chrisli participelur? quod dat mihi Paler, ad me veniet, el eum qui ver.tl
u, ad me non ejiciam foras. (Joan. vi). jEum, inqtiit,
'
CAPUT XXIV. qui venit ad me, sive servum sive liberum, id est
Quo sensu mysticeintelligendum sil quod ait : < Fo- sive genlilem, sive Judeeum, non ejiciam foras. Nam
diet per circuilum et egesla humo operies. t servris tot dominorum, quol cultor daemoniorum,
Habebis locum exlra castra ad quem egrediaris ad genlilis erat populus, liber aiitem Judaicus sibi vi-
requisita naturce, gerens paxillum in balteo. Cumque debalur. Sed et singuli hominum, qnot vitiorum
tederis, fodies per circuilum, et egesta humo operies, vel peccatorum tol sunl servi dominorum, quia
quo relevalus et. Dominus enim Deus tuus ambutat in omnhqui facilpeccatum servus est ptccali (Joan.wi),
medio castrorum, ut eruat te, et tradat inimicos tuos propter quod et non manet in domo in wternum
tibi, ut sinl catlra tua tancta, el nihil in eit appareal iibid.). Al ille liberator, eum qui venit ad se, non
fcediiath, ne derelinqual te. Fodies, inquit, per cir- ejicil foras, ut jam dictum esl, id est converlen-
cuitum, et egesla humo operies quo relevatut et. Na- tium seab errore [vitee suae uiiltum a sua repellil
luree corruptibllis pondere gravati, a mentis nostrse gralia, sive ille Judseus, sive gentilis sit, sive ma-
riiero quaedam superflua cogilationum quasi menlis sculus, sive femina, sive barbarus, sive scytha (Gal.
gravamen erumpunt. Sed portare sub balleo paxil- m); igilurethoc modo legem adimplet, nou tra-
lum debemus, ul videlicetad reprehendendos nos- ]0 dendo servum domino, qui ad se conversus fuerit,
metipsos semper accincli, aculum circa nos stimu- non relinquendo diabolo, cui hactenus servivit.
nm compunclionis habeamus, qui incessanter ter- Quod postulans Psalmista dicit: Non tradas me,
lam meniis noslrre poeiiilenlise dolore confodiat, et Domine, a desiderio meo peccatori (Psal. cxxx). Tu
boc quod a nobis felidum erumpil, abscondal. Ven- ergo, quicunque es, consecretalis ejus qui legem
tris quippe egeslio fossa humo per paxillum tegitur, dedit, quicunque in doroo ejus, quse est sancia
cum nientis noslree superfluitas sublili redarguiione Ecclesia, sanctrc liberlalis officia suscepisti, non
discussa, anle Dei oculos per compunclionis sueesti- tradas servum domino suo, qui ad le confugerit, id
nuiltim celatur. Huic sensui legis illud quoque de esl peccata sua confitenlem, et ea relinquere volen-
Evangelio congruit: Qui' amat animam tuam perdet terri, tae in desperalionem abigas, qualecunque cri-
eam. El qui odit animam suam in hoc mundo, in vi- men vel quanturocunque admiseril: Nec contristes
iam mternam custodit eam (Joan. xn), Amat quippe eam, imo consolare juxta Aposlolum, ne abundan-
animaui stiam, qui quantum in deliciis, lantum in iiori irhlilia absorbeatur. (11 Cbr. n). Habiiabit le-
vtiiis fovel preesentem vilam suam, qui sibi blandi- cum in toco qui ei placueril, et in una urbium tuarun:
tur, qui etiam malam dtiendit vitam suain, qui di- requiescel, id est in quocunque proposilo vel ordine
 945 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN DEUT. LIB. I. 916
devoVerit suam. usque ad finem pceniteniiam aget. A condennahis, qualecunqtie illttd sit quod ab antiquis
Cseterum juxla sensum litleralem , hoc preeceplum palribbs fit aut aclura est. Verbi gratia : Abraham
sancta Christi Ecclesia sic observal m, secundum duos filios habuit, unum de ancilla, el unum de li-
canonicam auctoritatem, Judeeorum sive paganorum bera (Gal. iv), hsec el his similia si lanquam adut-
mancipia, semel ad ipsam ftigientia nunquam qui- teria reprehendas, aul judices, raiionem non dis-
buslibet suasionibus rcddere debeal. Sancitum cernens lemporum, quod videlicet anle legera alia
quippe esl lege canonica, ut si quilibet Judieorum licenlia fueril, alia sub lege, alque alia in pulchri-
aut paganorum servus ad venerabilia loca fnlei causa tudine sil, Evangelii; si, inquam, heec reprehendas,
confugerlt, nullalanus eum patiamnr prsejudicium vet condemnes in hoininibus sanclis patribus nostrae
sustinere. Sed siveolim Chrisiianus, sive nunc fue- fidei, quorutn de semine salus nobis Chrislus adve-
rit baptizandus, sine tillo Christianorum pauperum nit, nimirum se„-elem amici falce indiscrela mes-
damno, religioso Ecclesiaslicoe pietalis palrocinio in siiisli. Manu igiltir tantum horrentem spicarn con-
libertatem omnibus modis defendalur. teres, id esl per allegoriam dicla esse boec intel-
CAPUT XXVI. liges.
CAPUT XXVIII.
Quid sit spiritualiter ingresso vineam proximi uvat B
inlus comedere, foris autem non efferre. Quod homo st acceperil uxorem, el eam oderil, per-
mittilur ei dare libellum repudii, quatiler el sinqulis
Ingressus vineam proximilui comede uvas, quantutn nostrum debeat intelligi, et aualiter Christus Syn-
tibi placueril, foras autem ne efferas tecum. Proximus agogm id fecerit.
luus meiialor Dei et hominum, homo Christus Jesus (CAP. XXIV.) Si acceperit homo uxorem, et
est, qui vulneraltim hominem ubi ab Hiericho in habuerit eam, et non invenerit gratiam ante
Jerusalem descenderat, misericorditer suscepit, et oculos ejus, propter aliquam fmditatem, scri-.
inde proximus ejus dicitur el est, quia cum illo bet libetlum repudii, et dabit in manu illiut,
misericordiam fecit (Luc. x). Untle ei loqtiitur per el • dimittel eam de domo suo. Cumque egressa
Prophetam : Quasi proximum,quasi fralrem noslrum, alterum maritum duxerit, et ille qtioque oderil eam,
sic complacebam. (Ptal. xxxiv). Porro vinea ejus dederilque illi libellum repudii, et dimherit eam de
Ecclesia ejus est, quemadmodum in prophela dicil domo stia, vel cerle fuerit marluus, non poteril prior
spirilus: Cantabo dileclo meo canlicum palruelh mei, maritus recipere eam in uxorem, quia polluta esl, et
vinem suw, vinea facta esl dileclo meo.in cornu filio abominabilis facta est coram Domino, ne peccare
otei_(Isa. v). Ac deinceps : Vinea enim Domini excer- (acias lerram luam quam Dominus Deus tuus libi
ciiuum, domus lsrael est, el vir Juda germen delec- .„~"tradiderit possidendam. Patel profeclo quia vig
tabile ejut (ibid.). Vineam hanc ingressus es, quando preecepli 334 ralione juxla litteram caret. Quod
ad fidam Chlisti lanquam operarius.a palre familias et Verilas in Evangelio teslaiur, dum Pharisoeis ob-
vocalus es (Matlh. xx), Comede,ergo, inqitit, uvas, jicietilibus quod Moyses mandavit dare libellum
quantum libi placuerit, foras autem ne efferas tecum, repudii.et uxorero dimitlere, respondens dixit:
idesl opera bona quantaciinque poies corde bono Quonium Moysesad duriliam cordis vestri, mandavit
ct animo volenti, nihil aulem quasi ad oculos ho- vobh dimitlere uxores veslras. Ab inilio autem non
minum. Qui enim lucera suam lucere facit coram fuit sic, etc. (Maith. xix). Et hicergo litierae spicam
hominibus, ul videanl opera ejus bona , et glorificenl conleramus, alque inde spiritualis sensus grainini
Patrem qui est in cmlis ( Matth. v), ille profeclo capiamus. Homo uxorem accipit, ciim aclionis ter-
intus uvas comedit, et proximo suo nequaquam renae suscipil curam, cujus si fceditatem cognoverit,
damnosus, inio charilali ejus gratiosus exislit. Quia dat libellura repudii, et dimiliit eam de doino sua,
aulem fecit justiliam siiam coram hominibus, ut quia sa-pe ipsa lerrena actio quse priusquam habe-
videalur ab eis, uvas procul dubio foras extulii, et relur forliter amabatiir, cum habita fuerit, cujus
in boc anrici gratiam Iresit. Dicit enim de hujus- sit fceditalis agnoscitur, cum esse polluta per pec-
mercedem suam ;[j cata videlur. Dimitlai ergo eam vir de domo sua,
' modi: Amen.dico vobis, receperuni
(Joan. vi). Receperunl, iiiquam, nec aeterna fa- ul amorem ejus rejicial a mente sua, quee egressa
niiliarilale ad eamdem proximi ingredienlur vi- viruni alierum accipial quia lerrenam actionem,
neam. quam tu deseris, alius concupiscit. Sed forlasse et
CAPUT XXVII. jpsa in odium quandoque ventura est, ul eam utili-
Quid sit de tegeie tpicas frangere, et manu conlerere, ter dimiliat. Bene autem dicilur, dimherit eam, vel
falce autem npn metere. certe mortuus fuerit, quia unusquisque terrenam
Si inlraveris segetem amici tui, franges spicas, et curam aul dimittil aul morilur, id est aul non ei
manu conieres, falce autem non metes. Ejusdem, ex aniino succuinbil, aut propler eam fundiius in
amici vel proximi seges sancta Scriplura est, quse de ariiriisevita succumbit. Sive ergo sequens eam ma-
palrum ejus secundum carnem diclis vel factis con- ritiis dimiserit, sive morluus fuerit, maritus prior
texta est. Franges ergo, inquit, spicani manu, ut nbn poterit eam in uxorem accipere, quia pollula est,
ad lalentia grana pervenias, id esl discuties occi- til videlicet is, qui semel curam terrenam alque vi
dentem litteram, ulde reposito intrinsecus spirituali tse prsesenlis intentionem reliquerit, ad eam ullra
sensu vivas; falce autem non metes, id est non nullo modo redeat, quam ipse jam suo judicio pol-
»i7 RlTPERTl ARRATISTIIITIENSIS «148
luit, quia eam prius ideo dcseruit, quia pollutam A y facies, quodcunque docuerint te sacerdotes Leiilict
esse cognovit. Caelerum et jtixta allegoriam sensus generis, jtixta id quod prmcepi eh, el imple sollicile.
altior est, in eo videlicet quqd sicutper proplielam Et proliniis : Memento quw fecerit Dominus Detts
testalus est matri vestrre Synagogoe, o Judoei, libel- vesler Mariw in via, cum egrederemini de jEgypto.
lum dedit repudii. Verumiamen litleram ejusdem Quidnam boc sibi vult, quod prrecepto tali prsemissa
preecepti, parlim per misericordiam praeterit idem lepram tantopere cavendam esse deccrnit? atit nuii-
Deus judicii, ctim itidem in prophela dicit: Vulgo quid observare polest, aut in arbiirio ejus est pla-
dicilur:- Si dimiserit vir uxorem suam et recedens ab gam leprae non incurrere? Ergo et in hoc allins
eo ditxerit alterum virum, nunquid revertetur ad eam quidpiam requirendum est. Deprehensiis quippe cst
ullra ? Nunquid non polluta, et contaminala erit bomo, quod vendilo fratre suo preiitim acceperit,
mulier illa ? Tu autem fornicata es cutn amatoribus quando populus Judaicus, aul sanguinem Chrisli,
multis, tamen reveriere ad me, dicit Dominus, et ego secundum carnem fratris sui funderet, pretium de-
suscipiam le (Jer. 111).Igitur nunc quidem Synagoga dil etaccipil; Iradilor quippe Judas prelilim san-
libellum accepit repudii, quia' quomodo si coniem- guinis iriginta argenleos retulil ( Matth. xxvu).
nal mulier amaiorem suum, sic illa Christum con- Hoc faclo tota Synagoga lepram maledictionis in-
lempsil, altcrumque maritura diabolum duxit,ve- B I curril, cujus in lyjjitm Mariam, ul suo loco jam
riiniianien ad priorem maritum reversura est, et diclum est, per lotnm corpus lepra candens operuit
ille revertentem suscipiet, qtiia cnm pleniludo gcn- (tVtim. xn). Igilur qnicunque Christiiin ex Iege et
tium siibinlraverit, tunc omnis Israel satvus Cvit prophetis venlurum esse ditlicisli, ejusque vendt-
(fiom.n). tionem in Evangclio legere vel audire potuisli, ob-
CAPUT XXIX. serva diligenter, ne incurras in plagam leprw, id est
Quid sit loco pignoris inferiorem et superiorem motam ne consentiendo sacrilcgiis Judseoriiin, malediclione
non debere accipi. •periaris, et sempilerna confnsione induaris, et cum
Non accipies loco pignoris inferiorem et superiorem illo. ccetu malignantium projecttis, habites exlra
inolam, quia animam suam apposuit tibi. Accipere castra proficiscentis in coelum Ecctesise. Hoc in-
dicimus aliquando auferre- Unde et Paulus apostolus ajitatn, obserea diligenter, et fac quotlcunque docue-
dicit: Sustinetis enim, si quis vos devorat, si quis rint le sacerdbtes Levilici generis, id est preedicalo-
accipit (II Cor. xi), ac sidiceret, si quis rapit. Pignus res evangelicse veritatis. Ipsi enim docere lc possunt
vero debitoris est confessio peccaloris. A debitore qUaliter Iepra careas ejusmodi. Preelerea fratrem
eniin pignus accipitur, cum a peccatore jam peccati stiuni et ille -endit, qui venale habel Evangelium
confessio lcnetur. Superior autem el inferior rnola 'J Ghristi. Frater enim vesler ille esi, qiiemadmodum
est, spes et timor. Spes quippe ad alta subvehit, in Evangelio dicit: Vade ad fratres meos, el dic
timor atilem cor inferius premil. Sed mola superior' ' eis ; Ascendo ad Palrem meum el Patrem vestrum
et inferior ila sibi necessario junguntur, ulunasine (Joan. xx). Et alibi cum dixisset : Quw esl mater
aliera inutiliicr haheatur.Tn peccaloris namque pec- mea,'elqui stint fratres mei? (Matth. xit.) extendens
tore debet speset formido conjungi, quia incassum nianuni in discipulos suos, dixit: Ecce mater mea et
misericordiani sperat, si non eiiam jusliliam limeat. fratresmei. Qui ergo venale habet Cbristi Evange-
Iiicassuro justitiam meluit, si non eliarade misericor- littm, niaxime vero si venale faciat qualecunque
dia confidit. Loco igitur pignoris mola superior aut Christi sacramentum, profecto hic vendit fratrein
inrerior lolli prohibetur, quia qui peccatori preedicat suum. Hic autera adeo lepram incurrit ul baereticus
lanla dispensatione coraponere debetpraedicalionem judicelur, quemadmodum in Actibus apostolorum
tit ncc derelicta spc timorem sublrahat, nec sub- Magus ille Simon (Act. vm), a quo usque bodie ven-
tracia spe in solo eum timore derelinquat. Mola dilores vel emptores gratiarum Chrisli, Simoniaci
eriira superior aut inferior tollitur, si per prredican- dicunlur. Igitur qtiicunque legislis vel audislis, Gra-
lis Unguam, in pcccatoris pectore, aul timor aut _ lis accepistis, graiis dale (Matlh. x), observa, inquit,
spes a limore divjdatur. diligenter ne incurras plagam leprw, subaudilur pro
1 tali fratris vendiiione, et boc
CAPUT XXX. paliaris in anima, quod
Quid sibi velilquod prwmhsa sententia in eum.quifra- Giezi perluJil in corpore. Nam quemadiriodum lepra
trem sunm vendiderit, plagam leprw cavendam esse, Marise cladem 335 iHorum spirilualem significat,
mox subjunxit, etquod ille quoque fratrem suum qui
vendal, qui venale habel. Evangelium Chrhli, ac ticeeper superbiam mentis in fovcam iiicidunl hscre-
proinde leprosus sit, ul Giezi. doctrinae sic lepra Giezi morbum illorurri expri-
Si deprehensus fuerh homo sollicilans fralrem suum mil (IV Reg. v)qut propler venalilalem cujuslibet
de filiis Israel, et venditp eo acceperil pretium, inler- evangelicre gratire, lanquam lcprosi projiciuntur dc
(icietur, et auferet malum de medio tui. Manifesle sinu malris Ecclesije.
juxta tiltcree quoque sensuin grande in vendilione CAPUT XXXI.
Eum qhi repelil rem aliquama proximo, nondebere
fralris.sacrilegium est, cujus reos se constituerunt domum ejusingredif.id est neminem ilebere curio-
filii Jacob, quando ab illis in servum venundalus sum vel suspiciosum esse erga conscienitam[pec-
est Joseph (Gen. xxxvu). Sed conlinuo sequitur : catorh.
Observa diligenier ne incurras in plagatn teprw, sed Cumque repetes a proximo tuo rem aliquatn quam
919 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN DEUT., LIB. I. 9S0
tlebel libi, non ingredierh domuin ejus ul pignus .A peccattim, pro sola iiiiquitate patruJn, id est pro
auferas, sed stabis foris, el ille libi proferei quod onginali peccato apud iiiferos delineaulur. De'qui-
habuerit. §in atilcm pauper esl, non pernoctabit apud bns cum rectissime Deo dicas : Judicia tua abyssus
le pignus, sed stalim reddes ei ante solis occdsum, ul tindla (Psal. xxxv) et id beali Jbbsub laliuiu persona :
dormiens in vesiimenlo stio benedical' libi. Iu ipsa Et mtdliplicabis vnlnera mea etiam sine causa (Job
superficie sua, pulchra et amabilis est ista clenien- ix); illud lamen de omnibus morli preedestiualis
tise lex. Porro id quod iulriiisectis lalet, pulchriiis sciendum est quia gcnerationis vel stiperfliise origi-
est. Spiritualiler namque rem aliquam a prpxinio nis eoruro causa peccatum est. Post peccalum nani-
repetiinus, quolies proximum pro aliquo peccato que Evee dictum est : Multiplicabo wrumnas tuas,
corripimus, juxta iUud Evangelicum : Si peccaveril el conceplus luos (Gen. iii), Nam ecoiitra geuerationis
in le fraler luus, vade et corripe eum inler te, el vel originis eorom, qui ad vilam praedeslinati sunt,,
ipsum solum (Matlh. xvm). iVoit ingredierh, inquit, causa efficiens benedictio Dei est, dicelilis anle pec-
domum ejus ut pignus auferas.' Domum proximi ille calura : Crescite et muliiplicamini el repleie terram,
ingreditur ut pignus auferat qui curiosus et nimium subjicile eam (Gen. i). clc. Profecto parvuli, .qui
suspiciosus viiamej'usperscrutaiur, ut accusalionem arite perceptam Cbrisli gratiam ex hac luce subtra-
adversus illum inveniat. Non ergo ingredierh, in- " huntur, eo ipso quod sic subtracti sunl, palam fa-
quil, domum, i'd est non cnriose ages, tit publice ciunt, quia nOn ex prremissa benedictione, sed ex
ai-guere vel reprehendere possis quse forte secreto subsequentis peccat: superfluitatc orii siini. Quaergo
commissa sunt. Sed quid ? Forh stabis, et ille tibi jiisiiiia dicenlis : Mullipticabo wrumnas luas et con-
pioferetquod habueril. Foris, inquam, stabis, foris ceptus tuos, superflui homines nati snnt, eadem et
pulsahis, foris sermonem facies, ita ut non uni, sed nioriunlur. Prointle ditigentiori atlhuc determina-
omriibus non de urio, sed de Cunclis loqueris, an- lione sentenlia supplerida o.st, nec filii propairibns
nunliando quod nihil operlum quod non reveletur, ; niorienlur, subauditur, si palres alios, scilicet san
niliil oecullum qriod non sallem in futuro judicio clse Ecclesiee sacerdoles, irrio palrem alium, iclest
scialitr (Matth. x), quatenus dum omnes sollicitos novrim Adam Chrislum habere mereanlur.
reddis, unus securus non sit. Tunc ille libi proferet CAPUT XXXIII.
qitod habtterit, id est sponte sua conlilebilur quod Non esse recoltigenda ea quw in messe
post lergttm
fecit, et tu pro illo orabis, juxla preeceplum Apo- relicta sttnt, id esi non semper vel omnia debeie
sloli dicentis : Confiteminialterutrum peccala vestra, abscondi bona opera ab oculis Itominum.
et oratepro invicem,ui salveniini (Jac. v). Tu ilaqtie „ Quando messtteris segelem in agro tuo, el mani-
sporile confitenli, stalim dimiltes ei. Nam boc est pulum oblilus reliqnerh, non reverleris ut lollas eum,
quod sequilur : iVojl pernoctabil apud ie pignus, si sed advenam et pupillum el viduam patierh auferre,
pauperesi, sed statim reddes ei ante solh occasum, ui benedical libi Dominus Deus tuus, in pinni opere
etc. Haec in te discretio esse debet ut si pauper spi- manuum luarum. Si fruges colliges olivarum , quid-
rilu est, si buiniliter confilelur, si pro peccato suo quid remanserit in arboribus, non reverterh ut colli-
compungitur, statim dimittas e! anle solis occasrim, gas, sed relinques advenm, pupillo, ac vidum. Me-
id esl anteqiiam iucidal in desperationis pericutum, menlo quod el lu servieris in JEgyplo. Et hsec lilriffarj
til dorniiens in veslimerito suo, id est requiescens ' superficies plana, meiiles noslras valde ad huroani-
in spe salutis suse benedical tibi, quia tu aniniam lalem vel pietalem ocdificat, nec occidit liseclitterse
ejus lucrifecisii, ut habeas justitiara coram Doraino pars; imonon minusquam spiritus vivificat. Ipsum
Deoiuo, videlicei quain subaudire le voluil dicendo: jam spirittim de littera nbn tanquam vitam.de oc-
Si le audierit, lucralus eris fralrem luum (Malth. cidente, sed tanquam Ibesaurum de thesauro, ian-
xvni). qriairi mel de cera producere promptum esi. Spiri-
CAPUT XXXII. rilualiter naraque messes segetum, fruges olivarum,
Quod illa non videanlur contraria, quod dictum esl, iD racemi vinearura nostrarum, opera jusiiiiee riostree
< non occidentur patres pro filiis, » el t qui reddh sunl. Et segetem uliqtie nostram, olivas noslras,
iniqnilalem palrum in filih ac nepolibus. t racemos quoque noslros, absque ullo residuo colli-
Non occidenlur palres pro filih, nec filii pro pa- gimus, qiiando ita cavemus justitiamiioslram facere
iribus, sed unusquisque in peccalo suo morielur. Alibi coram bominibus, ut a nullo videamur. Verum si
dicluiri esl : Qui reddh ihiquitalem patrum in filiis taniopere semper limeamus speclalorem, niinquani
ac nepotibus, in tertiam el quartam generationem habebimus imitatorem. Ergo non reverteris, inquit,
(Exod. xxxiv).Nec hsec sibi contraria videantur cum til lollas eum qUem obtitus reliquisli inanipuluni,"
dicit, nec filii occidentur pfo<patribus, subaudienduni non ut cotligas quidquid in arboribus remanserit
est, qui peccaia patrum non sequuntur. Narii ubi olivarum, arit vinea quidquid residuura fueri.i ra-
diCtum esl :Qui reddis iniquilatem pairum in filits ac ceriiorum, sed advenam et pupillurri et viduam pa-
nepotibus ilidem subatidiri oporiet,'qui patrcsiniquos lieris auferre, sed relinques pupillo, ac advenw, ac
imilaiitur. In qua distinciione cum ratio jusliliee viduw, sed cedent in usus advenre pujjilli, ac viduse,
manifeste se offerat, de solis parvulis magria ei Advena, pupillus, ac vidua, quia non seiriinaverunt,
antiqua queslio cst, cur cura nullum habeant actuale quia olivas et vineas non plantaverunt, paupere&
951 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 932
sunl Ecclesise, qui fidem habent quidem, sed non- A daverunt. Porro qui spiritualiler totam legem ad-
dum fidei congrua opera juslitise fecerunt. Plura implevit, novus homo Jesus Cliristus , huic quoqne
ergo operuin nostrorum propler periculum ^miserae parti iegis in semelipso sic obtemperavil ut pro gula
vanitatis inlra conscientioe secrelum 'quidem repo- primi hominis, jejuniorum plagas sustinens, qua-
uamus, aliqua tamen hujusmodi 336 pupillis vel dragenarium Jion excederet dierurn numerum; nara
advenis ac viduis relinquamus, ut noslris provocen- consummatls illis, ecce accesterunt angeli et minislra-
tur exemplis, ut sicut ail Dominus noster, videant bant ei (Mallh. IV). Ubi usque hodie solemne est
opera nostra bona, el glorificeni Palrem notlrum, tam publicis quam privaiis salisfactionibus liuuc
qui in ccelisest (Matlh. v). dierum indicere numerum, et ita sponte sua prosira-
CAPUT XXXIV. los ac poenitenles legilime plagis abslineniiae coram
Domino verberari.
Quare in corripiendo homine quantitasplagarum qua-
dragenarium non debeal excedere numerum, et de CAPUT XXXV.
quadragenario jejunio Domini. < JVoji alligabh ot bovis triiuranlh. »
(CAP.XXV.) St fuerit causa inter aliquos, et inter- Non alligabis ot bovit tererilis in area fruges tuas.
pellaverint judices, quem juslurti esse perspexerint, IVNotaiam * dudum et celebris aucloritas bovem hic
illijuslitiw palmam dabunt. Quem impium,condemna- 11simpliciter velat inlelligi. Paulus namque aposlolus
bunt impkiatis. Sin autem eum qui peccavit, dignum cum dixisset Nunquid non habemus polestalem man-
viderint plagis, prosternenl., el coram se facient ver- ducandi et bibendi (I Cor. ix), subsecutus adjiinxit:
berari.Pro mensura peccati erit, el plagarum modus: Nunquid secundum hominem Itmc dico ? An et lex
ila duntaxat, ut quadragenarium numerum nonexce- hwc non dicit ? Scriplum esl enim in lege Moysi :
dat, ne fwde laceratut ante oculos luos abeal frater Non alligabh ot bovi triluranli. Nunquid de bobus
luus. Plagarum virgarum medicamenlum scimus cura esl Deo ? An propler not uiique dicit ? Nam
esse culparum, quoenon ad morlem sunt, quo sci- propler nos scripta tunt, quoniam debel in tpe qui
licet et prseleriia culpa dilualur, et de futuro pec- aral arare, et qui Iritural, in spe fructus percipiendi
candi cupidilas metu pcense expertse reprimaiur. (ii>id.).Igitur bos hoc loco Evangelisla, id est Evan-
Nam et idcirco in Ecclesiastica disciplina iinprobos gelii praedicator debet inlelligi, qui lunc utique
et duros ac sunerbos vel inobedientes, verberum vel Irilurando in area granuni a palea separat, quando
corporis casiigatione in ipso initio peccaii coercere Scripturas traclando in publiea ecclesia , sensum
debemus, scienles scriplum : Stuttus verbis non cor- legis spirilualem de slerili producit litteia. Huic
rigitur (Prov. xxm). Et iterura : Percute filium ttiuin P justilia.Dei providet, dicendo: Non alligabh os bovis
urga, et liberabit animam ejusa.morte (ibid). Sed lerentis in area fruges luas, idest non palieris esurire
quare secundum hanc legem quantilas plagarum in corpore prscdicatorem, qni tibi minislrat aniinee
quadragenarium non debet excedere numerum ? viclualia • non, inquam, illi negabis tua carnalia,
Quare prostralo homine sub tot ictibus plagarum qui sua libi seminal spirilualia (ibtd.), prsescrliin cuin
icedum esse debuit pupillo illi, nou saliari numero in evangelio et Veritas eadem eademque dical jusli-
tot plagarum ? Vidclicet, quia simul omnes ipsi tia : Dignus ett operarius mercede sua (Luc. x).
peccaverunt in scelere viluli, quem fecit Aaron, ct CAPUT XXXVI.
proslralus Moyses quadraginla dicbus et quadra- De eo quod ait: «Uxoremdefuncti aceipiel frater ejus,
ginta noclibussub plagis jejuniorum salisfecil Do- et susckabit semen fratris sui. » Et de Ruih Moa-
mino pro reatu ipsorum : sic enim dicit: Et jacui bilide,avia genitusest Obed pater lsai, pairis David.
coram Domino quadraginla diebut et noclibus (Deut. Quando habitaverinl fratres simul, et unus ex eis
ix), sive et procidi ante Dominum, sicut prius qua- absque liberis mertuus fuerit, uxor defuncli non nu-
el suscilabil
draginta diebus et noclibus, panem non comedens, bel aiteti, sed accipiet eam frater ejus,
el aquam non bibens, propter omnia peccala veslra, semen fratris sui. El primogenitum ex ea filium nomine
ex
quoe fecistis conlra Dominuro, ct exaudivil ine Do- i) «7/iusappellabit, ul non delealur nomen ejus lsrael.
minus eliam hac vice, Benc ergo in ipso fervore Sin autem noluerit accipere uxorem fratris sui, quw
judicii, lex sancia miserationis memoram facit, ei lege debelur, pergel mulier ad porlam civitath, ct
inira diligentia non immempres esse pCrmitiens inlerpeltabil majores natu, dicelque : Non vnlt frater
delicli universalis sub omni poena singularis cnjus- viri mei susciiare semen fralris sui in lsrael, nec me
libel hominis, diim ejns tenentur lege numeri, quo in conjugium sumere. Slalimque accersiri eum \acient
ipsi alio vapulanle, misericordiam conseculi siiiit. et interrogabunt. Si responderil: Nolo eam uxorem
Hoec pielas legis Paulo quoque apostolo modice accipere, accedet mulier ad eum coram senioribus,
subveriit. Ait enim : A Judmis quinquies quadra- tollelque calceamentum de pede ejus, spuetque in fa-
genas una minus accepi (II Cor. xt). Judices iniqtii ciem ejus, et dicel : Sic fiat homini, qui non mdificat
injtisle judicatum, impie proslratum, nc voluptaie domum fratrit sui. Et vocabilur nomen illius in Israel':
caedis, vel deleclatione crudelilatis toto viderenlur Domus discalceati. Sectindum banc iegis Hlleram
permisso uli, parce quinquies verberaverunt, dum via facta, adilns aperlus esl, quo in generalione
de quadragcnario numero. qucm transgredi non Chrisli, qui secundum carnem ex Judeeis est, gen-
audebanl, plagam unam jam Jaceralo corpoii denu- tititas quoqueloctim;haberet, ut scilicet Rulh Moa-
933 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — 1N DEUT. LIB. I. 954
bilidem, Booz jure propinqui uxorem acciperet, rc-, \ alium rixari cceperit, volensque uxor alterius viri
cusante illo qui erat propinquior accipere uxorem eruere virum tuum de manu forliorit, mitefit manum
frairis sui, el susciiare senien ejus ((Ruth tv). Ubi' sitam, et apprelienderit verenda ejus, abscinde miinum
lamen nolandum qnia non onuiino secundutii banc illius, hec flecieris ulla misericordid super eam. Meriia
legem accessit mulier ad illum coram senioribus, poena frontosee et impudenli mulierculse, qiiee tene-
ut tolleret calceamentum de pede ejus, spuerelqtie rtis et occuhas invadeiido naturoe radices, dolore
in faciem iilius, et diceret : Sic fiat Itomini qui non siiiiul ac pudore viruiu forlein ipsa sine fortiiudine
eedifical domum fralris tui, sed dixit illi propiuquo allicerel. Sed quid in conscribenda lege jiistiliae latis
Booz: Tolle calceamenlum: quod slaitmsohil de pede ac lantilli infortUnii meminisse diguatus esl digilus
tuo. At ille majoribut riaiu et uuiterso populo Isroel: Dei? Nempe si sine spirilu vel niyslico sensu scri-
Testet vot,inquit,estts hodie(ibid.),elc. Forsilanquia ptuiii pules.exile alqucTidiculum boc litteroe corpu-
peregrina erat roulier, idcirco non tota licentia, vel sculumcsl. Ergo elin hoc mysteriurii quseranius,.ut
permisso legis uti ausa esl. De illa genilus esl Obed mulierem viri forlis inimicam, ubique persequa-
pater Isai, patris David, qui secundum carnem paler mur. Neiripe lieec mulier Synagoga esl. Porro duo
est Doroini nostri Jesu Chrisii.liaque, utjam diciuui viriqui jurgium , iiiio eertamen niagnum inler se
est, per gratiam 337 le8's hujus admissa esl in B habueruni, hinc Chrislus, alque indediabolus est.Et '
generationem Christi Filii Dei, ut jam diximus, post ille quidem forlis, sed hic forlior esl, quemadmodiira
Raab meretricem Ruth Moabilis. Secundum quam dicil: Cum fbrtit armalus cusioilit alrium suum , in
Isaias propheta dicil : Emiile agnum, Domine, do- pace sunt omnia quw possidet. Si autem fbrliot illo
minalorem terrm, de petra deserli ad tnontem filim superveniens ricerit eum-(Luc. xvn), etc. Hujus viri
Sion (lsa. xvi). Petra iiamque deseni mulier illa forlioris alque fortissimi nihil aliud mulicr illa, nisi
fuilde medio genlililatis, qttoe videlicet gentilitas, carnis iiifii-iiiiialem novil. Nempe queriiadmodum in
'
prius a Deo deserta exslilit, unde secundum carnero, Noe de vinea,quam plantaverat ipse,inebriato atque
Agnus Dei filius David Cbristus processit. in tabcrnactdo suo verenda discooperla (Geri. ix) ,
CAPUT XXXVII. mystice carnis signilicant infiriniiatem, ex qua cru-
ciligi potuit Deus et homo Chrislus a vinea sua ,
Quod mtjttice vir defunclus Chrhtus tit, et frater ejut domo
qui prwvai/i regere Ecclesiam Dei, tusciiare debeat lsrael, aceio cum felle loiaque mortis amari-
semen ejus. tudine inebriatus, sic el in hoc locoverenda viri fortis,
Porro mystice frater oefunclus ille esl qui post quse mtilier viro suo favens apprebeiidil, naturani '
lesurrecliouis gloriam apparens, dixit: Ite nuniiate .„ significaut huiuanain ejusdera Christi Filii Dei secun-
fralribut meh (Joan. xx), qui quasi sine filiis obiil, dum quam lenere illura et crucifigere potuil Synago-
quia adhuc eleclorum suorum numeruni non imple- ga, partibus faveus viri, imo adulterisui diaboli.
vil. Ilujus scilicel uxorera superstes frater sortiri Quid igilur ? Abscindet, inquit, manum ejus , nec
proecipilur, quia dignum profecto est ul cura sanctse flecterit ulta mhericordia ttuper eam. Palam oiniii
Ecclesireei qui hanc bene regere preevalet impona^ . inundo esl, lolus orbis audivilelintelligit quia nia-
tur. Cui nolenti mulier in faciem expuil, quia quis- nus abscissa esl Synagogse;abscissa,inqriaro, a vivo
quis ex muneribus quoepercepil prodesse aliis non corpore, abscissa a tota pairiarcliarum eipropheta-
curat, bonis quoque ejus sancta Ecclesia exprobrans, rum Scle, ita ul uihi! operari possit, ui omne opus
et quasi in faciem salivam jacit. Cui ex uno pede ejus inorluum, el a Deo vivo separalum sil. Preeter-
calceamentum lollitur, ul discalceali domus vocelur. ea et lolies inter se viri' jtiigium habent, quoties
Scriplum quippe est: Calceati pedes in prwparatione cum brereiico vir catliolicus, lide forlis acsennone
Evangelii pach (Ephes. vi). Si ergo ut noslram, sic potens, pro lidei defensione, puhlicum inii certamen.
curam proxiini gerimus, utrumque pedem per cal- Mulier aulem volens eruere virum suum de manu
ceamenlura munimus. Qui vero suam cogitans uti- forlioris, iuiitil manum, et verenda illiusappreheu-
litalem, proximorum negligit, quasi unius pedis ]D dit, qUando lauioruin quilibel dispiuandi ordinem
calceamenium cum dedecore amiitit. Interea uxor nesciens, ad turpia vel trivialia convicia prorumpii.
defuncti, uxor inquam Synagoga, quee defuncto, Et si quam novil aul conlingere potest, viro forii
id est, illi qui pro ipsa mortuus esl nubere debuit, sallem falso, de preeteritis ejus actibus maculaiu
nupsil alleri.quippe quse el Barabbam latronem ha- injicil. Abscindes igiiur, inqitit, manum illius, IUC
bere maluit, et contemplo eo qni in nomine Patris flecterh ullamhericordiasupeream,ul videlicet eiiam
sui benediclus advenil illum exspeclet alium qui si qua virlus ejus esl, tanquani viiiuin conieninas, el
nialedicius in noniine suo venturus est. Unde et velul slercus abjicias, ila ul confi.denter dicas : Melior
illud : Quiajuxta me discooperuhti, el suscepisti adul- est iniquilas viri quam benefuciensmulier (Eccl. XLJIJ.
terttm (Isa. LVII).
CAPUT xxxvni. CAPUT XXXIX.
« Si hnbuerint inier se jurgium viri, > elc. Et ctijus « Non habebis in sacculo diversa pondera. » Et quod
rei myslerium sil in Chrtslo et Salanw Synagoga , spifiiualiter apud se hmc habeitt liwreticus.
el quomodo manus Synagogie nunv abschsa sit. Nori habebh in saccutd diversa pondera , majus el
Si habuerint inler se jurgium viri, et uhiis eonira niiniis, neceriiin donhtua moditts major <etminor.
953. RUPERTI ABBATIS TUlTiENSlS 956
Pondus habebis jmlum el verum , moditts wquatis ei A lassos Hebrsei hic immnndos secnndum tegem extra
verits erit.tib'*, ul ,vivas mullo tempore supei• lerram castra maneiiies inlelligunt, qttos cecidisse Amale-
qUam Dpminus Deus dederit iibi. Abominatur enim. cbitae dicuntur: quia, sicut ipsi tradunt, eorum cir-
Dominus Deut eumqui facit hwc^elaversaiur omnem cuincisioneni ampiitaverunt, et in subsannationem
injutlitiam, Pgndera, inquil, majuselminns,modiu.s Deiin coeltim projecerunt. Gravissime diclum, seve-
majqr ei ininor. Majus videlieet ppndus, £.1.major, r.issime limperalum conlra Amalech, tam hic cum
modjus,ad .accipiendum yel emendum,;min.iis pondus dicilur : Cave ne obliviscaris ,-qmm in Exodo, ubi
et iiiinor modius ad dandum vel ad venundandum. dictum est: .Scribe hoc ob monumentum inlibro , et
Ejiisinodj emptores vel yendilores, recte mangones, tradeiri auribus Josue. Delebo eniin memoriam Ama-
qiiasi mancones vocamus, eq quod, acceperiul yel• lech.desubccelo (E.xod. xvn). Porro prtecepti hujus
eraerjnl, dando yel venundando maiictnn fociant, id, adimplendi sors super Saul cecidit, ilicenie Domino
csl liiinus. Talihus recle similis existiinatiir quisquis sic: Recensuiqumcunque [ecUAmalechlsraet,quomodo
in negoiiatione cailistiacspiiitiiali positus.prctiosas reslifitei in via, ctirii dscenderet de JEayplo. Nwtc
verbj Dei niargarilas quascunque acceperil/parte', igiturvade et percuie.Amalech (I Peg. xv). Nbn igilur
aliqtia in .reddendomulilat, ul videjicelde.sacrac miruni aut iiijuslura quod talem ob Culpam irrecu-
Scripturre vocibus eisdem aliler seniiat,, alqiie aliter •^ perabiiiier projectiis est Saul, quia prsevaricari ausus
dicai.j;iNam quasi majore. cum pondere vel modio; est, quodex icgesemel atqueileriim, imo et terlio
aurumJatque argeniuin, vel/rumenlum , sive eliam l.inta ciim gravilate prreceptrim est. Gseierum etim-
olemn accipit,et cum minore reddit, qui Deiverbum perantis. aucioritas, et-inobedientis pcena timorem
recto inlrinsecus sensu per inlelleclum ponderans , nobis sancire debcl, ut caveamus ne obliviscamur
conlenliose lamen 'cxlrinseciis p.erversis vocibus qtiid nobisTeceril spiritualisAmalech,ex'quo egressi
exponendo pervertit. Abominalur, inqtiil, Dominus sinnus de iEgy|ilo,' ex quo -Rubrum mare baptismi
euni,qui facit hmc , qiiia yideljeet.ljserelicus cl im- Chrisii iraiisiviihus, quomodo occurreritnobte,ete%-
pius esl. At>omfnat«r,.inqiiam* ita ul peccaliim hii- tremos agmiriis, qui lassi residebariuis , cecideril,
jusinodi, nequeinhoc. socculo-remitti lestetur, neque quando eramtis fameel labore coufecli. Isle nainque
in futuro (jl/aii/i. xii). Verbum namque con.tra Spi-, Amalech diabolus esl, qui exqrio Chrisli baplismaie
ritum sanclum dicliim est, ubi-, revelanle Sipiritu ,. abluii, pepcali originalis reatum evasimus , slngulos
Scripturee sensum maleexponendo diminuere inalos noslrum perlinaciler est perseciilus , ut qnia crc-
mensprj ac fraudulenlns ponderator audet, ,-- dentcs inCbrislum.de J5gyplo, id est de ignorantioe
338GAPUT XL. >, .tcnebrisexivimtis;sallem aclualibuspraepediirpeccatis
Deio quod ail : tMemento tjiim feceril libi Amdtech, terram repromissionis, terram viveniium riequaquam
•etdelcbis homeri ejiis sitb cmib, » etquod ribbisipi- ;. iiigre.diamiir. ^ovil-quisque noslrum quid ab ipso
rilualiter diabolus sitiAmalech. rr:- passus sit, qUaliter coiicisus, quibus vel qualibus
Memenlo quw feceril-tibi Amatech in via, qnando vulneribus in aniriia confectus sii.Tgiiur pro se tinus-
egrediebaris ex Mgyplo , quomodo occurreriiHbi, et ; quisque nrisirum .adversus liunc Amalech per poe-
exlremos agminis lui, qui lassiresidebant ceciderit, iiilciitiani corisurgat, qualenris linjus"de sub coelo
quando tueras fame.et labore confectus, et rion limue- • memoriam perimat, nani Pbaraonis et exerciiiiiim
ril Deum. Cum ergo Dominus Deus luus dederit libi : ejus, id est- peccalorum, quoe baplismum preecesse-
requiem ,.et suby.cerit cunctas per eircuitum naliones runlj per solam graliam GhVisli, tola periit me-
in lerraj quam iibi pollicilusiest, delebit nomen ejus moria.
sub ccelo. Cavenp obliviscqris.l&m alibi diclum quia

m MUTEROJVOMIM LIBER SECUNDUS.

:.,' ["[..' :.V ", .(Deut.-cap, •

XXVl-XXXIV.)

CAPUT PRIMUM. P ad locum, quem Dominus Deus luus elegerit, ul ibi

De eo quqd ait: t Ctnn jntraveris lerram, quam Do- invocelurnomen ejus. Accedesque ad tacterdolem, qui
riiinnsbeus iuus daturtts esi libi, » etc, quomodo . fuent,in.dfebtfs.illis,et dices ad eum : Prpfiieor hodie
spiriiualiterad'riospertineai'. "'' coram, Domino Dcp.lup, qupd ingressussum in urram,
(C*i>. XXVI.) Ultimuiii, id esi nonum decinmmin pro qtia juravit palribus nottris, ut daret, eam nobis,
Penlateucho librura cudentes, faciainus qnod, post Suscipiensque sqcerdos,cartqUum4e rnanu ejus, ponel
illa quse promissa sunl, coiuiniio dicit sancta hoec et ante allare Domini Dei tui, et loqueris in conspeclu
spiiilualis' lex, jCumque inimverh Jerram^ quam libi DomiriiDei iuY dnle aitdre. Syrus persequebaiur pa-
Dominus Deus daturus libi est.possidendam , el obtir iretn hieum, qui descendh in JEgtjplum * efc. Del
nuerisedm, aique kabitartris iti illa, tplles de. cuncth namque el Dom.ini noslri Jesu Chrisli gralia terraro
frugibus' fuis primitias, ct pones in catlatlo, pergesque jntravimus,quam ille nobis dcdil possidendam, o.hti-
957 DE TRlMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIl. — IN DEUT. LIB. II. 958
nuimus eam atque habitavimus in illa omiics, quibus Ain A JEgypfum, et ibi peregrinalut esl ,tn pqucittimo
ilte sensura aperuit, ut inteltigeremus Scripluras. numero. Crevilque in gcnlem magnam alque rpbu-
Eienim Scripturarum campus jam qurcdam ierra stam, et infiniue multitttdinh. Afflixerunlqne nos
viventium est, ita ul secundum illas viventes el.in . jEyyplii et persecuii sunt imponenles onera gravisti-
ipsis ambulantes, recte dicamus : Nottra autem ma. Et clamavimus ad Dominum Deum palrum no-
conversatio in cqelit est (Philip. ni). Undeet cunctjs slrorum, qui exaudivil nos, et respexit humilitaten:
credenlibus, alque post legis umbram, Evangeli- nostram et laborem, aique anguslias, et eduxit nos
cairi verilalem tenentibus, lotius ECclesirejamdudum de JEgypto in manu forli, el brachioextenlo, in insi-
'
ore cantaiur: < Introduxit vos Dominus in Urram gni pavore, in signis atqae portenlis, etjntroduxit ad
flucntem lac et mel, el ul lex. Domini semper sit in locum itlum, el tradidil nobis lerram mananlem laeie
ore vestro. > Igitur ut jam diximus, cum Dei adju- et tnetle. Syriis, inquit, jd est Laban de Mesopota-
lorio faciamus quod subjecium est. Tolles de cunctit mia Syriee, assumptis fralribus suis, persecutus est.
frugibut tuit primilias, et ponet in cqrtallo,'id esl in pairem nieum, quein et comprehendit in monle Ga-
canistro sive in calatbo, pergesque ad locum quem : laad. Sed vidit in somnis diccntem sibi Deum :
Dominut Deus tuut elegerit, ut ibi invocetur nomen Cave ne, quidquam aspere loquaris contra Jacob
ejnt. Primitiae frugum nostrarum , oplima queequo<B (Gen. xxxi). Ufuin, inquam, palrem ineum, id est
smdiorum nostrorum sunt. Porro locus quem elegit, Jjicob, qui est Israel, Syrus itle persequebatur, non
Dominns Deus nosler ut ibi invocetur nomen ejus, patrem meum Abrahani, sive palrem meum Isaac,
Ecclesia calholica est, extra quam nusquam prope>. sed patrem meum -.Jacob. Sequitur eniiri : Qui de-
est invocaiitibus eum , exlra qttam alibi nusquain ., tcendit in jEgyptum, ibique.peregrinalttt £tt.inpau-
invocatur in veritale nomen ejus. Sacerdos quii . citsimo numero, etc. Spiritualiler Syrus* qupd inter-
esl in isiis diebus, ipse esl Ponlifex niagnus, quii pretatur sublimis, isle est niimdus, mundus repro-
penelravit coelos, Jesus Chrislus (Hebr. iv), qiii ne- baius, mundus damiialus, niundus, inquam, qui pro
quaquam ut caUeri, morte prohibilus est permanere, parie illorum qui de generatione lerrena sunl, qui
sed 339 'cmpitemum ha.bet sacerdolium, eo qtiod „. ab.iniiio.persequcbatur palrem tneum, inqtiii, vir.-ii-
maneal in mlemum (Hebr.wt). Ai\ hunc igittirlocttm, , delis et calbolicus; pairem meum, inquam, scilicet,
ad hunc sacerdotem magnum pergamus portanles i oiiinem populum eleclum, generationem quaerentium
primilias frugum nostrarum, ideslad sanctoe Ecclc- Deum (Psal. xxiu). Duse nainque geiieraiiones suul,
siae eedificationem, ad Christi Domini nostri defera- al.lera muntli, allera Dei, jam ab inilio iiiundi a
mus honoreni, optima quoeque lahoriim vel studio-. >P priiuis fralribus Cain et A:bel,.alieruti;um adyersari
rum nostrorum, dicentes omnes, dicentes singuli ad| cceperunl, et usque ad finem ssccuii adyersi sibiinet
eiim : Profileor hodie coram Domino Deo luo quodj . esse non desinunl. Ex tunc eiiitn palcr ineus descen-
tngressus sum in ierram pro qua juravit patribut no-.... dere cospit in jEgypium ex quo videntesfitii Dei fi-
strit, ui darel eam npbis. Quod est dicere: Confiteor... liat hoininum, quod etsentpulchrw, acceperunt sibi
hodie, iri est hoc tempore implelum csse illttd quod| , uxores ex omnibus quas elegerunl (Gen.. vi), Ex ttiuc
loquens potlicitus esl, et juravit ad Abraham patrem, enim qui ad gsneralionem Dei perlinerit, viiiis et
noslriim Dominus Deus noster, dicens : Ei in semine., erroribus adversse generalionis involvi cuepcruni.
ttio benedicentur omnes gentes (Gen. xxu), et lioc: .' Qnaliter, secundum inysticum sensum dictoriim
semen Jesum Chrislum esse, qui in diebus Herodis; proeseniitiin, afilixeruni illos ^Egyplii et persectiti
regis nalus, et sub Pontio Pilato passus est, qui; sunt, et caeterorum quse sequiiiitur, de manu vel
ct resurrexil a mortuis, atque ita per illum faclumi servjlio Pharaonis, spiritualis nos liberaveril Do-
cslut iiigredereiur in terram pro quajuravit patribus; minus per agnum suuni, id esl per Cbrjstum Filitim
nbslris, lerram vivenlium, lerram paradisi coelestis,, suum, suo ioco plenius dictum est. llla servitus no-
nl darel tam nobis. Cum iiac professione: suscipiens,, sira causa fuit pro qua necessario moreretur, ul
inquil, sacerdos carlallum, ponet anle allare Domini,,DD proedictum est, morerelur et resurgerel-Christus
subaudilur, quod est ante oculos Domini, ut memo-. •., Fitiiis Dei, alque ita nos cum illo ingredereinur
riale luum reternum sit; juxta islud qtiod per pro- , in. lerram hanc pro qua juravil palribus nostris.
pheiam Ioquens ipse Dominus : Sermones roei, in- Idcirco, iiiquiens,nuncofferoprimilias frugum terrw,
quit, non delicienl de ore luo, et munera tua acce-. quam Dominus dedit. Et dimittes eas in conspect*,
pta erunt super aliare jneuin. Et loqueris, ait, in, Domini tui.
cottspectu Domini Dei, tui, subaudittir, causam curr CAPDT IIL
tali ordine, scilicet per passionerii Chrisli, lerram i .'.•
illam nos oporlueril ingredi pro qua juravit palri- De eo quod ail: t Decimam frugum tuarum dabis
busnostris, qnacvidelicet causa est hujusmodi, ; . Levitw et advenw dnno iertio, t.eiquid siidicere :
< Non tohrediex eitinluclumeo. r :
CAPUT II.
< Syrtts perseqvebalur, t ctc. Qtmliler el nobis in Et adoralb Domino Deo luo, el epulaberisinomni- ,
confessione ei oblalione sil dicenditm: tSyrns perser., busbonis,qum Dominus Deus tuns dederit libi, et
. qtiebalurpatremmeum,quidescendilinAigyplum. t• •-. domui
tum, tu et Levitet et advena qnitecumest,
Syrus jmseauebalur palrem meum, qui descenditt Quando compleverh decintam cunctarutn jrugutn iu#
 959 RUPERTI AfiBATIS TUITIENSIS 960
rum, anno decimarum iertio, dabhLevitm et ddvenor, ACIirisii,
j loquerido pariter et perfeclse fidei coriscri-
el pupillo, etvidum, tit cbmedqni intra portas tuas, , bendo liliefas, ipse eflicaCiler alque confidenter po-
et tdturehtur. Notahdum valde qiiod dicitur aftno de- sfulai ut iex eis in qtiibns labofavil aliquem fruclum
cirhaiumiertio,quandorepleverisdecimam cttnctarum habeat, respicienle Domino de sanctuario suo, ci de
frugum tuatum, anno, inquam, decimdrum, non excelso coeloriim habilaculo, el beriedicenle populo
priino, aut secuiido, sed teilio dabh Levitm et ad- suo, sine cujus respeclu ac benedictione frustra
venie, pupillo et vidum,:ut coniedant inlrd portas tuas; preedicator fatigalur, qriia neque qui pldntat, neque
et saturentur. Qnantuiii atl lilteram, preeceptum pie- qrii figdt est aliquid, sed qui increinentum dai Deus
laiis est; qiiaiilum vero ad seiistun mystieum, de- (/ Cor.in)
monstratio vel prophetia operis apostolici esl. Ter- CAPUT IV.
lius nanujue decimarum annus lioc evangelicae gra- De eo quod ait : < Et wdificabis atlare Domino de
liee teutpus esl. Nam primum tempus anle legeui, lapidtbut qtios ferfum nontetigit. t "
secundum sub lege, terlium sub gratia est. Pdrrb (CAP.XXVII.) "Prmcepit ergo Moyses et seniores
Levites Jiidaicse gentis alumnus est. Advena sive ptt- Israet populo dicentes : Custodite omne mandaium
pillus aul vidua genlium plebecula esl. Teriio, iri- quod prwcipio vobis hodie. Curritransieritis Jordariem
quit, anrio dabis, "rion solum Levitw, sed et advenw Bin 1 terratn quaihDomiritis Deus ttius dabit tibi, eriges
simul, et pupillo ac viduw, ut comedanl intrd poftas ingenteslapides, et ealce levigabh eos, ut possis in
tuas, el saturentur, id est revelatoe gratirc lempore eis sCribefe dritnia vefba legis hujits Jordane tfans-
non soli Jtidreo, ul arite legem vel sub lege, sed Jri- tnisso. Ac deinceps : Et wdificabh ibi altare Domiiio
doeopariter ef genlili absque distinctione distribties Deo tuo de lapidibus quos ferrum non tetigil. Trans-
nliinoniam coslesiis doctrinrc, el praedicabis onniihus inisso Jordane ingentes erigere lapides, eosque iit
verbuiia vilre seternrc. Loquerisque iri conspectu Bo- possint in eis scribere oninia verba legis Doniini
mini tui: Attuli quod sdnctificdiumest de domu mea calce levigaire; est' celebraia passione et resurre-
et dedi illud Levitm, ddveriw, pupillb et vidum, ticut clione Ghristi lapideas geniium menles evangell-
jussisti mihi. Non prmterivi mandata iua, nec sum zando concutere, eisqne rion aliqua vi, sed dulci ac
oblitut impefii. Non comedi ex eis in Iticiu meo, riec levi praedicatione doctrinoe sabitaris voces aut ratio-
scparavi ed iri quaitfet immuriditia, riec expendi ex nes inscribere. Ecorilrario altare Doraino de lapidi-
his quidquam in re,furiebri. Obedivi voci Domini Dei bus quos ferrum letigil velle. eedificare, esl coacle
niei, et feci omnia ticut prmcepitti mihi. Puta Pautum vel vi aliqua legem Cliiislianam invitis audiloribus
apostolum iu conspecitt Doinini sic esse locutum. . imponere. Sed lioc velat sacra lex. Igitur sine fcrro
Aflerens enim qiiod sarictificaturit esi de domo sua, et allare Domino, id Cst sine vi Cbrisliana constriialor
dans illud Leviiw, et adverim, piipilio et vidtim, id est religio, et duri lapides lajiidumque cuitores levi-
sarictam Evangelii graiiam, de Syriagoga foris baju- gcntur calce, id esl suavi mulceaniur prsedicatione.
lans atque Jiideeo pariter et Grseco sirie distinclione, Et ila scribes; inqiiil, super lapides bmniaverbd legis
sicul jussum est illi a Doiriino dicente : Quia longe hujus' plarie ac tucide, videlicel ut fial quod dictum
in nationes mitiath te (Acf. xtil), noh comedit quid- est: Si tacuefint, lapidei' non tacebiml (Lttc. xix),
quam estVeistn luctu suo, itl est,v lioriTeiicuit quid- id est si Jridsei negaVeririt Chrisliini qui codices ha-
quam' gentibus proplereos quos lugebat fratres suos bCiit, gentiles, legem in cordibus suis scripiam ha-
Jtideeos, quos, inquani, lugebat dicendo : Vefiiaterii bentes Ront. iii, proedicabuni.
dicoin Christo, non riiettliof, lestimbriium niihi perhi- CAPUT V.
beriie conscieniia niea,qnoniamifislitiamiltiest ma- De eo
et conlirtuus dolor cordi meb. enim quod ait :. t Hi stabunt ad benedicendum, et e
gna, Opiabam regibne hli slaburit ad maledicendum, t auidin hoc
340 e9° 'Pse analliema esse a Christo pro fralribtts futufum significetuf.
miis (Rbm: ix); ctc. Neinpc si propier hunc doloreni Prmcepitque Moyses populo in die itlo, dicens : Hi
siiblerfugisset, qui minus geniibns - evangclizaret T, j- stabunt ad benedicendiim Dominum super montem
gratiam Dei, aliquid ex frugibusvel ex decimis suis Gariiim, Jordane transmisso, Simeon, Levi, Judas,
comedisset in luclu suo, vel experidissel in fe fuhe- Isaclutr, Joseph et Benjamin : Et e figiohe hti sta-
bri, quicumitemdicit :Sedqummihilucrdfuerunt, bttitl ad maledicendum inMonte Hebal, Riibeii, Gad,
h&c arbitralus sum detrimcnta pibpter Chrhtum, el elAzer, Zabulon, Dan, et Nephtalim. Quoniam ad
arbilror ut stercora (Philip. m), profeclo noii sepa- usque finem legis jam processimus, opjiorlune ad
ravit fruges suas aul detinias in qualibet imroundi- linem srcculi prospiciamns, el' ex Evangelio Christi
lia. Obedivi ergo, inqtiil, roct Domini Deimei et feci judicium ultimum bic significari comprobemus. Cum
omnia sicui prwcephti mihi. Respice' de sdricluario venerit, inquit, Filius hominh in majettate tua, el
tuo et de exctlso calorum habilacuto, #t benedicpo- omnes angelicum eo, iunc sedebit stipersedemma-
pulo tuo Israel, et terrm quam dedhti nobis, sicut jestath sum, et congregabunlitr anle eum omnes gen-
jurasti palribus riostris; ierrarii tacie elmelte ma- les; etseparabit eos ab invicem,. sicut -pastor segregat
ndntem',(Hc. Profccto qui sic friigum Suaruiri san- ovesab hwdis. Et statuet ones quidem a dextris suh
'ciilicatas aliulit 'decimas, i|ise' liducialiter sic orat, hmdosuulcm a sinistris. Tuftc dicet his qui a dextrif
id est qriij quoad pbiuii, laboi'iivit in <Evangelio ejris iritnt: Venite, benedicli Patrh mei, possidete
861 DE TRINITATE ET GPERIBUS EJUS LIBRI XLH. - 1N DEUT. LIB. II. 962
paraltim vobh regnttm a constitulione mundi. Etu-J A 341 'deinqitc, ct hic in umbra legis sigiiainm, et
rivi enim. et dedistis mihi manducare (Matth..xx\), illic in evangelica luce revelatum est,
elc. Ac deinceps : Tunc dicet et his qui a sinistris CAPUT VI.
erunt: Dhcedite a me, maledicti, inignem wtermm,
Quod tequeniet malediciiones, ttumero trigihla, pro-
qui paratus esl diabolo et 'angelis ejus. Esurivi enim, prie sinl Judworum, et quod juxla cattsam eamdem
et non dedhlh.mihi manducare (ibid.), etc. Jiidiciuin in psalmo centesimo octavo tiht maledictipnet foii-
universale quod illic coiilinuo passitrtis clara Ju.ce dein.
pronuntiat Dei Filius, ipsum continup moriluriim i.n Et islae quidein qure haclenus diclse sunl bene-
umbra, et sub velamiiie suo prophelal Moyses. Dei dictiones sive maledicliones, cunclis genlibus pro
famuliis. Illic dextra regis el sinistra divisis ac se- meriiis singulorum coiiimunes sunt. Non est enini
paralis ovibtis ab hoedis, hicduo colles contra invi- dislinclio. Quicunque enim in lege peccaterunt, sive
cem respicientes, Garizim et Hebal, quqruin Gari- Judeei, siye genliles, qui et ipsi creilendo in Chri-
zim divisio interpretalur; Hebal vero deficiens siye sium, verba legis decem sciipla in labulis accepe-
disterminans, vel voragd vetus interpretalur. Illic runt, per tegemjudicabunlur{Rom. u), lesle quoque
sex opera miserirordise dextris ad beiiedicenduin, Evangelio, quod supra dictum esl, quia curn vene-
et scx iinpielalissiuislris ad malediceiidnm. Hic sex-'B rit Filius Iwminis in majestate sua, tunc cpnijregabttn-
nomina filiorum Israel in monte Garizim itideni ad iur anle eum omnes gentet (Mallh. x.w). Porrot se,-
benedicendum, et sex niiiilomiiius in monte Hebai quentes malediciiones dicentis : Quodtiaudire.no-
ad maledicendum. Sed ei sedes duodecim, deqnibus tuerit vocem Dotnini Dei tui, ul cuslodias et facias
alibi dicil: In regeneratione cum sederit Filius hp- omnia mandaia ejus, et cwremonias ejut, quat ego
mitus in sede majeslalit sum, sedebitis et vos tuper prmcipio tibi hodie,- venienl super te omnes maledi-
tedet duodecim (Matth. xix), non hicomnino laci.lre eliones istm, el apprehendenl te, propriae judaeorura
sunl, seqtiitur enim : Et pronuntiabunt Uvilm, dicen- sunt, el ecce bodie super illum infelicem populum
tet ad omnet virqs Israel exceha voce: Maledictus veneruni, eunique manifeste apprehenderunt. Sum
homo qui facit sculptile, elc- Duodecim hic maledi- autem nuinero triginta, quarum prima esl, tnule-
cliones proposilee sunt, maledictus homo qui facit diclus eris in civilale, ullima vero, advena qui lecum
tculptile, tnaledictut qui non honoral patrem tuum et versatur in lerrq, ascendel super le erilque sublimior,
matrem, maledictut qui trtinsfert lerminos proximi tu autem descendes, el eris inferior; ipse erit libi in
sui, maledictus qui errare facil cmcum in itinere, ma- cdput, et lu eris tn caudam. Et nierilo iriginla ma-
ledictut qui pervertit judicium, maledictus qui dor- lediclionibus obruti stiiit, qui triginta argenieis
mit cum uxore patris sui, malediclus quidormit cutn C einplum datorein bcriediciionis Chrislum Dei Filiura
omni jumento, maledictus qui dortnit cum torore occitlerunt. Juxta causam eamdem, el in psalmo
tua, matedictut qui dormit cttm tocru tua, maledicttis Iriginla malediclioiies sunl, lairi in eum qiii vendidit,
qui clam percusserit proximum suum, tnnlediclut qui scilicel Judam prodiiorein, quam in eos quieinerunl:
accipit munera ul percutiat animamsanguinis inno- qurtrum primaesl: Constiiue tuper eum peccatorem:
centh, maledictus qui non permanet in sermonibus ultima vero : Et induantur sicul dipioide confusione
legis hujut, neceos opere perficit. Econtrario, nih.il- sua (Psal. cvni). Ilis riunc el cseteris quse sequiinlur
ominus duodecim benedictiones hoc ordine positre omissis, quia maiiifesla sunl, el sicul praedicta, sic
stinl: (CAP.XXSTIL) Venieritquesuper le omnes be- a tempore obsidionis qua Judsei miserabiliter a Ro-
nedidiones istw, ei apprehendent le, si prmcepta Do- inanis irrecuperabili excidio disperditi sunt ei opere
mini Dei tui audieris. Benedictus iu in civifate, et impleta suul, ad ipsa jani cantici verba vertamus
benedicius in agro, benedicttts frucius ventris tui, articuluiii, quo inanifeste Synagoga rejicilur, et
benedicta horrea lua, et benedictm reliquim tum. Be- Ecclesia substituilur in laudem et gloriam Chrisli
nedictus erh egrediens et ingrediens. Dobit Dominus Filii Dei, quem soltiin primum legis, secn.ndum
inimicos trios, qui cbnsurgent adversum te co.rruentet . bcuieionomii, id esl, secnnda; legis, el hoc lertiuin
p.
in cotispeclutuo. Per unamviam venient coulra te, et caniici preedicant, defendit atque collaudal teslimo-
per sepiem fugierit a facie tua. Emittet Dominus be- iiiiini.
nedicliones super cellhftd tua, snscilabit te Dominus CAPUT VII.
sibi in populum sanctum, sicut juravit tibi. Abundare De Canlico Moysi: t Audite, cwli, qum toquor. t
le faciet Dominus omnibus bonis. Aperiet Dominut (CAP.XXXII.) Audile, cwli, quce loquar, audiat
lltesaurum suum optimum.cmlum, ut iribuat pluviam lerra verbq oris mei. Melonymice, ad coslos inani-
lerrm tum in tempore stio. Iienedicet cunclis operibut inalos lerraiiujiie inaniroatam sermo dirigiiur,
manuum luarum. Constituet te Dominus in caput, ei ijiqiie a rehus, quee nec auries, nec sensum liabent
iton in caudum, et eris sentpef supra et non subter. aliquem, hoino rationalis el sapiens alientum et Ila-
Ita el illic iu Evangelio, duoilecim judicaiilium se- gilare videlur audilum, tanquain si dicat : Qiioniam
des, et hic in lege quasi singiihe de singulia sedibus ego mortalis homo sum, iiovi aulem quod is.li ho-
prolairc. Hinc "duodeciriibenedictiones, illinc duode- mines vel posieri eoriim, post tnortem nieain iniaue
tiin maledictiories. Igitur clarissime el in islo legi acturi, et de via quam prsecepi illis, cilo declinaturi
cousonuin est EvangeJium, quia judicitira uniiin sunt, vos saltcm, coeli, qni superslites eriiis, eliu
96J> RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 9t>4
lerraqtisein oeteriiiimstabis, accedite ad audiendum, A innotescat Dei consiliiim, atquc inde perora vestra,
siate ad lesiifiCahdum; ut curii inique cgerint, et a in omnem herbam, in chncla gvamina tolo nuindo
viaDomini declinaverint, vos, juxla maledicliones Virentia; fltiat eloquium liieum. Quia nomen Domini
supefius positas, vos, inquam, coeli, sitisdesuper inquit,tJivocar>o.Ergo, o coeli, benevoleiuiam vestro
senei, et tu terra quam calcant fcrrea sis. Verum preesiaie oralori, aurem beuevolani vcslio proebce
jiixia sensum veriiatis iritiirioe, isti polius coeli con- canlori, ab ipsa re flagitaiiti qnia videliccl magna
voca.nlur ad audiendum, de qttibus idem spirilus in res est invocare noirien Domiiii. Vobiscum invbcabo
Proplieta : Cmli, inquil, enarrant gloriam Dei el opera nbmen Domini, Doiiiun, inqiiam, Dci cujiis vos glo-
manuum ejus anriunlial firmaihehtum (Ptai. xvm); riam eiiarraturi, cujus opera vos eslis annuntialuri.
et illa lerra de qua atibi : Domtnus, inquit, dabit Idcirco audite me coeli, idcirco audial lerra verba
benignitatem, et terra rioslra ddbil fruclum suum oris inei.
(Psal. Lxxxiv). Illi, inquairi; coeli, et illa terra cori- Date magniflcentiam Deo noslro, Dei perfecta sunt
vocanlur litic ad audiendum, de quibus el in alio opera, et otririesvim ejhs judicia. Iloc est quod pri-
prophela : Rorale, inquit, cmli desupef, el riubes mum audire vqlo vos, 0 coeli. 'fleec sunt, qiiae au-
ptttant justum, aperiaiur lerra ei gefniinei Salvato-. irtirete cupio, o lerra, verba oris mei. Quando inan-
reni (Isa. XLV),ut videlicet Jion dubilent coeli "elo- II daverit Doniinus Deus nosler vobis, o coeli, neplua-
queiites, sCilicet. apostoli, pfophetae,' et universi tissupef haric vineam iinbrerii, quam exspeciavil ut
praedicalores, derelicta gente bac siulla sine consilio faceret uvas, et fecil labfuscas (Isa. v); quam ex-
et sine prudentia,: prolicisci, ul in oniricrn terrarit speclavit ril facefel judiciiim, et ecce 342 i"iqu'*
exeat sontis eorum, el in firies brbii lerrae verba eb- ias, et justitiani, et ecce clamor : quando, inquani,
rtim IPsdl. iviiij, et securiduui praeseritis cantici maiidaverit vobis ne plttatis super cam, sed polius
leslimonium invilare gerites ad laudaiidum Deum, supcr lerram qiiondain desertam et inviara, riolite
vel Dei popiilum, ut non dubitel terra quondam de- murmurare, uolite obniii, pro zelo genlis vestrae,
sijria etiriviaj sciliCel Ecclesia salularem susciperc Vcl citrnis vesirre, sed date niagniriceiiliam Deo
pluviam de siiuiniis ccelorum, id est preedicatioHeiri riostfo, Sequiiniiii, ct magiiificum eeslimale quod
de ore aposlolorum eodeni atiditu lidei quo susee- coiiiplaciutni est Dco nostro, quia videlicei et si bo-
pit terras hujus principium, viclelicel beata Virgo, et iiiines causa vel ralio latet, Dei lamen perfecta sunt
deilit fructiim suum,' pariendo Dcum ei homineiii opefa; perfecta, iiujuam, et irreprcliensibilia, el
Christum. Audite igiliir, cceli, icl est aposloli, audiui otrines viee ejus iudicia vera, etjusta, eljnstificata
icrra, id est coUigenda clecunclis geiilibus Ecclesia. in tehietipsa (Psal. xvui). Nam universw viw Domini
0
Quoiiiodo autliaiis, cceli, quouiodo ad audilum ierree tnisericofdia et veritas (Psal. xxiv). Miscricordia est
iiujiis "perveniant verba orismei? Concrescal inplu? via heec qua ad gciites connnigravit veritas. heccvia
viamjioctriria riiea, flual ul ros elgquium meum, quasi cst quaablsraelrecessit. Haiic igitur dale magni-
triibef super herbam, etquasi slillm super graminn. ficeiiliam Deb iiostro, ut credalis quia Dei perfccla
Qiioriie<JOpiuvia coricfescil? Quomodo lluii ros? siirit opera, ui conliteainini quia hre vcl omnes virc
Notuni esi qiiia de deorsum, teiiueniiiebulani exlia- ejtis siint judicia. QttiJ eniin? Nunquid quia pcpigit
'
lantibus aqriis, liuinor in nubilms densescit, et de focdus Ctim Ahrani, nuiiquid quia dixit: Ei :'uluum
nubibusiii tefram coricreta' pluvia defluit; ros au- puclum meum inter me et le, et inler temen tuum pott
tcrii, siiie nuuibus nocluruo frigore concrelus.de te in genetalionibus suitfcederesempiterno(Gen. xvn),
ctjeloin lei faiii maiutino sereflo cadil. Sic c02.li.isti, nunc autem ab isto semine ejus reccssil, idcirconon
qui tnarraveruiit riobis gloriam Dei, gloriam eain- perfeeta opera ejus, idcirco non judicia vise ejus?
dem, partirii per studiriin sacfee leclionis, partim per Inip, Deus fidclis et absque ulla iniquitate, jusius et
solam didicerunt revelationem Dei. Quod legendo rectus. Fidelis, iiiquam, in orauibus verbis suis, et
didicerunl nobisque loquendo refuderunt, quasi dc ubsque ulla iniquitale in omnibus judiciis suis, just.us
deorsuin tiuiiiorem susccplum, el in pluvjain con- D in oniiiibusviis suis, rectus in omnibus operibus suis,
crettim, gratiosae nubcs per lierbain reddiderunt. Unde ergo yel ob quam causam, pactum suum obli-
Quod per solam Dei reyelationera acceperunt, quasi ttisest, quod cum Ahraham pepigit? Si fidelis, si
rorcm nocturnum mcdilaiido alque contemplando absque ulla iniquitale, si justus est el reclus, quo-
congregaverunt, ei pfsedicando vel eliam scribendo niodo jurameiilum neglexerit quod juravit cum pa-
snpef larla*fidei vel spei iiosirre gramina distillave- Iribus? Ecce habes : Peccaverunt ei, et non fitii
riinl Ulroqiie raodo perfectum ccelum, vel firmalum ejus insordibus. Peccaverunt, idestirritum pactum
decel esse fiinianieniuni, id esl aposlolum vel pree- ipsi fecerunt, subauditur, inimici, el jam jton filii
dicatoreui idorieuni, qui non de corde suo vel a ejus. Irrituhi, inquam, fecerunt paclum ejus, quem-
seroetipso ioquatuf, sed quod audivil, boc testelur; admodura hoc el ipse proescieus dixit inihi supe-
quod" in' Spiritu sancto didicit, hoc annuntiel et rius : Ecce lu dormies cum palribus luit, et populus
loquatur. Igilur in vobis, 0 coeti qui audilis, co«- isie consurgens fornicabiiur post deos atienosin terram
crescat in pluviam lioclrina mea, et pcr vos fluat ut ad quam ingredietur ul habitet in ea. Ibi derelinquel
rOs eloquium ineum, id est cx praesenii legis leclione me, el irritum faciet fmdus quod pepigi cum eo
eiex Spiriliis sancli revelatione,' vobis oraniibus (Dcut. xxxi). In sordibus peccaverunl, in sordibus ir-
9C5 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLH. — 1N DEUT. LIB. II. 966
riium lecenuil paclum, non solum-tn sordibns vituli AKsunt (Joan, i), ct per gencrationes singulas mysteria
quem fecit Aaron, aut Belphegor, qusevidelicel sor- cjus diclis et factis pi'a'Signala sunt. Sed fofte me-
tes jamdudum admissoe sunt, sed el sordibus Baal, moria dierum antiquorum, et cogilatio generaiioniim
et Astaroih, cocierorumque dsemoniorum, landem- singulariim necduin tibi salis faciunt ? Quid igiltir
que tn sordibusBarabbse lalronis, quem sjbi dimitli . facias? Interroga patrem tuum, et anmtnliabit tibi,
-
peliere, peccaverunt. Peccaveruni, inqiiam, cerliim riiajores tuos, el dicent tibi. Paler ttitis ipse est,ma
esl enim quia peccabant. Cum igitur sie, peccave- jores lui, lexel prophetrc.siinl.Inlerroga ergo palrem
rtinl jam non filii ejus in sordibus, et ob hoc proje- tuum orando, majores tuos Iegendo. Patrem, iuquam,
ceril eos fidelis Deus, dicito, quia nibiloinimis ium tuumDeum interrogaoralionibus iutentis, utrum con-
fidelis Deus el absque ulla iniquitatejnstus elreclui, silitim hoc vel opus, cujus iu omnemterram sontis exi-
quamvis illos projecerit, cum quibus paclum pepigit vit{Psal. xvui), ex ipso sit, et annnniiabit tibi. Si
in palribus; peccaverunlenim ei, el irrilum fecerutit enim Cornelium gentilem pro boc ipso oranlem, et
pantum istud isli jam non filii ejus in sordibus: Pro- eleemosynas facientein dignanter exaudivit, etmira-
inde, o cceli et terra, qiiicunquc audisiis heecVerba biliter quid ipsum facere oportcrct per angelum siiiim
oris mci, uon ipsum Deura qui fidelis est, et absque oslendit (Act. x), quanto magis, si lu interrogaveris,
ulla iniqttiiale, sed istos non filios ejusqui.peccave- B et ut bene agas intelligere volueris, per aliquain rc-
runt, cunctis loquelis, universis sermonibus yestris, velalionem anuuntiabiitibi?Igitur,uipreediclumest,
quibns in omncm terram el in fines.orbis terrae au- Deum Palrem luum interroga orando, majoret tuos,
diendi esiis, redarguite, et dtcite -..Generatio prava idest prophelas omnes cousule iegendo. llle annun-
elpertQrsa, kwccine reddis Domino, popule stulle et tiabit, et illi dicent libi quia istc quem tradidisti,
insipieus? Generalio, inquain, prava atque perversa, quem negasli, quem fellecibasti, quem acelo polasti,
quod idem est ac si cum cvangelica declamalione quem clavis confixisli, cujus latus lancea perforasti,
dicas, generaiio mala et adultera(Matth. xu). Idcirco Pater tuut \esl qui te possedit. Qtioniodo autein pos-
generaiipprava, quia de bonjs quidem parenlibus, sed sedit, vel quomodo possidere inccepil? Plane hoc
male progenita, quia non de fide sola patrnm carne ipsum dicet tibi: Quando dividebatAltissimus gentes,
exoria. Idcirco, iuquam, prq,va etperversa, quia quando separabat fiiios Adnm: constititil terminos
fidempatruin non iroitala, secundum mores patribus ^populorumjuxta numerum filiorwn Israel. Notum
longe disparala. Hwccine reddis Dpmino; lueccine, tihi est quia quando profecti de oriente filii Adam;
inquam.id est rcddens mala proljoiiis, populestulte et inveiiientes campuin in lerra Sennaar, caqieriuu
et iusipiens, reddis Pomino?.Stultus enim es, quia., -facere iur"rim, cujus culmen adusqtte ccelum periiii-
malum sciens non cavisti, insipiens quicunque ex " trerei, ui celebrarenl, nonien suuin, confudil ibi Al-
hoc populo bpnum nescis quod scire poluisli. Stultus; lissiniiis lingtiain eorurii, ul non audiret unusquisque
es, dum legendo prophelas, sensum prophetarum , voceni proximi sui, alque ila divisit eos ex illo locoiit
contentiose peryertis, insipiens qui nec saliem legi- un.iversaslerras (Gen. xi). Ttinc ulique divisit Allis-
sii, qui ut bene ageres intelligerenpluisli (Psal. xxxv), siniusgentes, scilicet, in linguasdissonas, etseparavil
Igitur popule slulte el insipient, hmccine Dotnino, filips Adam, id est imitalores superbireAdam, in
reddit? Nunquid non ipte eslpaler tuus,qui possedit; universas terras, Non perdidit cos ut ariiefeceralper
te, et fecit et creavit te? Quanlum est quod ipse esl; diliivitini, jsed cpnstituit terminos poputofum, jitxla
pater luus, quemadmodum dixil ad Pharaonem : Fi- numerttm filiorum lsrael, id est slaluit ut duret gerius
lius primogenilusmeus Israel (Exod. jv). Quant.umi Jiumaiiiim donec impleatur nimierus elecloruui, qui
est, quod possedit te, qupd fech, quod creavil te, omnes secundtim fidein sunt filii istate]. Pdrs- auieni
Possedit, yidelicet ut Dominus, fecit. ut liguius, 343 Dotnini populus ejus, Jacob furiiculus ejus hm-
creavit ul Deus. Fecit, inquara, in propria queraque. reditatis; sttbauditur in illa divisione genlium, in
persona, creavit euin massa, qui te possedit in ijraliai ilia separationc filiorum Adam. Facla nainque coii-
Fueril tibi lioc commune cum cseteris gentibus quod|n fusione linguarum, remansit lingua priniiliva ul
fecit, et quod creavit, at singularis beneficii est quodI domo et familia Ileber, unde per Ahrabam , qui et
possedit. Quantum ad proprielatem vocura vel dis- ipse ab illo Hebrreus dictus est, hic populus Hebrsuiis
tinclionem sensuum, magneeest potenlise quod r;«», exiyit, pars Domini; solus hic, inquam, populus Ja-
sedit, raajoris quod fecil, maximse quod creavit : ell cob, solus hwredilath Doraini [uriiculus, in quO solo
econtrario, magnse fuit graliee quod creavit, majoris3 nolusDeus, in quo solo nmgnuin notrien ejus (Psaf.
quod fecil, maximoe quod possedit. Hmccine igilurr LXXV).Unde el per Balaam loquiiur : Poputns sotus
pro tot beneficiis reddis DorninoPatri tuo, possessorii habilabil, el inler geniesnon reptilabilur(Num. xxm).
luo, factorituo, Crealori tuo? Memenlo dierum un- Pars aulem Domini, vel funiculus hwreditatis ejus,
tiquorum, cogita generationes singulas, videlicet iitt non quod soli vel omnes ad Dominum perl.neant,
scias quod is ipse quem tradidisli, quem negasiii
qtii stint de carne ejus t sed quod soli vel onin s
ante faciem Pilali (Acl. m), paler tuus esl,
qui pos- Doinini sunt qui sunl de fideejus. Hoc inodo pOsse-
sedit, etfecii, et creavil le, ut inquam istud scias,, dit, et sic possiderc
memenlo dierttm antiquorum, cogita generaiiones sin-- incoepil. Invenil eum in.ierra
deserta, in loco horroris ct vaslm solitudinis. inveuii,
gulas. Nam in diebus antiqnis, omnia per iptitm factaJ eum in terra deseria, id est iiinoiuil ei in
deserw,
 967 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 9u8
annis quadraginla, itno primum innoltiit ei in ioco A alibi diclum esl, non est sicut terra sEgypti, ubi ja-
horrorit, id est .iii-horrida seryitule iEgypli, percu- cto semine in hortorum morem aquw ducuntur irri-
.liendo jEgyptios decem plagis, ac deinde in loco guw, sed monluosa ett et campeslrh de caslo exspe-
mstm ss/irudinis. manna pluendo, et aquam de pelra clans pluvias, quam Dominus Deus.semper invhit,
producetido, ul jam ilictum est, annis quadraginta. et ocuti ejusin ea tunt a principio anni utque in finem
Circiuiidiixil eum ac docuit et cuslodivit quasi pupil- ejus (Deut.xi). Super exceham igitur lerram contti-
lam.oculi sui.Circumduxit, inqtiam, nojienim dtixit luit etim, ut comederel fructus agrprum, Ut sugeret
epsper.viam lerrw Philisthim, quw vicina esl., ted mel de petra, oleumque de saxo durissimo. Ul, in-
circimduxil eot:per viam deserli, quw esi juxla marc q\tam, sugerelviel de pelra, idest ut dilectioni Crea-
Rubrum(Exod.xm), et ila circuiiidiieentlo custodivit toris assuefacuis, landem dulcedinem coeleslis do-
qnasi pupillam ocuti,. videlicet repulans ne forle pce- ctrjnre caperel de peira, virga crucis et passionis
niteret eum, si vidissel adversum se belia consurgere, percussa, scilicel de Christo praiseniialiler prredi-
el reverterelur iit ^Egyplum (ibid ).*Tenerier quippe canle ore inellifluo, oleumque de saxo durissimo, id
eral qitain pupilla oculi, ita ul leviier oflensus ani- est Spirilum sancium de eodcm Christo per virlutem
mus saepe in jEgyplum reverli voluerit. Circumduxil resnrreclioiiis incorrnptibiliter solidato. Butyrum de
" armenlq, et lac de ovibus cum adipe aghorum et arie-
igitur et docuil, non solum mullis bonorum et malo-
rtini experiinentis, verum eliam doclrina conscripioe lum filiorum Basan, el hircbs cum medulla tritici et
htijtis legis. tanguinem uvm biberent meracittimum. Hsec omnia
Sicul aquila provocans ad volandutn pullos sitos, et lenyoraliter atque realiter isle populus adeptus
super eos volitans expandit atat tuat, et attumptit est, quetii iiivenerat Dominus Deus ejus in terra de-
eof, alque porlavil. in humerit, Sic circumduxit, sic terta, in loco horroris el vattw soliludinis, ut istis
docuit, .si.ccuit.odivil, ticut pullos aquita, videlicet corporalibus bonis laclatus el excitatus, spirituale
«ecundum naluram suaroerga pullos suos non absque butyrum, et spiritualc tac, spiritualemque adipem
seyera pielate neqtie absque severiiate pia. Semper suo lempore libeiiter acciperet, de spiriluali armen-
enim feriur probare quos genuit, ne generis sui inter lo, de spiritualibus pvibut el agnis sive arielibus
oranesayesquoddararegalefastigium,degenerisparlus filiprum Batan, id esl pinguium, scilicel de factis
deformitas decolotaiel. llaque asserilur qnod pullos iinitandis, aut diclis exsequendis palrum vet pa-
suos radiigsolis objiciat, alque in aeris medio parvu- triarchartini, de Scripluris prophetarum et aposio-
los pio jtngiie suspendat. Al si quis repercusso solis lorum veraciter piuguium, juxta quod singuli talium
lumine intrepidam oculoruin aciem inoffenso intuendi „ verissinie dicunl: Impinguatti in oleo caput meum
vigore servaverit, is probatur quod veritatcin naluree (Ptal, xxn). Et sanguinem uvw merachsimum, id
sinceri obtutus constantia demonslraverit. Si vero esl sanguiuem Cbrisli Filii Dei biberet sacrosan-
Jumiiia sua preeslrictus radiis solis infiexeri.i, quasi ctum. ldcirco super excelsain illam turram lempo-
degener, et lanto indignus parenle abjicitur, riec raliler constitulus est, el hsec lemporalia bona
rp.sliinatur educatione dignus qtti fuit suspectione adepius est, ut ad spiritualium et seternorum appe-
iiidigiius. lgitur circumducendo, el docendo, sic lilum proliceret. Sed quidem
ieulavit, sic probavil, sicul aquila pullos suos; nara Incrastalut etl dileelut, el recalcitravil; incratta-
eos quidera qui murinuraverunl, qui le.ntaverunl, tut, impinguatut, dilalatus. Ditectus, sed diligenli
qui coiicupieruiu in tlcserto, prostravit (Psal.cv); ingrattts, diteclus, inquam, sed ipsa dilectione su-
eos aulem, qui crediderunl, qyi obedierunt, quasi perbe ac ferociter abusus, incraisatus ett cogitatio-
superalas graliee assumpsit alque voriavil in humeris ne, incrattalut opere, impingualus perlinacia, dila-
suis. Doniinus splus dux ejus fuit, el non eralcum tatut arrogantia. Talis dilectus recalcitravit, id esl
eo deus alieHus. Increpalio illorum ; Quid libi, in- largiloris imperia calce abjecit. Verum ista crassi-
quil, opopule stulte el insipiens, quid tibi cum lurba tudo, tumor, et non plenitudo est. Nam qui verant
deoruin alieuorum? Nunquid dii alieni te de yEgypto, D pleniludinein, qui veram scit pinguedinem, quan-
tle domo servitutis eduxerunt, att educentem le tumvis butyro abiindet, aut lacleovium, sive adipe
Doiiiinum Deutn luum adjuverunl ? Non ita, sed agiioruin et arietum, donec ipsum apprehendat
Pptninui, inquil, tolus dux ejut fuils, el non erat Deum, dicil: Ego vero egenus et pauper tum (Ptal.
cum ep deut plienut, non ille cornutus et aureus LXIX).At vero, cuius deus venler est (postquam illum
yitulus, non Bcelphegor spurcissimus, non Baal, iinpteverit ex his quse prrcdicla sunt,) incrattalus,
non oronino quisquain deus alienns. Contlituit tum impinguatut, dilmatut, falsa sibi restimalioiie suffi-
super excelsgrn terrqm,ut comederel fruclut agrorum. c.ens videtur, falso sihi nibil deesse arbitratur. Quid
J^ttm.quem intenit tn ierra deterla, in loco horrofit enim fecil isle dilectus taliler incrassalus ? Dereliquit
ei vaiim.soliludinis, constiiuit super excelsam terram, Deurii factofem suuth, el recessil a Deo salutari suo.
id est monluosam teiranii. «f comederet fructus agro- Deus idem, factor, idem el salularis, sive salvalor.
fum, ut irihabilarei civilales quas non redificavit, Veriim aliud esl quod faclor, aliud quod salvator.
et bib^.ret viiium de vineis quas;non planlavit, ut Nani Deus faclor,
qiiia, hominem fecil; Deussalva-
fegiqnes gentium el labores possideret populorum lOr, quia homo facius csl ipse, bomines salvare ve-
.(Psaf.cn). Quee videliccl lerra excelsa., sicul jam inl. Sic incrassatus est, ul dc nculra gralia curaret.
»69 DE TRSNITATEET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIl. — IN DEUT. LIB. II. 079
Nam et anicquam venirel, Deum faciorem suum de- A xvu), clamante per prophetas suos sanclo Spiriui.
reliquil, el postquam venit a Deo salvatore suo re- ut peccatum lutim a facie ejus non delealur. Et ad
cessit. Quomodo illum dereliquit, quomodo ab illo iracundiam concilalus est, videlicet non animi sui
reeessit ? Provocaverunt eum in dih alienis, ct in passibili molu, Deus enim non movelur aul periur-
abeminationibus suis ad iracundiatn concilaveruitl. Ad balttr, se"d judicii veritale sic impietatem prose-
idem procedit, et quod in diis alienis provocaverunt, quente, ut jam non pius Paler, sed districtus judex
el quod in abominaiimtibus suis ad iracundiam con- senliatur. Et hoc idcirco, quia provocaverunt eum filii
citaverunt, 344 verumtamen diversa sui.it el e di- sui et filiw, quod utique secuitdum omnem raiionem
verso veniunl. Nam dii quidem alieni sunt, abomi- minus lolerandum est quam si provocassent eum
nalioncs aulem suoe stinl, propler qtias ut eas li- externi vel exlernoe. Provocaverunt autem, videlicet
centiose agerent deos alienos coiuerunt. Verbi gra- in eoquod non per ignoraiiliam vel infirmam indigen-
tia : Vilulus quem fecerunt (Exod. xxxn), el Beel- liam, sed scienter peccaverunt, et per induslriam,
phegor quem iniiiati suiil (Arum. xxv), dii alieni iino sapientes fuerunt ad concinandum peccatum,
fuerunt, quod autem post commessationes el pola- ad conquirendum mendacitim. Et ait : Abscondam
liones surrexerunl ludere (Exod. xxxu), et quod inler faciem meam ab eis, el considerabo novissima eorum,
"
sacrificia cum Madianilis fornicali sunt, suoeabomi- Aii, id est senlentiam fixil, cujtis dixisse fixisse esl,
iialioues exsiiterunl. lgiiur el tn diis alienis mitem ila ut ccelum et lerram, quam dictionem ejus, trans-
provocaverunt, el in abominaiionibus suis ad iracun- ire facilius sit. Non enim esl Deus quasi homo ut
diam concitaverunl. ltem in eo quotl anlequam veni- mentiatur, nec ut Filius hominis ul mulelur (Num.
rel in bunc mnndum, loties ad idololalriani defluxe- xxin). Ait ergo, id est judicium detlit hujusmodl*
runl, in diis alienh eum provocaverunl et in eo, quod Abscondam faciem meam ab eis, id est exceecaho iilos,
praesentem blasplieniaveruni dicentes : Dmmonium ut viam veritatis invenire non possint. Excsecabo,
habet el insanil (Joan. vm), et: In Beelzebub prin- inquam, corda eorum, et aures illorum aggravabo,.
cipe dwmoniorum ejicit dwmonia (Malth. xu), pro- et oculos eorum claudam, ne forie vi.deaul oculis,
feclo in abominalionibus suis ad iracundiam conci- et auribus suis audiant, et cortle suo inte.IIiga.nl, et
laverunl. Sed in qualibus diis eutn provocaverunl ? converlantur et sanem eos (Isa. vi). Dicanique cis :
lmmolaverunt dmmoniis et non Deo , diis quos igno- Audile, audientes, et nolite inlelligere, et videte
rabanl. Novi recentesquevenerunl, quos non coluerunt visionem, el noliie Cognoscere. Ita absconditus ab.
palres eorum. Dii quos coluerunl, no» dii, sed polius eis considerabo novissima eorum , id est exspectabo
doemouia sunt, dii nuncupalivi, dii novi, quia prius „ finem, et coiisummalioiieni peccaii eorum, lacite
eos ignoraverunt, onrecenles, quia non colueruni prospiciendo mirabilem audaciam corttm. Generatio
illos paires eorum. Nunc igilur, coeli et terra, ad enim penersa, cl infideles filii. Damnaiionis ejus
caput increpationis rediie, et diciie generationi qua dixi, abscondam facietn ineain ab eis, causae
pravre alque perversre : Heccine reddis Domino, po- preecedentes suui, quia generatio perversa est, quia
pule slulle el insipiens ? Deum qui le genuit dereli- infideles filii sunl, sancto quoque Spiritu per pro-
quhti et oblitus es Domini crcalorh tui. Deum qui pbetam coniestante quia siint principes Sodomorum,
le genuil, id est qui diu sterilibus parentibus luis quia sunt poputus Gomorrhw (Isai. i). Alioquin nou
gignendi le facultalem, sive affeclum tribuit. Nam viderelur stare quod dixi supra , Deus fidetis, et
prseler unicura Filiuro suum, quem ex ulero anle absque ulla iniquitale. Jusluin igitur judiciuni in eo
lucifcrum genuil (Psal. cix), quem et in liunc mun- quod detli illis scuiutn cordis laborem meum (Thren.
dum misil per uierum Virgiiiis, nemiitem de propria in), quod licel lanquam sponsus procedens de ihala-
subslantia sua Pater ille genuil. Ergo 171«le genuit, mo sno, in sote posuerim labeinaculum meiuii (Psal.
id esl qui Sarse diu slerili tandem conceplum dedit xvui),ipsi lamen videre me non possunt, imo et
(Genes. XVIII),ct Rebeccse sterili, eodem Isaac de- scandalum illis est, cum designatur laheriiaculum
precanle dilectum sibi Jacob ul conciperet el pare- p meuni carneum, dicilurque illis : ecce iste Jictts
ret (Genes. xxv), prestiiit, de quibus veJ per quos nosier, rex noster, Salvator nosler. Amplius autem
geniluree luae rivus emanavit, illum lu dereliquisti audile, cwli, juslum judicii ordinem, sequara jttdi-
genilorem tuum ingratiludine deteslabili, el oblilus cantis vicissitudineni. Jpsi me provocaverunl in eo
es Domini crealoris tui, subauditur, quem prius qui non erat Deus, el irrilaverunt in vanitatibus suis.
cognovisti per praesentem doclrinam legis, et per El ego provocabo eos in eo qui non est popultis, e.lin
exempla patrum eoruindem, qui bseredi.iariam ejus genle slulta irritabo illos. Piiores ipsi provocavertmt
scientiam tbesaurizaverunl libi. Unde et majus pec- me, iion levi quacunque offensione, vel humatio
caluin habes, quam si nunquam fuisset cognitus excessu, sed in eo qui non erat Deus, id est sic me
libi. habendo lanquam si non essem Deus, ei irritaverunt
Vidit Dominus, et ad iracundiam concitalus est, me priores ipsi in vanilatibus suis, id est vanilates
quia prevocaverunl eum fitii sui, et filiw. Vidit hoc suas, vanos deos preeiulerunt mibi tandemque «ibi
itle quem nihil latet, oculis nunquam dormitantihtis data optione Barrabam mihi prseferre non dubitave-
quibus omnia videt: vidit, inquain, hoc peccalum runt, auctorem sedilionis (Marc. xv). Reddam ita-
lutim slylo ferreo scriptum in unaue adamaniino (Jer. que illjs talionem, provocabo' eos in eo qui non al
P-ATBOL,CLXVII. 31
"971 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS. 972
populus, id est sic habendo eos, ul non sint populus, \ lcmplum inclylamquc civitatcm, cnjus staRi sulTuUi
ut sinl sine rege , sine pftncipe, sine sacerdoie, sine firmiler iirhseredilario patrum suorum Deosibi slare
ephod, el sine therdphim (Ose. m), et omnino non videntur, genlesque cseieras quasi vallcs infirmas,
sint populus, sed in populis et in genlibus j'am nunc monles ipsi despiciunt: templum , inquam, el civi-
disperganlur, et in futuro cum eis qui non sunl latemin montibus fundatam, ignis elementaris com-
annullentur, cumeisqui in infernosunl deputentur, et buret. Prreterea terram, id estcarneseorum, lerram,
ita in genle slulla irrilabo illos. Irrilabo, inquam, id inquam, peccalricem, id est poputum qui superbit,
est ad eemulationem adducam in non gentem, in gen- cum srt lerra et cinis, devorabit ignh cum germine
tem insipientem, in iram eos mittam , tit videant suo, id est cum libidinibus et omnibus malis operi-
gentem loco suo regnantem, genlem sapienlem quani bus suis, et moniium fundamenta , id est ipsas quo-
aimulenlur, cujus oemulalione lorqueanlur. que animas quee vegetant comburel ignis, et hic
.Ignis succensus esl in furore meo, et ardebit usque succensus, ul jam dictum est, et in futuro ardens
ad inferni novhsima. Provocabo, inquain, illos, et usque ad inferni novhsima.
irritabo, provocationis aulein et irritalionis piinci - Congregabo stiper eos mala et sagitlas meas com-
pium lioc est, quod ignis succensus csl in furore plebo in eis. Et hoc ail Dominus, utique ad iracun-
"
meo, consummaloque ardebit usque ad infemi novis- diam provocalus, ait, inquam, non solum secrelo
sima. Ignis enim in preesenliarum snccensus est et inius propbelis audientibus, verum etiairi in pu-
ignis Romanorum, quo civitas sancta facla est de- btico, apostolis audienlibus, Judaeis blasphemanti-
serta Sion, deserta facta est Jerusalem, desolata bos, audiluris eliam per Evangelium cunctis per
domus sanctificalionis eorum et gloriee coruni facta orbem gentibus. Cum enim dixisset: Ecce ego miito
est in exustione ignis, et omnia desiderabilia eorum ad vos prophelas el sapienles et scribas, et ex illis oc-
versa sunl in ruinas, ei ceciderunl in ore gladii, et cidetis, el crucifigelh, et flagellabitis in synagogis ve-
caplivi ducli sunl in omnesgentes. Isie jam succen- slris, et persequemini de civitale in civilatem (Mallh.
sus ignis pcenee, ignis vindictse, ardebit aulem usque xxiu), conlinuo subjunxit : Ul veniat super vos om-
ad inferni novissima. Nam de hac vindicta temporali nis sanguis juslus, qui effnsus esl super lerram, a
ad eetenia proficiscuiitur tormenta. Num ergo, in- sanguine Abel jusli usque ad sanguinem Zackariw filri
quis, judicat Deus bis in idipsum, aut consurgel Barcchim, quem occidhth intef lemplum et attare:
duplex tribulalio ? (Nahumi.) Non ulique, si in vin- Amen dico vobis, venienl hmc omnia super generatio-
dicla vel tribulalioiie proesenti realtim agnoscas, nem istam (ibid.). Heecdiclio ejus est, apostolis au-
finemque ponas peccalis. Cselerum quoniam in ipsa _, J
dienlibus, de malis congregandis, qui jam audienle
jxena impia perseverat vOlunlas populi siulli et in- Moyse, anlequam homo fierci, hsec ait: Igitur con-
sipientis, et nunc inducil super eos diem alfliciio- gregabo super eos mala, id est venirc faciam omnem
nis , et in posterum ignis qui swccensus est usquc sanguinem justtim, quieffusus est super lerram. Et
345 ad inferni novhsima ardebii, juxla quod et hoc jusle, quia videlicei ipsi me occidendo, sangui-
alius prophela imprecatur : Et duplici comfuione nera meum etTundendo, mensurani patrum suorum
contere eos, Domine Deus mens (Jer. xvu). Alias complebunt, palrum malorum, palnim impiorum ;
antem una percussio est, quse hic ccepta illic finitur, qui juslos occiderunt, qui sanguinem prophelarum
ut correclionis unum flagelliun sit quod temporaliler ftiderunl. El sqgillas meas complcbo ineh, videlicet
incipit, sed in seternis suppliciis consumelur, qua- quia congregala lot mala, paucre sagjttoe, vel pars
lenus eis qui omnino corrigi renuunt, jam preesen- sagitlarum mcarum expiare non sufiiceret, idcirco
tiiim flagellorum persecutio, sequeniium sit iniiium complebo, id est oranes expendatn sagitlas meas in
lormenlorum. Igitur nibilo lresa vel in pravum de- eis, sagittas maledictionis, scilicet quas paulo anle
toria reguta propbetica, qua dictumest, non con- in pbareira cujusdam condilionis ita recondldi.
sttrget duplex tribulalio (Naltumi), sive, juxla LXX : Qttod si atulire nolueris vocem Domini Dei tui, ut
jVon judicabil Deus bis in idipsum, et hic a furore D custodias et facias oninia mandala ejus, 'et cmremo-
meo succensus est ignis, et in futuro, quod est usque nias quas ego prwcipio libi hodie, venient super te
ad inferni novissima ardebil. Devorabilque terram omnes malediciiones islw et apprehendent te. Matedi-
cttm germine suo, el montium fundamenla comburet. clus eris incivitate, maledictus in agro, malediclum
Non, ut seepe faclum est, solum lerroc germen devo- horreum luum, el maledictm reliquiw tuw, malediclus
rabit, ul sil fames in lerra propler peccala populi, fructus ventris lui (Deut. xxvm), etc. Explebo, in-
sed ipsam quoquc terram, cujus iracundia loquen- quam, id est, omnes istas sagiltas meas expendam,
tes dolos cogitabanl ( Psal. xxxiv), ita ut dicerent: tn eis, quod alias nunquam feci, licet mulloties ali-
St dimillimus eum sic, omnes credent in eum, et ve- quam sagiltarum partem in eos injecerim. Exempli
nient Romani, el tollenl nostrum locum et genlem graiia, qttando Benadab rege Syrise cum universo
(Joan. xi) : lerram, inquam, ipsam cum germine suo exercitu sub obsidente Samariam, facta est fames
dcvorabit, id est auferet, ita ul terra eorum non sil, magna in Samaria, el landiu obsessa est, donecvenun-
et nihilominiis ea careanl, quasi devorata sil igne darelur capul asini octoginla argenteis, et qnaria pars
hoslili. El montiurit [undamenla comburet, id cst cabi stercoris columbarum quinque argenteh, dixit-
superborum fiduci.am auferet, [yidelicet pulclirum aue riuilier dllera ad alteratn : Dwfilium tuum ut co-
875 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN DEUT. LIB. II. 974
ftiedaiMus01(111 hodie, et ftlitun metimcomedamuscras A sseviliatnvcl arma Ronianorum immiiunn in eos, cum
(IV Reg. vt), quando, inquam, hoecacta sunl, tunc furore iraheniium super terram, id est absque mise-
sagiltas ijieas quidem jeci, sed non lolas complevi. ricordia residuos in captivitale ducentiiim in oinncm
Nain inlerea dixil Eliseus : Audile verbum Domini. terram, dentesque serpentium, id est soevitiam mali-
Uwc dicil Dominus : In lempore hoc cras modius si- gnorum spirituum posl crucialus el morles corjio-
milwuiio statere eril, el duo modii hordei sialere uno rum , usque ad inferni novissima traheniium. Nam
inporta Samariw (Jer. fvii), quod el faclum est. per beslias Romanos fortes ac feroces rccle intelligi,
Verum non ila erit, cum faciem meam abscondero illud pro lestimonio vel exemplo est, quod Psalmisla
ab eis. Sed quid ? cum eamdem calamitatem deplorans dixisset: Ut
Constimentur fame, et devorabuvtieos aves morsu quid deslruxhti maccriam ejus, el diripiunt eam om-
atmrissimo. Denles bestiarum immillam in eos cum nes qui prwtergrediuntur viam (Psal. LXXIX)?conli-
furcre trahenlium super terram, alque serpenitum. nuo subjunxit, exterminacil eam aper de silva, el sin-
Foris vaslabil eos gladius, el intus pavor, juvenem gularis ferus depaslus est eam (ibid.). Per aprum
simul ac virginetn, laclenlem simul cum homine sene. de silva , el per singularem ferum, Titum el Vespa-
Id plane erit sagittas meas compleri in eis. Consu- siaimm Romanos imperalores significans. Igitur
mentur fame,Yidelicet in die soleinni Paschae Jeroso- " denles besiiarum super terram iraheniium, arma sunt
lymis congregati, velut exiiiali maiiu quadam co- Romanoriim occidentium, el in captiviiaiem irahen-
genle, quos ilricies eeutena inillia Josephus dicit tium. Colligens namque supradictus hisloriographus
fuisse, scilicel juslo judicio, lempore hoc uliionis omnem numerum perempiorura vel fame, vel ferro,
eleclo, ut qui in diebus Pascboe Salvalorem suum undecies centena millia designat. Coeteros vero la-
Dominuro Jesum Chrislum, crueulis manibus, et irones et sicarios ac prsedones posl urbis excidiunt
sacrilegis vocibus violaverant, in ipsis diebus velut muiuis declarat interiisse vulneribus. Eleclos auieni
in unum carcerem otnnis muliiludo conclusa, feralis quosque juvenum, quos decor corporis ei proceritas
poenseexiliuraquod merebaturexciperei(JosEPH.,i>e commeiidabat, ad iriumphnm dicil esse servatos.
bel. Jud., lib. vii, cap. 23). Quam diree famis exiiio Reliquos autem qui supra decem et seplem aunos
consumpli sint, qui plenius nossecupit, quinlum agebant retaiis, vinctos ad opera^Egypli per melalla
praedicli Joseph hisioriarum librum legat, ex quo deslinalos, velper cseterasprovincias esse dispersos,
omnem eorum lucluosam iragaediam pernoscat. ln alii quidem ul ludis gladialoriis, alii quidem ut ad
quo illud perraaxinie hdrrendum fuit quod mulier bestias traderenlur. Si qui vero inira decimum et
qusedam Maria nonrine, Eleazari lilia, genei'e et fa- „ septimum oeiatis repeni sunt annum , pef diversas
cuhalibus nobilis, prre magniludine famis, quasi in provincias in servilutem distrabi jussi sunt. Quorum
insaniani vel amentiam versa , parvulum quem sub numerus usque noiiaginia millia perductus est. ld
uberibu? habebat filium jugulal, ignique superposi- plane fuil ;trabi super terram denlibus besliarum,
lum torret, et mediura quidem cousumit, mediura ac deinde auimas duci ad inferos, id fuit trabi den-
vero servat obleclum. Uude el per prsedones confe- tibus scrpeniiuiri. Unde signaiiter non dictum est,
stim irruentes, quos conceptus obuslse carnis nidor dentes besliarum et serpenlium cum furore trahentium
invilaveral, scrulabanlur enim domos esurientes, et super terratn, seti dentes besliarum cum furore tra-
prse fame insanieiUes , per prsedoues, inquam, hoc hentium super lerram, el serpentium, ut subaudias
malum deprehensum, continuo civilatem universam dentes cuui furore Irahenliuni iu infernurn. Malo-
horrendo nunlio replevil, illa prolerenle quod ob- rum omnium siimmam uno tandem versiculo com-
texerat, ac dicente , < qtiia partem vobis optimam plexus est :Forisvastabil eos gladius, el intuspavor,
reservavi. > Igitur consumentur, inquit, fame, subau- juvenemsimul acvirginemjactenlem cumhomine sene.
dis et non sepelieniur, sed devorabunt eos aves Foris namque gladius, id est exterior corporum
mersu amarissimo. Sepelire naraque cadavera proxi- omnimoda calamitas; intus pavor, id est atrox con-
inorum, nec defunclorum multitudo, nec virium.de- 0 scientia, quia scienlibus illis, jam sanguis Cbrisii,
bililas permitlebal. Primo quidem publico sumpiu sicul sibi imprecali fuerant, super ipsos , et super
sepeliri morluos jusserat feloris inlolerantia, ut vero filioseorum redundabal. Et dixi: Ubinamsunt ? Ces-
omnem sumptum ccepit vincere mulliludo niorien- sare faciam ex hominibus memoriam eorum. Hrecet
tium, de muro cadavera prsecipitabant lanta multi- lisec dixil qusejam prsemissa sunt, et tunc denium
tudine, ut morluorum cadaveribus valli replerentur, dixi ego, cui fulurse calamitates istsc, imo et omnia
et humani corporis tabo patria tola rigaretur. Igi- tam praelerila quam futura prsesentia sunt : Ubinam
tur devprabunt eos aves morsu amarhsimo, scilicet, sunl? Videlicet qtiia defecerunt peccalores a lerra,
insepultos morsu amarissimo, quia videlicet residuis el iniqui ita ut non sini (Psal. ciu). Et voeillis, quos
spectantibus amarissima hsec erit araariludo. Nec nescil Deus ubinam sint, cum ipse omniuni qui
solum aves devorabunt, sed et dentes besliarum im- sunt, qui iion male sunt, locus sit. Unde dicil iit
miltam in eos trahentium eos super terram cum fu- Job : Sicul consumitur nubes et pertransit, sic qui
rore, denlesqueserpentium. Aliter : Dentes besliarum descendit ad inferos, non ascendet, nec revertetur
immiltam in eos cum furore traheniium 346 super ulira in domum suam, neque cognosceteutn amplitts
terram, alque serpemium. Denles besliarum, id est locus ejus (Job ix). Cessarefaciam ex tiominibusme-
'97S RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS '976
moriam eorum. Ac si dicat : Parum est ul amplius A }. mala inferni, quse post proeseniia sequeiitur eos,eo
cognoscam eos, ego quondam locus ipsorum, insu- quod inlelligere noluerint, eo quod nec sallem vexa-
per et ex hominibus cessare faciam memoriam eo- lio proesens inlelleclum dare possil eorum auditiri.
rum , ut nec apud Deum, nec apud homines ulla in Hoc oplamus, hoc illis cupimus, quicunque recta et
bono sit memoria illorum. Sed propler irara inimi- humili fide cognoscimus, quia nalurales olivae rami
corura disluli, ne forte superbirent hostes corum. isti sunt, nos aulcm naluralis oleaster fuimus, cis-
El dicerent: Manus nostra excelsa, et non Dominus que fractis qui naturaliler stabant, nos contra nalu-
fecit hwcomnia. Ita, ul prsedictum esl, sagittas meas ram inserti sumus. Verum donec plenitudo gentium
complebo in eis , ut ne una quidem maledictio resi- subiiitroeat, gens ista sine consilio, et sine prudenlia
dua sil. Poleram facere, el ipsi merebaiuur, ul ila est, id est non sapiet, neque intelliget, neque no-
cessaret ex hoininibus memoria eorum qttalemis vissima providebit. Dieimus lamen quamvis vcrha
nullee superessent reliquise eorum (Isa. x). Setl perdentes, quamvis nullos vel paucissimos ex eis
forle^wper/urenl hostes corum, el dicereni: Non Do- lucrifacienles, ulinam sapercnl el inlelligerent, ac
minus fecit hmc omnia, sed manus nostra excelsa fecit novissima providcrent. Quomodo persequebatur unus
hwc otnnia. Disluli igitur et non loiara fuodiiusde- ". mille, el duo fugarunl decem millia. Imo ul ipsa re-
levi memoriam eorum. Imo , el dixi, quia si fuerit ' colamus maledictionis verba, quibus tioc pronuniia-
nuraerus quasi arena maris , reliquise salvoe fient lum est, quomodo tradebal Dominus genlem hanc
(Rom. ix). Hoc ,paclo fit ut non?superbiant bostes corruenlem ante hostes suos? Qtiomodo per viam
•eorum, ut non tlicanl, manus nostra excelsa, ei non uiiajn egrediebatur conlra eos , et per septeni ftigie-
Dominusfecil hmc omnia, dum reliqui sunl ex eis bat ? Nonne icleo qnia Deus suus vendidit eos, et Do-
per oranes genles dispersi qui libros secum bajulant, minus conclusil illos? Non enim est Deus nosler, ut
et tnaledicta legis, quoe legentes hosies eorum, et diieorum, ei inimici nosiri stiiti judices. Quid enim?
causas malediclionum recensenles scianl, et dicant Nunquid ul ipsi pulanl, Deus Abraham, Deus Isaac,
quia Domiims fecil basc omnia. Amplius autem in eo Deus Jacob, Deus eorum esl? Noa ulique : nam
residuum corum proficii, ut quicunque ex hoslibus ipsi ex eis vci prsecipui sunt, quorum deus ven-
eorum ad fidem patrum illornm conversi fuerint, ter 347 ehl (PhiHpp. ni), el gloria in confusionc
dtim, quod cnm pleniltido gentium .subintraverit, vel pudendis eorum. Quanloscunque deos coluerunl,
umc oronis Israel salvus erit (ibid.), 11011 superbianl, nimirum propter bunc deum maxiraum deorum
quod csecitas in Isratl conligit, ipsi aulem illuminali suorum, id esl, propler venirem suum, et propter
suut, Apostolo quoque superbiain islatn reprimente, „. pudenda suacolueruui,scilicet,utsederent manduca-
cumdicit: Quod si aliqui ex ramh fracti sunt, tu reel bibere, el deiudesurgerentJudere(Ea;orZ. xxxn),
auiem cum oleasler esscs, inserlus es in iilis, el socins lusuni lurpem, lusttm ignominiee. Ergo venler stttis
radieis et pinguedinh olivbi faclus cs, noli gloriari . tleus smis esl, qui multos deos adorandi causa illis
adversus ritmos. Qu<sdsi yloriaris , non lu radicem est. Et hic Deus suus vendidit eos, hic, inquam,
portus, sed radix te (Rom. xi), elc. Plane hsec lalis deus suus, prelio scorialionum et libidinum dislraxit
repressio supcrbioe, dignse Deo ctiree est, ttl merilo. illos, quia videlicet ipsi, ul illum deum suum, vcn-
preecavens dical, manus noslra excelsa , et non Do- Irem suum salurarenl, ut per ea quse sub ventre
minus fecit hwcomnia. ldcirco dicitur in psalmo : sunl libidinibus fiuerent, semetipsos tradiderunt, vi-
Deus ostendil mihi super inimicos meos ne occidas lam suani prodiderunt, animas suas perdiderunt.
eos, ne quando obliviscanlur populi mei. Dhperge illos Unde et per prophetam appellanlur manifesie prin-
in virlute lua (Psal. LVIII). Nunc erga dispersionem cipes Sodomorum et populus Gomorrliae (Isa. i).
camdera , erga dispersas populi siulti el insipientis Ita venditos Dominus conclusit illos; conclusil,
reliquias, qualis esse debeat aposlolorum et populi iuquam, priinum ceecitate ac furore menlis, ut pal-
sapienlis, populi Cbrisliani affeclus, sequentibus raox parenl in meridie, sicut palpare solet c«ecus in te-
canlici verbis innuilur. D nebris: et cuin esset vila ipsorum pendens anle
Gens absque consilio est, el sine prudentia, ulinam oculos eorum, non credereut eidem viteesuee, deinde
saperent ac intelligerent, ac novhsima providerent. conclusit illos ei hostiJi excrcilu, ubi persequebatur
Quid aliud opiat Aposlolus cum dicil: Gemebundus: unus mille, et duo fugarunl decem miliia. Nonne hscc
veritalem dico inChrhto, non menlior, teslimonium igilur passi sutil, quia lalis, ut jam diclum est,
mihi perhibenle conscieniia meainSpirittt sancto, quo- deus suus vendidil eos, et Dominus ullor conclusit
niam tristitia mihi est magna, et continuus dolor cordii illos. Non enim est Deus noster ut dii eorum; non,
meo. Oplabam enim ego ipse analhema esse a Chrhto> inquam, qualis Deus noster, tales dii eorum. Hoc
pro fratribus meis (Rom. ix), elc. Quid, iuquam, di- tam libereprofitemur, ul non commune lotius orbis
cil, quid oplat, nisi utinam saperent, et intelligerenl,, subterfiigiamus auditorium, ut senientiam non ve-
ac ttovhsima providerenl? Saperent videlicel, qualiai reamur qualiumcunque hominum ratione] uienlium.
vel quas ob causas ventura illis mala ex lege supe- lnimici quoque noslri sunl judices; verbi gralia :
rius scripta pronunliaia sint, intelligerent res, ett Plalonici, sive Pyibagorici, vci quicunquepbilosophi
roalorum prsesenlium effectus , bene respondere di- gentiles, cum adhuc inimici nostri sunt, cum nou-
clis proelerilis, providerenl novhsima , subauditur,, dum fidem Christi susceoerunt ipsi sunt j'udices
977 DE TRIiMTATE ET OPEUIBUS EJUS LIBRl XLII. — IN DEUT. LI8. II. 978
Ecce hicm conspeclu otnnium proponar.tur, hiuc ^ auni nostri, ut jam Psalmista,sicul aranea medita-
Deus nosler, ei inde Deus eorum, hinc, inquam, bunlur (ibid.): dies annornm nostrorum subaudilur,
Deus noster ei crux ejus, inde satelliles dei eortim, claudunlur in ipsis septuaginta annis. Si autem in
ventris eorum, Beelphegor, id est Priapus, poteniatibus, si sunt qui in forlitudine, et sospitaie
Obscmnoqueruber projecius ab inguine palus. naturoe diutius vivani, quidam enim fortioris et sa-
(HOBAT.,Sat. 1. I, sat. 8.) Jtibrioris sunt naturee, quam alii: si, inquani, in po-
Sint inler bsecjudices nostri inimici, judicenl ininiicl tciuatibus, id est iu bis qui salubrioris nalurse sunt,
nosiri, quid pulcbrius, quid honestius sii, utrum piela- ocloginia sint anni, amplius eorum spatitim longius
lem crucifixi Chrisli, an leiiliginem verturpiludinem his octoginla annis jam non vila, sed politis labor
adorarePriapi. Dicile nunc, judicesinimici quidem no- et dolor esl. lgilur vel sic jitxta esl dies perdilionis
stri, sed judicandi scientiambabenles, quid pulcbrius iil adesse festinent lempora. Fugaces quippe Iabun-
in eestimatione vestra, crucem adorare,an adulteria: tur anni, diesque die trudilur. Hactenus contra
criicem, inquam, injuste homini justo compactam, genlem sine consilio et sine prudenlia, pro parle
an fornicaliones el slupra? Quid respondeanl, imo illorum, qui excsecali stint: nuiic ad eas reliquias
quid responderint, quid judicaverint inimici noslri, sermo dirigitur consolatorius, quee servandse sunt.
jam lolus orbis audiyil, quia videlicet stnpris dam- B Jndicabit Dominus populum suum, el in servissuis
natis, pia colla submisere cruci damnalis concupi- miserebilur. Hsec duo clarissima sedis Domini mi-
scentiis ventris, et eorum quoe sub ventre sunt, nisleria sunt, misericordia scilicel et judicium, de
proedicaverunl gloriam Cbristi. quibus tola pendet ratio vel nifleria laudis ilivinse,
Verum isli nondum sapiunt, nondum intelligunl. Psalmista quoque dicenle: Misericordiam et judi-
Quare? De vinea Sodomorum vinum eorum, el de su- cium caniabo libi, Domine (Psal. LXXXIV). Nihil enim
bnrbanis Gomorrhw. ldcirco obscurali sunt oculi est in verbis et operibus fidelis el jusli Domini, quod
corum ne videanl, idcirco esecati snnt, ut non sa- non aut misericordiee sil, aut judicii, arit utriusq'JJi
pianl, nec inlelligant, neqtte novissima provideanl, concurreniis, ut ait idem quisupra: Misericordia
quia de vinea Sodomorum, vimim eorum, et de sub- el verilas obviaverunt sibi (ibid.). Igitur judicabilDo-
urbanis Gomorrltm, id esl, quia vivunt sodomilice. minus populum suum, subaudilur seenndumeaquse
«7ua eorutn, uva fellh, et botrus amarissimus. Fel baclenus dicla sunt, quia vidil eos provocanles, et
draconum vinum eorum, et venenum aspidum insana- in abominalionibus suis ad iracundiam concilantes,
bile. Per vineara radices cogilationum nequam, et vidil, iiiquam, et ad iracundiain concitatns est.
per uvametboirum operum nequiliam, etvinumcol- Porro in servis suis miserebilur, id est in reliquiis,
loquia mala, pravamque blasphemanlium doctrinam quas alio modo se babentes inluebilur. Videbilquod
intellige. Profeclo quisquis operibus eorum malignis infirmala sit manus, el clausi quoque defecerunt, re-
communicaveril, eelerna amaritudine torquebilur, siduique consumpli sunt. Videbit, inquam, quod
idcireodixit uua/W/ise* botrus amarissimus. Et quis- roanus illa infirraata sit, et infirmiiatem suam
quis fabulas vel susu?raliones eorumaccepit, sapictur agnoverit, qusehactenus sana sibividebaturet forlis,
sempiieriia morlis ebrielaie; idcirco dixit: Fel dra- ita ut proa infirmilalis vi insaniens ut phrenelica
conum vinuin eorum el venemtm aspidum insanabile. medicum percuteret verum, quemadinodum dicit
Nonne hceccondila sunt apud me, el signata in the- in Psabno: El irruerunt in me fortes (Psal. LVHI).
sauris meh ? Videlicei quia bsec nulla poenilentia Sic enim infirmi, et verse justitiee virtutem non ba-
delevii, quia nou baptismus Chrisli, quo solo pec- benles, ex operibus legis gloriabantur, unde apud ,
cata remittunttir, boec absorbuit, idcirco recondila Deum ntillus juslifjcabilur, ut starent adversus.,
monent apud me, et signala sunt in thesauris roeis, Christumejus dicendo: Dhrumpumus vincula eorum,
reddenda in pondere el mensura irae, quam lliesau- et projiciamus a nobis jugum ipsorum (Psal. n). Ma-
rizaverunt sibi. Mea est ullio et ego retribuam eh in num lalero, forlitudinem ejusmodi, videbil quod
lempore, ul labalur pes eorum. Mea esl, inquam, p infirmata sit niamis, quod humiliata sit, quod justi-
ullio, meum est judicium, et ego relribuam eh, vide- ficalionem suspirel, quse est ex lide, non ex operibus
licel unicuique secundum opera stia, in tempore, in legis (Rom. m). Et hoc videbil, quod cJaust quoque,
die irre, ut lubalur pes eorum, ut cadant in oppro- clausi, inquam, quos, ut supradictum est, Dominus,.
briuin sempiteriium, ut deducanlur in puleum inler- conclusit, defecerunt, idest,nullam ulterius in semel-
ilus, ul usque ad inferni novissima devolvanlur ipsis fidueiam habebuiil, residuique, inquam, id
(Psal. LIV). Dicis; ln tempora longa fiet istud est, qui 348 ex hsrael reliqui sunl, consumpli sunt,
(Ezech.xn). Ego autem dico: Juxla est dies per- in eo vidclicet, quod nibil seesse cognoscunt, qiiod .
diiionis, el adesse fesiinanl tempora. Juxla est dies, ad nihilumse redactos esse confitenles, restauraloris
etsi mille anni intersint. Nam mitle anni ante oculos el liberatoris opem poscunt.
tubs lanquam dies hesterna quw prwteriit (Psal. Ei dicent: Ubi sunt dii eorum, in quibus habebant
LXXXIX).Sed esto ut millenaria, imo decies arit fiduciam ? De quorum viclimh comedebanl adipes, et
ccniies millenaria, spereiur anie illum diem fore bibebant vinum tibaminum. Surgant et opilulentur^
sseculi prolixilas. Nunquid non singulariler unioui- vobis, et in neceisitate vos protegant. Videte quoct
que peccalori juxla est dies perditionis? Denique ego sim solus, el noriest alius Deus prccter rne. Adea
979 RUPERTI ABBATiS.TUITIENSIS 980
infirmati sunt, adeo defecerunt et consumptt suni, A t reddam ultionem hostibus meh, el his quioderunt me
utdicant, imo jam non ipsi toquantur, quia defe- retribuam, Qusenam est manus mea, quse judicium
cerunt et consumpli sunt, sed loquatur in eis Do- arripiat? nisi Filius qui dicit: Pater non judicat
minus, dicat in eis Domini Spiritus: Ubi sunt dii quemquam, sedjudicium omne dedit Filio (Joan. v).
eorum, in quibushabcbanl fiduciam ? subauditur, qui El quis gladius ejus? nisi bonorum malorumque
fortesfueruni, qui non defecerunt, neque consumpli, divisio, qui videlicel in dexlram sinistramque divisi
id est, per pceniienliam allerati sunt. Ubi, inquam, insociabiliter separabunlur (Malth. xxv}. Porro ful-
sunt dii eorum ? Stibaudilur nusquam sunt, nusquam guradbreve quidem Jucel, sed percutit irrecupe-
adsunl, quia videlicet non dii, sed dremonia sunt. rabililer. Si igilur acuero ut fulgur gladittm meunt,
Vos igilur, reliquise Israel, videle quod ego sim solus, id est, si (quod sine dubio fuiurum esl) in brevi
ego, inquam solus sim quemadmodum dixi, de quidem, sed palam omnibus in dextram el sini-
medio rubi Ioquens: Ego sum qui sum (Exod. III), slram divisiones feeero bonorum et malorum, et ila
quod videlicel et dixi tutic, dico et nunc, ad di- judicium arripuerit manus mea, sicut jam dixi, non
stantiara omnium quoe non vere et simpliciter sunt, erit qui erual, sed reddam ttltionem Iwstibus meis,
quiaroulabiliasunt, niaxiuieautemad distinclionem scilicel gehennam ignis inexslinguibilis, et ibi vicis-
vel divisionem deorum omniiim qui non sunt, qui "' situdinem condignam his qui oderunt me relribuam.
etsi dicantur dii, suiil enim qui dicantur dii mtilli, Inebriabo sagillas meas saugtiine, el gladius meus
et domini muki, lamen diiaul domini non sunt. Ego devorabit carnes. Sagiltoe mcre universse sunt judieii
aulem adeosum,ut nec morteinlerveniente essedesi- sententise, senario illie numero designalse. Esttrhi
erim, nam etsi moriuus sum ex infirmilalecarnis, enim et non dedislis mihi manducare : silivi et nott
sed vivo ex virtule Dei, id esl, eo quod virius Dei dedislis mihi bibere: hospes eram, et non collegistis
sim. Hoc videte, et quod nonsit alius prmterme. Nam tne:snudus, et non operithlis me: infirtnus, el non
alia quidem persona Pater, alia persona Filius, alia vhitaslis me : in carcere, et non venhtis ad me
persona Spiritus sanclns: sed non atius Deus Paier, (Matth. xxv). IltijusiDOilisagitlas meas ego inebriabo
alius Deus Filius, alius Deus Spirilus sanclus est. sanguine, ila ut omnes expendanlur cum effectu
Ego occidam et vivere faciam, percutiam el ego vindiclee. Et gladius meus devorabit carnes, non quod
sanabo, et non est qtii de manu mea possil eruere. ipsam carnis subslantiam exlerminet, sed quod
Hoc quoque videie, hoc ab effectibus prresentibus oelernaliler punial carnalium amalores, vitia camis
comprobalum scitote. Nam ego genlilem quondam consectanles, ganeones, helluones, nebulones, lam
populiim oecirii, id est, idololatrire deditum, preeler p( malignos spiritus quam inimundos homiries, quorum
me deos alienos colentem damnavi et nunc idem quia coramunis est nequitia, pcjena quoque par esl,
ego per Spirilum sanctttm vivere feci. llemque juxta illud : Dhcedite a me, maledicli, in ignemwter-
ego populum mettm, populttm Judaicum, provocan- num, qui prmpdratus estdiabolo et angelh ejus (ibid.).
tem el Irritantem me, csecitate percussi, et ecce Nam hoc est quod sequilur: De cruore occisorum,
ipse reliquias ex ipsis sanavi. Et nan est qui de et de captivilaie nudali inimicorum caplis. Inebriabo
manu mea possit erucre, subsudiiur, eum q.ui iu sagillas meas de sanguine occhorum, id esl, de dam-
manus meas horrendas inciderit per imperium su- nationc inipiorum hominum, el de caplivitate inimi-
pcrbire. Non, inqiiam, est qui de manu mea possit corum capilis, scilicet diaboli, qui caputet princeps
emere, propheta quoque dicente:. Si fuerint ires est inimicorum, capitis, inquain, nudali, id est ma-
viri jusli inmedio eorum, Noe, Ddniel et Job, vivo nifeslali: ciinclis enim jnaiiifeslabitur, cunctis vi-
ego, dicit Dominus, ipsi in justitia sua animas siias denlibus prsecipilabitur. Finem canlici pariler au-
liberabunt, filios autem el filiasnon liberabunt (Ezech. diamus omnes: Laudate, gcntes, populum ejus, quia
xiv). Quis enim ipsam manum sallem possit aliin- sanguinem servorum suorum ulchcetur, et vindiclam
gere? Levabo ad ccelum manum meam, et.dicmn: retribuel in hostes corum, cl propilius crit terrw po-
Vivo ego in aternnm. Quis igiiur de lnanu mea D puli sui. Laudale, genles, populum ejus. Lsclamiiii,
possit eruere, de manu aliissima, (am alie in coslum gentcs, cum plebe ejus, beatum diciie, genles, po-
snblevata,. ut nemo possit attingere? Manits mca puluro cujus Dominus Deus ejus, quia non peribit
qurc omnia feeii, qnoe coelum exlendil, terramqtic palienlia populi, vel servoruni ejus, sanguiiiem enim
fundavit, et maria effudil, in ipsa infirmilale sua, serforum suorum ulciscelur, et viiuliclam relribuet in
dtim carne indula, quasi obligata videretur, luuc hostes eorum, dicendo : Discedile a me in ignem
quoque percussil superbum, et obstelricanle illa, aternum, matedicti (ibid.), etc., propilias eril lerrw
eductus est coluber torluosiis (Job xxxvi). Quanto populi sui, dicendo : Venite, benedicli Patris mei,
magis poslquam levavi illain ad ccelum, ct dixi, percipite regnitm, quod vobis paratum est a consti-
Vttio ego in wlernum, quetiiDdmodum lestalur et ille: lulione mundi (ibiil.). Sic hodie taudamtis nos,
qui dixit: Clmstus resurgens ex morluis, jam non' gen.tes, hsec enim nostra fides, h'<ecnoslra confessio
moritur, mors illi ullra non dotninabitur (Rom. vi): esl, quta manus Domini, quoead ccelum tevata est,
qiianto magis, inquani, ex tunc nemo eslqui de bac: Filius Dei qui post resurrectionem suam in cceliim
jnanu mea possel eruere? Si acuero ut fiilgttr gla- assumplus csl, fulgurans judieium arripiet, in quo,
dium meum, et qrripueril judicium manus mea, el tle impiis pcrseculoribus sanguinem servorum
 931 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — 1N DEUT. LIB. II 9S2
suorum uiciscelur, el vindictam relribnet in hostcs A • cordiam suam nolam fccit. Porro juxla sensum spt-
eortim, scilicct diabolum el angelos cjus: populo rilualem, nobis genlibus Salvalor-nosler Jesus Chri-
autcm suo, servis suis lerram propilius reddet, de slus Dei Filius, deSina, quod interprelalur tenta-
qua primum homincra propler peccatum exputil: iio, de Sina, inquam, id est de lenlalionibus suis
iino solidilalem angelicse beatitudinis, in quam venii, tenlalus enim per omnia pro simililudine
transferendus erat homo, non interveniente morte absque peccato (Hebr. iv), relictis tentaloribas suis
corporis, si non intercessisset prsevaricatio pecca- Judseis post lenlationem monlis, coronatus gloria et
toris. Ecce qnalem usque- ad finem verba carminis honore resurreclionis, ad nos gentes commfgravit.
Moyses complevil, sciticet usque ad ultimum judi- Etde Seir ortns est nobis. Seir pilosus interpretatur,
cium, in quo omnium Cnis erit. vet hispidus, quo itidem nomine recte Judsei peccalis
349 CAPUT VIII. suis hispidi denolantur. Ergorfe Seir orlus est nobis,
De eo quod benedixit filios Israel hle Moyses legisla-
tor, el tamen futuro tempore Psalmhla dixerit: quia secundum carnem de Judoeis ortus est, sic atl
t Elenim benediclionemdabil leghlalor; i quid opor- nos gentes iransiit, quomodo ad Jacob j'uniorem
teal inlelligi de Chrisio. Iranslata sunt per supplanlaliouem primogenitafra-
(CKP.XXXIII.) Hwc est benediclio qua benedixit tris ejus Esau (Gen. xxvu). Apparuit et nobis de
Moyses homo Dei filiis Israel ante mortem suam, et " monte Pharan, quod interjjrelalur onager sive fero-
ail : Dominus de Sina venit, el de Seir ortus est cilas eoruni. Onager ferox alque stullus, id est po-
nobis. Apparuil de monte Pharan , et cum eo sancto- putus Judaicus, de quo et illud in Job recle dicium
rum millia. Iii dexlra ejus ignea lex. Dilexit populos. iulelligitur : Vir vanus in superbiam erigitur el quasi
Moyscs, inquil, Moyses, inqttam, tegislator, bene- puttum onagri liberum se natumpulat (Job xi). Ergo
dictione hac, filiis lsrael benedixit autfc morlem quia pullus ille juslitiam suam staluere volens, jusii-
suam. Porro Propheta dicit: Etenim benedictionem tire Dei noluit esse subjeclus, et propter hoc ab illis
dabit legislator, ibunt de viiiute in virlutem, videbilur sese abscondens Dominus, genlibus se ostendit, Dei
Deus deorum in Sion (Psal. LXXXIII).Quid ad heec jiistitiam esurienlibus, recte dicamus, quia apparuit
diceraus ? Nempe de isto legislatore Scriptura dicit, nobis de monle Pharan, et cum eo sanclorum millia.
quia benedixit; de alio legislalore Propbeia dic.il, Cum illo namque de Judaeis incarnato, el ab eistlcm
quia benedictionemdabit. Cum legisset benediclionem tenlatione morlis lentalo : cum eo, iuquam, nobis
prsclerili hujus legtslatoris, fuluri liujus legislatoris venerunt, nobis apparuerutit sanclorum millia, id
benedictionem prophetavil. Quid ergo dicemus, nisi est omnes sancli quibus repromissus est, a quibus
legislatoris hujus benedictionem de illis esse semi- r, exspectalusl et projihetatus esl per illum liobiscuni
nibus, de quibus ille alius legislator in Evangelio propter eamdem fidem, et nos cum illis una facli
dieit, quia alius esl qui seminal, et alius est qui-me- •sumus Ecclesia.
itl:ego vos mhi meterequod non semittastis : atii labo- CAPUT X.
raverunt, el vos in labores eorum introhlis ? (Joan. J"» dexlra illius igned lex, quid sil myslice.
iv.) Denique et- hie Moyses, et cseteri seminatores
agri pleni, laborando in agro Doroini, et semiuando In dexlra iUtus tgnea lex; dilexil populos : omnes
verbum Dei, spem ponere potuerunt futuroe bene- sancli in manu iltius sunt. Et qui appropinquant pedi-
dicliOriis; solus autem ille legislator alius eamdem bus ejtts accipient de doclrina illius. Legem prwcepit
benediclioiiem dando, suos operarios ad metendum nobis Moyses hwreditalem mulliludinis Jacob. Erit
in labores eorum raitlere poluit. El hic quidem ante apud reclhsimum rex. Ignea lex in dexlra illius, ar-
mortem filios Israel benedixit, ille aulem in ipsa deiilissima charilas est, in forlissirais operibus illius,
morte sua benedictionem omnibus genlibus acquisi- qua dilexit populos : non, iriquam, unum Judaicum
vit, de quo postmodum dicil : Euntes docele omnes populum, sed omnes populos. Hrec illud effecit, ut
genles, baptizanles eos in nomine Pairh, el Filii,et de Sina veniret nobis, ut de Seir orireiur nobis, ut
Spiritus sancli (Malth. xxvui). jj) de monle Pliaran appareret nobis : in simililudine
CAPUT IX. illius temporis, quo apparuit Moysi in flamma ignis
Quid sil tam secundum litieram, quam secundum sen- de medio rubi (Exod. v), et liberavit populum suuni
sutn spiriiua.tem : « Dominus de Sina venit, el de
Seir ortus est nobis, » elc de manu ./Egypliorum in manu forti. Sic enim cum,
Dominus de Sina venit, et de Seir oiius est nobh. ignea lege dextrse suse, cum ardenlissima char-itale
Apparuil de monte Pharan. Juxia sententiam litle- omnipolenlise suse, apparuit nobis ut liberaret nos
ralcro, nobis, inquit, Dominus de Sina venit, et de de manu Pbaraonis et yEgypliorum, id estdiaboli et
Seir orlus est nobh, et de monte Pharan apparuit, angelorum ejus spiriluum malignorura, in manuforti,
quia videlicet nobis Judoeis, nobis populo Israet quia ipsum diabolum vicit, atriumque ejUsdein fortis
carnali, de his locis per ea quse in his dicta vel acla fortior ipse debellavil et cepil. Omnes sancli inmanu
sunt locis Dominus Deus iniiotuit, ulrecte canlarelur: illius sunt, id esl hoc ipso quod sancti sunt, opus
Notus in Judma Deus, in lsrael magnum nomen ejus manus illius sunt. Nec enim sua virtuie sancli, sed
(Psal. LXXV).Nam in Sina legem dedit, et monleiii gralia illius sanctificati sunt(i!o»i. v), quippe qui ex
Seir circumeunlibus, in deserto Pharan consislen- uno peccalore omnes peccalores nati sunt, el non
libus mirabilia sua oslendit, iram suam cl miseri- nisi per unum qui solus sine peccato est justus, jitsH-
 9S3 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 984
fican potuerunl. Talis venil, lalis Doniinus orlus A . eum, Vocem Judoe, vocem ejus quiex Juda orlus esl,
est, et apparuit nobis. Ei qui appropinquanl pedibus qua oravit Patrein, ut ad populum suum introduce-
ejus accipient de doctrina illius, id est qui recipiunt rctur, nos omnes evangelicae gratise filii audivimus,
fidem adventus ejus, iiilelligiinl spirilualiler spiri- maxime ubi mox passurus ila loquilur : Paler, venit
tualem legem illius. Nec enim aliier quam per Chri- hora, clarifica Filium luum,ut Filius luus ciarificel le
sti fidem profunda Scriplurarum intelliguntur. Unde (Joan. xvti). Et subinde : Mstnifesiavi nomen tuum
usqtie hodie superbiJudrei, quia pedibus illius non hominibus quos dedhli mihi de mundo. Paler sancle,
appropinquant, id. est humililatis ejus advenlum serva eos in nomine luo, quos dedhii mihi, ut sint
suscipere dedignantur, Scripturas non inieliigunt, unum sicut et nos. Ac deinceps : Non pro hh atttem
et velamen positum est super cor eorum (II Cor. m), rogo tanlum, sed el pro liis qui credituri sunl per ver-
quod in Christo revelalur. Cum ergo per propbelam bum eorum in me, ul omnes unutn sint sicitt tu, Paier,
• dicit Dominus : Propterea caplivus duclus est populus in me, et ego in le, ut el ipsi in nobis unum sint, ut
meus, quia non habuit scienliam (Isa. v), consequen- sint unum sicut et ttos timim sumus. Hoecenim vox
ter adjungendum est, jiropterea non habet scientiam, Cliristi Filii Dei, secundum carnem de Juda exorli,
quia pedibus illius appropinquare, id est bumilitatis vox Judse est orantis se ad populum stiuni inlroduci,
ejus adventum suscipere dedignatus est. Quid landem videlicel omnes populares sui, omnes fideles sui,
Moyses? Non uliqtie ipse esl, qui scientiam aut do- unum per eumdem Spirilum vehit membra mulia :
ctrinam del, legem tantum preecepit, hoereditaleni uiiutu, inqtiam, corpussint, ijiseautem capul ipso-
mullitudinis Jacob; praecepit, inquam, legem, non rum sit. Hsec vox ejus passim in Scripturis audilur,
apparuit; proecepit hoeredilalem sperare, non etiaiu maxime in psalniis, ubi in spirilu ejus Prophela lo-
funiculoshsereditatisejusdemmullitudinijacobdislri- quitur : Dotnine Deus salutis tnem, in die clampvi, et
liuit. IIIc autem criJ apud reeiissimunt rex. Ille, inquam, nocte coram le (Psat. LXXXVH). Domine, exattdi ora-
scilicet Dominus, sedebit a dexlris Domini reclissimi tionem meam, et clatnor meus ad te veniat (Psal. ci).
rex. Apud illum sedebilbomo faclus.rex inrelemtim, Igilur audi, inquit, Domine, vocem Judw, el ad popu-
apudqtiem erat in principio350DensVerbum. Non lum suum inlroduc eum, id est cxaudi Christum tuitm
tanquam famulus, atit prseco legem prrecipiel nobis, quem de Juda speramus nasciturum, et a mortuis
sed tanquam rex ascendens inaltum, captivam ducens suscita illum,alque principem ac Salvaiorera exalia
captiviialem, donahominibus gralire dabil(Ps.LXVii). eum ad dandam pceniteiUiam et remissionem pecca-
CAPUT XI. torum. Sed nunquid ille intirmus esl, et seipsuni
De benedictione Ruben; quod itli assimitentur, quide _ adjuvare non polesl? Imo manut ejus pugnabunt pro
hmresi ad. calholicam Ecclesiam reverlanlur, eo, et adjutor itlius contra adversarios ejus erit. Ad
Congregalis principibus popttli,cum.lribubus Israel, vos, o adjulores, appstrophen feci (Act. u), ne pute-
ait: Vivat Ruben, et non moriatur, ei sil parvus in lis hanc orationem esse dubiiantis , sed festinantis
numero. Quare sit parvus in numero ? Videlicet quia animi, alque tripudiantis esse desiderii. Nam ille
ascendit cubile palris sui , et maculavit stralum Deus est, Deus el homo erit. Ex eo quod Deus esl,
ejus. Nam pro causa hac, effusus es,in.quil paler ej'us tJtanus ejus pugnabunt pro eo, id est ip ipso sua for-
Jacob, sicut aqua, non crescas (Gen. XLIX). Vivat litudo erit, ut solvat dolores inferi, juxla quod im-
tamen, et non moriatur, ut hac coiiteiilus sit venia, possibile erit leneri illum ab eo. Ex eo aulem quod
factus indignus primogeniti gloria spiritualiter qui horno erit, adjutor cjus contra adversarios ejtis crit,
ascendit cubile patris, el maculavit siralum ejus, id est adjulorio ctincta peragel Djviniiaiis corporali-
videlicel hrerelicus qui Eeclesiam corrupil sponsam lerin se habilantis. Hwc est, inquit, Judw benedictio
Christi, adullerando verbum Dei, si ad patris gra- insigni demonslralione, quoediclui*us eral, pro Juda
tiam redierit, tiitialet non riioriatur: sil lamen parvus proetittilavit, quia in caelerarum irjbuuin benedictio-
in numero, id est non multipliceiur ecclesiasticis iiibus, nusquam usus est, quia videlicet quod de
•honoribus, sed laica sit communioiie conlenlus. 13 Juda sperabalur, singulare bonum est, et de coeteris
CAPUT XII. lrihubus nulla erat ciusraodi spes,
De benedictione Judm, et qiiid in islo myslice post CAPUT XIII.
intelligalur. De benediclione Levi, et unde benedictionem meruii, ei
Hmc esl benediclio Judw : Audi, Domine, vocem quomodo illum imitentur sacerdoles evangelici.
Judm, et ad populum suum inlroduc eum. Manus ejus Levi qupque ait: Perfectio tua el doctrina lua viro
pugnabunl pro eo, et adjulor illius conlra adversarios sancto tuo, quem probasti in tentatione, el judicasti
ejus <?ril..InJuda rex et confessionis nosirse princeps, ad aquas Contradictionis. Qui dixit palri suo el matri
Salvator nosier Jesus Chrislus DeiFiJius benedicitur snm :, Nescio vos, et fralribus suh ignoro illos, et ne-
eodem spiritu, eodetnque affeclu, quo ct Propheta scierunl filios suos, hi cusiodieruni eloquium tuum, et
orando sic precalur : Exaudial te Dominus in die paclum luum servaverunt, judicia tua, o Jacob, et
tribulalionh, prolegal le nom&nDei Jacob (Psul. xix), legem tuam, o lsrael. Ponent thymiama in furore luo
et reliqua. Eodem, inquara, affeclu, nunc eadera et hotocaustum super altare luum.ln Levi prsesenlis eo
iiiieniione prophetici spiritus isle loquitur: Audi, lerapore Phinees sacerdotis dignitas benediciiur.qui
Damine, vocemJttdm el ad populum suum inlroduc in initiatione Bcelphegor arrepto pugione ingressus.
 985 DE TRINITATE ET OPERJBUS EJUS LIBRI SLIS. - IN DEUT. LIB. II. 986
post virum Israelilem in Inpanar, ambosque perfo- ^ g-elio, dicil : Noiite arbilrari quia venerim pacetn.
diens, virum scilicel et mitlierem, cessare fecii pla- mitlere super terram, non veni pacem miiiere, sed
gam a filiis Israel, dicente Domino ad Moysen : gladium. Veni enim separare hominem adversus pa-
Phinees filius Eleazari fiiii Aaron. sacerdotis avertit trem suum, ei filiitm adversus mairem snam , et nu-
iram meam a fiiih Israel, quia zcto meo comntotus rum adversus socrum suam, el inimici hominis dome-
est contra eos, tit non ipse delerem filios Israel in slici ejus : Qui amat palrem ac mairem plus quam
zelo meo. Idcirco loqttere ad eum : Ecce do ei pacem me, non est me dignus : qui amat filium aul filiam
fwderis mei, et erit tam ipsi quam semini ejus paclutn ptus me, nou est me dignus (Matth. x). Qui, inquam,
sacerdotii semuiternum (Num. xxv)'. De boc ipso ct gladium illiim arripiuni, gladium verbi Dei, qui per-
propter boc ipsum, item in propbeta Doininus dicit: feclio el doctrina Doinini est, et hi ctislodierunl elo-
Paclum meum fuil cum Levi vilm etpacis, et dedi ei qtiium luum, et pactum luum servaveruni, judicia
timorem, et limuit me, et faciem nominis mei pave- tua, o Jacob, el legem tttam, o hrael, alque itlcirco
bal. Lex veritatis fuil in ore ejus, et iniquitas nonest quia perfecli sunt, idcirco Deus pro imperfeclis po-
inventa in labiis ejtts. In pace et wquitate ambulavil pularibus luis ponenl tliymiama orat.ionum , sive
mecum, et muttos avertit ab iniquitale. Labia enim hotocausta intercessionum, quia videlicel pro pec-
sacerdotis custodiunt scientinm, et legem requirnnt B catis bominum inlercedere digni el idonei sunt. Isle
ex ore ejus, quia angelus Domiiii exercituum est (Ma- gladius verbi Dei in inanu vel stiper feinur apostolo-
lach. u). In pace, inquit, etsequitate ambulavil me- rum et evangelisiarum vera fortiludo esl, cui proli-
ctim, subauditur sicut ambulavit Euoch, qui trans- lius ita benedicelur : Benedic, Domine, forlitudini
lalus estad Dominum, et non inveniebatur. Tradunt ejus et opera mannum illius stiscipe. Percute dorsa
enim Hebrsei, quod Pbinees ipse sit Helias (Gen. v). iiiimicorum cjus, et qui oderunt eum non consurgant.
Quod si ila est, maxime placel, quia nobiscum facil, CAPUT XIV,
ne ignoremus quomodo cnm illo pactum pepigerit
De benedictione Benjamin, cur istum ponat posl Jti-
Deus sacerdolii sempiterni, cum sacerdolium legale, dmn et Levi, et quod maxime in Paulo apostolo
quo funclus esl Phinees, sempitcrnum non fuerit. hmc ejus bencdictio completa sit.
Nam cum veiierit circa fiuem sseculi, profecto in Et Benjamin ail: Amantissimus Domini habitabit
Ecclesia Christi, cujus sacerdotium semptieriiiim confidenter in eo quasi in thalamo tota die commora-
est, honore sacerdotii non carebit. bitur, et inter humeros illius requiescet. Non casu
Igilur perfeclio tua, o Deus, itiquit, el doctrina alque fortuilo conlingit, ut posl Jiidani Levi.ac
ttta viro sancio ttto, quemprobasliin tentatione, vide- deintle proedicet ac beatificet Benjamin, neglecto
licel secundum Phinees qni est ex Levi, et judicasli ordine nalivilalis, seil spiritnali oculo causas babet
ad aquas Contradictionis, videlicel secundum me el preescnles, qnas Scriplurarum audilor, cerlius quant
Aaron, quibus iratus es ad aquas Contradictionis, et digilos aul ungues suos cognoscere possit. Cerlum
dixisli: Quia non credidistis mihi, ut sanctificaretis quippe esi quia scisso regno Israel a domo David,
vie coram filiis Isrnel, non itttroducetis hos populos propter peccaluin Salomonis, et super Judam et Ben-
in terram quatn daboeis (Num. xx). Qttae eslilla per- jamin , et super sacerdolium Levilicumque tenipli
fectio? Qni dicil patri stio el tnalri suw, Nescio vos, ministerium, luccrna remaiisil ipsi David (/// Req.
351 et fralribus suis, Ignoro illos , el nesciertiiil xii). Igiiur reile spirilu proplielali praeeunte pri-
filios suos, elc, ul supra. Hanc perfectionem tiinc niuni tribum Jtida regiam, dcinde sacerdolalem sive
Levi carnaliter quidem , sed pro leuipore digne el leviticam, ac deincejjs iribum Benjamin beiiediccndo
laiidabiliter arripuil, qttando propter viiuluin confla- designat; utriqiie loco babilalioiiis, regnique Davi-
lilem irato Moyse, ac dlccnte : Si quis est Domiiii, dici unione conjungendam. Atnanthsimus, inquil,
jungalur mihi, congregati sunl ad eum omnes fttii Domini habitabit conftdenter. Ac si dical: Multum a
Levi, illoq.ueproiiiitis tiicente : llwc dicil Dominns: Domiiio se diligi non ingrato animo Benjamin exisli-
Ponal vir gladium super femur suum , et occidal r> mei, in eo quod vitulis Samarire, sive viluloruni
tinusqvhque fralrem, el amicum suuin , el proxintiim sacerdoiibus, carierarum trihuum animas deprsedan-
sutim, fecertinl filii Levi juxla sermonem Moysi. Con- tibus, ipse habitabit confidenter, aliisque Iribubus
secraslh mamis vesiras hodie.Domino, umtsquisque in adoraiuibus qttod nescieiit, ipse cum Juda et cuin
filio et fratre suo , ul delur vobis bencdiciip (Exod, Lc\i adorabit quod sciet. In eo quasi in thalamo tota,
xxxn). Hi, inquil, cuslodierunt eloquium ttium, et die morabitur, in eo, inquam, id est in cullu ejus, in
pactum luum servavenmi, judicia Itia, -o Jacob , ei lege ejiis, ubi quasi in thalamo anima legitimo viro
legem luam, o Israel. El quia sttas illic iiianus conse- suo Deo coptilatur, lola die morabitur, et inter hu-
craverunl : Ponent, ail, ihymiama in furore luo, el meros illius, id est inler forlissimas Iribus regiam
holocausium snper allare luum, id e.U sacerdoles tui et sacerdolalem requiescet, ul non ettm yanus error
erunt, et in lempore iracundire slabunt ad reconcn laboris faliget. Veriim aliius adhuc respicieiitibus,
liandiim. Verum evangelico viro hoc vel maxime loco amanlissimuni Domini Paulum de iribu Benjamiit
vivificans spiritus sequendus est. Ubi enim littera • prseterire non licet, neque arbitranduiii est quotl
magis occidit? Igitur ille qui gladium illum arripue- prophetartim maximus Moyses,qui proesciremerue-
rit, de quo Dominus Iegis, Jcgem adimpleus iu Evan- rii, quidqtiid bonoe spei de singulis tribubus exspc ,
 987 RUPERTI ABBATIS TUITIENSI 938
ctandtini forel, tale lanlumqtie Benjaraineee slirpis> A / de virili semine, sed de Domini benediclione: nou
Iionimi noii preeviderit, aut prsevidens oraculo vocii de mortali opere, sed de sancli Spirilus operalioue
soee celebrare dedignalus sit. Igilur amuntissimiisi concipielur, formabitur et palielur. De pomh cmli,
Domirii Benjamin, id est Saulus, qui et Paulus des el rore, el abysso subjacente, subaudietur, tormabitur
tfibii Beiijaniin , magno pielalis miraeulo (Act. ix)> el gerrainabitur : depomis, inquam, cwli rorantis, et
de perseculore Doniini factus amanthsifnus Domini,, abysso subjacente, id esl de cceJeslibns et angelicis
habitubil confidenler, magis ac magis convalescens,, alloqniis, ct virgineae carnis humore, j'uxla aliam
eliijiniicos Domini -confuniiens, iu eo qttasi in tha- propheliam diceniem : Rorate, cmli, desuper, el nubes
lamo lota die morabitur, id esl in gratia ejus onniii cv.li pluant jttstum, aperiatur terra et germinet Salva-
tcnijJore gloriabitur, et inler duos humeros ilitus,, lorein (Isa. XLV).Roraverunl enini pomiferi, quando
inler duo Teslamenia illius rcquicscct, pascetur ac: de coelis missus Gabriel angelus : Ecce, inquit, con-
iiiulliludine rcvelaiionum tiarificabilur, iia plane«, cipies cl paries filium (Luc. 1), etc. Subjacens aulem
quemadmodum in Judr. rex et Dominus Jesus Cbri- abyssus, poma coeli, id est verba fidetia suscepit an-
stus, sic et Beujamin .amantissiriius ejus, vas electio-- geli, cum virgo fidelis subjectum el. creduluni pan-
nis .ejus, sacrariuni graiise cjus, digne prophelico> clens audittim : Ecce, inquit, ancilla Domini, fiat
spirilu celebretur. . * mihi secttndum verbum tuum (ibid.). De pomis, in-
B
.,.:'.'.' -:./., CAPUT XV. quil, Iruciuuin solis ac lunoe, id eside verilate vel
De benedictione Joseph. Quod Judael in isto Clirhtus, operatione ulriusqne divinoe scilicel parilcr el hu-
Dei Filius benedicelur. manse naturse. Nam iste benediclionis Filius, non de
Joseplt quoque aii : De benediclione Domini terrai sole tanttim, neque de luua sola, id est non enim
ejus, de pomis cceliel rpre, atque abysso subjacente,, ex divina tantum, neque de sola htimana, sed de
de pomh fructuitm solis ac lunw, de verlice antiquo- utraque Deus el homo unus idemque consistit na-
rtirii moitiium, de pomh coliiuin mternorum, el de. lura. Et de sole quidem, id est de natura divina
friigibus terim, el de<pleniludine ejus. Si ad Iitteram{ iiiimuiabilis atque impassibilis erat. De luna vero,
specles, cur post Judain, Levi et Benjamiti, poiiatur id est de humana nalura varietatibus noslris passi-
Joseph, qui sccunduni lempus el ordinem naiivitatis j biliter subjacebat. De verlice anliqitorum montititn,
diiodecim liliorum Israel penuliimus esi, illa causa et de pomis collium mlernorum, subaudilur, insignis
cst quia rcgni Jeroboam, qui a doino David abscidit et inclylusincedal. Monles quippe aniiqtii palriarchre
decem tribus Israel, principium fuit Iribtis Epbrainii sancli : colles seterni prophetee suiit, slabilis et per-
filii Joseph. Nam ipse Jeroboam rex perEphi'aim erall f, • manenlis testimonii. De carne illorum natus, de
de Josepli,elgrandiquidem affecliibenediclionisacer- Scripturis borum lestimonium habet iste ac-crescens
vuS congerilur, propler merita Josepb, sed secundumi filius. Igilur de verlice aniiquorum moniium, de po-
lilteram, quidquid benediclio proesens resonal, noni tnis collium mternorum, id est de lideli semine pa-
vatdc magiium esl cum pomis cceli el rore, id cstl Iriarcbarum, de fideli veniat nobis sermone prophe-
omiii ubertaleaeris roranlis, bonaelsalubri temperic,, laiiim. De frugibtts lerrm, subaudis, diletur alque
oiqiie abyssi subjacenlis, fructibus quoque solis clI, amplificetur magnilice, id est de multis aique innu-
luiiec,naiui'a!iierauicm,ul physici perhibeni, exltmat merabilibus filiis loto orbe diffusooEcclesiiu, nat;e
cremenium.ex sole autem maturitalem fructus lerroc: atque germinanlis, de sacrosancla ejus passione.
capiiinl; cuni, inquain, pomis vel frugibus terroe. Et de pleniiudine ejus, id esl de gloriosa et coelesti
omnibus, malus eeque ul bonus, interdum quoques illa palria, ubi lerra eadeni pleniludine, atque feli-
malus magis qtiam bonus abundel. Porro juxla seu- cilale resurreclionis innovata, bonis cjus implebitur,
siirii altiorem ac propbelico spirilu dignum, ipse ini ix..?.)runioinnium abundaruia, lam secundnm corpus
Josepb , qtii el Jtida benedicilur, quia videlicel quii quam secnndum auimam in aspectu ejus perfruetur..
cx Juda secuntltim carnem iiaius, ipse est Josephs Ad sumniura, inquit : Benediclio ejus qui apparuit in
I rubo, vcnial super capul Josepli, cl super verticem
Chiisius Dei Filius, tolo vilse ejus ordine est preefigu £)
1'alris....Ai.l ergp : De benedictione Domini terrat Na&arwi ejns inler fralres suos. Quod esl dicere :
ejus, elc. Benediclio hsec septenaria distinctione: Qtioe tunc bencdictio proefigurata est, quando iUe
subdivisa est. Prima, de benedictione Domini terrai omnis bcnediclionis opifex apparuil in rubo, ul po-
ejtis. Sectinda, de pomis cceli ct rore, atqtte abyssoi pulum sutim liberaret et educeret de iEgyplo
subjacente. Terlia, de potnis fructuum solis ac luiiw. (Exod. \\\), illa perlicialur in capite Chrisli Filii
Quarla, de vertice antiqttorum montium. Quinta, de; Dei, qui nobis Josepb, nobis, inquam, filius accre-
poritis collium wiernbrum. Sexla, de fruclibus terrw. scens venlurus esl, in capile, inquani, et in verlice
352 Septiina, de plenitudine ejus. Quid hac bene- illius Josepb , in majestate cl altissima divinitaio
dictione septenaria, nisi Cbrisio Dei Filio, cujus illei Nazarcei inter fratres suos, id esl sancti inter omnes
filiusaecrescens typura gesseral, cuncla perfecla, et super omnes homiiies sanctos. Venial super capul
cuiJcla prseoplantur vel proedicanlur prospera? Nanii ejus, dum concipitur: venial super veriicem ejus ,
de benedicliorieDomini lerra ejus, subaudiendum esti cum jam juvenis baplizalur. Nec parlim, sed lota
fundabilur vel creabitur, lerra, inquam, rjits, idI pleniludine venial super capul vel super verlicem ejus,
esi terrenum dc terrena materia corpiis ejus, noni univcrsus gralirc cl.benediclionis fluvius, qugc pro~
 989* DE TRINITATE ET OPERIBUS EJLS LIBRI XLll, — 1N DEUT. LIB. II. 999
fecto non alia cst quam gralia septiformis Spiritus. A . est quia bello publico mirabiliter in illis cornibiis
Veniat ignis quidem , sed rubum illuminans, non suis genles usque ad lermirios terroe venlilavil :
comburens, id est curn sit forlissimus spiriluum procdicando enim quia Verbura per quod orania in
Deus, fragilem virginei venlris substanliam non dis- principio facla sunt, caro faclum, in finc saeculorum
solvens, matrem quidem efficiens, sed virginem in- vicit diabolura, genlcs ante se egit, parlimque in
corruptam custodiens. Talis veniens benedictio de fiigam vertit. pariini sub pedibus suis stravii. Nam
medio rubi, liberet nos de manu Pharaonis, el de luto qui ex eis resliterunt cum gladiis suis el proposilo,
yEgypti, id est nalus de virgine, liberet nos de nianii persequendi disperierunt: qui aulem prrcdicationem
diaholi et servilule peccati. Quast primogenili lauri ejus receperunt, bene pedibus ejus subjecti sunt.
putchriludo ejus, cornua rhinocerotis cornua ejus. Ventilavil igitur gentes usque ad lerminos terrm, et
Libet et secundum rem gestam inlueri, quam recte sic ventilando lam gentiles quam Judseos, complevit
ille Josepb filius Israel, recte el Nazarreus inter frtt- quod dixerat in Psalmo : Dominus dixil ad me : Fi-
tres suos, et quasi tauri fuissc primogenilus pulcber- litts meus es tu , eyo hodie genui te. Postttla a me, et
rimus, et cornua velui rhinoceroth, pro simililiidine dabo tibi genles Itwredilalem tttam, et possessionem
babuisse dicatur. Videlicet Nazareeus ex lege coniatn tuam tenninos terrw. Reges eos in virga ferrea, el tan-
nuirire jubelur (Num. vi). At ille Ionga carceris B quam 353 vas figuli confringes eos (Psal. u). Gen-
clausura comam nulrierat, quousque ad imperium tes ipsse mulliludines sunt Epliraini, et millia Ma-
Pharaonis de carcere eductus.lonsus et stola indulus nasse, id esl sic judicatre, et sic disposiloe sunl,
esl byssina (Gen. XLI).Pro qua cansa? Videlicet pro quomodo preefiguratum esl in filiis Joseph, Epliraim
magna innocenlia, pro laudabili justilia, quia eon- el Manasse. Ephraim natu junior, Manasses primo-
yentus et provocatus a coucupiscente domina, ne- geniliis eral, sed benedictione sua Paier Israel consli-
quaquam operi nefaric acquiCveral. Rccle igitur ttiilEpbraim anleManassen (Gen. XLVIII).Sic populus
rei vel causae memorabili applaudendo, et capiti Judaicus populo genlium prioreral,sed venlilantibtis
comato alludendo, dixit el patriarctia Jacob : Fiant, hujtisrliinocerolis cornibus, illud quoque post creiera
subaudilur benedictiones istse, in capite Joseph, et faclum est, ut junior iste anle priorem illura slct.
in verlice Nazarwi, inter (ratres suos (Gen. XLIX), CAPUT XVI.
dicit el iste legislator : Veniat benediclio super cnpttl DebenediclioneZabulon el Issachar, quod in ipsis apo-
Joseph el super verlicem Nazarwi, inter fralres suos* sloli Chrisli benedicanlur.
Conslat vero, quia propter pulchram faciem de- El Zabulon ail : Lmlare, Zabtilon , in exiiu
corumque aspeclum, a domina sua adamalus est. („ lito, el Isachar in labernticulh tuis. Populos ad mon-
Ergo quasi primogeniii lauri pulchritudo ejus, quia tem vocabnnt, ibi iintnolabunt viclimns juslitiw qui
videlicet sic a domina sua jnveuis decorus vclut a inundaitonem maris quasi tac sitgenl, et thesauros
lascivienle vacca laurus jnvencultis, et inlra caeleros abscondiios arenarum. Primo siinpliciler sic dicen-
egregius appetilus esl. Ad quod idem alludens, idem dum est, quod in benediclionibiis sive laudibus Jo-
qui supra Pater sanclus, Filius, inquit, accrescens scph tacitum est, cum secundum litteram sive histo-
Joseph, filius accrescens el decorus aspeclu (ibid.). riam dici possel Epbraim a lemplo Domini, et a re-
Quia vero forliier libidini resiitil, recle ct hic di- gno veJ-civilate D.eirecessurus, et vilulos aureos fa-
ctum est, eornna rhinocerotis cornua ejus, et ille qui bricaturus est: tunc qui de Zabulon et Issachar
supra: Sedel, inquit, in forli arcus cjus. Sed jam oplimi erunt, populos ad montem vocabunt : ad
coepiam scquenles tropologiam, bsec quoijue atl Sal- monlem,. inqttam, id est ad lemplum in Jcro-
vatorem referainnus : nam quasi pritnogeniti lauri solymis, in nionte Moria silum, coiitradicenles sa-
pttlchritudo cjus, in eo quod pro saltite nuindi sacri- crilegio Hieroboam, ac dicentes, non vilulos ejus in
ficatus, solus suffecit, pro omnibiis in odorem sua- Retbel, el in Dan, scd Dominum Deum patrum
vilalis acceptus vilulus saginatus, vitulus primoge- siiorum in Jerosolymis esse adorandum. Aiuntnam-
niliis, candidus el rubicundiis, electus ex millibus p que Hebroei, quod bi maxime qui de Issachar el
(Canl.y). Cornua rhinocerolh cornua ejtis. Forlissi- Zabulon, Neplualim quoque crant, ad Scripluras
iiius quippe erat atque omnipotentissimus, incom- sauclas die ac noctc meditandas sludiumdedertint,
prchensibilis cunclis venatoribus, nisi quod in si- et boc per meiaphoram significari in benediciionibus
num, imo in uterum Virginis singulare deposuil Jacob diceniis : Zabulon in litlore maris habitabil
omnipoleiilise cornu, atque inde comprebendi et (Gen. XLIX).Issachar asinus fortis supposuit hume-
occidi potuit a venaloribus, a Judseis insidianlibus. rum suum ad portandtim, faclusque cst tributis scr-
Quaravis unum sil cornu rbinocerolis, unde et dici- viens, quod est, submisil se sludiis, laborans ad
ttir unicornis, tamen pluraliler cornua dixit, videli- discendum, magislris dona porlans. Cui sensui am-
cet quia unus idemque cuncla omnipotenter fecit, et plissime congruit, quod nunc dieilur : Qui inttnda-
cuncta perdita niliilominus eadem potenlia restau- lionem maris quasi lac sugenl, el tliesauros abscondi-
ravil. De naltira rhinocerolis jam alibi dictum esi los arenarum. Quod idem esl ac si dicerel: Qui ple-
(sup. cap. 20), nunc ad reliqua propereraus. In ipsis nitudinem Scripturarum cum dulcedine et desiderio
venlilabil genles usque ad terminos terrw. llm sunl percipient, et absconditos in Iitterarum profundo
muliitudines Ephraim, ethacntillia Mnnasse. Clarum thcsauros subtilium sententiaruin. Ibi immolabunt
 091 RUPERTl ABBATIS TU1TIEN3IS 992-
tii«/i»ias justiiim, vitulis aulem Epliraini qurccuiiq:;e A leo requievit, cepilque brachiiiin el ver-iccm. Et vidit
immolabunliir, sine duhio viclimse erimt injusliiire. principalttm suum, quod in patie sua doclor essec
Verum jam allius producendum est. Lielare, inquit, reposilus, qui fuil citm principibus populi, ct fecil
Zabulon. in exitu luo, et Issachar in labernaculis luh. juslilias Domini, el jttdicium suttm cutn Israel. Bene-
Melius el prophetico spirilu dignius esl, si ad do- dicitts, inquii, in latitudine, id esl in bona voltinlale,
cirinam Salvaloris qui supra in Joseph benedicilur videlicel quia dicil: Caulas ovium fabricavimusel sta-
lirec referamus, eo quod vel maxime in lerra Za- bttla jumcnlorum, parvulh quoque nostris urbes tnu-
bnlon vel Nephlalim docuerit, aique apostolos vo- nilas. Nos anlem ipsi armali el accincti pergemus ad
cayerit, ul in Evangelio quoqtie scripium est: Lm- prwlium anle filios lsrael, donec inlroducamus eos
lare, Zabulon (Matih. iv), quod interprelatur habiia- ad toca sua. Non reverlemur ad domos noslrds, usque
culttm fortitudinh, et Issachar, quod iiilerpreialur dtun possideant filii Israel hmreditalem suam, nec
jnerces. Lsetamini, inqtiam, apostoli Salvatoris, qui- quidquam quwrimus trans Jordanem, quia jam habe-
busforliter omnia relinquentibus, foniterque adver- tntis possessionem noslram in orienlali plaga ejtts
sa propler jusliliam suslinenlibus, copiosa in ccelis (Num. xxxn). Iloec dicendo Gad, el sic faciendo,
uicrces repoita esl. In illo exitu vestro, in illis coe- profeclo vidit principalum suum, id est non neglexit
bs.ibtis habiiaculis vestris laelamini. Proiinus ad B sponsionem suam, nec menliiusesipromissum suum
nittlitores apostropben facil sermo prophelicus. Po- priuceps belli incedendo armalus, etsecuudum no-
pidos ad monlem vocabuni, ibi immolabunt victimas men stmm accinctus aute faciem fralrnm suorum.
jttslititv. Populos, inquam, ncn utium poptiluni Ju- In parle sua doctor reposilus, id est propria scntenlia
doeoriini, sed populos vel gentes omnes ad nwntem dux in periculis conslitutus, factis suis prsecurren-
vocabunt, ad niontem illum, de quo et secundum tihns disciplinam doccns el fortiludinembelli, qunm
Isaiiim semetipsos vocati popuii mulli, vel omnes coeteri sequerenlur. lla fuii cum pftncipibus populi
genles cohorlantur et dicmil : Venite, ascendamits princeps in acie, primus in pericnlis, el fecit justi-
ad montem Domini, et ad domnm Dei Jacob. Erit, tias Domini, dicla sua compensando factis, el jutli-
inquit prophcia, in novissimis diebus prwparatus cimn suuin cum Israel, faciendo quod judicavit se
ritons domus Domini in verlice monlium, et eievabit facere debere coram vel cum universo Israel. Deinde •
super colles, el fluent ad eum otnnes gentes (Isa. u), ouasi lco requievit, cepilque bracliiutn et verlicem. Ad
clc. Ad illttni, inquam, monlem , qui implelurus to- filios namque qnos irans Jordanem in possessionem
tuni orbem terrarum, populos vocabuni, magna voce dimiseral, post qualuortlecim annos revertens, prae-
vocabunt, ila ut in omnem terram exeai sontis eorum „ lium adversum eos vicinarum gentium grande repe-
el in fines orbis lerrm verba eorum (Psul. xviu). Ibi rit, ei diinicaudo fortiier hosies vicit, ad modum
immolabunt viclimas jusliiiw : ibi, inquam, tanlum, leonis bracliium adversarii verticemque 354occu"
quia prseter monlis illius ascensum, prseier monlis pantis, ul sublata prinium pugnaci dexlera, deinde
istius, vel domus Domini fidem nusquam alibi est sanguiiiem ejus bibat. Spiritualiler post aposlqlos
immolare viclimasjustilim. Ex quo ad monlem isium aposlolorum successores bac benedictione instruun-
vocaiuibus apostolis, de Sion exivil lex,el vetbum lur, qui profecto jam ciira Jordanem possessiones
Domini de Jerusalem (Isai. u), quidquid usquam, acceperunt, quia videlicet jam hic ante proedia cce-
sive in Jerosolyrnis, sive in tota Synagoga immola- lorum lerramque viveniium, facullales in Ecclesia
lur, illa vocalione conlempla, sacrificium injustilise possident, et procdia de manu divitum regumque,.
c.,t, viclima impielatis est. llluc vocando inundatio- vel impcralorum Iidciium. Videant isli prineipalum
nem maris inquit, quasi lac sugenl, id esl mulliludi<- suum, quod in parte sua doclores sint repositi, id esl
nem genlinni, dulci praedicatione in unam fidcm, noij ignorcnt qua condilione principatiira accepi-
quasi in suura corpus Irajicient, juxta quod in pro- runt Ecclesire Clnisli, quia non imjjeralores vel
pheia' sanclre et apostolicse Ecclesiee, promitiens lyranni, sed doctores sunt in jiarte vel possibilitale
sanclus etconsolalorius Spiiitus dicil : El suges lac D sua repositi, regere Ecclesium qttam acquhivit san-
getuium el mamilla regum laclaberis (Isai. LX) Su- guine stto (Act. xx), umle cl ralionem sunt reddiluri
gent et abscondilos tliesauros areuitrum, id est cla- (Hebr. xin). lloe, inquam, videanl, sinlque cuiu
rissimo inluitu scrulabuniur, et spiritualiter, ira- principibus populi, id esl aposlolosimitenlur, pa-
rtando suaviter bibenl profunda Scripluraruin ar- ireset principes Christiani populi, etexemplo illorum
cana legis et prophelariiin. Sugenl, inijuam, thesatt- facianl jtislitias Domini, secundum quod causa postu-
ros ejusinodi arenantm et experimeiilo scient, 171110 lat, nunc in virga, nunc in spiritu inansuettidiuis,
vel
jtidicia Domini vera juslificala in semelipsa, deside- el judicium suum cum Israel. Judicium, inquam,
rabitia super aurum el lapidem preliosum multtim, el proposilum suum leneant, quo curare se professi
dulciora.super melel favum (Psal. xvni). stint pro isto spirituali Israel, ne illis ad damnaiio-
CAPUT XVII. nem proveniat iudigne sumpta temporalis merces.
Igitur benedictus in latiludine Gad, scilicet quicuri-
De benedictione Gad, quomodo nomen ejus, quod in- aut prrelatus dilataia per charilatem.
lerpretatur accinclus, tam secundum hhloricum que prrcdicator
quam secundum spiriiualem sensum convcniai. liabel viscera.qua dilatalus Aposlolus dicebal : Os
Ei Gad ail: Benediclus in latiltidtne Ga;l. Qitasi nostrum patet ad vos, 0 Corintliii. cor nostrum dila-
S9S DE TRINITATE ET OPERIUUS EJUS LIBRI XLII. - IN DEUT. LI3. II. 991
tatum4St(II Cor. vi), etc. Plane quisquis ejusmodi A Jordanem contra ortum solis civilatis munithsimm
est, quasi leo requievil,cepUquebrachium et verticem, (Josue xix). Ergo niclius esl, si et hoc ad doclrinam
id esl satictum leonis de tribu Jtida spirilum induil, referamus Salvatoris, co quod ibi veL inaxime do-
cepilque omnem hominem in bracbio suo Spiritu Dei cenie illo : Nephtalim revera mane et meridie posse-
resisienlem, et conculcavit superbire verlicem. derit, compleio quod dicltim esl per propbetam,
populus qtii ambulabut in lenebrh vidit lucem ma-
CAPCT XVIII.
gnam (Isai. ix). Quod evangelisla quoque teslatur,
De beneatctione Dan, quod in ilio secunaum Ithto- cuin dicil : Et relicla civitate Nazarelh, venitet habi-
riam Satnson, qui ftittirus erat de tribu ejus, my-
stice autem Christus, cujus iile typum gesserit be- iavil in Caphamaum, maritima iri finibus Zabulon
nedicatur. el Nephlalim, ut implerelur quod diclum esl per
Dan quoque ail : Dan, catulus leonis, fiuct largiter Esaiam proplietam : Terra Zabulon el lerra Neplila-
de Busan. Dan, id est Samson de tribu Dan quasi liin via maris, trans Joidanem GaHlccce genlium.
calulus teonis fonissimus eril : sic enim millia Populus qui sedebat in- lenebris vidit lucein magnam,
hoslium, quasi Ieo unus muita millia ovium, facile ei sedeniibusin regione umbrm morth, lux orla est
eh (Mutih. iv). lgilur mane el meridie possidebit ;
superabil. Ftuet largiter de Basan, id esl transgres- B j
sus Jordanem, expugnala prius ctim Israel terra Og exlncle cniiii Jesus meridiana lux proetlicare ccepil;
regis Basan, forliler agei, ascertdeus et pugnando exinde, inquaro, idem stella malutina et liieritiianus
capiens sorlem suam. Nec enim propter Sanisou sol proedicando illuxit. Ita benedicliOnis Domiiii
solum, sedjet propter communes pugiiacissimoe iri- plenus erit Neplilalim, videlicet .pro parte electorum
bus vires catulus leouis Dan. Scriplum est enim : quibiis ipsum mane et ipsa meridies complacebit,
Ascenderunt filii Dan, ct pttgnaverunt contra Lesen, sanis el non invidenlihus oculis. Universaliier la-
ceperuntque eam, et percusserunt in oregladii, ac pos- men, quoniam Nephlalini lalitudo interpretalur, in->
sederunt et habitaverunt in ea vocantes nomen ejus lelligere licet quia omiiis qui per charilatem dilala-
Lcsendam ex nomine Dan Patrh sui (Josue xix). tur, revera pleims sil benetliciionis Domini, el hic
Porro el altius in Dan propier preedicttim Samson, manc ac meridiein possideat, id esl, nunc quidem per
quod interpretatur sol eorum, licet inlelligere solem speculum in wnigmate, in fuluro aulem facie ad fa-
noslrum, solem jusiilire Christum. Iste catulus leonis, ciem Deum videat (I Cor. xiu).
id esl Filius Dei fortissimi, fluct largiter de Basan; CAPUT XX.
id esl foriiicr agel, el largitarem donorum iribnet De benediclione Aser, quod in eo secuitdum nomai
Sjiri.tus sancti, ciijtispleniludoiiuelligilur perBasan. r< ejus, quod iitierpretaiur heatus , omncs sancti
Fasan quipjie inierprelattir pinguis, et in Chrislo Dei qui vere beati sunt, benedicantur.
recte jiingiiediiiem significat Spiritus sancti, juxia Aser quoque ail : Benedictus in fiiiis Aser, sit
quod in Psahno dicilur: Mons Dei, mons pingiiis placens fralribus suis, et lingat in oleo pedem
(Psnl. LXVH).Isle catulus leonis portas inferni con- sttum, ferrum et ws calceamcntum ejus. Sicut dies
fregii, et media nocle resurgens landem in coelum jttvenlutis tum, ila et senectus tua. Non est Deus
asccudit, jnxta qtiod in lypuin ejus Sanison idem de alius ut Deus reclissimi. Ascensor cmli attxiliator
tribu Dan obsessus ab hoslibus, media nocte sur- lutis. Magnificeniia ejus dhcurrunt nubes, elhabila-
rexil, porlas urbis lulil, el in verlicem monlis subiit. culum ejits sursum et subler brachia sempiterna. Eji-
(Jndic. xvi), Sed et crotera proeclarissima ac fortis- cieta facie tua inimicum, dicetque conterere. Bcne-
simagesta, quibtts illusiravit Iribnm Dan tribum dictiim fuisse in filiis Aser, et beaios genuisse filios,
suam, iiiysleria fuere signilicanlia Chrisii Domini illuri indicio est quod feminee quoque bealaeac be-
nostri gloriam, sicul a Palribus orlhodoxis jamdu- nedietoe, propheiise spiriium habentes, magnum ac
diim expouilur , et exposilum Iegilur, et scitur sapienliae vel sanciitalis reliquere lesli-
per longoevum
universain Chrisli Ecclesiam. monium. Siquidem mulier sapiens, q :oe de civitale
j) Abella exclamavit dicens : Audite, audile, dicile Joab
CAPUT XIX.
(II Reg. xx), ac deinceps : Sermo, inquil, dicebalur
De benedictioneNephtalim, et quod dictum est:« Mane in veteri proverbio, qui interrbgant, inlerrogent in
et meridie possidebit , t ad docirittam perlinere<2 Abella, et sic percipiebant veritatem: Nonne
Salvatoris. ego
\ sum,, qui respondeo veritatem in Israet ? quare
Et Nephtali dixit : Nephialim abundantia per- 355 prmcipilas hwredilalem Domini?
(Ibid.) Mulier,
fruetur, et plenus erit benediclionis Domini, mane ett iiiqiiarn, illa sapiens, ut Iradunt llebrsei, filia ftiit
meridie possidebit. Si ad lilteram spectes, quod di- hitjus Aser, quse et idcirco matrem se dixerit in
clum est mane et meridie possidebit, quaeritur curr Israel, quia multorum erat aiinorum, ut vel
propter
non sit diclum, quia occidentem quoque possidebit. eam nunc rccte paler Aserdicalur : Ferrum el ms,
Scriplura est enim in sorte Nephtalim : Et egressuss calceamentnmejus, quodiclopulchre diulurnilasvilas
eorum usque ad Jordanem, revertiturque terminuss designalur. Sed et in
Evangelio Anna prophelissd
centra occidentem in Azanolhabor, atque inde egre- legilur filia Phanuel, de tribu Aser
(Luc. n) tam pro
ditur in Hucuca, etperlransit inZabulou conlrameri- longeeva sanciJtaie quampro graiia prqphetica vene-
diem, et in Aser contra occldentem, et in Juda adi rabilis, quippe quoeChrislura infaiilem agnoscere, et
$95 RUPERTI ABBATIS TUTTIENSIS 996
prophelicuni illi perbibere lesiimonium digna habita A (Psal.LXVU), ibi el ex lunc Petrusrectissimus. Igitur
est.Verum quoriiam Aser bealus interpretalur, lalius quisquis in glorificatione Dei reclissimum te dicit,
sanclos omnes bealam spem exspeclanles, in hoc causam efiieieiiteni uude sis rectissimus subjungat
nomine bealificari arbilremur. Itaque benedictus in protinus : Ascensor cceli, inquiens, auxiliator luus.
filiis Aser, id est benedictus in operibus bonis, et Magnificeniia ejus discurrunt nubes. Ac si dicat :
virlulibus suis beatus ille. populus, cujus Dominus Quid mirantur ? Auxilium iltius ascensoris coeli po-
Deus ejusest.Sil placens fraltibus suis, id est habcat lenlissimum aique elDcacissimum est. Nam magnifi-
dileclionem ad invicem, sicul eum Dorainus Deus cenlia ejus discurrunl nubes. Magnificeniia, inquain,
ejus dilexil. Et imingat in oleo pedem suum, videli- id esl magnifica gratia hoc faclum est, ut super
cel pacem annunliando , cbarilaiem proedicando, omnem lerramdiscurrant nubes, nubes lemperalivse,
Nam beati petles evangelizanlium pacem. Ferrum et liubes aquosee cunciis loquelis, universis seruioiiibus
ws calecamentum ejus, id est sicut ferrum forle, et gentes omnes aquis compluenles salularis doctrinse.
a)s perseverantissimum est, ita fides ejus fortis sit, Nain isloe nubes apostoli et prophelre sunl. Diclum
Cl iisque in finem perseveret, vel sicut ferrum cou- quippe est de his : Qui sunt isti qui tti nubes volant,
stans, et ses sonorum esl, ila bona et conslanler el quasi columbm ad fenestras suas ? (Isa. LX.) Ante-
operelur, el fideliter annuuliel. Sicul dies juvenluth B qiiam niagnifieus ascensor ejus suum auxilium illis,
tum, ila et senectus tua. Hoc vere laudabile est. So- id est sui spiritus dona proestitisset, non discurre-
lent enim pterique maxime qui carnaliter sapiunt, banl.sed in uno loeo Judoese permodico pluebaul isioe
et carnaliter vivunt, in juvenlute quidem sapere et nubes. Nunc autem quid? Habilaculum ejus sursum,
aculiores esse, in seneclule autem desipere, et in el subler brachia sempiierna. Quod esl dicere : llle
infautiam declinare slultilirc. Non ila autem tu.jNara asceiidit in coelum, sedensque ad dexlerara Patris,
el rex David posiquam senuerat, nunc demum inve- habitai sursuin, et exiude porrexit buc brachia sua,
nil Abisac Sunamllein pulcliram nimis adolescentu- bracbia senipiieriia, id esl sancli Spirilus sui dona
laui virginem (III Reg, i), significans viros sanctos, forlissima. Nam eadem sancii Spirilus dona, sicut
cuni plurimos habuerint eetatis dies, et a calore in Apocalypsi septem agni cornua (Apoc. v), sic in
pristino magis ac inagis refriguerunt, tunc magis ac islo propter eamdera foriiludineni, recle dicatur
inagis proficere acl sapienliain spiritualem, et coele- seplem brachia habilaculi ejus sciiipiterna. Ilorum
stem virginem incorruptain alque incorruptibilcm. magnificeniia brachiorum magnilicatue discurreruiit
lgilur sicut dies juvenlutis luw, ita et senectus lua, nubes, id esl pcr mtindum universum divisi siint
scilicel ejus quam vocasli ainicam luani, sapieuliee apostoli, vel apostolici viri sapienles atque eloquen-
vel prudenlioe complexibus idonea. JVon est Deus les, ut eorum doclrina oninem lerram coiupluerei.
alius, ul Deus recthsimi. Hoc plane dicent, qui lin- Ejiciel a facie lua iniinicum, dicctque conterere. lliis
ctum in oleo pedem tuuin, et ferreum vel eeneum brachiis suis, o Aser, o popule, terque quaterque,
calceamenlum luum viderinl. Proplerea dicil : Lu- beale, inimicum illiim ejiciet a facie tua, de quo an-
ceat lux vestra coram hominibus ul videanl operavestra lequam bracbia sua coeli ascensor exlenderet :
bona, el glorificent Patrem vestrum qui in cwlis est Nunc, ait, judicium esl mundi, nunc princeps hujtts
(Matth. v). Hoc, inquam, diceiit, el idcirco pedem mundi ejicietur foras (Joan. xn). Ergo primum qui-
tuuni oleo iinclum, ferroque vel rcre calceatum deiri per passionein, resurrectionem, atque ascen-
oslendere debebis, non ul videanl le, sed ut jucundo sionem suam ejiciel iuimicum a facie Itia irahendo
lumine operum iuorura exhilarati, dicanl : Non est ad se omnia, iu novissimo autem dieel, conterere,
Deus alius, ut Deus altissimi. lioc ssepe dicluiu est, veniens scilicet cum jjoleslale niagna et majestale,
el dicenlibus profuisse iioiissimum est. Admiranles ul eum et omnes angelos ejus proecipitel in igncm
quippe atqiie gaudenies cuni viderent elbnici atque seternum semper ardeniis atque iuexstinguibilis
geniites Clirisli servos opere perfectos, et sermone gehennee (Matllt. xxv). Dicet, inqnam, conterere, id
potenles,« Verus, dixertint, Deus ille est, qui vos rj esl conleret eum, non maiiu vel pede, sed verbi
tales servos habet. > Ubi propier ie, o rectissime, Omnipotenlis quod ipse e&t, magna et ineffabili
sic Detts fueril glorificalus, eadem Dei glorificaiione diclione, non transiloria voce, sed sententia per-
bealificaberis et. lu. Adjicient enim : Ascensor cmti manenle.
auxilialor tuus. Idcirco lu,inquiur.t, reclissimus.quia CAPUT XXI.
qui in coelum ascenderit, ipse auxilialor luus. Nam De universali benedictione totius populi Dei, sub no-
sine auxilio ejus. nihil facere poieras lu. Exempli mine Israel et Jacob.
gralia : Petrus hodie rectissimus, antequam ille Habitabit Israel confidenter, et solus. Oculus Jacob
ascendisset in coelum non erat reclus, quippe qui in terra frumenti et vini, cmlique caligabunt rore.
ad vocem anciljse ostiariee trepidus el curvus decli- Cum ilie ascensor coeli regnaverit, cum habilaculoro
nayit, el dum raori lirauit, yilani negavii, Al ubi ille suum sursum posuerit, sedendoad dexleram Patris,
auxiliator ejus siiper occasuni ascendil, ubi niortem , el quse prsedicta sunt bracbia sempiierna- subier
resurgendo calcavit, et in coelum ascendit, vel, ut porrexerit, tunc Israel, verus lsrael, qui amoio vela-
secundum prophelam loquar, ubi ascendens in altttm, niine,et revelata facie, gloriam Domini speculabitur,
captivam dtixit capiivitaiem dedit dona homittibits. luibitabit confidenter el solus, qiiematlmodum-eUilius
 A37 DE TRINITATE ET OPER.IBUS EJUS LIBRI XLH. — IN DEUT. LIB. II. 998
prophela teslalur : Ecce, inqiiit, dies venient, dicit fA CAPUT XXII.
Dominus, et sttscitabo David germen justum, ei regna- De moite Moyst, qnod sine dubio mortuus sil, sicut
bit rex, etsapiens eftt, et faciet judicium etjustitiatn moiiutts esi Aaron (raler ejtts, et deJosue sttcces-
in lerra. In diebus illis salvabitur Juda, et Israel \ sore ejus.
habitabil confidenter (Jer. XXIII).Quis rex secundum (CAP.XXXIV.) Mortuus est Moyses servtts Dpmini
illum prophelam regnabit, nisi qui secundum islum in lerra Moab, jubenle Domino, et sepelivii eum in
ascensorem coeli , sursumque habitaculum sibi valle terrw Moab, conlra Phegor. Et non cognovit
homo in diem. Affe-
posuit? Et perquid faciet judlcium et juslitiam in runl sepulcrum ejus ttsqtie prmseniem
lcrra, nisi per hsec brachia sempilerna, per sancli plerique quod Moyses non vere juxla propiiela-
lem vocis mortuus sit, sed Dominus eum absconder
Spirilus charismala mundum argucntis de judicio
el de justiiia (Joan. xvi). Igilurqiiemadinodum et ni, et per nomen mortui absconsionem ejus sive
liic, et ille teslatur, habitabit, 356 imo Jam ex translalionem debere intelligi, illud pro maximo
luiic habitat verus Israel confidenter et solus; confi- argumenlo habentes, quod transfigurato in monle
denter, inquam, quia magnuni babet advocatum Domino, isle ciim Elia eum eo loquens apparuit
apudPalrem, magnum habet pontificem qui peue- ut (Matth. xviij.Verum si non morluus, sed a Domino,
iravii coelos, Jesum Chrislum, cujus lenet confessio- p^ Enoch elveltit Elias translatus creditur, quomodo
nt-m (Uebr. iv). Solus aulem, quia nonnisi unam islud pro indignalionc vel ira Domini repulabilur ?
catholicam recipit fidem, foris est el extra termirios Nempe sic iransferri non indignalionis, sed digna-
lionis, non irse sed magnre gralioe est. Dicit enim
hujus Israelis, ubicunque sit, quisquis idipsum non
ipsc Moyses : Nec miranda indignalio in populum,
sapit, quisquis idipsum non dicit. Interca solus vel cum ntihi quoque iratus Dotninus, dixerit propler vos :
solitarius isie nequaquam hic suse confidenliae mer-
cedem recipere intendil. Sed quid? Octtlus Jacob in Nec tu ingredierh, scd Josue filius Nun minister
terra frumenti et vini; oculus, inquam, id esl, inten- luus, ipse intrabil pro te (Deul. 1). Jiem : Irams est
iio'Jacob forlissimi supplanlatoris in illani lerrara Dominus cbnlra me propter sermones vestros, ei jiira-
vivenlium lendit, quam indignis habilaloribus vil ut non transirem Jordanem, nec ingrederer terrum
supplanlabit, qure lerra est frumenti et vini; fru- oplimam, quam dalurus esl vobis : Ecce morior inhac
iitenli, inquam, id esl vilre setemrc, ubi in sua sub- hiimo, non transibo Jordanem. Vos Iransibiiis, eipos-
stamia vjdebilur angclorum panis, et lerrael vini, sidebilis terram egregiam (Deut. iv), Sed et nuuc
ubi non deficial fluvius amoris, torrens voluptatis. iralus Dominus dicil : Hwc esl terra pro qua juravi
llluc lendit oculus Jacob, illic spem suam posuit _ Abrahdm, Isaac, el Jacob, dicens : Semini tuo dabo
forlis Ja.cob. Ccelique caligabunt rore, ubLzOCuIusG eam. Vidisli eam oculh luis, el ntm transibis ad eam.:
Jacob in illam lerram prospicil, quandiu in hoc sre- Ad sumraum, norine vel Aaron veie mortuus est,
culo peregrinatur, conterriplanli anirao pairia coele- vera.depositione corporis? Quis vel hoc dissiraulare
slis dulci caligine, el caliginosa. abscondilur dulce- possil? Dicit autem Dominus paulo supra Moysi :
dine, ut quod niirum ac pene ineffabile est, in eo Ascende in moniem isluin Abarim, id esl transilum, in
mo.ntem Ncbo, el morere, sicut motiuus csl Aaron
quod videre nililur faligata deficiat, et ipso defeclu
suo referla gaudeal. Realus es, lu Israel. Quis simi- fruler liius in monte llor, quia prmvaricaii eslis corani
lis lui, popute qtti salvaris ? Ecce ileruni bealus Israel me ad aquas ConlrudiclionhT^ir nqn.spnclifi:Cfistis:me
lsrael (Deut. XLiO.IgiturquaniJSciuijqtie
dicitur, quia revera populus beatus, cujus Domiuus infer fiiips
Dcrisejus. Et quhsimilh ttti, inquit?Nemo; subaudis, quis ecoiitrario nitalur argiiinentis, libere coiilir-
nam tu salvaris, populus autem, cujus ascensor cwli maraus quia sicut Aaron, sic et Moyses vere, et vera
auxiliator datus non esl, perditioni deslinalus est, et depositione corporis morluus sit. Moyses cenium et
in hoc valde atque conirario modo lui esl dissimilis. viginli annorum eral quando mortuus esl. Ac si dical:
Verum non hoc libi reputes, neque ex le provenisse Ecce super me illa Doinini senlenlia consitrgil, qua
exislimes. Sed quid? In Domino sculum auxilii lui, rj cum universaliler dixisset : Non permanebil spirilus
et gladius gloriw lum. Sculttm auxilii tui quo ignea meus in homine in wlernum, quia caro esl (Gen. vi),
inimici lui j'acula reslingucre poluisli, et gladius slalim singulariler quasi iralum conlra me digitum
sermonis Dei quo inimicum persequendo, vel vitia inlendens : Erunt, ail, dies illius centiim viginti an-
carnis resecando , gloriose triumphasti (Ephes. \i), norum (ibid.). Consliluit enim dies kominis, qui
in Domino et non in te, fuil donum gralisc Domini, prseleriri non polerunl [Jbb xiv). Non caligavil ocu-
et non luse opus esl virlutis. Negabunt le inimici ttti, lus ejus, nec denies illius moti sunt. Ergo adhuc
et tu eorum colla calcabh. Et hoc ipsum de gloria . vitse huic poteral idoneus esse, nisi viudicta prope-
cst Domini, quem prinium negaverunt inimici sui ranie dixissel Doniinus : Ascende irimonlem istum et
• morere. Josue vero
ante faciem Pilali, ipse aulem resurgens ex raorluis, filius Nun, rep.Ielusi esl Spirilu.
ascendens in ccelum, colla eorum calcavit, dedilqne sapientiee, quia Moyses posuit super. euni mantis
lilii poteslalem, ut cum similiter inimicL te negave- ^;. suas. Et obedierunt ei filii Israel, fecerunlque sicut
'^
rinl, qui propler eum sunt inimici tui, lu landcni ^ preecepit Dominus Moysi. ,Et, non surrexit ultrapro-
colla eorum calces in die judicii. pheta in Israel, sicul Moyses.; Judeei ftjgaces ei
ubique sensuin verilalis fugicnles,.cum iiiterroganlur
 5D9 RIPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1000
de quo dixerit Mojses hic : Prophelam de genle tua, .4 ille scripsit (Joan.v). Quid enim alitid quam ea qtioe
el de (ralribus tuis, sicut me suscilubil tibi Dominus de illo sunt, Moyses scripsit ?Aut quem inalium,
Dcus tuus, ipsum audies, sicut petisli a Domino Deo quam in Dei Filium, vultiim snum scriplor inlendit?
it,io in Oreb (Deut. Lxvtu),. respondent.quia de Josue Vere, ut hic novissime diclum esl, Dominus illura
dietuin est. Ecce autem cum dixisset: Josue vero facie ad faciem novit in omnibus signis alque
repletus est Spiritu sapientiw, etc, stalimsubjunxil : jiorlentis, qure misit per eum, ul faceret in lerra
Et.non surrexit prophela uttra in Jsrael, sicutMoyses. ^Egypli Pharaoni, el omnibus servis ejus, uni-
Hoc plane idem esl, ac si dixisset: Non fuit Josue versreque terrre illius, ei cunctam mantim robu-
sicut.Moyses. lgilur non surrexil propbeta ultra in stani, magnaque mirabilia quoe fecit Moyses coram
Israel sicul Moyses, subaudias oporlel, excepto illo, univcrso lsrael. In omnibushis novit eum Dominus,
qui non solum propbeta, sed et prophetarum Do- el ipse novit Dominum facie ad faciem. Faciei.do
niiiius est, qui seciinduin Iioitiinem quidem sicul namque exlrinsecus hrec omnia lerresiria, coeleste
Moyses, id esi alius legislator est, secundum divini- intriiisecus cerlo inluilii respiciebat exemplar, quod
latem vero non sicut Moyscs, sed jilusquam Moyses in monle sibiostensum fuerai, et secunduin res illas,
csl. Quem nosset, iuqiiit, Dominus (acie ad (aciem in res veras, figurarum quasi in tabula docia lnanii
"
omnibUs signis atque portentis. De boc jam alibi picior egregius iiniiatrices ducebat lineas. Hoecilia
dictum esl, quia Moysen Dominus facie ad faciem claritas interioris vultus Moysi, quoeludie in Chrisio
prrc omnibus novil, in eo videlicet quod non per tolo revclata est orbi, fugientes accusat Judeeos,
somnium aulper liguras (.Vum.xii),sed cerla el pro- videre non ferentes ejus, in quein non credunt, in
pria visione ccelesiia mysleria, vel fulurorum noli- Moyse suo gloriani Cbristi Filii Dei. Recte igitur et
tiam prseemnibus prophetis illi oslendit. De morte veraciter : Esl, ail, qtti vos accusel Moyses, in quo
Moysi.elsuecessione Josue,quid niysterii coiitineanl, vos speratis (ibid.), quia vos in eumnoticredilis, quia
sequcnlis non tacebunt principia voluininis. vos vuliui ejus elarissinio, perfidisevelamen oppandi-
357 CAPUT XXIII. tis. Nos aulem credimus propier quod et loculi su-
Quod vere dixerit Dominus Judmis, « Si crcderelis mtts (II Cor. iv), et si quid aliter quara dici debuii,
Moysi, crederelis (orsilan el mihi. i dixinms, si quid roinus aut exilius, veniam a le, et
Vere el fideliler ait Dominus Judeeis, quia si cre- a spiritu Moysi, dttce vel babitalore Chrisio, peti-
deretis Motjsi credereth forsila». et mihi. De me cnim rous.

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

DI TRIIITATI IT OPIRIBCSIJCS

LIBRI XLII.

IN LIBRUM JOSUE

GOMMENTARIORUM LIBER UNUS.

358 CAPUT PRIMUM. C que fuit in morie Abel jusli. Secunda in angustiis
Quod Josue jam oclavum sil specutum Chrisli Filii Noe. Tertia in immolaiione Isaac. Quarla iu vendi-
Dei, seplem figuris in Moysi Pentqleucho prmsi- lione ct vinculis Joseph. Qiiinia in exitu uijorum
gnaii. Israel de ^Egyptoper immolalionem agni. Sexla in
Septem periochis in Penlalcucho Moysi, recapiiu- eo quod Moyses pelram virga percussit, el silienti
latam traclaviinus passioricm Chrisli Filii Dei, nunc populo aquam produxit. Sepiima in eo quoi idem
in octavo Josue, gloriam resurgentis, coelumque in deserlo serpentem exaliavil, qtiia sic exallari
ingr.essi Iriumphum sunuis celebraturi. Prima nam- oporlebat Filiuin hominis (Joan. m). Octavum, ut
 lOOi DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLH. — IN JOSUE LIBER UNUS. 1002
jam dictum esl, ejnsdcm CUrisli Filii Dei speculum, ,\ Domini, Nave pulchritudo inlerpretatur. Ergo Josue
seilicet Josue nunc ihgredienles, in praeliis et viclo- filius Nave, id est salvalor Domini filius pulchrilu-
' riis
ejus talem agnoscimus eumdem principem, et dinis, quis est nisi Salvator iinigenilus Dei Palris,
Salvatorem mundi, qui nos in lerram vivenlium filius virginitalis? Ad bunc sine dubio Salvalorem
introdtixii, ubi prior ingressus, resurgens ex moriuis, suum, Salvatoiem a se inissuin, leriio DomiiiusDeiis
jam non moritur, mors illi ullta non dominabitur Paler locutusest, et lerlio illuin Spirilu sanctounxit,
(Rom. vi). Talem, inquam, illum in istius nomine principaliier el singulariter. Primo namque in utero
el operibus agnoscimus, quippe qui el vicloriis pra- Virginis Spirilu sancto.illum npxii , quippe quenv;
claris popnlum in illam promissionis lerram inlro- non de virili semine, sed de Spiritu sancto incor—
iuxil, quod Moyses facere non poiuit, et in pacc rupla virgo concepil, et secundum propheticum
obiilnullispassionibusagonizans, in figuram passio- ejusdem Spirilus sancli leslhnonium , sic ad euriv
nis ejusdem Domini nostri. Verumtamen non ul in locutus esl, iino etsic de illo prseloculus : Eructavit
Moyse fecimuSj ila deinceps conlinuum explanationis cormeum verbumbonum, dico opera inearegi. JAngua
cursum vel ordinem tenebimus, sed splendidiora mea calamus scribw, velociterscribenlis (Psal.XLiv).
carpendo, ubicunque fulgentis desuper Solis seterni ™Deir.de quasi jam formati heininis speciosi fnanuni
'
imaginem agnoscere poterimus, ad proposilum lenens, ul ednceret etim per clatistra uleri Virginei,
finem properabimus. quem vir nunqiiain aperuii, speciosus, inquit, fornut'
CAPUT II. prw fitiis hominum. Diffusa esl gratia in labiis luis,
Qiiidjam lerlio Dominus tocutus sit Josne, propterea benedixit te Dem in (eternum. Accingere
{CAPCTI.) Et factutn esl, ul post mortem Moysi gladio luosuper femur tuum, potenlissime. Specietua
servi Domini loqueretur Dominus ad Josue filium et pulchritudine tua, inlende prospere, procedeet re~
3un minislrum Moysi, et dicerel ei: Moyses servus gna (ibid.). Haecet cselera quse psalmi ejusdem se-
meus morluus esl. Surge, el trausi Jordan-em islum, q«eniia innuunt, tunc ad islum Josue Doininus lo-
tu el omnis populus tecum, in terram quam ego cuius est. Dictum esl autem in illa locutione priina :
dabo filiis Israel. Omnem locum quemcalcaverit ve- Et pone manum tuam super eum { Num. xxvn). Ac
sligium pedis vestri dabo vobis, sicul loculus sum deinceps : El imposilis capiti ejus manibus , cuncta
Moysi. A deserlo et Libano usqve ad flumen ma- repiicavit, quw mandaverat Dominus (ibid.).Quld igi-
gnum Euphraten omnisterra Bethworum, usque ad lur secundum hxc dicendum esi, nisi quia Josue
mare magnum conlra sotis occasum erit terminus noster prima sancti Spiriliis operatione couceplus
zesler. Nullus vobis poterit resislere cunclis diebus' r et nalus, sub lege faclus est ? Moyses namque capili
vitai tuw. Skut fui cum Moyse, ila ero lecum, non Josue inanus imposuit, quando Sulvalor noster Deus
dimitlam nec derelinquam te : conforlare el esto ro- Dei Filitis, ut eos qui sub lege erant redimeret { Gai.
busliis. Tu enim sorte divides populo iiuic terram pro IV), legi suhjici dignatus est, non lanquam legis
quajuravipatribus eorum. Hoc jam tertio faclum est, servus, sed lanquam legi obediens homo idemque
ul loqueretur Dominus ad Josue. Primo ad illum, Deus, legis Dominus, secundum legem circumcisus,
vel super illo Ioculus est, cum, sicut habemusia secundum legem lanquam peccalor solemni tiostia
exiremis pariibus libri Numeri, dixit ad Moysen : mundatiis, et cseteris similibus usque ad tempus per
Tolle Josue filium Nun, virum in quo esl spiritus Dei, omiiia legi lanquam Moysi manibiis subdiius. Ilnde
et pone manum tuam super eum. Ad verbum ejus egre- dicit Aposlolus : Misit Deus t itium suum faclum ex
dietur el ingredietur ipse, el omnes fitii lsrael cum eo, mutiere, factum sub tege, ul eos qui sub lege eranl
et cmtera multitudo (Num. xvn), etreliqua. Secundo redimeret (ibid).
locutusest ad eumdem, cum, sicut liabemus supra, CAPUT IV.
scribente Moyse canticum et docenle filios Israel, Quod secunda loculione : < Confortare, et eslo lobn-
prxcepit Dominus Josue filiuin Nun, et ait: Con- stns, t ad Clnistum aulem diclum sil: < TuesFitius
foriare, et esto robuslus. Tu enim introduces fitios y meus diieclus. >
lsrael in terram quam pottkiius sum, et ego ero te- Secundo hunc Josue eumdem, id est Salvatoiem
cum(Deut. xxxi). Terlio, ut praedicium est nunc in nosirum, Deus unxit vel ad eum locutus est, quamlo
exordio vohiminis, Ioquilur ad eum, Moyses, inquiens, super eum jaru juvenem, ac pro virili setatepublico
scrvus meus mortuus est: surge, et transi Jordaneni prsedicationis oflicio jamidoneum, Spiiitus sanctus
islum, lu et omnis populus tecum, etc. In manifesla in specie colunibse descendit, protesiante paterna
hislorias littera lalenlia, sed clarissima spirhus voce de coelis : Hic esl Filius meus diteetus in quo
scrulemur mysteria. mihi bene complacui (Malth. m; Luc. m). Diciuin est
atilem in Hla secunda loeutione Domini ad illtiin
359 GAPUT 111.
Qnod prima loculione jussu Domini, Moyses manus lilteralem Josue : Confortare et eslo robuslusikc de-
super cdput ejus posueril, et Dei Filius prima locu- inceps : Tollite librum istum, librum legis, ait Moy-
lione Palris millemis sub lege faclus est. ses, et ponite eum in latere arcw fcederis Domini Dei
Primo, juxla ipsain proprii nominis interprelatio-- iiosiri,ut sit sibicontraleinlestimonium{peut.x\\\).
nem, Josue filiusNave, Domini noslri Jesu Christi Quid igilur per hsec innuiiur, nisi quia noslro Josue
gestare se testaiur imaginem. Nam Josue salvatori liumililalis principi usquead amium nicesimuin la-
PATROL. CLXVIl 32
 1005 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1004
tentt apud se prsedicla Spirilus declaraiione , cum A , surge, psalterium et cithara(Psal. LVI,CVII),ipse,in-
testificalione patemse vocis mandalum esl ut confor- quam, etidem spiriliis Dei huic in typum ejusprse-
taretur, et esset robuslus, id est utadpraedicandum cipiens : Surge, ait. Ipsa jam verba disculienda sunl,
gladio suo, quo super femur suuin 'erat accinctus , et sicul jam dictum est, in hac tertia citatione viri
uicretur, et ad facienda miracula, ad ejicienda dsc- fonis, vicloriosa speculanda est gloria Salvatoris
nionia digilo Oei armarelur , Spiritu Dei incederet invicti el immorlalis.
robuslus? Quid vero lunc fuit lolli Iegis librum , et 360 CArPUT VI.
poni in latere arcae contra Israel in leslimonium , Quomodo
nisi ex tnnc per passionem ejus adimpleri legem contra Moyses servus Dominivere Judwis mortitus
sil, elquid Chrislo Jordanem tfansire,'el definibns
carnalcin Israel, conlra carnis Judaismum? Arca vel dislribulione terrw promiisioni» ejus.
nempe, ut suo loco jam dictum est, fabricatum Moyses, inqnit, servus meus morluus est. Surge et
de massa generis. humani Ghrisii Dei corpus est. transi Jordanem islum, tu el omnis populut tecum in
Arcae illiuSj corporis illius lalus sacrosanctum lan- terram quam ego dabo filiis Israel. Ubi Moyses servus
cea perforatum est, alque ex-inde sanguinepariler Domini, ubi, inquam, vel quibus monuns esl?Plane
el aqua in redemplionem , alque sanctilicalionem. . Jutlseis morluus est. Judseis, inquam, Moysi viia in-
noslri profluentibus lex consummata , lex adimpleta. P ' dignis Moyses morluus est^ in scelere ipsoium, in
est. Ilaque conforlato, alque robuslis animis ince- sacrilegio quo Dominum Moysi crucifixerunl. Quid-
denle Josue liber legis Domini in latere arcae feederis qiiidextunchabere sibi videniiirMosaicuiii,morluum
Boniini positus est, contra Israel in teslimonium , cst.etomnivita caret mulliiudo victimarumilloruin,
quia fortiler prsedicanle ac robusto Dei digito dsemo- holocaiista arieium, et adeps pinguiutn, sanguis vi-
nia ejicienle Salvatore noslro, lex per passionem lulortun , et aguorum, sive hircormn , iieomeuia
ejtis adimpleta est, posita contra Judseos in leslimo- eorum , Sabbatum eoram, Kalend» eorum, et alias
nium, ita ut ex tunc accuset eos Moyses (Joan. v), omnes festivitateseorum, sive solemnitales. Quomo-
quem inaniter , iino et stulte sperant defensorem do cniin hsec vivere, vel iu his Moysen se putant
suum. habere vivum, cum illa oderit Deus vita viventium?
CAPUT V. Odivit, inquit, hwc anima mea, facta sunl milii tno-
Qitodterlia locuiio ad Josue : i Surge'et transi Jor- lesta (Isa. i). Non feram, non exaudiam , imo el
danem. istum , > ad Chrhlum aulem : * Exsurge, oculosmeosavertam. Igitur Judseis Moyses : Judseis,
gloria mea, exsurge, psalterium. t inquam,pro sacrilegio ipsorum, quia manus ipsorum
. Tertio ad eumdem Salvalorem noslrum Dominus,,_ plenw sunl sunguine (ibid). Moyses morluus esl (Deut.
Paler loculusesl,el terlio ilium unxit Spiritu sanclo, xxxiv). De quo el supra recte diclum esl: Et non
quando animam ejus eduxit ab inferis, carnemque agnovit homo sepulcrum ejus , usque in prwsenlem
ejus.. ne videret corruptionem, terlia die suscrlavil diem (ibid.). Quis enim hodie locuin scire possit
a morluis, novumqiichomineiii innoValum, filium Moysi in manibus Judaeorum morlui? Civiias eorum
hominis gloria immortalilaliset honore incorruptio- facla esl deserla lerrena Sion; deserta facta csl illa
his coronavit, alque ex lunc conslituil eum super quoiulam nobilis domus sanctificationis eoriiin. In
opera niamium suarum, et omnia subjecit sub pedi- omnes gentes dispersi sunt, in omnibus locis noii
bus-ejus (Rebr. 11).Vocem Patris, qua lunc ad eum sant, et nullus esl locus eorum; nec estdicere : llic
fn,sepulcro jacentem locutus estj vonem, inqtiam, et vel ille Judseorum esl locus, ubi morluiim Moysen
ipsa veirba in psalmo audivimus : Exsurge , inquit, suum, morluam lilleraluram celebrarc debeant. Ita
gloria mea, exsurge psallerium et cithara ( Psal, LVI, niortuo Moyse, surge, tu Josue, exsurge, Salvator ,
cvii). ftespondil ciihara illa paterna3 laudis psalle- resurge, salulare mettm, et transi Jordanem isium,
riumque sempiternaa ejus jubilationis, respondit, Iransi cunclas carnales cseremonias Judseorum, cun-
inquam :.Exsurgam diluculo (ibiJ.), inquit. Igitur ubi ctas purificationes Judseorum, cuncla Judseontra
nutic in lypum illius magni et veri Salvatoris in se- D | baplismata, baptismaia calicum, urceorum , seramen-
pulcro, utdictum esl.quiescentisad islum Josue jam toium, et leclorum (Marc. vn ; Hebr. vi). Transi,
lerlio loquilur Dominus. recte et juxta mysterii pro- inquam, el ipso transiiu luo divisiones facies inter
prielatem :Surge, inquit, et transi Jordanem islum , litteram el spirilum. Tu et omnis populus tecum. Te
tu et omnispoputus lecum. Nunquid enim vir ille in enira primogeuilo moriuorum resurgentea mortuis, .
propriapersona sua jacebat, ut dtcerelur ei : Surge, fil ul resurgal el omnis populus lecum, sitque spe-
et non potius slabat in praecelsis merilis justiliae ? randa universalis resurreclio morluorum, et, te re-
Spirilu Dei plenus erat, quemadmodura primo loco surgenie, iransibit omnis populus tecum in lerram
tesialus esl ipse Deus, dicens : Tolle Josue filium quam ego dabo filiis Israel, terram viventium , ler-
Nmt viwn inquo est Spiritus Dei (IVwm.xxvn),elc. ram revera fluentem lacet mel. Omnem locumquem
Nempe talium est slare.Quemadmodum de semelipso caieaverii vestigium pedis vestri vobis tradam ,. sicut
unus eorum libere profilens : Vivit Dominus, ait, locutus sum Moysi. Hoc plane verum est,hoc in Sal-
ante cujus conspectum slo (III Reg. xvn). Itaque vatore noslro perspicutim est. Omnis locus, omne
Spiritus idem , qui Salvatori noslro dicil in Pro- cor, vel omnis conscientia, quam calcavil vestigtum
pheta, ui jam dictum est; Exsurge, gloria mea, e%- pedis ejus, quse subjecit se pedibus ejus, quae susce-
iOOS DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — IN JOSUE LIBER UNUS. 1006
pit vesiigia ejus vel custodivit, ipsius est, Salvatoris A per manum cjus, et transtuli illos per mare Rubrum,
est, sempiterna? salvalionis esl.-Econlrario quos non submerso Pharaone cum curribus et exercilu ejtts,
calcavitvesligium pedis ejus, qui non sunlsubjecli sicper le, Christe, Salvalor mundi, el jani vici, et
pedibus ejus, Jion sunt ejus, non ipsi tradili sunt, in fuluro judicabo spirilualem Pharaonem, id est
sed diabolo dati sunl, non pbpulus acquisiiionis, sed diabolum, per le, inquam, confregi irifernum, et
perdilionis filii sunt. A deserlo et Libano usque ad vici mundum, vincamque usque ad perfeclum, do-
fluviummagnum Euphratem, omnislerra Hethworum, nec in profundo submergalur spirilualis Pharao cum
tisque ad mare magnum contra occasum erit lerminus curribus et equilibus suis , id esl in infernum prae-
vester. Juxla lilleram illi Josue terrse possidendse cipitetur diabolus, cum angelis et omuibus pompis
lermini deiiniimiur. Jiixta sensum verospiritualein, suis. Ilaque sicut fui cum Motjse, ira ero tecum, id
Domino Salvalori nostro tam Judseorum quam gen- est sic per te cuncla fient, sicut per illum figi rala
iium poteslas vel imperium proiniiiilur. Nam de- sunt, el ea per te in veritale compiebuntur, quorum
sertum et Libanus, qriod interprelatur candidus, po- in figura per Moysen illa contigerunt. Confcrtare ,
pulus est Judaicus, deserlum videlicel pro parte et esio robustus. Hic sermo confortalorius lerlio est
illorum qui, ©b suam perfidiam ab isto Salvalore repeiilus. Primo, confortare, ait, el esto rpbustus;
deserlt, ab isla saTule derelicli sunl. Libanus vero " secundo confortare igitur et eslo robustus valde ;
pro parle iliorum qui baplismi ejus graliam susce- terlio , confortare et esio robustus, noli metuere , et
periint, vel circa finem niundi, cuin plenitudo gen- noli timere. Secundum litteram quanlo multiplex
tium subinlraverit, suscepturi sunl. Fiumen vero repelilio, lanto vehemens est forlitudinis incul-
Euphrales el inagnum mare populus gentium est, caiio ; secundum coeplum vero myslerium triplex
videlicel flumen Euphratcs quod inlerprelalur frii- Salvatoris et Spirilus ejus commendalur nego-
gifer, sive crescens , pro parle illorum qui de ipsis tium. Quod ipse declai-ans ac subdistinguens : Cnm,
geniibus ad istum Salvatorem magno virluluui in- 361 inquiti venerit Paraclelus, itle arguel mundum
cremenlocum fructu salulis seternsc currunt. Mare de peccato, el de justitia, el de judicio (Joqn xv), elc.
nulem magnumpro parle illorum qui, falsi et araari Igilur confortarc, inquit, ul arguas mundum de
persislentes, salutem vel sanitatem vilaenon recepe- peccato, confortare ul arguas de justitia, cdnforlare
runt, imo ci mirabfliXer persecuii sunt, sed non ut arguas de judicio. Ad omnia confortare ct esio
prsevalueriint, queriVadmodumde illis in psalmo ca- robuslus, ut nec blandimentis, nec terroribus, nec
nimus : Mirabiles elationes maris, mirabilis in altis prpsperis, nec adversis conslanlia Evangelii lurbetur
Dominus (Psal. xcxii). Omnis,inquit, terra Hethmo- „ aut convellatur.
rsm, id esl formidantium, sive stupentium, de qua- GAPUT VHI.
.fbus in cantico suo Moyses dicil: Irruat super eos
el in brachii lui Qudndo vel quomodo prwcipil Cltrislus principibus
fornndo pavor magniludine (Deut. populi,idest apostolis,dicens: Transitepermedium
xxxu), omnis, iriquam, lerra formidantium, el sub casirorum, el quid sit transire Jordanem post diem
tormento malaeconscienliae pavenlium , ab illo de- teflium.
serlo usquead iltud mare magnum, el ab illo Libano Ptmcepitque Josue principibus populi, dicens:
tisque ad iltud fiumen mdgnum Euphralen eriltermi- Transite per medium castroriim, et imperale populo,
minus vester, ui videlicet ili omni gente et nalione ac dicile:Prmparalevobis cibaria, quoniam post diem
prsedicando Evangelium, revelelis iram Dei ad for- tertium transibiiis Jordanem, el inlrabilis ad possi-
niidinem Hethseorum, id esl impiorum hoininum , dendam terram quam Dominus Deus vesler dalurus
ebrum qui verilatem Dei in injuslitia detinent, et est vobis. Principes populi sunt sancli aposloli, de
creaiurm potius quam Creaiori serviunt (Rom. i). quibus huic Josue, id est Salvatori Chrislo Filio
Nttllus vobis poterii resistere cunctis diebus vitw tua>. suo Deus Pater in psulm. dicit : Pro palribus tuis
Repugnent et resistant veriiali forles el pugnaces nali sunl libi ftlii, conslilues eos principes super
llethsei, nori praevalcbunl, sed secundiim nomcn p omnem lerram, nwnores erunt nominis tui (Psal.
Hethseorum formidabunt et pavebunl, qulcunque XLIV).Porro Josue hujus caslra, vel populus cjus*
libi, o Salvator mundi, conlradicunt. omnes electi suul, omnes hi sunt, qui ad vitam prse-
CAPUT VII. ordinali sunt. Ubi vel quando Josue, id cst Salva-
t Sicut fui cum Moyse, ita ero tecum, t id ad Chri- tor nosler, islis principibus suis horum per.medium
slum dici, fiet per te quidquid in Moyseesl prm-- castrorum Iransire, el lisec imperarejussil? in Gali-
figuratum. . lsea, in monle poslquam resurrexil a mortuis, ubi
Sieut fui cum Moyse, ita ero lecum, non dimiltam, et videntes principes adoraverunt, quidam aulem
necderelinquamle.Confortare,eleslorobustus.Tuenim dubitaverunt. Tunc enim dixit: Dataest milii omnis
sorle divides populo huic lerram pro qua juravi palri- poleslas in cceloel in terra. Eunies ergo docele omnes
bus eorum, ut traderem eam illis. Confortare igilur genles, baplizanles eos in nomine Patris,el Filii ei
et esto robustus valde, etc. Sicut fui cum Moyse, in- Spiritus sancti, docentcseos servare omnia quwtnan-
quit, ita ero lecum. Quod est dicere: Sicut per davi vobis (Malth. xxvm). lgiiur Josue, qui audierat
Moysen carneum Pharaonem debellavi , totamque dicenlem sibi Dominum : Surge, ei transi Jordanem
conlrivi iEgyplum. tandemque eduxi filios lsrael isium, stalim prsecepit principibus populi, dicens:
 1007 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 1008
Transite per mcdium castrorum, quia Salvalor A sionis, jam sorlili possessiones myslice ecclesiastici
nosler qur audierat dieeinem Palrem Deum, exsurge, sunt ordines, qui jam in hoc saeculo et vita prae-
gioria medj exsurge, psalterium el ciihara, nihilo- senii, ut instantius etex dehito verbuni Dei annun-
nlinus praeeepit aposlolis suis, dicens : Ite in mun- tient, licitas et ex Evangelio sibi concessas facul-
dumuniversUm (Luc. ti, x),ile et iransite per medium lates accipiunt, ut illis evangelizare vaccl: ul eos
nalioniim :transite, inquam, accincli; transite expe- non solum pro spe futurorum, verum el pro re prse-
diti, nusquam subsistentes, nusquam retro aspi- seiuiuin Ghrislum annunliare delectet. Vos ergo,
cienies, nullo vos negotio sseculari impedienles, inquit, memenlolesermonisquemprmcepil vobisMoyses
neque sacculum, neque peram portantes, non ses famulus Domini. Memenlote sermonis, mementote
in zouis veslris habentes(/i Cor. m), ut omnibus professionis, memenlole legis et debili, memenlole
exoiierali, nulloque sub onere curvi, velociter ad officii vel propositi veslri. Nam vse vobis est si
orrines" nuntiiim bonum perferatis. Et imperate, in- lion pugnaveritis, quia jam pugnse slipendium acce-
quit, populo ac dtcite : Prwparaie vobis cibaria,quo- pislis: si non evaugelizaverilis, qui de Evangelio
niamposl diem terlium ttdnsibitis Jordaneni, el in- vivitis. Armali transite anle fraires veslros, omnes
trabilis ad possideiidam tertam quam Dominus Deus fortes manu, et pugnate pro eis ; armali, inquam,
•fiOsler ddtutus est vobis. Imperate, inquam, utimini' « verbo el opere, et forles manu, ne forte aliis
imperiosa Spirilus liberlale, quoniam ubi Spiritus prsedicanles, ipsi reprobi efficiamini (/ Cor. ix).
Domini, ibi liberlas, quse nullius pulchriludini adu- CAPLT X.
letur, nuilius atrocitatem limeat'. Prmparate vobis Quod Josue miserit exploratores, cum virlule Dei
cibaria, providete fruclus dignos pcenitentiae; llie- cerlus esset, el quid per ilios, quid per meretricem^
saurizale fidem, comportale spem, reponite vobis qum suscepit et salvavh eos, prwfiguralum sil.
charitatem. Hsec enim cibaria vitse selernse sunt. (CAP.II.) MisitergoelJosuefilius Nun de Setltin duos
Post diem lertium transibilis Jordanem, id est, s6? viros exploralores absconditos, ei dixit eis: Iie et consi-
ctindum negotium vel opus diei tertii, de morte ad derate lerram, urbemque Hierkho. Qui pergenles,in-
vilam, de hoste ad amicum, de diabolo transibitis grtssi sumin domum malieris meretrkisnomine llaab,
ad Dcum. Ego terlia die resurrexi a morluis, idcirco ei quieveruut ajiud eam.Qum quo Dominus eral, cui
vos in morte mea (erna mersiorie baptizati, in no- el dixcral, nullus vobis poterit resistere cunclis die-
mine Patris et Filii, et Spiritus salicii, ut quomodo bus vitae luoc. Ipse exploralores miiiii ad conside-
ego surrexi a mortuis per gloriam Patris, ila et vos randam terram urbeunjue Hiericho. Non ergo quis-
in novilate vitae ambulelis (Rom. vi). Haec, inquit, (« quam ullo in negolio tantum de coeleslibus prsesu-
populo imperale, hsec dicite, ha3c imperando, hsec mat prsesidiis, ut non eliam ipse sibi prior ailsit,
dicendo velociler transile. vigilando pro facullate ingenii, laborando pro por-
CAPUT IX. lione virili. Nam sicul miuiinae fidei est, de divinis
dubilare promissis, sic nimia: lemeritatis vel prse-
Quinam sint Rubenilm el Caddilm, quibus prmeipiat
Salvator : « Vos aulem transite armati anle fraires sumptionis cst, coeleslem per miracula praestolari
vestros. t 362 opem, oliose sedendo mauibus composiiis.
Rubenilis quoque et Gaddilis, et dimidim et tribui Hominis namque esl incipere, Dei aulem perficere.
Manasse ait: Mementote sermonis qnerti prwcepit Porro ul ccepla prdsequamur mysteria : Ingressi,
vobis Moyses, [amulus Domini, dicens:Dominus Deus inquii, domum mulieris meteltkis, nomine Raab, el
. vester dedit vobis requiem et omnem terram, uxoresi quieveiunt apud eam. Nolsc fidei et celebris memoriae
vesttm ac filix et jumenta manebunt injerra quami meretrix isla, lam noinine quam vita, maxime au-
tradidil vobis Moyses trans Jordanem. Vos autem; tem faclo praesenli, colleclam et colligendam de gen-
transile arniati ante fralfes vestros,omnet forles manui tibus Ecclesiam significat. Nomine videlicet, Raab
et pugnatepfo eis, etc. Rubeniiis et Gaddilis, et dimi* quippe latitudo interprelalur. El cerlum est quia
dise tribtii Manasse, hOc paclo nonnulli doclorumi D sancta catliolica Ecclesia lalissime per lolum orbem
Judseos esse sitniles iritelligi volunt, et eo quod citrai terrarum diffusa esl. Vila vero, quia quemadmodum
Jordanem habitare, id est Udem vel baptismumi nierelrix hsec multis viris prostituia, sic gentilitas,
Christi non suscipere eleberinl, et lamen accincti.i. quse nunc esl Ecclesia,- multorum deorum vile pro*
atque armali pergant ante nos, et pugnentpronobis, , siibttlum fuit. Faclo aulcm praesenli, quia queraad-
Lajulando, scilicet, secum peromnes terras legis ett modum haec exploratores ab Josue missos, sic Eccle-
propheiarum libros, quorum ubique ftdes Chrisliana i sia apostolos vel praedicatores universos a Salva-
comprobatur ac deteiidilur teslimoniis. Verum quo-. torelegalos, domo excepit, hospitalitate fovit, fide
modo hoc illis concedat, imo et prsecipiat Salvatorr servavil. Igitur duos, inquil, exploralores misit Josue,
vel quorriodo isti respondeanl: Omnia quw prmce- ile, inquiens, considerale terrani urbemque Hierlcho.
pisti nobis faciemus, et quocunque miseris', ibimusi Hiericho defeclus sive luna inierpreialur. Significat
sicut obedivimus in cunclis Moysi, ila obediemus elf autem liune mundura mulabililati et defectioni ob-
tibi, ecclesiaslicse expositionis non est. Ergo Rube- noxium, queriiadmodurn in parabola evangelica
nitse et Gadditse, et dimidia tribiis Manasse ante! SalvatOr ipse leslaius estrflowio quidam, inquil,
IrarTsllum Jordanis, ante introilum lerrse repromis- descendebat ab Hierusalem in Hiericho, ct incidit ia.
 1009 DE TiUNlTATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLH. - IN JOSUE LIBER UNUS. 1010
tatrones (Luc. x), etc. Duo viri exploratores univer- A }. Salvatore missos Evangelii prsedicatores. (CAP.III.)
sos siguificant Evangelii praedicatores in duobus Tunc, inquam, hoc illi nuntiatum est, quando de
prseceplischarilatis ambulantes, vel duoTeslamenta, cordibus hominum, de lentplis vel simulacris gen-
Velus et Novum recipienles, nihilque extra loquenles. tium illum ejici cceptum esl. Misit ergo rex iste :
Ili recte dicuntur exploratores a Salvatore missi, rex, inquam, filiorum superbiae, et rex Hiericho,
terram omnem urbemque Hiericho cxploraturi, id est stullilise. Qui sunt vel qui fueruut missi re^
quia videlicet cauli et discreli profccti sunt contra gis hujus ? Primus Nero, regis diaboli lictor prseci-
sapientiam, irno fallaciam inanemque philosophiam puus, deinde Domilianus, deinde Trajanus, deinde
mundi, cauti, inquam, non aslulia humana, sed csetcri omnes, hominum quidcm principes, dcemo-
Spirilu Dei, spiritu sapientiae multiplici, discrelo, num aulem sateilites : miindo qnidem imperanles,
subtili, diserlo, mobili ad perdendam sapieniiaui diabolo autem parenles. Isti raissi a rege suo, missi,
sapienlium, ad coinprehendeiidos sapienles in aslu- inquam, id est, inspirali a diabolo, dixerunl ail
tia eorum. Tales excepit exploratores merelrix illa, Raab, dixerunt ad Ecclesiam, quse lolo jam orbe
el ingressi domum ejtis quieverunl apud eam. Fla- Romano diffusa, Christi apostolos una fidei domo
gellati in consiliis, fatigali in consiliis, persecutio- susceperat : Educ viros qui venerunt ad te, et in-
ncm.passi de civitaie in civitatem (// Cor. xi), quie- B ^ gressi sunt domum tuam. Hoc dixerunl edictis novis
verunl apud eam, et illa refecit viscera eoiuni ape- Iegibus, proscriptionibus, gladiis, et variis lormen-
riendo iilis ostium suuni, recipiendo salutis verbum,. toriuu generibus. Cum enim inodis omnibus perse-
proeuendo nunliis pacis patulum fidei audilum. quendo et occidendo id agercnt, ul Christi nomcn,
Antequam ingrederentur domum ejus, anlequam et apostolorum ejus fidem exstirparent, viros educi
requiemofferretingredienlium pedibuspacemportan- compellebant, qui venerant ad eam, et domum ejus.
tilms, merelrix- eral prcslibulum dsemoniorum, Iu- ingressi fueranl. At illa talibus nunquam assensunv
panar idolorum. Al ubi ingressi sunl, et eos recepit, prsebuit, imo et ubi utrinque servare nequivit, fidei
jam"pudica, jam unius viri virgo casta, una amica, margarilam abscondit, et suam potius vilam prodi-
tina columba (Cant, \i), una immaculala, una per- dit. Non solum aulem, sed etsecundum hisloriciim
fecla est«. qyoque mulieris hujus exeinpluin uhicunque-causa
CAPUT XI. vel ratio poposcil, susceplos Salviitoris. missos per
De mendacio cum quo tamen illa juslificala est. el aliam viam fiigiluros emisil. Nec vero bellatorum
qttod ille tex Hiericho diabolum, el ii quos ille fidissimi duces hoc inodo glorise suse crimen intule-
tnisit aa Raab, perseculores prwsignaverinl Chri-
stianortttn, et quod Christianis inperseculione fitgete t_ runl, quolies perseculores aslu fallendo, de loco ad.
ticilum sit. locum fugerunt. Nam ubi totam Ctirisli familiam
Nuntiatumque est regi Hiericho et diclum: Ecce perseculor pctit, ct tanquam in loium ovile, lupus
viti ingtessi sunl huc per noctem de fitiis Istael, ul aut leo desacvil, ibi pastor non. fugereabjectis armis,.
explotarfinl lettam. Misilque rex Hieticho ad Raab, sed usque atTmortem stare socius periculi, aniraam-
dicens : Educ vitos qui venetunl ad te, et ingtessi que suam pro ovibus dare debebit. Uhi vero solum
donium tuam. Explotalotes quippe sunt, et omnem paslorem lalro aut carnifex pelit, illic utiliter fugse
lerram considerare venerunt. Quseslionem facientibus prsesidium quscrit secundum auclorilalem Evange-
de mendacio, et arbitrantibus. culpa non carere, licam : Cum persecyti vos fuerint in una civilate,
quod muliet ista totlens vitos, et abscondens eos: fttgite in aliam (Matth. x). Sic Paulus Damasci, ubi
Fateot, inquit, venetunt. ad me, sed nesciebam unde prsepositos regis Arethse custodiebat civilalem ut
essent, cumque porta clauderetut in tenebtis, et iili eum comprehenderet, quia solus quserebalur, a fra-
pariter exietunt,nescio quo abietunt, petsequimini tribus per murum volens submissus est in sporta,
cilo, et comprehendetis eos: primo illud responden- et sic evasit manus ejus (// Cor. xi; Act. ix).
dum esl, quiaet hoc mendacio juslificata esl. Dicil Ubi universalis perseculio ssevieutis Neronis,,
eniin apostolus Jacobus : Simililer et Raab metetrix, D ] lam pastoris ejusdem quam et ovium vitam
nonne ex operibusjustificata est, suscipiens nuntios, quscsivit, ibi nec fenestram, nec funem, nec
et alia via ejkiens (Jac. 11). Plane illud nemini sporlara poposcit, sed libenter fuso sanguine
dubiutn esl, .quia ex mendacio, ctijus diabolus pater in exemplum oviumproSalvatoreoccubuit.
est, nemo jusiificari poiesl. Haec autem ex hoc, ut 363CAPUT XII.
jam dictum est, mendacio jtistificata esl. Igitur cl De fide Raab, i;l esl Ecclesiw, secundum mystetiuni,
hoc fidenter astrucndum, quia nec mendacium di- et de domo ejus, et quid sil sigmm.coccineum ejus,
cendum est, quod contra verilalem Dei non esl, et quid omnis cognatio ejus.
imo riec ad veritalem Dei pertinere polest quidquid Necdutn obdotmieranl, qui latebanl, el ecce mulier
quamvis veraciler, salva lamen charitale, dici non ascendit ad eos, et ail : Novi quod Dominus tradi-
potest. Sed de hoc ajias diclum esl. Spiritualilcr derit vobis lerram. Etenim irruit in nos letror vesler,
regi Hierichonunliatumest, venisse ab Josue missos et. elanguerunt omnes habitalores terrw. Audivimus
exploralores, quando principi hujus mundi diabojo quod siccaveril Dominus aquas maris Rubri ad vestrum
re ipsa comperlum est, venisse conlra principatum, inlroilum, quando ingpessi estis ex JHgypto, et qum
et aereas polestales, regnumque lenchrarum a feceritis. duobus Amorrlnvorum regibus, qui trattL
 1011 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1012
trans Jordanem Seon et Og, quos inlerfecistis, etc. A conditione libenler conslritigimur jtiramenlo quo
Sic hodieque mulier sapiens ac provida ioqnittir, sic adjurasti nos, ut «i ingredienlibus nobis tettam, si
omnino fidelis Ecclesia nunc usque et corde credit veriiente ad judicium Salvalore, cum omnibus sena-
et ore confitetnr. Audivimus, inquil, et credimus, toribus populi sui, apparuerit signtim islud in le,
propter quod et loqttimur (II Cor. iv), o sancli apu- leneamur obnoxii juramenli et sponsionis nostrae,
sloli, quod ad vcslrum inlroittim, quod in diebus tit sit anima noslra pro vobis in morlem, alque ex
veslris, quando ad vitam introistis, spirilualem debilo misericordiam et veritatcm faciamus in le,
1'haraonem, id es.t diabolum, debellaveril, eumqiic Nunc intertm palr.em tuum ac malrem, fralresque et
peraquas maris Rubri, p.er sanguineni elaquam, quae omnemcognalionem tuam congregesin domttm luam,
de lalere suo profiuxit in passione sua, suffocaverii, ut sit domtis lua per fidem una.Nam qui ostittm do-
ei ila de jEgypto, ita de tenebris regni ejus vocati mus luw egressus fuerit, quicunque seipsum ab uni-
in admirabile lumen exislis (/ Pelr. ii). Nunc ergo tate fidei praeciderit, bscresesqtie ac schismala fe-
jurate mihi per Dotninum, ul quomodoego feci vobis- cerit, sanguis ipsius erit in caput ejus, et nos erimus
cum misericordiam, ila el vos (acialis. Ad hwcilli : alieni. Igiitir hsec illa gloriosa simt, quse dicla sunt
Innoxii erimus ajuramento hoc, quo adjurasli nos, si de civitale Dei, comprohante te Josue, id est salva-
ingredientibus nobis terram, signum funkulus isle " lore, dicta bsec, atque dicenle : Memor ero Raabet
coccineus fuerit, et ligavetis eum in fenestra, per Babylonis scientium me, subauditur, ita ut dicam ego
quam nos dimisisli, et palrem. tuum qc malrem, fra- Josue : Sola Raab meretrix vivat cum universis qtii
tresque ac omnem cognationemt.uam.congrsgaveris in cum ea in domo sunt (Jos. vi). Sed quinam sunl co-
domum tuam. Qui oslium domus luw egressus fuerii, gnati illi, qui in domo ista sunl? Ecce, inquiuni,
sanguis ipsius erit in capul ejus, et nos erimus alieni. alienigenw, el Tyrus, et populus JEthiopum, hi ftie-
Loci hujus memores psallimus Regi nostro, psalli- runt illic (Psal. LXXXVI). Tyrus angttstia inlerprela-
mus sapienler Salvaleri noslro : Fundamenla ejus lur. Ergo qoicunque a cuHu Dei alieni, quicunqtie
in montibus sanctk; diligit Dominus portas Sion su- angustiaii a peccatis, quicunque ^iihiopes , id est
per omnia labernacula Jacob. Gloriosa diela sunt de deriigrati in viliis, veniendb in unam domum co-
te, civitas Dei (Psal. LXXXVI). Sequilur enim expo- gnali fiunt, et fratres sunl, el omnes per unum saf-
nendo qusenam gloriosa dicta illa surit. Mcmor eto vanlur funiculiim coccineum per crucis et passionis
Raab el Babylonis scientium me (ibid.). Dominus Chrisli signaculum,.
ergo Raab mysiice ipsa est Sion, cujus Dominus CAPUT XIH.
portas diligit: ipsa est civitas Dei, de qua gloriosa C historiam comprobalum sip qupd di-
dicla sunt : civiias, inquam, id esl Ecclesia Dei, Quomodo juxla
ctum est:« Sicul fui QumMotjse, sic ero tecuni, >
digna memoria Dei. Porro fundamenta ejus ipsi sunt quid sil mtjslice, quod « aqitw 'Jordanis inferiores
cxploralores, quos ipsa suscepit; epjscopi sunt, descenderunt, el siiperiores 'sletemttU iv
ypostoli, id est quos illa ahscondit, quibus omnino (CAP.111.) Igilur egrcssus est omnis populus de
tanquam fidei suse fundamentis innilitur, et dicit: tabernaculis suis, ttt transirenl Jordanem, elrsacerdo-
Nunc ergo jurate mihi per Dominum, ut quomodo les qui portabant arcam fcederis pergebant ante etttn.
ego feci vobiscum misericordiam, ila el vos mecum Egressisque Jordanem, et pedibus eortim linctis in
facialis, ut erualis animain meam de morle. Quod parte aquw (Jordanis autem rijtas alvei sui lempore
esl dicere : Nunc ergo invocale super ine nomen messis implevetat), steterunl aquw descendenlesin loco.
Domiui, nomen Palris elFilii, et Spiritus sancii, ut uno, el inslar monlis inlumescentes, apparebant pro-
in rcgeneralione cum sederil filius hominis, in sede cul ab urbe qum vocalur Adon, usque dd locum Sat-
uiajestalis suse, quando sedebilis et vos super sedes than. Quw autem infetiotes eranl in mare solituditiis,
duodecim, judicantes duodecim tribus Israel (Matth. quod nunc vocatur Morluum, descenderunl, usquequo
xix), salvetis me a damnatione aeterna, el quomodo . omnino deficerenl. Juxla Hlleram si forte quseras,
cgo vos in mea temporalia, sic vos me recipiatis in D quid intendens dixisset Dominus, Sicttt fui cum
veslra selerna tabernacula (Luc. xvi). Innoxii, in- Moyse, ila ero tecum (Jos. i); ilemque : Uodie inci-
quiunt, erimus a juramenio hoc, quo adjurasti nos, piam exaltare te coram omni Israel, «I scianl quod
si ingredienlibus nobis lerram, signumfuerit funkulus sicut cum Moyse fui, ila el lectim sim (Exod. -xiv);
iste coccineus, etc. Postulaverat enim signum, di- ecce habes, quia sicul fuit cum Moyse, ul elevante
cens : Detisque mihi signum verum, ut sdlvetis pa- illo virgam suam super mare, auferrel illud Domir
trem meum el malrem, fralres et sorores meas, el nus, flante venlo vehcmcnli, et urenlc tola nocte,
omnia quw.eotum sunt, ul eruatis animas noslras de ei verterel iii siccum,ac dividerelur aqua, ingressis-
morte. Sigiium istud, furiiculus isle coccineus in fe- que filiis Israel per medium sicci maris, essel 3qua
nestraligandus, litulus eslpassionis Dominicaeinler qtiasi murus addexleram eorum et lsevam : ita et
oculos Ecclesise jugiler pingendus : coccinetis, in- nunc eodem elemento divina polentia suum ad niir
qtiam, fuuiculus, sanguineum est crucis signaculum, nislerium utens, ad ingressum Josne dividil Jorda-
jugitcr pingendum in fronte ejus. Quod enim signum nem populo incedenle, el sacerdolibus qui portabant
aliud bene sibi provida poslulat Ecclesia ? Ilaque in- arcam foederis Domini stanlibus super siccain hu«
noxii, iriquiunt, eiimus a juramenio hoc, id est, ea mum. Porro juxla spiritum, ecce plusquani Moyses
1013 DE TRlNITAfE Ef OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. ~ IN JOSUE LIBER UNUS. 1014-
hic:ecce cum Josue Dominus plus quam cum Moyse .A fcederis Domini Dei noslri, cum transirel eum,idm..
ftiit. In quo? Yidelicet in eo quod stelerunt aquat circo posiii sunl lapides isti in monumenlum filxotum,
descendenles inuno loco; qum autem inferiotes etant, Israel, usque in. mternum. Nec verohi qui in medhx
iuquit, in mare soliludinis, quod nunc vocalut Mot- Jordanis alveo mintis, quam hi qui super arulam
itium, descendetunl, usquequo omnino deficerent. positi sunt durissimi lapides, uipole sub aquisnu-
Aquse inferiores Veleris Testamenli fuere justifica- triti, earamque veleri usu.allrili tanli memoriam
liones, de quibus Apostolus cum dixisset : Quod facti servare, vel indicare poluerant. Nani etsi in?
autem antiquatur 364 el senescit prope inleritum terdum crescenlibus aquis sublecti laterepoterimt,
tst (Rebr. vin), continuo subjunxit i.Habuit quidem semper tamen eorum offensione gurgites irritati
el prius, juslificaliones culturw et sanctum swculare. (quod aquis profiuentibus nalurale esl) forlius alque-
Tabernaculum enim faclum esl ptimum (Hebr. ix), animosius inibi currendo scandalum suum nunquam
eic. Aquse tera descendentes et sequentes, evange- occultum esse siverunt. Porro spirilualiter nobis
lica fides est, Dei jiistilia est. Descenderunt aquw lapides vivi lapides magni aposloliel propheise sttnt,
inferiores in mare solitudinis, in mare Morluum, et qui fidem nostram veltu fundameulum. porlant, ne-
omnino defecerunt, quia videlicct jiislificationes cessariamque nobis faclis el diclis operum Domini,
carnis, justificationes Judscorum, cunciae carnales **memoriam semper suscitant. Unde Apostolus: Jant
caercmonise iHorum, quse neminem ad perfeclum non estis hospilcs et advenm, sed eslis cives sancto-.
adduxerunt (ibid:), lanquam aqua decurrens ad ni- rum, domestici Dei, supermdificali super fundamen-
hilum devenerunt (Psal. LVII): imo et pro delri* lum aposlolorum el ptophetarum (Ephes. u). Et pro-
raento faabendae,et ul slercora (Philipp. ni) arbi- phcise quLdem, quia proftuidior,a veL,obscuriora sa-
trandse sunl. Ita in mare Mortuum descemlerunl. cramenta conlinenl, quasiin mcdio Jordanis alveo,
Qusc autem sequiintur,descendenles el venientes de- sub aquis lalent, Aposloli,vero, quia nuda.et aperla,
sursum aquse vivse, aquse stiperiwe gratiae (Jac, i). facie Salvatoris opera lestanlur, quasi in Galgala.
Descendentes. inquam, desursum a Patre luminum, positi, quod interprelatur tevelalio, sersper sub
eccein uno loco eonsistentes, inslar monlis, inlumue- dio conspectibus omnium patent. Ulrobique ma-
runt, procul apparentes ab urbe, quwvocattir Adom, gnum et evidens lestimonium, credulis geniibus
usque ad locum Sarthan. Adoin rubra : Sarthan sive Judseis bonum el jucundum, incredulis trisie
tribulatio eotum interpretatur. Adom ergo, id esl alque pavendum.
rubra, ipsa est Hierusalern lerra : unde, juxta pro- CAPUT XV..
phelam (Isa. LXHI),tinctis veslibus veuil formosus (G De causa citcumcistonis, el quid impedite potuerit ut
isle verus Josue. Sarlhan aulem, id est tribulatio per quadraginta annos ilineris populus qui nalus
eptum, Romanum esl imperium, a quo illa Jerusa- esl circumcisus non fueril.
lem per miserandum, imo per meritum tribulaia et (CAP.V.) Eo tempore ait Dominus ad Josue : Faz
versa est in excidium. Ab [illa Jerusalem usque ad tibi cullros tapideos, el circumcide secundo filios
Romanum imperium, aquae Jordanis descendentes, Israel. Fecit quod jusseral Dominus, et circumcidil.
et instar monlis iulumesccnles apparuerunt. Inci- filios Israel in colle prmpuliorum. Hmc autem.causa.
pienles enim ab Jernsalem, usque in sintim Roma- esl secundm circumcisionis : Omnis populus qui egres^
nae urbis devenerunt dona Domini, scilicct pceni- sus est ex jEgyplo generis masculini, universi virt
tentia, et remissio peccalorum. Igilur, tit prsedictum bellatorits mortui sunt in deserto, per longissimos vis
est, plus cum isto Josue Deus est, quara cum Moyse eircuilus, qui omnes citcumcisi etant. Populus aulem
fuit, alliusque liiincquam illum coram omni Israel qui nalus est in desetto pet quadtaginla annos ili-
principem et salvatorem exaliavil. neris latissimm soliludinis incircumcisvs fuit, donec
GAPUT XIV. consummatenlut qui non audierant vocem Domini.
De duodecim tqpidibus a Jordanisatveo,snblatis, aliis- , Esl quod hoc loco recte.q,uaerl,debeat. Certe Moyses
que tolidem in 'medio Jordanis posiiis, quod pro- D ' nescire non polerat.quod scripseral, scilicet dixisse
phelarnm et apostolorum lypus fuerit. DeumadAhr.ah.am: Mascnlus cujus prmpulii carp
(CAP.IV.) Fecerunl fitii -lsrael sicul eis prwcepit circttmcisa non fueril, delebitut anima illa de populo.
Josue, portanles de medio Jordanis alveo duodecim suo, quia pactum meum irritum fecii (Gen. xvn). De
lapidet, ut ei Dominus impetatat, juxta numetum quo videlicet circumcisionis remedio quarri neces-
filiorum Israel, usque ad locum in quo caslramelali «arium ante Christi adventum fuerit, vel qua ratione
sunt, ibique posuerunt eos. Alios quoque lapides usque ad eumdem advenlum ejus celebrari, postea
duodecim posuit Josue in medio Jordanis alveo, ubi vero jam cessare Jebuerit, suo Ioco jam dictum est.
steterunt sacetdoles, qui potlabant atcam fmderis, et Quoniodo ergo lanlo tempore, scilicet per quadra-
suni ibi.usque in prwsenlem diem. Lapides isti pro ginla annos populum qui natus est in deserlo, incjr-
utilis memoriae fundamentis, quibusdam poni jussi cumcisum esse suslinuit, prsesertim cuni, in lanla
sunt. Cur enim sie a Domino prseceptum, et sic est multiludine innumerabiles parvull mori. poluerint,
faclum. Quando, inquit, interrogaverint vos filii vestri et ila quia non erant circumcisi periere de populis
cras dicenles, Quid sibi volunt isti iavides ? respon- suis. Quid landem dicemus, ul negligentia lam dtira,
debitis eis: Defecerunt aaum Jordanis anle arcam Moysen sanclum ducem populi aut principem, excut
 1015 RUPERTI ABRATIS TUITIENSIS 1016
salnm habeamus? An forte illud aflirrnare licebit, A cumcisione Christi; consepulti ei in baptismo, in quo
quotl inter coetera mirahilia Dei mirabililer el hoc et tesuttexislis per fidem operalionis Dei, qui suscita-
fleii poiuerit, ut de filiis qui in locum succcsserunt vil illum a motiuis (Colos. u). Qtiod et ipsum in
pairtim cifcumcisorum, nemo moreretur per qua- Evangelio Christi non sine legis el proplielarum
draginta anribs lalissimse soliludinis ? Dicil enim lestimonio dixil. Nam lex dicit: Citcumcidet Demi-
Moyses his : Adduxit vos Dominus quadraginla an- nns Deus tuus cot luum et cot seminis tui, ttl diligas
nos pet desertum, non sunt allrila vestimenia vestra, Dominum Deum tuum in lolo corde luo, el in lotu
nec calceamenta pedum vestrorumvetustate consumpta unima lua, ul possis vivere (Deul. xxx). Et prophela
iunl (Deul. xxix). Si illud curare dignaius est, ut dicit : Cifcumcidimini Domino, el auferle prwpulia
veslimenta non atlererentur, neque calceamenta pe- cordium veslrorum, viri Juda, el habitatores Jetusa-
dum illorum vetustale consumerenlur, quanlo magis lem (Jet. )v). Prima ii: que circumcisione circumcisi
illud ctirasse credendum est, ut nemo illorum im- sumus, el pviina resurrcclioue resnrreximus, conse-
maltira morle morereiur? Alioquin quomodo stabit ptilli Chrislo in baplismo, el exspoliati in operibus
quod idem in Cantico dicit: Citcumduxil eum, et carnis, in quo et resurrexislis, inquii, per Ddem Dei,
docuit el custodivit quasi pupillam oculi sui (Deul. Talis igiltir, ut praediclum est, nobis secundaecircum-
xxxn). Altamen vel in eo prsevaricatio fuit, quod cisionis causa cst. Nos omnes populus acqtiisilionis,
non in tempore fuere circumcisi. Dixerat enim Do- qui sub gravia Chrisii nati, imo renali sumus, per
ininus in prima circumcisione, id est ubi primo boc omne tempus itineris lalissimse soliludinis, id
circumcisionis rilum iristituit : Infans oclo dierum esl vilae praesculis ssenuli, prima quidem circumci-
circumcidetur in robis (Gen. xvn). Quem ergo Scri- sione, de qua jam dictum esl, circumcisi, sed se-
plura culpare puiabitur, dicendo : Horum filii in io- cunda circumcisione nccdum circumcisi suuius, quia
cum successerunl palrum, et circttmcisi snnl ab Josue, videlicet spiritu menlis nostrae renovaii quidem su-
quia, sicut nati fuerant, in prmpulio eranl, nec eos in mus, sed corpore vel carne vetusti adhuc sumus, et
via aliquis circumciderat. An forle non ipsum Moy- quotidie velerascimus, id esi corrupiibilcs adhucet
sen, sed palres corum rebelles incredulos videlicet, moriales sumus, et vivendo quolidie magis ac magis
quod propler dilalionem annorum quadraginla ad morleni proficiscimur. Unde idem Aposlolus :
semetipsos rebelli impalienlia dissecantes , et Corpus quidem, inquit, morluum esl propler pecca-
mandalis Domini amplius adversanles non sallern tum, spiritus ver.ovivil propler juslificalionem (Rom.
365 S110Scircumcidere voluerint filios ? Dicit vin). Ait igitur Dominus ad Josue : ait, inquam,
enim illis per propbeiam : Nunquid hostias aul sa- r Doininus Deus Pater ad Salvalorem nostrum in illa,
crificium oblulistis mihi in deserlo quadraginla annis de qua dictuin esl, ejusdem resurrectione : Fac libi
domus lsrael? (Amos v.) Subauditur, non, sed dia- cultros lapideos, el circumcide secundo filios Israel.
bolis veslris. Sequilur enim : Et portastis laberna- Faciet Salvalor quod jussum est, el circumcidcl
culum Moloch veslro, et imaginem idolorum vestro- filios-Isracl in colle prsepuliorum, id est in resur-
tum, sidus Dei vestri quaz fecislis vobis. Qui ergo non rectione morluorum. Cauenle namque luba monui
Deo, sed idolis suis hoslias ant sacrificium oblule- resurgent incorrupti, el nos, inquil Aposlolus, immu-
runl, quid mirum, si nec filios suos circumcide- tabimur. Omnes enim, inquit, tesurgemus, sed non
runt? Igilur ubi nunc ait, quia sicut nali fuerant, in omnes immulabimur. Etexponens quid sit immulari,
ptmputio erant: nec eos in via aliquis circumciderat, oporlcl enim, inqnit, corruplibile hoc induere incor-
subaudiendum est, nor. Moysi negligemia, sed Pa- ruptionem, et mortale hoc induere immortalilaiem
trum rebellium pertinacia. Et hwc, inquit, causa est (I Gor. xv). Hac utiqueimmutationenon omnes im-
secundw circumcisionis, id est, secundse imperamlse mulabimur, soli namque elecli ad impassibililatem,
vel instruendse circumcisionis. Primo namque iin- resurgenius. Culler lapideus, quo jam semel cir-
perio iradila fuit Abrahse, secundo nunc imperalur cumcisi prima resurrectione resurreximus, ac se-
Josue. Valet autem diclio hscc ad comniendalionem D cundo circumcideiidi circumcisione secunda, id est
circumcisionis,- quod videlicel serio tenenda niinc carnis resurreclione resurrecturi sumus, sermo Dei
fuerit, quam et semel Dominus tradiderit, el aboli- est, sermo, inquam, Dei vivus et eflicax, el penelra-
lam ilermn sanctionesua firmaverit bilior omni gladio ancipiti (Hebr.iv), cujus virlule
CAPUT XVI. resurgemus, cnjus efficacia cuncta corruplione ex-
spoliabimur. Ergo culter lapideus Ghristus est :
Quod spirititalitet nobis seeunda circumcisio futitra nam sermo Dci Cliristus. Christus aulem
sit resurrectio carnis. Prima aulem- nunc fial in ipse lapis
baptismo Christi, et quod cutler tapideus Christus vel petra dicius cst.
sit. CAPUT XVII.
Porro spiritualiler nobis secundse circumcisionis
Quod filiis Israel lerram promissionis ingressis
lalis itidem est causa. Secundse, inquam, credendo manna defecil, quid myslice significet.
namquc in Chrislum, et baplizati prima circumci- Defecitque.manna, poslquam comederunt de frugir
sione sumus ctrcumcisi, leslanle Aposlolo cum di- bus tertm, nec ttsi sttnl nltra illo cibo filii Israel, sed
cit : In Christo circumcisi eslis circumcisione non comederuntde frugibus anniprmsenlis terrwChanaan.
vtanufacia,. in exspolialipne corporis carnis in cir- Manna quo in deserio pixsenlis sacculi pascipiur,
1017 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIl., — IN JOSUE LIBER UNUS. 1018
donec ad bealam perveniamus palriam, ubt in con- A nunquam accedilur ad Dominum, tam hnic quaitj
speclu vel prseseniia Deiepulabimur etexsultabimus, illi. Solve, inqmt, calceamentum luum de pedibus tuis,
alque in Isetitia deleclabimur, verbum Dei esl, Scri- locns enim in quo slas suncius esl (Exod*.m). Sed
piura sancla est : Quod breviier innuens Moyses,; jam, ut coeplum prosequamur niyslerium, Lllic pri-
cum dixisset : Afflixil le Dominus penuria, et dedit mus, hic secundus Salvaloris noslri figuralur ad-
libi cibum manna, quem ignorabas lu et palres tui, venlus. Secundo namque llliis Israel circumeisis ad-
conlinuo subjunxit : ul oslenderel libi quod non in est, evaginalum lenens gladium, princeps exercilus
solo pane vivat homo, sed in omni verbo quod progte- Domini, quia videlicet nobis secuiida, id est corpo-
diiut de ore Dei (Deut. VIII). Hoc manna, hunc pa- riiui resurreclione iinmtitalis, judicium arripiet ma-
nem angelorum ut manducarel homo, semel qui- nus Domini, judex, inqtiam, vivornm et moriuortim
dem Deus portas coeli aperuii, ul in terram noslram apparebil Chrislus Filius Dei. Qui el in caiitico
illud carnem facium mitteret, el solis angelis liacte- Deuleronomii de hoc ipso gladiosuo dipit:.Si acuero,
nus usiiatura, nobis qubque parvulis, ac pene eden- ul fulgur, gladium meum, e.l arripueril judicium m.a-
tulis, mairducabilem faceret. Unde el dicit : Ego nus mea, teddam ullionemhoslibus meis (Deut. xxxn).
tum panis vivus, qui de coelodescendi (Joan. vi), etc. Nec vero solus ipse princeps exercitus OominiKsed et
Cseterum et quolies aposlolorum et prophelarum, ipsi, cum quibus ad judicinm veniet, seniores populi
sive etiam doctoruin Spirilus sanctus ora apciii, ad sui, judiciarios habebunt gladios in manibus suis.
prsedicandum salulis verbum, ad revelatida mysleria Unde et Psalmista canil: Exatlaliones Dei in guttitre
Scriplurarum, porlas ceeli jperit Dominus, et pluit eorum, el gladii ancipiles in manibus eorum (l'sal.
nobis manna ad manducandum (Psal. LXXVII).Quan- XLIX).Naliones ipsse in qtiibns vindicla facienda est,
diu per hoc deserlum hujus saeculi iiicedimus, qtian- vel populi in quibus faciendoe sunt increpaliones, per
diu per fidem el non per speciem ambulamus, nimi- urbem Hiericho signanlur, de qua el prolinus sub-
rum islis alimentis indigemus. Pascimur mente le- ditur.
gendo, vel audiendo verbum Dei, pascimur ei ore CAPUT XIX.
manducando de mensa Domini panem vitse aHernoe, sil mystice clausam Hierkho, singttlis diebus
Quirf
et bibendo calicem saluiis perpetuoe. At ubi veneri- semel, septimo autem die circnite septies, et quod
mus ad illam lerrain vivenlium, in illam beatam illa civitas lubis coiicrepantibus funditus corruit.
Sion, ubi in sua specie videbiiur Deus deorum (Psal. (CAP. \'l.) Hiericho aulem clausa eral, atque timore
LXXXIU),neque verbo doctrinoe indigebimus, neque filiorum lsrael munita, el nulius egredi audebat aut
in isiis speciebus panis et vini, sed in propria sub- P ingredi. Dixilque Domintts ad Josue : Ecce dedi in
stanlia videndo panem angelorum manducabimus. manu lua Hierieho, et regem ejus, omnesque fories
Igilur poslquam comederunl frtiges terrse, defecit viros. Circuiteurbem,cuncti bellatores semel per diem.
manna, quia videlicei posiquam venerit quod per- Sic facielis sex diebus, seplimo autem die, sacerdoies
feclum est, evacuabitur quod ex parle esl(ZCor.xin). tollanl septem buccinas, qiiarum usus in jubitmo, et
CAPLT XVlll. prmcedant arcam fwderis, seplksque citcuibilis civi-
Qttod qui Moysi in flamma ignis, ipse gladium tenens tatem, elc; Magnum et pulchrum mysterium, ma-
Josue apparuil, quid myslice significel. gnum el Ireniendum in mysterio mundi bujiis judi-
Cum auletn essel Josue in agro urbis Hiericho, le- cium. Cum, inquil, insonuerit vox tubm longior aique
vavil oculos suos, et vidil virum slanlem conlra se et concisior, el in auribus veslris increpueril, conclumabil
evtiginalum gladium lenentem. Perrexilque ad eum, et omnis populus vociferaiione maxima, et muri funditus
ail: Noster es, an adversarioritin ? Qui ail: Nequa- corruent chilalis. Ita factum. Postquam in aures
quam. Sed sum ptinceps exercilus Domini et ntinc mullitudinis vox sonilusque increpuil, muri iilko cor-
366 tcnio. Juxia hisloriam, quemadmodum trans- ruerunt, et ascendit unusquisqne per locum qui contra
ilus Jordanis, ila et hoc ad illud promissum perlinel se erat. Hiericho prsesenli loco myslice civilas dia-
qtiod dictum est, sicut fui cum Moyse, ila ero lecum. Dboli est, civilati Dei vivenlis Hierusalem, semper
Ac deinceps : Hodie incipiam exallare le coram omni inimica, quam et Babylouem nuncupare sancla
lsrael, ut scianl sicut fui cum Moyse, ila el lecum consuevit Scriptura, ul in psalmo superius memo-
sum. Moysi namque apparuil Dominus in ilamma ralo: Memor ero Raab et Babylonis (Psal. LXXXVI).
ignis de medio rubi: htiic autem lanquam vir prse- Raab videlicel in bono,-Babylonis autem in malo
liator stans, el evaginaium gtadium tenens, unicuique ipsius memor ero. Raab, inquam, ul sola vivat
juxta rerum sequenlium proprietalem Dgiiras vel cum universis qui cum ea per fidem in domo
forraas compeientes praeoslendens, illi videlicet suril. Babylonis autem in malo ipsius, sc-ilicet
splendida facturo miracula, ignis apparuit, ul jam ut muri ejtis funditus corruant, sitqtie ipsa ana-
dicluin esl : vidi, inquiens, afflictionem populi mei tbema, et omnia quse in ea sunt. Quare autem sex
in jEgypto, el clamorem ejus audivi, el descendi libe- diebus circuire oportel civilatem semel per diem,
rare eum, huic, mox cruenla bella facluro, evagina- seplimo anteni die seplies? Videlicet quia civitas
tum gladium lenens apparel: princeps, inquicns, ego diaboli, et pro creatura inundi, unde el Creaioretn
sum exercilus Domini, el nunc venio. Uiriq.ue ma- cognoscere potuit, et prb advenlu Filii Dei, quem
gnum coirimendans humilitalis prausidium, sine qua non recipit, judicanda est. Circuilus sex' dicruiu,
 1019 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1020
senarise signifkat creaturae jtidicinm. Sex enim die- A sentenlia ejus ulrobique div.intim lcstimonium c
bus cuiicia hsec creata sunl. Aposloliis aulem, cum. yestigio siibseculum es.l, Nam, ul laceam quod muri
dixissel qtiia, quod notum Dei esl, manifesiiiin est solo Dei nulu., et sine manu hominis fundilus coi>
in illis, Deuseniln illis. manifeslavit, continuo sttb- ruerunt, Achar. filius Charnu filii Zaddi, filii Zare
junxit : Invisibilia enim ipsitts, a cteatura tnundi, de lribu. J.utla, lollendo aliquid de aiialbeinaie tur-
per ea quw fncta sitntinlellecta conspkiunlur. Sem- bavil omnem lsrael, Domino lerribililerinclamanle:
pilerna quoque vittus ejus et.divinilas, ila ut.sinl Analhenia, in medio lui, Israel. Npn poleris stare,
inexcttsabiies, quia cum.cognovissenlDeum^ npn skut coram hoslibus luis, donec delealur. ex te, qui hoc
Deum glorificaverunl, aul.gratias egerunl (Rom. i), co.ntaminniusesl scelete (Jos«evij). ltem qui suscila-.
ctc. lgiiur sex diebtis semel per singjilos: dies ci-. vil el sedjficavii cjyilalem Jeriejio, ipse, juxla quod
vilas iiiimica circumeunda esl, quia pro inlellecla iinprecalus esl Josue, in primogcuitp suofundaiiieiila.
ctjealura mundi impielasJiominum, qui non pro- illius jecjt, et in novissimo liberoruni posuit porlas
bavernnt Deum habere in nolilia, judieanda est, ejus. Sic.enim. habemus in libro Regum lerliQ : In
Septimo auiem, id est, mullo maxime, elper oinnem, dkbus Achab wdifieafiil Ahiel de Belhel Jet.icho, in.
moduin amplius., pro adyentu Filii Dei judicandi Abiram primilivo suo fundavit eam, etjn Segub no-
sunl, quia non receperunl eum. Nunquid enjm non B vissimo suo posuit portas ejus, juxta ver.bumDomini,
andierunt? Et qttidem in.omnem lettam exivil soniis qttod locuius fueratjn mpnu Josttefilii Nun (III Reg.
eotum (Rom.x), etc. Audierunl coelis cnarranlibiis, x,yi). Sane quod dic.lum esj: Inprimitivo suo /nnrfn-
et viderunt in sole positum tabetnaculum ej,us, nec vit eam^ el in novissimosuo positit portas ejus, idem
est qui se abscondat a calore ejus (Psal. xvm). Hoje esl ac si diceretur : Quando fundaroenta ejus jecit,
lam mirabiliter qnam veraciler. dictum, quia vide-. stalim niorltms est filius ejus primogenilus, et deiu-
licet non magis eos latuii Filii De.i advenlus, quani ceps inler sedificandum paulalim secundum ondincm
sol iste qui ab oinnibus videtur. Pro hoc, inquatii, nativitalis decedentibus filiis omnihus, ubi, (quod
aniplius judicandi su.nl, et pro.hoc mullo maxime npvissimum erat.operis) pos.uit po.rlasejus, morluus
inexcusabUfis eruni. Igiiur el hoe recle djclum vel est filius ejus novissimus : mira ambilione pertina-
faclum cst, ut rum singulis cselerorum dierum.se- ciam fujcienle, ul ambiendo condiloris nonieii,
niel, seplimo die civii.is circuiretur..seplies. Sepli- tpitiin cum effectu perderet^geniioris bonoreni.
mus namque. dies, in quo requievit Deus ab omni CAPUT XXI.
opere suo quod pairaral, sicut. lalius in exordiis. Quod in vindkta quw facla est in Israel propler ana-
hujus operis diximus, ipse. esi Filius Dei, cujus r thema quod fttraius est Achat, exemplum sancilum.
illii advcnlus ad judicium esl. Itaque eJ rex civi-. sit conira avaritiqm.
talis diabolus, videntibus cunctis prsecipilabitur., et Qnare aulem tanta severiiaie coeleslis judicii in.
nmri cjus corruent funditus HentiUus, sicui plenius eos vindicatuin esl, nisi ut venturis saeculis mctus
in Apocalypsi habemus, et plangentibiis omnibus, eorum exemplo sanciretur? F;ulurum quippe eral.
qui cum illa fornicati suiit, ac. dicentibus ; Vmvw (qnod hodie videmtis) .ul scilicel falsorum fralrum
civilas illa magna Babylon, civilas illa foflis, quoniamx ayaritia simul et ambitione non modice Ecclesia Dei.
nna hora venil jitdicium tuum. llemque secundo : turbarelur. Quid enim?,Noiineomnes qui. in Ghrisio
Vm vw civilas illa magna, qum an\\cla erat byssino, Jesu bapiizaii sumus, Jeiicho, id esl mundum bunc
et purpura, el cocco, el deanrala est.auro, et lapide, anathemati.zavimus, abrenuntiando diabolo el om-
prelioso, el margaritis, qttoniam una hora destilulie nibus pompis ejus? Ecce autem de nobis exierunt,
tunl tanlm dhitiw. Ac deinceps lcrtio : Vte,.vwcivilas, quamplurimi imilalore.s Achar de Iribu Juda, qui
magna, in qua diviies facti sunt omnes qui habent na- yidelicet fidejm prpfiienles catholicam, quod est esse
ves in mari de pretiis ejus, quoniam. vfta l\pra desolata. vgl dici de Iribu Juda (Jtida quippe confessio inter-
est (Apoc. xvui). prelalur), tulerunt de islo anatheniate, et furati
CAPUT XX. j sunt aique menliii, et absconderunt, atque inter
U
Quod Josue cotitemplationejudicii divini urbem ana- ypsa sua reppsuerun.t. Dum enim sub specie pie-
thematizaveril, el eum maledixerit qui muros ejm talis, ptilchri incedenjes alque religiosj, avaritiaa
restitueret. student, quw est simulacrorum^ servilus (Ephes. v^
In lempore illo imprecatus esl Josue, dicens :.Ma- et ctincla malitjsei;spiritualis faciunt venalia, quid
lediclus vir coram Domino, qui suscitaverit el mdifica- aliud quam anatheroa furanlurj et mentiunlur, et
terit civitatem Hietkho. In primogenilo SMOfunda- abscondunt inler vasa sua, imo iqtcr cpnscienlias.
menta illius faciat, in novissimo liberotum. ponat suas. Hanc maliiiae radicem, et hujus fyllis amarilu-
pottasejut. Duo dixit : Primo, sitque civilas hsec dinem, primum in Simone Mago per os.beati Pelri. c
analhema, et omnia quse in ea sunl. Deinde male- aposloli, universa Chrisli Ecclesia terribililer ana-
dklut vir coram Domino, qui suscitaverit civila- thematizat, el boerelicam esse hydriam indical. Ncn
tem Hiericho. Duo, inquam, dixit, et neulrum in ergo, inquit Dominus, poierii Israel stare anle.
aroaritudine furoris, sed ex proprii molu animi, hosles suos, eosque fugiet, quia pollutus est anathe:
367 sed divini conlernplatione judicii, civitatem male. Ubi enim in sacerdotibus, vel eis qui prae-
pcccairicein Deoque odibilem condemnavit. Denique sunt, avarilia regnal, ct principaltim obtinet pecu-
 1021 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLIL— IN JOSUE LIBER UNUS. 1022
nia, hi qui sunt Israel arma virtutmn contra vitia A . eas (ibid.). Juste ergo Domini sentenlix fuerat, ut
tenentes, et prout oportet arguere, obsecrare vo- indurarcnlur corda eorum, et ptignarent, et non
lentes, slare non possunt contra hosles libcre rcpu- mererentur ullam clemenliam, sicut pracceperat
gnanies, quippe quos pecunia luelur, ut de vitiis Dominus Moysi. Quid enim proeceperai Dominus
suis aliquando non saltem impune arguanlur. Unde Moysi. Si quando, inqiiit, accesseris ad expttgnan-
et apud evangelislam Malthseum, pulcbro myslerio dam civitatem, offer ei primo pacem. Sin autetn
dicium lenemus, quia cum Dominus noster, faclo fwdus inire noluerinl (Deut. xx), etc. Acdeinceps:
de funibus flagello, vendentes et cmentes de templo De his autem civilatibus qum dabunlur libi, nullitm
ejecisset, lunc demum accesserUnt cwci el claitdi ad omnino permilles vivere, sedbtlerftcies in ore gladii,
eum in templo, el curavil eos (Mallh. xxi). Non prius Bwihmumvidelicet, Amorrhwtim,etChananwum, Plte-r
caecoset claudos curavit, quam illos Iairocinahles resmum, et Hevwum, et Jebttsmum, skut prwcepii
de spelunca ejecit, quia videlicel non vilia curari, Dominus Detts luus, ne fone doceanl vos facere cun-
nec virtutes possunt iliuslrari, nisi prius Mammon clas abominationes, qttas ipsi operali siint diis suis,
de cordibus sacerdolum, aut ipsi sacerdotes cum el peccelis in Dominum Deum veslrum (ibid.). Parum
illo deo suo de lemplo Dei fuerint ejecli. Hoc, in- anlem eral apud homines, lanlum 368 viciorem,
quam, fuiurum erat, et idcirco tilililer proemon- B qui nec mortuis parceret, sed moiluorum quoque
strandum erat in illo uno Achar, qualis vel quanla colla pedibus calcari praeciperel, morluosque pati-
sccundum nomen ejus, quod interpretalur tumttllus bulis affigeret, de crudelitato excusari prrediclo
vcl itirbalor, cunctis iinilatoribiis cjus lurbatio vel teslimonio, vel prseeeplo lcgis, nisi etiam defende-
poena sit reposila. Recle igilur severe, el sine ulla : -.reiinin prsesentiarum novo ci inaudito miraculojusti
venia pro tali in illum furlo vindicalum est, lapi- . DeL (CAP.X.) Cum, inquit, fugetent filios Israel, et
(lante illtiin omni lsrael, et omnia qum illius erant, !.essent in descensu Betheron, Dominus misil supex eos
igne sunt coitsumpta, proeloqucnle Jostie, ac dicente, lapidcs magnos de coelo,usque ad Azeca et Maceca, et
Quia turbali nos, lurbel le Dominus in die hac (Jos. morlui sunl mullo plttres lapidibtts grandinis, quatn
vn). Quamvis enim illo dicenle : Fili mi, da gloriam quos gladio percusseranl filii Israel. Tunc loculus est
Dominp Dep. Israel, confilere, el indica mihi quid Josue Domino in die qua tradidil Amorrhmum in con-
feceris, el ne abscondas : illeconfilendo resporidcril. speclu filiorum Israel, dixilque coram eis : Sol, con-
Vere ego peccavi Domino lsrael, el sic feci, non tra Gabaon ne movearis, el luna, contra vallem Ahia-
tamen ullam mereri veniam debuit, qttia videlieel lom Stetil itaque sol in tnedio cceli, el non festinavit
confcssio niniiutn larda fuit. Anle enim lUTbatusesl occumbere spaiio uniiis diei. Non fuil anlea el poslea
Israel quam ille rcaium agnoscerel, et ante sors tam tonga dies, obedienle Doinino voci hominis, et
yeridica, Deo auclbre, prodidil persouam, quam pugnante pro Israel. Quid igilur iu omnibus his, nisi
ipse culpam. futttri universalis judicii jtisti figura vel documenlum
CARUT XXII. est, quando is qni in mulliiudine misericordioe
judicandtts atlvenil, in forliludine juslilire gladium,
Q.uate Domini sententia fuetil, ul ctincli teges conlfa
Israel pugnarenl, el pugnando cadereiit, el qiwd illa ul supra signilicaliiin esl, evaginalum tenens, judt-
cwdes, et sote stanle prolongala dies, longumjudicii catttrus adveniel? Tunc profeclo sole slanle, et non
diem significet. feslinante occumbere, longus dies erit,donecse
(CAP.IX.) Quibus audilis, cuncli regcs irqns Jorda- gcns ulciscatur de inimicis suis, Nonne", inquit,
nem, qui versabantur in monlanis, el campestribus, scriplum est hoc in libro juslorum? Qtvo in libro
in maritimis, ac liltore maris magni, hi quoqu» qui juslorum, nisi in iiniversitate sanclarum el veridi-
habitabanl juxla Libanum, JElhwus, el Amorrhwus, carum Scriplurarum? Universilas quippe illarum,
et Cliananwus, Pherezwus, el Mveus, el Jebuswus, diem Hlum tremendis declamat prseconiis, diem lon-
congregati sunl pariter, ul pugnarent conlra Josue el gum, diem magnum, diem amarum. Juxia est, in-
Israel, el uno animo, eademque sentenlia, elc. Omnes rj quit Propheta, dies Domini magntts, juxla est et
peccalo suo duce congregati sunt, ut perirent, quia velox nimis. Vox diei Domini amata , ttibulabi-
videlicet Domini sentenlia fuerat, ul indurarentiir tuf ibi fortis. Dies irw dies illa , dies iribula-
corda eorum, el pugnarent conlra Israel, et cade-; lionis el angusliw, dies calamitalis et miserim, dies
rent, ei non mererentur ullam cleinentiam. Quare tenebratum et caliginis, dies nebulm et turbinis, diei
aulem hoc Domini senlcnlise fuii? Ykielicel qtiia tubai et clangoris (Sophon. I). Yere longus, vere
tain pessimi erant, tamque peccatores, ut ipsa eos magnus dies, cujus magnitudinem tot vOcibus, tan-
terra inerilo evouierct. Cum eniin dixisstel: Qui cum lis declamalionibos explicare propheta non valet.
jumento el pecore coieril, morte moriatur : mulier CAPUT XXIII.
qnw succubuerit euilibel jttmenlo, simul inlerficielur
cumeo (Levit. xx); cum, inquain, haccet his similia Proculo eo quod, ejectis genlibus, Josue lerram in fnnU
disttibuliohis sorle divisil', id significari quod
dixisset, subseculus ait : Ne et vos evomal lerra mansiones in domo Patris gralia Dei dislribuuniur
quam inlraturi eslis el habitaturi. Nolile ambulare in el non ex meritis,
Hgiiimis nationum, quas ego expttlsurus sum anle (CAP.XIII.) Et dixil Dominus ad Josue : Seuuisti
vos. Omnia enim hwc fecervnt, el abominalus sum el lougwvus es, terraque lalissima ierelkia est, qum
1023 RUPERTi ABBATIS TUITIENSIS 1024
necaum sorte tltvisa esl, elc. Qiionian et lioc au A ; inquit AposloUis, ut ne quis glorietur (Ephes. u).
imperio Domini, procedit.ut nou lioiiiiiiuin arbi- Rccte igitur forle, in qua non hominis eleclio, sed
trio, sed occulto sorlis judicio tiibubus Israel divi- occulla Dei cuncla agit disposilio, terra illa divisa
derelur lerra repromissionis, ne hoc quidcm a esi: quia videlicel, gralia Dei, quam nulla prseces-
myslerio, vacare credendum est. Quid enim est, serunl merita, noslra lerra viventium speranda
quod ejectis a facie eorum gentibus, sicut et Psal- nobis et possidenda est. Transeamus nunc ad librum
inista canit : Sorle divisit eis lerram in funkulo Judicum, el planam irilamque hislorioe superficiem
dislributionis (Psal. LXXVII),nisi qtiod beata palria, Iransilienlcs, in bis dunlaxal venerandum quaeramus
de qua superbienies ejecli sunt apostaise angeli, niysieritmi, tibi pro re vel tempore se exerit Domini
cmiclae mansiones illoe, quae inultw sttnt in domo yerbiim, ubi ad ejus dicilur vel agilur quid coelesle
Patris (Joan. xiv), gralia Dei dislribuiuiliir, el non imperium.
ex merilis. Dei enim donum est, ct non ex nobis,

R..D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

H TRIITAm II OFERIBUS W

LIBRI XLII

IN LIBRUM JUDICUM

COMMENTARIORUM LIBER UNUS.

