Rupert de Deutz (1070?-1129?). R. D. D. Ruperti, abbatis monasterii S. Heriberti Tuitiensis... Opera omnia. 1854.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGLE

CURSUS COMPLETUS
srvE
BIRLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, DNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIDM SS. PATRUM, DOCTORUM SGRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM

QOI
AB iEVO APOSTOLIGO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORCERDNT;
RECUSIO CHROIYOLOGICA
OMNIUMQUiE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLIC2ETRADITIONISPER DUODECIMPRIORA
ECCLESIiE SiECULA,
JOITAEDITIONES ACCURATISSIMAS,INTERSE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS,
PERQUAM DII.IGENTER CASTIGATA;
COHHENTARIIS
DISSERTATIONIBUS, LECTIONIBUSQUE VARIANTIRUS CONTINENTER ll.LUSTRATA J
OHNIBUS OPERIBUSPOSTAHPLISSIHAS EDITIONES QUJETRIBUS NOVISSIHIS S£CUL1S DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUSPARTICULARIBUS
ANALTTICIS, SINGULOS SIVETOHOS, SIVEAUCTORES ALICUJUS MOHENTI
SUBSEQUENTIfiUS, DONATA J
CAPITULISINTRAIPSUHTEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULISSINGULARUH PAGINARUH UARGINEU
SUPERIOREHDISTINGUENTIBUS SUBJECTAHQUE HATER1AH SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA J
OPERIBUSCUHDUBIISTUHAPOCRYPHIS, ALIQUA VEROAUCTORITATE IN ORDINE ADTAADITIONEM
ECCLESIASTICAH POLLENTIRUS, AHPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUS
GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUID
PATRUH
UNUSQUISQUE INQUODLIBET TUEMA SCRIPSERIT UNOINTUITU CONSPICIATUU; ALTERO
SCRIPTURJE SACR/E, EX QUOLECTORI COMPERIRE SIT OBVIUU QUINAM PATRES
ET 1NQUIBUS OPERUM SUORUH I.OCISSINGULOS SINGULORUH LIBRORUH
SCRIPTUItjg TEXTUS COMMENTATI SINT.
EOITIOACCURAT4SS1MA, OHNIBUS
C.STEIIISQUE FACILE ANTEPONENDA, Sl PERPENDANTUR : CIIARACTERUH NITIDITAS
CHART*QUAIJTAS, INTEGRITAS TEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSOIIUM TUMVARIETAS
TUHNUHEIIUS,FORHAVOLUfltNUM PEIIQUAM COHHODA SIBIQUE1NTOTOOPERISDECUUSU CONSTANTER,-. —v.
PRETIIEXIGUITAS,
SIHILIS, PRJSSERTIMQUE ISTACOLLECTIO, UNA,HETHODICA ET CIIROJiOLOGICAy' ^1>\
SEXCENTORUH FRAGMENTORUH OPUSCUL8BIIMQUE HACTENUS IIIC ILLK SPA-RSOUUH, / A\*£\
PRIHUKAUTEMIN NOSTRABIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AI>09NESjETATES , / • [^P \M>\
LOCOS,LINCUAS FORMASQUE PERT1NENTIBU8, COADUNATORUM. 'I ^j \<£»
SERIES SECUNDA, M C
\
m QUA PRODEUNTPATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE E CCLESUE LATIN* \>—*.\ ^ \
A GREGORIO MAGNOAD INNOCENTIUMIII. \r**\ "^ \
Slccurante 3«SV« SPUflite, V^A <3 I
IILIOTHECC C&Sai DIITIIIJC, \r\r?J
siv« \ v_/
CURSUUM COMPLETORUM 1N SINGULOS SCIENTI* ECCLESIASTIC£RAMOSEDITOKE. \J

PATROLOGIABINA EDITIONETYPIS MANDATA —

EST, ALIA NEHPB LATINA,AI.IA GRJECO-LATINA.
VENEUNTMILLEFRANCISDUCENTAVOLUMINA EDITIONISLATIN-B; OCT1NGKNTI8ET
MILLBTRECENTAGR£CO-LATINJ£.— MERELATINAUNIVERSOSAUCTORES TUMOCCIDENTALES, TUM
ORIENTALBSEQUIDEMAMPI.ECTITUR; HI AUTEM,IN EA, SOLAVERSIONELATINADONANTUR

PATROLOGI^: TOMUS CLXX.

R. D. D. RUPERTUS ABBAS MONASTERIIS. HERIBERTI TUITIENSIS. HERMANNUSEX JUDJEO
CHRISTIANUS. UDASCALCUSMONACHUSAUGUSTANUS. MUNIO MINDONIENSIS,HUfiO POR-
TUCALENSIS IN GALLJECICA,EPISCOPI, ET GERARDUS PRESBYTER. S. NORBERTUS AR-
CHIEPISCOPUSMAGDEBURGENSIS. fjYAfA,
—
im
•
EXCDDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM, ^J> LMI /
INWADK^AOMtf/iOISE.PROPEPORTAMLUTETIiEPARISIORUMVULGOCEiVFJi/fNOMIN „^
SEU PKTIT-MONTKOUGE.
1854
 &ECULUM XII

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS

MONASTERII S. HERIBERTI TUITIENSIS

VIRI LONGE DOCTISSIMI SUMMIQUE INTER VETERES THEOLOGl

OPERA OMNIA

JUXTA EDITIONEMVENETAMANNI 1748 PRiEVIA DILiaENTISSIMA EMENDATIONEAD PRELUM

REVOCATA,YARIISQUEMONUMENTISAUCTA

Quartohuie et ultimoRuperti tomoacceduntscriptores nontmUiquorumemmeralionempagina sequensexhibel

ACCURANTE J.-P. MIGNE

BIBLIOTHECiB CLERI VNIVERSiE
SIVE
IN SINGULOSSCIENTI.E ECCLESIASTICSRAMOSEDITORF
CUB.SUCMCOMPLETORUM

'....^^^g&eowsttXBSg—
RUPERTI TOMUS QUARTUS, C-ETERORUM UNICUS

VENEUNTk VOLUMINA32 FRANCISGALLICIS

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM

$ ^ DICTA0'AMBOISE, PROPE PORTAMLUTETIJE PARISIORUM VULGOVENFER NOMINATAM
SEU PETIT-MONTROUGE
1854
 ELENCHUS

AUCTORUM ET OPERUM QUl IN HOC TOMO CLXX COltTmENTUB

RUPEKTUS» MBkS TtJJTrENSIS.l

De divinis officiis libri XII. col. 9
De incendio oppidi Tuitii. 333
De meditatione mortis. 357
Vita S. Bereberti. 389
Passio B. Elipbii martyris 427
De voluntate Dei. 437
De omnipotentia Dei. 453
In quffidam capitula Regulae S. Benedicti. 477
Altercalio monachi el clerici, quod liceat monacho praedicare. 537
De eodera epistola ad Everardum abbatem. 541
De l«sione virginitatis. . 545
Annulus sive Dialogus inter Christianum et Juaajum. 559
De vita rer§ apostofica. 609
Epistola qua ratione monachorum ordo praacellit ordinem clencorum. 663
Chronicon S. Laurentii Leodiensis. 671
Epistola Mengoz canonici ad Rupertum. /01
Disserlatio chronologico-historica de vita et scriptis Ruperti. 703
HERMANNUS EX JUDJEO CHRISTIANUS
Opusculum de sua conversione 803
UDASCALCUS MONACHUS AUGUSTANUS.
De controversiis inter Hermannum et Eginonem. 839
Carmen de itinere et obitu Eginonis. 861
Vita Chunradi Constantiensis episcopi. 863
MUNIO MINDONIENSIS, HUGO PORTUCALENSIS IN GALLECIA, EPISCOPI,
Et GERARDUS PRESBYTER.
His'o-ia Compostellana. 879
S. NORBKRTUS ARCHIEPISCOPUS.MAGDEBURGENSIS.
Seniiones ad pooulum 1357
Chart». 1357

Ex lypis MIGNE,au Pelit-Montrouge.

 R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS
AD \ENERABILEM

UESII BATISF0M8IS EPISCOPUH CUPPH

PRO LUSUO

DE DIVINIS OFFIGIIS

EPISTOLA

'3 Primilias frugum lerrw(Deu;. xxin) qiiamDoniinos dedit niihi, nnnc offero secnnduin praeceplum sanct»
nc iuysticx legis, dum procseus opusculiini, quod de divinis scripseram ofDciis, diu expelitum mi:ti) tibi,
Cuno pater ini, liactenus ablias ccenobii Segebergensis, nimc autem, adnueta super te Domiui gratia.
ponlifex Ecclesia; Ratisponensis. Primilia? namque siint istse cunctortim openini, ipia» iuilii a Domiiro
provenisse gavisus es, et lihenter legisti, non dubitans ea commendare, et testiftcari, qiiod veraciter sint
fruges terroe qiiani Dominus dedit, id est, veri sensus sanctae Scriptura;, quam Spiritus sanctus condidit
(// Petr. 1). Multa eorumdem operum tuo nomine atlitulavi, nonnulh nomine Domini Coloniensis archiepi-
scopi Friderici. Hoc autem quod primum erat, et alia pauca sine splendore cujusquam tituli dinuseram, ut
ipse nosti. llaque primilias quiilem frtigum obtuleram, et dimiseram cas in conspectu Domini Dei, el,
adorato Domino, epulabar in Scripturis, juxta quod ibidem protinus lex sancta dicit: Et,adoralo Domino
Deo luo epuluberis in omnibus bonis, quce Dominus Deus tuus dedeiit libi (Deut. xxvi). Sed piimitias isl s
siili nullius obtnleram pra;senlia sacerdotis, cum Iex lioc modo fieri dccreverit. Tolles de cnnctis fruo-ibus
luis primitias, et pones in cartallo, pergesque ad locum, qucm Dominus Deus tuus clcgerit, ut ibi invocelur
iiomen ejus, accedesque ad sacerdotem, qui fueril in diebus illis, et dices ad eum : Projileor hodie coram
Domino Deo tuo,quod ingressus sim terram, pro qua juravil patribus nostiis, ai darel ean. nobis (ibid.);
siiscipiensque sacerdos cartallum de manuejus, ponet antealtare Doinini Dei lui(iVum.xxxiv, Psa/. LXXVII)!
Cur iion secundum ritum hunc mysticum ad sacerdotem accesserim, dicam: Nonduiu alicui notus pontilici j
et sacerdos qui erai in diebus illis non curaret, neque admiueret nie ad professionem linjiismoili; nequu
crederet sallem, quod milii cxiguo sorle divisum tuisset quidquam de lerra isia inlra tribus Isiael, iu
ftiiiiculo dislribulionis. Ego auteni sciebam quod neque Moyses neque sacerdoles, sed solus Jesus sorle
divisisset lerram trans Jordanem tribus Israel (Josue xv), et proinde de sacerdotum pairocinio nou
4 multiim curans, lenebam cartallum, et primitias frugum hujusmodi congerebam, et ponebam ante altarn
Domini Dei.habebam enim intentionem banc, et desiuerium hoc, nt placeret oblalio mea in conspeclii
, Domini.Audiebam intere» tale qtiidpiam.quod me reconlare faceieLillius ex liisloria veteri, quod cum Jo-
culus fuisset Dominus ad Moysen dicens: Loquere filiis lsrael, ut lollant mihi primitias ab omni homine qui
offerl ultroneus, accipietis eas (Exod. xxv), et illi certalim olferrent, veiieruiiiartiflces eldixerunt Moysi :
7J/MSoffert populus quam necessarium est, oblata suffichmi et superabundant (Exod. xxxv, xxxvi). Siniilu
liuic audiebam, quia dicebatur adversum me: Iste scribil quod neeessariam non est. Sancti scripserunl,
sanciorum scripla sufflciunt et superabundaiit, non sufficiiuus legere quse sancti scripserunt, iiedtntvliicc
qua; isti ignoti siue auctoiilate de corde suo scribunl. Haecet alia niulio graviora surda aure prceteriens,
«t lotns crani possesstis ab ea qtiss me tacere non sinebal, dilectione Verbi Dei, et primiiias isias el ali.i
noniiulla in carlallo nieo congessi, donsc venires tu ainicus et patronns fidelis, per quem ego innotescerem
sacerdoti DominiEcclesia: Agrippinensi. Ecce aulem tu , snccrdos, gratuila vocatione Doniini, iu pontifex
factus ex spontanea electione cleri et populi, ad quem cum primiiiis, imo et cum cunctis frugibus
liujusinodi liducialiter accedain cl dicam: Profiteor hodie coram Domino Deo tuo, quod ingressus s:m
terram, pro qua juravit putribus nostris,ut daret eam nobis (Deut. xxvi). Scio enim quod professioneiu
istam libenier accipias, ut dicam, quia Dominus Jesus, qui populo suo traduclo per aquas Jordanis, sorlc
divisit tenam in fuiiictilo distiibutionis, id esl qui credenlibus et justilicatis gratia ipsius per
lavacrum regeneralioms et renoratioms Spirilus sancti (Tit. m) divisiones gratiarum dislribuit, iiieam
<luoqtie parviiaiem in eailein disliibiuione cognovit secundum funiciilum hunc (/ Cor. xn), quem ejrpii-
inens Evangelisla : Tunc, inquit, aperuit itlis sensum, ul intelligerent Scripturas (Luc. xxiv). Parum dixi
quod libenler accipias piofessionem hujiisniodi, imo et hoc veraciter dicere possum, quia liimis, et plus
quain vellem insislens, eiiam me adjurasti, ut non conlentus dixisse libi, scriberem qtioque, qualiler iu
hanc lerrae oplima; pariem ingressus sim, cui adjurameotocur obedire necdum ausus sim, Deus scit, ct
tu iniln conscius, ex parie nosti (1). Suscipies ergo, o sacerdos Domini, cartallum de manu ine.i,
etpones inie altare Domini, majori cum aucloritaie quam hacienus feceris, et ego loquar in con-
speclu Doimni, quoties vel lu, vel aliquis exemplo luo, scripta nostra relegere dignatus fuerit,'
tanquam fruges terra; quani Domintis dedit, cui Dominus benedixit. Sunt aulcin prsesentium primi-
tiarum hbelli xn et deinde cajterorum, quaicunque obluli, numerum subscribere curavi. Conimcn-
tanorum m Job hbiorum x abbreviatum ex abundantia sensuum atqtie diclorum beali Gregoisi.
(I) Alibi fatetur ipse auctor cx divina revelatione se in Sciipturis versalum esse.
PATDOL.CLXX. 1
#i ftl PF.RTl ABBATIS TUlTlENSIS 4"
TraclaU» in Evangelium Joannis librorum xiv. Opus de operibus sanclne et Individua;Triuitali. librorum «LII.
Op'is m Apocalypsin 5 Jonnnis librorum xn. Optis in xn minores Prophetas librorum xxx. Opiisculum de
victoria Verbi Dei (quod pene luumproprium est) librorum xu [xin |. Et opus de gloria et bonore Filii
liominis secundum Evangelium Malihxi, in quod tti mofe tuo me impulisli. Et nptis ex libris Regtim, de
glorioso rcge David, in qtiod me Dominus meus Coloniensis arcliiprxsul vehementer impulit, quorum in
altero usque ad octavum, in altero usque ad undecimiim librum processi (2), in quihus nunc leneor, quae
cum vila comile, perfecero, dimiltam et isla per mantitn luam in conspectu Domini, et adorato Domino
cpulabor in omnibus bonis, qu.<edederit mihi. Opiisciilitin quoque in Caniicis canticorum vn libellis explicui,
qtiod lu tanto libentins legisli, quanto Qdelius ac devotius beatam Virginem Mariam, dilccti Filii Dei
Cenitricem diligis, cujtis bonori idem opus lolum dedirari sliidui.llacc commemoraiis plurimum rongratulor
libi quod aliqnem jam fructum perceperis magna; dileclionis, quia Verbum Dei te semper dilexisse ei diligere
optitnenovi. Hocverbum flainma lua est, lux lua esl.el hcc babens in cordeel inore iuo,!ucerna tti esquam
Deus, qui accendit, non soluiu absconilitam esse noluit, vcrum etiam majore quani eras in domo majus
snper candclabrum qunm slelerat, poni ac lucere voluit (Matth. v). Mec dubito, quin omnis simplex oculus
1
te vldeus, congaudeat propter lucem verbi, qua. ex ore luo radial, credo lanlo abundant:.us, qtianlo plures
in domo sunt, in qtia lucem hujuscemodi miuistrare debes. Ego prxcipue exsultare debeo in lumine luo.
Nec vero ad boram exsultare volo, aut deheo in hoc lumine ino, sed in exsuliationein senipileriiaiu tendo ,
quo ct le lendcre scio. ln hoc est enim vera exstillalio, non quia dilior, ani manet gloriosior faclus es in lioc
sasculo, sed quia divitiarum praeseniium et liujtis glorioe cumiilus atque perfectio in coelo, dtim divitia;
praesenles manum implent ad faciendam eleeinosynam, cupienli thesatirizare in ccelo (ilattli. vi). Et gloria
prxsens, quoniam seciindum Deum est, materla lit illud amplioris dilectionis, et gr.uiarum actiouis, ipiia
misericordiam hanc socia roboral veritalis spcs,jtixia : Misericordia el veritas prwcedent fnciem luam,
Domine, misericordia te hic exallavit (Psal. LXXXVIII). Veritas illic le bealuin faciei, scientem nunc, el
perfectius sciturum lunc sanclorum jubilalionem, de quibus ita dicluin csl: Domine, in luinine vu.tus lui
ambulabunl, et iu nominetuo exsultabunl tota die, et in justiiia tua exaltabunlur (ibid.).
(2) Complevit autcm postea in Malihxum sane libros xn, in David xv
-.—_______— m

15. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

DE DIVINIS OFFIGIIS PER AMI GIRCDLDM

LIBRI XII.

6PR0L0GUS.
- Ea quat per anni circulum ordine constiluto in divinis aguntur ojficm, et altenlum auditorem, el eruditum,
ul bene exponantur, expelunt venerabilium Scriplurarum didascalum atque symmislem. Altissimarum namqne
iigna sunt rerum, et maxima quceque continent cmlestium sacramenla secretorum; quorum ad majeslatem
conlemplandam, non nisi erudilus el religiosus quispiam aspirare idoneus esl. Siquidem ab his vtris ordinata
hax, atque in obsequium Domini nostri Jesu Chrisli, qui est caput Ecclesia;, instituta sunt (Eplies. i); qici
sacrameiita incarnalionis , nativiiatis , passionis , resurreciionis et ascensionis ejus, et sublimiter intellexerunt,
*t prcedicare voce, litteris atque hnjusmodi signis /ideliter et sapienter curaverunt. Videlicet imiiati sunt hoc
paclo benedictos /5/ios Noe, Sem et Japhel, qui nudilatem palris, ridente maledicio Cham, assumpio paltio
post dorsum suum, reverenli diligentia conlexerunt (Gen. IX). Nam, quid aliud Noe de vinea sua qnam
plsniavit (Psal. LXXIX),ipse inebriatus dormiensque el in tabemaculo suo nudalus, nisi Dominum Jesum
Christum prafiguravit, qui a vinea sua, quam de JEgyplo translulit el plantavit, inebriatus aceto pwnarum
(Joan. xix), sopitus somno morth,id est habitu invcntus ut homo, palam quod passibilis mortalisque essel,
apparuil? Sed exeal el foris nunliet, eumque infirmitatis arguat Cham, quod interprelatur calidus, scilicel
omnis hmreticus calens ad rixam, conlentiosus et impaliens. Nam inclylus Sein, el dilalalus Japhel,
videlicel calholici atque Aposloiici Palres, honeslo sacramentorum pallio, propler nes assumplam ornaiil et
veneranlur infirmilalem, el hoc posl dorsum suum, quia sane infirma illa transierunl, nec ea prwsemes ipsi
viderunt. Hcsc vero sacramenla celebrare, et causas eorum non inleltigere, qnasi lingua loqui est, et
interprelationem nescire. Qui autem lingua Ioquitur, inquit Apostolus, oretul interpretelur (/ Cor. xiv). Hoc
inler spiriiuatia charismatum dona, quibus Ecclesiam suam Spiritus sanclus exornal, tnngis wmulari nos
hortatur, ul prophetemus , id esl, ut ea qucespirilu oramus aut psallimus, mentis quoque inlelligmlia capiamus.
• Scd non omnino, quemadmodum si oreni lingua, spiritus quidem tiieus orot, mens autem sine fructu est, ita
iS DE DIVINIS OFFICHS. - LIB. I. ii
Ae hit quoque sentiendum est. Nam qui mysleria vel signa Ecclesict pdeliter el pie frequentaril» quamvit ettuta*
eorum seire nonpotuerinl, non tamen sine fructu sunt. Ideo quippe ftirc institula sunt, ut miro modo teereta
Dei, quat a paucis possunt intetligi, pene ab emnibus possint agi. Ninquid quia in operando soli vident oculi,
etetera membra, quce non vident et tamen operantur, tine fructu tunt? Sed ummquodque membrum tuam
dignitatem habtt. Prcseminent aulem oculi, qui ccelera ducunl et dirigunt; igitur sacramentorum omnium
opificem invoco Spiritum sanetum, ut qua per sanctos Palres hmc ordinavit, eadem mihi secundum sensum et
auctoritatem Scripturarum, aperire dignelur gralia. Visum est autem hoc opusculum sic ordinari, ul primum
ta qtite pene quotidiana sunt, deinde qux certis lemporibus et causis varianlur, digeram, ipso adj-uvanle Chrislo,
cujus pio sanguine universa terra purpurata est,cujus vicloriis coelum floret, cvjus mysteriis tempora insignila
sunt, cujus memoria dies et hota; ornalce sunt. Illud a bonis omnibus hujusce sludii meritum vel dignilas
impetrare debebit, ut, quamvisvetus cum suavilale vinum bibere assueli sint, nostra tamen musta despuenda
non judicent. Neque enim auctoritali velerum quidquam delrahitnus. Ammalarii scilicet et aliorum, si qui forte
teripserunt de hujusmodi, sed licuit, semperque licebit cuique dicere salva fide, quod senserit. Primum qutdert
quotidianum nosim senitutis pensum, videlicet septem diei hora, quas canonicas, id esl requlares dicimus,
unde eausat intlitutionit acceperint, jam dicendum est.

LIBER PRIMUS.

fr CAPUT PRlMUM. A LVI), » videlicel qula Pilato judicante illunt dimitti.

De horis canonicit. t firmaverunt sibi sermonem nequain (Psal. LXIH),»
Septem canonicas horas diei non licet a quoqiiam» pertinaciler clamando : « Crucifige, crucilige (Joan.
qui in conspeclu Dei vacuus et ingratus apparere XIX). > El Spiritus sanclus, qui iu remissionem pec-
nolil, negligenter prxleriri. llae siquidem Creatori catorum non fueral datus, anlequam Jesus esset
nostro deferunt laudes, et pro cerlis ac magnis cjus glorificalus, super nascentem Ecclesiam in ignei*
bwieficiis quasi vecilgales sunt graiiarum actioncs. linguis efltisus est, el esl impletum discipulis pro-
Sol namque verus et dies xlcrnus Christus, duode- missum Domini dicenlis: < Vos amem baptizabiinini
cim habens horas spiriiuales, el sempilerne secnm Spiritu sanclo non posl multos hos dies 'Act. 1). >
slantes, has seplem horas lemporaliler ciirreules CAPUT IV.
ciarissimis misericordiae suae radiis illuslravil atque I)e sexla.
dedicavit. Siugularum rationes de thesauro Scriptu- Hora sexla Chrislus Dominus propler nos in ciUce
rarum proferemus. exallatus est, ut ad se omnia traheret, et exslincto
CAPUT II. modico lumine Judxorum, de quo ipsa lux vera
De prima. dixerat : i Adhuc modicum lumen in vobis est,
Prima hora Crcalori noslro laudes referre debe- •3 currite dum lumen vilae habelis, ut non lenebrx vos
mus, aiile omnein curam corporis, qua scilicet hora comprehendanl (Joan. xn). > Corporalibus quoque
Dominus noster jam cousputus et illusu?, alque super terram irruenlibus lenebris, luroeii verun»
alapis caisus, et adhuc opprobriis saturandus Pilalo transivil ad illuminationem gentiuin.
propter nos ligatus astitit (Matih. xxvu). Ilemque, CAPUT V.
redivivus stans in litlore, cum in caplura piscium, De nona.
a qiiibus retia rupla non sunt, significasset Eccle- Nona quoque hora, jure in taudem Dei clamamus,
siam, qtialis fulura esl in resurrecliohe morluorum, quandot clamansi DominustJesus voce magna emisit
niellitum cum seplem discipulis celebravil convivium spirilum, • lalrone admisso in paradisum (Matth.
(Joan. xxi). Quia ergo primum qtiaBrendum est rc- xxvn; Luc. xxn; Marc. xv), et venia, quamvis sero,
gnum Dei, et cxtera adjicienlur nobis (Matth. vi); veraciler pceniientibus el confilenlibus dcdicata, et
et*in lege jubel Dominus omne sibi primitivum offerri rescisso velo legis et prophetarum, coapimus reve-
(Exod. xiu, xxui), primum offeramus lioram diei lata facie contemplari gloriam Domini. Tunc etiam
noslro Redemptori, et quxramus regnum ejus, i qui latere ejus perforato formandx Ecclesix prolluxe-
passus est propler delicla nostra, et resurrexit pro- runt elementa [sacramenta], sanguis quo rediniiinur,
pter juslificalionem noslram (Rom. iv). > aqua qua abiuimur (Joan. xix).
CAPUT III. 8 CAPUT VI.
De tertia. De malulina et vesperlina synaxi.
Hora lertia duplici ratione splendet insignis. Vespertinx aique malulinx laudis sacrificium ma-
Namque hac hora Dominus Jesus spinis coronatus, gnis est nobis sacramenlis dedicatum. Omilto quod
et linguis Judxorum crucifixus est (Matth. xxvn), in umbra veteris Instrumenli, mane et vespcre jngi-
juxta illud : i Filii hominuai, denles enrum arma ler offerebalur holocaustum, dequo dicil lex : < Sa-
«Hsagitts, el lingua eorum gladius aculus (Psal> crificiura esl Domiuo in odorem suavitalis oblaliona
 "5 RUPERTI ABBATIS TLTTIENSIS 10
pcrpetua in generationes vestras (Exod. xx). > Ail1A extcrminalor venit, et Dominns super labernncula
evangelicam enim propero graliam. Inde harmiii transiit, et in typum ndslrarum fronlium sanguitte
splendida clarescit horarum dignilas. Vespere Do- agni posles consecrati sunt (Exod. xn). < Und«
minus panem el vinum assumens, et verilalem suii reor, inquit beatus Hieronymus, traditionem aposlo-
corporis el sanguinis reprxsentans (Matlh. xxvi; lorum permansisse, ut die vigiliarum Paschx ants
Luc. xxn), suis portatus in mauibus, testamentum noctis medium dimiltere non liceat populos exspe-
scribit snis hxredibus (Hebr. ix); humilitatem scilit-el ctanies adventum Chrisli, et postquam advenerit
ct charitalem, lavando pedes discipulorum, maxime illud tempus, securitate prxsumpta. festum cuuctos
coromendans, ilerumque recumbens, longi solemni- agere diem. >
tate sermonis, amicis et filiolis jam moriturus ulti- CAPUT IX
mum v.ile dixit (Joan. xm) Item in vespera sepeli- Cur vespermvel matulini, ordine a caeleris differunt
lur (Matth. xxvn). In vespera nihilominus apparens horis.
vivus in habilu peregrini, ccgnoscilur in fractione Cum autem, exceptis nocturnis vigiliis, has seplem
panis et hospilalia discipulorum corda injeclo sux sinl horx diei, matulini, prima, tertia, sexta, nona,
charitatis igne succendit (Luc. xxiv). In matutino vcspera, completorium, matutini et vesperx a cxte-
Petrum, qui ter negaveral, galli cantus redarguit, ris horis et numero psalmorum et ordine bymno-
Dominus respicit, et negalor pcenilens ad lacrymas rum, non immerilo differunt. Nam ex Veteri quoque
confugit (Matth. xxvi; Luc. xxn). Item, diluculo Teslamento, anliquam, ut dictum est, auctoritatem
sanctis mulieribus resurrectione Domini a dcalbalis iruhuiit. Nec enim nihil momenti habere debuit in
angelis annnuiiata, tristilia fidelium jam incipil con- b.'s antiquitas illa matulini et vespcrtini sacriGcii,
verti in gaudium (Matth. XXVIII).Quxritur vivens et, ut stipra repetam, immolatio paschalis agni, qtue
cum morluis, cl vivum se ostendit, tangi quoque fiebat in vespera (Exod. xn), ct illud quod fiebat
dignatur et atlorari (Luc. xxiv; Joan. xx). Notandum iu vigilia matulina, quia respexil Dominus supra
quod cum cxlerarum seplenx sinl parles horarum, caslra ^Egyptiorum, el interfecit exercitum eorum,
id est versus Deus,in adjulorium meum intende, ctun ct subverlit rotas curruum, ferebanlurque in pro-
Gloria Palri, hymnus, psalmi, lectio, responsorium fundum (Exod. xiv). ltemque illud quod in muadi
vel versus, supplicalio Litaniai, et oralio completiva. crealionc, aliis horis lacitis, commemorantur ve-
llis horis oclavum addilur canticum de Evangelio, spere el mane, in senaria divinorum operum distin-
qtiia scilicet canuntur pro octava, spectant eiiim in ctione (Gen. i). Jure ergo hymnum, qui est evan-
lieatitudinem rcsurrectionis, qua maxime insigiiilx .P gelicx lxlitix, cxemplo Domini, qui hyinno dicio
tunt, juxta sensum illius evangelici capituli : i Ve- exivit in montem Olivarum (Maith. xxvi; Marc. xiv);
sperc Sabbali, qux lucescit in prima Sabbali (Matih. his dunlaxat horis psalmi vctusix aucloritalis auie-
XXVIIi).> cedunt, et quia ex Evangelio maxima sacramcnta
CAPUT VII. commemorant, et ob hoc evangelicis decorati suni
De comptetorio. canticis,hymnoseisdem pene conjuncloshabent.Com-
Hora completorii nobis illud commemorat de pas- pletorium quoquc, quia apud quosdam canticum de
sione Doiuini, quod jam egresso Juda, t pavere cce- Evangelio habet, cum eodcin cantico post psalmos
pit et txdere (Marc. xiv), > factusque in agonia, hymniim habel conliguum. Nec mirurn, cum inpsal-
prolixius oravit, el sanguineas guttas prostrato niorum quoque tilulis, nunc Psalmus cantici, nunc
corpore sudavit (Luc. xxn), lorcular tunc solus cal- Canticum psalmi (Psal. xxiv, LXV),el ipsa commu-
cans (Isa. LXIII),et in fuluro sanguinem martyrum tatio ralionc non careat. Omnium in commune
pro posse fundendum prxsignans. Itemque illud de hnr.inim dignitalem reverendam el boc indirat,
resurrectione ejus, quod priusquam fecerat pacem qnod carum initium, et finem pariter referimus ad
inter Deum et homines (Ephes. n), lcgatus fulelis Dcum. Nam initio Deum in adjutorium invoca-
rediens evangelizavit nobis, stans in medio disci- D \ mus, in Gne Deo gralias referimus.
pulorum suorum, dicens eis: < Pax vobis (Jonn. CAPUT X.
xx). > De ordine horarum in festivilalibus.
CAPUT VIII. Qiioties de lempore gratix, maleriam laudis sum-
De vigiliis noclurms. ptaiii habcmtis, verbi gralia, diebus Dominicis et
Vigilias nocturnas, de quibus et Propheta : <Mc- sauctorum natalitiis, genua in ipsis horis non flecti-
dia, inquit, nocte surgebam ad confuendum libi mus, stando proferenles liberutem et gratiam (Gal.
(Psal. cxvin), > item evangelicx nobis gratiae clari- iv; Ephes. n), qiue colli nostri, qui eraraus curvi,
las magnificentius instituil. Nam Dominus noiter, jugura ferreum confregit (Jer. xxvm), ut incede-
media nocte de Virgine nalus (Luc. n); itidem, ut remus recli (Isa. XLV).Tunc et vigiLas in tribus
Samson quondam obsessus ab Allophylis (Jud. xvi), disparliniur nocturnis, ut non solum verbo, sed
media nocte confraclis portis inferi surrexit a mor- etiam facto, tres vigilias prxdicemus, de quibus ait
tuis (Matilt. xxvin). Media nihilominus nocle ven- Dominus : <Beali servi illi quos, cuin venerii Do-
lurus asseritur (Mattli. xxv), in similitudinein ^Egy- minus, invcneril vigilantes ; et si venerit in secunda
plii temporis, quando pascha celebratum est, ct vigilia, el si in terlia vigilia, ct ita invenerll, beati
II DE DIVLNISOFFICHS. — LIB. I. i%
sunt servi illi (Luc. xn). > Tunc legendi alque ca- A peirx frustrata radice supplantel (Malth. xm,
nendi olBcia, qux ad xuificandam Ecclesiam insti- Luc. VIII).
tuta sunt, numerosius concrepant, ut nos prxpare- CAPUT XII.
nms ad apericndum Domino, quacunque hora pulsa- De < Jube, Domme. >
vcrit (Apoc. IH), ad modum duarum Veteris Testa- Luclurus vero, benedictionem petens, hoc signi-
nienli lubarum, qux ad movendum castra -crebriiis ficat, quod nemo nisi missus aul permissus, ofli-
atque concisius clangere jussx sunt (Num. xx). Ipsa cium prxdicandi usurpare debeat. < Qtiomodo enim
autem lectionum pluralilas non eadem in omni ordine prxdicabunj,, inquit Apostolus , nisi millanlur ?
esi. Nam clerici novem, monachi duodecim legunt. (Rom. x). >
lllis novenarius est tetragonus, id est xquis undi- CAPUT XIII.
hoc iiinuil verbum De < Tu aulem, Domtne. >
que quadrus lateribus, quod
0 el opus prxdicalorum xqualia semper csse de- Quodque in fine dicit : Ttt autem , Dotmne ,
noslri , hoc innuit ne ipsum quidem
bent, his vero duodenarius inxqualibus constans wherere
lateribus. Nam ler qualuor vel quatcr tria, duode- boiiiim offlciuni prxdicandi sine alicujus vel lcvis
cim faciunl. Hoc insinuat, ut inuno magis exteu- culpxpulvere posse peragi. Nam, ut ailB.Augusti-
IHIS:< Verbum prxdicalionis securius audilur quam
dantur, et exemplo Jacob, cum Domino luctantes [}
claudicent (Gen. xxxn), scilicet minus operanles, diciltir.>Prxdicaiorquippe cum benediceresesentit
ut amplius medilari queant hi qtii fidem Trinitatis difiicile nimis est, ut non quantulumcunque spirilu
mundo quadrifido prxdicanl. Nam in utroque or- elaiionis tangalur. Et quia quasi per terram ambu-
dioe pluralitas lectionum pluralitalem significat lat.etpedes ejus aliquo pulvere sordidantur, idcirco
miscricordia Dei indiget, ut in liac parle lavetur,
prxdicatorum , qui ex lempore gratix plures in
niundum missi sunt. Sic enim profutnla Tioctegallus cliamsi iiiiindus sil lolus.
ariores alque productiores canlus edere solet, vi- CAPUT XIV.
ina vero die crebriores atque citaliores, sic anie De t Deo grulias.
incarnationem Dominicam pauci et rari, posl vcro
ntilti etcrebri prxcones vilse missi sunt. Paucila- Quod vero Deo gratias succinit chorus , non
lem anleriortim in tribus privalarum noctium leclio- ad nltiinam precem lectoris, sed ad lotam lectionem
Gratias namque agimus Deo, quod doctrinx
uibus, mullitudinein posleriorum in Natalibus Do- rcspicit.
mini vel sanctorum Novi Teslamenti significamus. sux panem nobis frangere dignatur, ne fame au-
Adco aulem causa hxc vim ralionis obtinuit, ul diendi verbnm Dei pereamus (Isa. xiv; Luc.w).
G Nam et ad lecliones, qtiarum in flne, Tu autem,
Romanus ordo, qui divinarum rerum causas secun-
dum apostolicam fidem laudabiliter exseculus est, Domine, non dicilur, scilicet ad capilula horarum
in ipsa nocle paschali non pms quam tres lecliones regularium quia verbum Dei est, in quo vivilom-
habere decreverit. Illa namque nocie prxdicatores nis homo (Deut. vui; Malth. iv), Deo gralias
sancli, scilicet apostoli, et nuniero pauci.et metu succlamamus.
Judxortim muli, elde morle Domini mcesti, videri CAPUT XV.
fugiebant, audiri metuebant. Nam in ipso crepuscu- De responsoriis.
lo, refurentibus sanclis mulieribusquod resurrexis- Responsoria, qux post lectiones canimus, nobis
set Dominus, et quod visus esset ab eis, non credi- ' iniiuiiiil sanctis monitis Dei factis nos respondere
derunt, et visa sunl coram eis quasi deliramenta debere, ne simus similes pueris sedentibus in foro,
verba haec (Luc. xxtv). Nec solum illa nocle, sed liidenlibns ac dicentibus : t Canlavimus vobis, et
exinde quoque usque ad Pentecosten, causam eam- non saliaslis, lamenlavimus vobis, et non plorastis
dem in paucitate leclionum considerat, quando (Luc. vn). > Dicunltir enim a respondendo. Tristia
prxdicatores sancli et numcro plures, et fervorc namque tristibus, et Ixla lxlis debemus succincre
sancti Spiritusfacundi sunt. Non lamenminus ralioni D leclionibus. Si quidem neque moris est, neque de-
appropinquant, qui majestatem solemniiatis atteu- coris, ut, cum lector trislia dixerit, verbi gratia,
denles, inlegrum et solemnem lectionum observant qux sunt pcenilenlix, sive lamenlum aliquod Domi-
numerum, quia et si aposloli muti fuerunt (Matth. nicx passionis, chorus in responsorio saltel de
XXVIII), angelorum alloqnia, et ipsius Domini fre- gaudio regni et gloria resurreclionis. Sed dum leclor
qnens visiutio (Joan. xx, xxi), valde celebris el velul t Joannes non manducans neque bibens
sequenda prxdicatio est. (Malih. xi) > praedical pcenilentiam, nos Ilideni ia
CAPUT XI. responsorio ploramus ; dum ille, vclut < Filius ho-
Cur lecliones oralione prcevenimus iuinis, manducans et bibens (ibid.), > cantal nobis
Prxdictas lectiones ideo oratione prxvenimus, de gaudio regni, succinentes eidem, apte saltamus.
quia rogare debemus Dominum messis ut ntiltat Quodque uno prxcinenle , tam in his quam in
operarios in messem (Matth. IX), el ul aperiat cor cxteris ejusmodi , chorus concorditer sequitur,
noslrum in lege sua etin prxceptis suis(//Jtfflc/i.i), illud aslruit quod Aposlolus obsecral, ut idi-
ne setnen verbi Dei, quod audituri sinitis, aut volu- pstim dicamus omnes, ct non sint in nobis sehis-
cres comedant, aul spinx suffocenl, aul durilia nijla (/ Cor. i).
 U RUPERTIABBATIS TUITIENSiS »
CAPUT XVI. A Dei judicium male peccato conscpultf somno pen-
De campanis. eant. Ad postremum illud notanduin, quod quem-
Sonora esse inslrumenla in Ecclesia, quibus ad admodum ex tempore gralix plures prxdicalores
laudem Dei populus exciletur, divinx auctoritatis missi, crebrius Iheologicis concrepant symbolis, ha-
et antiqux consuetudinis est. Nam olim lubx aul bentcs donaliones secundum gratiam, qux daia est
eampanx, diversa quidem specic, se.J eadem ha- eis (liom. xn), differenles ita signa prxdicta quan-
benlur ratioiie. Legtmus in Levitico tubas ex jussu litate et sono diifeienlia, quoties aliqua donationis
Domini factas, quarum usus esset ki Jubilxo evangelicx fesliva commemoratio fil, lumultuosius
(Levit. xxiii, xxiv; Num. x), tanlx virtulis, ui ad tinniunt, et perlonant crebrius, ei productius re-
crepitum earum corrueret Hiericho (Josue vi). Et boant, ut doiinientes in nocle, et ebrios (< qui enim
Paralipomenon inter cantores, nablis arcana can- dormiunt, nocte dormiunt, et qui enim ebrii sunt,
lanles et inter levitas pro octava canentes, conci- nocte ebrii sunt [/ Thess. v}> ) ad laudem Dei quasi
nenle et subsilienle David, septem tubarum clan- violenter excitent. El si jion evincunt sic, ut eos.
gorem personante coram arca fcederis Domini exsurgere cogant ad orandum, ne intrent in lenta-
(/ P-arat. xv). At nunc ad conGtendum Domino et tionem, sallem secure dormire non permitlant. Tri-
ad annuntiandum mane misericordiam ejus et veri- " num itaque solemnisdiei classicum.idestmatutinum,
talem ejus per noetem (Psal. xei), et a?nea signa vesperlimim, et quod nd missx pulsatur initium, sic
personant, et ad omnem horam divini officii, lan- imitetur evangelicus prxdicatorum cSiorus, tit sesn-
quam in exordio prxclarx orationis, has partes per prxdicet lamentationes prxsentis vilx, carmea
tenent, ut attentos docilesque ac benevolos divinx futurx, vx, gehenn:e !
laudis audilores efficiar.t. Hxc igitur Eeclesix signa CAPUT XVII.
atque illx legales tubse, unum atqueidem significani De minislerio altaris.
scilicet sanclos Ecctesise prxdicalores, qui < ad Jain nunc ad thcsaurum summi saerarnenti.scilicet
Sion monlem et civitatem sanctam, coeleslem Hie- ad missx secretarium accedere, quotidiani cursus
rusalem, et multorum millium angelorum frequen- ordo silus exposeit. Quod si ntihi pervium fecerit
tram (Hebr. xn),> et ad fulurum Dei judicium popu- thesaurarius salulis alque ordinalor cbaritaiis, si
Itim invitant 10 et prxparant, magnitudinein rei, aperuerit clavis David, qui aperil, el nemo claudil,
magnitudine dicendi, qui possunt, exprimere con- claudit et nemo aperit (Apoc. m), gralulari, el can-
lendunt, ut repositas intrinsecus aures cordis per- tare licebil animx tnex, quod eam rex in ceflam
cellere, sensumque surdi auditoris ad nudiendum ^{ vinariam introduxeril (Catit. it). Hoe enimsacrariuin
fleclere el vincere conlendant. Quamvis ad potiora propiiiaiionis est, lioc illud propitiatoriiim. in,
feslinet oralio, prxlereundum non est quomodo quod versis vultibus duo cherubim (Exod. xxv),
prxdicator perfectus hujusce signi quadam simili- id est duo Testamenta mutuo se aspiciunt. Nam quod
tudine formetur. Duriliam metalli , fortitudine in Veteri Testamento promissum, prxsignalum et a
inenlis, plectrumque ferreum quo sonus elidilur, longe salutatum, in Novo autem dalum, revelalmu
constanlia sermonis imitetur. < Ecce dedi, ait Do- et palam est factum, hic prxsenlialitcr exbihetur,
minus, faciem tuam valentiorem faciebus eorum, et non in umbra, sed in veritate, non in Ggura, sed in
frontem tuam duriorem frontibus eorum, et ut ada- re (Hebr. ix, x). Hic illud agitur, in quo noster
mantem et siliceni faciem tuam (Ezech. m). > Fu- Davidinsanire videbalur regi Achis.quando lympanU
giens quoque terrenam habilationem, el dicens : zabat pendens in cruce, el impingcbat ad oslia civi-
< Noslra autcm conversatio in ccelis est (Pkil. m),> tatis (/ Reg. xxi), id est ad coiir.Iusa corda non
sursuni cor suspendat, pendensque de turri fortitu- credentia sibi, quando ferebalur in manibus suis
dinis, qux stat contra faciem inimici (Psal. LX), tenens panem et vinum, et dicens: < Hoc est corpus
spcculatorem se tneminerit positum esse domui meiim, hic est sanguis meus novum teslamenlum
Israel (Ezech, III). Geslel aulem lignum crucis in D . (Malth. xxvi; Luc. xxi)f> quando defluebant salivx
capite, id est in principali suo, quod est mens, fu- in barbam, id est videbalur loqui infantilia, dicens :
nemque exinde coHigalum, id est vincuram charila- < Nisi manducaveritis carnem mcam el biberiiis
lis, usque ad infirmos fralres, quasi usque ad ter- meum sanguinem, non habebilis vitam in vobis
ram porrigat, quo commonitus, personare, et os (Joan. vi). > Fugi! quippe ab illo populo suo, quem
suttm dilalare nunquam desistat, dicens: < Charitas nunc vocal Achis, id est quomodo est, eo quod dixe-
enim Chrisli urget nos (II Cor. v). >Ua custos su- rit: < Quomodo potesl hic nobis carnem suam dare
per niuros Hierusalem- coustitutus, non laceat, sed ad manducandum ? (ibid.) Vocabat autem eum prius
quodcunque viderit vel audierit annunliel, juxta Abimelech, id est patris mei regnuro, el accepto re-
illud : t Qui reminiscimini Domini, ne laceatiset ne . gno super verum Judam verumque Israel, nunc
detis silentiuin ei.et lota die et lo(aru,cle(/«a.Lxii),», mysticum sensum Paralipomenon, < indulus stola
instans opportune, importune (// Tim. iv), his qui byssina, vestilus Epliod lineo, > prxcenlor inclytus
dormiunt in leclis 'eburneis, et lasciviunt in stralis choros ducit sacriGcans, el subsilit coram arca fos-
tui$ (Amos. vi), non laceat laudare nomen Doniini, deris Domini (/ Par. xv). 0 regem, o sacrorum
jjg usOji.i?a,d nialutinum,id est usq^uead. treraendum, principem! Qtiid sibi vult tanium, tam clari capitis,
 « DE -DIVINISOFriCllS. — LIB. I. 8*
habitu sacerdotali causas
tripudium, dum lendil avcx Dei laberuaculum, et j. lio diguius est, tanlo ia
induius Ephod offert holocauslum, et in nomiiie habere probalur digniores. Illi enim sacras vestes
Domini benedicit populum, ad qtiem, cum essel de secundum colorem, maleriam positionemque cujus-
iribu Juda, non perlinebal sacerdotium? (/ Pnr.xvi.) - que ad quatuor elementa inundi, ad duo hemisphx-
Si:d rcpulit Domiuus labernaculum Sylo, et occisis ria cosli partesque Zodiaci, ipsumque ccelum refe-
sacerdolibus Sylo elegit tribum Juda, elegil David rentes, ad ullimum in auri lamina, qux in fronte
servum suum (Psal. LXXVII).Ecce prxgesti de rex pontificis erat, inscriptum habens ineflabilc Dei
tribti [ f. prxelegit rex de tribu, etc.J Juila conli- nomen (Exod. xxvin),hoc significarivolenles.quod
dcuter agere in his, quse deberi sciebat Glio suo, omuia qux subter sunt, Dei arbilrio gubernenlur,
Doutino suo, in quem hxc dicebat: < Juravit Domi- justum esse commemorabant, ut pontifex Creatoris
nus et flon pcenitebit eum, tu es sacerdos in xter- [Crealorem] non solum pro Israel, sed et pro uni-
mim secundum ordinein Melchisedech (Malth. xxu; verso mundo rogaret, licel noslri ei beatus Hicro-
Psal. cix). > Ecce imperal sacerdolibus, mandat nymus, juxla morem suum, in bisquoque spirilualis
levitis, ut sanctificenlur, canlores conslituit, cligit intelligentix vela pandere soleanl. Quoniam ergo
qui canlent arcana, qui canant pro octava, qui nec vetera ralione caruerint, nos exemplaria ccele-
clangant tubis, qui personent buccinis, qui concre- B slium supergressi, ipsa polius in vero sacerdolio
penl lyris, cymbalis, nablis, organis (/ Par. xv). ccelestia contemplemur.
ln his omnibus ad filium respicit. «JAscendens cnim CAPUT XIX.
in aituin captivam duxit captivilatem, dedit dona \De amiclu.
ltominibus (Psat. LXVII; Ephes. iv). > Sciendum Sacerdos in oflicio allaris, capitis sui, scilicet
jiamque arcam Domini, qux interdum pro quovit Chrisli, cujus membrum est, personam gerit. Qui-
reclore Ecclesix accipi consuevit, mullo magis con- dam amiclu capnt suum obnubit, donec stiper os
venienter designare humanitalem SalvalorisChrisli, casulx illum revolvat, et velut capul aut coronam
qux in latere feneslrara habet, id est, vulnuslance.e illi coaplet. Illud esl quod in Apocalypsi legimus
de ecelo, amictum nubt?
quo fluxerunt aqua ct sanguis (Joan. xix), intus angelum fortem descendisse
continens maima, id esl unilum sibi verbum Dei, et (Apoc. x); et in Isaia : < Ecce Dominus ascemlit
tahulas lesiamenli (Hebr. ix), quia < in ipso sunt super nubem candidam (Isa. xix). > Veniens eniiu
omnes tbesauri sapienlixet scientixabscondili (Col. ad salvalionem mundi, Dei Filius, Angelus magni
11),> el virga sacerdolalis el regixpotestalis/Arcam consilii, nube amiclus esl, dum divinitatem suam,
esl caput et principium, in nostra carue abs-
ergo Dei noster David, morlis imperio, quasi regno C qux
Saul destructo, deducil in Hierusalem, et collocat condii. Hoc crgo carnis lalibulum prima veslis
in tabernaculo cceli, quod ipse telendit (// Reg. vi). sacerdotis, id esl amiclus significat.
Quod respiciens Eccles:a diebus proximis sanclx CAPUT XX.
resurrectionis, exemplo prioris populi se exciialad De alba.
concinendum suo David, dum hoc responsorium Alba lineum vestimcntum et slriclum, qux, ut
cantat : Decantabat populus in Israel alleluia Hieronymus ait, Hebraice dicilur ephobad, et
(I Par. xv). Canil ergo universa multitudo Jacob est ab anliquo sacerdotalis ac levitici generis, lon-
Legitime, et ipse David cum canloribus citharam gissimedislansa tunicis pelliceis, qux de mortuis
percutit in domo Domini. Quidquid enim Israel ca- animalibus Gunt, quibus post peccalum veslilus est
nit, hoc magislro, hoc prxcentore, cilharascordium Adam (Gen. m), ulpote nihil mortis habens, sed
digilo Dei perculienle, didicit. Ab hoc concilatus tota candida, novam vilam sacerdolii ejus designat,
jubilus chordis in voces corporeas choriqtie con- quain docuil el in baptismo dedit, ut de baplismo
centum, nunc graviter, nunc acute aut excellenter surgenles, cingamus lumbos in veritate (Ephet. v:), -
erumpit, et magni corporis Ecclesix per omnes et lota pristinorum peccalorum turpitudo celelur.
genles dilTusx, quia una fide resonat, canttis pari- D Unde et David: < Beati quorum remissx sunt iui-
ter, etin simul ubique et undique mulliplexel unus quiiates, et quorum lecta sunt peccata (Psal.wx).t
ab ipso suaviler audilur. lgilur ordinem altaris, Lingua ejusdem vestimenli sursum aflixa ccelestem '.
ordinera magnx et inlermitialx rationis jam libet ejus doclrinam insinual. Unde Joannes : < Qui de .
aiiingere, et eorum qux prxcessSrunt in capile, calo venit, inquit, super omnes est, cujus teslimo-
scilicet Christo, sacrorum principe sacerdotibus, nium qui accipit, signavrt, quia Deus verax esl
qui sunt membra corporis, imitationem, ipso ape- (Joan. m\ >
rienle, vel ex parte cognoscere. Et primum de sa- CAPUT XXI.
cerdotalibus vestibus dicendum. De stola.
11 CAPUT XVIII. Stola, qux super amictum collo saeerdolis ineunr •
De habitu tacerdotis. "
bit, obedientiam significat Filii Dei et servilutem,
_n babitu sacerdotali nihil esse quod vacel a ra- quam Dominus omnium propter sxculorum salutent
lione, apnd veleres quoque constitit, sicut beatus obiit (Gal. IV).Nam, quod cum magna reverenti»
Ilieronymus scribens ad Fabiolam testis est. Apud cogilandum cst obedienler passus el morluus est
nos ergo quanto sacerdotium Christi veleri sacerdo- Filius Dei (Phit. n), causam quippe morialiUlii,.
 25 RUPERTIABBATIS TU1TIEN6IS U
sciiicet peecaliim nec origine conlraxit, nec actu A dicitur : < In nionlem excelsum asccnde tu, qui
admisil, et idcirco morti nil debuit. Sed dedit illi evangelizas Sion (Isa. XL). > Prxcipue vero hanc
calicem Pater, non judex; amore, non ira; volun- habuit liinicam evangelicx textrix doctrinx, sa-
tate, non necessitate gratia, non vindicta. Et sieut pientia Dei , Cbrislus Dominus , et dedit illani
Jacob tiber et ingenuus, prxcepto patris Isaac, et apostolis suis. < Omnia enim quxcunque audivi a
1malris consilio Rebeccx
pnrens, servivit Laban, Patre mco, inquit, nota feci vobis (Joan. xv), > sed
ut Raehci et Lyam in conjugium duceret (Gen. non nisi Spiritu sancto stiperveniente, induere vel
xxxvm, xxxix), sic Filius Dei, prxcepto Palris et portare potuerunt. Hanc quoque signavit illa lunica
consilio Spiritus sancli obediens, servivit mundo, Domini, quam scindere milites 12 noluerunt, eo
subjectis humeris ejns peccata ]>ortaudo, ut Sy- quod esset inconsutilis, desuper contexta per totum
nagogam de Judxis et Ecclesiam de gentibus (Joan. xtx), damnum fore maximnm siguiGcanles
assuraeret. Cura ergo sacerdos stolam accipit, his qui Christianx fidei Scripluram hxresibus scm-
meminisse debct ct scire, quia grande jugum , dere conarentur.
licet suave, grande , licel levc , super se lollit CAPUT XXIV.
(Malth. XJ). De sandaliis. |
CAPUT XXII. B Sandalia pontificis illud significanl Dominicas
De casula. incarnalionis calceamentum, de quo ipse in psalmo^
Gasula magni sacerdotis nostri, Christi vestimen- < In Idumxam , inquit, extendam calceamenltmi
tum, significat illud vestimentum veri Aaron, cujiis meum (Psal. LIX),> id csl genlibus nertam faciam
in oram descendit unguentum, quod est in capile, incarnationem meam. Ut enim sacerdolio fungere-
primum descendens in barbam ipsius Aaron (Psal. lur pro nobis Filius Dei, nostra carne quasi calceatus
cxxxu). Quod esl illud vestimentum ? Sancta Ec- in hunc mundum venit. Sandalia ergo pontilicis
elesiacalholica. Nam barba Aaron, quod inlerpre- incaniationem, ut diclum esl, significant Filii Dci.
tatur mons fortitudinis, barba, inquam, Aaron, El pulchre qnod in aniictti capitis idem in cakea-
id esl Christi apostoli sunt, alque apostolici viri, menlo pedum signalur ; nam et in carne divinitas
fortes el perfecli. Unguenlum aulem regale et latuit, nt per carnem ejus nolitia universum imin-
sacerdolate Spiritus sanclus esl.cujustota pleniludo dum percurfil. Per lingulas, quibus ipsa pedibus
est iu capilc, scilicet Chrislo (Col. n), alque inde sandalia consiringuntur, idipsum accipimus quwl
primum in apostolos quasi in barbam, deinde in JoannesBaptista percorrigiam calceamenti signasse
totant Ecclesiam, et usque in extrema membra probatur, cum de spouso Christi loquens: t Cujus,
Ecciesix , quasi in oram vestimenti descendit. inquit, non sum dignus corrigiam calceamcnli ejus
easula ergo, veslimenlum Christi, quod est Eccle- solvere (Marc.i; Luc.m). > Copulam erga illaiu
sia, significat. Est autem integra et undique clausa, ineffabilem , charitatein inxslimabilem , vincufa
ut unitatem vel integriialem verx fidei demonstret. sancti Spirittis insolubilia, quibus divinitas Verbi
Huic autem superducilur, et ori ejus apte circum- nostrx carni se conjtinxit, per sandaliorum corrigias
ponilur amictus, quo anle caput sacerdotis tegeba- designari accipimus. Prxlerca dum tam sacrum
tur. Quem, nubem Iiumanilatis ejus, in qtia laltiil tamque mysticum pontifex pedis sui speclat orna-
ilivinitas, significare jam diximus, quia videlicet ttiiii, mcminisse dcbet et scire se quoque peuein
caput, corona et dccus Ecclesix huroanitas Christi cssespeciosum, juxla illud : t Qttam pulthri supra
est, caput aulem humanitatis Deus (Ephes. i; monlem pcdes aiintiniiaiiiis et prxdicantis paceui
J. Cor. xi). In eo vero quod casula , cum sit una (Isa. L), > elc.
el lota intcgra,. aptotionc manuum , qux exten- CAPUT XXV.
sioncm manuum cruoilixi Domini apte depingit, De annulo.
in anteriorem et posteriorem partem quodara- Annultis tligili domum sigtiifical Spirilus sancti,
inodo dividitur, antiqux Ecclesix qux p"assionemrj quo dives et ornalus ad Ecclesiam suam descendit
Dorajni prxcessil, el novaj qux subsequilur signuni Filius Dci, qtiodque crcdenlibus in se per multas
CSt, et diflerentes donaliones secundum beneplaciium
CAPUT XXIII. suum dislribuit, alii dans sermonem sapienlix, alit
De tunica. sermonem scientix (Rom. xn ; / Cor. xvn), etc.
Qux hactenus dicta sunt, presbyteris el episcopis Harum divisiones gratiarum invisibiles imiiatur vi-
sunl communia ; qux vero sequuntur episcoporum sibiliter, utpote Chrisli vicarius, calholicus ponli-
propria. Tunicam quam subter casulam habet pon- fex, per sacrorum dirisiones ordinum , ponens
tifex.in veteri sacerdolio coloris eral byacintliini, quosdam in Ecclesia sacerdotes, alios diaconos, et
tinlinnabulis,. el malis punicis inferiori parte pen- tucteros sacri altaris officiales. Latius autem signi-
dentibus, ut totus vocalis incederet pontifex, ne Gcalioprxdictiextenditur annuli, quia dum omni
morerelur (Exad. xxvni). Significat auteni, ut Hie- Ecclesix sanam doeirinam ct fidem integram prx-
ronymus ait, rationem sublimium, qux non patet dical, velut oppignoratam annulo sponsam Christo
omnibus, sed majoribus et perfeclis. Hanc habuerunt subarrat. Non ergo ab re in, ejus digilo gem-
Cliri-
Moyses, et Aaron ci prophelx, omnesque quibus nialus fulgel aunulus, per cujus ministerium
M DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB.T. 20
slus Doiiiinus tam fulgida dislribuit dona sancli A lica sede rcgulam hanc metropolilanx obscrvant
Spirilus. Ecclesix, ut neminein hnbeanrponlificem, nisi ab
CAPUT XXVI. eadem sede misstim, a qua prinius illis prxdicator
Quod signo crucis aurea tanuna cessil. fidei missus est. llla autcm missio, supradicli pallii
Signo crucis Chrisii aurea lamina veterum pon- largilio est, quod, nt dictum est', a collo dependens,
trficum cessil, quod olim eratin fronle micans oc- humilitalem Domiiii significat, dicentis : < Sicut
tavum decus pontificum (Exod. xxvm), inscripta misilme Pater, el ego mitto vos (Joau. xx). > Inler
nunc esl pene eadem ineffabilis majestas nominis. cxleros vero Galliarnm archiprxsules, merito Re-
lllic enim erat ineffabilc nomen Dei, hic est inxsli- mensis aucloritale praeminel, quia videlicet anliqua
mabile myslerium crucis. Crux namque inxslima- mctropolis cum esset, accessil el lioc, qtiod ejus
bile signum est, admirabilis virtus esl. Crux spes ponlifex beatus Remigius (quod magntim esl) ab
Christianorum,* resurreclio morluorum, cxcorum ipso Deo missus, et antequam nasceretur, magni-
dux, claudoium baculus, deslruclio superborum, fice promissus, genles Francorum simul cum rege
consolalio pauperum, sustentatio inopum, spes de- primus perduxit ad fidem caiholicam. Quam ejns
speratorum. Crux regura magnificentia, sacerdo- missionem Ormisda ponlifex Romauns a B. Petro
lum gloria. Crux igitur aurea lamina sacratius " qtiinqiiagesimus leriius, iil.debtiit,npprobans, eiilem
ornaraentum. Nec slatim occurranl, decus boc ideo Remcnsi pontifici viccs suas delegavil per omne
non esse ponlificis, quia cum illo toli quoque com- regnumLudovici, et Rcmensis Ecclcsix primalum
inune est plebi. Nam illa dignilas habet iu hoc ali- adaugcns, summa aucloritaie conlirmavil. Trevi-
quid quod nec inferioris ordinis sacerdolibus com- rensi autein Ecclesix Malernus, a B. Pelro apostolo
inune sil. Sic enim in fronte sua Cliristicolarum missus, hxreditalem pallii suis successoribus dere-
signifer hoc vexillum bajulat, ul in subjectx plebis liquil.Mogunlinx Crescens, apostoliPiiuli discipiilus,
fronlibus soli sibi sacro cbrismate pingere liceai. prxdicavil. Trajecli Sauctus Willibrordus, a Sergio
Sicut aposlolorum eral baptizatis imponcrc manus, papn missus.
ut acciperent Spirilum sanctum, sic el hoc ad diera Sed pritnatum Colonia melropolis oblintiil, ea
valens, proprium est episcoporum. Ecce qualequan- maxime causa, quia Cresccns prxdiclus Colonix
tumque ornamenlura accepit in suis sncerdolibus 13 quoqtie apostolicam Yerbi Dei visitationcm
filius ille prodigus, cui reverlenti de longinqua primus intulit. Canluariae vero, nobili Angloruni
regione, ubi porcos paveral, bcnignus pater occur- melropoli, Aiigustiuiis a B. Gregorio missus est
rens vilulum saginalum fecit occidi. Applaudil sibi Q ponlifex priiuus , qui toti Aiiglorum genli , ut
tota familia patris in gloria pcenitentis filii, frater Ctirislum cognosceret, strenua prxdicalionis ad-
aulcm ejus major ille agrarius foris stans inviilia luinislratione subvenil. El de vestibus quidem sa-
torquelur, et fralernx salulis convivio participari cris, quanlum ad prxsens allinel, pro posse satis
noiuit (Luc. xv). dicluni.
CAPUT XXVII. CAPUT XXVIII.
De pallio archiepiscopi. De anle introitum.
Est tamen oclavum archiepiscopis indumeniiim Sacerdote tandem ad sancltim altare ingressuro,
pro aurea lainina, quod dicitur pallium, ab aposto- debel tam ipse sacerdos qiiam cl tola prxsens.
lica sede dalum ; quod a collo circa peclus depen • Eeclesia, dilatare animam suam, el amplo fidci SJIU
dens, silu suo illam, qux valde condecet episcopo- lenere memoriam incarnationis, passionis, resurre-
rum partem, et eorum concilii principem, patenter ctionis ct ascensionis Domiui nostri Jesu Christi, ct
designal humililatis vel sapientix lorqtiem. Quam memoriani omnium sanctorum, qi;i tum ab initio.
hoc illorum privilegium habeat rationem, non vide- tnundi votis-cxspeclaveriint, geslis prxliguraverunt,,
tur prxiereundum. Poslquam duodecim apostoli per dictisque aut scriptis prophetaverunt, et in eornm
universum inundum dispersi , singulis civitatibus D contemplatione in voces erttnipere, prxcinendo an-
prajs'u!erent, tam ipsi quaitt successores eorum, tiphonam, qux dicitur ad inlroilum. Nam sicul iri-
tnisere per conliguas suis sedibus provincias prx- troilus sacerdolis ingressum Filii Dei in hunc mun-
dicatores, quos et episcopos ordinaverunl, ut ubi dum, sic antiphona, qux dicilur. Ad inlroilura^.
recepti fuissent, omnia Chrislianitalis sacramenta, voces et exspectationem prxferunl patriarchurum»
velutipsi epostoli, peragerenl, ut per urbes com- el prophetarum. Ingredilur ergo anliphona prxdicta,
provinciales episcopos ordinarent, el aliorum qui- non minus quam semet decantala cum ejusmodfc
dem aposlolorum successores patriarchx sunt dicti. pompa qux significatx rei aptissime congruit. Pro-
Petri autem successor, pro excellcnlia principis cedunt flammanles cereoli, videlicet insignum gau--
apostoloruui, aposlolicus nominalur. Qui autem ab dii, quod in ortu Salvaloris omni mundo cffulsit, de-
eis per provincias missi sunt, tam ipsi quam suc- quo angetus ad paslores: < Annuntio vobis gauiliuni
cessoreseorum, archiepiscopi vocantur, et qui ab magnum (Luc. n), >elc. Prxcedunt sacerdolem mi-
hia perurbes cotnprovinciales ordinali sunl, et qui nislri duo, nou pariler, ncque a lalere incedcntes,
illis succeduut, usque hodie simpliciler episcopi sed anle subdiaconos. Signant cnim hi duo Velus,
ROminanlur. Initium ergo fu'ei habenles ab aposto- ct Novum Testainenlum, id est legem ct Evange-
27 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 23
lium, quorum lex lempore prior, Evangclium vero \; ciijus tota vila continiia pro nobis et perpes, orutia
digmtate tnajtis est. Haec namqtie salutis ministeria fuit, qux ct dcsignattir in Apocalypsi per fiimttm
Salvator invcxit, qui Evnngelium quidetn allulit, aromatum, qui ascendil in conspectti Dei de manu
legein vero non solvcre, sed adimptere venil (Matth. angeli (Apoc. VIII). Homo namque verus, passioni
v). Isli sunl duo pedes angeli, qui, ut supra diclum propter nos destinalus cnjus illa vox esl: t Holo-
est: Dcscendildc ccelo auiictus nube.et posuit pedent caustum pro peccalo non postulasti, tuncdixi: Ecce
dextrum suum supra niare, siuistrum super lerram venio(Ps«/. xxxix), > semper iinitum sibi pro nobis
(Apoc. x). Legalis enim moralilas, Joanne Baptista orabat Verbura Domini.PatremqucelSpiritum san-
vel ipso Domino doccnte, Iratiquillius autlita est ctum, ctutait Aposiolus, < in diebus caniis sux
(Luc. m) conlra evangelicam vero dignitalem, idest preces stipplicationesque ad Dtiminum, qui salvum
nianflescini fidei doclrinam, verbi gr.tia ctim dice- illum posset facere a morle, cmu clamore valido et
ret: Ego et Paier ununt sumus (Joan. x); > El: lacrymis cffereiis, exaudilus est pro sua reverentia
« Antequam Abraham Geret ego sum (Joan. viii), (Hebr. v). > Quain ejus oralionem bene psalums
vcluii mirabiles eblioncs maris fluxa el falsa corde seplimus innuit, cujus liiulus inscribitur : Psalmus
imnueruul (Psal. xcxn). Subdiaconus quoque prx- ipse Duvid, quem cantavil Domino pro verbis Cusi,
farl tcxtum Evangelii, quia profeclo lex lestimonia B ' idcst -Ethyopis, scilicet maliliosi popnli,qui jam cuia
conlinct Cliristi, sicnt ipse dicit Judxis : < Si crede- Hcro:!e vel post Herodem illum persecuti sunt et
retis Mosi, crederetis forsitan el inihi. De mc eiii.ni inaxine Pharisxorum (Luc. xm), qui ul mali agri-
ille scripsit (Joun.s). >Porlat vero clausiim quia vi- colx vinexDomini dixerunt :t Ilicest hxres, venite,
delicelanlcqtiam Aguusqccisus apertiisset signaetila occidamiis eiini.etnostra eriibxreditas(J/a/(/i.xxi).>
septem, clausum erat in libro legis sacrameuluai Quod atitem in fine orationis subjungitur : Per Do-
ejus passiouis (Apoc. v). tninuin noslrum, eo respeclu fit, quod Domiuus
CAPUT XXIX. noster Jcsus Cliristus,.medialor est Dei e', honiiuuiii,
De iiicenso. et impossibile est xterna Dei beneficia pei aliam
Ingressus ergo sacerdos, ubisancto altan assistit, viam dccurrere ad uos quam per ipsum. Per ipsum
thuribulum ei qui incensum adoleat, datur in manu. ergo pelimus et impetramus, sicut sxpe per ine-
Nam prxdictus tangelus.i sicut in alia peripcha Apo- dianiem "cristalli Iapidem fiibjectam escam, a lon-
calypseos legimus, < sletit juxla aram, habens ihuri- giiiqno sole ccelesiem mutuamus ignem. Huc usque
btiliim aureum in mnnu sua (Apoc. VIII), > dum in roissx iniliiim quod dicitur introitus, couimemorans
ronspeclu Ecclesix se ostendit Dei Filius, liabens nobis inlroilum Salvatoris in hunc mundum, id est
iiniiia. iilattim corpus, quod et implevil igne, quia a nativiiale ejus usqtic ad Joannis prxdicatiooeia
corporaliier in ipso sepiiformis Spiritus sancti gra- quaudo baptizatus ipse elorans quadragiula dicruin
lia requievit (Col. n). Iuterim chorus concinit Kyrie jejuniura celebravit (Matth. iv).
tleyson, quod significat omnes universales Ecclesix CAPUT XXXU.
preces, qux sunt incensa vera, de quibus ibidem De epistola.
dicitur : < Data sunt ei incensa multa, ul daret de Epistola persouam gerens legis et propbetarum
oraiionibiis sanclorum omnium super altareaureum, prxciirsionisdebiliimagitofficiumanlesanclumCliri-
quod esl anle thronum Dei (Apoc. vn;)- > sli Evangeliura. Lex enim per manum Mosi infan-
CAPUT XXX. tem Dei populum, velui pxdagogus, ciisiodiendiim
De tGloria in excelsis.t suscipiens, fulurtim Cbrist: advenlum cxspectare
Mox sequilur Iiyniiius Gloria in excetsis, qtiem docuit, et pcr 14 os digilumque Joannis, jaiu prx-
ab ore angelorum Ecclesia saucta rapuil. Hic hym- soiilcm Cbristum eidem alumuo suo jam adullo, ut
ijus el angelorum est et hominum. Primum aulemi eum sequeretur, indicavit (Matth. m; Joan. lii).
angelorura congratulaniium quod nalo Domino ac- Prxcessit namque Iex evangeliuro, sictit virga Spiri-
censa jam essel lucerna clarissima (Luc. u), ciim, T) lum mansuetudinis, sicut timor charitatem, sicul
qua sine dubio perditam drachmam invenltira csset; iiiilium perfectionem, sicut doniinanlis prxceplum
xterna sapientia (Luc. xv). Inde est, quod jami prxcedit amantis consilium. Epistola vero vox legis
prxoccupanles dicunt: < Eu'n lerra pax honiinibusi est, suam in Joannem imperfectionem protiteiilis, et
bonx voluntalis (Luc. n), > quia pacem nemo om- ad perfcctionem evangelicam suos auditores trans-
uium.qiii sunt in ccelo, vel qui sublus lerram (Apoc. mittenlis. Quamvis autem sxpe de aposlolicis su-
«), potcrat facere inter Deum el homines, hic factor matur litteris, lamen in eo gradu esl, ac si semper
omnium Deus, proptcr homines bomo factns, jam- delege sitet propbelis. Semper enini moralitalem
jani facturus essel in carne sua, soluto pariete iui- vitamque aclivam magis quatn contemplativx subli-
oaicLiarum (Ephes. n). milateiti, qux in Evangelio radial, apostolica quo-
CAPUT XXXI. que lectio inslruit et dispensal. Epistola vero Grx-
De collecta. ce, laline dicitur supermissio, vel supererogatio.
Qux post hxc sequunttir oraliones, a sacerdoiei Quod nomen bene congruit litleris apostolicis; quia
saliitatione prxmissa, per quam altenti fiant au.lito- videlicet Evangelio Christi supererogalx sunt. Si-
rcs; .eatnduin ofatioiies tllcunlur ipsius pomini,, qtiidem ordo aposlolicus, slabularius iile cst, c\\\
29 DE DlVINiS OFFIClIS. — LIB. I. 30
noster Saraaritanus. id esl custos, Doroinus noster A in ignem p.learum iiiexsfiiigiiibilem projici (Mat:h.
Jesns Christus, hoinirtem illuni, quem latronibuS •n; Luc. m). Altamcn in prima Paschx hebdomada
despoliatura, vulneraltim, et semivivum relictum cantari consttevit, cujtis constietudiniscaiisasuo nie-
inveneral, commisil. Prpferens duos denarios, id est lius locoreddelur. Dicilur autem gradualea gradibus
legem et prophetas, et dicens ei: < Curam illius humilitatis titpote illi convenicns, qui necilmn
habe, et quodcunqiie supererogaveris, ego, cum re- ascendit de virtule in vjrlutem, sed in eonvafie
diero, reddam libi (Luc. x). > Bene ergo lilterx, ploralionis positus, jam tamen ascensiones in conle
quas apostoli Evangelio Chrisli supererogoverunt, suo disposuil (Psal. XLHI).Quarum ratio ciim in
epistolx appullatx sunt. Pifferunl aulem peue pavi- multis invenialur locis in mysticis maxime quin-
ter, ul lex aut prophetx, a majestate sanctiEvan- decim graduum canticis dislincla cst. Ejusuindt
gelii, quia videlicel pariter de moribus traclant. Et ascensoris initium et perfeclionem canior innuens,
Evangelii sacramenta illi ventura denunliant, hi jam ad graduin sxpius conslilit, et inferior eo slare
praelerila commemorant.Igitur, ul supra diclum esi, consuevit, qui subsequens alleluia concinit.
morale legis olbcinm agit epistola, lanlum distans CAPUT XXXV.
abeo quod in oflSciomissx prxcedit sancto evange- De atleluia.
lio quantum servus a Domino, prxco a judice, lega- B Alleluia Latihx lingux peregrinum nomen est,
tus ab eo qui misit illum. Qtiapropter c<iir»kjjiiur, cujtis mysierium.velul qtioddam gaudii slillicidiiiin,
non injuria sedemus; cum autem sanctum evange- de diviiiis supernx Hierusalem, primuin in menteiii
luim audimus, demissis reverenter aspectihus, sicul palriarcharum et prophetarnm, posl in aposiolorum
Domino hostro assistimus. In eo quod sanctum ora plcnius per Spirilura sanctum dclapstira est.
prxveuit Evangelium , Baptistx Joaiinis imilalur Siguificat enim xlernum angelorum et beatarum
ofScium; qui prxvaricaloreslegis corrigens, et mores anininrtim convivium, quod esl sempcr laudare
eorum evangelicx fidei suscipiendx prxparans Domiiium, el prxsenlis semperque videndi vulius
(Luc. 111;Malih. m), implebat quod de illo dixerat Dci, novum sine fine caniare miraculum. Ad boc
angelus: < ipse prxibil ante Dominum in spirilu et vita-prxsenlis inopiam nullalenus aspirare merettir,
virlule Helix, parare Dominum plebem perfectam scire autemuilii sit cl prxguslnre illtid gaudio spei,
(Luc. i). > sitire elesurirc quoil giislaveris, hxc iila, qux di-
CAPUT XXXHI. citur, sanclorum in hac vita pcrfcctio est. Quapro-
De manipulo. plerinterpretalum hoc Hebraicum nomen remansit,
Manipulus qtiem in brachio sin.stro gestat sub- _, ut peregrinum ab hac vita gaudiiim, peregrinum
diaconus, dextro vacante, ut cxpedilum sit ad ad- nibilominus signnret, potins quam exprimeret vo-
ininistrandtun, illud nobis inniiil, quod si liraentes cabulum. Quoninm igitur ftiturx beatiiudinis, quasi
securiin judicii xterni; qux jaui ad radices arbo- proprium est vocabulum, jurc eo lempore magis
rinn posita est, ut oranis arbor, qu;e non facit frequenlatur, quo resurgens Dominiis, ejiisdem bea-
frncluni bonum, excidalur, et iu iguem millatur titudinis spem nobis propinavit ct proniissiiin. Ut
(Match. III), prxdictam pcenitenliam stisceperiinus, aulcm aliisquoque tcmporibusad missamcnneretiir,
et diguos posiiiteuiix fructus fecerimus, mauipulos olim Romanx Ecelesix consueludo non eral, sed a
juslitix reporlabimus, juxta illud : <Euntes ibanl et B. Gregorio instituliim, imo reslituttim est. Nam-
flebant, millentes semina sua. Venienles aulera ve- que a lemporc Damasi papx, cum pritts fuissel ea-
nient cum exsultalione, portantes manipulos stios dem consuuludo, defeceral. Denique cum de boc et
(Psal. cxxv),t Fimbrix vero manipuli, vel stolx, vel de aliis nonnullis quosdam murmurare sentiret,
cujuslibet sacrx veslis perseveranliam significant lanquam conslaiiter Ecclcsix consueludines seque-
epruradera bonorum operum, vel compleiionera roo- reiur, iion dedignalus esl ralioneni reddere, dicensi
rum, quia fimbria esl ulteriorpars vestis. His fimbriis < Nos in nullo Iiorum aliam Ecclcsiam seculi sti-
gloriosa in psalmo circumamicta est fitia regis (Psal. D mus. > Nam ut alleluia hic diceretur, de Hierosoly-.
XLIV),sicut talari tunica filius accrescens el decorus morum Ecclesia, e.x beali Hieronymi Iradilione tem-
erat inter fralres suos Josepli (Gen. xxxvn). pore beatx memorix Damasi papx traditur tractum.
CAPUT XXXIV. Et ideo in bnc magis sede alleluia consuetudinem
De graduali. amputavimus, qux hic a Grxcis fuerat tradita. Ca-
Graduale ad poenitentix respicit lainentum, canlui nilur ergo alteluia post graduale, canlicuin Ixtitiae,
nsper et gravis adeo ut illud excellenlibus eflerre post luctum pcenitentix, el summopere nilentes ex.
voeibus nec usus nec decussil. Significat enim non primere. magnitudinem consolationis, qux repositj)
jain requiem remuneratorum, sed laborem operan- esl illis, qui nunc lugent, jubilamiis magis quaitj
tium. Propier quod diebus"post Penlecosten de offi- canimus, unamque brevem digni sermoiiis sy!Iah:nit.
cio tollitur, quia videlicet dies illi fulurum in regno 15 >n plures neumns, vcl netimarum distinctiones
Dei felicem sanclx Ecclesix slatum significant, protrabiimis, ul jucundo auditu mens attoniia re^
quando jam area Cliristi veniilabro, quod est in pleatur, el rapiatur illuc, ubi < sancli cxsulta-
manii ejus, purgata erit, nullumque cx residuis bunt in gloria, Ixlabiinlur in cubjlibus su^
granis jamtimebit, quod ab borreo domjnjco debeat (Psil. qxj.ix.).
S* RlPERTl ABBATIS TITTIENSIS 52
CAPUT XXXM. A cx auctoritnle beaii Ilieronymi, ralionem significare
I)e Evangelio. sulilimiiim supra diximus. Est aulcm clausa circa
Hnctcnus seorsum sedebnt saccrtlos, malnrum colluin, ut peclus sil opertum, quia, sicut ait Apo-
viclor cogilntionum, dominique vicloriam scdcndo sloltis, Evangclium in his qtti pereunt, esl opertuin
significans, cuivicto lentaiorc, sedenti el imperanti (// Cor. iv). Prxcedit subdiaconus diaconttm , poi-
miuislrahaiH angeli, sicul scripltim est: t Reliquit tans quem Evangelio subslernat pulvillum, qiiia
ctim tenlalor, el accessertinl angeli el ministrabant vidclicel ad omne quod loquitur Evangelium, lex
ei (Matlh. iv). > Surgit tandem ad allare accedcns, competens suggerit lesliinonium. Summa vero re-
ita ul opporttine veniat nobis in mentem Domimis vereutia debettir ad audiendura Evangelium, quod
Jesus, prxparala sibi pcr Joannem via ad conla maxime est Verbum Dei, quam diaconus prima voce,
liominum, de descrlo rediens, ut doccat ipsc, et quam emitlit, salis venerabiliter exigit, dieendo:
discipulos suos eligens, miliat ad prxdicandum. Dominus vobiscum. Cujus cniin melius quain Domitti
Millit namquc sncerdos diaconum ad legendum jir.Tseniia reverentes el religiosi audilores peiilum
sanclum cvangclium, pctitam dando bencdictionem, debenl prxstare silenlium? Atlenii ergo et benevoli
quod subdiacouo priuscpisiolain lecluro non fecernl. sunt illico, el eo cordibus conversi et vultibiis,
Legem enim et prophelas invisibilis invisibililer B respondent : El cum spiritu tuo. Slatim"dociles
misit; aposlolos autcm ct evangelistas, quoriim quoque reddil, diceudo : Sequeiitiu sancti Evangelii.
diaconus personam gci il, visibilis faclus, et sanclam lloc aulem dicimus, non quod majestas Evangelii
Ecclesiam, sponsam vidclicet stiam osculans osculo dignala sit unqunm reguiis orntoruin subjici, sed
oris sui (Cant. iv), visibiliter misit et docuit. Accipil quia quod in hoininibus facerc nitilur sludium elo-
diaconus textum sancli Evangelii, quod bajulans ad quenlix, hoc in Ecclesia sua meiius perfn it summa
Jeclricium, eflicilttr pcs Christi. Prxcedunt cerofe- naliira snpientix. < Nam, ul ail bealus Auguslinus,
rarii cum ihuribtilo, per qux significantur gaudium elnqucntia snpientix comes est, et quocunque do-
et bona opinio._Gaudium euim semper est in bono inina hxc progreditur, illa ul ejus ancilla subse-
ininiio. Bonx quoqtie opinionis sc esse noveruut qitittir. > Respondemus, Gloria ttbi, Domine, glori-
qui hoc boniim porlanl niintium, qui el conlidenler (icaiiles Doininiim, quotl misit nobis vcrbum salulis,
dicunt, < Chrisli bonus odor sumus Dco in omni juxta illud qtrod in Aclibus apostolorum legimus :
loco III Cor. n). > Quapropter incensum bonx t El glorificaverunt Domimim, diceules : Ergo et
opiuionis signum, lociiin ipsum aspergiljn quo genlibus Dcus pcenitcnliam ad vitam dcdil (Act.
legendtira est evangclium. Qui locus si sit dies c»). •
feslivus, quando solel convenire populus, eminen-
tior est, ut ex ipso statu commonealur diaconus, CAPUT XXXVII.
quod is qui sursum ad Domintim desidem invitat Idem de Evangelio.
populum, stare debeat in monte virtutum juxta illud: Sanclum Evangelium principalc cst omnium
< Supra monlem excclsum ascende lu, qui evange- qux dicunlur ad missx ofllciurn. Sicut enim caput
lizas Sion, exalla in fortiludine voccin tuam, qui prxeminet corpori, el illi cxlera membra subser-,
cvangelizas llierusalein (Isa. XL). > Qtiam ejus for- viuiil, sic Evangelitim toti oflicio prxeminet et
litudinem el stola prxdical, qux super hiimeriiin omnia qttx ibi Iegunlur vet canunlur, intcllecluali
posila, inde usque ad succinctionem lumborum ratione illi consenliuiit. Exempli gralia : Dominica
deducitur, quod foriiiudinem ad vocem exaltandam prima Adventus Domini hoc Evangelium legilur :
IIIIIChabeal, si forlis sit ad operandum, el succin- Cum appropinquassel Dominus Jesus Hierosoty-
cius conlra pugnas libidinum, evangelica namque tnam (Matth. xxi), > etc. Ut inlclligamus quomodo
prxdicatio qux esl < fons horlorum, puleus aqua- huic evangelicx lectioni cxlera mcmbra consoncnt
jrum vivenlium (Cant. IV), > non fluil inipelu aliunde, ollicii, quxramus primo, in quo eadcm lcclio con-
iiisi de Libano, id est de corde casto et de orc D gruat lempori. Ad boc brevi argumentalione hoc
jjandido, quia sonles vitiorum, duin conscientiam modo respondendum est. Idcirco advenil Dei Filius,
toarclant, os quoque angustant, ne aqux vivx cum tit genus humanum a diabolo pcccatorum vinculis
jmpelu (luant. Quod dalinalicam non nisi feslis colligatum miseratus absolveret, et in ccelestem
iliebus induil, hoc significat, quod ralionem subli- lliertisalem, unde homo captivus abduclus fuerat
mium sacramenlorum, non nisi postquam glorifica- vias suas doceudo, placidus assessor cordium redti-
His est Dominus Jesus, et Spiritus sanclus advenit, , ccret. Hoc aulem procul dubio myslicus Evangelii
discipuli porlare poluerunl. Nam lunicam ejusmotlii ejusdem ccntinet inlelleclus.
3T DE DIMNIS OFFICIIS. — L!B. II. 54