369 CAPUT PRIMUM B Domini Spiritus, recle spiritualia Salvatoris nostri

Quod duodecunsint judices usqne ad Samuel,unde Chrisli Filii Dei mysteria in persona ejus re-
et liber Judicum diclus est. quirurilur. Historia de illo talis est.
(CAPUTI.) Post tnortem Josne consuluerunt filii CAPUT II.
Israel Dominum, dicentes : Quis ascendel ante nos De Othoniel, el uxore
ejus Axa fiiia Caleph : quid
centra Chananwum et erit dux belli? Dixilque Domi- sedens in asino et svspirans allegorice significet.
nus : Judas ascendet. Ecce letram in manu ejus, elc. Dixilque Caleph : Quid percusserit Carialh Sepher
Liber isle idcirco liber Judieum appellalur, eo quod et vastaverit eatn, daboei Axamfiliam meam uxorem.
de illis conscriplus sil qui judicaveriinl lsrael, ante- Ctimque cepisset eam Otlioniel filius Cenez fratcr
quam in gente illa regum nomen, vel regia. poicsias Caleph minor, dedit ei filiam suam conjugem. Quam
expelerelur. Fuerunl autcm judices numero duode- pergenlem in itinere monuil vir suus ut peteret agritm
cim. Primus, Olboniel filius Cenez frater Caleph, a paire stto. Quw cutn suspirassel sedens in asino,
Secundus, Aolh filius Jera filii Gemini. Tcrtius, dixit ei Caleph : Quid habes? Al illa respondil: Da
Sangar filius Anal. Quarlus, Baraclt iilius Abinoen, milii benediclionem; quia lerram amilem dedisli
de Cedes Nephlalim. Quintus, Gedeon filitis Joas. niihi, dael irrignam aquis. Dedit ergo ei Caleph irri-
^ guam superius et irriguam inferius. Haec ipsa per
Sexlus, Jair Galaadiics. Seplimus, Jepbte Galaadites.
Oclayus, Abesam de Beiblehem. Nonus, Ahialon a;;licipationem in libro Josue dicla sunl (Jos. xv).
Z.bnlonitss. Decimus, Abdon filius Hellel Pharallip- Porro Othoniel, sive, til verius, juxta bcattim Hierc-
niies. Undecimus, Samson. Dtiodecimus, Samuel. nymum, scribilur, Alhoniel, lempus ejus Dei, vel
De primo horum Olhoniel ila Scriplura refert: responsio Dei inlerprelalur. Signifrcat autem magnuiii
Et clamaverunt filii Israel ad Dominum, qui suscita- judicem,imoSalvatoremIsrael Christum Dei Filiuni,
vil eis salvalorem, Othoniel videlket filium Cenez cnjus typus quo populum suum visilavit tempus
fralrem Caleph juniorem. Fuilque-in eo Spirilus Do- Dei, ciijus Evangelium nimirum responsio Dei esl.
mini, et judicavit Israel (Judic. m). Quoniam ergo Axa vero, sive, ul verius lcgalur, Axaf, niedka-
nomine .salvatoris el officio fungitur, el in eo fuit menltnn iiiterprelatur : nam Axa in furibundam
 1025 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLlI. — IN JUDIC. LIBER UNUS. 1026
vertilur. Loei hujtis sacramenlum duplex, id est. A duxit oculus ttieus (Thren. iu). Principaliter lamen
tain allegoricum quam morale est. Nam Olhoniel, compunctionis genera cluo sunt, quia Dcum siiiens
stilicet salvalor nosler et judex, turic Cariaih Se- anima, prius iimore compungitur, post araore. Prius
pher, id esl civitatem litteraruin percussit, quse eniiri in lacrymis se affligit, quia, duin malorum
prius Dabir, id esl loquens sive loquela vocabalur, suorurri recolit, pro his perpeli supplicia selerna
quando manifestata veritale Evangelii, loquacem perlimescit. Al vero cum Ionga mceroris anxietale
Scribarum et Pharisseorum synagogam in liltera fucrit formido consuinpla, quoedam jam de prae-
legis glorianlein redarguit. Nam eadem synagoga sumplione veritas nascitur.el in amore ccelesiium
recle civiiaslilietatum dicta est, cuiprimum credita gaudiorura animusiiiDaminaliir. Ei qui prius flebal^
sunl eloquia Dei (Rom. in). Dixit auiem salvalor ne duceretur ad suppliciunij posiniodiim amarissime
isle Scribiset Pharisoeis; dixit, inquam, et diclum deflet, quia diffcrlur a rcgno. Coulemplatur enim
opere compievit: Amen dico vobis, quia aufetetur a rnens qui sint illi aiigelorum Chori, quoe socielas
vobis tegnum Dei, et dabilur genii facknli fruclus sanctorum spirituunii quae majestas oeternoevisiohis
ejus (Matth. xii). lta per civilalem lillerarum, id est Dei, et amplius plangil, quia bonis pCrennibus
eos qui tulerunt claviiri scientise, percussit atque . deesl, quoeflebal prius cum mala iuterna rnetuebat.
"
damnavil proposito sibi praemio, ut acciperet Axam Sicque fit ul perfecia compunclio formidinis iradat
conjugem, id est novam de gentibus Ecclesiam. Cu- animum compunclioni dileclionis. Quod bene in hac
sacra veracique hisloria, figurala narratione de-
jus pater per fidem faclus estCaleph, quod inter-
prelalur 370 q^asi cor, scilicet Deus, qui nobis scribilur. Quia ergo, ut dixi, duo Suiit compunciio-
faclus est quasi cor, dicendo : Converlimini ad me, nis generaj dedil ei paier stitis irriguum superius,
el ego convertar ad vos (Zach. l). Hinc ipse qui faclus el irriguum inferius. Iriiguum superius accipii ani-
est ei vir salvalor mundi, suasit ut peteret a palre nia, cum sese in lacrymis cosleslis regni desiderio
suo agrum. Docuii enim Ecclesiam suam orare et affligil : irriguum vero inferius accipit, cum inferni
flendo perlimescil. Et quidem prius irri-
petere a Deo Patrc regnum coelorum (Matth. vi; siipplicia
Luc. xi). Quw cum suspitassel sedens in asino, dixit guum inferius, ac post irriguum superius daltir^ sed
ei Cateph : Quid habes ? Axa sedens asino suspirat, quia compunclio amoris dignilate praecminel, ne-
cesse fuil ut prius irriguum superius, et postmddum
quando conversa ad Chrisluin Ecclesia, prima jam
inferius commeniprari dehuisset.
graiia, id esl peccatorum remissione, percepta, se* irriguum
cundam graliam, id esl Sancli Spiritus illustratio- CAPUT IV.
nem, regni coeleslis desiderium postulat. Unde et iQ De Batach el prophelissa Debbora uxore ejus , el
prolinus subdilur : Da tnihi, inquit, betiedictionem; quod idem sit Lapidolh.
quia lerrum atenlem dedisti mihi, da el irriguam (CAP.IV.) Quarlus jam nobis e judicibus assumi*
aquis. Terra iiainqiie arens est prima gralia reniis- lur Baracb, nam in Aolh qui secundus est, mystcrium
sionis peccatoriiin, quam in baptisino pariler oiiuics reqtiircre vel sacraiiienluin, pene violentum est,
accipimus : irrigua vero aquis, cognitio vel deside- qnippe qui non lam divinb oraciiio quam htimano
rium coelesiiuiii boiiorum, quod in diversis diversa duclus ingenio, inio et dolo iiileifccit regem Moab,
operatur unus aique idem spiritus, dividens singulis alque idcirco non tam missusqiiam pcrmissus dicaiur
proul vult. a Deo, ut esset salvalor. Addidetunt, inquit, filii
Istael facere tnalum in conspeclu Domini, post
CAPUT III.
inotlem Aoih, et tradidii illos Domiimsin manu Jabin,
De eadeni te moraliler, quw senlenlia btali Gte+ regis Chanaan, qui tegnavit in Asor. Habuiique
gorii esl. ducem exercilus sui Sisaram, ipse autem habitabat
Cseteruni ei riioraliler Axa supcr asinum sedet, in Aroseth genlium. Clamaverunlque filii lsrael ad
Cumirrationabilibus carnis susemotibus anima prse- Dominum. Nongenlos en:m habebat falcalos currtts,
sidel. Quaesuspirans, a patre lerram irriguam petit, D I et viginti annos vehemcnier oppresseral eos. Erat
quia a Crealore nostro cum magno gemitu qucerenda dutem Debbora prophetes ttxor Lapidoth, quw judi-
esl lacrymarum gratia. Simi nanique nonutilli, qui cabal populttm iii illo iempore, el sedebat sub palma ,
jam in dono perceperunl pro juslilia libere Ioqui, quw nomine illius vocubulur, inler Rama et Belhel,
oppressos tueri, indigenlibus possessa tribiiere, ar- in monte Ephruim. Asccndebantquead eamfilii Israel
dorem fidei habere : sed adhtic graliam lacryinaium in omne judicium. Quw misit et vocavilBarach filium
non babenl.Qi nimirum terram auslraremetarenlem AbinoendeCedes Nephthalim. Barach idemqui Lapi-
habent, sed adhuc irrigua indigenl, quia in bonis doih vir Debboroe prophctes fuisse iradiiur. Inter-
operibus positi, in quibus magni atque fervenles prelalur aulem Lapidoth fulgur, Barach quoqtie
sunt, oportet ad mintis, ut aut titnore suppl cii, fulmen. Fulgur idcirco, quia antequam ulcisceretur
aut amore regni coelestis mala etiam quae aniea Israel de Cliananseis, quasi fulgur splendebal in po-
perpelraverunt, deplorent. Ei licet in mullis specie- pulo, meritis scilicet et prarogativis ppcruin : posl-
bus coiiipimclio"dividaliir, quando singulie qua:que quam vero iilius est Israel de Chananseis, fulmeii,
a polcnlibus culpaeplarigtintur, uiide ei voce qtioque id est perculieiis, vocalus est. Plana liisioria csl.
pcenileniitim Jeremias, ait: Divisionesaqunntm de- Canticiim ergo eoruin primo breviter percurrenles,
1027 RUPERTI ABBATIS TUlTIENSiS 1028
t.uiic demum pulchrum p.erstriiigamus myslerium, A ubi dlcilur.: Clamaverunt filii Itrael ad Dominttm,
quod intrinsecus latet. nongentos enim falcalos habebal currus, el per vi~
CAPUT V. giiili annos vehemeiiter oppresseral eos (Jud. v). Ve-
Canticiillorum traclatus ex bealoUieronymoiilleraliler. hementer oppressil ebs, qiiia armis exspoliasse
(CAP.V.) Domine, cum exires de Seir, et transires dicitiir, sicul in libro Samuelis scribilur : Cumqiie
ptrEdom, terramola esi, cceliqueac nubes dislillave- venissel dies prmlii, non esl invenlus ensis et lancea
runt aquis. Exisse Dominus de Seir dicilur; el trans- loiitis popttli, qui eranl cum Saul-el Jonalha, exceplo
isse per Edom, eo quod IdumsDislegem suam reci- Saulel Jonalha,filioejus (I Reg.xm).Cor meumdiligit
pere nblentibus in monle Sinai legem Isracl dederil. principes/srflfi/.Sciendumquodin Hebrseonon princi-
Tetra mola est, cmli ac nttbes dislillaverunt aquis. pes, sed doclores legilur. Hoc Debbora in persoha Dei
ferrse inotus riionlis Sina describilur. El qtiod di- loquiiur, quodbeusdiligatdocloreslegiDeistiideiites,
xil, cmli ac nubes disliildveruht aqnis, ad prSesenliam de quibus dicilur subjungendo: Quipropria voluntate
Doinini cceli, quasi quodam pavorc sudorem, emit- obiitlistis vos discriniini in populo, benedicite Doinino,
lentes, aquis dislillassc dicuhlur. Siniililerel montes De quibus eiiam jam stiperius diclum est in eo locO,
"fluxerunt a facie Domini. Quod verb sequilur : El ttbi ail : Qui spOnle oblulislis ammaS vestras ad pe-
Sinai a facie Domini Dei Israet; subaudiendum esl, " riculiim, behedicite Dotniho.
corilremuit el fumavil. In diebus Sangar filii Atiath, Qui ascenditis super niienies asihas, et sedtik in
in diebtis Jahel quieterunl setnilm, et qui ingredie- judkio,et ambulaiis in via, loquimini. Ascehsores
bantur, ambulaverunl per calles devios. Quievisse asinarum populus Israel dicilur. Asinae verb, iil
dicuniur semilre, qtiia lemppre Sangarducis Israe), quibus ascenduut, doclores iribus Israel dicuntur.
prreoccupatre eranl semitoe ab inimicis lsrael, cl non Super quorurp doclrinam reliquus populus quasi
audebani iu domum Domirii libere orandi gralia as- super asinas ascendissc dicilur, i'd est requiescere.
cenderc, sed qui ingrediebanlurper eas, limore inimi- El ipsae asinse nileriles dicuniur Koc est gradientes
cbrum laleiiler et per calles deyios ascendehant. De instarlunoe, ih lcge sederites siiper judicium, id est
quibiis inimicis non plene eos Saiigar liberasse dicilur. super legem. Qtisc eliam super jiidicium sedere di-
Quod vero interponilur paulo superius, indiebus Jahel, cuntur, id est super legem, el ambulare in via,
intelligeudum eslquia, intcrempto Sisara a Jahel aper- subaudilur legis, eo quod viam legis nequaquam
isesiint vise.et absque ullo liniore ibant in domum Do- excederent. Popurtlm ilaque qrli super has asinas,
iiiini,qiii arilea>percalles deviosillucgradiebanlur, et 1d est super fios doctores requiescebant, provocat
371 quod Jahelautbebborahic ponilur, humililatis Q Debbora ad benedicendum Dominum, eldicil: Lo-
bausa lioc DebbOra fecisse diciiur, eb quOd Jahel quiniini; id esl laudatc. Et qUasi irilerrogasserit, ubi,
uxorAber Cynei Cisaram inlerfecerit. Cessaverunt et quando laudabimus Dbmirium, illa respondii:
forles ih Israel, quievetunt donec sufgetel Debbota, Vbi collisi tiutt currus, el hoslium suffocalus esi
sttrgeret niatet in Istael. Forles hic doctores et prae- exercilus. lbi narrenttit jusliiim Domini, et clemeniiw
dicatores legts dicil, qui quievissej id est, non fuisse foriis Israel. Ac si diceret: Quamvis semper et ubi-
dicunttir, dbnec surgetei Debbora, quse lsrael et que Deus laudandlis sil, modo lameii a vobis politis
prsedicaiione el exliorlatione doccret, ei consilio ab I.iudandus est, et beneilicciidiis, qui iriimicOsVeslrOs
hoslibus liberaret. Hos etiam fories in su.perioribus subverliljSicut ^lgyptios in mari iliibro (Exod. xtv).
ad Dominuiri secum benedicendiim, eadem Debboia Tunc descendil ad porlas populus Domini, el oblinuit
verbis his provocat, dicens: Qui sponle bblulistis principatum.' Ad portds populus Domini descendit,
animas vestras de Israel ad perkulum benedicileDo- id est ad porlas domus Domini, quia, benediclo et
mino. Hi fortes, id est doClores, obtulisse dicuniur cotiaudato in loco victoriie Domiuo, descenderunt
suas animas ad periculum, id est legi Dei et servi- in domum Domini, ul ibi eiiam Dorainura collauda-
tuii ejus se subdidisse, el die nocliique in medila- renl, oraliones et victimas ei offerentes. Quod vero
tionibus corpus animamque macerasse. Nova bella D de iribu Isachar, doclores creierarum tribuum
elegit Dominus, el portas hostium isle subvertil. Quo- essenl, monslralur cx libro Paralipomenon ubi ail:
niodo vel in quo nova bella? Scqniiur coiitinuo, ei De filiis quoque Isachar eruditi viri, qui nolant sin-
inierrogando dicil: Chjpetts et hasla si apparuerunt guia lempora, ad prwcipiendum quid facere deberent
in quadraginla millibus lsruel ? subaudilnr, non. lsrael, principes ducenti. Omnes autem reliquw tri-
Haec enim verior lcclio, veriorque sensus est, licet bus eorum consilium sequebantur (I Par. xn). Et
in plerisque codicibus, detracta dictiuncula si, affir- quoil iidem doctores asini sint, monslralur in libro
malive soleat legi, quod scriptorum vitio inolcvit. Genesis ubi legilur : Isachar asinus forlis accubans
Quod dicil, clypeus el hasla, inlelligcndum est hoc inler terminos. Vidil requiem quod esset bona, et
quasi jurejurando dixisse, quod in quadraginia uiiHi- quod optima lerra, el sttpposuil humerum sttum ad
btts nec clypeus nec hasla inveniri possel. ldcirco porlandutn, factusque est tribttlis serviens (Gcn.
Deus nova bella elegisse dicilur, et porlas hoslium XLIX).Asinus in libro Genesis ubi sequiiur, fortis
subverlisse, eo quod de inermibus fortes et viclorio- dicilur propler forliludinem legis, ee quod legem
sos feceril. Quod vero Isracl armis exspoliati fuissent. in humero porlaret, ct cseleris Iribubus iribulum,
a Jahin rege Clianaaii, in superioribus declaralur, id esl doetrinam legis impenderet. : Jn libro vero
 1029 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS tlBRI XLIL— IN JUDIC. LIBER UNUS. 1030
Jndicum asinoe dicunlur, eo quod viribus fracii et.t A credens vcrba Domini, se discrimini dedit, praeci-
humiliali atqtie infirmi manerent, jugo scilicet gen- pitansse in torrentem Cyson, persequecs et debel-
lium pressi atque humiliati, et sola lanlum legei lans Sisarae excrcitum. Barathrum in hoc locO tor-
Dei conlenli. Surge, surge, DebbOra, surge, surge., , rens Gyson intelligilur. Dh<iso conlra se Ruben,
loquere cantkum. Nolandum quod in Hebrseo ex- magnanimorum repetta c.ontentio est. In Hebraco
pergiscete legatur, id est expergiscete in spirilu pro-- non habeiur coutrase, V"oxenim Debbora esl increi
pheiise. Praefatorum itaque doctorum vocibus Deb- pansRuben, id est irihiim Ruben>eoquod imperio
bora provocaiur, ut expergiscatur in spiriiu prophe- Domini non obtemperans cum frairibus suis conlra
tiae et laudis, et non cesset a laudibus Dei Unde> iiiimicos Domini dcbellaudos non ierit, sed timofe
et sequilur : Loquere cantkum. Surge Bttrach etI perlerrilusi el verbis Domini hicredtilus ab els se
epprehende captivos tuos -fili ASinoen. In Hebraeoi diviserit, et pro eo magnaniinus, id est superbits,
dicilur: Prmdare prmdam tuam, fili, Ahionem. reperlus, exstiteriti Unde et seqhilur eorum incre-
Hac sentenlia vocibus eliam eorumdem dociorumi patio in spiritu prophetise diceris :
Barach admonetur, ul depraedelur reliquias iiiimi- Qttare habitasintet duos tetntinos; ul attdias sibi-
corum suorttm, et ad internecionem eos tisque per- losgregum. Inllebrseo nOn legitur rfaos, sed inter
ducal, el nonien sibi viclorise laudabiliier acquirat. »' terminos, el esl sensus: 0 Ruben, quare habitas-,
Tunc salvatwsunt retiquiw populi. Hsec senteniia id esl quare remanes inter tetminos luos, scilicet
ad inlelligendum, jungenda est sententioe superiori, vicinarum tribiiuin tuarum, ut audias sibHosgtegum l
qua dicilur, ubi narrentur justitim Domini, clemen- Ae si diceres : Greges quihus abundas, servafe cu-
iim fottis Istael, eo quod tunc salvatw sunt reliquim pis et arailtere vereris, eorumque sibilos audire po-
populi.. Dominus in fortibus dimicavit. In Hebrseo lius dcleclaris, quam cumfralribus tuis ad debel-
iegitur, Dominus propter me in fortibus dimicavit, landos hostes Israel prdgredi niteris, et quia hoe
et est vox totius populi Israel. Dimicavil euitn pro- facis, imperio Domini superbus resistis, unde et
pler eos in ^Egypiiis et cseteris inimicis lsrael. sequilur id ipsum, quod et supra : DivisoRuben,
Unde et seqnitur : Ex Ephraim delevrt eos in Atna- magnanimoruin reperta vonteniio est. Eo qtiod niale
lec, id est Josue, exisiens de tribu Ephraim, dele- fecerit, imperium Domini parvipendens; et, super-
vit forles inimicos Israel in Amalec el populum ejus bus existens. Ga'aad trans Jordanem quiescebaU Et
in ore gladii, sicut legilur in libro Exodi : Fngavil^ hoc increpando dicilur, eo quod remorante Ruben
que Josue Amalec et populnm ejus in ore gladii cilm e'o Galaad pari consilio rcmanseril. Et Dan va-
{Exod. XVII).El qtiod idem Josue ex tribu Epbraim cabdt navibiis, quia videns quod iribus Ruben et
fueril, monstratur ex libro Numerorum-, ubi dici- C * tribus Galaad non irenl cuin fratribus suis ad bel-
lur : De trrbu Ephraim, Osee filium Nun (Num: landum, limore correplus navibus yacando fugam
im), quera et in consequentibus Josue vocat, di- arripuerit : Astr habitabat in liilore matitj et in
cens: Vocavitque Moyses Osew filium Nun Josue - portubus morabalur. Simililer boc increpando po-
(Jos. vi). Ei post ettm in populos tuos Amalec post niltir, eo quod Aser in lillore maris liabitans, in
eum, id est Josue, ex tribu Benjamin exisiens, Saul porlubus moralus fuerit, fugam potitis arreplurus
populum Amalec prsecipiente Doniino delevil. Quod qtiani fratribus coraproeliaiurus. Zabulon etNeplttha-
de spirila prophetioe Debbora et Saule futuruni pro- lim oblulerunl aniinas suas morti in regione Mtroniei
pbcicvit, el hoc sccundura schema, quod vocatur In Rebraeo super tegionem Meronie. El est seiisus :
prolepsis, dictum est, quod ipse essel delelurus Quia caueris tribubus irc nolentibus, hae durc trihus
Amalec, sicut habes in libro Samuclis (/ Reg. xv). animas suas morli dederint super regione Meronie.
Sed et quod ail: 0 Amalec, in Hebneo non legilur, Meronie enim inlerpretatur excelsus. Pro regione
sed Latinus iulerpres sensus gralia hoc addidit. De enini Excelsi, id esl Dei, oblulisse dicunlur animas
Machir -principes descenderunt el de Zabuton, qui suas, cl idcirco laudibus efferuntur, cum crelerse
exercilumducerent ad bellandum. In Hebroeolegitur: U , comprehendanliir tribus. Venerunt reges ei pugna-
De Muchit principes detcenderunt, el subaudilur ad vertint. Reges lerroe Chanaan dicit, qtii regi Jabin
bellandum, ideslad proslernendum Sisara princi- siibditi erani. Piignarnni regcsChanaan. Idipsum re-
pem, et de Zabulon, subaudilur descenderuui, qui petit, »i IVinnnac.Tlianaacenimprovincia esf,ubi est
ducerent de tribu lilleturum, id esl de tribu Isachar, torrens Cyson , juxta aquas Mageddo. Mageddo
et subaudilur ad beliandum, id esl ad Deum collau- enim civitas esl posita supcr lorrentem Cyson. Et
dandum et exorandum, de quibus et scquilur. Ducet quod dicil, juxta aquas Mageddo, intelligitur juxla
Isachat [uerecum Debbora. ln Hebrseo, principes, id torrentem Cyson civitas Mageddo. Tamen nihil tu-
est doclores Iegis fuere 372 cum Debbora ad col- lere ptwdantes. Hoc subsannando dicilur, cum non
laudandum Deum. Et Barach vestigia sunt secuti. solum nihil prredse lulerinl, qnin polius animas
InteUigendum esl quia pars qusedam illorum cum eruere nequiverunt. De coelo dimicatum est contra
Debbora ad Deum cotlaudandum remansil, et pars eos. Quia in quadraginta millibus lsrael clypeus et
Barach vestigia sunt seculi ad populum exhortan- liasta inveniri non poterant, idcirco Dominus de
dum el debellandum Sisaram. Qui qttasi in prmceps coelo lapidibus grandinis et igni diniicavit pro eis
ac baralhrum se discrimini dedit. Barach sciiicet, contra hostes suos, sicut ei illud in libro Josue (Jos.
 1051 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1032
'%). Sldlw fiianeiites in ordine suo et cursu, adver- A citus hoslem generis humani nominc ipso signiflcat.
tits Sisdram pugnaverunt. Slellaeangeli intelligantur, Interpretalur namque equi vuio. Equi visio diabolus
qui de coclo coutra Sisaram pugnaverunt. esl, qui omne sublime videt, qui secundum naturam
Tdrrciis Cyson traxit cadaveta eorum. Est enirr;hic equi superbi el fluxi spiriium hominis in superbiam
defecluset quasi inlerrogando, ubi et respondeatur erigil, carnemqueluxuriosam velut equino fluxupol-
in torretiiem Cadumin, id esl in mare Rubruni. luit. Hic dux Jabin, quod intei pretalur inleltigemim,
Unde et sequilur. Torrens Guduir.in, totrens Gyson. videlur enim sibi esse cherubin, id est pleniiudine
Torreniem Cadumin mare Rubrum voeat. Ca- scientise, dux, inquam, Chanaan, id esi omnium
dnmin enim inlcrprelalur antiquotum , eo quod quorum pedes per superbiam moti sunt. Chanaari
antique miracula in eo facta fuerint iraiiseiiiilibiis quippe inlerpretalur motus eorum, nongentos babuit
filiis Israel, et .^Egyptiis pereuntibus. Et quia falcatos currus, id est stiperbivit in omni polentalu, ila
ltiare Rubrum jEgyplios morluos evoinuit, ila tit sibi pro-Deo prseessevideretuf, cunciis aiigeloruni
ut eos morluos Israeliiae super liltus maris viderenl> ordinibus. yj^Eralattlem, inqnit, Debbora pfophetes
ei cadem cadavera piscibus et bestiis maris abstra- uxor Lapidolh. Debbora apes interpietritur. Signi-
cla fuerunt, idcirco traxit torrens Cyson cadavera ' ficat autem legem, quse tanquam iri cera mel, id
eorttm, ut pro cadaveribus ^Egypiiorum sibi ablatis B esl in litiera, spiritus conlinet dulcedinem. Hrcc
cadavera Cliananseorum ipsius maris Rubri pisces auieriiuxor Lapidolh, quiet ipse vocalusesl Baraclu
et bestiae comederenl. Conculca anima mearobttslos. Vir Debborre populus fuit Judaicus, legis sludium
Moc Debbora in persona toiius Israelis dicit, ut vel scieniiam professus. Lapidoih fulgttr, Barach
omnes iino animo robtistorum, id est forlissimorum fulmen interpretatur. Et fulgur quidem coruscat, sed
inimicorum siiorum colla conculcarent, sicut est breviler, fulraen aiitem feril fortiler. Lapidoth ergo,
illud in libro Josue de quinque regibns Chananoeo- id est fulgnr, populus ille eral pro parle illorum
rum (Jos. x) : Vngulm equotvm. In Hebrseo sic le-r qtii breVitcr, iniO'inaniter solo legis lilteralis ser»
gilur: Tuncungulwequorum cecideruni fttgientibus mone coruscaverunt, fulmen vero pro parte Hlorum
impetum, et per prmceps tuentibus fortissimis ho- qui legem adimplendo fortiter diabolum percusse-
stium. Lapidibus enim grandinum de ccelis ab an- runi. Igitur Debbora, id est lex sancla etjusta elbona,
gelis ungulaei equorum cecidisse tradunlur, ut sit misit et vocavit Bai-achfilium Ahinoen, idem popu-
scnsus : Si unguloe equorum cecidisse taclu lapidnm Iuni Judaicum, Patrem Deum labiis honorantem
creduiitur, quidpulas equitibusaccidisse? Maledkta secundum nomen Abinoen. Abinoen quippe inler*
tetta Meroz dixit angelus Domini. ln Hebrreo legi- prelatur Patris mei decor. Vade, inquit, et duc
(
iur : Maledicite, Meroz, dicit angelus Domini. An- ' exercitum in montem Thabor. Tbabor venienslumen
gelus Domini ab Hebrseis Michael inielligilur, qui interpretaiur, illum significans de quo veraciier
jtibet per Debboram populo lsrael, ut.maledicant Zacbarias cecinil, dicens : Visilavit nos ofiens ex
Meroz, id esl poleslatem angelicain, quae prseerat alto (Luc. i), elc. Ergo in montem Thabor duc, in-
Chanahaeis. Meroz enim inlerpretalur arcanum. Id- quit, exercitum, id est, credein eum, spera in eura
circo maledici iubeturv id est analhematizari, eo qui Abrahre promissus est, qui de seraine Abralire
quod cscteris augelis dimicanlibus pro Israel, ipse venttirus est, scilicel Chrisltim lumen vefum, bene-
non soluin non pugnaveril, verum etiam in adver- diclionem omniuin geniium. Nam in illum montein
silate eorum perstiterit. Maledicite habitatoribtts ducere exercitum, id esl spem vitrc vel jusiitise
ejus, id esl et Meroz et populo ejus. Et redditur ponerein Cliristum, boc Debbora prrccipit Baracb,
causa cur inaledicantur. Quia, scilicet, non venerunt hoc enim lex universa, boc, inquain, legis et pro-
in adjutorium Domini, in auxilium fortissimorum phetarum sancla imperat Judaico populo Scriptura.
ejut. Benedicia inter mulietes Jahel uxor Aber Cynei, At ille : Si, inquil, venis mecum, vadam. Si nohteris
Jnter mulieres sciiicel Saram, Rebeccam, Rachel, venire, non pergam. IIoc plane populus ille dixit,
Liam, et cseteras ferme mulieres. Benedicatut in D quia juslitiain suam volens stalucre, jusiitire Dei
tabernactilo, suhaudiiur Domiui, et ibi memoriale sil snbjeciiis esso noluit (Rom.x). Hoc, inquam, ille non
ejus, sicut et Judith. El bene reddilur causa cur Barach, scd Lapidotbe dixeiit, id est populus ille,
bciiedicalur, qtiia scilicel sapienter et prudenter nori pro parie forlium ei perfecloruin forliter ful-
fecerit, eo quoil petenti aquam lac dederit. Idcirco minaiilium, sed pro parle imperfeclorum breviter
lac dedit, ut hostis fugiens sibi poliorem fidem coruscantium sive fulguranlium, qui fiduciam haben-
accommodaret.Eisi qiiaeritur cur vinum non dederit, les in operibus legis nescirent sibi esse adventuin
rcspondehdttm est quia domus Racbab vinum non vel gratiarii Christi. Sed enim ex operibus legis non
bibebat, sicitt habes in Jeremia propheta (Jer.xxxv). justificabilur omnis caro cotatn Deo (Rom. ni). Dicit
CAPUT VI. ergo Debbora : Ibo quidem lecum, sed in hac vice
QuodmystieeS^isara diabolum, Debbota legem,Barach victorta'itoii tepulabitut tibi, quia inmanu tnulieris
veroguiinletyrelaittf i fitlni,en,>fories legisviros'si- tradetur Sisura. Quod esl dicere : Tibi quidein lex
gniftcet, fiuiilla' legitime ulciiles,
....... fortiter.didbolunt observala, quamvis non ad perfeclum adducendo
percusseirunt.
Hoec ad liueram dicia, magha spiriius el vitse prOderil, sed cum Cbrislus venerit, Ecclesiadc
coiilineiit mysleria. Sisara quippc dux adversi exer- geutibus per solam fidem ejus sperans jiislificari,
1055 DE TRIN1TATEET QPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — 1N JUDIC. LIBER UNUS. 1054
perfectionem plenamque vicloriam obtinebil. Aber A . pallio viiiis refollicarelur, ul vicloriis Christi nou
aulem Cyneus recesserat quondani a cwteiis Cyneis valens fuscare riomen, sallem moiumin domoejus
ftaltibus suis, elc. Cynei posleri erant Obabj id est corruniperet pulchritudinem. Sed quid illa fecit ?
Jethro, cognali Moysi, de quibiis alias jam diclum Tulit, inquil, clavum tabetnaculi, assumens patiter
est. Descehdit ilaqw Barach de monte Thabor, et etmalteuiii, et ingtessa abscondite et cum siientlo
decem millia piighatorum cum eo. Descendit Barachj posuii supta tempus capitis sui clavum, percusstimque
Barach, inquam, nonjam Lapidolh, idest, non jam malleo defixil in cetebruni usque ad terram, Qui
fulgur, sed flumen descendit de monte Thabor, sci- soporem motti socians; defecit ac morluus est. Vere
licel Judsei magui et vefi Christi apostoli afllali Spr- juxta scripluram aliam, inuliet forlis accinxit
ritu sancto, missi a Christo, el cum eis decem mil- forlitudine lumbos suos et tobotavit brachium suuni
lia pugnatoru.m, scilicet fide armatus universus (Prov. xxxr). Sinistram tnanum misit ad clavum, et
exercitus credenlium. Unde canilur in Psalmo : dexitam aU fabrorum maileos. Talis habilus corporis
Ciirnis Dex deceni millibus muliiplex, rhillia Imian- profeclo figuram crucis exprimit. Clavus iabcr-
tium ; Dominusin eis in Sina in sanclo (Psal. LXVII). naculi ipsum esl siigma passionis Christi. Clavum
Descendefnt, inquam, dignatione, scilicet, quia lulit, qitre jussa morlificaie membra sua super
credentes ipsi illuniinali, nondum credentes et aklhuc R lerram; crucem Suam bajuiavil, criicifigens car-
crccos respicere dignati sunt. . nein suam cum viliis et concupiscenliis. Hoc tunc
CAPUT VII. valide fit, quando non pro vanilate humanre lau-
De Jahel uxoreAber Ctjnei; qualiter Sisaram inter- dis, sed pro gloria assumitur Dei afflictio carnis,
fecerit, et quod Ecclesimde genlibus typum gesse- non, inquam, in ambilione aura? popularis, scd in
ril. liriiore Doniini. Idciic.OPsahnista postulat: Confige
Perterruitque Domintts Sisaram, et omnescurtus timore tuo carnes meas (Psal. cxvm). Recte igi-
ejus, universamque mulliludinem in ote gladii, ante tur sinislram manum misit ad clavum, ct dcxterutn
ionspectum BaritcJt, in lanlam ut Sisata de cutru ad fabtotuhi malleos. Sinistra inferius ad elavunt
desiliens, pedibus fugeret, el Barach persequerctur visibilis operalio pcenitenlise est in oculis hominum.
fugientes cutrus el exetciltim ttsqtte ad Atoseth geii- Malleusin dextera desupcrj limor Domini in inten-
iittm, el omnis hoslium tntdtilado tisque ad internc- tione cordis est. Ila factum est, ut capiii cjus defi-
iionem cadetel. Dominus; inquil, peflerruit Sisaram. geret 374 clavum valide in cerebrum usque ad
Quis enim alius nisi Dominus noster, Oorainus terram. Quare in capile qusesivit vulneri Iociim ?
virlulum et Rex glorioe perterruil diabolum, et de Videlicel quia peccati caput esl feriendum, nepost-
curru superbise in pedes dejecit eum, juxta Psal- " quam ventre irrepserit, difficilior pugna sit. Caput
inistam diceniem : Tu humiiiasii sicui ndneraiuin prima peccati suggeslio est, venter auiem subse-
superbum (Psal. LXXXVIII). lllum ipse perterruil ad qiiens delectatio. Porro consensus cauda est. Unde
conspeclum Baracb, ad conspeclum aposlolorurii; ligelur animus, quemadmodum de Beemolh ad
qui fuere ex Judaico popuio, cui Debhora, sieul jam heatum Job dicilur : Slringit cattdam suam quasi
diclum est, idest sacra lex, primo nupsiu I.llierarit cedtus (Job XL), id est, forlius tenet quemcunque
cceli enarranles gloriam Dei (Psat. xvui),-,el illis per consensum ligaveril diabolus. Igilur in capite
comminanlibus atque fulminanlibus, signaquc et quseralur vulneri locus, id esl, non exspeclata caudsi
prodigia facienlibus perterrilus diabolus de curru consenstiSj imo delectationis venlre, prima suggestio
desilivit. Imperalorum enim et principum soeculi clavo Doininicie crucis, cum limoris Domini nuilleo
conversorum ad Chrislum altitudinem perdidit. Iransfigalur.
Quid deinde ? Fugiens; inquitj pervenil ad lento- CAPUT VIII.
rium Jahel uxoris Aber Cynei. Etal enim pax inler De cantico Debborm et Barach, a
qualibus recti
Jabin regem Azot, et domumAser Cynei. Jahel, cerva secunduni sensttm myslicuni in Ecclesia Christi sit
sive conjugiumcervale interpretalur. Significat au- ~ canendum.
tem Ecclcsiam de geniibus, quae veluli cerva cervo, (CAP.V.) Cecineruntque Debboraet Barach, filius
id est, viro suo Cbristo uunc per fidem copulalur. Abinoen in die illo dicentes: Qtti sponte cbtulislis
Quse comedil quidem serpenlem, admittendo pec- de Israel aiiitnas veslras ad periculttm, beuedicite
cati venenum, sed pro hoc pdenitens dicit singularij Dumino.Caiilicum hoc, juxta lilleram supra dccuf-
ler ex persona singulorum, dicit tiniversalitef in siun, spiritualiter in Ecclesia jugiler illis canendum
persona Onuiium mcmbrorum suoruni, qni sunl cst qui ad bella spirilualia sponle animas suas
unuin corpus, una Ecclesia, iintis poptilus : Quem- obtulerunt, id esl qtii non conlenti acceplasse prrc-
admodum desiderat cetvus ad fontes aquarum, iia ceptumj ut fonius pugnarent conlra diabohiin,
desidetal anima mca ad te, Deus (Psal. xu). Dejeclus seculi sunl et consilium, sponle offerendo animas
de curru, ct pcdibtis fugiens tabffnaculum ejiis suas, sponle, inquam, et ex voto gratuilOj cum re-
ingressus, et pallio ojus operlus esl, quia perdiio bus el possessionibiis ipsis, quas pro Domino reli-
falso divinitalis vocabulo, quo aduller in publicis querunl, suas quoque, ubi causa poposcil* obtule-
gloriabaiur convenlibus populoriim, occullus irre- runt animas. lsii sunl reges, isti sunt.priucipes.
psit in Ecclcsiselahernaciiliim, ut occnltis quasi sub Audite, inquit, reges ; percipite auribus, principeti
PATROI., CLXVll, 33
 «53 RlPErVTI ABBATIS T.U1TIENSIS 1055
Ego sum, eijo stttn, quw Domino canam, psallam Deo A a paleis frumenla excutcrel/aiigeluin vidit, ad cnjus
Jsrael. Ego suin, inquil, Debbora., ego suii), inquitj iinpeiium protinus hsednin coxit, quem superpe-
lex divina, qu:e Domino canam. Quanliciinque re- tram posuit, etjus carimun desuper effudil. Qiiid
ges, quanticunque principes, os suum ad canetidum est frumenlum Virga cardefe, nisi rectiludine juilicii
aperiant, ego sum qure Domino canam, nam exlra a vitiorum paleis, virluimn grana separare ? Sed
legem divinam, extra canonicam Scripluram nihil haec agentibus angehis apparcl, lanto magis eniui
csl quod Domino Deo canat. Quid igiiur canam ? Dominus inleriora denuntiai, quanlo se sludiosius
Qnid Domino Deo Israel psallam ? Domine, cum lioniines ab exterioribus purgant. Qui occidi bsediim
ixites de Seyr, el transires per rcgiones Edom, terra pra>cipit, id esi, omnein appetiium nostrae carnis
tnolaest, ctelique ac nubes dislillaverunl aquis. Mon- imniolari, carnesque supra peirain poni, et jus car-
tes fluxerunt afacie Domini, et Sinai a facie Domini nium desuper efftindi. Queni alium significal pelra,
Dei Israel. Seyr pilosus, Edom tertentts sive san- nisi eum de quo perPauIum dicitur: Petra autem erat
gtiinolentus, Sinai lentatio inlerpretatur, quibus Christus ? (/ Cor. x.) Carnes erjo supra petrain
ntique nominibus populus ille Judaicus denotainr ponimus, cum corpus nosirum in Chrisli imilalione
haclenus persequens Jacob fratrem suum, id est, cruciamus. Jus eliam carnium desuper efftmdir,
supplantatorem de geniibus, populum Chrislianum, B qui in conversaiione Christi, ipsas eliam camales
peccalis. hispidus, cupidilate lerrenus, crudeliiate cogitaliones exinanit. Quasi enim jusex carne li-
saiiguiiiplenlus, maxime Chrisli sanguiue, el pro- quida pelra fundilur, quando mens a cogitaiionum
phelarum ejus. Notuni aulem et certuin csi quia carnalium fluxu vacuaiur. Quee tamen mox ange-
de illo Scyr exivil, el per regiones iliiLS transivit, lus virga tangit, quia intentioiiem nostram neqna-
populum illum reliqnii, et ad nationes traiisivit, quampoteslasdivini adjutorii deserit. Depelra aiileni
tlicendo nimirum propbetica, dicendo voce evange- rgnis exit, el jus carnesque consumil, qnia affiaius
lica : Ecce telinqueiur vobis domus vestra deserta a Redemptore spiriius, lania cor noslrum flainina
(Mallh- XXIII). Igilur: Dotnine, inquii, cum exites compunciionis concremal, ut omne quod in co est
de Seyr, el transires per tegiones Edom, terra mota illicilum et operis et cogilalionis exural. Parfecla
• est, cwlique ac nubes distillaverunt aquis, id esl, cuin enim mens solerter vigilat, ut non solum
perversa
carnales relinqueres Judseortim cseremonias, tem- agere renuat, sed oinne etiam quod inse per cogita-
plmnque Chrisli Filii lui sanguine polluium, prse- tiones lurpiterliqualur, lergat.
sidibus cjus angelis luis, ul Josephus quoqiie testa- CAPUT X.
lufclamaitlibus, Transeamus ex his sedibus, terra p De gemino signo veUeris, quale in utroque fulurorum
^
omnis, audita Evangelii tui prredicatione, ad pceni- prwsagium fueril.
tentiam iuoia est. Cseli de quibus scriplum esl, Cceli bixitqite Gedeonad Dcminum : Si saltmn facis per
enarrant gloriam Dei (Psal. xvm), cojli, inquam, manum meam Israel, sicut locutus es, ponam vellin
idesi apostoli, esedemque nubes de quibus alibi hoc lanw in area, Si ros in solo vellere ftterit, et in
scriplum est : Et nubibus mandabo, ne pluanl supet omni terra siccilas, scium quod per manuin meain,
vineam meam itnbrem (Isa. v), dislillaverunt ubique sicttt tocutus es, liberabis Israel. Factttmque est ila,
aquis sapientiae, aqtiis doctrinse evangelicre, ila ut eic. Juxta hisioriam deliclum quidera esl el leuta-
non essent loquelw neque sermones quorum non audi- lio, quod adbtic secundo et leriio petit sigiiiimposl-
renliir voceseorum, etin omnemlerram exirelsowus qiiain stiperiore signo quod prinitim fuit, ascendeiile
eorum et in fines orbis terrm verbaeorum (Psal. xvui). igciedcpetra.el carnesazimosquepanesconsiiiiiente,
Hoc idem vcrbis qtiidem paulo immulatis, sed eo- vidit et agnovit, quod esset angelus Doinini. Nec
dcm sensu alibi Psalmista conciiiii: Deuscttm egre- . niirum, qiiodconira Icgem poitiit leniareDoiniiium,
dtreris in conspectu popuii tui, cum pertransires in qui post vicioriam, de auro ejnsdem vicloriae fa-
deserto, lerra mola est (Psal. LXVII),elc. Reliqua cere 375 poluit Ephol, quod el posuit in civitale
canlici, superius lilierali exposiiione digesta, sludio £, sua Ephra, fornicaiusque est ipse, et oinnis Israel
profieiscendi prselcrinius. ciiin eo. Unde Gcdcon inlerpretatur tentatio ini-
CAPUT IX. quitalis eorum, licel et alias inlerpreletur circuiens
uierum. Porro juxta sensum myslicum, ulrtim-
Meraliter de to quod Gedeon, cum a paleis frnmenia
excuteret, angelum vidii, ad cujus iiuperiwn hwdum que velleris siguum futurorum prsesagium est.
coxit. Quandiu ros in vellete, tandiu in ontni tetta fuit
(CAP.y\.)Fecerunt aulem filii Israel malum in con- skcitas. Itemqiie econtra, ubi omnis lerra rore
speclu Domini. Qui itadidit eos in manu iladian.se- maduit, soltimvellus siccum fuil. Sic profcclo quan-
ptem annis et oppressi sant vatde ab eis. Veuil autem diu in Judwa notus cral Deus, quandiu in Israel
anyeius Domini, et sedit sub quercttqum erat in Ephra, magnttm erat nomen ejus (Psal. LXXV),tolus muiidus
el pertinekat adJoas patrem famiiiw Ezei. Cumqne siccitale, id est ignorantia Dei marcebat, et eeoiura,
Gedean fititts ejus excuteret atqtte purgaret ftumenia nunc, ubi in tota niultiiudine et laliiudine niundi,
in.tctcidati, tit fugeret SJodian, apparuit ei, et qit : Spiritiis sancti dona diffusa sunt, Judaea Chrislnin
Dutninns tecuin, vi.rorumforl.is&iine,etc.liic priino non habens., omnimoda supernse graliae squalot
seiisus inoralis non prrejereiindiis esl. Getleon cum inopia. Quod respiciens Psalmista, Doniino cunii,
1057 DE TRINITATE ET OPERiBUS EJUS LlBftl XLII. — IN JUDIC. LIBER UNUS. 1038
Domino Patri de Filio ejus Cbrislo dicit: Descendet A magis usum pugnaiidi transeunl, tanlo iunplius
sicut pluvia iu vellus, et sicut slillicidia stillanlia. a prophelandi mysierio non reCedUhl. Quis enim
super terram (Psat. LXXI), id est prius reniet in unquam cum lagenis et lanipadibus ad prselium
cogiiiiionem Judseorum, et descendel deinde super venil? Quis contra arma veniens, anna deseruit?:
terram, id esl in cognilionem gcnlium. ldeo auiem Ridicula nobis haec profecto fuerant, si lerribilia
pcr vcllus populus Judaeorura iiUelligiiur, quia sicut liostibus non fuisscnt. Sed victoria ista atteslanle
vellus sine corrtiptione et dolore agni succidilur, didicimus, ne parvi bscc quae suiil facta pendamus.
ila Juihiicus populus primum Deo adhserens, a fide Gedeon ilaque ad prselium veniens Redeniptoris.
Chrisli sine damno ipsius- Domini est separalus. nostri signal advenlum, de quo scriplum esl: Toltite.
Quamvis recte et aliter debeat inlelligi. Nam de- portas, principes, vestras, et elevamini, portm.telcr-
scendet sicttt pluvia in vellus, id esl sicul pluvia in nales, el inlroibil r.ex glotim. Quis est isle tex glotim?
vellus descenuit, sine omni corruplione el dolore Dominus fottis el polens, Domiiius potens in ptwlio
ipsius velleris : ila ipse rex nascelUr de Virgine (Psal. xxin). Hunc Redemptorem noslrum, non so-
sine omni corruptione Virginis, et postea descendet ltim opere, sed etiam noinine proplielavit. Gedeon 1
sicitt stillicidia stillanlia super terram, id esl in co- namque interprelalur circuieus in utero. Douiiiius
B enim nosler per majestatis poientiam oinnia cir-
guiiioiicm oinnium hominum.
CAPUT XI. cumplcctitur, el lainen per dispensationis suaegra-
De mysiica ejus pugna, treceniis viris probatis contra liam iiitra ulerum Virginis venil. Quid csl ergo cir-
Madian. cuiens in uteto, nisi oiiiiiipotens Deus sua dispen-
(CAP.VII.) Dixitque Dominus ad Gedeonem: Ad- salione nos redimens, divinitate cuncia coinple-
huc populus multus est, duc eos ad aquas, et ibi pro- ciens, et hunianitatera inlra ulerum sumeus? )n quo
bubo eos, Et de quo dixero tibi; ut tecum vadat, ipse utero el incarnatus esset, et clausus non essel?
pergat. Quem ire probibuero , revertatur. Cumqtie Quia et intra ulerum fuil per infirmitaiis subslan-
descendissetpopulus ad aquas, dixit Dominus ad Ge- liam : et extra mundum per potentiain majeslatis.
deon: Qui lingua lambuerinl aquas, skut soieut ca- Madian vero inlerpreiatur de judicio. Ul enini ho-
nes lambere, separabis eos seorsum. Qui autem cur- sies ejus repellendi, destruendive essenl, non de
valis genibus biberint, in altera parle erunt. Fuil au- vitio repellenlis, sed de judicio juste judicantis fuit.
tem nmnerus eorum qui manu ad os projkiente aquas Et idcirco de judicio vocantur, quia alieni a gratia
lambueranl trecenli viri; el reliqua. El hic, ut su- Redemploris jusioe damnalionis merilum eliam in
perius in Baraeh canlalum esl, nova bella elegil .-, J
vocabulo nominis irabuiu. Contra hos Gedeon cuni
Dominus (Judic. v). Aclum quippe est, ut cum irc- irecenlis pergit ad proeliiun. Solet in cenlenario
cenlis viris lanlummodo qui stanlcs inanibus aquas ntunero pleuitudo perfectionis inielligi. Quid ergo
h-auserunt, el cuin eo remanserunt, cum his ad intfoduclo cenlenario nuuiero designatur, nisi per-
prajliuni pergcret, eosquc non armis, sed lubis, fecia cognitio Trinitatis ?Cum his quippe Dominus
lampudibus lagenisque armaret. Nam, sicut scri- noster adversarios destruit, cum his ad praedicaiio-
ptum est, accensas lampades miserunl intra Idgun- nis bella descendit, qui possunl divina cognoscere,
culas, el tubas in dextera, lagcnas aulem in sini- qui sciunt de Trinilaie, quae. Deus est, perfecta
stra tenuerunl, et ad hosics sucs cominus venienles, senlire. Notandum vero esl, quia isle irecerilorum
cecineruut lubis, confregeruni lagunculas, lanipa- nuiuerus in lau littera coniineiur. Et per lau lille-
dcs aperuerunl. El hinc lubarum sonilu, illinc lam- ram, sicut jam diximus, species crucis ostemliiur,
padarum coruscalione lcrriti hostes stint in fugam qure crticis speciem (enet, cui si super transversa
eonversi. De boc namque bello per prophelam di- linea id quod iu cruce eminet adderetur, nou Jam
cilur : Jugum enim oneris ejus, et sceptrum exacto- crucis species, sed ipsa crux esset. Quia ergo iste
vissuperasli, sicul in die Matlian (Isu. ix). Eripiens irecentorum numerus in tau linera coiiiineiur, noii
neinpe geiuililateiu Doiiiiniis, superavii jiigum one- I) immeriio in his irecenlis Gedeonem se:|uenlibus,
ris ejus, cuiii eani adventu suo ab illa dsemoiiiaciuly- illi designati sunl quibus diclum est : Qui vull pdsi
raniiidis scrvilule liberavil. Superavit virgatn huiueri me veiitre, abneget semelipsum el lollttt crucem suam,
ejus, cum percussorem illius, qua ex perverso opcre et sequatur me (Matth.xn; Marc. viu; Luc. IX)J.
graviler depriinebatur, ab himiano genere redemplo Qui sequentes Dominum tanlo verius tollunl cfu-
compescuit. Superavil sceplruin exactoris ejus, cum cem, quanlo acrius se domant, et erga proximos
regnura ejusdem diaboli, qui pro pestifera perpc- SIIOScharilaiis compassione cruciantur. Unde ei per
tratione vitiorum consueveral iribula debiia poena-' Ezechielem (Ezech. ix) certo in his trecenlis, qui in
rum exigere, de fidelium corde deslruxil. Quid est tau lillera coniinenlur, hoc exprimitur, quod fer-
hoc, quod lale belluni per proplielam adducilur ad rum hoslium crucis ligno superetur. Ductiqiie sunt
medium, et adventui Redemploris nostri islius pu- ad flnvium, ut aquas biberent. Et quicunque aquas
gnoe victoria cotnparatur ? An indicare nobis pro- ilexis genibus hauserunt, a bellica intentione re-
pheta studuit quod adventum Redemptoris nostri moli sunt. Aquis namque doctrina sapienliae, stan-
contra diabolum illa Gedeonis pugnse vicloria dcsi- tis autem genu, recla operalio significalur. Qui ergo
gnavit? Talia illic nimirum acia sunl, quse quanto dum aquas bibunt gerin flexisse perhjfeeniur, ab
 1059 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1050
eoruin cerlamirie prohibiti recesserunl: quia cum A pro sinislro vero, qnod pro nihilo ducimits. Ifene
illis Christus coutra liostes fidei pergit ad praslium, erg*>hic scriptum esi, quod in rfestra tubas, ei ia-
qui cum doclrinse fluenla hauriunl, a rcctkudine genas ui sinislra leiiuerunl: quia Chrisli martyrei
operum non inflecluniur. Omnes quippe-tunc bibisse pro magno habenl prsedicalionis gratiam, corporum
aqtiam, sed non onines recio genu steiisse narraii vero tilililatem pro minimo. Quisquis enim plus fa-
sunt. Rcprobaiique sunl qni genua dum aquas bi- cit utilitatem corporis quam gratiam prsedicationis,
feerent, inflexernni, qui.i, aitesiante 376 Aposlolo: iti stnislra tubam, alque in dexlera lagenam teuei.
Non auditores legisjusti snnt apud Deum, sed facto- Si enini priofe loco graiia prredicalionis atieudilur,
tes legisjustificabiiiiiur (Rom. xir). Quia enim, ul et postcriore niiliias corporis, cerlum est quia dex-
diximus, dissolutio operum in ipsa genuum incur- tris luboeel sinislris leneantur lagenoe.
vatiorie signalur, recle per Paulum dieitur : Remis- CAPUT XII.
ias mamtSj et genua dissoluta erigile, el gressus re-
De Jephte Galaadite, quod Abraham quidem in exem-
ctos facile pedibus vestris (llebi. xn). Igiiur Gbrislo ptttm Deo parelidi, hic uiitetn in exemplum nobis
dttce ad hellum prodcunl, qui hocquod ore atinuiv- sit teineraria vota cnveiuti, el q.ualis super itio-
tiant, opere ostendunl,- qui fluenla doclriiue spiri- Joannis Chrysostomi honiilia sit.
tualiter hauriinit, nee lamen in pravis opevibus B (CAP. XI.) Fuit illo lempore Jeyhte Galaadites,
earnaliier inffectuiitur : quia, sicut sciipium esl: vir fortissimus, alque pttgnator, filius muiieris merc-
Non est spcciosa laus in ore peccatoris (liccl. xv). iricis, qui nalus est de Galaad, ei rcliqua. Uiium esl,
tiiim est igiiur ad pireliuni, cum lubis, cum lampa- quod in islo Jephte piclas humana ralioni ailmixla
dibus, cum lagenks, alque isief ul diximus,-fuil ordo jusie accusare possil, id esl quod incoiistrlte vovii,
prseliandi : ceeinerunl luliisf intra lagenas aulein quod sine cusiodia discretionis os stiuni ad Deuui
Diissaesunt lampades : confractis vero lagenis, la;n- aperuit: Quid enim? Nunquid indiscrele vovere
pades oslensse sunir quarum coruscante luce, boses debuit? Nunquid non Domintis in lege dixcral:
territi in fugam verlunlur.. Designatttr ergo in iu! is In omni oblatione tua offeres sal? (Levil.n.) An
elamor prsedicalionis, in lampadibiis elaritas niira- forte discrete vovil, vel in hac oblalione su >
eiiloriim, in lagenis Prngilitas eorporuin. Tales sal oblulit, qui dixerit: Si tradidetis fiiios Ammou
quippe dux nosier secmn ad bella prscdieaiionis in manus meas , qukunque primus fuerit egrcs-
duxil, q.ur, despeela salute eorporum, hosles suos sus de foribus domus mem, mihique occurteril te*
moriendo proslernerent: eonimque gladios non ar- vertenti cum pace a filiis Ammon, cum hotocuustv.tn
mis el gladiis, sed palienlia superarent. Armaii r offeram Domino? Nonne cognoscere qtiisqne del et
enim venerunt sub duce suo ad prrelium martyres ulrum borium sil vel malum quod vovet, coguo-
noslri, sed tubis, sed lainpadibus, sed lagenis. Qui scere et videre ulrum vel- maculatum vel inuna-
ebnsonueruni lubis dum proedicant, confregcrunt culalum sit quod offeral? Hoc igilur est, qumi
lagenas, dum solvenda*corpora iu passione hostili- jusfc quisque reprehendal, hoc unum in isio esi,
bus gladiis supponunt. Resplenduerunt lampadibus, q.uod anima Deo devota sapienler vilare debeat.
dmn post solutionem corporum miraculis corusca- Nam quod ad Deum confugit, quod fideliier a Deo
verunl. Moxque hostes in fugam versi sunt: qiiia vicldriam speravit, non solum non reprehensibiie,
dum morluorurii mariyrum corpora miraculis co- sed et laude dignum ftnl,. unde et in Epistola qtis&
fuscare conspiciunl, luce verilaiis fracli, quod im- dicilur Pauli aposloli ad flebftros, in caialogo pa-
pugnaverant credideriiiit, Cecinerunl ergo lubis, iriun fiiielium conscriplus esl, qui per fidem vicc-
at lagenaefrangereulur : lagenae fraclse stint, ul lau,- runl regita, operali stiiit promissiones- (Hebr. xi).
pades apparerenl: apparueriini lampades, ul hostes Porro ei Deus in hoc faclo inexcusabilis (sic) esl qui<
iii fiigatn verlerenlu-r, id esi proedicaventiH marly- iion probrouit quin ille filiam sitam sibi sacrificarct.
res, donec eorttm corpora cum eo hi nior-tesolveren- Nonne enim eadem, qua- sanclus Abraliam (Gen,-
tiir, ut uiiraculis coruscarenl. Coruscaverunt mira- Dxxn), el isle via venerat ad sacrificaiidiini ?*Non
culis,. ul hostes suos ex divina luce prosleriiereni, ulique: nam illum laudanda obedientia: istum vero<
quatenus , nequaquam Deo erecli resisierenl, sed casliganda temerilas adduxerat. Recte igitur quondo
eutn subdiii formidarenl. Et notaiidum quod slete- exiendil manum et arripuil gladium, tit immolaret
rnnt liostes arile lagenas, fugcrunl autem lampades, lili.im, non proesto fuit angelus Domini qui clainarct
qiiia iiiiiiirtiin peisecuiores sancire lidei prredicalo- de ccelo dicens : Ne extendas manum luam snper
ribus adhtic iu- corpore positis» reslileriint. Posl puellanir rnque facias illi quidquam (ibid.). Proinde
solutionem vero corporum appareniibus iniraculis Hle quidem in exemplum Deo parendi; hic autem
fn fugam versi sunfyquia pavore contefrili a perse- exemplutn sit nobis temeraria vola cavendi. Exsta»
oiiiione fideliiim cessavcinnt. Proedicalione scilicet de hoc homilia Joannis qni Chrysoslomus diclus cst,
Hibaruin fractis lagenis corporum, visis timuerunt qua et hoc factum Jephte inler illa computare non
tampadibus miraculorum. tnluendum est ctiam hdc dubitavit, de quibus dicitim esl: Hmc aittem omniain
qnod illic scriplum est, quia in dexfera tubas, iri figum contingebant illis (I Gor.x). Unusquisque, ai»,
sinislra auteni lagenas lenuerunt. Pro dexiero enitn nostrum deberriiis esse Jephle, qui, devictis inimi-
iiiibere dicirtuis, qiiidquid prb triagno perisanius; cis ciipiditalum noslrariim, volupiatis cariiis nostri»
1311 DE TRIWTATE ET OPERIBUS EJUS LHIRJ XLII. — IN JUDIC. LIBER UNUS. 10«;
oueramus unicam animam noslram, de qua dicebal A nercnt. Qiiinitis,quod in maxilla asini.in mandibiila
Prophela : Enie a frantea, Deus, animam meam, el pidli asinaruin , delevit et percussit mille viros,
de tnanti canis unicam meam (Psal. xxi). Occisis in Sexttis, quod obsessus Gazre dormivit usque ad no-
nobis otiiuibiis delectalionibus carnis, victorcs re- clis mediuii), el exinde consurgens, apprehendit
dimus ad Dc.um olferenles ei, ul dixi, animain no- atnbas poftae fores.cum postibus suis et sera, impo-
stram, quaeest singularis et unica. Sed scissis ve- silosque humeris porlavitad verlicem inontis. Sepli-
siiiiienlis malarum cogilationum lemporal.iii.in,qure mus,quod concussil duas magnoe domus columnas,
variant anitnam, offcramus illain occidendani in et multo jilures inlerfecit moriens, qtiani anle vivus
malis, vivificandam.in bouis. Unde tliccbal Dominus occiderat. igilur quia cunclahrec, til prrediclum est,
in Evangciio : Qui perdiderit animam suant, inveniet opera stinl Dei, neque iieri polueruiil, nisi agenta
eam (Matlli. x, 1G). Ac dcinccps : Adliuc, inqu.il, Spirilu fortiludinis Dei, in singulis, ul rerum veri-
istiitn Jephlc cxistimo csse Dominuin nostruni Je- las, dignilasqiie poscil, gloriosa scriitemur sacra-
siiin Chrisluni viclorcm mundi, qui oblulil fiiiam ineiila Clnisii Filii Dei, iti qiio scptiformis. Spiritus,
suam unicam ipsam Ecclesiam lompore pcrsccuiio- sancltis rcquievil.
nis, malis poniificibiis non agnorum, scd lupoftim, CAPUT XIV.
ipso diccnlc : Ecce cgo mitto vos skut ores i'i medio De eo qttod Nazarwits fore prwuuntiatus e.it, el dc-
luporum (Lttc. x ; ilatlh.x). Oblulil crgo Ecclesiam injuncta matri coniin^ntiq, quo sensu ad Christnm,
pcr immolaiioiicin marlyrum teinpore pcrseculionis, ct Virginem ejus matrem aspicial.
ct victima u:iica oblaia csl Dco, ui sacrificiiim acccr Sterilis, inquil, es absque liberis, sed concipks et
piabile esset Patri cx lucris Uiiigenili. Oflcrtuniciis, paries fitium. Cave ne vinum btbas ac siceram, nec
unicam : sponsus, sponsam : 377 palcr, filiam. iminundiim quidquam comedas, quia concjpiesel pa-
Quid cnim polcsl invcniri forlius integrilale ct vir- ries fitiitm, ctijus non langel caput novacula. Erit
ginilate Ecclesire : qurc concipil in corrupiione, enim Nazarwus Dei ab infantia sufl, et ex matris.
creat in inlegritale? Virgo esl isla, qure viriiuiiioii uleio : et ipseincipiet liberare Israel de ntanu Phili-
novil. Plangil auiem scxaginla diebus rirginiiatem stinorum. Jam ex hoc ipso quod sterili ex mati-e
suam, id est omnibifs suis diebus. Ncc enim iniltit nasciiurus Samson promillitur^ niagnis el primis
a.d Dojninum eos qui ipsa proficiunt, nisi ex niagiia compirabilis esl patribus Isaac, el Jacob,,et Josepb..
iribulaiione, riisi cx planctu, et fletu. et lacrymis. qui onines steriles diu malres habiieruiit» omiiesque»
HrecEcclesia culloribus suis lsetitiam non promiiiit, fi.de promerenle, superno inunere deficienli nalurre-
ueque in prsesenti sseculo securilatem : quia revera P dali sunt, et in faclis suis Chrisli Demini nosjji
omnis Iretitia pericnlosa esl, omnis securitas easi- figuram prablulerunt^ quem noji more stio nalura,sed
bus plena, omnis Jucuudiias laqueis impedilur. Hrec prsecipua prre omnibus Nazarocis, factum de ventre
proediclus Joannes. Verum nos ea proetercurrenles, virgineo protulit gralia. Matris vel mulieris hujiis ste-
in quibus jubenlis desnper vel agentis Bomini ma- rilitas, beatse Marisesecundum figuram esl virginiias.
jeslas non effulget, ad illa properemiis, in quihus QuidenLm secundum naturam slerilius virgiiiitnte?
aticlore ipso gestis, manifeslior mysleriorum pul- Jgiiur ubi apparet angelus Domini, dicens huic, Ste*
chritudo perlucet. tilis es ei absque liberis, sed concipies el paries filittm,
CAPUT XIII. in menlem nobis veniat Gabriel angeltis Domiiii,
scl.
De gesiis Samson fortissitiu. quod manifesle fuerint dicens illi : Virgo es, ei non cognovisli virum,
opeta citlulis Dei,et idcirco recte in illis qumrentur ecce concipies el paties.filium (Luc. i).Nempe etquod
tnysleria Dei. huic ail, Cave ne vinutn bibas ec siceram, nec im-
(CAP.XIH.)Rttrsumque fitii Israel fecerunl malum mundum quidquam comedas, quia concipies et parks
i.n conspeclu Domini. Qui tradidit eos in marius filium, cujus non tanget caput novacula, Hla mysiico
Phitislinorum quadraginla annis. Erat autem quidam proeparalio est, quse in his.angeli verbis intelligenda
vit de Saraa, el de slirpe Dan nomine Manue, habens D esl :.Spiritus sanctus. superveniet in le et virtus Altis^
uxorem stetilem, et reliqua. Samsonis hujus Nazarei sitiii obumbrabil tibi. Ideoque quod nuscelur ex le
forlissimi omnes sunl actus mirabiles, man.ifesiiim sanctum, vocabitur Filius Dei (ibid.). Denique beaiaj
i.n se divinsevirlulis vel forlitudinis opus exprimeiiT Virgini Spiritu sanclo supervenienle , purificari,.
tes. Neque enim opera sunt hoininis, sed Dei: non, vinuii) ac siceram non bibere, et iinmiindum npit
inquam, viribus hominis acta, sed virlute Dei mi,- quidquam comedere fuil. Vinum quippe ac siceramt
rabilia facientis, sunl autem numero septem.Primus bibere, vel iiiumindum quid comedere, est voliin-
aclus esl, quod angelico' prsenunliante niiiiisierio, talem carnis amare, virilesque per libidiuem com^
NazarseusDeide muliere sterili nalus est. Secundus, plexus admittere. Sed profeclo. omnem ejusmodi
quod de comedenle illi exivit cibus, el d.e forti appetitu.ni beaiee Virgiuis superveniens Spiriios
cgiessa esi dulcedo. Tertius, quod, captis trecentis sanctus a mente et corpore ejus exclusit. lgitur vi-
vulpibus, caudas earum junxii ad C3udas, et faces num ac siceram non bibit, nec immunduni quid-
ligavii in medio, quas etigne succendit,ut pergerent quam comedil parilura filium : cujus, ciim sil
io segetes Philistinorum. Quartus, quod pefcussit Filius Dei, capul langere ei-noii debeat" novactila,
«os.iiigenti plaga, ut stupenies suram femori impo- id est blasphema corrodere liugua. Qiiisquis enim.
 1043 RUPERTI ABBATIS TlilTIENSIS 1044
negat illum esseFilium bei, quisquis non hominem A i hppusiquoque a Bethsaida erant civitate, quam per
acDcum, sedliominem tanlum illum esse asserit, infideliiatem ieo diabolus in ore tenuit, ipso lestante
profeclo caput ejus ausu sacrilego.etnovacnla niinis Domino, cum dixit: Vw libi, Cotozaim, vw tibi,
acula radit, quod fecit Dalila meretrix (Judk. xvr), Belhsaida, quia si in Tyto et Sydone factm essenl vif-
- id est
synagoga carnalis ingrala amanli. Eril enim, tutes, qum in vobis faclw snnt, olim in cilicio, et
inquil, NazarwusDei: Nazarcus, inquam, Dei.id cst cinere pmnitenliam egissenl (Malth. xi). Aniplius au-
sanctus Dei : quod et dsemoniaca impuritas confcssa lem tunc examen apum et favum mellis ex ore leonis
esl, Scio, inquiens, qttis sis, sanctus Dei (Luc iv). assiimpsil,quando palam in crucede humani generis
Prseterea quod, oblalo sacrificio Domino snper pe- hosie lriumphans,non solum apostolos, sed omnes
tram, slanle Manue et uxore ejus, flamma ascendil: qui per verbum eorum credimri erant in illum, de
Cutnque ascenderel flqmma altaris in ccelum, angelus poleslale ejus cripnit. Igittir favum mellis s-icsnm-
Domini in flamma pariler ascendii; illud nobis pnl- pliim in manibns comedebalin via, id est volunlaiem
chre innuil, quia susceplo Deus Pater sacrificio Pntris in salutem rllorum deleclabiliter faciebal in
virginese lidei dicentis ad angelum : Ecce ancilla prresenti vita, quemadmodum dicil : Meus cibus est
Domihi, fial mihi secundum verbum luum (Luc. i): ut faciam volunlalem Palris mei (Joan. iv). lnlerea
slatim Spirilus sancti splendoribus casta replevit "* et problema proposuil sodalibus suis : De comedenle,
viscera, et rccessit angelus ab ea. inquiens, exivil cibus, et de fcrli egressa est dulcedo.
CAPUT XV. Judseis namque loqnebaliir Dominus in parabolis
Qttod nomine ipso Christutn figttravit Samson, qui ca- juxta illud in Psalmo": Aperiam in parabolis os meian,
titlum leonis manibus in frttsta discerpsil, el favum loquar proposiliones ab inilio (Psal. LXXTH).Maxime
tnellis ex ore ejtts sumptum, comedebal in via : autem tunc illis
el problemala ejus,el ttxor aiieti tradita, quarum problema posuit ejusmodi, qtiand©
rcrum Chrisli fuerint signa. significans qua morte essel moriiurus: Nttnc, inquil,
Peperit itaque filium, et vocavit nomenejus Samson. judicium est mundi, nunc princeps htijus mttndi eji-
Ipsuni quoque Nazarsei nomen resonat Chrislum, cielur foras. El ego si exaltalus fuero a lerra, omnia
Samson quippe jnierprelattir sol eorum : quis autem traham ad me ipsutn (Joan. xu). In eo namque quo.l,
Chrislum esse nesciat solem verum, solem eorum ejecto foras principe raundi, omnia traxit ad se, de
qui octilos habent et in ccelum aspiciunt. Igitur cu- comedente illi cibus exivit, et de forli dulcedo
jns munere peperit filium, ejns instrticiu vocavit egressa est. Et hiijus problemalis illi solulioncm
nomen ejus Santson. Crevilque ptter, el benedixit ei inveneriini. Dixerunt enim : Nos andivimus ex lege,
Dominns ccepitque Spiriius Domini esse cunt eo in r_ quia Chfislus manel in mletnum. Quomodo tu dkis.
castris Dan, in Saraa et Estahot. ,(CAP. XIV.) De- Oporlel exaltari fitium hominis ? (Matc. xvi.) Ilaqtic
scendil igilut Samsoh inTliammata, et reliqua.Plena soliiiionem invenerunt, verumtarnei) non in aliena
•foriiltidinis res gesta est. Itruit, inquil, Spiritus vitula, sed in propria arando conscienlia :nam quod
Domini in Samson, et dilaceravil leonem, quasi hmdum facere cogitabant, hoc illum significasse inlellexe-
in frusla decerpens, nihil 378 omnino habens in runt, Quo tandem illud con}ugiumfincsolutum est?
manu. Galulus leonis ssevtis rugiens, qni occurrit Iraltis, iiiquit, nimis, ascendil in domum Palris sui.
illi, typum prsetulit diaboli, qui vere ut catulus leo- Vxor attlem ejus accepil marilum unuin de amich
nis srevus ac rugiens Salvalori nostro occurrit, cum ejus, et pronubis. Cerlum esl, palam omni mund»
adamatam conjugem accepmrus esset, id est cum esl, quia Jtidseis iralus nimis asceudil Cbristus in
Synagogam sua prresenlia doclurus advenisset. Ubi domum Patris sui : ascendil, inquam, in ccelum et
piimum occtirrit illi?In deserto jejunanti et esu- sedet a dextris Dei. Uxor autem ejus Synagoga ma-
rienli : Cnm enim jejunassel quadraginta diebus et ritum acccpil uiiuni de amicis ejus etpronubis, tinum
quadraginta noclibiis poslea.esuriil. Et accedenslen- de magnis palr-iarchis et propheiis amicis Domini,
tator, dixit ei : Si Filius Dei es, dic ut lapides isli Moysen scilicel amicum et proiiubum Chrisli, quia
panes fianl (Matlh. iv), etc. Hlic occurrenlem sibi D I de illo scripsil. Hltini accepit Synagoga. Imo illiiin
leonem in frusla decerpsit nihil omnino habens in accepisse sibi visa est, gloriando in legis ejuslillera,
manu. Terlio namque tenlantem confulavit, non.for- legendolegein ejus sine hujus gratia. Verbi gratia .
tiludinc, qua in illum poterat uti Deus, sed ratione Tu,inquiunl, discipttlusejus. sis :nam nos Moysi di-
el Scripltir.irum leslimoniis, qualihus el nos uii scipuli sttmus (Joqn. ix).
voluit, qnotiesciinque tentaremtir. Et post aliquot CAPUT XVI,
dies, inquit, ecce examen apum in ore leonis erat, ac Quod illum affereniem hwdnm de capris, et volentein
cubiculum iniroire, prpliibuit paler puellw, el id-
favus mellis. Quem cum sumpsissel in manibus come- circo iralus, « Faciam, » inqiiit, t vobis mala, i
debal in via. Revertens Samson examen apum, et quid niijsterii in Christo conlineal.
•favnm mellis sunipsil ex ore leonis, quia, viclo ten- (CAP.XV.) Post aliquanlum autem temporis, cum
tatore, Ghristns rcgre sns in Galilaeam, in virlule dies iriticew messii instaret, venit Samson inviserevo-
Spirilus diiodecim aposlolos elegit. Quorriodojillieranl lens uxorcm suam, et attulil ei hwdum de capris. Posl
in ore leonis? Plane ul laceam quod erant omnes aliquqnlttm lcmporis, id est poslquam resurrexit a
sectindttm Adam italura filii irre, sicut ci cseleri mortuis, el in ccelum ascendit, sancuimqne Spiri-
(Ephes. ii). PctTUs et Andreas primi aposloli, Phi- turn aposlolis suis dedil • Ct/m dies iriiicem mesm
«U5 Hff TRINrTiTR F.T OPF.KimiS EJUS LlBRl XLll. — 1N JUDiC. LIBER UNUS. 1016
instarei, id est cum tempus evangelicse prsedicatio-. A Pliitislinotum. Segeles Philistinorum, opera eninfc
nis adesset, ul operarios suos Dominus nvessis in Jiidseoriim, sludia Scribarum, traditiones Phari-
mundum universum mitleret; venit ipse Cbristus in srcornm. Hluc omnes perrexerunt, quemadmoditm
aposlolis suis, in qiiibus loquebatur, invisere volens ih Evangelio est signilicatum : Citm, inquit, spiritus
vxorcm sttam, coiiverlere volens synagogam.n^ewis imminidiis exieril ab lioinine. ambulat per loca iu-
illi liwdmn, iii esipraedicanspcenilenliam et reniissio- aqnosa, qumtenstequiem,etnon inveniens dicil: Rc-
uoinpeccalorunu Cumqueejus cttbiculam solilo more vertar in domttm meam, unde exivi. El citm veneril,
rellet intrare, prohibiiit eum pater iliius. Paier Syna- invenit scopis tnundatam. Et titnc vadil, ct assttmil
gogre, cselus pbarisaicus, cujus eral officiuin vel pro- septem alios spiritus nequiores se, et imjre.ssi habi-
fessio popultin)instiuere, severitale magislri, palris tant ibi. Et fiunl tiovissima Iwminis ilHus pejora
affeciu :talisprofeclopaler clavim usurpans scienlise, prioribus (Mallh. xn; Ltic. xi). Diabolus namqne de
Cbrislum prohibtiii neiulrarcl cubiculum Synagogse. corde gentilttaiis ejeclu% cum septcm, id est uui-
CoesisnamqHe aposlolis, denuiiliaveritnt, ne in no- versis malignitatis spiritibus , in genlcm illjni re-
mine ejus loquerenlur ulli hoininum (Act.y). Cui re- vorsus esi, unde cxivit: quando primum dc erroii-
sponditSiimson:Abliacdienonerilcttlpa in me conlra bus iEgypli educlam, Deus verus ad ciiltum suum
Philista-os, faciamenim vobismala. Sensuspene idem " rcvocavit. fgitur segeles Philistinorum, etconforlalqe
et verba consona stinl liree : Jerusalem, Jerusalem, jam fruges conorcnialx siinl : in tanlum, ut viner.s
quw occidis prophcias, el lapidas eos qui ad te missi quocjiteel oiivela flamma consitmerel : quia videlicct
st;nl,-qKoliesvolui congregare filios tuos, quemadmo- cuncia opera Judreoriiiii, cuncix ceremonioe vel rilus
diun gallina congregatpullossuos sub alas,el nolitisli? eoriini Dei odio damnaii siiiit:in lanlum ul civilaleii}
Ecce relinqueittr vobis domus veslra deserla (Mallh. qiioque et teiiipliim boslilis flamma consumerei.
XXIII).Hoccpassurus ore proprio dixit, el poslquam Dixcruntque Philistiim:Quis fecit hanc tetn? Quibus
passus esl, poslquam resurrexii, et in cceliim ascen- dicluin est : Samson genet Thannatwi, quia liilil
dit, llidem loquens in aposiolis snis, in illos Phili- uxorem ejus, el alteri tradidil, hwc operattts est.
sireos, in illos poiionecadenles, ebriosque suo san- Plane Judaci ct Rcciindiim corpus iradili in mantis
guine Judoeos, excusso pulvere pedunt, ioculus est: gladii, el secundiim aniuiam parles viilpiuui, id cst
Vobis quidem oporlebal primum loqtti verbttm Dei, malignoruiuspiiituuin clfecli,ignorare non poieran 1,
sed qttoniam repulislis illud, ecce converiiinur ad qui fecisset hane rem, quo pro scelere paterentiur
gcnics (Acl. xui). Ila jam non esl ab hac die culpa tain pessimain rem. Erat itaque manifeslum iu
in nic conlra vos. Quid cnim ullra debui facere, et „ cordibus illorum judicium, teslimouium reddento
non fcci? contra illos conscicnlia ipsoruin, et inler sc inviccni
CAPUT XVII. cogfllationum accusanlium, el defenderc non valen>
Quit in eo mysticttm sil, quod trecenlas vulpes cepil, lium. Ascendcruntque Philistiim, et cpnibusserunt
et caudas euritm ad cattdas, el faces ligavii in me- lam niulierem, quam patrem ejtts. Pliilisliiin,inquam,
dio, et dimisit til irenl in segeles Philistinorum, combussertinl Philislaeos volunlale ulcisccndi: Judoe
qui lam mulierem quam palrem cjus coiubitsserunt. autem Judxos inleremerunt, non voluntaie exigenle-
Perrexilque, el ccpil trecentas vulpes, caudasque vindiclam sanguinis Chrisli, sed causa occulta
eartim junxit ad caudas, et faces ligavit in medio. ngentc conlra semetipsos armali. Obsessi namqiie.
Quas igne succendens, dimisit ul huc alqueilluc dis- foris a Roinatiorum exercilu, triplici, nt bisloiiai
cttrrerenl. Quw statim perrexerunt in segeies Phi- rcfcrunl, inlrinsccus bello dissecabantur. Belliint
lislinorum. Qtio perrexil, vel quas cepii vulpes verus erat iuira urbem, bellum inler cives, bclluna anle
Samson ? Ad genles perrexii, in oranein terram lempliini. Eleazarus intcriora, et-circuhtim omnem
exivil, perscrutansque leinplorum anlra ac delti- templi occupaveral. Simon siiperiora urbis lcncbat.
broruni foveas, illas cepit vulpes, de quibus Psal- Medius eorum Joannes adversus ulrumque pugna-
inista Philisireos islos, id esl Judxcs, ore prophe- jj bat, Eleazaro inferior, Simone superior. llaque per
lico pcrculieiis : Tradenlur, inqtiit, in manus gladii, vulpes immisso primum incendio, Philislaei Phi-
parles vulpium erunt (Psal. xcix). Vulpcs namque listreos, id esl deseriricem Samsonis mulierem cum
islre, maligni spiritus sunt, qui lalebant in cor- patre ejus combusserunl: quia videlicet per ma-
dibus hominum, in simulacris genlium dolose lignos spiriius, quibiis potestas dala esl, Jndsei con-
agentes, responsa fallacise suoe proferenles. Cepit tra semeiipsos inflammati, ipsi synagogam suani
ilaqtie trecenias vulpes, id est in iribus orhis, cunclumque ordinem sacerdotalem ac Leviticum
partibus, Asia, Europa, et Africa , reie suum perdiderunt, landeinque visibiliicf quoqtie exusia;
379 expandens, cuncios ad judicium prolraxil, qui est civilas, el leiiipluin eorum.
pro diis colebanlur, doemones. Et nunc quidem de CAPUT XVIII.
tcmplis ejecti, huc illucque discurrunt, quaerenles
et non invenienles rcquitm, sed in caudis, ubi (inis Quomodo percusserit Philistwps,
et
vt sUipenies.suram
femori imponeteni; qitale usqite hodie, secundum
cst corporis, colligalurn porlanl incendiuin, id esl hwc sil opprobrium Judworum.
coiisecuturum in fine soeculinon ignoraut damnatio- Quibtis ait Satnson : Licet hwc feceritis, tamen
pis.judicium. Siatim, inquit^ perrexetunt in segetes adhnc ex vobis expeiatn ultionem^ et tttnc quieseam.
1017 RLTERTl ABBATIS TUHIENS(S 10i8
Juxta lilleram quod dicit hoc est, licel causam A A caibolicaii), in qua esl fides el confessio veritatis.
meam vindicaveritis combtirendo mulierem quondam Descendcrunt ei propter eos tria millia virorum de
meam, et palrem ejus, quia illam viro alteri tradidit: Juda ad ligandum Samson : quia videlicet per tres
tamen ultionem adhuc expetam ex vobis, lanquam orhis partes, Asiam, Europam el Africam quam-
non de vindicibus, sed de liosrtbus meis. Non enitn qnani plurimi qui de Juda esse videbaniur, qui
mibi favendo, sed veslram uliionem quserendo, illos Chrislum confilebanliir, de qualibus Aposlolus : Ex
combussistis. Percussitque eos ingenti plaga, ita ut nobis exierunl, sed twn eranl ex nobis (I Joan. n),
stupentes suram femoti imponerent. Siupentes, in^ adjulores facli sunl Judaicae impielalis, muliis quidem
quii, videlicet stupore corporis. Non enim mentis, scissuris, sed eodem Christum apprehendere vo-
sed corporis stupor est, succisis yel combustis vari- lenles spiritu maliguitatis. Sed quid ille? Inventam
cihus, geniculares quoque nervos contrahi, sicque maxillam, id esl mandibulam asini, quw jacebal, ar-
-
sura femori cohrerente lam lurpjter, quam misere ripiens, inierfecit in ea tnille vi%os.Maxilla vel man
iiales a lerra non posse sublevare. Adhuc igitur, in- dibula asini in jnanu Chrisii, ilia sliilia et infirma
quil, ex vobis expelqm ultionem, ut scilicet vulpes 380 nvundi, illa sunl ignobilia et conleinpiibilia.
supradiclse, quarum caudas junxi ad caudas facibus niundi, de quibus Apostolus dicit: Videte rocationem.
in medio ligalis, non majore mihi ridiculo per sege- * vestram, fratres, quia non multi sapientes secundum
tcs veslras nates suas flamma urgente agilaverunt, carnem, non multi.polentes, non multi nobiles : sed,
quam vos ipsi per terram vestram nal.es veslras re- qum slulla sttnl mundi elegil Deus ul confundat
pendo Irahelis. Et decedens habitavit in spelunca forlia : et ignobiiia mundi el conlemplibilia elegit
pelrw Ethan. Ethan iiitcrpretalur foftium. Quanla Detts et ea quw non sunt, ut ea quw stinl deslruetet.
ibrliludine secundum boc noinen de pelra eadem (1 Cot. i). luvenii.u liaque maxillam asini quse jace-
contra hoslem promoverit, claret ex subjectis. Sane bal arripiens, inierfccii in ea niille viros, qttia vide-
yerus Samson virlutum princcps suis itidem iniini- licet invenlos eos qui non eranl, qui ignobiles et
cis Judaeis dixerit: Licet hsec feccritis , licei facli contemptibiles mundo. atque abjecii erant, confudit
partes vulpium, et traditi in manusgladii, Uellis tii- el desiruxit inimicos suos: quod jam partim faclum
liilominus inteslinis, et sedilionum perlinacia vobis- estcommulando illos in bono, partim faciendum esi,
metipsis exitio ftieritis in vindictam sanguinis mei: damnando illos qui bene occidi non potuerunt in
tamen adhuc ex vpbis quicunque snpereslis expetam futuro judicio. Hoc mirabile opus fecit Deus, Sain-
tiltionem. Perculiam vos ingenli plaga, ita ut slu- son lbrtissimus, Chrisliisomiiipotentissiinus.Sciebat
pentessutam femori iniponatis: ul videlicet, quemad- C .
quod grande sjbi cerlamen, gravisqtie disceplaiio
modum is qui arefactismeatibus sanguinis, conlraclo foret contra legisperitos, conlra oralores, conira
femori suram imponit, ad cominunem horainum mtindi philosophos, contra nobiles et forles, reges,
staturam assurgere nequit :.sic vos caplivi in oinnes imperatores, tyrannps. Et hoc sciens non vocavit
gcntes abducii, et opprobrium omnibus eflecti, prima espedilione muUos sapientes, nobiles,
sive
semper diminuli capitis , et minimse condilionis. potentes, quorum linguis magniloqtiis, quorum gla-
babeamini. Tunc quiescam, id est non omnino vos diis sive potestalibus Evangelium suum roborarel:
pccidam, quemadmodum dixi in Propheta ; Deus sed tales nimirum, qui tanquam leonibus asini, sic
pstendit tnihi super inimicos meos, ne occidas eos, despecti essent sapientibus, nobilibns, atque po-
pe quando obliviscanlur populi mei ; disperde illos lentibus illis : scilicet idiolas, non scribas : homi-
in virlute tua (Psal. Lvii.i). Hsec dixii el fecit, et nes sine litteris, non sedenles in cathedra Mnysi;
descendens alque discedens usque hodie habitat in simplices, non oratores : piscatores, non impera-
speluiica pelrre Elhati. Petrse namqiie Elhan, petrse tores. Etait : In maxilla asini, in mandibula pulti
foriium, spelunca Ecclesiaslicae fulei conscieniia est asinartim delevi eos. Asinus prior, id est Judaicus:
tula et solilaria, in qua itiniinini illa requiescens pullus asinse junior est gentilium populus. Ergo
babital. "] maxilla asini, aposioli de Judoeis non valde se-
CAPUT XIX,. cundum carnem magni aut inclyti : mandibula pulli
l)e asint mandibula, qua mille yiros petcussit, el asinm, martyres et doclores fuere de gentibus electi.
quod ila C/iris(tis per contemptibilia et infirma, Nam et si omnes qui de Judseis, et de geniibus in.
forlia quwque confundut. inilio prsedicalionis Evangelicae fuere vocali, lan-
Descendetunt igitut tria miliia virorum de Juda ad. quam asinus, velut et pullus asinarum mundo erant
specum silick Ethan. Dixeruntque ad Samson : despecli, attamen hi qui totum pondus certaminis
Nescis quod Philisiiim imperant nobis ? Ac deinceps. snsceperunt, qui lotam victoriam perfecerunt, velut
Inventamque maxillam , id esl mandib.utqm asin.i, in maxilla asini, el velut mandibula pulli asinarum,
qumjacebat, arripiens, interfecit in ea mitle viros. magisfuere coniempti, idest, apud mundum islum,
Jam salis experti fortitudinem Samson Nazarai, id slullorum stullissimi, et despectorum despectissimi,
esi compertam habenies qmnipolentiam Chrisii qui conlumelias honoribus prseferrenl, pro Christq
Filii Dei, adhuc tamen ascenderuni Pliilislirn, ascen- mori qnam vivere mallent.
riprunl poliOne cadentes, vel casiiri Judaei in lerram
Judam , iit terprn poiifessipnjs contra Ecclesiam
 1049 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJLS LtBRI XLII. — IN JUDIC. LIBER UNUS. 10K0
CAPUT XX. iA ruin perfidia demonslralur? Qui cum Dominum
Quod apetuilDominusmolatemdcnlemasini, elegtessm' mortuum viderenl, ejusque corpus in sepulcro jam
sunl aqum iatgissimw, cujus tei mysletium sit. positum, custodes illico
deputaverunt, el eum qui
Cumque hmc canens verba complesset, projecit: auclor viiae claruit, inferni clauslris retenlum,
niandibnlam de manu: siliensque valde : En, inquit, quasi Samson in Gaza se deprehendisse laelati sunt.
sili moriar, incidamque in tnantts incircumcisorum. Samson vero nopte media no.n solum exiit, sed
Aperuit itaque Dominus molarem dentem in maxilla cliani porlas tulit: quia videlicet Redemplor noster
asini, et egressm sunt ex eo aquw. Quibus haustis, anle lucem surgens, non solum liber exiit de infer-
refocitlavii spiritum, et vires recepit. Quomodo Verus iio, sed inferno (sic) ipsa inferni clauslra destruxit,
Samson Christus Domiuus illam de manu sua pro- porlas lulil, et montis verticem subiit, quia resur-
jecil maxillam sive mandibulam: in qua tantam gcndo clausira infenii abslulii, et ascendendo cop-
salulem, tantamque fecil victoriam? Nunquid illos loruin regua penelravii.
deseruit, aut dereliquit, per quos pugnavil el vicii? CAPUT XXIL
Kon utique deseruil aut projecit, sed tamen occidi
Daliia qum Samson rasil, Synagogam signi/i-
pcrmisit atque prosterni, et visi sunl oculis insi- Qttod
mori illos de I» cet, quw Chrislum blasphetnavil, el in Calvarim.
"
pienlium (Supienl. in): pTOjecit ergo loco crucifixit: et quid sit mysiice Samson, id esi,
inanu sua, non invitos, sed sponlaneos, tradentes Chrislum ligari, etc.
corpora stia propter Deum ad supplicia. Clama- Post hmc amavit mulierem qum habilavit in valte
vitqueet ait: En siti moriar, elc. Grandis enim ili Sorech, et vocabatur Dalila. Veneruntque ad eam
cura fuit, imo Ecclesise ejus, quse est corpus ejuSj principes Phitistinorum, atque dixetunl: Decipe,.
rnagna solliciludo, ct grandis erat melus : ne deci- ettm, et disceab eo in quo tantam habeal forlitudinem,
deulibus apostolis, quorum merilis et virlutibtis el quomodo ettm superate valeamus, el vincium af-
innitebaiur, periret religio, fides infirmaretur, et fligere, Quod si (eceris, dabimus tibi singuli mille
ad delendum Chrisliantnn nomen manus incirctim- centttm fftgenleos. Hoec mulier landem decipiendo
cisorum, manus infidelium et impiorum robora- pTsevaluit. Primo tentavit et non poluil. Secucdo
renlur. Sed quid ? Aperttit, inquii, Dominus molarem . el terlio tenlavit, el non poluit. Quarlo lentavit et
denlem inmaxilla asini: et egressm sunl ex eo aqum. prsevaluit. Et personse quidem vel mulieres secun-
Nibil verius, nihil manifestius. Prostratis enim in diim hisloriani plures ac diversre, sed secundum
mortem sanctis apostolis et marlyribus, sepulcra myslerium una eademque Synagoga est, qure Chri-
illorum vivas aquas eraanaverunt, eorpora illorum pr sium mullolies lentavit, et nec sallem in sermone
miraculorum gratiam profuderunt. Hoc omnibus caperepotuit: landem aulem aliquando quasi caput
memhris Cbrisli dulce ftiil, hoc omnibus fidelibus ejus radendo lenlavil, et prsevaluil, qtiia Chrisliim
ejus desudanlibus in agone Chrisliano tale fuii, 381 Dei Filium regem suum negando, ac blasphe-
quale quies lasso, quale per «stum, dulcis aquse mando, in monle Calvarise cracifrxit. Inlerpretatur
properantesitim festinguere rivo. Namexinde crevit autem Dalila paupercula; quo nomine Synagogam
fides, roborata est spes, cliariias magis ac magis eamdem sensu panperrimam denotat, cum se jactet
invaluit. Itaque tefocillavit sphiium Sainson, et vires magnas legis et prophelarum habere divilias, et ila
recepil. habitare in Sorech, quod interprelatur elecla. vel
CAPUT XXI. optima. Sane qui venerunt ad illara principes Phi-
Quod obsessus hostibus media nocte sttttexil, pottas lislinorum, postulantes ut deciperet amalorem suum
lutil, et cum eis verlkem montis ascendil. Samson, principes sacerdotum et seniores populi
(CAP.XVI.) Abiit quoque in Gazam, el vidit ibi fiiertint, qui plebem universam adversus Christum
mulierem merelrkem, ingressusque est ad eam. concitaverunl. Et quamvis ille quidem secundun»
Qtiod cttm audissent Philisliim, el percrebuissel apud historiam falsum locuius sit, dicendo : Si septem
eos inlrasse urbem Samson, citcutndedetunt eum, D nerviceis funibus, necdum siccis, et adhuc humenlibus
positis in potla civilalis cuslodibus, et ibi tota nocie ligatus (uero, infirmus ero ttt cwleri homines. llem-
cum silentio ptwstolanles, ut, facto mane, exeuntem que : Si ligalus fuero novis funibus, qui nunquam
occiderent. Et merclrix ista fornicariam synagogam fiieritnl in opere, infirmus eto, et aliotntn homhtum
significat, cui per propbetam Deus dicii: In omni similis. Ac deinceps : Si septem crines, crines ca-
colle sublimi el sub omni ligno frondoso proslerne- • pitis mei cum licio plexeris, et clavum his circum-
baris metetrix (Jer. n). Ad hunc Samson ille forlis- % | tigalum tettm defixeris, infirmus ero. In Chrislo au-
simus ingressus est, quando Chrislus in ea cum tem nihil horum falsum est, sed omnia secundum
hominibus conversatus est, el apud illam prsedicare inyslerium vera sunt. Imo quoniam in illo spiritum
et miracula facere dignatus est. Sed eircumdederunt Chrisli loculum esse dubitare prohibemur, lantis
eum Philistsei.circumdederunlet obsederunt Judsei, prsesenlialiter signis divinse forlitudinis apparenli-r
(|tiemadmodum in psalmo dicit: Quoniam circum- bus; nec illud quod ibidem sonuil, quod Dalila autli-
dederunt me canes mulli, consitittm malignanlium vit falsum fuisse fateamur, sed ipsam falsam dicen-
cbsedil me (Psal. xxi). Quid enini Gaza civiias nisi tem : Ecce falsum loculus es. Quidenim funes nisi
jnferntim significal? Quid per Philislrcos nisi Judaeo- peccata sunt, juxla illud : Ftinibtts peccntcfum
 fOSI RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 10S2
sitotum unusquisqueconsltingiluf (Prov. v), Psalmi- A Deus, inquit Apostohis (/ Cor. xi), quod ttinc radi-
sla quoque dicenle : Ftxnes peccatorum circumplexi tur, quando novacula acuta linguse blasplienianiis,
sunt me (Psal. cxviu). Ergo seplenarius funium virlus ejiis et Divinitas denegaiur. Sed quomodo-
numerus, peccalorum numerosilas esl, quia sepiena- cunque vel quantumcunque radalur, nunquid ab
rio numero plerurrique universitas significatur. Quis Hlo fortitudo srra recedet et deficiet, eritque ut
aiiiem nesciat, quia verus Samson Cbrisius Jesus cselcri homines? Plane illis deficiet, el illis infirma-
oinnium peccalorum nostrorum viucula siiscopiurus bitur, qui illttm blasphemando radunt, ul nihil prosit
eral, el cnm essel fortissinius spiriluum Deus, pro- eis advenlus Filii boniinis in bun3 muiidum, <7'ji
pier nos homo infirmus, liomo passibilis, aique mor- illum riegant verum Deum, veruin esse Dei Filium.
talis apparere habebat ? Igitur st septem nerviceis fu- Defecii, inquit, anima ejus, et usque ad mortem
nibtts, inquit spirims Christi, ligalus fuero, inftrmus lassata esl. Juxla historiam sic laclum est, et sic
ero, id est non, nisi prccatamundi super mc tulero, fieri ulililer providenlia divina permisit, ut audirct
niorlalis ero, aut mori polero : nec enim ex meo omnis mundus, quanium in atnore meretricis nau-
cur mori debeam catisam ullani habeo. Quare aulem fraghim sit, et muliebris senlina cedrinis quoque
lerlio ligalurani sepicnariain repelivil? Videlicet pro- fortium virorum tabulis quam perniciosa silv ut,
plcr tria lempora sreciili. Primum ante legem, secun- " inquam, audirei omnis mtindus, el haberet omnis
dum sub lege, lertium sub gralia ; quorum omnium sapiens exemplum cavendi, sciens quod nec Sam-
peccata lollere veiilnnis erat, sectindiim honiinem sone fortior, nec Salomonc sapienlior esse possit.
fiilurusinfirmus el moriiurus, secundum divinilatem Porro ut coeplum prosequamur mysterium, func
sic eadem peccalornm vincula rupturus, quomodo anima Domini Jesu quodamniodo defecit, el usque
si rumpalquis (ilum stiiprc torlum, velslaniinis pu- ad morlem lassalus spirilus fortitudinis ejus, quando
lamcn cuin ardorem ignis accepeiil. El nolanda posl miillas lentaliones. Dalilre, id esl, pauperculre
distinctio prrediclorum lemporuni secundum diversi- synagogae, dicenlis : In qua potestaie hrec facis? Tu
tatem vinculorum. Primi lemporis, quod^fuii anle quis es? Quein leipsum facis? (Mallh. xxi) landeni
legem, peccala, nerviceis funibus necdmmsiccis et adjuraius est ab eadem dicente : Adjuro te per Deinn
adluic hiimeniibus comparanlur : quia videlicet vivum, ul dicus nobis, si lu es Christus, si lu es Fitius
illius asvi homines dissolutos, el reccnles ntilla Dei benedicti (Joan. ij. Tunc, inquil^ anima ejus
tcmperaveral lex, nihilque inlerdixeral Deus, quo dcfecil, tristis usqtie ad mortem (Jonn. vnt), mo-
carnis hiimidrc fluxtim rcstringerel. Secundi lempo- Iesie niinis inlerpellata, el tnnc aperuit illi omnem
ris peccala funibus quidem, sed neque nerviceis, _ veritatem, quod esset Nazaracus, id cst sancins Dei
"*Filius. Dixil enim Tu
neque hrimenlibus recle figuranlur; quia peccala : dixisti. Ego sum. El adjecii,
iilnrum, qur sub lege erant, neqne adeo nervosa, Verumtamen dico vobis, amodo videbitis Filium ho-
ucque adeo fluxa fuerunl, quippe quaejuslitia lega- minis, sedenlem a dextris vhluiis Dei, el venientenf
lis qualiscttnqiie, etsi non consumpsil, tamen nicun- in nubibus cmli (Matth. xxvi).
que molluil, etsi non combussil, lamen aliquan- CAPUT XXIV.
tisper exsiccavii. Teriii quod nunc agiiur temporis Quomodovel a quo lonsore rasutn fuerit capul hujus
peccala, septem Nazaraei capillis cum licio plexis, Nuzarwi, id est Chrisli, el de eo quod Philistiim
clausttm in carcere Sanison molere feceruni. erulis
clavoque circumligatis recte signantur quia : vide- oculis, omni Chtisliano hoc exemplum cavendum
licet noslra, id est, omnium qui in Christo credimus sit.
pcccata, capiti ejus propius admota, licioque telje Al Ula dormire eum fecil super genua sua et in
evangelicse complexa, clavisque cruci publica con- sinu suo teclinate capul. Vocavilque lonsorem, et
fcssione circumnexa sunt. Igilur omnia quidem rasit septem crijies ejus, et cwpil abjicere eum, et a
Nazarocus Filius Dei in corpore suo periulil peccaia se repetlere. Tonsor, qucm merelrix illa conduxit, ut
inundi : el pro omnibus usque ad morlem infirma- raderel sep|..?m crines dormientis Nazaraei, Pilaius
lus est, pro condilione carnis,- sed ex virtute Dei J) exsiitit, cui 1'wictumDomiintm noslrum , Sani luin
cnncta snperando, ab inferno teneri non potuil, in sancloruni tradidit et negavil, et in monle Calvariic
sepulcro corruptionem non vidit. crucifigi posiulavil (Joan. xix). Ibi rasil sepleui
CAPUT XXIII. crines dorniientis, id esl, regem suum deiesiaia
est, el universum jus ejus abdicavit, 382 quaK|
Quando vel ttbi dixeril Christus quia Nazarwits sum, ovis obniuiescentis , qtiasi agni coram londeiiie se
et quomodo raso capile infirtnits, sicul caleri ho-
tnines effectus sil, qtiomodo vel quibus defeceril. os siium non aperieniis (Isa. LIII). Ccepilque eum
Cumqueei molesla essel, el per tnttllos dies jugiler abjiceie, et a se repellere, insuper et insultare di-
adhwrerel, spalium ad quktem non tribuens, defecit cendo, molo et agitalo capite : Vah! qui destrui
anima ejus, et ad morlem usque lassala est. Tunc templumDei, el in triduo illud rewdificas, salvum fac
aperiens veritatem rei, dixit ad eam : Ferrnm nun- temelipsum (Matc. xv). Stalim enim ab eo forliludo
quam ascendit caput meum, qttia Nazarmus sum, id recessii, scilicet ut visum est inimicis, praeserlim
est, consecratus Deo de ulero matris tnem. Si rasutn cum diceret ipse : Deus, Deus metts,ulquid tne
ftterit caput meutn, tecedet a me forliludo tnea, cl deteliqHislil — Quem cum apprehendissenl Philisliim,
deficiam, croque ul cwleri homines.— Caput Christi slalim eriterttnt oculos cjits, cl duxerunl Gazajn vin-
 1033 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN JUDIC. LIRER UNCS. W5i
ctum calenis, et clausum in carcere molere fecetttnl. A nasci cceperunl, quando Petrus qui illum negaverat,
Evulsione oculorum Samson , ipsa inierfeclio Do- caelerique omnes Apostoli qui omnes relicto eo
mini figurata satis apte inlelligitur : quia videl'cet fugerant, illo resurgente a morluis, fidem atque
in morle non solum visus, sed ei cseteri omncs sen- fiduciam resumpserunt, et Pbilistinorum quidem
sus auferuntur. Gaza civitas inrernum significat, principes et populus gaudebant dicentes. Qtiia mor-
in quo catenis vineluin in.pii Dominum leneri vo- luus est seducior ille (Matih. xxvii), et periit nomcn
liierunt, sed hoc impossibile erat. Nam Deus, inquit ejns, qui coinmovit universam lerrani, incipiens a
Aposlolus (Acior. n), illuin suscitavit solutis dolo- Galilseausque huc, et docens seduxit plurimos. Ilrec
libns inferni, juxla quod impossibile erat, teneri dicenles, ct ila Iselanles immolabant hoslias magni-
illttm ab eo. El clausum , inquil, in carccte molere ficas, non Dco sed diabolo, non, inqtiam, in lenvpla
fccerunl. Hoc juxla lilteram significari llebroei vo- Dei, sed in ternplo diaboli, scilicet Dagon ; Dagon
lunl qnod pro sobole robusiissimorum virorum.mu- quippe inlerprelalur piscis Itistiliw, illum signifi-
lieribus, ac libidini vacare conipulsus sit, el ad cans, de quo in Isaia scriplum est: In die illa visi-
hunc sensum periinere, quod in lsaia Babylon dici- tabil Domintts in gladio stto duto el grandi, el forti,
lur : Tolle molam el molefarinam (Isa. XLVII),quod super Leviathan serpentem veclem, el sttper Levialhan
"scilicet in morem scorti cuiicloriim libidini paleal, B serpentem torliiosutn, el occidet cetttm qui in mariest
maxiirie pro eo quod conlinuo subjungiiur : denuda (Isa. xxvu) : buic, inquani, immolabant hosiias, ex
lurpitndinem luam. Sed nunquid bostes Pbilislaei dc, quo maiius suas Christi sanguine impleveruiu, et
semine Hebrseorum forles viros mtiltiplicari oplave- -quidquid deinceps sacrificant vel offerunl, non Deo
runi? Ergo hrec opinio quam turpis, tam el frivola 'palrum stiorum, setl diabolo offerunt. Lrelantes
est. Moraiiter exenipliim hoc omni homini caven- ilaqne inter lmjusmodi cpulas, prmceperunl ul voca-
dain est, sciendtun quippe est, quod aliquando priiis ' retur Samson, et ante eos luderet, et ipsi speclabant
oculus inlelieclus obttinditur, el postmodum animus ludentein Sainson. Comprehensos quippe Aposlolos
captus per exieriora vagatur desideria, ut cseca Christi pessimi lusorcs cecideruiit (Aclor. v), unde
rnens quo ducilur nesciat, el se carnis suoe illccebris lanien illi gaudenles , quod digni essenl pro nomine
subdat. Aliquando vero pritis desideria carnis ebtil- Jcsu contumeliam pali, Spectaculttm, inquiunt, facli
liunt, el posl longtim ustim illiciii operis oculum sitmtis mundo, el hominibus, el angclis (I Cor. iv).
cordis clauduul. Nam mcns recla cernit, nec Ltidcbal ergo in illis menibris suis Christus, qtiid-
' tamen autleuier conlra saepe
perversa se erigit, et renitens quid enim miraciilofuni agebal, quidquid sanrc do-
vlncitur, dum hoc ip'-um quod langit vel agit dijti- - ctrinae dicebat, ludus erat, et vanilas impiis specla-
dicans, carnis sure deleclalione superatur. Quia " lofibus. Al ilie apprehendens ambas columnas quibus
enim pierumque prius oculus conlemplaiionis aniii- innilebaiur domus, alteram eurum dexlra, el alleram
' titur, el
post carnis desideria bujus mundi laboriblis Iwva lenuit, concussisque fottiler cotumnis cecidil
animus stibjugalur, teslalur Samson ab allophylis dotnus super omnes principes, et cmleram mullilu-
caplus, qui postqtiam oculos perdidit, ad molam dinem, qum eral ibi. Quis hoc non videat, quis ne-
depulalus esl : quia nimirum maligni Spiriius, sciat, quia deserta facta Jerusalera, desolata quoqtie
pnsltjiiam tenlatioiium stimulis intus aciem con- domus sanclificalionis eorum, el gloria eorum,
templationis cflbderini, foris in laborem circuitus cecidit svper omnes ptincipes, el cwleram mullilu-
iiiittuni. dinem? Non enim ita mediocriter, ut quondam a
CAPUT XXV. Babyloniis, non inquam, ila parce lemplum illud
sit Nazarwi id est Chrisli ca- anliquissimum a Romano excidio evcrsum est: sed
Quid myslice noslri,
pillos renasci cwpisse, el quomodo multo plufes cecidit fundiius, el cnm genie ipsa periit, ila irt non
inlerfecit moriens, q.uam vivens occiderat, el quam sit reliclus lapis super lapidem qui non deslrueretur.
domum, et quibus discussis columnis dejeceral. Perdiderunl loctim et gcnlem, cujiis melu simulalo
Jamque capilli ejus renasci cmperanl , et prin- n ne perderent, mortem Domini sibi expedire volue-
cipes Philislinorum convetierunl in unum ul hnmo- rnni, dicendo : Si dimittimus eum sic, omnes credenl
larenl hoslias magnificas Dagoii deo suo, et eptt- in eutn, el venienl Romani, el lotleni nostrtiin locum
larentur, dkenles : Tradidil Dens noster inimitum ei genlem (Joan. xi). Hoc e conlrario contigit : nam
tioslrum Samson in manus nosiras. Quod eliam potius idcirco, quia non dimiserunl eum sic, omncs
populus videns, laudabat deum suum, eadenique . genles credenl in enm, Rontani quoque illorum et
dicebat. Lwtantesque per convivia sumptis jam epttlis, locum, et genlem ttilerunl. Recte ergo dictum est,
prmceperunt ul vocaretur Samson, et ante eos lude- qtiia multo plures interfecit moriens, quam vivus
rel, elc. Ltidus isle in Iticttitn, laetitia hrec in mcesti- occideral. Mullo magis enim, quia morluus esl, nos
liam, epulae islae in vomiltiin conversrc siinl, ila ut -in eum credimus, et inimici lam visibiles quam
eiueiUas crapulati evomerent animas, oppressi ma- invisibiles perierunt el perdiderunl, imo et perdili
gnae domus ruina. Nam mulio plures inlerfecit sunl : quam aut nos credituri, aul ifsi periluri vcl
moriens, quarn anie vivus occiderat. Porro capilli pcrdituri crant, si dimisissent cum vivum. Igitur
Samson fonissimi, invicli, et insuperabilis, scilicet resumptis viribus columnas duas, quibus innitebatur
Chrisli Filii Dei : capilli, inquam, linjtis nunc rc- domus , Samson lcnuit, qiribus cl excussa domus
 *
1055 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1056
euin perdilione muHorum cepidit : qnia videlicet, A el reversa esl in domtim pairis sui Bethlehem, tnan-
Cbri.slus, a moriuis suscitatus, el claritate quam sitque apud eum quatupr mensibus, et reliqua. Quid
liabuil priusquain mundus essel aptid Patrem cla- hocaudilu lurpius, scejesiius, crudelius ? Venerunt,
rificalus, ulranique columnam geniis illius, regnum inquit, viri civilalis illius filii Belial, id esl absqtte
scilicel et sacerdoiium velus, iralus forliler con- jugo, et circumdanles domtim senis, fores pulsare
cussit; el per manus Romanorum cum du.pliei, id cmperunt, rlamanles ad dominum domus, alque di-
esl, corporis et anjinse Judaeorum cnnlrilione locum cenles : Educ virum qui itiqressus est domum tuam,
ipsum everlit. tti abulamur eo. lllo obsecrante vix abacli ne scelus
383 GAPUT XXVI. hoc contra naluram operarentur in virum, facta
De hislotia,qua tribus Dan tulisse idolum Michw, el commulalione nequissima uxorem ejus lola not-tc
viri slitpis Benjamin narraniur muliereth incredi- abutendo, incredibili libidinis furore vexaverunt.
bili libidinis futote vexando inierfecisse, quod vehe-
tnetver Isfaeiiies duplicis fotnicatipnis ctiminein- Denique morlua est. Illa. ciyitas Gabaa in tribu Bc«-
finnei. jamin eral. Tola tribus Benjamin sccleris ejusdcin
(CAP.XVII.) Fw*£eo terapote vir quidam in monle mactilam communcm sibi fuisse, alrocitcr professa
Ephraim, nomine Michas, qui dixit tmlri suw: Mille est. (CAP.XX.) Congregaiis quippe pariter omnibiis
centum argenleos quos separaveras tibi, et super qui- "' filiis Israel de Dan usque Bersabee quadringinlis inil-
bus me audienle juraveras, ecce ego habeo, el apud .libus pedilum pugnalOfiim, ut pugnarcnl conlra Ga-
me sunt. Ac dcinccps : Reddidil igitttr malri sum. baa Bcnj.amin, cum misissent nuntios ad omnem.
Qum lulit ducenlos argenlsos, el dedii eos argentario^ tribum Benjaniin, qui dicerent : Cur t.anlum nefas
ut faceret ex eis sculptile et conflulile, elc. Duo genlis in vobis reperlum esl?>Tradile homines de Gabaa, qui,
Israeliticae mala, duplicem fornicalionem populi hoc flagitium perpeiratunt, ut motianlur, et aufeta-
Israel, ex hoc loco usque a.d finem hujys libri Scri- tut malum de Isracl; noluerunt fratrum suorum filio-.
pturasancta culpare etexsecrarilaborat: proplerqu.se rum Istael audite mandaium, sed ex cunciis urbibus
pene coiilinua.et nimquam nisi paucissiiiiis jndicibus, quw sum sorliserant, cotivenet\unt in Gabaq, utillis
sive rrgibus. jitstis frcnaiitibus interdum coercita, ferrent auxiliuin, el conlra universum,Isra.el pppuluiii
Dominus terrae illi et populo loties iralus esl, el ad- dhnicarent. Sed el cunctum Israel, qui cougregalus
liuc inanus cjus extenta. Prima namque, id esl, for- fuerat, redde^e iHis pro scelere quod merebantur,
nicalio animae est, qua a Deo legiiimo yiro crealura i.ndiibilabilis divini oraculi justilia scelerjs ejusdem
recedens, idolis prosiituilur, et divini nomiiiis adul- coarguisse yidetur. Consulius enim Dominus a dK
teriura perpelra.l, sculptili. alque conllatili conimu- centibus, Qtiis eritijt exercitu npstro.princeps cerla-
nicando illud. Iloc adulterium, li.anc fornicalionem minis? respoudens: Jttdas, inquit, sit dux vester. Al-
spiiilualeni in gente illaprrcsens lectio vehementer tamen Egressi filii Bcnjamin de. Gabaa, qccjderuni,
perculit, quo in lantum ardebat, ul nune lemporis de filiis.Israel die illo viginti duo miltia virorum. Iie-.
noii solum Michas, unus honvo, sctilptile fecerit, rum cbnsultus Dominus a dicenlibus : Debemus
sed et integra liibus Dan pro magno commodo ullra procederead dimicandum conlrst filiosBenj.<nvn,
sibi illud furala sit: cum adhuc inler cseteras an non ? Ascendite, inquil, ad eos, et inile cerlamen.
tribus sortem non accepisset, et idcirco Dei veri Allamen Occurrenles eis filii Benjamin, tanla in eis
auxilium saltem pro lemporalmus bonis impensius cmde bacchati sunl, ttl dccem et octo millia virorum
qusereredebuissel.Sicenimdictum esl: (CAP.XVIII.) gladium educenlium prosternerent. Tertio landem
Jn diebus iltis non eral tex in Israel, et tribus Dan consulentibus atque dicenlibus: Exire ultra deoemus
qumrebat possessionein sibi, ul habitaret in ea. Vsqtte ad pugnam contra filios Benjamin fralres noslros, an
ad illum enim diem, inler cwleras itibys sottem non quiescere ? Ascendile, inquil, cras enim tradam eos
acceperant. Et posl aliqua: Tulerunt sculpiile Ephod, in manus veslras, el sic facluin cst. Ergo non solum
et idola, atque conflalile. Quibns dixil sacerdos : Quid Benjamin, quam manifeslum scelus infamavit, sed
facilis? Cui responderunt : Tace, et pone digitum D l ct pngnaniein conlra illos Israel occulii judicii Dei
fuuni super os tuum, et veni nobiscum, ul habeamus . veritas redarguit, Gur enim vindicibus tanii sceleris
te patrem et sacerdotem. Ephod indumenlum sacer- yictoria tam sera lamque. lucluosa provenit, nis.i
dotale sigiiificat, quod in Exodo elLevilico super- quia in quo alios impugnabanl, seipsos accusabanl ?
Jiumeraje dicimus, Teraphin aulem propric appellan- Igitiir, ul praemissum est, duplicis fornicalionis,
tur, figurse et simulacra, Hiec ergo prima esl for- animre scilicetel. corporis, pppulum Israel praesens,
nica^tjo, qua populus Istael pronus ad idola, secun- histoiioe locus.yehementer accusal, et acerrime per-
dum animam fornicabalur a D.eosuo. Altera forni- ciilil, ad hoc valens, u},,qucmadmoJum ait Aposlo-.
calio est, qurc diversis libidiiuiin ludibriis corpora lus, Onine os o.bstrualut, el non magis Judmus quain
commaculal, tunc perniciosior, quando contra nalu- Gtwcus dejustiiia cotam Deo glotietur (Rpm. m).
ram sodomitica debacchalur insania. Hrec quanta CAPUT XXVII.
cffrenatione populum illum dissolveril, acerrime lec- Christttm Regem qui venlttrus erat Scriptura*
Quod
tio prresensinsinuat. (CAP.XIX.) Fuit, inquit, qui- sancla suspirel, toties dicendo: t /n diebusillis nou.
dam Leviles habilans in iatere monlis Ephrqim, qui emt tex in Istael. >
accevituroreit de BethlehemJudd. Quwreliquit ettin, Stiper hoc hic ilidem Scriplura vebcmeiiter ingei
1057 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLH. --INJUDIC. LIBER UNUS. 1058
iniscit, cuni inter narrandum semel el iterum ac A hoec alienigeha peperit, quam ille benevoltis secun-
lerlio dicil : In diebus iilis non erat rex in Israel, dum legcm accepil, ul suscitaret semen propinqui
ted unusquisque, quod sibi rectum videbalur, hoc fa-' sui. Hoc, inquam, ille respiciens, emitte,\nqu\l, Ag-
ciebal. Quem putas, vel qualem regem in diebus illis num, Domine, dominatorem terrm de petra deserti ad
in Israel non fuisse deploral ? Nunquid quando rex moniem fi im Sionf admirando scilicel in graiia Dei,
daius esl Saul, absltilil fornicalioues .islas ? Nun- quod AgnuS Dei, dominator terrae, cum sil ex Ju
quid Achaz ? Nunquid Manasses? lmo tam hi, quam dseis salus ipse gentium, prinium laraende fide gen-
plerique regum caelerorum, illas auxerunt, exstruen- tili veniurus essct ad noontem filioeSion. Adhuc au-
do allaria universoe mililiae cceli, iiariolando el ob- leut acrius perculiens Judoeoriim supercilium, in
servando auguria, iraducendo filios suos perignein, principio iibrl: Nisi, inquil, Dominus exercituum
faciendo pythones, et mulliplicando aruspices : ad reliquhset nobis semen, quasi Sodoma fuissemus, et
summum prreier David el Ezechiam et Josiam, om- quasi Gomorrha similes estemus (Isa. i), continuo
nes peccaverunt. Nam de peccato David quod fecit subjungens : Audite verbum Domini, principes Sodo-
in Uriam silcbimus, quia transltilit illud Dominus morum, et percipite auribus legem Dei noslri, poputits
(Reg. xi). Quem ergo rcgem in illis diebus non fuisse Gomorrhm (ibid.). Quo enim secundiiin superiores
Scriptura deplorat, nisi illum, ctijus soiius advenlu B geminoefornicalionis narrationes: quo, inquam, po-
vel regno ccnsummareiur prsevaricalio, et finem pulus hic qui legem acceperat, populo Sodomorum
acciperel peccalum, et delereiur iniqiiilas, et addu- aut Gomorrhae justior eral, qui legemnon acceperai ?
cerelur justilia sempilerna, et implerelnr visio et; v Sed reliquit Doriiirius' seriieri fide Rulh Moabiiidis
prophelia, et ungerewr Sanctus sahctbrufn? (Dan. \ ' promerenle, et Booz per jnsliiiam legis semenfralri
ix.) Hic nenvpe deerat rex cum data essel lex. El lex suo suscitante, unde Christus seciindum carnein na-
quidem peccaltim ostendere poterat, sed a peccato sceretur : quo faclum est ut gens Israelitica nequa-
liberare non poterat. Solus iste Bex eos omries qui quairi Sodomse aut Gomorrhse similis in perditione
regnum ejus susciperent, a peccato gratia stia liberare remanercl. Hoc igitur dicendo propheta, Judaicum
hahebat. Cum igilur lanla enarrat Scriplura peccata os obslruere contcndit, ut de meriiis suis nemo aiw
populi Israel, recte et opportune congemiscit dicens : deat gloriari.-Et signanler dixit: Nisi Dominus exer-'
Quia in diebus illis non eral rex in Israel. ciimm reliquisset nobissemen. Excrciluum, inquam,-
384 CAPUT xxvin. quia videlicet in exercilibus suprascriplis ftliorum
De Rulli Moabitide, quod pet illam alienigenam gener Isfael conlra Benjamin, jttdiciuin cum miscricordia
ralio Chrisli quodatnmodo recuperaia sil, el quod nioderando, el in ulrisque peccala Sodomilica pn-
itla ftteril petra deserti, de qua lsaias : i Eniille, t, ^*
inquil i Agnutn dominalorem lerrw de pelra de- nivil, addita etiam fame, propier quam vir priuuis
serli. > de Juda pcregre abiit cum filiis suis, c". deinde per
(CAP.I, ex lib. RtiTn.) In diebus unius judicis, genlilem, ul jam diclum esl, fideni reliquiim senii-
qttando judices prweranl in Israel, facla est faines in nis, unde salus procederei, defuiiclis eisdcm susci-
terra. Abiilque honto de Bethlehem Jttda, ul peregri- tavil.
narelur in tegione Moabitide, cum uxore stta, ac dtto- CAPUT XXIX,
bus liberis. Ipsc vocabalur Elimetcch, et uxor ejus De Eiimelcelt el uxore ejus, el duobus filiis, quid vei
'
Noemi, el e duobus filiis, alter Maalon, ei atter Clie- qiMnodo de Itis in Parulipomenon scriptum sit.
lion, Ephratei de Bethleent Juda. Libruni hunc Ile- Iy.se, inquil, vocabalUr Elimeleclt, el uxor ejus
brasi in librum Judicum compingunl: idcirco quia in Noemi, el eduobus filiis, aller Maalon; el aller Clia-
diebus judicum facta narratur bisloria. Valde hoc lion Ephratei de Bethleem Juda. Epbratei dicti sunt,
fidelem animum deleclal, qitod nomine Rulh potius scilicel ab Ephraia uxore Calepli. Isie Elimelech in
quam Booz aut Noemiln liiulo prrenotaiur. Nonenim Paralipotneiion vocatur Ahalai, vel Oholoi, et filius-
parum splendoris habel, quod scries generalionis ftiisse scribiltir Sesain filii Jesi, filii Abphaim, fitii
Gbrisliin mortibus virorum Israelitariiin, et Judaicae p. Nadab, filii Senimei, filii Onan, (ilii Jheramaei, filir
iribus pene defecta, per fidem alienigenre resarciia Esrom, filii Phares, filii Juda, filii Israel. Quod au-
est, sicut ipse hisloricse narrationis ordo continel. lem illic dictuin est, Sesain aulem non habuit filios,-
Quod prophela respieiens : Emitle, inquil, Agnum, sed filiiis, quia filii cjus, iirio filii Elimelech, scili-
Doniine, dominatorem lerrw de peira deserti ad mon- cet Maalon el Chelion, quofiin) avus fuil, absque
tcm filim Sion (lsai. xvi). Pelram deserii Ruih Moa- filiis mOrtui stiut : ilcra in Paialiponienon Scfipiuiiv
bilideni dicil, pelram videlicel propter propriam fi- esl: Et cognaliones domus operaniium byssuin in do-
dem, pelrani vero deserli, propler desertiiudinem iiilimjuramenti, el qtti stafe fecil soletii vhique Men-
Moabiiieae geniis, qnae vcre idcirco deseituni esl, dacii, el Secitrus, el Incendens. Qni principes fueruhl
quia Dominum iithabilaiorem uon habebai, quemad- in Moab, el qtti reversi sunl Leem : hwc auiem verba
inodtim et reliqua gentililas, quam aiibi propter velera. Hi sunt filii figuli liabituntes inplantalionibtts,-
eausam eamdcra propheia idem dcsertam appellat, ei in sepibus apud regem in c^eribus ejits, commora-
dicendo: Lmlabitur deseria el invia,ei exsultabii soli- iique sunt ibi (IPar. iv).Tfad inl hunc fuisse Elinie-
tudu(lsa.xxxv), Sciebat iiasciturum esseChiislumde lech, iii cujus lempore soi sieterit pfopter pra-va-
semine David lilii Jesse, filii Obcd, quem dc Booz ricationes legis, ul tanto mtraculo viso converiereii-
1059 RUPERTI ABBATIS TUlTlENSlS I0G0
tur ad Dominum Deum suum. Quod quia facere. A Ruih, demonsiral qure in Beihleem, id est panem
conlempserunt, idcirco fames invaluit. Et il.le, quia posl inopiam famis audila uberlate panis in Bclhle-
in tribu Judapriorvidebalur, famis inopia cum tixore hem reversoe sunl. Et qnia haec historia in libros
cl filiis non soluni .palria pelleretur, sed elia.n in Rulh scribiiur, idcirco subsequilur, Hwc aulem ver-
cadem peregrinaiione cum filiis morerelur. Viros ba vetera. Figulos vero dicit habilanles in planlalio-
aulem isios mendacii essc filins ejns Maajjunet Che- nibtis et sepibus, progeniem qttae de Rutb propagata
lion, qui illic Securus et Incendens appellalur, el de est. Quoe in sepibus et plantationibus habilasse dici-
quibus dicilur quod principes fuerint in Moab, co liir quando ad regiam dignilatem hrec plantalio per-
quod uxores Moabitides duxerint, quod in Hebrreo venit. Commorali sunt ibi, boc esl, in Belhleeni,
expressius ponilur, ut ab erudilis lingure illius didi- apud regem in operibus ejus, quia ex eis David
cimus, ul non principes, sed mariti dicantur. Quod rex orlus esl, ciijus opera miris prseconiis prrcdi-
vero sequitur, qure reversre sunl in Leem, Noemiet ramur.

385R. D. D. RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

Dl HVIMTATK GT OPIRIBUS Ul S

LlBRl XLIL

IN LIBROS REGUM

LIBER PRIMUS.

(I Reg. I-XVI.)

CAPUT PRIMUM. |3 regali auctoritale scrmo Dei convaluit, auctnm cst

Quod quartw wtatis mundi David fuerit initium : vcibum promissionis. Iu quo? Jn eo videlicel, quod
el qupmodo hwc wtas respondeat quartw diei pri- is qui hactenus hoiiio vel semen in Isaac vocandum
morur.i dieruin swcuti. Pairi Abrahre promissus liierat (Gen. xxi), jam rex
Post ampia virenlis ac florenlissimse selalis lertioc proinilliiur cum jurameiito diceniis ad David: < De
spectacnla, qitarla landem mundi splendida nos fruclu vcnlris lui ponain super sedem luam (Psal.
excipit setas. Ejus pulcliriludo lucida, menlis noslroc cxxxi). > Iiem : t Seinel juravi in Sanclo meo, si
oculos quasi a terra in cceltim levet, ul post actualia David menliar? Semen ejus in aeterniiin manebit, et
legis instiiula, regum el propbelarum, qui sub ipsis thronus ejus sicul sol in conspeclu meo, et sicul luna
prophetavertint, facla fortia elcoelestia pariim con- perfecta in aeternum, et testis incoelo lidelis (Psal.
templeiiiur eloquia. Nam pulciira quidem tcrrse xxxvin) >Hoc maxime baecaetas a praicedenie dislin-
planlaria, qure lerlio die planlata vel produci jussa guitur, ut Hia leiiia fuejii,li;ecjam quarta compute-
siiul, sed pulchriora cocli luminaria, qure quarlo die lnr. Igiiuiin gloriamChristi FiliiDei regum regis, et
facta vel in firmamenio posiia sunt. Sic nimiruin prophetarum Doniini, coepium peragenles cursum,
pulchra qtiidein ct bona sancloe legis opera, qure tviaieni banc iiigredinnir, proceunie nos el propilio
lerlia mundi retate in figiirain fulurorum prsecepta C uobis, si dignelur, sanclo fotiitudinis Spiritu.
suiit, sed pulchriora regnm coronaiorum el pro- GAPUT II.
pbetarum facla et dicta, quae in typum regni Dci, in Quod ptimus et secundus libet Regum apud Hebtwos
lestimoriium magiii ac veri regis Christi prsesplen- Samuel voceutut, et qnod regnitm Saul, regnum
dueriuu. Hanc cnini qticrlam xialem, qtiarlse jdiei peccati, David autem regnum Christi significutit.
in laudem Creaioris conjubilare lecle dixerim, ct Primus el secundus Regum liber apud llebroeos
secuntitim opera utriusque Spiritum sanciutn, Spi- Samuel dicuntur, videlicet, eo quod de regno Saul,
fitum praedicari fortiiudinis, qtiia videlicel ctquarlo fegnoque David, qnoe his contineniur libris, per
tlie luiriinaria firnianicnliim ornaverunt in pote- isluin quasi medialorem Dei ct regum, ordinal.i
staiibus el firiiiissiinis ordinibus suis, et «guarla sunl. Iiilefpretaluf autem Satntiel nomen ejut Detis.
a-tate, iri psalmis canoris, scriplisque propheticis, Quo noinine recte scrmo Dei significalur, per queni
410(51 DE TttlNiTATE ET OPERIBUS E.IUS LIBRI XLII. — IN REG. LIBER 1. 1062
iitique regnum peccali deslriicluin, et regnum A duxit eum sccuiri, postquam ablactavcrat in vilulis
jiisiiliae conslruclum est. Saul quippe quem Do- tribus, et tribus modiis farinae, el ampbora vini, ci
iuiiius peccanli populo iratus dedit, dicens ad Sa- adduxit eum in doino Domini in Sy!o.> ln Hebroeo
muel: c Non enim leabjecertmt, sed me, ne regnem non tribus modiis farinse, sed modio farinae legiiur.
super eos (/ Reg. III), > regnum praefiguiMvitpec- Quem locum apud Lalinos scriplorum vilio conslat
caii el mortis, quod, abjeclo Dei jugo, genus hu- esse depravalum. Si eniin cum tribus vitulis tres
inanum stulte nimis appetivil. Hoc ipsum significat modios farinse obtulit, contra legem fecil. In lege
Saul numine proprio, interprelatur enim petitio. namque prrecipilur: t Mensis sepiimi prima dies
Porro David quem, illo projecto, secundum cor venerabilis et sancla eril vobis. Omne opus serviie
sttiim Dominus elegit, regnum juslitire, regnum non facietis. Dies clangoris est et lubarum. Gffere-
Chrisli significal, quod liumano generi, destructo iisque lioiocausiuin in odorem suavissimurn Domiuo.
regnc peccali, propilius Deus coiilulit. Nec vero Vituium de armento unum, arielem unum, agnos
solum regniim, sed el sacerdolii principalus, hoc immaculalos seplem, et iu sactiflcio corum siiniloe
praenunlio a posieris Heli ad Sadoch translatum est oleo eonspersse tres decimas per singulos vilulos,
in figura sacerdolii veri, quod a Judocis in Ecclesiam duas decimas per arietem, unam dedimam per
Cbristi iransponendum eral. Ab ipso igilur Samuel, B agnurn. Hrcc vero decima, decima pars erit Ephi. >
cnm sit duodecimus, et novissiinus Judicum, sic Unde dalur inielligi, quod Helchana non obtulerit
iiicipil primus liber Regum. tres modios farinse cum tribus vitulis, sed novem
386 CAPUT 111. decimas, quibus secundum Hebraicam mensuram
De Helchana et uxoribtts ejus Anna el Fennena, et unus clficitnr Ephi. Est igilur oralionis fruclus
de otatione Annw, et de ortu Samuel. Samucl sanclus, magna fule et largo flelu malris
(CAP.I.) < Fuit vir unus in Ramatbaim Sophim, comparalus. Habel in malre ejus Anna viiiiitis ex-
de monle Ephraim, et nomen ejus Hclchana , emplura, quod imitelur rioslra slerilis anima, si
filius Jeroham filii Heliu, filii Toliu, filii Suph, matcr fiftri opial, si verbi Dei sanctarunique vir-
Ephraireus, el babuit duas uxores. Nomen tiiii Anna, ttitiim ctipit esse fecunda., Iii quo? In eo videlicet,,
et nomen secundre Fennena. Fuerunlque Fennenrc quod dictumest, < vultusque ejus non sunt amplius
filii, Annre autcm non erant liberi. > Ramathaim in diversa mulaii; > quod idemest, ac sidicereiur:
autem interprelaiur excelsa duo, et hrec excelsa ln teiilatione pcrsliiit, orando perseveravit. Hoc
duo, dure huelligunlur iribus, regia videlicet et sa- ergo fidclis aniina imitelur, el qiuercns inveniet,
cerdotalis. Quod paier Helchana de tribu fuerit „ petens accipiel, pulsanti aperielur. Jain nunc pro-
Levi, Paralipomenon liber pleuissime docet (/ Pa- phetissrc hujus Annre Ganticum explanabimus, ei ob
ral. vi), in quo series genealogiae illius iisque ad fasiidium levauduin quasi canendo poiius quam.
Levi producitur. Matrem quoqueejus de tribu Juda legendo, aut loquendo liorunv qure plana hisioria
exstitissemonslratiir,in eo quod Ephraloeus vocatur. dicta suni, mystcria carpemus.
Ephralaeus ab Ephrala uxore CUalepb, quam conslal CAPUT IV.
fuisse de iribu Juda (/ Paral. n), diclus esu Et si
Quod Anna Canticum cantans quw slerilis fuil, idem
quem raovet quod ab Ephraim, (non Ephrata, secundvm Apostoium quod Sara, et Feiuienu idein
Ephralreusvoceiur, videal in subsequeiitibus (/ Reg. significet quoclAgar.
xvu) qualiter David lilius Viri Ephratoei vocetur, (CAP. II.) < Exsullavit cor nicum in Domi-
cum liquido paleal eumdem Isai non de Epbraim, no, el exallalum est cornu iiiciiin iii Dco meo. >
sed de iribu Juda exsliiisse, ei probet eumdem Quaccanil, hrec propheiissa est, et eadem qua fe-
Hclchanam Ephratreum ab Ephrala (/ 1'aral. vi), cunda facta esl gratia, quam et proprio noniine si-
uon ab Ephraim dici. Sophim speculalores iutcrpre- gnificai; Anna quippe inlerprelattir gralia, non
t:uilur.< De mcnle Ephraiin.jDemonteveroEphraim tamen sua proeseniia propria, qiiam loiius sanctre
fiiisse dicitur, quia ibi erat ejus habiialio. Inlra J) Ecclesiae bona fulura coniiniinia propbeial ac prre-
eunctas namque Iribus, Iiabitalioneni Levilarum dical. Quapropter idem in Anna quod in Sara,
fuissc non dubitiin est. < Et ascendii virille de ci- idein in Fennena quod in Agar, licel lioec libcra,
viiale sua statutis diebus. > Trihus festiviiaiibus, illa fueril ancilla, idcm in llelcliana mystice sen-
Pascha videlicet, Penlecoste, et solenniiate Taber- tiamus quod iu Abraliam. Namque et rcs gesla cx
naculorum, ascendebat in domum Doinini. < Dedit- parte similis, et vocabttla ex sensu cognata sunl.
que Fenennre uxori suoe, el cunctis (iliis cjtis ct Siqiiidem cl Abrahain, id est, pater miillaruni
filiabusparles.> Hre parles vestes inlelligiintiir, quac giiitiiini,prius Abram, dictusesl, quod inleiprelatur
in eisdeui iribus festiviiaiibus, juxta moreni illius Pater excelsus (Genes. xvm), et hic Helchana qttod
gcntis uxoribus el liheris ac famuiis iribiiebanlur. interprclalur Dei possessio, de Ramalhaiin, id est
• Ne repules ancillam liiani quasi unam ex filiabus de excelsis fuisse scrihiuir. Agar conversa, Fenncna
Belial, quia ex miiltitudine moeroris et doloris inei conversio inlerpreialur, Sara vero princeps, Anna
iocula sum usque in proesens. > Belial enim inter- gratia, et in ulraque graliie priiicipaius inielligcii-
prcialur absqttejugo. El nolanduin quod omncs qni dus csl, qnia videlicei non tit Agar el Feuetina.se-
eureiateih scclanltir, (iiii Belial vocentur. » Et ad- cundum carnem, sive carnis su» qnalitatem, sed
10G5 fiUPERTI ABBATIS TUITIENSIS I0f'4
secundurii graliaiii pepercruiit, cum prius fuissent, A esset fortiludo. Inde el inlus cordis exsulialio , et
steriles. Igitur Fennena et Anna duo stint Tesla- foris confidentia super inimicos meos. Nam et hoc
Jiienta, allerum carnis in serVitulem generans, est quod sequittir: < Dilatatum esl os meum super
alterum fulei quod in libeiialem general. Helchana iniraicos meos, quia Iretata sum in salutari luo. >
namque, id est, Dei possessio, ipse esl Dei poptilus, llumilientur, et de lerra loquantur quoudam loqna-
cui dictum esl; t Qui possedit et fecit, el creavit le ces inimici mei filii carnis, et non fidei, inihi nanique
(Deul. xxxii). > Qui iu Abrabam quidem in semine htinc versa vice loquendi auclorilas data esl, ut nnn
Abrahae, qni est Chrislus, lestamenltim accepit lidei, jam in angulis mussiiem, aut ore dimidialo loqiiar,
teslameniiim libertalis, in monte auiem Sina post sed ore dilatato sic eloquaf super inimicos nvos,
quadringentos et triginla anilos lestamentum carnis, qui mihi slerililatein exprobrant, ut audiar in loio
teslamenlum servilulis. Sed lestamenlum caruis mtindo : quia lselala suin iri salulari luo; salulare
quasi tesiamenium serviuitis sicUlFenenna vel Agar, Dei Ghrislus est. Nunquid ergo in solo Samiieic una
piius peperil pliiiinvos, testamenlo fidei quasi Anna mulier exsultal, et rion poiius in una malre sancta,
velquasi Sara, longani ploranie slerilitaleni, quia universalis Ecclesia veram in Chrislo exsullationem
videlicet filii camis in illo populo prius mulliplicali suam decanlat? Et in istis dtiobus caniilense versi-
sunt, qui in carne Ahrahse gloriarentur, fide cjus B culis, pfimus scnsiis quidefti non dispar^ sed verba
vix aliquam in paucissimis educenlc progeniem. diversa et pra>posierata sunt. Nam <exsullavit cor
Dcnique illi qui de iEgypto exierunt omnes a vi- meum in Domino, > idem est quod bclata sum in sa-
ginti annis et snpra, prseter Josue el Caleph filium lutari tuo, et< exaltalum est cornu meum in Det>
Jepphone, de sola came, non eiiam de lide Abrabse meo, >idem est quod dilalaluni est os meum snper
sese ortos prodiderunl. Tandem aliquando fides vel inimicos meos. Jam quid dignum dilataiione oiis sui
gratia, qure slerilis fueral, per Evangelinm peperil proferat, audiainns. < Non esl sancius ul est Do-
plurimos, et gloriatio carnis qure niiiltos habebat ininus, neqne enim est alius exlra le; et non est
filios, infirmala, imo et exchisa esl. Hoc ista fonis sicul Deus nosler. >fiecie os sutim dilalal qui
prophelico spiritu in semeiipsa prsefiguratum esse non seipsum, sed Dominum praedicat. Bene cornu
sciens , exsulial et laudat in persona Eccfcsise, suum exallat, qui non suam, sed Dei jusliiiam com-
dicens : mendat. t Non est, ail,. sanclus, ul est Dominus. >
Parum dixerat. Supplevil ergo dicendo, < neque enim
387 GAPUT V.
est alius exlra le, > parque etidem effecit, ac si di-
Traclaius cantici ejus, hi quo mysleria Christi et xisset, praner illiim nenio mundus a sorde. El <non
Ecclesim magnifice prophelizans, in Domino glo- esi, ait> fortis, sicul Deus nosier. >Nempe alii falsO
tiatut, el synagogw superbiam sub lypo ejus qtiai suiil
multos filios habebal, delestatur. forles, de qualibus in psalmo propheta : t Et
irriiertmt, inquit, in me forles (Psat. JLVIII). > Hic
< Exsullavit cor meum in Domino, et exaliaium vere forlis, ei vera humiliuin forliludo est. Nonesly
-esi cornu meuin in Deo meo. > Ubi sola fecunda est inquit, saiictus, ut esl Dominus, non est forlis, sicut
caro, non est unde cxsiiltet cor, neque enim exsul- Deus noster. Ac si dicat, filii Annae filiis Fennenae,
tatio cordis ulla esl, nisi in Doniino. Proinde ciim filii gralire filiis synagogae, filii promissionis filiis
dicil: < exsultavit cor meum in Domino, > illani se carnis. Quid vos lolies jactalis dicendo, nos natura
tiniversalis Ecclcsise exsulialionem decantare indi- Abrabainiue, nos nalura Israelitre ct non ex gentibus
cat, quam prbpheta alins denunlians : < A timore, peccatores ? (Galai. n.) tDominus de coelo prospexit
inquil, luo, Domine, concepimus et peperimus spiri- stiper lilios hominum, utvideat si estinlelligens aut
tum, salules non fecimus super terram (Isa. xxvi).> requifens Detini. Omnes declinaverunt, simril itiu-
Ibi namque exsultat non caro, sed cor, quamvis cor tiles facli sunl, non est qni facial bonuin, 11011 e t
prius exsultans, carnem quoque sublevet in exsul- usque ad unum (Psat. xm). > Hsec dicil lex, h.vC
ialionis suse consorlium, juxta Hlud Davidicum: n ulique qusecunqtie lex loquitur, scimus, inquit AJIO
< Cor fneum et caro mea cxsultavcrunt in Doum stolus (Rom. m), quia his qui in lege sunt, loquilur.
vivuin (Psal. LXXXIII).Illa exstiltalio fortis, et gau- Non ergo est sanctus quisquam, non esl alius extra
tiiiim non Vanum, sed fortissimiim esl. Addidil crgo: le, non inquam, est alius.qui possil sanciificare,
< Et cxaltalum est cornu meum in Dco meo. > Sin- prreter te, sancte sanclorum Christe, quod et saneii
gtilafiter et propheta : < Exaltabitur, inquit, sicut illi antequain lu venires ore proprio fatenies, sicnt
- unicofnis cornu nieum (Psdl.
xct). > Idemque plura- pannus menslruatae (Isa. LXIV),inquiunt, omnes jn-
liter: < Et exaltabunlur, ail, cornua jusli (Psat. stitiae nostrse. Et quid vos in forlibus Moyse et Aaion
xtyii), > elres nOn diversa est. Nam unum Ecclesioe gloriamini in forlitudine legis, et sacerdotH veslri?
cornu, unus esl Christus, et plura ejusdein corima, Non esi forlis sicut Deus noster, sicut Christus
plura sunt dona sancti Spiriius, unde verus ille nosier. Nam, Moyses et Aaron, non lex veslfa,- et sa-
agnus, sicut oculos sepiem, sic ei cornua sepiem cerdotium Veslrum spirilualem vicerunt Pharaonem,
habere scribitur (Apoc. v). Ejusmodi cornu meum, neque destruxerunl euni qui habebat morlis impe-
in Deo ineo, inqtiil, < cxalialum est, in DeOmeo, > rium, td est diabolum, sed bic illum vicit, hic in-
iri(j.tiarii, et uon in me, qnre Vana fiducia ei fallax fernum confregii, hic devicta morle rcsurrexit. Ergo
1065 DE TRINITATE ET 0PER1BUS EJUS LIBRI XLII. — IN REG. LIB. I. 1066
< non est fortts sicui Deus nosler, • sicul hic bal- A j utquolies superbii lnipius, caniare Ubi liceat lilud
valor nosler. Igitur. regale proverbium : <Ne glorielur accinctus aeque
t.Nolile multiplicare loqui sublimia, gioriantes. » iit discinctus (/// Reg. xx). > In Hebraeo et in LXX
Mulium gloriamini, mullum erigimini, mulia stib- translatione, non plurimi,sed septem legunlur. Judasi
limia per inanem gloriam loquimiui. Verbi graiia, hunc locum ila intelligunl quod, nato Samucle, mor-
dicendo: <Paleruosler Abrahamesl(Jo«n.vin), >no- luus sil filius primogenilus Fenennae, ei deinceps
strumesi;iestamentum, nostra est legislatio, noslrum singulis nascentibus filiis Aunae, singuli secundiun
est obsequium, nostra sunt promissa, noslra esl ordinem naliviialis Fenennae morlui sint filii. Sed
gloria, noslra est adoplio filiorum (Rom. ix), Abra- qurerendum esl quomodo boc slare possit, cum Fe-
liam, Isaac et Jacob patres noslri sunt. Nolite sic nenna sepleni, Aiuiaautem non plus quam quinque
loqui, nolite sic uiulliplicare sublimem loquelamoris filios habueril? Quam quacstionem Hebraei solventes
tiiagnifici; nolite sic gloriari. < Recedant vetera de duos Samuelis cum filiis Annse annumeranl. Juxta
ore vestro, quia Deus scientiarum Dominus esl, et anagogen, < arcus foriium, > id est, confidentia Ju-
ipsi praeparantur cogilaiiones. > Hsec sublimia quse daeorum, qui se Judaeos esse dicunt, el non sunt,
vos haclenus niultiplicaslis loqui, velera sunt, jam sed menliuniur : judacorum, inquam, de sua viiiule
inveteraverunt, et vobis supervenienlibus proji- B I prsesumeniiuih, et suam jusliliam statuere volen-
ciend» sunt. Hoec enim dicil in Hieremia Deus liuni, atque.ila juslilise Dei subjicire cusanlium, <ar-
scicntiarum Doiuinus, qui et vObis olim dedit scien- cus superatus esl.>—«Exlenderunl, inquit proplieta,
tiani lilterrc, et nobis nunc dat scientiam spiritus, linguam suam, quasi arcum mendacii, et non veri-
prout vull: s Ecce dies venitinl, et feriamrdomui lalis (Jer. ix). > Talis arcus fortium superatus esl,
lsiael el dOmuiJuda fucdus novum : non secundum nihii enim sagtttando contra veritatem profecerunt,
paclum quod pepigi cuin patribus vestris in die queiiiadinoduiu alibi scriplum est: < Sagillae parvu-
qua appreliendj manum eorum, ut educerem ei<de loruni faclaestiut plagseeorum (Psal. LXVU).>— < In-
terra ^Egypli, pactum quod irrilum fecerunt, et ego firmi > auteni, scilicel hi qui nihil suis viribusaltri-
dominaius sum eorum, dicil Doininus; sed hoc buunl, qui non in suis operibus, sed in fide Clirisli
erit pacium quod feriam cum domo Israel : Post dies Jesu gloriantur, t acciucti sunt robore, > robore,
illos dabo legem lncam in visceribus eorum, et in itiquam, quo ei regno coelorum vim facere, ei vio-
corde eortim scribam eam(Jer.xxxi), > etc. < Et ipsi, lenter ihud diripere pOssunt (Mallh. xi).
inquit, praeparaiilur cogilationes, subaudilur, sen- <Repleti, inquil, prius pro panibus se locaverunt,
satae; riam e conlrario a cogiiationibus, quoe siftl ^ et fainelici saluraii sunt. > Faraelici prius eramus
sine inlellectu , iile auferet sc (Sap. 1). > Ipsi Dco nos genles, repleti atilem, id est saturati erant
scicnliariiin Domino cogilaliones prseparantur pro Judrei. Et consians est quia nunc gentiles verbo Dei
iiiuiiere. Si vis ab illo promereri vel impetrare perEvangelium Filii ejus Jesu Chrisli saiurali sunt.
scieniire donum, iion lnullre oblationes arielum et Judaei aulem famelici sunt, solam litterse seclantes
taurorum, sed sanclsecogiiationes ejus rei prsepara- paleam, et vivificantem non habenies spiritum. Sed
toriae sunl. Unde et Psalniista : < Prseparaliones, nunquid isli pro panibus se locaverunl? nunquidenim
inqiiit, cordis eortim audivit atiris tua (Psal. ix)-> csurire malunl quam nobiscum manducare panem
Item :.< Quouiam cogitatio lioiiiinis coufitebiiur libi vivum? Sicenim habet parabola palris evangelici,
el reliquiae cogilationis diem festum agenl libi qui cum recepisset filium suum famelicum , qui
(Psal. LXXV). > Reliquire, inquit, cogilationis. Si pri- abieral in regioneiri longinquam, et ibi dissipaverat
miliae cogilafionis infeslse fuerint, salteni reliquiae omnem substantiam suam vivendo luxuriose; cum,
ejus per pcenileniiam el confessionem diem lesium inquani, rcveiienlem suscepisset eum, et magnum
agenl tibi; Propterea, ul dixi, < recedant vetera de celebrarel convivimn, indignaius frater ejus seriior,
ore veslro, > recedant subliniia, cesset glorialio nolebat introire (Luc. xv). Ergo nunc inlerini esu-
-Vcslra. Quid enim? < Arcus forliuin superalus est, n] liuiit qui prius fueranl repleti, saturalis famelicis
cl infirnii -acciruii sunt robore. > Hoc non semel juxla propltetae comminalionem diceniis :. < Ecce
fndumest. Qiiaiido iortiludo vel poienlia JEgypiio- servi mei comcdent, et vos esurielis (Isa. LXV).>
runi siiperala est, et Israelilac confoiiati sunt, utique Fulurum aulem esl ul se pro panibus locare non
luiic arcus forlitim superaius esl, el infirmi accincli dedigneniur: cura enim pleniiudo fainelicarum gen-
.sunt robore. Ita et nunc. Arcus enim, id est, su- tium subintroieril, reliquiae ex illis ad esum panis
perbia, el foriiludo Fenennse, qua in filiis gloriaba- vilae convertenlur. Nou modice < arcus fortium supe-
lur, snpefata est, et ego, quae ob steriliialein 388 ralus esl, et infirmi accincli sunt robore,» nec parum
infirma erant, accincla sum robore filiorum. Hoc famelicis saluratis, nunc esuriunt, qui prius repleli
cnim esl quod sequitur : < Donec sterilis peperit fuere. Sed quid? <Donec slerilis peperit plurimos.et
plurimos, et quae multos habebat fiiios, inlirmala quse multos habebat filios infirmata esi. >ln lantuin
«si. iNainquod interponiiiir, < replcii prius, pro pa- dexiefae Excelsi mulalio magna facla est in confra-
•oibus se locaverunl, el famelici salurati sunt, > non ciionefortiumel accinctione infirmoruin.ulplurimos
scciindtim nrsesenlem locuin liisloriae hujiis canilur, peperiiilla qure sterilis erat, victissim iniiruiata illa
sed tamen et hoc et caetera talia facla sunt et fiuiil, quse multos habens iilios superbiebat, comp-leta/
PATROL.CLXVl! 3k
1067 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1068
prophetia, quaeper alium sic decantat: < Lauda, sle- A , probal Canlici. Claudilur cnim sic : i El dahil impe-
rilis, quae non paris; decanta laudem ei hyrnnum, rium rcgi s.uo, et sublimabit cornu Christi sui. Do-
qure non pariebas, dicil Dominus, quoniam mulli miui enim sunt cardines lerrse, ei posuit super eos
filii descrise, magis qtiani ejus quae habebat virum, orbem. > In Hebrseo ita habelur : Domini eniin suiil
dicit Dominus. Dilala locum leiilorii tui, et pelles ta- aflliclilerrre. Aflliclos lerrse Hebrsei pauperes spiriiu,
bernaculorum tuorum extende, ne parcas. Longos fac humiles corde inlelligunt, superquos Dominum or-
funiculos luos, et clavos luos consolida. Ad dexieram bem posuisse dicuin,qtiia eorum merilis terramstare
enim et ad laevampenelrabis, ct semen tuum gentes auuimant. Ergo proposilio quidem splendida est qua
hsereditabit, et civilates deserlas inhabilabit (Isa. dixerat: <Suscitans de pulvere egenum,> etc; raiio
LIV), > el reliqua. Quse hactenus canlala sunt, splendidioridipsiimconfirmat,quadicitnunc: <Domi-
universas Domini vias .respiciunl, scilicet miseri- nienim suntcardines,> ideslafflicti, <terrae,et posuit
cordiam el judicium. Igitur in laudem earumdem super eos orbem. > Cui consonansEvangelica veriias,
magnitudinum, videlicel misericordire el judicii, pauperes spiritu in fundamentobeatiludiniscollocai,
sonorius et peramplius exsullanli cbrde et diialalo dum octo beatitudines comvumeralurus sic incipit:
ore prosequimr, et dicit: « Beati pauperes spiritu (Matih. v; Luc. v). i
< Dominus mortifical et vivificat, deducil ad in- B I < Pcdes servorum suorum servabit. > Qui
feros et reducit. Dominus pauperem facit et diiai, 389 egeni et pauperes, qui, inquain, cardines el
humilial et subleval.» Nam quod mortificat Dominus alflicti terrsc, ipsi sancli Domini sunl, quorum ipse
judicii est, el quod vivificat, misericordise est. Item < pedes, inquit, servabit, > subaudiiur, qui pedes
quod deducit ad inferos judicii esl; quod reducit, superborum non servabit, quorum lapsum ruinam-
misericordire est. Nibilominus quod pauperem facil que irrecuperabilem expavescens Prophela dicil:
judicii est, quod dilal misericordiae est. ltidem s < Non veniat mihi pes superbirc, et manus pecca-
quod humiliat judicii est, quod subleval misericor- toris non moveai me (Psal. xxxv). > Et cominuo
dioeest. Itaque per hsec.anlilheta, id esl opposila, subjiinxit: < Ibi ceciderunt, qui operanlur iniqui-
universrc vire Domini spectabiles propositse sunl re- latem; expulsi sunt, nec potuerunl slare (ibid.). >
quirentibus testamentum ejus et teslimonia ejus. Ergo < pedes sanctorum suorum, > inquil, pedes,
Sed erga quales judicium aut verilas, el qualibus inquam, servorum, id esl humilium, < servabil, >
reposila est niisericordia? Quales nisi superbos mor- ut videlicet ad solium gloriae pervenire, iino el
lificat,eiadinferosde(lucil,humilialetpaiiperesfacit? imposilum super se orbem stabilibus poriare pos-
Quales e conirario, nisi humiles, vivificat el reducil sint meritis. Hucusque expressit quales Dominus
abinferis, ditatel subleval? Sequiturergo : < Susci- C * vivificel et reducat ab inferis, ditel atque sublimet,
lans tle pulvere egenum, et de stercore erigens pau- iiuncedicit quales morlificet et deducat ad inferos,
pereiri, ui sedeat cum principibus el solium gloriae pauperes faciat atque humiliet. Sequitur enim :
teneat. » Quid est eriim egenum et pauperem, nisi < Ei impii in lenebris conlicescenl, quia non in for-
qualem beatifical in Evangelio suo Dominus, pau- liludine sua roborabilur vir. >— t Impii, > inquil, id
perevrispiritu, idesl humilem? (Matih.y.) lllum enim esl superbi qui nunc in hac die sua extolluiit iu
de piilvere suscilat, et de slercore erigit, quem sa- allum cornu suum ei loquunlur adversus Deum
pienter cognoscenlem quod sit pulvis eicinis, et pec- iniquilatem (Psal: LXXIV),ipsi < in lenebris conti-
calorumsuorumsiercuserubesceniemjusiificaieiex- cescenl, > ipsi humilibus solium glorioe lenentibus
ornat splendore graiire suae Dominus, ut sedeaicum suumque possessorem Dominuin Deum laudantibus,
principibus, et solium glorise leneat, cum bis videli- in lenebris inferni conquiesceul, imo et ululantes
cet quos ante sreeula praescivit et prsedesiinavit, vo- dentibus stridebunt et flebtint: nam < Ibi erit slri-
cavit, juslificavit et magiiificavit. Hoc non raro, nec dor deiiiium et flelus (Matih. viu). > — < Quia non
in paucis factum est. Amplius autem el principaliler in foiiiludine sua, inquil, roborabitur vir. » Quanla
jn illo faclum hoc esse graiulamur, et jugiler decan- ,n eniin ibi erit forliludo viri? Cum fuerint paulo post
tamus, quem veraciter conslat dixisse : < Discite a redaclse in lutum cervices ejus, tunc fatebiiur im-
ttie quia milis siim et humilis corde (Matth. xr).> De pius qtiia nec in equo, nec in tibiis suis roborabilur
qtio et iliud est: < Et perseculus est hominem ino- quisquam, quemadmodum el alius propbeia dicit:
pem et mcndicuin, el compunclum corde moriificare i Non in forliiudine equi voluntatem habebit, nec in
(Psal. CVIII).>Hlnmenim revera DorninusPater prae- tibiis viri beneplacitum erit ei (Psal. CXLVI).>—<Fal-
ceplo chariialis sure mortiftcavit, el ad inferos de- lax equus ad salulem, in abundanlia autem viriutis
<1uxH, pauperem fecil et humiliavii, eumdemque susenon salvabitur (Psal. xxxn). > Amplius aulem
' >rlule et omnipotenlia Divinitalis rursus vivifica- ul magis spiriluali sensu loquamur, t non in forli-
'it, reduxil ab inferis, ditavit et sublimavit. Suscita- ludine roborabilur vir, > id esl, ex operibus legis,
vit eum de pulvere nosirae mortalitalis, erexil eum in quibus filii Fenennse, scilicet Judaei, gloriantur,
de slercore, ul non videret caro ejus slercus cor- nemo coram Deo justificabitur, nec oinnino quis-
ruptionis, el ecce cum principibus, imo superom- quam, sive Judoeus, sive Grsecus in judicio salvabi-
nes principes ad dexteram Palris sedet, et solium lur sive juslificabilur, si absque niisericordia, vel
giorire tenet. Quod ila intelligendum sit, conclusio lanlum secundum merita sua judicelufi
im DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII. — 1N REG. LIB. I. 1070
< Doininum formidabunl adversarii ejus, et super A A enim : < Et sublimabit-cornu Christi sui. > Huic
ipsos in ccelis tonabit. > Hoc et visibiliter aliquando regi imperium dabit, etcornu ejus sublimabit, in eo
factum est, ut super adversarios stios in coelis Do- videlicet ul omnia sub pedibus ejus subjecta sint.
minus tonaret, sicut esl illud in libro Josue : < Cum- t Futurum, > inquil Apostolus, < de quo loquimur :
que fugerent a facie Israel, et essent in aescensu nam necdum videmus, > ait, < omnfa subjecta esse
Belhoron, Bominus misil super eos lapides magnos et (Hebr. u). >Dabit aulem secundum huinanilatem
de coelo usque Azecba, el morlui sunt mullo plures liabenti omnia sccundum divinitatem; dabit, in-
lapidibus grandinis quam quos gladio percusseraiil quam, per passionem obedienter promerenti,quem-
filii Israel (Jos. x). > Verum exitinc magnificenlius admodum devicta morte jam emerilus dicil :
hoc fit, ul vtdelicel Dominiis super adversarios suos < Dala esl mihi oinuis potestas in ccelo et in lerra
lonct iricoelis, ex quo is ipse qui ut egenus et pau- (Matth. xxviii). > Sublime cornti ejus Aposlolus
per mortificatus, et ad inferos deduclus, rursus insigniler eloquens dicit : < Propter quod et Deus
vivificatusel ab inferis reductus sublimatus est, ut illuin exaltavit, el donavil illi nomen quod est super
sederet cum principe patre et solium glorire lene- omne nomeii, ut in nomine Jesu omne genu flecta-
rei. Extunc enim inlonuii super adversarios suos, lur, coelestium, terresirium et infernorum, et
iuagiio et terribili lonilru Evangeli:, et usque in B I oninis lingua confilealur quia Dominus Jesus Chri-
iuiem sreculi lonare non desinet, quemadrnqdum slus m gloria est Dei Patris (Philip. n). >
ct Aposlolns dicit : < Revelalur enini ira Dei de CAPUT VI.
coelosuper oiniiem impietatem et injtisliiiam homi- Quomodo'peccabant filii Heli, et quod peccanlibus
iium, eorunt qui veritalem Dei in itijusiilia deli- sacerdolibus viris, puer Samuel minislrabat ante
est et Dominum, et quam legem ptwvatkalus sil Heli
iient,> etc.(Rom. i.) Hincillud quod Propheta nimis molliter et lenere submonendo filios Suos et
prxcinuil: <Et inlomiit de ccelo Dominus, et Altissi- dicendo : < Nolile, filii mei, > etc.
mus dedit vocem suam,grando et carhones ignis. Et < Puer autem Satnuel erat minister in conspectu
niisil sagittas suas et dissipavit eos, fulgura mulli- Domini anle faciem Heli sacerdotis. Porro filii Heli,
plicavit, et lurbavit eos (Psal. xvn), > elc. Novis- iilii Belial, nescienles Dominuni, neque officium
simus louanlis molus magno el irrevocabili fulmine sacerdotum ad populum, seil quicunque immolasset
formidanies adversarios feriet. Dicel enim eis qui viclimam, veniebat pner sacerdotis, dum coque-
a sinislris erunt: < Ile, maledicli, in ignem aeler- renlur carnes, elhabebal fuscinulam tridentem in
num, qui paralus est diabolo et augelis ejus (Matth. niaiiu sua, el miilebat eam in lebentem vel in cal-
xxv). > — < Dominusjudicabit fines terroe, eidabit dariam aul in ollam, sive in cacabum, el onine quod
imperium regi suo, et sublimabit cornu Christisui. > levahat fuscinula, tollebat sacerdossibi, > etc. Tria
Tanquam diceret : Isla quam praedixi superborum scelera filiorutn Heli Scriptura prsesentat, propter
et humilium discrelio nondum appareu Nondmn qtiaeet nominat eos filios Belial. Priinuin jam in eo
eniin oninis egenus el pauper soUum glorire lenet, cst quod ait, < et omne quod levabat fuscinula, tal-
ncc in tenebris conticuit omnis iinpius, nec iu prse- lebat sibi sacerdos. > Non enini qtiidlibet secundum
senii vitaDoiuiuuniformidant omues adversarii ejus, legem sacrificii, sed cerias quasdam portiones dcbe-
imo econtrario lanla securilale liiinc impii viyiinl bat sacerdos lollere sibi, scilicet pectusculum, et
et super liuniiles extollunlur, ut peue uioveatiii' armum dexlerum; pectusculum, inquam, elevatio-
huiuilis adhuc iiifirmus. Nam ipsc esl qui, vel cujtis nis, cl arinum sepatalioiiis, queinadniodum 390
cx persona Prophela in Psalmo loquitur : < Mei. in Levitico (cap. vu, vui), et in Exodo (cap. xxix)
aulem pene moli sunt pedes, pene effusi sunt gres- plenius dicit. Secuiidum il oium peccatuin est in eo
sus mei, quia zelavi super inimicos, pacem peccato- quod sequitur : < Etiam antequainadolerentadipem,
rum videns, >etc. (Psal. LXXII.)Ergo dislinctio non- veniebal puer sacerdotis, et dicebat iiiimolanii :
dum apparet, sed noh sit tibi curae. Nara < Dominus Da niilii carnem ut coqtiam sacerdoli. Non enim
judicabit fines lerrie. > Nunc inleriin vilia lerrse ,f>accipiam a le carttem cociam, sed crudam. Dice-
dissiraulat, qui videlicel non slaliin superbiam ierrse balque Hli immolans : Incendatur primum juxla
tibi incipit judicai, aul punit, sed cerlc fiues ejus niorem hodie adeps, et tolle libi quantumcunquc
judicabit. Nani pius Coudiior mala liomimim et per desiderat anima lua. Qui respondens aiebat ei :
suain patieoliam lolerat, et per aliquorum qtiando- Nequaquam. Nunc enini dabis. Alioquin tollam vi. >
que convcrsionetn relaxat, ut vel sero redeant, et Recle dicebal iramolans: <Incendalurprimum adeps, >
hoc ipsura saltera, quod diu exspcclaii suni, eru- quia videlicet adipem hostioeprius incendi mos erat
bescant. Superbieniem lerram quae divilias bonilaiis exprseceplo legisDomini (Exod. xxix; Lev. m, vn).
ejus conlemuit, et ignorans, exspccianiem se pa- Tertium Hlorum peccatum erat quod < dormiebant
lieiuiam Dei, thesauiizat sibi iram secundum duri- cum mulieribus quse observabanl ad ostiunt taber-
tiani suam el cor iropamilens, cerle landem in fine naculi. > Dormisse eos dicunt Hebraeicum mulieri •
iudicabit iu die ircc et revelalionis jusli judicii bus, eo quod post menslrui lempus aut parlus non
sui, in quo reddet unicuique .secundum opera sua iinplelo secundum legis praecepiuin sacrificio, sua-
(Rom. u). i Ei dabit, inquii, imperium regi suo. > debant eas ad viros stios redire, eisque commisccri.
Rcgi, inquam, suo, scilicet Christo. Sequiiur •Et doruiire ideo dicuuiur, quia eas dormire cum
 1071 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1079
viris suis, contra Iegis proeceptum faciebant. Unde A bil pro eo? Ac si dicalur : Per qtiem Deum sibi in
idem Heli post paululum ait : < Non est enim hona quem peccavit propitium facere polesl? Igilur qtii
fama qtiam ego audio, ul irangredi faciatis populum judicaret recte el opporlune, ab ipso Domino sua
Domini. > Transgressionem faciebat populus, quia suscepla esl causa, laliierque ab illo tam in palrem
sacrificio non rite peraclo uxoribus suis jungeban- quam in filios jusla deprompia esl senlentia:
tu-r. Sicut enim vi extorquebant carnes ab immo- CAPUT VII.
lanle, ila etiam exlorquebant ab offerenle, et id- De viro Dei
circo sicut in auferendis carnibus faciebanl homines qtti venit sd lieli, qum et qualia prwdi-
xeril ei, et de sennone Domini ad Samttelem super
delrahere sacrificio Domini, ita quoque nihilominus Heli.
in conjnngendis uxoribus transgredi faciebant popti- < Venit autem vif Dei ad Heli, et ait ei : Ha?c
ltim Dei. < Samuel autem, inquit, ministrabat ame dicit Dominus : Nunquid aperle revelatus s"nmdo-
faciem Domini puer. > Ac si aperle diceretur : Sa- mui patris tui, cum esset in ^Egypto in domo Pha-
cerdotibus viris conlemplibile sacrificium Doiniiii raonis, et elegi eum ex omnibus tribubus Israel
reddehiibus, reliquus hic erat unus puer, de quo mihi in sacerdoiem? > etc. Hunc virum Dei Judxi
tanquam paxiilo modica tola penderel reslilulionis Phinees dicunt fuisse, qttem el Heliam aulumani.
spes, in quo Dominus injuriam paliens, aliquas B Revelatus vere fuisse Dominus dicitur domui palris
honoris sui reliquias appenderet. ln peccato filio- ejus, id est Aaron, in eo loco ubi ait: < Dixit Domi-
ruin tam grandi paler sacerdotum princeps, qui et nus ad Aaron : Vade in occursum Moysi in deserto
jpse judicabat Israel, jam non palernam pielaiern, (Exod. IV). > In hoc primum ei Dominus revelalus
sed zelo Dei percitus, judiciariam exercere debuerat dicilur. In sacerdotem vero electus est ex omnibus
severila.lem. Jusseral eniin lex ut in causa juslitise tribubus Israel, sicut habes in Hellesmoth (Exod.
nec paier filio parceret. < Si, inquit, genuerit homo xxvui, xxix) et Vageera (Lev. IX). Quod vero ait,
filitim contumacem el prolervum, qui non audiat t venil vir qiiidam Dei ad Hcli, > el caeiera qurc
palris ac malris imperium, et coercitus obedire sequuntur, anle tempus Helclianredicla fuisse arbi-
cotitempserit, apprehendent eum elducent adsenio- trantur, sed hic ob gloriam Samuelis interposila
res civilatis illius, et ad portam judicii, dicenique dicunlur. t Ecce dies veniunl, el proecidara hra-
ad eos : Filius noster isle protervus et contumax chium luum, etbrachium domus pairis lui, > (bra-
est,: moitila nostra audire contemnit, comessatio- chium arcamvocatetdignitatem sacerdotii,) < ufnon
nibus vaca», et iuxurise atque conviviis. Lapidibus sil senex in domo lua. > Senem sacerdolem magnan.
eum obruet populus civiiatis, et morielur, ul aufe- ^ dicit. <El videbis aemulum tuum in lemplo in uni-
ralis malum de medio vestri, et universus Israel "*versis prosperis Israel. > jffiniuliisdomus Heli Sadoe
audiens peiiimescat (Deut. xxi). > Quanlo magis sacerdos exslitil, qui ejecto Abialhar a Salomone
homo sacerdos, in hujusmodi semotis affectibus sacerdotium suscepit, sicut in Maiachim legiiur :
carnis, fliios Suos ignorare, et domesiicum malum < Projecitque Salomon Abiaibaf ne csset sacerdos
vifiliier ampulare debuit? Nam iiem dixerat Moyses Domini, ut adimplcrelur verbum Domini, quod 'ocu-
in bencdictione Levi: < Qui dixil palri suo et malri tus fuerat Dominus ad domum Heli (/// Reg n). >
sure : Neseio vos, et fralribus suis : Ignoro illos, el — < Verumlamen non penitus auferam virttm ex
ncscierunt filios stios, hi custodierunl eloquitim te ab altari meo, sed ut deficiant oculi lui, el tabe-
tutuii, el paclum tuum servaverunt, judicia tua, o scat anima tiia. > Ideo se Dcminus non penitus
Jacob, el legem luam, o Israel. Ponent thymiama ablaturum ex domo Ileli virum ab aliari suo dicit,
in furore luo, ct holocausltim super altare tuum ut seniper de domo Heli esset in domo Domini vir,
(Deut. xxxiii).> At ille nulla saevicns magistri disci- oui in diguilale sacerdoiii alium stibstiiiilum vide-
plina, solasque patris seniles balbutiens blandilias : Tt'.. «t, se eadem dignilate privaluni videns, oculi
< Nolilc, inqiiii, fllii mei. Non est enim bona fama ejus deficerent et anima ejus labesceret. Uiide et in
quam ego audio, ut transgredi faciatis populur» |0 subsequentibus dicilur : < Veniat ut adoret eum, >
Doniini.'» Nec vero ille per retalem ad infatuiles id est sacerdotem magnum , < et accipiat ab co
fedierat ineptias, poliusqiie per negligentiam cri- nummum argenteum, et lortant panis, dicatque :
niina fovebat quam non habendo intelligentiam. Dimillc me, ohsecro, ad unam parteni sacerdota-
Dixit enim ibidem sapienlibus digne audiehdam lem,-ut comedam buccel|iim panis. > Accessil e
gravem et maiiiram senlenliarn < Si, inquit, pecca- vicino Sainuel puer teslis alius, miro el magnifico
verit vir in virum, placari ei potest Deus : si auiem ordinc probalus, videlicet prius a Deo commen-
peccaverit in Deum vir, quis orabil pro eo? > Non, datus, quam sibi ipsi vel hominibus notus. Sic
inquit, eo modo in virum quo in Deum peccaiur, diviniius procuratum est ob commeridalionem pro-
quia in virum peccare peccalum qualecunqtie esl pbelse fidelis, ut magnus sacerdos-prior quam puer
leviorque- remissio; in Deutri vero peeeafe, id est ipse vocationem ipsius a Deo factam iiitelligerc.
ab ejus cultu recedere, impietalis peccalum esl, quemadmodum Scripirira dicit: < Inteliexil igitur
difficiliorque remissio. Et quoniam cum in virurn Heli quia Dominus vocaret puerum , et ait ad Sa-
quis peccat placato sibi viro facit sibi virum placa- mnelem : Vade et dormi. Et si deinceps vocaveril
bilein, in Deum aulein cum quis peecal, quis ora- le, dices : Loquere, Domine, qtiia audit servus luus.»
1075 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. - 1N REG. LIB. I. 1074
El ita factum est. Et evenit sermo Satnuelis non A esset prius pectusculum, ac deinJe arritum dexlc-
solum Heli, sed el universo Israeli. Sermo 6nim ejus rum ab offerenle accipere, sed lotiintendebanl ad
fuit ad universum lsrael, quod percutiendi 391 salisraciendum avarilioe suse, quod eral quasi carnes
essent a Philislaeis propter peccata filiormn Heli, expiscari quascunque poterant fuscinula sive tri-
quem sermonem eventus rei poslea probavit. Pu- derile, quo bene exprimitur uncus avarilire. Eiiam
gnanlibus Philistreis, facla est plaga magna nimis, antequam adolereut adipem, veniebat puer sacer-
ct ceciderunt de Israe) triginta millia peditum, et dolis et vi lollebat carnem coquendam sacerdoti.
arca Dei capta esl. Duo quoque filii Heli moriui Nimirum peccata populi quse per adipem hostise
sunt, Ophni et Phinees. Porro ipse paler Heli senex inielligunlur, nequaquam dignoe oralionis incendio
et grandaevus, accepto trisli nuntio, cecidil de cella concremabant, et iarrien pro ipsis peccalis nierce-
retrorsum juxla osiium, el fraclis cervicibus, mor- dem non solum accipiebanl, verum eliam emeriii
luus est (/ Reg. iv). In omnibus hisloriam planani mercenarii sive operarii per vimexlorqiiebanl. Unde
tenentes, mysteria requiramus. el iUudconlra eos propheticum bris Domini impro-
CAPUT VIII. perium : t Peccala populi mei comedent (Ose. iv). »
De eo qttod diclum esi : <Filii Heli, filii Belial, ne- Creterum qui de incendendo prius adipe curant,
• scienles Dominnm : > ^ttod H-elivelus sacerdolittm, B recte postea de carne sibi coquenda
et duo filii ejus ejnsdem temporis duo ponlifices, perlractanl,
Annam el Cuypham, significenl. quia videlicetqui pro peccalis hominum digne inler-
t Fili, inquit, Heli, filii Belial, nescientes Domi- cedunt juste mercedem suam aecipiunt, et ila ser-
num, neque officium sacerdolum ad populum, >et vienles altari legitimede altario vivunl. Nihilominus
et < dormiebanl cum mulieribus quse observabanl ad
reliqua. Heli senex el grandsevus significat sacerdo-
tium vetns. Imo veteniosum et inveleralum, quale ostium tabernaculi, > quiavidelicet traditiones doce-
tnnc lemporis exslitisse cognoscilur, quando cunv bant suas, non Dei, quod erat adullerino concubiin
illo, ei cum lemplo veteri ruiluram civitalem Jeru- cum animabus Deum qurerentibus nefarie permisce-
salem flevil Dominus Jesus (Luc. xix). Porro duo ri. Qiti enimseipsum magisquam Deum commendal,
filii Ileli duosejusdem lernporisponlificessighificanl, qui non Dei, sed suam doctrinam seminat(/Cor.
Annam el Caypham, revera < nescienles Dominum, vx), recte de illo dicas, quod cum animabus obser-
neque officiumsacerdottim ad populum, > filii lamen vantibus ad oslium labernaculi coelestis dormiat,
Heii, quod inlerprelatur Deus meus. Nam in islo quod peccatum, utverum adulterium, ccelesle judi-
quidem nomine gloriabanlur, ut de Deo patrum cium coitdemnat. Nam < si peccaverit, > inquit
suorum dicerent, <Deus meus, Deus meus, >sed < vir in virum, >etc.
C
ila Deum labiis honorantes, corde inhonorabant el CAPUT IX.
operibus, quemadmodum in Evangelio illis iinpro- Quod vir Dei ad Heli locutus estmystice sit ttniversus
perat Dominus (Matth. xv) : < Quare, inquit, vos prophetarttm chotus, qui acerba occursione vetens
transgredimini mandatum Dei propler iradilionem sacerdolii proterit confidentiam.
veslram ? Nam Deus dixit : Honora patrem el ma- < Yenit autem vif Dei ad Heli, el ait ad etim :
trem; et_: Qui maledixerit patri et malri, morle Haecdicit Dorainus : Nunquid non aperte revelatus
morialur. Vos autem dicilis : Quicunqtie dixerit sum domui palris tui, cum esset in ^Egyplo in domo
palri vel matri : Munus quodcunque est ex me libi Pharaonis, et elegi eum ex omnibus tribubus lsrael
proderil, elnon honorificabit palrem siiuni, ac ma- mihi in sacerdotem, ut aicenderet ad altareiiieuui,
trem siiam. Et irritum fecislis mandalum Dei pro- el adolerel mihi incensum, el portarel Ephod coram
pter tradiiionem vestram. > Et eontinuo : t Hypo- me, et dcdi domui patris lui omnia de sacrificiis
criiae, bene prophelavit de vobis Isaias, dicens filiorum lsrael? > Hic vir unus mystice universus
(Isa. xxix): Populus hic labiis me honorat, cor au- est prophelarum chorus. Nam etsi propheloe multi
tem illorum longe est a me. Sine causa aulem co- sunt, sed unus eslDei sermo in ore oninium. <Nun-
iunl me, docenles doctrinas el mandala liominuni.) D qtiit non aperte, > inquil, < revelatus sum domui
lnlerpretalur aulem Ophni quidera discalceatus, patris lui? > Ac deinceps : < Proplerea, ail Dominus
Pbinees os requievit. Quibus nominibus recte proe- Deus Israel, loquens loculus sum, ut domtis tua et
dictorum poniificum, Annrc et Cayphse, vitia deno- domuspalris tui ministraret in conspeciu meo usque
nantur, qui ore quidem post Dominum requiesce- ad sempiternum. Nunc autem dicit Dominus : Absit
bant, operibus auiem discalceali erant, id esl, glo- hoc a me ! sed quicunque liouorificaverit me, glori-
riabanlur in Deo lanquam filii Heli ore dicendo: ficabo eum ; qui autem conlemnunl me, erunt igno-
< Deus meus, Deus mcus, > operibus aulem illum biles. > Gravissima nimiumque acerba occursione
negabant. Non eniin expetebant id quod doctoribus sacerdotii veteris itiordinaiam proterit conftdeniiam.
el sacerdotibus erat legiliinuin, scilicet boslise pec- Tanquam diceret: Ecce vos dicitis, ecce vos in ver-
lusctiluni, et armum dexiernm, sed < omne, > iu- bis mendacii confidilis, dicenles: Dominus dixil,
qnit , < quod levabat fuscinula lollebal sacerdos Dominus locutusest, Dominus promisit ac pollicilus
sibi. > Videlicet non exigebanl ut quisquam rcve- esi Aaron, ut ministraret domus illius in conspeclu
larct Domino viam suam pura cordis confessione, cjtis tisque in sempiternum. < Non est Deus quasi
ac deimle facerct fruclus dignos pceiiHentire, quod homo ul lricnlialur, nec ul filitis liomihis' ut inuic-
1073 RUPERTI ARBATIS TUITIENSIS 1076
tur (Num. xxiu). > Dixit ergo cl non facie* .oeuins A qua invocalum esl nonien meum in oeulis vcstris
est, et non implebil.' Agamus ut volumus, vivamus (Jer. vn.) > Ubi nunc illud lemplum, imo uhi nitnc
ut libet, immulabilis est, sacerdolium nostrum raa- illa spclunca lalronum? Ubi nnnc sacrificia filiorum
nel, mutari non licet. Ad hsee inqttam: Vobis lice- Aaron, sacrificia taurorum et hircorum el agnorum
bit, vobis pulchrum erit, immulare et prsevaricari el arietum? Prsccisum fgitur est brachium Heli,
legera, quam professi eslis, mihi aulem scnlentiani proeeisiim est brachinm sacerdolii veteris, ut jam
meam mulare non licebit. Pfoplerea dico : Ego in domo cjus non sit senex, nonjam nominetur in
quidem loquensolim sic el sicloculus sum, sic cl sic domo Aaron magmis sacerdos, sumimis poniifex.
pollicitus sum. Nunc autem"dico, <Absit hoc a nve ! > < El videbis, > ait, < semtilum tutim in templo in
Quoniam nvutali eslis, mutabor et ego. Quoniam tiniversis prosperis Israel. > Quis iste serauhis est,
perversi eslis, pervertar et ego. An fruslra mihi cui sacerdolium velus invidel, nisi ille, de quo Pro-
Scriptura dixeril: < Cum sanciis sanctus eris, et pheta : < Juravii, > inquit, < Dominus, el non pceni-
cum viro innocenie innocens eris, et cum electo tebit eum : Tu es sacerdos in seternum secundum
eleclus cris, et cum perverso perverleris ? > (Psal. ordinem Melchisedech? > (Psal. cix.) Grandis isie
xvn). Absil, inquam, hoc a mc, ut quia loqtiens semulus est, in quem ctim sitde tribn Juda, de qua
loctilus sum, idcirco debcam domtim patris tui glo- " nnllus altari pracsto foerat, translalo sacerdolio,
rificare usqtte in sempiicrnum ! Dura, iroproba , legis qtioqHe iranslalio necessario facta est. Istum
damnosa mihi ista est conditio, ul videlicel idcirco Judaiciis sacerdos jam spolialus scgerrimo oculo
debeam quemquam glorificare lege debili, quod de videl in illo templo, quo lotus orbis conlentus est,
domo palris lui sit. Sed quid? < Quicunque honori* in illa Ecclesia quoe loio orhe lerrarum diffnsa esl.
ficaverit me, glorificabo eum; qui autem conlemnunt Videt, inquam, illi.un in utiiversis prosperis Israel,
me, erunt 392 ignobiles,.» quacunque ex domo, nam nniversa quoe de illo suni, prospera et pacifica
quacunque ex genle sint: sive Judseus ille, sive vero suni Israel, quemadmodum in alio psalmo pra>
Graecus sit, qui me honorificaverit, glorificabo etim cantavit idem Propbela : tlnlende prospere, pro-
glorioso regno, glorioso sacerdolio, faciamque cede et regna (Psal. XLIV).> — < Verumlamen
omnes regnum et sacerdoles Deo et Patri meo. Sive non auferam, > aii, < virum peniltisex te, ab altari
Judrcns ille, sive Groccus sit, qui me conlempserit, meo, sed ut deficianl oculi lui, et tabescat anima
erit ignobilis, neqiie rcx neqne sacerdos esse polerit. lna, el magna pars domus luse morielur cum ad
Ilsec mihi conditio, hrec mihi servanda vicissiludo virilem oelaiem pervcnerit. > Secundum hoec et
cst. Accipito ut jus el dicilo, quia promissionis fitlem P Apostohts dicit : < Nunquid repulit Deus popuh.im
irritam fecerim. Tn bonio qvtis cs, ut respondcas sutim ? Absit! Nam ei ego Israelita sum ex semine
Deo? Quidlibct olim ego locuius sim, hoec prresens Abraham, ex tribu Benjamin. Non repulit Deus
loquela mea slabit, ut facilius ccelttm et lerra, plebem suam quam prscscivil(/{om. xi.) > Ac dein-
qiiam hoc verhum meum transire possit. ccps: < Sic ergo et in hoc lempore, reliquiae sc-
CAPUT X. cundum cleclionem gralirc Dei salvse faclre siint
Quod dies isti jam vcnerttnt sacerdotio Judmorum, (ibid.). » — < Verumtamen > ego, inquit, < non
de qtiibns dtctum est ; < Ecce dies venienl, et auferam virum penilus ex le , ab allari meo. > Sed
pra'cidatn brachittm tuum,\ sacerdotio Judmoritm
iristes et amari, sacerdolio autem Christi Ecclesiw quid? < ut deficiant, > inquil, < oculi lui, el la-
Iwii et jucundi. hescat anima lua. > Deficianl, inqitam, octili tui,
< Ecce dies venienl et prrecidam bracbium ttium, qiiemadniodum idem Aposlolus dicit: < Dedii illis
et bracbium domus palris tui, ul non sit sencx in spiritus compunctionis oculos ut non videant, et
i!omoliia,elvitlcbisreiiuiltim tuum in lemplo in uni- anres Jt non audiant usque in bodiernum diem
vcrsis prosperis Israel, et non erit senex in domo (ibid.), -• Et David dicit : t Fiat mcnsa corum iu
tna omnibus diebus. > Dies isli jam vencrunt et laqueum et in captionem, et in scandalum et in
riunc sunl, sacerdolio Judaeorum et domui Aaron D retrihutlonem illis. Obscurenlur oculi eorum, ne
tristes et amari, sacerdotio aulem Ecclosiaeloeti ct videar.i, el dorsum corum semper incurva (Psal.
jiicundi. Proecisiim esl brachium Judreorum, quia LXVIII.)> Et post aliqua : < Nolo enim ignorare vos,
caro erat, prsecisum est brachium dointts Aaron, fralres, myslcriuin boc, tit non siiis vobis ipsis sa-
qnia non Domini.sed hominishracbium erat. «Male- pienles, quia cxcilas ex paiie contigil in Israel,
(iictus vir, > inqiiil propheia, « qui confidil in bo- donec pleniludo gentium intrarel, et sic omnis
inine ei ponitcarnem bracbium suum, uta Domino Israel salvus fieret (Rom. xi.) > — « El pars niagna,
recedat cor ejus (Jer. xvu,) >ConfidebJini in homine, inquit, domus lure morielur tunc, > quod majoris
gloriando videlice!; non in finc.sed incarne Abrabro, miserirc esl, < ctim ad virilcm aetatem pervener:t,> id
postierant carnem bracliitim suum, ut a Doiniuo esl, curr. pleniiudo lemporis advcnerit: < moriclur, >
recederet cor eorum, superbiendo in sacerdoiio inquam, non solum gladio maligno, qui animam a
Aaron, et crucifigendo illum quem proefigurabat Deo dirimat, sed etiam glaJio Romano, qui animam
Aaron. < Templum , > inquiunt, <Domini, templum a corpore dividat. « E.l suscilabo, > inquit, < mibi
Domini, lemplum Domini cst, > scd « ecce spelunca saccrdotem fidelem, qui juxla cor meum el aniinam
lalronum, > aii Domitius, t facia est doinus ista, in meam faeial, et oediftcabo ei domum fidelern, e4
1077 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRI XLII. — IN REG. LIB. I. 1078
ambulabil coram Cbrislo meo cunclis diebus. > A / Facium esl ergo in die quadam, Heli jaccbal in
Sacerdos isle fidelis Christus intelligiiur, qui el per leclo suo et oculi ejus caligaveranl, nec poleral vi-
nomcn Sadocb, de quo superius secundum litleram dere Iuceniam Dei, anteqtiam exslingiiereiur. Sa-
diximus, recte signalur. Inlerprelalur cnim jusitts. muel aulem dormiebal in lemplo Domini, ubi eral
Jusitts autem el veraciter sanctns sacerdos vel pon- arca Dei. Et vocavit Dominus. Samuel, > etc. Ad
lifex ipse est, quemadmodum dicil Apostolns : <Ta- confirmalionem sermonis superioris hic alius leslis
lis decehal ul nobis esset ponlifex, sanclus, inno- puer Samuel accedil, ut, juxta legem quam Deus ipse '
cens, impollutus, segregalus a peccaloribus, > elc. populo prsescripsil (Deut. xix), non unus lanlum,
(llebr. vii.) Igilur < suscitabo mihi, > inqttil, < sa- sed duo slarenl lestcs contra sacerdolem pigrum
cerdolem fidelem, > fidelem, inquam, qui semet- et segnem magis quam pium, siiorum videlicel ma-
ipsum fidelilcr offeral, < non babens necessilaiem gis quam Dei amatorem (iliorum. Plana res gesla
quotidie, quemadmodum sacerdoles, prius pro suis est. Puerum dormienlem Dominunique necdum
deliciis hosiias oflerre (ibid.), > — < qui juxta cor seientem, cui necdum revelalus fuerat sermo Domi-
roeum el auimam meam faciat, > id-est, non per ni, Dominus lertio vocando excitavit, etc. In illuni
sanguinem hircorum, aul vilulorum, qtiorum ego sure moderalus est graliam vocationis, ut prius is
neque carnem manducabo, neque sanguinem polabo, B contra quem millebalur vocatum illum esse a Do-
sed per proprium sangtiinem inlroeat semel in mino sciret, quam ipse qtii vocatus est. Sicquefa-
Sancla, seterna redemptione invenla. Domus aulem clum esl ul is qui visioneni indicare timuisset, celarc
fidelis qtire aedificatur ei Ecclesia esl, quse ex fide non auderet, lacere non posset. Sane qtiod dicluro
vivil. iEdificatur, inquam, ei, videlicet per sacra- est < nec poterat videre Incernam Dei, antequaro
lnenium sanguinis ci aquoe, quod de lalere ejus exslinguerelur, > varium sensum habet. Nam a!ii
manavit, quemadmodum in lypuin ejus mulier de sic dislinguunt : Et oculi ejuscaligavefant, nec po-
costa viri in primordio fabricala est. Haecdomus lerat videre. Et postea infernnt: el anlequam lu-
sedificala , < ambulabil, > inquit, < eOram Christo cerna Domini exslinguerelur,puer Samueldormiebai
cunctis diebtis, > quia videlicel lota Chrisli domus, in lemploDonrini, ubi eraiarca Dei. Inlelligi autem
lola Ecclesia, genus sacerdoiale esl, ei haec, profi- hoc modovolunl: Dormiebal in templo anlequj.ni
ciendo de virlule in vitiutem, ambulat coram Chri- lucerna Dei exslinguerelur, id est antequam lux
slo cunclis diebus. < Fulurum esl autem ut quicun- diurna fierel quando eadem exstinguenda erat lu
que remanserit in domo tua, venial ul oretur pro cerna. Sic enim a Domino per Moysen jussum erai
eo, etofferat nummum argenleum, cl lorlam panis, ut eadem lucerna lucerel usque mane. Sicut est
dicalque: Dimitte me, obsecro, ad unam parlem illud in Levitico : * Prsecipe, > ait Dominus, t filiis
sacerdolalem, ut comedam buccellam panis. > Quis lsrael ui afferanl libi oleum de arboribus olivarum
esl qui remansil in domo Heli, in domo sacerdolii purissimum, piloque conlusum, ul ardeat lucerna
Judaici, nisi is qui perditioni gerilis illius, per semper in tabernaculo Domini, el collocabunt eam
graliam electionis superstes esse potuit vel poteril? Aaron el filii ejus, ul usque mane Iuceal coram Do-
Nam el Scriptura dicil: < Si fuerit numerus filio- mini (Levit. xxiv). > Alii vero : < Nec poleral videre
rum Israel quasi arena maris, reliquiae converlen- Iucernam Dei, antequam exstinguereiur. > Et est
tur ex eo (Isa. x; Rom. ix). > Plane ergo quicun- sensus : Ipse qui proprise vilse meritis, el dignilate
que remanserii, id est quicunque de populo isto ad sacerdotii lucerna Dei erat, anieqtiain pro peccaio
vitam prseordinatus fuerit, veniel ad sacerdotem filiorum lucida Dei gralia privatus exstinguerelur,
rcmulum, venielnon ad Synagogre, sed ad Ecclesire non poteral videre, sicut in mente prae inordinaio
sacerdolium, nunc sibi invisum, ut orelur pro eo, filiorum suorum amore, ila et in corpore prae nimia
ut per ejusdein Ecclesire sacramenta reconcilietur senectute caligans, et non valetis videre. Porro alii
Deo. Offeret nutnmum argenteum, el lortam panis, simplicius : < Nec poleral videre lucernam Dei, ante-
id est, lucidum fidei vcrbum, et opera diieclionis, n] quam exsiinguereiur,> id-esl, adeo caligavcranl oculi
dicetque : < Dimille me, obsccro, ad unaro parlem ejus, ut lucernam in templo clare ardentem videre
• non
sacerdoialem, utcomedam buccellam panis: > 393 posset, quo diclo intelligitur quod ne parvas qui-
dimilie, inquam, mead unam quamlibet divisivam dem in oculis reliquias luminis haberel valde senex.
evangelicse graliae donationem, ut in unitale cor- Sed jam spiriiualium mysieriorum vela pandamus.
poris Ecclesioe comedam buccellam panis vivi, CAPUT XII.
qui de coelo descendit, buccellam corporis Christi
Filii Dei, in quo solo vila est, sine quo nemo vivii. Quid sit myslice, quod t puer Samuel dormiebal, el
sertnoDotnini erat pretiosus, >id est rarus, el quando
CAPUT XI. venerii Dominus mystice, et Samuelem nesckntein
tertio, quarlo aulem scientem jam vocaveril ille
Quod puer Samtiel alitts teslis conlra sacerdotem ac-
cetsit, et qttod dicttim est: < Nec poterat videre i Puer Samueldormiebat, > quiavidelicet perituro
lueernam Dei anlequam exstingiterelnr. > carnali Judocorum sacerdolio sermo prophetictis
(C»p. III.j) < Puer autem Sainuel ministrabat conlicuerat. Jam enim muliis diebus anle Christi
Domino coram Heli, cl sermo Domini eral pre- advcntum propheta non fuerat visus in Israel. Sed
tiosus in diebus illis, non erat visio manifesia. et qui dudum missus et scriptus fucrat scrmo pro-
1»7S> RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS IOSO
phctieus, qnasi sub clavibus dormiebat, clavim A Idcireoillequidem in diebussuis non vidil in lucliiii)
quippe scienlirc Scribae et Pbarisaei luleranl, nec domui suae malum: hie aiilcm el vidit, el ipse susli-
ipsiinlroeunies, nec eos qui volebant introire per- nuii, cecidil eniin audilo irisli nunlio, et fractis
mittentes (Luc. xi). Ergo t puer Samuel dormiebat, cervicibus moriuus est. Nunc; ad superiora redea-
et sermo Domini erat pretiosus, » id esl rarus. Ra- mus. < Loquere, > inquil, < Domine, quia audit ser-
rus enim et pene nullus erat, qui sermonem Domini vus luus, > etc. Plane jnxta banc normam prsediclus
volentibus audire loqueretur. Sed venit Dominus, et ille prophetarum maximns, primo per angelum ex
slelii et vocayit Samuelem, exciiavit dormientem. nomine nuniialus, deinde ad vocem salulanlis Mari.c
Quando venitDomtnus, et sietit, nisi quando de gaudio coneussus, lerlio prophetica, utsiipra dictum
coelis Deus descendit, ul faclus honio siaret prq no- esl, patris voce declaralus, quarlo landem jam
his? Tunc vocavit Samuelem, lunc prophelicum ex- scienler in deserto audivit quod Dominus loquere-
citavit sermonem, hactenus dormienlem. ExcHavii, lur. Imo et orans ut Dominus loqucvelur, signum
inquam, puerum snum, exciiavit in ptiero prrecur- accepit veri ac jusli sacerdotis, adjicienie sibi Deo,
sore serrnonem suurn, in eo videlicet pucro cui tSuper quem videris Spirilum descendentem el
gloriose concinilur: < Tu, puer, propbela Altis- manenlem super eum, hic est qui bapiizal in Spi-
sinii vocaberis, praeibis enim anle faciem Domini B ritti sanclo (Joan. i), > simulque verbum accepit
parare vias ejus (Luc. i). > Tertio illum nescienlem quod loqueretur contra vetussacerdoiium, imperanie
vocavit, priorque ipse sacerdolii veteris minister Domino. < Factum est enim, > inquil Lucas, < ver-
Zacharias paler ejus vocationem illam inlellexit. bum Domini super Joannem Zacbarire fiiium in de-
Primo enim angclus illum ex nomine nunliavil. Se- serlo (Luc. iu). > Ac deinceps : t Jam enim securis
cundo ad salulalionem Mariae clausum adhuc in ad radicem arboris posita est. Oiiinis enim arbor
nlero malris cxsullalione, ct gatidio concussil. Ter- non faciens frucltini bonum excidetur, et in ignem
lio jam nalo, per os palri? oflicium suoe prsecursionis niittclur (ibid). > Hrecenim contra sacerdolium illud
edixit: < Tu qtioque propheia Allissimi vocaberis. > Levilicumque ministerium dicta esse Malthrx-us
Igilur sacerdos Heli desliluendus puerum vocari cvidenlius insinual : < Videns, > inquil, < mulios
prior a Domino inlellexit, quia sacerdos offlcii car- Pharisaeorum et Sadducseorum venientes ad baptis-
nalis Zacharias, magni prophetoe vocationcm ipse mnm suum, dixileis: Progenies viperarum, quis
prior itilellex.il el enunliavil, juslus quidem in per- demonstravil vobis fugere a venlura ira? » (Mallh. i.)
sona sua, apud Deum et homines, sed ejus sacerdo- Ac deinceps : < Jam enim securis ad radicem arboris
lii minisler, quod prolinus desliluendum essel, sicut „ posiia esl. > Pbarisrci nainque sacerdoles vel clerici
inisto sacerdote ileli prreligiiralum essejam diclum J erant Juilreoruin. Igilur lunc domui Heli juravit
esl, el adbuc dicendum esl. Quarlo landcm jam Doininus quod non cxpiarelur iniquilas donitis ejus
sciens vocationem suam puerSamuel, venienli Do- victimis et muneribus usque in aelernum, quando
mino et vocanti sicut vocaverat secundo : « Samuel, per hune eniiniiavil securim positam esse ad radir
Samuel. Loquere, ait, Domine, quia audil servus cem arboris, dignum pceniteniioc fruclum non.fa-
luus. » El Dominus ; < Ecce, > inquil, < ego faciam cienlium, videlicet maxime Pharisaeorum, in letn-
verbum in Israel, quod quicunque audierit tinnient plo Dei sub nomine sacerdotii lairocinanlitui).
ainbse aures ejus. In die illo suscitabo adversum CAPUT XIII.
Heli omnia quoe locntus sum supcr domtim cjus. In-
De pugna tnale gesta conlra Philistiim, et de vana
cipiam ei complebo. Praedixi enim ei quod judica- tevilate qua dixertinl: < Afferamus ad nos arcaat
liirus essem domum ejus in selernum , propler ini- Domini sedentis supcr Cherubim, >el quid significa-
quitatem ejus, eo quod noveral indigne agere filios veril lapis Adjutorii.
suos, el non corripuil eos. Idcirco juravi domui (CAP.IV.) < Et facium esi in diebus illis, conve-
Heii qiiod non expieiur iniquilas domus ejus vicli- neruni Philisliim in pngnam. Egresstis est nam-
mis el muneribus usque in seternum. > Quid ad baec fj que Israel obviam Pbilisiiim in pugnam ct ca-
ille? Non utique consurrexitsicuiMoyses, til Deum straroelalus est juxla lapidem Adjulorii. > El reli-
leneret ea viTtute, qua teneri ipse vult, et leneri qua. Narraiione hac mox subseculnra, praemissum
polest, ut slando in conspectu ejns, in confraclione est (cap. m): < Et addidil Dominus ut apparerel in
cordis orando, iram ejus a domo sua averleret Sylo, quoniam revelatus fueral Dominiis Samueli in
(Exod. xxxu; Psal. cv). Sed : < Dominus, >inquit, Sylo, juxta verbum Domini. > Et est sensus : Domi-
< esl; quod bonum eslin oculissuis faciat. > Paulo nus, qtioniam revelalus fueral Samneli in Sylo di-
melius anle consullius Achab,licel alias iinpius, qui, ctis addidit, ut appareret itidom in Sylo, juxla ver-.
cum audisset sermones Domini in Elia, dicentis : bum suum factis, ita ut non caderel cx oinuihiis
< Ecce ego inducam super le iiialum, eidemetam po- verbis ejus in lerram, ul coguoscerel univcrsus
sleriora lua, et inlerficiam de Achab mingentem ad lsrael a Dan usque ad Bersabee quod fidelis Samuel
parietem, > elc.; cum, inquam audisset sermones propheta esset Domijii. lla plane ex omnibus verbis
istos,"t scidil veslimenla sua, et operuil cilicio car- prophelae, et phisquam propIielreJoannis, non ceci-
nem stiam, jejunavilque ac dormivil in sacco, et dil verbum in lerram. Respiciamus ad dies illos, in
ambnlavit 394 demisso capile (/// Reg. xxi). > qujbus non jam Philisliim, sed qui per Pitilistrcos
 1081 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — IN REG. LIB. I. 1082
hoc loco recle figiirantur, Romani conveneruni inn A . torii in Azolum. Tulerunlque Pbilislilm arcam
pugnam. < Dixerunt, > iiiquit, « majores natu dee Dei, et intulerunl eam in teniplum Dagon, et
Isracl: Quare percussit nos bodie Dominus-'corarii ii slaiuerunt eam juxta Dagon. Cuinqiie surrcxisserit
PhiHsliim? Afferamus ad iios de Sylo arcam fcederis s diliculo Azotii, allera die, ecce Dagon jacebat
Domini, et venial in medium noslri, ut salv.etnos dee pronns in lerra .inte arcam Dei. Et tulerunl
manu iiiiinicorum noslrortim. Misil erp:o nopuliis in11 Dagon, et restitueruni eum in loco suo. Riirsuinqiie
Sylo, et luierunt inde arcam fcederis Domini exer- mane die altero consurgentes invenertinl Dagon ja-
ciitium, sedentis super cberubin. > Prscsumplio 0 cenlem super faciein suam in lerra corain arca D<>-
slulta el vana, quaetunc decepit improvidos, el jus- mini. Gapul autem Dagon, et dure pahnre mantium
titise velglorire Dei ignaros, ipsa eadem decepit illos,i, ejus'abscissae eranl super liincn. Porro Dagon irun-
quando tiausi obsidenle exercilu Romano, lumullua- ctis solus remanserat iri loco suo. > Grande specla-
banltir et vociferabantur confidenles, n'lIiistoriaetra- ctiltim, grande miraculum. Translala ab Israe! gloria
dunl, quod nequaquam lolerarel Deus privari se illo0 Domini, capia ab Allophylis arca Doraini, victoiiam
pulchro lemplo,illo pulchroel aureo sanciuario. Ciijus s de vicloribus versa vice exigit, priinumque iii,ilemn
vanitalis respectu nota quam acute, qtiatn mordaci- ipsorum Dagon, deindeeisuper homines aggravantur
ler cum praemissumessel < el lulerunt inde arcami B ] manus Domini. Nam t ebullierunt, > inquit, < villre
foederis Domini exercituum, > conlinuo subjunciumt et agri in medio regionis illius, el nati sunl rouies
esl, <sedentis supcr chcrubin. > Hoc quippe non* et facla est coufusio morlis magnre in civitate,
pro suo sensu, sed pro illorum nolabili vanilate Scri-- ei percussit in secreliori"-paiie nalitrm Azolum,.
plura dixil. Quid enim slultius ac vanius? Nunquid1 395 el fines eJ,)s<el computrescebant prominentes
super illos cherubin quos fecit Moyses, imo quo.s ; exlales eorum. >Hoc Psahnisla magnifice decanlans:
Beseleel ille faber cnm socio suo.Ooliab fudit, autt < Etexcitatus es|, inquit, lanqu.tm dormiens Domi-
fabricavil, sedehat Dominusexercituum captus yel1 nus, tanquam polens crapulatus a vino, el percussit
deleciatuspulcbriludine auri, et non polius superho- iniinicos suos in posleriora, opprobrium sernpiter-
mines, vel super sancios ange.lossedelplenos scienliai num dedit illis (Psal. LXXVII). > Hoc quid portende-
Dei secundum nomen cherubin ? Igitur eadem hic; ril, perspicuum est. Ubi enim snpradicto nvbdo con-
et illic va)iiiale deccpli sunl, dum pro aurcis cceles- cidit saccrdotium velus cum terrena Hierusaleni, et
tis sancluarii simulacris divinum sibi qtiasi debi- maiiufaclo teinplo ejus, tunc vicloriosius pugnam
lum arrogant adjulorium , unde et falsi sunt; me- iniilcum diis gentium arca Pomiiii.qureeslChrislus
lando caslra juxta lapidem, poslea dicluni lapidem Dominussecundum compaclum ex canve nostra cor-
Adjtitorii. Nam et lunc praesagio suo fruslrali sunt, pus ejus, sedens et roanens in;Ecclesia sua, et ipsa
cl nunc ejtis lapidis non habnere adjulorium, quem qure est corpus ejus el pleniiudo ejus. Cecidit corain
in nialum sibimeiipsis rcprobaverunl, jiixla qtiod arca isla Dagon, cecidit, inquam, coram illa omnis
Scriptura dicil: < Lapidem quem reprobaverunt massa dsemonum, qure intelligitur per illud idolum,
oedificantes, hic faclus est in caput anguli ( Psal. per hoc ipsum nonien Dagon. Inlerprelatur enim
cxvu). > Et lunc qnidem sacerdotis unins Heli do- piscis trisliliw, illum, ul supra diclum est, significans
iiuis una concidit, ipso quoque corruenle, fractisque qtii in mari est, cetum magnum Leviatban, serpen-
cervicibus moriente, nunc aulem lola gens caplivata lem vectem tortuostim. Cecidithic ialis DagOn co-
est, lolaeivitas cnm templo suo fundilus in.favillas ram arca Domini tandcm trnncatus capiie, et ab-
disperiit, sacerdolio illo quoque cadente, suumque scissis manibus, id esi, sublatis a cullu ejus regibns
opprobrium per oinnes gentes circumferente, quia terrre el principibus, quipriiisastiteraiil, elconvcne-
pollulum, sordidatum, imo et ejectum est, eodem rant in unum adversus Dominum, el adversus Cbri-
quo vivimus, quo redempti et emundati sumus nos stum ejus (Psal.ti). Quid autem estquod elpercussit
credenles Cbrisli sanguine. inimicos suosj in posteriora, ila ut coinputrescerenl
CAPUT XIV. D prominenles extales eorum, nisi quod illos qui vi-
Quid signifuet myslice quod ab eisdem arca Det cloriam ejus recipere noluerunt, qui inlelligentes
capla sil a qitibus vinc.lusesl Israel, el qttod ceci- virtulem Dei, <non sicut Deum glorificaverunt, aut
dil Dagon truncatus cotam arca Domini, el quod gralias tradidit in reprobum sensnm? Nam
illos Dominusin posteriora. egerunl,
petcttssetit feminrc eorum, inquit Aposlolus, mutaverunt nalu-
< Sed et arca Dei capta est. > Ul jam evangeli- ralem usum in eum usnm
qui esl conlra naluram.
cam legis proseqnamur imelligeniiam, eisdein Ro- Simililer autem et masculi, reliclo naiiifali nsu fe-
inanorum armis, eisdem imperalorum gladiis, qui- minae, exarserunl iri dcsideriis siiis in
invicem, ma-
bus ille populus obsessus, concistis, ci in omnes sculi in iiiasculos
turpitudinem operantes, et merce-
genlescaptiviisduclusesl; eisdem, inquam, Ecclesia demquam oporiuilerrorissttiinsemelipsisrecipienles
Dei, qnse est corpus Christi (Col. i), capla, et ab (Rom.\).t Dum enini liiiicviiionequissiinoincrcdiilos
cisdem persecutioncm passa est. Pandamus gioriosi subdidil lerribile judicium Domini,
profecto < por->
vela navig,ii,et ciirsnm percurramus intelligentiaj cussit inimicos stios in
posteriora et opprobriuin
spiriinalis. (CAP. V.) < Pbilisiiim autem iulerunt sempilernum dedil illis. » Quid aulem stinl illi qui
arcam Dei, et asporlaverunt cam a lapidc' Adju- ebuilierunl el terram dcmoliti sunl
murcs, nisi ma-
1083 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1084
ligni spiriius, juslis qiiidem cbntemptibiles ut mures, .A El elevanles oculbs vidcrunl arcam, el gavisi snnt
peccaioribus auieni lerribiles ut leoncs. cum vjdissenl eam. Ei plauslrum venit in agrnm
CAPUTXV. Josue Beihsamitse, etsletitibi. Eral antem ibi lapis
el conciderunt. ligna plaustri, vaccasque
Quod eaccm arcam Doinini porlanles, prwdicntores magnus,
significent fideles in Ecclesia, qui in direclum pro- imposuerunl super ea holocaustum Domino. > Lapi-
cedunl ndn declinantes ad dexteram neqne ad sini- dem istum super quem concisis Iignis plausiri vac-
stram. cas imposncrnnl in holocaustum, Hebraei aram ad
(CAP.VI.) Quo tandem modo victoria omnis pe- Abraham aedificatain inlelligiinl. Hrec, elc. < Quinque
racia est? Duritia utique el palieniia prredicatorum satrapae Philisthinorum viderunt, et reversi sunl, >
seciindiim hoc miraciilum, quod stibjiiitclum esl : inquit, <in Accharon in die illa. » Sic plane perseve-
< Tollenles, iiiquit, dttas vaccas qure laclabant vi- rantiam prredicatorum, de quibtis jam diclum est,
ttilos, junxerurit ad plaustrum , viuilosqtie eartim principes idololatrire yiderunl, quod scilicet nullis
concliiseruntdomi. Ei pbsuerunl arcam Dei super affectibus carnis revocari polueruni, quin etiam
plaiistrum et capsellam qux habebat inures aureos, insuper corpora sua passionibus objicienles in holo-
ei simililiidinein agnorum. Ibani atiiem in direclum causium Domino obtulerunt, el landem confusi a
yaccae per viairi qusc ducit Bethsaniis, et ilinefemio iB perseciilionibus cessaverunl. « Hi aiilem sunt ani
gradiebantur pergenles, el mugienles, ei non decli- aufei, quos reddiderunl Pbilislrci pro delicto Domino:
nabanl, ncque ad dexleram , neque ad sinislram. > Azotus uiiutn, Gaza uiuim, Ascalon unum, Gelh
Quid enini vaccoe, nisi fidelcs quosqtie iri Ecclesia unnm, Accharon unum. Et muresaureos secundum
signant, qui, dum sacrieloquii proecepla consideraiii, mimerum urbium, > etc. Hoc urhium numero qua?
quasi super impositam Domini arcam porlant? De anos aureos et mures reddiderunt, universiias illo-
quibus hoc eliam nolandnm quod fuisse felse metno- ruin significalur, qui quinque corporis sensibus,
ranlur, qtiia sunt plerique qui in via Dei inlrinsecus prius per fornicalionem abusi, poslea supradictas
positi foris carnalibus affectibus liganlur. Sed non passiones ignominire fugienies peccala priora snbse-
tleclinanl a reclo ilinere, qtiia arcam Dei porlaiit qnentibus bonis operibus redemerunl. Quod vero
in menle. Ecce enim vaccoeBetbsamis perguiu. Be- sequilur : < El usque ad Abel magnum super quem
thsamis quippe domtts solis inlerprclat.ur. Et pro- posiieriinl arcam Domini. > Abel magnum civitasesl
plietaait : < Vobis aiiicm qni limeiis Dominum, in lermino Israel. Ahel magnnm idcirco vocatur,
orieiur Sol jusiiliae (Mal. iv). > Sl igitur ad rcterni CunTanlea Betbsamis vpcitala sit, sive propler lu-
solis habilaiionem lendimus, dignuin profeclo esl ut clum super viris Belhsamilis ibi facL'jm,sivepropier
de Dei ilinere pro carnalibus affeclibus non declinc- G disiinciionem civitatis Abel Bethmacha, de qtia ex-
mus. Toia ciiim viriule pcnsandum esi quod vaccoe clamavil mulier sapiens ad Joab, dicens : < Qui in-
Dei plaustro supposilae, pergunl elgemunl. Dant ab terroganl, inlerrogeni in Abela (/// Reg. x). > Sic
inlimis mugitus, et lamen de ilinere non rctorqucnt ilaque inieHigendurn esl quod < ab urbemuralaiisqiie
gressus. Amorem qriidem per cOmpassionem sen- ad villam, qure erai sine mttro el usque ad Abel ma-
linnl, sed colla posterius non reflectunl. Sic nimi- gnum, > dederint mures. <Super quem, > id est su-
runt proedicatores sancli, sic fideles qtiique esse per luctum, t posuerunl arcam 396 r*e'>1,,ae eral
tlebenl irilra sanctam Ecclesiam, ut conipatiaiilur usque in illam diem in agro Josue Belhsamitse. >
proximis per cbarilalem, el tamcn de via Dei nori Fuil igilur in agro illius, donec in Carialhiarim du-
exorbiieiii per compassionem. Arcam quippe vaccis cla esi. < Percussit autem de viris Beihsamiiis eo
siiperpositani Bethsamis pergerc, est cum superna quod vidissenl arcam Doroini, el percussil de populo
scientia a,l inlernre lucis habitaculum propinquare. sepluaginia viros, ei quinqiiaginta millia plebis. >
Sed lunc vere Beihsamis tendimus, cttni viam recli- Hos seplnaginia viros, judices sepluaginia Hebrxi
ludinis gradienles, ad vicina erroris latera nec pro inlelligunt, qtiorum mcrito ct gloria quinquaginla
affeclu pignoruiu declinamus. Sicnamque, sic neces- ir. millia viri computaniur, sicul de David diciiur:
se esi ut incedere debeanl qni, sacrae legis jugo sup- « Quia lu tintis pro decein millibus compntaris (//
positi, jam per internam scienliam arcam Domini Reg. xvui). » ldcirco percussil eos. quia videranl
portanl, qualenus per boc quod propiiiquoruti) ne- arcam Domini, quia curiose inspexerant, cum fuis-
cessitatibus condolent a cceplo rcctitudinis iiinere seiitlegeprobibiti. Ait enim Doininus in libro Nu-
non deciiiienl. Qnorum nimirum gratia menlem no- raeri : t Aaron el filii ejus intrabunt, ipsique dispo-
siram lenere debel, sed refleciere non debel, ne hxc nent opcra singulorum, el dividenl quae porlarequis
cadem inens, aut si affcciu non langitur, durasil, ant debeal. Alii nulla ctiriositale videant quse sunt in
plus lacla, si inflectitur remissa. sancluario, priusquam involvanltir, aiioqui morien-
CAPUT XVI. lur (iVMin.iv). > Sic nimirum millia miilla de viris
Belbsamilis, de viris domnssolis, deviris ecclesia-
Quid significcl qnod Belhsnmitw videnles arcam Do-
ttihti, gavisi sunl, el qttod vaccw in holocanslum slicis, mulia, inquam, millia plebis, muliosprimalcs
cwsw sttnl, el qnod viri Belhsatnilw percussi, eo viros percussit judicium Domini, el errareeos fccii,
quod vidissenl arcam Domini. eo quod vidissenl arcam Domini, eo quod indigne
<Porro Bcthsainilocmclebant (riiicum in valle. non dilcclipnis studio, sed prrcsumptionis ct curio-
 «085 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLil. — IN REG. LIB. 1. 1086
silalis vitio, ausi fuissent in Scripluris scrulari A cerel: Jam non inveniltir illic ubi audivimus eam,
secreta divinitalis, et facii sunt haeresiarclise, jtidi- jain non inveniuir in illa dcqua processit genie, sed
cante Deo superbos ad conspcclum divinitalis et in gcniibus qureprius fuerunt, lanquam silvre a bes-
veritatis non admitli. tiis, id est malignis spirilibus, possessse, ntinc aulem
CAPUT XVII. in modum camporum sepibusgratiaeDeicircumdalse,
culliles sunl et fecundre. Manet igilur arca Domini
De translalione arcm Domini, quod nnsqnam legatur
reduclain Sylo, perqnod Synagoga myslice intel- nunc in Carialhiarim, et mnltiplicantiir dies; dies,
ligilur,et qttod manserit in Carialhiarim, quo no- inquam, sanclorum, dies virluluin, succrescitque in
mine significaiur Ecclesia gentium. luccm multiiudo genlium usquead tempus prrefini-
(CAP. VII ) < Et factum est ex qua die man- tum, quo et reliquire Sylo, id est carnalis lsrael,
sit arca Dontini in Carialhiarim mulliplicali snnt salvandse sunt. Sicque reqtiiescit t omnis domus
dies„(eralquippejam annus vicesimus), el req::-:evit Israel posl Dominnm, > post Dominuni, inqiiain, qui
omnis domus Israel post Dominum. > Vicesimo ar.no dixit: < Tolhte jiigum meum supcr vos, el discite a
peraclo translaia est eadem arca a Samuele in me qnia milis sum et huniilis corde, et irivenieiis
Masfaib (// Paral.t), et de Masfalh transtulerunt requiemanimabusvestris(il/ati/i. xi).» Juxta lilieram
eam Samuel et Saul in Galgala. Inde translata est a.-B requievisse posl Doniintim dicuniur, quia, abjcclis
Saul in Nobe, de Nobe in Gabaa. De Gabaa irans- idolorum sordibus, Domino se ad scrviendum tolo
lata est a David in domum Obeth Edom, de domo corde tradiderunt;quod el insnbsequeiuibus diciiur:
Obeth Edom translulit eam David rn Sion (// Reg. < Abslnleriini lilii Israel Baalim el Astarolh, et ser-
vi), etde Sion transiulii eam Salomon in Sanclasan- vierunt Domino soli. Et conveneTunt in Masfalh,
ctorum (/// Reg. vm ; II Paral. v). Nu.squamexltinc hauseriinlque aqtias, el efftiderunt in conspectu
in Sylo reducia luisse legitnr, quia, repulit et sprevil Domini. > Hebrrei tradunt quod coram Doinino iu
illunvlocum Deus in lypum videlicel Synagogse, in eadetn aqua maledicta congesia sint, el sicut in lege
qua quondam erat sanctuaritim Domini, sed repulsa mulier zelolypa bausla aqua probabatur (Nutn. v),
et spreta esl, et omne sanclum alio transmigravit. iia ei hic idololaira; hac aqu.aprobaii siint, hi videli-
Quod Propheta respiciens: t El repulil, > inquit, < la- cet qui se idola coluisse penitus dcricgabant. Tra-
bernaculum Sylo, tabernaciilum suum ibi habilavit duni etiam quod quicimque idololalra hanc aquam
in homiuibus (Psat. LXXVII). > Sylo namque abruptio guslassel, labia ejus iia sibi adhrererent ut nequa-
iiiterprelatur. Quo nomine graviter eadem Synagoga quam ea ab invicem idololalra separare ppsset. Hoc
denolalur, pro eo videlicet quia assislens adversus . idololatrajudicio deprcbendebalur, cl interUcichaltir.
Dominum et adversus Christum ejus : < Dirumpa- ^. Quod sequentia demonstranl in eo qnod ail: «Jutii-
mus, ait, vincula eorum , el projiciamus a nobis cavilque Samuel filios Israel in Masfath. > Judicare
jugnm ipsorum (Psal.n). > Manet aulem nunc arca in hoc loco idololairas scciindum legem, morti tra-
Domini in Cariaibiarim. Cariathiarim inlerprelalur dere inlelligendum cst. Dicuni eiiam quod hoc modo
civilas silvarum, quo nomine recle Ecclesia genlium Moyses idololalras qui sibi vituluni feceranl proba.
dcsignalur. Ipsa namque quondam erat silva magna, verit, quando anipuil vilulum, et combussit, et con-
bcsliis ferocibus,id estmalignis spiritibus, inhabilala trivii usque.ad pulverem, el sparsit in aquam, et
et pervia, nunc aulem civilas esl fide fundata, muro dedil ex eo potum filiis Israel (Exod. xxxu).
divinilatis et angelorum prsesidiis communita. Hic CAPUT XVill.
crgo manet, hic arca Domini invcnienda est. Unde In quo peccnverunl postttlantes regem, cnm lex dtita
Propbe!a cum dixisset : < Ecce audiviinus eam in non proliibuerit eos conslituere regetn, sed alterius
Ephrata (Psal. cxxxi), > conlinuo subjunxit: < In- gentis hominem.
venimus eatn in.campis silvre. Inlroibimus in taber- (CAP. VIII.) Hacteniis imaginem sacerdolii iran-
naculum ejus, adorabimus in loco ubi stelerunl pedcs sferendi : nunc velut in alja labella, mysticis de-
ejus. Surge, Domine, in requiem tuam, tu et arca ») piclam figuris conlempleniur imaginem regni Cbrisli
sanclificalionis lure (ibid.), > elc. Hrcc plane dixit Flii Dei, quod, destructo peccali regno, in sahuem et
gaudio dnlci ationilus, quippe qui voverat se non libertatein successit. < Congregali iiniversi majpres
dalurum oculis suis somnum et palpebris suis dor- natu Israel veneninl ad Samttel in Ramalha, dixe-
milationem et requiem leroporibus snis, donec inve- runlque ei: Ecce luscnuisii, et filii lui non ambu-
nircllocum Domino, tabernaculum Deo Jaeob (ibid.), lant in viis luis, consliiue nobis regem ul judicet
jd est donec sancto indieante Spirilu qtio in loco nos sicut el universre habenl nationes. Displicuitque
quieturus sit Dominus et Salvalor, et ubi labernacii- sermo in oculis Samuelis, ca quod dixissent: Da no-
lum suum lendere dignelur Deus Jacob. Et subilo bis rcgem uijiidicetnos. Eloravit Samuel atlDominum.
irruenle in se Spirilu : < Ecce, inqiiit, audivirnus Dixitquc Dominus ad Saniuelem ; Audi vocem populi
cam itvEphrala, >eam, inquam, id est arcam sancti- in omnibus qurc loquunlur libi. Non enim le abjece-
ficalionis ejus, compaclam vel compingendam esse runi, sed ine,neregnemsiipereos, > elc. Primo juxla
audivimus de carne Virginis in Ephrala, hsec est litierainquoeriturinquo populus regcm sibi poslulan-
Betbleem. Ac deinceps siibjungeus : t lnvenimus do 397 peccavcrit,. Dicit enim lex : < Cum ingrtjs-
canu > inqtiit, < in campis silyx. > Tanquam di- sus fucris terraro , quam Dominus Deus (.uus.dabi!,
1087 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1088
libi, el possederis eam , habilaverisqtie in illa", ct A et de procmjis juslorum, et de pcena impiorum.
dixeris, Conslituain stiper me regem, sicul habetit < Quando ergo eveiierini signa trbi bocc omnia, fac
omnes per circiiiuinv naliones, eum consiitues quem quodcunqiie invenerii maiitis lua , quia Deus iectint
Dominus Deus tuuselegeril de medio fratrum luo- est. > Ac si diceret : His signis nosse polevis quia
Timu Non poteris altcriiis geriiis homiiieiii regem Deus le regem facere voluit; el idcirco ad omnia
lacere, qui non sit frater tnus (Dettl. xvn), » eic. quae libi agcnda sunl, regalHer age , quia Deus te-
Ilrcc tilique-dicendo, non qualemcuiiqiie regem , sed cum est, < El descendes anle me in Galgala, ego
alienigenam regem lcx conslituere veluit. Qtiid qttip;:e descendam ad le, ul offeras oblaiionem, cl
ergo justre querelre legislator habuit ut diceiel : immoiris victimas pacificas septem diebus. Exspe-
< Non le abjeceruht, sei me, ne fegnem super ctabis donec veniatn ad le, el ostendam libi qurc fa-
cos? Juxta omnia opera sua, quae feccrunt a die . cias. > Videtur quibusdam Saul inculpabiliierobtu-
qna eduxi eos dc jEgypto usque ad diem hanc, lisse liolocauslum, cum Samuel ab eo exspectaliis,
sical dereliqiieriinl me , el scrvierunt diis alicnis, juxla placilum seplem dierum non veneril. Si quis
sic faciunl etiam libi. > Adhoe facilis palet respon- vcro hunc locum bene dislinxeril, inveniet eum nou
sio, qitia lempore iniporluiio dixerunl : t Da nobis immerilo culpalum fuisse, et inobedientioe redar-
Tcgem, utjndicel nos, » cum haberenljudicem jnsle B ^ gtitiim. Locus auiem h;c apud Hebrseos ila dislin-
et regaliter jiidicantein cos, non in ambilionis varii- gailur : < Et descendes anle me in Galgaia, ego
late, sed in spirilu Dei ei sermoriis Domini verilatc, quippe descendam ad le. > Et poslea infentnl: < Ad
de quo sciebant quod fidelis essei, quemadmodutn «fferendas oblaliones, et immolandas victimas paci-
ei superitis de illo contestans Scriplura dicit : < El ficasseptenv diebus exspectabis, donec veniam ad le,
cognovil tiniversns Israel, a Dan usque Bersabee, et Ostendam libi quse facias. i Non ergo Saniuel
quod fidelis Samnel propheta essel Domini (/ Rcg. suum prrestolari advenlum Sauli sepleni dierum
in). > In eo poptiliis deliquil, quia regnantein sujier lempore prrecepit, sed ad offerendas oblaiiones, et
se sermonenvDoinini, imo ipsiim regem Deuin sunni knmolandas viclimas pacificas sepiem diebus ab eo
projecit, sieulei postmodum Samtiel ipse acri invec- voluit exspectari. Quod ille nequaquam ftcit, ideo
tione dicit: < Vos aiitcrii hodie pfojecistis Domiiuiui merilo culpatrir, el slullitiae elogio denolatur. < Fi-
Deiim vesirum, qni soltis salvavil vos de universis lius unius anni eral Saul cum regnare ccepisset,
malis et tribulaiionibus veslris, el dixislis : Nequa- duobus aulem annis regnavil super Israel, > non de
qiiarri, sed regeiri consliiue super nos. > Quia plaiia Isboselh filio Saul, sed de eodem Saule dictum est.
histofia esl, ntinc breviter patica , qure quoesiione Sic enim erat innocens, quando regnare ccepil, sic-
indigerit, perslringamus, el lunc deinunv juxia pro- ui filius uriitis anni esl, et in eadeni innoceiuia duo-
posilum mysteria stibtexanuis. bus annis regnasse dicitur.
CAPUT XIX. CAPUT xx.
De Saul, quomodo regnare cceperit, et quod sic inno- De superbia Saulis, cujus indicia fuerunt peccata
cens videbatur, lanquam filius unius anni, el quod maxima , alterum quo sacrificium obltdil, allerum
in eadem innocentia duobus amiis rcgnaveril. quo Amalech percutere el delere jusstts, obedire
(CAP. IX.) t Dixitque Saul ad puerum : Ecce conlempsit; insuper et peccalum suum defendil.
ibinius. Quid feremus ad virum? > Non enim pu- Arbor magna et ferlilis valde cito inveieravit,
labat Saul sibi asinas a Saniuele aliter indicari, quae tantum duohus annis fructificandi graliam reli-
nisi prelio divinalionis. Ideo ail: •< Quid leremus adI nens statim, corrupta radice, frondium venustalem
viruro ? > — < Fesliiia nunc, bodie enim venil ini simul et fructuum honorem perdidit. Qualis putas
civitalem, quia sacrificium est hodie populo in ex- verrriis intrinsectis radicem ejus momordil? Utiqiie
celso. > Sacrificio in hoc loco prandium intelligilur, , vermis superbiae, qtio el ille viliatus compntrescere
quod paravciat Saniuel poptilo in Kalendis. « EtL poluit do quo ei in Ezecbiele dicit verbum Domini :
dimillam te mane, ctoninia qure siuu in corde liio• D I < Ecce Assur quasi cedrus in libano pulcher ramis
indic.ibo libi. fil dc asiuis, quas perdidisli nuditis- el frondibus nemorosis , excelsusque allilndine, el
teiiius ne sollicitus sis , quia inventre sunt. > Eral l inter condensas frondes elevaturo eslcacumen ejus. >
in corde Saul sicul Hebroei tradunt, quod rex fulu-- Ac deinceps : t Pro eo quod sublimalus est in alli-
liis essct, ipiia videral per visum so' in verlice ar- tudine, et dedit summiialem suam virentem et con-
boris palmre collocari , quoe visio signum regalei dehsam, alque elevalum est cor cjus in altitudine
erat. (CAP. X.) « Cumque abieris inde, et Irans-• sua.tradidi eum in manu fortissimi genlium (Ezech,
ieris ullra, et veneris ad quercum Tbabor, ihve-- x\xi). > Planeetde islo veraciter dicas,quia pro
nienl te ibi tres viri asccndenies ad Deiim in Be- eo quod elevatum esl cor ejus in altiiudine sua, tra-
thcl. > Hi viri causa orationis ibant in Belhel, ubii didil eum Deus in manti Torlissiroi gentium. Nani
Jacob lapidem crcxeral (Gen. xxvm). « Posl hrcce Spirilus Domini recessil ab eo , et exagilabal ctim
' venies ad collem Dei. » Collis Dei locus eral ubii
spirilus nequam a Domino. Duo peccata poenam
prophetre liabilabant. t Et irisiliel in le Spiriliis Do-- hanc prsecedenlia, jam tlictse ejus superbite noliis
rriiiii, ct prophetabis cnii) eis. > Propbciasse enmii imiicio sunl. Primum esl quod honio non de tribu
ibi Jiilaci dicunl de fiiltiro sseculo, dc Gogel Magog,, Levi, sed de Iribu Benjamiii regio fastu nihil sibi
 1089 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN REG. LIB. II. 10«I0
non 1'ccre arbitratus (CAP.XIII) : i Affcrte, » ait, A } Datiiasci , el supcr qualuor non convertam euin
< mihi holocaustuin, et pacifica, el obtulil holocau- (Amos, i). > Idcirco ct nunc quani acerrime Samuel
slum. > Hoc nimis graiide fuii rcgis supercilium, eum dixissel:« Melior es.l obedien.ia quain victimre,
digne superno judicio feriendnin. Quid eniin tale et auscullare magis qtiam offerre adipem arieluin,»
fecit Ozias Davidiei ger.eris, de tribu Juda ? Tanlum conlinuo subjunxii: t Quoniaiii quasipeccatuiiihario-
ingressiis templunt Domini adolere voluil incensuiii l,;iidi,.esl repugnare, el quasi scelus iilololatrire nolle
Doniiiii snper allare ihyroianiaiis. At vero slalim acquiescere, > elc. Igilur tanlis exacerbatus contu-
ccelestis ultio superbiam ejus loco compeienii per- meliosis injuriis (CAP. XVI), « Spiritus Domini re-
cussil, orta esl enini Iepra in fronle ejus in domo cessilaSauI,ct exagiiabateiim spiritusnequama Do-
Doinitii coram sacerdolibus, unde et leprosus usque inino.» Grainlis pcena regis, grandis confusio popi:li,
ad diem moriis suae habitavit seeundum legem leprosi quiconlra Dei voluulalen) regero pos-iulavii. Elsicrc-
in domo separata, pleims lepra, ob quam ejeclus tera desint exeropla ju.ficii ei verilaiis, ve| hoc soluin
fuet-at de domo Doinini (II Paral. xxvi). Quanto pro leslinionio sufficere possit, quod niinquani ad
magis isie projieiendusfuii.qui lolum sibi sacerdolis bonum slalus sui finein pervcnial oninis planlatio
olticium usurpavii? lllic ergo dicilur ei : < Nequa- quam 11011 planiavit Pater ccelesiis, quod oronis ordi-
qtiam regnuni tuum ultra consurget. Qusesivit Domi- B ' natio domus Doinini, qure iiiconsulta votunlale ejus
mis sihi33S vii-uit)juxta cor stium, > etc. Secundunr - per voluiualem bominum facta esl, inordiiialionis
illttd fuit quod jussus iu verbo vel voce Doiriini ire, pcenas datura sit. IIujus opprobrii maculam subsc-
et percutere Aroalech,et denioliri universa ejus, non quens abslulit regniim David, ordinatuin per vojun-
parcere ei, sed interlicere a viro usque ad mulie- tatem et per inantiiu Dei, quemadmodum el Samuel
rem, ei parvulum atque Iacientem, hovem et overn, superius tesiificando dicit: < Qiiresivit sibi Doininus
camelum et asiuuiii; non fecit sic, sed in derogaiio- virum juxta cor suum, el pra^cepil ei Doiiiinus ut
nem supernae severiiaiis, ausus esl parcere Agag, esset dux super populuin ejus, > quod profecio cuuv
el oplimis gregibus ovium, et armentorum : el vesli-', dicil, ex opposilo dal inlelligi, quod nunqtiam Sau-
bus et arieiibiis et universis quae pulchra erant, nec lem juxta cor suuni Dominus qusesierit. Ac proindc
voluil disperdere ea.In bac superbia praesumpii quo- cum dicilur, quia < erat Saul electns et bonus, et
que stiperius sacerdotii usum relinebat. Nam dein- non erat vir de filiis Isracl melior illo; > iitique stib-
ccps scripium CSI(CAP.XV) : t Venilergo Samuel audiendum esi, non juxta corDpminij sedjuxla cor
ad Saul, et Satil offerebat liolocaustiim Domirto, de populi. Sequiiur eiii.in : < Ab huniero el sursum
jiiiiiis prsedarum quse attulerat de Ainalech. >NOnne eminebat super universiiin pppulum. > Quo videlicet
supra quia necessitale compulsus obtulit holocau- C dicio bruliim perculil vulgi judicium, eo quod sla-
slum, dixerat ei Samuel: < Nequaquam regnum lurse, non meriiis fasccs ascribai, vel gloriam digni-
ullra consurgel? > Iiaque perseverans in inalis pec- lalum.
calum noii mulavii, sed auxit, quando opiimis qui- CAPUT XXI.
busque pepercit, et Agag reservavit, contra impe- Quod eo ipso, qttod damioniactis erat, regnum peccati
rium Doinini, non soluin praesenlis traiisgressor iu iilo figuratum sit, in David auiem uomine el
prsecepti, sed et veteris coniemptor Scripiuroe Dci. faclis regnum Chrisli.
Dixeral enim Dominus Moysi, ubi veneral Ainalecb Igiiur mysterium boc.janj in promplu est, quo
el puguaverat contra Israel : < Scribe hoc ob mouu- scilieet doemoniacus rex Saul furiosum reccali re-
menium in libro, el trade auribus Josue. Dclebo enim gnum, David autem pacalum jiisliiiae regnum sigiii-
memoriain Anialecb sub ccelo (Exod. xvn). >Prrcier- ficat, primuin noininibus, deinde rebus. Saul iiam-
ea, quod nequissiuiuni esl, redaiguliis in sermone que petiiio, David atileiii manu fortis sive desidera-
Doniini diceniis : < Nonne Cuiii parvulus esses in bilis inierpretatur. Qure autem fuit pelilio gerieris
oculis ittis, captit in tribubus lsrael factus es? humani, nisi peiitio peccali, qtiod, propria sponte
Quafe ergo non aiidisli vocem Doroini, sed versus D j hoino expelivit, cum liber esset et ingenuus, crealus
ad praedam es, ei fecisti roaluin in oculis Doniini. > ad imaginem Dei ? Quis econtra manu fonis yel
Refcilere ausus arguentetn se de peccalo Spiritum' desiderabilis, nisi Christus Filiiis Dei, qui forlem
Doinini, comsuperba defensiOiiedicit: < Imo aiidivi armaium peccali principem, alrium suum ctisiodicn-
vocero Doinini, el ambulavi in via per quam riiisil" tem, forliori manu superveniens vicil, et deinde
irie "Dontihus, et adduxi Agag regem Anialech," viclor sedens ad dexleram Palris, videnii.bus se au-
et Anialech interfeci. Tulit autem pbpulus de praeda gelisi et speraiilibii&in se hoininibus, tolus est desi-
oves et boves , primitias cortim qiire caesa surit, iit derabilis? < Regnavit mors, qure per peccaitiiri in-
iiuiiiolei Domino Deosuo in Galgalis, > elc. TIoc troierat in hunc iiuinduin, usqtie ad Moysen, > ait
ctenim neqtiissimum esl, cum posl voluntaieni peC- Apostolus (flom. v), ct extiinc per legeni audila regni
cali, qtiod primum est, et posl efleclum operiS quod' sui conlradiollone, vis peccali ainplius iiisanivit.'
secundum est, atque post ustim perversum, qnod' Unde idem Apostolus : t Nam concupiscenliam'
tertiuni est, addilurel defensio peccati qtiod qiiar- nesciebam, nisi lex diceret: Nun toncupisces. Oc-
lum cst, el bic nullus venire locus est. Nam el pef casione autem accepta, peccuiitin per inaudatuni
propheiara Deus dicit : < Supcr Iribus sccleribus opcralum est in me omnem concflpisceDtiam. Siive
4091 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1034

lege eriim peccalum morluum erat, sed cum vcnis- A \ siguabat regalem pariler ac prophetalem gratiam.
set mandatum, peccalum revixit (fiom. vu). » Sed Nam < direcliisest,» inquii, (Spiritus Dominiin David
et in sirigulis hominibus quandiu non liberanttir a die illa, et in rcliquum. » Videlicelcum uiigereiur
oleo visibili, pinguedo invisibilis a radice sese diffu-
gralia Chrisli, peccaium regnat, et lanquam furio-
sus sessor equimi subactum calcaribiis urget, flagel- dil in ramos bonre arboris ; a radice, inquam, id
lis diverberat, unde et ctlinicus adullero his verbis esl ab £0 qui dixit: < Ego sum genus el radix David
insultal. Urget eniin mentem Dotninus non levis , et (Apoc. xxu). > Narn qui poslea per novam carnis
acres subjectat lasso sliniulos versalque negaiitem. nalivitalem facius est genus David, ipse jam per
Ab hujusmodi regno rex manu fortis el desiderabilis antiquam divinilalis naturam erat radix David,
Chrisius, et in massa totum mundum semel mo- Spirilus sancli veruni oleuni veramque pinguedinern
viendo potestatc liberavit, el in sua quemque per- subniinislrans, unde florerel, fvonderel, lruclumque
sona nunc usque aciu liberare nou desinit. Ejus faceret, imo el pater ipsius ipse fieret David. Igilur
regni gratiam nunc in palre carnis ejus David, sub qucinadinodum arbor a radice pingucdinem sumit,
mysiicis conternplemur figtiris. unde fruciificetiemporibussuis, sic isteab illa radice
sua snmpsit qure ihesaurizaret lesliiiionia Domino
CAPCT XXII. rB suo Filio
suo, faclis royslicjs, dictis propheticis. Unde
De electione David, quam pura ab httmano favore hunc serveinus honorein Palri lanlre majestalis, sive
fuerit, et quod sicul Samuel. personam David non cafnis sedentis
noverdt, ila JoannesCliristuin nesciebat. ad; dexleratn majestaiis in excelsis,
V Dixitque Dominus ad Samuel : Imple cornu ut quainyis cuncta capere uequeamus, nihii in iJlo
itiiim oleo, et veni ut millam le ad lsai Bethlelic- secunduin prresenlem Scripluram factuin, nihil ab
milem. ProVidi eniin in filiis ejus mihi regem. Et illo quod a niyslerio yacel diclum, sive cantatmu
ait Samuel : Quomodo vadam? Audiel enim Saul arbilremur. Nempe prirao hoc ipsum, quod pleno
ct me interficiet. Et ait Dominus : Vitulum de ar- olei cornu iiiuiigilur, quid inyslerii, quid pulchritu-
liienlo lOlles in manu lua, et dices : Ad immo- dinis habet iulrinsecus? Pleiiitudine olei, qua paler
landum Doroino veni, > elc. Et si Samuel propbe- unclus esi, recte oniiiis plenitudo divinitatis inlelii-
tico spiritu rem noverat, ita ut dicerel: < Qurc- gitur, quse nunc in filio ejus inhabital corporali:er
sivil sibi Dominus virum juxia cor suum, et prac- (Col, II). Non enim huic ad mensuram dedii Deus
sed totus inillo sepliformis spiritus re-
cepit ei ul sit dux super populum suum (/ Reg. spiritum,
xv). > Etlterum :'t Scidil Dominus regnum Israel a quiescil. Quod sciens is ipse, de quo htec dicuniiir
futuii paier filii, cuin dixisset illi: < Dilexisti jusii-
te, el tfadidit Hlud proximo luo meliori le (ibid.), > {'
liam, ct.odisii iniquilatem, propterea unxit te Deus,
personam tamen elecli illitis non noverat. Unde Deus tuus
<cum ingressi essent lilii Isai, vidii Heliab, et ait: oleo Ireiitioe, > continuo subjunxit, t piae
Num coram Domino esi cb.ris.uis ejus? Et dixit participibtis tots (Psak XLIV),> id est prav omnibus
Doroinus ad Sauvuel : Ne respicias vultum ejus, sanclis, prrc omuibus unctis. Nara siuguH sanclo-
rtiin divisiva vel particulari graiia sunt inuncii : in
iwque altiludinem staturae ejus, quoniam abjeci isto
aulem omnis, uti jam diclum est, inhabilat
399 eum, nec juxta intuitum homiiiis judico. ilo-
ino eiiiin videl ea quse parent, Dominns autem in- pleuitudo divinitalis.
liieturcor. >Sicprofectopraecursor Doroiui Joaitnes, CAPUT XXIV.
eum quem prascurrebal secundum spifilum noverat, Quod tertio unctus sit idem David, et hoc ipsttm in
sedsecundum carnem.velsecundum faciem nonnove- typum Domini, el filii sui Cltrisli.
rat. Undeetdicit:<Etego nesciebameum,sedqui mi- llic jam scienduii) esl, quia hic talis ac lanti filii
siime baplizare; ilJe inihi dixiuSuper quem videris propbeia et pater, teriio unclus est. Primo, hic a
Samuele in medio fratrum suorum nesciente Saul.
Spiritum descendenlem sicut columbara, el manenlem
supereum.liiccst, quibapti7,atinSpiiilusanclo(Jofln. Secundo, in Hebron super domuin Juda mortuo
i). > Hoc nctnpeadptirilalem veii tesliinoiiiiplurimiim D ^ Saul. Teiiio, super universum Israel, dejecta a spe
Valet, quia videlicet ibi in eligendo favoris vel gralise regni omni domo Saul. Plane in isto quasi speculo,
bumaiioesuspicio nulla subesse polesi, ubi ipsa ctii fa- tota unclionis Chrisii forma prsefulsil. llle namque
vor aulgralia impendaturpersona, necdumcognitaest. tertio unclus est. Primo, videlicet ubi de Spirilu
CAPUT XXUl. sancto conceplus est (Luc.i; Mutth.i). Secundo,
ubi cum baptizareiur, veniente snper illum Spirilu
Qnod unctus sit David, non ut Saul lenlkula', sed
pleno cotnu olei, quid mtjstke tignificel, ei quod santio, in specie coluinbse deinoiistratus est (Malth.
. udieilla directus est in eum Spiritus Domini. v; Luc. ni). Terlio, ubi resurgens ex inortuis tan-
t linple, > inquil, < cornu tuum oleo. > Kt hicjam tam unclionis suse gratiam in suos Udeles transfudit,
manifesla distaptia esl. Nam de Saul dictumest: quanlam hic idetn unclus rex fulurus, paler illius
< Tulit iitttem Saimiel lenliculamolei.eteffudiisupcr commendare cupit his vcrbis: < Ecce quain bonum
caput ejus (/ Reg. x). » Lenticula vasculum erat et quam jucunduin habilarc fratres in unum, sicut
oleariutiiquadranguhim, in lalereapeiinni,a liniemlo unguentum in capite quod desceiulil in barham,
tlictum. Cornu.vero olei longe ampliorem conlinens barbam Aaron, quod descendil ejus in oram vesli-
abundantiam.conslanlemel perseveraturamin David incntiejus (Psal. cxxxn). t Ubi enim resurrexit,ipsa
 1093 DE TRINITATE ET OPERIBUS EIUS LIBRl XLII. — 1S REG. LIB. I. 1094
diestans in medio discipulorum suorum,dicensque: ; A CAPUT XXVI.
« Pax vobiscum, insufflavit, > et t accipite, > inquit, i De eodem David, quod parvulus erat, ei ovespascebat,
iSpiriiumsanclum(Jofl«. xx),» etpostmodum sedens-, .. el rufns, ac decora facie, quod in his omnibus
a dextrisDei misileurodein.et iieralodedit Spiiiium Christum figuravit.
sanctum (Act. i) lia unguenlura verum de capitej < Adhuc, > inquit Isai,. < est reliquus parvulus, et
in barbam Aaron, et oram vestimenli ejus descendit, pascii oves. > Ac deinceps. « Misit ergo et adduxit
id est Spirilus sanclus de Christo, qui caput noslrum i eum: eral autem ruftis et pulcheraspeclu.decoraque
esi.Primo in illos forles ac perfeclos viros apostolosi facie. > Parvulus erat, et oves pascebat, vide-
Chrisli, ac deinde per rainistetium illorura in lolami licel in lypiiin jam dicii filii sui, qui, ut vere par-
Ecclesiam descendit. vulus, dicil: « Discite a me quia inilis sum et
CAPUT XXV. huroilis corde (Mallh. xi), > et ut verus Pastor nos
oves suas, nos, inquain, populum suum, et oves
De prima ejus unclione ctam facta in domo palris
sure pascil, quos el acquisivii suo sanguine.
sui, et de viltdo, quem ul Sattl falleret, atlduxit\ pascure
Samttel jussu Domini, quod ila diubolus incarnq- Uitde et dicit: « Ego suin Paslor bomis. B.oniis pa-
tione Chrisli falsus sit. stor animain suain ponil pro ovibus suis (Joqn. x). >
Prima tinclio David clam in domo palris hoc modo, B ." Hoc Abel jusli el palriarcbarum.cuiii quibus locuius
fit: < Quomodo, inquit Samuei, vadam? AudietI, eslDeus, fuil officiniii. Sed quod « riifus erat, >
enim Saul eiinlerficiet nie. Et ail Doininus: Vilulumi imaginein pastoris illius, prsplcndebal, pasloris qui
dearmenio tollesin manu lua, et dices : Ad imino- auiroam suam pro ovibus suis posuit. Nara el isle
landum Domino veni,» elc. Vilulus ad iromolandumi recte rufus diciiur, non alieno sanyuine, sicut
adductus claudere poieral oculos Saul, ne sollici- diabolus, draco magiius et rufus (Apoc. x-ii),
tareiur, ne quid suspicaretur, causa quasi tola, sed rufus proprio sanguine, qiiemadinodum et
patenle securus. Sic pulchre in illa figura factum, Zacbarias propbela leslatur : t Vidi per noctem,
est, quia sic inre fulurum erat. Vitulus immolandusi el ecce vir ascendens super equuin rufum (Zach.
passibilem siguificat naluram nasciluri de Virgine, i). > Vir ascendens super eqtium rtifuni ipse est
Regis Chrisli Filii Dei, qua falsus diabolus polentiami resurgens corpusqtie resumens, proprio sangtiine
nascenlis inlelligere non potuil, quod scilicet adI perfusum, juxla quod posimodum idem propheta:
dcstiiuiionem peccati Rex justiiioe veniret, et regni; < Tu quoque, > inquil, < in sanguine testamcnli lui
ejus nonesselliuis. Estenim ille malis quidem suis. emisisli vinctos luos de lacu, in quo non cst aqua
aslulus el callidus, in bonis autem Dei brulus et, r (Zach. ix). i Nibiloiniiius ad ejusraodi imaginem
fatutis. Undeet in JobexoreDeiBehemoth,idesl ani-. ^ pertinet quod < pulcber aspeciu eral, et facie
mal, dicitur, circulum fatuitatis habens in naribuss decora, > videliceinon ea pulcliritudiiie veleodecoie,
(Job XL).Sed et in principio, ubi serpens, imo ipsej qui lascivos vel iiicoiitinenles ad viilendum provocat,
in serpenie diabolus maledicilur, < Super pectuss sedqui sapientiae conditorem pudicedelectal, dum
tuiim gradieris, » inquit Deus (Gen. iu). Quomodo- lucet in vullu, ipsaque spiral in meule gratia, quetn-
cunque in malo sit subtilis et caliidus, quanlumcun- admodum Scripiura testalur, qnia < sapicniia justi
que naturae perversione maliiiosus abutalur ad co-. lucet in vultu ejus (Prov. xvn). > Inde .pulcher
gnoscendum arcanse diviuitatis consilium, bruluss aspectu spiritualibus propheire oculis cognosci po-
esl, ei super peclus suuni gradilur, seinper inlen- teral, quod is ipse esset quem regem fnturutn pras-
tionem suam couculcando, u.tcadesiibus dum nocere. paralrix jam praiparaveral Dei gratia. Hoc, inqnam,
cnpit, prodesse probelur. Quod facile agnosci libetl ad iroagineii) ejus perlinet, Christi Filii Dci, de quo
ex cunclis qui spirilu ejus agunlur malitiosis honii- postmodum ille citharizando cecinil: < Speciosus
nibus. Qnaiilumcunque in cognilione crealurse, in, forma prsc filiis bominum, diflusa cst gralia in labiis
coeli ntoiibus, in asirorum cursibus, seu eliani ma- luis, propterea benedixii teDeusin seieriiuin. Accin-
gicis arlibus subtilitcr caileant, spirilualium 400 l D gere gladio luo super femur luiiin, poientissime.
tamen bonorum, accoelestiiim sacrainentorum, adeo, Specie lua et pulchriludine lua intende prospere,
indociles eliniperceptibiles sunt, ul si eos voces ad[ procede el regna (J°s.i/. XLIV). > Haecspecies, hsec
audiendum, casso labore tuo niniium experiaris, pulchritudo procedenlis et regnantis species in-
brulam el peue irrationabilem illis esse animam. lerior esl, species divinitalis tanta, ut in compara-
Igilur ubi David inungilur, vilulus de armenlo lolli- tione ejus hahilus hominis sordes fiieiinl, qiiemad-
lur ad immolandum, ne audiai Saul, quia videlicet modum propheia dicit: < Et ascendit sicut virgiilluin
uhi Rex novus Chrislus nascitur, cuucla humanoe; coram co, et sictil radix de lerra silienli. Non est
naturse passibilitas de foris prreienditur, ne sacra- ei species neque decor. Et yidirous eum, et non erat
menlum hoc agnoscal diabolus, ut, quamviscircum- aspectus (Isa. LIII), > elc.
fulgentibus miraculis lerrealur, el advcrsi aliquidI ' CAPUT XXVII.
interdum suspicelur, nesciat tamen qua via vel quo
ordine virlus quoe munduin ingrcssa esl, regnum1 Dehumano eodem, quomodo electus el unctus sit absque omni
favpre, in typum ejusdem Chrisii dicentis :
cjus expugnare aggredilur. < Non vos me elegistis; sed egoelegi vos. >
Quis autcm aliquarido sic unclus est rex, et lali
 i i ..':.-.: : RIJPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1096
'M>S>
ad regniim ordine perduclus esl? Oniues reges aul A et graiiie, verburoipsum quo sic dicittir, <ei direcius
-proprio flatii singuli ad regnuin ainbitiose aspirave- est! >Noiisio dicliiniest, riecsicdici debuii de Satil.a
riinl, at'.l breredilaria; successione provecti stint, quo Spiritus 401 Domini eral recessurus, nec t!c
aut in filiis horoinum confisi sunl, et a prineipibus alio quoquaro, ciijusaiiimain fictain aulduplicetn, ille
sirblevali sunt, et acclamali ab illis, staliin purptua Spiritusamoiis reclo iiunqiiaroosculodignaiurj Iklio-
vestiti, et coronis insignili stiui, slaiimque in neinejusposllevemattacluinslaliroeffiigiiurus. Isiuni
subliiiii solio residenles, ac sceplfa terienles, in secundtiii) cor suum inveueral Doniinus,el idciico iti
gloiia sua splendueruiil. Ilic aulein adliuc ptier cuni aniinam ejus deosculaiidaui promptiore el reclo pec-
post felanles iret, vivenle ac regnante Saul, niliil tore ferebatur. Quibusiiamab efieciibus claruil quod
hujusiriodiin corde suo habefe polerat, ut tlicerct in illumdirigerelurSpii'iLusDo!iiini?Primuin a gratia
ei Samuel quod anle Sauli dixerat: «\)innia qu:e propheiali, deinde elab opere forlitudinis. Nam ex-
siiiil in corde luo imlicabo tibi (/ Heg. ix). > Non uinc el Psalies inclyius facius esl propbetans et ci-
ctiint principes fuere faventes el accIainaiUes; seil tbarizans iuagnalia Doinini, psalroosque coroponci.s
fraires litagiii invidenles, et de puero iiidignanles, iiiystcria coiilinentes Filii Dei, filii sui Cbristi, ci
•tindeei fraler ejus iiiajor postmodum loquenle illo foiiiiudine indutus esl, queiiiadinodumipse teslalur,
ciitn aliis, iraius dicit: < Quare venisii, et quare B I dicendo ad Saul (CAP.XVII): < Pascebat servus tmis
tlereliquisli pauciilas oves illas in deserto? Ego doniini sui gregem, veniebal leo vel ursus, lolle-
novi superbiam liiam, et nequitiain cordis tui, quia batqtie arielein de inedio gregis, ei sequebar eos,
ul videfes prseliuin desceridisti (/ Reg. xvn). » Non ei peiciiliebaii), eruebamque de ore eorum. Et iili
statiin sceptriger in solio' sedit, purpura insignis, et coiisiirgebani adversum nie, el apprehendebam
diademaie clarus, vel corona aurea splendidus, sed menluui eoitiin, et suffocabam, interficiebaiuque
prius" egeniis ei vagus profugusqtie erravii, el exsul eos. Nam ei leoneni el urstini interfeci ego servus
omnibus qtioque modis prius ainafitudines lotius ttius. Erit igitur el Pbilistoens hic incircunieisus
iiifelicilatis quam neetareosaut meHilosregunipopiili quasi unus ex eis, qui ausus esl maledicere exer-
liquores epolavil. Quis, iiiquam, omniuni reguiii, cilui Dei vivenlis. » Jgiitir < directus est Spiritus
practer solum Doiiiiiiuinet Filiiiro ejus Jesiun Chri- Domini in David, >queiu secuiidum nomen ipsitis
sttnn Deum et homiuem, lali ordine processtt et et diciis desiderabileni el faclis manufortero fecit,
regnavit? llle namqiie puer, tiuuc exalialus el eleva- in lyptim liihiloininus ejusdem Christi (ilii sui, qui
ttis et sublirois niniis, non se ipsum exaltavit, aut foiiiter fecii, et delectabililer docuil, vere manu
elcvavil, f|tieinadiiiodiiniJudoeisdicenlihiis : <Quein foiiis, vere desiderabilis. llle cnim sic proedicavit,
te ipstini facis, » respondens ait,: < Si ego glorilico ^' sic docuil, ut adiniraiiles dicerettl ipsi ejus adver-
ine ipsum, gloria niea niliil est {Joan. vnr). > liem : sarii: < Nunquam sic locuius est -homo, sictit hic
t Ego gloriam ineam iiou quoero, esl qui quaerat iioino loqtiitur (Joan. «). > Doctriiiani ejus vel
ei.judicet (ibid.) > Et alibi: t El a meipso non veni, pracdicaiioiieiri,ipsnin Psalloehujus itiiisiciitn ittslru-
sedesl unus qui ntisit roe, qtiem vos iiescitis (Joan. inenlum expressii, quod psalieriuro dictum est in
vii). > Non elegerunt eum filii honiinum, principos tiiodum Dellhae coinposiiuin, inlerius concavuin,
vcl. priinates populorom, sed ipse polius principcs de forispellibus mortuorum aniinaliiiin coopeiitiin,
suos elegit. Queiiiadinoduin tlicit: < Non vos me ele- liabens decem chordas desiiper sonans. Qtue singtiia
gisiis,;sed ego elegi vos (Joan. xv), > Non hoeredi- roystice nobis considerjnda sunt in praedicatiane
.taria..,.secuiiduii) hoiriinem successiOne in regiiuiri ejus evangelica. Concaviias inlerior iu eo esl quod
asceniliij qiiippetpii not) saltem de filia ilerodis sive:" perfeclionis appelitoreui lerrenis facuHalibiiseva-
ciijtislibet principis, sed de paupercula virgirie de^ c.jft; « Si vis, > itiquiens, t perfcctus esse, vadeet
aponsaia-fabro nasci •dignaliisest. Unclus quoque ex vecde omnia quoehabes, ct da pauperibus, et habe-
utero rex iioii;siaiim uirex dici vel esse potuit, bis ihesaurum in ccelo, ei veni, sequere tne (Matth.
gloria et honore regio cofonalus est,- sed juxia .j. xix ; Lttc. xvui). > Pelles nioriuorum aninialiuiii,
propbeliani diceniis: < De lorfente iri viit bibet, quibus erat coopenuin, iiioiiilicationes sunt viiio-
prOp.iereaexaitabit capul^sa/, cix),» prius cunciisi rum : docet cnim qualenus sibi coinpalianuir nt
Jieiiialiotiibus et passiotie jnortis amaricatus esi,, conregnemus , conimoriarotir ul conresurgamus
.quanJjin, illas;.delecialiOiies,: quoe srint H) dexicrai (Rom. vui;-// Tim. n). Decacliordi posiiio, Decalogi
Patiis, capiit cxaltarei: IgiliiT ei. in- his oniuibusi lcgis est observatio. < Lcgein enini, > inquil, s non
paiti filius siniilis est,'iifio HjJsiiiiilittidinem futurii veni solvere;.sed adimplere (Mutih.y). tSoui desuper
liliiisui paler isie Dayid praeordinaius esi. emissio coelestium lantuin esl appeiiiio, solius Dei
'
- -CAPUTXXVIIJ. ' - "- dilectio sursum tendens bene operantis inientio,
, ,et inculcal: < Nesciai, » inquiens,
De myslica composiiionepsdltetii decaclwrdi, el quod quam prredical
intetea spiriius nequqm.exagitubat Situt,et quod/ < sinisira tua quidfaciai dexlera lua (Malth. vi), »
in liis omntbus EcdesiwChtisti[(. sapicntia]' ei in- ei his similia. Paruin dictum esl. Ipse qui sic Io-<
'saniq figuieturintmict ejus Judaici populi. cuius est,, et sic docendo cecinil: ipse, inqiiam,'
i,Et (lireclus estspirilus Doraini in David, a diei secundum homiuem, in quo docuil, psalterium esi,-
illa, el in reliquum. >0 quaiUturib>bet pulchritudiiiiss qiiemadmoduro et in Psalmo vox ad euni coelica
«097 DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — 1N REG. LIB. II. 109*
dixil: t Exsurge, gloria mea, exsnrge, psallerium A Salvatons cxcrecaijat zeius el inviuia ex uoiuiiu
et cilhara (Psal. LVI).> Siaiinqm: respondens etiam judicio, in lantum ut comparalionc praesentis insa-
resiirreclionis horain delerminando : < Exsurgam,' niro prselerilus omnis furor levior fuerit ct lolerabi-
inqr.il, dilticulo (ibid.).t Tanli ergo arlificii melodia, lior. Qiiod innuens ipse Dominus, cum dicerent de
scilioet evangelica doctrina, fidium impulsione et illo : < Drcnionium habel, el in principe dsenonio-
digiiorum molione cxcitala, habenli aures audiendi rum ejicit dsemonia (Matth. xn), > dicit de illis :
dulciier el clare personat. Sonus fidium in illo ipsa < Cum immundus spirilus cxieril de boniine, am-
csl prolatio vocum, discrelio digiloruni pluralilas bulat per loca inaquosa, qnrerens requiem, el non
csl Spirilus sancli donoruro, quse universa in illo inveniens, dicil: < Revertar in tlomiim meam prio-
sunt. llle nihilntninus sic operalus est, et sic forli- rero unde exivi (Lttc xi),>eic. Honiinem enim, id est
ler fecit ut Ieonem vel ursum suffocarcl, et ovem populum illum dc quo exierat, quando de jEgypto
sive arietem de ore eorum erueret. Noluin hoc el educlus ubi diis alienis servierat ad Dci unitis ctil-
ceriuin nobis est, populo ejus de ovibus pascuae liini conversus esl, illtim, inqiiam, populuro lunc
ejus, quia magnum leonem diabolum suffocavit, et spiritus nequior et opuleniior ingressus est, quando
nos de ore ejus eripuit. Inlerea Saul exagilabat mox natum Filium Dei ciun Herode persequi coepil
®
spiritus neqtiam a Domino, id esi iilos in qtiibus etdeinceps blasphcmare non desinil, < ct fiunl no-
rrgnabal peccatnm et mors, amplius in pr.-esenlia vissima populi illius pejora prioribus (ibid.). »

IN LIBROS REGUM LIBER SECUNDUS.

(IReg. XVII; II Reg. XXIV.)