LIBER SECUNDUS.

16 CAPUT PRIMUM. _\ Dci Verbum, verum Dei Filium, sancta Ecclesia

De syinuolviCredo in unum Deum.i caibolica offert Creatori suo.credens corde.etore
Lecto evangelio, majore qux sequunlur egenl in- confiiens (Rom. x), pariterque manibus panem et
lenlione, quia videlicet majora continenl salutis vinum, sictil sibi tradidil ipse Salvator offercns
nostrx sacramenta. Sicut enim, post passionem (Maith. xx-ni; Luc xxn). Nam pro quota suoruin
Domini, majora quam ante charismalum dona [gra- parle beneficiorum gralias agerei Ecclesia Creatori,
tia largiente effusa sunt, sic post evangelii lectio- Salvatori, et illuminatori suo, si nihil aliud ei quam
nem majora sacramenta ordinala sunt. Tunc ergo, panem et vinum offerrel? Solum denique terrenum
si sit dies Dominica, vel aliqua condigna festivitate corpus hujusmodi fruclibus alilur el sustentatur?
decorala, cantalur symboium, quod est : Credo in Eliam anlequam crevisset Ecclesia lempusque nu-
unum Deum. Maxime enim Dominicx resurrcclio- ptiarum altigisset, anlequam conjuncta viro suo
nis, vul Pentecosles sacramenlum respicit hoc li-lei Glium ex eo suscepisset, quem in acceptabile sacrifi-
erat sacrilicium ejus adeo
tripudium, quando nova soboles Ecclesix vitalis fon- cium offerre posset non
lis ingressura Iavacrum, reddsbal ejus, quara caie- vacuum, ul nihil prxter id quod videbatur in se
cliizata didicerat, symbolum [add. fideij. Hoc igi- conliuerct. Ilabebat namque causas invisibiles pro-
tur concenlu bene et consone chorus catbolicus R pter quas invisibiles hostias offerret, videlicet opera
doctrinx respondet evangelicx, et ne dicat ei pfier Dei memoria digna, verbi gratia, manum quara ex-
electus, ccelestis cantilenx doctor, jucundus musi- lendit Dominus super priraogenila jEgypti, Iransiens
_us : t Canlavimus vobis, el non sallaslis (Matth. super tabernactila lsrael signala sanguine agni,
xi), > cantando et alacri mcnte sallando ostendit transiens et salvans, protegens et liberans, trans-
quam bene suavem cantilenx ejus nioduui retinueril. itumque Israel per mare Rubrum, et submersionem
lnterim subdiaccnus apertum circumfert Evangclii Pbaraonis ct exercilus ejus et curruum, cxlernque
Iibrum, omnibus religioso osculo salutandum, quein Dei magnalia (Exod. xu). Hxc aulem oninia utnbrx
ad i.ilroitiiin portaverat clausum, quia post prxdi- futurortim crant, qux in figura contingebant illis.
cationem Christi ccepit lex credenlibus, quam anlea Igiiur et ipsa sacrificia, qux propter has fiebant
geUahat clausam, apertam oslendere fidera evan- causas', sancla quidem, sed sanctiorum umbrx,
gelicam. bona quidem, sed ineliorum erant figurx. Quales
CAPUT II. Catisx, tales el causarum memorix. Non ergo so!unt
De offerenda. panem et vinum , qux corporaliler videniur,
Posl symbolum cantatur offerenda. Offerenda r sed etquod non nisi Gdei oculis aspicitur, Verbum
canttis est Ecclcsix, noraen hoc habens ab offe- Det, Filitim Dei offert sancla Ecclesia, novum et
rendo traclum, eo quod tunc canilur qtiando omni- verum immolans sacrificium, quia jara concipil,
potenti Creatori nostro incorruplum taudis offerimus corde credendo ad justiliam, jamque parit, orecon-
vel prxparamus sacrificium ( Psal. xciv ). Ilic filendo ad salutem (Rom. x). Ipsa enim esl mulier
inagis ac magis aperiendum lidei ostium et animx illa magna, qux in Apocalypsi visa est amicla sole,
triclinia ponenda sunt, ut ingrediatur veritalisopus, scilicet Chrislo, quem induil in bapiismo, liinam
quo panis el vinum in vertim corptis et sangiiinem habens subpedibus (Apoc. xn), videlrcet omnia mu-
Domini Iransferuntiir, ne effjciamtir sicut Achis tabilia caleans. Luna enim mulabilis esl (Eccli.
(/ Reg. xxi) ille de quo supra diclum est. Mulli xxvn), alque ideo mulabilem munduro designal,
namquc fidei oculns non habentes, in sancto Sacri- et in capile suo geslans coronam slellarum duo-
ficio prxler panem el vinum nihil amplius intuentes, decim, id cst cborum duodecim aposlolorum, qui
cum diceretur eis : Corpus et sanguis Domini est, in ejus initio prxfulserunl, el in uiero habens,
murmuraverunl dicentes, quomodo esl? Laluil enim ct clamali.it pnrluriens, ei cruciatur ut pariat.
eos, quas vocus suas septem tonilrua locuta sint, Hujus in ulero Jiabentis, clamanlis el parlurien-
ctun clamasset angelus ille forlis voce magna, <quem- D tis salubrcm crucialum, oflerendx, de qua loqui-
admodum.cum teo rugil (Apoc.x),>ct quod illa? voces mur, gravis et grandisonus imitalur cantus; quas
quidquam atliiieant ad mysteriura sacrificii juxta neumisdislenla frequentibus, et suisfectinda versibus
Psalmislam dicentem: < Circuibo el immolabo in quanlumvis longa jubilatione non valel salis expri-
tabernaculo ejus hostiara vociferalionis (Psal. xxvi; mere 17 quod significat. Ne ergo dicas in corde
// Cor. iv). > Nos aulem creditnus propter quod et tuo : < Quis ascendit in ccelum, hoc est Christum
loquimur, quia quidquid angelus ille clamavil magno inde deducere (Rom. x), >ut is qui in se resurgens
clamore Evangelii xterni (Apoc. xiv), quidquid posl ex mortuis jam non moritur, adhuc per sacri allaris
ciamorera ejus, Ecclesix sux loculus est Spirilus liostiam in suo mysterio pro nobis iterum immoletur.
sanctus, donorum suorura sepliforrai tonitru, vcrum Propeeslenim verbuminore tuoeiincordeiuo(Deuf.
S5 RUPERTI ABBATiS TUITIENSIS K
vi),hoc est, < varbtim Itdei quod prx.licamus, inquit. A sacerdotis. Vel quod apud diligentiores fil, in ipso
Aposlolus (Rom. x). > Quoniam ergo prope est in componal allari. Lcx ciiim, quam per subdiaconum
oretuo, el in corde tuo Verbum Dei, Verbum crucis significari jam diximus, sacrificium noslrx salutis
Cliiistns Dominus, si hujtis verbi Ilumen supcr pa- tantum prxfiguravit in Melchisedech, sed per evan-
nem el vinum effuderis, et ordine, qui ab ipso sta- gclicam iraditionem ad altare, hoc est, ad solemnem
tutus est, veritatem hujus verbi proiuleris, statim ritum Ecclesix pervenit (Psal. cix; Hebr. vn).
de sanclo aliari pancm ipsum et vinum in corpus et CAPUT IV.
sanguinem suum transferendosiiscipit,e.'idemviriule, De silenlio posl offerendam.
uaiiem poicnlia vel gralia, qua noslram de Maria •>osl hxc jam sacerdos silenlii solitudinem expe-
virginecamem suscipere poluil, quomodo voluil.Nec lit, inslanle memoria i/or.inicx passionis, conversus
duo corpora dicuntur aut sunt, hoc quod de altari, et ad allare, concenlu chori finito et omni Ecclesia
illud quod acceptutn est de utero Virginis, qtiia vi- conticescente. Hoc autem significat illud quod Do-
delicet unum idemqueVerbum, unus idemque Deus, minus nosler jam non palam ambulabal apud Judxos,
stirsum est in carne, hic in pane. Alioquin el ille cum cogitarenl eum inlerficere, <sed abiit in regio-
panis, quem heri sacrilicavimus, et illc quem hodie nera juxta desertum in civitalem, qux dicitur Ef-
vel cras sacrificabimus,plura sunt corpora, ncc recte " frem.etihi morabatur cum discipulis suis(Joan.xi).
dicimus offerri ab Ecclesia corpus Domini, meliusque Cotlegerunt ergo ponlifices, el pharisxi consilium,
diceremuscorpora, quiaquolidie pene tol offerunlur ditentes : < Quid facimus? videtis quia nihil profici-
panes, quot habentur inEcdesia sacerdotes, sed hoc mus. Ecce mtindus totus post illum abit. Et pro-
prohibet causa, convincit ralio, religio respuit. phetavit unus ex illis, nomine Caiphas, pontifex
Unitas enim Verbi unilatem efficilsacrificii. Simili- anni illius, qtiod expedit, ut unus homo morialur
ler enim tintim Verbum, et olim carnem de Maria pro gente, et ab illo die cogitaverunt, ut interficercnt
virgine sumpsit, el nunc de allari salularein hostiam eum (Joan. xn).> Hoc ipsum aulem a mysterio non
accipit; igilur unum corpus est, et quod de Maria vacal, Non enim limore passiotiis se abscondit, qui
genitum in cruce pependit, et in sancto allari obla- ad hoc venil, ut palerelur, scd hoc prxtendebat
tum, quolidie nobis ipsam innovat passioncm Do- foris, quod inlusagebatiir in illorum cordibus. Naci
inini. Cum autcm Ecclesia qtioqtie corpus sit Christi, vere abilurus eral in regionem genlium pedibtiS
propler ejusdem Verbi, vel spiritus unitalem; nam evangelizantium, qux erant juxta deserlum illorun;,
eumdem spiritum Cbristi idemque in se raanens quibus jam tunc dicebal: < Ecce rclinquetur vtuli
habet Verbum Dei quod univit sesc carni dc carne P domus veslra duscrla (Matth. XXIII),>non in ipsuni
Marix virginis, sciendum esl quod non lanlum de desertum, quod eral illi incrcdulitas Judxorum.
Verbo Dei, sacrae hoslix accedit, quanlnm habct Sacerdos ergo in silcntio slans, et silenter snper
gratiam cjusdem Verbi untis quilibet sacerdos, qui oblala diccns oralionem, sanclum prxparat sacrifi-
ad sacrificandum assisliu Unusquisque enim suam ciuni, quia Dominus nosier, ctiam cum se absconde-
divisivam habet gratiara, vel donalionem Verhi aut ret, ncc palam apud Judxos amhularct, salutare nobis
Spiriais sancli. In sacram aulem hostiam tanla se passionis sux medilabattir sacramenlum. Quia vero
pleniludo divinitalis infundit, quanta in Marix vir- proximo jam Pascha, cum multi ascendissent in
giiiis ulerum descendil, quanla in corpus Ecclesix Hierosolymam ut sanctificarent seipsos anle Pascha,
per gratiarum divisiones sese dislribuit. Nam quo- el reqiiirerent eum dicenles : < Quid pulatis; quia
niodo deifer panis ille non de uno, sed de multis non venil ad diem feslum? Dederanl autem ponlili-
coiificiiur granis, et vinum illud sacrosanctum non ccs, et pharisxi mandatum, ut si quis cognoverit
de uno, sed de mullis confluxil acinis, sic nimirum ubi sil, indicct, ut apprehendanl eum. Venit Domi-
non tanlum habet Yerbi Dei, quanla est gratia uuius nus Jesus Bethaniam ante sex dies Paschx, ubi
honiinis, sed quanla est plenitudo totius corporis fueral Lazarusmortuus, quem suscitavit, et fecerunt
Christi, quod est Ecclesia (Ephes. 1), qux de multis D ccenam ibi, et Martha minislrabat, qtiia lunc iteruin
hominibus consislit, quxque per unumquemlibet ambulabat palam, ita ut Lazarus essel untis ex dis-
calholicx fidei hominem universa ad sanctum altare cumbenlibus cuni eo (Joan. xi, xn). > Lcval iterum
in.loco, vel lempore quolibet assistit. Sed jam cceptum sacurdos vocem suam dicendo : Per omnia smcula
ordinem prosequamur, et qualiler hxc fiant, non tmculorum. Dicturusque rem altenlione dign.im,
sicui supradictus Achis, qui semperdicit, quomodo prxmittit salutalionem, oplans nos qnoque tales
cst (/ Reg. xxi), scd sicut verus Abimelecb, id est esse, cum quibns manere Dominus, ct apud quos
patris mei regnum,, cui vere dicitur : < Regnum Dei convivium facere dignetur. In nienie enim tunc ha-
intra vos est (Luc. xvn, > quantum possumus, ad- bere debet Ecclesia mulierem illain formosani, qux
mola lide speculemur. atlulitad convivium illud t alabaslrum unguenti nar-
CAPUT III. di pistici pretiosi, et effudit super caput ipsius re-
llem de obla.ione. cumbentis (Joan. xn), > el autfirc, qnod dicere in-
Cum concenlu memorato, suscepta sacra paniset cipit sacerdos : Sursum corda, Habemus ad Domi-
vini obtalio, sic ad sanctum altare pervenil, ut suh- num, tit et ipsa, sicul veremulierunguenlaria, sur-
iiaronus ad diaconum, diaconus ad manus perferat sum ad ipsam divinilatem Filii Dei Ievet cor suum,
»7 DE DIViNIS OFFICHS.—LIB. 11. W
el illud caput aequale Deo Patri Gde contingens, un-. A siiis, consignans eis tbesauriim corporis elssngui- '
guento pernngal calholice confessionis, qtiam sa- nis sui (Luc. xxu). Eadem nocle capitur, ligalur, et
eerdos subsequendo canil. Gratias enim agere dehe- illudilur (ibid.). Feria sexta crucifigilur, primo iin-
mus omnipotenli Deo nostro per Christum Domi- gnis Judxorum, post manibus genlilium, landem
num nostrum, credendo et conGlendo quod per hora nona facto terr* motti tradidit spiritum (Maith.
ipsum majestatem ejus laudant angeli, adoranl do- XXVII; Marc. xv; Luc. xxm). Sabbato qtiievit in
minationes, tremunt poieslales, clc. Nimirum hoc sepulcro.Prima Sabbati resurgens a mortuis, pacem
cst, divinilatis ejus arcanum conlingere principittm, discipulis, pacem omni mundo annuntiavit (Matth.
et odoriferum snper caput ejus effundere pietatis xxvm; Joan. xx). Hortim omiiium forma faciesque
unguenlum.. Hoc unguentum ex medulla pigmenli vera, ita secrelo reprxsenlalur in canonc, eortnnque
confeclum est evangelici, scilicel ex eo quod Joan- procursu, et vcre vivo flumine super panem et vinum
nes ait de Verbo, quod < in principio eral Dcus 18 confltiente, lam verain divinitnlem, veramque hu-
apud Deum. Omnia per ipsum facta sunt et sine manitalem Christi in ccelo sedentis et regnantiS
ipso factum est nihil (Joan. i). > Hujus nunc odore excipimus, quam veram subslantiam ignis a sole
domus Ecclesix repleta est, sed muscx morientes supposita crystalli sphxra exigua, fere quolidie
" niiituare
perdiderunl ejsis suavitalem (Eccle. %), videlicet possumus. Hoc sole operantur manus
omnes hxretici sordibus obvoluli, quos erroris sler- Clirisli, tornatiles atirex, plenx byacinthis (Cant.y),
cora felore pascunt, el verba yerilatis. bono odore ejus, qui dixil: < Sine me iiihil potestis facere
inlerficiunt. Igitur sacerdospost inlerjectum, ut di- (Joan. xv). > Manus, inquam, Chrisli hoc operantur
ctum esl, silentium, quasi post Domini latibulum, per manus sacerdotis, qux manibus suis conforlalx
vocem levans, ipsum palam venientera in Bethaniam, sunt, maxime, quia ut hoc operari cum ipso et per
palara convivanlem, et unguenlo delibulum quodam- ipsum et in ipso possinl, oleo sanclo pro clavis
modo reprxsenlal. Et illam sncrx confessionis un- passionis ejus signatx sunt. Igitur singula eorum
clionem sic deierminat mulier illa magna, qux esl qnas supra digesta sunt, quibus in locis commcmo-
sancia Ecclesia, ut cum angelis et pueris, qui in renlur in canone, Iaboriosum non est invesiigaie,
crastinum obviaverunt Domino canentes, ramosque prxscrlim cum quxdam ex ipsis per se salis evi-
palmarum sublevanles (Malth. xxn), decantet liunc denter apparcant.
devoti pectoris hymnum : Sancius, sanctus, san- CAPUT VI. (
ctus, Dominus Deus Sabaoth (Isa. vi), etc. Ubi Te igilur.
onim dicitur. Hosanna in excelsis. Renedictut qui,f, Ab inilio canonis, quod est: Te igitur clementissi-
ver.il in nomine Domini, prxdictum pix confessionis me Pater, usque ad eum locum, qui pridie quam
unguentum dimitlit, ut non solum caput, sed et pedes paleretur, quatuor dierum rationes adnotaolur, quo-
ungal Domini, passionem morlalis hominis fldeliter rum in primo verus Agnus, a Deo Patre vel a seipso,
respieiens, ad quam cura prxdiclis lurbx multae ul dictum est, traditus (Rom. vm; Ephes. v), illaius
laudibus benedictus advenit. est in domos Israel, veniens in civitatem Hierusa-
CAPU1 V. lem. Qux illatio vel traditip trina crucis figura si-
De tecrela. gnatur, dicendo uti acclpla habeas hmc dona, hmc
Post lxtam poptili acclamalionem sequilur historia mnnera, hmc sancta sacrificia illibala. In quarto au-
secreli mceroris, et profundi causa silentii. Secreta tem a Juda traditus et venditus est qux venditio
namque memoria Dominicx passionis est, quam diui vel tradilio item tribus crucibus insignilur dicendo
choro silentiura indicit, qux per hebdomadam antei benedictam, ascriptam, ratam. Illic Ecclesia, quse
paschalem ordine boc cucurrit. Eadem die, qua lau- prius prx nimia pauperlate non habens hosliam,
des acdamalx sunt ipsi Filio David, decima Itina, quam offerret, dicebat: < Quid relrihiiani Domino
quando inferebatur in domos Judxorum typicus ille pro omnibus qux retribuit mihi (Psal. cxv), > gratias
paschalis agnus (Exod. \\i), ingressus est hic Agnus; D agit sanctx Trinitati, quod mecuit calicem salularis
Dei .civiialem Hierusalem, et nequissimis lanislisi accipere, et nomen ejus invocare. Umc dona, inquit,
obsessus, multis insidiis quxrebatur ad mortem,, hmc numera. Eadem sacrificia dona sunt, munera
tradilus a Deo Palre, < qui proprio Filio suo noni sunt: Donaquia nobis ab ipso dala; munera, quia
pepercil, sed pronobis omnibus tradidit illum(/?oni. a nobis illi oblata. Donum enim esl quod a superio-
vm), > tradilus nihiloininus a seroelipso quia < di- re dalur; munus quod ab inferiore. Hlic, inquam
lexit nos, el Iradidit semelipsum pro nobis (Ephes. jam in prima actione commemoratio omnium fil,
v). > Secunda feria el terlia nihil proGciunt (Joan. quorura idem sacrificium, quique illi vera similitu-
xn), dtim eum contingere non audent populi melui dine conveniunt, in eo quod cum sint mulli, sic per
(Matth. xxvi; Luc. xxi), qui circa illum multus ad- unam fidem unumque spiritum, in unura corpus Ec-
oue audiendum illum totus erat. Quarla feria Judasj clesix sunt coujuncti quoraodo panis ille de roultis
unus ex duodecim, a diabolo sitpplantatus,. vcndiditt confectus esl granis, et vinum illud de multis con-
illum Pbarisxis el tradere spopondit, ut caperentt fluxil acinis. Hi aulem stint, non solum apostoli et
cum sine lurbis (Marc. xiv).Feria quinta jnm agone; martyres, scd et omnes fideles, illofum meritis spe-
propinquo, teslamenlum suum scribit harredibuss rantes, hoc sibi proficerc ad salulera, quibus )am
39 RLPERTlABfcATIS TUITIENSIS JJ
proflcil ad honorem. Igitur quomodo [qttoniam] et A sacrilicat modo mirabili secundtira orJinem siium,
scriptum est: Alienrgena non vescetur ex eis, quo- secundum cceleslis sacrificii rilum.aecipiens panem
niam sancta sunt (Exoa. xxix); solum illiim assu- in sanclas ac venerabilcs manus stias, et dicens :
inimus ad esiim hujiis Agni qui nostrx conjiinctus < lloc esl corpus meum, > accipiens prxclarum ca-
cst domiii (Levit. xxu), sciliccl omnem donieslicum licem viui, ct dicens : < Hic est calix sanguinis
fnlci (Gul. vi), a principe usque ad plebeium, ab mci (Matlh. xxvi). > Quid ergo? silebiinus, el silen-
aposlolo usque ad puhlicaniim.^ tio nostro videbiinur consenlientes essehis, quorum
CAPUT VII. polluta labia non letigil Seraphira rubenti calcuio
nanc igilur oblalionem. (Isa. vi), quem attulit de altari, et dicuut semper :
In oralionis lomo sequenli, sic sacram obtatio- Qiiomotloesl? quomodo est? Imo clamemus. Et ne
nem, quomodo .diligenlem publicx saluiis legatio- desit quid clamemus, pulsemus et ostium amici, qui
nem benedictam, ascriptam, ratam, rationabilemque tres panes commodare consuevil (Luc. xi), id est
fore deposciraus. Leg.tiio uamque est regis ejus, Gdem, spem, charitatera, qux in hoc maxiineiiego-
t qui cum decem millibus non valens occurrerc ei, tio necessaria snnt. Patitur enim nos, non contra-
qui cuin viginli millibus venit ad se, millens rogat dicentes, sed nosse cupienles. Igittir ne omniito
ea qux pacis sunl (Luc. xiv). > Nam quia de solis B nesciamus quomodo esl, libel nunc iittucri in ordine
faclis juslilicari non valemus coram illo, qui non tam admirabilis sacrificii tria, qux in opere cujus-
solum de faclis, sed ct de cogiiationibns ralioiiem libel auctoris egregii requirere consuevimus, id cst
exaclurus, quasi cum dupliei venit exeicilu, prxsen- maluriam, inlenlionem , causamqtie finalem sive
tis sacrificii legalionem mittuntes, rogamus ea qux utilitatem. Qux cum singula nobis, fidei manu pul-
pacis sunl. Magnx aulem luudis est, sic legationem saniibus, gratix clavicula secretarius veritatis ape-
hanc peragere, ut ab illo, cui miititur, mereatur ruit, < et si nondum facie ad faciem, sallem per
benedici eloquium Ecclesix, sicut bencdixil David speciilum et in xnigmale, videbiraus, quomodo est
snpienti Abigail, diccns : <Benedictus Domiutis Deus (// Cor. xm). >
Israel, ct bencdiclum eloquitira luum et bcncdicta CAPUT IX.
lu qu* prohibuisti me hodic, ne irem atl sangiiiiicsn, Maleria.
ct ulclscerer dc manu mea (/ Reg. xxv). > Abigail Materia vel substanlia sacrificii, quod eral tunc,
nainque, quod iuterpretattir palris mei exsultalio, el nunc est in manibus pontificis noslri, non simpla.
scilicet sancta Ecclesia, qtiondam uxor Nabal, id est, sicut nec ponlifex ipse solius divinx vet sol'.us
est stulti, videlicet diaboli , legatione pra*sentis htimanx subslanlix est. Est enim tam in pontifice
saeriflcii, pr*venit Verbum David, id est manu quam in sacrificio divina substantia, est et terrena.
forteni vel desiderabilem Cbristtim, perferenlem Terrena in utroquo esl, id qttod corporalitcr vel
19 pcrseciilioiies Saul, id esl, in passionem mor- localiter videri potesl: divina in ulroque, verbum
lis agonizanlcm , rogatque pacem , ne se ulcis- invisibile est < quod in principio crat Deus apud
cattir manu stia propter slultum Nabal ita, ul ipsa Deum.iNam cum diceret ideni magnus pontifex pa-
quoque cum illo xterna damtiatione pereal. Qux ncm el vinum tenens, t hocesl corpusmeum,bicest
qiioniam absqtte consilio vel conscienlia stulti illius sanguis meus,> vox eratVerbi Incarnali, vox xlerni
festinai, et pr»niissa muncra oratione subsequitur principii, verbum antiqui consilii. Verbum quod
et adorans loquilur sapienter qux pacis sunl, obla- bumanam acceperat naluram, id esl in carne ma-
lionem perficit benediclam, dum benedicitur elo- nens, pauiset vini accipiebat substantiam vita me-
.quuim e.us, et ascriplam, dum nulla oblivione dc- dia,panem cum sua came, vinum cum stiojungeoat
lciur; et ratam, dum data remissio peccatorum, snnguine. Quemadmodum in corporeis sensibus
ntilla ulterius senleniix mulatione convellitur. mcnti et corpulenlo aeri media lingtia intervenil, et
CAPUT VIII. utrumque conjungens uniim sermonem efficit, quo
Qui pridie quam paterelur , usaue : m mei memoriam D in aitres dimisso, id quod audibile esl, cito absumi-
facite. tur et transit: sensus autem sermonis el in dicenle
Miraculum lanix novitaiis integrescit, et quid- et in uo qui audit, integer permanet et inconsum-
quid dicere conamur, collaius cuin re sermo, vix pius. Sic Verbum Patris, carni et sanguini, quem
uilitis apparet esse momenli. Nam maxime, cum de ulcro Yirginis assumpserat, et pani ac vino, quod
ad suinmi sacramenti verlicem, cum ad ipsam per- de altari assumpsit, medium interveniens, uiium
venluni est saiicti sacrificii menlem, disparet sermo, sacrificium efficit, quod ctim in ora fidelium sacerdos
lingua deficit, et incircumcisa labia mentem nihilo- distribuit, panis et vinum. absumilur et transit.
tiiinus incircumcisam in suis cceplis, temerilatis, Parlus autem Virginis cum uuito sibi Verbo Patris,
impudenlfx, coarguunt. < Quis enim novit ordinera et in ccelo et in hominibus inlegcr pcrmanet et in-
ccet1,autponetratipnesejusin terra? i(Job. xxxvin.) consumptus. Sed in illum, in qiio Gdes non esl,
Ordo namque cceli prxsenti ex capitulo nobis efful- prxter visibiles species panis el vini, nihil de sacri-
sit, cujusclarilalem ferrenon valuitsxpe nominalus ficio pervcnit. Quemadmodum asiuus ad lyram.
elnominandusAcliis (/ Reg. xxi). Abiturus hinc in cum irralionales aures arrigit, sonum quidem au-
saernrium cteli pontifux su&unus per viani passionis dit, sed modum cantitenx non percepit. Tales coia-
-_.. DE MYINIS OFFICHS. — LIB. H. 41
parantur Judxis vcl palribus eorum, de quibus Do- A. CAPUT X.
ininus : < Patres, inquit, vestri manducaverunt Intentio.
inanna et mortui suut (Joan. vi). > Qui autem cum Inlentionem tanti operis, purissimum ociiiiiin tai.i
iide accipiunt, illicomparanlur, dequibus Aposto- lucidi corporis dum quxrimus, nosler qtioquc sira-
lus : < Patres nostri, inquil, omnes eamdein escam plex ocnlus, et lucidum debet esse noslrum corpus,
spiritualemmandiicaverunt, et omnes eumdum po- idest, ut ducamur discendi volo, non contradicendi
tum spiritualem biberunl (/ Cor. x). > Nam alii per proposito. Ubi ergo invenicmus admirnbitem btijus
increiluliiaiempatressuntJudxorumethxrelicoriim, pulchriludinis oculum, scilicet quo lendat' tantum
alii per fides Patres apostolorum atque credentium. tam pulchri operis sacramentum? In capile ipso, in
>'f»anUergo iovisibilis, qui de ccelo descendit, vita codem, quod sonuitnobis, vcrboveritalis.Ail enim.:
est. Panis visibilis, qui de terra erevit, unus tamen t Hscc quotiescunque feceritis, in mci meraoriam
panis est, qtiomodo qui de ccelo descendit, et qui facietis. Qtii habetaures audiendi (Matth. xxvi), t
conceptus et nattis est de utero Virginis, Cltristus sic accipit hoc dictum,sicul lacrymahilem inorientis
nnus est. Quapropter qni visibilem panem sacrificii pro filiis palris affecliim, sicut germanx pietalis
comedit, et invisibilem a corde suo non credendo eloquium, sicut prxaculum vulnificx charitatisspi-
repellit, Chrislum oecidil, qnia vitam a vivificato B culum. < Quia venerat ejus hora, ut transiret cxlioc
sejungit, et dentibus suis mortuum laniat corpus mundo adPalrera, > quia verum erat quod dicebat
sacrificii, atqncper hoc reus est corporis et sangui- discipuUs, < .quo ego vado, vos noti potestis venire
tiis Domini(/ Cor. xt). Sed dicit adversarius: Vivens (Joan. XIII). > El Petro dicenti : < Domine, quo
et sensibilis in corpore suo mobilisque est Deus et vadis? Quo ego vado, inquit, non poles me sequi
homo Chrislus. Corpus aulem sacrificii vilam non (ibid.); > quia, inquara, non polerat eum lunc se-
itabet, sensum non habet, mobile non esl. Hoc as- qui, hxreditatem illis competeulcm scribcns, visi-
sumpto concludil sic : < Corpusigitur Domini non bilera sui meraoriam commendabat. Nonenim Scri-
est, Christus non est. > Ad hxc, inquam, obsecro pturarum solara commonitionem ad hoc suflicere
,te, quam in corpore Domini vilam requiris? Est judicabat. Obtiviosum namque et cx magna. parte
cnim vita animatis, estet vila spirilualis. Animalis indocUem-xgroium, scilicet genus hnmanum Curan-
vila quinque sensibus fungitur, visu, auditu, gustu, dum susceperat. Ecce videmus ejus, qux in sacris
odoratu et lactu. Hxc vita animalis est, carnalis ScripUiris esi, medicinalis disciplinx ditTicultaiem.
esl, caro est : < Dominus aulem dicit, quia earo Quola enim pars nostri capil illam, qux in -sancto
non prodest quidquam (Jean.Jii). > Si cnim Judxi Evangelio fragral tam pptimis unguentis, ^intidolum
carnera qitam crucifixerunt, concidere et devorare " illud quod < in principioeral Verbum,> Deus apud
•sicut carnemagni raaluisseut autpoluissunliiilegram Deum, perquod omnia facta sunt, quodque carp
wivamquc absorbere, sicut cetus maris viventem faclum esl? (Joan. i.) Nam iflud quidem ruminare,
absorbuit Jonam (Jon. n), nihii illisprofuisset, imo medela estprobalissima, et dulcis faucibus amanlis
.majeri sacrilegio conscientias suas polluissent. animx, sed taiituscibus valdepaucoriim cst. Prx-
Animatis igitur vita, quia caro esl, si in corpore terea medilatio hxc solius mcntispabulum esl, sotius
Domini adesset, niliil nobis prodesset, ac prppter anima; sanctiricalio -est. At ille titiumque noslriiin
hoc illam requireresupeifluuroest. Nam quid ccele- corpuselanimam sibi aslringere ardebnt, uirumque
stis homo per sacrificitim cceleste hoc adminislra- infirmum, imo ulrumque mortuum, iinmortaiitalis
ret quod nobis.non deerat? Non enim" prudentix medicamento sanare properabat. Magna igilur cha-
tjus est, curiositalem nostram non necessariis pa- ritatis arte pigmenta sua Dei sapienlia composuit,
«cere miraculis. Quxrebat hoc curiosus Ilerodes, quibus tethargicam magni xgroli menlem, renovata
quando erat ex multo tempore cupiens Jesum videre, . quolidie sux salutis commemoratione, percelleret,
quia sperabat signum aliquod ab eo fieri^ttM.xxiu). et infanlilium edentnlam plebem animarum, qttx
Quod quia non fecit, sprevil illum, et remisit indu- Q Verbi anliqui et xlerni principii solidura non pote-
lum veste aiba. Solam ergo vitain «piritaalem in rat (erere et ruminarc cibum dulcissimo hoc liqua-
sacrificionobis administrare sapienliam ejus dece- mine confecto, Verbi ejusdem Divinitalem, in panis
bat. Et noslrx necessilati expediebat, qax est san- el vini sacramenlo sorbilare consuefaceret. Aufer
«tificatio et benediciio, raisericordia et veritas, ju- a ccetu Ecclesia; quotidianas Salvatoris nostri hujus-
stiliaet pax. Hxc autem ejus vila spiritnalis sicest modi exsequias, el vide quem merito dicat ipseSal-
in corpore sacrificii, absque vita ejus animali, quo- valor, « quae ulililas in sanguine meo?>(Pso/. y.xix.1
modo lux solis absque 20 calore ejtts in corpore Jlefrigescente enim ea qux hoc modo nunc ubique
lunx tiobis reprajsenlatur. Igitur his pariter ex calet.ejus memori», refrigescet univexsa charitas,'
relius sacrificium nobis consliliiit pontifex suminus, miilaeritfides, claudicabit spes, conlicescel maguus
quibus lotus homo vegetatur, id est ex Verbo Dei, ille clamor sanguinis justi Abet (Gcn. iv), qui per
in quo vivit homo (Deut. vm), etex terrx fructibus, traditum tanti sacrificH rilum quotidie reparat vo-
quibus solum vivit corpus, his duntaxat qui omnium cem, quoiidie laxatos bibentis, et vociferantis ter-
primi sunt. Panis enim eorum, qux ad esum, vi- rx, scilicet Ecclesix, malediclum coargueits Ca'n,
num eorum, qua ad potum perlinenl ,primum-csl. et maturam indigue fusi sanguinis vinilictara repo-
PATBOL. CLXX. 2
43 RUPERTI ABBATI3 TUITIENSIS 44
scens. Calenle ergo memoria lam cclebri, charitas _/_ lumba, scilicet Ecclcsia; in quibtis tunc certius ni-
Chrisli concalescit, perstat super fundamentum dificat, cum inlra-verba prxdicla, vel qiiinque cru-
suum xdiflcium fidei, spes qttolidiana peccaiortun cis signacula, quinque dilccti sui plagas, videlicet
rcmissione reviviscit (Matth. xxiv). duas manuum totidemque pedum, uiiam laleris, fi-
CAPUT XI. da tenet el conlemplatur memoria.
Ulilitas. 21 CAPUT XIII.
Ulititas hxc est in virtule liujus sacramenti, quod habere dignatus et munera Abel, et
in cee- Sicuti accepta
ejusope fit possibile his.qui in lerra sunt, reliqua.
ltiin ascendere. Aliter namque illud possibile non
Sicut similitudinis est, non quantjlatis. Mnlto
est; ait enim Salvalor : < Nemo ascendit in ccelum,
enim boc sacrificium est Deo, quam quod
nisi Filius horainis qui est in ccelo (Joan. v). > Uni oblulitacceptius obtulit Abrabam, quod pbtulit
Filio Abel, qued
et soli qui desccndit de ccelo, hominis, quia Melchisedec. Valet namque amplius res, quam uin-
una persona est cuih Filio Dei, cum Verbo Palris, bra ; veritas.quaiyifigura. lpsam ergpsimilitudiiiem
quod de coelo descendil, el de corde Patris in ute-
desideremus magis quam acceptionis quanlilatem.
runi venil Virginis, uni, inquam, et soli Filio Dei Siroiles offerendo sumus Abel, si recte offerentes,
cuncla membra •
g
Filioque hominis, tanquam suocapili nihilominus recte dividimus; quod quia Cain non
corporis adnectuntur (Coloss. n), omnes qui in fide fecit, peccavit (Gen. iv). Sua namque cui debehat,
bujus sacramenli, in pleniludine hujus charilalis Deo recle obtulit, sed seipsum sibi rctinens, el cor
sunt recepti, et sic unum corpus, una persona, unus
suum Deo auferens, male divisit. Abel vero intus
Chrislus, caput cum suis membris in cceluin ascen-
in corde suo saerificium justilix ohlulit, quia non
dit (Ephes. v),dicitque gralulabundus gloriosam Deo
seipsum sibi retinuit, sed Deo subdidit, ac propter
assignans Ecclesiam : < lloc nunc os ex ossibus
Tioc ad exleriora ejus munera Dominus ptacide re-
meis el caro de camc mea (Gen. n). > El ostendeus Simililer Abrabam, egregia fide lotuin se
spexit.
se alque illam in personx convenisse unitatem, et
pritis offerebat, et propter hoc cum offerret sur,
erunt, inquit, dtio in carne una. Magnum lioc sacra-
placidas offerebat boslias (Gen. xxn). Quod ul sci-
mentum esl. Caro Christi, qux anle passienem so-
remus et imitaremur nos, palrios ab illo Deus
lius erat caru Yerbi Dei, per passionein ila crevit, affectus cxegit, et immolari [adde liliuin] sibi jussii,
.adeo dilatata esl, ila mundum universum implevit, ejus animiim invenit, irao
statimque promplum
tit omnes electos, qui fuerunt ab initio mundi, vel nobis bslendit. Melchisedech quoque nisi seipsum
iiituii sunt usque ad ullimum eleclura in Gne sx- ,C prius obiulisset, el in sublime attare Dei cor suuin
culi, nova conspersione hujus sacramenti, in unam deposuisset, non poluisset prxvidere causas, qua-
Ecclesiam facial Deura ethomines xlernalilcr copu- rum intuitu panis el vini sacrificium sine exemplo
lari. Caro iila unum erat granum frumenli, quod prius phtulit (Gen xiv). Itaque et nos, si assislenles
antequam cadensin lerram mortuum fuisset, nunc ad offerendura recte, ut dictura esi, dividimus, id
poslquam morluum est, crescit in allari, fruclificat est, prius npsipsos pfferenles, arietinam spirilus
in manibus el corporibus nostris, et ascendehle
prepler viam, taurinamque feritalem, hircinamque
magno el divite domino messis, terram frucliferam, libidinem jugulanies, mortificaraus, juxla illud quod
in qua crevit , secum vehit in horrea cceli in
psalmo canimus : < Uolocausla meduliala offe-
(Joan. xv). ram libi ciim incenso arietum, offeram libi boves
CAPUT XII.
cum hircis (Psal. LXV);> rectedivisimus.el idcircc,
Undeetmemor es, Doinine; usque, et calicem salutis sicut munera Abel, sicul sacrificium Abrahx, sicut
perpelum. . Melchisedech immaculalam hostiam, nostra sacri-
'
Qtioniam ergo tanla esl commendalx ulililas me- ficia Dominus accepla habere dignatur. £t juxla
morix, tria sibi beala Ecclesia deinceps ejusdem oralionem, hxc per manus
consequentem jubet
memorix proponit insignia, scilicellara beatam pas- sancii angeli sui perferri in sublime altare suum, et
sionem, nec non et ab inferis resurrectioncm , sed in divinx majeslatis sux inlocaliter alqu»
conspeclu
el. in ccelos gloriosam ascensionem.Quorum primum invisibiliter. Ubique enim esl majestas inlocalis el
Ecclesix vulnerat charilalem, alterum confortal fi-
invisibilis, ubique subjime allare ejus, quod e.t
dem, lerlium lxlificat spem. Ubienim dicens, ho- Ecctesix cathoticx iides.
sliam puram, hosliam sanctam, hostiam immacula-
CAPUT XIV.
tnm, panem sanclum vitx xternx, et calicem salu-
tis perpetux, quinarium crticis signaculum panis et Nobis quoque peccaloribus.
vini imprimit substanlix, Chrislo sedenti ad dexte- Moris est plerisque Ecclesiis, cum ad id ventum
ram Patris veraciler, ut dictuin est, concorporalx, est: <Nobis quoque peccatoribus famulis luis, >
erudilura ccntemplaterem rerum ad illam bealam pautulum expressa voce silentium rumpere. Namtiua
passionem mittit. Nam abiiinc usque dum corporale in illo Dominicx passionis arliculo subveuire nobis
desuper auferat, pendentis in crnce spiral agon, et debet in menlem lalronis confessio (Lu;. XXIII),
'passio Domini. Hxc ergo sunt illa vivenlis pelrx simulque responsio Domini de tribtinali crucis, illum
foramina, in quibusformosa est et immaculata cc- p:\ra;liso adjudicaulis.
« DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. II. «
CAriJT XV. A (Joan. xxix; Luc. xxiv). > Interim lenens corpus
Per quem hmc omnia^ Domine, sempet bona Domini, quia cognilus est in fractione panis. Iri-
creas. partita fractura suam sanclx Trinitati assignat
Tandem cum Iribus itlis crucibus, quibus edicit hostiam, particulamque unam, qux personam
sacerdos, <per quem hxc omnia, Dcmine, semper insinuat Filii, sacro sanguini demissam immergil.
bona creas, sanctilicas, vivificas, benedicis, > passio CAPUT XVII.
Donrini consnmmatur, et illud nobis commemora- Agnus Dei, qui lotlis.
Hir, quod clamans voce magna emisit spirilum Slatim ad gloriam ascensionis memoria gaudentis
(Matth. xxvn). Quapropter stalim corporale aufur- Ecclesix transcurrit, dicendo : t Agnus Dei, qui
tur, quia velum teinpli scissum est, imo quia qux lollis peccala mtindi, miserere nobis. Qui sedes ad
de illo scripta erant, haclenus clausa et operla fue- dexleram Dei Patris, iniserere nobis. > Ad dandant
ranl, ct erat verbum absconditum ab eis, quidquid enim pcenitentiam, el remissionem peccatorum Deus
'pse de passione sua prxdixerat, nunc aulem ubi itlum stiscitavit (Hebr. x; Act. v), et principem et
consummalum (Luc. xxvin), etiam revelatum est. saivalorem exaltavil.
Quodque discooperto calice trinum de lioslia super 22 CAPUT xvin.
calice pingitur crucis signaculum, dicendo: t Per De commumone.
ijpsum, et cum et >
ipso, inlpso, confessionemexpri- Tunc retigiosa consuetudine legalum nohis a
mit cum v.oce cenlurioiiis, qui viso lerrxmotu, et sacerdote damus invicem pacis oscu-
etaccipimus
liis qux fiebant, clamavit voce magna : tTereFilius
lum, gaudcntes atqtic lioc commemoranies, quia
Dei erat iste (Malth.xwu). > Dux vero cruces, < reconciliaii sumus Deo per mortem Filii ejus
qux pingunttir In lalere calicis, dicendo, -omnis > debere signanles osculo
lionor et gloria, sacramenta nobis sanguinis et (Rom. v), nosque colligari
pacis (Ephes. iy), quod est vinculum .perfectionis
aqux reprxsenlant, qux patefacto latere Domini
(Coloss. v). Canlus, qucm communionem dicimus,
lancea militis, in redemplionem salutis noslrx pro- quem post cibum salutarem canimus, graliarum
fliixeruni. Tunc accedit diacotius, et cxallalum aclio est, j.uxta illud : < Edent pauperes et salura-
parumper sacrificiiun dc altari reverenler, lam ipse bunttir, et laudabunt Dominum, qui reguirunt euni
quam sacerdos iterum dcponit, quia venit Joseph i
ab Arimathxa cum cenlurione, etNicodemus quoque (Ptal. xxi).
•ct impetralum a Pilalo corptis Jesn dcponeirtes CAPUT XIX.
scpelierunt. Sepeiicrunt, inquam, quod nobis in C ©. collecta.
co significatur quod caiixlterum corporali coope- Coltectx, qux dicuntur ad compiendum, oratio-
ritur. Ibi competenter beatus Gregorius Dominicam ncs sedenlis in ctelo capitis noslri Jesu Christi
orationem dici constitnit, incongruum esse astruens, signant, qui mortuus est, inquil Apostoius, imo qui
ul cum super Euchafistiam oratio dicerelur qunm et resurrexit (Rom. xiv), qui est in dexleraJDei, qui
scholaslicus compostiit, ipsa oralio non diceretur, etiam inlerpellat pro nobis. Interpeliat enimpro nobis
quam per se ipse Dominns nosler dictitavit. Quod jjomifex suramus,quia nosper id quoti noslri eslsimilis.
cnm a Grxcis accepisse viderelur, in hoc lamcn reconciliat,el per id quodPalri esl xqualis, absoivi:.
differre voluil, ut eum apud Grxcos ab omni populo CAPUT XX.
dicatur, apud nos a solo sacerdote cantetur. Tunc
T>e< Benedicamut Domino. .
•ergo quia Jestis, ut diclum est, clamans voce magna
tradidit spiriltim, centurio ctamavit diceos : < Vere Ultimam particulam diaconus adjicit,, id esi,
Filius Dei erat iste,> et mulieres lamenlabanlur f BeneJicamus Domino, > et lioc diclo pppulum ex-
fientes Dominam, levat sacerdos vocem, dicendo : citat ad agendas Deo gratias pro acceptis beneficiis,
< Per omnia sxcula sxculoruin, > elOominicam ora- quia profeclo Redemptore ad dextram Patris sedenle
tionem. Simiiiier chorus respondendo, imilanles JJ et .mlerpellanle pro nobis, pcrseveraut ejus apo-
paucos fideles, qui contrilo et confracto corde Iti- stoli, dicenles nobis, < Semper gratias agite, sine
gcbant Dorainum, veluli quondam occisum Abel intermissione orate (Ephes. v; / Thess. v). > Si au-
invidi furore fralris maligno, pauci parentes im- tem solemnilas .aliqua sit, in illud lempus respi-
patienti' dolore et inconsueto cordis dolore ta- ciens, quo nosirx salutis missio ceiebrata est, e
menlati sunt. Post hoc ilerum breve silenlium diacoiHis dalmaiica indutus, perfectionetn designar
iit, sabbalum Tespiciens, quo Dominus in sepukro futurx bealitudinis, tunc dicit.: < Ite tnlssa est. >
quievit. Hxc enim poputi solemnis dimissio est, reverendu
CAPT3TXVI. mpduianlis enttntiaiione nitens rei dignitatem expri-
Pax Domini tit umper vobiscum. mere, et quasi exlrema mantt in abeunlis popult
Tunc rursus elevatio vocis bonura significat nun- cordibus memoriam ejus slabilirc. Hoe aulem sa-
liumDominicx resiirreclionis, dicente sacerdote: crosancium altaris mysierium idcirco missa tlicilur,
« P«x Domini sit -semper vobiscum. > Quod nobis quia ad placalionem et soltnionem iniraicitiarum
illud commendat, quia Dominus nosler slans iii (Ephes. v), qux eranl inter Deum ct heraines, sola
medio discipulortim suorum, dixit eis : < Pax vobis vaicns et idonea missio cst.
47 RLPERTI ABBATIS TUITIENSIS 48"
CAPUT XXI. A LEOitlS.
Quomodo vel a quibus xnissm officium ordinalum sit. Leo, XLIII, qui inliomiliis declamandis mullum
Olim non tanlo exlerioris apparatu dccoris mis- valuit, addidit in canonc : < sanctuni sacrificium,
sariiui solcmnia celebrabantur, nec ab uno quo- inimaculalani liostiain. >
lihel hacc omnis religiosi obsequ.ii gloria constiiu- DAMASI.
maln et perpolita esl. Pontifices quippe sacri, splcn-
tltda Romanx sedis ltiminaria, sicut diversis tempo- Damasus, XXXV, tCredo in unuin Deum > canlari
ribns affulserunt, ila paulatim sludii sui claritaie, instiluil, ex decreto sanctx universalis synodi, a UL
celebralx.
ventislatem htijus salutaris officii perfccerunt. Et episcopis Constantinopoli
sicut traditiim a Domino per Moysem sacrificii vc- AI.EXANUm.
teris ordinem, prxcipue David et Salomon ( /// Alexander VI ad consecrationem Eucharislix
Reg. vn), sacerdotum et levitarum minislerio (/ instiiuit, quod sicut de latere crucifixi Domini efflti-
Par. xxm), canlorum mulliplici numero, psatmo- xil sanguis et aqua (Joan. xix), ita aqua vino mi-
iuni divinorum Iripudio, (empli vel altaris lllustri sccatur in ipsa consecralione; nec vinura sine aqna,'
gloria, sacrorunique mullitudine vasorum, splendi- nec aquam sine vino debere offerri, deccrnens.
dius amplificaverunl; sie tradilum a Domin» mi- SIXTI.
rabilem novi sacrificii rilum, per primos apostolos Sixtus,VH, liymnum.i Sanctus, Sanclus, Sanctus >
sancta Romana Ecclesia suscipiuns, religiosa fide canlari instiluit.
amplexata esl, fldeli cura conservavit, diligenti SERGIJ.
opparaiu cxornavit. Qux ergo quique eorum con- Sergius , LXXX, ullimum hoc insliluit, ut
lulerint, jam dicemus, magis secundum ordineta inlcr communicandum, < Agnus Dei > a clero can-
illoium, qux ortlinata sunt, quamecrum, qui erdi- lctur. Sic Fludiosa divinx iegis Ecclesia Roma-
tiaverunt. na paulatim protulil de thesauro suo nova pie-
INSTITUTIP COELESTINIPAP/E. tatis monumenta , et quoddam velut ex atiro
Cceleslinus, pnpa quadragesimus primus, consti- lapidibnsque pretiosis religiosi oflicii sancto sa-
tuerat, ut psalmi David centum quinquaginla nnte criflcio 23 fabrefecit diadema. Non quidem sanctitis
sacrilicium canercntur antiphonalim ex cmaibus, hinc.est quain erat prius [adde quando] ad sola
qtiod anle non Gebat, scd lanlum epislola et cvass- verba Domini solamque Dominicani oratioitem con-
gelium recitabanlur. Ex hoc instiluto cxcerpli de secrabatur, sed maxime decuil ul fides, qux adhue
psalmis introilus, gradualia,offerloria,conimunienes Q eral illo lempore rudis, et, ttt ait quidam tam doclus
cnm modublione ad missam in Ecclesia Romnna quam fidelis, agresli turbida cultu, nuda humeros,
laiilari cceperunl. inlonsa comas, exerta laccrtos, ubi ornari potuit,
GREGORII.
maxiine in hac parle, tanquam in capite suo, deau-
Gregorius, LXI (3), Anliphonariura regulariter rarelur, el eariim rerum qux superius diclx sunt,
cerilonizavii et compilavit, < Kyrie eleison > a clero veneranda simililudine
ad missas cantari prxcepit quod apud Grxcos ab fulgcret.
omtii populo canlabatur. Alleluia extra Penlecosten CAPUT XXII.
ad missns dici fecil. In canone tria verba hoslix De azymo.
superaddidit, <diesque noslros in tua pace disponas, Cur sancta Romana Ecclesia nunqtiam in sacri-
ab xlerna damnalione nos-eripi, et in electoruita Gcio fermcntum admiserit, non oiiose qtixriiur,
luorum jtibeas grege numerari. > Oralionem quoque nec inutililer scitur , maxime quia consueludini
Dominieam post canonem supcr hostiam censuit huic tota bactenus Grxcia refragatur. Nam de fer-
rccilari. menlo Grxci immolant, et nescio qua aucioriiale
SVMMACHI. suffragante (qtix procul dttbio de auibenticis nun-
Symmachus, XLIX, consliluil omni die Domi- quam profccta esl Scripluris), tam legalem qtiara
nico, vel nalaiiliis martyrum, < GJoria in excelsisi cvangelicam Romanx Ecclesix consueludinem nimis
ad missas cantari : quem hyinnum Telesphorus peuinaciier abhorrent. Veris perssepe rationihus
papa, a beato Peiro VII, nocle tanlum nalalis Do- super-li suul, sed Consianlinopolitanx sedis arro-
mini ad missas, a sc in ipsa nocte conslitulas, can- ganlia muUarum hxresum genitrix, cedere dedigtiata
lari inslituit, et in co ad angelorum verba, qux esl. Leo, IX hujusnominis papa, a B. Petrp CXLVHI,
sequuntur, adjecit. pcr Epistolam ad imperatorem Cpiistantinum scri-
GELASlt. ptam, animum cjtis cpncilians, appcrisiarios suos
Gclasius, XLVH, tractus et hymnos composuil, et Huniberlum Silvx candidx episcopum, et Petrum
sacramentorum prxfaliones caulo et elinialo ser- Amalitanorum arcbiepiscopum, Fridericura quoque
mone dkutvit. VII levitam el cancellarium, Gonstanlinopdlim diri-
INNOCENTU. gens, mullas Grxcorum cpnfutavit hxreses, qui
Innocenlius, XXXVIII,pacis osculum antu com- inter cxlera Lalinos vocabanl Azyraitas, et eos nimis
inuiiioiieiu dari dccrevit. persequentcs, eorura ecclesias claude'bant,et S-i»
(3) Id est a B. Pelro papa sexngcsimus primus.
 19 DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. II. Sff
chaclem palriarcham, a gratia et palatio imperatoris , A offertur et consecratur, sed in eo qtiod de niuliis,
remolum, excommunicalioTiis gladio percussiti Tan- ut diclum est, grnnis conficitur. Nam in eo quort
lis auiem hxresibus fermentata est Grxcia, ut mi- consecratur, ncc ipsum individuum corpus Doinirii
rum videri non debeat hoc quod de fermento immo- significat, sed csl iransfusio in se Dei Verbo per
lat. Tantx econtra sinceritatis semper fuit sancla ft lem passionis, restirreciionis el ascensionis Do-
Romana Ecclesia, ut cui deesl Scriplurarum notilia, mini. Dominus enim non hoc signilicai, sed, « hoc
vel argumentandi fncultas, sola illi de azymo contra est ccrpus meum, > inqttit. Infirma ergo et merito
Grxcos sufficere debeat ejus auctorilas. Nam Con- cenlempiibilis est supradicta fennenli ralio. At vero
stantinopolitana non solum bxrelicos, sed el hxre- azyma lani ex evangelica quam ex legali auclcrilale
siarchas protulit niultos. Romana vero Ecclesia, profecta stini. Nam Dominus et in lege, ubi lyptcun*
supcr apostolicx fidei petram atlius fundata, firmiter paschx sacrificitvm mandavit, fermenium abjici jussii
sietif, et lam Grxcix quam tolitis orbis hxreticos (Exod. XII; Denl. xvi), et in Evangelio, ubi novnm
scmpcr confutavit, et de excelso fidei tribunali dala sacrificium primus celebravit, azyma nihilomintis
sententia judicavit. Scriplurarum tamen stilfragia ipse consecravil.- Et ne forle aliler Snspiceris, fer-
deesse nnn debent, ne ullam tam sincera auctoritas mcntum in domibus Israel lunc non inveniebatur,
videalur passa esse jacluram. Qux certius aique B lege enim Domini sancilum erat. Duin ergo a velere
commodius pelerenlur, si vel scriplo vel anctore ad B»\iim sacrificium proficiscens, azyma non reli-
certo conslaret, quid ralionis super fermcntalo sibi quit, sed azyma benedixit, fregit, dedit discipuli*
viilcanlur habere Grxci. Nam Romanx Ecclesix suis dicens, < hoc facite in meam commemeralio-
consuetudo legalibus, prophelicis, evangelicis atque nem (Marc. xiv; Luc,; xxn), > nunqtiid de ferincnl»
fiposlolicis rationibus consona esl. Ferilnt lamen quidquam dixit aut questus esl, quod cogente con-
ouidam, hanc a Grxcis fermentali se audivisse ra- suetudine legis fermentum sibi defuerit? Imo qui in
lionem, eo quod Maria prxgnans de Spiritu sanclo lege de azyinis jussit, in gralia quod contrariura
facta fuerit, alque ideo per fermentalum srgnari erat, siaittere non debuil. Notandum quippe esl, et
recte Dominicam inearnationem, et manifestnm vir- animo roemori reiinendum, ntillas anliqux legis
ginei venlris tumorem. Quicunque ex eis huic inni- consueludines, conlrariis supervenientibus ex Evan-
luntiir rationi, Iongius a sanx doctrinx regnla gelio decrctis, esse destructas. Sed qus abolitas
abstiul, quain si nullas omniiip supradiclx rei catisas sunt vel destruclx, melioribus non eontrariis cesse-
reddereni. Quid enim ideo fermenlaturn offerunt, rtinl, ut circumcisio hnptismo. Nam circumcisloi
ut iniprxgnaltim et ttimidum Marix significent ule- bonn quidem, sed bnplismus melior. Nec inutabili-
nim? Nempe bocrespeclu panem sacrilicii Mariam, C iate usus est Deus, <Iumbono prxtulii melius, prx-
vitiutn aiilem pnuis, id esl fermenium Cbristiim ejus sertiin curo bonum illud irrituin fecisset illepopuius',
filtum esse voluiit. Hsec ralio i'uabus ex cattsis evi- sicut ipse Deus improperat illis per prophetam di-
denlibtis, infirmaia contemnitiir. Primo, quia non centem : t Et irrilum fecislis pactum meum (Malach^
Marix, sed Christi solitis, qni solus pro nobis cruci- n), > etc. Magis autera prxputium oppositum vide-
(ixus est, corptis offerre debcmus. Secundo, quia tur circumcisioni, scilicet ut habiltis privationi. Sed
fermento, ul aliquid boni significari mereatur, nalla Dominus de prxputio nihil dixit, imo de tilrouue
omnino sacrx Scripturx de Veteri aul Novo Testa- tacuit, < quia circumcisio nihil esl, prxputium nihil
menlo aucloritas suffragalur; ptilchriu» atqtie ratio- esl,ailAposlolus, sed fides qux perdilectionem opera-
nabilitis niemoriamDominicx incarnaiioiiisex sanclo lur (Galat. v). > Al vero azymum et feimentum ma-
Evangelio recognoscimus. Nam quod dixit Dominus nifesle opposita sunt, ut contrariaimmediata. Igilur
de pane quem accepit, < hoc esl corpus meuin nondecebal Deum, ul tanquara sihimelconlraria, ab-
(Malih. xxvi), > quoties illa sacrosnncta aclione ile- jectoazy.mo de fermenlo prxciperetdequoanle prohi-
ramus, iiicarnationum ejus ita nobis repararaiis, ut bueral dicens : t Npn immolabis super fermento san-
ad hoc non ulerum beatx Mariac, sed solam ejtis guinem hostix ttix (Exod. xxm).> Approhat vero Detis
fidem, per qtiam concepit,.necessariam habeamtis. azymum, non propler ipsum, sed proptcr id cujus
Est autem ejus fidei signtim allare visibile, sicut esl signum. Significat quippc sacrificanlibus nobis,
recie placet doctoribus Ecclesix. lgiltir cum Dei ut cpulemur24 pascbali convivio.t non in fermenlo -
Verbum per fidem Ecclesiss descendetiSj panem acci- malilix ul nequilix, sed in azymis sinceritalis tt
pit de signo fidei, quod esl altare, renovatur nobis vcrilatis (/ Cor v). > Nec ideo rei tam necessarix
illud quod idem Verbum Dei.per fidem Virginis significatio hxc rejicienda esl, quia de legis anti-
descendens in uterum ejus, carnem assumpsil. Atque quae cxremoniis i.IIam cVmslat esse profeclara. Non
ita incarnalionem Dominicara nobis reparamus, non enim cunclas legis antiqux significativas eonsuetu-
sicut fermentum in pane signiflcante Mariam, sed dines abjecimus (Exod. xn). Adhuc quippe plena-
sicut Dei Verbum in pane Calbolicam signiGcanle riani lunx faciem consideramus, nec unquam in
Ecclesiam, in eo quod sicul unus ille panis de mullis defeclu ejus pascha celebramus, et quotidie Ihus
ccnfectus esl granis, sic Ecclesia de muliis homini- sacrum Domino in odorem suavilalis adoiemus, et
bus una consislil per fidei unilatem. Significari oleum unctionis sanctum apud nos est (Levit. n;
autcin pane illo dixi Ecclesiam, non in eo quod Exod. x), etpro tubis campanas habemus, cl mulu
51 RUPERTI ABBATIS TUITIENSK S*
tjtismodi (Num. x). Nam illa qux significantur, A rior in vasis sacris, in apparalu altaiis cl mioislro-
quoniam bona sunt moralia, significaiiones ipsas rum ejtis, semper quidem sancta, sed pro dierunv
omnes quidem leclione, quasdam vero actu quoqtie vel temporuffl diversa ralione interdum sptendidior
celebramus, nl signiGcata ipsa nostris sensibus, op- esl. Auro el argento, lapidibus pretiosis, pro possu
portune importttne ingeranlur. Quis hec improbare fitlelium singulis in locis splendet festiva devolio;
audeat? De gentibu» quoque exempt» apestptnrum qux cum in sxcularibus ambitioni» insignia sint,
atqtre doeloriim, solemus auferre, si qua ab aliis in ecclesiastieis et divittis rebus pietaiis oflicia sunl;-
probe drcta vel facta sunt, et lanquam captivx mu- non quia Deum, qui spiritus eslr pltis aurea quam
licris ungties pilosque superfluos amputare (Deut. lutea, pltis geiBinata quam nuda detcclent corpora ;
xxi), ut ab alienigena falsilate mundata sententia, sed qtiia homines, quod diligunt, cum Deo libenler
thr.amura veritatis digna sit inlroire. Nonne ergo offerunt, dilectione Dei, qua iltud a se separant,
familiariusaiit juslius antiquitatum suarum remiui- quidquid illud sit, Deo preliosum emciunt. Diligunt
sci.urEcclesia? quae in Canticis canlicorum gloria- enim aurumquod maxime concupiscentia camisesl,
tur et dicit: < Oronia poma nova et vetera, dilecte el concupiscentia oculorum (/ Joan. n). Cum ergo
rni, scrvavi libi (Cant. vn). > Igitur azjma non pro- illud offerunt non indigenti Deo, sicul David concu-
"
plert.oo abjicienda erant, quia significationis gratia pitam libavit aquam Domino, procul dubio sanetum
in anliqua lege iradita fuerant, quin potius ideo ct Deo placitum est quod offertmt (// Reg. xxm).
retinenda.quia quod significant, optiraum, et huie Nimis reprehensibililer sic ungerentur pedes luxu-
tempcii gr-alia. raagis congruum est. Signifieant riosorum et nequam hominum, quomodosuperpede»
enim id qtiod apostolica luba probabiliter sentien- Domini unguentum effusum est, quod poluil venun-
dum>personat, videlieet ut inter Chrislum, qui dc dari multo, et dari paaperibus (Matlh. xxvi; Joun.
massa peccalricecarnem sine peccale, lanquam azy- xu). Sed hoc ideo taudabtlher fecit Domhio devota
mum assumpsit.de fermentalo, et Christianum po- roulier quia Dominus, cui non indigenli hoc factunt
pulum Uanequitiajelmalitixnihilintersit, quomodo est, in libra unguenli pistici libram appendit potius
in azy.mo pane cum fermenlo, et aqua nihil veteris pietnlis et Gdei, et ideo pro odore, qui respersus cst
massaj aut aliense confectionis intervenil (/ Cor. v). inuna domo, memoriamprxdicandx mulierisspirare
Aqua namque populum significat.juxla illud: < Beati fecit in lolo raundo. Igitur dum auro, et lapidibus,
qni seminalis super aquas (Isa. xxxn). > Frumento ac sericis veslibus honoratur Clirisliis in altaris ap-
autem signiGcari Gi»ristum, nullb melius qtiam ipso paralu, polerat el hoc dari pauperibus, sed no»
auctore probamus, qur scipsum mortiGcandum infl- n ideo jure ornatus mensx Domini reprehcnditur,
delilale Judxorum, muliiplicandum Gde populorum, cajus liabitus, dum est incullus, non sine culpa eo-
figurate prxdicans : < Nisi, ihquit, granum frumenti rum despicitur, qui illam ornare posse videntur.
cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum ma- Nam quod Dominus per prophetam arguit populum,
net; si autem mortuum fuerit, multum fructum dicentem : < Mensa Domiiii contaminata est {Malach.
affert (Joan. xv). > Aqua frumenlo mista sine fer- i), > ideo facere videlur, quia sine culpa tunc erat
mento, simplices debere esse significat poputos, qux puiabalur conlaminatio esse altaris, nuda pau-
Chrislo per fidem conjunctos. Cum ergo monimen- perlas. Reversus namque de Babylone populus,
tum sit sincerilatis el veritatis ejus, in ciijus azymis altare lantum fecerat fortuitis, ul ait Hieronymus,
Hosepulari horlatur Aposlolus expurgato veterifer- et impolilis lapidibus, absque teinpto, absque urbis-
mento (/ Cor. v), ut simus nova conspersio, jure xdificiis, absque exslructione muroium, et puta-
ititer utilia legis antiqux signa, reservata sunt azy- bant minoreni esse cuttum religionis qnia lempK
m», auctore magno ponlifice Christo, et per sticce- ornatus deerat, nec intelligebant, omnipolenlem-
dentem sibi beatum Petrum, Romanx Ecclesix fide- Deurn non aurum gemmasque et hosliarum multi-
iiter delegata. Qux beata, quod in fundamento suo tudinem quxrere, sed offerenlium voluntatem. Cx-
petram illam excepit, quam in suo veritas orc lau- D terum ubi opporluiiitas et opes non deerant, Domi-
davitet beatiGcavit (Mattlt. xvi), tali struclura su- nus ipse aurea sibi et argenlea fieri mandavit opera,
per iliam xdificala est, ut contra omnes hxreses summa arlilTcum industria (Exod. xxv, xxvi et
perstarcl murtis inexpugnabilis. Et quacunque xxvn). Nec stalira nobis illud objiciatur ex dictis
mundi ex parte periclilata fides ad illam confugit, beati Hieronymi. Quod sihxc ex Veleri Teslamenlo
t- mille clypeos ex ea, omnemque armaturam for- snscipimus, consequenter el victimarura rilum, et
tium (Cant. iv), > qua se defenderel, pendeutem et legem Sabbali, et his similia suscipere deberemus.
prxparalam invenit. Pugnat enim hxc ejus sententia, ne aurea vel gem-
GAPUT XX1IL mata divini cullus ornamenla, velut necessaria
Do ornalu allaris vel templv. requiranlur. Nam scribens adversus Vigilantium,
Sact-osanctum allaris minislerium idcirco, ut di- hemque ad Demelriadem virginem, eleemosynam
ctum est, missa dieitur, quia ad placatinnem ini- quidem pauperum prxfert, sed de hujusmodi unus-
micitiarum, qtix eranl inter Deum et homines, sola quisque, inquil, in suo sensu abundet, non danrao,
valens et idonea niittittirlegatio. Gujus divina ralio, non reprehendo (rloui. xiv). Sed el manifesta ratione
quaravis assidui splcndoris sit, cullus lamen exic- colligimus, figuras ejusinodifquales dc constructionS:
53 DE DIVINIS OFFICUS. — LIB. II. 54
labernaculi beatus Gregorius meraliler exppnii,, A ejus, quxesl ab ititus in fimbriisaureis (Psal. \uy)>'
prxsentia verilaiis non ila dissipari, ul non debeanl idesl, in purseverantia bonorum operum, recogile-
etiam nunc in exleriori cullu Ecclesix simili vel mus et ad meinoriain revocemus, et admoniii de
cadem ratione proponi; ut in illo nobis eluceat, visibilibus, invisibiles ornalus et repositam in ccelis
qualis interioris domus Dei, quod sumusnos, ornalus ejus gloriam avida menie speculemur. Tunc so-
esse debeat. Quamvis enim auctor veterum et no- lernne est cantoribus, sed et omni choro psallen-
varum figuratarnm promissionum sacramenla mula- tium, pretiosum de sacrario capere vestitum, el
verii,quiapromissaperfecitetdeminlialionibus,ulail magnis vocibtis atque amplificatis cantibus jucun-
magnusLeo, cessalionemimposuit, quoniamdununtia- dum sacri sacrificii celebrare convivium. Causa po-
uis advenit, in prxceplis lamen vel figuris moralibus slulat quiddam npstri ordinis, id cst mcnachprum,
(7 Cor, III), nulta prioris testamenli reprobala de- non prxterire proprium. Solemus enira in hujus-
creta, 25 seo< evangelico magisterio mulla sunl roodi feslis omnes in albis stare vei procedcre : qua.
aucta. Diclis, factis, pulchrius Evangelium quam vesie novam sanctorum vilam designari superius
lex, frequentitis Chrislus qnam prophelx,- pnra- exposilum est. Tunc namque in coniemplatione
bolas vel allegoricas proponit similitudines, cujus cjus novilalis positi sumus, de qua nos hortauir
inagislerium sequens Ecclesia, rcrum habilu visibi- B Apostolus dieens : <Ul quomodo surrexit Cbristns a
liuin, res imilalur invisibiles, non solum in eorum, morliiis per gloriam Patris, ita et nos in novitate
de quibus supradiclum est, ministrorum sacrociiltii, vitx ambulemus (Rom. vi). > llaque cum si-
sed in cxterorum quoque lempli vel allaris ornatu. miis comx illx, de quibus scriptum est : < Comx
Nam si nulla significantur in hoc quoque spiritua- cjtis sicul elatx palmarum, nigrx quasi corvus
'ia, cur pretiosa pallia, et holoserica dorsalia parie- (Canl. v), > quia scilicct capiti nostro adhxreules,
libus nppenduntur, et sacrosnnctum Domini corpus huraili conscientia nigriesse, etvicto mtindo surstim
Hneo corporali superpositum obtegiiur? Nam juxta tcndere debemus; lunc tamen quando commemora-
dignitatem ejus, qued preliesissimum haberc posse- tur ejus sxculi stalus, quo cum filiis semper est
mus, merito illi circumponeremus. Arcana ergo sponsus, convenieuter lxtitiara prxferentes, quoti-
aliqua, quxsilu el inlelleclu digna, cum hac discre- dianam salubris trislilix nigredinem lxlo candore
tione animadversa sunt. Nam corporale lineum, in pbducimus, juxta illud : < Non possunt (ilii sponsi
quo Dominicx passionis celebramus memoriam, lugere, quandiu cum illis est sponsus (Matth. y). >
tribulalionem ejus, et singularem designal in co Coiiveuienter ergo in albis procedenles, simul eliam
carnis muiidiliain. Linum quippe de terra nalum, omnes asenibus usque ad infantes, manipulos por-
mullis atfriium pressuris, ad nivei candoris hono- C lamus, quia videlicet in illa vita,qux per albas si-
rem el levem subtilitatem pervenit. Grossum et in- gnificaiur, < propriara unusquisque mercedem acci-
glorium e terra consurgil, sed inter manus premen- piet, secundum stiuni laborem (/ Cor. ui), >et t ve-
tium opiGcum subliliatur el candescit. Tribulalio- nienlcs venient cum exsullalionc, portanles mani-
nem ergo Domini in lineo corporali advertimus. pulos suos (Psal. cxxv).>
< Ascendit enim sicul virgullum et sicut radix de CAPUT XXIV.
lerra sitienti, non habens speciem neque decorem De cappis.
(Isa. LIII); t sed propter mundiliam animx stix, Cappas quoque in majoribusfeslissuperinduimus,.
quam pro peccato noslrc posuit, videbit semen ut araplius in Deo gloriemur, aspicientes in fularam
longxvurn, el voluutas Domini in manu ejus dire- resurrectionem, qtiamJo omnes electi, (quibus nunc
da. Quod diligeniiores observanl, ut duplexcorpo- posl deposilionem carnis in anima lantum reinune-
rale sit.linieaiiiina significans capitisDominiquibus ralis, singulx slolx albx datx sunl(Apoc. vi), binas
corpus ejus aromatibus conditum involvit Joseph accipient slolas, scilicel requiem animarum, et re-
(Matih. xxni; Luc. xxm). Pallia vero, qux m di- suscitalorum gloriosam iramorialilalera corporum
clum est, solemniter appendunttir templi parietibus p (/ Cor. xv). Qux cappx bene ab inleriori parle pa-
fuluram sa.nclx Ecclesix gloriam significanl in rc- (utx sunt, et omnino prxter solain necessariam fi-
gno Chrisli, quod nobis prxsenles solemnitates butam inconsutx, quia profeclo immutnta jam et
coinraemorant, < ubi exhibebit sibi Christus glorio- immorlatia corpora nullis animara obcludent angu-
sam sponsam, non habenlem maculam vel rugani sliis, corda non contegent, nec obsislent inlernx
(Ephes. v). > Codices quoque evangelici auro el ar- sanctx Trinitatis eontemplationi. Fimbriis quoque
gento, lapidibusque pretiosis non immerito deco- subler oruatx sunt, quianil nostrx tunc deerit per-
raniur, in quibus rutilal aurum ccelestis sapientix, fectioni, sud quod nunc < ex parle cognoscimus et
nitut argentum fidelis eloquentix, fulgent miracu- ex parte propbetainus, cognoscemus sicutct cogniti
lorum pretiosi Iapides, qux manus Christi tornaliles sumus, quiafacieadfaciem vi'lebimus (/ Gor. xiu).>.
aurex plenx Iiyaciniliis operalx sunt. His atque CAPUT x: V.
aliis hujusmodi ornalibus loquilur quodammodo' De rasura capilum.
regina, qux assislit a dexlris speciosi ac polentis- Verumtamen sic subornali, caput intacium prx-
simi regis, ul vestilum deauratum.et varielates, ferimus, et rasuram, quam coronam nominamus,
quibus ipsa circumamicla est,. omuemque gloriam-' nullo ornamcnlo conlegimus. Non esl cnim.plenuut»
 85 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 56
gaudium nostrum, quia non in re prxsenlium, sed A cnptus, quasi victus, eosqui se ceperant vicit, plti-
in spe gaudemus futurorum. ldcirco atitem rasi resque hostium occidit mortuus quam occideral vi-
sumus, quia filii snmusCore, id estcalvi, scilicel vus. Morluusenim Doniinusinfernumconfregit, mor-
Domini nosiri JesuChrisli, qui inCalvaiiae Iococru-. lemvicit, vilam reddidit. Nos, quamvis in supradt-
cifixus csi, dicltimque est ei, videlicet vero Elisxo, ctis ornatibus de vicloria ejus gaudeamus, tamen
a stultiset insensaiispiieris cum illusione : tAscen- m rasura capilum dec.ilvationem ejus per compns-
de, calve, ascende, catve (IV Reg. 11).> Rasis ergo sionem lugemus. Hoc autem humilitatis i.nsignevoca-
capiiibus antiqtiam Nazarxorum legem immutavi- mnscoronam, id esl vieloriam, quia fidelis illa Do-
nius INum. vi). Olim nanique Nazara:i capillos mini decalvalio, ctijus hxc rasura signum est, pro-
Ntitriebant, nos econtra capillos decidimiis, quia cul dubio victoria est, Iriumphus est, honor etgloria
Nazarxoruni princeps Dominus Christus decalva- nostraest. < Mihi autemabsit gloriari, > aitVas etc-
fUS, id est in toco Calvarix, ubi ilamnaiorum ciionis,< nisi in cruce Domininostri Jesu Christi(G«-
capila abscindebanlur, ertieilixus esl. Dalila, lat. vi). > Sed nondum apparuil hxc gloria quid erit,
jid est paupercula et metitis inops synagogn,. rasil habetqtie adbuc iristitix speciem, donec Iristitia
" converlalur in
caput foriissimi Saroson, id est solis uostri, et tra- gatidium,et gaitdium noslruni plenum
didil in manus Philislinorum (Judic. xvi). At ille sit (Joan. xvi).