402 CAPUT PRIMUM. CAPUT II.

Quomodo el bonornm quw fecit, et malorum qttm Quid myslice significet -qnod psallente David refo-
perttilit Christus Filius Dei, prmcesserunl signa in cillabalnr Saul, et quod eodem percuticnle, corruit
Duvid. Philistmus.
(I REG. CAP.XVII). Verus David, id esl desidera- Q Quid enim per ea qurc diela sunt myslice nobis
bilis, sivc inanufortis, prredicando regnum Dei, el innuitur, nisi quia desiderabilis el inanuforiis Chrs-,
cjiciendo doemonesin digilo Dei, nobis quidem bona lus inimicos suos sive ex nobis gentilius, sive ox
providit, sed sibimet adversa concilavit. Utriusque Jndseis, qui ct ipsi testanie Appstolo, erant na:ura
effeclus signa quaedammystica mox prrcbuit, ut ante filii irre, sicul el caeteri (Ephes. u), ininvicos, !n-
jam dicliim esl, in isio David spirilus Domini, sci- quam, suos ad reconcilialionero vel aniiciiiaro proe- ,
licel quod praedicando et mira opcrando, et el&iis deslinatos, el per prsedicationem Evangelii, requi-
suis vitam acquisierit, el conira seipsum mortis escere a peccalis, el respirare fecii de sub jugo dia-
salelliies concilaveril. Et prius quidein bona nostra, boli, ac deinde superbum inimicum qui habeb.it
tleinde adversa ipsius proesignanlitr in isto David. morlis imperium, id esl diabolum, lapide vi\o,quod
Nam prolinus seqtiitur. Et ail Saul ad servos suos : ipse esl, percussit, el sicnt vuliieratum humiliavit?
< Providele-roihi aliqucm bene psallentem, cladilu- (Psal. Lxxxvm.) Saul quippe in eo qnod David cilha-
citeeum ad mc. El rcspondens uims de pueris, ait: ram percutiente, < refocillabalur, ct levius habebai,
Ecce vidi filiuro Isai Bethlehemitem scienlem psal- el recedebat ab eo spiritus malus, > inimicos O^i
lere (/ Reg. xvi), > elc. Ac deinceps : t Igilur quah- significat pro parte illorum qui atidita dulcissima
docunque spiritus Dninini malus arripiebat Saul, jy prsedicatione Cbristi ad pceniieotiam invilantis ad
lollebat David citharam, et percutiebal manu sua, fidem ejus convertuntur et relocillaniur, depositis
el refocillabatur Saul, et levius habebat. Recedebal peccatorum oneribus, et per confessionem recedit
cnim ab eo spirilus malns (ibid.). > Puer ille qui ab eis diabolus. Porro Phiiistseus quetn interfccil,
hrcc respondil Satil, Doeeh Idumreiis fuisse perhi- contra quem solum prrevaluit solus David, ipsum
belur iniinicus David, ei omnia qure de David in significat diabolum, quem solus verus David Chris-
laudcm dixisse videiur, in oiliurnejus dixisse dicitur, tus superare poluit, quem per crticem stiam vicit, et
quia volebat inimicilirc causa cl invidire livore, ut suo sanguine triurophatiim foras misit. In Parali-
ad Saulveniret, qualcnus ibi qualibet occasione ne- pomenon isle et fratres' ejus giganles tle
progenie
careiur. Contintio sequitur: t Congrcganles veio Arasa fuisse lcgiinlur (// Reg. xxi), quse in Judi-
Philistaei agroina sua in prrelium, convcnerunt in- ciim libro dicilur Orpha, socrus Noemi
(Rulh. i).
Socoth. Inde el caslramelali sunt inier Socoth cl lpso nominc diabolum, ul prrcdiclum est, s(gniG:a|
Azecha in fmibus Dommim. Porro Saul et filii ls- Golias Philislseus. Nam Golias revelatus, Philislseus
racl, >clc. > vero potione cadens iiuerprelalur. Revclatus ille
estex Evangelio Dei quotl princeps lencbrarum sii,
PATROT,.CLXVri. 3»
1099 RUPERTl ABBATIS TUiTIENSlS 1100
pii anlea meudacio protectns pro Deo colebatur in A alias ocio legantur fuisse filii Isdi: el qttod ilem
a paire missus sii David in typum Chrislt.
;emplis, adorabatur in simulacris. Nihilominus po-
lione cadens ipse est, qui superbiae vcneno ebrius < David auiem eral filius viri Effraiei, de quo su-
moto pede cecidit, expulsus est, stare non poluii. pra dictum est, de Beihleem Juda cui nomen erat
Isai, qui habebat oclo filios, et erat vir in diebus
CAPUT III. Saul senex et grandrevusinter viros. > Pulcherrima
De exprobralione Philislmi, et quod non eralqnisquam occursio, Saul et omnes viri Israelitre audientes ser-
• ante advehltim Chtisli qui possei petculete Phiii- mones et meluebant nimis, sed
mittere. Philislrei, slupebant
slmuin, id est diabolum fotas HIo tempore David jam erat a Deo datus et oppor-
< Stansque clamabat adversus Israel, el dicebat lune prreparaius velul ex adversa slirpe creatus.
els: Quare venistis parali ad praelium ? Nunquid Nam ille, ut supra diclum est, ex progenie Orpha,
ego non siim Philistaeiis, et vos servi Saul? Eligile hic aulem de progenie Rulh, qure uiraque nurus
ex vobis virum, [qui descendat ad singtilare cetia- fuerat Noeroi. Nam Orpha osculala esi socrum ae
men. > Ac deinceps : < Ego exprobravi agminibus reversa Rulh adbaesil socrui sure (Rmhii). De cujus
lsrael liodie. Daleniihi virum, el ineat mecumsin- radice quasi germinaverit David, qui nati ex Orpba
gtilare cerlamen. > Agmina Israel, agmina sunt *»Philistoei superbiam perculeret. Iste Chrisii, i.llely-
uiiiversac generalionis qusercntium Dominum, qute- pus Anlichrisii, qui ex diversis, imo contrariis ge-
TChliuivi faciem Dei Jacob, cum quo ille directus neralionibus editi, ab advenlu ejusdem Chrisii, loto
mefuit vocari Israel. Agmina hocc jam mulla erant speciante muudo, confligere non desinunt tisqtie ad
aiitequam Christus manufortis de diabolo triumpha- finem saeculi. < Habebat, inquil, ocio filios. Qureri-
ret, et fuerunt ex eis plerique fule forles, in spe lur, cuf hic octo filios habere dicalur, cum in Pa-
longaiiimes, dilectione Creatoris excellentes. Sed ralipomenon non amplius quam septem leganlur?
tioii fuil ex illis quisqtie adeo foriis ut destnrere (/ Paral. n.) Quod ita solviiur : Natban ulique pro-
posset regnurn peccaii et mortis, tit possel armis pheta filiuin Samaa filii sui, quem iu loco filii sui
justilire sure superare atrium forlis armali, forlis, educaverat et nutrieral, inter filios numerat. Nam
iiiquam, crudelis aique snperbi. Unde et in Isaia et coram Samuele seplem ejtis filii legunlur addu-
Spiritus sariclus ctim dixissel universo Israeli, cli esse, et octavus esse in pascuis (/ Reg. xvi),
tiniyersre llierusalem civilati, quae est Ecclesia inler quos Nalhan adducium fuisse inauifeslum esi,
Dei : < Consurge , Hierusalem , quoe bibisti de qui et Jonalhan vocatur, de quo el in exlrema
inanu Domiiii calicem irse ejus usque ad fundum, r, parte Samuelis dicitur : < Percussit autcro eum Jo-
4>03 calicem soporis bibisii ei poiasli usque ad fe- naihan ftlius Samaa fralris JDavid (// Rcg. xxi). >
ces, > coniinuo subjecit: < Non est qui suscitet eam Et nolandum qttod tibicunque propbeta vocatur,
ex omnibus filiis quos genuit, et non esl qui appre- Naihan scribiltir, non Jonaihan. < Accipe, inquil
heridai manum ejus ex omnibus filiis quos enuirivii Isai,fralribus luis Epbi polentre etdecem panes isios,
(Isa. LI). » Exprobrabal igituf ille superbus agnii- et curre ad casira ad fralres tuos, et decem for-
nibus Israel, exprobrabat atque insuliabat omnibus roellas casei, has deferes ad tribunum, et fratres
electis Dei, -quod in Adam coeperal et apud inferos tuos visilabis, si recle agant, el cum quibus ordi-
jure vicloris delinebat. < Qiiare, > inquit, < venislis nali sunt disce. Surrexit ilaque Dayid mane, et
parati ad praelium? Quare labulasieslamenli, et de- commendavil gregem custodi (/ Pat. xx),> etc. Non
cem prsecepta legis quasi foiiiter pugnaiuri sumpsi- ul ptignaret arinis indutus esi bellicis, sed ul fialres
stis contra imperium meum? t Nunquid ego non suos visitarel missus est a palre suo David. Plane
sum Philislreus, el vos servi Saul? > Nunquid iu- sic et Chrislus non ut in operibns legis pugnaret,
qtiam, ego non sum princeps hujus mtmdi, et vos queeli.ihil ad perfectum adduxeral (Hebr. vu), sed ul
serVi peccati? < Eligite ex vobis virum, qiii descen- fralres suos in hoc mundo peregrinanles visitaret,
dal ad siugulare certamen. > Sciebat enim quod D a Deo Palre suo missus est : visiiarel, inquam, licet
onines illaqueasset, omnes in iram Dei devolvissei, Ionge minor diclio sil, quam poslulat res. Qui tro-
quemadmodum" in eodem propheia posl illa quaejara pu.s lapinosis diciiur, id esl, humililas rei magnse,
tfccla surit, subjiinclum esi: <Filii tui projecli sunt, non id agente senlenlia, quod ostendit. Quo locutio-
dormieruni in capite oronium viarum sicut besiia , nis modo Moyses quoque rero grandem humilians :
illaquealS, pleni intlignaiione Doraini, increpatione < Vadanv, iuqtiit, et reverlar ad fralres meos in
Dei iui (ibid.). » Hoc eral opprobrium Israel, quia iEgyplnm, ut videam si adbuc vivunt. > Quoduti-
nec ipsi parali venerant a;l prreliunj, qui arripueranl que dictuin, re quani intendebai longe minus .esl.
legis armaturam, ut resisierent adversus peccalum, Igilur ut fraires suos visilarel, id esl, ut filios Dei
nec semetipsos liberare potuerant, quin cum peccatc qui dispersi erant, in unum congregaret, Chrislus
originali, nonnibil peccalorum quoque adderenl venil (Joan. xi) non pugnaturus in castris Saul, nec
actualiunt. de lege nobis fratribus.suis quidquam praeler decem
CAPUT IV. praecepla imposilurus (qure per decem panes vel per
recte signanlur) cuni Ephi po-
Qitod Golias de Orpha, hic anlem processisset ca dccero formellas casei
diulli, dltera nuru Noemi, el quomotlo atias sepleni, len'se, id est, cum ur.a Triuilaiis fide.
 1101 DE TRINITATE ET OPERiBUS EJUS LIBRI XLII. - LN REG. LIB. II. 1102
CAPUT V. A sccum Deus lioroo faclus, Verbum caro facluin. Pera
sit cttm namque vas pastoricium est, iu quo lac mulgeri
Quid myslice quod atmis pugnate vel incedere
non politerit David, sed quod ea sahein attentavit; '. soiel. Significat aulcm cam quam atlulit Christus no
et quid baculus David; quid qttinque tapides; ett vam legem evangelicam, qure profeclo parvulis prae-
tquidunus lapis in quo percussil. slat laclis copiam. Fundam quoque nianu lulil, id
t El induit Saul David vesiiraeniis suis, el im- est, per charilalem, manus in crticem exiendit, ut
posuii galeant reream super capnt ejus, et vestivitt unura lapidem jacerel, ut una sola fide, sine legis
eum lorica. Accinclus ergo David gladio ejus superr operibus diabolum proslernerel. Econtrario cassis,
vesie sua, coepit tenlare si arnialus posset incedere. serea super caput Philislaei ei lorica humata, cly-
Non enim habebal consuetudineni. Dixitque David1 peus qtioque el hasta ejus singtila inagni ponderis
ad Satii: Non possum sic inccdere, quia nec ustiitii el magnse ostentaliouis, illa esl armalura supeibire
habeo. El deposuii ea. > Vesiimenla vel arma Sau),, diaboli, de qna ad bealum Job Doininns dicit (Job..
quibus indiilus vel accinclus David incedere non po- XLI) : < Per gyrum denlium ejus fonnido. Corpus
tuii, el idcirco deposuii ea, legis (ul procdiclum esl)) ejus quasi scuta fusilia compactuin squamis sc
fuere opera carnalia qure Chrisius temporaliter qui- premeniibus. > Ac dcinceps : < Non fugabil eum vir
dem subiit, < facius sub lege, > ul Apostolus aitt B I sagittarius, in stipulam veisi snnt ei lapides fundrc,»
(Gaiat. iv), sed inuiilia jtidicavil, eo quod, codemi elc. < Ihal, t inquit, < Philislreus, incedens et ap-'
lestaiiie Apostolo, nibil ad perfecium adduxisset lex; propinquans adversum David, el armiger ejus anie
(llebr. vn), neqne posset ex illis juslificari omnis; eum. t Quis est arroiger ejus nisi egcslas semper
earo coraro Deo (Rom. m), el idcirco Hla deposuii.. prseccdens faciein ejus? Sic enim ilem deeodem ad
Quare autem teniare voluit utrum sic veslitus velI beatum Job diclum est: < In collo ejus morabilur
armaius posset incedere, cum non haberet consue- forliludo, et anle faciem ejus prsecedet egestas
tudineni? Nuroquid ipsam coiisueludinem quod noni (ibid.). >
haberetj iiesciebat? Aut nuuqiiid is in quo direcitisi CAPUT VI.
erat Spiritus Doinini, boc ipsttm nesciebat, quodI De vkloria Christi, el quomodo velquw mulieres can-
11011 in armis vicltirus essei, sed in virlule Domini, tent: < Percussit Saul mille, > etc.
ctim ipsam pugiiaro non ingrederetur, nisi in jpso, < Feslinavit David, el cucurrit ad pugnam ex ad-
quo et vicioriam suain praescire poterat Spirilu Do- verso Philislsei: el misit rminum suam in peram,
iuini? Quare ergo sic fruslra tentavil?_ Videlicet, lulilque unum lapidem, el funda jecii, ct percussit
quia sic ptilchrius, facto suam regi spero ostenderet Pbilisiaeuni in fronle, el iiifixus est lapisin froute
"
qtiam si oblata regis arma mox voce aut verbo prre- ejus, el cecidit in faciem suam super lerram. > Tan-
cipiti quasi eiim conteinptu repelleret. Sic plane dem opprobrium el malcdiclum Philistsei: oppro-
Cbrislus quare carnalcs subiit legis juslifiqationes, briuin, inquain, quo exprohiaveral agrainibus Israel
circumcisus ipse el per omnia circumcisionis factus el maledixerat David in diis suis snbjungeiido: t Veni
minisler? Nunquid nesciebat quia sunra non essef ad me et dabo carnes tuas volalilibus.cceli, et bestiis
pugnare, per opera vel justificaliones legis, sed per terroe, > convcrsum est in caput ejus. Nam econtra-
solum palibuhiin crucis? Quareergo stib lege facius rio carnes ejus et volaiilibus cceli, et besiiis terrre
esi, et in semeiipso iegis consuctudines admisii? dedit David. < Tulit > enim « gladium ejus, prreci-
Videlicet, qnia dulcius fuit horoines docere raiione, dilque caput ejus, > eoquc sic trunco jacente, < vi-
quain vi: dulcins, inquain, et siiavius nihil nocilu- denles, > inqiiit Scriptura, <Pbilistoci, quod mortuus
ram subire coiisiietiitiinem legis., quam offensionem esset forlissimus eorum, fugerunt. > Secuiidiim hanc
siye occasionero dari tilli hoinini. Deposilis ilaque oinnipolenliae gloriam in se. prsefiguratam cecinit
vestimenlis Saul, « Tulit, > inqtiil, < haciilum suunV ipse David : < Tit humiliasli sicul vulneralum su-
qiiem scmper habebat in manibus, el clegil sibi perhuin, in brachio virlutis luoe dispersisii jnimicos
quinque limpidissimos lapides de lorrenle, et misit r> p tuos (Psal. LXXXVIU). > Sic namqtie manu fortis
eos in perain pasloralem, quam habebal secum et Christus, ubi misil manum.ad lapidem, idesl, ad
fuiKJammanu tulit, et processil 404 adversus Pbi- iroplendam per piissioiiem stiam Seripturarum yeri-
listreuin. > Baculus noslri David, Chrisli scilicet, talem, percussit Iionlein, iiiipudenleii) scilicel ac
quem contra Pbilislseum lulit, quem et semper ha- superbam diaboli confidentiam (superbus eniin habet
bebai in nianibus, curaovium ralionabiliumeslqiiam frontis impudenliam), et pfaecidit capul illius, lol--
contra diabolum suscepil de earum salute sentper lehdo videlicet priroaevum peccatum, perquod ille
solliciltis. Quinque lapides limpidissimi, quos elegit mtitvdodoroinabatur. Uiide Aposlolus: < Delens, in-
de lorrenie, quinque stint libri Moysi, quos lulit tie quit, quod adversuin noserat chirographum decreti, ,
populo Judaico superfluenle. Fluebat enim fluviti.s, quod erat contrarium nobis, ipsnm lulil de medio,:
neque lapidibus illis relardabalur, id cst, per car-' alfigens illud cruci, exspolians principaius el poiesta-
nalia licentiose decurrebal desideria Judaicus popti- tes, traduxit confidenler palain triuniphansillos in
lus, nec enim ulla legis disciplina coercebalur. Mi- semetipso (Coloss. n). > Bene igitttr in occursiim
siteos in peram pastoralem quam habebat secum, vicloris mulieres egressae de universis iribubus Israel
id est, contulit cum Evangelio, quod nobis allulit canlanlcs, cborosque duccnlcs, dicant in lympaiiis,
 t'm RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1101
et sistris lieliiire : tlicanl, inquain, et prrccinanl una A diaboli parlemsignifleal, qure ii.ulladulcissimaeprsedi'
lide ct consoria voce : (I REG.CAP. XVIII.) « Pcr- calionis uni|iiam poluil niiligari cantilena. Supra nam-
cussil Saiil mille, et David dcccm millia in millihus quc quaiidocunqtie spirilus Domini malus arripiebal
siiis. » Siquidem mulieres isiae, aninne noslroe sunt. Saul, tollebai David cytbarain, el perculicbal manu
Audierunl istre mulieres, qula, quem probrosus Pbi- sua, 405 et refocillabaiur Saul et levins habebat,
lislrcus maledixit, quem diabolus per ora Judaeorum recedebal enim ab eo spirilus malus (/ Reg. xvi). >
iiasphemavit,el incrucem suspendit, ut malediclum Nuiic aulem psallcnle David, idem insanus prophe-
legis fieret: t Maledielus enim, > inqiiil lex, a Dco taiis, el divinans alicno spirilu, lanceam semel et
esl qui pcndet in ligno (Dettt. xxi), > ipse t bencdi- itcrum inillit, pulans qtioJ conllgere possil cum pa-
cliis qui venii in nomine Doniini (Matih. xxi), > rieie David. Ergo quoniam veniens sapienlia Dci,
maledicli hosiis caput amputavil, idesl, principatuin nulluro ab insania peccali libcrum invenil, illic qui-
abstulit, el exinde resurgens ex mortuis in Jerusalem dem cos significat qui, attdila proedicalioneChristi,
tcelesiem victor ascendii. Hoc audito excitaloe per j.iigum abjccerunt furiosi doroiiii, scilicel peccali;
fidem occurrunt animre noslrae, victori publice et hic aulem eos qtti ex eadem praedicalione deieriores
piivatim canlantes et ducenles choros Iretiiire. Quid suiit effecti, qnemadniodum idem canlor aul citha-
canimUs, quid confilemur? < Percussii Saul mille, B rista dicit : « Cantavimus vobis et non saltaslis,
cl DaViddecem roillia in millibus suis. > Plane quae- lameiiiavirouset non ploraslis (Matlh. xi; Luc. vu). >
cunque mulier carrncn istud nescit, quaecuiiqiieaninia Ainplius dicere poluit: Canlavirous vobis et plorare
iaudem istain non recipit, Davidici iriumphi parli- nos fecisiis, lamentaviroiis vobis, et Iancea nos cum
cepscsse non polerit. Saul doemoniacus, id esl po- pariete confixislis, lancea nos in cruce translixislis.
pulus Judaicus, qui sub regno moiiis esl, cui pec- Nam iste quidcin in figtira paliens, non confixus
calum dominaiur, mulliim esse arbiiratus esl quod fiigicndo evasit; ille aulero, cujus passiones proe-
tcrnpltun habens et sacerdolium aique uuius Dei figuranliir, lancea clavisque confixus quidem est,
cuHum, •jnslilias Icgis operabatiir. Sedquanla jus;i- sed resurgendo evasit.
lia iila fuit, comparatione juslitire Chrisii, qui ipse CAPUT VIII.
justilia faclus est nobis? (/ Cor. 1.) Nempe ac si
mille decerii miHibus comparare volueris. Nam Qttod septem perseculiones passus sil David : quo
numero capilum draconis rufi in Apocalypsisigni-
illa justitia nonnibil quidem effecil, quia spem sa- ficantur omnes perseculiones diaboli conlra Chri-
lutis suis operariis collocavit, sed nihilad perfeclum stttm el Ecclesiani; et quod in persona sua lotidem
adduxit, quia principem miindi liiijus foras mitlere r vkibus wJttdmis tenlalus sil Clirhlus.
nOripoluil. David, id csl Chrislus, hoc fecil, Cbrislus Hic jam persecutiones ipsre quas perlulit David
diabolum vicit, Chrisliis diabolum proslravit, Chri- numerandse sunl. Prima est, ubi nunc millenld
stus mortem deslruxii, Christus stiper occasum Saul lanceam, ul configeret eum cum pariele, decli-
asceiidit, Dominus nomen est illi. Igitur percussit navit el fugit. Secunda , ubi posUmam percussit
decem millia in millibus suis, id esl, univcrsilalem Philistaeos plaga magiia, ilidem psallenlem nisus est
peccati destnixit, in mullis virtutibus suis : suis, Saul configere, el eo declinanle, lancea casso vul-
inquam, quia non aliunde petilis. nere peiialaest in parielem. Terlia, ubi curo fugis-
CAPUT VII. set Dayid, el venisset ad Achis regem Geth, inier-
fecit Sanl propler illum sacerdotes Domini. Qtiarta,
Quod loties Pliilit.liim David vincal, quoties cathoti-
cus hwrelicum superal; el de Sattlis insania, qttod ubi nuntiaverunl Zipbei, dicentes : < Ecce Davil
lancea David configereparieti nitebalur. latitat apud nos, > et surrexit Saul el perser.utus
< Posl diem alteram invasit spiritus Domini Saul est David in deseiiuro Maon. Cumque despeiaret
maliis, et prophelabal in medio domus sure. David David se posse evadere, nunlius venil ad Saul di-
auiern psallebat manu sua sictit per singulos dies. ccns : « Festina et veni quoniain infuderunl se Pbi-
Tencbat atilera Saul Ianceam et misit eain, putans |Q listaei super terram. > Quiuta in deserlo Engaddi,
qiiod conligere possel David cum paricie. Et decli- ubi cum ingressus speliincam fuissel Saul ut puiga-
havil David a facie ejus secundo. > Inierim scien- ret venlrem, surrexit David, et praecidil oraro chla-
dnm quia iiunc quoqtie siiperbum Goliam loties Da- midis ejus silenler. Sexla ubi ilerum nuotiaveruut
vid armis snis exslingtiit, quoties vir recloe fidci Zipbei, dicenles: < Ecce David ahscondiius esl in
plenus, qnsc sanclis solel ad jusliliain ilepntari, ea colle Acbila, > et surrexii David et descendil in dc-
ipsa Scriptiirse sacrse, quae hoereticusaffert, teslimo- scrUun Zipli, ubi citin dorttiicnte illo dixissel Abisai,
nia coliigii, el erroris ejus pcrlinaciam inde con- t Conclusil Detis hodie iuiroicum tuuui in manus
vincil. Nara cum superbientcm el sacrae Scripiurae luas. Nuncego perfodiain euiii lancea in lerra seniel,
ceuleiiiias dissercnlem eisdem verbis atque seiilen- et secundo opus non eril. Dixit David : Nc interficias
tiis, quas proferi, vincil, qtiasi elaluro Goliam suo eum. Ac deinceps propilius sit mihi Doroinus, ne
gladio delruncavit. Et hacleiius quidem in David exlendam maniini meam in Chrislum Domiui. Nunc
prrefigurata suni, qurc nobis bona Cbrislus contulit, igiltir lolle haslant qure esl ad caput ejus, el scyphtiro
tleinceps in eodem figiiraiitiir, qurc a reprobis mala aqure, > elc. Seplinia, qnre et uliiroa, ubi ail David
,Cii)i.Uiisiden) perlulil. Saul quippe jam ilhuii rcgni in corde suo : < Aliquaudo incidaii) in una die in
1105 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLIl. — IX REG. LIB. II. «106
nianiis Saul. Xonne melius ,esi ut fugiam ct salver A secundiim Hebraicam veritalcin nunc regitrfus,,< El!
iii lerra Pliilistinoriini, et desperet Saul, cessetque coHabebatur in-jmanibus enrutii. > Qiiarla ftiH per-
nn: quaerere in ciinctis finibus Israel? Fugiam ergo seculio, qttando misernnl principes el Pliarisaei mt-
nianus ejus. El surrexit David et ahiit ipse ct sex- nislros ul apprehendefent eum, Qui Teversi, cuni
renli viri cuin eo ad Achis filium Mabog regein diceretur eis : t Quare non adduxislis enm? Rer
Gcth. » Septem islis persecutionibus David, uni- sponderunt : Nunqiiam s.ic locutus csl homo. sicui
versse significanlur pcrsecutiones, quas exciiavit liic homo lo.iuitur (Joan. vn). » At illi in inicntione
Diabulus contra Clirislum et Ecclesiam ejns. Septe- persislentes, adduxerunt imilicrem.in.atlnH.erio-.de-
nario quippe niimero pleruroque universilas desi- prehensam, lenlantes, ut possent aOcusare eiiu;
giiatur. Unde ei in Apocalypsi draco ille magnus (Joan. vnt). Quinla persecittio tiiil, ubi ciiin.dixis-
mfus, serpens aiiliqtius, qui vocalur Diabolus, cl set : < Ainen, amen dico vobis, anteqiiam fieret
Saianas, seplem capita babere sciibiliir, quibus uni- Abfahar egu stiin, luleiiinl lapidcs ut jacerent iu
vcrsi regcs qui contra -Christnm et sanclam ejus eum (ib\d ). > Sexia ubi cum dixisset : t.Egoel
Ecclesi.im persecuiiones exciiaverunt, significantur Paicr uiiiim suntiis, siisliiierunt lapides Judaei tvt
(Apoc. xu). Crclerum cl in propria persona sua, lapidarent cum (Joan. x), > Seplima, qure et ultima,
quas perltilit Christus perseculiones, sepiem fue- B ubi collcgerunl adversus eiim concHiuin,,nec desti-
liinl. Prima fuit uhi secundiim Mallhseum inox nati leruiit donec crucifigerenl cuin.
ejiis aniniam funestus Herotles quaesivit, et propier
euin iiifanles occidil (Matth. u). Secunda fuil nbi 406 CAPUT IX.
Qttod secundnm lntnc numerum persecntionum snarvm
secundum Lucam, cura venisset Nazareth, ubi erat cecinerii David, sicul ex lindo ipso-
seplem psalmos
Btilriius, cum jant cilbafizaret, idest, pfredicafel, rtim polest agnosci, cum titysletio passionis el. ten-
ad iniiigandum furorem Saul, scilicet, ut conqiiic- iaiioiium Chtisti. ,
sceret, qui conlra cum jam furere cceperal posses- Sciendiun praeierea quia secundti.m prrcdictarum
sor vel agiiator Judrcoruin raalignus spirilus, < Sur- persecutionum numerum David istc septenj Psal.mos
rcxerunt, inquii, et ejecerunl illiiin extra civilalem, cecinil, videlicet tricesimum tcrtium, U, LII, LIII,
ei duxerunt illum usque ad supercilium nionlis, LV,LVI,LVIII. Quod ex litulis ipsorum animadverti
snpra quem civitas illornra erai sedificala, ut prae- promplum est. Nam tilulus primi hic est; < Psalmiti
cipitarent eum. Jesus aulem transiens per medium David cum coromutavil vuluiiii suuin coram XI,-
illorum ibai (Luc. IV). > Teiiia fuii, ubi secunduiri nielecli, et dimisit eum et abiit. > Titulus secundi :
Joannem, fugit a facie Judreorum irridenliiim, fugii, t Psalmus David, cum ivil Doech Idumsens, et an-
inquam, dicendo : < Nisi manducaverilis camem imntiavit Saul, et dixit : Venit Dayid in domuin
fiiii hoiuinis, el biberitis ejus sanguiriem, non habe- Abimelech. > Titulus terlii: < In finem pro Amalech
hilis vilam in vobis (Joan. vi). > Nam revera haec intelligentia David. > Hic ad ultimam ejus. lugnin
dicendo, < fugit et abscondil sc ab illis, > sccundura respicit qtiando confugenl ad Acbis filium Mahog
litulum Psalroi tricesimi lerlii, qui sic inscribilur : regem Ge:h, et venerunl Anialeciiae absenie David,
« Psalmus David, cutn comniulavit vullum stium et perciisseruut Sjcelech, et succendevunl eam igtii.
coram Abinielecb, et dimisil euin (Psal. xxxm), cl Tiluius quarti : < Jn finem in carminibus intellccius
ahiil, et lympanizabal ad oslia portse civitalis, et David, cum venissenl Ziphei et dixissent ad Suiil :
defluebani salivse in barbam, et ferebalur in mani- Nonne David abscondilus est apud nos? > Titulus
bus suis (/ Reg. xxi), Abimelech ipse esl, qui supra qiiinli : < In finem pro populo qiti.a saneiis longe
tlicilur Acbis. Inlerprclaliir aulem Abiniclech palris faclus esl David in liluli inscriplione, cjim tcnerent
mei regnttm. Achis vcro quomodo est. Significat eum Allopbyli in Geth. > Titulus sexti : t In fineni
ergo Judaeos, quos recle Chrislus prius appellaveril ne disperdas David, in liluli inscriplipne,,cum fu-
Patris sui regiuun, quod significat Abimelech, nunc geret a facie Saul in spelunca. > Titiilus seplimi :
auiem Achis, ex quo dixerunl : Quoniodo est, qtio- <In finem ne disperdas David, in liluli inscriptione,
Q
mndo esse potesl. ln quo cnram istis imniulavit quando Saul misil ad custodiendam domum ejus, ul
vultnm suum? lu eo videlicet, quod veieris sacrificii inlerficeret eum, et abiit. > Hic ad secundam perse-
rilum converiit in novum. In eo quoque jsalivre de- eniionem respicit, qna cum declinasset a facie Saul
fhixerunl illi in barbam, quod cum dicerel : < Nisi lancea casso vulnere perlata in parietem, misit Saul
manducaverilis carnein roeam.i elc, infantilia vide- satellites suos nocte in domum nt cuslodireni eum,
balur illis verba proferre. Infantium enim est sali- et iiiterficerent mane. Quod cum nnnliassei David
vam emillere. Tunc quoqne lympaiiizabat ad porlam Michol uxor sua, deposuit eum per feneslraro, et
civitatis, quando inviiis et atidire nolenlibus myste- abiitel atifugit, atque salvams est. Mysteririm lilult
rium praedicabat sure passionis, fiitiirum esse sciens, psahni primi, quomodo David, id est Christus, vul-
quod credendo apeiirent aliqui. Ferebalur eiiam in tum stium raulavcrit, supra persirinximus. In liltilo
manibus suis, vidclicei cnm tenens in mauibus pa- psalnii secundi, Doeeh, quod inlerpretatur motus,
nem etvinum : t Accipile, > inquit, < el comedile, Doech, inquani, ldumoeus, id Csl, niotus terrenus,
hoc est corpns meiim. Hic esi sanguis meus Novum Aniir.hrislum significal. Nam quod ille annuniiavil
Testanienlum (Matth. xxvi; Luc. xxn). > Atlmnen Sauli, venisee David iu domum Abimclecli, et pro-
 1107 RUPERTI ABBATlS TUiTlENSlS 1108
nter hoc interfecit sacerdotes Domini, illud pfsc- Aeum. Onvnisautem Israel ei Juda diligebal David,
figtiravit, quia Antichristus Ecclesiatri usque iri Ipse enim ingrediebatur et egrediebatur anle eos. »
morlem persequendo dilariiabil. ln tilulo psalmi Scllicet quando egrediebaiur ad pugnam, ipse pri-
leriii, * in finein prd Ainalech, * illud myslice iri- rinis mbfe regio egrediebalur in coiispectu illonirit,
niiiuir, qoia quod secuiuluin historiam coriligil Da- ei regrediebaiur. < Dixil autem Sanl ad David : Ecce
vld; ul civilas ejtis deprsedafetur, et succendereliir filia inea major Merob, ipsani daho libi uxorem, >
ab Amalecitis, idem spiriluaiiter fulurum -essei ctc. Ac deinceps : < Dilexil aulein David Micbol
conira Ecclesiam Christi, quod impugnareitir a per- filiam alteram Saul. Et nuriiiatum est Saul, el pla-
fidis, scilicel JudoEis, paganis, hrcreiiois, quos om- ctiit ei. Dixitque : Non habet rex neeesse sponsalia,
nes sub nomine Amalech expiimit. Interpreiaiur nisi lantuiu ceiilum praeptilia Philislinorum. El post
cnim Amalech populus lingens sive dolens et pariu- dies paucos surgens David, abiil in Acharon ciini
rtens, juxla illud : < Concepit dolorem; et peperit viris qui sub eo erant, et percussii de Philisliim
iniquiialeni (Psal. vn); » Tn titulo psahrii quarii, ducenlos viros, el altulit praeputia ebrum ei annu-
Ziphei, qui anftuntiaverunl SariL dicenles : tNonne meravit ea regi, ut esset gener regis. > Inde dicium
Bavid abscoridiuis est apud nos? > Jtidaeos signi- esl: < In dtiabus rebus geiier meus eris hodie. > ln
ticaiit, qui David Sanli prodideruhl, id est, Ghristuiii B duabusrehns generum eum sibi esse futiiruin dixii,
morti Iradiderunt. Zipliei namquc florentes interpre- qui atluleral pfoeputia Pliiiistinorum pro Merob,
lantur. Quo nomine Judoei deiiolanlur, qui tempo-. quam Saul dedit Adfieli Mclothilrc, et poslca pro
ralibtis bonis florere cerlabaiil, et secundum carnem Micliol dticenta. Et quamvis non aperle dicatur pro
cognaii Christi erant. In litulo psalmi quinti; allo- Merob Saul prrepulia PhHisliiiorum David dedisse,
phyli qui teiuierunl David in Geth, ipsi sunl Judsci tanien qui praecedeniia et subsequenlia perlegerit,
facii alienigense, suis nieritis, quod ipso nomine suo et scfutatus fuerit, inveniet eum bis Sauli prrepuiia
indicanl allbphyli; in Geth, qubd irilerprclaiur lor- Philistinorum dedisse. Potest etiam et aliter inlel-
rular, tenueruni eum, id esl, in pressura Irihulaiio- ligi, < in duabus rebus gener meus eris hodie, >
tiiim et inoriis longe facli a sanctis, scilicel valde quia ego quresivi a le cenlum proepulia Philistino-
dissimiles apostolis, et caeleris fidelibus Christi. ln ruiii, el lu obtulisti ducenla. Polest adliuc cl cou-
tilulo psalnii sexti, quo fugisse scribiiur David a stanlius sic diclum inteliigi, < in tluabus rebus
facie Saul in spelunca, illud myslice significal, quod geiier metis eris hodie, >ul sil sensus : Ul gener
a cogniiionc Judaeoriim recesseral Chrisius proptef nieus fieres, dudum Pliilislseum occidisti, sed et
nerfidiam ipsorum, et quasi lalens in spelurica sic nuiic ccnluin PhHislinorum pracpuiia dabis. Nam
divinitalem suaiii in liuinaria occullavil natura. In " ne hoc ulli dubium sil, memiuisse debet, quia
lilulo seplimi psaluii, quo niisisse scribituf Saul ad cum Philislaeus blasphemarel, et exprobraret,
cuslodieiidain doinuni ejus ul interficeret euiri, illud
407 dixil unusquispiam de Israel : t Nuin yidisli
significat, qtiod misit populns Judaicus custodes ad viiitin Iiiinc qui asccndil? Ad exprobrandtiin .eiiiin
custodieiidum Cbristi sepulcruni (Maiih. xxvu), ut Israel ascendit. Virum ergo qtii percusserit emn
inierficereiit eum, itl esl, ul in morte quanlum ad dilabit rex diviliis magnis, ei filiam suam dabtt ei
opinioiiem suam eum delineret, qnod non fecit. (/ Reg. xvu). > Igitur qui pene lancea cum pariete
Nullo autem afgumenlo ceriius poluit Dorainica re- coufixus fuerat, mox subseqiiente cousolalur glpria,
surreciio coropiobari, quain pef hoc qiiod ex suis regis gener in duabus rebus, id est iterala factus
ininiicis lcsles sibi adliibuit. Qtibd in quibusdain eo- vicloria. Item, ubi iancea rursus impelitus fuerat, et
ruro tilulis scripluin esl: Ne disperdas, -sive ne cor- tlomi canclusiis per feneslram evaserai, cum adlutc
riinipas in littili iriscriptione ex abundariti, nunc elapsum persequerelur Saul, glorioso miraculo euai
exponefe esl, eo quod ad rero ntinus altinet, neqtie qtii quserebatur prolexit el consolalus est Deus.
enini Psalnios, aul Psalmortim litttlos tractare, liic (1 REC, CAP. XIX.) < Misit, inqnil, Saul liclores,
nobisproposiluni esl. Verumlamen necoiriniiioproe- .. ut rapefcni David. > Qni niissi fueranlprimi, el qui
lerire libet, qnia quantum ad eorum vcluntalem, secundi, el qni tertii prophelaverunt, irruenle in
liniliini ipsius Davitl, id est Cbrisli, con uperunt vel illos Domini. Abiii el ipse. < El faclus cst
spiriiu
(lisperdiderurit, scilicet quando dixerunt : < Noli super euni eliam Spirilus Doinini, ol exspoliavil se
scribcre Rex Judaeorum, sed quia ipse dixit, Rex vesiimemis suis, et
prophetavii cum caeteris coram
. Judoeorum sutn (Joan. xix). > Sainuele. > Prophetavit, iuquain, non minus facla
CAPUT X. verbis. Nam exspoliando se vestimenlis suis,
quam
Qucmodo singulas pene persectttiones cotnes gloria ei quem persequebatnr, regnum se relicturum signi-
. secuta sit in lypum ejusdem Chtisli, qui cuncla qttw
cum in prrece-
' ut pqsSibilis liomo penulit, impassibili divinitate ficavit, et hic qureslio raagna orilur,
superavit. denlibus legaiur: < Ei non vidii Samuel Saulum
Notandum et illud, quia singulas pene persecu- tisque in diem moriis sure (/ Reg. x\) > Aut non
lioncs coroes gloria seqnitur. Ubi priinum niisit vidil eiim, quia quando Sanl junclus esl cuneo pro-
lanceam Saul, puians quod configerc posset David phelico, abscondit se Samuel ne videretur a.h co.
cijm pariete, conliniio subseqiiilur: t Vidit ilaque Aul n.on viditeum iiidutum babilii regio, quo indiiliis
Saul quod prudei:s esset niinis, et ccfc^it cavere erat, quando diciuin esl, < non viditeuni usque iu
1109 DE TRINITATE ETOPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — 1N REG. LIB. II. lliO
tiiem morlis, > siibaudiiur, iudutuin vesle regia. A , mei. > Hoc plane gloriosum fuil, ut hic vcraciier
Exspoiiassevero non oronibus vesiinientis, sed rega- dicas quia non qui passus esl, sed qni Xec.iliiijtiriaiii
libus tantum inlelligcndum est. ltem ubi fugerat et miser exslitii. (I REG.CAP. XXVI.) liem ubi < i-ur-
venerat ad Achis regem Geth, el dicenlibus servis sum venienles Ziphcei ad Saul dixeriinl : Ecce
Achis : (I REG. CAP.XXI.) < Nunquid non isle est David abscondilus in colle Achila, et surrexil Satil,
David rexlsrael, > etc, exiimuerat valde ei immu- el desceudil in dcscrlum Zipb, et ciiin co liia millia
laveratos suum, elcollabebatur inlermanus eorum, virorum de electis Israel. > Aniniadvciie qnid feeil
et impingebat in oslia porlae, defluebalque saliva David. < Venerunt ipse et Abisai ad populiim nocle,
in barbam.Cum inlerim occidisset propter euin Saul et inveneruni Saul jaceniem el dormieiiieiii in len-
sacerdotes Domini, mox subsequenie gloria trium- torio el haslam fixam in lerra ad capul ejus> > Pbst
phat, amaritudo ejus dulcorata csl. (I REG.CAP. omnia quse illic dirla vel gesla stnil, « ait Sauf.-.:
XXIII.) < Annunliaverunl, inquit, David, (iicenles : Peccavi, reveriere, fili ini D.ivitl, > elc. Pariiroiieijl
Ecce Philislaei expugnant Ceilam. > Consulto proli- spect.it ad gloriain victoris, quod lam vivida paiien-
IIIIS Domino, ci accepto ejus oraculo, perrexit lia carbones ignis super caput iniroici sui congessil,
adversiisagmina Pbilislinorumel pugnavil adversus licel in corde illius periinax inaliiire railix mcumbu-
cos; et abegil jnmenta eorum, et percussHeos plaga B sta perseveraverit? (I REG. CAP. XXVII.) Iiem ubi
magna. > Hic jam nec illud praeiereundum quod « Fugiens David ad Acliis hahilavit iu Geth, dedit-
dicluro est: < Et fuerunt vasa piicrorum sancta (/ qne ei Achis Sicelech. > Amalechiia? impetum fe-
Reg. xxi). > Achitnelech inlerrogat, iilrum DaviJ et ceruni, et percusserunt Sicelech, et succedenuit
pueri sui quos in illiim et illuro locuni conduxisse eam igni (/ Reg.xsx). > Sed veniens David trisiitiam
se dixcral, mundi esseni, David aenigmalicos de se proesenlcm mox siihsequenlis triumphi glorta deier-
pluralilcr respondit, diccns : t El fuerunt vasa pue- sit. < Pcrcussil enini lalriiiiculos Ainalechilas a
rorumsancta» acuncubilu conjugali.iQuod vero ait: vespere usqtie ad vesperam allcrius diei, et eruit
t Porro via hoec polluta est (ibid.), » et in Hebroeo oronia quae lulerant, nec defuit quisquam a parvo
legiiur, < porro via haec laica est, > sic esl inlelli- usque ad raagnuin, lam de filiis quam de filiabus, et
gendum : < Via hsec laica esl, » ac si dicerel : In de spoliis, el qiiaicunque rapueranl, omnia reduxil
legeprseceptum esl ut extratieus noncoinedalex eis, David, et tulil universos gregcs et armenla, el mi-
et lu interrogas ulrum mundi siut pueri, qui etiain navil ante facicm suam, dixeiunlquc : «. Haecest
si mundi esscni, neqiiaqiiam vesci deberent. Idcirco praeda David. > Igilur, tui pracdiclnm cst, cuncla qtiru
via est laica, quia lu laicaliter interrogas. Quod _ perlulit adversa David, Dcus in prospera converlit,
'
vero sequitur : < Sed ei ipsa hodie sanciificabitur cunctamqiie miserire noclein inox succedenlisglorire
in vasis (ibid.). > Ipsa ulique in vasis, id est, menle dies effugavit in lypum videlicel Cbrisli Filii Dei,
sua sanclilicari di.cittir, quia nisi necessitale corpo- ejusdem Filii Dei David, Dei et hominis, qni
ris et periculo vitae urgente, nequaquam vescerettir ciiiicla, qure ul passibilis homo petiulit, impassibili
eis. Non.lamen apcrte eosdem legitur David panes diviiiiiale superavit.
coiiiedisse. TraduniHebraei nequaquam David eos- CAPUT XI.
deni panes coroedisse. - Aliter Doroinus in Evan- Qiiomodo David propter persecnliottes latitanti for-
gelio. liem ubi ascendenlibus Ziphaeis ad Saul, les viri sese adjuiixerint, quos poslea principes ac
ei dicenlibus : < Nonne David laiitat apud nos, > duces conslituil, et qnod ila Clirislo in infirmi-
tale carnis lalenli suits spirittis judices swcnli
cum isset Saul et socii ejus ad quierenduin futuros apostolos addnxit, secundum numerum
eum, cumque David desperaret se posse evadere a eorumdein principum David.
facie Saul, > tara jucundo praeseniia Dei subvenit Gloriosum et illud fuil quod inlcr ipsas persecu-
prsesidio, ut in tali ariiculo posiio David, < veniret lioues fugienli adliuc, ci lalilnnli, fories illos spiritus.
nuniius ad Saul el diceret : Festina et veni, quia Doinini aggregavit, quoruin fides el bellicosa. virius
iiifuderunt se Philisthiim super terram. > Hoc tam D mililaret postmodum rcgi in ihrono sedenii. SiQ
'
gloriosum fuit u.t facli vel evenlus merooriam posle- errim in Paralipomenon scriptiun est : < Hi quoque
ris nequaquam deesse vellent. < Vocaverunl enim venerunt ad David in Sicelech, cum adhtic fugeret
locum illum, petram dividentem. > (I REG. CAP. Saul filium Cis, qui erant viri foiiissimi et egregii
XXIV.) llem : < Cum reversus Saul pcrrexissel ad pugnalores lendentcs arcum, et ulraque mami fundis
invesligandum David etiam super abrupiissimas saxa jacienles, principes Ahiezer et Joas filius Amaa
pelras, quae solis ibicibus pervire sunl. > Ibi vero Gabatbiies, et cseteri de Benjamin. Et de Gaddj viri,
gloriosi viri virtus e[ palientia laudabiliter enituil. inquit, robuslissimi, el pugnatores optimi. I^acies
« Speluncain ingressus est Saul, ul purgarel yen- eorum quasi facies leonum, et velpces quasi caprea;
trem, David ei viri ejus in interiori parte speluncae in roonlibus. Egi^essusque est, Dayid obviam eis
laientibus. Surrexit ergo David, et prrecidil oram 408» el a' 1: Si pacilici vcnitis ad me, ut.auxilic-
clamidis Saul silenter, > etc. Hoc admirans Saul: mini mibi, CQFmeum juiigaiur vobis, si autem
< Justior, iuquii, tu cs quam ego. > Ac deinceps : insidiamini roibi pro adversariis meis, cuiii ego
< Jura inihi in Domiiio ne deleas seroen meuin post iniquilatem in manibus meis non habeam, videat
jne, neque au/eras noiiien nieum de donio Patris Deus patfum noslrorum et judicet, Sniritus vero
 *JH RUPERfJ ABBimS TUITIENSIS 1111
Domini induit Abisai principem inter iriginia, ei.14
CAPUT XII.
iil VTiii sumus.o David, elteeiim, fili Isai, pax, pax
tibl, el pax adjutoribus, te eriiiii adjtivat Dcus turis. Qttid myslerii in eo sit, quod David intcr persecu-
tioties undm quidem uxorem Michol filiam Sqttl
Susciepil ergo eos David, et consiittiit eos principes i amisit, sed duas acquisivit Abigail et Acltinoen
lurmre (/ Par. xii). » Nonne et vero David Christo, Jezraelitem.
Fili* Dei, dum adliuc laferet in iiififroilate caniis Nihilominus nec illud a mysterio vacare putan»
dinn adlitic ientareiiir, dum adhuc persecuiioiiibus dum est quod inier prsediclas perseculiones unam
iifgerettir, siius ipsius spiritus, priiicipes, id esi quidem David iixorem, scilicet Michol filiam Saul
aposlolos adduxil, quoruin fides, cl palieniia pos!- amisil, sedduas acquisivil, yiddicet Abigail uxo-
nioiltiiri regnanti, atque ad dexleram Palris resi- fem Nabal Carmeli el Achinben Jezraeliiem. Nam
ilerili, pef totiun' miliiarei orbem in proedicalioneii) < Saul dedil filiam suani Michol uxorcm David Phal-
"Evarigclii? Nain de illis dicitur per prophetam : liii filio Lais, qui erat de Gallim (I Reg. xxv). »
< Pro pairibus luis naii sunt tibi filii. Consliiues eos At iile, ul Hebrsei tradunt, non cogiiovit^eam, idest
principes super oinnem terram (Psat. XLIV).> Et Pbaithi, quia si cognovisset eam, nunquain David
alibi !;< Principes populorum congregati siint cum pOsiea eaih sibi sociasset,qtiia in lege peniliis bujus-
Deo Abrahaiu (Psat. xLvi). > N:i.in iit jucundius "I modi prohibelur coitus. ldem namque Phalthi de
aspirel iiiijiiscc puichrittido niyslerii, cum fortes Galliro, id esl de inuiidaiione erat. lnundatio, lioc
tuiic ad David profiigtim conveherinl quam plurimi, est Galliri), lex iriielllgitur. Legis eniin doclor erat,
uivdecini taninm principes lioniirie pafiter,et numefo de Bahurim, id estde electis. Quando auiein a Saule
Scriptufa desigriaVit. < Ezer, inquit, pfimus prin- , Midhol ei dattir, Phallhi, id est evadens inlerpreta-
cepsi Obiiias secundus, Eliab lertius, Masmanna liir. Quarido vefo ah eo eadem Micbol auferlur,
quafiiis, Ilieremias qninlus, Hellii sextus, Heliel Pliaithlel, id est evadens a Deo, inlerprelaiur. Eva-
septimus, Johaijna oclavus, Helzabath nonus, Hie- dens a Deo dicitur, quia custodivit cum ne tangeret
reiriias decimus, Maeliabana iindeciinus (ibid.). > eam,ne fierel transgressor legis. < Secuiiisesi eam
Querii hoc non deleciel scieiitem, quod Christus, et Vir suus plorans usque Bahurim (// Reg. m). >
si pluries discipuios fecii, tarrien dnodecim tantum Plorasse dicilur prae gaudio, eo quod eum Dominus
e!egiL~quos ei apostolos nominavit (Luc. vi), et cx cusiodissel ne tangerel can:. Significat aiiteni Mi-
illis iiriUs pcriii, Judas < ftlius perditionis? (Joan. chol, quod nomen verlilur in aquain cariialem nimis
iVH.)> Et qiiidoiri episcopatum vel aposlolaltiin ejus Ct aqualicam Synagogam, ulpole vinnm nescienlem,
accepii alicr (Psal. cvm), el dttodenariiis apOstolo- p„ quod de aqua facluin, Christus desiderabilis illi
fiun nniiieriis siippieius esl (Act. i), sed non cum propinare voluil in nuptiis suis, magisque sequen-
ruiliuc ille David latefei, ciim adhuc fugeret, cufti tem aquam lillerae, quae < nihil ad perfeclum addji-
adliuc perscciilioliem suslineret. Jam inimicos stios xil (Ilebr. vu). > Propter illam equidem, ut eam
vlcerat, jiim morteiri superaverai, jain in ccelum desponsaret sibi.Philistaeum David interfecit, id est
ascenderat, et regnans gloria et honore coronatus diaboluni, Christus propria morle vicil. Sed Saul
ad dexlram Patris sedcbal. Undecim ergo principes, arreptiiius, scilicel insania peccati in illa Synagoga
pfoftigi el adliuc laiitantis David, undecim fuere regnantis, abstulit ilii, et dedit eam Phalthi, id est
apostoli adbiic niortalis el passiiiilis Chrisli, quibus Moysi, non quod vere data vel subdita sil illi. < Si
et proinde dicit : < Vos aulem eslis, qui perman- eriim trederelis, inquit, Mbysi, credefetis forsilan
sistls rneeuin iri tenlationibiis rrieis. Et egd-dispono eimilii (Joan. v), > sed quodsic arbitretur, sic
vobis sicul disposuit inihi Pater meus reghum, ut confidat sibi, jtixta illtid : < Tu discipulus ejus sis ;
edatiset bibalis super mensam meam in regno meo tiam nos Moysidiscipuli sunius (Joait. ix).> Altameit
(Lttc. xxii). i Quid ergo, iiiquam, Hlud sibi vull iderii Phallhi, qui nunc non cognoscit uxorem
quoi). ibidein de istis principibus continuo dicluni quondam David, aliquando reducel illi. Futnrum est
est : < Novissimus ceniuni millibus prreerat, et Q.enim D aliquando, ut Chrislnm Synagoga cognoscat,
niaxinius niille? (/ Par. XII.) Nulla quippe qusesiio ex leclione Moysi. Iterum David qui Uiiam stiam
subessei, si ita diclmn fuisset, inaxitiuis cenluin uxorem amisil, duas, ut prscdictum esl, inler ipsas
millibus prxeral, et novissimus mille. Quid, inquam, persiecutiones acquisivil, videlicet Ahigail itxorem
nisi qitia in Icge vel ordine magni David miliiiae, ille Nabal Carmeli, el Achirioen Jezraeliteri. Achinoen
qui major esl lil sicut niinor, elqiii prrecessorsicul fralris decof, Jezrael semen Dei, Abigail Patris mei
ministrator? (Luc, xxi.) Tgiitir ut reciprocando exsultaiio, Nabal insipiens interpretatur. Igilur
melius senlentia colliquescat, qui cenluin tnillibus Achinoen Jezraeliles, id esl frairis decor de semine
prseerai, iile novissimiis, et qni inille proeefat, ilie Dei.aniiqua Ecclesia est, quseChristi advenitim prae-
maximiis erat. Quod esl tlicere : Qui inter principes cessit.decor, inqiiam.fratris, id est honpreireghiim
Davjd, id.es.l aposlolos.Ghristi.» pluribus abufidabat ejusdem Chrisli Filii Dei, Deus enim Pater secuu-
virlutibus, ille sponlanea subiiiissJoiie omnium erat durti spiriuim, Abrahain vero Pater secundum car-
iiovissiiiuis, et qtii paucioiiim yidebalur esse viiiu- nem est Ecclesire. Sicque Jezraelites esl, id est de
tum, ille. pia humilitatis conleiiiiaiie omniuin judi- seinine Dei. Porrb.Abigail nova Ecclesia e«t, quae
cabalttr.esse; niaxiniiis. :: aMroulunJ.subsequiiur ejrisdeMChristi Filii Dei;uxof-
1113 \t DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — 1N REG. LIB. II. 1111
quondam Nabal, id esl insipienlis, disciplina enim A j lurae iroe effugiuni qualiter inveniret, ciini sola sa-
eral philosophorum insipienlium, quorum sapien- pientia Iraclavii, a solo spiriiu Dei consilium qusesi-
ti.im DPUSsttillain fecil (/ Cor. i). Ulramque Eccler vit. Quid enini de hirjusmoili traclaret ciim ebriosis
siam, eisdem passionibus, eadem niorte Ghristus principibus, cum insipienlibus liiijus mnndi pbiloso-
redemit. phis? < Eral enim, inquit, Nabal ebrius niinis. »
409 CAPUT XIII. Quae autem sunt nninera, tnm quibus ad iiostriim
David isla fesiinavil Abigail? Ut laceain de sex
Quatiter Abigail ettmdem David ne se manu sua ulci-
sceretur prwvenerit, el qttid mystice munera ejns, operibus niisericordire , qnse replicalurus cst ille
quibus plaeavil David, significent. dicendo : <Esurivi enini et dedistis mibi nianducare.
Quidnam egil hsecAhigail sccundum nomen suuni Sitivi et dedisiis mihi potum (Matlh. xxv), » elc.
patris exsuliatione dignum? < Nunliavit ei iinus illud proecipue munus, illa maxime singularis ohla-
de pueris, dicens : Ecce inisil David de deserlo lip, prudentiani hujus latidabilem efficit, quam quo-
nuniios, ul benedicereiil Domiuo nostro, et adver- lidie imroolat in sanclo allari, sanclum sacrilicium,
saltis esl eos. Feslinavii igitur Abigail, et tulit du- immaculalam hostiain corpoiis ejus et sanguinis.
centos panes el duos ulres vini, > rtc. < Et ait Da- His niuneribus non solum iram vel gladium evasit,
vid ad Abigail": Beuediclus Domintis Deus Israel, B I sed conjux effccla esl Ecclesia magni David.
qui misii te hodie in occursiim meum el benedi- CAPUT XIV.
ctiiro eloquiiim liium, et benedicla tu quae prohi-
De hnilabili exemplo ejns, quo Nabal ebrio ctilpam
huisii tne liodie ne ircm ad sanguineni ct ulciscerer sttatn lattdabiliter lacuil, quam digeslo vino xcve-
me maim mea. Alioquin vivit Dominiis Deus Israel, renier dixil.
qui prohibuit, me ne malum facerem tibi, nisi ciio t Et non indicavit ei verbum piisillum aulgrande
venisses in occursum mibi, non remansisscl Nabal usque manc. Diluculb aiitem cum digereissel Nabal
iisque .id Iucem mattiiinam mingens ad parielem. > vinum, indicavit ei omnia verba hoec. » Iloc excm-
Ac tleinceps: « Cnmqne perlransissent decem dies, plum tam universam Ecclcsiam, quam singulatirri
percussit Dominus Nabal el morluus esl. Misit ergo quosque fideles redifical. Quid eniin Ahigail nobis
David el lociilus esl ad Abigail, ul sumerel cam sibi per hanc renunlialionis suae dispensalionem innuii,
uxorcm. » Plane seciifttluin lianc sapienlis formam nisi quod iracnndos melius corrigimns, si in ipsrt
mulieris, Ecclesia de genlibus sibiinet sapienter irrc stiaeconiinolione declinamus? Perlurbali quippa
providit. Venerunt nunlii David ad Nabal ut bcnedi- quid audianl ignorant, setl ad se redticti lanio li-
cerent ei, veneruhl, inqtiam, nuntii pacis, praedica- r benlius vcrba exhorlationis rccipiunl, qusrilo se
tores salutis ad miindum istiiin insipientem, et in tranqtiillius lolerari eruhesciiiit. Menlibus autem
maligno positum (/ Joan. v), nt graiiam supenirc furore ebriis, omne quod reclum dicilur, pcrversuni
benedictionis, graliam Spiritus sancli in bapiisino ' videlur. Uude et recle Nabal ebrio culpain suam
remissionis peccalorum conferrent ei. Al ille scilicet Abigail laudabiliter tacuil, qtiam digeslo yino lau-
Nabal, id esi omnis iusipiens, omnes qui < dicenics dabililer dixil: idcirco enim roalum qiiod fccerat
se esse sapienles slnlii facli sunt (Rom. i), > avcf- cognoscere potuil, quia hoc ebrius non audivil.
saii sunt eos, persecuti snnt eos, occiderunt eos. CAPUT XV.
Quid econlrario David? Quid ad hsec manu forlis?
« Accingalur, inquit, unusquisque gladio sno. El Qualitet velcor quibtts Daihl sil imitandus in eo qnod
percu.isil suum, eo quod ubscidissel oram chla-
accincli suiit ouines gladiis suis. > Gladius David et midis Saul.
viroruin ejus, poteslas judicii est, in maiiti Christi Porro ad cavendum obireclalionis vitium, el
et sanclorum cjtis. Nam « exaitaliones Dei, inquil, exhibendain a subditis huniiliiaiem, quibuslibct
in gulture eoruin. et gladii ancipiles in manibus eliam pravis rectoribus, superiori ejusdem cxcinplo.
eorura, ad faciemlam vindiciam in nalionibtis, in- plurimum insiruirour. Saul pcrsecutor ctiiii ad ptir-
crepationes in populis, ad alligandos reges eornm in 0] gandum venlrem spcluncam fuisset ingressiis, illie
coinpcdibus, et nobiles eonim in manicis ferreis, iil David c.iim viris suis inerat (/ Reg. xxiv), qui jam
faciant in eisjudicium conscripium (Psal. CXLIX).> tam longo tempore persccutionis ejus roala tblera-
IIoc meiucns feslinavit Abigail, feslinavil gentium hat. Guiiiqiie euni viri sui ad ferienduin Saul ac-
mulliiudo inuneribiis pvolalis, prrevenire et placare cenderenl, fregii c*osresponsionibus, qiiia lnanuiii
iraro judicis, ne" se manu sua ulcisceretur David, niitlere in chrisitim Doniini non dcbercl. Qui laincii
credens atlestantibus quod horrendiim sil incidere' occnlle surrexit, et oram cblamidis ejtis abscidil. ,
in manus Dei vivenlis (Hebr. x), quando judicatufus Quid pcr Saul nisi roali. rcclores, quid per Davitl
Deus nosler veniel, et non silebit. t Viro autem suo uisi boni subdiii designaniur ? Saitl igilur ventrem
Nabal non indicavit. > Nec enim qusesivii Ecclesia pnrgare, est pravos praeposiios cOnceplairiiri corde
consilium cujusqtiam pbilosophi, aut cdiclum atlen-<. maliliam usque ad opera miseri odoris exttrodere,.
dil cujusquam orbis lerraruin principis, sed illis ctcogiiaia apiid se noxia faclis exiefiofibus" eie^
quidem omnibus debila reddidit, « qui iribiilum, tri- quendo monstrare. Queni David ferire hietuit, quia
butum, ciii -vectigal, vecligal, cui iionorem, hono- piae siibditorum menies ab ororii se pcste obtrecta*
lew (Rom. in;,.'»' salulis auieni sure viam, aul ven- lionis absliiieuteE, prspposilOrum suoruiri vitam
 ,,,R RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS »UR
iiullo linguoegladio percutiunt, etiam cum de im- A domo sua in Raroatiia. > In domo sua, iu familia
perfeclione repreliendunt. Qui, elsi quando propler yidelicet et cognalione sua, mortuus, hic, ul He'-
iiilirmilatem sese abslinere yix possunl, ut exlrema broei yolunt, re.suscitalionis suae causa
repelitur.
qusedam alqne exleriora inala prreposilorum, sed De qna videlicel resuscitalione postmodura dieelur.
tamen buniiliter loqiiantur, quasi chlamidis oram t Dixilque ei mnlier : Quem suscii.abo tibi? Qui ait,
incidunt silenler, quia videlicet, dum prselalre digni- Sniiiuelem suscila mihi, > etc. Nullo accepto divi-
lati, sallem innoxie et latenler derogant, quasi re- nitus responso Saul converlilur ad pytbones, sicut
gis sibi superposili, veslcm fcedant. Sed lum ad hic ilidem scriptnm est: t Consuluitque Dominuni,
semeiipsos redeunt, seque vehemeiuissinie vel de et non respondit.ei, neque per somnia, neque per
lenuissima verbi laceralione repreliendnni. Unde sacerdotes, neqiie per prophetas. » Respondebat
bene el illic scripium est: < Posl hrec David per- Dominns per somnia, sicut Hebroei asserunt, co
cussit cor suum, eo qnod abscidissel oram chlanti- quod jejunando el orando poscebanl oraculum sibi
dis Saul. > Facla quippe prseposilorum oris gladio fieri diviiiiim, el Deus Hlis per somnia revelabal ea
fcrienda non sun.t, eliam si recte reprebendenda quae fuiura erant, quod in boc loco roinime fecisse
jiidicanlur. Si quando vero contra eos vel in iuini- legitur Saul. < Saul autem, inqtiit, abslulil roagos
tnis lingua labitur, necesse est, ttl per afflictionem el hariolos de lerra, » et inierfecit eos qui pythones
pcenitentiae cor premalur, quaienus ad semetipsum habebant in venlre. Ilanc ergo mulierem Hebraei
fedeal, ut cum proeposilae polestati deliquerit, mairem fuisse Abner filii Ner auiumant, et propter
ejus conlra se judicium a quo sibi prrclala esl, eumdem Abner, ne perimerelur cum caeieris pytho-
410 perhorrescat. Nam, cum in prreposilos delin- nissis, ahscondiiam fuisse el reservalam. < luielle-
qnimiis, ejus ordinalioni qui eos ordinavit el nobis xit, inquil, Saul quod Samtiel esset, el inclinavit
prrctulit, obviamus (Rom. xm). se in lerram, el adoravit. » Ergone bene Saul in-
CAPUT XVI. lellexil? Ergone spirilui pyihonis virum sanctum
suscitare Hcuil ? Repugnat valde, quod ille qui
Qiiid myslice per puerum dHgtjptiunt intelligitur, qtto visus est : <
duce David inimicos sttos Amalecilqs persequens Cras, inquit, tu el filii tui inecum eri-
comprehendit. tis. > Nunquid qucm Deus propter superbiam deje-
Tandem illtid quod jEgyplium pucrum Amalecilre cerat, quiqtie in exlremis suis spiriltim pytbonis
in ilinere deserunt, quem David cibo reficit, ducem consuluerat, ei de vilulo ejus coroederat, cum jusiis
sui itineris facit, Amalecitas persequilur epulan- et prophetis fulurus eral? El si lempore illo saucli
tes reperit el fiindilus exslinguit (/ Reg. xxx), mi- , ' quoque et jusli homines apud inferos eraut exspe-
raudum supcrnae gratire domtim in peccalorum con- ctantes heatam spem, non lamen iinpii cuin illis
versione spiriiualitcr osiendil. Qttid enitn esi, quod esse poterant. Dicil enira Abrabam divjti in inferno
^Egypiius Ainalecitre puer in iiinere lassatur, jiisi sepullo, sine dubio quo tempore adhuc ipse Abra-
quod amator prresentis sreculi, peccati sui nigre- ham in infemo fuisse credendus est : « Et in his
dine opertus, soepe ab eodem soeculo infirrous de- omnibus iiiter nos et vos chaos magiium firmatum
spcclusque reliiiquilur, tit cuni eo nequaquam cur- est, ul hi qui volunt hinc transire ad vos, non pos-
rere valcal, sed fraclus advcrsitale lorpescat? Sed siiil, neqne inde huc transmeare (Luc. xvi). > Ita-
hnnc David invenii, quia Redempior nosier veraci- que licet in Ecclesiaslico legamus, quia Samiicl
ler manuforiis , nonnunquam quos despectos a quoque posi moriem prophelavit (Eccli. XLVI),
niiindi gloria reperii, iri suo amore convertit, cilio non lam Samuel qiiam in phantasmale Samuelis,
pascil, quia veiiu scieulia reGcit, ducem itineris spiritus malignus apparnisse credendus est. Igllur
eligit, quia siuini etiam prredicalorero facit. Et qui dum moriiuro Saul et filiis ejus repelilur quod su-
Amalecitas sequi non valuit, dux efJQcilurDavid, pra diclum est, < Samuel morluus est, planxitqu<j
quia is quem indignum mundus descruit, non soluro eum omnis Israel, > hoc secundum myslerium ma-
conversus in sua mente Dominum recipii, sed prre- I) gis: quam secundum hisloriam operari coraproba-
tlicando hunc usque ad aliena corda perducii. Qup tur. Judseis naroque in peccalo suo moriluris, sa-
videlicel dtice, David Ainalecilaro convivanlem in- cerdolio quoque et regno pariter cunt templo peri-
veiiil et exslingtiit, quia ipsis prsedicanlihus Christiis luris, qtiod videlicet sacerdotium vel regnuin per
liiundi laeiiliam deslruil, quos iiiuiiilus habere conii- tinclum Saul recle inleUigilur, recie dicas quia
tes despcxii. Sarouel moriuus esl. Illis namque non solus Samucl,
CAPUT XVH. el tota lex et propbelre mortui sunt, quia videlicet
solam illorunv occidentem Htteram leclilaules, et
Qttod Saiil spirittim pythonis constdtiit, el qtiod non vivificantem spiritum non habenles, in manus ho-
latn Samuel quam spirilus malignus apparuisse
. credendus sit. stium tradili sunt, secundum corpus ab inimicis
(I REG. CAP. XXVIII.) < Samuel aulem morluus hominibus, secundum animam inierfeeti a malignis
esi, plaiixilque euro omnis lsrael, el sepelierunl enm spiritibus.
:u Ranialba urbe sua, > QuaJritur, ciim superius CAPUT XVIII.
jam-moiiiiiis,lega.tur (1 Reg. xxv), cur bic repctalur Quomodo vel quam ob causatn bene contigerit David
tnoiiuus. Supra namque dicilur sepulius fuisse t in ui ntituro Saul.cttm populo suo, ipsi belto interesie
1117 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLlI. — IN REG. LIB. II. 1118
non esl permissum, ei quod sictit planxit David fOt-;A non lassos, sed jttssos reniansisse ad saiciniis, diert
tes, qui cecidetattt, ila Christus genlem suam hu- fuisse. Ait eniin ila : t^Eqna pars eril descendenits
mano flevil affectu.
ad prselium et remanentis ad safcinas. > Non ait^
(I REG. CA*. XXIX.) Qttid porro sibi vull, quod qtii lassi rcmanscrunl ad sarcinas, sed absolutc
morituris in bello Saul et filiis ejus, et universis t rernaiientes ad sarcinas, > quia, qni lassi reinan-
viris ejtis, David bello inleresse non permitlilur: sissent, nulla eis dari deberelur de praedis porlio."
«Dixerunt enim principes Philislhinorum ad Acbis : (I REG.CAP.XXXI.) <Qnodcuni vidissei
afmiger,»
Quid sibi voluni Hebrrei isti? > Ac deinceps. < Re- videlicet quod morluus esset Saul, irrtiit eiiam ipse
verlalur vir et sedeal in loco suo in quo constiluisli super gladium siium et mortuus esl cuiriipsoAfmi-
eum, et non descendat nobiscum in prrelium, nc liat gerum isluin Ilebrrei Doech Idumrciim dicanl fuisse,-
noliis adversartus cum praeliari coeperimirs. Quo- qui cernens Saul mortmiiri , seipsum ob meinnt
roodo enim placare poteril Dominum suiim, nisi in David iiitcreniit. < Morluus cst ergo Saul et lies
capiiibns noslris? Nonne isle esl David, cui canta- filii ejus , et armiger illius el universi viri cjus. »
bant in choris dicentes, percussil Saul in millibtts Viri isti pueri domcslici ejus inlelligeiidi sunt. lii
ei David in decem millihus suis. > Ilaqne faclum lrcs, filii ejus cum eo inlerfecli siini Jonaihan, Aroi-
est utDavid neque cum populo suo, neque conlra ;B nadab, qui et Jesui el Melcbisna; Isboset aulem
poptilum suiiin, hello inleressel, sed ahsens forles dormieral qui anno qno Saul fex constilulus esi,
qui ceciderant in praelio, plangeret. Nunquid hoc nalus fueral. Qtii eiiam qnadraginla annofum ftiisse
casu, et non poiius perDei providenliam gestiim dicilur ctim regnare ccepisset. Unde colligitur Saul
csl? Ulique Deo providenie faclum est ut David per quadraginta annos regriasse. Qurerendum cur
legiiiinus rcx, neqtie proditor, neqne hoslis palriae alibi legaliir Jesui, alibi- Aminadab. Jesui eniin
judicari posset. Denique, si bello admissus conlra interprctalur wqualis. ^Equalis enim dicitur, quia
suos praeliareiur hoslis patrire, si ad suos converte- rcqualis merili fuisse filii cum patre memorantur,
reltir deserlo rege ad quem confiigerat, quique illum Aminadab interprelatur paler meus sponle. Spontc
quasi fidelem custodem capili s«o postieral, infamis eniin sua paier ejus Saul, male agendo conquisivit,
existerel, perfidi prodiloris crimine. Sed nec istud ut taliler una cum fiiiis perimerelur. (II REG.
a mysterio vacare credendum est. Sic nempe Sal- CAP.I. ) < In die autem lerlia, apparuil honio vc-
vator riiiiuro Judaeorum populo, cum civilate et niens de castris Saul. > Horoinem islum Amalcri-.
leniplo, stiaro ademit prresenliam, ul noqtie hosli- len Hebroei filium Doech fuisse dicunt. Amalecitcs
bus ejns faveret, neque tamen suis cOgnatis manuni eienim et ldumaciis uiium esi, quia filius primoge-,
auxiliarcm porrigeret. Secundum horoinis loquimur ^ nitus Esau Elifar fuit, el hujus filitis Amalech..
affeclum. An inimicis gentis snoe favit, qui videns Diadema aulem et armillam quae David delulil, a
civilalem flevil super illam, et inler lacrymas fu- palreDoech commendala sibi fuisse perhibent.
lura mala procdixil? (Lttc. xix.) Igitur prreliantibus CAPUTXX.
Philisibreis conlra Israel, David ulrisque deest,
De mha innocenlia David qua morluttm Saul planxit,
quia civiiatein Jerusalem Romanis obsideniibus' el de arcu quem ftlii lsrael pet litijiisnwdi plan-
Chrislus manu foriis netilri 411 Part' adesl, cnni ctutn discete debuerini.
nenlra paiie, gratia ejus csl'. Et iste quidem David t Plajtxit aulem David planclum hujusmodi
jam coroplclam Saul et ftliorrim uirorumqtie ruinairi super Saul, et super Jonalhan filium ejus, et prse-:
ejns deflet, Christiis aulem ruinani Judreojiim, et cepil ut docereut filios Juda arcunt, sicul scriptinn,
anleqiiam fieret, flevit per semeiipsuin, sicui ja-.ii est in libro Jiisloruro : Inclyti, Israel, super montes
dicium cst, et postquam jam facta esi, doluil in suos inierfecli sunt.i etc. Quis planxerit, quid vel
Aposiolo suo, in quo et.loquebatiir, qiiematlnioduin quare planxerit, amplius auiem quid myslicum si-
Apostolus ipse icsiis est: < Verilalem dico in Cbii- guificct, si rite consitleres, planclus isle ralionabt-
slo, non mentior, testimonium mihi perhibenie .Q lis, el de thesauro sapientis prolatus esl. Quis
coitscieiitla mea, in Spiritu sancto, quia trisliiia cnim planxit ? Rex nnclus, electionis suoe non
mihi est magna, et conlinuus dolor cordi meo inscius, qui non ignorarel per mortera Saul.vacue
(Rom. ix), > elc. factum sibi essc Ihronmn regium, ut qui profugerat
CAPUTXIX. jamrcpatriaret. Miraergo innocentia, niira adversus :
Dt mote Sattl, el filiotum ejus, et quod Amatecilem, ambiiionem leroperaiitia. Parum fuei-at miuiibiis
qni nuntiavil moriem ejus, dicanl Hebrmi fuisse lemperasse, dicendo, < Propitius sit mihi Dominus,
Dmch. neextendam iiianum meain in.christum Doroini (/'
(I REG. CAP.XXX.) <Non audiel vos, > inquit, Reg, xxiv),i nain poicrat et haec dicens optare, ui.
< David de sermone hoc. iEqua enim pars eril de- a.ut dies monis ejus veniret, aut i.n praelium de-
scendentis ad prrclium el remanentis ad sarcinas.t scendens periret. Sed ecce occulta cordis manifeslus
Ctim iu Latinis codicibus legatur lassos quosd.im jusiitiae actus defendit, dum ipse plangii, et fer
siibstilisse ad sarcinas, in Hebraeohabeiur , <jussos pcenanj yel mprlein ejus qtii nuntiaverat nemint.
fuisse ut residerent adsarcinas.i Locus hic monsirat suoruin exoultandum csse decernit, Recte. igitur. car-,;
Hebraicam verilatem» iu hoc loco sequi deberc, qtirc nat, secure cauat, el dicat fortis David : < Domina
riktf rVUP;ftTI ABBATIS TUITIENSI» 11W
Iteiis meus, ii fecl istud, si esl iiiiquilas in jnaiiibus A sante Deo perflcero .polemnl, Ab boc, iaipiain,
meis, si reddidi reiribueiiiibus mihi mala.decidam expeiitneiUo isltid discanl : Ecce eiiiin super mon-
itieriioab inimicis vneis inanis,( Psal vii).» Quid les tnos, o Saul, super montes, inquam, tuos, id
auietn plarixii? Isiiid videlicet, quod Satil ctim . est, propler superbiam iuani, inclyti israel inlerfecti
esset christiis Pomiiii, propter superbiam suaiij hoe sunt, fortes cecidertint leciim, Sed et Jonaiban in
coniiiieruit, ulet ipse prpjicefettir a facie Doiiiini, excelsis iuis : luis, inqiiain, noii suis occisusesl.
eljcnm illn cuiieius Israel caderel ctiram hostibus Non ehim propier suain, sedpropler palris super-
suis, iuclyiis suis, inlerfeclis. Hoe plane virosa- biain, filitis hic meliori palre dignus roorluus esl.
pieiiti plaiigenilum erat, qtti.scirel in siimina hiinii- Reptignal namque qtiod dicitur: < Sagitia Jonailire
litate sibi cavendum esse cxeihplttm ejus, qtii cum nuiiquani -.abiit reirorsiiin.» Sagitla Jonaiboc fides
essei clirlstiis Domini, superbiendb spirilui ffialigno ftiil Jonalliae, qua cuin ipso David foedus iniil, et
inaiicipari nieftiit, ei eiv iisqtic devbhitus. est, ut; iiunfjtiam retrofsum abiit, nunquam enim illtid
consulio spi.rilu pyMtOiiico, pleha pr.sev.aricatioiie fo3ilus iriiliiin fecii. Dicendo auteni .< sagitta Jona-
daniiiabi]is;yilath piifisenieih «riiserabili fine coijclu^ tha;,••'»proeo irt diceret -fides-Jonaihre, piilcbre atl
defel. Et quare plauxlt ? t U.tdocerenl, ihqiilt, filios rem gestarii fespexit. Supra •namqttc scripluin est
Jnda arciim, sicul scriplutn est in libfo Jtistofurivi» JJ I' (lyReg.«*:): «.Pepigit ergo Jonaihan lcedus cum
Arcum, id esl,belli fortiiudiriein, qui pTofeeto arCiis David, et .qddid.it.Jonalhan dejerare Dayid. > Ac
yel :q'ti3e'Torlilutlo bcili horialia est, qiiairi*marins deinceps : < Etegotres sagitlas miltam.Si dixero
Vid auxiliunr Doihiiii. Et recte boc loco per afcuni puero : Eccc sagiuae inlra le sunl, tplle eas, iti ven:
tota sigriificatur fortitudo belli, qtiia videlicet thaxl- ad nie, qnia pax libi.cst,-» elc.Ergo < sagitia Jona-
iiie per afeuin perier&t Satil, sicutsupra scriptiim than niinquain abiit rctrorsiim,» id est, foeilus iit
est (I Reg. xxxi), quia consecuii' suiil enm tiri quo sagitiaruflj signo usus est Jonalhan, nunquam
fec.it iriiliim. lHecdicens, et plancium liujusmodi
sagitiarii, el vuhieraliis esl vehemehler a sagitia-
riisriiuod utique non evenissei, si suum et ipsc plagens, confprtat tamen et suadet Israel opporlu-
arcum tenere, vef iiiteiidere' vbluissel, M esl, si nam a Deo sperare consolalionem. Ail enim :-
stiarii iii Deo speiri p'Qsitiss'el,'s.ine quo riiinqtiarti < Nolite aiinuiitiare in Gethvrieque arinuntietis in
vicit, atil forliief fecil Israeh < Sicul scriptiim esl,» compitis Ascalonls, ne forte laelenlur (ilise Pliili-
iiiquil, t iii liliro Isfaei jtisibruin.» Libef Justofuri), sliiirij ne exsultent.filiae iiicircumcisorum.» Quodest
qiiainVis qiiiiliiin Hlier possil trilelligi, qui hodie dicpre rQuamvis inclyli. Israel inierfecli sunt,
riusqtianvpossit iriveniri,-coiistaiutiisi (anrenliber liic ... quaro.yis^ceci.deriiiilfbries, et arma belHca perie-
C1
inlelligitiif, rteqtio srifiptiuji:estiii Niimeris. Uride,: riinl, cilius resHinile :arcum, yeslrumque bpna spe
dJci!iir:ftin'iibfo Bellofufn Domini : t Sieul" fecil iri fpborate hraChium,.tii .nftn vacel hoslibus aestiroare
mari Rubro, sic faciei in lorrenlibus Arnon (Num. . qupd plenuin tle vohis egerinl iriiimphum, itl an-
n),» eic. Liber auleiii BellOrurii Domini, qtiis est, riunii.eliii-illis, quantvis fories ceciderint, vos tamen
nisi oinnis Scriptura sacra, ex qiia siiic dnbio ,do^ Itabere Deuin fortissimuin. Quare aulem, inqnii,
cemuf bellarc bella Doiiiini t. Nec eitim ante < Monles Gelhbe,..necros, iiec-pluviayeniaiit super
ut
Moysen , qui illud dixit , sciipliun ftierat quidpiain yos, iieqtic sin.t agri primiliarum.» Videlicet
ejtisinodi. Igilur < docerenl, > iriquit; < filios Juda ipsa moniis aridilas,perpelua permanens, posleris
arciim;.sicut scripttiin esl in libro Jtislofum,» id esi, si), iiecessaiine rei. dpciimenlum, uf semper pros.
quia mate pngnaverant filii Israel ob culpain suam, oculis babeaiit unde commoneant.ur fulori reges,
discerent- salieni filiv Juda; contribules sui.ponere cayere siiperhiae viliuni, propler quod ibi ahjecius
Detiin adjulorium sinirij, siciit fecefuni omries justi, eslclypeus fortinm, ciypeus Saul, lam ignobiliter,
qtiorum omnes vicioriae-Deo niirabiliief cooperanle' ac ,si non essct u ncliis oleo.; ac si iiunqiiam efficax
pefacire siinl. sicut leslaniiir Scripturre; qure'et redisset a sanguine interfeclonim.abadipe Jbriium."
plufibus iibris'disiinclae, uuo (amen spiiilu cbns- l <,F,iliae,>inqiiil,,* Israel.siiper Sa.ul flele.» flendus
criplae stintj ei idcirco reclb fepulaniitr iri liiitim enitij est, q.uia, t qui vesiiebat yos coceiuo in.deli-
lihrum, juxla illud : < Et vidnii dexlera sedentis ciis, qiii prsebebat oi-naiiienia aurea cultui vestro,»
siiper thfonuro, librum scripttim inius et foris, et siibaudilur de prredis boslium quas agebat, nunc
sigtialum sigillis sepiem ( Apoc. y ).»QuOiriodb vefo ipse ntidns jacet ,, nunc ipse boslium visibilium
per liiijitsmoili plancttim dicendb : <'Iriclyli, Israel, alqiie in.visibilium prrcda faclus est. .
sriper inontesiiios interiecti surit; Quomodo cecide- CAPUT XXI.
riint forles ? Aquilis velociores, leonibus fortiores :
Quomodo vel qtiate lamenlum Chtisli ille plqncltis
Jonalba in excelsis tuis'occisus est; »: qtiomodo, Davidjighijicei supergehie stta J itddica, eiqualem
jnqiiaiiv, per liiijiismodi plancliim disciint filii Juda aos arcum; idem ptaitclus spiriluaiiter iniellectus
docere debeql. , . *
arciini prsediclum ? Videlicel tii sit subaudiendum'':."
AB hoe expcriihfento discant qtiicurique ptignant, Quid landem planctiis isle mysiicum sigriat, nisi
qubd-eisifortes sint, et inclyli mullum, et si velo- lamentuni veri David, id'est, manufoiiis Gbristi,
ciiaiem •aquilaruiii-, atque forlitiidinern babeanf qui genlis sttsp , gentis Judaiciie flevit ruiiias ? IHe
feontini, riullatehiis 412 lame"» 'victoriani ayer- riaroqiie et pef semeiipsum vidcris eiviiaiem, flivit
1121 DE TRINITATE ET OPERHflJS EJUS LIBRI XLIL — IN REG. LIB. II. MS2
snpe, illam, dicens : < Quia si cognovisses ei-tti !> A . snperbi, neque rorem, id esl Spirilum sanctuni,
( Luc. xix) et per Aposiolum sutiin ja:n peractam neque pluviara accipiaiis. ib csl salularis doctrinsc
deflel ruinaro, dicenie, in quo sine (lubio loqiiiitir verbiiin. Nani et < jiubibns meis mandabo, ne
Christus : « Verilalem dico in Chrislo, non meiitior, pliianl siiper vos imbrem (lsa. v ),» nubibus ( in-
teslimonitim perhibente mihi conseieniia mca, iii quanv) ineis, id csi, apostolis -meis mandabo , ut-
Spirilu saucto, quoniam Irisliiia mibi cst magria, veslrae superbise sublrahanl, pluanlque genlibus
et coniinuus dolor cordi meo. Optabam enim ego proedicalioncm Evangelii. Iiaque non eritis agri
ipse analhema esse a Chrislo pro fratribus tneis primitiariiin, non erit primitiva messis , quae de
(Rom. ix),> elc. Plangitergo David Saul.el eos qtii vobis hoc tempore deporietur in iilud coelesle bor-
ceciderunl forles el inclytos lsrael : plangit nianu reiini, donec subintret pleniludo geiuium. Tiinc
forlis sive desiderabilis Clirislussuperbiaiu earnalis enim reliquise salvoe fient ex vohis (Rom. xi ), erit-,
•
Itrael, falsamque Israelilarum foriiludinem, de qua que jam non priniiliva, sed serolina incssis.
ipse in psalino : < El irruerunt,» inqiiil, < in nte Quare ? < Quia ibi abjecius esl clypeus fortium ,
forles ( Psal. xxxvui ), > suani videlicel jtistitiam clypens Saul quasi non esset tinctus oleo: » ibij
sialuerc volenles,et non in gralia Dci, sed in opeii- inquam. id est in superbia veslra, cgo abjectus sttm,
bus legis quasi inclyli glorianies. Et vre illis qui B qui solus sitm clypeus forttum, qui esse debuefam
plancium hiijus David nequaqiiain pucniieniiae sure ciypeus Saul, id esl, defensio vel prdteclio furiosi
prsevenerunt lamentis ! Plangendo autem' el Iioc vel arrcplitii poputi liujtis. Yeslro namqtie suasu
prrecepit, ut t docerenl filios Juda arcurn,) ul (lo- negayii uie anle facieni Pilali, negavil, iiiquani,
cercnt filios confesssionis stire, scilicel, Chiisiin- dicens : t Non liabemus regem nisi Cocsarein (Jo.an.
iuim dc gentibus populuni non gloriari quasi dc xix ).» Quid hac negalionc nisi clypeiun siiuin,
suis meritis, sed subjiciendo se graliae Dei, vernm clypeum foriium abjecil, quasi nou essel iinclns
et constaniem tenere snpernre fortiiudinis arcum; oleo?Ibi, inquaro, nie abjecit, quasi non essem.ego
Qnod proecpptum docendi Aposlolus sagaciler ex- Messias, non essem Clirislus, non essem unclti?
seqtiens, iquodsi.i inquil, taliquiscx taniis fracti Spirilu sanclo, leslinionium habens a sangiiine.in-
sitni, lu aiitem.cum oleaster esses, insenus.es in lerfectorum, ab 413 adipe foriium, scilicct mali-
illis, et socius radicis faclus es, et pinguedinis ali-. gnorum spirituum, ve! iuipioriim boroinum, quasi,
vre, noli gloriari adversus ramos. Quod si gloriaris, nullam oronino proedam lollere possem de munibus
non tu radicem porlas, scd radix le. Noli allnin inimicorum nieofum.
sapere, sed time. Si enim Deus naliiralibus ramis G CAPUT XXI'.
non pepercit, ne foiie nec tibi parcat (Rom. xi).»> Deoraculo, qtto Davidin Ilebron ascendere jubelut ,
Hrecet cretera cum dicit, profecto docei filios Juda et quid mysikum in Chrislosignificet itle ascensus
arcum, ul scilicet si, foiiiter agere velinl, non glo- ejus. , , •
rtentur, sed liuniililer steni in gralia Dei. Nam (II REG.CAI>.II.) <Igitur post hrec consuluit Da.vid
t inclyti Israel,-> inqtiil, t super niontes suos inier- Dominum dicens:Niim ascendam in unam deciyi-
fecti sunij et ceciderunl fories inclyli, > videlicet tatibus Juda ? El ait Dominus ad eum ? Ascend >.
< qui sunt > secundum carnem < Israelilse, quoium Dixitque David : Qtto ascendaro ? Et respondit ei:
adoplio esi filioruro et gioria, el lcslamenUtin, et In Hebron.» Haclenus profiigus, liactenus exsulplo-
legislatio , et obsequiuin , el promissa ; quoriim rayil, ct flevil mulla amariludine inebiialus , nuuc
palres el ex quibtis Cbristus secundum cariiem, qui aulem repalriare el regnare obedienter paralus in.
est super ouiuia Deus benedictus in saccula. Atuen tabernaculo Dei sui camare et psallere yull,. yideli-
(Rom. ix). > ltaque. secunduin baec vere qiiiilein in- cet in, exemplum ejus cujus in persona ipse Ioquilur;
clyti siint, sed de his siiperbiendo falso fories siini. < Paraliini cormeuin, Deus, paraiuni cor meuin ,
Idcirco inlerfecti sunl, idcirco ceciderunt, niaxitne- cantabo et psallam in gloriainea (Psal. cvu).>Ne:npo,
ob culpam sacerdotum, deceptam plebem devoran- D ; el lmic consulenti, < Nurii ascendam in unani de ci-
tium. Propter quod dicit: « Montes Gelboe, nec '-viiatibus Juda : Ascende., inquil, in Hebron. > El.
ros, nec piuvia venianlsuper yos , neque sinl agri illi in sepulcro velut responsuin Palris prreslofuili ,
priiniliarum.» Gelboe namque devoraiio sive decur- quippe qui non a scmetipso venit, sed obedienter
sus inierprelalur. Quo nomine non incongrue cuncia fecit : < Exsurge, > inqnit, < gloria mea, ex-
pharisaei sivc sacerdodes illi denolantur, quos in surge, psallerium el cilhara (Psal. LVI).>Etiile pro-
domo patris lalrocinanles, cl prredam de populq tiniis : i Exsurgam, > inquil, t diluculo (ibid.). > El
facienles Salvalor cum flagello ejecil devoratores, quasf jussus ascendere in Hebron, libenier boc acc-
et voraces juxta Hlud propheticuro : « Peccaia po- piens : « Conlitebor tibi, > inqiiit, < in popniis, Do-
pitli mei comedunt ( Ose. iv ). »Igilur < riioiiles roinc, et psallam tibi in.nalionibus (ibid.).t Hebron
Gelboe, > inquil , « nec ros, nec pluvia venianl namqtte civitas sepulcrum eral Abrabam , Isaac.
supervos, nequesint agri primHiarum,> idest, iini- Jacob, el maxitni Adse, sicut in libro Jcsi Na/e
versa valle gentium liiimilium , supernc irrorala, scribiiur (Jos. xv). Unde et Cha.iiatharbe dicit.ur :
fI compleia ul abundel frumenlo , ul edant paupe- < Nomen, > inqtiii, < Hebron antea vocabiilur.Cha-..
res et saiurcntur, el hiudenl Doniiuum, vos.alli, et. rialharhe, >quo.l inl Tpretalrir quatttor. Adatii niaxi-
 mm --'.. RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS ' ! UU
liius- ibi-iiiler Eiiacmin sitiis esl. Ucluon ilaque i A } Ila cotitra se ptigiiantes, gladios ulique lingiise «uae
regrii Davidiei principuim prbpler Abrahamquideiiv in latera contraria defigehant, simulque cadebaiit.
lsaac , el Jacob ibi sepuHos-, populur» significal Jti- Quo liindein Abner? t Aversa , inqtiil, hasta per-
daicumvpfopiei' Adatn itiitemmaximuinibidem siluiiii cussii AbiierAsael in inguihe, et translodit ettm, et
universum designat gerius hiiinanjini.Proinde DavidI morlutis est. » Asael quod intefpretatur lollens sive
recle et in persona suii iiv llebroi) asccndere jube- susiollens Deitm. Asael, iiiquain, cursor velocissi-
uir.j- et ih pcrsona Ghristi cantare docetur, < eonfi-, mus., ipse soluscutielos designat, qui supra dicto
tebor tifci,,> iiiquiens,« in populis, Doniine, et psai-- modo hiricet intle coiilciulendo communcm omninm
lam tibi in nalioriibus. >Atlanien consiileus in uiiaiiii Deum,• in uifanilibct patiem tollere conabanttir.
taiilum, qiiaeiitrascendere de civilalibus Jmla, quiar Abner:autein,id esl, patris Ittceiiia,qni Asael aversa
Videlicet non nisi in una unius fidei Ecclesia Chri- tfansfoderal basla, ipse esl, ul proedicliimesl, Pau-
slus regnat. lus apostolus, qui ila coiitendeiuibus Jiuheis alqiie
CAPUT XXllI. gentibus peccata sna uon impeiti apeno iniproperal,
De Abner,quiptiiis adversarjus David, poslca trans- sed veljii ex-obliquo ifanqiiille el quasi parcen,'a
-tulit regntim ttd David ; quod i.nillo fprma qumdami cbmracmorat in illa qiiam ad Roinanos scribil Epi-
.titqp.osioUPquli deeqdemiribu Bchjqtnin. Et qnid' 8j stola; Juxia anagogen vero,cujus Asaei
significet iudus ille, in quo,puetis e:xuirqque parle iypum lenuit,
siinul CanenfibuS,idem Abner velocissimum Asahelj nisi eorunvqttos veheiiieiiter arripieus furor in prrc-
dversa hasia percussil ininguitie. ceps ducil? Qui iiveodem furoris impeiu, lantocauie
•'•« Abner atitem ftlius Ncf prtriceps exercilus SatilI declinandi sunl, quaiilo insane rapiiininr. Unde ci
liilit Isboseth fiiitiro Saul, et cifcumduxil eiim per Abiier, quod pairis lucerna tiicitnr, fugil, qtiia docto-
castra, regemqiie constiluil super Galaad, el supef rUm iingua, quae supcfnum Dei lutnen indicat, ira-
Jcssuri, el-stiper Jczrael, et super Ephfaim, elsuper • sceniem aique.fureiiiem deelinans, verborum jacula
lsfael uiiiversum. » Pro Jessuri veriiis legituf Asuri ,• rcddere dissimulat. Sed ctim iracundus insanire iion
id esf; iribitsAser. Abiierpriino qiiidein David ad- cessal, necesse esi ui qiisedam sublililer profirai, in
versarius, el advefsrepaiiis dux, poslea vefo Iraiii- quibus ex obliquo furenlis aniiiuuii pungat. Unde et
ferens regnuni de domo Saiil,-. vetelevarelur tliro-' Abner cum contra persequentem subsisiii, noii.euni
nus:David stiper Israel, ei stipcr Jiidam , quomodoi recla, sed aversa hasta Irarisforavit. Ex mucrone
jtiraVilei Doniiniis.qtieni .iliutn ni.si Paulumde Iribui qulppe pereulere', esl iiiipclu apeiioe pcrsecuiionis
Benjainiii significarcarbilreinur?Abnerquippepn/its i obviare. AVersa vero hrista persequenlein ferire, est
lucerna; Isboscth verpljijr confusionis inierpretaiur. .- fureniem tranquille ex quibusdain langere, el quasi
.Patrisauiem luceiiiapfpctil diibio.jaiiv in proeseiiiiai. parcendo superare. Asael auiem protinus pccumbii,
Dei, Paitlus crat, ctini adliuc citcuuidiic.erel Isiio- quiacommotae nienies dum etparci sibi sentiunt, et
selh , itl esl, cnni adliuc coufusioiicm Judaicam ile- laiiien rcsponsoruiii ralione iii itilimis sub iranquil-
fehtlefet; Veiiimtanien in faclis praeseiitibus csecusj lilale tanguiiiur, ab co quod se erexerant stalini
iitppte perseciitof cl blaspbemiis iiiiinicus Daviderat. cadunl. Qui: ergo a furoris sui impetu sublevantis
< Egressusquccsl Abner lilius Ner, el pueri lsbosell percussione resiliutit,rqii:isi sine ferro inoriitiilur.
lilii Saul rte caslris iii Gabaon. "Porro Joab "filiiis CAPUT XXIV.
''. 4J4
Sarvire, el puefi David egiessistint cl occufreriml''' De tnoite Isboseih filii Satd, et quid per eam mystice
eisi » Ac deinceps : < Apprehensoque timisquisqiie. intcliigulur.
capilecoiJiparis siii defixii giadiiiniirihiluscorilraiii, ," (H-RtGiCivp.IV.) iDuo auiem viri pfincipes la-
ct cecideftint simiil. >' El post paiica : < Perctissit:', iroiiuin eranifilio Saiil, nomeii uni Baana, el iioinen
ergo Abjier Asael avcfsa hasla in inguine, et Irans-';'' aHeiiRechab filii Reinmon BeroihiioB. El fugefunt
1'udit'''eiuii,' el ijiortuus esi.' t Hrec piigna diipiiciter,, Berotiiitse in Gelhaim, ftierttnlqtie ibi advenoe, usque
id esti lairi allegoricc quamjuxta aiiiigogen, discre-. ad lempus illnd, > ele. Dub viri isti principes,- prin-
tirrii lectbris sehsuin redificat. Allegorice quippe ill;i»ti .jJ cipes efant siipercxpediliones isboseth. Morluo au-
tlesignat pughum,qua inter se Judaei genlesque cre- lem, tii Hebrrei trafhint, Abnef, consiliati sunt ctini
detiies; in prtmordiis evaitgelicae fidei coiifligebant.',' Miphiboseih, ut una inlefficerenl Ishoseth, et euindeiri
Nairi Judrci dicebaiit: Nos suiniis pppiilus Dei qiios; Mipbiboseih cbiistiltierenlTegeiiiv el ejtisdem consi-
ab initiffdiiexiiret fovii. Nos circiinvcisi, ex genere; lii-delatofein euroderoMiphiboseth exstittssel (sic), cl
Abrrihain, ex siirpe sancia desccntiiirius Ci- liotiis; idcirco hiciderri Miphibbseih siibiiilroducilur hoe
reiro ssecuiisianluiri itr Jndrea Dcus, vos aiueni ca- iriotlo:< Erat auteiii Jonalhre lilii Saitl filius deb Hs
ties poliris quain liomiiies , idoiis ab iiiilio descrvi- pedihiis^ qiiinquehiiis enim fiiii, qurindo venit iiiin-
vistis. Ei his siriiilia. Econlrario geriies responde- liiis de Sriul el Johalban ex Jezrael, * eic. Videnies
biinl: Qurmio riiajora erga Vos"Dei beiieficiit riarra- vero Baaiiael Recbab a Miphibosefh suum pro.li-
verilis, larilO iriajoris vos cfiiiiinis reos esseinon- luin esse cofisiliiiiri, litnorepertefrili, fuga lapsi snnf
irabilis; Setivpereniiti iiisonuiibiis 'exstiilslis ingrali,, in Gethaim, fuertiritque ibi advenoe usqric ad ienipus
et iiiinc taiHlem Dominiim Clirislunii pvopbelaruini illrid. Teinpus illiid iritelligendiiin est, quando inde
senipcr vobis vocibus feproiriissutiiy noii soluiri suT: reversi dbmuiu IsbOseth ferveriie die ingressi snnt,"
scipcVe"lioIuIsiiSjSetTciiatjJinoiie pessiniiiperemisiis. , assiiiiienies spicas: triiici, et percutientes euin iu
1125 DE TRINITATE ET OPERIBUSEJUSTJBRI XLIt. — LN REG. LIB. II. 1126
itjguine. Spicas trilici, quasi cansa primiliarum , A i et fortis, quarito parvus et vilis in ocuHs suis?
lnleiiinl, ul honorem regi deferre v.idereniur, el CAPUT XXVI.
eoruin doltis nequaquam deprehendereliir. Ex lioc Quod itla deduclio arcw Domini gloriam resurrcctio-
loco moralis spirat suavitas. ln inguinetiuippe feri- nis Christi figutarii, et quodUla decanlatio cithari-
zanlium sonutn et verba significaverilprmdicatorutn,
re, est vilam meniis carriis deleclatione perforari. in oinnem lerratn exierunl,
Si quidem ostiaria triticum purgat, cum mentis cu- qum
siodia discernendo virtules a viliis separat. Qure si igilur quod coniirmato regno David super popu-
obdormierit, iu mortem proprii Domini, inshliato- lum lsracl, lanio lotiusregsi iripudio deducitur arca
res adniiitit. Nequaquam vero Isboselh isie, id est foaderis Doroini, ejtis rei lypus est pro qua toltis
vir confusionis, hac morte suecumberel, si non ad hodie tripiidiat orbis, quia videlicet resusciuuo a
itigressuiii doinus mulierem, id est ad menlis aditum- roortuis Rege magno, Rege manu forli ei desidcrabili
inollem- cuslodiam deputassel. Fortis namque viri- Christo , post |uam gloria el honore coronalus , et
est super opera inanuiin) Patris,conlinuo
lisque sexus prseponi cordis foribtis debet', queiu nec conslilutus
iiegligcnlise somnus opprimat, nec ignoraniioe error permundiim univcrsum resurrectio praedicata est
f.dlal. ejusdem Regis vicloriosi. Etenini, sicut alibi plenins
CAPUT XXV. ]B jam diclura esi, arca mirabilis, arca lolos in se con-
tinens thesauros uniyersse divinilalis, fabrica est
De addttclione arcw Domini, el quod illud tripudium
David prophelm, et regis salienlis de magna humili- humani corporis, quod DeiFilio Spirilus sanclns de
late et sapienlia ptocessetit. virgiriali uiero coropegit, et hujtis arca illa lyptts
(II REG.CAP.VI.) t Congregavil aiitem David om- exsliiit. Nam revera super banc arcaiii invocaiuni,
nes eleclos ex Israel triginia millia, surrexitque Da- est noraen Domini exercituum, sedenlis in Cherubim
vid el abiit, et universus populus, qui erai cum eo super earo, inio ipsa voealur donvus exerciluuiti ,
de viris Juda, et adduxerunt arcam Domini exerci-: propler plenituditiem scieiuire totiiisque divinitatis
tuum, sedentis in cherubin super eam. Et imposiie- corporaliter inhabit&ntis in ea. Decantabal iifjqiie
runt arcam. Dei super plauslruin novuin, i elc.Qurc populus Domini in Isracl, et universa mullitudo Ja-
ista propheise feslivilas fuit? Prophelae dicam, an cob canebat legilime.David quoqne cum caiitoribus,
regis ? Imc melius prophelae simul et regis. Ipse, ciiharam percittiente, sonus. caiUaniiuni in toio
namque qui in illum directus est Spirilus Domini, mundo atidilus. Nain »iion suiil, inquii, ioquelre.ne-.
prius illum prophetam quam regem efieeH, priusque que sermones, quoruin non aiidianlur voces eoruni.,
illi mysteria fuluri Doinini el filii sui niagni. regis Iii omnem lerram exivit sonus eorum, et in fiiies
Chrisli oslendil qtiam tliroiruniasceiidere concederel C orbislerrre verbaeoruui (Psal. xviii),> subaudilur tli-
praesentis regni Israelilici. Quae ergo fuil illa taiita eentium : < In sole posuit labernacuium siiuin (ibid). >
solemiiilas prophetoe et regis , in deduclione afcae elc. Gonli, qui hanc enarrant Dei gloriain^ scilicet
Domini? < Ierunt (ut in Paralippmenon Iociiplelius. aposloli, ipsi sunt juxla pnresentis loci niystefiiiin ,
scriplum est), ad portandam arcam fcederis Doinini, Asaph, Idiihiim, Eroan, et Eihan, id esl congregan-
de domo Obelh Edom cpm laetiiia. Cumquc adjuvis- les, et transilientes robusli el forles, coogreganies,
set Doniimis Levitas, qui porlabanl arcam foederis, videlicet spiritualia, iransilieiiies carnalia.robusti ad
Doniiiii, iinmolabaniur septem tauri, et seplem arie-, mala toleranda, fortes a.d.bona peragenda , et oroni
les. David autem indutus erat Epbol lineo, univer-- . studio in citharis canenles « pro octava, » id esl in.
susque Israel deducebat arcam fcederis Doiiiiiii in omiiirooda morlificalione carnis resurrectionem le-.
jubilo , el sonilu buccinre et lubis , et cymbalis, ef slificanles, qure diciiur octava. Juxla lilleram pro
nablis.ct cilharis,concrepanies (/ Par. xv), > eic., octava canebant, quia in sexio psalmo qui boc ba-
Nuni hoecfrustra vcl absenie sancto prOphetioe spi- bebal, in lilulo incipiebani.s.Pro octaya > Judtei pu-
rilu facta suni? Si ad canlum unius psaltre sancluin tant pro circumcisione, nos aulem pro illa qna inno-,
propheliae spirilum Elisreus in peciore suo susciia- . vantli sttmiis meliori circutncisione, id est carnis
yit, sicul scripiutn est: <Nunc aulem adduciteiiiilii' .DVesiirrectione.In medio illorumstabal David, lenens ,
psalten, cuinque caneret psalies, facta est super eu»r et ipse psalterium, cilharainque perculicns, ac totis
mamis Domini, ei ail: Haec.dicit Doniiims, facile in- viiihns snbsiliens. Ipse namque dixil: t Sine me ni-,
alveo lorrenlis liiijus fossas (IV Reg. 111),> quartlo- hjl potesiis facere (Joan. xv), >elc : < Ecce ego. vo-
inagis in illo taulo jubilo, lanloque buccinse sonitu , biscuni suin usquead consummaiioiiemsxculi (Matlh.
lubariim quoque el ciiiibalorum, atque cilhafaru/n xxviu) ;» pulchris digitis suis, id est, Spirilus saneti
concrepilii evigilasse credendus est idcm qui.'et-in-' doiiis, pectora concutiehat apostolorum, ,ut 11011 ta-
isio eral spiriius, prreseiiiin cum ipse rex quasi rc-. cerent aut deficerent, quodammodo subsiliens , id
est mira quibus adjuvarerilur, et sermo ilioriim con-.
galis obliius fasligii luderel, ac totis viribus saltaret
tmie arcani Domini, in tanlum ut uxori sure MichoF firmareiur, pe.r ipsos opera faciens.
videreturdespicabilis? (/ Par. xv.) Num lasciviente- 415 CAPUT XXVll.
sil planstriim novum, el quw sit domus Abina-
juvenili sanguine, et non potius confringerile Cof hu-' Qtiid dab, el quid despectio Michol filiw Saul, prespi-
niile iiiagn:j spiiilus Dei foriiliidine sic Insii, et sic" cientis per fenestram.
saltavii rex mngnus, rex manu forlis; tarito magiius < Et imposuertinl, inqnit, arcam Dei supef plau-
\m ? nUPERTI ABBATIS TUITIENSIS im
slrtini noyjim, Uilerunlqne eain de domo Abinadab. >'jA esl dissensio inter Bamabam el Saulum, iia ul.dis-
Plausirun) novum, ,quo hoec arca foederis Domini cederent ab invicem (Act. xy). > Ubt hsec velhujus-
porjtatur, noyuin est CJirisli Evangeliimi, quo resu>- modi evenerunt, boves ulique calcitraiiles arcam
reclio ejus, utpVaedicliinvesti in lolo riiundo anmin- decliiiayerunt. Nam el Paulus dicit: < Sciipiurii est
|iatnr. Nam-,quaiuor plauslri- rolrc qualitbr stml i|i lege Moysi: Non alligabisosboyitriluranli.Hun-
eyangelisue. Donius auteiii Abinadab, quod inter- qui.d debobus cura esl Deo? An propler nos nti-
pfeialur populi theispontaneus, domiis, inqiiam, Abi- que dixil? Nam propter fios uiique scripla . sunt
nadab, id CSl-Chrisli. qni poptilo suo sponle semel-' (/ Got. ix; Deut, xxv). > lgiiur ad repi imt-ndam
ipsiim Hedili qiibndam Syriagoga fuit, Vniiiicautem contra rectores, reprehensionis audaciam, < Iratus
domUsejiiSdetn Ecclesia est, qure ijla invidenle fi- est, iiiquii, Dominiis conlra Ozant iiidignatione, et
tveriisuscepii resiirreclionis Ciiristt.Ei ilonc quidoin: percussit eunv super temeriiate, » quia videlicet qui
illa Iinlenlein aique siibsilicnteii) ifridet nOstrum sanclorum infinna respiciiuu, et non polius qnia
David,-:blaspheii"id'ftonpafcehs ori, quemadmodum- < convahicrunt de infirmilate, fortes sunl in bello
bicMicIibl filia.Sajii, pfbspicieiisper feneslram snb- (Hebr. xi), > ibi contra semelipsos divinum provo-
silietiieinVaiqiieltideriteni corain Dominp, despexif caiit judiciiim. Aliter quoque et juxia moralero sen-
itvcdrde '^iio-Dhvidv Fitttiriiiri esl autem iit dicat: I* ' sum, quid mens justi, nisi arca esi lesiamenli ? Quse
<?-KesciViv~anima-mOa turbaVit me,propler qtiadri- gcslata hobus calcitratitibus incliiialur, quia non^
gris-Ai>iiiaiiab'(6V/rif, Vi). »; Nescivi.inqtiahj, anima niinqtiam etiam qni bene prseest, subjectorum po-
lneadiiopiiitiia reriiiri muialione coniiirbaia esi, et pulorum conriisione concuiitur. Sed perdit vitam
ijoii-jtiteHexi quadfigas Evangelii, jioiiarites arcam qni arcairi Dei tuinide subleval, qtiia neqnaqiiam
Deiile "(lOiiio Aiiirihdab.CiiriiciiinjpIeniiudo gfenltiim qfiis sancloium corfigere facta praisnmeret, nisi -d'e
siibijiiii>ier,ii*{/rom';'-xi)jluric isia' Michol ivoh janv se prins nicliora sensisscl. Unde el Leviles idem
pivispjcieiido'per feriestfa'ni despiciet gibfibsuiri re-' recteQza; dicilur,-(iubd: VitleHeet robtistits Domini
gchvSsixid, sedct'ipsayseqiieuif, iinb," et siiscipicl inlerpretaitif, qiiia prtesuinplores quique, iiisi aii-
areairi*DoiiH'rii,-fidenjv-"resnrr-ectioiiisGhristi.Nuhe 1 daci nieriie robtistos seinDOriJinolcredereni, hequa-
intefhiVpbr feneslSanJ-qiiasi jvrospicit, quia tanlis quain nieliorum facla vel dicia/velul infirmajudi-
iijtefesse hoTeris gatidtis",;velrit iri abscbhdiio iiisi-'' carent. ' •
tlirts niachitiaiury quid vel- uride bTaspheiriafc pos-' CAPUT XXIX.
fdlir:'.,•;>::'.•.......,.... i.-,;. - ,-,.»; • .- - '<;., ,. <„.
Latldabilehi'esse devotionem'David; qua donium Do-
'"• ;
r'hr*'X ;';:: 'cAPur x^viiL "_',"'.' .;:; '"<y_ mino wdificare voluil, el quodnisi nemo digiinm Domino
sotus Cbrhius.
dpmufn mdificore poiueriti
Qutid Diiminus per.cttssilQzam, eoqupd leligil arcam
D^phiitii,'exemvtum esse qiiod nvn dcbeai viia prm- ' (il REG. CAP.VII.) <'Faciuni esl autein cum sedis-
?i1q"tptfiiH-n^ubtfjtir'iemert$£'ptehi'iidii. sel in domo suafex-;el Dominus dedisset ei requiem
:* HaiO;=et'Ozaiiliv Abinadab lhitiabarit plaiislrUh) undiqne ab universis iiiimicis suis, dixit ad Nathan
novtirniPostquam aiilem Veiiertiiit adafeairi Nachaiy prophetam-: Videsiie-quod egohabitemin dorito ce-
cslciiditmaiiijnv ,0za etarcaul Dei, in lenuit eain, drina, cl ar.ca -Dei posiia sit in medio pelliuni, »
quoiiianicalbiltabaiit boves, ci deciiiiaverant eam.' eic. Hsecidigne et lauihtbHilerdixit, ui non irigfa-
Ifatusqtte est Domjnus intlign.iliuiie contra Ozaro,: uis, ut seqriuspoiidefatorj vel rcsitinaior tlignilaiis
etpeiciissit eiuii stiper lenierilatei » Jtisserat ideni' vel beneficiorum i)ei. Nec vero casu vel frusira, sed
Abiijathib.duobitS filiis snis OiaelHaio', Ulpprirtrent ivuni Dei liacc illi in inenlein cogitalio venit, ul vi-
arcairtfDoinini biiiiicris stiis, ei quia neque ipsl eam" delicetper hanc occasionein bene praepafata inchie
porteyeritiiti ijeque:Gaaihitisit(lpOrtanduni dederiint,' ac.devoii cordisapertis janiiis, repronvissionem di--
jdcircbOza iriolleiniiltaiusCst.^Fuii eriim peccaturn gne acciperet-Don)ini siti Eilii suii Chrisli regis
iu riori poriaiido, :in siislineitdb arcahi jaiivpoeria pec- selcrjjj, .flui;spliisscirei ac posset dorrium sedificafe
caij.::Njim de Oza-lraditiir qUodafuissetbracliium D.adbabitandunvDeo
| vi-venii. Porfo?Natban tlicerido :
ejiWv'ei humerns Jibi arca Doinhii poiianda fucral, " « Omne quod esl in corde tno, vade el fac qnia
eliji illitis iocd-divisio fjtiaedariifacla eslViAveriif" Deus, teeum cst-,> ex se rion ex serriione Dei locutus
art)ajn'^Doiriiii'i;iri ^oniiim Ofielb -Edom. 1 Obeih esl.-lHudvero.qitod sequiluf: < Haecdicii Dominus:
Edoiiv-Levita erat,' et igriorabal David ob tqiiam t Nunqnid tu sedificahis mihi doinum, > elc.cx
Cfiiisiujn:ituiigriaiib Del:yenis¥ei1irOzarii. Pbstqiiarii sermone Doraini. dixit. Itaqtie jam niinc dulcissi-
V«ro cbgiiovit' causanv pro qua Oia percusstis csl, munvprresent;islocin)ysieriiitij ingredianiury et ad
jjiSsit eain poriafi:'in iirimeris, slcut sequeritia riioti- landem G-hristi Filji ,,-Deicujus hic fepromissio est,
sirantv-Porro niysiice per liaiic similiiiitliiicrriVelic-. misericordiasi Domii)i:in aeiernuin caritandas digno
metiviiis- ctttnnjbrieriJiir, 'rie quaritlo nos btiosi aut 1 fidei auditu'Stispiciamus. Primumqueesi, utiii Da-.
vacui Curn simus;/ liuiiiiies arese Dei "poriatbres, si' vi.d sapGlos,yel :ju;stos. oniries aeque perpendarous,
quantlo cxcesseririt Veluli boyes calcitranics, leniere qui. lu.criiiil«ab HiitiP usque ad -ativ«iiium- Chrisli
judiceriiiis>"'Veibi:^raliai,.« Facia est .cbriieiitio iii— Eijlij 'Deiviquus.quia cuncti pcccato.obnoxii fiierunl,;
t|f disciplilos'Jesuiquis eofuin yjderetiir esse; inajpr npii pptuissc coiisla.t.aedificare dptnum iioinini Do-,
(Luc, xxii).» Iiem HLA.clibys.apeslolprum.$.< Fac.la niini, lu Sitlomone auiem cumdein Ghrislum Dei
«429 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — 1N REG. LIB. II. 1130
Filium, quem quia < peccaliim non fecil, nec inven- tA anguslo salis cxprimere non valens conlendit hoc
lus est dolus in ore ejus (/ Petr. n), > domum redifi- modo : < Misericordias Domini in seternum cantaho.
casse conlilemur, scilicet'Ecclesiam Dei vivenlis de ln generaiionem et generationemannunliabo verila-
sanguine suo, quem fudil pro nobis, el de Spirilu lein luam in oreinco (Psal. LXXXVIII). » Quas enim mi-
suo sancto quem dedil nobis. sericordias canlabis, o homo, quam veriiaiem meam ;
CAPUT XXX. annunliabis ore luo ? < Quoniam dixisli, inquit: In r
416 selernum misericordia sedificabilur in ceelis, prsepa=.\
Quod ail : < »
Cutnque impleli fuerint ates lui, elc. fabilurverilas luain eis (ibid.).» El reliqua usque ad
Ecclesiam promissam esse Christo secundum car-
nem, et super itlo psaltnitm illum esse : <Miserkor- finem psalmi dicta prophelica, lanti fulgoris et tantse
dias Domini in wternum canlabo. » clarilalis quantum pretiosaj fidei, aurum in pectorc
« Nunquid, ait, tu sedificabis mihi domum ad David igne suo conflare poluit excilatus spirilus pie-
habilanduro? Neque enim habiiavi in domo ex die lalis. Sedebal enim effuso corde suo coram Domino,
illa qua cduxi filios Israel de terra ^Egypii, usque posl auditum tanlse pfomissionis, el dicebat. t Quis
in diem hanc. » Ac si diceret : Non poteris mihi ego sum, Domine Deus, quia adduxisli me bucus-
domum scdificare, quia vir sanguinum cs, et multum que, i clc. Sane quod hic diclum est :< Quisiinique
sanguinem effudisli. Amplius aulem non poteris '6 aliquid gesseril, arguam cum in virga virorum el in
mihi domum redificare, domuin, inquam, id est plagis filioruin hominuin, misericofdiam aulem
Ecclesiam, in qua mihi complacitum sit per gratiam meam non auferam ab eo, » in psalmo prsedicio ci-
inhabilare, quia videlicet cum propriis non careas, liusexpedilum esl :< Siaulem dereliquerinl filii ejus
peccata_populi ncquaquam poles lollere, quod est legem meam, el in judiciis meis non ambulaverint,
revera Deo domum sedificare. Econlra. < Prsedicit, si juslitias mcas profanaverinl,et mandala mea non
ait, tibi Dominus quod domum faciat tibi Dominus.» cuslodiefiut, visilabo in virga iniquitates eorum, et
Non lu illi,sed ille libi domum cedificabit, in qua lu, in verberibus peccaia eorum; misericordiain autem
el per communem fidem quidem domeslicus sis, et meani .non dispcrgam ab eo (ibid-.). > Neque enim
per gratire privilegium honorem oblineas paierni iniquuin aliquid aclurus crat ille filius David San-
nominis. Nam ecce sustine me, audi, el hoc ipsum clus sanclorum, quod arguendum essel t in virga
per me prophclam suuin prredicil Dominus tibi, vel virorum, et in plagis filiorum hominum, > sed iilii
certe illud quod nuncper me iniernuiitium ejus au- ejus qui sumus nos, sine peccalo non suiit, imo
dis, ipse tibi velut cximio prophetrc per Spiriluin inulirc iniquilales lioslrre, multa peccata nostra
sanctum postmodum revelabil. « Cumque compleli sunt, qure in virga merito yisitentur, et purgaloriis
fuerint dies lui, et dormieris cum palribus luis, sus- ^1 verberibus expicntur, non, airiola landein misericor-
citabo semeh tuum post le, quod egredietur de dia, si non sitpcccantium dura et iropoenilens per-
utero luo, et firmabo regnuni ejus. Ipse xdificabit linacia. Verumlamen ulriusque loci una cst scnten-
domum nomini meo, et stabiliam tbronuni regni lia, quia videlicet filiorum Paler ille super se pec-
ejus usque in sempilernum. Ego ero illi in palrem, cata tulii, ct ipse est capul lolius cujus membra su-
et ipse erit mihi in filium. » Ac deinceps : <Et fide- nius corporis. Et bnjiis quoque vcritatis Urmitas irt
liseris dorous tua, et regnum luum usque in aeier- illo lypico Salomone templi manufacli sedificalore
num anle facienv mcam, et tbronus luus erilfirmus prrecessil. Nani el ille legcm Domini dereliquit, et
jugiter. » Majeslas diclorum atque sensuum oninino lilii ejus reges Juda in judiciis Domini non ambu-
prohibci baec, de alio quolibet intelligi quam de Iaveruni, nam prseler David et Ezechiam et Josiarn
Cbrislo unico Filio Dei, ct filio David, secundum di- omnes peccaverunt. Deus aulem in virga iniquila-
vinitatem Doroino David, secundum carnem autem les eorum visilavit, et misericordiam suatn non abs-
filio David. Cujus enim nisi hujus thronum firmavit tulitab eis, quando, juxtri verilatem Dei juraniento'
Deus usque in sempiternum? Aut de quo alio ali- firmatam, cuni David nascerelur ex eis, qui, sicut
quando dixil, aut dicerc debuit:« Ego ero illi in ]pjam diclum est, misericordiam, vel misericordirfi
palrem, et ipse erit niihi in filium ? »Igilur larga et domum sedificarel in coelis.
adrairanda vicissiludinc, dum pauper et anguslus CAPUT XXXI.
lioroo, immenso et incomprehensibili Deo, domum
raanufaclam sedificarecogilat, Deus e conlrario, quod Demissionem
eadem prontissione, et quod non anlea David pi-o-
accepisset quod de setnine ejus Chrislus
homini impossibile erat, eidem domum seternam,in nasciturus essel.
qua veraciler ct ipse Detis inhabilet, sedificaturum < Quis, inqiiil, ego sum, Domine Deus, et quse
sepronuntiat. Sic enim propheta loquitur : < Prsedi- domus mca, quia adduxisti me hucusque? Sed et
citque tibi Dorainus, » scilicet Paler, quod domum hocparum visum est in conspeclu luo, Domine Deus
lini faciai Dominus, scilicet Palris Filius. Et revera roeus, nisi loquereris eliain de domo servi lui in
domus Dci, quae sancla esl Ecclesia, ipsa est domus longinquum. > Quamvis propheta David, quamvis
David, in qua Pater Ghiisli Deus secunduin divini- psalles inclylus voces jam edidisset, direcli in se, a
taieni; David autem pater Christi nominalur se- prima unclione sua spiritus Domini, nondum tamen
ctindum carnem. Inde il.la magriifica seternarum illud acceperal, quod summum esl suse felicitaiis,
caiilatio misericordiarum, quas laliludo cordis ore .videlicet quod dc illo nasciturus esset salus sua
PATROL. GLXVn,- 3G
iiU RUPERTl ABBATIS TUlTlENSl^ • "'f^A
Cfcrislus, salus, jnquahi, et exspectalio non lanltim A i « Si lolus fuero quasi aquis riivis, et fulseririt velut
ipsius, sed et loiiiis mundi. Nam exspeclabalur qui- mundissimaj manus merc, ialnen sordiljusjiiUiiges
dem Messiasde tribu Juda, sed non eliam de domo me, et abominabuntur nieyesiimenla inea (Job ix). >
lidelis David. Hic primum illud audivit, et idcirco Quid ergo contra senlenljam luam potero respondere ?
velut altonilus iu admiralionem suge benediclionis Nempe ut ait idem qui supra: < Si juslificare me
exclamans de semelipso quisnam esset requisivjt. voluero, os meuni condemiiabit me. Si innocenlem
Nec vero isto contentus fuil, nisi locum quoque sci- ostendere, pravum ine comprobabis (ibid.). >—.<Tu
rct ubi nasceretur ille Domiuus Deus suus, et filius enim scis servum turim, Doroine Deus. > Scis, in-
uteri sui. AlHixji igilur se, el Iiumiljayit anjmam quam, qubd cum bfiginali peccalo, actualibus
suam pro hoc, orans revelari sibi qup nascilurus quoquc pcccaiis non caream ego servus tuus. <Pro-
essct in loco, quemadinoduro leslalur ipse in alio pter verbum luum, et secundum cor luiim fecisli
psalmo : € Memenlp, Domine, Dayid, el omnis man- tvmnia magnajia hrcc. > Paruro erat dixisse t pro-
sueludinis ejus. Sicut juravit Doinino, votum voyit plef verbum tiium > quod yidelicet promisisti Abra-
DeoJacpb- Si iiilroierp in tabern.aculura d°mus meae, liam', Isaacet Jacob, nisi addam : < et secundum
sj ascendero in leclujn straii roeijsi ded.ero spmmim cor tiium , » id eslsecunduingraliam iuam,secun-
oculis ineis., et palpebris meis doiinjlaj.ionem , et B I dtirij misericofdiam luam grajuitam, indebilam,
requiem lerapciribus meis, donec inyeniam iocum nullis pfrccedentibusmeritisrelribulam. «Secundum
Domino, tabernaculum Deo Jacob (Psal. cxxxj). » cor tutjm? > inquain. Qujs enim et jn hpc adjuvit
Quam arclissime se afflixerU nobis apertiit, et con- spiritum Itiuib? aut quis consiliarius luus fuii.ct
linno subjunxit quia exaudilus sil. Nam adhnc in oslendit libi? > (Isg. XL.) Cutii quo inisli consilium
aflliclione positus repenle revelante spiriiu,irelabun- \il taiem tibi providefes arcbiteclum, qui de nobis
dus exclamavit : < Ecce audivimus eam in Ephrata, Ipsis libi faciat aomum ad iiabitandura ? i Idcirco
417 invenimus earjj in canipis silvse (ibid,). > Quo raagivincalus es, Donjine Deus, quia non est siniilis
dicto non solum ubi nascilurus esset Chrisius se in tui. Neque est alius extra te. > Tfcjmomnes alii cul-
spiritu audisse asseruit, sed et quo transferenda tores suos inielices subliii decipitinl fallacia, tu au-
essel illa arcaDomini, arca sanclificalionis Dei, illa tem speranlcs in te mira atque inopinabili salvas
in qua habitat corporaliler pleniludo divinilatis na - cordis lui prudenlia. Sediioc ab efleclis melius, ipse
lura liominis (Col. u), ex semine ipsius David. Nam probat dicfens: < Quse est aulem ut populus luus
Ephrata ipsa est Bethlehem civitas David, in qua Israel gens in lerra,propler quam ivit Deus, ut redi-
compleli sunl dies M»rire ut pareret, et peperit pri- '" meret eam sibi in populujn. > Ivit, inquam , illa
mogenilum filiumsuum (Luc. u). Campi aulenv silvre videlicel via, yel cursu suoj illo de quo alibi loqiii-
sumus nosgenles; campi,iiiquam,sHvre, id estnunc, tur hic idem Propheta : « Exsullayit ut gigas ad
effecli campi culliles et bonarum frugum fertiles, currenda.m vtam, a summo coelo egressio ejus, et
cnm ante fuenmus silva; malignis spirHibus, qui oecursus ejususque ad, summumejus (Psal. xvm). >
riilque cfudeles sunt ferse, secreta in nobis cubilia Nam illa quidem yia qua populum suum de jEgyplo
prsebentes. Itaque cum dicit, < nudivimus eam in lerrena el de manu Pbaraonis carnei liberavit, ivi.t
Ephrata, inyenimus eam in campis silvoe, > profecto quidem, Deus, sed non per semelipsum. Ivil quidem
el ubi primum ajidienda, et ubi landem invenienda sed non per propriam unigenili Filii sui personam.
sit iiicarnatDe divinitatis arca, sibi lestatur intima- Aila hiijus ilineris gralia, et alia est gloria , qna-
tum esse. propter genlem suam, genlem eleclam, de ccelo
CAPUT XXXII. descendens in ulerum virginis, homo factus ex
» semine hujus fi.delis Dayid, juxta verilalem promis-
Qnia velit dicendo : <Jsta est lex Aaam.
sionis proesentis, ad ipferos ivit per passionem mor-
t Ista est enim lex Adam , DomineDeus. Quid Ijs, ut redimeret eam sibi in popuium, quam capti-
ergo addere poterit adhuc David, itl loquatur ad \-j. in
' Vaveral Adam spiritualis iUePiiarao prineeps
tene-
le? > Tanquam diceret: Vere juxta verbum luum, brarum. < Proplerea, inquit, invenit servus luus cor
Dominc Deus, ego non •aedificabolibi domum ad ha- stitini, ul orarelte orationebac. > VjdeHcet,qua reve-
bilandum , quam inhabites tu, quem non capitcoe- lasti aurem servi tui, dicens: « Doraum sedificabo
•Juniclcoelicoeloranj. Neque tu habitasti jn domo ex tibi. »Ii)yenilquippecor suum, qui in principio hujus
die qua eduxisti filios Israel de lerra JEgypti. Per- oralionis dixil: <Quis ego sura ? > nam econira, qui
spicuum aulem est quod mullomagis et anleanequa- •. se exisliinat aliquid esse.cumsit nihil, profcclo
quamin domo habitaveris. Nam< isla est IexAdam,» necdumcorsuun)invenit,sedipseseseducil(G«/. vi).
lex ulique peccati, sub qua nos omnes ilie genuit. Ergo eor suum invenit, qui nullunj essesuuro me-
Suraus enim, secundum illum, et nos omnes na- rilum perspiciens , solam in dileclione sua cogno-
tufa < filii irse, sicut et cseteri (Ephes. u). >ldcireo1 scit graliam Dei, vere confitens quod secundum me-
r.eque nos, neque alii per nos tua domus esse me» rila. non gloria , sed poena, non honore, sed abje-
reniur, quia neroo noslrum est, qui a sorde sit• clione dignus sit.
inundus , et omnes eadem gratia lua, id est pec-
caioriim remissione indigemus. Uude dicit et alius s
1153 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJU5 LIBIU XLH. ~ IN REG. LIB. II. HS4
CAPUTXXXIII. j novissimas significanlur, quibus voce magna de
A
De consoiqiionibus ejus, quod. qux septies fugerqt templo dicilur : t Ite, et effundile seplem pbiaias
Saul, sepiies triumphavit de hoslibus, msup&r irre Dei in terra (Apoc. xVi). » Tot taniisquepro-
sciens quod Chrisii pater fulurus esset. speris animse et corporis David , lanta tamque oo-
(HREG. CAP.VHI.) < Faclum est autem post Hsec lerida succedunt adversa itidem anima et corporis,
pereussil DavSdPbilisthrcos, cl litiniiliavil eos. Et iit tolurn pritis rcdiftciurolabentibus columnis in ter-
lulit David frenum iributi de nianu Philisiliiim. » ram ceciderit, ct nisi Dominus supposuisset manuiu
< Secundum mulliludiiiem dolorum ineorum in suam, jacefet, proh dolor! magnaruin virtuium
corde meo, ail hic ipse David, consolaliones ture, fuina incompairabHis, tiuemadmodum et ipse dicil:
Domine, irctificavcrunianimam meam(Psa/. xciu). > < Nisi quia Dominus adjuvit me, paulo minus ha-
Hoc vere et secundunl prresenles successus suos bilasset aninvamea ih iniefno (Psal, xcln). »
canere poiuil ret ulrobique felix, scilicet lempora- (II Rfic CAP.XI.) i Accidit, inquit, ut surgefet
libus pariler el seternis. Dudum quippe profugus et Davidde slralti suo post meridiein, vidiique inulie-
exsril'-,nunc proraissione accepta pater Chrisli nitu- rem se lavanlem ex advcrso stiper solarium suum.
rus , seplies de suis tritimphat hbslibus, qui, ut Erat aiiiem mulier puiciira valde, > etc. Nola et
supra laxavimus, seplies persequentem fugefat) B celebris lanii hujus eVenlus est histofia , quja ve-
Saul. Suprasemelei iteruin percusseral, PhilislhaepS, nil peregriiuis quidam, scilicet diabolus ad htinc
primo in Baalphafasim dicens : < Divisit Dominus . divitero el regem David, ut adipe peccaii apud illuiii
iniinicos riieos coram" me, sicul dividunlur aqure, sagihjjreluf. Al ille pafcens jsuniefe de ovibus suis,
el proptcrea vocavit nonien loci illius Baalpbarasirn quas mullas habebat [mtihas enim habebat uxores,
(II Reg. V); » secundo Snvalle RapbaHn dicente quibus licenter ulefetufj, tulit ovem pauperis, mlit
Domino: « N6n ascendas bbviam eis, sed gyra post ovem proximi, et ita prseparavH cibos peregrino
ierga eorutti, et veriies ad eos ex adverso pirorunv illi vago et instabili, nihil habenti in domo vel ci-
(ibid.).» Verunviamehin Hebfseo non < piroriirij» vilate Dei. Et ille peregrinus lali saturatus cdttlio
legitur, ,sed Heiiliuni, id est idolorum. Qure patfali adullerii, sanguinem quoque Urire sibi in
idcirco flentium vocantur, quia flelu digna poculum poposcit, el hic nihilomintis dedit. Nam
sunt, eleos qui ea colunt ad ilelum niiseriarum giadib filiorura Ammon Uriam interfecit (// Reg.
nerdiicunt. TradunlPbilisilireos idolumhabuisse, cui xu). Magna bujiis lam magnre turris rnina .
in lacrjmis homihum sacrificiuni parabatur. Huic raagnwn speclaculum, in quo quisque no-
illi mbre suo iacrymis sacrificabant, et eis exad- striiro videat quia nunquam , duiri vivit, de status
verso venit David. Terlio hunc percussit David Phi- ™ ' sni firmitale securus esse debet.
Ilaque gloriam re-
lisilireos, ut jam diclum est, et bumiliavil eos, et gis e't pfsesenlibus victoriis illuslraii, el fuluri se-
lulit frciuim tributi demanuPbilislhinorum.Frenum minis sui beala spe per pfomissionem suprascfiplam
Iributi quinque erant civitalesPhilisihinorum, quav diialaii, magna miserise nebula perie tolam coope-
frequenterlsrael tribularium sibi raciebant, qtias ruit. Nara propler raaltim hoc, et postmodum de
eis tulit David, et humiliavit eos, fecitque eos sibi regno fugit,juxta sernjonem Doinini dicentis : <Ecce
tribularios. < Percussit Moab, cl rnensus e.sl funi- ego suscitabo super Je malum de domo lua, et tol-
culo corequans lerrre.» Quod profeclo inagnum est iain uxores tuas in oculis luis , ct dabo proxinio
prreconium perfectse viclorise, quia quemadmodum luo, et dormiet eum uxofibus luis, in ocu-
quis terram funiculo metitur, sic eos distribuitad Us solis hujus. Tu enim fecisti abscohdite,
placitum suum , alios reservari, alios occidi impe- ego vero faciam verbum islud ih conspectu om-
rans, sic repugnare non audenles, quoraodo lerra nis Israel , et in conspcctu solis. > Et in
reluctari non novit aut dicere mensori suo : Quafe prresenliarum timuii, ne ob culpam suam poeni-
mcliris me sic? Idcirco magnifice diclum est : teret Dominum, et immutaret promissioiiera suam,
< Mensusest auleni duos funiculos , unum ad oc- D j qua juraveral dicens : < De fructu ventris tui po-
cidendum, alium ad vivificandum. Percussll deinde nam super sedem luam (Psal. cxxxi). » Hoc linuiit,
David Adar Ezer filium Roob regem Soba, et cum istam calamilalem, ne sibi obveniret, expavit. Sed
eo Syfiam Damasci, 418 °»U3evenerat ut ei pfai- yerlil se ad raunitionera spei. Prsesuropsit spiritum
sidium ferret; facta est quoque Syria Davidserviens consilii et foriiludinis, et offensd Deo, peccaior
sub iribulo. Posuit et in tdumsea custodes, et facta homo consiliarium se ingerere non dubilavit. Dixit
cst Idumsea serviens David. Deinde percussit Dlios enim pcenitens in oratione, quam pro hoc peccato
Ammon , et cuni eo Syrum Sobalb, et occidit dc effudit : < Ul jusliliccris in sermonibns luis, ct
Syris septingentos currus, et quadraginla miliia vincas cum judicaris (Psal. I), > subauditur, mise-
equiium, et Sobalh principem militise pcrcussi.I. rere mei. Tanquam diceret: QuseeninJ jusiiliaelaus
Timueruntque Syri. |ullra prsebere auxilium fihis si fideli suo quis fidem promissi stti custodial ? Ve-
Annnon. » Islse sunt seplem viciorise David, Ttim illic magnse et prsedicahdse justitire laus est,
quas, si spiritualiier ad Christurii feferre voltieri- abi, quamvis offensus , quamyis irritalus, qul pro-
uius, universas intelligemus umones , quse et in misit, fidelis permanet, et boc lanUiro respiciens ,
Apocalypsi per septem angelorum seplem plagas quia juravit, fidem retinet, promissum adimplel."
 1155 RUPERTI ABBATIS TUlTlENSIS HS6
< Uligilur juslificcrisiti scrmonibus tuis, >ulnarrctui' A Hcct psallendo jn spirilu liumililaiis Cl componendo
in geniibus quia nec lanla iniquilas mea fidem. tuam .hunc psalmum : < Dominc, quid mulliplicali sunl
evacuavit, clamelurque a cunclis audiloribus pla- qui tribulani mc? multi insurgunt adversum mc
citi lui: Dcus verax, < onuiis aulem homomcndax (Psal. m). » Nam iu eodem psalmo dicii: < Ego
(iPsaf. cxv), > roisercremei. Ita fiel,« ut vincas cum dormivi et soporatiissum; et exsurrexi, quia Do-
judicaris, > quoniam lu le libcnter jtidiciis offcrs, roinus stiscepit roe.» Plane hoc 11011 suo, sed Chrisli
diccns in alio prbphcla : t Qui esl qui judicclur me- spirilu dicii, qni ulique inullis Iribulalionibus, roul-
enm, vcniat.stcmus simul, iiariasiquidhabes,ut ju- lis adversum se insurgcnlibus ac dicenlibus : t Non
slificcris (Isa. XLIJI).» Quanla enim juslilire viclom est salus illi in Dco-cjus (ibid.), > landem cruci
erit, cum ncc illud narrari poluer.it, quod iu saliem afiixus, emiticndo spiritum, obdprmivil et profunda
jnendacibus nobis verilatem tuam observ.ire negle- niortesoporatusesl (Maiih. xxvn),sed lertia dieex-
xeris? Non deniquc parvam in gloriam luam, veri- surrexit, quoniam Dominus suscepit eiun, quoniam
las lua in mcndacio noslro abundabit. Suscepit con- 419 Hla caro erat, qtiairi de ulero virginis susce-
siliuin peccaloris Deus niiserabilis , < Deus lidclis pil, sibique in unara camdemqne personam univil
iu verbis suis , et sanclus in omnibus operibus suis Domintis Detis Dei Yerbum. Idcirco exsurrexi, in-
(Psal. CXLIV), »laiiquam prona iiidulgeiilia senno- Bquit, a somno viioiiis (Act. n), solulis videlicei
nis stii fidem relinuit, ut Cbrislum suum, de illo doloribus .inferni, juxia quod impossibile erat me ab
polissinium semine suscilarel, quod de aduliera illo lencri. Igitur Absalon, quod inierpreiatur patris
Belhsabec naturo est. Quod volens nos venerabiliter pax, Absalon, inquam, filiusethoslis, imo.non filius,
scirc Matlhrcus, tantre scriplor genealogise : < David sedhoslis, cujusa facie pater fugit, ipsein myslerio
atitem , inquii, rcx gehuii, Salomonem ex ca quae eslJudas traditor, falsa.palris et magislri pax, qnem
''
fuil Urise (Mdllh. j). »'.' ".' osculo pacis signo tradidit (Maitlt. xxvi), Judas,
CAPUT XXXIV. inquam, apostolus et diabolus, iroo non aposlolus,
sed diabolus, cujus.a facie revera talis paler fugil;
Quale mysterium sit.in lapsu ejusin tixorem_Vrim,
quem gladio filiorum Ainmon inietfecit. nam a ficlo corde ejus Christus vel Chrisli spirilus
Proinde et in islo damnabili fac.loDavid.lmagiiiim fugit, in qucm Sauinas inlroivit (Joan. xm). Et
a sanctisPalribtis subesse myslerium digne animad- proinde poena cjus juslilire laudatorem maxime
versuni csl; quod taiilum cst ut quolics per ora deleclat, quia judicio Dei menle caplus se suspendit
Chrisltana volviiurj merilo crubescal, et confundatur (Matlli. XHVJI),in quo jam non mysterii profundum,
ychementcr ille qui venit ad David peregrinus dia- ' sed ipsa rei geslse superficies, Judam etAbsaion
"
boliis, quia, duin ricquitcr proplielaj et regis devo- pene denioiistrat; esse pariles. Nani et iste pender.s
rarcquresivit animani, sacraincnla sua prrcfiguran- quercu iniila cui sedebat pertransennte deseiins,
lein, virililcr adjuvit Dci sapieiiliam. Cujus eniin merito in corde lanceas suscepil (/ Reg. xvui), et iile
David in solario deambulans, nisi ejus typum lenel laqueo susperisus, el principum sacerdolum fami-
de quo scriptuni csl: < In.sole posuit tabernaculum liaritate, quam ascenderat male desertus, tlignas
suiiiti (Psrt/. xvm). » Bctbsabcc vero paleus septi- protinus sagiltas, id est releinoe danuiationis et
musdicilur. Vcrius lamcn Beihsabce legitur, quod luoriis sentenlias in anima accepit. Et ne parum
filia jwamenli interprclalur, ita tanieii ul pririia ptiles quod unus Absalon uniiis Judse formam prre-
correpta sit syllaba. Alioquiri ubi prbducilur sernper tulcril, Achilophel quoque consiliarius ejus suo
domus inlcrpreialur. Urias autem tttx mea Dei. suspcndio inleriit (/ Reg. xvn).
Quid ergo est, David Bclhsabce coiijiigcni Urise ad CAPUT XXXVI.
se prbdticefe, nisi legem lillcroe, cafnali populo Quod Gotiath fraltem Golim ihterfecit, el de reliquis
Judaico coitjunciairi, qui quasi dc Dei luce gloria- fralribus qui cedditnnt iti manus setvorum, et
curDavid Adeodattts, filitts Sallus, cur Poltjmita-
tur, spiriluali sibi intelleclii sociare? Porro quod rius, cttt Bcthlehemiles, videlicet pto myslerio Chri-
Urias ad Joab cum episiolis miltilur, cx quibus de- U sli, appeftetur.
bebiit occidi, quid est nisi quia ipse Judaicus po- (II REG.'CAP.XXI.) « Factum est rursus"prseliuni
pulus legem portat, qua coiivincenle moviatur ? Ila- Philislhiiiorum adversus Isracl,etdescendilDavid, ct
que in lioc quoque adventu sno, civilali Dei et Ti*cgi servi ejuscurn eo, et pugnabant contraPhilislliiini,»
ejtis Ghrislo pcregrinus ilieservivit, quia res gesla, elc. Gob liitcrprelatur lacus. « In quo percussil,
et si in supcrficic causa daronalionis, in myslerio inquit, Adeodalus lilitis Saltus Polymitarins Bethle-
lamcn est jirophetia viflulis. Rem gestam sic dam- bemiies Golialh Gethseum."»' Idcirco lacus dicilur
iiamus, iil iJiyslerium ampleciamur. quia sicut in lacum Ieonum quis miiiiiur, ita semel-
CAPUT XXXV. ipsuin conlfa Gpliath David mSsil. Adeodalus ipse
David. Idcirco dicitur Adeodaius, quia a Deo est
a
Quoid.pto faclo .ipso pcenam tecipit, ftigiendo facie electus in
Absalou.filii stii', quod iii ipsa ruau , grande mp- regnum. Filius Salins,quia de sallu ubi
stefiuin Christi sii. oves pasccbat, est eductus. Polymilarius, quia de
Amplius autem ciim pro facto ipso picnam recipit genere Beselebel maler ejiis fuit. Belhleheuiiies,
fugiendo a facic filii sui Absalon, grandc in eadcin quia Noeirii et Rulh lempore' uhertatis reversoe
fuga sua Chrisli Filii sui speciat mystcrium, vide- sunt Beihlehem. Et quia panis causa liuih a Booz
U57 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — IN REG. LIB. II. 1138
nota est, propterea idem locus domus panis interpre-. A princeps inler tres. Ipse est quasi tenerrimus ligrri
tatur. Quareautemhisce nominibuslocoproesenliinsi- verroiculus qui oclingenlos interfecit impelir uno, »
gnitur.cum posset proprio nomine cxprimi compen- etc. Posl lam mulla, tanique ingenlia facta David,
diosius? Videlicet promyslerio niagno, quia profecto quoeras forle quibus viribus, quibus vel quantis
non sineniagno fulurorum prresagio qualuor isli nati fretus ipse fortibns illa perfecit. Et ecce fortium
de Arapha in Geth, quorum causa et quatuor isiic ejus cuneus nobilis- libi denumeratur, cuneus, in-
bella taxantur, ceciderunt in manu David, etservo- quam, triginla fortiuin, tribus fortibus, scilicet
rum ejus. Arapha quippe estOrpha ipsa altera nurus Abisai et Sobochai, et Jonalhan filio Semmaa fra-
Noemi, quoead populum suum et ad deos suos rcversa tris David, proeacutus amplius tribus fortibus, id esl,
est persislenle Rulh in co quodcceperatdicendo: t Po- virlulibus, sapientia videlicet humililale et foiiilu-
pulus tuus populus meus, et Deus tuus Deus meus dine ipsius David lotus solidus ac ferreus. Nani
(Rtith. i). » Et ex illa videlicet Ruth, Chrislus pro- < sedens in caihedra sapieniissimus, > ecce sapien-
cessil, juxla illud Isaise: « Emitte Agnum, Domine, lia. < Ipse est quasi lenerrimus ligni vermicultis, >
doniiiiatorem lerrre. de pclra deseiii, ad monlem ecce hunjilitas. i Qui octingentos inlerfecil iinpeltt
filioeSion (Isa. xvi). > Chrislus, inquam, de illa pe- uno, > ecce forlitudo. Tres ergo forles computanlur
Ira, id cst, muliere gcnlili, sed firroiter (ideli, David B in uno David, quos el diligenter nobis Scriptura
iste et qui de seraine cjus nalus esi, Cbristus proces commendare studuit, cum ait: < Abisai f ralcr Joab
sit, ex isia aulem, scilicet Arapha Goliatb, el coeleri nominatus in iiibiis, el inler tres nobilior, eralque
isti, JesbietSaph, et vir excelsus qui sine nomine eorunv princeps, sed usque ad tres primos non per-
ponitur, senos babens digitosin manibus et pedibus. venerat. > Idem enim esl ac si diceret: Quaravis inler
Fuerunl enim quinque, quorum duo scilicet Golias Ires fOrles nobilior, et eorum princeps fueril, tamen
Philisthoeus, et fraier!ejus GoUalh Elhrcus ceciderunt nec fortitudoejus foriitudini David, necsapienlia ejus
in ntaiiu David, reliqui autem in manu servorum ejus. sapienlioe David, nec humilitas ejtis humilitali David
Nuin ergo absque mysterio sic contigit ul modo su- coxquari poluit. Sane cur fortes isti scrihantur for-
pradicto disparatse dure riurtis Noemi tam adversas tiuin forlissimi fuissecum David, altera prsccedens,
in alterulrum generationes ederent, el sic in manu allera subsequens causa evidenter ostendit. Prrece-
hujus siirpis illius monslra caderent ? Igilur isiis dens videlicct, quia tres isli, illi sunl servi David, de
iioiuinibus sive appellalionibus David, rayslice Chri- quibus supra diclum esl: <.Hi qualuor nati sunt de
stus designalur, et islis bellis quibus in manu David Arapha in Geth, et cecidcrunt in manu David, et
et servorum ejus slirpis adversre fortes proslernun- r servorum ejus (IIReg. xxi). >Namcum qninque fue-
lur, ejusdem Chrisli bella spirilualia significantiir, rint, duos quidero ex eis occidit David, scilicet
quibtis uiimicum omnium verilaii mendacium deslrut- GoliamPhilisihreum, elfratremcjusGoliatliEtliseuni,
lur. Nam Adeodalus ipse est, de quo prophela ceci- singuli aulem servi ejus, isti singulos intcrfecerunl,
nit: < Parvulus natus est nobis, filius dalus cst videlicet 420 Abisai et Jesbibcnob el Sobocbai
nobis (Isa. ix). > Filius sallus ipse esl, qui in saltu Saph, Jonatban vero virum excelsum senos in nia-
hujus sseculinatus, Filius hominis ovium spiritualium nibus pedibusque digitos habentem. Altera et secun-.
curam suscepit, suffocalurus lcones et ursos, qui dum proesentem descriptioriem subsequens csusa
sunt spiritus maligni. Polymitarius ipse est, qui hsec est. < Desideravit, inquit, David aquam, el ait:
cum PatreDeo, solis ac lunse, slellarumque opere Si quis daret mibi potum aquae de cisterna qux est
vario ccelum fabrefecit, imo et Ecclesiam suam in Bethlehem juxla portam. Irruperuut ergo tres
yario virlulum opere perornare non desinit. Betble- forles casira PliHislhinorum, et hauserunt aquanv de
hemites ipse est, cujus advenlu Ecclesia praesens cisterna Bellileliein quae eraijuxla portam, et allu-
Bethlehem facta est, id est domus panis, quemad- lerunt ad David. >lgitur tres isli fortes quidem, sed,
modum dicil: < Ego sum pauis vivus, qui de ccelo uljam dictum est, usque ad tres primos, id cst ad
descendi (Joan. vi). » Haecplane, quse dicta sunt, D tres virtutes non pervenerant, ad quas pervenerat
sequentis carminis verba conlirmant (CAP.XXII) : David. Quare aulem Joab neque inter tres, necsal-
< Dominus, inquit, petra mea et robur meum, et tem inler triginta forles numeralus esl? Videlicet,
Salvator meus. Deus meus, fortis meus, et sperabo quia non hic tantum vires corporis, sed potius vir-
in eum, » etc. Nam aliquanlis verbis demutalis lules aniini speclantur, in fortibus David. Porro
carmeri islud psalmus seplimus dccimus esl, quem Joab interfecerat duos viros justos, roelioresque se,
prophetico spirilu in oersona Chrisli decantari du- Abner filium Ner principem miliiise Israel, elAmasa
bium iion est. principem exercilus Juda, el effudcrat sanguinem
CAPUT XXXVII. belli in pace, id est in dolo vel pacis. simula-lione.
Recte ergo in numero forlium David conscriplus non
Qui tres et
forles primi, qtti tres fotles secundarii, et
et esl. Altamen ulrumque scelus una ipsius morle
qui iriginla forles fuerint, quateJoab, neque
inter ires, neqtte inter Iriginta saltem nunieratus expialum est. Quapropter sic de illo scripium esl :
sil. t Ipse , videlicct Banaias filius Joiadse, descendit
(11 REG. CAP.XXIII.) « Hrec iiomina fortitim et percnssit leonem in media cislerna, tu diebus
David. David sedens in cathedra sapienlissimus nivis.» Leo iste Joab ftiit. n In media cisterna,»i'd est
 1139 RtiPERTI ABBATIS TMTIENSIS 1I-40
in domo Domini, ubi cornu altarfs tenebat. Cisterna jA Pater, ita ut iri omnem lefram sonus eorum exirel
itteoi dicituf, quia sicnt aqua cislernae immunditiam (Psdl, Sviii), et ipsi veiut condensi et valde muniii
auferl, ita eliaro nibiloniirius hrec cisterna, id est, adversariis resiiter.unt, et Koc lotum nori ex se ipsis,
sancuiariuni Domiiii, peccata expiabat < in diebus sed Doinini confiieritur esse donuiji. fuerunt, in-
nivis,> qjiia per moriem peccsilumexpiayit.Nolandurii quam, tres isti fof tissimi, verurijlamen ad illos tres
tarnen, exceplis tribus fortibus primis, id esl tribtis pfiriids, iiulius eos pefveriisse cfediderit, Nam « quis
virtulibus David, tres esse fortiuni subdistirictioiies. in nubibus oequabitur Domino, aut quis sirailis erit
Prima videlicet, qua cohscripti stint Abisai, Sobo- Deo inlef filios Dei ? » (Psal. ixxxviii.) Prima ia-
chai ct Jonalhan, qui erarit curu David, sed nori men post magnutri David viciorirc palma merito
usque ad srcpediclos tres primos peryenerarit. Se- cbricedittir iliis, qiiia videiiceide filiis Orplia, quod
cundam, qtia supputantur Efeaiaf filitis patrui ititefpfetatiif cetiiitcejus, duos t^uideraTjavid, hi au»
David, Alioiles, el Semma filius Aggoede Araii, et teiri sirigtili sirigiilos Hjterfecefunt ex illis". Duos
Benaias filius Joiadrc, qtii ad tres iion perveneraht, quasl filios" cefvicosi diaboli Chfislus inieffecit,
Scripiufa, inqiiit, el pfirrios. ririfi addit. Tefiiarii, quarido et priniogenitam diaboli morlem animarum
qua cnrsu continuo Iriginla liumerariiuf, qiii suril bi: nostrarum mofleijtlri devicit, el vilam corporum
Asaliel, Elehanan, Semmadech, Elichahj Eles, Ilira, 1B riostfofuni fesufgeridd repafavlt. Futufum quod
Abiezer, Moboromai, Seimon, Macharai, Eleph, Itai, lbqiiiiniif, qtiia:pfbfeclb qiil baptizati iri morle ejus
Banaia, Pharaionites Elbai, Abialbori, AzriiaVet, (Gal. iti), pririia jam resiirfeciione resurreximus,
Eliaba, Seniriid de Arai, Ajaro, Elipheleth, Etiafti, securida cafriis fesuffectione iri yiiafri alqtie incor-
Esrai, Fafai, Gigaat, Barii, Seiecti, Naarai, ffa, riipiionem fbsiifgemus. Efgb qrii unumi ex quiuqutj
Jareph, Urias Etbsetis. flaqiie orrines iii suniinrt lapidibiis suis in fforiterii Goliseconjecit(/fieg. xvm),
triginla septem leguntitr, ilai videlicei, ut priiniis quasi ad lapidehv aliuin inanuni protinus inisii, u|
sil David, qui appellatur Adeodalus. Fbifes istos iri Goliatli ffaifgfii ejtispefciilefet, sed hdiidum oninino
litlera spectamus, fortes alios in spiritu requira- percussit, qtiia secundum cafneiri iri seinelipso qui-
ihus. deiii fesuffexit, sed ribstra iriors Sri Victoria ejus
CAPtit XXXYIiL liecdiirii fUnditus absorpta esi. Inlerim super alios
Quomodo mysiice sedeus in calhedra sdpienlissiin&s tfes Ofpha filios fbftes isti irruuril, eosque pefcu-
DominitsJ~e'SUS GHtisins, et qui foftes ejus ptimif tt titifii, qiiippe tjui verbo Dei dirinem proterunt veri-
quisecundar'ii,qui triginla fortes sint,«l qni siulduo
de filiis Orpha, quosipse pereussu, qni retiqui ires, tatis advefsafiuin, scilicei Judreum, paganuni et
qttcs percittiunl viri ejus. _- iirerelicum. Ila totiuii genus parlis adversre cadit in
t David sedens iu catbedra sapieniissimus inler * inaiiu fiavid et sefvorum ejus, dum Ghrisius ct per
tfss, > Dominus el filius hiijtts fiavid Cbristus esi, semeiipsuiij caput, et pcr forles suos loluni debe>-
sedel enim istc in catliedra sapientissiiiius fiavid ; lal diabpti cprpiis. Posi isios tres forlissimos, tres
sedet, inquara, in sede majeslatis, diccnie ad eum alii proxime sulisequuntur, qtti tamen ad eos non
Patre: * Sede adextris raeis (Ptdl. cix). >Quiriani siint perveniunt, yi.deiicet Eieazar, Semma, et Banaias.
jlii ?d quos nullus forlium pervenil, tres fofies ejus, Post aposlolos quippe marlyres incedunt, pugnato-
liisi unus fieus, forlissimus Paier, et Fiiiiis et Spvfi- res ejusdem Trinitatis, foiies quidein et ipsi, ut me-
ttis sanctus ? Etenim sola quideiri Fiiii persoria, niiric rito iottim iri illis giorietiir regnum David, id csl, om-
iiominem suscepit, et sola ihcarnala esl, sed iiimio- nisEccIeMaChrisli,yerumtainen).nferiores aposlolis.
niinusforlisejus, Paier,et fof tisejus.Spifitussancius. Post islos ordinantur el alii triginla forles,omnes vide-
» P»ief, inqtiit, in riie iriafierisipse facit bpefa (Jddii. iicel gloTiosi ejusdem sanctse et individuse Triniiaiis
jtrv), et ego iri Spirilu Deo ejicio dsenjoiiia (Luc, confessores, fidelilef credendo, et prsecepla Deca-
xi). >in hoc igiiiif sapieritissiirius Paier est, iii boc et iogi fofiiief adirivplendo, facii iiisigries, ac proinde
Spifilus sanctus, spiritus huniilitatis, < quasi tehef- nos infirfniores ac piebeios, magni David raililcs
riiivusiignj vefmiculus est, > qupducequasiveririein, ]0 iHeriiis brsaciphis protegefe valentes.
ei iion lionjinem se coritefi pefpessus esl, iri Iioc 421 CAPUT XXXIX.
Vefburii Dei esi iii iiriaiij eariifjenique persoriam
Cut Urias Ethteut innumero triginia fortium poiilus
unilurii Homini, quod et foriitudo ejiis est, iri qua sit; et qttid vel quomodoDavid mmerando populum
perciissit dclingefitos iropeiit urio, nioriiiiis cnim iieliquetk,s( quid significet qrea Ornan Jebuswi
seinei spdiiavit iiiferbs, ei niiiic sederis Iri caihedra, tiiyslfce.
bniriesiudicatuf us est vivds etmoftiips. Quis ohihiutii (IIRKG. CAP.XXIV. j <Ei addidit furor Domiiii
foiiiurii arigelofiirii aut hominum hucusque pefveriH? iiasci conlra Israel, commovitque David in eos di-
Fuefurii pst euni tfes foftissimi, videlicet aposloli cenlem ad Joab : Yade et numera Israel et Judam,»
primi pracdicalbres Trinitalis, quoruni fortiluilinem elc. Triginta fortiuiri ullimus posiius erat Urias
it et ridnjiriihns pfopfiis tfes iili pririii ofdiries fories Etliseus,"videlicet pfopief M qnod sequilur, < et ad-
I piilehfe expriiriuril. Abisai riamqiie patris saciifi- didit fufof fioirijrii ifasci colilra Isfael.» Jam enim
eium, Sobochai condensum; JonathaTi Domihi do- ullio facta fuit in Dayid, et in domo ejus, in populo
hum interpretatur. Siquidem per illos resurrectio- yero qui rioltiit fesistefe DaVid ih periirierido Uria
nera sacrificati Filii sui, lestiiicarido fugiii Detis Etlia3b|tiecdiini uitfo dlviria fac&futfaYi Poffoqriid
1141 DE TRINITATE ET OPERlBUS EJUS LlBRIjSLII. - IN REG. LIB. III. !U2
iiiyslerii prresens locus conilneat, ex eo maxime. Aminus pestilenliam in illum Israel, de mane usque
colligitur, quod ex occasione csedis constructa est ad lempus conslitutum. » Jtixta litleram, tempus
doraus Domini in area Ornan Jebussei, videlicel ho- constilulum dicil, quando sacrificiurii .vespertinum
ininis gentilis. Dixit enim David : « Hoecesl domus bfferebatur. Crelerum juxla mysterium hoc, tempus
Dei, el hoc altare iri holocauslum lsrael. Et prsecepit cOnstitulum esl finis sreculi, quando cessabil pesli-
ul congregarentnr omries proselyti de tefra Israei, lentia hrec quse nunc in populum illuin desaevit. Cuni
et cousiituit ex eis laiomos ad crederidos lapides ct enirii pleniludo gentium subintraverit, lunc omnis
poliehdOs, ut sedificafeiur domus Dbiriirii (/ Pttr. JSrael salvus erit (Rom. xi). Interim moriuntur ex
xxu), > etc. David ergojgloriaburidiis in muHHudine populO sepluaginta millia virorum. Numerus isle
exercilus, queni, ui in Paraliponjenon legitiir, iiici- ex seplenario denarioqufc perficitur. Septenarius
tavit Salaft, ut nuhiefaret Isfael (J Par, xi), ctijus uiiiversilalem, denarius Mosaicairi sblet significare
nisi carnalis popiili Isfael glofiantis ih operibus legis ' legem. Igiiur sepluaginta millia virbruriJ lnoriiintur,
lypum tenei? arbilfafi hamque quod ex operibus legis id esl qui contempta Chrisli gratia de operihus legis
justificetuf, citrii Abfaham nori ex operibus, sed ex gloriantur , universi condemnantur. Porro in area
fide fuerit justificalus, id plarie est ih curribus ei in geniilis hominis angelus Domini conspicitur, qui et
eqtiis cohfidere, et quasi imiltiludiiiem exercilus B prrccipit prophetoe, ut dicat David , quod ascendere
numerare. Clrimal hsec Aposlolus : < Si enim Abra- debeai, et conslruerealiareDomino illic, quia vide-
ham ex operibus iegis juslificalus est, habet gloriam, iicet omnis testatur Scripuira propheiica, quod iu
ged non apud Deum (Rom. iv), > elc. Persisiit in fide genlium upa slt Ecclesia Dei, extfa qtiam ille
^ontentioiie pertinax Judseus, el quae sola jusiificare angelus magni consilii, qtii reliquSas Israel salvei,
potesl fide Jesn Cliristi conlempia, numerosam sibi rieqnaquam inveniri possii,-
juslitiam arrogat ex operibu.s. < Iraniisit igilur Do-

IN LIBROS REG0M LIBER TERTIUS,

(III Reg. I-Xl.)

CAPOT PRIMUM. opertus nbn ealefaclus sil; et qiiatem illi tirglnem

Qttod Salomon ,•cui vivens aclhuc pater fegnum dele- «dolescentulam sui pronliettBatwtierinL
gttvit, lypum Christi gesserii, juxta versicutum i Et fex David senuerat, nabebalque selattf' plufi-
psalnii i,xxi: « Deus, judkium tuum regi da.»
(IU REG.CAP.I. j < Et rex David senueratf habe- nios: dies.» Vere iste David seriuit, habetque selatis
batque retatis plurimos dies, Cumque operiretur ve- Q phirimos dies, irrto seiefrjitatis, qiieinadrijodtiin et
slibus, non calefiebat,» elc. Jam in Salomonem Daniel: < Aspiciebarii, iriquit, doriec tbroni positi
ingredientibus, et hujus partis quoque mysteria essent, el antiquus dieruin scdit (Dan. vn). > Ac
t
quserentibiis nobis, psaltnus ille qui inscribilur t jn deinceps: Aspiciebam ergo irt visione noclis, et
Salomonem,» id est sepiuagesimus primus, pro lu- ccce cum hubibus cceii,qriasi FHius homiriis veniebat,
cerna uecessaria occurrit, Qiii enitn hic foris opefa- et usque ad anliquum dienim pervenit, et iri con-
tus est, Salomonem illum faciendo hseredem regni spectti ejiis obtulerunt eum. Et dedit ei poteslalem
sui, dicit illic in spiritu paler ipse Dayid : < Deus, et honorem et fegnum, el omhes populi, tribus et
jmliciiim lumn regi da, et juslitiara luain filio re- linguse servienl ei (ibid.).i—t Cumque operiretur ve-
gis,» eic. Hrec profecto cum dicit, ipse in facio suo, stibus > ille anliquus David, < non calefiebal,» inquil.
iiludse prrefigurasse iiinuil,qttodnunc tolusorbis au- Plane calor ejus, charitas vel amor ejus esi, sanclus
divil, quia Deus Paler magnus utique rex, judiciuni ejus spirilus esi. Nunquid ab illo calore suo unquam
el juslitiaro suam, Filio suo regi Ghrislo dcdit. Nam senex isto, vel aniiquus reffiguit? Non ulique sibi,
< Pater non judicat quemquam, sed judicium omiie sed nobis quos inter ipsumque propter peccalum
deilitFilio, ul oranes honorificent Filium, sicuthono- primi hominis, paries inimiciliafum consufrexil.
rificant Palrem, > quem et juxla psalroiim prsedictiim D Nam in illo calor seiernus, amor sernpitefnus, Spi-
<adorabunt omnes reges, omnes gentes servient ei, > ritus sanctus consubsianlialis et corclernus est. Ve-
elc.qure utiqite in Gbristum vere Salomonem, id est rum, ubi priroiis homo conlfa illum peccavit, calor
pacificum,diclaesse,ipsa litlerre superfiei.es cogit in- amoris ejus'intrinsecus a genefe huniano juste se
lelligi. Igitur David rex fieus Pater, Salomon yero abscoridil. Operiebaiur vestibuS, honorabatur caere-
Chrislus Dei Filius hic mystice intelligendus est. inOniis legalibus, at vero i lex hihil ad perfectum
422 CAPUT il adduxit (Hebr. vn),» sacerdolium legis ntillo modo
Quodjam rex David, in eo qttod senuerai, lypum ges- j)fo libniiiiibus Deo sacrificando salisfacere poluil.
setit Dei Pqltis, eiquoinodo idtisseiiiot vesiinieiilis Ilaqtie « cuni operireluf vcstibtis noh calefiebat,»ia
.1143 RUPEBiI ABRATIS TUiTIENSlS 4144
est, cum servirelur illi prioris Tcstamenli crcrcmo- A XIII^.Superbe namque quasi inconsullo patre cleva-
niis carnalibus , servientes sibi in gratia per spiri- balur. Quippe qui jtisiitiam suain slatuere volens,
tum reconciliationis recepit. <Dixerunt ergo ei servi justitire. Dei nonerat, nec est subjeclus (Rom. x),
sui: Qureramus domino nostro regi adolescentulam < Ego, inquil, regnabo.» Nonne Domini est regiuim,
virginem, et slet coram rege, et foveat eum, dor- et ipse dominalor gentium (Psal. xxi)? At cerle,
niiatque in sinu suo, el calefaciat dominum nostrum nunquid Jiidoeorum Deus tanlum? Nonne el gentium?
regeiii. Quresierunt efgo adolescenlulam speciosam Imo et gentium. At ille legebat quia < nolus in Ju-
in omnibtis finibus Israel, ct invenerunt Abisach drea Deus, in Israel inagnum nomen ejus(P*. LXXV), >
Sunamilem, et adduxerunt eam ad regcm.» Servi et idcifco putabat quod Deus nunquam, nisi ejus
.isii David, prophetse Dei sunt. Virgo hrec adolescen- quod in manifeslo in carne est Judaismi, deberet
lula, fideS est. Yiderunt seryi isli, quod huinano esse Deus. Faciebatque sibi currus et equites super-
genere non calefieret aul repropHiarelnr Deus lega- biendo sciUcet et quinquaginla viros qui ante eum
libus crcremonils coopertus, et idcirco quoesierunt currerent, per qnod inielligimus creremoniarum
hanc yirginem , banc adolescenlulam, id est fidem. oslentationem, in quibus quasi jubilseum sibi arro-
Planesi sensum eorum intelligas, si spiritum eorum gabat, id est dimissionem vel juslificalionem. < Nec
inlitleris ipsorum perspicias, invenis-quia viclimas B corripuil eum paler suus aliquando, dicens : Qnare
St holocausta Judaeorum veluli vestes inuiiles fasli- koc fecisti?» Videlicet sapiens rex, gravi iram tem-
dsyit, et Ddem per quam Abraham crelerique pa- perabat sileniio, slultam praesumplionem opportune
triarchse juslificati. sunt, sludiosissime perquirat. ita correplurus facto, ut non esset opus verbo. < Erat
Natti < sicut pannus menslruatre, oranes juslitire autem et ipse pulcher valde, secundus nalu posl Ab-
noslrre (Isa. LXIV),I— <juslus. autem, inquit,ex fide salon. > Notandum secundum quosdam ila Iegi.
vivit (Uebr. x; Habac. n). > Ubi. autem invenerunt <Et ipsurij peperit post Absalon, > subauditurpecca-
cam?ln Suna, quod interpretalur caplivilas, sive tum. «Etsermo ei cum Joab filio Sarvise, et cum
inortificatio, vel cerle despeclio, unde et ipsa fides, Abiathar sacerdole, qui adjuvabant partes Adonire. >
Sunamilis dicifur, id est capliva sive ujorlificala . Joab inimicus vel est Paler, Abiallvar paler supetfluus
vel cerle despecla. Eorum namque esl fides, qui in interpretalur. Ergo stulto illi populo.de quojam
hoc sreculo peregrinaiilur (II Cor. v), maneiilem dictum est, Ctim Joab et Abialhaf, id est cum inimi-
hic non habentesciviiatem, sed futufam inquiren- cis et animse suse prsedonibus Pharisseis, et superflua
les (Hebr. xin), proplcr quod et huic mundo despe- docentibus sacerdotibus vel ponlificibus sermo erat,
cti sunl, tota die morlificanlur (Rom. vm), quorum sermo vanus, sermo inulilis, qualem utique dete-
principes vel palres secundum eamdem fulem Abra- " slando Deus per prophetam dicit: « Et ipsi sedifica-
ham, lsaac et Jacpb, exsiiterunt, peregrinando pro- bant parietem, illi autein ljniebant cum lulo absque
pter fidem, et confitendo, < quia peregrini et hospiles paleis (Ezech. xm).» Ac deinceps : < Propterea
sunt super terram (Hebr. xi). > In illis utique servi erumpere faciam, dicit Dominus Detis, spirilum
isli David Sunamitem hanc invenerunt, viderunt tempestalum in indignatione mea, et iniber inun-
enim quia non ex operibus legis, sed ex fide jusli- dans in furore raeo erit, et lapides grandinis irse
ficali sunt (Gal. 111).< Erat autera; inquit, puella in consumnjationera, el destruam parielem quem
pulelira nimis, dormiebatque cum rege et rainisira- linistis absque lemperameuto, et adsequabo eum
bat ei. Rex vero non cognovit eam.» Plane pulchra terrse, et revelabilur fundaineritum ejus, et cadei,
ei Deo placitaeral fides, et b.eata spe in Deo, fideles ' et consumetur in medio ejus (ibid.), etc. Talis nara-
antiqui requicscebant,veruinlamenrem salulisnon- " que structiirse parielis recte comparantur Judaica
duni accipiebant. Ergo rex non cognovit eam, id opera, quia, cuiri Dominum labiis honorarent, cor
est," necdtim acceptavit usque ad salutem perfe- eorum ab eo longe erat, cum Detim Patrem Deum
ctam. suum esse dicefent, Dei Filium impia nimis in-
liriienlibus pontificibus et
CAPUT III. jvlionorab.ant vesania,'
Quod Adonias qui elevabalur,dicens: < Eqo regnabo,» ' Phafisoeis ltito absque temperatura. Mollibus
JHdnici.po;)M/i/j/pum gesserit, et quid sit. mysiiM quippe suasionibus infelicem populum decipiebant,
quod Joab et Abialliar adjuvabanl parles Adonim, cumnonessetpax (ibid.),t
Sadoch aulem sacerdos, et cwteri robitrqiie exerci- ' 423dicentes:<Pax,pax,
tus nonerat cttm Adonia. . nam poliusbellum fuit, tam de coelo quam de lerra.
: Ruit
<'Adonias aulein filius Haggitb elevahatur, dicens: denique pafies eorum, et revelatum est ftin-
"damentum ejus Deo invisibililer, et Romano visi-
Ego regnabp. Fecilque sibi eurrus et equiles, et
biiiter destruerite exercitu. « Sadoch vefo sacerdos,
qiiinquaginta viros, qui ante eum currerent.» Ado-
. iiias dominalpr Dominus, Haggilh meditans siye lo- ' Ct Banaias filius Joiadre, et Nallian propheta.et
et oritne robur exefcitus David non
quens iriterpreiaiur. Ergo juveneuliis.isle sluHus ,et ' Semei, et Rliei,
Banaias cw-
imprudens carnalem significal populum Judaicum ' efaiit fcura Adonia. > Sadoch juslus,
Jlosaic* itigis alumnum, qui labiis quidem Deum menlatius vel iedificator Domini, Joiad.i Domini
liouorabat, dicensv: «Dominator Donunus, Dominatoi cdgnitio, Nalban dohum interprelalur, Semei audiens
Doininus,» eihoc in matresua Synagoga loquacitei me, Rhei paslor ineus dicitur. Semei ipse est Na-
iccniltebalur, cor autem cjus longe eral a Deo (Isa, bath palef Jeroboam, quiTuit magister Salorao-
 1145 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN REG. LIB. III. U4S
nis. Rhei auiem ipse esl Irhajariles sacerdos David, A postquara per mortem .Cliristi judicium nuuidi fa-
id est magisler. Non ergo minime partes suas ctum esl, sensus discipulis ejus aperlus est, ul in-
stultus ille juvenis infirniavcrat, qui tanlos et lales telligerent Scripluras (LKC.xxiv). Igitur Beihsabee
non vocaverai, qui lalium vel favorero qurerere, vel cum prophela consilium ineunle (per quam supe-
eonsiliis inniti contempserat. lmo peramplius stullus riusspiritualium intelligentiam significari diximus)
pcpulus ille, de quo jam diclum cst, semelipsum Salomon [rex consliluilur, quia videlicel prophe-
annihilaverat, qui cura sibi ex operibus lcgis regnum larum dictis adimpletis el spirilualitei' inlelleclis,
vindicarent juslum et sedificatorem Domini, cogni- Chrislus Dei Filius agnoscilur rex pacificus, rex
lionem quoque vel audilorem Dei Palris et pastorem palernse gloriae, el omnia trahit ad se (Joan. xn).
suum, quibus cunctis noniinibus unus Chrislus uon Vivenle adliuc patre rex constituitur, quia profeclo
ineple prsedicatur, non quoesierat, imo spreverat qui luinc regera Cbrislum conslituit Deus Paler,
atqtte repulerat. < Nam ct Salomonem, inquit, fra- nunquam morilur, qui, inquain, conslituit, hunc
trem suum non vocavit. » regem < hseredem universorum (Hebr. i), > nun-
CAPUT IV. quam morluus, nunquam est moriturus, quodquc
mirura atque unicum habclur, nunquam morlui,
Qttid sit myslice,quod loqttenle Naihan prophela cum B nunquam moriluri Palris hseres Chrislusest, semel
Belhsabee,id agilur, ut Salomon in regem ungalur, mortuus el
ct quid sit quod viventepalre rex conslituilur, quid' redivivus, nunquam ultra moriturus.
tuula palris, quid mulliludo canenlium quw post Sedetque < super mulam regis, >imo et super soliura
illutn ascendit. palris, id est, super omiiem Ecclesiam, qure revera
< Dixilque Nathan ad Belhsabee matrera Salomo- vehiculum esl Allissiini, et stiper omnem princi-
iiis: Num audisti quod regnaverit Adonias filius palum ct poteslalem, stiper thronos et dominaliones,
Ilaggiih, et dominus nosler David hoc ignorat? » — < sedet niiiic ad dexteram majeslatis in excelsis
< Hoc ignorat,» inquit, id esl non approbat. Nam (Hebr. 1). >Pro hoc ecce universa muliitudo ascendil
supra non ignorasse dictus est. Sed « nec corripnit posl eum populus caiienlium et lsetamium, et inso-
eum pater suus, ait, aliquando dicens : Quare hoc nuit lerra a clamore eorum. Nam ccelorum.gloriam
fecisli? > Ergo < et dominus noster David hoc hanc enafranliuii), id est aposlolorum linguis
ignorat,) inquit, id est, non concedit, non vult, non omnibus loquentium, magnum audivimus gaudium,
approbat, ut videlicel mulierera majorem capiendi quia i in omnciii tcrram exivit SQIIUSeorum, et in
consilii fiduciam addat. < Nunc ergo.veni, accipe a fines orbis lerrre verba eorum (Psal. xviu). > Sed
rne consilium, el salva animam luam, filiique tui riec illud a mysterio vacat, quod servi gralulanles,
Salomonis. > Loqucnte et ineunte propheta consi- G et Domino regi benedicenles, amplificet, aiunt, Do-
lium cum Belhsabee, et utrisque consistenlibus minus nomen Salomonis super nomen. luum. Nam
coram magno sene, el sapiente rege David, Salo- anlea nolus erat lanlum in Judsea Deus (Psal.
mon, quod interprelalur pacificus domintis, rex LXXV),poslquam autem regnura accepit Dei Filius
inungitur, et ascendente universa multitudine post in omnes gentes, lam Patris quam Filii gloria prrc-
eum; et populo caneiuium lubis etlsetantium magno dicalur implela hac propbetia : < Exaltare stiper
gavdio insonuit terra a clamore eorum, sic proelo- ccelos, Deus, et super omr.em lerram gloria lua
cuto rege, illique proecipiam ut sil dux super Israel (Psal. cvu). >
et Judam. Illud nempe in hoc esl myslerium quod CAPUT V.
judicio sedente, juxta Danielem , et libris apertis Cur Satomon
poslulanlem sibi uxorem Abisach Sttiia-
venienlem, ut supra jam dictum est, cuni nubibus mitem Adoniam occidil, el quod luiic siinile re-
cceli, quasi Filium hominis, et usque ad anliquum gnante Chrisio accicleril.
dierom pervenientem, in conspectu ejus oblulerunt (III REG.CAP.II.) < Quare, inquit, postulas Abi-
eum. et tledil ei polestatem, el honorem, et regnum sach Sunaniilem Adonise. Postulaciet regnum,» olc.
(Dan. vn). Libri namquc aperli snnt, quando Spiri- ,rv Insidiosa fralris sui inoliroina, rex Salomon sapicns
tus sanclus per Cbristi passionem dalus est hoini- et providus deprehendil, nc videlicet quod futiiiiini
nibus, per quem aperla et inlelligibilia facta sunt crat, si Abisach darelur poslulanii, ille quasi reginre
mysleria Scriplurarum. Esl quidem judicium fulu- potitus nuptiis, spem resumeret regni reciiperandi.
rum, quo et aperiendi sunt libri conscienliarum, Hoc, iiiquain, deprebendit, ct idcirco scandala sibi
queinadiuoduin in Apocalypsi scriptum est : « Et et Tegno suo suboritura proescindere feslinans.
vidi mortuos magnos el pusillos stantes in conspectu « Hsec, inquit, faciat niilii Deus, et hsec addat, quia
throni, et libri aperti sunt. Et alius liber apertus contra animam suam loculus esl Adonias veibiun
est, qni est vitse, el judicati sunt morliii cx bis qure hoc. > El coiilinuo. < Vivit Dominus, quia hodie
scripla suiit in libris secundum opcra ipsorum occidetur Adonias,jeic. Occisusest Adonias.octisus
(Apoc. xx). > Verumtamen eljiidiciuin jam factum est et Joab, quia post Adoniam declinaverat, et post
est, illud videlicet de quo Dominus cnrii passioni Saloinoncin non dccliiiavcrat. < Ejecius est autcm
jain propinquaret : < Nnnc, inquit, judicinm est ne sacerdotio fungeretur Abiatbar. > (III REG.
niundi, nunc princeps hujus mundi ejicieiur foras CAP.III.) Ilis peractis, « Confirroaium, inquit, est
(Joan.. XII).> Jllo judicio libri aperli sunt, quia, regnum in manu Saloraonis. > lla piane ut con-
 1147 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1148
firmareliir regnuhi et fides Christi, ut stne scandalo j\ redificasse docet humani cor[.ons, septem iuilum vel
Judaico inoffensum curreret verbum Evangelii, data ornalum eolumnis, qiire tiniversa sunt dona septi-
esi civitas Jefusalerii et omnis' gloria tenipli manu- fonriis Spiritus sancti? Igitnr templuro illud manu-
Jaeti extermiiiio pef rivanus Honiani irnperii, et faclunv sirie dubio tcmpli sancii, templi Dominici
cecidefuht iri ore gladii; et captivi in omnes genles cbrporis lyptis fuit, cujus de lalere dexiro, juxta
adducli stiiit. Quid eriim moliebantur jpsi quoque Ezechiel, aquse viventes, aquie salubres egressre
qui ceciderant ex Judseis, iniO qui sub nomnie disci- suriij etomnes ad quos pervenit aqua ista, ^salvi
pulbriiffi advefsabanlur discipulis Ghrisii filii Chri- facti sunt (Ezeclu XLTII).»
siiaiii, etpseudoapostoli? 424 Cserenioniis legis CAPUT VIL
perriiiscere volebaht fidera EvarigeliL < Surrexerunt, De mensutis ejusdem templi, quid sinnyslice.
aii Luc.is in Actibtis aposioIOrum, quidanr de hse* i Domns atitem quara sedificabal rex Salomon
resi Piiaiisreorum; qui credidefant, dicentes : Quia Domino, habebal sexaginla cubitos in longiludine
opoftet cireiimcidi eos, siibaudituf, qui ex gentibtis et viginti cubilos in laliludine, et triginta cnbilos
cbuvefsi fiiefafit, prrecipere qudqiie servare legem in altiludine. > Hrec inenstirarum disiinclio, lam
MoySi (Act.xiv). Prcfecio cum hoec et liis sihtilia pulchra, quam mystica est. Nam templi prredicti
diceferii, ciirii c&remoriiis Jegis fidem Evarigelii 1B iriliaiiita.tbf, DeuS Pej Filttis ipse est, per queuj et
commiscere vellent, quasi Adoriias posiulabat sibi senario dieriira nuniero, concia opera siia condidit
Abisaeh Suriamiterii, tiUibri fidei Chfisti, sed ope- Paler DeuSj et per quera in morite Sina decein prsc-
ribhs legis cunctam arrogaf ent juslittse dignitalenv. cepla legis scripsit in tabulis idera Deus, vel Dei
Sed providit sibi el regno sito rex Sapiens Ghristus, digiltiSi Ergo tenvpli hujus Iongitudo pulchre sexa-
ihterficierido Adoriiam 6i eos'quiadjuvahahtparies girita cubitofum est, qui numerus ex senario et
ejiis, Iradidit eniih,- ut jaiii 'dlcltim est j-exieriviiaio tlenario per latiludinem conlicitur, ut erubescat
civiuilem Jerosolyirishi et teiripium ejus-, ne aliqua- Cerinlhus, Velomnis hserelicus, qiiicunque assererc
lenus Abisach, id est fides Cbrisliana iri spem ejus ausus est, quod lemplum hoc Maria Virgine non fue-
pcllicerettir, et slatite gloria templi manufacii; quid- rit longius, id est, quod cx Maria sumpsit initium
quam in Sacris Jiidseorum virtulis esse suspiearetur: ChrisitiSs Pofrb latiludo viginti cubitartim, habitan-
Jaiii ad insigrie et iiobilissiraura ejus opus; id estad teui alque difftisam in islo teroplo, significat chari-
templuiri currifnus, ut in eo qiioque juxta proposi- tatis ampliiudinem. Hic nerape numerus, "id est,
tufti riostfura sacfa Gliristi Fllii Dei roiracula quse— vicenarius, in decenno limite binarius est. Disit
rariius. auien» isie quia in dtiobus prsecepUs, scilicet in
CAPUT VI. (" dilectiorte Dei et in dileclione pi-oximi, universalex
De templo Sdlohionis, quod cotpdris Clifisli typus pendet et prophetse (Matih, xxii), Igitur lalitudo
ftieiit, secundum testitnonium Apocatypsis< hrcc lehipli raanufacti perfectio esl gemiiiae dile-
(lilREG.cAP. VI.) «Faetumest igitur quadringgiite- ciionis plenarire, permanentis in illrj leroplo non
simo et oclogesimo anno egressionis filiorunj krael raanufacto Domjnici corporis. Nam et Palrem diligit
de terra jEgypti in anno quarto, mense Ziph, ipse et nos, quibus per carnem proximus faelus est, et
esl mensis secundus regis Salomonis sriper Israel, usqne ad raortem dilexit. Siquidem de dileclione
redificare ccepit domum Domino. > Hrec doirius, aut Dei Pairis dicil: < Sed ut cognoscal mtindus qnia
templum Domini, cujus inJiguram vel lypuin redifi- ego diligo Palrem, et sietit mandatuni dedit mihi
calum sii, non nostra conjeclura, sed Seripturarum Paterj sjc facio (Joan. xiv). » De dileetione aulem,
Iraderidum est testimoniis. Primus ipse Doniiiius, qua nos diligit, cuin dixissel : t Hoc esl prseue-
cuni inlerrogarelur in leniplo a Judrcis, diceritibus : ptunj meumj ut diligaiis invicem, » Conljnuo sub-
< Qnod sigrium bstendis nobisquia hrec facis, > re- junxit, tsictit dilexi vos (Joqn.' xv). > Et quasi
spnndit et dixil: < Solvite templuriJ hoc, elin tribus qusererenius quomodo vel quanlum dilexisli nos :
diebus excitabo illud, Hoc autem, > iriquit evange- ,P < Majorem, ait, hac dilectioneni neroo habel quam
lisla, < dicebat de teniplo corporis siii (Joati. u).» ul animam suam ponat quis pro amicis snis (ibid.).i
Pfofcclo cuiii lirec dieit, teniplum illud mantifactuiri Yos amici meii eslis. Tandem aliuudine cubilorum
icmpii non maiuifacli, :d est corporis stii,' fuisse ttiginia, qnitl pulchritis, gloriosius, inagnificcntius?
lypiim vOluit intclligi.'El idcm evangelisla in Apoca- Denique .tricenarius numerus )pse est in deceno
lypsi dicit: «' Et lcinplum non vidi in.ea, t yide.lieet limite lernarius. El quis fidelium nescialqtiia pul-
tivii.vlc saneta Jcrusalem, < Doniinus eniro oinnipo- cherrima Dominici corporis fabrica usque ad pra?-
lens iciupium Hlitis csl et agnuS (A/joc.xxi); » Sed celsam sanclre Trinitatis gloriam alta est? Si qui-
v.i ipsc'Salomon significans cii/usin lyptim lenipluin dem Dominicus homo (169), una ex tribua, una, in-
illud sedificaverit : < Sapienlia, irtquit, sedificavit quam, in Trinitate persona est. Nec en.im quia ge-
sibidomum^exciditcolumnasseptemfProt). ix), >etc. minre gigas subslantire, quia Deus et homo est,
Quibus verbisquid alitidquahj Christum, Deivirtu- idcirco etiam duarum personarum Ghristus est, sed
tem, et Dei sapienliam (J Coti 1), templum sibi idem Deus et homo, una eademque persona est.
'
(169) Qriod de Clirislo dicit Domiriicus homb, significat hoc rioineri hoirio, riqn aiitem falione srip-
intelligeiiduni est rallone bumahrje naturre, quaiu posili, de quo apud August. Hb. i Retract.^ eap. 29.
 H&j DE TRINITATE ET OPERlRUS EJUS LIBRl XLII. — IN REG. LIB. III. 1150
Igilur alijtudo templi trigiiila cubilorum est, quia A Unde est illa vox ejus in psalmo : < Ego autein sura
Doroinicus homo in altissinia sanctrc Trinilatis gloria vefmis et non liomo (Psal. xxi). > Pulchre ergo de
. est. Sciendum tamen quia lcrna erant in templo altiludine porlicus Scriplura tacuil, quin, dum in
Iaquearia. Prima videlicet post triginta cubitos a hoc mtiudo miHtarel sub obedienlia Palris, tan-
pavimento. Securida post cubtlos sexaginla contra qtiam hoino niendicus et pauper nimia humilitale
suinmitatem poiiicuum. Tertia postcubitos cenlum conlcnlus fuit.
viginli, in summilate tolius doinus. CAPUT IX.
GAPUT Vfll, Quw et quales templi illius non manufacti obliqum
De potiicu ante templum habenle viginli eubitos lon- feneslrw sint, iion de foris tttmen peienies, sed de
inlus danles chariiatem Inminis mlerni.
gitudink, et decem lalitudinis, qitid ih Chtislo
significaverit. i Fecit ct feneslras obliquas in lemplo. > Tcroplo
i Et poftictis erat ante templura viginti habeus manufacto necessariuro fuil fenestras fieri , qttia
cubitos longitudinis, jnxta mensuram latitudinis videlicet absque illis non lemplum venerandse vi-
templi, et decem cubitos latiludinis.- » PorlictiS sionis, sed carcer esset lenebrarum et caliginis. At
anle templum vitam yel conversationem designat Vero lemplum hoc non raanufactum, templum ho-
ejusdem Domini noslri, qua vixit vel conversatus B roinis Dominici, non de foris lumen pclit, non
est ante passionis suoesacramenlum. Nam, quandiu aliuiide poscit claritalem solis aut diei, Cum sit
hic vixit, quandiu in terra conversatus est* sui, qui lemplum luminis, lemplum ignis oetcrni. NUI.Jergo
er-ant cum eo, qui illum seqtiebanlur, non eum. niillas esse putandum est fenestras in hoc lemplo
agnoscebant, non fritelligebant, nec enim Spirilus Dei ? Imo feneslras habet pluriinas, non ut de foris
sarictus datus erat, necdnm aperuerat illis sensum, Iiinien accipial, sed ut toti sanctre civitffli, cujus
ut iritelligerent Scripturas, quartJmsinelumineiion templura esl^ verura de semelipso ltimen effundal.
est inlfoire atil videre templi illius interiora. Ilaque sllque ejusdem, ut in Apocalypsi scripium est,
vila yel conversatione ejus cum homirtibus, quasi cjvilalis lucerna (Apoc. xxi). Quales istrc fenestrre ?
porticus erat, in qua credentes in se ad hoc dispo- Fenestrse obliquse, pene occultse, Nam hinc est quod
nebat, ut peracta passione et resurreetione sua, timc dicstur, quodque ail habitator templi hujus, et lem-
demum introraitleret eos ad videndum, quale quam plwn ipsum Deus et homo, Chrislus : « Spifilus
speeiosum ipse Diviniialistemplumeral.< Etjporticus ubi vult spirat, et voeem ejns audis, et ne8cis unde
viginti babebat cubiloslongiludinis, juxla mehsuram veniat, aut quo vadat (Joan. m). t Feneslrae igilur
laliludinis lertipli, > per quam videlicetlatHudirieriv, obliquse sunt, id esl, occulire vire, occuhre divisiones
cbaritatem ejiis jam diximus designari. Opus quippe C habitantis in illo gralise et exinde dividenlis singulis
erat, nt 425 ambularis inlerhomines invicla chari late prout vull, qua mensuraj quo tempore , quo fine
paliensesset.etlongariimus, tot irrogalisinjuriis.cort- tiovit solus ipse.
lumeliis, lerroribus, blaspliemiis, ei ad ultimum fla- CAPUl X,
gellis, et ipsa amaritudine mortis. Hsec longanimi- Quid in illa templo mystiee sUjnifieet labulatum stt-
talis peffectio porticus longitudo fuil juxta mert- peritis quinqtte cubitorttm, ei labidaltim medium
sex cubilorum, et tabitlaium terlium septem cttbi-
suram lalitudinis templi, juxta amplas divitias lortim, in altiiudine, el quid ostitim tateris medii,
habilantis irt illo supradictre charitalis, qua non el qttid sit trabes muris non hwrere,
lacessebat, nec invitus patiebatur. Sed lanquam i Et sedificavit super parietes lempii, tabulala
esuriens satufabattif opprobriis. latitndo porlicus per gyrtim in parielibus domus, per circuitum
ejusdem decem cubitorum erat. Ergo porticus ipsa templi et oraculi, el fecit latera in circuitii. Tabit-
latiludine, scilicet lempli angustior eral. Quare? latum qubd subter erat, quinque cubitos habebal
Videlicet quia, dum adliuc cura hominibus conver- laliludiiiis, ct medium labuiaium sex cubitos latitu-
saretur, non jla chafitas ejus ut nunc-actu diffun- diiits, el tertium tabulatum septem habens cubiios
debatur. Angusliabaiuf adhtic paulisper, ita ut di-j n Iatitudinis. Osliuni laleris medii in pariete erat do-
ceret: < Non surii missus, flisi ad oves qtioe nius dextro, et per cooleam ascendebant in mediuin
perierunt domus Israel (Mailh. xv). >Jam quidem et ccenaculum, et a niedio in terlium.» Pulchre sapiens
ante corislitutiohem rauftdi, tain voluntale quam archilectus, unam eamdemque domuro triplici or-
potestate habebat s"e extendere tisque ad genles, dine sursum ampliavit, et ila capacem magnoe mul-
sed actu, ut jam diclunj eSt, solas admitlebal ov6"s liliidinis effecit. Nimirum et in hoc divinitatis tem-
Israel. Itariue Ialitudo poriicus laliltidine templi plo, in hoc Deo et homine Chrislo, tria tabulala
minor erat, illa videlicet' latitudo, qua dixil : sunt, et necesse est ut quisque in Christo manere
< EunteS docete omnes genles, baptizanies eos in desiderans, in quolibet eofum fideliler consistal.
nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti (Matth, Qurenam sunl tabulata hrec? Profecto tres bene vi-
xxviu). > Qiiare de altitudine porlicus nihil Scri- vcndi dislinctiones, tres in Christum credenlium
ptura dixit? Yere et in hoc magna subest pulchri- ordines, quos et ipse myslice discernens : < Duo,
ttido myslerii. Nani, quandin hic vixit , quandiu inquit, in agro, dure molentes in unum, duo in
lecto,
inortalis fuit, nullius apud homines erat altiludinis. tinus assumelur, el aller relinqnolrir (itfafiA. xxiv). s
Sed erat despecUis, sed frat Vifofuin novissimus. llidem isli sunt
ordines,quos in Eiechiole propheia
 HSl RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1152
sub nominibus intelligimus, Job, Noe, et Daniel A respicere, et pro hoc illum contemnere, Judseorum
(Ezech. xiy). Primus vel. infimus ordo est operan- est et bsereticorum atque gentilium. Trabes igitur
titim iiiagro, id cst, conjugatorum, qualis fuil Job, labulalorum muris templi non hsereant, id esl una
qiii Deo complacuit, per fidem el patienliam cum cunctorum Ecclesise ordintun fidcs, non solura in
..coiijtigio. Hoc plane primum labulalttm est in Chri- Christo respiciat carnis naturara, sed ad internam
' slo divinitalis djvinitalis gloriara tendat.
teroplo,quinque habcns.cubitos.quam
per mensuram recle intelligitur, quinque corpbris CAPUT XI.
sensus occupans exteriorum opus et labor. Medius Qnia sit quod omne ferramenlmn non est auditum
ordo molenliuin est, id est eornm qui bene prre- in domo, ctim wdificaretut, et quod templum auro
- cst vestiium, qttid in templo oraculum, quod el
sunt, et verbum. Dei prsedicando quasi moleodo , mqualibus per lonaum, latum$ et, allum mensuris
circumeunt, qualis fuit Noe, qui gubernando arcam erat perfeclum,
in fluctibus, exemplum proebuil. cunctis fectoribus . € Domus autcm cum sedificaretur, lapidibus do-
srinclrc Ecclesire. Hoc labulalum secundum esl, sex latis alque perfectis sedificala est, et raalleus el se-
Habens cubilos, qure iilorum mensura est myslica, curis, et omne ferramentum non sunt audita in
qui laborant: in yerbo et doclrina. Senario namque domo cura redilicarelur. > Hoc el pro universilale
dierum numero, Deus.sua perfecit opera, et.idcircp R sanctse illius supemse civilatis Jerusalera, sic recte
recte Hlorum qtti operanlur bpus Dei latiludo hrcc inielligi potest, quia lapides vivi, lapides sancli, de
sigiiificat stalum. Teiiius ordo qui et snpremus, quibtis H!a construitur, hic dolantur, hic in mundo
quiesccntium in leclo est, id est conlemplationi lonsionibus atque pressuris expoliunlur, ibi autem
vacanlium, qualis fuit Daniel, qui conjugio carens, in pace per manum arlificis locis suis aptanlur, ita
ct quasi in lccto suavissimo solitarius dormiens, ut nullus perseeutoris malleus, nulla csedentium
clare; quasi 1'aeie ad faciem' videbat Dei visiones. securis, niillum serranlium ferrainenlum ulterius
Hoc nimirum Dominici templi tabulatum lertium audia.tur. Vefum, quia hic non de civitalis oedificio,
esl, seplcm habens, cubitos, quo in nninero sabba- scd de civitatis templo sermo est, illud recle intel-
lismus Dei est, illam significans requiem animre, iigilur, quia sine opere huniano sive virili com-
Deum suspiciehlis , de qua ipse cum dixisset : plexu, «ionceplus est Deus el homo Chrisius Dei
< Et discite a me quia mitis sum et humilis corde, > Filius. Igitur malleus sive securis alque omne
subsecutus, < et invenielis, ait, requieih animabus ferrameniura non sunt audita in domo cum sedifi-
veslris (Matlh. xi). »In hoc tabulato supremo, san- carelur, quia millnm adfuit optis humanum ut Chri-
cta jain sabbatizat aniraa, sreculo allior, et cum stus conciperetur. Foris dedolati sunt lapides, qui-
adhuc teneatur in "corporc anguslo, jam per con- bus bsec domus sedificala, quia prius palres vel
lempla.lionis requiem fruitur ccelo, spatiatur inter justi omnes more naturre vel opere humano gene-
angelos, assislit Deo. Igitur iu lemplo Doinini tria rati suni, quorum fide in beatam Virginem coadu-
labulalo sunt qui manenlium in Christo, tres legi- nata, Christus conceptus est. Hic ferramentum
timi ordines sunt. < Oslium, inquil, lateris medii in quodlibet audiri scelus est, et quicunque se au-
pariete erat, > etc. Quod est ostium lateris medii, disse somniavit, bseretictis est. < yEdificavitque qua-
per quod inlroitur in labulatura primum, ut ascen- draginta cubilorum ad posteriorem parlem teropl:
dalur in medium, et a medio in lerlium ? Ostium labulala cedrina, a pavimenlo usque ad superiora,
lateris templi vulnus est in latere lancealo Dominici ,el fecil interiorera domum oraculi in Sancttim san-
corporis; prreter quod non est aditus, non est clorum. Porro oraculum habebat viginli cubitos
ostium, vel janua qua intret quis , ttt in quovisor- longitudinis ct viginli cubilos lalitudinis, et vi-
dine coram Deo stare possit. Nam ex illo Iatere, ginli cubilos altihidinis et operuil illud, alque
•eum laucea 426 percussum essel, sanguis et aqua vestivit auro purissimo. Sed et altare veslivit
prbiluxit (Joan. xix), quo sacramenlo deletum est cedro, » etc. Non solum oraculum qiiod erat vi-
peccalum mundi, in quo et bapiizati siimus, di- j) ginti cubitomm, sed et ipsum leraplum, quod prse
cenle ApOstoIo. t Quia quicunque baplizati sumus foribus oraculi quadraginla cubilorum erat, operuit
. in Chrislo Jesu, in iiiotie ipsius baptizati sunius auro purissimo, nihilque erat in lemplo, quod non
(Rom.yi). > Ergo unum est oslium, unum baplisma, auro tegerelur. t Sed et totum, inquit, altare ora-
perquod introilur in illud Dei templum, qno cum culi lexit auro. > Magnum et mirificiim templi ma-
adinissus fuerit, tunc domum ascendere licet, vel a nufacli opus gloriam prsefigurabat templi non ma-
:primO in medium, vel a medio in lertium, prout nufacti, id esl hominis . Christi, qtiam credimus,
ideleclaverii quemcuiiqtic ascensus virtulum, vel :quam prsedicaniiis, cujus visionem desideranles
.cclsitudo liiefilbriim. <Trabes aulem posuil in domo exspectamus. Quod est enim lempli illius aurmn
-per circiiilum forinsecus, ut. non hoererent niuris sive aurea claritas, nisi sedentis ad dexleram Patris
teriipli. >Muris lenipli hrerere, est hoc. solum con- .iinniortalitas atque iropassibilitas? Denique, anle-
tsiderare quod Chrisius homo est, quod passibilis quam passus vel mortuus resurgeret ,-leinplum qui-
•erat, qiiod homines.impii inurum corporis ejuscla- dem erat lapideum, et cedrinis labulis quasi con-
-vis ct: laiicea suffoderei:potuerunt, ,ut Jnterficerent .textum, sed nondjim anro tectum, quia sordida
euin. y.erum hoc tanluin coiisiderare, hoc solum quidetn et nullo vitio pulribilis in HJo noslra erat
1155 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN REG. LIB. III. 1134
nalura, sed nondum sua fulgebat gloria, qua post A sum adolebant ei filii Israel (IV Reg. xvm), > Si
passionem morlis coronandus erat. At, postquam non taiilum aureum vilulum , sod et serpenlem
resurrexil.a niorluis, jain nibil in lcmplo esl qnod poptilus ille pro Deo adorare polcral seneuni,
non immorlalitatis auro legalur, semel quippe quanto magis cherubim adoraret speclabiliura,
mortuiis esl, et vivens Deo, < jam non moritur, imo et quasi cceleslium mirator speeierum?
mors il*iullra non dominabilur (Rom. vi). > Auro 427 Ergb necessario hrec, ut pradiclum est, re-
vilior templi subslantia legitur, non deslruilur, qttia condtta sunt, ui sola sacerdotalis maluritas, ea
videlicel gjoria resurrectionis, sive immoiialitalis ceiiis teinporibus inlueretur, ila dicenle Domino
natura carnis non absorbelur, sed siipcrinduilur. per Moysen quia, < si quis exlernus accesserit,
Quod tandem in hoc lemplo est oraculum, quod morle moriatur (Num. i). > Vciiimlamen et mystice
dicitur Sancla sanclorum? Oraculum in templo, idcirco Teslamenium ntrunique inlrinsecus recon-
Deus esl in Christo. Unde Aposlolus dicil: < Deus dalur, ul Scriplurarum arcana nullus attreclare
crat in Christo, munduni reconcilians sibl (II audeat profanus, ne dum verba Spiritus sancti dis-
Cor. v). > Oraculum autem et prse foribus oraculi culi alieuo spiriiu, fiat hoerelirus, atque ila juxla
lcmpluro, siculnon duo leinpla, sed unum lemplum, senlentiam legis divinre morle moriaiur. < De lignis,
sic hominem, et in hominc Deum, non duos Chri- B inquit, olivarum fecit eos. > Ligna olivarum viri
stos, sed unuin confilemur Chrislum. De vocibus sunt misericordiarum, de qualibus scriptum est:
sive responsis hujus oraculi, de disposilione Verbi < Ili sunt viri misericordire, quorum justilire obli-
iucarnati, illud sacrnm corporis tcmplura inbabi- :Vionem non accepcrunt. Cum semine eorum per-
tanlis, non soli aposloli, sed ei ipse Christus jugiier nianenl bona, hrereditas sancla nepoles eorum, et
sccundum horoinem pependit, ul- niliil a seroelipso in lesiamentis slelil semen ipsorum (Eccli. XLIV).>
faceret aul judicaret, ila, ut verbi gratia, genlem Tales quippe per viros ulrumqiie condilum est Te-
siiam vel civilatem Jerusalem, ruiluram flerepossel, stamenium, qui, quasi ligna Olivarum, id est vasa
flendo laraen non liberarel. Oraculum illud quanlrc misericordirc fuerunt, eorumque iides et nierila
longiludinis, tanlre et alliludinis, taiilrc nihilomi- iilriusque cherubim maleria sunl. < Exlendcbant
nus erat latitudinis, quia vidclicel Chrisli Domini alas suas cherubim, el tangebat ala una parielem,
noslri divinitas quanlre antiquitatis qure per longi- et ala cherubim secundi tangebat parielem alterum.
tudinem, quanlre raajeslatis quse per aliiludinein, Alre autem allerre in media parle templi se invicem
lantoe oranino charilalis est quse inlelligilur per coiHiiigebant a pariele usque ad parielem allerum,
lalitudinem. quidquid erat oraculi obumbrabant. > Cherubin),
CAPUT XII, quia videlicet quidquid estdevcrbo Dei, quidquid
de iiicarnalione, de vera
Quid sint dtto cherubim, el cur posila in oraculo, el sciri vel prredicari oporlet,
qttid quod fecit ea de lignis olivaritm, quid exlensio divinilate ct humanilale Filii Dei, duobus ita con-
alarum, quid osliola in ingressu oraculi, et poslea linenlur Testamentis, ul exlra hrec nihil sit quod
anguli ipsorum, quid in ejus piclura clierubim, et annunliari debet aut credi. Totum in his compre-
species palmarum, quid ostia, quid posles in in-
troitu iempli de lignis olivarum. henditur coeleste oraculum, quod lam firmiier scire
< Fcc.it in oraculo duo cberubim de lignisoliva- -dcbemus, ul exlra hrec audire, nec boniinein nobis
rum decem cubiloruin altitudinis. » In labernaculo Jiceat nec angelum.lt Texil quoque cherubim auro. >
Moysi, tluo cherubim obumbranlia propilialorium Ul videlicct omnis lilterre vililas splemleat spiri-
(Exod. xxv), myslice duo Teslainenla sunt, nicdia- lualis inlelligenliaj fulgoredivino. « Et in ingressu
lori Dei et hominura Chrislo concordiler perbibentia oraculi fecit oslialia dc lignis olivarum. > Oslialia
lesliroonium, quia t ipse est propiliatio pro pcc- qure claudanlur et apcrianlur, sanclorum sun
calis noslrjs (/ Joan. n). » In liis itidem quse fecit .exposilioncs ejoquiorum, qure pro diversa capacitale
Salomon, ipsiuu iiitelligimus mysterium. Et ille audientiuin aliis claudendrc, aliis aperiendse sunl,
inlra velum, et hic intra tabulalum quo dislingtie- Q queroadmoduni dicit: < Vobis dalum esl nosse my-
batur a templo propitialorium, posuit cherubim. sterium regni Dei, creleris auleni in parabolis
Plane salvo mysterio poterat posuisse in templo (Luc. vm). »—< PosteSjinquit, angulorumquinque,
exlra propitialorium , quia videlicet lcroplUm divi- el duo ostia de lignis olivarum. > Faclura hrec pcn-
nilalis, homo Chrislus ulrumque niemoriler capie- lagoni. speciem exprimil, maxime clausis osiiolis,
bat Testaraentum, el ab .ulroque lam divinitaiis ut yidelicet illis proeeipue.claudi debeant secrela
quam humanilalis sure vcrura babet leslimonium. coeleslis oraculi, qiiorum capacitas quioque sensuum
Sed hoc sciendum necessario recondita hoec fuisse, facuHalem non excedit, adeo ut spiritualiutn com-
laiii nunc inlra oraculum quam tiuic inlra velum, paratione non lam homines quam jumenta possiiit
vidclicel ne populus inslahilis, el idololalrise niroius sesiimari. « Et sculpsil.in eispicluram.clierubini,
appeiitor, pulchras efligies miralus pro Deo ado- et palmarum species.»: ln osliis el in. parietibus
raret, sicqtie vcrum el vivum offenderet Deum. .cumCberubim,paHnarum,quoquespeciespii)gtuilur,
Denique in hoc libro Regum scriplum est: < Con- .quia;scienliam Dei; fuieliter suscipienlibus, el pro
' illa
fregiique Ezechias serpentem seneum, quem fecerat certanlibus, victorire de ccelo promitiiintur.
Moyses. Siquidem usque ad illud lempus incen- .« Fecil el in introiiu leropli posles de lignis olivaruuv
IjSo RUPERTl ABfiAtlS TtllTJENSIS 1136
.qnadrangulalps, et Huo oslia dc lignis abicgnis, A minibtis prima sunt. Nanj Grrcce oricns «V«TQ).«,
aHrinsecus, et utrumqiie osiiurr. duplex erat, el se o.ccideris Xwijr, seplentrio upxtot, nieridies dicitur
inviccm lcnens apeiiebalur. > llaque quaiuor erant f*£«fMft8pt«.Decorporc igiluf Adrc, quod per qualuor
ostja, quoiiiani utrunviJiieosliuin duplex erat. Plane niundi plagas diffusum est, templiim D.ominicicor-
in introilu lcnipli non manulaeli qtialuor oslia sunt, poris sumpttim esl, quod Judaicus livor dum ncscil,
qiiia .notiliam qualuor evangelistarum, narratjone tcstatusest.
iiicarnaljoiiiS Dominicae accipimus. Hsec oslia s,e CAPUT XIV,
invicem teneiilia aperitintur, quia profecto stinuiia Quid spiriiualiler significet domus sallus Libani, el
Evangelis.taruin cpncordia est, sequeinvicem lenent, qttiq quqt generaiiones ab Abrahqm usqtte ad Chri-
et in nuHo a se illos discrepare senlit el eredit sluhi, loiidem, id est quadrnginta quinqtie domus
iliius cotumnw fuerint, iicet tvangelista ires prm-
quisque pio speclai intuilu, lermiserit.
CAPUT XIII. REG. CAP. VII.) < /Edificavit quoque doroum
« {III
De eo quod qii: Mdificavitque eam anntsseplem, jt saltus Libani cenltun cubitorum
ctim Judwi dixerinl ad Ddminum : t Quqdraginta longiludinis, et
ei sex anniswdificaium esilemplniiihoc, » et quate quinqttaginta cubilorum laiiludiiiis, ellriginta cu-
iniUo iiumero mysierium sit. |i bilorum aliittidinis, Clquatuor dearabulnloria inler
i Atvno quarlo fundala est tlomus Doniini, in coliimnas cedrinas. Ligna quippe cedrina exciderat
mense Zip, et in anno undecimb mense Bul, ipse in columnas, el tabulis cedriiiis vesiivit toiam ca-
cst nieusis oclavus, perfecla est domtis in oinni meram. Qure quadraginta quinque columnis 428
opere suo, el universis ulensilibus. ^Edificavitque suStehlabatur; » Sicivilas Jerosplyma spiritualitcr
cam annis seplem.f» Mensis Zio, ipse est AprSis, sancta est Ecclesia, et iemplum illud manufactum,
qiti el Jar vocalur. Zio eniro inlerpretaitir vuitus. lempkutj corporis Dominici significat, quid hrec
Idcirco viilttis, qiiia in dedicalione lejnpli ntibes donuis Salomonis, donuis sailus Libani, nisi domum
gloriae-vtiltus Domini tcxit temphim. Jar ameni in- generalionis ejusdem Jesu Ghrisii filii David, filii
lerpTcialtir pavor, Ideo pavof, qnia limetur ne ea Abrabam figurat? Ligna qttippe cedrina, ligna im-
qure frtiges ac terra? deitent, in hoc mense aeris in- putribilia patres fueruhl, ex quibus ipse Ghrtslus
lemper3tiiia infrucluosa sint. * jEthfieavitj inquii, secuhdurii carhetn, quippe qui propier «tagnrc fidei
eani atuiis septenj. > In Evangelio cum dixissel Do- iijeritum, iinpulfibilis raeraoriae sunt. Qujd ergo
nijiius; i Soivite templum hoc, et ego in iribus donuis hujtis columnse quadraginia <|uiiique nisi
diehus exciiabo Hlud (Joan. n), »tle templo loqtiens totidem sigiiificanl generationes ab Abraham usquc
corporis sui, rcsponderunt Judrci: t Quadraginta Q ad Clnistum? Nam, secundum Evaugeliuin nbii pltis
cl scx annis asdificalunuest lemplura lioc, et iu in quidem quam quadraginta duse sunt, sed secundum
tribus diebus reoedificabis iliud? > (Ibid.) ftancoris fidein bistoriae quadragtnta quinque sunt. Tres
iropaiieniia dixerunt quidam, qtiadraginla et sex quippe Evangeiiutn certi gralia niyslerii prxter-
annis sedificaluin est lemplum lioc, cuin quod bre- Biisit, dicendo : « Joram adtem genuil Ozlam
vius«rat, dicere potuissent, septem arinis ajdificavit (Matth, i),,» Joram quippe ijon genui| Oziam, sed
Salomoii, atlanien tatn secundtini liistoriam qtiam Ochoziam, qui Ocliouias genuit joas, de qtto natus
cl secundum mysleriuin, nescienles vera loculisunt. est Amasias, qui genuit Oziam. Videiicet quiaevaii-
Natn, sicut bistorica leslalur narraiio filii captiviiaiis gclistrc propositum erat tres tesseradecades in
de Babylone reversi sub Esdraj vel Nehemia ctiih diverso lemporum statu ponere, etJoram generisc
resdificare eoepissent, quod videHcet sedificium miscuerat iropiissimse Jezabeiis; idcirco usque ad
tunc slabal, cum hsec dicerentur, prohibebantur leriiara genefalionem, ejusujemoria loliitur, ne in
sedificarc ab eis qiise in circuiiu eraut adversariis sanclse nalivilatis ordine ponerelur. Igilur doiniis
jialionibus, alque ita factuin est «t ctjepla a»dificatio saltus Libani quadraginla tjtiinque columiiis susieti-
quadraginla et sex annis prololaretur. Porro et taluf, quia palfum ex quiblis Chrislus secunduiu
mysiica nobis verba dederunl, ut dicairius tle Do- D carnem ab Abrahamusqtie ad Christum generationes
ininici corporis lemplo, quia revera quadragirita et tjuadragiiita qiiinque suiit. Sed quoraodo, inquis,
sex annis sGdificatum est, id est, Tera de carne sub hbe myslerio dicuhtur slars in nuraero vel
Adam caro est. Hie nempe numerus secUndiinj ordine columiiartitij, qtii iri Eyangelio Cbristi non
Grrcca elementa numerus nomiiiis Adam est. Adam starit, etde generatione ejus cecidertint? Dicamus
siquidem quaiuor lilteris scribilur, qiiarum prima ad hrjcc. llli qtiidein ceciderunt, sed meliores alioc
alpha,« unum. Secunda delia, S quatuor, Tertia columnaelocuriiillorum acceperunt, scilicet prophelse
alpha,« rurstis utium. Quarla inu , ft quadraginia quosilliatit occiderunt aut pcrsecuti suiit. Verbi
significat. Hocergo ycrbiim de ore impiorum, et gratia: •CeciditOchbzias qui et Ahazias, loco cjus
jgnoranlium rapuimus, gratulanter dicenles, quia stct Elisaius propheta, qui Hi sermone Domini man-
veracitor hoc sanclum Deitemplum quadraginla et daverat Jebu, qucm et iinxit in regem super lsraol,
scx ahnis rBdificaiumest, id estde vera came Adse, ut deleret domiira Acbab et Jezabel quse occiderat
\era caro, verum corpus Chrisii sumptum esl. prophetas, cujus de geriere, id esi de filia, erat
fiursus qtialuor jam dicti nominis elemenla quatuor Ahazias. Cecidit st Ahazise filius Joas. Locuin cjus
niuiidi plagas significant, quarum et in Grrecis^no- obliueat is quem ille occidil Zacharias filius Joiadre
ii57 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN REG. LlB. III. 11S8
propheta. Cecidit Amasias, loco ejus suppuletur ille A . columnas fecit. Porlicumque solii in qua Iribunal
propheta qui cum ilium corriperet, adoranlem deos est, fecit, et lexil lignis cedrinis a paviniento usque
Seyr, audivil hrec: < Nunquid consiliarius regis es ? ad summitalein, > elc. Porlicus columnarum ante
Quiesce ne interliciam le (// jPor. xxv). » Ilaque donuiiii, quoe columnis subnixa est, leinpus illud
In domo pacifici regis Chrisli, columnse, ut jam fuit, supra Abraham usque ad Noe,* ab Abrahani,
dictum est, quadraginta quinque sunt. Cur enira inqiiam, ad queiri primuin repromissio facla est.
propbetre memorali in generatione Cbristi, ubi Allera porticus in facie majoris porlicus superioris
carnis ejus palres merilo cadunt, non admiilanliir, fuii lemporis slalus, videlicet, a Noe usque ad Abel,
cum in Joseph.lerminetur, dequo constat, quod non sive ad Adam, qui primus crealus est. Porro por-
fuerit pater ejus? Denique evangeiislse spirituali et licus solii, in qua iribunal esl, illud est inilium li-
sapienti, magis secundum fidenj quam secundum moris Domini, initiura sanctarum Scriplurartiro,
carnem genealogiam Verbi incarnaii texere pro- quod liinendum est, iii quo Deus lucem a.lcnebris,
posilum fuit, cujus videlicet generalionis vera id est, bumiles angelos a siiperbientibus angelis
bcaiiludo est in eo, quia Verbum ipsum quod Tirgo insociabili separalione discrevit, et eum quem iu
fidelis, secundum carnem, peperit et laclavii, ipsa paradiso posueral proloplastum propler prrevarica-
sccundum Ddem prius et corde concepit, et ore pe- lionem ejecil. Illic lerribile solium. lllic tremendum
perit, jtixla magnam prophelse admiralionem, di- tribunal esl. Ait ergo : < Porlicum quoque solii, in
cenlis : <Anteqtiam parluriret peperit, et anlequam qua Iribunal est, fecit, etlexit lignis cedrinis, [a
veniretparlus ejus, peperit masculuro. Quis audivit pavimento usque ad summitalem. El domuncula, ih
uriquam tale, el quis vidithuic simile?» (Isai. LXYI.) qua sedebatur ad judicandum, eral in medio porli-
Et conlinuo : < Nunqiiid parluriet lerra jn die una, cus simili opere. » Et Lucas quidem generalionis
autparieturgens simul, quia parlurivit, el peperjt Dominicre narralor facundissiinus ac vilulus diserlus,
Sion filiossuos?» (Ibid.) Quaenam esl isla Sion, quse eiab ipso templo Doiiiini, quod est in Jerusalem, ab
anlequam parturiret, peperil; qtise anlequam venirel ipso Dominico homiiie, qui nalus est in ea, quinque
partus ejus, peperit masculum, et deinde simul una < fundavit eam Altissimus (Psal. LXXXVI),> tisque
die peperjt liliorum suonim gentem, nisi iila beaia ad hanc supremani porticum, usque ad hanc domun-
geueralio,j quae anlequam secundum carnem, se- culam, in qua solium prsedictum vel tribunal est,
cundum Marire Virginis ulerum parluriret Ghrisluni, nos perduxit, sic incipiendo : « Et ipse Jesus erat
peperit eumdem masculuni, id est, fortissimura ct incipiens quasi annorum triginla, ut pulabaturfilius
omnipolenlein secundum spiritum, et deinde prre- .r Josepli, qui fuit Heli, > et sic finiendo, tqui fuit
dicantibus apostolis parlurivit et peperit, quasi una " Selli, qui fuit Adam, qui fuit Dei (Luc. iu). > Statim
die, id est in breyi lempore diffusam per njundunj quippe oroni babcnti aures audiendi illud in animo
universum multiludinem credentium ? Quid enim pr»poiiitur solium yel iribunal Dei, quo Adam justa
fuil post promissionem beali seminis quse facta pst senleiiiia, judicium incidit suaj proevaricationis et
ab Abraham? Quid, inquam, fuil Moysi etprophelis in hoc exsiliumroissusest, duplici oppressus morle,
sanctara Scripturam qure verbum Dei est, contexere, animre et corporis. Malihseus aulem illam do-
nisi Christum et corde per spiritum prophelicum itium, domum regiam quadraginla quinque coltim-
co.ncipere, et ore parere? An non et hoc unus illo- narum excessit, quia supra Abrabam ad qticni
rum asserit : A timore tuo, iiiquiens, Domine, primura repromissio facta est semiitis, in quo be-
< concepiraus et peperimus spiritum,'salules non fe- nedicenlur omnes genles, non processit (Matih. i).
cimus super terram? » (Isa. xxvi.) Item , quid fut'. Nuno. quid ab ipsa domo porticus differal, 429
post ascensionem Domini, MoySi prophelarumque breviler dicendum est. Generalionum series ab Abra-
teslimoniis repenle genles ad fidem Chrisli conver ' ham usque ad Cbristnm domus Salomorris, donuis
lere, nisi gentem filiorum Sion in una die parturiri. pacifici ctsapientissimi regisidcirco est, qtiia ex quo
Igitur recte e1 venerabiliter evangelisla sanctus fsic jD Abraham.audiloquod in semineejus benediccreniui'
generationem Cbrjsli contexuit, ut et reges implos omnes genlcs (Gen. xxu), credidit, et per hanc fidem
qui prophetas occiderunt in exemplum malris suoe justificatus est, Christus in corde ejus, et filiorum
Jezabehs amoyeret, elearadero in viro fideii Joseph ejus, per eamdem fideni inhabitavit, quemadmodum
sponso custoditse Virginis terminarel. et denobis Apostojus dicit: < Habitare Chrislum pcr
CAPUT XV. fidem in cordibus veslris (Ephes. m). > Al vero Noe,
Quid mystke significel porlicus in facie majotis por- et qui ex illo, vel post illum usque ad Abfaham jusli
et
licus, potlicus solii in qua ttibunat est, pro di-
verso statu lemporum ab Abraham usque ad Nae, sive elecli fuerunt, nihil lale acceperunt, nihil de
el a Noe usque ad Abel, et ab illo sursum usque ad ejusmodi promissione audierant, circa rerum aliarum
primam crealionem mundi. inspeclioneiii probali, et fideles inventi sunt, ut
Quadraginla quinque columnas perspeximus, re- idemNoe, qui dicenii sibi Deo, diluvium fulurum
liqua videamus. < Et porlicum columnarum iecit credidil, et arcam ad prseceplum Domini fabricavit,
quinquaginla cubilorum longitudinis, et triginla non credenlibus aliis, quemadmodum el Petrus in
cubitonm latiludinis, et alleram porlicum in facie Epislola dicit: t Qui increduli fuerant aliquando,
«iajor.'f porlicus, et coiumnas et epislylia super quando exspeclabat Dei patientia in diebus Noe,
 HS9 RUPERTl ABBATIS.TUITIENSIS HCiJ
cum fabricarelur arca (I Pelr. 111).» Proinde et A de lapidibus pretiosis, qui ad normam quamdam at-
diversum fidei suse signum accepit, id est non in que riieusuram iam inlrinsecus quam exlrinsecus
carne sua, quemadmodum Abraham, qui beati so- serrali sunl, a fundamenlo usque ad summilalem
minis fideui liahjiit, idcirco congnium accepil signura parieitim, cl inlresecus usquc ad alrium majus.
circumcisionis, sed in nubibus dicenle Doraino: <Po- Fundanicnta aulem de lapidibus pretiosis, lapidibus
nam arcuro meum in ntibibus cceli (Gen. ix), > vide- magnis, decem sive oclo cubitorum. > Lapides illi,
/icct quia cataraclas cceli ul diluvium fieret aperien- lapides preliosi, el fundamenla hsec, illa sunt, qui-
das fore credidii. Erat crgo slatus illius temporis bus vel dc quibus Apostolus dicit: < Jam non eslis
alius, lanlo a tempore vcl fide Abrahrc differens, bospiles et advense, sed estis cives sanctorum, et
quanto a dignilate domus differl anlerior porlicus. domeslici Dei, superaedificali super fundamentum
Porro et qui ante illum omnes elecli vel jusli ante aposloloruni et prophelarum (Epiies. u), > elc. Et
diluvium fuerunt, allerius differcntire fuerunt, in eo illa quiilem redificaiio manufacia, sicul cl omuis
scilicel quod prseter legera naturalem nullum man- struclura manufacla, terrena fundamenta deorsum
dalum accepisse legnntur, sed ex creatura cogno- liabcns tcndcbal sursum. Hsecautcm scdificalio spi-
scentes Greatorem sponlanea fideinjussis quoque rilualis, fundamcnla sursum habcl, quemadmodum
sacrificiis velul Abel et Enoch Deo complacuerunt. B Psalmisla : < Fundamenta, inquil, ejus ki monlibus
Eral ergo el alius temporis stalus, ut recle nunc shnciis (Psot. LXXXVI). > Elenim fundamenlum fun»
per porlicum qure erai anie faciem majoris porticus damenlorum ejus Cbristus, nulii dubium, quoniam
inlelligalur. Suprema tandem porticus solii in qua sit ille lapis Altissimus. < Ad qtiem accedenles, ait
tribuiial esl, illa est, ut supra jam dixiinus, quam Pelrus, lapidem vivum, et ipsi tanquam lapides
in veiiice sanctoeScriplurre speciamusmundifabrica, vivi supersedificamini (/ Peir. n), > nunc tamen eo
sex diebus explicata. Unde tanquam de solio vel lendiiur ut super illum debeamus elevari. * Ad
tribunali, voces imperiosas audimus Creatoris et normam,ail, quamdam.alqueinensurani tara inlrin-
regis dicenlis : « Fiat lux (Gen. 1), > ipsamque lu- secus quam extrinsecus serrali erant. > Ac deinceps:
cem et lenebras dividenlis, dicenlis : < Fial finna- < iEqualis mensurse, secli erant. > Hoc plane sccun-
njcnluni in medio aquarum, et dividat aquas ab dum unam eamdemque fidera inteliigendom est.
aquis (ibid.). > elc.; dicentis, alque dicendo facienlis Nam fide quidem omnes lapides isli, lapides vivi,
ciini auctoritate imperiali, unde et canimus : < Quia lapides preliosi, oequales suni, eflam inlriiisecus
ipse dixil et facta sunt, ipse mandavit et creala sunt quam extrinsecus serrati sunl, quia, lam coram
(Psal.xxxu), > — < Slatuit eain sseculumeiin ssecu- " Deo quam corarii horainibus, idera dicunl et idem
lunisreculi.prreceplumposuiiet rionprreleribit (Psal. sapiunt. Unde et tanquam serrali sive secti l«ne
CXLVIII).>Solii vel tribunalis illiussentenliamillam: Conjungi et sibi cohrerere possunl, operalione aulem
< Quocunque enim die comederitis ex eo, morte mo- vcl polenliaplurimum differunl, unde et Aposlolus:
riemini (Gen. ui), » adhuc portaremus universi, nisi < Haec aulem, inquit, omnia operalur unus, idem-
amola fuissel,perillumquem habemus apud Palrera, que spirilus, dividens singulis prout vull (/ Cor.xu).»
advocatum magnura Jesum Chrisium, qui interpel- Et bene ad normani quamdam alque mensuram.
lat pro nobis (/ Joan. n). Unus enim et solus qui sine ulla mensura < omne
CAPUT. XVI. dalum optiinum et omne habet donum perfeclum
Quwel qttalis domus sil, quam filiw Pharaonis, id (Jac. i), > ille est de quo Joannes Bapiisla : t Non
esl Ecclesiw de geniibtts, fecit Sulomon Christus. eiiim, inquit, ad mensurara Deus dal spirilum. Illi
t Doiiuun quoque fecit filise Pharaonis, quam omnia Pater dedit in manus (Jban.iu) , nos ruitem
uxorcm duxerat Salomon tali opere, quali et hanc omnes ad mensuram de plenitudine ejus accepimus
porticum. > Tandem filire quoque Pharaonis, quam (Joan. i). > Simililerque de cedro, inquit, tani
usorem duxeral Solomon, fecil domum, quia vide- in atrio majori quam et in alrio domus Domini in-
licel post omnia qure in supradiclis mysliceinlellecla p, leriori, sive in porlicu domus cum Iapidibus, vel
sunl, Ecclesise quoque de gentibus, quam sibi spon- snper lapides ordinantur, et cedri, quia vidcliccl in
sam acquisivit, bonum Cbrislus in coelo ct in terra rcdificalione Dei dccet, ut el lanquam lapides simus
paravit locutn. Fecit, inquam, illi domtim lali ope- per palientiara slabiles, el finni, ct tanquam cedrus
re, quali el illara supremam porticum. Nam, ver- imputribilis, bonis eos qui foris sunl, provocemus
bi gralia, illa quomodo in porticu mystice ac spiri- exemplis. Dicamusque cura Apostolo : < Cbrisli bo-
lualibus oculis speclamus, quia < spirilus Dei fere- nus odor suinus Deo in orani loco (// Cor. n). >
batur super aquas (Gen. i), > sic in domo hujus fi- Sane atrium domus hi sunt, qui propler charilatcm
lire Pharaonis, in sacramenlis hujus Ecclesioe de inlus posiiorura, ad exleriora sc extendunt, tit eis
geuiibus, quaj quondam fuii filia Pharaonis spiritua- excludentibus imporluna qurcque sanclum non iu-
lis, id esl diaboli, eumdem Spirilutn sanctuni fcrri quieleiur olium illorum qui religioni, et sancloe
-'non dubiiamus super aquas baplisfiii, jamqtte exinde conlemplalioni magis idonei suiil. Usque ad illud
crcasse novos coelos, el novam lerram, elc, omnia atrium perlingit opus Saloinonis accuralissinium,
nova,jtixtaquamdamsimililudinem illorum veterum. quia profeclo quidquid operalur Cbristus in eis qui
Unde alias plenius nobis erit dicendum. t Omiua, sibi inlus assislunt, illis prospicit, qui, ut procdi-
1161 DE TRINITATE ET 6PERIBUS EJUS LIBIU XLII. —JN REC. LIIL III. llOt
cium esl, propler eos fideliter laborando ad exie- A CAPUT XVIII.
riora sese negolia dislendttnt.
Quomodo ex palre Tyrio fuisse dkalur Hyram, ijui
ei ptentis sapientia el inleltigentiu el doclrina ftierit,
430 CAPUT XVII. et perinde mystkas operando causas attendere
Non debere cuiquam incredibile videri qnod in con- quiverit. ,
struclione templi manufacli tnysteria lempii non < Misit quoqtie, rex Salomon, et lulit Hyfam de
manufacii tam perfecle expresserit, cum Daniel
. Kumerumqtioque anhorum ttsque ad eumdetn Chri- Tyrb, iilium niulieris viduoede tribuNepbtalim, paire
slum prwscite poiueril. Tyrio, artilicem serarium, plenum sapientia el intel-
Mirum fortasse cuiquarri aut eliam incredibile ligeniia et docifina ad faciendum opus omne ex a^re.
rideatur quod regem hominem in opere sud sic Qui cum venisset ad regem Salomonem, fecit oninc
spiritualibus inlentum fuisse dicamus, ul ncc co- opus ejus, el finxit duas columnas oereas. » De hoc in
lumnarum quidem numerum absque mysieriornm Paralipomenon Iegitur : t Misi ergo tibi viiuin pru-
inluitii collocasse sit existimandus, atiiue ila gerie- deiiteiu el scientissiinum, llyfam palfem meiun,
ralionum quoque nuiijeruiii ab Abraham usque ad fiiiuhi inulieris de filiabus Dan, cujus paler Tyrius
Chrislirm scire illum potuisse conscqtialur. Scd fuit (// Par. n). > Notandum qriOd in Malachint
lumqtiid minus ullo propheiarum scisse itliim recle " Hyram dicilur, in Paralipomenon vero Huram.
quis arbilrelur? Non ulique, cum eiderii poslulanli Ilyram eniro inteiprelalur sublimis ; Huram vero
sapientiam dixeril Dominus ; <Ecce leci tibi secun- Deus excelsus. llyratn in Malachim dicilur fuiss.;
tlum serroones luos, el dedi tibi cor sapiens, el in- de Tyro et filius mulieris viduse de iribu Nephlalin
telligens, in lanturo ut nullus ante te similis tui patreTyrio. Sciendum quod de tribu Nepbtalim
fuerii, nec post le siirreclurus sil (/// Reg. iit). > pater ejus fueril, quo nioiiiio tixor cjus, quoe hic
- Et posl«pauca -itidem Scripiura dicit : t Et erat sa- vidua
scribilur, eunideft) Ilyram in Tyrum niisisse,
pienlior cunctis hominibus, sapienlior Ethan, Eza- docendi gratia dicatur, et a quo diclus in Tyro fuit,
fita, et Eman, el Calcal, el Dardari filiis Maol (/// paler cjus Tyrius vocalur. ltlcirco palre fuisse Tyrio
Reg. iv). » Ethan inlerpreialur dtirissitnus. Ezarita dicitur, cum utique paier e]us de tribu Nephlalirii
orienlalis. Eihan ipse est Abraham orientalis. Eman, "fuerit. Quod vero in Paralipomenon legilur de Hy-
quod inlerpretatiir fidelis, esl Moyses. Calcal, quod ram regem dixisse : « Misi tibi virum prudentis-
interpretatur gubernans, est Joseph. Dardan inler- simuni, et scienlissinium Huram palrera raeiim, >
prelaitir generalio scienliw. Maol interpretalur in- pairero dignitalis gratia eiiin vocat, sicul in pleris-
dulgenlia. Generatio scientire intelligunlur xu tribus n, qtie locis legiiur. « Filium vero mulieris de filiabiis
filii Maol, id est filii Jacob. Eadem ulique conslanlia Dan > ciini vocal, quia mater ejus de IribuDan fuil.
tlicendum est quia Daniel quoque qui post eum de genere Salomilh sororis Oolirih, filii Acliisatnecb,
surrexit sapienlior erat. Dixerat illi enim Deus, cujus filius idem Saloinith ^Egyplius in eremo lapi-
ut jain-diciuin est, qtiod nullus anle illum fuerii, datus est. Non enini eadem Salomith sponie eidem
vel post resurrecturus essei similis illi ; al veio ^Egyplio conjuncia fuisse suspicatur, sed Viinab eo
Dauiel numerum quoque annorum qtiibus exactis perpessa est. Idcirco merilisejus factuin fuisse dici-
venturus esset Christus scire meruit Gabriele di- lur, u! de filiabus ejus nasccreUir talis qui operaie-
cenle sic : « Scilo ergo ct aniniadverte, ab exiiu tur in domo Doiniiii. Nain et meritis Bale concii-
serrnonis, ut iterum sedificetur Jerusalem usque binre Jacob factum fuisse quidam aulumanl, quod
ad Cbrislum ducem, hebdomades sepiem, ei heb;!o- mortua Racliel non solum Joseph in loco filii cduca-
mades sexagirila titioeerunt (Dan. ix), >etc. Num vit, verttm eliain pro fralribus inlercessit ejnsileni,
igilur quod minus est, scilicet, quota generalione ut immemor essel injurire fratrum suorum, et pro
lemplum illud divinilalis Christo nascente forel hac re Dominus ei iribuit ut de uno filio ejus idem
sedificaiidiim, isle scire poluisse negandus est, cum nasceretur Ooliab socitis Beseleel, qui redificarel
oronibus boroinibus tam prselerilis quam post se D domum Doniini el altari ejus filio, id est Nephtali,
_.fuluris sapienlicr essel? Proinde el si non legimus nascereiur Iluram qtii domtiin Doinini in Jerusalem
: dicium il.li fuisse qnod Moysi dicturn est: «luspice redificaret. Multtrm illuiri commendavit Scripiura
,-el fac secitndum exemplar, quod tibi in rrionle dicendo, « plenum sapienliael inielligenlia et do-
nipnstiaiuiu csl (Eao<l, xxv), >-nibilominus lamon ctrina. > Quod per honiinein assequi poterit, hoc
ipse vidit eseinplar, juxta quod omnia faceret, ita ut ultimum posuit, id est doctrinam, qure atitem solius
ne columnam quidem sine coeleslium intiiiiu collo- Dei dona sunt prima dixit, scilicet sapienliain et
caret, quippe quo sapientior nec ipse fuit Moyses. inlelligenliani. Sapientia qiiippe, id est bono inge-
llrcc idcirco dicla siinl, ut consiel quia diligenliiis nio non nisi dono Dei plcnus esse qnis polerit, tna-
structuram ille in opere suo perspexit, el imitatus xime autcm inielligeiilia, qure propria sanctofum
est, templi non manufacli, lempli- Dominici corporis, et prophetartim est facultas, per quam videlicet iu
totiusque domus ejus spirilualis, quam ullus ingenio arle sitn, divinas et mysticas sciebat atiendere cau-
suo possit exponendo consequi, licet el hscc eccle- sas. Porro doclrina ex homine esl, qnre cum rito
siaslicorum omniiim unaiiimitas ila sentiat, ut procedit, quasi de insilo ingenio igniculo lucidam
aliud quid suspicari nefarium sit. niagnamrvue flamroam excilare solei.
PATBOI.. CLXVII. 37
 jH"65 1RUP-ERTIABBATIS TUITIENSIS iittf
CAPUT XIX, \ tur infans (Gen. xvu; Luc. i), quse circumcisio sw
A
Be duabus colnmnis wreis quas finxil, et quod prima gnaculnm erat jusiilire fidei (Rom. iv), quam kv
Jaclinn a dextris, secunda dicalur Booz a sinislris, Abraham Deus amicilia sua remuneravit. Item nn-|
et de Hhea cubitorum duodecim, qum ulramque merus isle aliitudinis, sub ternarib senarioque con-
ambit. tinetiir, ter enim sex, vel sexies tres, decem et -octo
«Finiit, ait, duas-columnas sereas, decem etocto snut. Ternarius Trinilalis fidem, senarius (quo nu-
cubiiorum alliludinis, columnam unam, et linea mero Deus optis mundi explicuit) significat opera-
duodecim cubilorura ambiebat columnam utram- tionem. Ut ergo et recte credamus, et boiuim ad
que. > Columnseislre egregium, et maximura orna- omnes operemur (Gal. vi), singulse columnarum
mentura doraus Doroini, quid significent, ipse auclor commnnibus exsurgunl numeris; nam ad utrumque
illarum nobis innuit in Canlir.is, dicendo in laudi- lam spe misericordire, quam limore trahimur judicii.
lius sponsi: < Crura cjus colunuirc marmoreae, quoe «Ellinea, inquil, xii cubilornm ambiebat columnam
fundalre stmt super bases aureas (Cani. v). > iilramque. > Hic jam et illud scicndum quia cum
Quoenam crura sunt sponsi, nisi universse viaeDo- sederit Filins hominis insede majestalissuoe, qiiando
iniiii? Planse viseDoroini universse non nisi dtiocsuut, congregabunlur anle eum omnes genles (Matih. xxv),
misericordia et veriias, sive misericordia et judi- *" lunc colurona h;ec quse dicitur firmilas, columna mi-
ciura, sive justilia el pax (Psal. xxiv). Quanlumcun- sericordire stabil a dextris, et columna qure dicilur
que varientiir nomina, non nisi duo crtira, noii nisi in robore, columna judicii, slabil a sinislris. Tunc
titio Domini sunt ilihera. Columnis isiis lola pcne ulique linea xn cubilorum ambiet columnam ulram-
domus incumbit, lotum sanctse Scriplurre oedificium que. Nam ecce circa columnani dexlram linese me-
431innixum est. Nam quidquid legimus, quitlquid dieias, id esl ctibiii sex : < Esurivi, ait, et dedislis
audimus deuniversis viis Domini, aut misericordia mihi manducare. Siiivi, et dedislis mibi bibere. Oe-
,esl aulveriias. Igilur sapiens arebileclus duas lan- spes eram, ei collegistis me. Nudus eram, et coope-
ttim in opere suo ponit columnas adrairabiles alquo ruistis me. Infirmus, et visilaslis me. In carcere
speclaculo dignas, si habes unde videas quas ille non eram, et venislis ad me (ibid.). > Ecce aulem et circa
ignorabat vias Doraini, quanim altera veritas sive columnam sinistram cubili sex : < Esurivi, ail, et
-Judicium est, quod superbis resislit (/ Peir. v), al- non dedislis mihi manducare. Silivi et non dedislis
tera misericordia, qurc hu.railes sustenlat atque con- mihi polum. Hospes eram, el non collegisiis me» Nu-
. firmat (ibid.), spiritu gralire, spirilu foriiludinis. Qtta- dus, ei non cooperuislis me. lnfirmiis et in -carcere,
: propter ne nescire aut dissimulare vacet nobis . etnon venislisad me (ibid.). > Igiittr linea xn eubi-
quserendam et spectandam in colunuiis certi gloriam lorum columnam ambil ulramque, videlicet qttia
mysterii , nominibus quoque propriis illas et ipse duodenaria remuneralio, bonoset inalosdistinguens,
vocavit, el Scriptura hsec aeternse memoriae nomina dividetur in tilrosque. Et hic quidem intellectus roa-
ipsa mandare curavit. Ait enira : < Cumque sla- gis spirituaHum est. Cseterum Hebraei animales, a
inisset columnam dexteram, vocavit eam nomine vero lempto, de quo loquimur, omnino aversi car-
Jachim, » id est ftrmitas. < Similiter erexit colum- naliier in his columnis David inierpreianlur e: Booz,
nam secundam, et vocavil nomen ejus Booz. » No- utper Jachim qnod inlerpretalur ptwparaior, inlel-
tas imo et nobiles ille suas columnas esse voluit, ligalur David, per aliam vero columnam. Booz pro-
quas nominibus tanlis, tamqtie claris insignivit. Qurc- pler virtutcm castitatis.
est enim in domp Doinini firmiias, nisi niiseiicors CAPUT XX.
gratia, vel gratuila niilsericordia magui regis? roa- Quid capilella columnarutn, el cttr quinqtte cttbilorum
gni, inquam, etpacifici. regis Christi, quam postu- sint, el in porlicu qualuor cubilorum fabricaia, el
lanles dicimus :« Confinna, Dcus, hoc quodoperatus qttid reliacula, vel caleriulw in capilellis, quibus
columnm de oraculo pendere videntur, el quid ma-
>
es in.nobis (Psai. Lxyu). Nempe quidquid opera- logranata calenulis inlerposita.
tus est in nobis, qujdquid coulirmat ope Spiritus iry < Capitella aulem qure erant super capiia columna-
sancli, misericordise esl,,non judicii, gratise est, rum quasi opere lilii fabricata erant in pnrticu qua-
non tnerili. El quo in robore columna consistil se- luorcnbitorum. Etrursum alia capilellainsiimroiiai*,
ctinda, nisi in judicio, quo coilum ipsum (qnauio columnarum desuper, juxta mensuram coluniiiar
nvagis lerra!) lurbabitur tempestate valjda? unde contra retiacula. > Juxla cceptum myslerium con-
notandum quia quse prior esl firmiias, et quse sc- geminaia capitella columnarum coiisiimroalio:ieiii
cunda in robore dicta est, quia videiicel, prior est - significant lam verilalis qnam misericordiae Domiui,
- misericordia, quse htimiles bona spe firmat. Poste- in resurreclione morluorum, in qua, tam secuuduii.
. rius judicium quo conlra superbos forlissiinus Deus, corpus quam secundum animam, sequa fiet secunduni
, robustum brachinra suum prreparal. « Decemclocio opera relribulio cunctorum. Ei subleriora quidem
, cubilorum altiludinis columnam unam , inquil. > capitclla corporum, superiora vero consiiramalum
Nttmeiiis iste ab omnibus adoranlilitts. in teroplo designant slatum animarum. Unde elpaulo ante lirec
•. .Domini, fideriisimul et opera certaliro cxigit. Decem dictum est: t Quihque cubiloiiim allitudiuis capi-
-, quippe prrcceplastiiit legjs , octavo die.Chrislus re- telliimunum et quinque cubilonim alljtudinis capi-
surrexit, octavo, inquam, die quo et circumcideba- lelluin allerum (Matth, xvi). > Quinque cubitorum
 Hbr> DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBlil XLH. — IN REG. LIB. III. ilGG
alliludinis capitella pertinent ad corpora, quorum A . neqiiaqiiam sensus humaniis queat investigare?
profecto quittque sensus scternorum sive bouorum Nempe liiitc est quod Apostolus ciim de his lalius
sive liialoruni omnes complebit sempiterna societas. dispularel, subilo admifans, exclamavit: < 0 alli-
Nam el qui, ul stipra diclum est, a dexiris erunt,' ex tudo divitiarum sapienliie p.tscienlire Dei! quam in-
abuiidantia misericordiae, visu, audilu, gustu, odo- coinprehensibilia sunt judicia ejus el ihvestigabiles
ratu et tactu in carne jain immorlali, atque impassi- vire ejus! > (Rom. xt.) Quisenira coihprehehdere vel
bili, selernalibus saliabuntur bonis, qtiae ocultis non investigare queal unde venianl hoeclanta misericor •
vidit, nec auris audivil, nec iu cor horainis ascen- direveljudicu Dei retiacula, quatenus et liimc non
derunt (Isa. LXIV;/ Cor. n), et qui a sinistris nihi- nunquam velut invilum ad vilam misericorditer
lominus ex abundantia juslitise et veritaiis totis traliai, el illum quasi ad vitam velociter currerilem
etsdem sensibus in carnesuasempiternisimplebunlur concludal, et quibusdam peccatorum funibus cir>
malis, ita ut < vermis eorum non moriatur, et ignis cumslringal? Verbi gratia, de Judseis per prophelaro
eorum non exstingualur (lsa. LXVI; Marc. \x)\ > dicil: i Excoeca cor populi hujus, et aures ejus ag-
Nec vero repugnat quod hoec quasi opere lilii fabri- grava, el oculos ejus claude, ne forte videat oculis
cataerant, quia videlicet pulchritudini.laudis divinoe et auribus suis audial, et corde suo intelligat et
lam jusla et debila damnatio sinistrorum, quam mi- B converlatur, et sanem eum (Isa, vi). » Porro quod
sericors et graluita proficiet saivatio dextrorum -, piscatores suos ad gentes miserit (Matth, x), et ad
Psalmista quoque alleslante cum dicit: <Misericor-. capiendos eos retia sua laxari jtisserit (Marc. i;.
dtam el judicitim cantabo libi, Domine (Psal. c). > Luc. v), totum mundi hujus mare magno et longo
Bene igitur capilella hrec quinque cubitorum fuissci.• experiraenlo persensit. Igitur de calenis sursnin fi-
referuntur. Qure aulem super hrec erant, neque quin- xis, columnse quasi dependent, quia videlicel ralio-
que ciibitorum, neque allerius cujuslibet mensurre nes verilalis el misericordioe Dei, de sublimi oracnlo
fuisse iegunliir, quia videlicet sensus quidem cunclos sapienlise Dei venienies cotiiiugere vel cbmprehen-
novimus corporis, in quibus caro nostra, secundum dere mortalium ingenia non prsevalenl. Sane nialo-
operura merila plenarie remnnerabilur, animaruin granata eorum qui judicantur vel salvanlur sunt
autem quanla siut receptacula, qui numeri, qure opera : < Dicite juslo, inquilprophela,quoniambene,
itabitudines, in Hla remuneratione bonorum sive quoniam fructum adinventionum suarum recipiet
nialorum scire non possumus. Ubi capilella Iirec fa- (Isa, m), > Item : < Vre animre impioruiri, quoniam
iiricala eraul? <In porlicu, inquit, quatuor cubito- reddila sunt eis niala (ibid.). >
rum, > ideslin prrceuiue exereitio quaiu.or virtutuiu C CAPUT XXL
principalium, quas elhnici quoque noverunl, pro- De mari fusili, in qito sacerdotes lavarentur, qitod
priisque vocabulis nunctipant, prudentiam, leinpe- lyptis ftieral baptismi in quo peccala dimiltunlur.
ranliam, forliludinem, justiliam. Nam prout quis < Fecitquoque mare fusile decem ciibilorum a
islis se.exercuerit sive roale utEpicurus, sive bene, labio usque ad labium rolundum in circuilu. Quin-
ul vir ecclesiasticus, ne dicam Sloicus sive Peripa- que cubilorum altitudo ejus, el reslicula triginla
teticus, ilain illadistinctionemisericordire et judicii, cubitorum cingebat illud per circuilum, et sculplura
dexler sive sinisler inde speclabitur. < Contra retia- per Iabium circuibat illud, decem cubiiis ambiens
cula, > inquit. De istis reliaculis paulo ante hxc mare, > ctc. Maie hoc lavacrum saoerdolum erat,
plenius loquitur. <Seplena, inquit, versuum relia- stcutet in Paralipomenon iegitnr : « Porro iri mari,
cula in capitello uno, etseptena reliacula in capilello inquil, sacerdoles lavabantur (// Par. iv). > Et recte
altero. Etperfecil columnas, et tluos ordines per posl expletam lempli slrucluram, miranda maris
432 circuilum reiiaculorum singiilortun, ut lege- hnjus factura sublexitur, in quo sacerdotes lavaren.
rent capilella, qure crant super suinraitatem malo- tur, quia videlicet post oedificatum vel resuscitaliim
granalorum, > elc. Et in Paralipomenon : < Necnon, Doniinici corporis teraplum, baptismi sacrameiitum
et quasi caienulas, inquit, in oraculo et superposuit 0j proponitur, in quo quod perspicuum riotumque lidei
cas capilibus coluranarum. Malogranata etiam cen- Chrisiiaiiajest.lavaremurinonquiasacerdOtesfuimus,
lum, quae catennlis iuterpnsuil (// Parat. m). >Ila- sedutsacerdotesesscmus, quemadinodum in Apocaly-
queper haecdatur intclligi quia dcmissaj de aliiludine psiJoaiinescunjdixisset:<Quoiiiarooccisuses,eiredu-
oraculi,calcuae duoe in sepienas singuloe caleoulas mistinosDeoinsanguineiuo(4po<\v),> conlinuosub-
ivelut quosdam in ramuscnlos dispertiebantur, senis junxit: <EtfecistinosDeonostroregnumelsacerdotes
aureis in modum retiaculornni conlexlis, divisiones (ibid.). > Hujus maris aquam et Ezechiel vidit egre-
iilas conlinuanlibus, et ita malis aureis innecleban-, dientem de templo a latere dextro (Ezech. XLVII).
lur, columnas istas quasi suslcntanies, ut quanquam Sed el hic ad dextrum lempii latus hoc roare posi-
firmiter starent, de oraculo lamert pendcre videren- lum nunc prsesens Scriptura refert. Nain « roare,
tur. Quid istrecalenulredealliludineoraculiporreclrc, inquit, pbsuil ad tlextram partem templi, ad orien-
nisi allissimassignificanl raliones jara dicti judicii lcm conlra nieridieni. » Quo dicto et illud innuiiiir
atque inisericordise lam alte in coelo radices lixas .quia leroplum hoc ad orientem respiciebat. Templi
babenlcs, tam profunde in verbo incarnalo, in Dei quippe ad orientem respicientis dextra pars contra.
«apientia reconditas, ul nequaqiiam comprehendere, mcridiem speclat. Sic ei in illa visione propbeiica :
 Ilijl ftlPERtl ABBATIS TUITIENSIS IIGS
« El converli ine, inqtiit, ad portaJiVddmus, et eccc A tiam effudit. < lioc raare dfccemctiliilorum est a la-
aqiiae egrediebantur subler limen domusadorieiitem. bio, usqiie ad labium, el circuiius ejus trigiula cnbi-
Facies enitn tlomus respiciebat ad orienteni, aqure lorum. > Quo nimirum numero, lides subinlelligi-
auiem descendebanl in latus lempli dextrum, ad me- lur, quamnecessario quisquis lavandus accedit, con-
tidiem aliaris. » Et recle lam hic quam ille, qnod in fitealnr. Etenim arithroelici sive abacis'.rc. optime
mysterium baptismalis prrecurrii ad dexlrum lemj.,Ii iioveriint in secundo, id est in deceno liiiiiie unita-
latus contra meridiem tendit, el domus ad orientem lein x lernarium xxx esse. Nos auiera hac Ddeanie
respicit, quia profecto lueis occasum, frigidasque omnia opus babemus, qure calholica est, ut uiiitaiein
peciortim ir.-fidelimn regiones, gralia regenerantis in trinitale, et trinitalem in unitate confiteamur, in
pcr baptisratira SpirHus sancti non admillit, quales qua confessione I»aplizali sumus in Cbfislo Jesti.
per occideivtem aiquesepientrionemScriptura notare lgilur decero citbiti latiiudinis in triginta ciibiloruni
consuevit, sed ad ItiGisexorium plerumque meridiani circuitu, fides vel confessio est, sine qua nullus aiil
fnlgoris diem procurrit, id est ad eos in quibus per nihil est baplisinus. Uimm qtiippe Deum in trinilatc
fidem exorilur sol justilise Chrislus (Mal. IV),et non et trinilatem in linilate bapiizandiiSj uljam diciunv
occidil ad eos in quibus calel per amorem nienlis esl, necessario confiteiur. Quinqne cubiloruro aitN
tneridiana lux verilalis,- inimica diabolo seinpcr fii- B ludo ejus, ul videlicel hi qtioque accedere vel ad-
gido sedenli In lateribus aquilonis. Nimirum atnplius milti debeanl, inquibus nulla yis, vel ingenii, vcl
et perfeclius in hoc lemplo roanufacto splenderet scieutire sublimilas esl uulla, prreler quiiique sensus
lanti gratia sacramenli, si palienle situ soli llieio- corporis est potentia, quales parvulos eadem die na-
solymilani, rex sapiens sie aquas vivenles deducere los vix ipsis corporis sensibus funclos Cbrisihuia
poluisset ut quemadmodiim in jam dicla visionc pro- fides bajulans ad malrero Ecclesiam currit el pro-
pbelse diligenter perscripium est cgredercnlur sub- perat, nec eis hoc niare magnum accessibile esse
ler limen dorous, descenderent in latus lenipli dcx- ullateniis dubital. < Et sculptura super labiuro cir-
iruin ; redundarenl niliiloiiiiinis a laiere dextro. Sie cuibat illttd x cubttis arabiens roare. Duo ordines
cnira plehius hic el illud exprinierelur quod fiilurura sculplurarum slriatarum erant fusiles. > Oportet
eral, quod ntinc factum credimus, propler quod et etim qiii in hoc mari lavandus esl, confessorein Tri»
foqitimur, quia de subler limen domus, de dexlro nitaiis duorum quoque Teslaroenloruin Scripluram
lalere lempli Dominici quando illud laucea niilitis suscipcre et yenerari. Decem ergo cubilis, id csl irt
aperuit, aqua cumsanguine cucurrit (Jean. xix), ct anterieri parte niaris sculplura cr.tt super labium,
iunnia, inqnit, iilcm propbeia, ad qure veneril aqua n ut videlicei loia se ultro oetilis offenei accedentium
liaec, sive torrens hic, vivenl, siabunl, el omnes ad lavandum, eranlque duo ordincs sculplurarum
rtqnac, idcsl omnes populi sanabunlur (Ezech. XLVU). hystrialarum, id est proslantium sive proiuinentium
Kunc ad ipsa verba recurramus. ad speclanduin videlicet apotitysiorin, quod Gra?ce
CAPUT XXII. videre vel cognoscere dicitur. ltaque ut confessioni
Quam recle mare iltttd labrtim appellaverit, el quo- fidei non desinl opcra, sine quibus fides mortua
modo tnare noslrutn, id esl baplisma fusite sii, el de
tnensttris vel scutpturis ejns mysticis. (Jac. u) recte diciiur vel oliosa, duobtis quoqtie or-
« Fecit, inquit, marc fusile. > Quantum qtiam exi- dinibus per decero cubilos protensa distinguitur
sculptnra, ieclioiiein uiriusque Teslanienti signifr-
gttre rei vocabulum indidit, quanium enim eral vel cans,
Labrum erat decem cubilorum, a labio usque quam suscipiens quisque in Christo rcnasci*
jquid?
ad labium rotundtim in circuitu. Decem, inquam, lur, Sic l-gat, ui saiictoruiii, quorura Ddem conli-
imilelur el.opera.
ctibilorum erat diamelrum ejus, unde et conseijuen- teUir,
ler t resticula, inquit, triginla ctibilorum cingehat,» CAPUT XXIII.
Id cst cingere polerat id. Nam haec est georoeiricse Qitod dttodecitnboves tnare porlanles duodecim apo-
slolisinl, bapitzandi regulamaClnislosuscipienies;
disc.iplinaespcculalio naluralis, ut cujuslibet circu- el quid sil quod posleriora inlrinsecus lalilabanl.
laris ampliludinis dfanieirum Iripliealum lolam fere
« El stabanl super duodecim boves, e quibus tres
perficiat ejiisdem menstiram circtili. Si igilur solam
litteralem facturam spectes, non est cur mnre illud respieiebani ad aquilonein, et ires ad occideniero,
debnerit rex. Porro si ad et tres ad meridiem, el tres ad orienlem, ct mare
appellare sapienlissimus
eos desuper erat, quorum posleriora intrinse-
rnysterium plane boc sacrainentum baptismi, boc snper
tivaerum regeiieraiionis, quotl de lalere lempH Do- cus laiiiabaht. > Quisunl isii boves duodecim, super
maie posiluni estrnisi duodecim apostoli, qui-
Kiinic.i, de viiiiiere cfueifixi Domini profliixil, mare quos
t;si, mare, inquam, lanlrepleiiitiidiitis, tanlre inun- bus fecens in moiie Chrisii consecratum baptisnii
«lationisiii inundtiin uiiiversuin impleyeril, quippe sacranienluin iraditum esi? Passus quippe cl; ,ntorv.'
luiis Chrisuis, in qua uimirum roorte ejus hoc sacra-
quod el ijl.is quisiib.lena eranl mortuipriroilusin.re-
>MissiV)rieinpeccatoriirijinui)dayerii, et deinde illis qni roenium coBditum est. « Ompes cnim„itiqtiit Apo-.,
Miperierramcranl, sunlvelentht, iiuuidavil.el iiiun- stolus, quicuhq.u.ebap:izai sumus in Cbrisio.Jesu,
ibireiiohdesHiiL Mareefgbest.elfiisile, iriqiili, fusile, in tnorle ipsius baptizali sumus (Gal. m), t nbi re-
a rnorttiis, continuo bobus islis hoc mare
^33 Inqtrain, quia profeclO grandi cliarilaiis igne surrexil
todfialuset liqticfaetus Chrislus, islaro .nobis gra- supposuil. Disit eiiiin sic : < D.ita est mihi oiuuis po
Ilffl DE TRLSITATE ET OPERIBUS EiU.3 LIBRl XLH. -- IN REG, UB. I!I, ;..:>.tmf
lestas in cnelo, elin tcrra. Euntes iergo docete oni- A jiixta parabolam evangelicani decem virginum, qiiin-;
ces gentes, baplizantes eos, in noinine Palris et que prudenliun) el qiiinqiiefaltiarum (Matlh. xxv),'
Filii, el Spirilus sancli (Maith. xxviu). > Mareergo certum est quia de uitiversilulc aniroarum, qure ad
duodecim bobus suppositum esl, ul sciliccl porla- hoc lemplum veri Saloraonis, ad nuplias veri et pa-
renl in uriiveisas genles, in quatuor miindi paries cifici regis Chrisli vocaire sunt, pars ad dextram
Trinilateni prsedicando, Deum urium in Trinilate depulabitur ad sinistrani, pars, inqttam, cum rege
nsiificanilo. Nam hoc est, quod tres ad aqtiilonem, inirabil ad nuptias, pars foris clausa- rcruiqueii.Tr
tres"atl occidenleiii, tres ad meridiem, el Ires ad janua. Idcirco non cunclx bases, non ciincli luteres,
orienleiri respicicbanl. Qiiornm, inquil, posteriora quamvis pariler universre super qualernas sedeant
inlrinsccus lalilabant. Plane et islorum bouni, isio- rolas, conslitiuinlur ad dexieram, sed quinqtie ad'
rum Cbrisli aposlolorum, posleriora iiiirinsecus la- sinisiram, quia videlicet non univcrsi bapiizanles,
tilare debenl, ut videlicel non respiciamus quid vel omnes baplizali, quamvis qualuor Evangtjia Ie-
aliquaudo fuerinl, setlquid per Chrisli graiiaro facti ciitent aui rccipianl, porvenient ad gloriaro, sed
sint, verbi graiia, Maitha-us anie vocalioneni publi- "pars eoruni assuniitur ad vilani, pars quia dileclio-
Caniisci teioiicarius fuil, nunc posl vocaiionem apo- nein cuni fide non habet, relinquilur in poenam.
stolus cst el evangelisla. lloec facies esl facies ad B '
434 CAPUT xxv.
conlcmpIandamChrisli gloriaro revelala, illa fueriml Multa esse vasa utilia in spiriluali lemplo Dci, quo^
posleriora. Hanc facieni inliieamur, ut per earo et rum nos ttsti vel officio fungi debeamus, et quidsit
riosiiiiiininemur, Hla poslcriora laleant, ul non iroi- mijstice, quod in ttrgillasa tetra, inter Socoth et
leinur. Aliier, facies qiiidem exterius eniiiient, sed Sarllian fusa esse referuuittr.
posleriora lalent, quia videlicel aposlolorum vel om- Nobis landein, qui in lemplomagni regis, neque
tiium Palrnm, atque paslonini, aperla quideiij nos coHimnai ue([iie bases esse inereinur, hoc supplican-
opera ceriiiimis, sed apud districlum judicein, qure duin csl ulsallein inlcr vasa minofaqiiae niulta stiiit
illos poslerius marieant in occulla reuibuiionc, ue- suscipiamur, Nain pro diversilaie nieritoruin, pro
Ecimus. diversitale faculialum boiiarum ct uiilium artiuin,
CAPUT XXIV. alios lebeles, alios sculras, aiios amulas, alios hy-
drias, alios fuscinulas, alios cyalhos, alios pbyalas,
Quidsil mysticeqitodin basibus, nec leonessinebobus,
nec bovesfaclisitnl sine leonibtts, et quitlquod quin- etc, biijusinodi ponilac disponil sapiens rex, et sic
que bases ad dexlram, quinque ad sinislram, por- perficiiuroiniie opns in lcmplo Doniiui. Et rie quis :
lanies singttlos luleres conslilutinlur. despeiel, ne quis niiiiiuni senielipsun) despiciat,
Quid landem esl quod in basibusppere sculplorlo, < oiiinia, iuquit, vasa in cainpejtii regione Jordanis
jion soluin leones, sed leones pariier et boves cl fudit rcx iu aigiliosa lerra, inter Socoih et Sarthan.»
cbcrubiin expressa sunl? Sic eniin subdilum esl. Orouia plane vasa nunc aurea et pulchra, nunc vasa
« El sculpiuric inlcr junctiiras, el inier coronulas et gralix, nunc yasn honoris ci gloria;, quoruin in con-
plcclas, leones et bovcs cl cherubiin, > ctc. Quid, sideralione roirainur, et quse jure vcneramur, < in
inquaro, est, quod in basibus, nec leones sine bobus, argillosa terra fmlit rex > nosier, rex Cbiislus, t in
uec bovcs sine leonibus fiunl? Quid, inquam, aliud argillosa, inquaui, lerra fudit, » id est de eadeni
designatil bases in templo iiisi sacerdoles in Eccle- massa, deeodem lulo sumpsit de quo el nos psal-
sia? Qui diini solliciludines regiminis lolcrant, quasi maii sumus. Duiiiroodo t in regione Jordauis, iu
iuore basiuro super iinpositum onus porlanl. In ba- regione campeslri > hnbileraus , id esl lidem usqtie
sibtis igitur cherubim exprimilur, quia decel ninii- ad fineni firmam leneamus, in qua baplizati suinus,
liim ut saccrdolum peclora, pleniludinc scieniire siul ei velut caroptis lumiilis, monluosa superbia cai-ea-
referla. Per leones antem horror severiialis, per mus, non est dilficile niagno aiiifici forraare qiiein-
boves vero palienlia inaiisueltidinis figiiraiiir. Ilaque: que noslruni in vas cujuslibet gloriie ci honoris,
his basibus, uec leoues sine bobus, necbovcs sinei j) eisdem digitis, quibus adbibiiis diligenter sanctos
leonibus expriroiuiliir, quia seroper a saccrdoiali pe- oiniies formavil, inler Socoib et Sartban, id est iti
clore, in terrore sevcrilaiis cuslodiri debct viiius peregrinatione cl tribtilatione. Socolh quippe taber-
inansueludinis, 111etirani mansueiudo condiai, ct iiacula, quoe ulique peregrinanlium et niililanlium
eanideni inan.suetudiiipm ne forle dissoluta sil, zelus siinl. Sarthan iiiterprelalur tribulalio eorttm. Ete-
districlionis accendal. Sunt aulem numero decem, nim absque malleo persectitionum, sive scalpello
singulse singulos luteres portaiites, singulse quater- leiitalionum vasa qnrclibet leinpli Domini, siveaurea,
itis rotis incumbcnles. Et constiluit, inquit, easi sive de auricbalco niinus preliosa sunt, ad perfectuin
Scriptura quinque ad dexlram partem lempli, et pon pervenerunl. lgiiur et nos in terris Jordanis.
quinque ad sinistraro. Hoc niinirtim nobis iilud pul- posili, quoniam sumus.in Chrislo Jesu baptizati,
chre designat, qiiia baplismi quidem sacraroentum peregrinantes inier Socotb et Sarthan, quoniam hio
totiiiii dextrum csl, el omnes apostoli dextri sunt, maneiiiem civilaiero non liabenius, sed futuram in*
ci idcirco mare cum duodecim bobus suis ad dexlraro qiiiriinus (Hebr. xiu), ei si pie vivere Volumus, raultis
partein lempli posilum est, sed non omnes bapli- lenlationibus tribulamur (// Tini. 111),quanquam
zanles, non omncs baplizaii dextri sunt. Nam et, tcrra argillosa, imo liinu.s aul I.uiiint, sumus pfasUfl
 1171 RUPERTI ABBATIS TUITIENSJS: 1172
nostri magni artiflcis manibus, supplices cum fide A , et donavil illi npmen, quod est super pmne nomen,
et spe subjiciamur, et si non magna, saltem parva, • nt in nomine Jesu omne genu flectatur, ccelestium,
si rion aurea, saltem de aurichalco vasa efliciamur, t.erresiriiim et. infernorum (ibid). », lgitur omnis
ijl in templp ejus aualiscunqiie.hpnoris etgratirc donq.. Israel, bmnes qtiidigni eranl vidcre Deum vel dirigi
parlicipemur. cun) Deo, quod intelligitur per nonien Israel, omnes
CA.PUT XXVI. omnino, qui proeordinali eranl ad vitam seleniam,
Qnpd dictum est: « El inlulit ea qum sanctificaverat velul mernbra multa ad urium caput convenerunt.
patet suus et reposuitt etc, el quid sit mysiice Verum hpc ipso csecilas cogit in HJo carnali Israel.
principes ac ditces sum inqjoribiis natti ad regem Sequitur.ergp :;
Satomohem congregari, oves ac bovet abs.quenuniei/O
imiiiolari, GAPUTxxvn.
Quid tandem Saiomon, posiqttani fecit omneopus Cwcilaiis Judakm fuisse signum qttod nebula hnpler
qnod faciebat in domo Domini ? < Et inlul-t, inquH,' vil domum Dontini, el quod non polerant sacerdotes.
sl.are el minisirare propler nebulam.
<jit:esanctificaverat David paier suus argentum, et
'aiiftim, el vasa, r.eposuitque in thesauris.domus Do-. t Facltim esl autem cuin exiissent sacerdoles de
liiHii. > Nihil veriusquam omnia quse sanclifi.caverat sancluario, nebula iniplevit domum, Domini, et non
paler suus, Pater D.eus omneaurum el omne argen- 1» poterahl saeerdotes stare et ministrare propter ne-
ttim, et oinnia vasa reposila esse in domo Domini, biilani. Impieverat eniin glpria. Domini dbmum Do^-;
iri lemplo non manufacto Doniinici eorporis. Quas roini. Tu.nc ait Salomon : Doroiiuis dixil, utbabila-
enim eran.t. vel sunt illa, qua? paler iste sanclifica- t-et in npbula. ». Suhauditur loquens ad Moysen in
"verat? Omniadicla vel acta Palrura vel palriarcha^ roonte Sina: < Jam nunc veniam ad te in caligine
rum, universa prreconia prophetarum, oinnes omni- nubis, ut. audiat me populus loquenlem ad lc, ut
no sanctarum thesauri Scripturarum. Omnes enim credal tibi in perpetuuin (Exod. xjx). ».Clavum csl,
Scripiurse in illo adimpletae sunt. Igit.ur, quia (et noium et ceftum esl quia, sacerdoles Jjidoeorum,
qcsemadroodumAposiolus dicil) < in illo sunl omnes Pharisrei et poniifices homicidarum, de sanctuario
thesauri sapienlise et scienlioe recondili (Col. n), » Domini exierunt, et eadem luce omries gentes
yerum est qnia Salorooii iste rex magnus Dei filius, illuminatre sunt, eadem, inquam, ltice quasi iu
orithiaquaesanctificaverai-Davidpater suusin templo nebula vel futno, per suara invidiam excrecaii sunt.
siio recondidit, et coriiinuo sequiiur:.. Quo autera ordine, vel quam ob causam excse-
(111REG,CAP.VHL)«Tunccoiigregali sun.loinnesm.a- cali suiil, et hie factis figuratur, et in Isaia pa-
3oresnaluI.srael,cuin-principibusiribiiunJ,etducesfa- _ ritei- diciis et faclis lioc roodo significatur. 435,
!jniliarum filiorujn Israel ad regenv Salomonem inHie- < vidi,, iiiqtiii, Dominum sedeniem supcr so-
rusalem,.uldeferrenl arcam fcederisDomini,deciyita- lium excelsum et elevatum, et ea qure sub ipsp
i.eDayid,id est de Sion. >Etsiibinde:«Rexautem Sa- eraiil, implebant templum, S.eraphiin slabant su-
lomott, et omnis niullil.udo Israel, quae convenerat per, illud, sex alse uni, el sex alse alterj, el cla-
ad eum, gradiebalur cum Ilto ante arcam, el immo.- mabanl al.ler ad alterum et dicebant: Sanctus, san-
labat oves et boves absque sestimatione et numero.» clus, sanclus, Dominus Deus exerciluum, plena est
Jlagna feslivilas, magna celebrilas, El hic quidem oinnis lerra gioria ejus. El commota sunt super-
Salomon rex in dedicalione templi maiuifacii, oves liniiiiaria cardintim a voce clamanlis, et domus
ct bo,ves immolabat cura quanla poterat populi fre- impleta esl ftimo (Isa., vi). » Ac deinceps : < Vade
quenlia; Chi-istus autem Doroinu.set rex omnium in et dices popttlo huic : Aud.ile. audienl.es, et nolite
dedicalione teiripli non manufacli, scilicel corporis inlelligere, el videle vislonera, et nolile cognoscere.
sui, yivura et yerum sacrificium obtulit, non carnes Excseca cor poptili hujus (ibid.), » eic> Nimirum hic
et sajiguiiiem boum et ovium, sed. carnem suam et Dominus sedens super solium excelsura, ipse est hic
sanguuiem, proprium. Quam enim pulainus. templi Salomon, rexmagnus, rex sapiens, Svere pacificits,
Tiujus dedicatibriem^njsj sacrosanclam passionem et ]p qui intcr Deum et bomines niediaiof fecit pncera,
gloripsam ejus resurreclionem ? Tunc ulique carnls Hic, inquain, ille esl, evangelista testante, qui cuni
ei sanguinis sui sacrificiiim immolavil in magna hoc propbelae teslimonium posuisset dicendo, <pror
freqnenlia coeleslium,. terreslrium et i.iifernorum, pierea non poieranl credere Judaei, quia dixit Isaias:
primtira, in sacramenlo panis etvini, dei|ide in pro- Excrecavit oculos eorttm (Joan. xn), > elc, conlinuo
pria specie Jigno crucis. aiBxus, ubi et saiiguinem subjtinxi.t: < Hrcc dixit Isaias, quando vjdit gloriam
suum 6id.il in redeinplion.em nostrse salutis. Tunc ejus, el locutus est de eo (ibid,). » igilur quod hic
procul dubio, lunc, inquam, et ex lunc omnes ma- faclis, lioc ut jani dicluro est,. in lsaia pariter et
Sa-
jores, natii. lsrael, omnes principes, et omnes duces factis et dictis prresignalur, quja videlicel. vero
Israel, i.inoet oiiinesgeni.es ad eum cpngregalre sunt. lomone, .vere pacifico rege Christp, per passionein
Tali natnque exalialus dedicalione, omnia traxit ad morlis, gloria et honore coronalo, qure lempU, id
se (Joan. xu). Unde et Aposlolus cum dixissel: est corporis ejus, vera (uil dedicalio clamantibus
i Christus faclus est pro riobis obedieus usque ad serapbiin: Sanclus, sanclus, sanclus, id est.aposto-
iiiortem, inortem atilem crucis. (Phil. n).,» conlinuo lis, qui accensi erant ardore sancli Spirilus sanctam
subjunxit: « Propier quod et Deus illum exaltavit, Trinilatem praedicaritibus, el hoc modo omniuin
4173 DE TRLNI.TATEET OPERIBUS EJUS LIBIU XLII. — 1N REG. LIB. 111, I17|;
lerra impletaestgloriaejus, qui tantum in Judrea no- A Domini nostri sunt, in proedicla oralione sua dicen-
tus erat prius (Psal. LXXV),iroplela esl domus Do- tis : < Paler sancle, serva eos in nomine luo quos.
mini fumo, Judaici populi excrecaliim cst cor. Quod dedisii niihi. Non pro his aulem rogo tanlum, sed et
prredicatur Deus honio factus, quod annutiiiatur pro his, qui crcdituri sunt propler verbum eorum
Cbristus Dei Filius crucifixus morluus el scpuluis, in me (Joan. xi). » Noverat quippe^ quod propter
fuinus Hlis est, ei hrr.cDei humilitas superbos octtlos passionem ipsius audiendum esset norocn Patris
Itominum scandalizat. Et non poterant, inquit, sa- rriagnum, et manus ejus foiiis, et brachium extcn-
cerdotes siare et minislrare propler nebulam. Quo- lum ubique, quodque hoc audilo, nos alienigense^
iiiam sic excsecali sunt, et ab humiliiale Chrisli, qui non eramus de populo Israel, venturi essemus ad
tanquam a nebula oculos averterunt, meri:o slare eum de lerra longinqua, et adoraluri ad illum, tero-
el adniinistrare non poluerunt, sed exieriuit, sed plum sanctum, iu confessione nominis ejus. Quippe,
expulsi sunl, s.ed ablatunv est ab eis lam lerrenum qui per ora prbphelarum, lanlis illud prseconiis proe-
quam ccelesle sacerdoiiuro, ruente pariter templo ei dixeral, quania colligere vel cxplicare nulla lingua,
civitale super oculos eorum, super cadavera eonim. ntilla copiosa oratofis valet facundia. Oratioiiem
de longiiiquo audierat Propheta in spiritu cuin
GAPUT XXVIIL " ejus
dicerel: < Exaudiat te Dominus in die iribulaiionis,
Quod Salomon ulroque genu flexo otans : < Domine
Detis meus non esi similis lui, > lypus fuetit Jesu protegat te nomen Dei Jacob. Mittat tibi auxilium
Chrisli, qui in dedkaiionem lempli tui,in itla qua de sancto, et de Sion luealur te. Memor sit omnis
dedicalus esl passione corpotis sui pro omnibus sacrificii tui, et holocauslum luuni pingue fiat (Psal.
oravit.
xix). » Idemque in persona ejus, circa intentionis
< Sletit autem Salomon anle altare Domini, in ejusdem cardinero suspensus : t Domiiie Deus sa-
conspeclu Ecclesise Israel, et expandil manus in lulis raere, inquil, in die clamavi ct nocte coram te.
cceluio, et ail : Doraine Deus Israel, non esl [similis Intret >in conspectu luo oratio mea, inclina aurem
tui Deus, > etc. Ulrumque genu, ut infra scriplum tuam ad precem nieam (Psal. LXXXVH), » eitj.
esi, in lerram fixerat, et manus expanderat in cce- CAPUT XXIX.
lum. Nimirum, et verus Saloraon rex Christiis in
Quod sicitl surrexii Salomon oralione-complela, «•
dcdicalione lempli sui, in illa per quam dedicatus benedixit Ecclesiw lsrael, voce magna, quod ita
esi passione sua, passione corporis sui, sletil ante sutrexit Chrislus a morlnis, el dedit Spitiium,.
altare Domini, anleoculos Patris, ante aram crucis, sancittm, cum loihts tnundi admitalione tnugna.
el oravit. Imo elvalide exclaroavit, quemadmodum n -< Facium est aulcm, cum compjesscl Salomon,
Apostolus .dicit: < Qui in diebus carnis suoe preces, orans Doroinuin omnein oraljonem et deprccalio-
supplicalionesque ad euro, qni posset salvum eum nem banc, surrexit de conspeelu allaris Domini,
facere cum clamore valido, el lacryrais bffereiis utrumque enira genu in lerram fixerat-, et manus
cxauditus esl pro sua reverentia (Hebr. v). > Et expanderat ad ccelum. Slelit ergo et benedixil omni
quidem cum jam in cruce penderel, clamasse illum Ecclesixlsrael, voce niagtia, >etc. Vere quod cre-
clamore valido non dubium, qui lamen clamor cor- dimus, credentes auiem exsullamus loetitia inenar-
dir. soli Deo audibilis esset, sed paulo ante verbis rabili et glorificala,. Dominus nosler, rex noster,
aperuerat quid clamare deberet, propter quod in postquam oravit, postquam oralionein cl depre.ca-
crtice idem Poniifex, idemque hostia salularis lionem suam complevit curo sacrificio sui coipoiis
ascenderel., Nam < sublevalis oculis in ccelum, di- el sanguinis, posiquam in scpulcro Iriduo jactiit,
xit: Paler sancte, venil hora, clarifica Filium liiun), surrexit a moiitiis, uiruraque genu io lerram flxe-
XilFiiius luus clarificet ie(Joa'n. xvu), > elc. Ei bic ral, aniniam quippe sub lerram. ad inferos, corpus
qiiidem cum esset rex, utrunique tamen genu in ih sepulcio lerrse demiserai,, manus clavis confixas,
lerram fixerat, quod apud Judseos rarissimuin est, ad crclurn expanderat. Surrexit, inquam, el slelit,
nani anliqua rigentes superbia, genua curvare dedi- D surrexil a mortuis, et in ccelum ascendit. lllic sedet
gnantiir, noster autem rex, el Dominus omnium po- sibi, illic slat nobis a dexlfiS Dei. < Video, inquit
siiis genibus, imo < procidens in faciem factusque Stephanus, coelos apertos, el Filium hominis slan?
in agonia prolixius oravit, el faclus esl sudor ejus tem a dextris virtuiis Dei (Act. vn). > Sedet re-
sicut guttre sanguinis decurrenlis in terrara (Lnc. gnantiuiri dominalor, stal pugn.anlium adjutor, pte-
xxn). > Itlud de oratione hac Salomonis hujus prre- niientium advocalus el defensor. lllic slans 436
lerire non palimiir, qnod inler csetera sic loquitur : benedixit omrii Ecclesise Israel. voce magna. Quis
< Insuper el alienigena, qui non est de populo tuo Israelita, quis ecclesiasiicus aul fidelis est, el hoec
lsrael, cuin veneril de terra longinqua, prbpter no- ignoral? Eleadein quidem diequa surrcxil, berie-
rnen luum, audielur e.oim nomen tuum magnum, et dixit, sed nondjim voce magna. Benedixit, inquam,
nianus lua forlis, et brachium tuum exientum ubi- insufllando el dicendo : < Accipite Spiritum san-
que. Curo venerit ergo et oraverit in loco hoc,' lu ctum, quorum remiseritis peccala, remitltintur
exaudies in ccelo, in firraaraenlo habitaculi tui, et eis (Joan. xx), > sed clausis foribus , voce sub-
facies omnia pro qtiibus iiivocaverit le alienigena. > iriissa. At ubi stelil a dextris virtutis Dei, ubi asccn-
Niininim secundiim seiisum intiraum, haec verba dit in cfjelum, et sedel a dextris Dei, inn« decirao,
 1175 RUPERTI ABB.ATISTUJTIENSIS H76
die peracto, magna yoce benedixit : « Faclus est A reliir. Ophyr hifirmitas inlerpretatur. Veraciler ati-
repeule de ccelo sonns, lanquam advenientis spiri- lem in infirmitate aurum -erat plurimum, quando
lus veberaeniis, et replevit tolam domuiri ubi erant circa infirma et egena elemenla (Gal. iv), delineban-
scdentcs, etc Facta autem hac yoce, convenil mul- lur preliosa ingenia philosophorum, el vanis in re-
tiiudo, el menle confusa est, quoniam audiebat bus occupabaniur acumina rheiorurii, et dialectico-'
unttsquisque lingua sua illos loquentes (Act. JI). » rum. Sed lirec quoque rex sapiens Clirislus thesau-
Vox ista benedicentis magna fttit. Illa benediclione, rizavit, non coiilenitis prophetis vel piscaloribus
deierra facli suul cceli, qui enarrarenl gloriam Dei, snis apostolis. Misit enim viros naulicos et gnaros
illa voce effectum est, ul in pnuiein lerram sonus maris, de quibus scriptiini est in psalmo : « Qui
eortim exirei (Psal. xvui). < Igitur rex el omnis descendunt mare in navibus facienles operationem.
lsrael cum eo immolabant viclimas coram Domino, in aquis mullis, ipsi videnmt opera Domini, et mi-
lriactaviiqtte Salomon hoslias pacifrcas, quas immo- . rabilia ejus in profundo (Psal. cvi). > Misil, inquam,
lavit Domino boum viginli duo millia; et ovium apostolos suos, verbi gratia, Paulum Atbenas, el ce-
ci-ntiim e.l viginti millia, et dedicaverunt lemplum piteos, el adduxit eos, ct ecce prseclara lalium in-
Doniini rex et filii Israel. > Mulla houm, multa genia prpficiunt yerbo Dei, sanctas explanando Scri-
oviiun esedes, verumtamen facile numeris compre- " pluras, et pro fide certando serviunt roagno regi.
liensa esl. Quis aulem bominiim dinumerare possit, Atirum igiltir de Ophyr sumpltim est. Hoc modo
quanlam bontn, qiiantam oyium mulliludinem rex at-tum est, ut yenirel ad regem islnm, regina Saba,
lioster, post jam dictaro benediclionem continuo vcl |d est dives et iiisignis de geniibus Ecclesia; nou
deinceps maclavil? Ul laceam de confessorum mil- quia prius regina erat, quippe quse dseinonum po-
libus, eortim qui assislenle perseculoris gladio spon-, tius crat ancilla, sed quia veuiendo ad Chrislura
ianea semetipsos suorjun morlificatione membrorum rcgina facta qst, credendo in Chrislum regio diade-
jmmolaverunt, ulexbiberent, juxta Aposlolum, cor- mate coronata est, ovnata bonorom operum vesli-
pora sua liosliam viventem, sanciam, Deo placen- btts deauratis, ctinciarumque virluium lapidibus
tem, ralionabile obsequium snum (Phil. iv). Qnis pretiosis, quemadmodiim de illa in psalmo Spiritus
diimmerare possit roiilliludinem eorum, qui .gladio sanctus dicit : < Asiilil regina a dexlris luis in ve-
persequenliiim, lanqiiam boves aut oves coesi sunt, slitu deain-alo c.ircumdala varietate (Psal. XLIV),»
propler istum regem suum? Nam liinc est, qttod ei- elc. Venit hsec regiua in Hierusalem, cum mulio
dein regi suo lacryroabililer dicunt: « Quoniam pro- comilatu, id est, non jam ctim una gente tanlum,
pler le morlificamur lota dio, oestimati sunuis ut .r, u scilicel Judoeorum,
sicul prius Synagoga solos habe-
. pves occisionis (Rom, vni). » Vere hos el illos Salo- bal Hebroeos, sed totitis mtindi gentibiis diversisque
mon isle mactavit, quia tam eis qui se maclaveruBt nalionibiis. Venit ergo exbibens munera digna Chri-
quaro et illis; qni a persectitoribus maclati sunt, slo, aurum et geminas preiiosas, ct hoc camelis
Chrisliis et spirilus ejus causa vel gratia fuit, ila ut portaniibns, id est ex g$njHi populo venienlibus, qni
(licat quilibet eonim : « Non aulem ego, sed gralia prius fueranl fceditaie vitiorum disloiii, et malo-
Dei mecum (/ Cot. xv). > Igitur el usque bodie et rurn onere curvi ac pravitaie deformes. Cum islis,
lempliim illud gloriosum cum Salomone dedicant inquam, muneribus regina hsec ingredilur ad paci-
iilii lsraei, supplendo videlicel ea quoe desunl pas- iicum regem Christum, exbibens sectim fidei aurum,
sionuin Cbristi in carne sua (Col. i), proedicante ju- puritatis. incensa pretiosa, splendoresque gemma-
giter ac dicenie pcr Psalroislam prophetico spiritu : runj, morum, scilicel insignia et omamenta virtu-
« Tollile hoslias et introile in alria ejus (Psat. luin. « El locula est universa quae habebat in cordb
ixxv). » Hrec est illa magna et celebris festiviias, suo, > id est aperuit ei cor suum, manifeslavit ei
quain fecit el perficit bic Salomon in tempore suo, occulia conscienlise suae, in confessione et poenitu-
tcmpore glorire, tempore acceplo et omnis verus dine proecedeniiiin) delicloruin. Jamqtie hrcc et reli-
Israel cura eo. D qua quae sequtinlur, ex multis sanclorum traclali-
bus nola siinl. Ail crclera proficiscaraur.
CAPUT XXX.
QttoshicvetusSalomon virosnaulicos mtserit tn Ophyr, CAPUT XXXI.
quod inierpretalur tinfirmiias, > qum sil illa infir- Memorubitium operum, qum fecit Salomon, ultimum
milas, et quod illud au,rum, el qum regina Saba, scjlicel ihronum de ebore grandem auro fulvo nimis
qum interea venit dudire sapienitqm ejus. veslitum, judiciariam prwfigttrasse mundissimi ho-
(III REG., CAP.IX.) « Misiique llirani servos suos htinis majeslaiem Christi.
nauiico.s, et gnaros maris cum seryis Salomonis. t Feeit quoque rex Saiomon ducenta 'scuia as
Qui cum venissent in Ophyr, sumptum inde aurum auro puro, et Irecentas peltas ex auro prpbalo- Fe-
quadringentorum viginli lalenlorum, delulerunt ad cit etiam Ihronum de ebore grandem, el veslivit
regem Salomonem. > (III REG., CAP.X.) « Sed el re- eum auro fulvo nimis, qni habebat sex gradus, et
giua Saba, audita fama Salomonis, in nomine Do- suminitas throni rotunda erat in p.arte posleriori.
i.nini venit teniare eum in scnigmatibus. > Non con- El duse roanus hinc et inde sedile tenentes, et duo
lentiis Saloinon eis, quse ibesaurizaverat paler suus, leones slabant juxta maous singulas, et duodecim
. nijsil iti Ophyr, ut sumplum inde auj-um sibi defer- leunculi sianies super sex gradus hinc alque intje. \
 H-77 DE TRINITATE ET OPERIBUS E^JUSLIBRI XLU, — IN..REG..LIB. III. 1178
Iloc memorabilitim Salomonis operum uliimum, ne A quidem in snpplicium sempilernum, tjusti aulem in
parvum esse aut a myslerio vacare suspicemur, ve* vitamselernam (Matth.xxv),ijaiu nqn eril argentum,
hcinenii alque admiraliva Scripturre prreseiuisconiT jam nullius preiiirep.Uitab:itijf.iiviIIis.fdifibusaeterni-
mendatione prohibemur, dum conlinuo sequitur,; • talis, quia < sive prophelire eyacuabunlijrj- sive liiv-.,
« Non eel faclum lale-opus in universis regnis. » : guaecessabtint,:sive scientia destrueiur. (/ Cor. xiii),»
Nara lot scula, totque pcllrc idcm significanl quod non illic litiniet ejnsmodi argenlum, qtiia ndn intt^
annatura illa fortium, de qua idem in Canticis can- tentur eloqueiues ad prsedicandum, ad docenduin,
'ticorum : < Sicut, inquil, lurris David collum luum, ad propheiaiidum. Omnes perfecli erunt, omnia
quse sedilicata est, cum propugnaculis. Mille clypei consunimata erunt. In omnibus felernaliter abunda-
pendenl ex ea omnis armalura foriium (Cant. iv).» bii, purissiinuiii charilalis auriiro vel argentum.
Hpc ergo memorandorura ejus operuiu liovissinuim, CAPUT XXXII.
quid signilicet digne qurcrimus, el quaerentes ad ul- Quod amavil mulieres alienigenas tnnltas, supetqui-
lima 437 magni regis Chrisli, opera prospicimus. bus prohibens Dominus, < certissinie, inquil, aver-
Quidnam est isle Ihronus tam grandis, taro niirabi- tenl ccrda veslra, ttl sequamini deos euntm. »
lis, nisi allitudo majeslatis in illo die novissimo ma- (111REG. CAP.XI.) < Rex autem Salortioti adaina- 0
gni etlremendi judicii? Mirando ordine in illo rege " vit mulieres alienigenas mullas, filiam qtioque Pha-
sapienlia Dei significaliva opera disposuit, ul boc raonis, ei Moabiiidas, et Ammonititlas, el Iduinreas,
ppus, qno profecto nihil ultra memorabile fecit, 6i- et Sidonias, el Elbaeas. Fueruntque ei uxores quasi
gntim vel figura esset magni judicii, post quod nibil reginoe sepiingenioe, et concubinse irecenise. > Super
ullra operalurus Rex nosler requiescel ab operibus hoc illi exprobrans yir Sapiens, cutn dixisset:
suis. Grandis thronus, grande quippe judiciuro ex- < COllegisti, quasi aurichalcnm auruin, ei ut plnm-
speclamus, ctijus in occursum venicriles in nube, bum coinplesli argentum (Eccti. XLVII),> conlintio;
viriules quoque ccelorum movebunlur-. Thronns, in- subjunxil: < Ei incliiiasli femora tua mtilieribus. Po-
quani, ex ebore, judicium quippe ex piiritate con- lesialem habuisli iiv corpore tuo, et dedisti niacu-
stabit justiiiae. Alioqui nisi, ut bic idem Saloroon lam in gloria tua, et profanasli semen lumn, iridu-
tcslalur, ventcr ejus esset cburneus, nisi absque cere iracundiam ad liberos luos et in creieris stulti-
proui calore libidinis conceptus, nalus vel conversa- tiam ttiam, ut faceres regnuri) bipaiiitum (ibid.). »
Jus essel homo . et Dcus Clirislus (elepbas quippe, Al ipsc videlicel Salomou dicit in CanticiS canlico-
nnde est ebur, animal.esse caslissimumperhibelur), rum : « Sexaginiae siinl reginre,.el ocloginla concii>
quomodo vel quo jure hunc mundum essel jiidicalu- Q binse, et adolescenltilarum non esl niimerus (Cutit,
rus? Grandis igilur ex ebore ibronus auro vesiitus, vi). > Reginse videlicet sponsi regis Chrisli animrc
jtidiciaria mundissimi hominis est majeslas, in qua sunt, quse jam per dileClionem; concubinse auteni,
nimirum aurea divinitatis justitia revelabitur. Sex quse adhuc illi subjiciunlur per limorem, adolesccn-
jlle habebit gradus, sex enim senlentiis judicium luloe, quse yix initialse per fidem cuslodia mairis
perfieitur: < Esurivi enjm, et non dedistis mihi Ecclesire; vel tutela disciplinse indigent. Niim igiliir
iiianducare. Sitivi, et non dedistis mihi polum. sic slullus fuit, et sic stuliHiam sapieriliae perniiscuil,
Ilospes eram, et non collegislis me. Infirmus, et non til sciens Chrisli mullarumque animaruriv spiritualos
visiiastis me. In carcere, et qon venistis ad me fore complexus, semeijpsum in ianlis, tolqiie alieui-
(Maith. xxv). >— <Duse manus hinc alqueinde, > id genarum carnalibns dis.siparet complexibus? Neiripe
est dno lenores, hinc judicii, atque inde iriisericor- si hoc inluitu taliler egit, et coeleste lnysleriiina
dise. < Duo leones juxla manus singnlas, > id csl vertil in occasionem libidinis, insipientium oroiiium
utfobique forlis atque formidabilis judicii veritas. iiisipienlissimus exsiiiit. Neceniin homo raiiOnalis,
Nam el a sinislra oranis iniquus condemnabitur, et bic divintim qurerere dignabitur myslerium, ubi im-
a dexlra yixjustussalvabilur(/ Petr. iv). Duodecim dum roerito delestahiiur opprobrium. Recie igitttr
leunculi super sex gradus slantes, dtiodecim erunt I) verilas adimplela estDoiniiii dicenlis snper mulieri-
apostoli, duodecim, id est universi judices super bus alienigenis : < Non ingredieroini adeas, neque
condignas uiriusqtie manus proposiii retribuiiones. de illis ingredientur ad vestras. Ceriissime enim
Posl boc opus, post hunc ihronum Saloiiionis, id avertent corda veslra, ut sequamini deos earum
esl pacifici regis Chrisli, jam in selernum gloria et (Exod. xxxiv); » nam et ita faclum est; « Cuni esse|
divitise in domo ejus (Psal. cxi), tanta copia, quan- senex, depravalum est per mulieres cor ejus, ut se-
iani Scriptura prresens significare non suflicit. Alta- querelur deos alienos. » De cujus pcenilehiia ma^.
inen conando nonnihil prolicil. tNonerat, inquit, gnofum plerique doctorum diversa sentiunt. Certis-
argentum, nec alicujus pretii pulabalur in diebtis siinum autem lnanet sapienlibus exemplum, ut min-
Salomonis. > Ac deinceps. t Feciique ut tanla esset quam, quoad vivanl, de staiu suo preesumant,
abundantia argenti in Hierusalem, quanta Iapidum.t cum lam deterrime cecideril hic quo vel anlc vel
Elenim < pcstquam sederit Filius lioniinis in sede post aemo
sapientior fuit (/// Reg. iv).
niajeslatis suse, > et per jiidiciuin ejus ieiinl impii
1179 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS m&
««"
. "" „ ' ".'--- _ '' —-——-.—— —.. '. .11
—«>«-—.11 »-
PROLOGUS RUPERTI IN LII3RUM PSALMORUM.
438CAPUT PRIMUM. A hoc offieiutii prseparaverat, idcirco regem illum esse
Quod David el Salomonis, cmterortimqtte propheta-. voluit. Curergo sic egit, cur sic venil Verbum Do-
rum dicia, sint tesihnonia Chrisli Filii Dei, et quod mini?Cur de tribunalibus audire primilus voluit?
incisciiiusobruaniurverilaiis adversarii. Cur de regali solio priroas voces emisit? Nimiruni
Splendida spectaviraus in hae setate quarla regum propter duriliam noslram, propler vanitalem et su-
gesta, David atqtie Salomonis, ubique gloriam qure- perbiam noslram, diligenter adverlamus, causam-
rcules regis Clirisii, nunc tandem et eorumdem et que ex nobisesse vel fuissejam scienler fateamur.
sequenlium prophelarum dicla se offerunt, qnse le- Tolnm mundi bujtisaudilorium Deo obsurduerat, et
stimonia sunt ejusdem Cbrisli Filii Dei, quasi posl iii aiidienda vanilale superbiebat, < omnis homo
6o]idum lerreslris aniplitudinis sladium, in quo vivens universa vanilas » erat (Psal. xxxvui). Ludo
nobiscum, imo el conlra nos adversarii verilalis vanilalis iulenta, populosa carnis lascivia vilae aeler-
currerepossunl, venimus ad hoc mare proCundum, nse seria inoiiis imminenlis negolia scire dedigna-
qnod, aniequam pervenialur ad viclorire palmain, . batur, audire non poterat. Videmus jam senem ac
transtiirrendum esl. Porro non aliler quam ligno. decrcpiluin mundum, adhuc ex parte maxime lasci-
Cluisii, non aliler qiiam nayigio crucis transiri po- vienlem, malura evangelicoeprredicationis fastidire
lest. Nam non credeniibus Christum, non recipien- H verba, sicque sani sernionis audilii velul sarcinaaut
libiis propbciirc spiritum, prophelicse Scriplurre pro- massa gravari arenaria. Ridenlur nonniinquam pu-
fuiidum omniiio iniperriieabile esl. Slalim ut pedem blice prsedicatores, nisi caveaiu, quad elprseceplum
iiiiiiiiseriiii, submerguntur abundanlia lesiiraonin- est, dicente Doinitio: i Noljie margaritas vestras
rnm Ghristi iniraici veritalist velul multis fluctibus miltere artle porcos (Maith. vn). > Quanlo magis
obrutiutur, verbi gralia, in carne Abrahse, in meri- cum adb.uc recens mundus luxu juvenluiis cflerretur,
tis patruni, praecipuequ.ein Moyse habere sibi viden- personam qualemcunque verburo Dei prscdicaiiiem
lur, unde recle glorienlur, in prophelicis autem audire dedigivarelur? Ergo pefegrinura erat huiq
Bcriptis incircumcisi coiiviiicunlur. < Paler tutis, ' nuiiulo Verbum Dontini, non aliter attentos aul be-
ijiquil, Ainorrhaeus, mater lua Ccthsea (Ezech. xvi).» nevolos habiturum d.ivites sseculi, nisi orationem
Eiadcin ergo pedibus quibus per solidum legis ar- suam inciperet per os regi.s diviiis, raagni, regis
vui.» cucurriroiis, jam nunc propheiarum aquas in- manufortis, et vicloriosi, qualis eral isle David.
gredimur, fide socia regente gressus, ul non peri- CAPUT 111.
cliicmur, Gur pritts per potentem el regiam personam de pcenit.
CAPUT I}. (P inferni el regno Dei potueril nuntiari, et pedibut
Quod David prophelarum sit primus. mclricis decantari, el quid mystke significel fotma
Sane cx eo, quod de regno Dei, dcregno Chrisli el Psalterii.
Ecuesire subliniiter elocuti sunt, propbetre dici roe- Sed et hoc parura erat, ut potens pcrsona jam
ruerunt, ebrumque primus vcl proecipuus esl pa- dicio Dei verbo auclorilalem sua pararet potenlia.
liiarcha David. Siqiiidem Moyses aul Josue, sive Dulcediiie opus erat, quatentis alienus ab HIoani-
Sarouel, qui anle illum fuerunt, nihilde regno Dei, nius per sensus corpbris necessaria insiiii.iaretur be-
nihil de pcenis iiiferni, nihil de judicio, quo el jusli nevolenlia. Proctiravil el hoc arlifex mirabilis, sa-
salvandi et impii condemnandi sunt, palam vcrbis lulis humanse avidus spirilus Domini, tum quero .
dixerunt, non quod isla nescirenl, sed quod carna- prseparabat miuislrum verbo Doniini puerum cilba- '
les iii.minm terrre amatores ista non recipercnt. Al rosdum esse voluit, ul deinde panlalim proficieniem
yero prophelre de hnjusmodi magnifice sunt clocuti, ordinate Psalmistam facercl, ut negotium salutis
primusque David, verbi gralia : < Quoniam, inquit, animarum, misla dulcedine musica, el canendo pro-
non est iiiiiiorie qui memor sitlui, in inferno au- phelarel, et proplielando caneret, ut, inquam, et
lein quis confitebiliir libi? « (Psal. vi.) Hic primus verba melricis pedibus currendo, et tinnuloePsallerii
regniim Christi verbis inlelligibilibus cecjnit, verbis D cbordre pcrsullando, sensim per aures ad aniroum
quoque personrc ejuS patientis sive resnrgentis usns pervenirenl, fidemque, spem, et charitaiem Dei dul-
esi. Pniplielariim igitur primiis esl, licel el antehunc citer insererent. Erat autem inslrumentum ejus
beattim Job de resurrectione carnis aperte locutum musicum, in modum deltre composilum, inleritis
csse nenio est qui diibilet. Hinc jani res ipsa salis concavum, de foris pellibus moruiorum atiimaliuni
opportune suggerit, ul qurcramus, ut quid sermo cooperluro, habens decem chordas desuper sonans,
Domini, Spiritus Domini de viriutibus loculurusfu- qure singula nobis aliquid myslice significant. Con-
turi sseculi fegem sibi, per quem loquerelur elegit, cavilas interior, lerrenis facultalihus designal nos
imo cur illum, per quem primum loqui disposuerat, ore evacuandos, quemadmodum dicil: < Dispersit,
de animarum saluie vel vita reterna regem esse vo- dedit pauperibus, juslilia ejus manet in sseculum
li~.il?Nec cnim idcirco quia rex eral clegit illum, et sseculi (Psal. cxi). » Mortuorum animalium exuvise,
loqui yoluil per illuin, scd quia illum elegeral ct ad nos ipsos cuni viiiis ct concupisccntiis dcbere mor-
i 181 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN PS. LIB. I, SEU IN BEG. LIB. IV. HS3
tificari, Jtixta iltud Apostoli : < Mortificate membra Aac decantat jtibilreum, a quibus virtutibus, ut in
veslra, quae sunt super terram (Col. in). » Deca- prima hujus operis parle jam diximus, prius homo
chordi posilio, Decalogi legis est observatio. Soni excidit, primuin cbaritate, deinde spe, ac postrcnio
desuper emissto coeleslium lanlum est appelitio, fide perdita, sine quibus nulltis filiorum ejus saluiem .
fcoliusDei dilectio, 439 ul 'dem Aposlolus : « No- recuperat, reciprocato tarnen ordine, id est primiim
stra anlein, inquit, conversatio in ccelis est (Phil. fide, deinde spe, postremo charitate possessa. Hsec
m). > Sonus fidium ipsa est prolatio vocum, discre- autem iides in uno homine, brcc spes in uno eo-
lio digitorum pluralitas est Spiritus sancti dorio- deroque, hrec charitas erga unum eumdemquc ho-
rum, qiioruni etiam motio quoriinilibetjuslorum est minem Christum possidenda est. Et primum quidem
operatio. pars, id esl qniuquaginla psalmi seplem periochis
CAPUT IV. recapitulando, quid credere debeamus prsedicat. S&
cunda auiein pars itidem quinquaginta psalmorum,
Quomodo Psatlerium ipsum ter quinquaginta psat-
morum trimodttm fidei, spei, et charitalis, prw- septem nihilominus periocliis recursando, spem cor-
dicet jubilmutn, pritnis psalmis quinqttaginta, id roborat. Tertia quoque pars quinqnaginla psalino-.
maxime conlinentibus, quod de Christo est cre- rum , charilatem septies recapilulaiulo, benedictio-
dendttm, secnndis maxime. id quod sperandum, " nibus el laudibns dilalare concerlat. Qnod ut cviden-
tertiis ea maxime quibus provocemitr ad ainandum
Deum. tius (iat, singulorum sensus psalmorum perslringera
Porro Psallerium ipsum ler quinquaginia psal- non pigeal. Prirous sic intonat. •
morum, trimodiim, fidei, spei et charilatis, prrcdical

IlX HBRUI PSAMORUM COMMENTARWRUffl

LIBER UNUS

INTER LIBROS REGUM QUARTUS.