LIBER TERTIUS.
BE ORDINE ECCLESIASTICO AB ADVENTU DOMIM..

26PR0L0GUS. hominis venientem in nubibus cceli, cum potestate

Angosiiorihus atque profundiorihus enavigavit inagna et majeslale(Lu<;. xxi). > Illud igitur leropns,
oratio, dum superius sacramenlum Dominici corpo- quod Dominicx nativitatis meraoriam antecedil, i(f-
ris et sangtiinis perteninns potius quam perlustrans, circo adventus nuncupalur, quia hxc qtixdicta sunl,
imllum fidei passa esl periculum, satisque confidit partim prxlerila, parlim futtira commemoranlur.
iu Deo jaiu adulla vel cxercitaia fide, quia quo- Nam prima Dominica.primus adventusjam praeter-
tieseunque per hoc profundum fuerit iiavigandum, itns quasi futurus in persona anliqux c6mmemo-
inillum alicujtisobice savi incurrit natifragitim.Nunc ralur Ecclesix. Secunda et lerlia Dominica, secun-
jaxla propositumnostrura, ad ordmetn anni, qtiicir- C dus adventus exspectantibus et desiderantibus jam-
ca ipsum agilur sacramentum.ingretlicnies, ipsum, jam inslare, propheticis alque apostolicis tubis de-
qtio regimur, sanclum poscimus Spiritum ut placida nunlialur. Ideo vero secundus advenlus diiabus
sui favoris auranoslrura implere velum nondcsinat, Dominicis declamatur, quia primum advenlum sola,
donec proposilum opus ad optatx consummationis quxprxcessit incarnationem Domini Ecclesia pro-
porlum perducal. Quod ab adventu Domini in- missum exspeclavit, secundumaulem lam prxceduns
clioanles, primum curillud tempus sie nnncupetitr, quam subsequens audivit, illa propheticis lanltim,
vel qnid hoc significelur vocabulo, consulla catisa- hxc aulem proplieticis pariler alque apostolieis
rtiin rationc nosce debemus. edocta prxconiis. Quapropler in secnnda ex ipsis
27 CAPUT PRIMUM. Domtnicis propheticum personat ofGcium, quod est
De Advenlu. populus Sion. In tertio vero Aposlolicum : < Gau-
Tempus, quod Dominicx nativilalis memoriam dele in Domino semper (Philip. iv). > Quarta Domi-
anlecedit, ideo advenlus nuncupatur, quia totits nica, qux semper Dominici nalalis diem novissima
ejus ecclesiasticus ordo juxta contemplalionem ad- respicit, tempus illutl commemorat, quo imprxgnato
venttts Domini disposilusest. Advenire aulem Dorai- jam et lumido ulero Virginis prope crat Dominus,
nus recie dicitur, qui ubique est invisibili prasenlia " et calcians se diviniias corrigiam illam sux ligabat
majestalis, dum assumplo eoqiod visibile esl no- iiicarnalionis (Matth. m), quam in Evangelio ejus-
s.lrum, visibus carnis visibilem se ostendit. Qtiod dem Dominicx Joannes senon esse dignum solvere
ttinc factum est, quando Verbum, perquod omnia profilelur IJoait; i).
facla sunt, quod erat in mundo, el mundus per CAPUT II.
ipsum facius esl, sed mundus eum non cognovit, De prima Dominica adventus Dvmini.
caro factum est, ut visibiliter habitaret in nobis Quod hxc ita sint, ex ipsis earumdem Dominica-
(Joan. i); ilemque futnrum est, quando is-qui nunc rum paleuter cognosci polest ofliciis. Nam prima
a dextris Dei sedet, et licel nobiscum sil usque ad Dominica non jam relributionem, sed inilium jtisti-
consummationem sxculi (Matlh. xxiv), non aliud tix postulat humanum genus. Nec jam patriam al-
assumendo, seil quod semel assumpsil nobis reprx- tiii^it, sed viam sibi postulat ostendi : Ait enim :
sentando, et sicut ipse dixit: t ViJebimus Fitium < Vias tuas, Domine, demonslra mihi. et-semitas.
 57 DE DITINIS OFFICHS. — LIB. IIL 5g
tuas edoce me (Psal. xxiv). > Vox hxc veteris ho-. A Ecclesix, primum Domini exspectantis advenlum :
minis est, originalis peccali vincults alligati, ct iu qtiando de benigniiale Spirilus saiicti, terra nosira,
•SHamccelestem patfiam nescientis redire, nec va- id est, ulerus Virginis concipiens, dedil frucltim
lenlis. Propter qtiod illa lunc Evangetii lcclio reci- suum, Deum et hoininem proferens, benedicta in
tatur, in qna vel maxirae commendanlur iltx Domi- xternum. Ea qtix dicta est ad iniroitum coilecta,
ni vix, per quas illuc, unde corruit homo, debeat et qua-que snper oblala, quxque ad complenttam, ma-
possit redire, scilicet obedientia , mansuetudo, et nifcsle ad idem, scilicet ad primum Domini respi-
'humilitas charitasque summa. Obedicns namque ciunt advenlum.
Palri, ut pateretur pro nobis, nltro ad passionis lo- Car s/alio ad Sanctum Pelrum fiat.-
cum venit mnnsuetus el humilis, sicut prophela de Noiandum qtioque qnia slatio Dominica hnc juxta
il!o prxdixit : < Dicite, filix Sion, ecce rex tuus sacratissimam ordinalionemvigilanlissiini pap.c Gre-
venit tibi mansuetus, sedens super pullum asinx gorii, jure ad Sanctum Pelrum fit; ipse est uniis,
(Zach. IX). > Charitas autem erat illa qtia major non imo primus discipulorura, qui ad solvendnm illam
cst, sicut ipsc dixit: < Majorem hac diieclione nemb maguam asinnm missi sunl. Siquidem el in nposto-
liabet (Joan. xv), > eic. Prxterea tota primi adven- laln circumcisionis Deus illi operalus esl (Gatat. n),
lus causa, in illa sancti Evangelii lectione lypice B ct inter gentcs cum consorie suo beato Paulo eatlem
continettir. Sed de hoc superius dictum est, ubi ad legalione funcliis, pro Cbristo Romam ingressus
comprobandum quod Evangelio cohxreant et con- esl, ut imperium orhis lanqtiam prxdiclx caput
sentiant, cxtera membra oflicii, qucmadmodum cor- asinx solvcrcl, iia ul piilcbrc nobis illi duo, qtii a.
pus capiti, liiijus Dominicx officium exempli gratia monie Olivarum niissi sunt, ad solventlam illain
propositiimesl. Asinam namquo alligalam vel piilliiin animaleni asinam, in typum omniiim prfedicatonim,
ejtis, huinanum genus signilicare novimus, ad ciijus in his diiobus, videlicet Petro elPaulo, reprxseutari
solutioncm Dominum advenisse manifeslum est, ut videnlur, qui capnl mundi Romam Domini Cbristi
sessor et possessor noslri factus, in coslestem Jeru- regis xlerni vehiculum et habilaculum, currtiinai-
satem per vias suas equilalu salutis nos reduceret. que thronum cffeccrunt.
Ijilnr ex ollicioconstat primam Dominicain priraum Cur in advenlu non utunliir consuetis vestibus sacris
28 Domiiii spectare adventmn. Cnjus ollicii cons- iliitconus et subdiaconus.
lat hanc esse inlenlionein, ut his quihus necdum Ex lurtc nsqtic ad sacramDominicinatalisnoctem,
vcnit Dominus(iUiseuini nccdum advenit, qui Gdem diacomis et stibiliaconus imminuli procedunt. Nam
iiicarnalionis ejitsnondiini recepcrunt; illis, inquam, neqtie diaconus dalmaticam, neque subdiaconus in-
qni necdum in advenlu cjus crediderunt) adveniat dtiil lniiicam. Subdiaconus lanquam lex, qux anie
lauta saltis per fidcm, ut confitlentes in Domino non incarnalionem Domiiii carcbai ornalu Evangelii;
ertibescant. neque irrideant inimici, id est dxmones, diaconus lanquam ipsum Evangelium , ctijiis clari-
diutius asinam illam, quam alligavcrunl vinculis tas, quanta sit, nondumnpparticral ante sacrnmenla
peccalorum, sed solutx vias Domiuus denionslrct nativitaiis, passionis, resurruclionis el ascensionis
illi, et semitas suas doceat (Psat. xxiv). Hoc in in- Domini. Hortitn enim non prxsentiam, sed exspec-»
troitu, in graduali, ei in alleluia manifcste concla- lalionem significat tempus illud; propter qtiod et
malur. Intervenit apostolus Patilus, et in leclione advenlus Doinini, ut dictumest, nuncupalur. Ulun-
Epis"oIx demonstral asinx vias, quas ambtilare, vel tur aulem interdum casulis quam vestem sacerdetis
quas non ambulare debeat. Quaruin demouslralio- essediximus, cum de hnbitn ejus loqueremur. Quod
nem sic inchoai: < Scientes quia hora est jain nos neminem movcre debet. Non enim sic utunliir ca-
de somno surgere (Rom. xm). > Niniirum hxc et sulis subdiaconus aul diaconus, ul in ipsis legant
reliqua tliccns, quasi fidus auriga, ascensuro •Domi- velininistrent.sedleciuriautminislraluriillasexumil,.
no, tit dietam suam perficiat, asinam infrenal, qtio manifeste profilentes, illain snani non esse vestem,
rcclas vias lencal, ad summtira dicens, < sed indtii- j) nec propter suum ordincm sibi debitam, sed propter
mini Dominum nosirum Jesum Cbrisltim,> q tiod idem Dominicx vel alicujus festi reverentiam se accipere
est ac si dical eidem asinx : Asccnsorem suscipe accomodatam, ul inopem alque indecemem conso-
regem Sion. Quod autem post Evangelium idem lentur exspolialionem. Eamdcin ob causam, Gloria<<
clamal offerenda quod autiphona ad iniroilum, hoc in excelsis Deo lunc non dicilur, et Ile missa esl in—
innuit, quod asinaitla, eliam cum accepcrit sessorem lermiilitur, quia videlicct iliud tempus slgnat, ut.
stium Doininum, sccura esse non tlebet, priusquam diclum esl, qttoadhuc exspcciabalitr gaudium paeis,
perveniat cum equite |suo in supernam civitalem cl illud qtiod nunc usque solliciii prxslolamur, cou-
Jerusalem. Poiesl enim fieri, ul offensus eques siinm suinmalioncm noslrx salutis.
vclit mulare vehiculum, <|tiuJ prius probasse visus CAPUT III.
est, ideo perseverat in offerlorio dicere Ecclesia, De Dominica secunda.
quod in introitu dixerat, addcndo : t Dirige mc in Dominiea secunda slalio ad sanclam Jertisalem.
verilate tua, > etc. Communio quoqtie : < Domintis Totum eniiii officium ejusdem Dominicx ad lxlifi—
dabit beoignilatem, et terra nostra dabit fruclum candum cor illius decantalur, qux primum Filii Det.
suuia (Psal. LXXXIV), > manifcsle vox csl anliqu« reccpil adventum, quacque per lidem j.uslificala>
59 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 60
(llom.v), el pacem babens ad Dcum, dcsiderat in A (Psat. cxxi), > ubi stabunt pedes ejns in alriis Je-
secundo adventu vidcre gloriosum regem suum. rusalem. Leclo autem supradiclo evangelio prxcen-
Mulier quippe casta est, qux viri sui absentiam lore gaudii, et confirmala promissione veriiatis, ubi
plorat, prxsenliam desiderat; et sic unici sponsi sui dicilur : < Ccelumet terra (ransibunt, verba atitem
suspiral ilialanium, t quemailmodum desiderat cer- mea non transibunt (Luc. xxi), > jam velut conso-
vus ad fonles aquarum (Psat. XLI). > Huic ergo de- latione recepta, gratulatur populus Sion, el dicit
sideranti, feslinanli alque anhelanli,prxsenscfficiura credens veritali : < Deus, tu converlens vivificabis
Ixlitinm prxnunliat, spem inculcat, paticntiam nos, el plebs tua lxlabilur in le (Psal. LXXXIV.) >
prxdicat. Primum Evangelii sentenliam ccniemple- Vivificabis uos, inqnit, scilicel per resurreciionem,
mur, cui cxterx» officii parles, plenx g.iudii, plenx convertens nunc per fidem, < el plebs lua lxlabitui-
cpnsolatipiiis et pacis, cpnspnare probentur, prx- in le. > Lxlabunlur Glii sponsi reddila sibi ejus
missis signis, qux gloriosum illum advenlum prx- prxsenlia, cl prislina trislilia in gaudium convcrsa,
cessura sunt. < llis ergo, inqtiit Dominus, fieri in- pleno gatidebuiit gaudio. Longtim nimis esl, neqtie
cipientibiis, levaie capila vesira, quptiiam appro- a nobis proposiium exponenlis more omnia perse-
pinquavit redemplio veslra (Luc. xxn). >—t Levate qui. Solam enim concordiain cujusque officii, vclttt
capila veslra, ait bealus Gregorius , itl est exhila- B ' compagem ctijtisque corporis perquirere propositum
rate corda; > juxta bujus veridici promissi consola- est. Sumnia igiltir linjus oflicii est, ut peregrina
lionem, prxcinil adinlroilum tubaprophetica populo Jerusalem, id esi Ecclesia prxsens, hnjus viix ex-
Sion : < Ecce, inquiens, Doniinus veniet ad satvan- silium spe palientissima perferat, et cum secundura
das genles, et auditam faciel Dominus gloriam vocis Evangelii jam dicli prxmonslralionem, raundi rui-
sux in lxtilia cordis vestri (lsa xxx). > Parvulus nam imminere cognoveril, level capul suum, et
enim et pupillus est in hoc exsilio natus populus jiixia communionis cohortationein surgnt, et slcl in
Sion, pcregrina matre. el illo quem nunquam vidit, excelso, terrena respuens el amans ccelesiia, sictit
genitus patre; palrem absentem gemitibus quxrcns, pelit cotlecta, qux diciturad complendum, et vidcat
el assiduis ccelum pulsans vagitibus, quo palrem juctindilaiem (Baruch. v), qux veniet sibi a Deo
suum abisse, matre narranle, auilivii, el vix infan- suo, ac velnt propinquanle xstate mceroris sui nti-
lulus iuiellexit. Cui flenti el in orationibus vagienli bila discutiat, quia vitx dies xterni solis clarilate
coinraisereiis niater lolum hoc ofliciumcanil (Act.i), fulgescunt (Apoc. xxi).
jamjam imminere cenlesians desideranli reditum CAPUT IV.
palris, et audiendamesscgloriam vocisejus, quando p De Daminicm tertics ojjicio.
dicet : < Venile, benedicti Palris mei, percipite DomJnicce lcrtiu; lottiiu ofliciuni consolaiioiiem
regnuminlxtiiia, inquit.cordis vestri (Matth. xxv),> decantal, maxime recloribus Ecclesiarum; quoruni
qux tota erit, ut signis ejusfieri incipienlibtis juxla slalus qtianto eminentior, lanlo vita judiciis homi-
Domini dictum, debeamus levare capila nostra num subjectior, et tanto magis persxpe apud ho-
(Luc. xxu), id est exhilarare corda. Quod quia per inines laceratur opinio, quanto eorura merilum in
nos ficri non potest, nisi nos ipsegaudio spiritusstti divino fulgel judicio. Venturum naraque illis an-
Ixtificet, recte jn collecia deprecamur, dicentes : nuntiat, qtii harum illuminetabscondita lenebraruin;
Excita, Domine, corda nostra, id est Ieva alque quia ipse judex eorum est el conscius, qui oinnino
exhilara ad prxparandas Unigcniti tui vias, sci- crrare non novit judicio. Ut ergo lanto teste vel
licet, ul parata sint occurrere illi; non per ti- judice venturo gatideant, vel quid de illo sperenl ut
morem fugiendo., sed cum amore advenlum ejus sciant, opporlune rccilalur illud prxclaruin alque
excipiendo. Ad hxc opporiune nobis hxc apo- famosum quod de Joanne Baptisln perhibuit, testi-
stolica leclio recitatur : < Quxcunque scripla sum, monium, dicens : <Amen dico vobis, inter natns
29 ad nosiram doctiinam scripta sunt, ut p.;r mulierum non surrexit raajor Joanne Baplista (Matih.
patientiam ct consolaiioncm Scripturarum spem p] xi). > Magnum lesiimonium , grande prxconium.
habcamus (Rom. xv), > et reliqua. Valet enim ad Negavil Deus hominein esseillum inollibus veslilum,
torreptionem impaticnlis anima?, nimisxgrx, cu- negavit arundinem esse venlo agitatani, enuntiavit
pientis dissolvi, el esse cum Christo, dtim ahundan- officio, vel meritis esse angelum. Ostendit in uro
liam spei nobis optando, moras vcniuri Domini qtiod in omnibus facturus est, quoniam veniens ad
nostri furre suadel, cum pace el gaudio (Philip. I). judiciuin in conspectu Palris, el sanciorum ange-
Graduale manifuste veniuruin eum canens, t cnjus lorum, congrua singulislestiinonia reddet. Quisergo
speciesdecoris ex Sion esl (Psal. XLIX),>jtixln illud, non ertibescel flerc, eo quod competens suis meriiis
quia salus ex Jtidxis esl, camdem lxiiliam sanctis noii habeat ex hominibus lesiimonium lanto sibi
ejus prxdicat (Joan. IV) ; qui congrcgandi sunt ad reposilo in ccelis prxcone merilorum? < Gaudcte
dexlram ejus, eo quod ordinaverint testameiiiuni poiius in Domino semper, iterum dico gaudete, ii>-
ejiis novum super vetera sacrificia (Psat. XLIX). quit Apostolus (quod cantant in inlroilu), modesiia
Alleluia duobus fecundtun versibus prirao versu vcstra nola sil omnibus hominibus (Philip. lv). >
gaudhim spei prxdicat ejtis, cui diclum est: < In Quod si oculossuoscompresscrint, ctlucem veslram
doinuin Doniiui ibiinus, Ixtiiiamqoe ex re fulurain coram eis" lucenlcm videre nolucrini, nihil sollkiii-
6T DE DIVINIS OFflCtlS. — LIB. III. C2
sitis, Dominus prope est, qui hicem veslram videre A stntioncm congrue fieri ad Sanclum Pelrum, quia
tiolenlibus ingeret, lanlunimodo petiliones veslrx videlicet ille rectorum Ecclcsix primus et prxciptius
innoiescaiit apud Deum : unus enim ille lestis con- csl; quibns idcm officium prxdicat gaudium ci pa-
tra orones criminalcres prxvalebit. Prcmissam tieniiam in tribulalione, longaiiimilalem in spe,
consoialionem hanc subsequens compleri collecta quoruin in animo qtianta pressura sil, < el prxter
poslulat, dicens : Aurem tuam, Domine , precibus illa qiue exlrinsecus sunl, qtianla iiistanlia quotidin-
nottrit accomntoda, et mentis nostrm lenebras gratia na (//Cor. xi), > quanla sollicitudo commissarum
ium vititatioms illustra. Tenebras eniin qtias pati- sibi animarum, 30 nu"' prseler ipsos, qui experti
mur, in eo quod erranles falso judicamur el judica- sunl, perfectuet liquido noverunt, quamvis frequenti
mus, illuslrabil ejus adveulus, quem. non tardari leclione, maxime exlibris beati Gregorii nonnulla
poscimus. Sicut in subsequenti leclione epistolx ail ex parle a studiosis et cordatis lectoribus queant
idem Aposlolus: Noliieantelempus judicare quoad- cognosci. Ipse autem beatus Gregorius egregium
usque venial Dominus, qui ct illuminabil abscondila Ronianx scilis post Petrum apostolum decus; qui
tenebrarum, el lnanifeslabit consilia cordium (ICor. oplime, til dicium esl, angoris ejus conscins exslitit,
iv). > Tota enim hxc lectio tendit in hoc, ut nobis hoc sese ciim illisoffiuio consolatus est; quippc, qui
pro minimo sil judicari ab humano dic, sicul ftiil B tit in libro viiec ipsius legimus, stationes per basilica
Joanni, qui, ut supradictuin est, in Evangeiio prx- vcl bealorum marlyrum ccemeteria (secundum quod
dicalur a Domino arundo venlo agitat.i non esse hacienus pluhs Romana, quasi eo vivente, certatim
(Matth. xi). Deeadem re Douiiiius llebiliter poslu- discurrit) sollicitus ordinavit; per quas et ipse si-
lalurin graduali, prxinissa laudecompetcnli : <Qui mul discurrens, dum adbuc loqui prxvaluii,viginti
sedes, Domine, superCberubim (Psal. LXXIX),> etc. homilias Evangelii diverso tumpore declamavit, re-
Nam in eo quod sedel super Cherubim, id esl, super liquas vero ujusdcm numeri diclitavit quidem, sed
plcniludinem scicntix, novit el polest occuliam lassescente slomacho, languore conlinuo aliis pro-
cordium noslrorum abyssum penelrare, et quxcun- nuiitianilas commisit. Qui sicul vere dulcissimum
que ibi lateni, vcro leslimonio.in publicura pro- snncti Spiritus orgauum , quidquid scripsit, digito
ferre. Ad hoc juxta vocem psatmi, qux in alleluia Dei dictante coucepil; sic easdem stationes non
personal, excilabit polentiam suara , et veniet. Et sine eodem Spiritu deposuit, et tam hxc quam cx-
sicul in offerenda quasi jam factum, quia procul lera ejus opera, lanqtiam auruin rutilanl in Cliristi
dubio futurum est, prxsumimus dicendo : < Bene- Ecclesia.
dixisii, Domine, terram tuam, .avertisli caplivitatem CAPUTV.
Jacob (Psal. LXXXIV), > gaudcbunt elecli siantes a De qualuor temporum jejuniis.
dextris leslimonio sibi rcddilo a vero judice, et li- Inter cxleras hebdomadx ferias, quarta et sexla
berlalein accipienl filiorum Dei (Rom. vm), juxla feria maxime jejuniis ideo deputanlur, quia Domi-
quod in atio loco scriptum esl: < Ciiin averlerit nicx phssionis memoria prx aliis. insigniix sunt.
Dominus capiivilalem plebis sux, cxsultabil Jacob, Quarla namqne feria Dominus a Juda tradilore
et txtabilur israel (Psal. xm). > Ciijus liberlalisspc vcntlilus, et scxla a Judxis crucilixus esl (Matth.
conforlat pusillanimes luba prnphelica in commu- xxvi). Ilaque ct per singtilas Dominicas proprias
nione : < Dicite pusillanirais : Conforlamini, et no- Evangeliorum el Epislolarum lectioncs habent, et
lile limere (Isa. xxxv), > qui sxpe dtnn hiiniana jejuniis , lilaniis atque abstinenliis pcenitenlium
contra se audivil pra'judicia, quamvis de rcposito in magis idoiiexjudicatxsunt; ut quibus diebus inno-
conscieniia thesauro debeant consolari , lamen cens Dominus venditus, cl pro servis suis passus
valde trepidant, quia necdum sciunt, quales in illo est, servus peceaior fleat ei jejuiiel, et lectinnem
iremendo Dci judicio inveniendi sunt. Unde bealus sanclain, qua> est animx pabiilum, solemnius au-
Gregorius, qtii mtillis hominuin prxjudiciis faliga- diat. Quapiopter qualuor temportim jejunia pcr
tus, satis el plus aliis mullis erat experlus, quid D ensdcni ferias celebrari instilula sunl, addila Do-
palcrentur, vel quanta inlra hxc consolalioiie indi- minicx sepulltirx dic, scilicel Sabbnio, ul lics dies
gerent reclores Ecclesix, et idcirco hoc illis celebri jcjiinii siut, quaienus irium mensium cujiisqtie lem-
stalione officium dedicavit, scribens ad Maurititim poris leuiperiein Lonani, trium dierum, quibusje-
imperalorem , inler cxtera dicil : < Quod aiilem jiiiiamns, salubri conimercio iiiipetreinus, el pro
dominorum pietas illud mihi paveiiduni, el lerribile mense diera iinum Domino offcrentes, tranquillam et
omnipotentis Deijudiciura intenlat, rogo pereumdera quielam hanc vitam sub.elemcnlis mundi, a spiriiua-
omnipoleniem Dominum , ne hoc ulterius faciat. libus nequiliis (Ephes. vi), el ab acrearuin maligni-
Nam adhiic nescimus quis ibi qualis sil.> El Paulus tate teiiipeslatuiii peragamus.
egregius prxdicator admonel, dicens : < Nolite anle CAPUT VI.
tempus judicare, donec veniat Dominus, qui et illu- De jejunio in Advenlu Domini.
minabilabscoiidila lenebrarum, el manifeslabit co- Tur.ia igiiur Dominiciadveiilusbebdomada,quarta
gilalioncs cordiuin (/ Cor. iv). > fui ia brumalis temporis jejitnitim prxlixum esl;
Cur slatio ad sanctum Pelrum. quod propter adventuin Domiui aliorum temporum
Sciendutu vero esi, prxsentis Dominic» officitj jejuniis celebfius esl, et ofliciuui tamdiuruum qiiaai
65 RUPERTl ABBATIS TUITTENSIS 64
noelurniMii mngis plenarium habet, ad ipsum Domi- A . Pater, Domine cceli et lerrx, quia abscondisli hxc a
ni pertinens advenlum, ut dum caro jejttniis affligi- sapiuntibus, et revclasti ea parvulis (Matth. xi). >
lur, anima redempiionis sux leslimoniis, ex lectione Qtiod quia in verilate judicii facltim est, el cum
sacra vel t-oncenlii Ecclesix, copiosius lxtetur. Pri- hxc diceret beala Virgo, prope cral Dominus, scili-
ma jejiinii die, scilicet quarla feria slatioad Sanclam cet in utero ejus, bene congruit hic iiitroitus: Prope
Mariam convenienter ordinata est. Ad illud enim esto, Domine, et omnes vimtum veritas (Psal. cxvm).
templum Domini, ad illud sacrarium Spirilus san- Et quia florente tunc virga de radice Jesse, Jam re-
cli, in quo lotus Dcus novcm mensibus habilans, quiescebat super florem ejus spirilus Domini, ut de
dignatus cst homo Geri, lotum ejus diei officium pleniiudine ejus accipiens Joannes, exsultaret in
proprie perlinere mnnifestum cst (Luc. i). Nain ex uiero Elizabeth (Joan. 1; Luc. i), apie concitiit
Evangelio Dominica recilatur annuntiatio vel incar- Evangelio hxc Epislola : Egretlielttr virga de radke
naiio, pioplietu is lubis anle declamata, perangelura Jesse (Isa. xi), elc. Singula percurrere nimis lon-
prxsenlialiter allata, per lidem bcatx Virginis sus- gum est, et quia perse patent quod ad eamdcm rcm
cepta, per incorrupltim ejus uterum coinpleta et pcrlincanl, fastidiosum esl. Commuuio tandein:
reddita. Qux omnia proplielicus clangor in iutroilu Ecce Dominus veuiet, et omnes sancti ejus cum eo
breviter percinens: < Rnrate, cceli(Isa.XLV),>inquil, B ; (Zach. xiv), ad eorumdera perspicue speclal glori-
et cxlera. Dicende i rorale, cceli, desuper,> ministc- ficniionem apostolorum, qui cum co venturi suni in
rium angelicx expressil alioculionis, qtia verbum, sectindo adventu ejus ad jtidicimn.
Deus in interiorera aiirem eredulx Virginis, sicut 31 CAPUT VIII.
pluvia in vellus (Judic. xvi), descendit, et per hoc Cur una laiilum lectio legatttr ad missam.
quod ail, < et nubes pluant justura, > se atque cx- Quxri aulem polesl cur quarta feria prima scili-
leros prophelas, qui ut nubes justum, scilicel Chri- cet dic jejuiiii, dux sinllucliones, duoque ascripta
slum, et lideles ejus in terra cordis noslri ccclesli grndualia , sexta leria tina tanliim leclio , sequcntt
doctrina depluunl. < Aperiatur, inquit, terra (Isa. vero Sabbalo leganlur sex? Ad quod respondciidum,
XLV),> suscipiendo Verbum, et dicendo, < ecce an- quia ctitn qttaria feria duas legcrimus, sexta secun-
cilla Domini, finl mihi secundum verbtim luiira dum profecttim jcjunii lres legere deberemus, Sab-
(Luc. 1), > et germinet salvatorem benedicla ini balo autem qualuor. Yerum quia Sabbato solenl
xternum, Deum nobis proferens et homincm. Qiixi ordinaliones lieri, translalx a feria sexta dux; qua-
post hxc sequunlur, omnia similiter Evangelicoi luor Sabbati Icelionibus apposilx sunl, ttl his maxime
sensui consonant. Epistolaris leclio jejunanliumi sacri oflicii proferenda reservetur opulentia, qna cl
animas dupliciler reficiens, primo montein illtimi ' J jejunanles, et sacrdrum ordimim tirones descripli
prxdicat, qui secundum consonum Evaiigelimn, sunt.
sedem ruscipiens David patris sui, et de lapidci Cur Sabbatojejnnii duodccim lecliones litulentur,cum
parvo cresccns in monlem (Dan. n), et implens, sex tanlum legantnr.
orbcm terrarum, regnabitin domo Jacob in xlernum i Sciendtim quoque quod cum Sabbalo sex tantnm
(Psal. LXV), cui tectioni pulchre succinit versus; legendx sint, duodecim in tittilis lectiones ea de
subsequens gradualis : Quis asctndil in montem Do- causa prxnotanlur, quia cum. Romana Ecelesia de
tnini (Psat. xxm), etc. Quia videlicct non nisi inno- Latiuis et Grxcis esset permisia, singulx lccliones
cens manibus e( mundo corde, et cujus vita con- in ulraqm; lingiia recilabantur. Nam in una lingua
cordal cum fide, partcm habebil in illa Domini in- recilatx, ab uiriusqiie lingux populis inlelligi non
carnatione. Reliqua oflicii membra palenlcr adI poterant. Itaque dtim iiiiaqu.fque bis legilur, dupl^-
eumdem Evangelii sensura pertinent, nec ad hoc; cnlo senario lectionuin numero, duodecim compu-
probandum immorari opus est, quoniam manifeslum, mntur. Prxierea nolandum cst, ordinationum sacra-
est. Igilur hac die secundum hujusmodi oflkiumi inenla Dominicse diei deputari, cujus in vespera
slalio ad Sanctam Mariain convenienler ordiuata, p. fitint, ct lam vespera Sahhati quam mane prima
est. Sabbati possc et licerc jejunis a jejuiiaiuibns cele-
CAPUT VII. biari.
De feria sexla jcjunii. CAPUT IX.
Sexta vero feria stalio ad sanclos aposlolos prx- Senlentia Leonis pnpm, qnod ordinationes rum Sib-
sciipta est. Ralioquidcm occuliior csi, sed quxien- bati vesperefiant, ad diem Dominicutn perlineanl.
libus parva ex scinlilla cilius elucel. Nam in Evan- Dicit ciiim magnus Leo, scribeus ad Dioscorum
gelio diei prxsenlis, in cantico Beatx Virginis di- Alexandrinx civilaiis episcopum, < Quod a palrihus
gnum illud memoria dicitim est, quod patenter adI nostris propensiore cura servalura esse novimus, a
ipsos apostolos atiinel: t Deposuit potcnlc-s desede,, vobis quoque volumus cusiodiri; ut non passim die-
et exaltavit humiles (Luc. i). > Nam de sede spiri- btis omnibus sncerdolalis, vel levitica ordinatio ccle-
tualis magisierii, de calhedra Moysi, dcposuii po- brclur, sed post dicm Sabbaii, hoc est noctis ejus,
tentes de sede, id est superbos, scribas el pbarisxos, , qux in prima Sabbaii lucescit, exordio, sub lege
el exaltavit in camdem sedem humiles apostolos. diviui oflicii substituattir, iu quibus his, qui conse-
Sicul alias ipsc Doininus: < Conlileor libi, inquil,, crandi sunt, jpjunis a jejtinantibus sacra bcnediclio
65' DE DIVINIS OFFICIIS. - LIB. III. 68
conferatur quod ejusdem oliservantix erit, si mane: A Nam qtiemadiiiodiiin pueris a Babylonio rege missis
ipso ttie Dominico continualo Sabbali jejunio cete- in fornacem ignis, coelestis gratia subvenit, ei fecil,
bretur, a quo lempore prxcedentis noctis iniiia noni medium fornacis quasi ventum roris flanteni ; sie
recedunl: quam ad diem resurreciionis (sicut etiami nos a confusionis rcge diabolo, libidinum ilammis
inPascha Demini declaratur) perlinere non dubiumi appetiios jejuniorum et orationum instanlia liherat.
est. Nam prxler anctorrtalem constietudinis quami Hoc deniqtie genus noii cjicitur, nisi in oralione ct
ex apostolica novimus venire doclrina, cliam sacrai jejunio (Malth. xvu).'tlac ergo lcclione prxlecla ,
Scriptura manifeslal quod cum aposloli Patilum etI sequitur et hymnus eortimJem pueroiuin, quo ad
Barnabam ex prxceplo sancii Spiritus ad evange- benediccndiun Creaturem omnis creaiura conimone-
lizandum gentibus mitlerent, jejunantes et orantesi lur, priiisquain sacerdotcs ordincntur, ul animadver-
imposuerunt eis mautis (Act. xm), ut intelligamus5 tamus, illorum ora inanusqne ad bcnedicliones dan-
quanla et danlium el accipientium dcvolione curan- das, et quotl maximum esl, conliciendum corpus et
dum sii, ne tanlx benediciionis sacramenlum negli- sanguinem Domini, jure admitti, qui a confusionis
genter videalur impletuni. Et ideo pie et laudabili- rege succensam fornaccm vitiorum potenii fide sn-
ter aposlolicis mores gesseris iiislitulis, si hanc; peraverunl. Jain qux sequuntur, manifeste secun-
ofdinandorum sacerdolum formam psr Ecctesias , B dum Doinini prxdicnnt adveutum, et voci con onant
qtiibus Dominus prxesse te voluit, etiara ipse serva- rclamaiilisin deserlo, parale viam Domino (7S«.XL;
veris, ut his qui consecrandi sunt, uunquam bene- Mallh. I:I ), > eic. IIoe enim evangelitim ejus diei
dictio,nisi in die resurrecliouis Dorainicx trihtialur, , est principium scilicet prxdicaliouis, qua Joannes
cui a vespere Sabbati inilium constatascribi, el qux3 pcccatorum corda perctitil, el ad p tiiilenliam invi-
lantis divinarum dispensaliouum mysteriis est con- tal, geiiimina viperarum, securim dicens jam usse
secrala, ut quidquid Domino esl insignius conslilu- posilam ad radiccs arboris, et venliialirum in inanti
tum, in htijus diei dignitalc sit geslum. ln hac_ judicis, ul purgans aream suam, triticum congreget
intinilns sunips't exordium, in hac per resurreciio- in horreum, paleas autem -comburat igne inexstin-
ncm Chrisli, et mors interitum, et vita sunipsitt guibili (Matth. ni). Hoc evangelium eodem episiola
initium. In hac Apostoli- a Domino prxdicandi om- seusu prxcurrit, scilicct secundum prxdicando ad-
nibus genlibus Evangclii tubam stimunl, et inferen-i- venlum Domini, quo revelatum prius hominem pec-
dum universo mundo sacrameiiliim regenerationis s cnii, filium pcrdilioiiis interficiet spirilu oris sui
aecipiunl. iu hac siCut benlus evangelisia Joanness (// Thess. n), et destruel illttstratione advenlus sui.
testatur, cuni congregalis in iimim discipulis, clausiss Sed cl antiphona a:l introilum : Veni et oslende nobit
^
januis,adeos Donimus introissel, insufflavitet dixil: : fnciemtuam, Domine, qui sedes super 32 Cherubin,
i Accipite Spirittim sanctum, el quorum remiseriliss etsalvi erimus (Psal. LXXIX),manifeste tempus illud
peccala, remiltuntur eis ; el quorum detinuerilis, , rtspicil, quo (sicui in offerenda qtioque cauimus)
delenla erunt (Joan. xx). >In hac denique promis-i- exstiltanti lilix Sion : < Vcniel rex suus sanctus et
sus a Dominp aposlolis Spirilus sanctus advenitit Salvator mundi (Zach. n), > et sictit in tractti prx-
(Act. n). ltaccelesti quadam regula insinuatum et tra-i- missum esl: Excitans potenliam suam veniet (Psal.
ditum noverimns , in illa die celebranda nobis essee LXXIX), et eiim quem dedncil, velut ovein Joseph ,
mysteria sacerdotalium, in qua collecta sunt omniiimn segregattim ab ha>dis qtii a sinistris ejus crnnt, ad
dona gratiarum. dexteram suain conslituel (Matlh. xxv). lntcrim
CAPUT X. tamen ploramlura cst ante eum qui fecil nos (Psal.
Jtem de Sabbalo, et cur tlalioad Sancium Petrunl.i. xciv), ne forlis et lerribilis, qui juxla conimunio-
Hoc Sabbato, ei Omnibus horum quattior tempo- neni < exsultavii ut gigas ad currendam viam (Psal.
ruin Sabbalis, statio ad Sanctiitn Peirum congrueQ xviii), > nemine adveisantium parvulorum vatenta
celebralur. Cui enira primo poslChrislum, Ecclesixe sibi resislere, de quibus scriplum est: < Sagittx par-
sumniuin collatum esl pontificium, quique prinius ell Q viilorura faclx sunt plagxeornm (Psal. LXIII),>cum
priuceps sacras in Ecclesia celebravit ordinaliones , vcnerit, ile.m gigas nobis sit, el mulla fortitudine siit.
cnjus vice maxirae fungilur Romanus ponlifex, cumn nobiscum in judicio coiilendat, et niagniiudinis sua.
Ecclesix sanclx minislros el ovibus Clirisli paslores:s mole preinal IIOS.
ordinat neccssarios , congrue, ut lanquam ad sum-i- CAPUT XI.
nittin recurratur, apud ipsum slatio celebretur.:. Cur Dominica quarta vacat.
Conveiiieniesigilurad Beatuin Petrum jejunos malerir Dominicx quartx oflicio prxscriptum esl, Vaeat:
Ecclesia filios, velul ex ore ipsius Pelri miiltiplicatisis videlicel, qtiia niilli sanctorum apostolica catitione
in anitiia reficit sacramenlis, el ex ipsius aucloritatee stationi depulatum est. Quod quam recie cautum sit,
spiritualium divisioiies ministralionum disliiliuit.I. considerata ejusdem oflicii ratione perpendere lice-
Ubi notandum, quintam semperleciionem, qux su- i- bit. In evangelio Dominicx liujus, agitanie vento
peraddilxdoclrinxndvissimaesl,nonniulari,semper- •- Pliarisaicx iuterrogationis, hxc scinlilia splendid*
que iltam esse, qua legitur angelus Domini cum n veritatis emical de Qamma ignis divini, qui calehat
Azarix et sociis ejus in fornacem ignis descendissee ardens et lucens (Joau. v), in sancta mente Joannis:
Dan. III). Qiiod magna etmyslica ncn vacal ralipiic. < Ipse est, inquit, qui post me veiiturtis est, <quianta
67 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS fij
me faclus est, cujns ego non sum dignus, ul solvam A prxterimus oflicia, maxime quia per se satis patent,
cjus corrigiam calceamenti (Joan. i). > Ab hac pro- quod a diurnalibus non discrepent. Notandum vero
babilis leslimonii senlenlia gravi et digna corde el quod ant:qua et uuiversali sanctx Ecclesix consue-
ore ianti prxctirsoris, omnia pendent mernbra con- tudine per hoc lempus rationabiliter legitur Isaias
crepantis otlicii. Sial Idumxa illa, qux visilalionis propheta, qui lam primum qtam secundum Domini
sux prophetieiim illud audterat promissitm : < In adventum eloquenler evidens, et evidenler eloquens,
Idiimxam extendam calceamcnlum meum (Psal. LIX, nobilis prophcta, imo magnus et verus nuntiat evan-
CTII),> et respiciens in illud temptis quo de accubilu gelisla. Nam per totum annum juxla rationes causa-
suo, scilicet de sinu Patris, egressus rex ille qui hoc rum vellemporum.sacrx lectiones probabililer(sicut
promiseral, jam in uteio Virginis calceabatur, mira- in sequentibus locis suis liquebil) ordinatx sunt.
bilein illam atque insoiubilem incarnalioniscorr.igiam CAPUT XII.
suiscircumdans gressibus. lilud, inquam, respiciens, De officio in vigitia nalalis Domini.
klumxa srilicet alienigena gentililas, claraat in in- In vigilia Nalalis Domini, frequens ac celeberri•
iroitu : < Memento noslri, Domine , in beneplacilo mum est in ore Ecclesix pulchrum illud divinx
populi lui (Psal.cs), > videliccl in Glio tuo, in quo consolalionis oraculum : < Hodie scielis, quia veniet
tibibeneplacuisli solo ex miliibus populis, quicunque B Dominus, et mane videbitis gloriam ejus. Judxa et
luus fuit ab iniiio mtindi, visila nos in eodem salu- Hicrusalem, nolile tiinere (Exod. xvi), >etc. Per hoc
tari ttio.acl modura medici jacentem xgrotum digna- millit quemquam nostrum ad historiam libri Parali -
lione graluila visilanlis (Matth. ni.xvii). Qux deinde pomenon, quando regnanle Josaphat, congregati
sequuntur, id esl collecla, cpistola, graduale, alte- sunt filii Ammon el Moab, cum habitatoribus monlis
luia, cuncla pariier juxta consideralionem imprx- Seir adversus Judam (// Par. xx). Convenitque
gnali uteri Virginalis, prope esse Dominum, et oinnis Juda in Jerusalem et in templum Domini ad
celerem cjus advenlum consnnant. In offerenda vero deprecandam faciem ejus. Et stantibus iliis coram
palam est, non exemplo angcli, salutare illud lem- Domino cum uxoribus et parvulis aut liberis, et vo-
ptum Domini, sacrarium Spiritns sancti, thalamum ciferanlibus ad Dominum, exclamavit Hiaziel, filius
sanclitalis, triclinium divini consilii; in quo, ut di- Zacliarix, filii Barachix, levites de medio multitu-
ctum est, divinilas veniens ad nostram salulem, dinis faclo super se spiritu Domini: < 0 Juda et
noslra carne calceata esi. Hoc lanltim regis Chrisli Jerusalem, nolile limere, cras egrediemini, et DomL
mysleriiini.cui sanctorum, qui omnes oIDcialesejus nus erit vobiscum, > etc. Illuc ut diclum esl, miltit
eunt, ita ftiit creditum, ut merito decanletur hoc quemquam noslrum Ecclesia, summa cura nilens
oflfiiium prxscripta slatione apud quemlibel illorum? C excitare corda noslra, ut vigilanter advertamus pcr
Nam qux apud singulos eorum officia solemnibus hanc siroilitudinem, quam opporlune subvenit nobis
depulalasunl slationibus sirite considerenlur.singu- nalivitasFilii Dei secundumcarnem.Nonenira parva
lorinnvirliiiibus vel merilisconsonareprobanlur.Sic simihtudo est. Nam quemadmodum lunc visibiliter
apud beatum Petrum, qui principaliter jusoblinel li- congregati fueranl visibiles hostes adversus Judam,
gandiatque solvendi staliofit (Matth. xvi), quando.ut scilicet Glii Ammon elMoab (Jer. XLVIII),et habi-
dicium est, in typum Ecclesix nobi3 evangelizalur tatores montis Seir (Ezech. xxxv),qui sxpe in Scri-
solutioasinx(JI/aJi/i.xxi), sic quando agimus scruli- ptura sacra pro peccatis el viliis et malignis spiriii-
tiia, cicaiechumeni prxsignantur, ad catechizatorem bus ponuntur (Gen. xvi), nominibus quoque ad hoc
geulium Panlum statio celcbralur. Hanc auiem liga- ipsum congruentibus; Ammon enim interprelalur
luram corrigix solvere , id est sanctx incarna- populus lurbidus; Moab ex palre scilicct diabolo; Scir
tionis Christi mysterium denudare, ipse Joannes se pilosus vel hispidus; sic ad inleriuim nostrum con-
indignura asserit, quo major inler nalos mulieriini grcgahanlur peccata el vitia noslra, ncc eral qui ad-
neino surrexit (Joan. i, Matlh. xi). Investigare enira juvaret.
quis potest, quomodo corporatur Yerbum, quomodo D CAPUT XIII.
siimmus el vivificator Spiritus intra uterum malris De officiaejusdem diei.
animalur, quomodo is qui inilium non habet, et ex- Ipsum nomen , quod dicitur vigilia , nos ex-
slililet concipitur? Nulli ergo sanctorura hoc myste- citare debel, ut vigilanler advertamus ea , quoe
rium ila ftiil credilum.ulapudillumpropria slatione in oflicio diei hujus congesta sunt. Qux cum
hoc assiguari debeal ofliciiim. Proiude vacat, non 33 perspexerimus, quibus ex Scripturarum locis
<1Dod (ut nonnullis videlur) minus sil aulhenlicum, conquisiu sint, jmiranda nobis signiflealio po-
sed quod de ordinalissima slalionum dispositione , lius quam expressio sese offeret profundx iiilen-
ralionabiliter sil exccptum, ulpote materiam habens lionis, qua composilor oOficiinostras in meditalione
lotius salulis ct sanclitatis effectricem, sed nulli divina menles occupare per hujusmodi oflicium in-
sanctorum investigabilem; omnibus impensam, sed tendil. Primum itaque de introitu dicendum: Hodie
per solum Spirilum sanclum administratara, qui in scielis quia veniet Dominus. Hoc de Exodo parva
triclinib Virginatisuleri solus medius, solus conscius, niulalione sumplum est. Nain cum dixisset Dominus
«t unus cceleslium fuit arcbitriclinus nupiiaium filiis Israul: < Ecce ego pluara vobis panes de coelo,
(Luc, i). Noolurnnlia, studio vitandx prolixitalis , dixcruni Moyses et Aaron ad illos : < Yespere scieti»
69 DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. III. 70
quod eduxerit vos Dominus de lerra -Egypii, et A , convertantur, qtiod ipsi tandem futiirum prxvident,
mane videbitis gloriam ejus (Exod.xvi). > Ctim ergo Et in supradiclo versu sub nomine Israel Judaicus
nobis, in exspeclalione Dominicx nalivilalis mcnle poptilus, sub nomine Joseph, quod inlerpretalur
vigilantibus, hoc in introitu canilur, qtiod dicttun accrescens, gentium designalur multitudo, qux illis
est, lunc panem decceto, idesl mannastiscipienttbus, addita esi, juxla illud : t Alias oves habeo, qu* non
facile persentit cborus erudittis quid innuat pix cali- tunt ex hoc ovili, et illas oporiel me adducere
dus intentionis oculus, id est quo lendal, vel ad (Joan. x), > elc. De Evangelio vel Epistola palani
quid sensus nostros invitet oflicii composiior vere est, qtiod eis inlroilus supradiclus convenial, vide-
sapiens, et scriba doclus magni sibi thesauri con- liccl qttia sensus ulriusquc hoc maxime intendit
scius (Matlh. xm). Denique ad hoc invilat nos, ut atteslari, qiialem per porlam cccli supradictum
recogitemus, manna illud, quod datum est filiis inanna nobisDominus pluerit, scilicet per Virginem,
Israel, de^Egypio egressis, et tendenlibus ad terram dicenle angelo in Evangelio : < Quod enira ex ea
reproraissionis, flguram fnisse Verbi Dei, qnod per natum est, deSpiritu sancto est.pariet aulcm filium
Virginero carnem assumens, nos in se credentes (Matlh.i), > etc. Pauli autem in Epistola: < Qui
pascere venit, qui eramus a Deo jejuni, solis carnis factus est ei ex semine David (Rom. l). > Maxima
vitiis, tanquam carnibus ^Egvpii distcnli alque cra- B namque portarum cceli, quas Dominus, ut hoc
pulali. Hujus inlerpres simililudinis, non quivis manna plueret, nobis aperuit, Maria exsiitit, pcr
hominura, sed ipse est, qui dixil: < Ego sum panis quam ad nos Verbum Dei, caro faclum, de coelo
vilx: palres vestri manducaverunl manna in deserio, descendil. Siquidem alix portx, id est omnes san-
et mortui sunt. Hic est panis de ccelo descendens, ctorum animx, quse ab initio verbum illutl in gre-
ut si quis ex illo manducaveril, non moriatur : mio (idei meruerunt suscipere, ore suo verbum sn-
Ego sum panis vivtis qui de ccelo descendi (Joan. Iulis pepcrerunt, id est prxdicaverunt, saiiclamque
vi).Hoc igitur intelligentes.et magnificc exsullantes, Scripluram composuerunt, dicenlss : < A limore
amplius ex subjtmctione psalmi dilatamur in in- luo,Dominc,concepimuset peperimus. Spirilum sa-
telleclu gaudio spirituali, dicentes : Domini est lerra lulis lux fecimus super lerram (Isa. xxvi). > Hxc
et plenitudoejus(Psa/. xxm). Quoddepsalmo sumpta autem Verbum illud iia plena gratia concepil, ut
estofferenda quoque cum versibus suis. Convenit visibilem hominem faclum parerel, in veritate car-
namque diei vel rei psalraus hic per omnia, quia nis, eodem Spiritu sancto et per ora prophetarum
totius hodierni ofiicii psalmique hujus una fere in- verbum hoceloqtientc, elconcepiionemejus in ulero
tentio est. Nam et in vigilia prxsenti conlemplari virginisoperante. Quodci ipsumccelitussignificatuui
jubemur, non soIumi|uodnatiissil, sed et cur natus, est in co quod de supradicio manna scriptum esl:
vel quando natus sit Christus, sicut et cantamus : < Cumque descenderet mane ros supra caslra, dc-
Inluemini quantus sit gloriosus isle (llebr. vn). El in scendebat pariter el manna (Exod. xv). > Ros enim
psalmo juxta titulum, qui talis est: < Psalmus David Spirilum sanclum, de quo uunc diclum est, quod
in prima Sabbali, >agil Propheta devicloria Christi, enim in ea natum esl, de Splrilu sanclo est, nianna
qux facla est in resurrcclione, in prima sabbali vero, ut sa?pe dictum est, verbum Dei significabnt,
(Luc. xxiv), exhortans tideles, ul tanto regi semct- quod per operationem cjus liiiniasix nalurx uiiiium
ipsos, sicul decet, prxparent advenienti, tollcnles, est. Et quod populus inebediens, de eo quod colle-
sicut in offerlorio cantamus, porlas suas, portas geral, reservavit, nec iotum, ut jussum erai, come-
mortis, id est vitia, vel elevantes portas justiiix, dit, hoc illud est quod non loliim quod accepit a
virtutes, ut inlrpeat rex glorix Dominus virtiiluin, sanctis prophetis de verbo pei, credere voluit. Quod
ad debellandum fortem armatum, cujus est orbis aulem de manna reservatum est, quale ftiit? < Com-
lerrarum, quiaipse superniaria fundavil eum(Psa/. pulruit, inquit, et scalerc ccepit vermibus (Exod.
xxw), dum sicut olim < divisit mare Rubrum in xvi). iNimirum hoc est quod usque hodie Judxa
divisiones (Psal. cxxxv), > ita et nunc orbem, idest P de manna comedere, id est de verbo Dei crederc
populum Christianum, educens inter dissensiones refugit:Quod videlicel putredinem, id est carnern
amaricantium populorum, fundavit in fide, et super noslram assumpseril, elvere sit vermis, qtiodpurum
fiumina prxparavit, id est super principes sxeuli manna fuerat, id est homo vere mortalis sit faclus,
slabilivit eum. Nihilominus et hoc, quod eiilcni in- qui Deus, imo Verbum Dei erat. quod aulem die
iroilui, in graduale transformalo, versus isle suh- Sabbati non cpmpulruit neque vermis est jnvenlus
jungitur : Qui regis Israel, intende (Psal. LXXIX), in co, qnia pulchre illud significat, quod, ul ait Ape-
sensum vigilantem xdificat.Nam psalmus ille oratio stplus: <Christus resurgens ex morltiis, jam non
esl pro Judxis, el genlibus, qui cilo apparenle Do- moritur, mors illi ullra non dominabilur (/iom.vi).»
mino Jesu commutandi erant in eum. Et pro perfi- Recteigilur in intreitu cantamus : Hodie scietis quia
dis queque Judxis, qui in lilulo appellantur Assyrii, veniel Dominus, el mane videbitis, etc. quiahodie, id
id est seipsos dirigentes secundum repulationem esl iu prxsenli vila sciraus et 'credimus quia de
suam, <qui jusliliam suamstaluerevoIentes,juslilix ccelo descendil panis vivus, mane, id est in resur-
Dei non sunt subjecti (Rom. x),» pro perfidis, in- reclionis gloria, videbimus non solam humanam,
quam, Judxis orant in illo psalmo tideles, ul landem sed gloriosam diviniialis ejus forraani, el ut in
 71 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 72
i-onimnnione cnnimus, revelatibur gloria Domini, et A Ji judicia ejus libid.),' ul, inqiiam, notus fierel Deus,
videbit omnis caro salutare Dei nostri (Isa. XL). sine cujns notitia non vivit omnis bomo, idcirco
CAPUT XIV. quod supradiclum fieri pennisit. Et rccte, bene,
Da eo qiiod solet qitceri,,cur Veits lapsum hominis irrepruliensibililer. Si enim homo non debet oblata
evenire permiserit, pro quo incamalio ejus neces- occasione omiltcre qitin proferat qnod in se ulile
saria fuit. habet, pro eo quod scripttim est : < Sapienlia abs-
Inipoiluna plerumque a nonnullis hxc nohis im- condita ct ihesaurus occultus, qtix utilitas in uiris-
'pingiiur quxslio : Cur Deus lapsum bominis evenire que? > (Eccti. xx.) quanio ningis benevolentia Dei
'perraiserit, cura tilique, ut omnipotens, impctlire oblatam sibinicl occasionem dehuit amplecti, id cst
potuerit, saltem ipsum tentaiorem ab ingressu para- miilere in servum vcnundari Joseph (Gen. xxxvii;
ilisi procularcendo.inaluerilquesuam kcarnationeai /s«/. civ), ut sapieniix snx ihesauros mites osten-
hitmano generi necessariam existere, qtiain compen- deret.quia videlicel illa vcnditio caplivitatis illonun
dio serpentem 3&a,> bominis collocuiione abigere. causa vel initium fuit. Non enim Deo impiitandiim
Iloc Apostoltis Judxis scandalum, gcntibus attlem est illius cnptivitalis initium, quia vocavit fament
ait esse siuliiliam; nos autem, si spiritu pielatis re- super lerrain, sed eis, a quibus in servum venun-
gimur, ut mites siinus, clideo qtixrimus ul inve- B I dalus cst Josepb. Non ergo dubium esl qtiin irre-
niamus, scienter profiiebimur hoc siuluiin Dei sa- prehensibile sil quidqtiid iliic a Deo permissura est
pientius esse hominibiis (/ Cor. i). Quod nt pro- vel actum. Quapropter cum ricscenderent in ^gy-
bari possil facilius, libel pritis rei lanlx majestalis pium, solus pater Jacob, qui culpx illius fuerat ex-
aliquam apponere simililudinem, ut quia divinam pers, spe promissionis recreatus esl. Audivit enim
juslitiam vel sapienliam in semclipsa lailianletn , Deum sibi diceniem : < Noli timcrc, deseenJe in
inlirmi perspicere non qneunt oculi, lanquain in jEgyptum, ego descendam illuc lecum, et cgo inde
stibjeclo speculo contemplantes; speciosam illam adducam te (Gen. XLVI).> At vero illius divinxjo-
essc intelligant per ipsitis imaginem. Nunc ergo ab siitix, de qua snpra propositum est, hxc iniago est,
eo, quod scripltim csl : < et vocavit famem super atque ad exemplar ccelestium bxc in lerrenis acia
terram, el omiie firmamenlum panis contrivil, > et siint. Eadem simplicitate oculi, id est inteiitione
paulo post: < El intravit Israel in yEgyptum (Psal. uiilia faciendi, permisit Adam volenlem descendere
civ),> clc, conipetentein licet capere simililtidinem. in IianciEgyptutti, id est in lenebns peccati, cum
Quxrimus nunc ab eis qui supradicia quxsiione posuisset eum in amcenitale paradisi, ciijus illa
moveri solenl, cur Deus voluerii.tillsrael in JEgyp- lerra lypum gessit, in qua Ahrabam ct Isaac et
tura inlrarel, tintle postea signis alque porlenlis, ^ Jacob peregrinari jtissil, repromiitens eam lllis. Et
Cnm ipsorum graudi labore, per Moysen et Anron cuncla ulilitas, qtix provenit ex eo, qtiod israelia
educerenlur? (Exod. vn, vm.) Nam testamentiim iEgyplum intrare permisit, tanto niinor est illa qux
stiunl, quod disposuit ad Abraham, qtiod jnravit ad de peccalo Adx provenil, qtianto minor esl figura
Isaac, quod statuit Jacob in praeceptum, dicens : veritale, simililudo re, umbra corpore. Nam,ut ca>
< Tibidabo lerramCbaiiaan (Psal. civ), >cum essent lera nune omittam, qiiorum latissimx quidem si-
ktcolx ejus, scilicel lerrx Cbanaan, illud, inquara, gnificaliones sunt, sed aliis temporibus vel tocis
testamenlum sic poterat ralum facere, ut non vo- adhibcndx suni,iIludquod pluil illis manna ad man*
carel famem super terram, neqoe inlraret Israel in ducandum, el panem coali dedil eis (Psat. LXXVII),
JEgyplum, el ibidem, id est intra Chanaan, augere verc magnuro et mirificiiin bonum , quanlo miuuS
potcrat populnm suum vehementer, el firmare eum esl islo, quem significabat, pane angelorum, qui
-snper ininiicos ejus, non relinqueus hominem no- esl Dei Verbum.Verbum Deus.Verbumcaro factutn.
-ce-re eis, et corripiens pro eis reges (ibid.); > sed Siquidem illud manna, Verbi liujus incariiaii fuisse
maluit.ut diclum est, causam evenire, propler quam signum, non solus In Evangelio testalur Dominua,
intraret Israel in .Egyplum et illuc miitere Moysen r. ] ubi ait: < Ego sum panis vivus, qui de ccelo de-
servtini siiuiri el Aaron, ponens in eis verba signo- scendi (Joan. vi), > sed et Moyses in Deuteronomie
j-tini suorum, el increpare iiiareRubrum, ul exsicca- prxscribit. Qui cum dixisset : < El dedit tibi cibum
relur, et subversis hostibus deduceret eos per de- manna, quem ignorabas tu et paires ,tui, > staiim
sertiim qtiailrnginta annos, el portaret mores eorum, arididit, < ul oslenderct tibi quia non in solo pane
et inlerini pluit illis manna ad manducandum, et vivit homo, sed in omni verbo, quod egreditur de
pnnem cceli dedit eis (Psal. cv). Iloe ergo respon- ore Dei (Deut. viu). > El ul supradiclam divini
deai qui altiora quxrit, cur tanlis morarum vel oculi siiiiplicitalein, id est inlenlionis purilatem
operuni riispendiis reducendos, illuc intrare permi- ulrobique planius perpcndas , promptum est perspi-
serit. Dicet foriassis quod in prompiu est, et quod cuisprobare teslimoniis, quo ad erudiendam crea-
verum cst, quia ut notam facerel in gentibus vir- turam, non solum luiinanam, sed etangelicam, hsec
tulem suam, ul essenl qux utitiier annunliari pos- vel illa fieri oporluit. Nam de manna cum dixisset
sent inter genles opera ejtis (Psal. LXXVI);ut scire- Moyses quod supra positum est, paulo posl adjecit
«nus, quia ipse Domiiius Deus noster (Psal. civ), et ulique hominibus loquens : « Quia sicuterudit booo
«xperimento probaremus, quia in universa lerra filium suum, sic Doinimis Dcus tutis erudivit 14
 73 DE DIVTNISOFFtCHS.—LIB. 111. 71
\Diut. vut). > De sacramento aulem Verbi inearnail, A fuerit, sed quod de illo diabolo fallente mulier crt-
Paulus ad Ephesios scribens, < Ut innotescat, in- tiidit (Gen. m). His crgo breviter prxmissis, propter
qnil, principibus cl poiestatibiis in cceleslibus per eos dunlaxal, qui nobiscum Dei scientiam inclinato
Ecclesiirm niultiTormis sapicitiia Dct (Ephes. m). > corrie expeiiini, non propter eos qui insidiose agtmt,
Igilnr (|uemadtnodum in specuto palet, subjectx si- qunlibus dicit Aposlolus : < 0 hoino, ln quis es.qni
fRililtidinis clarissimns, et ab omni, quod repre- respondeas Deo ? ntinquiil potest figinenlum dk-ere
iiensioiie vei nola sitillitix, ut geitiibus vismn est ci, qni se finxii: Quare me fucisli sic? > (Ram. ix,)
(JG'or.i),digiinmsit, purissimus justilix Sol, in dis- qiioruin insidiosis respondere quxsiianculis, nec no-
pensalioue sux iticaniaiionis incedit, quia mo lortnn strx factiltaiis, nec prsesenlis propositi esl-. his,
oniiiiaiit, quibus oiimipoiens malitiain diaboli per- inquain, prxniissis, gloriam pi-ctlicamns ejtisdem
vertere, vel cassare potuisse, vel debuisse asseriiur, Dnniinicx incarnalionis, Deum Patrem intidanlcs,
a miimli lttjjus sapieutia, qnam stiiltam fecit Deus; qui per illam nohis facicm stiam ostenttil, glorifi-
«tmhitim, tnquain, modorunt oplimus bic modtis est, cantes Filiuin saiuiare hoslrum, q»i carneiii no-
<jiiiDuo eompIacRus esl, ut diabolus ad sux damna- stram iissumpsit, gralias agentes sancto Spiritui,
tionis camutum homiuciti decipere perinitteretur, cnjus proprium opus iila novi hnminis miralilis
«l sux fraadis effeclu potilus tum demum per bo- g conceplio luit.
minem ad judiciunt traherclur. Et se.lens insuperbix CAPUT XV.
principalu .Egypli rex, id est ienebraram princeps, Cur dum teganlur in Nttluli Dominico ad missam
«jriiirom ileeeitt plagis, id esl deeem legis prxcepto- eptstola'.
rum flagris contunderetur, deinde nobis ad niandu- Hlud quxsitu dignuiii esl, cur in hac soteiniiilate
- candum hoc maitna per baptisma concurrenlibtis, Domiiiicx nativitalis, lam die qnant nocte dux ad
ipse insectaior fluciibus cjusdem enecaretur, nobis- niissarum solemnia legantur epislolx-, qnod alias
<|iie Itoc iii inanna Verbi iiicarnali refeclis alque per iotum anntim eo modo nen (H. Qtiodque maxiine
' «etiTortaiis,
lerramqHU ejus, id estceelestem palriatn, prxtei^undum non est, printa seinper de Veteri,
qtiam Hle superuiendo perdidit, invadentihas, ipse sequens de NDTOTeslamento sumpia esi. Qtiod in-
«um satellitibus suis videlicet spiriiualibus Chana- quireniibuf nobis spiendida beati Gregorii doctrina
B-eis tnicidaretur, qtied in d<e.udkii futurum est. viam inlelligentix protinus aperit. Ail namquu :
«juaHile niirabili el pulcherrima ordinalione hic Bene duo cherubim, qux propitiatorium legum,
Deosei liomo pttniei, et quod iu Deum, et quod in sese invicem aspjciunt, versis vultibus in propiiia-
liomhtem aciutn est, id csl et superbiam, qua con- torium. 'Clicrub quippe pleniludo tckntkt; dicilur.
tra Deum tumuit, et htvidiam, qua hominem dece- C Et quid per tltio cherubira, nisi ulraqiie Tcstamenta
piL Uxc omnia Deus, priusquani haminemeonderet, «gnanlur ? Quid vero per propiliatorium, nisi ia-
prxscivit ct prxdestinavil, ipstiin aiitem boininis carnalus Domiuus figuratur ? De qtio Joannes ait -
Japsuin prxscivii quitlem, sed noa prxdestinavit, < Ipse esi eniiu propUiatio pro peccatis noslris
tteque voluil, quinimo sub inlermittalione moriis (/ Joan. n).> Ettlum Tcstamentum Yelus hoc facien-
veiuit (Gen.n). Nam bona sola Deus prxscivit et diiiii denuntiat, quod Testamenlum Novum deDo-
- mala aulein
prxdestinavil, prxscivit tanttim , mino factum claraal, quasi ulraque cheruhiin invi-
.lon etiam praedeslinavil, sed eondigna eis leca oem aspiciuni, dum vuilus in propilialbrium verluiit,
Juste depulavk. Addil ailimc qttxrere aiiqtiis. quia dum inter sc positum tncaruatuni Deum videnl,
35' *-lml prjevaricatio uiilla sii, si prxCeplnm atit a suo aspeelu non discrepaat, qna, dispensationis
lux niMifuerit, cur Deus hoinini prxceptuin de- ejus mysterium concorditer narraiit .(4). Reddilam
dit, quod non servamluiii prxscivil? Vidclicet quia ergo nobis eamdera intelligiiiHis .similitudiiiem, iluiii,
Creator eral iHe, isie creulura, et a Creaiore crea- sicttt duocherubim versis vultihusin propiliatoiiiim
tnram erudiri opoiluerat, qotppe tjttx ita creari non scsc muluo respiciunl, sic dux lectioues ex duobtis
potucrat, ut suapte natura perfecta essei, qtiod so- Testanientis, evangelicara leciionem, qua propiiia-
lius divinx nalurae cst, neque sciri possel quia Deus torium nostrum, id est iocarnatum Vurbtnn prx
-iniiiset humilis corde esl(J/aJl/i.xi), nisi erudilioite dicaltir, coneordihus leslimoniis et tino eodemqtie
proficerec Al vero praeeeplum iu omni discipiina sensu respiciunl. CuraUlem adsaiic/aw Mkriatn boe
cruditionis iniliuni est. Igilur prxcepium dari opor- oflicio sittiio celebretur, causa evidens esi, sctlicet
iuerat, illud prseserlim quo ad huniilitateni crealti traia tle utero IKCCsalus Judx, el Jerusalem exspe-
> ram disponeret, videlicet prohibendo ne plus vellel ciata et suscepla est.
sapere, qiiam oporteret sapere (Rom. xu), qtiam ob CAPUT XVI.
culpam ceciderat diabotus, el idc-o iit Ezechielc Quod Christtts necte nnltis sit.
- cniii
iinproperio el ironia appullalur chcrub (Ezeeh. Dominica necte nalum esse Chrisuim ptobabilc
XXVIH),id esl pleniuido scienlix. Al ille, itt scien- est, quamvis saera Evang; lii de hoc historia lacti-
' -train boui et
maii, id esl omttium seientiatn, sieut fii-il. Namque si per regui.iiu compu.i relro percur-
Dens baberet, «oniedit lignttm, quoil cxinde ita ap- ras, invenies ejus anni quo uatus est, conciirrenles
fjetlatur scietiliae boni et mati, nou quod Vere ila qttiuque. Qnos addeus regularibus i eeembris septem
.4) S. fireg. XL Houiil. in Evarng. lib. «, hom.25 , ti« 3, etjit. Migne. »;,-.-
PiTROL. GLXX. 4
 15 RUPERTl ABBATIS TUITlENSfS 75
vct, ul compcndiosius fiat, regttlaribus Januarii tri- A lus in hoc sxculo, id est absque carnali palre naius,
bus,inveniesdiemHlum,qno decembrem inchoaraus, solaiio ejus cum pucrpera inatre sustenlari tlignalus
quintam ftiisse feriam, et ciim qtio Januarium, pri- est ? Et, ut cxtera lacearo, nonne tunc vel maxime
mam, id est diem Dominicam, sublalis viJelicei se- illi innixtis est, quando ne ab inimicis Herode vel
plem ex co numero, qtti regularibus et concurren- cxicris invenirelur, qtii quxsituri eranl animam
libus compositis nccresctint. Cum autem december ejus, in _£gyplum ab eodem miirilio suo deporlalus
quinla feria, vel Januarius inchoalur prima, necesse est, ilerumqiie defunclo Herode in lerrara Juda re-
est diem natalis Domini, qui post Kalendas deeem- latus est (Maith. n). Cum igitur nos media noctis
bris xxv el ante Kalendas Jannarii est octavus, librum illura generalionis Cbristi audimus, non
primam feriam. id est dieni exislere Dominicam. somno corporeo, sed supcrnorum conlemplalione
. Nocte ergo Dominica naltis eslChristus, consonanlc dormienles, juxta quod sponsa dicil in Canlicis :
inirabilium suorum ordine, ul quo die dixil : < Fiat < Egodormio, el cor mcinu vigilat (Cant. v); > cuai.
lux, et facla est lux (Gen. i), > ejtisdem diei nocte inquain, generalionem illam audimus, lunc prxdi-
exoriretur in lenebris lunicn rcclis ccrde, el visila- clam sealam non tam somniamus, quam vigilanli
ret nes oriens ex alio, illuminare bis qui in lenebris anirao, et certa fide videmus. Et Doiniiium nostrmn
snnt et in umbra mertis (Psal. III ; Luc. i). Nocte B parvulum propier nos faclum, el per porlam cceli,
vere cengrue natus est, ut ipse die ertus sui lera- quam supremus gradus scalx, scilicel bealus Jo-
pore, ad illuminandam noclem nostram se adveuire . seph, spousali dignilate conlingit; per poilam, in-
signaret. quam, cceli, id cst per beaiam Virginera egressam
CAPUT XVII. Dominura noslrum parvulum et vagicntem, et eo
Cur dum missm ea nocte celebranlur. modo, quo jam diclum esi, scalx innixiiin audimuo,
Idcirco nocle illitis sacralissiraam memoriam dux nostram, id.est genliuin saltiiera pro magna bene-
missx a sanclx meinorix Thelesplioro papa inslt- diclione promitteiilum, imo promissam adimplcnlem,
iMlx, deceniissima veneratione illuslranl. Vere apo- , Nam quod in iilo somno Jacob audivit diceiitem Do-
slolica sanclx Romanx Ecclesix fides, qux in unius minum : < Atque in sc-mine tuobeuedicenlur omne*
nalivitalis Filii Dei anniversaria noc(e,gcminx nali- Lribus terrx {Gen. xxvm), > hoc implelur in hac
-vUtilis,,divinx scilicet et humanx, gloriam solemni- Christi geueralione. Quod ei vere divinus evange-
. bus vigiliis ita comniemorari. conslituit, ut in hono- lisla respiciens, Raab merelriccm ei Rulli Moabi-
jem ejus nativitatis, qua ex ulero suo, id est cx lem, generalioni huie nominalim inscruil; videlicet
proprix secrelo substaulix, Deus Paler illum gemiil intuens hoc quod Chrislus non Judxis lanturo, sed
, anie luciferum ( Psal. cix ; Prov. ix), id est ante et gentibus secundum carnem veneril; quippe qui
.angelicam naluram, et anlequam quidquam faceret, ex genlibus malres haberc dignaius sit, quod et
primam missara ordinaret, el in venerationera ejus, prophctx anle lestaii sunt, ilicenle David : < Memoc
>qui per titertim Virginis beneiliclus advenii in no- . ero Raab et Bahylonis (Psat. LXXXVI), > id esl lali-
miiie Douftni, scctindam laudans el exsultnns suc- ludinis confusarnm geutium. Raab euim latitud»,
-ehieret. Babylon vero inlerpreiaiur confusio:Is;iia vero di-
CAPUT XVIII. cente in visiene super Moab: < Emille Agnmn,
Cur lunc legkur liber generationis unte primatn . Dominc, dominatorem lerrx de petra deserti, att
tnissam. montem filix Sion,(/sa. xvi), >ac si aperie diceret;
Hac nocle ante missarura solemnia legilur nobis Emilles, Domine, Agnum tuum Chrisium de medio
Liber generationis Jesu Christi (Matth. i), quod pul- gentium, ut non glorielur carnalis Israel, quod pro-
cbro satis ordine et mystica sanctx Ecclesix iradi- prius ejus sit Clnistus, cui xslimalioni cjus hec
tunrest inslitiiiioue. Ecce enim vere divini slructo- manifeste repugnel, quod lu euntdem Chrisium de
-res ordinisv per hujiis seriem leciioiiis, scalam gcniibiis emilies ad monlera lilix Sion. Nam per
illam nobis reprxsentant profunda noctis tcropore, n petram deserli designaturRulh Moabitis, qua-, st*ns
qtiam nocle dormiens Jacob vidit, cui summiiate firiniler in pelra solidx fldei, palrios deos poptilum-
sua ccelos laiigenti Dnminus innixus, eidern Jacob> que stium oblila.venit cnm Noemi, juncta viro Bees
apparuil, et semini ejus lerram hxrcdilariam re- Bcihleemilx genuit Obed avum regis David (Rtuh.
prcmisit, quando pro ejusdem propagalione seminis iv), in qno facla est el parens Salvaloris. Dtiobus
ibatjussu Patris sui, ut acciperel uxorem de domo igitur ex populis, Judaico scilicel et gentili, patres
el cognatione patris et malris. Nam, ut de morta- progeniti, lanquam duobus scalx laleribus, dtversi
lilate nunc taceam, quo secundum hoc, quod omniai gradus inserti Christum Dominum susiinent, egres-
in figura conlingebanl illis (/ Cor. x), scala illai sum i summo cceli, omnesqtie angeli sancli desccn-
prxfiguravit, cui Dominus innixus, ut jam dictumi dunt el ascendunt per eam.ei oranes electi prhts
esi, appartiit, nisi generationein Jesu Christi, quami ad suscipiendaiii .incarnationis ejus fidem humilian-
sanctus evangetista divino ere tta contexuit, ut pei lur, ut poslmodum ad videndum divinilalis ejus
Josepli ad Cltristum perveniret. Cui videlicel Joseph,, gloriam siillevenlur. Unde el alibi ipse Dominus :
suprenio scalx 36 Kradui Dominus parvuius inni- < Amen, iiiquit, dico vohis, videbilis cosltira apor-
xti. est. Au noii illi bento innixus e.st, qtinndp pupit - lum, et ange.Ios Dei aseendentes el descemieiiie»
 T7 DE DIVLNISOFFICIIS. — LIB. III. 78
supra Filium hominis (Joan. i),» id est supportante A , runl, de quibus dicit : < Amici mei et proximi mei
et subievanle Filio bominis, videbitis sanclos omnes adversum me appropinquaverunl (Psal. xxxvn). >
ascendentes ad Deum.apertis sibi ccelorum claustris Quid ergo potius inlemlit ? Hlud utique, ut eorum
per redemptionem Filii bominis,e( ul post ascendere prosapiam lexerct deoruni, tte quibus Psalmista:
possini, prius descendere ad orationem crticis vel < Ego dixi : Dii eslis, et filii Excelsi omnes (Psat.
passionis ejus in spirilu uumiiitalis. Ulrumque sci- LXXXI),> quos ipse Dominus in Evangelio leslatur
iicel ascensum hunc et descensum Malthxus et ricos esse diclos, qtiia ad eos sermo Dei factus"est
Lucas innuere videntur, dum alter coruin descen- (Joan. x). Constat vero sermonem Dei, qui ad illos
dundo (Mallh. t), aller vero ascendendo Christi ge- factus est, non alium csse, quam hoc Verbum, quod
nerationem coniexuil (Luc. nt), quia videlicet faclus caro factum esl, cujus incarnationem aut ipsi per
Itomo Deus, dum vagit in cunis, invilat nos, ut hu- Spirittim sanctum, ut Abraham David, aut per pro-
miliemur exemplo sux humililalis, baptizatus autem plietas ad se missos auriierunt, ul Achaz, cui cum
dum cceleslihus incipit coruscare miraculis, humiles dixisset propheta : t Pete libi signum a Doniino, >
snseilat ad intelligendam gloriam sux divinitatis. paulo post intiilit : < Ecee Virgo concipiet et pariei
Lecta tandem prxdicla generatione Chrisli protinus filium (Isa, vn), > elc. Igilur illam cb caflsam ge-
laitdem Deosolemncm chorus Ecclesix concrepando B I nerationem hiijusmodi conlexuii, quia pcr illos,
succinit. Et meriio. Si enim Jacob, cum evigilasset aul atl illos hujus incarnationis promissio facta
a somno, ait : < Vere Dominus esl in loco islo (Gen. est. Nec vero dubiiira quin illornm omnium pri-
xxviu), » etc.: si iuquani, adeo demiralus est pro- mus Abraham , ultimus bcattis Joseph exsiitcril ;
pter umbiani vel figtiram futurorum, qux in somnis adquem lunc idera sermo factus csl Dei, quanrio
videral, quanlo magis nos peraclam rei verilaiem illi diclum est: < Joseph , fili David, noli limere
intuenles, excilari dehemus in laudem, el vocare 37 accipere Mariam conjugem luara (Malth. t) >
l.iciim hunc, id est sanclam Eculcsiam, Betbel, id Notandum diligenler, quod dicitur, cum in hacgene-
est domum Dei, ubi vere non est aliud nisi domus ralione David alque Abraham cxleris insignius no-
Dei, ei poria cceli, scilicel non aliuil quam beaia minali sint, dicenie evangelista : < Liber genera-
progenies.et gloriosaVirgo,quxcceli Regemgentiit? lionis Jesu Christi, filii Daviil, filii Ahraham (ibid,). >
Fa si stalim <.snrgens Jacob lutfl lapidem, quein Ilic quoque B. Joseph nan nntura carnis, sed afleclu
suppostieral capiii suo, et erexit in lilulum , fundeus et officio, paler Domini non minusexcellenlur nomi-
«leuni dcsuper (ibid.),t quanlo magisnosconfestini, naltir, cttm in cadem generalione apellatur< vir Ma-
nbi nobishxc generatio recitata est, allollere debe- rix. >.IIic autem diciiur ei ab angelo : < Joseph, fili
inus stimntislnudibus lapidem stimmum, angularem, David >etc. Cumergosinltresprimi, tres nominalissi-
preliosuni (/ Pelr. n), quem snpposuimus capiti, id mi, Abrahain, Daviil, Joseph; nomiiiali, inqiiam, inter
crt corJi noslro, ul siabile fundameniura et super omnes, ad quos repromissio facta est, qtixrenriinn
illum fundcre oleum pix conlcssionis et devotx summoperc est quo evangelisla inlendil, ut istos
.graliarum aciionis ?Bene ergo slatim missarnm so- excelleniius nominaret. Nimirum repromissionis in-
lemnia celebramus, et sicut visi sunt angeli ascen- cremenla consirieravit quibus Chrislus, homo, rcx
dcnies, et descendentes.nos quoque asccndimus per atque. Deus, diversis lemp.oribus islis, tribus repro-
fidem, primam missam, ut dictum est, in laudem missus esl. Nam Chrislum, qux ad Abraham repro-
divinx iialiviialis, secundam caniantes in confes- niis^io facla esl, liomineni verum prolcstata est :
sioue et honore humanx quam propier nos subiit < In semiue, inqtiil, luo lienedicenlur omnes genles
generalionis. (Gen. xxn). > Qux autem ad David faela eU, non
CAPUT XIX. solum hominem, sed et regem fore signavii; < De
Crir evnngefuta Christi generalioriem ita contexuit, fnictii, inquii, ventris ttii ponam super sedem tuam
ut iliam ad Jpseph polius quatn ad Mariam dedu- (Psal. cxxxi). > Qnx vero nd beatum Joseph facta
ceret. ,H est, nianifesle Deum pronuntiat: < Paries, inquit,
Quxral nitiic lorle aliquis ctir evangelista, cutn ^ /ilium, ct vocabis nomcn ejus Jesum; ipse enim
possit-ab Abrahain vel David illam tcnere lineam salvum faciet populum iuum a peccalis eorum (Matth,
generalionis, qua carnalem beatx Virginis patrem, i). > Salvare enira a peccatis, solius Dei est. Haec
el ipsam Virginem malrem, filiumqtie contingeret endem tria, id esl lnorialem honiinem, regem, at-
cx ea nascemem, cur ila contexere maluil, ut ad que Deum tres magi postmodum inyslicis muneribus
Joseph descenderel, qni sine dubio carnalis paler teslali sunt, mira sancli Spiritus operante graiia,
Chrisli iion esl ?Ad quod responileniium quod sic ul qux diversis temporibus genti Judaicx proinisc-
recle fieri debuisset, si Itoc evangelista inlendisset, ral, eadem cuncla stibito addisceret bruta qtiondain
quosvcl quales perpalres carnalcm Davitl velAbrabx et indocta geniilitas. Igitur bene et quoroodo coeles-
generaiionem caro Chrisli conlingeret. Sed non hoc tium mysteriorum inspectatorem decuil, sic sacra
inlendit, quippe cum non sil lam magnum carnali- Christi generatio conlexla est, ut deducereiur ad
, ler.Chrisii csse, propinquum, utevangelico ore opus Joseph, ad qucm, ul dicium est, ulti.ma quidem, sed
ossct per toluin mtinduin declaraari. Siquidem mitlli optima repromissio facla csl, qux sic finitur : < Ipse
ci carnaliicr cjus propinqni ct mali esse poiue- enim salvum facicl populum suum a peccalis eo-
79 RUPERTI ABBATIS TUITIENSI5 83
mm. > Quod et proinde vel maxime delectat, quoJ A . Plane per uniim lllud dietum splendLi» el veim-
li-cc eadem generatio, quasi longa linea piscaloris, randx digiiilulis, quod impurus Helviditis cxcis noit
sxculi hujus fluciibus injecla est, in summo hamum videns ocutis, et venerari nesciens, in conliimelian.
ferreum habens in esca, id esl verum Deura in carne vertit inlemeratx el perpciux Virginis. Hoc enim ihl
vera ari capicndum Levialhan, serpenlcm magnum, lcgis, <et peperit filium suum primogetiitum (Luc.n).»
linmanas, velut pisces exiguos, devoranlem aniinas Hclvidio quidera ptilide argumenlanli, quod alios
(Job XL; Isa. xxvn). Coiislal vero quia non carni, beala Maria filios babueril de Joseph, qui fraires
scd ferro linea piscatoris innexa est. In hoc igiltir Domiiii dicti sunt, co quod priinogcnilum illum
similiiudinis pulchriiudo perfecla est, quod sxpe evangeiisla dixerit, primogenilum non dici asserem
dicia Salvaloris prosapia, non secundiim carnalem cuni, cui fraires non sunl, atque per illud aute-
gcnituram ad Mariam dedttcta esi, sed secundum cedens consequenier hoc debere recipi , bene et
divinam propinquitaiem pervenit ad Josrph , qui diserie responsutn cst a beato Ilicronymo primo-
cum Chrisli non carnalis sit pater, scd fidci et su- genittim esse omne quod vulvnm nperii, omnemque
pratlictx promissionis penultimus hxres, quasi non unigenitum esse primogenilum, sed noii converti,
carni, sed hamo fcrreo linca subligata esl. Superius non enim omnis primogeni.tus est eliain unigeniliis
Jain dicltim esl Doraiuica nocte Christum naium B (6). Cxteruni venerabilius accipiemlum csl, neque
fuissc, videlicet, ut qua die dixil Deus : < Fiat lux, evangclislam disertissimum lam supcrflue primoge-
clfacta est lux(Ge«. i),> eadem die vera nobis lux in nitum posuisse ut ad matrem referrel, quam Virgi-
lenehris exorirerur. Addere nunc libelet illud, quod nem matrem esse, quod longe inajus cst, quam cui-
hic idcm mirabiiisPlasies noster, qui, utdiclum cst, vis matri sit primogenitum parere, tota superiori
Dnminica nocte nalus est, feria sexta conceptus esl. narralione finnaverat, Beda quoque super euradem
N.im si superius scriptos illiits anni quinque concur- Lucam idipsum senliente. Nam primogenilcs est
rentes uni Aprilis regtilari adjicias, fiunt sex. Cum omnis creaturx Dorainus Christus, Dci virtus el sa-
atilem sexta feria mensis Aprilis incipitur, profeclo pienlia (/ Cor. i), qux dicit : < Ego cx ore Altis-
octavo Kalendas Apritis sexta nihilominus feria ha- simi prodivi, primogenila ante omnem crealuram
betur, quando Dorainieara annunlialionera habemus. (Eccti. xxiv). > Ipse enim, qni secundum humanam
Igilnr pium atque pulchrum ordinem, providamque naluram post Joannem, el post alios inullos sanctos
disposilionem in hoc salutis nostrx opifice miran- venit, secundum altiorera gloriam, et graiix in labiis
(cs veneramur, qui die, qua velerem formavit Adam suis diffusx privilegium primcgenitus est in multis
de limo lcrrx, novum sibi reformare ccepil hominem fratribus (Rom. vm). Ila eigo accipicndum est el sic
de vera carnc Yirginis Marix (Gen. n; Luc. i), ea- C dislinguendum : < Et peperil filiutn sunm primoge-
dem nihilominus die redemplurus morlis passione. nilum, > subauditur enim, ante omnera creaturani.
CAPUT XX. Quam generationcm ejus quis enarrabil? (Isa. LIII).
De officioprimm missm. Quamobrem non polest fieri, ut juxta ienorcm su-
Primx namque missx oflicium : Dominus dixit ad pradicti ordinis, qux in canlu Iaudntur vel memo-
tnt: Filius meus es lu, ego hodie genui te (Psal. n), ratur divina nativitas, in leciionibus enarrelur.
divinam Filii Dei nativilalem pene per omnes parles CAPUT XXI.
suas manifeslc commemorat. < Nam hodie, ui alt De officio secundmmissm.
Beatus Augustinus, quia prxsenliam significat, Secundx missx offirium, loium diclis pnstorum
alque in xteruilate nec prxterilum quidquara consonai dicentium : t Transeauras usque Bethleem,
est, quasi esse desierit, nec fulurum , quasi et videamus hoc verbum.i elc. (Luc. n.) 38 r'asl 0
nondum sit, sed prxsens lantum, quia quidquid res animarum, qtiarum illa vox est : < Nos aulem
ffiterni est, semper est; divinitus accipitur se- populus ejus et oves pascux ejus (Psul. xciv);> pas-
cunduro id dictum, ego hodie genui te, qux sempi- tores, inquam, sancli, qui vigilanies, el custodienlcs
lernam generationem virtiitis et sapientix Dei, qux vigilias noctis, id esl vitx prxsetitis, supra gregem
est unigenitus Filius, fides sinccrissima et catholica 'Oominieum, legendo el ranendo crudiunt animas
prxdical (5). »Cum ergo lolies hoc ex persona Dei eorum : referunt eidem gregi suo, qttotl viderint in
Patris venerabile diclum repetitur, in inlroitu, in Belhleem, id csl in domo panis, videlicet ejus qui de
graduali, in alleluia, et in communione : iiam offe- ccelp descendil (Joan. vi). Et gralulauies dicuut:
renda : Lmtentur cceli (Psat. xxv), Imtantibus angelis t Lux fulgebit botlie super nos, >etc. (lsa. ix.) Et sub-
et glorta in excelsis canentibus succinit, el in coliec- jungilur : * Dominus regnavit, dccorem indutus esi
lis nalivilalis quidem Domini coinmemoralio fil, scd (Psat. xcu). > Dum enim Dominus Deus homo fac-
incarnalio Verbi nee in illis adhuc cxprimitur, sed lus est, regnavit super nos, itluin iudutus decorem,,
magis claritas veri luminis, perspicue diviuam prx- de qiio atibi dicium est: lEgredimini, filix Sion, et
cipue generaiioncm, Filii Dei obsequium hujus vene- videte regem Salomonem in decore, quo coronavit
raiur officii : quomodo ergo consonant Evangulio, eum matersua (Cant.V). > Ipsa namque bumanitas,
manifeste hutnanam ejus nativiiatem enarranti ?' quam propler nimiain chnritatem stiam, qua dilexil
(5) D. Aiigusi. Enarr. In psnl. n.
(t>)D. Hieioii. De perpclua virgiu. B. Marix, n. 10,. edit. Migne.
 81 DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. III. tm
iio>(Ephet. n), induit divlnitas, ornaius est, ornatus A / crat nomen ejus (Psal. LXXV);et boc safutare Dei
miserationis, diadema pietatis, corona gloriae, decor cvangelica luba cunclis locuta est gentibus, nec jam
gralix, pulchritudo charitatis. Qux deinde sequun- sunl loquelx ncque sermones, quorum non audinn-
lur, cuncta, ad eumdem speclanl scnsum. Dux lec- lur supradictx voccs ccelomm (Psal. xvm). Hoc est.
tiones : Spiritus Doinini saper me (Isa. LXI),Apparuit quod in inlroiiu secundiim
prophetam caniraus iPuer
benignilas (Tit. in), lanquam duo cberubim, tit supra naius est uobis, ei filius datus est nobis (Isa. ix). Hajc
dictum esl.claris el apertis vuliibus.id est sensibus, mirabilia, qtiorum rausa in subjunclione cantare
In illud respiciuRt in Evangelio, quod est incarnalus Domino canlicura novum debemus. Hoc illud est
Deus, propitiatoriura (Exod. xxm). Ipse in graduali brachiuin, qtiod secuiiilum prbphelicam hujus diei
benedicilur, in alleluia decorem iisdutus, de quo leclionem, < paravil Doraiiius in oculis omnitim
diclum est prxdicalur, in offercnda orhem terrx geniium (Isa. LII). > Hoc salulare Dei nostri, quod
firmasse laudalur (Ptal. xcn), eiimdum , qui in omnes fines terrx videriint (ibid.). Hoc illud est
Evangelio per Bethleem, id est domum panis, figu- quod secuiidum conseqiientem leclionem aposloli-
rattir, videlicet sanclam Ecclesiam, quara in eo (ir- cam : Novissime diebus istis loculus est nobis Dettt
mavil, quod ipse homo nalus esl in ea, qui funriavit in Filio, qui mullifariam, mitllisque modis olim pa-
eam Aliissimus (Psai. LXXXVI),et exiunc parala est, R I tribus in prophetis loiutus est (Hebr. i). Sic secun-
sedes ejus (Psal. xcn), ex qun in itla hpnip natus dum grariuale, viderunt omnes fines terrm salutare
«st, qui a sxculp Deus est. lpsa esleadem Bethleem Dei nostri, et notum fecit Deus salulare suum (Psttt.
ttomus ejus, quam decent sancla in tongiludine die- xcvn). Sic secundum alleluin , Lux magna desceitdit
rum (Psal. xxu). Et quia primus paries ex Hebrxis super lerram, quia Verbum Detts, lux vera Detts,
cst (Ephet. 11),quorum priniiiix supradicii pastores qui illuminat otnnem hominem venienlem in hune
iiierunt (Luc. n), communio benecongruit : Exsulla, mundum, descendit per nubem camis, d-escendit
filia Sion (Zach. ix). Propric namque Ecclesia, qux super terrenam convertationem noslram. Hxc pmnia
«x Hebrseis est, filia Sion el filia Hierusalcm dicilur. per se satis elucent, quori prxdiclo Evangelio capili
Ideo tnaxime, qtiia in Sion, qtix et Jerusalem, lem- suo consoncnt. Unum est quotl quxsilti dignum est,
jtlnm el saivcia eorura erant. Utraque missm ttatio > scilicet offerenda, in qua dominalio et potcslas Do-
ad tanclam Mariam esse debuil, sed causa intercur- mini nostri Jesu Christi, magni ct inelucntli judicis
rit, nt ad sanctam Anastasiam ageretur, videlket regisque victoriosi prxdicatur, maxime in eo versu.
passio ejus, qux Romauorum nobilissima malrona- < Tn humiiiasli sicut vulueratum superbum {PsuL
rflni, sub Diocleliano imperalore post longum labo- LXXXVIII).> Nam arljitr.iremnr totum hoc oflicium
rem casliialis, et minisleriura sancloruin, post diu-, ^' ad solain nocteiii illani respicere, qua Dominus na-
tinos carceri. squalores, tandem per manus et pedesi tus est. Sed in illa nocte necdum sciebat puer, qtii
eilcnsa, et ad palos ligata, ei circumposito igne cre- natus csi nobis, vocare patrem, nut matrem (Isa.
uiaia, ipso die Naialis Donlifii ccelo nala esl. VIII), videlicet pcr xlatem susceptx carnis. In hae
CAPUT XXII. autcm offcremia, el in suprnriicto mnximc vcrsu,
De officiomajoris missie. illa foriitude laudaiur, qtia secuntltira illud propbe-
Die sancio Nalalis Domini principalis iliil cia.ngo- ticum nomen suuin; <Accelera spolia delrahere, Fes4
ris evangeliei luba personai, qtiain Spiritus sancuiss linn prxdart {ibid.), > superbutit diabolum humilia-
perflans, majore animavit graiia, dicens : In princi- vii sicut vulneratitm, ascendcns in aHum et caplivaui
pioerat Verbum, et Verbumerul apud Deum, et Deui; ducefiS captivitaiem (Psal. LXVII), inimicos suos
erat Yerbum, el Verbum caro fuclum est, et habi- dispcr&il in virtuie brachii sui, qttod uliimam prx-
lavit in nobis (Joan. i). lixc est luba iiht mirabilis, niissi particuldin speclal Evangelii qua riiclum est:.
qux dum canerel in Sion, vocavii gentcs, annttntia- < Et vidiinus gloriajn ejus, gloriam quasi unigeniti
vit populis, annunliavil in finibus terrx, et in insuliss a Patre, plenum gralia t't verilale (Joan. i). > Nam
(Isa.LX), qux procul crant, quiu longe a Domiuo . R gloria hxc est incarnati Ve-rbi, qu«d spolia detraxit,
recesseraul (Ephes. u), Dominiim cl Salvaloienii et festinanter inieriuuii dcprxd/.tus est. lgitur non
noslrum adveuiie dixit : hic, iiiquatn, souus illea tantum vagitus infaniis et prxsepe alwconditiim spe-
magnus ccelorum, g'oriam Dei cnarraniium, qui ini ctat hoc officium, sed sonus est apostoloium, qui in,
omneni ter.ain exivit (Psal. xvni), hic lonitrus fir-- omiiein terrain exivil, dicentium : < In sole posuit.
niaiiienti opera nianuum ejus annunliaus, qui vutha_ labernaculum sutiin (Psal. xvm), > lotumque auiiiim
ccelomm eloquenlium in fines lerrx fecit audiri, Domini acceptabilem prxdicaniium, lotam salutem
scilieet quod Verbum Deus, Deus absconditus (Isa. annunlianliuin, quam fecit Yerbuin caro facliim.
XLV)< in sole postiit tabcrnacultiin siiuni, procedenss Unde cuiii pro excellentia tantx diei, lum el ideo,
tanquam sponsus de thalamo stio (Psal. xvm; Itom. quia bealus Pelrus apostolus hoc salutare Dei nos-
x). t Nunlial eniin gentihus ctinclispeilibus pulchris,, tri primus vidit, primusque confessus est, revelante
apporianlibus nuntium bonura, pratdicaiioiicni pa-- sibi Patre qui in coelis cst (Matth. xvi), et Roniana;
cis, annuuiialionem salulis (Isa. LII). Erupit nam-- arci nuntitim bonum princeps intulit, jure apud
que de angustis Judxx finibus, in qua sola noluss ipsum statip fit. 0 vere < magnum sacramenium
erai Deus, et de carnali Isracl, in quo solo magnumn pietatis, quod manifestatura est in carne, juslifica*
 83 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 84
lum esl in spirilu, apparuit angelis, prxdicalum estt A
j merilo nocli comparatur, alque ideo in introitu :
gentibus, ereditnm est mundo, assumptum esl inn Dum medittmsilentium (Sap. xvm), quod prxteriluni
gloria (/ Tim. m). > Pulchre cum legil hoc, velil esi, caiiittir propter hoc simile fulurum. Tunc im-
quidqttitt snnctitm Chrisli conlinet Evangetium, pe- plebit id propter qnod < misit Deus Filium suum fa-
ne omnibus Ecclesiis hxc vetus consuetudo est, utt clum ex muliere, factum sub lege, ut eos, qui sub
tliacoiius tanquam nb austro veniens, ad aquitonemri tege eranl, redimeret (Gal. rv);> et liberabitur hxres,
stet conversus. < Ecce enim ab austro venio, dici'' qtii adhitc parvulus inlettectu , sub elemuiitis, id esl
I Domiuiis; >et HabacuC: t Deus, inqnit, ab austro0 litteratt sensu serviens detinelur. Tandemque obti-
veniet (Habac. m).> Ab austro quippe venit, quia exc nebit regnum el sedem David patris stii ipse, de
operatione Spiritus sancti venit et incarnatus estt quo in graduali canilur : Speciosus forma (Psat.
Filiu. Dei, et per Spiritum sanctum 39 < semct- XLIV).
ipsum oblultt hostiain Deo in odorem stiavitatis3 CAPUT XXIV.
(Ephes. v). > Putchre ergo diaconus, tantani salutem1 De sancto die Epiphanim.
reciiaiorus, ad aquifonem convertitur ul per hoc; Sanclus dies Epiphanix, cum tribus ex causis sit
indicet quod quando hoc safutare Dei niissum est1 eulebns, ea namque die a Chaldxis Dominus esl
gentibtis (lsa. i.n), fortis contra diaholum legatioi B ' aderatus (Matth. n), iiemque annorun Iriginta jan>
tlirecta esi, quod Deus dixerat, < Dicam aquiloni: esse incipicns, a Joanne baplizalns est (Luc. m),
Da (lsa. XLIII).> atque redetinle anno ex aqua vinum fecil ad nuptias
CAPUT XXIII. (Joan. m); cum, inquam, tribtis ex causis bis sit
De officio, < Dum medium silenlium. » celebris , primam seciinriuin diurni officii solcmni-
Die Natalis Domini oflicinm gauriium est, ut dixi- tatem rationabiliter aceepit. Virietur in his irihus
nius, guntium, qux omnes viderunt salntare Dei, et excedere, quod Domtnus baptizalus est a Joanne,
quaruni rfssttmptio vila csl ex morluis, scilicet Ju- propter quod et Grxci bapiismi sacrameiitum hac
dxis (Rom. xi), hoc |aulem certx diei sedem non die numerosius alque solemnius celebrare ferunlur.
habens, et pene viduum revocandorum in fine sx- Verum sancta Romana Ecclesia, semper illa revela-
ctili prxconiura est Judxorum. Non enim gloriari lione, qua Petrus Chrislura Filium Dei cognovit, il-
debel oleasler adversus ramos bonx olivx, quod Iuslrata, consuetudinein hanc vitandaui esse pro-
propter incredulitatem fracli sunt el cecirierunt. clamat scriptis evideniibus. Dicil enim LeoMagnus,
Ipse aulem contra nalurani insertus esl ct fide stat scribensuniversis episcopis per Siciliam constiluiis.
(ibid.), Neque dignum esl ul exsullet jtinior frater iiiler cxtera : < Miror vos vel prxcessores veslros
se et convivaute cum C lam irralionabilem novilalem usurpare poluisse, ul
quod receplo patre, major
fraler iratns ingredl recusat, sed inier convivia rogat confuso iemporis utriusque mysterio, nullaiu esse
patrein suum, ut exeat et blandis delinilum monilis diffurenliain crederclis inter diem quo arioraius esl
iiitroducal (Luc. xv). Hxc ila esse vel ex commu- Cbrislus a magis, el dicm quo resurrexil a mor-
nione prxscntis officii salis elucel. < Tolle, inquii, tuis (7). > Ac dcinceps : t Propiie, inqtiii, in mortc
puerum el matrem ejus, et vade in terram Jtida; de-1 crucifixi, et in rusurrectionu ex niortuis poteniia
' defiincii suiil enim
qui quxrebnnt animam ptieri bapiismalis novain creaturam conriil ex vetcri, ut in
(Malth. n), > Nunc enim puer ille, scilicet incarnatus renascentibus et mors Christi operetur et viia, di-
Deus, reliquit domum suam, el riimisil bxredilatem cente bealo Aposlolo : <An ignoralis, quia quicua-
stiam (Jer. xn), quia sicul scriptum esl: Ascendens tquein Chrislo Jesubapiizalisumus, iu morieipsius
super nubem candidam, ingressus est -Egyptum, <baptizati sumus. Cousepullienimsumus cum illoper
abiit ad genles qux anliqui Pbarnonis, id esl dia- <baplismum in niorlem (/iom.vi) (8). > Et post pau-
boli, ftieranl regnum (Isa. xix). Tunc aulcm de- ca: tlpsa igiluroperisqualitas docel celebrandxgenc-
functis l|is, qui quxrebant aiiimain ejus, id cst so- ralitergralix diem esse legitimum, in quoorlaesi el
pita raoderux invidix Ilanima, qua sanctorum cjus " virius rouneris,el species aciionis. Ad cujus rei confir-
aniraas quxsiuruntet sanguineni fuderunt in lerram maiionem plurimum valei, qnod ipse Dominus Jesus
suam, id est in sux gentis notitiam, reverlelur. Chrislus,postquam resurrexil ex morluis, discipulis
Tiinc, inquam, juxta mysticum Evangelii sensum, suis, in quibus oinnes Ecclesiarum prxsules doceban-
illato Jesu in (emplum, id est in Synagogam Ju- lur, et formam et potestateni hapiizaudi iraditlil.di-
throrum per fidem, < Erant pater ejus et mater, > ccns: < Eimtcs doeete oiiuics genles, baplizantes eos
scilicet, omnis parenlela ejtis carnalis, < miranics <in iiomine Patris, cl Fitii ct Spiriius sancli (Malth.
super his, qux dicunlur de eo. Et benedixit illi Si- xxvm), > De quo uliqtie eos eiiara anle passioneiii
lncon (Luc. II),I id est ille populus jam justus ul li- poluisset inslruere, nisi proprie volujssct inielligi
moralus, aique ita qui nunct posiluseslin ruinam,> regeneralionis graliam ex sua resurreciione cce-
tunc poiielur < in resurrectionem in Israel (ibid.). > pisse (9). >llem post aliqua : t Si quis aulem Epi-
Cujus adveiitus, quia sciri a nohis non potesi, lempus phanix fesliviiatem, qux in suo ordinc debito honore