CAPUT V. C qui huic beato viro contradicendo manent incre-

Ovdo ler quinquaginla psatmotnm rum adjttnclis titu-
lorum myslicis significalionibus.
iBeatus vir, qui non abiit in consilio impiorum.»
Quid nobis hic prsedicat, nisi quia Christus sine
peccalo est, sine peccato, inquam (quod credere
ejusque rei fidem oporlet habere), quia concepius et
naliis est de virgine Maria? Alioqui nisi id prscdi-
tiri consentias, non est de quo tliclum hoc recie
inlelligas, cum simus omnes ex Adam, < in quo, ut
Apostolus ait, omnes peccaveruiil^^/Jom. v), > qtti
priraus < in cousilio impiorum > posilus, consen-
liendo < abiil, » et a Deo recessit, el opere adim-
plendo < in via peccaiorum slelil, > et reatum suuni
defendendo < in cathedra peslilentire > superbus ac
male suffullus < sedit. t Iu illo omnes abierunt,
omnes male slelerunt, el sederunl; omnes enim, ut
jam diclura est, Apostolo.testante, in illo peccave-
iiinl. Ilic ergo primus psalmus fidem Incarnationis
Cbrisli personal, quod scilicet in illo, neque abierit,
neque slelerit, neque sederit, eo quod de virgine
conceptus et natus sit, unde et liber est a peccato
originali. Coelera psalmi, quae sequunlur : < Sed in
iegeDomini volunlas ejus, >etc, actualem ejusdcm
jusiiiiam commendant. Ilaque credenles in eum,
tam ab origiuali quam ab aclualihus, peccalis recte
liberamur, ut simus justi, quorum Dominus iter no-
verii. Nam t iler iropiorum peribit, r id csl eorum,
duli.
. Secundus psalmus consequenter fidem passionis
ejus proiiliuliai. < Quare frerouerunt, inquit, genlcs,
et populi meditali sunt inania ? » Ac deinceps : «Do-
niinus dixil ad me : Filius meus'es lu, egohodic
genui te. Poslula a me, el dabo tibi gentes hsefetH-
tatem luain, et possessionem luam tcrminos terrae.»
Secnnduin hscc enini ipse in Evangelio dicit: « Et
ego si exaltaius fuero a lerra, omriia iraham ad me
(Joan. xii).» Exallatus quippe a terra, id esl crttci
afiixus, postulavit, nam el ipsa passio postulatio
fuit, sacrificium pro omni muiido fuil, jier obedien-
liatn qua Palri servivit, dicenli: < Poslula'a me, >
uiide el auditus pro sua reverenlia (Hebr. v),omnia
D traxit ad se, dante illi Palre genles in breredilatem,
el possessionem lerminos terrre. Nam propter hor,
inquit Apostolus, < Deus illum exaltavit, eldedit illi
nomen quod est super oinne nomcn, tit in nomine
Jesu oronc genu fieclalur, ccelesliiini, lcrreslrium et
infcrnorum (Phil. u). > Fruslra ergo < fremiieruni
geules, el pcpuli meditali sunt inania, » assislendp
cuni regibus et principibns, videlicet, cum Herode et
Poiitio Pilalo < adversus Domirium , et adversus
Christum ejus, > putantes qubd per hocpossent di-
rumpere t vincula eorum, » et projicere a seipsis
i jugiim ipsorum, > vidclicef Domini et Chrisii ejus,
cum e conlrario per hoc accreverit rcgnum ejus,
 "
Ifgj ', .y ..' ^RLTEpT.A.BlMm^
qubd el visijri sun.t,*.cum.^aj;§e^%inl^ A quo, mane :yel jitdieitdte quis fteriabiuir casuijtjsty'
cum venerif qtiod cjipjfulijTU^ , habeic.cor^.y:'.? j;.v.::.; .' '.& '...'"•' ^ '.'. ^:-','"
'..Teriiirsi Psalraqs.;ftdemresurjecfjpMSj eiusiprrcdij-J f§eqj)ilur gr|;o:et dicit psalmp sextP.K Doroine riti
cat. < Doiriine.inquit, quid .inulliplicali stjiji qui tri-: in;/ui:ore liio argtias tne, neque in ira tua corripias
bulant itie? >Ae deinceps. <Egp dprnijiyi.«LsopQVa|jis':irne. » Furor qijippc erit Domini dicentis impiis et
SUITJ, et, exsurrexi, quia Dpminus:siiscepit me.jNam: , peccatpribtis: t Discedile a mevmaledicli, in ignera
.videiur quideni .idetn Hi lipcagere, quo.d in proecer; , reieiiium, quj paralus esl d|abolo et .angeljs ejus.
dcnti psalmo; tractat enim ue passione et resurre- . (Malih. xxv). » Ira aiuem ejus, ppst diem furoris
ctione, 440-,s*?d npn ita est,.Hjc enim de muHipli- ; permanens, mors est et infernus. Unde et postmo-
cnlione inimicorum agit, elinanifesiiustde resurre- dum. < Quoniam non esl, inquit, in morte qui memor
ciione. « Ego doriiiiyi,, iiiqtijt, etisopor.ilussum., » sit liii, in inferno aulem quis conlitebilur libi?»
scilicet h)Oriendq,el exsqrrexi.dainpiie Irjumphaiido. Pioinile idem psalmus liunc Habet tiiiilum.t In finem
Kt quia post. resurrectionein ejus iniroici, qrii iribiir Psalnuis DaVid-pro octava. » Et est sensus: iste
laveraiil eum, qui iiisiirrexeraiit adyersus ettni snie ." psalnujs allribueniius esl David, id est poenitenti
caiisa, -percuijendi erant, iia: ul et. iitlus excxca- {Scclesiretendenii < iii finero., » id-esl in Chrislum,
rentur, et foris.rniserabiri excidip yaslarentur, sub- B pt oriit « prd oclava, » scilicet pro seterna reqiiie,
,jnde. « Exsurge, inquiijIiproiii.eiSalyiim mefacDeus quap diciiur oclava, quia post hujiis vitae decursum,
meiis , qupniam iu percussisl.i ompes adversanles qux per septein dies agitur, fulura est. ,
mibi sine eausa, dentes peccatorum contrivisii. > Sepijmo psalmp ad caput reditur, id esl ad fitlei
Nec vero de nliiludine ascensionis tacuit dicendo : -noslroe principium, ad Cbristi passionem, orantis iu
i Tu aulem, Domine, snscepior mens es, gloria roea . eadein passione, per quam nos salvari credinms.
et exallans eaput meum. >"Tribus igiltir psalmis < P.oniine D,eus ineus, inquil, in \e speravi, > eic.
prioribus, libi «per-prdinem Iiicarnaiionis, Passionis Iiitentia.n.atn.quesPj^opheiaeest inhoc psalmo inlro-
eiResurrectipiiisejus propheiicus spifiltjs testificalus dncere (Hiristiiin Sjecundum humanam naturain ,
csi fidem. Vorbo stbi nnito loqueiilem el oranteni ut liberet
Quarlo jam psalroo de acceptione Spiriuissrincit illiiin, ne coiiformelur mentibns, inimicorura, el ut a
aposlolica gloiialur Ecclesia (Act. n), dicens : <Cum morle resusciiet etim, el deinde osiendentein sub
jnvocarem exaudivit rne Deiis jtisliliae jnexr in lri- t|!iadatn CQricess.ioneiniproborum daninationem et
Hiilalione dilatasti roilii. > Ac deinceps. <"Sigiialuiu .;jiisloruni gloriaih ex.resurreclibiie.sua provenluram,
,est, inqiiit, super nos lumen vultns lui, Domine, (ie- „ et elia.m ex jslis ihale agciilibus qui, si poeiiilerent^
disii lretiliaiiv in, cqrde htco. > Eteiiim dilaiaiio iiv . possent" cpiisequi yeniain.
Iribiilalione, lumen vullus lui Domini et Iretuia Psaliniisoctaytis hice-clarior- est,_ qjiod ejtisdenv
cordis dalunv esl paTacleti: Spifiius sartcli, qttO-pbst resurrectioiieiiv Cluisli, ct exaltaiipiiem adniirandp,
resiirreciipne;ii ,veJ ascciisioneiiv ejtis accepto, qui gloiiftcel, < Doniihe, iriqiul, Dptninus npster, qiiaiti
priiia per modicam fidem cor angiislnm liabebanf; adrijirabile est nomen tnuni in utiivers.a terra ! Quo-
ita ut reliclp Dojnino omnesfngerent (Maith. xxvi); niam.elevala-est! magnHicerilia lua super coelps. ».
jam dilalarenttir, et-lrelarentiir in ampliindine cordisj Acdeinceps. < Quid esthoiuo, quod mempr es ejus,
i qiioniam digni liabiti suni pro nOmine ejus contu- aut Filius hominis, quoniam visilas eitm? MiuuislL
meliara .paii (Act, v), > dicentes : < Signaium cst euiii paulo minus ab angelis, gloria ct l.wnpre coro-r.
super nos Itimen vuHus lui, Domine, > subauditiir; nasii etun, et consiiluisli eutn super opera nianmini
ut iniel.ligerenuis Scripiuras,, tc sensiuri itobis:ape- liiaruin. iOiiuiia subjecisti sub pedibus ejus. > Patet^
rieiile., Sinuilque, argnil in jllisrinuiubui) ilie: Para- ail, profecto liominem esse aliquid digtmro iinerius,
cleliis, < ille Spiritus veritaiis (Joan, xvt), >el dicil: licet- vilc et abjeclum plus caeleris aniroalibus vi-
«...Filuhominum, u.squequo gravvcorde, )il i|tiiil di- dcalurexieriuSj etistud patet per hoc t quod nieroor
ligiiis yanilaienj et quxriiis .mendaciiiiii ? "El scitole, D cs ejtis. » Et quidqiiid sil de aliis hominibus, ipse
(liinniam mirificavil Dominus sancitim suuni, > eic. qtii npn erat filius bominum, sed boiiiinis, id est
Post brec nolnro est quia. contra Ecelesiam consur- virginis, ipse quidam maximum, Et hoc iiide constati
^rexil pei^seciiliQirialoriim,- .inimicorurti 'Jiidieorum -, < quoiiiam visiias eum.» Et exponil secundum qtiid
fnlsprum .Chrislianprurji, el nvaxinie hinrpiicoruiiii < visilasciini, » ita : < Minuisli eiun paulo niiiiiis ab
Prppler islos iiiiinicos, quinlp psalmo- dicil sic: angelis, > etc. Spiritus sancli effusionem, qiireper-
I Verba tnea/auribus percipe,..Dpniiije, jntellige cla- cxiiHalionemChrisli dala est, hoc Jnodo insinuat :
iiiorern ijjeiim. | Ac deinceps. t Qiinniain iion esl in.-•'« Qnoniitm Videbo coelos ppera tligiiorum tuorum,
. ,pre epiiim yerilas,, cpr epruiri..yanuqi esl. Sepiilcium liniiiin el stellas, qiiic lu fundasti. > C'ieli isli sancii
patens esi gutlur.eprum, liiigiiissuis (iQlose.agel)atilj sunt apostoli, quia de terreuis ccelesles facri stnit,
» ejc. Verbajioec euclaniorem i per, Spirilum sancium, qui cuiii sitigiilariter dicatur
' judica ijlos, Peus.
.liunc Dominus auribus percipil, alque inielligii pciv• digilusDei, ut illic : < Si in digito Dei ejicio die^
, ^everanlis Ecclesire iisqne ,,ad illud iiiane quo illji monia (LuCiXix),» pluraliler tamen hic dictum est
jtslabit, qiiod esl djes judicii,, quando yjdebii ei jliccl: < opera digilbruni tuorum,» quia Spirilus idero se-
,. f/iiuonian) iion pcus volens iniqiiilalero Iti es. » Ini pliformis est, ei-divisionesgraiiartirocjus mullxs-ait-
 1185 'DE TRIXITATE ET OPEHIBUS EJUS LIBHl XLII.— IN PS. LIB. i, SEU INREG. LIB. IV." liSU
Luna universalis Ecclcsia , slclloe singula? Ectiesiae'iAt liitur, qui interim callidse simplicilali ecclesiasticre
sufit, < quse tu fundasli, > inquit, id csl, qtiibus sin- insidiatuur. Super quos, quia peccaloressuiit, quia
gu'is incrementum dedisli, propler hoecnomen luiun,, ignis concupiscentioe el sulphur tnalprum operum
ait, quod prius nolum erat in Judrea taiuiim, nuiici- pars calicis eorumfuertinl, et hrec eos inebriave-
< adniirabile esl in universa terra. >Et bic psalmiis; runl, idcireo Dominiis laqueos pltiii, ul per Scripiu-
in tilulo habet : < Pfo torcularihus, > quia videliccl. ram !sacram , muliipliciter illaquerentu.r, id esl ut
sictit in torculari vinum et acinum, ila in Ecclesiai male inlelligant, male interpreienlur, lalibus dicil:
honi et mali conlinenliir. t In Domino confido. Qiiornododicitisaninire meae. »
Noiiiis inscribiiur sic : < In finein pro occnllis (I- Qua audacia dicilis raibi : « Transmigra in. moit-
iiis, psalmus David. » El esl sensus : Isle psalinus, lein, > id csl einincnliam nosiraruiii senlentiaruiii,
aliribuendus est < David,» id esl perfeclae Ecclesiae, sicul passer lcndil in altuin ?
lendenii < in finem, > id est in Chrislum, ul ei sil Psalino imdecimo Ecclesia, quse Clirisli advenlum
coiiforro.is,< pro occuliis filiis, > id est consideratione exspectabat, illud orabal quod nunc prasens Eccle-
occullorum judiciofum, quae ad filiiim perlineni, sia completum sciens adbuc tameii oral, ul saluiis
sicul scriplHnt esl : « Paler non judicat queinqiiam, npus quod universaliler fecit in singulis perficiai.
sed orone jndicium dcdilFilio (Joan. v), > qui anio- B ' Aiieniiii : « Salvum mefac, Doroinc, quoniaro defe-
nomaslice Filius drciiur, sicut idem lcslaiur: i Si. -- - cit snnclus, » sciiicet Adam iiujpcens ei inun.dus a
Filius vos liberaverii, vere liberi eritis (Joan. VIII).» fecrealus, in cujus defeclu lolnm corruii Ittimanuni
Iiiieiilio Prophelre est in hoc psalmo iniroducere ! genus. Hoc dicio omncs in Adaro peccasse et ex iller
perfeclam Ecclesiam , de occuliis judiciis graiias peccalum originale traxisse confitemur. Sequitiir
Deo omnihiis modis agentem , et per hoe minora :Ae niuliitudine peccalorum actualiuro : <Quoiiiain
membra instruenicm. In. primo Christi adveniu; dimintiise suro verilates a ftliis boniiniim, yana lociui
quidam eum lanlum hominem esse p.tilaverunt, pauei suul juiiisiitiisquead proxiniura suuin,; > ete. Hit
vero, id esl elccii, Denm et hominem intellexeriini, sensiim aposioliciirasubiniell.igiiiius. «Sicul, inquit,
quod Dei occulto jutlicio faciuin est, videlicet ul per unius delictum in omnes homiiies in eondc.rona-
quibiisdam paterel, alios lateret. De secundo ad* lionem , sic et per unius justiliatn in omnes hoini-
venlu quidaro malc sani dubilant, quiqne auleni fi- nes in justificalionem, yjtre (Rom. v).» De quo vide-
delcs ut certum exspectant. Quod similiter judicip Hcel uno subiude psalmus isle loquitur : « Propler
jrislo Dei fit. Quoiamen die, vel qua hora fuluriirii raiseriam inopum et gemiium pauperum, ntinc ex-
sil, omnes requaliter ignorant. Quarc aiilenv quiitairi , surgam , dicil Dominus, ppnam in salutari, fiducia-
salvenlur, quidam reprobenliir, cuin omnes exeodcni liler again in eo. > Et quia per ipsum juslificamiir,
parente proveniant, occulto Dei judicio fil quod si- et in vilam regenerarour. « Tu, inquit, Dominef
nrililcr omnibiis ignolum esl. Quod et in proes-Jtili servabis rios, el cusiodies nos a generaiione hac, >
sreculomali exaltenlur ei boni deprimanliir, occulio geiieratione mala, gencraiipne Adrevetusta.
et juslo Dci judicio ttt. Occulto quidem malis, bonis , Psaliuiis duodecimus idipsum pbnixius Cbrislunr
441 auieiu non. Prseierea quod filius perdilionis circa -rogal, ul el in prasenli ab omiii nos crimine.inijtiu-
fiiiero srcculi, lanlopere supra Ecclesiam se extollet, nes custodial, et posl.liujiis vitiv defeclum in seipso
t>ainquelanta perseculionum acerbilale alHiget, oC- exsiiliare eoncedat per sreciila, dicendo ita : « Us-
cultoDei judiciofil.In quibus omnibusgenles,et male quequo, Doiiiine, oblivisceris ine? »
iiitelligentes erranl el Deum blasphemant. Perfeela Teiiius deciinus psalnius voces nobis subministrat
vero Ecclesia non soliim Deiiin non blasphemai, sed adversus onineni insipieniem, qui dicil in corde suo,
in oinnibus enro lotis viribus atteute laudal, dicens": sive illo sil Judreus sive hrcreticus : <Non est Deus,»
« Conlilebor tibi, Doiiiinc, in loto cordc mco, subauditur, hichomoJesusChrislus. Agiienimdeper-
riarrabo oimiia mirabilia lua. Lselabor, et exsiillabo fidia Judaeoriim, quia quem sancli patreseorum, sci-
iri le, > elc. Duobus igitur praecedentibus psalrois, 0f licel palriarchre et prophetre, nimio desiderio dari
coiiliiieniibus recapitulaiam passionis , el resurre- sibi oplaverunl, hi prsesenlialiler in carne yidenies,
ciionis Cbristi fidem , qure necessaria est ad seter- non soliim dicla et facla ejus resptierunt, sed e1
nam salutem , recte hic stibseqiiilur, in quo occulla ipsttra morii tradiderunl, Agit eiiaro de tpmporali, et
ejusdein filiijudicia confilendo, sancta Ecclesia ini- Singiihtri eorttm cotilriiione, ekJuiura poslmpdiuti
ratiir, secundum seiisuiu Apostoli dicenlis : r Oaiti- seterna damiiatione; iiecjipn,de.sajj,clprmn gjprips.rf
ttido diviliaj-unj sapientire ct sciehlioe lDei! (|iiam cl aflmirabilirerouher.ilipue. ,.-(ii :-..i,-.}:n<;,?;<;,yry
hicohiprehensibiliasuni judicia ejus, lelinvosligai, «'Psalmoquafto decimo.i die.Qn.d9: ^.Dpnjiuie^iqui,*
Biles yiaeejtis! > (Rom.xt.) Dixii cninv-liSc de cfCt*. IiabHabittii iabet:n,icjtlo.,lu.p?7:»>.etc> i.Intendit,.ipsnp>
taie qurier-rexparie' contigit iii lsrael; dortec pleiiti baput eos delinile Osteiulere qui sub nomine Jaccb,
tudo gentiitm inlvaiet (ibid.), > qu;e videlicel frecilas vei Israel gloriam suiil adepturi. Quia ergo in fine
bcculiouiroiruinjudicioslalimcoiuigit, iibiChristus, prsecedentis psalmi dixcrat: « Cjiro averterii Doin.i-
juxla prrecedeniem psalmum, glcria cl hoiiore coro- ntis captivitatem plebis sure, exsuliabit Jacob, ct
natns est. Irelnhilur Israel, t ne quilibel ad.banc beaiitudiiiPii»
IVaimiis deciraus maximc ConirShserelicos irive- solani sibi fitlctn suflic.erciiianiter.»iLnreiur,.defiiuje
 1487 RUPERTI ABBATIS TU1TIEN5IS ijgg
vnli ostcndere, qui horum nominum significalipnem A fecta eril in gloria, < cum tradiderit regnum Deo et
lcnentss, ad gloriam sint perveitluri, quod inier- Patri (/Cor. xv), > sicul Aposlolus dicit: « Cum
rogative ponit non quod in liac re dubilalionem Christus apparuerit vita noslra, lunc et vos appare-
habeat, sed nt auditores inde eertos faciat. bilis cum ipsq in gloria (Col. m). >
Jairi a qiiinio decijno lertia periocha est, id est Septimo decirao agit itera de morte sua.,« Diligam
recapitulalio fundamenli ejus, quod fidei maxime le, inquit, Domine, forlitudp mea. » Nec yero de
uecessarium est, quod passionis Ghrisii mysterium morte solum sed et de resurreciione sua, et quid uti-
cst. luscribitur autenv sic : < Tiluli inscriptio ipsi litatis442 inde evenerit, et per quos vel quomodo
David. > Et sciendum est in hoc p.salmo illud idem evenerit, elde temporali et seterna relributione
debere inlelligi, licet aliis et amplioribus dicatur justorum, et de exleriori el interiori damnatione
verbis quod in lilulo crucis scriplum fuisse perhi- Judoeorum, tandemque de obedientia et salvalione
betur. « Conserva me , inquit, Doinine, quoniam genlium. Iiabet auieni in titulo sic: < In finem puero
speravi in le. » Ac deinccps : < Tu es qui resliiues Domini David qui locutus esl verba canlici hujus in
bseredilaleiri ineara mihi, > id est, tu cui soli inest die qua eripuit eum Dpminus de manu inimicorum
•verum esse, reslitues liserediialem meara in illtid ejus, et de manii Saul. » David ipse esl Christus
Vcrrtinesse qiiod culpa pririvi parentis perdidit. Et B vere-manuforiis, vere desiderabilis. Ipse est pucr
paulo post : < Propler lioe dilatatuin est cor metim, Doniini; obedivil enim Deo Pairi tanquam puer se-
el uxsuliavitlirtgua mea , iiisuper et caro mea re- cundum forrnam servi (Phil. n). Huic < in finem ,»
quiescel in spe. Quoniam non derelinques animam id est in omnimodam lendenti perfectionem altri-
nieam in infcrno, nec dabis sanclum luiini videie buenda sunl verba canlici hujtis. < In die autem qua
corrupiionem. > Plane his verbis in passione de eripuit eum Domintis de manu iniraicorum ejus, et
resiirrcclione el reteriia remuneralioue agit, qure de inanu Saul, > quid est, nisi in consideraliono
omnia IIi mercalur assequi, orat Deura Palrem in illius diei qua resurrexit a nioi luis, ulira jam non
forma servi, moriturus? (Rom, vi.) Suscilando namque illum,
Sexlo decimo, cui iriscriptum esl oratio ipsi David, eripuit Dominus de poiestate inimicoruro, videli-
de eodetn negolio agil. < Exaiidi,inquit, Domine, cet Judseorum el genlium, et de potestateincrtis,
jusliliam mearii, intende deprecationem meam, >clc. quse per Saul recle intelligitur. Nam sicut illum
Intendit eiiiro in hoc psalmo ipsum capul orare Deum contra volunlatem Doraini populus peliit regem, iut
Palrem pro se el suis , ne defieiani. Agit etiam de Adam etEva contra voluntatero Domini appetierunt
persecuiione, el de inimicorum temporali, el perpe- „* ntortem.
tua damnaiione, riec non defitiura cum suis gloriosa Tribus igitur psalmis commendata passione et re-
et pleiiaria' salietate. Dicit euirii Patrimoriens in surreclione ejus, qure salutis noslroe surama est, in
sua obedienlial « Pfopler verba labiortim luoruin, qua fidei fundamenlum consistit, quid deindc aclum
ego custodivi vias duras. > Ac deinccps : < Iniinici sil, conlinuo subsequens psalmus pctavus decimus
niei animam meanj circumdederunt, adipem siium edicit. <Cceli, inquit, enarrant gloriam Dei, cl opera
coricluserunt.»—< Adipem, iriquam; suum,» incras- raanum ejus annunlial iirmamentum. > — Nam cceli
satum cor suum veritati < concluseruni. >—-t Os eo- isli aposloli sunt, qui cum prius fuissent lerreni,
iiiinTocutum esl superhiam. » — < Vahqui destruis alque infirmi, posl passionem ejus acceplo Spiriiu
lemplurij Dei (Matih. xxvn.) » Et: <Non habemus, sancto , lales eflecti sunl ut recte dicantur < cceli, >
inquit, nisi Coesarem regem (Joan. xix), » eic. Et recte vocentur t firmaraenlura, »—« Nonsunt, ait,
hsecquiderii de sui pcrsecuiione. De inimicoiiiin loqneloe, neque sermones, quorum non audianlur
vero daniiiaiioiie : < Exsurge, inquit, Doiriine, prre- voces eorum. > Hoc eniin illa die Spiritus sanctus
veiii eum, » scilicet pop.uluiit Judaicuro, aurerendo fccil rairaculum, ut iii ore coriun oniniiiin gencra
ab eis locum ct gentem. «Ei siipplanta eum , » nascerentnr linguarum ( Act. n). Talium cceloruro
darido in mortero, qui me detinere cupit iit nioiiero. •0 enarralio non in una lanluro regione reraansit. Sed
Sed hocne differas in longinquunj. El quiil? « Do- quid? < In oiiinem lerrain exivit sonus eorum, et in
mine, a paricis de terra divide eos iii vila eoruin. > fines orbis terrre verba eorum. » Et qtiam Dei glo-
Quod esl dicere, adhuc vivehies in carne, ut de terra riam coeli isli enarraverunt? < In sole, inquil, posuit
a justis. tabernactilum suuni, et jpse tanquam sponsus pro-
pereant, dividantur a paricis; separanlur
Sciendurii qiiippe qiibd patilo ante tempus deslructip- cedens de thalamo suo. Exsultavil ul gigas ad cur-
nis Hierusalem, quidam Judrci ad fidem conversi rendam viara, a summo ccelo egressio cjus, et oc-
prremortili snnl a Spirilu sancio.nit civitale excede- cnrsus ejus usque ad suramum ejus, nec est qui se
rent, et in rcgnum Agrippse leiidcrent, ne perirent abscondal a calore ejus. > Exinde legem Cbristi,
cum impiis. De sua tandein, suorumque salielale legero fidei scriptam digito Dei, « non in tahulis la-
>
gloriOsa, sic dicit: < Ego aulem cum jtislilia appa- pidcis, sed in tabulis cordis carnalibus collaudans
febbconspectui tuo, satiabor cuin apparuerit gloria (// Cot. lu) dicil: « Lex Doniini immaculala, con-
tiia. > Quod dicil « saliabor, » non ideo dicit, quod verlens aiiimas, > etc.
quanlum in se aliquo indigeat, sed membrorunj Ex lunc sedenti a dexlris Dei, el inlerpellanti pro
"cohsidefaliorie , quoruin salietas iuhe tandem per- nobis, psalmo ri%nodecimo, dicimus cum Propbeta,
 \\i9 DETRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRIXLIl. — 1N PS. LIB. I, SEU IN REG. LIB. IV. 1190
dicimus cum antiquis sanclis, et dicere non cessa-., -A in conspectii raeo iricrisam advcrsus eos qni iribulant
mus usque in finem sreculi : < Exaudiat te Dominuss me. > Qusenam est aqua refeclionis, nisi baptismus
in die tribulationis. » Et hoc quidem non quia ne-- salularis? Supcr hanc aquam baptismatis, quod est
cessarium esse sciamus, sed ex nimio desiderio di-- fundamentuni bonorum operum, < me, iiiqiiil Ecclc-
cimus. Nam neque nos dubitamus, neque Prophela, , sia, Dominuseducavit,»videlicetlacleproedicaiionis,
cum hrec diceret, dubitabat, quin exaudiendus essett et deinde, sie enini rectp ordirielegeridum,est, deiiide,
quam pro nobis penulit in tribulalione. < Meriior r .inquam, < in loco pascure me collocavil, > id esi,
sii, inquit, omnis sacrificii tui, et holocausttim luumi fecit sludere in Scripturis. Ibi < me regit, » scilicet
pingue fiat. » Ideodicit, < oinnis sacrificii, t quiat ne prave intelligam, t et nihil mihi deerit, > quod
" singnlrc passiones ejus singula fuere sacrificia, ho- inlelleclui neceSsarium sit. Quseauiem mensa, quam
locaustum aulem ipsa mors. Sacrificium dicebaturr < parasti, inquii, in conspectu nieo adversus eos qui
iii lege illud quod parlim incertdebalur, parlim sa- tribulanl me, > nisi corpus tuum et saiiguis, tuus,
cerdotibus reservabalur; holocauslum illud qiiod1 cujus sacranienlum sub aliis speciebus proposuis-li
toltim cremabalur. Sane ab hoc psalmo quarla jami intelleclui meo, ne ininiici prsevalerent in me ? Et
-perioche coeptaest. Agitureniro manifeslede summai -qttia duplex posl haec dalum est Spiritus saucli, do-
fidei causa, id esl de passione iilius, quam ei Pro-. B nura. t.lrapinguasti, ait, in oleo capnt meum, et ca^
pheta prospiciens, non dubiiando, sicut jam dictumi lix meus inebrians, qnam prreclarus est! > Nam
est, sed benevole optando dicebat: < Domine, sal-. primo dato Spirilus sancli dono, quasi oleo suaviter
yum fac regem. » Et nos credendo dicimus, quiai delibuli sunt apostoli insufilaiile illo, ac dicenle:
vere Dominus salvum fecil regem, videliccl accele- < Acoipile Spirilum sanctum, quorum renijseritis
rando ejus resurrectionem peccata, reinittunlur eis (Joan.xx); > secundoautem
Hoc ipsum conlinuo xx confirmat: < Domine, in-. quasi fecundo caliceinebriali, fortes facti stiul aique
quit, in virlule lua laeiabilur rex. >—<In virlute, >, diserii, ita ut diceretur: < Muslo pleni suut isti
inquam, tua qua Deusest, victorconsistet. Elsu- . (Acl. n).»
binde:<Vitam petiit a te, et tribuisli ei. >—<Vilam,», . His sacramenlis parala est Domino lerra illa, et
inqriam, id est resurrectionem, < peliit et tribuislii . ille orbis, de quo protinus psalm.us xxm.sic incipii:
ei tongitudinem dierum in saeculum , el in saecu- < Doinini est lerra el pleniludo ejus. > Nam lerra
lum sseculi. > — < Resurgens quippe ex morluis , hrec et orbis isle, qure lerra quidem Ecclesia esl,
jam non raoritur, mors illi ultra non dominabilurr duplici causa diciiur, lum propter stabilitalem, tiim
(Rtm. vi). » , propter fecunditatem, orbis aulem diciltu- propter
Peramplius alque manifeslius idipsum, id est pas- perfeclionem. Et quia nulii ad habilanduro in seierna
sionem et resurreciionein ejus, Psalmus xxi conci- Ecclesia, sola suujciiint, qure supra dicta sunt, sa-
nit, cujtis nobis sensuin ipse Agnus Dei qui magnii : cramenia visibilia, sub inlerrogaiione. melilis insi-
libri septem signacula solvit (Apoc, v), non iilcun- . nuat sic: < Quis ascendet in moiitcm Domini, aut
•
que, sed viva voce aperuit. Nam cominuo spiriltimi quis siabit in loco sanclo ejtis ? Innocens manibus et
tradilurus, exclaraavil dicens : < Deus meus, Deuss niundo corde. »
meus, quaredereliquisll me? » (Mallh, xxvii.) Habett : Psalmus xxiv ordine congruo: < Psalmus David,»
aulemin lilulo sic: <ln finem pro assiinipiioiie maiu- id est, Ecclesise pcenitenlis oralio est. < Ad le, in-
lina, psalmus David. > El est sensus : lsle psalmus, ', quit, 443 Doroiiie, levavi animam meam,' Detis
altribiieiitlus esl Christo vero David leridenli in vic-. meus in te confido, non erubescam, > elc.Qral quip-
loriain, quse linis esl cursus obedientire ejus, < proi ' pe Doininiun, ut in bono eam peiseverare faeiat,
assumplione malulina, > id est pro resurreclione, , ' aliquando Dei graiiam, aliquaudo su.um merituro
•
quse facta esi < valde mane, cum adhuc lenebfsei prretendendo, verbi gralia, < Uuiversre vire Doroiiii,
essent (Joan. xx). > lloc dictum est ad simililudiiicmi . niisericordia et vcritas.t
solis. Quia sicul paulatim depulsis lenebris ascen-. jJJ . Psalmo xxv orat eadem Ecclesia Dominum, ut
dentlo vires assumit, sic Christtts resurgendo, paii- per eamdem misericordiam et veritatem Doinini
latim menies iiifidelitim illuminavit. Duo nobis sa-. : tandero discernalur ab impiis. < Judica me, Doinine,
crameuta in eadetn passione sua condidil, scilicel inquit, quoniam ego in innocciitia mea ingrcssus
lavacrum regenerationis, ubi patefacto laiere san- suiii. > Et tit merito in futuro discernatur abiinpiis,
gninem el aquam profiiudit (Joan. XJX), et myste- discernil se iiv prrcsenii, el dicit: « Nbn sedi cuin
rium corporis ac sanguinis sui, ubi tenens panero el, , concilio vaniiairs, el cura iiiiqua gerenlibus non
viiium : < Hoc est corpus meum ; hic esl sanguis introibo, > etc.
meus, inqnii (Matth. xxvi). > Psahno xxvr intendit eadera Ecclcsia perfecta
Super bis continuo perfecta Ecclesia psalmo xxu ', niodum ostendere illius benedictionis qtiam in fine
gratulatur, el dicil: < Dominus regit me, el nibil prrecedeiilispsalmi promisit, <benedicam te,iiiqiiiens
mihi deeril, in loco pascuse ibi me collocavil. > Nam in Ecclesiis. >—« Dominus illuminaliomea,ei sahis
quasi qurereres, cujus in loco pnsciire, conliuuo sub- mea. Quem timebo? > — <A quo » visibiljum, seu
jmixit : < Super aquan) refeclionis educavit me, • invisibiliiiro hosiium < trepidabo. Dtun appropiant
- animam meam eonverlit. > El subinde : < Parasii -
stiper rae nocentes, ut edant carnes meas. > Nam
 (191 RUPERTI ABBATIS TUlTlENSiS 1ID2
iidc diciiirii exaggeraiio criiuinis esl, sicul ibi dici- A j fidei caiholicoe perceplionem senietipsps praeparare
mr:« Assaiumestjaro, versa.etmanduca. > Osten- debent tabernaculunv sanclificaiionis, in quo Deo
diteiiam niliilprseteruimm debere peli suoexemplo. offerantsacrificium laudis.videlicet, fidem, spem et
< Uriam peiii a Domino, hanc requiram, ut inha- dileclionem. Elhic, quidem Prophetae clamor voces
bitem iri domo Doroini, » elc. Titulus autem ejuS inlerrum.pil, qtias prsecedenle psalrao dare coeperati
•'"talis est: « PSalmus David, priusquam linirelur. » in persona Chrisli.
--Et esl sensus: Ista operatio est ailribueuda David, Verum psalmo sequenli, id est xxix, ad caiisam
'id esl perfeclse Ecclesire gratias agenli de eo quod vel sensum eumdem recurrit; et peragit sic. < Exal-
accepit priusquam perveniat ad perfectara unctio- tabo te, Domine, quoniam suscepisti me, nec delec-
nem. Hic raittit nos ad histbriam David, adhuc in tasti iriimicos meos super me, » ete. Agit eniiri
donio patris sui, scilicet in Bethlehem puerulus ipstim capiil de sua operalione, et seterna remune-
-"uncliis, a Samuele eum regefn futurum, Spjritu raiione. Horlatur etiam fideles, ut suo exemplo
sancto sic prsesignante (/ Reg. xvi). Deinde unctus psallentesDo(iuiio,etconfilei)ies, adeamdemlsetiiianj
est in Hebron, el super iribuni Juda lantum regna- pervenire mereanlur. Intitulatur autem sic : < Psal-
vit, mortiio Saule (// Reg. n). Postea vero lerlio mus canlici indedicalione dorausDavid. > Hictituliis
titictus est, qiiando toiius Israelitici populi provin- "' mittit nos ad bistoriam. Quia sicut David impensa
"
ciariv accepii (IIReg, V).' Qure iinctiones nobis el apparalu suo lemplum Domino sedificavit, el
"niysiicum quid Hisinua.hi. Sictil enim terlio unctus postea cum jucunditate et solernnibus verbis ad
* est David, sic quique fideles participes debentesse 'laudero Domini dedicavil, sic corpus Christi, secun-
ieriise unctioriis. Prius ih bapiisroo, ubi Spir.Rus dum singiilarem nalivilatemsine peccato rcdificatuni,
'
sancli gratia irirtovatitur; secundo, quando, per cl per resurreCtionem in scterna impassibililaiis et
'
impositioheiri maiitiunj episcopi, donis ejiisdein inunorlalilalis gloria est dedicatum. Dedicalse tlomiis
Spiritus sarrcti augmentanlur ; lerlio, iri die jutlicii, imnittiati, el jain' ulira non moriiiiri horoinis defici,'
"quando ejusderii spirituaiiS gralirc perfectam dulce- voces istre sunt: « Doroine Deus meus, clamavi ad
dinem adipiscenlur, Non enim credeiiduro David le, el saiiasti me.» Item : «Domine, in voluntale tua
" buric
psalrtiiijn, anlequani iii doroo pairis liniretur, prasiilisii decori meo virtulem. t Ac deinceps :
' sed an
post iilam unclioiiem slalini, an post secun- « Concidisli saccum meuro, et circumdedisli me
1 dam fecerii, incef tum esl. Iretitia, » etc.
''"' Dehinc a psaimo vigesimo septimo jam qiiinla Amplius atque profusius causam eamdem subse-
LpbTiochefit.cum ad caput reditur,adsummam fidei, „ quens idem tricesimus psalmus exponit: « Inle,'
qijatti de Cliristi passione et rcsurrectione constare Domine, speravi,.non coiifundar in aeternum. » Nam
credimus et scirous. « Ad te, inquil, Doraine, cla- quod hsec illius verba sint, ipse universo orbi audi-
' fnabo Deus
meus; ne sileas a me,» elc. Voces quippe tuiit et notuui fecit, clamanda voce magna : <Pater,
capitis noslri sunt oranlis, pro resnrreclione sua, inmantis luas commendospiritura meum (Luc.xxiu). >
utnon sit siinilis descendentibus in lacum, sinuilqne Ipse igitur est, qui secunduin forroam servi speravil
; interpOrientis damnaiionem inimicorum sub con- i-n
Deum, ut non confundereiur in reternum, quem-
• cessione, qua dicit: < D;t illis seciindum opera admodum illum inimici confundere voluerunljuxla
eorum, et secundum nequiiiam adinveniionum qiioiuin seslimalionera. « Facius sum, ait, tanqiiani
ipsorum, » etc. Nam quod ail: < Doiiijiiiis adjulor vas perdilum, quouiam audivi viluperatioriera lnul-
meus et protector meus, et in ipso speravil cor toruro,» verbi gralia.riicentium : t Yab, qui deslruis
meum, et adjulus sum, et refloruit caro mea, » leroplum Dei,salvumfactemeiipsuiii (Mallh. xxvn).»
cerlissima posl oralionero resurrectionis enunlialio Habet autem bic psalmus in litulo sic: < In finero
esl, in qua videlicet refloruit caro ejus, qure cum de Psahnus David pro exstasi. >—-«Proexstasi,»inquit,
radice Jesse floruisset, sub flagellis et opprobriis id est pro consideratione profundissimi inielleclus
defloruisse visafuerai. j) Chrisii, de reparatione humani generis, quam per
.'''• Hbcbjiisclaroore audito.Propbela repente psalnio nioriem et resurreciionem suara dispospit, qui
£siibsequeniti,' id est, ViceSiiiio oclavo conciaroal : intellectus omnem inielieclum crealurarum excedii..
.-'«vAfferle Doriiino, filii Dei, aiferte Doiiiino iilios Postquam atilerti dixit: i ln.maiiuS tuas coroirieiido
-arietiiiri, »';-etci;,Ho'C' enim dicendo commiiniier spiriitim roetiiri. » Et sic « spiriiuriVtfadidil, uriiis
cftmftes fidefes rtbhdrtaliir, tit iriiitaridb iiluin,' serivet• miiiitirii lahcea laitis ejus "apeiiiit.et contiriiip s.aii-
fipsbsTJeobfleraiU; admbiiehs*pefieciPs Veliriarieies, guis ejus et aqiia efflluxerurit (J'oaii. xix). » Qiia
^iit^ pefseVefeiit :el aiigirieiiieriiur, alios vero'veliit yideiicei effijSiOne,orones elecios ab origine mundi,
filios arietum, ut bene operando ad oblalionem a peccaiis emundavil, et baptisnium nobis in rcinis-
eiusdein sacrificii cito proinoveantur. Inscribitur sionero peccalorum condidit.
autem sic : < Psaltnus David in consumjnatione Sequilur ergo psalmtts xxxi, eos omnes beatifi-
"tabernacuH. > Mittilquenos ad hislOriam, quia sicut cans, quos ille sahguis el illa aqua per fidem con-
David post receptioiieni arcrc sublalre a Philislaeis, tingit. « Bcati, iiiqiiit, quorum reniissre sunt iniqui-
ftaberiiacuHim DominP ad adorandum el sacrifican- iales, el quorum lecta siint peccata. > Psalini hujus
'tlftiri ihstiluit {// Reg.yt), sic quiqiic fidelcs, post litulus hic est: t Huic David inlellectus. > Et e3l
 1193 DE TRINITATE ET OPERtBUS EJUS LIBRI XLH.-IN PS. HB. I, SEU IN REG. HB. IV. liOi
sensus: Ejusmodi qualis est ille qui in hoc psalmo A lympanizavit, id est, apostolis inlidejajr. posilis,quoe
loquilur, altribuendusesl intelleclus, et is intelligens i jnlroilus esl ccelesiis Hierusalem, sonum du(cem de
merilo est dicendus. Nimirum lalis erat, e| tales tyrripano protulil, doctrinam scilicet carnis suae
nos esse volebal, cum ad Romanos scribens diceret mortificandae. Vel si dixeriraus < coramAbiroelech, >
Apostolus:< Ei vero qui non operalur, credenli significalio manet eadem. Abimelech enim regnum
autem in eum, qui justificat impiuro, reputalur fidesi palris mei inierprelatur, per quem similiter deno-
ejus ad justiliain secundum propositum gratise Dei, lantur Judai, in quibus regnabat David, qui secun-
sicut.et David dicil bealitudinem hominis, cui Deus; dum carnem pater Christi dicehalur, eo quod de
accepto ferl justitiam sine operibus. 444 Heatii parenlela ejus nasci dignatus esl. Unde in Evangeiio
quorum reriiissse sunt iniquilales(/io>u. iv),» etc. csecum dixisse Iegimus : < Fili David, niiserere inci
Isti sunt justi, quondam impii, nunc autem per (Matlh. xv). > Quod vero Abiroelech dimisil David,
banc fidein justificali, quibus hic psalmus in con- et ipse abiit, significal transilum Cluisli ad gentcs
dusione dicit : <Lsetamini in Domino, el exsultate; per aposlolos, cum eum dimiserunt Judoei, quando
justi, et gloriamini omnes recti corde. » eis novum sacrificium prsedicayil, dicens : < Nisi
Eumdem nihilominus sequens, id est xxxu psal- manducaveritis carnemmeam etbiberilissanguinem
rous dicit: < Exsuliate, justi, in Domino, reclosi *B meum, non habebitis vilam in vobis. Quod inulti
decet collaudalio. » Primi vel principes horum jus-. audientes, abierunl retrorsum, etiam ex discipulis,
loium atque recloruin quos laudalio decet, quorumi dicentes: Durus est bicsermo; elquispotest euniau-
in orc speciosa lans esl, aposloli fuerunt. De quibusi jdire? > (Joan. vi.) Igilurjuslortim prsecedenli psalrao
hic psalmus : < Verbo, inquit, Domini coe.lifirmalii .exsultanliiiin, id est aposlolorura, novo sacrificio,
sniit, et; spirilu oris ejus omnis virlus eorum. t, NoviTestainenti earneet sanguine os plenuin haben-
< Verbo, inqoam, Doraini, > id est per Filium Dei,, tium vocesistse sunl: «Benedicam Dproinum in omni
per proesenliam Filii Dei, < fifmati suul isti cocli,, tempore, semper laus ejus in ore mep. > Ac dein-
et omnis virlus eorum > firroaia esl « spiritu oris; ceps : «Gustate et videte, quoiiiam suayis est Dorair
ejns, > spiritu ejusdem Filii ejus, qui bene dicilur osi nus, beatus vir qu.i sperat in eo. >—< Gusiate,> su-
Doniini, quia per eum Deus Pater locutusest, sicutt mite ipsum sacrificium, ef lunc < videte, > tiinc
propheladicit: < Os enini Doroiniloculuinest (lsa.i).t i inlelligite, scilicet in rei experientia, < qiioiuam
Isii priores maxime exsultaverunt, vere beati, quiat suavis est Dominus, i quoniam cibus delectabilis est
remissae sunl eorum iniquitales, et tecta sunt corumi Dpminus, et sperent ltocomnes, quia < beatus vir qui
peccala, et eoiiim tristitia versa est in gaudium,, f_ sperat in eo. »
juxia proraissum dicentis : < Iterum aulera vidcbo> Psalmus xxxivin hoecverba consequilur: <Judica,
vos, et gaudebit cor vestrum, et gaudium vestrumi Domine, nocentes me, expugna impugnaules me, >
nemo tollel a vobis (Joan. xvi). > Idcirco firmalii Hsec ei caetera psalmi caput nosirura Cluisius de Ju-
sunt, ul per eos faceret Dominus quod subjtinclumi dseorum damnaiione non orando, sed divino judicio
csl: < Congregans sicut in ulre aquas maris, > idl concederidodicil. Elrecte hispsalmis, qui praemissi
est amaricanles populos, in unitale fidei, et creierai sunt, isle ordiue sucCedit. Ubi enim Domino Jesu
usque ad finein psalmi. glorificato juslificati per fidein in sanguine ejus
Seqticntis, id est iricesimi lerlii, tiluhis talisesl: : exsultaverunl justi, iraditumque sibi gentibus pro-
< Psalmus David, cum iiiimulavil viiltiim siiumi posuerunt ritum novi sacrificii, conlinuo Judrei
coram Abimelech, et dimisit eum, et abiit. > Juxiat Christum nocentes atque irapugnanles, judicati
historiam, David mulavit vulium suum, simulaus sej atque expugnati sunt, perdilo lemplo, et amissa
arreplilium corara Achis rege Gelh, ad quem fuge- lerra, cujus in iracundia, juxta bunc psalmuin,
rat, limens invidiam Saulis (/ Reg. xxi). Sed cumi loquentes dolos cogitabant, dicendo ; < Ne forte
hic eliam virtuti ejus invideret, limuit eum David1 veniant Romani, et tollant nostrum locuui et
et, ut dicltim est, immutavit vultura suum corarai f> j genlem (Joan. xi). > Nimirum et usque hodie, in
eo, el sic dimissus abiit. Sciendum-vero est Achiss iracundia ejusdem terrse loquenles dolos cogHant,
fuisse proprium nomen regis illius ad quem fugill nimio quippe feruntur odio, ut nec nomen Chrisii
David, qui eliam Abimelech dicebatur, quod eratt audire suslineant, non ignoranles, Iicet negilent,
cominune nomen oraninm regum Hlius terrae, utt quia propler sanguinem ejus perdiderunt lerram.
Pharao JSgyptiorum, el Csesar Roroauorum : qusee Recle igitur hic psalmus subsequitur : < Jutlica,
omnia nobis myslicum quid insiiiuant. Quod enimi inquiens, Domine, nocentes me, expugna expugnantes
David vultum suum coram Achis immutavil, signi-- me, apprehende arma et sculum, >videliceiRpmano-
ftcat quia Chrislus veteris rilum sacrificii in novumi rum Titi et Vespasiani iniperaiorum.« Et exsurge in
convenit coram Judseis. Achis cnim inierpretalur i- adjulorium mihi, > ut abducantur in oroncs gentes
quid est hoc, et significat ignoranliam, per quemj caplivi, ne remanente illis loco, gente el pulchro
Judseibene intclliguntur, in quibus tenebrre et igno-- templo, majusfiant scandalum evangelipre fidei.
ranlia plurimum vigebant, apud quos cum a Pha- NihilOminus et hic psalmus tricesiinus quinlus,
risaeis et sumrois sacerdolibus et Scribis accusatuss recte subsequitur : < Dixit injiistus, ut delinquat in
ad mortem qiiacreretur, in porta civitatis manentibuss semelipso; non csl liinor Dei anle oculos ejus. »
PATBOL. CLXVII. 38
 1195 RUPERTI ABBATIS TUlTlENSlS H96
Videlicct quasi qurcreres cur sic ille populus judi- .A tus iustilise silenlium (Isa. xxxu). » Quod si a bonis
ealus, «xpugnalus esi, ipsa tibi hoc psalmo Justilia et sedificaiionum colloquiis inlerditm propter laci-
respondel quia injustus est, quia dixit,quia praeme- turnilatem debet laceri, quanto magis a malis pro-
tlitatus est, quia scienter proposuit, < ut detinquat plerpcenara debel taceri! Yerumlamen, neobstinale
in scmeiipso.» Unde et exctisationem non habel de nimis et indiscrete taceamus, continuo subjunxil:
peccato suo (Joan. xv), quoniam non rgnoranter < Et dolor meus renovatus cst, >etc. Sictit, inquit,
deliquit, sed dolose egit in conspectu ejus, scilicet prius peccabam nimis loquendo, ita modo nimis la-
Dei, cujus ab oculis suis timorem abjecit, hoc modo, cendo. Bene igilnr habel in lilulo : < In fineiit pro
« ui inveniatur iniquilas ejus ad odium, > etc. Nam idilhum cantieum David. > Idithum transitiens in-
erga illosqui peccata sua confitenlur, elpceniientiani terpretatur. Significat autem litulus hic canlicura
agunl, < Domine, inquit, in ccelo misericordia lua, David illis cantari qui ad virtules Iransilierunl a
ctverilas tua usquead ntibes, > etc. Et infelicesqui- vitiis usque ad moderamen lingure, a temporaiibus
dem Judseos mente el corpore caplivos, atque judi- usque ad finem illum ullra qtiem transiliendum non
canle et expugnante Deo iii omnes gentes dispersos, esl, usque ad seternitatem, quae Deus est, quam qui
non esl cur Christianus semuletur; yerumtamen adeptus fuerit, nibil ullerius quaeret.
multi sunt impii, laro divites tamque polenles ut B Sextajam perioche, idest psalmo tricesiroo nono,
eos infirmus aliquisremulari poluerit. Christus dicit, secundum forraam servi: < Exspe-
Sequitur ergo psalmus tricesimus sexttis, dicendo clans exspectavi Dominum, et ipse intendit mihi. >
sic: t Noli reinulari in malignantibus, neque zela- llicenim Propheta ad fidei noslr* principium, id
veris facienles iniquilatem. > Quare? t Quoniam esl ad passionem ejus redit, quod maxiine versicukts
tanquam fenum velociteraresceiit, el quemadmodum isle innuit : t Sacrificium autem ct oblalionera
olera herbarum cito decident. > lnscribitur autem noluisti, atires autem perfecisti mihi. In capite libri
sic: < Psalmus ipsi David, > id cst, operatio ista scriptumest de me : Ut iacerem volunlatera tuam,
est attribuenda Christo vero David, agenli in hoc Deus meus, volui. >—• Noluisti, ait, sacriliciuin et
psalmo de inslruciione fidelium. Nam hrec el csetera oblationem > qure praecipiebalur in lege offerri, <au-
psalmi dicendo, delioiiatur eos, ne de malprum pros- res autem, > id est inlelleclum, ul solus intellige-
peritale indignenlur, nec eorum iniquitatem irai- rero, cur illa nolles quid lu vellcs, < perfecisti mihi.
tenlur, cum sit transitoria et brevissima, sed polius Tunc dixi : Ecce venio. t Ecce incarnatus sum, pa-
sperent in Domino, qure recla sunl faciendo; per ea ralus ul faciam volunlalem tuam. < Sicut in capite
enini et in prresenti protegenlur, el in fulurc cum libri scriplum est, > id est sicut in sapieutia tua,
Deo coronahuntur. personaliler mihi tinita, disposilum esl.
Psalmi tricesimi seplimi litulus hic esl: t Psal- NHiilhominus psalmo sequenti, id est quadrage-
tnus Davidin rememoratione Sabbati. >El estsensus: simo de ejusdem suse passionis humilitate dicii:
lstaoperatioaltribucndaeslDavid,ideslChrislo,facla < Bealus qui intelligil super egenum et pauperein,
propler memoriani selernse quielis, quoe significatur in die mala liberabil eum Dominus. > Quis eniin
445 Per Sabbaium. Sabbalum enim requies inter- alius hic dicil: <Homopacis mese, in quosperabam,
preialor. Orat a>i!emcapul noslrum in hoc psalmo qui edebalpanes ineos, magnificavit super tnestip-
pro liis pcenilcritibus qui futuri sunt sive ante ba- plantaiionem. Tu aulera, Domine, miserere mci, et
ptismum, sive post, quadaiu alTeclione in persona resuscita me, et relribuam eis ? > Nempe de hoc
*ua loquens de illis. Ostendit etiam niulias causas, dubitare ipse non sinit, qui cum dixisset, sub ipso
quare pro eis orandum sil, tum quia graviler pec- passionis ariiculo : < Ego scio quos elegerim (Joan.
caverunt, elplurimum inde conlrislautur, luin quia xm), > conlinuo subjunxil: Sed ut impleatur Scri-
pro eis passus est, tum etiam quia imitatores ejus ptura : «Qui manducat lnecuro panein, levabil con-
passionis esse parati sunt. < Domine, inquit, ne in ira mc calcaneum suuin (ibid.). > Ipse igiiur, < qui
furore tuo arguas me, neque in ira tua corripias |rj cum dives essel, egenus et pauperpro nobis facttis
tiic. Qiioniam sagiitse luse infixre siinl mihi, > etc. est (17 Cor. viu), > et in fine prsecedentis psalrai
«Meel mihi» ait, pro eo ut dicat meos el meis. Nam dixil : < Ego autera mendicus sum et pauper, Do-
el caput corporis ipse est menibra aulem orones miiiiis sollicilUsest mei, > et hic in principio se-
electi. Et hoc quidem psalmo pro pcenileniibus quentis : «Beatus qui inlelligit super egenum et
oral, compaliendo infirmitatibus nostris, et condo- pauperem > etc, oslendens ei damnationein mise-
lendo his qui ignorant el errant, ulpote lentatus per- riamque eorum.qui scandalizantur ineo,repulantes
omnia pro simililudine absque peccalo (Hebr. iv). eum tantum egenum et pauperem, id est homiuein,
Sequenii aulem, id est tricesimo octavo, suum el illorum bealiludinem, qui iion scandaHzantur in
juslis exemplum comraendat. < Dixi, inquil: Cusio- eo, credentes eiim essc verum bominem, et verum
diam vias meas, ul non delinquam in lingua mea. Deum.
Posui ori meo custodiairi, cum consisierel peccalor Psalmo quadragcsimo primo, dicunt filii Core :
adversuro me. Obmutui, et humiliatus sum, et silui « Quemadmodum desideral cervus ad fonies aqna-
a bonis, » etc. Hoc excmplum justis quoque imi- ruii), ila desiderat anima mea ad le, Deus. > Sic
tandum esl. Nara et juxta alium prophelam :« Cul- enimhabetin liiulo: « In finem intellectus filiis
 1197 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII.-IN PS. LIB. I, SEU IN REG. LIB. IV. H98
Core. > Ei esl sensus : Inlelleclus designatur his j\ etnon fuit mttllitudo in coiiiiiuiationibus eorum.i
siibsequenlibus vocibus ascribendus filiis Core, id Quod esl dicere: Et luos 446 occidi permisisti, et
est iroitaloribus crucifixt Domininostri Jesu Chrisli, ex Hlis nulluni acquisisti. Sane si quos acquisisli,
qui per ipsaro imitaiionem lendunt in finem, id cst non tamen digna commulalioneesi factum, quia <uou
in coiisuinmatura bonum, ullra qudd nihil esl appe- fuit mullitudo in commutationibus eorum ; > ubi mille
lendum. Core eniin inlerprelalur calviiium, el po- inlerficiebaiilur, vix duo aut unus converlebantur.
nilur pro ipso loco ubi Dominus fuit crucifixus, qui Sed nunquid sic frustra ingemuerunt? Nunquid vane
Hebraice dicilur Golgotha, Latine autem Calvarise desideraverunt ? Non utique, nam exsurgenle Do-
(Joan. xix). Verunitamen propler eamdem inter- mino qui videbatur dormire, gentiles impii cum
prelatioiiein,competentius posuil Core, quam iioinen idolis suis disperdili sunt, et mullitudines creden-
ipsius loci, quia el persona fuil, et niultos filios ha- tium ex planlalione martyrum, mundura iinpleve-
buit. Igilur filii Core, id est imilatorcs crucifixi, runt. Bene ergo hic psahnus hunc habel titulum :
egeni ct paupcres supradicti, qui super paiipertaiem <In iinem filiis Core, ad inlelleclum.»Et est sensus:
humanitalis ejus iutelligunt divilias diviiiilatis ejus, Hrec verba proponunlur filiis Core.lendentibus < in
dictint omnes, dicunl singuli : < Quemadmoduin finera, > id esl imitaloribus crucifixi, tendenlibus in
cervus, > consumpto serpente summa agilitate, < de- B consummalum bonum. Proponunlur, inquam, < ad
siderat > venire < ad fontes aquarum, > valde si- intetleclum, > ad hoc ut inlelligant quid significet
liens, tanto desiderio, tanta festinalione aisttiat quod Deus cum patribus antiquis tam benigne egit;
< anima mea > hauslo veneno diaboli per multas islos auiera ecoutrario permiltit tribulari, el esse
lenlaliones carnis, veoire < ad le > polandum : et in omnibus miseriis.
tibi comparticipandum, ul sic juvenescat facta libi Psalmo quadragesiino quarto DeusPater suavis-
tonformis qui es fons aquae frigidae et indesinentis, sime inlonat: < Eructavit cor raeum verburo bonuro,
itrquo est omnis plenitudo jucunditalis.Hsec dicenli dico ego opera raea regi. > Hrec jani septima fidei
priroum fonle baplismi refrigerari convenit. Dicit nOslrserecapilulalio est, coeleris allior. Nam idem
euim in sequenlibus ejusdem psalmi. < Proplerca esl quod evangelisla Joannes contra perfidiam hse-
inemor ero tui de lerra Jordanis, >id esl ex eo quod reiicorum, qui Chrislum ex Maria suropsisse initium
sum lerra Jordanis facia per baptismum irrigua et dixerunt, reclamans : < In principio, inquit, erat
fertilis, qurc prius eram arida el slerilis. Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat
Psalroo qsadragesimo secundo, qurelibet fidelis Yerbum (Joan. i). » Ac deinceps : «Et verbum caro
aniroa dicit: < Judica ine, Dcus, et discerne causam factum est, et habitavit in nobis. Et vidimus gloriam
meam de gente non sancta, »/elc. Supcrius Ioctili ^ ejus (ibid.). » Idem, inquam, Paler loquitur : « Eru-
sunt martyres illi qui patiebafttur ab exlraneis tri- ciavji, inquiens, cor meum verbnm bonuin, > id esi
bulaliones, referendo suum Uesiderium: haec Vero prolulit secreta essentia mea verbum bonum, ego
oranl generaliier oinnes fideles, tam marlyres. quam ex ineipso essentialiter genui Filium, Deus Deum,
confessores, qui commisli suntYn..area cura paleis, bonusbonum; bonum, inquam, sicut ego bonus sum,
id est qui patiuntur probraei tribulaiiones ab illis quia t nemo bonus, nisi unus Deus (Marc. x). » De
qui intra Ecclesiam sunl falsisCbristianis, et cupiunt incarnalione liujus verbi, de qua et evangelista :
dissolvi etesse cum Christo (Phil. i), ut in fuluro a < Et Verbum, inquil, caro factum esl, ei habitavit
massa infidelium, cum quibus hic in area Ecclesire iu nobis, > subinde magno affectu spirilus propbeli-
comroisli sunt, discernantur, sicut grana a palcis, cus dicil: < Speciosus forma pire filiis hominum,
et hic cito eripianlur ab illis. Psalmi quadragesimi diffusa est graiia iu labiis luis, > etc. Hahet autem
leiiii versiculo Apostolus ulilur sic : < Quis nos se- in titulo hic psalmus: <In finem pro his qui commu-
parabit a charitale Chrisli ? Tribulatio, an aiiguslia, labunliir filiis Core, » id est fidelibus crucifixi, < ad
. an perseculio, an faroes, an nuditas, an pericttluin, inielleclum canlicum pro dilecto. » Et esl sensus :
an gladius ? Sicul scriptum esl : Quia propter te D Hoc caniicum arcaniim el myslicum proponilur fi-
morlificamur tota"die, reslimali suinns sicut oves liis Core, id est fidelibus crucilixi, quos genuit iu
occisionis (Rom. vm). > Igiiur voces isise: t Deus passione, ad hoc ul intelligere salagant illa arcana
auribus nostris audivimus, patres noslri annunlia- cl secrela, qure coniinenlur in hoc canlico : Agit
verunt nobis opus quod operatus es in diebus eoruni, eiiam < pro dileclo, > id est de Domino Jesu Gbristo
in diebus antiquis, > voces sunt perfcclorum mar- singulariter dilecto. Unde dicilur : < Hic est Filitis
lyrum, vcl admirantium cur non cilo faciat Deus, meus dilectus (Matth. m). > ldeo vocatur iste lia-
in diebus eorum, sicul fecil in diebus patrum anti- clalus Caiiticum, quia de nulla re magisesl jucun-
quorum. < Manus tua, inquiunt, gentes disperdidit, dandum. Est enim epithalamiura, id esl carmen nu-
cl plantasti eos; afflixisli populos, el expulisii eos.i pliale, quod proponilur in nuptiis ad deleclaii(!iini,
!Icc nempe moricntes desiderabant marlyres, uli quo Paler loquens in Prophela, Filium suum com-
eadera manus Doinini cilo dispergeret gentes, id est racndal, secundura humanam et divinam naturaro,
inipios genliliier viventes, et plantaret fuleles, ita ut sponsam quoque quam ei copulandam prreviderat.
iibique terrarum pacifice fides Christiana floreret. At « Astilii regina, inquit, a dexiris luis' in vestitu
iitiiic: t Vcndidisii,aiuiil,populuiu tuum sine pretio, deauralo, circumdala varietate. > Ad ipsam aulem :
 1139 RUPERTI ABBATIS TLITIENSIS 1200
« Aiidi, filia, el vidc, el iucliiia aureni liiani. > A , bus i» fide exislentibus, cujuslibel condilionis sint,
Psaliiio sequenii, id est quadragesiinoquinto.hi per parabolice ostendere quibus et propter quid in die
quos prsedicata, vel quibiis prirriis prsedicata est illa judicii timendum sit, ut his cogniiis, el sic per Dei
qurc prrceedenUpsalmo conliiieiur fides, semelipsos adjutorium devitalis, lunc lemporis valeant esse
ponunt in exemplum aliis, ne in Iribulaiionibus de- securi.
ficiaiil, qni, licet vera et ulilia prredicassent, multis Amplius antem psalmo sequenti, id est quadrage-
lamen Coiilumeliis ignominiose subditi fuernnt. srmonoiio, limorcm ejusdem fuluri judicii, Asaph
«Dcus, inquil, noster refngiuin et virlus, adjutor in annunliare inlemlil: « Deus deorum, inquit, Domi-
tribulatioriibus quse invenerunt nos nimis. > Inscri- nns locutus esl.i Loculus est, « et vocavit lerram. »
bitur autem sic: < Iu fiiiein filiis Core pro arcanis,» Scilicet ad fidem suam primo adventu veniens oc-
videlicel judiciis, de quibus ait: < Propterea non cullus, nam sectmdo idero « Deusroanifeste veniel,
timebimus dum lurbabitor terra, et transferentiir « Deus nosler et non silebit. Ignis in conspectu ejus
montes in cor maris. » Arcano quippe judicio fa- exardescet, el in circuilu ejtis leinpeslas valida. >
ciuin est ul ad prsedicationem Evangelii lurbaren- Tuncdicet peccalori: « Hrec fecisli, et lacui. Exisli-
iur Judsei, et transferfeniur apostoli de terra iJIa roasti inique quod erd tui similis, > eic. Cursibus
quondam slabili, in cor raaris, id est in medium B « islts alque recursibus pulchrius nihil est, quihus
genlium. Unde et admirans ApoStolus dieit: < 0 prophelicus spiriius, a primo usque ad finem, id est
stlliludo diviliarum sapientise et scieniise Dei (Rom. iisqne ad secundum adventum curril et recurrit
ui), » elc. Et illi quideni' montes, id est aposioli seplies, prudenier audiloris animum per multa fidci
priroum conlurbali et afflicli siint liirbatis aquis po- documerita, qiiasi per amplissima terrarhm spatia
pulorum, sed < fluminis impetus, inquit, loetificat ducens ac reducens alque ulililer exercens. Vias ejus
«ivilalem Dei. »—t Fluminis, inquam, impetus,» id quisquis bene cognoverit, falli vel abduci a fide riou
cst abundans gralia sancli Spiritus, ipsos apostolos poterit. Judreus fidei Chrislianre adversarius, si se
< hriificat. » obvium immiserit, cito capiendus est, cito corruet,
Psalmus XLVIrecle et pulchm ordine universas ut hoc qiioque niodo illa in eum malediclio com-
coiuinuo gentes alloquilur : < Oinnes genles, plau- pleatur, qua dictum est : « Tradat le Dominus cor-
' tlilc manibus. > Subaudilur, ad quas turbata lerra rueniem ante hostes luos. Per unaro viam egrediaris
translaiisumus, ad quas, fcpelleulibus nos Judseis conlra eos, et per seplem fugias (Deui. xxvui). »
cotivcrsi sunius. • Plaudite, inquit, manibus. > Cum Quinquagesiiiius landem psalrous, qui peccalorum
Ireliiia bcne operamiiii. < Jubihile Deo in voce ex- 447 remissionein poscil, reclissime ponilur quasi
siiltalionis. > Quare ? t Quortiam Dominus excelsus jubilreus fidei. Hoc nainque psalmo illud posciuius
tnrribilis, rex magnus super onuiem lerram. Elegit prOpler quod credimus, proptef qtiod in Cluislo cre-
nobis hrereditatem suam, speciem Jacob quam di- deriles baplizamur. t Miserere , inqiiit, mei Dcus.'»
lexit. > Sicul cniih Esau.qui prior nalu erat, a Deo Acdeinceps:« Ecce enim in iniqtiitaiibus concepius
reprobatus est, sic Israelilicus populusqtii prius qua- stjm , ct in peccatis cohcepit me mater mea. > I»
tlam fainiliarilale, Deo acceptabilis erat, nunc re- iniqiiilatibus, inquit, subaudilur primorum paren-
jeclus est, el benedictionem recepislis, vos genles. ium. Et quod dicil dc se, de aliis iiilelligenduin est.
Psalmus quadragesimus seplimns pulchre nibil- ln Adam enim omnes peccavimus ( Rom. v). Nam
omiiius prsecedentibus succedit, dicendosic: « Ma- «mors in omncs perlransiit,» inquil Apostolus (ibid.).
gniis Dominus cl laudabilis nimis, in civitate Dei Tilulns psalroi lalis est : < In finem psalraus David,
nostri, in monte sariclo ejus. » Inlendunt naroque cum venilademi) Nathan propl»eta,quandoii)lravit
aposloli boc psalnio laudare Doniinuhi nostruro et ad Beihsabeo-Notahistoria est quod DavidBethsa-
civiiatem ejus fundatam ulroque pariete, Judseorum bee uxorein Urioe lulit, et ipsum inlerfecit gladib
scilicet ac genlium. Nam hoc est quod dicit:« Mon- filiorum Amroon. Pro hoc peecato orat, simulque
tes Sion, latera aquilbnis, civilas regis magni. » y. j orando, de universali peccalorum remissione pro-
• MonlesSion >pro quadam dignitale dicunlur Judrei; phelat. < Aspergesme, irtquiens, Domine, byssopb,
< latera vero Aquilonis, » gentes collateranere aqui- ct mundabor;lavabis me, el super nivem dealbabor.»
lonis, id est diaholi, qui a fervore dileciionis frigi- Hyssopo namque, quoelierba est humilis, etdeponit
dus mansit. Tituliis ejus lalis est: « Psalmus can- tumorem pulroonis. < Asperges me, > ait, iil esl,
lici filiorum Cofe, scconda Sabbati, > id esl jucundi- mundabis roe, in fide humilitalis passionis Christi.
tas apostolorum a lempore Dominicrc resurrectionis Media psalmorum, id esl qiiinquaginla psalmi, ad
nsque in finem saeculi.Dicilufmib seciinda Sabbati,» • illutn maxiirie hominis staium mediiini respiciunt,
juxla coinpiuuiri Hebrseorum, qui onuies dies com- de quo Apostolus, snb persoivainfirmorurij, et adhtie
puianl a Sabbato. dubio cerlamine pugnanlium : < Condeleclor , ait,
Psalroo (|iiadragesimo oclavo, itidem «filiis Core, > legi Dei, seciinduro interiorcm horoinem. Video ati-
dicit Dayid, dictinl apostoli, qui sunt ut David ma- tera aliam legem in membris meis, repugnantem legi
nufortes,' Chrisii lideiibus : < Atidile bsec, omncs mentis mere (Rom. vu). >Renati naroque et per fidem
genles, auribus percipite, omnes qui habitalis or- Chrisli prrcleritorum rcrois-iionepeccalorum accepla,
bem, > eic. Intendunl aulem in hoc traclaiu orimi- nonduni sccuri stimus; qHippequi cum hosiepugnam
mi DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJUS LIBIU XLll.-lN PS. LIB. 1, SEU IN REG. LIB. IV. 1202
ceriamenque ingreditur. Plane illic spe pariter et jA fac, » elc. Hoc igilur exemplo , quisquis.-videt aliani
meiii opusest. legernin membrissuis i.epugiianteiii legi ineiilis suse,
lgilur in hoc psalinorum medio ad spem, qure ad lion desperei se posse evadere.de manu.Saul, id est
fidem necessaria est, nos vocari competenter adver- morlis sivediaboli.de manu Ziplicorum, idest flo-
tiinus, atque idcirco repetiliones non a primo, ut reiitium, suhaudilur vitiorum, sed orel invpcans no-
haclenus, sed a secundo Ghristi fieri advenlu. Pri- men Domini, donec habilel in locis tulissimis gralise
murtvpsalmiis quinquagesiraus primus contra Anti- Dei, Uberatus de corpore morlis.
chrislura ittvehitur, et dicit : < Quid gloriaris in ma- Psalmus quinquagesirnus qiiarlus.oralio estcapi-
lilia, qui polens es iniquitate? > Ac deinceps ; <Pro- lis nostri agenlis de proesenli Judoeoriim repulsa, ct
pierea Dens destruet le in finera,» etc.HIo deslructo damnatione aeterna, et de assumptione gentium , el
videbunt justi el diceni singuli : < Ego aulem sicut desecuritate fideliura iu relerniim. Inscribilur aittem
oliva fructifera in domo Dei, speravi in misericordia sic;«In finem in carniinibus inlellectus ipsi David.»
Dei in relernuro, et in sreculum srcculi. Confilebor Et est sensiis: Inlellectus hujiis psalmi, altribuendiis
libi in saeculum, quia fecisli, et exspectabo nomeii yero David Chrislo, perseveranli < in finem > vcl
tuum, quoniam bonum est, in conspeclu sanclorum ' consummalionera obedientise suoc.Et hoc « in carmi-
luorum. » Ilaec loquilur David in persona justi, B nibus,»id esl in jucunditate. Accipiatitaquequisque
contra Doecb Iduinseum qui ministerium egeral An- fidelis documenla spei ab exemplo liujus dicenlis. Et
licbristi. Sic enim habel in litulo : < In fiuem itilel- dix.it: < Quis dabit raibi pennas sicut columbre! Et
lccliis David, cum yeaisset Doech Idumreus ct an- exspectabam eum, qui salvuiri mefecit a pusillanimi-
punliavit Satil, dicens:Venil David, in domum Achi- late spiritus, et lempeslale. t Ac deinceps : < Jacta
inelech (I Reg, xxn), > El est sensus : Inlellectus super Dominum r.uram tuam.el ipse te eiiutriet: non
Propbetse est in hoc psalmo loqui de advenlu Anti- dabit in relernuiff ilticluationem justo. »Itemque :
chrisli qui miillortim corda commovcns, perseque- .< Viri sangtiinum, et dolosi, non dimidiabuiil dics
lur et occidel Ddeles Christi. Sed ideo ad hisloriam suos; ego autem sperabo in lc, Domine. >
nos mitlere voluit, ut quod his'torice scriplum esl, Itidem sequenti psalmo, id esl quinquagesimo
ostenderel spirilualiter debere intelligi. quiiUo, dicatex.emplo.ejusdemcapitissui: < Misercre-
Psalmi quinquagesimi secundi, litulus hic esl: mei, Deus, quoniam conculcavitmehpino.iAc dein-
« In finem pro Amalech, inlellectus David. > Nola ceps: < Ab altiludine diei, > id est a potentia, quar
autem hisloria est, quod David fugiens Saulem venijt desuper dalur impugnanlibus me, < limebo, ego
ad Achis regem Geth, ei sub eo militavit, uxoribus
p vero in te sperabo. In Deo laudabo sermones meos ,
ac fiiiis collocatis in parva civitate Sicelech. Vene- in Deo speravi, non limebo quid facial niihi caro.»-
runlqne Amalecitse, et incenderunt civitalem , ab- Item : < ln Deo laudabo verbuin, in Domino laudabo
stuleruntque uxores et filiosDavid.Quo audilo David sermonem, in Deo speravi, npn timebo quid faciat
persecutus esl lalrunculos illos, el liberavit captivos mibi homo. » Psatroi ejusdem litulus hic cst: < In
(/ Reg. xxvii, xxx). Sicelech, inlerprelalur conversio., ftnem pro populo qui a sanctis longe faclus est, iit
v\ significal Ecclesiam, in uxoribus sanctas animas, tiiuli inscriptione, ipsi David, cunv lenucrunl Allo-
per filios, hona opera, per David inlelligimus Chri- phyli eum in Gelh (/ Reg. xxi). > Pro poptilo nam-
sium. Sciendum veroDavid habuisse eumdera inlel- -quequi a sanclis longe, id est valde dissimilis factus
lecluro in hocpsalroo, quem habuit cuin prius ipsura esl, agil in hoc psalmo Christus, < in til.uli inscri-
composuil; sed ideo repetiil, quia quod historice ab ptione, » videlicet quando dixeruni: <Noli scribere :
Amalecitis sibi eonligit, spiritualiter in Chrislo ct Rex Judreorum, s.ed quia ipse dixit :.Rcx suniiu-
iii Ecclesia futurum inlellexit. Nam ipseAmalec in- tlrcorum (Joan. xixL » — < Cutn teiuierunl eiim in
sipiens, Judseus sive hrerelicus, est quicunque bla- Gelb,» id est, in pressura tribulalionum, facti quiileni
sphemando ChrisUim, dicit in corde suo: « Non est piius Allopbyli, quod iiilerprelatur alienigenw, scd
Deus (Psal. xm). > Contra hunc sapienlis cujusdem D poslea credentes salvi faclisunl.
animam conforlat spes, ut. dical:..« Cum convefierit Psalmi quinquagesimi sexli titulo Spirilus sanctus
Deus capiivllatem plebis suse, exsnllabit Jacob , et dicit: < lu fiiiem, ne corrumpas, ipsi Davjd , in li-
iretabilur Israel. > Sicul in jam diclo David faclo luli inscripiione cum fugerel a facie Saul, in spe-
prsefigiiratnm est. lunca (/ Reg. xxn). »Inscriptio titiili noslri David »
Psalmi quinquagesimi lerlii tilulus : < In finem in qualis sit, dictum jam esl, et omnes noverunl:
carininibiis intelleclus David cum venissent Ziphei, < Jesus Nazarenus rex Judreorum. < 0 lu ergo qui-
ct dixisseiil Saul: Nonne David abscondilus estapud cunque fugis a facie Saul, a facie diaboli, vcl morlis,
uos? (/ /Jeg.xxui). »Haec quoque bisloria noia esi. aut cujusque vilii, verhi gratia, juxta Appsloltim di-
Einotandum quod illic scriptum esl : < Quod cuin centem : « Fugile fornicationem (/ Cor. vr), > nec
audisselSaul, persecutus est David. Porro despera- corrumpas huneiilulum, imp ne corrumpas leipsum
bal se posseevadere a facie Saui (ibid,), » attamen . deslruendo in le qupd dicitur rex, .Judreorunt. Quid.
contra spem suam evasit, < et ascendens inde halii- enint est, rex Judseorum, nisi rex cpnfessoruin *
uvit in locis lutissimis (/ Reg. xxiv). J Tilulo tali 448 Confilere igilur ^eccata lua, ul sis regis hiiius
prxmisso dicit: « Deus, iu nouiine luo sahuijJ me regnum^ et dic secuiidum ejus exeriipluro, sgerans
 *203 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1204
in Jesum Nazarenum , id est Salvatorem sarictumi A David. >—« Pro his, inquit, qui commuiandi sunt
regem tuum. < Miserere mei, Deus, miserere mei, in finem, > id est in immorlalitalem alque impassi-
quonlam in le confidit animamea. Elin umbra ala- bilitalem, propter susceplam inscriptionem liltili
rum tuarum sperabo,doriectranseat iniquitas.»Quod ssepe dicli, quse inscriplio facta fuil ipsi David. Se-
est dicere.juxta Apostolum : Tandiu pugnabo contra qnitur adhuc : < In doctrinam cum succendit Mcso-
legem quse est in membris meis, donec veniat, quse potamiam Syrise, et Syriara Sobal, et converlit
meliberet de corpore mortis hujus, gralia Dei; qure Joab, et percussit Edora in valle Salinarum duode-
cum venerit, dices: <MisitDeus misericordiam suam cim miilia (// Reg. vm, x; I Par. xvui). > Propter
el veritatem suam, el eripuit animaza meam de me- hoc, ait, corarautabuntur, quia susceperunt doctri-
dio calulorum leonuro. » Subaudilur, quomodo eri- nam ejus , quia bene vivendo , et bene loquendo
puit caput meum, regem meum, de medio filiorum effecti sunl imiialores ejus. Et hoc non a se , sed a
hominum, quorum dentes arma et sagittse fuerunt. Deo, qui succendileos igne Spirilus sancli.faciendo
Ilem psalmi LVJIlitulus : < Infinem, ne disperdas eos Mesopotamiam Syrioe, id est vocandb et elevan-
David in lituli inscriplione. > Sicul supra diclurri do in sublime. Mesopotamia quippe elevala vocaiio,
est, ne disperdas in te lilulura fegis Judseorum. Sed Syria sttblimilas interprelalur. Hoc fecit eis cum
quid? < Si vere ulique justitiam loquimini, ail, recta H ' prius fuerint Syria Sobal, id esi sublimilas vanae
ju licale, filii liominum. » Non dlcalis, justi sumus. veluslatis. < Et converlil, inquit, Joab. > Joab inler-
i Etenira in corde iniquilates bperamini, interra prelatur inimicus, quod videlicet nos omnes fuimus,
injiislitias manus vestrse concinnant. i Nisi dicalis, sed conversi suraus in aroieos , quia per Cbrislurn
peccalores sumus , ct juslificari non possumus, riisi reconciliali sumus. « Et percussit, ait, Edom in
per unum homlnem Jesum Christum, disperdidistis valle Salinaruin dupdecim millia. » Edom qtioque
hunc lilulum , nec aliinet ad vos quod diciturrex lerreni et sanguinolenli nos fuimus, sed percussit
Judseorum. Ilem, si dicatis : Peccalores quidem su- nos in valle Salinarum, mortilicando nos vitiis, per
mus, sed fata boc fecerunl, slellse hoc fecerunt, ne- ancipitem verbi sui gladium, in humilitate et condi-
quaquam justiliam loquimini, iiequaquam recla menlo virtutum. Surausque quasi ntimero duodecim
judicatis ', filii homiuum. Ejusmodi < peccatores ab- millia, qui numerus per parles septenarii completur,
tilienaii sunt a vulva,errayeruiitabulero,locuti sunt id est iria et qualuor; ler enim qiialuor, aut quater
faIsa.»VideIicetdum Deum accusant, seque defen- tria duodecim fiunl. Dona quippe habenies septiior-
dunt. Idcirco « Deus conteret denles eorum in ore mis Spiritus sancti per quaiuor mundi partes, fidem
ipsornm. » sancloe Trinilalis confilemiir et proedicamus. El pri-
Nibilominus juxla eumdem sensum lilulus psalmi mo quidem adveniu credentes sucfcendii igne poeii»-
LVIII: <In flnem ne corrumpas ipsi David iif litiili temiaii. Secundo autem cum vencrit, succendet in-
Inscriptione, quando misil Saul ad cuslodiendam rredulos igne p.cenali. P-ro meliori parte dicimus in
domum ejus, ut inlerficerent eum (/ Reg. xi). »Ita- bocpsalnio: t Dedisti meluentibus le significaiioneni,
que quotieseunque miseril Saul, quoliesciinque mi- ut fugiant a facie arcus, > elc.
scrit diabolus, etobsederit tpt salellilihus quol viliis Percepta significatione hac, psalmo sequenti, id
corporls vel carnis tuoedomum, ul inleriicjat ie, qui est, sexagesimo, dicit universa Ecclesia limenliuro
Jmmisit Judseos ut inlcrficerenlChristum,no despe- Dcum : t Exaudi, Deus, deprecalionem roeam, inten-
rando corrumpas litulum saepe dictum, sed dic se- de oralioni mese.A finibus lerrse ad te clamavi: dum
ciindum ipsius exemplum : < Eripe me de inimicis anxiarclnr cor meum, in pelra exaltasti me. De-
mcis, Deus meus, el ab insurgentibns in me libera duxisli ine, quia faclus es spes iriea, >elc. Manifesle
ine. Eripe me de operanlibus iniquitatem, et de viris lirecoralio spem suggerit jam supradicto pugnatori,
sanguinum salva rrie , quia ecce ceperunt animam cnjus anxiatur cor dum pugnat, dum videt i aliam
trieam, el irrucrunt in me fortes, > etc. Quid enim legera in membris suis, repugnantem legi mentis
capul ipsum, resuscitando, eripuit ab illis qui irrue- prj siiae, el captivum se ducenlem in lege peccali (Rom.
liirit in etim fortibus, Imo piireneticis, qui insaniendo vu). > — « Deduxisli me, inqnit, quia factus es spes
forles sibl videbantur, ctim essent infifmi, et per- mea, lurris forliludinis, a facie inimici, > videlicel
cutiebant medicum, ipse et teeripiet a lortitudine - quod peccala deviiare, el virtules possim consequi.
vitiorum impugnanlium,sive malignorumspirituum, Quid si nunc anxiatur cor meum ? Quid rniror in fer-
iia ut dicas juxta huric Psaimum : < Ego aulein vore tenlalionis, qure ad lempusaccedii \. Quaijdaque
cantabo fortiludinein luam, et exaltabo mane mise- < inltabiiabo in iabernaculo iuo, inssecula, prptegar
ricordiam iuam, > elc. in velamenlo alarum luartim. > ielc.Inscribitur autem
Psalmo quinquagesimo nono reditur iterum ad psalmus iste sic : < Tn finem, in hymnis psalmus
spei siimmuiri : « Deus, repulisti nos el dcstruxisti David. >Bene « in finem. > Exspeclal enim in hac
nos, iralus es, et miseratus es nobis. > Hoc enim ptigua, gratise Dei liberationem. Et hoc in hymnis,
dicimus secundum prospicieriies advenlum Chrisli, dum Videlicelquod pugnat, quod vincere contendit,
qui sumus in immortalitatem atque impassibilitatem non suis viribus, sed Dei laudibus ascribit.
coromuiandi, juxla hunc modum iHuH : «In finem Amplius autem psalnio sequenli.idest,xxi.idem,
pro his qtii commuiabuntur in tiiuli inscriplioneipsi cerlalor legiiimus, sancta.srje sertJelipsumcprrobp.-
1205 DE TRINITATE ET OPEIUBUS F.JUS LlBRl XLIL—IN PS. LIB. 1, SEU 1N REG, LIB. IV. I2U6
rat: < Nonne, inquit, Dco subjecta eril anima mea? > A se peregrinari agiioscunt, sed eliam, juxla Aposto-
0 tti, lex peccati, lex mortis legi menlis mere, legi lum, conversalio eorum jam est in coelis (Phil. iu).
vitoetneaerepugnans, qtiid me devocare conlendis a In hac spe adhuc peregrinanles dicunt liic: < Tc
spe vel exspeclatione auxilii Dei? Nempe in vanum. decel hymnus, Deus, in Sion, et libi reddeiur voltim
< Ab ipso enim salutare meum. > Ac dcinceps: < In in Hierusalem, >.subaudHur ccelesti. El ne quis co-
Deo salulare meura et gloria mea, Deus auxilii mei, fum illic desit, orant in melu et spe:. t Exaudi nos,
et spes mea in Deoest. Sperate in eo , omnis con- Deus salutaris nosler, spes omnium finium lerrse, et
gregalio populi, > etc. Habet autem tilulum hunc : in mari longe, > ete.
< In finem pro Idithum psalmus David. > Idithuro, id Psalmus sexagesimus quinlus idem intendit, undo
esi itansiliens. Transilit enim eos , qui loquitur, di- et inscribitur sic: < In finem canlicum psalmi resur-
eendo : < Quousque irruilis. » rectionis. > El hoc quidem universalis spei canticum
Psahno sexagesimo secundo , capul ipsum intro- esl, ul omnes jiibilemus, quia resurrecturi sumus,
ducilur orans, ut oslendal quid plurimum prodessc propter quod ei universaliter dicit hic psalmus:
possit illi qui, ul prsedictum est, adhuc in lucta et <Jubilaie Deo, omnis terra, psalmum dicite nomini
in periculo est, pugnando cum vitiis. < Deus, Deus ejus, dale gloriam laudi ejus, > etc. Verumlamen^ et
meus, inquit, ad te de luce vigilo. » Multum quippe B ssepe dicto pugnalori decanlat quo ordine sperarp
corporales quoque vigilise conlra vitia prosunt, et debeat, quo tenore debellatrix inimicorum suorum
medilatio sancta, de qua dicit postmodum :'< Si me- speranda sibi gratia proponatur. < Iniquitatem, in-
inor fui tuisuper stralum meum, in malulinis medi- quit, si aspexi in corde meo, non exaudiet Domi-
tabor in te, quia fuisti adjutor meus. Et in velamenlo nus, > etc. Ac si dicat: Si ego qui pugnare debeo-
alarum luarum exsultabo , > etc. Haecipsum capul conlra legem, quse esi in membris meis, iniquitalem
loquilur, sicul innuit ipse lilulus : < Psalmus David eorumdem membrorum meorum dilexi, el Hbenler
ruroessetin1deserlo449Idumscse (IReg. xxv).»Cujus aspexi tacilus, non exaudiel Dorainus, ut graiia sua
videlicel luuli senstis hic est: Haecverba sunt at- Hberet me de corpore morlis hujus. Nam t aspexi >
tribuenda vero David Chrisio , secundum eum sia- dixit, pro eo ul dicerel dilexi, ideo videlicel quia ad
tum quo ipse conversalus est Judaico populo, qui id quod diligirous , frequ.enlius oculos retorque-
eral desertum, proecepla Dci propler tradiliones mus. < Proplerea exaudivil Deus. > Quia locutuni est
suas deserendo, et ldumsea , id est terfena vel san- lit prsedixi, <os meum in tribulalione, > etc. Con-
guiiiolenia, lerram amando, sanguinem sitiendo. fessus sum in infelicilale mea, scilicelin carnis meae
Item psalmo sexagesimo lertio, ad itistruciionem r repugnaniia, et dixi : < Holocausta medullata offeram
eorumdem introducitur orans.et dicil: < Exaudi, tibi, ctun incenso arielum, offeram libi bovcs cum
Deus, orationein meam cum deprecor, a timore bircis, > elc. Per arietes omnem rcpugnaiitiam car-
inimici eripe animara meam. > Si cnim ipse qui nis, per bovcs extollentiam, per hircos omnem ma-
prrescius erat futtiri, orare voluit, qtianlo magis illi loniin operum foedilalem vull inlelligi.quse omnia se
qui incerli sunt, dare debent operam orationi, ut offerredicil, dum confitendo ct pceniiendo punit. Hoc
eripianlur a timore invisibilis inimici, seu visibilis, sine dubio pertinel ad caniicum resurrectionis, quia
ne cedant inperseculione inimici, nec cadanl vel des^ sic agendo prima resurrectiorie, qusc esl animee, re-
perent in tenlatione diaboli. Idcirco lali hancoralio- surgil.
nem conclusit fide : < Lsetabilur justus in Domino, el Psalmus sexagesimus sextus, nihil quidem de la-
sperabit in eo, el laudabunlur orones recli corde. > bore cerlaminis, vel de spe viclorire, in liltera so-
Psahno sexagesimo quarlo, tertia jam recapitula- nare vidclur, sed tamen omnino commodum atque
tione reditur ad summttm-spei, id est ad finem sse- frucluosum est, yolente et consenlienle tolius psalmi
culi quando sumus in palriam coalestem resumptis sensu eo lendamus, sicque dicamus : < Deus mise-
cnrporibus profeciuri. Iuscribilur aulem sic: < In reatur noslri, > scilicet secundtim depressionem
finem psalrous David, canticum Jercmiae ct Aggrei de j) moluum carnalium, id est viliorum. < Benedical no-
verbo peregrinationis, quando incipiebanl proficisci. > bis, > secundum profectum raotuum spirilualium, id
Et est setistis : Hic psalmus est David propheloe, est virlulum. < llluininet vultum suum super nos,»
consideranti < in finem, > id est uitimain setalem. id esl det nobis cognilionem Filii sui, qui idcirco
< Psalmus, > dico ejus canticum, id est jucundilas el vultus ejus dicilur, quia cognoscilur ex ipso, quem-
laetilia Jeremiae ef Aggrei,> el omnium fidelium. Je- admodum aliquis ex vullu suo. Hanc misericordiam
remias inlerprclalur excelsus Domini, Aggreus so- vel miscrationem optantes omnibus qui invocant
lemnis vel sublimis. Hi ulrique prsedixeraut fuluram nomen cjus, deinde subjungimus: t Confileantur libi
peregrinalibnem populi Judaici, et reversionem in populi, Deus,» elc.
palriam, in qua eliara reversione Aggreus inlerfuit. . Psalmo sexagesimo seplimo, mulla srepe diclns
Utrique vero iiilellexerunt peregrinalionero fidelium, prselialor invenit quibus pugtiet, quibus hoslem fe-
quse fil in hac vila, el redilum, qui landem erit, per riat, flagellet, clidal, incendat. < Exsurgat, inquit,.
illam designari. Per hos aulem duos designanlur Dcus, et dissipentur inimici ejus, et fugiant qtii
oinnes fideles, per Jereraiam auteni mcdiocres; per oderunt eum a facie ejus, > etc. Hsecnamque lideliter
Aggseum,qui in reditu alTuil,_perfecti,qui non solura dicla,.velox comitalur effeclus ket velut:-. ""surgente
 1207 RUPERTI ABBATIS TOTIENSIS 1208
Deo fugiunt qui oderunt eura, maligni spiritus cum ,A populi, et iniqui Romani imperii eadero jusfuia vel
suis suggeslionibus, ut fumus deficientes, ut cera a divinitale qua potens est et eos qui lenlaniur eri-
facie igriis fluenles. Et ne forle desperet Dei miles, pere. Denique titulus ejus talis est: < Psalmus David
si quid incaulius agendo perpessus est, si aliquo filiorum Jonadab et priorum captivorum.» Et est
peccalo vulneralus est-, audit sibi ppslmodum dicen- sensus : Ilic psalmus est Chrisii, quia ipse el in hoc
lem Spiritum sanclum : < Deus in loco sancto suo, psalmo loquitur, et de seipso loquitur. Est etiam
Deus qui inhabilare facit unius moris in doroo. Qui < filiorum Jonadab,» quia de ipsis Dominus hic 1c-
educit vinctos in fortiludine, simililer eos qui exa- quitur, qui filii prius caplivi fuerunl. Unde et dici-
sperant, qui habitant in sepulcris. > Hoc nempe sic lur < priorum caplivorum. > Bene aulern Jonadab et
in universis factura est genlibus, ul non sit cur despe- secundnm negolium, el secundum nominis imerpre-
ret uiuis vinctus, unus quamvis iu sepulcro habitans, talionem hic ponitur. Secunduro negotium ita :Quia
quamvis Lazaro fetenli et qualriduano merilo com- sicul Jonadab sacerdos filiis suis a vino abslinere et
parandus. in tabernaculis habitare prsecipil, ila Dominus no-
Psalmus sexagesimus octavus, amplius ad idem ster fideles suos a lemporali jucundilale prohibet, et
negolium operalur, quo et ipsum caput noslrum in hac vita peregrinos et advenas se repulare, aique
inducitur, sic orans pro suis tribulalionibus exterio- fuluram inquirere admonet (Hebr. xui). Secunduni
ribus, quomodo quemque suorum orare vult pro vero nominis itilerpretalionem sic, Jonadab Domini
tentaiionibus suis interioribus. < Salvum me fac, sponlaneus interpretaiur. Quae interpretatio apie
inquit, Deus, quoniam inlraverunt aquse usque ad Domino noslro congrnit; quippe qui prse omnibus
animam meam. Infixus sum in limo profundi, et specialiter et singulariter Deo Patri usque ad mor-
non est substaniia. Veni in altiliidinem maris, et tein obedivit. Ipse in hoc psalmo orat, ttt videlicet,
tempcstas demersit me. > Heec namque et cretera sicut jam diclura esl, exeroplo suo filios suos orate
orando, suis inter vitia periclilanlibus, exemplum doceat.
orandi sedare innuit.cum dicit: < Videant pauperes Psalmo LXXIquarta jam recapilulalione ad sum-
et lselentur, quaerile Deum, et vivet anima vestra, mum spei noslrrB revocamur dura dicitur: < Deus,
quoniam exaudivit pauperes Dominus, et vinclos judicium luum regi da, el juslitiam luam filio re-
suos noii despexit. > Uude bene hunc, habet titu- gis,» etc. Quod dicit < da, > jam primo advenlu
lum psalmus hic : <ln finem pro his qui commula- factum est. « Paler quippe non judical quemquam,
buntur; psalmus David.>Et est sensus; Hic psalinus sed jiidicium omne dedit Filio (Joan. v).» Ipsum
agit pro his qui commulandi surttin conformilalera o aulem judicium secundo advenlu fulurtim est, quando
Chrisli, ila ut sint euntes in finem, id esl in omni- rex iste, juxta verilalem evangelicam, < sedebil in
modam perfectionem sede majeslatis suae, et congregabunlur ante eum
Ilem et sequens psalmus LXIX,in persona ejus- omnes genles (Matth. xxv).» Hlic in eo melus esl,
tlem capiiis decantalur ad inslruclionem cujusque quia judicabil in juslilia; in co vero spes, quia par-
iidelis, ut et ipse oret el laboret in spe, quolies ab cet pauperi el inopi, el animas pauperum salvas
inimicis qurerentibus animam suara diversis tenla- faciet. Habet autem hic psalmus biinc titulum :
tionibus fatigalur. « Deus, inquit, in adjuiorium t Psalmus David in Salomonem.» David, inqtiam,
meum iniende, Domine, ad adjuvandum me festi- prpphetre respicientis in Clirisium, qui est verus
na, > etc. Titulus ejus talis est: '< In finem psalmus Salomon, verus pacificus. Ipse enim pacem posuit
David in rememoratione, eo quod salvum eum fecit inter Deum et homines.; inter angelicamet humanam
Domimis, > id esl hic psalmus attribuilur < David, > creaturam, inler Judseoset gentilcs, de qua psamius
id esl Chrislo, < in rememoralione, > id est in con- hic: < Orietur, inquit, in diebus ejus jitslitia et abun-
sideratione habita de ea re quod eum salvum fecit dantia pacis, > Anlequam fial illttd, id est qnod jam
Dominus. dictum esl, regi huic judicium, interim saepedictus
Psalmi LXXvoces manifesle pugnatoris saepe dicli D eertator nonnunquain deficit, cl a sua spe paululum
voces sunl, in certamine positi, spem relinentis, spem decidit, vidcns multos peccatores qnamdam pacem
profileiilis. <In le, Domine, inquil, speravi, non babere in malis, justos auiem adversitatibus fa-
confundar in seternum. > Ac deinceps : < Quoniam tigari. Sed postmodum poenilet Hlum htijus erroris
tu es palienlia mea, Doniine, 450 Domine, spes sui.
mea, a juveniule mea. > Item : « Ego aulem semper Ilic talis correclus sequenti, id esl sepiuagesiino
sperabo, et adjiciam super oranem laudein tuam. > secundo,pSalmo loquilur :« Qiiam bonus Israel Deus
Nempe in eo quod dicil :.< Deus roeus, eripe me de his qui reclo sunl corde! Mei aulem peue moli sunt
manu peccatoris, et de mantt contra legera ageutis pedes,pene effusisunl gressus mei, quia zelavi super
ct iniqui.» Prompium est diabolum intelligi, cujus iniquos pacem peccatorum videns. > Ac deinceps :
inslinclu illa discordia fit ut adv.^rsus legem menlis < Si dicebam : Narrabo sic, ecce nationem filioruin
cxpugnet lex peccali, quse esl Iex carnis. Sane ora- luoriim reprobavi.>—<Si, inquit, dicebam,> velnar-
tionis htijusce prsecentor ac prsedoclor est ipse ChPi- rabam sic, iroo si dixero sic : « Quomodo scil Deuss
slus, Iegiiime ceiiantiuro caput et dux, orans hic et si est scicnlia in Excclso, > elc, <ecce nationem,
ut eriperetur de manu contra legem agentis Judaici filiorum tuorum reprobaviy > id esl tunc ero coulra-
 1209 DE TRINTTATEET OPERiBUS EJUS LlBRl XLIL-IN PS. LIB. I, SEU IN REG. LIB. IV. 1210
rius omniiim sanctornm auclorilali. Nam hi qui hoec A , est iropii terrre amalores Irement et qniescent, qnia
et hujusmodi dicunt, in prsemisso liiulo denotanlur. maleoperari desinent; compescet, enim illos Judex
« Defecerunt, inquit, laudes David filii Jesse. » magnus, dicendo: < lte, maledicti, in igijem reter-
« Filii, inquit, Jesse,» id esl eorum in quibus regna- num, qui paratus esl diabolo et angelis eju.s (Malllt.
vil David filius Jesse, el qtiicunqtie illos imilanlur; xxv).»In eo verp quod ait, < ut salvos facerel omnes
irao terrenorum sive carnalium amore, laudes, defe- maiisuelos lerrre,» plurimum mansuetorum armatur
cerunt, dum sic dicunt, dum nisi rertim leinpora- spes. Idem enim csl ac si diccret: Exsurgens in
Iium affiuenliam habeant, Detira. laudare desinunt. jtniicio, raansuetos, qui peccata sua non defendtinl,
Quid igitur? < Mihi aulem, ait, adhserere Deo bonum sed cleeniosynis ea rediinunl,. salvabil, diccndo :
est, ponere in Domino Deo spem meam. > Vera nani- i Venite, benedicti Patris mei, percipite regnum
que laus a spirilualibus viris .amore ccelesiium, cf quod vobis paralum est ab origine mundi. » Ti-
contemptu lerreslrium fieri incipit. tulus psalmi btijiis talis est: < In fineirt in landibiis
Psahni septuagesimi tertii lilulus : < Intellcclus psalmus Asaph, caniictuii ad Assyrios.» Assyrius di-
Asaph. > Asaph namque, id est omnes inlelleclum rigens interprelatur, el hoc loco Judseos significat
habenles, in hoc psalmo quaeslioncs prpponunl di- qui se dirigunl, id esl de genere Abraham, vel ope-
cendo : < Ut quid, Deus, repulisli in finein, iralus esl ": ribtis Iegis inaiiiter extollunl, 451 pulanles hoc
furor luus super ovcs pascuoe tuoe, > elc. Licet au- satis esse quod carnalis Judoeael carnalis Israel sunt.
tem ejusmodi quresliones proponant, n.on tainen id Conlra horum extolleiiliam psalmus dicit, quia in
dubitando, sed aliorum saluli et instructioni provi- illa quae vere Judoea esl, notus esl Deus, et in illo
dendo faciunt, nl prius posilis qurestionihus altenli, qui verus Israel est, magnura est nomen ejus. Judsea
et deinde solutiortibns edocli, exemplo eorum juslo confessionem peccatorum. Israel, quod inferprelatur
Dei judicio applaudanl, de tribulaiione fidelium non videns Dettm, sive directus cum Deo, certanlem signi-
conlrislentur, sed gaudeant spe, scientes quia dura licat virum coutra impetus viliorum , de quali viro
et aspera paliendo pervenluri sunt ad gloriam. jam srepe diclunt est. Porro quod sequilur : <Et
Psalmus LXXIV, ad idem maxime proficit negolium, fac.lus est in pace locns ejtis, > illum designat sta-
scilicet ad conslituendum fortissimum spei solatium. tuin, de quo Apostolns : « Infelix, inquit, ego homo 1
< Confilebiniur, inquit, libi.Deus, conlitebimur elin- qnis me liberabit de corpore morlis hujus? Gralia
vocabiinus nomen luum, >etc. Anirai quippe bona spe Dei per Jesum Christum (Rom. vn). > Nam revera
eonfortali, esl dicere iniquis : < Nolite inique agere, ibi confregil Deus potenlias, arcum, scutum, et gla-
et delinquenlibus : Nolile exallaie coinu. Nolile cx- n. dinm, et bellum.
lollere in ailnm veslrum cornu; nolite loqui advcr- Hiler ejnsdem judicii nieliim spemque salutis
sus Deum iniquitatem. Quia neque ab oriente, neque srcpe dicms cerlalor posilus, psaimo sequenli, id esl
ab occidente, neque a deseriis montihus, > subaudi- Lxxvi, dicit: < Voce mea ad Dominum clamavi,
liir, patet locus effugii; < quoniam Detis jmiex esl, > voce mea ad Deura, et"iniendil mihi. In die tribula-
quem effiigere nemo potest. Sane capilis noslri Chri- tionis meab Dcuin exqiiisivi manibus meis. > Ac
sii principaliter voces isloe sunt; nec enim alius deinccps : < Et cxercHatiis sum, et defecil spirilus
prreler ipsum diceie polesi : < Cuin accepero terapus, meus > iri ipso cxerciiio. < Anlicipavcrunt vigilias
ego juslilias judicabo, et ego confirmavi columnas ocnli mei, >id csl plus bronibus laboravi; el lunc
cjus, ct oinnia eornua peccaiprum cor.fringaro. > dcfeci. Unde, < et lurbalns siiro, > videlicet dolendo
Unde hene habel in titulo : < In finem , ne coriiim- proipso defeclu. « Non sum locuins. > Nou siirii iin
pas, psalinus Asipli canlici, > el cslsensus:0 Asapb, diguatus conlra Denm, dcficienie vel tardante labo-.
id est inlidelis congregalio Judaeorum, < ne corruni- ris mei fruclii. El dixi: « Nunqiiidiri oeiernuro
pas > aliquid in hoc psalnio, male illud exponendo, jirojiciet Deus, aut non apponet ul complacillor sit
vel alicui prxter Chrisliiin altribuendo. Verumta- adhiie ? > Haec, etc.,dicendo, niniiruni inler metom
men cum dicil pluraliter, < confilebimur, invocabi- D ] spcmque labbrai; eliiunc quidem melu deficit, nunc
inus, narrahiraus, 1 ctini suis membris caput com- atilem defectum ipsum boria spe consolatus. Habet
jiuiniler loqui se confiletur. autera bic psalnius irt tiltilo < Pro Idiihtim, » qiiod
Finem omnium qucm sperando metuimus et me^ interprelalur transiliens, videliccl pro bona voluntalQ
ittendo speramus, qiiinia jam recapiliilalione psal- et recla intentione, quia omnibus postposilis, solum
mus LXXVinlendil. < Notus, inquit, in Judsea Deus, Deuro appctil : < Renuit, inqiiiens, consolari anima
in Israel maguum nomen ejus. Et faclus estin pace niea, njemor fui Dei, et dclecialus sum. >
locus ejus. > Ac deinceps: < l»e ccelo atiditum fecisii • Psalmus sepliiagesimus septirous eidem pugnalori
(udicium; terra tremuil et quievit, cum exsurgcret roagnifica Dci ppera raedilanda proponil: <Allen-
in judicio Deus, ut salyos facerel omnes mansuelos dile, inquiens, popuie mens, legem meam, inclinale
terrse,> etc. <Fecisti, >prophetice dicit pro eo utdice- aurcni vesirain in verha oris mei, »,etc. Hoc ulique
rel facies, setl prseteriio itiitur pro fuiuro tempore. ulililer agil, inlendens ad corrobqrandam spero,
Sane in eo quod ait < de coelo audilum fecisii judi- queniadinodum dicil: < Filir qui nascentur el ex-
ciuro, lerra trcmuit et qnievi.l, > ingentis melus surgenl, et Jjarrabtirtt filiis suis. » Conlinuo subjun-
causa est, idem criim esl ac si dicerel: Terra, id gciis, ail; < Ui ponant in Deo spem suami» Mullum
 1211 RUPERTl ABBATIS TUITiENSlS 1213
t-niin valel ci qui in agone coiitendit assidua raedi- A Hoc psalmo magnifice luba bellica legiiiroos certa-
ttitio operum Dei. Anende auleni htinc traclatnm lores ad spnm vicloriocsusciir.l dicendo : < Exsultale
tblum csse parabolicum, quemadiriodum ipse Pro- Deo adjutori nosiro, jnbilate Deo Jacob. > Hoecposi
phela testatur : < Aperiam, inquiens, in parabolis mulla magiium subjicit exemplum fidei: < Tesliino-
os riieum. > Et qttod in his verbis hislorice dicluni ninm, inquit, in Joseph posuil illud ciim exirel de
csl spiritualiter esse inlelligcndum. Verba namque tcrra iEgypti, linguam quam non noverat audivit.
psabni tolius, res sonanlia prselerilas, ftilura Chrisli Diverlii ab oneribus dorsum ejus, manus ejtts in co-
mysteria significabatit, Christum videlicet et ea pliino servicrunt. » Per Joseph qui primns servivit,
tjure ininc in Ecclesia Chrisli sunl. . jiixla hisloriam, omnes iilios Israel vult inlelligi,
Psalmiis LXXVIU geroiluosa declamalione tribula- juxla allegoriam vero omnes cleclos, quos Deus de
tiones referl sanciorum, ut ostendaleas fieriadulili- ignorantise tenebris eduxit, quoruro dorsa divertit
latem fidelium , qtiatenus confirnienlur ne desperent ah oneribus pcccali. Igitur quisquis adhun in srepe
in quovis agone interiorum siveexteriorum tenlalio- dicto agone conlendit, sperel quod quandoque di-
irjin. tDeus, inqnit, venerunt gentes in hseredilatem calurei sibi : «In tribulatione invocasti me, ei libe-
tnam, polliierunt templum sanctnm tuiim, > clc. ravi te, exaudivi le in abscondito tempeslatis, > id
iSane unicuique fideli sua vitia barbarre genles sunt, esl in occulio lentationis. Soli quippe mihi notum
qure ppHuertint sanclum Dei lempliim, id est corpus erat qnid patereris. «Probavi te apud aquas contra-
nosirum, leslante Apostolo cum dicil: < An nescitis diclionis, > id esl in lua flucltiaiione, ubi propter
quia corpora vestra leroplum sunt Spiritus sancli ? > pravam consuetudinem contradicebal legi mentir
(/ Cpr. vi.) Besistentes igilur, ut srepediclum, ad- alia lex qnre eralin membris tuis (Rom. vn).
versus peccatum,"recte et sectindum hunc psalmum Psalmo LXXXIProphela de Christo dicit: < Deus
dicunt: < Adjtiva nos , Deus salularis noster , el stetit in synagoga deoruro, in medio aulem deosdi-
propter gloriam nominis tui, Doniine, libera nos, et judicat. > Pnevidcns namque Judaicum populuie
propiliuseslopeccatis nostris propler nomen tuum.i DominumJestim hominem lantnm repulaturum, et
Nihiloroinus et sequenli id esl LXXIX,idem cer- ideo in morte judicalurura : < Usquequo, inquit,
tatordicit: < Qui regi.slsrael intende, qui deducis judicalis iniquitatem, et faciespeccalorum sumilis, >
Ad ipsuro aulem : < Surge, Deus, judica ler-
velut ovem Joseph. > Ac deineeps : <Domine Deus etc.
virlulum, quoiisque irasceris snper oralionem servi ram, quoniam lu hrereditabis in omnibus genlibus.»
Ac si dicat: Ego illos admonui til jitste judicareni,
tui? Cibabis nos pane lacrymarum, el polum dabis _
teque eriperent, ipsi vero non sic facient, sed d?-
nobis in lacrymis in mensura, >elc. Veruinlamen bunt le in morlem. Surge igiiur a niortuis, et bis
principalilcr alque uriiversaliler in hoc psalino Pro-
el cseleri fideles Chrisli advenlura paucis abjectis, accipe orones gentes in boerediia-
phela, anliqui Ifim. Principaliier quidem psalmus hic visibiles ini-
flagilant, qiiem praevidebanl fulurum, oranlque micos Christi verberat secundarie autem
Deum Patrem non pro se, sed pro Hlis quos suo invisihiles militis CbrisliJudreos,
secundum hostes, spiritus malignos.
lempore prsevident immulandos in eum, Et in islo capite noslro id est quinlse perio-
liunc ejusdem psalmi lilulum : t In finem pro his ches finis esl. Notandum liiijus, cnm priorum
quippe qood
qui iinmiitabuntur leslimonium Asapb, psalmus pro quinqiiaginla psalmoruin singulseperiochae a priroe
Assyriis. Pro hisqui imriuuabuntur, > ail, id esl pro Chrisli advenlu incipiant, et in secundo finem fa-
Judseis et genlibus, qui cilo apparente Domino Jesu
Iiorum econverso quinquaginta psalmorum
in eum sunt commutandi, pro Assyriis yero, id est ciant,
diri- 452 singulae a secundo incipiunt, et usque ad pri-
dirigentibiis, scilicet periidis Judoeis seipsos
ail: < Jusliliain suam inum ejus adventum rccurrunt.
genlibus, quia, ul Apostolus Psalmus LXXXU conlra Idumreos, Ismaelitas, Moa-
staiuere volenles, jusiilise Dei non sunl subjectl
biias, Agarenos, Ammonilas, et Amalecitas, et con-
(Rqm. x),» pro illis oral, ut landem converlantur,
Ira omnes alienigenas, id est, conlra omnes Ecclesise
dtim dicil: < Vineara de ^Egypto translulisli, eje- D
cisli gentes, > etc. Usque in finein psalnii. hostes, falsos Chrislianbs, sive hserelicos aut infulc-
les judiciuin fulurtim inlendens, sic dicil: < Deus,
Psnhni LXXXlituius hic est: < In finem pro lorcu- quis similis eritlibi ? Ne taceas, neqtie compescaris
iaribus, qiiinla Sabbati, psalmus Asapb. > Per lor- Deus. > Siibaudilur, qui in primo advenlu luo la-
'colaria' prsesens EcClesia Dei desigriatur, in qna cuisti, tuamqiiefortitudinemcompescuisti. Ac dein-
boni cl roali commisii suiit, qtieinadmodum oleum et ceps : t Sicul ignis qui comburil silvam ,. et sicut
airiurca, vel viiiiiiu et aciiuiriiin lorcularibtis, sectin- flamma comburens monles,; ila persequeris illos in
diun negotiiim quod conligil qninla Sabbali, quando leropestate lua, et in ira lua turbabis eos. >—< In
genng orliun ex aquis parliro in sublime volavit, tempeslale lua, > inquil, id esl in judicio, quo vide-
parlifn depressum sub fluclibiis rcmansil. Sic enim licel angelorum per oflicium, sic dividenlurboni a
in prxsenli Ecclesia, qui cx aquis regeneranlur par- malis, quasi tempeslate grana a paleis. t Tunc eru-
firii in coeluroperferuniur, parlim in imo reiinqtiun- bescant ct coniurbenfur in srrculum saeculi, lunc-
lur. Dicitur auteiri pluraliler < pro torcularibus, > confundantur et pereant, alquc cognoscant > qui
propler. diversas Ecclesias ex Judrcis cl gentibus. modo cognoscere nolunl. « Quia nomen tibi Domi-
1213 DE TRlNiTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII.-4N PS. LIB. I, SEU 1N REG. LIB. 1Y. 1214
nus, tti solus Allissimus in omni terra. > Hic me- A est in apostolis et propheiis. De cujus gloriosa habi-
tus est. talione gaudentes in spe, prolinus subjungunt :
Pcrro sequens, id est oclogesimus lerlius psal- t Gloriosa dicta sunt dete , civilas Dei. > Quaesiint
mus, gaudia spei cantal : t Quam dilecta, inquit, illa gloriosa? < Memor ero Raab el Babyloriis, > elc.
labernacula tua, Domine virluliim, concupiscit et Nempe hoe plurimnmlaeiilicat spem pugnantis, quem
deficit anima mea in alria Doinini. Cor meuin et pro prava consuetttdine confundil adhuc lex peccati,
caro mea exsultaverunt in Deum vivum. > — <Ex- qnav est in membris, quod roemorem se fore pro-
sultaveruni, > inquit, siibaudiiur spe, nondum re. misit Domimts Raab et Babylonis, id est eorum qui
Ac deinceps : < Beattis vir, inquit, cujus est auxt- in mttlta detinebantur latiludine el vitiortim confn-
Huiri ahs te, ascensiones in corde suo disposuil, in sione. Nam Raab taliludo, Babylon inlerpretalur
valle lacrymarum, in loco quem posuil. Eienim hene- confusio.
dictionem dabit legislator, ibtint de virtute in virtu- Psalmo Lxxxyu littiltis hic proescribitnr, <Canli-
lem, videbitur Deus deorum in Sion. > El in con- cum psalmi, filiis Core, in finem, Promelecb ad
clusionis fine : < Domine, inquit, virlulum, bealus respondendum. > Promelech inlerprelalur concordi-
liomo qui speral in le. > Igiliir prsecedens quideiri ter. Proponitur ergo psalmus bic filiis Core, id esl
B ad respondendnm
psalmus pugnatorem ssepe dictitm melu excital, ne srepe diclis imilaloribus Crucifixi,
pigrescal; hic aulem eumdem, ne inelu angusieiur, concorditer, ut videlicel, sicul pro eis passus cst,
Isetissima spe dilalal. Habet aulem in titnlo, « Pro ita el ipsi pro eopati, si opus fticrit, non snbtcrfu-
torcularibus, filiis Core,> id est, imilatoribusCrucK gianl el hoc faciant concoidiler, id est, ca dile-
iixi. < Pro torcularibus > de quibus jam anle diclura clione qua el ipse passus'esl. Addiluin est in lilnlo :
est ascribendus est psalmns isle. < Intellecius Eman Israelilae. > Eroan inlerpreialur
** frater. Nempe liunc intellectum habei ipse Ciirisli
Sequens, id est LXXXIV,in. titulo habens, < iri Inlendit aulem in lmc
linem filiis Core, » sic dicit: t Benedixisli, Domine, fraler, ipse verus Israelita.
noslrum orare in passione pro sui
terram tuam, avertisti caplivilatem Jacob. > Elsu- psalmo caput
constanlia el resurrectione. « Domine Deus, inqnit,
binde : «Miligastiomneni iram luam.i Hoc niinirum
salutis meoe, in die clamavi, et npcle corain te, »
jain factum est, quia lerram quae in Adam male- etc. Nimirum ejus exemplo opus habet orare quisqne
dicta fueral, Dominus Deus per incarnalionero Filii
filiorum Core, quolies in soepejiiclo periclitatur cer-
sui bericdixil, et in illo iram suam miligavit. Mili-
tamine, ita ut veraciler dical, quoties lex qiisf. est
gavit, inquam, el nondum tolam averlit. Nondurii in memhris ejqs, legem mentis superat: < Qni.a re-
enim omnmo delela est poena peccaii, rernanenle i esl malis anima mea, et viia mea inferno ap-
miseria morlaliiatis et passihililalis. Quod ergo de plela iEsliroattis siiin cum descendemibus
fuluro restat, orant filii Core. < Converte, inquitiiit, propinquavil.
in lacum, > elc.
nos, Deus salularis nosler, et averle iram tuam a Psalmo oclogesimo oetavo misericordias Domini
nobis. Nunquid in seternum irasceris nobis, aut
decantat fidelis David, quas et tn seiefnnm cantatu-
extcndes iram luam a gencralione in generalionem ?
rum se cpnfidil. < Misericordias, inquit, Domini in
Deus tu conversus vivificabis nos, et plebs tua locta-
seternum cantabo. i Audierat quippe dicenlera sibi
bilur in.le. > — < Yivificabis nos.i inquit, id esl re-
Nalhan prophelam. in scrmone Doinini: < Aiinuntio
suscilabis nos, elc.
ego tibi quod sedificalurus sil domum tihi Domiuus.
Psalmo LXXXV in tilulo prrcscriplum est: < Oratio
Cumque impleveris dies tuos, ul vadas ad patres
jpsiDavid. »Idcirco <>raiio, > quia pene lotus pra- tuos, suscitabo semen tuum post te, quoderitde
tioest, et si quid interpositum est, principaliler filiis tuis, et stabiliam regrium ejus usque in scter-
speciat ad oraiionem. Altribuilur autem t ipsi Da- num. Ego ero ei in patrem, el ipse eritmihi in fi-
vid, » id esl Cbristo, revera manuforli. Oral enim lium (// Reg. vii), >etc. Magnum spei firmamenlum
|n hoc psalmo Patrem circa passionem, non seeuri- •n ex isla misericordiarum canlatione ille saepe diclus
dum id quod estei consubslanlialis et compolcniia- perlator
concipil, maxim.e ubi dieit:« Si aulem de-
lis, sed secufidum fragililalem bumanre conditionis, reliquerinl filii ejtis legem meam.ct injiidiciis meis
qua erat minor etiam angelis. Oret ilaque cum ca- non ambulaverjnt. Si juslilias meas profanaverinl,
pile suo quisquis legitime pugnat in soepe dicto cer- el mandala mea non cuslodierinl. Visiiab.oin virga
(aoiine. < Inclina, Dpmine, auremtuam, etexaudi iniquiiates eorum, et in verberibus peccaia eoriuri;
me, quoniam inops et pauper sum ego. Cuslodiani- misericordiam auiem meam non dispergam ab eo, >
mam meam, quoniam sanctus sum, salvtim fac ser- elc. Inscribilur atiiem psalrtius hic : .«'Iritellectus
yum tuum, Deus meus, speranlem in te. > Etcsetera Etban Israelilre. >.Ethan fortis interpretatur. Iiilel-
quse sequuntur, manifeste verba sunl nondtim viclo- ligit videlicet quilibet forlis Israelila in lioc psahno
rrim, sed adlmc pugnanlis in spe. commendari Christum adeo magnum et terribil.em,
Psalmo Lxxxvijucundantur filii Core, id est imi- Htei riemo sanclorum possil requari secundum pb-
latores Chrisli crucifixi, se de profundo viliorum lenliam, vel similis esse secundum deitalem, adju-
crntos collocandos esse in gloriosa civitate. Ctijus loriiim quoque liuniani gcneris in reparatione a
t Fundamenta, inquiunl, in montibus sanctis, >«jd Dco Patre illi imposilum, jpsum vero e(ectum pleo-
1215 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1216
que sanclo, id esl oninibus donis spirilualibus in A sicul uriicornis cornu meum, el seneclus mea in
regem et sacerdolem unclum in selernum. misericordia uberi. Quia despexil oculiis meus inU
, Psalmus LXXXKinscribiiur sic: < Oratio Moysi micos meos, el insurgentibus in me malignantibtis
Bominis Dei. > Moysi, inquam, non ciijuslibet de audiel auris roea. Juslus ul palroa florebit, » ctc.
Judaico populo, sed illius , qrii quodam privilegio I Cornu, inqiiil, meumexaltabilur sicul unicomis,»
homo Dei polest dici. Hic psalmus communem re- per aiixilium gralia? liberaniis < me de corpore
sonal spem htimani generis. t Domine , inqnil, re- moiiis liiijus (Rom. vn). Comu, inquam, quod nunc
fugium faclus es nobis a generalione et genera- deprimitur, et pene confringitur a lege, qure est irt
lione,» id est a primis justis usqtie ad novissimos. niembris meis, repngnanle legi mentis (ibid.), el
453 Prrevidens namque Propbeia Judreos in perfi- sciiecius mea, id esl illa perfecla sanclitas, iu qua
dia semper et errore permansuros, inlendit in hoc posittis jam ab omni appelilu lerrenorura frigescam
psalroo ostendere geiuis liuinanuro per solum Chri- ad mpdiinisenis, qui jam prre niniia retate in seipso
slum csse rediiiiendum. < Sictit eniin in Adam om- ciilere desiit, sahbalizabit in misericordia uberi. Et
ncs moriuntur, ila et in Chrislo omnes vivificabun- hoc idcirco, quia nunc adhuc in pugna positus,
lur (J Cor. xv.) i Concessa iiaque pro mcsilo mor- < Despexit o.culusmeus inimicos meos. > Despesil,
talitate hominis per hrec verba : < Mane sicnt berba B iiiquam, spe yiclorlse ralio mea, me impugnantes
Iranseat, jnane floreat el transeat, vespefe tlecidat, spirilus malignos atidienle aure mea, scilicel intrin-
induret el arescat, quia defecimus in ira tua et in secus sanclae spei verba boria, verba consolaloria.
ftirbre luo turbaii sumus, i elc, eommunem resur- < Justus, inqtiit, ut palma florebit : » coronabiiur
rectionis spem conlinuo subjecit: < Cbnverlere , qnippe qui legitime certaverit (// Tim. n).
inquii, Domine, usqifeqiio, et deprecabilis eslo su- Psalmo xcu, qui sexlse linjus perioches iHViinus
per servos luos. » Et quasi exaudilus : < Repleli su-t:^^est, ad caput ipsuro modo soliip reciirritur, ita di-
mus, inqiiit; mane misericordia lua.i — «Mane,» id ccudo : < Dominus fegnavil, decorem induins est,
est resiirreciionisdie. < Siimus, * ait, pro utdice- indutus est Domimjs forliludinem el proecinxit se, >
ret, erimiis, qnia videlicet fide certissima, quasijam elc. < Dominus regnavit, > Doniiiius, cjeclo AUMS
jbefacla resurretiid est, quam in Christb factam, in principe inundi (Joan. xu), regnum acquisivii, Do-
nobis fuliiram speramus. niiiuis, ubi a lerra exallatus est, omnia traxil ad se
xc psahni litulus : < Laus cantici David. » Quid (ibid.). < Dominus decorem indulus est. > Domiuus
laiidatur, qiiid hoc psalirio cantalur? < Qui habilat, magno decore saijclilalis de Virgine incamalus esi,
inquit, iri adjutprio Allissiriii, in proleclione Dei („ Doniinus eamdem caiiiem, spinis coronalam et in
coeli commorabilur. » Mullum hoc psalmo spes sepulcro deposilam, rursus induiteam lanquam for-
Cbristiani militis roboralur, quarri islis quinqua- tiludinem iramortalem alque impassibilem, el prse-
ginla psahnis pluriinum inculcari dixiraus. Continuo cinxit se apostolis suis armalis Spiritus sancti
seqiiitur : < Dicet Domino : Susceptor meus es tu virtule. Sub islo rege ssepc diclus cerlalor, insurgen-
et refugium meuni. Deus meus, sperabp in eum. » . tibus vitiis, dum fluctual inter legem carnis et legem
Ilem :« Scapulis suis obumbrahii iibi, el sub penuisi menlis, dicat providus, dical spefirmus : <Mirabiles
ejus sperabis. » Ac deinde : < Quoniam, inquil, tui clationes maris, mirabilis inaltis Dominus. > Hoc
es, Dbmine, spes mea. » El postmodum de illodicit t aposloli dixerunt conlra motus reclamantium naiio •
Altissimiis: < Quoniam in ine speravit liberabo eum,'» num, hoc quisque dical conlra motus repugnantium
elc. Sane in primo versti psalmi hiijus loquilur Pro-. vitiorum. Tilulus psalmi hujus hic est: < Laus can-
plietfi in persona sua, postea iiiirOducit fidelesj iici David, in die ante sabbalum quando fundaia est
loqiientes in persona ipsorura usque ad liunc versi- terra. > Artle sabbatum, inquil, id esl in considera-
culum : < Qiioniam iri me speravit, liberabo eum, »> iione sexlse aUalis, quam sequilur sabbatum, id esl,
et ab iilo loco usque ad iiriem psalmi, < ipsum Do-. requies, quando fundala est terra, id esl Eeclesia.
iiiiiium, » etc. D Notandum quippe quia sicul in sexla feria homo
Psalmi xci tilulus : < Psalmus canlici in die Sab-. crealus esl, Ha in sexla selale el eadem feiia repa-
baii. > lloc titnlo psalmns isle pugriatori in spe; ratus est. Nara, sicut jam dictum est, incarnalus, et
laboraiiti, circa quem res agitttr et spes inlimalurr a lerra exallalus regnavil Dominus, et ex tunc parata
tolis istis quinquaginta psatmis, magnam requieini est scdes ejus.
proraittit. Ejus requiei spe iiunc dicit: « Bonum estt Psalmo xciu, septima jam periocha canimus in
confiieri Dominp, el psallere noiriini luo, Allissiriie, consideralione fuluri judicii: <Deus ullionum Domi-
ad anniintiandum mane mjsericordiam tuam,- ett nus, Deus ulliorium libefe egil. Exaltare, qui judicas
yerilaiem tuam per nocleiri. > Hocenim audiens vel:1 terrara, redde relribulionem superbis, > etc. Ex
canlans i.pse, toties dictus ceriator confiiealur DO- - nimia rei certiludine proposuit Propbeia, < Hbere
n egit, > de futuris Ioquens sicut de prreierilis. Tilulus,
ijiiiip vuinefa sua, qure pefiulil a lege peccati, quariu
viderel in roembris siiis, ac deinde pSallat, id esl,, Psalmi hujiis : <Laus canlici David,qtiarla Sabbali.»
bene operelur "ad gloriartJ nbniinis Allissimi, utit Quarta dies Sabbati media est in liebdomada.iribus
videnies hbroiries glorificeni Patrem qui in ccclis s vidclicet prsecedentibus, lotidemqtie diebus illaro
est. Tunc bona spe confortalus, dicet; '< ExaHabiturr subscqueiitibus. Significat aulem improvisum judicii
1217 DE TRINITATE ET OPEIUBUS EJUS LIBRl XLH.-IN PS. LIB. I, SEU IN REG. LIB. IY. 121.8
rempus hoc roedium hehdoroadis, sicul et illud irie- A proecedet, et itiflammabit in circiiilu inimicos suos,»
dium noclis in Evangelio : « Media, inquit, nocle elc. Nempe quod Doniinus regnavii, quod reslilulus
clamor faclus esl: Ecce sponstis venit, exile obviam ": est mundns Domino ejtts, secunditm lilulum qtii sie
ei (Matth. xxv), > vei sicut illum medium liumanre inscribilur : « Psalmtis David, quaiido terra ejiis'
securitaiis, de qua itidem dicil : < El sicut facltim restiluta est ei. > Judajis et cunclis inimicis ejus
esl in diebus Noe, el sicul faclum cst in diebus Lot, ad daronaiionem , justis aulem valet ad salvaiio-
ila erit in dicbus Filii hominis. Edebant el bibebant nem.
(Luc. xvn),» elc. Irt hoc psalmo soepedictus cerlalor Ilem sequens, id cst rionagesimus seplimus, iii
dicat : < Qiiis consurgel mihi adversus inalignanies, principio spe fidelem kelificat dum dicitur : « Can-
aui quis siabit mecum adversus operanles iniquita- tate Doraino canticum novum, qtiia mirabilia fecil,»'
lem? » El coitsiderans in quanlis fueril tentalionum etc. In fine auiem nielu huroiliat per hrec yerba :
periculis, conlinuo subjungal : < Nisi quia Dominus t Monies cxsultabunl a conspectu Domini, quoniam
adjuvil me, paulo miiius habiiasset in inferno ariima venil judicare terram. Jtidicabit orbem terraruro itt
mea. » Ac deiriceps : < Et faelus est Dominus mihi' justiiia, el pppulos in ocquitate. >
in refugiura,. et Deus meus in adjuloriiim spei Sed cl scqnens, id est, XCVIIIspera atque nielum
mese. t B pariter inculcal : < Domirius regnavil, irascantur
Idem psalmo sequenti, id esl xciv, dicit: <Venite,' pbpuli, qui sedet super clierubiin, trioveatur lerra. »
exsultemus Doinino, Jubilemus Dep salutari nostro. Naro < Dominus regnavil, > id esl Dominus diabohun
Prreoccupemus faciem ejus in confesSiorie, et in vicit. Quod ait, < irascantiir populi, et moveaiur
psalmis jubilemus ei. » — < In confessione inqnit, lerra, > concessive debet inlelligi, quasi diceret :
peccatorum, prseoccupemus faciem ejus, » id est Non esl curandum, satis irascarilur, salis moyeanltif
anticipemus roanifeslum adventura ipsius.Per faciem Judsei, qui sunl terra, id esl lerrenis lantum dediti.
quippe aliquis aperte cognoscitur, ideo per faciem Nam licet illis irascentibus et nolenlibus euni reg-
Domini ille secundus advenlusejus recte irilelligilur." nare super se, < Dominus regnayit qui sedet super
Prior namque multos latuit, ille autem manifeslus cherubim. > Melum, inquam, cuni spe psalmus isle
omnibus erit. Notandum est Prophetam dixisse hrcc incuiit, maxime ubi praemitiens : < Moyses et Aaron
verba in persona sua usqtie: < Hodie si vocem ejus;' in sacerdoiibus ejus, ei Samtiel inler eosqui invocant
audieritis. > Etex eo usque ad finem psalini in per- riomen ejus, > elc. Continuo subjungit: t Deus, tu
sona Spirilus sancli. propitius fuisli eis, et ulciscens in omnes adinven-
Itidem psalmusxcv jndicium futurum inlendil, quii , liones eorum. > Nam idem esl ac si dicerel : Ita
sic incipit; < Canlate Domino canticum novum, '-' propitius ftiisii eis, ut taraen omnes adinventiones
canlale Domino, omnis terra.i Novum, inquii, can- eoiiim ulciscereris. Spem ergo juvat, quod propitius
ticum canlate, id est prrecepta novse legis observale, fuil eis, metuin incutit, quod talium quoque ei
tam diligenter, ut Domino sitdelectabile. Ter posuit; tam niagnorunt omnes offensiones impiinitas non
< cantale, > nt vidclicet studiuro cantaridi inculcaret I dimisil.
ipsa repelitione. Hrec, etc. quse in hoc psalmo dixi,, Psalmus xcix < in coiifessioiie, > idesl in eprtfes-
facile ad gloriam el hoiiorem Domini. 454 Quare ?> sionis consideralibne, sic enim incipit: < Jnbilale
Qiiia venil: < Quoniam venil judicare lerram. Judi- Deo, oiiinis lerra. » Ac deinde seqiiitur : < Populus
cabit orbem terrae in sequitate, et populos in veritate: ejus el oves pascuse cjns, iniroiie porias ejus i.n:on-
sua. > Iliinc habet lilulum psalraus hic : < Quandp> fessione.» Videlicel tit possiiis jubilare, < porlas
domus redificabatur post captivitalem, canlicum1 ejus iritroite, > iri primi.s ad eum t accedite iii pec-
David (/ Par. xv). > Universaliter quidem nunc do- catorum confessione. > Et hic qupqiie psalnuis spcnj
nuis, id est Ecclesia redificatur post caplivilalemi sifiiul alque melum prudeniibus incutit audiioribus.
primi parentis; horlaiurque Prophela majores ett < Quoniam suavis est Dominus, inselermun miseii-
- cbrdia ejus. > In boc sperandiiin est. < El itsque iii
prselatos, ut praedicando ininoribus accelerenl oedifi-, j.
cationem Doiuini. Singulariier autem, id est in sin- generalionem el generationein veriias ejus. > Hic
gulis hominibus doraus sedificatur, duin quis postt ineluendura est, quia verax est. Quia in primp ad-
captivitalem peccali, resislendo viliis, utdomus vel1 verilu in mtiliiiudine misericordise veiiit suavis, in
templum sit, proficit in viiiutibus. Sane hic iiji secundo verax et justus apparebit.
principio psalmi habel quod gaudeal, duin dicitur : Iloc esl quod sequenti, id est centesimo psalmo,
< Cantate Domino ; i et in fine, quod liraeat, durai dicil: < Misericordiaro el judicium canlabo iibi,
dicilur : t Judicabil orbem lcrrre in requilale, judi- Doinine. >Non prius judicium, et deinde misericor-
cabit populos in verilale sua. > diam, sed piitis misericordiani, et deinde judiciiim.
Nihilominus in sequenli, idest, nonagesimo sexlo,, Prius namque, qui hsec in Propheta dicit Cbrisius
est unde Isetelur in spe, diim dicilur : « DominusS misericordiain cantaturus erat suis, dicentlo : < Ve-
regnavit, exsultel lerra, Itctetitur insulse multre. > nile ad me omnes qui laboiatis et onerali ostis
Esl unde limeat in humHHalc, dum continuo suh- (Matth. xi), > deiniie jiidiciuni dicendo : < Discedi'.p
jungit : < Nubes et caligo in circuitn ejns, jiistitiat a me, maledicti (Mqtth. xxv). < Iloc est iilud in q<io
et judiciura correctio sedis ejus. Iguis ante cumj concludit, sic dicens : < lin inatulino inlerfiiieL-s;?!
1239 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1220
otiines peccalores-lerrse, ut disperderem de civitate A •Stalitijsequenti psalrao, idcslceniesiinpsecundo,
Doroini omnes operantes iniquilalein, > Matulinum felix homo in benedictiones sicerumpil:< Bencdic,
nanique jiidiciuni illud eril, transacla nocle hujus anima mea, Domiuo, et omnia qure intra me sunt
srcculi. Toto ilaque hoc psalrooruro roedio bene iu nomini sanclo ejus. Benedic, anima mea, Doinino,
spem tendiraus, secundum illuni hominis slatum , el noli ohlivisci omnes retribuliones ejus. Qui pro-
medium qup adhuc « caro concupiscit adversus pilialur omnibus iniquitalibus luis. > Multas deinde
spirilum, et spirilus adversus camem (Gal. ix), > et. . jusire benediclipnis rationes concinens, landem in
coiideleclatur quidem homo iuterior legi Dei, sed conclusione benedictiones repelit. < Benedicite,
videt aliam legem, in membris suis repugnanlero inquit, 455 Domino, augeli ejus, > etc. Magnifi-
(Rom. vu), etc. Quapropler ingemiscit et dicil : centius benedicere, affectuosius cbaritas loqui non
« Infelix ego homo, quis me liberahit de corpoie potuit. Et notandum unde benedictioncs incojperil:
nioriis lmjus? (Ibid.) » Stalimque lioc spei accipit < Qui propitialur, inquicns, omnibus iniquitalibus
responsuro : < Gratia Dei per Jesum Christum tuis. > Ac deinceps : t Quanliun dislat ortus ab
(ibid.).i Illic namque, ut saepe diximus, spes cum occidente, longe fecit a nobis iniquitaies nbstras. »
metu csl. Scit autem, quia curo illa gratia venerit, Nempe summa dileclionis surama esl causa benedi-
spes sine metuerit, qtiia < perfecta charilas foras P ciionis, quia propitiatus est iniquilatibus noslris.
iiiitlet liroorem (/ Joan. iv); > ibique aniraa casla Imo ei prppiliatorem nobis Filiuin suum misit, qui
p.icilice suuro coulemplabilur araatorein. Secundum et figmcntum nostrum cognovit, dignatus hortio fieri.
illum pacali bominis slaium, teriium se habet Secundaria dilectionis alque benediclionis causa
sequeutis lextus extremorum quinquaginia psalmo- est, quia nos et omnia bene condidil. Secundaria,
riim, ul pene lolus a priiicipib usque ad finera uiquam, non prima est. Nihil enim nobis nasci pro-
aflectuosam spirans charilalcin. Inde sunt illae fuit, nisi redimi profuisset
benediciioties, illre confessiones, Hlse laudaliones, Psalmb igitur sequenti, id est, centesimo leiiio :
Alleluia in litulo habenies, quibus cunctis vocibus t Benedic, inquit,' anima mea Domino.» Subjungens
sutim beala charitas deproraere geslit affectuni, per aposlfophen conlinuo : < Doraine Deus roeus,
quantuni polest. Sed cum illuc felix hortio perve- magnificalus es vehemenler. > Etquasi quoererelur :
uerit, nunqiiid jam plorare desinit? Imo mullum in quo? < Confessionem," ail, et decorem induisii,
plorat, gemit et suspiral, vertimlamei) non ut prius. amicius lumine sicut veslimeiito, extendens ccelonv
Naro prius plorabal ne ducerelur ad poenam, nunc siculpellera,» etc. Quibus secunduriv Iitleram prima
plprare incipit, quia differlur a regno. Igitur lirec _ mundi crealio decanlatur. Nam, sicut in prima
psalnioriim pars bene itiler confessiones ei laudes liujiis operis parle diximus, tunc Dominus Deus
perntistos habet flettis, irao el a fletu incipit, aique ltcminesicul vestimento amictus est, el confessionem
posi laudes, ad fleium seplem recurrit periochis. atque decorem induit, quando , divisa luce a ienn-
El cbntinuo psalmo centesimo primb flens, sic bris (Gen. \), per aquas reprobi designanlur, angeli
dicil • < Domirie, exaudi braliooem meam.el claroof luce aroictus, yel ornalus est, id est, bealls ange-
meus ad te venial. Nou avertas faciem luam a nie,i lis,quibus sese quasi vestimento per gratiam induit,
etc. Quid enim Iioecdicendo deflel, nisi quia a regno eorumqiie confessione aique decora laude incessa-
differtur, iiisi quia in hac moftalitate tenetur. < Per- bililer dignatus esl ornari. Ileni ad caput redil ex-
CIISSUSsum, inquit, ut fenum. » Subauditur, ex trema couclusione : t Deficiant, inqtiil, peccatores
vindicla peccaii primorum parenlum. Ac deihceps : a lerra, et iniqtii, ila ut non sinl : benedic, anima
< Dies roei sicul urobra decliiiaverunt, et ego sicut inea, Domino.»
femim arui. > Habet aulero hic psairous in titulo SequeDs,idesiceniesimusquartus,< Alleiuia»inli-
sic : t Oratio pauperis cum anxiaretur, et coram lulo habet. Et recle, nam lolus in confessionibtis,
Domino effunderet precero suam. > Pauper iste priri- id est laudibus, esl. < Confiiemini, inquit, Doinino,
cipaliter quidem esl Clnisliis, seciindarie aulem rj et invocate nomen ejus,» eic. Confessionis aique
populus liuinilis, vel quilihet Christi servus csl. canlaiionis bujus maxima causa vel materia, repro-
ldcirco tiltilus iste sic in diversa leinpora, scilicet missio beali seminis csl, quod Abrahse repromiltens
pfreterilum el futurum, dispertitur. < Oratio pauperis Deus : < ln semine luo, inquit, benedicenlur omnes
cum anxiaretur, > hoc prseleritum est. Praeleriil gentes (Gen. xxu).» Nam cum dixissel: < Memeutote
nainque anxielas pauperis, prseleriit aiixietas mortis inirabilium ejus, qttoe fecit, prodigia el judicia oris
Cliiisli.iii qua dixil :«Percussus suin ut fenuin,>elc. ejus, > slaiim inlulit: < Seraen Abraham serviejus.»
subjungens de resurreclione stia : < Vigilavi, id est Senien, inquam, non lam per carnem quam per
iesurrexi, et factus sum sicul passer soliiaritts in fidem, videlicel ejtts seminis in quo noS omues geu-
tecio, » scilicet in cceltuii ascendens. Porro cum tes benedicimur. Et subinde : < Memor fuit iu soe-
effuderit corara Domino precem suam, fuluri est ciiluro lestamenli sui.» Cujus enim testamenii, nisi,
teinporis, ac si dicerelur qtiotiescunque effuderit. ejusdeiii promissionis ? Nam com ejus promissionis
iioc enim fit, et fuluruin est usque in linein sreculi, hieminisset Apostoliis dicendo; « Abrahrc diclse
scilicet ut exemplo illius lali oralione precem suam sunt pfomissioiies, ei semini ejus Ifial. in);» conli-
effuni!r,f quilibct pauper De:. iiuo subscciilus: tflocaulcm, inquit, dico tcsta-
Ittl DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBIU XLIL -IN PS. LIB. I, SEU 1N REG, LlB. IY. «22
mentum confirmatum a Deo (ibid.). > Igilur promJS- jA enim procellara maris in aiiram, e| siluerunl flucltis
sio bsec sutnma confessionis hujus malcria est. ' ejus. > Quod esi dicere : PoSuit sollicitudinem eorum
Sequens confessionis hujus, id eslpsalmi centesimi in aiiram staloriam, augendo Spirilus sancti gra-
qninti, causre sunt miranda beneiicia Dei quibtis tiam, ila.ut intus vel foris non adeocurarum tumu!-
populum illum eduxil de lerra j-Egypti, et in terram tibus afiligerentur.
quam promisil patribuseornm introduxit. Psahnocvii tandem caput ipsum confitetur, canlat
Qtii deinde sequitur psalmtis ceolesimus sextus, eldicil: < Paralum cor meum, Deus, paratum cor
ciusas habet multo majores, multo digniores, id est meuni, canlabo, et psallam in gloria mea. > Habel
oiniiino spiriluales. ldcirco alleluia gemiuatum in aiuem in litulo : < Canlicum psalroi ipsi David. >
tilulo babet: licet primum alleluia prrecedcniis csse Cui enim, nisi ipsi David, id est, Chrislo, atlribuen-
psalmi recte existimetur , ul sit sensus : Quando- das sunt voces hujus psalmi? Nara Pater illi dicit in
qnidem patres nostri adeo peccaverunt, et Doiiiirois sepulcro jacenii : t Exsurge, glbria mea, exsurge,
illis lania el lot benefieia misericordiler impendit,
psalterium et cithara. > Respondet ille continuo :
ergo laudate Dominum, ut in principio psalroi dixi., < Exsurgam diluculo, > Et adjecit: < Confitebor libi
In hocpsalino Prophetaomnes exhorlalur fideles sivc in populis, Domine, el psallam libi in nalioiiibus, »
deJudseis, sive de gentibus, laudare Dominiim ,, eic. Sic denique factum esl. Cithara illa, id est
primum, quia liberavil eos dc periculo infidelitatis: corpus per quod resonuerai, per iriginta el tres
< Confilemini, inquiens, Domino, quoniam bonus, annos, Hla Dei Patris musica, cilhara, inquam,
quoniam in sseculum misericordia ojus. Dicarit qui liiusici Dei,per montem qtiassa, in sepulcro jacebat.
redempli sunt a Domino. » etc. JVani de omnibus Sedmane resuoipta est iiicolurtiis, « diluculo » sur-
dictum est, tam Judaeis quam genlibus, quia por- rexit, et ecce confitetur, id est confessores el lauduro
tantes praevaricaiionis peccalum Adse, < erraverunt caniofes facil Patri in onuiibus populis.
in soliludiue, in inaquosa, viam civitatis habi-
Psalroo cvru redilur ad oralionem, ad fletum vel
tactili non invenerunt. Et clamaverunl ad Dominum
cum tribulatione angustarentur. > Clamaverunt, gemitum. < Deus, inqtiit, laudem meam ne tacueris,
quia os peccatoris et os dolosi super me apeiium esl,»
inquain , non lam voce vel aliqua inlenlione quam etc. Noia et celebris conqtiesiioest in iiilelicissirouni
magniludiiie miseriae. < El Dominus eripuil eos, ». Judam, et
scilicet per cognilionem Filii sui, < tit irent in civi- populum Judaicum, qui ab illo Chrislum
vel concessivis roalediciio-
tatcm habitationis. > Ergo < confiteantur, ail, Do- cmit, triginta vindictis,
nibus deprompla, quarum prima est: < Constilue
mino misericordiae ejus, et mirabilia ejus.i Subau-
C eum peccatorem. > Ultima : < El induaniur
dilur, exhibita filiis liominum. Deiudc admoriel super sicut diploide confusione sua. > Tandem caput ipsuin
laudare Domirrum , quia liberavil eos a debilitate
cum corpore dicit : < Confitebor Doniino nimis in
pravse consueludinis, a criminibus aclualibiis, post ore meo, et in medio muliorum laudabo
eum, »
baptisnium admissis. < Sedenles in tenebris, inquit, elc.
et umbra moriis, vinctos in mendicitaie el fer-
ro,> elc. Nam servire peccalo, hoc esl vinctum esse Staiimque psalmo seqiienii, id est cix, quid unir-
ferro, sedere in tenebris, hoc est consueliidinem versa Ecclesia confileri debeat roore suo sic edicit ;
habcre peccandi. Multos lales clamantes ad se, « Dixit Doininus Domino tnep : 456 sede a
Dominus liberavit. « El duxit eos de lenebris et in dexlris meis, > elc. Et bene hic psalmus praecedeiui
urabra roorlis , el vincula eorum disrupit.». Terlia psalmo subjungitiir : ibi namque egit de slaiu niniim
causa est, quia liheravit eos a loedio bonse opera- buinilialionis, et dejectionis ipsius; hic vero econ-
tionis, de qualibus dicit : « Oninem escam abomi- trario de gloriosa et ineffabili exsulialione ipsius. ;
nata esl anima eorum, et appropinqtiaverunt Psairao deinde cx vox confessionis, vox laudis,
usque ad portas niorlis.i Quod multis modis erenit, « Confltebor libi, iitquit, Domine, in tolo cor.de
verbi gratia, dum orationis aul sacrse tredium pa- pj meo, in concilio jusloruni elcongregaiione,» eic. Et
terenlur leciionis. Et ejusmodi Dominus clanianies si qureras quam ob causam Domino conlileatur, vel
ad se liberavit, cuin appropinquassent t ad portas cur « confessio et magnificenliaopus ejtis, > cnnli-
moriis,» id esl, usque ad criminalia, qure sunl in- liuo sequitur : t Meinoriam fecit nurabiliurosiioruui
iroitus mortis. Quoroodo «liberavit eos ? >—-<Misil raisericors et miserator Dominus, escam dedil li-
verbum suum, > id esl jussil, vel voluil lantum, et metilibus se. > Videlicet quia prrecedenti psaluio
sanaviteos. Quarta confessionis el laudiscausa est, dixeral: < Juravil Dominus, ct non pcenilebiteum:
quia liberavit eos ab angusliis sure pfrelationis. Tu es sacerdos in reternum, secundum. ordinem
t Qui descendunt, inquit, mare in navibus, facien- Melchisedech, > el illuin ordinem suum tunc nobis
les operationem in aquis multis, > elc. < Qui iri instiluit in sacrainento corporis el sanguinis sui,
navibus descendunl, > id est qui Ecclesiarum gu- diim < de torrente in via > biberet, atque moxp.er
bernacula sortili sunt ipsi, quod srcpe lit. < Turbali resurrectionem, exallato capite, liroeniibus se sen-
stini, et moti stinl sicut ebrius, et oronis sapienlia suin aperuit, ul intelligerent Scripturas, recte boc
eorum devorala est.» Et islos clamantes ad se psalrao succinit, < cscaro dedil limeiuibus se,» sic
Dominus eduxil de necessiiatibus corum. t Slatuit conclusil: < intelleclus bontis oninibus ..facieiiiibus
,«=>* RUPERTIABBATIS TUITtENSlS 1224
eum, > scilicel, limofem Dbnuiii. « Laudalio ejus A dolorf)V inveni, i slaliro suiijunsil; « Et noineii-
manel in sreculuin sseculi. > Domini iuvocavi. > Siibamliiur, dicens : < 0 Domiue,
Psalmi seqiienlis, id est cxi, lituliis : t Allcluia, libera atiimam nieam, > elc.
reversio Aggrei et Zacharise. > Et est sensus : Lau- ' Psalroo cxv itidem alleluia prsemisso, laudabililer
daieDominum, in illudrespicienles,quod signilicaltim dicil perfeclus anwtor Dei: « Credidi propter quod
est per reversionem Aggaci el Zacbarirc dc Babylo- lociitus sum, > id est, credidi el confessus sum. Ac
nica caplivitate, qtii et reaedificationi templr inter- deinceps : « Quid retribtwiro Domino pro omnibus
fuere. Significalum esl enim quod de prsesenli ca- quse retribuit mihi? > Et non inveniens qnod ad re-
ptivitale debcamus ad Deinn in coeleslem Jerusalem iribuendum salis est, qnid eniro diligunti satis esse
redire. Illos bealificans propheticns spirilus , qui queat? < Calicern salularis accipiam, inquH, eJ no-
illuc reverientur. < Bealusvir qui limet Domiiiura, men Domiiii invocabo. > Quasi dicat : Tolam pau-
ait, in niruiflalis cjus volet nimis. Poiens in terra perlalcm meam offcram, sanguinem meurii illi offc-
eril seinen ejus, generalio reciorum bcnedicelur. ram.vel si persecntor desit, frequenlabo adsanciuni
Gloria et divitire in domo ejus, > elc. allare ejus passionis memoriam, pro ipso mori pa-
Psalmocxu, prsemisso alleluia, totum liominem in ratus cro, quia < preliosa in conspeclu Domini
laudera exlendit spirilus dileclionis. < Laudate , in- B * mors sanclorum ejus. >
quit, pueri, Dominum, laudale nomen Doniini. Sit Psalmus cxvi sermone laus brevis, sensu grandis.
nonien Domini benedicliim, cx hoc nunc el usqiie < Laudate, inquil, Dominuin, omnesgentes, laudate
in sseciilum. > Puefi lii sunt qui per graliam ejus, eum, omnes populi. >
qnem laiidani.sunl a peccatis pnrificati. Causas cur Psalmus cxvu loltis, vox confessionis cst, vox
laudenl, cur bcnedicanl, subiieclii: < Quis, inquit, laudis, prsemisso alleluia. < Coiifiteniini, inquit,
sicutDominusDeus noster, quiiiiallis habital?» elc Domino » causamque subdii < quoniam bonus. >
Psalrao cxin itidcm prreniitlilur alleluia, vidclicet « Hoc dicat omnis Israel, hoc dical dorous Aaron, >
ad laudaiiiium Doininnm de conversione iufideliuin iil est nuiilitudopraelatorum fidelium, hoc dicani, ct
ad fidem, Judreorum alque gentium. Nam inde tlicil: confiteanlur otnnes, qui casto limore « limeni Do-
<In exitii lsrael de ^Egypto, domiis Jacbb de populo iriinutn, quoniam bonus, quoniam in sreculurii roi-
baibaro. Facta est Jiidrea sanctificalio ejns, Isracl sericordia ejiis. > Quid enim fecil Dominus, in quo
poteslas ejtts.» Et esl sensus : In eo quod exierunt apparuit bonus? < De tribiilatione invocavi, inquil,
credentes de infidelitale el tenebris ignoranlire, Dominum, el exaudivit me in laliludine. > Ac dein-
qnod exieruntliictatoresi quod significat nomen „. •*ceps: < Lapidem quein reprohaverunt redificanles,
Jacob.de barbarie doemonum el viiiorum, lacli siuit hic facius est in caput anguli. > Nempe iu isto suni-
omnes Judsei, idesl omnes confidentes, i sanctifi- mum bonilalis ejus experimenlum consistit. Lapis
catioejus ; > qui per fidem suntlsrael, facli siuit «po- isle ad .•edificanles venit, et reprobalus est, nos
teslas ejus, > videlicel Jacob, ut deinceps neroo in aulem dicimus : t Benedictus qui venit in nomine
came glorieiur, sed in conlessione cl in virtulc Dornini. > llerum in conclusione dicil, sicul in exor-
Spirims sancti. < Hoc vidit mare el fugit, Jordauis i dio : « Confiteroini Domino, quoniam bonus, quo-
eonversus cst retrorsura. > Per mare pleniludo gen- niam in sreCuhim misericOrdia cjus. >
tium, per Jordanem baptizaii inlelligenili siint. On- Psalmus CXVIIIviginti dnobus capitnlis disperlHus
liles iiamqiie ab infidelilale et. erroribus pristinis ; est, per singula capilula versibus octonis suppula-
fugeruiil, baptjzati a mala consueludine peccalorum i lis. Sirigula qupque capilula, singula pro lilulis
conversi sunt retrorsum. Inde : .<Monles, > kl est habent elementa alpbabeli Hebraici. Et qurcrimiis
apnsloli, < exsultaverunt, > et siinulacra fiducialiler' qtiid hujusmodi titulalio significet. Invenimus au-
condeniiiaveriint. < Simulacra, inquit, geniium, ar- lcin quod maxime notandum est psalmum hunc
genliim et aurum, opera manuum lioroinum. > loliim in superlicie splendere ccclestibus margaritis,
In psalmo cxiv terlia jam periocha, id est flcttiumi 0] tolhm , inqiiam, coniexlum esse noroinibus Verhi
alque geiniiiiuni recapitiilalio est. < Dilexi, inquii, Dei, veliil fulgeulibus gemmis. Quis enim versiculus
qiioniaro exaudiet Dominus vocem orationis mere. esl in loto tain prolixo tractalu liujus psalmi, in quo
Qiiia iiiclinavit aiirerti suani mihi, et in diebus roeisi non resonet vbcabulum aliquod quin recle proedice-
invocabo. Circumdederuiit me dolores fnortis, >eic. tur de Verbo Dei, de Sapientia Dei, de Filio Dei?
Huic qtioque psalino recte alleluia prrescriptum est, Verbi gratia : « Bcali iinmaculali in yia : > Plane
quia nimiiiiro diligere et diligendo dolere, aut ge- via iioslra.Dei Filius. est. Dicit cnim : <Ego sum via
inere, ad veram et magnam. Dei laudero perlinct. (Joan;y).t— tQiiiambulantin legeDomini.» Et quid
Nain quaijioe putas laudis veraciter est, < tfibulalio- lex Doriiini, nisi Verbum Domini? < Beati qui scru-
iiero el doloreiii inveni? > Quotus enini quisque estt tanlur teslimonia ejus. > Qiiid aliud lesiimonia
inventor tribulatioiiis et doloris ejus, videlicet quoe) quaro verba? et quid multa Dei verba , nisi unum
jure pro invenlo debeat haberi? Quare autem pro) Dei Verbum, nna.Dei Sapienlia? Similiter et in cre-
invenlo debet computari, nisi quia in iribulatioue i teris. Neque enim facile quis versiculus invenielur,
et dolorelocusest oppoiiuiius Paraclelo, id est con- in quo non, aul vias, aut mandala, aut juslifica-
sblatori? Idcifco cuin dixisset: t Tribulationcm, ett liones, aiit judicia, aut sermones, aut eloquia Do-
 1S25 DETRINITATE ET OPEUIBUS EJUS LIBRIXLII. — IN PS. LIB. I, SEU IN REG. LIB. IV. 1228
ihirii haheas , aut aliquid lale quod rcqtiipollenler• A perfeclionis, cupieniis dissolvi el esse cum Cbrislo
valeal. Quid ergo sibi vull hoc, quod cum la-,' (Plitlipp,i). Sed iiiniirum lali cotiscienlirc humililale
lis sit psalmus , singiila ejus capilula singulis; apus esl, pnestimpiio cavenda est. Unde ei in lilulo
alphabeti tilulantur elemenlis : num post lot; < canlicum graduum i posilum esl. Significat atitem
psalmos voluit nos Prophetoe spiriuis, Verbi Deii ascensoreni coeli debere humililer ascendere, ne,
457 facere abecedarios? Platie hoc utiliier in- dum ticdio peregrinalionis vull volare in cceluro,
tclligimus, et veraciter confilemnr, qiiia quam- cadal in infcrnunn
liimcuiique sapiamus, quandiu in corpore sumus, Sequilur ergo el dicit in psalmo centesimo vige-
ad jllam Dei sapienliam infaiilulis abecedariis si- sinio: < Levavi oculos nveos in montes, unde veniat
miles sumus, et nobiscum bene agitur, si vel priroa, auxilium mihi. Auxiliura meum a Domino qui fecit
ejus elementa coiisequannir. < Videmus ehim per ccelum et lerranu » Ac si dicalrNon in me ipso
spiicuttim in senigniale , inquit Apostolus (/ Cot. fiduciam habeo, sed in Dei el omnium sanclorum
XJII). » Proinde psalmus hic quarlse periocbes, idemi ejus auxilio, quorum fidem teneo, quorum meriiis
nobis principiura finisque sii. Dislingnilur autem, innilor. Deinde imprecando dicil animse sure.: <Non
tit jain dictura est, viginli duobus -capilulis. Hic; det iu couimolionem pedem tuum, > elc. Quod est
riumerus tribus constal hepladibus, uno supercre- . B " dicere juxla alium psalmuui : < Non yenial iiiilu
SGertie, quo de lertio lieptade ogdoas perficitur, pes superbirc [Psal. xxxv). ->
titque per hoc iiiielliginius, quia oclava murtdii Iieruni psalmo centesirop vlcesiroo primo voces
selaie, sapienlise Dei quae jam diclis hujus psalmii confidenlix, cura dicit : t Laelalus sum in his
vocibus significaiur, pleniiudo nobis perficieliir, quav dicta sunl mihi, in doninm Do.m.ini ibituus.
fietque quod ait Apostolus : < Ctnn atilem veneritI Siaiiles eranl pedes nostri in alriis luis, Jerusa-
•quodperfeclum est, evacuabitur quod ex parte estl Iem, > etc. Qtiasi jam ibi sit, < sianles erant pedes
(ibid.). » Oclones igilur singulorum capiiulorum, nosiri, > dixil, ea videlicet conscieniia, q.ua el Apo-
versus, infanlitli fideliter tlecanlemus, donec adl slolus : « Noslraautein conversaiio, iiiquit, inccelis
•octo Evarigeliibeatiludines ipso donante pervenia-. esi(Philipp. iu,).»Conlinuo,ulin hiiroililalecortfidalj
rans. Nnnc eorumdem eleroeniorum inlerpreiaiio- pedem ponil in altiorem graduro bumilHatts.
nem atque inlelligenliam subscribamus : Aleph, Dum sequenli psalmo ceiitesiiiio vicesimo secundo
doctrina. Belh , dotnus. Giroei, plenitudo. Dalellv, dicit : « Ad te levavi oculos meo«, qui habitas iri
iabularum. I.le, ista. Vau, el Zai, hmc. Chelb, vita. 'ctfilis. Ecce sicut oculi servoruni in manibiis do-
Tetb, bonum. Jod, principium. Caph, tnqnus. Lathed, # minorum siiorum. Sicut bculi ancillre in inaiiibiis
cordis. Mem, ex ipsis. Nun, wiermtm. Samech, ad- doniinse suse. > MiilUim se biuiiiliat., diiin anciliulre
'
juiorinm. Ain, fons. Pe, oris. Zadi, justitim. Ciipli, yaptilanti se assimilat, fixosiiabenli oculos iu hia-
vocalio. Resch, capiiis. Schin, denlium. Thah., hibus doininse suse, donec paroi sibi vel SQIOiiutti
signa. Doctrina dorous Dei Israel esl pleniludo tabii-. jubeal.
larurrv, id cst legis , quoe descripta est in labulis. Item psaImo*enlesirao vicesimo'lertio dicit per-
Hrec plenkudo legis charilas est (Rom. xin). ls!aj feciis vocibus magnis, vocibns magnre gralulafio-
doelrina el hsec pleniludo, el lalis vila, bonuin, nis : « Nisi quia Dominus erat in nobis, ilical ntinc
iprincipium esl, mamis et cordis, id est bonoe inleii-. "Israel, >-etc. Nempe quasi jam viciorum est dicere :
-tionis, et bonoe operaiionis. Ex ipsis enim fitacier- <Anima nostra sicut passer erepia est de laqueo
'•ntim adjulorium, qiio aljuvamtir ad relernam vitam. 'venaiilium. Laqueus conlritusesl, > elc.
EL bic est _fons oris jiisiilire, id est origo doctrinre, " Sequitur aulera psalmus centesimus vicesiinus
quain pnedicavit Cbristus , per quam docet nos5 qtiartus, quo cauli in buinililate proficiendo (liciuit :
implere oimiem jusiiliam, scilicel cbarilas vel do- < Qui confidunl in Doraino sicnt mons Sion, > clc.
ctiina domus Dei. < Hoc esl niaximuin et primmri! Qui enim hsec dicunt, non sibi, sed BeOascribtuil
Viwmlalum (Malth. xxu). » Et hrec esl vocatio ca--DE quoil Vicerunt, quod evaserunt.
oiiis, id eslCbrisIi., quia in boc vocali sunt omnes,, Sequenti psalmo cenlesiino yicesimb qiiinto, iti-
iithanc doctrinam percipiant. Tn hac doclrina appa- dem magnifice gralulantur, el dicunl: t In conver-
*eiil*tiam detiiium signa , id est apostolorum ett tcndo Doininiis captivitatem Sion, facii siinius sicut
dor.torum, qui suiit quidam JEcclesioe dentes, dutui consolaii. > Ac deinceps.: t Magnificavit Dominus
obscura ot forlia mandata niiiioribus exponupl. facere liobisciun, facti sunvus Isetantes, > eic.
Quid piikhrius , quid jucundius hoc abeced.irio?? - SequHiir conlinuo psalraus cxxvi, et hanc Ireti-
Ecce hic coniinelur omnis doctrina spirilualis3 4iam salubriter provecta humililate
deprimendo
yilaj. dicil : < Nisi Domiims redilicaverit domum, in va-
Psalmocxix quinla jam periocba redilur ad gemi-- num laboraverunl qui sedilicanl eam. Nisi Dominns
tunJi qui perfecloruin esl, gemitum diligenlis ett cuslodierit civitaiem, fruslra vigilat qui cuslodit
"desidCrantisaniini. t Ad Doniiniim, cum tribuhirer,, eam. > flabet atilein in liiulo : < Ganlicum graduunt
clamavi et exaudivil me. > Ac deinceps: < Hei mibi,, in Saloiiionein. > Hoc recie el
opportiine. In quo
quia iiicolaius nieus proloiigaius cst!. » eic. Plane3 enini inelius innotesccrc possil,quod <n,isi lioininus
Jiic geriiiins perfeeti boiniiiis csf, ex ipsa coiilid.citliai ^e.Iificavcril
domiun, in vauum laboraveruni qui
PAXHOI. CLXVIL 39
 1227 RUPERTl AHBATISTUITiENSIS »228
scdificant eam? > Hle enira domum Doniino redifica- A silvoe,.»id esl in laliludine Ecclcsioe, de genlibus,
vil, etlamen ipse slare non poluit, licet inter ho- reliclis angusliis Judsese.
Tnines singtilaris sapientire fuerii. Hoc ergo expcri- Coufestim psalmus cenlesimus tricesimus secun-
mento perdocli quod domum aedificarenon possiiis dus bona forlitudinis glorialio cst. < Ecce, inquit,
sine auxilio Domini, accipite quod dico : « Vanum quam bonum ct quani jucundum habilare fralres in
est vobis ante Tticem surgere. » Vanum, inquam, untim. Sicttl tinguentum in capile quod descendit
el slultum propositum est, vosmetipsos anle diem in barbam, barbam Aaron. » Nempe qnamvis hu-
judicii securos reddere. Sed < surgile poslquam miles sinl, semetipsos barbam Aaron , id esl forles
sederitis, » id est, tunc primum vos sectiros esse atque perfectos esse cognoscunt, qui de caphe SIM>
scialis, poslquam mortalilalis et passibilitatis mise- Chrislo Spirilus sancti nnguentum acceperunt.
riam deposueritis. . Qtiid landem sibi volunt istae allcrnationes fortitu-
Psalmo cenlesimo vicesimo seplimo mutaiur mo- dinis el timoris, limoris et forliludinis? Nimirum
dus vel tenor caiitionis in istis graduura canlicis. illud quod non nescire debet homo Dei, quia lempus
Nam haclenus biui sic alternabant psalmi, ul in est viriliter agendi, et lempus humililer quiescendi.
priore forlitudo sublimiler caneret, et in sequente B Denique cunj.suggerit hostis invisibilis serroo Dei,
timbr in gravibus fesponderet. Hinc e converso in niuiium habere despectum sui, lunc leinpus esi for-
tiler alque constanler agendi, id est reminiscendi
priore duorum, timor canil in gravibus, forlitudo donorum vel beneficiorum Dei qure accepit. Cnni
respondet in aculis. < Beati, inquit, omnes qui
limehl Dominiim, qui ambulant in viis ejus. > Et autem econtrario versipellis ille deceplor extoiien-
est sensus : Beati omnes qui in hoc ipso quod am- tiam de virtulibus , velut emerilo militi, suggeril,
bulrtnt in viis Domini, tiroidi s,unt seroper et pa- lunc tempns est quiescendi, id est recogilandi quod
vidi. Ac deinceps : t Ecce sic beuedicetur hoino Sit pnlvis et ciriis, qui tanquam canis de mensa
Domini vix parvas clementise micas acceperit. Igitur
qui limet Doiuinum. >
vicesirous oclavus forliier per bis seplena graduiim cantica, septies hinc, irf
, Psalmtis cenlesimus est a liraore, et septies inde, id esl a foiiiludine,
<
gratulantis velut jam vicloris vocesaltollit. Ssepe, vielus est hostis.
inquit, expugnayerunl me a juvenlnte mea, dicat Dicilquepsalmoseqtienli,id.est,centesimotrieesimo
nunc Isyael, ssepe expugnaverunt me a juvenlule tertio : < Ecce nunc benedicite Dorointun, onines
>
niea, elenim non poluerunt mihi. Nempe victricis servi Domini, » elc. Ac si dicat : Vos
qui slatis, qui
coiiscieiiti.seest dicere, < non potuerunt mihi. » non jacelis, sed slatis in domo Domini.niipcabsque
Rursus psalmo cenlesimo vicesimo nono vebe- ip, sinc inlermissione benedicile Doroinum,
menter se in humililale deprimit: < De profimdis, dilalione, ascribendo illi, non vobis, quod gradibus tol asc.en-
inquiens, clamavi ad le, Domine, Doniine, exaudi
< sis, in domo vel in alriis ejus stalis. Huic sie Do-
vocem meam. > Ac deinceps : Si iniquitates ob- minum benedicenli vicarium reddilur prreroiuin
servaveris, Domine, Domine, quis suslinebii? > Su- benediciionis, tali conclusione : < Benedicat le
bauditur, nullus, quia revera nullus ex suis meritis Domiiius ex Sion, > subaudittir, procedens, qui, an-
apparebit in judicio juslus. tequam hoino procederel ex Sion, Deusidem, < fe-
Sequenti prplinus psalmo centesimo 458 lr>- cit ccelum el lerram. >
cesimo magnse sibi virlutis, magnoe temperanlire Sequeiili psalmo cxxxiv, pcrseveratur in benedi-
gralulalur conscius. < Domine, non est exaltalum ctionibus : incipil enim a laudibus, finit in beneili-
cor meum, neque elali sunt oculi mej, neque ara- clionibus. Prremisso Alleluia: t Laudale, inquit, no-
bulavj in magnis, neqne in mirabilibus super me. > len Domini, laudalc, servi, Dominum.*»Multisque
Revera perfecti hominis est lale ac lantum habere causis redditis, cur laudemus, hanc facil conclu-
in corde suo tcsiimoiiium conservalse humililalis. sionem : < Benedictus Domjnus ex Sion, > subau-
< Non, inquit, ambuiavi in magnis. > Sed quid? .D ditur, Deus et homo veniens, qui, ante et post
4 Si non humiliier senliebara, > elc. < habilat > in. ccelesti < Jerusalem. > ltertim :
Dehinc psalmo cxxxi demonstrabat nobis quan- t Alleluia. Confitemini Doraino quoniam bonns,
tum velcurse liumiliaverit, dicendo : < Memento, qiioniaro in sseculuinmisericordia cjus. >
Doroinc, David,et oronis iiiansuetudinis ejus. Sicut Psalmus cenlesimtis iricesiiniis quintus lolis dul-
juravit Domino votum,. > etc, nsque < donec in- cisonis laudibus, lolis a principio usque ad linem
veniam locum Domino, labernaculum DeoJacob. > tinnulis currens confessionibus.
Videlicel quia Chrisluni Dorainum de semine suo Psalmi centesimi Iricesimi sexli liiulus , < Psal-
iiascitiirum esse sciebat, locum quoqiie naiivilaiis mus David propler Jeremiam. > Ab hoc psalmo,
ejus scire desiderabat. Idcirco mansuetus el huroilis scxla jam periocha breviori cursu lexilur. Redilur
sedebat, idcirco vigilabal, idcirco orabal. Exatidila namqne ad fletus amaniiiim, ad suspiria desideran-
esf mansueli huroililas, el repenle exclamans : lium, < propter Jeremiam, >id est juxta Jeremiae in-
< Ecce, inquil, audiviraiis eam , > subaudilur nati- lellecUini. Sicut enim Jeremias captivitatem filio-
vilaiem ejus, < in Epbrala. > Ephrata namque brec rum Israel, factam a Nabuchodoiiosor, iiislorice
csl Beihlelieni. ,Sed ei exinde invenilur t in campis scripsil, ct aliud lamen ibi designari inlellexerit,
 »229 DE TRIMTATE ET OPEHIBUS EJUSLIBRI XLII.— IN PS. LIB. 1, SEU 1NREG. LIB. IV. 1230
& dere mecum, non polero ei respondere uniun pro
ila isli, licel rerba hislorire pronunlienl, sub eisdem A
lamen verbis aliud oportere intelligi designant. mille (Job tx). > Ac deinceps : < Si juslificare mc
< Super flumiiia, inquiuiit, Babylonis illic sediraus et voluero, os meum condemnabil me (ibid.). » ltem :
flevirtids,dum recordaremur tui, Sion.i —tQuandiu lEiiamsihabueroquidpiamjuslura, non respondebo,
suinus in corpore, inquit Apostolus, peregrinamur a, sed meum judicem deprecabor (ibid.). > Nam hoc
Domino (/ Cor. v). » El vere, nam captivi siimus est quod et hic dicilur : « Corripiet me jnstus in
caplivitale peccali quod fecit Adain. Quolquot su- misericordia, et increpabit ine, oleum autero pec-
mus filii Sion, caplivilalein istani congemiinus et caloris non impinguet caput meura. > Videlicel ne
fiemus , scdemes super flumina Babylonis , super in illa necessitale exstincla Iampade mea , sine oleo
decurrentia vitia praesentis srcculi, mullos iinmcrsos; fruslra 459 vadam ad eraendum , idcirco quandiu
esse videnles, et incidere ipsi atque immergi me- vivo, juslus corripiet me, adulalor autem non dc-
luentes. Iirec, elc, psalmi flelus siint amaiilium cipiet me,
Deum, suspiria sunt desideranlium videre Deum Iteni psalmo scquenli, contesimo quadragesiino
deorum in Sinn. piimo : « Voce mea, innuit, ad Dominum clamavi,
Sequenlt psalmo, cxxxvu, iterum confessiones, voce mea ad Dominum deprecatus sum. » Subau-
iierum laudes. t Confitebor libi, inquit, Domine, in *"ditur.cupiensdissolvi etessecumCliristo(P/t't/t/jp. i).
loto corde meo, quoniam audisli verba oris mei. > Quid enim clamavi ? Quid deprecatus sum ? Quam
Ac deinceps : < Confileanlur tibi, Domine, omnes oralionem meam eifundo in conspeciu ejus ? < Educ
rcgcs lerrse, el canienl in viis Domini, » eic. Lau- de cuslodia aniroam meani ad conUleudum noniiui
des vel coufessioues istaesunl, non solum pro benc- luo. <De cuslodia, > inquit, de carcere hujus cap-
ficiis singulariier cuique impensis, sed etiara pro livilalis, ubi Deum mcuin yidcre non possuiri, pro
pnmibus communiler humano genere collaiis. realu primi parenlis, qui expulsus de luce paradisi,
Psalroo cxxxviu, cantat ipse confessionum et lau- hic omnes nos quasi in carcere genuit. Ad hoc per-
dum proecentor Christtis dicens Palri de se : < Do- linet iste litulus psalmi : < lnlclleclus David cuin
niine, probasli me et cognovisti mc. » Agit illc lolo esset in spelunca. » Principaliter quidem Cbri-
hoc psalmo referendo perrectam justiliam suani stum speclal cum esset adbuc in spehmca, sci-
secundum liiinianilalero, el allituditiem suaro secun- licel carne inortali et passibili, Saule, id est morie,
dum divinilatem, ut io fide et jusliiia lideles in- persequente, secundarie vero quemque fidelem cu-
siruai quatenus ipsuin et verttm Detim, et verum pieutem educi ab hac misera vila, lanquam de cu-
hominem credant, et ejus exemplo inducli, tribulari stodia. Hoc et metuens cupit, ei cupiens metuit.
et conculcari non subterfugiaul. Unde et proiinus psalmo CXLIIdtcit: t Domine,
Psalmp cxxxix, unde jam ultima, id 3st scptima cxaudi oralionem meam, aunbus percipe obsecra-
incipit perioche. Orant pariter el confitenlur omnes lioiiem mearo in vcritatelua, exaudi me in lua ju-
juui aique perfecli una.voce, lanquam ex uno cor- slitia. Et non inlres in judiciuin cUiriservo tuo, quia
pore : < Eripe roe, Doroine, ab homine malo, a viro non juslificabilur^in conspectu tuo oinnis vivens. »
iniquo eripe me. > Hsec, etc. dicendo oranl Doini- Etenim si de solis mcritis agitur, nemo juslifica-
num, ut cuslodiat in eis fidei perfectionem, el ut bitur, proptcr quod itidem dicii : < Propler nomeii
eos eripial a praviiale et perfidia hrereiicorum, tuum, Domine, vivificabis nie iu sequilale lua. >
imo ab occursu malignorum spiriluum, qui fmi Scjlicet, ul lolum sit gralioe. Ilem: < Auditaro fac
vitre hujus insidianies, linguas suas exacuunt ad iriilii maiie misericordiam tuam. > Misericordiam,
accusandum et conviucendum. Nam quia ullima inquam, superexaltatilem judicium, ilicendo mane,
haec est perioches, recte abhinc in fineni noslrum id csl in dic judicii: < Venile, beiiedicli Patris nici
spectamus, quando venit princeps mundi, et in (Malih. xxv). > Proinde bene hiinc tilulum habct hic
singulis noslrum aliquid siium requirit. Dicit ergo psalmus : « Psalmus David quando eum perscqr.c-
quisque sollicilus illius diei, providus illius horre r, rj balur tilius suus. > Nam prseler untim Chrisium non
iniminenlis: < Cuslodi ine, Domine, de raanu pecca- fuit aliquis David, non fuil, nec est, nec erit aliquis
loris. > Ac deinceps : < Domine, Domine, virtus adeo manuforlis, qui genueril filium, quem non in-
salulis raere, obunibrasii Super caput nieura in die festum paliatur, qui non conlraxerit pecialum, qiio
beiii. >El coniinuo : < Non iradas me , Domine, a premalur, si inirel in judiciuin cum hdroineDeus.
desiderio meo peccatori, > ctc. Abhiiic usque in finein coulinure bencdictioncs, con-
Et eontinuo psalmo sequenli, id est CXL: < Do- fessiones ferventissiinre, laudum caiiiaiiones, quas
inine, elamavi ad le, exaudi me, inlcnde voci mere fidessuggerit, spes concipit, charitas effundil.
' cum clamavero ad le. >
Quis enira necesse non Scquens psalraus cxi,i<i. t Benedictus, inquit,
iiabeal claroare in illa hora morlis sure ? < Pone, Dominus Deus meus, qui docet manus meas ad pra:-
y Domine, cuslodjam o.ri.meo, et oslium circumslaii- liuin, > elc. Ejus namqtie voces siinl qui bene sibi
lire lafbiis roeis. > Quam videlicel cuslodiaro , quod conscius est, quia secuni habct pugiianleni arnitu n
ostium non habel, quisquis juslifical se, quisquis verum, cui et tlicil in conleinplaiione illius horrc,
confidil seipsum coram Domino juslum apparere, qua cerlamen habilurtis est cum illo raundi principe
iiabebal atitein ille qui dixil : t Si volueril CQIIICIH siue dubio conlra sc venturo : < Qui liberasli David
 »251 RUPEHTl ABBATISTUITIENSIS »2S2
servum luum, de gladio maligno cripe me. > Et ut. A super lerram. Ergo materia laudum hujus psalroi
pbssim in illa hora glaiiium illtim evadere, iiileritn, inde esl quod et euncta creavit, et genus humanum
inquit, « ertie me de manu filiorum nlienorum, > id redemit.
est hrerelicoriim vel oronitim inipiorum, t qtioium Seqiienii psalroo, qui et CXLIX,itidera Spirilus
os lociitum esl vruiiiaiem, >elc. Unde bene in tituto sanclus dicit: « Alleluia. Canlate Donvinocaniieuin
nabet : « Psalmus David in Goliam. > Qui enim iioviuh , laus cjus in ecclesia sanctoruin. > Quare ?
Goliain, id esl diabolum, vivens vicit iri niembris «Quia beneplacitum esi Dominoin populo suo, >quia
suis, ipse confidens quod moriens eruatur de gladio < exsullabunl sancli in gloria, > quia < exallalione&
ejns maligno, Dominum Deum in hoc psalmo bene- Dei in guliure eorum, >qnia t gladii ancipilesin ma-
dicit. riibus eorum, ad faeiendam vindictam in nationibus,
Sequenlis psalroi CXLIV tilulus: < Laudatio ipsi iit faciant in eis judiciura conscriplum. > Ergo ma-
David, > videlicet, quae ex ore araanlis decantatur teria cantici, vel laudis, in hoc psalrao inde esl quod
Christo vero David. < Exallabo le, inquit, Domine soeculumjudicabit, el sanctos suos in judicio glori-
Deusmeus rex, et bcnedicam nomini luo in srccti- ficabit.
lum, et in srceuhim saeculi. > A benedictionibus in- Psalmo uliimo qui est CL itidem dicit sanclus
"
cipit, per bcnedictiones curril, benediclionibiis sein- cliariialis Spiritiis : t Alleliiia. Laudale Dominura in
piternis flnH. sanclis ejus. > Decies laudale dicii, et nullam cau-
Psalino detnde CXLValleluia prsemisso, quanlo sam cur laudent subjungil aut inlerponit, sicquo
affiectu, quanlo amore laudem intendil, animairi concludil ad ullimura : « Omnis spiritus Iaudet Do-
suain alloquilur et dicil: < Lauda, aninva mea, Do- minum. > ErgO maleria laudum in boc psalmo illa
miiitim. > Et illa respondet: < Laudabo Dominum est fuluri sseculi beatkudo ineffabilis, quse quanta
in viia mea, psallara Deo meo quandiu fuero. > vel qualis sit, non polesl dici, non poiest reslimari,
Uiule laudabo ? unde psallam ? De polenlia , de mi- quam oculus non vidit, nec auris aiidivit, qusc in cor
sericordia. De poteniia, quia t fecil coelum et ler- hominis non ascendit (Isa. LXIV;/ Cor. nj.
ram, niare, et omnia quse in eis sunt. > De miseri- CAPUT VI.
cordia, qiiia < solvit compediios, > quia > illuminat Qualiter Salomon eadem via, fidem et spem com-
crecos, > etc. mendai ei charilatein, i» Parabolis fidem, in Ee-
Ncc conlentus sua laude solius, scqucnti psalmo clesiasie spem, in Canticis charilaiem.
eeniesimo quadragesimo sexlo, et alios ad laudan- Eamdemlidei, spei el charitatis inlelligeiitiam,
du.ni bortatur. < Laudate, inquit, Dominum, quo- (p quam in David secuti sumus, ecce el in Salo-
uiam bonus esl psalmus. > Ei vero bontis psahnus, mone oslio palente satis evidenter conspicimus.
uipole in quo brec iria cooperantur, cbordse, sonirs, Tres eniro ille Iibros scripsit, Parabolas, Eccle-
motus digilorum. Per chordas carnis exsiccaiionem, siaslen, Cantica canticoruai. Primiis, id estPara-
]ier soiiurovirtules, permolum digilorum bonam ope- bolarum, liber vocat ad fidem. Secundus, id est
ralioncm inlelligimus. Hisadhibilis revera Deonostra Ecclesiasles.invitai ad spem. Terlius, id estCantica
est jucurtda decofaque laudatio. Cur laudemus, caU- canlicorum, sine dubio 460 allieit adcharitatem.
sas conlinuo subjungil: < JEdificans, inquit, Jerusa- Nequaquam isltid profundum perambulare aggre-
lemDoniinus, dispersiones lsraelis congregabit, >eic. dimur, sed ad alia festinantes quasi ex lalere per-
Ex illa Israelis congregatione, ex illorum con- stringemus.Adlideni nosvocat in parabolis, dum in
tritorum salvatione, et illafum siellarum vocatione persona sapieniiae, qure esl Christus, dicit: < Do-
yel numcratione una civitas fit, Jerusalero ccelestis, miiius possedit ine inilio viarura suarum, antequatn
quam el consequenier psalmus CXLVII ad laudaudura quidquam facerel a principio, ab seterno ordinala
juvjlat ei dicit: < Lauda , Jerusalem, Doiiiinuni, sum, et ex antiquis anlequam terra fieret. Nonduin
Jauda Deuin luum, Sion, > eic... Tandem, quasi eranl abyssi, et ego jam concepta eram, necduin
choris ad laudandum conslituiis intoiianle mullilu- |Q fontes aquarum eruperanl, necdum monles gravi
dine, incipilur laus universalis, coiijubilantibnsvoce niole coiistiieranl, anle colles ego panuriebar
sua creaturis tinjyersis, conlinuusque coiicenlus (Prov. vni). > Ac deinceps : « Sapieniia aedilicavit
flbsque inlermissione, siiie inlerstiiio clamorem ex- ,sibi domum, excidil columnas seplem. Iniroolavit
londil lotis tribus qui supersunt psalrois. Viciimas stias, vinum raiscuit, el proposuit mensam
PriiUQ qui gt CXLVIIISpiritus sancius, spiriius suain (ibid.) > Nempe quod hic ait Sapientia : « Do-
.cl/ariiatis tiicil, mox qiiasj juss.us allcliiia dicendo : minus possedit me iri initio viarum suarum, > etc,
< Laudate Doniiriuro de coelis, latidale eum in ex- hoc evangelista confirmans : « ln prineipio, inquit,
celsis. > Laudat coelesljum chorus, laudanl omnes erai Verbum, ei Verbum erat apud Deum, et Deus
angeli, laudant omncs virlutes, laudant omnia coe- eral Verbum, hoc erat in principio apud Deuni
Jcslia, visibilia seu invisibilia. Qtiare? < Qnia ipse (Joan. i). Et qnod hic ait: t Quaudo proeparabal
dixil, ct facla sunt, ipse inandavil, et Creaia sunl. > ccelos aderam, quandn certa lege vallabat abyssos, ».
Deinde laudat terra et omnia terrcslria. Quare ? elc, < corri co eram cuncta componens, > hoc est,
Quia yisitavil quam creaveral lerram, el fecil ul quod ideiu expriroens, t Omnia, inquit, per ipsuin
essel coiifessioejris non soluro supei' cfleluui, sed el facla siinl, et sine ipso facium esl niiiil (jiirf,). >
»235 DE TRINITATE ET OPEIUB.US EJUS LlBRl XLII. — 1N REG. LIB. V. »234
liem qubd hic ait: t Et deleclabar per siugtilos dies A „ advenerit (ibid.). » Quod tirocbatis, ail, subaudjlur,
ludens coram eo omni tenipore, Indens in oibe ter- dicenles : « Ne forte veniant Romani et lollanl no-
rarum, ,et deliciae mere esse -cum filiis boniinum struro locum et gentem (Joan. xi),» In Ecclesiasle
(Prov. VIII),hoc esl quod ail ideni qui supra : « Quod cui dubiuin est qtioniain ad futurprum spem nos
facium est in ipso vita eral (Joan. i). » Deinde quod inslrual, diceudo : < Vanilas vanilatum, ct omnia
aithic: < Sapientiaredificavil sibi domum,» hocest vaniias? » (Eccle. i.)Quare orania vanilas,nisi qui.a
quod idehj evangelista dicil: t El verbtim caro Oiiniia transitoria? El quare baec dicil,- quare uai-
factum est, et habitavil in nobis (ibid.). » QtiOd versa quae sub ccelo sunl vanilatis arguit, nisi ut
ilidem ait: < Excidit coluinnas septcm, niisil ancillas spe futurorura quse seria.spe inyisibJlium, qure
suas, ul vocarent ad arcem, i:t ad mcenia civilalis,» seterna sunt, brec prresentia, boecvisibilia doceat de-
hoc esl, Spirilns sancli dona distribuit, et infirma beri conleiniii?Currit per oiivnia,iudicalomnia,omne
lntuidi elegil, ut fortia vinceret (/ Cor. i), et vocaret quod in mundo est, omneraconcupiscentiamcaiiiis,
ad fidcm Evangelii. Nam rcvera quasi de petra oinnem concupiscenliaiii octilorum, et cuiicla vanitatis
sepiero coiuinnas excidit, cum de plenitiidine divi- arguil. Et qusedam quidem in primis approbat, verbi
iiilalis corporaliter habitante in se, dona sepliformis gratia, cum dicil:« Lrelare, juvenis, in adolescenlia
Spirilus sancli credeniibus in se dividere non de- ^' lua (Eccle. ix).> Verum postmodura resumpto judicio
sinit- ltein dicit : « Bibe aquam de cisienia lua et ralionis: tAdolescenlia, inquit,el voluplasyana sunt.>
fluonta putei tui. Deriventur fontes lui foras, et in Proinde et Ecclesiasles dicitur, quod inierpretatuv
pkieis aqrias tuas divide (Prov. v). » Quid hoc est concionalor, quia videlicet, prius inliruiani de singu-
dicere, nisi credendo in Christum , gratiam sancli lis senlentiaro ipse proponit, el ipse conlinuo velut
Spiritus accipere, nt possis aliissalutarem doclrinam concinando firmis ralionibus in conspectu omnium
propinare. Sic enim ipsa incarnata Sapienlia inlel- destruit. Denique in calce libri quo lendat, evi-
ligi voluit, cum dixil: t Qui credit iu me, sicut denter ostendit. < Finem , inquil, loquendi omnes
dicit Scriptura , flumina de venlre ejus fluent aquie pariler audiamus : Deum tiine et mandata ejus
vivse (Joan. vu).» Ergo el quod posiniodum ait: «Ul observa (Eccle. xi). Hoc enim est omnis homo.—
custodiat te a muliere mala, el a blanda lingua Et cuncta quse fiunt, adducel Deus in judicium
extranese. Non conctipiscat pulchriliidinem ejus cor proomni erralu,sivebonum sive malum sil'(i6ict.).'>
UKJIII, ne capiaris nulibus illius (Prov. vi), > de In Canticis Ecclesia universalis, vel eliain singu-
•.Itdiida doctrina hoerelica, dictum recte inlelligitur. iariter quselibet anima (idelis, quse jam usque ad
Cum hrec ita se habeant, quid est quod initio Para- „ amorem Dei profecit, hanc primam vocem ciiiillit:
bolarum de vitanda sanguiuis effusione exhortalur, t Osculelur rae osculo oris sui (Canl. i).-» Plane
iiisi passionem Christi respicil., qure salutis nostroe oscuiura oris Ecclesia tunc adepta esl, quando Dei
snratna est, de qua maxiine pendet nostra fides ? Filius incarnalus est, quando in thalamo uleri
Nani quia salvationis humanre-suinma est, recle ab virginalis divina nalura naturse hiimanrc in unam
ilia sermones parabolicos exorsus est. < Fili rai; personam conjuncta est. Iiem quselibel anima qure
inqiiil, si te laclaverint peccatores, ne acquiescas Deum diligit, osculum adipiscilur, quando dulce-
eis. Si dixerinl: Veninobiscum, insidieraur sanguini, dinem divinitatis occulta inspiratione gusiare me-
abscondaiuus lendiculas conlra insontem frustra, et retur, qui lamen contactus tam velociler transit, ut
aegluliamuseuni,sicul infernusviventem (Prov. i), » sibilo aurre levis recle comparelur. Aniplius autem
etc, nempe sis dixerunt peccalores "Pharisrei et et osculum et omnimodam conjunclionem tunc
poniifices, et s&z dicendo laclayerunt miserum adipiscetur, quando corpore deposito, ad ipsam
populum, et acquievit eis. Sapientia vero nibilo- amaloris sui faciem videndam perducelur. Nihil
niiiuis foris prredicavit, in plateis vocem suam dcdit, iiiimorandiim est, nec enim necesse habemus docere
in capite lurbanim claniitavit. Tanderoque non aul doceri, quod charilas significelur lotis libris
exautlila, tlixil : « Ego quoqtie in interitu vestro D ] hujus vocibus, idcirco jam ad alia transeamus.
ridebo, et subsannabo, ctun vobis quod liroebatis

IN LIBROS REGUM LIBER QUINTUS.

(IHIleg. XI; IV Reg.XIH.)

461 CAPo!i PKIMUM,
Quod ait Dominus aa Satomoncm : • Qttia luibuisti
, hoc apud le, > el quid sil peccalum suum quein-
quam apud se habere, el quod idcirco regnum ejus
abscindendum fore prwdixit.
(III REG. CAP.XI.) t Dixit itaqiie Dominus Salo-
moiu : Quia habuisti hoc apud te, et non custodisti
paclum meum, el prrecepla mea quse mandavi libi,
disrumpens scindam regnum luuro, et dabo itlud
servo luo.>—«Quia habuisii,inquil.hoc apudloCui
sic dicilur, palaro esl quod peccalum suum necdura
confilealur. Naro apud se habei, cui quod fecit, nou
 1255 RUPERTl ABBATIS TUlTlENSIS *236
tlisplicel. CseteMim ctii displiect, non apu-d se, sed A in nocle el per soronmm, non perseveraturus ae-
tontra se habere dicendus esi. Nec enim abscondit, cepil.
sed annuuiial, noit defendit. sed accusat. < Quonhtro, CAPUT HL
inqnit, iniquilatem meam ego cognosco, et pecca- Quod in islojudicio Deus Hieroboam sctssuras regnt
tiim meum contra me est semper (Psal. L). » Item: tradideril, el qualia populi peccata prwcesserinl.
t Qiioiiiani iniqiiitalem meam annuntiabo (Psal. < Factum esl igitur in (eropore illo tit Hieroboam
xxxvn). > Itlcirco t disruinpens, ait, scindam reg- egrederelur de Jerusalem, et invenireteum Ahias
nurn luum, > subaudiliir, quodpene coritigil palri Syloniies propheta in via opertus pallio novo. Eraut
tiib, nisi qnia iniqtiiialero stiam annuntiavit, et eo- cniin duo tantura in agro. Apprehendensque Ahias
gitavit pro peceato suo. t Nam cecinH bttccina Syba paUiuin suunv novum, quo operius erat, scidil in
fllius Bocftri, diceiis : Non esl nohis pars in David, duodecim partes, et ait ad Hieroboam : Tolle tibi
'iieque hrcrcdilas. in filio rsai. Et separattis esl onv- decem scissuras. Hrcc enim dicii Dominus Deus
nis Israel a Davul, secutusque esl Sybam filium Bo- Israel : Ecce ego scindam regnuro de- manu Salo-
ehri. Viri aiucm Juda adlueserunt regi suo>(// Reg. monis, et dabo tibi decem Iribus. > Manifesla el se-
xx). » Rcgiiuro illi neque atifcrre Absalon, neque cundum rem congrua siguificatio est. H) propheta
scindere potuil Syba, quia videlicel quod habuisli B Doiriinus loquilur; Domini aulem quoddam palliuro
apnd te, boc ille apud se non habebal. Minus pec- vel quasi veslis est is qui adhoeret illi populus. Sed
cavcrat, el ipsuin peccaturo a se excutiebat, accu- nunquid ignorabat Dominus qualis esset vcl quid
sabai, annuniiabau facturus esset Hjeroboam,. cui toi partes pallii lot
tribus populi delegebanlur?. Nunquid, inqu.ani, igno-
6APUT IL rabal, qtiod scissum a domo David populum acci-
"
Qiwd'dixif : « El non cuslodisli paclum menm, » et piens, a Deo quoque scissurus esset faciendo vilu-
inquo Salomon ptre denoleltit qtti sapientiatn po- lum aureum qpein pro Deo colerenl? Quare ergo
stitlavit,. quamvis. hoc Domino placuerit,quam in lalem populo suo regem acquisivil? Nimirum ralio-
nocte per sotnnittm accepit non perseveralurus.
nabiliter hocel cum judicio fecil, eademque uisliiia
'• « Et,'non cjisiodisti, ait, pactura meum. > Pac- qua regem petentibus Saulcm dedit, quem qualis
tum quippe pepigeram lecum in his verbis : <-Si iuturus esset ignorare non 462 poluit.Namel tunc
- aiilcm ambulaveris in viis meis, el cuslodieris prrc- Samuelem, imo in Samuele Deum abjiciebant,. ipso
ccpia inea, sicui anibulavii paier tuus, longos fa- dicente : t Non ehim le abjecerunt, sed me (/ Reg.
•tiKimtlies tuos (ILI Reg, m). > Tu in viis meis non vin), » et nuuc indignabanijir David regnare aui
ambulasii, sed « apud te liabiiisti hoc, > Ego ergo " regnasse supra se. Ex ipsa, gesloruro serie perspi-
debitor non sum ut < loagos faeianvdies luos. >Hic ctmin esl boc. Et in priroordiis rcgni Davidicj
Jam recte quseriliir quare pacium iiieundo sub con- siihlraxerunt sc tolis seplem atuiis non sequentes,
iKtioneipostiil, quod facerel dies ejus longps. Vi- non approbanles eleciioneui Domini, superque so-
delicel qtiia qtiotl jure reprehenditur, dala sibi lam Iribum Juda iu ilebroii regnavit David, ei dein-
• eplione in illa uoctepersomniumaDoroinodicenle : ceps, semper duhii, semper infidi fiterunt eidcm
- <PosluIa quod vis ut dem tibi (ibid.), > isle quod op- David. Quemadversus illurorebellanlera nop.suscipe-
tironro fuisset, dies longos, dies selernos non poslu- renl, qui Absalon filiuni advcrsus palrem cousliiue-
lavil, sed sapienliam ad discernendum judiciura, runt super s« regem ? Poslqiiam ille periit, proiinus
: cor docile ad judicandum populain postulavil (ibid.). ausiini buccina personare secuii stinl Seba filiuiu
Qnomodo ergo, inquis, scriplum est ^ « Placuit Bochri, dicendo : < Non est nobis pars in David,
seiuio coraro Dpinino, quod Saloroon rem bujus- neque hrereditas in filio Isai (11 Reg.. xx). > Nunc
• inodi
poslulavit? > (Ibid.) Ad hrec inquani: Placuil quoque invidiain suam prodiderunl,. occasioues
ci, non tanquaro sumiuum vel perfectum boiruin, sed qurerendo adversus Roboam, et dicendo : < Pater
lanqtsiin boiniiii comparatipnc deteriorum. Proinde r. tuus durissimum uigum iinposuit nobis (/// Reg.
dicil: « Quia non pelisli libi dies multos, nec divi- xn), > cum per illius sapienliam divitcs facli luisscnl
lias, nec aniiiiam iuimicorum, sed posiulasii libi sa- el inclyii. Igilur lanquaiu judex, rcos lali tradidit
picnliam, ecce dedi libi (ibid.). >Nempe divitirc aut regi, qui volenles scinderet a domo David, volcntes,
iiiulli dics vitse prresentis, aul ultio de ininiicis, bona inquam, scinderel a civilate David, dividerelque a
quidcm aliqua, se.,1uifiina sunt; graliam autem ha- leinplo Dei, a cullu unius et solius Dei veri, et cupi-
bere in oculis Domini, et dies selernLia.lis, verum lis facerel servire simulacris.
stimmum aique perfeclum bonuro esl. Porro sit- CAPUT IV.
pientiain hahere ad disccrnendum jiidiciiiin, bonuin Cur lot scissutas pultii sni fecerit piophcta, el qttod
: quidcm, sed roediocre boiiiini est. Igilur placuii qui- exiunc regnum Isruet decemvicibus scissum sit.
dem cOram Domino, quod Salonion postulassel rein Est el adhuc quod quseranius. cur scissuras pro-
hujiisceiiiodi, reprehensibilis laraeii in eo esl quod phela fccil, cur palliuiii suum in duodeciro paiies
daia sibi optione tani prona ad dandura largitate Do- . scidit? Nempe si nihil aliud quam regni unius divi-
niini, boiiuiii illud qnod veruro et siimmum est sionent in duo regna stgnificare volebai, poterat
. aouposttllavil, rectcquc denolatur quod sapieiiliain uiiuii) pallium scindere in duas parlcs,. non sequas
 r237 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL —IN REG. L!B. V. 1238
tantojuxta modtilum impares, quanlo juxta nurae-- A ejusdem confessionis. Sed ex nobis exierunt, cl er-
rum decem tribubus eral minor tribus una. Quarei rores suos seculi sunt. Ita iilis exeunlibus scissiuiv
evgo prophelre, imo Spiriiui Domini in prophela sicJ est p.iHium, et scissurse Hieroboam tTaditre surtt.
- niagis placuit, et tot scissuras fec.il? Plane et in hoci Hieroboam interpretalur dijudicans populnm, Signat
verre ralionis conslanlia esl. Scissum nempe a domo» auieii) haeresiarchen quempiam, sic flalu superbise
David illud reguum Israel, deinceps adversuS se- suse dijudicanlem poptilum Christianum, quomodo
ipsuro divisum fuii decies, el ila deraura desolalura' Venlus in area dijndical paleam ei grannm. Flavit
est ut domtts supra domum caderet (Luc. xi), reges Arius vel qtiilibet hrcresiarcha alitis, et quo voluit
Assyriorum transferente Israel juxla Gozam fluviuin,, ilalu suo vanos el carnales -quosqtie impulit, qui
in ciyitales Hedorum. Quas videlicet divisioness eiiaro cum adhuc confiterenlur se nobiscura nosse
prosequi facile est. Filium hujus Hieroboaro nominei Deum, factis negabanl (Tit. 1). Hoc modo breresum
Nadab percussil Baasa : haec secunda Israel scis- auctores populum srepe dijiidicaverunl ulililer.
sura regni est. Ejusdem Baasa filium Hela occi-• Nam t necesse est, inqnil Apostolus, hrereses esse,
dit Zambri, regnavitque pro eo; Zambri se in pala- iil qui probali siml,inanifesli sint (/ Cot. \). » Hic
lio incendit, obsidente Amri qui et pro eo regnavitt non negligendum est quod cum dixisset prophela :
(111 Reg. xv, xvi, xxn). Post hunc regnavit Achab,, B < Tolle libi decein scissuras, » subseciilus : < Porro
et posteum filius ejus Ochozias, et posl eum fraler una tribus, ait, rcmanebit Salomoni propter servum
ojtis Joram (IV Reg. ix, x, xv). Sed islum occidit, raeum David. » Nempe una tribus et decem unde-
Jebu, regnavitquc pro eo usque ad quarlam genera- cim sunt. Nonne duodecira crant tribus Israel ?
tionera. Quinlura ab illo percussit Sellum, regnavil- Quare ergo unam tanluai tribum fesiduam dixit?
que pro eo. Sed el islum percussil Manaliein, regna- Nonne regnavit Roboam super Judam et Benjamin ?
vilqne pro eo. Filium quoque hujus Phaceiam Iroo elde coeteris tribubus plerosque sub regnosuo
pcrcussit Phaceelilius Romolioe,regnavilque pro co. babuii. Sic etenim postmodum scriptum est: t Super
Sed et contra istum conjuravit Osee, percussilque filios autcm Israel quicunque habilant in civitatibus
eum, elinterfecit, regnaviique pro eo. Conlra iSlum Juda, regnavit Roboam(////?.efj.xii). tErgo hic myslice
ascendil rex Assyriorum, et Iransiiilil Isracl in inielligendum, quia exeuntibus ex tiobis hrerelicis
Assyrios. Haecdecima fuil scissura. Nam in Hiero- qui non erant ex nobis, quoiquot in ecclesiastica
boam prima, in Baasa sccunda, in Zarobri leriia, in pace manemus, rccte tribus una dicimur, qtiia per
Amri quarta, in Jehu quinta, in Sellum sexta, in schismala non dividimur.
- CAPUT VI.
Manahem septima, in Phacee filio Roraolire oclava, (
in Osee nona, in rege Assyriorum qui divisos a Qtiod excogttalio vitulotum mystice sit adinventio
Deo et David rege suo divisil etiam loco transferendo omnis hwreticoruin,qnotum consottium quantum
sitvilanclum, illud indical, quod virum Dei, quia
in Assyrios, recte compulatur decima. Bene igiltir panem ibi deceplus comedebal, leo invenil el Oc-
propheticus, dum regni unius divisionem in duo cidil.
regna prsecidit, pro signo tanieii divisionis, decera (III REG. CAP.XII). « Et excogitato Hieroboam
scissuras Hieroboam Iradidit, quia regnum suum consilio fecit duos vilulos aureos, et dixit populo :
decies dividendum proevidit, et ita fore desolandum. Nolite ultra ascendere in JeruSalem. Ecee dii
CAPUT V. tui Israel, qui le eduxerunt de lerra ^Egypti, »
etc. < Excogitalo , inqiiit, consilio : >0 cogilalio-
Quod exemplitm hmreticorum sit, qui scindunt se a
domo David, ab Ecclesia Christi, et quod recte nem sine inlelleclu , et consilium sine pruden-
diclum sil: < Porro una iribus remanebit Salomo- lia. Nunquid sic cogilando, et sic sibi consulendo
ni, i etc, cutn duw possint dici, Juda el Benjamin. regnare poterat slabilius quam ponendo spem
Exemplum hoc hoereticorum est. Taliler et ab suam in Domino? Poluit quidem devocare popu-
Eeclesia scissi, et adversum seipsos divisi sunt, et lum, ne ascenderet ad sacrificandum iri domura
sic regnum eorum desolalum est, et domus supra 1)463 r_ Domini, sed non quem sperabat ex hac
domum cecidit. Trihus Juda quod inlerpretatur pessima radice, fruclum recipere potuil regni diu-
confessio, et civitas David, calholica Ecclesia est, turni, viginti duobus annis regnavit. Irao servivit
veram tenens confessionem unicoe fidei, a qua illi vitulis aureis, servus peccali, et regno simul ei vila
per scissuras exierunt, quemadmodum dicit: < Ex privatus est, filioque suo Nadab pcenam peccati,
nobis exierunt, sed non eraiit ex nobis (1 Joan. n).i quod lhesaurizaverat, hseredilariam reliquit. Nam
Ilujus videlicei eatholicre Ecclesise, frater est Do- insidialus esl ei Baasa de domo Issachar, et percus-
niinus Jesus Chrislus, qui incarnalus loquilur : sit eum, sicque deletus est Hieroboarii juxta pro-
i Vnlnerasti cor meum, amica mea, soror sponsa phelre jara dicli
responsuin, durumque nunlittm,
(Canl. iv). > Iiem : < Hortus conclusus, soror mea < sicut mundari solelfimus usque adpurura (/// Reg.
sponsa (ibid.), > fraler iste hic per hunc prophelam xiv). > Huic siroile fuil hsereticorum omne consi-
rccte figuralur. Ahias quippe frater meus interpre- lium. Nam et illi, ne ascenderet populus in Hieru-
latur. Antequam exissent ex nohis hserelici, unum salem ad sacrificandum Domino, fecerunt vitulos
eranl nobiscum pallium hujus fralris noslri, per aureos. Quid enim serrao hserelicus, nitidus et accu-
concordiam ejusdem religionis, per conspnantiam rale compositus, nisi aureus vimlus ? Aureus nam-
 f_55> RCPERTI ABBATIS TULTIENSiS- fiiO
qne viliilus foris csl spcciosus, intus vacuus esl, A Medice,. cura leipsum, qnanla audivinitis facla iii
ei sine sensu. Sic omne dogma lirereiicoruiii foris Capliarnaum,.fac et liic in palria tua (Lttc. iv).>Con-
ad deiroilcendum aures, sermonis habet nilorem, linuo suhjuiixil: t Amen dico vobis, quia nemo
intus nullam habet virtutem. Adorant igilur vitulos propbeta accepins est in patria sua. ln verilale dico
aureos, qulcunque propter serraonis venustatem, vobis, inullse viduse erant in diebns Helire in Israel,
vanos eta viiiule vacuos sectanlur hrerelicos. « Et qnando clausttm estcceluro annis Iribits et mensibus
ascendit Hieroboara super altare ut adolerei inceii- sex, cum facla essel faroes magna iit omnem ter-
sura. > Non dieium est, aceessit ad al'are sive asceii- rain, etad n.ullam illarum misstis est Helias, nisi in
dil ad altare,seddictumesl,« asceixiitsiiperaltare.» Sarepblam Sydonire ad roulierero viduam (ibid.).t
Juxia sensum jam diclum, hoc eleganter et proprie Profecto, baecdicens, illud inlelligi voluit quod ipse in
dicluni. Haerelici namque super aliaria sua ascen- palria sua non foret acceptus, el quemadmodum
durit, quia non Dei, sed suam gloriam quoerunt, quia Helias ad viduam Sarephianam tratismigravrt, re*
seroelipsos prredicant, non Dominum Jesuin Chri- licla siccitale in Israel, sic ipse ad Ecclesiam de
s.lum. Eorunj quam Vilandum sit consorlium, sub- gentibus lransituriis esset, relicta fame verbi Dei
jeclum slatim indicat exemplum. Virura Dei qui in Israel. Idcirco sic. lerribililer proemisit, dicens :
. venerat de Juda in sermone Domini, Hieroboain ** < In verilale dico vobis, > qure videlicet dictio ma-
stante super altare, el exclamaverat conira aliare, gnam sonat comminationein jrsejniminentis. Mystiee
leo invenil in via, et occidit. Sic enim illi m.antla- igitur Helias quod interprelatur Deus Domintis, ipse
lum fnerat in sermone Domini prrecipientis : < Ne csl Dei Filius cceli et terrse, Deus et Dominus. Acbab
comedas panem, neque bibas aquam, nec reveriaris qtiod iiiterpretaiur fraler pairis pnpulus Jiidaicus
per viam qua venlsti ( /// Reg. xiu). > Fefellil est, persecutor et occisor ejusdero Dei, el Doroinus,
aiiiem eum pseudopropbeta, et reduxit seeinn, fraler, inquaro, patris, id esl, cohseres diaboli pa-
comedilque panera in doino ejus, et bibit aquam. tris sui, quod comprobat iste Helias, iste Deuset
Occidil ergo eum, ut prsedictum esl, Ieo in via. Doroinus cum dicit: < Vos ex patre diabolo eslis
lgitur consortium hoerelicorum qui vitulos mendacii (Joan. vni). > Jezabel, quod interpreiatur fluxus
fabricaverunl, docemur vitare, el ctun ejusroodi nec sanguinis, Synagoga ejusdein populi est, qure ex quo
cibnra sutnere, ne inveniai nos leo in via, ne veniat sic locula est: < Sanguis ejus super nos el super
snper nos siinilis hreretieorum vindicia. Interea (ilios noslros (Maiih. xxvn), > nunc usque sanguine
noiandum est quod hic prophela, decepius in semet- fluere non desinit. Cnjus sub specie in Apocalypsi
ipso, poenam recepii; Hieroboara aulem ipse qui- _ dicitur adversus Judaicam et omnem sectam evan-
dem dprmivit cum palribus suis, filius autem ejus gelicse fidei contrariam : < Sedhabeo adversus le
hostili gladio percussus iiileriil. Naro qui per iropru- pauca, quia permiltis mulierem Jezabel, quoe se
deniiam forte deceptus hrereiicis communicaTit, dicil propheten, docere et seducere servos meos,
quasi in semelipso puuiiur, dum temporali prre- foruicari el manducare de idolothylis (Apoc. n), »
seolialiler pcena mulctatur, qui autem hreresim.per elc. Quid taudem esl, quod Helias ccelum clanditr
.naiiliam struxil quasi in filio sententiam recipit, ne pluat, el recedil, nisi quia Cbristtis ora aposto-
diim itv aninta posl hanc vilam mortem sempiiernam lorutn clausil Synagogse peccairici, et poptilo , qu'
incurrit. iltiim rejecit, et relicta illis siccilale, el fame au-
CAPUT VII. diendi sive intelligendi Verbum Dei, recessit. « Re-
Dominus, et abscondere, corvisque
De-Hetia, cujus typum gesserit in eo quod siccilatem cede, inqtiil,
indttxit propler Achab el Jezabel, el quod pavetunt prrecepi ul pascant le. > Abscondilum a Judreis Deum
eum cotvi, et quod ad viduam Satephtanam inissus Domiiuim, quem invenire non possunl, qttia vela-
sit. men malitire posilum est super cor eorum (II Cor. iu),
(III REG. CAP.XVII.) Post hrec impietas crevit in corvi in primis paverunl, quia peccatores htimili
lsrael, cum super vilulos Hieroboam additus est D conscienlia corvorunv nigredinem imitantcs, cimi
Baal. Nani Achab filiusAmri duxil uxorem Jezabel fide et charitale, primi illum recepertini. Quod proe-
filiam Methabaal regis Sydoniorum, et abiit, el ser- videns ipse quodam loco Scribis el Pharisreis dixit:
vivit Baal, et adoravit eum. Tunc surrexit Helias < Amen dico vobis, quia publicani et mereirices
prophela, de habilaloribus Galaad, et verbo Domini prsecedent vos in regnuni-Dei (ilatth. xxi). > Corvi
coniinuil ccelum, ut non plueret super terram annos istiprimum in lorrenle Heliam paverunt, quia publi-
tres, et menses sex. < Vivil Dominus Deus Israel, cani et peecalores primum in Judrea Cbtistum cl
inqiiil, in cnjus couspeclu sto, si erit annis his ros apostolos ejus receperuni. « Posi dies aiitem sicca-
ct pluvia, nisi juxla oris raei verba. El factus est tus est torrens. > Quia videlicel iu brevi sic fiJeles,
sermo Domini ad eum riicens: Surge, et vade iu qui eranl ex Judoeis, rapinam bonorum stiorum per-
Sarephtam Sydonioruro, el tiianebis ibi : Prrecepi pessi sunt (Hebt. x), a conlribulibns suis, ut oraiii-
eniin ibi roulieri viduae, ut pascal le, > etc. Evan- bus deficieniibus ipsi egerenl. « Non enim pltierat
gelica lucerna kceiii nobis spiriiualis intelligenlire, supcr terram. > lmo terra illa salutarem veritatis
Itoc loco demonsirat. Ctini enim praemisissel Domi- non suscipiebat pluviam. « Faclus estigilnr sermo
nus ; t Ulique dicctis inibi hanc siuiililudinem : Doniiiii ad Heliaui, diceus : Surge et vadci-n Sa-
__.I DE TRINIFATE ET OPfciRiBUS EJUS LIBRI XLH. — 1N REG. LIB. V. 1242:
rephlam Sydonioruni, » eic. Sarepbla oppidulum A vivclinrcieiiiuro (i'ii(/.).Vei'uinlaivienut limerenondt;-
eral Sydoniorum, in via publica situn). Porro Sydon beas, ut inerilospem habeas, ut in relernuin vivas, de
iiu.lHis venatio inierpreiasur. El qutd erarous «os jpsa farinula,de ipsa fidetiia, deipsa-lradilione evan-
geiues, nisi venaiio iiuitilis, venatio diaboli? Igiltir tielica, «inihi pritnum facstibciiierieitimpaiietit par-
i vade, tnquiij in Sarepluaro Sydonionim, >id est vuiuin. > Ilumiiia in jejunio artimam litaiii, et offer
vade ad genles, evangeliza per pitblicum, prrcdica digiuii)) saciificium poenitentire, et tunc deratun ttibi,
per iriuiiduin universuro. t Ibi manebis, prseeepi etiilio luo facies,» id esl, digiie offeres, digne perci-
eiiim ibi nuilieri vidtiae, ut pascai le. »—« Pirecepi,» pies. « Hrec aulem dicit Doroinus Dens Israel: Hydria
prrccepitiin posui quod non pra.erihit, praeveui, per faririoe, ncclecytbusolei immiiiuelur, usqiieaddiemiu
pra-dosiinaiioiiem gralise,» miilierem viduam,» id esl, quaMaiurus csl Domimis pluviam superfaciem terroe.>
genlilliiiieni quondaro _J€4 a diabolo viro iniquo — « Non deficiet, > ait, sed viias cflecium habebii,
niale nupiara, nuric auiero illo foras ejecto viduain, « usqne(|UOdel pluviam snper faciem leriae, > tisque;
« ut pascai le,» ut^credatin te. t Ibi maiiebis, > cum qno veniat pleniludo refeclionis oelernre. Ubi dicit
illa eris nsque ad coiisiimmaiioneiii sreculi. < Surre- hrec Doiiiiniis Deus Israel? ln Evangelio suo, iii
xil, et abiii iri Sarephlam. > Surrexil, iiiqtiam, et Apostolo suo : t Quoliescunque enim paijeni hunc
abiil ClirisluS, diceiilibiis aposlolis, in quibus ipSe " jnandiicabilis, el calicem bibelis, ait Aposlolus, mor-
ioquebatirr :« Vobis quidem prirouro oportebat loqui tem Doroini aiuuinliabiiisdonec veniat (/ Cor. u). >
verbuin Dei, sed quoniam repulisiisilltul, et imlignos. CAPUT VIII.
vos judicaslis seternre vilae, ecce converlimur ad De
filio mulietis matrisfainilias quem suscitavit lle-
gcnies (Acl. sm). > — t Cumque venisset ad por- lias, qui dicilut fuisse Jonas, el quid myslice dest-
las civilalis, apparuit ei inulier vidua, colligens gnel mots ejus.
iigna. > Ad porlam civilalis nunc Christus venit, t Faciuni est autein post verba hrec, segrotavit
nuando prirauro genliliias audilu palulo verbmn Dei filius mulieris mairisfarailias, el erat langnor for-
suscepil. Tunc npparuil iimlier vidua, lunc citoL tissiiniis, ila ut non reroaiieret in eo halilus. Dixit
crederrs se oblulii, et ante faciem vocaniis aslitit ergo ad Heliam : Quid mihi el tibi, virDei? > elc.
Ecclesia. « Non, iroiuit, habeo panem njsi qitanliimi Jliijus mulieris viduae filium, qiiem Helias suscilavil,
pngillus polest capere furiure in hydiia, et paululumi Hebrrei Jonani sanctum esse affirmant, qui.et in ex-
olei iu lccylbo. En colligo duo ligna, ut ingrediar ordio sui voluminis dicilur filitis Amatlii. Ob haitc
et faciaro illud mibi et filio iueo, ul comedamus et eliam rausam ipsum puerum vocalum esse aiuut
moriamur, » Magure sibi paupertatis vera callioliea ,,.-, filium Amalhi, quia roaler aii : < Nunc cognovi
Ecciesia conscia esi. Non snperbil, non exiolliiiir, quia vir Dei es lu, el verbum Domini iii ore luo
non sibi dives aut sufilciens videiur, quandiu vidua verum est. > Amatbi enira in lingua nostra, verita-
est, qiiamliu pcregrinatur. Quidquid iiiteriui de lem sonat. Ex eo quod veruro Helias loculns esl,
verbo Dei, de scienlia Dei consequitur, paruin esl, ille qui suscitalus est filius esse dicilur veritalis_
velut laniiiin farinoe quanluro pugillus capere potest. Et pulclire de verilaie coltiniba nascilnr. Jonas
Qtiidquid unctiouis habet a Spirilu sanclo, qtiasii enim columba iiiterpretalur. Mystice atilein hic
partiro olei in lecylho est. Quod enim nunc per iilem iiilelligimus per viduoefilium , quod iu Evange.
speculiiin in seniginate videmus (/ Cor. xiu), qtian- lio per Marilireet Marire fralrem Lazarum (Joan. xi),
lnni est ad comparaiionein perfeciionis, quaro ex- Elenim lam per hujus quam per illariim domum,.
speclamiis? Igiuir iion nisi paruro farina?, non nisii Ecclcsia rccle flguratur. Nametin hac Helias, quod
panun olei babeo, inqnii. < En colligo dtio digna, > inlerpreiautr Deus Dominus, utcunque susienlabalur,
cn mcain consolor iuopiam ampleclens crucis ligna,, el i'.; iiia Deo Doniiiio Jesu Cluisio temporaliler
« utfaciam mihi et lilio meo, > ul de roodico quodI minisiiabaliir. Igitur et hic vidure Dliiis, et illic-
habeo sermonem botium conficiaro audiiori, ntiiic» Lazarus, peccalorem significat Ecclesi* filium, qi|i
piiroinn ad fidero itiilialo, < ut comedamus el ino-• D LJposl acceplain fidera in aniroa niortuus est, dignunv
lianiur, > noc eniin nos jain conipreliendisse arhi- niorle adiniiiendo peccaturo. Hoc tainen inlerest
iramur. Operamur cibttm qui non perit (Joan. vi),, quod bic in doino suscilatur, ille qnatriduanus de-
operamur quantiiin possunius panein vilrc (ibid.) ini sepulcro revocalur (ibid.). Quapropler hic et recenli
santto aliari dtiobtis lignis. excoctum, cruce et pas-. casu peccalorem, et ille significat mala consuelu-
sione Chrisli signaium accipimus, et damus < utt dine fctentein. Dicil iiaque mulier vidua, dicit Do-
coinedamiis- et inoriaroiir. > Coiifiieinur enim quiai roiiio Deo maler Ecclesia : < Qiiid roihi et libi, vir
uidigiii hoc facinius, el idcircu dignura esl ut mo- Dei ? > Quid inecuro judicio coniendit vir aut honio
riainiir, si absque misericordia judicemur. < Nolii (Jer. u), ideroqiie Deuset homo Filii Dei ? « lngres-
liiuere, inqiiil, sed vade, et fac sicut dixisti. Yeruin-i- sus es ad nie, ut reroeroorentur iniquiuiles ineie, ut
liimeii mihi priroum fac de ipsa fmiiiula siibcineii- interficeres filium meum ? > Nempe tanio pieiatis
citiiii paiieni parvultun, et affer ad me. Tibi aulemii affcclu mater Ecclesia pro filio suo peccatore juste
et fiiio.iuo facies poslea. >— «Noli timere, sed vade»» concilatur, ut quod unus de suis peccando moritur,-
habeus spein viia»,,«et fac sicul dixisti,» credens huicc suis imptiiet inii|uilalibus. Hac pielate fortis, sic
proiiiissioni, quia < qui iniuiJticurcril cx bcc pane,, oiat ut arguat, sic arguil ut orct ct vincat. Ait
4__3 RUPERTI ACBATIS TUITIENSIS ._U
eilim Helias : t Ra uiihi lilium lutim.t Ait, inquaro, A etira populo htiic. Et cadent in orc gladii, et cap-
Doininus Deus: Da mihi peccatorero luum. Da roihi, tivi duceiititr in omnes gentes(i(iid.). t Profeelo tunc
age, hortare, ut per humilem confessionem prre- Helias, id est Deus Dominus, iraluscontra sacerdotcs
sensadsiu Ilrec ait : < Tollensque eura posuit super Raal venit, quando nulu ejusdem Dei Domiui Ro-
lccturo siium. > Lecius Hclioe, leclus Dei Domini, manus exercilus Jerusalera civitalem circumdedit.
sanclum est allare, mundtisque et religiosus conven- Denique quod nullus fldelis ambigit, Anna et Cai-
tus sancioe Ecclesirc. Hlic expandit se, alque meii- pbas, caelerique Sacerdoles.universi seiiiores, omncs
itir super puerum tribus vicibus, condescendil enim Se.ribreel Pharisrei, qui contra Doininum clama-
peccatori poanileiili, recepla confessione et salis- verunl, sacerdotes Baal exsiiteriinl, iino sacerdotes
faciione, per quani Palris, el Filii, elSpirilus sancti Barabbae latronis fuerunt. Pro Barabba conlende-
fides, quae inoriua fuer-af, reviviscit, et reformalur, runt, pro lalrone in cerlamine conslilerunt. t Per-
el vera est reforinatio, et vera esl deroonslratio siiascrunt popiilo ut Barabbam sibi dimilii pelerenl,
dicentis : « En vivil filius tuus. > Jesum vero perdereut (Mallh. xxvu). > Ibi claoia-
'
GAPUT IX. bant voce magna, dicendo : <Tolle, tolle, crucifige,
Qttid revetsio Heliw oslendentis se Achab mystice crucilige (Joan. xix), > et incidebanl se jtixia ritum
signihcet, et quid prophetw Baal clamanles, seque 3j] siium culiris el lanceolis donec nerfuntlerenlur san-
cruenlando concidenles, quid ignis invocanle Ilelia Ju.ia rituni suuin, inquaro, semper enim illis
cadens de cmlo super holocauslttm, el quid quod giiine.
data est pittvia, el quod lietias prwcinclus lumbis raoris fuit, cruenlare et cruentari, el nunc aroplius
. currebal ante Aehab. sanguine perfusi suht, dicendo : « Sanguis ejus su-
(III REG. CAP.XVIII.) « Posl dies muliosfaclum est per nos el super filioS nostros (Matlh. xxvu). > Sed
Verbum Domini ad Ileliam in anno lerlio, dicens ; ecce sacerdolibtis illis proeennte sacrilicio Barabbre
Vade et osiende le Achab, ut dem pluviam super sui, Deus Paler iioslrtiro Ileliatn, nosiruro Deum et
faciem lerrse, > elc. Ad hoc ire, ad boc missus est Domiiiuiii, per igneni exaudivit, per illum enim Spi-
se osiendere, ul darelur pluvia super faciem 465 ritiun sanclum nobis dedil. Quomodo? « Currebant,
terroe. Et hoc factum esl. < Rursum oravit, el ecce inqiiil, aquse circa allare, el fossa aquseduclus repleta
coeli conlenebiali suril, el nubes et venlus factus est, > etc. Neinpe lancea militis lattis crucifixi Do-
esl et pluvia grandis. > Ila futurum est, ut siccilas iiiiiii palefacieiile, cucurrit aqua ctim sanguine
et fames audieroli verbum Dei, qure in Israel conti- (Joan. xxix). Cecidil autem ignis de ccelo, ignis,
git, venieniibus et praedicanlibus Enocb et Delia inquara, de quo idem : t lgiiem, inquii, veni mit-
coliverlalur iii omiiem pleiiiludinein diebtis novis- tere in lerraro, et quid volo, nisi ut accendatur? >
siriiis. Sed quid hoc sibi vult, quod inieriin velul C * (Luc. xn.) llle ignis staliin posl holocauslum ceci-
iratus acuurrit Helias, quod non commoniioriis dil, super apostolos videlicei, quartdo apparueruut
ulitiir verbis, sed cum judicio agit, et quasi jnrgio illis disperiitse linguse tariquam ignis (Act. iv), etc.
fontendit? « Vade, inquit, Helia;; ad Abdiam, el dic Sane Abdias cui occurril Helias, et dixit: < Vadeel
Domino Deo luo : Adest Heiias. > Ac deinceps : die domino luo : Adest Helias, > ipse est qtii it_
4 Venilque Acliab in occursuiri Ilelioe, et curo vi- ordiiie prophelarum qiiarlus habetur. Abdias auiein
tlissel euro, ail : Turie es ille qui conturbas Israel? servtis Dotnini iiiterpretatur. Et recte hoc noraine
El ille alt : Non ego lurbavi lsrael, sed lu et vocalur; fecit eiiiin quemadmodum servus Domini.
domus patris lui, quia dcreliquistis mandala Do- < Servus autem luus, inquil, limel Dominum ab
iiiini, et secuti estis Baalim. Verumlairien nunc infanlia sua. Nunquid non iiidicatiim est libi do-
iniile, el congrega ad irieuniversum Israel in monte mino m.eo quid feceriro, cum inlerficerel Jezabel
Cartneli, et prophelas Baal, quadringcntos quin- propbelas Doinini, quod abscondeiini ex eis cciiluin
quaginta, propbetasque lucorum qiiadringerrlos qui viros, quinquageiios et qiiinqiiagenos, cl paverint
comedunl de mensa Jezabel. > lta facliun est. Vene- eos pane et aqua. > ldcirco quia ccnluro propheias
runl, habitoque certamine superior apparuil Dotni- . salvaverat, accepit gratiaro propheiulem, et de duce
nus, exaudierido per igncro. < Dixiique omuis po- exercitus, factus est dux Ecclesire. Tunc in Samaria
pultis : Domiims ipse est Deus, Doininus ipse est parvum, gregero paverat, nunc in tolo orbe Chrisli
Deus. > Prolinus sequilur : t Dixiique Helias ad pascit Ecciesias. Quod tandem data pluvia sequiliir :
eos : Appreheiidile prophelas Baal, et ne unus qui- < Et inanus Domini facia est super Heliam, accin-
dem eflugiat ex eis. Qnos cura apprebeiidisseni, ctisque lumbis, currebat ante Achab, > illius lem-
dnxit eos Ilelias ad torrentem Cyson, el interfecit ; poris fuit signuin qtio venlurus est ciirrens aute
eos ibi. > Quid boc, inquain, sibi vult, qtiod daluro i illiiro populum, ul couvertat t corda palrutn ad
Doinino pluviam super faciem lerrre, prius Helias; filios, el cor filiorum ad palres eorum (Maith. iv;
lanla zeli arinalura acredil induitis? IHud nempe, Lttc. i). > Juxla hisioricaro superficiem hic nos
quod in Evoingelio suo verus Hdias, verus Deusi exemplo suo docel in oraiione habere perseveran-
Dominiis praertuniiando dicil: « Cum aulem vide- tiam. Cum enim dixissel puero : « Ascende el pro-
ritis circumdari ab exercitu Jerusalem, tunc scitotes splce contra mare, > et ille contemplalus respon-
quia appropiiiqtiavil desoiaiio ejus (Luc- xxi). >Ac: dissel: t Non esl quidquam, > ipse ut eral promis
Jeinceps : t Erit enm prcssura magni super lerraroi in lcrratn pcrsevcrans posiia facie inler genua,
 1-245 DE TRINITATE E'f 0PERI3US EJUS LIBRI XLIf. - IN REG. LIB. V. .246
< revertere, ait seplem vicibus. ln sepiima aulemi A ^ perum.idcstconfiigilad sanctum etvivificum crucis
vice, ecf-e nubecula parva quasi vestigium hominis, Dominicre lignum. Gurrit ad baptismuro, poscit Do-
ascendebat de mari. > Proinde Jacobus aposlolus; minicre passioiiis sacramentum. Iliic airibil roorlciii,
cum dixisset : < Cohfiteroini alterulrum peccalai rlHc fesiitrai commori Cbrislo, ne ab Jezabel occi-
Veslra, el orate pro inviceinul salvemini (Jac. v), > cfatur, complanlari simHitudini mortis Cbrisli, ne
hoc exenipluni proponeus, < Helias bomo crat siini- in selerna niorte delineatiir. Projicit ergo se in uinbra
lis nobis, passihilis (ibid.), > etc., ita conelusit: jiiiiiperi, et obdormiscii, id esl subjicit se cruci
< Mullumenira valeldeprecatio jusli assidua (ibid.).j Chrisii, el coramoritur illi. t Omnes, inqnit Aposto-
CAPCT X. ltis, quicunque baptizati sumus in Christo Jesu, iri
inorle ipsius baptizati sumus (Rom. vt). > Inde sur-
De fuga ejus, qna mori tiinens mori oplavii, et cuhts
rei typus sil ipse veljuniperus, illeque cibus, cujus gcns inviialur ab angelo Doniini ad prandium, id
in foriiludine loljejunavil diebtts. est percipit a sacerdote Dominici eorporis et san-
(III REG. CAP. XIX.) « Misilque Jczabel nunlium guinis sacramenlum. lllud comedilel bibil, et tainen
ad Heliam dicens : Hrec mihi facianl dii, et bsec rursus obdormiscil. Quamvis enim Cbristo commor-
adtlant, nisi bac hora cras posuero animam luam luus, morlem oeiernam evaserif Chrisiianus, tein-
sicul animam unius ex illis. Timuit ergo Helias, et B ' porali lamen morle corporis est moriturus. Sed
siu.geiis abiil quocunque ciim ferebat volunlas. > rursus angelus Domini revertilur, eumqne ilerato
Paulo aole sic fortis Helias ut cceluin clausuro con- inviiat ad manducanduin et bibendum. Surgil enini
lineret, tolque prophelis Baal interfeclis, cceliim omnis qui dormit, venienie Christo in jussu, el iu
rursiis aperiret, nunc autem sic infirnius ul fugiat voce archangeli, in tnba Dei (/ Thess. iv), ei man-
propler minas mulieris Jezabel lurbalus, et prse ducabit deinceps seroel lantum, et semper paiiein
pavore nesciens quo iret, palam quoque suo fecil veruin, paneia angelorum, facie ad faciem videndo
exemplo, quia uullus homo de seipso forlis est. Non Deiim. t In fortiludine iilius cibi ambulabil ad mon-
taincn ejusmodi infirmilas jure reprehendiiur. Nam tem Dei quadraginla diebuS et quadfaginia nocii-
ct in Evangelio per conccssioneni loquilur Doininus : bus, i id esl, perseverabit in corelernilale Dei
« Si vos perseculi fuerinl in una civitale, fugile in cuticlis diebus, imo sine iine cura angelicis spiri-
aliam(-fafi7i. x).> Sedquid esl quodmorteni fugicns tibus.
oplal niori? Sequilur enim : t Cumque venissei el CAPUT XI.
sedefet subter unam juniperum, peiivit anirore surc De inlerpellalione ejus adverstts Israel, ei divino ad
ul morerelur. Et ail: Suflicit mihi, Domine, to.lle -. eum responso, el quid in spirilu grandi et: forli
el conlerenle petras, quid in
auimam meam, > etc. Suflicit mihi dixit, diu nara- C subverlenle monles,
comiiioiioiie,qttid in igne, quid in sibilo attrw le-
que vixerat. Siquidera ipse erat Phinees, filius nuis sil.
Eleazari, ul perhibenl Uebroei. Quod verisimile vide- t Ctimque venissci illuc, mansit in spelunca. Et
retur, nisi quod Phinees de tribu Levi exsiiiii, et ecce serino Domini ad euin. Dixilqiie ilti : Quid hic
Helias de hahiialoribu» Galaad fuisse perhibctur, agis, Helias? At ilie respondit : Zclo zelaius suin
ul snpralegitur; Galaad namque civitas a monle pro Doinino Deo exerciiuum, quia dereliqueiuni
Ga.aadiiiquo condita csl soiiita vocabulum, quara pacltim Domini fihi Israel. Allaria lua destruxeiiiiii,
ct coepii de Amorrreorum manu, Galaad filius Ma- el prophelas tuos occiderunt gladio, et reliclus suni
chir filii Manasse. Ntillam quippe de Manasse posse- ego solus, > elc. Cujus rei fuerit haec similitudo vtT
«lerunt civiialem filii Aaron, de cujus filio Eleazaro sigiium, Aposlolusaperil, ex hoc loco sumens lcsli-
orlus esl Phinees. Sed de tribubus Juda et Simeon, iiioniIIni: < An nescitis in Helia quiddicit Scriplurn,
liBenjamin civitales quatuordecim. Sed ad propo- quemadmodum inlerpellal Dominumadversus lsrael?
situm redeamus. QuiJ est quod sic mori tiroel, ut Doniine, propbetas tuos occideriuit, altaria tua
nioiiem oplel? Nihilominus et quod sequitur, qure- destriixeruui, el egb relictus snm solus, et quoeruiii
silii ilignum esl. « Projecitque se, inquit Scriplura, D J) aniniain mcam. Scd quid dicil illi responsum divr-
el obdorroivii in utiibra juniperi , > etc. Seuiel num?Reliqui mihi seplem millia virorum, qui noi»
obdorniivii, el deinde surgens comedit et bibil, ite- curvaverunt genua anle Baal. Sic ergo et in boc
rum dormivil, surgensque denno, coraedil 466 ct lenipore reliquirc Sccundumelcciionem gratire salv;e
bibii. « El arabulavil iu foiiitudine cibi illius qua- faclse sunl(Rom. xi). > Ergo,sicut supra dixiinus, in
dragiuta diebus et qiiadraginla noclibus usque ad illis qtii ctirvavcrurilgenua anle Baal, roystice Jiidiet,
inoniem Dei Horeb. > Nunquid casu hrec gesla sunt? qtii Barabbam sibi etegerunl, inlelligendi sunt. Nain
Non ulique, sed niysleriis propheticis plena siinl. septem railiia viroruni, qui ante Baal genua ;ion
Ilelias qui supra in spiritu forliludinis agcndo, Dei curvaverunt, seipsuiri vult Apostolus inlelligi, el
el Domini secunilum iioroen suum typum gerebal, creleros, qui ex Judais credidenini. Qnid porro
ipsc hoc loco in infirmitale sua generis hiiniani inlendcns sic clamai, sic adversuin Israel inlerpcl-
fiyttram gestat. Ibi capitis, hic iiiembrorum inysle- lat, se solum reinansisse exisiimans, qui iion cur-
riuni cst, Jezabel, qui niorlem lielire iiilental, raors vasset genua anle Baal? Ncmpe illius adventum sus-
seterna esl, quse per pcccalum in hunc munduin piral, per quem reformandum in iiitegrum Dei cul-
iutroierat. Hanc qukunque fugil, sedel subter juni- lum, lanquam prophcta noverat. Messiam quippe,
 tm RUPEHTl ABB.VTISTUITIENSIS 1248
id est, Christum jam advenire oplabat, jani cunctis A . Ilelias, ut deleretur iniquitas per Clirisli advenluin,
peieuntibus iii iiialum declinantibus lempus esse ul et adduceretur justitia seropiterna , qui nunc abun-
ille veniiet, niajori cprdis, quam labiorum voce cla- daiile iiijqiiilal.e se solum reliclum esse pulabat.
hvabat. Ad hoc respondens-Dominiis : t Egredcrc, 467 CAPUT xij.
inquit, et sla in monio coram Domiuo. El ecce Juxla anagogcn quidille spiriltis,qiiid commolioillq,
Dotniiuis Iransit, el spirilus grandis et foiiis, sub- qitid ille ignis, quid ille sibitus , quid ipse llelias
veiiens raontes, el conlerens peiras anle Doiiiinuni. significet, operiens pallio vulltim suuiii.
JNonin- Spirilu Doininus. El posi. spirilnm coinino- Juxia anagogetr, Spirilus anle Doininum eveiiil
tio. Non in coJiimotione Doniiuus. Et post comino- montes et petras coutcril, qnia pavor, qui ex ad-
iioiicm ignis. Non iu igne Dotiiiiras. Et post igneiu ventu ejus irrtiii, el iillitudinein cordis noslri de-
sibilus aurrc lcniiis, el ibi Doiuiniis. > In spirilu jicitel dirritienrliqiiefacil. Sed spirilu commotionis
graiuli et foiii subveiieule niontes, el conlercnte el igni non inesse Dmniiius diciiur, esse vero iu
pctras, liituram caplivitalera significat decein tri- sibilo aurre lenuis non negaiur, quia niroirum roetis
biuim Israel, quoe facfa esi a Salniaiiasar rcgeAs.sy- ciira in coriteinplaiionis sublimilale suspenditui 1,
rioiiiro regnante Osee (IV Reg. xvu). < Non. in quidqnid perfeeie cpnspicere prrevalel, Deus iion esi.
spiritu, > inquil, Doinjinis, id est, nonduiu finis, JJ Cum vero sublile aliquid conspicit, hoc esi, quod
jioiidum veniet Messias, Doiniiius qui exspecialnr, ile incomprehensibili subslantia relernitaiis audit.
In commolione transroigraiionein piiinain designal Quasi enim sibilum aurre lenuis percipirous, cum
tribus Juda, qua. u-adenilus ernl Joacliim, rex Jnda, saporem iiicirciunscriplre verilatis conteniplalione
in Babylonero cuin quadiaginla miliibus, iieiiiine subila stibtiliter degusiamiis. Tunc ergo veruraest,
reliclo exceptis paupcribus. < Non, iiiquit, in coro- quod de Deo cognosciinus, curo plene nos aliquid
luoiioiie Dominus, » id est uondiiiii fiuis, nondnro de illo cognoscere non posse senlimus. Unde bene
venlet Doroinus. In igne secundam capiivitatcm Juda subdiiur; < Quoil cuin audissel Helias, operuit
et Jerusalem vult intelligi, qnando rebellaiile Sede- Vullum suuni pal!io,et ingressus, stetil in ostio
chia, ileiiiin venil rex Babylonis, et succcndii Na- speluneoe, > etc. Post aurae tenuis sibilum, vultuni
buzardan princeps exerciius douiuro Doroini cl suiiii) operuit propbeta ; quia in ipsa subtilissiraa
domiiro rcgis, oiiinemque doniiun coiubussit igni, contemplaiionc verilalis, quanla ignorantia homo
et muros Jerusalem in circuiiu destruxil (IV Reg. legaiur agnoscit. Vullui nainquepalliuin superducere
xxv). < No», iiiquil, in igne Doroinus, » id est, non- est, ne niens altiora qurerere audeat, hanc ex con-
duin teroplo exuslo, et civitale destrucia leinpus erit sideratione proprire infirraitaiis velare, ul nequaquam
Doininici adveutus. < Et post ignem sibilus aurae 'C inielligentioe oculos ullra se praecipitanter aperiat,
teniiis, et ibi Doiniiiiis. > Sibilus atirre lenuis, occul- sed ad hoc quod apprehendere nori valel, reveren-
lus el sccretus fuit advonlus Doniini, qnem quasi ler claudal.
de aura lenui, id est de Spiritu sancto Maria Virgo CAPUT XIII.
concepil, Fueriint auiem a prrcdiclo lurbine usque Quomodo adel imperium Domini Helias Heliswum pro^
ad conunolioiieiii, id est, a eaptivitate decero lii- phetam, Heliswtis Jehu regem unxerit super /s-
rael, el qttod conlra decretum Dotnini egerit Achak
huuiii, usque ad primaro transmigraiionem filiormn reservando Benadab, adeo quod dicerel Dominus :
Israel, anni circiter ceniuro viginii sepiein, qui < Erit anima tua pro aiiima ejus, > etc.
suppuianiiir boc modo. Aiino sexlo Ezeehire trans- « Et ail Dominus ad eum : Yade et revertere in
tulil rex Assyiioruni Israel in Assyrios. Ipse autein vi3in tuain per deserium in Damascura. Cumque
Ezecbias viginti novem annis regnavil in Jcrusa- perveneris illuc, unges Azahel regem super Syriaro,
lem. Ergo regni ejtts residni eranl anrii vigimi qua- et Jehu filium Namsi unges regero super Israel. He-
luor. Qui conjuncli cum quinquaginta quiiique annis lisreuin autera Filiura Saphatb, qui esl de Abelroaula
lilii ejtis Manasse, ac duobus liliis ejus Amnion, alqne unges propbeiam pro le. El erit qiiicunqtie ftigerit
iriginia et uno Josise, ac deinde niidccini Eliachim, j. gladium Azabel, iiilerficiel euro Jehu, et qui fuge-
qui diclus esl Joachim, landcinqiie iribus filii cjtis ril gladium Jebtt, occidel eum Helisaeus. > Horum
Jpacliini, liuiii ceuium vigiiiti septem, ab illa com- qtix pfrccepia sunt unum solum Helias continuo
liiotione usque ad ignem, id esl, a priina Iransmi- fccisse legitur. < Profectus ergo inde reperit Heli-
gralionc, usque ad leropli et civitalis exuslioiiem ssenni filium Saphal arantem in duodecira jugis
fuere anni undecim regni Sedecbiae. Ab illo igne bouni, et misil super illum pallium suum. Qtti
sive ab illa caplivilate usque ad sibilum aurre siaiim relictis bobus cucurril post Heliam. > Hoc,
leiiuem, id csl Chrisli advenlura, quol anni inte- inqtiam, soluiii Helias, coetera Helisaeusfecit, post-
resseni, Danieli bis verbis revelatum est: « Sepiua- quam translalus est Helias. Et Azahel quidera nou
giiua bebdoniades abbreviatre sunt super populuro unxit, scd stanle illo coram eo conturbatus est us-
liiuin, et super urbein sanclam luam, ut consum- que ad siiffusionem vultus el flevit. < Cui Azabel
nielur prxvaricatio, et finem accipiat peccatuin, et ait: Quaredorniiius meus flei?At ille respondit.
delealur iniqiiilas, el adducattir juslitia seinpiierna, Qitia scioiqnre faclurus sis filiis Israel mala (IV Reg.
el implcatur visio et propliciia, el uiigat.r Saiictus vni). > Ac deinceps : t Ostendit niibi Doroinus le
sanciorum (Dan.tx), > elc. Nimirum oo teiulebat regem Syrire fore (ibid.). > Tunc Benadab rex Syriae
J9'.Q nir TRIXITATF.KT OPI-T.HUiSFJHS LIBHI XLH. — IN IIEG. LIB. V. .2;-;0
segrotabal. Conlintio scquiliir Scriptura : t Qui cum Aarcum
A in incciium , cl casu percussil regem Israel,
recessisset ab Helissen,» vidclicel Azahel, tveniiad inler pulinoncm et slomachum. Fluebal aulem san-
dbrainum suum. Tulilqtte allera die stragalutn , et gnis plagip,in sinum ciiFrus. > —< Sepelierunlquc re-
infudil aqua, et expandit supcr faciem ejus. Quo gcm in Samaria, et Iaveinnl curruni ejus in piscina
mortuo, regnavit pro eo (ibid.). > Jelui atitem fi- Samarire, el liiixgnml cancs sariguinem ejus, et ha-
lium Namsi postroodu.ro tinxii. < Vocavil tiiium de henas laveiiint (ibid.). > Hoc modo, quia dimisit
filiis propheiaruni, et ait illi : Accinge lumbostnos, Benadab, fuit aniroa ejus pro aniii)a illius. Nec vero
el lolle lenliculam olei banc in manu lna, el vade lantiim, qnia diiniseral illuro impium moiie di-
in Ramolh Galaad. Cumque veiieris illuc, videbis giiiiin , vcrum cliam quia occideral el possedcrat,
Jeliu filium Josaphal, filii Namsi (/V Reg. ix) , » occiderat, inquara, Naboth Jezraelitem, et posse-
etc. Quis iia inimulavit decretum Doraini? Acbab: dcral vincaro ejus , quam ille vendcre noluerat (//
lioc fecil perniissus judicio Domini. Non fecil Achab, Reg. xxi). Sic iinpius fuit Achab , ul virum dignuni
quod Doroinus voluerat, no» secuius est judicium, morle dimilterei de manu sua, et justum occidcrel
quod judicaverat Dominus super Benadab. Videa- pro cupiililate sua. Recte igiltir et ordine judicii
nuis hisiorire sequentia. (III REG-CAP.XX.) « Be- pulcberriino , aniina cjus pro atiima illius, ul ex illo
nadab rex Syrire congregavit omnem exercituro B I qnein diiniseral, occidereltir ,ct canes linxerunt
suuro , el irigiuia duos reges seciim , et equos el sangiiinero ejus, ciijusel carnes comederc tlebucrant
currus , et ascendens piignabat conlra Samtiriam ; juxla verbum Domiui , quod locutus fucral in inami
el obsidebat eam. » Ac deinccps : < El ecce prO-: Ileliae servi sui : < Si mortuus ftierit Acbab ii) civi-
pliela unus ascendens ad Acbab regem Israel ail: late, coincdciil eum canes. Siaiilero moriuus fuerit
llsecdicit Domirius. Cerle vidisli oinnem mulliiudi- in agro, comedenl eum volucrescoeli (111Reg. xxi). »
nem hanc nimiam? Ecce ego iradaro eam in maiiu Scd buniiliaius Achab causa Domini scidii veslcii)
ttia hodie, ul sciasquia ego sum Dominus. > Hio siiam , et operuit cilicio carnem suaro, jejunavitqne
dicente : < Per quem.— Per pedissequns , iuquit,, ac 468 dormivit in sacco, et ambulavil deroisso
priiicipum proviuciarum, et lu incipies prreliari. » capiie. Idcirco Doiniiius: <Non, inqiiii, inducam nia-
lia faclum est. lnito certaroiue fiigerunl Syri, et, liiin i» dicbus ejus, sed in diebus filii sui iiifenun
persccuins esl eos Israel,el percussil Syriam plaga nialum. domui ejus (ibid.) »
magna. Poslquam annus transierat recensuii Bena- Porro populus ejus hor modofuit pro populo Be-
dab Syros, et ascendit in Apheib, ul piignaret con- nadab. t Regnanie Joram filio ejus, congregavil,
tra Israel. Dixerunl enim servi ejus : Dii nioniium,: Betiadab iiiiiversuiii.exercitiiro siium , el ascendit,
sunt dii eoruni, ideo superaveruni nos. Sed inelitis C ei obsidebat Samariain. Faclaque fanies esl inagno
est tit pugnenius conlra eos in catiipeslribus, elob- in Samaria, el landiii obsessa est, donec yemiiida-
tinebimuseos. Dominus autera : tQuouiam, itiqiiit,. reiur caput asini ocloginla argenteis, etquarla pars
dixeruiit: Deus morilitrm est Dominus, et non Detis cabi slercoris coluiiibarum quinque argcnieis. Cuiiv
valliuin , dabo omnem mullitudinem grandem hanc que rex Israel iransiret per rourum, iniilierqusedam
in manu lua.> Ila faclum esl. < Pcrctisseninl filii Is- exclamavil ad eum diceiis : Salva ine, Doinine mi
rael de Syris centum millia peditum in dieuna, et rex. Qui ail: Non, le salvel Doniiims. Unde le
super viginii sepiem millia hominum , qui remanse- salvare possum , de area an de torculari? Dixiiqne
ranl, > cecidit rotirus civiialis Aplielb, ad qttam ad eam rcx. Quid libi vis ? Quse respondil: Mulier
coiifugeraiit. Benadab poslmodiiin seinetipsum ira--,- ista dixit niilii: Da fitiuin tuuiii.ut coniedamns euiu,
siiiiin Acliab , pcpi- bodic, e'. fiiium mcuni coroedamus cras. Coxinuis
ditlit, et levavit eiuri iti CIIITIHII
gitque cura c.o fcedus, et dimisit etiin. Daniiuiisi ergo filiuin meum eicomedimus (IV lieg. vi),» eic-
autem : « Qiioniam, inquil, dimisisli virum dignnmi Igitur Helioe quidem mandaverat Dominiis ungere
niorlc de inaiiu tua, eril aniroa lua pro aniina tjus.,. Azahel regem snper Syriam, et ipsum iradiderai iir.
elpopulus liius pro populo illius. > Clarel itaque: r. ] manus Acbab , sed mandaium boc ul non impleret
qnia Benadab regera Doniinus digiuun morle judi- Helias, Achab, perroiitente Doniino, in causa fuit,
caverat, el idcirco jusseral pro -illo ungi Azahel, mox quod in maluiii ilii et domui ejus versnm esl. Nec
tradilurus illuro in maiiu Acbab. At Hle superbus el tamen dissoivi poieral voluntas Domini, quin roo-
vanus diinisit eum , ac proinde juste in judicium rerelur vir niorle dignus Benadab, et rcgiiaret Aza-
Saul incidii, qui Agag regem Amalech reservavit L hel, exceplo quod iiucius non esl, necetiim diguunv
conlra pnecepluro Doiniui. Seulenlia dicertlis < eril erat, ut per proplielaiii ungeretur qui doroinum
ruiitua • lua pro anima ejus, et populus tuus pro suuin interficerel. Quoraodo autem implelum est
popuk) illius, > hoc inodo compleia esl! < In anno quod ait Dominus : t Et erit, quicunque fngerit gla-
lerlio descendil Josapbat rex Juda ad regein cium Azahel, occidel euro Jeliu, et qui fugerii gla-.
Israti. Dixitque rex Israel ad servos luos : An igno- dium Jehu, occcidet eum llelisseus ?»(/// Reg. xix.)
ratis quod nostra sil Rarooih Galaad, et negligimus Videlice! t quicunque de domoAchab fugit gladium
tollere eam de manu regis Syrire > ? (/// Reg. xxu.)-- Azahel, > qtii Syrioe princeps erat et rex fui urus ,
Ascendit ilaque rex Israel et Josapliat rex Juda in jain a Domino decretus erat, t occidet eum Jehu, »
Ramolh Galaad. Coromisso prselio, < unus tctcndit delcvit enim universam domum Achab. Quis auienv
12S1 RUPERTl ABBAfiSTUITIENSIS I2S2
effugit gladittni Jchu, nisi Syria? Nempe Jehu sii A J clusionis nomen Ciiristo bene congruit, propler sua;
perfecte via Dominj ambtilasset, el sicut delevitt passionis humilitaiem, actamque extra civilatem ad
liaalde Israel, iia et niullos , quos Hieroboam vi- cruciflgendum ipsius exclusionem. Porro conspicuus
tulos fecerat dereiiquisset atque. delevissel sicutl fuclus esl per resurrectionem ct ascensiouem , ex-
percnsseral domiim Achab, ila Syriam quoque per- tunc habens nomen qtiod est super omne nomen.
cutcre meruisset. Al ille a peccatis Hieroboam non Nabolb isleJezraeliles eral.Bene Jezraelites. Jez-
recessit, et per lmc Syria giadinm ejus effugit. Per- rael quippe inlerpreiattirscmeu Dei, quod uliqiie
cussil anleni eam Helisaeus. Qi>omodo?InFrascriplum i non aliud est nisi Filius Dei. Huic erat yinea, vi-
esl : dlelisauisaigrolabal in in(irmitale,qua et mor-. delicel illa de qua loquitur evangelica parabola. Nam
uius esl, descenditque ad eum Joas rex lsrael, et; t erat palerfamilias , qui plantavit vineam, et se-
flebal coram eo, dicebalque: Pater mi, Pater mi , pem circumdedil ei (Matih. xxi), > elc. t Da mihi
currus Israel, et auriga ejus.Elait Helisaeusad eum: vineain tuam, inquil Achab, ulfaciam mihi horluni
Afferarctnn ct sagillas. Cumque- altulisset ad eum olertim; » per Acbab, qtiod inlerprelatur (raler pa-
arcum et sagillas, dixil ad regem Israel : Pone ma- tris,, Judaicum populum supra dixiinus signilicari,
nurh tuam super arcum. Etcumposuisset ille manum fralrem,id esl cohsereilem patris sui diuboli, ex
suam, siiperposuil Helisxus manus suas manibus B I quo Filium crucifixit Patris omnitim Dei. i Da mihi,
regis, el ait: Aperi fenestram orienialem. Cumque inquit, vineam tuani, ut faciam mihi horlum ole-
apcruissel, dixil IJclisaeus : Jace sagitiam. El jecil. ris. » Quod esl dicere : Ad noslros libilus nobis per-
El ait Ilelisaeus : Sagiita salutis Domini, el sagitta hiitte fidem et spem patriarcharum , legem quoque
saiulis contTa Syriam. PereuliesqueSyriamin Aphel, et leslamentum, iijt in volupiatibns terrenis expen-
donec consuines eam. Et. ait: Tolle sagillas. Qui damus honorein vel meriia Patrum sanctorum. Ad
curti iulissel rursuni, dixit ei: Percule jaculo ler- hsec i!le : i Propitius, inqtiit, silmihi dominus, ne
ram. Et cuin percussissel tribus vicibus,, et slelis- dem liaeredilatem patrum meorum tibi. i Absit,
sel, iralus esl contra eum vir Dei, et ait :' Si absil, ait, ut concedam lalibus dehere dici, vel esse
percussisses qninquies aut sexies sive sepiies , semen Abrahse , filios Dei, hseredes regni Dei! Sed
percussisses Syriam usque ad cohsummalionem. i si estis lilii Abraha?, opera iilique Abraha; facile
Nunc aulem tribus vicibus perculies eam (IV Reg. (Joan. vm), » vine mese, vine patris mei fruclus
MI). i Joas iste nepos eral Jehu, id esl, lilius Jda- afferte. i Venit ergo Acbab in domum suam, indi-
chaz filii ejus. Igilur qtri fiigit gladium Jelra inler- gnans cl frendens. El projicieus se in Iectum suum,
fecit eum Helisseus, id esl Syfiam quam Jelui vel avertit faciem snam ad parietem, el non comcdit
posleri ejusad perculiendum conseqiii non inere- ^ panem. lngressa est aulem ad eum Jezabel uxor sua
bantur, iy»n quidem manu , scd iiierilis percussil dixilque ei: Quid est hoc ? > etc. Quantum indi-
Helisauis. gnali sint, qtiantum rrenduerinl Judaei legenles
CAPUT XIV. miramur, et admirantes legimus ; juxta prsediciain
servos palrisfamili. s
De tnorle Naboth Jezraelitas, quod ipse qtwque inno- Evaugelii parabolam, qui prius
ceriiia, Chrisli j>ra>comoriendo fueril, ei Cujlis rei niissos apprehendentes, alium ceciderunl, alium
vinea ejns , ctipidiias Achab ; et Jezabel impia, ty- occiderunt, alium vero lapidaverunl. Hoc feceruiu
pus exsliteiint. semel et iterum. Nhvissime autem missum ad se
{III REG. CAP.XXI.) Rerum Lellicarmn divinis filium, palre dicente : iVeifbiiniur filium nieum, >
breviler causis pro posse redditis, nunc demtim ad ilii videnles, dixerunt : • Hic est hajres. Venite,
prophelalem Hcliae et Helissei gratiam redirecupi- occidamus eum, et habebimus hscredilalem ejus
rniis, sed ecce sahguinem Naboth de agro Jezrael (Maiih. xxi). > Hoc pessimum consilium inipia con-
clamaritem audimus, ut eum inmysteriis Chrisli flavit Jezabel, impia Synagoga , impii, Scriba;,
Domini silehtio , pralerire non debeamus. Habel 469 cl Pharissei, seniores poptili, et ponlificcs:
quippe sanctoruiii aucloritas, quia quomodo propler jcOecidamus
n eum, el nostra erit hsereditas, occida-
sanguineni ejus , qni effusus est in Jeziael, delela- mus eum, et Rom.ani non venient tollere noslrum
est domiis Achab, ul Heliaevaticinium complerelnr, locum et gentem (Joan. xi). « Pra;dicale, inquit
sic proptef sahgiiinem veri Jezrael, hqc eslseminis Jezabel, jejuniuin, et sedere lacite, inquit, Naboth
Dei, regiium desirutitiim esl Judajorum. Efgo quan- inler primates populi, etsubmiltite duos viros lilios
quam ad reliqiia propefantes, diyertamus;ad hnnc Belial conlia euit>^"el falsum testimonium dicant :
imiocentia3 Ciiristi pra'concm. t Loc*utusest Achab' BeriedixilDeuiii erregeiii, et educite eum, el lapi-
ad Naboth , rficens : -Da mihi vineam tuain , ul fa- dale, sicque moriatur. > 0 hypocrysin, Deo odibi-
ciam milii hortuin olefum , quia vicina estet prope" lem juxtaipsam litlerae snperficiem! « Praedicate je-
domum meam. Daboque tibi pro ea vineam melio- jnnium. > Qtiain ob causam? Ob magnum piaculum,
rem, aiit, si libi commodins putas, argenli prelium ob iuimane sacrilegium, quia Naboth maledixil
quaiito digna est dabo. Cui fespondil Nabotli: Pro- Deum, quia Naboih blasphemavit Deum insuper el
pitius sil niihi dominus , iie dem hseredilatem pa- regem, cum sic dical lex : i Principi populi tui non
trum meorum libi; t Naboih conspicuus sive sessio maledices (Exod. xxn). > El: i Qui blasphemayeril.
interprelatiir, vel ccrte exclusio. Sessiohis vel etx-- Dcum, morle moriatur (Lev. xiv). > Idcirco, pra:-.
 12.-J5 DE TaiNITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. - 1N REG. LIB. V. 1254
dicale jejunium, et dicile : Omnes jejunemus, omnesi A j Deo seseofferre arbid^nliir. Hinc jam ad supeiiora
humiliemur, quia tanlum diebus noslris nefas audi- revertamur.
vimus, ne forte cum blasphemo, pariter a terra CAPUT XV.
degluliamur. Plane hoc illi simile est, quod prin- De Helia, et Helisa^o, quid wyslice significetquod
ceps sacerdotmn cum dixisset: i Adjuro le, per pallium sumn posuii super eum, et ille reliciis
Deum vivum, ut dicas nobis, si lu es Chrislus Fi- bobus cucurrit pvsl eum.
lius Dei: illo respondente: Tu dixisti, scidil vcsti- t Cumque venisset Helias ad Helisamm, misit
menta sua > ille magnus et forlis aemulator Dei, paltium suiim super illum. Qui statim reliclis bo-
i el dixit : Blasphemavit. Quid adhuc egemus lesti- hus, cucurrit post Ileliam (/// Reg. xix). » In Helia
bus? Ecce nunc auditis blasphemiam, qtiid vobis Deus et Dominus Christus; in Helisseo chqrus apo-
vi.ieuir? At illi dixerunl: Reus est mortis (Matlh. siolornm ejus recle inlelligitur. Transferendus Helias
Helisxum posuit, quia videlicel Deus
xxvi). > Illi, iuqiiam, simile esi. Quare autem sedeie pallium snper
fcccrunl Naboth inler primales popnli, el tunc de- et DominnsCbristus ex hoc mundo ad Patrem trans-
muin submiscrtinl tesles contra eiun? Nimirum quia ilurus, officium simul et spifilum siium aposlolis
Nabotli de prinialihus erat populi, el ut lolus vidc- dedil. i Quod mciim erat, inqtiit Helias, feci tibi. >
retur speciosus ordo judicii, priinum in ordinc suo 1} ' Neinpe Deus et Dominiis Christiis qtiod simrn erat
scdit, ut postquam tcsles loculi fuissent, tunc de- fecit apostolis, postrenio dicens ad eos : < Sicnt misit
muni honore privatus, poslremo vita privareiur. me Pater et ego milto vos (Joan. xx). > — < Reliciis
Hoc jam pulchre nefario modo palliata incessil no- bobusHelisajnscucurrit post lleliam, > id est, reliclis
vissima hypocrisis. Quid multa? < Duxerunl eum omnibus negotiis, nudi et expedili aposioli exsecuti
extra civilatein, el lapidibus inlerfecerunl. > lmo sunt dispensalionem Evangelii sibi creditam. Dein-
dtixeruiit Dominum exlra civilatem, et crucifixerunl. ceps bislorictis ordo sic se habet (IV REG. CAP.I):
Sed boecdicit Dominus : < Occidisti, insuper el pos- i Misit ad eum Ochozias quinquagenarium princi-
sedisti (/// Reg. 11). > El post ha;c addidit: i ln pem, etquinqunginta qui erant subeo, > videlicel ut
loco hoc in qud liuxerunl canes sanguinem Nabotb,- eum apprebenderent. Dixerat enim : «Nunquid quia
lambent quoque luum sanguinem (ibid.). > Ac dein- non erat Deus in Israel, misisti ut consulalur Beelze-
ceps : i Canes comedent Jezabel in agro Jezrael bub Deus Accharon? Ideo de leetulo, super quem
(ibid.), > elc. Juxla hisloriam, haec ita facla sunl. ascendisli, non descendes, sed morte mbrieris. >
< Jebu introeunle, respexil Jezabel per fenestrain < Ascendit ad eum quinquagenarius, sedenliquc in
oculis suis slibio depiclis atqueornato capite, el ail: verlice montis, ait: Homo Dei rex prsecepil ut de-
Nunquid pax potest esse Zambri qui inlerfecit do- C • scendas. Si, inqtiit, homo Dei sum, descendal igiiis
rainum suum? > (IV Ileg. ix.) Videlicel ut, quantum de coelo et devoret te et quinquaginU luos. > Hoc
hora permittebat, interfeclorem suum casligarel, semel et ilerum factum est. - < Quinquagciiaiius
et de proximo territum exemplo a nece sua com- tertius cum venisset, curvavit genna contra Heliam,
anima sua, et pro anima illo-
pesceret, sic locula est, atque ul placere inlerim et deprecatus est pro
> REC-
possit, oculis alque capite ornata est. i At ille dixit rum qui secum eranl. Deinde, sequitur (IV
eunuchis : Prsccipilale eam deorsum. Elpraecipila- CAP.II): < Faclum est aulem cuin levare vellet
verunteam (ibid.). > Postmodum, cum requireretur Dominus Heliam, per turbinem in cocltim ibant Helias
indulla sepultura, quia filia regis eral, < non invene- el Helisseus de Galgalis. >
runt, nisi calvariam et pedes, el summas manus, '
CAPUT XVI.
reliqtia nanique canes comederaht (ibid.). > H;pc ni- Quid in myslerio prmsignel quod Helias est levntus
mirnm vindictasanguinis Nabolh, vindiclae sanguinis in ca>lum,quid primus el secundus qninquagennrins
Christi porlentmn fuit. Hoc praecipilium Jezabel, qui cmlesti iyne cotmimpli sunt, el quid terlius;
illud prsecipiiium prsesignavit, qnod Jeremias prae- qui se humiliando salvalus est.
videns lamentando, dicil sub specie Babylonicse,quas D rj Plana historia, proul resgestae sunl, ordineneces-
praesens erai, captivitatis: < Praecipilavit Doniimis sario texilur. Qiiseaitlem in his figtirata simt oporlet
omnia speciosa Jacob, deslruxil in furore suo mnni- ut ordine prseposlefo requiramus. In myslerib qnippe,
liones virginis Juda, et dejecit in lerram. Poiluit prius est quod Hclias in ccelum lcvatur, poslerius
regnuin etprineipcs ejns (Thren. n), > Item praeci- quod exsecutores ejus primi et secundi, desceridehle
pitavit Dominus Israel, prsecipitavii omnia mcenia de ccelo igne, devorantur. Siquidem pfius Deus
ejus, replevil in filia Juda, humiliatmn et humilia- Dominus Chrislus in ecelum ascendit, et posimodum
tam. Prsecipitium illud loloorbe audilum est. Eece misit Bcelzebiib exsecutores siios primos el secuii-
Synagoga iUa, quse Chrislum occidit, tibi est? Nempe dos, qnos landem ignis seiernus in die jnVicii devo-
quidquid superesse videtur lale rel lanlum est, rabil. Primus quinquagenarius, Nero fuit, qui pri-
quanttun fuii, quod de corpore Jezabel superarel mus adversus nomen Chrisiianum legcs comcripsir,
canibiis. Morluum esl omne, tam regnum quam sa- edicla proposuit. Hujus quinquageharii qiiinqua-
cerdotium ejus, canes, idcst maligni spiritus, devo- ginla, fueruut omnes qui deiriceps- exemplnm ejus
rant qnidqiiid religionissabbatizandoautsacrificando secuti suni, et sseviendo in mariyres, Chrisii nomen
1253 RUPERTl -ABBATIS TUITIENSIS 1256
externiinare vorueriihi. TJeelzebtibad qnem eonsti- A lerunlque snper Joidanem. > Jordanem constat
lenflum miseral Orliozias, in Evangelio qiioque prin- bapiismi sacrameniuin significare. Porro baplismum
ceps dsernonioruni ntincupatur. Ergo Neroiiem quo- ipsmn in morte Christi inanifestum esl csse condi-
que misit Beelzebiib, id cst diabohis. Sectiiidus Inm. < Omnes euim qnictiiiqiie bapiizati snmiis in
quinquagenarius, Anticlirislus er.it, el. qtiinqtiage- Christo Jesn, in morte ipsius baptizati siimiis (Rom.
liafii ejus omhes inipii qui adventu ejus ad nccem vi). > Igitiir usque ad Jovdanem veiiorunl tisque ad
saiictorum afiiialiiiiiiiir. Teriius guinquagena.rius, passionis ariictiliioi,. Doniiniini sutihi Chrislnm apo-
e.t;quinqiiaginla 470 <IUIerantcumeo, persectiio- stoli seeiiti suqt. Et si melu perctilsi, secundum cor-
res illos designant, qtii de crudelilale et proposilt» pus ad tempiis fugeruni, menle tamen cum illo per-
wiajoTpei' poeiiilenliam resipiscnnt. Hqc significat, stiterunt. *- Tulit Helias pallium suum, el percussit
iste: geiiiia sua cuivando, precando et dicendo; aquiis, » id est tradidii 'Chrishis corpus SIIUMI,et
t Honio bei, noli despicere animam.meam, el ani- patfcfacto latere suo, pcr sangiiinem et aquam decur-
mamsefyoruni luorum qui meciini sunl(/y Reg.i),> rentein, salulares baplismi nobis consecravil aqiias.
elc. Non dixit quemadmocium ille primtis sederiii < Divi.sae siint aquse, el transieruni uterqiie per
in verlice inoniis : < Hqmo Dei, rex pra:cepit ul de- siocum. » Mors iiaiiiijiie solula csl, et Chrislus re-
sceiidas (ibid.) > atil qiieinadniodiiiii ilie secmtdus. " surrexit a mortuis, el aposloli per eamdein mortetn
«iJisecdicii rex : Feslina, descende {ibid.). > Dicere redempii sunt.
namqiielleliae i rex praecepit ul dcscendas de montis CAPUT XVIH.
yertice; > aul .'< fcsiina, descende, » idest velJe De eo quod dil: < Poslula quid vis ut dem tibi, »
Ghrislum de ccelo deponere, ut ntillus faleri audeat elc., qualiier itidem in ascensioneChristi apostciis
Deum Dqminum Clirisitiin in ccelnm ascendisse. Hos faaum sit.
< Guuique transissent, Helias dixil ad Helisseum:
igitur el iltos, id esl primos et secundos, devorabit
Posiula qtiod vis, ut faciam libi, anle'|iiaiii lollar ;i
ignis in nltiino judicio, leriium aiilem el ormies
le. Dixit Ilelisaeus : Obsecro ut fiatspiritus luus du-
qiiiii(|uagiuta ejus,.nniversos qui poenileiiiiam ege-
snlvabit Deus.Dominus in illo adveiitu suo. piex in me. Qui respondit: Rem diilicilem postulasti.
r.unl, Atlamen si videris me quando tollar a le, erit quod
CAPUT XVII. petisli»Si aulem non videris, non eril.»— i Poslula,
Qiiid ntystice sigitificet quod Belias in tmlum levtin- inquil, quod vis, ut faciam libi. > Hoc iile dixit
'\duspaliio suo Jordanis aquaspercussil ac divisil, < cmn transissent, > Dominus autem noster boc
vt-quid qiwd Heliswus qui terlio sedere permissus,
, sedere noluit, sed cum illo perseveranter ivit, ipsum dixil apostolis
• •
suis in ipso transilu, inlra
....
r" < sciens
« leruut ergo ambo pariler, el quinqiiaginla viri ipsum passionis agonem, qtua venit ejus
hora ul transeal ex hoc mtindo ad Pairein (Joan.
de filiis prophelarmn secuti sunt. Qui steierunl de
conlia longe. Hli aulem slabant ambo super Jorda- xm).>— i Amen, amen dico vobis.si quid pelier.itis
Patrem in nomiiie meo, dabit vobis. Usque modo
nem. Tulitqne Ilelias pallium suum, el involvil illud
«On petislis quidquam in nomine meo. Pelile et
el percussil aquas, quse divisse sunl in. uiramque
et iransieruiit ambopersicciun. » Helisscus atCipietis (Joan. xvi). » El ille q.uidem scivit petere,
partehi, dicens : < Obsecro ut fiat spirittis luus duplex in
tertiq per concessionem dimissiis ut sederet, noluii me. »
sedere,, sed potius cuni Ilelia pariter. ire- Dixerat Apostoli aineni petere nesciverunt. Sed oc-
« Doniinus misit nits cinrii prompla largitoris benignitas, et antequam
primo Helias : Sede hie, quia
» secnndo: i Scde peterent quasi dtiplicem spiritum promisil, diteris :
usque in Belhel. Dixerat hic,
< Anien, amen dieo vobis, qui credit in me, opera
quia Doniiniis misil ine in Hiericb. > Dixerat tertio :
< Sede hic, qtiia Dominus inisil ine usque ad Jor- qnse ego faeio, et ipse faciet, et nrajora horum fa-
Palrera vado (Joan. xiv). » Nempe
daiiem. > Ii!e . perslitit, el ad onmia haec nimm ciet, quia ego ad
facere id quodaiiiinodo est duplicem Christi
euindeiii(|iie. seriiionemrespqiidil'.< Vifil Doniiims, majora
ct viv.it aninia inea , quia non derelinqiiam le. > TJspiritum habere. Qnomodo auleni discipuli Christi
fecerimt? Qusenam
Plarie bo.c pcrseyeranliaj bono, bealos siguificat majora qtialn-Cbiistus opera
suum lleliam, simin Deuni el Do:iu- pbssunt esse niajora ? Ut csetera laceam, Chrisliis
apqstolos, qui
num perscvcrantci' sunl secnli, non contenli com- salularis doeliiriii! sernioiiem in una tanlum genle
non valde magna praedicavil, una taniumlingtia,
plesse prseeeplum, nisi etiam proficiseerenlur usque illa
ad perficiendum coiisiliuni. Nempe quod ait lielias : scilicel Heiiraa, el paucissimos ex eis convertil. Al
< Sede hic, > non praecipicndo, sed permiliendQ vero aposioli, posiiiioiluni sancto Spiritti accepto,
sermonem cun-
dixit, quq videlicel ille permisso pro magislri amo.re lingnis omnilmS, cosleslis sapientioe
«ojuit uti. Sic nimirum apostoli el apostolici viri, ctis gentibus loculi sunl, qui erant bomines idiotse
et iniiumcrabilcm de cuiicts genlibus
postquam impleverunl prsecepia, verbi gratia : < Non el sine litteris,
«ccides, non mcechaberis, > nec permissis, id est mtiltitudinem frtictuoso labore acqtiisierunt (Act. U).
missus a Palre, venil lanlum in spi-
«oiijugio vcl re familiari, pro amore Cliristi roltie- ltem : Chrislus
aiitem apostoloriimqtie
ftmit uli. Propler quod dicit-: < Vos estis qui per- ritu mansueiudinis, apostoli
niausislis mccuin in lentalionibus nieis (Luc. xxii).» successores missi a Cbrisio, venerunt ad nos in virga
ighur, inqiiit Scripltira, i ambopariler ierunt, sie- elinspirilu mansueludinis. Virgapoteslasdisciplina;
 1337 DE TRLMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — 1N REG. LIB. V. 12o8
esl, quia Christus neminem coercuit. Spirilus man- A GAPUT XX.
sueludinisniiliseslsermoexhorlationis, qnosolo usus Quid sitmystice quod Belismusvestimenlascidit,qund-
esi, non tanli habilus, ut ei quemquam corripcre que pallio Belim primo percussit aqnas, et ctivisaJ
rion sunl, secundo percussit, el divisa;sunt.
prselalioms jure yacaret. Igitur Helisc spiritus in
Helisseo duplex est, duplex, inqtiam, in apostolis t Apprebendilque veslimenla sua, et scidil illa in
Clirisli ollicium vel effeclus modo aliquo est. Sane duas partes. Etlevavit pallium Heliaequod ceciderat
juxla liltcram. Hdiae. spirilus in Helisaeoduplex ex ei. Reversusque stelil super ripain Jordanis, el pal-
eo palam valel inielligi, quod Helisseus plura, id est lio Heliae quod ceciderat ei, percusserat aquas, et
duplicia, quam Helias signa fecit. < Rcm, inquil, non sunt divisse. El dixit: Ubi eslDeus Helise, eliam
difficilem poslulasti. Attamen si videris quando lol- imnc? Percussil aquas, et divisae sunt huc alque
lar a te, erit qttod petisli. Si autem non videris, non illuc, et transivit Helisseus. i Vetera vesiimentaapo-
erit. » Velut ex lalere merilum leligit Helissei, vi- stoIorumcarnaleseranlcseremoniseJudaeorum. Poiro
delicel quia perseverando cum illo cum loties sibi Chrisli paliium, sanclum eslEvangelium. Helisaeus
dictum essel, sede hic, illud meruit, ul quasi hae- ergo opprehendens, scidil vestimenla sua, levavilqac
reditario jure spiritum perciperet niagislri munere pallium Helise auod ei ceciderat, quia videlicet apo-
duplici. B stoli edocti Spiritu sanclo carnalia rejecerunta se,
CAPUT XIX. legis insiituladelrimenlum.repulanles, el arbilran-
De curru igneo, quo esl elevalus, et quod nec aliquis ' tes ut stercora; Christi autem Evangelium suscepe-
ante vel post Christum sic ascsndil, vel possil as- runt quod eis tradiderat, quod eis reliquerai. Ven-
cendere in cmlurn quomodo Christus. tum est ad aquas Jordanis, et illo Helisaeus pallio
t Cumque pergerent, el incedenles sermocina- percussit aquas. Stalim namque in Judsea prsedicare
renlur, ecce currus igneus, et equi ignei diviserunt cceperunl apostoli Evangelium Chrisli, praedicare
utninique. Et ascendil Helias per lurhinem in coe- coeperunl graliam baplisrai. <El aquse non sunt di-
lum. Helisaeus autem videbal et clamabat : Pater visse,» inquil. Cerlum est quia divisse non sunt, ncc
mi,pater mi, currus Israelet 471 aur'oa eJus- El Helisxo transilum praebuerunt. Judaei namqiie prse-
non vidil eum aniplius. > Currus quo moris erat, re- dicantibus aposlolis non cesserunt, gratiam Chrisli
ges acprincipes veclari, dignitaiem significal beatl non receperunt. Invocato DeoHeliae<percussit aquas,
viri qui vere dignus est, et honorem consequilur, el divisse sunl, et transivit Helisacus. » Divisse sunt
quem Deus honorare decrevil. Quod igneus apparuil, aquae iterala percussione, id esl recepla est ba-
inerilum indicat zeli forlissimi, quopro Domino Deo ptismi gratia missa ad alios, id esl ad gentes Evan-
P
exerciluum zelatus est plus caeteris. < Non, inquit, gelii prsedicalione. Tunc transivit Helisseus, lunc,
vidil eum amplius. » Hoc beatificans vir sapiens: inquam, viam habuil Domini salus, aposlolis pra?-
< Nos, inquit, vita vivimus tantum, post morlem au- dicantibus atque per publtcum non sine magno fru-
tem non eril lale nomen noslrum. Helias quidem in ctti portanlibus. Helisajus Bamque Dei mei salus
turbine veclus esl (Eccli. M.VUI).» El coulinuo sub- iflterpretalur.
jnngit: < El in Helisseo completus est spirilus ejus CAPUT XXI.
(ibid.). » Quomodo completus est? Videlicet ut hoc Quid sil mtjslice quod Helismus in Ilierkho habitavil,
essel ipse quod magistrum csse falebalur, id est et aquas steriles lerramque pessimam miltendo sal
< currus Israel et auriga ejus. » Sic enim et illi dixit in vase novo sanavit.
rexlsrael segrolanti in infirmilale quaelmorluusesl: t llle autem habitavil in Hiericho. Dixerunt quo-
< Pater mi, paler mi, currus Israel et auriga ejus que viri civilatis illius ad Helisseum: Ecce habit&lib
(IV Reg. xni). » Currus nimiruin porlando Israei civitatis hujus optima est. sieut tu ipse, domine, per-
meritis, auriga regendo Israel responsis propheticis. spicis , sed aquae pessimai sunt, el lerra sterilis.
El ille quidem quia homo erat, et non Deus, curru Alille ait: Afferle mihi vas novum, et miltiie in
indiguit quo in ccekim levarelur, in coelum, inquani, j) illud sal. Qui cum attulissent, egressus ad fonlem
non sethereum, sed aereum, in aliquam lerrae secre- aquarum, misit in illtim sal, et ait-.Haec dicit Domi-
tam regionem dimittendus circa finem saeCuli,ad per- nus : Sanavi aqtias has, et non eril in eis ultra mors
solvendum morlis debilum redilurus. Al vefo Chri- neqite sterililas. »— < Habilavil, inquit, Ilelisscus in
slus vere secundum nomen Helisc Deus et Dominus Uiericho. > Ex quo Hierosolymitani, id esl Judsei,
sine curru, sine aliquo vehiculo, vel angelorum mi- quibus oporlebal primum loqtii verbum Dei, repule-
nislcrio, in ceelum ascendil, in coalum selhereum, ruiii illud, etindignos se judicaverunt selernse vitai
sessortis oelernaliler ad dexleram Palris. Nemo anle (Act. xui), Helisseus habitat in Hiericho, Helisseus,
iJIum sic ascendit, vel post ascensurus est. Quemad- inquam, id esl Dei salus, habital in genlepoptiloquc
modum dicit: < Neino ascendit in ccelum, nisi qui quohdam deslructo alque analbemaiizalo, sicut in
descenditde ceelo , Filius hominis qui esl in ccelo diebus Josue fuil (Jos. vi), illa civilas Hiericho. Ve-
{Joan. m). » Nos quippe ascendere in ccehini non rum hanc inhabiia.idofecit, ut quse erat Hiericho,
possumus, sed quia ille caput nostrum est, el nos jd est defectus, nunc sil sancta indeficientis fidci
inembra sumus, divina ejus virtule sublevaiBiir at- Sion. Habitalio civitalis hujus, inqiiitinl Jericholini,
que. [orlaiijur. optima csl, sed aquae pessimse sunt, ei terra steriJi*.
PATROL, GLXVII, 40,
 12"i9 RUPERTI ABBATIS TITDENSIS !26e
Nempe hoc dixerunl el veraciter dicerc polueruiit,, A sianns pater et Tilus filius, ab urbe Roma venerunt
qtiibus pessimse et amarse legis aquae propinabah et Juda:os ifjterfecerunt. Quam ob causam? Videlicc
tur, siculbabemus in Actibus apostoloruin : < Cumi quia pucri Helisaeq illuserunt, quia slulti Judaei, e1
vcnissent apostoli, el congregassenl Ecclesiam, retu- piincipes eorum pueri centum annorum (Isa. LXV)
jermu quanta fecissel Deus cum illis, quia aperuisset, propter quod et maJedicti sunt, Domino noslro il
gcnlibus oslium fidei (Acl. xiv). » Et quidam descen- luserunl, el eum conspuerunl, faciem ejus velavc-
denles de Judiea docebant fratres, Quia nisi circum- riinl, colaphizaverunt, purpura inducrunl, spinis
cidamini secundum morem Moysi, non poleslis salvi coronaverunl, flagellaverunf, landemque dixerunt:
fieri (Aci.w). » Ac deinceps : < Surrexerunl autem < Ascende, calve, ascende, caive. > Quo?. Jn locum
qnidam de bseresi Pharisseoru.n , qui crediderant, Caharise, in crticem ascemle. Cur euiin tanitis vir
(iicenies, Quia oportelcircumcidieos, prsecipere quo- ptieros in nominc Domini malediceret, nisi lustim
que seivare legem Moysi (ibid.). > Nimirnm corum, eoruni prophelico «pirilu inieliexis;el? N:fl.mquod
quibusdicebanlur hsecyerba isla sunt: i Ecce habi- intellexeril, ipsa littera prsesens innuil. < Ctui?, in-
tatiohujus Civilatis optima est, sed aqua; pessiinse qtiit, respexisset, vidit eos, el maiedixit. > Plane v:-
sunt, et lerra sterilis est. > Quod esl dieere : In dil eos, el inleilexil cos, inlellexit in eis pueros fu-
Christum credere oplimum est, sed observationes 1B iuros, pueros malignos, de quibus jam dictum csl.
jegis imporlabiies sunt, el labor inulilis. Quod con- Non crgo malcdiciio hsccex amaritudine irasrcntis,
liutio Pelrus aposlolus comprobans, dicit : iNuuc sed cx ralione fuit prsevidenlis. Ilocjam Ilelissei si-
ergo (juid tentatis Deum, imponere jugum super ccr- 'gnum leriium ftiil. Numeraiida quippestint, ul palam
vieemdiscipulorum, quod neque patres noslri, ne- constel illud factum esse quo-dpelivit, id est quod
que nos portare poiuimus' > (Jbid.) t Afferte mihi vas spirilus Helioein eo duplex faclus sit. Primmn erg >
novurri, > inquit Helisseus, *el mitlile in illud sal. > siguiim fuit, quod lleliae pallio percussit aquas, et
Hoc neuipe el prolinus factum est, dum taceniibus divisaesunl. Secundum, quod aquas pcssimas saia-
oinnibus respondens Jacobus, oralionem suarn ila vit. Terlium, quod pucris iam efficaciter maledixil.
conclusit: < Propler quod ego judico non inquietari CAPUT XXIII.
cos qui ex genlibus convertunlur ad Dominum, sed Quod, canlanle psalle, facta est super Ilelismum ma-
scribere ad cos ut abstineant se a conlaminaiionibus nns Domini, evidens esse documer.lum, quia uon
stmper aderal Spirilus sanclns proplielis, qiwdqne
siwulacrorum, ct fornicalione, et suffocatis, ct san- ad invocandum Spirilum sanctunt cum sermone di-
guine (ibid,). > Denique abstinereab hujusmodi, hoc vinm laudis, mullum valet sonus musicm dulcedinis.
esl, vas iiovum afferre, nam illa erant de veluslo r. (IV REG. CAP.III.) < Porro Mesa rex Moabnulrie-
vase, de velusio homine. Porro in novum yas sal bal pecora miilla, et so!vebal regi Israel cenli:m
miltere, hbc est cum discretione agendo, non inquie- millia agnorum, el centuni niiliia arieium cum vclle-
larl renaios spirilu mcntis suse, de-laboriosa et inu- ribus suis. Cumque niorluus fuisset Achab prsevari-
tili Iegis observaiione. Hoc faclo veraciler dicat Do- calus esl foedns, > elc. Quarlum virtiilis-opiis bsee
minus : < Sanavi aquas bas, el non erit ullra in eis narralio conlinet : < Perrexerunl, inquit, rcx Isracl,
inors neque slerililas.»' Qnomodo sanavit aquas bas ? el rex Juda, el rex Edom et cireuierunl per viam
Ulique data spiriluali inlelligentia, quia carnaliler septem diebus, nec erat aqua exercilui ct jumeittis
jegem intelHgere, mors eral. Intelligere aulem spi- quse sequebanlur eos. > Ac deinceps: <Nunc aiitem,
ritualiler sanilas esl, vila esl. Dicil enim Aposlolus: inquit IIelisaeus,adducile mihi psalten. Cumque ca-
i Lilteraoccidit, spiritusatitemvivifical(// Cor.m).» nerel psalles, facla eslsuper eum manus Domini, et
472 CAPUT XXII. ait : Facite in alveum lorrenlis hujus fossas et fos-
Quod, Belismo ascendenie per viam, pueri illuserunl, sas. Hsec eniin dicit Dominus ; Non videbitis ven-'
el idcuco eos duo ursi de saltu egressi laccraverunt, tum, neque pluviam, el alveus isle replebilur aquis.
porlenlum ftiisse mirabilis excidii Hierosolymorum,
sub Tito el Vespasiano, pro eo quod Christo illuse- Insuperlradelur eliani Moab in manu vestra. > Ila
runi. J faclum esl. Hic ex uno miraculo viri Dei geminum
D
< Ascendit autem inde Belbel. Cumque ascenderet capimus fruclum erudilionis. Primo ulsciamus,quia
per viam, pueri parvi egrossi siinl de civitate, et non semper spirilus aderal prophetis prseter unum
illudebaiu ei dicentes : Ascende , calve, ascende, propbelam, magnum. prophetarum Dominum, cui
calve. Qui cum respexisset, vidil eos, et maledixit nuiiquam spirilus defuil, cujus hoc proprium signum
cis in nomine Domini..Egressique sunt duo ursi de fuit: < Super quem videris Spirilum descendenlem,
sallu; et iaceraver iintex eis quadraginla dnos pueros.» et manenlem super eum, bic est, qui baplizat in
Postilla quae ante dieta suiil, miro et myslico or- Spiritu sancto (Joan. i).> Qui enim dicit, <nunc ad-
dine sequilur hoc .faclum. Quid ehim nisi porten- ducite mihi psalien, >clarel quia non Uabelprophe-
lum fuit miserabilis excidii Jerosolyinoruin , quod ticam graliam in se maneniem, cujus invocaus ad-
post ascensionem Domini in Helia prsefiguratum, et vcnlttm per canlnm psallse se prseparat in occursum.
posl transilum apostolorum ad gentes, qui per Heli- Deindc ex hoc discimus quanltim cum divinse lau-
sseum babilanlem in llierieosignatus est constal esse dissermone musicaedulcedinissonusad invocandum
faclum? Dub nempe ursi de saltu egressi sunl, et prosit Spiriluni sanclum. t Cum, inqnit, taneret
» Mcvet
pucros laceraveruni, qnia duo imperaiorcs, Yespa- psnlic;, fucta estsuper cum manus Domini.
 «Gl DE TRINITATE ET OPEMBUS EJUS LIBRI XLII. — IN P.EG. LIB. V. 1562
enim inltis musica vi quadam el polentia naturali A . Deus virgam lenueral, cuin dicebat: Si quis baecvel
spiritum hominis, el lum decenler convenil cum illa feceril, niorte moriaiur. A peccati igitur morle
verbo vel sensu divinse laudis, conculit penetralia timor suscitare non valuit, sed ad slatum vitoe, aspi-
cordis, et illam quam accepit homo resuscital in eo rata lnansuetudinis gratia,erexil. Sed puer cum ba-
gratiam Spiritus Dei. Quod oplime expertus est, et culo morluum suscilare iion valuit, quia, Paulo alte-
experiens primus psalles inclylus dicil: i Os meum stanle, nil ad perfeclum adduxii lex (Hebr. vn). lpse
aperui, et attraxi spirilum (Psal. cxvui;. » auiem per semetipsum veniens, et super cadaver se
CAPUT XXIV. hUmiliter sternens ad exoequanda sibi niorlua inem-
Quale in eo myslerium sit, quod mutier parum olei bra, se collcgit, quia < cum in forma Dei esset, nou
quod habebat per vacua vusa effudit, quw ctincla rapinam est arbilratus esse se seqtialem Deo, sed
usque ad summum replela suul. semetipsum exinanivil formam servi accipicns, in
{IV REG.C\P. IV.)< Mulier aulem quaedam deuxo- simililudine hominum factus, cl babilii invenlns ut
ribus propbetaruni clainabal ad Helisseum, dicens : homo (Phil. n). > Huc illncque deambulal, quia et
Servus tuus vir meus morluus esl, et lu nosli quia Judseam juxta et Ionge positas gentes vocal. Super
servusluus fuit vir limens Deum. Et ecce credilor morluum septies inspiral, quia per aperlioneni di-
venil, ul tollal duos (ilios meos ad serviendum sibi. " vini niuneris gratise septifonnis spiritmn, in peccati
Cui dixit Helisseus : Quid vis ul faciam libi? Dic morte jacentibus aspirat. Moxque vivcns erigilur,
inihi quid habes in ilo.no lua ? Alilia respondit. Non . quia is quem lerroris virga suscitare non poluil, pcr
liabeo ancilla tua quidquam in domo mea nisi paruin amoris spirilum puer ad viiam redit.
oiei, quo ungar, » ete. Prophetse dielis mulier obe- CAPUT XXVI.
divit, et ex eo, quo parum olei habebal per vasa Quid sit myslice quod eumdem quem suscilavil Ueli-
vacua effudit, quse cuncta usque ad summum repleta smus eidem mulieri in virtule Dei conlulerat filium.
sunl, et ex eorum replelione mulier a creditoris sui Septimum dicimtts hoc Helissei fuisse miraculum.
debito est soluta. Quid per hanc mulierem, nisi Sed quid esl quod eumdem quem suseitavil, eidem
sancta Ecclesia designalur, duoruin populorum, id nmlieri in virlute Dei cor.luleral liliuin? Sic enim
est Judaici et genlilis, quasi dnorum filiorum maler? res gesla est: < Dixitque ad Giezi puerum suum :
Quse prius ex perverso opere per callidi spiriius Loqtieread Sunainitem banc : Ecce sedulo in omni-
persuasionem, quasi quosdam peccati nummos a biis ministrasli nobis : quid vis utfaciam libi? Dixii-
credilore acceperat, et duos qttos in fide genuil, que Giezi: Filium non hahet, et vir ejus senex est,
amittere limebal. Sed Proplielse verbis, idestScri- (_' Prsecepit ilaque ut vocaret eam. Quae cum stetissct
pttine saerae prseceplis obediens, ex parvo, quod ha- ad ostium, dixit ad eam : In lempore islo et in bac
bebal olei vasa vacua infundil, quia dum ab unius eadem hora, si vila comes fuerii, habebis in utero
oredocloris, parum quid de amore Divinilalis, inul- filium. > Nonne ergo geminum circa Sunamilcm
torum vacuse menies audiunt, exuberante gralia hanc faclum esl miraculurn? Est plane el magnum
nnguenlo divvni amorisusque adsummumrepleiilur. nihilominus ad divinum perlinens myslerium. Nam
Eliam niiuc mullorum, quaeprius fucranl vacua va- quomodo Helisseus puerum que:n suscitarel ipse
scula, unguento spirilus plena sunt, quse ex pauci- oblinuit, sic Dei Filius genus humanum, quod supra-
late olei solummodo infusa videbanlur. Quod dum dicto modo vivificavil, ipse benedictione sua con-
aliis alquealiis datur, el ab auditoribus Ddes acci- cipi el nasci fecit. Dixit enim Deus, forrnatis ho-
pilur, erepta mulier, videlicet sancla Ecclesia snb minibus primis : < Crescile et multiplicamini [Gen.
crediloris sui jam debito non leuelur. Quinlum boc i), » el hsec dicendo benedixit. Cselerum multitudi-
spirilus Dci miraculum fuit. nem vitiosam segetis, quse supra numerum excrevil,
CAPUT XXV. non perlinens ad vivifieam redeniplionem Chris:i
natura sponte producit.perniittente justa
Quale in eo myslerium sil quod filiutn Sunamhis pver cornipta
ab Helismo missus cum baculo non suschavit. D ira Dei cum post peccaltim dicit mulieri : i Mulli-
Sexlumcontinuosuccedit. <Factaeslqusedam dies, plicabo serumnas tuas el conceptus luos (Gen. in). >
eltransibatHelisseus perStinam civilalem. Eratautem Esl itaqtie in uno puero sexitim simtil et septimuni
ibi mulier magna, >etc.Cummiraculo,simulet mysle- prophetici spiritus miraculum.
rium 473 est "n eo 1u°d filium Sunamilisbujuspuer CAPUT XXVII.
ab Helisseo missus cum baculo nou suscilavit; per De
vero coloquintida, cujus gustum valde amartim Heli-
scmetipsum Helisseusveniens', seque super mor- smus dnlcoravit, quod hmreliconmi doctrina illi
luum sternens, alque ad ejus membra se colligens, similis sit.
buc iilucque deambulans, et in ore inorlui seplies Oclavum conlinuo sequitur : i Eral aulem fames
aspirans, hunc ad redivivam Iticeni prolinus per mi- in lerra, el filii prophetaTum habitabani coram eo.
nisterium compassionis animavit. Auclor qriippe Dixitque uni de pucris suis : Pone ollain grandem
humani generis Deus, quasi mortuum puerum do- et coque pulmenlum liliis prophetarum, >etc. • Mors,
luit, cum exstinctos nos iniquilatis aculeo miscratus inquiunt, in olla, vir Dei. >Spirilualiterquoque mors
aspexil. Et quia per Moysen lerrorem legis protulit, in olla est, quoties in Scripturarum conslructione,
quasi per puerum virgam misil. Per Iegem quippe quibus quasi grandi olls reficimur, amaritudo hu>
 1263; RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1204
relica connnisceiur. Nam vitis silvestris, quae id A nando, captivam de terra Jsrael duxeranl puellam
quod esse videtur, non csl, sive cqloquintida quse hanc, furtim leclilando et ad suos erroneos sensus
similiter ul cucurbita per lerram flagella tendil, sed violenler inflectendo, qnasnlibet sanctse Scfiplurae
valde amara est, hserelici simulaliones iimuil, qui pai tieulam, eamque varise philosophise quasi uxori
speciem quidem habel pietatis, sed virtutem ejus Naaman subservire cogebant. < Quse ait ad dominanr
. abnegavit (// Tim. m). Quoties igitur ejusmodi morr suain : Utinam fuisset dominus meus ad prophetam
lem sano sermone vir calholicus corrigil, profecto qui est in Samaria, profeeto curasset eum a lepra
Helisoeus, id esl Chrislus qui in illo loquilur, fari- quam habel! > Bene hsec puella dixil: < Si fuisset
nant in ollam mittit, ut non sil amplius quidquam dominus meus ad propbetam.j—<Sed rex Syriai mi-
amaritiidinis. sit illum cum lilteris ad rcgem Israel Joram. > Sic
CAPUT XXVIII. nimirum princeps mundi hiijus, volenles mullos in-
Quod de paucis panibus lurbam hominum saluravh, gredi vel tenere veritalis viam, in pravitatem cietor-
cui rei in Christo simite sit. sit lisereticam, cujus typum ^erebat rex Israel, ut
^Nonum fuil miraculum, in eo quod lurbam homi- supra diximus, scissus a domo David, et aureis ser-
num paucis de panibus saiuravil, videlicet in ty- viens vilulis. Tandem < venit Naaman cum equis et
piim ejus, qui el ipse de paucis panibus mulla B eqniiibus, et curribus, cl stelil a'd oslium domus
liominum millia corporaliter saturavit (Malih. xiv; Ilelisari. Misitque ad eum Helisseus nunlium, di-
Joan. vi), et nunc usque spirilualilcr de paucis pro- cens : Vade et lavare septies in Jordane, et recipiet
phelarum et aposlolorum libris universam Ecclesiam - sanitalem caro tua, atque mundaberis. Descendil et
reficit. < Comedent, inquit, et supererit. > Plane ila lavit in Jordane seplies, el restituta esl caro ejus
facimus, el ita fit, legendo alque exponendo come- sicut caro pueri parvuli, et mundalus est. > Noluin .
dimus quantum possumiis, et lnultum superest qttod est quia ad leprosum islum, de quo loquimur, non
in intellectus vel memoriae noslrse venlrem trans- per semetipsum venil Helisaeus, sed misit ad eum.
niittere non valeamus. Non-enim genlibus praedieavil Chrislus per semel-
CAPUT XXIX. ipsum,sed prsedicalorcs suos misil eis jam assumptus
< >
De lepra Naaman Stjii, quas curata est lavando in in ccelum. Vade, inquit, et Iavare, id est confi-
Jordane septies, quod in facio illo prwfigurala sit tere iidem Lhristi et baptizare. < Seplies lavare,» id
gratia baplismi, qua gentilis a peccati lepra munda- cst non solum aqua, sed et sepliformi Spirilu re-
ttis est, operanle Spirilu sancto septiformi. nascere. < Descendit et lavit,»id esl humiliatus est
(IV REG.CAP.V.) Decimum, curalio fuit Naaman mundus sub potenti manu Dei, el baptismum in re-
Syri. In quo quid mystice intelligere debeamus in-' missionem peccalorum suscepit. < Reslilula est caro
nuit, dum dicenlibus sibi : < Quanla audivimus facla ejus, sicut caro pueri parvuli, > id est pristinam in-
i» Capharnaum, fac el hic inpalria tua, respondit: nocentiam recepit, concorporatus Christo parvulo,
Amc» dico vobis, quia nemo propheta acceplus est id esl luimili alque innocetui. < Omnes enim, inquit
in palria sua. In verilate dico vobis, quia multi le- Apostolus, qui in Cbristo baptizati estis, Chrisium
prosi erant in Israel sub Ilelisaeoprophela, el nemo induistis (Gal. m). >
illorum curatus est, nisi Naaman Syrus (Luc. iv). > CAPUT XXX.
Igilur sensum ad intenlionem Domini sequenles, in Quod a':t Naaman, t ul ignoscal tnihi Deus pro hac
Naaman qui de illa palria non eral, nosmetipsos, re, si rege innilente super manum, i elc, quomodo
IIQS, inquam, genles recte inlelligamus, qui ab iio»si/ contrarium sensui Apostoli, qui nec recum-
lsracl secundum carnein, et a lestamento Dei alieni bere in idotio cohcedit.
eramus. Maxime aulem Romanum imperium hic t Dixitque Naaman : Obsecro, concede mihi servo
advertinius. Princeps enim erat Naaman mililise re- tuo, ut tollam onus duorum bordonum de terra. Nou
gis Syrise. Syria subtimilas inlerprelatur. Ergo rex enim faciel servus luus ullra holocauslum, aul victi-
Syrix princeps est mundi lmjus. Sublimis enim el .. mas diis alienis, nisi Domino. Hoc autem solum esl,
superbus eral bic mundus. Cerlum autem esl quia de quo preceris Dominum pro servo luo, quando
sub illo principe Romanum imperium mundo princi- ingredielur dqminus meus lemplum Remmon ut
pabalur. IUud igitur in persona Naaman recte intel- adorel, el illo innitente super manum meam, si ado-
ligimus. Quod vir magnus erat, quod vir forlis et ravero in templo Remmon adorante eo in eodem .
dives, sed leprosus erat, ad liunc iiilelleclum palen- loco, ut ignoscat mihi Dominus servo luo pro lwe
ter operatur. Nam revera magnum eral, forte, et re. Qui dixit ei. Vade in pace. Abiit ergo ab eo eleeio
diiissimum eral Romanum 474 imperium, sed le- lempore.»—^^<Vade in pace» dixit, elhoc dicto bonse
prosum. Magnus leprosus, magna innumerabilium volunlatis botninem securnm reddidit. Apostolus au-
«rrorum lepra cooperlus erat. Porro de Syria egressi lem dicil: < Si viderit quis eum qui habel scientiam
fuerant latrunculi, el captivam duxerant de lerra in idolio recumbenlem, nonne conscienlia ejus cum
Israel puellampaivulam, qtiaeeral in obsequio uxo- sit infirma, a;dificabilur ad manducandnra idolo-
rum Naaman. Puella isla, sancla Scriptura erat. tbyla, el peribit infirmus in tua scientia fraler, pro
Porrolairuiiculi.Pythagoras, Socrales, Plato, caele- quo Chrislus morluus est? (/ Cor. vm.) > Ergone
ritjue fuere philosophi, qiii revera, quasi latroci- sibi conlrarii sunt apostolus et propheta, dum hic ue
1265 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN REG. LIB. V. 12GG
saltem recumbere annuit, hic autem etiam adorare A / in pracsenli eral, quando reversus est homo.de ctirrti
in idolio concedit. Non quidem conccdit prophela suo in occursum tibi,» et quod tam efficaciter sen-
adorare Remmon in lemplo Remmon , sed adorare tentiam dare poluil dicendo : <Sed et lepra Naaman
Deum in templo Remmon, qui, cum ubique sit, pote- adbserebit libi. Egressus esl enim ab eo leprosus
rat adorari et in lemplo Remmon. Altamen plus esse quasi nix.» El pulchre miraculum in peccalorem
videlur in idolio adorare quam in idolio recumbere. undecimo loco ponitur, decimo autem illud in quo
Num, inquam, in hac diversitale sibi sunt conlrarii ? per emundalionem Syri, juslificalio signiGcatur.
Non ulique, sed ulrinque veritas non dissona vim Omne enim peccalum undenarium est,quia dum per-
discretionis exigit. Videlicet in hac parte discerni- versaagil, prsecepla Decalogi transit. Ul aulem sen-
raur atque discernimus, cum quid ejusmodi agimus sum mysticum prosequamur intuendum hoc Giczl
vel patimur, si conscientia teste sine graviori dis- 475 exemplum, graliae Dei vendiloribus in hac
pendio, id quod incurrimusevadere non valemus. Ea Scripturse arce proposilum est. Omnis quippe qitt,
uempe discretione, et Aposlolus ipse defenditnr, ne gratis dat, quia gralis accepil (Matlh. x), qui evan-
ludicetur sibimet esse contrarius, qui et Timolheum gelizando, non quse sua sunl quacrit, sed quse Jesti
cireumcidit (Acl. vi), et tamen ad Galatas scribens, Cbrisli (Phil. ii), ipse est Helisseus. Qui aulnm lu-
dicit: < Si circumcidamini, Chrislus nihil vobis pro- B1 crum ex Evangelio, imo quod pessimum est, ex im-
derit (Gatat. v). > Denique suomet judicio Chrislus posilione manuum quserit, ipse est Giezi. Pcccata^
ei nibil prodesset, si non urgenle necessitate disci- quippe quse emundare videlur in se transponit, le-
ptiltim circumeidisset. Item sacrificia et incensum pram lanlorum suscipit, quantis illo deteslabili-
Judseorum, cunclasque feslivilates eorum odit anima mcrcimonio talenlum callidus emunxit.
Dei, Sicut per Isaiam dicit, ex quo manus eorunv CAPUT XXXII.
pollutse sunt sanguine Chrisli (ha. \). Propter quod De miruculo quo ferrum de manubrto etapsum rediit, .
et prsedictus Apostolus in Epislola sua pro Christo et super aquam natavit, cujus rei typus (ueril.
lisec delrimenlum facil, et arbitralur ul stercora (IV REG. CAP.VL) < Dixerunt aulem filii prophe-
(Phil. u). At idem in Aclibus apostolorum, quid fecit tarum ad Helisteum : Ecce locus in quo habilamus
necessilale urgente? Assumptis viris impendit illis, coram te anguslus esl nobis. Eamus usque Jordanem,
ul raderent capita, et poslera die purificalus cum el lollant singuli de silva materias singulas, ut sedi-
illis inlravit in templum, annunlians expletionem ficemus nobis ibi domum ad habitandum, » ele.
dierum purificationis donec offerretur pro unoquo- Duodecimum hoc miraculum est. Mirum quippe fuit
que eorum oblatio (Act. xxi). Igilur prophelse atque r quod ferrum securis ex manubrio in profundum Jor-
aposloli, imo quod amplius eliam unius atque ejus- danis elapsum, sursum rediil et super aquam nata-
den Apostoli dicla, alque exempla non sibi conlra- vil. Myslice de servando inlelligenlise dono exemplum
ria sunt, sed cordatum hominem virlule discrelio- hoc facto datum est. Fcrrum quippc in manubrio
nis utentem, uliliter erudiunt, ut seiat quando est donuin inlelleclus in corde. Lignum vero per
malorum communionem vel socielatem patieuter hoc csedere est prava agentes increpare. Quod non-
su«tinere, quando sapienter debeat devilare. Quam nunquam dum fluxe agitur, dum lapsus vanoe gloria;
discretionis opem, qui non assecuti sunl, temere in accepta eadem scientia non vilatur, ferrum in
nimis, interdum scandala faciunt, el dissensiones in aqua perditur, quia ex dissolulo opere inlelligentia
Ecclesia nulriunl, recte dicas, quia semulalionem faluatur. Quam profeclo inlelligentiam ad boc electis
Dei babent, sed non secundum scienliam (Rom. x), novimus dari, ut ante dantis oculos ex bona debeant
Sane quod ail Syrus ille : < Concede mihi servo luo, actione reslilui, unde et recte is qui ferrum ami-
ui lollam onus duorum burdonum de lerra pro ex- serat, clamabat: < Heu, heu, heu, domine mi, et
iruendo altari DominoDeo lsrael,» id sollicitus obse- hoc
ipsum mutuum acceperain. > Habet enim hod
crat. Est autem burdo animal magis oneriferum, elecli proprium, ul si quando eis in sua conscicmlia,
utpote ex equo et asina nalum. Abiil ab eo eleclo D furliva vanse glorise culpa subrepit, ad cor velociler
lempore, id esl verno tempore, cum in florera cuncta redeant, et quidquid in se^ante districti Judicis
erumpunt, el anni lempus eleclum est, vel cum oculos damnabilc inveniunt, lacrymis insequantur.
transeuntes per viam carpunt et eligunt e vicinis Qui flentes non solum caulc inspiciunt, quse mala
agris quodcunque ad manum venerit diversis floribus commiserunt, sedex acceplo mnnere, quse reddere
invitati. etiam bona debuerunt, qqia nimirum lanto se am-
CAPUT XXXI.
senliunt, quanto ex negleclis bonis,
Quorum vet qualium in Ecclesia typum gesseril Giezi, plius peccatores
cui propler cupiditalis culpam lepra Naaman ad- quae agere polerant, debitores lenenlur. Recte ergo
hmsit. qui ferrum perdidit, clamabat: < Heu, heu, heu, >
t Dixitque Giezi puer viri Dei: Pepercit Dominusi el boc ipsum mutuum acceperam. Ac si dicat: Iliiul
nieus Naaman Syro isti, ut nen acciperet ab eo qusei per dissolulionem uegligenlise perdidi, quod ut per
attulit. Vivit Dominus, quia curram posl eum et; bona opera redderem, ex gralia creditorum accepi.
accipiam ab eo aliquid, >elc. Hoc Helissei miracu- Sed nunquam Deus mentem deserit, quaa in peccalis
lum undecimum est. Vere in gralia prophetica mi- sc veraciler agnoscit. Unde el inox Helisaeusveniens,
randurri quod corpore abscns ; < Cor meum, inquit, lignum dcorsum millit, cl- ferrum in stipcrfielea.
 '
1267 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS s • 1208
attollil, qqia videliccl Rcdcmplor nosler, pie nos ,\ nadab rex Syrise universum exercittim •suuni, et
respiciens cor peccalorum humiliat, et ci quam amU ascendit et obsidebat Samariam. Factaque est fanies
serat reformat intelligenliam, lignum mergil et re- magna in Samaria, > elc. Hoc malum supererat de
lc-vat, quia cor affligit, et seientiain reparat. senlenlia Domini, quam dixerat per Heliam conlra
CAPUT XXXIH. regem Achab propterBenadab, quia«dimisisti virum
De miraculo qtio Syros ca-citate percussit, el rur- morle dignum de manu lua, eril anima lua pro
sum videre fecit, quod nobis quoque, in hoc osten- "anima
sumsil^ plures esse nobiscum, quam cum hoslibus ejus, et populus tuus pro populo illius (///
salutis nostrm, etquod erga iltos perfectam chari- Reg.xx). > Aninia illiuspro anima bujus jam dudum
tatem exhibuil. fuerat, pugnando quippe conlra illiiin in Ramoth
t Rex autem Syrise pugnabat contra Israel. Consi- Galaad, sagitla percussus, et morluus csl. Hoc ergo
liumque iniit cum servis suis dicens : ln loco, illo, supererat, et pro populoBenadab eritpopulusAcbab.
el illo, ponamus insidias. Misit itaque yiri Dei ad Tandiu < obsessa esl Samaria donec veniindarelur
regem Israel dicens: Cave, ne transeas in loco illo, caput asini oeloginta argenleis, et quarta pars cadi
quia ibi Syri in insidiis sunt, » elc. Terlium deci- slercorum columbarum quinque argenteis. > Mu-
inum fuii.hoc miraculum. < Videns minisler vir Dei lieres eorum pactum miserabile fecerunt: < Da fi-
quos miserat rex Syrioo currus el equos, et exer- 'B lium luum ul comedamus eum hodie, el filitnn mettrq.
citum in circuilu civilatis : Heu, heu, heu, inquit, comedamus cras. > Hic Helisseus perseculionis san-
domine mi. Qtiid faciemus? Ail ille : Noii timere, Ctorum particeps fuit. < Ait enim rex : Hsec miai
phires enim nobiscum sunt, quain cum illis. Cumqne faciat Dominus, el hsec addat, si stelerit capnl He-
orasset Helisaeus, aperuit Dqminus oculos pueri, et lissei filii Saphat super eum bodie. » Timuit hic
vidit, et ecce mons plenus equorum et curruum eiiani ul Helias, et non quidem fugit, sed dixit:
igneorum, in circuitu Helisoei. > Rtirsum oravit, et < Nunquid scilis, quod miserit filius homicidae huc
hosles Cajeiiale percussil. Oravit lertio, rursumque ul pracidat capul meiun? 476 Videte ergo cum
apertis oculis <yiderunl se esse in medio Samarise.» venerit nunlius, claudite osliiim, el non sinaiis eum
Et nos dicamus quoties ab inimicis Christi visibi- introire. Venitnunlius > furiosus, < et dixit: Ecce
libhs, seu invisibilibus circumdamur, dicamus, ih- tanlum malum a Domino est. Quid amplius exspec-
qnam, fideni habentes, spem rclinentes, charitale labo a Domino? » Hsec ait blasphemus simul et de-
Deo propinquanles; Noli limere, o anima, noli ti- speralus. (IV REG.CAP.VH.)«Dixit aulera Helisaeus:
mere, Ecciesia, plttres enirn nobiscum sunt, quam In tempore hoc, cras modius similoe slalere uno erit,
eiim illis. Nempe si de invisibili contra malignos -,,et duo modii hordei statere uno in porta Samarioe.»
J
spiritus certamine agitur, nobiscum est Dominus, Ad haec incredulus unus de ducibus audire meruit:
jiobiscum est angeloruni exercilus, nobiscum est < Videbis oculis tuis, et inde non comedes. > lta
spiritualis pugnoe princeps, et victorioe opifex, Spi- faclum est. Et spirilus Helissei miraculum quarlum
rilus sanctus. Si autem visibile adversus hsereticos deciroum fuit. < Si quidem Dominus sonilum audiri
certanien proponitur, nihilominus nobiscum est Do- fecil in caslris Syrise curruum et equorum et exer-
minus, nobiscum est aposlolorum cboriis, nobiscum citus plurimi. Fugeninl Syri. Et egressus populus
es', patriarcharum et prophetarum numerus, no- diripuii castra Syrise.»
biscum est candidatus martyruni exercitus, nobiscum
est ciim omni sancta Scriplura, sanctus veritalis CAPUT XXXV.
Spirilus. Piane, juxta hisloriam, proesenli loco pro- De cb quodail ad Joas regem lsrael:t Perculejaculo
pbela ta.li miraculo dignum se fuisse ostendil, di- terram,i acdeinceps : t Nuncautem, inquil, tribus
ccnie rege Israel: « Nunquid perculiam eos, Pater vicibus percuties eam, » videlicet Syriam.
mi? Nqn perculies, inquil. » Et conlinuo : « Pqne, (IV REG. CAP. XIIL) Quinlum decimum graiiae
inqiiit, panem et aquam coram eis, ut comedant et prophelicae fuit opus. < ^Egrotante Helisseo in infir-
bibant, el vadant ad dominum suum.» Si igiturejus rj mitate qna el mortuus esl, descendit ad cum Joas
eo. El ailHelisseus : Affer
exeniplo equorum, et curruum igneorum, praesidiiim rex Israel, et flebat coram
circa nos semper paralum esse cupimus, ejus nihil- arcum et sagittas. > Ac deinceps : < Percute jaculo
ominus exemplo carbones ignis super capita inimi- lerram. El cum percussisset iribiis vicibus et stc-
corum nostrorum congeramus. Ctim enim Scriplura lissei,. ait Helisseiis : Si percussisses quinquies aut
dixissel: < Si esurierit inimicus luus ciba illum, si sexies aut septies, percussisses Syriam usqtie ad
sitit, potum da illi (Rom. xn), » coiiliiiuo subjunxit: consummationem. Nttncaulem tribus vicibus [>ercu-
< Hoc enim faciens, carbones ignis congeres super lies eam. » Hoc nempe inter Helisaei magnalia suo
capttt ejus (ibid.),» ila videlicet, ut ad pcenitentiam , loco recte compulalur, quia non Joas rex Israel, sed
compungalur tuo. beneficio vicius. Helisaeus meritis suis, percussisse Syriam aucl&re
CAPUT XXXIV. Deo credendusWt. Dixerat enim Deus: <Et eril qui-
Asael, occidet eum Jchu.
De obsidionc Samariw qna jiixla verbum Heiismi cunque fugefit gladium
modins similmslatere uno, et' duo modii horjiei sta- Et quicunque fugerit gladium Jehu, interficiei eum
tere vtio fuerunl in porta Samariai. Helisseus (111Reg. xix). > Porro quomodo Syria ef-
» Eactum est igitur post hocc. Congregavit Be- fugeni gladium Jeliu, jam superitts diclum est.
1209 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — 1N REG. LIB. V. 1270
CAPUT XXXVI. A fuilHelisaei primum. Claret ilaque quam pia et sin-
cera inlenlione dixit: « Obsecro ut fiat spiritus tuus
De eo quodcum ieligisset ossa Heliswi, revixil morlmis,
cujus rei in Chrislo mysterium sit. duplex in me(/VReg. n). » Non eget commenla-
Sexltim decimum idemque ultimum continuo sub- lione nostra, quam Deus sic effectu comitante cora';
dilur miraculum. < Mortuus est Helisseus. Lalrun- mendat. Claret, inquam, quia non suam, sed Dei
culi quoque de Moab venerunt in terram in ipso gloriam quacrebat, non semelipstim per opera sua
anno. Quidam auleni sepelienles hominem, viderunt magnificare , sed Deum glorificare volebat, non
ialrunculos el projecerunt cadaver in sepulcro He- suimet exallationem, sed miserabilis populi visila-
lissei. Quod cum projecissenl, tetigitossa Helisaei, et tioneni quserebat, qttein decepil Hieroboam, laccra-
roiixil homo, et sletii super pedes suos. » Magnum verat Amari, caplivaveral Achab, conlaminaveraj
in superficie hislorica miraculum, incomparabililer Jezabel. Nec vero quia reges in perversione persli^-
niajiis in spiritu significat opus divinum.. Mortuus lerunl, idcircoputandum estquod inaniterlaboraver-
nempe Helisoeus, myslice Christus est pro nobis rint hi duo viri misericordiarurn (Eccli. XLIV),con-
passus. Lalrunculi de Moab maligni spiritus sunt, et tendendo ne oblivioni traderelur nomen Domini in
mundi peccala. Homines qui latrunculos viderunt et illa abundantia iniquilatum. Nam inaniler quidem
mortuum suum in sepulcro llelissei projecerunt, B selaborare putans, interpellat Dominum Helias, sed
apostoli fuerunl, qui conlra doemones, ct contra corripuit eum sermo divinus, reliqua esse dicens,
peccata salulem mundi providerunt, et mortuum septem millia virorum, qui non curvassent genua
genus humanum septilcro Chrisli, id est aquis ba- ante Baal (/// Reg, xix). Ergo et in boc magnum
piismi iinmiseruiii. Siquidem aqua baptismi, sepul- divinoepielatis indicium est, quod in tol mala devo-
crum Ghristi est, dum in illa lertio mergimur pro eo lutum populum, Divinilas per tales viros prosecuta
qnod Chrislus in sepulcro fuil tribus diebus el liibus est, quorum jusliiioe oblivionem non acceperunt.
noclibus. Unde Apostolus : < Consepulli enim sttmtis < Gum semine eorum permaneiU bona; hsereditas
cum illo pcr baptismum in morlem (Rom.vi).> Quod saneta nepotes eorum, el in leslamentis slelit semen
letigit morluus ossa llelissei, et revixil, slelitque eorum,,et filii eorum propter eos usque in oelcrnum
super pedes suos, illud est, quod continuo subjicit manent (Eccli. XLIV).»
Aposiolus : < Ul quomodo surrexit Christus a mor- CAPUT XXXVIII.
*uis per gloriam Palris; ita el nos in novitate vitse De filia Jesabel Alhalia, qum nupserat retji Jutla
ambulemus (CoL n). > Joram filio Josaphat, quomodo maternam vesaninm
exercuii in Hiertisalem el in omni Juda, et idcirco
CAPUT XXXVII. Q setnen ejusdem Joram usquememoria. ad quarlam genera-
in tionem de evangelica tollilur
Comprobatum esse ex operibus Ilelismi quod eo
spiritus Helim duplex sil factns, et Jtidmus esse ex Literea fluxus sanguinis, secuudum nomen Jezabcl,
hoc quod pia et sincera dixerit intenlione :« Obse- ex ipsa in Judam elllierusalem, et usque ininteriora
cro ut fial spirilus luus duplex in me. > lempli Domini fluere cceperat. Filia quippe Acbab et
Igitur Helisaeus, sicutipse petivil spiritum Helioe Jezabel,. uxor fuil Joram filii Josaphat regis Juda,
duplicem in eo faclum accepit. Duplicia namque liic qui et occidil omnes fratres suos gladio et quos-
fecit prodigia. Elenini illius oclo fuerunl, liujus dam de principibus. Hic umbulavil in viis regnm
sexdecim roagnalia sunt. Primttm qtiod oravit, ut 477-Israel, sicut egerat domus Achab. Filia quiiipu
non plueiet super lerram, et non pluit annos tres et Acliab,uljam dictum est, uxor ejus eral (IV Reg,
inenses sex (/// Reg. xvn; Jac. v). Secundum quod vm). Iclcirco senien ejus de generalione ChristiFilii
paverunl eum corvi praecipiente Domino usque dum Dei usque ad quartani generationeni tollilur, diun
siccatus esl lorrens (/// Reg. xvn). Tertium fuit, dicitur : < Joram aulem genuit Oziam (Matth. i), »
quod hydria farinae non defecit, et lecythus non est sublatis de medio tribus Ahazia, Joas et Ainasia.
imminutus usque ad diem, in qtia dedit Dominus Nam quo more Jezabel insaniverat in Samaria, lilia
pluviamsuperfaciem terrse, juxla verbum ejus. (ibid.) D quoque ejus insanivil in Hiernsalem, scilicet Athalia,
Quaruim fuit, qnod filium malris familias suscitavit et in omni Juda. Ipsa filium suum Ahaziam iinpulit,
(ibid.). Quinlum fuit, quod oranleillo cecidit ignis ul impie ageret. Quo morluo per manum Jebti regis
de coeloet yoravil holocaustum el ligna et lapides, Israel < surrexit Atbalia, et interfecit omnem slir-
pulverem quoque et aquam quse erat in aqute ductu pem regiam domus Joram. > Porro Josabeth lilia rc-
lambens(//i Reg. xvm). Sextum fuit, quod rursus gis, uxor Joiadse ponlificis, luIilJoas filium Ahazioe
orante illo conlenebrati sunt coeli, et nubes et ven- et furata est eum de medio (iliorum regis, cum in-
lus, et facla est pluvia grandis (ibid.). Septimumfuit, lerficerentiir, abscondiique eum cum nulrice sua in
quod ad verbum ejus descendit ignis de coelo, et de- cubiculo leclorum (// Par. xxn), Domino provi-
yoravil duos principes quinquagenarios, et quinqua- dcnte,ut non exstinguereiur lucerna servi sui David.
ginia qui cum eis erant (IV Reg. i). Octavum fuit, Illum videlicet Joas Joiada pontifex anno septimo-;
quod cum irent ambo pariter, videlicel Helias el eduxit cum principibus alque centurionibus arma
Uclisseus, lulil Helias pallium suum, et involvit iliud, leneuliuus a dexlris, et a sinistris in circuilu regis,
el percussit aquas, qux divisse sunl, in ulramqr.c « et imposucrunt ci diadenia, dedefuntque iri manit
paitrm (IV 'Reg. n). Hoc illius uliimum e converso" ejus tetietidam legein, et coasiitueruni eum re{;emt,
*271 RCPERTI ABBATISTUITIENSIS J272
{ibid.). > Athalia vero inlerfecla est gladio (iiirf.). A mus Domini. Et non est recordatus Joas rex mise-
At illc videlicet Joas mala reddidit probonis. Nam ricordioe, quam feceral pater illius secum, sed in-
«juandiu quidem vixit Joiada fecil quod bonum erat terfecit filium ejus (ibid.). > Amasias quoque filius
coram Domino, postquam autem obiil, dereliquit cjus.derehquit Doininum, et minaciler rcpulit ver-
Dominum Deum palrum suorum, servivilque lucis bum ejus, et oppilare non metuii ora prophetarum.
et sculptilibtis (// Par. xxiv). < Spiritus autem Do- Cum enim misisset ad ilktm Dominus prophelam, qui
mini induit Zachariam filium Joiadae sacerdolem, diceret : < Cur a"dorastisdeos qai non liberaverunt
et slelit in conspeciu popnli- et dixil eis : Hsecdicit populnm suum de manu tua ? > ille respondil: < Nnm
Dominns : Quare transgredimini prseceptum Domini, consiliarius regis es ? Quiesce, ne interficiam le
quod vobis non proderit, sed dereliquistis Dominum, (1 Par. xxv). > Huic suecessit filius ejusOzias, sub
ut derelinqual vos ? Qui congregati adversus eum, quo prophetare ccepit Isaias.
miserunl lapides juxta regis imperium, in alriis do-

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

Dl IRMTATl IT 0FERI61 LIIS

LIBRI XLII.

IN ISAIAM PROPHETAM

COMMENTARIORUM LIBER PRIMUS,

{Isa. I-VI.)