(7) S. Leonis Magni epislolx, epist. 16, ad univers. (8i Ibid., cap. 3.
episc. per Siciliaro, cap. i. (9) Ibid.
85 DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. 111. «ST
veueranda est, ob hoc exisiimat habere privilegium A stalim ductus est in desertum a spiritu, ut ieu-
baplismalis, quia hoc quidain putant, quori endem larelur a diabolo, ubi et quadraginta dierum celc-
<JieDotninus ad baptismum sancli Joannis aeeesseril, bravit jejunium, alque inde reversus, tttmdemum'
sciat iitius bapiismi aliam fuisse graliam, aliam ra- discipulos elegii, quos el doctrinis instriieret, et-
tionem, nec ad eamdem pertinuisse virlulem, qua miraculis confirmaret (Mattk. iv). Nunquid annuin
per sauctum Spiritum renascunlur, de quvbus dici- sux xialis trigesimum, cujus in initio bapiizatus est.
lur : < Qui n«n ex sanguinibus, neque ex voluntate toluin sine discipulis exegil,-et ila redcunte auno-
t carnis, neque ex voluntale viri, sed ex Deo nati eadem die illud admirahile signum primum coram
« sunt (Joan. i). > Dominus autem nullius remis- discipulis fecil? Ila sane credendum est, quomodo,
sione indigens peccati, nec quxrens remedium re- tria hxc, qux superiu s dicta sunt, una die celebrata
nascendi, sic voluit baptizari (Mattlt- m), quoniodo esse secundum sanctx Ecclesix auclorilalem negare.
et circumcidi, hosliamque emundalionis pro se of- non possumus. Nam aniequam Joannes Iradiliis es-
ferri (Luc. n), ut qui factus erat ex muliere, sicut set, Chrislus neque puhlice prxdicavil, neque duo-
Aposlolus ail, fierel sub lege (Gal. iv), quam non decim aposlolos elegil. Aperte quoque liquet secun-
venerai solvere, sed adimplere (Matth. v), et adim- dum Lticx narrationem, quod egrcssus in virtute
plendo finire, el sicut beatus Apostolns prxdicat, Spiritus in Galilxam publice prxdicanS, non statiras
dicens : < Finis atitem legis Christus, ad jusiitiam discipulos elegit, sed ila docebat in synagogis Ju-
«omni credenti. (-itom.x).> Baptismi autem sui in se dxorum, et magnilicabatur ab omnibus, < el omnes
condidit sacramenlum, qtiia in omnibus primatum lesiimonium illi dabanl, ct mirabnntur in verbis
tenens, se docuit esse princlpium (Cot. i), ct lunc gratix, qux proceriebnnt ab ore ipsius (Luc. xiv). i
regenerationis poteniiaui sanxit, quantio de lalere Efnnte peiseciiiionem passus esl, ila ul ad prxci-
ejtis flnxerunt sanguis redemptionis el aqua bapti- pitium ducereiur, fugiensque de civiiate in civilaiem
smalis (Joun. xix) (10). >Non crgo in tribus causis docebat.per synagogas sabbalis (ibid.). Anle cl so-
itlud eminet, quod Dominus a Joanne baptizatus est, crum Sinionis, qux lenebatur magnis febribus,
quia non liinc, sed quando de Iatere ejus sanguis ct curavil, el alia nonnulla fecit, propler qux dixerant
aqtia profluxerunt, baplismi sui nobis condiriit sacra- - ei concives sui venienti Nnzareth , ubi nutritus
menlum. Eminet autem et prxcipuum est illud, quod fuerat: < Quanta audivirous facla in Capbarnaum ,
a magis ulique gentilibus adoratus est, el illumina- fac el hic in patria iua (ibid.). t Tribus igiiur mira-
tarum cordibus gentium magnam spirilualium prx- culis ornalum sanclum diem Epiphanix coliraus.
stat maturiani gaudiorum. Genlium namque primitiae C Nam, ul cantavimus : Hodie stella magos duxit ad
jam lunc in illis assumplx sunt. Assumpsit enim prmsepia, hdc die Chrislus a Joanne baplizatus est,'
illos pax noslra, qux fecit utraque untnn Deura et : hae die ad nuptias vinum ex aqua factum esl. Brevi
bominem in se tintim Christum, Judxos atque gen- ilaque, id est tredecim diebus, triginta annorum
iiles in unum conjungens poputum (Ephes. n). De xtas ejus eommemoralur. Reliqui tres anni, quibus '
boc ergo digne totum missx composiluro est ofli- ipse prxdicavit miraculis, divinilatem suain decla-'
ciuni, in quo sancla Ecclesia de genlibus electa, pro ravit, tribus illis, qux sequuniur post Epiphaniam,
sux vocationis iuitio gratiosum Deo pro sua saiuie Dotriinicalibus commemoranttir officiis. Quse ideo ad
laudis offert prxconium. Tola vero laudum materia, Epiphanix, id esl manifeslalionis rationem perii-
dona sunl regtim, aurum, thus el myrrba (Mailh.u), nent, quia qtixcunque per tres sux prxdicaiionis
Dona quippe illa fuerunt, fide fecunda coelesti ina- annos ccoleslia divinitalis sux sacramenla docuii,
gisterio deposila, per Spirilum sanclum 40 inte!- quxcunque manibus suis lornalilibus et aureis (Cant.
lecta. Quid enira ccelesti magislerio dignius, quam v),id est facile operanlibus et diviiiis fecit, docu-.-
auro regem, lliure Deuro, myrrha confiteri mor- menla fuerunt, quibus vera per carnera diviniias
lalem? Nihil late paries ille de proximo conlnlif, innotuit. Unde in prima Dominica illud poniitir
qui de Judxis veniens, in pasioribus anguiari lapidi " EvangeliHm, in quo priinuro leslalus esl palreni se.
prirous sese conjunxit. Nec mirum, illos enitii sci- babere Deuiii, riicens parenlibus suis : < Quid cst
licel Judxos pastores angelicum instruxil magisfe- quod me quxrebalis? Nesciebatis quia in his qux
rium (Luc. n). Hos autem, videlicel gentiles, novam Patris mei sunt, eportet me esse?» (Lue. ».) In se-
stellam suscipicntes, solnm divini Spirilus invisibi- cnnda vero legilur Evangelium, quo invilalus ari
liler perdocuil oraculum (Matih. n), Beno ergo regum nuptias aquas converlit in vimim (Joan. u). Quod
intinera sanctx Ecclesix firiem integerrimam lestan- vere magnum divinilalis fuil iudicium, solus enim
tia, totiim hiijus diei oflicium propheticis tesiimoniis Deus mulare polest naturam, ei noslrx reparationis
et laudibus personat, veneratur, honorat. De tertia qua morlale noslrum induet immorlalitaiem, el cor-
jam dictx festivitaliscausa, scilicet deeoquod Do- ruptio incorruptelaro possidebit (// Cor. xv), vetie-
rainus vinuin fecil de aqua, quxri solet, qiialiler rabile signum, pulchrumque et conveniens signoruin
eodeni die, qua Dominus baptizatus esl, factum csse ejus fuit iniliuin. In tertia nihilominus Dominica,
«Mjnveniat.Dominus n.imque qua die baptizaius est, qua dicimus, Atque ad protefiendum nos dextcram
' lum majestatis exlende, secundum exlcnsionem ma-
neqtie discipulos elegit, neque miracula fecit, sed
- ;
(10) S. Lconis Magni epistolx, epist." iJj, ad univc!Ts. episc. per Siciliaui, cap. 5.
«T RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 88
>i:'s, qtia leligil lcprosum dicens : < Volo, mundare A sideriis, gementes quxrimtis, quxrentes gemimus.
tjdatih. viu), vera divinitns ejus secunduro fidem Profectus namque in ccelum est, aiiteqtiam hine
centtirionis, elucet, dum absens corpore sanans pue- abiret, jam supra infantiam, in qna portaitis est a
rum centurionis, Deumse esseldesignal.quiprxsens Simeone, xlate et sapienlia profecerat (Luc. n).
estubique. Tribus igilurDominicalibus ofliciisDomini Ejus igilur visibile signum poriarous omnes in ma-
inanifesiatio, scilicel tota trium annorum ejus prx- nibus, quem jam visibililer portare, sicut Simeon,
dicaiio commemoralur. nec necesse habemus, nec possumus. Bene antein
consecrati cereoli, id quod vistbile eral Christi
CAPUT XXY.
nohis sianilicant. Nnin sicul apes ceram cum mclle
Cur in purifieatione sanctm Marim candelas portemus.
virginali producit opere, sic Maria Virgo Chrislum,
In Purificatione sanclx Marix ideo candelas por- Deum et bominem, salva uleri sui genuit integritaic.
tamus, ut felici gaudio jusli Simoueis aliqualcnus Apes namqtie neque utlo concubitu miscentur, nc-
parlicipemtir, qui Christum infantera gestans in que libidine solvuntur, ntillis patius dolorihus con-
ulnis agnovil, el confessus est paralum < ante fa- cutiuntur, et subito magnum filiorum examen emit-
ciem omnium ppputoruin, lumen ad revelatipnem tunt, de foliis el herbis ore suo prolem lcgentes.
gentium (Luc. n). > Hocenimsigno conimoniti ex- B Convenienti igittir signo, vectalionem infantis
terius, ipsum verum lumen, <quod illutuinal emnem Christi, proul possumus, imaginamtir, beatitudinem
hominem venientera in huiic mundum (Joan. i), > ejus corde et ore prxdicantes, qui, tamdiu vixit, ut
in mente nostra ftdei ulnis arciius aslringimus, ei Cluislum Dominum videret, vidil ut arioraret, ado-
absenlinra ejus corporalem, sursum tendenlibus dc- ravit ut in pace diratssus feliciler liinc abiret. (ibid.)

L.BER QUARTUS.

41 CAPUT PRIMUM. ( Quid crgo septungesimam nominemus, altius atque

C
De Septuagesima constanlius pandendmn est.
CAPUT II.
In boc capitulo multa quxrenda sunt, videlicct Quirf teptuagesimam nominemus.
quod vocelur scpluagesima, et cur vccelur boc Dominicas conlinue sequentcs maguis ac
Scptem
npmine; qua ralione ante passionem Domini cele- myslicis ofliciis insignes, septuagcsimam noniina-
bretur, el cur alleluia de ore Ecclesix lollaiur. Ilxc mus, qnarum in prima clamat hoino a paradisi feti-
omnia tam veras laniquc cerlas habent rationes , ut citate et a Createris sui facie m) :
tuta projeclus (Gen.
qttidquid aliiid dixeris, recalcitrcl undique veri- < Circumdederunt me gcmilus, > cic. In septima
tas, et opppsitprum vel repugnanlitim mulliiudine redcunle de peregralicne hac et de convalle lacry-
inopcm el deficientem conscienliam reverberet. Verbi marum, dlciturvoce prophetica : < Lxlare, Jernsa-
gralia cum dixeris scpluagesimam idec noniinati, Icm , et diem feslum agile, qui diligilis etun (Isa.
quod ab bac Dominica usque ad Sabbalum, quo albx LXVI),> ele.
dcponeniur, scptuaginla dies computenlur, et per CAPUT III.
hos dies significari capliviialem nostram, qua pere- Ciii- septuagesimam nominenius.
grinarour a Deo in hoc sxculo (// Cor. v), illud n] Idcirco aulem priroam Dominicam, qux sepiima
stalim valde repugnans iirslrx compuiationi orcur- esl ab ullima, sepluagesimaro potius nominamuset
rit, quod dies Dominicx rcsurreciionis, nobilitas scxagesimain, qux sexta est, el quinqtiagesimam,
auni, decus inensium, arma dierum, hunc intra qtiai quinia csi, quia idem coinmemoralur officiis,
numerum computentur. Quis eniiii dies indignius qitotl significatum esl illa septuagcnaria captivilaie
capliviialem significare videlur, qtiam ille, quo victo populi Dei, qua realiter sediiel flevii super flumina
captivalore Dominus resuirexit? (Ephes. iv.) Quis Babylonis (Psal. cxxxvi). Quid aiilem iltud cst?
dies liberlalem signiflcare merebitur, cum primus Seplenaria distinclio xlatum mtindi, qtiarum prima
Dominicx resurreclionis dies sexagesimus quarlus est ab Adam usque ad Noe, secunda a Noe usque
oecnrraiin numero dierum, qui captivitatem noslram ad Abraham, vel sccundum quosdam, tisqne ad
significant, significalam quondam lolidem annis, Moysen, lertia a Moyse usque ad David, quarta a
quando populus Dei sub Nabuchodonosor fuilcxstil David usque ad iransinigraiionem Baliylonis, qiiinta
inlerra Babylonis? (Jer. xxv.) Itemque el ilitid re- a transmigratione Babylonis usqtie ad advenluw
pugnal quod cum a prxdiclo Sabbalo Dpminica hxc Domini, sexla ab advenlu Cliristi usque atl tineni
scpltiagesima sil (Dan. ix), sequens Dominica sxculi, septiina jam xlas muiidi requies csl illa, a.l
(qu un sexagesiraam dicunl) nullo modo sexagesima qiiam quotidie transeunt eleclornm aniinx, el re-
est, el quinqiiagesima nullo modo quinquagesima quiescunt inter ubera ixlantis matris sux stiperna.
esl, cl qtiadragesima ntillo modo quadragesima esl. Jurusalem (Ita. LXVI). Quia ergp per has seplem
89 DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. IV. »0
Dominlcas illitd idem commemoraiur, qtiod per A j Qtiam ergo Dei laudcin siguiflcat aileluia? Illam ttii-
septuaginta Babylonicx caplivilalis annos significa- que, illam cui tticil Deus Paier in Psalmo : <Exstirge,
tum est, Doininica hxc prima de septem, recte se- gloria mea, exsurge.psalterium et cilhara (Psal. LVI,
ptuagesima dictltir, quod qtiain ratuin sit, posterius cvu). > Gloria Palris, Dei Filius, perfecta latts et
ex ipsarura Dominicartim oflieiis clarius lucebit. sempiterna musica, uipole summa sapicntia, qtix do
Nunc qua ratione anle passionem Domini ordinatx corde nala ejusdem Patris xterni musici, cilharam
sint, dicendum est. noslrx humanilalis assuropsii, quara cl confraclam
CAPUT IV. nb invidis el slultis pueris, qui ad cantum ejus sal-
Qua raticne sic anie passionem Domini septem lare debuerant (Matth, xi), rurstis per gloriani resur-
Dominicmottlinalm sitnt. reclionis reformavit, et inviolnbilc : psallerium fecil
Beatus papa Gregorius, qui (sicui in libro vilx illa, inquam, gloria hxc cilhara, sive psallerium,
ejuscoicineri jara supra dixirous) olliciorura aique - alleluia noslrum est. Quidquid enim supernx juctin-
siationnm ordinator exslitit soleriissimus, intellexit ' dilatis auditoribus suis exhibuit, qtiorum beali ocuti
eosensn quem illi Spiritus sanclus apcruit, dignam1 qiii viderHnt, cl aurcs qux audiertinl (Lue. x); quitl-
ad revereudam memoriam saluliferjepassionisCltrisii • quid, inqnam, de ccelustibus gaudiis ore suo Donii-
expelere, ul illi ab omnibus sanctis et eleclis, qtii- B 1 nus Jesus Chrislus prxcinuit, allcluia esl, canlicttin
cunque fuerunt ab iuilio mimdi, leslimonia redde- novtim est, laus suavis cst. IIoc aiitem ncque ve-
renlur,cui quasi communes per os prxsenlis Ecclcsix teres sancli viderunt, aut audicruiit, dc quibus ait
redderenlur exsequix. Omniuni quippe sanctorum | ipse Dominus : < Multi regcs el prophelx voliierunt
a mundi consiitutione tina fuit salus el exspeclatio, videre qux videlis, et non vidcrtint, et auriirc qua;
passio Redemploris, et concordibus eorum dictisi autliiis, el non audierunt, neque nos (Luc. x; ilattlt.
prxnunliala, geslisque prxfigurala esl, ac velut unii xiii),» quanriiu sumus in corporc (quia rccessil in cce~
subjecla soli, diversis licet cx locis eamdem imagi- lum)videre possumtis, aHt audire niereinur Quandiu
nem mulla redduiil specularia; sic plures sancti di- enim <•sumus in corporu, pcrcgrinamur a Domino
versis lemporibus ac meritis venicntes, prxeurrentcs i (// Cor. v). > Cum vero probabilent antiquxEcclesia.
Salvatorem, nnam camdemque variis figuris ejusi nondum redemptx slalumcomiiicinoramus, noslruin-
prxfigiiraveruni passionem. Cura ergo jam dictusi que incolatum, quia prolongatiis esl, deptangimus,
ordinator olHciorum, cominemorata jam Christi na-- pulchro salis ordine alleluia ab ore nostro lollitur.
livitale, apparitione, et manifeslata triennii ejusi Quia videlicel, qui pcr itlud significalur, < ille non-
prxdicaiione, passionis ejus memoriam £2 anuoi dum venerat, a nobis jam recessit>, el oblatus esl
[nnimoj noslro in Scripluris essel, laudabilem feeit: sponsus a filiis suis (Matth. ix). > Rectc hoc consi-
digressionem, ad munrii recurrens initium, ei de; deravil, qui hoc responsorium ceciuit alleluia. Duni
tliversis xlalibus congruas Ecclesix voces colligens,, prxsens cst imilanlur illam.el desidcranl illam cum
quasi de diversis locis septenos choros rationabiti ac: se eriuxeril; dum enim hic de allcluia dixii hoc quod
venerabili ordine produxit. Quid vel qtiomorio sin- de sapienlia scriplnm est (qux sine duhio Cbrislus
guli chori prxsenii Ecciesix concinanl, paulo poslL csl) profecto per alleluia Chrislum iulelligi voluil.
cxplicandum esl. Ntinc illtid primiius dicendum vi- qtii duni prxsens essel, imitali suul illiini, et desi-
deitir, cur deore Ecclesix riiebus islis alleluia, quodI deraverunt eum, cum se eduxit, ascendens in cce-
est laus Dei, tollalur. lum, <eiinpcrpcliium coiojinlusiriumiihal (Sap. iv) >
CAPUT V. ante Dominum Palrem (Ephes. IV), sicul scripiuni
C«r atletttia dimitlatur. esl: < Gloria cl honorc corouasti eiint, Dominc, et
Si recte consideremus quam laudem Dei alleluiai constiluisti cuin super ppera manuiira tttarum (Psal.
(ipiotl notncn csl anliqux dignitalis ci atictorilalis)) viti). > Non illc nugas trivit, aul puerilcs incptias
significet, perpiilchrum et ralionabile videtur, utt conlcxuil, cum diceret, alleluia, reverlere in thesau-
vere est, quod de ore sanctx Ecclesix vox hxc con-. D ros tucs, le benedicent angeli. Ruverstis est euim iu
sueludinililerahlatacsl. Significatautem nonquam- thcsauros suos Clirislus Dominus, id esl, in secreia
libei laudein Dei, non lauricm majorum aut minorumi cceli, ubi nb angclis bene.licUur, cl a filiis suis hic
creaiuraruni ceeli ct lerrx, et niaris, et omnium1 peregrinantihus desidcratur. Non solum aiilem ipse
qux in eis sunt. Alioqiiiu, si quamlibet laudem Deii gloriosus Ecclesix sponsus, uovus homo Chrislus,
significet alleluia, frnstra dicbus istis dc ore nostro> hoc nomine prxdicatur, scd et sponsa ejus nova,
tollitur, cum a laudibtis Dei non cessanlcs, laudamus; saucta Ecclesia (qtiia corpus ejus esl), quia el ipsa
quod in principio fecit ccelutn et lerram, qtiod di- musicx illi organtira cst, id c-sl, divinx sapientix,
viscril lucein a tenebris, quod feceril firmamenlum,, ciijus in homine Chrislo tota pleniludo corpoialiier
et posueril in niedio aqtiarum, qtiod ari jussuin ejtis; inhabilal (Ephcs. i; Coloss. n), codein nomine jiin;
germinavcrit terra herbam virentem, lignumquc af- prxdicari potusl. Quapropler die Dominicx resur-
ferens fructum juxta genus suum, quod lurainariat reclionis, quando nova soholes rcnascitur, cl clari-
feceril, et in firmamento posuerit, quod pisccs, quod1 late replenlur agni novclli, qui veiieiunt ad fontes,
volucres, quod bestias prodirc jusseril, quod dcni- ipsara novani Ecclesiara, nova cuncto roodo, gaudia
<pie homincm ab imnjineiii suam creaveril (Gen. i). nuntiantem, non inaniter tali cpinpellamus nomiue
91 BUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 92
alleluia, qtia: cl placido nobis vullu el dulci voee ,A consonante : < Nescitis, inquil Apostolus, quod hi
respontlet, quia lotmii ejus riiei.vel totius bebdo- qui in stadio ciirrunl, oinnes quidcm currunt, sed
inailx pasehalis ofiicium illorum est exstiltatio, qtti UIIIISaccipit bravium (/ Cqr. ix); > sed consolaban-
lunc per aqnam et spirilum renali sunt. Sed de his ttir se longa nimis in spe, quodammodo dicentes
suo loco melius dieemus, ntinc ad superiora re- quori in graduali caninuis : Quoniam non in finem
rieainiis. oblivio erit pauperis, patientia pauperum non peribit
in finem (Psal. ix). Tractus ilidem sicut collccta in
CAPUT VI.
qua dicinius : Ut qui pro peccatis noslrisjuste affti-
De officio septuageiimiv, et cur stalia fiat ad sanctum gimur, pro lui nominis gtoria misericqrditer libere-
Laurenlium.
mur; (ractus, inquam, de profuntlis vox est hominis
Quoniam seplem Dominicis seplem xlates mttndi sub manu Dei jusla inter verbera gementis et tli-
siguificari stipra diclum est, quaiilcr oflieiiiin se- cenlis : Si iniquitates observavcris, Domine, Domiiic,
pluagesimx prirax conveniat xlali jam dicendum quis sustinebit ? (Psal. txxix.) Hoc aiiiem in tracii-
csl. Priinoque non prxlercuiidum cur staiio fit ad bus nolandum est quod omnes fere gravipribus
sancltim Laurentium. Causa namque conveniens et ccroppsiti suntvpcibus, nec uuquam iis qtii autlien-
idoneaesl. Sicut enim in primx xtalis Ecclesia pro-.'.B.iici dicuntur, roodis exaltari merentur; sed cuncli
lotnarlyris Abel sanguis juslus clnmnt de lerra ad plagalium inferioribus terminis cententi, flelum et
Deum, qux aperttit os suum et stiscepit cura de. liislitiam in buraililate soaoiimi denunlianl. Quod
manum Cnin fralris sui, sic in Romana Eeclesia, congrue satis observatum est. Tristiiix namque.
prcliosa mors beati Laurenlii, novo et inamlito ge- lcmpus exigit, ul alleluia, quod Ixtantium carmen
nere pnssionis clamavil in ccelum, clamavit, cl au- csi, inlermiliercttir. Bene ergo traclus, qui inlcrim
dita csl per niundum universum. Quem clamorcra pro alleluia caniatur, alliluriinem atqueoxcelleiitiam
sntim ipse sancltis martyr jam prxvidens, dicebat gaudii, gravi succcnlu, et modeslis declinat iuces-
ad Ilippolyltim : < Magis in abscondilis, in Jiomine sibus. ln offertorio : Bonum est confueri Domino
interiore absconde Chrislum, et posimodum cum (Psat. xci), qux simililer vox est flagellati, jusli-
clamavero, audi, et veni. >Vox ergo primx Ecclesix tiam feriunlis inter vurbera confitentis, ille vei
conveniens est prxcentore Abel : t Circumdederunt maxime versus primordiis convenil infanlis Eccle-
me (Psal. xvn); > circumdederanl enini illum ge- six : Exallabilur sicul unicornis cornu tneuni, et,
milus mortis, vilx gaudiis per primos parenles per- senectus mea in misericordia uberi (ibid.). Non eiiiro
diiis. Siquidem ille languidtis, qui descendens a Je- in infanlia ejus, quando justi Abcl sacrificio giorifi-
rtisalem in Jericho, incidcrat in lalrones, spoliatus- cala, primoqueejus sangtiine purpurataesl(Gen. iv);
qne et vnlneraliis, semivivns ab illis fueral relicius, non in pueritia ejus, qi.iando Ioquenle Deo ad Noe
gunuerat illtim in suis doloribus languidus xgrnm, vel ad Abraham, prima doctrinx salularis rudimenla
saticius morbiriam , moriens morlalem ( Luc. x ). percepit (Gen. vi; xn); non in adolesceiitia ejus,
< El in tribulatione mea invocavi, inquit, Dominiim, quando pxdagogum, id est legem Moysi, ne lasci-
et cxauriivit de templo sancto suo vccem - mcam viret, accepit (Exod..\\i\); non in juventuie, quando
(Psat. xvn).> iIoc!ongeposlftiturnm,per spei cerii- sanclis regibus a David incipientibus coronala est;
turiinem, quasi jam factunj fiileliter prxsurail, jam sed iu senecta ejus, quando regum propheiarumque
enim divinum de reparatione sux salulis acceperat jam effeta erat, < exalialum est cornu ejus, sicut
oracnlum, direnle Domino ad serpenlem : < Iiiimi- unicornis, t id est Clir.islus rex potcntix singularis;
citias ponara inter te et raulierem, et inler semcn < et senectus ejtis in misericordia uberi, > quia vidc-
tnum el semen illitis (Gen. m). » Victoria naniqne licet in multiludine misericordix rex Isracl bene-
Redemptoris nostri jam ttinc promissa esi, qui cuin diclus advenil (Gatat. m). Communio quoque : lllu-
sit semen muiieris, inimicilias conlra draconem an- mina faciem tuam super servum tuum (Psal. cxvni)*
liqtium in tantum exercuit ut capul ejus contcreret, U vox ejusdem Ecclesix esi, sccundum primam xta-
ei omnem poleslalem auferret. Dicat ergo : t Exaudi- tem lnunili; vox, inqtiam, hominis spoliati gloria
vit de templo snnelo suo vocem meam. > Sed quanla viillus Dei, el parietem inimicilinrum (Ephes. u),
exspectaiio? Quanln salulis riilalio? Generaiiones quo inlerjeclo, veri solis faciem humanarum ani-
namqiic LXXVHab Ariam usque naiivitaiem Chrisii tnaruni specularia jierdiderant, dissolvi ac dirui po-
sunl. ln Evangelio secundum Lucam ita inveniiuus sliilaulis.
(cap. 111).Bene ergobi, qui scciindum Evangelium prx- tlacieiius a die naliviialis Dominicx de Novo Te-
sentis 43 diei inane conducli stint, nittrmurantes slamcnlo erant, qitxcunque legebanttir in vigiiiis
dicuiit : t ili novissimi tina hora fecerunl, et pares uocturnis, congrue scilicet propler pra^senlem vitam
illos nobis fecisti, qui portavimus pontliis diei et ejusdcm novi hoininis Christi, quam significant dies
xstus (Mallh. xx). > Pondus enim tliei et xslus illi, magnusquc prxco sanctx novilatis Paulus, cum
portaverunt hi, quos a mundi initio, qttia diu con- veleri lege novam conferens graliam, legem facto-
lingit liic vivere, necesse fuil utiam longiora carnis ruin deprimebat, ct legera fidei cum palma justiiix
tentamenta sustinere. Hoc igilur longissinium sta- sublevabat (Rom. v). At nunc juxla rationein super
dium csl^de qito n Epistoh, prxdicto Evangelio nieraorataui, antiqua repetilur historia, qua veteris
95 DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. IV. 94
vitx narrantur miserix, quas iu officio prxscriptc A suscipientes, fruclum juslilix retuleruul, el eortmi
sancta deplorat Ecclesia. qui rebellanles universx lerrx Domiuatori aralruiii
CAPUT VII. ejus confregerunt, bovesqtie innociios jugulavertint.
De Sexagesima. Disscminato namque Verbo Dci faclum esl quod.
Prxclarum lnijus Dominicx oflicitim lempus illut ait : < Sciaut gentes, quoniam nomcn lihi Deus, tti
secundx xtatis ruspicii, quo primum exiii, qtii se- solus Allissimus superomnem lerruni (Psal. LXXXII),»
minal seminare semen suum, qtio primum recon- el hi qui illud repulemnt positi siint ut roia, scilicet
cilialionem mundi prxparare incipiens loculus es in co quod snrgenles in his, qui retro siint, id est
Noe, et Ecclesiam jara infantiles annos egressam, in carnalibus, cadunl in anteriori parle, id est in
primis prxceptorum suorum clemenlis imbuere ccc intellectualibus; et, quemadmoriuin slipiila tiispei-
pil. Nam ex quo de trauquillo et quieto paradis gittir anle faciem venti, sic dispericrunt flante spi-
utero ejecta, in hanc nata est miseriam, quain ejti: riiu irae Dei. In tractu gratias agit sa-pe dielo semi-
iialivitatem beatus Job in cjusdem Ecclesix person: Ualori, comiuoia lerra et conturhata (Psal. LIX), id
(ul ait beatus Gregorius) deplorat, dicens : < Perea esl universi peccalores, 44 I 11' <I'iandO culturas
dies in qua naius sum (Job III), > et cxiera, nullan suas adverterunt esse Deo exsecrctbiles, commovi
illi prxceptor.ura suorura legilur tradidisse discipli- B stinl ad pcenitehtiam, et per significationcni prxdi-
nain. Atvero loculus cum Noe, dicens : t Quia ecc< cationis incipienles timere, fugiunt a lacie arcus, id
ego slaluam pactum ineura vobiscum (Gen. ix), > e est a die judicii, in quo duobtis testamentis, qitasi
ilerala benediciione, stiperduclam incipiens aloluri duobus cornibus inflexis, rebelles Verbi divini riam-
malediclionem, paulalim pueriliaro mundi suo ina- nationis xternx sagilta feTienlur. Lecto landeni
gislerio subjicit, dans prxcepla quxdani, primun Evangelio consona sequilur offerenda : Perficegres-
Noe, deinde Abraham, el in illis primoribus initiaiii sus meos in semitis luis (Psat. xvi). Timendum est
jus.iiiam. fidei. Perlecit autein hxc in pleiiiiudint enim, ne susceplo semine Veibi Dei sectis viam
gratiae, dum exiit in hunc inundum formam serv expositi et in exterioribus vaganles, a votucribus,
accipiens (Philip. n), per seipsum in populo Judtco- id est, a spiriiibus immundis diripiamiir, aut a sol-
rum, et per sanetos aposlolos in oiiinibii.s genlihus licitudinibus et spinosis divitiis sxculi suffoceinur;
.seininare semen suum. Hac igiwr Dominica legitui nut humoreni, id est pinguedinem cliaiitalis non
hoc evangeliuni: Exiil qui seminat seminare setnen habens, honum semen arescal in nobis, el sic non
suum (Luc. vin); agilurque statio ad sanclum Pau- perficiantur gressus nostri. Mirificat misericordias
lum, digna saue et evidenli causa, quia dux verbi sttas, dum semen roisericorditer injectuni cuslodit ut
prxcipuus, et vere seminalor verborum ipse esl, pupillam octili (ibid.), ne coropungaiur a sutfocan-
per qtiem omnes gentes cognoverunt graliam Dei. libus spinis, prolegit sub umbra alarum suaruui
Antequam ergo sacerdos inlroeat, velut anlequam (ibid.), ne siccelur ardoribus solis, ei-ipit ab impio,
seiuinalor ille ad opus suum exeat (Act. xiv), dum ne auferat vcrbum de cordibus nostris; ut dicat
adbuc in accubitu suo est, et in sinti Dei Pairis bona lerra fruclum afferens in paiienlia : * Ego
quiuscit, cenclamat cborus : Exsurge, quure obdor- auiem in justitia apparehoin conspeciu tuo (ibid.). t
mis, Domvie? (Psal. xxm.) Exsurgentio enira et se- Et, sicul in communione cantamus, IntroWo ad altare
iiien suura seminando hoc cffccturus erat, ut facies Dei (Psal. XLII). Semen itaqtie Dei terram nostraitl
cjus, quara propter peccatuni averlerat, id est, no- in qua crcvit (qtiod mirabile esl!) sutsuiii vehit
tilia ejus humano generi rursus illucesceret. Igno- secttni in horrea cceli; quia cuin lerra siinus, nisi
raniia namque Dei, lerrx noslrx sierililas fuit. Yerbo Dei porlemur, quod esl Chiislus, in ccelum
Scroinalor igitur sapienlix cceleslis, quia suum ad non ascendimus, sicut ipse ait : t Nemo ascendit
opus ui dictum esl, exiens, et aralores suos, id esl, in ctelura , nisi Filius hominis qui est in ccelo
sanclos apostolos conducens, raaxime beaiuin Pau- (Joan. v). > Cum ipso ergo el per ipsum subleva-
lum, qtti plns omnibus illis lahoravil, operarium D biraur, portanles manipulos jtistilix.lxtiiicante Deo
ulilem habuit, qiiem ad genies misit, et aculo vo- juvcntulein nostrani, in vigore novitalis xternx.
mere lingux cjus corda dura proscinriens, fidei et CAPUT VIII.
morum copiosum semen infudit (/ Cor. xv). Ingres- De Quinquagesima.
stis sacerdos siaiiin in coltecta : Deus, qui conspicis, Dominica h.ic lcriiam niuudi xlalem significal,
celebrem ejusriem docloris gentium memoriam prx- qua adoleseentulam, pubescenlemque Ecclesiam
miii.ii (// Cor. xi), ulstationem convenientcr ascri- rcspicicns Dcus, cum jam lempus ejus juxla pro-
pla:n egressa quoquu proprieias nianifestius com- plietam tempus esset amantium (Ezech. xvi), eri-
mendet. Amplius autem ad hoc sequens Epislola puil illam de medio fornicalorum, niillens Moyse»,
periinel, qua idem foriissimus ccclestis agricolx et Aaron, et per signa magna atque- portenla filios
operarius veros labores snos enuineral et pericula, lsraeleducens de servitule-Egyptioruin.Cui rei valde
quibus illtim affeccruut hi, qui Doniiui sui fines prtesentis Dominicx coiigruii pfficium, valde com-
jnvaserant, ncc arari permitiebaut. Graduale ad petil id, quod hac die legitur Evangelium. Nain
utramque partem hominuui respicit, et eorum sci- sicut hic sedens cxcus viatn postulabat lucem, retl
licet, qui lanquam bona terra, seiuen Verbi Dei a lurbis iucrepabalur ut lacerel (Luc. xvin), ila
 95 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 96
illic filios Israel intendenies a,l fidcm patrnm suo- A . cx), iiimiruui aliis verbis itluminari postulat cxcus.
rum Abrabam, Isaac, cl Jacob, ct clamanles ad Sialim vix laudes arripit, juxta quam sedens el
Dominum, ut educeret eos de .Egyplo, quod in lin- mendicans itluniinalus est, lanloque concentu, tani
gtia nostra tenebras sonat, cultiimqiic sui nominis grandi vociferalionc viam leslimouiorum persultat,
eos doceret, qux vei-a el neccssaria illuminatio esl, viamque verilaiis, et viam raandatorum congemi-
increpabanlur ah/Lgypliis opprimentibusel supcibe nat, ut saxorum quoque duriliam ad glorificandum
diceniibus : < Vacaiis otio, et ideo dicilis, Eamus el illuminalorem suuin excilare queai. Quia vero non
socrificemus Domino (Exod. v). > Igilur cum Do- satis esl, ad viam pcrvenisse, et illuminationem
niintts millens Moysen et Aaron, jussil poptilum scientix percepissc, uisi abjicianms desideria car-
siiuro adduci ari sc, et coiain illis fecil mirabilia per nis, congrue terremur illoruin exemplo, de quibus
qtix poluit verus Deus agnosci, deditque Iegem dicimus in communioiic : Manducaverunt el saiuraii
seriptam ei mandala vitx, riluraque colendi, jara sunt nimis, quia propter desideriorum inconiinentiam
tunc magnus ille cxcus, id est, humaiiura gcnus prostrati sunl in deserto,necperveneruntadrepromis-
ccepii illuminari, ct nunc usque illuminalur mngis tionis terram (Psal. LXXXVII ; Num. xiv). Quorunt
ac magis, conlradicentibns licet atque increpaniibus nos exemplo Paulus quoque sollicitos reddcns : < Sic
lurbis, seroper quiriem iuvisibilibus, iionnunquam H ' currile, inquit, ut comprehendaiis (/ Cor.
ix). •
aulem eliam visibilibus. Hoc enim Dominicx lmjus Quem autem ducem credimus fuisse vel paslorem,
cousonat oflicium. Nam ingressure jam sacerdpte ciun iteruro populum suum el oves pascux sux Do-
quasi prxvenit clamoribus adventum illuniinaloris minus educerel dc terra _£gypti, dividens illis per
sui cxcus supradictus, duni chorus concinit: Eslo divisiones gratiarum mare Rubrum baptismi, quod
mihi in Deum protectorem (Psal. xxx). Nenipe quod deiatere ejus pendeulis in cruce profluxil? Nerape
ait : < Proplcr nomcii tuuro dux milii eris, et cnu- bealura Pelrum apostolum, qui el in magnororpore
tries nie (ibid.), > ari viam spectat. juxla quam scdet sxpedicli hujus cxci princeps illuminalus est, di-
cxctis mendicans. Yia pariter et dux idem est cente ad etun Christo Filio Dei vivi : < Beatus es,
Cliiislus. Sequcns itidum collecla : Preces nostras, Simon Barjona, quia caro cl sanguis nou revelavi;
qumsuntus, Domine, clemenler exaudi, clamor esl tihi, scri Paler ineus qui esl in ccelis (Matlh. xvi). »
cxci, raagis ac magis tit exaudiatur, inclamantis. Conveniunler ergo ail eumdem apostolum Dominica
Nam rt ait, utque a peccalorum vinculis absolutes, hxc slalio fil, utoinnis plebs videns magniticet Deum
ab omni nos adversilate custodi, lurbam perctuil exeroplo ejus diccntis : < Populus acquisitionis, an-
eormn, qux in orationc patiiur, plianiasmaium, . ntmiiale virtiites ejus, qui vos de tenebris vocavit
sicut ille cxcus in Evangelio turbam increpan- in admirabiie lumen suum (/ Pelr. n). >
tium, sicut filii lsrael /Egyplios prohibcutes ct CAPUT IX.
violenter se leiieutes, ne irent ad sacrificandum . De prima dominica Quadragesimm.
Domino Deo palrum suoruni (Exod. v). Epislolx Domiuicx Iitijtis ofliciuin, prophelicum sancti
quoque leclio, si linguit hominum loquar et angeio- Spirilus personat uniformiler atqtie congeminat
rum, non ex eo tantum loco quo dictum csl : Yide- oraculum, sine mutalione rerum ac personarum,
intis nunc per speculura ct in xnigmate, lunc au- quo pugnanli coulra draconemaiitiqtium promitlilur
tura facie ad fnciem (// Cor.xm), sed cx tola scrie sanctx Ecclesix corapetens allissimuin ndjiitorium.
gua, ad ejusilcm illuininationem cxci respicit, riiim Speclat Dominica hxc quarlam niunrii xialem, qua
cunctis cliarismatibus cxcellemiorcm viam riemon- 45 mundus plenaria juvenlule roboralus esl, et po-
Slrat, id esl ebaiitatem. Charitas enini oculus corriis pulus Dei quasi viriles annos ingressus, coronaius
<esl, qua quisquis carel, cxcus cst, cl in tenebris esl riiariemale regttro, elornatus sancioriini sapientia
ambulal, et ncscit qtio eal (/ Joan. n). Nara el cum prophclarum. Nara patriarcha Daviri eleclus secun-
jllumiiiare ccepisset Deus humaniini gcnus, ut dtim cor Domiiii remoio Saule, primus reguni, prx-
ilictum est, iegetn dando filiis Isracl, hoc priinum jr. cipuus propbularuro, manu forlem vel desidcrabilem
«ollyrio oculos ejus iuunxit, dicens : < Diliges Do- Chrisiuin nomine prxsignal (/ Reg. xvi), vir.toriis
niinuin Deum luum ex tolo corde luo, el ex tota prxligurat , pioplielicis oraculis ac spiritualibiis
aniina tua, el cx (oia virluie tua, ei cx lota meiiie canlicis annunlial. El qtiia clausa fuit, usqtie ad
lua, et proximuin luum sicul lcipsum (Deut. vi). > Cbrisli advenlum , hujiis ct cxluroruni Scriplura
iGraduale, cum solam liberaiiouetn filiorum lsrael prophetarum , ac sicul tenebrosa aqua iu ntibibus
(de qua diclum esl) cunctis pene diciionibus per- acris, ila conienebrabatur occulta scieiuia in pro-
sonare videalur, tamen ex eo quod dicitur : < Noiam pheiis, donec Agnus Dei, solus dignus accipere li-
fecisli iu genlibus virlulem tuam (Psal. LVII), > ad brum el solvere signacula ejus (Apoc. v), in passione
eamdem spectal magni cxci illuiiiiualionein. Sic ct sua coniplendo propheticas aperirel voces; idcirco
in Tractu quod dicilur : Intrate in conspectu ejus ab hac Dominica vela dependeut anie sancia Eccle-
(Psal. LXLIX),et cxiera, idcm est ac si diccret: six allaria, ut poptilus Sancta sanciorum non vi-
Accediie ad eum el illuminnmini. Quodquc lccto dcal, donec in ante paschalia hebdomada depositions
(iipradicto Evangelio dicimus in offeriorio : Bene- velorum, eadem renovelur signilicatio, qux facta
dictus es, Domine, docemejustificalionet tuat (Psal. e.t per Itoc quod velum templi scissum est, spiritum
97 DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. IY. 98
iradentc Domino {Matth. xxvn). Ilac igitur Dominica A pore gratix dictum sil illud Aposloll: < Ecce nunc
posito hoc evangelio, quo capul Ecclesix Chrislus, tempus acceplabile, ecce nunc dics salutis (// Ccr.
jcjunans in desurlo , tenlaloris insidias stiperasse vi), > et cxtcra; hac lameu Dominica illa lectio
narraiur (Matth. iv), atque ila supcr aspitlein et Epistolx recitalur.qiia leniporalis jejtiuiorum obser-
basiliscum nmbulasse, leoncmque cl draconem con- vantia, qu;e ut dicitim esl, esse continua debucrat,
ctilcassc (Psal. xc), prophelicx de lolo officio cir- inchoalur.
cumsonanl lubx, victoriam eamdcm cunelis niem- CAPUT X.
bris ejusdem capitis, et toli reproniilientes corpori Cur cineres capiiibus iniponimus.
Ecclesix. f ujus oflicii statio ad snnciiim Joanncm Si omnes lugundi scienliam haberunuis, ciinctisque
ad Laleranas prxscripta, valrie congrnii. Sicul enira requaliler saperet illud qnotl prophela deplorans :
hoc officium toltini in verani Salvaloris decantaiiir < Cuciriit, inqnil, corona capilis nostri; vx nohis,
fcliciiatem', qtii prx omnibiisct pro omnibus supcr quia peccavimus (Thren. v), > ct omniJiiis iu prom-
aspiriein et basiliscum ambulavit, el loluin prophe- piu csscl faccre quod itcm dicitur nobis : < Scin-
licuin cst; sic cariciu Lnterauensis ecclcsia, ct iu dite corda vcslra et non vestimenta veslra (Joel. n);»
hominc ejusdein sancti Salvaloris, et in honore pro- tunc neque cineribus capiia nostra aspurgcre, neqtie
phclx el plusqiiain prophetx Joannis (Matlh. xi), B.nudis pedibus optis csscl ambulare. Nunc auleni
ab imperatore Conslanlino construcla csl. Ilaque maxima pars lioslrum neqiie sponle ineminil, qua-
propheticx lauries congrue ilfic apostolica slalione lera ornalum capitis, id csl cordis stii, Denin offen-
cclehrantur. Non solum Domiuica hxc Quadrag»- dendo, pcrdideril, nequu facile possunl eoriia lapidea
sima diciiur, qtiemadmodutn ilix, qux prxccsse- sciudi, nisi cxtrinsecus aihibiiis arijiivemur iiislrn-
ruul, quinqtiagesima, scxngesima alque septuage- menlis. Igitur, ul nostra nobis calamilas ad niemo-
siina, sed el hoc orone tuniptis, qnod ab hac die Tiam revocetur, etincnritterimiis, quin pulvis stinius
nsque ad sacraiissiinam Paschx solcmuilatciu teir- (quod oblilus fueral pnler nostcr Adam , quanrio
dilur, qiiadragesini.i nuiictipatur, videlicet propter projccit Deura coronam suam et exinrie seusit ntidi -
iniitationem Dominici jejunii, quam per lios riics tatem suam), idcirco et cinere capila nosira aspergi-
extendiiniis. Sed ad hauc ralioncm quatuor riies mus et siimmas partes corporis, id est pcdesntida-
deesse probanlur. Nam liccl ab hinc usqne ari sa- inus : hoc habitu coufilentes, quia non dii, iieque ric
craro Paschx uocicin, quath-aginta duo dius compu- ccelo sumus, sed homines stimiis, ct de terra princi-
teniur, laiiien nOn nisi Iriginta sex, Chrisliaiix tle- ptiiro Iinbuimus; et quia per peccntum gloria noslra
votionis parcimonia sibi dedicareprxsumil. Canoiiicn spotiali, et inter liostes nurii consliluii, ornatugra-
namque velat aticioritas, ne primam Sahhati, Do- lix Dei indigeraus.
minicx resurreclioais sptendore illtislraiam , ulla CAPUT XI.
unquain jejuniorum publica offuscet nubecula. Ut Desecunda Dominica Quadragesimm, cur vacat.
igiiur noslri solemnilas jejunii Dominico mngis co> , Dominica quadragcsimx secunda, qtix in orriine
aptetur exemplo, quatuor dies, qui hanc Dominicam et ratione Dominicarum septem stipra diclnrum ,
prxcedunl, addili' sunt ad prxtexlam lolius anui qtiiiila est, pulchra el ralionabili disposilione vacat,
decimam : totius quippe anni, id est dicrum trecen- tanquam uon habcai Ecciesix pomifex, jara defessus.
lorura sexaginta, supradiclus numerus, id esl iriginta cantor, qnx vet quibus, aut ubi vcrba caniicorum
sex, deeima est. Quibus additis qiiatuor, fit quadra- Doniini decantel, atit certe infrucluosos fasiiriieus
gesima, id esl qualuor cum decima. El hxc verior anriilores, organa suspenderit ad salices. Signilical
csi nominis etyniologia : nlioquin uua dics , id esl enim quintani muiidi xtatem, quando tcinplo Do-
htijtis hcbdoinadx terlia feria sola a die Pascbx, mini dirulo, el populo Dei in Babyiouiam abducto,
quadragesima cst. Sanclx memorix papa Telespho- duplici captivitatc Ecclesia Dei congemuil, peregriia
rus, a bealo Petro septimus, hanc salularem ante in hoc inuiido, captiva sub Nabuchotlonosor (PsaU
sanctum Pascba conslituit piwparalionem, ul Chri- p cxxxvi; Jetem. LII); lunc elenim popultis Dci, neqiie
stiana plebs, qux apostolicx abstinenlix tenorem templura neqtic altare habcbat, et Babylonios tieos,
exsequi non posset, non omnino relinqueret. Apo- slatiiaiiique regis Nabuchodonosor riiaboli typniu,
stoli namque priroi ejus, qui ablatus fuerat, sponsi tencniis, ininaci pioposila fornace, cogebatur ario-
filii, lota sua vila jejunium fletumque amaverunl, et rare (Dan. m). Non erga ab re et raiionabili dili-
rcnuit consolari anima eoruin, tanlumque in eoqutid gentia dispositum csl, ul ciim htijus ieinporis oinues.
ejus memores erant, delectali sunt. At poslquam privalxqueque feriaepropriis officiis locupletatx ter.
mulitplicari ccepit nuraerus Creilenlium, tamque in- lisque sinl slationibiis insignitx, prxler solunt (qtiori
discretos pisces relia fidei contraxcrunt, ut cmn «stante Palmas) Sabbalum,. dc quo eiiain suo loco
abstinenlibus, muliitudo quoqtte intraret cbrioso- ratio quxienda cst; sola hxc Dominica vacei,sed
rum, subvenit ecclesiasticx disciplinx magistcriuin, nec oflicium nisi aiiunde inutualtiin liahcal. Atl.-t-
el lahqtiam severa maler, edacium puerorum inlein- men ex narratione evatigelica lectioucin liahel, illi
perantiam moderata est, ul qtlia de teto cogi non jatn riictx capliviiali populi Dui verissirae consonan-
poterant, vel partem observarent, vitxque ileriinas lem. Nam quod slgnilicaveral iLIacaplivaiio, Nabu-
abstinenlix dedicarettt. Cum erjra de universo leni- cliodonosor piebem Dei lyrannice de illa nobili Sion
 99 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 100
el lemplo Domini nbstrahente el barbarici slimuli A digito Dei, mutum ejecil dxmonium, el loculus est
imperio violenlcr faliganle, hoc idem significalur niuius, qui juxta alium cvangelistam erat el surdus.
46 io Evangelio prwsentis Dominicx , dxmonioi Tunc elenim ejcclo dxinonio audivil surdus, el locu-
vcxante filiam Chananxx, scilicet humanas animas> tus cst niuiiis quando foras misso principe mundi,
passionibus mali desiderii nequiter a diabolo con- auriivit munrius vetba Dei, el Ioculus esl laudem Dei.'
flammari et longo fune peccaiorum ad miserami Sic direpia stini vasa forli armalo illi, scilicet dia-
servitulcin voluntalis ejtis, mala consiieluriine vio- bolo, quae transtulerat rie bonore parariisi (Gen. III),
lenler trahi. Clamabat post Dominitm mulier Cba- velut suprailictns Nahucliodonosor filios Israel, et
nanxa (MatUi. xv), inlervcniebat fides palriarcba- vasa templi Domiui ad eontumelias Babylonis. Ecce
ruin , nierituir.qiic Danielis el sociorum cjus, ul aiitem imniuiiriiis spiritns, qni cxierat ab bomine
solvereltir caplivitas Babylonica (Dan. ix); clamat (Matlk. xn), viilelicet a populo Judaico, nunc iterum
et ntinc siipcrna maler noslra Jertisalcin, utpceni- revcrsus cst in euni, assumptis sccum septc.n aliis
temibtis tleliir peccato resislendi factiltas. Epislolam spiritibus nequioribiis se, quia nunc deterius deliu-
quoqne habul deproprio, in qua cum dicii Aposto- quunt Juri;T'i, in synagogis suis maletlicentes Chri-
lus : <Hxc est voluntas Dei, sanclificniio. vestra, ut sttiin, qiiam olim in iEgypio riiis alienis servicntes.
abslincatis vos a fornicalione, ut scial unusquisque 61 In iitijus ergo Dominicx officio tlicit ari Introitum
vestrum vas suuro possidere in sancliftcnlionc et gloriabunrius hic niulus, qui ejecto iheinonio loqui-
honore (/ Thess. iv), » el cxtera, ad illins servitutis tur : < Oculi mei semper ad Domimini (Psal. xxiv),»
cffugiiim provocnmur, qua; significata esl, utriicium causamque reddit, quatn audivil a sauctis prxxlica-
est, pcr lioc, quod vasa domus Domini Bahylonica torihus qtti fticral surtltis, < quia ipsc, inquit, evcllet
cnptivitate translata sunt ei pollula; ita ul biberei de laqHeo pedes meos (ibid.), t prosequilur facun-
in eis rex Bahylonis, el oplirnates ejus, uxores ct dia niuti, cujus os sapientia aperuit, < respicc in. me,
concubinx ejus (Dan. v); ileraqtie significalur in et miserere mei, > cnusamque niliiloiuinus reddit
Evangclio per hoc qnod filiain Chananxx, vas uli- satis oratoriaro, qua Detim audilorem flcclere possil,
que Crealoris, spirilus iinmuntlus invnseral. Cxtcra etpatronam cflicere misericordiam , < quoniaro, in-
quamvis mulunla sint, ct de feria quarta jejunii quieiis, unicns el pauper sum ego (ibid.). > Quodque
sumpta, cunclis consonant sensibus his qux dicla in collecta dicimus, atque ad defensionem noslram
sunl. Nani quod in inlroitu rogamus Dominum rc- dextcram tttw majeslalis exlcnde, invocatio est ejus-
nr.iiisci miseralionum suarum, ne itnquam ilominen- dem fonioris, qui, ul diclum est, forli armato super-
lur nobis inimici nostri (Psal. xxiv). Et in eollecta venit (Luc. xi). Vasa illa, qux forti illi victo atque
aut cunclis advcisiialibus muiiiamiir in corpore, el ligato tiirepla sunt, alloquitur in Epistola Paiilus,
a pravis cogilationibus mundeuiur in mente. Et in foriioris jam riicli miles et arijiilor cgregius, ul sn-
graduali rogans Ecclesia ut rie necessitalihiis suis cro baptismate a priscis emtinriala sortlibtis, non jam
ertialur : Ad le, inqtiit, levavi aniinam meam (ibid.). rtirsus inquincntur, cum dicit : t Fornicatio aulem
El fn offerentlx versti : Mherere mei secundum elo- el omnis inimunditia necnominctur in vobis (Eplies.
(jiiium (Psal. cvm). ltcmqiie iu cominunione:/nlW- v), > elc. Gradttale : Exsurge , Domine (Psal. lx),
lige clamorem meum (Psal. v). Hxc oinitia clainorcs non prmvaleat homo, clnmor est omnis vasis eletti
sunl magnx illius mulicris (Apoc. xvn), scilicel Ec- ariverstis eumdem fortem armaium , cnstodicnlenf
clesix matris, pro qualibet peccalrice anima, vide- airium suum, et in pace sun possidentem anle for-
licel sua anima, post Doroinum clamaulis jugiler. lioris advenlum. Tractus quoque : Ad te levavi ocu-
Qux idco competenler de jejtinii die niuluala sunl, los tneos (Psal. cxxn), facunda vox est inuti sxpe
quia inali desiderii passiones, qnx per dxmoiiiosniu jara dicti, saliitera suam xlcrnam cloquentissima
Cbananxa filiam, itemque per captivalorem pqpuli prece deposcenlis, eamdemque precem decenti simi-
J)ei Nabuchodonosor prxsignatx snnt, non ejiciun- li:tidiue pcrornantis. In offerenda prxdicat idein mu-
lur, nisi in oralione et jejunio (Matih, xui). ^n tus , jam eloquens justitias Domini rectas , quod
CAPUT XII. ejecto a se dxinonio, rursus ad illuin hominem , a
De Dominica lertia Quadragesimm. quo diidum exierat, scilicel atl populum Judaicum ,
Post illius caplivilatis mystieam commemoratio permisstis sit reverti, quia videlicet hoc in veriiaie
iieiii.qtia vasa lerapli Domini sustulil rex Babylouis, judicii Dci sit factum : < Judicia, inquieiis, Domiui
lypum, ul dicluin esl, gerens diaboii, seqtienii iiac vera (Psal. xvm), <pro sui vero oris aperlione grn-
Dominica, qtix sexlam mundi xlalem siguilicat, hoc tias agens : < Et erimi ut complaceiiit, inqnit, elo-
EvangClium ponilur, quo forlis artnatus ctisioriiens quia oris niei (ibid.), > etc. In coniraiinione gratn-
atrium sutini, forliore supervenienle, vasa vel arma, lalur idem de mulo redditus oralor, quoil lanquam
inquibus conlldebat, amitlere narratur, et immun- < passer inveneril sibi doinum, et sicut turtur ni-
dus spirilus, qu! exteral ab homiue, quxrcns re- dum, > scilicet <altaria tua, Dpmine, virtutura, >
-qtiiem, el non inveniens dieit: < Reverlar in ilomiun id est sanclani patriarcharuni Ecclesiam , tit cum
nieam unde exivi (Luc. xi; Matihr xn). » Sexta < heatis, qtii habitanl in domo lua, Domine, in sa>
namqne mtinrii setate vcniens in htioc miinduro Fi- cula stectilorum Iaudet le (Psal. LXXXIII).> Hujus
'lins Rei per inearnniionis mysleritim, et pugnans auicm officii prariibata ratip cnmmendal, qnod scri-
 101 DE DIVLNISOFFICIIS. — LIB. IV. 102
ptum est, statio ad sanctum Laurentium. Nam quo- A Dei jejiuius, et afllucntin diciorum sensuumque re-
rum nisi sanclorum martyrum , el liujus prxcipue plelis armariis lhssi alque victi couvivx absistimus.
prxliis hic, de quo dictum est, fortis nrroalus de Hoc atilem coiivivium riivinx cognilionis hic inci-
atrio suo, quod Roroa ftiit, ejecttts est? Dicit enim piltir, perfieicltir vero in illius Sabhali, de quo
Prudentitis : toqiiimiir, percnni gloria. < Nuncenim cognosco ex
Jam Roma Christo dedila, parte, nit Apostoltis, tunc aiilcra coguoscain , sicut
Laurentio viclrix duce, et cognitus sum (/ Cor. xiu), > etc. Nam juxta
Ritttm triumphas barbarum. prophelani : t Jam non dicelvir fratri suo: Cognosce
PRUDENT., Peristephanon hymn. n, 2,3. Dominum;omnes eiiim a minimousqiie admaxiiniun
Item qui supra in pcrsona ejusdem rnartyris : cognoscent me, dicit Dominus (Jer. xxxi). > Igitur
Discede, adulter Juppiter, illam diviux cognitionis ac visionis abiinriantiani
Slupro sororis oblite, significal hxc, qux rie Evangelio rccitalur bac
Romam relinque liberam. Dominicn, satietns hominum quinque millitiro. Ttinc
Jbid., 465-467. Jesus, qtii vere abiil Irans mnre Galilx;?, quia rc-
Recte ergo ad vietoris militem, victuni canimus for- siirgcns a mortuis omnes amaiitudines sxculi lui-
lera. B lmlcnli et inqiiieli transgressus csl seqiienliuin se
CAPUT XIII. credenliitm lurbam, oranes snpcrnx Jerusaleni fi!ios
De tLmlare,Jerusaleni >el Dominica media quadra- jam grantles, jatn ablactatos grandi salurabil con-
gesima. vivio : cujus iu typum paler Abraham, ablactalo
Dominica bxc ab ca, qux scpluagesima diciiur, filio libcrx unico Isaac, grande convivitnn fecisse
septima esl, Sabbalum nitinli, id esl requiem signi- legitur in riie ablaclationis cjus (Gen. xxn). lgilttr
ficans, in qua sancloriim et electorura animx, depo- ejusmodi convivio manifeste consonal illa gratula-
sito carnis onerc, et veiut post bella viclores, depo- buiiria sancli Spiritus allocutio, propheiali ore pra-
sitis armis ferialx lxlantur, ct nunc iterum iidem missa : Lmtare, Jerusalem, el cxlera consolatio
clecli singulis slolis, id est animx beatitudine mtine- de qua hic canilur : Et satiemini ab uberibus coti-
rati resurreclionem, in qua binas siolas (Apoc. vi), solulionis vestra; (Isa. LXVI); ipsa est, quam in
stilicet lam animarum quain corportim immortalein collecta subseqiienli posciraus dicendo : Ul qui ex
gloriam recipient, prxstolanlur. Illic aulcui Jerusa- merito noslrm iniquiliitis affligimur, lum gratim con-
lem illa, qtix de sursura est, qux libera csl, qnx solalione respiremus : virielieet quando anhelantcs
oinniura noslrum mater est (Gal. iv), Ixlaltir, el tiiem peregrini post laborcm captivilatis htijiis sedebiraus
fesltim agens pro numerositale filiorum suortim , in illa Jerusalera ccelesti ,'dicentes: t Facti sgnius
47 de hujus sxculi peregrinatione redeuntium, re- gicut ccnsolati (Psal. cxxv). » Ipsa est ccusolalio
posilas effundil epulas, et lacieas ex uberibus suis libcrlnlis, de qtia iliriem gratiilaniur.in Epistola,
cxprimit maternx consolaiionis delicias. Illic, in- dtcente Apostolo : < Ula autcm, qux surstim est
quam, paler anliqttiis Deus, novusque spousus, Jeiusalem, lihera csl, qu* est maler omnium np-
Dei Filius, reduces filios consolalur, quemadinodum slrum ; > ipsa eadem < pnx in virttite ejus, et
per propheiam promiscrat dicens: <Pueri eoiiim in abundanlia in turribus ejus (Psal. cxi), > de qua in
. humeris porlaliuntur, etsupcr gentia consolaminlur, gratluali canimus : Lwtanles in Itis qum dicta sttnf
quemadmodura mater cousolalur filios stips, iia nobis a sanctis apostolis et doctoribus nostris, in
consolabor vos, el itt Jurusalem consolabimini (Isa. domum Domini tbimus.Ad quamcum pcrvenerimus,
LXVI).)In hac ergo Dorainica, qux, ul dicluni est, ccmplebitur et qued in traclu dicilur : Noncommo-
illius Sabbali signum est, lolum officium cjusdem vebitur in mternum, qui habitat in Jerusalem (Psal.
requiei, ejusdem consolationis prxconium est, qtio cxxiv),cum ahlata virga ftieiil, iri est poteslas pecca-
. commoneanlur nunc peregrinantes illius lanlx torttm, qtiatn eisi ad lempns dimitiii ad probatio-
lamque liberx niatris filii , prxsenlcm Iristi... rj nem, < non relinquei Dominus super sorlein jusio-
tiam spe consolalionis fulurx supcrgredi, ui sint, rum (ibid.). > In olTeiiorio quoque consolaiionis
juxia Aposioluin, < spe gaudentus, in tribulatione . ejijsdem beatificamus convivas, Ixianlcs in epulis
patientes (Rom. xu), > qui in supema Jerusnlem laudum, ipsumque convivii palrem beuedicimus ex
uberibus consolationis potandi sunt. Primoque di- Sion, qui habitai in Jerusalein (Psal. cxxxiv); ut ex
cendum quod evangelicum illuri conviviura, quo prxsenli Ecclesia, qux dicitur Sion, id est specula,
Dominus de quinque panibus, et duobus piscibus in qua positi viilemus nunc pro speculum ei in xni-
satiavit quinqtie raillia hominuin (Joan. vi), prse- gmate (/ Cor. xm), lauriem, tloniiin et benediciionem
. dictae [significaiioni Dominicx hujus sub mystico pcrsonarc incipienles, perficiamiis in ea qtia ha-
sensu valde congruil. Significat euim, ul auctoriias bitat ipse in ccelesti Jerusalem. Ipsa esi, qux secnn-
ecclesiastica tradit, vitale illud sanctarum Scriptu- dura conimunionis venim ct mysiicum sensum,
rarum convivium, quo de paucis Moysi, propheia- nccduni consummata est, et aribue aadificntiir iil
rumque libris cresccnte copia divinx benediclionis, civilas dc vivis et eteclis lnpidibos, in qua < nsccri-
inter ora coiiiedeniimn, idest, inler studia Iractan- derunl ttibtis, tribus Domini (Psat. cxxi), > trifcus
t liam, affaiim reficitur mundus, quonriam a scientia nobiles, tribus regales, iribus sacerdotales. Ipsa
105 RUPERTl ABBATIS TUITiENSIS 101
<|iioque Ecclesia, ari quam stalio prxsenii oflicio A } sor, juxia eumdem sensum prxvcnit, dicente Do-
p:xscripla est, eamdem civitatem Dei cceleslem minp : Ecce ego ipse requiram oves meat, et visilabo
Jsriisalein nomine ip o designat. Dicitnr enim et eas, sicut pastor visitat gregem suttm (Ezech. xxxiv),
ipsa sancta Jcriisalem, ul peregriuanlibus itt hoc etc. < Educara eas, inquil, dc gentibus, > videlicet
steculo cceli civibus, non liabeutibus hie mancniem < sicul paslor segrugat oves ab bxdis, > in pascuis
't-ivilaicm, sed ftilnram inquircntibus (Hebr. xni), uberrimis pascam eas. Qux profccto iion sunt alia
iiomiue ipso memoriain atque desideriuin exciiet quam regnum, de quo ait: t Venile, benedicti
pjus civitatis, quani inqiiirtinl, et a longe pcregrini (Matth. xxv), > eic.
t.lutant. Differt autera hujtis stationis ralio ab ea Feria tertia in Evangelio ejectis his qni vendebant
qtix est Dominica adventus Domini sectinria, quia et einebant in lemplo, cuin caliimniantibtis et in-
videlicct ilta fiiiurx bcatitudinis cst annuniiatio, lerrogantihiis Pharisxis respondisset Domiuus : < ct
hxc quasi prxseniis coutcmplalio. Unde el festivius reliclis illis, inquit evangelista, abiit foras exlta
ngimus, quia spei nostrx soleninilas esl. Lailalur civitalcra in Beibauiam, iiiiiiticmansil (3/on/i. xxi).>
Chrislinnn plebs, el sicut inriio solenini Chrislianus Hoc autein, ut ait bealus Ilieronymus, prxligura-
impcralor coronalur, et luriis innoceniibus fuitirx bal illtttl quori illos ob incre.lulilateni rclicturus, et
pacis oliiim, quo feriabiinur in illius snpenix nialri. "I atl getilitim salulcm esset roigralurus, qnx pcr Be-
sinti, nictlitari adtnonetur. Hujus soletiinilaiis am- thani.im, itl csl donimn oberiiunlix, designanliir,
pliludinem el boc indicat quoti ad complendtim ideo qttia Verbo Dei obedienles facix stinl, juxU
dux collecLe Romani ordinis aucloritaie dicunlur : illtid : < Populus, quem 11011cognovi, servivit mihi,
sicut el anuuntiatione Dominica dux nihilomimis ad in audilti auris obudivit niihi (Psal. xvn). > Bune
inlroilum prxscribuntur, ut quasi duplex oflicium ergo in luttionc prophctica prxroittilur : < Quxrite
pro dignitale solemnitatum hujuscemodi persolvisse Dominum, dum inveniri potesl; invocale eum, dum
vitlenmur. Et ne quis illud objicial, cur ergo in prope est (Isa. LV),>et cxlera qtix scqtiunlur, ad
maximis solemnitaiibus nativitatis ac resm rectioni* quxrendum Dominum idonea, et invcntionem ejus
Dominicx, cxturisqne prxcipuis festis, nil.il tale efllcicntia. Nam cum hxc diceret Prophela, pro-
observatur? illttd diccndum- est, nihil liac duplica- fcclo fiiluriim prxvitlebat lempus, quanrio a Judxis
lione in illis solemnilnlibus opus esse, qtiia per inveniii noii posset,ulad geuies iransien», lanquara
octavas prodtictintur, nec ad earum rationem unius nd domum obediuiitix, illis iiiobediciiiibus jam prope
diei coangiistanitir observanlia. Post seplem Domi- iion esset.
nicarum ordiualissimain disposilionem , quibus, p Feria quarla, dtiplicata solemnilale jejunii tegi-
ut diclura est, septein xtales niundi (iguranlur, tur Evangelium, quo spirilus imtnuiidus egressus
qux omnes passione Domini redemptx, et sanguine ab hoinine, ambulaus pei- loca inaquosa, quxrere
'
ejus rcspersx sunt, ipsius Dominicx passionis in- requiem el nou iuvenirc asseritur (Matih. xn);
cboatur celebraiio, el quasi Ionga funcris pompa quia procul dubio, juxla beatum Job, magis cubat
prxmissa, sequittir ipsa salutis nostrx victima, in locis liumeiiiibus (Job xxxix), dum exsiccaia
nosiraruni nieiilium ingerens oculis ea , qux noslri jejuniis faslidit corpora. Ilnic doctrinx evangelicj.
causa pertttlil, vitlnera. luclioatiir aulem n calechu- prxmiiiuntur exempla Moysi eiEliae, quortim uier-
menis nosiris, sciihet feria quarta, quanrio celcbra- que in singulis lectionibus qtiadraginta diebus et
mus scrtitinia; qux quain habcant ralionem, vel quadraginta iioctibus jejunasse perhihelur (Exod.
cur ea potius die celebreniur, posteritis proul Do- xxiv; /// Reg. xix).
minus derieril dicumus. Nunc ne olTicia feriarum ; Feria qtiinta, Jurixos in Evangelio gloriantes ei
quadrngesimx omnino iulacta relinqiianlur, con- diccntes : Pater noster Abraliam esl, couvincil Do-
cordiam Evangeliorum atque Epislolarum tantum 1 inintis eo qitod opera Abrahx non faciant; et con-
Spiritus sancti Itice prxeunie contemplemur, qux cludil, t|tiod potius ex palre diabolo stint, facicndo
tanta esl tamque ulilis, ul absquc consideralione' D opera diaboli, et quxrendo eum interflcere, quotl
pultatenus debeat prxletiri. Nara cxlera prosequi Abrahara non fccit (Joan. TIH); vel, ul quibnsdam
nimis longura est alqtiefastidiosum, prxseriim cum1 hac die legere moris est, dives crticiaius apud iufe-
' his
perspectis, illa quoque per se quxremibtis satij 1 ros, patreniqtie vocans Abrahara, cldeprecanseum,
- clarescere possinl. iion exatiditur ut filitts (Luc. xvi). Ad hoc niani-
CAPUT XIV. . fesle speclal illud propbetictiii) quod in Epistola
De Evangeliis el Epistolis feriuruin quadragesimm, prxniitiilur:Quia vir jusuis si genueril filium lalro-
in quibus sibi concordent. nem, effundenlem sanguinCm et universa deiesianda
Secunda feria primx hebriomadx hocEvangeliiiir. facieiitera, ipse quidem iu juslilia sua vivet, (ilius
morte
legitur, quo Filius homiuis venturus in majcstales autem ejus, qui operatus est iuiquiiatem,
sua, ore suo declaralur, congregalasque anie sej morictur (Ezech. xvm).
orancs genles separaiurus, 48 s,cut Pa*lor separatt Fcria sexta significiilur in Evaugelio baptismi
.oves ab liaedis, <cl slaiuet, inquit, oves a dexlrisi gralia, qua rcnevatur sicul .aqtiilx juventus animx,
suis, hxdos aulera a sinistris (Matlh. xxv), > etc. et redimilur dc inleriiu vila cjus, et coronalur in
Hoe nimirum scrnip prophclicus Evangelii prxcur- inisericordia et miserationibus (Psut. cn). Angeius
 105 DE DIVINIS OFFICUS. — LIB. IV. f06
eniin, qui descendebnt in ptscinam, significabal,j_Huiic enim furorem et hane iram maxime lacry-
Chrisluin magni consilii Angelum, ipsa aiitem pi- mosa propheix rieplerat conquestio.
scinas aqiia, quae niovebatur populum Judaicum, Feria terlia Dominns iii evangelio culpans Scribas
qui molus est sedilioniluis, descendente in illuni 'etPharisaeos,quolscdentessupercailiedram Moysi,
eodera magni consilii Angelo pcr assumplionem vane sibi magislerium arrogent, dicendo et non
carnis (Isa. ix), et ila molus aqtix turbatus est, tit faciendo, et quod ament saliilationes in forp, ct
llluin cruciligeret. Ille iinus, qui dcscendebat in vocari ab hoininibus' Rabbr, iandem eos percufil,
aquam, et sanabalur, ttnam sanctam Ecclesiara ca- dicens : Omnis qui se exallat, hnmiliabilur (Luc.
tholicam, qux desccntlens in baptismum Chrisli, xviii). Videlicel quia* siiperbi itli, a magisterio
sanatur ab inlirmilatibus, (igurabat : qui auiem scientix Dei removertdi, e( hiimiles niagislri Eccle-
triginta oclo annos jacuerat, universitalem eorum, Six de gentibus calhedram illoruta eranl acceptiiri.
qui gravibus sceleribiis languentes; et ipsi nihilo- Quod per illam vidiiam Sareplitanain.de qua in
mintts per fidem Chrisli sanantur. Hoc aulem Judxi prxmissa narralur leclione, pra?signaium est; atl
velut iniquum reprehendunt; semper enim genlium qtiam ex prarcepto Domiiii purrexil Elias, ciiiit
salutem oderunt. Bene ergo Iectio proplietica prx- mul.tx vidux esscnt in Isracl (/// Reg. xvn). Sie
mitlilur, in qtia dicente Domino: Si averierii se im- eniin Ecclesia de genlibus, legis prophelarumqiie
piut ab impietate sua, et fecerit judicium (Ezech. iloctrinam missam sibi a Deo, fidei hospitio suscc-
xvin), fet cxtera, in quacunquc die ingemucrit, pit, remanenle apud Synagngam sicciinte et sterili-
salvtts erit, murmurant et dicunl: < Non est xqua lale, quia sirut alibi coinniinatus fneral Dominus
via Domint (ibid.). > Non atttem perftinctorie, si illi, niandaverat nubibus suis, scilicet gratix suoc
«Pljs ingemuerit, sed si ad baptismiim Chrisli pecca- prxdicatoribus sanctis, ne pluerenl. stiper eam im-
ior ingemiscens convolavetit, statira salvus erit, brem (Isa. v), atque ita hxc se humiliaus, a Cbristp,
qtiia omnes prxteritx ejus injiistilix non recorda- dtiin coliigil duo ligna crUcis, ut faceret sibi subci-
buntur. Privala vero poenitentia laboriosa esi, nec ncrieium pancm, panem pcenitentix, exaltaia est,
inter labores pceiiitcntcra adco securtim reridil de i.oi) delicieiiteapudeamhyriria farinx, 49necimmi-
venia. nnlio tccyiho olei (/// Reg. xvn), itl cst perseve-
Sabbatn sacenlotibus ordinatis, et cseleris altaris rante scieuiia legis, parilerei gralia Evangelii. Illa
Christi miiiisiris, hoc evangeliura compelenler le- autein se exnllans humiliala sit, adeo ut nec legis
farinam molilores ejus Pharisxi raolere sciainl, nec
giiur : Assumpsil Jesus Petrttm el Jacobum el Joan-
nem, el duxit cos iu montem et transfiguralut est p oleum Evangelii in phylaclei iis suis el majni-
nnte eot (Matth. xvn). Saccrtloles enim el cxleri licis limbriis ambulantes (M.tith. xxm), iuvcmre
oltaris minislri, dum ad tantum ministerium pro- queant.
Feria quarta illa Evangulii lectio ponitur, qua
ir.ovenlur, quasiin monlemaliissiinum ctimOomino
ascendunt, ut revelala facie speculandam ejus glo- Dominusconsilium suum discipulissuis secrelp reve-
riam speculenlur (// Cor. m), et intclligant, quid lat, dicens : Ecce ascendimus Hierosolymam, etFi.ttit
cuni ipso vel de ipso Mpyses el Elias, id est, lex hominis tradetur ad crucifigendum (Malth, xx), etc.
el prophetx loquautur, et populo inferiori annuii- Per hxc autein diabclus, hostis nosler et inimicus
tient, et cura fitle Cbristi legalem inoralitaiem pro- capiendus ct jiidicandus erat. Bene ergo illa leciio
Esiheradversus Amnn, Dei implorat
phelicamque doclrinam habentes, parati sinl rcddere pneraillitur.qua
ralionum omni poscenii (/ Pelr. in). Aple igilnr auxilium {Estlu xix). Aman quippe diaboli lypuiii
tlta pt-xmillilur Aposloli lectio, qux dicil : Roga- gessil in co quod ariorari affectmis populum Dei
tnut vos, fralres, corripiie inquielos, consotamini pu- inorti tradere voluil, et Mardochxe criiecm paravif.
tiltanimes (1 Thess. v), etc. Ipsorum esl enim hoc Qni sictil in eamdem crucero qtiam paravcral actu»
officiuro, qui ad hoc ui pastores animarum siul, or- es!, ila diabclum Chrisius, ui ailApostoIus, t pabiii
ilinati suitt. D trariuxit cpnfirienler in semclipsp, et ipsum cliyro-
GAPUT XV. graphtim tulit rie mcdio afligens illud cruci (Coloss.
. ii). > Hoc ergo sola coir.mendatur oratip Estbur,
De ferits secundm hebdomadm. quia lotam narrare hisioriani, qux, ui diclum est,
ilebdomadx secundx feria sccunda tlla legilur Do.ninicse passionis lypus est, ni.mis longum et one-
Evangelii lectio, qua Jutlxis coraminaiur Dominus, rosuni fuissel. Nohis quoque diabolura vincendtnn,
se ab illis propter perfidiam ipsorum recessurum non nisi per passionis ejusdem cominunicaiionem,
dicens: Ego vado et qumtetit me et iu peccalo veslro ex occasione duorum Zebedxi filioruin insinuat.
moriemini (Joan. vm); quod ulique dicendo, ad Fcria quinla, Dominus in Evaugelid sui exemplo
genles migralurum se esse signiticabal, Unde et tlocel non in hominum, sed in solius Dei.confiden-
illi quasi divinaiiLes dicunt: < Nunquid in disper- tluin csse testimonio, duni dicil, loqtiens secuiidiiin
sioiiem genlium iiurus est, el doclurus geiiies? • fragililatein carnis : Et si ego teslimonium perliibeo
(Joan. vu.) Huic sane Evangelio coiigiuit piopiie- de me, lettimonium meum verum est : alius est
tica Danielis, qux prxmitiitur (Dan.ix), oraiio qtja qui testimonium perhibet de me (Joan. v), Et sul>-
furerem et iram Dpminj ab eo.Icni po.stulnt..anferri. jungit: < Et testimonium perltfbet
"' """'''" " ' de me, qtti''""""
wisit
ft.TBoi;: CLXX. '"*"'"''
 107 RUPERTi ABBATIS TUITIENSIS 108
iii. Paier. > Vos, iuquit, misistis ad Joannem, et ille A
i (ibid.). Iierumque cum terribili illo ac venerabili jura-
tettimoninm perhibuit veritati; ego autem Itabeotetti- mento suo per siraile, non tantum omnino expresse
nionium majus Joanne (Joan. v). > Itemque : < Ego docet, illis poslhabitis, gentes polius a peccaiis suis
'
iettitnonium ab hominibus non accipio (ibid.). > His esse curandas : in veritate, inquiuns, dico vobit,
procul dubio consonat, qux prxmissa est prophetica multm vidum erant in ltrael in diebus Helim, el ad
lectio de Jeremia, in hxc vcrba : < Maledictus vir, nultam illarum mitsus ett Helias, nisi in Sarephta
qui confiilii in bomine, el ponit carnem brachium Syioniorum. Et multi leprosi erant in Israel sub
siium, ut a Deo recedat cor ejns, erit eniin quasi Helismo propheta, et nemo illorum mundatut etl, niti
myricx in deserto (Jer. xvn).» Et posl pauca : < Be- Naaman Syrut (ibid.). Amplius aulem in eo quod
-iieiliclns vir, qui confidit in Domino (ibid.), > etc. turrexeruut el ejecerunt ittttm extra civitatem, et
Feria sexta legiiur illa parabola, quam dixit Do- duxerunt illum in tupercilium montit, supra quem
^ninus ad Pharisxos malos, et male perdendos di- eivilat iltorum posita erat, ut prmcipitarent eum
vinx legis agricolas, eo qtiod missum a se unicum (ibid.), significalur ab.illis transilura salus, duin
filium palris familias, id esl seipsum, quem vereri dicitur : Jesus aulem transient per medium itlorum
debuerant, occidere dcliberabant, dicentes : Hic est ibal (ibid.). Cum enim illum Judxi cruciGgenles,
iimret, venite, occidamut eum, et nostra erit hmre- 'B in profundum oblivionis prxcipilare vellenl, ipse,
ditat (Maiih. xxi), quibus idcirco auferendum erat aversus et per niediuin illurum transiens, ivil ad
regnum Dei et dantluin genti fncieiui fructus ejus. genlium populos pedibus suis, pedibus speciosis,
Httic parabolx profeclo illa de libro Genesis, qux id cst prxdicaloribus sanctis. Bene ergo huic Evan-
prxmissa est leclio, pulclierrime congruit, in qua gclio prxmiltilur lcclio illa de Naaman Syro. Heli-
missum ad se Joseph videntes fratres a longe loque- sxus Christum, leprosus Naaraan gentilem popurtim
banlur muluo, dicentes : < Ecce somnialor venit, significat, immiindum el idololalram. Quod non ipse
veniie, occidamus eum, el videamus, quid illi prosint Ilelisaus exivil ad illum foras, sed mandavit illi di-
somnia sua (Gen. xxxvn). > Joseph namquu in eo cens : Vnde el tavart in Jordane teplies, el munda-
qnod venditusetincarcere missus est,ipsius Domini beris (/ V Reg. v) : hoc prophetice innuit quod fa-
lypum gessil, qui vendilus et niorli tradilus ac ctum esl, quia per semeiipsum Chrislus non prxdi-
sepullus esl, et sic ejeclus de vinea sua, tanquam cavit genlibus, sed mittens prxcepit eos baptizari :
lapis inulilis ab xdiGcantibus reprobatus, cum regno < Eunies, inquit, docele omnes genles, baptizantes
Dei ad gentes facicntes fnictus ejus transmigravit, eos in nomine Palris et Filii et Spirilus sancii (Matth.
quemadmodum Joseph a suis vendilus et rjectus, XXVIII).> Seplies autem lavatur leprosus, quia in
C baptismo propria est operatio septifermis
.jEgyptins pavil. Spiiiius
Sabbalo, lam in Evangelio quam in Epistola duo- sancti, ex quo el renascimur, et rcmissionem pec-
rum pppulorum Judaici alque genlilis contiueiur calorum accipientes, novi restiluimur.
ligurn, quorum prior quantum ad unius Dei cullum, Feria teriia in Evangelio commendalur lucidum
sciliccl Judaicus, ininoris, id est, gentilis populi pcc- opus misericordix, diceute Domino : Si peccaverit
uiienlinm pio palre suscipienle, invidia torquetur in te, id est, te scienle, frater tuut, vade, eorripe
foris sians, qucm gaudere oporlucrat, quia frater eum inter te et iptum solum (Matth. xvm), ele. Et
£uus mortms fuerat, et revixit, perierat et invenlus quia ubi duo consenliunt, sciiicet corrector el audi-
est (Luc. xv), quia, sicul eadem die cantamus : lor, neque opus est ut alium adhibeas, neque Eccle-
Lex Domini irreprehensibilit convertens animat, el six dicas, eo quem corripis inler te el ipsum solum,
tapientiam prmstans parvulit (Psal. xvm). Bene ita- sponle audienle, quia, inquaro, tunc parata venia
que consonal Evangelio prxcurrens Epistola, cum confestim impetratur a Domino. Amen, inquit, dico
illic juniore fralre epulante cum patre, major foris vobit, ti duo ex vobit consenserint, ex omni re quam-
remauet in agro (Luc. xv); hic Esau, Jacob fralre eunque petierint, fiet illis a Palre meo (ibid.),el, quia
sito offerente epulas, et ad benedk lionem festinantc, de impetratione venix dixeril, hoc lestatur ipse,
consilio malris suae Rebeccx (qux Spiritum sanctum dum prxmiltit : Amen dico vobis, quia qumeunque
sigmficat) foris in venaliouibus occupatus tardal alligaveritis super terram, alligata erunt in ccelo: et
tolveritit tuper terram, loluta erunt et in
(Gen. xxvri). Terrenis enim sensibus et carnalibus i qumcunque
observationibusdetenluspoptiiiisJudaicusspiriiualem i cmlo (ibid.). Terminalur autem sic : Domine, quo-
amitiit gratiam. tiet peceabit in 50 me ftater meut, et dimitlam et ?
CAPUT XVI. Usqae septies ? Et dicit illi Jesut: Non dico tibi, Pe-
De feriis terlitv hebdomadm. lre,'usque teptiet, ted utqtie sepluagies seplies (ibid.).
Hebdomadx tertise feria scctmria prxsignat ini Ad hxc pulcbre lectio, qux prxmissa esl, conciuit.
Evangelio Dominus se in patra sua, scilicet in Ju- Mulier namque, qux clamal ad Elisxum pro duo-
dxa, honorem non habiturum, et ad gentes, ubii bus filiis, quos credilor in servhutem tollere con-
lionoreiur, iransilurum, dum dicenlibus Pharisxis: : tendit (IV Reg. iv), ipsa esl Ecclesia, qux pro filio-
Quanta audivimus dete factd in Capharnaum, fae etI rum peccatis, quos in baptlsmaie genuit, sollicita
hic in patriaiua (Luc. iv), respondet: Amen dico> est, ne exactor diabolus pro ntimmo malx volupta-
*j>f}is,quia netho provlteta acceptus ett in patria suai tis, quem illis credidit, debilores trahat in duraua-
 109 DE DIVLNISOFFIClIS — LIB. IV. f,w
tiouein perpelux moriis. Ctii verus Helisxus, scili- A _ illa congrue lectio prxmitiftur, qna Hieremue dicj-
cet Christus, prxcepit oieum iiifundere vasis, ostioi lur a Domino : Sta in porla domut Domini, et.prjn-
clauso (ibid.), quia peccatoribus privata correplione > dica ibi verbum ittud (Jsr. vu), etc. Sic enira el illi,
conventis, prxcipit remissioiiem et absolulionemi qui pompatice ingrediebanlur portas domus Dpmini,
Indulgeri, data poteslale ligandi atque solvendi, si- et ctipidilales suas pascenles applaudebant sibimet,
cui in Evangelio jam dicto promisit, et verilale in- dicendo templum Domini, templum Domini, tent-
lerposita, id est amen, promissionem confirmavil. plum Domini est (ibid.), magis per illud prxrias
Clauso ergo ostio vasis infusis redundat oleum, quiai agere de populo, quam (secundum quod in eadem
per privatain correctionem pcenitenlibus confesiimi leclione jubetur) bonas facere vias suas ei bene di-
venia peccaiorum aflluit. Cum autem quis secreloi rigere studenies.
correplus inter te el ipsum solum non audierit, , Feria sexta Iegilur in Evangelio Dominus Jesus
poslquam Ecclesia. dictum fuerit, tion lam facilis-, fatigatus ex itinere hora sexta sedisse super puleum,
indulgentix leriiendus eril oleo, sed congrue pceui-. loquensque cum snuliere Samarilana, qux venerat
tenlix secandus caulerio. haurire aquara : Si tcires, inqnit, donum Dei, et quit
Feria qtiarla calumniatitibus Pharisxis quod tlis- est, qui dieit tibi: Da mihi bibere, tu (orsitan pelisses
«ipuli Doniini iransgrederentur traditiones senio-. B ' ab eo; et dedittet tibi aquam vivam (Joan.
iv), elc.
rum, 11011 lavando nvanus suas, dum panem mandu- Notum aique celebre esi fidei sanctx Ecclesix lec-
•carent, redarguil eos Donrinus, et criininaiionis spi- tionis hujus mysierium, videlieei Pominiim noslrum
culum retorquet in auclores : Quare, inquiens, voti Christum ex iiinere, quo ad nostram salutem venit,
tramgredimini tradilionet Dei propler traditionet , fatigalum utque ad morlem, morlem autem crucit
hominum ? Nam Deus dicit: Honora palrem luum ett (Philip. n), sedissesuper puleiim, Id esl mundanx sa-
tnatrem tuam: Tot auletn dicitis : Quicunque dixerit{ pientix exsuperasseprofunduni, mulieremqiie Sama-
jpalri suo aut malri : Munus, quodcunque ett ex; ritanam, id est Ecclesiam alienigenam, qux de pro-
*ue, tibi proderit (Mallh. xv), etc. Docuerat eniini fundis, imo obscuris pbilosophorum doctrinis mor-
avariiia Pharisxorum juvene6, quorum laqueus! ttiam aquam baurire consueverat, de qua sitientem
-ointies facli erant, ul, injussu parenlum, imo pra>. animam, ut non sitirel iterum, satiare non poterat,
repta parenlibus donaria deferenles ad lemplum,, didicisse, quia qui biberit ex aqua hac, sitiet iterum,
Teclamantibiis parenlibus se boc paclo inhonoraii a^ qui autem biberit ex aqua, quam ipse dederil, id est
friiis, cura Deus dical: < honora patreni luum et, de Spiritn sanclo, non-titiel unquam, sed fiet in eo
«lalrem tuam (Exod. xx), > itlud objicerent: Inio, . fons aqum salientis invilam mternam (Joan. iv). Huie
lioc paclo bonoramus patrem. Nam Deos Paler • ^ Evangelio valde congruit prxmissa leclio. in qua
nosler est, ad cujus hxc deferiraus iemplum, et congrcgalis fiiiis Israel adversus Mosen alque dicun-
<juod 111 i offerimus filii, vobis parenlibus proderil. tihtis : Da nobis aquam (Exod. xvn), jubente Dorai-
Hxc et hujusmodi culpni Dominus m tradilionibus ; iio, ducit eos ad aquam, ad pelram Oreb, et quan-
hominum, quas tradiiionilius Dei prxferebant, si- quain diffidens, perculit virgabit silicem, el egretsm
mulque edocet quod sola transgressio mandatorum tunt aqum largissimm, ita ut populut biberel et ju-
Dei coinquinet hominem (Mallli. xv). Bene ergo in menta (Num. xx). Moses namque significal hac io re
lectione libri Exodi ipsa Dei mandata prxferunlur: Judaicuin populum incredulum , populus siiiens,
< Honora patrem tuum et mattem tuam (Exod. xx),» humani generis exspeclalionem, pelra Cliristum.
«lc. De quibus in Evangelio convlncuntur hypocritx, Percussit bis silicem virga Moses, id est Judaicus
foris nitidi observando traditiones hominum, inlus pppuius duobus lignis ciucis appendit Chrislum, et
autem coinquinali trnnsgrediendo tradiliones Dei, egressa. sunt aqux largissima;, aqux viva>, quas iu
^uia non quod inlral in os, sed quod exil de cotdi, Evangelio supradicto se habere indical Dominus
•coinquinat homiuem (Mailh. xv). mulieri Samaritanx. Aqtta hxc Spiritus sanclus est,
Feria quinta venienies ad se turbas, ut seseface- _< j tjtti tunc datus est, quando petra Chrislus virga
rent regera, quia manducaverant de panibus ejus el trucis percussus, imo post percussionein resurrcu-
saluraii fueranl, borlalur Dominus : Operamini, in- Vi«j^«f'iitqtjeascensione glorificalus est.
4juiens, non cibum qui perit, sed qui permanet in vi- '%abbato mulierem in adulterio deprehensam le-
lain atetnam (Joan. vi), etc. Dixerai auiem eis: gimus iil Evangeiio, et adductam ad Dominum Jesum
Amen dico vobis, venistit ad me, non quia vidittit si- a Scribis el Pharisxis tenlantibus, sicamque lalrc-
gna, sed quia manducaslis de panibus et taturati estit cinii sui ancipitem occultantibus, ut quidquid re-
{ibid.). iti quc sacerdotum qnoqne turbam percuiit, , spondisset,*calumniantes crimiiiarentur (Joan. vm),
quia lurbatim veniunt ad allare Domini, non quia id est si ut misericors dimittendam diceret, accu-
delectat eos contemplari mysleria, qux ilttc comme- sareiur injustus, etlegis adversarius, si puniendam,
nioraiiiur incarnalionis, nativitatis, passioms, re- velul imraisericors infamaretur. Quihus ila obviavit
surrectionts el ascensionis Domini noslri Jesti majisuetudo cum justitia, ut, cedentibus accusate-
Christi, sed quia manducanl de panibus ejns et sa- ribus, quippe quos sua subtraxerat conscieniia, soll
laranlur, videlicet de deeimis et oblationibus flde- duo remanerenl inisera et misericordia. Huic Evau-
KUIB,sola mixrenies stipendia eorpnris. Quapropler gelio hta, quie prxraillilur, Danietis lectio congruii:
 ... RUP;:RTI ABBATIS TUITIEKSIS H*
tjuaivivis, utail BeatusIIieronynius(ll), in Hehraico A A (ibid.) clc. ltxc oralio Mosi valuit pro illis, donec
non habeatur, qua legitur Susanna a falsa crimina- venirethoc lenipus, quo lantutn facturi erant honii-
lione adulterii Dei auxilio tiberala (Dan. xni). Nam cidiuin, crucifigundo Dei Filiiim, qui nunc ait illis:
iixc pcr misericordiam, illa Iapidationem evasit per Quid me qumriiis. interficere? Propler quod jam nunc
jusliliam. Alque ita in ejusdera diei oflicio quodam- removcndus eral Moses inlercessor, sicut lunc pla-
"modo iiTisericordia et verilas obviant sibi (Psat. caius dixerat illi: Dimisi juxta verbum tuum. Ve-
xxxsiv), paribus in personis, eodemque prxsidio rumtamen in die ultionis visiiabo et lioc peccatum
pietatis, qiiamvis disparihtis causis. eorum.
CAPUT XVII. CAPUT XYHl.
De feriis quarim hebdomadm. De feria quarla scrntiniorum,
Quarlse hebdomadx secunda feria iii Evangelio Fcria quarla sacramerila, qux novx Ecclcsix
Pharisaeis interrogantibus ac dicenlibus : In qua propria sunt, inchoanlur, quibus sacrosanctn Re-
poleslate hmc facis, et qttod signum lu ostendis no- demptoris nostri passio, venernbili ritu sanctx Ec-
bis (Joan. n)? cum respondisset 51 Dominus : clesix in filiis adoptionis sanclam novitatem Spiri-
Solvite templum hoc, et post triduum excitabo illud; tus operando figuralur. Hac enim die caiechumem
quod de templo dicebat corporis sui (ibid.), paulo B noslri ex anliqua tradilione sanctx Romanx Eccle-
post evangelisla subjungil: lpse aulem Jesus non six signanlur, ut sacrosancta solt-mniiaie noslrx
credebat semetipsum eis, eo quod ipse nosset omnes, Redemplionis cx aqua el Spiritu sanclo renascan-
et quia non erat ei opus ut quis leslimoniutn perhibe- tur (Joan. m), Christo in baplismate commorienies,
'ret de homine; ipse ettim sciebat quid esset in liomine el conresurgentes, juxta Aposlolum qui ait: < Qui-
(ibid.). lluic Evangelio recle prxmillilur illa leclio cunque baplizati siimtis in Christo Jesu, in morte
tle duabus merelricibus, qux coram Salomone de ipsius bapliznli stiuius, consepulii enim stinius cum
vivente filio conlenderunl: quarum alleri, qux dixii: illo per bnpiismuro in mortem, ut quoniodo surrexit
Nec tnihi nec libi sit, sed dividatur (III Reg. mj, Christus a roorluis per gloriam Patris, ita el uos in
iion credidit iijfantem vivum sapientissimus Salo- noviiale vilx ambulcmus (Rom. vi). > Moris quippe
mon. Nam illx mulieres Synagogx atque Ecclesix erat olim in sancta Ecclesia, non alio leinpore rc-
"typum gesserunt, infans auiein Cliristi, quem.Syna- generationis htijus celebrari Sacramentum, nisi in
goga utero litlei nec conccpit, nec peperit, iino et his, quibus forle superveniente infirmilate vel xgri-
desirierabat occidi, ei adhiic roeraoriara ejus cuperet tudine, morlis iramincret pericuium. Cuncla pene
exslingui, ul nec apud se, nec apttd Ecclesiam gen- Ecclesix proles, quara per annuro verbo prxdica-
tium viverct. Bene ergo verus et vcre sapienlissi- "* lionis novam gignere poterat, instanle solemnilate
jnus Salomon, ut ait evangelista, non credebat se- paschali, hac die sua nomina dabal, ct per sequen-
melipsum Judxis, tendens ad Ecclesiam de genti- tes dies usque ad ipsara Paschx solemnitalein, au-
bus, et quodammodo diccns aposlolis suis: Date diens quisque regulam fitlei, unde ut caiechumenus
huic infantem vivum, ttmc esl enim maler ejus (ibid.). dicilur (catechumenus namque auditor interpreta-
Feria tertia loquens Doininus ari Judseos, et ar- lur) Iactalus et grandescens, (andem in plenitudine
.gtiens homicidas atque impios, Mosen, cui quondam lemporis, postquara luna plena esl, plena fidc in
oranli pro illis, quando fecerunt vilulum in Oreb, soleranilate sancti baptisterii symbolum rcddens,
dixerat: Dimisi secundum verbum tuum, verumta- Chrislo commoriebatur el conresurgebal. At, post-
men in die ultionis visitabo et hoc peccaium eorum quam Christianitas crevit, el sagena illa verbi Dei
(Exod. xxxn). Mosen, inquara, hactemis orantera piscibus iraplela esl (Matth. xin), quia periculosum
pro ipsis iralus removet diccndo: Nonne Moses de- eral lanlam multitudinem differre propter occasio-
dit vobis legem, et nemo ex vobis facit legem ? (Joan. nes mortis, qux in multiludiue hominum mulix
VII.) Removet enim quem nd ilios non perliucrc sunl, maxime propter turbam infantum, ex Cbri-
oiiiiii modo prxvaricalione eos saparaute, oslendit. r. , stianis parenlibus succrescenlium, quorum tenera
Sintimque Mose inlercessore remolo, de criraine vila persxpe levi occasione succiditur, visum est
reos convincit: Quidme, inquit, quwritis interficere? sanctx Ecdesix, passim indulgcntia baplizandi
(ibid.) At illi, suo more insauienles, dicunt: Dmmo- concessa, imo oblala, cuncla antevenire pericula,
niutn habes, quis te qumrit interficere ? (ibid ) Ipse bnptismi lamen solemnilalcm vel in paucis cum
veroMosen, quemperdebani, tertio commemorans, Dominica resurreciione, cui similis est, celebrare.
magis ac magis reos couvincit. Bene» ergo ipsa Quarta ergo feria novx Ecclesise celehrantur iniiia,
prxmitlitur leclio, qua Mosi dicilur : Descende dei qux appellantur scrulinia. Scruliuia vero dicunlur
mofite, peccayit populus tuus quem eduxisli deMgy- a scrutando, videlicet quia perscrtitaiidum erat in
pto, Recesserntii cito de yia quam ostetidisti eis, et: liis qutaccedebant, ne qua radix amariiudinis sub-
feterunl sibi vitulum cpnfliiiilem (Exqd. xxxn). El[ esset, velut fiiil in Simone Mago (Act. viu), in b;e-
dicenie ppmino : Permitff me, ut deleameos (ibid.), reticis et hxresiarchis nuaroplurimis, ut sancia
sequitur ;. Moses autem piabat Dominum Deum non illis darentur, nisi prius Chrisliana fides ii>
tuum, dicens;.Cur, Dx>mine,irasceritin^populo tup? raentibus eorum radices alias fixisset. Cur autei?
(II) D. Hieron, Apol. adv. lib. Ruf. tib. n, 53, etlil.i. Migne,
MS DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. IY. 114 f
bac polissiniumdie celehrentiir, vel subseqiienliuiii A , Sabbati veniente, colligite vot temperiut ad ecclesiam
usque ad passionis Dominicx dicm numerus dieium illam. lterum alque ilerum annuntiabat presbyier, ,
mysterium conlineal, jam dicendum est. qualem diera voluisset, ila dicendo: Ilta feria ve-
CAPUT XIX. niente, colligile vos temperius ad ecclesiam illamt
Cur quarta feria fiant scrulinia. donec septem, ul dicltim est, scrutinia complc-
Idcirco quarla feria potius quam quinla, vel sexta, rentur.
niaxiinum scrulinium celcbralur, ut jejunantes, et CAPUT XXI.
vasa sua suscipiendx gratix prxparanles, quindecim De offtcioejusdem quarlm ferim.
dics jejunii usque ad diem quo Doniinus est crnci- Jam vero hac feria, quam sanctum, quam pitirir,.
fixtis, liabcanl, quia quinta decima ltina Doininus qiiam myslicum, secuudum ea qux dicla sunl, se-
noster, verus Agntis, iromolattis cst. Quod a magno quilur missx officium. Priinum in Evangelio, quod, '
'
niysterio non vacat. Luna namque paschalis, de qua ut sxpe dictum esl, totiiis oflicii principale cst, ct- "
Dominus ail ad Mosen : < Mensis iste principium tcchismi siraui alqtie bapiisini sacramenliiiu, spc-
vobis mensium, primus crit in mensibus anni. De- ciose a speuioso nostrx salutis opiflce, Dei illio,
ciina die mensis hujus lollel unusquisque veslrum prxflguralum est. Homo enim cxcus a iialivitate
agmim, et servabitis cuni usque ad quarlum deci- B (Joan. ix), genus significat bumanum, magnum uli-
nium dium (Exod. xu; Levit. xxm). > Luna, in- que cxcum, et valde cxcum, qui pulchros oculos
quam, bxc paschalis (lunares cuim sotos nienses ad videndum Crealorcm, roenti (ubi fulget imago
noverunt el eoroputanl Ilebrxi) sanclani Ecclesiam Factoris) inditos, in primo parente principem lene-
significat, ab eodcm vero sole illuminatam, qux in brarum respicienle, perdidil, atqtie ideo per homi-'
pleniludine fidei passioiiem ejus suscipiens, eom- nem a nalivilate cxcum, congrue significatiir. Cut
moiilur illi el consepetiiur in sacramcnto baptisma- revocalo ad verilalis tumen, dum prxdicatur a mi-
lis. Igitur quolies Ecclesix nova soboles ad commo- nistris "Christi incarnatio ipsitis Filii Dei, cxte-
riendum Cbristo prxparatur, ul numerus dierum raque mysieria, qux in carne pro nostra saliile^
prxparationis ejus , id est arctioris jejunii xtati gessit, lutum ipse facit ex ipso spuior, el li.uii super
Iunx, qux illam significal, exxquetnr, feria quarta oculos cxci (ibid.). Spuluin enim oris et labiorum
scrutinia celebrantur. Nam,si sexia feria pnlius ejus, in quibus < gratia diffusa est (Psal. SLIV),
cclebrareniur (qux quinla decima esidie Dominicx sputum, inquam, quod a capite descendil, sigiiificat
crucis) non nisi tredecim jejunii dies eorum prxpa- divinitalera Christi Filii Dei, Verbura bonuin, quod
rationi resiarent. Dux nanique Dominicx intercur- r eructavit corPatris (ibid.), qui, ut ait Apostolus:
runt. Dorainicis aulera diebus jejunare non licel. < Christi capiit est (/ Cor. xi). > Expuil namque
Igitur, dum quarla feria scrutiuia celebrantur, et capul Deus in terram ct sputum suum pulveri, quem.
seque::les quindecim dies jejuniis atque doctrinx omnis venltis agitahat el cirCumferebat, univit,
fidei cxpendunlur, nova Ecclesia, < pulchra Ut Iuna qiiando Verbura suuin eruclavit cor ejus in terre-
(Cant. vi), > ad plenitudinem proficit, ul crucifixo num ulerum Virginis, el ptilveri nostrx naturx in
plcna ltina Christo commoriens el conresurgens, illi umtm perSonam conjtinxit, ut a lali lantoque sputo
in bapiisrao copulctur. tantillus pulvis forroam stabilem, speciemque alque
52 CAPUT XX. . decorem accipicns, conservarelur. Igilur, dum hujus
fidcs humano generi prxdicalur, ma-
Quod hoc tcruliritum prmcipuum sit seplem scrutinio- incarualionis
rum. gni cxci, ul dictum est, oculi lulo, quod fccil Do-
Sciendum autem hoc non solum agi antiqui moris minus, linunlur. Cum autem ita caiechizatus idem
.fuisse scruiinium, sed omnium esse prxcipuum. c*cus atl sacros fonles pervenit, et lavatur fonte
. Nara, juxla ordineni Romanum, usque in Sabbaium visibiii, ptirificaturque virlule invisihiti, hoc uliquc
sancium in vjgilia Pasclix, septem agebanlur scru- agit, quod Dominus imperavit: Vade ad nataloriairi
tinia, ut, dura septenario numero implerenlur cale- rySiloe et lava (Joan.ii). Fons namque visibilis^ in-
chumeui, darelur illis gratia sepliformis Spiritus vocata virtule Spirilus sancli factus est »a.talorip
sancli. Quoruro primum eral tertia quadragesimx Siloe, id est missi, queur asceudens ad Patretn,
hebdomada, feria secunda, qua magnum hujus missurum se esse dixit, et intsil discipulls suis Filius
diei, scilicet quartx ferix scrutinium sic erat ad Dei. llle, inquam, missus in nalatoriara suanj. de
catccliumenos pronunliandum. Scrulinii diem, dile- scendit, el illiios oculos, fide Chrisli, sna remissione
ctissimi fralres, quo elecli noslri divinitus inslruan- lavat a peccalis, illuminat agnitione Dei. Ab hoc-
lur, immincre cognoscite, ibidemque soliicita de- - quasi capile universa membra pendent olficii. Pri
voiione sequenli quarta feria, circa horam terliam mum in introilu, vox propbettca t fium tanctificattu.
convenire dignemini, ut ccelesle mysterium, quo fuero in vobis, eongregabo vos de unwrsis ter.ru, el
diabolus cum sua pompa destruitur, et janua regni effundam super vos aquam mundam (E*ech.:xxxvi)(.
ccelestis aperilur, inculpabili ministerio peragere etc. Sanclifiealur enim Dominus in. caiechuraeais,
valeamus. liem feria qoaria, finilis missarum so- - dum audiunt, et credunl quia sanctus esl, et ideo-
lemniis, annunliabat presbyter, ut in ipsa hebdo- effusa super se aqua munda, id est Spiritu sancto,
mada rcvertercntur ad scruliniiim, ita dicendo : Die '- iicr quem bxc visibilis aqua muftdaJlur el muwUjV
115 RUPERTI ABBATIS TCITIENSIS H6
eai, emundali ab omnibus inquinamentis siiis, sic A J Gdei spirilus immundus cjicerctur de hominibtis pcr
dcinceps vivunt, ut lesiimonio sint eis, quod san- idotolairiam possessis, quos ipse fortis armatus
rttis sit, cujus prxcepto et ipsi sancti sunt (Levit. male pacato eustodiebal atrio (Luc. xi). Bene ergo et
xx, xxi). Hoc in utraque lectione diversis verbis, venerabililer canlamus hae die, qua de bac eje-
scd eodem sensu repetilur. Nam in prima, qux est ctione inuii dxmonii mentiunlur usque nunc inimici
Ezecbielis prophetx, iriem,quod in inlroilu canta- ejus Judxi, quod non fiat in sprriiu Dei. Sed frustra.
lumest, legitur, et additur: Et auferam cor lapideum Nam iliis blasphemantibiis hoc fii quotl sequiiur :
de earne vestra, et dabo vobis cor carneum (Ezech. Omnis terra adoret te. Venite et videte opera Dei,
xxxvi), elc. Cor namque carneum, id est molle ac quam terribilis in consiliis super filiot hominum
tenerum, et facile cedens novam legem seribenti (Psal. LXV),videlicet iu illius prioris populi abje-
digito Dei, babent catechumeni nostri, dura inscri- clione, et genliiim nssumplione. Conimuuio quoque-
plani sibi capiuttt doctrinam fidei, quam non ca- canora, ac suavi modulatione aculas voccs efTerens,
piunt, qua confringuiiliir lapidea corda Judxorum, gralulubunda prxdicatio sive testificatio est humaiii
quorum in typnm confractx sunl priores labulx, generis, iiicarnntionem Filii Dci confilenlisr juxt»
quas prxciderat Moses (Exod. xxxn), et alix prx- illud : Credidi, propler quod loculus sum (Psal. cxv).
cisa, in lypum gentium (Exod. xxxiv). In secunda, ' Et sicut iiulignantibtis et inaledicentilMis Pharisxis,
duiti dicit Esaias : Lavamini, mundi eslole. Et si fue- et extra syuagogani ejicieniibus, non tacebat ille, di-
rint peccata vestra ut coccinum, quasi nixJealba- cens: itte homoeui dicilur Jesus, lutum fecit ex sputo,
buntur, el si fuerint rubra quasi vermiculus, velut el linivit ocutos meos, et modovideo (Joan. ix),sicbea.i
lana alba erunt (Isa. i), nihilominus remissio pec- illi, quibus ail Dominus : Beali eritis, cum oderint
catorum, qux accipitur in baplismate, commenda- vos Itomines, et cum separaverint vos, el exprobrave-
lur. Gradualia quoque pukltre atque consone ad rittt, et ejecerint nomen veslrum lanquam malum pro-
cumdem sensura concinunt. Cujus enim, nisi eate- pter Filium hominis (Luc. vi), quanlo magis inaledi-
chizantis novam sobolera Ecclesix, vox est: Venite, ctint eis inimici Christi,. el os eortim opprimunt,
fitii, audile mer accedite ad eutn, el illuminamini T tanlo magis prxdicanl scicnles, et inlelligentes lu-
(Psal. XSXUI.)Nam ul juxla Evangetium pattcis ira- iuin illud, id cst incarnalionem Christi, illuminalio-
mutetur verbis, idem esl ac si dicat: Venite, caeci, ncm omniura esse viricnliiiin.
utlulo, qtiod fecit Doroinus ex sputo, vestri tinanlur Ad Introitum.
octtli, accedile atl naialoriam Siloe, et illiimina- Ubi aguntur scrulinia, propiie quoque collectx
mini. Hoc autem, quod duas lectiones lolideroque r pro eatecbutnenis dicuntur.
graduatia prxsens accumulat olficium, sacrameuli Oratio..
ceiebritas poposcit, videlicct ut propler atignientuui Omnipolens, sempiierne Detis, Eccleslam lunm
filiorura habeal quoque spiritualium augmenla ci- spiriluali fecunditale mulliplica, ul qui sunl gene-
borura. Leclo autera Evangelio, in quo sxpe diclus ralione terreni, Oanl rcgeneraiione ccelesles.
rxcus illuminalus et exlra synagogam ejeclus, Fi- Secreta.
Kum Dei foras invenit, imo a Filio Dei foras inven- Remedii sempilerni munera, Domine, laeiajites
tus est, el procidens adoravit (Joan. ix), conveniens
offerimus, suppliciler exorantes, ut eadem uos ei
liuic significationi sequiltir offerenda : Benedicite,
digne venerari, et pro salvandis congruenler exbi-
gcntes, Deum nostrum (Psal.Lxv). Nam '
in psalnio bere
dc perficias per Christum.
illo, §110sumpia est, juxta saeram expositionem
venerabilium doctorum, loquuntnr aposioli, exboi- Complenda.
taiido gentiles Iaurie ineuarrabili, et opere et voce Tu semper, quxsumus, Domine, ttiam attolte be-
Deum lauxlare, et de occulto ei terribili judicio ejus, nignus familiam, tu dispone correctnra, lu- propilius
tuere subjeclam, tU guberna perpetna honhale sal-
qtio itlos assurapsii, et populum sibi ante peculia-
rera et electum repudiavii, ititra se expaveseere et; D „ vandam *per Dominum nostruni.
timere, ne forle , si naluratibus ramis non pepercit, Cur statio ad S. Pauluin.
quia inobedienles fuerunt, imo, quia csecum illumi- Considerala, ul dictum esl, scrutiuinrum ralione,
nalum exlra synagogam ejeeerunl, id est geiiiibns, perspicuum esl quod slatio ad Sanclum Paulum
cadentibus communicare noluerunt, nec ipsis par- prxscripla, valde rei conveuiat. Ipse enim magnus-
cat, si superbiant (Rotn. xi). Bene ergo de psahno, el mirabilis calechizalor orhis terrarum, el, ul ipse
illo, titpoie de voce apostolorum, qui magnum cx- ait < doctor gentium in (ide et veritale (/ Tim. n), >
cum, id est omnes gcntes, caiechizaverunt, ofle- ipse idem magnifice et mirabililer catechizalus est,
renda hxc sumpta cum versibus suis ad rem conci- quia < Non ab homine, neque per liominem, sicut
nil, maxirae in eo quod dicimus: In muttiiudine. ipse ait ad Galatas, Evangeuum meum.quod evan-
virlutis lummentientur tibi inimici tui (Psal. txv),etc. gelizalum est, 11011 est a me, neque enim ab hotnine
Mentili sunt enim inimici ejus, dicCnles: <In Beelze- accepi illud, neque didici, sed per revelatlonein Jesit
bub principe dxmoniorum ejicit demonia (Matth. Christi (Gal. i). > Cum voce namque, quain de coelo
xu),»cum ipse in digtto Dei ejecerit. Hoc autem illud| - corporaliter audivit, qua carnalis ejus sensus per-
pnyibat 53a.endum> 1UQl1ut calecbisoioCliristiaux > cussus et eccisus esl (Act. ix), incorpoream qiioque
111 DEDIVINISOFFICIIS. — LIB.IV. ..$
vocem accepit ccelestis magistcrii, quam per tri-. (_ fit per fidem, de qua supra dicttim cst in Evangelio.
duum audiens, juxta magislri catechizantis eflica- tesle bealo Gregorio, hxc pueii resuscilatio signi-
cissimam potentiam, ipse quoque calechumenus ficavit. < Auctor, inquil (15), humani generis Deus
roirabilis, perfecttis redditus est doctor Evangclit. mnrtuum puerum doluit, cum exstinclos nos iniqui-
Neclonge dissimilis illi cxco evangclico uipote corpo- tatis aculeo miseratus aspexit: et quia per Mosew-
raliler caecus ad naialoriam baptismi salutaris mis- terrorem tegis prolulit, quasi per puerum virgant-
sus est, ubi et corpore et aniroa illiiminalus, disce- misit. Per legem quippe virgam Deus tenuerat,
ptantibus contra se Pharisxis, omnibus Chrisli ini- CDIHdicebat: Si quis hxc vel illa fecerit, morte
micis, enarrare non desiil, quid fecerit sibi homo, moriatur. A peccali igiiur morle, tinior suscilare.
qui dicimr Jesus, quomorio sibi aperti sunl oculi, et non valuit, scd ad slatum vilx apparata mansuetu—
luitim ipsum quod fecit ex sputo Dominus, id est dhiis gralia erexit. Sed puer ctim bactilo morluum.
incarnationeni Verbi Dei, omnibus ostendere non suscitare non valuil, quia Paulo atleslanie : < nihiL
cessavil (Act. xvui). Propter quod ei maledixerunt < ad perfectnm adduxil lex (Hebr. vn). > Ipse autem-
ei, et exlra synagogam suam ejecerunl, quinquies per semelipsum veniens, et super- cadaver se humi-
quadrageuis una niinus cxsura (// Cor. xn). liter sternens, ad exxquanda sibi mortui membra-
CAPUT XXII. ^ se collegit: < Quia cum in forma 54 Dei esset,
De Feria quinta. < non rapinam arbitratus est esse se xqualem Deo,
< sed semelipsum exinanivit, formam scrvi acci-
Feria quinla in Evangelio, ubi ait Dominus : Pafer
< piens.in similitudinem hominutn factus, et liabilib
meus usque modo operatur, et ego operor (Joan. v),
< invenlus ut horao (Philip. n). > Huc illucque'de-
ul indicet nobis, quomodp operetur, et non falsura
el Judxam juxia el longe positas
dixeril Scriplura, per Mosen ministrata, qtiia < Deus ambulabat, quia,
vocat. Super mortuum septies spirat, qttia
requievil ab omnibus operibus snis in die seplimo gentes
> per operalionem divini muneris graliaj seplifonnis
(Gen. n), ut, inquam, indieel, quia tunc operalus
est, cum fecit mundum, et osqne nunc operalnr, Spirilum in peccati morle jacenlibus aspirat. Mox-
cum regil mundum, paulo post subjimgii : Slcut que juvenis erigilur, quia is.qnem terroris virga
enim Paler suscilat mortuos et vivificat, sic et Filius suscitare non poluil, per amoris Spirilum puer ad,
vitam rediiu >
quos vult vivificat {Joan. v). Qttotl se dixisse oslcn-
dens de resurrectione, qux nunc fit, < qua traiiseunt CAPUT XXIIT.
homines, til aiibeatissimus Auguslinus (12), a morle
De feria texta.
infidclitalis ad vitam fidei, a morfe falsilatis ad vi- „
tam vcritalis, a morte iniquilalis ad vilam juslilix. t Feria sexta legitur Evangelium de resurrectione
Amen, inqtiit, dico vobis quia qui verbum meum au- Lazari. Notum est myslerium hnjils mifacullv et
dit, et credit ei qui misii me, habet vilam mternam, et pene a cunctis doctoribus celebratum, quod videlicct
in judicium non venit, sed transit. a morle ad vilam Lazarus, qucm amabat Dominus, de quo ipse ail:
(ibid.). <Eihocattendile,inquilidemAuguslinus(i3). Laxarus, amicus noster dormit, sed vado ut a somna
Non nunc transil, sed jam transiil a morle ad vi- excitem illum (Joan. xi), et cujiis sorores sxpe Do-
tam. > Ac deinceps : Amen, inquii, dieo vobis, quia mino minislraverant,. lypum gesserit jam fidelis et
venit hora, et nune est, quando mortui qui in monu- intra Ecclcsiam positi hoininis, qui cum sil amieus
menlis sunt, audient vocem Filii Dei, et qui audierinl, Domini nostri Jesu Christi per fldem, moritur illf
vivent: t Mon, inquil (14), qnia vivunt, audiunt, sed per iniquam operalionem, et in sepulcro malx con-
qnia audlunt, reviviscunt. > Per quod amplius claret scientix, consuetudinescelerum obrulus, jamque;
de hac resurreelione hxc dici, qua morlui. in in- tetens per infamiam, landem per occultam inspira-
fitleliiate ei ignoramia Dei sic resurgunt, ut prius tionem.Dei niagno timore ftituri judieii, quasi ma-
audiam, el audiendo reviviscant. Ista resurrectione, gno Salvaioris clamore cnncussus, ad:vi(am poani-
si recte eredimus, resurreximus, et nosipsi, qui jam tendo resilit, el n»a|x sepulcrum conscienlix perf
.esurreximus, alteram in fine resnrrectionem exr ultroneam aperiens confessipnem, vinculis peccato»
speclamus. Huic Evangclio. recte prxmillitur itla. rum meretur absolvi, quia vivit. Hoc autem in lilio
ledio libri Heguin, de filio Sunamitis,. quem puer mulieris Sarephlanx prxlignratiim est, ad quam
ab Helisxo missus cum baculo, non resuscilavit. Hulias Doinino ]ubenle ierat,, relicta apud carnalem
Pcr semelipsum vero Helisxus veniens, sequc supe. Israel siccitate et fnme. Nam et illa mulier, ul jara
morltuim siernens, alque ad ejus membra se colli- stiperius diclum est, Ecclesiam de gentibus mystice
gens, huc illucque deambulans, et in ore piieri significavil qux legem et propbelas, imo Chrisliiro,
seplies aspirans, hnnc ad redivivara lucem. protinut qui ipsis agnoscitur, tanquam Heliam bospitio fidei
per mysterium compassionis animavit (IV Reg. iv). suscepit. Eilius ve.ro hujus viduxvunusquisquje fide-
Eamdem enim resuscitalionem humani generis, qus )is est, qui lunc morilur, quando dignum. niorte

(I2)S.Aug. in Joan. tract. 19, n. 8; Palrol. tom. (U) lbid., n. 10.