478 CAPUT PRIMUM. B fuerunl, adeo utinlola lege niinqnam eos digltus
Lam Isaitc prophetw, quod sic universa Chrisli el Dei coelestium promissione ad bene agendum invi-
Ecctesim quoque prosequalur mysteria, ut non tam lare, nunquam poenarum infernalium coinminatione
proplieta dicetuius sil quam evangelista, el ob quam terrere a malis
dignatus sil. Terram ubique bonam
caiisam res spimluales,rerum. lerrenarum nomim-
bus sive imaginibus subtexil. el lertiles annos promiltit, si bene cgerinl, famem
Omnis anima q,uoeChristum diligil, Isaioc pro- ct oppressiones liominum minalur, si male egerinl.
phetce aurein libenler apponit,. lanloque subjeclior Talibus nudasermone iam ccelestia sacramenla cre-
appropinqual pedibus iljius, qitaii.io fidelius de Chri-. derenlur? Proinde in prophelis quidem manifesiius
sio sensil qui in illo loquilur.. Nam de hoc illud recle coeleslia prsedicantur, sed quasi fugilivus, ubi quid
foslimal pielas Christiana quod non lam propheta eorum altingi.t, eonfeslim sub lerrenorum noiiiiiii-
dicendtis sit quam evangelisla;. ita enim universa bus, ilerum atque iieium et ssepissime se abscondit
Christi Ecclesiaeque mysteria ad bquidum prosequi- senno diyinus. Cum ergo in cseteris slelerimtis, luiii
tnr-iit non eum putes de iulnro valicinari,. sed de maxime in isto moras aliquanlasjam inneclere non
prselerilis hisloriam lexere. Et cum interdum ad gravabimur, exoralum esse cupienles doctorem ejus
jincscntem respicial historiam, et post Babyloniae Spirilum sanctum, ul quo sensu pcr eum loculus
caplivilatem redilum.populi significet in Judseam, C est, eqdem nobis colligenda Chrisli Filii Dei tesli-
lamen cum h.qc qmnis ei cura de vocatione genlium monia revelare dignetur.
ei de adventu Cbristi est. Hoc aulem expediebat CAPUT IL
tam in isto quam in cseteris prophetis, ul terrenae Quod adventum Christi circa quem onmis versatur
llierusalem alque B.abyloniae,terrenariimque rertim, inlenlio septem recapitulel periochis et cunclas
aliarumque nominibus ccelcslia sacramenta lege- par.les adversas myslice sub novem designet rcgno-
san- rumshe provjnciarum nominibusBabylonis, Moub,
rentur, qualenuspcr hanc occasioneui Scriptura Damasci, Egypli, Dutna, Arabhc, vallis Visionis
cla de contemptu liberaretur, suoque lempore pro- Tyri el jumentorum auslri, pwnas impiorum oneris
nomine sig.nifi.cans.
ftilur,'!yenturis in honore servaretur. Judaci quippe
praesentium lantum atquc icrrenorum amalores nimii (CAP.I.) Primo, ut maleriani ejtts quasi brevi
JS273 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLll. — 1N ISAI. IJB. I. J27*
labella depingamus, illud dicendum esl, qnia Cliris.lt tA Hierusalem in malum, nam super Judani spirilua-
advenlum septem recapilulat periochis, circa quein Ien), et cceleslem Ilierusalcm pro parle adhuc in
omnis versatur spiriius prophetici inlenlio, quippe muiido peregrinanteni, visk) liaec revelatur in bo-
quem exspeclabat hic, quem exspeclabant omnes num.visiopriusclausaelsignafa, nunc aulemaperia
sancli ab origine mundi. Prinia est, quam conlra et publico iniellectui prsedicala. Audiie, cmli, et au-
interfeclores ejus zelo jusli doloris veliemenlissimo ribus percipe, lerra, quoniam Dominus loculus est.
invebilur, quam acerrime, vm, inquiens, genli pec- Tanquam dicerel: Magni oraloris, magni conciona-.
eatrici,populogravi iniquitale. Ac deinceps: Audite toris conqueslio ista esl; oratoris, inquam, cnjus
verbum Domini, principes Sodomorum ; auribus per- oratio verbum Dei est, cujus concio tota in ccclis
cipile legem Dei nostri, populus Gomorrhw. Secunda angelorum, el in lerra hominum Ecclesia est. Id-
ah eo quod ail: Cantabo dileclo meo caniicum pa- circo audite, coeli, el auribus percipe, terra, ut cum
truelis mei vinemsum (Isa. v). Tertia ab eo quod ail: audieritis quid Doininus loculus, quid Dominus con-
in anno quo mortuus esl rex Ozius, vidi Dominum queslus esl, silis ad vindiclam, o vos cceli, desuper
sedenlem suver solium excelsnm el elevalum, et eu. ferrei, sis tu, o lerra, subter renea. Quid eniin Do-
quwsub eoerant implebanl lemplum (/sa.vi). Quarla minus locutusesl? Quid Dominus conquestus est ?
ab eo quod ait : Primo lempore alleviata esl terra ftQuid injuriarum lalis ac lantus pcrpessus esl? Ait :
Zabulon, et terra Nephlalim, et novissimo aggravata Ftlios enutrivi et exallavi; ipsi aulem spreverunt me.
est viamaris truns Jordanem Galilwwgenlium (Isa. ix). Enulrivi, inquam, fitios in Abrahnm, Isaac,el Jacob,
Quinta ab eo quod ail:£( egredietur virga de radice benedicendo et multiplicando eos, exaltavi in Moyse,
Jesse, etflos de radiceejusascendet (Isa. xi).Hinconcra in Josuc, el in David, educendo illos mirabililer de
novem continuantur, onus Babylonis, onus Moab, lerra ^Egypti, dividcndo illis lerram in funiculo dis-
onns Damasci, onus ^Sgypti, qnus Duina, onus in tribulionis (Psal. LXXVII) , decorando illos regalibus
Arabia,onus vallis Visionis, onus Tyri, onus jumen- vicloriis, regia qtioque civitate David el unico lem-
loriim auslii. Sub istis nominihus universi Christi, plo nomiuis mei./psi aulem spreverunt me, cuui prse-
et civitalis ejus coeleslis Hierusalem adversarii con- coniis propbelarum venicntem ad se. Parum est
demnanlur, singulisque onus judicii gravissimumqne quud spreverunl me. Parum est quod, prajcleclo Cse-
479 iniqnitalis eorum lalenium superponilur. Nam sare, prscter eum dixerunt regem nori habere se
Ecclesia quam impugnanl, decima est. Sub eadem (Joan. xix). Insuper et proeeleclo Barabba latrone
specie in Evangelio factum est, et dictum est: Non- crucifixeruni mc (Matth. xxvu). Iloc, altoniti auditu
ne decem mundati sunl, et novem ubi sunt ? NOHest coeli, el stupefacla tcrra, reverendo indignamini, et
inventus qui redirel, et daret gloriam Deo, nisi hic G indignando reveremini, quia profeclo non parvx>in-
alienigena (Luc. xvn). Uims iste idemque decimus, dignitatis esl, quodego Dominus vester omnia bona
unius fidei Ecclesia esi. Denarius quippe numerus, feci, elomnia mala recepi. Tanium hocesl ul vos,o
quod melius arilhmetici noverunt, secunda unilas cceli, juste huinili dolore debeatis confringi, el tu,
est. Nevenarius aulem multitudo esl, ex opposito terra, pio debeas singultu lota conculi. Dical aliquis
unitatis turha est. Cui si addalur unum, stalint lit filiorum ejusmodi : Quid mirum, si sprevimus? Non
unitas, quia sicut jam diclum esl, denarius secunda enim cogiiovimus. Venisli nimium occultus, qui juxta
unitas est. Sic plane multis el divefsis adversariis, promissiones Palrum et propbelarum debueras in
si una inferalur fides, una fiunt Ecclesia. Ad inslru- conspeclu nostro incedere rex niagnus, rex gloriosus.
ctionem lmjiis unius plura deinde prophela locutus, Ad haec inquam : Cognovil bos possessorem suum, et
sextani landem facitrecapiltilationeni, dicendo: Con- asinus prmsepedominisui. Israelautem me non cogno-
surge, consurge, induere fortiludinem brachium Do- vit, et populus meus non inlellexit. Bos animal imin-
mini (Isa. u). Seplima sic incipit: Surge, illuminare, dum, asinus aulem immundum, iitrumque lamen
Bierusalem, quia venil lumen Ivum, et ploria Domim animal hrulum. Bos ergo Judseum siinplicem, qualis
super te orta esl (lsa. LX). Nunc praevio ipso cui in- |Q erat Pelrus aul Andreas, ulerque piscator, non Scri-
tendimus sempiterni luminis candelabro, lemplum ba, non legisperitus. Asinus atilem simplicem signi-
hujus Scripturse ingrcdimur, non cuncla hislorica, fical genlilem, qualis crat Cornelius. Dicilis, inquii,
aut cuncta moralia quse in eo conlinenlur, scd sola quia ego veni uiniium occtillus. Unde ergo me hos
fidei Chrisli lestimouia scriitautcs, juxta quod in possessorem suum, et asinus praesepe meum cogno-
lolo hoc opere propositum habemus. vit! Unde, inquam, nisi quia pabulo verbi boni de-
CAPUT III. leetalus est, qtiod apposui, quod opcra mea bona cir-
Visionem prophetm super Judam el Ilierusalem esse ca se, ulcrque pcrsensil? Al tu, lsrael, tu popiilus
in fulurum, quando Jttdmi Salvatorem venientem mctis llieiosolymilanus, qui circa lemplum residens,
spernerent, el crucifigerent, el generalionem illam cum Pharisoeis et pontificibtis in lege gloriabaris,
jnm dici gentempeccalricem, popultim gravi iniqui-
tate, semen nequtim, filios sceleralos. tulia 11011amasii. Idcirco non intellexisli; igilur
Visio Isaiw filii Amos, quam vidil super Judam el Israel me non cognovil, et populus meus non inlellexil,
Ilierusalem, in diebus Ozim, Joalhan, Achaz, et Eze- id est cognoscere et inlelligere noluit. Respondete
chlw regnm Juda. Super Juda, inquit, et Hierusalem, igitur, cceli, loquore, lerra, el dic : Vm genli pecca-
uliqiie super Jtidam animalem, ct super lerrenam ttici, populo gravi iniquitate, semini nequam, filii*
1-273 RUPKRTl ABBATIS TUIT1ENSI5 If 7G
sccleratis. Yw, inquanij id csl jiilicinm ancrnum, A i bebitis, sicut jiraedixi, scternum vae. Et dereliiique-
supplicitun scmpiternum. Et quare hoc? Deretique- tur filia Sion sicul umbraculum in vinea, el sicnt lu-
rtinl Dominum,blasphemaverunl sanclum Israel. Et gtirium incucumerario. Quomodo illud vel illud re-
anicqiiani veniret, dereliqueruni Dominum eligendo linquilur? Videlicct cum ablatse fuerinl fruges,
Baal, clc, pnrtenta dacmoniorum, et ubi venit, bla- recedenle cuslode, quia nonbabet ullra quod servel,.
sphemavcrunt cnmdem- sanctum lsrael, dicendo : remanet umbraculum vacuum, remanet negiectnnr
Damonium luibel (Joan. x); fabri, el non Dei filius tugurium, quod feceral sibi propler ardorem sofis,-
esl (Marc vi)t Abalienati sunt retrorsum. Quomodo? ac radios declinandos, et ul inde bomines vel bestio-
Primum eis oporlebat proponi-regis- sui jus, etedi- las, quseinsidiari solent nalis vitibus abigerct. Ita
ctum, ipsiaulem-bdienles euni, miserimt lcgationem derelinquelur filia Sion, recedenlibus proesidibus
posl curri, dicenles : Nolumut: hunc regnare super lempli virtutibtis, et eril sicul civitas qum vnslatur,
nos (Luc. xix). Ita- abalienali Tetrorsum, ecce pro id esl, vere vastabitur. Amptiusdicam. Nisi Dominus
Domino exspeclanl diabolum, pro sancto Israel exs- exerciluum reliquisset nobis semen, quasi Sodoma
peefanl bominem peccati, filium pcrditionis. fuissemus, el quasi Gomorrhm similes essemus. Non
CAPUT IV. dicatis: Ira hsec est grandis nimis, mtillitudo malo-
B
Peccaium illorum non ftiisse ex ignoramia, sed ex-su- rum nostris riiajor est meritis, nam nisi Dominus
pcrbia, invidia; el idcirco veniam illos non mereri', exercituum reliquisset nobis semen, nisi praedeslinas-
et Iwc esse^quodait: t Omne caput languidum, el sel, ul reliquise ex nobis salvaefierent, non obsidione
omne cor mwrens,. »,elc. hoininum circumdaremur, non gladiis Romanoniiii
Stiper.qno perculiam-vos ullra, adjicieiitcs prwvari- interficeremur, non captivi in omnes gentes duee-
cniwnem? Omne cnput languidiim, el omne cor mw- remur, sed sicut super Sodomam el Gomorrhani-
rens, a. planta pedis.usqne ad veuicem non esl in eo pluit sulphur eiignem Dominusa Domino (Gen. xi.v),
sanitas. Ac si dicat: Non peccaslis per infirmilalem, ita justissime super nos in vindiclam sui sanguinis
non errasiis pcr ignoranliam. Si ila essel, scirem sulphur et ignem pluissel Filius Dominus a Paiie
Hflde vos pereutcre deberem, invenirem qua plaga Domino. Sed si hoc fecissel non superessent reliquiae,
vos casiigare pqssem. Nunc aulem in quo percutiam qtise salvaeDeienlex nobis, postquam pleniludo gen-
yos ullra, addentes prscvaricatiqnem, addentes, in- liuni subiiUroierit (Rom. n).
qitant, peccaio, defensionem peccali? Omne caput CAPUT V.
lauguidum, el omne cor mmrens. In capite languido In illorum peccalo Sodnniorum el Go--
pravi operis linea designatur exlerior; in corde qno.peccalum.
p tnorrhm fueril simile, nt iilud prmvidens, merito
nicerenti, invidia interior. Hoc ipsum verbis aliis dicerei : t Audiie verbum Domini, » elc.
iierat, dplantu pedis, inqiiiens, usqueaa vertioemnon Audile verbum Doniini, principes Sodomorum; ati-
est in eo sanitas. Planla pedis opus exterius, verlex ribus percipile legemDeinoslri, populus Gomorrhm.
ralionis dignilas inlus inlelligilur. Cnm ergo quis Non dicatis.: Quare sicut Sodoma fuissemus, et quasb
per maliliam peccat, velul illi, cum dicerenl: ln Goiritrrba similes in poena essemus ? Nam ecceego
Ueclzebubprincipe dwmotuorum ejicil dmmonia (Luc. dico, ego leslificor, quia, vos pontiliees etPharissei,
xi), cum scircnt quod in digito Dei ejicerel dwmonia principes Sodomorum eslis, vos populus Hieroso-
(ibid.), iccle dicas, quia a planta pedis usque ad lymitanus, populus Gomorrbaeesiis. Unde? Nimirum
veriicemnon est in eo snnitas. lgilurin quopercutiam quia sicut illi egerunt, itaelvos egistis. Venil quon-
vos? Nempc hujusmodi insania non remiltitur, ne- dam Dominus.venit, inquam, in duobus angelis snis
qtie in hoc 480 -soeciilo, nequein futuro. Vulnus, Dominus Sodomam vespere sedenle Loth in foribus.
inquit, et livor, et plaga lumens. Malum esl vulnus, civitatis, compulil illos oppido, ut diverterent ad
pejiis livor, pessimum plaga luinens. Malum esl, in- eum. Ingressisque domum fecit convivium, coxit
qiiam, peccato sallem ad horam vulnerari, pejns azyma, et comederunt. Prius aulem quani irent cu-
nialo usu livescere, pessiinum cum tumore superbise P bilum, viri civilatis vallayerunl domum, a pucro.
•
cu|pam defendere. Talis vestra insania est. Non est usque ad senem^omnis populus simul, vocaverunl-
circuinligala,nec curalamedicamine, neque fola ole.o. queLoih, et dixerunt ei: Vbi sunl viri qui inlroie-
V.olui circumligare, et. ad ppenilenliam astringere, ruttt ad tenocte? Educ illos huc, ul cognoscamus eos
dicendo per memetipsum; Pmnilenliam agile (Malth. (Gen. xix). Nimirum huic simile, imo et hoe dele-
IV), e| noluislis Evangelii iigamenla recipere. Eifudi rius vos fecislis. Venit Dominus, nonjam in angelis,
de latere meo sauguinem et aquam (Joan. xix), sed in propria persona, venil inquam, in civitatem
medicamenlum salutis seternae,et noluistis accedere. vesiram, et facla hora vesperlrna, in domo cujusdam
Dedi oleuin, id est, Spirittis sancti graliarn creden- hospiliq receptus, manducabat Pascha. Venistis vos
libus in me, ita ut loqiiercnlur omnibus linguis ho- el misistis minislros cum laternis et facibus, et ar-
mines idiotae(A>(.11),et noluislis atidire. Quid igi- niis, el circumdedistis ciim, el expelistis adilluden-
iiir landein fiet ? Tcrra -vcsira deserta, civitates ve- dum, crapulali.ebrii, alque vomenles, sicut ilii So-
strw exuslm igni. Regionem veslram coram vobisalie- dom'u«e,de quibus jam diclum est, quando circnm-
ni devoranl, el dcsoUibitur sicul in vaslilate liostili. dedcrtinldomum Loth,quia vespera plenum ventrem
Hoc initiuiii dolonun intcriin habele. Nain alibi lia- liabucruiil, teslante Scriptura quia hoc fuit peccntutn
'
1277 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. - IN 1SAI. LIB. 1. 1278
Sodomorttm, saturilas panis et olium (Ezech. xvi).• A 481 Laboravi suslinens. Quod tandiu sustiiiui, la-
ha et vos illa fesliva, illa paschali vespera, saturali i bor mihi fuil. Abominabar iiicensum vestrmn, ode-
ct ebrii, Dominum circumdedislis ad illudendum, adI ram neomeniam et Sabbaliim vestrum, oderat anima
conspuendum, ad llagellandum, ad crucifigendtim, mea ccelus vestros, el slercus solemnitatum veslra-
loeli, tanquam victores, quod apprehendissetis eum. rum. Vim quodammodo faciebam animae meae, ut
Uinle et spirilus ejus in psalmo querelam depro- quod odcrat suslineret sallein quadraginla annis, ct
mens : Et in me, inquit, psallebant qui bibebant ui- hoc faciens laboravi. Veniant landem Romani,et
num (Psal. LXVIII).Quid autem contigil illi pessimsei htinc laborem demanl mihi. El ctim exienderitis ma-
ttirboe Sodomorum? Clauserunl viri ostium, el eos; nus vestras, subaudilur, et foris circumdali armis ,
qui erant foris percusserunl cmcilate a mlnimo usquei et intus fame, et seditionibus afflicli ct concisi, aver-
ad maximum, ita ut oslium invenire non posscnt'.. lam oculos meos a vobis. Ne compellar condolere et
(Gen. xix). Ila coiiligil et vobis, o principes Sodo- misereri. Et cum multiplicaveritis oralionem, sacri-
niorum. Clausum vobis est ostium Scriplurarum, ficia certalim offerendo, in lemplo crnentando , in
csecitate percussi estis, foris erranles circuitis, et aspectu hoslium, perlinaciam veslram admiranliiim,
eum invenire non poteslis qui dixit: Ego stim oslium no» exnucliam. Manus eriun veslrm plenw sanguine
(Joan. x) 0 igilur principes Sodomorum, audite ver- R 1 tun'. Impleslis vobis eas, dicendo : Saitguis ejus su-
bum Domini. 0 igilw populus Gomorihm, aurilius per nos el super filios nostros (Mallh. xxvn). Hoc est
percipiie legem Dei noslri. Quod illud sit verbumDo- verbum Domini. Quaeporroesl lex Dei nostri? Lava-
minl, ail: trimi, mundi eslole. Si forle compuncli, aliqui ex
CAPUT VI. vobis dicant ad Pctrum , et ad reliquos apostolos
meos? Quid [aciemus, viri fratres (Ael. n), ecce dico
Sacrificia omnia el fesla Judworum Deo esse odibitia, vobis : Lavamini. Qtiod est dicere : Pmniientinm
ei unicum illi placere baplisma.
agite , el baplizelur unusquisque vestrum irinomine
Quo miliiinuliiludinemvictimarum vestrarum? Ple- Domirit (ibid.). Itaque lavamini, mundi eslote, id est
nus snm. Bolocausta arieluin, el adipem pinguium, el baplizainini et nolile rursns malis operibus mtindi-
sanguinem vitulorum, et agnorttm, el hircorum nolui, tiambaptismalis perderc, el ecceaudite seplem par-
eic. Adhuc, inquit, cum silis Sodomiloe publici, vos les adhibenda? diligcniise.kuferte malum cogitationum-
sacrilicatis mihi? Adhuc multiliidine victimarum veslrarum ab octtlis meis, quiescile agere perverse,
veslraruin inescari me posse pnlalis? Quo mihi discite benefaccre.Quwritejudieium,subvettile oppres-
baec?Quid sanguis-vilulorum, agnorum, et hircontm so,judicate pupillo, defendite viduam. Seplem ilarjne
mihi conferel? Plenus sum. Magntim et vernin sa- " modis islis conlendile mnndi permanere, septem ,
crificium suscepi, et in illo impletus sum, id est obe- inquam, id est, omnibusmodis; nam seplenario nii-
diemiain sancli Israel, quem blasphemastis, quem mero significaltir universitas. El cum feceritis,.
occidistis, cujus sanguine manus veslrm plcnw stint. venile el arguile me. Non enim conlemnam, ego Do-
llle me implevil. Ule sacerdos mihi satisfecit. Pleuus minus vobiscum jiidicium subire. Proponile causas,
igiiur, quo admiltam multitudinem viclimarum ve- prsemia exigite. Magnum quippe baplizati, et mtin-
strarum ? Nolo, imo nolui, cum venireiis attle conspe- dati, advocalum habelis apud me , cnjtis lavisiis
cttim meum. Quod liiijusmodi vobis sacrificia Moyses vos sanguinc, cujus purificati eslis fide. Si fuerint
ordinavii, non me volente, sed me perniiltenie lecit, peccata vestra ut coccinum, quasi uix dealbabunlnr.
videlicel qtiia vos talibus in .'Egypto sacrificiis as- El si fuetinl rubra, quasi vermkulus, velut latia alba
sucli servirediis alienis, non poieralis a consiietu- erunl. Coccinum ignei, vermiculus coloris est sangui-
dine arceri. Dico ergo: Quis quwsivit hwc de manibus nei.In coccino ergo peccaia libidinis, in vermiculo,
veslris, ul ambuiarelis in atriis meis? Ne offeralis homicidii scelus datur inlelligi. Si, inquil, fueriiu
ultra sacrificitim fruslra. Ullra sacrificium sacerdoiis peccata veslra, peccala Sodomortim , ut coccinum ,
mei, cui juravi et non poeniiebii me, dicens : Tu es rj quoniain estis principes Sodomorum , quasi ritx de-
sacerdos in mlernum secundumordinem Melchisedech albabunlur, juxta illud in psalnio . Aspergcs me '•»«-
(Psal. cix); ullra, inquam, hiijiis sacrificium ne of- sopo et ntundabor,lavabis meet super nivemdealbabur
feraiis olidumsacrificium vestruni. Incensum abomi- (Psal.h). Si fuerinl peccata veslra, peccala hoiuici-
tiatio est mihi. Neomeniamei Sabbalum, et feslivitates dartim, quasi vermiculus, quoniam occidislis Chri-
alias non feram. Iniqui suiii cmttts veslri, kalendns slum, velut lana alba erunt , ut jain non appareat
vsslras, el solemnitaiesvestras odivilanima mea. Olim sanguis ejus super vos , sed candidum gratise vesti-
noliii, altamen luli. Nunc autem jam non feram, mcnlum. Haecest lex Dei noslri, o populus Gomor-
nam odio profundo odivit hsec anima mea. Facta rhoe. Omnem muliiiudincm viclimarum vestrarum ,
tunl mihi molesta. At ex quo facla sunt iitihi mo- omnessolcmniiales vcstras odivil anima mea.iiiqui:.
lcsta, suslinui illa per annos quadraginla. INon Solum hoc est quod volo : Lavamini. Si volueriii.i, ei
siaiim niisi Tittim et Vespasianum qui tollercnl ve- audieritis me, bona lerrw comedetis. Si, iiiquam, vo-
strum et loeuin et gentem, qui civilalem et lem- luerilislmnc legem percipere auribus ut audieritis ut
plum deslruercnt, ita ul non rcmanerci lapis super lavemini et mundi sitis , bona terroe viventiiim co-
lapidem, sed sustinui per annos qtiadraginta. mcdetis. Quod si noltierilis, el me provoca.veritis.cd
 1279- RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS J2S0
iracttndiam, gladius devorabit vos. Gladius, inquam, A J quam digni judices, aul emeriti defensores accipe-
devorabil vos, et nunc in prsesenti Romanorum , qui rent, pr:ecederent retribuliones , et boc non adeo
a corporibus separel animas, et alibi gladius mali- reprehensibile esset. Nunc aulem sequuntur retribu-
gnus qni animas a Deo et ab omni sorte juslorum liones,. id est accipiiint a violento certante conlra pu-
dividat, si me provocaveritis ad iracundiam, si ex eis pillum el conlra viduam , et pro accepto judicium
<pios milto ad vos prophelis, sapienlibus el Scribis pupilli subverlunt, et causam viduoe clausis foribus
occideriiis, flagellaveritis, crucifixeritis, lapidaveri- suis excludunt. Hoc est non proecedere, sed sequi
tis, et de civilale in civilatem pcrsecuti fueritts. relribuliones. Propler hoc-ait Dominus exercituum
Quiaos Donv.niloculum csl. Quid os Dominiloculum fortisjsrael: Heu, consolabor super Iwstibus meis, et
esi? Nimirumijuod gladius devorabit vos, ut vehiat vindicabor de immicis meis! Videlicct, ul
gladius de-
tuper vos omnis sanguis justus, qui effusus est super voreteos, siculsupra dixi. Non leve esl, quod De-
terram, a sanguine Abel justi, usque ad sdnguinem minut exercituum dicit, heu I Non parvi ponderis est
Zacharim.filii Barachim,quem occidittis intertemplum quod fortis Israel dicit heu ! Grandis causa est, ma-
ct altare (Matlh. xxiu). Hoc locutum est os Domini, gnus dolorest, quo afflictus isle forlis, isle Dominu»
ci hoc interposita verilate, firmavit. Amen dico vobis, exerciluum dicit heu, nec aliter consolationem reci-
ail, venieni hmc. omnia super generalionem illam B ' pit, nisi vindicetur, nisi hostcs
ejus devoret gladius.
'
{ibid.).
482 CAPUT VIII.
CAPUT VII.
Quod pro parte aposlolorum sive credeniium dical :
Peccatum illud maxime tacerdolum, Scribarum et *Et excoquam scoriam luam ad purum, el auferam
Pharismorum fuisse, qui, propler Iraditiones snas , omne slnnnum lunm ; » prt» parle aulem non cre-
traditiones Dei reliquerunt, hincque etse quod ait: dentium: <El erubescelis cum fuerilis velut quercus
< Argenlum luum vertum est, » elc. defluentibus foliis, > eic.
Scio praenoscens, o principes Sodomorum , quia Nunc apostrophen facit ad ipsam civitatem.el pro
vos hoc verbum Domiiii non audielis, scio, o popu- parle paucorum , qui legem auribus perceperunt ,
Ius Gomorrhse, quia vos hanc legein Dei noslri au- dicens: Lavamini,mundi estote, ita dicit:i'( conver-
ribus noh pcrcipielis. Dico ergo : Quomodo facla esl lam manum meam ad te, el excoquam ad purum sco-
merctrix civtlas fidelis plena judicii? Justitia habita- tiam tudm, et auferam omne slannum luum,el resti-
vii in ea, nunc autem homicidai. Civitas quondam fi- tuam judices tuos.ul fuemntprius, et consiliarios tuos
delis, civitas David fidelis, quomodo facta est me- ticul antiquitus. Post hmc vocaberii civitas jusli, urbs
relrix ? Qiiomodo,ut fornicari sibi vacaret, legitimum „ fidelis, Sion injudicio redimetur, et reducent eam in
j
virum- siiurri oecidil? Juitiiia quondain, id est no- jusiitia. Ad te, o Sion, convertani manum meam ,.
inen Doniini, justiiid, inqiiam, quse est fides per quam ad operandam- salutem tuam exeram polentiam
solam jiisiifieatus Abrahani el amiciis Dei appellatus meam. Nec enini homicidse, qui habitant in te, po-
esi, habiiavil inea, nunc autem homicidm, interfecto- terunt averiere manum meam, occidendo me.Ad te,
res ejiisilem Dei el Domini, cui Abraham credidit, inqnam,in ipsamorte mca convertam manum meam,.
habiianl in ea. 0 meretrix , argentum tuum versum in eo ut excoquam scoriam tuam ad purum,et au(e-
est in scoriam,vinumtuum mistum eslaqua.Reliquisli ramomne stannum tuum, scilicel dando libi reir.is-
enitn traditioiies Dei, propler traditiones boniinum sionem peccatorum per sanguinem meum. Tunc
;( Mdiih;xv; Marc. \ii). Tradiiiones Dei argenium restiluam judices luos , id esl apostolos mcos super
sunt, vinuni simt dicenlis: Non occides. Non moeeha- duodecim sedes adjudicandum (Malllt. xix), nt fue-
terit ': Diliges Dominum Deum luutn (Exod. xx). Tra- runt prius. Quomodo fuerunt prius ? Non per mul-
ditioncs Pbarisoeoiiiui scoria sunt, aqua sunt, dicen- litudinein victimarum non per neomenias el sabba-
tiiim : Lava caiinum, bapliza nrccuni ; jtistiiiam la , non per kalendas , aul ullas legis caereinonias ,.
autem et fidem derelinquentium (Marc.xn; Mattlu sed per fidem juslificabantur. Nqn enim aliundc
xxin). Tii argentum Dei, propter scoriam Phai i- D i quain ex fide jusiificali sunl Abraham, Isaac et Ja-
sseoruiri, perdidisli, tu viiium Dei aqiia coenosa cor- cob, judices tui, imopalres et consiliarii tui. In id
iiipisti. Principes lui infideles, socii furum. Infideles, reslituam nunc judices et consiliarios tuos , id est
iniMinm,et idcirco non filii Abralioe, ciijiis sunl filii aposlolos nuncconsi7ian"os,id est prsedicalores luos,.
fioli fideles. Socii furum; fecerunt eiiim doinum Pa- poslea judkes futuros. Non per legein, sed per fi-
ifis speiuiicamjairohum (Matili. xxi). Omnes dili- deni judicabo eos, Post hmc vocaberis civilas justi,
guiii niunera, sequunlur relributiones. Non dico acci- urbs fidelis. Misso namque Spiritu sancto de coelo ,
piiintihunera, quod inullorum est, sed diligunt mu- fortiliidine coiistrueris; et in omnes genles dilata-
nera, quod honiicidarum esl.Nam idcirco Dominura beris, (Vlioslibi per fidem muliiplicabis, et vocabe-
nlaxime occiderunl, quia dispulabat contra avari- ris nomine novo, civitas jusli, qui peccatum non fecil
iiam ipsoruin,' Sequuniut retribuliones. Sequuntur, (I Pelr. ii), et moriehdo tua peccala tulit (ibid.).
inquam, non prsccedunl, ln eo quod sequilur : Pu* Vocaberis, inquam, urbt fidelit, id est justificala ,
pillo nonjudicanl, et caiisa vidum non ingredimr ad! non ex operibus legis, sed per fidem ejusdem Jesu
eos. Si judicarent piipiilo causamque viduqedefende- Chtisti (Rom. m). Sion in judicio redimentr. Audile
i c t,'.'.e'ttuiic ab illis.uliro oSerenlibus aliquid tan- enjm, fines tcrroe, auditc hoc edictum gratitc. Sion
1281 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN 1SAI J-IB. 1. 1282

quse absque judicio vendita fueral, quae per menda- A prmparttius mons domus Doiiimi in vcriice moniiuin ,
cium diaboli caplivata fueral, ecce in judicio redi- et elevabitur superc6lles,el fiitenl ad eum omnes geit-
melur; injudicio , inquam , rr.undi, quo princeps tes. Et ibunt populi mulli, el dicenl: Vettite ascenda-
mundihtijus ejicielur foras {Joan. xn), depossessio- tnus ad montem Domini, etc. Dicebam vobis : Luvti-
ne sine judicio rapta. Et redutent eam in juslilia. tnini, mundi estote, quia manus vestrm plenw suni
Quo reducent ? In regnum Dei, unde prius in primis sanguine, el vobis piimum oporlebat loqui verbum hoc
parentibus ejecla fuerat. In qua illuc reducelur jusli- (Acl. xm), sed ecce jam scio praenoscens quia re-
tia? in juslitia fidei, in regeneratione aquse el Spi- pelletis illnd ct indignos vosj'udicabilisoeternae vita;:
rilus sancti, qua nisi quis renalus fuerii, non potest Audite ergo verbum quod vidit haias : Auferetur a
videre regnum Dei (Joan. ni). Illuc reducent eam ju- vobis regnum Dei (Matlh. xxi), a vobis , inquam ,
dices sui, consiliarii sui, restituti ut priut, restituli Judaeis, a vobis, terreno Juda, a sanguinea Ilieru-
sicul anliquitus. El conteret scetesloset peccatores si- salem , el dabilur genti, imo gentibus facienlibus
mul, et qui dereliquerunt Dominum consumenlur. fruclus ejus (ibid.). Nam bocest quod dicil: Et erit
Confundentur enim ab idolis, quibus sacrificaverunl, in nov.ssimis diebus prmparatus mons domus Domiui
el erubescetis super hortos, quos elegeralis, cum fue- in vertice montium, et elevabitnr sttper colles, el fiuent
riiis velut quercus defluentibus foliis, el velul horlut " ad eum omnes genles. In novissimis, id est usque ad
absque aqua. Simul, inquit, conterel scelestos, el pec- novissimos dies, usque ad consummalionem sseculi,
catores, simul principes, el populum, principes So- erit prmparatusmons domus Domini,mons sanclse Sion
domorum et populum Gomorrhae. Quis islos conle- redemptoe, ut superius dixi, mons Ecclesise fidelis
rel, nisi lapis ille, de quo ipse in Evangclio, cum urbis et civitalisjiisti.Non erit parvus lapis, qualis
proposuisset parabolam de vinea patrisfamilias : ab sedificanlibus poluit reprobari, sed qualis postea
Nitnquam legislis, ait: Lapidem quem reprobaverunt factus est in caput anguli (Psal. cxvn). Lapis enim ,
tedificantes,hic faclus esl in capul anguti ?(Matth. xxi.) inquit Daniel, 17111'percusseral statuam, faclus
Nam continuo : El qui ceciderit, inquit, super lapi- esl mons magnus, et implevil universam terram
demistum confringelur,superquetn vero ceciderit con- (Dan. 11). Isle prmparalus eril in vertice monlium
terel eum (ibid.). Isli scelesli, isli peccalores, mali et elevabitur super colles. In verlice , inquain, mott'
agricolae sunt, qui primum servos , deinde filium tittin et collium, qui illum diu desideraverunl, qtiem-
palrisfamilias occiderunt. Nam illa vinea , ista esl admodum unus de iliis monlibus, cum dixis-
Sion. Confundenlur ergo qui Dominum vinese dere- set filio suo benedicens : benedictionet palris lui
Viquerunt, conterel isle lapis scelestos el peccatores r 483 conforlatm sunt (Gen. XLIX),subjunxil,' donec
qui ipsum reprobaverunl, et dabitur vinea, dahilur venirel desiderium collium wternorum (ibid.). Magni
Sion , dabilttr regimm Dei genli facienli fruclus ejus monles, magni palriarchse, magni prophetse et apo-
(ibid.). Confundentur auleni isli ab idolis quibus sa~ sloli sunt; colles minores, jusli, mediocres elecii
crificavernnl, videlicet ab idolo suo Beelphegor, cui sunt. Praeparabitur et elevabitur mons isle in vertice
se sacrificaverunl passiva libidiue, cum ulique sinl illorum montium sive collium, et ila dicetur mons
principes Sodomorum el populus Gomorrhse, ul monlium, quomodo fundamenlum fiindaineiilorum ;
inlerim laceam, quod corporaliler quoque quolies nam ila domus Domini non deorsum fundamenliini
vacavit eis semper ad idola defluxere. Et erubescetis, babet, sed vertex ejus fundamenlum esi. Quomodo
ail, per apostrophen, super Itortis quos elegeralis , id erit prmparatus? Quomodo fluenl ad eum omncs
est stiper cunctis voltiplatibus, in quibus, Iuxuriati gentes ? Exaltalus a lerra omiiia trahcl ad se
cstis. Non enim in proedicta vinea patrisfamilias ope- (Joan. xn), et dicet : Dala est mihi omnis potestns in
rari, sed in horlis vitiorum resolvi elegistis. Nam et cceloet in lerra, euitles docele or.tnes gemes (Matth.
idcirco filium ejus occidislis, dicentes : Nostra eril xxvin). Hsec crit via , exinde fluenl omnes gentei
hwreditas(Marc. xu), ul vineam in hortosconvertere- abundanler, plano ilinere ibunt populi niulii. Nec
tis, sicut, in typum veslri, idcirco Achab occidil 0 ire comenli, cohorlabunlur alleruirum et dieent :
Naboih, ui de vinea ejus facerel sibi hortum olerum Venile ascendamus ad monlcm Domini, ei ad domum
(/// Reg. xxi). Erubesceiis, inquam , cum fueritis Dei Jacob. Ire namque credere est; dicere, veritle,
vehtl quercus defluenlibttsfotiis,elvelul hortus absque alios (juoque ad ciedcndiim invitare esl. £111116»
aqua, id esl tanto dissimiles beatoe Sion, redemptoe itaque dicent, venite, credenies non cessahiint alios-
in judicio el justilia , quanlo dissimilis esi pulchrse invitare ad monlem Domini et ad domum Dei Jacob,
vineae quercus arida, qtianto dissimilis esl paradiso id esl ad allissimum Chrislum Filium Dei, et a I
Domiiii Iiortas sine aqua. Ecclesiam Dei, approbantis supplautationeiri , qua:
CAPUT IX. significata esl iu Jacob. Nam shm ille fratieth
De monle domtts Domini, quod ipse sit Cltrislus , et suum (Gcn. xxvn), sic genles istse et populi isii
quod remaneniibus Judwis , fiuant ad eum omnes supplaniabunt populum Judaicum. Qua spe, quo
genies, qum cohortanles dicanl ad allerulrum:
t Veritleascendamusinmonlem Domini: >et quando fruclu nscendemus ad montem Dotnini, ad domum
de Sion exieril lex, el verbumDoniinide Ilierusalem. Dei ? Et docebit nos vias tuas, et ambutabimut in se-
(CA-P.II.) V^rbum quod vidil Isaias filius Amos mitis ejits. Vias suas nos docebii, nos ambulabhnus in •
super Judamet Ilierusalem:Et erit in nvvissimhdkbus semitis ejus. Illud pcrfeclorum cslv Vise namque pr«'
 m% BUPERTl ABBATIS TUITIENSIS m\
cepta Domini sun{, Semilte cohsilia Domini sttnl. A Venite, venite, parlt r ctmbttlemusin lumine Domini
Docebit nos vias suas, dicendo : Non occides, non D, i nostii.
et bis. similia. Nos aulem CAPUT X.
furtum facies (Exod. xx),
non cootenli ambulare .pcr vias ejus, semiias con- Cur Jiidaws Dominus proje eril ttl hic ait : t Pro-
jecisli enim populum tuum domttm Jacob ; t et
silii ejus sequemur, verbi graija dicetuis : Si vis . quicl naili evenluriim prmdical illi dotnui Jacolt,
perfeclus esse, va.deet vende omnia qtiw habes, et da . pro eo quod non vult ascendere in istum uwii-
lem.
pauperibtts, el veni seqttere me (Mutlh. xix). Ergo
ille docebil nos qui.dem vias suas, nos aulem ambu- Projecjsii enim populum luum, domum Jacob,
labimus in semitis ejus, id esl usque a.deoaccepla* qritii repleli sunl, ttt olim, et augures habuerunl itt
bimus prseeepla, ul, non recusemus consiliarejus. Pltilisihiim, el ptieris alienis adliwserunt. Repleta est
Iia fluent.omnes genies, et ila ibunl poptili tnulti. terra argento el auro, el non est finis ihesaurorum
Quia de Sion exibit lex, et verbutn Pomini de Biem- ejiis. El reptela esl ierra ejus equis, et innumerabiles
salem,jd\c. Non ita tunc ut hactenus yerbum Domini, quadrigw ejus. El replela esl terra ejus idolis. Opus
/ea;.Doniiui cparciabiiur iinius urbis, unius Judaici manuum suarum adoraverunt, quod feCerunl digili
populi angusiiis, sed exibit de Sion.sive Hierusalem eoritm, et incurvavit se homo el humilialus est vir.
civitale, imo fido et unilate sanctorum patriarcba- B Ne ergo dimitias eis. Dicelur ab omnibus genlibus
rum el prophetarum, el ibil ad omnes gentes. Nam et a mttltis populis ascendentibus ad montem Do-
hoeest, quodsubditur: Eljudicabil genles, et arguet fnini, clicelur, inquam, imporlune domui Jacob :
populos mulios. Quod cum jam fieri deberel, ape- Vetiite, ambuleinits in lumine Domini Dei nostrL.At
riens exilum legi et veiiio suo ipse Dominus loculus illa domus Jacob, aures suas oblurabit, ul non au-
est ; Qiioniam sic scripium esl, el sic opprlebat Chri- diat, comprimet oculos suos ne videat, detestabilur
sliim pati, el resurgere a morluis lerlia die, el prw- hunc monlem, maledicet hoc lumen, Quare? Pro-
dicari in notritne ejus pmniteiiliam et remissionem jecisli hunc populum quondam luum, projecisii hanc
peccatorum in omnes gentes, incipieniibus ab Biero- domumJacob. Qnare projecisli, Domine Deus? Quia
sOlyma (Luc. Xxiv). Nempe prsedicare pmnile.nliam, repleti sunt ut olim. Quod est dicere : Quia sicut
id est judicare gentcs, et de peccatis suis arguere olim, qtiando fecerunl vitulum in Boreb, et adorave-
populosmultos. Et hoc incipi ab BierusalemtA plane runl sculplile, comederuulque et biherunt et resur-
esl, exire verbum Domini de Iiierusalem. El confla- rexerunl ludere (Psal. cv, Exod. xxxii), ita el ntinc
bunl gladios suos in vcmeies, el lanceas suas in falces. repleti sunt duplici fornicalione. Nam sicut Phili-
Hoc plane facient omues gcntcs , sed non omnes sthiim, id est alienigenae augures habueruiil pene .
homines. Nee enim sic fluent, nec sic ibunt, ul omni lempore, et pueris alienis adhsescnint forni-
prsedicliim est, omnes bomines, sed ontnes genles, cando conlra naturam principes Sodomorum et
id est de omnibus gentibus mulii et innumerabiles. populus Gqmorrhoe. Propler haec qiiae peccave-
Qui cx eis ibunt? Qui scilicel ex eis ibunt, ul ascen- ruut, ex quo vilulum fecerunl, projecisti eos nunc,
danl ad doiiium Domini, ipsi conflabunt gladios suos elindurasli cor eorum. Dixisli eitim : Ego aulem in
in voineres, et lanceqs suas in fttlces. id esl ij.nocen- die uliionis visilabo et hoc peccalum eorum (Exod.
ler vivenl, si fieri polerit, quod ex ipsis etil, cum xxxii), Si visilare habebas peccatum illud, qttod
omnibus Iwminibus pacem habenles (Rom. xu) , iino tiinc viiuluin fecerunt, non est qnod postea lot au-
ct plerique lieitis qnoqiie bellis absiinebiiut, depo- gures habuerunl, qttod toties iilolis servieruni, qund
ncnl ultro jiistse quoque militisc cingulum, urbibus lolies aurq etargento repleti, sitienies jusiiiiam
atque castellis soliludines alque coenobia proeopta- vendideruiil, quod deniqiie toiies in equis el qua-
buiil. Non levabil gens conlra genlem, gladiuin..,, nec drigis superbierunl, quod toties opus inaniiuin.siia-
exercebuntur ultra ad prmlium. VJtde cseteijs taceam, rum. adqrayerunt, quod cerle min jam unum, sed
ctjioc facienl cohortes el lcgioncs mariy.fuin.Arina duos aureqs viiulus .alempore Jeroboam coluertint,
tenentes, el contra hostes pa.tri.sepugnare; parativ 0 qiiod insuperBaal,-et cselera portenia heoruin ado-
prq senietipsis non pugiiahiint, sed ianlo ardebunt: r4v^.r^iU>:.Nb-c.!.'gq;diinUlas«is,^ quippe
«lesiderjoasceiidendi in montem Domini,et ad domum est jiistjsyji.diclis luijs. Qnid ergq ,^o miserabilis do-
Dci Jacob, utprojectis gladiis, cervices suas laeli mus Jacob, quoniam tu non vis ascendere in juslum
subjicianl ictibus persecutorum.. Doinns Jacob, ve- niontem 484 Doraini? Ingredere inpetram, abscon-
nite et ambulemus in liiinine Domini Dei nostri, elc. dere fossa littmo, a facie limoris Domini, et a gloiia
llocc bona pars erit diclionis eorum. Ascendenlcs tnajeslatis ejits, videlicet circumdanle le terribili
dicenl sibi invicem omnes gentcs , veiiite'ascenda- Romanorum exerciiu. Nempe in hoc i;:e veracem
mus, venile asceiidamtis, dicent nihilominus iiiimi- prophelam esse, ipse, confirmal dicens : Filiw Ilie-
cis suis Judseis salulcm ipsorum ordientibus, el pro- rusalem, nolile flere super me, sed super vosipsasfiele,
pter odium ipsonnn socia lide asceiiderenoleiilibus : et sttper filibs vestros. Quia ccce venient dies in quibns
0 domiis Jnbob ,. o Judsei, ex quibus nobis salus dlcenl: Bealm sleriles ei venlres quw non geiiuerunl,
veuil, cnr propler nos deorsum remanetis in teno- el. ubera qttm non laciaverunl. Tunc incipient dicere
bris? Cur propter nos in vobis csecilas coniigit? moniibus: Cndite super r.cs; ct collibus: Opertte nos
 1283 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — IN ISAI. LIB/I. 1286
(Lttc xxiu). Ergo ingredere itt petram, abscondere'. A 1 resurrexil sicut diclum csl, el inde excelsus repu-
fossa humo, id est opta libi scindi petras, el dehi- talusest. Quiescile igitur volentcs, alioquin qniesce-
scere lerrani, ut possis abscondi a facie lintoris; lis noleiites. (CAP.III.) Ecce enim dominator Dominus
Domini, ela gloria majeslatis ejus, quando jam vi- Deus exerciluum, auferet ab lliernsalein el a Jnda
ctor, gloria et honbre coronatus, quaeret le iralus, , talidum el forlem et omne robur panis, et oinne robur
roissis appariloribus visibilibus alque invisibilibiis; aquw, ei forlem et virum bellalorem, judicem el pro-
visibilibus quidem Romanis, qui -occidant corpora; pheiain, el hnriolum, ei senem principem superquin-
invisibilibus aulern, id esl malignis spitiiibus quii quaginta, et honorabilem vuliu, etc. Legcnt qni vo-
lollant animas, delrahendas usque ad inferni no- lenl vcstrse calamitaiis Iragcediam, el me veracem
vissima. €culi sublimis hominis humiliali sunt, el: in omnibus his comprobabunl esse prophetam.
incurvabilur alliludo virorum. Exaltabilur auiem; CAPUT XII.
Dominus solus in dieilla, quia dtes Domini exerci- Quod ille dequo ail :« Apprehendel vir fralrem suum
tuum super omnem arroganlem el humiliabilur, elc. domeslicum palris sni, > Moysessil, de quo dicilur :
< iVos discipuli siimus Moysi, » el quomodo ille
Qnis enim isle esl snblimis homo, quis iste stiper- econirario dical : « Non sum medicus, et non esl
bus, excelsus, arrogans, nisi tu qui dicis : Semen: in domo mea pattis, > elc.
Abrahw sumus nos, ex fornicalione non sumus nali, Jj I Apprehendel enbn vir fratrem suum domesliciim
untitn Patrem habemus Deutn (Joan. vin), et nos pairis sui, el dicel >• Vesiitneiitum tibiesi? Princeps
Moysi disciputi sumus? (Joan.ix.) Nempe hsec et his esto noster, ruina ati:em hwc sub manu tua. Respon-
similia dicere in despectum supradicli monlis Do- debh ihdi-e illa dicens ; Non sum tnedicus, el in domo
miiii magna sublimitas esl, mira superbia, mira mea non esl panis, neque veslimentum. Nolite me con-
celsitudo, tnira arroganlia. Huiniliabiiur ergo omnis stituere principem poputi. Tanta quippe eril rarilas ,
ejusmodi arrogans, omnis cedrus Libani sublimis hominum, et maxime omnium penuiia rerum, iu
et erecla, id est omnis sacerdos et populus confidens qui cibum el vesliinenluni habucrit, polens el dives
in illo Libano, id est pulchro templo, cui alias di- et inclytus esse credatur, miseriamque ac calami-
citur: Aperi, Libane, porlas iuas (Zach. xi). Humi- latem communein susientare et protegere videatur
liabilur igitur, el omnis quercus Basan , el omuis sua posse jioteiilia. Altius aulem quod ad rem magis
lnons excelsus, et omnis collis elevatus, el omnis allinere videlur, vir, id est Judaicus popultts, qui
lurris excelsa, el omnis miiriis munitus, id esl om- Dominum suum crucifigere est ausus, apprehendet
nis sive plebeius sit, sive princeps, qui cuin per fralrem suum domesticum patris sui, id est Moysen,
lialuram sit homo, magis lamen propler superbiam non Deum aut Doiuinum, sed fralrein et coinparcm
lalibus recte denolalur nominibus. Humiliabuntur ^1 ^ suum
domeslicuin, non eli.im Dominum Abrahae
et omiies naves Tharsis, id est omnes divites nego- pairis sui. lllum apprehendel, iu il!o sperabil, scd
liautcs in mauibus suis, quia supeibientes in divi- frustra ii faciel, dicendo : Nos discipuli sumtis
liis, cgeaum el pauperem crucifixerunt Chrislum Moysi (Joan. ix). Frustra, iiiquani, illuiii appre-
Filium Dei. Super hoc enim et super oinne quod hendet, el iu illo spcrabil. Dictuai enim esl : Esl
visu pulchrum est, eril illa dies Domiui, illa rcvela- qui accusel vos Motjses, in qno vos speralis (Joan. v).
lio irae Domini, et incurvabilur sublimitas homi-_- Jlle ilaque respondens, Non est ista, inquii. Non sitin
num. clc. medicus, in domo mea non est panis, ncqne vesliinen-
CAPUT XI. tum. Abite, adulalores iinporluni, nolile adnlni
Quod ail:« Quiesciteab Iwmine cujus spirilus, » elc, inihi, dicendo, nos discipnli sttmtts Moysi, et crucili-
quod Chrislus sil nltissimtis, el qttod resurrexit gendo Dominum el magislrum Moysi.Abite, riiinos;,
veraciler, si spiritus in nttribus ejus esl. non ero princeps vester, ruina vestra.ncn cril sub
Quiescile ergo ab homine, cujus spirilus in naribus manu niea. Non ego snm medicus, qui mederi pos-
ejtts est. Quia excelsus repulaliis esl ipse, ergo, in- sim ruinoe, qua corrnislis exlerius, qua coriuisiis
quain, sic humiliandi sic incurvandi, quiescile ab nij inlcriiis. llle medicus erat, iino est, quein vos bla-
Itomine, cujus spiritus in naribus ejus. Quis cnim ille sphematis, quem vos occidislis male fqrles plirenc-
est, nisi hic quein occidistis, cujus spiritum de na- lici. Quid dicitis :. Veslimenliini iibi esl? An (|iiia
rilius ejus ejecistis, licet ille, quando voluit, spiri- legislatio mihi credita est? Plane noii vesiimeiituni,
lnm de naribus suis emiserit? Ab islo quiesciie ; nam imo neqiie panis, neque vestimenium in domo nteu
ccce spiritus ejus in naribtts ejus est. Resurrexil spi- est. Vestiinenum in donto illius es.l cujus digilo lex
ritus ej'us, naribus ejus recuperatus est. Aseeudit cunlexla esl. Punis in domo illius cst
cujiis angelo-
in ccelum, et excelsus , id esl allissimus, repuiatus rum visio cibus cst. Quare sic ille respondebit,
esl, nam ecce ad dexleram Dei Palris sedet. Quie- dicetquc : Nolile me consliiuere principem populi?
scite, os vestrum continete, linguam vesiram nolite Nimirum propter scelus ejusdem populi. Ruit enim
ejicere, nolile biasphemare. Quod si diciiis : Quie- Hierusalem, el Judas concidit, quia linguri eorum, et
scite ab homine, cujus spirilus in naribus ejus esl, adinvenliones eorutn conlra Doininum, ul provocurent
id esl nolile credere in eum, qui similiter spirat, ut oculos majeslatis ejus. Idcirco ruil Hierusalem , et
«•seierihomines, contra vestram intenlioncm loqui- Judas concidil, quia conlra Domiiiuin blaspSicmave-
uiiiii, infclices; nam sispiriius ejtts in naribttsejtts esl, ruut atqne dixenmt : Tolle, lolle^ crucifige, cru-
«81 RUPERTJ ABBATIS TUITIENSIS 1288
cifije lalem, >ion habemus regem nisi Cmsarem A bus ejus, id est conlra seniores populi sui et prin-
(JOJII. xix), el cleinenlissimum Deum furore lin- cipes ejus. Quare ? Vos enim, inqtiit, depasii estis
guai suae ad amariludinem provoearunl. Agnilio viiieam meam, rapina pauperis indomo veslra. Hinc
vulitis eorum, respondebit eis, ei peccalum suum ergo contra vos litem prbpouo, hinc ego jud>cium
quasi Sodoma prwdicaverunt, nec absconderunl. exigo. 0 seniores populi mei, o principes populi
485 Q""' esl agnitio vultus eorum, riisi coecilas mei, vos vineam meam depasli estis, vos quod
niciUis eoruin ?„Revera illa respondebil, id esl me- . ampiius est, rapinam pauperis in domum vestram
rito conligil eis. Qtiare? Quia peccatum suutn sicut comporlaslis. Nonne.lex dicit : Itigressus vineam
Sodoma prwdkaverunt. nec absconderunl. Quomodo proximi lui, comede uvas quanlum tibi ptacueril,
Sodomiloe communi libertalc peccanles, el ne pu- foras autem ne efferas tecum? {Deut. XMII.) Al
dorcm quidem ullum habenles in scelere dixerunt vos vineam meam ingressi, ad agricolandum missos
ad Lot: Educ foras vifos,ut abulamnr eis (Getu xix), a me servos meos ut fructus afferrent, inlerfe»
sic ct illi publice proclamanles, suUm praedicaveruiu cislis (Malth. xxi), ul soli vineam meam depasce-
peccalum, nec uilam in blasphemando habuere ve- remini. Parum hoc fuit: misi ad vos unicuin Filium
rccundiam. Idcirco quomodo illis agnitio vultus eo- meum, egenum ef pauperem, et dixistis : Ilic
iiini respondct, ut percussi emciiale, a minimo m- B ^ esf hwres, occidamus eum, et nostra erit hwrediins
que ad maximum, non possent invenire ostium (ibid.), (ibid.). Ergo rapina pauperis in domo veslra; pau-
sic islis el agnitio viilius sui respnndit, ul velamen perem enim occidistis, ul vestra essel bsereditas.
malilioc snper cor habeiiles, etim invenire non pos- Quare alteriiis popnlum meum el faiies pattperum
scnt qni dicit: Ego sttm ostium (Joan. x). Vw ariunw commolitis, dicit Dominus exercituum (Isa. III), elc.
eorum, quia reddila sttnt eis mala, Dicite jiiato quo- 0 duri vindemiatores, quomodo vineam meam de-
niam.bene, quoniam. fruclum adinvenlionutn suarum pascimini, atterendo el commoliendo fafcies paupe-
comedet. Vos qui auditis et inlelligilis hoec, laudale rum ? Yidelicet nisi quid dederint in os veslroni,
judicium Dei, quoniam mala jnste reddidit eis, juslo saiictificalis snper eos bellum.. Pauperes delinquen-
favete, quem illi blasphemaverunt et cohdemnave- lcs publice argtiitis atque confundiiis, divitibus au-
riinl injuslc, ct dicile quoniam fecit omnia bene, lem majora peccaniibus, ne quidquam quidem faci-
qnoniam fructum adinvenlionum sucirttm comedel, lis. Idcirco pauperem occidistis, ut vineam ejus
boc dicite jusio, \n et vohis sequa vice faveat jusius, usurpafeiis , ut pauperum spoliis tam atrociler
u t quandiu ille comedet, vos quoqtie edalis et bibatis abuleremini. Idcirco jam nunc audile senleniiam
tttper mensain ejus, in regno ejus (Luc. xxn). Econ- , Domini, o mulieres dominanles populi ejus, ul supra
trario: Vw impio inmalum, relributio cnim manuum cSxit: Nec enim pro viris ille vos compiilare digna-
ejus fiel ei. Populum meum exactores siti spoliaverunt, lur, sed pro mulieribus, quoniam fluilis voluptati-
et mulieres dominatw sunt eis. Qui exaclores ipsi et bus, el propler voluplates explendas, sic avare rapi-
. titu/iert:*? Exactores propler rapacilatem, mulieres lis, ut nihil sil inlolerabilius. Audite ergo, mulieres
jirqpter passivam el Sodomilicain libidinem. Ex- dominantes, mulieres luxu pariler, et sanguine
aclores isti, mulieres islae, Scribac et Pbarisaei fue- fluentes : Et dixit Dominus : Pro eo quod elevalm
runt, qui turpis lucri gratia, ul accipercnl dccimas, sunt fitimSion, et ambulaverunl exlento collo, el nuti-
et priinilias unde libidines suas explerent, popnlo, (ws oculorum ibantei plaudebant, ambulabant, etpe-
persuaserunt ut crucifigerenl Dei Filium. Hoc fa- dibus suis composilo gradu incedebant, decalvabit
cicndo nimirum omni gloria populum spoliaverunt, Dominus venicem filiarum Sion, et Dominus crinem
ei nudiim inter hostes coiistiliierinU. Adliuc autein earum nudabii, elc. Quid enim, o auditores, o lolius
captivum populum beatura dicunt, pro Christo pro- mundi senalores, quid impudenlius istis filiabus
millcntes Anlichristumi Sequitur ergo : Populei Sion, filiabus, inquam, id est non yiris, quod esse
meus, qui le bealutn dicunt, ipsele decipiant, et viam debuerant, sed fltixis mulieribiis ? Elevantur seden-
gressuum tuoruni dissipant. Idcirco continuo dieit: I) ] tcs super calhedram Moysi, et ainbulant extenlo
CAPUT Xill. collo, accipientes salutaliones in foro, el amanles
Quod Dotninus de qtto ait: < Stat ad juctiainditm, > vocari ab hominibus Rabbi, et nulibUs oculortim
ChrislusJesus sit, de qtio Slephanus: < Ecce, in- eunl, el plaudunt semper gestienles ad adullerimn
quit, video cwlos aperlos » elc, el quod jttdicii cjus' et inceslum, iitpote principes Sodomorum ambulaiii,
jnm fncril actus qtio decalvalus est vertex jUiarum
Sion Romanis devaslanlibus. el pedibus Suis composilo gradu incedunt, hypocritae
Slat ad jttdicandum Domihus, et stat ad judican- dilalariles phylacleria sua, et magnificanles fimbrias,
dos populos. Dominus qui ascendit in coelum, quii ita ut recte dicamuseisYTcrivofrit, Scribw el Phdri-
scdct ad dcxteram Dei, ipse slat ad judicandum. swi hypocritw, qui simiies e.lis sepulcris dealbalis
iNam hoc el prolomarlyr Slephaniis leslalur, ciimi qttw a foris parent Itoiiiinibusspeciosa, inlus vero ptend
«Jicit: Video cmlosapertos,et Filittm hoininis slantemi sunl ossibus mofltiorum et omni spurcitia (Maltlt^
a dextris Dei (Act. vn). Cum hoec diceret, j'am illee xxni). Sic el vos a foris quidem paretis hominibus'
Slabat adjudicandum,eljudiciumimininebalillicon- jusii, inlus aulem pleni estis hypocrisi et iniqnilale.
cilio malignanliiim. Unde sequitiir adlnic :Domiiniss Noririe ergo jiislissimc decalvabimus veilicem, et
atl jtidiciutn veniel cum senioribus popttti ci principi- nudabinius crincm lalium filiarum, lalium mulicr-
 1889 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBBI XLII. — IN ISAL LIB. 1. 1290
cularum ? Quomodo decalvabunlur ? Ut perspicuaj A i >< »i> xiu). Surgent, inquam, in judicio advert,us
sit omni mundo, linea liypocritarum, auferemus eis3 isiam filiorum Sion generalionem malam el aclulie-
pulclirum templum, praesides templi virlules inigra-- ram, el condemnabunt eam (Luc.xi; Matlli. TII).
bunt, et nudas constituemus eas inter giadios Ro-r Quomodo? Apprehendendo virum unum, yirum non
manorum. In die illa auferel Dominus ornatum cal*- aliura, quani istiun, quem illse occiderunt, quem de
ceamenlorum, et lunulas, et torques, et monilia, el ar- vinea sua ejecerunt foras, et interfeceriint. Virum
miltas, et milras, et discriminalia, periscelides, et( islum apprebendent in sanguine suo relictum, et eo
murenulat, el olfacloriola, et inaures, et annulos,, magis dileclum. Panem, inquiunt, comedemus, etc.
et gemmas in fronte pendentes, et mulatoria, et( Ac si dicanl: Filioe meretricis bujus, cui lu panem
pcitlia, linleamina, el arcut, et specula, et siridonet,, lutiin dedisli, quam tu vestimentis tuis operuisti, te
el vittas, el theristra. Quid enim hsec faciunt super- occiderunl, el adhuc blasphemare non desinunt.
ducla corporibus mulierculariim, nisi quod tela con-. Veni ad nos, el hoc lanluiri dignare ut invocetur
cupiscenlise viris injiciunl per feneslras oculoruni?> noinen tuum. Non pariem tuum quserimus, non a te
Sic nimirum quidquid Scribse et Pharissci faciuntl veslimenla exigimus, illa nieretrix panem non ha-
circa semetipsos, el circa splendidum lempli cultum,t bebat, vestimenlis indigebat. Nullas enim terras ha-
ad nibil aliud valet, nisi ad subversionem inluen-. B * bebat, in ^gyplo serviebat, dsemonum el jEgyptio-
titim. Auferet igilur illa Dominus quaecunquc per• runi libidini subjecta erat. Tu illam redemisti, tu
prsedicta mulierum ornamenla recle signanlur, nes illam per magnalia liberasli virlulis luoe, lu illam
diulius scandalum faciant aspicientibus. Nam re- nianna cibasti, tu deinde lerram illi, lu regiones
vera si permansissent ejusmodi iilise Sion cumi genlium et labores populorum, tinde panem sibi et
omni civiiatis et templi ornalu, scandalum non mi-. veslimentum acciperet, dedisti. Cum hoec feceris,
nimum fierel multis in Christum credentibus. Pro- illa te ejecit, illa te occidit. Mala libi pro bonis
inde decalvalis iilis atque nudatis, Erit, inquit, proi retribuit, nos econtra panem nostrum comedemus,
suavi odore felor, el pro 486 %onafuniculus, elc. et vestimentis nostris operiemur. Non quoeriinus ut
Quanlum enim prius fama Synagogoe suavis crat, propter nos gentes illse occidantur, quarum terram
lanlo et amplius nunc fetet, universa lerra odoremi oplimam , ierram Iacle et melle manantem obti-
ejus pessimum percipienie, pro zona vel. cinguK)i neamus. Sed quid? Tanlummodo invocetur nomen
sacro Aaron pontificis magni, longurn in capile ac- tuum super nos, ut dicamur el simus uxores tuse et
cepit funiculum captivilalis. Tandem ila concludil: Eeclesioe luoe, et hoc modo aufer opprobrium no-
El detolata in lerra sedebit. Scilicet ut quod prius „* sirum, ut jam non dicamur aut siintis quod diceba-
faciebat, jani nullum ad appetilum sui Synagoga riiur et eramus, scilicet alienae a conversatione
meretrix allicere possit. lsrael, et hospites testamentorum promissionis spem
CAPUT XIV. non habenles, et sine Deo in hoc mundo (Ephet. n).
Quod septem mnlieres illm sinl dona Spirilus sancli CAPUT XV.
requiescentes super unutn Chrislum.
ex tunc omnibus credenlibus peccata remiltan-
(CAP.IV.) Et apprehendenl septem mulieret virum Quod tur gralia Spiriiut sancli, quemadmodum dicil:
unuin in die illa dicenles : Panem noslrum comede- t Si ablueril Dominus sordes filiarum Sion, t etc.
mus, el veslimentis noslris operietnur, lcmtummodo1 /n die illa erit germen Domini in magnificentia et
invocetur nomen luum super nos, aufer opprobrium gloria, et fructus lerrw sublimis, tt exsullalio his
qui
noslrum. Septem mulieres seplem gralise spirilus> scdvaii fuerint de Israel. Erit,
inqiiit, germen Do-
Domini inlelligunlur, id est spiritus sapientim et in- mini magnificuin el gloriosum, de illa
et gratiosa et
telleclus, spirilus consilii 1
fortitudinis, spirilus uniformi copula sepiem mulierum, de-unica fide
tcientiw et pielatis, el spirilus timoris Domini (Isa. niultarum in tolo orbe Ecclesiarum. Et efit fructiu
'
xi). Islae apprehendent virum unum, Dominum Jesumi terrm sublimis, tantse videlicet lioinines perfeclionis,
Chrislum, quem multo lempore desideraverant, j;f> ut ctun adhuc pro conditione morlalilalis terra
quia nulhim alium polueriint invenire, in quo sint, pro magnitudine sapientise supernse cceli sint,
SBierna statione reqiiiescerenl. Verum hic iiilelle- silque jam eorum conversalio in coslis
(Phil. m).
clus in parte deficil. Quomodo enim dicant seplein El erit exstiltatio his qui salvati fuerint de lsrael,
Dei spirilus: PanCm noslrum comedemus, et vesli-, exsultabunt enim apostoli, videntes quanta per eos
. iveniis noslris operiemur ? Aliler. Et apprehendenl Dens in gentibus operalus esl (Act. iv). Et erit,
seplein mulieres virum unum, ut supra. Quod est omnis qui reliclus fuerit in Sion, el residuus in Hie-
dicere : Filiae Sion, ut proedictum est, mulieres quae rusalem, sanclus vocabitur, omnis qtti scriptus est in
spoliaverunt popiilum meum, et dominatm sunl vita Bierusatem, subauditur, cum pleniiudo gentium
ojtis, Dominum vineoe occiderunl, ut licenlius vi- subinlraveril; nain lunc demum reliquise salvoeflent
neam ejus depascerentur, ideirco decalvahunlur, (liom. xi). Omnis, inqnit, qut scriplus esl in vila in
idcirco nudabuntur, el consurgent in judicio ad- Hierusalem, id est quolquol proeordinati sunl ad
versus eas septetn mulieres, id est omnes genles vilam oelernam. Quqmodo aulem sancius.vocabitur,
oinnium Ecclesiic gentium, quarum universitas et in aut erit ? Ait : Si abluerit Dominus
sord^kfiliarum
Apocalypsi subseptenario nuinero inielligitur (Apoc. Sion, et sangttinem ejustaver.il de medio ejtts. wspi-
1'ATIlOL. CLXVII. U
 i&qjl ttUPERTJ ABBATI3 TUITIENSIS 1292
filu judicii el spirilu ardorh. Hscc nempe unica si- ;A cst Ghristo veraciter animae meae dilecto. Quis enim
griificationis regula est, unde.et supra dixi: Lava- nescilqitialua anima.o canlor,optime desiderabilem
mini, nturidi estote, pTsemisso quod manus vestrm Cbrislum dilexil el' diligit ? Nempe canticum sibi
plenmsiwt tanguine (Isa. j). Sanguis ille nbn aliter vel ad opiis snum cantaturn esse teslatur, cum exeo
emundari polerit, nisi abluente Domino in spiritu sumpla parabola, principibus sacerdotum et Phari-
jndicii et spirilu ardoris, id est in igne Spirilus san- soeis dicit : Homo eral paterfamitias, qui plantavit
cli cum layacro aquse visibilis. Ille unus idemque vineam, et sepem circumdedil ei, el fodit in ea torcu-
spiritus, spiritus judicii est el spiritus ardoris. Ju- lar, et mdificavit lurrim, el locavit eam agricolis
dicii, iuquam, id est discretlonis, quia fidelem.ab (Matth* xxi), etc. Canlicum hoc quorum sit voe, di-
infideli discernens, • remissioneni peccatorum per stincte insinuat, dicendo : Pairueiis meivinem sute.
fidem Iribuit. Ardoris autem, quia purgatum a pec- Quis cnim patruelis prophelse exstiiit, nisi agricolae
catis hominem, deinde boni zeli igne accendil. Et jam dicli, id est ordo,levitictis et sacerdolalis? De-
creabil Dominus super omnem locum monlis Sion, et nique cum ipse propheta de trihu Juda exstilerit,
nbi invocatus est,nubem per diem, elfutnum el spleri- palruus ej"usquodammodo fuit Levi. Palruelis aulem
doiem ignis flammdnlis in nocte. Tunc enim redde- ejus cunclus ordo leviticus et sacerdolalis. Porro
lur- populo felicitas pristina, quam aliquando ha- " vinea dilecti, populus exstilit. Igitur canlabo dilecto
buere iri erenio, praecedente eos Domino per diem meo canticum patruelis meivinewsum, id est prolo-
in columna hiibis, et per noctem in columna ignis quar Chrislo quod annunliet agricolis, et vineoe
{Exod* xiii), ut riec in prosperis', nec in adversis suse, scilicet sacerdqtibus et populo suo carmen la-
aliquando lurbenliir, j'uxta qttod inpsalmo dicituf: ntentabiie. Vineafacla esldilecto meo. Quaenam isla
Per dtem sol non urel le, neque luna per noctem vinea sit, ipse cantor aperit in fine eonclusionis.
(Psal. cxx). Fumus autem hic, non errorerii vel Vinea,-inquit, Domini exerciluum, dotnus Israelest.
ignorantiam significat, sequitur enim, etsplendofem Hoec dilecio meo facia esl acquisiiione, non auri,
ignis flitmmaniis.- Ergo ftimiis quem creare decebat neque argenti, sed multorum mirabilium quse fecit
Deum, lacr.ymosa erit compunctio peccatorum poe- in terra"^Egypti. Unde et scriplum esl: Vineam de
nitentiarii agenlium, quant ordine scqiiitur lucidum JEgypto translulisli (Psal. LXXIX). Facla est autem
regni Dei desiderium.Superomiiem enim gloriampro- in cornu, id est, in eadem potentia, qtia illam trans-
tectioetiafrernaculum eritin umbrdcuiumdieiub wstu^ tulit, quemadmodum et Balaam cum de eodem po-
, in aecurituiem et absconsionem a turbine el apluvia. . pulo dixisset: Deusadduxil eum de JEgypto , conti-
Qui post pcenitentiae lacryniosse fumiim creaturam _ nuo subjunxit: Cujits forlitudo similis est rhtnocero-
ignis flammaniis, id esl splendidi desiderii consequi tis (Num. xxiv)i flsec faclaest, utjam dixi, dilecto
meruerit, uldelectet eum coiiiemplari gaudia patrise meo filio olei, id esl filio charilatis Dei. Namidcirco
coelesiis, lalis promissio glofiosa esl illi. ProteeiiOj illi facta esl, ul prseparatam sibi ille adveniens pos-
inquil, et tabernticuium erilsitper omnem gloriam. sideret, el per suum sanguinem sanctificarel. Quod
Vere enim qui guslavit contemplando beatitu- et fecil. Oinries eriiin per suum sanguinerii de infer-
dinem fuluri soeculi', super omnem •eomputat glo- ho eduxit, qiiorum pars vinea bona esl. Sed el de
liam mundi vacare, 487 & m secreto abscondi radice ejus aposlolos sumpsit, de qnibus vel per
ab mstu atqne a turbine, el a pbuViapraesentis sseculi, qiios totus rnundus vifibus bonis implettis est. Sive
iil cum Psalmista diceivepossit •.Quoniam abscondit filio olei, id est in loco pingiii, quia revcra nihil
me in iabernaculo suo, iridie malorum prolexit me in pingnius ierra repromissionis. El sepivit eam, id esf
abscondito taberndculi sai (PsaL xxix). El in Can- angelortim praesidio sepsit eam. Et lapides elegit ei
licis: Ego dortnio, et cor tneum vigilal (Canl.v). ea, id est idbla, vel quidquid Dei cultum impedin'
Nempe. qui sic absconditus dormit, siiper omnem poteral, diligenti cura persoepe rejecit ab ea. Et
regum gloriam glorificaius esl, cum dicere possil: plantdvil eam eteciam, id est optimam, in fide ele-
Nostra autem conversatio in cmlis est (Phil: m).- 0 clonim Abraham, Isaac, Jacob, bene radicatam.
CAPUT XVI. El adificavit lurrim in inedio ejus, id est, templinh
in medio regise civilalis ejus Et lorcular exstruxit
Quod canlico islo secunda perioches sit patsionis
CiiristU et quod secttndum itlud canlicum Dominui inea, idestaltare quod ila sacerdotibus commocla
• itlam
parabolam dixeril :'"<Ilomo .erdt palerfami- repoflat, quemadmbdum agricolis' torcular. Et ex-
lias,quiplantavitvineam.} ,
spectavi, inquil, ul faceret uvas, et fecil labruscas, id
(CAP.V.)CanMD0 dileclo. meo cahlicum patruetis esl'ut faceret boha, el fecil opera inala. Nunc ercjd
mei vinem sUm. Winea factaest dileclo med-in cornw habitdiores Hiefusalem, el viri Juda, judicale itiief
filioolel. Etsepivileam, etc. Ganticuiri hoc secundae me et vinedm meam.' Nonne ergo caiilicum hoc di-
peribches inilium esl. Quod in initio dixerat, filios lecto aiiimse suae cantavit? Denique sic jam diclani
genui et exaliavi, ipsV autem spreverunt. me (Isa.i), in Evangelio parabolam securidum canlici hujus sen-
boc istud canlicum in: paTabbla.viheaelatiuS ostendit. sum cbnlexuit; ut omnino sibi istud canlatum velii
Dicitur autem per cohlraiiuin canticum, riarii vera- irilelligi,' tahdehique percunctalur, et ipse pene
ci'er idem^est vse quodj ilem- ininitio diclum esl: eisdem verbis: fiwm ergo, iriquil, veneril Daminus
Vmgenii peccairici. Caiiiabo, inquil, dilecto ineo, id vinew, qttid faciei agricolis itlis (Malih. xxi) ? Iloc
1295 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN ISAI. LIB. I. I29i
tantum mlerest, quod istic inier dominuin vineae et A j dem vw, id est octo, recantat, cym dicit post para-
ipsam vineam illic aulera inler dominum vinese, et bolara quam de vinea proposuit: Vm.vobis, Scribtv
agricolas jtidicium poslulal. Porro quid per labrti- el Pharismi hypocritm,.qui clauditis regnum calo-
scas hic velit intelligi, illic manifestius aperit, in rum ante homines ! Vm vobis, Scribm et Pharismi
haec verba prorumpens: Et agrkolw apprehensis hypocrilm, qtti comeditis domos viduarum oralwne
tervis ejus alium ceciderunl, alium occiderunt (Ibid.). longaorantes! Vmvobis, Scribm, el Pharismi hypocri-
Et nunc. inquil, ecjooslendam vobis quid faciam vinem tm, qui circuilis mare et aridam ul faciatis unum pro-
mem. 0 babitalores Hierusalem, o viri Juda, ut judi- selytum ! Vie vobis, duces cmcorum, qui dicitis :
caretis inler me et vineain meam inlerrogavi, et Quicunque juraverit per lemplum, nihil esl; qui o«-
quia iioi) vultis respondere quod sciscilor, ego ipse temjuraverit in auro templi, debet! Vmvobis, Scribw
milii respondebo : Auferam sepemejus, id est tollam et Phariswi hypocritm, qui decimalis meniham elane-
angelorum auxilia. Et erit in direplionem. Diruam thum, et ciminum, et reliquistis quw graviora suiil
macerium ejus, el eril in conculcationem, el ponam legis ! Vm vobis, Scribm el Pharismi hypocrilw, qui
eam desertam. Non polabilur, el non fodietur. Et est mundatis quod de foris est calicis el paropsidis, inlus
sensus: Deslruam muros ejus, Romano circumci- autem pleni eslis rapina et immunditia ! Vm vobis,
deiue exercitu, ila ut in selernum non resedificetur. 'B Scribw el Phariswi hypocritm, qui similes eslis se-
Nec vero sicut subfiabyloniis passa est, ila elsub pulcris dealbatis quw a foris parenl hominibus sps-
Romanis patietur. Nam sequitur : Et nubibus man- ciosa, inlus vero plena sunt ossibus mortuorum, et
dabo ne pluant sttper eam imbrem. Siquidem et Hie- omni spurcitia ! Vm vobis, Scribw el Pharismi hypo-
remias capla jam urbe prophetavit in populo, et critw, qui wdificatis sepulcra morluorum, et omatis
Ezechiel, Daniel quoque et tres pueri, vel prophe- monumenla justorum (Mallh. xxm). Nonne ergo
tas'se, vel mirabilia signa etiara in captivitate fecisse cantorisle canlicum cjusmodi cantans, eo lendit quo
narrantur, ct pqstea Aggseus, el Zacharias fulura et dilectus ej'us cuicantavil, qui recanlando lotidem
dixerunl in consolalionem populi servienlis. Nunc invehitur senteutiis?
aiitein ejusmodi nubibus mandabo ne pluanl siiper CAPUT XVIII.
eam imbrem, id est ut jam nec aposlolos habeant,
Quod primo vw intolerabilem Scribarum el Pltarismo-
nec prophelas quos occidant. Unde et in Levitico rum avuriiiam prophetando percitiit : el propter
loquiiur: Ponam cmlum vobis ferreum, el lerratn eamdem civilatem fore destruendam prwdicil.
wneam (Lev. xxvi). Quare hoc mandabo nub&us El prinuim quidem vse intolerabilem Scribarum et
meis ? Quia exspectavi ul facerel judicium,elecce ini- Pbarisseorum avariliam perculit. Vm, iriquit, qui
qttitas. Quanla enim iniquitas, el quantus clamor, conjungitis domum ad domum, et agrum agro copu-
quod et servos patrisfamilias occiderunl, et videa- latis usque ad lerminum loci! Nunquid habiiabiiis soli
les filiurn ejus, de quo-dixerat: Verebuntur filittm vos in medio lerrm ? In aurjbus tneis sunt hmc Domini
mettm (Matth. xxi), crucifige, cruciftge clamaverunt exerchuum. Ejusdem avaritise malum qusepcena con-
(Luc. xxv). sequalur, conlinuo subjuugit: Nisidomusmultmde-
CAPUT XVII. seriw fuerint grandes et pulchrm abtque habilalore.
Quomodo hujiis loci proplietico sensui consonet illa Decemenimjugera vinearumfacienl lagunculamunam.
invectio Domini, qua, poslquam itlatn parttbolam re- El triginla modii semenlis facient tnodios ires. Plane
cilmil, oclies vm increpuil Scribis el Pliatiswis-, hic propler avaritiam sacerdotum civitatem fore
oclies erimt ille post canlicum islud vm illis piOr destruendam
nunlial, cum didl : t Vm qui conjiingilis do- praevidet ac proedicit: Quod ipsum
tniim, eic. confirmat dilectus saepe dictus, cui caiitavit. Nain
Vw qtti conjunghis domum ad domum, et agrum cum videns civitalem, flevisset super iilain, dicens
ttgro copulatis usque ad lermiintm loci, etc. Sexies Quia si cognovtsses, ellu, quia venienl dies in le, et
hoc loco vse Spirilus sanctus per istum verbi sui circumdabunt le inimici lui valto, el non relinquent in
minislrum conclaniat : Vm qui conjungitis domum Q te lapidem super lapidem, conlinuo, ingressus in lem-
ad domum! Vm qui consurgilis tnane ad seclaiidam plum, ccepit ejicere vendentesin iilo, et ementesdicens
ebrietalem! Vm qui irahitis iniquilatem in funiculis illis : Scriplum est : Quia domus mea domus oratio-
vanilalis ! Vw qui dicitis malum bonum, et bonum nis esl : vos autem fecislis illam speluncam latronum
tnalum ! Vw qui sapientes estis in ocutis vestris ! Vw (Luc. xix). Et notanda diclionis proprietas, iibi per
qui poteiiles eslis ad bibendum vinuin, el viri fortes ellipsin majorem vindiclsc vel irse quanlilalem acer-
ad miscendam ebrielatem ! Duo vse praeterca sunt rime significal. Nisi, inquit, domns multw desertm
subandienda in his duabus irae senlenliis: Qtti di- ftterini, gratides el pulchrw absque habilalore, subau-
citis : festinet, cito veniat optis ejtts ut videamits. Qui ditur, falsum vobis ego prsecanlayi vw. Quod autem
jusliftcaiis 488 impiumpro muneribus, el jubliliam decem jugera vinearum fecerint lagunculam unatn,
jiisti aufertis ab eo. Plane et hsec omnia de cantico et Iriginla modii sementis modios tres, id est, quod
siini, quod dilecto stio canlare proposuit, quse et bi qui divites fuerant, in Obsidione Romana, lame
malis decaiilat agricolis, id esl interlectoribus ejus- et siti perierunt, infelicis historiae lextus satis
c.cm dilecli Scribis el Pharisaeis. Teslificatur lioc oslendil.
ijise dilcclus qui canlata sibi ab islo prophela loli-
1895 RUPERTI ABBATIS TUITIENSI3 1191
CAPUT XIX. /
A 489 CAPUT xx.
Quod ucundo vceeorumdem ebrietatem redarguit, quaii De terlio vw qiio dicit. A Vw qui traltitis imquitalem
jam ebrii Dominum comprehenderunt in ittd pa- in funiculis oanitatis, > quia occidendo Cltrislum
schali vetpera. menturam pairum suorum impleverinl.
Vas qui consurgitis mane ad tectandam ebrietatem,( Vm qui trahitit iniquilalem in funiculit lanilatis,
tt polandum usqtte ad vetperam, ttt vino mslualit! i el qttasi vinculmn plaustri peccalum. Vse istud illi
Cythara, et lyra, et tympanum, el libia, et vinum in,, consonat quo Doniinus : Vm, inquil, vobit, qui tedi
eontiviit vestrit, el oput Domini non retpicitis, necc ficatit sepulcra prophelaruin, et ornatit monumenta
opera manuum ejut consideraiis. Islud vw agricolass juslorum (Matth. xxiu). Et subinde : liaque testi-
eosdera ebriosilatis nimiae redarguit. Vsque ad ve- monio estit vobismelipsis, quia filii etlit eorum, qui
tperam, inquit. Nimirum in spiritu jam prsesensg prophelas occiderunt,- Et vot implele menturam pa-
aderat, fuluro diei quo festiva ebrielate crapulali,l( irum veslrorum (Ibid.). Denique sic implere mensu-
dominum vinese, Filium Dei comprehenderunt, cumn ram palrum irapiorura, ul quia palres prophetas
essel vespera paschalis. Vaeigitur vobis, ebrii, in-. occiderunt, filii non degeneres occidanl Dominum
quil, atque vomentes crapulati el sordidi, qui vino0 prophetarum, idipsum est quod trahere iniquilalem
aesitiantes, sobrium comprebendistis Filium Dei.. "i« funiculit vanitatis, el qnast vinculum plaustri
Cytliara, et lyra, ei tympanum, el libia, et vinum inn peccatum. Vaeigitur vobis, quia irahielis nihilominus
eonviviisveslris. Hbc ipsum Amos propheta vehe-. longum qiioque. funiculum poenarum I Nam a tan-
menlissime persequens, cum dixisset: Qui comedi- guine Abel justi, usque ad sanguinem Zacharim filii
lis agnum de grege, et vilulum de medio armenti, qui,; Barachim, quent occidislis inter lemplum tt altare,
cnniiis ad vocem ptalterii, deceniissime ad hos coh- venienl omnia super generationemislam (Ibid.).
versus ait: Sicut David puiaverunt te habere vasaa CAPUT XXI.
canlici bibentet in phialis vinum, et optimo unguento o De quarto vm itiorum qui dixerunl : t Feitinet, cilo
delibuti, nihil patiebanlur super contritione Joseph^ veniat temput, > elc, videlicet quando dicebant :.
t Si rex Israel est, descendat nunc de cruce. >
(Amot vi). Quod hic dicil: Et oput Domini nonn
respicitis, etopera manuum tjut non contideratis, hocc Qui dicittt Fettinel, cilo veniat oput ejut, ut
ille expressil nimis eleganler, et nihil, inquiens, pa-,. videamus, ei appropiel, ul veritat consilium tnncli
liebanlur tuper contritione Joteph. Nempe conlrilio0 ltrael, el tciemut illud, Qui, inquit, dicilit :Feslinet,
Josepb, id esl passio Dbmini, quoe per venditionem„ vobis vae. Quid enini? Nunquid non mtillutn festi-
Joseph soletintelligi, opusesl Domini, opus manuuma ," navit, el cilo venit opus sancii Israel? Nonne cilo
ejus, opus nostrae redemptionis. Hoc optis Domini ,i resurrcxit post tres dies? Nunquid non scitis illud ?
iion respiciebanl isli ebrii, nihil enim patiebanlurr Nunquid non vobis aiinunliaverunt cuslodes monu-
tuper contritione Joteph, optimo unguenlo delibuti. ;, menti, qui, faclo terraemotu magno exterriti, el prai
Quam eni.m verum est quod nihil paiiebaittur tuperr tiraore angeli de coelo descendenlis, facli sunl velut
eontritione Joteph, qui super eura nimio risu, etca-,. mortui ? (Matlh. xxvm.) Quid amplius festinare
chinno movebantur. Quid igitur? Proplerea captivut i( voluislis, diccndo : Si rex lsrael esl, descendat nune
ductus est populut meut, qui non habuit tcienliam.i, decruce, ei credemus ei? (Matth. xxvn), Quid lain
Proplerea, inquam, quia jam dicli operis Domini ,i citq venire voluistis, opus ejus dicendo : Confidit in
rion habuit tcientiam, quia conlritioni Joseph com- h Deo, liberet nunc eum, si vult (lbid.). ltno quain
pali nescivil, caplivus duciut etl in omnes gentes. Et;( neqnissima festinalio fuit, quod contuinelia et lor-
nobiles ejus interierunt fame, el multitudo ejus tili,,- mento eum interrogare voluislis si esset Filius Dei.
aruit. Hocadeo verum eslut nobilis femina, nominee Voeergo vobis I
Maria, iri illa obsidione filiurn suum mandncaverii.i. CAPUT XXU.
Sed parva est vindicta, nisi, sicul per Moysen proe- De quinto vm, pro eo quod dixerunl malum bonum,
' diclum videlicel, retervando Barabbam, el condemiwtido
est, ignis succensus ardeat usque ad inferni„• Q [
ttovissima (Deul. xxxn). Sequilur ergo : Proptereaa Chrisium.
dilatavit infernut anitnam suatn, et aperttit os suum „ Vm qui dkilis bonum malum, el maliim bonum,
absque ullo termino. Et descendent forlet ejut, et po- ,. ponentes lenebrqt tucem, el lucem tenebras, ponenief
puluiejut, et tublimes, gloriosique ejus ad eum, elc... amarum dulce, el dulce nmarum ! Ut quid eiiim tam
Econtrario, mites el liuiriiles bonis Domini abunda-i_ prqcaciter perverlitis judicium ? Bonum Dei Filiinn
biirit, unde el tandem inferl: Et patcetilur agni juxtaa dicitis malum, malum lalronem Barabbam d.ixislis
drdinem tuum^,el deterla in ubertatem conversa, ad-;_ bonum. Tenebras, id est homicidia, et sediliones
venw comedent. Quando Dominus exaltatus fueril in n illius ponitis vobis/acem, hujus autem lucem, id est
judiciq, elsanctus in sua >anclificatus justilia, ui,1 dbclriiiara et veritatem jmnitis tenebras, id est
mali agricolae male pereant, lunc qui fuerint dee sediiclionein. Diciiis enim : Quia malus esl, et quia
agiiorum numerb, non noedoriira, iu pralis Ecclesise M cpmmovil populum, docens per umvertam Jridmam
pascentur, et quse a Judseis deserta sunl, versa in n (LHC.xxiii). Voe igitiir vqbis qui dulce htijiis velut
ubeftatcm comedent advenw,id esl genliimi populus. -# qmarum rcjccislis, el amarum Barabbse coinbibislis,
ut seditioiies ejus haereditate possideatis !
 mi DE TRINITATE ET OPEKIBUSEJUS LIBRl XLII. — IN ISAt. LIB. I. W
CAPUT XXIII. A ted adhuc manus cjut exienta. Iloee dlslinclio ilhwl
De texlo vm in eos qui, tapientes in oculis tuit,' 490inniiil,qiioddubiumeslnemiiii,quiaiiiiiiiicisDei
tulerunt clavem tcientim illit. non novissima poena vel malorum finis esl mors
Va qui tapientes estis in oculis vestris, et corami corporis, quamlibet horrenda. Quapropter illud
vobismelipsitprudentes! Ut quid enim clavem scien- quod sequilur de secundo Christi adventu, quo
tise tulistis? Ipsi non introistis, et eos qui introibantl judicalurus veniet, nil obstat inteliigi.
prohibuistis. Clausislis regnum coelorum anle lio- CAPUT XXVII.
mines, sedentes super calhedram Moysi, amantes'
De eo quod ait: t Et ecce festinus veritel, et de die
primas cathedras in synagogis, el salutationes in1 judicii quando rugiet ut calulus teonum, dicendo
foro, et vocari ac hominibus rabbi (Matth. xxui). Itis qui a sinistris erunl: t lle, maledicli, in ignem
Igilur et pro lioc vae vobis! wternum. >
El levabit signum tn nationibus procul, et sibilabit
CAPUT XXIV.
De tepiimo vm in eos qui viri foriet sunl ad miscen- ad eum de finibus lerrm, et ecce feslinus velociler
dam ebrielalem. veniet. Non esl deficient neque laborant in eo, non
Vm qui potenles esiit ad bibendum vinttm, el viri , dormitabil neque dormiet, neque totvetur cingulum
B
foriet ad miscendam ebrietatem! Polenter bibislis, renumejus, uec rumpelur corrigia calceamenli ejus.
fortiler ebrielates miscuistis, viri foiles, viri phre- Sagiltm ejus acuta, el omnet arcus ejns extenti.
nelici. Nani inde est qnod medicum verum percus- Nara Judseis qui illum rejecerant disperlilis, ipse
sistis. Vinuin pessimum, vinum erroris bibislis, el tignum crucis suse, levabil, inquit, in naiionibus,
spirii.ura verliginis. Hinc est quod Moyses dicil: procul, el sibilabit, id est, occuita inspiraijoiieaddu-
De vineuSodomorum vinum eorum et de suburbanit cel ad eum gentes de finibus terrw, et ecce festinus
Gomorrhw. Vva eorum uvq fcllis, el bolrut amaritti- veloeiier veniel, Nam ctsi videalur longum esse quod
tnm. F«l draconum vinutn eorum, et venenumaspidum nondum venit, mora tainen non esl in consideralione
intanabile (Deut. xxxn). El corporaliler ebrii illa lanti negolii. Unde Sapiens: Horrende, inquil, et cito
vespera, de qua supra diclum est, Filium Dei apparebit nobis (Sap. xt).Non estdeficiens,neque labo-
comprebendlslis, el deinceps vinum doctrinae ne- rans in eo, id est, non eril sicut prius morlalis, siciit
quam fortiter, imq perlinaeiter miscere non ces- priusinfirmus, inilloadvenlusuo. Nondormilabitne-
sastis, ad defeusionein veslri homicidii, ad multi- que dormiel, idesl non occultus ut ante, sed manifes-
plicandum blasphemias in illum quem occidislis, et lus veniel Deus nosler. Non solvelur cingulutn renum
odiuin ejus filiis veslris jugiler propinatis. Vas r£ ejus, nec rumpetur corrigia calceamenti ejus, siibau-
igilur vobis 1 dilur, ut tuuc semel faclum esl, quando discinclus
CAPUT XXV. in cruce pependit, et moriendo rupta csl corrigia
De vm octavo, in eos qui justificanl intpium pro carnis, quia calccatus venerat Deus. Sed quid?
muneribus el juslitiam jutti auferunt. Sagittm ejus acutw, et omnes. arcus ejus exlenli.
Vaevobis qui juslificatis impium pro muneribus, et Dividas uamque et acutas sententias dabit extenlo
iusiiliam justi aufetttt ab eo! Quare enim justiliam arcu actili judicii mullis judicibus arcus singulos
justi, qui benedictut venit in nomine Domini, ab eo lenenlibus, id est aucioritatem judicandi. Vngutw
abstulistis, nisi quia munera vobis auri et argenli equorum ejus ul silex, et rola ejus, quast impetut
non attulit, sed pauper et humilis venit : Ecce, lempeslfliis.Equi et currus ejus, tbroni sunl et donii-
in<|uit Zacharias proplieta, filia Sion, ecce, o filia tialiones, elomnes virtules ccelortim, quse in advenm
Hierusalem, rex tuus veniet tibi juslut el talvator. ejus movebuntur (Luc. xxi), et erit tempestas valida
Ipte puuper, et ascendens tuper asinam, el tuper in circuitu ejus (Psal. XLIX).Equi tales ungtilas
pullum filium atinw (Zach. n). Quia non solum quasi silices habere dicunlur, quia aeterni sunl, et
justus, sed el pauper venit, quemadmodum hic nulla infirmitale lassanlur. Rugitus ejus ut leonis^
dicil, idcirco juslitiam ejus ab eo abstulistis. Econ- D rugiet ut calultts leonum, et frendei, el tenebil prw-
trario, si veneril in nomine suo ille alius dives dam, et amplexabilur, el non eril qui erual. Verc
impius, illum sUscipielis, illtim pro muneribus rugitus ejus ut leonis, quo alloniia lerra tremet, et
justificabiiis, quasi victoriam omnium genlium evigilanles exsilient morltii. Rugiet ul catutus
prolinus adepluri, quasi auream alqiie gemmalam leonum, dicendo : Ile, maledicli, in ignem mternum-
llierusalem in lerris habituri. Vse igilur vobis! (Mallh. xxv). Frendet et lenebit prmdam, et amptexa-
CAPUT XXVI. bitur, dextros enim tenebtt ut praedam suara, quia
Qaorf propter hmc mala Romanus exercilus venire pro illis huic leoni prophetice dicluin est : Ad
debverii, el attomodo adhuc uiira illam vindiclam prtsdam, fili mi, ascendisti (Gen. XLIX). Non erit
manus Domini extenla sil. qui eruat, certe non erit qui de manu cjus rapiat.
Propter hoc ticul devorat tlipulam lingua ignit, et El sonabit super eum in die illa sicut sonhus maris.
ealor flammw exuril, sic radix eorum quasi favilla Super eum, inquil, scilicet super diabolum, quem
erit, el germen eorum ut pulvis ascendel, elc. Quse cura magno sonilu videntibus cunclis prsecipitabil.
illis rontigisse stib Bomano impcrio orbis universus Aspiciemus in terram, et ecce lenebrm tribuluitonis^
audivit. ln oinritbttsliis non est aversut furor ejits, et Inx obtenebrala esl in cattgine ejut. Aspiciemu»
123?» RUPERTI ABBATIS TUITJENSIS 1300
nqiiit. Qui aspiciemus ? Nos utique prophetae A qiix dedil aposlolis et cocteris in se credentibus.
Lancti, ei patriarchsp magni. Ergone talibus quoo/ie ILcc implenl templum, id est oedificantet perficiunt
ibi erunl tenebroe tribulalionis ? Erunt planequan- Ecclcsiam Dei, per mundum"universum. Seraphim
do aspiciemus in terram, et: videbimusliianlem ttabant tuper illud. Seraphim ardentet, sive
larlanim, eftint, inqiiam, lenebrm tribulationis lam incendenlet inlerpretantiir. Qui ergo sunl seraphira
ingentes, ul si ullo niodo inori possimus, solius nisi apostoli, quos utique ardentes atque incen-
visionis tribulatio sufficeret ad exanimandos nos dentes decimo die post ascensionem ejus effecit
nimietate pavorum atque tremorum. Nam vix Spiritus sanclus ? Apparuerunl eiiim' tMi*dispenitw
jusius sdlviibitur (II Petr. iv), ergb hos quoque te- linguw, tanquam ignit, supraqtie tingulos eorum
nebias iribulaiionis aspicjemus, iibi illa bellua nii- sedil. Et repleli sunt omnes Spirilu sanclo (Act. 51).
rabilis praecipitabitur, el lux quoque, id est Isti stabant super templum illud, nam isti Patrcset
sanctitas noslra horrore obtenebrabilur in caligtne judices Ecclesise Dei principantur. Sex atm uni, et
ejus. ,sex alm alleri. Senarius ntimerus plenus alque per-
CAPUT XXVIIIv fectus est, quippeqiii suisparlibus construilur. Ha-
et bct enim mediam, idest tria; secundam, id esl dtto ;
Quid tit Dominum sedere super solium excelsum, "
qum iiiit tub eo imptentia templum, qutd Seraphim, sextam, id est unum.Quse siinul aggregatoe,senarium
quid-faciesj quid-pedes Domini, et quid clamor perficiunt. Et senario diernm numero Deus perfecit
dicenlium : t Sariclus, sanclut.y liuncmundum.ErgosexalacsingulorumSeraphimple-
(Cii>. VI.) In'' anno quo morluut etl rex Ozias, nam etperfectamsignificant notiliam veritatis, quam
vidi Dominum. tederitem supersolium excelsum, et Spiriltts sanctus aposlolos docuit iuxla promissum
elevattim, et ea quw siib eo eranl, reptebant tem- 491 dicenlis : Cum.autem venerit ille spiritut veri-
plnm. Tertia liscc periocba maxime yigilantem in- littis, docebil vos omnem verilatem(Joan: xvi). Dua-
'tellecibreiriqnserit, quia maxirae. clausa esl propter bus alit velabdnl faciem ejus, ei duabut velabdnt
cos, quos Spiritus saiictus notilia veritatis indignos pedes ejus. Faciem Domini divinitas Christi est, de
jiidicavit, sicut ipsa Scriplura palehler innuit. Dici- qua scriptum est : In pfincipio erat Verbum, et
tur eriim in primordiis : Excmca cor populi hujus, Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum
et aures ejus aggfava, el oculus ejus claude, ne \orle. (Joan. 1). Pedes Doinini liumanilas Christi est, de
vtdeat oculis (Isa, vin), etc. El circa finem ejus- qtia itidera ScripUim esl : El Verbum caro factum
•tleiiTperioches : Liga , inquit, teslimonium , «i- esi (ibid.). Utrumque velabanl, id est ulruir.que
gna legem iri discipulis nieis (Ibid.). Igilur ne quid p prsedicabant, elpro tempore indignis abscondebant,
tle fumo illorum paitamur, propler quos visionis neque margarilas suas anle porcos mittebaul (Mattli.
bnjtis leslimomtim, ligatuin atque signatum csl, VII). Duabus alis velabant, id est ulrumque proedica-
Spiriltis sanctus corda illuminel noslra, luminis sui bant. Quid enim est quqd lotidem alis faciem quot
clarilate. Eo duce: prlmum adhibeamus evangeKcae et pedes velabant, tolidemque voldbani, nisi pari
veritalis candelabrum. Evangelista Joannes cttni intentiqne lara divinilatem quam humanitatem
dixisset : Proplerea non poterant credere Judmi, Christi, elpro lemporc sive loco, ahnuntiabant? Ad
qttia iterum dixit Esaias : Excmcavit oculos eorum, quid enim volabant? Sequitur : Et clamabanl alter
eiindurdviteorum cor, utnonisideanl oculis, elinlcl- ttd allerum, el dicebanl : Sanclus, sanclus , sanclut
liganl corde, et convertantur et sanem eos, continuo Dominut Deus exerciluum. Plena esl omnis terra
subjuiixit : Ilwc dicit Esaias, quando vidit gloriam gloria- ejus. Ergo volabant, id esl lidem sancloe Tri-
ejtis ct loculus est de eo (Joan. xn). Proinde quis riilalis haclenus incognilam prsedicabanl, juxta re-
dubiiet, hic Domini noslri Jesu Chrisli gloriam gulain dicenlis : Eunles,doceie omnes gentes, bapti-
prsedicari, et proplietam hic de eo loqui ? Ego vidi zcinteseos in notnine Palrit,el Filii't, el Spiritus sancti
Domtnum tedenlem sitper solium exceltum ei ele- (Malth. XXVIH).Ilic ter.Sanctus unus est Dominus
vdlum, idest vidi in spiritu, vidi prophelali oculo D unus in tribtis personis est Deus, Pater, et Filius et
Dominum omnium Jesum Ghristum propler pas- Spiritus sanctus. Hic cnim est Dominus Deus exer-
sioiiem niortis, gloria et honore coronalum, super ciluum, ex lunc inaxime, ex quo seraphim taliler
oinnes coelos elevatum, et receplum in palernse dex- clamare cceperunt alter ad alterum, id est concordi
rterse consessum. lllud viere excelsum est solium, et fide,et mutua colIalioneScripturarum, ex tunc enim
ab lmmiliiale humana, qua pati dignalus est, longe maxirae accreverunt illi, et miiltiplicati sunt exer-
'eievaliiih. Ctii aulerii et nunc praemisefit, in anno citus credenlium. Unde et proiiniis subdilur : Piena
quo morttiits est rex Ozias, et pbslerius dicat, et est omnis terra gloria ejus , subaudilur, quse prius
factuni est iri diebus Achaz filii Joathan, filii Oziw laniiim in Judaea cognoscebalur. Nam quod bic super
regis Juda, ctc, sub loeo pfoelereundum non erit. solium excelsum et elevalum sedere cernitur, deinde
Ei ed, ihquit, qiiaisubcmlo eranl implebant templttm et oinnis terra gloria ejus plena esse dicitur, illud
(tsd. vn). Pbslquairi Dominiis ascendens in coelum, cst quod 11110 versiculo innuil Psaliriisia : Exaltare,
'sF!'ii stiper illtid paternse m.ijeslalis sblium excelsum inquicns, snper cmlos, Deus, el super omnem tcrraiu
'
ct eicvalum, qihri deiiide suVeo sunt, liimirnin glotia lua Psal. cv.11).
doiia' qiisc dcdit liominibiis/dona sancli Spiritiis,
1301 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL— 1N ISAt. LIB. I. (302
CAPUT XXIX. A CAPUT XXX.
i}tiid sit commolio superliminarium, el qnid sit fumtii
implens domum Domini, unde polluta snnt labia Quid sit dicere : ««Ecce Qiiem millam, el quis ibil nobit, t
populi, cujus in.medio propheia se habilare conger el quid illud : ego, milte me, » et quotl Sle-
miscal, el quid volans ad eum unus de Seraphitn., phantts protomnityr sese' obtuleril, et scctinditm
El commota sunt superlimiiiaria domus a voee sensum prwsentis locidura illi populo slans in con-•
cilio nuniiaverit.
clamaniis, el domus implela esl fumo. Clamantibus
seraphim, et in tota lerra Trinitatis myslerium prae- El audivi vocem Domini dicentis : Quem miltatn ,
dicantibus, slatim commola sunl supeiiiminaria letn- ei quis ibh nobis ? El dixi : Ecce ego, miite nie. El
i)/i,el omnes illius cardines'ceciderunl, impleta dixil: Vatle el dices poputo huic : Audile, aucVentes,
Salvaloris comrainatiqne dicenlis : Relinquctur vobis et nolite iniellitjere, et videle visionem, el noihe co-
tlomus veslra deserta (Matth. xxm). Aliter. Commoia gnoscere. Excmca cor populi hujur, et aures ejus
sunl supeiiiininaria, id esl zelo concitali sunt prin- aggrava, el oculos ejus claude, ne fbrievideal oculis;
cipes sacerdotum, Annas et Caiphas, et omnes qui el auribus suis audiat, qt corde suo inteiligat, et con-
Synagogse praeeininebanl. Commoia sunt, iiiquam, verlalur, el sanein eum. Quem, inquit, tnitlam, el
lisec superliminaria, pro andila Triiillatis gloria, el. qttis ibit nobts ? Ac si dical : Quoriiam neminenr ex
injecerunt nianus, ul cbncluderent ora clamantium Beis, quos miilimus vivere permillunt; et meipsuih
Seraphim, idest, ut prohiberent aposlolos loqiii in bccidertiui, qtiem inveiiiam lantae forliludinis, ul
uoinine Domini. Prmcipiendo, inquiuiil, prmcepimus hiittam eum? Owis ibit, vel qriis ire audebii iiofciset
vobis, ne docerelisin nomine islo, et ecce repleslis "dicet eis : Me, quein occlderunt Fiiimri hoininis^se-
Bierusalem doclrina vestra (Act. v),etc. Cofnmota deresuper soliuin excelsuni, et elevaluiri , sederb
sunt igilur sitperlimiriaria, el domus non j'am Dq- vel stare a dexlris Dei? El dixi: Ecce ego, mille me.
mini, implela est fumo invidioe, el qua gloria Doniirii El dixit : Vade, elc. Supra diximus in personaiii
oninis lerra splenduit, ex eadem in lsrael «ecitas eorum qui auditis Pelri apostoli dictis corapuncti
conligil. El dixit : Vm mihi tjuia tactii', quia vir poi- cbrde dixerunt : Quid faciemus, propbetam dixisse,
luiis tabiis ego sum, et in medio populi pollula labia vm mihi, qttia tacui, etc. Cujtis nunc in persona di-
habenlis ego habito! Et regetn Dominutn exerciiuutii cil: Ecce ego, mille me. Cujus, inquam, nisi proto,-
cidi oculis meis. Hoc illud est qiiod in Actibus aposto- marlyris Stephani, qui gratia et fortitudine plenus-
)oiiim Iegimus : His audhis compuncii sunl corde, et ire rion limuit? Nempe ille quasi injussus, uliro-sb
tlixeritnl ad Peirum, el acl reliquos aposlolos : Quid obtulil, et ecce ego, mitle me, <Iix.it,.nec eniin legi-
fncietnus, viri fraCres? (Act. n.) Vw, ergo, ihquit, mus quod per aliquem apostolortim maudalum ac-
mihi, qtiia lacrit! Nec vero lanlum quiaiacui, sed cepit, sed quod publiciim teslimonium perliibcns
quod pejus esl, vir poltuiis labiis ego sinn , quod in Filio Dei, cuni lanlum diaconus esset, prodigia ct
persona eorum recte dici, facla ipsa conseniitint'. signa facerel asposlolicoe virtulis (Act. yi•)". Nonrrc
Clamaveruiit enim : Tolle, lotle, crucifige, crucifige iste prsesentem , de quo loquiimir, legationem evi-
(Joan. xix)! Veraciter ex eo poliula se labia cogno- denler atiiilii, qui cum starel in coneilio, cum essei
veriini habcre, sed seditcti ftierant, et per iguoran- plenus.Spiritu sanclo, inlendens in codnm, vidit gfo-
iiaui lali clamore labia sua pollucrant. Sequilur fiam Dei, et ait : Ecce video cmtos aperios, el 492
eirgo : El in medio populi pollula labia habentis, ego Filium hominis stantem a dextris virtntis Dei (Act.
hubtto. Multi enim ex eis non per invidiam claniave- vii) ? Vade, inquil Domiims, dices populo huic r An-
niiu, sed multriudinem secuti sunt. Ei volcwilad me dite audientes, et nolile intelligere, etc. Niniifuiii et
JIHKSde seraphbn, el in tnanti ejus calculus, quem banc legationis partem pertulit, qui causas laiitae ir;s
tnleral forcipe de aliari, el teligil os ineum, et dtxil: non lacuit. Dixit enim : Dura cervice, ei incircumci-
Etce teiigi Iwc lctbia lua, et auferelur iniquilas lua, sis cordibus , et auribus, vos semper Spirilui siinclo
rt pcccaium titum mnndttbiiur. Iste tinus de seraphim, resihistis, sicul et patres veshi elvos. Quein propbela-
Pclrus aposlolus exstilil, qui gratioe penuis advo- JJ rum nonsuitl perseculi patres vestri ? El occiderunt
lans dixil : Pcenilentiam agite, el bapiizelur unus- eos, qui pronunliabant de adveniu jusli, cujtts ntinc
quisque veslrum in nomine Jesu Chrisli, in remissio- vos.proditores, et homicidw fuislis (ibid.). Plaiie quod
neni pcccalorum veslrorum, el accipieiis donum Spi- diclum est, aure audietis, etnon iiuellicjeiis, conli-
riitts sancli (Act. u). In manu ejus calcultis, inquit, nuo verura esse conslat. Nam tibi dixit : Ecce video
Calculus donum est Spiritus sancti, quo peccala cmlos aperios, el Filium Iwminh siamem a dexttis
comburuntur, in Chrislum credenlium. Illud in irianii virtulis Dei, acclatnantes voce magna conlinuerunt
crat seraphim, id est iu polestale Pelri apostoli aures suas , el impelum fecerunl uttanimUer in eitin
prse coeteris. llli namqite Christus claves rcgrii cce- (ibid.). Excwca, inquil, cor populi hujus. El dixi:
lorum specialiler tradidit (Matth. xvi). Quem iulerat Usquequo, Domine? El dixil: Dohec desotenlur civi-
forcipe de altari, id est qucm promcrueral a Chrislo iales absque Itabilatore, ctc. El esl sensus '. Tandiu
solido lenore fidei. Primus enini dixit : Tu es Cliri- rion audiet, el non videbil, cl excoecatum habebit
stu,s Filius Dei vivi. Habet igtlur primus in inanu cor donec civilates Judoeoe, Vespasiano Tito.que pu-
calculuni, idesl saricli Spirilus doniim , inpotcslate guaiuibus , pcuilus subvcrlanlur, in lanluin ut ne
vcl rainisterio conferendce remissioms peccaiorum. iiuuicn quiilein pristiiiuni renumeat, et doiaus si-
 1303 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1504
tjuse rcmanserint sine habilatore sint, et terra redi- 'A lioc loco Judoeis obesse videntur, ut non intelligant»
gatur in soliludiuehi , el vel fuga vel captivitate in into quaeciiiiqne juvare pulanlur impietatem illorum
lotum orbem Judaicus populus dispergatur, et ne- adversus ea quae deinceps de Chrislo proplietanlur,
quaquam in Judaea, ul prius , sed in cunclis genli- iigamenta sunt, signacula sunt tcslimonii prophe-
bus Judoeorum populus inultiplicelur. Nani lioc esl lici. Irao leges evangelicse, quseper islum prbphe-
., quod sequilur : Et multiplicabitur qum derelicia fue- tam evarigeliianiur, dieentem : Ecce virgo cOncipiet
rat.in medio terrw,.et adhuc.in ea deciritaiio, et con- elparieifiliuni, eic. Nobis autem inChristo reveran-
terielur. Ac si dicat : Quid aulem dicq rnuliiplica- lur per ipsura, qui librum signatum aperuil, et
bitur? Tanla erit infelidlas residui populi, iit.ad solvil lain haecquam cselera signacula ejus.
comparationem prioris mulliludinis vix decima pars CAPUT XXXII.
remaneal. Converlelur, inquit, et erit in ostensionem De eo quod cUm annttnlialum esset domui David,
ticut terebinthus et sicut quercus quw expandit ramos quia requievil Syria super Ephraim, annuntiatur
concepiuselpartusVirginis, el vur vocelur t Emma-
tuos. Semen sqnetum erilid quod tieteritinea. Ei.erit : ttuel; > iiemque, « accelera,tpolia delrahe, feslina
in deprsedalionem, qtiando post annos ferme quinqua- prmdari. » .
ginta Arianusveneril, etterram Judaicara penitus fue- Annuntiaverunl, inquit, domui David , dicentes :
rit; depraedatus in: lantuni ul lerebinlho et quercui, ? Requievit SyfiatuperEphraim. Ei commoiumesl cor
tjuse glandcs amiserit, conipareturvDenique post ex- ejut, «|c. Quare \commolum esl corDavid, et cor
tremamyastitaieni,eliamieges publicaepependerunt, populi ejus, ticut moveniur tigna tilvarum a facie
et prohibiti sunl Judsei ierram, de qua ejecti fue- venii? Videljcet quia.sicut subjunctum est, consi-
rant, ingfedi. Si quis autem crediderit in Christum, lium inierat Syria malum, et Ephraim et filius Ro-
el implelum luenil illiid quqd supra legiinus ; Nisi meliae contra Judam dicenles : Ascendamus ud Ju-
Dominus Sabaqih reliquisset nobis semen, quasi So- dam ,,el eyellamuseum ad nos, et ponanius regemin
doma essemus, et similes GomqrrhalfuissemUs (Isa, i), medio ejus, filium Tabeel. Idcirco, commdtum est cor
quando, juxla Apostolum , reliquiae salvabuntiir domus David, videlicet he periret regius honor de
(Rom. ix), hoc semen sancliim erit, et aposlolorum dqmo David. Non slabit, inquil Dominus, et non erit
^erniine cunclae.Ecclesiae pullulabunl. isltid, etc. Deiride promissio : Si non crediderilis,
. CAPUTXXXl. non permanebilis. Continuo sequilur : El adjecit Do-
Cur (Vtstpnt itli rem in diebus Achaz gestam con- minus loqui ad Achaz,dicens : Pete libi signum a Do-
junxeril, et qualiier implevefit prmcepttim dicenlis mino Deo tu.o in profundum inferni, sive in excelsum
in initio visionis: t Excmca cor populi hujus.» Item- dixit Achaz : Non pelam , ei non lenlabo
finemejusdem : t Liga tesiintonium, signa I2 supra, Et
Jwein
egem ind.iscipuUt meis.» Dominum. Et dixit : Audile ergo, domus David :
(CAP, VII). El factum esl in diebus Achaz filii Nunquid parum vobis est mqlestot esse hominious
Joathan, filii Oztm regis Jttda. Ascendil Rasin rex quia motesti eslis Deo meo? Prqpter hoc dabil Domi-
Syriw et Pltaace filiut Romelim, rexlsraet in Hieru- nus ipse vobis signum : Ecce virgo concipiet ei pariet
talem, ad prmliandum contra eam, el nonpotuerunt filium, el vocabhur noinenejus Emmaniiel : Bulyrum
.debellarc eam. Et nuniiaverunl.domui David, dtcentes: eXtnel tomedel, ut sciat reprobare malum et eligere
JieqyievitSyria super Ephraimi Etcommotum est cor bqnum. Ac deinceps : Etdixit Dominus adme : Sume
ejus.et cor poyuli ejus, sicut mqyenturligna silvarum a tibi librum grandem, et scribe in eo styto hominit :
facie venii. Narrata visione,'quod valde notandum est, Velociter spolia delrahe, cilo.prwdqre. Et adhibui
continuo atqiieconjuncie longe post acloerei narra- triihi testet fideles , Uriam sacerdotem, el Zachariam
lioiicra sulijungit, dicendo : El faclum ,««(,in diebus filium Barachiw. Et accessi ad prophelissam, el con-
Ac/iai. Nee enim memorise debct uunc abesse quod cepit el peperit fitium. Et dixit Dominus ad me : Voca
;visiqneni,narrare incipiens tempusejus posuii, di- numen ejus : Accelera , spolia delrahe , fesluta prm-
cendo : /n atino <juomorluus esl rex Ozias (Isa. vi), dqri, quia qntequam sciat puer vocare pafrem luum,
deiiique iiuer Oziam et istura .Achaz,annj fuere sex- ]\) el rnalrem iuam, auferetur fortiludo Damasci, et
decim quibus regnavi. Ozise filius Jqaljian. Quid spotia Sqmariw coram rege Assyriorum (Isa. vm).
ergq cqntinuando rera tanto pqst tempore gestara De Jesu Chrisio Dei Filio propheliam hanc esse ve-
visioni praeterilse cpujunctiuncula quoque usus est, raciter scirnus et confiteinur. E cqntrariq Judoei,
dicendo, e( facium esl in diebus Achaz? Quid puta- quid ad Christura, inquiunt, veslrum lanta post
iiius, nisi quia in diebtis Achaz tandem fecil id quod tempora naium, quod lunc Rasin regem Syriae iu'
sibi lunc proecepluin fuerat? Quid enim prseceptum lerfecil Theglathfalassar rex Assyrioruni, et dissipa-
fueral? Videlicet, ut cor populi excaecarel, Jd est ut tum eslejus, seilicel Rasin et Phaceoc, filiiRqmeliae,
sic visionem eamdem narraret, ul populus, quia non 493 consiliuni inagiiuni? (/ V Reg. xvui.JQuid iti-
iiierebalur, non intelligeret. Nam qui luiic dixerat, dein ad Cbristum vestrum, quoil, regnante Ezechia,
excwca cor populi hujus, ipse pqstinodum dicttirus egressus est angelus Doniini, et percussit in ca-
esl : Liga teslimonium, tigna legem in discipulis slrjs Assyriorum cenltim octoginla quinque iniilia?
meit (/s/i. viii)» Et propliela respqndet : Et exspe- (/y Reg',.xix.) Nunquid nalus erat? Ad Ezechiam
c.abo Dominumqui abscondit Jaciem suam u domo magis qui fecit quqd erat bonutii corani. Domino
Jacob, et pmstolabor eum (Ibid.-). Ergo qiioecunque jtixta orania quse fecil David pater ejus, unde et_
 1305 LE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLIl. - 1N ISAI. LIB. I. IS06
Domimis eral cum eo, propter quod a prophela di- A . quae seqtiiintiir. Et boc notandum qtiod, Acbaz rege
citur Emanuel, quod interprclatur nvbiscum Detts, impiissinio nolenle sigiium peiere, sermo propheti-
nalus non de virgine, id esl Belula, sed de ado- cus ad ilomiim David, hoc csl ad Ifibiim regiara
lescenlula, id est aalma. Dicimusad hoec: Eminanuel convertitur, de qua stipra legimus : Et nuniia-
nostcr nondum quidem in carne veneral, sed nibilo- verunl hwc domui David, dicentes : Consenserunt
miii.us ante Ezechiam et ante Achaz , imo et ante Syria et Ephraim. Propler Itoc dabii Dominus ipse
Abrabam ipse eral. Nec solum Rasin el Pbaceoe filii vobis signum : Ecce virgo concipiel el pafiel filiuni,
Rouielioe consilium raagnuin dissipattim, et exerci- el Vocubitur nomen ejus Emmanuel. Buiyrum et mel
lus Senacherib per eum vel propter eum percnssus comedel, ul scial reprobare malum, el eligere bonum.
esl, sed el quidquid unqnam mali evasit, vel boni Proplerea, inquil, quia molesii estis, non solum ho-
consecutus esl lsrael, el palres ejns Abraham, Isaac minibus, sed etiara Deo nieo, prophetas ejus occi-
et Jacob, operefaclumesl hujus Emmanuel (IV Reg. deudo el cullum ejns abjiciendo, dabil Dominus ipse
xv). Quis enim, aut quse res Abraham sanavil, nisi vobis. Ipse, inquam, Dominus dabit signum vobit
fides hujiis Emanuel ? Ex quo credidil Abraham Deo, magnum, el dignum se. Nam ecce virgcconcipiei, etc.
sibi dicenli: /n semine tuo benedicentur omnes genr In eo terribile vobis eiil illud signum, quod iste
les (Gen. xxn), quidquid boni in seraetipso vel in B . Emmanuelde virgine conceplus et nalus butyrum et
posterum suis adeptus est, hujus seminis sui, hiijiis mel comedet, ut sciat reprobare malum, et.eligere bo-
Emanuel noslri fecil vel promeruil fides. Igilur jam nttm. Quid enim? Ad hoc venit iste Emanuel, quod
verilalis btijus thesauros ingrediamur, dicenles : Si iiiterpretalur nobiscum Deus, et ad hoc butyrum et
non credideritis, non permanebitis. Quod est dicere : mel comedetj ut tciat reprobare tnalum, ei eligere bo-
NIIIICquidem Rasin regem Syriae et filinm Roinelise, num? Ita plane. Nam vos eslis princtpes,Sodomorum
Sennacherib qnoque regem Assyriorum ope futuri el populus Gomorrhw (lta. 1/. ldcirconunc loquilur
Einauuel evadetis, el in terra veslra manebilis; sed apud se : Clamor Sodomorum et Gomorrhw muliipli-
rum ille veneril, si non credideriiis, non permanebi- cutus esi, et peccatum eorum aggravatum ett nimis.
tis, qnia Romani venient el lollent vesirum el locunv Descendam el videbo, ulrum clamorem, qui veritl ad
et geniem (Joan. xi). me, opere compleverint, an non esl ita r ut sciam
CAPUT XXXIII. (Gen. xvin). Ergo bulyrttm et mei comedei, id est
De impietale Achaz, et de eodem Emmanuel, el quo homo faclus in omni cohviclu el hahitu, in omni
sensu recle accipilur diclum : t Bulyrttm et tnel veritate nalurse humanse Gonversabitur inier homi-
comedel ti( scial, > elc, et cur post liinla tempora nes, ul non jam per solam scienliam, sed et per ex-
nascilurus jum promhtaiur. r'
perimentiim sciat reprobare malum veslrum, malum
El adjecit Domlnus loqui ad Achaz, dicens: Pele Sodomilicum, et eligere bonum, cum vos secunduiii
libi signum a Domino Deo luo in profuiidiim inferni, furorem Sodomorum circumdederiiis eiira, expe-
ttve in excelsum supra. Et dixit Achaz : Noti pelant, lenles ad illudendum, el flagellandum et crncifigen.
ei non tentabo Domtnum. Non humilitatis cst, sed dum. Hsec passus, deinceps sciet reprobare malum,
superbioe quod non vuli a Domino Deo signum po- et eligere bontim, babens poteslatem facere iudicium
stulare. Quanquam enim scripttnn sil in Deuterono- (Joan. v), in quo sine dubio reprobabit malum et
mio : Non tenlabis Dominum Deum luum (Dettt. vi; eliget bonum. Quia antequam scial puer vocare pa-
Matlh. iv), et lioc contra diaboluin Salvalor usus sit trem suum, ei tnalrem suam, auferelur forliiudo Da-
lestimonio, tamen jussus ut peteret, obedientise de- mnsci, et tpolia Samarim coram rege Assyriorum
buit explere mandatum, prseserlim cum et Gedcon (Isa. vni). Quasi quaereres, ul quid propter prsesens
et Manue signum pelierint et acceperinl (Jud. vi, periculum proraittitur nobis Emanuelis tanla post
XIII). Sciebal enim rex impius quotl, si signum pe- lempora nasciluri signum? Videlicet quia antequam
teret, acceplurus esset, el glorifiearetur Deus. Ergo modo snpradicto sciat reprobdre malutn, et eligere
quasi idolorum cultor, qui in omnibus angulis pla- |D bonum, antequam fiat homo, nunc idem Deus apud
learum et in monlibus, locisque nemorosis aras con- Patrem Deum hoc faciet, ut derelinquatur terra
stiluerat, ct pro levitis babebat fanalicos, non vult qtiam tu deleslaris a duobus regibus suis. Adducet
signum petere, quod praeceptum est. Et dixit : Au- Dominut tuper te ei tuper populum tuum, et super
dile ergo, domus David : Nunquid parum vcbis esl domtim palris tui dies, qtti non venerunt a die se-
moletos esse hominibus, quia molesli estis el Deo parationis Ephraim a Jnda ctim rege Assyriorum.
meo? Quis est isle qui dixit : Audile ergo, domtts Cum rege Assyriorum adducel, iuquil, Dominus su-
Z)miMf.,,Neqi!aqiiamDeus, qui supra ad Achaz di- per le dies quos nunquam habuisli. Ul videlicet su-
xerat: Pele libi signnm a Domino Deo tuo, sed pro- per.itis decem tribtibus ab Assyriis in Emanuelis
pbela, iil ex cousequenlibus approbatur, quia ino- proesentia libereris. Jit erii in dieilla : Sibilabit Do-
tesli eslit et Deomeo. El est sensus : Quia non solmn minus muscw quw est in ertremo fluminum jEgypii, '
prophetaspersequimini. et eorum dicta conteninilis, ei api quw esi in terra Assur, etc. Muscas aulein
sed prsesenlis et j"uhentis Dei senlentise contradicilis, jEgypiios vocat propler sordes idoIolalrisBj et iin-
ita ut ei exhibealis Iaborem, qui iii alio loco ail: belleiri populum, ct apem Assur, quia illolenipbre
Laboravisttslineiis (Isa. i), ideirto-Doniinus Taciet pbieiitissimiini erat regnuin, et ad bcfla prtiinptissi-
 '4307 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS >308
.miiirivvel-bb id, quia omnis prope Assyriornni et A l bere consueveriint, Dei sacrameiita comprelietde.
Persidis. regio usiitn habcbal sagittarum. Legamus Vel cerle stylo hominis, id est qiiantiim de Deo ca-
Regum, et Paralipomcnon libros, ct invenicmus ab pere potest fragilitas hominis. Nec enim lu, cum
jEgypiiis caesum sanclum rcgem Josiam, et populnm sis liomo, coraprebehdere potcs illud lotum, tpod
Israel potestati ^Egypliae suhjngaium, ila ut regem esl Emanuel. Nam totiim filium nemo novil, nisi
illis conslilueret, et post mtiltiim tcmporis venit Paler (Maltti. xi). Siciit e convefso, nemo novit
Nabuchodonosor cum innunierabili multiludine bel- Patrem, nisi Filius, el cui voluerit Filius rtvelare
lalorum, caplaque Hierusalem, et eseleris Judsesettr- (Ibid.). Accelera, spolia detrahe, feslina prmdari, id
bibus dirutis, incendit templum, et habilalores As- cst non jiatiaris Ultra.diaholum regnare, non patia-
syrios posuit in Judoea (/ VReg. xxni; II Par. xxxiv; ris armatum forlera, sua quse possidelin pace diu-
1V Reg.xs; II Par. xxxvi). titis habere. Et adliibui tnihi lesies fideles, Uriam
XXXIV. sacerdolem, el Zachariam filium Barachim, el acctssi
494 .CAPU.T ad propheiissam. Certum habet fidelis iiiielligentja,
Quidsil dicendo: t Stiine tibiiibrum grandem,»qui sinl
iesies,quWpropheiissa,ad qitdth accessii, el de fiiio qnia veraciler ad projihetissani illam qiiam prsedi-
ejut. • xitrius accessil Esaias, in illahora quandocum voce
(CAP,VIII.) Et dixit Dominus adme: Sttme libi ti- B 1 angeli saliitantis eam et evaiigelizanlis, quod conci-
brum grandem ei seribe in eo sfylo hominis rVeioci- pcret el pareret filiuin, Spirilus sanctus in illam
jer\tpqlia delrahe, cito prmdtire. Et adhibui mihi supervenit {Luc. l), iiiilla, inquam, hora cuiri omni
teslet fideles, Uriam sacerdolem, el Zachariam filiUm iiiultitiidine verhi Dei-Scripiuroe qubque iiujus plena
Barachiw. Etaccessiad prophelissam, et coticepit et illi notilia iiifnsa. Staliinqiie cum sermone angcli
peperit filiitin.Eldixil Dominus ad me : Voctt.nomeh vifgineiim coiicepitim prsedicanlis, memoriae ejus
ejtts : Accetera, spolia deiralie, festina prwdari, qtiia loeuiiis esl hoc illud esse quod supra dixit : Ecce
anleijiiam tciat puer vocare patrem suiim el mairem virgo concipietelpariet fiUnm.tia ad illam prophetis-
tuam, anferelttr forlituda Damasci, el spolia Samarim sam hic accessil, lestes sibi iideles adhihuit. Quot?
coram rege Assyriorum. Rursus siih afia specie par- Duos, id esl Uriam sacerdolem, el Zachariam filium
lus tlescribitiir virginalis. Non enini obscuritatein Barachiw. Clarel in omni Scriplura cjus, in lotf
lilleroe, sed claritatem spjritus prudens leclor hic ampliludine voluminis ejus, quia duos fideles, dtios
recipit. Alioquin si juxta liltefam de prophetiss* populos- fidein Chrisli babentes, unum de Jttdseis,
mulieiis cOncepiione prophelam generasse lilium aiterum de genlibus sibi tesles adbibuit. Urias quod
qnisrecipil, coiisequeiiter et Osee prophelam vere -. inierpfetalur Itix iriea Detts, ipse est Judaicus, apud
mefetricem uxorem habuisse firmabil. Hxc crgo quem priiisluccre dignatus est Deus. Per Zachariam
propheiissa, ad quain propheta jiissus accedit, sancla qiiod interpfetalur memor Domini;- nos de genlibiis
esl Maria, cujiis in utcro omniura prophetarnm significaihtir, qui ejus quidem Einmamielis VenUiri
sanctonim completa est propbelia;. Nec eitim quod notiiiam hoh babuimus; sed prseteriti memorem
carne concepit, inenle ignofare poiuit. Ad hanc fidem habemus.-Sed el Baracbioe filii, id esl bene-
prophelissam, propheta iste, imo el omnes acces- dicti Doiiiiiii filii sumus, nec enim anlcquam ille
serunt propheiae sancli, omnium quippe Sanctns, et venirel, quidquam boni habuimus, ut Judaicus po-
omnium Verbuni ad ulerum ejus lendit. Proinde si pulus, sed ex advenlu ejus babemus, cui Psnhhisia
nihil judicamus nos scire, nisi Chritlum Jesutn et dicit : Benedictus qui venil in homine DOmini (Psal.
hunc crucifixum (1 Cor.u), solum hic ei ubique quoe- cxvn). Adsumus ecce duo testes lideles in verilate
ramus eum, quia revera quidquid aliud seriserimiis, reruracohiprobarites, quia boiiiis et optimus coope-
niajestati sauclseScripiufse non est condignuih. Ait: Mtor diviriaegerierationisv iste ad propheiissarri il-
Et dixit Dominut ad mei Quo conjunctiunciila hoec, lam accessit, et veruni esse confitemur qnidquid de
et dixit, respicit, nisi ad internos clamores- pro- partii beoilae Virginis, qiiidquid de nobis iste pras-
phetae, Tsortein et haeredilaterii in illa beata genera- D ] dixit. Quare jam vocabo eum, accelera, spolia de-
lioneiEmantielis haberc desiderantis? Surne libi /i-; tfahe, festina pfmddri''? Quia antequam sciat ptter vo-
brum gfaiidem. Ad quid: grandem ? Quantum enim cdre palrem suum ei mairem suam, auferelur forliiudo
est, quod eral scripturus ? Accelera, tpolia detrahe, Damasci, et spolia Sdmarim coram rege Asstjriofum.
festina prwdari. Magnura quidem nomen, sed parvo' Nunc inlerim; dum esl apud Deuiri, Deus Verbum
spatiolo pot^sl iargissime coriscribi. Quid eniin liber'< nonilum Caro factuni, sohimmodo palrem invocare
iste est grandis, nisi universa pagina sacri vcrbi sciti Cum aulem, ul siipra dixi, vifgo conceperit et
Dei, quam prinius Moyses, et post Moysen scripse- pepererit, tunc deftiuni el patrem invocare sciei el
riint coeleri?:llliiiii stune, inqu.il, id est eslo unus de niatrem. Multum ergo accelerabit, multum feslina--
consecrelalibus Verbi Dei, unus ciiharoedorum, ci- bit, qui anlequani nascatiir de malre, anipqjam pa-
lharizanlium in cilharis suis, ante throimm Dei,,' trem hinCj et malrem inde debeal hariere,auferat
iiniis de lestibus virgineoe conceplionis, uiuis de pa-' forliludinem Damasci, et sjiolia Samarise regeiri
Iribusin.generalione Filii Dei. El tcribe in eo slytor qubque Assyriorum percutiendo de fxarciln cjtis
hominis : Accelera, spoliadelrahe, fjtlina prmdari. ccritum octoginta quinque, niilliain uria nocte.
Stylo homiim sctibe, id est stylo quo lioniines scfi-j Planc aliud nwjus facict, eu:n patrem et inaire:n
1509 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — IN ISAl. LIB. I. 1SI0
iavocare sciet, id esl cum is qui anle lempqra s#- A et non ftet. Ilemque, confortantes alleriilitini, dica-
cularia de Palre nalus est, sub lcmpore de maire rousnostris: Ne dicatis : Conjuratio id esl, ne mire-
uatus fuerit. Tunc enim spiriluales hosles, id esl mini, quasi uovi aliquid acciderit, quoties populus
diaboluin et omnes partes ejus superabil. impius blaspbemias interrogal Chrislo. Omrita enim
quwloquitur populus isle conjurttlio esl. El timorem ejtts
CAPUT XXXV. ne limeatis, neque pavealis. Dominum exercituitm
Qttod ait: t Pro eo quod abjecit populus iste aquas ipsnm sanclificale. Ipse pavor vester el ipse terror
Siloe, et propter hoc adduci super populum illum
regem Assyriorum. > vesler, et erit vobis in sanclificalionem, in tapidein
Gl adjecil Dominus loqui ad me adltuc, dicens: Pro autem offensionis el in pelram scanduii duabus domi-
eo quod ubjecit popttlus isle aquas Siloe, qum vadunt bus lsrael in laqtteum et in ruinam habilanlibus
tub tilentio, et assumpsii magis Rasin el filittm Ro- Hierusalein, et offendent ex eis plurimi, el cadent,
tnetiw, propler hoc ecce Dominus adducel sttper eos et contereniur, et irretieniur, el capientur. Videlicet
non receperunt Emanuelem, sed factus est
aquas fluminis forles el mullas, regetn Assyriorum, qttia
elc. Per iranslationem loquitur Siloe fontes Iliern- eisinlapidem offensionis, el pclram scandali. Idcirco
salera et Assyrii flominis violenlissimi, quod omnem conterenlur, captivique tincentur.
terram lsrael suis inundet aquis, el egrediatur ri- B CAPUT XXXVI.
pas alvei, lanloque feralur impetu ut poslquam de- Qaod ail: Liga
t testimonium, » et qualh secundum
cem tribuum occupaverit terram, ad Judam per- sequeniia damnatio fulura sit eorum qttVnon ad
tegem et teslimoritum, sed ad pseudoproplietas,
venial, el transiens ad collum usque perliiigat, per fulsumpro vero, Aniichrislumpro Christorecipiunt:
quae vicinara significal captivilatem. Non enim tunc Liga teslimonium, signa legein in discipulis meis.
capluseslJudas.sedcunctisduarum tribuum urbibns . ipse.qui dixerat supeiius : Excwca cor populi huyjts,
subjugatis, sola remansit Hierusalem, quoeincredibili ipse nunc idipsum faclum suo judicio commendat,
Dei misericordia liberata esl. Polentiam ergo Assyrii vdicen.do : Liga leslimonium, signa legem in disci-
et inntimerabilis ejusexercitus, quain subliiiii inun- pulis meis. Ac si dicat: Bene fecisti, ligando lesli-
datione descripserat, nunc per aliam ostendil trans- 'Koniura, signando legem hujusce visionis in disci-
lationem, quod alis suis, id esl ducibus el inliniia mul- pulis meis, id est donec veriianl discipuli mei, quos
tiludine operuerit terram Emanuelis, hoc est, defen- dignos facie.l fides evangelica, utaperiam illissensum
denlis eam Dei, sed lainen non possederit. Mystice et intelliganl Scripluras (Luc. xxiv). Prolintts ille
495 Per aquas Siloe, qtiod interpretatur mhsus, respondil: Exspeclabo Dominiim qui abscondil faciem
quatn ille populus contempsit, graliam baptismi r suam a domo Jacob, el prwslolabor eutri. Ligavi,
intelligimus, quam populus Judaicus abjecit. Lcgi- inquit, et signavi, et qnamvis tristilia sil mihi ma-
mus enim iu Evangelio quod csecum a nalivitate, gna pro fralribus meis Israelitis, patienler exspe-
cujtis oculos luto ex saliva sua faclo, Dominus lave- . ctaho Dominiira, qui abscondil faciera suam ab eis
ral, miseril ad aipias Siloc. Quibus cmn coecus etadgentes iransivit. Exspeclalus ille landein ciim
lavisset lulum, caecilale detersa, clarura oculorum plenitudo gemium subinlraveril(/ioMi.u), revertens
lumen accepil (Joan. ix). Quod post signi magnilu- ad reliquias Israel dicit : Ecce ego, el pueri quos
dinem indical non aliler cxcilatem Judocorum et detlh mihi Dominus in signum el in portentum Israelis
omnisincreduli posse sanari, nisi doclrina aquarura a Domino exercituum, qui habhat in monie Sion.
Cbrisli, quoeabsque slrepilu et clamore verborum Pueri quos reversus ostendit, multitudo geiitium
leniter fluunt, lenebrae prioris fugentur erroris. est, quoe, siibintravit in sigmm iet in porlenium
Nimirum pro eo quod populus decem Iribtium abje- Isfaelis. Mirabitur enim Israel, cum de gcniibiis
cit aquas Siloe, id esl separalus est a Uierusalem. lieversus ad reliquias ejus, lot pueros, imo taniam
et a domo David, adduxit super eos Dominus regem mullitudinem filioruni de Ecclesia genliiim suscep-
Assyi ioruin, quod interpretalur dirigentium; sic lorum proesentaverit. Ecce ego, inqiiit. Et cttm
pro eo qiiod ahjecit populus Judaicus gratiam Dei et D ctixerint advos: Quwrite a pylhonibus el divinit- qni
fidem Christi, adducit super eura Dominus diabolum tlrident incantalionibus suis, nunquid non populus a
regem superborum,el nihilominus exerciliim Roma- Deo suo requirel vitionem pro vivis et niortuit? Ad
norum.et dupliciter caplivali stiiil. Econtrario sicut 'letjem magis et adjeslimonium. Sensus isie ciuri
ivit rex Assyriorum per Judam inundans, et alas illo sermone ejus in Evangelio congruil: Et dicent
suas extendit, implens laliludinem terrae, nec prse- vobis , videlicet pseudoaposloli, et pseudochristi:
valuil, prolegente te, o Eramanuel; sic diabolus per Ecce Itic Chrislus, aut ecceillic. Nolhe ire, neqtie
Judam, id est, conlra catholicae confessionis Eccle-. seclemim (Luc. xvu). Nam revera pseiidoprojiheiae
siam, mullis persccuiionibus consnrrexil, et non quasi pylliones sunt, el quasi divini, qui sirideut
praevaluil le protegenle, o Emanuel, le defendenie, in incantalionibus suis. Nolile, inquam, ire, sed
o nobiscum Deus. Dicamus igitur nos, dicamus dicite pyllioiiibus ejusinodi : Ntinquid non populus a
omnes id quod sequilur inimicis noslris, inimicis Deo suo reqttirii visionem pro vicis et morluii 1 El
C.risti persecutoribusnosiris Judoeis, paganis, haere- est sensus : Si populus Dei sumiis, nonne seriiioneiii
licis : Congregamini, populi, et vincimini. lteni: ejus, sive pro vivis, sive pro .morluis magis quam
Ittile coiisiliiim, et dissipabilur, Loquiirimi verbum vos pythoncs aui divinos attciidcre dcbemus ? Ergo
13H RUPERTI ABBAflS TUITIENSIS 13«
ad legem niagis el ad lesliinoniuin stibauditur, quam j\ iiiferrio rixarum illis deeril amaritudo. Et itttpiciet
ad vestram seduciionein fespicere deberiius. Habe- tuftum, ct ad terram intuebituf, el ecce Iribulalio,
rhus enira legefti et iestimonium ejiis cuiianquam et ienebrm,el diitolulio, anguitia, etcaiigopersequens,
lucernm lucenti, iri calighioso loco attenderites bene- el nonpolerit avolare de anguslia suu. Et proecedenlem,
faciinus (// Petr. T); Qriod si non dixerini juXtd sicut et hanc periochem lcrribili conclusione ler-
verbum hoc, ndn eftt eis matUlina lux, id est, si nori ininayit. Differenler tainen. Nara illic, atpiciemui
sic re.sponderint pseudopropiictis, Anllchrisii pfae- in lerrq, dixit, et ecce tenebrm tribulalionit (Isa.
conibus, in errorem iiidticenlur, el lucem oelernani y). Hic aulem per terliam personam, tutpiciel,
noii iiitiiebunlur. Ei transibil per eaih, et cbrtuei, et inquit, sursum, et ad terrqm iniiiebilur, et ecce
eturiet.Quisquis ila riori dixefil, per eam,subaiidiiur Itibulatio. Neinpe illic de seipso simul et omni-
lucent, transibit coecisoculis, et coriuet iu laqiiciihi biis electis loquilur, qui iii illo judicii die quam-
damnalibnis, et aeterna fama esuriet. Et criniesii- libel justi nonnullo inetu conculientur. Hic aulem
rieril, irascelur;maledkel regi tuo, el Deo suo. lra- de sbla damnaloruin parte, cui el sursum Deus ira-
scelur plane elTixahitur, riec ehira ibi confessionis lus, et deorsum tartafus erlt apeflus. Recte igitur
vel supplicalionis locus erit, aui lempus, et rriale- bic ita terminat: El nonpbteril, iiiquiens, avolare
dicet regi suo Atitichrislo.et Deb suo diabolo, quera B de ahguslia tua, quod illic non dixeril.
«ecutus est deserto Deq yero. Nbn eniin saltem in

1N ISAIAM LIBER SEGUNBUS.

(Isa. IX-XLYl.)

496 CAPUT PRIMUM. et lerra Nephtalim, et novitiimo aggravata ett vid-

Quqttam periochen ab eq incipere quod ait ; < Primp maris, clc. Evangelica autem sic excepit. Terra
iempore atleviala est terrd Zttbuton et terra Nephtd- Zabtdon et terfa Neplttalim, via marit, etc. Duas
.lim, > el cur evangelisla de hoe loco sumens ieslU omisit prephetioe proecipuas partes, prihio tempore
montunt, part.es.istas omisit primo lempore, etc. - atleviata est, el novissimo agtjtavata esl. Qnid, in-
. (CAP.IX.) Quarlsepeiiochesscnsnmlucidum faciem- quam, est quod tesliihonium non integrum posuit,
qoepiilchramtotus orbis yidet, cujus hocinitium esl: sed islas paries Omisii? Videlicet quia quod hic iw-
Primo lempore allesiata esl terrdZabuldn etierra Neph-l •» teliigendiiin est, prinw tempore aileviataeit, el novis-
talim, et novisshno aggrqvatq est viawaris,trans Jor- simo qggitivqta eit, non jam ttinc quando praedicare
danem Galitwmgehtium. Pfimos inteiligenliae adilus coepit Dbnlinus Jesus adimpleium est. Hoc interiiii
evangelista MatthiEUSnobis aperit, cum dicit: Caii» nos inlclligere voluil, qriia prsedicatio Domini Sal-
aiitem audistet Jesits quod Joannet Iradilus esset, vatoris quoe primuni iri lerra Zabiilori ct terra
teieitil in Ualilmam. Et felkla civildte Ndzarelh, Nepblalini audila esl, visio magiioelucis est qust pef
vcnil el habilavit in Capharnaum, marilimam ih ftnibus huttc proplietam prscnuniiala est. Nmic efgo per
Zabulon.et Nepltlalim, ut impleretur quod diclum hanc intelligenliae janiiam ingressi prsesentis capi-
est per Esaiarn prophelam : Terrd Zabulon el terrd tuli spatia, quaiita eadeni juvamur luce perambtt-
Nephtatim, via marit trant Jordanem Galilmmgen- leitius.
lium, populus qui sedebat in tenebfts, vidil Ivcerii CAPUTII.
magnam, tedenlibus in regione umbrw morlis, lux Quomodo Judwa t printo alteviala est, noyisttmo
orta eiteit. Exinde cwpit Jetut prwdicare et dicere: aulein aggravdiu, i quando ctedendo in Christnm
Pmritlenliam agite, appropinquabit ehim reynum ntagnam cmpil lucem videre populus geniium, et
cmlorum (Matlh. iv). Pfofecto cum haec dicit, Visio- quomodo diabolut violentus exactor superalus sit.
nem sive cxorlum magnse lucis, lucidain proedica^-v Primo, inquit, tempore alleviata etl lerra Zabulon
lionem Salvatoris, luciduin vull inlelligi Evange- el ierfa Nephialim, el novissimo cggravata est via
liiini regni Dei, quod prima oninium terra Zabulon, mafit, trant Jordanem Galttww genlhim. Tcrrairi
et lerra Nepblalim 0x Ore ejus audivil."Nam arile- Zabtilon, et lerrafn Nephlaliin proedictus evange-
qiiain Joannes traditus essei, nuiiqiiam ille per pu- lisla viatn mafis appellat, quia secus mare Galilsese
blicum praedicavit, aui apostolos elegit, licel disci- sita esl, id est, secus lacuin Genezarelb qui Jor-
pulos habucril, coratn quihus nohdiim tfadito dahq fliiente efficiliif, cuj"usin littofe Capharnauiu,
Joanne aquas in vinum coiiveftit,' qriod sighorum cl iTyberias', et Belhsaida, et Corozaim stelerant.
ejiis initium fuit.(joan. n). Sed qtiid est qiiod sum- Haec terra duarum tribuum, loltim significat hic
ptiitn de isto loco lestimoniuni non ad integrmn pbpulum Isfaelilicum. Recle videlicet, quia is qui
. scnpsit ? Sic'erinh se habet textiis pro|)heticae le- inissus erat ad bves quoe perierant domus Israel
ellbiiis : Priino' tempore alleviala est lerra Zhbtilon, (Mdlih. xv), quiqiie antc passionem suam diccbat
^313 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — 1N ISAIAM. LIB. II. 1314
discipulissuis : /» viam gentium ne abierhis (Matlh. A , eorum, et libi liberatos, servire fecisti absqne ul'o
x), prinitim in lerra illa praedicavit, exinde enim exercilu, absque effusione sanguinis in abscondita
proedicare ccepit. Igitur primo lempore est allevinla manu, sicut quondam sub Gedeon populo Israeli de
lerra Zabulon et lerra Nephtulim, el novissimo aggra- Madianitis vicloriam praebuisli (Jud. vu). Quomodo
vala esl, id esl proesentis Domini Judaea cl prsedi- enim veslis quse bumano sanguine cruenlata est,
cationem audivit, et mirabilia vidil, assumpli anlem lavari non potest, sed infecla sanguine igne com-
in coeluin verbum repulil, et viue selernae indignarit burilur, ut maculae foedi crnoris cum veslimenlo
sejudicavil. Primuni illis oportuil loqui, novissinie inlereant, sic diaboli violenla prsedatio et lumulius
ad genles ire vel miltere, quia Judaea cor suum ac turboe, qtiibus humanuin sibi subjecerat genus,
aggravavit (Ae(.zm). lleniqne : Populus gemium,qui gehennae ignibus deputatoe sunt.
ambulal in tenebrit, vidil lucem magnam. Subau-
CAPUT III.
diendum est, primo tempore, Jndaicus qua videlicel
luce pro parte electoruin allevialus esl, novissimo De ortu parvuli vel filii qui iltum tuperayit, et nomi-
Judaicus iu incredulitate nibus, sive ordine nominum ejus, quorum prhnum
genlilis populus, quando esl Emmamtel, oclttvum princeps pacis, et quit
aggravatus esl. Babhaniibus in regione umbrw morlit, zelus Domini exercituum fech hoc.
lux oria est eis. Mors el iirabra morlis boc diffe- B Parvulus enim natut est nobis, et filius datus est
runl, quod mors eorum esl, qui cum operibus mor- nobis. Et faclus est principalus super humerum ejus,
luis ad inferos descendtinl, anima enim qum pecca- el vocabilur nomen ejus admirabilis, consiliariut,
verit ipsa morielur (Ezech. xvin), uinbra autera Dem, forlis, pater futuri swculi, princeps pacis. Mut-
morlis eormn esl, qui cuin pecceni, necdum de isia itplicabilur ejus imperiuin, el pacis non eril fihis.
vila egressi sunt. Possunt enim, si volunt.agere Sttper solium David, el super regnum ejus sedebit,
poenilenliam. Mulliplkasii gentem, non magnificasli ut confirmet illud et corroboret in jitdkio et juslilia
tmiitiam. 0 lux, inquit, qtiae orla es, ambiilanlibus amodo et usqtte in semphernum. Zelus Domini exer-
in lenebris el babitanlibus in regione umbrae mor ciluum faciei hoc. Ideo, inqiiit, diabolus, et omnis
tiSj tu gentem filiorum tuorum mullipticasti, multa yiolenla praedatio, qua humanum oppresseral getnis,
quippe exlunc nata est gens filiorum lucis, sed twli- et sanguinem sangnini miscueral, erit in combu-
tiam non magnificasti. Quorum lsetiliam ? Aposto- sliohem, et cibiis ignis seterni, quia nalus esl nobis
lornm, qui primi in lerra. Zabulon, el Nephlalira pnrvutus, id est humilis Filius Dei, ciyus pftncipatui
videnles te lucem veram, facli sunt ipsi lux mun- super humerum ipsius erit, ita ut sibimel, cuin sit
di. Eoruin Iwlhiam nequaquam mulliplkatli, 497 Deus, propriis viribus ad tenendum principatnm
quia laeliliani, quam habuerunt de illlumiiia- suum sufficere possit, qui et per humilitatem pas-
tione gentium, magna tristilia permiscuisti, pro sionis susej agens jiidicium niundi, et per majestatem
excsecaiione sui, id eslJudaici populi. Sed.ncc principatus sui, damnet illum in die judicii. Hic
jpsius generis quam mulliplicasli lu Imliliammq- supra primum dictus est Emanuel, et deinde vocatuiri
gnificasti. Nam hsec sunt verba tua, verba lucis, est nomen ejus, accelera, spolia delrahe, fesiina pra-
qua? orta esi eis: Pmnitenliam agite, appropinquabil dari, niinc vocabitur, et aliis nominibus sex, id est,
enim regnum Dei (Matlh. iv). Profeclo poenitenliam admirabitis, consiliarius, Deus, forlis, pater fuiuri
agentibus, nondum magnce laetilioe lempus est. scvculi, pftnceps pacis. Et vide quara pulcher ordo
Euntes, inquil Psalmista, ibant el flebant mitienles nominiim. Primtim Emanuel, id est nobitcum Deut,
teminasua (PsaLcxxv). Sed quid deinde? Venienles pio causa videlicet quoe prima esl ordine, quia ha-
autem, ail, venienl cum exsuliaiione porlantes mani- bitavii iri nobis Dens homo faclus, Secirndum, acce-
pulossuos (Ibid.). Hoc est, quod continuo sequilur: lera;spolia delrahe, festina' prmdari, ea videlicet
Lmlabuntur coram te, sicut qui tmlanlur in- messe, procansa, qiua moriendo forteni armatum diaboluni
sicut exsuilanl vktores capla prmda, quando dividunt superavit,et spolia ejus dislrihuii (Luc.xi). Teftiurii,
tpotia (Ibid.). H<ecergo tam apostolorum quam gentis, ryadmirabilis, videlicet quia resurrexit a moriuis, et
multiplicata laelitia sil aliquanlula in spe, inagni- ascendens in coeluin, gloria et honore coronaius,
ficabitur autem in re, qtiando velut messores venient sedet a dextris Dei.. Quarliini, consiliaritts, ex.eo
porlantesmaniputossuos, et tanquam victores dividenl scllicetv quod dans paracletum Spiriium sanctum
tpolia, snbauditur victi id est diaboli. Jugum enim aposlolis suis, consilium habuii cum codem spiri.u
oneris ejus, et virgatn humeri ejtts, et sceplrum exa- coiisilii, de repellendis Judaeis, el vocandis geiuibiis.
ctoris ejus tuperatli, sicut in die Madian. Quia omnis Qiiintum, Deus, quia exindc ab omni mundo vere
violenta prmdalio cum tumuliu,etvestimentummistum adoralur, ut Deus. Sextum fortis, quia vere foi lis
sanguine erit tn combustionem et cibus ignis. Tu in judicio, quq exspectaiur, apparebil. Septinnim,
eniin, Domine alque Salvalor, jugum oneris ejus, Pater fuiuri swculi, quia nimirum peraclo judicio,
id est diaboli, qui prius exsultabat in mundo, qui non jara ut Dominus servorum, sed ut paler filio-
cunclis gentibus imperabat, qtti gravissimo jtigo rum regnabit. Octavum, princeps pacis, qiiia re-
servitutis colla omniura deprimebat, et virgam, quoe vera laudabitur in seiernum, et grales liabebil ut
perculiebat universos, et peccata sibi quasi quoddam auclor pacis, qiia Deo sumus reconciliali, per inor-
tributiim reddere cogebat, delraxisii de bumeris tem cjus, qul erainus iniinici. Quid miraris? Zclnt
1515 ; RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 151(1
Domini exerchuttm faciethoc. Vere el fideliler.-.jA noinine Ephraim, decem tribus iulelligunlur, qttia
Quisnam cst iste zelus Domini, qtii faciel ul talis Hieroboam, qui ttilcral decem scissuras et vitulos
parvulus nascalur nobis, cl lanliis fiiius dettir nobis? illos fabricaveral, de ifibu eral Ephraim. lllum
Quis, inquam, esi iste bonus zelus Domini, nisi" imilanlur quicunque resiliunl a regno Chrisli, sive
bouus spirilus Domini? Nempe non yirili semine, Judoci sive hscrelici. Igitur sciet omnis. populus
sed islospirilu fiet, ul talis parvnlits nascaliir nobis, Ephraini, scicut omnes qni se sciderunt a regno
ut lantus filius.detur nobis. Sic angelus Gabricl: Clirisii, quia malum esl eis, cecidisse in ipsis ver-
dicit: Spiritus sanclus snperveniei in le, el virtus Al- bum isltid, qnod Doniiims inisii propter superbiam
lissimi obumbrqbit libi. ldeoque et qttod nascelur ex ipsorum, el magiiitudinem cOrdis sui, qua dicunt:
le sanclnm, vocabhur Filius Dei (Luc. i). Quare. Laleres ceciderunl, sycomoros succiderunl. Per con-
aiilem prsesenti loco Spirilus sanctus, zelus Domini lemptum, lateres aut sycomoros, quse ligna vilia
dicitur? Videlicet, qiiia conlra iyrannum regni Dei sutil, eos appellanl Judsei, qui in Chiislum credunt,
usurpalorem zelando fertur, ct sua viutitur, ul for- omnesquc hoeretici calholicos qui suac secloe non
tiqr illo forli armalo sil isle (Luc. xi), qui nalus est sunl. Nos, itiquiunt, quadro scienliae lapide oedifi-
nobis parvulus, iste qui dalus est nobis filius. Idcirco cemris, nos pro sycomoris illis, cedros quae inijiuiri-
parvuius idem, doeiiiotiia se in spiritu Dei ejicere, " biles sunl commutemus, duni insuperabile dogma
profiielur (ibid.). ltaque misso foras principe iiiundi. tenemus. Et eievabil Doniinus hosles Rasin super
muliipiicabitur, inquit, ejus imperium, et pacis non eum, et ihiniicos ejus in tiimulluin vertel. Revera
erhfinis, elc. Muliiplkabiiur, inquain, ejus imperium, Rasin, id est sapienliam saeettlarem, cujtis utebalur
ut.non Judscorum lantum quibus imperavit David, atixilio, elevavil Dominus sttper eum, iti qtiemcuu-
sed e.l omnium imperalor sit genlium, amodo el que cecidit boc verbum, quod non slat nisi in eo
usque in seinpileriium. qtii diligitChristum. Ei inimicos ejus in tumultum
vcrtct: Nam in sapieiuia soeculari confidunl adver-
CAPUT IV. sarii Verbi Dei; fil aulem eis e contrario, ut per
de-
Quod ait: t Verbum hiisit Dominus inJacop, el ce- eamdem sapientiain tumultuosa conflictalione
. cidh in Israel, » el quomodo hwretki qni signi- struatur. Elenim adversusCbristum quidem concor-
ficqnlur pfr Ephraim dixerunt vel dicant, t lateres diter dimicant, scd conlra inricem conirariis divisi
cecidefiittl, secl quadris mdificabimus.t
seclis, implacabilein trahunt discordiain. Unde
Verbum ntisit Dominus in Jacobi, el cecidit in poslmodurasicdicilur. Unnsquisque carnem brachii
lsrael. Revera verbum hoc, verbura bonum, verbura r sUivorabit. Manasses Ephraim, el Ephraim Manassen,
carnem faclum, misil Domiiius in Jacob, voluit simul ipsi contra Juclam. Denique hsec, elc. quse
enim illud iiicarnari, el hominera fieri ex Jacob. libc loCo dicuniur, tripliciter inlelligenda sunt. Le-
Qtiareautera non diclum esl in Isaac, aul cerle in ganms Regum et Paralipomenoii volumina, et in-
Abraham, ad quem priniiiin promissio facta est? veiiiemus Samariae inler se bella civilia, duiu- alii;
Videlicel, ut privilegium tinius ingralissimoe genlis pro aliis regibus dimicant, et quomodo suis regibus
oslenderet. Nam neque Abrahara uiiius gentis, se- iiiterfectis, in Judae expugnalibne coneordent. Itera
eundiiiii carnera quoque pater est, neque Isaac legamus miserabile Hierosolymorum excidium, et
uiiius gentis paterest; dictura quippe est uxori iiiveniemus circomfuso Romano exercilu, tripliccm
cjus Rebeccae: Dnm genles in utero tuo sunt, etdno inlus discordiam, dum adversum se partes diiiiicani,
poputi ex venlre tuo dividentur (Gen. xxv), scilicet et in rebellioneni pertinaciter currendo Romanorum
altera ex Jacob, el altera ex Esau. Jacob aiiitatf iram concorditer provoeant, ul iralo Deo, nullain
nniiis populipaierest, qui est lsrael. Ergo Verbum hominum mereanlur clemenliam. llem ccclesiasticas
miiil Dominusin Jacob, id esl in illuui peculiarem lcgamus bistorias, et inveniemus hsereticorum ad-
populunv, ut incarneictur, de semine Jacoh. El, o versus allerum rixas inlerminabiles, qui tamen,
inira ingiatiludo, verbura ipsum ceeidit in Isracl, p diim seipsos conlraria sentiendo dilaniaut, concordi
ila ut conterelur casu istius Israel. Nam in Israel lamen maligiiiialis spirilu advcrsus calbolicam de-
illaejusdem verbi seplenlia pervenit. Eiqui ceci- hiicchantiir Ecclesiam. Triplici igitur sensu vere'
deril super lapidem islum, confringetur, super quem ilicluin esl, uhitsquisque carnem brachii sui vorabii.
verq. cecideril, foniered eum (Matth. XM). Et sciet Mttnasses Ephraim, et Ephraim Manassen, siinul
498 omnis populus Ephraim, et habitanles Sama- ipsi cnntra Judam. Porro quod ail: Vtr frairi suo
riam, in superbia et magriitudine cordis dicentes ; non parcet, el declinabit ad dexicram, et csurkt, el
Lateres ceciderunt, sed quadris lapidibus mdificabi- comedet ad sinislram, ei.-lon saturabilur. Hunc sen-
mus, Sycontoros succiderunl, sed cedros immulabi- siiin habet: Uriusquisque laniae crudelilalis eril ut
tnus. Popiilus Ephraim, omnes recte iiitelligunttif ne cbarissiuio quidem germanilalis nomini parcat,
super quos lapis isle cecidit, quos Verbum istud sed dexteram descrens atque coiilemnens saluretur
terribili casu contfivit, lam Judsei quam hseretici; in liis qua>sinistrae erani, dum voluptaium et ma-
Quare videlicet, quia Ephraiin cum bsec prophetia lorum patilur famem ei seinper cupit mulis pejora
scriberetur, scissus erat a domo David, el aurcos sociare,
colebat vitulos, reliclo templo Domini. Porro iu
1317 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBIU XLIl. - 1N ISAl. LIB. II. 151«
CAPUT V. A Regnanie Ezechia, faclum esl sic. Ascendit enim
Sennacbcrib rex Assyriorum ad universas civitates
De Assttr cui dkitur vw, et virga furorts mei, et ba-
culus ipse, quod diabolum sigmficet, el quomodo Jnda munitas, el cepit eas. El hoec, inqnil, dicit
hiinc acl gentem fallacem millal tiomiiius, et quod Ezecliiaurcgi Judoe: JYonle seducat Deus tuut, inquo
ille contra Deumglorielur, silque mlerna dainna- habes fiduciam. Nttnciuid liberaverunt diigenliutn sin-
lione alienuandus.'
gnlos qttos vaslaverunt patresmei? Factumest autein
(CAP. X.) Malorura omnium incenlivum, ideitique t«nocleilla, venildngelus Domirit,elpercttssit in caslris
pcenale flagellum est diabolus, cui tandem; vel con- Assyriorum centum ocloginta quinque mitlia (1V Reg.
tradicitur sub specie Assur: Vw Assur! Virga fu- xit). Sic nimirum diabolum, quem noniine quoque
roris tnei, el baculus ipse in tiianu ejus indignalio 499 slgnificat Assur (inteiprelatur cnim dirigens,
tnea. Ad gentem fallacem mitlatn eum, el conlra po- quia semclipsum diabolus dirigit, el in scmeiipso
pnlum furoris mei mandabo illi, ul auferal spolia ei coufidit). Diabolum, inquam, Dominus ad gentem
diripial prwdam, et ponam illum in coiiculcationein, fallacem misit, ut quocin sordibus esl sordescai adhuc
quasi lulttm platearum. Nam posl aliqua sic inferlur: (Apoc. xxn), imo ut qtiae scienter fallit, fallatur
Et eril in die iltu, non adjiciet residuum Israel, el Iti adhuc, illum, inquam, millit Dominus, est enim,
qtii ftigerinl de domo Jacob, innili super eo qui pcr- " sicul per beatum Job Ioquens tesialur ipsi Deos
cutit eos, sed inmtelvr super Dominum sancium servus sempilernus (Job XL). llle autem non sic ar-
Jsraet. In verhale reliquim converientur, retiquiw, bilratur, el cor ejus non ila oestimat. Nec enim ila
inquam, Jacob ad Deutn forlem. Si enini fueril po- servil,ut Deoconferre velit, non ilaveritatis rebelles
p.ttlus tuus lsrael,quasi arena tnaris, reliquim con- oetcrna morte caplivat, ut jusiiiiara Dei facere inten-
verienlur ex eo. Ergo Assur isle, esldiabolus, cujus dat. El nunc inteiim facil el prosperatur, omnem
caplivilali bic manifeste conlradicilur. Ubi eniin genlcm fallacem capiivando, quia permiltilur. Fu-
apostoli procedil auclorilas, cesset omnis alia in- turum atttem est ut merilas cxcipial poenas, quia
lerpretalio: Esaias, inquit, clamal pro Israel. Si Judani qnoque et Hierusalem aggredi ausus esl, quia
fueril numerus ftliorum lsrael lanquam arena maris, catliolicoe qtioque confessionis Ecclesiam subverlere
reliquiw salvmfieni (Rom. ix). Et conlinuo subjungii: conatus est, qtiia conlra ipsuni Deum superbe glo-
Verbum enim consummans, et abbrevians in mqiiiiale, riatus esl. Egredieiur angelus Doraini, elcastra ejus
quia verbum abbreviatum faciet Dominus super ter- percutiei, egredielur, inquai.n, veniens ad judicium
ram(ibid'.). Et reverasilegamus Josepbum el quaiila aiigeliisinagiii consilii, ipsnmquc et angelos ejus in
hominum in Uierusalem, ct in Judoca fuerit nuilii- ignera selernum millet. Nani hoc esl, quod tandem
ludo, quando passus est Dominus, jntelligimus vix . per melaphoram sic iiifert: Ecce dominatorJDominus
paucos in aposlolis et apostolicis viris ex Judseis exercituum confringel laguncuUtm in ierrore, et excelsi
esse salvalos. Abbrevialus alque perfeclus sernio stutura sttccidenlur, el sublimes humUiabunlur, -et
evangelicus est, qtti pro cunclis laciniosae legis subverlentur condensa sallus ferro, et Libanus cum
cseremoniis, dedit pracceplura brevissimum dile-. excelsis cadet. Verumlamen de confiactione lagun-.
rtionis el fidei, ut quod nobis iicri nolueriraus, ne culse diversoruin sententia esl. Alii volunt per hanc
fccerimiis aiteri. Unde et Dominus in Evangelio: Christi passionera significari, quod volente Deo
In his, inquil, duobus mandalis pendet omnis lex et el idcirco caro ejus morti tradita sil, ul Judaeorttm
prophetm (Mailh. xxn). Nolandum landem quam sublimiias destruaiur, et excelsi quoiidam, corruant,
ordinate diabolicoe lyranriidis, et daiunalionis ejus in lcrram, cl Libanus cum stiis cedris succidatur, de
simililudo proecessil in islo Assur. Primo namque quibus in Zacbaria ieginius : Aperi, Libane, portat
lanquairi virga furoris Domini, el baculus indigna- luas, ,el comedat ignis cedros luas (Zach. xi). Alii
lionis ejus, ad gentem fallacem inissus esl ad geniein auteiii volunt hunc loctim adhuc dici de Assyrio,
decem iribuum Israel, vitulos aureos, et Baal, etc. quod illo conlrilo, omnes in circuitti naliones, qtiae
Deorum porlenta fallaciter adorantcm, el conlra il- p ditioni illius subjacebaiit, Succidantur et huniilien-
lum populum furoris sui maudavit ei Dominus ut lur, et saltus densissimus subverlalur, per quse
auferret spolia, et diriperet praedam. Fecil, et pro- meiaphoricos, populum et principes intelligi volunt.
speraius est. Translulit enim Israel, posuitqueeos Libanum quoque cum excelsis suis cadcre, ul nihil
in Ala, el in Abor juxtafluvium Gozam, in civitates omnino
Assyriae resideal potestali.
Medorum Dominus iniseral eum, Domini judicio
CAPUT VI.
venerat, data potestate ut ad suum cuncta faceret
libitum. Ipse autem non sic arbitrabalur, etcor ejus Quintm pefwches irittium ab eo quod ait : « Et egre-
iielur virga de radice Jesse, » et quod illa Virga
non ila seslimabat, sed applaudebat sibimet, tan- yirga furoris Domini Assur, et quod nulla Spirhus-
(|wim si glorietur secufts conlra eum, qui seeal in ea, sancli graiia Christo flori pulcherrimo defueril, aut.
vehit si exaltetur serra conlra eum a quo trahitur, desit, aut uuquam defuiura sit.
quasi si elevelurvirgacontra levantem se, el exaltelur (CAP.XI.) Ea qusc sequuntur, el nos de Chrislo
bamlus, qtii ulique lignttm ett. Propler hoc tnisit scripta fatemur, et circumcisiq non diffitelur. Et
Dominus Deus in pinguibus ejus tenuitalem, el sublus ulralibel de proedictis lagunculscsenlenliis potior sit
qlorjam ejus succensa qrsit quasi combttstio ignis. quinta hic periocba incipil, et usque ad principium
1319 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1320
visionisvel oneris Bahylonis, omnis hsec prophetia ,A CAPUT VII.
de Cbrislo esl. Et egredietnr virga de radke Jeste, el Cur de radke Jesse, qnam de radice David dkere
flot de radke ejut ascendet. Et requiescet super eum maluit,el quodqmnia quw de islo flore dkuntur,
tpiriius Domini, spiritus sapienlim el intelleclus, repugnantia sint dkiis Astur arroganiit.
spirilus consilii el fortiludinit, spiritus sckntim et Nonseciindum visionem oculorum judkabit, neque
pietatit, et replebit eum spirhus litnoris Domini. tecundum audilum aurium arguel, sed judkabil in
Virgamde radice Jesse sanctara Mariara Virginem juslhia pauperes, et arguet in mquhaie pro manstieiis
intelliginius, quse nullum habuit sibi frulicem eohse- tfrm.' Anlcquam progrediamur, quseiendtim est,
Tentem, de qua et supra legiraus : Ecce virgo conci- cur propheta hoc loco Jesse maluerit nominare,
piet et pariel filium (Ita. vn), et florem, Dominum quam David, dicere de radke Jetse, quam de radice
Salvaloreni qui dicit in Cantico canlicorum : Ego David,cum non ad Jesse patrem,sed ad filium Imjiis
flotcatnpi,.etJilium convallium (Gant. u). Et qiiam David, floris bnjiis repromissio facla sit. Diciimis
pulchra opposilio! Supra oslendebaiur ille spiritualis quod, quia David pro majeslate regia persona fuit
Assur, virgafuroris Doniini.eiin manu ejus baculus sublimis, Jesse vero qui et ipse dictus est Isai, ordi-
imlignalionis ejtts (Isa. x). Ecce autem virga gralia:, ne vel slalu longe humilior ftiit, adeo ul non semel,
virga requiei Domini, et in illa flos in qua habitet, R scd multolies David jara regi ab inimicis subsan-
super quem rcquiescal omnis pleniludo divinilatis. nando improperarelur, quod essel filius Isai; porro
Jtota Chrisiianse li.iei celebrisque hoecdescriptio est, adversus superbiara Assur, id est diaboli serrao nunc
sepliformis Spiritus sancti. De singulis spiritibus, erat, et velut anlidotum hiiinilitalem medicinalis
proprium quid breviter dicendum est, qtiod vere gralia proriiiltebat. Recle igitur regiam prseterivii
niliil horiiin Chrislo flore pulchefrimo defuerit, aut personam David, egredielur, inquit, virga de radke
desit, ut unqtiam defulurum sit. Etenim sapienliae Jesse, cum dicere posset de radice David. Omnia
spiritus in eo plenarie requievit, qui velut juxla quse dc hac virga, vel flore ejus dicuntur, repu-
flueiila pleuissima residens, divinitati sibi insitoe gnaniia sunt diclis Assur arrogantis. D.ccbat ille:
sernper intenclit, et omnes diaboli lcntationes in Nuuquid non prindipes mei simul reges sunt? (ha. x.)
deserto sapienli responsione cessavil (Malih. iv). De islo auteiii Spiriltis sanclus dicit: Non secttndum
Spiritus inlellecius in eo requievit; scivit enira visionem ocutorum judicabit, neque secundum audi-
quibus aperiret mysleria regni Dei, quibusve loqiie- ttim aurium arguet. Hoc verissirae dictuin est : Nun-
retur in parabolis; atque sano cordis palato cuncla 500 Qnicl enim secundum visioiiem oculorum Do-
discernens, nec doemones admiitebat coiifitentes ,' miiius noslcr virgoevirgineoe flos judicavit, et secun-
ipsum esse Filium Dei {Marc. i), nec indiguis loque- dum personara primales quoslibetelegil, quosfacerei
batur mysleriaDei, imoprohibebalsanctumcanibus senalores cceli, quibus daret claves regni sui? Nuu
dari, et margaiitas anle porcos mitti (Matth. vn). quid secitndum auditum aurium arguil, ul loquenles
Spiriltis quoque consilii in eo requievit, unde et assumeret quos facerel causidicos verilatis, et repro-
abscotidebat hsec a sapientibus, et prudemibus, ut bavit aliquos eo qtiod essent homines idiotse, et sine
revelaret ca parvulis (Matih.xt). Spirilus quoque lilteris? Non uliqiie sed judicavit injustitia pauperes.
forliludinis in eo requievit, ctijtis sibi conscius : Qita justilia? Justitia fidei, quse vera et antiqua
Nemo,iriquil, potestraperede thahu Palrismei(Joan. justitia est, per quam et Abraham jnsliiicatus esl.
x). llein : Ego cognoscooves meat, el non rdpiet eas Nara credidit, inquil Scriptura, Abrahain Deo, et
quisquum de manu mea (ibid.). Spiritus scientia? in repulalum est ei ad juslilictm (Gen. xv). Quoraodo vel
eo requievil, quippe qui tle oinni Scriplura, tempori tibi in hac justitia judicavit pauperes? Exempli
vel rei congruas proferebal sentenlias, ita, ul mi- gratia : Pelrnspauper-erat, pattper, iiiqnani.Petius,
rantes riicerenl ejus adversarii: Quomodohk lilleras id est humilis erat. Hic autem illi interroganii : Vot
scitycum nondidkerh? (Joon. ix.) Spiriius pieiatis quem me esse dicitis, respondens dixit: Tn es Christus
in eo requievit, quippc qui eq semper intenlus fuit, Q Filius Det vivi (Mdlih. xvi). Haecfides esi, haec fidei
til vitain daret moiiuis, mitemque patientiam ha- justilia est. In liac justilia fidei, slatim pauperem
bens, reddidil bona pro nialis. Nam Filius hominis, judicavit, et dixit: Beaius es, Simon Barjona, quia
inqnil, non. venit animas perdere, sed salvare (Luc. caro el sanguis non revelavh libi, sed Paler meut qui
ix). Spiritus tiraoris Domiui in eo requievil, videlicet eslin cmlit (Ibid.), elc. Veraciter ergo non secundum
ita ul pro deliciis baberet, cum voluntale palris visionem, inquit, ocutorum judicatiil, sed jttdicabil
saturari ojiprqbriis, dicens per omnia ab initio suse in juslilid pauperes. El conlinuo sulijtinxit : Et
incarnationis, dicens, inqtiam, iibn soluni verbis, sed arguet in mqiiitale pro mansueiis lerrw. Hoc mani-
etfactis : Palerinonmea, sed luavoiuntas fiat(Luc. fesiissime faclurus estultiriii judiciidie. Dicet enim
xTti)> Igiliir spifiltis Doinini, qui haclenus in magna argiiendo in iraet in furore : Discedite a me, mqle-
silva generis bumaiii requiem noii iiivenerat, lan- dicii,in ignem wternum, qui paralus est diaboto, et
dem super hunc iloreiit rcquiescit, ih quo oelcrna angelis ejus. Eturtvi eriim,ei non didistis mihi mandu-
staliohe' p^erinanerisinillam alicujtis vitii repulsam cnre. Sitivi, et non didislis mihipolum (Mallh. xxv),
aliijuandq perliilil. elc. llos veraciler argiiere esl pro mansuetis,iii cst
pro miniiiiis queiiiadmodura dicit : Quandiu taii
1321 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — LN ISAI. LIB. II. 1322
mtnimis meis nen feeislis, nec mihi fecistis (ibid.). .\sequeiiles dominorum , pariter tollenles super se
Miuimi isli, mansueti sunl terrse, quia videlicet el jugum Domini, requicm animabus suis inveiuent
angeli sancli mansueti suht, sed nonmansueti lcrrse, (Malllt. xi). Qtiaeaulem sunt palcae, quas leo quasi
eo quod in lerra nihil unquam passi sunl indigentiae. bos comedet, nisi simplicia verba in Scripttiiis
Et percuiiel lerram virga oris sui, el spirilu labiorUm sanctis?Frequentcr qnippeevenil ut homines saeculi,
suorum inlerficiet impium. Ex quo flos isle de virga mystica nescientes, simplici pascantur lectione
vel radice Jesse egressus esl, jugiter terram virga Scriptnrarum. El deleclabilur infans ab ubere super
oris suis perculit. Unus enim magisler noster ipse foramine aspidis, el in cavernam reguli, qui abta-
est, et discipulalui ejus subjectos sermone suo per- clalus fuetit, manum suttm mitlet. Infans qui est
cutit,eia terrenorum amorecompescit.Futurum est malitia parvulus, mitiet manum suam in forameii
auicm quod siibjungit, et spirilu labiorum suorum aspidis, id csi, dsemoncs de obsessis hominum cor-
inierficiei impium, id est bominem peccati, filium poribus fugabit. Qui autem ablaclatus est, et neqtia-
perdilionis. Nam illum, inquil Apostolus, inlerficiet quam lacle nutrilur infanlioe, sed jam solido vesci-
Dominus Jesus spirilu oris sui (II Thess. n). Et eril lur cibo, isle in regtiti cavernam mittet manum, id cst
jutlitia cingutum lumborum ejus, et fides cinctorium in ipsius Satanac habilaculum, et inde extrahet eum.
renum ejtts. Quod dixerat : Et erit justhia cingulum R Non nocebunl, el tton occidenl in universo monle san -
lumborum ejits, hoc repetivit dicendo: elfides cincto- clo meo. Hoecomnia quoe prsedicla sunl,sic immutata
rittm renum cjus. Nam jusiitia Christi, fides CbriUi ut recte dicere possis : Hmc est mtttaiio dexierw
esl, non qtta iile juslificetur, sed qua nos in illo Excelsi (Psal. LXXVI).Non nOcebuntin monle sattcto
justificemnr. Nec vero ipse indiguit ul pugnaciler meo, id esl in Ecclesia, de qna ipse : Non polesl,
cingnlo lumborum aut cinclorio renuin uteretur, inquil, civilns abscondi sttpra montem posita (Mattli.
sed Scriplura, more stio, sic de capite loquittir, ul x). Quia repleta est terra scientia Domini, sicui acjitcc
confcslim ad corpus respiciat, cujus est capui. Esl maris operienles. Quoerebas unde hoc leouibus et
itaque juslitia cincjulum tumborum ejns, et fides cin- ursis, lupis et pardis, ecce causam cffeclivain red-
ctorium renuin ejus, quia videlicel nos meinbra ejns, didil dicendo, qttia repleta est lerra scienlia Doniini.
qui dc liixuria progenili sumtis, magna fide indige- Quoeaulem csl scienlia Domini, quoe mira hsec effi-
uiiis, ut contra ltixuriam forlcs esse possimus. cil, nisi humilitas Domini? Nempe ipse cum dixissct
CAPUT VIII. lconibus et ursis, lupis ct pardis : Tolliie jugum
Qiiod hujusmodi quw seqnitninr, qualiler ex lunc mcum super vos, conlinuo subjunxit : El discite a
usque hodie in Ecclesia Christi impleta sint, el P tne quia mitis siim et humilis corde (Mntlli. xi). Tan-
qttw sil scientia Domini, qttwhwc effecil. tiis magisler, hoc solnm se docere profiletur, quia
Babitabit lupus cum agno, el pardus cum hwdo niiiis est et htimilis corde. Et hujus rei solius,
accubabit. Viluius, el leo, et ovis simul morabuninr, dnciles nos cupil menles baberc. Ergo scientia Dt,-
et puer parvvlus minabit eos. Notandum quod non mini, humililas esl Domini,sicul e contrario stnltilia
dixeril, habilabit agnus cum lupo, et accubabil Assnr, id esl diaboli, supcrbia est diaboli. Hac
baedus cum pardo, sed accubabil pardus cmn hwdo, Domini scienlia lerra repletn est, sicul aqttw mnris
et lupus habilabii cum agno. Ilic dicimus, ul noii operienlcs. Qiioniodo, vel quali oidine? Sequilur
excidat niemorise, quia toia hoec lectio opposiiam conlimio :
sonat liumiliiatem superbiae Assur. Lupus enim, id CAPUT IX.
esl persecutor quilibet, habiiabit cum agno. V.erbi
: Paultis Quomodo radix Jesse in signutn populontm, et septtl-
gralia qui prirailus persequebaiur Eccle- crttm ejus sil gloriosum , el qttomodo adjecerii
siam. ei lacerabat, de quo dictum esl : Benjamin manum suam ad possidendum residunm populi siti,
lupus rapax (Gen. xux), habitabat cum Anania ad congregandum proftigos Israel.
Christiana? simplicitatis agno, a quo baplizalus est In die illaradix J'esse,quislat insignunt populorum,
(Act. ix), vel cum Petro apostolo, cui diclum est : D ipsumgenlesdeprecabunlur,eieritseputcrumejusglori6-
Pasce agnos meos (Joan. xxi). Et pardus qni prius stim.Exqtto radixJessesletil insigttum populorum,cx
non mutabat varielales suas, lotus in fonle Chrisli, eo repleta 501 est lerra icientia Domini, sicut aquw
accubuil cuin hwdo; non qui a sinislris esl, sed qui mctrisopeftentes. Quid eniin fui*in signum ponitlorttin.
immolalur in pascha Domini. Leo quoque prius stare radicem Jesse, nisi Filium hominis exaitaii
ferocissimus, etovis etvitultts pariler morabunlur. a lcrra , et omnia trahere ad se ? (Joan. xn.)
Quolidie cernimus in Ecclesia divites et pauperes, Ex eo nimirum spiritus est dalus, poslquaiii
polenles et bumiles, reges alque privatos pariter illa exallatione Jesus est glorificalus (Joan. vn).
commorari, et a pueris parvulis, quos aposlolos Dixil autem de illospiritu tlato, evangelisla lestan-
intelligimus, imperilos sermone, sed non seientia, le : Qtti credil in me, sicul dicil Scripiura, flutnina
regi. Vilulus el ursus pascenlttr simul, requiescenl de venlre ejus flttenl aquw vivw\ibid.): lgilur aquie
catuli eorum, et leo quasi bos paleas comedel. Cuni scientiaj Domini , aquoe openenles , subauditur
eniin inter se disciplina Domini fuerint foederali, de peccata, signum illud , divisiones
gratiarum. Spi,-
quibus jain diclum est, tunc viluiorum alque urso- ritus sancti, quo inebriatus lupus cum agno, et
rum catuli simul requiescent, id est familias fidcm pardtts cum hsedobabitavit, et.leo
quasi bos oaleas
PATKOL. CLXVil. 42
1323 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1324
comedit, ipsttm inquil genlcs deprecabuntur , el eril Asuam,in domum suaiii indnxil, sed vidit, qnia
sepulcrum ejus gloriosum. Ecce hodie gentes ipsum adhuc locus est (Luc. xiv), quia nondum electorum
deprecanltir, el iu sepulcro, id esl in morle ejus numerus completus est. Adjecil ergo secundo iiianum
glorianlur. In.quo enim alio se gloriari profiienlur? suam, levando scilicel signum illud, non tatuum in
Mihi, inquil Aposlolus, absil, gloriari, nisi in cruce Jsrael, sed in nationes ul j'am diclum esl. Nihilomi-
Domini mei Jesu Christi! (Gal. vi.) Idipsum cumApo- nus, el illud vigilonler inluendum estqnod, cum
siologenlesquoque acluqiiodainloquuiilur, pingentes dixissel ad possidendmn residuum populi sui,
jugiler signum crucis in suis fiontibus. Hoc facere subjeeit el dixit, quod relinqnelur ab Assyriis , et ab
gloriosum est et regibus. Qiiaieautem magis placeat Aigypto, ei a Phetros, etc. Quid enim est esse reli-
diclum vel scriplum esse gloriosum sepulerum ejus, ctum ab Assyriis et a caeleris geiilibus, sive insulis
qttam signum vel donnitionem ejus? Nimirum quia maris, nisi contemptum et despeclura esse superbo
quicunque baplizali sumus in Christo Jesu , in morle mundo huic? Plane illud esl quod Apostolus dicil:
ipsius baplizali sumus (Rom.xt), cum dixisset Apo- Videle enim vocalionem vestram, fratres, quia non
stqlus, continuo subjunxit: Consepulti enim suinus mulii sapienles secnndum carnem , non mulli poten-
cum ilto per baplistmtm in morlem, ut quomodo tes, non mulli nobiles, se qttw slulla sunl mundi
surrexil Christns a morluis per gloriam Palris, ila " elegit Detts, a( confundal fortia el ignobilia mundi ;
et nos in novilale vitw ambulemus (ibid.). Parum erat et contemplibilia elegit Deus , el ea qtm non sunl ,
ad gloriam radicis illius, si propter arida ligna tan- ul ea quw sunt deslrueret, ul non glorklur omriis
tummodo in crucem exaltarelur, et dormilione mortis caro in conspectu ejus (I Cor. i). Ergo el in islo ina-
sopiretur, nisi eliam plantata in sepulcro lerrse glo- gna humilitalis Cbristi commendaiio est, et coulra
riosa relloruissel resurreelione. Ila profecto parum superbiara Assur, dequojam diclutn est.
esset onmibus in illo signo gloriantibus, si solum- CAPUT X.
ntodo signum illud crucis in frontibus eorum pin-
calechiza- Quomodo per prwdicationem hostes Juda perierunl,
aereiur, quod facimus, quando, quemque et Ecclesia de cunclis genlibus suscitata sit et
mus, nisietiara in sepulcro elementaris aquse, terna desolaveril Dominus linguam maris Aigypli, idest
mersione, pro triduana illius sepultura planiarelur slultqm fecerit sapienliam hujus swculi.
novus exinde surrecturus, el deinceps inlermembra Et auferelur zelus Ephraim, et hosles Juda peri-
novi hominis compulandus. Nolandum inteiea quod bunt. Ephraim non wmulabilur Judam , el Judasnon
flos idem qui supra dicebalur egredi de radice Jesse pugnabit conlra Ephraim. Et volabunl in hutnero.
nunce converso dicilur radix Jesse. Quare hoc, „ Philisliim per mare simul prwdabunlur filios orkntis!
nisi quia et ille radix carnis hujus, el iste radix Idumwa el Moab prwcepluin manus eorum, el filii
esl fidei illius? Iste de came illius egressus est, ille Ammon obedienles erunl. Eo lcinpore, inquit Isaias ,
de spiritu hujus resuscitandus csl. Sequilur : Et nequaquam Ephraim elJudas, qui iiunc ine pro-
erit in die illa: Adjkiet Domhtus secundo manum phetanle inter se hoslili odio dissident inimici erunt,
suam ad possidendum residuum populi sui, quod sed, juxta Ezechielis propheliam, duoe virgae in
relinquettir ab Assyriis , et ab Aigijpto, el a Phelros, unam virgam copulabunlur (Ezech. xxxvn), et
el ab jElhiopia , el ab Belan , et a Sennuar , et ab jungeiitur in Cbristi Ecclesia qui prius fuerant sepa-
Amalh , el ab insults maris. Et levabit signum in na- rati, ila.ul in genlibus communi desudenl labore>
tiones, el congregabil profugos lsrael, et dispersos et volenl in buniero Philisiiiut per mare volucri
Juda colliget a qualtwr ptagis terrw. Hsecpropbeta cursu, bocest primum maritimispracdiceniPalesti-
conlinue loquitur, postquam dixit gloriosum fore nse, et per mare perganl festinantes ad caeteras na-
sepulcrum. Quid ergo aliud nobis propbetalur quam tiones. Quod de unius Pauii aposioli inlelligamus
quori per Joannem evangelizalur, dumdieit, quia exemplo, qui per Pamphyliam, el Asiam, el Macedo-
Jesus morilurus eral pro gente, et non tanlum pro niain, et Achaiam, et diversas insulas ei provincias
genle, sed ut filios Dei qui eranl dispersi congregaret D ad Italiam quoque, ul ipsescribit, elad Hispaniam,
in unum ? (Joan. xi.) Nam ecce levabit Dominus in alieiiigenarum porlalus esl" navibus (Acl. xiv, xvi,
naliones signum populorum , de quo jam diclum esl. et XXVII; Rom. xv). Idumwa , inquil, el Moab prw-
Vere levavit alque exallavit sicul exaltatns est ceplum manus eorum , el filii Ammon obedienles
serpens in deserto , ul omnis qui credit in ipso non erunt. lise genles eo lempore quo Isaias prophetabat,
pereal, sed habeat vilam wtemam (Joan. m). Con- adversarioe eranl populo Jtidoeoriim, et idcirco nunc
greganlur profugi Israel, colligunlur a quatuor pla- dicil, quod poslquam surrexit radix Jesse, ut regnet
gis terrw dispersi Juda, ipsa namque congregalione in genlibus , et vexillum crucis ob salutem lotius
et colleclione sua flunt Israel, fiunt Juda quaelibet orbis fueril elevalum, tunc etiatn Idumwa ei Moab
gentes, quoelibe.lnaliones. Quid porro eslquod ait: el filii Ammon, omnis scilicel mulliludo Arabiae,
Adjiciel Dominus secundo manum suam aa oossiden- denl apostolis manus et in iocis idololalviseChristi
duni residuum populi sui? Quid , inquam , nisi quia Ecclesise suscileulnr. El desolabit Dominus linguam
jam dudum rnanum suam exlendil ad possidendum, maris Mgypli, el levabil manum suam super fiumen
setf adhtie loctts erat? Nempe in manu forli eduxit in foiiiludine spiritus sui, el perculiel eum in tivis
(ilios Israel de ierra .Jlgypti, et illos per passionem septetn , ila ttl transeant pereum calceaii. Regnanle
 1323 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL— LN ISAI. LIB. II. 132'»
CoesareAugusto, quando flos de radice Jesse cons- A in quo eniin consolatus es me, nisi in spiritu ttio
cendil, el in urbe Roinana prima descriptio facla super illum requicscente ? Nam inde paraclelus, id
esl (Luc. n), potentissiinum prius regntmi Mgypiio- est consolator, dicitur idem Spirilus. Super hoc
rutn, quod multis duravil oelalibus, Cleopalroe morte confitebor libi, dicamqne: Ecce Dcus Salvator meus,
deslructum esl, ei percussus esl amnis -4£gyplius fiducialiter agam , et non limebo. Quasi digitum
in septem rivis , ut qui prius uno fluens alvco in- intendam » neque a dexlris, neque a sinistris clau-
transibilis erat, iu septeni rivos divisus atque conci dicans, dicamque : Ecce isle flos candidus et rubi-
sus calcealis trausirelurpedibus. Verum quantum hoc cundus, qui temporibus Augusii Coesaris, dc virga
fuit ad majestaiem vel fortiltidinem spirilusDomini? virginea radicis Jcsse cgicssus esl, et sub Ponlio.
Ergo ethoc,elc, quoejara dicla sunt, qtiia facturus Pilalo in lignum crucis exallalus, spinis clavorum
502 ea promiliitur spirilus Domiui. spiritualitcr laceratus iste, inquam, el lion alius; Deus meus est
oporlel intelligi. Et desolabil, inquit, Dominus Salvalor meus. Non dicatur mihi illevclille, alius
lingtiam maris JEgypli, id"est, stullani faciel Domi- Messias , id esl Cbrislus esl, cl nondum venit, sed
nus, ut Apostolus ait, sapieniiam bujus sseculi (/ venturus est; nam iste est, et uon aliusest. Quis-,
Cor. i); el levabil manum suam super flumen, id est, quis alius Chrislum se esse dicat, non Deus meus,
declarabit veritatem suam super loquacem philoso- B ' sed diabolus est, non Salvalor meus , sed bpslis.et
pliorum vanilatem. Et hoc m forlitudine spiriltis filius perditiouis est. Ficlucialiler agam,etnon li-
sui, videlicel quo misso de coelo, ubi ascendit et, mebo, non quod confidam in memeiipso, sed quia,
sedit a dextris Dei, apostolos suos, qui prius erant forliludo mea el laus mea Domhius, el factus esi milii
infinni, fortes effecil. Nam exinde el aperio sensu in saluietn. Idcirco fiducialiler agam, quia ille fortis,
Scripluras intellexerunt (Luc. xxiv), et linguis om- forihudo mea est, de quo siipradiclum est, et per-
nibus loculi sunt (Acl. n). Et ita linguain maris cutie.i lerram virga oris stti, el spiritii labiorum suo-
jEgtjpti desolaverunt, et omne luinen exsiccaveruni, rum inlerficiel impium (Isa. xi). Non sclum foilitu-
alquc percusserunt in seplem rivis, ut Iransirenl do, sed et laus, id esl piilchritudo mea est Bos iste,
cttlceaii in praeparalione Evangelii pacis, pedibus decus humani generis, gloria nqstrse carnis. Qito-
pulchris, pedibus speciosis. Et eril, inquil, via modo aulem faclus est mihi in salulem nisi hominem
residuo populo meo, qui relinquetur ab Assyriis, assumendo, quod non eral, ut salvaret me per anti-
quando ascendil de lerra jEgypli. Sicut enim illis fu- quam el in lemporalem suse divinitalis virlulem?
gienlibus, divisilDeus niareRubrum, el merso Pha- Haurielis aquas in gaudio de fontibus Salvaloris.
raone cum ctirribtis suis el equilibus, pertransierunt ^ Quicunque ila dixeritis in illa die, qiiicunque ita
°*
canlaniessupernaeviclorisecanlicum (Exod. xiv), sic confessi fueriiis,propter ejusdem fidei confessionem,
istis fugientibus diabolum aperiet baptismi salularis haurietts aquas in gaudio, quod hemo tollet a vobis
sacramenlum , mersoque rtiabolo, et omnibus (Joan. xvi), de fonte, id est de plenitudine Salva-
pompis ejus, pcrtransibuiit in vilam seleniam cantan- toris. Qtias haurielis aquas, nisi Spiritus sancti i!o:ia
lcs hujusmodi caulicum. qnam plurima ? Nam et hoe el ipse in Evangelio
clamat: Qui credil in me , sicttl dicit Scriptura , flu-
CAPUT XI.
De cantico prophelw : t Confilebor tibi, Domine, » mina de ventre ejus fluenl aquw vivw.Iloc autein, in-
elc., ubi vel inquo irattts fuerit Deus Iwmitii, quil evangelisla, dicebat de spirilu quem acrep-
quando fnror ejus in graliam conversus sit, qttas fttri erant, credenles in ettm (Joan. vn). Et dicelis in
hatiserimus aquas de fonlibus Satvatoris, quas illa die : Confilemini
Doihino, el invocaie nomen ejus.
ejus inveniiones notas fieii in populis, et in uni- Hac die vel isto
versa lerra annuntiari oporlueril. lempore, sileniium est, ait pro-
(CAP. XII.) Confilebor libi, Dotnine, quoniam pbeta, sed in illa die cum hatiseritis de fontibus
iralus es mihi, conversus est furor tuus, et consolaltts Salvaioris aquas, loquemiui et dicetis, audiente
es me. El dices, inquil, in illa die: Confilebor libi, universa terra : CottfileminiDomino peccata vestra ,
Domine, eic. Hocveredixit, eldicil qiusque nqstrum Q r. agile pcenitenliam , el invocale nomen ejus, in quo
in istolempore acceplabili, inislodie salulis (II Cor. solo peccata remittuntur. Notas furite in populis
vi). Neccssario dicit, necessario sic confitetur qui- adinventiones ejtts. Videlicet, ul omues populi admi-
cunque vult salvus fieri. Quid enim est, quod ista renlur. Quales enim vel quantoe sunt adinvenliones
depromiturconfessione.nisi quodoporlel nos credere. ej'tis? Bonse aJiiiventiones, miroe adinveuiiones,
Iralus est mihi, inquit, subatidilui' in Adani, in quo quas nemo adinveuisset, nisi ipse solus. De illis ipse
onmes peccaverunt, et per peccalum ira lua., id est, ad beatum Job loquitur : An extrahere poleris levia-
morsintroivil inmundum, elila in omnes,lamjndseos than liamo , et fune ligatih linguam ejus ? Nunquid
qucm Grsecos,pertransivit (Rom. v),leslante Judaeis pones circuluin in naribus ejus, el armilla perforabis
Aposlolo, cum dicil: Eratnus enim elnos aliquando maxillam ejus ? Nunquid illudes ei quasi avi, aut
ttalura filii irw, sicut el cwieri (Ephes. n). Conversus ligabis illum ansulis luis (Job XL),etc. lslas in populis
est furor luus, et consolaius es me. Juste iralus es. nolas facite itdinvenliones ejus, quas profundo consi-
Misericorditer autem conversus esl furor tuus in lib adinvenit, ut aslulum diabolum comprebenderet
graliam , videlicet, quando virga stipradicla de ra- in astutia ejus. Mementote quoniam excelsum est no-
dice Jesse egressa est, el fios de radice ejus asecndit, menejus. Cujtis ejus? Dei Salvaloris, sedenlisad
 1527 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 13-28
dexteram majestalis i» escelsis. Dedit enim illi A evangelica fides recapiitilanclo, non tam prophelutur
Deus nomen, quod esl sitper oiitne nomen , ul qnam evangelizalur. Quinque ex his transegimus,
in nomine Jesu omne gennfleclaltir, cmlesiinm, sexlam duce Spirilu sancto, j'am nunc ingredimur.
lerresiriuni el infernorum (Phil. n). Ilornm me- CAPUT XIII.
mentote, el hoec nola facite prsedicando ubique, Sexlam periochen ab eo incipi qttod ail: t Consurge,
ipse cooperanie, et sermonem confirmanle sequeritibus consurge, induere forVtudinem, » elc. Per quw du-
signis (Marc. xvi). Canlate Domino quoniam tnagni- lur inlelligi quia prophcia sanelus forliler adcen-
fice fecil. Canlile, inquil, id csl, non inviti, sed vb- lum Salvaioris desiclerabal.
lentesevangelizale magnificaquse fecil. Aquas enim (CAP.Ll.) Gonsurge, eonsurge, induere fortiludi-
in gaudio hausistis, idcirco Evangelium hoe gaudit netn, brachium Domini. Consurge, sicttl in diebut
vestri canticum vobis sit: Annunliate hoc in universa anliquis, in generationibus swculorum. Nunquid noit
lerra, noii in sola Judoea, sed et in universa lerra. lu percussisti superbum, vulnerasii draconem ? Nitn-
Exsulla et lauda, habilatio Sion, quia magnus in qitid noti tu skcasli tnare, aqunm abyssi veliemeniis ?
tnediolui sanclus Israel. 0 Sion.ospecula, ocollocala Qtti posuisli profundum maris viatn, ul iransirenl li -
iii sublimibus Ecclesia , exsulla el lauda , subaudi- beraii. Hic jam in propbela Spiriltts sanctus pro no-
lur , in die illa, quando diees ista, qttia magnus in «* ' bis poslulat gemhibus inenarrabilibtis (Rom.
vm), ut
medio lui sanclus Israel, sanctus, inquam, et san- veniat liberalor animarum, sine quo nulli poterat
«titatis fios, inquo, ut stipradictum est, septiformis esse salus. Senliendum nobis istud esl inliino af-
Spirilus Domini requiescet. Huc usque manifesla de fectn, quia lortiter rugiebat a cofdis stii geniitu bic
Chrislo prophetia esl. prophela sanetus, quem jure evangelislam dicamus,
CAPUT XII. cuni bsecet coeteraquae sequttntur loqtierewr. Veibi
gralia : El ttscendh sicul virgulium coram eo,el sicut
Qttod onera qum sequunlur , ttiier qttm onns deserli radix de lerra silienti. Vere languores noslros ipse
tnaris , etc., qum semndum ordinem numeraniur,
cunela persequi, neque noslrw facullatis, neque tulh, el dotores nostros ipse portavit (lsa. nn). Scd
prmsentis proposili sit. jam veiba proposita ordine prosequamur.Consurge,
(CAP. XIII.) Sequunlur onera T de quibus in infjtiit, consurge,induere forlitudinem, brachium Do-
cxordio prophelse, imo evangelisloehujns diclum est tnini. BrachiumDominiquid est, nisi Verbum Dotnini,
{Isa. ix) : Onus Babylonis, onus Moab, orius Da- nisi unigenitus Filius Dei? Nam Verbo Domini omnia
masci, omts ASgypti, onus deserti mnris, onus Duma, facla snnl, el sine ipso faclum esl nihil {Joan. l). Coit-
503 onut in Arabia, ontis vallis Visionis, onus Tyri, , surge ergo, inqtiil, et hoc ipsum lcrlio repetil, ac
ontis jumenlorum auslri. Et decem quidem siint, sed si dical: Quid landiu le conlines in sinti Palris, o
in principio novem numeravimus, quia videliecl bracbitim Domini, o dexlera Domini ?Cur te quie-
enus deserti maris, non aliud est quam OUHSBaby- seente, landiu superabit fortis arinatus, princeps
lonis. Dubium hocessel,nisi prsescripto onus desetii mundi hnjus ? Consurge, el induere (oriiiudinem, iii-
maris,'m coiiseqiienlibusejusdem copilulilegeremus, duere pulchram etfortem dileclionem, pulchr'tm et
Babylon dilecla posila est ntihi in miraculum (Isa. fortem obedientioe charilaiem. Ita consurge, sieut in
xxi). El ilerum : Cecidil Babylon, et omnia sculplilia diebus anliquis, in generaiiombus smculorum. Jam
deorum ejus contrita sunt in ierram (ibid.). El supra: quasi responderet ei brachium Domini: quomodo
Ascende Elain, obside Madai (ib'd.). Mare autem consurrexi ego tn diebus antiqiiis, continuo subjuu-
propter multitudinem habilantium dicilur. Horum git : Nunquid non tu percussisii superbum, vulne-
sub nominibus universoe parles nomini Cbrisli, et rasli draconem ? etc. Et est sensus : Nunqttid uon
sanclae civilatis ejus Hierusalem cceiesli, adversan- tu percussisli superbum Pbaraonem, el vtilnerasti
tes condemnenlur sicut in exordio diximus. Quoe lypum superbi gestantem, liguram draconis dia-
videlicel partes, imo scissurae quasi novem sunl, boli prseferenlem 1 Nnnquid nou lu siccasti mare,
decimamque unius .fidei catholicam Ecclesiam im- JJ ] aquam abyssi velienientis,!in lypum lavacri salutaris,
pugnant, quia mulli sunt, et ideo per novenarium quod nobis de latere profundere proposuisti ? Nonnc
intelligendi numerum.eui unumsi addaliir, fitunitas lu es, qtii posuisii profundum maris viam, ut trans-
secunda sive decena, id est denarius. Onus vallis Vi- irent liberati (Exod. xiv), in typum futuri sacra-
sibnis, onus est Uierusalem, quse el ipsa mullis Scri- nienti tui/perquodnobis iranseundum foret ul voca-
pturarum locis inter gentes reputatur, quia non pa- remur Iiberati, ul essemus liberati de manti mortis ?
rum ccelesli Hierusalem adversala est, quippe quoe Nimqiiid non lu hoecbona fecisti, meliora le factu-
et prophetas ad se missos, et'ipsum Dominum pro- nim significans, o bracbium Domini ? Et nttnc qui
phetarum occidit. Idcirco nunc dicitur tia///s, quia redempii sunt a Domino, revertentur el venienl in Sien
non est ea de qua scriplum est: Fundamenta ejus in laudanles, el twiiiia sempiterna super capha eoruin.
montibus sanclis (Psal. LXXXVI), vallis autem Visionis, Gaudium et twliliam lenebunl, fugiet dolor el gemitus.
quia videntium, ld est prophetarum,seminarium fuit. Ei nitnc, inquil, sic facies, o brachium Domini, ut
Haecprosequi, neque noslroe facultalis, neque nostri fecisti in diebus anliquis, sic consurges ut consur-
proposili est. Seplem lahtummodo periocbas distin- rexisli indiebus aniiquis. Te consurgente reverlen-
«uere, brevilefuue percurrere proposuimus, quibus tur, et venktii in Sion lauddntes, Qui reverlenlur, et
 15i9 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLH. — IN 1S.M. I.IB. 11. 1350
qui venienl? Qui redempti sunt a Domino. Qui re-IA judicium, ut bealosse fore credanl, cum oderint eos
dempli sunl a Domino? Nimirum non omnes filii homnies,elexprobraverinl el ejecerint nomen eorum
Adam, sed quotquot proeordinali fueranl ad vitam lanquam malum (Litc. vi). Non uilerficiel usque ad
oclernam, antequam praevaricarelur Adam. Illi re- inlernecionem, nec defickt panis ejus, id esl nou
verlentur in patriam quam perdiderunl, vendili in mortem peecaloris voiet, sed utconvertalur et vival,
Adam. * Ipsa est Sion, ipsa est civitas omnium bealo- el hoc volens semper panem vilalis doclrinse appo-
rum. Laudantes reverieniur , laudantes ventenl, et nel pccnileniibiis, justitiam esurienlibus. Eo;o,inquit,
Imlhia sempherna super capita eorum, id est in cor- sum Dominus Deus tuus, qin conturbo mare el inlu-
dibuseorum. Fugiel et dolor et gemitus. Prima hoec mescunl fluclus ejus, Dominus exerchuum nomen
abierunt, quod doleant, quod gemant non erit ara- meum. Posui verba mea in ore luo, et in umbra ma-
plius. Gaudittm el Imliliam tenebunl, quae hic nulli nus mem protexi le, ut planles eos, el fundes terram,
gaudenlesaul loetantes lenere possunl.Fugiiivanam- el dicas ad Sion: Populus meus es lu. Dominus Dem
que Iaetitia, fugitivura eslhujus mundi gaudium. qui conlurbal mare et inlumescunl fluclus ejus, ut
CAPUT XIV. adversus servos suos perseculorum impelus infletur,
ilcrum auxiliaule conquiescat,
Qttalem consolalionem sive consolatorem promhlal ,B superbiaque facit ad ipso
Deus, dicendo : t Ego, ego ipse consoldbor vos, » et aposlrophen Filium, quem cito promiltU
quam recte dicnl conlinuo, <quit In, ul. limeas ab esse venlurum, dicendo : Posui verba mea in ore
homine morlali?» ete., 17«/«mox ut venit consoitilor luo, id est, mandalum tibi dcdi obedienti
Spifuus sanclus redarguil, verbi gralia, Pelrum n( consolauJos servos mcos. El in umbra manus propter
iion limerel a Nerone, qui prius limuerat ab an- mew
cilla osliaria. protexi te, ut cum obediens faclus fueris usque ad
Ego, ego ipse consoiubor vos. Quis tu, ut limeas ab moriem, morlem aulem critcis (Pltil. 11),non derelin-
homine ntorlali, et a fitio homiiiis, qui quusi fenum ita quaris in inferno, nec videal caro ttia corruptionem
<trescel,el obliiuses Doinini facloris tui, qui telendil (Psal. xx), utplantes cmtos, id est, in fide corrobo-
cmioset fitndavh terram, et formidasli jugher tola res apostolos, et fundes lerram, scilicel Ecclesiam
die a facie furoris ejus qui le Iribulabat et paraverat novam, el dicas ttd Sion : Populus meus es lu , ex
<id perdendiyn? Ubi nunc esi furor itibuldniis? etc. quo poslulavi Palrem meum, et dedit mihi gentes in
Ego, inqiiil, qui percussi. superbum , qni siccavi lisereditalem (Psal. 11), quia videlicet genles rtude
mare, qui posui profundum maris viam, ut verc fa- hoeredilas mea inde dicunlur et suiil Sion.
tcamini, ego, inquam, ipse consolabor vos. Non lega- CAPUT XV.
tus veniel autangelus, sed ego, ego ipse consolabor .
C Quomodo teslAnieiiwcpropliela, non fucrit aule vei
vos, consolalione propria qua nemo alius posset con- prwter Chrislitm, exomnibus sanclis vel justis qui
soiari vos. Paracletum, id est consolatorem, ego ha- Ecclesiam, quamhkper Hierusalem insinual, pos-
bco, paraclfilum Spiritum sanctum ego vobis dabo. set resuscilare jacenlem sub prwvaricalione Adw.
Quis lu, ut timeasab homine moriali, el a filio Itomi- Hoc responso accepto propheta, qui supra dixeral:
tiis? etc. Nemini dubium quiii hsec dicat paraclettts, Consurge, consurge, induere forliludinem, brachium
id esi consolalor Spiritus sanctus in aurem ejus, Doinini, elc, bonum confeslini niintium apporlal ct
cui dalur. Onincs enim quotqnql fortes in Chrislo loelabuiidusclamat: Elevare, elevare, consttrge, Hie-
suintis, ex illo consolatore fortitudinem accepimus. rusalem, quw bibisti de tnatttt Domini caHcem irw
Ipsiapostolorum principi Peiro Spiritus sanctus hoec ejus, usque ad fundum calicem soporis bibisti, et po-
loculusest: Quis lu,ut limeas ab homine ntdrlati el a lasli usaue ad fmces. Non est qui suscitel eain ex om-
filio hominis? Imo quis lu, ul timeres a muliercukt, nibus filiis quosgentiil. Qu»nam est isla Hierusalem,
ab ancilla osliaria? Certum quippe est, quia Petrus cui consolalio lanimagnilicadeclamatur nisiuniversa
aposlolus a lali persona limuit, et oblilus csl Domini electorttm Ecclesia, quantacunque ab initio usque
factoris sui, negavil illum (Mailh. xxvi; Luc. xxn), ad finem mundi, secundum prsescientiam et praede-
qiiem confessus fucrat esse Filium hominis, Filium U j stinationem Deicolligitur? Jacebat enim prostrata,
Dei vivi (Matlh. xvi).Hic aulem consolator ubi da- per culpam pritnse proevaricalionis, el non erat de
tus est, sic 504 illxu) corripuit, ul qui timuerat omnibus filiis ejus quisquam quamlibet juslus, qui
osliarise Iinguam, jam non timeret Romani imperii universalem ejus rtiinam suscitare aul reslituere es-
potentiam. Sic et caeteri quiqtie pro sua porlione set idoneus, nisi solus isle, qui supra pro consola-
consolatoris hujtis virlule roborali sunt, ut non li- torepromittitur, ul jam fiximus. Ergo, 0 Hierusa-
nierenl eosqui corptts ocridunl, animam aulem occi- lem, inquit, 0 universa Ecclesia Dei, cujus consola-
dere non possunl (Malth. x). Ubi, inquil, nunc est tionem ego audivi, elevare, elevare, consurge, subau-
furor Iributantis ? Cilo veuiel gradiens ad aperiendumt dlur de casu quo in Adain corruisli, quw in
et non inlerficiel usque ad internecionem, nec deficiet transgressione Evae bibisli de manu Domini calicem
panisejus. Quis vcniet ad aperiendum, nisi ille, de irw ejus. Usque ad fundtim calicem soporis bibisli, et
quo Aposlolus : Veniet, inquil, Dominus, et illumi- potasii usque ad fwces. Niliil reliquum fuit amarissi-
nabit abscondha lenebrarum, el tnanifeslabit consilia moe potionis. Iiilus mors animse, quoe a Deo le sepa-
cordium ? (I Cor. ix.) Hoc nempe ad consolalionem ravit, foris mors carnis, quoe animam a cqrpore
pcrlincnt eorum quorum in prsesenli supplanlalur dividit. Hoc diclo, ad nos aposlrophen facil, ut dili-
1331 RUPERTI ARBATIS TUITIENSIS 133-2
genles ad iiilelligeiidum simus et dicil : Non esi qui A vareut iranseamus. Nam rcvera pro eo quod le hir
suscilet eam ex omnibus filiis qnos genuit, et non est miliaverunt et incurvaverunl ut transirent, amplio-
qiii apprehendat marium ejus ex omnibus filiis quos rein liibimri sunl damnalionem diabolus el 505
enulrivil. Hic nempe intellectu fidei opusesl, nt angeli ejus, licet non invitam, sed volentem te in-
sciamus qiiam necessarius mundo fuerit Christi Filii 'curvaverunt, et per le transierunt. Hoc esl quod
Dei adventus. Multosfilios isla Hierusalcm genuit, subjungilur : Elposuisliin terra corpus tnunt,etquasi
mulios enutrivit. Genuh anle legem Abrabam, Isaac viam iranseunlibus. El est sensus : Quoraodo lerra,
et Jacob. Enulrivit sub lege Moysen, Samuel et quia inanimata esl, et via quia trila esl, non repu-
David. Sed et isti omnes peccaveruitt. Elsi quantu- gnal transeuntibus , sie tu non rcstitisti maligiris
lamcunquejustitiam habueruni aclualem, originali spirilibus, animam tuam quserentibus.
peccato non caruerunt. Nam omnes, inquit Aposto- CAPUT XVI.
jus, in Adam peccaverunt (Roni. vi). Quomodo ergo Repeiilio adhortanlis pro consalalioriis
magnhudine,
quisquam ex omnibus his apprehenderet manuin abliinc : « Consurge, consurge, induere forlhudine
ejus, el suscitaret eam? J9uosunt, inquit, quw occur- lua, Sion, » el subinde, « qnia hwc dicil Dominus :
rerUnttibi. Quaesunt illa duo? Vastilas et conlrilio, Gralis venundali eslis, el sine argenlo redimemiiii,t
: t Ego qui loquebar, ecce adsutn. >
ei fames et gladius. Vastilas mortem animae, contritio U tisque
mortem eorporis designal. Itera fames moitera arii- (CAP.LH.) Consurge, consurge, induere fortiludine
moe, quoeDeum cibuni angelorum perdiderat, gladitis iua, Sion; induereveslimentisgloriw tuw.Bierusalem,
morierii carnis significal, quaeanimamacqrpore sepa- civitassancli,.quia non adjkiet ultra, ut transeat per te
ral. Hseesanl duo quaeoccurrerunt tibi, propter culpam incircumcisus, el immundus. Quia non parva res esl,
primac prsevaricatioriis. Q«is coritristabhur super le< quia non levis consolalio promiuilur, ecce toties
Quis consolabiiurle?Quis, inquam, conlristabitur super dixi, el tolies nunc dico, consurge, consurge. El
U, id esl,quis pcenitentiam prolesuscipiens, satisfaciel quid consurgendo facias, quid faciendo consufgas ?
pro le, eum nenio quamlibet juslorum, vel pro solo lnduere forlhudine tua, induerc veslitnetiiis glorim
se queat saiisfacere? QBtsjconso/aHiar(e,subaudilur, luw. Quomodo juvencula nobilis elinclyta, instanle
impetrata reconcilialione, acquisila pace, comparata nuptiali die, se prseparat, quanla potest fortitti-
tibi remissione peccatorum? Filii lui projecti suni, dine, quanta potesl glouia vesiimentorum, ul digne
dormierunt incapite omnium viarum, sicul beslia illa- possit complacere, sic lu quondam capliva , nunc
quealq, pleni indignalione Domini, increpatione Dei autem libera, praeparare in occursum dominatoris
lui. Ergo quomodo illaqueala beslia clamare tanlum ttti, sponsi et amaloris tui, ut digno chantatis or-
evadere non ^ natu speciabilis merearis cubiciilum ejus introire. Ita
potest, laqueum attlem per semelipsam
potest, sic filii tui projecti, et pro culpa priorum consurge, et confideriter age, quia non atljiciel ultra
parenlum exhseredati, liberatorem larilum fide ma- diabolus, ui iranseal pet te ineircumcisus corde,
gna inclamare potuerunt, laqueurii autetn suorum, iHimandtts opere. Excutere de putvere, consurge,
nuilto magis vero alienorum peccalorum solvere sede, Hierusalem, solve vincula colli lui, captiva
non poluerunt. Dormierunt in capile omnium viarum, filia Sion. De putvere peccalorinn exculere, ad bene
niortui sunt, quolidie moriuntur pro communi con- operandum consurge, regnando sede, remissionem
ditionc cunctorum vivenlium, pleni indignatione Do- peccatorum accipiendo el dando vincula colli tui
riiini dicenlis :'Qua die comerieritis ex eo, morle sotve. Quia hwc dicil Dominus : Grttlis venundati
moriemirii (Gen. n), pleni inerepalione Dei tui, su- estis, elsine argento redimemini. Diclio brevis, sed
perbiam hominis increpanlis el dicenlis : Quia pitl- digna ore Doihini. Grnlis, inquii, venitndati esiis.
vis es; ei in putverem reverteris (Gen. m). Idcircoatidi Vere graiis, emptor enim diabotus, loluni vcuditinnis
hoc, paupercula, el ebrin non a vino. Hwc dicil domi- pretium defraudavil : Comedite, inquil, et eiitis
iialor tniis, Dominus el Deus tuUs, qui pttgnavil pro sicut dii {Gen. ni). Mendacium locutus est. Non
vopido suo : Ecce tuli de manu lua calicem soporis, j) eriim de hominibus deos fecit. Ergo gralis, et non
fv.ndum calicis indignalionis mew, non adjkiensut solum grtitis, sed et damnose, venundali esiis, quia
bibas iliud ultra. ldcitco, inqttil, quia nenio esl ex cum poluissetis non mori, jam secundum animam
filiis luis qtri suscilel le, ecce ego iiiseDoiuinus Deus mortui", simul eliam secundum cafnem mortales
liitts luli; id est, sinedubioiollam calicetn illtim de facti estis. Et sine argenlo, inquil, redimemini. Vere
inaiiu lua, moriensipse pro deslruenda morle lua, sinedrgento, sed nonsine pretio. Noncoriuptibilibus
ul non bibas ultra , ul non moriaris in selernum, auro el argento, Pelrus apostolus inquit, sed pre-
semel sublato calice, de diiplioi inorle resuscitala. lioso sanguine, quasi Agni immaculali el inconlami-
IIoc oadi el crede, o paupercula, nonavinovitwwler- "naii Christi, redempti eslis (1 Petr. i). Qaia hwc dicit
hoe, qiio inebriari debueras, sed absinihio mortis Dominus: In JEgyptum descendil populus meus in
ebria. Nam hwc dixit dominalor tnus, qui olim pn- priitcipio, ut colonus essel ibi. Nunquid argetilo re-
griavit pro pop.ulo suo, ut ediiceretillum dejEgypto, dcinplus iiide exivil ? Nonne polius per immola-
pitgnalurus ileruiri pro populo suo, ut ernat illum tionem agni liberatus est, signalis postibus san-
ab inferno. E( ponam, inquil, illud in manu eorttm, guine ejus, et superliminaribus suis ? (Exod. xn.)
qtti te humilidverunt, cl dixeruni animw lua.': Incur- Ila, inquit, el miric sine argcnlo reditnctnint, veruuti
 1335 DE TRLNITATEET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — 1N ISAl. LIB. II. 135i
lanien non sine pretio, sed pretioso sanguine Agnii A i est. Vox speculatorum tuorum. Levaverunt vocem >
veri, Christi Filii Dei. Nam mundus iste jEgyptuss simul landabunl, quiu ocuload octtlum videbunl, cum
est eis quos ad vitam seternam prsedeslinavit, ett converterit Dominus Sion. 0 Sion , vox speculatorum
huc omnis eleetorum populus descendil in illiss (uorum audiia esl, spectilalorum, inqtiam, id est apO-
prirnis parenlibus suis. Et Assur, id cst diabolus,, slolorum, qui tibi pacem illam speculati sunt, qui
absque ulla causa catuninialtts esl eum. El nunc qttid/ libi bonuin illud praedicaverunl, qui libi salutem
niihi est, dicit Dotninus ? Quoniam ablalus esl po- illam annuntiaverunt. Specnlatores isti levaverunt
pnlus meus gralis, dominalores ejus inique aguht, vocem. Vere levaverunt; nam in omnehi terram exivil
dicil Dominus, el jtigher nomen meum blasphematut. sonuseorum,el in finesofbisterrwverba eorum (Psal.
Propter hoc sciet populus meus, nomen meum in illaj xvni). Simul laudabunl, videlicet idipsum senliendo,
die, quia ego ipse qui loquebar, ecce adsum. Proplerf idipsum docendo. Quia oculo ad oculum videbunt, cum
hoc, inquil, quia populus meus ablatus est gralis5 converlerit DoniinusSion.Indc nimirum proe omnibus
utsupradixi, sed e contrario, dominalores, id est[ beati sunt, quia oculo ad oculum videbunt, quemad-
niagislri ejus, Scriboe elPharisoei inique agunt, etl modttm dicit: Beali oculi qui vident qttw vos videlis.
insiiper per eos vel propter eos jngiler blasplie- Dico eriim vobis quia multi prophelw el justi voluerunt
matur nomen mcum, propler hoc, inquam, perr g] videre quw vos videlis, el non viderunl, el audire quw
mcmetipsum sciel populus meus nomen meum, quiaj auditis el non audieruni (Luc. x). Ergo certi lesles
ego ipse qui loqtiebar ad Abrahani, qui loquebar adi erunt, et idcirco non disparilcr, sed simul laudabunt,
Moysen',qui loquebar in prophetis et psalmis, ecce , non dissona, sed consona praedicabunl. Videbuni ,
adsum. Quid cnim mihi est ? Quid, inquam, aliud\ inquam, oculo ad 506 oculum, cum converlerh Do-
niilii superest ? HotocausUtm, el pro peccalo Paterr minus Sion. Nam et quando per passionem stiain
meus non postulavit, propter Itoc dixi : Ecce veiiio, redimendo converlit Sion, oculis viderunt, et post-
(Psal. xxxix), propter boc, ecce adsum. quam convertit Sion, spolialo infemo , redivivum
jCAPUT XVII. oculisviderunt, manibus suispalpaverunt. Gaudeleet
latidale simul, deserla Hkrusalem, quia consolalus est
Quam pulchri super montes sint pedes hoc bonum1 Dominus populum suum, redemit Hierusalem. Paravit
annunliahlis, quipedes, el qui monles sint, qui spe-
culatores, el quomodo videant omnes fines lerrm Dominus brachium sanclum suum in oculis omnium
salulare Dei Israel. gentiuin, et videbunt omnes fines terrm salulare Dei
Qttam pulchri sttper montes pedes annuntianlis et nosin. 0 vos deserta Ilierusalera, o vos genles quon-
prwdkanlis pacem, annuntianiis bonum, prwdkaniis dam dcsertoe, nunc aulein Hierusalem, accipiendo
saluiem, dicenlis Sion: RegnabitDeus luus ! Ecce. C *• peccatorum remissionein , simul gaudete, et laudate
adsum, dixit, el huic audilori, huic in Spiritu, cum illa Sion, cum illa Ecclesia palriarcharum et
sancto videnti pariter et audienti, suos veniendo, prophetarum, et omnium electorum qui ex circum-
pedes ostendil. Quos pedes, nisi vias suas? Quaeporro cisione stini. Quia consolatus est Dotninus vopulum
sunt vise ejus, nisi misericordia et veritas? Scripluni suitm , dando illi paraclelum, id est consolalorem
esl enim: Universw viw Domini misericordia ei veritas Spirilum sanclum, redemit Hierusalem, redejnit
(Psal. xxiv). Duobus istis pedibus, isle qui nunc di- omnes quos praescivit, et praedestinavil pertinere
cil, ecce adsum, in hunc mundum venil, videlicet ad illam ccelestem Hierusalem,redeinil,inquam, non
qttemadmodum dicit, ut qui non vident videant, et qui atiro velargento.sedpropriosanguine suo (/ JPe(r.i).
vident, cwci fianl (Joan. xv;. Nam ut qui non videnl ldcirco vos quoque gaudele et laudate, quia praepa-
iideanl , misericordioeest, et qtti videni cwci fianl , rat brachium suum,id eslFilium suum, in oculis otn-
vcritatis est. Pes iste Judocos conlrivit, pes ille gen- nium genlium, juxla propheiiam Jacob dicentis : Et
tes sublevavit. Quam pulchri, inquit-, pedes, quam ipse eril exspeclatio gentiuin (Gen. xux). El videbunt
speciosi pedes ! Vere pulchri pedes, nam utrinque omnes ftnes lerrm salutare Dei noslri. Yenient enim
irreprehensibilis esl. Quam pulchri pedes super mon- n ab exiremis tcrrse, qui vidcant gloriam Salvatoris
ies! Quos super monles, nisi super apostolos fide sui Dei, filiis regni in tenebras exteriores prqjeclis
excellentes, meritis cminentes? Isti montes illos (Matth. VIH).Quid enim Dominus dicil?
pedes primuin exceperunt, unus enim ex illis deje- CAPUT XVIII.
ctus esl perveritatis j*udicium, undecim per miseri- Quid sil recedere, exire,
poltuluin non tangere, vel
cordiam creverunt usque ad coelum.Annunlianiis,'m- mundare ferenles vasa Doinini, el unde servus et
qnit, et prwdkanlis pacem. Quam pacera, nisi hu- ttnde sublimis sil Dominus Clirisltis Jesus, qui hmc
niani generis recnncilialionem? Annuntianlis bonum. intelligit, el judicare scil, quomddogloriosus fuerit
aspeclus ejus, nunc aulein contineant sttper ipsum
Quod bonum,i)isi gloriam Dei filiorum ? Prwdicantis reges os suum.
sn/a(em.Quamsalulem,nisi beatam animarum alque Recediie, recedile, exile inde , pollitlum iwlhelan-
corporum immorlalitatem? Dkentis Sion : Hegnabit gere, exile de medio ejus. Mundamini qui ferlisvasa
Deus tuus. Quid est regnabii, nisi misso foras prin- Domini, quoniam non in lumultu exibilis, nec in fuga
cipe iiiundi liujiis, regnuin quod lyrannus obtinue- properabiiis. Vrmcedelenim vos Dominus, el congre-
ral, Dcus tuus obtiiiuit ? Ergo pulchri pedes, quia gabil vos Deus Israel. Recedite, inquit, ab iila terrena
pulchra annuiilialio, quia jucunda hsec pradicalio Hierusalem, recedite a Judseis blasphemantibus, quo-
 153S RUPERTI ABBATiS TUiTIENSS 1336
runi in nccem Romanus paralur exercitus, exite in- A ingtorius, ul gentes multoe in remissionem peccato-
de, et poltulum nolile langere, nolile riluin Judaicutn rum .ispe.rgaiilur sanguine ejus. Super ipsum con-
amplius contingere pollulum Cbrisli sanguine, exite linebunt reges os suutn. Quia qtiibus non est narra-
•*icunclis eorum cscremoniis, quas odit aniiua Domi- lum, de eo videbuiit, et qui non audierunt, conlem-
iii. Hoc modo exile de medioejus, mundamini, id plali sunt. In brevi fiet, ad rnodicum eril viglorius
cst Spirilu sancto baplizamini, el baplizale omncs aspectus ejus,el confeslim tanla erit mutalio ;jusdem
gentes in nomine Patris, et Filii et Spiritus sancti aspeelus, quod snper ipstint reges coniir.ebiint os
\Malth. XXVIII),ut sint vasa Domini. Quoniam non in suum , quem ministri ponlificum obscurae vilesque
tttmullu exibhis, nec in fuga properabhis, quod vide- pcrsonoe ore procaci conviciati sunt, conspuerunt,
licet eorum esl qui vieli sunt, sed tanquam viclores deriserunl, blasphemaverunl. Cum posi triduum
exibitis praedicanles Evangelium viclorioe Cbristi , resurrexil a morluis, ,et in coslum assumptus dede-
prwcedel enimvos Dominus, cooperans,et sermonem ritSpirilumsancium.discenl quoque rcges banc disci-
veslrum confirmans, sequenlibus signis (Marc.xxi). plinam, ul os sutnn snper ipsum coiuineant, non
El congregabit vos Detts Israel, quia de dispersione loquanlur blaspbemiam, sed confiteanlur ejns g!o-
gentium per vos atque vobiscum unum gregem riam, obliviscantur ejus respecttt fasium regiamque
adducet. Ecce inlelligel servus meus, exaltabilur el B sttperbiam, prcssoque sub pedibus ejus ore, humi-
clevabiitir, el subiimis erit valde. Servus meus, idem lem preccm scilicel fundanl. Unde hoc? Videlicet quia
qui supra dietum brachium tneum, el filius meus, qui quibus non esl narralum de eo videbunl, et qui nou
cum sil nattira Filius , ex eo quod semelipsum ex- audierunt cqnlemplali sunt. Quibus non est narra-
inanivit (Phil. u), servus est nieus spontaneus, ecce lum, vel qui non atidierunt, nisi genles, qusc legem
intelligit, ecce judicium facere scil, qui quasi iion non acceperunt, quae prophetas non habuerunl ?
irilelligens judicaius esl, et lacuit, patiens fuil. Jam- Ecce ipsse viderunt, ecce ipsoe contemplatse suiit
jam exaltabilur el elevabilur. Semel de torrenle bibit aspeclura ejus, non jam despectum, sed decortim ,
(Psal. cix), resurgendo exaltabitur , ascendendo in unde el cantint cum Psahnista : Speciosus fonna prw
coelum elevabhur, sedentlo ad dexlram Patris subli- filiis hominum (Psal. XLIV).
mis eril valde. Sicut obslupuerunt super te nittlti, sic CAPUT XIX.
< ingtorius eril super viros
iiiglorius ef.t super viros aspeclus ejus, et forma ejus Quomodo id quod »dixeral,
latius querula voce declamel pro-
inler filioi hominum. Mira locutionis 1'onna , niira dspectus tjus,
phela, ab eo quodah:tQuiscredidilaudiluinostro,r
aposlropharum velociias. De lertia ad secundam, de usque ad id : < Et cum sceleraiis- repulatus esl. »
sccunda prolinus ad lertiam , diclio refugit perso- _ (CAP.LIII.)Quis credidh audiluinostro, el brachium
nain. Cum dixisset, ecce inlelligit servus meus, etc. ' Domini cui revelatmx est ? El ascendit sicut virgultum
ad ,ipsum apostropham fecit subj'ungendo, sicut eorameo,et sicutradixde lerra silienli.Nonesi speciesei
obslupuerunt super te multi. Et revera bene et ami- nequedecor, elvidimuseum,ei non erat aspecius, et desi-
cabiliter ad illum de quo loquebalur, se convertit, demvimus ettin ; despectum, et novissimum virorum,.
sed subjiciendo, sk inglorius erit aspeclus, noluit di- virum doiorum, 507 tltcktdem infirmilatem. Et quau
cere, tuus, sed dixit aspeclus ejus. Reverenliam Do- qbscondilus vullus ejv.s el despeclus, unde nec repu-
minopietasexbibuit,quia veraciler non ipsi aspeclus lavimus eum. Hoc est quod supra dixit, ingloritts eril
suus, sed hominibus male videntibus aspectus ejus super tiiros aspectus ejtts. Lalius illud de vulneral;»
inglorius fuit. Beneergo ad homiiics, quasi parcens corde, emissa in altum voce, declamat prophela ve-
ori conlinuo se converiil, ei quam ad ipsuin coeperai, nerandus, illis merilo comparandus quibus ille, cum
ad audilores dictionem peregit. Et est sensus: Cum jam inglorius esset, ila loquebatur. Mulier cum paril,
tu miranda perpelrares, ctecorum oculos illuminan- trislitiam habet, quia vetiit hora ejus. Et vos igiiur
do, roorluos resuseilando, ampKus aulem quod fa- nunc quidem irislUiam habelis (Joan. xvi), elc. Vere
cere inlinilus non poluissei exercilus, parvo flagello eniin sicul gemilus mulieris parlurienlis. sic istoe-
vendenles et emcntes ejiciendo de templo, cum, in- voces dolorem sonant animse compalientis. Quis,
P
quam, talia faceres mulli obstupuerunt stiper te. inquam , credidh audhui nostro ? subaudilur ex Ju-
Sed sicut obslupuerunt, quanlum obstupuerunt, sie daico populo. Et brachium Domini, cui revelalitm est,
inglorius eftt, tantum inglorius, o auditores, erit su- videlicel dum in forma contemptibili humilis Filius
per viros aspecltts ejus, vel forma ejus; super viros , Dei adversus stipcrburo dlabolum consurgerel?Nam
inquain, id est, proe omnibus viris, quo.ium inglo- cum sit brachium, id esl ibrlituck Doniini, aspeclus
rius vel contemplibilis apud superbos aspeclus visus ejus super viros ingtorius fuit, el sicut ascendit vir-
est. Quando tam ingloriuserit aspeclus ejus .'Qitanlo gulium, siye radix de lerra sitienli, videlicet macro
comprebensus dabit corpus suum perctttieniibus, et corlice folioque decrepito, quia vim non habet hu-
genas suas vellentibus, et faciem suani iton avertet moris, sic ascendit coram Domino hoc brachiuni
ab increpantibus et conspuentibus, quando dabil suura de terra maledicla Judaicae siccilalis, non ha-
perculienli maxillam, et.his atque hiqusmodi oppro- bente humorem fidei. El in. oculis quidem illorum,
briis saturabitur (lsa. L) . Ad quid isia palielur? quasi lalc virgitltum, vel lalis erat radix, caUeriini
Quo fructti sic inylorius eril aspeclus ejus? Ait : fsie in ocnlis Domiui, simul ctiam in oculis omnis fidem
asvercjetqenles miillas. Ac si dicU : Iiicirco isle erit babcnlis, sie erat el esl, tanauam Hgntiinqtiod ptati-
 ir.37 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLll. — IN"1SA1.'LIB. II 1533
latitm est non m lerra sitienti, sed secus decursusi A quod nos omncs errando commeruimus. QUOIHKJO
aqtiurum (Psal. i) plenitudinis Spirilus sancti de quoi vel quo jtire unus porlavil iniquitaiem omnium? Vi-
et conceptus ascendil. Non esi species ei neque decor,, delicct quia nos brula? ovcs, ille aulem rationalis
videlicet dum consputus, el alapis csesus, alba vesle; paslor est. Qttomodo in slalera rationis, unus pastor
illusus, et spinis coronatus, tandemque cruci affixusi cenlum ovibus pro dignilale rationalilalis, lauloille
reputatur inler sceleralos. Inlerim neque species di- nobis omnibus praeponderat pro virtute divinitalis.
vinse virtutis, neque decor mundissimoc et sancloe> Non ergo ululel liipus murmurando dicens, quia
humilitalis inesse videlur illi. El vidimus eum, elr minus rapui e( plus exsolvi.Nam ille unus quem nil
non erat aspectus. Haccel cselera sic legenda sunl, ull sibi debenlera raptiil melior omnibus nobis est, qtios
biimana sestimatio subaudiatur. Nam de verilalc reii reddidil, qnasi juste aliquando possessos pro debiio
certissimus continuo subjungit prophelicus spirims: : peccati. Bene igitur Dominns posuil in eo iniquilalem
Vere languores nostros ipse tulit, el dolores nostross omnium noslrum, et bcne ille proedictum sciens fru-
ipse portavit. Et not reputavimus eum quasi leprosum, ctum , oblatus est, quia ipse volttit, el non aperuit os
et percussum a Deo, et humiliatum. Ipse auiem vitl- suum. Bene sicut ovis ad occisionem dtictus est, et
neralus esl propler iniquhales noslras, attrilus estl _ sicul agnus coram londenle se o.binutiiil, el non ape-
propier scelera noslra. Disciplina pacis nostrw superr " rttit os suum, ut non soliun nos sangiiine suo re-.li-
euni, et livore ejus sanali sumus. Omnes nos quasi1 merel, sed el lan.is operirel, ut algenles infnlelilate
oves erravimus, unusquisque in vinm suam declinavil, sua veste calefaceret. Quid deinde? De angustia, in-
et Dominus posuil in eo iniquilalem omitium noslrum. quit, el dejudicio sublatus e»l. Soltttis eiiim dotoribus
Oblatus est, quia ipse voluil, el non aperitil os suum. inferni, suscilavit illum Detis, juxta quod impossibile
li'a quoeante hsec dixerat, iila, inqiiam, sola oculi. \ eral leneri illum ab eo (Act. n), el ecce leo cst, ct
stultorum viderunt, qui in linibus lerrse sunl, quii forliter rngit, qui velut agnus coratn londente sc ob-
intus non aspiciunt, quia in capile, id est in cordc, mtituit. Generationem ejus quis enarrabill Quia ab-
non siinl. Allamen proe magnitudine doloris, proe 2 cissus esl de terra viventium. Exlunc quidem, ex quo
inimeiisilate justse compassionis, sese prophela cum, de angustia el de judicio sublalus esl, resurgendo a
talibiis adnumeravit, vidimus, inquiens, eum, deti- morluis, ut jam non moriatur, el mors illi ullra non-
deravimus eum despectum el novissimum virorutn, dominelur (Rom. vi), exlunc, inquaro, proedicalur,
ttnde nec repulavimus eum. Hsec autem ex judicio5 qttia esl Filius Dei, et Filins Virginis. Sed ulram-
dixit veroe rationis, vel raloe veriiatis, quiaverenon , libel generalionem quis enarrabitl Nam ulraque mi-
ssios, sed noslros languores ipse tulii, non suos, sed] Q, C rabilis, et ulraque ineffabilis cst. Nara ineffabile est
twstros dakses ipse pariavit, non propifir S-is, sadj quod divina generalione Pater in psalmo : Erucldvit^'
propier noslras iniqttilales ipse vulneralus est, non, iiiquit, cor nteum verbKinbomim (Psal. XLIV),inef-
proptersua, sed propter scelera noslra alirhns esl. fabilc ilidem est quod de camis generatioue recle
Et nos, inquit, pulatimus eam quasi leprosum. Qui; liic diclum intelligitur, qua abscissus est de lerra
nos ita putavimus? Nnnquid prnpheloe, quorum egoj viventium. De lerra, inquam, non morientium, sive
uniis sum? Non nliqiie sed nos, infelix Judaismus, morluorum morle peccali, qua o.mnes in Adam
eoncisa circumcisio, dura incircumcisio, de quibus5 mortui sunl, scd de lcrra viveniium, id esl de lerra
el nos secundum massam fuimus, sed secunduro fi- virginea per sanclum vivilicata Spirilum, abscissus
dem cxinde discernimur. Pulavimus eum quasi te- est. Abscissus, inquam, snbaudilur sine manibus,
prosttm. Imo putari voluimus qttasi leprosum a Deo j qnemadmodtim el Daniel. Abscissus est, inqiiil, lapit
lepra percussum et humhialum, ila ut conlaminariI de monte sine manibtis, el percussit stqluam in pedi-
diceremus omnem qui sequerelur eum, qui crederetj bus ejus (Dan. n). Propler scelus poputi mei percussi
in eum, quomodo inquinatur, secundum
legem, qnij eum, subauditur, ego Deus Pater hunc Filium Ghri-
tangit leprosum. Idcirco extra porlam ejeclum con- stum. Unde Apostolus: Qai etiam proprio filio suo-
demnavimus eum, crucifiximus euro, ul consequenterr D * non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum
«emo dubitaret, illum a Deo esse maledictum j'uxtaa (Rom. vm). Haec intcrlocuto Patre, subsequens pro-
legeni dicentem : Maledictus a Deo est, qui pendett pheta, complet sentenliam. Et dabil impiospro se-
in ligno (Deut. xxi). Jbi iilum, id esl extra portamj pullura, el divhes pro morle sua, eo quod iniquhalem
civitalis ejectum deridentcs, putavimus nos legemd non feceril, neqhe doltts fuerit in ore ejus, el Dominus-
iniplesse, jubeniem ejici exlra poriam leprosumi, voluil conlerere eum in infirmiiate. Impios, inquam,.
(Lev. xni; Num.x). Quid porro? Disciptinapacis no- el diviles, qui extento collo, moverunt, super eum
strwsupereum, idest reconciliati et pacificati sumuss captil, cum inglorius esset eis aspecttts ejus, dabit
Deo, per iilum lam dure disciplinaiuni, lam alrocilcrr pro sepullura et morle sua, subauditur, in manus
fl.igellis caesum, lam crudeliler clavis et lancea vul- Romanoruin et in potestatc malignorum spiritiiiiin,
neratum. Illo lali livore corporis ejus nos et in cor- jtixla illml Davidicuin : Tradentur in manus gladiiy
pore et in anima sanali sumus. Nos omnes quasi oves s parles vulpium erttnt, (Psal. LXII.)Quia non sicul ca-
insipienles erraviinus, Dominus autem posttil in eo, lumniaii sunl, malefactor Iiic erat, sed iniquitalem
tiitquitatem otnriutm noslrum, ut soltts vapularel illttdj nvn fecil, ncque invenlus est 508 dolus in ore ejm*
 1319 RUPERTl ABBATISTUITIENSIS 1340
Et Domhius, inquil, volnit conlerere eum in infirmt- A lalroni pmnilenii el confilenti, tle illo autem popttto
late. Quse tandem, Domine, niililas eril in illa lalivo- tanquam lutrone impmnitente: t Omnes bestiw agri,
venite ad ttevorandum. >
liiritale ejus? Seqnittir : Si posuerit pro peccato ani-
nittm suam , viclebit semen longwvum, et volunlas (CAP.LIV.) Eodem jndicii pondere, deinceps duos
Domini in manu ejus dirigelur. Et esl sensus : Si ilidem sceleratos, seilicet genlilem et Judaicum po-
oeterno Palri Adeedebiluiri morierido solveril, oeterme piihim dislinxit. Ille blasphemiis in peccato suo mo-
r/egenerationis Paler erit, etsicut in Adam omnes nto- rilur,- luijus (idei el confessionis paradisus aperilur.
fiunlur, ila el in ilto omnes vivificabuntur(l Cor.xx). Utrumque hoe sancltis in islo prophela spirilus,
INarohaec esl vohtnlas Doinini, quse in manu ejusdi- post lam evidenlem Dominicoe passionis declama-
rigelur. Videbh semen longwvum novus hic Adam, tionero, manifeslis exprimit vocibus. El priiuo gen-
qriod aevi brevis fecerat csse ille-verus Adam. Nam lilitalis salvalionem subjicil his verbis : Lauda,
iJle fecit ul in ptilvcrem de quo sumpti sumus omnes slerilis, quw non paflSj decanla lauclem et hyinnum,
reverleremur, hic faciel ut omnes resurgamus, ~et qum non pariebas, quoniam multi filii deserlm, magis
longoevi, id esl jam immortales simus. Pro eo quod quam ejus qum habel virum, dicit Dominus. Dilata
laboravit anima ejus, videbh el satnritbhtir. Labo- locum tentotii tui, el pelles labernaculorum tiioruin
ravit, siibauditiir in morte, anima ejus, et pro ee vi- w extende, ne parcas. Longos fac funiculos tuos, et
debit illud senten longmvum, el salurabitur cbaritas clavos luos coniolida. Ad dextram enim, et ad twvnnt
cjus, quippe cui nostra salus cibus deliciosus. In pe^elrabis, et semen lunm gentes hwredilabil, el civi-
scienlia sua justificabit ipsejuslus servosineos mulios. 'ales deserlus inhabilabh. Et post aliqua : Ecce egtr
Hoc est quod Aposlolus veheinenler insisleirdo eom- creavi fabrum sufflanlem in igne pntnas, et profe-
mendat in Epistola ad Romanos, quia sicul per ino- rentem vas in opus suum, et. ego creavi inlerfeclorem
bedientiam unius hominis peecatores constituii sunt ad disperdendum. Otiine vas quod ficlum est conlra le
tnulli, ha el per unius obedientiam, jusli constiluentur non dirigelur, el omnem linguam resistenlem tibi, in
tnulii (Rom. v). Quoe est enira seientia ejns nisi obe- judkio judicabis. Per hoec persecntiones designat,
dienlia ejus? C«i» essQtFilitts Dei, inqtiit idem Apo- quas eadem pro evangelica fide passura crat Eccle-
Slolus, didicit ex Iiis quw passus esl obedienlinm, el sia. Nam faber sufflans prunas, diabolus esl, omnium
consummaltis faclus est omnibus obiemperantibus sibi inalorumartifex.qui statu suo perseculionum excilat
cama saluiis wternw (Hebr. x). Ergo in scienlia sua, incendia, proferens conlra illam vasa irae, iniqui-
id est in ribedienlia sua, inqtiit Deus Pater, justifi- tatem, blasphcmiam conlinenlia, quoe videlicet Ec-
cabh ipse juslus servos meos mullos. Slalimqne sub- r clcsia sine dubio judicalura esl. Conlinuo subjungil:
jungit: Et iiiiquitates eorum ipse porlabh. Porldbil, Ilmc est hmredilas servorum Dei, et juslitia eorum
inquil.sicut jtontifex ideraque hostia quia pro jusli- apud me, dicit Dominus. (CAP.LV.) Omnes shientes,
ficandis peccaloribus oblatus est. Ideo dispertiam ei venile ad aquas, el qui non habelis argentum, prope-
plurimos, el forlium dividel spolia, pro eo quqd ira- rate; emite el comedite. Venile, emite absque argento,
didil in.moriem animam sudm et cum scelefatis re- el absque ulla commutatione, vinum el lac, etc. Haec
pttlatus esl, el ipse.mullorum peccala tulit, el pro invilalio publica, manifesle ad eamdera Ecclesiam
iransgressoripus exoravit. Quia, inquit, iriiquilatem de.gentibus dirigilur, ut qui prius non habebant ar-
eorum ipge porlavit, ideo: dispeniam ei plurimos, ut geiilum Scripturarum.nunc properent, et solius fidei
vjdelicet per mttllas mansiones dispenili, uno fruan- prelio sibiiriet emant aquas utbibanl, aquas salientes
lur regno, et fortitim, id est malignortim spiritutim, in vilam oeternam (Joan. vn), emant vinum, et bi-
spolia dividet;-qui fbrtes erant, arilequam ipse hu- bant, si fqrtes sunt, emant et comedant Iac, si
inaniim corpus assnmerel, et fofti arnialo superato, parvuli sunl. Genlium, inquam, Ecclesiae cnncla
fortiof ipse domum «jus diriperet (Luc. xi). Pfo hoecproponunlur. Nam subinde sequilur. Ecce leslem
iransgressoribus, inqiiit, oravit. Non soluromodo pro populis dedi eum ducem ac prwceplorem geniibus.
traiisgressoribus oravit dicens : Pater; ignosce illis, D Ecce genlem quam nesciebas vocabis, elc. Hsecenim et
nesciuni enim qutd /actan((£ac.xxiii),?ed tota passio coelera dicnnlnr lanqtiam latroni a dextrispoenitenli,
cjus oratiopro transgressoribus fuit; qui eramus nos, el cqnfitenli.id est populo genlili crucifixum pro
ham in Adam omnes peccaviinus, omnes transgressi salulesua,Christum humili fidesuscipienti usque ad
sumus. Et pro transgressoribus, quidem, sed non illum loctini, quo dicitur : Omnes bestim agri, venite
pro omnibus oravit, et peccata non oronium, sed ad devorandum (Isa. LVI). Et nolandus ordo pro-
mullorum peccata tulit. Qtiod statim in illis duobtis missionnm, nolanda distinclio consolalionum. Post-
sceleratis, inter quos reputalus est, sjiectabile esl. quam dixit : Lauda, sterilis qttw non paris, decanta
Alierum reliquit, alterius peccala tulit euraquesecum laudem el hymnum, videlicet prse magniludine gaudii,
in paradisum recepil. in similitudinem equi ad victoriam hinnienlis, quo-
CAPUT XX. riiam plures filii deserlm magis quam ejus qum habet
dno virum, etc., primo martyrum repromisil coronas.
Quqd scelerali illi, quorum alter confessus est,
aller btatphemus perseveravit, ditoriim populorum Ecce ego, inquiens, creavi fafirum-sufflanlent inigne
escemplitmfueriht, el idcirco confesiim inprophela prunas, diabolum significans, qui slalim i« iuiiiis
dici: t Lauda, sterilis quw non paris, » lanquam evangelicse fidei, sufflando persecutioiiuni excilavit
 '
»541 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIl. — 1N 1SA1.LIB. II \Ul
inccudia, quibus utique martyrum fides atirea de- A quorum itidem allerum per misericordiam suscipe-
cocta est, el probala. Deindc dicendo : OIIIMCS si- rct, allerum per judicinm abjiceret. Ila ergo supe-
liei.les, venite ad aquas, divinse scientiee multiiudi- rioribus hsec procsenlia conlinuanltir. Tn sterilis quw
nem significal, quae reddila Ecclesioc pace aliquan- non paris, lauda, decanta laudem el hymnum, ut
tuta multiplicata est, mullis ducioribus sttidio dixi; vos auiem accedite huc,filii augnralricis, quibus
baurientibiis, et exponentibus Scripturas. Tandem jusltis perit, el nemo ex vobis esl qui recogilet. Nec
dicetido : Et non dical eunuchus: Ecce ego lignnm vero solus ille justus peftt, sed et viri miserkordiw
aridum, quia hmc dicit Dominus eunitchis. Si cuslo- colligttniur, scilicet apostoli ej'us, quos de civitate in
dieriitt Sabbata mea, et elegerint quw ego vottti, ct civitatem persequimini. Vos, inquam, accediiehuc ad
tenuerinl fmdus meum , dabo eis in domo ntea, et in diem maliim, non ad diem bonmn et pacis, de qua
muris meis locum, el noinen nteliiis a filiis el filiabus. jam dixi, veniat pax el requiescat in cubili suo, qua
Hacc, inquam, dicendo ccclesiaslicoc castilatis pul- vidclicet pace reconciliavii nos Deo etPatri suo, sed
chriludinem, niira allicil elegantia, ut deleclel nos ad diem belli, el gladio cadalis, ut devorcnt vos be-
esse cunuchos , id esl conlinentes, caslo eiiam vir- sliae agii, quas paulo ante convocavi.
ginali proposito, alque ila propter regnum ccelorum CAPUT XXI.
castremus nosmelipsos (Matili. xu). Qitod ab illo quo ait : t Vosaulem accedhe Itttc, filii
1 (CAP.LVI.) Poslhsec jam ad sinislrum lalronem, attguralricis > ttsqite ttd id : « Omnes eos attferet
id est Judaicum populum, in blaspheniia perseveran- venttts, lotlel aura, » commemoraliosil peccalorum
lem sermo convertitur hoc mo.lo: Omnes beslim agri, super geitertilionem eamdem quw Domiiium crttcir
fixil, quoa tncrilo el visibiliier liomanis el invisibi-
idesl, omne vires509 Romani impcrii,venheadde- liler diabolo tradila sil.
vorandum magnum corpiis latronis bujus incrassali, Quomodo in prima periocha cum aperle vocalio-
impingiiaii, dilalali, et inderecalciirantis, id eslj"ugi- nem gentium, et projeclionem pronuntiassel Judooo-
ter blasphemanlis (Deut. xxxn). Miroque modo ahte- rum, anliqiias reddidit causas, dicens : Projecisli
qtiam populum ipsum convincat exponendo malorura enim populum luum, quia repleti sunt ut olim, et
immineiiiium causas, omnes bcstias ad devorandum augures hiibuerunl ut Philisiiini (Isa. n), ita et nunc
illum invital. Nam ad illuin loqui poslmodum sic in- peccata priorum venlura proedicit, super gcneratio-
cipit: Vosaulem, -accedite hnc, filii auguralrkis, se- nem istam,quoe Domiuum crucifixil: Vos aulein,
men ndulierw elfornkariw. Snper quem lusislis, super inqnil, accedhe httc, filii auguralricis, senien adullerw
qiiem dilalnslis os, et ejecistis lingttam ? Prius, in- et fornicatim. Ciijus auguralricis, cujus adulterw
qiiam, bestias agri, universassallusbestias inclamat, p sive fornkariw? Nempe Synagogoe, quoc augurala
cl ad devorandura invitat. El quia cttlpa maxime csi, suas scquendo adinvenliones, quoeadulleravil et
sacerdolum erat, ipsos primum post illam bcsliarum fornicata est, quia Deo reliclo, diabolo prostilula est.
invitaiionem sermo prophelicus accusat verbis his : Synagogam cuj'us Judsei filii sunt, ccetum dicimus
Speculalores ejus cwci omnes nescierunl universi. Ca- Scribarum el Pbarisaeorum, seniorum sacerdotum
nes tnuii, non valenles latrare, videutes vana, dor- el summorum ponlilicum. lsti sunl supradicti specu-
mientes, el amanles somnia, ei canes impndenlissimi latores caeci, qui venienlem, imo praesenlem Domi-
nescierunt salurilatem. lpsi pastores ignoraveriinl num non videnl, quem pro officio priores videre de-
inlelligenliam. Omnes in viam suam declinaverunl, benl qui lanquam canes muti, canes impudciilissimi,
uiiusquisque ad avariliam stttim, a summo itsque salurilalero ncsciunl, adeo gtilsc et somno deiliti ut
ad novhsimum. Venile, snmamus vinum, et im- latrare non valeant, huj'us talis malignoe Synagogse
pleamttr ebrietale. El erit skut hodie sic el cras, et filii perdili, accedile huc, et proposilis respomiete
mutto amplius. Hoeconuiia quia ad Scribas et Pha- qtioestionibus : Super quem lusislis, super quem dila-
risseos, qui turbis pcrsuaseru.it, ul Dominum cruci- laslis os el ejecislis tinguam? Super quem, inqtiam,
figcrent relaia constat, el sensui manifesla sunl, se- lusislis, conspucndo faciem, el vellendo barbam ejus,
quentia superioribus jungenda sunt : (CAP. LVII.) ) dilaiastis os, el ejecistis linguam dicendo : Vah, qn[
Juslus perit, et nemo est qui recoghel in corde suo, deslruil Teinpluin, el intriduo restattrat illud?(Mattli.
et viri miserkordim colligunlur, quia non esl qui in- xxvn.)_Nunquid non vos filii scelesli, semenmendnx?
lelligal. A facie enim malitim collectus est justus. Ve- Pater nosler Abraham esl, dicilis (Joan. vm); unum
rital pax, ei requkscat in cubili stto, quia ambulavh Palrem hnbemus Deum, diciiis (ibid.). Nunqnid r.ori
in directione sua. Vos autem accedile Ituc, filii aitgu- poliiis filii diaboli eslis, filii mendaces, ejus qui et
rutricis. Inler illa quae supra colligendoe gentililati mendax, et paler est mcndacii? Qui consolamini in
per consolationem dicta sunt, et ea quse deinceps diis subter omne lignum frondosum, immolantespar-
abjectaeperj*udicium dicunlur Synagogse, sic posi- vulos in torrentibtts, subter eminenles pelras. Ntinquid
tum est islud : Justus peftl, et nemo eslqui recogiiet, non hi vos estis? nunquid pro consuetudine hoc
ut inciiicarc et replicarenobis concertet spirilus prc- sceliis non habuistis? Nunquid, o Synagogaaugura-
pheticus illudquod jani diximus : videlicelinlerduos irix et fornicaria. nunc receiui vel prima conlra mo
lalrones juslura perisse Dominum Jesum, ila utaltc- insanisti pelulanlia? In pariibus torrenlis pars tua,
rura per misericordiam susciperet, alierum per ju- Itcvccsl sors lua. El ipsis effudisti tibanten, oblulisli
dicium abjiceret, in typum gemilis el Judaici popnli, sacrificium. Niuiquid sttper liis non indignabor? SUT
1513 RIPERTl ABBATIS TUITIENSIS 13i 4
pcr montein excelsnm, el snblimem posttisti cttbile .A libi. Quare? Qitia mentila es, quia falsum tibi timo-
tuum, el illuc asccndisli, ul iminolares Iwstifts. El icm (•oiifiiixisti, quia dolose illic trepidasli limore,
posl oslium et relro postem posuisti memoriale lititm. ttbi noncrat liinor(Psa!. LII), el tnei non es recordata.
Talia nempe scelera tna Regum ac Paraliponienon Nullam quippe mci mcnlionem fecisli, in illo lem-
narral hisioria. Imo ei anle Regiim Itistoriam fecislis pore linioris lui, qiicni libi proposuisti. Qnis enim
ejusmodi sacrilegia. Dicit enim Psalmisla : El com- dixil in illo concilio : Conlineanius manus nostras
misli sunt inter genles, et didicerttnl opera eortim, ct ab isio lioinicidio, locns eiiiin et gens servari nobis
servierunl sculptiiibus eorum, et fcictmn esl illis in poicril Dei auxilio? Itaque meinoii es recordata, nec
scandnttim. Et inimolnverunt filios suos, el filitts sttas enim (imore vero timebas, sed feslinans ad honiici-
dtrmoniis. El effuderiinl sanguinem innocenlem, san- dum, timorem libenler simulabas, qui niilltis erat.
gitinent filiorum sitornm, el filiartim siinrum, quas Igilur ecjoannunliabo jiisliliam luam, ego loto orbi
sacrificciverunt sculplililnts Chanaan. El infecla est palain oslend.iin, ncquissimam hypocrisiin luam.
terra in sanguinibtis (PsaL cv). Iloec omnia venient Nam boec esl jusiitia lua risti digna (ironicejuslitia,
super tc in generatione isla. Quare? Qafti juxta me nam veraciter inj'uslilia). Opera lua non proderunt
discooperuisli et sttscepisti adttlierum. Dilatasti cttbile libi, id esl, niultum nocebunt tibi. Cum clamavcris.
tuiim, el pcpigisii ciim eis fmdtts. Juxla tne, inqnil, videlicet circumvallantibus te undique Romanis viri-
discooperuisii, el suscepisli adttllerum. Quem adulte- bes, liberent te congregnti tui, qiioscunque in ma-
rittn? Olim Baal, nnnc aulem Barabbam. Baal juxla ltim libi congregasti a sanguine Abel justi. Nam con-
rne iii lemplo, Barabbam contra me in proetorio. gregali tui cultus sunl idolorum, effusiones sangui-
Dilexisii siraium eorum, mann aperia. Me aulem nuii), blasphemioc et clamores adversum prophetas,
odisti e( condemnasli vociferalione publica. Pepigisli et ipsum prophetarum Dominum, quae omnia con-
cnm eis [fmclus], me autcm negasli. Cum qtiibus me gregasti libi usque ad hanc diem in malum tuuin.
negalo pepigistil Olim, titjain dixi, cum Baal, ct Sed quomodo isti congregati te liberent? Otnnes eos
ctim vilulis aureis, nunc auteni cum Barabba et cum auferet venins, loliet aura. Ergo diclio hoechosiilis
Caesare. Dixisli enim: Non Ittinc sed Barabbam irrisio est, quia non liberabunliir, scd gladio cadent,
{Jonn. xix). Ilem : Non hcibcmusregem, ritsi Cwsa- et qui siiperfuerinlquasi ventovel aura lollenleca-
rem (ibid.). Omasti te regio unijuento, et mulliplica- piivi duccntur in omnes gentes. Qut autem fiduciam
sti pigmenta ttia. Ad modiim merelricis, quse virum habet mei, hwreditubit lerram, et possidebit ntoniem
mediocrem fastidit el diviles adu.lteros ambil, lu saitctum menm. Hoecet caclera qusescqtiunlur, partim
cgisti. Regio le unguento unxisli. Olim idolo, verbi P bona pro parle eleciorum, partim mala pro parte
gralia, Moloch, qtti et dicilur Melchoin, quod inler- reprqborum, usque ad id quod dicilur: Spirilus meus
prelalur rex eorum, olim le unxisli, vidclicel sacri- qui esl in te, el verba mea qttw posui in ore tuo, non
ficando, niine autem Cxsari te unxisti, scilicet adu- recedent de ore luo, et de ore seminis ttti, dkit Do-
larido. Misisli legatos tttos procnl, ct httmiliala es minus, amotlo el usque in wlernum (Isa. LIX),studio
vsqtte ad inferos. Olim legatos tuos misisli procul ad proficiscenrii prseterirous. Nec enim lolum prophelse
convocandos adulleros, Deos Babylonios et ^igyplios; hujiis profundura perambttlare, sed praecipua Cbristi
ntinc autem ad congregandos adversum me Romani quserere testimonia proposuimus. llaque nunc jan"
imperii minisiros, 510 el nocmodo Itumiliala es liujus, id est sextoe perioches finem facimus, septi-
nsque ad inferos, iil ibi copuleris adullcris illis non mam quoo el ultima est, a sequenli mox capitulo
jam voluplatis leclo, sed poenarum gebennse incen- incipiinus.
<iio. In miiltiiudine viw lum laborasti, et non dixisii: CAPUT XXII.
*}uiescam. Una quippe est via regia, quam qui am- Septima periocha, qua universm Ecclesiwsub peccato
in lenebris jacenli, dicilur propler advenltiin Sal-
bnlat, non labqrat, sed quiescil el vivit;. multoe au- valoris Chrisli: t Surge, iiluminare, Hkrusalem,
tcm sunt vise sinistroe el adullcriiise, qtias quia tu quia venil tumen, > elc, usqtte ad id, t el domum
ambiilasti, semper laborasti, nunquam quievisli. D majestatis mem glorificabo.»
Quid landem? Vilam manus tuw inveiiisliipropterea (CAP.LX.) Surge, illuminare, Bientsalem, quia
non rogasti me. Et esl sensus : Quia rebiis omnibus venil lumen tuum, et gloria Domini super le ortaest.
abundasti, el affluxisii diviliis, quas tola mann quse- Quia ecce lenebrm operknt terram, el caligo populos.
sisii, idcirco Dominum neglexisli, videlicet ul So- Sttper te aulem orielur Dominus, el gloria ejus in le
doma, quse quia salnrata est panibus,. ut Ezechiel videbilur. Quod nunc dicil, surge, illuminare, Hieru-
dicit, proplerea superbivit (Ezech. xvil. El nunc salem, idipsum est quod supra dixeral, elevare, con-
andi : Pro n;uo sollicita limtiisti, quia menlila es, el surge, Hierusalem. Ad universam quippe sanclorum
mei non es recordala, neque cogilasii incordetuo, mulliludinem bonus iste consolationis sermo dirigi-
qrita ego tacens, et quasi non vitlens, et mei obtita es. lur, quac una unius regis civitas esl, una et vera
Ego annunliabo justhiam tuam, et opera lua non Hierusalefn est. Jacebat illa sub peccalo primse
suum
proderunt tibi. Cum clamavefts, liberenl le congregati praevaricalionis prostrala, Deumque lumen
tui. Pro quo, inquit, sollicha timuisli, subauditur, parietc interposilo inimiciliarum, non videbat, do-
lumen
diccndq: Ne forte veniant Romani, el lollant nostrum nec veniretChristus sol jtistitise, lux de luce,
•et locum, et qentem (Joan. xi), ego illud adducam de lumine, Dcus t!e Dco, Filius de Palre. Dicit crgc
 1545 DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — LN1SAI. LIB. 11. 1310
huic Hierusalem. Surge , illuminare, Hierusntem. A Ialur, qure friigum inops, pecoriiin plena est. Pet
Bonum prophelici spirilus iniperiiiin, cerltim el in- familiaria crgo nomina genliura barbararum, quoe
dubitabile est venluri boni proeconium. Surijte, et vicinoe sunl Israel, lolius mundi conversioncm iu-
i.Vnniinare, inquil, id esl nunc revera surges, et tellige proedicari, ei huiic esse sensum: Greges cainc-
illumiuaberis. Unde hoc? Ail : Quia venit lumen lorum iniquitalum vinculis resoluli, et aiiinias suas
luum, et gloriq Domirit super le orta esl. Lttmen, in- cffundenles Deo, operienl le, Riernsalcm, muneribus
qnam, luum, quo defraudata es dolo serpcnlis in pa- oblalis, et omnes de captivilate venient el conver-
renlibus primis, quibus riixil: Comedite, et apcrien- sione, anrum fidei deferenles, et tbus sacrificii.
lnr oculi vcstri (Gen. in), ecce tenit, ccce in ulerum Madian qtiippe in hoc loco iiUeiprelatur iniqiiitas,
Virginis descendit, eccc ponitur iu testa carnis ut Epha resolultts sive effitndeiis, Saba conversio vel
lucerua libi sil qua reqiiiraris, qua illumineris; ila captivhas, Ccdar lenebrw, Nabaioth propheiiw. Igitur
ti«nt(lumen tuuin el illo nascenle, gloria Domiui su- dromedarii Mndian el Epha el omnesde Saba venieni,
per le orta est, quoe a te tenebrosam antiquoe pra>- oinne pecus Cedarcongregabhur libi, arietes Nabaioih
varicalionis ignominiam expurgel. Qnare signanier niiiiislrabiinl libi, til jam diclum est, aurum fidei,
dico snper te ? Quia ecce tenebrw operienl lerratn, el ihus sacrificii deferentes. Et quia propfia 11011 sunt
caligo poputos. Sttper ie aulem orieinr Domintts, et " saluteconienli. Luudem quoqueDomino annunlianles,
glorin ejus in ie videbitur. Idcirco super le qnia po- id esl cseleris quoque salutare Dei piscdicanlcs. Of-
pulos superfliios, populos qui non perlineanl ad le, ferenlur, inquit, hoec supef placabili allari meo, el
qui non sunt ex fide, el terram, id cst, oinnein gen- domum majestatis mew glorificabo. Domus majeslalis
lcin terrenis inbianiem, et ccelesiia non curantem, Domini sancta calholicoe fidei Ecclesia est, altare
caligo el tenebrw operiettt, etenim ul sunt ita caligine autem cjus placabile, ipse Christus est. Nam sicut
et lenebris operti rcmanebunt. Super te atitem quae hoc visibile allare templo riianufaclo, sic Domintis
vcnluri fidem habuisti, orietur Dominus, el yloria Jesus Christus Domini Dei, id est Ecclesioeproeemi-
ejns in te videbitnr. Cum aulem venerit illud lunten net, quse sumus nos. Igilur super placabili altari
tutttn, non in abscottdilo, neque sub modio, sed sttper tnen, id esl in illo in quo suin placaius Filio meo
candclabrum poneiur, ul ab omni mundo videalur Jcsu Chrislo, munera hoecoffereniur et accepla erunl,
(Matih. x). Hac cst quod scquitur : Et ambulabunt el propter illud allare ego dotnum majeslalis mew
gentes in lumine tuo, et reges in splendore ortus lui. gtorificabo, propler Chrislum Filium nieum, Eccle-
Nunc inlerim anlequaro oriatur ille Dominus, angu- siam, cujus caput ipse est (Col. 1),ego tanquam ma
stiis Judaese nomen ejtis continelur, iiincaiiteni cum „ jestatis meaereclinatoriuiri glorificabo.
vclut luccrna super cnndelabriim posila fuerit, gen- CAPUT XXIII.
tes qu/B in profundis erant lenebris, iitnbulabuiit in
illo litmine tuo, el reges quoque supplices oculos al- Per quorttm miiiisierium fianl isla qum sunl prontissa,
significari vel nslendi sub inlerrogalione ntyslice
lollent ad splendorem luminis quod ortum esl libi. dicendo :« Qui sunl isii qui ul nubes volant, > elc.
Tiinc 11011 paucos filios, nec solos habebis Judacos. Qui stint isli qui til nubes volanl, el quasi columbw
Scd quid? Filii lui de longe venient, el filiw luw de ad fenestras suas? Tanquani si interrogaret illa be.tia
latere sttrgenl. Filii, inquil, id esl tuo lumine illu- Hierusalem, quomodo vel per qnos sibi quid audie-
niinali, lui Iuminis baptismale purificati, de longe rat, filii lui de longe veiheni, el filice luw cle lulere
venienl; de longe. inquam, id est de omni geiue et sttrgent, elc. Suspicicns quodammodo in cceliin) pro-
natione, ab orienle el ab occidente, a meridie et a pheta, qtti sttnl, ait, isli qui ul nubes volant, el qttasi
scplenlrione. Hactenus non ita, sed veniebanl cotumbw acl feneslras suas? Mira percunctalio ten-
lanlum rie prope, tantiim de carne Abrahoo. Nec dens ad hoc ul auditores habeat quam maxime atlen-
vp.ro lanlum filii, sed et filiw ittm veriient, et quan- tos. Polerat namque dicere sic : Apostoii Salvaloris,
diu filiae parvuhc ernnt, cibiimqne solidum man- liimine luo, Hierusalem, de quo jam dixi, illumi-
dncare non polertinl, lac simplicis doctrinae de D nati el facti ipsi lux mundi, ibuiil iu miuidiim uni-
laiere stio fugant. Ttuic viaebis et ttfflues, el nti- versutn, ct verbo proeilicationis pariterque opcribtis
rabitur, et dilalabilur cor tuum, quando conversa charitalis, filios luos qui ad te venianl de longe, ex
511 fueril ad le muttittido maris, forliludo genlium omni gente et nalione generabunt. Sed voluil quia
tenerit libi. Tunc, inquil, videbis et gandebis et iii sic oportebat, rem in lempore suo cognoscendam,
modum iluvioruni aquis subiiis inundaberis, el mi- et discretius abseondere, el abscondendo convenienti
rabhttr et slupebit, imo dilalabitur cor tuum dilata- et digno quantum poluil myslerio, etim percuncta-
fionc charitatis, omnes suscipieniis, nullas angustias lione declamaloria significare. Dicit ergo sic : Qui
tol filios parturiendo sustinentis. Inundalio comelo- sunt isti qui ul nubes volaht, el qttasi columbw ad
rum operiel te dromedarii Mndiaitet Epha, elc. Ma- feneslras suas? Ad hsec ille qui misit eos, ita respon-
dian et Epha regiones suni trans Afabiani, ferliles det: Me enim insnlw exspecldnl, et nuves maris in
cnmelornm, omnisque provincia appellatur Saba. principio, ut addttcam filios luos de longe. Argenlum
Cedar autem regio Sarracenortim cst, qui in Scriptu- eorum, et atirum eoruin cttm eis nomini Domini Dei
ris vocanlur Ismahelilae, el Nabaioth unus est lilio- ttti, el sancto Israel, qtwniam glorificavil te. Ac si tli-
rum Ismahel, ex qtiorum nominibus solitudo appei- cal; Aposloli mei sunl, quibus cgo dixi: Non vos
 1347 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1348
me elegislis, sed ego elegi vos, et posui vos, ut eatis, A apeiiionein, ut prxdicarem anmm placabilem Do-
et fructum afferatis, et (ructtis ves'.er maneal (Joan. w.ini, el diem ultionis Deo nosiro. Quomorio in prae-
xv). Ipsi t'o/«nl el nubes, nullo quieli olio, sed iin- cedenii 512 pariocha similibus proeroissis promis-
pellenle Spiritti sancto cunclis genlibus, pluviam sionibus, ipse veritalem promissionum comprobans,
salutaris docirinsepOriantes. Ipsi sunt quasi coluiiiboe propier lioc, ail, sciet poptdus nteus nomen meum in
simplices, attamen serpentis astutiam vel pruden- die ilta, quia ego ipse qui loquebar, ecce adsum (Isa.
liam habenles (Maitli. x). Columbx- illse singuloe LU), sic et in ista post proemissa sui adventus proe-
stanl ad feneslras suas, id est exerCent quas acce- conia, velul jain prsesens repenle propria voce cla-
perint Spirilus sancti gralias divisas, seniper prseiii- nial: Spirilus Domini super me, etc. Hoc enim ipse
cando volanles ut nubes, semper conleinplando per in Evangelio procdicare jam incipiens ore giaiioso
illas fenestras Suas coalum suspicientes, meditando confirmal : Tradhus est ei liber Isaiw propheiw. El
gemenles, gemendo medilanles. Ad quid volant? Me Ut revolvil libruin, inveuil quod voluit, invenit bunc
enim, inquit, insulw exspeclanl; me, inquam, Eccle- loctira, invenil hoc scriptuin (Luc. XLV).Cmpit au.em
siae fulurae, quoe raundo vclul mari profundo conti- dicere ad illos :Quia hodie iinpLetaesl hwc Scriptitra
nentur, exspeclanl, suara anhclantes inopiam, nec in auribus veslris (ibid.). Igitur, iiiquil, Spiritus Do-
ego fallor quin nubium istarum gralanler suscepturoe " mini super me, eo quod unxeril Dominus me. Ac si
sint pluviam. Insulw, inquam el naves maris, exspe- dicat: Propler id quori unxit Dominus me, dixi egn,
ctant in principio, videlicei ut sint in caput, el non dixi, inqiiam, et nunc riico : Qnia Spiritus Domiiti
in caudam (Deul. xxvm), jttxta illuri in psalnio : supcr me. Ubi atilem vel quando unxil Doniinns inc?
Veiiknt legali ex AZgypto, prwveniet Allhiopia manus Quando concipiebar, inio ul canciperer in malris
ejus Deo (Psal. LXVII).Quomodo naves de longe ap- utero Dominus unxil me. Non enim miilier virili
pulsoe, in porlu consislunl paratoe.hic qui descendant semine, sed virgo de Spirilus saiicliunctione conce-
in ipsis, et faciant operationeni in aquis multis, sic pit nie. lllic Dominus in regem unxil ine, in regeni,
parati erunt audilores nimtiis meis, suscepturi illos inquam, et in sacerdoiem quoqtie illic Domimis unxit
et operibus suis adjuturi, ut in profundendis genti- me. Itcm, in Jordane flumiue eodem spiritu desi-
busEcclesiasconslruaiU,prsedicandoillaiii,qua3super gnavit me.qiio, ul jam dixi, uuxil Dominus me.
te orla est gloriam Doiniiii. lloc niodo adducam filios Igilur Spirittts Dontini super me, spirilus sapkntiw
tuos de longe. Argenlum eorum et aurum cuin eorum et inlellectus, spiritus consilii el fortitudinis, spirilus
eis nomini Domini Dei lui, et sanclo Israet, id est ad scieniiw et pielatis, ei spiritus timoris Domini (Isa.
honorem nominis Domini el sancli Israel, quia glori- f, xt). Non enim parliculariter spiritus Doinini super
Jtcavil le. Videlicct, tit supra diclum est, oriendo su- me. sed totus Spiritus Domini super riie cum omni-
per le, et ostendendo gloriam suam videndam in lc. bus donis suis, sicut lola et inlegra venit columba
'
Quod auruin eorttm, nisi fides eorum ? Quod argen- super me cnm omnibns membris suis. Ad quid ita
ittm eorum, nisi facundilas sermonis eorum? Ista ve- spirittts Domini super me? Ad annuntiandum mansue-
tiieiii CH»Ieis, ul scilicel aurea fide speciosi, et lis misii me, ttl mederer conlrilis corde. Bene ergo
argenleo sermone nitidi el clari, destruere valeant lanquam columba venit super me (Malth. m), quse
cunclum errorem, nniveisam haereticani pravitatem utique avis mansueta esl, et pro cantu gemitura
ad bonorein uominis Douiini. El wdificabunt filii solct edere. Mansuctum quippe ad annuntianduin
peregrinorum muros luos, el reges eorum minislrabunl mtinsiielis mhit me, ut mederer gemiluosis, el conlri-
tibi. Peregrini quippe, id est populi nalionum, qui tis corde misil me. Nec enim propler sanos et super-
prius eraiil hospiles leslamenlorum promissionis bos, sed propler raale habenles et contrilos corde
spein iion babenies, ipsi exstruent le in lantum ut medicum misit me; non propler justos, sed propler
reges quoque eofum miiiislrenl libi, sive carnaliier j)eccatores, virum dolorum elscienlem infirmilatem,
sedificaniio Ecclesias, expensis publicis, et adversus virum mitem et corde humilem fecil me. Ut prwdi-
perseculiones genlium atqne insidias boerelicorum D cctrem caplkis indulgentiam, ei clttusis aperlionenti
legum seila propoiienrio, sive spiritualiter reges spi- et uttnunliarem annum placabilem Domini, et diem
riluales animoe imperio, carnem subjugando, quod uliionis Deo nostro. Quibus captivis, vel qua caplivi-
veraciler est minisirare libi, et sedilicare muros UUecaplivis indulgentiam, quibus ubi clausis prwdi-
tuos. carein apertwnem'! Captivis, inquit, peccali indul-
CAPUT XXIV. gentiam, clausis inferni apertionem. Nara ex quo per
Quod qui promiliebatur prwsenlia vocesque smt at- itnum honiinem peccatum in hunc mundum introivit,
centis: < Spiritus Dotrimi super me,» elc, quw sit
illa unctio, quw acceplabilis anni prwdkalio, qtti elperpeccalummors(Rom.x),omneshomines captivi
lugentes, quce consolalio, el quw desertorum el ci- peccali, omnes homines clausi sunt roorlis. Sed non
vitalitm dissipalarum reslauratio. omnescaptivi indulgentiam,non omnes clausi amant
(CAP.LXl.) His hujusmodi promissionibus proe- aperlionem ? Qiiidigitur?J7(annanltem,inquit,onHum
missis adest ipse qui promitlebalur, et dicit: Spi- placubilemDomini, et diem ultionis Deonostro. Primo
rhus Domini super me, eo quod unxerit me. Ad an- annum placabiiem Domini, deinde diem ullionis. An-
nundandum mansuelis misil me, ut mederer contrhis nus quippe placabilis Domini isteestprimtis adveulus
corde, el prwdicarem caplivis indulgenliam, el clausis meus, quem annunliabo vobis, dicendo: Spiritus
m) DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN ISAI. LIB. II. 15:;0
Domini super me, propter quod unxit me semel in t\ rum magnoe civitatis : Dei sttmus adjutores, Dei
ulero virginis, et iterum in aquis Jordanis. Porro agricullura eslis, Dei mdificaiio estis. Secundum gra-
dies ullionis, secundus adventus meus eril, dies, tiam, quw data est mihi ut sapiens archilectus funda-
inquam, ultionis Deo nosiro super eos qui non quse- mentutn posui; fundameiitum aulem aliud nemo potest
riint indulgeniiuin et apcrtionem, sed ainantes servi- ponere; prwter id quod posilttm est, quod est Chrislus
lutem peccali, currunl ad claustra morlis, surriis Jesus (I Cor. iu).
atiribus contemnentes vocem post lergum monentis CAPUT XXV.
et dicentis : Pmnileniiam agiie, appropinquabit enim De aposlolis el apostolicis viris, prwdicatoribus verbi
regnttm Dei (Matlh. IV). Ul consolarer omnes lugentes, Dei, et qualiler eoriim quibus sua spirilitalia semi-
et ponerem foiihudinem, lugenies Sion, et darem eis nant, carnalia tutnc nietere, et in fttturo duplkiu,
id esl animw pariter el corporis bona sperare de-
coronam pro cinere, oletim gaudii pro luctu, pallitim beant.
laudis pro spirilu mwroris. Non, inquit, idcirco spt- El slabuni alkni, et pascent pecora veslra, el filii
riius Domini misit me, ut risoribus Tiujus miindi peregrinorum agrkolm, el vinhores vestri eruiit. Vos
alluderem, sed ut consolnrer omnes lugenles Sion, autem sacerdotes Domini, vocabimini minislri Dei
id esl eis qui lugent quod ablaclali proplerpeccatnm, noslri, dicelur vobis : Fortilticlinem gentium come-
el abjecli a supema malre Siou, dicumqiic cuni " delis et in glorin eorum sttperbietis. 0 foiies ju-
Psalmista : Super flumina Babylonis illic sedimus et stitiw, o plantalio Domini, sano.li aposloli atque
flevimus,dum recordaremur lui, Sion (Psal. cxxxvi), aposlolici viri alieni, qui non erant dc gente ve-
elc. Ideirco, inqtiam, misitme, ul hiijusceinorii In- stra, alicni, inquam, filii peregrinorum, id est
genles consolarer, ul islis lugenlibus ponerem forli- genliles, qui non eranl ut vos rie carne Abrahoe,
lutiinemet daiem eis Iria hoec : coronain pro cinere, 513 tlobunt devoia fide, ad veslruin scrvitiuin, ttt
olettmpro ttictu, pallium lattdis pro spiritu mmroris. pascctnipecora veslra, vestrascornporlant vindemias,
Coronnm, videlicet glorioe, pro cinere pceiiitenliie., ut qtiibus vestra seminaslis spiritualia, digne illorum
O/ciimnaudii, consolaiioneni Spiriius sancli, ;tro/ac(« metatis carnalia (/ Cor. ix). Vos aulem lanquam
proesentis orbilaiis el exsilii, pnllium lauclis, id est sacerdotes, imo vere sacerdoles Domini, vcrbo Dci
gloriam resurrectionis pro spiriiu mmroris, pro sa- vacabilis olio sanclo feriali, ul sitis idquod cslis,
ciificio spiritus contribulali, quori vult Deus, quitl iiiinislri Domini, spirilualia iniiiislranles, ul carna-
noii despitit: El vocabunlur in ea forres juslitiw. lia jurc minislrentur vobis. Hoe ingeniiilalis nomine'
plantntio Doinini ad glorificnndum. El mdificabunt vocabimini, boc nobililatis nomen diceinr vobis. For-
deserla a swcttto, et riiinas antiquas erigent, et insiau- _ litudinem gentium coinede.is, el in gloria eortim sttper-
rabunl civitales desertas et dissipalas in generalionem bieiis. Quid isto verius ? Viricbunl venluii, ad vesiro-
el generalionem. Et slabunl alieni et pascent pecora rum cinerum memoriam foriiludincm, id esl, labo-
vestra, et filii peregrinorum, agricotw el vinhores res gentium comporlari, vestroque noniini glorio-
veslri erunl. Fortes justiliw vncabunlur in Sion, forles, sorum diadematum regum, in pulvere stibslerni. Ita
inquam, jusiitiw, id est qui non solum facere jusli- superbietis, videlicet superbia sancia et nobili, dum
tiam, sed et perseciitionem pali propter jusliiiam pa- superbo altiores sooculo, superborum omniuin colla
rali sint (Malth. v), saneliim habeiUcs fortitudinis vera gloria supervadelis. Hoc idcirco, qttia nnnc
Epiritum. Vocabuntur, inquit, et quidem omnium mihi dicenli, Spirilus Domini super me, eo qttod unxe-
justitiam diligeuliuin, nomina, in superna Sion, riime Dotninus, vos annunlialionem meam mansueti
scripta sunt, sed qui pro eadem justilia persecutio- anriislis, et credidisiis, relictisque omnibus, seculi
nem quoque forliler sustiiient, illic inulto maxine eslis me, pauperes censu, pauperes spiriln, iinde et
nominati et inclyli erunt, ex opposito forlium inju- otlil vos iiiundus, et inde veslras qnoque aniinas pro
slilioe, de qualibus Psalmisla dicit : Tabernacula me posiluri cstis. Veriim non eo tendilis, non illimi
eorttm in progenie et progenie, vocaverttnt noinina sua finem exspeclatis, ut sictit dixi: Fotiiltidiiiem ge.n-
in terris suis (Pscil. XLVIII).Vocubuniurin ea isli for- D tium comedalis, el in gloria eorttm superbialis. Sed
lesjusthiw, plnnlnlio Domini, acl glorificandum, vide- quid ? Pro confusione vestra duplici el mbore, tauda-
licet ex oplato plantalionis adullerinae, de qua recle bunt parlem suain. Iloc est quod speralis, hoc esl pro
dicilur : Oinnis planiaiio quam non plantaverii Pater quo laboratis, duplici confttsione, duplici rubore pau-
meus cmlestis, eradkabhttr (Maiih. xv). Nam isla perlatis ct morlis affecli, ut videlicct laurienl par-
planlalio Domini aposloli sunt el apostolici viri, tem suam, ut talem habeant, qnalem nierito laudeut
plantali ad glorificandttm Deum, ut ipsi quoque glo- parlem suam, id est ut habcant vitam seternam,
riam habeant apud Deum. Illa \ero plantalio, pro- quoe non est alia quam cognoscerc Deum, et quem
pler quam illud diclum est. Scribae et Pharisoei ille misit Jesum Christum (Joan. xvn). llaec enim
erant, qui contumelise spinas et blaspbemioe tribu- pars jusli cst, iinrie et loetabunrius,pars mea, inqiiit,
los protulerunt. lsli mdificabtint deserla a smculo, et Doininus (Psal. LXXH).Haec vestra eril beatiludo,
ruinas antiquas erigenl, et inslaurabitnt civhates de- quod unde vos duplici rubore coiifundimini, scilicet
serlas et dissipalas, illa videlicet oedificatione vel et in pauperlate viventes, et in anguslia morien-
inslauratione dequa unus illorum dicit, unus fortiuin tes, inde sil ul Deuni in parlem suam babeant
jusiiliae, unus plantatorum Domini, unus oedificato- gentes, lalcm suam partein laudaiites, lalem acqui-
1331 RUPERTT ABBATIS'TUITIENSIS 1352
siibncm negotialione auri el argenti meliorem judi- A I quia isli seinen, cui benedixit Donintis. Revcra soli
canles. Propter hoc in terra sita duplicia possidebunl qui viderini, cogitosceiti eos, nam qui oculos suos
el twliiia sempiterna erit eis. Quia ego Dominus dili- compresseriiU, ne videani, non cognoscenleos. Nam
gcns judkium et odio habens rapinam in Iwlocauslutif videre eos benevolenlioe est, ailentioris alque do-
Et dabo o;:us eortuh in verilale, el fwdus perpeluum cilis animoc est. Itaque 7111viderini cognoscenl cos,
feriain eis. Et scietur in genlibus semen eorum, et ex operibus, quia isti sunl senten, cui benedixn Domi-
gertnen eorutn inmedio populorUm. Omnes enim qui nus ; el bealificabtinl cos, diccnles, qtiibus miro
viderinl eos cognoscenl illos, quia isli sunt semen, cui alque inusitalo modo, sancluui benediclionis spiriluni
benedixil Dominus. Ad nos, quos horum sacerdolum dedil Dominiis.
ct minislrofum suorum imilatores esse vult, aposlro- CAPUT XXVI.
jiham fecit, ul sciamus quid receperint, quid el no-
bis, si illos iinitemur, sperandum sit. Propter hoc, Quomodo Ecclesia Pei delectelur sttper islo cum dicit:
t Gnudens gaudebo in Domino, 1 elc, et qnid sit
inqnit, quia reliquerunt omnia, et seculi sunt me yestiinenlum suluiis el Iwtiliw, qtto illam Christus
(Malth. xix), isli fortes justiiim sedificatores, sive induh et circumdedh, el de uititate corporis Clirisli
sacerdoles, el minislri mei. Propler hoc, inquam, et Ecclesiw.
iri lerra sua duplkia possidebunl; nam quia"pauca B ' Gattdens gaudebo in Domino, el exsultabit aritina
eademque transiloria reliquerunt bona corporis, mea in Deo meo, qnia induh me vesiimenlo salutis, et
riiulla eademque seterna possidebunt bona animoe, indiimento iwtitiw circumdedh me. Quasi s^onsum
et corporis, et utrobique twlitia sempherna eril eis. decoralum corona, el qttasi sponsam ornatam moiti-
Qitia ego Dominus diligens judicium, et odio habens libus suis. Sicut enim lerra profeii cjermensuum, el si-
rapinain in Itolocauslum.Revera diligens in feddendo, cut Iwrtits semen suumgerniinal,skDomintts Dettsger-
et orfio habens rapinam in retincndo debilo. Non minnbit jusliliam el laudent coram universis gentibus.
diligerem judkium, si mercedem retinerera, rapinam Advenlns isle, vel prsesenlia Salvatoris, unrie piqphe-
haberem in holocaustuhi, si oblala non redderem. licus hic sermo cst, osculum ilhid esl, quod sponsa
Sed amen dico vobis, netno esl qui reliqueril donium, desiderans dieebat in Canlicis : Osculetur me osculo
aut {raires, ttut sorores, aut palrem, aut malrem, oris sui (Cnnt. 1). Ecclesia quippe sponsa fidelis nata
aui uxorein, aul filios, aui agros propter me, el pro- in palriarchis, subarrata in Moyse cl prophetis, illud
pter Evangelium, qui non accipiet cenlies, tanlunt nunc suspirabal voto cordis fesliiiantissimi, ut veniret
i'n lempore hoc, el in swculo fulttro vitam mlernam ipse dileclus, et assumendo carnem, oscularelur
(Marc. x). Igilur de juriicio cerli, de relribiiiione „ eam oscutooiis sui. Hoc facto hilariter nunc deleclala
securi, inalint omncs pii lalium exemplo coiifundi dicit : Gaudens gaudebo in Domino, etc. Hujtisee
confusione vel rubore duplici, quia ego Dominus dili- particqis gaudii dicebat ille amicus egregius sponsi,
gensjudicium, mihi quoqueodiosum est non retri- ille sponsi et sponsse consecrelalis, et mului conscius
biiere illis, quidquid accepero ab illis in holocausium. amoris : Qtti habet sponsam sponsus est. Amicus au -
El dabo opus eorum in veritale el fmdus perpetuuin lem sponsi, qui slal audit eum, gaudio gaudet propier
feriam eis. In verhate, inquam, dabo opus eorum, vocem sponsi. Boc ergo gaudium meum iinplelum est
rit maneat in veritale fruclus vel opus eorum. Quo (Jouii. 111). Nec vero dubium quin illc praecursor
contra dicittir de opcre reproborurn : Ecce vos eslis naiivitatis, prsecursor quoqtie faclus passionis, ad
de nihilo, et opus vestrum ex eo quodiion esl(Isa. xi.i). iiiferos descenderit, et exspectanli 514 '"-c Ecele-
Ilem : Ecce omnes injusti, el vand opera eorum, siae, nuntium bonum attuleril. Igilur quia postmodum
venliis el inane simulacra eorum (ibid.). Et alibi : dc passione ejus propheta diclurus est. Quis esl isle,
Confidunl in niliili, el toquunlur vanhalem. Concepe- qtti venii de Edom,linclis veslibusdeBosra (Isa. LXIII).
ruul laborem, el pepererunt iniquitalem. Ova aspi- El paulo anle in persona ejusdem annuntiantis et
tlitnt ruperunt, el telas aranew lexuefunl (Isa.ux). prsedicanlis, dixit: Spirhus Domini super ine, eo quod
Non sic isli sacerdotes, et ministri mei, sed opusi Q unxeril Dominus me, recte el opporiune voces istoe
eorum in verilate, optis, inquam, eorttin dabo in1 sic accipiuntur, lanquam apud inferosjam in occnr-
spiritu veriialis, et fmdus perpetuum feriam eis, ut siira cjus exsullantis Ecclesise : Gaudens gaudebo 'ni
sinl filii non servi, amici facti ex inimicisper mor- Domino, et exsullabil anima mea in Deo meo. Quae
tcra meam reconciliali. Et scietur in gentibus se- mibi gaudii causa , quae exsullationis ralio ? Quia
ihen eorum, el germen eorum in medio populorum. induil me vcslimenlo salulis, el indumenlo twiiliw
Senten eorum, id esl verburii praedicalionis eorum,, circumdedh nte. Nudata fueram in Adam,. foliis ficns
scilicel in genlibus, cum enim hi quibus oportuerat L ptidenda conlexeram, lunicis pelliciis, misere operia,
prius loqui, rcpulerinl illud ipsi ad gentcs con-- de paradiso ejecta fueram. Hic autem Dominus,
verlentur (Acl: xm). Sed et germen eorum scieturr et Deus meus pro foliis sicut veslimento salutis, et
ih medio populorum, quia cum mortibus affecti,, pro prurilu libidinis, prima .baplismalis el remis-
et in sepulcris fuerinl conditi, rursus germina- sionis peccalorum slola induit nie, et pro peHicia
bunl quia de mortuis eorum corporibus, viva cre- morlalitatis tunica. resurrectionis et immorlalitalis
brescent opera virlulum ad roborandam fidem vi- stola secunda circumdedit.me. Qttasi svonsum deco-
ventium. Omnes qui viderint eos. cognoscent iilos,, ratum corona, et quasi sponsam ornatam monilibus
1S5S DB TRINITATE Ef OPERiBtiS EJUS LIBRI XLlf. — IN ISAI. LlB. II. I3S4
tttis. QttosisponsHm,inquam, etquasi sponsam. Unum JK nns servi, imo inimici et filii irse diccbantur ob cnl-
quippe sumus corpus. caput et membra, sponsus el pam primae praevaricationis Adae pairis sui, Quod.
sponsa, Cbrisius et Ecclesia (/ Cor. xn ; Rom. xn). inquam, os Domini nominavit. Sirie dubio nomen
Jam jam in Chrislo sponso, et capile meo modicum aeterniim est, quodcunqjie os Domini nominavit. Ergo
passo,- in seternum fulgebit victorioe corona, in me quod os Domini notninavh, idem esl ae si diceret,
sponsa virtuliimelgraliarum, fulgida figentur mo- quod libi nomen in octernum perraanebit. El eris
nilia. Skut entm lerra proferl germen suum, et sicut coronn gtoriw in manu Domini, et diadema regni in
hotlut semen tuUm germinat, sic Dominus Deus manu Dei tui. Aposloltis dicil : Nam gloria veslra
germinabitjustiliam, et lattdem coram universis gen- sumus, sictit el vos nostra ih die Domini (II Cor. i).
libus. Inde ille sponsus, et ego sponsa, quia ille - Si tirgo quilibet nostriim eorum gloria snnilis, quia
Doininns Deus, et cgo lerra, vel horlus ejus, quia nos praedicando vel inslruerido acquisierunt, quanto
ille agricola, el ego agricultura ejus (/ Cor. m). verius cjus gloria sumus, qui et nos et praedicaio-
Untis idemque, quia Crealor Dominus est et Deus, res noslros acquisivit per sanguinem suum ? Ilaqtic
el quia homo faclus, agricola est ineus (Joan. xv). corona gloriw in manu Domini erfs, et diadema regni
Qtioniodo agricola plantanle atque riganle, et Deo in manu Dei lui, id esl ei qui te redemit, sic pro
iiicrementiini dahle (/Cor. m), terra prcferl ger-I B gloria erit charitas redemptionis, quomodo corona
rrien suum, el horlus semen suum gefminal, sic illo -vel diadema pro.gloria esl capiti regis emeriti. Quod
uno et quia homo est, evangelizando plamanle atque iiitimans idem Apostolus dicit: Decebat enim eum
rigante, etquia Deus est per Spiritum suum incre- propter quem omnia, et per quem omnia, qui tnultos
nienltim ilanle, proferam ego, et germinabo jnsti- filios in gtorio.m adduxeral, auclorem saltilis. eorum
iiam lidei, et laudem Dei, non coram una lanliim . per passionem consummari (Bebr. n). Non vocaberis
genle Judaca, sed coram universis genlibus,\il videanl ullra derelkta, el terra tua non vocabiluf amplius
operameabona, legendo dicla vel acla patriarcha- desolata. Hoec luoe'velustatis erant nomina, et a
rum, vel propheiarum, audiendo vocem et videBrio jjalre luo Adam libi haeredilaria, derelkta, desolata.
lucem apostolorum, et videndo atque crerienrio Non sic vocaberis ultra, nec memor.ero Iiorum
glorificent Patrem, qui in ccelis esl (Matih. x). nominum tuorum per labia mea, Sed vocaberis vo-
CAPUT XXVII. lunlas mea in ea, et lerfa lua inhabhala.. Antequam
deleatur parentum ttioruin inobedienlia,.non poles
Quomododicla sponsm fidetia confirmet Detts Patert
dicendo: t Propier Sion non tacebo. » vocari voluntat mea in ea, sed per obedientiam
(CAP.LXII.) Propter Sion non lacebo, et propter Palris tui hominis Jesu Cbrisli fiel ut recle voceris
Eierusalemnonquiescam, donecegrediatur ut splendor voluntas mea in ea, et ierra tua inhabitata. Hoc re-
juslut ejus, et Salvalor ejus ut lampas accendalur. petens ilerum dico. Quia complacuil Dominointe,
El videbunl genles justum tuum, el cuncti reget in- etlerralua inhabitabilur. Quoroodo terra tua inha-
ctytumtuum. Quod dixeratsponsa, sic Dominus Deus bitabhur? Habitatione sancta, babitalione angelica.
germinabit juttitiam, el laudem coram ttnivcrsii llabhabil enim juvenis cum virgine, el hab.habunlin
genlibus, confirmat Pater sponsi Dens, dicendo, te ftlii ttti. Illi enim, qui digni habebunlur socculo
hon tacebo el non quiescam ptopter Sion, et pro- illo, et resurrectione ex morluis, neque nubenl, ne-
pler Hierusalem, elc. Propler Sion, inquit, et pro- que ducentuxores, neque enim ultra mori poteruni,
pter Ilierusalem, cui juravi in Abraham, cni jiwavi seqnales enim angelis sunt, et lilii sunt Dei, cuin
in David,'germinare jttstitiam etlaudem coramuni- sint filii resurrectionis (Mallh. xxn). Et gaudebit
versis genlibus. In Abraham, quando permemetipsja» sponsus super sponsam, elgaudebit super te.Deuttuus,
juravi, dicens : Benedkam tibi, et semenluttm multi- i I est, ad similitudinem gaudii qtiogaudel sponsns
plicabo, et benedkentur in semine luo omnes genles super sponsum, ita gaudebit super te Deus luus, quia
. terrm, quia obedisti voci mew (Gen. xxn). In David, plena tibi voluplate subslantialiier infundelur, jnxta
quemadmodum ille dicit : Juravil Dominus David j) \ illtid : Inebriabuntut ab ubertate domus lum, et tor-
veritalem, el non frustrabhur eant. De fruclu vcntris rente voluptalis luwpotabit eos (Psal. xxxv). Inlerim,
tui ponam supersedem tttam, quoniam elegil Dominus donec earumdem veniat lempus nupiiarum, custo-
Sion (Psal. cxxxi). Igilur quoniam debilor sum, et dieris conlra diabolum adulterum, neque dormiam
gratuito juramento teneor, propter Sion non tacebo, sicut dormivi, donec surgerem ad auram post meri-
sed loquar, ei propter Hierutalem non quiescam, sed diem (Gen. m), post perpelralum corruptoris adul-
opcrabor, donec angusliis Judaese per lorcularia terinm serpentis. Hoc est quod seq.uilur : Sttper
passionis egrediatur Uttplendor justus ejus, et Sal- muros tuos, Bierusaletn, conslhui custodes tota die et
catorejut velut lampat ad illuminandura genlesaecen- lota nocte perpeluo non tacebunt. Qui reminiscimini
datur, ut videanl genles juslum luum, o Sion,' el Domini ne laceatis, et nedelissilentium ei, donec sltf-
euneii reges inclytum luum, o Hierusalem. Et voca- biliateldonecponat Hierusalemlaudeminterra.Qui-.
biturlibi nomen novum; quodos Domini nominavit. nam sunt custodes super muros Hierusalem, qui tota
Nonne, iriquam, novum, id est, homen Chrislianum dieet tota nocte non lacent, nisi.apostoli el aposioliri
voeabiiurtibi,nomen novttm, id esl nomen amicorum, 515 v'r'» fectqres atque sacerdoles? quj interirn
iioraen filiorum Dei vocabitur filiis ttiis, qui hacic- du.madiilieria spirilualia cavenda sunt, in rcgimina
PjtTBOL. CLXVII, 43
 1558 RUPERTl ABBATIS TEITIENSTS 1556
-sancloeEcclesiar posili simt, ut neque in prosperis,, A provisa sunl arma Romanorum, ul non rcmancret
,n«que in adversis taceanl laudare nomen Domini,, civitas, nec starel lemplum Judseorum, qtfo nimi-
prsedicare pulchriludinem, nobilitatem , diviliass rum slanle, quasi ad magnos lapides nimium offen-
atque forlitudinem sponsi legilimi, modicum exspec--' deret simplicitas Chrislianorum. Et elevate, inquii,
landi, cito venturi. Unde quia nonsolumsermone prx- signum ad populos, ecce Dominus audilum fecil ab
dicationis, sed et studiojuvare debent orationis, ad1 exlremis lerrw. Ne putent Judoei de se dictum, prw-
eosdem sermo dirigetur, cum dicit: 0 xos,quiremi- parale viam populo, elevale, inquil, signum in geniesr
niscimini Domini, ne laceatis, el%ne'delissilentiumei,, el ad populos nalionum, ul nequaquam unius lerroe
ne vacet illi dormire, quemadmodum olira dormivitl Judoeaead salutem provocenlur anguslise, sed audi-
(andiu, donec perficerelur cum naturabumana adul- lum fiat in exlremis terrse, ut passionem Crealoris-
leriuro serpenlis diaboli, quod Scriptura innuens, tolus mundus exaudial. Pene ineffabile est quid
dicil: Et cum audissent vocem Domini Dei ambu- admiralionis, quid habei exspectationis quod dici-
lanlit in paradiso ad auram posl nteridiem (Gen. lur : Ecce Dominus audilum fecit ab exlremis terrw.
»ii), etc. Primi bomines illum tolo meridie dormire Moriunlibus eldesperaiisinmediolerrse, dieile,diciie
passi sunt, quippe quem nulla laude, nulla prece quia Dominus audilum fecit ab extremis lerrm, ab
inqnielaverunt. Vos autem ne detis illi sileniium, B hominibus humilibus, qui pro eo quod contempti-
tlonec stabilial, el donecponat Hierusalem laudem in biles videbanlur, quodammodo erant exlrema terrse.
lerra, id esl donec Ecclesiara suam ad illum slatum Dkite filiw Sion : Ecce Salvator luus venit, ecce
laudabilem perducat ubi j'am neque fur, neque merces ejus cum eo, el opns illius coram eo. Dicite,
adulterappropinquare valeat. inquit, et lestificamini filim Sion, id esl Ecclesise
CAPUT XXVIII. patriarcharum et propbetarum, cni credenli pote-
slas datur filiam Dei fieri. Quid dicetis ei? Ecce isie
Quod aii: < Juravit Dominus in dexlera sua, » quod non
iuramenli hujus sensum ipse ciical in Evangelio alitis, sed isle qui, jnxta alium propbetam, pau-
Dominus : t Amen dko vobis, quia euferelur a per est, et ascendens super asinttm, et super pulltim
vobis regnum Dei. i asiriw (Zaclt. n), Salvator tuus est, ecce venh ut
Juravit Dominus in dextera stta, et in braehio for- redimat te, ut salvet le. Ercc merces ejus cum
titudinis suw : Si dedero Iftlkum luttm utlra eibum qua redimat te, et opus itlius coram eo, quo salvct
inimkis tuis, el si biberinl filii alieni vinum tttum in le. Non enim exlra, sed intra semetipsum habet
quo laboratii. Quia, qui congregant illud comedent,et redemplionis luse prelium, non aliud quam sangui-
laudabunl Dominum, el qui comportdnl iltud, bibent nem suum. Item opus illius quo teredemptam vivi-
in atriis sanctis meis. Post mulua sponsi et sprinsseG ficet, non longe, sed coram eo est, slaiim quippe n'
colloquia jam ad passionem, qua sponsa rcdiinilur te redemerit pretio sui sanguinis, sanclum tibi Spi-
serino propbelicus .aspirat, dieendo : Juravil Domi- rilum dabil, Spirilum viloe et salutis, quem acci-
nus. Quando cnim juravil hacc Dominus in dextera pienl quotquot Salvalorem islum receperint, quol-
sua, el in brachio fotiitudinis suw, nisi quando dixit quot in eum crediderinl. Et vocabuni eos : populus
ipseFilius Dei, dextera nimirum, et brachius-n for- sanclus, redempli a Domino.Tu aulem vocaberisqwe-
tiludinis Domini : Amen, dico vobis, quia atiferetur sila civilas, el non derelicta. Eorum qui crediderint
a vobis regnum Dei, el dabilw genli facknli fruclus vocabulum eril poptilus sanclus, redemplia Domino,
ejus (Matlh. xxm). Denique mali et perdendi agri- el hoc nomine apostoli el apostolici viri vocabunt eos,
colae illi, quibus hoc juravit, inimici erant, et filii (u aulem, o maler civilatum fidciis Sion, quae hacle-
alieni, comedentes tritkum, et bibenles vinum, in nus apud inferos exsulabas derelicla, el non requi-
quo sancla palfiarcharum et prophelarum Ecclesia sita, amodo vocaberisquwsila, el non derelkta.
laboravit, et non reddenies fructum vindemiae in CAPUT XXIX.
tompore messis. Juravit, inquaro, Dominut, quiasic Qiiod"passfonem ejus admiralione dignam mstimari
jani non ultra erit. Sed quid T Qui congreganl illud T 0 velit propheta, dkendo : t Quis est iste qui venh de
coinedent, et laudabunt Dominum, id est ablaiuri) ab Edom? »
illis regnuiri Dei possidebrint gentes facientes fni- (CAP.LXIII.) QUISiste est qui venil de Edom tin-
ctus ejus (ibid.), ul prius congregenl Domirio, et s'c clis veslibus de Bosra? Iste formosus in stola sua,
comedant, prius comportent el sic bibant in airiis gradiens in mulliludine fortiludinis suw. Vicloriosae
~€jii$l-iri<reg.noejus. Transhe, iransile per portus, prw- passionis proe.coniadeinceps non repetilurus, ntinc
parate viam populo, planum facile iler, el eligile ttt- excellentius sub admiratione enuntiat, adjunclo vi-
pides. Citstodes muroftim Hiernsalem, id esi apo- delicet gaudio pro triumpbali resurrecliqniset ascen-
stoii, jiibentiir (ransirc per portas, ad verilatem sionis ejus gloria. Quis, inquit, isle etl quivenh de
Evangelii incedere seciinduii) Scripturas, sicque Edom? Quis isle est qui venit linciit vettibus de
-parare, viam populo Cliristiano, ptanum faciendo Bosra. Quisest ille formosus in slola suq gradiens in
iter, et eligendo lapides; ul-non sinl offendicula sive multiludine fortitudinis sua;?Edom levrenut, atque
scaiiriala, quibus offendatur vel-concidat fides Chri- cruehtus. Bosra, qiiod est noroen civitatis in Moab,
stiaria. Ef liocilli qtiidem fecerunt quantiun potue- inlerpretalur firmn alque munita. Porro ierremts
runt, sed quia minus plana fuissei via, divinilus atque cruentus populus Judaicus erat, flrma atque
 1337 DE f RINTTATE ET OPERIBUS EJTJS LIBRI XLII. - IN ISAI. LIB. 11. 1538
niunila Hierusalem fuerat, fortissiriiis murjs anle: A , calcavi solus, subauriitur in salulein sujiradictse
circumdata, sive infernus, in quo clausse mortuo- filiae Sion.in salutem omnium credentium. Quirl de
rum animse fortissimis custodiis tenebanlur. Inde illis qui non credunt? Calcavi eos, inquil, in fwrore
veniliste vere formosus, el j"uxtapsalmum quadra- meo, et couculcavi eosin ira mea. Duplici corilritione
gesimum quartum : Speciosus forma prw filiHhomi- conlrivi eos, prsc-sentifurore meo, et futura ira mea
mtm, formosutj inquam, in slola sua, sive linclis condemnavi eos. Praesenti videiicet furorc, ut Ro-
vesiibus, id esl candidus et rubicundus, candidus manis lollentibus siium et locum et gentem per-
mundissima carnis virginilate, el rubicundus sacro- dant (Joan. xi). Fntura ira, ut usqUe ad inferni
sancta passione, et la.is gradiens usque ad sum- novissima descendanl. Et aspersus esi sanguis eorttnt
mum cceli, in raultiludine fortitudinis suse. Interro- super veslimenta mea, et omnia indumenta mea in-
gap.tigiiur occurrentes angeli, et dicunl : Qais esl qninavi. Denique sanguis meus, iiaereditarius sTtguis
isle, qtiis esl itle, rei novitate perlerriti. Myslerium eorum effectus est, quia dixerunt : Sangttis ejttt
enim passionis et resurreclionis Cbristi, cunctis super nos el super filios nostros (Matth. xxvn). Illic
relro generalioriibus fuerat ignoratunn Respondet sanguis eorum asperstis est stiper vestimenta nka, et
ille 516 iriterrogantibus : Ego qui loquor justiliam, omnia indumenta mea inquinavi, quidquid enim ad
tl propugnalor tum ad tatvandum. Ego, inquil, surn B ' cultum Vel religionem mihi facefe corisueverant,
qui peccalum non feci, nec invenlus est dolus in ore hoiocausla eorum, neomenias et sabbata eoiutn, et
ineo (/ Petr. u), sive qui malis mala, et bouis omnes alias festivitaies eorum, extunc odivi, et
retribuam bona. Ego sum qui propugnare veni ad- omnia sanguine polluta judicans, qculos meos averti
versus adversarias poteslales, et vinctos de carcere (Isa. i). Dies eritm ullionis in corde fneo, dnrius fetri-
liberare, ut et adyersarii pcenas, et captivi senliant butionis mewvehit. Qttis dies ultionis, quis dies vel
libertatem. Rursus angeli sciscitanlur, et dicunt: «nniis relribuiionis ? llle nimiriini quem jam prsevi-
Quarc ergo rubrum est indumenlttm luum, et vesli- dens propler reaium viluli, quem feceranij dixit ad
menla tua skut calcanlium in lorculari? Si, inquiunt, Moysen : Ego autem in die titlionis visilabo et hoc
tu es qui loqueris justiliam, et nullum admisisii peccalum eorum (Exod. xxxn). Ille dies vel annux
peccalum, nonne indumentum tuum, indumentum, tetribuiionis mew in corde meo er&t, et nunc venit,
inquam, corporis tui sicut de ulero virginali sum- et quoecunque deinceps fecerunt patres eorum, imo
ptum est candidum, ila permanere debuil? Quare et omnis sanguis qui effusus esl super terram a san-
ergo nunc sanguine est rubrum? Quare veslimenta guine Abel justi, ecce super generationem istnm
tua suijt sicul calcantium in lorculari? Nam amboe f_ venil (Maiih. xxm). Quid landem pro me egi? Cir-
manus tuse, ambo pedes lui sic sunt, quasi clavis cumspexi, et non eral auxilialor, quwsivi, et non fttit
ronfixi fuerint, et unum latus luum sic est, quasi qtii adjuvaret. Et salvavit mihi brachium mettm, et
lancea vulneratum est. Hoec omnia signa sunl mor- indignatio mea ipsa attxiliala esl mihi. Parum diclum
tis, quasi tu quoque lorcular mortis calcaveris, imo eral, non erat auxiliator, et non fuit qui adjuvarel.
in torculari morlis calcatus sis. Nam in torculari Nolum quippe ex Evangelio est, quia non soluni non
quidem, unde lmc similitudo sumpta est, aliud quod erat auxiliator, et non solum non fuit qtti adjuvaretf
calcalur, aliud ipse est qui calcal. In passione ati- cum ipse altus, id est in crucem elevalus circum-
tem morlis, unde hic sermo est, ipse qtii calcal et spicerel, sed econtra omnes videntes deriserunt me,
ipseqtti calcalur, idem est. Galcavit enim ipse qui locuti sunt labiis, et moverunl caput (Psat. xxi),
semetipsum tradidit pro nobis, calcatus est lanquam dicendo : Vah, qui deslruis lemplum Dei, el in tribus
botrns qui sub pressura crucis de acino corporis, diebus fewdificas illud! Salvum fac lemelipsum
. vinum, id est spirituro suum emisit. Item lorcular (Matth. XXVII).Dicilur autem hic locutionis modus
calcavit, quia sicut in lorculari vinum expressum . tapinosis, id est humilitas rei magnse, non id agente
assumilur relictis acinis, sic in eadem passione siia senteniia quod ostenditur. Igitur circumspexi, iuquit,
bonos rediroendo assumpsit, malos judicando reli- fj rj et non eral auxilialor, quwsivi, et non fuil qui adju-
quil. Respondet ergo percunclanlibus: Torcular cal- varet, sive, juxta alium propbetam : Et tustinui qui
cavi solus, et de genlibus non esl vir mecum. Calcavi simul conlrislaretur, et non fuil, el qui consolaretur,
eot in furore tneo, el conculcavi eos in ira mea. El el non inveni (Psal. LXVIII).El salvavil mihi bra-
atpertut etl tanguis eorum super veslimenta ntea, et. • clnum meum, et indignatio mea ipsa auxiliata ett
omrita indumenta mea inquinavi. Idcirco, inquit, mihi. In quo salvavit mihi brachium meum, in quo
rubrum est vestimentum meum, et sic veslimentamea indignatio mea ipsa auxiliata est mihi? lri eo videlicet
sunt, quati calcantium in lorculari, quia revera tqr- quod, cum faclus essem homo sine adjulorio inter
cular calcavi. Calcavi autem solus, nullum quippe mortuos tiber (Psat. LXXXVII), solvi dolores inferni,
habui adjutorem; neque enim angelus, aut are.han- ne eliam ab illo me leneri possibile esset (Act. n).
gelus, thronus, dominaliones, aut ullus omnium Et quomodo leoni fortissimo rugitus suus auxiliatur
coslestium spirituum pro hominibus passus est, sed ad conlerendas besliolas minores, sicfndignatio mea
neque hominum quempiam habui adjutorem, in lan- mihi auxiliata est ad consternendos universos inferni
tum ut eliam confidentissimus Peirus timore per- principes. Unde satis eleganter in spiritu Jacob pa-
terrilus.fugeret, imo et me negaret. Ita lorctilqr triarcha dicit: Catulus leonit Juda, adprmdam, fiti
 135& RUPERTI ABBATISTUltlENSIS 1560
mi, atcendisti. ReqttUseentaccubuisli ut leo, el quasi A redemit eos. El portavit eot, et levavil ios eunciis
temna. Quis siiscilabh eum? (Gen. XLIX). Exinde diebtts sWculi. Quse cnncta sunt officia suavissimo?.
pcenas cxegi de inimicis roeis, de honiicidis ct ric.ii- el iatissimoe charitatis. Ipsi atilem ad iracundiam
soribus meis Jurioeis, ul caderenl in ore gladii, el provocaverunt et afflixcrunt Spiritum sancti ejtts-.
captivi ducerenlur in orones genles, el civitascorum Quinam ipsi? Ulique fitii negantes, gens pcccatrix,
parilerqnc lemplum delralieretur in terra. Hoc est popiilus gravi iniquitate, semen iiequam, filii scele-
qubd seqtiilur : Et conculcavipopulos in furore meo, rali (Isa. i). Cujus sitncli ejus spirhum ad iracun-
el inebrinvi eosindigntiiione mea, et delraxi in terram diain provocavefunlet afflixerunl? Sancii sanclorum,
verlicem eorum. angeli faciei ejut quem blasphemaverunt, negavc-
CAHJT XXX. runt, el inierfecerunt. Quid pro hoc? El conversits
Deplornlio ludaicw gentis ex persona prophelw cttm esl eis in inimkum , el ipse debellavit eos. Palam
coiifessione prwcedenlis mali illorum tneriii, el omni mundo.est, quia debeUavit eos, ct vicit eos,.
taude juslhiw Domini, super omnibusquw reddidit occidil in ore
'., nobis Dominus, usqtte: t Sic-fqciam propler ser- gladii, et iu omnes gentes caplivo*
, tnoiies meos,ul non itisperdant lotttm. » duxit eos, non tanquafti pater virga disciplinse fe-
Miserationum Doinini recordabor, laudem Domini riens, sed lanquam inimicus usque ad inferni no-
super omnibus quw reddidil nobis Dominus el super B J vissima persequens. Et recordalus est dierum smctili,
multhudinem bonornmdomui Israel, quw largilus es Moysi ei populi sui. Recordattis est dierum smculi^
eis, secundum indulgenliam suam , eisecundtim mttl- recordalus est Moysi, recordalus est popttlisui, iu
tjludinem misericordinrumstiarum. El dixil: Verum- eo videlicel ut adduceret super eos omnem sangni-
lamen populus meus es, filii non negantes. El factus nem justuin, qui effusus esl super omnem terram a
esi eis Salvalor. Posl ullimam Dominicse passionis diebus soeculi (Luc. xi), ul vindiclam faceret in eos,
recapilulalionem prophela sui, id est Judaici po- quod toties exacerbdivrnnt spiriium Moysi(Psal. cx)K
puli, abj'eclionem affectuosissime deplorat, sed in quod toties tiimultuando inquietaverant pacem po-
•sodero ploralu suo sapiens, viroque doloris ad- puli sui. Hac praemissa laude et recordaiione mise-
niissa ratione conlemperans lacrymosae voccs ora- ralionum Domini, tandem luelum pro gente sua
tionis yera laude Dei proevenil, no videlket pro- lacrymosum ingreditur lanlo vocis clamore el cor-
pter adversa sequenlia prioribus ingralus existere tlis rngitu ut recte dicamus quia in isto Spiritns
xidealur ej'us beneficiis. Miseratiomtm, inquit, J9o- sanctns gemilibus orat inenarrabiiibus pro Israei
tnint, siibauditur anliquartim, recordabor, in ira, (Rom. vin), ul ex eo saltem reliqnise salventur
quam inferl post easdem miseraliones. Ac si di- (f7om. ix). Vbi esl, inquit, qiti eduxil eos de mari
'iCat: Et.licet post tot miserationes iram inferal, G ' cum pastoribus gregis sui ? Vbi esl qtti posuil in me-
*ionlamen mulatus esl, non mutabililalis arguen- dio-ejus Spiritum sancli sui? Et subinde : Ailende
dus est. Nain et mulliludinem bonorum largilus de cmio, el vide de habilaculo sanclo luo, et gloriw
,t>«i517 domui Israel secttndum indulgentiamstiam, lum.Vbi esl zelus ttius et fortilttdo luu ? Mullilndo
el secundummttlliludinem miserkordiarum suurum, viseerum iuoruni et miserationum luarum super nta
elintereadixit, inquam, in Moyse, dixit in prophetis conlinueriint se. Tu enim, pater nosler el Abrahanv
el Psalmis. Verumlamenpopulus ntetis esl, filii non nescivh nos, el Israel ignoravit nos. Ttt, Doniine,
neganles. Quod eral dicere : Ego quidem Abraham, Pater nosler , Redemplor noster, a swcttlo nomen
Isaac, et Jacob elegi, et veraciter diclum esl: Se- Itmm. Quare errare fccisli nos, Domine, dc viis misr
men Abrahw servi ejus, filii Jacob elecli ejus (Psal. indurasli eor nostruin ne timeremus te, elc. (CAP.LXV).
eiv). Verumtaraen non oiniies qui ex Israel hi sunt Taliter lugendi caecitalem quse contigit in Israel
Israeliloe, scd soli non neganles ftlii repulanlur in (Rom. iti), Deus tandem respondet. Qumsierunt me
semine. Haec dixit, el, iinmulabili permauente qni anlenon inierrogabant, invenerunt qui non quw-
"proposito, eis tantum faetus est talvator. In omni sierunl me. Statitn Filius cujus personae stint istae
tribulaiione eorum non etl tribulatus. Quorum in f. voces apostropham facit ad ipsum Patrem his vcr-
»mni Iftbulatione non esl tribulalus? Fiiiorum non bis. El diori: Ecce ego, ecce ego. ad gentem quw nott
Begaulium, filiorum fidelium. IHorum omnem tribu- invocabat nomenluum. Quare? Expandi, inqnit, nta-
folionem, omnem miseriam , omne peccalum, et nus iola die ad populum incfedulum, qui graditur in
omnem iniquitatem, ipse absque tribulalione stisti- via non boha post coghationes suas, etc. Hsccde ple-
nuit non invitus, sed volunlaria charitale porlavil. niludine geniinm, quoe subintfalura erat, iOqtiitur
Nam hoc est quod sequitur : Et angelus faciei ejtis adversus Israel, cui coeeitas conligerit. Nec mora
salvavit eos in dilectione sua. Si enim Aposiolus in reliquias ex eo salvandas fore promiliit cum dicit :
tribulalione siiorum non est iribulatus, sed dilatato Qudmodo, si irivenialur granum in botro, et dkalur:
corde dixil: Os nostrum patet ad vos, o Corinthii, Ne dissipes illud, quoniatn benedklio est, sk faciam
,cor nostritm dilalatuin est, non angustiamini in nobis propter sermonesmeos, ut non disperdam totum, etc.
(IlCor.xi), quanlo . magis angelus faciei Domini, Non ignoro plurima sparsim esse praelermissa,
angelus magni consilii, cujus facies , facies est perspicue ad eamdem fiderii Christi, gentitim quo-
: Domini, nulla tribulatione est angusliatus? Salvavtl, que vocationem pertinentia , sed, juxla propositiim,
inquit, eos in dileclionesua, el in indiilgenlia stta ipse seplem tantum propheise hujiis oportuit exeipere
1361 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLH. — 1N 1SAI. LIB. II. 1362
piTticulas, quibus recapilulata non partim, sed JA peperil. Antequam parturiret illic , anlequam tcinptis
pene ex inlcgro lola continelur fides Chrisliana, 518 i"111* e' venircl, ut filium visibilera ex ventre
lides evangelica, facie aperta, serie ordinala. Et Virginis saneta Sion ederet, peperit, et raater ejus-
hic quidem finem facere , et ad prophelam alium dem Verbi effecla esl. Concepit enira corde, et
transire poteramus, sed occurrit unum quod pefpul- Verbura Dei peperit ore. Quolies ad aliquem prophe-
chrum alque egregium, quod riulialenus devotio tarura sive patriarcharum verbum Dei factum est,
fidei nos inlaclura prselerire patilur. lolies Sion peperit verbum Domini, non aliud quant
CAPUT XXXI. quod beala Yirgo concepit, et carnem factuin pepe-
rit. Unde unus illorum liic idem Isaias dicit: A li-
Quodaittantequamparturifetpeperii,* etc, quomodo. more luo, Domine,concepimut et peperimut, tpiritum
tecundum hwc quoque falsum sit qnod Judwi et
quidam hwreiici dixerunt anle Mariam non exsli- snlutis luw fecimut super lerrain (Isa. xXvi). Nola
lisse Chrislum el celebris animabus sanctis est isla verilas, quoil
(CAP.LXVI) Antequamparlurirelpeperit,antequam vere Deus amator fideli animse ut sponsus sponsoa
veniret pttrlus ejtts, peperit masculum. Quis audivit copulclur, alqne ex illo per amoris spiriiuni suscepto
mnqtiamlale, el quis vidit huic simile? Nunquid par- semine impraegnala, loquendo, propbelando, et quod
turkt terra in dieuna, auiparkiur gens simul,quia B magis est, scienliam Dei sc.ibendo, mater Verbi
parttirivil el peperii Sion filios saos? Nunquid ego Dei efliciatiir. Sic qmnis Scriptura legalis et pro-
qui aliosparere facio, ipse non pariatn, dicit Dominus? phetica condila est, anlequam omnis Scripturoe tini-
Si eyo qui generalionem cmteris tribuo sterilis ero, versilalem, orane Verbum suum Deus in ulero Vir-
ait Dominus Deus tuus? Quatuor hoecdicta sunt, ginis coadunaret. Ipsa Virgo prius menle quani
quorura ununi noslrae regencrationis graiiam, tria carne concepit, prius ore prophelando quani venlre
vero-unici VerbiDei geniluram, trimodain aitissimo parluriendo peperit. Igilur falsum est ante Mariam
•et pene ineflabUi mysterio nobis insinuant. Nam non exslilissc Christum. Nam anteqtiam carneiu
quod ait, nunquid parturiel lerra iu die una, aut pa- ejus parturiret, peperil ore proplielarum, beala
rktur gent simul, quia parlurivit et peperil Sion Sion unum eumderaque Christum, untiin idemqua-
filiot tuos, repenlinam admiralur generalionein cre- Dei Verbum. Nec etiam salis est adhuc. Nam ne-
denliura in Christum, qua post advetitum Spiritus forte suspiceris quod antequam prophelse loque-
sancti, sanciaSion, id est apostolica Ecclesia, tna- rentur, rion fuerit hoc Verbum Domirii. Ecce enii»
gnam Jurioeorum atque gentium mullittidinein proe- ijise Deus dicil: Nunquid ego qui alios parerefacio,
dicationis verbo et salulari regeneravit bapiismo, | ipse non pariam ? Si ego qui generdlionem cwteris
ianto miraculo ac si tino die gens tota uno pariatur tribuo, slerilis ero? Ac si dicat: Nunquid ego qtli
utero. Hoc ex proediclis quatuor unum esl. Csetero- aliis bonuni effari verbum dedi, ipse non prior de
rum trium primuni est quod parlurivit, secundura corde meo verbum bonum eructavi? (Psa/. XLIV.)Est
qttod aulequam parlurirel peperit, tcrtiuin quod Do- enim soloecismus pcr tcmpora verborum, dtira dicte,
twnus ipsc semetipsum qui alios parere faeiat, non ipse non pariam, ipse slerilis ero, pro eo ut dicat ipse,
esse stcrilem, sed se quoque peperisse allissima non pcperi, ipse slerilis fui. Porro alibi recto, id
tnvectioneasseril. Hoec, ul jam dicluraest, Iria ge- est prselerilo ulilur tempore, dicendo :' Ex'utero
nerationis Christi documenta magna et mira sunt. ante tuciferum genui le (Psal. cix). Veruralamen nec
Qtiando enim Sion parturivil et peperit masculum? quia illic ex utero genui te, dixit, nee quia liic f;;se
Nimirum quando virgo Maria , pars magna sanctse non pariam, aut sterilis ero dicit : Idcirco Deus ute-
civitatis Sion, pars magna et regalis aula sanctse rura et vulvam habercpulandus esl, sed ob signifi-
Ecclesioe,quoeest specula, in qua nunc speculamur, candam expressius suimet alque Filii sive Verbi
posl in eadem facie ad faciem visuri Deum deorum, siibslantialilalem, lalibus opportune vocibus Deus.
peperit Clnistmn filium masculura, filium fortissi- uti dignalus est. Obtnutescat igittir omnis impielas,
mum, valeutem ad debellandum fortem armatum, rj | quia quod Virgo Maria Verbum parlurivil, incarna-
quinulluiniimens.cusiodiebat atrium suum(Luc.xi), lum ipsum fide concepium, diclo et scripto pepe-
lenebal sibi quasi in pace rauiiduro, quando illa beala rerunt prius animoe patriarcharuni et prophetarum,
Virgo peperil Ch.risliim Filiujn, ulique masculum pe- ipsum nihilominus peperit ex utero, id est, ex pro-
peril Sion. Noneniin sibi soli, sed loli Ecclesioe Ma- funda substantia sua genuil Deus Paler, ante omnia
ria parturivit Christura. Sed non jam dical Judoeus, soeculasaeculorum. Adeo non Deus reccns est, hie
non dical haereticus eumdem Chrislum exMaria exi- Deus noster (Psal. LXXX).
slendi habuisse inilium. Nam., anlequam parturiret,
 13185 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 15G4 •

R, D, D. RUPERTI

ABpATIS TUITIENSIS

Di fRIIlWTl II OPIMBIIJIIS

LIBRI XLII.