XXXV, edit. Migne. (15) S. Greg. tib. ix, Moral.^c. i, iu Job *; PatMfe..
413) Ibid., n. 7. lom. LXXV, edit. Migne.
U9 .'ftUMtf.T! AlffiATfS TUITIENSfS feo
peccatum admltlit. Et quorl iti cia.raore Dowiui La- A tesiimonium verum est (ibid.). Itt protinns assninit :
aarum evocanlis significaium est, in cujus dotno ei Ego tum qui teslrmonium perhibeo de meipso, et testi-
ipse a sororibus ejtis paseebatur, hoc idem in cla- moninm perhibet de trie, qui misit me Pater (ibid.).
more Helix prxcessil elamantis ad Dominum, el Quod ei ipsum eoncedi oporlet. Palam namqne esl
dicentis-: < Obsecro, Domine.etiamne viduam.apud audittim teslinionium P.itris diccntis : < Hic esl
quain ego utcunque sustenlor, afllixisti, ul inierli- Filius mens riileetus, in quo mihi complacui (Matth.
ceres filium ejus? > (III Reg. xvn.) Ad hoc queque, fn). > El mortui resuscitati, etc, qnx ostendcbat eis
quod Lazarum amicum suttm appeitavit Dominus, ex Patre suo opera bona, lesiimonia erant de ipso,
putchre convenit iitud qtio-d hic fuisse dicitur lilitis Inra Palris qnain Filii. Testiroonium ergo verum
Amatlii, id est veritalis. Aflirmant eniin Judsei, atqtie fidcte fatso catiimniabantur, conlra legem
<juod Jonas fuerat islius Sarephlan» vidux filitis, suani prxvaricatores legis. Ad hxc, quae pra-curril
quem resuseilavit Helias, matre postca dicenle ad leelio prophetica, putcbre aceedit in eo quod ait :
eum : < Nunc eognovi quoniam vir Dei es tu, et ver- Ecce testem populis dedi eum, ducem ae praceptorem
bum Dei in ore tno verum cst (ibid.), » et ob hanc gentibus : Eece gentem, quam nesciebas vocabis, vi-
eausain, ipsum puerum Amathi vocilatum; Amathi delicet luus tpse lestis, el gentes, qum non cogno-
namqtie ex Hebrxo in Lalinam linguam, veriias B verunt te, ad te current, propter Dominttm Deum
dieitur, et ex eo quod Helias verum toculus esl, ilte tuum, et Sanclnm Israet, quia glorificavil te (Isa. LV),
qtii suscitatus est, filius nuncupatus est veritatis. yidelicet juxta hoc quod de illo dicis : Et teslimo-
Sed et hoe quod raorluura ut suscilaret Helias, sti- nium perltibet de me, qui misit me Pater. ldcirce*
pra lectum suum posuit, a mysterio non vaeat. namque gcnles credendo ad Filium currunt, quasj
t-ertus naraque Helix, calhoiicam Chrisii designat nesciebat, quia ipsura Filium Patremque Deum, qui
Ecclesiam, tn qua sola per remissionem peccato- duo testes sunt, quia dux personx, sed non duo d.ii
rom mortuse reviviscunt animx. Nam de hac Ec- simt, fideles et idoneos comprobant, qitorum lesli-
elesia dieitur in Canliets canticorum : < En lecluium monia recipianl, ex dictis et ex faclis utriusque,
Salomonis, sexaginta fortes ambiunt (Cant. m). » cerium lenentes quotl ipse Filius ad ipsorum snlutcm
Supradictam ergo lectienem Evangetii benc, ei con- a Patre missus sit Sedet in eotquod att in Evange-
sonanler ista de libro Regnm lectio prxcurrit. licx principio lecliouis : Ego sum Ittx mundi (Joan.
CAPUT XXIV. vin), etc.; el in eo quod in prophelicx lectionis
De feria septima Sabbato. exordio prxdiclum est : Omnes silienles, venite ad
Sabbato hoc Evangelium ponilur, in quo Dominus aquas (Isa. tv), etc, summa utriusquc consonaniia
euni dixisset: Ego sum lux mundi, qui sequitur me, est. Nam ot illa lux inebriat, et hxc aqua sapientix
non ambulal in tenebris, sed Itabebit lumen vitm jpolalos illuminal, leslanie Psalraista, qui cum -di-
(loan. VIII), obvianlihus Judxis et dicentil-us : Tt» xisset : < Quoniam apud le est fons vitx (Psal.
de te ipso tesiimonium dicis, leslimonium tuum non xxxv), » proliuus subjunxit : « Et in lumine luo
esl terutn (ibid.), evincil eos firmo et vero argu- videbimus Itimen (ibid.). > Una eademque sapienlia
janento. dum dicil : Etsi ego testimonium perhibeo de Dei Patris, fons est vitx lumenqiie de lumine. El
meipso^ leslimonium meum vermn est (ibid.). Et sta- de ulroque prxmissum est : < Inebriabunttir nh
tim proponit, quod neressario eoucedendum sil: In ubcrlatc doiiius luaj (ibid.). >
Uge veslra scriptum est: Quoniam duoruin liominum

'LtBE.aOUINTUS.

55CAPUT PRlJtfUM. D iista : t Ab itloergo die cogitaverunt 111interficerent

De Dominica in Passione Domini. Cinn (ibid.). > Ac deinceps : < Jesus ergo jam uwi
Prascedenti vespera Domrnicx hufus, aiintia Doini- palani apud Judxos ambulabat, sed relictis illis,
jnicse passionis eeiebritas inchoar.ur. Cur autem lot .•ihiitjuxta deserlum in civitatem, qu» dieitur Ef-
dies ante illum tliem , quo. crucifixu? est Dominus , fterti, el ibi morabatur cnm discipulis suis (ibid.). »
ihcipiatur, ex Evangelio Joannis animadvertere pos- Et quando coneiliura illud habitum sit, item ex con-
sumus. Ait eitini : <•Collegerunt pontiflces et Phari- sequentibus coltigi potest. Seqailur enira : < Proxi-
*xi concilium adversus Jesum, et dicebarit : Quid mum autem erat Pascha Jiidxortim, et ascenderunt
facimus, quia hic homo mulia signa facii? (Joan. mutti in Hierosolymam de regione anlc Pascha , irt
xi.) » Et eum proptietasset unus ex ipsis Caiphas no> sanctificarent seipsos (ibid.). » PlJme per hoc, iril-
inine, qui erat pentifex anni illius, quod expediret fium prirat-mensis tnnc exslitisse commendatur.
nniiro liominfro inori < pro gente et npn tanlura pro quandoLazarus suscitatusesl, propterquod signunt)
gente, sed ut fihos Dei, qui erant dispersi, congre- iton multo posl concititim habitum est. Mnris eitiro
garet in nnum (ibid.), > secuiits adjtmgit evange- Jtitkcis erat, ex prxcepto legis, sanclificart. seipso»
 _fl DE DIYINIS GFFICliS. - LIB. V. 1*2,
anie Pascha, ipsatnque sanciificationem iniiiari A «* ipsis procul aberant,* solemniter cOnveneraiil.
priraa die inensis primi : qua die ei labernaciilum Contiiiuala quoque duoruiri sotemnilas dterum, idost
dedicalum est, sicut in Exodo legimus, loqueivte Saltbati el neomenix, qua5, ut supra dictum esl,
Donitno ad Mosen : < Mense primo, prima die meii- pridie ftierat, ageude concilio frequeniiores atque
sis eriges tabernaculum testiinonii, et pones in eo expediliores reddiderat. Nihil igitur reptignat; quin
arcam (Exod. xO, t etc El paulo post: < Assumplo eo'Jein Sabbato (cujus in vespera Dominicx passionis
unclionis oleo unges labeniacnlum cum vasis suis, arinuam inchoamus meinoriaiii) ittud impiorum coir-
ul sanclificeniur (ibid.), > etc. Illud quoquenon prx- cilium collectiim fuerit, el quia ab ilfo diecogitave-
lereuudum quod ejusdem mensis iiiiiitini, id esl litna luiil, til inlerficerenl euiri, idcirco iri vespera, quasi
prima, in scxla feria tunc exstiterit. Siqnidem sexla prist boram ejusdem concilii, luctum publicum inci-
feria, qua Dorainus crucifixus est, quinta decima piat Ecclesia suo Domino per omriia compatiens, nt
exstilil, ac per hoc ila esse, ut diclum est, nemo curptis capili. Hac ergo Dominic» passionis, ut
qui dttbitat. Nam quinta decima in eamdem feriam dictum est, commemoralione inchoala, res digna
seinper occurrit, in quam el prima. Igilur ex his speclaculo procedit. Prxmissa namque per septem
qux dicta sunt, quoniam ecclesiastici coraposilor Dominicas 56 superius digestas, quasi pompa fu-
ollicii supradictura Evangclium de resnscitatione " neris, et secundum rilum oUQciiprocedente Ecclesia
Lazari non sine causa sexia feria.legi voluii, qux in ordine suo per loliriem xtates sxculi, landera
qninta decima dies esl ab ilta, qua Dominus cruci- ipsa inors Chrisli, cui omriis illa pompa prxordinata
fixus est. Ex his, inquam, qux dicla stinl, datur cst, efferlur prx oculis et piis fidelium roenlibus,
intelligi quod Dominus ipso die neomenix Lazarum ingertinltir vulnera, cunctaque roorlis insignia, qua.
stiscilaverit. Delectat valrie legitimus bic Regis noslri pertulil pro cunctis unica salus, Deus et homo Chri-
processus, legitimus et sanclus summi Saccrdolis no- stns, Dei unigenilus. Nihil quippe tam frequens
stri clangor in die neoirienix hujus. Ipse qtii quontlam quam prodeunlia vexilla regis, fulgidumqiie myste-
jusserat filiis Israei per Mosen , dicens : < quantlo rium' crucis. Acetum qtioque, fel et arundinem ,
exibitis ad bellum conlra hostes, qui dimicanl ail- clavos et lanceain perfbrali ccrppris, lam in npctur-
versuin vos. Si quando habebitis eputum , el dies nis quam in diurnis meditamur canlicis , quoe de
fesios el Ealendas, clangelis tubis super hplocaustis atilhenlieis Veteris parker ac Nevi Testamenli Scri-
el pacificis Viclimis (Num. x). > Ipse rex noster pmris congesta sunt. Sicque fiunt comx capitis
cxilurus aJ belliira passiouis, contra diabolum prin- Ecclesix, id cst cogitationcs cordis ejns , < quasi
cipem mundi, ipse sumnius sacerdos noster habitu- p purptira regis juncta cannlibus (Cant. vu), > dum
r JS epulum corporis et sanguinis sui, quod cum pnssionem Redemptoris medilalur, sensum suuiii
l-aderet discipulis suis : < Desiderio, inquit, desi- aulhenlicis adhibens Scripluris, videticet pretiosis
dtravi hoc Pascha manducare vobiscum, anlequara purpurx lincturis, qux per ora prpphelarum et
paiiar (Luc. xxu). > ilabilurus diem festum sux apeslplprum, velut per qtiosdam canales, Spiritu
sacrosancix resurrcclionis. Habens, inquam, Kalen- sanclp conficicnte, profluxerunt.
das, id est inilimn mensis vel lunx, cujus in pleni- CAPUT H.
lutline hxc facturus erat, clangit tuba tanti tamque Cur < Gloria Patri > non dieitntts.
excellcntis miracnli, quo et hosles suos altonitos Verumtamen hac Dominica lotaque hebdomada
redriiriil, et corda piorum magis ac magis ad cre- Iuciiis ille remissior est, quia non statim posl habi-
dendum animavlt. Namque et hostes ejus turbaii tnm concilittm traditus est Agnus in manus lani-
dicunt : < Si dimittimus eum sic, omnes credent in starum impiorum, ut portarclur ad viclimam, setl
eum (Joari. xi), > et plebs ad crederidurii mEgis ani- quia jam ex lunc quxri ccepit, et quia mandaium
inata prxcipue propter boc signum, postmodum illi dcderant pontifices et Pharisxi, ut sTquis cogriove-
venienii Hierosolymam cum paftnis et laudibus ob- rir, ubi sit, indicet, ut apprchendant eum (Joan.
viam processit. Suscitato autem Lazaro, non longura D ! xi), et qtiia < Jesus jam non palam nmbulabat apud
erat ul boc Pbarisxi audirenl. Belhania namque ah Juttxos (ibid.), > nos qtioque ctim illo quodaminodo
Hierosplymis quindecim lanium stadiis, id est nen secedimus, dum vocem Ixtitix et laudis aliquanlit-
iutegris duobus distat milliariis. El ex Judxis, qiti lum supprimimus. Nara de responsoriis, Gloria Patri
fuerant cum Jesu, quando illum suscilavit: < Qui- subtrabimus, el aptld quosdam ad missas quoque
dam, inquil evangelista, abierunl ad Pbarisxos et cuSn inlroitti officii non dicitur. Siqnidem, brcvis
Barraverunt e:s qux fecil Jesus (Joan. xi). > Nec licet versiculus, quia sanclx Trinftatis magis e\-
mora fuit post hoc cclligendi cencilii. Mox enim sic pressa magisque propria laus est, bene capilis nostrt
evangelista conjungil: . CoHegerunl ergo ponlifices soiitudineni alque silentium non palam arabulanlis»
ei Pharisxi concilium. > Rursus non longum erai dura non dicitur, significat.
aut diflieile tunc illud colligi. Cum enim, ul ait CAPUT III.
evangelista, quia < proximum eral Pascha Judxo- Cur hae Dominica Hieremias legatur.
ram, multi asceiideruni Hierosolymam, nt sanciilt- Hieremias quoque propbela competenter per hos
earent seipsos,» tunc vero prxcipue pontifices et dies ad noclurnas legitur vigilias. Hic euim non
Pbarisxi, qui erant clcrici JudaBorum, si qui forte - solura dictis, sed ei pa.skmibus suis Redemptoris
125 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 124
nostri pass-ionemprxflguravit, et in eo «.uoque qtiod A cansam tneam dn 'gente non sancta (Psal. XLII),ele.
in eisdem tribulationibus suisnon decessit, scd ruinas Iteniqtie illnd in gradunK : Eripe me de inimkis miis
civitatis vel lerapli superstes fuil, quamvis post hxc (Psal. xvu), voces sunt ejus exeuntis templo et
a poptilo descendente in -Egyptnm Iapidatum illum orantis secundum humanitalem, ut manifesto diseri-
Jtidaei aulument, el in eo, quod secundum prophe- mine discernatur causa ejus, sciliret (ides Evangeli:
tiam ejus, caplus est Sedechias, et occisis filiis ejus a justificaiionihus legis, qtiotl et factum est in eo,
oculos quoque ipsius eruit rex Babylonis. Nam et quod et tcmplum deslructum cst, el sacrilicia Judseo-
Redemptor noster, cum putareiur et desiderarelur rum abolita sunt. Nam elsi stelisset polcnlia Judaici
exsiingui et conteri de terra vivenlium, juxta iilud: regni, cultusqtie lempli veteris majoii fuissent im-
< inimici mei dixerunt mala mibi: Quando raorietur pedimenloChristianx lidei, quianon facilediscernere
ctperibil nomen ejus (Psal. xi.), » cunclis tribula- possent carnales, et infirrai vacuitalein veteris sacer-
lionibus suis et raorle atque inferis emersit, et su- dotii, si fulcirelur prosperitate el gloria temporati.
perstes fuit, imo est atque erit peccalrici civitati, Quoraodo ergo prius mortuus est Moses, et post-
qux, cum vocarelur Hierusalem, pars illius merilis modum filii Israel Jesu duce transierunt Jordanem,
elTectaest, < qux vocalur spirilualiter Sodoma et sic expediebat prius deslrui templum, vetusque.
^Ggyplus (Apoc. xi). » Et secundum prophetiam B sacerdoiium ut absque scrupulo ad saluiarem Chri-
ejus, qua dixit: < Injudicium ego veni in hunc sti transiremus baplisraum. QtioJ auiem in graduaJi.
mundum, ut non videnles videanl. el videntes cxci sequitur : Doce me fatere voluntatem tuam (Psal.
fiant (Joan. IX), t captus est, in superbia sua Ju- CXLII),illudestquod cum immincnle mortis arliculo,
daicns populus, el occisis filiis ejus, id esl carnali- dixisset orans : < Mi Pater, si possibile est, transeai
bus legis operibus, in quibus nihil vitalis gratix Dei a me calix iste (Malth xxvi), > postulans, non li-
remansii, insuper oculos ejus eruit spirilualisNabu- more patiendi, sed misericordia prioris populi, ne
cbodonosor, scilicet diabolus, et obscurati sunt ab illis propinalum biberet calicem, unde el signan-
oculi eorum ne videant, et dorsum eorum seraper ter non dixit, Transeat a me ealix, sed < calix.
Inctirvaiur (Psal. LXVHI).Bene itaque Hieremias isie. > Cuni, inquam, hoc orasset, revertens in se-
prophela per hos dies legiiur, Christi Domini pas- n.etipsum, quod ex hominis persona trepidanter
sionem in suis pressuris designans, futuramque ab- renuerat, ex Dei Filiique confirmat: < Verumlaineii
jectionem genlis Judaicx sub typo ejus captivitalis, non sicut ego volo, sed sicut tn (ibitl.). > Deinde,
qux tunc accidit, lacrymosis lamentationibus de- tnnquaro si requiras cur de lemplo nversus et iralus
plorans. -, exierit, sequilur in Iractu ; Smpe, inquiens, expu-
CAPUT IV. gnaverunt me a juvenlute mea (Ptal. cxxvm), itl
De officioejusdem diei. est ab Ecclesix primordiis, < a sanguine Abel,
Totum missx oflicium illud personat, quod per jusli (Matlh. xxiv), > sxpe, inquam, expugnave-
eamdem passionem Domini erat fulurum, videlkel runt me, in membris meis, in corpore roeo, quod
qnod deserendum eratvetus sacerdoliumJudxorum, est Ecelesia, occitlendo propheias, el lapidanJo
per ipsum Novi Testamenti mediatorem, novique sa- eos, qui ad se missi sunt (Matth. xxi), < et pro-
crificii ponlificem Quod et sanctum Evangelium longaverunt iniquilalem suam (Psal. cxxvm) >
myslice significat, et prxcurrens aposlolica lectio 57 perseveranter occidendo usque ad meipsum, de
manifeste denuntiat. Nam cum dixisset Evangelisia: quo nunc dicunt: < Hic est hxres,venite,occidami:s
Tulerunt lapides Judmi, ut jacerenl in eum, stalim eum, et nostra erit bxreditas (Matth. xxi). > In o-fe-
adjecit: Jesus autem dbscondit te, et exivit de templo renda: Confitebor tibi, Domine, inioto corde meo
(\Ioan. 8). — < Et quid abscondendo se, ait Ii. (Psal. cx), prxmium reposcit obedienlix, < factus
Gregorius (16), Dominusricsignat, nisi quodeis ipsa oliediens usque ad morlem (Phitip. n), dum dicit
veritas abscondilur, qui ejtis verba sequi conlem- secundum formam servi: < Retribue servo tuo, ut
ntini? Eam quippe, quain non invenil bumilem, D vivam (Psal. cxvm), > id esl ut resurgam, et tune
veritas fugit mentem. > Hoc ergo innuit, quod custodiam, ideslcustodiri faciam, sermones tuos, vivi-
lemplum et universa Judxorum sancta, propter su- fica mesecundum verbumtuum (ibid.), id cst per inha-
perbiam et duriliam cordis eorum deserlurus esset, liitantis in me verbi tui potentiain. Scqucns versus
cunctxque prxsides templi virlules quas Josephus juxta evangelica verha, quse prxdicla suul: Quit ex
testatur audilas esse, dicentes : Transeamtis ex his vobit arguet mede peccalo? Qui esl ex Deo, verba Dei
sedibus, essent meliores aditurx sedes, quns inhn- audit (Joan. viu), immaculatos beatificat, < qui am-
bitante Domino et ipsae protegerent. In lectione bulant in lege Domini, et scrutanlur testiroonia
nulem Epistolx dicit Apostolus : Christut assistent ejus (Psal. cxvin). > Alius quoque versus, viam veri-
pontifex futurorum bonorum, per amplius et perfe- tatis elegi, totus vocalis, diclis elegans neumisqtie
etiut labernaculum non manufactum (Hebr. \\), ele. canorus, vox esl devotx fidei, conterriix et excilatx
Quibus riictis apertc declarat, ad qux meliora de de hoc, quod paulo ante audivit: Si veritatem dico,
templo Judxorum exiens pontifex noster emigrave- quare non creditis mihi? (JOOH.VIII.)Cum enim bunc
ril. Inlroilus vero : Judica me, Deut, et discerne Ecclesix chorus cum vpciferatione exlollil, cxsitiM
(14) S. Greg. XI, Hom. itt F.vang., liom. 18, 5, Pairol. lojn. LXXVI, edtt. Migue.
 125 DE DIVINIS OFFICIIS. - LlB. V. 12«
videtur de ccelu illorum qui coarguunlur non credcn- A obumbrabat capili Jonx, videlicet Jtulxa, quondam
tcs veritatem dicenli, quique propierca verba Dci habitaculum Christi, aruit
non audiunt, quia ex Deo non sunt, apprehendensque Feria tertia.ubidictum estin Evangelio : Ambuta-
vcxilium verilatis : Da mihi, inquil, intelleclum bal Jesus in Galilaam ; non enim volebat ire in Ju-
(Psal. cxvin), elc. Juxta quod alibi dicunt apostoli: dmam,quia qumrebant eumJudmiinterficere (Joan.
< Adauge nobis fidcm (Luc. xvit). >Cominunio. Iloe vn), et paulo post taraen : El ipse aseendit ad dietn
eorpus quod provobis tradetur (Mallh. xxvi), nolis- festum non manifeste,sed quasi in occulto (ibid.), se-
sima el percelebris est vox hxc summi sacerdotis quitur : Judmi ergo qumrebunt eum in die festo, di-
Curisti, novi lestatnenti medialoris, de lemplo sxpc ccntes : Ubi est itle ? Et murmur multum erat de eo>
dicto egressi, et secundum prxeunlis Epislolx dicta, in turba. Aliidicebanl: Quiabonusest: alii :Non,sed
neque per sanguinem hircorum aul vitulorum, sed seducit turbam. Huic sane Evangelio nonnulla simij
per proprium sanguinem inlroeunlis semel in sancta liludine congruit illa, qua» prxmiltitur lectio de
[Bebr. ix). Cujussacerdoiii, quia bealus Pelrus pri- propheta Dnniele, lieel in Hehraico non babealtir,
nuis hxres, prirausque post Christum tempore, et quod congregati Babylonii adversus regem, dixe-
dignitate pontifex est, quem et dicenlem : < Sequere runt : Trade nobis Danielem, qui Bel deslruxil el
roe (Joan. xxi), > secutus esi simili more cinclus, et " draconem inlerfecit (Dan. xiv), etc. Nam et Judxi
quo nolebal abdticlus, recte ad ipsum slatio prx- vere et spirilualiter Babylonii (/ Petr. v), qui nunc
seuli officio prxscripta est. quxrebant Jesuin, tandem congregali adversus prx-
CAPUT V. sidera Romanx polcstalis, Pilalum, qux Roma
De consonanlia ferialium lectwnum. scribitur et est spiritualiler Babylon (Apoc. xvm),
Feria secunda lcgilur hoc Evangelium, in quo pelieruntexcitata sedilione, ut sibi traderet illum, fe-
dictum esl: Miserunt pontificet et Pharitcei minitlrot, ceruntque sicut ipse queritur per propbelam : < De-
ut apprehenderent Jesum (Joan. vu). Sequitur : Je- duxerunt in lacum mortis vitam meam, et posuerunt
tut autem dixil eit: Adhucmodicum temput vobiscum lapidem super mc (Thren. m). > Cumque victor leo-
tutn, et vado ad eum qui misil me (ibid.). Et quid num, scilicet malignorum spirituura, vivura se iterum
deinde illis eventurum esset subjungit: Qumretis prxbuisset, < exclamavit rex Babylonis > videlicet
me, et ubi ego sum, vos non potestis venire (ibid.), Romanum imperium voce magna dicens : < Magnus
scilicet muro infidelilatis obsistente. Quo dicto per- estDeusDanielis (Dan. xiv). > Voce, inquaro, magna.
spicue se, relictis illis, ad genles coromigraturum Magnus quippe sonus exslitit, cum primum impe-
esse minabatur. Unde illi quoque quasi divinanles n rator Romanx urbis, magnx utique Babylonis, fideni
dicunt: Nunquid in dispersionemgentium ilurus est, Christi suscepit. < Salutat vos Ecclesia, qux est iit
docturus geities ? (ibid.) Huic Evangelio recte illa Babylone collecta (/ Petr. v), > inquit apostolus
prxmitiitur leciio de Jona, qui prxdicare nolens Pelrus, Romam tropice percutiens.
Ninivx civitali magux, fugil in Tharsis, et fluclibus Fcria qtiarla in Evangelio, circumdantes Judxi
maris se tradidil (Jon. m), deserlionera utique gen- Dominum, dicunt: Quousque animam noslram toliis ?
lis sux veriius fuluram, ut ait Hiereroias, cum Si tu es Chrislus, dic nobis palam (Joan. x). Et
gentilibus Dcus imiotcsceret. Jonas enim quod in- respondens Jesus : Loquor, inquit, vobiset non cre»
terprelatur columba, qui missus prxdicarc Niniva. ditis. Opera, qum ego facio in nomine Patrit ntti,
civitati graliara Dei, Christum significat Doininum ipsa teslimonium perhibent de me (ibid.). Et post ali-
ad saluiem tolius mundi a Deo Palre missum. Nam qua subjecit : Ego et Pater unum tumut (ibid.). Att-
sicut Jonas maguam Nhiiven nolens adire, potius diat Arius, unum tumut, auriiat Sabeltius, quia non
maris fluctibus se tradidit, sic Dominus nosler cor- dixit unus, sed unum. Yolentibusque eum lapidare,
porali prxsentia gentes adire nolens, intra sedilio- et de blasphemia calumniantibus : El si milti, in-
nes Judxorum perseqiientium remansit (Joan. vm). quit, non vuttis credere, operibus credite (ibid.). Hic,
Eifurbuit mare, < et limuerunt nautx (Jon. 1). t Au- D i quia non soluiri Christum, quod quxrebant, sed et
diens enim Pilatus accusationem dicentium : quia Deum se esse protestans, qtioJ intetligere nolunt
« FiliumDei se fecil, magis limuil (Jfatlh. xxvn), > hxretici, cum intellexerint Judxi, dixerunt: Quia tu
tandemquepersistenlegravi fluctualione clamantium: homo cum tis, facit leipsum Deum (ibid.), recte illa
< crucifige,. crucifige (ibid.), >lotis manibus in mo- prxmittitur leciio, qtia palribus eorum per singula
dum naularum, qui dixerunt, < quxsumus, Doinine, pene prxcepta Dominum se prolestatur, et Deura
ne des super nos sanguinem innocentem (Jon. \), > tanquam contumacis servi cervicem duram contun-
diccnsquc : < lnnocens ego sum a sanguine justi dens (Levit. xix). Nam el isti, filii rebellium et in-
bi.jus (Malth. xxvn), i tradiriil illis Jesum, utcru- credulorum tenlatorum el inurmurosorum tentanles,
cifigerent, quasi mari immiltens. Et absorbuil cum etcervicem suam obdurantes hoc merebanlur, ul
cetus, id est mors, sed adurente ventrem ejus divi- quemadmodum corpora illorum prostrata sunt in
uitatis igne, lertia die vivum rursus evomuit. Et deserto (Num. xiv), sic ipsi longe a repromi6sione
lunc demura ad prxdicaiionem ejus terrila Ninive pellerenlur, stanles contra sanguinem proximi, et
uiagna, scilicel munJus, trina raersione baptisnii, curicta.supradictxleclionis prxcepta transgredier lcs.
Jju.si triduana pceniteolia salvatur, elhedera, qux Feria quinta totum lugubre offlciuin, sterifiutcui.
127 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 128
deplorat Judaica? gentis, qux in morem salicum A . Evangelium lectio prxcurrit de libro Danielis pro-
virilitntem bahens per Icgis scicntiam,nulliim tamen phetx, qux est oratio trium puerorum qui secundum
lidei aut boni operis friicttim refurebal. Ipsi namqiie, historiam super flumina Bahylonis sedentes et
ipsi prxcipue Judxi, qui Domino prxdicanle obsur- flentes, et in mcdio ejus salicibus, id est infructuosis
rinerant, quibus 58'Pse dixerat: <Cantavimusvobis hominibus laudero Dei se frustra canere dolentes,
etnon sallastis (Malth. xvn), » salices erant illx, insuper slaluam aurenm adorare jussi, et quia
de qtiibus eadem dic sub persona antiquorum san- noluerunt in fornacem projecti martyria victoriasqut*
ctorum alque novorum lucttiose cantatur : In salici- Et.ctesix prxcurrerunt (Dan. ni). Idcirco autem hac
bus, in medio ejus suspendiinus organa nostra (Psal. potissinium die convcnienter posilum est hoc offi-
(cxxxvi), eic. Nam ex quopretiosum illud humanita- ciuin, quia post hanc diem nulla legitur Evangclii
tis Cliristi orgaiium in ligno criicis confregerunt, cui lectio de eo quod Dominus Jurixis puhlice prxdica-
tlicil Pater in psalrno : < Exsurge, gloria mea, verit, el eccc illud divinilalis organura in illis salicibus
exsurge, psalterium etcithara (Psat. LVI), > suspen- Babylonis suspensum est.
derunt organa sua sancli Patres el prophetx ad Feria sexta legilur hoc Evangelium : Collegerunt
safices illas, quia propheta nullus ad Judxosextunc pontifices et Pharismi concilium adversns Jesum, el
niissus est, el ipsos propbetarum libros,quoslegunt, B dicebanl : Quid facimus, quia hic homo signa mulfa
quia non rntclligunt, vclut organa suspensa vacare facit? Si dimitlimus eum sic, omnes credent ineum
pcrinittunt. Videntltiin ergo quid lam lugubri oflicio (Joan. xi), causaroqiie sux sollicitudinis, quasi ratio-
consonum sil in ejtisdem diei Evangelio : Reversi nabilem adhibentes : Et venient, inquiuut, Romani
miiiistri, quos roiserant pontifices et Pharisxi ut el lollent nostrum locum et genlem (ibid.). Nani sub
apprehendcrent Jesum, reversi, inqtiam, sine cri- iroperio Roroanorum erani, quia jam ablatum erat
inine, pleni admiralione, curo dicerenl eis illi: Quare sceplruni de Juda.et dux de feraore ejus (Gen. XLI),
tion adduxislis eum, responderunl: Nunquam sic lo- et Pilatum Romanx potestatis prxsidera hubebant.
tulus est homo, sicul hie homo loquiiur (Joan. vn). At illi quia sic timuerunt pruinam, irruit super eos
Plane hoc dicendo, cunctis organiscunciisque canto- nix (Job. vi), el duplici contrilione contriti sunt
ribus qiiicunque ab initio cantaverunt nobis byronum (Jer. xvn). Nam et locutn et geiitem perdiderunl,
rie canlicis Sion (Psal. cxxxvi), dulcissimam illius et deleti de libro viventiuin (Psat. LXVIU),in ler--i
caiitioiiein, id est doctrinam, vcraciter prxtulerunt. scripti sunt. Bene ergoilla leciio Hieretnix propbtlx
Atilli inviifcntes ctiutra semctipsos rixantes, attenrie prxraittitur adversus canes illos, qui Dominum
quid landem fereriut. Reversi sunt, inquit evange- circumdederunt, adversusiliud concilium maliguan-
lista, unusquisque in ilomuin sttam (Joan. vn). 0 tium quod obsedit illtini: Domine, omnes qui te dere-
salices infructtiosx. Expressius significari non linquunl, confundentur, el recedenles a te in terrant
potuit summx ac salularis cnntilerix contemptus. tcribenlur (Jer. xvn), et post pauca, pravam solli-
Meiitoergoin domibussuisbaclenusrelrusi [reclusi], citudinem eorum intuens qua dicunt: Venienl Ro-
quas distribuere non potuerunt hi, qui distribuunt mani et totlent noslrttm locuin et gentem (Joan.u).
domos Sion, sicut illis in psalmo prxcipilur : < Po- Paveanl, inquit, t//i, el non paveam ego. Induc super
nile corda vcstra in virtute ejus, et distribuite domos; eos diem afflictionis, el duplici conlrilione conlere eos
ejus (Psal. XLVII).> In doniibus, inqitam, suis, id[ (Jer. xvn). Quod factum est per Titum el Vespasia-
est in malis conscicntiis conclusi non nierenttir ad[ num, quando rcgno Dei jam perdito, locum quoque
ptibiicum revocari, ut audiaut organa Scripltirarum, el genlera perdiderunt. Quamvis aulem mulloties
qux illis suspensa sunt, nobis autem dulciter ett Jmlxi Dominum quxsierunt occidere ; natn cl Iapi-
aperte canttnt. Al illi conjuncti filiis Edom, imoi des non semel suslulertinl ul illum lapidarent, mi-
caput illorum effecti, commisti, inquara, terrenis ett nistros quoque raiserunt pontifices et Pharisxi, ul
sanguineis persecutoribus sanctx Sion, de quibusi illum apprehendereni. Rectc taiuen de hoc concitio
eodem die cantamus: Memento, Domine, filiorumi j) riixit evangelisla : Ab iflo ergo die cogitaverunt ttt
Edom in die Hierusalem (Psal. cxxxvi), pritnumi iriterficerenl eum (Joan. xt). Nunc enim quasi non
illuri proprium divinitatis organnin supplicio crucisi ttnnultuarie vel populari seditione, aut curo prxju-
cpnfrcgerunt, et inde sapiciites et Scribas ad se: dicio, scd iegilima judicii sessione sibi videbantur
inissos occiderunt, flagellaverunt, lapidavcrunt, ett aciitare, solliciiudinem suam, ul dtctum esl, prxlen -
persecuti sunt de civitate in civitatem (Mailh. xxm),, dcnles, ne cum rex appellaretur, ipsi rei majestalis
et in civitalibus quoque gcntium persecutioriemi [lxsx] apud Romanum imperium, sub quo erant,
apostolis per seditionem cxcitaverunt (icl. xni.xiv), , addicerenlur.
quodammodo dicenles: Exinanile, exinanile utque6 CAPUT VI.
ad fundamenlum in ea (Psal. cxxxvi), ut fundiluss Citr vacal Sabbato ante Palmds.
lunc, si possent, nascenlem Ecclesiam subruerent. Sabbalo vacat, quantlo dominus papa eleemosy-
Et sictit iu ecclesiasticis histPriis legimus, cumfi nam dal, boc Sabbatum illud est, quo Dominus
spiritualis Nabucbodonosor, scilicet diabnlus, Chri-- Bclhaniam venit, et in domo Lazari, quem suscitai--
stianos compelleretad idololatriam, isti nonnunquamn verat, ccenam habuit, sicut Evangelista refert
vehementius urgebant. Bene, ergo supradictumi < Jeslis erg"dariie"Sex dies solcmniiaiis pasclia; veriit
i» DE DIVLNISOFFICHS. — LIB. V. <30
Beibaniam, tibi fiierat Laiarus morluusquem susci- A observatione non adeo superaius esl, ut homo in
lavii. Fecerunl autem ei ccenam ibi. L.zarus vero parariisttm rediret. Igilur sicin post ineflicacerii vif-
onus erai ex discumbenlibns cnm eo. Maria ergo gani Mosilandem agmis immolari jussus est, et tunc
accepit libram unguenti nardi pistici etunxil pedes moflua sunt primogenita iGgypti, et hac Una ptaga
Jesu, et extersil capillis suis, et domus impleta est tactus Pharao dimisit populum, et ipse cum reliqttis
ex odore unguenli (Joan. xn). lbi cclebri myslerio jEgypliis persequens transeuntes, in mari Rubro
commendnlum est odorifcrum opus eleemosynx. submersiis esi; sic postqtiam conslitii.qiiodnihil ad
Maria namque typtun gessit Ecclesix, pedes autcm perfectum ariduceret lex (Hebr. -vn), Agnus Dei
Domini, pauperes snnt infirmi, qui quaravis extrenia, Christtis immolattis est, et in roorte ^Jus piinioge-
tamen ejus membra sunt per conjtinctionem el uni- iiilum, id est originale peccatum, deletum est, et in
tateni lidei. Mulier pedes Domini ungit el capillis inari Rubro baptismi Chrisli sanguine rubenlis actua-
suis, qtii utique corpori superfluunt, exlergil, quo- tia quoque peccata cuin diabojo pcriilus abs6??pta
ties diviies qtii sunl in Ecclesia, pauperes fiileles sunl (Co/os. ii; / Cor. x). Luna ergo decima, ut di-
misericordix btandimento refovent, et de iis quai ctum est, Dominus Chrislus, verus Agntts, prxcepto
sibi abumlani, illorum inopiam supplenl. Ul ergo Palris obedicns, civilatem Hierusalem passurus in-
Romanus papa celebrem cum Maria Domino ccenam B gressus esl. Sed nec ipse ingressus. ejus vacat a
exhibeal, hoc Sabbato eleemosynam dat, alqiic ita tnysleriis; quocunqtie eirini vcrus hic sol procedit,
circa pedcs Domini occtipato eo, Sabbalum vacat. simililudincsejus quam opefmur salutis, qtiasi um-
bras interjecio corpori similes redriii. VcniCns' igilur
CAPUT VII.
ad passionera, viJeamus quas jacial uinbras fulgiJse
Dominica in palmis. miseficortiix, ctijtis in multitiiriine beneilictus ad-
Dominica hac, qua Dominus in civilaicm Hicrusa- yejiil. Prinium a nionte Oliveti duos miltit discipulos
lem passurus venit, luna dccima exslitit. De hac tlie in castellum, quod erat conlra ipsos, ul asinara illic
prxceperat Dominus in lege filiis Israel: < Dccima die alligalam pulliimque ejus solventcs sibi aridiicerent
mensis primi lollet unusqnisque aginim per familins ct (Matth. x.xi), utc. ln liis profeclo , qnx utililas i:i
domos59suas, el servabilis eum usque ad quarium sanguine sup, quis fruclus sux passipnis, ad.qiiaii>
decimum diem mensis ejusdem, et immolabit euiii veniebat, my^lice prxsignavit. Ascensurus eiiim
universamuliitudo filiorumlsraelad vesperara (Exod. preptcr passipnera niprlis, glpria ct hcnpre cprpna-
xn). » Nota elcclchris est mirahilium historia, quas lus (Hebr. n),. ad dexteram Palris, qni est nioris
ante fueranl gesla, sciliCet quod dccem plagis Pha- Oliyaruro, id est paler misericordiarum, ct Deus
raonem et totam .Egyplum Moses in virga maims lolius consolalionis (// Cor. i), Deus pacis, fonsque
SDXperctisseril: quihus Pharao, quamvis afflicius, el origo lumiuis, atque inde dando horaiuibus dona,
viclus laroen non est, donec agnus immolareiiir in missurus erat aposlolos suos qui ligandi atque sol-
domibus Israel. Verum quid hoc significaverit, quo- vcndi poteslalc acccpla, asinnm et pullum ejtts, id
modo <hxc omuia in figura conlingebanl illis (/ Cor. est tilrumque poptilum, Judaicuni alque gentilcni,
x), >et ad prxsensnegolium periinel, prxtereundum aberroris stuliilia, peccaloruinqiie oncrihus absd-
non estPharao, diaboli,.Egypuis. mundi, filii Israel, verent, el abduclo sibi huranno gencre per (iduin,
omnium qui ad vilam prxordinali stint et populus ipse supevserieiis, juxta qtiod scripliim cst : < Et
Dei vocantur, lypnm gesseruni. Captivitas servittis- equitatiis luus salvatio (Ilabac. m), » in ccelestcm
que filiorum Israel, captivilalem illam designant Hierusalem aiiimas inducerel, lurbis angelorum cum
qua diabolus hominein in paradisi libertate condi- laude eccurrentibus, palmasqtie victoiinrum ciim
tum, per prxvaricalionum in lcnebris hiijus sxctiti rarois olivartim, qtuesunt paCis insiguia, sublevau-
"
captivavit, ct morli obnoxium fecit. Stetil Moses tibus.
cum Aarone corara Pharaonc, tenensque virgnin iii CAPUT VIII.
manu, dixil: < Ihsc dicil Dominus : Dimitte popu- 0 Quad propler processipaem palmarum, DoiniiiictiJis
lum meum (Exod. vn). > NimirUm in virga Mosi processio non sit oiiiiltenda.
legis disciplinam, in Aaron ejusJem lcgis agnosci- Diljgenlibus evangelicx auctoriiatis inspeciciilms
mus sacerdotiura. Hxc eniin duo dicta suiil, ui uei recte complacuit ul cum hodierna processione pnl-
populura a servitute Pharaonis, id cst diaboli eripe- ma.rum, qtia procul dubio Reilem.ptoris nostri re-
rent. Decem plagx, quibus percussus est, deccm culimtis passioncm, non compiitent illam quae Do-
legis prxcep.lorum, qnibiis popiilus Dei diabojo capli- iniuicalis est, qua singtilis Domitiicis glorio.^ani
vatori humani generis repugnare Jtissus esl, siniili- ejustiem coniinemoramus resurreclionem. Cor.slat
tudinein prxtulerunt. Nuin lunu primum < mors, enim quod contraria sive repugnaiilia non possiiit
quxregnavii ah Adam usquc atl Mosen (/{pm. v),> simul uno eodemque aclu convenienter exhilieii.
coepa audire in regpo suo iC.onlradiciiojiein, T)cp ijlxc autem jhanjleslc riissidenl, sibiqtie contraria
debiium sibi exigenle ali bomitiiljus cultuiu^ el suo- Sunt.' QniiJ enim magis' cohirariijrii i|uod irisl.iVufe
rmn pbe-iienjUajn.prxcepLorum. Sed gicut ..j^iiar.ap gaudrara, morti 'yht, riccasui-resiWiJecliofSirigiTfls
dec«ju plagis uoji. adeo^ victus est, tit filips Isriel Doniiuicis a pririia Sabbali, oua Dom
tlimilierei, iia diabolus decem prxceptorum legis deJicalis; lioc riotts procc4s'ioiiis orclhie sigiiffieamiaa.
 151 RUPERTl ABBAT1S TUITIENSIS 17.2
quori in Galilxam, id esl in transroigrationem, adil A totum ex ipsius csse persona consciiplum, propler
vidcntliun Doininum cum aposlolis ejus exire de- quod hac ipsa die pene lotus in ejusdem nihilomi-
heamus, scilicel ut non simus vetusti homines quodd IJUSpersona decantatur. Primum in inlroitu:Domint,
luimus, sed <in novilate vitx ambulemus (Rom. vi).»» ne longe facias auxilium tuum a me (Psal. xxl),
Unde semper in hujusmodi processionibus praelaioss oral ipse, qui tanquam <vermis el non homo (ibid.),»
noslros prxeuntes, quasi Dominura in Galilxam se- absque ullo respeclu, leviter conculcabatur, propler
quimur, et locus ipse, quo prot:essionein suprema. nos relictus ad tempus, orat, inquam, Palrem, ne
slalione terminamus recte a nobis Galiixa nuncu-- elonget auxilium suura, id est feslinet resurreetio-
palur. Hanc vero annuam palmarum processionem,, nera suam, el a poleslate eorum, qui sunt unicornes,
nemo qui nesciat passionis esse prxconium, el illudI id est singularis superbix, liberet bumililalum suam
nobis ob recreaiionem devolionis actu renovari, quod] (ibid.). Deinde in traclu hoc ipsum amplius egit et
pueri Hebrmorum lollenles ramot otivarum obvia-- ipse noster David, secundum iilulum ejusdem psalmi,
verunt Domino, clamantes et dicenles : Hosanna ini tendens in finem, id est in victoriam,pro attumption*
exceisit. Rectius igilur faciunt hi, a quibus accepi- malutina, id esl pro resurrectione, ut fial < valde
mus anle lerliam raemoriam Dominicx resurrectio- mane, » sicut el facta est, < cum adhuc tenebrx
nis, qux per iotum annum ocrurril, de more per- . B essenl» ad monumenlum (Marc. xvi; Joan. xx).
agenles, sicut in cxteris Dominicis, el post terliami Epislela qupqtie non dubio passibnem legendam
cura processione palmarum, Dominicxpassionis effc- pr.ecurrit prxconio. Nam quod orat Dominus secundo
renles sacraroeiitum. in passione dicens : Jlft Pater, si non potest hic calix
CAPUT IX. transire, nisi bibam illum (Matth.ww). iquodsum-
Quod hmc major hebdotnada mundanee creationiti ITIUSDeus in summa humititate hominis illuditur,
hebdomadm respondeat. conspuitur, dorsum suum dat < percutienlibus, et
Magnum iilud est et admiralione dignum quod die1 genas suas vellenlibus (Isa. L),> et cxlera patienler
Dominica, qux prima est, in qua creaiionem mundii fert, obediensvolunlali Patris usque ad morlem crueit
ccepit Deus operari, ingredllur Salvator ad laborerai (Philipp. u), hxc omnia nobis Paulus in Epistola
passionis, et per lolam hanc hebdomadam, qux i manifesle proponit imitanda, dicens : Hoc tentiiein
jnajor hebdomada dicilur, salutem noslram opera- vobit, quod et in Chritto Jetu (ibid.), etc. Item in gra-
tus, die septlmo cessavit, et in sepulcro requievit. duali, dum dicit: Tenuitti manum dexleram meam,
Tot diebus salutem hominis operatus esl quot die- et in voluntate tua deduxitti me (Ptal. LXXII),put-
bus hominem el quidquid propter bominera crea- cherrime illud insinuat quod Deus Paler, quasi Ixva
vii, in mundo disposuil. Et prout operum diverso- *' manu sua dexterara illius tenuerit, id est divinam
rum crealione alii plus, alii minus rerura eloflicio- potentiam ejus, ne se defenderet, quodammodo com-
rum diversa quanlilale consecrati sunt. Primus hic pressit, et in poteslalera iniraicorum, iii est in civi-
dies, qua cum lanla clarilate opus ingrcdilur saluti- talem Hiurusalem, in volunlatesua deduxerit. Quseri
ferx passionis, dignilati iltius respondet in qua dixit: polest cur graduale boc cantetur hoc die, cum non
< Fial lux, el facta estlux (Gen.i). > Et dc singulis' lotum ejus personx conveniat. Neque enim illi con-
cxleiorum suo loeo dicelur ; ntinc dc htijus diei gruit, nt dicat : Mei autem pene moli tunt pedet
oflicio pauca perspieiainus. et pene effusi sunl gressus mei (ibid.). Sed sciendum
CAPUT X. quia psalraus, de quo sumpium est, correptio illo-
De missa ejusdem diei. rum esl qui pro sospilate corporis el prosperilaie
Ula noslri iradilio, qua Paler illum tradidit, sicut vel affluenlia rerura lemporalium Deum tanlumraode
Aposloltis aii: < Qui proprio Filio non pepercit, sed laudabant. Hujusraodi aulem laudes non defecerant,
pro nobis oranibus tradidil »80 'l,um (Rom. vm). » priusquam Dominus noster, rex omniura sxculorum,
llla, inquam, traditio materia vel causa lam magni adveniret, et ex his qux passus est confirmarel nos,
lainque solemnis esl oflicii. Hac enira die Pater rv ne scandalizaremur malos prosperari, bonis aulem
Hlum tradidil in eo quod ex voluntate Patrls in non recle succedere videnles. Quis enim juslus, vi-
mauus inimicorum venit, qui hactenus, mulloties dcns ipsam justiiiam esse crucifixam ab his quorum
cuin sediiione quxrerelur, omnes corum fruslrave- iniquilas quasi ex adipe prodiit, qui in labore homi-
rat irapelus. Obediens namque vplunlati Patris, ca- iium non eranl, et cum hominibus non llagellabaniiir
licein passienis bibere venit, et cum caro inflrma (ibid.), quis, inquam, juslus, cum sibi aliqtiid simile
esset ad bibeudum, spiritu promptus (Maith. xxvi) acciderit, dical jam : Ergo tine cauta juttificavi cor
dicebat: < Verumtainen non mea volunlas, sed tua meum, et tavi inter innocentei manut meat (itid.).
fiai (Luc. xxn). » Quia e.rgo Pater illum hac die Nara si narraveril sic, ecce natiouem filiorum Dei,
iradidit, el calicem passionis dedil illi, recte passio imo ipsam Fjlii Dei passionem reprobavit (ifriol.).
Bene ergo in ostensione Oagellali, el crucifixi Justi
legitur cum cjsdem cum quibus exceptus esi palma-
IUIIIrainis, totiqiie olficip vener^ndjin ipsa praBbliit cantalur: Qi*a»nbotiutIsrael Deut reetit corde (ibid.),
inateriain. Nam ex eo quod aitpendeos in cruce: utnon moveaaiur pedet nostri, id esl raiio et judi-
< Deutmeut, Deut meus, ut quid dereliquisti me cium nosiriim, quando pacem peeeatorum videmus
cuni versibus sumpta de
(Mat h. xxvn), constat vicesimum priinum psalmum libid.). Offerenda quoque
155 DE DIVIMS OFFOS. — LIB. V. 13*
psalmo sexagesimo oetavo, qui totus ex persona Sal- A auretn, scilicet ut voluntati ejus obedircm, egoautem
valoris oranlis in passionis agOne conscriptus est, uon contradico, retrortum non abii * Corput meum
indicat cum quanto flusiderio charitatis illa sasce- dedi pereutientibut, etgenas tneas vellenlibus (Ita. t),
perit qax in passionis serie prxlecta sunt, dum di- et extera qux ad hoc consonanl, quod pati non
cil: Improperium exspectavit cer meum et miteriam; refugiens, pro salute mundi seipsum tradidit. Ad
improperium, scilicet in verbis exspeclavit, id est boc aulem quod in Evangelio sese oral clarificari,
desideravil cor meHm.et roiseriam, scilicet in factis. scilicel gleria resurreclionis, cuncta membra con-
Et utttmui, id esl expeciavi, <j»itimul «onlnVarelnr- sonanl 01 ofljcii, quo se eripi, seqne nocentes, atquo
virielicet de pcrditione sua mecura doleret,« non impugnantes, judicari postnlat atque expugnari.
fnit, subaudilur, qui id faceret, contolantem me CAPUT XII.
qumthi, id esl bene operantem per pcenitentiam, et De feria tertia.
non inveni. Et dederunl iu escam meam fel, hoc est, Feria tertia legendam passionem bene prxcurrit
amaros se mihi reddiderunt, elc. Hieremix lectio, quia in persona ejus dicit : Tu, Do-
CAPUT XI. mine, demonslrasti miiii et cognovi, tu ostendisli mihi
De feria tecunda hebdomadm sanclm. ttudia eorum, et ego quati agnut, qui portatnr ad
Feria secunda minus ornata videtur cxleris lmjiis B victimem et non cognovi quia concitaverunt advertum
hebdomadx diebus, quarum omniura officia lectione me contilia, diceWes : Venite, mittamut tignum in
passionis vel cxleris Domiuicx mortis insignibus panem ejut, et conleramut eum de terra viventium.
purpurata sunt. .Nec mirum; nam et ejus primx Tu, Domine Sabaoth, qui judicat jusle, et probat
hebdomadx. qua cuncia creala sunt, cujtis hxc si- renes et corda, videam, qumso, uttionem tuam ex eit
milis esl, ut supra dielum est, dies secundus minus (Jer. xt). Nam per hos dies usque in quartam feriam,
aliquid quam cxleri, Crealoris placilo commcnda- ha?c studia, hxc illorum consilia magis ac magis
lur. Ctim enira dixissei: < fia! firmamentum in me- fervescebant, sed meluenlibus < ne forle lumulliis
dio aquarum, et dividal aquas ab aquis (Gen. i), » fierei in populo (Mallh. xxvi), > facullas rieeral.
non eet addUuin, sicut in operibus cxterorum die- Namque ipse Doroinus nosler, < diebus quidem, >
rum, < el vidtt Deus quod esset bonum (ibid.). > Hoc ut ait Lucas evangelista, < erat doccns in letnplo,
enim in Septoaginta quidem additum est, sed in noclibus vcro exibat in monlem, qui vocalur Oli-
Hebraico non habetur. In boc quoque, ul ail Hiero- veti, et populus magnificabat eum in lemplo (Lue.
i.ymus (17) binarius numerus infamaUir, quia pri- xxi). > Et in lanlum nttlli unquam adulalus est, ut
inIIs ab unitale degenerat, et divisionis initialor est. ait Hieronymus, ut in magna et ampla civitate vel
El quia divisio aquarum supcriorum atque inferio- C unius noclis hospitium nunquam habuerit. Et quo-
ruin, divisionem significal bonorum et malorum, modo superbissiraus Aman erecia cruce in domo
quamvis justam, tamen propter pcenam ipsorum qui sua, quam paravcrat Mardochxo, quxrebal opportu-
tliviJunliir malam, ipsaque divisio sccuuda die facla Kilatem, qua suggereret regi du illo mane, ul appen-
est, ipsumque quod diciinus secundum, a binario uerelur (Esiher. xi), sic diabolus inilo consilio ia
non voce, sed sensu proficiscitur, recle, Juxla He- ttowo sua, id esl in cordibus Judxoruin, dicendo .
braicam veritalem, non est additum in opere diei Venite, miitamus lignum in panem ejus, id ost cru-
seeuudi < el vidit Dens quod esset bonum. > Igitur, cein in corpus ejus, quxrcbat opportunilalera, ut
cnm secunda dies mundana. crcationis laude operis Roinanx poteslati traderel Jcsum. Uliionem ergo
minus illuslrala sit, non mirum est quod bujus videnles cx eis, ut in Epistola dictum esl: Gloriamur
hebdomadx, qux illam respicit, secunda dies mi- in cruce Domini nostri Jesu Christi (Gal. vi). Nam is,
nus passionali oflicio purpurata sit. Habei autem a quo consilium acceperunt, ut mitlerent lignum in
Evangclium bujiis diei, quod excepluscura ramis panem ejus, eodem ligno iransfixus et spoliaius esi,
pahnarum civilatem Hicrusalem ingressus. Et cum ut crux Christi gloriosa, a pcena reorum sublevaia
gentiles eum videre vellent (Joan. xn), utppte saiu- p est in frontibus iraperatorum. Itaque in introitu
tem suam, de qtto Jacob longe anle prophciaveral, cantamus : Gloriari nos o^ortet in cruce Domini no-
dicens : < El ipse eril exspectatio genlium (Gen. slri Jesu Christi. Cxlera qux sequuntur in offleio,
XLIX),» et propter hoc granum frumenli figurate se manifesle verba sunt personx ejus agonizantis, et
appellassel, liiorlificandiiin infidelilate Judaeorum, resurreclionem suam exorantis.
multiplicandum fide poputorum, cum, inquam, cla- CAPUT XUI.
rificalionem suam saluti gentium dilticescere postu- De quarta feria.
lasset, orans ad Palrem et Jicens : Pater, salvifiea Feria quarla venditio capitis noslri, tolius cor-
me ex hac hora. Pater, ctarifiea tuum nomen, venit poris Ecclesix, contrilionis et humilitalis inusitauu
vox de cmlo dicent: Et clarificaci, et iterum clarifi- principiura est. Hac namque die i abiit Judas et lo-
eabo (Joan. xn). El quia volunlali obediens, iri tuttts est cum princ.pibus tacerdolum et magittra(ibut
mantjs quxrcntium animam suam tradidil seipsuin, qnemadmodum Jetum traderet eis. El gavisi sunt, ei
veniensin sxpedieiam civi(a(em, bene hxcprophe- pacti sunl illi pecuniam dare. Et spopondit (Luc.
tica lecito prxmiuilur : Domhtut Deus aperuil mihi xxti). » Igitur pro eo quod Ecclesia hac die capite
{17) S. Hieror.. eoist. 69, 6. ...
 *•*> RUPERTI ABBATIS TLTTIENSIS »36
diminuta esi, deponii hac eadem die consueturii-- A per divinitatem, qux cum eo esi, scilicel in unius
naiem processionis stix cullum, toliusque noclurni [ ejusdemque unitate personx. Stalimque admirans
alque diurni psallendi post Jianc diem, gaudiuin ob-- iilius habilum : Qwts est, inqtiit, isie, qui venit de
scurat usilalum. Sed et per leium.aniii circulum in! Edom, id est de sanguineis sive lerrenis Judxis,
pceniteniialium observatioBe Jejuniorum, prppter •tinctis vettibut, id est membris corporis, qux sunt
causara supradiclam, quaivta feria post sextam, in veslimenta divjnilatis, lincta ex purpura sanguinis,
qua Dominus noster crucifixus est, secundiim ob- tinclis, inquit, vestibut de Bosra? (Ibid.) Bosra in-
iUnei gradum. Nunc in oflicio hujus quaria, fcriaa, terpretatur firma alque munilu, significalque ci-
quia praJvcaeleris sacra dispositione perfulget, yno vitalum Jerusalem, quam ipse, qui ab illa cruen-
qtii pene lolum vendili capilis nostri lticttiosa vox laius est Dominus, suo quondam auxilio niagis
est, paulispcr iinmorari libet. Primoque hoc dicen- quam murorum ambitu firmaverat atque munierat.
dtmvquod gentinas lectiones longumque ac Iugubrera, Est autem civitas in Moab : quo nomine fortiier
pro secundo graduali, (ractum propler jam dictam flierosolymitanos percutit Juriajos. Consequiiur enim
Domini vendiiionem, prxsentis diei meruit oflicinm, ul ipsi Moabilx sint, ut vere sunt; Moab quippe in-
cunctaque oiTiciijnembra revereniix Domini orantis, lerpretalur ex palre. Et Dominus cum dixisset Jii-
et in facietn suain prostrali venerabiliter subser- B dxis : < Si filii Abrahx eslis, opera ulique Abratix
viunt, de quo hac dielegitur in passione secundum facite, nunc autera qtixrilis rae interlicere, hoc
Lucam, hoc modo: El ipseavulsut est ab eis quanlum Abraham non fecit (Joan. vm), > subseculus ad-
}aclus etl lapidit", el positis genibus orabat dicent: junxii : < Vos ex palre diabolo eslis (ibid.). > Itaque
Pater, ti vis, trantfer calicem itlum a me. Et factui cum dixisset : Quis e$t iste, illo respondenle, ac di-
in agonla protixiut orabat, et faetus est sudor ejus cenle : Ego, qui loquor justitiam, et propttgnatqr
tanquam gutlm sanguinis ilecurrentis in terram. Ap- sum ad salvandum (Isa. LXI), rurstis inlerrogat :
paruit autem itli angetus de cmlo confortans eum Quare ergo rubrum est indumenium luum, et vesti-
(Luc. xxii). Et quidem cxieri quoquc evangelistx nttnia lua sicut culcanlium in torculari? (ibid,) ld
orasse referunt eum ad Patrcm, quo iiiriubitanter est, cura lu loquuris justiiiam, quare cruentatus es
minor est secundum buinaniiatein, in qtta eiiani pressura crucis? Al il.e : Torcular, inquil, calcavi
< minoralus est paulo mintts ab angelis (Psat. vm). t solus (ibid.), subaudimr pro omnibus uloranes libu-
Sed hic disertus Vilulus, scificet Lucas, victimatio- rarentur. His auditis Ecclesix cborus, sciens agouem
nero salutaris viluli elegantius prosequens, ex ha- Domini, sudoremque sanguineum et orationuni pro
biiu ejus in iufirmilate noslra orarilis, magis adroi- se, iraosuant esse, suas adjungit voces, nec taraen
rabile munrio el ahgelis et hominibus prxbel spe- lnquitur Q2 pluraliter, eo quod una sit persona cum
claculum. Uixle contremiscit Ecclusia lantorum Christo, tanquam corpus cum eapite suo, snccinii-
iniraliilium contemplatrix, el in introilu, quasi atto- que giariuale : Ne avertas faciem tuam a puero luo,
nita repenlino clamore concrepat: Innomine Domirit iri esl a rae, qui sum puer tiuis, id esl, scrvus tuus,
omrie genuflectatur cmlestium, terreslrium, et infer- quuriwm tribulor; scilicel pro le, velociter exandi me,
norum (Pltil. u), elc. Nimirum omnium angeiorum id est resuscita me. Satvum me fac, quoniam aquec,
hominumque Dominum procidisse, et in sudore san- id est Judxi, qui semper suntin moiu invidix, in-
goinis agonizari videns, Iiumana corria hoc terrifico traverunl usque ad animam meam, id est eo usque
clamore perculit, ne quis audeal stare rigidus et ut me occidant, interqtios commorans infixus sum
elattis, cum ille tantus in lam niagna sese propier in limo profundi, qui ita sunl quod non est substantict
nos humilitale dejiciens genua posuerit. Magnum (Psal. LXVIII), quia verum esse amiserunt. Ilemque
pitimque hujus diei riigtuimque spectaculo menlium altera lectione ejusdem prophetx declamala, quam
noslrarum oOficium,quod laboratsanclaEcclesia sin- ille cum eloqtieretur, prxvidebat eum spirituali
gtiloruro corda filiorum ad lanlx rei prxsenliam, per oculo in eodem schemale, in quo nunc ab evange-
roniemplationcm reducere, et per voces apostolorum, K i lista reprxsenlalur, scilicet non habentem specicm
atque prPphetarum quasi prxsentium, et agonizan- nequejdecorem, ascenderilem sicut virguliura, et sic-
lem Dominum circumslanlium, in admirationem et nl radicem de terra sitienti, despectum, et novissi-
compassionem. exciiare. Conclamata namque, ut mum virorum, virum dolorum et scienlem inlirmi-
diclum est, antipliona introitus, qux de Apostolo lalem, vulneratum propter iniquilales nostras, et
sumpla est, quod valde rarum est (paucx namque attritum propier scelera nostra,cum sceleralis repu-
de Novo Teslamento snmpixsunt), protinus Isaias tatum, et pro transgressoribus exorantem (Isa. LIII).
propheta desitleranlissimus Irajtis Dbminicx passio- Hac, inqriam, lectione pronunliata, (it quodnunquam
nis exfSpectatof el pTxeo, qtrasi praisens accirrii, alia die per annum agitur prxter hanc feriam quar-
lectorlst/Oce riosad videndtim agonem illum eid- tairi, ci iriagnuin dieiriT^arasceven, el prxier Sab^
tarts alqucvidiceifs'. Dicitel filiceSkn : Ecce Sdlvatory baia Quatuor Temporaliurii jejuniorum, scilicet quod
luttsieriii '(/saia-xi). Et i^lWfreW-faftef-ijtii^cltiH*
' Epislolhni non1 graduale, sed tractus sequitdr. Nfliri
eo,'eiOpUsilliksebratn t//ol;»l»ilr;)>.sMcfir^satisbr<!vl-, praSleVshpVa' dfcSs olei, fieriiper gfaduale seqriitur
teTque coriimenilans, ietripus^^piltssiiinlsV<>i^iiiiJ.nduijaii
episiolairi aut alleltiia, si ratio temporis giatliiale
el mercedem glorix vcl lionoris quo coronandus erat submoveat, quod At per dies Pemecoste.. Catnn
457 DE DIVlNlS GFFICHS. — LIB. V. ISft
autem hxc esi, quia musicus itle, qui dixil : < Can-, A divini ponderis sententia. < Gratis, inquiti venunri.ui
invimus vobis et non sallastis, lainentavimus et non estis, > iri est faisis promissionibus dccepti. Qtii<l
plorastis (Matlh. xi), > cujus canlationi alleluia, enim sallem temporalis emolumenli miser assecutns
eo quod recessit a Deo, scipsutu
quasi saltatio, lamenUtioni vero graduale, quasi est homo, pro
tradens diabolo? < Et sine argCnto redimetnini. •
ptoratio pcenitenltx respondet, sicut suo loco jam
dictum est. Ille, inri.uam, musicUs bis diebus aufer- Quidenim, captiva filia Sion* pro redeinptiene tua
lur. Nam feria quarta venditur, feria sexia sequ?nti dedisli? Nullis prxcedenllbUs raeritis, sed scla gralia,
Chrislus venditus, venundatps redeniit.
cruciligilur. Sed die Parasceves singulas lecibnes
singuli traelus subsequuntur. Hac autum die, quia CAPUT XIV.
Vendilus, licet tamen adhuc cum discipulis habeba- De feria quinta, quatn cmnam Domini notniilamHs.
tur, unus lantum traclus pro graduali tanquam im- i Feria quinia, quam coeilain Domini nominainus,
perfectus adliuc luctus assuinilur. Quod aulein tra- parlim lxlarum, parlira iristium varialur comme-
ctus lugentium sit, magisque luctui congrtial quam moratione rerum, el secundura utriusque habilus,
graduale, quod est paenitenliam tameulum, illud Ixtitix scilicet ac trislilix; distanliani, regularium
comprobal, qimd non cuin alleluia ut gratlualc, sed quoque ofliciorura diversas ac pene contrarias re-
pro alleluia canitur bis diehus, quibus inorlem, qnx ^ linel qualitates. Missa namque iniegrum, et valriti
subinlravit in mundum per invidiam diaboli (Sap. n), feslivum, impptusquam usitalum habel oflieiuni;
iri est a Sepluagesima usqtie in Pascha iugemus. per regulares autem lioras, nequc festivum, neque
Traclus autem hic de psalino cemesimo primo est, more usitato, intcgruro Deo debitum reddimus ser-
qui rei el leropori valde congruit, Nam et lilulus ad viiium, singulis horis capila, id est iniiia prxcidi-
arliciiluin lemporis periinet, quo vel in agonia faclus mus, fines quoque earum sub silenlio abscondimus.
prolixius oravil, sanguinco surioie madens (Luc. Missa vcro et plfenarie solemniierque perficilur et
xxu), quod signuni ecal sangiiinis plurimi cxde per manus pontificis, muliiplicibus pielaiis sacra-
inartyruin effundenili, vel quo pro transgressoribus meiHis singulaiiter fecunriatur. Et sicut die quinla
oravil» dicens : Pater dimitte iltis; uon enim sciunt in hebdomada mundanx crcalionis, genus ex aqui.i
vuid faciunt (Luc, xxiu). Ilemque : Paler, in manut ortum, partim gurgiti remissum, partim inacra k'-
luas commendo spiritum meum (ibid.). Sic enira se vatum esti ul slirpe una proditn, diversa rapercnt
habet lilulus : Oralio pauperis, cum anxiareiur, et loca, sic feria quinla linjus bebdomailx, qua sumui
toram Domino effunderet precem suam (Psal. ci). recreati, sacraroenta unius ejusdemque salutis, par-
Pattper hic ipse csl quij ut ait Aposloltis : < cum „ lim nos deprimunt iu liistitiam, partiin levant i;i
dives esset > gralia sua, < proptcr nos egenus factus gaudium, ut pro una salute edila, valde diverso
est (// Cor. \\\\)'. >Cum hoc ergo paupere pronobis cultu vel habilu celebrenlur mysleria. Causas ergn
oraute, cuncti pauperes spirilu, qui corpus utium juxta textum niquirenles cvangelicum, ab his qux
cum illo sunt, illo prxoranle, parilef orant. Au- Ixta suni, sumamus lnitium.
feumque thiiribulum immaculati corporis lenenli huic CAPUT XV.
suinmo angelo, suxque oralionis incensuin prxfe- Cur solemnis fil missa ejusdeni diei.
renli (Apoc. i), suarum quoque ehorus noster ora- Solcmnilatis, qua prxJictx diei missa tristes inler
lionuin incensa ccrlatim siraul injicit, dicendo ac horas exsultat, sicut niedias inler uebtitas sol inter-
repctendo : Domine^ exaudi orationem meam (Psal. dum subrulilal, causa bxc est, quod Doininus
ci), etc. Lecta quoque passione, sacrificium ejusdem Christus, Sanclus sanctorum , cui a Palre cum ju-
iteratx orationis in offerenda subjicit. Communio ramenlo dicturo esl: < Tu es sacerdos in xlernnm
qupque de eodem psalmo est : < Potum meum cum secundum ordinem MelcbiseJccb (Psal. cix); » Ipse
fletu lemperabam (ibid.), ul adverlas lotum lninc pontifex, ipse et hostia, novi nobis saciificii rittini
psalinum in persona ejus esse conscriptum : < Qni, insiiliiit, qua nocte tradebatur, aciipiens patieni tl
uiailApostolus, in diebus earnis sux preces stippli- p calicem vini, benedicensque ac dicens : Hot est
cationesque ad eum, qui illtim salvum facere possil corpus meum, hic eit calix sanguinis mei (Slaiih.xxxi;
a morte, cum clamore valitlo ac mullis lacrymis I Cor xi), lunc enim prinium officio sui futictus cst
oflerens, exaudiius est pro sua reverentia (Hebr-. v). > sacerdotii, finem imponens sacerdotio veteri, el post
Illud ad suromum non prxiereuudum quod hac die esum agni lypici seipsum, qui verus esl Agntis, Deo
ronvenienter hic sol jusliUa. ad nostram salutem Patri suis olfere^nsmahibUs, alque hoc est quod Apu-
vendiius est, quia in illa mundanx crealionis hebdo- sloius ail: Quia tion.persanguinem hircorumaul viiu-
niaria sol isle visibilis ad lucendtim mtindo formalus lorum, 63 **d per proprium sanguinem intrpivit
est. Et, o vere mira diviiue grallse disposilio I Magna sttnel iti sancia, mterna redemplione inventa (llebr.
et mira charilaiis unicx dignalio! Sic pro nobis ix). Ipsum namqiie corpqs qupd occisum est ab
perditis dignalus esl pati, ut pro venditis quoque i.mpiis, ipsum eumdem sanguincin qui in cruce
non dedignaretur venundari. Vcnditi quippe fuera- fusiis est, ipse lunc sempiterims sacerrios oblulit,
mus nos vendiiione miserabili, sicut el ipse per ct de quo alio loco dictumest, cum illura Judici
prophetam Dominus dicit: < Graiis venundali estis, lapidare vellenl: < Jcsus atilcin absconJil se, ci
et sine argento redimemini (Isa. LXII). > Vera et cxivii de templo (Joan. xvnO, • nmic vcrc dti
P4TBOL. CLXX. 5
 15. RUPERTIABBATIS TCITIENSIS m
templo Jtidxorum exivit, el eorum sacriflcia dere;• A calibus quod Sylvester papa constituit ut baptiza-
liquit seque iu sacrificio panis el vini ila absconJil t tum linai presbyter chrismate, Ievatum de aqua,
tit ab impiis omnino agnosci non valeat quid ibi sit. propter occasiones transilus mortis, ne proptcr
Igitur quia verum sacrificium hodie contradidilt absentiam episcopi, et dillictiltatem eum conse-
(Hebr. ix), novumque testamentum suis hxredibus5 quendi, sine manns impositione bapiizati migrent.
morilurus suo sanguinc conscripsii in spiritu hu- Presbyleris itaque chrismate baptizatos ungere licel j
mililatis el in animo conlrito , sicut ipse dicit: :: sed quod ab episcopo fuerit consecraium, non tauien
< Trislis esl anima mea usque ad morlem (Malth. frpniem (quod solis debelur episcopis) sed verticeiii.
xxvi), » recle in medio trislilix, qux per cmnesi Forte aliquis dical rQuid mihi prpJest post baplisma-
lioras significalur, sola missa solemnem concenlum,, lis mysterium, myslerium confirmationis? Nam si
Ixtumque ministrorum allaris meretur ornatuni. poslfontein.adjectione novi generisindigemus,quan'-
Et nequid venustatis sancto sacrificio desil, utpolej lum video, non lolum de fonte snscepimus. Non ila
in die sux inslitulionis, Gloria in excelsis quoquc ai inlclligendum est. Nam quid prodesl, si quisqaaia
ponlifice decantalur. El quisque pontirex, quidquidI parenlum magnam parvulo confcrat hxreriitatcm ,
sui esl oflicii, debet hac die de integro perficere. nisi provideat illi tulorem? (Gal. iv.) Paraclelus
Itaque pcenitenies Ecclesix restituit, oleum bene- B quippe regeneratis in Christo cuslos et coiuolator,
dicit, chrisnia conflcit, quo signati lestimonitiin i el lutor est, qui posseni suadente diabolo, sictit
accipientes Spiritus sancti (Ephes. iy),dicimusDeo: parvuli facullaleni * perdere baptismi ulilllatcra ,
< Signalum est super nos lumen vultus tui (Psal. si hunc non habercut tutorem. Igitur cbrisraa Sp -
IV). > Venerabiiis et pius est ordo consecralionis, ritus sancii signura est, cujus et virtulem contiuct.
sed si causas eorum qux in eadem consecratione Et pulcbre Spiritui sanclo, per iianc speciem suam
agtmtur, vel tentliter inspexeris, multo ainplhis nobis complacuit dare gratiam. Fructus namqiie et
inlima ptetatis puicbriludine delectaberis. Ordo pinguedo est olex, qux arbor pacis el lumiuis
quippe ipse ab omnibus videlur, sed nos juxla pro- ministra est, coramisto balsamo, cujus arbor oriori-
posilurii causas quxremus. Quid ergo chrisma si- fera una est et prxcipua arborum aroraaliearum.
gnificel, aut quid in illo nobis agalur, vel cur hac Sanctus autein Spirilus divinxsubstantix pinguedo
die consccfelur, quidve mysterii cpnsecratienis cjus esl, ita ut qnicunqae ex eo refectus fueril, dicat :
ordo conlineai, veri luminis largitoreprxeunte, con- < Impinguasti in oleo caput meum (Psai. xxn). »
siderare cupimus. El balsami odor in oleo suavitatem ejusdem Spiri—
CAPUTXVI. tus sancti siguificat, qua cunclos qui nasiim, id est
De chrismale. " viriutem habent discretionis, bono odore allicii et
Chrisma Grxce, Latine dicilur unctio, a quo no- suiroet appelenles efiicit. Quera quicunque acci-
mine Dominus noster Christus, id est unctut nun- piunt, cum Aposlolo dicunt: < Christi bonus odor
cupalur. Cbrismate ungendum primus Moses insti- sumus Deo in omni loco (// Cor. n; Hebr. xm). »
tuit in Exodo (Exod. xxx), quod et jubente Domino Bene ergo Spirilus sanctus, qui propter nos idcirco
composuil, et eo prirnura Aaron et filii ejus uncti agit visibilia, quo per hxc facilius cnpere queamus
sunt (Levit. viu). Eratque eo tcrapore myslica invisibilia, per hoc simile suam ncbis suavem et
unctio tantum in regibus et sacerdolibus, qua Chri- odoriferam iufundit graliam.
stus rex summus efsacerdos verus prxfigurabaiur. CAPUT XVII.
Sed postquam per seipsum veniens Cbrislus Dui Quod recte hac die cttrisma lonsecretur.
Filius, a Deo Palre ccelesti et vero unguenlo est de- Notum est litinc diem quarlum decimum dieiii
libutus, jam non soli pontifices el reges, sed el primi mensis referre quo agnus immoiari ad vespe-
omnis Ecclcsia unctione chrismatis per irapositio- rara jussus est, el de sanguine ejus ulerque postis
iiem manuum consecratur. Quod solis debeatur signari, el superlirainare domorum, in quibus co-
episcopis ut consignent et Spiritum Paradelum n medendus esset, ut eo signo viso, exterminator
tradant, non solum consuetudo Ecclesix demon- ^Egyptt sacri convivii domos inlactas prxterirel.
slrnt, verum et ilta leclio Aclorum aposlolorum, Conslat autem, ideo froniibus noslris ex ipso
qux asserit, quibusdam in nomine Domini Jesu chrismaie imprimi signura crucis Christi, el ut
baptizatis per imposilionem manuum Pauli apostoli exterminator diabolus in domibus animarum cor-
dalum esse Spirilum sanclum, ut ibi legiiur : < Et porumque nostrorum jus nocendi nullum habeal, et
cum imposuisset manus illis Pauius, venit supcr hoc illius lypici agni sanguiue, quo postes signaban-
tos Spiritus sanctus (Act. xix), > elc. liem in alio tttr, fuisse prxfiguralum. Recte ergo, qua die
loco scribitur quod apostoli Hierosolymis Pelrum figura tanlum illud agebalur, nobis hoc prxsentis
etJoannera miserunl Samariam, ut jam baptizalis rei sacruin solemniler conQcitur. Secundum bane
traderent Spirittim sanctuin : < Tunc iroponebant simililudinem consequens videretur ut hac ipsa
illis maiius : et accipiehant Spiritum sanclum (Act. nocie domus eoruin in quibus agnus comedendus
vni). i Ubi aperte datur intelligi solis pontificibus, esl, id est fronles eorum, in quorum menlibus fides,
aposlolorum vicariis deberi, ut consignent, et Pa- Agni Dei Chrisli reconditur, sacro chrisraate sigua-
racletum iradant. Lcgitur aulem in Geslis pontifi- rentur. Quod recte viderelur, si hac eadem nocte,
141 DE DIYINIS OFFICIIS. — LIB, Y. W*
paschaie eonvivium cclebrare conveniret cum eo A quoilaniniedo einpius el acquisitus cst, ccepil (quod
qnotl Ingemus scelere Judxomm. Nanc autcm licct ante non ficbat) in rctclssioncm peccatorum dart.
Dominica passio faltitis nostrx sunima sit, raiiona- Unde et Paraclelus tunc priuium appellalus est,
biliier laraen sancla Ecclesia diem illum, in quo quia pro damnalisnobis in primo parente, peccato-
passus csi, lucttii potius el sileniio riedicavit, ei rum remissio, sola paraclesis, id esl consotalio, esl,
gandiiira soiemnitaiis ejusdcm,qua stimus redempti, qnx uon nisi abeunie, id cst moriente Chrislo no-
usque in diera teniuin, quo victor ille re.surrcxit, bis unquam acquisiia fuissel. Dicil libelius Roinani
diflurendmn censuii, ul tunc demura cl pro recu- ordinis de consecrationc chrismatis : Continuo duo
perula atiimarum saiiile, qux sexla feria patrata acolytlii involulas ampullas cum sindone alba rie
est, ei pro futura corporum resurreclione, qux ill» serico leneanl in bracbio dextro, ila ut videri pos-
jesnrgenic prima Sabbati nobis donata est, convi- sint a medip. Arapulla, antequam veniat antc cpi-s
vium pascbalis agni celcbremus in doraibus nostris, scopum ad aitarc, media ejus pars esl cooperla, ct
dicenles : < Pascha nosliHimimmolatiis esi Chri- media nuda. Ampulla cum chrismale quoriauiniotlo
slus. Ilaqtie eputemur in azymis sinccritaiis #34 et significat corpus Chrisli, sumptura ex Virgine cor-
veriiatis (/ Cor. v).» Reciius crgo sumentes illud, poraliter in se habilans, coniinens Spiriius san-
uude postes nostrarum Xrontium signemus, quiesci- H cti pleniluriinein (Col. u). Quotl, antequara Iransirct
mus usquc in vesperara Sabbaii, qux nobis est ad altare crucis, aliquo (empore erat cooperlura, ct
vespera paschal+s convivii, el lunc signatis frontibus aliquo nudum. Priroxvo lempore erat coopertum,
bapiiznlorutn, qui verura Pharaonem, scilicei dia- quando iia fugit iu yEgypttim (Mailh. n), quasi iun»
koluin, effugiciUes, per mare Rubrtnn baplismi ad csset Rex regttm, el quando ila portatus cst ail.
eum tendunt, illud noslrum < in voce exsultalienis lcraplum (Luc, n), quasi non essel oranipalens,
ei confessionis (Psal. XLI) > inchoainus convivium. quando ita fiubditus eral parentibus (ibid.), qunsi
Et si quxras cur non ipsa quoque chrismatis con- non essel auctor parenlum. III his et similibns coo-
secratio ditala est, ideo scilicet quod ab hac feria perlum, latcbat. Nutlum erat, poslquam miracuia
quinla usque in vesperam Sabbati, qua hora ulcn- ccepii facere, simiilquc prxdicarc, et se Deuin rio-
dtnn est chrisniate, vacamus a missarum solemniis, monstrare, ut < Ego et Pater, inquii, untun samzs
eo loco quo pacem accipiraus fas est consecrare. (Joan. x). > In his et aliis nudiim ctAl. Anipulla
Et ante hxc baptismiun cclehrari hoc Sabbaio san- vero, poslquam benedicta fue.rii, ct ab ailari redil,
cio, ralio exigu , de quo diccndnm est suo loco, a poniificc et ministris allaris visibilitur et nuda
id est magno Sabbali sancli officio. Non igilur salulatur, boc significat quori Chrislus, ppslqua.m
clirismatis-quoque cousccraiio differri dcbuit aul ab allari crucis transivii, prxscntiam suam corpo-
potuit ralem cis praehuit, quos lesles sux rCsurrectionis
CAPUT XVIIL esse voluit (Luc. xxw). Quod cxleris invisibilis ct
Quid mytterii conlineat ordo consecrandi chrismatit. operla ad salutandura dclcrlur, significat quod Chri-
In co ioco, ubi solemus uvas beuedicere consc- slus rediens in ccehim, invisibiiis hpininibus faclus
cralur oleuni pro infirmis , concludiiurque conclti- esi, ut ipse testalur: < Exivi a Patre, et vcni iu
sionc : Per quem hmc oimiia, Domiae^semper bona munduin, iterum relinquo munJum el vaJo ad P.i-
creas, elc. Non cniin proprium habel oUicium, id esi lrem{Joan. xvi). > Nos vero, quamvis corpornlcin
nec in capile verba saluialionis, hoc est Dominus ejtis prxsentiam non vidcaraus, taraen venerando
vobiscum, ne in flne concludilur, ut cxterx oratio- eum quolidie salulamus.
ncs, per Dominum nostrum. Hujus vero chrismatis CAPUT Xix.
uleiconsecratio, qua? dicilur principaiis, qtjia ad Quod recte hac die pcenitentes Ecclestm restituantur.
ejus unctionera primipalis tribuiiur Spiritus, iri est Omni quidem lempore illa dcbent cpiscopi ftingi
sepliformis Paraciclus, uabetofficiiuu per *e. Pria o legationc ad reconciiialionem peccatorum, de qua
exorcizalur, dcindead Dominus tiobiscum,t,lsu;sum 0j Aposlolus loquens, ctiin dixissel: < Deus eral in
eorda, ejus bencdictio inchoatur, finiltirqtie per Christo, raundura reconcilians sibi, elposuit i.t
Dominum nostrum. Consecralur autera in eo Ioco, nobis verbum reconcilialionis(i/Cpr. V), > proti-
ubi pacem sulenuis inter nos dare, el lioc ust opus nus atljunxit : < Pro Chrislo ergo legatione fungi-
divinx gralix, ul pax et concordia regnel in nobis. mur, lanquam exhorianle per nos. Obsecraraus pro
Duedecim presbyteri, qui ordinanlur circa episco- Chrisio, recoiiciliainini Dco (ibid.). > Maxirae lameu-
pum, lesles et auditorcs ejusdem mysterii, duode- hoc die lu.usmodi legntis solemne est, bnc lega-
cira aposiolos significant, quorum in prxscnlia lione fungi, et peccatores, qui baplismiim criinini-
sumnius poniifex Chrislus hodie lcstaraenliim con- bus superductis perdiderunt, et propter boc.exira
scripsil, lolamque hxredilalem salulis , suxque Ecclesiara missi sunt, cl < sicut abiactatum super
discessionis fructum, id cst Spiritum Paracleium maire sua (Ptal. cxxx), » facli sunt oblala recon-
ostendii, diccns : < Nisi ego abicro, Paracletus non ciliatione, ullro in sinum matris eorum revocarc, et
veuiet ad vos. Si aulera abiero, mitlam eum ad vos ul ipsam reconcilialioncm libenter acquicscentes
(Joan. xvi). > Ejus namque gralix sacraiiientuiii suscipiant, palam el sotemniter foras egredicndii
ehrisma conlirict, qtti cx quo mortis Cliristi prelio obsecrare. Asiitil cuim hac dic.t vultui Dei prp RO^
.43 RUPERTI ABBATIS TDITIENSIS UI
feis Christus (Hebr. ix), > Pontifex summus in _A debetit alter alteriut iavare pedet ? F.xemplum eniiw
innliitudiiie misericordia., et sicut supra diclum dedivobit, ut quemadmodum ego feci vobis, ilaet vot
est: Semel officio sacerdotii functus esl, tradens, faeiatis (Joan. xm). Quomodo nos, cum simus-pulvis
sacramenlitm corporis et sanguinis sui, stalimque ei cinis, non erubescamus rigidam cervieem, el sla-
sacerdos ipse, <_uiet liostia , caplus el tigatus, ad turam, ad quam nemo nostrtim cogrtans cubHun.
passionem ductus est. Utquid enim misericordia unum potest adjieere (Malth. vi; Luc. xn), in con-
ligata est, nisi ut misericors peccatores solverel temptum nostri similium erigere, cum audivimus
pcenitentes?Ulqtiid Christus, nisi pro impiis mor- hnmani plasmatis Opiflcem , solo flexis genibus cur-
tuus est? < Commendat autem , inquit Apostolus, valum, lavandis discipulorum se applicuisse vcsligiis?
eharitatem sttam Deus in nobis,quoniam cum inimici Hoc igilur facio, validum cotitra superbiam nostrarii
essemus.Cbrisios pro nobis mortuus est (Rom. v). > sux humilitatis posnit exemplum. Quod ideo jam
Qtiamvisergo a divitiis bonitatis Dei nihil lcmporis moriturus cgit, ul eorum quns suos conscribebat
vacet, nune tsmen et lafgior est per indulgentiam tweredes mentibus arclius inbxreret. Solenl enim
remissio peccatorum et copiosior per graliam as- ptis et amantibus filiis arciius inlixrere dicta vel
sumplio renascentium. Augemur renevandis, cresci- facta, qnx pater moriens tiltima dixit, qtix manda-
mus reversis. Lavant aqux, lavant lacrymx. Indc B vit, qux Iocutus est, qux rogavit aut jussil. Porro
esl gaudium dc assnmplione vocatorum, hinc Ixti- per hoc humililatis opus, majus aliquid mystice si-
lia de absolulione poenilentium. Cujus peccatoris gnificavil, quod ideo prxlereundum non est, quia
cor adeo frigore criminum induruit, ul non colli- toturo inde officium hodiernx missx penriet. Per boc
qtiescat calore pietatis, dum audit vocem sxpe namque quodamrnodo eloculusest, quia surrexerat
dicti sacerdolis Chrisii, pro foribus Ecclesix »Ji- a caena, id est a convivio paternx glorix et posuerat
eenlis, per ttihas suas rationales : Venile, venile, vestimenta sua, < semetipsum enim exinanivit, for-
filii , audite me, timorem Domini, docebo vot? inam servi accipiens (Phitipp. n), > et terferia carne
Namv ut probemtts hanc ejus esse vocem, sum- noslra , quasi tinteo (cujus uiique materia nascitur
ptum esl hoc de psalmo tricesimo lerlio,cui litu- e lerra) prxcinclus, sanguinem suum effudit velut
lusinscribilur: Psalmut David, eum eommutavit vul- aquam in pehim, aique inde quolidie lavat pedes
lumsuum coram Abimelech^et ferebatur in manibus nostros, cum illum in remissionem peccatorum no-
tuis, et dimisil eum et abiit. Esl autem cele- strorum sumimus. Pedes quippe neslrps, id estaciirs
jkritmum in Scripturis sacris, et jam a nobis BoslfPS qupiidie rtecesse habemus lavari, quamvis
dielum est, David, id cst manu forlem et desWe- semel lcii per baptismum , loti simus mtindi per li-
" dem. < Si dixerimus
rabitem, qui fugiens persecutionem Saul, venit quia peccalum non habcmus, »
ad Aehis-, qui htc appellatur Abimelecb, et eoram et sie lavari pedes uostros recusaverimus, nosipsos
illo immutavit vullitm suum, et ferebatur in mann sedueimus, ct verita»iu nobis non esl (/ Joan. i.) >
bus G5 sms V ^9- XXIJ>significasse Doininum Quamvis lotus, quamvis mundus esset Petrus: Et
Jesum, qui coram Abimelech, quod interpretaiur si, inquit Doniinus, non lavero le, nonhabebis partem
patrit mei regnum, scilicel coram Judxis immutavit mecum (Joan. xm). Cuipar esl Hlud,quod alibi dicil:
vulium suum, id est sacrificandi rilum, quando im- < Misi manducaverilis carnem meam , et biberitis
motato jam Paschx veieris agito, sumens panem et saiig-uinetn meura, non habebiiis vilam in vnbi»
vinum ferebatur in manibus suis, dicens: < Hoc est (Joan. vi). » Secundum hunc vcracenv et a Patribus
eorpus meum, hic esl sanguis meus (Matlh. xxvi.) > approbatum hujus evangelicx leclionis sensum, recie
Hoc autem hac remissionis et gratix die factum esi. ilia de Aposlolo prxmittitur lectio : Convenientibtts-
Cum ergo lantus Pontifex Deo Patri assistit, lenens vobis in unum jam non est Dominicam ceenam man-
Bonem et vinum, et invitat omnes ad corporis ct ducare (I Cor. xi), elc. Illie enim ostendittjr, quali-
sanguinis sui convivium, nullum juslum, nulltnn ter hoc sacramento iavemur, et non judicium nobis
excipienspeccalorem.dicensque perora ponliflcum: D mendueemns et bibamus, videlicet ul probet se
Venite , filii, audile me, cujus peccaloris vel sa- qtiisque nostrum, et sic de pane illo edat, et decalice
xcum pectus ad lamentum pcenitenlix non emol- bibat (ibid.). Nullo quippe alio modo melius a sordi-
lialur? Magna vox invitaniis est magnus et capax bus terrenorum actuum purificamur, si non peceata
stjscipienlis sinus est, omnes ecclesix palenljanux, nosira fovenies, sed odio habentes, et loto corde
»t advertas neque ab austro neqtie ab aquilone ve- fugienles, ad hanc mensamaccedimus. Quolies san-
nieales, id est neqtie justos neque peccatores de- cto allari asstslimus, Chrisli utique personam, vi-
bere prohiberi, quin accedant ad apertos divinx cemque gerentes, sieut suo loco jam dictum esi.
Misericordise fonles. Nam et Aposlolus dicil: < An experimentura vultis
CAPUT XX. ejus, qui in me loquitur Christus ? (// Cor. 111),»
De ioiione pedum timul et officio. quoties hxc ejus verba super panera vinumque
Quod Dominus et Deus omnium pedes lavit disci- effundimus : < Hoc esl corpus meum r Ilic est ealix
pulis suis, dupiiciier nos videlicet morali pariter sanguinis mei.(/ Cor.xi),> etc.ipse rainisler specio-
atque atlegorico seiisu instruil. Si ntim, inquit, lavi sus et elegans, qui < non venil ministrari, sed mi
ptdet vettrot, Dominus et Magitter, qmntomagit vot nistrare (Matth. xx), > de missa quodammodo atque
 |4S DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. V. 148
complicata iroperii sui purpura, birro suslriclus A mines viliosc vivqnl, besliales, id est bestiis similes
byssino, tolusque minislrorum in morem expeditus, fiunt. Ul aulem prxlati Ecclesix beslialibus domi-
propinalurus nobis calicem salulis cum pane vilx, nenlur, velus quoque iilis auctorilas suffragalur,
atireum liquidumque divinilatis sux superfundit qua crealis primis hominibus prxcipitur, ut bestiis
pignientum, alque ita singulis subministrans hau- lerrse domineniur (Gen. i). Igitur ubi subdili similes
rientibus nobisingaudio, iufunditusque in inleriores fiunt besliis, illic evangelicus homo dominari se de>-
scnsus animx, purificatque cos qui, terrena curan- bere jure recognoscit. Dum ergo prxlali subditis suis.
tes, et si non penilus ea conculcent, tamen non liac die pedes lavant, dum cibum reverenler porri-
possunt omnino evadere quin ex aliqtia parte vel gunt, potumque miscent.perit aucloritas domjnanrii,
leviier sordidenlur. Quod quanta charitate et humi- tpiumque rcgtim genlium et ecrura, qui poteslalem
iitale facial ul scireraus, illud nobis sui corporis el habenles benefici vocari affectant, deprimilur in ipsis
sanguinis sacramenlum tradilurus, prius pedes la- supercilium. Quod aulem lotis pedibus discipulorum
vii, sicut jam dictumest; perhoc simile purifica- os suum aperuit Dominus, sermonemque edidit
lionem illam decenlissime coramendans. Reele ergo splendidissiraum, quo paracletum illum lam sedule
lalis aposlolica lecliojam dicto prxmittitur Evan- repromiltit Spirilum sanctum, quodque et.nos, lotis
gelip. Quia vcro, pottquam tavit pedes eorum, accepit B ejus exemplo pedibus, eumdcm sermonem legiinus
vestimentasua et eum iterum recubuisset, dixit eit: vel audimus, hoc signiflcat quod non nisi lnlis et
Scitit quid fecerim vobit (Joan. xm), etc, apte hxc mundis gratia sancti Spiritus oslenditur. Unde et
offerenda seqnitur: Dextera Domini fecit tirlutem, in Apocalypsi, cum Joanni dixissel angelus : < Non
dextera Datnini exaltavit me. Non moriar, sed vivam inirabit in eam aliquid coinquinatum , et faciens
et n.irrabo opera Domini (Psal. cxvn). Poslquant iniquilatem et mendacium (Apoc. xxi), > protinus
cnim niinisterium noslrx salutis omne peregil, re- adjungiliir : < Et ostendit mihi fluvium aqux viva.
cepil vestimcnta glorixet claritntem, de qua dixerat tanquam crystallura, procedentem de sede Dei et
orans in fqrma servi : < Clarifica me tu , Pater, Agni (ibid.). » De hoc fluvio et in Ezechiele lcgi-
apud temeiipsum claritate,-<.iiam habui priusquam mus: < Vidi aquam egredientem de templo a latere
inundos esset apud te (Joan. xvu). > Etrecumbens dextro, et omnes, ad quos pervenit aqua isla, salvi
ilerum in dextera Dei < aperuit illis sensum, > dato facti sunt (Ezech. XLVII).> Non enim omnes, ad
Spirilu sanclo, ut inlelligerent Scripturas (Luc. quoscunque pervenit visibilis baplismi fons, salvi
xxiv), >et scirent quid fecerit eis. Et tunc implelum fiunl, alioquin Simonem Magum, visibiles baptisnii
esl quod mullo anle prophelatum, nunc eo respeclu aquas ingredientem, safus non refugissel (Act. vm).
canitur, ul dictura est. Quod enim hic dicilur: Non 'C Sed de hOc vitx fonte pacisque fluvio dictum est,-
moriar, sed vivam, hpc esl quod Aposlolus ait: penes quem est omne arbitrium salulis quem Domi-
i Christus resurgens ex mortuis jam non moritur, nus supradicio modo purificalis hoc suhsequenli
inors itli ultra non dominabilur; quod enim vivit, sermone se dalurura repromittit.
vivil Deo (Rom. vi), » ex illo recubitu suo. Narrabo, CAPUT XXII.
inquit, opera Domini (Psat. cxvu), et dicit: Scitis De mandato pauperum.
quid fecerim vobis, per inlerpretem suum Spirilum Mandatum quod agilur inler pauperes, non oni-
sanctum, quem dedit nobis. Reliqua patcnter ad nino ejusdem ralionis est. lliud enim Christi, hoc
eurodem sensum perlinent. Ecclesix esl. lllud diei prxsentis, hoc prxleriti
CAPUTXXI. speclat hisloriain Sabbali. Sabbalonamque, quando
Cur a prmlatit lavari debeant pedet tubdidorutn. venit Dominus Jesus Belhaniam, ubi fuerat Latarut
Inierea valde nolandum* est quam vere, quain mortuus, quem suscitavit, Maria accepit libram un-
sapienter nobis consuluit in eo quoquequodexterius guenli nardi pislici preliosi, et unxit pedes Jesu, et
egit, dum apostolos suos omnesque prxlatos Eccle- extersit capillissuis pedes ejus, et domus implela esl
six, talis servilii quodammodo vecligales esse vo- > n ex odore unguenli (Joan. xn), >Muliercm illam iroi-
luit, ut solemni more subditorura suorum pcdes tatur Ecclesia, pedes Domini ungens, id est pau-
exemplo suolavare debeanl. Perhocenim quotannis peres eleemosynis refovens, qui licet infima, laineii
inculcat, et replicat id quod ail Lucx xxn. < Reges ejus membra sunt, cl sicut pedes, ita magui cor-
geniium dominantur eorum, et qui potestalem ha- poris ejus, extremx reputanlur partes. Hos pedes
beiil super illos benefici vocantur, vos autem non capillis suis tersit, id est superfluis rerum suaruni
sic, sed qui majorest vestrum.fiat sicutminor, et refecit, sicul Aposlolus ait: < Veslra abundantia
qui prxcessor est, sicut minislrator. > Valde nam- illorum inopiam suppleat (// Cor. vm). > Hoc ergo
qtie reptignantia sunt, dominari 66 ut reges gen- lnundalum Ecclcsix obsequium est, ideoque cuncla
titim, et ex debito jussuque regula? evangeticx la- congregalio pedes lavat pauperum, in iilo aulem
vare pedes in raodum servorum. Unde unus ex soli, ut dictum esl, prxlali vice Chrisli deserviunt.
magnis aposlolis : < Non prxdicamus, inquii, nos- ln quo pulchre Dominum suura Ecclesia prxvenit,
meiipsos, sed Jesum Chrislum, nos autem servos ul anlequam Chrisltis diseipulorutn pedes lavet, ipsi
veslros per Dcum (// Cor. iv). > Sed non in vitiis discipuli pcdes Cbrisli, itl csl, pauperum ellavent ct
suis possiuil subdili hac libcilaletili. Cum cnim ho- cleeiiiosyux utigucnto uugniil; et dontui itt quq.
 .47 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS M3
Cliri.lus prscsens futurus est, hora, qtia pedes no- A ordine taliqtte schemale, ul parum ittf RHRI«b
stros ipse per prxlatos nostros lahavit, pra^parelur, oificio defunctorum distare videatur.
impletahujns odore unguenti. H-ec ita esse.exeo 67 CAPUT. XXV.
luioque perspicuum est quod cantamus in drebus Cur initia finesque omittimus.
iflis : Mulier ergo Maria unxit pedet Jetu, et extersit Non solum autem, sed et cunctx tlicisic trans-
tapillis, et domus imptela ex odore unguenti. Gausa? iguntur horx, iil neque inilium neque finem habeant
lnijus respectu ralionahitis mos iustittitus ab iis consuelo morc. Et recte; nam Dominus noster, qtii
npud qtios regionis sladium ferventius est, hoc modo inilitim et linis est sicnt ipse ait: < Ego principiuni
tenelur. Primum pauperes intra elauslrates offici- qui el hrquor vobis (Joan.ym). > £t aUW: < Ego
>ias iritroducuntur, et anfequam fratres debiltim sum a. ei w, initium et linis (Apoc. i). > Ipse, ioqtiam,
iliis in lavandis pedibus charitatis exhibeant obse- qoi est caput nosirum principiiunque Jesus Christns,
qtiium, discumbunt ad conviviuin, sufficienlibusqtte per bos di.es abkitus est nobis, traditus, in manti&
furculis rcflciuntur. Nimirum tunc in itlis Christus imptorum, et inter iuiquos projeclus. llaqtte rccte
Mtscipilnr in Bethaniam, id esl domum obedientix, jucundilatis nostrx laudihus, ij est regularibus bo-
iitlesqiie non vana gralulatur ibi se illi ccenam fe- ris capita prxcidimus, fincsque earum sub sUenlio
«isse (Matth. x, xxv). Tunc cuncla congregatio con- B abscondimiis, et iutcr psaliendum, Gloria Patri
surgens tanquam inulierilla evangeiica, Maria quip- omnino subtrabimus.
pe iila typum Ecclesla?gesserat; consurgens, inquam, CAPUT XXVI.
<!_mtnsa, ad qtiam conftdens et moriice gustans, Cur candelm exslinguantur.
jijiinitiinfregeral propter tanlum hospitem (qui pro- Quod candela. exstinguuntur, illtid significal qiiod,
<ul dtibio in patiperihtis suscipilur) convenit ante crucifixo Domino, t tenebrxfactxsunlsnpertcrram,
pauperes, ferens libram unguenti, id est inlentkmcm abhora sexta iisque in horam nonam (Matth. xxvn),»
«'ecmosynx, suaviter cprain Christp redolentis, et iiao idipsum significat exstinciio canrielarura , quod
procumbens coram illis, sic per omnia tanquam lenebrx tllx significaverunl, scilicet excxcationeu.
Christo deservivit. Jtulaicx gentis, qua, prius occisis prophetis et lapi-
datis eis, qui ad sc missi fucranl, taudcm oceiso ipso
APUT XXIII. Domino pxophelarum (Matll\. xxi), merito iu lcne-
Quod per horas trium dierum Eccletia 'suum ordi-. bris perfidix projectx et a lumine vullns derelicta
nem non servat. est. Numerosa quippe lumraaria, qua> surgentes ad
Consummalis inissarum solemniis, qux ob causas
' vigilias ardenlia reperimus, universos significant
s.upradiclas festive celebrala, uiediis trislilix oebii- sanctos, qui prophelico serroone lucenles, solemque
tis, ut jam dictum est, quasi sol inierfiilserunl, sla- juslitix nascilurum el passurura , lanquam slellie
tim profundiora ejusriem tristilix scquunlur et au-
Non prxvix nunliantes, lumendivina. scicnlix populo illi
gcscunt silentia. enira Ecctesia suum ordineni diversis temporibus infiindcre missi sunl. At illi,
terval, quem a vigiliis noottirnis ejusdem diei mu- vitam eorum exslinguerites corporalem , cxcilalom
larc alque irainiuuere jain iceperat, A nocitirnis sibimet inliilere spirilualem, tandemque auJire me-
ergo vigiliis incipienlibns, lantx miilalionis seu di-
raierunl, < ut vcnial supereos oranis senguis jusltis,
winuiionis causas breviter exscqui cupiraus.
qui effusus esl snper lerram a sanguine Abel justi
CAPUT XXIV. (ibid.), > elc. Igittir candelx in eo quod singulx posl
Be inusitatis ttium noctium tigilih.. singulos cxstinguunlur psalmos, prophetas signifi-
Primo dicendum esl, harum trium noclium vtgi- caul, qui singuti explclo proplictix suas ministerio,
lias, quas et inusilato ordine decantamus, elin le- ab illis pccisi suiil.Illa quoque qux ultima non- ma-
iiebris consummamus, exsequias csse iriduanx jor rxleris exstinguilur, ipsum Dominum significal,
inoriis Domiiii, et ideo roorlrs ejusdem luclui quinlx qui reputalus qnasi umis ex iiropheiis, tandem occi-
ferix vigilias allributas, quia vesperam Sabbati, fj [ sus esi; post quem nullus apnd illos propheia sur-
noclemqne ipsam, < qux lucescil in prima Sabbati rexit, el bic exstinclus profundas illis erroris el
(Matth,. xxvm), > iiori decuit exsequiarum planclui perlidia. lenebras reliquil.
dcpulari, cujus medio resurgens Domtnus, lolam CAPUT XXVH.
iiociem ipsam cmn prxcedente vespera victorioQ Quid tropi significant.
sux gaudiis ilhistravil. Exlunc nainque cceptum Plerisqve moris esl, ui cxstinctis luminaribus, in
est, ul in omni solemniiaie diem prxccdat npx, sem- ipsis lenebris lugubres tropi, prxcinentibus canlori-
pcrquc vespera fu.ura. diei clarttale prxfulgeal. Ut bus ct choro rcspondente, flebili modulatioiie decan-
ergo tririiianx mortis Domini triduo peragaraus ex- tenlur, incipientibus a Kyrie eleison. Signilicant
sequias, noctem fcrix quitilx ascivimus siraul, quia autem lamenla sanclarum muliemm, qux, ut io
iniserrimi Jmlx infami commcrcio jam venditus Evangelki legimus, lamentabantur Dominum, < so
ftierat Domiiius. Itaquc quod canonici iiunqiiam in denlcs contra scpulcrum (Mallh. xxvn). »
priyalis diebus, monachi vero neque privatis neque CAPUT XXVIII.
solcmnibus unquam facere consuuveruut, uterque De novo igne.
Ordo vigtlia» cum uovcro expendit lcctioniliiis, tali Amisso igne, qui ad malutinos, ut dictuin e.t^
 143 DE DIVLNIS OFFICIIS. — LIB. V. 150
e :stii!g-:iuir, ad lapiilem pcr eosdem Ires dies confu- A
j cliirnas, regularcs horas abscrbet trisle silentluro.
ghims, tti vel lapitlem perculienlus,ex ahslrusis ejus Usum novinitis, mysteria requiramus.
venis ignem occulltim eliciamus , vel liquidura cry- CAPUT XXIX.
s'alli lapidem sereno ccelo soli objieien.es, radium Cur campanm non sonant.
ejus irajectum, per ejusdem crystalli orbiculum spe- Signa Ecclesix, qux campanas dicimus, sanctos
cinbili miraculo in subjeclara suscipiamus escam, Cliristi prxcpnes signilicare suo loco jam dietum est,
Nimirum per hoc nobis pulchre depingimus, quod qui charitalis igne excocti, et divina inslructieue
Deus, qui < dixit de tenebris lucem splendere, illu- ibrmati, in proteclione Dei coeli, lanquam in turri
cescal in cordibus noslris ad illuminalionem clari- foriitudinis ccmmanentes (Psal. LX), imo suspensa
latis sux (// Cor. iv) » per mortein Chrisli, quem mente penrientcs quadam fraternxdileclionischorda
sicut in matutinis prxfiguralum est, Judxi sibimet commcventur, lotaque die et tota nocie comraoven-
exstinxerunt, el tenebrx facta. sunt. Lapis enim , tur, ut non laceant prsedicare nomen Domini-,riiccn-
cum de illo ignera sic excipimus, Christum significat, tes : < Qui reminiscimini Domini ne laccatis el ne
quem < lapidem reprobaverunl xdificantes, qui fa- delis silentium ei (Isa. LXII). > Nolura esl aulempri-
ctus csl in caput anguli (Psal. cxvn). » Unde cl in mos hujusmodi prxcones, scilicel sanctos apostolos,
Denediclioue ejusdem ignis oratio lalis est: Deus, Q ] non solura conticuisse, sed el reliclo eo omnesfugisse
t/ui per Fitium luum, angularem scilicet lapidem,cha- (Matth. xxvi). Petrus quoque cxterorum princeps,
rilalis ignem tuis fidetibus conlutisli, produclum e si- ctijtis ab ore primum verilalis prxconium < in om-
lice, nostris profuturum usibus, novum hunc ignem nem terram exivit (Psat. XVIII),> 68 dicenlis: < Tu
sanciifiea, elc. Prudenlius quoque in hymno suo, es Christus Filius Dei vivi (Malth. xvi), » vocem il-
<jui cantatur in Sabbato sancto (18), cum dixisset: lam ctarissimam repressil, conticuit, Chrisium reli-
Lumina nos tamen quit, fugit et negavit (Matth. xxvi). Igilur ea hora
Monstras taxigeno semine qumrere, qua Dominus tradittis est, recle signis Ecclesix sw
ul oslenderet fieri hoc ad commemorandum illtiri, lentium indicimus, Cliristmnque solum lorculae
quod de lapirie Christo procedil nobis ignis sancti calcanlem, solum in ligno crucis, extenso corpore
Spiritus prolinus adjunxil (19), tynipanizantem, teslimonium veritati humili ac so-
Ne nescitet homo spem sibi luminit lilaria voce perhibentem, ligneo malleolo in tabnla
In Chrisii solido corpore conditam, suspenso et personanle, populumque ad EccLcsiam
Qui dici stabilem se voluil vetram invilanle significamus.
Nostris igniculis unde genus venit. CAPUT XXX.
Lapis ergo, quem perculientes ignem eliciinus, Clui- 'C Cur allaria nudenlur.
slum siguifical, qui percussus vei bere crucis, Spiri- Cur allare nudelur scire voleniibus facile liquei,
tum sanctum nobis effudit. Quod si crystalli lapidemi si prius animadverterinl, quid ipsum altare signifi-
soli objicimus, escamque subjicirous, ut mediantei cet. Signiiicat autem Chrislum, quia sie illud in
crystallo carbpnes exslincti reviviscanl aspectu i templo, quomodo Chrislus loli corpori Ecclesix di-
phoebex lampadis, illud nobis gratissime comme- guilate et lionore prxeminet. Quod si et auctorilas
niprari debet, quod <Mediatur Dei elheminum horao• desideratur, occurril illa Domini dicentis per Mosen:
Cbristus Jesus (/ Tim. u), > inter Deum exstinclos- < Atlare de terra facielis mihi (Exod. xx). » Quod
que bomines medius inlerveniens, noslrxque infir-- bcatus Gregorius sic expcnil: < Allare de terra fa
niitali usque ad mortem appropinquans, ionge ai cere, esl in incarnalione Mediatoris sperare. Tunc
nobis secrelum ignem, id esl sancli Spiritus altissi- quippe a Deo noslrum munus accipilur, quaudo in
mam divinitalem infundit, ignem utique Spiritusi hoc altari noslra humililas, id est super Dominicx
sancti, quem sicut testatur ipse, venit miltere ini incarnalipnis fidem ppsueril, quidquid operaltit. Iu
icrram , et voluit vehemenler .accendi (Luc. xu). altari ergo de terra oblatum munus ponimus, si
Non enim vana religio est, solemni processione adI aclus nostros Dominicx incarnalionis fide solidamits
novi ignis benediclionem exire. < Eamus , inquitt (20). » Cum itaque nudum altare conspicimus, di-
Apostolus, ad eum extra caslra, improperium ejus3 gnum illud memoria quod magnifice propheta, fle-
porlanles (Hebr. xm). > Procedenles namque adI biliterque deploral ;nosirisintimis personareauribus,
iilum ignem, meminisse debemus exeundum no-- npstris internis prxsentialilef debet apparere con-
bis esse ad eum, quem Judxi exlra castra civi-- spectibus : < Ecce vidimus eura, etnon est species
talemque suam projecerunt, ut per ignem sanclii ei neqiie decor, el nos consideravimus eum despe-
Spirilus vilam xternam habeamus, credentes ineum,, ctum el novissimum virorura , virum dolorum, et
quem illi a prxsenti vita exstinxerunt. Deincepss scienlem infirmitalem. Vere languores noslros ips».
imminenle vespera, majora irisiili» sequuntur in-- lulit.et peccata nostra ipse portavil (lsa. LIII).» HX<J
cremenla. Allaria spolianlur, vino et aqua lavanlur, , de passione ejus dicta esse pcrspicuum est. Ille eniin •
campanx conticescunt, oranes, prxter vigilias no- < speciosus forma prx filiis horoinum (Psal. xnv),»
(18) Prudent. Caihemerinon v, 7, 8; Patrel. tpra. (20) S. Greg. Moral. lib. m, c. 26, n. 51, in Job,
JJX, cdit. Migne. II ; Palrol. lom. LXXV, cdil, Migne.
(19) Ibid,, 9-12.
-ST RUPERTl ABBAIIS TUITMSKSIS 151
qui <seinciipsuth exinanivit, fprinara sejrvjaccipiens A auctoritas non concedit, Grxcorum cpolradicer.s|
(Philip. n), > maxime in passione sua visus est non tradiiioni, ul die Epiphanix baptismum celebreraus,
Jiabens specieni, neqtie decorem, el quasi abscondi- sicul in nocte pascha.li, quod et supra dictum est,
lus vtiltus ejus. Nam anlea decorus incedebal, et ubi de die Epiphanix menlio facta est. Sed de ori-
tnagnificabalur ab omnibus, quia sicul laudatur in giue bapiismi opporlunius dicemus, ciim de uiorta
Caoiicis : < Venter ejus eburneus, disiinclus erat Domini in sequenli Parasceve, vel Sabbati sancti
«apphiris (Cani. v), > id est naturx inflrmitas inler- olBcio, traclalusvelordo causaruro poposcerit. Scien-
tlttra coeleslibus in illo rcsplendebat miraculis. Ac dum autem quod rectius faciunl hi quos et nos imi-
ntiiic quia <Doininus posuil in eo iniquilates om- lamur, el ordini evangelico magis eorura propinqual
piuiii nostruin, ascendit sicut virgullum coram eo el consuetudo, qui hodie quidein, id est feria qtiinta,
sicut radix de terra silienti (Isa. Liu). > Illa faCies allaria nudaiit, sed ipsa die Parasceve lavaul. Nant
cjus el oculi, ex ijtiibus, ul ajt Hieronyraus igneum hacferia quinta ccepit quidem Dominus aJ vespe-
quiildam el sideregiii radiabat, verbi gralia quando rara agonizari, sed feria sexla sanguiiiem el aqiiara^
vendentes et ementes ejeci| de lemplo (Matth. xxi), delateresuo lanceatus effudit. Idcircoet cura cantit
quod inlinitus facCre non possit ex.ercilus, illa, in- ad passionem perlinente, vel cum psalmodia pceni-
quam, facics nunc despiciebalur, alapis cxriebatur, B lentiali lavare consuevimus. Hispidi quoque ramii-
velabatur, conspuebatiir. Yellebaniurgenxejus.qux sculi, cnm quibus lavantur, flagella significant, qu;e
sicut areplse aromalum gratum prope accedentibus peclus illud sacratum Deique capax alrociler seeu-
spiranl odorem, ita conluenlibus benignitatem ejus erunt. Non enim divinitas inhabitans, passibiliiatem,
exprimebani el niansuetudinem. Maiius ejus, quse carnis excluserat, sed veros dolores verasque virga-
ita faciles erant ad operanda miracula divini benefl- rum vibices in illo nostra caro perlulil.
cii, ut merilo dictxfuerinti tornaliles, aurea?, plenx CAPUT XXXII.
hyacinihis (Canl. vj, > vinculis aslriclx sun|, clavis
confixx sunt. Proptertalia diclum est;< Elaspecliis Cur horas sub silentio cantamu».
(I) eo non esl, cl non est ei specie neque dccor (Isa. Qupd noii solura canipanarum clangor silescil, sed
LIII). » Insuper hoc ad deuudati altaris causam regulariura quoque concentura horarum nosler om-
pertinct, quod idem Dominus veslimenlis suis spo- nino cliprus abscontlit, illud significal quod apostoli
lialus est. t Milil.esnamque ciim crucifmssenl etim, Cliristi non solum prxriicare cessaverunl, ut soiiti
diyiserunt sibi vcstinienta ejus, el fecerunt qualuor fuerant circuire < per castella evangelizantes et
partes, unicuique roilili parlem (Joan. xix). > El de curantes ubique (Luc. ix), » sed et nocte hac, post-
lunica dixcrunl : <Non scindamus eam, sed soriia- C qiiam hymno dicto exierunt cura illo in menleui
tuur de illa, cujus sil (ibid.). > Tale vinum bihit no- Qlivariim, diffugienies el oppressi trislilia, cuncli a
sler Noe (Genes. n) , quod intcrpretaiur requies, laude communi cenlictierunl. Idcirco autem a com-
scilicel Doiuinus Jcsus, in quo requiem inveniinus plelorio profundiun hoc incipilur silcutium, quia
aniiuabus nostris, lale (Mallh. xi), inquam, viuum circa hanc horam, cum dixissel discipulis : < Ecce
bibit cx vinea sua, quam plantavil, scilicet ex genlc appropinquavit, qui me tradei (Matth. xxvi), > ipsi
Jtidaiea, qtiam dc jEgypto iransliilil (Psal. LXXIX) , grayes esse cceperunt e.t prx trislitia dormilabant,
qtiia ctinctis amariludinibus inebriatus, soporatus tandemque ubi liirha, et qui vocabatur Judas, venii,
csl soinno moriis, cliu cunclis a diyinitatis suxglo- ciiro lenerent eum, < reliclo eo, omnes fugerunt
ria nudaius ad tempus apparuit. Cum crgo aitare (ibid.). > Nec quisquam cx illis ad eum propius jani
Cliristum significei, recle ob toininemorationemTio- accessil, nisi discipulus ille, qui, ut Joannes ait, <110-
rum, veslitu et ornatu suo spoliatum est. lus erat 69 pontifici, quique dixil ostiarix et inlro-
CAPUT XXXI. duxit Pelrum (Joan. xvmj , > quem llieronymus
Gur vino et aqua laventur. ipsum fuisse Joannem asserit.
Causa vero, cur lavenlur allaria, non minus bis D CAPUT XXXIU.
qux dicta suiil, scienlcm delectat. Videlicet idcirco Cur maiulinas sicut horas sub silentio non dicainus.
itla lavari inslilulum esl, quia Dorainusnoster, quem Quxri hic polesl, cur cum diurnas horas liiste.
allare significal, ui riiclum esi, de latere suo lancea sileiitium operiat, noeluinas vigilias vel laudcs in-
inititis perforato sanguinein et aquam effuJit (Joau. lccla melodia depromat? Ad quod dicendum, lem-
xix). Ideo lavaiitur yino et aqua. Vinum enini prp pus aliud per diem, aliud significari per noctero.
sanguine, in sacramento quoque sacrificii, ipso Do- Nani diurnis lioris prxsentiam significamus Domi-
niinb auctore, asciium cst. Sanguinem, inquam, el nicx passionis, noclurnis autem vigiliis lenipora
aquam effudii de latere suo summus nostrx opifex priora, per qux futurain eaindera passionem pro-
saluiis, qux prima sunl ejusJem elementa salulis. pheix prxnuntinverunt. Qui quia non lacenles in-
Sanguine redimiraur, aqua ahluimur. Hxc enim lerfecti sunl, idcirco nobisvoces illorum proferen-
nqua, priraa sui fuit origo baptismi, quo baplizainur libus candetx, ut supra riictum est, uxsliiigiiuntiir,
nos, quein a nullo accepil, seri ipse priimis ejus au- quarum ultima, qux exstinguilur ad canticum
cior exstilit. Hoc ideo dicimus, ne putcmus illtini a Evangelii, ipsuin Dominum, qui cva elizans occis-js
Jjairae suum accepisse baplismum, quod Romana est, significat.
155 DE BJVLNIS OFFICHS. — LIB. VI. 154