IN JEREMIAM PROPHETAM

COMMENTARIORUM LIBER UNUS.

519 CAPUT PRIMUM. A no tanlus sacerdos necessariuseral, reversio aiitem

Quintm wlniis iniiiunt computari Hieremtm vaiict- captivoriim sub Jesu sacerdote magno, remissio pee-
niumtel injiac wiaie sacerdoliitm Christi figura- calorumin qualiberainur, duceet liberatore nostro
, tiimfaclis, sighificdtumqUe esse dictis prophelicis. ponlifice magno Jesu Chrisio. Porro adventus ejus
Quintoe selatis sseculi, crepuscyluhi {liereinise pro- tempora hocmodoprsefiniunlnr.: <Tu auiem, Daniel,
pheiae vaticinium est Babylonicam capiivitateni, rui- animadverle sermonem, et inlellige visionem. Se-
nam pariter et incendium civitaiis ac tempH sic pluaginta hebdoriiades abbreviatoe sunt super popu-
propnqnlians ut prppriis quoqrie oculis cuhcla cer- lum tuuro, et super urbem sanctam ttiam, ut con-
neret.Hicjafn reelequserilur quid eo lempofe roun- summetur proevaricalio, et finemaccipiat peccatum,
dris acceperit, quo tanquam cerio limite praafixo et delealuf iniquitas, et adilucalur juslitia senipi-
iam quihla setas, posl exactam quarlara oetalera j*urc terna , et impleatur visio et prophetia , el ungalur
ilici yel comptiiari debuerit. Nam de prsecedentibus Sanclus sanctorum (Dan. ix), » elc. In exlremaequo-
ratio slat, quia videlicet prima aetate anie diluvium, que liiijus aetalis margine, lola sacerdolishuj'uspro-
yelut in.ians permissus sibi, vacavit ab auditu ser- missio perficilur magnifice, dum dicit angelus ad
mpnis Dei. Secunda vero;velut puef, prima doctrihse Joseph virum Marioe: < Pariet auteni filitim, et vo-
percepit elemenla in fcedere quod pepigit Deus cum B cabis nomen cjus Jesura. Ipse enim salvum faciet
Noe. Terlia, jam velut adplescens repromissionem populum suuoia peccatis eorum (Mallh. i). i Clarel
iVeatiseminis Iri Abraham, e| disciplinain legis ac- enim ex boc quia sacerrios iste Deus est, qui solus
cepit in Moyse. Quarla , yelut jiivenis prqmissionem a peccatis salvare polest, < non habens quotidie ne
regni Chrisii audiyit in David. Hoc ergo lempore cessitalcm quemadmodum sacerdotes prius pro suis
<juidamjilius audivilvelaccepit, ut recte compulelur dclictis bostias offerre, deinde pro popnlo ( Bebr.
quasi quinla setas pleni ac perfecti viri? Accepit vn). » Saneislos aelatum terminos auctprilas evan-
iiimiruni proroissionem sacerdotii Chrisli. Qui enim gelica fundavit, dicendo in libro generationis Jesu
iii Abraham horiio, in David rex, in hujtis temporis Chrisli : < Oriines ergo generaliones ab Abraham
propheiis sacerdos promissus est. Sacerdotium ejus usque ad David generaliones surit qualuordecim, et
liic faclispraeDguralur, dictis prophelicis significa- a David usque ad transmigralionem Babylonis gene-
itir. Et superiofe quidem aelale dicilur in eum : < Tu rationes qualuordecim. Et a transmigraiio.ne Baby-
es sacerdqs in seiernum securidurii ordinem Melchi- lonis usque ad Chrislum generaliones qualuordecim
sedech (Psal. cix),» dictiim est ad Heli sacerdolem {Mdilh. 1). >Boc recleinlelligilur dixisse, solius^e-
in lypum ruinosi sacerdotii Judseorum, cui su.cces- iieraiionis Jesu Ch.risti respeciu, qni, secundumeam
furum eral fldele Christi et Ecclesioe sacerdolium :' ^ promissionem qusefactaeslad Abraham:«ln semine
< Ecce die| venient, et praecidam brachium luum , luo benedicentur omnes genles (Gen. xxn), » verus
et brachium domus patris tui, ut npn sit senex in homo esl, secundum eam quse facta est ad David :
tloaiQ tua (/ Reg, i). » Verum hic mullo plenius , « De fruclu ventris lui ponam super sedcm tuam
mdto sacralius causa pariier et eflectus sacerdolii (Psat. cxxxi), » Rex utique esl, secundum eam quaj
C.liristi figuranlur, et advenlus ejus leropora proefi- facla esl ad Joseph virum Marise.: « Ipse enim sal-
niuntur. Nempe Babylonica genli.s unius caplivilas vum faciet popuhjm suum a peccalis eorum (Matlh.
eausam communem significat, pro qua generihuma- i), i nimirum officio sacerdos, polenlia Deus est.
!365 DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN JER. LIBER UNUF. 1360
520 CAPUT II. A civilatis et templi exlerminium proedixil, et quamvis
hwc mtas similis sit cum die occisus, eidem lamen exterminio supeisles exstilil,
Qaomodo qutnta quinla
crealionis mundi , et cur lunc lemporis templum el deinceps Judseos in caecitale relinquens, genfibus
pretiosissimum permissum est Babylonico igne con- cvangelizavil. Iste propheta conlra Hierusalem vati-
flagrari. cinatus est, >d pcenileniiani provocans civitatem
Igilur quinise oetatis initium, hoc est, spectabilia aversione contentiosa aversam, venlurumprocdicens
Dei operaconlinenlis, ut quinta dies crealionismundi, exercilum Babylonicum, fulurumque templi et civi-
secundum spiritum consilii, qui nimiruni a spiritu latis incendium, et quamvis multa passus , eidem
limoris Bomini sursiimquinlus est. Consilii namque tamen incendio superstes exslilit, el rege Sedechia
divini est quod pulchrum et nobile Dei templum in capto oculisque privalo, deinceps ipse exteris natio-
toloorbe tunc temporisunum etsoluro, auro dilissi- nibus prophelavit. Nuuieremus nunc, quolies aii
mum,operemirificura,regioiie inclylum.regiamque islum ante civitalis obsjdionem verbum Domini fa-
civitatem David atque Salomonis, permissum est ctumest,etsecundumvicesordinem propheliae pro-
Babylonico igne conflagrari,spoiiari,profanari,occi- sequamur sermonis evangelici ordinem, qui praecla-
sorum sanguine compleri. Erudiendus namque erat rus et nolissimus est. Primo sic scriptum est. Et
mundus, eatenus juvenis luxuriosus, ne putaret quod B faclum est verbum Domini ad nie dicens : < Prius-
habitaiorccelorum Deus, auro lempli manufacti, vel quam te formarem in ulero novi te, et antequant
cmlalem opibus delecletur, et non potius hominum exires de vulva, sanctificavi te, et prophelam in
fide et bonis operibus, quibus inlus in anima tem- genlibus dedi te. > Deinde secundo. < Et faclum est
plum illiprseparatur, quo solo delectetur, ubiadore- verbum Domini ad me dicens : Quid lu vides, Hie-
tur, in quo videri et prsesens agnosci digiielur, sine remia ? Et dixi : Virgam vigilantero ego yideo. >-.,
quo frustra foris lampadibus, vel atiro templi maiiu- Item: < Quid tu vides ? Et dixi: Ollam suceensam
facti requiralur.Habetquoqueqiiinta hsecsetas qnin- ego video, et facies ejus a facie aquilonis. >Haecenim
tse diei creationis mundi aliquid simile. Nam sicut duo , pro uno verbo Domini recle habentur, quia
tunc non omne levalum est in aera , quod ex aquis videlicet unuro ideraque verbura et pcenitentise di-
orlum esl genus crealura?, sic uon oinnium caplivo» sciplinaro recipienlibus, vigtlans correctionis virga
rum fuil dicere : < Super flumina Babylonis illic est, et impcenileniibus olla succensa, id est, aUernai
sedimuset flevimus (Psal. cxxxvi).» Illorum hocerat damnalionis judiciuro est. Deinde loco terlio : < El.
dicere, qtti recordabantur Sion ubi fuerat nominis factum est verbum Domini ad me diceus : Vade et
Domini lemplumsanc(um,ubi licueratnonimpediente p clama in auribus Hierusalem, dicens : Iloec dicit Do-
Babylonico rege adorare unum et solum verum minus : Recordalus sum tui miserans adolescentiain
Deum. Tales tiimirum non sub aquis fluminis Baby- tuam et charitatem desponsalionis tuoe,quando se-
lonici absorpti erant, sed supersedebant siroiles cuta es me in deserlo, in terra quse non seminatuf
aviculis, quas aquoeimperio Dei produxerunl, parati (Jer.u), > et csetera quam multa,quibus Hierusalem
ad volandum, mox ut periniltentis audirenl Cyri prolixo sermone peccata sua commemorat, eamque
regis ediclum. Coeterum qiii Babylonicis voluplali-- atl pcenilenliam invital.Post hsec loco quarto : < Ver-
bus et inlerdiclis ex lege , Babylonicarum uxorum bum quod faclum esl a Domino ad Hieremiam di-
complexibus occupali resederunt, suamque captivi- cens : Sla in porla domus Domini el praedica verbum
talem permissoe libertaii proeposuerunt, pisciculis istud, et dic : Audile verbum Domini, omnis Juda ,
similes fuerunt, quorum omnis voluplas suh aqttis qui ingredimini in porlas has, ut adorelis Doininum.
depressa est,et evolare nescierunl. Nunc jam in rem Hoecdicit Dominus exerciluum Dcus Israel. Bonas
pergendum est. facile vias veslras el sludia veslra, et habitabo vo,-
CAPUT III. biscum ai loco islo. Nolite confidere in verbis men*
:
Quod Hieremias ejusdetn Domini, cujus prophetd dacii dicentes Templuro Domini, templura Domini,
est, typum gesserit nomine proprio sanciificatione D templum Doraini est (Jer. vn). > Deinde quinto loco:
ex utero, prmdkalionis officiosepties ad Bkrusalem < Verbuni Doroiui, quod facturo est ad Hieremiam a
faelo, cujus ruinw superslitit ante obsidionem ver- Domino dicens : Audite verba pacti buj'us, et loqui-
bum Domini ad se faclum esse referendo, eamque
ad pmnitenliam proyocando numero vel ordine de- mini ad viros Juda et habilalores Hierusalera. Et
terminulo. dices ad eos : Hsecdicit Dominus Deus Isracl: Ma-
(CAPUTI). Primo Hieremias, qnod interpretalur ledictus vir qui non audieril verba pacti hujus quod
excelsus Dominus,ejusdein ctijus prophela estexcelsi prsecepi palribus veslris (Jer. xi). > Et posl aliqua*"
Domini, in omni ordine prophetioe suoe typum lenet, < Irrilum fecerunt doraus Israel et domus Juda pa-
Nimiium in typum ejus, qui anlequam ex utero clummeum,quod pepigicura patribus eorum (ibid.).t
Virginis homo conciperelur, apud Deum erat Deus., Deinde loco sexto : < Quod factum est verbuni Dor
hic in utero rnatris sanctificatur, dicilurque illi : niini ad Hicremiam de sermonibus siccitalis. Ltixit
< Priusquara te formarem in ulero novi te, el ante- Judsea, et porlae ejus corruerunt, et obscuraloe surii--
quam exires de vulva sanctificavi le, » elc. Item in in lerra , et clamor Hierusalem ascendit. Majores
typum ejusdem Domini noslri qui pnpulo illi prsedi- ltiseiunt minores suos ad aquam, venerunt ad hau-
cayil, et ad po?nHentiam audire noleiites vocans , riciuhiin, et nou invcnerunlaquajn , reporlaYeruni
 mi RUPERTl ABBATIS f UITJENSIS 1568
Vasa sua vacua (Jer. xiv). tPosi baec loco septimo : A nitum soluni singulariter novit, et sanctilicavit,
< Verbum quod factuin est ad Hieremiam a Domino priusquam formarelur in utero, priusquam exlerit
dicens : Surge, et descende in domum figuli, el ibi de vulva, faetus homo. De eo quod noverit eiira
aiidies verba mea. Et descendi in domum figuli, et dicit ipse Filius : < Nemo novil Filiura nisi Paler
ecce ipse faciebat opus super rolani. Et dissipatum (Matih. xi). > Porro de eo quod sanclificaverii
est vas quod ipse faciebat e lulomanibussuis. Con- eum, priusquam de vulva exierit, omnium piorum
versusque fecitillud vas allerum, siputplacuerat in et recle credentium, una lides certa est, quia non
oculis ejusut faceret. Et faclum esl verbuni Domini de virili semine, sed de Spiritu sancto coiiceptus
ad me dicens : Nunquid sicul Jigulus isle non potero est, et propheta in genlibus, id est non Judseorum
facere vobis, domus Israel, ait Dominus ? Ecce sicut tanlum, sed ad genlium quoque salvalionem missus
lutum in manu figuli, sicvos in manu mea, dpmus est. < Ecce, inquit, dedi verba mea in ore tuo, »
Israel'(Jer. xvm). > Post haec jam de imininenti videlicet, quoe tu obediens dicas ct Ioquaris iu
excidio civitatis illius et templi fere omnis prophetia niundo. Nam hoc est quod ait ipse Filius quodam
est, loco : < Quia ego a me ipso non sum IQCUIU.S, sed.
521 CAPUT IV. qtii misil me Paler, ipse niandalum dedil quiri dicani
B
etquidloquar(Joan.xn).» —«Ecceconstiiuile super
Qu>)d dkilur primo ad eum : < Priusquam te for-
marem in iilero novi te, > etc. Quomodo unciionem gentes et super regna. » Te, iriquam, facluro obe-
Sancii sanclorum ei obedientiam atque glorifica- dientem usque ad morlem, mprtem autem crucis
tiqnem ejus personet. (Philipp. n), constituam supergentes etsuper regna,
Videamus npnc ista prophelia talis rursus Evan- juxla quod de le canit Psalmista: < Minuisti euin
gelio Cbristi. quam similis esl. Principio, quod paulo minus ab angelis, gloria et honore cpronasti,
dicitiir, el pro modulp sancti hominis dicilur : eum et consliluisti eum super opera nianuin tuarum,
<^Priusquam te formarem in utero, novi le, et omnia subjecisli subpedibus ejus(Psa/.vni).>—< Ut
antequam exires de yulya, sanctificavi te, et pro- evellas ct destruas; > — < evellas, > inquain, male
pbetam in geiUibus derii le. Et misil Dominus nta- radicata, < deslruas, > male oedificala, qualia suut
liuni stiam, et letigit os meum. Et dixit Dominus maxime Scribarum et Pbarisoeorum conciltabula,
ad me: Ecce rierii yerba mea in ore luo, ecce radicem ayaritioe lixam alte in lerram babentia,
cor.stitiii te liodie super genies et super regna, ut sirailia quoque sepulcris morluortira, quoe foris pa-
evellas, ul deslruas, et disperdas, et dissipes, et rent boraiuibus pulchra, inlus autem mortuorura
aedifices, etplaptes, > elc. Totiim hoc et unctionera „ sunt ossibus plena (Mallh. xxiu). Islos aulem quo-
Saricti sanclqrum, el obedientiam atqtte glorifica- modo < evellas et deslruas ? > Quando vindices tni
lionem ejusdem personare perspicuum cst. Qttis Romani veniaiil, eorumque el locum et gentem lol-
enim est queni exlra illum et prseier illum, prius- lant (Jonn. xi), et deinrie cum iri manus malerialis
quam in uiero formareiur, Deus Pater noverit, et, gladii tradiii fuerint evulsaj a cprporibus aniinoe
(iiilequam exiret de vulya, sancliiicaveril, prophe- jiartes vulpium, id-est nialigiioniin spirituum iiaut
tam in genti.bus dederit ? Qmnium quippe, et sin- (Psal. LXII). < Et disperdas et dissipes. > Non modp
guloruni Adaefilioruro vox illa veridica est; < Ecce ila < evelias, » ttt saltera uno captivilalis loco simul
enitu in iniquitalibus conceplussum, et in peccatis transponi permillas, sed < disperdas >. in omnes
concepil me 'niater mea (Psal. L). > Sed et sequi- geutes, dissipes in semilas, parvasque vicorura aut
vocuni est sanclificalionis nomen. Aliter quippe civitalum parliculas. < Et ;edifices et plaules. »
saiictificatum dicitur, quod peccati contagione non Quos? Non ipsos, sed pro ipsis alios, videlicel gentes
tenetiir, qua sanclificatione nemo, nisi per gratiam hactenus desertas sedifices, gentes, hactenus -in te-
Christi sanclificatur, aliter quod in usus vel imni- stamento Dei locum non babentes, in terraviyen-
slerium sanclitatis a publico el vulgalo separaiur. tium planles.
Hsec pars sanclificationis lam late pSiet, ut prjmo- JI) CAPUT V.
genilum quoque jumenti sanclura Domino vocelur, De eo quod secunda visione Itic ait, primo: t Virgam
«o quod iri usura vel in jus sanclorum allaris nii- vigilanlem egq video; » secundo autem : t Ollatn
nislroruni legaliter segregelur. Hem notitia Dei pro sticcensam ego videoj » el quomodo juxta horuni
similitudinem primus advenlus Chrisii virga cor-
qpa niinc dicit, < pripsquam te formarem in ulero, reciionis st( pmnilentibus ; secundus' auiem im-
novi te, > nihilpihiiius sequivocatur. Aliler quippe pmnilentibus judkium sit wternm damnationis.
unigeniiiiin Fiiitin) suum antequam formarelur in Deinde illud sciendum quia sic venit iste Sanclus
-uie.ro, aliter suo.fum quemque eleclorum hovit ille, saiiclorum, ut primus adventus ejus cunctis etim
priusquani formaretur in utero. Illum enira per recipienlibus, et ob hoc filiis, Dei faclis, paterna
cooelefuani sibi esseniiam, nosirum quemque no.vit, sit virga correclionis, secundus aulem adventus
per conslanlcm atque ceiiissimain proescientiam. cjus impiis et incredulis futurus sit judiciuro dam-
Vgilur prophelam quidem, antequain formareliir in nationis. Dicit ergo. < Quid tu vides, Hieremia? £t
utero, novit, et antequam exirct de vulya, sanclifi- dixi: Virgam vigilantein ego video. Et dixit Doroinus
cavit, ipsum autein, ctijus hic lypiim geril, Prophe- ad me : Bene vidisti. Quia ego vigilabo super ver-
iam et prophetarum Dominum, iilium suum unige- bum meuni ut faciam illud. Quid tu vides ? Et dixi,:
liS9 DE TRLMTATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII. — IN JEH. LIBER UNUS. 4370
OUam succensara ego video, el faciera ejus a faci.e A i (wtl, tnndem t flevil tuper illam > maltt *i venluru
aquiloms. » Plane el lunc quando hsec dicebanlur, denuiitiaits.
liarabanltir mala, ul panderentur super omnes (CAP. 11.) Tertio loco quod diciiur: < El fa-
nabitatofes tcrroe Judseoe a facie aquilonis, id est a clum est verbum Domihi aJ me dicens : Vade, et
Babylone, quae illi terrae ad aquilonem sila esl. Nec clama in auribus Hierusalem, dicens: Hsec riicit
vero illuri dubium quin illud uuum, idemque eapli- Dominus : Recordatus sum lui, miscrans adolescen-
vitalis malura aliis virga, aliis olla fuerit succensa. liain tuam.eicharilalem desponsalionis luse, quando
Nec enim ad quem finem Danieli cl sociis ejtis, ad secula es me in deserlo, in terra quoe non semiiia-
enmdem oinnibus provenit illa captivitas, Veruin tur.»Iloc, inquam, et caetera quoesequuiiitir, Evan-
inulto prsecelsius, multo negoliosius, bic excelsus gelii ejusdem Doraini nostri sensum ubique perso-
Dominus, Sanctus sanclorum, CI|rislus virgam vi- iiaiil, videlicet ex qiio, Joanne jani trariito, publicum
gilantem nobis credcnlibus vidil, < ollam succensam ipse prsedipationis opus irigressus est. Et vide qtiara
a facie aquiionis > impiis et cqnlemploribus vidjt. veliementer hic sermo verilalem adjuvet Evangelii,
Vidil, inquam, nobis < virgam vigilantcm, > id est pro qua decerlans Apostolus dicil: < Non eniin est
fuluri judicii, et pcenarum infcrni liinorem. Quem- personarum acceptio apud Deum. Quicunque enim
admodum Daniel et socii ejus curn illis quibus ob B ' sine iege peccaverunt, sine lege et peribunt, et qui-
idololatrise scelera fuerat iratus Deus, ila et nos ciinque iu lege peccaverunt, per legeni judicabuiilur
omries cum impiis fideles cum infidelibus uno eo- (Rom. ii).< Item : < Non enim est dislinctio,» subau-
demque captiyilatis lpco propter Adse reatum ten,e- diliir, Judoei el Groeci. <Omnes enim.peccaverunt et
mur, el aequaliter omnes morimur, omnes morlales egent gloria Dei, juslificati gratis, per gratiam
sumits. Verum piis alque fidelibus isla caplivilas, ipsius, per redempliouem, quae est in Clirislo Jesu
jsla mortalitas virga est qua temporaliler ferimur, (7?om, in).» -—< Sanctus, inqtiil, Israel Doinino pri-
ut ad humilitatis disciplinam eiudiamtii', qnia pe.r lnitiae frugum ejus.» — iPrimitise frugum cj'us,»in-
superbiam cecidimus. Idcirco dicil in inilio suse qtiit. Hoc pro parte credentium, vel bene operan-
proedicationis: < Pcenilentjam agile; appropinquabit lium veriini est. Nam et < gloiia el bonor el pax
eniin- regnuni ccelorum [tlalth. jv). > Coelerum et oiiini operanli bonnm, Judoeo priroum el GrsecQ
actualis pcenitentise disciplina, alias molesta, aliasi (Roin. u). > Sed virie quid postmoduro sequitur ;
dulci el spontanea esl. De illa quae moleste impo- < Filii quoque Mempbeos et Thaphneos cpnstupra-.
iiitur scriptum esl : < Si pulera dereliquerint filii verunt te tisque ad verticero, > Ac rieinceps : < A
cjns legem meam, et in judiciis meis nou ambula-. sseculo corifregisli juguin meum, rupisli vincula
yerint, visitabp in virga iniquitates ep.rum, et in mea, el dixisii : Non serviam. In onini enjm colle
yerberibus peccata eorum.(Psa(. LXXXVIII.) > Mole- sublimi, et sub omni ligno frondoso prosiernebaris
Sluni quippe est visilari iq virga cujuscuiique adver- meretrix. Quomodo dicis : Non suro polluta, posl
silatis sive infirniitalis juxla qupd et alibi scriptura Baalim non ambulavi ? Vide vias tuas in convalli-
esl: < Quem enim diligit Dominus, corripit, flagellat bns, scito quid feceris. > El post aliqua (CAP.11,1):
atilem 522 oninem filiuin qucm recipit (Hebr. < Tu autera fornicala es cura amaloribus tuis intil-
XII). > Sedboec ipsa inoleslia per palienliam fru- lis, tamen revertere ad roe, dicit Dorainus, et ego,
cluosa disciplina fil, id est pcenitentiaj fructu npn suscipiam le. Leva oculos tuos iu direclum, el vide
carebii. Porro sponlanea poeiiiieiitia , alias univerr ubi non proslrata sis. Iu viis sedebas exspeclans,
salis, alias siiigularis esl : Universalis est, qua, eos, quasi Iatro in suliludine, et polliiisii lerram in.
peccata nostra cpnfitenles iu morte Christi J[esu se- fornicationibus e.l in maliiiis tuis. FTons mulieris
mel baptizamur (Gal. 111).Singularis, qua quisque meretricis facla est tibi, noluisti erubescere. Ergsj
noslruin inortilicat niembra sua super teirani, sicui saltem amodo voca me : Pater meus, dux virgiiiK
dicit Aposlolus (Col. 111).Virgara igiltir vigilantem latis meae. > Hoc modo fere totus proplielicus hip
piis atque fidelibus vidil excelsus Dominus, vigilan- j) sermo protenditur, horrenda peccata commemp^
lem, inquam, id est accelerantem,el ad orane ppus, • rans, ad poenitentiam provocans,. landemque ii».
bontiiii excitantero. Porro < ollam succensam » vidil, luctu et lamenialione finil, cum dicit (CAP. VI);
cum dicerel, verbi gralia, per Joannem, de impce- < Filia populi mei, accingere cilicio, et conspergere
nilentibus : < Oronis arbor quae non facil fructum cinere. Luctum unigehili fac tibi planclum aina-
bonum excidetur, et in ignein millelur (Matlli, rura, quia repente veniet vastator super vps, > elc,
111).> Itemque per semelipsuiu se diclurum testa- Sic niniirum loia Doniini prsedicatio Hierusalem
lur : < Ite, maledicii, in iguein oeternum, qui pa- earodem de peccatis arguit, et ad poenilentiam vo-
ptus esl diabolp el angelis ejus (Matlh. xxv). » cat: « Poenilenliam, inquiens, agite: appropinqua-
bit enim regnura Dei (Maith. iy), > landemque im-
CAPUT VI.
poeniienleni cpmpalienlis aflectu ruiluram plangil.
Quod teriia llkfusalempeccala sua, ul ad pwnhen- Nam « videns civitatem, flevit super illam, diceiis:
tiam exciiaret, commemoranstandem dicil: t Fitia si cognovisses et tu, quidem iii hac die lua,
poputi mei, luctum Qtiia
accingere cilicio, unigeniti fac
tibi, » simite esse ei qttod Dominus poslquam Ilie- quoe ad pacero libi, nunc auteni abscondila sunl ab
ritsalem ad pmniietiliatn muttii defleclere nott po- oculis tuis Quia vciiieiHdics jii te, ei circumdabuiit
 ' ? ; " RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS
1371 157*
leMriimici-lui vallo, ct circuradabuiit te el coan- A J die qua eduxi eos de lcrra y£gypti de verbo ho-
gustabunl le undique, el ad lerram proslernent te, locaustomalum et victimarum. Sed boc verbum prse-
et filios ttlos quiin te siml (Luc. xiX), > elc. Veri- cepi eis, dicens : Audite vocem meam, et ero vobis
lalem igiiur Evangelii conlra glorialionem Judai- Deus, el vos crilis mihi populus. Et ambulate iu
cain, multuiri adjuvat hic propheticus sermo, ut omni via quam mandavi vobis, ut bene sil vobis, »
inflentur adversus euro prsedicantem pcenitentiam, elc. Hoc ipsura actu sigiiificabal, videlicel quod lain
vel contra ejus aposiolos, nullam distinctionem ipsos quam ipsorum sacrificiaprpjecerit a facie sua,
baberi volentes, Judaei et Graeci, eo quod omnes dum facto de funiculis flagello, vemienles et emen-
peccaverint, et idcirco egeanl omnes gloria Dei tes cunctaniqiie sacerdottun avaritiam ejecerit de
(Rom. 111),el neuter salvari aliter possit, vel jusii- leniplo. Sane quod dixerit, illos ejiciendo, scripluiu
ficari, nisi per gratiam Dei, nisi per fidem Jesu est: « Donuis mea domus oralionis vocabitur cun-
Cliristi. Nam cum peecato originali, quo omnes in ctis gentibus, vos aulem fecislis illam speluncaiii
Adam peccaveruni (Rom. v), ecee multa Judaeorum lalronum, > parlim de islo propheta, parlim de
quoque aclualia peecala et nimis magna sunt. Isaia lesfimonium sumplum est. In Isaia quippe
CAPUT VII. scc scriplum est: < Domus mea domus orationis vo-
« cabilur, ail Dominus Detis (Isa. LXV.)> In islo au-.
Quod quarlo loco sltins in porla domus Domini dicit tem :
inler cmlera : t Ecce spelunca latronttm facta est Ergo < spelunca latronum est domus ista, iii
• domui isla, > qttod eo respicit quia Dominus in- qua invocatum est nomen meum. > Sequentia verbi
: greisusitt templum, Cwpitejicere, dicens eis itlttd vel sermonis bujus maxime illain prpjectioneui
' de Isaia : < Domus mea dqmus oralionis voca-
bitur, > subjitngens de isto propheta : t.Vos autcm eoruui lacryraosa declamatione pronuntiant, qute
fecislis illatn speluncant laironum. > per jara dicltim flagellum significata est, illara, in^
(CAP.VII). Pbstquaiii proccedentem sermonem in quam, projeclionem, qua in manus gladii Romauo-
Ittrlu finivit, quarlo jam loeo sequitur hoc verbiim riiin traditi, et irrecuperabile civitatis, vel lempli
Doinini : < Sta in porta domtis Doinini, etproedica excidium passi, deinceps dicere poluerunt(CAP.VIH);
VerhUhi istud, el dic : Auriite verbum Domini, om- < Quare sedemus? Convenile, et ingrediamur civi-
nis Juria, qui ingfedimini perporlas basiil adoretis latein munitam, cl sileamus ibi, quia Dominus no-
Dominum, > etc. Sjc plane Dominus Jesus post- ster silere nos fecit, et potiira dedil nobis aquaia
quam, ut jam dictum est, videns civilatem flevit fellis. >
super illam, sletit < iri porta domus Domini, » el CAPUT VIII.
prajdicavil verbum istud dicens: < Nolite confidere ,P " Qtiod quinto loco docens in verbo Domini: t Audhe-
in yerbis mendacii dicenles templum Domini, tera- verba pacii hiijus, > elc, prosequens conviciteos
.quod irriium fecerinl paclum Domini, ul sciamus
plum Doinini, teraplura Domini est. > Ac deinceps: quam ralionabile sil qttod quidquid sacrificant Ju-
«•Et ecce vos confiditis in verbis mendacii, qux dwi, conlemnil Ecclesia Chrisli.
non proderunt vobis. » El subinde. < Ecce spe- (CAP.XI.) Insislunt adlmc Judaei projecti alque
lunca iaironum facta est domus ista, in qua invo- caplivi, dispersi alque dissipali, et Judseorura sacer-.
catum est nomen meum in oculis vestris. Ego, ego doles sanguinei; insislunt, inquam, contentiose,
«im, ego vidi, dicit Dominus. Ite ad locum metiiii addendo holocausla sua viciimis suis, et comedendo
in Silo, ubi habilavit nomen meum a principio, et carnes quodammodo, dicentes : Cur non hodie sicut
videle qrioe fecerim eis. » Faciam, inquit, domui beri.el nudius tertius ? Cur non hoc tempore bolo-
buic, in qua vos habetis fiduciam, sicttt feci Silo, causta faciamus sicut anliquilus? Nonne in islis
etprojiciaiii vos a facie niea. Qttomodo haec Domi- est pactum quod cum patribus noslris pepigil Deus?
nus noster dixit ? Quomodo se in hoc propbelse loco Cur rautabilis essei, pactumque suum irrilura face-
praefiguratum, et de sua causa prophelaturo fuisse rel Deus ? Adversus hujusmodi sacrificantium con-
osienriit? Videlicet postquam super civitatem flevit, teiitionem, ecce loco quinlo verbum Domiui faclum
conlinuo ingressus in templum, ccepit ejicere ven- D ad Hieremiam consequenler de paclo illo loquilur,
denles ih illo, et ementes, dicens illis : < Scriptum alque hic semetipsum noxse eximit, ac jtislificat
est:: Qiiia dbmus mea domus oralionis vocabitur. jusliis ac irreprehensibilis Dominus Deus. < Audite,
Vos autem fecistis illara speluncam lalronum. Et inquil, verba pacti hujtis, et loquimiiti ad viros
eral quolidie doceiis in lemplo (Marc. xi; Maltlt. Juda, el habilalores Iiierusalem. MaleJictus vir qui
xxi;' Liit. xix). > Ttiric niroirum sletit, magna et non audierit verba pacti hujus, qupd prsecepi pa-
iriiira cOnstanlia ih porta domus Domini, magnoque tribus veslris in die qua edtixi eos de terra jEgypii,
et lefribili facto, vetu'it eos confidere iii verbisi de fornace ferrea. >Ac deinceps. <Yociferare omnia
ihendacii, dicendo. < Templum Doinini, lemplum verba haec , in civilalibus Juda et foris Hierusalem,
Domini, teiriplum Domini esl, » projiciens illos ai dicens : Audile verba pacli hujus el facite illa, quia
fac"ie Sua ciim liolocanstis ipsoruni quoe nunquami contcstans conlestatus sum patres vestros, in die
desideraVefati sicut iri hoc ipso propheta leslalur, , qu.i eduxi eos de,terra jEgypliusque ad diem lianc. >
diceris*i "« tI616cau:sIomata vesira addite victiihisi Et subinde : « lnventa esl conjuralio in viris Juda,
523 vesti^iset cOinedite carnes, quia non stini lo- el ih habilaloribus Hierusaleiri. Reversi sunt ad
ctVtus"tum 'pfatfibusi.vesifis, ct non prsecepi eis ini iniquilales patrum suorum priores, qui noluerunl
1373 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN JER. LIBER UNUS. 1531
audire verba mea. El hi ergp abierunt posldeosalie-j A dalur, nulla omnino scientia, nulla sapientia nec
nos , ut servirenl iilis. Irritum fecerunt domus quidquam-veri inlellectus ducibus eorum, principi-
lsrael, et domus Jtida paclum meum, quod palribus bus eorum, magislris vei sacerdotibus eorum iuesse
eorum, > elc. Sine dubio pacli verba quod cum pa- comprobatur. Haec vera, et vere magna, nimiumqtte
tribus eorum, Abraham, Isaac et Jacob, et cum damnosa siccitas est, quam in Isaia Dominuseidem
Moyse Deus pepigit, promissiones fuerunl beati se-- Judoesecomminans : <El nubibus, inquit, mandabo,
roinis quod esl Cbrislus, promissiones, inquam Dei, ne pluant super eani imbrem (Isa. x). > Recte igi-
et ad islas respondens fides eorumdem palrum.per lur hoc loco, qui sexlus est, seqiiitur quod ad huiic,
quam et jtistificati suiil, et cuni ipsa fide operaquo- factum esl verbum Domini de sermonibus siccitalis.
que decem praeceplorum, q.uoeper Moysen in labulis (CAP.XIV.) < Luxil Judoeact corruerunt porloe ejus,.
lapideis digito Dei scripla sunt. Porro holocauslo- et obscuraloc sunl in lerra, et clamor Hierusalem
mata e-t viclimae, verba pacti non fuerunt, sicut ascendit. Majoresmiserunl minores suos ad aquam,
paulo supra legimus Deum comprobasse, sed ob di- venerunt ad hauriendum, el non invenerunt aquam,
ligenliorem pacti ejusdem cuslodiam quasi qusedara reporiaverunt vasa sua vacua.Confusi sunt elafflicli,
claves, ei quasi quoedara vincula adbibita sunt, non et operuerunt capita 524 s,ia propler lerrae vasti-
jussa, sed permissa, non quoesita, sed pro tempore !- lalem, quia non venit pluvia in terra. >Ecce vide-
admissa. At illi pactum jam diclum, pactum fidei mus Judseoe vaslilalem, et desolationem viriemus,
et bonorura operum inilum fecerunt, eundo post quia non venit in ea pluvia scientiae vel saptentise,
Deos ajienos, faciendo scelera multa in domo Dei, quae omnis fidem secuta, ad gentium Ecclesiam com
sir.ut sequenlia verbi vel prpphetiae prsesenlis osler.r migravit, juxta illud Psalmislse; < Pluyiam voltin
dunt, et post omnia, qttod omnium pessimum est, tariam segregabis, Deus, haeredilati iusa. (Psal.
Cbrislum occiderunt, in quo sleieral omne pactum, LXVII.)> Ei videmus quia minores veniunt ad ob
cujus venturi fide patres juslificali sunl. Quid ergo scurissiroos senes suos haurire aquara, et non inve-
jam bolocaustis victimas addunt et carnes conie- niunl, reportantque vasa aniinarum suarum vacua.
dunl? Ut quid lam male dividunt ? Ut quid meliorem Sed nunquid islud luget Judsea? Nunquid pro islo
pacti partem, id estfidem et omnem justiliam sub- clamor Hierusalem ascendil, quomodomorliio Pha-
ripuerunt, et partem conlemplibiliorem, id est raone ascendil ad Dominum, et misil illis nubes suas
carnes laurorum, fetidumqtie sanguinem hircoruni, Moysen et Aaron? (Exod. x.) Non utique ila nnnc.
Deo notenli, irao repelleiui ingerunl? Nonne loltim Nam lugenl quidem, sed non scienler; clamant qui
quod offerunl, irritum fecerunt? Nonne sacrificia r dem, sed eorum brulus ei sine sensu clainor est.
eorum, sacrificia sunl Cain, qui, quia malc divisil, Nec enim lugent eam quae vere siccitalis causa est,
idcirco Deus ad munera ejus non respexil ? (Gen. iy.) iniquilalem suam, neque clamanlila ut dicant pa-
Clamat enim in hoc eodem prophelae bujiis capilulo irum suorumexemplp : < Eamuset sacrificemus Do-
adversus istos sanguis nostri Abel, id est Cbrisli, mino Deo noslro (ibid.). > ldcirco ascendil quidem
quem occiderunl. In hoc occidendo, ut jara dictum clamor corum, sed non ad Dominum. Nam quia
est, maxiine paclum omne irritum fecerunl. < Tu rationabilis non est claroor, idcircp sicul hic ipse
autem, Domine, demonstrasti mihi, et cognovi: lu prophela congemitquotiam loco,illcopposuil nnbem,
ostendisti mihi studia eoruiii, et ego quasi agnus ul noii pcrtranseal oratio (Thren. m). Creriendiini
mansuelus, qui porlalur ad viclimam,et non cogno- sane est diebus illis aereain Jtidaeis accidisse sicci-
vi quoniamsuper me cogitaverunt consilia,dicenles: latem, sed sicut cselera mala majorum signamalo
Miltamus lignum in panem ejus, el erariamuseura rum, sic illa siccilas delerioris fuit siccilalis por
da terra viventium, et nomen ejus non memoretur tentum. < Confusi su.n( > agricoloe, < operueruiitca-
ainplius. Tu aiilem, Doroine Sabaolh, qui juriicas pita sua. Nam et cerva in agro p,eperi|, et rel.iquil,
juslc, el probas renes et corda, videam ultionem quia non erat herba, et onagri sleterunt in rupibus,
tuam e.x eis, libi enim revelavi causam meam. > j) traxerunt ventura quasi draconcs , defecerunl oculi
Obstruatur ilaque omne os impiorum, quia Deus eorum , quia non erat lierba. > Quare agricolae
juslus est, ipsi aulem injusti sunt, et Deus jusle < conftisi sunl, > nisi quia coinmissse sibi vineoe
respuit eorum holocauslomaia, quibus paclum con- dominum et haeredem occiderunl? Quee vel qualis
stiluisse falso puiaverunt, quia nirais injuste fidem < cerva reliquilin agrp, > quod < peperit, quia non
el justiliara, quibus pacturo conslittitum cst, multis eral herba, > nisi fidelis patriarcharum Ecclesia,
sceleribus et landem cruenlalis in Christum mani- quse peperit quidera secundtim carnem, sed reliqiiit
bus abjecerunt. populum istura, quia non est scientia? Videmus
CAPUTIX. hoec, el quod sequilur : t Onagri stelerunl in fupi-
Quod loco sexto tequilur verbum Domini de termp- bus, traxerunl venluiu quasi dracones, defecerunt
nibus skcilatis, eo respecltt factum recle inielligi oculi eorura erat berba. > Onagri atquo
iitla visitatio quia npn
qttod neqtte gratia prophetalis, neque
illis sii Spiritus sancli, ut cum veniant ad haurien- pnagrorum pulli, hodie Judsei sunt, nam et deillo
das Scriplurarum aquas, reportenl vasa vacua. populo sic myslice loquilur et alia Scriptura : «Vjr
Ex quo sic irritum faclura est-pactuni, j"am riec yanus in superbiam erigilur, et quasi pullum pnagri
prophetia, nep ull.a om.t)inp sm"ritua!isgralia Judseis liberum se natuni pulat (Job xi). > Stant isti ongr
 1573 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS '37*
grl < in rtipibus > superbise suoe, niakintqiiesiti et A l vas allerum, sicul placuerat in oculis ejus ul face-
fame perire quam domabili cervice ad proesepia ret. Et faclum esl verbum Domini ad me diceas :
Chrisli venire, qttam humili spirilu ad caulas ovitim Nunquid sicut figulus isle, non potero facere vobis,
Cbristi venire. Trahuut < venlum quasi dracones,* doniiis Israel, ait Dominus? Ecce sicut lulura in roa-
calidi namque sunt ut dracones, flamma invidiac nu figuli, sic vos in nianii mea domus Israel. > Ma-
iiiinitim ardenlcs, perinde quomodo dracones in siti gntim reverenlioedocuiiieiilum,inagnuincl congruum
ventum ifabunt, ad refrigerandum ardorem naturoe, taciluriiitalis et continentis linguoe inslrumenlum.
sic isti vera siti pereuntes, pro veris scieulise aquis, Dcus piasles noslerest, nos autem lutuin. Nos, in-
inanes fabulas et ventosas ad consolandani inopiam quam, omnes, tam Juriociquam gentes, una massa,
suam irahiinl genealogias. < Defecerunt oculi eorum, unum sumus luiuiii. Non ergo Dei judicia nos au-
«Juia tioii eral herba,» id est, < excoecavil illos ma- dacter discutiamus, non iiguli noslri digilos repre-
litia eorum, quia nescierunt Dei sacramenla (Hap. hendamus. Monet lioc vehemenli increpatione Apo-
II). > Orat deinde propbeta prb populo isto, nunc slolus vas electionis, placiluroque seterni figuli cpus
siti pereiinle, ut quandoque pluvianl de coelo salu- iriOriet, inquam, nos et inillit huc, ut cum prophcta
tarein accipiat, et salventur cx eo reliquioe. < Si, isto proeseris diviuae polcstalis exemplar videamus.
iiiquil, iiiiquiiates nostrse contenderint contra nos, ^' Curo enim abjectionem fralfuni suorum Israelitarum
Domine, Ijbera nos. Qusesumus, fac propter nomeii congeinuisset: < Quidergo, inquit, diccmus? Ntin-
tuun), quoniani mullse stint aversiones nostroe. > Et quid iniquitas apud Dcuiti? absit! Moysi cuira dicil.
post aliqua. < Deriucant oculi niei Iaciymas per Misereborcui misereor, et misericordiam proestabo
diein ct noctem, non taceant, >elc. El illius quidem cui miserebor (Rom. ix.) > Elsubinde : < Quid crge
siccitalis causa fuit, quia sanguinem innoxium fnriit adhtic quteritur ? Voltmlali enim ejus quis resislit?
iriullum nimis, donec implereiur Hierusalem usque 0 horoo, lu quis es, qui respondeas Deo?Nunquid
ad os, absquc peccatis suis, quibtis peccare fccit potest figmentum dicere ci, qui se finxit: Quare me
Jiidain, ut faceret malum coram Domino. Dicit enim fecisti sic? An non habet polestalcm figulus luii, cx
posl pauca (CAP.XV): < Et dabo eos in furorem eadera massa facere aliud quidem vas in honorcm,
ffervivrem]universis regnis terne, propierManassem aliud vero in conluineliam? > (Ibid.) Nimirum ut
filium Ezechke regis Juda, super omnibus qiise fecit hoecdicerelipseqiioquemeiue humili i:iisto propheia
in Hierusalem. >'Cseleruriisiccitalis Iiujus qtia nunc descenderat in domum figuli, ct viderat quod dorous
.Judsea commarcuit, causa est universalis sanguinis Israel lutum essel, seque ul orane coeiium gentium,
qui eflusus est super terram a consiiluiione mundi, „. et quia non pro debilo, sed pro sola gratia Deusfigu-
jiia.xiine aulera sanguis ipsiiis Doinini, quo omnis lus omnium, sumpsil Abraham cum cssel luiumChal-
salularis aqiia procetlil (Lac. xi). Propter quod et daicum , et ex illo, et ex seminis ejus massa lulea ,
post aliqua dicit (CAP.XVII.): « Domine, omnesqui fecitquoe voluit vasa misericordioe , vasa honoris
ie dereliriquurit, confundenluf, recedenfes a le in el gratioe. Quid amplius illi debebat, quam universo
ierra sci ibeiitur, quoniam dereliquerunl venam 525 'ul° generis Adae? Hoc ille sapieus et humi-
aqiiarunt vivenlium Dominum. >Nam idcirco quia lis, et ideo vere sapiens, quia humilis viderat et
dereIiqueriinl,inio et occiderunt, confusi sunl, du- bumililer senliebat, quia non propter figuli iner-
nlici fame confecti sutit, dujdici siti aruerunt, dupli- liam, sed propter incomprehensibilera jusliliam,
fciperdiliohe corpofis et animoe perdili sunt, jiixta rebelle lutum in nianu ejus dissipalum fuerat. Id-
ihiprecationein subsequenlem. iConfundanlurqui me circo pio quidem alleclu gemebat : « Veritatem,
jiersequuiiiur, ei non confundar ego. Paveant illi, et inquiens, dico, non mentior, teslimonium mihi per-
hon parcam ego. Induc super eos diem afflictionis et hibenle conscientia mea in Spirilu sanclo, quoniam
diiplici corilritione conlereeos.» trislilia mihi est magna et continuus dolor cordi
CAPUT X. meo. Oplabani enim ego ipse anathema esse a Chri-
D sto prO fralribns meis (Rom. IX), » elc. Sed eamdeiu
.Scplimo locoperid quod faciebal figutus opus super'^
rolam, el dissipatum est vas quott fnciebal e luto irisiiiiam suam discrela et prudenli spe consolaba-
maritbus suis, conversusque fecit vns alterttm sicul tur, dicens posl aliqua : < Isaias auteiri clainat pro
placuit in octtlis ejus ul facerel, dissipationem si- Israel. Si ftierit numerus filioruro Israel lanqiiam
gnificare rebeUinm Jitdmorum, colleclionem gen- arena
«,. tium : el in omnibus irreprehensibile essejudicium niaris, reliquise salvse fierit (tfcid.). » Iteni:
f Dei. < Quia csecilas ex parle conligit in Israel, donec
(CAP.XVllL) Judicia Dei sunt jusla, incompre- pleniludo gentinm subinlraret, et sic omnis Israel
bensibilia et viae iiivcsiigabiles super quibus homi- salvus fieret (Rom. xi). » Nempe et hoc viderat in
ncii) Deo non respondere, sed humiliter os suum islo propheta, quia « conversus figulus fecil illud
coniinere oporlet. Proinde loco jam seplimo quod vas alternura, sicut placuerat ih oculis ejus ut face-
seqiiiturverbrim Doihini hbc est: <Siirge, etdescen- ret, dixilque : Nimquid sicut figulus iste non po-
de in dbinum figuli, et ibi autlies verba mea. Et lero facere vobis , domus Israel?» Caelerumel nos
descendi in domtini iiguli, el ecce ipse faciebat opus qui suinus ex gentibus, credentesin Christum, vas
super rotam. Et dissipaturo est vas , quod ipse fa- altefum ex eodem luto sumus. Curo enim dixisset
ciebat e hilo manibussuis. Convcrsusque fecit illud idem Apostolus : < Quod si volens Deus notam fa-
1377 DE TRINITATE ET 0PERJBU5 KJUS LIBRI XLII. — 1N JEft. LIBER UNUS. 1378
cere potentiam suam, suslinuit in multa patieniia A sedeat super solium Dayid, et potcslatem liabeat
yasa irse apta in inleritum, ut ostenderet divilias ultra in Juda. » Quasi qiiaereretur quid efgo fiel
bonitatis suse in vasa misericordise, quaepraeparavit . quo juramentum deveniet Domini dicentis:in David :
ingloriam (Rom. IX), » continuo subjunxil: «Quos -. Semel j"uravit in sanclo meo : Si David mcnliar,.
et vocavil non solum ex Judseis, sed eliam ex gen- semen ejus in selernum manebil,- et throiitis ejus
libus.sicut in Osesedicil: Vocabo nonplebem meam,, sicut sol in conspectu meo , sicni luita perfecla in
plebem meam, et non miserieordiam consecutam, selernum , et teslis in ccelo fidelis (Psal. LXXXVHI).
misericordiam conseculam, et eril in loco ubi dice- SubsecuUis, liaccdc futuro intulit ( CAP.XXIII ):
tur eis : Non populus meus vos , dicclur eis : Filii, « Ecce dies venient dieit Domiuus , et suscilabo Da-
Dei vivenlis (ibid.). » Porro ut ad speclandam simi- vid germen justum, ct regnabit rex, el sapiens erit,
litudinem figuli revertatur, dicamus nunc :Qu»ndo: : el facict j'i*!icium ei justiliam in terra. Iri diebus
iigulus ille cognovil figmenlum noslrum suscipiendo illis salvabitur Juda, et Israel habitabit confidenter,
pulverem nostrum , tunc « ipse faciebat opus e lulo cl hoc nomen, quod vocabunl eum Dominus justus
maiiibus suis super rotam adhibilis » digilis suis, nosler. » Isli dies vcnerunt, et ecce sunt.jam enim
id esl, donis Spirilus sancti, ut perfecla jam in ple- suscilavit ex morluis Dominus Deus David < germen
niludine lemporis, vasa tliesauros susciperent mi- B.justum, » el ecce regnat gloria ei Itonore eoronalus
sericordi* et honoris. Sed ausum estinfelix lulum < rex et sapiens » est, ila ut slnltum ejus sapieniiiis
blaspliemare figuli sui digilos, dicendo : < Doemo- sit hominibusy fecitque et adhue faclurus est <judi*
nium habel (Joan. vm). » Dicendo : < ln Beelzebub ciuro et justitiain in terra. > Fecil namque jnriiciunv
principe daemoniorura ejicit daemonia (Luc. xn ). » mundi per passionem suam, mittendo principem
Quid igilur? nimirum jnslissime figulo digilos suos : bujus mtindi foras (Joan. xn), facturus cst judiciun>
foris contrahenlc, et cum tota manu ferienle, in novissimo die veniendo cum nubibus cceli in po-'
« dissipalmn est vas, dissipaiione valida, templo . lcstale magna (Matth, xxiv). Fecil jtislitiam fidei,
quoque perditi populi diruto, et civitate cversa. ,• justificando- omnem qui ex fide esi,. peccaiorum rc-
Qtiam videlicet dissipationem coiiccdendo propheta missione data, faciet jiisliliam, reddendo unieuiqua-
dicil post aliqua : « Propterea da filios eorum infa- sccundum opera sua (Rom. n). Haec dixit, et dein-
mes, et educ eos in manus gladii. Fiant uxOres ceps jiassiones justi, hujtis suis paSsionibtis proecur-
eorum absque liberis, el viduoe, et viri earum inter- ril, et ut superius jam diclum est, in typiim ejiis
ficianlur morle. Juvenes eortrm confodianlur gladio qtti morluis mortem superalus, lemploque dirulo
in proelio, audiatur clamor de domibus eorum. Ad-. alque civitate exterminala, genles erat doclurus,
duces enim super eos repenle latronem, quia fode- isle quoque templo et civitate superstes, nec mor-
runt foveam ul caperent me, et laqueos absconde- luus, quamvis mulla passus exteris prophetiam
runt pedibus roeis. Tu auteni, Doroine, scis omrie texuit nationibus. Ac nos nec facullalem,nec propo-
consilium eorum, adversum me in mortem ne pro- • silum habenles, ut cuncta prosequamur, pluriraum
pitieris iniquitali eornm, et peecaluro eorum a fa- historisecampum, niultamque prophetise silvam ej'us
cie lua non delealur. Fiant corruentes in conspeclu prselermittenles, ad laraenialiones ejus articuluni
tuo, in tempore furoris tui abulere eis. > vertamus.
CAPUT XI. 526CAPUT XII.
Quomodointer mala qitm obsessa civitate regi constt- De lamentatiottibus,' cur singulw senlenliw
lenti responsa sunl, confirntetur proplielia, non ir-. singtilis.
• atphabeli lilieris prmnotuntur, el quod ipse
ritum fore juramenlum Domini dkentis in Duvid, ordo
< Semen ejut in mternum manebit, > dum inlerea, alphabeli quadruplex sit idcirco quia prophetw
dkit: < Ecce diet venient, dicit Dominus, el sutci- . causa lamenlandi erat.
tabo David germen juslum. > Lamentaliones propbetse hnjus sancli et sapienti»
(CAP.XXI.) Sepiem prophelse hujus membra proe- yeram esse scienliam arbilramur, carumque circa
cipua tanlumraodo distinximus, et quasi in umbra D materiam versari rerum, quarum ad cognilionemt
longe proemissafuturum evangelicse veritatis corpus nos pueri sive infanles sumus; quippe qui non nisi
nssimilalum esse perpendimus, Quaedeinccps se- temporalem miseriam, lemporaliumque rerum damna
quentur, ad istius stalum teroporis, ad illam civitatis deflere novimus, et si temporalis jucunditas arridea»,
obsidionem maxime pertinenl, alque in primo ser- captivilalis nostrae obliviscimur in qua nati sumus.
mone sic scriptum est: < Inlerroga pro nobis Doini- Pulcbre nobis boc significatur in eo quod singuloe
num, iuquil rex Sedechias, quia rex Babylonis Na- islarum lamenlalionum sententioloe singulis alplia-
buchodonosor prseliatur adversum nos, > etc. Et beti lllteris proenotaniur. Quid enim nobis per boe
mihi quidem prosperum, quod ad temporis vel Causoe innuilur, nisi ut humili conscientia parvulos nos esse
illius subsidium valeret, responsum est, sed nihilo- judicemus, quatenus istorum declaratioiie sermonum
minus inter mala illa , bona quoque futura sparsim illuroinari digni habeamur? Scriptum namque est:
prsenuhliata sunt. Cum enim dixisset contra Sede- « Declaralio sermonum tuortim illuminat, el inlel-
chiam inler caeiefa ( CAP.XXII) : < Scribe virum lectum dal parvulis (Psal. cxvtii). J lgilbr ad istud
isiiim sterilem , virum qui in diebus suis non pro- alphabelura quadruplici ordine distinclum, tanquam
sperabitur, nec enim erit de semine ejus vir qui pueri abecedarii disporiamur, sub islis vocibus con-
 1379 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1330
tineri non dubitantes scienliam qtise abscondila esi A in illo peccavit, el prajudieium passa est universa
sapienlibus et prudentibus (Matth. xi), ul nec prima posterofum ejus muliiiudo. Ex ea contigit ut sede-
noverint clementa. Lucius eni/n de quo veraciter rel < sola , > sederet quomodo < vidua,» virum
dictuin est: « Beati qui lugenl, quoniara ipsi conso- suum Deura non babens civitas sancla , sanclo. per
labuntur (Matth. x). » Primum hoc iiilelligentiae fidem Ecclesia de paradiso projecta , in boc mundo
oslium est scire cur lamenlalionum alque alphabeti peregrina exsulando, morifindo, malo dominn, id
ordo sit qiiadruplex. Aperiat nohis clausis David, et est peccato, solvens tributa pcenalia. Hoc veraciler
videbimus quod viro buic seria lamentandi causa vcl initiuro doclrinoe est, ut credamus et conliieamur
materia sit quadruplex. Prima namque causa exsti- quia omnes in Adam peceavimus, qualenus conse-
lit universalis caplivitas humani generis, qua pro- quenler per Christum jtislilicemur in quem credi-
jecti el dispersi sunt omnes filii Dei, in primis car- mus (Rom III).
nis suse parentibus gralis venundati (Isa. i.n), et CAPUT XIV.
proejiidiciiun passi. Secunda causa hsec eral poputi
Dei caplivitas Babylonica, quam sub oculis suis vi- In qua nocie plorans ptoraverit, et in quibus maxillis
derat, pro qua non lamentari durum fuisset et ini- ejus lacrymw ejus.
«juuin, proesertim cum Ecclesia Dei , lemploque et B BETH, id esl domus. t Plorans ploravit in nocle ,
altari nominis Domini viduata, compelleretur bar- et lacrymse ejus in maxillis ejus. Non esl qui conso-
barorum venerari pprtenta deormn. Tertia causa letur eam ex omnibus charis ejus, omnes amici ejus
viro sanclo erat proprioe conscientioe humilitas, qui spreverunt eam, et facti sunt ei inimici. > Vere
qaanto j'ustior eral, taiito verius prseter communera < plorans ploravit in nocte, > el ploralum ejus au-
omnem lilioruro Dei capiiviiatem.propriislatusexsi- divimus, si non dormivimus in ipsa nocte, verbi
Jium agnoscebat. Quarla crat causa captivitas ista gralia cum in persona ejus dicit sanclus Job : < Pe- .
delerrima, qua Judseos ,'ufnunc accidil, casuros in reat dies in qua nalus sum , et nox in qua diclum
ore gladii, et captivos in pmiips genles ducendos fore est: Conceptus est homo. Noclem illam lenebrosus
proevidebat. Nec enitn is.tarni&bsgue compassionis lurbo possideat, non compulelur in diebus anni,
affeclu caplivilalero praescireSpoierat; quippe quam nec nnmeretur in mensibus. Sit nox illa strfilaria,
Dominiis ipse prsevidens super captivitaiem ipsam nec laude digna (Job. m). > Noxilla diabolus est
miseram veris lacrymis flebat, (JLU<J. xix ). His prse- leiiebrarum princeps, simulale el per mendacem
niissis, nunc jam in rem pergendum.est. iransfigurationem dies, vere autem nox. In illa au-
CAPUT XIII. teni nocte homo male natus, el ej'us noctis filius
Quo sensu una illa eleclorum civilas recie dicatur faclus est, acquiescendo consiliis ejus nequam et de
plena populo, domina geitliian el princeps provin- secreta paradisi requie, quasi -de vulva, in islam
. ciarum, el cur vet quomodo sola sederil, vel sub roorlalilatis miseriam projeclus est. In illa nocte, id
tributo facta sit. esl pro illius noclis consideralione, < plorans plora-
(THHEN.CAPUT.I.) ALEPH,id esl doclrina. < Quo- vit » illa domina genlium , illa princeps provincia-
morio sedet civitassola plcna populo, facla eslqtiasi ruin. Sed nunquid omncs qui ex illa civitale sancla
vidua doinina genlium, princeps provinciarum facla erant vel suiil, islud plorando plorare noverunl?
est sub tributo.» ALEPHdoctrina inierpretatur, et ul Non uliqiie, imo ploratus isle paucorum, ploratus
perspicis, primura hoc apud Hebraeos elemenlura iste perfeclorum est. Bene ergo cura dixisset, < plo-
est. Qtiid ergo sub isto coniineiur? Secundum illam, rans ploravil in nocte, > conlinuo subjunxit, < et
quam supradiximus, captiviiatem primam.atque uni- lacryriiae ejus in maxillis cjus. » Maxilloc quippe
versalem vigilanler intellige, et tunc demum pri- hujus dominoe, v-i.ri excellentes fuere, videlicet pa-
mum doctrinse ccelestis fundamentum le apprehen- triarchoe et prophetae, qui velut maxillae seniper
disse confide. Qusenam < est civitas plena populo, palenles in facie, et non ul pleraeque corporis par-
doinina genlium, princeps provinciaruni?» Nimiruro D les |iannis eontecloe, ipsi quoque pro excellenlia gra-
illa sancta civitas Hierusalem maler omnium no- tiae sibi collaloe , meruerunl in sancla Dei Ecclesia
struin (Gat. iv ), cujus cives atque populares, sive non latere. In istis autem maxillis dominae suiit. la-
niunicipes sumtis nos quiqtie credenlium. Ista anle crymaj ejus , isli enim ploraverunt, peregrinos et
consiitutioiiem mundi jam in praescienlia sive prae- advenas se.esse confitenles super. terrara (Hebr. xi),
tlestinatione Dei plena erat populo, nuriierali apud et videmus quas.imitemurlacrymas eorum, ut risura
illum erant, qui suhl vel fuluri sunt ex ejus populo reputemus errorera, el gaudio dicamus, quid frustra
sanclo, populo electo. Haec < domina genlium et 527 deciperis. lta plorante illa, non < est, inquit,
princeps est provinciarum, > quia quantum j'umenlis qui consoletur eam ex omnibus charis ejus, » imo
humana natura pro dignilale ralionis , lanlum ipsa « omnes amici ejus spreyerunl eam et facli sunt ei
gentibus vel provinciis pro dignitate fldei, pro co- inimici. » Oderunl enim hi, qui nunc rident, ama-
gnilione vet amore sui Creatoris prsecellil. Quomodo lores niundi ploratum ejusmodi, et quamlibet chari
factum est, ut isla sederet < sola, > Uerel .< qtiasi sive amici, id est cognati sinl sive propinqui, se-
vidna, > penderel tribula? Nimirum prcevaricaiido, paranlur et longe fugiunt ab ea sensibus conlra-
scilicet peccanle homine,-uno, homine primo; uara riis.
1581 DE TRINITATE ET OPERlBUS EJUS LIBRl XLII. — IN JER. LIBEK UNUS. ISS_:
CAPUT XV. A-non sinl qui veniant ad solciniiiiaiein. Omnes portaj
Quod electorum universitas Jttda sil, el quo migrans ejns destructse, sacerdotes ejus gementes, virgiues
ajfliclionemvelservitulem inciderit. ejus squalidae, et ipsa oppressa aiuarittidine. > Prin^
GIHEL,id cst pteniludo. < Migravit Juda, propter cipalis quidem una est via.Sion Cbristiis, qui dicit £
afflictionem et multiludinem servilulis, babitavit < Ego sum via (Jonn. xiv), » et ipse utta-prineipalis
inter genies, nec invenil requiem. Omnes persecu- porla, ipse nihilominus unus el sumiiius sacerrios esl
tores ejus apprehenderunt eam inter angustias. » Sion. Verumlamen et omnis qui aliis exemplo ejus,
Juda confessio inierpretalur, quo nomine civitas ill.i lam verbo prsedicationis quam exemplo boni operis,
recle significatur, cujus totum opus vel omne ofli- ad vilam ducatum proebent, yioe Sion el porlse ej,us-
cium confessio est. Unde Psalmista cum dixisset : atque sacerdotes sunt. Quarii ob causam istse viaelu- ;
« lllue enim ascenderuut tribtis , tribus Domini, genl, el islae portoe destructoe sunl, et isti sacerdotes f
testimonium Israel, » contintio quasi qusereres, ad gemnnl? < Eo, inquit, qtiod non sint qui veniant arif
quid ilJuc ascenderunl, vel quid ibi facluri snnt, <ad solemnilatem. > Luctus isle vel gcmilus magnae cha-
confilendum, inquit, nomini Domini (Psal. cxxi); » rilatis est lugere quod non sint qui veniant „ imo
Quo ergo vel unde < migravil? » A luce ad tenebras, perpauci sint qui veniant ad solemnilatem veritati»
a requie ad laborem, a regno ad caplivitatem, a "ctvilae, quo mullos perducere-cupiunl, destruciio-
palre ad hoslem, a vita ad mortem. Quare?< propler nem suimel libenler passuri.si tnodo ad illarosolem-
afflictionem et mullitudiiiem servitutis. » Mira res! niiatero per occasionem deslruclionis eornm multi
Nunqniil affliclioiiem desiderabal, el multiludinem venirent. Tales in psalmo dicunl : < Deilisti nos,
servitutis, et ideo migravil? Non ulique, sed stifli- tanquam oves escarum, et in gcntilms dispersisli
cientiam.ellibertatem se sibiscquirereexislimavil. nos. Vendidisti populum tuuro sine prelio, et non luit
Verum, quidquid illud esl quori hoc modo quaesivit mulliludo in comrautalionibus eorura (Psal. XLHI).>
quod exlra Deum invenil, affliclio cst el mullilurio El est diclum a similitudine alicujus qui rem stiam
servitutis. Idcirco Dominus ipse omnibus dicil: tVe- vendit, el nullum vel parvum inde pretium accipit.
nite ad me, omnes qui laboratis et onerati cslis < Vendidisti, > inquiunt, id esl, permisisti occidi po-
(Matth. xn). » El sanclus Job : < Quare, iiiquil, po- pulum liium < sine pretio, > et si aliquos pro eis re-
snisli me conlrarium tibi, elfaclussum mihimelipsi cepisli, < non fuit multiiudp in coromulaiionibus
gravis? »(Job vu.) Mira et miserabilis deceptio mi- eorum, » non mullos acquisisti ad comparationem
granlis, quia, dum migrat spe divinitatis quam occisorum, quia forlassis ubi inillc inlerficiebanlur,
fallax serpens promisil, nihil aliud invenit quam _. vix duo vel duo cojivertebanlur. Propter hoc proe-
< afflietionem el multiludihem servittitis, » afilictio- diclae liigent vise vel porloe Sion, sacerdotes gemunt,
nem videlicet raorlalilatis, qua sibimeiipsi gravis sit virgines ejus squalidae sunt, itl est, coelibem vitam
et mullit.udiii.eiiiservilutis peccati, totenim dominis ducentes mundo huic despicabiles suni, et «ipsa V
servit, quot vitiis.« Migravil > igitur de magno bono idcirco« oppressa amaritudine.» Sed hsec ipsa araa-
ad magnum maluin, et < habiiavit inter genles, nec ritudo frucluin parit dulcedinis aelernoe. Hicjam
invenit requiem. > Hoc ad cselera mala pessimum qiiatuor litteroe vocibus isiis prescriptae conlinuandse
accessil, quod « habitavit inler <;enies.> u!, verbi sunt. Plenum quippe propriis sensum interpretalio-
gratia, justus ille qui habitans inter Sodomitas uli- nibus perflciunl. Aleph, doctrina, beih, domus, gimel,
que non inveniebat requiem, sicut de illo scriptum plenhudo, deleth, tabulm inlerpretantur. Porro dor
cst:« Et juslum Lot oppressum a r.efandorum in- mus Dei ecclesia est, et tabulis sacra lex inscripta,,
justa ac luxuriosa conversatione eripuit, aspectu est. Est igitur sensus : Doclrina Ecclesise Dei, pleni-'".'.
enim el auditu juslus erat habitans inter eos qui tudo legis est, charilas est, cujus videlicet charitalis
dc die in diem anitnam justain iuiqttis operibus cru- perfecloe lamentatio hoec est. .
ciabant (// Pelr. n). > Adhiic audi: « Persecutores CAPUT XVII
ejus apprehenderunl eam inler angusiias. >,Parum 3D Quotr.oio Iwsles in caphe facti et inimici locuptelali
erat habitanlem inler gentes aspeclu iniquorura sunt, et parvuli ejus in caplivilatem ducli,
operum cruciari, nisi el persecutionibus corapelle- HE, id est ista. t Facli sunt hostes ejus in capite,
retur cpnsentire malis. Unde Psalmista ait conge- iniinici ejus Iocupleiati sunt, quia Dominus locntus
miscens : « Hei mihi! quia incolalus meus prolon- est super eain propter imillitiidinem iniqiiitaluin
gatus est, habitavi cum babilantibus Cedar, mulluin ejiis. Parvuli ejus ducti sunt in caplivilaieui a facie
incola fuit anima mea. Cum his qui oderunt pacein, tiibulaiiiis. 1 El hoc ad miseriarum accedit ctitiiu-
eram pacificus, cttm loqucbar illis, irapugnabanl me . lum, quod qui hostes vel inimici sont Ecclesiae,
gratis (Psal. cxix). > piincipantiir in hoc miindo, et capita populorum
CAPUT XVI. sunt, locuplelantur, el divites sunt; unde et yalen-
liores sunt ad persequendum, forliores ad occiilen-
Qum vim lugent, eo quod non sint qui non vehianl dum. Videlicfti altiorin hoc sseculoCain quairi 528
ad tolemnitatem, et qum tit itta solemnilas, qum
destruciio portarum, unde. gemhus sacerdolum, et . Abel, locupletior Esauquam.Jacob.llaetincaeierislere
tqualor virginum. usque ad finera soeculi. Hocridcirco, < quia Dominiis
DELETH,id est iabulm. t Viae.Sion lugent, eo qupd loculus est siiper eam, propter iniiltiluriinem iniqui-
,3S3 RUPERTI ABBATIS TUITIENSI3 1S84
tatiim ejus, > ut, videlicet oceidente Cairi, perse- A hoslibiis, nisi in manus genltum traderelur. Mallem,
Esau, recipiat ipsa in prsesenti sseculo quod inquit, ul sponte recordaretur, mallera ut el pro- i
qiiente
mereluf, et non cum iJlis in futuro puniaUir. Sed speris abundaret j et nunquani prosperis fallerefnr,
illud magis dbleftdiim, et pene inconsolabile est, ul el transiloriis uterelur, et scternorum nunq-Tam
quod honnunqiiam fit utparvuli ejus ducanlur < in obliviscereturi
captivitatehi a facie triliulationis, > id est, infirmi CAPUT XX.
alque imperfecli (ilii ejus coffumpantur exemplis,
decipianlur persUasionibus, terreanlur miriis, atque Qttod peccato snperbim prwcedenle, anima tnslah!lit
sh, el de vilio inyilium cadul, el qui sensus horun
ita cedant iri praedam adversariis, quatuor elemenlorum : HE, VAU,ZAI, HETH.
CAPUT XVIII.
- HETH,id cstviVa. <Peccatum peccavit Hierusaleni,
De prwlatis, et quomodo vel quando arietes abtqtte propterea inslabiiis facia est. Omues qui glorilica-
pascuis abeani t sine forliiudine anie faciem subse- banl
queniis. > eam, spreverunl eamj quoniam viderunl igno-
VAC, id est est. t Et cgressus esl a Clia Sion omnis miniam ejus".Ipsa autem gemens conversa est ru-
decoi ejus. Facli sunt principes ejtis velut arietes trorsum.i —<Propierea,inqtiil,instabilis facta est,>
ttotl invenienles pasctia, et abicriint absque fOrtilu- B ' et de vitio in vititira cadit, quia < peccaturo pecca-
dirie ante faciem subsequentis.»Hoffc pro parte Sibri vit. t Non ergopro ipsainstabilitale sua Deuni ac-
-
iiifirmiore dicta,recle intclliguniur. Nam e.i quse cuset, etenim nori idcirco < peccalum peccavit, >
vera, ct vere Toriis est Sibn inlus omnera decorem, quia Deus instabilis naturoe condidil, sed idcirco
iritus habet oranem gloriam, j"uxra illtid : < Omnis « inslabilis fac|a est, > quia <peccatum peceavii. >
gloria ejiis filioe regis ab intus (Psal. XLIV).~> Caele- Quod pcccaltiin ? Peccatiim superbioe, quae el de an-
rum deilla quaapro omni religione in oculis omnitim gelis daerocpes fecit. Unde Psalmista, cum dixissel :
< Non veniat mihi jves snperbise, > subsecutus ad-
glorialur, recte dicas quia < egressuS est a filia Sion
oriinis decor ejns. » llem et hoe recle dicas qnia junxit: «Ibi ceciderunt qui operanlur iniquilatei/',
« facli surit principes ejus velul arietes non inve- expulsi sunt, nec potuerunl stare (Psal. xxxv).»llcc
nienles pascua, et abierunt absque foflitudine ante pcccalum universa Hierusalem primilus peccavit iu
faciem suiisequenlis, » quoliescunque praelati sic Adain, unde et sic instabilis facta esl, tam vanitata
vivunt, quasi ignorenl mandala, quasi non legerinl aniiiii qiiam mortalitale corporis, ut nunqttam resli-
Scfipturas, <absque fortitridine > animse'subditi pec- tui posset, nisi per solam Christi graliam. Dcinde et
calis, cedentes impelleritibus viiiis. . siiigulariler quseque artima quse viriliier stare non
J meretur,
CAPUT XIX. lapsa a priori stalu, ita ul qui priug glori-
ficabanl eam speriiant, versa vice, videntes ignomi-
Illud vere lamenlabile esse, quod incolatus vel pere- niam ejus, spernant, inquam, gementein et conver-
grinqtionit nostrw non recordamur, nisi matis pre- sam relrorsuri),
. mentibus. respiciat semetipsam, et inveniet
ZAI, id est hwc. < Et recordala est Hierusaleriii quia latens peccatum superbioe proecessit, et propler
dierum affliclionis suae, et praevaricatioiiis oninitiini iilud insiabiiis facta sit, ac de vitio in vilium ceci-
desiderabilium siiorum, quse habiiefal a diebns an- derit. Rursus quatuor lilteras copulemus, he, vau,
tiquis, curri caderet populus cjus in manu boslili, ett z-ti, helh: he isla, vau el zai hwc, heth vila inlerpre-
iion essel arixiliator. Viderunt eam hostes, et deri- tatrir. Et est sensus : lsla el hwc vita sunl. lsta,
serunt sabbala ejris: >Dies aflliclionis Hierusalem ,, inquam , et quaectinque hujusmodi sunt perfecia ,
dies praesenlis vilae sunl; Nam vita hoee affliclio esl,, meditalioni etmemorisemandata,ad vitampfoficiiinl,
peregrinatio esl, captivitas est. Porro desiderabiliai CAPUTXXI.
ejus, < quae habuerat a diebus antiquis, > eloquiai Quodnere lameniabite sil,sordes inpedibus habere.
sunl vel judicia Domini, qrise in diebus anliquis ac- THET, id esl bonUm. « Sordes ejus in pe-
cepii, < desiderabilia super aurum et lapidem pre-- p; dibus ejus, nec recordala est linis sui. Depo-
tiosum multum, dulciora super mel et faviim (Psal. sita est vehementer non liabens consolalorem.
Xviii). > Horum desiderabilium acceptioni statira1 Vide, Ddmine, et considera quoniara facta sum
prsevaricaiio obvenit; fccerunt eriim virtulum in1 Vilis. >—« Sordes, inquit, ejus in pedibus ejus. »
Oreb, curii arihuc tabulse scribereritur iri monie Sina» Ctijus ejus? Dorairioe gentium inclytse et provin-
(Exod. xxxiv, Deut. iv), el exlunc non cessaveruntt ciarum principis, qUse recordari debilisset linis
praevaricari. Hujus afllictionis suse, quam diximus,, sui, ut lerram sordidam non tangeret pedibus, non
et"prsevaricalionis, horuni desiderabiliura suorum, , ambiretlerrena affeetu cnpiditalis, sed corpore bic
recordala est Jerusalem. Sed, quando recordata est?? exsulans, mente conversaretur in ccelis. Non sic
« Cum caderet populus ejus in mariu hoslili, et nonn fecit, non sic recordata est finis sui, sed < deposita
esset auxiliator, > crini vacaret hoslibus videntibuss esl» vehementer amanrio lerram, et oblivioni tra-
eam insullare religioni et deridere Sabbala ejus.;- dendo altitudinem cceli, < non ltabens consolatorem,»
Hoc vere lamentabile est quod non aliter huj'us in- imo non qusefens, nec-prse oculis babens virum, qui
colaliis sui, et peregrinationis suoerecordari poterat,, in ccelo esl, consolalorem, dum vanam in terra qiixrit
nisi malis premeretur, nisi malis conculcaretur abb consoiationem. Dicat ergo nunc saliem commonila
1385 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL—IN JER. LIBER UNUS. 1386
dum cadit < populus ejus in manu boslili; > dicat, A cibum ligni velili vivum panera amisi, et omnis po-
inquam, saltem nunc rediens ad cor proevaricatrix : pulus metts fame extabuit.
« Vide, Domine, et considera, quoniam facta sura CAPUT XXIV.
vilis. > Quod ait: t Videle si est dotor, > etc, et omnem do-
529 CAPUT XXII. lorem vanum esse, qui accidil pro qualibet alia re
caduca, et hwc duo elementajuncla, CAPH,LAMECH,
Qui sensus sub interprelalione horum etementorum quem sensum habeanl.
contineatur, THETH, JOD, et quod confessio bonum
sit justiliw principium. LAMECH,id est cor. t 0 vos omnes qui transilis
JOD, id est principium. « Manum suam raisit hostis per viam, allendite et videte, si est dolor sicul doior
ad omnia desiderabilia ejus, quia vidit gentes in- meus. Quoniam vindemiavit me, ul locutus esi Do-
gressas sanctuarium suum, de quibus prseceperas ne minus in die furoris sui. > Qui, inquit, transiiis per
jntrarent in ecclesiam luam. > Idcirco confilealur et viam, qui cognoscitis, qui confilemini quia pere-
vere dical: < Vide, Domine et considera, quoniam grini estis et advenae super terram, manenlem hic
facta sum vilis, > quia < misit hostis > diabolus civilatem non babentes, sed futuram inquirentes
< manum suam > et polluit < omnia desiderabilia (Bebr. xm), < vos omnes attehdite et videte, si est
cjus, > et < quia vidit gentes, > id esl universas vi- B dolor sicut dolor meus, » si est causa pro qua jure
tiorum phalanges, < ingressas sanctuarium > pectoris quis doleat extra causam, pro qua esl dolor metis.
sui, < de quibus prseceperas, > Deus, ut« ecclesiam Nempe omnis dolorqui non est meus, levis est, et va-
luam » non ingrederenlur. Jungamus haec duo ele- nus, cum sit pro vanis et caducis rebus, sicul econlra-
menta, thetb, jod. Thelb bonum, jod iiilerprelatur rio omne gaudium, quod non est meuni, vaniim est,
principium. Et est sensus : Confessio isla bonuin eo qnod de vanitate pendeat rerum lemporalium.
principium est , dum dicilur : « Vide, Domine, et Meus enim dolor unde est? Ex eo quia < vindemiavit
considera, quoniam facta sum vilis, » propler causas me, ut loculus est Dominus in die fttroris sui; »
hujusmodi : nam < justus in principio accusator dies furoris ille fuit, de quo primis hominibus di-
est sui (Prov. xvm). » xit : < Quacunque enim die comederitis ex eo,
jnorlc morieininr (Gen. n). > Comederunt, et dies
CAPUT XXIH. ille in quo comederunt, dies fuil furoris, qui furor
fjaomoao pnores sancti dederint prettosa quwque pro et juslam anitnabus mortem, el jusiani corporibus
cibo ad refocillandam animam,id est, nondttm rem,
sed spem obiinuerint promissionis, quam audierant. morlalilatem iiitulil. Tunc loculus esl Dominus quotf.
CAPH,id est mattus. t Omnis populus ejus gemens pulvis fuissem, el in pulverem reversura essem.
el quoerens panem, dederunt pretiosa queeque pro Sicut tunc locutus esl, ita extunc < me vindemia-
cibo ad refocilIa„dam animam. Vide, Doroine, et vit, > et usque in finem vindemiare non desinit,
considera, quoniam facta suin vilis. »— < Omnis, in- quolidie de vinea sticcidendo botros meos, quoliriio
quam, populus ejus, > videlicet pro meliori parte per mortem carnis auferendo filios nieos. Jimeta
haec duo elementa, caph, id esl manus, lamech,
perfectorum, < gemens et quserens panem. » Nam
omnis quidem populus, Domine, et principis hujus- quod interpretalur cor, juncto sensu manum cordis,
modi gemendi causam habens, et pane indigens, id est opera requirunt ejus quae in corde est fidei.
verumtamen non omnis famem suam intelligens, Alioquin quid fides proderit, cum sine operibus
non omnis panem suum quserere sciens. Quem enira roorlua sit (Jac. n) ?
panem, ntsi illum quem propler pomum vetitum CAPUT XXV.|
perdidit primus parens? Panem verum (Joan. vi), Quod propler humiliandam animam, mortalem fecerit
qui esl cibus angelorum, hxc domina non habebat, Deus conditionem corporis, et ipsatn anintam mul-
et idcirco fame populus*ejus deficiebat, lunc saltem lis permhial passionibus affici.
« omnis gemens et » istum panem « quaerens, » MEM,id est ex.ipsis. t De excelso misit ignem in
cum apud inferos famelicus exspectarel istum de-j) ossibus meis, et erudivit me, expandit rele pedibus
ccelo descensurum panem, dalurum vitam mundo, meis, converlit me retrorsum, posuit me desolatam,
reddilurum Dei visionem, inimiciliarum pariete so- lota die nicerore confeclam. » — < Ignem, inqtiit,
luto. Interim antequam vivus iste panis descende- misit in ossibus meis, de excelso > judicii sui solio,
ret, < dederunt preliosa qtiseqiie ad refocillandam ignem ulique lamenlabilem, ignem non lucentem,
animaro. > Habuerunt enim pretiosam fidem, pre- sed consumentem, exsiccantem, devorantem. Ignis
tiosam Dei dileclionem palres sancli, et patriarchse iste mortalis condilio est, qua virilis juventus pau-
roagni, el hsec dederunt pro cibo spei, qua suam lalim desiccala in aridum contrahitur alque corru-
refocillarent animam, sed non refecerunt aut salu- gatur senium, tandemque omni humore consurapto
raverunl. Beala spe proraissionis, quam audierant, solvilur alqtie dissipatur in favillam el cinerem.
animas suas diu suslentaverunt, et inde beati, quod Allamen hoc igne erudivit me, ut discerem non
talem habere spempropter suam fidero, propler di- superbire, ut scirem incedere demisso capile, ut
leclionem et obedientiam suam meruerunt. < Vide, inielligerem quod Adam noluit intelligere, scilicet
inquil, Domine, et considera, quoniam facta sum me non Detim, sed pulverem esse. Amplius aulem
vilis. > In puo t.vilis? > In eo quod propler vilero ut erudiret me, < expandit rete pedibus meis, > id
PATROL. CLXVII. kk
 J587 RUPERTl ABBATISKTUITIENSIS 1388
est, legem dedit mini. Quid enim lex, iiisi rete ex- A prseler ipstim Creatorem meura aspicere debul.
pansuin [>edibusmeis? Non quidem lex rete peccali, < Torcular, inquam, mihi calcavit, » ut amariludine
« sed peccatum non cognovi, nisi per legem. Nam inebriarel me, qui fructus esl peccati. Tres jam
coricupiscentiam nesciebam nisi lex diceret : Non dictae conj"ungantur lilterae, mem, id est ex ipsts,
concupisces. Occasione autem accepta, peccaium nun, quod inierprelalur atternum, saraech, id est
per mandaturo operaturii est in me omnern concti- adjuloriuni. El esl sensus : Ex ipsis mternum adju-
piscentiam (Rom. vn). » 530 Ergo quando legem torium. Quibtis ex ipsis ? videlicel quae superioribus
milii dedit, et graliara distiilit, expandit quodam- quatuor elementis significata sunt, thelh, jod, caph,
modo < rele pedibus meis, > alque hoc modo < cori- lamecli, iri est bono principio confessionis, et matm
vertit me reirorsum. > Nam < cum venisset maiida- cordis,\xir qiiam inlelligunlur opera fidei.
'
tuni, peccalum, quod sine lege mortuum erat, > CAPUT XXVIII.
revixit (ibid.). Ego autem morlua sum, et inven- Quod verw anttquw Ecciesiwidcirco
fuerit ptorandum,
lura esfmihi mandatum, quod eral ad vitam, hoc quia consolalor longe factus esl.
esse ad mortem. Itaque t posuit me desolalam tota AIN,id est fons. < Idcirco ego plorahs, et oculus
die, mcerore confeclam > ul moerens dicam : t Infclix nieus deducens aquam, quia longe factus est conso-
ego homo! qnis rae liberabit de corpore mortis B lalor a me, convertens animam roeam. Facti sunt
bujus?) (lbid.) lilii mei perditi, quoniam invaliiit inimicus. >— < Id-
CAPUT XXVI. circo, > inquam, qttia < de excelso ntisit Dominus
In > <
Quod homo faciendo malum servus stt peccati, et non ignem ossibus meis, quia vigilavil juguro ini-
nisi per graliam Dei poteril liberari. quilaluro mearum, > quia < abslulit omnes roagni-
NON, id est mternum. t Vigilavit jugum iniqnita- licos meos de medio mei : > amplius autem, < quia
lum mearuni, in iiianu ejus coiivolutse sunt, et im- longe factus est a me, > et nondum venit, qui ven-
posilae collo meio. Inlirmaia est virlus mea, cieditme lurus esl < consolalor > Cbrislus Dominus, qui con-
Dominus in manu, de qtia ndn polero surgeie. »-=- vertal < atiiraam meam in requiem et libertatem
t Jugom > euiro, inquit, i-iiiiquitatuni meaitim vigi- suam, el interim fiiinl < filii perdili, > descendunt
lavit. » Omttts eniin qui facit iiiiqtiitaiem, servus est enim ad inferos, < qupniam inyaluit inimicus» custo-
iniqtiitalis (Joan. vni), quodammodo vigilanlis, ne diens atrium suum tanquam forlis armatus (Luc. xi),
servus,effi'aciacompede, per riociem effugere possit. tidcircp egoplorans, >etidcirco< oculus meus dedu-
Viilt eniin interdum effugere servus peccati, sed eo ceiis aquain > lacrymarum.
negligenter volente et seepe. multuth dormitantei CAPUT XXIX
peccatuni non dormii. Iniqtiitates meoe < in manu Quod non potuerit Sion expandendo manus suat
consolari.
ejus convolutae sunt,- » ad raodum retis aut vinculo-
rum, < et imposilae collo meo, > cojlo hominis, in PIIE, id est os. < Expandit Sion manus suas, non
quo superbia sedit, unde et libenter audivit diclum est qui consolelur eam. Mandavii Dominus adversum
illiid : « Eritis sieul riii (Gen. n). > Pugno et repti- Jacob in circuitu eju.s hostes ejus. Facta est Hieru-
gnare volo, sed « infirmaia est virlus mea, > quia salem quasi polluta nienstruis inler eos. > —«Manus
hondum venit liberatrix gralia. <Dedit roeDominus suas, > id esl opera legis et juslilias carnis, < ex-
in manii, de qua non poiero surgere, > subauditur, pandit Sion, > sed propier opera illa < non est qui
nisi veneril gTatia ejus liberans me. consoletur eam; » n.on enim Dominus psr illa justi-
fical eam. Sed quid ? Si laliter expansis manibus, se
CAPUT XXVII.
vel juslificari arbilretur, < mandavil Dominus hosles
Qjtod in nutlo pqlrum patriarchqrum salus esse
et morlales et ejus,>id esl peccata ejus, < iu circuitu ejus,>et iniilio
'polueril, qiiod ipsi quoque ftterinl;
quid Itwc triu elemehtd, MEM,NUN,SAMECH, juncla plura, imo sine comparalione niulta su.nt jieccala
significenl. ejus,etmiHejustificaiionesejns,< quasi >si sit« pollula
SAMECH , id est adjniorium. < Abstttlit onines D menstruis,» alio quoque prophela leslanie, cuni dicii:
magnificos meos Dpminus de medio mei, yocavit < Facli snmus ut immundi omnes nos, quasi pannum
adyersum me lempus, ut cpnlererel eleclos meps. menstrualae universae juslilioe nostrse (Isa. LXIV).>
Tprcular calcavit Domitnis yirgini fiHae J^uda. | CAPUT XXX.
Magnifici mei, elecli mei palriarchae fuerunt, magni Qaorf os Domini ad iracundiam provocavimus, vide-
qnidem el justj et sancti, sed in nullp eorqni mihi "licet culpam defendendo in Adcim, et quid simul
licitit glpriari, pec enim in aliquo eorum fuit salus. istw trss litierw significent, AIN,PHE,ZADI.
« Abstuljf» eps < de medio mei, » mortuj enira spt, ZADI,id est justitia. < Justiis est Doroinus, quia os
ei nemp ex jllis pptuit erpere animam suam de manu ejus ad iracundiani provpcavi. Audite, obsecrp, uiii-
inferi. < Ypcayjj. adyersum rae lernpus,» ul conierat versi populi, etyidete dploreni meum. Virgines ntese
illos ,<eleptos meps, » constitueiido lerniinos eorura, el juvenes roei abierunt in capliyitateiii. > Non, in-
quos prseterjre npn potcrunt, el boc adversuni me, quil prppheta, in omnibus his Deuii) accusat Sioii;
ut non liceat rnilii gloriari in homine. Hoc inodo nam < justus est Domjnus, > et rectum judicium
« torcular calcayit. virgini fjjise Juda, > iri est niilii ejus (Psal. cxvni), sed accusat semetipsam, « quia
filisesuae confess|onis,quse virgp esse, id esi, millum ps Dpinini ad iraeundiam > provocavit, siibauditur
4389 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — 1N JER. LIBERUNUS. 1390
in Adam, in quo et peccavil. > Et quomodo os Do- JA tuum, .quia cerlissime rooriturum esl. Porro « cor
mini ad iracundiam provocavit? Videlicet quia pec- meum, »id est quod interius est hominis, jamdudum
caltim suiim defendil; elenim peccali defensio juslae mortuum cst, videlicet ex quo peccatum admissuin
iractinriioe causa exslilit. < Audite, inquil, obseero, esl. lta foris el inlus « amaritudine plena sum. >
universi populi, » eienim vobis quoque anminlian- Quid dixerit < venler meus conlurbatus est, et cor
dum est, ut audiatis, el dolorem meum videbitis, meum subversum est, > pene exposuit subjungendo:
quia < virgines meseel juvenes mei in caplivitatem < Foris inlerfecit gladius, el domi mors similis est.»
abierunt, > imo el in captivitale nati sunt. Virgi- Nam < foris » qtiasi in ventre < interfecil gladius, »
num mearum, juvenum meoruro, id esl omniuro dum justa senteniia moflis anima a corpore separa-
ad me perlinentittm, parvorum atque magnorum, tur, < domi > autem, id est in corrie, < mors sinulis
infirmorum 531 alque fortium, non hic locus esl, est, » dum sicut separalione animoe corpus moiitur,
non hoc regnum, sed incolatus ct exsilium. Hoc, ita separatione Dei anima morlua est. Juugamus
vos, audiie, et ad veram et manenlem civitalem, o duo haec eleinenta, coph, quod interpreiaiur vocatio,
universi populi, simul properate. Junctac simul tres et res,quod inlerpretatur capui,utvocalioiiemcaphis,
lillerae, ain, id esl fons, phe, quod inlerpcelatuf os, ideslChrisii,qui Ecclesiaecaputesl^pnes.v), intelli-
zadi, id est justiiia, eonsignilicant sensum litinc: B I gamus.Namquiaivocavi, inquii, amicos mcos.et ipsi
Fons oris juslitiw. Nempe lalis lanienlatio, talis deceperunt me, » vocat nunc caput suum Christum,
confessio fons esl oris, cui subest vena jusiitiw, ve- dicendo : < Vide, Domine, quoniam tribulor, » spe-
ritalera subministrans, ut non Deum accusel, sed se. rans quod per illum el conturbationein ventris, et
CAPUT XXXI. subversionem cordis reparamra sit, id est, quod
tam animse resurreclione resurreclura
Queties Ecclesia sacerdotes sibi coiisliluit, tolies de- sit. corporisquam
ceperunl eam, de his inielligi, qui semelipsospa-
scunl, et quw sua sunt quwruht. CAPUT XXXIII
COPH, id est vocatio. < Vocavi amicos meos, et Quomodo inimki,id est maligni spirttus, in mato ge-
ipsi deceperunt me. Sacerdoles mei, el senes mei iieris hiimani iwiali sinl, et quomodo ereaione tw-
in urbe consumpli sunt, quoesierunl cibum sibi, ut labilur super illos Ecclesia in die judicii.
refocillarent animam suam. > Qttos, inquis, < v»- SIN, id est dentes. < Audierunl quia congemisco,
cavi amicos meos? > Sacerdotes meos, senes meos ? et non est qui consoletur me. Omnes inimici mei
Quolies sacerdotes inihi constitui, quolies senes audierunt malum roeuro. Loetati sunt, quoniaro tu
roihi proefeci, tolies < amicos meos > niihi < vocavi,> fecisti. Adduxisti diem consolationis, el fienl similes
ut viderenl dolorem meuro, ut consolarentur me, ut C mei. » Quinani < inimici mei auiiieruiu malum
leoireulmalum meum. At <ipsi >quoque <deceperunt meum,» enloetaii sunt?» Draco illemagnus, serpens
me, > eranl enim amici niensee, qnaerenles quoe sua anliquus, qui vocalur diabolusct Satanas, el angeli
essent, non quacrenles liliorum me.oriira salutem. ejus < aitdierunt quia ingeinisco, » et irridcnles di-
Quolusquisque eniin lalium fuit amicorum, qtti ve- cunt: <Non est qui consoletur eam.»—«Audieriint,»
rum redderel ainicilioe fruclttin? Vix ipse Aaron inquam, isti < inimici mei malum meum, > et quasi
suum exsecuius esl oflicium, sicul decebat aroicum. Iriumphuin duceules pro victoria < loetati sunl, >
Fere omnes < in urbe consumpti sunl, > id est, in captivitatem universain quam in primo homine ce-
causa mea quasl non essent, obmutuerunt; quia perunt agentes cum insuliatione, ante superbiae suse
< qusesierunt sibi cibum, ul refocillarent aniraara currura. Sed quid? < Mihi adduxisli diem consola-
lionis: »— < adduxisli,» inquam, nam ila certum est
suam, > qusesierunt lucrum sutini sibi, ct, juxta
prophelam, paslores vocali non gregem, sed semet- quasi jainadduxeris; promisisli eiiiin Abrahse, Deus
ipsos pascebant (Ezech. xxxiv). qui non mentiris (IVnm.xxin; 7'ii. i), < diem consola-
CAPUT XXXII lionis,>dieniClirisii,videnlibtisinimicismeis,quinune
laelanliir, < qtioniaiu lu > malum roeum justa ira <fe-
'
Quomodoin illo in quo qmnes peccnvimus venler no- cisii. >Et cum adriuxeris < diem consolationis, fient
ster conturbaius sit, et'.cot noslrmn subversum, id
est corpus mortale jactum est, el quid duo hwc ele- similesmei. > Quomodo < similes mei?» Nimirum
menia, COPH,RES,juncta significent. ut ego versa vice audiaro, imo et videain malum
RES, id est capul. < Vide, Domine, quoniam tri- eprum in die iraeet revelationis justi judicii lui.
bulor, venter meus conturbalus est, snbversum est CAPUT XXXIV
cor meum in memelipsa, quoniam amaritudine Quomodo vindemiandi sint ilta vindemia irrecupera-
bili, daninatione irrevocubiti,habenle Ecciesia diem
plena sum. Foris inlerfecil gladius, et domi mors consolaiionis, et quid duo etementa novissim.a,SIN,
similis est. > Quoniam,< vocavi amicos meos, et ipsi THAU, juncta significent.
deceperunt mc,> tu, <Domine,> quisolus laborera et THAU,id est sigha. < Ingredialur omne maltim
dolorera consideras, < vide quoniam iribulor, > quo- eorum coram te, et devindemia eos, sicut devinde-
niara >venter meus conlurbatus est, et cor roeuin sub- miasti me, propter omnes iniquitates meas. Multi
versum est,' > id est, quoniam homo tolus duplici enim gemitus mei, etcor meuro gemens.» —
«Omne,
morte niortuus est, < venter meus, > id est, quod inquil, malum eoruni ingrediatur coram le, et
exterius est hominis mortale est, et idcirco jam mor- devindemia eos. » Nam ingresstim est
quidem
 1391 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS < J392
jam < maliim eorum coram te, > sed noh < omne. » A sutcendh, simutque cum ea domum Domini com-
- Et < vindemiasli jam, > sed non < devindemia- bussh.
sli eos. > Olim quippe < malum eorum, » id est (THBEN.CAP.II.) Omnem quse in sequenli alpha-
superbia qua super ceeteros angelos tumuerunt, beto subtexitur lamenlalionem super illa intellige-
dicente principe eorum diabolo : < Similis ero AI- mus lerrena Hierusalem, quamtlunc lemporis Nabu-
tissimo (Isa. xiv); > boc, inquam, < malum eorum zardan princeps exercitus servus regis Babylonis
coram le > ingressum est, et pro boc < vindemiasti,> succendit el combussit igni, simulque cum ea do-
jd est j'udicasli, <eos; > de coelo namque projecisti, et mum Domini, et domum regis, murisqtie Hierusa-
In istuni caliginosum aerem devolvisti eos. At vero lem in circuitu destruclis, reliquias quoque vulgi
malura illud allerum, quo me plasma tuum per ser- transltilit in Babylonem, laiitum de pauperibus lerroe
pentem deceperunt, nondum coram le ingressum relinquens vinilores et agricolas (IV Reg. xxv; Jer.
est, nondum tno judicio requisitum est, quod ex me xxxix). Hoc,veresancto elsapienti viro lamentabile
erat malum coram le ingressum est, etenim lu re- .. fuit, non solum propter ipsam magniludinem coediset
quisisti, primum dicens viro Adam : < Ubi "es? incendii,verum el propter duriiiam gentis peccatricis,
quis enim indicavit tibi quod nudus esses, nisi quod quia non propter peccata exigua factum esl ul tanla
ex ligno quo proeceperam tibi ne comederes, come- B populo suo Deus, qui naturaliter miseralor est et mise-
disti? > deindedicendo.mnlieri: <Qnarehocfecisii?> ricors (Psal. cx), mala inferret. Ad hujns alphabeti
(Gen. III.) Ita quod ex me 532 erat malum coram lamenlationem disponendi sunt omnes, qui bodie
. te ingressum est,et pro hoc <vindemiasti me > pri- quoque in verbis mendacii conlidunl, quemadmodum
mum dicendo mulieri: < Multiplicabo serumnas luas, illi quibus lamentator iste prius dicebat: < Noliie
et conceplus luos, et in dolore paries filios tuos; > confidere in verbis mendacii, dicentes : Templqm
deinde tam viro quam mulieri: < Quia pulvis es, et Domini, lemplnm Domiui, lemplum Domini esl (Jer.
in pulverem reverteris (ifrfrf.).»Nonila lunc qttod ex vn). > Etenim hodie quoque sunt plerique infanles,
diabolo erat malum coram te ingressum est, neqtie qui auro vel argenlo, el marmorum cruslis alque
eniin requisisli, aut poenam intulisli pro eo quod pulchris parietibus lempli manufacti, Deum qui spi-
serpcntem ingressushominem deeepit. Igiiur < omue rilusest, putent deleclari, et de semelipsis non per-
roalum eoritm, » omne maluin tliaboli et angelorum pendunt quales sint, vel quod debeant ipsi esse lem-
ejtis, < ingrediatur coram te, » in novissimo magni pltim sanctum Dei, leslanle Apostolo, cum dicit:
judicii die, etqui < mejam vindemiasli, > tu < illos < Templum Dei sanclum est, quod estis vos (J Cor.
devindemia > vihdemia irrecuperabili, damnatione nil. > Talibus igitur prpponatur alphabelum hoc
inlerminabili. Nec enim mirentur soltimmodo vinrie- CAPUT XXXVI.
miari, qnod jara. faclum est eis, quando de ccelo
et devindemiari Quo respectu Hkrusalem vocaverii scabellum pedum
prpjecisti eos, sed digni sunl, ut Domini, el quomodo illam Dominus de cmlo in
tollantur in ignem aeternum, et non requirantur in lerram projecerit.
omnia ssecula sseculurum. Porro mihi, utjam ante ALEPH.< Quomodo oblexit caligine in furore suo
dixi, adduccs < diem consolationis. > Quare? Quo Dominus filiam Sion, projecitde ccelo iu lerram in-
judicio? Judicio misericordioe, <mulli enim gemitus clytam Israel, et non est recordatus scabelli pedum
mei.elcor meuro mcerens,» quae suntinsignia poeni- suorum in die furoris sui. > Scabellum pedum Do-
lentioe. Duo hsec elemenia novissima sin, quod in- mini, civitalem Hierusalem nuncupavit, videlicet eo
terprelalur denles, et thau, id est signttm, ad invi- respectu quo et civitatem illam sancta Scriplura no-
cem copulemus, ut dicarous sic, dentium signa. minare constievit, nimirum propter cullum divinoe
Porro per denlium signa omnis intelligi,lur sancla religionis, et templum nominis Domini, quod j'uxta
Scriptura, quia denlibus formatur omnis loquela. rationera temporis qualicunque ritu primitus in ea
Quid hoc ad rem prsesentem? Videlicet, ul quod per- civitate celeberrimum fuit. Nam el propier eamdem
pulcbrum est intelligamus ea quse sub islis conti- jD causam in omni Scriptura sancta lypumgerit Eccle-
nentur lilleris duabus illa esse, quse nobis calego- siae Christi, in qua nuncper omnero terram vero
rizat omnis Scriptura divinitus inspirala. Quid enim . ritu invocatur nomen Doinirii. Et lunc quidera,
. aliud nobis praedical,iiisi post illud malura decepli qttia in illa sola civilate invocabalur nomen Do-
liominis pro quo. < lsetali sunt omnes inimici, » ad- raini, sola merebalur dici, scabellum pe.dum Do-
ducendum fuisse Ecclesise < diem consolalionis, > id mini; nunc auiem quia in omhi terra invoca-
esl priroum advenlum Chrisli Filii Dei, el postbsec tur - nomen Domini, et omnis lerra plena est
futurum esse judicium, quo diabolus ct angeli ejus, Ecclesiis Cliristi,. recle omnis terra mereiur dici
et cum illis omnes impii devindemiandi sunl, et scabellum pedum Domini. Unde est illud propheti-
mittendi in ignem aelernunt? (Matth. xxv.) Hac ergo cum, id est de fuluro diclum : < Coelum mihi sedes
lamenlalione finila, quid sequens causse babeat, est, lerra autem scabellum pedum meorum (Isa.
breviter dictum superius el adbuc dicendum est. LXVI).> Et Dorainus in Evangelio cum dixissel :
CAPUT XXXV. < Neque per coelum juraveris, quia throhtis Deiest, >
Quod sequenli alpliabelo illitts temporis lamenlalio conlinuo subjunxil, < neque per lerram, quia sca-
tublexttur. quando Nabuzcirdah Bierusalem iyni bellum peduin ejus esl (Malth. x). >Jani quippe res
 1395 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLll. — IN JER. LIBER UNUS. 1394
improcsentiarum erat, ut fieret quod Psaluiista ce-- A firmavil dexteram suam quasi bostis, el occiditomne
cinerat: < Exallare, inquiens, super ccelos, Deus, ett qnod pulcbrum erat visu in tabernaculo filise Sion.
super omnem lerram gloria lua (Psal. cvn). > Nttnc> Effudit quasi indignalionem suam. > Quia superbise
vide quam eleganler, quam magnifica siroililudine. cornu in causa fuit, Deus auiem superbis resistit
tumullurn ruentis miserse civitatis expressit, di- (Jac. iv), idcirco non quasi paler virgam arripuit,
cendo, < el non esl recordatus scabelli pedum suo- sed < quasi inimicus arcum suum tetendit, et quasi
rum in die furoris sui. > Quasi regem aul quempiami bostis dexleram suam firmavit, > ut videlicet sagit-
personaiuin Patrem oculis oslendil, sedentem in allai lam suam fortiter excussam per cor ejtts trajiceret,
sede, scabellum habentem sub pedibus suis, lanloi ut gladium stiuro firmilcr iinpaclum,usque ad vitalia
furore excitalum, lanla ira comraotum, ut pedibus; deprimeret, ut jacere inimici vel hostis est. Non
se non tenentibus, scabellum suura longe projecerit, , enim, ul soepe facmm est, tradidit populum itium
dum nescil, dum proe ira non altendit, qiianlum no- in manusgentium,ita ulin lerra sua degenles viclo-
citurum hoc sit pendentibus pedibus suis. Quasii rum ferreril imperium , sed < occidit om.ne quod
hoc impelu, < filiam Sion, inquit, et inclytam Israel1 pulchrum eral visu in tabernaculo filiae Sion, > id
de ccelo in terram, > da omni dignilale in omnem est omne quod deleclabat, el quo Deum putabat de- •
ignominiam <projecit, >et caligine amentise ruenlemi ^ lectari lasciva juvencula Sion. Et < jeffudil quasi
involvil. ignera indignationcnisuam, > ul sic omnia lolleret
CAPUT XXXVII. ndignatus, sicut ignis totam devoral slipuram.
Superbiw cu.pam fuisse, pro qua Hierusalem vel lem- CAPUT XL.
plutn prwcipitari debuerit.
BETH.< Praecipitavil Dominus, nec pepercit, om- Quod non dixerit, t faclus est Domtnus > intmicus,
sed t velul inimicus, » quod nec res nec vocabu-
nia speciosa Jacob : destruxit in furore suo munilio- lum-inimici in Deum cadat.
nes virginis Juda, el dejecit in' lerram. Polluit re- HE. < Faclus esl Doroinus .velut inimicus, prseci-
gnum et principes ejus. > Quoddixerat, > projecit de! pilavit Israel, praecipitavit omnia mcenia ej'us, dissi-
coeloin lerram inclytam Israel,» hoc ilerum repeti- pavit omiies munitiones ejus, et replevit in filia Juda
vit, dicendo, < prsecipitavit, nec pepercit. »Ilemque' humiliatum el humilialam. > Dominus, inquit, qui
terlio : Virgines Juda < dejecit in terram. » Cunctis> dicebal ad Pharaonem : < Filius primogenilus meus
vocibus islis qualilalem culpse designavit, et super- Israel. Dixi tibi: Dimilte filium meum (Exod. iv),»
biae culpam fuisse oslendit, pro qua Hierusalem de- ille Paler et Dominus, < factus est quasi inimicus. •
structa sil. Et magnuin ulique superbioe malum, proi _ Notandum diligenler, quia non dixit faclus est
qua nec virginibus Depercisse, aut unquam parcere i inimicus, sed < factus est quasi inimicus. > Nain
credendus sii. inimici nec res nec voeabulum in Deura cadit. Ini-
533 CAPUT XXXVIII. micus t'quippe is est qui jiira violat, qui j'usla lollit
Quod ruinw illius causa fueril, auia cornu Israet , aut negal, cujus ex parte delicil aut peril fruclus
Deus confregit. amicitise, pax. Dominus igilur non inimicus, sed
GIMEL.< Confregit in ira furoris sui omne cornui < quasi inimictts faclus est, > tollendo sive occi-
Israel, averlit relrorsum dextram suam a facie ini- dendo omne quod pulchrum erat visu in Sion, prse-
mici, et succendit in Jacob, qtiasi ignem flamraaei cipitando Israel, proecipilando omnia rocenia ejus,
devoranlis iu gyro. > Amplius hic superbiam vicinoi dissipando jmunitiones ejus, replendo iit filia Juda
vocabulo expressit, dicendo : < Confregil cornua i humilialum et humilialam, ulpote iniroicilias ge-
Israel,» superbum quippe cornulum dici usitaium et; rens non adversus homines, sed adversus super-
frequens esl. Hic igitur rion immerito < Deus dexte- biam.
ram suam ayertit retrorsum, » ut non auxiliarelur, CAPUT XLI.
aut subsisterefaceret lsrael, < anle faciem inimici,» Quomoao civitalem illam vel lemvlum tentorium
iion quod facluram suani contemncrct, sed quod nrj Domini vocaverit.
cornulos esse homines indigne ferret. Quare, autem VAU. « Et dissipavit quasi hortum tenlorium
non dixil, el succendil ignem, sed < succendit in suuin, demolitus est tabernaculum suum. Oblivioni
Jacob quasi ignem flammee devoranlis in gyro? » tradidit Dominus in Sion feslivilatem et sabbatum,
Nonne revera succensus fuit ignis, quo Nabuzardan elin opprobrium et indignationem furoris sni regem
servus regis Babylonis civilalem el lemplum com- et sacerdolera. > Tenlorium sive tabernaculuni Do-
bussil? Ergo illud vult inlelligi quod civitas illa, mini erat lemplum illud augustissiroum; nam in illo
'
vento superbiae suae quasi ignein conflando, gen- quasi in tabernaculo, quod ad horam Ugisolet, mili-
tium conlra sc odia concitaverit , el ille lueril tabat nomini Domini fides peregrinantium, manen-
quasi ignis flammse devorantis in gyro, quem ut tem hic civitalem non habenlium, sed futuram in-
eflicienlem causam ignis elementaris consecuta sit. quirenliuro (Bebr. xm). Hoc < dissipavit quasi hor-
CAPUT XXXIX. . lum, » nec pluris fecit sanclum nominis sui locuro,
Quod Deus sttperbieniibus inimkus sit, et idcirco qnam vilem horlum olerum (III Reg. xxvn). « Fesli- .
sic dixit: t Teiendit arcum suum.t vitaiem el sabbatum, » quse ulique visu pttlchra
DALETU.« Telendit arcum suum quasi inimicus, erant, < oblivioni tradidit, regeni et sacerdolem
 1395 RUPERTI ABBATIS TUITIELNSIS - 1596
in indignationem furoris sui etinopproorium tradi- AaDproino.ii
. Et congrua salis Iransformalio , quia
dit.» Hoc denique non praetereunduro quia probrose videlicet ubi non esl rex, neque
princeps, ubi aucto-
sic regem projecil, ut, in oculis ejus occisis ipsitis ritale sua non ulitur Icx, quce in gentibus non est,
filiis itinc demum oculos ejus erueret rex Babylonis ubi, prophetis oracula ccelestia clauduntur, et Dei
(IV Reg. xxv). visiones subtrahuniur, sic est populus quasi civitas
CAPUT XLII. palens absque portis et vectibus.
Quidsh, « uoccm dederunl in domo Dotnini sicut in CAPUT XLV.
die solemni. > Quomodo sederinl in terra , ,et conltciiertnl senet, et
ZADI. « Repulit Dominus altare suum , maledixit cinere capita sua consperserunl virgines.
sanclificalioni stise, tradidit in mamis inimici muros JOD. < Sederunt in lerra, conticuerunl senes filiae
lurrium ejus, yocem dederunl in donto Domini sicut Sion, consperserunt cinere capila sua. > Senes
in die solemni. > Quaerebas quid superius dixisset, Hierusalem < accincti sunl ciliciis, abjecerunt in
< et non est recordatus seabelli pedum suorum in terra capita sua virgines Juda. > Erecli prius senes
die furpris sui; > ecce aperuit dicendo manifeste: , filiae Sion, ei multa louuentes, nunc praecipitati, et
< Repulit altare suum , maledixit sanclificationi . fracto superbioe cornu mulilaii sederunl laciturni in
su?8..> Porro magniludinem doloris , ei miseriarum B terra, Lanium ab iila delurbati quam habebant con-
tumulium quam vehemenler expressit, dicendo : fidenlia lempli Domini, quanlura a ccelo disial terra.
< A'ocem dederunt in domo Doiuini, sictit in die so- VirginesHierusalem.virginesJuda <cinere,» quod in-
lenini. > Ac si diceret : Nunquam altius in gaudio signe doloruin est, <coiispefseruhlcapitasua,»elnon
solemnitalis cecinerant, quam nunc in angustia et habeiites spohsbs qiiibus pafSrenlur,<abj'ecerunt ca-
dolore suo clamaverunt. pita sua in lerra, > el ita compleltim esl quod alitis
CAPUT XLHI. propiieta praedixerat : < Propter hoc super adole-
scentulas ejus non laetabilur Dominus, el pupillorum
Qtfomodo leienderii super illam Sion funkulum leih-
pus captivhatis sepluaginta annorum. ejus, et viduarum non niiserebitur (lsa. ix). >
HETH. < Cogitavit Dominus dissipare rourum fi.iae CAPUT [XLVl.
Sion, lelendit funiculura suuni et non avertit ma- Liaraanc dicil: tDefecerunt prw lacrymis qculi me/,>
nuro suam a perditione. Luxitque anlemurale, et qui aniea dixeral: t Propterea da fitios eorum in
murus pariter dissipatus esi. > Non casu hsec acci- famem, etc. >
derunt, sed Dominus isla cogilavit, Dominus cum* CAPH.< Defecefunt proe Iacrymis oculi mei, con-
consilio hsec egit poscente ratione utilitalis, ilio ;<_turbala sunt viscera mea, effusum est in terra j'ecur
cogitante, illo negotij summam in libra rationis ap- riteum stiper ceiitriiipnem iilise popuii mei, cum de-
pendenie, placilum fuil ut dissiparelur murus filiae ficeretpaivuluset lactens iii plateisoppidi.»—< Cum,
Sion, ut vanitas ejus ex adversis aliquam caperet inquil.deficerel parvulus etlactens,» tunc<defecerunt
instruclionem. 534 ^1 iPse lelendit super cam fu- prse lacrymis oculi ihei; et viscera mea, > imo pie-
niculum suuro loiigiludinis septuaginta annoruro, latis tumuitii <cohtiirbaia surit, > et < jecur meuni»
et cogilavil npn averlere < nianuiii suam a perdi- quod sanguiiiis esl foris, < in terra effusum est. »
liene, > id est captivitatem finire ante consumma- Quid eniin? Nunquid poterat rialuralis affeclus car-
tionera tot annorum, nec anle resedificabilur anle- nis et sanguinis rationis sequehdo judiciuhi persi-
murale el murus qui pariter tlissipatus est. stere in alliiudine zeli? Dicebam anlequam hoec
CAPUT XLIV. fierenl : « Propierea da filips eoruni in famera, et
deduc eos in manus gladii. Fiant uxdres eorum
Quw portw ejus, et qui vectes quot Dominus coniri-
vil, ttt prophelw ejus non invenirenl visionem a absque liberis et vidiiae, ei viri eafum inierficiantur
Domino. morte (Jer, vin): > haec , inqiiam , el his similia
THET. < Defixsestint in lerra porloe ejus, perdidit dicebam, concordantib pei' spiriiuin j"udicioei jusli-
et contrivil vectes ejus, regero ejus, el piincipes ejus j) lioe tuse. Al ubi iriala ipsa veiierunt, et res oculis
in genlibus: non esllex, ct propheioe ejus non inye- bxhibiia esl, vicit pieias, el a supernis jtidiciis re-
nernnt visionem a Domino. > Portarum quoquealti- lapsa in semetipsam vulheiaia ruit naiura.
tudo, vectiumque fiimitas inter illa numerantur CAPUT XLVIl.
quoc visu pulchra erant, et istae porlse civitatis cum Quomodo infantes ad uberq pendenles fame cruciaii,
veclibus suis conttitis atque perditis in lerram de- animus exhalabdhl.
fixa: sunl, pro causa quam alius propheia congemit, LAHECH.< Malribus suis dixerunl: Ubi esl trili-
quia < chnversum est relrorsum judicium, etj'ustitia cum et vinum, cum defiiqerent quasi vulneraii ih
longe sletit, quia corruit iri platea verilas, et plaieis civilaiis, cum exlialarent animas suas in sinu
tequitas non pdluil ingredi (Isa. LIX).> Melaphori- mairiini siiarum. > Quoinodo inlerea lacrymas le-
cos lamen regeni, et principes, legem el propheias nerent ociili? Misla ahgusiiai simplicitale Vel sim-
vult intelligi. Nam, quasi quoereres quas portas in plicitati ahgusiia, matribus suis labidis et fame
terram defixit, qttos vectes perdidil et contiivit? marcescentibus dicebaiit parvuli: <Ubiest triticuin,>
< Regem, inquit, et principes ejus in gentibus: non ubi est <yintiti),» pro seiate rion discernentes utrtim
est lex, el prophelse ejus non invenerunt visionem per laborem acquirere, an ex natura sua proferre
1397 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJDS LIBRI XLU. — 1N JER. LIBER UNUS. 159»
solerenl matres triticum et vinura, et haec dicentes A bus plauserunt,> ore «sibilaverunl.capulsuum super»
in ipso ejulaiu, < quasi vulnerati, » imo vere famis le < moverunt. »
aculeo transverberati deficiebant, et, quod bumani- CAPUT Ll.
tati visu iutolerabile erat, < in sinu matruin sua-
vere insuilaverinl, cum et posl septuaginta an-
rtim >a siccis uberibus decidentes < animas suas > Quam nos, soluta serviittle, ne rewdificarelur civhas ve-
exhalabant. hemenler obsiiierint.
CAPUT XLVIII. PHE. < Aperuerunt super te os suum omues ini-
Quontodo Bierusalem itnpmritleritiasna nulii polrierit mici lui, sibilaverunt et fremueruiu dentibus, el di-
assimilari, el idcirco dkat: < Quis medebhur tui ?» xeruut: Devorabimus. En ista est dies quam exspec-
MEM.< Cui comparabo te, vel cui assimilabo le, tabamus, invenimus, vidimus.» Dolenda exprobratio!
filia Hierusalem? cui e.xaequabo le, el consolabor le, Lamentabiiis insultatio ! Namquid putas quantum in-
virgo filia Sion? Magna enim velut mare contrilio sultaverunt,quam volenlibus animis expeclalum de-
tua, quis meriebiiur (ui? » Nunquiri, ait, Ninivilis solalionis lusediem viderunl, qui el post septuaginta
comparabo le?Nonnliqtie, nam poenilenliamegerunl, aunos, lam diutino roiseriarum luariim noudum
ad praedicalionem Jonee (Jon.m). Nunquid Tyro aul satiaii spectaculo, cum soluta esset caplivilas, et
Sydoniis exsequabo le? Non utiqtie, nec enim facia " exissel sermo ut reaedificaretur civilas, lotis conati-
et dicia sunt in illis, qtiaB facia et dicta sunt in te. bus impedierunt regi Artaxerxi scribenles epistolas
Si in illis facla fuissent, olim in cinere et cilicio pce- ut mutaret ediclum, instiper armis parali ad opus
nilentiam egissenl (Maith. xi). Tui ergo quis mede- impediendum (I Esdr. iv).
bitur? Non prdfecto ipse, si de coelo venerit, medi- CAPUT Lll.
corum medicus. < Magna est velut mare contritio
» Quomodo illud non tam per iNabuzardan quam Do-
lua, el quicunque accedit ad medendum, per- mini judicio factutn sit, qui et per Moysen talia
seculionum et ipsius mortis in te paiitur naufra- pradixit.
gium. AIN. < Fecit Dominus quae cogitavit, complevit
. 535 CAPUT XLIX. sermonem suum,quem prseceperat a diebus anliquis,
Quatiter prophelas mendaceset ipsam, quod eos au- destruxilel nonpepercit, et laelificavitsuper le ini-
dierit, increpel. micura, exaltavit super le cornu hoslium luorum. »
NON.< Propbelse tui viderunt libi falsa et stulla,
Non, inquit, Nabuzardan aut ipse Nabuchodonosor
nec aperiebant iniquilatem luam, ut le ad pceniten- rex hoec fecit libi, sed Dominus ipse cogi-
Babylonis
tiam provocarenl, viderunt autem tibi assumptiones
Q lavit, el ipse fecit. Quid enim ? Nunquid novi aliquid
falsas et ejectiones. > Ubi nunc propiieia tuus ille
cogitavit? Nunqttid non hoec libi facere, id fuit ser-
Ananias filius Azur, qui lulil catenam de collo meo, moriera complere < quem praeceperat a diebus an-
etconfregit eam,dicens : < Haec dicit Dominus : Si iiquis ? > Nunquid non antiquitus proecipit Moysi
cohfringam jugum Nabuchodonosor regis Babylonis < si audire nolueris vocem Domini Dei tui, >
quia
post duos annos dierum de collo omniumgentium? > hsecethaec < venienl tibi, ct ducet Dominus te, et
(Jer. XXVIII.)Et caeieri propbetae lui ubi sunt, qui regem tuum qnem constilueris sttper te, in gentem,
dicebant : < Non videbitis gladium, et fames non tu et patres tui, et servies diis alie-
quam ignoras
erit in vobis, sed pacem dabit vobis Dominus in loco nis ? >
islo ? >(Jer. xiv.) Dicebam ego : < Falso prophelse (Deut. xxvui.^
CAPUT LIIL
isti vatieinantur visionem mendacera, et diviriatio-
nein fraudulentam, el seductionem cordis sui pro- Quid clamaverit cor prophetarttm qui nwc prwdixe-
runt, et auditi non sunt ctamantes suver muros
pliclanl vobis, el non audislis roe (ibid.) > Ecce res filiw Sion.
ipsa probalquia < viderunt libi falsa el stulta, nec SADE.< Clamayit cor eorum ad Dominum super
aperiebant iniquitatem tuam > inedici lam imperiti muros filiseSion: Deduc quasi torrenlem lacryraas
quain infideles, < ut te ad pcenitenliani provocarent.> D per diera et noctem, non des requiera tibi neque
CAPUT L. taccat pupilla oculi tui. >—<Clamavit cor eorum.>
lllua quoquead cumulum miseriarum accessisse,quod Qtiorum < eorum ? > Nunquid hostium, quorum su-
transeunles insullando plauserunt super eam. per te cornu exaltavit, aut inimicorum, quos super
SAHECH.< Plauserunt super (e manibus omnes telaetificavit? Imo eorum ad quos vel per quos ille
Uanseuntes per viam, sibilaverunt el moverunt ca- serrao Doinini faclus est, < quem prseceperat a die-
l'ut suum super filiam Hierusalem. Useccineesl urbs, bus aiUiquis, > el nunc implevit. < Eoruin, » id est
cicenles.perfeeli decoris, gaudiuin universse lerrse?> Moysi et prophelarum, < cor clamavit ad Dominum
< Haeecineest ? > inqniunt.Oquanta mutalio rerum ! super muros filioeSion, > taiiquara speculatores dati
< Urbs perfecti decoris, universae terrae gaudiuro, > ari annuntiandura, clamaverunt ut avertereris ab
cui deuniversa lerra convebebaiur aurum, cui non impietale tua, et clamando suas salvaverunt auiinas,
eral argenlum, nec alicujtts pretii pulabalur, quia luaulera,o filia Sion, quia clamorem illorum non
classes ejus ibanl per mare dcfereutes aurum, lanta- audisti, ecce mortua es in iniquilate lna. Quare
que illi erat argenli abundantia, quanta lapidum autem non dictum esl, claroavit os eorurii, sed < cla-
(III Reg. x). Hseccine ilia esl? Hsecdicenles < rnani- roavitcor eorum ? > nimirum, quia non negligenter
 1399 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1400
clamaverunl, non more salutanlium verba dederunt,, A CAPUT LVI.
sed volenti animo, toto cordis affeclu, profundo1 Quod .ad misericordiam divina multo magis quam
charitatis sensu clamaverunt, anuuntiaverunt, pro- humana trahatur nalura.
phetaverunt, adj"uvarevolentes, ut nequaquam dor- SIN. < Jacuerunt in terra foris senex et puer,
mienlem le comprehenderet velociter accurrentis i virgines meae, et j"uvenes mei ceciderunt in gladio.
periculi malnm. Quare autem non diclum est, cla- Intcrfecisii in die furoris lui, percussisti, nec miser-
mavit cor eorura ad Sion, sed < clamavit ad Domi- tus es. » Hoc vide, quia « puer et senex fbris in
num ?» Videlicet, quia cum clamore annuntialionis, terra jacnennu. > Nonne ipsa humana natura trahi-
quo cilare volebant Sion, oralione quoque clama- tur ad misericordiam in his selatibus puerorum et
bant ad Doininum, el de boc ipso quod clamassent senum ? Ergo vide quoraodo jacuerinl, quanlum per-
ad Sion , licet non exauditi, testem sibi faciebant cusseris, nec miserlus eis.- Multo magis enim divina
Dominum: Dicebant libi: < Deduc quasi lorrentem quam humana nalura trahilur ad roisericordiam,
lacrymas per diem ac noctem, > quo restiiiguere va- et sine dubio misereberis yidendo quid feceris.
leas irae et furoris ignero iniminentem, < non des CAPUT LVII.
requiem libi, » ne lanquani fur le comprehendat Quonwdo id quod accidit quasi Deo imputat.
ira Domini, < neque taceat pupilla oculi lui, » quia ]i • THAC.«Vocasti qttasi ad diem soleranem, qtii ter-
lacrymarum magis quam labiorum clamorem Altis- rerent de circuitu, et non fuit in die furoris Domin»
simus audit. qui efftigeret, et relinqueretur : quos educavi, et
536 CAPUT LIV. enutrivi, iniroicus meus consuinpsit eos. > Hoee
omnia vide et considera quid fecisti, et videndo
sit
Quid cjuod clamaveruni :t Consurge, lauclctin nocte, mente
in principio vigiliarum. > convulneralus, sine dubio reliquos conside-
COPH.< Consurge, lauda in nocte, in principio rabis, captivos tuos revocabis.
vigiliarum, eflunde sicut aquam cor luum ante con- CAPUT LVIII.
lerlio alphabeto propriam causam prophela
spectnm Domini. Leva ad eum manus tuas pro ani- Quod lamehtetur ; el cur hk jam singula elementa Iri-
mabus parvulorum iuorum, qui defeceruntin faine plkenlur, cum in cwleris simpla sint.
el in capile omnium compedilorum. >—<Consurge,»
(THREN.CAP. III.) Ppst universalem generis hu-
inquam, et arma lua corripe, arma laudtim, arma vi- mani, communem unius gentis lamenlatienem,
ppst
giliarurii, arma lacrymarum, quod esl effundere <sic- tertio demuro singularem tioe loco suam captivita-
tit aquam cor luuro, >el hoc < ante conspectum Do- tera propheta lamentalur laroentaiionibus
propriis-
mini, >ut fortissimum Dominum ordinala forliludine Q Singularis aulem et sua cuj"usquecaptivilas e*i pro-
leuere, et pietale pronum fleclere possis. Memento prii peccati modus, propriee iribulalionis pondus.
inlerea, levare ad eum maniis luas, parum quippe Hoc animadverso, jam et illud quod quseri polerat
fortitudinis estin laude, iinigiliis, in racrymamm citius occurrii, scilicel cur cum caeterarum lamen-
effusione , nisi porrigendo eleemosynara, etc., fa- '. tationttm singulis alphabelum simplum, huic soli
ciendo pietatis opera leves ad Deum, levesque usque triplum ascriplum sit. Nam Iripla viro huic lamen-
ad cceliim ihanus tuas pro vita parvulorum tuoruut landi causa exstilit: prima, quod ipse seque ul om-
Hsec libi clamantes, dicebant: nes homines in Adam caplivalus est; secunda, quod
CAPUT LV. se vjvenie, se vidente, quamvis hostium grata re-
Quid clamet, atcendo : < Vide, Domine, queni vinde- servata, propria combusta, et gens sua caplivala
miaveris. > est;tertia, quod propriam fragililatem noverat,
RES. < Vide, Domine.et considera quem vinde- propriis calamitatibus et omnimoda inler suos et a
miaveris ila. Ergone comedent mulieres fruclum suis affcctibus fuerat. Disponamur ergo ad hoc
suum, parvulos ad mensuram palmse? si occiditur alphabetum dociles pueruli, et ab islo lamenlatore
n sanctuario Domini sacerdos el propheta. > Hoc docli, sciemus singuli de causa tam propria quam
illud esl qnod clamabat cor eorum pro le ad Do- D ] univerSali, quod vere lamenlabilis sit.
minum, clamando et ad le super rauros luos, filia CAPUT LIX.
Sion. Clamant et adhuc : < Vide, Domine, > in- Qum sit illa paupertas, quw tenebrm, et aum sint
quiunt. Quare faciem luam averlis ? Si oculos mi- illm manus, de quibus dkit.
sericordiee converleris huc, et quod facis ipse vide- ALEPH.IEgo vir videnspauperlalem meam in virga
ris, ipse visu luo vulneratus, satis pcenarum esse indignalionis ejus. i ALEPH.< Me roiiiavil, et adduxit
siimplum oestimabis. < Ergone comedent mulieres in tenebras, et non in lucem. > ALEPH.< Tantum
fruclum suum, parvnlos ad mensuram palmae, > et iii me verlit et convertil manum suam tota die. >
lu qui pius es durare videndo poleris? < Si occidilur < Ego, inquit, vir videns paupertalem meam.iNon
in sancluario Domini sacerdos et prophela, > et lua dixit, ego vir pauper, parum enim dixissel : nam
videndo se cpntinebunt viscera? Hoc et illud, id est vere onmis homo pauper est. Omnis hoino in primo
famera et gladiuin, vide : <vide, > inquam, <quem > parente pauper est, gloria sua spolialus, gloria Dei
populumi, queni locum < vindemiaveris ita, meque denudalus est. Sed non omnis homo videt, non
enim popiilus loiiginquus, et locus est ignolus, sed omnis homoinlelligilhancipsam pauperlatem suam.
gens lua et civiias sancla. Igitur quod satis cst, qtiodqnc imilabile foret,dicere
 iift* DE TRINlTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN JER. LIBER UNUS. 1402
maluit. < Ego vir videns pauperlalem roeam, > vi- A prsesumere possunt mortui sempiterni, quos propria
dens, inquam, < in virga indignalionis ejus, > id est conscienlia reatus quolidie morli sempilernseaddicit.
ad videndum pcena corruplionis'et morlalitalis com- Nulloenim justior suro, nisi pef gratiam Dei, nisi
monitus, qua percussi sumus oinnes homines ut per graluitam misericPrdiam vocanlis etjuslificaulis
moriamur, et quia percussi sumus omnes infirma- quosvult (Rom. vm).
mur, et Vandera pulvis in pulverem revertimur. CAPUT LXI.
ALEPH.< Me minavit et adduxit in lenebras et non in Adam inimicitias Dei ruens, in prmsenltbus
Quod
in lucem. > Hoc mihi inalum alterum ad commu- malis civilatis desolatus, el in propriis passionibus,
nero paupertatem ac.cessit, qtiod < minavit me, et quasi sagiltis percussus sit.
non in hicem, sed in lenebras adduxit, > ut vide- GIMEL.< Circumsedificavit adversum me , ut non
rem gentis meoe tenebras, lenebras miseriarum den- egrediar, aggravavil compedem meum. > Quid <ad-
sas, et convolulas, super quibus congemiscens, di- versumme circumaedificavit? » Ulique parietem ini-
xit supra : < Quomodo obtexit caligine in furore micitiarum propler Adam semulum suoe divinitalis :
suo Dominus filiam Sion (Thren. n), etc. ALEPH. sumus eniro secundum illum, ego et palres mei, na-
< Tantum in me vertit, et converlit marmm suam lura filii irse, siculet caeleri (Ephes. u). < Non egre-
tola die. > Qtiid, inquit, dicam de mea causa pro- B diar i parielem istuin, < aggravavit enim comperiem
pria, de proprioc conscientioe miseria ? Coeteri vi- meum, » nec nisi < in Deo meo transgrediar murura
vunl, cseteri quos video homines.sunt, et quidquid (Psal. xvn). » GIMEL.« Sed et cum clamavero et ro-
de iliis sit, < tanlum >de me scio, quia manum suam gavero, excludet oraiionem meara. » Non solum
t in me verlit, et manum suam > non ad horam, illud comniune habeo, quod doleam.sed et hic dolor
sed < lota die in me converlit. > Quol in anima mea csl recens, dum vidco geiitis mese captivitaiem, pro
peccati vulnera, tot roanus ejus in me sunt vulnera. qua clamare quidem et.rogare possum, < sed cum
Quol menti et corpori meo adversa, lol in me soe- clamavero» non exaudiet, donecimpleatur.numerus
viunt roanus ejtis flagella. septuaginla annorum , usque ad illum terminum
537 CAPUT LX. exclusil orationem mcam. GIMEL. < Conclusit vias
Quomodo se in Adam mortatem faclum, in exustione meas, lapidibus quadris seroitas meas subverlil. »
Bierusalem felle cibatum, in propriis culpis deplo- Praeier illa quse extrinsecus sunl, domi « vias meas
ret oblenebralum.
conclusit, » in conscienlia propria < semilas meas
BETH.< Vetustam fecit pellem meam et carnem subverlit. > Volo in terra positus corpore conver-
meani, conlrivit ossa mea. > Propler veterem Adam, sari, in ccelis mente, cupio gustalam Domini salu-
vetuslam fecit pellem, vetustam fecil carnem meam. ^ rilalem plenius apprehendere. Al ille admissis ten-
ln quo «pellem meam vetustam fecil? > In condi- lationibus, permissis cogitalionum fluclibus, cir-
lione mortalilatis. In quo < carnem meam velustam cumvallavit me, imo ut me polius accusem, peccala
fecil? > In concupiscentia, etpassione desiderii. In propria quasi quadros lapides peccalrici obdueit
quo < contrivit ossa mea? > In eo quod < non quod conscienliae, alque hoc modo < vias meas conclusil,
volo bonum hoc ago, sed quod nolo malum illud fa- semitas meas subvertil, > ut in contemprandam ejus
cio (Roni. vn). > Ossea in me ratio est, et ossea, id gloriam currere 11011 possim.
est bona voluntas, unde condeleclor legi Dei secun- CAPUT LXII. ,
dum imeriorem hominem. Sad bsec eadem <ossa mea
in membris Quomodo homini prwvarkatori Deus faclus esl ursus
conlrivit,>pugnaci lege peccali,quoeest insidians, quomodo idcirco semitas ejus subverlit
meis (ibtd.) j'uste superducta. BETH.< jEdificavit in pronas in malum.
gyro meo, et circumdedil me felle et labore.»Propter DALETH.< Ursus insidians factus est mini, leo in
illam vetustatem et conlritionem omni humano ge- abscondilis. >Mira dolorisacerbilas, mira lamenta-
neri superduclam,«sedificavit > aedificiumcalamitalis lionis asperilas. Quisnam « ursus insidians, > quis-
« in gyro meo, >in populo meo famem el gladium rj nam < leo in ahscondilis > libi < factus est? > Deus
et ignem convocavit, et stare fecit in circuitu meo. forlissimus spirituum, Deus cognitor omnium, quo-
* « Et circumdedil me felle et labore, >felle amaritu- modo uisus libi aut leo factus esl? ubi vel quando
dinis et trislitise in mente, labore carceris et inedise insidiatus esl ? In paradiso, ubi mecum , id est cum
fn carne. Audivi enim conlumelias multorum , et patre meoAdam, loquebaturserpens,ubi Evam mit-
terrorem in circuitu: <Persequiraini et persequamur tebal ad Adam diabolus, qui ingressus fuerat serpen-
eum (Jer. xx). >Caesumetiam in carcerem miserunl tem ( Gen. m). Tacuit dum ille Ioqueretur , siluit
me, in laeum in quo non eral aqua projecerunt me, dum honio illi assenlirelur, peractoque sacrilegio,
ul morerer ibi lame (Jer. xxxvn, xxxvm). BETB.« In iratus velut ursus ex insidiis velul leo prodiil de abs-
tenebrosis collocavit me, quasi niortuos sempiter- condilis,eldixit: < Adam, ubi es (ifcid.)?>elc.Nonne
nos. >Prscterea« in lenebrosis > proprioe conscienlioe quasi insidias ejus Scriplura innuil per simililudi-
« collocavit me, > certum eniin de propria salule non nem meridianoe dormilionis? Ait enim : « Et cum
sinit me esse ut me arbitrer comprehendisse (Phil. audissel voccm DominiDei deambulanlis in paradiso
IH), semperque suspeclus sum in timore judicii su- ad auram post meridiem (ibid.).» Ergone injusle
perventuri, nl non magis praesuniamde salule,quam egit, qui quasi loto meridie dormiens lacuit, et per-
 1403 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1404
acfo crimtne quasi tunc primum evigilans de abs- A , excidunl senibus curvis et aririis. Et si quidem in
conditis suis ad inlerrogandum jtrocessit? Non uli- aliquo firmiores usque ad terminum vilae consislmit,
que, narii anle.praemonuerat, dicens : < Quocunque ul in Moyse de quo scripluin esl quia <denles illius
die comederilis ex eo, morte moriemini (Gen. n). » non sunl moli (Deut. xxxiv), altamen in sepulcro
DALETII.< Semitasraeas subvertit et confregit me, confringuntur, ubi putredo ossa quoque consumpse-
posuit mc desolatam, » Propter illud universale ma- rit. Sed nunquid sic Deus solos horoinis denles con-
lum ecce hodie, < meas, » ideslgentis meae, <semi- fregit? Nonne el omnes arlus et ossa omnia confre-
tas snbveriit, » semilas prayas, seniiias in malum git, et in pulverem redegil? Quare ergo de solis
pronas, et in manu regis Babylonis, «confregit me» dentibus dixit? Nimirum quia deiilibus homo primum
ferro, farae, et igne. « Posuit roe desolatara, > videli- pecealum perpelravil, dum ligni velili fructum mo-
cei septuagirita annorura captivitate. « Desolatam > mordit. lgitur « denles meos, inquit, ad numerum
cnm dicil in persona Hierusalem, prsesens captivita- confregit, et cinere me cibavil, > quia propter mor-
lis roaliiro evidenler plangit. DALETH.« Telendit sum, genus humanuro morle conlregil, el in cinerem
arciin) siium, el posuit rae quasi signum ad sagit- redire jussit. VAU.<Etrepulsa est anima mea, obli-
tam. > Hric de propria persoria loquilur, hoc de pro- tus sum bonorupi. > Praeler illud universale malum
famem
pria conscientia gemii. Nant el foris corporaliter ita B ecce impraesenliariira civitale obsessa inter
passionibus exposilus fuerat, "ul recte quasi signum et gladium pereuniibus el periclilantibus filiispopuli
ad sagittam posilum se esse gemat, et intus in ani- mei, dum starem in conspectu ejus, ul loquerer pro
ma, quamvis juslus esset, mullum eralquod tenta- eis bona,< repulsa est anima mea, > non exaudila est
tiGnum sagittis patebal. Unde Psalmisla :« Quoniam oralio mea. Mulla palribus noslris proeslilit bona,
sogitloettiseinfixeesunl mibi (Psat.xx.xxn). » sed prse multitudine malorum praeseniiun) < oblitus
CAPUT LXIII. sum bonorura ipraeleritorum. VAU.<El dixit: Periit
Quomodo in Adam sagiltis libidinum convulneralus, finis meus, et spes mea a Domino. > Ad illa roala
in .prqphelando imminentem ctiptivilatem a populo communia melus mihi addilur judicii et justitiee Dei,
suo derisus, ccirceribiis, et inedia amarkatus sit. quia videlicet si absque misericordia judicer, < periit
HE. < Misii in renibus meis filias pharetrse stiae. » iinis roeus et spes mea a Domino. > Hocego dixi,
Cerlum catholicae fidei lenel auclorilas, quia. nisi Psalmisise conseniiens dicenli : < Quia non j'usiifica-
admissa fuisset proevaricalionis culpa, non fuisset bilur in conspectu luo omnis vivens ( Psal. CXLH).»
carni bominis rationalis invecla beslialis volupias.
CAPUT LXV.
Ita coudilus homo fueral ut spiritus carni dominare-
Deurii rogat recordari pftmm transgressio-
ttir, si lamen 538 spiritus ipse doininalori Deo Q Quomodo nis, et quid pwnarum inde proveiierit, el quod ex
pefnianeretsubdilus, eiproipde homo ad geiieraiiduni eo speret sibi futura bona, quia prwsentia ntala
non libidine, sed ratione ducerelur. Sed enim spiri- recipit.
ttisDeo siibditusesserentiit, idcirco carni subdilus ZADI. < Recordare paupeiialis et transgressionis
esi. Atqtie iia « lioinp comparatus est jumenlis in- niese, absinthii et fellis. > Postquam iratus es, itiquit,
sipienlibus et similis factus est illis (Psal. XLVIII).» peccanii homini misericordiae recordare, quia pro
Dicat ergo ih persona generis iiumaiii:.« Misit in
peccalo tinius hominis mullum est pcenarum, mul-
renibus meis Ulias pharetrse suoe, » id est conctipi- lum paupertatis et absinthii et fellis. Paupertas
scentise passioniDus expdsiiil riie , per inevitabiles mprtalilas corporis est. Absinthium et fel niors ani-
senteiuias jusiitiae suoe.HE. < Facins sum in deri- maeesl. Horum si recordalusfueris, multnro poenaruin
sriii) oihhipbpuld riieo, cariiicum eoriim tola die. >
sumptum esse misericordia oestimabii. Quod sciens
Videlicet dum dico : < Hsec dicil Dominus : Venient alius dicit: <Uiinam
appenderentur peccata mea qui-
Chaliisei, veriiel Nabuchodonosor rex Babylonis (Jer. bus iram merui, et calamitas in stalera. Quasi arena
xxxii), > deriseruiii ine caniaiites coiitra me ioia die maris haec gravior apparebit (Job xxxi). > ZADI.<Me-
verilaiemproplieiiae, quasi verba deridentes irisanise, r» moria memor ero, et labesccl in me anima roea. >
erroris atque ameritiae.HE. < Replevit me amaritiidi- Malorttm quaevidi.malornm civitalisetpoptili, famis,
nibus, ihehiiavit me absiiiihio. > Ipsis quidem ad pu- gladii, aique ignis merooria memor ero, ita ul nulla
blici mali.cumulum profecit rislsse cum malefecerinl,
mempriam hanc deleat consolalio, et continuo do-
elcantasse ih irebus pessimis, sed el < me replevit lore conlinua trislilise poena tabescel in me anima
amariiudihibus > plagaiiim el ciirceiis atque inediae, mea. ZADI.« Hsccrecolens in cordemeo. > Subandi-
et tinebriavit me absintbio > iimorisel doiorisatque lur affliclionedivina cruciabor, et idcirco consola-
tristilioe. tionem < sperabo >in illa ccelesti patria, quia recipio
CAPUT LXIV. mala in vita mea.
Quotnodo iit morsuprimi hominis clentessuos perdide-
rit, in obsidiohe civilatis, dttm loqueretur pro itla in CAPUT LXVI.
coiispeciii Dotnini, aninia ejus repulsa sil, in pro-
pria comcieniia de tneritis suis timtterit. Quod gratuletur non wqtte hominem, utet diabolum ,
propter peccdlUm suum derelktum , quod post
VAU. < Elconfregii ad numerum dentes meos, ci- rioctem Babglonkw caplivhatis, ntane libertalis fu-
bavit me cinere. > Notum est quia dentes hominis turunt sit.
propter peccalum Deusconfregil; movenlur cnim et ETH. < Misericordise Domini, quia non sumuscon-
1405 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN JER. LIBER UNUS 1406
sumpti, qtiia non defecerunt miseraliones ej'us. » A ctare salutare Domini, > nolile niurrourare, quod
Ciuiu, inquit, et angelus el bomo peccaverint, ange- posl illani universalem gcneris bumani caplivitalera,
lus qui faclusest diabolus, el complices ejusangeli isla quoque vobis caplivilasaccesserit, sed cum si
consmnpli sttnt, nec enim requirendi sunt in seler- lentioet bumililaie saliiiareDomini Cliristum Deum
num, el omnes ab iliis uiiserationcs Domini defece- proestolamiiii, qui anlequam in carne vcniat, Babylo-
runt, nunqtiaiii enim Deus miserebitur illorum.Non nica captivitate vosabsolvet, etcum in carne venerit,
ila nos homines cousumpli siimus, sed nobis Deus totius muiidi hujus captivitalem in libertatem glorise
in ira misericordiaesuoe neordabitur. Grales ergo UlioruroDei (Rom. viu) convertel. TETH;< Bonuro est
misericordise Domini, quia circa nos misericordia viro cuni portaverit jugum ab adolescenlia sua. >
judiciuin superexaliavit. ETH. <Novi diluculo, miilla Quod universaliter de omni genere hominuro, in
est fules tua. >— < Non, inquam, defecerunt misera- boc inuiiilo peregrinantium, quod coramuniter dico
liones ejus, > sed quasi diluculo novse consurgent deprseseiiti captivitale nostfoe Sioh, hocet singtila-
posl exactaro teiiebrarum praeseniiuni nociein. Quara riler dixeriin de unoquoque virorum, quia < bonum
ob causani? < multa est fides lua, > id esl mulli sunt cst»ei <cum poriaverii jugum ab adolescenlia sua, >
quorum fides merelur, ut posl isiam caliginem qua id esl cum sese in oronibus humtliaverit, non repre-
obtecta es in furore Domini, o filia Sion, novaruni B hendeiido Dei judicia. Cum in multis aliis, lum
tibi iiiiseraiioiiuin diluculum consurgal. ETH. tPars maxiine in islis concisionibus singuloe.sentenlioe
mea Domiuus,dixilaniiiia mea, propterea exspectabo propriis prsescriptionibus ipsa voce congruunl. Naui
euro. > Nunc, inquit, ad me redeo, ad quem factum Teih interprelatur bonum, et singulae sententiae id
est verbum Domiui, dicens: < Non accipies uxorem, prsedicant, quod vere sit.bonum.
et non erunttibi filii et filiaein Ioco isio (Jer. xvi), > CAPUT LXVIH.
etc. Haecaudiens < anima mea dixit: Pars mea Do- Quomodo diversus sil a primo homtne ts qtti setlel
minus, proplerea exspectabo euiii, > id esl, alii qui solitarius el levat se super se, el quomodo in illa
volunt solliciti sint, et lurbenlur erga plurima.mibi caplivitate sil lacenduth, si (orle sit spes ul reducd-
lur quwin Babylonem ducla esl.
est unum necessarium (Luc. x), proplerea uiiuin JOD. < Sedebit soliiariuset tacebit, quia levabit
exspectabo Dominum, rejecta solliciludine lerreno- sesnperse. > Talis utique ad novum pertinebit ho-
ruin, qusemulla sunt. minem, non ad illum velereM qui noluil solitarius
539CAPUT LXVII. sedere et lacere, consiliuiii ineundo cum illo snsur-
enim
Quomodoqui severhalem exercendo i» Adam jitstus ratore, deceptore, aiiliquo serpenle. Nunquid
sit et bomts sperantibtis in eum, el quomodo capti- P ille solitarius aut laciturnus sedil et levavit se su-
vis Bnbytoniw bonum sil non mnrmurare, sed ex- per se ad Deuro, qui stiper se eral tola suspensus
snetlare salulare Doniinicum silentio. menle? Non utique, nam econlra ad susurrium be-
TETH.<Bonusesi pominussperaniibus in eum,ahi- stiolae reptaniis super terraro inclinavil se. Jou.
maequaerentieum. >Nedesperes,olualiquis,reputans < Ponet in pulvere os suiun, si forie sit spes.» Non
severum nimis esse Dominum, eo quod lam vebe- in coclo, sed '«in pulverc ponet os suum, » audiens
menler prihiis bominibus fuerit iratus propler cau- dicentem sibi MagistrUin bonuin : < Discite a me
sain exiguam aut vilem, id est propter vetiii ligni quia milis sum el buiiiilis Corrie (Malih. xi). » Hoc
non grande porouin, quia « bonus Dominus speraiui- laciendo exspeclabit liumiliter <si forte sitspes. »Dicet
bus in eum >et sperando confitenlibus reatum suum, enim:« Quis scit si converlalur, et ignoscat Ueus,
quqd illi prinii homines ntm fecerunt; < Iionus, in- el relinquat post se beneriicliqnem ? (Joel. 11.)» Ni-
quam, Dominus animse quoerenti eum, > quem non miruni bic ego sum. Ponam < inpulvereos » meuro,
qusesierunt illi, qiiinimo fugienles faciem ejus in diccnrio : < Jtislus es, Domine, et reclum judicium
niedio ligni paradisi sese absconrierunt (Gen. m). luum (Psal.CXVIII),»—•< si.forlesil spes.isi forte re-
Quid porro illis est qui sperant in eum, qui non ducalur captivitas, erula velul lorris de igne, qiiai
quaeruni, sed fugiunteuui? Nonne et illis est bonus ? D nunc iu Babylonem ducta est. JOD. < Dabit percu-
Imo juslus. Et quidemsi jusius est, el bonus, verum- lienli se maxillam, saturabilur opprobriis. »— < Se,
laoien aliud secundum quod bonus, aliud operalur iriquain, percutienti dabit roaxillam, » non percu-
secunduin quod est j'uslus. Nam bonus et juslus lienti genlem suam, propriis, non alienis < satiira-
hoc differUnt, quod misericordia et judicium. bilur Opprobriis. > Nam bic laudabilis palieniia, illic
Bonus quippe sperantes in se et quaerentes se reprehensibilis est roentis duritia. Faciel hoc modo
per misericdrdiani salval, j'ustus desperantes et se quicunque portavit t jugum ab ariolescenlia sua. >
fugienies per judicium dainnal. < Spera ergo in Do- Quis autem bominnhi jugum paraiior hoinine illo
mino, et fac bonitatem (Psal. xxxvi),» quia <bonus porlavit < qui, cum in fornia Dei esset, hon rapi-
Doniinus speraniibus ineum, aninise qiisereiiliil!ura.> ham arbitratus cst esse se oequalemDeo, sed semel-
TETH.< Bonum estcura sileutio prasstolari saliitare ipsuro exinanivil, formain servi accipiens in siniili-
Dysiini. >0 voscaptivi, qui eljuxta proesentera hi- iudine factus»esl <hominum et habitu inventus nt
stcriam per annbs septuaginla super flumina Baby- homo? Huniiliavil se ipsuni, factus obediens usque
lonis sedebitis et flebilis, dum recordabimini Sion admortem, moriem autemcrucis (Philipp. n). » IHe
(Psal. cxxxvi), quia «bonum est cum sileulio exspe- ergo.singularis palieniiae,<dabit percutientise inaxU-
 ' '
\m RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1408
lam, > imo et juxla prophetam alium, « dabit cor- A , conspeclu vultus Altissimi, >ettres pueros in cami-
pus suum perculieiuibus, el genas stias vellenlibus, no ignis illaesos conservare sapiens judex novit
faciem suam non avertet ab increpantibus et con- (Dan. in). Pervertere hominem, id esl, de reclo
spuentibus (Isa. L), > et ejusmodi « saturabitur op- perversum facere « in judicio suo ignoravit, > et de
probriis, »nee enim invitus, sedprse niinia dilectione perverso reclum el juslum facere novit.
nostri, sic illa suscipiet lanquam panem saturitalis. CAPUT LXXI.
Singuli quoque nostrum persecutionem pro justitia
Quam reprehensibile sil, si dicat quis fieri aliquid,
patientes, demus percutiemi maxillam,etsaluremur Domino non jubente: si dicat ex ore Altissimi nec
opprobriis, videlicet libenler accipiendo mala prae- bona, nec maln egredi, mttrmurans vro veccatis
senlia, ut lutiiris saturemur bonis. impuiando fatali necessitaii.
CAPUTLXIX. MEM.<Quis est isie, qui dixil ul fierel, Domino non
» MEM.« Ex ore Allissimi non egredicntur
Quomodo qui Adam de paradiso emisit non repellel in jubente?
semjrilernum, secliterum miserebhur et reducet de nec bona nec roala? > MEM.« Quid rourrauravit ho-
Bubylonica caplivitctle, el qui qtiemque humiliat, mo, vivens vir pro peccatis suis? > Cuni Dominus
non ex lolo abjecil, sed contra, qttem corripit dili- tam bonus sil, « est iste, > ponens forlunse
gil, et quein flagellat recipil. ] mensaro et dicens :qttis
Hoc vel illud fiel, < Domino non
CAPH.«QtiianoiirepelletinsempilernumDominus.»
»
Dixi supra qnia « bonus est Domiiius speranlibus in jubenle? Cum enim dicil casu vel fortuilu hoecvel
illa conlingere, aut cerle siellis ascribit causas mor-
eum, >et quo respeclu dixerim si quseras.ecce nunc dico tis vel vitse
« quia non repellet in sempilernum. > Repulit ad bumanae, putalque horum quidpiam fieri
Doroinonon jubente? «Quis est iste? >Denique nullus
lenipus, dicendo : < Ecce Adam quasi unus ex nobis estomnino
factus est sciens bonuro el malum, videte ne forte quasi non sil ignorandus. Cum dicit, < ex
ore Allissimi non egredienlur nec bona nec mala, >
sumat de ligno vitae, et vivat in seternum (Gen. m),
sed casu geruniur omnia, quis illum scire dignelur,
sed « non repellet in sempiterniim.»Adhucrequiret
quis nolum habere debeal? Nullius quippe sensus aut
plasma. suuin, et omnia trahetart seipsum (Joan. xn). ralionis est putare quod Altissimus non curel hu-
Gladiumrepellenteii),gladiumflammeura,queroposuit eo maxime quod hoc lempore templuni'
ante paradisum, quandoque versabit, et dabit nobis mana, pro
tam pulchrum deslructum est, et dcserta facta est
edere de ljgno vilse gratis. CAPH.I Quia si abj'ecil,
. lanti nominis civiias. Praeterea « quid murmuravit
et miserebilur secundum multitudinem roisericor-
> murmuravit <vivens vir pro peccalis
diarum suaiiim.» Dixi, et verum dixi, < boiium» esse - homo, qttid
<prsestolari cum silenlio salutare Doraini,> quia et si' suis? dicendo cogi se ad peccatum necess:tate falali!
abjecit, et si allare suum repulit, etiam < miserebi- CAPUT LXXR.
tur.i ut, soluta captivita.le, Hierusalem resedificetur, Quod potius redeuiidum sil ad cordis discrelum, et
teraplum restituatur. CAPH.< Non enim Iramiliavit cum bonis operibus facienda confessiopeccatorum.
ex tolo corde suo, et ahjecit filios hpminis. > Dixi, in- NUN. < Scruteinur vias noslras, et quoeramus, et
quam, 540 el verum dixi, < bonum > esse« virocum reverlamur ad Domirium. > Anathcmaiizemus pes-
po.-iaveriljngum ab adolescentia sua; > nam et si siroain hanc desperatoris sectam.potiusque «vias no-
singulos filiorum hominis humiliavit, quorum primus- slras, > id est sanctas scrutemur Scripluras, ei.cre-
in numero ego sum, « ex loto corde suo non humi- denles illis teslanlibus quod Deo cttra sil de nobis,
liavit,> non tolum ex ira prodiitquod humiliavit vel « quseramus, el reverlamur ad Dominum, >quia sicut
abjecit, sed utililer laboribus nos erudil, sicul scri- supra dixi,«Borius est Dominus sperantibus in eum,
ptum est: « Quem enim diligit Dominus corripit, aniinae quaerenti illum. > NUN. « Levemus corda
flagellat aulem omnem filiura quem recipit (Bebr., noslra cum manibus ad Dominum in ccelum. > Non,
xn).» inquam, desperemus, sed «levemus corda cum ma-
CAPUT LXX ,U nibus, > id est fidera habeamus cumbonis operibus.
Quomodo justum ctim iihpio conterere, judkium lta fiet ul < ex ore Altissimi, >ex ore Domini qui
viri declinare, hominem in judicio pervertere Domi- est in ccelis, post mala nostra quoe comroeruimiis
nus ignorel* bona ejus egrediantur, convertatque capliviialem
LAMED.«Ulconlereretsub pedibus raeis omnes vin- Sion, et nos simus sictit consolali, et de bonis oris
ctos terroe; > LAMED.t Ut declinaret judicium viri ejus, gaudio os noslrum repleatur (Ps.al. cxxv). NUN.
in cohspeclu vultus Altissimi; > LAMED.< Ut perver- <Nos inique egimus, el ad iracundiam provocavimus,
teret hominem in judicio suo Dominus ignoravil. > idcirco j,u inexorabilis es. > Non dicamus singuli:
Idcirco dixi : Dominus bonus est, quia hsec, et bsec Fatum me constringit, necessitas quse in stellis fixa
facere ignoravit. 0 laudabilis ignoranlia ! 0 pura est mecompulit, non enim crealura Dei mala esl, sed
simplicilas, et simplex diviniialis puritas, omnes < nos inique egimus, > nostrum quisque peccati do-
vinctos lerrae snb pedibus suis indiscrete conlerere'! minum collo suo sponte adduxit. Atque hoc modo
Verbigratia: Cairi et.Abel, Jacob etEsau ignoravil, te. Deus, « ad iracundiam provocavimus, idcirco lu
et alios per gratiam salvare, alios per juslitiam con- inexorabilis es, > ne slalim liberares liberari volen-
lererenovit. Declinare «judicium yiri ignoraYit, in tes, et adversus peccaluro pugnantes.
1409 DE TRINITATE ET OPERIBUS E.US LIBRi XLII. — IN JER. LIBER UNUS. 1410
CAPUT LXXHI. t quod non esset requies. >—.« Oculus meus, > oculus
A
Quomodo in primo homine Deus humanum genus inierioris hominis, oculus cordis, qui ad videndum
percusserit, et in manum inimicorum tradhos non Deum creatus esl, videns dolorem suum t afflicius
exaudierit.
esl, nec tacuit, > grandem quippe habet vocem, et
<
SAMECH. Operuisli in furore, et percussisti nos, disertam linguam ralionis. Quare affliclus est?
occidisti, nec pepercisli. > Non ita est ut dixit iste, « Eo quod non esset requies, > eo quod propter eul-
nescio quis : < Ex ore Allissiroi non egredientur nec
pam primae prsevaricalionis ad laborem natus esset.
bonanecmala, > sedegressa sunt exore tuojudicia AIN. < Donec respiceret et videret Dominus de coe-
j"usla, et pro causa vel ralione certa lu in furore lis. > Non tacuit idem oculus meus, < donecDomi-
propler peccatum Adae < operuisti, et percussisli nus de ccelis respiceret el viderel, > cujus respe-
nos, occidisti nec pepercisti, > id est, pariete iniroici- clus et visus el antiquse captivitalis solutio, et
liarum opposilo et in anima morle justa et in cor-
« < proesentium captivorum qui in Babylonem ducti sunt,
pore mortalitatis poena percussisti nos. > lta oc- cousolalio est. AIN. < Oculus meus depraedalus est
cidisti, nec pepercisli. >SAMECH. < Opposuisti riubem, animaro
meam in cunctis filiabus urbis roeoe. > Hoc
>
ne trauseat oralio. Ecce et in afflictione praesenli maximc evidens
proprii doloris lameulum est. Nant
niibein peccatorum nostrorum libi opposuisti, scele- ,B < oculus meus, > nisi oculus concupisceniioe
quis
riim nostrorum densilalem coram facie lua p,osuisli, «
deproedalus est aniraam meam? > Subdendo
et idcirco fame vel gladio pereuntium, post igncm
quippe < in cunctis filiabus urbis meoe, > saiis ex-
quoqite Babylonium in caplivitatem migrantium, cla- ocultim concupiscentioe , oculuin vagum ,
morem vel oralionem non exaudisti. SAMECH. < Era- pressit et caplivatorera infelicis aniinoe.
oculutncaptivum,
dicalionem et abjectionem posuisii me in medio po- Nam cuin
quinque siul feneslrae nostroe, per quas
>
pulorum. Praeler ill-a universalia vel communia mors ingreditur, id est, quinqtic sensus corporis per
mala illud mihi accessil, qtiod me, cui dixeras: mors in animam inlus lanquam fur atil proedo
quos
< Priusquam te formarem in utero novi te, el ante-
ingreditur, omnicoi ad ejusdein mortis opus visus
quam exires de vulva sanctificavi te (Jer. i),>—« po- efficacissimus cst. Notaiidum duas hic
snisti in medio populorum.> velut <eradicationeni et et litleras, phe
ain, ordine piseposteras esse. Prius nempe ain,
abjeclionem, > velul viliosum aul venenalum gra- posierius pbe in ordine alpliabeii esse debuit. Nec
men, quod ne ipsam lerram corrumpat, eradicalur vero abs re faclum est; nani ain fons interpretatur
et abjicilur. Ita rae homines oderunt, exprobrave- sive ocutus, etidcirco huic elemento magis congruit,
rutit, et cjecerunt noraen uieuin lanquam malura « octilus meus affliclus est, oculus ineus depraedatus
ILuc. vi). ^( est aniniam meam. >
541 CAPUT LXXIV.
Quod electis nunquam ab inilio inirnki defuerint, et CAPUT LXXVI.
qttod prophelis ipsa prophelia iribulatioitis causa
fuerit. Quod primum hominem diabolus qttasi avem vena-
PHE. « Aperuerunt super nos os suum omnes ini- lione ceperil, el quod prwterea intus in mente
mici. > Ab initio soeculi inimici nobis fuerunt dia- mulios tenlalionum flttctus pertulerii.
bolus el angeli ejus invisibiles, Cain et oiiines se- ZADI. < Venatione ceperunt me quasi avera ini-
quaces.ejus inimici visibiles.«Orones >undique«super mici mei graiis. > Inimici mei, diabolus et angeli
nos os suum aperuerunt, > soepe nos expugnaverunl, ejus, gratis odientes me,in uno homine me et omne
saepe supra dorsum noslrum fabricaverunt (Psal. bomimim genus ceperunl venatione, decipula ligid
cxxvni). PHE.* Formido et laqueusfacla est nobis va- concupiscentise. ZADI. < Lapsa est in Jac.um vita
iicinatio el contritio. >Hoc est preesentis qnoque lem- mea, et posuerunt Iapidem super me. > Proeler
poris lamentabilie malum, quod dum valicinamur : iilara uhiversalem mundi caplioncm lapsa est in
<HaecclicltDominus,»el,« HsecvcrbamandavilDomi- lacum vita mea, subniiscrunt enim in ftinibus me
nus, > et,« UoecaiiDominus: Dabo Sedechiam regera .n in lacum, in quo non erat aqua, sed lutum, et dc-
Juda el servos ejus, el populum ejus in nianu regis- scendi in cceiium, et quantum in ipsis eral, posue-
Babylonis (Jer. xxi),» propter hujusmodi vaticinatio- runt lapidem super me, praefinito consilio ul more-
nera formidamus , illaqueamur , caedimur , el in rer ibi fame (Jer. xxxvm). ZADI.< Inundaverunt
nervum miliimttr, atque omnibus malis conterimur. aqtise super caput meum; dixi : Perii. > Preeter illa
PHE. < Divisiones aquarum adduxil oculus meus in quoeforis passus sum, inlus in mente, < iriundave-
contrilionc filioepopuli mei. > Igitur mala undique, runt aquae > el llucttis tenlalionum, et pene a spe
mala foris et intus. Foris formido et laqueus, et decidens, « dixi : Perii, > juxta quod
loquitur et
conlritiopro valicinatione, intus dolor et gemilus alius : »Infelix ego bomo, quis me liberabit de cor-
pro vaticinationis effectu et verilate, pro filioepopuli pore mortis liujiis? »(rJom. vn.)
mei contrilione.
CAPUT LXXV. CAPUT LXXVH.
Quod universalem generis humani ruinam, in quam Quotnodo non desperans invocaveril, et quomodo
per Adain incidit, et prwsentem genlis stiw captivi- orare non desinnt pro his qui ducti erctnl caplivi,
talem, et propriam fleverit fragititatem. el qualetn consolalionem divino responso accepil.
AJM.« Oculus meus affliclus est, nec tacuit, eo CpifH,« Invocayi npmen fuum, Doroine, de lacu
 14H RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1412
novissimo. » Vere non desperantis, sed inler spem A eorum audisti, imo et vidisli, Domine, juxla illud :
el inetum pugnanlis est dixisse: < Perii, » et taroeu Horoo videt in facie , Deus autem in corde.(/ Reg.
«Jrivocavi noinen » Domini. Sane lacus novissimiis xxi). Tota dieinsurrexerunl, « tota, inquam, die, >
peccaturii originale est, quia -quisquis 1116tenetur, jd pst, npn ad horam, sed perseveranter cogi-
sine dubio a Deo separatus est, riec incerta damna- layerunt, et locuti sunt adversum me. SCHIN.
tiorie cOricluditur. lllo tairi iste' qui hsec loquitur, « Sessionem eorum el resurrectionem corum vide.
qnamomiieshominesante adventumChristi teneban- Egp sum psalmus epruni. » — « Vide , » inqtiam ,
tur, el idcirco < de lacu novissihio > DOmenDoraini spectaculp dignam < sessionem, et resurrectionem
se invocare recte profiletur. COPH. < Vocem meam eoriim, > quam diversa, qtiam dissirailis sit sessioni
audisti: ne averlas aurem liiam a singultu meo, et pipruiri, resurrectipni justpriim. Nam pii yel justi
clatnoribus. >—<Audisli,> inquam, sed j'am audisse bene sedent, utbene resurgant, iri est humilianiur,
se, non statim exaudisse est. Nam per omnia pene- ut cxaltenlur, juxta illud : < Surgile poslquam se-
tranlem scientiam audisti, ut per gratiam exaudias deritis, qui manducatis panem doloris (Psa/.cxxvi), >
orandus es, esto exorabilis, altissime Conditor, de- isti autem nequissima sessione se submillunl in
pressoe ac peiie sepullse noslrse caplivitalis. COPU. bypocrisi, ut decipianl, et, cuin id effecerint, resur-
< Appropinquasti in die, quando invocavi te, dixisti: B '. gunt atrociter, et lanquam pro viclpria in rebus
Ne liirieas. » Tuum quippe est appropihquare pro pessimis exsuliant. Nam cum ita restirrexerint,
re, pro universa quaniitaie calamilatis el miseriae, < egp sum psalmus eoruni. > Unde dicil caput oiii-
proptef quod el alius : < Juxta, inquil, Dominus his nium noslrum > : Adversum nie loquebanlur qui
qui tribulato sunl corde (Psal. xxxiii). > — <Dixisli > sedebanl.in porta, el in me psallebaitt qui bibebant
profunda viilheraius cornpassione, dixisti, inquam, yipum (Psal. LXVIII).>
«Ne limeas, > quae paterhoe vel malefnse dulcedinis CAPUT LXXX
vox est consolaloria. Qupd non imprecandp, sed concedendodich : t Redde
eis vicem. >
CAPyT Lxxym. THAC.« Redde eis vicem, Domine , juxla opera
Quomodo judkium postukl, qui mala quw pertulit manuum suarum. > Non imprecantis animo, sed
se cohtmeruisse conscius nonest.
« redde, > sciens constanliam
RESCH.< Judicasti, Domine, causara animae meoe, concedenlis dico
vitocmeoe.»---« Judicasli» clemenli juslitiae tuae, de qua et Psalmisla : « Quia tu red-
redeinptor plane
des, inquit, unicuique juxta opera sua (Psal. LXI;
judicatione < causam animse meoe,>quaejudicatio, re- Jrfal/n. > TiiAii. « Dabis eis scutum cordis Ia-
est viiaeinese. Unrie Psaimisla : <Judicame, C . xVi).
dempiio borem tuum. > Prima hoec erit redditio, ul obscures
Deus, et disceme causam meam de gentenon sancta
et claudas cordis eoriim oculos , iie cognoscani te
(Psal. XLVII). > REsqB.. < Vidisti,Doraine, iiiiquilatem
illorum adversum me, judica judicium meuin. > quehi cpgnoscere iiierces piorum est. Laborabis
necinsinua- ipse, qui ad laborem roisisii nos; laborabis, in-
542T'aisl-! ociilis.quibus pninia vides,
ad inoriero in peccaiis eorum, et hoc
tfoiie iibi opus est,« vidisli >et scis < iniquitaiem quam, usque
<
adversum me iliorum > pro quibus steli in conspecto eril eis sculum cordis, > ut non credant in le, pro
eo quod le adeo laborasse audieruut. THAU.< Per-
tiio/ul loquererpro eis bona. « Judica >ergo < judi-
ciriro meum, > nec sine frue.tu perire patiaris labo- sequeris in furore, el conteres eos sub ccelis, Do-
rem meum. RESCH.« Vidisti furorem omnem, uni- mine. > Secunria haec eril redditio, qua persequeris,
versas cogitaiiones eorum adversum me. > Ut jam el conleres eos oelerna contrilione in novissimo
iioh tantum de exterioribus loquar pressuris, « ora- magni judicii die.
nein furorem > cpntra quospostulo judicium, « uni- CAPUT LXXXI.
omnium illorum qui propheias el jusiot
versas cogilaliones > visibilium et invisibilium ini- Quomodo persecuti snnt crudelissitni ac perdhissimi fuerinl
<
micorum meorum adversura me lu vidisti. > quia Judwi, qui Christum occiderunt, el auomodo pro-
tu solus laborem et dolorem coiisideras, ul Psal-1j, pler hoc obscuraliel dispersi sUnt.
misia dicil (Psdl. xj : « Judica > ergo «judicium (THREN.ttAP.iV.)Horum oninitim qui prophetas et
meurii discerhe causam raeain. > sanclos omnes persectiti snnl, et incolaliis eorum
CAPUT LXXIX quo in hoc mundo peregrinantur, dolorem conli-
Adversus eos mqlis sludent, el hotte$ sunt riuuro persequendoauxerunt; eorum, inquam , ora-
"--••'- qui
' viribceniim? liiuin crudeiissimi alque perdilissimi Judoei exstite-
SCHIN.«Audisli opprobria eprum, Doroine, orones rtinl, qui peregrihantem in boc mundo Dei Filium
cogilaliones eorum Tri inalum adversum me. » Ex pauperem et dolentem perseculi sunt, et percussum
qiio sanguis Abel justi priinam yocein clamoris ail a Pairepbedieniissimse charitatis vulnere', nequis-
le de lerra emisit, cbnliiiuata generationis nequarii sima morle percusserunt, quemadmodum ipse per
adversus generalionem electprum tuprum opprobria Prophetam justam querelam depromens: < Quoniam
tua audisti, necopus est ut quis doceat te, qui onmia quem tu percussisii, inquit, persecuti sunt, etsuper
scis. SCHIN.< Labia insurgeritium, el cpgiiationes riolorenivulnei'ummeoruniaddiderunt(Psa/. Lxvin).»
eorum audisti adversum me iola die. > Non solum Damnalionem illorum novissime hic lamentalorper
labia quse hoiho poiuit audire, sed el cogiiationes jusliiiam concesserat, dicens : < Redde eis vicem,
 1413 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIl. — 1N JER. LIBER UNUS. 1414
Doraine, j'uxla opera manuum suarum, dabis els A suos. » El est sensus : Omnes naturse animantium,
sculum cordis laborem luum, persequeris in ftirore, oraniiim jumentorum, et reptilium, et besliarum
et conteres eos sub ccelis , Domine, » nunc j'am per terrse, sed et Iamise, qnse non lam bestiae quam
naturalein pietatis affeclum deplorat, sic incipicns : monstra sunt, naluralem erga fetus suos hahent
ALEPH.« Quomodo obscuralum est aurum, roulatus affectum.Al verot filiapopuli mei»nimium <crudelis,»
est color optimus, dispersi sunt lapides sancluarii nec sallem mammam nudavit infelicissimis catulis
in capite omnium plalearum. » Dolenlis pariter et suis. Cui ergo poterit comparari ? Unum est animal
admirantis est djcere, « qupmpdo obscuralum est strulhio, quod in siroilitiidinem avis pennas liabet,
aurum, quoniodo mutatus est color opiimus. » Au- non iamen allius levatur a terra, tanise, tamque
rum coloris optimi, Jncloeierant, ex quibus salus obliviosaecrudelilaiis, ut projecla in pulvere ova sua
est, unde Apostolus : « Secundum Evangeiium qui- derelinquat. Huic similis esl filia populi mei, spe-
dem inimici propter vos, secundum electionem au- ciero quidem virtutis babens, sed virlulem volandi
teni charissimi propter palres (Rom. xi). » Quomodo in allum noii habens, crudeli animo plebeculam sim-
aurnm hoc, mutalo colore, obscuratum est? Quo- plicem, quam ad oclernam debueral fovere saluiem,
modo caecitas conligil in illis? Quomtfcls obscurali in pulvere perdilionis obliviscens. Parum pro simi-
sunt oculi eorum, ne videant? Adhuc _utem cum B litudine diclum est, sed non erat aliud monslrum
fnissent « lapides sanctuarii, » et ex illis eedificari sive animal, quod lotius crudelitaiis ejus simililu-
ccepta fuisset domus Domini, quomodo « dispersi dinem cxhiberet. Neque enim filia populi mei poste-
suiit in capite omnium platearum? > Perdiderunt ros suos, ul slruthio ova suasoluinmodo derelinquit,
quippe suum et locum et geniem, et projecti spiri- sed insupcr et occidit, dicendo : < Sanguis ejns su-
lualiler foras de sanctuario Domini, ita utsint «di- per nos, et super filios nostros (Matlli. xxvn). >
spersi in capile omnium plalearum, > id esl prin- DALETH.< Adhoesit lingua laclantis ad palaluin ejus
cipes vagantium, vel lerrena quaerentium, etcupi- in siti. Paivuli petierunt p.anem, et non erat qui
dissimi omnium cupidorum, corporaliter quoque ia frangeret eis. PHE. < Qni vescehantur volupluose
omnes gentes dispersi sunt, et captivi in singulis interierunl in viis, qui nulriebaritur in croceis am-
civitatibus, parvas plaleas ad habitandum sibi loca- plexati sunt stercora. » Heec lam corporaliter quam
verunt. spiritualiler miseris acciderunl Judoeis, quibus non-
CAPUT LXXXII. dum natis, ul ante dicium esi, heeredilarius a cru-
Quomodo Jttdwi primo inclyti, el quo auro fuerint deli malre sua Synagoga dereliclus esl sanguis
amicli, el quoinodo nitnc vasa leslea sunt Chrisli. Legamus excidium miseroe Hierusalem, el
BETH.« Filii Sion iiiclyti el amicti auro primp, " videbimus parum hic dictum esse pro magniliidine
qtiomodo reputali sunl in vasa testea, opus manuuni famis et sitis. Porro spirilualiter exlunc usque ho-
figuli.>—« Inclyti, inquam, filii Sion,etamicti auro die Iingua lactaittis adhserel t palato ejus in siti, >
prirao >erant. Quoraodo vel quam inclyli? Mullum et non eit qui panem frangat petentibus parvulis,
inclyli, quemadinodum Apostolus dicit : « Quorum nimiam quippe habenl famem el sitim audiendi ver-
adoptio est filioruro, et gloria, el testamentum, et btim Dei, non quod desiderent verbum Dei, sed
legislatio.etobsequium, et promissa, quorura patres, quia maluiit inlerire quam frangere sibimel panem
ex quibus Chrislus secundum carnem, qtii est super Scripturarum, ut vivant ex medulla intelligenlise
oinnia Deusbenediclus in ssecula (Rom. ix). >Multura spirilualis. Olim < vescebantur voluptuose, et nu-
crgo inclyli. Quomodo < amictiauro primo? > Nimi- triebanlur in croceis, » ulpote filii regni, et propter
rum quia primuro < credita sunt illiseloquia Dei (Rom. fident patrum charissimi, nunc aulem intereunt in
111).> Deniqueaurum primiim lex et prophclae sunt, viis malignis spirilibus oppositi dum amplexanlur
543 Q"° videlicet auro lanlura exterius amictt stercora, id esl fidimt in carnalibus coerenioniis,
erant, non enini in dilectione cordis, sed in oslen- quas et Apostolus detrimenlum facit, et arbilralur
tatione oris illud habuerunt. Ecce ergo « reputali ^utstercora
j (Pltil.ut).
suiU ul vasa leslea, opus manuum figuli, » confracti CAPUT LXXXIV.
virga ferrea regis a Deo Parte constiltili, quia no-
luerunt eumdem audire prsedicanlein preeceptum Quomodo mnjor effecla est iniquiias poptili illius pec-
cato Sodomorum, el quomodo dictum sit: t Et
Doroiui (Psat. 11.) non ceperunt in ea manus. i
CAPUT LXXXIII. VAU.< Et major effecta est iniquitas filiae pppuli
De crttdelitate lamiw, id est genlis illius in compara- mei peccato Sodomorum, qnoe subversa est in mo-
lione lamiw, quia filios suos occidit, dicendo: menlo, etnon ceperunt in ea manus. > Plane ma-
t Sanguis ejns tuper nos, et super, > etc. jor eflecta es|, niajor culpa , major poena. Nam ini-
GIMEL.< Sedetlamiaa nudaverunt mammam, la- quilas Sodomortiin quousque progressa esl?<Et
ctaverunt catulos suos. Filia populi mei crudelis, non ceperunt in ea, inqutt, manus. > Legimusquod
quasi slruthio in deserlo. » Laraia monstrum ani- in ea,xluin apud justumLolh hospitaretur Dominus,
inal est, a laniando diclum. Attamen naluralera erga vallaverunt dorouro a puero usque ad senero, omnis
fetus suos habel affeclum. Idcirco nunc ait : < Sed populus simul, et dixerunt : t Educ viros huc, ut
et laniiaenudaverunt mammaro, lactaverunt catulos cognpscamus eos (Gen. xix). > Magna iniquilas, sed
-.."i"4_5 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS . 1416
« rion ceperunt in ea manus, > id est, npn usque A exteriOf religio, quoe candere ut nix, nilere de-
ad effectum eperis progressum esl scelus. Iniquitas buerat ut lac, aruit el facla est quasi lignum per-
*auiem populi civilalis meae quousque progressa esl ? •>dila venustate fructuum, delapsa pulchrituriine folio-.
Cum hospitaretur in ea,et Pascha celebrasset Domi- rum. TETH. «Mclius fuit occisisgladio, quam inler-
ritis, vallaverunt eum, exeuntes cum gladiis et fusli- feciis fame, quoniam isli exlabuerunt, consumpti a
bus (Matih. xxvi), et ceperunl in ea manus, vide- sterilitale lerrse. >
iiceteum, quem iri Sodoraa « non ceperunt manus, > CAPUT LXXXVI.
ceperunt, inquam, comprehenderuni, illuserunt, fla- De horrenda Judakw obsidiohis fatne, ubi «menut,
gellavefunt, occiderunt. -Ergo t raajor populi mei inquit, mulierum miserkordium coxerunt filios
iiiiquilas peccalo Sodoihoruhi,> et idcirco maj'or et suos. >
pcena. Nam Sodoma subversa est in momento sine JOD.« Manus mulierum misericordium coxerunt
manibus, populus aulem riieus diu crucialus, tandem iilips suos, facti sunt cilms carum in conlnlionem
subversus est, tam suisquam Roraanorum manibus. filiae populi mei. > Plane et absque cunctaiioue «me-
CAPUT LXXXV. lius, >id esl, levius <fuil occisis gladio quam inler-
illius candidiores nili- fectis fame. >Non roodo quia compendiosius morlem
Quompdo Nazarwi gentis nive,
diores lacle, elc, fuerint, et quorum facies modo B perpessi sunt, verum quia plurimara ad augendorura
tlenigrala sit. scelerum necessitatem evaserunt. Quantum enim
ZAIN.« CandidiOres Nazaraei ej'us nive, nilidiorcs ftiit, quod dum paulatim fame exlabescunt, inter
lacte, riibicufidiores ebore antiquo, ,sapphiro pul- ipsas diroe consumplionis moras < manus mulierum
chriores > CHETH.« Denigrala est super carbones, misericordium coxerunt filios suos, et facli siint ci-
factes eorum et non sunt c-ogniti in plateis, adhsesit bus earum ? > Hoc enim fecisse legiiur mulier quoe-
ciilis eorum ossibus, aruit et factaeslquasilignum.> dam, Maria nomine, genere et faciiliaie nobilis, quai
Vere ergo « routatus est color optimus. > Qiianli cura reliqua multiludine Hierosolyinis reperla,
ehirii, quam pulcbri fuerunt populi bujus Nazaraei? communem cum omnibus obsidionis casum ferebat.
«Nazaroei,»id esl sancti ejus,fuerunl Abrabam, Isaac, Dolenda vero, et lamenlationi congruens ironia,
Jacob, Joseph, Moyses, Samuel et David, et coeteri qua mulieres ejusmodi prse fame in insaniam alro-
dnines sancli, « qui per fidera viceruni regna, ope- ciler conversas misericordes appellal. CAPH.< Com-
rati sunljustitiam, adepli sunt promissiones (Bebr. plevit Dominus furorem suum, effudit iram indigna-
xi). » Isti « Nazarsei candidiores nive, nitidiores tionis suoe, et succendit ignem in Sion, et devoravit
lacte > fuerunt. In nivesola est candoris pulchrilu- fundamenta ejus. > Ubi hsec secundum furorem
dd, 111lactecum nitore est et saporis dulcedo. Pa- ^ suum Dominus loculus est? In Moyse, inter multas
rum ergo eral fuisse candidiores nive, nisi fuisseni ethorrendas maledictiones, quas ulique prophetica
et nitidiores lacle, id esl, parum fuisset propria si- verilate comminatus esl: < Hpmo, inquit, delicalus
biriiet mundilia candidos fuisse,nisi venieniihus ad se vita el luxuriosus valdeinvidebit fratri suo, et uxori
per sermonem suuin gustum proebttissent dulcedinis quse cubatirt;sinu suo, ne delei de carpibus filiorum
tetern*. Sed et curii candidi elnitidi essent, passio- suorum qtias comedet, eo quod nihil habeal aliud ni
nibus superaddilis quemdam purpureum traxerunt obsidione et penuria, qua vastaverinl te inimici lui,
riiborem. Nam ludibiia, et verbera experli sunt, inlra omnes porlas (uas (-Deui. xxvni), > elc.
iiisuper ei vincula et carceres. < Lapidati sunt, secii CAPUT LXXXVH.
stiiil, tentati sunt, iri occisionegladii mortui sunt. »
Quomodo non crediderinl prwdkenti quod hwc mala
Efgo«rubiciindioreseboreanliquo,» quod videlicet os veniura essenl eis, el aposiolis ejus clamaverunt,
casii animalis est, et cum fueritcandidum, majorem « Recedhe, recedite, ttbite, > et illi ad genles con-
ex rubore pulchritudinera habet. Tandem « sapphiro versi sunt.
pulcbriores,»id est coelestibus mansionibus non in- LAMED.< Non crediderunt reges terrae, et uni-
decentes. Nam sapphirus coelisereni speciem habet, JJ versi babitalores urbis, quoniam ingrederetur hoslis
544 et 'Psa specie bene ccelesles designat man- inimicus per porlas Hierusalem. > MEM.< Propter
siones. Nunc aulem « denigrata eslsuper carbonem peccala prophetarum ejus et iniquitates sacerdotum
facies eoruiri. > Quorum eorum? Yidelicet filiorum, ejus, qui effuderunl in medio ejus sanguinem juslo-
qui de Nazaraeis patribus cum nati fuerint, et ipsi rum. > NON. < Erraverunl caeci in plaicis, polluli
per fidem Nazaraei esse debuerunt. <Super carbo- sunl in sanguine. Cumquenonpossent inlrare, tenue-
nes,>inquam,denigratisunt, id est,omni gralia per- runt lacinias suas. > — <Reges lerrse > et principcs,
di.la; qua quondam vivebant, exstincti et obscura qui astiterunt el convenerunt, advcrsus Dominum,
lriehtis coecitate denigrati sunl. < Elnon sunt, in- eiadversus Cbrisium ejus (Psal. n),imo « et babita-
quit, cognili in plaleis. > Quis enim eos dignelur tores urbis, non crediderunt, > quod propter peocala
cognoscere, quotl semen Abrahse sinl? Dicitur < in prophetarum ejus, et iniquilates sacerdotum ejus,
plateis, > cantatur eis in triviis : < Semen Chanaan qui effuderunl in medio ejus sanguinem juslorum,
ei non Juda, pater tuus Aroorrhaeus.et mater lua Ce- <ingredereturhoslis inimicus per portas Hierusalem. >
tliaia (JEaec/t.xvi).>—«Adhaesitcui.is eofumossibus,> < Non, inquam, crediderunt, >cum audireiU sibi prse-
id est dedili sunt carnis sensibits. Culis enim, idest dicentem : « Ul veniat super vos omnis sanguis
 1417 DE TRiNiTATS ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN JER. LIBER UNUS. 1413
juslus, qui effushs esi snper lerram, a sahguine A { 545 eos. El raerito, quia, data sibi optione, Barab-
Abel jtisti usque ad sanguinem Zacharise filii Bara- bam seditionis auciorem dimitti sibi petierrint,regem
•
chioe, quem occidislis inter lemplum et allare. Ameni autem suum pacificum occiderunt. AIN. « Com
dico Vobis, venieut haac omnia super generalionem i adhuc subsisleremus, defecerunt oculi nostri ad
islam (Maiih. xxin). » Item : Cura illum flevisse auxilium noslrum vanum, cum respiceremus aitenii
snper civitatem audissent, et dixisse : < Quia ve- ad genlem quoc salvare nes npn ppterat.» ZADI.« Lu-
nient dies in te, etcircumdabunl te inimici lui vallo. bricaverunt vesligia nestra, in itinere plalearum nps-
(Lttc. xix), » etc, non crediderunt. Parum est, non, trarum, appropinquavil finis nosler, completi sunt
crediderunl; insuper etipsum occiderunt, et occi- dies nostri, quia venit finis nosler. > Dicant hoe
dendo mensurain patrum suorum impleverunt. Id- sallem reliquise Israel, dicant ut convertanlur et
circo erraverunt caeci in plateis, ita ut exemplo So- salvenlur. Quid mirum, si postquam occidendo
doraorum, non possint invenire ostium (Gen. xix), Chrislo Doroino cecidimus, ita « facies Domini divi-
quia polluti sunt sanguine ejus qui dicit: < Ego sum sit > nos? Nempe et « cum adhuc subsisteremus, >
oslium (Joan. x). » Cumque non possent, subauditur, anlequam in morte ejus ruinam noslram perpetras-
lenere eum, tenuerunt lacinias suas, id est, cum semus, « defecerunt > mnlloties a Domino Deo no-
veram non apprehenderint justiliam, inanes cere- B ' slro « oculi noslri > conversi < ad auxilium nosirunt
monias, vanas el pannosas seclali sunl carnisjusli- vaiiuin, > ruspicieutes attenli < ad geiilein quac sal-
lias. SAMECH. < Recedite, polluli, clamavertint eis, vare non poterat. > Verbi gratia, speranles in
recedite, abite, nolite tangere. Jurgali quippe sunt, -Egyplo, in equis et equilibus fiduciam habenles,
el commoli dixcrunt : lnier gentes nonaddet ultraut Baal quoque et viliilos pro Deo colenles. Hoc modo
habitel in eis.ildcirco cseci in plateissanguine polluti < lubricaverunl vestigia nostra, » el claudicavimus
erraverunt, quia postquani prophetarum el ipsius prp- in duas partes, < in ilinere platearum noslrarum, >
phetarum Doroini sanguineni fuderunt, clamavcrunt id esl in idololalria licentiosa, et plena scelerum.
prophetis, sapienlibus et scribis quos misit ad cos Platese namque lalse vioesunt, ct vagum alque licen-
{Matih. xxm), claniaverunt, itiquam, persequcndo de iiosum designant idololalrioe ritum. Idcirco appro-
civiiale in civilaiem, ct jurgaii suni aique conimoli, pinquavit finis noster, idcirco completi sunt dies
seditionesexcilando in apostolos Christi, cl dixcrtiiii: nostri, et juslus est Dominus qui haec fecil nobis.
Recedite, polluti, recedite, abite, tiolile langere, no- COPII.« Velociores fueruni perseculores nostri aqui-
lite loqui nobis in isio nomine. Iloc dixerunt iniec lis catli, super monles persecuti sunt nos, in desertn
genles, et bsec dicendo fecerunl ut abirent ad gentes, -. insidiati sunt nobis. > — « Venit, > inquam, el cilo
el dicerent eis : < Vobis quidero primum oportebal venit t finis noster, > nec in tempora longa facium
loquiverbum Dei; scd quoniam repulistis illud, el est istud. < Velociores enim fuerunt persecutores
indignos vos judicastis sctcrnse vil.se, ecce conver- noslri aquilis cceli. > Qui enim fuerunt persecutores
limur ad gentes (Act. xiu).» Ergo non addet, noslri, nisi peccata noslra ? Porro de velocitate
inquit, ultra ut babilei in eis, ila ul recedens di- peccali persequenlis loquitur Deus ad Cain: <Nonne
cat: « Ecce reiinquetur vobis domns veslra deserta ,; si benc egeris, recipies? Sin autem male, statim in
(Mailh.xxm). » foribus peccatum aderit (Gen. iv). > Igiiur < perse-
1 cuiores, > id esl
CAPUTLXXXVHI. peccata nostra « velociores fuerunt
aquilis cceli, > quia ubi peracta sunt, ttatim in
Qtwmodo fncies Domiriidiviserit eos in ipsa obsidione foribus adfuerunt, ut nullum usquam pateret effu-
prw inlestina discordia, quia Barabbam seditionis giura. < Super montes persecuti stint nos, in deserlo
auctorem elcgerani sibi Christum crucifigentes,
quen landem rcliqtiiw Israel cognoscentes, dicent: insidiati siint nobis. >Idcirco Psalmisla dicit: < Quia
t Lubrkaverunl vesiigianoslra, Spirtlus oris nostri neque ab orienle, neque ab occidente, neque a de-
Chrittus Dominus captus est inpeccatis nostris. > sertis roonlihus (Psal. LXXIV),> subauditttr, palet
PnE. « Facies Domini divisil eos, noii addet ut re-1D locus effugii, < quoniam Deus j'udex esl (ibid.). >
spiciat eos. Facies sacerdolum non crubueruiil, ne- Meiapboricos per monles superbiara peccanlium,
que seiium miserli sunt. > Propter haec «facics Do- per deserlum desertionem a Deo signilicat, j'uxla
mini, > facies irala, qualis juxta Psahnislam est quod ipse ; < Ecce, inquit, relinquelur vobis domus
vullus Domini super facientes mala (Psal. xxxv), veslra deserta (Matili. xxni). > RESCH.« Spiritus oris
«divisiteos, > divisit, inquam, multiplici divisione nostri Chrislus Dominus caplus esl in peccatis no-
adversum semelipsos. Antequam ingredcrelur hostis slris, cui diximus : In umbra ttia vivemus in genti-
Romanus per porlas Hicrusalem, cum adbuc ctausi bus. > Qtisfclandem velocium persecuiorum npstro-
essent, triplici (ut Joscphus referl) semeiipsos rum, quae peccatorum nestforum velpciter nospar-
irilus bello dilacerabant, et ilfam legenli mise- sequenliuni summa <est? Nimirum mors Chrisli
rabilem iragcediam satis claret, quam vere bic. Domini, quia captus est in peccatis nostris, quia
dictum sit, < facies sacerdoium non erubueruntj scelere nostro ad morlem diictus est, et eum cui
neque senura miserti sunt. » — < Non, inquit, ad- diximus, antequara veniret : « In urabra lna vive-
det, > stibauditur Deus , < ut respiciat eos, » inus in gcniibiis, > id est in gratia lua salvabimur,
sed propriis sediiionibus divisos inlerire permitter- el ab omni genlenon sancla discernemur, hsec eniin
PATROL. CLXVll. 45
 .**** : RUPERTI ABBATIS TtUTiENSrS u-n
et-huj'usroodi de illo in Scripluris legebamus, eum, A Babylonis illic sedimus et flevimus, dum recordare-
inquam, iri peccalis noslris cepimus et in morlem mur Sion (Psal. cxxxvi), » etc. Hostes ejusdem Sioit
tradidimus. Hoc facto nosipsos occidiraus, nam spi- hoceodem significans nomine, dixit ad Dominum :
ritus oris nostri jpse Christus Dominus, Spirilus, «Memor esto, Domine, filiorum Edom in die Hierusa-
inquam, sine quo nusquam vita est, nusquam salus, lem. Quidicurit: Exinanite,exinaniteusque adfunria-
et sine quo mortuum ac sine anima esl, quidquid menlum in ea (t6td.). i—« Gaude, inquit, ellaetare,
ore nostro ex lege aut prophetis legimus, vel scire filia Edom, quse habitas in terra Hus,»id est quse
rios arbitramur. terrenum habes fundamentum, quae hic recipis con-
CAPUT LXXXIX. solalionem tuam. Hus quippe consolator interpreta-
Quomodo lamenlationet omnet consolalionis kona tur. Gravis ironia. Unde enim gaudeas et keteris,
-tpe concludat, dkerido cum ironia : < Gaude et filia Edom? Quia < ad te qupque perveniet calix irae
i, Iwiare, filia Edom, completaest, elc, > per Edom Dei, quo inebriaberis, et nudaberis. > Bibes euirn
. ontnestetrenos qui persecuiionemiriferunt, per Sion
emnes electot qui perseculionem suslineiit, signi- fel sempiternse amaritudinis, el aeterna confusion.
ficans. '- ignominiosa eris. « Tua autem iniquitas compTela
SCHIN.« Gaude et lsetare, filia Edom, quse habitas est, o filia Sion, > id est pcena vel caplivitas tua
in lerra Hus. Ad lequoque pervenit calix, inebria- B lemporalis est, < non addet ultra ut iransmigrel
beris atque nudaberis. > THAU.« Completa est ini- le, > iinita bac praesenlis sseculi transmigratione,
quitas lua, filia Sion, non addet ullra ut transmi- vel caplivitate. < Visitavit iniquitatem luam, > scili-
gret te. Visilavit iniquitatem tuam, filia Edom. dis- cetDeus, o <filia Edom, discooperuii peccata lua. >
cooperuit peccala tua. > Laraenlationum conclusio Repeiilio, confirmatio damnationis et confusionis
bpna, consolationis spe lamentatorem recreat, tura Edom. Hic quidem propheta hbsles supernse Hieru-
«Teimiriinente et certissima hostium vindinta, tum salem semeiet iterum designat per Erioin, cum si
rie sanctse Sion, qtiae captiva fuerat, visilalione et solam altenderet historiam, potius nominare debuis-
liberalione selerna. < Gaude, inquit, et loelare, filia sel Babylonera. Psalmista vero primo quidcm per
Edom, quse babitas in terra Hus. >Nomine Eriom, Edom significat eosdemhostes Hierusalem, dicendo :
quod interpretatur. terrenus sive eanguineut, univer- < Memor eslo, Domine, filiorum Edom, > deinde
sps hosles ccelestis Hierusalem, quia vere terreni autem per Babylonem, dicendo : < Bealus qui reiri-
sunt, significat. Sic Psalinisla, cum eodem quo ct buet tibi retribulionem luam (ibid.). >
iste spiritu lamentando dixisset: < Super flumina

R; D, D. RUPERTI
'
. ABBATIS TUITIENSIS

LIBRIXLIL

IIN EZEGHIELEM PROPHETAM

GOMMENTARIORUM LIBER PRIM^JS.

{Ezech. I-XII.)

. 54$CAPUTPRIMCM> C clarilas sic illud cilius affulurura deimnlial, quo-

ih civildth, tahclit prophelit in- modo albescente aurora solem in proximo adesse
QriomodO, affltctione
crebuerunt eontotatoriw vitionet futuri regni Dei. nemo qui ambigat. Nec enim solis jam, ut anle, ver-
l.Hac imundi selate quinla, quam prsecedenli volu? bis Spiritus sanclus in aurem loquitur proplietarem,
mine sumus Jrigressi, sanciis in Babylone caplivis, sed et quasdam imagines quibus oculos videntiurc
esl ipsc, prae-
prpphetica) scfebrescunt visiones regni Dei, quarum familiarius instruat, digito Dei, qui
U2I DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIl.-lN EZECti. LIB. 1. U-i
pingit. Verbi gratia : Ubi anle captivitatem islam A , Filii Dei. Fatemur enim aliquid non parvum da
visus est Filius horoinis veniens in nubibuscoeli, ut obscuro superesse, qtiod adhuc studiosius elucidan-
daretur ei regnum et honor, et omnis populus, tri- dum sit. Quidest illud? Niroirum similitudo qualuor
bus, et Iinguseservirent ei. 0 venerabilis ordo regni animalium. In quo hsec similitudo quidqiiam adhuc
Dei! o rationabilis et opportuna consolalio regis obscuritalis aul difficullalis habet? In eo videlicet,
Dei! Non venit hoc regrium cum festinalione, quem- quod et quatuor animalia dicunlur, et animal tinum.
admodum regnum huj'us mundi, de quo reclissime Nam sic in prophetia anni sexli post inulta legirous :
dictum sit: « Hsereditas ad quam feslinatur in prin- « Ipsum est animal quod videram juxla fluvium
cipio, in novissimis suis benediclione carebit (Prot 1. Chobar. Cumque ambularent Cherubin, ibanl et
xx).» Fesiinavit Gain lefrae ambitor sedificare civi- pariter rotae juxta ea (Exech. x). > Ac deinceps :
tat.em, et vocare nomeii ejus ex nomine filii sui < Ipsum est animal quod vidi snbler Deum Israel
Enoch, occiso Abel fratre suo (Gen. ix). Extunc a juxla fiuvium Chobar. Et intellexi quia cheruhin
filiis httjiis soeculi festinatum est ad regnandum, essent. Qualuor per qualuor vullus uni, el qualuor
usque dum venit diluvium et perdidit omnes. Post alse uiii, et siinililudo manus 547 hominis sub alis
lioc surrexit Nemroth polens in terra, et robustus eorum, et similitudo vultuum eorum, ipsi vulitis
venator coram Domino, el hic fesiinus -regnavit. *5quos vidernm, juxla fluvium Chobar (ibid.). > Igitur
Fuil aulem principitim regni ejus hocc ipsa, dequa animalia ipsa, quae ei qualuor sunt, el umim, duce
nunc loquimur, Babylon (Gen. x). In ista regnaba- Spiritu sanclo, quserere cupimus, riihil meluentes
tur, etjugum ferreum regis ejus Nabuchorionosor, quod in visione a mullis propter suimel obscuri-
posuerat nunc Dominus super collura cunctarum tatem varie exposila, varietatem sen multiludincm
genlium (Jer. xi). Porro regnum Dei vsniebat inte- expositionum auxerimus. Nam ipsum animal quod
rim, cum dilaiione, et cives ej'us propter spem illius quoerimus, cum invenlum ftteril, tale ac lanttim est
de tcrra, et de cognalione sua egrediebantur, < non ut solo nomine, vel auctorilate sua parvilalem
ncceplis repromissionibus, sed a longe eas aspi- nostram, si opus sit, ab omnium qui hocc visuri
cientes, et salutanles, et confitenles, quia peregrini sunt contemptu vel indignatione defendere possit.
ei hospiles siint super lerrara (Hebr. xi). > Nvnc CAPUT III.
maxime conforlalo regno mundi peregrinabanlur,
et hospites erant, imo et caplivi cives regni Dei, et De«irfil,
ipso propliela , quonmdo ejitsdem, cttjus visionem
lypum gesserilFiliiDei. Quidvenlus Ittrbiiiis,
dicebant prsesenli captivitalis loco comraonili.«Su- et qttid nubes tnagna, et qritd involvens ignit, tt
per -uroina Babylonis iltic sedimus, et flevimtis, twiera quw adjecia sunl quid sini.
dum recordaremur Sion. In salicibus in medio (CAP.I.) « Et vidi, et ecce ventus lurbinis venie-
ejus suspendimus organa noslra (Psal. cxxxvi), > etc. bat ab aquilone , et nubes magna , et ignis invpl-
CAPUT 11. vens , et splendor in circuitu ejus. El de medioejus
quasi species electri.id est de medio ignis, et ex
Quod Ezechielpropliela dijficilis sit, et quod in prima medio eoruni similitudo quatuor animalium et hic
visione recte quwri debeat qtiomodo qualuor ani-
tnttlia uttum animal sinl. aspectus corum , simililudo hominis in eis, et qua-
Igitur revelaliones regni Dei debila cum venera- tuor facies uni, et qnatuor pennse uni, et peries eo-
tione suscipientes, ad prophetam Ezechiel acceda- rum pedes recli, et planta eorum quasi planla pedis
nius, cujus difficultaiem, ul ait beatus Hieronymus, viiuli, et scinlillae quasi aspeclus seris candentis. >
llebroeorum probat tradiiio. Nam nisi quis apud Videns iste, qui in propria velprima persona nunc
eosoetalem Sacerdolalis ministerii, id est iricesi- dicit, « et vidi, > prsemisit secundum tertiam per-
inum annum impleverit, nec principia libri Gene- sonam de semetipso loquens: « Et facla est super
seos, nec Canlicum canticorum, nec hujus volumi- eura ibi manus Domini. > At idem el ante hoc per
nis exordium, et fineni legere permiltitur, ut ad primam personam dixit: « Aperti sunt coeli et vidi
perfectam scienliam et mysticos inlelleclus plenum jj ] visiones Dei. > Iiaque veritaicm servat conj'unctam
humanaenaturoe tempus accedat. Ilera dicit : « De liumiliiali, utpro liumililate dicat, « facta esl su-
har visione prolixius diximus, quia et obscura est, per eum manus Doroini, > et pro necessaria rei ve-
ct a mullis varie expohitur. • Sed et beatus papa ritale dicat, « et vldi visiones Dei. > Porro ctim
Gregorius secundum dulcedinem graliae sibi collatae tlicit, « visiones Dei, > pulcbre et recie subintelle-
plenissime dixit, de prophelia prsescripti, id est tri- ximus Filii, de Deo Dei, quia nihil iuelius occurrere
cesimi anni usque ad illum locum : < Et tu, sume potestinlelleciui, quara ad propriam visiones istas
libi sartaginem ferream, et pones eam murum fer- pertinere personam Filii Dei, quem et nomine si-
reum inler te et inter civitatem (Ezech. iv). > Cum gniflcat. Ezecbiel namque intcrprelatur. fortitudo
ergo de hac visione tanti viri dixerint, et anle ipsos Dei. Porro Buzi contemplus sive spretut inierpreia-
a multis varie exposita sit, et ut fatenlur ipsi, roul- tur, Et recle Dei Filius per Ezechiel filiurh Bnzi
tum babeat obscuritalis, nos quid faciemus? Tene-1 sacerdolem designatur, quia, cum sit fortitudo Dei,
inur quippe nostri voluptale propositi, ut ne in islo « sacerrios in aelernum secunduij) ordinem Melclii-
quidem prophela lam arduo, tanquam difficili tscdeat sedech (Psal. cix), > secundum carnem filius est
itos irnraorari, quserendo lestimonia glorise Chrisii populi conleroptibilis, populi Judaici, ex eo con-
1423 RUPERTI ABBATiS TUITIENSIS UU
templi, quod cumdem filium sunm conlempsil.Ilaque A Hsecesl facies prima. < Passus sub Ponlio Pilato ,
visiones islse Dei, revelaliones sunt adventus Chrisli crucifixus, roorluus , et sepultus, descendit ad in-
Filii Dei, qui rectissime in isto prophela, alibi unum ferna. > Haecest secunda facies. « Terlia die resur-
animal dicilur, alibi qualuor animalia, virielicei rexit a moritiis. > Haeccst facies lerlia. « Ascendit
propter quatuor necessaria nobis Evangelii sui sa- inccelum.sedet ad dextram Dei Palris omnipotenlis,
cramenla , qtiae poslmodum singula propriis spccie- ihde venliirtis esl judicarc vivos et mortuos. > Haec
bns agnoscenda sunl. Visuro autem advenluin hujiis est facies quarla. Tot facies, et lolidem pennx> buic
Filii Dei pulchre el causa prseoslendilur , propier uni. Verum quse facies , caedem et pennoe. Sed
quam illum nobis advenire necessarinm fuil. « Et facies , quia jier fidem cognosci posstint, el cognitu
ccce, inquit, venlus inrbinis veniebat ab aquilone, i necessarioe stint; pennoe atilem , quia ratione Im-
elc. Ventus lurbinis ab aquilone venit, quando fri- niana coinprelieudi non possttnl. < Pedes corum,
gidus^a charilale Dei, diabolus flavii, et lurbine pedes reeli, > quiavidelicet processus eoriiin jtislitia
lenlationis genus humanum in primis parentibus suntDei, el ari justitiam valenl omni credenti. Qnid
a bealitudinis stalu dejecil. Tunc venil, « el nubes eriim reclius aul jusliiis , quam oberiienleni fnisse
tnagna, > id est, ejusdera generis liumani csecitas, Chrislum Patri in omnibns his ? Iricirco coniinuo
qiia convoltilus boriio, et inimicus Deo factus, a vi- B 9nbjiingil : < Et planta pedis eorum, qnasi planla
sionefaciei ejus exciderat. Post hoec, < et ignis in- pedis vilnli. > Vitnlus ex prscceplo legis solebat pro
volvens , > id est, damnalio posl hanc vitam pec- peccato offerri miiUiiudinis, sive sacerdotis et roul-
catores excipiens, et sempiterno horrore convol- tiludinis simul. Ergo planta pedis eorum, ttt < plantu
vens. Attamen < in circuilu ejus splendor, > inquil, pedis vituli, > id est finalis ulilitas eorum, remissio
quia videlicet in ipsa ira jusle illata, divinitas splen- est peccatorum totius mundi. < El scintillae quasi
dcre non desiit, crealuram suam prosequens, mul- aspeclus aeris candeniis. » Recoiamus quia Redcm-
lisqtie roonitis et signis revocans ad cognitionem sui. ptor noster incarnatus el passus, poslquaro resur-
Propter hoec utique mediatorem Dei et hominui» rexil, et in ccelum ascendil, roagnifica liominibiis
(7 Tim. n), Deutn et hominem Jesura Chrislum dona scintillavit, quando < faclus est rej>ente de
advenire nobis necessarium fuii. Sequitur ergo: ccelo sonus lanquam adveniemis spirittis vehemen-
< De medio iuilcm ejus quasi specics electri, » id lis , et replevil lotam doroum ubi erant sedentes
esl, de medio ignis. Electrum pretiosissimiim , ex apostoli, et apparuerunt illis dispertitoelinguse lan-
aiiro argentoqiie confectum, una eademque persona qtxun ignis (Act. 11).» Hsec, inquam , rccolanius,
jani dicli rocdialoris Dei el hominum, in quo pre- ' el sciemus quid dixerit, < et scintillse qtiasi aspe-
liosa divinilas ut aurnm, noslra vero humanilas ^ ctus seris candentis. > Nam dona illa < scinlilloe >
mundissima' in illo velul argentum est. Talis spe- fuerunt « quasi aspectus seris candenlis , > utpote
cies electri < de rnedio ignis, > quia nimirum pro- cum fervore charilatis igneoe, longe audibilem red-
plernos damnaltis et mortuus, medialor Dei et ho- dentia tinnitum evangelicx prsedicationis.
minum, talis ab inferis vicior ascendit. Et ex medio 548 CAPUT iv.
eorum , scilicet venli, vel turbinis, nubes et ignis,
sit, et pennas per quatttor partes habere,
et splondoris in circuilu micantis, < siriiilitudo qua- Qtiid fttcies invicem
ipsasque junclas esse, el quid Lquodaii;
luor animalium. > 0 visor visionum Dei, si.ut ipse « IVonreverlebantur cum incederent. >
post multa diclurus es, unum est animal, quoniodo « El maniis hominis sub penniseorum, in qua-
qtialuor numeras? Ait : « Et hic aspectus eorum. tiior partibus. £t facies et pennas per quatuor par-
Simililudo hominis in eis. Et quatuor facies uni, ct tes habebant, junctaequc eranl pennse eorum alle-
quattior pennse uni. > Ac si dical : Unius quidem rius ad allerum. Non revertebantur cum incederent,
eiat similitudo hominis, Jestt Christi Filii Dei , si- sed unuinquodque anle faciem stiaro gradiebatur. >
triilitudo, inquara , el nondtim res, noiiduni eriira Facies eorum nunc ex parte cognoscimus , pennas
nalura eratfiiius hominis, sed huic « uni qualuor .n eorum per spera seqnimur; speramus enira, quia
facies ethuic uni quaiuor pennoe, » qnas utique fa- quod nunc per specttliim in oenigmate videmus,
cies, et pennas visioiiem Dei spcranli ncscire non landeih facie ad faciem visuri surnus. Mauus enim
licei. Quae porro illoe sunl ? Prima esl incarnalio per familiarilalem charilatis conlingimus, quibus et
vel nativilas ejusdem hominis Jesu Chrisli Filii Dei; traliimur, uti per fidem et spera, eadem chariiate
secunda, passio; teriia, rcsurrectio; quarla ascen- opifice, poslfacies etpennas cttrramus. « Sub pen-
sio , vel sessio ad dextram Palris. Facies istas non nis , inquit, manus honiinis in quatuor parlibus , >
vidissenobis non licel, sicut aposlolicum calholicee qtiia niniiruro in jam diclis quatuor Evangciii Sacra-
confessionis symbolum docel: < Crerio, inquit, in inentis, altitudinera consilii divini per fideni aspicere
Denm Palrem, omnipolenlem , creatorem cceli et non possemus, nisi inclinala ad nos charitas, fami-
lerrse. » Sequiiur continuo : <Et in Jesum Chrisium, liari nobis tactu blandirclur. <El juncloe eranl pen-
Filiiim ejiis unicum, Dominum nostrum. » Uoc est noeepruiq alierius ad alleruro, > quia videlicet sic
unum animai, hic esl unus honio, de quq iuinc di- sibi conjuncta illa, el consociata sunl, ut niliil
cit, jsimilitudohominisin eis. » — < Qui conceptus prosit fidem alterius habere, nisi crerias el alterum.
est de Spiritu' saiicto, naius ex Maria Virgine. » Verbi gratia : Quid prodesl crcdere Chrislum pro
1425 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LiBRl XLII.-- 1N EZECH. LiB. I. 1426
salute generis humani passum, nisi credas et de A , quia < ascendit in ccolum, sedet ad dexlram Dei Pa-
incorrupla Virgine nalum? < Non revertebanlur, irisomnipotenlis, inde venlurus est judicare vivos
ait, cum incederenl, sed unumquodque anle fa- ct morluos , > ecce isla cst nobis < facies aquilae, >
ciem suam gradiebatur. > Verum est, el sana fide qtiam nubes sttscepit ab oculis humanis, queniad-"
credeiirium quia , postquam semel incesserunl, non inodum ipsedixit; < El nemo ascendit in ccclum ,
revertenlur amplius, nequeenira fiet quod impiis- nisi qui descendil de ccelo, Filitis hoiuiuis, qui est
sima hseresis delirare ausa est, ut ilerum Christus iu ccelo (Jorin. 111).> Nolandum interea quod faciem
nascalur, iterumque patialur, ilerum resurgat, leonis a dexlris, faciem autero bovis intuetur a si-r
ilerumque in coelum ascendat , sed sicut Apo- nislris ipsorum quatuor, id est, unitis medialoris
stolus ait: < Cbristus resurgens ex morluis, Dei et hominum , in qnem dicuiilur isla quattior..
jam non roeriiur, mors illi ullra 11011domiua- Nara per dexleram felicilas, per sinislram designari
bilur. Quod eniin morluus est, peccalo raor- solel adversilas. « Facies ergo leonis a dexlris , »
luus est semel; quod autero vivit, vivit Deo (Rom. quia nimirum niagnaiHi est felicllas resurreclionis,
vi). » Item : < Nequeut soepe offerat semelipsura, « facics autem bovis a sinislris, > quia dura el la-
quiinadmodum ponlifex inlrat in sanctaper singulos boriosa fuit illi humilitas passionis , qiiemadinoduni
annns in sanguine alieno, alioquin oporlebal eum •^ dicebat: < Tristis est aniraa mea usque ad moiiein
fieqneiiter pati ab origine roundi. Nunc aulem se- (Matth. xxvi); > el: < Spiritus quidem prompius
inel in c011s11111111ali011e.nl
sseculorum , ad deslruclio- est, caro autem infinna (ibid.). >Porro quoJ f.icios
iiein peccati per hosliam suara apparuil, el quem- aquilse desuper sit, qnia in cadtim ascendit, gau-
admodtim siatutum est homiiiibus semeL mori, denles videmus, quemadmodum dicil Aposlolus:
post hoc auieni judicium, sic et Christus semel < Videmus Dominum Jesum propter passionem mor-
oblalus est, ad multorum exhaurienda peccata; se- lis, gloria et honore coronalum (Bebr. n), > etc.
cundo sine peccato apparebil, exspectantibus se in Sed etquod inde venturus judicare vivos el morluos
salutera per fidem (Bebr. ix). > Igilur unumquodque faciem aquilse rcspicit, quse, ul physici perhibenl,
coraiii facie sua gradiebatur, et non reverlebalur, pullos suos judicare solet. Singulos quippe rariiis
quia nimiruin singula eorum quae di.vimus facta solis objicil, et eum qui libero aspectu solem inluc-
sunl semel, et non ilerabunlur. tnr.ut proprium genus agnoscit; emn auieni qui
CAPUT V. reverberatis et palpanlibusoculis soleinnon susiiuel,
sil in uno Christo velul adullerinam sui generis maculam damnat at-
Qttid facies hominis, facies teonis,
fncies vituli, faciesaquitw volttnlis; cur facies teonis _J que abjicit. Sic iiiroiruin isle qui ascendit in rce-
a dextris, cttr facies vhuli a.sinislris, et cur facies lum, cum inde venerit judicare vivos et.morlttos,
aqtiitw desuper. singtilos et omnes nos exarainabit, adduclos ante
t Similitudo autem vullus eorura facies lioniinis, lerribile illud tribunal snse vel palernas majes.tatis,.
ct facies leonis a dexlris ipsorum quatuor, facies et quein gloria divihitalis pro cpnscienlia reverbe-
atitero bovis a sinislris ipsorum quatuor , et facies raverit, tradet igni inexsiinguibili; .quem atileni
aquilse desupcr ipsorum quatuor. El facies eorum , illa suo inluilu dignum jtidicabii , componet
et pennoeeoi iiin exlenta? desuper. > Hoc est quod in illum gloriosum el felicem coeluiii lilioruui.
paulo anie diximus, quia ciim credidimus pfopler Dei.
quod et loculi sumus (Psal. cxv), Jesum Chrisltim CAPUT VI.
Filium Dei unicum de Spiritu sancto conceptum, et Cur in Apocalypsi non idem ariiinathuii ordo , el qtto
ex Maria Virgine nalum , faciem ulique veri intue- respiciens Joannes, illic post faciem leonis , liicati-
mur hominis, non in phantasmate, sed in veriiale lem quo inlendens propheta prius postterit faciem
carnis absque peccato concepii et nati. Cum autem hominis, et quo seiisu iste quninor peitnns uni, Itic
autem singula animalia seiias atits habere di-
iiidem passum sub Poniio Pilato, crucifixum, mor- xeril.
iuuni, el sepiiltiim , ad iiifernum descendisse cre- fj Hic j'am recle quaeriiur cur in Apocalypsi islorum
dentcs confilemur , procul dubio faciem vituli con- quatuor animalium non idem ordo sil? Sic enim
tcmplamur , viluli iinroaculali, qnalem non liltera, Scriplura illa dicit: « Et animal primum simiie
sed in spiriiu legis inlelligimus, dicente Domino ad leoni. Et secundum atiiinal simile vitulo. Et teriiuin
Moysen : r Si sacerdos qui unctus est, peccaverit, animal habens factem quasi bominis. Et quartuni
delinquere faciens popuhim, offerel pro peccato suo animal simile aquilae vohmti (Apoc. IV). > Hoc ergo
vilulum immaculalum Domino (Lev. iv) , > elc. de quseritur qtiid sibi velit ordo tam diversus. Priino-
quibus suo loco plenius pro posse dixinius. Cum ni- qne dicimus quia nihil contrarium r.esonal in eoquod
hilominus credirous et confilemur quia lertia die re- dicit,« primura, secundum, et lerlium animal. > Nam
stirrexitamoriiiis, nimirum'cum iremula fide et 549 hic propheta hujusinodi noinini nihilapposuit,.
fideli tremore facicm sumpsimus leonis fortissimi, sed hoc tanluin, < siniililudo, inquit, vullus eoruni
de quo patriarcha Jacob : « Calulus leonis Juda , ad facies hominis el facies leonis a dexlfis, > etc. Atta-
praedam, fili mi, ascendisli. Requjeseens accubuisti men quoniam prius similiiudinem postiit Jiorainis,
ul leo , el qtiasi lescna. Quis suscitabit eum? (Gen. esto ut idem valeat, ac si.dical, prima faeies horaii-
xv.x). Ad stimiiiiim, cuin credimus et confitemur, nis, el sccunda facies leonis aut vituli. Ulerque ord»
 1427 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1428
rriius, neque alter alteri contrarius est, diverso ta- A principalia Cbristi sacramenla stint, quof um facies
ifieh respeclu : Ille videlieet Veteris Inslrumenti, hic nulli licet ignorare Christianorum, licet comprehen-
auiem Novi. llle considcralione Scripturoe Veferis,. dere non possit volatiim. Unde vere laudabilis et
liic autem rei gerendae respectu ordihem suum le- verieraiione digna sahctac Ecclesisestudiositas alque
nuit. Eienim uniis idemqu.emediaiorDei ethomiiium diligentia, quoe plures boc rittmero habere noluit
in Scriplura legislatoris Moysi,prius leo quam homo evangelistas. Siquidem et proeler istos, mulii Evan-
dicuis est. Prius, inquaih, leo, et inde vitulus, gelia scripseriint, sicut et Lucas leslatur dicens:
deiride homo, deinde aquila, per Moyseri dicilur. < Quahdoquidem roulii conali sunt ordinare narra-
Nam apnd illum in libro Genesis Jacob patriarclia lionem quse in nobis completoe sunl rerura, sicut
dicil: < Calulus leonis Juda; ad pfaedam, fili mi, trariideriint riobis qui ab initio ipsi videfunt et mi-
ascendisti. Requiescens accubuisli ut leo.etquasi nistri fuerunt, visum est, el mihi assecuto a"princi-
Jesena (Gen. XLIX).» In libro aulem Levilici, per pio omriia, diligenter ex ordine libi scribere, optime
vitulura sirie dubio figuratur, qui pro peccaio jube- Theophile, utcognoscas eorum verborimi de quibtis
tur iinroolari, el extra castra efferri atque incendi eruditus es, vcrilatem (Lttc. i). >Bene ergo ne lantie
(Lev. ix). lri Deuteronomio promiltitur horao in ve- majeslatis materiam turba scriptoruiri suo, id cst
rilalc cariiis, et omnis riaturae hominis, dum idera B 1 humario sensu scribentium, vilem redderet, alque
Moyses tlicii:« Prophetam de: gente tua etde fra- multiludiiiein dictorUm sive rerum nienles alque au-
tribus tuis, sicut me suscilabil iibi Dominua Deus res bumaiii generis usqile ad fastidium imjilenrio
tuus, ipsiim audies ut petisii a Domino Deo tuo in oneraret, terminum posuit magislra discretio seden-
Oreb (Deut. xVm).» Nam qni causas petilionis vera- lis in Ecclesia Spirilus sancii, sufficere judicans
ciler allcndit, in libro Exodi, plane intelligit illud quadrigam evahgelislarum, cursuro per munduiii
dictum ct hoc promissum, quod Deus homo fierct, verboEvangelii Christi, Dei ei hominis, sacefdotis et
cui possel liomo loqiii. Tandein in Cantico Deutero- regis. Istos enim non hominis ordinalio, sed Dei vo-
noinii aqrilac assiniilatur ciim dicitur : «Sicut aqiiila caiio pracparavil, el quasi in speculis gralise, qtiatuor
provoc.ins ad volandum pullos suos, et stiper eos facies hiijus prophellcoe venlatis in eis expressit.
Volitans, expandit alas suas et assumpsit eos, otqiie Denique in Matthseo facies hominis, in Marco facies
portavit iri hiimeris sws(Deut. xxxn).» Quod ita leonis, in Luca facies viluli, iu Joaune facies agno-
recte inlelligitur, ul dum dicit: « Neriioascendil in scitur aquilae volantis. Hoc peiie cunctis iiotiiin est,
ccelum, nisi qui desceridit de ccelo, Filius hominis licet de Mailhseo et Marco diversa dixerint roagni
qui est ih coelo (Joan. m), > subaudiamns, expedire doclores. Aliis in Mallhseo faciera hominis, et in
no.jis, ut« sicul aquila provocaris ad volaridum pul- C Marco faciem leonis, alque aliis econlra in Matihoeo
loj suos, el super eos volilahs, > sic ille faciat nobis, faciem leonis, et in Marco suscipientibus faciem
et quo ascendere non possumtis, portet nos in hu- hominis. Nec vero soli evangclistse, sed et quique
treris suis, portet nos super alas suae diviriitalis. firielium singuli pro inodulo suo facies islas imilari
Igitur el ille qui dixit,«aniriial primura simile leoni,» possunt, seclando ciim fide prudenliara, temperan-
verum dixit, quia sic res praeiiuntiata fuerat, et iste tiam, foriitudiuem, jusliliam. Christianura quippe
qrii primam postiit faciem hominis, reele nihilomi- prudenlem esse, id est hoininis Cbristi laciem ba-
nus fecil, quia sic res adimplenda erat. Etsi rile bere,::temperaniem esse ,^crucifigendb carnem suam
perpendas, pulchra est contenlio, quasi duorum ho- cum viliis et cbncupiscenliis, id plane esl faciem
minuin honore se invicem proevehieritium,'dum et viluli Itabere; forleui esse in adversis, id est faciem
ille de Novo Testainento sacriim servat ordinem lconis; justitiam tenere, id est faciem babere aquilae
Scriplurae Veteris, et hic de Veleri Testamento sa- volantis.
crosanclum observat effectum, ordinemque evange- CAPUT VIII.
licoe novitalis. Sed el illud quaerilur quomodo hic Quomodofacies et pennw animalium desnper extentm
dical,«. quatuor facies uni, el qualuor pennse uni, illi D i sint,quw duw pennw el quomodo jttngi, quomodo
aulem el quaiuoi aniraalia singula eortira habebant corpora eorttm legere, et ipsa animalia quomodo
ubi erat spirilus impetus, iltuc isse vel ire, et non
alassenas.» Adqiiod breviler riicenrium,qtiia singuloe reverii dicaniur. .
facies, singulas elcodem sensu senas babent alas, quia « Et facies eoruro, et pennae eorum exlenloe desu-
videlicct in siiigrilis sacramentis Chrisli Filii Dei, una per. DUOB pennae singiilorum jungebantur, et duae
eademque excellenlia, unus volatus, unus spiriius, tegcbant corpora eorum. > Facies animalium, et
una diviniias esl, uniini Verbum, per quod in sex pennoe eorum desuper extenioe sunt, quia neque de
diebus omiiia facta sunt. terra siint, neque de terra loquuntur, sed desursura
CAPUT VII. sunt, et sursura tendiml, sursura vocant ralionalis
Quod recie sahcta F.cclesianon ritsi quatuor etiahge- liominis animum, ul coiileninal quidquid in iroo esi,
lisias recipere rolueril, et quw facies cui evangelistw dicalque : « Noslra autem conversatio in ccelis est
maxinte congruh. (Phil. IH). >Porro duae'pennse"singulorum-quoecon-
lgilur ut superitis quserendum pfoposuimus inve- jurigurilui', et duoequoelegunt^corpora eorum, esedem
nisse nos arbitramur, quia et animal unum, el qua- snnt, Oniries Scripturoe altisonae divuro testaroenlo-
tuor aniinalia sunt, id est unus Christus, et quaiuur rum evangelicse fidei tesiiihoniuin perbibenliuro,
 1429 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — IN EZECH. LIB. I. 1430
omnes Istae junguntur el concorditer sonant ad iA pultum, deinde a morluis tertia die propria virtute
aperiendum fidelibus. Junguntur nihilominus ad te- suscitatum, deinde super ccelos elevatiim usquead
geadum el claudendum infidelibus, quemadmodum palernoe majestatis consessum? Quid, inquam, vul-
dicil Aposiotus : < Quod si eiiam opertum est Evan- tus istos aspicientes, isla credenles et confitentes
gelium nostrum, in his qui pereunt est operluro, in consequimur vel accipimus? Nimirum geminuro Spk
quibus Deus hujus soeculi excoecavit meutes infide- ritus sancti donuro, quorum alterura et primum
lium, ut non fulgeal illurainalio Evangelii glorise remissio est peccatorum, alterum el secuiidum di-
Chrisii,quiesiiraago Dei(// Cor. iv).»— «Etununt- versarum esl distributio gratiarum. Primo namqne
quodque eorum coram facie sria ambulabat. Ubi vultuum istorum inluilu, id est prima Cbristi con-
erat impetus spirilus, illtic gradiebantur, nec rever- fessione, dum baplizamur, remissionem peccalorura
tebantur cum ambulareiil. > Et supra dixil, quia non accipimus, et illic aspcctus animalium sic nobis est,
reverlebantur 550 cum incederent, sed unumquod- < quasi carbonum ignis ardentium ;» comburunlur
que anle faciem suani gradiebalur. Posseraus arbi- enim atque consumuntur illic omnes sordes proece-
trari quod lantutn pro firroamento rei repeliiio Tacia dentium deliclorum. Deindc secundo vultuum eo:
sit, nisi quia inlerpositum est, quod non otiosum rumdem inluilu, cum imposiiionera manuum accipir
existimarous, < ubi erat impetus spiritus, illuc gra- 1Bmus, divisiva singulis gralia tribuilur, prout yutt
diebanlur. > Quamdam ulique, id quod dicilur, gra- Spirilus sanctus, alque illic nobis suril« quasi aspe-
dienlium sonat acrimoniaro, pugnantium conslan- ctus lampadarum. > Lucet enim proximus quisque
tiam, vincentium triumphalem gloriam. Quis enim nostrum in gratia quatn accepit, alius in firie, alius
nesciat quia sacramenta Evangelii per mundum in sermone sapientise vel scienlioe, alius in operar
gradi cceperunt duce sancto Spiritu, et illuc tantum tione virtutum (/ Cor. xn). Bona igitur et operosa
gradi poluerunt Evangelii prsecones, < ubi erat spi- < simililudo aspeclus animaliura. > Quid porro vel
ritus impetus? > Alioqui nisi forlissimo ferrentur quoraodo erat, imo quoe est < hasc visio discurreiis
spirilus impetu, lanta fuerunt obslacula contradi- in medio qualuor animalium splendor ignis, et de
centium, ut iiianiler graderenlur et arobulanlia in igne fulgur egrediens?» Profecto splendor serenani
vacuum rcverlereniur. Sed dicitipSe homo et Deus, lucis pulchritudinem, fulgtir egrediens molesluin
sacerdos et rex, suis quadrigis, suis animalibus : affert limorem. Ergo «splendor ignis > lucida est
< Cum autem inducenl vos in synagogas, et ad ma- serenilas charitatis, < fulgur egrediens > severltas est
gistralus et potestales , nolile sollicili -esse qualUer timoris Dei. Et ordine quidem vei actu prior est
aut quid respondealis, aut quid dicalis; Spirilus amor, posterior vero limbr. Igilur quia ex uno eo-
enim sanctus docebit vos in illa hora quac oporteat' ^demque animalium islorum contuitu el igriis spleii-
dicere (Luc. xn). > Item :« Non enim vos estis qui det charilalis, et pcenalis egreriiiur fulgur timoris,
oquimini, sed Spirilus sanclus (ibid.). > Igitur < ubi quem perfecla charilas foras riiittil (I Joah. iv),
erat spiritus impelus, illuc gradiebantur, et npn re- rectediclum esl, < haec erat visio disciirreiis in me-
verlebanlur cum ambularent, > id est duce ac prin- dio qualuor animalium? > Nam quandiu in boc mor-
cipe belli sancto Spirilu sine victorioe effectu non tali corpore. sumus, singulis nostrutn visio taiis
jevertebantur, cum adversus principem mundi dia- discurrit, diiin anima Dei et supernoe giorise cori-
bolum dimicarent. Nempe hoc est quod per alium templalrix, nunc amore dilataiur, nuric timbre
prophetaro de verbo suo loquens Deus : < Non rever- constringilur ex uno eodentque igne cceleslis desi-
telur, inquil, ad rae vacuum, sed faciet quaecunque derii. Nam elsi multum in charitaie profecit, quse
volui, el prosperabilur in his ad quse misi illud perfecta servilem limorem foras miliii, atlameri illo
(Isa. v). > timore non caret, de quo scriplum est: < Timor
CAPUT IX. Domini sanctus, permanens in saeculumsseculi (Psat.
Quomodo aspectus animalium quasi carbonum ignis xvui).» Hic timor diligenlem, etiara reverentem et
ardentium aspectus sit, el quis ille ignis, el tjuod n. religiosum facit, non jam quidem servientem iii li-
de igne fv.lgur egrediens erat. more.atlanicnexsullanlem cum treinore, qtiiaquam-
« Et similitudo animalium aspectus eorum quasi vis diligat et diligendo exsullei, nemo lameri scil
carbonum ignis ardentium, et quasi aspeclus Iam- utrum amore an odio dignus sit (Eccle.\x). Et siqui-
padarum. Hsec eral visio discurrens iu medio ani- dem scit, juxla illtitl: < Ipse Spiritus lesliinoniuni
nialium, splendor ignis, et de igne fulgnr egrediens.> reddit spiritui nostro, quod siimus filii Dei (Rom.
Bona similitudo animalium, bonum utrobique habens vin),» non lamen scire prsesumit, sed "sciens quo-
effectum, hinc comburens quasi aspectus carbonum dam modo nescit, et nesciens aliquo modo scit.
arrienliurn, illinc illurainans quasi aspectus lampa- CAPUTX:
darum. Nibil verius, nihil Cbrislianse fidei cerlius Quando animalia revertanlur in simililudinem fulgu-
atque conslantius. Quid enim consequimur, ten- ris coruscanlis, cum tupra diclum titiquianon
reverlebantur. > :
dendo in aspectus hujusmodi animalium? Quid acci-
pimuscredendo inunum Jesum Christum Dei Filium, < Et animalia ibant et reverlebantur in similitu-
de Spiritu sancto ex Maria Virgine conceptum et dinem fulguris coruscantis. >—^iReverlebantur, >in-
natum, deinde passum, crucifixum, morluum ac se- quit. Al idem .upra, semel atque iterum dixit, quia
 MM KUPERTl ABBATIS T.UITIENSIS 1432
» non revertebantur. > Num idein affirmal quod ne- A larum Scriplura, lola in modum rotte perfecta, ve-
gavit? Non utique, sed diversi sunt raodi reversio- luti si cuipiam rei obscurac, clarissimum candela-
. riis. De duohiis riiodis qhi nori reverturitur, supra b'ruiri admoveas. Quanlo enira propius iegem et pro-
diximus, nunc dicere oportebal, qtionam modo vel phetas inlelligere volens, facies islas, facies Christi
quibus roodis reverlanlur. Primo fidelium neminem adhibueris, tanlo pulchriorero, ianloque perfectio-
laiet quod.animalia hoectunc reversura sint in simi- rem rOlam istam considerando admiraberis, el ad-
litudinero fulguris coruscantis, quando criro pote- mifando gaudebis. Et econtrario, quanto negligen-
slate roagna el roajestale veniet j'udicare mundum, lius vel lardius animalia hoec aspexeris, lanto se-
quemadmodnm dicit: « Sicut enim fulgur exil ab gniorem et tanlo magis sine sensu vitali, rolamistam
orienle et paret usque in occidenlem, ita eril ad- suspicaberis. Proinde Judoei, quia hsncanimalia non
ventus Filii hominis (Luc. xi; Matlh. xxtv). > Tunc, aspfciunt, rolam istam quasi mortuam et ignobilem
mqiiam, boec animalia revertenlur, tunc enhn ad sibi reddunt, ribn quia sic est, sed quia non nisi in
eonvincendum impios, el laetificandum pios, palam Chrislo secundum ariimalia hsec videri vel inveniri
emiiibiis fiel quam vere unus idemque medialor potest yita, quse ih illa es.1.Unde Aposlolus : « Us-
Dej et hominum Christus, homo, et vilulus, elleo, que jri hridiernum enim diem idipsrim yelamen iiv
et aqiiila sil, id est, quain vere cum Deus esset, car- ^ iecttbne Veteris Teslamenti lnanet rion revelalum^
nem assumpserit, et pro omni mundo passus sit et quoriiam,iii Christo evacualur (/6'or.ni). » Ita nimt
resurrexerit, atque in ceelum aseenderil. Deinde riiin cum liic dicit,« cumque aspicercm animaliar
sciendum quia curo baplizamur, vel baplizamus in apparuit rota uha, »'idp.ra esl, acsi dicai, nisi aspi-
nomine Christr Jesu, itemque cum sacrosanctum cerem ahimalia, npn apparuisset mihi rota illa. Ap-
eorporis ac sanguiuis ejus niyslerium ih sanclo altari paruit auleni super leiram jtixla animalia, tanquam
celebramus, bsec aniroalia sine dubio praesenlia in- dicerpt : .Non aspiciet ine aliquis, nisi aspiciat hsee
visibili ad nos reverlunlur. Naro de reversione ilto- auimalia, h.oii apparebo cuiquain, nisi cui apparue-
rum, secundum baptisroi sacramenlum Apostoltis rin.l iiaec ahimaiia. Quare auteni addilum est, < su-
loquiiur: < Omnes quicunque in Christo Jesu bapti- per lerrani,.» hisl quia pritis latueranl, el adhric ubi
zati sunius, in morte ipsius baptizali sumus. Con- boecaninialia non aspiciuntur, lalent subtus lerram,
sepulti enim suinus eum illo per baplismum in nior- subtus terrenitaieni Judaicara ? Vel < super ter-
tem, ut quomorio surrexil Cbrislus a morluis per rani, >subauditur omnein nupc apparet rola, quoe
gloriam Patris, ila et nos in novitale.vitse ambule- prius he curreret, in sola coercebatur Jndaea, fii-
inus (Rom. vi).» Porro de reversione secundum cor- que quod dixit Psalmista, < Exaltare super coelos,
poris et sanguinis ejus sacramentum, idem dicil : Deus, etsuper omnem terram gloria tua (Psal. cvn). >
< Quoliescunque enim inaiiducabilis panem hunc, Habens, inquit, qualuor facies. > Quoe aniinalium,
el calicem bibetis, mortera Domini annuhliabitis, imo unius animalis, ut superius dictum est, ipsse et
donec venial (/ Cor. xi).» 551 Igitur et revertun- noii aliae sunt uuius rolae quaiuor facies. Non qui-
tur animalia hsec, reversione quidem vel prsesentia derii"liicipsaruin iri roia exprimit proprletates facie-
invisibili, sed actu vel sacramento visibili, unde di- ruro, sed esedein ipsae sunt. Omnis euim Scriptura
cit : < Ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, sancta, Scriplura vetus, lam legalisquam prophetica,
usque ad consummationein sseculi (MallA.xxvm).» qualuor istis faciebus, scilicel hominis, vituli, leo-
CAPUT XI. riis, alque aquilae volanlis est dislincta, quia quid-
ad docendum, ad inslruenduin, ad erudienduni
Quid sit fola una apparetts juxta animatia, qum ejus quid
qualuor facks; quid sil quod dklumesl,:tquasi visio oinncm boiiiineni uiile sonai, eo leridit, eo spectat,
maris; » quomodo una similhudo ipsarum quatuor,
"- "- ut mediatorera Dei el bominum, Jesum Christum
quomodo roiain medio rotm. yere hominem (/ Tim. n), vere passttm el niorluum,
« Cumque aspicerem animalia, appartiii rota una vere resurrexisse a moriuis, vere ascendisse in toe-
superlerfam.juxta ahimalia, babens quaiuor facies,' TJIiitn, secunduin Evangelii fidem leslelur alque de-
cl aspeclUS rolarum et opus earum, q.uasi yisio ina- fendal. « Ei aspeclus, ait, rolaruin, et opus earum
r;s. El una siiriilitudo ipsaruin qiiaiuor et aspectiis quasi visioniaris. » Quae jiuias velqualis esl visio
earum, etopera quasi si sit rola iri roedio rotoe. > iriaris ? Ulique inexpertis- et corde pavidis tremeuda
Rola una hoC loco est omnis saricla Veteris instru- est et despefabilis,. expertis aulem et aniiuo con-
iiienii Scriptura, de qria yef aciter juxta Psalmistam sianiibiis arieo lolerabilis, ut non dtibitent fragili
dicere liceat: * Vox toriilruiluiirifoia(Psa/.Lxxvi). > ligno cbmriiiltere se ad vincendam altitudinem Cu-
Nam revera exinde Dcus tonal, conleslans omni . cluum, violeriliamque abyssi vehementis. Tunc si
mundo, nec latere sinit, quanta sit quatuor anima- flaverit aura placida, velociter atque delectabiliier
lium' auctofitas. Ergo « curii aspicerem, inquit, aiii- optatam deferunliir in patriam; si autem venium
malia, ajiparuil rola una stiper lerram juxta anima- seqiiahtur contrarium et sidera erranlia, nori per-
lia. > Niiiil verius. Nam verissime aspicieniibus np- veniunt ad pdfium, sed in fluctibus res pafiler atiit-
bis hoecanimalia, id est fideliler credentibus, ea quae lunt et vitarii: Talis 'himirum rotarum, sive rctae-
jam dixirous qualuor evangelicae fideisacramenta, quatuOr facies babentis Visio esl. Ineriibus ef v«>faro
apparei alque intelligibilis iilsancfseiegiset prophe- fidei virtutero iion hajyentibus, trciiienda et inatGes-
 1433 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN EZECII. LlB. I. 1454
sibilis esl; sludiosis aulem et bonam spem babenti- A censionis Christi Filii Dei, qtialuor mundi partes
bt;s, adeo Iraclabilis, ul non dubitenl se navicula occupavit. Quod « non revertebantur cum ambula-
Ecclesiae,etarboricruciscommittere, ari transmean- rent, > ila intelligeiidura, ut supra. Quoraodo autera,
dum altitudinem dictorum et sensuum, qui multipli- vel quibus stalura, et altiludo rotarum vel aspectus
ces sunt in lege, et prophelis el psalmis. Tunc s! earum est, aul erat borfibilis? Nimirum maleviden-
aspiraverit gratia Spiriius sancli, islo quasi delccla- libus, et invidentibus Judoaisest horribilis, eo quod
bili navigio curruut in illam cceleslem palriam ; si animalta haec,juxtaquse constiterunt rolae islae, non
autem spirii.nm erroris et vanilatem sectentur hsere- aspexerinl et aspicere noluerint. ldcirco altitudo vel
licain, pejus in hoc profundo pereunl, quain si pau- aspeclus roiarum horribilis est illis, maxime quia
pertalem propriara confitentes, nunquam navigandi tolum corpus illaruin plenum est oculis. Sic illis
suropsissenl audaciam. « Et una, inquit, simililudo quondam cornutus, id esl radiosus Moyses ex con-
ipsarura quatuor. > Vere una simililudo, nam si quis sortio sermonis Dei, fuit horribilis, cum eis poiius
iu una facie erraverit, nunquam in caeieris veritatis dulcis esse debuissel atque venerabilis, el limebant
nolittam lenebit. Verbi gratia : Qui illud non bene propeaccedere. Quod faciei splendidseradiis inMoy-
perspexerit, quod facies leonisin eo sit quod resur- se, hoc tara multis oculis sigriificalur in corpore
rexit a mortuis, juxta quod rota isla loco illo testa- B rotarum in hac visione. Quidquid loquitur Moyses
tur : < Calulus leonis Juda, ad .prsedam, fili mi, remoto velamine splendiduiri est, quidquid sanctoe
ascendisli, requiescens accubuisli ul leo, et quasi Scripturoe rola conlinet, credeniibus in Chrislum
leaena: quis suscilabit eum (Gen. xux)? > nunquam altum et luminosum est. Vcrum Judoeis Christum
faciem aquilse volantis in eo perspiciet, quod in coe- non recipienlibus, et de illo Scripturas loqui non
Ium ascendit, ubi nos, juxta teslimonium rotae hujus, consentienlibus, quidquid exinde illis ingeritur, quo
nos, inquam, pullos suos portare possit in huraeris magis altum, eo magis horribile, et quo magis lii-
suis. Sic el qui faciem horainis non perspicit, in eo minosum, eo magis inlolerabile. Fugiunt ut quou-
ut credat quod Deus et hoino sit, non est illi unde daroMoysen fugerunt, etlippienlibusoculis velamen
sciat quod passione sua uiundtim redimere potuerit. perfidiae perlinaciler obslringuui.
Sic < unaest similitudo ipsarum quaiuor,» ut nimi- CAPUT XIII.
rum qui in una facie fallitur, conseqtienter fallatur
cum ambulaniibus roiw ambulent, et cuin
et in omnibus. <Et aspeclus earuin et opera quasi si Quomodo elevaliseleventur, ei quomodo spiriium sequantur,
sit rota in medio rotoc. > Uoc pingeudo potius qttam vel spirilus vilw in illis sit.
scribendo, boc agendo melius quam collopiendo, os- t Cumque ambularentanimalia, ambulabantpari-
lenditur videlicet quomodo rola in medio rotae, " ter et rotse juxia ea, et cum elevareiilur animalia de
quasi per centrum ducatur, et quanlum alterius terra, elevabantur simul et rolae. Quocunque ibat
conlinet, lanta sui parte ab altera contineatur. Coe- spirilus, illuc eunle spiritu, ei rotaepariter levaban-
terum, juxta sensum spiritualero vel liiysticuro, lur sequentes eum. Spirilus enim vilse erat in rolis. >
« rola est iu medio rolse, > id est, sensus spiriiualis Animalia arobulare est Evangeliuin Christi de loco
in medio lilterse. Cum enim ulrumque, scilicet veri- ad locum, de genle in genlem iransire, ipsaque de
fatem hislorise ct intelligentiam suscipiamus allego- lerra elevari esl sublimiter inlelligi, quia scriptum
riae, rotam veraciler habemus « in medio rotoe. > esl : « De Siori exibil lex, et verbtim Domini de
CAPUT XII. Hierusalem (Isa. i). > Denique quando in noinine
el remissidnem peccalorum proe-
Ouomodoper quatuor partes eunles eant, quomodovel Cbristi pcenitentiaro
quibus aspectus sit horribilis, et quomodo totum dicari coeptum esl ab Hierusalem, extunc auimalia
corpus sil plenum oculis. haecambulare coeperunt, exlunc « de terra >elevata,
t Per qualuor partes earum eunles ibant, et non id est, subliroiier inlcllecla snnt, et toli mundo in
reverlebantur cum ambularent. Statura quoque lauta veneratioue habita, ul non niiiius lioiiiinis atit
erat in rolis, et altitudo, el horribilis aspectus, et j vituli faciem muhdus adoret, juxia proescripiam ra-
totum cbrpusplenumoculis in circuilu ipsarum qua- tionem, quam bominis ac vituli creatorem Deum
luor. > 552 Quornodo,"inquara, fieri poluerii, vel Patrem, non inquam, minus leonis aul aquilse vo-
possil, ul rolae corporales aut visibiles per qualuor lantis, quam lolius mundi crealricem Trinitalem.
partes euntes eani, et non reverlantur cum anibiila- lla ambulantibus, et ila elevalis animalibus, pariter
verint, proesertim cum aspcctus earum et opera sic el roioe ambulant, et pariler elevanttir, quia videli-
sint, quasi si sil « roia in medio roloe, > videat qui cel quocunque pergit Evangelium Cbrisli, lex et
potesl. Cseterum quia visio est, intelligi potesl quod prophetse comilantur, neulrum quippe sine altero
siroul oranes et eoedem in diversas quatuor partes cuiquam suscipere conceditur, et quanlumlibet vi-
abirenl, et non reverlerenlur cum auibiilarent. In lem habeat corticem litierse, lex sequali cum Evan-
re quoesignificabalur, non dubium esl quomodo ia- gelio roajesiate honoratur et glorificalur in uno
clum sit aut fial, quia videlicel sancla Scriptura eodeinque spiritu. Quare? « Spiritusenim vitteerat
ssepediclas habeus quatuor facies, per quatuorfacies in rotis. » Ac si dicat: Nam extrinsecus quident
suas eundo ivit, id est quadrilidum conlinens sen~ hispida legis littera occidit, sed spiritus vivificans
suro iiicarriationis, passionis, resurreciionis, et as- intus est suaviset dulcis. Verum ergo est quia « qua-
 4455 RUPERn ABBATIS TUITIENSIS 1436
cunque ibat spirilus, illuc eunte spiritii,et rotae pa- jA 553 visiories capitis nlei conturbaverunt me (Dan.
riier levabantur sequentes eutri. > Quod esi dicere : vn). > Sub hoc firrijamento, ait, < pennae eorum
Apud qtiemcunque est Spiritus sarictus, apud illuin recie alterius ad allerum, >•verumlamen < unum-
aperiente sensum ad iritelligendum Scripturas Spi- qupdque duabus alis velabat corpus suura. > Nam
ritu sancto, Scripturae ipsae in magiiO bonore ha- quandiu in Iioc moitali -corpore stiinus, ubi qui-
betitur, in magna seque ut Evangeliiiin Chrisli hia- dem gratiarum ccelestium sese nobis alse aperiunt,
jestate adoraiur et suscipiiur. Quls enira drgne quidquid illud esl, reclura et rationabile sonat ih
suscipiens illud de Verbq Dei dictum; < Ohmia per toto Evangelio sanetorum animaliujm, suriimaque
ipsurii. facta sunt, et sine ipso faclum est nihil concordia alterius ad alterum. Nani sibi bene con-
(Joan. i), > non statim intelligens, eadem vehera- soiianl, et bene conveniunt, Cbrislum non hominem
tionesusclpiat illudde psalmo-: « Quia ipse dixit et tanlura, sed et-verum esse Deuni, atque idcirco digne
lacla sunt, ipse mandavit et creala sunt (Psal. lioroihero hnum potuisse passione sua tottim redi-
CXLVIH). .» Ilemque illud de Moyse: < DixiiDeus: mere inundum. Idcircd tiiliiloiniiHis, quia Deus esi,
Fi.at hiXj et fac.ta est lux (Gen. i), » dixit Dieus:Fiat polriisse resurgere a mortiiiSj etasceridere in cceluir'
boc vel iilud, el.factum esi ila? Ergo ctini cuntibus Veium haeC ipsa ntincex parle nobis velantur, neque
ibani, et Cuni stantibtis-stjibant,. pt ciiiri .elevatis a 1B' ad plcnum ea cognoscere possuinus, quemadmodum
lerra pariter ejeyabanlur, et roiae seqiierttes' ea," dicit Aposiolus i « Ex parteehim cognoscimus, et
quia «; SpirilUs vilae eral in rolis.'» Pfplride "non ex parie prophetamus. Cum autem venerit quod
puleut Judoei qiiod, curo anintalia hoec abire et ad peffectum est, eyacuabitur qiiod ex parle esl (/ Cot.
genies ite feceruhi; lex: et prophetae aprid ilios.re- xin). > Ainplius autetn inlidelibus lolum velaiur,
iiiaiiseriiil, vel quod cuin boec aniinalia loris sietit quoriim, ut superius dicltim est, quia infideles sunt,
extra Syiiagogam ipsoriim, lex et prOplietae irilus menles excsecavit Deus. Igitur « sub lirmaroeiiio
sint, quia si veriis esi hic prppheta ips'oriim,.;Cum peiinoe eoruin recte quidein alteritts ad alterum,
eunlibtis .ibierunt, el ctiinioris slanlrbus aninialibiis sed Unuiriquodqueduabusalisvelabalcorpus suum, >
npstrls roiae istae de Synagoga illa egressoesianl fo- quia qiiaiidiu in liac mortaliiate vivitur, ipsum quod
ris,slanl, inquara, forisspiritusvitoe, qui est in rotis, credimUs non parva nobis ex parle abscoriditur. < Et
. et inira Synagogam abdita sola est lillera, quoe alterum, inquit, simililer yclabalur. < Simililer, >
occidit. iiiquaii), liaiii pro quanta parle cuique nostrum
'. abscondiium est iiriuraquodlibet eorura quae credi-
CAPUTXIV.
diinus, pro lanla parte et alterum velatur, nec
Quid sii super capiut animnliiimsimililudo firmamenti C t raajore quispiam riiensura mysterium sacrosanctoe
quasi nspeclus cristalli fyorribilis,.et,quid sub .fir-
ntqmehto pennW exienlw allerius ad alierum, et Incarnaiionis, quam Passionis aut Resurrectionis
quoiriodouiiUmquodqtieveletcorpussiium. corriprehendere mereretur.
< Et siinililudo supercapila animaliumfirinanienii, CAPCT XV,
. qiiasi aspeclus crystalli iiorribilis, ei extenii super
Quid sil audire sohum alarum quast sonum aquarum
capitaeofum desuper. Sub firmamenlo autem pen- muMarum, el in quo quasi soiium sublimis Dei, qttid '
nae earum recte alierius ad alterum. Unumquodque sonuscastrdtumyel quid sil stantibus eis dimhli
duabus alis velabat corpus suum, et allerum simi- pennas eorum.
liter velabalur. > Sirailitudo firmamenli super capita « Et audiebam sonuin alarum, quasi sonum aqua-
aniinalium, regnum iriimorlalitatis est, pro mercede rum multarufn, quasi sonum sublimis Dei. Cum
paralum evangelizaiiLibus, et suscipieniibus Clnisii ambularent, quasi sonus erat multitudinis, ut sonus
Ev.angelium. Hoc iirmamentura < quasi asjieclus est caslrortim. Cumque slarent, diinittebantur pennoe
crysialli borribilis, > videlicet quia cryslallum forte eorum. Namcum fieret vox supra firmamentum quod
quiriem rSimis est, sed ex aqua solidatur, recle per eral supercaput eprum, stabant et submittebanl alas
ciyst.alluin rcgiiuin illud inlelligitur, ubi el angeiica jysuas.
] > Uhi < factus est repenle de ccelo sonus
ilatura ex mutabili iraraulabilis facla, ei ita solidata tanquam advenienlis spirilus vehementis, replevit
est ut jain solvi vel in viliuni labinon possit, pro eo tptam domum ubi erant sedentes > apostoli (Act. n),
quod apostatis sponte labenlibus angelis, pars illa illicextunc audiri ccepit sonus alarum animaliura
lapsura humiliter cavit et cuiri superbienlibus pedem coelestium, ita ut < facta hac voce conveniret roulti-
movere noluji. El.buinana qupque nainra ilidem tndo, quse et menle confusa est, quoniam audiebat
remuneranda est, ut posl resurrectioiicni solidaia, unusquisque lingua sua illos foquentes (ibid.). »
jam uitra neque robri, neque peccare possit. Qund Tunc, inquam, ccepit audiri sonus alarum sicut
crystalluni horribile, et extensum super capita sonus aquarum nniltanim. Mullse siquidero gratioe
aniinalitim dicilur, quia illse polestates angeiicoe, ccelestes, mulla cbarismatum lunc dona confluxe-
quae omnipoteniis Dei conspeclui assistunt, nobis runt, multa vivoe aquae flumina de ventre creden-'
adhuc in. hac corruplione posilis, terribiles at- tiura flucre coeperunl, ninltis seriuonibus, muliis
que pavendse sunl. Unde Daniel, . cum quasdain loquelis, el oranium gentium Iinguis, completunique
regni illius vidisset imagines: < Horruit, inquit, est illud : < Fluminis impelus lselifical civiiaiem Dei
spiiitus nieus. Ego Danicl terrilus suiu nimis, et (Psal. XLV).»llein : < Cceli enarrant gloriam Pei, et
1457 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN EZECH. LIB. I. 1438
opera manuum ej'us annuntiat firmairientum. Dies A ejus usque ad dorsuro viui quasi speclein ignis
dici eruclat vcrbum, et nox nocii indicat scienliam. splehdenlis in circuitu, velul aspectum arcus cum
Non sunt loqueloe neque sermones, quoruro non fueril in nube in die pluviae.Hic erataspeclus splen-
audiantur voces eorum. ln omnem terram exivit dorisper gyrum. Hoeceral visio simililudinis gloriae
sor.us eoriitn, el in fines orbis terrse verba eorura Dcmini. > Quod super firmamenltim in illo immoria-
(Psat. xviu). > Igilur « audiebam, inquit, sonum ala- litalis regno super omnera principatum et polestatem
rura quasi sontim aqtiarum iflultarum, > qtiem vide- el virtulero, non jamsimilitudo, sed veritas throni sit,
Ijcet sonum niajorem faciebat molus aquarum alia- elnon jam < simililudoquasi aspecius hominis, > sed
rum, motus aquarum repugnanlium, secundum verus aspectus veri hominis Jesu Chrisli sedeal de-
allerius quoque psalmi lestimouium : < Elevaverunt, super, asserlione nostra non indiget. Certum quippe
inquit, flumina, Dominc, elevaverunl fiumina vocem babct catholica fides, et de hoc dubitare cuipiam
suam : Elevaverunt flumina fluclus suos a vocibus sacrilegium est, quia quori lunc in imagine ostende-
aquarum mullarum. Mirabiles elationes maris, mira- balur ex tunc in rei veritate perfeclum est, ex quo
bilis in altis Dominus (Psal. xcn). > Cujtts enim boc, < videntibus apostolis, elevalus est, et nnbes susce-
nisi mirab.ilisDomiui miraculum fuil? Fueranl enim pit eurii ab oculis eorum (Aci. i), >— < el sedel a
bomines idiotae el sine litteris, quibus nuncdalum B dexlris Dei (Marc. xvi), juxia illud:« Dixil Domimis
est os et sapientia, cui non polerant resistere, et Domino meo : Sede a dextris meis (Psal. cix). >
contradicere. omnes adversarii sui (Luc. xxi). Pro- Sedes illius firmilatem et gloriani designat, cum
ptereacum dixisset, t quasi sonum aquaruin mulia- dicil, « quasi aspeclus lapidis sapphiri. » Nam iu
rum, > continuo stibjunxit, < quasi sonum sublimis lapide firmitas, 554 in sappbiro sereni cceli pul-
Dei. > Hocet ipsifatenlur cum dicunt, < utsublimi- chriiudo est. Quare aulem, in illa similitudine llironi,
las sil virlulis Dei, et non ex nobis (// Cor. iv). > solum videl quasi aspectura homims, cuni hacienus
Nam revera neque ab homine neqtie per hominem quatuor facies numeraveril, faciem hominis, facieiu
talem sonum, sive lanlas voces acceperunl, sed per Ieonis, faciem vituli, faciem aquilae volanlis ? Vide-
revelationem Jesu Chrisii, utique sublimis Dei se- licel quia sedens ille, leo, vilulus, aquila dicilur,
denlis sublimi solioaddexlramPatris. <Cum, inquit, taniumpro simiiiludine vel parabolica translatione,
ambularent quasi sonus erat multiliidinis, ut sonus homo autem est,etesse perroanet inveritate naluroe.
custrorum.i—«CumanibulareiU, >id eslproedicarenl. El hunc bominero « vidi, inquit, quasi sjieciem ele-
Nam ad sonuro praedicationis sonus econlrario fiebat clri. > Nam quoraodo eleclruin non ex una lanluni
contradiclionis, juxla quod ante diclum esl: < Ele- - specie, sed ex duabus conslat speciebus, auri alquo
vaverunl flumina fluctus suos, a vocibus aquarum argeiiti, sic bomo ille non ex una lanlum, sed e\
luullarum, > et hinc erat quasi sonus roullitudinis duabus consislit naluris, Deus ex sua, vel ex Dei
atque castrorum. < Et cum starent dtmillebantur Pairis, boroo ex nostra substanlia quaro assumpsit.
pennse eorum. > Cum stareni, id esl citm non prae- Nec tantuin « quasi speciem eleclri, > sed « velut
dicarenl. Stabaut enira aliquanrio, prohibeule ne aspectum ignis ait, intrinsecus ejus per circuilum
aiubularenl Deo, vetaute Spiritu sancto, juxta illud aluuibis ejus el desuper. > Ignis inlrinsecus, cjus
in Actibus aposlolorura : < Transeuntes aulem Phry- ignea divinilatis virlus est, quoeintrinsecus babilans,
giara et Galaiise regionem velili sunl a Spiritu san- carne veslita est. « Nam Deus nosler ignis consu-
cto loqui verbum in Asia. Cum venissent aulem in mens est
(Bebr. xn). >—«A lumbis, > inquam, desu-
Mysiam, tentabanl ire in Bitbyniam, el non permisit per tanlum ignis ; nam a « lumbis ejus usque deor-
eos Spiritus Jcsu (Act. xvi). > Igilur cum fieret vox sura, vidi, inquit, quasi speciem ignis splenrienlis in
super firmamenlum, cum audirent sublitnis Dei, circuitu, simulque velut aspectuin arcus cum fuerit
vel Spiritus sancti prohibentis imperium , quod im- in nube, in die pluvioe. > Quid est hoc, nisi quia
minebat capiti eorum, cui subjecti erani, et paraii ante carnis' assumptionem, quoe per lutnbos recte
ad obediendum, < slabanl, > id est non prsedica- D exprimilur, Deus generi humano iralus, tantum-
bant, el lunc < diinittebaniur pennse eorum, > nec roodo ignis consumens erat, postquam aulem car-
eral ul sonus multitudinis atque casirorum, quia nem assumpsit jam non soluraraodo ignis, sed et in-
non erat conlradictio, aut bellum, nisi ad eum, clinatio nobis est propiiialionis. Arcus quippe in die
qui ex parte ipsorum erai, praedicationis souuin. pluvioesignum esl foederis et pacis, sicut ipse Deus
CAPUT XVI. Noe promisil (Gen. ix). Igilur « a lumbis ejus usque
Quid sil simiiiludo llironi super firinameiititm, el deorsum, > simul species ignis et aspectus arcus
qttid sil aspecius hominis super thronum seden- quod esl signum propilialionis, quia postquam homo
lit. factus est, sic ignem justitioe, vel jjticliciisui placida
« Et super firmamenlum quod erat imminens rniseraiionis aura contemperavit, ui neminem ignis
capitieorum quasi aspeclus lapidis sappbiri siroili- ille judicaturus sit qui. ntinc interim per firicm ad
ludo throni, et per sitnilitudinem throiii, similitudo misericordiam ejus confugere voluerit. Hic lalis
quasi aspectus hominis desuper. Et vidi quasi spe- aspectustam lemperatus splendorispergyrum, omni-
cieni electri, velut aspectum ignis intrinsecus ejus bus nimirum paralusqui in circuitu ejus sunt, qui
pcr circuilum a lurobis ejus et desuper, el a luiubis in ipsum credunl, qui ad ipsum respiciunl. (C*p. II.)
 UZ 9 RCPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1410
< lloecvisio similitudinis gloriae Domini, »id esi, A j\ filii pessimi, dura faeie et indomabili corde eranl?
dignam et congruam proeferens simililudihem ejus, Nequeenim tiinc lemporis sine aucloritate Scripturse
quae niinc esl glorise Domini, glorise Filii Dei, ejus diceret illis Sieplianiis protomartyr : » Dura cer-
quidem filii bominis gloria et bonore coronati, et vice et incircuincisis cordibus et auribus, vos sem-
constiiuli super opera manuum Palris. per Spiritui saricto restitistis, sicut patres veslri,
CAPUT XVII. et vos (Aci. vu). i—« Et dices ad eos : Hsec dieit
Querumin hoc prophela typum . gesserit, quod ait : Dominus Deus : Si forte vel ipsi auriiant, et si forle
t Et vidi el cecidi ih faciem meam, » elc, et quo- quiescant, qiiia domtis exasperans est. Et scient
modo.ad genles apostatrices missus sit. quia "propheta fueril in medio eorum. »Non igno-
<Et vidi, el cecidi in faciem meam, Et audivi vocem rabat Dominus Deus
quod nec ipsi audirent neque
loquentis, et dicit ad me : Fili hominis, sta super quieseefent, sicut nec palres eorum audierant,
pedes tuos, et loquar tecum. Et ingressus est in me aut qiiieverant, sed illis oportebai priinum Ioqui
spiritus, poslquam locutus esi mihi, et statuil me verbum Dei (Act. xni), ut essent inexcnsabiies,
siipra pedes nicos.» Post fevelatam Evangelii Christi scire nolenles quod propbela ille, de quo praedi-
gloriam, quse deinceps eonsecuia sint, vel conse- xerat Moyses (Deui. xvin), fuerit in medio eo-
quantur, propheiica visio riemonsirare biric incipit, " rum.
clauso quidem sermone, sed tali sermohis vel reve- CAPUT XVIII.
iationis ordine, ut collata cum rebus deinde geslis, Qitid sit librum coram illo expandi, qui erai involutut
prope quasi bislorica narralio sit. Prophela ipse et scriptus intus et fdris, et quid in eo scriplas esse
postquam Evangelii figuras sive imagines tam mira- lamemaliones, et carmen et vw.
biles pervidit, jam niiiicprseilicalorisejiisdem Evan- < Aperi os luuui, et comede qnsecunque ego do
gelii, id est aposlolorum vel discipulorum Christi lihi. Et vidi, et ecce manus missa ad rae in qua erat
typnm gerit, « El vidi, inquit, el cecidi in faciem involiilus liber. El expandit illum coram me, qui
niearo. > Non statim ut viriit simililudinem quatuor eral scriptus intns et foris. Et scriptae erant in eo
aitiroalium vcl csetera quse corisecula sunt, cecidit lamenlationes, et carmen et vas.» Liber iste involu-
in faciem suam; sed posiquam Vidil similitudiiiem lus ipse est qui in Apocalypsi memoralur septem si-
llironi, et desuper simililudiriem quasi aspeclus gillis signalus (Apoc.x). «Iiitus et foris scriptusest, >
hominis, < cecidi, ait, in faciem meam. > Sicniini- iiitns Videlicet per allegoriam, foris per historiam.
rtim apostoli non statira ut Christura Doriiinum Ititiis per spiriiualein intellecturo, foris per sensum
eoeperunt seqiii.et videre gloriam Evangelii ejus, f- lilierse siiiiplicem. Hic denique liber, omnis Sanctua-
ita coghoverunt enro, vel ita crediderunt ut adora- -rii Scriptura est. Hunc raanus missacprara aposiolis
renf euni, sed poslquam resurrexit a mortuis, et in expandit, qilarido dexlra Palris Filius Dei Scriptura-
ccelum asceridit, addraverunt, et adorandum illum rinn illis iiitelligenliain dedil, sicut ail Lucas, quia
esse proedicaverunt. « Et audivi, aii, vocem loquen- 555'lunc aperuit «llissensum, utintelligereniScri-
tis,el ailad me: Fili hominis, sta super pedes tuos. > piuras (Luc.xxix). >Lariieritaiiones in hoclibro scri-
Dicendo, iili lioininis, admonebat eum proprioe con-' ptaesurit,etcarmen,et vse.Priuslamenlaliones.deinde
tlilibnis, ne nesciret qnod ccelesti admissus esset cafmeh, quia qui seminant in lacrymis, in gaudio
visioni, gratiaemagis esse quam ineriti. Et aposto- meteril (Psdl. cxxv), qui aulem nunc lamentari, id
lis ulique quodammodo dictum est: State super est poeniteniiam agere nolunt, illis vse, qnia mitien-
pedes vestfos, et fevera ingfessus est ih eos Spi-' lur in igriem oeternum. Quid alittd tolus liber, quid,
riftis, et slaiuit eos supef pedes stips, quando qui inqtiairi, aliud omnis sacra Scripliira continet ? Et
prius ierant ihfirmi et timidi, induli sunt virlule ex rectedicilur, > aperi os tuuin el comede quoecunque
alto, confirinaii Spiritu sancto, ita ut, verbi gralia, ego dotibi, » qula nimirum oportelul ad comeden-
, Pelrus, qjii Cliristuin Dominum et Magistrum diun verbum Dei cibum, pia aviditate subniissi dispo-
suuro,
confiteri limuerat coram una ancilla ostiaria, j'am D ! namnr, j'uxia qtiod in psalmo dicilur : < Dilata os
confiteri non dubitaret in plena Synagoga, imp co- luum , et implebo illud (Psal. xxc ). > Comedere
ram universa Roma mundi domina, tol fascibus, quippe est Scriplurara inleiligere, quod Dei donura
!ot poteslaiibus, toique gladiis armata. Et auilivi esl, prppter quod dicit, < ct comede qusecunque ego
Joqtientem ad me et dicenlem : Fili hominis, mitto do libi. > Ergo nostrum qtiidem est os aperire, id
ego le ad filios Israel, ad gentes apostatrices quoe. est Scripliiroc intellectuin quserere, Dei aulem imple-
recesserunt a me. Palres eorum proevaricaii suut re, id estverum Scripturae sensura aperire.(CAP.I;l.)
pacttim meum usquc ad diem hanc, et filii dura Hunc librum nisi manus missa expandisset, hodie
facie et indoniabili corde siint. > Quid aliud dictuin noii legeremus , id esl sanctam Scripturam , nisi
putamus aposlolis, hisi ut cpnfirmati Spiritu sanclo, Christus Dei Filius in semelipso opere adimplesset
irent ad filios Israel, non jara Dei populum, sed[ non intelligeremus, < Et comedi illud, et factum est
plurali numero gentes, genles aposlatrices, quoea in ore meo sicul mel dulce. > Qui experlus est, ipse
Domino recesserunl, gentibus quibuslibet deterio- novit, quam vere dulcis sit Scripturarum cibtis, id
jes, quorum patres proeyaricali fuerint paclum Do- est sensus spirilualis. Propler quod. dicil: < Quarn
enni usque ad diera iHum, eiipsi malorum palrum i dulcia fautibus nieis eioquia lua! super mel et favum
 1441 DE TRlNIf ATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII.— IN EZECH. LIB. I. 1442
ori meo (Psal. cxvin).»—< Et dixil ad me : Fili ho- A } non audiebat.preesentisquippeDomiiii factavel dicta
minis, vade ad doratim lsrael, et loqueris verba mea non inlelligebat. Propterea diclum est illi : « Quod
ad eos. Non enim ad populura profundi sernionis et ego facio, tu nescis modo, scies autero poslea (Joan.
ignolse linguoelu mitteris, quorum non possis audire xm). > Et alibi tam Petro quam cseieris : < Adhuc
sermones. El si ad illos millereris, ipsi audirent te: ct vos sine intellectu e.slis ? » (Matlh. xv.) Nec ini-
Dominus autem Israel noluit audire lc, quia nolunt rmn. Erant enim homines idioloe el sine litteris.
audire me. > Quam verc hscc dicla sint, effeclus At ubi eum, scilicet Petrum, assumpsit spiritus pro-
probavit. « Si, inquit, ad populos mullos profundi missus, ab eoriem Domino dicente : « Cum aulem
sermonis el ignolae linguoe millereris, ipsi audirent veneril ille spirilus verilalis, docebii vos omnem
te, quod et faclum est. < Domtis aulem Israel noluit veritatem (Joan. xvi),< practeritum Chrisli Evange-
audire le, > quod et faclum esl. Nos eniin populi lium, sensuet iniellectu recollegil,proeieritasquoque
multi, profundi sermonis , Graeci et Latini, missos prophetarum voces intus audivit, foris enuiniavit,
ad nos audivimus aposlolos Chrisli, domus aulem dixil enim : < Viri Judoei el qui habitalis Hierusa-
Israel eos audire nolnit. lem universi, non sicut vos sestimatis hi ebrii siint,
. Manifesta transcurrimus, imo et quoedain iransili- ctim sil hora diei tertia. Sed hoc esl quod dicium est
tnus, quia videlicel jam osiio palenle si semper ad B \ per prophetam Joel : Et erit in novissimis diebus ,
apuslolica respicias lempora, fere nihil esl quod dicil Dominus, effundam de spirilu meo stiper om-
gressus inlelligentise relardet. hero carnein, -et prophetabunt filii veslri et filia?
CAPUT XIX. vestrae (Act. n), » etc. Et subinde : < David cnini
dicit in eum : Providebam Dominum in conspeclu
Quomodo apostoli Christi,quos ul spirhus iste assum-
pseril, audkrinl posl se vocemcommotionis magnw: meo semper, quoniara a dexlris est mihi ne com-
t Benedkta gloria Domini de loco sancto suo. > movear. Propter hoc Isetalum est cor roeum, et ex-
«Et assumpsit me spiritus, et audivi posl roevoceni siillavit lingua mea, insuper et caro mea requiescet
commolionis magnae: Benedicia gloria Domini de in spe. Quoniam non derelinques animam nieam iu
ioco sanclo suo. Et vocera alarum animalium percu- inferno, nec dabis Sanclum tuum videre corruplio-
iienlium alteram ad alteram, el vocem rolariim se- neni (ibid.). > Igitur qui ante me, ne sallem alarum
quentium animalia, et vocem commolionis magnae. > animalium vocem audire potui, j'am assumptus a
Hoc dicere priinum iilique apostolico congruit or- spiritu, non solum animalium, sed et rolarum ani-
dini. < Et assumpsit roe, inqtiil, spirilus, isubaudi- malia sequenlium vocem post me audivi magna
tur in opus vel minisierium suiim. Sic enim dicit iti commolione, id est qui uura in prsesenti hahereui
Actibus apostolorum idem Spiritus sanctus : > Se- C Deum, ne saltem incarnationis ejus caiisam , pas-
gregale inihi Barnabaro et Sauliun in opus quo as- sionis ulilitatem , resurrecliohis veritatem , ascen-
sumpsi eos (Act. xin). > Qtjjd autem est quod, assu- sionis gloriam intelligere polui. Jam misso de coeiis
nente se spiritu, « audivi, inquit, post me vocem Spirilu sanclo, noh solmn hoec, sed et legis et pro-
commotionis magnae : Benedicta gloria Domini de phetarum arcana de prseterilo valui percipere, ma-
loco sancto suo? > Nimirum cum hinc plura recte et gna interim audilus cerliludine. Et quasi qusereres
utiliter dicaniur, illud cum aucloritaie Scripturae li- qualem vocem audieril, vel ne dubilares utrtim arti-
denter dicamus,quia omni habenli dabilur (Luc.xx), culalam, an inarliculatam vocem audieril, in illa
id est evangelizanli cuique quanlum accepit gratia magnitudine commotionis, pulchre ait: « Beneriicta
scientiae vel sapientioe , magis ac roagis augebitur. gloria Domini de loco sancto suo, > non quod sola ,
Ergo « assumpsit me spirilus, ei audivi post me vo- sed quod prima hsec vox laudis in coromotione ani-
cem cominolionis magnse, et vocem alarum anima- malium audita sit. Nam ubi prima facics hominis
Iium percuiienlium alteram ad alleram, et vocem alahi suam movit, id est ubi priimim Dcus homo
rotarum sequenlium animalia, > idem esl ac si faclus in carne apparuit, audila est bene hsec eadem
dicat: Ubi ad imperiuin sancli Spirilus, obedienter < angelicoeIaudis vox : « Gloria in excelsis Deo
j) (Luc.
Evangelii minislerium ingressus sum , creditttmque n). > Proinde si quoeras de qtio loco sancto, suo be-
inihi talenlumccepiexpendere,magis ac magis sensu nedicta sitgloriaDomini,ecce locus ejus in excelsura
dilescere, atque aures audiendi ccepi habere, el in- solium palernoe maj'estatis, cujus ad dexlram conse-
terno audiiu audire vocem commotionis magnoe, vo- dit gloriosus victor, quod praeoptantes simul et proe-
cem et iamenlalionem supernoe palrise , toliusque niintiantes, dicebant : < Gloria in excelsis Deo. >
angelicoecurise, et in ccelis conversari , suspensa CAPUT xx.
556
mente , cum adhuc in lerris peregrinarer corpore,
el inlelligere prseclarius Evangelioruni alas sacra- Quomodo apostoli accepto Spiritu sancto amari el
indignantes facli sint, el ad quent acervum nova-
mentorura ad invicem perciiiieiiliiim, id est consona rum frugum venerinl, sederiiil, ei mwrentes man-
veritalislestiroonia reddenlium, intelligere nihilomi- serint.
nus vocem rolarum sequcntium animalia , id est t Spirilus quoqtie levavit me, elassumpsit me, et
legis et prophetarum lestimonia, Christi Evangelio abii amarus, in indignatione spirilus mei. Mamis
co!isoii<iniia<Haec omnia post me audivi, id est de enim Domini erat mecum confortaris me. > Bene et
praeteriio recollegi. Verbi gratia : Petrus coram se compelenter. Parum quippe fueral sanclis apostoliu
 1445 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1444
per assumplionem Spiritus vocem audisse post se,, A , Spirilu saneto ad proedicandumgentibus sunt missi,
idcstfacta praeterila, et anliquas Scripluras intel- ei Pelrus Roroam ingressus esl.
lexissc,nisipereumdem Spirilumlevati.etcompetenti 1
fiduciasublimes facti, audereut amariindignantesque CAPUT XXI.
incedere spiriluali indignatione el severa amariludi- Quanla sil evangelizandinecessitas eis qtiibus dispen-
salio credila esl, secundum idquod ail :tSpeculato-
ne, qualem titique indignationem siye amaritudinem i rein dedi le domui lsrael,> et quod per liwcsubversio
Spirilus sanctus sese illis conferre signiiicans, appa- proiiunlietur Bierosolymorum, quw subsecuta est
rere voluil in igne. Nam < apparuerunt illis disper- passionem Doinini,' el prwdicationem aposlolorunu
tiloe linguoe; lanquara ignis (Act. n).> Proinde quasi t Ciim auiem perlransissent septem dies, factum
est verbum Domini ad me, dicens : Fili hominis ,
quacreres quomodo amarus, vel quali indignalione,
addit contihuo : < Manus enini Domini erat mecum speculatorem dedi le domui Israel, et audies de ore
conforlans nie. > Ergo forliludo zeli, qua fortes meo verbum, et annuntiabis eis ex me. Si dicente
facti sunt aposloli, ipsa est aroaritudo dulcedini me ad impium, niorte morieris, non annunliaveris
vitiorum coniraria, ipsa est indignalio quse pro causa ei, neque locutus fueris ut avertatur a via pessiraa ,
el vivai,-ipse impitis in impietate sua morielur; san-
Dei.quamlibet allps homines despicerenon dubitat.
< Et veni ad transmigrationem, ad acervuni nova- nI guinero autem ejus de roanu tua requiram. > Magna
rum frugum, ad eos qui habilabant juxla flumen et formidabilis necessitas speculatorum ejusmodi ,
Chobar, el sedi ubi illi sedebant, mansi diebtis qtiam sciens unus illorum Paulus, dicit :« Nam si
non est mihi gloria : necessiias enira
scptem mcerensin medio eorura. > Miro modo pro- evangelizavero,
incumbil inihi. Yoeciiim inibi est, si non evangeli-
pheiica hsec Scriplura tempus quoque insinuat
zavero! Si enim volens hoc .ago- merce-Jem habeo;
quo Chrisli apaslolos Vrrtute arroatos ad pr.edic.an-
dum misit Spirilus sancti gralia, dicendo: <Et veni si auiem invitus, dispensatiomihicrcdita est (/ Cor.
ad transmigralioiiem,adacervum novarum frugum.» ix). > Magna ilidem, et jusia daronatio Judseae,quss
Quo enim anni lempore sin.t acervi novarum frugura speciilatorum vigilaritiam clamantera, quantura po-
in tcrris illis, lestaiilur duo panesprimitiaiiim, qui iuit, audire noljiit, sed et persecula est, el longe a
in solemnitate Pentecostes, cx lege jiibebanttir of- se repulit.Sequitur cnim : « Si.auiera tu annumia-
ferri. Ergo non ab re ad aeervum hovarum frugum veris impio, et illerion fuerit conversus abimpietate
se venisse dicit, spiritualiter pro ratione lemporis sua , el a Via sua iiripia, ipse quidero in iniquitaie
novas fijuges eos appellans, qui.per proedicationem sua morietur, tu autem animam tuam. liberasli. >
aposlolorum ad Christuiri collecti siuit, ipsa die ad- Liberalioitem bujuScemodi quomodo agnoscerent,
ventus Spirilus sancii. Spirilualiler, inquam, ipsos C ^ vel qualiier assererent apostoli, Domiuus ipse in
transinigrationem, irsos acervttm appellat novarum Evangelio sic prsedpcuit : i Et quicunque non rece-
frngiim, ipsps habita:"i dicjt juxla fluvium Chobar; perinl vos; exeuntes inde, cxculite pulverem dc
« Traiismigrationem, > quia nimirum credehdo in ppdibus vesiris in lestimonium illis (Matih. x; Marc.
Cbrisiiiro, captivos se esse confitebantur, et iransmi- vi; Luc. IX). > Hoc fecisse illos aposlolicorum
gralosin Arianiab ilia superna Hierusaleni; «acervum actuum Scriplura non tacuil, quando Judseorum se-
novartiro fniguni, > quia consepulti grano, frumenti ditionibus defessi, transierunt ad genies bona con-
Christo per bapiismum in mortem (Col.n),deinceps iri scieiilia iiberati. De quo illorum transitu sequitur
novitate vitae ambujare coeperunt{Rom. vi)," < j'tixta hic : « Et facta est super ine manus Domini, et dixit
fluvium Chobar, « quod hosira lingua grave sonat , ad me: Surgens egrederein campum, et ibi loquar
babitabant, quia qiiotquot supernae Hierusalem vera- tecum. Et surgens egressus sum in campum. >
ciler meminerunt, grayitaicm miserae morlalitatis Mysiicc quippe campus latiludo est gentium. « lbi,
tristes jprse oculis habebant et flebant, juxla illud inquit, loquar lecum,'»' subaudilur, cum miilio ma-
Davidicum:« Super flumina Babylonis illic sedimus, jore fitictu audienlium. « Ecce ibi gloria Domini
ct flevinius, dum recordaremur tui, Sion (Psal. nTJ slabat, quasi gloria quam videram juxla fluviuin
cxxxvi). > Sedi, inquit, ubi illi sedebanl, el mansi Cliobar. > El est sensus : In campo, in lalitudine
seplem diebus moerens in medio eorum. lEtaposloli genlium, non minus quam in Ecclesia eorum, qui ex
ulique in medio praedictorum moerentes sederunt, Judseis crediderunt, Evangelii gloria claruii in oinni
moerentes, iriquam, non modo quod in mundi hujus gralia, in prodigiis, viriulibus, ct signis, primo ex-
Babylone captivi essent, veruin et quod nimium tunc ubi loquenle Petro ad eosjqui de genlibus ve-
paucos ex cognatis suis Judoeisad meraoriam super- niebant, cecidil Spiriins sanctus super eos qui au-
npeHierusalem revocare posscnt, irisuper et mulias diebani vcrbum, cteranl loquentes linguis.el magni-
persecutipnes ab eis illatas suslinerent. Septem dies ficanles Deum (Act.x). Unde Petrus : < Si ergo
quibus in medio eorurii. sedisse dicitur, post hsec eamdem graliatn Deus dediliilis,~sicut et nobis qui
egressurus in campum ad imperiiim Domini, tolum crediriius in Doniinum nostrum Jesum Cliristum ,
significant tempus, quo Judseam non reliqueruril ego quis eram qtii possem prohibere Deum? > (Act.
apostoli, scilicet fere bis septem anhos usqtie ad xi.) El alibi : • Et qui novit corda Deus lestimonium
qiiartum Claudii annum, qno Paulus et Barnabas a perhibuil, dansillis Spiriiuin sancium siculei nobis,
i.iE ivir TniiwiTATiT F.T nPiTRiRns RJITS MRTtl XLII. — IN EZECH. LIB. I. 1440
et jiiliil discrevit inler nos et illos, fide purificans A dierum trecentos et nonaginla dies, et portabis ini-
corda eorum (Act. xv). » Igitur quse juxla fluvium quiiatem domus lsrael : Et cum compleveris hsec,
Chobar, eadem deinde in campo.stelit gloria Domi- dormies super latus luum dexlrum secundo, et as- •'
ni, qtiia sicut et Paulus ait: < Non est distinclio sumes iniquitatem domus Juda quadraginla.diebits.
Judsei et Grseci (Rom. x), » et per indebitam gra- Diempro anno, diem, inquam,pro anno dedi tibi. r
tiam, primum Judoeo , deinde Groeco eadem se ex- Cum dixisset« dormies super latus luum dextrum,»
Mbuit gloria Domini, ut justificarel utrumque secundo,»etassumesiniquitalemdomus Juda quadra-
per fidem Jesu Christi (Gal. n). < Et cecidi in faciem gintadiebus,» tnnc deimim subjii)ixit:<Diempro annO
meam, et ingressus est in me spiritus, et statuit dedi tibi.» Notandum quOd non itidem cum riixiset,
me super pedes meos. » Cur hoc in campo 557 «egoautemdedi libiannos iniquitatiseoriiin, nnmero
ut supra «juxta fluvium Chobar» de propheta agitur, dierum trecentos et nonaginta dies, elportabis ini-
nisi ut specialiter designetur, quia eliam eleclis quilatem domus Israel,»honvinquam, iiitlem subjiiii-
genlium dandus esset Spiritus sanctus qui eos quos xit, diem pro anno dedi libi. Hoecdicimus, ut longis-
assumerel, prius a superbiae suse slalu dejiceret, et simain,elqiioelongeantebancpfopbetianrcoepta est,
postmodum « super pedes suos, »-id est super bona annortini prolixitalem evariamus, et adiri quo tenrii-
opera sua solidarel? Et hunc quidem Israeliiico po- B I mus, secundum cerlum rerum geslarum eveiiium
pulo ablala, in allitudinem genlium gloria Domini liberius accedamus. Nam a Pbacee rege Israel, sub
sparsa est, sed et in iine mundi ad illos reverietur, quo Saimanasar Israelitici populi vastavit millia
sicut scriptum est : « Donec pleniludo genlium in- multa usque ad quadragesimum annum Asstieri,
troiret, et sic omnis Israel salvus lieret (Rom. xi).» supputamus quidem annos trecenlos nonaginia ,
Sequitur ergo:« Et locutus esl mihi, et dixil ad me: quando universa Judaici popnli perseculio esl mili-
Ingredere et includere in medio domus tuse. > Includi gata (IV Reg. xvn; / Esd. iv), sed hsec siippulalio
in medio domus suse prsecipitur, quia Anliebrisli caetcrseque exposiliones, quas alii atque alii stipsr
tempore ab eis gentibus, quoe in infidelilale rctriaii- hoc loco senseruni, scrupulosse sunl, atquerei de
serinl, conversa plebs Judoeorum dura, persecutio- qua nuncagiiur, minus, tit arbitramur, conveniunt.
nibtis anguslatur. Unde subditur adliuc: <El tu, fili Igilurquia nec liltera prsesens nos cogit suscipere
horoinis, ecce data sunt super le vincula; et ligabunt;' utrobique, id esl lam.in sinistri, quam in dextri la-
te in eis, et non egredieris in roedio eorum, et lin- leris dormitione, diem proanno dari, jam nunc ad
guam tuam adhoerescere faciam palato luo, et eris; illutl, de qno supra ccepimus, exlreniuro Hierosoly-
mulus, nec quasi vir objurgans, quia doraus exaspe- raorum excidium accedamus, ethislorioe veritaieper-
rans esl. > Propheta in domo sua vincula suscipit,:, *' specta, videbimus^quam recle iri signum ejtis, vincius
et ligatur, quia in extremis cutn Jndoea crediderit, atque conslrictus prophelasit.el sicdormire jusstis.
jravissimas Antichrisli perseculiones paiietur. Et ini CAPUT XXIII.
medio eorum non egfedielur, quia ad corda pravo-
De misera obsidione Hierusalem, facla a passione
rumprsedicalio non pervenit, drira tacel lingua bo-; Chrisli anno quadragesimo primo sub Tiio el Ve-
norum ligata tribulalionibus. spasiano impermoribus.
CAPCTXXH. Anno primo delali imperii Vespasiano, qui erat a
De civhalis obsidione, quomodo portenlum ejus fuerit, passione Domini nostri Jesu Christi qiiadragesimus
quod dormire jussus est prophela super latus sttum primus, Titus paterni exsecutor electus iriumplii
tinislrum, et portare iniquitates domus Israet tre-
cehlos et nonaginia dies, et dormire in lalus suum cum electa manu Hierosolymam dirigitur, posl tres
dextrum, et porlare iniquitates domus Juda quci- annos susceptae expeditionis; nam hic erat annus
draginta diebus. quartus. Paler quippe Vespasiatius, ut viciis posi
(CAP.IV.) < Et tu, fili hominis, surne libi laterem, commemorat filius Tilus, cum potuisset improvisus
et describes in eo civitalero Hierusalem, et ordinabisi in imparatos se infundere, Galiloeara circuibat, lon-
adversus eam obsidionem, » elc. Juxla rerum geren-, p] ginqua exufebat, ut vos, inquit, deponeretis inso-
darum ordinem, sensumque propbelicum eorum qtiae. lentiam, veuiam postularetis. Virtutem ostendit, e»
tunc gerenda, nunc autem gesta sunt, hoc prophe- .' cum universos terreret, jEgyptum peiiit, utinducias
tioe capitulum et loco jungenduri) est, ubi paulo ante> resipiscendi daret. Insolentiores vos noslra fecil ab-
dixil: < El surgens egressus sum in campuro, et ecces senlia, quia nos occiipatos putastis, etc. Quarto
gloria Domini stabat quasi gloria quam viderami ilaque expeditionis, primo, ul jam dictum esi, im-
juxta fluvium Chobar > Postquam enim repulsai perii Vespasiani anno, replelis inlra paucos dies
a Judaeis ad gentes exivit gloria Domini, no-. ordinibus militarium niimerdriini, de
quibus lc^ia
tum omni mundo illud miserse civitaiis Hierusaleini manus missa fuerat iiilialiam, Venlumest ad
urbem,
excidium successit, quod non dubitamus hic pro- quoe ferebatur latronumiarmis premi, et factioiuiro
phelice praemonstrari. Sequitur enim : « Et lu dor- stipamine circumveniriy quippe cui lertius tyrannus
mies super latus luum sinislrum, et pones iniqui- Eleazarus accesserat, occupatis templi
iiiterioribus.,
tates demHs Israel super eo, humero dierum quibusi et circuitu omni, supra fores
quoque in veslibuli ip<-
riorraies snper illud, et assumes iniquilates eorurii. sius fronie armis conslituiis. Silnon vero,
qnem sibi
%go auletn dedi libi annos iniquitatis eorum, numeroi tyrannum popnlu» inlroduxeral,
superiora urbis te-
 ;'li'«V7 'V' RUPERTI ABBATIS TUITiENSIS 1448
iiebai, iiireriora qiloqtie poptilo ipsius replebaniur. A i Postquairi gioria Dotnini in caropum exiit, quosi-
Iiiter tres mediiis erai Joannes, inferior Eleazaro, gnificabatur evangelica proedicatiOjad gentes exilura,
;s"uperibrSimbne, irisiructior tamen cseteris subsidiis reliciis Judoeis, loquitur spirilus ad pror.Uetam :«In-
' iriachiharurii; et rimni genere telorum bellum aequ.i- gredere, et iricludere in medio domus luae, el lu, fiii
"bat. Instabat au:em;paselialis celebritas, et qtiem- boroinis, ecce dala sunt snper te vincula, et ligabnnt
admodtim Moyses tanto lempore ante cecinerat, le in eis, et non egredieris de medio eorum. Et lin-
foris vastabateosgladiiis,elinliispavor(->£ut.xxxii), guam triam adbserere faciam palato luo, et eris 11111-
el ubi primurii forerise praelium commissum est, et ttts, nec quasi vir obj'urgans, quiaidomus exasperans
paulisper quievit, iriternum successit. Namqiie pa- esi (Ezech. m). iHocportenloEvangeliipraedicalores
schalis, ut jamdiclutii est, interventu celebritaiis, a domeslicis el contribulibus sttis vinctila ei carceres
subornalis plcrisque, Joannes quasi observationis passuri, et ob boc ora suaillis clansuri signiticanlur,
gratia lemplum adiret,qtiippe cum ipsi factiontim donec circa finem saeculiilerum illis prxdicaiio. red-
viri. niinc se coliorlali fuissent ihvicem, ut in iinum datur, et sallem reliquiae ex illis convertantur. Se-
cpnspiraiitibus sludiis palriam defensarent, ne eo- qiiilur enira: <Cuiriautcm locutus fuero tibi, aperiam
rum discordia incruentam Romanis victoriani daret, os luum, et dices ad eos : Hsecdicit Dominus Deus:
ita lanqiiain sociis data ingrediehdi copia dolum pa- 1I Qui audit audiat, et qui quiescit quiescat, quia do-
travit. Ingressi enim specie civili, sed inlerius ar- riius exasperans est. >Ait autem Dominus eis qui
mati, rejectis exttviis, gladios atlolluni, loricato propbetas occiderant, et aposlolos, sicut per pr;e-
peclore, et praeliari accincti munimine. His malo- dicta vincula significaiur, persecuturi erant: t Ui
rufn liabitis iniliis, lotus exaclus esl annus misera- veniat super vos omnis sanguis jiisttis, qui effiisus
bilis, palauique fuit miseris, tiinc Barabbam serii- est snper lerram a sanguine Abcl justi usqtie ad san-
tionis auctorem viverC, Jesum 558 autem pacis giiinem Zacharise filiiBarachiae, quem occidislis inter
principem sibi mortuum esse (Malih. xxvn; Luc. lemplttm et altare. Anien dico vobis, venieni haec
xxni; Joan, xvjn). Hoslis exlra murum pacera offe- omnia snper generationero istam (Matilt. xxm). >
rebat, seditionis auclores intra murum prseliabantur. Sequitur ergo : « Et lu, fili lioniinis, suroe tibi
Cogebal fames egredi, qnibus beneficium cral ferro laterem, et pones eum coram le, et describes in eo
perire, jejunii comparaiione. Furebat ihtus Simon, civilatem Hierusalem, et ordiriabis adversus eam
furebat Joannes, ihsidiabanlur singulis per minislros obsidionem, et aedificabis munitipnes, et compor-
suos. Si quis fugere tenlaret, tractus per Iiumum tabis aggerem, et dabis conlra eain castra, etpones
discerpebaltir. Eorlim quoquequi abierant proximi ,_" arietes iri gyro. >Haecest Romanorum obsidio, quam
trticidabanlur, aut crrici aflixa pleroriiihque cada- prsevidens Dominus flebat super eam, dicens : «Quia
vera, suis qui elapsi fueraht, ostenlabamur. Eo si coguovisses, el lu {Luc. xix), > Ei tu, sume libi
usque fames grassata e.st, ul mulier quaedam, Maria sartagiriem ferream, el pones eum murum ferreiun
nomine, de lociiplelissimis regioiiibus Peres?, infan^ inter te et inter civitatem, et oblirmabis faciem tuam
tiiliim quem genuerat, glariio occisum, alque igni ad eam.et eritin obsidionem, et circumriabiseam.>
apposiltim, pietatis genilalis hsu oblitterato coroe- Signiim est domui Israel. Haecestira Dei, de qua
deret. Quid raulta? Reverlerilis anrii mense quinto, idem qui supra Dominus dicit: < Erit enim pressura
decima jnensis, lempliim cujris jamdudum nuda fa- magna super lerram, el ira populo huic (Luc. xxi).>
cies remanserat, exustum Cst, jquo die quohdam Ba-; Sartago quippe ferrea, quoe ei murus ferreus cce-
severitaicm
byloniis ingruenlibus fuerat incerisum. Vprum anie leslis irse ilimietaiem significat, cujus
lioc muris diruiis patuefat ^xcessus clausis ad Ro- excufrere-riOn.possit misericordia, ut ad clausos vet
manos confu^iendi, tarila inedia confectis, ut appo- obsessos perveniat. Et.ut sciat prophaa qiianla
sitis cibisy pleriqtie Cum quid absorbnissent mollioris obsiJionis fiiiura sit mora, et lu, inquit, dormies
alinioniae, irilerclusis jam fariciuin riieatibus stran- super lalus luiiin sinislrum, el pones iniqnilates
gularenlur. -Quis igitur non videai liisloriam tam jj ] domus Israel super eo numero, dier.um quibus dor-
alrocis tragoedise, cura numero convenire dierum mies super illud, et assumes iniquilatem eorum..
eorum numero
hnjsis propheticae dormiiionis in sinislro latere ? Ego auleni dedi tibi annos iniquilatis
Nempe et si paulo plures videantur. miseraa obsi- diertim trecentos nonaginta dies, et porlabis iniqui-
riionis, qu.aralrecenti nonaginta dies, usque ad id.,' talem doraus Israel. >Annos, ait, yidelicel plus. quam
ui sciat
quo clausis ad Romanos corifugiendi facultas facta unum, miiius: lamen quam duos, Ilem, Dominicoe
eslj quod lamen probare difficile esl, altameu ad quantum teinporis a perpelrato saerilegio
laborem prophetoe pro tota parte anni secundi, quan- morlis usque ad eamdem obsidionem futurum sit.
tulacunquerfuerit,«iifficiunl viginti quiuque dies. Nuuc Et cum, inqnit, compleveris haec, dorraies super
ad ipsa prophetiae verba. r.everiarour. latus tuum dextrum secundo, et assumes iniquitatem
CAPUTXXIV. dorous-Juda qUadraginla diebus.« Diem pro anno,
Quomodqpqssioet carceres Evangelii prwdkalorum eo- diem, inquam, pro anno dedi tibi. > Denique a pas-
rumdem abjecljoquoque.prmsignata sit in propliela sione Doniini usque ad obsidionem civilaiis quae, ut
isio , et quam pessima quanique Iwrrenda fames ob- dictura est, cceptarest.quarto anno expedi-
sessorumprrisigneiur inejUsmodi pane,quem pro- supra
: phelatibi coquerein-stercore, elcqmederejubelur. tionis, qnadraginla anni fuerunl. Bene ergo, quia
 1449 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBUl XLII. — IN EZECH. LIB. T. «30
niinium et imporiaune iuissei propiieise tanio tem- A f igni combures in medio civitatis, juxia compietio-
pore dormire super lalus unum, « diem, ait, pro nem dierum obsidionis. Et assumes tibi lerliam
aiino dedi tibi. > Tura ne ignoret quam pessiraa, parlem, et concides gladio in circuitu ejus. Terliam
quam horrenda in ipsa obsidione futura sil famis vero aliam disperges in venlum, et gladium nudabo
rabies: « Et tu, inqtiit, sume tibi frumentum, et posl cos. Et sumes inde parvum numerum, et liga-
hofdeuni, el fabam, et lentem, et milium, et viciam, bis eos in summitate palln tui, et ex eis rursum
et miltes ea iu vas unum, et facies libi panes nu- tolles, et projicies in medio ignis, et combures igni.
inero dierumquibus dormies super lalus unum: tre- Ex eis egredielur ignis in omnem domura Israel. >
centis nonaginta diebus comedes illud. Cibus autem Miseriarum praedicloeobsidionis, vel excidii Hieroso-
tuus quo vesceris, erit in pondere viginti stateres in lymorum recapitulalio haec el brevis complexio est.
die; a teinpore usque ad lempus coroedes illud : et «Stinie, inquil, tibi gladium acutum, radentem
aquam in mensura bibes, sextam partem hin : "a pilos. > Gladius aculus radens pilos, severa scele-
tempore usque ad tempus bibes illud, et quasi sub- rum ultrix sentenlia est, superfluos exlerminatura
ciuericium panem hordeaceum coniedes illud, et Judseos. Sicut enim pili capitis aut barboe corpori
slercore quod egredielur de homine, operies illud adboerent, sed corporis parles aut membra non
in oculis eorum. Et dixil Dominus : Sic comedent B I sunt, sic Judsei, de quibus vel contra quos sermo
filii Israel panem suum pollutum inter genles, ad esl, Deo palrum suorum nomine quidem vel profes-
quas ejiciam eos. >—«Inter gentes, >id esl Roroanos sione adbaerebant, sed nullo veritatis limore vel
ohsidentes, « ad quas ejiciaro eos, > ait, cum prse- arooris affectu ad eum perlinebanl. Unde esl illud:
valens subegerit illos fames. Et bene < pollutum pa- « Populus hic labiis me honorat, ror autem eoruin
' nem >dixil:
quid eniin pane illo polltitius, quem ut longe esl a me (Isa. xxix; Matth. xx). > — < Assu-
comederenl parricidiali sanguine polluebanl? Insi- mes, inquit, eum et duces per capul tuuni el per
diabanltir invicem, quis cui raperel. Uhi alimenti barbam tuam, atque divides eos in statera ponde-
suspicio, ibi bellum iuter domesticos, pugnabalur pro ris,> ut videlicel cadanl in ore gladii, et captivi du-
cibo, necabantur cbarissimi, discutiebantur de- caiilur in omnes gentes, prout se habent mcnsurae,
functi, ne quis inler amiclus eorum cibus laleret. vel pondera peccati. Nam < terliam partem igni
Simulare-se aliqni mortuos exislimabaiitur, ne vi- combures in medio civitalis, juxla compleiionem
venles aliquid alimenli habere suspicarenlur. Sed dierum obsidionis. > Isli sunt, quos trium latronunt
ne viventes quiriem aul vilse fungi munerc, aul Joannis, Simonis, alque Eleazari gladius discors
morlem simulare poterant, verum aperlo ore, sicut inlra civilatem trucidavit, simulque fames indcfessa
rabirii canes, aurarura captanles spiramitta, huc plebium populatrix, tanta multiiudine, ut cum se-
alquc iliuc circumferebanlur. Insidiabanliir jun:eiilis peliri nequirenl, de muro defunctorum reliquise in
alvum purganlibus, el velusta rimabanlur botini profunda prsecipitia dejicerentur. Denique aspiciens
stercora, ut(quod visu erat horribile!) hoc fierel esea Titus prseruptos specns cadaverum saniem dilace-
esurientibus. Recieigiturtoperies, inquil, illud ster- ralis visceribus innatanlera, alte ingcmuit, et ma-
core, quod egreditur de boiiiine, > quia cibura stium nus ad ccelum elevaus, testatur baudquaquam illud,
pollucre habebant homines muluo sanguine, licef aibi ascribendum, qni voluisset veniaro dare, si de-
propbetae hoc exhorrescenti rooderatius concessiim ditio procederel, exspeciasse se ul pacem rogarent,
559 s'li ul fimum boum acciperel pro slercoribus paratum se ut incoltimes scrvaret, si bellura depc--
humanis. Notandum sane quod de quadraginta riie- siiissenl. « Et sumes lerliam parlem, et coneules
rum dormilionis in dextro latere panibus omnino gladio in circuilu ejus. > Isli sunl quos foris conser-
laceat, quia videlicct per jam dictos qtiadraginla tis prseliis Romanus mucro concidit. « Tertiam vero
annos Juda?i propier scelera sua non sanguiiie aut aliam disperges in ventum. > Isti sunt qui vendili
fame vapulaverunt, quinimo luxuriis cuinulaverunt, et captivi in omnes gentes abducti sunl. Plurimi
sicut lestatur fremebundo spiritn, loqucns illis Ja- jD venales, sed pauci emptores, qtiia et Roniani ha-
cobus aposlolus : « Agile nunc, divites, plorate ulti- bere in serviluiem Judoeos dedignabanlnr. « Et gla-
htntes in miseriis vestris, quoe advcnienl vobis tlium, inquit, ntidabo post eos. > Isti sunl qui Tilo
(Jac.x).t El posl pauca : « Et epulati estis super procedente, ct per singulas urbes pompam cele-
lerram, et in luxuriis enutristis corda vestra. In die brante victoriae, perimebaiilur in arena, quiciinque
occisionis adduxistis, occidistis juslum, el non re- pergehant, ac dilacerali a bestiis pendebant merita
Slitil vobis (ibicl.).» rebellionis. t Et sumes inde parvtim numerum, et
CAPUT XXV. ligabis eos in summilate pallii tui. > Isli sunt qtii
vitoe vitam hactemis agunt sub jugo liga-
QuomodoJudwireliquitanquam pilicapitis, aul barbw, lam reservati,
gladio acutissimo abrasi sinl, Bierosolyma a tribus extrcma servitute, conditione, vecligali. Sed
lyrannit trudetissimis funditus deslructa. nunquid isti vindictam evadunt sanguinis Christi?
(CAP.V.) « Et tu, fili hominis, sume tibi gladium Non ulique; nara quia incrednli sunt, et in incre-
acntum, radeniem pilos, et assumes eum, et duces dulilate perinanent, < ex eis, inquit, rursum lolles,
pcr caput luum et barbam luam. Et assumes tibi el projicies in medio ignis, et combures eos igni. >
sutter.im ptuideiis, et divides cos. Tcrtiam |tailem « Ei ex eis, > inquam, non oinnes, nam aliqui ev
PATBOL.CLXVIl. 46
 4451 •' RUPERTI ABBATIS TUlTIENSlS I4.V2
flis convcrlenlur, ct in novissimo reliquioe salva- A cnnctis prwlerhis malis recipient impii, el Itoc esse
Jnsntur, quos ignis gehcnnoe non siiscipiei. Ex eis qttod dixil:« finis venil, venil Finis sttper quaiuor
plagas lerrm. »
« egredielur ignis in domum Israel;» nam revera ex
eis terhpore Anlichrisli conflabilur persecutio in (CAP.VII.) « El faclus esl sermo Domini ad me
oroiies, qui veraciier erunt domus Israel. dicens : El tu, fili hominis, hocc dicil DominusDeus
CAPUT XXVI. terrae Israel : Fiuis venil, venil finis super quatuor
Mala omniaqum Bierosotymis acciderunt, maxime plagas lerroe, nunc finis super te, el eraiitam furo-
pro culpa accidisse sacerdolum, Scribarum ei Pha- rem meum in te, et judicabo le juxla vias ttias, ct
risworum, ct ergo consequenler nunc dici: t Bwc
dicit Dominus mohlibus el vatlibus : Ecce ego in- ponam conlra te oinnes abominaliones tuas, et nort
ducatn supef vos gladium. > parcci oculus meus super le, el non miserebor, sed
(CAP. VI) < Et factus esl sermo Domini ad me vias tuas ponam stiper le, el abominationes luse iit
dicens : Fili hominis, pone faciera Uiani ad monles medio Itii ertint, el scietis quia ego Dominus. Hacc
Israel, et prophelabis ad eos, et dices : Montes dicil Doihinus Dens : Aflliclio una, alllictio ccce ve-
Israel, audite verbum Domini. Hoec dicil Dominus nil, finis venit, venil finis, e.vigilavit adversum le,
Deus nioiilibus, cl collihus, rupibus, el vallibus: ecce venil. Venil contritio super te, qui hahitas iit
Ecce ego inducam super vos gladium, el disperdam B ierra. Venil lempns, prope est dies occisionis, et
excelsa veslra, et denioliar aras veslras, el confrin- rioh gloriae montium. > Et si illis quibus lunc lem-
genlur sintulaera vestra, el dejiciam iuieiTeclos ve- poris Babylonica capiiviias ininiinebai, quasi digito
slros anie idola vestra,» elc. Malorum oinnitira quoe videbatur oslendi linis ille, cl illa affliciio, ei dies
bic dicta sunl, maxime pri.:ci|»es sacerdolum et ille occisionis, nobis t.tmcn qui adbtic ista legi- '
Scribas ac Pharisoeos causa preniil. Idcirco el Do- inus, finis ille, et ille dies afflictionis, dies occisio-
ininus postquam flevit snper civitatem, ct hoecomnia nis sine dubio declamalur, qui non jam ul lunc
inaia illi ventura praedixil, conliniio ingrcssus in snper unam genlem, sed « super qualuor plagas
leropluin ccepii ejicere vendenles in illo et einentcs, terroe, > et super omnem qui habilal in terra, ven-
corripiens sacerdotes, co quod de domo oralionis fe- lurus est, vere firiis, vere dies affliclionis. vere
cissenl spelunCam lntrOniiin (Luc. xix), ethic sermo « diesoccisionis, > cnjus magniludini exprimendoe,
propheticus, per melaphoram snb nomine montium ct nec ista proesens, nec ulla cujusquam declamatio
colliuiii.rupinm ei valliiiin.conira eosdem sacerdoles stiflicii. Nam ut coepliim jam coropleamus orriinem,
iiivebitur. Tres.erant ordincs orbi emineiiles, sacer- illa est dies universalis judicii, quod vere < icmpus
dotnm , Scribartim et Pharisseoruni, alii qiiidem n erit occisionis, el 11011glorisp montiiim, > iri est
omnes seslimatione propria vel gradibus suis, ut u siiperhorum, sicul et propheta alius cum de prae-
roonies, et colles atquc rupes, scd revcra, per by- dicta tantum Babylonica capiivilale dicere videtur,
pocrisin alqueprofundam voraciialem , cuncli imoe simili declamatione de illo novissimo die dicebal:
valles, omnes avariliae seniinam Irahentes, sicut et « Juxla csl dies Douiini inagnus, juxla cst el velox
Doirimus in Evangelio semel et iterum, imo sexies nimis. Vox diei Doinini amara, tribulabilur ibi for-
aul septies acri invectione improperat illis ut di- tis (Soph. i), > clc. Etenim quia evangelicoe fidei fi-
gnumcsl:« Voevobis, Scribsc el Pharisoei hypocritse, nis hic esl, ul is qui propler nos hoino faclus et
qui inenthain et ancthum deciroalis, relinquentes passus esi, resurrexii, el in ccelum asceuriit, inrie
qnae graviora sunl legis, vse vobis, hypocrilse » qui ad judicandos vivos et roortuos venturns esse cre-
bsec et illa facitis (Matth. xxm). El bene ad ignoroi- riatur, recle sicul in iniiio prophetioe hujiis anni qui
iiiam illorum non ail : Ecce ego disperdaro tetii- erat quintus annus transmigraiionis, per qualnor
pluin meum propier vos et altare, et sancla sanclo- facies animalium quaririfidum Chrisii intelligimus
rnin, quibus vesira inhianler incubat avaritia, sed, Evangelium", sic in fine, id esl ah hoc loco usque
< Disperriani, inquii, excelsa veslra, et demoliar ad id qnod dicit poslmodum : « Sccundum viara
aras vestras, et confringenlur simulacra vestra, et rj corunt faciam eis, et secundum judicia eoittm jurii-
dejiciam inlarfectos vestros ante idola veslra, > no- cabo eos, > fulururo illud denunliari inleHigimus
niine excelsorum , simulacrorum , sive idolorum, universale judicium. El non dical malus servus in,
suuni infamans teroplum propier illos, ct allare corde suo, in tempora longa fiet islud, vel «moram
suum, quianon tam tpse in illo lemplo suo coleba - facii Dominus mens venire, i et bac proesumptione
ti;r ab eis quam luipe lucruni, vel lurpis lucri deus securior faclus, inc'pial « perculere servos suos,
Mammon. Anamen.et propler excelsa vclera simu- nianducare aulem et bibere ciim ebriis (Luc. xn). >
lacrai-sive idola, quoe pnlres eorum coluerunt, el Nam revera, el si illud non crediderit, quod illud
propter quae sangtiinem prophelariini fudcrunt, mala juilicium lam prope sii ul digito possil osteudi di-
omnia super generaiionem illam vencriint, iricirco cendo, « ecce finis, ecce affliclio, ecce dies oeci-
quia 560 Dominiira prophelarum occidendo, ct sionis, ecce vcnit finis; nunc venil finis, > vel, juxla
aposlolos ejus persequeudo, raCnsurani palrum stio- illum alium, «juxtaestdiesDoniiniJiixia, el est ve-
rinn impleverunt. lox nimis (Sophon. i), > at sallem illud dissimulare
CAPUT XXVII. non polesl, quoniam propria vel singulari niorte
De horrqre~el iriagnhuitine ilkijii.di.cii, m auo majora cito nioiiiurus, ct in illa jara scctindiim aiiiinain
1453 DE TRINJTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — 1N EZECH. LIB. I. 14.4
stl. < Veniel doininus servi illius, in &
A una qualuor quasi si sii rota in medio lerrae, > elc.
judicandtis
die qua non sperat, et hora quara ignoral, et (ibid.). De eo cujus < simililudo quasi aspecttts
dividet eum, parlemque ejus ponel cuni hypocri- ignis ab aspeclu lumborum ejus, etdeorsum ignis,
tis (Luc. xn). > et a Iumbis ejus et sursum, quasi aspect>>s splen-
CAPUT XXVIH. doris, ut visio eleclri, > jam supcrius diclum est,
De visione anni texti, quod ad eadent perlineanl ta- nec dubium , quin ipse sit Chrislus Filius Dei,
cramenla Christi Filii Dei, quod videlicet, per qna- idcmque filius hominis in quo et simililudo est
tuor abominantium incrementa causw reddnnlur,
cur DominusJttdmos reliquerit el in campttm gen- eleclri ex auro argentoque compositi, qui et iit
iium exierit.. line judicalurus esl saeculum per ignem, quod
(CAP.VIII.) Post unius, id esl quini; aimi trans- significatur quasi per fiuales partes corporis igneas,
migralionis propheiiam, sequentis quoque, id est dtiin dicitur, < ab aspeclu lumborum ejus, el deor-
sexli non praelereundam arbitramur, quia nimirum siiiii ignis. Abominalio prima hsec esl. > —« Et
tisque ad id quod < ail, et spiritus levavit me, addu- levavi oculos meos ad viam aquilonis, et ecce
xilque in Chaldoeam, ad transmigrationem in vi- 561 aD aquilonari parte altaris idolum zeli, in ipso
sione spirilus Dei, et sublala est a me visio quam inlroitu. Adhuc conversus ait: Videbisabominaliones
videram (Ezech. xi), > ad idem mysleriumChrisli.ad B niajores. >Abominaliones majores isloesunt. < Cunt
eadem speclal sacramenla Evangelii Christi Filii perfodissem parielem, apparuit oslium unuin. Et
Dei. « El faclum est in anno sexlo, in sexto m.ense, ingressus vidi, et ecce omnis siraililudo replilium,
in quinta mensis, ego sedebam in domo mea, et se- eiauiraalium abominalio, et uuiversa idola domus
nes Juda sedebant coram me, et cecidit ibi super me Israel depicta erant in pariele, in circuitu per lolum,
manus Domini Dei. Et vidi, et ecce simililudo quasi et septuaginla viri de senioribus domus Israel, et
aspectus ignis, ab aspeclu lumborum ejus, et deor- Jechonias filius Saphan stabat in medio eorum sian-
311 m ignis, el a lumbis ejus, et sursum quasi aspe- tium anle picluras, el unusquisque habebal thuribu-
ctus splendoi is, ut visio eleclri. Et emissa simililudo lura in manu sua, el vapor nebulae de ihure consur-
mauus apprehendit me in cincinno capilis mei, et gebat. > Majores abominaliones isloe sunt, quia
elevavit me spiritus inler terram el ccelum, et ad- videlicel illic solummodo « idolum zeli in ipso
riiixil me in Hierusalem in visione Dei, juxla ostium inlroitti, > hic aulem non solum idola, sed et « sep»
iuterius, quod respiciebat ad aquilonem ubi eral luaginla viride senioribus riomus Israel stabanl, ct
slalutum idoluro zeli ad provocandam semulaiioncm. Jechonias in niedio eorum, cl unoquoque eorunt
El ecce ibi gloria Dei Israel, secundum visionem habente thuribulum in manu sua vapor de lliuie
quam videram in campo. > Quinlo anno iransmi-' " consurgebat. >—* Adhuc.inquil, converstts, videbis
grationis Jecbonioe, quarto mense, quinla mensis, abominaliones majores. > Quoesunl illse majores ?
superiorem visionem faclam ad prophelam legimus < Inlroduxit me per ostium domus Domini, quod
(Ezech. i), hocc aulcra quam nunc exponere volu- respciebal ad aqtiilonem, et ecce ibi mulieres sede-
mus, sexlo anno ejusdem regis, sexto mense, banl plangentes Adonidem. > Juxta genlilem fabu-
quinla mensis facta memoralur. Ex quo perspicuum lam in mense Julio Amasius Veneris etpulcherrimus
est post annura et duos menses hsec facla quaescri- jiivenis occisus, etdeinceps revixisse narralur.Undc
pta sunt, el vel inlermissain per annura et duos eumdem roensero Julium eodem iioroineappcllabanl,
inenses propbetiam, ve! per tolos quatuordecim ei anniversariain ei solemnitatem celehrabant, in
menses gesta, quae superior sermo conlexuit. « El qua plangebalur a muiieribus quasi moriuus, ct
dixit ad me : Fili bominis, leva ocnlos tuos ad viam poslea quasi reviviscens canebalur atqiielaudabalur.
pquilouis. ,El levavi oculos meos adviamaquilonis, Majores abominationes istaesuul, quia videlicet illic
el ecce ab aquilonari parte altaris idolum zeli in viri stabant, hic aulem mulieres etiam sedebant.
ipso inlroiiu, > elc. Qualuor abominationum in- Pluris quippe esl in abominalionibiis scriisse quam.
crcmcnla, quoepropbetae in hac visione ostendiin- n stetisse, id esl majoris noxse esl peccatiiin in usum
liir, diligenler consideranda sunl. Nam quasi causas Iraxisse quam peccalum perpelrasse, Sed de his
justiiioe qusereres, cur secundum prsecedentis anni postinodum : i Adhtic , inquit, conversus viriebis
proplicliam gloria Domiui, relictis Judaeis in cam- abomiiiatittiies majores. > Quae siinl istse abomina-
puin gcniiuni exierii, alque ipsi Judoei postmodura liones roajores? < El inlrotliixit nie in alrium doiuns
ohsessi, el famc perdili ceciderint in ore gladii, Doinini interius, et ecce iii oslio templi Domini,
aique in omnes genles caplivi ducti sini, ecce altius inler veslibulum et allare, quasi viginli quiiiqii;
repctit, et qualuor abominalioncs genlis gradalim in viri dorsa habenles conlra lempluin Dominuet facics
pejusproficienles, ostendens, deinde sub eadem pene ad orientem, el adorabant ad orluin solis. fil ecce,
iniagine gentis ejusdem destruciionero repraesentat ait, applicant ramum ad narcs suas. > Adorare ad
alque confifmal, incipiendo sic : < Appropinqua- orlum solis, qui ulique crealura cst, id niroirum
verunl visilaiiones urhis (Ezeclt. ix). > Et deinceps : crrarc csi, dorsum autem habere conlra leraplum
< El vidi, et ecce quatuor rotse juxla cherubim.' Domini, et ramuin applicare ad nares suas, id planc
Rola mia juxla cherub tiinini, el rola alia juxta esl redarguenlem Dominum coiitemnere, ac sibiuiej
cheruii alterum. El aspcclus caruni el similitudo in malis suis complaccre.
 4453 RUPERTI ABBATIS TLITIENS.S 4436
CAPUT XXIX. A < supcr tribns scclcribus , > non voluit stalim di-
Quodperqualuor increMehia.h.w.Ct >demdebeat itileltigi ciioncm perficerc, dicendo < non convertam eum, >
quod per propheticum sensum:« Super iribris scele- quia quamvis rarius, conslat tamen Dominuui con-
• rihut Damasci, Getzm, Tyri, el cmierorum, ei tuper vcrtere, velconvertissc eum qui ejusmdrii est, et ita di-
. quctluqr npn tonteriam eum, > • ceremaluit, <et sttper quatuor non couverlara eum. >
Incremenla hscc peceati diligeniius consideraluri, Quartumquippcscelusest, secundumhunclocuinario-
prophelse allerius recortlemur, per quem loquilur randosolem, dorsum habere contra templum Doroini,
Deus: * Super Iribus sceleribus Damasci, Gazae, el ramum applicarenaribns suis, id esl in ipsa consue-
Tyri, sive Edom atit flliorum Ammon, vcl certe tutiine peccali superbioe coniemiiere vocetn revo-
Moab, aut Israel, >quorum seplenarlo humcro gentes canlis Domini, atque procaci defensione uti, et
omnes significaritur, super Iribus/iiiqiiam, sceleribus interea lsetari in roalefaclis, et quasi ad suavem
eujtislibe.t eorum,« et stiper quatuor non eonverlam ramusctili odorem exsultare in rebiis pessiniis (Prov.
enm (Amos. 1, n). » Primuin scelus est maliiin in i). Isltid quoqtie dc viliosa fadice prinii parenlis
desitlcrio liabere ; secundum, opere perpctrasse; coiitraxerunt cunctoe propagirics huniani generis.
tcrtitim, in consueludine habere; qtiarlum, opera Nara ille postqnain et occultara in cordc divinitatis
ntaia deferidere, et in ipsis sibimet coraplacere. B 1 ambiiionem concepit, el vetitum lignum momordil,
P-rimum•-borum significat < idoluiri zeli, in ipso el a facie Domini se abscondil, quarto qttoquc sce-
introilu ab aquilonari parle. » Quid enim eslidOlum lere n;ervicem crex.it, dicenrio : « Mtilier, quam
zeli' tn inlroilu babere, nisi roalum desiderium, dedisti mihi sociam, dedit mihi, et romcdi (Gen.
qti n\ esf introitus perversilaiis in oeriiis Domini iu). > Nunc jam ad gentein ipsa.m, vel urbem., conlr.
versare?Weirco dicit:«Anferle inaliim cogitatiohum quam primum hic sermp est, revenamur, et hsc
veslraruii) ub oculis mcis (Isa. i). i Quid autem quatuor peccati ejus iiicrenicnta iiuiucrera.us, pro-
cutqiic ahle idoluni curit thuribulo in manu sua pler qusejuste projecta sit in Salvatoris adventu.
bablto siare, ila ut vapor nebula1 de thurc consur- 502 CAPUT XXX.
gat, nisi prscmeditatum scclus opere perpetrare, Quid fiterit, populo illi, habeie idolum zeii: quid cum
ita ut peccati effeetus usqtie ad exteriores sensus Ihuribulo stare corarn idolis, qu.id a mulkribtts
ertimpat? Quid ricinrie cst, mtilieres in planclu Ado- tedenlibut ptangi Adonidem, et qitid adorare ad
nidis sedere, nisi effeminatas animas in consueludine orlum solis npptkando ramttm ad itares.
peccali compiitrtiisse? Tria hoec primus Psalterii «Et levavi oculos nieos ad viam aquilonis, et
versiculus breviter coinplexus est: < Beaius vir qui f ecce ab aquilonari pa.rle altaris idolnni zeli in ipso
non abiit in consiiio impioruro (Psal. i), > id esl qui ^* inlroitu. » Oculos levare esl superiora, lempora
iualtim non concepil desideriuin, quod era.t irilus memoria repetcre, yirielicet exitum filiorum Israel
habcre < zeli idolum ab aquilonari parie, > id esi, a de iEgyplo, quando ingressi sunl, el mare transie-
diaboli snggestione. < Et in via peccatorum non slc- rnnl in manu forti, el bracbio cxtenlo (Exotl. xu).
til (ibid:), > id est ad eflecium peccatinon pervenii, Niinquid non idolum zeli erat in ipsoiutroilu, qtiando
quorierat anle idotum stare,eidethuribulo in iiianu primum ad ctiltum Dei patrum ipsorum iiitroiuilie-
vaporem nebuloe producere. Et bene istud perfosso, bantur? Plane jEgyptum mente secum feicb-.nn,
pariete' deprehcndi dicitur, quia quisquis malum, ^Egyptiim el idola -Egypli non mulalo aniiuo seciim
quorilibel occuliiim in corrie versat, verbi gratiai portabant, sed non eliam aclu prodebanl? Venlurn
fraternum oditim, mox ut pulsalus fuerit manu in- esl ari oboiiiinaiinncs inajores, nbi fosstis parics, id
crepationis, per apertiim linguac oslinm vaporem, esl occasio daiaest, nnirronraveruni, PI post ^Egy-
ignis sublatenlis protinus emiltit. « El in catbedra , pium alque. ollas caniiiim iEgypii ejulavemut lExod.
peslileiUioe non sedit (ibi.t.), > id cst, qui malae. xvi), et caput viiuli sccuudiint nionslruosuni ritum
coristieiudinis putore proxinios non corripit, quodI ^Egypti feceruiitel adoravcrtiiii. (Exod. xxxu): Ergo
eral roiilicrcs sedere, e.t Adonidem plangere, quiai yrv illiclanltim idolurpzeli, hicautem coram idolisstantes
profecto velut miilieres illecebrosis geslibus , et1 viri CumIhuribtilis el fumo iburis, :d est illic qtiidein
plangenles canunt, et canendo plangunt, plangnnt,( cum .ab _Egyplo exirenl, idololatria male inibuto
iriquam, Adonidem rourltitiin, el canunt quasi rcdi- animo cubabai, hic auicni opere prorupii manifeslo.
vivum, et amissis mcerent, et recuperalis volupta- Ex eo ventuin est. el ad majores abominaliones, id
tibus gaudent, ad subversionem audientium. Iliec. 2 est ad mulicres s.edeiites, et Adonidem plangenles,
tria respiclensproedictus propheta, cl dicens < supcrr versaqiiippeesl in consn.eludinemhnjiisnioriisorditim
iribus sceleribus, > quasi repressit se, qtiia videlicct, ingluvies, sicul scriplum est in libro propbetarum :
fieri potest, et nonnunquam factum est ut eura qui; « Nunquid victimas aut hoslias obtulislis mihi annis.
usque ad malam consuetudinem pervenil, Dominus5 qiiadragiiita in deserto, domus lsrael? Et susce-
converieret. Unde in Evangelio sno, non tanltiini pislis labernacnlum Moloch, et sidus Dei vestri Reny
piieilain in domo mofluam jacehtein, et adolescen- pha, ligiifas quas fecislis vobis, adorare eas (AUUH,
lieiu, qui j*amefferebalur ad ttimulum (Luc. vn), sed] V; Aci.xu). >Veiiliim eslusque admulieres sedentes,
el qualridiianum, jamqiie fetenlem suscilavit Laza- id cst eo usque ut propler hujiismodi scelera sacri-
rum (Joan. xi). Itaqne cum' dixissei Amos propbela,, legii, sessione, id esi consueludine invelerata pr_-
1457 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBIU XLII. -IN EZECII. LIB. I. 1458
pbotas Doiiiini gens effeminala iruciriaret, quod A justi, ohinia super generalionem illam refundenda
prima fecit niulier Jezabel, et post illam filia ejus erant peccaln? < Porro vir iinus in medio eorum ves-
Athalia. Jezahel in Samaria, Athalia insanivii iit titus lineis et airameiiiarium scriptoris ari reiies
Hierusaleift. Illa Baal supefdiixil in lsrael, et pro- ejus > Chfislus est Dei Filius,. qui carnis nostfas ve-
pbetas Domini occidit (/// Reg xix), isla in Hie- sliluslineis, vcnil in huhc mundum, adhocut eleclos
rusalem, iiidem Baal introdtixil in templtiiri Doinini, Soos jam dictoe ullioni excipiendos conscriberet in
et reges occidit, regium,inquam,semen omne occi- iibro viventium CojttS rei sigrtum illud fuit. quod
dit, ne superessel qui regriarel de donio David {IV protinus iiascitnfo illo « exiit edictum a Csesare
Reg. xi). Novissinium atque pessiinumomnium getiii Augusto, ul descfibefetiiriiniverSus orbiS(LHr..n). >
illi siipererat, ul 1'acies ad orienlcm, dorsa autein « Etingressi siirit, iiiquit, ct Steteruiit juxta allare
verteret contra templum Domini, qnod ci fecil. aereuin. > Sietcrtinl, inqtiaiii, pafati ad pEcceptum
Clirisltun eniin Dei Filium verum et sancium divi- perageiiduiri, hi rit mandatum misericordioe, illi ut
niiatis teniplum contempsit. Paruni esl quod, dorso senlentiam pefficereiit juslilioe. Sane altare aereunt
contra illud verso, Veritatis oraculainde'procedentia fofis erat extfa veliiin; nam allare aiiieiun mtra
respoit, insuper et solvere ausa est manibus aut " velum efat, cum mensa et propitialorio, ei arca tc-
liuguis sacrilegis ; < facics enim babcbanl ad -orien- siaiiienii.etduobuscherubim, quod dicebaturSancla
lera, et adorabaht ad ortum solis, » id est, clariia- sanetorum. Hoc allare extrinsecus prsesenlis Ec-
lem ambiebant, el lucCm praesehtis saeculi, Cum clesise, illud ihtrinsecus supern-e vel coeleslis erat
desperatione futuri. Idcircb dicebat eis : « Qiiomodo sSgtium. Hic stelit exlrinsecus vir ille, nam in illud
vos poteslis credere, qui giori&in ab invicem acci- intrinsecus per suuni sanguinem habebal inlroife.
piiis, el gloriam quse a solo est Deo non quserilis? » « Et gloria Domini assumpia esl de cherubirii > quoe
(Joan. v.) In lanto scelere ramum qrioqiie applica- erat super eum ad limen domus. Et vocavit viium
bant ad nares Sii.is, id est, complacebaht sibimet, qiii indutus efat lineis, el atrainenlarium scriploris
quasi lege adimpleta, cujus de fructu cum non ede- habebat in lumbis suls. » Gloria Domitii lunc ad
renl, sol.i pohtpatice tractabant suave odorantia limen doinus assumpla est, et viruro islum vocavit,
verborum folia. < Propler ha?c vehil super genera- quando ad Jordanem cura baplizaretur tnanifesiis
lionein illam oihnis sanguis justiis qui effusus esl indiciis tesiificata esl gloria Palris, descendcnte
sttper lerram a eonsiitutione mundi (Matth. xxin),» super euin Spirilu in specie columboe, siraulque
boc est quod sequitur. rielapsa voce hujiismodi: «Hic est Filius meus di-
- lectus, in quo tnihi bene complacui (Matth. 111).»
CAPCT XXXI.
Tunc, iiiquairi, virum istum vocavil, aique ad evah-
Quod propternwc clamalum sh: t Appropinquaverunt
vlsittiiiones urbis; > qui sex viri venknles, el quid gelizandum paupefibus riiisit (Luc. ix). Nam hac-
vas imerius uv.inscujusqUein manU ejus, el quis tenus non evangelizavefat, sed exttinc evahgelizare
vir xn medio eorum veslhus lineis, et quid utra- Ccepit, et sacerdotio suo fungi, ciijus erat sighuiri
ntenlarium scriptoris ad renes ejus. id quod bic vcstitus videbalur lineis.
(CAP.IX.) < Et clamavit in auribus meis voce 563 CAPUT XXXII.
niagua dicens : Appropinqiiaverunt visilationes ur- Qtiid sit signtire thau super frontes virorum gemen-
bis, et uuusqiiisquc vas inlerfeclionis babet inmanu ttum, ei qriid sit percuti omnes qui hoc signo non
sua. El crce sex viri veniebant de via porloe supe- sunt signati, et a sancluario Domini incipi.
rioris, quaarespicit ad aquilonem, et uniuscujusqtie t Ei dixit Doininus ad eum : Transi per mediam
vas inieriuS in manu ejus. Vir quoque uhtis in civiiatem in medio Hierusalem, et signa thau super
inedio eorum vestilus linei-,et atramentarium scrip- frontes virorum gemenlium et Uolentium super
toris ad renes ejus. > — « Visitaliones urbis appro- cunctis abominalionibus quoe fiunl in Inedio ejus.
pinquaverunt. > illaevidelicel quas, propter ahomi- Et illis dixit: Audite me : Transite per civitaieui
naiiones prseriicias, abominationes vituli, quampri- D scquentes eum, el perculite. Non parcat oculus ve-
tuuin fecerunt, comminans Domiuus : « Ego aulem, ster, et non misereamini. Seneiiij adolescenlulum ct
inqtiil, in die iiltionis visilabo et hoc peccaium virgiuem, parvulum et mulieres interficile, usque
eorumCfixorf.xxxn). >—«Elunusquisquevas inler- ad internecionem. Omnes anlem super quos viderilis
feitionis habet in raariii sua, » quia videlicet in illa tliati, ne occidatis ; et a sanctuario meo incipite. >
gcneratione niala et adullera, praeter peccala patrum Anliquis Hebrseofrim litteris, quibns usque hodic
unusquisque el propfia habebat peccala in manu uiiinluf Saroaritani, exlreinaThau liltera, crticis ha-
sua, sive in vase, id est in conscientia propria, qui- bet similiiiiriineni, quoe in Cbrislianorum froniibus
bus ulique implebant mensuram palrum siioruni, pingitur, et freqrienli manUs inscriptione Sigiialurv
maxime persequendo Chrislura et aposlolos, vel Noiandum ergo quod dicitur: < Transi per mediaro
sapientes ejus, ex quibus occiderunt, lapiriaverlinl, civitaicm in medio HieriisaleiiH et signa thau super
cntcifixeruiit, flagellaverunl, et de civilaie in civi- fronles viforum gcihcnlium et rioleiitiuni, super
latem persecuti sunt (Malth. xxm). Qui eniiii sex cunctis abominalionibiis, qnoe fiunt iri medio cjus. >
viri, qni veniebant cura singulis vasis in inanu sua, Naro lioc csl quod Doininus noster ex hoc uiundo
nisi sex oetales mundi, qiiarum a sanghinc Abcl iransilufus ad Palrein, ct signum crucis suse scrip-
 1459 RUPERTl ABBATIS TUITILNSIS . 1460
lurus in fiontibus noslris, non atraroento, sed san A cepisti mihi. >Ac si dicercl: Obediens libi factussuiu
guine siio el Spiritu sanclo, primum proedicare cte usqne ad roorlero, niorlera autem crucis (Phit. n),
pit, diccns : < Pceiiitenliain agile, appropinquabi et ita faciendo signavi supcr frontes, signum sancti-
erinri regnum icoelorum (Matth. iv), > quia videlicet ficavi quo signcnliir frontcs geraeiitiuni ac dolen-
non quibuslibei, sed gementibus el doleiitibus supei lium, pceiiiteuliam agcntiuni, elpeccatorum remis-
inalis prislinis, id esl pceniteniiam agentibus inscri sionein quoerentium. De cactero superesl inibi obc-
bitur hoc signutn. Non enim aliter, nisi abrenuiitie denlioe mcritum, ut des mihi nomen quod esl supcr
' iiius diabolo el poiupis ejus, baplizainur in reinis- pmnenomen, nl in noinine meo omne geim flectaiur,
- sionem peccaiorum, quod esi accipere vrucis Cbrist ctelestium, lerrcslriiim, el jnfernorum (ibid.). Nam
sigiiaculum. Signuro boc, tam niorluis clectis quau hoc est quod in persona cjus Psalmista dicit
vivis', ,vir iste sacravii passione sua, sed el usqin (Psal. cvn) :.'« Paraluin cor iiicum, Deus, paratum
Iiodie, qnamyis in coelo sedeal, et corporaliler sii cor mcum, > subauditur, ad liiii obediendum, jam
iibsens qtiaiiloseunqne signalipiiis liujus habeal iiii- qnod superesl fiai, ut a mortuis resurgara, et lunc
•nistros, hic eslqiil signat, nam hic esl qui bapti- deniiim « canlabo, et psallam in gloria mea. > At
zal : < Transile, inqiiil, per civitatem sequentei ille Dens videlicet Paler, proiinus respondens :
eum, etperciiiiie,.» sUbaudilur,;omiiem super quen B.< Exsurge, inquil, gloria niea, exsurge psalteriura 31
non viderilis signuni thau. Oniiiem auteni supei ciiliara. > Et ille: « Exsurgam, ait, diluculo. > El
«juem illud viderilis, ne occidalis. Sic qiiftndam iii siibindePater Deus ad Filium Deum :« Exallare su-
-Egypib proecipiebatiir filiis lsracl : « Fasciculum per ccelos, Deus, et super oinnem lerram gloria
lua. > Dc illa exallaiione hic tliclum est : < Et
•Iiyssopi iingite sangnine, etaspergite.ex eo superlr
liiiiiarei et irtrumqne" poslem, transibii eiiiro Domi- vidi, et ecce iri firinanienio, quod erat snper capui
iius pemilieris iEgyplios. Cumque viderit sangui- cbeiubim, qttasi lapis sappbirus,.quasi species simi-
guinem in supeiiiriiinari et in ulroquc posle, Iians- liludinis solii apparuii super ea. > Nam ei in prse-
cendet oslium, et non sinet percussorem ingredi cedenii visione dictum esl, solum boc ex lapidesap-
el perculere (Exod., XIIJ. > Nulla bic distinctio ls- phiro, in lirmamento, quod crat super caput chc-
vaelilae ef^Egyplii, nisi iri poslibus et superlimina- rubiro.sive ul illic scriptuin esi, « quod erat inimi-
Tibus domorum sanguis agni, itulla itideni riislinciio nens capiii aniroalium (Ezech. n), > consessus dex-
liic jusii et peccatoris , nisi in fronlibus signura lerae Patris, de quo el David in spirilu dicil:« Dixil
thau, signura .crucis Cbristi Fiiii Dci. « El.a san- Dominus Domino meo (Psal. cix), > etc, et hichi
ctuario nJeo incipile, > inquil. Quare? Videlicet, ^ eodem spiritu refcrt, euntdent Patrem dixisse sic :
J
quia exislimat populus, cnjus sancluarium meum i Ingredere in medio rotarurit, quae sunt subtus cbe-
cst, quod non iudigeal signaculo crucis, signaculo rubiro, et imple roanurii ttiam prunis ignis, quse sunl
juslilioe Dci, quippe qtii justiiiam suain staiuere vult, inter cberubim, et effundes super civilateuv. > Ete-
et ideojuslitioc Dei non cst sulyectus (Rom. x). Ne nim ubi Chrislus Dei Filitis resurrexit a roortuis, et
ergo arbitretur non necessariam sibi esse justitiam ascendeiis in cceluin, sedet a dextris Dci, eadein re-
fidei, et signaculum crucis Christi, vel ad se non suiieclione, eodem ascensu, velsessione sua ingres-
•pertinere projilietiam htijus percussionis, effundiie sus esi « in inedio roiariim, > videlicet ad illumi-
vasa bsec omnia super generationem istam, quot- iianda vel aperienda, qiioeprius rlansa erant arcana
esl significari
qubt implela sunti a sanguine Abel justi, et effun- Scriplurafum. quas superius dictum
«lenles atquc perciitienles a sanctuario meo incipite, per similitudinein rolaruin, quoe et subtus cueniDini
ut non relinquatur lapis super lapidem inislo. pul- esse dicunlur, quia niniirura cuncta in illa respiciunt
cbro teriiplo (Matlli. xxm, xxiv), in ista magna ci- animalia ccelesiia, de quibus plepius illic diximus.
vilate ebniaminale domiim, impleie alria interfec- Quid autein est quod illic ingresso dicilur, < iinple
tis, el egrediminL raanura luam prunis ignis, quoesunl inler cherubini,
'
CAPUT XXXIH. j et efftinde super civitatem, > nisi accipe poteslalem
erat lineis dkere : < Feci judicinm. facere, quia filius hominis es (Joan. v),
Quid sitvirum qui indulus
sktit prwcepisli, > el quid quOd dkilur ei: < In- judicare pcccalricem civilalem, imo et omne saecu-
. gredere in tnediuin rotarum; el, implemanum tuam lum pei igneni, qui ignis estinler cherubim, id est,
prunis ignis, ei effunde super civitalem. > praedicalur sparsim in Scripturis inler illa quoe
« El ecce vir qui indutus eral liiteis, qui habebat scripta sunl, de animalibus illis sxpe diclis.
atramentariiim in dorso suo respondil verburo, di- 564 CAPUT XXXIV."
cens: Feci sicuiproecepisli inihi. (CAP.X.) Elvidi, et Quid sit viro ingredknle cherubim slare a dextris, c'.
ecce in firmamento, quod eral super caput cheru- atrium inlerius nube, exieriut dutem impleri splen-
hiiii, quasi lapis sapphirus, quasi species similitudi- dore gloriw, et quid sit cherub extenditse manum
nis solii apparuit super ea. Et dixil ad virum qui adignem, el. dedisseyiro qui eral indutus lineis.
indulus erat lineis, ei ail: Ingredere in medio rola- t Ingressusque est in conspectu meo, cberubim au-
;rurii, «jttae sunt stibtus cherribim, et imple manum tcm stabant a dcxlris dorous, ctira ingfedereiur yir,
tuam pruiiis ignis, quae sunt inler clierubim, et ef- etiiubes iinplevil atriuro inlerius, el elevata est glo-
fundes super civilalem.' >—<Feci, inquit, sictit proe- ria Domini desuper cberubim ad limen donius, et
llfil DE TRINITATE ET OPEMBUS EJUS LIBRI XLH. — IN EZECH. LIR. 1. 1402
repleta esl domus iiubc, et alriuin rcpletutti esl A cepisli dona in hominibus (Psal. LXVII).> Sive « ac-
splendofe gloriae Doniini °et sonilus alarum clicru- cepisti tiona in borainibiis > juxla Hebraicmn veri-
biiii audiebaitir iisiiucad atiiuni exterins, quasi vox laiein dicas, sivc « dedil dona hominibiis, jnxla
Dei oinnipolenlis luqueniis.» Bene in conspeclu mco Apostolum (Ephes. iv). > El Sepluaginla, proedicla
dixit, naro « videniibus aposiolis, elevatus est, et discretionc fide dirigitUr inielligeiiiia. < Et apparuit
nubes suscepit cuni ab oculis coriim (Act. 1). i Bcne in chcrubiin siinilitiido mantis bominis subtus pen-
niliiloniintis, « cherubiin slabant a dexlris dorous, nas eorum. Et vidi, cl ecce qualuor rotae juxta che-
cum ingrederelur; > naro qusecunque scripta sunt rubim, rota una juxla cherub unnm, ct rota alia
vel erant, sccundum snimalia, qux proediximus, te- juxla cherttb allcruii). Species aulcni rolarura erat
siimoniuro palain reddcrc coeperuut gloriaeejus.cuni quasi visio lapidis ehiysoiiilii. Lt aspeclus earum
fuissel assiimpius. i El ntibcs, inquil, implcvil «imilitndo una qualuor, quasi sit rota iu medio ro-
atriiiui inlus, » id csl, Judaicus qui eral inlus el ise. >El posl pauca : « Ipsurri esl animal quod vide-
bactcnus Deo propinquiis, per infidelilatem obscu- ram juxta fluvium Chobar. > Ac deinccps: « Ipsuiu
raliis csl populus. < Et elevata esl gloria Domini esi animal quod vidi super Dcuni Israel, juxla flu-
tlcsisper chcruhim ad linien doinus, » illa videlicel vium Chobar. Et inlellexi quia cherubim essenl qua-
gloria Domitii, dc qtia Psalmisia : < Exallare, inqiiit, B luor, per quatuor vullus uni, et per quatuor ala:
sujier ceslos, Dcus, et super oinnem lerram gloria uni, ct simililudo manus hominis, sub alis eoruni, >
lua (Psal. cvn), » palani omuibus iunotuil sccundum etc. Horiitn superius neccssario meniinimiis, uhi
vcrilatcm Scripturaruui, aposlolis proeriicanlibus. oportcbal dignoscere quomodo aniraalia bocc ct
< Et rcpieia esl domus nube, » subauditur gloria qualuor sitil, et unum. Idcirco hocc pr;esenti loco
Domiui ad lirocn donius elevanle se, primi enim sa- prselergredimur, proesertim qtiia prolixior ctirsti, et
ccrriolcs el ortlo Levilicus, priroi, inquam, Scribaeet proficiscendi studio seinel dicla declinare compelli-
Pbarisaei, quortiro eral miuisterium domus, percussi rour. Sane illud observanduro, quod prius species
simt coeciiale, gloria resurreciionis foris apparente, rotarum fueril, < quasi visio maris, > nuno aulem
<Elairiuin replelumsplcndorcgloriaeDomini,»plurimi .« quasi visio lapidis chrysolilhi > sive carbiiiiculi,
namqiic de populo credidertuit in inilio praedicatio- ut poenarum per ignem, qui a chcrub traditur, simi-
uis cvangciicaeSpirilti sanclo illuminante. < El so- litudo roonslreiiir
niliis alaruro cherubim audiebatur usque ad alrium
CAPUT XXXV.
eslerius; » pervenit cnim cilius sonus apostolorum
t Et sublala est a me visio quam vi-
pr.cdicaniium, ad nos gentes, qui foris eramus. Qua- C Cum dkil >: sttbaudiendnm
Jis eral ille souittis? < Qtiasi vox Dci omnipoienlis deram, esl, illius viri, et sub-
intelligenduin usque ad vicesimtim et qiiinmm
»
loqueniis vere. Non cmiii ipsi erant qui loqne- anitum iransmiqrationis, qtto eamdem viri specietn
b. nlur, sed Spirilus sanclus; nee ipsi homines, vidit.
de stio loqiit-banlur, sed loquebatur in eis Chri- (CAP. XI.) Visionis proescnlis narrationcm pro-
etiis, el cooperalialur Deus Pater hominibus, pheta sic lerroinare curavit. < Et spirilus levavit
qui fuerant prius iriio-e ei sine litleris, sermoncm me, adduxitque in Chaldseam, ad iransmigralionem
illo.rum coiiiinnans sequenlibus signis (Marc. xvi). in visioncm,in visionc, in spiriiu Dei,et sublala est
« El cxlenriil cherub nianiim de roedio cberubim ad a me visio, quam videram. » Sublalam a se visio-
igneii), qui erat inicr clierubini, et sumpsit, ct dcdil nem glorioe Doiiiini.cum dicil,. subaudire licel, us-
iii manu ejus, qui indiiiiiscrai lineis. Qiii acccipiens, que ad vicesiiiinm quiiiliiin anniim Iransmigralionis.
egressits esl. » Accepto igne vir ille ad quid egressus Qiiam cniin isto et snpefiore aimo visioncm viriil,
sil, quid fecit, vel quid faciiirus sit, quis nescil? scilicct spcciem viri gloriosi el dcsiderabilis et simi-
Poslmoduin quippe civilas ill.t couflagrala el igne litiidinem ccelesliiini animaliuii), quas visio erat « si-
•joslili, et soeciiluinoiiiue landem per igiiein judica- roiliiudinisglorioe Domini(Ezech. n), deinceps vidisse
bit. Qtiontorioaiileni mnnuro e.vtenriisse chcrub, ct D non legitur usque ad vicesiroum quintum anniiiii
liuic viro igneui dedisse dicitur. Et quis esl isle iransroigralionis, quando dicit: « Facta esl super
ehcriib? Nimirum qui per virtim ipsuui designalur, ine inanus Domini, el ccce.vir cujus erat aspectus
ci pcr cberub unns idemque Deus el homo Chrislus. quasi species seris, el funiculus lineus in manu ejus
Ipse, inquain, clicrub, cx eo qtiod eral sapienlia (Ezech. XL). > Item : i Et virii visionem secundum
I)ei, qtiia cherub.pfeiiidt-o scknliw interprelatur, spceiem quam videram, quando venit ut disperderet
quod esse affeclabal ille princeps Tyri ignominiosus, civitatcm, efspecies secundum aspectum quem vi-
propler quod et propheia isle contra illiiin cnm im- deram juxla lluviiiro Chobar (Ezech. XLIII). > Haec
properio el ironia loquiiur : < Tu. cheriib, cxlcntus visio sicul et duoequas praelibavimus, scilicel quinti
el prolegens (Ezech. xxvin). > lpse nibilominus.vir, et sexli transmigrationis anni, de propria persoua,
quia cuiit Deusessct, boino factus est. liaque unus ci evangelica gloria est Chrisli Filii pei, quoe aiilenj
idemque dat alcce accipit, quia ex co quod Deus iulerposila sunt alarum , aul cerlc appendenliut^
est, inferiori nai>ii'oebohiinis dedil, ex eo quod ho- propheliocsuut rerum; vcrbi gralia.postquamsubiat^
aio esl, a superior.e divinitate accepit. Inde Psalini- cst a inc visio qiiani viderani; quae uliqtie visio rie
sta • i Ascrndisli in a.llura. cppisli raptivilnicm, ac- rcbus erat Iongo post lcmpore fuluris, statirri rie.
 1463 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS I4d4
proxinio, ld est, de iiistante Babylonica caplivilaie A iioii videbit, ibique morielur. » Ducem qnippe Se-
subjungil (CAP-XH): < Tu ergo, filii hominis, fac libi decliiam signifieat, ciijtis facies velanda eral, ut
\asa transmigralionis, et transroigrabis per viaro ccecusterram Babylonicam non viderel (/ VReg. xxv).
coram eis. » Ac deinceps : < Super ducem onus Igiiur el nos bic prsesentis voluminis finem faciamus,
istud, qui est in Hierusalem. Extendam rete roetim et a repelita j'am terlio gloria Domini, id est a vi-
super illum, et capietur in sagena mea, et adducara sione vicesimiquinti anni, libri seqiientts exorditiiu
eutn in Babylonem in lerram Chaldseorum, et ipsara sumanus.

565 m EZECHIELEM LIBER SECUNDUS.

'Ezech. XL-XLVIII.)

CAPUT PRIMUM. aspeclum hominis (Ezech. i). Sed nunquid hoc lo-
De visione ultima, quod quammaxime clausa sh, et Itira, et non amplius est Chrislus Filius Dei ? Nun-
idcirco quantmaxime opus sit itlam ad candela- quid nihil supeiest de illo scire, aut credere, proe-
brttm, quod est Christus, admoveri, ut ex varle ter illa qnae per facies isias signantur, videlicet,
aliqua possit cognosci. JJ
de quod de Virgine homo natus, et passus sit, resur-
Quoniaro ccelestia, quibus supra loquebarour,
animalia sequi eupimus, el de illis scriplum est: rexerit, et in coslum ascenderit, el de illa sede pa-
lernse majeslatis ad judicandos vivos et morluos
« Unumquodque eorum coram facie sua gradieba-
tur (Ezech. i), > nos quoque pro modulo nostro co- venturus sil?Nonne el illud maxiroe necessariiim
ad salulem nostram fidei regula exigit ul credamus
ram facie nostra gradiamur, idest propositi nostii
et sciamus quia Deus eral, « el omnia per ipsum
intentionero memoriter teiieamus, ut visionem quam-
facla sunt, et sinc ipso factura est nibil ? (Joan. i.) >
inaxirae clausam, ne dicam obscuram, aliquanla cx
Bene igilur propbeia, poslqnam illa quaesupra dicta
parte videre alque cognoscere valeamus. Est aulera
suiit vidil, adducitur per manum Domini in lerraiij
nostrain hoc opere inlentio, sicut in iuilio propo-
< et dimillilur super montem excelsura ni-
suiraus, gloriam sanctse Trinitatis, fidem Christi, et Israel,> in
mis, illam nimirura lerram, et iu illura moiueni
gloriam queerere regni ej"us. Quid isto candelabro nimis
luciditis?-Aut quo in lumine alio lumen istud videre excelsum, ubi < in principio eral Veihum, et
Verburo eral apud Deum, et Deus erat Vcrbtun
polerimus, nisi in isto de quo sine dubio Scripturae >
loquunlur ? Accedamus igitur propius, et ad lumen (ibid.), utvideaiquiaomnra per ipsum facia snni, et
G quia anlequamVerbiim caro fieret, omnes deplenitu-
ejus vohimen visionishujusexpediamus,quia revera dine ejusacceperunl idipsum quo iinpleli sunl (ibid.).
quanto vicinius, quanto allenlius ad ipsaro ejus Illic erat
quasi oedificiiiin civitaiis vergemis ari aus-
propriam personam aspexerimus, tanlo amplius truin civitalis
Hiernsalem, de qua Psaliiius :
Scripluroe hujus, quae clausa est, senstis nobis apc- < Hierusalero, inquit, quse sedilicatur ul civitas, cnjus
rieturj,
CAPUT II. parlicipatio ej'us in iriipsum (Psal. cxxi). » jEdilica-
tur enira adhuc ex hominibus, oedificata diirium ex
Quod hwc vhio allius quam priores conlingal gloriam bealis
vel divinitatem Cliftsli, et qumsit civhas cttjus in spiriiibus, quorum omnis socielas fiigiritiin
adificium vir ille prophetam introduxil. aquilonem, id est superbum detestatur diabolum,
(CAP.,XL.) < In vicesimo el quinlo anno transmi- huroililer ad austrum, id esl ad sanclum vergit spi-
graiionis nostrse, iu exordio anni, deciina mensis, ritum, aroandoel laudando Crealorein suuin. « Et
quafto. decimb anno, postqitam percussa est civilas, introduxit me, inqiiit, illuc, » subaudiiur in spirilu,
in ipsa hac die facta est snper me uianus Domini, ul contemplarer opus, quod a principio operalus est
et adduxit meilluc in visioaibus Dei. Adduxit me Deus, qui in fine sseculorum horoo fieri dignatus esl.
iit tcrram Israel.et dimisit me super montem excel- Nam de illo prolinus sequittir. < Et ecce vir, ctijus
sum nimis, super quem erat quasi aedificium civita- " erat aspectus quasi species seris, el funiculus lineus
tis vergentis ad austrum. Et introduxil me illuc, et in mann ejus, el calamus meiisuroe in manu ejus.»
ecce vir umis, cuj'us aspecius quasi species oeris, et CAPUT III.
funiciilus lineus in manu cjtis, et cahimtis mensurac Cur aspectus viri qhasi species wris, et citr fuitkulus
in manu ejus. Stabat aulem in porla. » Duohus el calamus mensurw in manu ejus sh.
prophetise suse prioribus anriis, magnara qui Jem iste t Ecce, inquit, vir. > Vir non quidero jam ex es-
seroel et ilerum viderat gloriam, sive siroilitudi- sentia, sed prsescienlia, et ordinatione praefixa,Deus
nem glorioe Doraini, faciem hominis, faciem leonis, autem et tunc et nunc setcrna aique iiicomuiuiabili
faciem vituli, et faciem aquiloe volanlis, et dcinde essenlia. < Cujus erat aspectus quasi species oeris, >
quasi aspectum lapidis sapphiri, similitudincm ihro- ipsc esl eniiii sonoriim Verbuiii Palris, cujus hodie
Dtisuper siihilitudincm throni, siroililudiiiero quasi tanitis in oroiteni terrain sontis exivit, ul recle per
 44(35 PE TRLMTATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII. — 1N EZECH. LIB. II. 14C6
speciem aeris, quod melallum valde sonorum esl,, A , pblest, lamen annuntia qua? tu vides, non taiitum
proesignari Mebuerit. <Et funiculus lineus in roanui proesenti,imo non tam praesenti quam ei qiise futura
ejus, el calamus roensuroein maniicjus. iFimiculusi esl, non tam carnali quam spiriluali domui Israel.
architectorum, sive ccementariorum, calamus autemt Primum tibi ipsi, jam nunc impraesentiarum, quod
scriplorum est. Et bene bocutrumque in manu erat,, hoc licet absconditum, confessionis aurum conlule-
itno est in manu hujus Verbi sciliceS; nam ipse estt ris in thesauros veritatis, deinde proderil et fuiurse
arcbitectus el fabricator niundi, et ipse idem anie-. domui Israel, videnii et cognoscenli ex parte, et
quam fieret vir, sanctam Scripturara 566 legaleini nihilominus veneranti quod vidsre aut cognoscere
alque propheticam condidit. Et bene funiculus tan-. non potest, donec veniente eo quod |ierfectum esi,
lummodo funiculus, calamus autem, calamusmen- . evacuetur quod ex parte esi (/ Cor. xm).
suroe dicitnr. Etenim fabricam mundi, cujus opificit'
CAPUT V.
signum erat funiculus, solus per seinetipsuni con-
Curcum ulrumque in manu viri sil et (unicutuset
didii, cujuj rei vel structuroe potetitiaro noti ad calamut, de funkuto coram propheta agatur nihil;
niensuram accepit, sanctam auiem Scripturam per' et quod per catamum sex cubilorum et palmi tepti-
bomines edidil, quibus ulique non omnibus omnia, formit gratia Spiritus sancti intelligatur, el quid
sed singulis quam voluit ad mensuram dedil. « Sta- B tit murus forinsecus per circuitum dgmus.
bal autem in porta. > Vere slabat, ct adbuc stal in t Et ecce mums forinsecus in circuitu domus un-
poria, quia vere nullus, vel ad veram facturse mundi dique, et in manu viri calamus mensurse sex cubi-
notiliam, vel ad sanam sacroe Scripturse intelligen- torum et palrai, el mensus est latiludinem aedificii
tiam, nisi per ipsum inlrat. Nec vero tantummodo calamo uno, altiludinem quoque calatno uno. > No-
in porta stat, sed et ipse porta est, porta, inquam, ianduni imprirois quod cum uirumque, scilicel ca-
el portarius, ostium et ostiarius ipse est. Porla ni- lamus el funiculus lineus, et calamus mensurae in
ntirum sive oslium eo qnod homo, poriarius sive manu viri sil, de funiculo iacelur, nihilque cuin illo
osliarius, eo quod Deus est. « Ego, inquil, sum demonslralur, et loluin in oculis prophelae, ciirn
osiium, per me siquis inlroierit, salvabitur (Joan. calaino mensurse agitur. Cur hoc ? Videlicet qnia
_).> Et nihilominus de semelipso dicit: <lluic ostia- «on ad hoc prophela vel quisquam alius adduciiur.,
rius aperit, el oves vocem ejus audiunt (ibid.) > ut discat qualiler mundi fabricam feceril Deus, quod
CAPUT IV. per architeclonicum funiculum intelligstur, sed ad
hoc tanlum ut videat quid inde Scriptura loquatur,
Quam opporiune illi cui aita oslensurut est, dicat :
t Fili hontinis, > et quod ei qui videt expediet ut {-, quse per calamuro exprimitur, et credai, quia se-
annuntkl. cundum testimonium ejus, per Verbum suum eoelum
t El loculus est ad me idem vir : Fili bomiiiis: cl lerraro, et omnia quae in eis sunt, fecil unus et
vide oculis, et auribus tuis audi, el pone cor liinin solus Deus, per Verbum, inquam, suinn, quod et
in omnia qnae ego ostendam libi, quia ut oslendaiiliir caro factum est, cujus, inquit, evangelista, gloriam
tibi adduclus es huc. Annunlia omnia quoe lu vides vidimus (Joan. i). Quis aulem esl calatnus islc in
domui Israel. >—« Fili hominis, > inquit. Opporluna manu viri, nisi ille de quo Paier in David : « Lin-
commemoralio inlirniitatis, tanquam diceret : 0 gua mea, inqtiil, calamus scribic, vclociter scriben-
. videns, magnitudine revelationum ne cxtollaris ubi lis ? > (Psal. XLIV.)Quis, inquam, est calainus istoe
visiones Dei vides, quia filius hominis verinis es. roensurae sex cuuitorum ei palmi, nisi graiia septi-
Hoc non le prsetereal, istud lene mcmoriler. Ila formis Spiritus sancli ? Eienira calami liujus ctibi-
huroilialo capite, « vide oculis iuis, el auribus tuis lus uiiiis (imor, cubilus unus pietas, cubitus unus
audi, > oculis cordis, auribus inlerioris hominis, forliludo, cubitus unus consilium, cubilus nnus in-
« et pone cor tuum in omnia quse ego ostendam tclleclus, psalmus autem sapientia est. Siquidem
tiji, > neque sis eorum, quorum cor aversum ita coclera lemporaliter operantium quoedam arma vcL
intelligere nolint. Hoc enim competil, ut benevolo [) inslrumeiila sunt, sapienlia veio quiescentium mer-
corde adsis, neque sis ingralus, « quia ut ostcn- ces, quae iu illa vita pernianens feliciler palmum
danlurtibi adduclus es linc, i ut occurras cura omni- adimplet. Igittir « niurus forinsecus in circuitudomiis.
bussanctis « in unilaie fidei.et agnitionis Filii Dei, undiqne et in manu viri calamus mcnsuroe, > quia
iu virura perfectuin,iii mcnsuram oeiatispleniiudinis videlicet, anlequam virisle calami, id est Spiritus
Christi (Ephes. iv), > ul jarit non sis jiarvulus, quem- sancli, mensuras prophetis suis manu sua distribuc-
admodum illi qui Messiaroaudienles esse venlurum, ret, latebat onuies bomines qnid in secrela alque
putant vel putaturi sunt, quod homo lanium sit, ineffabili domo apud Dcum essel, sed et iiime tilira-
«juod non sil idem Deus, anlequam bomo aut vir. Et nibil scire possiumis, nisi quod per menlem el os,
quia sicut« corde creriilur ad jusiitiaiu, ita et ore illorum, calamo suo, id est Spiritu saneto dissercre-
confessio fitad salulein (Rom. x), > annuniia ornnia dignaius est. « Et inensus esl, inquit, latiitiriiiient
quae tu vides doinui Israel. Quamvis annunliatio sedificii calamo uno,- altitudinem quoque calamo
Iiaec, nunc interiin pro lenipore et rc clausa esse «no, > laliludo aedifirii Scripturae cst litteralis, alti-
debeat, quia vidclicel domus Israel nunc si liudo tudo aulem sensus ejusdem esl spii itualis. Utriiin-
scrmonc annunlies, ca porlare ncque vuli, neque qnc rocnsus esl calamo uuo,qtiia uiuiixum ulruiiiq.ue-
 4407 RUP: RTI ABBATIS TUITIENSIS UCS
nobis tradituin est ab hnoeodemque auclore Spirilri A '/ pprtoc juxia vestibuluni portoc, inlriusecus calanio
sancto. ..,,.'. iino, et niensus esl vestibiiliim porloe iuiriusecus
CAPUT yi. calamo unp. » Oplo verborura est. Et liinen portae
QuidpOrta orientalis ad quam venit vir, el quid per niensus esl, jnxta qiianlilatein veslibuli, quod erat
-. gradus nscendenles, et quid per thalamum debecit intrinseciis, sciliccl calamo uno; etenim roensus est
inlelligi. veslibulum porlae intrinsecus calamo uno, dum liinen
« Et venit ad porlam quae respiciebat viam orien- quod raodo describilur juxla vestibulum portae in-
talem, et ascendit per gradus ejus, et mensus est Irensecusessemempratur, diceutepropheta. < Et li"
limen portae calamo uno, id est limen unnm calamo men portoe jtixta vestibtiluin porlae inlrinsecus
tinp in lalitudinera. Et thalamum uno calamo in calamo uno, et mensus est vestibulum portoe intrin-
longum, et uno calamo in lalum. Et inler thalamos secus calamo uno, > aperte osienditur quia limen,
qiiinque cubiios, et liirien portae juxta vestibulum quod prius descriptum esl, exirinsecus fuit, Porro
porioe intrinsecus calamo ilno, et raensus vesiibu- limen exlerius, liltera; limen yero interius in Scri-
liun portie inlrinsecus calarao uno. » Porta quse ptura sacra, allegoria esl: quia eiiini per lilleram ad
viani orientalem respicit, prima est origo saeculi. allegoriam tendinins, quasi a limine quod est exle-
Ad illani utique portam venit bic vir; 567jain "' riusadhocquodestinleritisveiiuntis.Eibeneuliiim-
cnim, jamdudum, inquam, eral in sinu Patris. De- que calamo iiiio mensuratur, quia virielicet ulrius-
nique ipse esl et erit Sapientia Dei, quse in Para- que, tani lilteroe quam allegoriae, vcrilas eodcm au-
bolis dicil: < Dominus possedit nte initio viaruro clore spirilu commendatur. Vel certe, quia ut supra
suarum, anleqiiam lerra fieret. Cuni eo eram curicla diximus, lestanle evangelisla : < Quod facluiii cst
componens, et deleclabar per singulos dies, clc. in ipso vila erat (Joan. 1), > et illic liinen intciius,
{Ptov. vin),»« El ascendit, inquil, per gradusejtis. > et bic vesiibulum inlrinsecus recle accipimus, ul
Per gradus, inquam, ad portam Viaeorieiilalis ascen- hic et illic, quod « in ipso vita eral » inlelligainus,
tlit, gradalim quippe, eiper.qttosdainascensus opera el tunc demuin < quod factum est, > cura Scripiuiie
sua disposuit, verbi gratia, prius terraro inauima- ordine, juxta propositioneni noslram prosequamui>.
tarii, «leinde animalas arbores, delnde aiiimaia et Sequiiur enini!
seusibilia aniroantia tcrrae, deinde aiiiinaium sensi- CAPUT VII.
biletn el rationalerii hominem creavit. « Et mensus. Quid til quod pritts cum mensura calami metkbatur,
est liinen poitoe calanio urio laliludiiieiii, id cst li- et deinde omnis pei ciibilos mensura peragatur, el
•
: quod.veslibuium portmoclo cubitorum esse, et in
inenunum, calamo uno in latitudinem. > Liinen G | duos habere cubhos describatnr.
introitus oedificii (ronle
porloe est. Quapropler et per li-
men, lotius operis dispositio rectc inlelligenda est, i Et mensus est veslibnlum porlasoctociibitoium,
de qua evangelista : « Qtiod faclum esl in ipso vila{ et fronlem ejus duobus cubiiis, veslibulum autein
erat, > inquil (Joan. i). Mensus est itaque limen, pprtae erat inlrinsecus. Porro tbalami poriae ad viam
porlae, sive laliliidinem liminis calamo uno, id est; orientalem, tres hinc et tres inde, mensura un.i
proposuit amplificare opera sua in uno spirilu, vide- trium, et mensura una frontinm, ex ulraqtie parle.»
licet seciindum - amplitudinem magnificenliamque. Nolandum quippe quod hic jam tle calamo ad cu-
ejus, ut quia ille sepiiformis est, faceret sex pulcher- bilos ratio mensursc coiivertilur, cl dum airiura cx-
rimi operis facies, et in die septimo opus suiimi terius, dum alrium inlerius, curit ternis uuuuiquo.:*
-complens, ab omni opere requiescerel. Requies illa, que porlis, templum quoque et gazophylacia vir ille
thalaini nomine sialim designatacsl.« El thalamum, permelitur, nulla calaroi mentio fil, sed oinnis per
iiiquit, calamo uno in loiigum, et uno calamo in la- cubilps mensura peragilur. Proiude non ad reticen-
tiini. > Quadra erat ibalanii posilio, qtia requiei Do-. dum, quiaquodhaclenus dicebalur, seciiuriiiin ij
inini plena oeternilas, et xteriia significatur plenitu-. valeat inlelligi, quod < in ipso vita eral, > ci qtiod
do in iino dimensa calanio, id est, Spiiitu sancto> D deinceps sermo narrare ingrcdilur, secundiiin id de-
perfecta, qui verus est amor. « Et inler thalamos5 beat accipi, « quod factum est, > eodem ordine, qtio
quinque cubitos. > Ibi revera Crealor creaturae lan- Scriplura prosecttta est, sic iucipiens : < ln princi-
tjiiaro sponsus sponsae, in thalaino vero. copulaturr pio creayit Deus ccelum et terram (Gen. i). > QuiJ
«onjugio, et hsec:in Scripturis sanctis usiiala qui- eniin est, quod cura dixissel, «.ei niensus esl vesti-
dein esl similitudo (Psal. xvm), sed quinque cubitii buluni porlae intrinsecus calaroo tmo, > id esl sex
sunt inler thalainos; id esl lolis quinque serisibusj cubilis etpalmo, cominuo subjunxit, < et mensus
illi disparantur thalaroi, ab islis quos solos novitt est vestibulum porlas ocio cubitorum, vestibuliim
boino. Elenim ihalaroi illius voluplatem quinque» aulem portse erat inirinsecus? > Quid, inquain, est,
sensuum carnis nullus percipit, lestantc Scriptura , quod unum idemque inlrinsecus vestibuliini, uno ca-
q ;ia oculus non vidit, nec auris audivit, sed n«c in^ lamo permensum, conlinuo oclo cubitorum, nisi
cor lioiiiiiiis ascendit, quae Deus in illo thalamo dili- quia ubi creaturae opus immutabililer vita erat, ibi
gcnlibiis se prseparavit (Ita. LXIV; I Cor. n). > Quod] quoque finis ejus pitefixus est, ul post muiabilem
autem 'el iinus ihalamus, Ct plures recte,dicantur r cursum perlicerelur in oclava? Septenarius quippe
tbalami, poslmodum non praeleribimus.« Et limeni numerus, qui est in calamo longo sex cubilis ct jial-
1403 DE TRlNITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLll. — IN EZECII. LIB. II. 4470
mo, insolubilis est; unde et apud philosophos mas A rationale crealtim est coeleris Iribus riiebus, quibus
diciitir, octonarius autem femina, quia solubilis est, eadem fabriea niunrii mobilibus creaturis pcrornata
et usque ad ultiman iinilatem in sequas partes se- esl. Mensura igitur binc una triiim cinn riiclum esl:
cntur. Idcirco per illiini imraulabilis vita quae secun- < Fial lux, <Hf.tcla esl lux, ct vidil Deus lticem quod
dtim evangelisiam in Verbo erat, in isto auiem essei bona (Gen. i); > nam ba-c est angelica crcaiura.
mutabilis creaturse cursns intelligilur creamroe ra- Mensura riisius una trium, cum dictum esl: < For-
tionalis, qtise, ut jniii dictiim est, perficilur in munrii mavit igiiiir Dominus Deus hominem de limo lerra?,
setaieoctava. Ilis igilur proemississecundnm id qnod, etinspiravitin faciemejus spiraculura xilx(Gen. n),»
ut soepe dictumest, < in ipso viia erai, » nnnc de- qnae tina et communis humanse crcaluroe raensura
mum exterius quod factum esi cieatiirac opus ingre- esl. Porro et mensura una frontium ex utraque par-
dimur, ad laudera et gloriam Iiujiis viri gloriosi, et le, nam ex iraagine el siinililudine Dei relucet crca-
tnensoris fidelissimi, qui ut passim in omnibus Scri- tura, utraquc in fronte, id est, in menie. Licei hinc,
pturis, ita quammaxime ei in hac visione leslifica- id est ex noslra parle scripluin legainus : « Facia-
tur quod ipse sit antiqutis raundi archilectus, iui riins horoincin ad itnaginem et simililuriinem no-
quo fieri homo est digiialus, quique ut psalinus quo- stram (Gen. l), > lamen et ex alia jiarie idero sen-
que confitetur, de gloriosa civitaie Dei, cnjus funda-. B lieiidiini est, licel non eadem inonsirelur dictionc.
menla sunt in moniibus sanctis, et homo natus estI Nam cum dicitur: < Fial lux, > brevius quidem,
in ea, et ipse fundavit eam Altissimus (Psal. LXXXVI). sed non minus in angelica creatura iinaginis el si-
CAPUT VIII. mililudinis Dei clariias exprimitur. Denique et e
Quid sinl Ihalami Iret liinc, el tres inde, et quomo- converso faclus, el perfectus homo, ad iroagincm et
dn mensura una irium, et in quo mensura una sitI simililudinem Dei, id est propter id quod ra-
angdorum et homiiium electorum. lionalis et divinse bonilalis est imilatrix, insiguis ha-
t Et inensus est frontem ejus duobus cubiiis. », belur creatura ulraqiie.
Poriae tbalami quoque ad viam orientalem tres hinc. CAPUT IX.
et tres inrie. Mensura una trium, et mensur.i una! "Qairfsit laliludo portw decem cubilorum, et longiludo
frontium ex utraque parte. Frons vestibuli inilium tredecim.
el prima est dictio Scripttirae, qua describitur pri- < Et raensus esl latittidinem liiuiuis porloc decem
miini faciiira mundi. Mensura frontis hujiis riuo cu- cubilorum et longitudiiicm porla; tredecira cubito-
bili sunt. Ait enim : « In principio creavil Deus cce- rum. > Porla hacc non eadem quoe supra, non a prae-
liim elterram(Gen. i). > Unusesi cubilits cceli, id estt - dicto oedificio, sed e contrario, ei atl mcdium ihala-
(
oiiiiiium invisibilium. Unus ilidem cubiliis lerrae, iriI inorura palens iutelligenria esl. Hocc porla, illa lex
est nninium visihilium. Magna quidem isla vel illai vel coiidilio esl, qua obsetvaia ingreriimur in illam
«•realura.seri568 consideralapiagniiudinehtijusviri i auernorum ilialainoriim Dei requiem. < Ingreriimur
iimncnsi, vix cubiitis merelur dici, qui juxta pro- cnim, inquil Apostolns, in requiem qni creriitlimus,
pbelam aliiiin, palmo coelos ponderavit, et molemi quemadrooilum dixil : Si intioibuiit in rcquien)
lorroe tribtis iligitis appendit (Iso. XL). Qtiare autemi meam (Bebr. iv). » Itom : < Qui enini ingressus est
scx eranl ihalahii tres hiuc et tres inde ad viami in reqtiiera cjus, eliam ipse rcquie*vit a laboribus
oricntp.lem, nisi quia bis lernis diebus operatus esll snis, sicul requievil Dcus ab opciibus suis (lbid.). »
inundi opifex, el lunc demiim ingressus esl iu suami i Et loiigiludiiicni, inqiiit, porloe Iredecint cubilo-
requiem? Elenitn una quidetn est ejus requies, sed| riini. » Hoc loco longitudo porlse altitudo dicilur,
quia sex operis sui cxplicuit species uiiiis arlifex: sicut nos qiiem alltini videinus, longse slaturoe dici-
rcete sex ihaiami stint', el una nibiloniiiius desi- inus. Naro longiludo portae dici in transvcrsum nou
gnaiur requies. Dicendo aulem < binc el indc, >i potesi, ciijns latiludo [icr dccero cubitos dcmbnstra-
breviler dislinxit ihalaroos ceeli et lerrae tha- tur. Grandis porta, el pro modulo hominis, si ad cor-
lamos angelicae et humanoe creatnrae. Angelicai ID piisculum spectes, lata satis, et spatiosa. Ait autcni
quipnc creatura, eo ipso quotl lerreniim cor- DomiiMis: < Quam angiisla porta, el arcla via, quaa
pns iionhahcl, comparatione hoiniuis quasi coe- ducit ad viiam, et pauci sunt qui inveniunt eam
luni cst, scd niliilominiis, lam bumana quain angc- (Maith.xu). > Verum alia quoedam est grossitudo
lica crealura Creaforis dignatione bealae rcquieii sive vaslilas, cui revcra haec talis porta decera cu-
liialamis ariinissa esl.< Mensiira, inqiiit, una Irium,» bitis lata, et Iredecira longa, nimis angtista ct arci.t
Non dixil mensiira una omniiim, id est sex Ihalamo-- sil. Haec esl vaslitas Cupidiialriin, hsec esl grossi-
rum, licet el hoc quadam cx parte sil vcruni; narai tiirio .divitiafum. Nam idem dicil: t Facilius cst
ei homines elecli sic eruni sicul angcli Dei (Matth.. .camclura per forainCn acus traiisire, quani divi-
XXII),et in Aporalypsi legimus : < Menstira hoiiiinisj tem inirare in rcgnum Dei (Matih. xrx). > Eic-
quoe est angcli (Apoc. xxi), > sed dixil, < rachsurai nim laiitudo decem ciibitoriiin, deccm legis prae-
una trium, > videlicet hinc tritiro, el inde liiiiiii. ccpla sunl. El ctini uiitim eorum sil: « Non con-
Iliuc angelorum, proeter quos nibil raiionnle crcaiumi cupisces (Exod. xx), > qnomorio pcr haric porl ni
est prirais Iribus diebits , quibtis fabrica nitindi cx- inlrarc possel, qui latiludinc ejus lanlo vastior cst,
plicala es(. Inde liominuni, privlcr quos itidcro uili.ilI quanto plures circuro se aggravavit ctipidilas? Lt
 1471 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1472
lufic qtiidcm lalitudo prions populi liieiil, qui decem A airn portae uiidiquc per circutium. El antc facieui
prsecepta legis accepil, nam nosira cx Evangelio est poiise, quae pertingebat usque ad faciem vcslibuli
Iredecim cubitorum longtludo, quibus super eadera interioris quinqtiaginia cubitos. > Spatii sub dio, cu-
pfoecepta fides datur sanclae Trinilalis, a qtiibus sic jus laliludo vigttili quinque cubitorum erat, longiiu-
exigiiur unum et solum Deum confiteri, ut certam dinera per sexaginla cubitos mensus est. Hoc erat
faciamus distinciionem personarum, Palris, et Filii, spatium atrii inter fronies atrii supradicti. Verttm
el Spiritus sancli. qtiia veslibulum portoe interioris, occurrens portoe
CAPUT X. octo cubitos occupaverat, ei proeterea duos in fronte
Quid ante thatamot margo cubili unius, et quid ihn- sua cubiios habebat in laieribiis quiriem sexaginta
lami sex cubhornm, el quid latiludo a teclo usque cubilos adinillebat; scd corain facie sua, vel coiam
ad lectum viginli quinque cubitorum. facie atrii de sexaginta cubilis, qtiinquaginta,
« Et marginem ante thalamos cubiti uriuis, el cu- id est portoe decem rainus, eifeccrat. Hoc est quud cum
bilus unus finis ulrinque. Thalami autem sex cubi-
dixisset,« fecit ffontes per sexaginta cubitos, > con-
lorum erant hinc et inde. >—«Marginem anle thala- tinuo subjunxit : « El ante faciem porioe qnse per
>
inos inlelligimus proeminentiam lecli ullra parie- tingebat nsqiie ad faciem veslibuli porta? iiiierioris
tein eminenlis. Hic erat < cubiii unius, > quo nimi- B j quinqiiaginia cubitos. > Porro per sexaginla cubi-
rum cubilo, mediator Dei et hominura Christus,
tos, qui numerus ex senario numero denarioque
intelligitur, qnasi ultra ihalamoruro parietes pro- perficilur (sexies namque decem, sive decies sex,
eminens, dum fbris humanse fornioe, quam suscepit, sexaginla fiunt), perscjtaginta, inquam, cubilos in-
electis omnibus angeiis sive hominibus bealam sem- vero miseri-
Inlus in interiorc lioinine gredienlium opera, per quinquaginta
per proesenlal visionem. cordiae occurrenlis significatur graiia. Nam hic nu-
illa esl voluptas, quse per thalamos inlelligitur, quia merusex
divinitas amanti crealurse ineffabililer copulalur, ve- ad lege sacraiusesl, dtiraqiiinquagesimoanno
possessorem suum post vendilionein omnis pos-
rum et praeler hoc foris in loco semper apparet, •sessio
et prseslo est ille desiderabilis filii bominisaspectus, redirejubelur, unde et idem remissionis an-
in quem cum desiderentangeli prospicere (/ Petr. i), nus jubiloeus, id est diroiltens, riieiiur (Lev. xxv).
Plane Utroque indigemus, quicunque in illos tbala-
sinedubio et bominis eadem semper exhilaraniiir
aman- lamos, in illam Domini requiem in qua requievit
visione, semper desiderata, semper prsesenie,
tes sinedefeclu, deficienles sine passione. < Thalami enim prior ille ab Operibus suis, ingrcili cupimiis. Quis
sex cubitorum eranl hinc et inde, > subaiidilur, et angelorum aul hominum per sola mcrita sua
^, illuc ingrederetur, nisipergraiiam.fuissetassuiiiplus?
paliiii unius, quod supra diclum est, sed idcirco (
ut conlinuo < Et mensus est Aulquanta sunt opera ciijiisque noslrum, ut iu eani-
rspelivit, subjungerel: dem cum Deo requiem ingrediainur, per solum ju-
portam a lecto thalami usque ad leclum ejus, latilu-
stitiscdebiluin? De. portis atrii, quae erant undiqtie
dinem vigenli et quinque cubitorum, osliutn conlra
dicerous postinodum. « El feneslras
oslium. > Hic numerus ex quinario numero per se- per ciicuituni,
obliquas in thalamis, et in frontibuseorum quse erant
meiipsum multiplicato conficitur. Et quia quinque inlra portam, undique per cireuitum. Similiter au-
carnis sensibus prsedili sumus, eorum similiiudiiiem
lem erant et in vestibulis fenestraj per gyrum in-
numerus iste ex quinario in semelipsum ducio qua-
el-anle frontes piciura pahnaruin coelata>
dratus significat, qui et si minus spirituaies sunt, in Irinseciis,
Fenestra; obliquae qnasi Sagitloe dicuntur, eo quod
bono lamen opere exterius per proveclum multipli-
instar sagitiarura angustuin in sedes ltiroen inlroniit-
canlur. Ne ergo dubitemus solummodo spiriluales
el intrinsecus dilalentur. Porro si ibalami sunt
aut virginei proposili bomiues in illain requiem in- tani,
ab illa de qua loquimur reqtiies Dei, el Detis lux est,
et
gredi requiescere cum Deo requiescente operi- lioc fenestrae istae a noslris
differunl, quori nostiie a
bns suis, < Latiludinem, inquit, a leclo ibalaroi us- foris lumen
ad tccluro inensus est cu- accipiunt, istoe ab intiis foras miiluni.
que ejus, viginti quinqiie Palmartim quoque nobis cselatura vel piclura mon-
bitorum. » Pene el huic simile in Canticis legirous, '
Q
« fecit sibi rex slralur, ul de mundo victoriam possidentes, digni
ubi cum diclum esset: Ferculum
efficiamur post laborem puguoe cura palraa virluluin
Saloroon de lignis Libani, columnas ejus fecil ar-
,n illam requiem inlroire.
genteas, reclinatorium aureum.aseensumpurpureini)
(Cant. iu), » conlinuo subjunxit: « Media charitaie CAPUT XII.
constravitpropterfiliasHierusalem (ibid.) > Quodait,
« oslium conlra ostitim, > subaudilur thalaraorum, Quidsit atrium exlerius, de quo ait: t El editxtl me
ad atrium exterius, » etc. quid per triginta gazo-
569 m"c lrium et inae 'rium, mutuaro concordiam phylacia, quid per porlas, sive longhudinem intelii-
et patienlia semper in laude Dei corda simul et ora gamus centrim cubitorum.
significat ahgelorum el hominuro. t Et eduxil me ad atrium exterius, et ecce gazo-
CAPUT XI.
el ante phylacia elpavimenlum straiiun lapide in atrio per
Quomodo feceril frontes per sexaginta cubitos, circuilum. Triginla gazophylaeia in circuitu pavi-
faciem portw quinquaginla cubilos, qnid fenestrw
obliquw, et quid palmarum piclura per circrinuin. nicnli. Et paviniciiium in fronlc porlarum sccunrium
« El fecit froutes per sexaginja cubilos, ct a fronie longitudiiieiii portarum erat iuferiiis. Et iuensus est
 «73 DE TRINITATE ETOPERIBUS EJUS LIBBl XLH. - 1N EZECH. LIB. II. 4474
laiiludinem a facie porloe inferioris, usque ad fron- A J iioriiiit, cujus pleniludincm in Evangelio qitoque Do-
lem airii inlerioris extrinsccus centum cubilos, ad minus siguificans : < Centupltim , inqiiit, accipict
orientem et ad aquilonem. » Post sedificii prioris, et Ct vitain setcrnara possidebit, > id esl pro temporali-
thalaraorum dimensionem propheta ad atriuro exte- bus oeterna recipiet, quse remuneratio lam lucrosa,
rius educitur, quia videiicel sanclam ingrcssi Scri- ac si parvo ntnnero cenlcnarius numerus compare-
pturam, posl explicitam mundi fabricam, et post- luv. Tantam lalituriinem a facie mensus cst porise
quaro Deum ab operibus suis requievisse legimus, inferioris, id est a primo Adam, qui secundiim lem-
m subsequentem rerum bisloriam proficiscimur, quse ptis a sa?pe dicto teinplo Dei longissime abfuil.Priroo
exlra requiei illius secrelum gestse sunl vel gerun- enim buic proeceplum positum est biijusmodi : « Ex
tur. Incipil autem sic: < Tulil ergo Doniinus Deus omni ligno paradisi comede; de ligno aulera 570
hominem ei posuit in paradiso voluplatis (Gen. n), > scienlise boni el mali ne coroedas (Gen. n). » Quod
etc. Omnis hsechistoria quasi alrium exterius est profecto proeceptum si cnsloilissel, ccnltim relribu-
usque ad Abraham, ab Abraham autem, ad qucm tionis quasi cubilos recepisset, nam pro ligno uno
primum repromissus esl Christus , de semine ejus sibi interdicio lignum viiae qtianrioque comederet, ct
nascilurus (Gen. xn), atrium est inlerius usque ad lam corpore qtiam anima immorialis esset, quando-
templi veri positionem, quod hoecprophetia post il- B 1 que absque morte corporis ad beaiam iminortalila-
luil alrium permetitur, id esl usqueadejiisdemChri- tem, et immorlalcm angelorum beaiiiudinein irasis-
sli incarnationem, quo in lemplo suo Detis bonio irel. < Et meusus cst, inquil, ad orieniem el ad
huraano generiest repropitialus. Igilur <cduxil me, aquilonem, >idcsl remuneraiioncmproinisiiomnibus
inqtiit, ad atrium exlerius, et ecce gazopbylacia, et bene mercntibus sive in prospcritale pacis, sive inter
pavimentum slralum lapide in alrio per circuitiim,» advcrsitatcm tentalionis.
id esl postquam fecit me intelligere quomodo per- CAPUTXIII.
acto opere suo dic septimo requievil Deus , aperuit
" mihi sensuin ut ea Quid stt porla respkkns viantaquilotiis, quidmensurw
intelligerem quae subsequenier qitinqticigiutncubilorum in tongiliidinem, el vigtnli
leguntur, el ecce apparuil littera ditissima et valde quinque in Itiiitndinem, qttid fenesirw, quid veslibu-
operosa, quia spiritalis inlelligentiae gaza, et quasi lum, et quid ascenstts septemgrudttum
lapidis marmorei varielas in ea continetur. < Gazo- t Porlam qnoquc qua' respiciebal viam aqtiilonis,
phylacia, inquit, iriginta in circuitu paviinenti. > alrii cxierioris mcnsus est, el mensus est n porta
Tricenus gazophylaciorum numerus, conjngii casti- usque ad porlam in via australi, lam in longiludiiie
latem signilical, quam in primis hominibus constrii- qiiaui iu laliluriinc, et Ibalamos ejus Ires liinc, Ires
xil, et dedicavil Deus. Quanticunque post illam con- inrie, el frontein cjus et vcstibuliim cjus, sccunrium
junclionemcasti,elDeodigniconj'tigesii)illaScriptura mensuram portoe prioris quinqiiaginta cubitoniin,
lcgtintur, gazopbylacia fuerunl vel sunt, sensutim loiigiiutlincin cjus , ct laliliidinem viginli quinqiic
spiiilualium gazam pluriraumque servanlia sacra- cnbilorura. > Posl porlam oricntalein, qua prospcra
ineiitorum Cbristi aurum , verbi gratia : «lmmisil et bona solenl enuntiari, venitur ari porlam quoe re-
Dotninus Deus soporem in Adam. Cumque obdor- spicil viam aqnilonis, qua non dubium esl arivcrs»
misset, tulit unatn de coslis ejus, el replevit carneni significari, qnia vidclicel post lectionem Crcaioris
pro ea. El sedificavil Dorainus Deus cosiam quam liiunrii, ct cjus qu.c primo liomini appnsiia fucrat
iuleral de Adain iri mulierem, el adduxit eam ad felicitalis,'bisloria seqtiilur misrriariim cl maguat
Adam (Gen. n), > clc. Hoc vere iii.ignum gazophyla- infelicitalis. Uoino deceplus a diabolo, de paradiso
cium verissimse gazoeservalorium. Nam < sacramen- ejectus est, spiritu moriuus, etcame mortalis at-
iiiro magtiiimhoc esi, >#]tioiIservat hoeclittera: < Ego que universte posleritali sutc comporlans haereriiia-
autero, inquii, Aposlolus, dico in Cbrislo et in Ec- tem ejusdcm gcminoe morlis, ct deinde multiplicats
clesia (Ephes. i.n). > Etquoroodo snper lerram va- hominibus, corruptaque onini came, lunc ille raiiu-
rium ei pulchrum sternitur ex marmore paviinen- -j j) dus diluvio inundatus periit (Gen. vu). Veriim ncc
lum, sicetin isioelincoelcris supervilem liileraluram ibi mensoris hiijus diligentissimi diligenlia vel bonc-
spiriinalis inlelligentioeconspicil ornamehtiim quis- volenlia cessavii, sed secundttm mensuram por:;e
quis oculos habct ad videndum. < Et pavinientiira, prioris « nicnsiiscsi, tam iu longitudine qnain in la-
iuquit, in fronte portarum secunduin longiludincm lituriine, > clc, iri cst loculiis cst hoininibtis, roani-
porlartim er.it inferius. > Revcra < sccuudum longi- fesiavit illis opcra sua, quamvis pro roodulo suo
tudinem porlarum, >nam prout temporibus suis a secunduro exeroplum ejus bene operarentur, ul el
supradicto Dei lemplo, id est ab incarnationeCbrisli ipsi in Ihalamos cjus requiei ingredi mcrerenitir.
longe.aberant saticti Patres, qui vcrbi Dei vel veniuri < Qtiinquaginla cubitorum mensus csl longiliidincro,
Chrisli porioe nobis exsiiicrunl, myslica illorum atquelalitudiiiemvigintiqiiinqiiecubiloruni; > propo-
conjiigia sive facta, iiiterpretalione veneranda sunt. suit cnim illis remissionis spem, qnam possent adi-
« El roensus est latitudincm a facie portae inferioris pisci per fidei longiludinem, cl per chartiuiis bonis
u.squead frontem atrii iuterioris., inlrinsceus ccnliim qninque sensuum operibus excrciialse laiitudiucm.
cnbitos ad orientcm cl ad aquilonem. > Mensura « Mensns esl, inquam.a porU)viie aquilonis usque ad
cciilum cubiloruni, reuiuneratio esl bonoriim oetcr- jiortaro in vh aii-itrali, » id csl, ila ut ct malis in
 1475 RUPERTJ ABB.iTIS TUITIENSIS 1478
praediclo diluvio mala rcdilerct pro meriiis, et bonis A } sttris, el de gradibus , quibns ad eam ascendilur,
Jkroa reservaret, qiialentis dc semine illorum repa- ideni senliendtim; nam cadem cuncta sunt quoe su-
varetur orbis. Eoruni ihalami erant secreta conscien- perius. Et hic quideni dimensionum airii vel por-
tiae bonse, tres liinc, ct tres inrie; tres, inquam, binc, larum atrii exlerioris finis csl. Et noiandiini in
ld est ex presenti, in fide, spe el charilate: inde ati- dimensionibus hic esse poriarum ordinem, utprima
tem,.id esl ex fuluro in beala Triniialis visione. <Fe- orientalis, secunda aquilonaris , lerlia australis sit,
riesiroe autem ejus et yestibulum et sculpiurae sectin- videlicet pro ralione, vel ordine lemporum atit rc-
duiu raensuram portoe quoe respiciebal ad orienlem, rum, quas baclenus Scriptura memoravit. Non ita
et septem graduum erat ascensiis ejus, et vestibulum, sc ordo habet porlarum atrii interioris, sed quo illic
ante eam. Et porla alrii inierioris contra portam nomine ultima erit, id est auslralis, illo bic prima
aquilon.is. et orienlalem, el mensus cst a porla usque est, cum dicitur.
ad poriam centum cubilos.» Per fenesiras et vesti- CAPUT XV
bulum (juod erat secundum mensuram portoe quac Qnoil alio ortlinc prima inlerioris alrii porla atislralis
respiciebat ad orientalem, hoc sublililcr iudicalur, dicilitr, secunda orienlnlis, terlia aquilonaris, el
in inlroilu virlulum el in auclorem re- quid significent, ct qnod in vestibulo aqitilonaris
qtiod posili, r, portw sexdecim mensw gualuor mujoret, et duode-
'
spicientes, cujus erat opus creatio miindi, et requics nm niinores sittt.
in regno immorlalilalis, ad yisipnein ejus esscnl per- . < Ei inirodiixit nie in alrium interius ad porlant
venluri. Porro seplem grariuiim per qnos erat asccn- ausiriricm, clmeiisuseslporiarojuxlamensurassupc-
sus ejus primus est limor, secundus pielas , lcrlius riores, lliaJamiim ej*us,et fronlemejiis, etvesiibulnm
scientia, quartus forliludo, quinltisconsiliiim,sexlns rjtiseisdcinniensuiis,» elc. Quoeprima poniiur poiia
inlelleclus, septitnus sapienlia. Eosdem gradus lsaias liiijiisatfii iiilerioris, auslralis dicitur, quic seciuitla,
iii ipso capile nostro enumerans, descendendo magis 571 orientalis, quae vero lerlia, aquilonaris. Etboc
<;uaniascenriendo numeravil, dicendo < spirilus sa- iiiiniruin juxta ratioueni vel ordiiiem teinporum aut
licn.ioe cl inielleclus, spirilus consilii el foriitiidinis, rerumqiioe geslac siinl. Nam hoc inlerius atrium, .
spiritus scieniioe et pieiatis, el spirilus limoris Do- illa esl scries patru.m, quani coniinel Liber gene-
inini (Isa. xi). > Et recle, quia de coeleslibus ad iinn rationis Jesu Christi apud Malthacum (Mailh. 1).
loquebaiiir, coepit raagis a sapientia, et desccndilad Isli sunt palres, ex quihus Chrislus secundum car-
timorcm. llic autem quia de lerrenis horainibiis nem verum Dei lemplum, templumiion manu facium.
sermO est, qui de deorsum ad superna lendunt, Australis porla illic esl Abraham, orieulaiis Daviil,
iidem gradtis ascendendo nihilominus recte ntinic- - aquilonaris transmigralio Babylonis. In lioc 11110
rantur, qnia cum scriptum sil : < Inilium sapicnliae lemporum ralio deiicil quod tainen reruin qualitas
tiraor Doraini (Eccli. i), > constat procul dubio quia-• exigit, quod prima, ut j'am dicluni esl, ausiralis,
a timore ad sapientiam asccnditur, non autem a sa- secuhda dicilur orienlalis. Nam secundiira, quod
pientia ad limorem reditur. Perfcclam quippe babet Abrabam tempore prior ftiil, et ad bunc primiim
sapieniia charilaiem. Ds cenlum cubiiis, vel de nu- promissio facla esi bcaii seminis, quod est Chrislus
mjri htijus sacrameniositpradictuin esl. (Gen. xii, xxn), porta Iioec prima ponitur, orien-
CAPin xre. laljs recte dici debuisse viderelur. Verum etsi Da-
vid lempore posterior fuit, et ad lmnc poslerius
Qmd sit viaauiltaliitivefortmretpicient adaustrum,
et quodpm ralione temporum primaatrii exterioris promissio facta esl Dei, dicentis: « De fruclu ven-
pmrta orientaiis, secunda aquiionafts, lertia dicta tris lui ponam super sedem tuam (Psal. cxix), » est
tit auslralisl tamen altera non parva pars dignitatis, propterquam
« Et Cduxil me ad viam australem, et ecce portai hic ppiiusporla dici roereatur orienlalis. Cujusenim
quoe respiciebat ad austrum. El meiisu» est fronteni oeque ul Abraham proinissionera acciperc meruit,
ejiis ct veslibulum ejus, jiixla mensuras supcriores, ejtis itiysieria pectore sacro et ore prophclico cecinit
et fenestras ejus, et veslibula in circuilu » etc. ul rj) Chrisii Filii Dei. Hoc Abraham non fecit. Isle super
supra. Post porlam aquilonarem exitur ad viam vel omnes doccnles se prudens, el super scnes intelligens
portam.australcm, qua bona significantur, quia post (Pxal. cxviu), prinius in omni generatione Jesu
.prsecedenlis a"latisadyersitaiem, el impiorum per- Chrisii sacrameitta ejus, sacramenta nativitatis,
dittonem Iiominum, statim prospcra nobis occurrunt passionls, resbrrectionis, ascensionis quoque, cl
Scripturoe ordinem prosequenlibus; cum, verbi gra- regni ejus miranda eleganlia decantavit, et verbis
tia, ad Noe loquitur Dcus : « Ecce eg» suttuam pa- pene nuriis, in quantum ratioiemporis permisit, aul
ctum meum vobiscum et cum seriiine vestro post bominum, quales lunc erant, duritia ferre polnil,
vos, et ad oinnem anfmam vivenlem, quoe est vobis- proeeunle auctorilale regali, ul quidquam eloqui au-
cuni, titm in volucribus quam in jumenlis et pecndi- dcret de regno Dei, el judicio fuluro, de virtufibus
bus terrae, cunclisque quae egressa snnt de arca, el futuri sxculi, de qualibus Moyses nibil nisi per
tiiitversis besliis lerroe siatuam paclum mciim vo- figuras el aenigmata scripsit. Recte igilur dicatur
biscum, et nequaquam inlerlicielur ullra omnis icaro hic porta orientalis, duplici gralia, pater Christi
,aq',:is diiuvii neqneerit deinceps diluvium dissipans Filii Dci, altera, quia el ipse rcpromissionein ac
ter.-am (Gen. ix), » etc. De curiclis porlaehujus men- cepit, allcra, quia nascilur post niulta leinpora
1477 DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBR! XLII. — IN EZECH. LiB. II. 147»
fideli corde sacramenia concepit, et ore sacro edidil. Ai atrii vestibula atl atriiimcxtcrius respicere dicunlur,
Hoecsi rile perpendamus, amplius eo deleclabimur, ul videlicet eorum, qui anle lcgera el eortim qui sub
quod evangelista Mallboeus bunc et anie et post lege fuerunt sancti el jusii una fuisse lides, una
Abraham in illa generalione nominavit, prius di- exspeclatio, vcl spes intelligalur.
cendo: < Liber generationis Jesu Christi filii David CAPUT XVI.
(Matth.t)t et post, dicendo: < Jesse [autem genuit Quid sil myslke, quod porlarum inlerioris atrii as-
David (ibid.), > Aquilonaris porta, ut hic lerlia census numero graduum differunl, tcilket quod
scriberelur, id quoque rerum ordo vel qualitas po- illic septem, hk oclo gradus sint.
poscit, quia videlicel, juxta quod Hieremias proe- Nec illud prselereundum, quod portarum hujas
dixerat: < Ab aquilone pandeluromne malum super interioris atrii, et portarum exlerioris atrii ascensus
habitalores lerroe (Jer. i), > tota aquilonaris, id est ntimero graduuni differunl. Nam ad illas septcm
nimium adversa erat iransmigratio BabyloniS. lnde graduum erat ascensus, ad islas octo gradibus as-
autem eadem transmigratio porta debuit dici, quia ccndebalur. Denique ante Abraham, quem primam
nimirum tunc gratia prophelica profusior populo el aiistralcm hiijus atrii porlam fuisse diximus,
Dei, sive atrio lempli Dei sese infudit, prophetan- nulla octavse meritio est, qua resufrectio signiii-
tibus Hieremia, et boc ipso Ezechiele, Daniele,) " calur, sed in seplima finis erat, qua ab operibus sui.s
Aggoeo^Zacbaria, et Malachia. Sed et caeleri omnes requievit Deus. Ad Abrabam primura oclavsc men-
prophelee fere in omnibus quaeloquuntur circa illam tio fuit, dicentc Deo: < Infansoclo dierurii circuni-
Babylonis caplivilalem versantur, non quod illam cidetur in vobis (Gen. xvn).> Per circtimcisionem
tantumraorio peccalori comminentur populo, sed infantis fides seminis ejus, quod esl Christus, si-
quod illa lypus fnerit caplivitatis, qua universaliler gnabatur, per octavum diem resurreclio, qiice
omnes bomincs in hujus inundi Bahylone sub spi- OCtavamnndi aelate per enmdem Christuni donanda
rituali Nabuchodonosor exsulamus; unde non nisi erat, prsefigurabalur. Sed el iu Evangelio primtim
per peenilentiam, quam omnes prophelse concor- eo ipso Abraham fidem rcsurreclionis astruit ipse
diier praedicani, el pcr Cbrisli graliam liberandi Chrislus, dum dicil Sadducaeis resurrectionem non
sumus. Unde recle in vestihulo portae hiijus aqui- credentibus: < De resurreclione lnortuoriiin non le-
lonaris mensoehinc et inde numero sexdecim visun- gislis quod dictum est, Deo dicenle vobis: Ego sum
tur, quoe sunt scripiurse xvi prophetarum, quorum Deus Abraham, et Deus Isaac, ct Deus Jacob?Non
alii ante, alii post ipsam captivitatem, alii sub cstDeus mortuorum, sed vivenlium (Malth. xxn). >
eadeni captivitate prophetaverunt, quorum fidei vel -. Et de illo Aposlolus dixil; < Quia firie oblulit Isaac
icslimoniis, quia lotum innititur quod Deu dignura cuni lentaretur, et unigenitura offcrebat, qui suscc-
offerimus, recte diclum est, < super qtias irjroola- pcrai repromissiones, ad quem dictura esl: Quia in
bant, et super quas ponanl vasa, in quibus iiiimo- Isaac vocabiinr tibi scmcn, arbitrans quia et a mor-
iatur holocaustiim et viclima. >—« Et extra porlam luis suscilare potcns est Deus (Hebr. xi). > Igitiir ubi
interiorem gazopbylacia canlorum in alrio iiileriori, secnndum Scripturas aiigmentuni fidci reperitur,
quod erat in latere porise respicienlis ad aquilonem, recle ascensionis quoque gradus augeniur; el post
et facies eorum conlra viam australem, una ex la- septeni in octavum aseensus perficilur, ob signifi-
lere porloeorienlalis, quae respiciebal ad viam aqni-- candura ecrum profeclum qui iia credideruni, vel
lonis. » Canlores bujus airii lex cl prophelac suiii, speraverunt inlroire in requiem Dei, et sabbatizai-t)
id esl oinnis scriptura Veteris Testaroenti libii ciihi illo ab opcribus suis, ut etiahi credcrenl vel
viginti qualiior, quos sub ntimero viginli quatiior exspeclarent resurrectioiiein carnis celcbrantlain
seniorum Apocalypsis Joannes inducit, adorantes octava aetate mundi, in cujus fidei signum circiim-
'
Agnum, et coronas suas, prostratis viillibus offe- cisionem susceperiinloctavoedici.
rentes, slantibus corain quatuor animalibus oculatis •.
anleet relro, itl esl et in praeleriium et in futuriim j 572 CAPUT xyn.
respicienlibus, el indefessa voce cjamantibus: «San- De gazophylacio tacerdotitm, qrii excubant in custodiis
clus, sanctus, sancius Doraimis Dcus omnipolens, templi, et gazophylacio sacerdotum, qui excubant
ad ministerium altaris, et cur sic dictum sil: t Isti
qui erat, et qui esl, et qui venturus est (Apoc.vi).» sttnt filii Sadoch, > etqtti.t sit altare ante faciem
Horum profecto canlorum gazopbylacia extra portam lempli.
inieriorem, id est merces omnis cxtra prsesentem <Et dixit ad me : Hoc cst gazophylacium, qiiod re-
vilam reposila est, ct facies eortim, facies, inqiiam, spicit viam meridianam, sacerdolum eiit, qui exco-
una, id est inlenlio consoiia contra viam auslralem, bant in custodiis templi. Porro gazbphylacium quod
exlatere porlse orientalis, teudit enim in veram respicit ad viam aquilonis, sacerriolum erii, qui
pleniludinem lucis, in advenlum veri orienlis excubant ad ministcrium altaris. > Notandumquod
Chrisli Filii Dei, quae videlicet porla « respiciebat sacerdotes, quibus cuslodise templi dclegatae sunt,
ad viam aquilonis, > ut revocaret eos quos abdu- habitantin gazophylacio, quod respicit"ad viam ni3-
Tirat aquilo diabolus, etaberrare fecerat ab orienie ridianam, iriqua lux pleliissima esl; hi autem qui
veri el oelerni Solis. lllud tamen prsetereundum non excubant ad minislerium altaris, in quo offeruntur
est quod singulas portarum hujus, id cst inlerioris viclimoe pro peccato, in gazophylacio sini, quod
 1479 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1480
respicitviam aquilonis eos qui ab aqitilonc vciiiinii, A sifjnificavit. Nunc denmm quam illic semcl et ilerum
et offerunt viclimas pro peccatis sttis, suscipere ct viderat gloriam, hicjam lcrtio replicat suflicientibus
salvarecupienles. Niuiirura uirinque gazopbylacitiui, tcslimoniis assertionem Gdcisuoe roborans, qtiod is
una sancla Scriptura est, in qua tbesattrus noster qiti bomo in lerris apparuil, qui passits esl, qui
esl, si vere simus riiviles, si in lilteroe theca aiiruro resurrexil, et in coelum ascendii, ipse sil qui curo
spiritusel sacramentorum Christi, pretiosos novimus Patre omnia creavil. Ait eniin post aliqtia : < Et
possidefe lapides. Hoc tale gaznn.hyla.cinm lam ad dnxii nie ad porlam, qu;c rrspicit bat ad viaro orien-
meridiein quam ad aquilonem p.Uel, quia iiimiruni talein, et ecce gloria Dei Israel ingrediebalur per
&iScripluram atiendas maxiroe prppheticam, divitias viaro orienlalem, et vox erat ei quasi vox aquarum
saluljs nQnroinus Judacorum quara geutium possitlel. muliariim, et lerra splendcbat a inajestale ejus. Et
Qui autera sunt hi sacerdoles ? Ait: « Isti sunl filii virii visionem secunritim sjiecicm quam virierani
Sadoch, qiti accedunt de filiis Levi, ad 'Dotuiniim ul quatido vcnil ul dispenlercl civitalem, et species
ministrent ei. » Sadoch juslus iniepreialur. Porro secondum aspeclum, qucm yitleram juxta fluvittm
jiistilia: prineipium fides est, per quain et aiile e.ir- Cbobar, el cecidi super faciem meam (Ezech. XLIII).>
cumcisioncro Abrabam justificatus est. < Credidit Igitiir gaudenles, ei lam cum islo prophela, quain
enim Abraham Dco, et reputatum esl ei ari jusliiiam " cum dilcclo evangelisia confitentes, quia < viriimus
(Gen. xv).i Bcnc ergo non dixit, isli sunl filii gloriam ejus, gloriaro quasi Urigenili a Palre, ple-
Abrahoe aut filii Israel, aui certe -11. Levi, sed «isti num gratise et verilalis (Joan. i), > sequamur quan-
suiit filii Sadocb. >—<Non enini oninesqiii ex lsrael, tum possurous, quo syramisten suuinducit isle vene-
hi siint lsracliloe, neque quia seroen sunt Abraba?, rahilisvir.
onines filii, sed in Isaac vocabitur tibi semen, id est CAPUT XIX
non qui filii carnis, bi filii Dei, sed qui (ilii stitil Qttid vestibulum hinc quinque el inde quinque cubi-
iti torum, et quid porta laliludinem habens iriuin hinc
promissionis, sesiimanltir seroine (Rom. ix). > et irium inde cubilorum, quid columnw in fronlibus,
Igittir isti qnoruni gazaphylacia hoec sunl, qui-jure una hinc, et allera inde.
excnhciil in custoriiis lenipli, vel ari iniiiisteriiiin <Ei iiilroduxit uie, inquii, in vestibulum lempli.»
altaris, isli, iiiqiiam, stint fiUi Sariocb, lilii jusli Inlroduci in vesiibulum templi, caiechizari est verbo
Dei, yel Christi Filit Dei, el inde veraciter Abraboe (idci, addiscere causas necessarias adventus Cbrisli
filii, quia filii jtisliiise. « Et roensus est aiiiiiin lon- Filii Dei, cur sibimel Dens humani corporis lemplum
giiudine cenliim cuhitorum, et laiittidine ceutum sedificaverit, propter quos, ulrum propter quosdam,
cubjlorum. > Hic eodem sensu quo et in exleriore - an absque distinctione personarum propier oiiines
alrio ceritum cubtti intelligenrii sunl. Nam. fideles bomines arivcnerii. llicjain vide quid ille fecerit.
carnis Clnisii patres, quorura ex carne, quia tem- < Mensusestveslibiihiniquiiiqiiecubiiishiiic, etquin-
plura corporis ejus constriictum est, idcirco illos qtie cubitis inde, et lalitiidinein poiiic- triuin cubi-
atrium interius esse diciiuus, pro peregrinalione, toriiiit hinc, et trium cubiloruin inde. » Decero cu-
qua in lerra aliena propter promissionem peregri- bili quoruin quinqite liine, el quiiique inde, mediam
nati siint, cenluplum acceperunl. Elenim, juxia habenl porlam, tribus binc, el tribus, iudc latam
Apostolum, aspicieoles in remunerationem nequa- cubilis, Decalogus est legis, qyse < nihil ad perfe-
quani exspectaiione sua frustrati sunt (Heb.r.xi). clum adduxit (Hebr, vn). » et idcirco necessariiira
t Et allarc anle faciem lempli.»—< Altareanle faciem fuil, ut porla jiistiiioe Chrislus in medium ejns se
tcmpli > fides eorttindeii) palrum exslilil, quse di- offerret, et quasi ulraque manu defcclu supplerct
gna occursione constructioiiem ejusdem lempli, id legis infirmae, legis iinpotentis. Hinc Apostolus ait:
csl incarnaiionis Chrisli proevenii, quoe statim in < Nam quod iinpossibile erat legi, in quo infirma-
hoc prophela royslicis designalur mensuris, inci- balur per carnem, DeusFilium suuiii niiticns in si-
piendo sic: - mililudinem carnis peccati, el de peccato tlamnavit
CAPUT XVIH. D peccalum in carne, nt justilicaiio legis i.mjderelur in
De gloria Det, quod ipsa eadem per myslerium templi, nobis (Rom. vni).». Igilur ul justificatio legis im-
quw el in primis visionibus per qualuor facies, ho- pleretur, poiia jusliiiae Cbristus advenil, el quasi
minis, leonis, vilttti, et aqtiilm prwfigurala sit. qui nos dexlra loevaque susienians, cubilos decem
t El introduxit me iu veslibulum templi, et men- I>raeceptorumlegem aliquid posse effecit. Unde b;ec
stis cst vestibulum quiuqtie cubilis bine, et qiiinque potenlia vel faeulias illi boniini ? Videlicet, quia
cubitis inrie, et latiluriinein portoe triiim cubitorura non IIUHM» lanluni, sed Deus ipse est, quia qui sex
binc, ct iriura cubitorum iiule. > Quoe bactenus diebus omuia fecii, ipse esl, sdioqui nec ipse possei.
dicla aut significata, siint, Spirilus propbelicus Att ergo: « Quia latiiudinera pottae trtbus cuhiiis
duoriiin aniiorum, qtiibus hic prophela vaticinari binc, et iribus iitde mensus est,» qui fiun.t cubiii
coepit, yisioriibus superposuil, el cujusillic biiinani- sex, cu}us nimirum latiludinis Scriptura leslis est,
latcm gloiiosam expfcssil, per quatuor facies, ho- quia sexdiebus, ut jamdictumesl,dixilDeiis Fiat,et
miiiis, leonis, viluli atque aquiloe volanlis, ejus hic facliira estquidquid usqiiamcreaturaruraest(6«ii.i)..
seinpiternani divinitalem, ct eadem linroaitilate Si dixit el faclum esl, pcr Verbum ulique factuui
loitge antiquiorero miris miillumque arcanis modis est, Chrislus aulem Dei Verburocst. Idcirco poiuit,
1481 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLIL — 1N EZECH. LIB. 11. 148-
573ulcircolcgemimperfectam ad perfeclum addu- A in ipso constant (Col. i.) > Sex itidem inrie cubilos
xit. Et liic hon propier Judoeorum tanlum, sed et conliletur cum prolinus subjungit: « Et ipse caput
propler genlitim salulem venil, imonon justos, sed Ecclesiaequiesl principium primogenitus ex mortuis,
jieccalores vocare venit (Matth. ix). Sequitur ergo : ut sil in omuibtis ipse primatum lenens, quia in ipso
« Longiludinemautero vestibuli viginii cubitorum, et complacuit omnem pleniludinem habitare, et per
laliludinemundecim cubitorura.> ilic numerus, scili- eum reconciliare omnia, in ipsum pacilicans per
cel viginli, in decenariolimilebinariusesl. <Ergolon- sanguinem crucis, sive quoe in ccelis sive quae in
gitudo vesiibtili cubilorum viginti, > extensionein si- terris sunt (ibid.). > Iste sunt fronles lempli, isle
gnificatgratiaeChrisli, cujus adveiitus non usque ad pulcber aspecius, magnuinque et luminosum spe-
Judseoslanlum,sed usqueadsalvanrias gentes pertin- ctaculum in oculis animoeconfitentis. Sed hoecipsa
git. Porro undenarius numerus peccatorum (ypus est. pulchritudo confessionis opera requirit. Sequitur
Oroneenimpeccalum undenariuin, quia curiiquisper- ergo: « Latiludo portoe decem cubilorum erat, et
versa ail,proecepla Decalogi Iransil. Magnaergo, siad latera porlaequinque cubilis hinc, el quinque cnbitis
mysterium specles, latitudo veslibuli, magna enim inde. > Tabernaculum interiorem domutn dicil. Per
el ampla graiia justi Dei, quae universuni inundum cujus circuiium latera, id est labuloebis iriginla tria
sub peccati onere curvum inlra sinus suos recipit, eranl, ut sequens sermo describit. Porro latiludo
<Eloclogradibusascendebalur ad eam. >Deoclogra- porlae introiius ejusdem tabernaculi erat, patens
dibus jam supra dictum esl, nec repetere oporlet, decem cubilis, et latera hahens quinis hinc inde
nisi forte ex Evangelio gradus eosdem suscipiamus, cubitis, qui simtil sunt viginli cubili, quae erallali-
aliis nominibus ut dicamus oclo beatitudines quarum ludo tabernaculi. Nam continuo subjungit. <Et men-
prima : < Beati pauperes spirilti, > octava est : sus cst longiludinera ejusquadraginla cubitorum, et
< Beali qui perSecutionem patiuntur propler justi- laliludinera viginti cubiloruro. > Igitur laliludopor-
tiam, quoniam ipsoruin esl regnuin ccclorum (Matih. lae decem cubitorum post ea qi«e praedicta sunt bo-
v.) > — < Ei.coltimnaeerant in fronlibus una hinc et norum est incessus operum , per latitudinem chari-
aliera inrie. > Columnoein frontibus duoe sunt, una latis ciirrenliura, de qua lolum pendere conslat le-
hinc, quoevocaturmisericordia, allera inde, cui no- gis Decalogum. Fides enim per dileclionem opera-
inen judicium. Hinc raisericordiae, illinc juriicii co- tur (Gal. v), et idcirco senis frontium cubitis, sta-
lumha sial. Primo namque advenlu suo Christus Do- tim bujusce laliludinis poria coram pandilur.
minus misericors venilad redimendum, secundo ve- CAPUT XX4.
nieiad judicandum. Hoec oranis est inlroductio in - De dtsposhione oraculi, et quid sit in fronte portat
vestibulum templi, quia videlicel baec omnia credere mensura duorum cubitorum.
el confileri oportet eum, qui templum ingredi.id t El inlrogressus inlrinsecus, mensus eslinfronte
csl corpori Christi per baptismum cupil uftiri. portae duos cubilos, et porlam sex ciibitorum, et lati-
CAPUTXX. tudinem portse septem cubitorum. Et raensus est lon-
gitudinemejusviginlicubilorum.ellatitudinemviginii
De eo quod ah : < El inlroduxit me in templum. > El cubilorumante faciem templi. El dixit ad me: Hoc est
quid sil Ittlilttdinis fronlium sex cubili hinc, el sex Sanctumsanctornm.i Oraculum sive Sanctum sanclo-
ittde, el quid tathudinis porlm quinque hinc et quin-
que inde. rum in teraplo, Deusest inChrislo. Uride dicit Apo-
(CAP.XLI.) <El introduxit me in templum, etmen- slolus : <Deus erat in Chrislo, mundum reconcilians
susesi frontes sex cubitos lalitudinis hinc, et scx cubi- sibi (// Cor. v).i Oraculum aulem el prae foribus ofa-
tos latiludinisinde. Latiludo tabemaculi, etlaiitnrio culilemplura,sicuinonduotempla, sedunum lemplum
portoe decem cubilorum eral, el latera portoe quinque sic hominem, el in homine Deum, non duos Christos,
cubitis binc, el quinque cubilis inde. >Posl veslibtili sed unum confitemur Chrislum. De vocibus sive res-
slaiionem inipsum lemplum inlroduci est, dala con- ponsis bujus oraculi, elrie dispositione Verbi incar-
fessione, baplizati in noroine Palris, el Filii ct Spiri- D nali, illud sacri corporis templum inliabitanli», non
tus sancti. Nam ex eo quisque sic in illud lemplunt solum apostoli, sed el ipse Chrislus jugiler sectindum
Domiiiicicorporis ingressus est, ut et Christiun in- hominem pependil, ul nihil a scmelipso faceret, aut
duerit, testanle Apostolo, cum dicit: «Oranes qui in judicarel, ita ul verbi gratia, gentein suam, vel ci
Chrislo baptizaii eslis, Chrislum induistis (Gal. m).> vitatem Hierusalem ruituram flere posset, flendo
<Sex, inqtiii, cubitos hinc laliludinis, et sex cubilos la- lamen non liberaret. Oraculum illud, quanloe longi-
liludiuis inde. > Haeccsl lalitudo confessionis, quam ludinis, lantse et latiludinis, tantoe nihilominus eral
debet scire quisquis hoc templum ingredi meruerjt. et alliludinis, quia videlicet Christi Domini nostri
Sex cubitos quo dierum numero crealurae multitti- divinitas,qu<inise anliquilatis.quse per longiludinem,
dineiii Crealor tinius explicuil, sex, inquam, cubilos quanlae roajestalis, quaeper altitudinem, tantae om-
hitic Aposlolus confilelur, cum dicit: < Quia in ipso nino cbaritalis esl, quse intelligitur per latitudinem.
eondiia suiu universa in coelis ci in terra, visibilia Porro longitudo templi quadraginla cubiioroih. qui
et invisibilia, sive tbroni, sive dominaliones, sive numerus semper in labore posilus csly labofes si-
principalus, sive potestales, oninia per ipsum et in gnificatvilac praCscntis, quos in corpore soO Domi^-
ipso creata stint, et ipse est ante omncs, et oiniiia nicus homo longanimiter perlulit. Toturo koc bre-
PATUOL. CLXVII. 47-
 -483 RUPERTI-ABBATtS TUITIENSIS 1484
vi.ier in fronte portoe designant cubiti duo, dum ,A quod et ipse raystice discernens : « Dpo, inquit, in
confiteraur quod unus idemque Christus Deus et agro, duse roolenles in ununi, duo in lecto, unus
liomo sit, quae sufnma est calliolicse confessionis. assumetur et untis relinquetur (Malth. xxiv). > Iti-
CAPUT XXII dem, isti surit ordines, quoS in islo propheta sub
Quid significent latera bis triginla tria, el quicl quod nominibus intelligimus, Job, Noe, Daniel, etc, ulibi
erat lateris longitudo sex cubitorum, Intititdo quu- .
tttot cubilorum, et quid quod latera hwc parietem legere potes. (Ezech. xiv). Dicamus et aliud. Cum
lempli non altingebuni. de hac, quam in terris agimus vila, ad requiem
t Et mensus esl parierem domus sex cubitorum, et spiritus in fuluro pervenerimus, quasi ad superiorem
latiludinem Iateris quatuor cubitorum undique pcr gradum domus tendiraus, el ubi came soluli ad re-
circuitum domus. Latera autem lalus ad latus bis quiem spiritus ascenderimus, carnis etiam nostne
triginta tria, et erahl eiiiineiilia quae ingrederentur feceptioneni in die resurfectionis quasi supreroi cce-
per paiietem domUs in lateribus per circuitum, ul naculi exspectamils ascensum. Quod autem <platea
continerent, et non ailingerenl parieiem terapli. > erat in rolundum ascendens sursuni per cocieam et
Laiera 574 k>s triginta tria, dicendo, cum sexa- ih coehaculum lempli deferebat per g5'rum, et id-
ginta scx dicere potueril, amplius placet intelleclui, circo latius erat lempluin in superioribus, et sic de
quia videlicel triginta tribus annis templum Domi- inferioribus ascehdebalur ad superiora, et in me-
nici corporis, et ih illci lemplo suo Deus majeslalis dium, > pulo perspicuum esse lectori semper an-
Filius Dei Palris suslinuit in boc murido peregrinari. gusiiora esse quae deorsum sunl, paulaliraque dum
Idcirco recle distingtiurilur latera bis triginla tria, ad summa contendimus, laliorem nobis aperiri
qnia niroiriim per lot annos obediehlise Patri ser- viam, el impleri quod scriplum est : < In tribula-
vivit, ulraque divina scilicel el humana Chrisii na- liorie dilatasli niihi (Psal. iv). > Per rolunduro auiem
lura. « Eral autem Ialerislongiludosex cubitorum, et cocleam ascendimus lempli ccenaculuro. Quae fi-
ct lalitudo quatuor cubitorum.» Illo, id est senario gura inier omnia scriemaia SLpbilosophis quoque
niihieroperlectiodivinorum opertim, quoe operabatur huj'us saeculi pulchrior approbalur, dura et coelum,
mifabiliter, quemadmoduro dicit : < Si opera non et sol, et luna, et aslra cseteri, et punctum terra,
fecissem in eis, quae nemo alius fecil (Joan. xv), » et in corporibus quoque bumanis oculi quasi altera
islo aulem, id est quaternario quatuor significantur sidera, et figura capitis quod omnium sensuum re-
elcroenta biijus mundi, sub quibus servivit exinani- ceplaculuni est, leielesque digiti, femora, et bra-
tus in forma servi, « in similitudine homiiiuro fa- cbia hanc proeferunt rolundilatem. < Et oslium,
clus, et habitu invenius ut horao (Phil. n.)» Lalera p inquit, lateris ad orienlem. > Et de hoc oslio in de-
hocc non attingebant pariclera leropli, quia videlicct scriplione lempli Salomonis scriptum est : < Osiiuin
non permansuros assumpsit laboresvilae proesentis, lateris niedii in pa.riete erat domus dcxleroe, et per
spd temporales, quos omnino amoveret gloria re- cochleani ascendebant in raedium ccenaculum, et a
surrecliouis, testanle Aposlolo, cum dicit: « Nunc medio in lertium (III Reg. vi). > De hoc ila dixi-
auiem seroel in consummalionem saeculorum ad mus. Osiium lateris lempli vulnus est in latere lan-
desiilulionem peccali per hosliam suam apparuil, cealo Dominici corporis proeter quod non cst aditus,
et quemadmodum slalulum est "lominibus semel non est ostium vel janua, qua inlrel quis, ulin quo-
mori; posthocautem judicium, sicet Chrislus se- yis ordine coram Deo stare possit. Nam ex ilfo lale-
mel oblatus est, ad muHorum exhaurienda peccala, re, cum lancea percussum essel, sanguis et aqua
secundo apparebit sine pcccato exspcctanlibus se profiuxit (Joan. xix), quo sacrarocnto deleluni est
per salutem in fide (Bebr. ix.) > peccatum roundi, in quo el baptizati surous in Chri-
slo Jesu, dicenle Aposlolo : < Quia quicunque ba-
CAPUTXXIII.
plizati surous in Cbrislo Jesti, in morte ipsiusbapti-
Quid sit myslice in hoc templo trislega, id esl Iria
cmnqcula, quid sit per osliam ascendere ad supe- zali sumus (Rom. xi). >Ergo uiiuii) esl oslium, uiiiini
fiota et medium, et quid sil illud oslium. J3 baplisma (Ephes. IV), per quod in inlroilu in illud
t Et pla.tea eral in rotundum ascendens sursum Dei lemplum, quo cum adinissus fueril, lutn demtim
per cocleain, et iu coenaculum lempli deferebal ascendere licet, vel a primo in medium, vel a me-
per gyium.idcirco lalius erat templum in stiperio- dio in terlium, prout delectaverit quemque ascensus
ribus, Ct sic de inferioribus asccndebatur ad supe- virtulum, vel celsiludo meritorum. Aliqua qiise pla-
riora in lnediunt. > Quod dixit, ad superiora in niora sunt percurriinus, ul diffieilioribus alque uli-
medium, idem est ac si dicat, in roedium el supe- lioribus immoreraur.
rius cpenaculuni, Tristega enim erani, de quibus et CAPUT XXIV.
in templo Salpmonis, juxla myslerium, diximus, et in donio erant laquearia prima post triginia
in hoc Quomodo
nunc dicimus qi,ia in hoc diyiuilatis lemplo, : cubilos, secunda post -sexaginla, terlia posl cenium'
Deo ye|lipra'ne Cliristo iriaitabulfiia sunt (III Reg., el vigiiiti, el qnomodo tuysike intelligendutn sil:
« Eiyidi indomo ulliludinem per circuitttm, t elc.
vi)i et necesse est.ul quisquis ,in Chrislo roanere de-
siderat, in quplibel eofum fideliter.cpnsislat. Quae- « El yidi in domo altitudinera per circuilum.ltin-
nam suril tabulata hsec ? Prpfeclp tres bene vivendi dala lalera, ad mensuram calami sex cubilerum
distinctiones. Trescredenlium in Christum ordines, soatio. El latiludinem per parietem lateris fpriuse-
 41RS DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII. — IN EZECII. LIB. II. 148(
cus quinque cubitorut», el inlerior domus in lale-AA Aposlolus ail: « In ipso complacuit omnem pleni
riritis domus. > Latera isla ejusmodi inlelligenda ludinem habilare, et per eum reconciliare omnio iu
sunt, de qualibus Scriptura libri Regura in descri- ipsum, pacificans per sanguinem crucis ejus, sivc
ptione lempli Salomonis dicit: « Texit quoque do- quoe in terris sive quse in ccelis sunt? > (Col. i.) Se-
mum laquearibus cedrinis (III Reg. vi). > Porro la- quitur ergo : « Et aedificium quod erat separaltim,
quearia sunt tabulata, quae supposila trabibus affi- versumque ad viam respicientem ad mare latitudinis
gunlur clavis, decoremque picturse suafisolenl aspe^ sepluaginta cubilorum. Paries autem oedificii quin-
clantibus proemonslrare mirandum. Terna autero que cubitorura latitudinis per circuitum, el longitudo
eranl in templo laquearia, prima videlicet post tri- ejus nonaginta cublloriim, et mensus est domum
ginla cubitos a pavimento, secunda post cubitos longiludine cenlum cubitorum, et quod separalum'
sexaginla conlra sunimitatem porlicuum, terlia post erat oedificium, et paries cjus longitudinis centum
cubitos cenlum viginli in summitate lotius domus. cubiiorum. > — < Et aedificium, inquit, quod erat
Kon enim in Palaestina sicul in _Egypto culmina in separalum. » Quod illud oedilicium? Nimirum beala
teclis habenlur, sed plana potius tecla domorum ad sanclorum societas angelorum, quos inter et nos
sedendum videlicet, vel deambulandum apta con- grandis erat separalio, grande dissidium. Idcirco
slruuntur. Unde dicit in Evangelio Dominus : « Et B dicitur, < sediliciuin erat separatum. > Et continuo
quod in aure auditis prsedicabitur in lectis (Luc. subjungilur : < Versumque ad viam respicientem ad
xtx). > Cacterum spiritualiter et nos lemplura hoc mare. > Via respiciens ad mare, Deus nosler Chri-
per fidem ingressi, videmus altiludinem per circui- sius erat, quippe qui et per prophetas suos praenun-
tum fundata latera, ad mensuram calarai sex cubi- liabat quod in plenitudine lemporis dignareiur ad
lorura spatio, el latitudinera per parietem laleris fo- nos descendere, et in nostro mari naufragium mor-
rinsecus quinque cubitorum. Quse sunt hsec in alti- tis, alque in exemplum Jonoe triduanam sepulturatn
tudine, et per circuitura latera, nisi alla et perfecta subire. Ad hanc viam versum illud sedificium sepa-
quse in lemplo illo Dominici hominis recondila sunt ratum, ejus namque graliam exspeclabat sanclorum
intelligenliae spiritualis arcana? Unde bene < ad charitas angelorum a nobis separalorttm, exspecta-
roensuram calanii sex cubitorum > dicuntur fundata, bat, inquam, quando pacificaret, et conjungerel nos
quia juxta mensuram, quam unicuique propheta- cum illis per sanguineni suum. Illud oedificium se-
rum sive aposlolorum divisit Deus, firmiler et sla- pluaginla latiludinis cubitos habebat, qui numerus
bili fide sunl omnia conscripta. Porro forinsecus in decennis septenarius est, et idcirco in limite la-
latitudo quinque cubitorum, qui numerus carnalibus _- tiori lalissimam charitalis requiem latiludo isla si-
propter quinque corporis sensus magis compelit, gnificat, quia jam tunc et sine nobis in Deo suo so-
litteralis sive bistoria Scripluraruro esl roediocritas, cielas angelica requiescebat. Allamen plurimum
qnse ardua ccelestium mystcria spectare non valen- perfectioui vel inslructioni deerat, quia vidclicct
libusperdiscretionem esl proponenda. Interior575 cvis centesima perierat, dracbraa deciroa perdita
domtts, in lateribus dorous, de quibus supra diximus, fuerat (Luc. xv). Ait ergo : < Paries autem scdifkii
evangelica proprie doclrina est, quam et praecipue quinque cubilqrnm lalitudinis per circuitum, et lon-
in hoc templo aliiludinem videmus ad mensuram giludo ejus nonaginta cubilorum. > Quinarius qui
calami sex cubitoruin, ilemque ad raensuram quin- secundse unilstis, id est denarii, medielas est, non-
que cubitorum, ut sicut jam dictum est, et magis dum plenam, nondum perfectam multiformis sa-
perfecii, qni per senarium el mediocres qui per qui- pienliae Dei nolitiam significat. Nam sciebant qni-
narium discernendi significantur, numerum habeant dem jam beali angcli qiiautoe Deus esscl poteniise,
qno ntiliter levent internoruni aciem oculorura. < Et sed nondum experimenlo didicerant quantse idem
inler gazophylacia latitudinem viginti cubitorum in esset clemenlioe. Islud perdiscere, baJ)ebantper ad-
circuitu domus undique, > subauditur vidi. Gazo- mi.rabile opus reparationis nostrse. Unde djcit Apo-
phylacia hoec thesauros omnes sapientise el scien- D I stolus : < Et illuminare omnes quae sil riispensatio
tite, qui in hoc templo, id est in Chrislo sunt abs- sacramenli abscoitditi a sseculis, in Deo qui omnia
CGnditi,latitudo autem inter heec cubitorum viginli, creavif,, ul innotescat principibus et potestatibus, in
qui numerus binanus est in deccnis superexcellen- ccelestibus per Ecclesiammultiformis sapienlia Dci
tiorera viam significat geminoe cbarilatis, Dei et (Ephes. m). > Ergo paries quasi semipleniis, id esi,
proximi, sine.tjua nibil coetera charismata prodesse < quinque cubitorum > eral, ad integruni, quod
pcr
Apostolus asserit (/ Cor. xn). secuiiriani unitatem, id esl per denariura, inlelligi-
CAPUT XXV. ttir, nondum pervenerat. Sed et « longiludo ejus
cubiiorum > erat, et ad centum non per
Exeo quod lemplum humani corpons Deus majestalis lionagiuta
sibitnet condideril, quis nobis fiuclns accesserit; se- venerat. Numerus quippe eentesiina ove perdita,
cundum id quod ait ; < wdificiiim quod ctat sepa- diminutus erat. Sed quid fecit ille? i mensus esl
raium, > etc. domum longiludine centunt cubiloruni, et quod se-
Ex eo quod secundum prophelicam visionem, Deus paratum erat aeriificium,et
parieles ejus Iongitudinis
majestatis, templum sibimet bumani corporis con- centum cubitornm. >— < Latiludo autero aule faciein
didit, quis nobis fructus accessit? Quis nisi quod dt!mus, el ejus quod erat scpaiaium contra orien-
 148** RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1488
lem, ccnlum cubitorum. > Dimeiisio isla quadra est. iA qui primus mvenil. Cselala eranl omnia vel fabre-
Et est sensus : Ovem centesimam ad ovile reporla- facta, a pavimcnlo usque ad feneslras, et feneslroe
vit, et ovitim suarum numerum ad inlegruni supple- clausoe, etc. Nihil enim absquc ratione et mensura
vil (Luc. xx), el sicnt ceritenarius numerus quadra- in Dei templo a Deo factum est, a pavimento usque
tns esl, decies enim decem cenlum cfiiciunt, ita sutim ad feneslras, id est ab iufirmo electo usque ad prac-
ovile magna quondam parle mutilatiim, lotiim re- dicatores clafissimos, jier quos domui Dei verilatis
formavit, atque replevit, quasi per quadrum. infulsit claritas. Quid autem est, quod clausse quo-
CAPUT XXVI. que feneslrse, cadatae dicunlur, aut fabrefaclae? Ni-
De eo quoa ait: t Et mensus est tongitttdinem wdi- mirum illud quod hodie per loiiun mundum rairando
ftcii, > etc, quid per ca significelur. gaudemus, el gaudeudo miramur, qnja postquam
« El lnensiis est iohgiludinem sedificii conlra fa- morle inleivenienlc, clausa snnl ora bealoriim
Ciein ejus, qtiod erat separalum ad dorsum, et aposlolorum Christi, per quos velut feneslras, illu-
cthecas ex uiraque parte centnin cubilorum, et lem- minalus est roundus, dum aribuc paterent, adhuc et
phim inlerius, et vesiibula atrii, limina el fenestras vocis oflicio, scilicel in praedicalione fungerentur,
obliquas.el clhecas in circuitu per tres parles, con- poslqtiam clausse sunt illse fenestrae, ptilchrius, at-
iia uniuscujtisque limen, straturoque ligno per gy-' B que splendidius caelalse alqne fabricatoe sunt, csela-
rum in cirCuliu. A lerra aulem, Usquc ad fenestras, lura virliitum; fabricalura miraculorum. Ibi < che-
cl feneslroe elausre super ostia, el usque ad domum rubin el palmac, > id esl quam in scripiis eoruro
iiitefiorera, el forinsecns per omnem parictem in «(tiotidie scrulamur niuliitudo scientiae, et quas in
circuilu iiUrinseeus, el forinsecus ad raensuras et gestis eoruur veneramiir, non incrueuiae marlyrii
fabrefacla cherubim el palroae, cl palnla inier che- victorioe:Ibi < facies hominis juxta palmara ex hac
rubira el cherub. > Ubi pncdictum lemplum oedifica- parte, et facies Ieonis juxta palmam ex alia |iarle, >
luin, imo et Judaica impiclale solutum, divina in lola enim eorum doctrina heec dno nobis calegori-
iriduo poteiuia resuscilatiini est, continuo quod se- zal, quia qui primo advenlu suo venit nobis ul homo
jiaraiuin eral oedificitim perfccium, et de nonaginta mansiielus in mullitudine misericordiae, secundo
in centum cubitos provectum esl, id est beata so- adventu venturus esl tanqtiam leo lerribilis in ma-
«rieiasangelorum drachmse decimse quse perdila fue- gna judicii forlitudine.
rat, et ovis centesimoe quoe perierat, inventione re- CAIUT XXVII.
dinlegrala est (Luc. xv). Oinnes quippe qui Christi
ait: t Bmc est mensura coram Domino,» videlket
gratiam exspectaveranl electi ab origine mundi, Quod allare ligneum, significans crucis mysterium, et
tunc apertis ejusdem scdificii porlis introierunt, et Q
corporis ac sanguinis sacramenlum, el qttia allilttdo
pro invenlione ovis, quam paslor pius propriis re- ejus trium cttbitoruni, quid significel longitudo ejus
duorutn cubhorum.
portabat humcris, lotum illud exhilaraiura ovile
ovium cceleslium, gaudiumque fuil commune anvi- < Allaris lignei irium cubilorum alliludo est, el
corum congraiulanliiim. Sed erat adhuc Iocus, ncc longitudo ejus diiorum.cubiloruin, ct anguli ejus ct
enim totus ex illis, qui adventuin hujus gratiae prse- longitudo ejus, et parieles ejus lignei. El locutns est
cesserant, complelus erat prscfiniius ab inilio ele- ad me : Hoecesl mensa coram Domino. > Nimirum
tioium numerus : Ergo « mensus est, inquit, longi- et hocad dorsuro vir ille mensus est. Altare quippe
iuriiiieni aedificii ad dorsum. » Quid est i ad dor- ligneum, mysterium crucis, mysleritun vel sacra-
sUm, > nisi post discessiim siitim? Deuique posl- mentum passionis Cbrisii esl. < Cum venisset bora
tjuani discessit venerabilis isie vir, < rnensus est ejus, rit transiret ex lioc mundo ad Pairem (Joan.
longiiudinein cenlum cubilorum, longitudineiri aedi-'. xin), > in ipso transitu respiciens < ad dorsum, > iri
ficii contra facieni ejus, quod erat separalum, » id est.ari nos qui credituri eramus, post eumdem ipsum
est poslquam in ccelum asceiidit, dedil dona homi- transilum,« mensus est allare ligneum, > idcsijai»
nibus plena Iargitale (Ephes. IV),quasi cenienaria < n diclum crucis vel passionis suoe sacrameniura, sult-
perfeclione, propler eos qui adhuc erant inimici non slanliam panis el vini accipiens in inanibus suis,
credendo, vel non cognoscendo Chrislum Filium dicensque post henediclionein : < Hoc esl corptis
Deh Vestibula atrii limina, fenestroe obliquse, el nieuin. Hic esl sanguis meus (Matth.xxxi; Marc.
clhecse, id esl einincntia ex 'utraque parte, diversa xiv; Litc. xxn; / Cor. n). > Allaris luijus <-altiludo
significant minisleria sanclorUin apostolorum, pro- trium cubitorum, longiludo duorum cubitorum > est.
phelarum, evangelistariim, doclorurn, alque pasto- Altitudo trium cubilorum fides est sancloeTrinitatis,
rum, quos posuit, vel dedit ad consuinmalionein sine qua nusquam est altare Dei. Longitudo duoruui
sanclorum in opris miriislerii, in sedificationeni cor- cubilorura exlensio geminee dileciionis Dei et pro-
poris Chrisli (ibid.), id est Ecclesioe, quoe ei ipsa est ximi, sine quo nihil dignum Deo polest offerri, qua
icinplum 576 Dei, qnod et hic dicitur feinplum plurimum indigel. qiiisquis. ad boc altare hosliaro
iiiterius, qiiOd ad dorstim, id est post ascensum vivam sacrifica(urus acceilil. Auguli ejus, lohgitudo
suhiri, ut jam dixitnus; iherisus esi hic saepedictus ejus, el parieles ejus lignei, loliini qfiippe allaris
vir. Ethecas aulem Romae aitpellant solaria de cce- Chrisii sacfamentum de ligno conslat vivificre cru-
nacuiorum parit-ltbus eminenlia sive moenia ab eo cis, quia lolius sacrificii suntma esl passio ejtis, qtii
1489 DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — 1NEZECH. LIB. II. 44.6
pro omni mundo semelipsmi) super lignum crticis A viam ducentem ad aquilonem, et induxit rne in ga-
sacrificavit, « et-hscc est, inquit, mensa coram Do- zophyiacium, qnod eral contra separatum ocdificium,
mino, > subaiidiliir, soia et unica; nam Jtidaici et contra oedem vergenlem ad aqiiilonera. Iri facie
mensa sacrificii, jnm non est coram Domino. < Ne longiludinis centum cubitos osiii aquilonis, el lalitu-
pfferalis, inquit, ujtra sacrificium frustra. Incensum dihis quinqnaginta cubiios conlra vigirili cubiios
abominalio esl mihi (Isa. i). > liem:«Nunqiiid nian- atrii intcrioris, et contra pavimentum slratum la:
ducabo carnes taurofiun aut sanguinetn hircorum pide alrii exterioris, ubi erat porlicus j*unctaponi-
potabo (ifrid.)? >subauditur, non. Sed quid? Immola cui triplici. » Has maxime partes ille vir « ad dor-sf
Deo sacrificium laudis (Psal. XLIX), ct multa liis sum mensus est. » Haecest eniro Ecclesia de genti-
siinilia. bus, cujus hic roensurae describunlur, qttae sub
CAPUT XXVIH. aquilone jacens frigida, nullum coloris aut ln-
Quid in templo vel sanctuario duo ostia, et qriul ex minis divini acceperat beneficium. Postquam vir
utraque parle bina significent osliota. 577 ille, qui in coelum ascendit, quasi ad dor-
t Et duo ostia erant in leroplo, et in sanctuario. sum ejus accessit, cuj'us faciem, id esl praeseriliam
Et in duobus ostiis ex utraque parte bina erant in carne non vidil, et credendo in illum jam' assurii-
"
osliola, quse in se invicera plicabantur, bina enim E plum evangelicoe gratioe mensuras, centenas, c'i
oslia eranl ex utraque parle ostiorum. > Duo templi quinqnagenas accepit, sicut in lypum ej'us mulicr
et sanctuarii oslia, duo sunt Testamenta, quorum illa quae (luxum sanguinis patiebatur aCcederisrctro,
et sedituus csl ipse, cujus est tcinplum, < sanclus et et tangens iimbriam vesiimenli, per fidem suam sal-
verus, qui "labet clavem David, qui aperil, et neiuo vari meru]l(Mallh.ix; Luc. vin).« Eduxit me, inquit;
claudit, claudit el neroo aperit (Apoc. III). > In his inalriumexterius.perviam diicentein ariaquilonem,»
duobus ostiis ex utraqueparle bina sunt osliola quse tunc videlicet, quando Judaei, qui quasi iri'meridie
in se invicem plicantur, quod juxta litteram perspi- erant, repellentibus et blasphemantibus, usi sunt
ciniin esl. Solenl ,enira in inajoribus tricliniis bina aposloli auctorilate Spirilus sancti, ut dicerent:
sibi hoerere ostia atque conjungi, ut raajor inlroitus 1 < Vobis quidem ojiortebat primum loqui verbum Deij
nequaquara duobus el ingenlibus, sed et qualuor sed quoniam repulislis illud, et indignos vos jnrii-
claudalur minoribus vel aperiatur foribus. Juxta1 caslis oelernoe vitoe, ecce convertimur ad gcntes
sensum spiritualem < bina erant cx utraque parles (Act. xm). > Sic enim prsecepit nobis Doroinus:
ostiola qusein se invicem plicabantur, > ut et in bi- < Posui te in salulem geniibus, ut sis in salutem
storia spirilus habeas inteJligentiam, et in tropologia1 usque ad cxtremum terrae (Isa. XLIX).I Sic nirair
hisloriae veritalem. Quorum utrumque altero indi- P *
rum praecipiendo Doniinus indiixit prophetam, in-
get, et si unum defueril, perfecta caretscientia. « Et1 duxit aposloloruin chorum « in gazophylaciuro, >
cselata eranl in ipsis osliis lempli cliertibim et scul- quod erat conlra separaturo oedificiuro,« et conlra
pluroe palroarum, sicut et in parielikis quoqua ex- oedem vergenlem ad aqniionem, >,aperuit enim illis
pressa erant. Quamobrem erant grossiora ligna in1 veritaiis thesaurnm, ut ex Scripluris intelligerent
veslibuli fronte forinsecus. > — « Csefata, inquit,.> vocalionero genlium, quod non Judoeorum taiitura
eranl in ipsis ostiis cherubim et sculpturse palma- esset Deus, sed ct
genlium a quibus ealenus illuri
rum. > Quid enim sacra utriusque Testamenli scri-
soepedic.tuinccelesie aedificiumeral separatum. < In
ptura, nisi scicntiae multitudinem, et victorioeconti- facie longiiiiriinis ccnlum cubitos mensus est ostii
nelinsignia? Ex illa Deuro cognoscimus, quem scire! aquilonis, et latiludinis quinqiiaginta cubilos. iQuid
summoe esl ver.tex scientioe, ex illa sumimus arma,' enim Ecclesia gentium miiuis babuit, vel quara
quibus ulendo « non adversus carnem et sangiiinem,' Judaei et Groecidistinclionem Deus fecil? (Rom, lii.)
scd adversus principalus et poleslales, et adversus' Laliludo
quinquaginta cubitorum Iar^issima esl
nitindi reciores tenebrarum harum, conlra spiritua-
rsmissio.peccatorum, pro qua decerians Apostolus
> '
lianequitioein cceleslibus (Ephes.xi), feliciter cum .D:quod ex fitie sit, n<>ncx operibus legis, illud maxi^
palma justiiioe queamus ad coronam vicloriae per- mum in teslimonium adduxit, quod Abraham non
venire. Unde < el grossiora, inquit, ligna erant ih1 ex circumcisione, sed anlccircumcisionem per, Iidem,
veslibulo portae forinsecus, > ul el firmitalem habe-
jtistificatus sit. Longitudo centum cubitorum plena
rent, et -caelaluram possent recipere. Pulchreque5 et perfecla est remuneratio. fuluroruni, Graeconon
juxla intelligcnliam spirilualem 'firmiora et cselala1 minus quam Jiidseo reposila, jtixta eumdem ;Apo-
sunl ostia, ut et firrailalem babeanl et pulchrilurii- slolum. < Gloria enim,
inquit, et honor, et pax
nem, ne quis ad sancta sanctorum similis Oziaepos- omni operanti bonum, Judoeo primum et Grapco
set irrumpere, et sibi sacerdolium vindicare (// Par. •
(Rom. n). » Ubi crat, inquit, porticus juncta p6r(i:
xxyi). . cu.i tfipliei. Porlicui triplici, id est Iaquearia leriia
CAPUT XXIX. habenti. Nam el poslmodum subd.it.•: « Tristega,
Qitod Ecclesia gentium nihil minus habuerit, et quod.. eniin erani, et non habebant columnas, sicut erant
Judwi et GrmciDeus nullam disttnctionem fecerit'.:
Et hoc recte inlelligi in eo quod ail, t in facie lon-! columnoeatriorum. > Asserfio est fidpi gentium ct
> giludinit centum cubitos oslti, > etc. . admiralio facilitalis eorum, quia ve!pi,es fuerunt
(CAE.XLII.).< Eiednxit meinatriuni exteriusper;r; ad credenduin. Porlicus eratjupcta pprljcuttrjpUci,
 --91 RUPERTIABBATIS TU1TIENSI3 1*9.
elenim tnstega erant, el cum columnas non liabe-• A et insuper Irienlem de duobus niillibus, illud con-
bant, « sicul eranl colmrmoe atriorum, > id est, tinet sacramenlum, ut singulis apostolis millenus
audilus vel sensus eorum, ciio admistus est aposto- numerus deputelur, et tamen ad mensuram pleni-
licae firiei, et confessionem velociler suscepit sanctoei tudinis Cbristi, et perfecli ncmo veniat, nisi jun-
et individiiae Trinilaiis, et tamen patriarchas aut ganltir ei trecenli el triginta tres cubili, per quos
propbelas non habuerunl, quae fuerunt columnae sanctae el individuaeTrinitatis mysterium demon-
Judocorum. slralur. Proelerea quingentesimus numerus, qni
CAPUT XXX. vicenus est quinquagenario, quod ad remissionem
De mensuris quingenlorum calamorum, percircuitum, perlincat omnium peccalorum, non solum vetus
vei ad qualuor mundi partes , quomodo scientiam Scriptura, sed et Salvaloris in Evangelio verba
Scriplurarum significent, posl reconciliationemge- demonslrant, dicentis : « Duo debilores erant cui-
neris humani, per Chritlum inquatuor mundiparlet dam fceneratori, unus debebat denarios quingenlos,
diffusam. et alius quinquaginta." Non habentibus illis unde
« Cumque complesset mensuras domus inlerioris, redderent, donavit ulrisque (Luc. VH). > Et murus
eduxit me per viam portse qusc respiciebat ad viam dividit inter sauctuaritim, et vulgi locum. Ex quo
orientalem, et mensus est eam undique per circui- intelligimiis oranem supra tempM descriptionem sa-
tum. Mensus est autcni contra ventuin orientalem ccrdoium
qui sunt filii Sadoch minisleriis delega-
in calamo mensurse, quingentos calamos in calamo tam; bunc enim numerum qni latito spalio dilaietur,
mensurae per circuilum. Et mcnsus est conlra ven- cl universa circumeat, separare sanctuarium et vulgi
tum aquilonarem quingenios calamos in calarao locum.
mensuroe per gyrum. Et ad ventum auslralera men-
sus est quingenlos calamos in calamo mensurse per t-APUT XXXI.
circuilum. Et ad ventum occidentalem mensus est Quod ait : « Vidi visionem secundum speciemquatn
quingentos calamos in calaino mcnsurse. Per qua- videram, qnando venil ul disperderet, » etc.
tuor venlos mensus esl murum ejus. > Quia prophe- (CAP.XLIIl.)«Et duxit me ad porlam, qnoerespi-
tam, imo propbeloe ductorem, mirabilem virura et ciebat ad viam orienlalem, et ecce gloria Dei Isra^!
sapientem architsctum, qiiantum poluim.s in hac ingrediebatur pef viam orienlalem, et vox eral ei
visione secuti, ct illud, quod per ipsum omnia facta quasi vbx aquarura roullarum, et lerra splendebal a
sunl, et illud, quod per ipsum omnia inslaurata majeslate ej'us. Et vidi visionem secundum speciem
sunt benevola fide confessi sumus, quod ad noslri Q quam videram, quando venit ut disperderet civiia-
inaxime operis pertinebal propositum, deinceps lcm, et species secundum aspectnm quem videram
plura oinillentes propter compendium, ilia tantura juxta fiuviura Chobar, et eecidit snper faciem
de hac ipsa visione sumemus quee potiora sunt. nieara. > Ordo landem fidei necessarius hic perfe-
Primo dicendum , juxta litteralem descriplionem, clus est, dum post -cunctas divisiones snpcriora
quia hic murus simul duo mtllia calamos babebat. longe repelens, < et vidi, inqur.t, visionem secundum
Sin auletn calamus sex cubitorum eral, et palmi speeiem 578 quam videram quando venil ul disper-
qui sexla pars cubili est, perspicuum est murum deret «ivilalem, et species secundutu aspectuni
cxteriorem per circuitum habuisse calamos duo quem videramjuxta fluvium Chobar, > subauditur,
inillia, qui faciunt cubilos duodecim millia trecen- anno quinto, itemque, anno sexto transmigralionis
los triginla el ires, et trientem de duobus millibus. regis Joachim. Quinam ille aspectus, vel quoe illoe
Prudens lector et diligens Iegat librum Jesu filii specics fuerunl? Nirairum aspecius homiriis, aspe-
Nave, el inveniet quomodo in suburbanis hsec roen- cius leonis, aspeclus viluli, aspeclus aquilse volan-
sura tenetur. Cselerum, ut ad mystictim reveria- tis. Aspeclibus vel spcciebus illis vera humanilas,
mur sensuro, quid post divisiones lempli alriorum vera passip, resurreclio quoque el ascensio signifi-
E
sive oedificiorum, tania signiiical muliiplicitas cala- D.cabalur Chrisii Filii Dei, quae omnia corde crcderc
inortim, nisi illaro quse post incarnalionero Clirisli, ad justiliam, et ore confiteri bporlet ad saluiem
j)er ipsum facta est reconcilialionem generis bu- (Rom. i). Sedhojc quidem evangelica doclrina esl,
roani, el quse per quatuor partes inundi diffusa esl. et famUiarius parvulis quasi laclis alimonia dulcis
ucicnliam Scripturarum? Etenim prius lanlum in auditu, et salubris animae guslu est. Verumlameu
Jtidsea nolns erat Deus (Psai. LXXV),et illic sacra ad perfectionem fidei necduin satis est, nisi post
Scriplura quse per calamum intelligilur in angusto lactis poculum proficiendo ad soliduni perveniat
detinebalur. Nunc autem ex quo Cbrislus in cceliim cibum, ut credat et confiteatur qnia « in principio
ascendil, Ecclesia ejus in orienlem, septenlrionem, erat Verbum, et Vcrbum eral apud Deum, et Detts
ineridiem, et occidenlera, quasi quingentis dilatala eral Verbum, el omnia per ij)sum facta sunt (Joan.r
est calamis, id esl rouHiplicem babet scientiam Dei, )), > el islo illud poslerinscsse, quod prius capeie
elex paucis legis et propbetarum el Evangelioruiu pctuil, scillcel quia <,Yeibum caro factum est, et ba-
libris, traciando alqiie comroeritarido armaria sua bitavit in nobis (i«ii_'.),'>.el secundum illas facies bo-
muiirius iroplevit. Quod auleii) hate multiplicilas, raiiiis, vituli, Icrihis, atqueaqtiiloe volanlis, videndam
UuodBcinimilliaicum irecenlis-Irigiuta Dibus effecit, riobis gloriam suam proebuil.-Recte isiinif prioribus
 1495 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJTJS LlBRl XLH. — IN EZECH. LIB. II. UU
prophetisc suaeannis, illod accepit vel scripsit, quod A post nativitatem Salvatoris babuisse de Joseph filios,"
commodiiis capere possuni parvuli, et landem in ex occasione fratrura ejus, qui vocantur in Evan-
bac exlrema visiorie pro exerciialione perfecliores gelio (Mdtlh. xn; Marc. m). Pulchre cum dixisset:
habens sensus accepil, vel perfeclos habenlibus « Et vir non transibit per eam, >conlinuo subjunxit:
sensus scripsit, quid ante facies illas Chrislus Dei « Quoniam Dominus Deus Israel ingressus est per
fitius fuerit, et tuncdemum cadit super faciem suam, eam. > Ac si dicerel: Non roireris quod vir non
videlicet perfecta adoratione verus adorator adorans transibit per eam, et tameh pariet filium, quoniam
in spirilu et verilale (Joan. iv). lilius, quem pariet, Doroinus Deus esl Israel. Si is
CAPUT XXXII. quem parit homo tanlum, et non Deus esset, neeesse
De eo quod ait: < Et convertit me ad vitim portw san- erat ut ante parlum, imo et ante conceplum vir per
ctuarii, >etc, auod per hwc in isto quoque virgina- eam transiret, nunc aulem Dominus Deus Israel esi,
lem partum visw prophelica designet. qui aliunde veniens ingressus in hunc mundiim per
Verumtainen quantutnvis fudiendo in altum de eam, et idcirco non roirum quod talis filius porlam
occullo visionis hujus thesauro, necdum cuncla pro- clausam, id est, roalrem suam servare potuil incor-
Uriimus quaecunquede Chrislo Deo et Domino no- ruptam. < Eritque clausa principi, > id est ad opils
stro credere vel confiteri Cbristiana veritate com- » vel ad bonorem principis:Princeps iste magni prih-
pellimur.Necdum enim illud usquam consul"..litlera cipatus, qui est in forma Dei, < ipse sedebit in"ea,..»
nobis respondit quod permaxiroe splendet ii smni ipse semelipsum humiliabit forraain servi accipicns
pulchritudine calholicae confessionis, quod illa (Pliil. n), <ut comedat panem corara Domino, > id
facies hominis, quaro ssepedixit, de Virgine roalre est ul obediat Deo Palri suo, quod est illi panern
concepla et edita sit. Sequamur ergo el juxta vesti- coroedere, testante ipso, cum dicit: « Meus cibus
gia sanclorum Palrum, qui hnec loca scrulati sunt, est ut faciam voluntatem Patris mei (Jonn. iv). >
nos quoque scrutantes audiarous alque intelligentcs « Per viam vestibuli porloe ingredietur, et per viam
gaudeamus in.venls.senos quod noh fuerit oblitus ejus egredielur. » Notanda diligenter distinctio
iste propbeta sanctus conliteri sicut a Spirilu sanclo ingressus alque egressus principis hujus. Dcnique
doclus erat, venerandum virginalis uteri partum. nos omnes, qui portis aperlis, id esl merabris cor-
Ail post aUqua. (CAP.XLIV.) < Et convertil me ad ruptis nascimur, per quam viam traduce inserente
via^i porloe sancluarii extcrioris, quae respiciebal ad ingredimur, per ipsam et egredimur, unde et igno-
Ortentem, et erat clausa. El dixit Dpminus ad roe : biles, nimiumque plcbei sumiis. Iste aulem princeps
Porta haec clausa erit, non aperietur, et vir non >, nobilis « per viam, inquit, veslibuli portae ingre-
transibit per eam, quoniam Dominus Deus Israel dietur, > id est per fidem credulae Virginis conci-
ingressus est per eam, eritque clausa principi. Prin- pietur, ul per viam non jam veslibuli porloe, sed
ceps ipse sedebit in ea, ul comedat panem coram « per viam ejus egredietur, > id est per inlegra vir-
Dmnino, per viam vestibuli porlae ingredielur, et ginalia, vera de carne caro, verus de malre horoi)
per viam ejus egredielur. > Haecprofecto cuin dicit, nascetur,
congrua sub imagine doctum se asserit, quod homo C.APUT XXXIII,
ille qui Deus erat per uterura Virginis iu bunc mun-,.
dum inlroierit. < Convertit me, inqitit, ad viam Quomotlo^e.ghiinaquwdqm ad correcjknem. prwvari-
calorum legis etlkat auclorilale, Domini, hwc et
portae sanctuarii exierioris. > Porta sanctuarii quse hwc dkenlis entissa, el pro ipso numero seplenario
est, nisi Virgo, per quam primo patuit j'anua san- spiritualis inlelligenda sil tegislalio*
ctuarii exterioris, sauctuarii cceleslis, quod erat Post hsec jam legiiima qusedam sequunlur, ad
extra nos, extra quod eramus nos? Porro via portae correclionem prsevaricatorum legis, et de quibus
hujus series est generalionis, quse in Evangelio sermo sic incipit: « El adduxit me per viam portie
lexilurab Abraham usquc ad < Joseph virum ipsius, aquilonis in conspeclu domus, et vidi, et ecce im-
de qua natus csl Jesus, qui vocatur Cbristus (Matth. p plevil gloria Dominidomum Domini, c,t cecidi in fa-
i). > Hoecporta respiciens ad orienlem, et verum in ciem meam. Et dixit ad me Dpminus.: Fili bominis,
semelipsa suscipiens justitioe solem (quod veraciter ponecor tuum, et vide oculis tuis, et auribus. luis
credimus et confitemur) eral clausa. Nec enim ut audi omnia quacego loquorad te de.universis caere-
conciperet aut pareret, vir illam aperueral. El dixit raoniis doinus Domini, el de cunctis legibus ejus, el
Dominus ad me: <Porla hoec clausa erit, > subau- pones cor tuum in viis tcmpli,per omnesexitus san-
ditur, quod nunc est. Clausa esl dum concipit, duin cluarii. >Hoc modo ingressus novam legislationem ,
pariet nihilorainus clausa erit. < Non aperictur, et quasi oblillerala jam lege Moysisuperducit, septies
vir non transibit per earn, > Clausa ante partum, cniissa auctorilatc dicenlis Domini Dei:«llsec dicit
clausa erii et post parlum. Ex eo enim tempore quo Dominus Deus: Sufficiant vobisomnia scelera vestra,
angelus loquebalur : < Spirilus sanctus superveuict domus israel, 579 eo quodinducilisfilios alieriosin-
in le, et virlus Allissimi obumbrabit libi; quod circumcisos corde.et incircumcisos carne, ulsinlii
autem nascetur ex le sanclum, vocabitur Filius Dei sanctuario meo. Hoccdicit dominus Deus ; Omnis
(Luc. i). > Et quando nalus est, virgo permansil alienigeria incircumcisus corde el incircumcisus ca rne
sclerua, ad coniundendos eos, qni arbilraritur eam non ihgredietur sahctuarium. meum, oronis filius
1495 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 449G
alienus qui est in mcdio filiorum Israel, (CAP.XLVI.) A J convertii me ad viam foras portam exleriorem viam
Hsec dicil (lorainus Deus. Sufficiat vobis, principes quse respiciebat ad orientem.et ecceaquae redundan-
lsrael. Iniquitatem et rapinas intermiitite, judi- tes a lalere dexlro, cum egrederelur vir ad orien-
ciiun et jtislitiam facite, separaie confinia vestra a tem, qui habebal funiculum in manusua, et mensus
populonieo,ail Dominus. HsecdicitDominusDeus: In mille cubilos, et transduxil me per aquam usque
primo mense in una mensis, sumes vitulum de ar- ad lalos. Rursusque mensus est mille et transduxit
menlo immaculalum, et expiabis sanctuarium. (CAP. me per aquamusque ad genua. Et mensus est mille,
XLVl.) llscc dicit Dominus Deus : Porla atrii inle- et transduxit me per aquam usque ad renes. Et
rioris, quse rcspicil ad orientero, eril clausa sex mensus esl mille lorrenlem, quem non potui per-
diebus, inquibus opussit, die atilem Sabbati aperie- iransire, quoniam inlumuerant aquae profundae lor-
tur, sed et in die kalendarum aperielur. Haecdicit renlis, qui non polest transvadari. El dixit ad me :
Doroinus Deus : Si dederit princeps dpmuin alicui Certe vidisti, fili.hominis. Et eduxit me, et conver-
de filiis suis, hoereditas ejus lilioruii) siiorum eril, tit ad ripam torrenlis. Cumque me convertissem,
possidebunt eam hoeredilarie. (CAP.XLYII.) Hoecdi- ecce in ripa lorrenlis ligna multa nirois, ex utra-
cit.Dominus Deus : Hic est lerroinus, in quo possi- que parte. Et ait ad roe : Aquilse islse quse egre-
debitis terrani in duodecim tribubus Israel, quia B 1 diunlur ad lumulos sabuli orienlalis, et descendunt
Josepli duplicem funiculum habet. > lsla legemes, ad plana deserti, inlrabunt mare et exibunt, ct sa-
et divinse auctorilatis vices inlerpositas dinuroeran- nabunlur aquae.)Si rite attendimus, mundus isl.emare
tcs, quserimus quid isla sibi velint, slatimque re- morluum erat. Ad quid autem latus lemplj Dominiei,
spondet iste numerus, legem spirilualem hic proponi lempli non raanu facli lancea perfbratumesl, et ex
spirilualibus, eo quod septem sint gratiae Spiritus illo vulnere aqua cura sanguine cucurrit,nisi tollere-
sancli. Simul ad memoriam reducimus illud legisla- lur mors hujus mundi, qup sanarentur aquse generis
toris Moysi tlicium :« Prophetam de gente tua, et de humani ? Nec vero solummodo de corpore sive lale-
fralribus tuis, sicut roe, suscitabit tibi Dominus re visibili aqua profiuxit visibilis pro causa pa-
Deus luus, ipsum audies, sicut me, > dixit (Deut. trandse sanilalis, sed el de divinitaie invisibili invi-
xvin), tanquam diceret: Sicut ego homosum libi car- sibilis aqua processit,. aqua sapienlise salularis,
riali populo Israel legislalor velus, sic ille verus aqua, id esl gralia Spirilus sancli (Joan. xix). Idcir-
boino erit spirituali populo legislator novus. Igitur co rectissime dictum sil, < ecce aquse redundanles
dum quaerimus quid baec in islo propheta legislaiio a htere dexlrc, > a laiere divino. Porro illud caule
sibi vult, oninia nobis respondent quia princeps ille et diligenler discernendum est, quia f.rius dixit,
lectionis clausam '^1 <
qui juxta prsecedentia per por- aquoe autem descendebanl in lalus lempli dexlrum
lara egreditur, legera affert meliorem pro suo ad meridien altaris, > et deinde < ecce aquoe reriun-
principatu, legem novara, legem vitae ac spiritus, dantes a latere dcxlro. > Cum enim tcmpium istud
quae lolum hominein liberare possit a lege peccati templum Dei proprium sit, < in qtto corporaiiler
ac morlis. Proindejllud quoque nequaquam a my- inbabitat omnis pleniludo divinitalis (Col. n), >
sterio vacare advertimus, quod in inilio pro|)hela quomodo vel unde descendebant illuc aquse istoequoe
dicit, < et adduxit me per viam porlse aqttilonis sunt dona Spiritus sancli? Ergo nec isie sermo nos
(Ezech. xLiv).»Denique iste vir iste novus legislator, oblivisci patitur, qtna Deus et homo est unus, idem-
juxta patriarcbae Jacob vaticinium, t exspectaiio est que Chrislus, et in ipso naiura hominis accepit
genlium (Gen. XLIX),>quaead aquilonem versae crant, quod in Chrislo nihilhominus dare polerat nalura
id est ad diaboluro, qui perfrigidumdesignaturaqui- Dei. Nunc videamus quo ordine, vel qtianio gratioe
lonem, quem per longos et veluslos errores secutoe inundantis incremento nostras aquas mortuas aqua
fuerant, et .ipssc Judseis repcllenlibus legem hujtis isla viva sanavit. Prius tamen non praetereat quia,
viri recepluroe erani. cum dixissel, < aquae autem descendebant in latus
CAPUT XXXIV. T) teropli dextrum ad meridiem allaris, > ut deinde di-
« et ecce aquae redundantes alalere dexlro,>
De aquit egredknlibut el desccndentibus a latere ceret,
dextrot quod significenl doha procedentia de non inlerposuil dicens, « et eduxit me per viam portae
tnanufaclo templo corporis Chrisli. aquilonis. > Quid est enim quod ad videndam redun-
Noiandum deinde qnia septimo ediclo terra divi- dalionem aquarum vivenlium prophela educitur,
ditur, dicendo : < Hic cst terminus in quo posside- perviam portsc aquilonis frigidi, nisi quod in nalio-
bitis lerram. > Prsemissa vel praeunle terroeet aqua- nes effundenda erat gratia Spiritus sancti ? Nunc re-
rum sanilale, ut recle in hac dislribuiione lerrain" verlamur ad proposita.
vivenlium debeamus inlelligere, sanilas lerrae unde CAPUT XXXV.
processerit boc modo prophela describit. < Et con-
vertit roe ad porlam domus, et ecce aquae ingredie-' Qitid significel quod aqua ntensione prima ad latos,
secunda usque ad genua, lertia usque ad renes
banlur subter limen riomusad orientem. Facies enira1 peflingh, quarta aulem Iransiri nequit, et quid sit
domus respiciebat ad orientem, aquae autem de- qmnes aqua sanari, et pisces magnot mulliplkari,
scendebant in latus iempli dexlrum, ad meridiera et cur sil noniericivitatis, Dominus ibidem.
altaris. Et eduxit me per viam portse aquilonis, et « Et mensus est rniUe cubilos, et transduxifms
1497 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII. —1N EZECH. LIB. II. 1498
per aquam usque ad lalos. > Mille mensoris liujiis & minus significavil (Joan. xxi). Verunitamen non
cubiii plenitudinem significant gratiae largitoris, qui omnes aquoe sanabunttir. Nam et Apostolus loqui-
prima mensione omnia tulit peccala mundi, per tur: < Omnes quidem resurgcmus, sed non omnes
quam prophelam usque ad talos transduxit. Nahi immutabinuir (/ Cor.xx). > Recle ergo et bic sequi-
per lalos aqua tinclos primae mensionis, exstinctio lur : < In littoribus aulem ejus el in paluslribus non
significatur peccati originalis, quia pro illo Deusad sanabuntur, quia insalinas dabuntur.» Littora maris
serpenlem pro muliere dixit: « Ipsa conteretcaput liujus, alque paluslri.i, dtira sunt honiinum corda,
tuum, et lu insidiaberis calcaneo ejus (Gen. n). > dura, inqnani, velut liltorea saxa. per incredulilatis
Etenim maxime pro peccato originali insidiabaiur duriliam.Itemque palustria, ,id est cbenosa per con-
diabolus serpens aniiquus calcaneo mulieris el se- ;'cretam onniium vitiprum feiuieniiam. IIoec,inqjiam,
minisejus,- id estexlremofini ejus, in lanliim utad t noii sanabiintur, quia in salinas dabunlur, > id est
ipsum Chrislum_DeiFilium venire auderet insidia- etsi resurgant, non resurgent in incorruptionis sa-
tor, nibil tamen nocilurus, sicut ipsc teslatur : nilaiem, sed ad seternam resurgent morlis passio-
< Venit enini princeps raundi hujus, et 580 >n!T|C nem. < Et super torreniem orietur in ripis ejus ex
nonhabet quidquam (Joan. xn). >—«Rursum mensus ulraque parte omne lignuin pomiferttm per siiigu-
est roille, et transduxit me peraquam usque ad B los menses afferenspriraiiiva. > Haec, etc, qnia pene
genua. > Per lalossoli apostoli, de quibus prophe- eadem in Apocalypsi leguntur (Apoc. xxn), el nos
ta: < Quam pulchri, inquit, super roontes pedes ad alia tendentesbrevitali studere ctipimus, jam hic
evangelizaniis pacem! >(Isa. LH.) Per genua universi finem htijus leclionis facimus, virum gloriosum
significanlur adoralores ejnsdem Christi Filii Dei. magnoe civitatis, eliempli sui mensorem, sive ar-
Usque ad haec genua secundae mensionis aqua per- chitectum, alque principern exoralum esse cnpien-
venit, quando cum dixisset: Accipite Spiriium les, ut proediorum civitatis hujusce quoe per quin-
sanctum,» conlinuosubjunxil: < Quorum remiseriiis genla el quatuor millia undique mensus est, aliquam
peccaia, remittunlur eis (Joan. xx). > Nam de ora- nobis tribuat poiiionera. Sine dubio centupla illic
nibus qui Christo genu curvant, dixit: < Tertio rcposita sunl sanctis, hic sua quaelibet pro illoprin-
mensus est mille, et transduxit me, inqiiit, per cipe relinquentibus. Constal aulem quia dum terre-
aquam usque ad renes. > Tunc nimiruni tertio na relinqutintur, quinque corporis sensus suis vo-
mensus est, et suos, quorum hic prophela lypum luptalibus orbanlur. Recte igilur quingenta millia
gerit, < per aquam usque ad renes trahsduxit, > discriminantur, ut secundum numerum sensuuin,
quando jam sedens adextris Dei, Spiritum sancium ~ qui hic pro spe futurorum refrenantur, ipsa remu-
misit iliis qui ealenus carnales et infirmos virtule neratio centenaria quinquies. multipliceiur. Super
induit, forliludine accinxit. Quarto mensurus est, omnem autem beatiltidinem illud amplectendum,
et lorrentem faciel, < quem, inquil propheta, non est, quod sic tandem concluditur. (CAP. XLVSII.)
polui perlransire, >scilicet in resurrectione; nam < Et nomen civilatis ex illa die, Doniintis ibidem. >
nec oculus videre nec auris poluit audire, sed nec Quia videlicel quod nunc cognoscimus ex parle,
in cor bominis seslimalioejus potuit ascendere (Isa. quod nunc videmus per speculum iri segnimate, tunc
LXIV;/ Cor. n). Tunc ad plenum aquoe noslroe sa- cognoscemus, sicut et cogniti sumtis, tunc videbi-
natae erunt, et omnis anima quocunque venerit hic mus facie ad faciem (/ Cor. xiii), videbimus siculi
torrens vivet, erunlque pisces multi satis, omnes est (/ Joan. m), videbimus Deum deorum in Sion
videliCet electi, quos in capiura piscium centtim (Psal. LXXXIII).
quinqnaginla trium post resurreclionera suara Do-
1499 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS ISOO

R. D. D. RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

DI TMNITATI IT OFfiRIBUS IJUS

LIBRI XLIL

IN DANIELEM PROPHETAM

COMMENTARIORUM UBER UNUS.

581 CAPUT PRIMUJI. . qua cum pugnaniibiis qualuor venlis coeli, et qua-
A
luor besliis ascendeniibus de mari, post illas tan-
De visionibus Danietis, qnomodo regnum D.eiperegri-
lanlibus sub jugo Babylonis, civibus suis pro cott- dem < cura nubibus cceli, qnasi Filius hominis venit,
tolatiorie septiformiler oslensum sil. el usque ad Amiquum dierum pervenit, et in con-
Aperiente Christo, cujus in boc opera mysleria spectu ejus oblulerunt eum. Et dedit ei. polestateni.
qnaeriraus, jaffl nunc Danielis volumen inlrospicimus, et honorem et regnum, et omnes populi tribus et
et quamyis susceptum cursum maturius finire opte- linguaeipsi servient (Dan. vn). > Septima, qua de-
mus, hanc lamen Scriplurae partem intactam proe- siruendum essepeccali regnum, supervenienle regno
terire non sustinemus. Grandi enim intus spectaculo jusiitioe Dei, manifeslius edocelur oraculo hujusce-
detinemur. Quod est illud spectaculum? Imaginaria mpdi: < Sepluaginta hebdomades abbreviaioe sunt
regni Dei contra regnum diaboli monomachia, pere- super populum luum, el super urbem sanctam luam,
grinanlibus caplivis sub j.ugo Babylonico, pro con- ut consummetur praevaricalio, et fincm accipiat pec-
solalione civibus regni Dei septiformiter oslensa. catum, et delealur iniquitas, et adducatur justiiia
Prima est forma, qua statuam magnaui atque terri- sempiterna, el impleaiur visio et prophetia, et un-r
bilem nimis, lapis unicus de monle promicans, sine gatur Sanctus sanctorum (Dan. ix). > Hic ergo pau^
manibus confringit atque comminuit (Dan. n). Se- B 1 lisper immoremur, et quanquam nola replicantes.
cunda, qua missos a rege tres pueros in fornacem laudem et gloriam regis Cbrisli, sine fastidio prae^
ardeniem non tangit nequc conlristat ignis, et aspe- dicamus.
clus quarli similittido eslFilii Dei (Dan. iu). Terlia, CAPUT II,
qua rex magnus atque robustus, magnoe Babylonis De Nabuchodonosor, quod civhaletn Bierusnlem semel
suoe quam oeriificassct mirator, voce de coelo ruenlc et ilertim oppugnando aiqttc caplivando typum aes-
dementalus, ejeclus est ex hominibus, et fenum ut serh diaboli inimici Ecctesiw Christi.
bos comedit, alque ab boc experimenio confiteri In primis Babylonis regem, multarum genlium
compulsus est quia Altissimus in sempiternum vivit, victorem elDominum, tulam aut quieiam pro victo-
< et regnum ejus in generalionem et generationem; riis babere gloriam, preesagia fulurortim, etproesen-
et non est qui resistatmanui ej'us, et dicat ei: Quare lia quoque mala sinunt. Tenet autem lypum diaboli
fecisii? > (Dan. iv.) Quarla, qua Babylonis ipsum in eo videlicet quod civitalem Hierusalem semel et
regnuin a rege Deo victura est, datumque Medis et ilefiim oppugnando conculcavit, atque caplivum ex
Persis, interfeclo Balthasar Chaldaeo, cui et Darius ea duxit populum Dei. Semel, inquam, quando, ut
Medus successit (Dan. x). Quinta, orator Dei caltim- hic scriptnm est, regnante Joachim anno lerlio regni
niosos rogatores regis hominis morlalis vicit, < el ^ ejus obsedii eam, regemque Joacbim iranslulii,
misit, inquit, Deus meus angelum suum et conclusil parlemque vasorum domus Domini asportavit, quoe
oraleonum, etnon nocuerun I raihi.quia corara eojusti- et intulit in domo Dei sui, omnesque viros forles et
tiainventaestinme(D„n.vi).>Qiiodpronuntiansrex: bellalores captivos duxit, suffecto rege Sedecia qui
<Deus, inquit, Danielis, ipse est Deus vivens et aeter- patruuserat Joachim (IV Reg. xxiv). Ilerum aulem,
nus in seecula, et regroim ejus non dissipabilur, et quandot rebellante eodem Sedecia anno nono regui
polestas ejus usque in Eelernum (ibid.). > Sexla, ejtis, venil ipse et omnis exercitus cjus in llierusa-
 loOi DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LTBRITJLII. — 1N DAN. LIBER UMJ5. m2
lem, ei interrupta est civilas, comprehenditque 582 I A' sanctum Danielem coelesli lestimonio virum deside-
Sedeciam eloculos ejus cffodil, vinxitque eum cale- riorum esse diclum (Dan. ix). Qualium enim desi-
uis, el addtixit in Bahylonem Hier.usalem quoqnes deriorum erat vir, nisi qualia conjicere possumus
deslruxil, et domum Domini succendil Nabuzardani ex revelalionibus hujusmodi? Dicamus ergo qnia,
princeps exercitus servus ejus, et reliquam partemi cum unus Deus, unum sit sanclomm desiderium,
populi transtulit in Babylonem, et omnia vasa re- duo propler illud eis desideranda sunt, alterum, ut
liqua in quibus Domino ministrabant (IV Reg., auferatur peccaii regnum, quodjam factum est, et
xxv). Utrobique, ut jam diclum est, typum diabolii fit per primum Christi adventum, allerum, ut inimi-
lenet iste rex Babylonis. Sic namque diabolus ci- cis Dei tola insultalionis lollatur vox, quod facien-
vitalem sanclam, viventis Dei Hierusalem ccele- dum est per secundum Chrisli advenlum. Honim
slem, semel et iterum oppugnavit. Semel quando.i desideriorum flammam sanclo huic sine dubio lem-
adversus Altissimum superbiendo, socios superbiae pora illa mullum adauxerant. Amabal enim Deum, et
suae angelos daemonesfaclos, secum in confusionem necesse erat ut pro illo quem amabat aemularelur
traxil (Isa. xiv). Iterum, quando priinum hominem conlra illud inimicum regno ejus, peccati regnum,
deceptum cum omni genere ejus, in istain confusio- conlra inimicos regni ejus peccalores homines, nt
i:is regionem, imo duplicem corporis et animseca- " diceret illud Davidicum : < Usquequo peccalores,
plivilalem dcduxil (Gen. m). Unde nolandum quod Domine, nsquequo peccalores gloriabuntur? > (Psal.
isle Nabuchodonosor prima tr.insmigraiione, tan- XCIII.)et his similia. Videbat se exsulem, naluni in
tummodo partem populi, partemque Vasorum trans- hoc mundo, propler originale peecatum, audiebat
tulit (IV Reg. xxiv); secunda vero, et reliquam propter actualia peccala captivalo Dei populo dicere
parlem populi, et residua vasa tulit, sed et muros genles : < Ubi est Deus corum? (Psal. cxm). » Hinc
Hierusalem deslruxit, et domum Domini igne suc- tyranidem diaboli, illinc siiperbiam aspiciebat ho-
cendil (IV Reg. xxv). Sic denique prima irruptione minis verbis. Nimirum utrorumque oderal amiciliam,
stipernse civitatis Hierusalem partem, i<lestquosdam quia veram solius Dei desiderabat gloriam. Oppor-
angelos perdidit, secunda vero non quosdam, sed tunas itaque pro re et lempore consolaliones asss-
omnes homines, quorum multiludo pro parte electo- culus est, juxta prseparaliones, quibus cor S.atf
rum, sancla Hierusalem, omnes, inquam, in uno praparabat dicente Psalmista : < Desiderium paii-
parenteperdidit, et geliennali peccati incendiocon- perum exaudivil Dominus, prseparaliones cordis eo-
flagravit. Recle igitur carnalis Nabuchodonosor ne- rum audivil auris lua (Psal. IX). > Proeparationes
quitiam qnasi pro victoria gloriam ducat, visiones /p hujus lucluosas, Scriptura hacc slatim primo loco
videt regni alierius, regni Dei, quo supervenienle indicat. (CAP.I.) < Proposuit aulem Daniel in corde
r.on modo Babylonem suam, sed el [lotum mundum suo, ne polluerelur de mensa regis, neque de vino
interiturum esse non ignoret. Sic elenim spiritualis polus ejus, et rogavit eunuchorum prsepositum, ne
Nabuchodonosor diabolus supernae vasiator Hierusa- conlaminaretur. » Ac deinceps : < Pueris autem his
lem, nunquam de regno suo, de regno peccati et dedit Deus scienliam et disciplinam in omni libro et
morlis ila securus exstilit, quin salutem quodam- sapienliam. Danieli aulem inlelligenliam omniuni
modo somniaret, quod scire nolebat, Scripluris visionum et somniorum. > Unde quia vir desiderio-
attestanlibus, quandoque surrecturum fore contra rum ejusmodi eral, el virililer desiderabat judiciunt
se regnum, sed dicil in Evangelio suo rex magnus Dei, divino illum constat prajsagio sic meruissa
et slabilimentum regni Dei; < Cum fortis armalus nuncupari. Daniel quippe inlerpretalur judicium
custodit atrium suum, in pace sunt omnia quse pos- Dei.
sidel. Si autem forlior illo superveniens vicerit e.um, CAPUT IV.
universa arma cjus auferct (Luc. xi). » —< In pace,
sunt ea > Sic nimirum et iste Quod providenlia Dei factum sil ul non ipse Daniel,
inquit, quse possidet. sed JSabucliodonosorsomniaveril mysterium regni
typum gercns, ut jam diximus, ejusdem fortis, vano D Dei, et cur non sil mirandum, quod impio Deus
tumore dixit, cum jam audisset exposilum quod secreta sua rcvelavit.
conlra se clamaret sanctus et vigil: < Nonne hsec Et notanda diligenler studiosa consolaloris Dei
est Babylon quam ego sedificavi in domum regni in providenlia. (CAP. II.) < Nabuchodonosor, inquit
robore fortiludinis meae, et in gloria decoris mei? > Scriptura, somnium vidit, et conlerriliis est spiritus
(Dan. iv.) Itaque non idcirco de illo riixit, < jn pace ejus, et somnium fugit ab eo. Praecepit ergo rex ut
sunl ea quas possidet, » quod imquam vere sccurus convocarentur arioli et magi et malelici etChaldaei,
esse potuerit, sed quod lumidus esset latro, tumore ut indicarenl rcgi somnia sua, > etc. Non Daniel
furioso, oacem quae non erat falso sibimel arro- ipse somnium vidit, sed quod Daniel interpretarelur,
gavit. Nabuchodonosor vidil, el visum memoria tenere non
CAPUT III. potuit. Quo enim lendcbat Deus, qui non superbis,
amicis suis se-
Qum vel qualia desiderando Daniel, vir desideriorum sed humilibus, iino non inimicis, sed
dici merueril, proponensin corde suo ne pollueretur creta sua revelare consuevit? Nimirum ut tunc
de mensa regis, qtioque captivos suos darct in misericordias, iii
Torro nunc nobis in inemoriam vcniat, Iiunc conspeclu ejus qui ceperat eos (Psal. cv). Quod ct
 ISOS RUPERTI ABBATIS TLTTIENSIS 1504
factum est : nam per occasionem revelalionum, A , aliena erant, non» modo quod in illa Babylone ca-
primus ille < rex Danielem in sublime extulit, ct ptivi, sed et quod in hoc mundo exsules erant, a su-
inunera roulia et magna ei dedit, et conslituit eum perna malre sua Ilierusalem caplivali in Adam.
principem super omnes provincias Babylonis, el < Qiiomodo ergo, inquiiiiit, canlabimus caiilicuin
prsefeclum magistratuum super cunclos Babylonis Domini in lerra aliena? > 0 rex, canlicum quod in-
sapientes. Daniel auiem postulavit a rege, et consti- lerrogas, sacrameinum visionis quod exquiris lnter-
tuit super opera provineise Babylonis Sidrach, Mi- rogationedura, hoc, inquam, etc.coelorumsecreta ac
sacb, et Abdenago. Ipse aulem Daniel erat in fori- beatbrum archangelorum canlica earilare vel scire
biis regis. > .Nec mirandum propter hoc regem im- hic non possumus, nisi paucissiini noslrum prophe-
pium ad ea coelcsiibus admissum fuisse mysleriis, ut tse, quibus Dcus revelai, non merilis ipsorum, seil
diceret : < Ecce ego video viros qualuor solulos sua gratia ! < Cum ergo rem indicasset' Ariolh Da-
ambulantes in medio ignis, et nihil corruptionis in nieli : Daniel ingressus rogavit regem ut tempns
eis est, et species qnarli similis Filio Dei, > cum et daret sibi ad solutioiiem indicandam regi. > Etiam
propler hoc ipsum Cyri regis Persarum victorias si non quscreretur occidendus ipse et soeii ejus, lnin
yaticinari Spiritus sanclus noh dedignalus sil: <Qui qiiia vir desideriorum, ut snpra jam diximus, glo-
dico Cyro : Pastor meus es, et omnem meam vo- B ^ riam Dei desiderabat, plane praosens negolium non
lunlalem complebis. Qui dico Iliemsalem : jEdifica- negligendum duceret, quo Deus gloriflcari polerat.
heris; el templo : Fundaberis. Hsec dicit Dominus Dixerant enim regi suo Chaldasi : < Sermo enim
christo meo Cyro, cujus apprehendi dexlram, ut qucm lii, rex, qu;eris, gravis est, nec reperielur
siibjiciam ante faciem ejus gentes, et dorsa regum quisquam qui indicet illum in conspectu regis exce^
vertam. > Ac deinceps : < Et vocavi te in nomine plis diis,-quorum non esl cum hoininibus conver-
meo, assimilavi te, et non cognovisti me. Ego Do- saiio. > Sed etenim, o servi, non deorum, sed dae-
minus, et non est amplius. Exlra me non es.l Deus. iKonuin, quorum nulla est de sacramentis ceelesii-
Accinxi te, et non 583 cognovisli nie (ha. XLIV, hus -cum homiiiibus collatio, non reperietur quis-
XLV).> Igilur quia caplivilas illa non ita ut mmc sjuam qiii indicet sermonem hunc, exceplo uno et
Judseis ira consummata, de qua Moyses in Cantico : vero Deo, ciijus cum liominibns piis conversatio est
i Ignis, inquit, succensus est in furore meo, ei ar- familiaris, quemadmodiim dicil: < Quoniam inbabi-
debit usque ad inferni novhsima (Detit. xxxn). > labo in illis, et inamhulabo (II Cor. vi). Igiturnon
sed palernse correpiionis virga erat, nec istud prse- modo, ne perirel cum cseieris sapienlibiis BabyloniSj
tereundum est in laudibus clementise Dei, quod, f verum eliam ut res proficeret ad laridem Dei.
dum corripit, dum flagellal et percutit, paritercle- < Ingressus in domnm suam Daniel, Ananise, Mi-
menlise suse januas aperit, intanlum ul, pro benevo- saeli, et Azariae sociis suis indicavil riegolium,'ut
lenlia sua captivis suis paranda, reges barbaros, ho- qusererent misericordiam a facie Dei coeli super sa-
mines ethnicos, alios secretorum suorum revelatio- cramerito islo. Tunc Danieli per visionem nocte
nibus admitlebat, alios antequam liati sint, luba mysterium revelalum est, et Daniel benedixit Dea
illustret prophetica, futuras illis promittendo atque coeli, > etc Betie et in tempore lunc revelaium est,-
pronuntiando viclorias. Jam dildum sic revelare proposuerat, sed dilferen-
do, lempus et locum exspeciabat. Captivos quippe
CAPUT V.
SUOB,iri ira misericordise memor, jam commendare
Quod quarebatur Daniel ul perirel cum sociis snis. Et alque honestare inlendebat, Siluit ergo, donec
decantico : i Super flutninaBabifloms illic sedi- < egressa senlenlia, sapientes inlerficerenlur, > ut
mus, >elc, quod in persona illofum David cecinit. res tanto gralior veniret, quanlo majore in
periculo
< Et egressa senlentia, sapientes inlerficiebantur. subveniret: Et ul ad supra memorati qusestionem
Quserebaturque Daniel el socii ejiis ut perirent. > 0 psalihi redeamus, quodicilnr ab istis, pro dura in-
dura interrogalio! Idcirco Psalmisla dudum spirilu £, £ lerrogalione flentibus, < quomodo canlabimus can-
propheiico in persona illoruiri [alque similium dice- iiciirti Doniini in terra aliena, > prius rcx ipse,atque
bat.: < Super ilumina Babylonis illic sedinms et fle- omrie Babylonis regnum commotum est, ipsaque
vimus, dum recordaremur tui,.Sion. In salicibusin commolione quasi concurrentibus universis populis
medio ejus suspendimus organa noslra. > Quare il- et genlibus commune auditorinm paraium est, qua-
lic flevimus? < Quia illic interrogaverunt nos qui tenus dum inciperent cantores isli, dalum sibi per
caplivos duxerunt nos verba cantionum, et qui ab- misericordiam in terra alieria eanlare canticuni Do-
duxerunt nos: Hymriiim canlate nobis de canticis mini, slarent ad audiendum, non modo altenii atque
Sion. Quomodo canticurii Doniini cantabimus in benevoli, veruni et MudiXoresdesiderantissimi;, col-
terra aliena? > (Psal. cxxxv7.)~NimirumDanieli et so- laiudatores atque admiratores reverentia pleni. AJi-
ciis ejus primum prc lali causa flelus iste et con- ter sic factum fuisset, si ultronea nimis cantalione
queslip iam dolenda competebat. Denique sacra- prophelicus spiritussalicibus illis cantasset, nimi-
rnentum Visiohis;, quani Nabuchodonosor vide- rum margarilas caiilicortim Sion, torva brulaqua-
rat veibum canlionis erat, <'hyrrinus de Canticis porcorum.immundilia concul.cassenu
Eioh erat, cantlcuni Domini J erat, At illi in lerra
1605 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLII.— L\ DAN. LIBEIVUNUS. 506
CAPUT VI. A marlyrum bella lacla sil, fial atque facienda sic us-
que in finem saeculi, quis illic qusesivit aulintellexi.t?
De tnferpretatione somnii quod videral Nabuchodo-
twsor, el de successione regnorum, el quod Chrislus Sequitur ergo ordine recto, et vere myslico in hac
secundum illud somnium lapis comminuit omne visione miranda marlyrum Christi praefiguratio quo-
tegnum, rum revera fides lapis esl. Christus enim in ipsis
<Tu, rex, cogitarc ccepisli in slratu tuo quid esset est, et in ipsis Chrislum pugnare nemo qui duhilel.
fulur-um posl haec, et qui revelal mysleria, ostendit Quo eniin modo venerabilius illorum certamen prsc-
libi quse venlura sunt, > etc. < Verum, inquit, est ligurari potuit peragendum adversus regnnm mundi,
somnium. > Ecce videmus quia<verum est som- adversns regnum diaboli? « Nabuchodonosor, inquit,
nium, et fldelis inlerpretalio ejus, > quia secunclum.. rex fecit slatuam auream aliitudine cubitorum sexa-
haec per partum incorruptae Virginis suscitabit Deus ginta, lalitudine cubitorum sex, > Nimirum haec est
cceli regnum quod in seternum non dissipabitur, et idololatria hrula, quam erexit rex Babylonis, rex
regnum ejus populo alteri non dabitur, comminuit, spurcissimus Nero, Romani dedecus imperii, quse,
et consumit universa regna hsec, regnum Babylo-- videlicet Roma, Babylon eral altera, testante Petro
niorum aureum, quod eral ditissimum, regnum Per- apostolb, cum dicit: < Salutat vos Ecclesia, quae est
sarum, et Medorum argenteum, id esl minus opulen- " in Babylone collecta (I Petr. v). > Erexit, inquam,
lum, regnum Macedonum sereum, id est multa elo- non quod anle idololatria non fuerit, sed quia rebel-
quentia sonorum, regnum Romanorum ferreuni, id lans lapidi, qui, ut supradiclum est, regna imindi
est forlissimuin, quod comminuil et domat omnia . percusserat, eamdem idololatriam aliius erexil, et
ferrum. Un.iversa, inquam, regna bsec comwiinuit edicla primus proposuit, scribens magjslralibus, ju-
hoc regnum, el ipsum slabit in aeternum fulurum, de dicibus, ducibus, lyrannis, et prsefectis omnibusque
quo loquimur. Nam quomodo Apostolus cum prse- regnorum principibus ut convenirent ad dedicalio-
misisset illud Davidicum : < Omnia subjecisti sub nem statuae, ut. conjurarent ad defensionem er-t
pedibus ejus (Psal. vm), i futurumaitde quo lo-. roris anliqui, conlra novam doctrinam fidei Cliri-
quimur: < Nondum enim videmus illi omnia suh- sliance. Altitudo cubilorum sexaginta, lalitudo cv~
jecta, eum aulem qui modico quam angeli minora- bitorum sex. Senarius hic in singulari ille in
tusest, videmus Dominuni Jesum proplerpassionem deceno limite universilalem significal creaturse,
morlis, gloria et honore coronatuni (llebr. n), » ita quia senario numero dierum universa creata sunt.
ef hic praamisso quod constanlissimum cst, quia Et signanter hoc ulrobique numero statuam suam
< lapis abscissus de monte sine manibus, > id esl c ilie distendit, in quo nescienle illo significabatur,
Chrislus sine virili complexu de Virgine natus, fa- quod Apostolus dicil : i-Et- servierunt crealuraj
clus est mons magnus, poslquam percussil staluam polius quam Cieatori (Rem. i). > Quid nnilla ? Si-
regnorum mundi luijus. Dicamus quia fulurum est, drach, Misach, et Abdenago deos non colenles regis
quamvis jam ex parte factum sit iil de quo loquimur. Babylonii, et statuam non adorantes quani erexit,
Nondum enim coniminuta alqueconsumpta videmus coliigali missi sunlin medium camini ignis ardenlis.
universa regna, eum autem qui illa per primum ad- Et ambulahant in medio, flammse laiidantes Do-
ventum suum comminuit, Videinus lapidem imple- minum et dicentes bymnum Domino. Tunc Nabu-
visse orhem lerrarum. Comminuet aulem omnia at- chodonosor rex obslupuil, et surrexit propere, et
quc consumet usque ad summum per sectindum ad- ail optimatibus suis : Nonne tres viros misimus in
venlu.ni, et regnum ejus stahil in setcrnum. . medio ignis? Ecce ego video viros quatuor solutos
584 CAPUT VII. ambulautes in medio ignis, et nihil corriiptionis in
Quoa martyrum Chrisli pra>/igi&alio fuerlt, in eo eis est, et species quarti similis Filio Dei. > Sidrach
'fjuod tres missisunl in caminum ignis, t et spe- decorus meus, M.isaen qui risus, Abdenago serviens
des quarli, iniiuit,similis Fitio Dei, » el quod ille taceo
hoc vidensel Deum benedicens, regnum hnjusmun- inlerprelalur. Ilem, Anania gralia Domini,
$i qui ad Christum conversi sunt typum gesseril. D ] Azarias adjnlorium Domini, Misael qum salus Dei
(CAP.III.) <Nabuchodonosor rex fecit slatuam In.ierpjrelalur.. Tres isti tam numero quam nomini-
auream altiludine cubilorum sexagiuia, laliludine bus, lam causa quam passionibus, universos signili
cubitorum sex, et siatuiteam in campo Dnran pro- cant mililes alque beilatores regrii Dei, confessores
vinciae Bahylonis. Itaque Nabuchodonosor rex misit. Trinitalis decoros, ridentes, el serviendp lacenles,
ad congregandos salrapas, magislralus etjudices, id esl vir.a innocuos, <spegaudentes, in Iribiilalionc.
duces et lyrannos, et praefectos, omnesque princi- patientes (Rom. xn), •> in quibus gralia .Dpmini,
pes regionum, ut convenirent ad dedicationem sta- cum quibus in ipsis passionibus adjulorium Domini,
tuse, quam erexerat Nabuchodonosor rex. > Prsece-, quorum est salus Domini, ipse Cbristus pro quo et
uenti revelalione satis demonstralum fuerat quiasa- passi sunt, de quo isle mirando intellectu, < et spe-
>
pientia etforlitudo Domini sunt, et ipse mulat lem-, cies, inquit, quarti similis Fifio Dei. Ipse nainque
suoruni unicse
pora et atales, transfert regnum atque consliluit, et. et in alio proplieia dicil mariyrum
universa haec uno lapide, id est solida Christi Filii charitali: <No!i timere quia redemi le, vocavi le
suivirtute eomminuit.,atque consumit. Verum ipsa jomirie luo, inetis es tu. Ciim pertransicris per
commin.ulio.sive consuniptio, qualia vel quanta per aquas lecum ero, et flumina non operient te. Cum
 1507 RUPERTl ABBATIS TUiTIEINSiS 1503
ambulaveris in igne, non combureris, el flamma non \ in domo mea, el florens in palalio mco. Somnium
ardebit in le, quia ego Dominus Deus tuus sanctus vid.i quod perierruit me, ei cogitationes mese in
lsrael, Salvator luus (Isa. XLIH).> Sed idem, vide- slratu meo, et visiones capitis mei conlurbaverunt
licet Nabuchodonosor : « Benedictus, inqnil, Deus me. Et per me positum est decretum, ul inlroduce-
eorum, qui misit angelum suum et eruit servos rentur in conspectu meo cuncli sapienles Babylonis,
suos.> Ergone priorem senlenliam infirmat aut de- etut soluiionem somnii indicarenl mihi, > elc. Ecce
slruit angelum vocando illiim, de qno pracdixerat, tertio victa esl, congrediens cum forlitudine Dei ,
< et speeies quarti similis Filio Dei ? > Non ulique. superba infirmilas hominis regis. Dixit enim, imo
Nam idem, qui nalura est Filius Dei, officio factus respondit, videlicet ad interpretationem somnii quam
csl nobis Angelus Domhii, Angclus magni consilii. audieralcontra se, arbor magna et fortis succidenda
< Contemplabanlur, inquit, viros istos, quouiam ni- ramis prsecisis, elexcussis denudanda foliis. Respon-
hil poteslatis habuisset ignisin corporibus eoriim, dit, inquam, et ail :
ct capillus capilis eprmn non esset adustus, et sara- < TVonnehsec est Bahylon magna quam ego aedi-
balla eorum non fuissent immulata, et odor ignis flcavi domum regni ih robore fortiludinis meae, et
non transisset pcr eos. > Baec omnia de martyri- in gloria decoris mei? > Tanquam diceret : El quis
bus noslris, de teslibus Christi Filii Dei veraciler ille Vigil et sanctus, cujus ad imperium sive clamo-
praedicemus, quia quandiu incorrupla alque invicta rem, sic el sic ab hominibus ejici possim, ego robu-
perstilit in illis fldes Christi, nulla fuil in eos po- stus et fortis, ego gloriosus et decorus sedificator
tcstas poenarum aut mortis, nihil eis noeitum est, et magnae Babylonis? Itaque semel el iterum viclus
quamlibelvisisunt ocuiisinsipienlium mori(Sap. m), jamdudum et ingloiius confessor victorise coelesiis
lion sunt morlui; nam Deo.suo vivunt, qui dix.il: haec dicendb, lertiam jam vice cervicem erexit. Sed
<Et capillus de capile vestro non peribit (Luc. xxi). > enim conlinuo durum nimis esse persentit, contra
< Benediclus Deus edrum, Sidrach videlicet, Misach slimulum calcitrare, bos petulcus et indomabilis.
cl Abderiago, > ail Nabuchodonosor, idem ipse, qui < Cum enim adhuc esset sermo in ore regis, inquit
in ignem miserat illos, <quia misit angelum suimi, et Scriptura, vox de coeloruilfTibi dicilur, Nabucho-
eruit servos suos, > — <A me ergo posilum esl hoc dohosor rex : Regnum transit a te, > elc Eadem
decretum, ut omnis populus, iribus, el lingua quae- hora sermo completus est super Nabuchodonosor.
cunque loct>ta fiiCril blasphemiam contra Deum Ex honiinibus cjeclus est et fenum ul bos comedit.)
Sidrach, Misach et Abdenago, dispereat, etdomus Hoc igitur quserimus quam et ista res partem signi-
sjus vaslelur. > Ecce hodie sic dicit, sic pradicat Q Ccet vicloriae, regis Dei viclorise regni Cbrisli Filii
ipsinn Romanum imperium, qubd Christi marlyres Dei, slatimque illud occurrit quod Apostoius dicil *
inlerfecii. Mirabilis vere et in malis Deus, quibus <Noime stultam fecit Deus sapientiam liuj,usmundi?
sic utiliter novit in bono uli. Isle malus sibi et inu- (/ Cor. i). > Item : < Sed quae slulta sunt mundi ele-
lilis ,ecce, quam bona quam ulilia loli mundo prse- git Deus, ul confundat sapientes, et infirma mundi
sagia cecinit, el de eodem quidem foramine dulcem elegit Deus, ut confundat fortia (ibid.). > Pulchrsm
pariier et amaram, dulcem, inquam, riobis, et ama- nimirum et propriam reprobandae sapienliae hujus
rairi sibi aquam emisil, paulo anle cadens in faciem mundi imaginem, lanta lam magni, lamque superbi
suam, et adorans Deum Danielis, dicensque : Vere regis, dementalio praelulit in eo maxime quod fe-
Deusvester Deus deorum est, el Dominus regum, etc, num iit hos comedil. Nam et de illo ingente stulio,
quasi poeula fundens dulcedinis, poslmodum dicens cujus iste lypus est ad bcatum Job Dominus dicil:
cultoribus ejusdem Dei et Domini, amara hsec < Et t Ecce Behemoth quem feci tibi, fenum quasi bos
quisest Deus qui eripiat vos de manu mea? > Nunc comedil^Joft XL). > Quidnam est fenum bovis Iinjus
autem iterum dulcia. < A meergoposilum est hoc pabulum, nisi multiludo carnalium, mane vircn-
decretum, > elc. ln qua dulcedine ilidem perseve- tium, cito floreiitium, cl cito nihilomiuus flore per-
raturus nou erat. Typum quippe, ut jam dictum D dilo arescentium? < Omnis enim caro ul fenum , et
esl, praeferebat regni hujus mundi, quod unum omnis gloria ejus tanquam flos feni. Ortus cst sol, et
idemque per alias quidem regalis fasligii personas, exsiccatum est fenum, et flos ejus decidit (Isa. XL).J
dulcia prxconia, per alias aulem amaras ructare ha- Ergo descendentc sancto cl vigil ad clamorem ejus,
hcbat blasphemias contra majestatem regni Dei. ex hominibus ejectus Nahuchodonosor, fenum ul bos
Proinde sequamiir ordinem, visuri quali tandem comedit, quia descendente in hunc mundum virtute
imagine perficienda signetur hic victoria ejusdeni el sapientia Dei Christo, ad praedicationem ejus
regni Del. stulta facta est sapientia liiijus mundi, sapienlia
585 CAPUT VIII. principum hiijus saeculi (/ Cor. i), et ejecla ex ho-
rationem recipienlibus, solummodo
Quod Naburhodonosor ex hominibns ejeclus est, et minibus divinarii
fenum ul bos comedit, et quod in hoc prw/iguru- fenum, id est homines superfluos, et super nume-
lum iit quod Apostolus ait : < Slultam fecit Deus rum pulluianies ex carnis vilio devorare poluit. Sed
sapiemiamliujus mundi per Evangelium Chrisli, >
et de victoria regni Dei, cujus poieslatem ille re- soquimr posl hsec :
cepto sensu confessus est. < Igilur posl finem oierum ego Nabuchodonosor
(C\p. IV.) < Ego Nabuehodonosor auielus eram ociilos ad coelum Ievavi, et serisus meus redditus est
 im DE TPJNITATE ET OPERiBUS EJUS LIDRI XLH. - IN DAN. LIBER UNUS. 1610
miiii, Gt Allissimo benedixi, » elc. Num crgo conse- A j ail judicandam impietatem'Babylonis spiriiualis, ad
quens est, ul exislimaverunl nonnulli, quos cum sa- destruendum inimicum sibi reguum mundi, scrihens
pientes se esse putarenl, vere slultos Ecclesia Dci imo scripta jam diidum habens, quaecunque mala
comprobavil, quod Behemolh ille jam diclus os suum Babylon isla sanclis ejus intulit. Et nolandum quoJ.
brutuiuque peclus resipiscendo vel poenitendo •ape- in medio convivii manus in illa nocte apparuit, et
rire deheat in Iaudes et benedictiones Aitissimi? Non jam lemulentorum regis et optimalum ejus securi-
iuique. Paralus est enim illi et angelis ejus ignis tatem visione horribili fortiter conterruit. Sic enim
aeternus, sicut habet veritas Evangelii (Maith. xxv). repentina ei improvisa dies illa securis, et conlem-
Polesl autem longe sanius intelligi, salva, et perma- pioribus Dei, superveniet ipso atleslante cum dicit:
nente eadem veritale Christi, quod magna pars cor- < Et sicut factum est 586ia diebus Noe, ila erit in
poris ejus, id esl multi sapientium saeculi, quales diebus Filii hominis. Edehanl el bihebanl, uxores
stullos feeit sapieniia Dei (/ tot. m), resipuerunt ducehant, el dabantur ad nuplias, usque in diem
el quotidie resipiscunt usque in finem sseculi, juxla qua inlravit Noe in arcam , et venit diluvium, et
quod el de eodem Behemoih ad supradictum beamm perdidit omnes (Malth. xxiv). > Igitur cum Balthasar
Job Dominus per alias simrliludines dicit: < Conci- rex- grande convivium fecisset, et unusquisque se-
dent eum amici, et divident illum negotiatores (Job B' cundum suam biberei aetatcm, cum biberet ipse, et
XL). » Et conlinuo : < Nunquid implebis, ail, sage- oplimates ejus, uxoreset concubinae ejus, cum bibe-
nam pelle ejus, aut gurgustium piscium capite ejus? > rent vinum el laudaverunt deos suos, aureos et ar-
(ibid.) Suhauditur enim, ut ego, qui vocans pisca- genteos, sereos, ferreos, ligneosque, .el lapideos, in
tores homines,. el faciens eos fieri piscatores homi- eadem hora apparuerunt digili, quast nianus hominis
num (Malih. iv),'sagenam mcam primum pelle ejus scrihentis conlra candelabrum in superlicio parietis,
iinpleo, extremos alque iufinilos colligendo, el post- scribentis, inquam, peccalum, judiciumque el iram
modum prudentes mihi adversarios subdcndo, quasi secmidum peccala superbiae Bahjlonis, quia sectin-
gurgustium piscium capvte ejus impleo. Hsec pro in- dum haec cril, qua die Filius hominis revelabilur, et
lentione nostra dixisse sit salis, videlicet ut in islo Bahylon civilas diaboli, civilas confusionis, sanguinc
Babylonis rege terlia vice jam victo signilicatam in- sanctorum ebria merelrix, eadem ejus revelatione
lelligeremus perfectam victoTiam r-egis coeii confi- indicabitur. Et illius quidem Babyionis regnum rm-
lenle ipso, cum jam tertia confessione dicit: < Quia meratum atque completum, appensum in slatera ,
poteslas ejus poteslas sempiterna, et regnum ejus in alque divisum, datunl est hominibus Medis et Persis,
. generationem et generationem, et omnes habitalores P , hujus aulem Babylonis regnum nihilominus per ho-
tcrrae apud eum in nihilum redacti sun.t. > micidia singula, cseleraque scelera dinumcratuit),
CAPUT IX. atque In slatera justa appensum, ac terribili senlon-
De eversione Babylonis quce facta est a Medis et Per- lia divisum, dabitur non hominibus, sed daemoiiibus,
sis , quomodo per iilam significetur futura in die non Medis aul Persis, sed malignis spiritibus; non
judicii deslruclio tolius civitatis diaboli. Dario , sed diabolo et angelis ejus. Hoc prsevidens
Futurum autem est ut lola deslruatur civitas dia- lsaias, dicil: < Descende,-sede in pulvere, virgo filia
boli, el suhceelo pereat, quae civitati Dei viventis ab Babylonis, sede in lerra (Isa. XLVII).> Non est so-
inilio adversala est, el usque iu finem sseculi advoi- lium filiae Chaldaeorum, id est fortium, scilicet ma-
sari non desinit. Sequitur ergo pulchro salls.quia lignorum spirituum, quorum recle dicitur fllia, quia
mystico ordine illa quaj a filedis et Persis facia est ferocem illorum supcrbiam est imitala. Ac deinceos:
eversio Babylonis ejus, quaecu-mrege suo Hierusalem i Et nunc aMdi hsec, delicata el Jiabitans confiden-
illam destruitlerrenam, inquainvoca lumestnomen ter, quae dicis in corde luo : Ego sum, el prseter me
Dei Vivenlis, et populuin ejus captivavit. (CAP. Y.) non est amplius. Non sedeho vidua, et igncraljo
I Balthasar rex feeit grande convivium oplima- steriliiatem. Venientxibi haec duo subito in dieuna,
tibus suis mille, et unusquisque secundum suam D \ Elerilitas, et viduitas (ibid.), etc In Apocalypsi quo-
aelatem bihebat, > etc. Ibi maxime propositi vel in» que ipse qui bicper manum scribentem figuratus
tcniionis noslrae figiir.js bculum, ubi < apparuerunl, est, ipse, inquam, angelus qui descendil de ccelo ha-
inquit, digiti, quasi manus honiinis scribentis contra hens poteslatem magnam, cujus a glbria terra illu-
candelahrum in superficie parielis aulae regiae, et rninata est, exclamat in forti voce, dicens : <Ceci-
rex respiciebat articulos maniis scribentis. Tunc dit, cecidit Babylon magna, et facta eslhabilatio
regis facies commulala est, et cogitationes ejus per- dseinoniorum, el custodia omnis spiritus immundi,
turbabant eum, et compages renum ejus solveban- et cuslodia omnis volucris immundae , quia de ira
lur, et genua ejus ad se invicein collidebanlur. > fornicationis ejus biberunt omnes gentes, et reges
Quid enim maniis illa innuit? Nimirum qui per la- terrse cum illa fornieali sunt (Apoc. xvui). >
pidem de monte sine manibus iri primo, qui proprio CAPUT X.
nomine suo in secundo, quique nomine vigilis ct
sancti in terlio, idem ipse Filius Dei Chrislns per Desis, occiso Ballhasar, et dalo regno ejus Medis et Per-
quomodo per illam invidiam auam pertulit Da-
manum scribentem designatur capilulo quarlo. Ma- niel, major illi gloria creverit.
nus enim, id est dexlera Palris, semelipsam cxcrcet < Eadcm nocte inlerfcclus est Balthasar rex Chal-
 1311 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 15i2
dseus,!ct;Darius Medus successit in regnum, annosAA boc idcirco propler illam occasionem , quia Daniei
nalus -scxaginta duos. .>Hbe inoiio implela esl veri- orabatDcum suum, quia non attendebal calumuio-
tas valicinii , quo.dudumi regi-Nabuchodonosor ila sum qu.od erat suhreptum regi Persarum alque Me-
'
prsedixit : < Tu crgo es caput aureum , el posl te dorum decrelum., quia cum redderet quae eranl re-
consurget regnum aliudminus te (Dan. u). > Hlo gis retji, nihiloiiiinus Deo cnrabat reddere quae erant-
vaiicinio jani fuluri regni, benevolenliam captivis Dei. Sic.plane principes sacerdoliim persuasis lurbis
spirilus gratiae prophelicae comparavil, amplius au- Uimulluosa vociferatione, Romanis legibus damna-
leni isto quo niiperrime, id est eadem nocle dixit, lionem Domini nostri-Jesu Christi extorserunt, non
< divisums esl regnum luum , et datum est Medis el quod omiiiuo excusabilem fuisse illum arbiireniur
Persis.) Hispraceunlibusprophelalisproecoiiii meritis, Uomani imperii-minislrum praesidem-rilatum, lan-
Dauiel in coiisolatiojiem Capiivorum novo imperio qua.in vere contra volunlatem suam coactus fuerit,
charus acceptusque esse potuit. Hoc subsequens qnem polius cogi-voluisse non dubitamus, ut nullam
protinus sermo evidenler oslendit. (CAP. VI.) ipse posl bacpro injusle damnalo homine crimina-
< Placiiit, inquil, Dario, et consiitult supra regnum lionem paterelur (Matth. xxvn; Marc. xv). Verum-
salrapas centum viginti, et super eos .principes tres, quoeunque ministro, qualicunque serviente animo,
exquibus Daniel unus erat, ul salrapse illis redde- B £ Romani .p.oteslatem imperii quo voluecunl inflixe-
rent ralionem, et rex non sustineret molestiam. > runt, et innocentem CbrislumDei Filium miserunl
Verum quo regi sapienti complacuit, eodem splen-- in lacum leonum, id est inleremerunl, ul deseen-
dpre suo vir splendidus salrapas: exussil. Omnes in. deret in infernum. < Sed Deus meus,, inquit, misit
invidiam sui virtus emerila concilavil. < Quaerebaril,, angelum suum, et conclusitora leonum, et non no-
inquil, occasionem , ul invenireiil Danieli ex lalere cneiunl mibi, quia coram eo. justiifa invenia est in
regis, nullamque causam el suspicionem repfirire.- me.-> lmo huic salvavit brachium sunm, qnemad-
pptuerunl, eo quod fidelis esset ^ et omnis culpa et niodum .dicit^<:El salvavil mihi brachium meum,
suspicip non iiiveiiir-eiUurin eo, > ctc. Piana cunciis et-indignalibmeaipsa auxiliata estmihi (Isa. LXHI).»
et patente rei admirabilis historia liuerali, Ghristi- Adeo salvavit illi bracliium suum, concludensora leo-
Domini et regis, in islo quoqtie prsecone-ejus spccu- num-spir-ituali.um,ut suscitaret< cum a morluis, solu-
lainiir gloriam, ut dignum esl. Naiii passus.quidem tiiss587 doioribus inferni, justa quod impossibileerat
invidiam est propterieoipor-alem terrenorum princi- leneri illumabeo (Act.u).» Hocaulem rex vehemen-
puro gratiam gloriosam , sed ad gloriam eamdem lergavisus esr. Qnandoqueenim audivit,audivit hoc,
peryenerat propter veri Dei gloriam per accppiam, inquam, patienter Romanum imperium, et adverlU
spiriliis propheiici gratiam. Ergo passionis .Christi C * prudenler^jupd DeusJesum a morluis suscilassel,
veritalem, viclorise Christi iiguram in passione hujus et imperaloribus ipsis credentihus Romanus orbis
contemplerour, in victoria Inijus praediceinus. vehementer gavisus est. < Etprecepit, inquit.Danie-
CAPUT XI. leni educi de lacu. > Mutavit leges, converlit edicla
llomani imperii majeslas, et eum qui cum descen-
Quomodo in eo quod in lacutn missus est pev invi-
diam principum, el ill-a>susfuit, passionem ei vicio- dentibus in lacum sestimaius fuerat DominumJesum
. r.iam Clirisli, quem per invidiam occiderunt Judwi,. Chrislum praedicari praecepit, quod, de lacu mortis
significaril. csseteductiis, quodresurrexisselDeus et homosemel
< Principes et salrapse quaerebant pccasionem, ut; mortuus, janj. «Jtra in aeternum immortalis Ciiristus
invenirent Danieli exlatere regis. > Daniel cujus hoc.!. (Rom. ,vr), hoc praesenli ediclo satis evidenler prae-
ipsum nomen inlerprelalurjudiciuni Dei, lypum hoci signalur. < Pax, inquil Darius, vobis- mnltiplicetur.
loco-pra^ferl Clwusli F.ilii Dei, euju.s nimiriini est ju- Ame constitutum esl decretum ut in universo im-
dicium Dei, quia Paler illi judicium omne dedit 1 perio ,el regnp meo tremiscant ,et paveant Deum.
(Jpan. v). Quis nescjat qupd saepe niniiu.m occasip- Dariielis. Ipse enim est Deus vivens et seternus in
iiem jl|i quaesieruntprmcipes, sacerdotes el senioresi jr. J saecula, etregnum ejus npn.dissipabimr, et pplestas-
Judsepruro, ut iiiyeiiirentilli.ex lalere regis? Regemi ejususque in aeternum. >Qui accusayerunl Danielem,
quippe habehant Cacsarem, et ad invidiam illiusi ipsi in lacumlepiium missi, repente consumpti sunl,
dicebant : .< Non habemus regem nisi Csesaremi quia revera qu.i Christum in morte.concluserunl, et
(Joan. xix). » Quxrebant, inquam, occasionem illij v.itam ejus hiiacum mortis deduxerunl, ipsi pro hoc
ex Jalere regis, si ;quo modo dicere possent, regemi iu morlem devenerunt.ipsi ad iiiferos descenderunt,
se fecit, prohibuit cCnsum dari Caesari (Luc. xxm). conipleto Psalmisise vaticinio dicentis : < Foderunt
Sed, nullam, inquit, causam et suspicionem reperire» aiite faeiem meam fpveam, ei inciderunt in eam
potuerunt, ep quod fidelis esset, el omnis culpa ell (Psat. LVI).> Item : < Lacum aperuii el effodileum,
suspicio iion inveniretur in ep. > Vere fidelis eral ett '"t incidit in foveam quam fecil (Psal, vu). >
verax, et jusiitia pugoabat-atque judicabat. Dicebal1 CAPUT XII,
enim : < Reddite quse sunt Cocsaris Caesari, el qusee, De ptigna qualuor venlomm cmli, el de co quad
Siihi Dei Deo (Matih. xxu). > Attamen prxvakierunt, , Antiquus Aierumsedit, et qv.od Filins hominis yenit
se.nteiiiiamque exiorscrunl principes isli ab invitoj innubibuscmii, ei dejudicio mundi.
reges.uo, ut mitterctur Daniel in Iacum lconum. Ext (CAP.VII). < Anno primo Ballhasar regis. Bahy-
ISI5 DE TRIXTTATEET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — 1N DAN. LIBER UNUS. 151i
lonis, Daniel soiiinium vidil. Visio autem capilisejus A oculi hominis crant in cornu is(o, et os loquens
in cuhili suo, ct sonmium scribens brevi sernione ingentia. » Sed subinde sequilur : < Aspiciebam in
comprehendit, siimmatimqiicpersiringens, ait :Vide- visione noctis, ct ecce cum nubibus cceliquasi Filius
?>am in visione mea nocte, el ecce qnaluor venU hominis vcniebal et usque ad Anliquum dicrum
cPali pugnabanl in mari magno, el qualiior besiiae pervenil, el in conspeclu ejus obiuleruni euui, el
grandes ascendebanl de mari diversse inler sc. > dedil ei polesiatem et honorem el regnum, el omnis
Magnum el evidens hac visione Cbrisli Filii Dei populus tribus ac linguse ipsi scrvienl. > Hocprimo
ejusdemque filii homiuis teslimonium, magnum ct certe in advenlu factum esse, certum lenei Chris-
amplum hujusce revelationisspectaculuiii, quoliben- tiaua fides. Filius hominis jam lisque ad Anliquiim
lius nihil aspicianl simplices oculi credentium, nihil dierum pervenil, jam hi conspeclu ejus oblulimus
dulcius audianl benevolae anres diligentium Deum eum, quicunque propter peccala noslra oblalum esse
Patrem antiquissimum, et Dei Patris Filium, homi- credimus, et confitemur eum, el quotidie in sanclo
iiem quidem novum, sed Dcum nihilominus anli- allari ohlationisejussacriim celebramus mysierium.
qtium. < Qiiatuor, inquit, venti cicli pugnabanl in Jam dedil ei poleslatem, cl honorein ct reguum.
mari magno, et quatuor besliaegrandcs ascendcbant.» Jam enim propter passionemmorlis, gloiia et honore
Quid bestiaj significaverint, unus de assistentibus " coronavit eum, et constituit eum super opera ma-
saiis exposuit. < Iloe, inquil, bestiae magnoeqnaiuor, nuum suarum (Hebr. n). Nam hoc est quod, cum
qualuor regna consurgcnt de terra. > Sed quare surrexissei a morluis, dicebat : < Dala esl mihi
venli, el quare bestise? Nimirum venli propler va- oninis polestasin ccelo el in lerra (Mallh. xxvm). >
nilatem, besliae propler fcrociiaiem. < Vaniias va- El lunc omncspopuli, lrihus,et linguaeipsi serviiiul,
nitaliim, inqiiil Ecclesiastes,et omnia vanitas (Eccle. bapiizali in noiuine Patiis etFilii et Spirilus saucti,
i;. > Mare magnum esl hoc saeculum. Qualuor vcnli secundum ejus imperium. Quid enim si qui adhue
ergo coeli in hoc mari magno pugnaverunt, quia serviluli ejus confraiiicunt? Profecto serviiutem
qualuor regna saeculi hujus, Slatils sui brevitatem debent, et ab ipso pcenam feeipicnl, propler servi-
non cousidcrantes, in vanuiri flaveruiit, regnum lem suum limorem, propter suam cervicosam rehel-
Babyloniotum propter superbiam cl iuxuriam , alas lionem : < Sede, inquit, a dexteris meis, donec
liahemi, leoenoeassimHatum, regnum Persarnm el ponam iiiimicos luos scahellum pcdum luorum
Mederum urso propler ferocilalem, regnum Grocco- (Psal. cix). > Et suhinde : < Dominare in inetiio
riim pardo propler levem seclarum varielatem, inimicorum luorum (ibid.). »Igitur quod dictum cst t
legnim Romanorum lerribili atque miraliili hesiise (n t Aspiciebam donec throni posili sunt, et Antiquiis
tfenies ferreos iiabenii propler insuperabilem forti- dierum sedit, > ilemque < judicium scdit, ei libri
tiidimm coniparatuin. Quid aliudhaecregnabeslialia, aperti sunt, > majestalem quidem personal judicii
quam venli fuerunl ? Venli, inquam, et venti cceli fuluri.eladventus secundi. Yerumtamenita ut primi
fuerunt, non tamen ccelum possederunt, quod per qnoque adventus nonnullaconsideratio sit, quo idem
supciLiain coniingere se putaverunl, sed ne mare judicium coepil agi, testanle ipso Jiidice, cuin-dirit i
quidem diu lenere poluerunl, quod ad horam lur- < Nunc judicium, est mundi, nuiic princeps liujus
haveiuni alque perlransierunt. lllis ergo cum ven- mundi ejicietur foras (Joan. xn). » Proihde ad lau-
losa vanilaie stia praoleiiapsis. < Aspiciebam,inquil, dem Dei, ad gloriam regni Dei, quod ntinc inlra
doncc throni posili siut, el Antiquus dicrum seilit. » nos csl, referre libet hoec ad primum adven-
Nimirum haec eral dulcis imago regni Dei, quod ex- liiin Clnisli F.lii Dei, tit videlicot. primo adveniu
spcctabal, ut superius jaoi dicluni est, is ipse qui coeptum fatcamur, quod in sccundo consumman-
haccvidil, civis cceii, peregrinus hujus socculi, capti- dum est.
vus iilius Babylonis, uride et ardcntior erat deside-
588 CAPUT XIII.
rator regni Dei, ita ul vir desideriorum mereretiir
sint throni positi, quis thronus ejus, fiamina
vocari, el pro consolatione animoe suae lantas lam- ..Quid
" ignis et rolm ejus, ignis accensus, quid fluviits
que mirificas videre visiones ejusdem regni Dei. igneus igrediens a facie ejus, quid judicium se-
Quid enim dulcius, quid ad consolalionem commo- dens.
dius, ul viderei, optare, inquam, potuil? Antiquus, < Aspiciebam, inquit, doncc throni positi suiu,
ait, dierum, sedit. Al ille olim in genere humano et Anliquus dierum sedit. > Aspicicbain , inquam,
scdem nonhabehal, quia per proevaricationemprimi desiderans atque suspirans desiderio, atque suspirio,.
hominis, regnum peccati et morlis in hunc mundiim quod crat commune omniiim justorum, non igno-
inlroierat. Ergo sedit, id est conlra rcgni sui persua- raniium se a regno Dei excidissc in Adam, el ex-
sorem diabolum judicium constituit. Sequitur enim : spectanlium ul in nohis recnperaret ipse regni sai
t Judicitim sedit.el libii aperli sunt. > Hoc quidcm gloriam. Quod et ila faclum cst. < Throni positi
de judicio foturo inlelligilur, quia de ultimo regni sunl et Antiquus dierum sedil. > Thronus iinus el
diabolici rcge Antichrisio sicpraemissum est: t Con- plures ihroni, una Ecclesia est et plures sancli,
siderabam cornua, el ecce cornu aliud parvulum quorum in cordibus HleAniiquus dierum sedit, Deus
oiium esl de medio corum, el tria de cornibus pii- quippe recens in illis non fuit. Thronus ejus Abra-
niis evnlsa sunt a facie cjus, ct ccce oculi quasi liatn, thronus ojus David, llironus ejns singuli sancti,
i!jTU0L. CLXVU, 48
1515 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1510
quorum in cordibus ille per fidem sedit, thronis A i suo merilas recipiat poenas. Unde sequitur : < Aspi-
eisdem posilis, id esl longa exspeclalione in occur- ciebam propler vocein sermonum grandium, quos
sum regni ejus proeparatis. Qualis ille sedit? < Ve- cornu illud loquebalur. Et vidi quoniam inlerfecta
slimenlum cjus quasi nix candidum.et capilli capitis esset bestia, et perisset corpus ejus, et traditum
e]us, quasi laria munda. > Gloriosa lisec regni ejus esset igni ad comburendum, » etc. Ilem, < libri jam
insignia sunt. Nix quippe remissionem peccatorum, aperti sunt, > apeiiente Agno librum magnnm, se-
lana uuditalis nostrae operimentum significat. Inde plem sigillis signalum, aperienle illo discipulis suis
Psalmista : <Lavabis me, et snper nivem dealbabor scnsum ut intelligereiil Scripluras (Luc. xxiv).
(Psal. L). > Ilem : < Beati quorum remissse sunt Aperli, inquam, sunt libri per primum judicium, iia
iniqiiiiales, et qtiorum tecta sunl peccata (Psal. tamen, ut qui non videhant viderenl, et qui videbaut
xxxi). »—< Thronus ejus llamma ignis, rolae ejns caeci fierenl (Joan. ix), aperiendi aulcm sunt libri,
ignis accensus. Fluvius igneus rapidusque egredie- libri conscienliariim, ul judicentur singuli ex his
halur a facie ejus. > Licet ignis iroe et flamma hic quse ibi scripla sunl.
intelligi possil vindictse futurse, tamen, quoniain
fluvius igneus dulciori dignior est adhuc intelleetu, CAPUT XIV.
roaxime quia sic diclum esl, egrediebatur a facic "' ' De veniente Filio hominis ,
quomodo usque ad Ami-
ejus. Quid enim iion dulce, non amabile egreditur quum dierwn pervenit, el dedit ei potestatem et
honorem et regnum.
autprocedit a facie ejus? Ergo fluvius igneus non
injuria, non coacla scnlenlia, dicimus quod ipse sil • Manifeste quidcm hactenus conscriplum est judi-
Spirilus sanctus, de quo Psalmista : < Fluminis, cium divinum, sednon dictum eslqualempermanutn
inquit, impetus loelificalciviialem Dei (Psal. XLV).> sive personam sit agitandum. Non enim judicabit
Et iri Isaia idem Spiritus sanclus : < Ecce ego per semelipsum ille Antiquus dierum, quia Pater
declino in eos ut flumen pacis, et ut lorrens inun- non judical quemquam (Joan. v). El si throni huic
dans glorise genlium (Isa. LXVI).> Hic sine dubio posili sunl, nonconscquitur, utsedealadjudicandum,
fluvius egredicbalur a facie ejus, unde procedens ut cum vestimento niveo sive candido et capite cano
dicitur hic Spiritus sanctus. Ignetis aulem est et adproferendam senlcnliam visibilitcr atque localiter
rapidus, quia mentes igneas reddit, el linguas diser- sessurus exspectetur iste Anliquus dierum. Ilaque
las, alque vividas efficit, quod el lestatus esl, el ab nondum diclum est qua: vel qualis faclura sil judi-
cflectu comprobavit, quando super discipulos appa- cium persona. Sed quid sequilur : < Aspiciebam
ruit lanquam ignis, et ceeperunl loqui variis Iinguis _ ergo in visione noclis, et ecce cum nubibus cceli,
ij
(Act. 11).Linguis rapidis, ila ut silenlium illis nulla quasi Filius hominis veniebat, et usque adAntiquum
posset indiccre potestas sieculi. Extunclhronus ejus, dierum pervenit, el in conspeclu ejus oblulerunl
id esl Ecclesia ejus flamma ignis, el rolse Evange- eum, et dedit ei poleslatem, el honorem, et regnum,
liorum ajtis ignis accensus. < Millia millium mini- el omncs populi, tribus, ct linguoe ipsi scrvieni.
slrabant ei, et decies millies cenlena millia assiste- Poteslas ejus polestas selerna, quoe non auferelur,
bant ei. » Hoc et de angelicis spirilibus recte valet et regnum ejus quod non corrumpelur. > Igitur
inlelligi, quorum infinita nobis millia minislrani, quod in Evangelio suo proedicat ipse Filius homir.is,
vel assisluntei(Apoc.v). Veriim.qnia de genere hu- Pater non judicat quemquam, sed omne judicium
mano ncgotium est, cujus sibi millia Deus in regnum dedil Filio (ibid.), bsec prophetica visio lucido salis
dignatione sua acquisivil, sicjuvat continuari. Fluvio defendil testimonio. Quse autem causa vel ratio est,
igneo rapidoque egredienle a facie ejus, < millia ut judicium facial hic polius Filius hominis quam
millium ministrabanl ei, et decies millies centena Paler, nisiquia Filius hominis esl? Sic et ipse, cum
roillia assistebanl ei, > id esl, dalo Spirilu sanclo, dixisset: <Et polestatem dedit ei judicium facere, >
qui ab ipso procedil, iiinuinerabiles homincs, qui conlinuo quasi quacreres quo jure, quo ordine ju-
prius non erant ejus, per aquam el per eumdeni p slilise Filius judicet magis quam Paier : < Quia,
renali spiritum distribuiis ordinibus se.rvire coepe- inqnit, Filius hominis esl (ibid.). > Ac si dicerei :
runt majestati ejus, alii per aclivam minUlrantes ei, Quia persona Filii sese operosius impendil ad repa-
alii per contemplalivam vitam assislentes ei. Plures ; rationem mundi, intantum ut fierel Filius hominis,
aulem in acliva minislranl, pauciores in conlem- sola quippe lisec persona incarnata et passa est pro
plativa assislunl ei. Bene ergo indefinita quanlilale , salule mundi, recie ergo potestatem habet judicium
dictum esl, < inil.lia millium minisirabant ei, > deli- faciendi, ut sola judicei persona, quse sola redemii,
nila vero, < et decies millies centena millia assi- id est ut in judicio sola specietur persona Filii,
slebanl cijudiciuni sedil, et libri aperli sunt. > Hoc; sccundum formam visibilem, formam servi, in qua
ulriusque judicii quasi confinium est, id esl rectat semetipsam sola exinanivil. Quoniam ad alia pro-
ulrumque judicium significalione conlingit. Etenimi peramus, et hsec caeteraque a Palrihus doclissimis
judiciuni jam sedil, sicut proedictuin esl, ut prin- pertraclaia sunt, jam ad seplimum prophelai hujus
ceps hujus mundi ejicerelur foias (Joan. xn), , accedamus pravconium , quo regni Dei quou
sedebit adhuc, ul idem princeps cum angelis suis,, exspeclabal edicere meruit, tempus qnoque prafi-
idem, inquam, laiiquaro caput cuai omni corpore; nituni.
1SI7 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. —IN DAN. LIBER. UNUS. 1518
589CAPUT XV. \ septem, parlemque oclavi decinii anni imperii Tibe-
A
Quomodo suppulcnlur septuaginta hebdomades, de rii Coesaris quo Dominus passus esl, et invenies a
.quibus dicitur ad prophetam : < Septuaginta heb- tempore prsefinilo ad ejus usque passionem , hebdo-
domades abbreviatw snnt super populum luum ut
consummeiur pravaricalio, > etc, < et ungalur mades sepluaginla abbreviatas, hoc est, annos lu-
Sanctus sanctorum. t nares ccccxc. Ad ejus vero bapiismum quando un-
(CAP.IX.) < In anno primo Darii filii Assueri de cius est Sanclus sanclorum descendente snper euin
semiiie Medorum, qui imperavil super regnum Spiritu sancto sicut rolumha, non solum hebdoma-
Chaldacorum, cum, inquilDaniel,loquerereiorarem des septem et sexaginla duas fuisse complelas, sed
et coufiierer peccala mea, et peccala poptili mei et parlem jamseptuagcsimaehebdoinadis inchoalam.
Israel, ulproslernerem preces meas in conspeclu <Etposthebdoniades.inquit, septuagintaduasoccide-
Dci mei pro inonte sancto Dei mci, al me loquenlc lurChristus, el non eril ejus populus, quieum nega-
in oralione, ecce vir Gabriel, quem videram in lurus est. J Non slalim post sexaginta duas hebdo-
visione a principio, cilo volans leligit ine in lem- mades, sed in fine sepluagesimoe occisus est Chri-
pore sacrificii vespertini, el docuil ine, el locutus lus, quam ideo quantuin coujicere possnmus, se-
est mihi, dixilque : Dariiel, nunc egressus sum ut gregavit a caeleris, qiiia de hac eral plura relalurus.
docerem le, et intelligeres. Ab exordio pre- R Nam el Chrislus in illa crucifixus est, apopuloper-
cum t.uarum egressus esl senno , ego autem lido, non modo in passione, verum continue ex quo
veni ut indicarem libi quia vir desideriorum es. a Joanneproedicari coepil, negalus est. Quod aulein
Tu aulem animadverle sermonem, ei intellige sequilur: < Elciviiatem, el saiiclnarium dissipabit
visionem : Sepluaginla hebdoinades abbrevia- populus cum duce venturo, et finis ejus vaslilas,
los sunt super populum luum, et super urbem et posl finem belli slaiuia desolalio. » Non ad sep-
sanct.im luam, ul consummetur prsevaricalio , et luaginta hebdomades pertinet. Proediclum enim fue-
liucm accipial peccatum , ct deleatur iniquitas , et rat, quod ipsoe hebdomades ad Chrisli usque duca-
adducalur juslitia sempiterna , el implealur visio tum periingerent. Sed Scriptnra proedicio adventu
el prophelia , el ungatur Sanclus sanclorum. Scilo el passione ipsius, quid etiam post hanc populo
cr^o, et animadverle : Ab exitu sermouis ul iterum qui eum recipere nollei, esset eventurum ostendii.
aedificelur Ilierusalem usque ad Christum ducem Ducem enim venturum , Tiium dicit, qui quadra-
hebdomades seplem, et hebdomades sexaginta duae gesimo anno Dominicae passionis ila cum populo
erunt, el rursum acdificabitur platca, et muri in Romaiio civitatem et sanctuarium dissipabil, ut non
angustia lemporum. > Esdra narranle didicimus ^1 , remaneret lapis super lapidem (Luc. xix). Verum
quod Neemias cum esset pincerna regis Arlaxersis, hisperanlicipationempralibatismox ad exponendum
vigesimo anno regni ejus, inenseNisan impelraverit hebdomadae quam omiserat rediil evenlum. t Con-
ab eo restaurari muros Hierusalem (// Esdr. i), firmabit atttem paclum niultis hebdomas una. > Hoc
lemplo mullo anle permillenle conslructo, ipsum- est ipsa novissima, in qua vcl Joannes Bapiista,
que opus, ut dictum est, in anguslia leiuporb per- vel Doniiiius et aposioli prsedicando roiiltos ad fidem
fccerii adeo , scilicel a finitimis gentibus impugna- converieruni. < El in dimidio hebdomadis dcficict
liis, ut struclores singuli giadio renes acuucti , una hostia el sacrificium. > Dimidium hebdomadis hujus
iiianu pugnasse, alia rourum recuperasse narrentur sepluagesimoe quinlusdecimus annus Tiberii Csesaris
(// Esd. iv).Ab hoc ergo leropore usque ad Chri- eral, quando inchoalo Chrisli baptismate, liostia-
simn ducem hebdomades septuaginta compula, hoc rum purificaiio fidelibus paulaiim vilescere, ccepii.
cst, annos duodenorum mensium lunarium, ccccxc, Ucm quod sequilur : < El in templo erit ahominatib
qui sunl aimi solares CCCCLXXV. Siquidem Persoe a desolationis , el usque ad consummaiionem el iinem
pracfato vigesimo anno regis Artaxersis usque ad perseverabitdesolatio> adsequenliatempora respicit.
mortem Darii, regnaverunl anni cxvi el liinc Ma- CAPUT XVI.
cedones usque ad interiium Clcopalrae annis trecen- p. ] De orationeeiDanielis, quomodo secundum illam re-
lis. Inde Romaiii usque ad seplimum decimum. Ti- sponsum sil, cum videatur orassepro solvenda Ula
quw tunc fuit caplivilale Babylonica, el quasi econ-
beiii Csesaris annum monarchiam tenucrunl annis trario major enunlielur ei futuraJudmorum vaslitas.
quinqiinginia novem, qui sunt simul, ut dixiinus, Hujtis prophetiae verilalem el historia velerum
anni CCCCLXXV, et conlinentur circulis decemnoven- et noslrorum hodieque temporum testatur evenlus.
nalibus xxv dies novies enim viceni et quini fiunt Verum si solam Iitleram specles, nunquid hujusce-
CCCCLXXV. Et quia singulis circulis embolismi se- modi responsa Danielis oralio flagitabat? Dixerat
piem accrescunt, multiplica viginli quinque per se- enim : < Ego Danicl intellexi in libris numerum an-
piem CLXXV qui sunt embolismi menses CCCCLXXV an- norum , dequo factus est sermo Domini ad Hiere-
iiortim. Si ergo vis scire qnot annos lunares facere miam prophelam, ut complerentur desolalionis Hie-
possint, partire cenlum septiiaginta quinquc per rusalem sepluaginta anni. » Ac deiride orans :
duodecim. Duodecies deni el quaterni, CLXVIH. < Avertatur, inquii, obsecro, ira tua et furor luus
Quatuordecim ergo aimos faciunt et remanent men- a civilale lua Hierusaicm ei nionle sanclo luo. Prp-.
ses sepleni. Hos junge ad supra scriptos CCCCLXXV , pler- peccata enim noslra, et iniquitatcspatrum no^-
uifiniil siinul CCCCLXXXIX. Ailde et niensessiipeiflnos slrorum Hierusalem ctpopultis luusin opprolifiUOi
 1519 RUPERTI ABBATIS TCITIENSIS - 15->u
sunt omnibus per circuitum nostrum. Nunc autem A lypus fuil consunimandae praevaiicationis, fiiiiendi
c-xaudi, DomineDeus nosler, orationem servi tui, peccali, delendae iniquilatis, adducendse justitioe
el preccs ejus, et ostende faciem tuam super san- sempilernae, implendae visionis el prophetise, nn-
ctuarium tiinm quod desertum esl. Propter lemel- gendi Sancti sanctorum, qui et ipse templum ve-
ipsum inclina Deus meus aurem luam, et audi, rum , templum rion manufaclum , rex et fundatoi
aperi oculos luos, et vide desolalionem noslram , civilatis, in qua dignareiur homo nasci. Itaque de
et civilalemsiiperquaminvocatiimesl nomen tuuro. > ipsa capiivitalis relaxalipne, lemplique reacdifica-
Ita si solam litteram specles, nihil invenis praeter lione , pauca dicluri, juxla noslri tenorem propo-
illam septuaginta annorum Babylonicam caplivila- siii, dicarous priniojuxla lilteram de ipsis septua-
tem, nihil proeler civilatis et lempli manufacli ci- ginta annis. > Cum cceperint inquit Hicremias, ini-
neres quod deplorelautrecuperari desideret. Verum pleri In Babylone scpiuaginla anni, visilabo vos ,
si ita erat, sl hoc lanium in votis habcbat, nunquid ci suscitaho super vos verbum meum bonum, et re-
opporlunam pro re consolationem accepil? Nonne ducam vos adlocum islum,ail Dominus (Jer. xxix).»
poiius conlraria volis 590 audivit? Non enim < Anno aulem primo Cyri regis Persarum, ad ini-
diclum esl illi, ODdificahiturHierusalem, et templum plendum scrmonem Doriiiui, quem loculus fuerat
rpnovabitur, alque omnis cultus caerempniaruni, ' per os Hieremiae,suscitavi t Dominus spirilum Cyri re-
scd quod his valde conlrarium est, < occidelur, gis Persarum, et transduxit vocem in universo re-
inquit, Christus, et non eril ejiispopulus-, qui eum gnp suo, etiam per Scripluram dicens : Haec dicit
iiegaturtis est, et civitalem et sanctuarium dissipa- Cyrus rex Persarum. Omnia regna terrae dedit milii
hit populus cum duce venturo, el finis ejus vasiilas Dominus Deus cceli, ei ipse proccepil mihi, ul ocdi-
el posl iinem belli. slatula desolatio, el deficict ficarem ei domuni in Hierusalem, quae est in Jiidota
hostia el sacrificium, etintemplo crit ahominalio (/ Esdr. i), > etc. Impedientihus auicm Samarilis
desolaiionis , et usqucad consumroalionem el finem inlermissuhi est opus usque adannum Darii sccun-
perseverabit desblalio. > Igilur ctim dicil: < Ego dum. Illo anno septuagesimus caplhitatis Hierusa-
Daniel iniellexi in.lihris numerum annorum, dequo lem arinus impletus esl (Jer. xxv, xxix); ul vult
faclus esl sermo Domini ad Hieremiam prnphetam, Eusebius, tcslem adhihens Zachariam propheiam,
ut complcrenlur desolationis Hierusale.m septuaginla apud quem secundo anno Darii loquitur Angclus :
anni, > vigilanti lectori illud se spiritu prophetico Domine, exercituum usquequo tu non misercberis
intellexisse insinuat, quod hodie revelata facie vi- Hierusalem, et urbium Juda, quibus iratus es?
xlel Chrisli Ecclesia, scilicet caplivitatem illain, (Zach. 1). Istesepluagesimus annus est. Item, quarJo
unius populi Judaici fuisse imaginem alierius ma- Darii anno, dicit idem propheta : Cuin jejunaretis,
gnsecaptivilatis, quseunopeccahte Adam, universo el plangereiis posl lios septuagiiita annos, minquid
gcnerl humnno accidit, el illos sepluaginla capli- jejunium jciunaslis mihi? (Zach. vn.) Sexlo Darii
vitalis annos, lempus omne significasse, quo popu- anno lempli a-dificalio complelur, die tertia roeusis
Ius Ii.ei peregdnalur in hpc sseculo. Quid enim ma- Adar , qui est quadragesimus sextus annus, ex quo
gnum eral intellexisse , quod palam omnibus verba cijus fundaroenta siib Cyro jacta sunt. Unde in Evan-
sonabanl Hieremioe prophetse?Ergo cuni dicit orans: gelio"dicuni Judaei: < Quadraginia etsex annis ocdi-
Exaudi, Domine Deus noster, oralionem servi tui, ficaiuni est leriipium hoc (Joan. n). > Coeperiint au-
et preces ejus , et oslende facicm luani super san- lem oedificareanno secundo Darii, mcnsesexio , die
ciuarium luum, quod desertum esl, > elc, cum , vicesima quarla , el anno scxlo (1173.n), ul dictum
inquam, haecdicit, sub istis vocihus res majorcs est roense duodecimo, die lerlia complevcrunt. Ex
intendit, el sic illam capiivilalem solvi optat, ut quo apparet opus templi, el antea non parva ex
pro majore sollicilus sit, leniter Ialurus illud nia- parte peractum. Conscniit hicJoscphus in Antiqui-
jus templi yel civilalis excidium , defeclum quoque "taium lihro, scrihens iemplurii et Hierusalem el om-
hoslioe et sacrificii, perpetuamque desolaticnem rj nem Jiulocam sepiuaginta annis permansissc deso-
tempJi, abominabiliSjdummodo iiat quoderat, ne- Tatam. Qui rursus numerando regcs Babylonis, s:
cessariiim, ut scilicet < corisummeiur proevaiicalio, lamen ipse sic scripsil, et r.on coelex fallit roendo-
bt fineriiaccipiat peccaium , et deleatur iniquiias, sus ^ confercns arinos ad cversa Hierusalem usque
et adducatur justitia sempilerna , et impleatur visio, "ad eVersionem regni Chaldseortim celligii. Scrihit
et lingatiir Sariclus sanciortim. » enirn posl Nabuchodoiiosor, qui teste Scriptura sacra,
CAPUT XVII. viginli quinquepost eversam Hierusalem vixil an-
De septuaginta annis captivitalis, quando,teste Scri- nos, Evilmerodach filium ejus regnasse annis octo-
plura sacra, compleli fuerint, el quomodo de illis decim , post quem Egesar filium ejus XLel huic suc-
Josephus sibimel conlraria scripseril. cessisse Jasordach inensibus novem, atque hoc de-
Porro cum captivitas illa Judaici populi, captivi- functo ad Balihasar qui Naboon nuncupatus est,
taiem significet peccali, quae'iiniverso, ut diciuin, transisse imperium , ejusque anno decimo septimo
est, gerieri humanoaccidil, consequenler ejusdeiii a Cyrb et Dario regibns caplam esse Babyloniain.
relaxalio eaptivilatis salvationem significat mundi, Hic Darius Danielem prophelam assmnens ad se, in
Cl ul secundum verba Scripturse hujus loquamur , Mediam duxit, elomni eunihoiioiecclebravii. Fiunl
 tm DE TRINITATE ET OPEIUBUS EJUS LIBRI XLII. - IN DAN. LIBER UNUS. lo>22
autem anni cenlum, superaddilis mensibus novem , A tur sonare quod ille omnia sibi regna lerrae a Dco
secundum Josepl.ium, si lamen, ul dictum est, ipse tradila dicit, nisi forle inlelligendum quod, eo tem-
sio scripsit, el non mendosus codex fallil. Tradunl pore quo hsec scripsit, nullum sui regnum adversa-
Hebraei, ut beatus Ilieronymus ail, hujuscemodi fa- rium habuerit, vel cerle viclo, destruclo atque
bulam. Post sepluagesimum annum, quo Hieremias exhausto lain robuslo, lamque anliquo Chaldseorum
capiivilalem populi Judseorum dixeral csse solven- imperio, nullum suo regno in loto orbe resislcre
dam, de quo et Zacharias in principio voluminis posse credideril. Credendum est aulem maxiine, ex
sui loquilur, irrilam putans Dei pollicitalionem Bal- illa Esaise prophelia, hunc Cyrum regem dilexisse
thasar , falsumque promissum, versus in gaudium filios Israel, eosque de captivilaie exemplos domum
fecit grande convivium insulians quodammodo spei remisisse, ac lemphun resedificare jussisse Domini
Judoeorum el vasis tcmpli Dei. SeJslalim ultio con- Dei eorum. Audierat quippe tam Esaiam quani Hie-
secuta esl. Nunc ad incoepta redeamus. remiam prophelam eorum per Spiritum Dei de rcgno
CAPUT XVIII. suo et Babyloniorum deslruclione fuisse prseloculum
Jer. XLIV). Nam et spirilualiter ipsum
DeCyrorege, quomodo secundum vaticinium Isaics (Isa. XLV;
prophetai Christo assimilalus fuerit, maxime, quia genus expugnalionis quo Babyloniam cepit cxpres-
populum Dei liberavit, et in patriam remiserit. % serant iidem prophelaj. Quorum Esaias : < Qui dico,
B
Juxla mysticos sensus Cyrus rex Dominum Salva- inquit, profundo : Desolare, et flumina tua arefa-
torem et nomine designal el factis. Hoc non ex no- ciam (Isa. XLIV).» Porro Hieremias : < Murus, in-
stra conjectura , sed ex maiiifestis Esaioe verbis di- quil, Babylonis ille latissimus suflbssione suffoditur,
cimus, quihus ex persona Domini dicebat: < As- el porlse ejus excelsoe igui coiLbureniur (Jer. LI). >
similavi le.. et non cognovisli me (Isa. SLV.) > As- Narranl enim hislorioe quia, diviso atquc exinanilo
similavit namquc eum Deus Filio suo,-quamvis per plurimos rivos flumine Euphrate qui per medium
ipse Deum se^assimilantem minime cognoverit. Sed Bahylonis influebat, per arefactum ac desolaluin ejus
dicis : In quo eumassimilavil ? Primum iu eo (ibid.) profundum urbem hoslis inlraveril. Non ignoramus
quod Christum suum illum cognoniinare dignatus quoe de haccivilatis vel templi DDdificalionein lihro
esl, ita dicendo : < Hoecdicil Dominus chrislo meo conlincntiir Esdroe et Neemise, cuncia spiritualibus
Cyro, cujus apprehendi dcxleram , ul subji- plena mysleriis esse, sed nos propositi itineris lon-
ciam ante faciem ejus gentes , > etc Deinde quod gitudine devocamur, ne diu multum locis singiilis
eum Cyrum,quodinlerpretatur hmres, multoanle- immoremur. Pauca ergo contingenms secundum proe-
quamnasceretur, vocandumessedisposuit.Hoc enim conia Aggoeiet Zacharioe prophelarum, qui illo lem-
591 vocabulum recte congruit illi, cui dicit idem pore magno spiritu prophetaverunt. Magni quippe
Deus Pater: < Poslula a me, et dabo libi genles hae- spirilus isti prophetoc fuerunt, ut adversus tanii
reditatem luam (Psal. n). > De quo et Apostolus ail: rcgis edictum, et Samaritanos gentesque cunctas
« Quem consliluit lioeredem universorum, per qiiem per circuilum oedificationcin lempli Domini
impe-
fecit et ssecula (Bebr. i). > De quo etiam in carne dienles, juberent teinplum exlrui, sicut scriplum
apparente inimici persequentes dicebant: < Hic est est. Itaque exemplum edicli regis Artaxerxis leclum
haeres. Venite, occidamus eum, et nostra erit haere- est coram Reum Beellheem el Samsai scriba el con-
dilas (Matth. xxi; Marc. xn). » Assimilavit ergo siliariis corum, et abierunl festini in Ilierusalem ad
Cyrum Dominus Deus tinigenko suo, Deo et Domino Judaeos, et prohibuerunt eos in brachio et roborc
riostro Jesu Chrislo, quia sicut ille, deslruclo Chal- (lEsd. iv). < Tunc iniermissum est opiis domus Dei
daeorum regno, populum Dei liberavit, ac in palriam iri Hierusalem, el non fiebat usque ad annum se-
remisit, lemplumque quod erat inccnsum iu Hieror cundum DariiregisPersarum. Prophetaveiunt aulem
solymis resedificari proecepil, el hoc ipsum edictuni Aggaius prophela et Zacharias lilius Addo, prophe-
etiam per litteras manifestare curavit, ul imple- tantes ad Judocos qui erant in Judaca et Hierusalem,
rentur verba Hieremioe propbelae, quibus hoc fulii- r. i in nomine Dei Israel. Tunc surrexerunt Zorebabel
rum esse preedixeril, ila medialor Dei et hominum filius Salathiel, el Josue filiiis Josedech, et cceperunt
(/ Tim. H), rieslrucio p r orbem diaboli regno, eleclos sedificare lemplum Dei in Hierusalem, et cum eis
suos, qui erant dispersi ab ejus lyrannide revocaios prophctse Dei adjuvantes eos (/ Esd. iv, v).»
in suam congregal civilatem ccelesicm veram Hie- CAPUT XIX.
rusalem, id est pacis visionem, ct hoc ipsum per
litteras maiii."esiat, sanctas videlieel in mundum uni- Decum prophelia Aggmi prophelm, qui. tempore illo quo
rewdificaretur lemplum gloriam spiritualis do-
versum mitlendo Scripluras, quibus fidein sui no- mus Domini prophetaverit, el desideralum cunclis
minis ac spem salulis, cunctis qui ad regnum suum genlibus venturum prmnuntiaveril.
perlinenl, hoc est electis omnibus,proedicat. Nihilo- Primus eorum Aggseus dicit : < Et lunc, confor-
minus quoJ in Scriplura sua clixit idem Cyrus : lare, Zorobahel, dicil Dominus, et conforlare Jesu
< Omnia regna lerroe dedit milii Dominus Deus coeli filii Josedech. sacerdos magne, et confortare omnis
(/ Esd. i),» veraciier soli convenit majestati ejus, qui populus lerrse, dioil Doininus exercituum, el faciie
dixit: < Data esl mihi omnis poiestas in coelo et in (quoniam ego vobisctun sum, dicit, Dominus exerci-
lerra (Matlli. xsvin). » Caeterum miims verum vide- luum) verbuni quod pepigi vobiscum, cum egrcde<
 1323 RUPERTI ABB.VTISTCITIENSIS lS2i
remini de lerra /Egypti, et spiritus meus eril in A fuisset in Adam, Deus Dei Filius noslram non susce-
medio vestrum. Nolile liniere, quia liaec dicit Do- pissel naiuram, gloria et honore propier passionem
minus excrciluuni : Adhuc ui-:um mpdicum esl, et morlis coronandam. Si Deus nostram, id est hu-
ego conimovebo coelum, el terram, et mare, el ari- manam non suscepisset naluram, eadem nalura
dam, et movebo omnes genles, et DesiJeralus veniel noslra supra dignitatem non ascendissel angclicam.
cunclis gentibus, et implebo domum istarii gloria, Nunc aulem tanlo omuem caro nostra superexcessit
dicit Dominus excrcituum. Mcum esl argentuni, cl creaiuram ut sanctse Trinitalis confitenles gloriam,
iii, um est aurum, dicit Dominns exerci.lu.um.Magna hoininem, humanam in altiiuJine admiranles, suspi-
eril gloria doiniis islius noviss!m;e, plus quam primae, ciamus naturam, Dei namque el hominis utramque
dicit Dominus exereiiuum, et in loco islo dabo pa- in una Filii persona confilemur, el adorainus sub-
ceni, dicil Dominus exercituum (Agg. n). >Vel lioc stanliam. Igilur < magna esl gloria doiims istius uo-
soliim quod dixii, <et veniet Desideratus cuncti.s vissimse plus quam primsc, > major quippe mullo
geniibus, > auditorem percellere poles.t, ut dorrnj- nunc est beatiludo congregationis noslrae, qui lanlo
lanlcs oculos aperiat, alque de lerra in coetuin snb,- ducc, lam glorioso congregamur principe, quam si
levet, nec piitet de domo illa inanimala el lapidca nuiiqiiain nos in primo parente confragrassei diabo-
diciuin, < et implebo donmm istam gloria, et magua " licocflammse invidia. Juxta hunc sensum quo per-
crit gloria domus islius novissimaeplus quam primac.» tinuil dicere, > meum est argenlum, et meum est
Primo ilaque sacrameiilum cerne Triuilatis. <Ego, aurum? Ad hoc ut respondeamus, quoerimus primo,
inquit, sum vobiscum, el Spiritus meus, et verbum quod argenium, quod vet quale Dei sit aurum? Hinc
in quo posui leslameritiim cum egrederemini de jam Psalmistam prsedicanlcm audimiis : < Eloquia
^Egypto. > Quod autem dicit, < in medio vestrum,» Doinini, eloquia casla, argenlum igne exaininaiiim
jiixla illud sentiendum quod in Evangelio scripluin (Psal. xi). > ltem : < Judicia Doinini vera juslificala
est: < Medius veslrum stetil, quem vos ncscilis, qui in semetipsa, desiderahilia super aiiioin, cl lapidem
post me venit (Joan. i). » Hoecergo dicl Doniinus preliosum mullum (Psal. xvin). » Ergo diviiias suas
exercilr.um ad vos, qtii videlis domum priorem s:c exponere volens, quihus gjoriosam facerel doinum
esse quasi non sit. Movi coeltim, quando de coelo au- suam, < meum esi, inquit, atiruni, el ineum est ar-
diia est vox mea: < Vos enim vidistis, quod de coelo geniiim, > dona sua significaus, qusc dalurus eral
locutus .-im vobis (Exod.m). >Movi terram, quando hominibus , quemadmoduin de eodem Desi.derato
psiori populo tradidi lesiamenium meum, el in au- Scriplura loqnilur: < Ascendens in altiini captivam
dilorio nico caligo, lurho lenehraeque cernebanlur. _ duxit caplivitatem, dedil dona homiuibus (Psal,
Movi mare Rubrum, quando viam procbui populo LXVII;Ephes. IV). » El jam quidem venil iste Desi-
transeunti. Movi aridam, scilicet vel ^Egyptum , per derattis, sed primo adventu ejus non adeo commoia
plagas cultu Dei vacuans, vel soliludinem per quam sunt coelum el terra et mare el arida, neque appa-
quadraginla anuis popuhis circuivit. Ilsec adhuc ruit adhuc, aut implela esl magna domus ejus
seinel moveho. Tenipore qnippe passionis Dominice gloria. < Nunc, inquit, Joanues, filii Dei sumus, ct
lugienle sple, coclum motum est, et tenebrae facioe liondum apparuil quid erimus. Scimus quoniam, cum
sunt usque in boram nonam super oiiinem terram apparuerit, similes ei erimus, quouiam videbiinus
(Marc. xv). Vere enini poslquam vcnil ille Deside- eum sicuti est (/ Joan. v), » Sed neque desideratus
ralus cunctis genlibus, molse sunl ouines gentes, et adhuc era.t cunctis gentibus, quippe a quihus nescie-
implela est gloria donius Dominj, el quando, ,Do- balnr. Igilur quod proemiserat, < quoniain cgo vo-
iniiius distai a servo, tauto domus ista melior esl biscum sum, verbum quod pepigi vobiscum, cum
cui praeest Dominus, damo priare cui pfocfuil sewus. egredeieniini de lerra JEgypli, el Spirilus nieiis erit
Tlluslrior qnippe fil Ecdesia, quam quondam fueral in medio veslrum. » quibus verbis, ut jam diximus,
Synagoga. Vcrumtainen propius adbuc inhserere li- breviter expressum est sacramenlum Trinilatis, ad
hel sensui qiiem supra tenere inccepimus. Diximus D primum speclat adventum Inijus Desiderati, per
eniin prioris domus descriplionem, id est Babylo- quem faclum est, ut spiriiualitcr cgrederemur de
nicaiu captivitatem, et civitas Ilierusalem destrucla, lerra JGgypti, baptizati in nomine Patris el Filii et
et lempliim igne succensum csl, typuin univertalis Spirilus sancli. Uoc animadverso, jam qusestione
fuisse captivitalis, qua in Adam universitas capliva non indiget quod sequitur, quia veraciier < adliuc
est generis humani, a rege Babylonis, a principe uiiuni mbdicuro esl, et ego, inquit, commovebo cce-
htvjus mundi.a diabolo rege confusionis. Dicamus lum, el terram, et mare, et aridam, » illa videlioet
crgo, imo dicenlem audiamus Dominuin super hoc: commotioiie quaein Evangelio his verbis cxprlmilur :
< Magna 592 erit gloria domus istius novissiinoe <El eruntsigna in sole, et luna, el siellis, et in lerris
plusquam prin.ae.i QuoJut Ual, <veuiel, inquit, De- piessura geulium, proe coiifusione sonitus marisct
sideralus cunclis gentibus. >Nimirum ecce videmus, fluctuuni , aresceutibus boniinibiis prae limore ct
ecce credimus, el confitemur humanam naturani per exspeclalione quoe superveiiiciit universo orbi. Nam
bujus Desiderali advenlum supra primse originis re- virtuies ccelorum movebmilur (Luc. xxi). > Iiaqus
paralam esse dignilalCm. Si dpnius Doniiui, quoc- qui primo venit occultus, secundo aelreniet advcntu
Kuimis nos, igne diabolicae confusiouis exusta non manifeslus (Psal. XLJX),motis coeb et lerra, cl raari,
l.*:.o DE TRINITATE ET OPEiUBUS EJUS LIBRl XLII.-IN DAN. LIBER UNUS. 1S2G
et arida, et motis cimelis geutihus, quemadmodiini A / subauditur, sed non prscvaluil. < Venit enim, inquit,
ibidcm conlinuo diritur : < El lunc videbunl Filiiim princeps inuiuli hujus, cl in me non habel quidquam
hominis vcnicnlem in nube cum polcstale magna cl (Joan. xiv). >Eo usque venit et sletit, atque adver-
inajestale (Luc. xxi). >Vcniet, inquam, jam tunc De- satus est ei, donec faceret eum inlerimi, sed hoc
sideratus cunctisgeiilibus.idesl fidelihussuiselectis, lolum est a dextris ejus, id est ad profectum glorise
ci congrcgatis, ex omnibus gentibus. Tunc apparebit ejus. Nam propter hoc Deus, et Satan hicrepavit, et
istius domus gloria qusc hic promiltilur, el de qua illum exallavil, d.ando illi nomen , quod est super
illic conlinuo sequitur : J His aulem fieri incipien- omne nomen (Phil. n). Increpavil, inquam, il|um
libus, respicite et levate capiia veslra, quoniam ap- uniis Deus Pater et Filius el Spiritus sanclus. Qua-
propinqiial redemplio vestra (ibid.). » propter sic pulchre dictiim est : < Et dixil Do-
CAPUT XX. roinus ad Satan. > Dominus dc Doniino dixit, et
De propketia Zacharim sub eodem tetnporc, quomddo utique pro Doinino sacerdote magno dixit. Quid
dical: t Et ostendit mihi Dominus Jesum succrdo- auiem increpando Satan pro Donuiio Filio fecitDo-
tem, s elc, el quomodo proJesn Chrislo Deus Pater minus Paler, Doininus Spirilus sanctus? Ejecit
increpaterit Sulan. 593 '"l"n foras, juxta illud : < Nunc judicium est
Post hunc, videlicet Aggaeum paulo junior, id esl B ' mundi, nunc princeps hujus miindi ejicielur foras
diiobus mensibus lardius prophetare incipiens, Za- (Joaii XH). > lncrepanJo quippe illuni Dominus, qui
eharias filius Barachioc secundum nomen suum me- elegit Hierusalem, per passionem Christi ejecit eum
Jtior Doniini, el secundum nomen paternum bene- foras tanquam hostem, imo latronem de reg-no suo,
diclus Domini, dum el ipse eum Aggoeo,quod inler> tanquam adulterum de cubiculo suo. Ilierusalem
pielalur feslivitas magria spe el fide in Dominum quippe inlellectualis illa civilas Dei elsponsa est,
civilatem Hierusaiem exslrui persuadel, vel rege qiiam Satan velut lalro dcpracdalus fuerat, veltil-
prohihenie, vel genlibus, hoc modo memor esl Do- adullcr in primo honiine per serpentem commacu-
niini Jesu sacerdotis magni. < El oslendil roihi Do- laverat. < Nunquid ait, non iste est torris erulus ex
iiiinus Jesum sacerdolem magnum slantcm coram ignc?(^ac/j. 111-) » Tanquam diceret Salan: Quo
angelo Domini, el Satan stabat a dexlris ejus, ut jure Dominus me inerepet? Quo jure foras ejiciat ?
adversarelur ei. < Et dixit Dominus ad Salan : In- Inipurissime Salan, nunquid nou isle ad qoein ye-
ctepet Dominiis in te, Satan, et increpei Doinimis nire, cui adversari ausus es, mortuus cum peccal-um
in te, qui elegil Hierusalem (Zach. in), > etc Quo- non fecisset, ad inferna desccndit, ei velut si lorris
i^odo Hebrxi locuni illum edisseram, noii magni cruatur ex igne, ila semetipsuro excussit < soluiis
pendcnles, quoniam omnis Judaeorum sensus caro doloribus inferni, juxla quod impossibile eral illum
esl, qui soli litleroe carnaliler inhserel. Jesum hic ab eoteneri?» (Act. H.)
proprio nomine designatum inielligimus, id esl Sal- CAPUT XXI.
vatorem noslrum. Ipse est enim, quem, antequam
Quomodo Jesus induius erat vestibus sordidis , non
vcnirct, multi jusli et prophelse, quorum hic Zaclia- suis sordibus, sed alienis, el quomodo ablata suttt
rias unns est, videre desideraverunt, el non viderunt sb eo vestimenla sordida , et cidaris munda super
(Luc. x). Atiamen aliqua sub imagine vidisss, inio caput ejus posila.
praevidisse mullum fuil. Ergo ioelabundus hic dicit: t El Jcsus cral indutus veslibus sordidis, el sta-
< El oslendil mihi Jesum sacerdolem inagnum, > bat ante faciem angeli. Qui respondit el ait ad eos
videlicel prophetica osiensione, quomodo sanclis qtii stabant coram se, dicens : Auferte vestimenla
prophetis peccata sua vel populi lugentibus pro con- sordida ab co. Et dixit ad euni : Ecce absluli a le
solalione magna solilus est illum Deus oslendere. iniquitatem tuam, el indui le mutaloriis. Et dixit :
Non sufleccrat dixisse sacerdolem, nisi addidisset Pouite cidarim munJam super caput ejus. El posue-
magnum, quia videlicet non de pliiribus sacerdo- runt cidarimmundam super caputejus, et induerunt
tibus, qui morle prohibenlur pcrmanere , sed super JJ eum mutaloriis (Zach. m). » Quomodo hic Jesus
oranes est sempiiernum habens sacerdotium, eo qnod erat indulus sordidis veslibus ? Eo nimirum modo ,
manct in aetcrnum, ad quem diclum esl: < Tu es jnxta quem et alius prophelaToquilur : < Et ascen-
sacerdos in celernum secundum ordincm Melchise- dil sicut virgulium coram eo, el sicut radix de lerra
dcch (Psal. cix). >Stanlem qiioque dixit, id est stabili sitienli. Non esl ei species neque decor. Et vidimus
gradu eoiisistentem, imo viillui Dei pro nohis assi- enm, et non cral aspeclus, et consideravimus eimi.
sicnlem, et paratum illi ad obediendum usque ad despecium el novissimum virorum.virum dolorum,
moricm coram angelo Domini, id est secundum et scienteni infirmitalem. Vere languores nostros
heneplacilum verbi plena divinitate corporaliter in ipse lulit, et dolores nostros ipse porlavit. Et nos
se inliabilantis, quod esl Angelus magni consilii, non pulavimus eum quasi leprosum et percussum "aDeo
quod aliicr cl aliter sil, aul duas pcrsonas recipia- et humilialum (ha. LIII), » elc Talis itaque, id est
inus in Filio, sed quod .i.dem alqne nnus Cliristus < sordidis indutus vestibus, slabal Jesus anle faciem
Jesus, ul Deus susceplac humanitati imperel, atque angeli, > scilicet in agonia passionis, ubi arigelum
ui honio divinitati Ycrbi sibimet unili pblemperet. usitato vocabulo accipimus, nihil impedit, imo et
< El Saiau stabala dextris ejiis ut, adversareliir ei,» magis placel, juxta veritalem Evangelii. Cum eniui
 1527 RCPERTl ABBATIS TUTIENSIS 1528
faelus in agonia prolixius orarcl, ci ficret sudor ejus A , cpslestis :rdificalionem, cujus in lypiim civitas ilia
sicul guliae sanguinis cecurreniis in lerrara, quod oedificariiiicipiebal, cum islam propheta videret vi-
eratsine dubio indutum esl sordidis vesli.mentis in- sionem. Quoecum ila sint, perspicuum est cur deinde
fiimitiitis apparUit illi angelus de ccelo confortans dicat, < et educet lapidem primarium. > Etenim nos
eum (Luc. xxn). Nec mirum. Nam < minuisli eum , quoiquot superaedificamur, lapides vivi dicimur, hic
iiiquit-Psalmista.paulomtiiusabangelisJPsrt/.viii),» autem nonsolum lapis vivus, sed lapis quoquedicitur
v.delicet in eo"quod semetipsnm exinaiiivil formara primarius, oh causam hanc, quia septem oculis est
servi aecipiens (Phil, 11).Sed auferle, inquit, vesli- perlucidus.elqui homo fisret ut nobis in funJamenlp
nit-nla sordida abeo.Dixerat hoc angelus in persona siipponerctiir, idem in principio eral Deus. Sequitur
Dei, subjungens etiam , < ponite cidarim inundam autem : < Exsquabit gratiam gralioe ejus. > Nam
s.iper caput ejps. > Dicamus aulem nos quia jam ergo oequales illi eriinus ? Non ulique , quia uos
Ijciiim est, quia per passioneiu morlis vestiinenla aJpptivi, ipse aulem naturalis Dei Filius. Nec sic
Sordida Jesus sacerdos niagniis deposuil, id est coii- dictumesl, et exsequabit graliam naluram ejus, sed
diiioriem mortalilatis exuit cum peccatis et iniqui- < exsequabit gratiain gratiae ejus, > ul ex Israel cre-
laiibns omnium noslrum, quas iii se suscepit, rcsur- , dcntes, et genlium populus acqualemgraliam, cl par
gendi) autcin a morluis iiidutus esl mutatoriis , et " accipiant muniis. Nam isii siinl parietes , quos in
posita est cidaris munda snper caput cjus. Unde ct se uno conjungit hiclapis anguiaris, lapis primarius.
liim Psalmisla canimus: <Gloria ei bonore coronasli
CAPUT XXIII.
euisi ( Psal. vin),; > et cum Aposlolo : < Chris.tus
ex De candelabro, de qtio idem : < Ecce, inqtiit, candela-
resiirgens njoriuis , jam non moiitur, inors ilii brum aureuin lotum,t elc., lucenuu eius super illud
uilra non doininabilur (Rom. vi). > quod sit Christus, ct quid sinl duw olivw, una a
CAPIIT XXII. aextris, et una a sinistris ejus.
De eo quod dicilur: < Ecce ego adducum servuty meum t Et dixit ad ine. Quid lu vides? Et dixi : Vidi ,
orienlcm, > etc. el ecce canJelabrum aurcum loium, el lainpas ejus
Caeierum ct quolidje sordida magni Sacerdotis super capnt ipsius, et septem 594 hicernae ejus
hiijiis vestimcnja loll.unlur, el ipse mulatoriis injui- snpcr illud, et septem infusoria lucernis, quse erant
tur, quotiescunque corporis ejus, quod est Ecclesia, super caput illius, et duoeolivoe super illud, una a
peocaiaJavaiilur, siiperJuciisjiisiiliseoperibuSjjuxia dextris lampadis, et una a sinislris ejus (Zach. iv).»
Jianc vero ralionein, quod iliecaput et Ecclesia cor- Qui paulo anle per lapidem sepletn oculorum , ipse
pus.ille, inquanijCaput, et nos meuibra siimus, quod r> ( nunc per caridelabrum liguralur aureuni, loluni
haclenus de hoc Sacerdole niagno dicebatur, de ca- septem lucernarum , scilicet Chrisius , qui sepiem
pite iiilellexerimus, quse post lisec Jicunliir, de cor- spiritihus luCens, universam illuminal Ecclcsise suse
pore intelljgamus. < Audi,' Jcsu sacerdos magne, lu domum. De islo candelabro plenius in Exodo Jixi-
el amici. lui qui lecum liabitanl coram le , quia viri mus, ubi ciim lotidem lucernis suis a Doiniuo pcr
porlcndei.iies sunl : Ecce enim ego adducafn servum Moysen fieri imperatur (Exod. xv). IJeirco ninic ad
ineiiiii 0,1'ienlem, qiiia ecce lapis quem <ledi coram alia properantes, duas lantum olivas, quoesunl super
Jesu, super lapidem unum seplem oeuli sunl (Zach. illud , < una a dcxlris lampadis , el una a sinistru
iii). » Et post aliqiia • < Et educel lapiJem prima- ejus, » agnoscere cupiinus. Hasquippe alii Moysenet
iium.cl exaequabil graliam gratioe ejus (Zach. iv).> Eliain , qui cum Domino loquebanlur in nioule, id
< Andi, inquit, Jesu sacerdos magne,». imo audi Ec- esl legem et propbetas, passionem ejus c.oncorcliier
clesia, corpus Jesu sacerdotis magni, genus regale pradicantes , alii Icgein el Evangelium interpreian-
et saceidulale, el audia:;t amici, qui habilantcoram tur, ut in dexlera Evangelium sit in sinistra lex.
te,, id .est aposloli el prophetat vcre amici, parati Eigo non longe quidem ab hoc sensu progredieutes,
videlicel propter te aniraas poncre, el idcirco habi- manifestius lamen olivam utramque discernere cu-
lanles coram te, ut pugnent niorieiidp, nioriantur D 1 pinms, quibus hiuc el inde stanlibuslanlum lamque
pro le pngnando, unde el viri portendeutes, id esl lucidum candelabrum,', sive candelahri lampas, rile
inagnorum cxcmplorum auctores, vel magni futuro- condecorelur. Aposlolus de islo candelabro , id cst
rum praecpnes sunt. < Ecce eniin ego adducam ser- Christo ad Colpsscnses scriiiens, ita lonuitur : < Qui
vum meum orientem, > id est Chiistum Filinm est imagoDei invisibilis, primogenitus oinnis creali:-
ineum, seryum ir.eum secundum susc(;ptam scrvi rx, quoniain in ipso condiia siinl univer^a in ccelis
formam prientem , id est Chrislum secundum sem- et in terra, visibilia et invisibiiia, sive llironi, sive
jiilernoe divinilatis lunicn. < Quia ecce lapis quem dominaliones, siveprincipalus, sive polestates, om-
iledi coram Jesii, super lapidem uuum septem oculi nia per ipsum.el in ipso crcatasunl, el ipseeslante
sinit. > Nimirum inde dixi orientem , quia sepiem onines, et omnia iu ipso constanl (Col. i).» Quisqiiis
oculis totum illuminat orbem. Nam ipse qui scrvus hsec de illo fidelilcr sentil, profeeio olivam ubeieui
propler assumptani hpminis naturam, ipse oric;is slantein iiituelur a dextris candelabri sive lampadis,
proplej- sepiiformem divinitatis plenitudiuem corpo- quia veraciler.propier honiiatem suam Deus Pater
valiter in se hahilanlem, ipselapis propier mysteiii per Verbum suum bonuin, hae.comiiia cieavil. Sc-
gtitisaiii p.roesenierii,id est propter civiiatisvef templi qiiilur Anoslohis conlinuo ct dicil : < El ipse csl
1529 DE TRINITATE ET OPERIBCS EJCS LIBRI XLII.-IN DAN. LIBER UNUS. 1530
capulcorporis Ecclesise, qui est principium primo- iAsianum, et Adrianum. Nunc aulem aiinuiiiiaiis re-
genilus ex morluis ul sil ipse in omnibus primatum guuni Dei cum dixisset : < Ecce rex tuus venil libi
Unens, quia in ipso complacuit omnem plenitudi- justus et Salvator, conlinuo siihjunxil : <Ipse pauper
nem habitare, el per eum reconciliare oronia in ipso et ascendens supcr asinum, et super piilliini ftlium
pacificans per sanguinem crucis ejus, sive quae in asinse. » Tanquain dicerct: < IIi in curribus, et hi
coelis, sive quoe in lerris snnt (ibid.). > Quisquis in equis, hic autem in nomiiie Domini » bcneJicliis
itidem hsec de illo non ingrata fiJe sapit, nimirum venit nobis (Psal. xix).Nam el cuni, juxta litleralem
olivam speciosam a sinislris prospicit, a sinistris , hujus prophetioe sensum, seJens super-pullum asinae
inquam, quia peracta sunl hoec in adversilate Iribu- irigrediens veniret in civitatem Ilicrusalem regnum
lationis propter benevolenliam charitalis, qua Palri arceplurus, id est per passionein suam ad seipsum
obediens miserioe nostrae condescendit, Coram tanto onmia Iracturus, turba> conclamabant illi : < Hosan-
tanlse claritaiis candelabro quomodo subsisteret na, henediclus qui venit iri iiomine Domini (Matth.
moiis magnus, id est princeps tenebrarum? lncrepa- xxi), > benedicliim regiium quod venil palris noslr:
tur ergo rcpenlina inveclione, ul transferat et mit- David. Cujus regni eflectus vel oflieiuiii in quo sil,
lat se in mare. Quis lu mons magne, coram Zoro- subdendo manifestat: < Tu quoquc in sanguine le-
babelin planum? Zorobabel quippeet ipse Christum ^' slamenli tui emisisti vinclos luos de lacu in quo non
siguificat, ducem magnuni, ortum secundum carnem estaqua (Zach. ix). > Quod ila intelligitur : Iii san-
in hac Babylone : nam el ille sic diclus est, eo quod gtiine passionis tuae eos qui vincti in carcere lcne-
orlus fuisset in Babylone. bantur inferni, in quo non est ulla misericordia, lua
CAPUT XXIV. cleinenlia liberasti. Prolinus ad ipsos gralulabundus
dicil: < Converlemiiii ad niunitio-
Quod ail: t Exsulla satis, filia Sion , ecce rex luus pcr apostrophen
veniel libi justus. > nes vincti spei (ibid.). > Et est sensus: Qui nunc
< Exsulta satis, filia Sion, jubila,Hierusalem,ecce vincti estis, qui solulionein vinculorum in Chrisli
rex luus veniet tibi justus etSalvalor, ipse panper speratis adventu,conveiiemiuiad muuilionem, quam
ei ascendens super asinam, el supcr pullpm filiuin non aliam debemus accipere, nisi habilationem pa-
asinae.Et disperJam quadrigam ex Epbraim.et equum radisi, in quam primus cum Domino latro ingressus
de Hierusalem, et dissipabittirarcus belli, el loque- est,
tiir pacem genlibus. Et poteslas ejus a mari usque CAPUT XXV.
ad mare.et a fluminibus usque ad fines terroe. Tu Quid sil domus Daviil, et qute Iliernsnlem, de qua
quoque in sanguinc teslamenli lui eduxisli vinctos ,_ dicit: t Et effundam super domum Duvid, > etc.
tiios de lacu, in quo non est aqua (Zuch. ix). » Quod < Et effundani super domum David, et super habi-
Dauieli oslensum est, post aurum ct argenlum , tatores Ilierusaleiri spiritum gratiae el precmii, et
aesquoque et ferrum, itemque posl qiialnor bestias aspicienl ad me queni confixenint. El plangent eum
grandes ascendentes de mari , quoe siinl qualuor quasi unigenitum , et dolehuril super eum, ut doleri
regna mundi (Dan: vn), ipsum post eadem regna solet in morte primogeniti (Zach. xn). > Ac deiu-
superbi liujus soeculi, iste quoque pra>dicat rcgnum ceps : «In illa Jic erit fons patens Jomus DaviJ el
Dei, regnum humililalis Chrisli. Supra ltamquo di- habitantibus Hierusalem in abliilionem pcccaluris et
serat: < El conversus suui et Ievavi bciilos meos et menslruaise (Zach. xin). > Hic spiritus giatiac et
vidi, el ecce quatuor quadrigae egredientes de medio hic fons domus David, ille spiritus el illa aqua est,
duorum moniiuni, el moiites, monles ocrei. ln qua- de qua fecciptiirarum omniuin sacrarum Salvalor
driga prima equi rufi, el in quadriga secunda equi noster in Evangelio loquitur : < Amen, amen dico
nigii, el in quadriga lertia equi albi, el in quadiiga vohis, nisi quis renatus fueril ex aqua et Spiritu
quarta eqni varii forles (Zach vi). » Denique hocc sancto non potesl inlroire in rcgnum Dei (Joan. m).»
erant illa qualuor regna mundi egredienlia quasi de 595 Porro Hierusalem, super quam effundilur hic
medio duorum monlium, qui erant aerei, id est in- j) I spiriius, ipsa est menslruaia, ctijus in oblationem
superabilia atque fortissima, et quoe, ut piilabalur, palens faclus est iste fonsdomus David, id esllalus
nullapossent vctuslale consumi.< In quadriga prima la.icea apertum est Filii Dei filii David, unde hscc.
cqui rufi » eranl cruenti et sanguinarii, el Babylo- aqua lavacri s^alutaris, Cum sacro Huxit sanguiue
nica caplivitate et crudelitale terribiles. < In qua- noslroe redemplionis (Joan. xix). El ne solam illani
driga secunda equi nigri, » regnum MeJorum atque quoede genlibus est Ecclesiam quis putel menstrua^
Persarum, quod bigae seJens et egreJiens per As- lam debere intelligi propler, idololalriae sordes,
sueri regiseJietummorlem omnium Jiidseorum Irisli quibus polluta fuil, unus ex iilis prioris populi electis
nunlio proeferebat. < In quadriga tertia equi albi > lsaias propiiela sanclus" dici! : <Et facti sumus ul
Macedones,subquorum rege AnliochoMachabseorum immundus nos oinnes, quasi paiinus menslruaUi
vicloriam legimus. < In quadriga quarta equi varii universse justitioenostrae(/{o. LXIV).» Igitur uiiivcrs.i
forles, >seimus enim Romanoruin reges alios iu gen^ Ecclesia, a primo u.sque ad ulliinuin clectum,' ipsa
tem Jiidaiani esse clementes, ut Caium Csesarem est Hierusalem, adhue eo temporc quando propliela'.
Augusium, et Claudium, alios perseculores alque isla loquebantur, menslruata, id esl peccaii origina
tftnibilesj ut Caiuro Caligitlam, Neronein, -Vcspa- lis sanguine po!lula,*nbn aliter Sanclo sanclorum.
1551 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 153«
Deo civilas aiit regnum fulura.iiisi effunderel Do- A laliil eos quasi auruin et.quasi argentum, et erunt
iiiinus snper illam spirilum gratioe el precum, id est Doinino offerenies saerificia in jtislitia (M-al.m), »
spiriluni remissionis peccatorum, nisi in abltilionem etc Et hic a templo qnoJ liinc reseJificahaliir, para-
ejus paiens fieret fons domus David, id est nisi fuso hola de novo lemplo et novo Chrisli sacerdoiio vaii-
de lalere criicifixi Salvaloris sanguine cuin aqna ciuatur. Nam de illius lempli reprobandis cultibus
condilum fuisset hapiismi salutare sacramcnlum. Et paulo anle sic loqnilur : < Ecce ego prpjiciam vobis
quidem prius est ad fontis visibile sacramentum hrachium, et disperdam super vullum veslrum sler-
accedere, et.tunc demum accipere Spiritum in re- cus soleinnilalum vestrarum (Mal. i\). > Item : • Non
missioncm peccalorum , sed quia splrilum idem est roihi volunlas in vobis,dicitDominusexerciluum,
ablutionis ejusdem arbiter esl, et tola de Hlo fontis el muniis non suscipiam de manu vcslra. Ab orlit
visihilis utilitas pendet, recte priiis dictum esl, < ef- enim solis usque ad occasum, magnum esl nomen
ftindam spirilum.gratioe et precum, > et deinde < erit meum in.genlibus, dieit Dominus exercituum, el vos
fons palens domus David. > Non ergo novura aliquid polluistis illud (Mal. i). > Ergo ecce venit, sive et
dixil ipse verus David, sed cum veridicis liujus et statim veniel ad lemplum suum, id esse inlelligimus,
cselerarum. Scripliirarum testimoniis locutus est: vcnjetad Ecclcsiam suam ad sancliim Spiritus sancti
<Nisi quis renatus fuerit cx aqua et Spiritu sanclo, " sanctuarium, incorruplae Virginis uterum, ul exinde
non potesl introire in regnum Dei (Joan. m). > Porro sibi sedificaret templum verum, juxla quod et alia
quia Hierusalcm Hla terrena, spiriium vel lonieni Scriplura dicit: < Sapicntia acdificavit sibi domum
istum non eralreceplura, idcirco, < indieilla, inquit, (Prow. ix). > Et ipse in Evangelio Dominator Domi-
roagnus erit planclns in Hierusalem (Zach. xn),» etc. nns.et hic ipse. angelus leslamenli: <Solvile, inquit,
Planclus ille incoeptus obsidione Romana usque in lcmpliim hoc, et post iriduum excilabo illud, diceus
finem perseverai, queroadroodum Moyses in cantico: de lemplo corpoi.is sui (Joan. n). > Hoc ita faclum
} Ignis, inquii, succensus est in furore meo, et arde- esl, el jam venit. Caetcium, o JuJoci qui dicitis :
bil usque ad inferni novissinia (Deut. xxxn), » Et Uilimo tempore venliirus est, nondum venit, quo-
nolanduin, imo.mirabile quod ila dixil, < et-plangent mpdo vos rerum exilus non docet verilalem? quod
eiiin quasi.unigenitiim, el dolebunt super eum, ut cniin lemplum suum Dominalor inveniel? Nam usque
doleri solet in morle primogeniti (Zach. xn).» Quid ad fundamenla deslruclum est.. Aut si ab alio ex-
enim? 0 Judoei, Chrisliis Dei Filius vobis non-com- siruendum est antequam Chrislus advenial, quid
placuil, quia talis eral, quia laliter veriit, quia sic Christus eorum amplius facturus esi, cum ah alio
et sic operalus est, quia sic et sic loculus est. Nullo P rcsiitula sint omnia? Igitur jam < venil Dominalor
modo vobis complacuii, aniino vesiro non convenit, Dominus qnem vos quacritis, et Angelus teslamenti
aliiim vultis, alium exspeclalis. At ille, scilicel Deus quem vos vullis, >.sed non lalis qualem quaerilis, non
Paler qui istum misil Filium, a.llerum non habcl. Iste talis venit, qiialcm vullis. Quaerilis enim Dominato-
Filiusprimogenilus atque tinigcnilus illiesl.Allerum, rem uibium, el terreni sceptrigerum imperii.largi-
inquam, non habet, primus illi ct novissimus est, torem auri el argenli, qui per mille annorum ssecu-
alium non mittel. Quid ergo facietis desolati? Nimi- lorum salisfaciat cupidilalibus veslris el luxuriis. At
rum ul ait ipsc : <Tunc aspicietis ad eimi quem con- ille non talis cst, neque ad hoc venire debuit, sed
(ixistis. > Ul, inquam, ail, nunc spirilus ejus gravi ad hoc ut quasi ignis conflans, el quasi herba fullo-
vcrilale vera gravilale? < Plangelis super eum quasi nIIm, sederet conflans et mundaret argenium, ct
super unigcnitum, et dolebitis super eum ut doleri purgaret filios Levi, quod jam fecit el facere non
splet in moiie primogcriili. > Quia yohis roortuus est desinil usque ad finem sseculi. Sedet enim a dextris
hic primogenilusqiiiavohisvosoccidisiisunigcnitum, Dci de caetero jam igneus el immortalis Dominus
post hac Salvatorem neque hunchabiliiri.neque alium, judicii. Nec mora, postquam illuc asccndit, misit
quia hic solus esl, hic primogenilus, hic unigenilus est. ignem suum, misit velut iguem Spirilum sanctum,
CAPUT XXVI. D et emundavit atque purgavit filios Levi, id est apo-
Dc propheiin qua diclum esl: t Ecce ego milto avge- slolos suos successores legiiimos sacerdotii sui, et
lum menm, > etc, quod el hic a lemplosuinpla pa- colavit-eos quasi aurum, videlicet liquefaclos amore
rnbola de novo lemplo, el novo Christi sacerdotio suo, quo ineflabiliter inflammali sunl, ila ut veraci-
valicimlur. ler quisque illorum dicere posset: i Anima raea li-
Posl.Zachariam Malachias uliimus in ordine xu qncfacla est, > ut dilecius locutus esl (Cant. v). Ex
prophelarurii, quem ipsuiii HebraeiEsdram sacerdo- luoc placet <et placebil Dco sacrificium Juda et
tem fuisse autiimanl, ita dicil: < Ecce ego millam Ilicrusalem, > id est conlessionis ct pacis, quod esl
sugelum meum, el proeparabit viain anle faciem corpus et sanguinis Clirisli Filii sui, de quo et Psa!-
irieani, et statim veniet ad templum suum Domina- inista, reprobalis carnibus laurorum et sanguine
tor querii yos quscrilis,' et aiigclus testariieriii qiiein hircpriim; < immola', iiiquit, Deo sacrificium laudis
vos vulils. Ecce veiiit*dlcit Doiiiinus.' Et quisstabil (Psiil. xi.ix).» Ita placet hoc sacrificium, < si^ut
ad videridurii euiri? Ipse enirii quasi igriis cbiiflans, dies sacculi, et sicut anni antiqui, >id est sicui sancii
el quasi herba fulloiium. Et sedelyit conflans et angeli, qui immorlalilalis sseculi dies lucidi sunl, cl
cmundans argcnlum, el purgaljil filios Lcvi. El co- anni aciernii Nam per hoc singulare sacrificiiim Jil
 1533 DE TRINITATE ET OPERIBCS EJUS LIBIU XLII. — 1N DAN. LIBER UNUS. 155i
ul sirous aequales angelis Dei. De secundo adventu A me, et a facie nominis mei pavebat. Lex veritatis
rontinuo subjungit: < El accedam ad vos in judicio, fuit in ore ejus, et iniquilas rion est invenla in
ct ero testis velox maleficis, el adulleris, et perjnriis labiis ejus. In pace et sequilale ambulavit mccum,
(Mal. m). » et mullos avertil ah iniquitaie : labia enim sacerdo-
596 CAPUT XXVII. tis cuslodiunt scieniiam, el legem requirunt ex orc
Qttod hwc de templo manufacto valeanl utiliter intel- ejus, quia angelus Domini exercituum esl (Mal. n).>
ligi, ad quod t tulerunt eum, sicul scriptum est in ltaque ille quidem in posleris suis pro lempore fun-
lege Domini, quia omne masculinum adaperiens
vulvam, » elc, el quia sacerdotium eral primoge- ctus est honore sacerdotii, minc vero hic dominator
nilorum antiquilus, el quia hic est primogenitus. Dominus cl Angelus lestamenli venicns ad lcmplum
Valet nihilominus, et in rein plurimum confcrl ut suum, posleros ejus ponlifices et Pharisseos, faclo
cum dicit, < et statim veuiet ad lemplum sutim flagello' iralus et rigidus ejecil, sacerdotes alios
(Mat. m), > teinplum intelligamus mariufactiiin, el igne Spirilus sancti quasi aurum ct quasi argcntum
recordemur in Evangelio secundum Lucam sic esse conflaliirus atque purgalurus sibi. Quare ait; <Vos
scriplum : <El postquam completi sunl dies purga- auiem recessistis de via el scandalizaslis plurimos
lionis Marioesccundum legem Moysi, tulerunt illum in lege, irritum fecislis pactum Levi (ibid.),» elc.
in Hierusalem ul sisterent eum Domino, sicut scri- B Non ignorat anima fidelis et erudiloe pielalis, quod
plum esl in legc Domiui, quia oinne masculinum seqiiitur : Si afligil homo Deum, quia vos confixistis
adaperiens vulvam, sanctum Domino vocabilur (Luc. me in dccimis et primitivis, et vos me configislis
n). > Itemque ijlud nos non praelereal, quod cum gens tota (Mal. m), illud esse quod propter avariliam
ejusdem praecepio legis omne primogenitum legis suam buncdominatorem Dominum et Angelum testa-
redimerelur quinque siclis argenti (Lev. xxvn), isle menli crucifixerunt pontifices elPharisoei. ldeodixii,
primogenitus virginis redemplus non est, sed lan- < in decimis el in primilivis vos me configilis. »
tummodo dederunl hostiam secundum quod diclum Testalur el hoc ipse in psalmo, cuni dicil: < Quo-
est in lege Domini, par lurlurum aut duos pullos niam zelus domus tuaecomedil me (Psal. LXVHI).>
colunibarum, quse non erat redemplio primogenili, Quod csl dicere : < Quoniam pro domo tua zelatus
sed oblatio pro ea quse pcperit, ut emundarelur a stim, ejiciendo vcndenles et emenles, dicendo, scri-
profltivio sanguinis, non quia peperisset primoge- ptum esl: < Domus inea domus oraiionis vocahitiii',
niluni, sed simpliciter qnia peperisset sive mascu- vos autem fecistis illam speliincarii latronum (Matth.
lum sive feminam (Lev. xn). Cur haecdicinius? Vide- xxi),» idcirco haec omnia passus sum, quorum haec
licel quia sacerdotiuro anliquilus primogenitorum P summa est, quia confixerunt me.
erat, ct hoecerant primogeniia, qusc pro edulio len - CAPUT XXVDI.
ticulaeveudidit Esau fratri suo Jacoh (Gen. xxv). Ve- dum ad /inem properamus, non omnibtis pro-
rum quia per principes tribus Levi, videlicel Moysen Qnod phelis insistere poluimus, ut singulorum cunfessionis
et Aaron facla est quanlula salus, ut educerCnlur donaria, quw ad tcinplum Dei non manufuctum de-
filii Israel de illa lerra ^Egypti, de illa domo servi- luierunt, inspiceremus.
tuiis, et verum nondum eral sacrificium. Idcirco le- Ilaclenus sanclum patriarcharuin alque prophe-
gislalor, imo legis auclor et dator Deus, non magno- larum chorum consecuti, ad templum deveiiimus,
pere de illo carnali sacrificio curavit, ul servaretur quo Sanclus sanctorum Christus sacerdos summiis
jure suo primogenitus, denec veniret iste verum candida pietalis stola redimitus, < non per sangui-
Iiahens sacrificium Filins Dei, primogenilus idemque nem hircorum aut vilulormn, sed per proprium
iinigeniliis Virginis. QuoJ sentiens divinus evange- sanguincm » Deo Patri astitit pro reconciliauJis ho-
lista cum dixisset, < et peperil filium suuin, > conli- minibus ct intuiti sumus (Hebr. ix), quod qnisque
nuoaddidil < primogenitum (Luc n), > ut subaudiat illorum pro sludio ac ferventi desiderio et devotione,
prudens leclor vel audilor, illum esse cujus esset suum propriae confessionis et pulchritndinis obtule-
sacerdolium, quique amoto vicario Levilicae tribus D rit aurum, festinando partem habere in sacriftcio
sacerdoiio, non rederoplus assisterel Deo Patri offe- ejus, secundum psalmum xcv, qui intitulaliir sic :
rens semctipsum, jam ex eo sacerdos in oelernum < Quando domus oedificabat.ur post caplivitatem,
secunduin ordinem Melchisedech (Psal. cix). Igiiur canticum David.» Etenim illic sciipluni cst: < Con-
vcniel, inquil, ad templum suum, id est recipiet fessio cl pulchriludo in conspeclu ejus, sanclimonia
sacerdotium suum, oblalus Deo et Patri suo, sancius el magnificenlia in sanclificatione ejus. > Et scimus
sanctorum, sacerdolum sacerdos, < et purgabit filios quia domus quoe sedificabatur post caplivitaiem do-
Levi, •>id esl novos faciet sacerdotes, non per sor- niiis spci noslrae, domus esl sapientise, qua.m Hla
tem, sed per (idem, non secundum carnem Levi, sed sihi acdificavit, domus carnis vel corporis quam sibi
secuudum graliam Spirilus sancti. Nam ne quis pii- assumpsit de Virgine Verbiim Dei, in qna corporali-
laret reprobalo sacerdotio reprobari eliam personam ler inhahitaret plenitudo divinilalis, post captivita-
Lcvi, paulo ante dixil: < El scielis quia misi ad vos lcm qua capiivi facti sumus in Adani, cujus in lypuni
manJatum isluJ, ut esset mandalum metim cum domus illa manufacla sedificabaiur posl caplivitatem
l.evi, dicit Dominus exercituura. Pacttim meum fuit Babylnnicam. Huc usque venerabilem antiquorum
cum eo vitse et pacis, et dedi ei timorem, et timuit ecelum sanclorum seculi sumus, et conlemplati su-
1555 RCPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1536
miisquid confessionis et pulclirlludinlSj,quid sancti- A
, sanclum Job, qui non qiiidem de eadcm linea orlus
inonioe et magnificentisc quisque.obluleril, et si non esl seminis Abraham, sed ad eamdem per oinnia cum
lotum perspexioius, gaiidenduin tamen nobis, quod, istis conlendif regis et sacerdolis Chrisli tcstifican^
relut.in,nocte subluslri, in qua clar.usnondum inlui- dam gloriam. Omnes ergo in hoc placatos nobis esse
lus esl,.-beatoeillorum visioni admissl sumus. Verum optemus, duni illorum fidem aut dignitatem non ne-
illud ad.modum noslram exiguilatem conlristat, quod gligendam fuisse duximus, sed multiludiiiis nimiie
dum properamus, npn omnium singulos licuil co- fastidia yitando, imo nostram faiciulo inertiam, fessi
guoscere yullus, vel donaria confcssionis ponderare, ad residendum, quasi ad cornu allaris declinavimus,
quoe a singulis otfe.runtm;. Praeterivimusenim novem finem jam quinise aetatis hujiis facicnies, et ad eur-
ex-illis, scilicel Qseoe, Johe), Amos, et Ahdiam, et suiii sextoe inppem animum parva rccreatione rcpa-
Jonani, Micheam, Naum, Abacuc, et Sophpniam, et ranies.

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

LIBRI XLH.

IN VOL, QUATUOR EVAMJELISTARUM

COMMENTARIORUM LIBER UNUS.

597 CAPUT PBIMUM. B diei crealionis secundum spiriluin intellectus, qui

De sexta mundi mlate, qtta cunctis prwmhsis prwco- sextus est rursum aspirilu timoris Domini.lllic nam-
nibus, vehit ipse qui loquebaiur rex ei sacerdos, que habes : Faciamus hominem ad imaginem et si-
Sexla muiidi setale Chrislus Dei FiliusdC Virgine mililudinem noslram (Gen. i), et pracsit piscibus mo-
nascilur, cunclisque jaindudum proeinissis praeco- ris el volalilibtis cceli, uuiversseque creaturse omoi-
nibus, landem.adesl ipse qui loquebatur. Ex eo jam que replili qiiod movetur in terra. Hic aulem habes
lempore, ecce regnum Dei intra no-sest (Luc. xvn), factum bomineiii, qui ipse imago cst Dei invisibilis,
rex eiiim antenos gradilur, rex, inquam, et sacer- primogenitus omttis crealurw, quoniam in ipso condita
dos ante n^s et pro nobis ingredilur, qui et in psal- sunl universa in cwlis el in terra, visibilia et invisibi-
mo loqnilur : Ego autem constititlus sum rex ab eo lia (Col. i). Ille lalis faclus est, qui piscibus maris,
super Sion monlem sanctum ejus, prmdicans prwcep- caeterisque aniinaniibiis praeest dignilate rationis,
lumejus (Psal. n). > Regnum ergo exluuc el sacer- hic talis natus esl, qui hominibus praeemineret ma-
doies Domino Deo noslro facli siinius. Tanto nobili- jestaie diyinitatis, vel primalu inteliigcnliae spirilua-
tatis .horiore iste cum sit ps ex ossibus nostris, ct Jis Ulrobique sextus, ul jam dictum est, a timore
caro de came noslra, nosl.iain anliquam ignobililar spirilus inlellectus operatur, dum et ille per intel-
tem eonsolalur. Servi quippe omnes eramus, qui C leclum excellens coeteris aniraanlibus vocabula im-
omnes de servo naii liiimus, id estde Adam qui pcc- ponit, el hic ad intelligendum Scripluras sensum
catum fecil.el \i\s.\reopeccali servus fuil (Joan, vm). Jiominibus aperil, quorum nomina in ccelo scripsit.
Hic aulcm i:o';ilis cst,- liobililer de Virgine nialre Ille celsus el crectns statura proe cunctis generibus
creatus, nohilius de Deo Patre nalus. Digna ergo animantium, liicspeciosus formaprm filiis hominum
imperare persona generihumaiio dataest, quando, (Psal. XLIV).Ule colonus paradisi, hic Domimis,
«Ijam dicium est, Chrislus - Dei Filhis de Virgin.e iino et planlalor paradisi. Verum de hujusmodi di-
natus esl.. - cendum in terlia parte hujus operis, quam tcrti;»
CAPUT II. perspiiacsanctaeTrinilalisSpirilui sanclo noslra pro-
Qiiomodo sexla hwc mtas scxlo primw creationis sw- posilip dedicavil. Nunc quod ad prsesenlem locum
culidiei correspandeat, . atiinel prpsequaniur, id est regnum regis liujus se-
Ijlesppndet iiaque seMa hsce .ocias sseculi sexto cyndum eyangelica prsecpnia proedicemus.
1357 DE TMMTATE ET OPEP.IBUS E3US LIBRI XLII. — IN IV EVANG. LIBER UNUS. 1338
CAPUT III. A CAPUT IV.
Quanla regishujus nobilitas sit secundum initia qua- De generatione Jesu Chrisii filiiunde David, filii Abraham,
iuor Evangeliorum ejusdem Jesu Chrisd Filii Dei. quod maxime spirilualis sil, el contigil illa li-
Prirnus evangelisia Matlhseus dicil: Liber genera- neaJoseph, quinon eum secundum earnem genaii,
et posterilas Hiezabel usque ad qitarlam geiieralw-
tionis Jesu Chrisli filii David, ftlii Abraham (Matth. i). nem eradicata est, quw prwcones veri Dei piopheias
Posl hunc Marcus sic incipil: Inilium Evangelii Jesu occidii.
Chrisli Filii Dei (Murc. i). Deinde in Luca, (iahriel Aperiat nunc nobis ipse Jibrum suoe gencrationis,
angelus Mariae percunclaiili: Quomodo fiel istud, ut videre queamus, qnalis vel qua r.ilionc generatin
qnoniam v:rum non cognosco, respondens ail : Spiri- ipsa conscripla sil, vel cur liber generationis dici
tiis sanctus superveniel in te, el virlus Altissimi obum- debuerit. In Genesi legimus : Hic liber generationis
brabillibi. Ideoque et quod nascelur ex le sanclum, Adam, in die qua creuvil Deus hominem, ad imnginem
vocabitur Filius Dei (Luc. i). Deiude Joannes altius Dei fecil illum, masculum el feminam creavit eos. Et
repelens, dicil: In principio eral Verbum, el Verbum benedixit illis, vocavilque noinen eorum Adam, in die
eral apud Deum, et Deus eral Verbuin. Hoc eral in qua creati sunt (Gen. v). Hic liber, inquit, gencratio-
principio apttd Deum. Omnia per ipsum facta sunt, et nis Adam, liber lerrenus, llber gencralionis tcrrena?,
sine ipso faclum est niliil. Et verbum caro faclum est, " liher generatloiiis in terra scriptse, juxta illuJ :
ei habitavil in nobis (Joun. 1). His perspeclis inliis Recedentes a te in lerra scribenlur (Jer. xvn). Reccs-
lides quae vultus ingenuos probare aique a plebeis" serat enim homo a Deo, et recedcndo nicrueral iu
discernere novii, niagnificam sui regis iitgenuiiaiem lerra scribi, dicente Deo, donec revcrlaris in lerram,
agnoscil, 598 creditque et confiteiur non ingraiis de qua sumplus es, quia pulvis es, et in puherem re-
laudibus, quod solus isle humano generi sil homo verteris (Gen. III). Hic autern homo Jesus Clirislus,
nohilis qucm solum regnare deceat, cujus profileri rex nobilis, rex magims, horao coelesiis, homo no-
servitiilem omni homini vera, el unica sil liberlas. vus, idcirco natus, idcirco rex dalus est, ul provin-
Qualis eiiimesl secundum hoecquoe prsescripta sunl ciales suos in libro viloe conscriberet, ui civium suo-
hujus regis nostri facies? Nimirum cum sic dicitur : rum noniiua in curia ccelesti nolificaret. Igilur hic
Liber generalionis Jesu Chrisli filii David, filii Abra- est liber generationis cleclae, generaliouis' Chrislia-
Itam, probat autiilus fidei, quia verns homo est, noe in coelo conscript;c, cui libro longe divcrsus est
quippe qui de hominis David alque Abrahae semine ille liber gencraiioriis Adam. Nam in illo confusa cst
natus esl. Al illi non valde erant nobiles, quippe qiii generatio liliorum hominum, et iilionim Dei, quia
in iniquilalibus concepli sunl, et eorum quemque videnles ftlii Dei ftlias hominum, quod essent puichrm
sua in peccalis conceperal mater. Quod ergo illo- (Gen. vi), acceperunl sibi uxores ex ouinibus qnas
rum ignobile eral, quaiiter excellil gcneratio htijus elegerunt. Kic autem liber simplicem admiitit gene-
Jesu Chrisli, singulariler nobilis el inclyli ? Niiui- ralionem filiorum Dci, fralrurn et cohoercduin Jcsu
rum cancipienle illum matre sua, non de semine Chrisii. Alioquin quoe ralioesl, ul generalionis linea
viri, sed de operalione Spiritus sancti, quod in Luca coiitingal Joseph, qui Jesum Christum non genuit?
lides cadem audivit, dicente Angelo : Spirilus san- Aul qua ratione ircs islos de medio genera;ionis bu-
clus supeneniet in le, el virlus Altissimi obumbrabil jus clinunavil Ahaziam, Joas et Amasiairi? llaque
tibi. Ergo longe nobilior isle filius David, fiiius Ab- cvangelisia d.Vimis, quod digiiiialcm' evangelicam
rahoe quam omncs patres sui, etiam secundum for- coudcciiit, gcnerationem carnis Jiesu Chiisti ininus
roain servi. Nunquam enim setvivit, non saltem in curavit, quoe paucoruineial, nec eisdcm ad salutcin
massa servus fuil, quia nou salleni in Adam pecca- sola sufliciebat, sed ad gencratioiicm giaiiae inlemli',
lum fccit, in quo, ut ait Apostolus, omnes peccave- qnae multorum esl vel esse potesi,ei eis ad saluicm
runt (Rom. v). Cseleri, Marcus et Joannes altius sola suflicere valet. Quod sua coinmenJans aueiori-
personat id quod isla nobilitate hominis nobilius est. late, ipse cujus est hic liber generaiionis, cum di-
Marcus dicendo, inkium Evangelii Jesu Chrisli Filii 0 xissel ad eum quwdam mulier, exlollens vocem de
Dei, illam ejus nobilitalem confessus est, quoc non lurba : Beatus venter qui lc porlavil, el ubera quw
matre, sed ex Patre, non ex carne, sed ex divinilate suxisti (Luc. xi), ul corrigerei impeifectoe scieniiaa
est. Ailainen minus definivil adversus serviles bla- confessionem, dixit : Quinimo, beali qui audiiinCver-
spheniias hacreticse ignobihtalis. Nam el mulli di- bum Deiex cuslodiunl iltiid (ibid.). IIoc fecit healus
cuntur el leguntur filii Dei, sive hpmiues, sive an- venler qui te, Christe, portavit, crcdidil enim ver^
geli, filii, inquam, Dei, sed gralia adoptionis, non ho Dei, creJiJit angelc evangelizanli o.nnipoteritiam
proprietate naluroe. Quod pcrpendens Joannes, li- Dei, deditque creJulitatis suse responsum feslinum ;
lem omnera diremit diffiniendo, hunc Filium Dei Fiat, inqniens, mihisecundum verbuin tiium(Luc. i).
qualis sil, quam dissimiles nalura sinl iili omncs ldcirco beata est, el hoec bealiludinis ejus principalij
quicunque nominanlur el sunt filii Dei. Nam in prin- causa esl. Hoc Abraham fecit, qui cuiii uxoreni ha-
cipio, inquit, eral Verbum, el omnia per ipsum facla beret sierilem, credidil Deo dicenti: Alqite iii semine
sunt, el sine ipso faclum esl r.ihil. Ecce hic est vullus tuo benedicenlur omnes genles (Gen. xm), et in lr.ic
ingenuus regis nosiii, filius hominis sine pcccalo, fide sperans el de promissa mercede securus, perpe-
Filius Dei nalura, non dono. luam peregrinaiionem ingressus esl. Idcirco bealus
1559 RUPERTI ABBATIS TLTTIENSIS 1540
et ipsc tcstimonio laudis evangelicoe, qua hic in ca- A j CAPUT VI.
pile libri sicscripuim est: Jesu Chrisli filii Abraham Qnod in eadetn generatione4res isti Abraham, David, et
(Matth. i). Hoc Hiezabei rion fecil, quinimo prseco- Joseph, magis insignes shil, el quod ad istos per
nes hujus generaiionis prophelas Doinini inleifecil. incrementa ternarta promissio Christi facla *i'l.'
ldcirco heaia iieqiiaquam est, quiiiimo posleritas . Nominalus deindeloco vel ordine suo dam dicilur :
ejus usqnead quarlam generaliouem, de islo genc- Jesse uuiem gentd David regem (Matih. i), teriio lan-
rationis Jesu Christi libro esl eradicala, Nam et ipsi dem repetitur in Joseph, nominaiioue insigni, compel-'
posieri ejus jam dicli Abazias, Joas, Amasias, secun-• latione angelici prseconii: Joseph, filiDavid, noli li-
dum exenipluni ejus prophelas Domini occideruiil, mere (ibid.). Verum hoec nominatio magnifica propria
ant prophetare prohibuerunt, . sit beali Joseph, qui sponsus custosque esse beatae
CAPUT V. Virginis, el' nali ex ea regis Filii Dei, filii David,
riomiiie pater dici meruil. Ecce enim in hoc
Quare junior David Abralim prmpositm sit, dicendo: opiimo
< Filii David, filii Abrahw, > et quomodo idem Da- gencraiioriisIib.ro tres isti suiil paires insignes Jesu
vid prius Verbi Dei quod Christus esl, quam caruis Christi, hpmiiiis, regis et Dei, et secundum hoectria
Chrisli pater esse meruil. temarium esse adveniraus incremenluin uromissio-
R
Quare autem junior David palri Ahrahae praeposi- D nis Cluisli, quse ad ipsos spirilualiter facta est, scili-
tus esl in libro generationis hujiis, diccndo, filiiDa- cel Abrabam, David et Joseph. Denique homo lan-
vid,,filii A^braham?Kimirum hoc evangelisla prosna . lnni iiilelligitur in promissione quoc ad Abiaham hoc
fecit irilentione : nam si diligenler advertas, durai modo facla cst : In semine luo benedicenlur omnes
regnum Chrisli evangelizat, plusquam eaeteri evan- geitlds (Gen. xxu). Jam aulein rex ea proiiiissione
gclislar, regalia regis hujus conscribit insignia, quodi proniinlialur, quae facta est ad D.ivid : De fructu
noii laccbit noslri quoque siudii possibililas. Davidi tentris tui ponam sttper sedem tuam (Psal. cxxxi).
autem rcx.fuerat, el regalis ad eum proinissio factai Porro bealo Joscph.piomillitur tanquam Deus, dum
est diccndo : De fruclu vetUristui ponam super sedem ei diciiur : Pariel autem fitium,el vocabis nomen
tuam (Psal. cxxxi). Deinde regni Chrisli filii suii ejttsJesnm. Ipse enim saivuin faciet populum snum
mystica faclis praesignaverat, dietis ceciuerat. Des « peccutis corum (Ma;th. i). Nam quia salvere a pec-
faclis ejus myslicls vel passionihus figuraiivis, suoi c.ilis Dei est, mque hoc nisi solus Deus polest, dum
loco pro posse diximus, dicta ejus oirinis Ecclesiai dicit, ipse enim sulvum (aciet populum a peccutis
coiicinit, -et coiicinendo regnum Chrisli confilelur, , eornm, ide.n alque sequipolleus esl, ac si dixissel:
verbi gratia, in illo rege David, rex isle Chrislus• Ipse enim Deus est, el idcirco vocabi-seum Jesuni,
loquilur : Ego autem conslitutus sum rexab eo super• id est Salvaiorem.
Sion montem sanclum ejus, prmdicans pra'ceptum1 CAPUT VII.
ejus (Pfal, n). Item, in eodem de islo Filio s;:oi
Quomodo tres magi, secundum eadem incrementa,
rege iioslro persona Paliis loquitur : Eructavit cor myrrhum, aurum et thus obtulerint.
ineum verbum bonum,dico ego opera me* regi (Psal.
Miro aulem miro el venerando gratiae dono,
XLIV)....El ad ipsum regem : Accingere, inqnit,. cunclos fidei modo,
gladiortup super femur tnum, polenlissitne. 599 luijiis thesauros quos sparsim thesati-
rizaveranl praedicti patres Jesu Chrisli, simul genti-
Specie lua el pulchriludine lua. Inlende, pro-
libus refudil ortus vel advenlus ejusdem regis, sicut
spere procede, et.regna. Et subinde.: Populi sub te
cadeni in corflq inimicontm regis, sedes tua, Deus, continuo narrat hoc modo hic evangelisla regni Del:
in saculum smculi, Virga directionis, virga regni tui Cum ergo natusessel Jesus in Belhleem Judm, in die-
biis Herodisreg:s, ecce magiab oricnte venerunl Hie-
(ibid,), elc; usque ad finem psalmi.Sedet ipseprp-
phela deisto ad Palreni dicit': Deus judicium tuunii rosolymatti, dicenles: Vbi est qui nntti* est Rex Ju-
regi da, el justitiam tuam filio regis (Psal. LXXI). dworum ? Vidimus eriim stellam ejus iv. oriente, et
Quid nurta? Cuncia quse loculus est Domiup, vel[ venhriusJidordre euni (Maiih. n). Denique gcnliles
cecinil, niysteria sunl regis hujus Christi Filii Dcij isii simiil horriinein, regem ei Deuin Jesum esse
lilii sui, ul rccle beatificet aniinam ejus, mulier qu:e. confessi siirit VerhiiSjlestati sunlmuiierihus, dicendo
nsque hodie vpcem exlollil de univeisa Judoeorum, eniin : Vbi est gui natus esl, homincm, dicendo, rex
liaganorum, atque haereticorum turha, scilicet ca- Judworum, rejgeni; dicendo, vidtmus stellam ejus,
iholica Eccleaa, (iioalque ; Bealaanima regis Davii', Dcum esse confessi sunt. Item, aperiis vasis suis,
quac andivil verhiim Dei el cuslodivit illud, qux ad- offereiites ei niuriera, auro regem, ihiire Deuin,
missa castoc Dei Patris copulse, vcrbuni boniim ue. myrrha homlnem morlalem csse leslali sunl. Hoc,
corde vel pre ejus suscepil, priusque veri.i, quodI inquam, mirarido simul el vencrando gratiae dono
est Cliristus, quam carnis Christi paler esse meruit. genlilibus una inspiralione collaliiin est quod terna-
Recle igitur IMCevangelisla regni Dei regem regisj rio, ut prsediclum esl, promissionis incremenlo, Jn-
Pairem, in Jibro generaiionis, praeposuil patri,qucm ) daici populi palrihus fueral prxparatum, totiusque
Scriptura solummodo seminis, id csl hominis, ennn- fidei Cliristianoe summam, tam voce qua-m muneri-
lial patrem, dicens : Jesu Chrisii filii David, filiii bus, ,de bono cordis sui ihesauro prolulerunl.
Abruliam,
m\ DE TKINITA'1L fc/l OHLIIIUIJS EJUS LIBRI XLII.—IN IV EVANG. LIBER UNUS. 1542
CAPUT VIII. J dotum dc Scriptura proplietica prolulere judicium.
A
De lurbalione Herodis, qua iurbatus eslipse el omnis Sed nunquid solum hoc perprophetam illum fuerat
Hierosolyma cum itlo. diclum, Chrislum regem in Bethleom nasciliirum ?
Audiens aulem Herodes rex, lurbalus est, el omnis Nonne per prophelam eumdem dixerat Spirilus san-
Hierosolyma cum eo (Matth. n). Turbalio Herodis et ctus, regis hujus ortum, nihil Ilerodi, imo nihil cui-
Hyerosolymaede profundo prodiit erroris infiniti, de quam mortalium csse nociiurum?Nempe, antequam
csecitale menlis, ettenebris ignoranliae inexcusabilis, locum expressisset nalivilatis ejus praeJicerecuravit,
qnia ejusmodi ignorantia, scilicel ignorare regnum el miram innocenliam regni ejus. Dixeral enim :
Dei, rcgnum regis bujus, quid vel quale sil pecca- Et in novissimo dierum erit mons domus Domini
liim esl, imo pcena peccati, quemadinodnm Sapien- prwparatus in vertice monliunt, el sublimis super col-
lia Jicil: Hwc cogilaverunt et erraverunl, excwcavit les, et fluent ad eum populi, et properabuut gentes
enim iltos malitia ipsorum, el niscierttnt sacramenla multm. Et concidenl gladios suosin vomeres, et ha-
Dei (Sap. n). Hic error, hsec ignoranlia, a capite stas suas in ligones. Non sumel gens adversus gentem
descendens, id est a senioribus qui videbanlur re- gladium, et non discenl ulira belligerare (Mich. iv),
gere populum, simplices atque idiolas non malitiose etc. Ergo cacco ca^cimale ducalum praebehant, ideo-
involveril, ita ul aposloli quoquc qui magisirum g| que ambo in foveam caJebant, dumsciscitarelur He-
suuro Dominum Jesum Chrislum regem Judaeoruin, rodes ubi Christus nasceretur, nesciens sciscilari
exlege et prophetis promissum advenisse credebant, quale forel regnum ejus, et illi ostendentes locuni
el gaudehant, uimium carnaliter de regno cjus sen- nalivilalis non viderent in eailem Scriptura pacem
tiendo errarenl, non malitiose.utjamdiclum est, sed el innocentiam rcgni ejus. Quid enim verius eo quod
simpliciler, donec glorificatoeodem Jesu, et accepto dixil, non sumet gens adverstts gentem gladium,et
ejus spirilu, scirent quia regntim ejus de hoc mundo non discent ullra belligerare ? Gens quippe regis
non est. Porro Scribarura et Pharisseorum qui lcgcm hujus, gens conversa ad regem istum, gens lola
ct propheias leclilabanl ignoranlia, malitiosa erat parvuloruro esi, nequaquam sumptura gladium, aut
ct damnabilis csecilas, quia fulurum Messiam, id est belligeratura contra Herodis vel Romani imperii
Cbristiim legenles, non regnum juslilise, sed regnum gentcm, sed gente adversa ferienie se gladio, sem-
peccati et cupidiiatis inlelligere volebanl, aul pole- per et m ipsa morte prsedicatura pacem. Quomodo
rant, cl inlerim sub specie religionis cupidilatibus parvuli quos conlinuo lu, o funesle Herodes, occi-
suis studebant. Propterea vehemenler illos percutit disti, non se defenderunt, non te repercusserunl sic
haec sentenlia hujus rcgis : Vm autem vobis, Scribm universa regis hujus gens, dtim occiJctur, gladium
el Phariswi hypocritm,quia clauditis regnum ccelorumIC non levabit, non contra gentem homicidam tui si-
anle homines, non enitn vos inlralis, nec introeuntes milem belligerabit. Nec vcro conlrarium huic esl id
sinitis intrare (Matth. xxm). Igilur coili regi nalo quod subinde regis hiijus civitatis Sion consolator
rex lerrae Herodes lurbalus esl, utpote coecus, et Spiriius per eumdem prophelam dicit: Surge, et iri-
poenalem habens ignorantiam regni ejus, quasi illo titra, filia Sion, quia cornu tuum ponam ferreum, et
rege foret ipse regno deturbandus, quippe qui non ungulas luas ponam wreas, et comminuam populos
erat sceptriger de tribu Juda, aut dux de femore tnultos, et interficies Domino rapinas eorum, et forti-
ejus. Audierat enim scriptum illud propheticum : tudinem eorum Doinino universw lerrm (ibiJ.). Longe
JVonauferelur sceplrum de Juda, nec dux de femore aliud coinu, et interfeclio dissimilis. Cornu islud
ejtts, donec venial qui millendus esl (Gen. XLIX). non conlra bomines, sed conlra diabolum erigilur,
CAPUT IX. inierfeciio hacc non homiuum, sed vitiorum est.
Cornu islud de ccelo dalum est, dicenle suis rege
Quomodo vane limuerit Herodes, dicente propheta:
<Et lu Belhleem terra Juda, > etc, cum in eodem isto : Vos autem sedete in civitale, quoadusque in-
propheta prmdicetur, regnum Christi potentia cw- duamini virtute ex allo (Luc. xxiv), inlerfeiiio hsec
lesli nullo terreno regno nocilurum. est, de qua Pelro dicium est: Surge, Petre, occide
Et congregans omnes principes sacerdotum et Scri- et manduca (Act. x). Igilur, o Herodes lalro, filio-
bas populi, sciscilabaiur ab eis ubi Chrisius nascere- rum tuorum occisor, illic trepidasii limorc, ubi non
tur. At illi dixerunt ei: In Bethleem Judw. Sicenim erat timor. .
scriptum est per prophetam : Et tti, Bethleem lerra CAPUT X.
Juda, nequaquam minima es in principibus Juda, ex
te 600 e"'m ex'cl dux 9"* regat populum meum Devil eoquod in Osea diclttm est: t Ex Mgyplo voca-
Filium meum, > quam vere ad Christum perti-
lsrael (Matth. n). Quia Christum, ut jam dictum nueril, el quam inijtie Julianus evangelislam sim-
est, audierat nasciturum, nec auferendum essescc- plicitati gentium quasi illudenlem caiumnialus sit,
ptrum de Juda, elducem defemore ejus, donec ille Qui consurgensaccepit puerum et matretn ejtts nocte,
veniret, se aulem rege, sccplrum de Juda, et dux el secessitin Mgyplum, et erat ibi usque ad obilum
de femore ejus ablatus erat, quippe qui ex paire Herodis, ul adimpterelur quod dictum est a Domino
ldumseo el ex matre eral Arabica.Igilur illud scisci- per prophelam, dicentem : Ex JEgyplo vocavi Fitium
tabatur, uhi Chrislus nasceretur, insidias machina- meum (Mutllt. n). Prophela, per quem hoc diclum
turus. Et vcrum quidem Scrihae, et principes sacer- esl,Osese est. Porro texlns sive locus, unde hoc
 t545 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 15«
hreviier suraplum est leslimonium, sic se hahel. Ajugtim, j ita et nunc nuillo amplins, quia nolueriint
Sicut mane transiit, pertransiil rex Ismel, quia puer coriverli, ceciderunl in ore gladii, et in omnes gen-
Israel„et dilexi eum, et ex JEgyplo vocavi Filiuni les capiivi ducti sunt. Caetera ut proscquainur, pne-
meum (Ose. xi). Igitur prsceunle, imo exigenle au- sensnoii adinittil locus. Hoc lanltnri aiiimadverlisse
ctoritate hnjiis evangelisioe, veraciler diCamiis quia conlenti simus quod impie Julianus Auguslus, in
t.cx lsrael, qui penransiil sicul mane, transit rex volumine quod adversum Christianos evomuil, hunc
alienigena Herodes, puer autem Israel Salvatoresl, evangelistam calumnialus est, dicens eum, id quod
lunc teinporis infantulus, cl puer quem dilexit Paler, de Israel scriptum est, ad Chrislum Iranslulisse,
et dixit : Hic est Filius meus dileclus, in quo mihi ul simplicitali eoriim, qui de gentibus credideranl
complacui(Matth. III). Rex, inquarii, Israel illius tem- iliuderet. Nam vere hic nemini illusit, sed verilatis
poris Hcrodes, erat alienigena sicul mane transilu- testis oculPs fidei habentibus, amplum 001 SUD
rus, id est lemporalis cito perilurus. Ilaque dum obscurae prophetiae locuni, hrevi versiculo fidcliter
dicit angelus Joseph : Surge, et dccipeptterum et ma- illuslravil.
trem ejus, et fuge in JEgyptnm, et esto iin donec di- CAPUT XI.
cam tibi (Matlh. n), scilicet usque ad obilum He- Quam recte evangelisla dicturus : t Ex Atgyplo vo*
rodis, quoniam tunc, id esl post obitum Herodis jj I cavi filium menm, > prwmiseril: < Sicul mune
triinsiil',. perlrnnsiit rex Israel, » quod latius dici
adimpletum cst, quod diclum erat a Domino per potcsl de oniiii regno mundi, quia- tnane surrexit et
prophelam dicenlem : Ex JEgypto vocavi Fiiium cito Iransiit.
mettm, hocc qnoque dicla prophelica quae circa te- Nunc revertamur ad rem, -riam-de rcgno regis
siimonium hoc lexlus conlinel cjusdem angeli sinl, Inijtis loqiiebannir, coi el proesens volunieii deilica-
dicaique : Sicut mane trausiit, pertransiil rex lsraet, vimiis, pro cnjus regis orlu rcx HeroJes turbalus,
quia puer hrael, el dilexi eum, dicit Domimis, ul sit sciscilalus esi locum naiivitatis ejus. De hoc ergo
sensus. Iste rex Israel, qui quoerebal pucrum ad regnO scrnioiiem repeteiuibus, illud admoduni pla-
perdendum eum, ecce niorluus est el moriendo per- cere ilebet, quod de primo advcrsario cjus dictiim
Irausit, sicut tnane tramiit. Cilo nairique traiisit est: Sicttt maite trdnsiit, perlransili rex hrael (Osee
mane, verumiameii ilerum reveriitur, hic autem xi). Dieamus latius ad gloriam cl landcm regni Dei,
lion reverlelur amplius. Ergo sicut mane transit, sic quia sicut mane transiil, perlransiil rcgnuni hiijus
isle transivil, imo, qnia jam ullra non rediturus est, rnundi. Manc quippe surrexit, mane, id cst, festi-
sicut niane rcdit, iste perlransiit, qu;a puer meus nanler exstructum esl a iiliis hujus sacculi, quorum
Israel iste est, qiiem quocrehal ad perdenduni eum, primUs eral Cain, qui oceiso fralrc, festinavit acdi-
et dilexi eum. Nam et juxtii aliuin prophetam : Ecce " ficare eivitatem, et appellare eani ex noniinc lilii sni
ptter meus, suscipiam eum, electus metts, complacuit primogenili. Extunc in poslerum per successiones
sibi illo anima tnea (Isa. XLHI).Sic olirn faciebanl suas conlenllose regiiaveriinl principcs illius gcne-
reges Isracl. Vocttverunt eos, sic abierunt a facie rationis omnes inalutiiii, omnes festini, el ecce icm-
eorum Baalim hnmolabant, el simulacris sacriftcabanl pore iilo, de quoJoquimur, regnurn illorum forlissi*
(Ose. xi), subauJitur, prophetas occidenles ob de- niuin crat, velul besiia terribilis el fortis nimis, dentes
fensionem simulacrorum, quemadiiiodum niinc quae- ferreos habens, comedens atque comminuens, et reli-
rebani occidere puerum dominum prophelarum , qua pedibus coneulcans (Daniel vn). Jam comederat
abeunles a facie regis sui Ilcrodis, vocantis eos ad alque comniinuerat, jam sub pedibus ejus coinmuni-
occiJeiiJnm tot iivfantes propier eum. Quodque se- tus mundus jaccbal, cuni in islo rcge humili, t\c
quiiur: El ego quasi nulrititts Ephraim, porlabatn Virgine nato, regnum Dei quasi vcspere silenler
eos in bruchiis theis, el nescierunl quod curarem eos surrexil, id esl circa finem sseculi. Omnes allerius
(ibid.); subaudilur, itael riunc. Nam, quemadmodum generationis filii perseculionem passi a geneialione
lunc, ciim peccassent et fecissent sibi vilulos, dedi Cain, quasi lota die Jaboranles, pondusque diei ei
lociim pomilenlioe, et igiioraverunl quod curarem j«ycestus porlantes exspectaveranl hoc vesperlinuui
eos, ul, obdiicto vulnere idololatrice, prislinam reci- rcgnum Dei, niarienleni hic ciriialem non bahentes,
ppreiu saiiilatem; iia et uiiiic cum ad hoc venissem sed fuluram inquirentes, et confiientes quod peregrini
clemcns pastor, nl inorbidarn ovem quac erraverat et liospiles sitiit super terram (Ilebr. xi). Hos alque
humeris meis portarem, ipsi ignoraverunl quod cu- iilos distingiieiis spiiitus regis hujus i» psalmo dicil:
raretn eos, irno scire aut intelligere noluerunt quod Vunum est vobisanle lucem surgere,surtjite, poslquam
venissem ad salvandum eos. Quid deinde ? Npn re- sederilis qui manducaiis panem doloris. Cum dederit
verletur in terram jEgypli etAssur,ipse rexejnt, quo- dileclis suis somnum, ecce hwreditas Domini, fiiii
iiiatn notuerunt converti. Et cmpit gludius in civilati- merces fructtis venlris (Psal. cxxvi). liex ipse per
bus ejtts, et consiimel elecios ejus, el comedel capi:a omnia sic egit : Ante lucem surgere, quia vanuin
torum, etpopulus tneus pendebil ad reditum meum. erat, noluil, sed, postquam seuil, humiliaius usque ad
Jugtimautem imponelur ei sitnul, quod non itnferelur morlenx,tnortem autem crucis (Philipp. n), postqnaui
{ibid). Omnino ila el nunc. Quemadinoduin enini roanducavit panem doloris in passionis lolerauiia
limc, qiiia noliierunt cinvcrli, cmpilgtadius in civitati- faciendo voluntatem Patris (Joan. iv), quam facere
bus corum, et imposilumest eis ab Assur captivilatis cibus crat jiii tunc demum in lucc surrcxil, tuuc
 1545 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBM XLH. — JiN.IV EVANG. LIBEK UNUS. 1540
derniim in gloriam suam intravit. Anle Iuceni, in- A amplius in subjectoshomines grassari coepcrit. De-
quam, surgere noluit, imo cum cognovisset, quiai slruet, inqiiam, rex isle exaltalus a terra regnum
venturi erant, ut raperent eum et facerent eum regem,, peccati, et omnia trabet ad seipsum, resiirgonsque a
fugit ilerum in monlem-solus ipse (Joan. vi). lgitur mcrluis intrabit in gloriam suam regni co?lonim rcx,
non solus rex ipse Herodes, sed et -omne regniuni Igitur p&nitentiam, inquil, agite, quia poenilentiam
hujus niundi, sicut mane transiil, pertransiit, juxla i agentium est eroundaTi a peccaii servilule, exaltari
illud : Hmreditas ad quam festinatur in principio,in 1 regis sanguine, et in regnum coelorum introire. Et
novissimis beiiediclione carebil (Prov. xx), regnumi ne velitis dicere, Palrem habemus Abraham, <juia
aulem Dei, quod per patienliain cxMislruiiur, ini non cst hoc regnuni hahenlium Palrem Abraham,
aelernum .permanebil. sed agentium pcenitentiam.. lmo non in carne glo-
CAPUT XII. riantes, sed poenilentiam agentes veraciler dicere
Quod Iruslra timuerunt reges lerrm, qttia non dixit possunt : Patrem habemus Abraham. Nam hoc est
Joannes, arma corripite conlra reges, propttr quod sequilur: Dico enim vobis, quoniam potens est,
Christum, sed t pmnitentiam agile, > etc. Deus, de lapidibus istis suscitare filios Abrahw, suhau-
Indiebus aulem illis venit Joannes Baplisla prwdi- ditur, si roodo scianl aut velint poenilenliam agere;
cans in deserto Judmm, et dicens: Pcsnitentiam agile, ' Etenim lapides lapWum «ultores gentiles erant.
appropinquabilenimregnum calorum (Mallh. in),elc. 602 CAPUT XIII.
Frustra nimiruro reges lerrae tiinuerunt, sine causa Quw causa fuerit ut, qui peccatum non fecerat, ad
turbati sunt. Ecce enim qnalis magisler mililum, bqptismuin veniret Joannis, qui in pcenitentiam
qualis signifer regis hujus, qualis primoe legionis baptixavil.
primicerius, pilis earaelorum veslilus, et zona pel- Tunc venit Jesus aGalilwa in Jordanem ad Joan-
licia praecinclus. Non dicit, arma corripile, appro- nem, ul baptizarelur ab eo; Jo.annes autem prohibebat
pinquabit enim regnum Judoeorum, sed pcenilentiam. eum, dicens : Ego a le debeo baplizari, el tu venis ad
agite, appropinquabit enim regnum cwlorum. Non dicil, me? Respondens aulem Jesus, dixil ei : Sine modo;
filii regum el Palriarcharum, demonslro vohis animosa sic enim decet nos implere omnem justitiam. Tttnc di-
sumere bella,. sed dicil: Progenies viperarum, quit misit eum (MatUi. ni; Jban. i). Ceriurifienet lola
demonslravil vobis fugere a ventura ira? Non dicit,0 regalis Chrislianac fidei curia, quia rex isle libef
noliie Csesari censum dare, sed dicit : Facite fructus homo erat, quia peccalum non fecerat, ac proinde
dignos peenitentiai.Non dicil, jarojugum imperatornm peccati servus non erat, atque idcirco non egebat
conlrilum est, sed dicil: Jam enim securis ad radic.es pcenilenlia. Joannes aulem in poenitentiam baptiza-
arborum posita est. Non dicit, oliveta Judaica sefya- ^ bal. Ego quidetn, inquit, vvs baptizo in aqua in pa--
bimtur.eifiomana pomeria -succidentur, sed, absque nitentiatn; qui aulem posl me venltirus est, fottior me
distinclionehorlorum autnemorum, omnis,inquit, ar- est, cujiis non sum dignus calceumenla portare, ipse
bor qumnon facil fruclumbonum, excidelur, et in ignem vos baplizabit in Spiritu sancto et igni. Quamobrem
miitetur. Nunc caeteris omissis, prtesemis negotii igitur ad suscipiendum tale baptismum veniebat?
maxime est disserere hoc unum : Pmnitentiam agite, Nimirum quia causa postulabal, quia juslitiae ralio
appropinqiiabit enim regnumcwlorum. Quid est reguum flagitabat. Eral autem duplex causa. Prlma, ut pro
coelorum?Regnum sanctorum, sive eorum qni in ccelis omnibus poeniteniiam ipse agendam susciperet, qiiod
regnabunl. Nam sancti quorum in coslis est regnum, et fecit continuo nt baptizatus est, jejunavit enim
ipsi quoque coeli dicunlur 61 sunt juxta illud : Cmli quadraginta diebus et quadraginta noclibus, et
enarrant gloriam Dei, el opera manuum ejus annun- deinde incessanler aifliclus est tentalionibus, perse-
tialfirmamentum, non suni loquelm neque sermones,. culionihus, contumeliis, opprpbriis, flagellis, el lor-
quorum non audianturvoces eorum (Psal. xvm). Islp- menlo ullimse morlis. Securida, haec causa erat, ut
rum coelorum hactenus longe erat regnum, quippe nemini aestimare liceret.se justum esse, et idcirco
qui necdum habebanl regem suum, sed exspeclabant D ^ poenitenlia vel baptismo non indigere, ut nemo de-
promissum. Juxta fidem, inquit Apostolus, defuncli lrectaret, quasi justus, suscipere bapiisma Domini,
sunl omnes isti, non qcceptis promissionibus, sed a cum Dominus ipse suscepissel baptisma servi. Nam
longeeas aspicienles, et salutanles, et confitenles, quia quisqiiis ila putaret, miles regis hiijus dici vel esse
peregrini et hospites sunl super terram (Hebr. xi). non posset, regnum coelorum non inlroiret.
Qui enim hsec dicunt, significant se patriaro inqui-
CAPUT XIV.
rere.-Ergo prius longe erat, sed nunc, inquit, appro-.
pinquabit regnum coelorum. Quando vel quomodo Cnr in primo adventu suo rex iste spirkum sicut co-
apprPpinquabil? Quando rex iste a lerra exallalus •Jnmbam viderit, secundo aulem in igne revelanduy
eadein exaltalione sua destruet ;.«"/; et quod rex isle secundo unctus fueril, et de eo
fuerit, ipsa regnum
et ut idem quod dictum est: <ln le mihi complacui. >
peccati moriis, quae, Apostolus ait, regna-
vit ab Adam usque ad Moysen (Rom. nr),. non quod Baptizalus aulem Jesus, confestim ascenditde aqua.
per legem Moysi regnum illud destructum fuerit, El ecce aperlisunl ei cwli, el vidiVspiritum Dei de-
sed quod a Moyse peccatum audita contradictione scendenlem, sicut columbam, et venientem super se.
«ontra se conscriploelegis, quasi tyrannus irrilatus Ecce vox de cmlis, dicens : Hic est Filius meus dilec-
PATIAOL.CLX.V1I. 49
 1547 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1518
tus,inquo mihicomplactd(Malth.m; Marc. i; Luc. i; A ftant. Tenlatio haic nimis antiqua cst, nam ipsa gula
Joan. i). Quare in primo advenlu suo vidit rex isle est, per quam prinnis honio tentatus alque illeclus
Spirilum Dei descendenlemsicut columbam, el venien- est. Non, inquil, in pane solo vivit homo, sed in omni
lem super se? Niriiirum quia veriiebal lunc nobis in verboquod procedit de ore Dei (Deut. vm). Sic plane
riiansuetudine, in mulliludine misericordise, quia tunc respondere debuerat homo rationalis. Non in
veniebat in spiritu pietatis, peccatores non condem- omni vcl solo paradisi ligno vivit homo, sed in prae-
nare, sed ad poeniientiam invilare. Secundo cum cepto, quod a Deo propositum est illibene eustodito.
venerit, non tunc super eum columba apparebit, sed Non sic dixit, magisque ad morsum, quam ad hujus-
in igne revelabilur, ignis in conspectu ejus ardebit niodi rcsponsura os suumaperuit. Idcirco illeservus
(/ Cor. III ; Psal. XLIX).Hoc jam secuudo rex noster factus esl ejus, a quo et superatus est j hic autem
Deus nosler in homine assuniplo oleo locliliaeuricius legem inlendens regalem liber procedebat, cui dice-
est. Semel namque unclus jam fuerat in utero Vir- balur in psalmo : Inlende prospere, procede el regna
ginis, quippe qui conceptus est, non ex semine vtri, (Psal. XLIV).Si, inquit, Filius Dei es, mitle te deor-
sed cx operationc Spirilus sancti. Ergo secundo hic sum. Scriplum est enim, quia angelis suis Deus man-
Sanctiis in baptismo unclus est, prse parlicipibus suis, ddvii de te (Psal. xc), etc. Tentalio hsec Judaiese
id est, prae omnibus sanelis, quos sui parlicipes B curiositalis est. Nain Judwi signa pelunl (I Cor. i).
Tecit, ut quod cst ipse per naturam, sinl per gra- El illiquidem tenlaveruni. Deum in cordibut suis, ut
tiam, scilicet filii Dci. Sed de hoc alias. Nunc in- pelerenl escas animabus suis, el male loculi stlnt de
stantia prosequamur. llic est, inquit, Filius meus Deo, dixerunl: Nunquid poterit Deus parare mensam
dilectus,in quo mihi complacui. Quando vel quomodo in deserlo? (Exod, xvn; Psal. ixxvn.)el cselera,
in istp mihi complacui? Tunc ulique quando in islo dixerunlque : Estne Deus in nobis, an non ? Hic
principio ccelum et lerram creavi, quando in isto autem datum homini acceplans proeceplum, scrip-
pmnia feci; lunc, inquam, in eo mihi complacui, tum est, inquit: JVo« tentabisDominum Deum tuum
leslante Scriplura, cum dicit : Dixit Deus, fiat lux, (Deul. vi). IIwc, inquil, omnia tibi dabo si cadens
el facta esl lux, el vidit Deus lucem quod essel bona. adoraveris me. Tenlalio hsec paganse dementise est.
Dixil Deus fial hoc vel illud, factumque est iia, et Pagani quippe vel genles propler regna mundi et
vidil Deus quod esset bonum. llemque : Vidil Deus gloriam eorum, diabolum iu simulacris adoraverunt,
cuncla quw fecerat, et erant valde bona (Gen. 1). Sic et ul foris exallarenlur, intus ceciderunl: Hic autera
.in.islo.mihi complacui, meo ipse judicio comproba- stans in gradu suo, poplite recto, et inflexibili regiae
tiu quod operarius ct arcliitectus essem bonus et -" liberlaiis colb, scripium est, inquit, subaudilur ho-
ulilis. Hsec idcirco Paler opportune dixerit, ne du- mini, DominumDeum tuum adorabis, el illi toli tervies
liitet audilor henevolus, hunc Filium dileclum illud (ibid.). Igitur, o speciosissime forma 603 \'<~xJdliis
csse Verbtan, per quod omniu facta sunt, et sine quo hominum, te solum regnare decet, regnumque obli-
faclum esl nihil (Joan. i). Sed el tunc in islo bonus nere Judieorum pariter et genlium, quia tentatusper
Deus sibi complacere veraciier poluit, quando eum, omnia pro simililudine vicisti, el absque peccato su-
qui Deus eral propler charitalem suam hominein pergressus es tentaliones Judseorumel gentium quihus
fiefi, et pro hominihus pati voluit. Nullurii enim un- universaliter in Adam, quibusparliculariter in semet-
quam opus bonjtalis laude dignius fecil. jpsis lenlati et omnes victi sunt, prseter unum, sicut
CAPUT XV. scriplum est : Omnes declinaverunl, timul inutiles
De Iribus tenlalionibus., quibus rex iste viclor vicit, facli sunt, non est qui facial bonum, non est usque ad
cum cmleri omnes servi fuerinl peccati, el idcirco unutn (Psal. xm, LII). Et quia viclori regi servims
t ttccedenlesangeli mir.istrabant~ei. > debetur a suis laetantibiis minislris, tttnc, inquit
Tunc Jesus ductus est in deserluma Spiritu, ut ten- Ev?.ngelista,reliquit eum diaboius, et ecce angeli ac-
taretur adiabolo. El cumjejunassel quadraginla die- cesserunl, et minislrabanl ei.
btis et quadraginta noclibus, poslea esuriit. Tunc ac- ,D CAPUT XVI.
cedentlentator, dixit ei : Si Filius Deies, dic ul
De prmdicalione Domini et regis nostri, quam tradito
lapides isli panesfiant (Mallli. iv; Marc. i; Luc. iv), etc. Joanne incwpit, et de lestimonio prophetico, ubi
Qiiia Filius iste rex erat, regis autem legitimi olfi- inter cmlera dictum esl: t Multiplicabilur ejus im-
ciuiri est prima fronte conlra hoslem congredi, ac perium, el pacis non eril Inis. >
dubio milili in semelipso praebere exempla virtutis, Cum autem audissel Jttus quod Joannes iradilus
ul cum ita gesserit, lunc demum majori cum auclo- esset, secessitin Galilwam, el caetera, usque docent in
rilale exercilum cobortari possil. Recle ergo conti- synagogis eorum, et prmdicans Evangelium regni
nuo doclurus, primum tenlationes nostras in semet- (Maith. iy). Tanquam ad regalia properans insignia,
ipsum admisit, et vicit, atque vincendo milites suos ununVhic evangelista, eumdemque primum Evan-
vincere voluit. Quare aulem triplicem fraudulenti gelii annum prsetermisit, de quo Joannes plurima
hostis lenialionem perferre voluil? Singulas consi- scribii. Et recte ab eo hic incipil, quod Joainies
deremus, cujus generis unaquseque sil inlueamur, tradilus est, nam exlunc publice rex el Dominus
jamque se ostendet altitudo raiionis in humilitate iste sua poteslate ulens prsedicare coepit: Erat enim,
lcriiafionis, Si Filius Dei es. dic ut lapidvs isii panes iriquit, docenseos, sictitpoteslalem habens,ei nonsicui
\m DE TRIMTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN IV EVANG. LIBER UNUS. ISSO
ScribmeorumelPhariswi (Mallh. vn). Nec verosolum A j CAPUT XVIII.
id impletum esse credimus, quod hic de prophcta Quates leges el qualia edieta sint hujus regis regni
teslimonium sumpsil. Terra Zabulon,et lerra Neph- Dei, ul non sit cur limere debeal propter eum Hero-
ih-.lim (ha. ix), el cselera, usque lux orla esl eis, des et cmteri reges mundi, cum sic prmnuntiat
regni sui militibus: t Beati pauperes spiritu, > etc.
sed et reliqua ejusdem capituli prophclici, quaepro-
pter prolixilatem suppfimens, lanquam oslio pale- Bealt pauperes spirilu, quontam ipsorum esl regnum
facto, reliquit intelligenda hic scriha magni regis, cmlorum (Matth. v; Luc. vi). 0 amahile regnum Dei,
ui scias liunc esse, de quo scriptum est illic, et vo- o pia el venerahilis conditio, proposila quaerenlihus
cabilur nomenejus admiraliilis, consiliarius, Deusfor- regnum DeiJBeali, inquit, pauperesspiritu, beatiha-
tis, pater fuluriswculi, princeps pacis. Multipticabilur benles spirilura limoris Domini,quia, tamelsi divilcsin,
ejus imperium, et pacis non eril finis. Super sohum hocsaeculo sunl,ut fuil Ahraham, tametsi regali pur-
David, elsuper regnum ejussedebit ut confirmet illud, puraveslili incedanl, et crebros de hostibus trium-
et corroborel in judicio el juslilia amodo, et usque phosducant, ut fecit David, corde conlrito, et huini-
in sempiternum (ibid.) Pwnilentiam, inquit, agite, liatoambulanlspirilu, cognoscenles se essepauperes
apprbpinquabit enim regnum cwlorum. Juxtaprophetoe spiritnalibiis bonis, mendicanles jugiter, et supplici
praescriptum testimonium agebat, ut multiplicareiur Q 1 gemitu stipem postulantes, ab tino et solo divite
ejus iniperium,quodeslregnumccelorum,peccatores rege regni Dei. Hoc perversus ille angelus in coelo
ad poeniteniiam invilans,eldeindeSimonemPeirum, non fecil, arbitrans semelipsum suflicere sibi, et ce-
et Andream fratrem ejus, cseterosque apostolos vo- cidit angelus, el factus est diabolus (Isai. xiv). IIoc
cans. Nam, si quoerasqualiter mulliplicandum foret primus ille gencris nostri paler Adam in paracliso
ejus imperiuro: Faciam vos, ail,fieripiscatores homi- non fecit, arbilrans propriis semeiipsum divitiis
num. Denique sic factuin est. Pauci qui tunc regcm adornare posse ad simililudinem Dci, ct iJcirco a
suum secuti sunt, facli sunl piscalorcs homiuum, ct paradiso excidit, et in infernum cecidil. Miseri erg.t
cxtunc mulliplicalur imperium Cbrisli regis magni supcrbi omnes tumido spiritu, beati autem pauperes
mullitudine gentium, sublalis adversariis el inimica spiritu, quia sic mendicando grandem eleemosynam,
morle, pax erii, et pacis non erit finis. id est regnum coelorum, de nianu regis consequen-
tur. Nani hoc esi quod de islo rege, dc islo filio
CAPUT XVII.
regis, vel de judicio ejus Psalmisla dicit: Judicabit
QitodJesus vocalis lurbis docuildiscipulossiios quales pauperes populi, el salvos faciet filios pauperutn.
esse debenni, qiti mililenl regno Dei.
Item : Parcel pauperi el inopi, et animas pauperum
Videns auiem lurbas, ascendit in monlem. Et eum C ' salvas faciel (Psat. LXXI).Paupertalis
imperandoe
sedissel, accesserunl ad eum disciptili ejus. Et ape- ipse, ut regem decet, exemplar est. Nam de illo in
riens os tttum, docebateos, dicens: Beali pauperes propheta tale insigne esi: Ecce rex tuus veniel libi
spiritu, quoniam ipsorum est regnum cwlorum, etc. justus el salvaior; ipse pauper, et ascendens super
Loqualur nunc nohis rex et Dominus nosler leges asinam, et sttper pullum filium asinm (Zach.ix).
regni sui jam non monlis exigui, sed ipsius ascensor Ilemque pro illo coniia Judam sive Judaicum popu-
cceli, sedens non in verlice montis terreni, sedarf lum conquestio esl lisec: Et perseculus est hominem
dexleram majestalis in Excelsis (Hebr. i), aperiens inopem, et mendicum el compunclumcorde, mortifi-
pro imperii majeslale non sensualiter os suum, sed care (Psal. cvm). Beali miles, quoniam ipsi posside-
invisibiiiler thesaurum suum, in qito diviliae salutis, bunt terram. Mites, id est, spirilum pietatis haben-
id est, sapientia el scienlia repositoe siint. Gloriam tes, mansueti atqtie traclabiles, non opera sua de-
qnippe regni ejus et potentiam loqui gestiens, secun- fendenles, sed verilati confitenles peccala sua. Isli
(lum evangelistam hunc, qui de illo pene cuncta beali, quoniam 604 possidebunt terram, quain pro
regalia loquitur, huc usqueproperavimus, ubi videns contrario spiritu perdidil immitis atque intractabilis
lurbas ascendilin monlem, et aperuilregale os suum, r. Adam.Manum quippeDei perlractanlis atque dicen-
ut ipse loquerelur ore suo rex, qui loquebatur lis, quare hoc fecisti, spinosus ericius immiti res-
prius per suorum ora praeconum. Loquebatur, in- ponso exasperavit, dum dixit mulier : Serpens dece-
quam, dignas aperlione oris stii sententias, et doce- pil me, comedi, dum dixit vir : Mulier quam dedisli
bat qui vel quales esse debeant, qui mililent rcgno mihi sociam, dedil mihi et comedi (Gen. m). Immites
Dei, quo belli ordine, vel qiialibus armis promeren- istiila se defenderunt, et idcirco miseri,quia lerram
dum sit, ut sempilerna slipendia percipianl illius viventium perdiderunt.Beat» autemtnttet, quineque
regni. Putabanl ciiim carnalcs filii regui qui audie- judicia vel mandata Dei reprehendunl, nequesemet-
ranl illud reproraissum fuisse patribus suis, qtiod • ipsos defenJunt, quoniam ipsi possidebunt terram ,
lempore illo Messia imperanle divites sibi forent, non islam terram mortuorum alque inorientiuin
alque optilenli, vacarelque superbire iu diviliis; pu- quaro reges immites armis cruentis sibi subjiciunt,
tabant reges et principes terreni imperii audilo 3t lamen eam possidere non possunt, sed lerram
nomine htijus regis qualis fuerat Herodes, quod viventium, in qua est lignum vitae, quoe revera fluit
sanguinem suum fundere, sibique urbes, c! vecti- lacte et melle. Nihilominus quod Jtic praedicat mili-
galia procripere haberenl milites rcgni Dei. 'bus, excmplo suo persuadet alibi rcx ipse, dum
 1551 RLPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1552
veraciler dicit: Et discite a me, quta mitis sum et A de cordibus vestris (Mattli. xvm). Plane rex isle hac
liumilis corde (Malih. xi). Beuli qui lugenl, quoniam vicissitudine non indiguil, quippe qui peccalum non
ipsi consolabuntur. Beati, inquam, isti, qui tanlum fecit, quod dimitteretur illi, atlamen fecil qaod
a spiritii scientise profecerunl, ut sciant tempus istud dociiit. Dixit enira : Pater, ignosce illis, nonenim
lempus esse lugenlinm, itt sciant lugere morluos sciunt quid faciunt (Lnc. xxm). Atque ita faclum est:
suos, id cst semetipsos;quia in Adamomnes mortui Diniissum est enim eis qui crediderunt. Beali mundo
sunt.et exeo noii esl domus in qua non sit mortuus, corde, quoniam ipsi Dettm videbunl. Mundo corde
cum universaii originalis peccati morte, trahenie ille est quem emundavit puriias dilectionis ex ope-
unpquoque aclualis eliam peccati morticinium pro- ribus misericordiae ul habeal simplicera et absque
prlum. Qui in hacscieritia lugenl, id esl, poenilen- odio cordis oculum, ut sit mundusab omni euphlf-
tiam agiint, nimirum beati surit,<7Mom'«wi ipsi conso- talis pulvere, ab omni furoris perturbaiione. Sed
lubuntur; ipsi eriim sunt, qiiibus promillitur et dalur ecce legimus sanctum Moysennimia commiseratione
Paracleius, id est consolator, Spiritus sanctus, an- pro populo Dominum peum suum orasse, cum di-
nunlians illis quia causa hujusmodi luclus destructa xisset: Dimitte me, ul irascalur furor meus contra
estmofsillis inuno horiiine, in islo rege suo Cliristo eos, el deleam eos, faciamque le in genlem magnam
Domirio Jesu, qui el in islo loco hsec dicil, et alibi B (Exod. xxxii). Adeo cor ab onmi cupidilate vel am-
lpquilur: Spiritus Domini super tne, eo quod unxerit bilione mundum possidebal, ut non curarel pro-
Dvtninus tne. Ad annuniiandum tnttnsuetis misit me, missionem hanc, faciamque te in genlem magnam,
ul medirer contritis corde, ul prmdicarem caplivis in- sed stabat in confractione cordis in conspectu ejus,
dtilgenliam,et clausis apertionem, ttt consolarer omnes ul averleret iram ejus. Hic lamen cum lam niiindi
titgenles, et ponerem foriiludinem lugenlibus Sion, cordis sibimel Conscius diceret: Si ergo inveni gra-
eidarem eis coronam pro cinere, oleum gaudii pro liamin conspectu tuo,oslende tnihi faciem tuam.Non,
mwroris videre meam. Non '
itictu,pallium taudispro spirilu (Isa. LXI). inquil, Dominus, poteris faciem
Nimirum nec parlis liujus exemplo rex ipse dcfuit, enim videbil me hotno et vivet (Exod. xxxni). Quid
aiitequam enim hoec dicerel, prior luxit, suisque ergo dicemus? Nimirum quia et Moyses mundo corde
dedii militibus exehiplahigendi, videlicclubi peccali crat, et tamen niliilominus sententia verilatis vera
nostri mortem lugendo quadraginla diebus el quadra- est. Non eniin Jixit, beali ntundo corde, quoniam
ginla noctibtis jejunavil (Luc. IV). Beali qtti esuritinl ipsi Deum vident, aul viderunt, sed quoniatn ipsi
cl siiiuht justiiiam, quoniam ipsi saturabuntttr. Isli Deuin videbunt, subaudiltir poslmodum, solulo pa-
fortes sunl, el idcirco beati, liabent enim sanctum rieteinimiciliaruro.quibiisinlerjacentibus.exquopri-
fortiludmis sp.iritum, dum in proediclo luciu suo, rnus homoperpeccalum contra se hoslilem Dei iram'
lide etspe confortali sitiunt, et avide fructiis dignos conslituil, neque Moyses, neque hominum quisquatn
pcoiiitenlisefaciunl. Beali, inquam, quia saiurabun- Deum vidit unqtiam (Joan. i). Et hujus visionis Dei
tur, et saliabuntur/videlicet eo ipso quod esuriuut facultalem penes semelipsum esse tesiatur ipse res
ei fitiunt, id est, juslificabunlur per unum juslum qui haec loquitur, videlicet quod visionem Dei con-
regem suum, Jesum Chrislum. Hujus quoque vir- ferat quibus vult, cum alibi dicit: Et nemo novit
liitis, id est, esuriendi el sitiendi justitiam, ipse qui Filium nisi Paler, tieqtie-Palrem quis novit, nisi Fi-
docet, exemplum aclu prsebuit rex, dicendo : Sic lius et cui volucril Filius revelare (Matih. xi), per
enim decet nos implere omnemjusliiiam (Mallh. m), speculum in eeiiig^nale dando spiritum intellectus
quod uliqueesuriens ac sitiens dixit, quemadmodum mundis corde, ut intelligant Scripluras, quse utique
quodam loco teslalur, dicens : Meus clbus est, ut fa- clara sunt specula yisionis divinae. Beati pacifici,
ciath volunlaiem Patris mei (Joan. iv). Beati miseri- quoniam filii Dei vocabuniur. Pacifici sunt, qui primo
cordes, qiwniam ipsi miserhordiain consequenlur. quidem el praecipuo studio inler se el Deum, inter
Vere et juste beali agentes, cum spirilu consilii, ut onmes, quoad possint, homines Deumque pacein.
peccantibus inse cum nocere possinimisericorditer D exquirunt, secundo autem inler hominem et homi-
indiilgeant, propter cPnvenlionem illam, quaminler nem liles dirimere, charitatisque concordiam nec-
Deum eihomines rex ipse consliluit, ul dicanl: Di~ tere satagunt. Beati nimirum isii, quoniam filii
ti-Aitenobis debila noslra, sicul et nos dimitlimus deb[- Dei vocabunlur; filii, inquam, non qiiidem nalura,
toribus nostris (Mallh. vi; Luc. xi). Beaii, inquam, sed gratia, fralres et cohoeredes miigeuili lil.i prin-
isti, quoniam non repugiiante justilia ipsi miseri- cipis pacis,qui inter Deumet hominesper suumsan-
cordiam consequentur.iil quse peccaveruntin Deum; guinem inimlcitias solvil, pacem reformavit. Isti in
dimitlat illis Deus. Econlrario non beali immiseri- sepliroo, spiritu sapientise jamsahbatizare incipiunt,
cordes, quoniam ipsi iiiisericordiam non consequen- adhuc posili in islo mortali corpore, suntque, ut jSm
liir, quod maxime ex illa evangelica regis juslitisei dictum esl, filii Dei, filii sapicntiae. Beati quiperse-
parahola comprobatur, qui volixil ralionem ponere cutionempaiiunturpropterjusiitiam, quoniam ipsorum
cutn servis suis. Et cum cwpissel ratiohem ponere, est regnum cmlorum. Jani priorjs nieriti fueral libc
oblaius esl ei umis, qui debebatdecem millia talenta. priinum, beo.li enim, iiiquit, pauperes spirilu, quo-
Sic enim justissime concludilur. Sic et Paler meusi mam ipsorum est regnum cwlorum. Quid ergo ain-
faciel vobis, si noii remiserilis unusquisaue fratri suo1 plius in octavo diim dicitur : Beati qui persecutio
 1533 DE TRINTTATE ET OPEUIBUS EJUS LIBRI XLU.-IN IV EVANG. HBER UNUS. 1554
nem paliuntur propter jtistitiam, quoniam ipsorumest \ diatur, stve adulelur,dura prwdicando et asperq :
t Inirate per angttstam portani, > et qubd Iroc
regnum c«/orum?Nam magrium quidemest pauperem exetnplo cuncti adjutores regni Dei non debednl ita
spiritu esse, et cocteros assequigradusjnstilise, maxi- delectari numero discipulorum, ut non prwdicenl
mum autem et opiimum propter earii justiliamperse- eis dura, per quw itur ad Detim.
cutionem suslinere. Quomodoergoinferioriselsumnii Post hoec magnis ac legitimis, idemqtie in niagna
merili, id est priini el octavi una merces eadem- curia tolius aures audiendi liabcnlis Ecclcsioe, ora-
queest? 605 Sedadvertamus omniaquaehactenus,id tor facundus sermonem dignum se hoc modo ingre-
est, a primo usque ad sepliinurn gradum disposila ditur. Vos eslis sal terrm, quod si sal evanuerit, in
suntccnimunia esse meritavel prsemia cunctorum quq salielur ? Ad nihilum vnlel ultra, nisi.ul miltalur
regis bujus exercituum, id est, angelorum et homi- foras, et conculcetur ab hominibns. Vos eslis Ittx
num, hocautem, scilicet persecutionem palipropter tnundi (Mattlt. v), etc. Primatibus vel primis officia-
justitiam proprium esse hominum, qui utique ex libus suis, id est, apostolis rex regni Dei hseclo-
anima et corpore consislunt. Igitur beali lam angeli quitur, brevi simililudihe, magnam gatis ex-
quam homines pauperes spirilu, mites, lugentes sive priroens disianliam ipsorum a ducibus lerroc, ve'
condolenles, jusiitiam esurienles et sitientes, mise- principibus, cunciisque regno lerreno militantibus.,
ricordes sivecommiserantes, mundi corde, pacifici, " quia videlicel non sunt ut illi qui bellis alque di-
quoniam ipsorum est regnura ccelorum, in quoter- scordiis insistant, sed mundum insulsum, et haben-
ram viveniium possidebunt, consolabunlur et satu- lem ignorantiam Dei coelestis doctrinae sale condiaut,
rabuntur, et misericordiam conseciili , Deum vide- atqne in docendo henevplentiam mereantur audienr
hunl, et filii Dei vocabunlur ; beati praeierea ho- liiim bona verha dicluri, honorum nihilominus oper
mines, qui soli in corporibus suis persecuiionem rum lucem proferant. Sed quid sihi vult haec tanta
passi propter justiiiam, regiiuin coelorum, quod jam tamque vehemens regise aucloritalis, severilas, lanta
cum beatis angelis possident, secundum animam in dislrictione formidabiles provincialibus suis jam in
oclava, id est, in resurrectione possidebunt, eliam exordio regni sui proponens senteutias ? Nolitef
secundum corpus. Parum autem fuerat dlxisse, qui inquit, pulare guia veni solvere legem aut prophe-
perseculionempcliuntur propler juslitiam, quia vide,- las. Non veni solvere, sed adimplere. El subiuJe :
licet bodie paucorum hominum istud est, nisi forte Audistis, quia dictum esl antiquis : Non occides, qui
quia confirmare Jicet, quod omnes qui pie volunt autem occiderit, reus eril judicio. Ego qulem dico
vivere in Chrislo (II Tim. m), elsi exlrinsecus pacem vobis, quia omnis qui irascitur fralri suo, reus erit
habeant, inlus tamen a vitiis spiritualibus sive car- P judicio. Post hsec, et coetera hujusmotli, quoe nimi-
naMbus infestalionem patiuntur, propter justiiiam rum angusta sunt, et quanlo angusliora tanlo per-
pietalis ejusdem. Cum igitur dixissel: Beati qui fectiora legalihus prseceplis, ila dicil.: Inl.rale per
persecuitonem patiunlnr propler justiliam, quoniam angustam porlam, qnialala poiia el spaliosa via est,
ipsorum est regnum cwlorum, subsecutus, beati, in- quw ducit ad perditionem, et mutti sunt qui intrant
quil, estis cam maledixerint vobis, etc. Hoc diclo sine per eam : Quam angusla porta, el arcla via qua>dnci*
dubio nos quoque exlremos conligit, quos hodie ad vilam, el pauci sunt qui inveniuv.team.(Matlh. y\\.)
quoque in synagogis suis sub nomine Nazaraeorum Quid, inquam, hoc sibi vull, quod rex iste sapiens
iiialedicunt Judosi. Sane.cum omnium, quschactenus in exordio regrii sui, inio nondum sedens in solio
dixit rex nosler, exempla in semelipso prsebueril, regni, tam dura tamque aspera prscdicil? Nunqnid
lunc vero liujus patientiee, id est perseculionis, prop- adliuc ignorabat illud quod poslmodum de exim'0
ter justiliam sustinendae, tale tantumque exemplum milite suo loquens cura dixisset: Qtiid existis in de-
dedil, ul liesciri non possit, imo ohlivisci nefarium sertum videre, hominem mollibus veslilum, conliniio
atqueimpium sil. Passus quippe est perseculionera subjunxit, ecce qui mollibus vestiuntur, in dOmibus
propter jusiitiam usque ad mortem, morlem autem regutn sunt ? (Mailh. xi.) Imo et illud jam diidum
crucis (Philip. n), etidcirco ipsius est regnum coelo- ]D noverat, quam ob causam regnum Israel a domo
rum. Nam propter hoc Deus illum exaltavit, et dedit David scissum fuisset, videlicet quia dixerat nevus
illi nomen quod est super omne nomen, ut in nomine rex. Jitntmus digilus meus grossior est dorso pairis
Jesu omne genu flectatur, cmlestium, lerrestrium, et mei, el nunc Pater tneus posuil super vos jugum gra-
infenioruin (ibid). Quid igitur,o reges lerrse et prin- ve,ego autem addam super jugum vestrum. Qup ao-
cipes, audilo nomine regis Chrisli, vel regni ejtis, dilo, populus, Quw, inquil, riobispars in David, vel
lurbatiestis malesolliciti? Securi eslole quiamilites qtim limredilqs in filiolsai ? Redi in labernacula lua,
regis, vel municipes regni hujus Iege prohihenlur Israet. Nunc vide domum luam David. Et abiil Israei
esse ul vos, superbi, iinniiies, risores, jtistitise tse- in tabernacula sua. Super filios aulem Israel qui-
dium paiientes, immisericordes, immundi, inquieti, cunque habitabanl in civilalibus Juda, regnavit do-
sed pmnino tales, ut injuriam pali quam facere, mus David (III Reg. xn). Hoc, inquam, factum nove-
peregrinari quam regnare, occidi malint quaiu oc- rat, sibique simile evenlurum eral. Si eriim in
cidere. adulterio simul et bomicidio David, sacrum invene-
CAPUT XIX. runt sancli Patres exemplar coeleslis niysterii, cur
De sequentibHs sermonis ejus quomodo nulii blan- iion in stuttitia rcgis pucri reperisse nos juve! aiti-
1355 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1556
todinis simililudinem divitiarum sapientise et scien- A venli, el irruerunt in domum tllam, el tton cecidit,
tiae Dei ? Conslat quippe certa et vera Patrum fundala enim eral suprapetram (Matlh.vn). Qui liaec
eorumdem attestatione, quia quod a domo David non atlendunt, j"uxta quod Aposlolus ait : Omnet
scissum esl regnum Israel, tribus autem Jiida adhse- qum sua tunl qumrunt, non qum Jesu Christi (Phi-
sit regi suo, simile vel par est ei quod accidit vero lipp. n), similes sunt Scribis et Pharisaeis, quos
David Christo, quando a fide ejus mullitudo seditiosa Evangelisla conlinuo denotat, cum dicit: Erat enim
per mullas atque multiloquas hoereses scissa est, docens eos sicul polestatem habens, et non sicut Scri-
sola autem yere confessionisEccIesia, fabricanlibus bm et Phariswi (Matlh. vn); polestate namque se
illis vilulps mendacii, veritatem tenens adhsesit;regi privant, qui, curo quidpiam ab aliquo accipiuut, illum
siio, et lemplo Dei sui. Itaque quod nunc ait rex censent militem bonum, qui aulem non dederhit
iste, rex novus nondum per passionem morlis glo- aliqnid in ore eorum, sancliiicanl super eos bellum.
ria et honore eoronatus, audislis quia dictum est Hoc rcx iste non faciebat, idclrco slc dictum esl, erat
antiquis : Ego auiem dico vobis, et in omnibus angu- enim docens eos sfcnt pofeslatem hahens, el non
slam ostendit esse viam regni sui, magis quam hac- sicut Scribse ct Pharisaci, id est, non sua qnserendo,
tenus fuerit {Matth. v), pene idem est ae si dicat: conteropiibilem faciebat docendiauclorilalein, quem-
Pater meus posuil super vos jiigum grave, ego aa- B admodum illi.
tem addam super jugum vestrum. Paler quippc CAPUT XX.
Deus pronis ad sanguinera horninibus grave juguin Quomodo veraciler dictum sit: t Eral enim docens
iihposuit, dicendo : Non occides (Exod. xx), grave eos sicul polestatem habens, > secundum signa qum
jiigiro jpeiuTcisalque luxuriosis, dicendo : Non moe- feceral.
chaberis (Deut. v), grave jugum juranlibus, dicendo : Amplius aulem: Eral enimdocenseossicul polestatcm
Non pejerabis (Levit. xix), grave jugum iracundis, Itabens, el non sicut Scribm eorum el Phariswi(Mullk.
ac proprise vindiclae avidis, dicendo ; Oculum pro vn), subauditur, siveboni sive mali. Fueruntenim in il-
ocuto, dentem pro denle (Exod. xxi). Hic auleni lis scribseboni, videlicelquorura Moysesel Esdras eranl
Filius ejusdem Dei super jugum illorum addidit, 606 bplimi. Fuerunl el boni Pharisaei, scilicel Aaron, et
dicendo r Omnis qui irascitur, reus erit ; omnis fitii ejus, imo quolquot crant sacerdotalis aut Lcvitici
qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, generis. Nam Pharisaei clerici dicuntur illins populi,
jam mwchalus est ; non jurelis omnino, sit sermo De optimis sumamus comparationem. Non sicut
vester, Est est, Non non, et, ego autem dico vobis, non Moyscs et Aaron erat iste docens, sed sicut potesta-
reshteremalo (Deut. xrx), Quid igitur hocsibi vult, ^•„ tem hahens, verbi gralia. Dixitque Dominus ad
nisi quia rex iste Deus esl, et judicii Dominus, et Moysen : Quid clamas ad me ? Loquere filiis Israel,
quod regno terreno solet ohesse, hoc coelesti prod- ut proficiscanlur : Tu autem eleva virgam, et extende
cst regno ejiis ? Denique reges terrse ab hominibus manuin tuam super mare, et divide itlud, ttt gradtan-
fiunt, tribulisque egenl, el vectigalibus hominum tur filii Israel in mediomaris per siccum (Exod. xiv).
suse anhelanti inopise subveniunt reges egeni et ino- Sic et in caeteris quaecunque fecit non penes se po*
pes, hiiic autem coslesii Domino et regi veraciter testatem habebat, quippe qui homo el non Deus
dicitsapiens terrae rex : Detts meus es lu, quoniam erat, et idcfrco necessario ad Deum poteslalem
bonorum meorum non eges (Psal. xv). Proinde ho- habentem darnabal. Hic aulem sicul polestaiem
niines terreni ut reges fiant, et in domibus regum liabens cuncta peragebat, quippe qui non homo
sint,.moliibus vesliantur, id est, placentialoquantur, tanluro, sed Deus et homo eral. Consideremus ergo
nam rex iste qui veraciter dicil hominibus : iVon ejus opera quomodo sicut potestalem habens illa
vos me etegisits, sed ego elegi vos (Joan. xv); rex, faciebat. Descendenteillo de monle cum sequerentur
inquam, isle unus et solus, non ab hominibus, neque eum turbm multm, ecce, inquit, leprosns veniensado-
per liomines factus, nemini blanditur, sed sicut ravil eutn, dicens : Domine, si vis, potes me mundare
j (Matth. viu). Non dixit, si clames ad Deuin, poles
stimuli, et quaslclavi in altum defixi, ila recta sunt D
verha ej"us, ul jtrdicet et probet eos qui regno suo emundalionem mihi oblinere, sed quod magnae fidei
digni habeanlur. Hoc itidem ejus exemplo faciendum est, si vis, ait, potes me mundare. Al ilie veraciler
est cunctls regni ejus adjutoribus, ut vldelicet polestatem habens, ut eamdem polestalem geslu
neraini adulentur deleclati numero discipulorum, quoque corporis significaret, exlendens manum teti-
scd praedicent Hlis dura et aspera, per quae itur ad git eum, dicens : Volo, tnundare. Et confestim mun-
Deum. Nec vero quidquara in hoc est quod vereatur data est lepra ejus. Deinde accedens Cenlurio, pote--
ant vereri debeat prudens magister militum. Nam statem illum habere, ut habebat vere, egregia fide
si is qui venit revera Deum quaerere, et regno Dei confessus est. Tantum, inquit, dic verbo, ei sanabi-
veraciter militare cupit, nulla terrelur austeritate tur puer meus. Nam et ego homo sum sub potestate,
legis militaris, sciens quia rex qui dura baec propo- habcns sub me milites, et dico huic : Vade et vadit,
suit, dicit in fine sermonis : Omnis ergo qui audit et alii: Vent, et venit, el servo meo, fac hoc et facit
verba mea hmc, et facit ea, assimitabilur viro sapien- (Marc. i; Luc. v). Denique hac proposita simililu-
ti, qui mdificavit domum suam supra pelrain, et dine vir adrairandae fidei, hoc voluit subintelligi, ut
descendit pluvia. et teneritni flumina, et flaverunt dicerel: Tu homo qui et Deus es, passioncs oinues
1557 DE TRINTTATE ET OPERIBUS EJUS LlBRl XLH. — IN IV EYANG.LIBER UNUS. 1558
, mitatem. Ubrniajor clemenliae gratia, ibj sine dubio
et universas infirmitatcs habes potestaii luae et jiuli- A
ciis tuls militanles, et dir.is huic, vade et vadit; di- major venerandse poteslalis dignitas. llaec opera
cis, inquam, huic spiritui infirmitatis, recedc ct re- polestalis simul et gratiae sunt, et viciniora humanse
cedit; dicis ilera alio, ciim causa et ratio postulat, saluti, et idcirco recle reservata sunt adventui
venietvenit, ul scilicet flagelletur, quem flagellari Salvatoris, cujus et propria poleslas est, et per quem
volueris, tu qui malis servitiis nosti bene uli. Itaque gratia facta est. Prophetarum tamen nobilissirnt
potestatem confessus est, et responsum accepit, sw Heliaset Helisscusquaedanihujusmodi opera fecerunt.
cut potestatem habentis pro merilo suae fidei, vade, Nam Helias morluum resuscilavit (/// Reg. xvn),
el sicut credidisli fiat tibi. Sic et cnetera quaecun- Helisseusquoque et mortuo vilam reddidit, et leproso
que faciebat, sicut potestatem habens operabatur, lavaerum quo mundarelur oslendit (IV Reg. iv, v).
et non sicut Scribse et Pharisaei, imo non sicut Verum hoec ita facla sunt, ut vitse et salutis per
summi principes Moyses et Aaron, quibus ut aliqua potentem hunc perficienda> sacramenla prscsigna-
facerent clamore et oratione opus erat, et idcirco rent, sicut ipse in Evangelio insinuat, dicens : Iri
rccte admirabantur turboe snper doctrina ejus. veritate dico vobis, mullm viduce eranl in diebus
CAPUT XXI. Heliw in Israel, quando clausum est cwlum annis
Qttod iltud ad poleslatem regiam perlinuerit, ul aiiis TJ'. iribus el mensibus sex, cum facla esset fames magna
quoquepotestatemdarel ejiciendi immnndos spiritus, in omni lerra, et ad nullam illarum missus est Helias,
el curandi omnem infirmitatem, et quorum signa, nisi in
aniiquorum satictorum, an apostolorum potioru Sarepla Sydonim ad mulierem viduam. El tnulli
fuerint. leprosi erant in Israel sub Heliswo prophela, el nemo
Quia de potestate loqui coepimus, et potestatem eorum mundalus est, nisi Naaman Syrus (Luc. iv).
regiam Domini nostri agnoscere debemus, quod CAPUT XXII.
maxime ad hancrem allinct non prsetereamus. Et Quomodo juxla prophetiam dicenli : t Audi, serve
convocatis dvtodecim discipulis suit, dedit illis pote- tneus Jacob, el hrael, quem elegi, > clc. Isle verus
Jacob et verus Israel, el quia iste duodecim filios
ttatem tpirituum immundorum, ut ejicerent eos, et carnaliter, hic duodecim apostolos spiritualiier
curarent omnem languorem el omnem infirmitatem. genuit, quibus hanc poieslatem dedit.
Duodecim anlem apottolorum nomina hmc sunt: Pri- Quibus primis poteslalem hanc potens iste dedit
mus Simon, qui dicilur Pelrus, et Andfaas frater duodecim aposloli sunl, de quibus et Marcus:
ejus, Jacobus Zebedmi, et Joannes fraler- ejus, Phi- Et fecit, inquit, ut essent duodecimcum illo, et ut mit-
lippus, et Bariholommus, Thomas, et Maltkmus pu- teret eos prwdicare, et dedit illis potestaiem curandi
blicanus, et Jacobus Alphmi, et Thaddmus, Simon infirmiiates, et ejiciendi dmmonia (Marc. m). Et hoc
Chananmus, elJudas Iscariotes qui tradidil eum (Matth. C valde delectat quod bic homo cceleslis v«fus Jacob
x). Ecce potestalem habens vcre regiam, potesla- etspirilualis Israel in primordio suoe gentis vcl
tem habens jure divinam. Nec vero solummodo pote- generationis duodecim spirituales filios genuit, illum
siatem habens, sed poteslatem hominibus dare potens. Jacob sive Israel in lypuin sui praecessisse compro-
Quid amplius, inquam, hominihus contulit Deus, in bans, qui carnales filios duodecim patriarchas palres
forma Dei, quam nunc Deus in forma hominis, Domi- et principes fulurae gentis carnaliter genuit. Hic est
nus in forma servi? Conferamus nunc potestatem enim veraciler ille Jacob et ille Israel, cni in Esaia
quam dedit Mcysi Deus in forma Dei, potestali quam dicebat Pater: Et nunc audi,serve meusJacob, et Israel,
dedil hic apostolis Deus iu forma servi. In quo fuit illa quem elegi. Effundam enim aquas super sitientem, et
potestas quam Moysi potens iile dederal ? In proji- ftuenta super aridam. Effundam tpiritum meum super'
ciendo virgam coram Pharaone, ut draco fieret, temen luum, et benediclionemmeam superslirpem tuam
607 virgas maleficorum devoraret, in educendo (Isa. LIV),etc. Quid enim verius si ad islum respi-
ranas et ciniphes, coenomiyam quoque, et morlem cias, quid, inquam, verius aut certius eo quod ait,
in omne pecus jEgypiiorum, in spargendo favillam effundam spirilum meum super sementuum ei bene-
in ccelo, ut fierenl ulcera in homines, in exlendcndo jv diclionem meam super stirpem luam ? Efludit citim
nianus in ccelum, nt Dominus ignem et grandinem super hoc semen, etsuperhanc primitivam stirpem
plucret, et ut super omnes fines jEgypti locusla ejus Spiritum sanctum suum, et in eodem spiritu
veniret, et ut per iriduumin lola lerra jEgypli tene- bcnedictioneiii suam, quando apparuerunl illis di-
brae fierent, el ut, percussis a Domiiio priinogeni- tperlilm lingum tanquam ignis, seditque super siri-
lis vEgypiiorum, elevaret virgam super mare, quo gulos eorum, et cmperunt-loqui variis linguis, prout
diviso, populus transiret. Magna quidem magnse Spiritus sanclus dabal elequi illis (Act. n). Quid enim
polestatis opera sunt hsec, verumlamen prudenter deinde ? Et germinabunt, inquit, inler herbas quasi
considerandum quia non adeo vicina saluti humanse salices, juxta prmlerfiuentes aquas. Iste dicet : Do-
potesias illa operala est. Nam extra ipsam hominis mini ego sum, et ille vocabitur in nomine Jacob, et
substantiam cuncla peracla sunt. Ilic aulem et ipse kic scribet manu sua Domino, el in nomine Dei hrael
potesiatis Dorainus circa ipsam hominis subslantiam assimilabiiur (ha. XLIV).HOC ita verum est, ut
operatur, et ipsi quibus potestalem largilur, videli- asserlione noslra non indigeat, imo ut nesciri non
cet poteslatem spiriluum immundorum, ut ejicerenl liceat, quia post efliisum sanctum -benediclionis
eos, ei ttl turarent omncm langiwrem ci omnem infir- Spiritum, contimto qui pauci fuerant, germinave
 15.")S RUPERTl ABBATIS TUITlENSiS 1560
nint quasi salices, id est, muliiplh ati sunt velociter j^ qui cum fiile accipiunt, eliam si (alis sit is per quem
convocando alque convcrtendo omiies gentes, et iste accipiunt, qualis fuit et Judas. Sciendum lamen
atque iste pro modulo quisque suo professus est quia postquam, ul Lucas seribit, intravit in eum
qnid esset, aul quid possel, secundum graliam Satanas, et abiil, et loculus esl cum principibus
quam pro voluntate distribuentis Domini ac Dei sacerdolum, el maqislralibus quemadmodum eum tra-
consecutus est. Igilur, ut ille Jacob sive Israel duo- deret illis. Et gavisi sunt, el pacli sunt pecuniam
decim filios (Gen. xxxm). sic verus iste Jacoh et illi dare;.et spopmidh (Luc. XXH), jaro nec in eji—
verus Israel spiritualiter inilium- suse genlis duode- ciendis spiritibus immundiS; hoce in languorihus
eimgeDUiVapostolo3.Elille.de suis carnalibus : aul infirmitaiibus curandis illa potestale apostoiica
Pgrvuli sunl,.ait, qjuos-donavit milit Deus (lsa. vm), usus eslv. quippe qui sequenti die inler ccenanJuni
et isle de suis spiriiualibus: Ecce, inqtiit, ego et per buccellam, intinctam proditor designatus con-
pueri quos milti dedit Deus (Hebr.ii). linuo exivit, el anlequam eum, quem tradiderat in
CAPUT XXIIL crucem suspenderenl Judsei, laqueo se ipse suspendit
(Maith. xxvii). Nec veroiam segnis patienlioe, veros
Cur xnter tales filios ac principes regni Dei, Judam Cbrisli aposlolos fuisse arbitremur, ut [lostquam ille
quoque qui ad illud regnum non pertinebai, ipse
omttia sciens admiserit. g] designalus est, si non exissel, communicafe illi
. Sed inter regis filios el regni Dei prineipes, quid. potuissent, ut prius. Hsec idcircodicimus, ut zizania,
ille Judas,. qui regis .ejnsdem prodiior et filiorum quae inimicus homo seroini bono superseminavit,
regisprodilof futurus erat. Neque enim ignorans non ahsque discretione rerum vel tcmporum tole-
illura rex elegit, quippe qui alio loco dicit: Ego scio randa esse, vel communionem illorum nibil obesse
quos elegerim (Joan. XHI). Utquid ergo lalem elegit, pulemus. Cum adhuc essel Judas occullus fur, idque
et huic tali polestalem cum cseleris dedit?Acsi solus sciret Deus Chrislus, nihil bonis apostolis
jam interrogassemus eum, ipse respondit :Vt adim- oberat, quod ejus communione vel potestale apo-
pleatur Scriplura ;. Qui manducat meum panem leva- stolica comroiscebatur. At ubi deterrima ej'us ini-
bit conlra me calcaneum suttm (ibid,). ScJ nunquid quitas aclu prodiit, ut cum inimicis Domini ot
talem non elegisset, nisi hoc Scriptura praedixis- magistri sui paclum iniret proditionis et homicidri,
set ? Imo nisi talera electurus fuisset, Scriptura hoe ubi hoc hdminibus notum fecil homo Chrislus, nun-
non djxisset. Verbo vero electionis hic non absurde quid rationi plaeet, sine culpa potuisse fieri, ut
«timur, cum ipse dicat: Nonneego vos duodecim deinceps Hli diabolo aliqua homines fideles com^
elegi, et unus ex vobis diabolus esl ? (Joan. vi.) Quare munione commiscereniur ? Sic nimirum quandiu
igilur inalum sciens inler bonos .admisit ? Nimirum (C quilibet filii nequamquantalibet regno Christi scan-
ut prior ipse faceret, quod postmodum in parabolis, dala facianl, ila agunt ut lamen sub nomine Chri-
quas primas loeutus est nobis, esse faciendum docet. sliano tegantur, solusque quales sint noverit Deus,
Cura enim parabolam seminantis, quam primam di- tolerandi sunt. Al ubi manifcsto convictos aclu
nominaverit ex nomine quo digni sunt, Chrisius, qui
xerat^ exposuisset, conlinuo hanc aliam proposuit,
dicens : Simile factum est regnum cwlorum liomini in Ecclesia loquitur, j'am nec ratio, nec veritatis
qui seminavit bonum semen in agro suo. Cum autem regula patilur, ut cum huiusmodi vel cibum sruua-
dprmirent homines, venit inimicus ejus, et superse- mus (/ Cor, v).
minavit zizania in mediq trilici et abiit (Malth. xin), CAPUT XXIV.
etc. Nimirum paleffamilias seminis boni seminator, De inimicis regni Dei qui dicebanl ': t In Beelzebub
qui hsec drcit;; Ne forte eolligentes zizania eradicetis principe dmmoniorutn ejicil dwmonia, > quibus ait:.
simutcumeis et lriticum>,sinite utraque crescere usque < Omne regnum diiiisum cbnira se desolabitur. >
ad messem (ibid.), ipse est fex regni ccelorum, id Prima poleslas regis liujus erat in ejiciendis
cst pfsesentis Ecclesise, vel congregalionis sanclo- dsemonibus, hoc modo 'invidix flamma perustos
rum, in qua bono semine zizania, idest filiis regni .,. movil inimicos ejus': Oblatus esi ei dwmonium ha-
filii nequam, quos inimicus-diabolos superseminavit, bens, cwcus et muius, el curavil eum, ita ul loque-
usque ad messem, id est usque ad consummalionem relur et videret. Et stupebani omnes ttirbm, el dice-
sseeuli permisti sunt. Illos lolerarijubet, cum dicil: bant : Nunquid hic esl filius David ? Phariswi auteni
Sinite utraque crescere usque ad messem, cum soepis- audientes, dixerunl i Hic non ejicil damones, nisi in
sime citius efilorescant, ct sublimius crescant, ita Beelzebub principe dmmonioruni (Matlli. xn). Quae-
ut summos honores in ecclesiaslicis gradibus appre- riinus et scire cupiirius, isti inimici regniDci, qua-
hendant, eo quod nihil noeeai bonis perraislio malo- les apud se inlus fuerint, qui foris tales apparue-
rum, quos pro tempore invili sustinent, quia corri- runl, qui tantum tanique horridum hlasphemire
gere non possunt. Igilur quod proecepturus erat, pulorem, per aperlas oris et linguae portas efflave-
recle el ut prseceplOrem decebal, prior ipse fecil, runf, contra conscientiam propriam, contra veri-
admittens Judam in HlP sanctorum numero, quibus lalem dcbacchantes, sibi non incognitam. Sciebant
potestatem dabat ejiciendi spiriius immundos, et enim quod Jaemonia Dominus ejecerit in digito Dei,
curandi omnem languorem, omnemque infirmi- sciebant, inquam, eadem ratione duce qua et Magi
tatem, ul scias, dona Dci pqrvenire 608 ,Ji iUos, coram Pho.raone scire potuenmi el Jicere : Digius
 1561 DE TMNiTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — 1NIV EVANG. LIBER UNUS. 1562
Dei est litc (Exod. vn). Quseiimus ergo. Et unde » raii foederis custodia. Opporfune igilur, Jesussciens
scire poterimus ? Ai.t : Omne regnum divisnm conlra cogitationes eorum, omne, inquit, regnum divisum
se, desolabilur. El oinnis civitas vel domus divisa cqnira se desolabitur, elc, Sciens, inquit, cogiiationes
contra se, non slabil. Et si Salanas Salanam ejicil, eorum. Quas cogitationes eorum ? Non utique qnod
adverstts se divisus esl. Quomodo ergo slabit regnum dixerunl, in Beelzebub principe dwmoniorum ejicil
ejus ? (Maltli. xtu) Validum quippe argumentum, et damonia. Nam haec eraut dicta. Sed sciens cogita-
quo vehementius, verius, atque constanlius apud iiones eorum, et audiens dicta eorum, cogitationes,
oralores soeculi sive dialecticos nullum est. Sed Inquain, sciens, quibiis Safanae regnum slare spera-
quid illo conficilur ? Hoc nimiruin, quod non possit hant, nnde et foedus cum morle percusserant, et
stare regnum Satanoe.. Sic enim conclusit : Quo- cum inferno pactum fererant, et audicnsdicta eorr.m,
modo ergo stabit regnum ejus ? Ergone istud in quibus iidem Satanse regnum fatebanlur esse-divi-
qiKcslione eral.ulrum staret regnum ejus ? Nunquid sum, ut convinceret eps ex ore ipsorum, qiiod de-
hoc aflirmaverant isii adversarii regui Dei ? Si non cepti ac perditi in mendacio spem suam posuissent,
aflirmaverant, lfuslra negant. Fruslra (quod absil!) talem facere dignatus syllogismum : Otnne regnum
contra illos tam valide argumentalur sapiens rcx divisum contra se, desolabitur, et omnis civitas vel
regni Dei. Compellimur igitur dicere illos adversa- B doinus divisa conlra se, non slabit, Et si SatanaS
rios ejus tam pessimos, tamque perversos fiiisse ut Salanam ejicit, adversus se divisus est. Quomodo ergb
in auribus ejus, et si non vocis strepilu, certse cogi- ttabit regnum ejtts? Et conlinuo : Et si egoin Beelze^
lationis clamore dicerent stare regnum Satanse. bub ejiciodwmpnia, filii vestri in quo ejiciunl ? (Mattli.
Sed rem lara grandem unde poterimus probare ? xii.) Nam filii quoque eorum apostoli potestat«,
Parum quippe cuipiam videatur ut dicamus. Nisi 609 ul supradictum est, sibi tradita jam.doeirioiiia
islud in cordibus eorum alfirmaret Satan ipse qni de obsessis corporibus ejicere poleraul vel ccepe-
eis dominabatur, non econtrario, sic Dominus nosler rant. Futurum auteni efat ut et de animabus gen^
9iguiiientarelur. Ergo ad sanctae et veridicse Scri- tium ejicerenl, alque de templis, arjs et simulacris
pturoe auctoritatem confugiamus. In Esaia loquitur abigerent, eisdem adversariis videnllbus atque invi-
Spiritus sanctus, nimirum jamdudum audiens bla- dentibus, et dicere non valentibus, quod hoc face-
sphemias, quas ab istis illusoribus erat accepturus: rentin Beelzebub, eo quod Beelzebub contraseniel-
Propter hoc audile verbum Domini, viri illusores, ipsuro facere non possel id in quo maxime regntim
qui dominamini super populum meum qui est in Hie- suum destrueretur, scilicet idolorum cultus. Quid
rusulem. Dixistis enim: Percussimus fmdus cum ergo, inquil, tunc dicelis? Nihil quidem habebitis
morte, et cum inferno fecimus paclum. F.agellum quod dicatis, et nihilominus tamen persequemlni.
inundans cum iransierit, non veniel super nos, quia Quid deinde? Ideo ipsi judices erunt veslri (ibid.).
posiiimus mendaciumspem noslram, el mendacio pro- Sedebunt enim super sedes duodecim judicanles
lecli sumus. Idcirco hwc dicii Dominus Detis : Ecce duodecim tribus hrael ( Matlh. xix ), quia vide-
ego miltam in fundamenlis Sion lapidem, lapidem licet cum fecerint quod primum facere oporie-
probalum, angularem, preliosum in fundamenlo fun- bit, id est primum vobis verbuin Dei locuti sint,
datum. Qui credideril, non festinet. Et ponam judi- vos non credetis, Idcirco vos judicaiiiri, j'amque
cittm in pondere, et justiliam in mensura. Et subver- judicantes convertentuf ad genles. Si autem ego
tet grando spem mendacii, et proleclionem aqum inun- in spiritu Dei ejicio dwmonia, igiltir pervenit.in vos.
dabutit. El delebiittr fwdus vestrum cum morle, et regnum Dei. Ac si diceret: Sj ora veslra blasjiliemiis
pacltim vestrum cum inferno non slabil. Flagellunt fluenlia conliiiuerilis, menlemque et linguam cor-
intindans cum transietii, eritis ei in conculcationem.' rexeritis, ut dicalis quod dignurn, quod verum est,
Qiiandocunque perlransieril, tollel vos (ha. xxvm). quia in spiritu Dei ejicio dwmonia, igitur perveriit in
Tali propheticse verilatis praeeunte tesiimonio dicere; v.osregnum Dei, ut liberali a serviiule peccati; sedes
non dubitamus eos tam fuisse perditos ut, apud Jj)wet domus efliciamini regni Dei. Sed vos non per
Deuni omni spe dirula, sese ad diabolum divertis- ignoranliam, scd per invidiam, non per errorem,.
senl, et per arcana maleficiorum coinmercia pa- sed veritalis odium loquimini sic. Ideo dico vobis .•
etum cum illo pepigissenl, facluri quidquid fali: Omne verbum et blasphemia remillelur hominibus,
domino placuissef usque ad ipsam regis magni Dei spirilus aulem blasphemiw non remitlenlur. El quicun^
interfectionem, dummodo tempti divitias et consue- que dixerit verbum conlra Filium Iwminis remilletur
tas populi rapinas non perderent. Nam hoc estquod- ei. Qui aulem dixerif contra Spiritiimsancttwi, non re-
et in quadam .dicitur parabola : Occidamus eum,et mitlelurei,nequeinhoc swculb,nequeinfuturo (Maillis
noslra erit hmreditas (Matth. xxi). Cum aulem tain xn). Denique verbum ille, contna Spirilum dicit„
deterrime mendaciuui posuissent spem suam, et qui veritaiem sciens ex Scripluris, quae utique ver-
mendacio proiegi sperarent, multum conlra eam- ba sunt Spiritus sancli, veritalem eamdem in inju—.
dem spem suam faciehant, cum dicerent: In Beet- stitia vel mendacio detinet, prse furore invidiae vel;
zebub principe dmmonioru,m ejicil dwmonia. Hsec odii rolans verba aliena contra conscieiitiam cordi^
enim dicendo falebantur quia daemonibus nulla est sui. Huic nimirufn non remillelur, neque-in lioc swcu-
fides, nulla concordia, nullus oacli lenor, nullaju- lo, neqtie in futuro,. non quod ullum peccaium vere-
1563 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 15«
pcenitenlibus irrcmissibile sii, sed quod talis ad hu- A universo mnndo proedicarent regni Dei gloriam ,
iiiilitatem verae pceuiteiifise iuinquain aspirare di- quam rudes, quam indocli, quam parviili, et infan-
gnus sit jndice Deo, jnJicanlc ipso, in quem pecca- tes erant. Idcirco rex ipse, idemque magister par-
vit, Spiritu sancio. viilorum eruditor fieri dignalus est, ila ut propier
CAPUT XXV. hoc ipsumqnod parvuli erant, quibus lacte, et non
solido cibo opus eral (Hebr. v), in parabolis loque-
De primatu Petri apostoli inter illos principes regni
Dei, et qnod ctim adhuc nesciret qtiate foret ipsttm batur ad eos, qualenus per nolarum simililudines
regnttm Dei, cum diceret-:i Absit a te, Domine! rerum ad incognita regni cadestis mysteria paulaliin
non erit libi ita , > ipsius regni Dei poleslalem acce- nos introduceret.
perit. CAPUT XXVI.
Praedicli dnodecim apostoli, potestalem, ut dictum
De parabolis ejusdem regis introdueloriis ad cogno-
est, acceperanl, ul spiritus immundos ejicerent, et scenda mysterta regni Dei, et de eo qttod aii: t Vo-
oinneni languorem, omnemque infinnilatem evange- bis datum est nosse mysterium regtti Dei, cmteris
lizando regnum Dei curarent, omnes equidem, sed autem in parabolis, > subjungens, t qtiia videntes
inter omnes uims per primogenitam fidem Pelrus non vident, et audientes non audiunl. >
hoc pronieruerat. Primus hic dixit: T« es Chrislus " Et quod maxime in evangelista?.hnjus disposiiiorie
F'(ius Dei vivi, nt claves ejusdem regni Dei accipe- .deleclabile cst, quol erant aposlnli, lotidem, id est
rel, dicente sihi roge ipso, collaudatore probatoe fi- duodeciin eranl introducise parabolae. Prima est
dei : Bealus es, Simon Bar-Jonaj quia caro el san- parabola semjnantis, qui dum seminal quwdam, in-
guis nonrevelavil libi, sed Paler meusqui est incwlis. quil, ceciderunl sectts viam, et venerunt volucres el
El cgo dico libi, quia tu es Pelrus, el stiper hanc pe- comederunt ea (Matlh. xm). Et reliqua. Sane quod
tram mdificabo Ecclesiam meam. El portw inferi non in.illa vel pro illa parabola dicil eis : Vobis dalum
prwvalebunt adverstts eam. Et tibi dabo claves regni esl nosse mysterium regni Dei, iliis autem non esl da-
ccelorum.Pars juris cceleslis, el senalorise dignitatis tum, vel ut apud Lucam manilestius : Cateris atttem,
qiiaesuLjecia est his verbis : El quodcunque ligaveris inquit, in parabolis, ul videnles non videant, et au-
super terram, erit ligalum el incwlis, el qtiodcunqtte dientet non inlelligant (Luc. vm), non de illo tem-
totveris super lerram, erii solutum etin ctxtis (Maiih. ppre, quo haec dicebantur, sentiendum est, sed de
xvi; Marc. VIII; Ltic. ix). Coeierisque apostolis illo quo venlurus erat Spiritus sanctus, et docturus
communiter conlradila est. Dixit enim alibi: Amen eos omnem veritatem. Quo nimirum intendens ipse,
dico vobis, qumcunque alligaveritis snper terram,, „ conlinuo passurus dicit ipsis : Hwc in proverbiis lo-
A
erunl ligata et in cwlo, et quwcunque solveritis super cutut tum vobis. Venil hora, cttm jam non in prover-
terram,erunt toluta et in cwlo (Matih. xvm). Itein- biis loquarvobis (Joan. xvi). Seeunda parabola est
qiie et alibi : Quorum remiserith peccata, remitlun- hominis, qtti seminavil bonum semen in agro suo.
tur eit, et quorum relinuerilis reienla sunl(Joan. xx). Cttm aulem dormirenl homines, ventl inimicus ejus,
Itaque potestas quidem communis oninium, sed et superseminavil zizania inmedio trilici, et abiit
iinmn el singulare, unius est Petri privilcgium, cui (Matih. xin). Terlia est, quara proposuit dicens :
prius ct singulariier diclum est, iibi dabo claves Simile est regnum cwlorum grano sinapis, quod mi-
regniccelprum. Potestatem, inquam, regni Dei acce- nimum qitidem est omnibus seminibut, cum auiem
pernnt, sed ej'usdem regni scienliam non habebant, creveril, majus etl omnibus oleribus; el fil 610 ar"
quale foret hoc regnum, qua via vel quali ordine in! bor, ita ul volucres cmli venianl el habiient in ramis
illud esset ascendendnm, lani princeps Petrus quam, ejtts (Luc. XIII). Quarla hoec est. Simile est regnum
cseteri ignorabant. Unde cum diceret rex ipse quod| cwlorutn fermento, quod acceptum mulier abscondit
oporterct eiim ire Hierosolymam, et multa pali ai iii fitrinm. salis iribtis donec fermenlarelur tetum
senioribus ct scrihis et principibus sacerdotum, ett (Mailh. XIII). Quinta : Simile esl regnum cwlormn
occidi, etdie tertia resurgere, quod erat profectoi D '. thesauro abscondito in agro, qnem qui invenil homo,
in rcgnum introire, assumens eiini Petrus cospit in-. abscondit (ibid.). Sexta : Simile est regnum cwlorum
crepare illum, dicens : Absit a le, Domine! nonerit I homini negolialori quwrenti bonas margarilas (ibid.).
tibi hoe. Slatimque audire meruit : Vade posl me,, Septima : Simite est regnum cwlorum sagenm niissm
Salana, scandalum es miki,quia nonsapisea qute-Oiii in mari,ei ex omni genere piscium congreganli (ibid.).
siint, sed qum hominum (Mallh. xvi; Marc. VIII). ,;• Oclava : Simile est regntim cwlorum regi, qui voluit
Simpliciler nimis Satanas, id est, advcrsarius erat,, raiionem ponere, cum servis. Et cum cwpisset ra-
nimiumqiie simplici volunlale communi bono con- tionem ponere , oblatus est ei unus , qui debebat
traibat. De coeteris aulem Jacobus et Joannes filiii dccem millia talenta (Malth. xvm). Nona : Simile
Zebedaei multum eadem errantes ignoranlia ;Ma- ett regnum cwlorum komini palrifamilias, qui exiit
gitter, inquiunt, xblumus ut quodcunque pelierimuss primo mane conducere operariot in vineam suam
facias nobis. At ille dixit eis : Quid vultis ut faciamii (Matth, xx). Decima : Simile est regnum cwlorutn
vobisl Et dixerunt : Da nobis, ut unus ad dexlramn homini regi, qui fecil nupliqs filio suo (Matlh. xxn).
luam.el alius ad tinistram tuam sedeamus in gtoriaa Nam duas in hoc numero praclerniiilimus, quas,
tua (Marjc.x). Itaque qui ad hoc vocati erant utt non tam discipulis suis quam principihus sacerdo-
1565 DETMNITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — IN IV EVANG. LIBER UNUS. 15G6
lum, locnlus est inimicis suis, quarum una hoecest: kcens:i VolOf mundare (Mailh. vrii). Secunanm, uhi
Homo quidam habebat duos filios, et accedens ad pri- Centurioni dicenti : Dotnine, non snm dignus, ut
mum dixit : Fili, vade hodie operare in vinea mea httres sub teclum menm, sed tanlum dic verbo, et
(Matth. xxi). Alia : Homo erat paterfamilias, qui tanabiiur puer metis, miralus fidem ejus, ciini regali
plantavit vineam, el sepem circumdedit ei, et fodil in imperio dixit :Vade,el sicul credidisli fiat tibi(ibid.).
ea torcular (ibid.), etc. Undecima est; Tunc simile Tertium, ubi leligit manum socrus Petri, et dimisit
erit regnum cwlorum decem virginibus, qum accipien- eam febris, et sufrexit, et ministrabat eis (ibid.),
te* latnpadet tuas exierunt obviam sponso et spotisas Quartum, ubi facto moln magno in mari, surgens
(Mailh. xxv). Duodecima : Homo quidam peregre qui dormicbat Rex coeli, terrae et maris, firiperavfr
proficiscens, vocavit servos suos, el tradidit illit bona venliset mari, et facla ett tranqttiltitas magna (ibid.).
ttta. — El uni dedil quinque talenta, alii aulem duo, Quintum, ubi dacmonibus rOgahlibus eumdeih rcgcm
alii vero unum (ibid.). ln his parabolis iniroducendi potestalem babenlem, ac diccnlibus : Si ejicis nos,
studio loqucbatur illis, aliquando solis, aliquando si- mitte nos in gregem porcorum, tales non longa vel
niul astanlibus, el audieutibus turbis. Plane quod in familiari responsione dignalus est, aif: Iie (ibid.).
prima dixil -.Vobisdaium esl nosse mysteria regni cw- Sexlum, ubi paralylicum videns iri lecto jacentem
lorum, tive regni Dei, illis auiem non est datum vel, 1" et fidem offerentium, cum dixissel: Confide, fili,
cmleris autem ii>parabolis (Mallh. xin; Lttc. vin), si- remitliinttir libi peccata lua, et pro hoc quidaro de
cut supradicere cceperamus, lunc .adimpletum est, scrihis murmiirarent, dicentes : Ilic blasphemai,ut
quando principes isti acceplo Spiritu saneto, Spirilu sciatis, inquit, quoniam filitts hominis habet potesta-
veritatis, oninescoeperunlnosse mysterium regui Dei, lem in lerra dimittendi peccala, tunc ail paralyiico :•
quod occuliuin erat in lege el prophelis, nos autem Surge, lolle leclum itium, et vade in dtimum luam
populares vel plebei, quibus tanta non collala est (Matih. ix.). Seplimum, ubi mulier qum sanguinis
gralia, coepimus prseeunte fide, ex parabolis istis fluxum paliebattir duodecim annis, accessil retro, et
erangelicis eadem paulalim percipere mysteria regni tetigit fimbriam vettimenti ejus. At ille coriversits, et
Dei. Sed quid esl quod subjungit: Ideo in parabotis videns eam, solito cum imperio dixit: Confide, filia,
loquor eis, ut adimplealur in eis piophetia Isaim pro- fides lua te salvam fecit (ibid.). Octavum, ubi Domi-
phelw, dicentis : Audilu audietis el non inlelligetis, et nalor vitse et mortis : Recedite, inquit, non est enim
videnies videbitis, et non videbiiisl (Matth. m). Num mortua puella, sed dormil. Et ejecla lurba, temit
idcirco Ioquebalur in parabolis, ut illi de quibus hoc manum ejus, et surrcxit (ibid.). Nonum, ubi claman-
prophelatum fuerat non perciperent mysteria regni tibus duohus caecis : Miserere noslri, fili Ddvid,con-
Dei ? Hoc nempe ul inlelligamus, ipse litterse tex- fessionem approbans regii nominis, secundum fidem
tus vel ordo compellit. Dixerant enim discipuli, testram, inqnit, fiat vobis (ibid.). Decimum, nbi obiu-
stanlibus in littore turbis : Quare in parabotis toqtie- lerunt ei hominem mulum dmmonem habentem, et
ris illit 1 (Ibid.) Cui niinirum percunclationi, ne di- ejecto dmmonio, loculus esl mutus (ibid.). Undeci-
cam intentioni, sive voluntati, quia vera necdum via mum, ubi Dominus Sabbati convictis adversariis,
lendere sciebant ad manifestationem regni Dei, per- quod liceat sahbalis benefacere, ait hoinini manum
cunclationi, inquam, satisfacere hoc erat, ut mani- habenti aridam : Extende manum tuam. El exlendit
feste et non in parabolis, sed actu ipso, et poientia (Marc, m). Duodecimum, ubi oblatut est ei dwmo-
speetanda cunclis jam se oslenderet regem esse nitim kabetis, cmcut et mulus, et curavit eum, ita ut
regni Dei. At ille lali ordine processurus erat rex toqueretur et viderel (Matlh. Xii), et pro.hoc inviden-
regni Dei, ut intus admitterenlur humiles illuminati, tibus atque blaspheinantibus Pharisaeis, jus suum de-
superbis relictis foris, ut errarenl cseci in plateis. fendit, quod ipse esset rex regni Dei, qui foiiem arma-
Cum igilur dixisset vobisdatum esl nosse mysterium lura alligarevenerit,ipsi autemservi ejusdemtyranni
regni Dei, lerribiliter pro re et tempore subjunxit, in ruina regni ejus divisi forent involvendi (ibid.).
auia videntes non vident, et audientes non audiunt. D Tertium decimum, ubi quinque millia «irorum, ex-
ceptis mulieribus et parvulis, de quinque panibus
CAPUT XXVII. hordcaceis satiavit et duobus piscibus (Mullh. xiv),
De xirtulibut ejus sive miraculit, quod talia sint, ut propier quod et juxta alium evangelislam, rapere
ex illis niantfesieniur polestas simul, et misericor- volebant eum, et facere regem sihi {Mare. vi). Quar-
dia regit Dei.
tum decimum, ubi discipulis periclitanlibus in nie-
Virtutum opera parabolis praedictis ad idein regni dio mari, Quarta vigilia noctit venit ad eos ambulans
Dei consignificanlia, sic evangelista iste contexuit, super mare, et Petro dicenti: Dontine, si tu esjubeme
ul in omnibus et regalis polestas, et misericors gra- venire ad le tuper «oua«,ipse ait: Vati(Maltk. xiv).
tia, diligenler exspeclanlibus appareat. Sunt autein Quinlum decimum, ubi cum dixisset mulieri Chana-
numero dccem et octo quse certis et locis et perso- noeae,Rex el nobilium liliorum Palef ingenuus: Non est
nis edita sunt. Pfimum est ubi descendente illo de bonumsumere 6I'l panemfiliorum et miliere canibus:
monte, et sequentibus lurbis : El ecce leprosus ve- illa respondit: Eliam, Domine, nam ei catelli edunt de
niens adorabat eum, dicens: Domine-, si vis, poles micis quwcadunt demensa dominorumsuortim, scveri-
me mundare. El exlendens manitm, teiigil eum di- talem imperii vel judicii sui.rnox inclemenliam con
1587 RUPERTI ABBATIS TUITIEXSIS isfis
vertit, o mulier, inquiens, magna est fides lua, fiat A \ regis indicat. Cum aulem, inquil, venerit Fiiius ho-
tibi sicut vis (Matth. xv). Sexlum decimum, ubi minis in majestate sua, et omnes angeli cum eo, iunc
roiseraius iurbain, eo quod non haherent quod man- sedebil super sedem majeslalis suw, el congregubuiilur
ducarent, et si dimitleret eos jejunos, deficerent in ante eum omnes genles, et separabit eos ab invicem,
via, saluravii de septein panjliiis et paucis piscieulis sicul pastor segregatoves ab liwdis. Et statuet ovesqtti-
quatuor millia hominura, exlra mulieres et parvulos dem a dexlris, hwdos attlem a sinislris (Malih.
(Matth. xv). Seplimum decimum, ubi Petrum et xxv), etc. Jam saepediclum, et ssepe dicendum est
Jacobum et Joannem fratrem ejus duxil in tnonlem quia cuncta fere sic loculus est hic evangelista, ut
excelsum, el trunsfiguralus esl ante eos, ei respten- uhique spePtanda nobis proponatur lam vocibus
duit facies ejus sicnl sol, vestimenla autem ejtts facta quam sensibus regni ccelorum majestas, regia per-
sttnl alba siciil nix. Et ecce apparuerunt illis Moyses sona.regalis Doroini nostri Jesu Chrisll potestas.
el Heiias cum.eo loqueiiles(Matth. xvu), in quo prseT Hoc animadverso, Pater Augiistinus (De cons.
signavit illam, qiue nunc est regni sui gloriam, con- Evang. 1 i, c. 6, sup. Joan. tr. 56), ubi evangelicoe
teslantibus Moyseet Helja, id est Iege el prophetis, qualuor facics speciandae propoiiuntur, lam in Apo-
quia rex ipse est jain immorlalitatis carne regnans stplo, quam in prophela, non vane arbitratur, aut
semper in splendore divinitatis. Ociavum decimum, " inlelligi vult, quod facies leonis sit Mallhoeus, facies
ubi hoinini provolulo gcnibus anle eum, et dicenti: aulem hominis Marcus, licei alii plures econverso
Domine, tniserere fiiio meo, quia lunaticus esl, et tradiderint, quod in liomine Matthajus, in leone
tnale palilur, respondens ail ; 0 generatio incredula Marcus sit agnoscendus. Nos hiijus aetalis sextaj
et perversa, quousque ero vobiscum, usquequo patiar finem facientes de septima breviter quid loquamur,
vos? Afferte illum ad me. Et increpavit illum, et exi- ut juxla propositum ad laudandam alque adoran-
vil ab eo dwmonium. Et hoc, inqiiil, gentis noneji- dam sancli Spiritus graiiam, quandoque lassi per-
cilur, nisi per orationem et jejunium (ibid.), quod veniamus
laiiieii ejecerat ipse poteslatero habens non perora- CAPUT XXIX.
liouem, neque per jejunium. Post polentis miseri- De septima mtate tnundi, quod veraater sabbiiluni
cordise suoe, sive roisericordis potentiae roagna hsec dicaltir et sil, id est, requies, el quid sil illa.
ppera, per quse cunclis regno suo servienlibus ma- Septima mundi aclas, non pro tempore, vel tem-
jora intiis bona spiritualiter praesignabal, unum1 poriim ordine aelas dicilur, aut septiina nuncupatui'.
ponilur opus terrihile, quo ejusdem regni sui hosli- Neque enim quomodo quinta quartac, quomodo sexla
bus. niagtiiiiidiiieni significavil, ejus quoc nunc est: pQ quintse, sic illa huic sextce teroporaliler succedit,
illis irae et vindictoe. Intravit, inquil, in templum sed conj'uncta yelnl ex latere, usqne ad finera sac-
Dei, el ejiciebat otnnes vendenlesetemenles in templo, culi, usque ad universalis diem resurreclionis, com
et mensas nummularioruin et calhedras vendentium ea currit. Est autem alterius saeculi secretum, in
tolumbas everlil (Mallh. xxi; Joan. n). Denique hoc quo electorum animoe depositis corporibus, felici
iion leviier attendendum est, in poientia regis, quod1 sabbatismo, cum. Deo requicscunt, quaccunquc per
cuiii uno ilagello de funiculis, l,omo tuncvilis, et iu1 sex aeiates mundi, diversis meritis operum, diffe-
lantum vilis, ut poslea crucifigerelur, hoc fecit1 rentes quidem roansiones, sed eamdem requiem
qupd infiniius npn poluisset facere exercitus. Tu- ingredi meruerunt. lpsa Sabbalum, id est, requies
inuluis. ille quo sic pcrlurbati, funiculus ille quo de5 djcitur et est, qnia nihil illic operantur, sed operum
templo sic ej'ecli sunl, tempestatem illam proesigna- suorum mercede recepia, quielo deinceps otio fe-
vit, qua de reguo Dei projecti sunt, longis peccato- rianlur. In hujus sabbatismi typum legale illud sab-
rum supruin funibus circumdali a sanguine AbelI balum circumcisioni datuin luisse recte intelligilur,
justi, locum -quoque et gentem tollentibus Romanis,, ut quidquid de illo carnali sabbato littera legis
cujus rei tumultum tolus orbis audivit. loquitur, de isto spiritualiter intelligat homo ratio-
CAPUT XXVIII. I nalis, in spiritu legisperitus, in veritate litteratus.
P
de Exempli gratia : Memento, inquit Domiuus, ui diem
in
Qnaliler finelollenda sinl omiiia scandata regno
Dei, et quod non vane Pater II Sabbali sanciifices {Exod. xx). Hoc proeceplum in
Auguslinus velit
inlelligi Mailha>.uinin lebnis.facie. Decalogo, tabulis digilo Dei inscriplis, quarlum est.
Nemo fere qui nesciat, nemo prorsus qui nesciree Quod lunc deirium veraciter sic intelligis, ut scri-
<debeat,cuncta hoeccseteraque quotidiana ejus faciaa bentis Dei digito dignum sit, ul sanclificare diein
«t dicla, sicut a Patribus sanclis sunt exiiosita,i, Sabbali id esse sentias, acsidictum esset: Me-
i-egiii Dei, id «st Ecclesise praesentis continere my-- nienlo ul quidquid honi operaris, nou pro qualiliet
*tcria,quod videlicet regnum usque ad finem soeculi, i, iransitoria et vana re, sed pro seterna facias remu-
«x bonis malisque pennistum secundum edictum,i, jieratione. Igilur prsesentis vilae tempus operamli
pariterquc exemplum regis erudilur et perficitur inn quod bonum est, rationem vel opportunitatem habet,
omni patientia. Tandem, qualiter de hoc regnoo illius autem sseculi cuncta longitiirnitas quiescen-
tollenda sunl omnia scandala, quod per mulliplices !S tium est, fixamque et iramutabilem sabbati legem
cst,
apud hunc evangelislam signilicabatur parabolas,i, possidet. In illam requiem Deus prior ingressus
icrribiliter haecriovissima anle passionem prolocutio o quod ct Sciiptura leslalur, cum dicit: Complevkqnc
 156J DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBIU XLII. — IN IV EVANG. LIBER UNUS. 1570
Detts die sepinno opus suum quod feceral el requievil t A carne, mox in sepiima reqniescamus, donec resur-
die seplimo ab iiniverso opere qttod palraral (Gen. n). reclione carnis celebrala, jam in octava rcgncroiis.
Aposlolus aiitem : 0'» enim, inquil, ingressus esi_in » . CAPUT XXXI.
requicm ejtis, etiam ipse requievil <ab operibus stiis,? Qxtod ad hunc subbalismiim nos invitet, dicendo :
sicut et a suis Detts. Festineinus ergo ingredi in illamt < Veniie ud tne, omnes qui laboratis el oneruti
requicm (Hebr. iv), etc. eslis, el ego rc/iciam vos >
lloec iiaque'septima scias, septimum respicit diem
612 CAPUT XXX. : .crcalionis miinJi, sabhalum, ioeslrequiem Domini,
Quod rerera Cltrislits:posl passioiiis Inborem i« i'la
:sabbatizaveril, et resurgens ex inorluis,jamin
' ocla- . sepiimum a spirilu liriiorls Doniini,' spirilnm pDSsir
vaminlroierit. '... ..'-,- ,i jiriens sapicntise, qnse ipsa reqmcs est;filiis sqis> Ail
Ainpliiis aulcm, post passionisct morlis Iaborem,, hanc omni avidilale feslinanl filii sapienliae, el cmn
in illo sabbalo suo requievil Deus. Deus enim eratl adhucpro condiiione mortalilatis hic laborent, illuc
in Christo, el quia propler personsc unhatem con- iiiente iransposili properanl, quauta possunt cx
grue DeusIaborasse dicitur, ubi laboravil, ct usque. parie requiescere. Invitat enim eos jugiier maier
ad morlem fatigatus esl Cbristus , pulchre rcqtiie- sapienliac, cum dicil. < Venite ad me omnes qui labo-
visse Deus dicituT, ubi cxempla cofpori per cmecm,- i;B ralis et pnerati estis, ei.egoreficiam vos. Toilitejtigiini
sabbalizavit aniroa, de qtia nunquam rccessit semel[ wenm supcr vos, el discile a me quia inilis stim el
assumplum Verbnm Deus. Tunc ergo Deus in sah- humiiis corde, el invenielis requiem animabus vesiris
balo suo requievit ab operibus suis, quando Deus ctt i (Matlh. xi). >Cum autcm hscc dicit clamilandoforis,
liomo Cliristus, el secundum animain in secrelo'i' jn plateis dando vocem, intus nihiJominus Spirim
divinitatis, el secundum corpus in sepulcro tcrroe: " sancio docei, intus in corde pcrsuadel, ut Iscdiiim
fcqtiievit. Delectat valdc illa Dei dispositio, sex paiienles curarum et solliciiudiuum hujus soeculi,dul-
diebus operantis in sudore passionis, et seplimoi cedine delectentur sancloe contemplaiionis. Veiiimit
deposila carne rcquiescenlis. Nam sicut evangelicai crgo ad scholam sapientioe, j"uxta el illud consiliuni
fuleliier narrat hisioria, primo dierum, id esl die quod offert in psalmo ejusdem sapienlioe Spiriius.
Dominicain civilatem Hierusalem passnrus inlroivit; dicendo : Vacale et videle, quoniam ego sum Deus
secundo el tenio milis agnus, inler lanislas crnde- (Psal. XLV).In qua schola quaiilo quisque melius
lissimos, jtiges insidias perlulit, qnaiio a discipulo, atque efficacius studuil, lanlo vieinior alqiic appara-
suo traditusest, quinlo teslamenlum seribens filiis, tior factus cst huic sepiimoe, id est requiei, et cum
hoeredilalem corporis et sanguinis sui dclegavit; ascholisegreditiir, quanlo exercilatior est in verbo
sexto moriendo, suum omne opus acri cum labore Dei, tanlo honorahilior assislit ante faciem regis, ct
consummavil; septimo in sepulcro requievil, el in in illo oeierno choro beatornm gradum altiorem
illa selate quam dicimus seplimam, usque ad primam ordinanle illo soriitur, lestaiiie prophela ciirii dicit:
Sabbali cum beatis spiritibus sabbalizavit, deinde Qui aulcin docli fuerint, fulgebunt quasi splendor in
resurgendo a morluis, jam in octava est, id est in firmamenlo, el qui ad justiliam erudierint plurimos,
gloria innnortalitatiset incorruptionis. Maxime ergo quasi slellw in perpeluas wternilales (Dan. U). Pro-
illo respicienles dicamus cum Apostolo, quia qui in- inde vefaciter qnideni beata acliva, sed bealior viia
gressus esl in requicmejus, eiiam ipse requievit ab ope- contemplaiiva, Domini quoque testimonio, qui il'a
ribns suis, sicul el asuis Deus (Hebr.w). Elcnimillo non improbala istam collaudal, Maria, inqiiteiis ,;
labore suo.et illarequiesuarequiem nobis acqoisivit optimam partem elegil, qum non aufereitir: ab ea
Deus et Dominus noster Jesus Chrislus, ut deposita1 (Luc. x).

Finis secundoe parlis libri hujus de sancta Trinitate et operibus, respicienlis opera Filii secmdse pcrsonae
Trinitatis ej'usdem.
«571 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS im

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

Dl TRMTATI IT 0PERIBU8 H

UBRI XLII.

DE OPERIBUS SPIRITUS SANCTI

LIBER PRIMUS.

613 CAPUT PRIMUM. A Spirilus sancti, Dei et Domini nostri, cujus emissio
per Christum nostras jam animas vivere fecit, et
I)e gemiita resurrectione morluorum, quarum allera
Hunc returgimut in aiiima accipiendo Spiritum corpora vivilicabit. Nam corpus quidem, inquit apo-
sanclum, allera vivificabuntur et mortalia corpora stolus, nioriuuni esl propler peccatum,Spiritus vero
: nostra, propter inliabilanlem in nobis eumdem Spi- vivit propier justificationem. Qttod si spiritus ejtts qtti
riluiH sitticlum. suscitavil Jesum a morluis, habilal in vobis, qtii sus-
Omnipolentis iramsimiilelgratiamPsalmistabrevi citavil Jesum a morlnit, convivificabit et mortalia
laude confilens: Avertenle, inquit,!e faciemturbabun- corpora vestra propler inhabitantem Spiritum ejtts in
tur,auferes tpiritumeorum, et deficient,etin pulverem vobis. (Rom. vni.)
txium revertenlur. Emille Spirilum tuum et creabun- CAPUT II.
tur, el renovabis faciem terrm (Psal. cm). Quod enim Quod novus homo Christus primum ac
prmciptium
memoriler lenenduni et suppliciter confitendum opus sil siincli Spiruus, el idcirco sernwiiis de,
esl, propter peccalum unius hominis, avertit Deus operibtts ejusdem Spiriltis sancti princijiinn a con-
facicm siiain, et turbali sumus, abstulit spiritum cepiione itliut hoininis recte debueril ittchoari.
nostrum et defecimus, el in pulverem nostrum re- Verum speculandae hujus gratise via recla legili-
vetiiinur. Et hic diiplicitcr irse vindicta geminoe B musque ordo, tunc deinum nobis servabitur, si
roorlis pcena inielligenJa est. Nam quo diecomede- gratioe principem et largitorem, Dei et 'lominum
runl ex iigno velilo, aveiiit Deus faciem suaro, et mediatorem (/ Tim. n), hominem Jesum Christum
psevarratores turbati, id est in anima mortui sunt, prius cognoverimus (/ Joan. n). Ipse est, secundum
et practcr illam moiiem auferente illo spirituin hominem, primum ac proecipuum Spiritus sancli
eorum, ct diceute homini: Qniapulvis es, el in pttl- opus, quo pulchrius aut pretiosius nihil unquam
verfitnreverteris (Gen. 111).Quod itidem fidelitercre- fecit Deus, aut iste Dei Spiritus. Novus hic homo,
dendum, el cum omni grafiarum actione recolenduni nova haec crealura esl. Forie dicis: Si Christns
est, propter justiliam unius horoinis Jesu Chrisli, nova creatura, si, ut Aposlolus ait: Et nos in
cmisit Deus Spiritum suum, et creati sumus, et Chrislo nova suinus creatura (// Cor. v; Gal. vi),
fucicm terrse renovavil. Et hic duplicis gratise in- quomodo verum dixit Scriptura, quia requievit sive
dulgentia, geminoegloria vilae, vel vivificationis ag- cessavii Dcus die septimo ab omni opere suo quod
noscenda est. Nam qua die vel hora credit homo in patrarat ? Quomodo ccssavcrai, si hanc novam
Chrisliim, et baptismi ejus percipit sacramenlum, creatiiram facturus erat? Ad h:ec, inquam, primo
eniittit Deus spiritum siniin el creatur, ul, oiuni ve- „ sciendum quia persona.qtiam Scriptura illa vclerem
tustale pcccali aboliia, jam nova scciindum animam narrat condidisse creaiuram, Deus Pater esl. Per-
creatura sit, et prseier hoc facies terrsc, id est tcrre- sona, inquam, quse dixit, et dicendo fecit, Pater
nuui corpus, quod inveteravil et morluum cst est Verbi, quo cwli firmati sunt (Psal. xxxn), Palcr
propter peccaium, rcnovabitur in novissimo die esl generans Verbum, per quod omnia facta sunt
resurreclionis. Hoec duplex gratia resurrectionis (Joan. 1). De ipsa nihilominus pcrsona sentire
animarum, et renovationis corporum, hsec gcmina liltera poslulat, quod requieverit el cessaverll.
resurrectio morluorum, nunc nobis, ruminanda Num ergo quia Deus Pater cessavcrit, consequitur
atquc iranctanda cst, in laudem el gloriam ejusdcm quod Soiritus cj'us eessavcril ? Non uiique, nain elsi
15:3 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — DE S. SPIRITU LIB. I. 1574
cessavit Paler, cujns erat propnum condere rerum ^A particeps. Uterqne, cx majestate verni per quoa
naturam, non cessavit Spirilus sanclus, cujus cst factns est, hoc habel ul sit rationaiis ; hoc solo, ut
opus proprium meliorare naluram. Sic recie dis- dictum est, differunt quod hic habet, el ille non
liiiguamiis Pairera Deum, et Spirilum sanctum habel communionem lnijiis amoris. Clarel itaque
Deum, ulPalercondiderit,Spiritussanctus614re- . eliam in islo proprietas operalionis Spirilus sancti,
forroaverit quam voluitcrealurara,elutraqueperso- quia videlicet per Verbum Patris esse sumpsit, per
na pertcrtiara sive mediam, id est, per Filiuro. Sed Spirilum vero sanctum, bene esse sumit crealura
Paler per Filium Deum lanium, Spirilus sanclus rationalis.
per Filium jam homiuem factum. Nam sicul ntilla CAPUT IV.
creatura facta est nisi per Filium Deum, sic nulla Quoti' procedens sit Spirilus sanctus, et qttod Filius
reformata esl nisi pereumdemFiliuro Deum, homi- quidem a Deo processisse, hic autem a Deo proce-
nem factum. Ilaque, ul dicere cceperannis, novus dere recle dicatur.
Iiomo Jesus Chrislus, primum ac proecipuum Spiri- IlicDeus, hicSpiritus sanclus, aliasquidem milti,
tus sancti esl opus, quippe qui de Spiritu sancio velemilti,ut supra meminimus, emi/teSpiritumtuum
conceptus est. lgitur ut magntim et evidens habea- el creabunlur (Psal. cm), alias autemprocederedici-
mus oslium sermonis de Crealore, Spiritu sancio 51 tur. Parum erat ad majeslateni vel gloriam ejus quod
renovante facicm terroe, ab illa ejtis emissione su- mitli dicebalur, nisi et procedere diceretur. Eienim
memus principium, de qua angelus ad Mariam: ssepius persona inferior milli dicilur, etpotestnon
Spiritus, ait, sanctus superveniel in te, ct virtus Al- sua volunlale venire vel ire qiii millilur. At vero
iissimi obrumbabii libi, ideoque el quod nascetur ex le Spirilus sanclus, in persona sua Dominus,millente se
sanctum, vocabilur Filitis Dei (Luc. i). Et hoc qiii- non miiior est, et sua gratia cum mitleretur venire
dem faciemus si prius breviter faciem ejusdem dignatus est. Recie igitur procedere, vel procedens
sancli Spirilus in confessione verse fidei praevcnire dicitur, ul ipso Verbo doniinantis persoiioe dignilas
meruerimus. pariler et volunlas indicetur. Procedere aiilem vcl
CAPUT III procedentem hunc esse, non quilibet auctor, non
angelus aul propheta, sed ipse ore proprio Deus et
Quod Spiritus sanclus Palri el Filio consiibstanlialis
Deus ac Dominus sit, et quod hmc proprie persona sit Dominus noster Jesus Christus prirous dixil: Cuin
amor Dei, qtiem qui non habet angetus, esl diabolus; venerit, inquit, Paraclelus, quemego mittam vobis a
qui non habel homo cum angelo non habente dam- Patre Spiritum verilalis, qui a Patre procedit (Joari.
nalur.
xv). Et nolanduin quod de seipso Ioqucns proeterilo
^ liujus verbi tempore usus esl: Ego enim, iiiquieus,
Spirilum sanclum credirous et confitemur verum
esse Deum et Dominum, Patri el Filio consiibstantia- ex Deo processi et veni. (Joan VIII). ltemque alibi:
lem, el coselernum, id esl per oninia sccundum sub- Exivi a Palre, el veni in mundum (Joan. xvi), de islo
stantiam, quod Palrem et Filium, non eumdem in autem non proclerilo, sed pracsenli tempore dixit,
persona quarii Patrem et Filium. Nam sicut alia qui a Patre procedit. Elenim aliter ipse a Deo prcj-
Palris, et alia Filii, sic nihilominns alia esl persona cessit, nascendo videlicet anle saecula, de secreta
Spirilus sancli, divinilas aulem elgloria alque ma- subslanlia Palris, ut conderet mundum, quod semcl
jesias qnse Patris el Filii, eadem nihilominus est faclum est, sive assumendo carncin, ut qui invisi-
Spiritus sancti. Et ut persona Filii et hujus Spiritus bilis erat, visibilis fieret, quod iiidem semej facluni
sancli proprictates, aliis quoque discernamus voca- est. Aliler Spirilus isfc procedit cum subjcctse
* creaturae
bulis, sicut Filium Verbum Palris dicimus, sive graliam impendit, quod toties fil quoties
rationem, non utique. verbum aJfectivum, rieque vivificat ea quse roortua erant, el replet ea quoe
affeclaiam rationem, sed suhslantiale Verbum, et vacua fuerant. Amplius autem atque abundantitis jn
rationem sempiterne et subslanlialiler vivenlem, sic illa beata vita, quam speramus, de divina majeslate
Spiritum sanctum dicimus Patris el Filii chariiaiem, JJ ] aeterna processione procedit, quoinodo calor de sub-
sive amorem, non utique acciJentalem charilatero, slantia ignis, quia, ut jam dictumest, ipse amorcsl,
nequeadventitium amorem,sed suhstantialem chari- imo el lorrens volupiatis, qui illic nunquam defiirt.
tatem, et aelemse coiislauiise amorem. Qui amor CAPUT V.
quanti sit momenli, imo quanloe sil majeslalis, ut Qttod Filius a Palre solo
processil nascendo, Spiritus
aliquatenus speculari mereamur, conferamus nunc autem sancltts a Palreprocedat; el Filio, el quod
in eodem genere vel specie crealuram ejus partici- in entiniiando twnnihii distantim sit, cum Filiut
alias absotule Pater, alia.s Paler meus dicil.
pem creatursc quoeejus particeps non est. Cerle si de
angelica specie duos confcras, aller diabolus, allcr Sed et in hoc differi, quia Filius de solo Palre pro-
forle sanclus Gabriel, aul gloriosus Michael est. cessit, videlicet nascemlo, ut jam dictum esl, hic
Si de humano genere, verbi gralia, de apostolico aiitem Spirilus de Palre Filioque procedit. Necenim
sumas ordine, aller beatus Pelrus aposlolus, aller quia sic dixil Filius Dei, Spiritum veritatis, qtii a
Judas diabolus est. Attamen hoc solum inlerest quod Patre procedil (Joan. xv), consequitur quod non ab
hic homo, vel hic angelus, hujus amoris est parti- ipso etiam procedal Filio, cum el hoc praemiserii
eeps; ille autem homo, vel ille angelus non est ejns ipse, quem ego millam vobis a Patre. LOnge nieliiis
 157S RUPERTI ABBATIS TLTTiENSIS 157G
est, quod inlelligi voluil sic distingiiendo quem ego A proficimus. Nonne ergo de Scriplura sancla nobis
miitam vobis a Palre Spiritum verilalis, qui a Patre amor Dei proccssit? Quid aulem est amor Dei, nisi,
procedit (Joan. xv). Scicndum quippe quod in noniine ut supra jani diximus, Spiritus Dei? Procedildonuin
Patris, alias quidein una de tribus personis, alias ex P-alre, ut perScripluram iiilellectamcognoscaraus
autem sine dislinctione persoriarum Deus sive divi- Filium Patris; procedit nobis amor ex iiilelligcnlia
"nitas debeat intelligi. Discretionis lnijus vis, sive Sciipiurse, ut amemus Palrem Filii, diligamus Fi-
evangelica rite verha perperidas, in promptu est. liiim Palds. Nonne ergo jam nobis eliam hoc modo
Nam alias absolule Palrem, alias cum posscssivo Spirilus sanctusex Palre Filioque processit? Jgitur
pronomine, Patrem meum, Paier meus, Patris mei quoniam, dum vivimus,solem illura in sua clariiaie
dicit ipseFilius Dei. Ubi sicPatrem riominal procul fulgentem videre non possumus, sallem ex isto spe-
dribio disiinciionem facit personarum, Palris, et culo colligere licel, quia de Palre et Filio procedit
Filii, el quse illic de semetipso loquitur, longe super- hic Spiritus sanctus, His pro lempore et re, de ado-
excellunl formam servi. Exempli gratia: Pater meus fanda maj'eslale Spirilus sancii breviter diclis, jam
usque modo operalur, el ego operor (Joan.y). nunc in consideratione pulchri operis ejus ipso duce
615 Ifem •'Ego veni in nomine Palris tnei (ibid.). . pergendum est.
El alibi : Ascendo ad Patrem meum el Patrem ve- B CAPUT VII.
strum (Joan. xx). Ubi aulem absolute dicit Pater, sacrarium hujus Spirilus snncli beala Marta
uon unani personam, sed simul Patris, e.t Filii, et Quod Dei Palris sponsa fuerit , el ex ipsa fruclus omttis
Spirilus sancti, unam vult inlelligi divinitatem, et exstiterit, propler quetn anliquw Ecclesiw virum se
quoc illic de semetipso loquitur humiliora sunt, et fuisse Deus Paler asserit.
formam servi non supereminenl. Verbi graiia : Ve- Primoque sclendum beatam virginem Mariam,
nit eriim princeps mundi hujus, et in me non habel lempluiri et sacrarium hujus Dei, et Domini noslri
quidquam, sed ut cognoscat tnuntltts, quia diligo Pa- Spiritus sancii, sponsam esse vel fuisse Dei Patris,
trem, et sicut mandatum dedil mihi Pater, sic facio alque in ea complelam csse causam, cur Synagogam,
(Joan. xiv). Item : Confiteor tibi, Pater, Doiuine id esi Ecclesiam prioris populi, idem Deus Pater se
cwli el lerrm (Matlh. xi). Hoc animadverso nullum adamasse atque inconjugium assumjisisse lam inultis
movel scrupulum, imo fidei conferl plurimum, quod leslelur Scripturae locis. Vcrhi gratia, cum in Eze-
ita dixeril : Cuni veneril Paraclelus (Joan. xiv), elc. chiele dicit : Quaridq nata es in die ortus tui, non est
Qiiid enim esl, quod cum dixissel, quem ego tnittam prwcisus umbilicus luus, et aqua non eslolw in salu-
vobis, addidil a Palre, nisi ut inlelligas quia quod lein, nec sale salita, nec involula pannis. Non peper-
Spirilum sanclum miltil Dei Filius, rion est ex hu- C cil oculus ineus super te, ul facerem tibi unum de his
mansenaturoe pauperlate, sedex diyiiioe sufficienlia miserlus lui, sed prbjecta es super faciem lerrw in ab-
nalurse? Et qiiid est quod a Putre meo procedit dixil, jectione animw tuw in die qtta nata es. Transiens au-
riisi quia non ab una laiitum persona, sed absque lem per te, vidi tecohculcafi in sanguine tuo, el dixi
personarum dislinclioiie a divina majestate Spiritus iibi, cutri essesiri sanguine tuo: Vive. Dixi, inquam,
sanclusprocedii? libi cum esses in sanguine tuo:Vive. Mulliplicatam
CAPUT VI. quasi germen agri dedi te, et multiplicaia es, el gran-
De processione Spiritus sancli, quia non de Palre dis effecta, el ingressa es, et pervenisli ad mundum
solo processerii, sed de Patre et Filio procedit. muliebrem. Vbera iud inlumuerunt, et pilus luus ger-
Igiiur Filius de solo Patre generatione processit . minavil, el eras nuda et confusione pleng. Ei iransivi
irienarrabili, hic auiem Spiritus sanclus , de Palre per te, et vidi te, et ecce lempus luum, tempus aman-
et Filio processione procedit nihilominus incffabili. tiuin. Et expandi amiclum ttieum super le, el operui
Habemus tamen in hac nostrse peregrinaiionis pau- ignominiam tuam, et juravi libi, el ingressus sum
pertaie quasdam primilias inielligeiilioe, unde scia- pactum.lecum, ait Dominus Deus. El facta es mihi,et
rnus eum nOn lantum de Palre, sed etde Filio pro- n lavi le aqua, et emundavi sanguinem luum ex te, et
cedere. Ecce enim Scripturam sanclam legimus. unxi te oieo, et veslivi le discoloribus, et calceavi le
Quid autera Scripturam sanctam nisi verbum Dei hijacinthino, et cinxi te byssino, el indui te sublilibus,
esse credimus ? Plane mrilla sunl verba digesla ca- el ornavi le ornamento, el dedi armillas in manibus
lamo prOplietarum, sed iinumesi Dei Verbum univer- luis, el torquem circa colluin tuttm, el dedi inaurem
silasScfiplurarum, Verhum, inquam , unum quod super os tuum, et circulum atiribus tuis, et coronam
velut semen de legitimo viro suo Deo fideles animac decoris in capile luo, et ornata es auro et argento,
conceperunl, et ore facundo parienles , signis qui- et veslita es bysso, et 'polymito et tnullis coioribus
busdam, id esl litleris, ut nobis cognosceridum trans- (Ezech. xvi). llsec utique dicendo, virum se factum
milterent, tradiderunl. Ciim igitur Scripluram san- profiielur Synagogse, quam de JEgypio eduxerii,
ctarii legimus, Verbum Dei IractamusFiliumDeiper coiiculcalam iri sanguine peccali, et fanalici erroris,
speculurri et in ocnigmaie proe oculis habemus. Et quo servierat diis ^Egypliis, atque in monle Sina,
revera, si benevoli lectores sumus, si benevoli au- cum ea pacium ingressus sil, et legalis Scripturse
dVtoreslectioni assistimus, legcndo vel audiendo ac- ornanierita dederil. Nam quod paclum inibi cum illa
cendimiir , legcndo vel audiendo ad amorein Dei ingressus sii, claret, hoc modo narranle Scriptura :
 1577 DE TRliSITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — DE S. SPIRITU LIB. I.! *578
llte vero sumptum sanguinem respersil in populuin, A rus eral regeneraliouem filiorum Dei. Unde nObissuo
et ait : Sic esl sanguis fwderis quod pepigil Dominus loco plenius dicendum eril. Nec vero ab re ila dis-
vobitcum (Exod. xxiv). Mulla ejusmodi suntin Scri- tinguiinus, ui proecedeniero. Ecclesiam Patris se-
pturispropheticis, multisinIocis,ubivirumsivemari* quenlis Filii sponsam esse dixerimus. Nam quem
tura Ecclesiscsive Synagogoesese Deus esse asseruit. virumnon cognoveratt ejus conjux Synagoga dici
Nunquid lsclabunda, aut ludrica Ievitale, et non ciirn vel esse nonpoterat. Constat autem quiaDei Filium
cerloe rei pondere hoec loquebaiur, omnis sapienlise illius lemporis Ecclesia non cognoscebat; nam exce-
Pater Deus, cujus esl araor magnus et immensus, plo quod paucissimis per prophetise Spiritum revela-
hie Deris, hic Spiritus sanctus? Absit hoc! Actu balur, de csetcro Deus abscondilus erat. Ergo qiiia
quippe vir esse intendebat ralionalis creaturoe hu- in publico convenlu, in solemni religionis illius cultu
manse, id esl Filium sibi ex ea generare, quod et non apparebat, neque adhuc rex Deus huic Filio suo
facerejam incipiebat, cum liaecet hoec diceret, cum nuptias fecerat, nondum actu Dei Filius sponsusaut
Moysen et prophelas milteret. Electas nimirum, et mariius erat. Pater aulem Deus quem solum et
probatoe fidei de illa genle animas vir Deus comple- eumdem vix Synagoga noverat, vir ejus erat, el-ut
xibus suis , complexibus castis , spirilualiler Deus pro viro legilimo haberelur vehcmenti zelo exige-
Spiritus sanclus admittebal, et in impetu hujus amO- B bat. Verbi gralia : Saltem-,inquit, amodo voca tne :
fis sui, huj'us Spirilus sancli, semen suum de secre- Vir meus, dux virginilalis mew lu es (Jer. m). Et
tis suis, Verbum suum de profundo cordis sui incu- mulla his similia. Igilur iste vir erat. Tota autem ta-
liebat illis. Susceptum in aniraa fideli Verbum veri- lis viri utilitas, tolus fructus, omnis affectus, tohis
latis, ora sibi prophelantia sumpta voce corpora amor, lola virtus, ac generandi vis, quomodo ubi ve~
laxabat, fidemque ab audiloribus exigebat. Unde et nit plenitudo lemporis in jam diclam Virginem se
apud isaiain lales animae dicunt : A timore tuo, Do- contulerit (Gal. IV), ipsa quse experia esl melius no-
mine, concepimus, et 616 peperimus, spiritum sa- vit, nos aulem audivimus lanlum verba seternseman-
lutis tuw fecimus super terram (Isa. xxvi). Rein ve- data meraorise, verba Gabrielis archangeli dicenlis :
rilatisnon exlenuel suspicio affeclalse simililudinis.. CAPUT IX.
Nam revera qusecunque sancta et veridica Scriplura De conceplu beatm Marim Virginis per hunc amorem,
nobis de amore Dei, vel araanle Deo loquitur, iam id est Spiritum sancium, dicente angelo : < Sviri-
vcra lamque conslantia sunt, ut potius hiec nostra tus sanctus superveniel iti le, > etc.
carnalia de quibus siroililudines ducunlur, illis con- Spirilus sanclus superveniel in te, et virlus Altissimi
slantis vcrilalis quxJam quasi umbrse vel transilo- p obumbrabil tibi. Ideoque et qnod nascelur ex le san-
riae imagines sint. Yerum quia nobis qui de lerra clum vocabitur Filius Dei (Luc. i). Verba,' inquam,
sumus, prius ista lerrena in nolitiam venerunt, id- Iioecnos audivimusiaiitiim, illa autem et prior audi-
circo istse res, illoeaulem rerum simililudines a>sti- vil, et audilu credens, continuo quod audierat ex-
mantur; revera autem lllse res, islae vero rerum periri meruit. Ubi eni.m bene credula menlem suam
similitudines sunl quocet illis permanentihus traris- et os suum apcruil, ut diceret: Ecce ancilla Dominv,
eunt. fiat mihi secundum verbuip luum (ibid.), raox juxta
CAPUT VIII. dictura angeli hic Spirilus sanctus superveiiiens in
De bcaliludine Virginis Marim,et cur anterior Eccle- eam pcr apertas fidei jauuas sese infudit. Quo autem
sio Dei Patris, posiefior Filii Dei sponsa recle sese infudit? Nimiruin prius in sacrarium pudici
iitieltigi ac dici debeat. pectoris, deinde in lempiura sacri et incorrupti uteri;
igitur, utjam dicere cceperamus, beata Virgo- iri domuin pectoris, ut prophelissam facerel; in ute-
Maria sponsa Dei Palris erat, el causam pro qua rmn, ut mairem faceret. Nam bacc esl prophetissa,
genlis illius Ecclesiam ille suam in Scripturis con- de qua gi-alulabundus loquilur prophela sanctus
jugem dicebat, in ea perficefe, id est Verbum suum Isaias : El accessi ad propheiissam, et concepil et.
quod modo jam dicto per corda el ora prophetariim 0j peperit filium (ha. vm). Num autem istum solum
vocale fecerat, per hujus beatse Virginis uterum car* ad hanc prophetissara accessisse pulainus, aut quo-
nem fieri anle omnia ssecula proposueral. Hoc facto, modo accedere potuerit miramur?lniosanctosomnes
fulurum erat ut ipsura Verbum caro faclum (Joan, prophelas, primumque Moysen ad hanc prophetis-
i), ipse Deus Dei Filius, liomo factus, sponsus voca- sarn accessisse non dubilamus. Omnes omnino ad
retur et esset, alque ad suscipiendas conscriptiones illam convenerunt, omnium enim et singulorum di-
conjugii ejus, omnis Ecclesia, non reliclo Patre visivic graiiae, et particulares prophetioe, in istam
(quem solum prius virum suum vocare consueverat), pfophetissam simul convenerunt, siinul Spirilu san-
conveniret. Sic autem beata Virgo, pr-ioris.Ecclesioe clo supervenienle concurrerunl, Et beatum se Isaias,
pars optima, Dei Palris sponsa esse meruit, ul cxeni- irao beatos se omnes prophetse sancti non inimerilo
plar quoque fuerit junioris Ecclesiae sponsoe Filii crediderunt, quod hoc modo ad istam prophetissam
Dei, filii sui. Spirilus enim sanctus qui in ulero vel accessuros se esse noverunt, quod ad istud Deitein-
de uiero ejus incarnationem operalus est unigeniti plura, ad islnd Spiritus sancti sacrariuin quidpiam
Filii Dei, ipse de ulero vel per ulerum Ecclesioe, per Verbi boni sese afferre cognoverunt. Neque enim.
vivificum lavacrum gratise suse mulloruin operatu- hoccbeata Virgo parlicularem ut singuli illorumverhi
PATROL. CLXVH. 50
157!? RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1S80
graiiam, sed universam islo Spiritn sancto superve- A vel sanclificati dicunlur, unura aulem est sanctum,
nienie suscepit ex eo Verbi Dei substantiam, et pro- id est -sanclitas, qua sancli omnes sanctificantur.
phelissa singiilaris facla esi.plenam Spiritus sancti Hoc*anctum esl isle Sancius sanctorum, quem non
gratiam suscipiens, lolum Dei Verburii, Detlmverum in delicto prsevaricationis Adse conceptum vel natum
prius menle qnam venlre suscipiens. Hoc digne nuri- sanclitas -accidens sanclificavit, sed essenlialiler
tius ille perpendens, laleui lamque inauditam cun- sanctum, Virgo incorrupla de Spirilu sanclo conce-
ctis saeculis prseir.iserat salulationera : Ave, gralia pit. Sic igitur melius atque prsestantius dictum esl,
plena, -Dominus lecum, benedicla lu in mulieribus ul dici debuil, quod enim nascetur exle sanclum, vo-
{Luc.i). Ad exponendam ej'us gralise magnitudinem cahitur.Filiiis Dei. Scd nec illud vacat, quod voca-
paruro fnerat dixlsse : Spirilus sancius superveniet buli posilionem archangelus variavit. Nain paulo
"in te, nisi addidissei.-et tiirtus Altissimi obumbrabit anle, et vocabis nqmen ejus Jesum (Malth. n), hic
iibi. Miro videlicet atqne. ineffabili modo, ul for- autem, et vocabitur, inquit, Filius Dei. IUic vbcabis,
tiludinem sustinere 'possel conceptus sui, virlus hic aulem vocabitur', dixil. Nihiiomimis el ad bea-
Aitissimi obumbravit ei; viiius, inquam, Allissimi, tum Joseph, el vocabis, &\l,'nomen ejus Jesum. Et-
id est idem ipse Spiritus sanctus, Spirilus amoris enim nomine Jesu-,'quo pltires equivocabantur, libere
obumbravit ei. Quid enim puella fragilis, non modo "ab ipsa vel ab Joseph vocari poiuit. Filius autem
sexu, sed etcondiiione mortalitatis suscepit autcon- Dei sive Filius Altissimi ut vocaretur, reservaridum
cepit, nisi validum Verbum Deum,validam subslan- erat evangelicaeprsedicalioni. Vocabilttr ergo, id est
tiam Verbi, de optima substanlia Patris Dei, quem invocabilurab omni s:eculo boc nomine quod est
iremunl angeli? Etenim vel aspcclum ejus nulla Filitis Dei, Filius Altissinii. Ecce haic est illa nova
valel ferre creatura/nisi hoc Spiritu amoris prae- creatura, ille novus honio, dequoAposiolus: Primtis,
"venla sit, tesianle Scriptura cum dicit: Sicut fluit ait, homo de tefra lerrenus, secundus homo de cwlo
cera a facie ignis, sic pereanl peecalores a -facie Dei cwlestis (/ Cor. Tiiii). llem : 'Factus est primus homb
(Psal. XLVII).Hsecauiem Virgo non ulcunque aspe- Adam in animam viveritem, novissimus vero in spiri-
ctui ej'us prsesentabalur, sed de secrelis paternis lo- Itttn vivificantem (ibid.). Proinde jam ad supei iora
tum se insercbat illi Verbum Dei, Verbum Deus. reverlamur, «t in laudem Dei Palris, qui primum
Opportunelgltur obumbrabit illi virlus Allissimi, illum per omriipotentiam plasmavit, in lauderii Spi-
virtus miraculorum potens , femincam substantiam riius sancti, qui novissimum istum pulc&ris digitis
Deo Verbo conciliare valens. coroposuit, duos hoiriines istos conferentes nova el
617 CAPUT X. Q velera de thesauro ejus proferamus (Matih. xnii.
Qiiod non Ha supervenerit Spiritus sanctus, iit pr'6 CAPUT XI.
-s-emine sit, nec ipse qui conceptus est dici debeat De plasmaiiohe priini hominis tehehi, et coriceptione
. Spirilus sancli fitius.. secundi hiijus Ccelestis, quanto ista conccptio ilta
Ideoque, ail, et quod nascetur ex te sanclum, voca- formationedignibr alque perfeclior sit.
bitur Filius Dei (Luc. i). Quia Spirilus sanctus superve- Faciamvshominem, aitPater, ad imaginem eln-
mietinte,et^irtusAltissimiobumbrabiltibi(ibid.),Silque militudinem nostram, el prmsit piscibus mafis et vo-
l]oemodofietisludquoJconct/)iesef/)aries/i/ium(iMd.), lalilibus cwli, el besliis, universmque crealurm, omni-
quse virum non cognoscis, ideo sanclum quod nasce- que reptili quod movettir in terra (Gen. i). Subinde
ttcrexte, vocabiturFilius Dei. Num ergo vocabilur sequilur, et dicil Scriptura : Formavil igitur Dotni-
aut eril filius Spiritus sancli? Non ulique. Neque nus kominem de limo terrm, el inspiravit in facietn
enim Spiritus sanclus ita superveniel in te ut pro ejus spiraculum vilm, et faclus est homo in animam
semine sit, aul ut de substanlia sit ejus caro Verbi, viventem (Geri. n). Hominem illoni terrenum cum
aut,-Filii quem concipis. Concipies enim de sanclo islo coelesli homine conferentes, hoc primuro in
quidem Spirilu, sed non generanle saricto Spirilu. . faclura illius abesseperspicimus-, quod terram ipsanr,
Conceplus iste Spiritus sancli non generalio, sed D cnjus de liino forriiaret eum, non bencdixit Deus.
operalio «St. Caro de carne Virginis, non de ipsa Ecce aulem in ista icojlestis hominis factura nova-,
erit substantia sancli Spirilus. Et notandum quod djcit archangelus, imo qui in archangelo loquilur
non dixerit sancium vocahitur aut erit, neque eiit Spiritus sanctus: Benedicta lu in muiieribus (Luc. i).
dixit, sed vocabitw Filius Dei qttod nascelur ex le. Et Psalmista per propheticam hucadductusgratiam,
Quod eniiti Virgo. concepit jamdudum eral. Etanti- succinil, et dicit•: Beneitixisli, Domine, terram tuam
qua essentia sanctum erat, Eilius Dei erat. Resta- (Psal. LXXXIV). Amplins aulem et in hoc lerra isla
bal, hoc solum ut vocarelur quod eral, et ipsa voca- prsepollet, quia terra Domini est» Non enim illic di-
lionedum vocatur Filius Dei manifestarelur nomen xit Scriplura : Formavit igttur Deus hominem de
Dei, quod nondum noium eral, non quo diciiurDeus, timo terrse suae, sed tantum detimoterrm, bic autem
sed quo Pater Filii vocatur. Vocabiiur, inquaro, non tantum benedixisii, Domine, lerram, sed benedi-
Filius Dei, quodjam est, non adoptione graiise, sed xisti, ail, Domine, terram tuam, elc. Qualis enim
proprietate nalurse. Itera et illud notandum quod illa, et qualis terra ista? Terra illa nullo modo se-
non dixil, qui nascetur ex le sanclus, sed quod na- minis Dei perceptihilis, utpote irrationabilis, insen-
setur ex te sanctum. Eienim mulli quidem sancti, sibilis, inanimata, immobilis. Terra autem ista ani-
1581 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLH. — DE S. SPIRITU LIB. 1. 1584
mata, sensibilis, rationalis, ei, quod optimuni esl, A i ad imaginem et simitiiudinem nostram, similitu-
fidelis, et propler fidem Spirilus sancii, et seminis dinem, inquam, noslram, id est Patris et Filii.
Dei perceptibilis. Nori ergo melior aut sapienliorest Convenerunt igimr in beatam Virginem similitudo
artifex Spirilus sarictus, quam Deus Pater, licel iste alque imago Dei invisibilis, et sicut in psalmo cani-
noviis Adam, qui de Spiritus sancli operatione con- mus: Misericordia el veritas obviaverunt sibi, jttslitia
Verilas quippe
cepliis esl, melior alque dignior illo sit velere Adam, et pax osctilatm sunt (Psal. txxxiv).
queni feclt Paier, sed melior ierra, melior et divirioe et jusiitia, secundum Scriplurariim auctoritaiem,
ralioni yiciniora Spirilu sancto materia surripta est. vera sunt nomina hujus imaginis, id est Filii Dei.
Proeterea non eadem hic atque illic ulriusque figuli Miseficordia et pat pia sunt yocabula hujus simili-
inteutio. lllic nerope ihtentio Patris eral condere tudinis, id esl Spiriius sancti. Itaqiie quod dictum
riaturam, hfc intentio Spiritus sancti facere gratiam. est: Misericordia et veritas obviaverunt sibi, hoc re-
Jgiiur, ut dicere.coepimus : Faciamus, ait Pater, ho- petitum est dicendo : Juslitia et pax osculalm sunt.
tninem ad imaginem el shnililudinem noslram. AHo Dicendo deinde, veritas de terra orta est, etjustitia
tam loco diximus, quia manifeste Trinitas loquitor, de cwlo prospexit (ibid.), removil impielalero bias-
dicendo, faciamus. Verumtamenproprium erat Opus phemise dicentis quia Jesus ex Maria initium sum-
Palris facere', propVium opus Fiiii redimere, pro- B psil. Elenim unUs, idemque Dei FHius, seciiiidum
prium Spifitus sancti opus illuminare, et R£ simili- : carnem quidem de lerfa ortus esl, sed, secilriduin •
tudinem Dei hominem producere. Faciamus ergo,: . Dlvinitalero prius decmloprospexit.
ait, hominem. Dixit hoc, el cOniinuo fecit homiriem, CAPUT XII.
Veruintamen non ut proposueral dicendo : Fdciatnus De consideralione operis hujtts Spiritus sancti, cum
kominem ad intagiriem ei similitudinem nostram, sic lestimonio prophetico quod PaterDeus dicit: t Eru-
subjuncla qiioqiie narralio explicat hominis faclu- ciavit cor meum verburit bonuru, > elc. .
fam. Ailenim : El credvit Detts hominerii ad imagi- Quomodo auiem convenerunl in illud sacrarium
riem suam,ad imaginem Dei creavit iltum. Non dixil: hic Spiritus sanclus el ille Fiiius Dei, nisi mittenle
Et creavii Deus hominem ad imaginem et similitu- Palre, quemadmodum dicit in David : Eructavit cor
diiiem suam, non dixil ad imaginero et similitudi- meum terbufn bonum, dico ego opera mea regi. Ein-
nem Dei creaVit illum, sed taritum ad imaginem gua mea calamus sciibw velbciter scribentis ? (Psal.
suam creavit, ad ithaginem Dei creavit. Non ergo sie xi.iv.) Neque enim tanlummodo'inlelligendum est
omnino, ut proposuerat Deus facere hominem, riar- de creatione mundi, uhi Paler verbura bonutn eru-
raleadem Scriplura faclum esse hominem. Et recle r ctabat, creando quidpiam, ct dicendo: Fial (Gen.
atque provide, nam illa vice, illo tempore non per- l), prseseflim cum in istoconfestim addat: Speciosus
venit homo usque ad illam perfeciioriem. Factus est forma prm filiis hominum, dijfusa est gralia iniabiis
ad imagineni Dei, quia factus est ratibnalis, non tuis (Psal. xtiv), elc. EfgohiCquoque, imo hicmaxi-
pervenit ad siroililudinem Dei, quia non inlitatiis inein ulerumVirginisVerbum borium corPatris eru-
esl donum Dei. Sed nunquid vitlum ejus, propler ctavit, el dixit ipseopera sua regi. QuomodoILingua,
quod a siinililudine Dei longius recessit, anliquum iriquil, mea, idest spiriltis meus, revera ealamus scri-
Dei consilium vel proposilum evacuare debuil? Me- bm velociter scribentis; Verbum meiim, Verbum bo-
mor igitur hic Spiritus 618 sanclus illius propo-' num nalufse huniaiiai veiociter inscripsil, et sic dixi
siti, ecce venit ad parlem suam operandam, adja- bpeta mea regi, ut assiimplum homineni nihil laleret'
cluram hominis perficiendam, ut perducerel honriV omnium quoecunque feci, ut sciret facere omnia
nerii ad simililudinem Dei, ad quam non pervenit qusecunque ego facere scivi. Igilur qui dixit olim :
homo, nisi participaiione ejus, id esl Spiritus san- Faciamus hominem ad iritaginem et simitiludinem
cli. Venit, inquam, ipsa similitudb, venit imago nostram, fjns Spirilus hic facil hominem novum,
Dei invisibilis, el in illa beata Virgine obviaverunt quem veraciter ipsam confiteamur esse imaginem, in
sibi, iu illa domo pudici pecloris se osculatse sunt. D quo plenariam non dubilemus inesse Dei similitu-
Nam imago Dei, ut Apostolus ait, ipse est Filius Dei dinem.El illic quidem dixit: Et prmsilpiscibusmaris,
(// Cor. iv), similitudo aulem utriusque hic est, ei volalilibus cwli, el besliis, universmquecreaturm, om-
unus Spiritus Patris et Filii. Quapropler et iliud niquerepiiti quod movelur in lerra (Gett. i).Hic autem
notandum quod non dictum sit, faciamus homiitem dicit: Populi sub te cadenl in corda inimicorum fegis.
ad similitudinem et imaginem nostram, sed ad ima- Sedes tua,Deus,in smculum smculi; virgadireclionis,
ginem et simililudinem nostram. Filius quippe, sicut virga regni lui(Psal. XLIV).Ergo illum prseessej'ussit
non est Filius Patris et Spiritus sancti, sed solius Pa- piscibus.volucribus etbestiis,videlicetdignitale ratio-
tris, sic nori est imago Palris el Spiritus sancli, sed nis; istum aulem populis, scilicet auctorilate div.inse
tantum Palris, et idcirco non recte sic proeposle- majestatis. Cum enim dixisset, populi sub tecadent,
raremus ad similitudinem et imaginem nostram, ad. in corda inimicorum regis, licet hoc idem sit, populi
imaginem, inquam, nostram, idesl Palris elSpiri- qui inimici fuerant te adorabunt, vera adoraiioiie
tus sancti. Spiritus vero sanclus, sicul est Spiritus cordis, tamen ne quid deesset, sallem in proprietate
Patris et Filii, sic et simililudo est Palris et vocis, continuo subjunxit; Sedes lua, Deiis, in sw-
Filii, et idcirco recle sic dictum confirraamus, cuhm iwculi. Deum utique hunc appellavit, qsi
 1585 RUPEUTI ABBATIS TUITIENSIS 1584
taiito. et mtillo ampliiis praeesse debeat populis quam A i sacerdoles "sunl, unde et gratias agenlcs dicunt:
ille. piscibus, volucribus, et bestiis. Et fecisti nos Deo noslro regnum, et sacerdotes, et
CAPUT XIII. regnabimus super terram (Apoc. v). In islis ratum
< Masculum el creavit veraciter permanet illud, quod subjungilur benedi-
Quoa dietum est: feminam
' tos • > hic aulem, t ipse tanquam sponsus proce- clionis ediclum. Ei replele lerram, el subjicite eam.
dens de thalamo suo, > quomodo illis, el quomodo Subjicinnl enim lerrenitalem suam, el dominantiir
illum benedixeril. besliis, id est beslialibus suis subdiiorumque sibi
' Et illic dictum est : Masculum et feminam creavit hominum viliis.
vos, benedixilque illis Deus, et aii': Crescite et miilti- CAPUT XIV.
plicamini (Gen. i). Masculum , inquil, et feminam Qttod homo uterque et primtis ille et secundus isle
ereavit eos. Multo hic honorificenlius cum dixissel: formattts sil de limo terrw, et quid magis in isto
non solum venerabile, sed et mirabile, el quod
I)ico ego opera mea regi, speciosus Jorma prm filiit cansa non sii cur Yerbtim vet hic Spiritus sanctus
Itominttm, dijfusa esl gralia in labiis tuis, postraoduin ttlerum femineum debeat horrere.
ei nupliasprseparans,Asltii(,ail, regina adextristuis. Formavil igitur Dominus Deus hominem de limo
(Psal. XLIV)Verumtamenadhucsecretiusinipsovirgi- tefrm, et inspiravii in faciem ejus spiraculum vilm,
nei ventris hospilio scire debemus quiddam factum 1 et faclus esthomo, siibaudilur ille primus, in ani-
longepulchrius.longe dulcius eoquodillicfactum.di- mam vivenlem (Gen. n); isle vero novissimus in spi-
cluroque est, masculum elfeminam creavit eos. Scri- rilum vivificantem. Hoc nimirum, lam de islo no-
plumeslenimalibielde islo:£{ ipse tanquam sponsus vissimo quam de illo primo, veraciler prsedicalur
procedens de tkalamo suo (Psal. xvm). Quo elenim quod lam islum qtiam illum formavit Dominus Deus
Tsponsusisle de thalamo suo, nisi de sacro intemera- de limo terrse. Caeterum in multitudine filiorum
tse Virginis ulero processit? Scire ergo debemus de liOminumnon fuil, necest, nec erit, de quo idipsuni
Deo el homine Christo, quia sanclus hic Spiritus non eodem modo veraciler prsedicari possit. Nam oinncj
quidem masculum et femiuam creavit eos, sed in quidem homines formantur de Jimo lerrse, sed longe
uno unius, ejusdemque personae Chrislo, creatam alio mudo, alio ordine, id est non novo opere, sed
hominis naturam conjunxit in crealo Dei verbo. Et usu naiurse. Ambos istos formavit Dominus Deus
benedixii eis, et ait. Nimirum et hunc Deum el homi- de lirao terroe, sed illud quidera Dominus de limo
nein Deus benedixit, oleo benediclionis unxit, imo et terrse insensihilis el inanimatse, islum autem Spi-
in labiis ejus omnimodse gratiam benediclionis diffu- ritus sanctus de limo terroe , sed animatse, id est
dit, quemadraodum dicit: Diffusa est gratia in la- r de humore carnis virgineoe sua formavit operalione.
bii» tuis, propterea benedixit te Deus in mternum. Et Et illum quidem absque palre et malre, islum au-
subinde : Vnxit te Deus, Deus tuus, oleo tmtitim tem de matre sine palre. Utraque formaiio mira-
prm consortibus tuis (Psal. XLIV).Prse consorlibus, bilis. Verumtamen contra argumenlatores hseretic;e
inquam, luis. Non enim qiieniadmodum consorles temerilatis dicerites { Quomodo de virgine hoino
tut qui, poslquam in deliclis, vel peccalis concepti formari vel nasci pottiil, riec tamcn dicentes : Quo-
sunt, deinde per gratiam roiseraloris divisiva sin- modo de limo terrse primus homo formari poluil,
giili percipiunl dona benedictionis, non, inquam, sic islam quidem mirabilem, sed illam dicere non du-
iu, sed in ipsa conceplione pleniludinem possides bitanms mirabiliorem. Mirabilius quippe est de
totius bcnedictionis, ul de tua plenitudine accipiant terra inanimata hominera fieri, quam de carne fe-
om nes consortes, yel participes tui. Et ad quid Hlis rainoe, licet virginea, hominem concipi aut nasci.
benedixil? Ad hoc nimirum, ut crescerent ct multi- Ergo ista qnidem formatio yenerabilior, sed illa
plicarentur. Sic enim dixil : Crescite el mulliplica- mirabilior. Cseleruro, si ad magnitudinem dignatio-
mini. Elilla quidem benediciio, quantum quidem ex nis respicias, nihil mirabilius inter omiiia quse facia
Deo, irrita fieri non potuit, quantum autem ex ho- sunt, sive in ccelo, sive in lerra, quam id quod
ntine, pene irrita facta est, ila ut melius nobis essejl, D ] Deus dignatus est concipi vel nasci de fcmiira.
si non fuissemus nali, si non crevissenl homines, el Nec enim adeo miramur quod oinnipolens virgh.i
non fuissent mulliplrcali, nisi subvenisset benedi- conccptum vel partum dare poiuil, mirari aulem
clioneni repetendo auctor henedictionis. Huic aulem muito maxiine simul cl venerafi debemus qaia-
ad quid Deus benedixil? Ad quid illum unxit oleo Ise- tanlus hoc voluil, quia lemiiieiini Deus, Dei Filius,
liliaeprseparlicipibus suis?Nimifuin,utet ipse cresce- Deus Dei Spiritus uterum non liorruit. Non horruit,
ret, et multiplicaretur, crescerel in persona sua, inquam, Verbum Dei, Verbum Deus quin femineoe
qnia erat rainutus paulo minus ab angelis, profice- carnis humori, quasi coagulum se cominisceret,
retque usque ad dexleram maj'estatis in excelsis, non horruil Spiritus Dei, Spiritus Deus quin, ad-
el dmnia subjicerentur 1111(Hebr. i; Psat. viu), motis omnibus digitis suis, corporis humani vascu-
multiplicarenlur in filiis suis, imo fratribus suis lum de illa substantia sludiosus figulus perficcret.
619 et cohseredibus, filiis Dei, filiis adoptionis. Altamen si ad rationem allendas, quoe causa erat
Ad hoc benedixit huic benedictione regali, benedi- ut Crealuram suam horrerel Divinitas ? Tu enim
ctipne sacerdolali, Omnes quippe, qui ejus benedi- quisquis tale quid perhorrescis, perpende ipsiim
ciione creverunt cl multiplicali sunt, reges sunl, horrorcm luum, utrum ex sensu, an ex ratione sit.
1*85 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. - DE 8. SPIRITU. LIB. I. 1586
Differt ettim ulrum ex sensu, an ex ratione sil A ipse est, formam Domini formato coiijunxit ho~
horror, a quo quidpiam patiaris. Denique in muliis mini, conjunclione serapilerna, conjunctione indis-
sensus magis horrescit id quod ralionis judicio sociabli, ita ut forma et formatus unus sit for-
proecellit. Verbi gratia- : Serpentem magis quam roosus, unius personse speciosus Deus el homo Jesus
lapidem tangere perhorrescis. Sed rursus judicio Christus,
serpentera lapidi prseferre non dubitalis, videlicet
eo quod lapis insensibile et inanimalum, serpens CAPUT xvr
aulem animatum el sensibile corpus sit. At vero Qtiod in eo quoque distantia sit, quia in faciem illita
Deus nullis sensibus fungitur, Deus Dei Filius, non primi inspiravil Deus spiraculum vitw, in ista.att-
lem lolus requiescil spirittis vilcc, tpiritus gralim.
sensu, sed ralione agit, imo ipse sempilerna ralio
est. Sed si rite perpendas, horror tuus, quein super Et inspiravil in faciem ejus spiraculum vitm(Gen.
feminea nalura pateris, magis ei sensu quara ex n). Hoc de illo simpliciler intelligatur, quia, cum
ralione descendit. Igitur nihil erat propter quod formatum esset.cotpus de limp lerrse, tunc demtim
creaturam suam, id est naluram femineam, abhor- inspiravit in faciem ejns spiraculum 620 vilat, id
reret DeiFilius, praeserlim quam illi prseparasset, est crealam indidit illi siibslantiam vivcnlis animoe.
quamque ab omni corruptione immunem conser- B Hoc etenim astruit Scriplura continuo subjungens:
varet hic sanclus Dei Spiritus, qui, ut jam dictura Et facttis est homo in animam viventem. Coeterum
est, tolus in ralione est, el nullis subjacel sensibus de islo dignius alque divinius intelligi opovlet, qtiia
impassibilis Deus, inspiravil in faciem ejus spiraculum vilm, id esl in-
CAPUT XV. sp.iravil in faciem ejus spirifum vilac, Spirilus sart-
clus plaslcs ejus, opifex mundilise ejus, ul requie-
Quod dictum est: < Spectosus forma prm filiis homi- sceret in eo statione seterna permansurus. Hic enim
num, > el quod primus homo tantum formalut, hic erat ille flos ejus, illa requies ejus, qtiem ipse sibi
autem et forma el formatus recle dicatur.
prophetica verilate pollicebatur, Isaia dicente : Ei
Tandem formalum islum ab illo formato discer- egredietur virga de radice Jesse, et flos de radice ejus
nimus, non tantum in eo quod istum Spiritus san- ascendel, et requiescel iuper cum Spirilus Domini,
Ctus de virginea carne, illum autem formavit Domi- spiritus sapienlim et inlellecttis, spirilus consilii et (or
nus Deus de limo terrse, verum et ipsa formaiionis tiludinis, spirilus scienlim et pielatis, el replebit eum
diclione. Dicimus namque quia formatus ille, for- spiritus timoris Domini (Isa. xi). Quam autem in fa-
malus lantum, hic autem formalus et ipsa forma ciem ejus inspiravit hoc spiraculum vitse? Nimirum
est. Quod ut nianifestius fiat, definite oportet dici,' C in subslanliam rationalis animse. Neque eiiim du-
quid sil formalum, et quid solumraodo forma. For- bium cuiquam licet esse, quin lotnm hominem, id
matum id quod constat ex matcria simul et forma, esl corpus et animam, fecerit Spiritus sanclus, lo-
simpliciter vero forma, dicitur forma ca/ens niale- tiun, inqtiam, hominem assumpserit Verbtim Dei,
ria. Tale autem nihil est, praetcr unum Deum. Solus Verbum Deus. Non juxta quosdam haerelieos, Ver-
quippe ille est forma carens materia. Neque enim bmn in carne pro anima fuit, neque juxta alios,
ex ulla eonsislit materia, quippe qui creatus vel fa- nimium brutos, auimara irralionalcm et brutam
ctus non est, unde et nullis aecidenlibus snbjaccl, assumpsit, sed veram carnem et animara rationa-
et incommutabilis est. Cselera formala sunt, id cst lem, totum hominem verum, Deus verus assumpsit,
ex maleria formaque consistunt, ut, verbi gratia, quia videlicet lolus in anima ct corpore perierat
slatua. Consislit cnim ex materia forle serea vel homo, et idcirco tolum, id est anima et corpus^
lapidea, et forraa, quamcunque artifex voluit, scili- a Redemptore snscipi oporlebat. In illam faciem, in
cet hominis, equi, aut cseterorura cujuslibet gentis.. illam gloriosoe animse ralionem tolus spiravit spiri-
Sed riec ipsum ses simpliciter forma est; consistit lus iste, crealuramque Creatori, subsianiiain crea^
eniin ex materia sua, id est terra,. Terra quoque U lam Deo increato condignam sua fecit plenitudine,
lormala est, et non simpliciler forma, Dicitur enira id est sapientia maluram, inielleclu dilafatam, con-
terra quod sit gravis el sicca. Hoc ergo formatum silio providam, foiiitudine constantem, scienlia di-
et forma differt quod forma simplex solus Deus est, serlam, pietate mitem, sanclo limore humilem.
qtii formatus non est, formala vero caetera, quorum Non eiiim Verbum Deus hoc indigebal, ul Spirilu
sine dubio for.tissimum homo esi. Nemini quippe sanclo repleretur^ quippe de qtio oeque ul de Patre
dubium quia formalus est, et quia maicria ejus Deo procedit idem Spiritus sanctus, sed ariima
lerra est. Al vero primus ille Adam liomo lantum, creata noslrse inopis nalurse creatura cum carne
hic autem secundus et Dcus et homo est. Igilur sua hoc opus habebat ut acciperet hunc spiritum,
formatus ille, uli ante proposuimus, formatus tan- quem et accepit, non ad mcnsuram, ul lestalur-
tum, hic antem formalus et ipsa forma, unde et Joannes dicendo : JVonenim ad mensttram dal Deus
formosus vel speciosus recle dicitur, speciosus, in- spiritum (Joan. m), sed lotam, ut jaro diclum est,
quam, forma prm filiis hominum (Psat. XLIV).Pul- septiformem spiritus graliam, unde el faclus es|
cherrimum hoc atque piissimum hujus Spiritus san- homo in spiritum vivificanlem(I Cor, xy)..
cti opus est, quod inlerventu anioris seierni, qui
1587 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1S88
CAPUT XVII. A pulchrum lignum Jsaac, pulchrum lignum Jacob, pul=
De comparalione dictiomim, quibus dictum est; t Fa- chra ietsuavia ligria cseteri patres sancti eljusli, quo-
ctus est primus hotno in animam vivenlem, novis- rum fidei friiclus hodie quoque legenlibus ad veseen
simus in spiritum vivificanlem. t dum, id est imitandum valde suavis esl. Et supei
Conferamus hanc quoque apostolicse definitionis talium flores lignorum aliquando hic Spiritus Do-
partem, qua dicit in spirilum vivificanlem, cum illa mini residebat, sed, ut jam diclum est, super nul-
velusliore qua dictum est in animam viver.tem. Ve- lum istorum requiescere poterat. PJantaverat, in-
raciter in isla plenitudo divitiarum, in iila lenui- quam, Dominris hujnsmodi paradisum voluplatis
las inopioe est. Cum eniro dicii in animatn viventetn, ab initio, id est a priroo electo. Primus quippe ele-
subaudiendum est, et non vivificare vaIenU;rn. Nam ctus, prima hujiis paradisi fuit plantatio. Et illum
revera nosler ille parens hic factus est homo vivens, quiderri hominem posuit Domlniis Deus in locali
nt naluraliler possit traducere semen ad ptopa- paradiso, hunc autem paradisum spirilualem, quod
garidam sobolem, verum in pptestate non habuit, vel fnirabile est, posuit Spiritus sanctus in homine isto.
ipsiseminisuo dare animam viventem.veljaro vivenli Attamen cui mirum lioc videbilur, rite perpendenli
animse sobolis suce gratiam conferre spiritiialem. At amplitudinem animse ejus ? Nec enim parvse ainpli-
vero islo pnecursore sno Joanne prior, ac per hoc " tudinis est aniraa, in qua pleniludo divinitatis in-
sine dubio sua propria carneanliquior sic faclus est habitat (Col. n). Igilur, et verius dicam, ipsa talis
iit nihil secundum animalem homiriem generalu- anima paradisus deliciarum Dei facta est, tolum
rus, ah illo in carne generatos prius sive poslerius, intra se planlalum continens paradisum Scriptura-
vjvificaret in spiritu.quemadmodum idem prsecursor rum, lignum eliam vitoe in medio puradisi, id est
cjus (eslalur, el de plenitudine, inquiens, ejus nos ipsam Verbi aeterni subslantiam in medio suo, li-
pmnes accepioius (Joqn. i). Nam el antequam homo gnum quoque scientim boni el mali, id est tenlationes
iierel, groliam prophetalero.elposlquam homo faclus ex nobis susceploe infirinitalis. Nam quia per. illud
esl, ac.ceperunt pippheise de pleniludine ejus in hoc •lignum primus homo tentatus et viclus esl, recte
eodera spiritu peccaiorum reriiissionem. Igitur longe illo infirmilas hiimana intelligilur, per quam isle
niiiiiis est in animam viventem, longe allitis in spiri- tenlatus fidclis inventus est, ienlatiis, inquam, per
tum vivificaniem. Quamvis autem et post illum apo- omnia pro similitudine absque peccalo (Hebr. iv), ut
sloli atque apostolici viri, calholici episcopi atque qui j'am noverat per scientiam, cognoscerel etiam
oiiliodoxi presbyteri praedicando, baplizando vivi- experimento figmentum nostrum, sciret experlus
ficent, unus tamen et splus hic homo factus est in p, reprobare maium et eligere bonum( Isa. vii). Verum-
spiritum vivificanlem. Neque enira nos aut priores lamen et securidum quemdam modum, istum quoque
nostri de plenitudine accepimus apoftolorum, sed posuit i.n paradiso, factum scilicet ministrum cir-
de isla pleniludine ejus, de qda apostoli etpropheloe cumcisionis (Rom. xv), ut opera spirilus in illo
acceperunt. Nihil quippe riobis aut sibiroelipsis palernse legis horto operareiur. 621 Fluvius qui
sine illo facere potuerunt. Cceplo sequamur ordine nobis deparadiso islo egreditur, evangelica doclrina
operalioncm Spiritus sancli, in isto homine ccelesti, est. Hujus doclrinoe fluvius qualuor capilibus, id est
formam ejus aspiciendo in illo terreno, quam et qualuor Evangeliis, nobis distinguitur, sive quatuor,
apostolus breviierpracostendit, dicendo: Quiesl rorma sacramenlis Chrisli principalibus, id est incarna-
futuri (Rom. \). tione, passione, resurrectione et ascensione ej'us,
CAPUT XVIII. quorum fide et confessione uuiversus per baplismum,
itlum Deus in irrigatur orbis.
Qttod quidetn paradisp voluplalis posttit;
in isto autem, quod est mirabiiius, quemdam para- CAPUT XIX.
disum sanctus Spiritus conltilit, et fluvium inde
doclrinm evangelicwproduxit. Quomodo islum Sphitus sanclus iterala posiiione iii
paradiso posuit, el quomodo lentalus isle lentalo-
Planlaverat aulem Dominus Deus paradisum vo- }I) rem, quiprimum homiriemvicerat, vicit.
luplatis a principio, in quo posuil hominem quem for- Tuiit ergo Domimts hominem, el posuit eum in
maverat; produxitque Dominus Deus de humo omne paradiso voiuptalis, ul operaretur et cuslodirct illum.
lignum pulchrum visu, et ad vescendumsuave, lignum Jam hoc dictum fuerat quia plantaverat Dominus
eliam vitm in tnedio paradisi, tignumque scientim boni Deus parctdisum voluptalis ab inilio, in quo posuerat
et mali. El fluvius egrediebattir de loco voluplatis, hominem qitem formaverat. Num ergo bis ille posi-
ad irrigandum paradisum, qui inde dividilur in qua- lus fuit in illo paradiso? Non ulique lerrenus ille
tuor capita (Gen. n). Revera el anlequam flos isie homo bis positus fuit, sedhic ccelestis homo in spi-
de virga slirpis Jesse ascenderet, planlaverat idem rituali paradiso iterala posilus esl positione Spirilus
Dominus, idem Deus Spiritus sanctus, paradisum sancli. Cum enim jam illum posuisset, Hla quam
voluptalis spirltalem, el in eo otnne lignum pulcltrum diximus posilione incamalionis, posuil illtim ideni
visu, et suave ad vescendum, sed super nullum ligno- iste Spiritus positione injunclse proedicationis. Cujtis
rum oninium polueral rcqniescere. Paradisus quippe videlicet secundse posilionis hic modus esl: Fa-
sanclorum antiquorumpalriarcharum stprophetarum ctum esl atitem cum baptizaretur omnispopttlus, et
erat Ecclesia, et in ea pulchrum tignum Abraham, Jesu baptizalo et orante apetium e&i caluin, ei de->
1389 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — DE S. SPIRITU LIB. 1. 1590
tcendit-Spiritus sqncitts corporali specie ticul columba A. corpus serpentis. Sedjam ipsam columbam maxime
injpsum (Luc. m). Ac deinceps : Jesus autem plenus serrao intendal, cui maxime hooc nostri opusculi,
Spixitu sanclo, regressus est ab Jordane, et agebatur dicala est pars.
a Spirilu in desertum (Luc. iv). Hic position.is'modus CAPUT XX.
et secundiim prsescriptam litleram et secundum rem Cur secundp super tllum hic Spirilus venil, -eu&,-p#$-
proesenlem, a priore differt. Dicluro. quippe est priiis columbam magis quam per aliam speciem" itlum " dc-
quia posuil in paradiso hominem, quem formavergt, signare voluil. . '.
et nihil additum. est, post vero ubi prsemissum est, "Primo quserimus quaefuerit causa ut super -isturii-
tutii ergo Do.mjnusDeus honiinem, et posuit eum in hominem suum veniret Spiritus sanctus, non qiio-
paradiso vpluplqlis, additur, ut operarelur et cuslo- modocunque, sedr sicul cojuniba ? et a quo conve-r
diret illum, Sic nimirum prima posilione, qua po- njcniius quoeriinusquam ab eo qui vidit, et illo visc
suit hunc cceleslem bominem sanclus isle Spirilus testimonium perhibuit quia hic esl Filius Dei. Ait
in paradiso suo, prima, inquam, posilipne incarna- enim : Et ego nesciebameum. Sed ut manifeslaretur.
liouis usque ad annura, Iricesiinum, tacelur de omni injsrael, propterea veni ego in aqua baptizans (Joan.
cpnvenlipne cujusquam operis, hac autera iterata i). Item : Et ego nesciebam eum. Sedqui misilme
posilionesic ipse fecil et dixit: Regressus est in vir- B baptizarein aqua,illemihi dixil : Superquetrivideris
tute Spiritus in Galilmam, et venil Nazarelh, et in- Spirilum descendenlemet manenlem super eum, hic
travil secundumconsueludinem suam synagogam, die eslqui baptizat in Spiritu sancto (ibid.). Ergo Joan-
Sabbaii, el surrexit legere, et traditus est illi liber nes eum quserebalct scire volebat quem secundum
Itaim prophetw. Et ui revolvil librum, invenil locum, faciem non sciebat, et scire volens altis profundi
ubi scriplum erat (ha. LXI): Spiritus Dqtnini super desiderji suspiriis ccelum pnlsabat, ut sibi mani-
me, propler quod unxit me, evaygelizqrepattperibus feslarelur illequem ve.nisse in Spiritu sciebal, et in,
tnisil me, sanare cottlrilos corde, et prmdicare caplivis facie non cognoscebal. Neque enim ille leslimonio.
rehtissionem, el cmcisvisum, dimillere confractos in, quEerilando sese ingerebal. Apud se laiebat, semel-
remissionem, prmdicare annum Domini acceplum, el ipsnm non clarificabat, humililalis exemplum om-
dietn retribmionis. El cutn plicuisset tibrum, reddidit nibus prsebens quod Apostolus suis uliliier prsedi-.
ministro el sedil. Et omnium in synagoga oculi erant caret, dicens : Nec quisquani tumqt sibi honprem,
intendentes in euin. Cmpilautem dicere ad illos:Quia sedqui vocatur aDeotanquam Aaron. Sic et Citristus
hodie itnplela est hwc Scriplura in auribus veslris non semetipsum clarificdvit, ut Ponlifex fieret, sed
(Luc. iv). Tulil ergo veraciter Dominus Deus, lulit . qui loculus est ad eum: Filius meuses lu (Hebr. iv),
Doroinuset Deus Spirilus sanclus hominem suum,' C elc. Igilur non ut essel Christus, id est non ut tunc
hominem cceleslem el novum, et posuit eura in pa- primum ungerelur, qui in primordio suse conceptio-
radiso voluptalis suaa,.in paradiso Ecclesise,jam non nis plenarie fueral unctiis, sed ut manifeslaretur
qualenicunqne paradisum, sed paradisum deliciosae, iii lsrael, qui csset Chrislus, idcirco super unctum
habitationis suoe, ex eodem lempore, ut operarelur venil unctio ejus, venit visibili specie, stiper Chri-.
et custodiret illum, operareiur, inquam, secunduni slum ipse Spiritns ejus. Verum itidem per aiiam
columbinam ipsius Spiritus sancli siiiiplicilatein, speciem manifeslare illum poleraf idem Spiritus.
custodirel cpnlra serpenlinam diaboli callidilaiem. Quare ergo supef ipsum apparuit si.crit columba,
Eienirahoc maxiine ex adverso respondel, quod ad magis quara sicut ignis aut Uamma? Ad quod di-
il.lura terrenura hominem, diabolus in serpente, di- cendura, quia illo vel illo tali indicio, quilibet riie-
m.issus est, super islum cosleslem liic Spiriius san- diocritcr unctus, digne manifestari poterat, id estin
ctus in specie columbseemissus est. Unde et ille per quo non principalis, sed plebeia, in quo particularis
illum serpenlem in tenlalionem incidil, isle per dari significarelur gratia, et non ipsa inhabilare
colu.mbam,id estper islum SpirilUm pietalis ten- gratise universilas. Hicaulem ille manifeslandus
tatorem vicil. Cum enim ab isto Spirilu actus in D eral, in quo otnnis.pleni.tudoDivinitalis corporaliter
deserlum homo isle jejunando quadraginta diebus inhabilat (Col, n). Tale igitur pro manifestatione
et quadraginta noctibus, el nibil manducando, illius ejus dandum erat signum, quali nunquam anle vel.
hominis gula naturali esurie vapularet, dixit illi ppsl designari decuit quemquam sanctorum, Quid
diabolus, ille.. serpeos anliquus : Si Filius. Dei es, enim columba ? Ulique quiddam tplum, caput et
diclapidihukulpanisfi.at. Responditille, quod hsec membra, coipus integrum. Hoc ergo significabat
columba mitis, hic Spiritus sanctus innuit, quod co- quia in isto singulariler tincto tota plenitudo Divir-
lunibina Scriplura sancla voce pjoenionuil: Nonin nitatis corporaliter inhabiial:—cprpora/ilet',inquani,
tplo pane vivit homg, sed in. otutti verbq quod pro- 622 'd est, sicul in.legr.o corpore columba super
cedit ab ore Dei (Lttc.w), Sic inconlinentis gulse eum, el in ipso maiiens, apparebat, nulla corpoi"
dedecus, continenliae pulchritudinem superinduit, parle mutilala cplumba, nullam sepliformis Spiritus
et sic columha cum serpente miro cerlaiuine, sim- graliam.magno huicSacerdoli deesse significat.unde
plicilale malitiosum elusit, paulalira deinde ,ad pro- el adoptionis Pater, et omnium filiorum Dei suinmus
fcctum deducens hominem , donec perfecla obe- princeps et magnus esl Ponlifex. Denique Matlhoeus
dienlia lolpm conculcarel et contereret caput alque rcgno, Lucas maxinie iniendil ejus saoerdotio, cu.-\
 1591 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 1592
jus videlicetSacerdotis magnigeneralionem sanclam A licet, ut superbienlihus Jiidseis clauso misericordioe
coiiceplionemque sancli. Spiritus operatione cele- ccelo, cimctam legalis ac prophelicse gralioe pluviam
bratam, de qua pro posse diximus, ore sacrO vitulus ad gentes commigrare faciat, et lepra peccali illo-
disertus denarral. Quapropter et iliud nolandum rum non curala, lepram gentium mundare properet,
quia quod Malllueus non fecit, hic in generatione lavacro septemplici, id est omnimoda spiritus septi-
scribeiida sursum ascendit, lolam conlexens gene- formis gratia. Fortititdinis primus est ac|us, ubicum
rationem optalivain, quse iniiiisterii sacerdolalis est. ejecissent illum exira civitatem, et duxissent iltum
Eienim sacerdotis hujus non erat secunJum carnem tisque ad supercilium montis, supra quem civilas
gignerc, sed secundum spiritum sanctificare. Itaque illorum eral wdificata, ul prwcipilarenl eum, ipse tran-
cura Mattliseus genituram carnis pene in directum siens per medium illorum ibat (Luc. iv), maj'us uti-
descendendo deduxerit, Itic, ne uno quidem gradu que fortiiudinis opus in hoc ipso significans. Quod
earnalis geniluroe sursuiii ascendeiido verbum let}- est illud? Nimirum. quia tandem illum post mullas
gi|, sed sic incipiendo : Vt putabalur filius Joseph, persecutiones in infernum prsecipilalum esse vo-
conliriuo subjunxit: Qui fuit Heti (Luc. \u), sujiau- lentibus, ipse de morte ad vitam, sive per mortem
diturfilius oplalivus.NamsecunJumcarnem nonlhli, in gloriarosuam transiens, ecceper niedium illorum
sedJacohfueratpaler ejus.Post lioc iniliumnusquain " ivit, per medium iilorura pcrscquentium, et non vi-
Usus verbo, quo utitur Matthsens,id eslgenuif (Matth, denlium, ad credenles et illuminalas gentes trans-
j), non carnalem bominis, sed spiritualem sacerdo- ivit. Amplins aulem foriiiudinis crat quod ex prse-
lis generalionem sese inlendere satis oslendii. sentia ej'us torquebantur, et tormenla sua confile-
CAPUT XXI. banlur dsemonia, dicenlia : Sine, quid nobis el libi,
Desingularum proprietalibus gratiarum, quas omnes Jesu Nazarene? Venisii perdere nos? Scimtts quis.
in eum coniulil, sciticel sapieniiw, intellectus, etc. sis, Sanctus Dei. At ille incrcpans non sinebat ea lo-
Aetibus subsequenlibus singularum discernere qni, dicens cuipiam illorum": Obmulesceet exi (ibid.).
proprielales graliarum operac pretium est, scilicel Quanloe fotiitudinis essel hoc initium vel signum,
sspienliw, intellectus, consilii, forliludinh, scientim, ipse quodam loco sic parce innuil: Cunt foriisar-
pielatis, limoris (ha. xi). Nimirura illud sapienitm matus custodit alrium suum, inpace sttnt ea quw pos-
roagis proprium esl quod statim in deserlum aclus sidet. Si aulem fortior ilto sttperveniensviceril eum,
abeodem Spirilu: Cumjejunassel quadraginta diebas ttniversa arma ejtis auferel in quibus confidebat, et
elquadraginta noctibus (Matlh. iv; Marc. i; Luc. iv), spolia ejus dislribuel (Luc. xi). Scientia' illud erat
aniiquas tentatoris admissi vicit fraudes, peccatum m quod jam supra letigimus, quia lam promple tam
fugiens, quse summa sapienlia esl, Habet lamen hic convenienter pro re et tempore, semper ubique
locas nonnihil de proprio scientioe, videlicet quod sumpta de onmibus Scfipiuris proferebal leslimo-
resppnsa sua de Scripturarum ihesauro sumit, ac nia, ut mirantes dicercnl adversarii : Quombdo hic
(iicit ; Scriplum est: Quia non pane solo vivit homo, liileras scit, cum non didicerit? (Joan. vn.) Pietofis
sed in omni verbo Dei. Scriplum esl: Dominum Deum illud esse nemo qui nesciat, quod inlelligi vult hu-
t.ttumadorabis, et itli soli servies. Scripium esl: Non juscemodi parabolas dicendo : Homo quidain descen-
teniabis Dominum Deum tttum (ibid.). Intellectus est debat ab Hierusalem in Hiericho, el incidil in latror
quod cum tradilus essel ei liber Isaise prophetoe, et nes (Luc. x). Item : Iralus palcrfamilias , quia fece-
inveiiissetscriplum (ha, LXI): Spirittis Doinint super rai ccenam magnam, et omnes qui vocati erant, coe-
metpropler quod unxii me,evangetizarepauperibus misil perunt simul excusare, dixit servo suo: Exi cite in
me, sanare contritos corde, prmdicare captivis rentis- plaleas, ei vicos civilalis, et pauperes ac debiles, cm-
sionem, el cmcis visum, dimitlere confraclos in re- cos et claudos inlroduc huc (Luc. xtv). Item : Quis ex
tnissionem, hodie, inquil, implela esl hmc Scriptura vobis homo,quihabet cenlum oves, et si perdiderit
in auribus vestris (Luc. m). Cum enim hacc dicil, unam ex illis, nonriedimitlil npnaginla novem in de-
spiriiualem utique spirilualiter coniritorum sanc- D serro ei vadit ad illam , qum perierat, donec inveniat
lionem, spiriiualem spiriliialiler caplivorum remisr illam ? Et cttm invencril illam, imponit in humeros
sioriem, spiritualem spirilualiter coecorum visum, suos gaudens (Ltic'. xv). Item : Homo quidam habuit
spiritualem spirilualiter confractorum dimissionem duos filios, et dixit adolescenlior ex illis patri: Pa-
intelligit atque intelligi vult. Porro absconditi eonsi- ler, da mihi portionem subslantiw qtiw me eontingii
lii qua3dam"oculosveIaures habentibussigna profert, (ibid.). Item : Hotno quidam eral dives, quihabebat
cumdicit: lnveritaiedicovobis, multw viduw erant in villicum,el hic diffamalus est apud illum, quasi dissi-
diebttsIleiiw in hrael, quando ciausum eslcwlumannis passel bona ipsius (Luc. xvi), etc. Hsecdenique vene-
tribus et mensibussex, cum facta esselfames magna in randa pieialis insigriia sunl, quod videlicet Samari-
omniterra,etadnullam illurum misstts esl Helias, nisi tanus misericordia motiis super illum, qtii incidit in
in Sarepta Sidoniorum ad muliereni vidtiam. El tnulti latrones, appropinquavil et altigavit vulnera ejus,
leprosi eranl in hrael sub Helisao propheia, el neino infundens oleum et vinutn, et imponens in jumenlum
earum mundatus, nisi Naaman Syrus (III Reg. xvn; suum, duxil in slabulum, curam iilius agens (Luc. x).
IV Reg. iv; Luc. IV). Haac cnim cum dicit, ve- ltemque alibi: Quod misericofdia motus, et acciir-
raciter jilud consilii se apud se habere innuii, sci- rens cecidil stiper collutn ejus, et oscuiatus.est ettm,
 1595 DE TRINITATE ET OPERTBUSEJUS LIBRl XLIL— DE S. SPIRITU LIB. I. 1594
qui per pcenitcnliam est reversus, suometjudicio, A nutriendos recipit, qui eramus alieni a teslamento
jam non dignus vocari filius, el occidil ei vilulum Dei, quod incomprehensibilis el investigabilis consi-
gaginalum, dicens : Manducemus et epulemur, quia lii.esl. In pelra nidificai, quo serpens accedere non
hic filius meus morluus erat, et revixit, perieral et possit, id est in vulneribus passionis suoespem suo-
inventus est (Luc. xv). Quod pastor bonus ovem, rum collocat, unde diabolus rapere rion possit, quod
quoe erraverat, requisilam, et inventam, in liu- forliludinis est. Grana candidiora, id est lucidiores
meros suos gaudens imposuit, quod juxla exem- de acervo Scripturarum, in omni sermone suo sen-
plura viilici iniquilalis, quem laudavit-doininus quia lentias, congerit, quod scientim est. Felle caruit, id
prudenler fecisset, nobis agendum censuit: Facite, est mala pro malis, vel maledictum pro maledicto ,
inquiens, vobis amicos de mammona iniquilatis, ut, non reddidit, quin etiam pro interfectoribus suis
cutn defecerilis, recipianl vos in mlertta labernacula exoravit, dicendo: Pater, dimitle illis; nescitint
(Ltic. xv). Illud tandem sancli el venerandi timoris enhn quit) faciunt (Luc. xxin), quod pietalis est. Ge-
est quod non jaclabundo conteraplu mortis sese mitum pro cantu habuit, id est gemilibus inenarra-
oJTerl,sed pavens el tsedium paliens positis genibus bilibus, et ut ait Apostolus : Cum clamore valido et
orat: Abba, Paler, omnia possibilia sunltibi, trans- muliis lacrymis pronobisexorans (Hebr.\), obediens
fer calicem hunc 623 a me>eodemque timore re- B fuit usque ad mortem (Philipp. n), quod iimoiis est.
verendo mullurn submissus, sed uon, inquit, quod CAPUT XXIII.
?go voto sed quod lu (Marc. xiv). Ainplius aulem in Quod hujus rei signum fuerit ipsa columba, quam fir-
eo veri et perfecii esl insigne limoris quod apparuit miler teneat Ecclesiu, videlicel quia hic est qui
iiii angelus de calo confortans eum, el fuctus in ago- baptizat.
ntu prolixius orabat, et factus esl sudor ejus, sicut Cnjus tandem rei signum, vel manifeslatio, illa
9'j.ltmsanguiuis decurrenlis inlerram (Luc. xxn). Vi- talis species erat? Nimirum sacerdotis singularis et
delicet futuris martyribus dare illum decebat exem- Baplistse unici Domini nostri signum hoc erat, in eo
plum ulile, ut non prsesumereut de virtule lolcran- quod baptizal. Sic enim dictuin est: Super qttem vi-
lioe, sed solliciti paverenl in humilitate palientise. deris Spirilum descendentem, sicul colttmbam, et
CAPUT XXII. matientem in eo, liic est qui baptitat (Joan. i). Non
hic est Filitis Dei, sive hic esl Christus,
JDeteplem naturalibus columbw virtulibtis, quomodo dictum esl,
per singulas illarum singulw virlules vel gratiw quamvis et hoc veraciter dici potuisset, sed hic est qui
significentur, el quibus modis easdem columbw vir- baptizat. Ergo Baptista Joannes Baplistam qua;rebat,
tules spirilualiter in suis actibus Cltristus habeat. ., baptisinum suspirabat, id est liunc effectum, hanc
Igitur lolus super illum requievit septiformis gra- utilitatem intendehat, ob quam venisse gaudebal,
liae spiritus,secundum sigiiuni quo iJipsum manifes- Cliristum videre, videndumque indicare siliebat,
laretur, id est secundum columbse inlegrum corpus. ut ille in Spiritu sancto baptizaret, id est peccaia
Quapropler nec illud prselereundum, quia volucris mundi tolleret. Toius quippe mundtis in sordibus,
hujusce, scilicet columbse, nalura fungitur septem oronis homo immniidns erat el illolus.Non sola gen-
suis virlutibus, quadam similitudine congruentibus lilitas sanguinis fluxu sordcbat, sed el Synagogoe
septem hirjus Spiritus sancti graliis, quas diximitSi" omnos justitias. Spiritus iste sanctus , per prophetas
Primo, sedet enim super rivos aquarum , ut accipi- panno menslrualoc similes esse censebai(/sa. Lxiy).
irem, conspecla ejus umbraj, velociier effugiat. Se- Quid ergo, inquis, Abraham? An non sallem ille
cundo, nihil vivum comedit. Terlio, pullos alienos mundus fueral, dicenie Scriptura: Credidit Abmham
nutrit. Quarto, in foraminibus petroe nidificat. Quin- Deo, el reputaluin est ei ad jusliliam? (Gcn. xn.) Non
to, grana candidiora colligit. Sexto, felle caret. Se- uiique jam propler justiliam illam mundus fuerat,
ptimo, gemitum pro canlu habet. Deinde in eo quod sed propter justiliain illam istnm emundalorem,
juxtafluenta residens accipitrem proecavet sapientim; promissione accepta, sperare merueral. Tdcirco do-
ia eo quod pullos educal alienos, consilii; in eo quod ]\y ncc veniret isle qui baptizat, ille et Omnis posterilas
in foraminibus petrse nidificai, foiiiiudinis; in eo ejus, verbo promissionis laiitummodo calecliizala ,
quod grana candidiora colligil, scicHlia'; in eo quod foris exspectabal, ccelestiEcclesisenondum in visione
vfellecaret, pielatis; in eo quod gemitum pro cantu Dei communicabat. Quid ipse Joannes, qui adhuc
habet, timoris qusedam imago est. Sedel eiiim iste ex uiero matris suse Spiritu sanclo repletus est ?
Spirilus sanctns, imo is iu quo est Spiritus sanctus, Quare ergo dicebal : Ego a le debeo baplizari?
maxime Iiic toiius pleniluJinis ejus possessor Do- (Maith. iii.) AnnoH ubi exsultavit in ulero hialris
minus noster, juxla plenissima sedit fluenta Scri- suocad vocem salulalionis Marise, poluit mundari
plurarum, cnnctas anliqui hoslis proevidens, et por eodem quo exsultavit gaudio Spirilus sancti? Non
tenter cavens tenia:iones, quod sapienlim esu Nihil utiqne j"ampropier lioc mundus erat, non jam pro-
vivum comedii, id esl neniinein unquam justum con- pter hoc maculam culpse originalis exueral. Non ille
dcmnavit, aut certe neminem male vivum, id est in remissionem peccatorum. sed in propheticam ,
coucupiscenliisel viliismiliianlem sibimet peraccep- imo plus quam prophelicam graliam illic acceperat
tionem personariim concorporavit, quod iiiteHectus Spiritum sanclum. Igilur suum et iiniversi niundi
esl, Alios pulios nulrit, id est gentcs abaclis Judoeis bapiismum, aique Baptisla Jooniics .dcsidcrabal,
 KS93 RUPERTIABBATIS TLTTIENSIS 1596
et illi desiderio responsum est:. Super quem videris A Ecclesia minislros, hic est "qui invisibiliter baplizat
Spiritum descendenteriisicul columbam, et manenlem. in Spirilu sancto. Verum de illo Domini Chrisli et
in eo, hicest <7»tbaptizal iri Spifitu. sanclo (Joan. i). hujus.Spiritus sancli baptismo, plenius posl aliqua
Et. quomodo Simeon ille. juslus, exspectans consor dicendura erit. Nune interim illud dictum sit, quia
lationem Israel, in quo "hic. Spiritiis sanclus eral, sanctus iste Spiritus unicam et condignam sibi
respoiisiirii ab ipsp accepit. non visurum se mortem, mansionem landem se adeplum esse, imo se sibi
rihipriusviderel.Chri.sium Deum (Luc. n),sic iste fecisse declaravil (Matth. m;.Luc. in; Joan. i;
liequeSimeuue, neque ullo 'SanclorunVin sancto de- Marc. i). Uhi super hujic proprium horoinem suum
sidcrio iniiinr., accepit respousum giatioe in se habi- in talispecie apparuit et in eoniansit, non ad men-
taniis, qiiod non prius per.ficeret cupsum suum ba^ suraui, uupariicipibus vel.consortibus ejus., divisi-i
plizaiido in aqua, nisi priusviderel islum qui bapti- vaiu.indulgens.ei graliam, s.edin eo tpxa cum divini-
zat.in Spiritu sanclo, peccalorum remissionem tri- tate sua corporaliter inhahitans (Co.l. n), et per.id
buendo omni mundo. quod ccelis aperlis super.eum descendit, ccelos crc-
GAPUT XXIV. dentibus in eum per passionem ejus aperiendos esse
Qupd nere omnes electos baptizet et oapltzaverit isle lestificans, quiex,quopeccavilhomogenerihumano
unus tinius Spiritits sancli gratin, et qubdislud "-clausi erant.
lenenditm sit contra- hwreses.. et schismata infi- CAPU.T XXV.
ielium. Quod dictum esl: t Jesus aulem plentis Spirilu san-
• Non aulem est dieium. solummodo propter.com- clo regressus es/ a Jordane, > et de eo quod cum de
munem quoe lunc erat humani generis indigeniiam, cmteris spiritibus diclunt sit: < El requiescetsuper
eum,t de soio limore ita dicilur: t El replebit eum
sed et propter servandam in futura. Ecclesia pacis spirilus timoris.I)omini. s
charitatisque custodiam , et sic diclura, et sic lale Jesus aulem*plentis.Spiritu sancto, regressus est a
datumest signum. Denique illud constans est, et . Jordane (Luc. iv),— Pletws, iiiquam, Spiritu sanclo ;
iieiniiii Jiiliuim 624 esselicel, qui.n sancios omnes, nam hoc ipsum columbo, sicul j'am diximus, signifi-
qui illum per proeterilas generationes ab origine caverat, descendens super. eum el. manens in eo.
raundi exspectaverant, omnes, inq.uam, usque ad Sed nunquid exlunc, et non anle Dominus Jesus
illum electum lalronem, Javjt per fsemelipsum a plenus erat Spiriiu sancto ? Nonne ex utero Virginis.
pecealis omnibus in spirilu sancto, in aqua et san- conceplus fuerat de Spirilu sanclp ? An quando
guine profluente de latere suo (Apoc, i). Fuluruiu . compingebai illud suum sacri corporis templuro, fo-
autem erat ut, per mlnislros gralise^uae, baplizaret „ ris stabat. et non inlroivit, donec perveniret homo
ips qui credituri erant in hocepdera Spiritu sanclo,' ad iricesimum.selatis suoe annum?.Irao_nec foris
in ejusdem aqutc et sanguinis sacramento, Hic niT stelit, cum sacrum conderet corpus Deus. incircum-
mirum nondefuj,uroe erant lites, corvorum rixan- scriptus Dei Spiritus, necposlquani illud semelcon-
tium seorsum, ac.scorsuin baplizanliuro, et contra didit, ulla unquara hora vel-.momenlo frigescenle,
alietulros dicenlium : Ego. haplizp, ego sanctifico. gralia foras exivit', aut abesse potuil. Quid ergo
Ule adiilter, ille ebriosus, aut fornicarius nuiiquid nunc primum plenus Spiritu sanclo dicitur, cum a,
tc baplizare, nunquid tesanclificare poterat? Illius Jordane regreditur? Nimirum quia qui hactenus se
vel illius quLtebapiizavil fides, sine operibus erat continuerat iiiius, hic procedereccepitSpiriiussan-
mortua, mortuum Ilaque libi dedit baptisma. Bcne clus, de.lriclinio mcnlisadofficia corporis, de pote-.
ergo et opportune pacifica. designante columba, slale ad aclum, cje inlima requie ad exleriusminisls-
dictum est : Hic esl qui baptizat in Spirilu san- rium, ul per.doclrinara.diffunder^t gratiam in labiis,
clo (Maith. m). Adeo nainque proni ad scissuras per miraculoruroex.hibilionem, moverel manusejus.
fuluri erant, qui bapiizarciHur, ut non modo tornaliles, aureas,.plenashyacinihis. Amplius autem
pro bonis adversus malos, sed ,ei pro bonis ad- ex eo recte plenus Spiriiu saneto rieouit dici, ex quo
veisus bonos, quasi pro oplimis. baptiialoribus D agere crepit ea quac siint spirilus limoris Domini,
suis adversus bapiizatoies minns bonos inflarenlur id esl jejunando famejn pati, perferre.fraudes.ten-
atque rixarentur. Sic illi j'am facere coeperanl, qui- tatoris, circuireet pcsedicar.eregnum.Dei, alquepro.
bus vas eleclionis Apostolus dicebat: Significalum volunlale vel mandalo Patris, obediensesse usque ad.
est mihi, fratres, de vobis ab his qui sunt Cloes,quia mortem, morteni.auiem crucis (Philipp.n). Scripium
conletiliones sunl inler vos. Hoc aulem dico quod quippe fuerat: Et replebil eum spirilus iimoris Do-
unusquisque veslrum dicil: Ego sum Pauli, ego au- niini (Isa. n). Notandum denique in tolo ordine se-
tem Apollo, ego vero Cephw,ego aulem Cltrisli. Divi- plcm spirituum, quia, cura diclgmsit, el requiescet-
sus est Chruius? Nunquid Paulus cruciftxus est pro super eum Spiritus Doinini, spiriltis sapienlim el in-
vobis, atiiin nomine Pauli baptizali estis? (I Cor. i.) tellecUts,Spiritus cqnsilii el foriiludinis, spiritus scien-.
Bene hic allenderal, quid mallet columba mitis, id tim el pietatis (ibid.),, in islis spirilibus, non mutalo,
esthicSpirilus pielatis, Spirilus unilalis c.l pacis, verbo requietipnis, in septimo landera mutalur.
lnium designans aique dicens : Hic est qui baptizat. verbum vel inodus diclionis, etreplebil eum spiritus>.,
' Ac si diceret: Sive per bonos, sive per malos, sive limoris DominL Si ergo evangelistam prophetse scien-,.
per summos, sive per infiroos, visibililer operelur tcr in islo consonuisse non ignoraraus, ul quig
 1597 DE TRiNiTATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — DE S. SPIRITU. LIB. I. 1598
dixeral ille,et requiescelsuper eum spirilus timoris Dq-, \ infunditur, sed per occultos irrepens, meatus, per-
mini, isle vim dictionis antiquoe respiciens consonan- que cavernas corporis receptus, animam in sUis
ter dixeiit: Jesus autetnplenut Spiritusancto,regres- ohsidet sedibus, eaniquc larlareis discrucial ilagris
suseslaiordane.mirandumuniverssecreatursepropo- in quantum fuerit permissus. Sic febris, sic etiam
nitur spectaculum, quod scilicet Creator hominum, potionis fervor nimius-animum subveriit, vimque.
Deus illuc usque descenderit, unde pecCalori ho- rationis enecal, non laroen ipsam aniinoe subslan-
mini, ab infernalibns peccalis et vitiis emergenti, tiam, aut febris, aut per cprpus digerenda,c»mplevit
initiura aseendendi sumendum sit. Nam initiuin sa- vinosilas. Al vero hic Spiritns sanctiis anirooesub-
pientim timor Domini (Psal. cx). Huc usque Creator' sianliam subslantialiter ingreditur, eamqiie ineffa.,-
descendit dicente prophela, post omnes gradus biliter et dilatando complet, etcomplendo dilajal, in,
spirituum Domini : Et replebit eum spiritus limoris' ea subslantialiter inhabiiat atque inambtilat, qua?,
Domini. Non erat mirum quod requiesceret super merces, quse gloria sanclis in fuluro reposita est.
eum spiritus sapientiw et inletlecius, spirilus corisilii Nam in praesenli paucissimorum est persefitiscere.
el forlitudinis, spiritus tcienliw el pietaiis, non, in- saitem ad lioram, vcl momentum, subslantialem,
quam, mirtim, quia lnagnificum erat, quia divinam ejus taclum, prseter hominem isium solurii et singu-
majeslatem dignilalc antiqua dicebant hsec omnia. " larem, de quod unice diclum esi hic : Super quem
Quis aulem angelorum aut homiuum non mirelur videris Spiritum descendenlemel manentetn ifi eb. Hoc
Dominum usque ad liniorem Domini descen iisse, plane quod diximus, vel ex ipsis ejusdem Spiriius
Dcum et Dominum coelis ac terris limcndum, titno- sancti vocabulis, comprobari prbmplum esl, scilicet
ratum facium esse, non partim sed plenarie, el ex eo quoJ Jicilur, spiritas sapieniim,spirittisinlel-
quanlum verbo repletionis aut pleniludinis polue- lectus, spirilus consilii, spirilus forliludinis, spirilus
runt homines in eodem Spirilu sanclo loqjientes si- scieniim, spiritus pielalis, spirilus tinioris Domini.
gnificare? Ilaque seciindum huiic modum digna cum Nam ubi putas sapientia, vel intelleclus, nisi in ani-
admiraiioue dicitun sit: Jesus attlem plenus Spirilu ma? ubi consilium, ubi forliliido, ubi scienlia, ubi
sattclo regressus est a Jurdane. pielas, autiimor Domini, nisi inanima vel meute
CAPUT XXVI. inhabitat? Igilur liic solus increalus Spiritus, hu-
Qttod ver.e si{ Deus is, quo Jesus plenus dicitur\, et mano sive angelico spiritui subslaniialiier capiabilis
quod cnjuscunque hominh ariimam implere non- est, et vel ex hoc solo convinciiur Macedonir.s, om-
tiisi Dei sit.
nisque ejusmodi corvus, quia ialis bsec Columba ,
Prselerea quia non sola Spiritus sancli (Opera nar- _ tantus iste Spiriius sanctus Deus est.
rare, sed ipsam quoque personam ejus proedicare, CAPUT XXVII.
venerari et adorare proesenti opere iiilendimiis', Quod nos oinnes ubi Jesus plemis dicitur ad haurien-
audiat Macedonius, aut quisquis alius blasphemiae dum inviteinur, el quod duo data sint hujus spiri-
in Spiritum sancluin reus, dicere ausus fuil.Non esl lus, el quodnam liorutn antiqni Palres prius, ei quod
posterius. ltemqtie nos qttod prius, quod poslerius
Deus, aut, iiiqnam, quod dicilur : Jesus Spiritu san- acceperiinus.
clo pleiius. Quid enim? Non est Deus isie, quo ple- Sane cum liic Spirilu sancto plenus dicitur, eodem
nus est is qui omnia implet Dominus Jcsus. Imo ut diclo nos ai liaiirienduin invilaiitur. Item cum dicit
de illo tali horaine, nunc interim la.-eam, queni- ille alius leslis pleni Inijns: Et de pleniludine ejtts ".os
libet angustioris pectoris hominem iniplere, nnn omnes «ccepimus (Joan. i), nos ad accipiendu.in , nos
oisi Dei est. Manifestius dicamus spirilum l.oiui- ad haurieiidum provocamur. Hic unus est, a quo, in
nis substanlialiter introire, nonnisi Dei est. Ciea- quo, et pcr qiiem graliam el verilalem baurimus ,
tus spirilus, crealo spiriliii, id esl angeliciis spiritum gralise et spirilum verilatis accepiinus.Ciim
spiritus Jiumano spiritui vel humanus spirilus enim dixisset, et de plenitudine ejns nos oritnes acce-
arigelico spirilui infiindi non poiest. Alter alteiius pimus, contiiiuo subj'unxit: Et graliam pro gratia ,
capax, sive alteri aler caplabilis non est, Neuter Q quia lexper Moysen data, gratia el verilas per Jesum
625 quippe alterutro subtilior est. Uterqne enim Clirislum facia est (ibid.). Et nos quidem alque 111
cfeatura, ulefque rationalis, el immortaHs esl. Solus qui haecdicunt el de pleniludine ejlis nos omues acce-
Deus, nalura vel subsiantia , ulroque subtilior , ac pimus, nos, inquam, et qui posl, et illi qui anie pas-
proinde ulrique captabilisest. Sed ecce, non tanium sionem hujiis pleni hauserunt eadefri dala, sed ordine
boinii.es Spirilu sancto repletos, quod passim legi- praeposteralo accepimus. Quot enim, vel quoe suut
mus, sed ipsum Dominum Jesum, pronuntial evan- hujus spirilus dala, nisi duo, alierum in remissio-
gelista, pleuum Spiritu saucto. Quomodo ergo non nem peccalorum, alterum in divisiones gratiarum ?
videbat corvos proedictus Macedonius quia Deus est Hsec, inquam, eadem, sed non eodem ordine nos
isla columha, isie Spirilus saiictus? Sed ille forle alque illi accepimus. Nam illi prius divisiones gra-
diceret ad hoec: Nonne horno inlerdum diciiur, el tianini, el post remissionem peccalorum , nosprius
est nialigno plenus spiritu? Ad hsec inqiiam : Dici- remissionem peccalorum, eldeinde accepimus divi-
tur quidem, sed aliler, hic sanclo Spiritu, aliter ille tiones gratiarum (I Cor. xii). Omnes enim usque
nialigno iinplelur spiritu. Nam spiritus malignus , ad Joaniiem, prius divisiones gratiaruin acccperunt,
non ipsi humani spiritus subslantise substantialiier imoelpriusniorlui sunt, quam accipereril remissio-
 l«99 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 1600
nem peccalorum. Hanc enim diu exspectatam in sola A id est plenitudine plenuseral hujus Spirilus sancli,
tandem Christi passione acceperunt. Fide forles, scissus ex tormenlo passionis., illinc ertunc proces-
miraculorum potentes ,. prophetica gratia pollenles sisse vel procedere hunc eumdem Spiritum sanclum
fuerunt, el lamen omnes. apud inferos detinebantur, in remissionem.peccatoruni, 626 nullus ambigit,
propler originale peccalum. Fusus esl sanguis nerao diflidit, nullus dubitat nisi infidelis. Processil
Chrisli atque cum sanguine aqua pariter de laiere tunc ad mortuosqui tenebanlur in infernalibus clau-
ejus cucurril, et quia fidem habuerant, eorum om- stris, hsereditario ex Adam peccali vinculo compe-
nium peccala lavit. Jpsiquoque apostoli prius ejus- dili, sanctorumque omnem justiliam, ealenus panno
modi gratias pariim acceperunt, ut scilicet infirmos menstruatsecomparabilem, usque ad purum;et per-
Curarent, spirilus immundos ejicerent, et, post pas- feclum lavit, procedit ex lunc ad vivos quolquot in
soiiem Chrisli,.remissionem peccatorum, ut iu re- eadem morte ej'usdem Filii Dei baplizanlur, in no-
gnum cceloruni introirent. At vero nos omnes , qui mine Patris, et Filii, el Spiritussancti. Igilur adver-
posl eamdem Chrisli passionem ad fidem venimus , sus errorera eorum qui dixermu hunc Spirilum san-
piius in reiiiissioiieinpeccatoriiiiibapiizamur, et lunc clum non a Palre et Filio, sed a sola persona Pairis
deinum ejusmodi gralias accipinius ab eodem Spirilu " procedere, illud constanler dicendum est quia quoa
sancto, dividenle singulis prout vuli (1 Cor. xn). a Ratre procedit Spiritus sanclus, graliarum divisio,
Nam quod super Cornelium el super cseteros , qui quod a Eilio proc.edit, peccalorum remissio esl.
pariter audiebanl verbum.iiondum baptizalos io re- Porro , utrum horum mclius donum, ulrum ulilius
missionem peccatorum manifeslalum fuil hocdalum, sive iclicius sit, non dubium babeiiles cura Psalmista
ceciditenim Spirilus sanctus supcr eos, qui et erant dicimus : Beati quorum remissm sunl iniquilales , et
loquentes linguis, ct magnificanles Deum (Act. x), quorumtecla sttnt peccata (Pso/.xxxi). Non dixit :
necessaria lunc temporis hujus Spiritus sancti advo- Beati propheliain habentes, quorura utique unus et
catione faclunt esl. Dicebant eniin alque dicluri. prsecipuus ipse jam erat, sed dixit: Beali quorum
erant ilii qui ex circumcisione crediderant: Quare remissw suut iniquilates, quorum universitas una est
introisli ad viros prmputium habentes ? (Act. xi.) Ut omniura electonint Ecclesia, de quibus unus esse
ergo super incircumcisis carne, ad fidem Chrisli. re- cupiens vel sperans, dicebat alip loco : Asperges me,
cipiendis auctoritas non deesset, advocalum se Donihie, hyssopo el mundabor, lavabis me, et super
opporlune hic cxhibuil Deus, cui honio conlradicere nivemdealbabor (Psal. L).
non posset, hic spiritus quem caro prohibere non CAPUT XXIX
auderetjUl inmagna tulela constans Petrus diccret: C
Quomodo is qui plentis esl Spiritu sancto in quo ha-
Si ergo eamdem graliam dedil illis Deus, sicut el nobis bital plenitudo Divinitalis corporaliler, aliquid ne-
qui credidimus in DominumJesum Chrislum, ergo qitit scire dicalur, el quod modussciendi triplex habea-
eram, qui possem prohibe.re Deutn ? (Ibid.) Alias fere lur.
nusquam post glorificationem Domini Jesu , hunc Unum adhuc in hoc themate est quod quoeramus.
Spirilum sanclum iiivenijnus prius dalum esse in Si plenus SpMtu sanctoJesus (Luc. iv), si tola ineo
divisiones gratiarum quam in remissionem pecca- columba manet, si in ipso habitat omnis plenitudo
torum. Dhinitatis corporaliler (Col. ij), quomodo quidpiam
CAPUT XXVill. nescire , aut quidpiam non posse se ipse falelur ?
Dicil enim : De die autem illa vel hora nemo scit,
De processione
' eum Spirittts sancti conlra eos qtti dixerunl
a solo Patre, el non a Filio procedere, el qttoil neqtte angeli in cmlo, neque Fiiius, nisi Paler tolus
itla processione qua reinilluntur peccata de Filii (Mattli. xxiv). El apud Joannem : Apien, amendico
persona procedat. vobis , non potesl Filius a se facere quidquam, nisi
Quapropter quoniam duse sunt personse Palris et quod viderit Patrem facientem (Joan. v). Ilem : Non
F.lii, de quibus procedit hic Spirilus sanctus, sic possum ego.ame facerequidquam, Sicul audio, judico
duo, utjam diclumesl, data suntejusdem Spiriius, ]D (ibid.). Priraura, de die illa quoerimus, cur vel quo-
non improbabiliter dici arbitramur, quia qua de Palre modo dixerit, nemo scil, neque angeli, neqtteFilius,
procedit processione, dislribuilur operatio ej'us in nisi Pater solus. Si enimhicin soloPatre una lanlum
divisiones gratiarum, processione qua procedit de persona inlelligimus, el proinde neque Filium neque
Filio, datur idem -Spiritus in remissionem peccato- hunc Spiritura sanctum de die illa scire arbilramur,
rum. Etenim patriarchoe ac prophetae nunquidcoram profcclo Palris, el Fijii, et Spirilus. sancti unilalein
hominibus confilebantur*Dei Filium? Atlamen acci- in divinilate, sequalitalem in majeslate non lcne-
piebant diversa dona charismatum, non quia cogno- mus. Et ubi erit quod Filio per os Petri aposioli
vissent Filium, aut credidissent in eum, sed ut co- universa dicit Ecclesia : Domine , lu oinnia nosti ?
gnoscerenleum,el credenles exspeclarent venturum. (Joan. ji.) Ubi erit quod *le hoc Spiritu sancto Pau-
Hoc ipsum quod prophetae eranl, el venturum prse- lus apostolus dicit: Spirilus omnia scrutaiur, eliani
sciebanl Dei Filium, non ulique ex Patris etFilii , profunda Dei?(ICor. n.) Ergolidelius acreverenliui
sed ex solius Palris, vel Dei, proeeunte confessione suscipiendum est quod dicitur.de die autem illa ne-
perCipiebant At vero ubi Dci Filius semclipsum ho- mo scit, nequeangeli,neque Filius. Elquidem fide-
iiiineiu exhfbuit honiiiiibus,eiquisacculus auto Dci, iiler dicimus, neque Fititis scit, id cst non vos scirc
 1601 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS UBRI XLII. — DE S. SPIRITU LIB. I. IGO^
facit. Sed adyersus contentiones Arianas non hoc sa-. A serlim quia non dixit Pater meus, in quo utique una
tisfacit, nam neque Pater nos scire facil. Igilur ut necessario persona inlelligeretur. Et ille scilicet
firmius alquesanius teneamus quod dixit, consula- Deus magnitudinem sive amafitudinem illius diei,
mus intentionem dicentis, simulque et illud quaera- non experimento scit, quippe cuni sit Deus impas-
mus nibdus sciendi titrum simplex autmultiplex sit. sibilis, sed sic peries se nolitiam habet, ut non possit
Hoc jam citius occurrit, quia mulliplex est. Dicimur ulli creattirse aliter nisi solo actu et re ipsa noluni
enim scire quod intelligimus, scire quod non impro- -fieri, quid angusliarum illic futurum sit, ubi quem-
bariius, scire quod experli sumus. Modi isti in Deo admodum ad bealum Job loquiirir ipse Deus: Vi-
pliirimum differunt, si rite adverlis. Primo videlicet dentibus cunclis illa besliaprwcipitabitur (Job XL)*;
modo,unusDeus Pater, et Filius et Spiritus sanclusI et: Cutn sublalus fuerit, limebunt angeli, ei terrili
semperomnia scit. Secundo raodo, bonasemper scit, purgabuniur (Job su). Nam revera si nos aut an-
mala semper nescit. Tertio modo, qusedam bona , geli mortales tunc esseriuis, vel post resurreclioneni
sive qusedam mala aliquando scit, aliquando nescit: ullo modo mori possemtts, solo visu exanimes efiicc-
Bona, cum, verbi gratia, ad Abraham dicit: Nunc remur, videntes lartarum apCrtum igneinqiie scler-
cognovi quod timeas Deum,el non peperceris unigehitb :nurii, paratum diabolo et angelis ejus, in quem et
filio tuo propter me (Gen. xxn). Nam quod erat in B ' nos prsecipitandi eramUs, si non per solam graliam
Abraham, id est timOrem Domini, nunc se cogno* prsevenii fuissemus,
visse perhibuit, eo nimirum quo prius non cogno- 627 CAPUT XXX.
verat modo, scilicet expefimento. Mala vefo cum 'Quanlm potentiw sil, quod Filium nbn pdsse facefe
itidem, exempli gratia, ad Abraham dicit: Clamor quidqunm, nisi quod viderit Patrem facieillem, ipse
Sodomorum el Gomorrhmofum mulliplicatus, el pee- dicil.
calum eorum aggravalum esl nimis , descendam, et Restal ut de Co quaeramus quod ait : Non potest
videboutrum clamorem quivenil ad tne, opere com- Filius facere quidquam; el : Non pvisum ego a'me-
pteverint, aut hon est ita, ut sciam (Gen. xvm). Nam ipso facere quidquam (Joan. v). Nam hoc nihilomi-
quod eral malum, et pessimum scire volebal, eo quo nus pleniludini de qua loquebalur repugnare Vide
prius nesciebal modo, id est experimento. Quod et batur, nisi recte et ut dignum est intelligatur. Pri
•factum est. lllo nempe protinus scivit modo, quia mum ergo in isto quoque cx praecedenlibus diclis,
'-qno scelere solebant furere in viros, eodem fufentes vel factis intentionem dicentis colligamus quie luijus-
in ipsum dicebanl Lot : Vbi sunt viri qui iitlroiertirit modi sunt. Surge, inquit, totte gfabatum luum et
ad ie nocte? Educ illos huc ul cognoscamus eos (Gen. (_ ttmbuta. Et stalim sanus faclus esl homo, ei suslulit
xix). Cum ilaque tres sint modi scienlise, vel co- grabalum suum, et ambuiabal. Erat autem SabbatutH
gniiionis Dei, ut jam sciamusjuxta quem modum in illo die. Dicebanl ergo Judmi illi qui sanus fa-
dixerit, de die atttem illa nemo scil, neque angeli in clus fuerat: Sabbalum est, non licet tibi totlere gra-
'cwlo, neque Filius, nisi Pater solus, quseramus inteu- batum tuum. Ac deinceps : Pfopterea persequebantuf
tionem dicemis, el ipsa quoque cilo quaBrentihus Judmi Jesum, quia hwc facicbal in Sabbato. Jesus
occufrit, quia nimirum pro inculcando nobis metii aulem respondit illis : Pater meus usque modo ope*
illius diei vel adventus sui, et consummalionis soeculi ralur, et ego operon Et subinde : Amen, amen dico
hoc dixit : Dixeral enim : Et tunc plangent omnes vobis, non potesl Filius a seipso facere quidquam, nisi
tribus lerrm, et videbunt Filium hominis venientem in . quod viderii Palrem facientem (ibid.), etCi Qua pulas
nubibus cwli cum virtute multa et majestate. Et mitlet inlenlione hic dixit: Paler meus usque modo opera-
angelos suos cum tuba, et voce magna et congregabunt tur, el ego operof, nisi ut doceret se "esse Doiniiiiim
electos ejus a quatuor ventis, a sutnmis cwlorum usque eliam Sabbati? Pater meus, inquit, quia Dominus
ndtertninos eorum(Matth. xxiv ; Murc. xm). Igitur est Sabbati, usque modo operalur in Sabhatis, non
in hoc diclo ejus, de die autem illa nemo scit neque roinus quam prima vel secunda Sabbati dans plu-
angeli, neque Filius, nisi Pater solus, hunc esse sen- Dviam
1 super terram, et prodiicens fenum jumcnlis,
sum fideliler accipimus ac si diceret : Dies autem producens venlos de ihesauris suis (Psal. cni), el
ilia tanlse erit iroc, lantoe calamitatis et misefise , solem suuni faciens oriii (Matlh. v), el uemo ex vo-
tantse tribulationis et angustiac, quantam nemo un- bis dicii, Quare ille Sabbatura non custodit? Et
quam ullo polest, potuit, poteril experimenlo prse- forte, si quid habetis rationis, idcirco illum censetis
scire, neque angeli coelorum in illa lucis el tenebra- Sabbati Iege non teneri, qnia bene omnia facit
rum, id est bonorum et malorum angelorum terri- (Marc. vir), et nihil male potest operari. Ergo is
hili divisione, neque Filius in loto suoa passionis vel jure non tenetur lege Sabbali, quia non potest
mortis agone. Perspicuum quippe est quod Filium , maJe operari. Ad hsec iiiquam : Amen, amen
id estseipsum, secundum quod homo est, pro omni dico vobis, non potest Filius a se facere
quid-
posueril homine, quia non dixit, neque angeli in quarii. Quid csl hoc dicere, nisi constanter asse-
coelo , neque homiues in terra, sed neque angeli in rere Filium Dei seqne ut Patrem Deum esse in-
ccelo, inquit, neque Filius. Relinquilur ergo quod convertibilem ? Quid enim esl quempiam a seipso
ait, nisi solus Pater, id csse ac si dixisset, nisi solas quidqtiittn facere, nisi seorsum extra Deum, abs-
Deus unus rater, el Fiiius, et Spiritus sanctus, prse- que imperio vel voluntate Dei quidquam facerc?
 M03 ttUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1604
Quid, inquam, hoc esl nisi pcccalum facere, autt A liuni sublalum est (Exod. xxxiv; II Cor. m), ut
peccare? Nempe .diabolus a seipso primus fecil,, aperlo sensu Scripturas intelligereni, maxime apo-
quando primus peccatum fecil et peccavit: imilan- stoli,Jqui erant homines idioiseet sine litleris, san-
tur autem illum quicunque peccant el a semelipsisi ctura intelleclus Spirilum confilebimur. In eo quod
faciniit, relicto consortio vel aucloritale Dei. Nihilo- cacitas contigit in hrael, donec plenitudo genlium
ininus el |a semelipsis faciunt, quando loquunlur:• subiniraret (Rom. x'i), velerisque culturae lemplum
exlra Deum, loquentes mendacium, dicenles malutni exlerminio datum est, Jne curfenlis EVangelii qua-
bonum, et bonum malum (ha. v), et idipsum defen- drigas slantes impedifenl ejus lapides, saiictus no-
denies. Lingiiam, aiunl; ttoslram magiiificabimus, bis consilii Spiritus glorificandus est. In proeliismar-
labia noslra a nobis sunt. Quis rtoster Dominus esl ?' lyrum, quibus diabolus victus esl, et de lemplis, vel
(Psal. xi.) Sed non polest, inquit, Fiiius a se ipso delubris, atque simulacris genlitim non valentibus
facere quidquam. Ergo inconverlibilis est Filius, adversariis resisiere, aut contradicere ejeclus est,
quem convertibilem esse dicebal Arius hsereticus. sanctus nobis fortiludinis Spirilus, qui in ipsis lo-
Nam wou potest a se ipso facere quidquam, et hoc quebatur collaudandus est. Iri sanciis Patribus atque
illi impossibile est per naturam. Et si angeli sancti docioribus nostris, qui Scripturas sanctas fidclitef
*
firroati sunl post ruinam illius qui a seipso fecit, " tractando exposuerunt, ita ut in ipsis veraciler im-
eliam amplius non possunt a seipsis facere quid- pieiuin sil illud propheticum : Periransibunt plurimi,
quam, non hoc habuerunt per naturam, sed accepe- et tnulliplex erit scientia (Dari. xii), sanctus nobis
runt per graliam. Ilic Filius hoc semper habuit, scientim Spirilus digna cum gratiarum aclione vene-
et habet per naluram, et idcirco cerlus de sta- randus esl. In eo qued postquam pleniludo geriliurii
bili jure suo : Pater meus, inquit, usque modo ope- subintraverit, tunc auferelur vclariten(II Cor. 111),et
ratur, el ego operor, quia videlicet quemadmodum reliquioe converteniur ex Israel (Rom. ix, xi), san-
ille; ita et ego iiiconveiiibiiiter omniabcnefacio, non clus nphis pieltilis Spirilus confilendus est. In eb
a nicipso quidquam faciens, nisi quse video Palrera quod ad judicandos vivos et mortuos venturus est,
facienieni. Itaque quod dixil hic se nori possc, ple- ul procedant qui bona egerurit, in reiurreclionem
niludini ejus^ de qua loquebariiur, non modo non vitm, qui vero maie egefunt, iri resurreclionem judicii
repugnat, vefum etiam validius pleniludiiiis alque (Joan. v), sanctiis nribis tiritoris Domini SpiriluS
fortiludinis ejus argumentum est. prsedicandus esl. Et quidem septem primse creatio-
CAPUT XXXI. nis diebus, totidemqiie sequeiilibus mundi selalibus
ad eosdem rCspiciebamus spiritus, quod
Qtioriiodosecuriduiriordinem gratiarum ejusdem Spi- C insislentes,
riltis sancli operetur in Ecclesia sua Chrislus, operi- secundum ipsos operarelur Deus Paler, Deus Filius;
bus dislinctis a passione sua usque in finem swculi. sed lllic tanquam in imagine, hic aiilein in re ipsam
Niinc in altum fidei vela pandenda sunt. Etenim nohis adesse inluemiir personam Dei Sancti Spiritus.
quse de islo pleno sive de plenitudine ejus hactenus tpse quoque ordo differt. Nam iri illis a limore ad
manant, et usque in finem sseculi manare non desi- sapientidm ascendebamus, hic autem a sapientia ad
iiunl, seplem hujus sepliformis flumina ipso aspi- timorem descendimus, habentes in fine sacculi quod
rante permcare ciipimus, eodem quo ordine Spiri- semper timeanius, quamlibet perfecti simus, quam-
tuseosdem a Clirisli Doniini passione usque ad ulti- vis apud homines jam apprehendisse videamur.
mum judicii .dieni, in hoc mundo universali; roagis Eienim quis sapiens aut inteUigeiis, qiiis cOnsulliis
operari ex ipsis operibus advertere possumusi Ordo aut foftis, quis scienliarum, arit pielalis thesaufos
ipse a nobis susccptus isle est : In ipsa lnimiliia.is possidens, castum ibi cor se haberc gloriabituf,
Christi passione diaboli calhdilas superala est, juxta ubi virtules ccelorum movebuntur, ubi liriieburit an-
illud : Et prudenlia ejus percussit superbum (isa. geli, el terfiti purgabuntur? Magriusergo ibt timoris
xxvi, LI), et hi sacramentis ejusdem passionis qui- Domini spiritus. Igitur pef haeCsepiiformis gratios
bus regeneramur, vel regenerali suiniis, sanclum D fiumina navigaturi, ducem ipsum atque rectorem
'
sapienlise Spirilum praidicahimus. ln eo quod per Spiritum sanctiim invocamus, ut ipso cursum re-
caindem Chrisii passionem velum lethpli scissum esl genle ad optalum finem, cum fructu loclilioe,merea-
(Matih. xxvn), imo velanien vultus Moysi quod po- mur lervenire. Anien.
silum esl snpcr cor Judseoruui, a cordibus crcdcn-
4005 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — DE S. SPIRITU LIB. II. 1600

DE OPERIBUS SPIRITUS SANGTI

LIBER SEGUNDUS.

DE SAPIENTIA LIBER PRIMUS.

628 CAPUT PRIMUM A in terrarri, cuj"usde liino Deus illud forriiavtt, qiiale-
De Spiritu sapientim, quod per hunc ovedieridb et nus Deo spirilus hoiriinis subditus sit, corpus vcro
paliendo semetipsum Deo oblulerit Chrislus. spiritui. Econlra, sseculi hujus sapientia sic eumdeiii
Spiritum sanctum, -per quem, ut Apostolus ait, «rdiriempervertit, ut dicluni est, et destruit, ut in-
Christus semetipsumobtulit Deo hostiam viventerii,ut flatum serisum bomiiiis faciat immeriiofem Dei, cor-
suo sanguine emtindaret conscientiam nostram ub fus aulem in inagno habcat, seu Tacullales corporis
operibut mbrtuis, ad serviendum Deo viventi (Hebr. qualia surtt divitiie, principatns, et ciaritudo generis,
ix), Spiritum sapienliae dicimus, sapienlise, inquamv sicque Deo rebellis spifitus homiiiis, spiritut vero
quam nemo principum hujus smculi cognovil. Si enim doroinetur vilior poriio carnis. Ab hac parle -jiidi-
cognovissent, ait Idem, nunquam Domirium gtorim cium rationis, nec philosophos hujus mundi secer-
crucifixissenl (I Cor. ii). Cum autem Spiricum sa- nil, dicenles enim seesse sapienles srs/fi •factisunl,
pienlise dicimus vel audimus, effeclorem sive lafgi- eteHiui servieranl crealurm potius 'qutilft Creaiori,
lorem subintelligimus. Sed et ipsrus, quaiii effici!hic unile et tradidit illos Deus in desiderih cbrdit eorum
Spirilus, definitio sapientise, si converiiiur, dicere in immiinditiam, ul conittriieliis aflicerent eorpora
non dubitarous sensuro esse quemdaui, quo a nobis sua in semetipsis (Rdtn. 'i): Jlla [ergo sapieniia mul-
**
ipsa sapienlisesubstanlia sentilur, quseesl secundum tum pefverso ordine quasi manibus ambuhins, pedes
divinara naluram ipse Clirislus, Dei Filius, Verbum sursum attollit, et caput per terram traliit-; hsec au-
Dei, Verbum Deus. Qui, cum secundum divitiam, ut tem recte incedens pedibus lerrara preniiti facie
jani dictum est, naturam ipsa sit sapienlia, secun- ccelo intendit. Tam diversis, imo conlrariis vUltibus
dum humanaro natufam in eo requiescere hic sa- nunquam p^X aut concordia converiire potuit, sed
pientimspiritus, el ipse sapiensesse dicitur, quia vi- semper invicem advetsanlur, et adversafi non desi-
delicet anima ejus habitanlis in ipsa substanlialis nunt risque in finero sseculi. Est autem summa illius
sapienlise sensum habet plenarium prse cunclis sa- jactantia, pares homines eliam cum iiyuria potuisse
pienlioe pafticipibus, illum sapientise sensum, ma- supergredi, stimma hujtis laus, subveniendo paribus
xime ex obedientia, vel -patieniia ejus, ex processu aul etiam minoribus injuriam non solum non facere,
sive fructu obedienliaevel paiientise ejus cognoscere verum eliam sequanimiler pali. Summura utriusque
vel inquirere debemus. Et hoc 'ipso adjuvaute fa- cerlamen, in passione Christi Filii Dei, sic universo
cturi, nunc prius faciem ej'usdem sapieniioc, a facie spectatum esl orbi ut lam nobiliter misquam hic
sapienlise filiorum bujus sseculidiscernere conemur. Spiritus sapientise per palienliam vicerit, nusquam
CAPUT II. _ tam ignobiliter sapientia sseculi slulla convicta sil.
Hinc ergo ut proposuimus spectaculum jani iiunc
Qttod in conlrarium aifferant saptenlia, qiiam nic
. Spirilus sanctus efficit,et sapiehtiu hujtis mundi, et ingrediamur. In co primum sapienlioe viiiulera no-
invicem adversari non desinant usque in finem vus hic Adam exercuit, quod peccalum non fecit, a
swcuti.
quo velus ille non abstiiiuil; deinde in eo quod omni
Sapienlia quam hic Spirilus sanctus efficit, unde obcdiens se subditur majori, quod ille non fecit.
et Spiriius sapientioe dicitur, hoc maxime diffeuj a Majorem autem dicimus, homine assumpto, Deum,
sapienlia sseculi, quod illa pervertit ac destruit, hoec qui illum assumpsit, majorem, inqiiam, divinitatem
aulem rectum tenet aut custodit in homine ordinem impassibilem, humanitate passibili, qiiemadriiodum
primoccondilionis. Recolit enim hoec, imo nunquam dicil: Si diligeretis me, gauderetis uiiqne, quia vado
obliviscilur, quod illa scire, vel reminisci dedigna- ad Patrem, quia Pater major me est (Joan. xiv).
lur, scilicet quod dixeril Deus : Faciamus hominem Majorem denique se Patrem cum dicit, et meum non
ad imaginem el similitudinem nostratn, ut prmsit addit, non unam tanlum personam, sed unum intel-
piscibus maris, et votalilibus cwli, et bestiis omniqne ligimus Deum Patrem omnium, qui est super omnes,
reptili (Gen. i). Ac deinceps, eadem Scriplura refe- et per omnia, ct in otnnibtis nobis (Ephes. iv), id est
renle : Formavil homiiiem de limo terrm (Gen. n). D Patrem, et Filium el Spiritum sanclum. fluic, in-
Hsec ista recolens semperque memoria tenens, ita quam, majori, iste novus homo, isle in una eadem-
servateumdem conditionis ordinem, ut animam sur- que persona Deus et homo, umis Chrislus omni obe-
sura sublevel ad imaginem Dei. corpus vero humiliet dientia subdidit se, in eo scilicet quod peccatum
 160'} B.UPERT1 ABBATIS TUITIENSIS 1608
non fccisset (I Petr. n), et idcirco morti niliil dehe- A loquimur, magna majcstale ac splendida reverbe-
ret, mori nihilominus voluit, propter mandalum ramur, boc quasi speculum soli admoveamus, ut lo-
ejusdem majoris, quemadmodum dicit : Venit lcrabilius atque certiore intuilu hunc sanctum sa-
enim princeps mutidi hujus, el in ine non habet pienlise Spiritum, in Christo operantem, sequi va-
quidquam. Sed ut cognoscal mundus quia diligo leamus.
629 Palrem, et sicul mandaium dedit mihi Pater, CAPUT IV
sic facio (Joatt. xxiv). Mori autem non qualicunque
et Quomodo Salan, tibi exemplar Itajus sapientiw Job
voluit morte, sed morte crucis, quod Apostolus lemandum expelebat, circuibat lerram et perambu-
digne magnificans, cum dixisset: Facius est pro no- labat eam. Hic autem, ubi Chrisium fecit occidi,
bis obediens usque ad morlem, addidil, mortem aulem foras missus est.
crucis (Philipp. n). Consideravilenim, ut vere sapiens, Exemplar sapientise hujus, quse, ul Aposlolus aii-,
q.liodnon parvo cum fructudeberetmori, sicut quasi genlibus slultitia est (/ Cor, i)j; sed enim quod siul-
pro conditione loquebalur jamdudum de illo iu pro^- lum esl Dei, sapienlius esl hominibut (ibid.). Hujus,
phela liic idem sapientise Spirilus : Si posuerit pro inquam, sapientise exemplar in eo est quod Pgressut
peccato animam stiam, videbil semen longmvum, et Salan a facie Domini, percussil Job ulcere pessimo,
voluntas Domini in manu ejus dirigelur. Pro eo quod B o planla pedis usque ad verticem ejus^ Qui tesla sa-
iaboravil anima ejus, videbit et saturabitur. In scicn- niem radebat sedens in sterquilinio (Job l, n). Nempe
lia sua jwstiftcabit ipse justus servos tneos multos ulcus pessimum intentabal Salan in Job» id est dolen-
(ha. Lin), etc. Hoc ille vetus homo non fecit. No- tenij subaudilur pro nobis Dominum Jesum, quando
luit se subdere majori, noluil ohediens esse usque ad juxta sapientis illius leslimonium dicebant impii,
abslincnliani, absiiiienliamauterouniusligni. Quanlo quorum utique corda possidebat Salan : Morte tur-
rnelior dbediens usque ad mortem, moriem auiem pissima condemnemuseum (Sap. u). Et illum quideiu
vrucis. Vera et humano generi valde necessa- percussit simplicilali atque rectitudini innocentis ac
ria sapientis obedientia, sapientis atque obedienlis timenlis Deuih invidenSj istum autem percuti fecil,
palientia, sola valens ad insipientise atque obedien- lormenta quae ex ejns prsesentia paliebatur ferre
lise illius lollenda nobis opprobria. Hsec sapienlia, non suslinens, quod muJtoties confessus est. Verbi
vel hic spiritussapientise,generis humani ora laxavit, gratia, cum diceret per os hominis, cui lolam im-
el Knguam diserlam fecit, ita ulconfidenter dicanms, miserat legionem. Qtdd mihi el libi, Jesu Fili Dei
quotquot credimus in istum sapientem Chrislum Fi- tummi? Adjuro leper Deum,ne me torqueas (Jlarc
iinin Dei : Paler velus Adam, Paler carnis nostrse v). Amplius enim Satan in isto urgebatur, magis in
" istoquam in illo ad judicium
insipiens peccavit, el non est; nos autem iniquitatem disceptationemque \o-
ejus porlavimus (Tliren. m), sed itidem Pater no- cabatur. lllicetenim ii^lerrogalus a Domino dicente:
sler Doininus Chrislus, novus Adam, Paler fidei no* Vnde venis? responderat semel et iierum: Circuivi
strac jusliliam fecit, et hic jam in mundo non est. terram et perambulavi eam (Job. i)j non cxigebalur
Quare ergo juslilise ejus haerediiatem non toleremus, judicium, non erat qui diceret: Nunc judicium sit
qui ab illo. Patre hsereditalem injuslitise portaba* mundi, nunc ejicieris foras, o circuilor roundi et
mus ? perambulalor lerrae Satan. Non, inquam, eral qui
CAPUT III. lisec diceret, el idcirco gloriabalur, quod nullo for-
Debeato Job, quod in ilio prwcesserit hujus sapientiw, liore stipervenieiite vacaret sibi victori cifcnire ter-
ict esl patieniiw, Christus lypus. ram et perambulare cam. Hic aulcm erat qui dice--
Res magna, et grandi sermone dicenda, sed non rel : Nunc judicium est mundi, nunc princeps hujus
absque certo prsesidio Scriplurarum, non absquc mundi ejicietur foras (Joan. xn). lgitur cum hic do-
fida slatione rerum proecedentium, quatenus in gra- lens qui quondam dives et ut vere rex sedebat, Cir-
du suo firmiler slet sermo fidelior, et non pro incerta cumstanle angelorum exercitu extra portam ej'ectus
muliitudine dicloruin suomet ipse lassetur faslidio. p. morte essel lurpissima percussus, quasi leprosus
Gaudemus ergo nunc eo ipso quod longe snperius reputatus revera sedebat Job in sterquilinio sanie
quodam loco coiulolebamiis, scilicet quod cum futu- coopertus; nam Dominus posuerat in eo iniquitates
ne veritatis, id est Christi Filii Dei, venerandas ima- omrjium nosimm (ha. LII). Verum easdem iniqui-
gines sive figuras in patriarchis, rcgibus et prophe- tates nostras, omnemque corruplionem, et ipsam
tis per ordinem conlemplaremur, beatum Job exem- roorlalitatem nostram per virluteni resurrectionis
plar patienlise pracierivimiis, quem Patrum venera- erasurus eral, et idcirco recte dictum esl quia Job
bilium auctorilas non tacuit in lypum prsecessisse testa saniem mdebat. Tesla quippe prius mollem lu-
ejusdem Domini Chrisli et Ecclesise ejus. Hoc, inr lum,posl autem igne coquenle solidum faclum, caro
quam, nunc gaudemus; hic enim non parura habet est Christi prius passibilis atque morlalis, ulpote
locum commemoralio ejus. Siquidera sapienliaa spi- nostrum lutum, post autem per ignem passionis, sic
rilus, de quo nunc loquiinur, qui in hujtis sapieniis in resurrectione solidata, ut morle aut ulla corru-
Chrisii palientia plenarie requievit, ejusdem fuluroe ptione jam non solvalur in seternum. Hoc secutidura
requiei suae figuram in illius patienlia praeclaro rem veram in isto faclum est, de quo loquimur,
certaminc expressit. Igitur quoniam et rei, de qua spirilu sapientioe, secundum sensum aulem, vel sa-
1609 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRl XLII. — DE S. SPIRITU LIB. II. 1610
pienliam hujus saeculi stultitia videbatur. Sed.eslo:. : A originale peccatum. Hic unus efficaciler maledicere,
Quoniam, inquit Aposlolus, non poluil mundus per id est damnare poluit, quemadmodiim et Aposloiuii
sapientiam cognoscere Deum, ptacuil Deo per stulli- dicit: Nam qitod impottibile erat legi inquo infirma-
tiam prtrdiealionis salvos facere credenies (II Cor. i). baturper carnem, DeusF.ilium suum mittens, depec-
N, m revera nisi ad istam, quam dicunl stultiliam i calo damnavit peccalum inearne• (Rom, viu).
Deus descendisset, Deum mundus vane sapiens noni CAPUT VI.
cognovisset. Quomodo dixeril veldicat Christus pro cuttcto genere
CAPUT v. hiimano : t Pereal dies, in qua natus snm, i clc.
Proinde dicat bic unus bomo, dicat hic unus pro
Quod omnes eiecti maledixerint quanlum poluerunt cunclo
eidem diei vel nocti, quam maledixit Job; solus au- genere humano: Pereat dies in qua natiiS
tem Christus, quia peccalum non fecit, efficaciler stirn, el nox, in qua dictum esl: Conceptus est homo
maledicere, id est damnare, potuerit. (Job ui). Sed nunquid iste in illo peccali die naius
Posl hmc aperuil Job os suum, et maledixit diei est, et in illa nocte infeiicitalis conceplus est? Naius
suo, et toculus esl : Pereal dies in qua nalus sum, et plane in iljo die, et conceplus est in illa nocle. Ve-
nox in qua diclum est: Conceptus esl liomo. Dies ille rumlamen longe aliter novus hic, alque ajiler novus
verlatur inlenebras, non requirateum Deus desuper, B ' ille homo. Nara ille prsediclo modo natus vel conce-
et non illuslrelur lumine (Job. m). Dies nalivitalis , ptus est, ut qui homo eratet bene erat, peccator
vel nox, quam maledicere sapientis erat, peccatum lieret el male existerel; hic autein ita conceplus ci
fuit primi hominis, dies, inquain, ironice, vere au- natus est, ut qui Deus erat, et inipassibilis atque
lem nox. Nam illo lanquam in die nobis aperiendii moiialis erai, homo fieret, et passibilis alque immpr-
promittebantur oculi, dicenle deceptore: Comedile, talis existeret. Et uterque quidem in die vel nocte
el erilit ticut dii (Gen. m), sed ubi credituin estilli, peccati, sed ille ul fieret peccalum, hic autem quia
paries inimicitiarum inter nos el Deuni consurrexii, faeluin fuerai peccatum. Ille prava suggestione de-
et ita in nocle, id est non visuri Deum male fuimus.; ceplus, ei proprioe substanlise corruptione natus, id-
concepli. 630 Et illura quidem diem, imo illam est degeneratus cst. Ilic autem volunlale Patris et
noclem, Job ille maledixit, quantum polnil, el quis- sua de Virgine conceplus, «l aliense subslaiilise as-
quis alius ab origine mundi peccalum illud diaboii sumplione homo faclus. Ille diabolo nalus ad cc.l-
damnavit, et jnslitiam Dei suspiravit, sed nullius eo- pam siuiul et pcenam. Hic Deo natus est sine ctilpa,
rem maledictio satis efficaciler illud damnare poliiit. ad culpae pcenara. Islic sapienlise locus est, istic
Causas ejusdem impossibililatis poslmodum ila sub- sapienlioc spirilus quiddicat vel iniiuat atlendendum
jungil: Quare non in vulta morluus sum ? Egressus est. Ecce enim homo CTiristus, homo juslus, homi-
ex ulero, non slalim perii ? Cur exceplus genibus? C.ur nibus peccaloribus multum debet. Confortenlur raa-
iaclatus uberibus? (Job m.) Absjt enim nos crederc nus dissoluloe, et roborenlur genua peccatorum de-
quod lanius vir, tanta spiritus scienlia prsedilus, bilia (ha. xxxv), quia videlicet, si fide el pietate
tantainlerim judicisalteslatione laudalus, abortivum erudili, si sapientes causidici vel juris periti sint,
se optet interiisse, sed sicut etiam per remune- habent quo constringant judicem suum. Dical eniin:
rationem cognoscilur, intus habet testera suae forti- Ego propier vestrum peccati diem natus, propter
tudinis, inlus pensanda sunt ejus pondera Ioculionis. vestram iniquilatis noctem conceptus, et qui Domi-
Quatuor quippe modis peccatum perpetratur in cor- nus Deus immorlalis cram, bomo morlalis factus
de, qualuor consummatur iu opere. In corde nam- sum. Dicant ad hsec peccatores fideles,. peccatores
que suggestione, delectalione, consensu et defensio- pcenilcntes : El siquidem nniltum tihi debemus nos,
nis audacia perpelratur. Fil enim suggeslio per ad- Deus Ghrisle, quia homo factus es, at lu econlra
versarium, delectalio per carncm, consensus per multum nobis debes, homo Christe, quia propler
spiritijin, defensionis audacia per elalionem. Culpa nos in Deum assumptus es. Nam nisi fuissemus pec-
enim quse terrere menlera debuit, extollil, et defi- jrj catofes, causa cur tu assumi in Deum deberes, nulla
ciendo elevat, sedgravius elevando supplantat. Unde fuisset. Confortentur, inquara, nec enim id solum
et illam primi borainis reclitudinem anliquus hoslis atlendere debent, quod lantae dignitatis Dominus -
bis quatuor iclibus fregit. Nara serpens suasit, Eva propter tam indigna servilium personarum delicta,
deleclata est, Adam consensil, qui etiam requisiius, tantis affeclus est iiquriisel ipsa morte, moneaulem
culpam confiteri noluit peraudaciam (Gen. v). Plane crucis (Phil. u). Verum id qtioque, quod nisi peccas-
et nos in illa vulva non morlui sumus, et egressi ex sent servi, nec assumpta fuisset in Dominum Deum .
utero illo non stalim perivimus, imo eisdem excepti natura servilis. Nec enim Dominus ille pro servis
genibus, eisdem lactati uberibus. Nain in illo Adam contumacibus sive sceleratis plris injuriarum quam
omnes peccaverunt, inquit Aposlolus (Rom. in). glorioepro eisdem suscepit. Nam pro quibus in cruce
Igitur peccali Hlius diem sive noclem, neque praidi- pependit, pro eisdem ut interpellet (Rom. vm), sedet
ctus Job, neque electorum quisquara salis ellieaciler nunc a dexlris Dei (Psal. cvi). Hic accepta ratione
maledicere, id est damnare potuit, quia ut de aclua- verilalis, a quocunque illam acceperit, sive a Judseo,
lihus laceam peccatis eoruro, quibus non omnino sive a genttli, vim pati gaudet rex regni Dei, ut
caruerunt, omnes illud idem de Adam conlraxerunl regnura ipsum diripiantviolenti (Matih. xi), quibus
PATROL. CLXVII, 5t
 *
1611 RUPERTl ABBATISTUlTlENSIS 1612
el quasi ralione victus, apefiat os suuni, et dicat A caligine ejus. Quomodo hoc dixit? Nimirum non tara
eis : Pefedl vobis dieiin quanatustum,et noxinqua Voce quam faclo mirabili, ubi crucifixo illo a sexia
diclum est: Concepliis est hbmb. Quod est dicere : hora tenebrm factm sunl super universam terram us-
Dies peccali, qui secundum falsitatem serpentis Ji- que ad horam nonam (Malth. xxvn). Hoc eienim
centis: Comedite eiaperientur oculi vesiri, et eritis signo dicebatur eis, quod lucem perderent, relin-
sicut dii (Gen. m), putabatur dies, revera aulem quendi in lenebris, in profundo ignoranlise verilalis.
nunc nox est, in qua die vel nocte, id est propter Unde Apostolus : Nolo enim, inquit, DOSignorare,
quam diem vel noclem, ego qui Deus eram, homo fralres, myslerium hoc, ut rion silis vobismetipsis sa-
nalus sum, pereal vobis. QuOmodopereat? Non re- pientes, quia cmcttas ex parte coniigit in hrael (Rom.
quirat eum Deus desuper, et non illuslrelur tumine n), et subinde : 0 allitudo diviliarum sapienlioe et
(Job iii). Hsecvestrabeatiludo sit, quam el in psalmo scientise Dei! quam incomprehensibilia sunt judicia
. Pfophela dicit suspirans: Beati quorum remissm ejus, et investigabiles vise ejus! Quis enira cognovit
tmnt miquitaies (Psal. txxi), etc. Nam hoc est non sensum Domini, aul quis consiliarius ejus fuit
tequiri diem illum, et non illustrari lumine, quod (ibid.)?
est remissas iniquilaies et peccata tecta esse. In hanc
CAPUT VIII.
nimirumTargilatem os suum tunc semel apeiuit, in B
seiernum non clausurusrllud, quando dixit: Qui cre- Quodcrux Chrisli ilta fueral statera, in qua suspirant
dideril el baptizalus fuerit, salvus erit (Marc. xvi). itle: tViinam, inquit, appenderenlur peccata mea,
CAPUT VII. quibus irum merui, > elc.
Quod Judiei qui priut lucec-anl, ixtwcaii sint in pat- Islsevise investigabilis sapientise Dei erant miseri-
tione ejtts, et quod ei eonira ttios dicere eonvenial: cofoia et veritas (Psal. LXXXIV),sive misericordia
t V-bscurenlur slellw in caligine noctit illius. » et jodicium, et hoc agebat in Hla passione Chrisli
< Obscurent eum tenebrm, et umbrw morlis, occu- hic sbiritus sapientiae, quatenus misericordia super-
pet eum caligo, et involvanlur amariludine. Noctem exaltaret judicium (Jac. n), nemine cognoscehle
illam lenebrosus lurbo pbssideat, non computetur tn piiiicipiuin lenebrafum, aut principium hujus sae-
diebus anni, nec numeretur iri mensibus. Sil rioxilla culi, qui illam crucifixerunt. Hoc, inquam, agebat
solilaria, ttec laude digna. Maledicant ei qui titale- hic spiritiis sapienliee quatenus, librala acquilatis
dicunl diei, qui parali sunt susciiare Levialhan. Ob- slatera, plus prjenarurii de humano genere sumptum
lenebrentur stellm caligine ejus (Job 111).Obscurent appareret quam culpa nieruisset, atque ila mulari
etim, inquil, tenebrw el umbra mortis, subauditur in jam seiiienli3in antiquse damnalionis,ralio j'usla pos-
reprobis. Nam in electis dies ille vel nox illa periit. lularet, rationabilis juslilia non negaret : hoc su-
Nimirum in hoc quoque os suum aperuit,. data sibi spirans in illo beato Job ejusdem sapientise Spiritus,
potestate judicium faciendi, ut eumdern diem pec- pro nobis omnibns dicebat : Uiinatn appenderenlur
cali damnet in reprobis, quem deslruxit in eleetis. peccala mea, quibus iram merui, et calamilas, quam
Unde et curii dixisset: Qui crediderit et baptizaius patior in slate.ra, quasi atena maris hmc gravior ap-
fuerit, salvus erit, continuo subjunxit: Quiveronon pareret (Job vi)! Quomodo autem hoc fieri posset?
crediderit condeirinabilur (Marc. xvi). Hsec, et csetera QuOmodo calarnitas humani generis peccatis ejus
quae sequunlur relinquimus, quoriiam multa sunt, gravior appareret, nisi ut plures fierent damnali
el in B. Gregorii papsc Exposilionibus, luce clariora quatn rei, plures puniti quam auctores sive hseredes
redduritur, et tautummodo pauca ex mullitudine peccali ? Hoc ergo rriira et laudabili arte spirilus
631 decerpimus secundum inienlionem, qua nunc sapientiae agebal. In eo quod Chrislus ad mortem
inlaudibus spirilus sapientise mentem extendere cu- tradebatur, qui pecealum non fecerat, ibi erat crux,
pimus. Obscurentur, inquit, stellw caligine ejus. Slel- slalera Patris, haberis disposita hinc in lance judicii
lse hoc loco tales iiiielligendse sunt, quales et iri peccaia mundi, inde in Jance misericordise calami-
Apocalypsi intelligimus, ubi scriptum est: Et cauda p tatem genefis humani. Vicit pondere calaroitas in
draconis trahebat terliam partenx stellarum cwli, et lance misericordioe, Jancemqiie sustollens judicii,
misit eas in lerram (Apoc. XII). Stellas namque in peccala decussit in piofundura- maris. Cur hoc? Vi-
tefrain irahere esl eos qui videnlur sludio vitoe cce- delicet quia plures eranl damnati quam fei, plures,
lesiis inhaerere, ex amore lerreno iniquitate aperii inquam, puniti, quam qui merebanlur puniri. Unus
erroris involvere. Tales profecto tunc Judoei fuere, abundabal in nuniero damnaiorum, unus supererat
qui cum putareirtur Scripturarum lucem habefe, Chrislus, damnatus, non reus, punitus, et causam,
seque arbitrapentur slellas esse secundum promis- non habenscur puniretur. Hujus dolentis passio lo-
sionem quae facla est ad Abraham dicendo : Suspice ' tius generis humani dolorihus justis injusie super-
twlum et nutnera slellas, si potes, sic erit semen tuum addita praepondefavit, quasi massa arenaria, gra-
(Gen. xv), cauda draconis antiqni colligati tracti suni viorque fuit calamilas mundi quamejusdem peccaia,
in terram quando in iracundia lerrae loquentes, di- ac proiride misericordiler quideni noslra, id.esi dain-
xerunt: Inlerficiamus eum, ne forte veniani Roma- natorum suscepta esl causa, sed juste mutaia, qua
ni, el lollant nostrum el locum el gentem (Joan. n).>• fueramus damnati senlenlia. Laus igitur huic sa-
Uasergo slellas intuens, obscurentur, inqiiit, stetlw pienliseSpifiiui, cuj'nslali arlificio factum est uiju-
 1613 DE TRINITATE ET OPERIBUS EJUS LIBRI XLII. — DE S. SPlltlTU LIB. II. 1611
ste hostes uniVersos perderet, dum admiuilur ad A . Prophelica, inqnam, hsec essc, et qtise ventiira crant
' Cculis
unum qui morli nihil deberet. suis preesenlia lesiatnr, per propheiioc spiri-
CAPUT IX. liim facta esse. In illo enim ea quoe secutura crant
Quomodo in illo homine hmc sapientia derisa sit a fi- videbal assistenlia, cui nec fulura veniunt, nec proe-
liis stnlliliw, et quod pro illo dictum sil: t Qui de-
ridelur ab amico suo, sicut ego. t lerila discedunt.
Inlerea deridetur lanta sapienlia, deridetur, in- CAPUTX.
quam, a filiis slultilise, sibimet invicem applauden- Quod in typum ejus, qui deridendus eral a consan-
guineo sibi populo Juddico, derisus ab amicis suis
libus, velut qui aslute et efficaciler insidiali fuerinl fueril Job, et qubd de Christo veraciter dictum sit:
sanguini, abscondendo eontra insoutem lendiculas, <Lamnas contempla apud cqgitationes divilum, pa-
atque ailerulrum dicenlibus : Dagluliamtts eum sicut rala ad tempus slatulum. >
infernus. vivenlem, et integrum qttasi descendenlem in lgilur quod dicebal hic in typum ejtis percussus et
lacum, omnem pretiosam .subslanliam reperiemus sedensin sterquitiiiio (Job n) judicium damnalionis
{Prov. i). Derisores eorum legimus, audivimus : Ex- erat in illos slultilise filiosqui vere sapieutem et
spuerunlin faciem ejus, colaphis eum caeciderunt, pal- sutnrae sapientem deridebanl modo supradicto : Qui,
mas ei in faciem dederunt (Matth. xxvi), arundine inquil, deridetur ab amico suo, sicut ego (Job xii).
nihilomiiius caput ej'us percusserunt, el genu Dexo ° Quid enim est sicut ego, nisi ac si diceret, cujus ego
salulanles, dixerunt : Ave, rex Judworum (Matth. derisus ab amicis meis, lypum prsefero? Nam ego ah
XXVII).Sed el cum jam crucifixissent eum, amplius araicis meis derideor, ille derideuir, id esl sine du-
illudebant dtcenles : Vah, qui deslruis templum Dei, bio deridendus est ab annco suo, a consangiiineo
el in iriduo rewdificas illud ! Salva temctipsum (Marc. suo Judaico populo, cui loquitur in psalmo : Qun-
xv). Item : Alios salvos fecil, seipsum nonpotesl salvum niam si inimicus maledjxisscl mihi, suslinuissem uti-
facere. Si rex hrael est, descendat nunc de cruce, et que. Ei si is qui oderal me, si.vet me magna hpuliis
credimus ei (Malih. xxvii). Hoc modo deridehant fuisset, abscondissem me forsitah ab eo. Tu vero ko-
eum stulti filii stullorum. Sed ecce jam in isto di- mo unanimis, dux meus el nolut meut, qui timul me-
cebal, iste°consolatorius spirilus sapientiae pro illo : cum dulces capiebas . cibos, in domo Dei atnbulavi -
Qui deridetur ab amico suo sicui ego, invocabil Deum, mus cum consensu (Psal. LIV).Naro ille populusmira
et exaudiet eum. Deridetur enim jusii sintplicitas, slultilia eum maledicebat, cura quo dulces cibos ca-
Lampas contempla apud cogitaliones divitutn parata piebat, id est eum in cruce pendentem deridebal,
ad lempus staiulum. Abundant tabernacula prmdo- quem in templo sacrificiorum cseremoniis figurabai.
num, et audacler provocant Deum cum ipse dederit .P Et queinadmodum istum Job amici ejus sedenteni
oinnia in manibus eorum. Nimirum inlerroga jumen- in sterquilinio deridebant quem sedentem quasi
la, et docebunl te, el volalilia cwli, et indicabunl iibi, regem circumstante exercilu venerari soliti fue^
Loquere ierrm, el respondebit libi, et narrabunl pisces rant, sic Scribse et Pharissei morieijlem illum de^
maris. Quis ignoral quod omnia hmc manus Domini ridebant, quem ul vere regem magnum, Regein
ftcerit in cujus manu anima omnis vivenlis et.spirilut regumin prophetis leclilando prsedicabanl. Sed enira
universw carnis homini? Nonne auris verba dijudi- quomodo amici Hli, eJevantes oculos suos non co-
cat, el fauces comedentis saporem. ln anliquis est sa- gnoverunt quod ipse esset Job (Job. n), si isli non
pieitlia, el in mtillo tempore prudenlia. Apud ipsuni cognoverunt, imo cognoscere noluerunt quod hic
est sapientia el fortiludo, ipse habel consilium el in- esset Christus, qui repromissus fueral ad patres eo-
lelligentiam. Si destruxerit, nemo esl qui mdificel, et rum, noluerunt, inquam, cognoscere elevanles, id
si incluseril hominem, nemo est qui aperiat. Si con- esl elevatos oculos in superbiam habenles. Iiaque
linueril aquas, otnnia siccabuntur. Et si emiserit eas, qni deridetur ab amico suo sicut ego, inyocabit, ait,
subvertenl terram. Apud ipsum est fortitudo ei sa- Deum, el exaudiet eum. Deridetur enim jiisti timpti-
pientia, ipse novil et decipienlem, et eum qui decipitur. citas. Ac si dical : En ego dcrisus ab amicis meis
Adducil consiliarios in slultum finem, et judices in ]0 invoco Deum, et nondum exaudit me, nondum, in-
sluporcm. Balteum regum dissolvel, et prwcinget quam, exaudit, ut pro hac derisione in regnum suum
fune renes eorurri. Ducil sacerdotes inglorios el opli- ccelesle suscipiat me. Alius est qui deridebitur ah
mates supplantal. Commuians labium verdcium, el do- amico suo sicul ego, el in ipsa derisione invocabit
clrinam senum auferens. Effundit despeclionemsuper Deum ei exaudiei eum, ut pro ipsa derisione gloria et
principes, et eos qui oppressi fueranl, relevans. Qui honore coronel eura(Psa/. vin). Tunc ille Jicet: /n
retevat profunda de tenebris, et producil in lucem um- tribulalione mea invocavi Dominum, el exaudivit.de
bram mortis. Qui muttiplical gentes el perdil eas, et ttmplo tanclo suo vocem meam, et clamqr meus in
subversas in inlegrnm restiluit. Qui immutal cor conspectu ejus introivit in aures ejus , (Ptal. xvn).
principtim populi lerrm, el decipit eos, ul [ruslra in- Sicut enim nunc mea infirmitas, sic et lunc illius
cedant per inviuin. Palpabunl quasi in lenebris, et non jiusti deridebilur simplicitas, quoJ sicut ovis ad occi-
in luce, et errare eos faciet quasi ebtios (Job xn).: t.onem ducatur, el sicut agnus coram tondente se, sic
632 Niriiiruiriproplietica hsec esse innuit, dum con- non aperiat os suum (Jsa. i.m), et repulabitur pro
linuo subjungil : Ecce omnia, el vidil oculus metis, sluJlilia. Sed enim boc stultum e}ns sapientius es
et audivil atiris mea, et inlellexi singula (Job xui). hcminibus (lCor. i). Quid enim? Lam^ss contempta
 1615 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 1616
apud cogitationes divilum parata ad \emptts statu- A nos ad historiam miltit paupertatis et fugse illorum,
lum. Eleniin hic juslus, cujus simplicilas deridetur, quando fugienles de lerra ^Egypti, de doroo servilu-
ille est, de quo in prophela loquitur Deus : Propter tis, ubi propter venditionem fratris sui Josepb, ju-
Sion non tacebo, propter Hierusalem non quiescam, sla capiivitate servi erant, in tabernaculis habila-
donecegredialur ut splendor justus. ejus, et Salvator bant ne passum quidem pedis de ulla lerra haben-
ejus ul lampas accendatur (ha. LXII). Lampas ista tes, nisi quod ejecil Deus a facie eorum gentes, et
liicens diclis vel doclrinis, splendens miraculis, sorte divislt eis terram eorum. Dedit, inquara, itlis
contempta est apud cogitationes divilum, apud super- regiohes gentium, el labores populorum pbssederttnt
hiam tenebrarum, quse lucem illam comprehendere (Psal. civ). Abundant ergo, inquit, tabernacula prm-
non poluerunt. Quare?