LIBER SEXTUS.

CAPUT PRIMUM. A ergo, curadeo publicis gaudiis exemptasit, ulriec

De Parasceve. missarum lxtiliara ordinis ecclesiastici auctoritas
ilfi ascripserit. Unde consulto gralix ccelestis ora-
Dies sextus ab illo quo Doinintis nosier civitnlcm
culo, breviler aliquid super hoc capitulo riicendtim
Jerusalem cum gloria (Mallh. xxi), quam mox in-
est. < Gloriari quidem tit Apostolus aif, nos oporlet
vidia sequereiur, ingressus est, illud evidenlius in cruce Domir.i noslri Jesu Cliristi (Gal. vi), > el in
confirmal, quod superius commendaium est, scilicet lanti pretii, qtiod pro nostra redemptione
reslaurationis gratia
Jianc hebdomadam humanx respon- dafum est, (ideliler cunctis postbabilis exsullare
dere, mysleriorum ordine, primx illi hebdomadx
Sed sunl aliqua qux gloriam hanc el ex-
mundanx creationis. Nam hominem, quem in illius gaudiis. sultationem noslram nimiura mmiumque obnubi-
sexla feria Crealor mirabililer condidil, in bnjiis lanl. Primum noslrx conscicnlia causx, propler
nihiiominus sexla feria idem ipse Salvator mirahi-
quam imperiosa sanclx Trinitalis charitas, hoininem
|ius redemil. Dieshic Parasceve vocatur; parasceve tantx reverentix, lanlxque dignitalis, qui cum Deo
autem prmparatio inlerprelalur. Quo nomine Judxi, verbo una persona esl, hominem invocautem, et
qui inter Grxcos conversabantur, sextam Sabhati, morli niliil debentem, morii addixil, sicut Aposlolus
qtix nunc a nobis sexta feria nuncupatur, appella- ait: < Proprio filio suo non pepercit Deus, sed pro
baiit, quod eo videlicel die qux in Sabbalum forenl
B nobis omnibus tradidii illum (Rom. vin). > Nori.
liccessaria prxpararenl, juxla quod de manna quon- enim iia gaudere debemus de gralia trndentis, vel
dara erat prxceptum : < Sexla autem die colligetis de cliarllate
morienlis, ut non eliam rioleamus,
»
dnplum (Exod. xvi), elc. Qui vero inler Romanos qnod tanto Doniino tormentorum, el mortis causa
vitam ducebanl Judxi, usilatius eam Laline ccenam ftiimus.
Siquidem non gaudere, ir.gratiludinis; non
puram cognominabant. Quia vero sexla die honio dolere autcm, crurielilalis est. Non ila simus incatiti
facius, et tola niundi est creatura perfecla, septima laudatores providentix vel prxscicntix Dei, ut prx-
autem Condilor ab opere suo requievit, unde et scicntiain
cjus et orJinationem idem esse aihitre-
hanc Sabbatum, id est requiem vocari prxcepil; 111IIr. Non enim hxc, id cst prxscienlia el ordinalio
jecle Dominus eadem die sexta crucifixus Iiunianx Dci, xqualia sunl, aut converli possunl, quia prx-
restauralionis iinplevil arcanura. Unde, cum acce- scivit Deus quidem omnia, qux orriinavit, sed non
pissel acelura , dixil : Consummatum est (Joan. prxordinavit vel prxdeslinavil, ul fierent omnia,
xix), id est sexta die, quod pro mundi refeclione qux prescivil. Nam de 70 homine, cum faceret
suscepit, lolum cst opus perfectmn. euin, riuo prxscivit: scilicet et quomodo pcr frau-
CAPUT II. dem diaboli decipiendus esset, ct quomodo per
C omnipolenliam suam deceptum et perditura re-
Cur hac die missa non eanlelur.
staurare possct. Hxc, inquam, duo prxscivil,
De liac die primuni illud quxritur, cur oflieium sed eorum allerum, id est lapsum hoininis, fieii
non habeat, imo (quod maxime mirum videtur) cur permisit, ad cumulum diabolo debilx damnalionis;
a missarum solemuiis vacet, cum passio Dominica, allerum autem, id est restauralionem ejus, pr.c-
qux hac die cejebrala esi, sacrificii principium, ordinavil, ul, sicul ait Aposlolus ad Ephesios, inna-
liostrxque salulis summa sil. Videiur namqtie jure tcscefcl < principalibus el polestatibus in ccelestibus
tanta res solemnibus sumroe celebranda esse gau- per Ecclesiam nitiliiformissapienliaDei(Ep/t«s.in). t,
diis. Si enim martyris uniuscujuslibet anntla dies, Unrie et Hieronymus in commenlario ejusdem Epi-
qua per passionein mortis ad immorlalitalis gloriam stolx (21): < Si, inquit, principatibus el potestalibus,
transraigravil, festivis honoratur gaudiis, et mcrilo, in ccelis, quas sanctas minislrasque Dci accipera
quia < pretiosa in conspeclu Domini mors sancto- debemus, ignota ftiil multiplex sapientia Dei, quse,
rum ejus (Psal. cxv), » cur dies hoec solemnium nunc eis per Ecclcsiam revulata esl, quanto magis
gaudiorum orbata esl inslrumenlis, qua marlyrum palriarebis et prophclis ignota fuit, quos supra non
ct saiictorum omnium Rex sanclis omnibus anli- _ ignorasse mysteria Christi, sed ita ut Apostplii3,
quis et novis per mortem suam paradisutn aperuit [apostolos] nescisse, menslravimus. Muliiplex quippa
el lalroni quoque, cui dixit: Hodie mecum eris in sapientia Dei per Ecclesiam ejus, nunc el principa-
paradiso (Luc. xxm), hoc die solutum e.l admirabile tibus et pptcslatibus revelala est, quam olim Deus.
preliura, cujus pondere, ut cantaraus, captivilas futtiram in sua niente decreverat, el nunc essc per-
iiiundi rcdempta est, inferui clauslra confracta sunt, feclam ex eo quori viderotis, agnoscirous. Crux,
ct coelcstis nobis aperla est janua regni. Quxrilur ilaque Christi non soluro nobis , scd cl angclis
(21) S. Hicroni Coniraent. in Epist. ad Eplies., lib. n, cap. .... 3, vcrs. 10, Patrol., tom. XXVI, edit.
Migtie. .
 I5S RUPERTI ABBATJS TUmENSJS 136
CHnclisqtiein ccelo virtultbus profuii, el aperuil sa-i-AA rat: < Itcnim aulem viriebo vos, ct gamlebit cor
cianientum, quod anle nesciebanl. Denique ad cce- :- vesirum, el gaudium veslrum iiemo lollet a vobis
Itun cum corpore revertenlem mirantur et dicuni : (Joan.
xvi), > perpulchre perfecta esl, qux prxmissa
< Quis est iste, qui venil de Eriom. linclis vcslibuss fuerat, nmlieris simiiiludo,
qux postquam pepereril,
< de Bosra? Iste formosus in slola sua (Isa.
LXIII).t« < jam non meminil pressurx propter gaudiura, quia
.JEt in alio Joco : < Quis est isterex glorix? Dominns is natus esl homo in mundum. »
« virluluin, ipse est rex gloria. (Psal. xxm). > Non °
crgo piitcmus divinx ordinationis utrtimque ftiisse, CAPUT III.
ct horoiiiis lapstim, et ejusdem restiiulionem, sed,j Quod eetebriuit nottrm reiemptionis a feria scxlaai
prxscitum quiriem lapsura ficri perniisisse Deuni, 't Dominicam transferatuu
al riiaboli damnntioncm, rcstaurationera autemn Dilfercndum est igitui gnudium lanlx salutis,
prxorJinasse, aJ miiltifomiis sapienlix sux osicn-,_ tantx tamqne neeessariae retlempiionis, lanli pretii,
lioncra. < El non sicul blaspliemamur, inquil Apo- ,. cujus pondere caplivilas mundi redeuipta est, inferni
sloltis, c| sictil aiunt quidam nos dicere : FaciamusIS clauslra confracla Sunt, jaima? ccelorum aperlx
mala, ul veniant bona.quorum daninatio juxla est 5[ sunl, lalro pcenitenliiim exemplum, cum Doroino
(Rout. iii), > Dixeral enim : < Ubi abundavit pecca-,. B " paradisum ihgressus est (Ltic. xxm).
Differendum,
luni, supcrabundavit gralia (Rom. v). > Quodqui-i_ inqtiam, osque in diem tertium, quo lanlus ille
oamjiiste damnandi sic pervcrtebant, ut illum dixisse e Victor surrexit qno nobis vicloriam suam annunti.t-
assererenl qtiod oporlcat nos facere mala, ul ve- .. vit, qua nobis in semelipso, quid de nobis spere-
nianl bona. Quorsum hxc? Yidelicel ul advertamus,. mus, ostendit, et lunc pro redeinptione animarura,
quia miillo magis Dcus, cum faceret hominem, necc cjux hac die palrala esl, et pro resurrectione corpo*
voluit, nec ullo modo dixil : Fiant mala, ut veniantlt rum, qux illa luce condila est, pro hoc, inquam,
liona; sed eo nolenle, co prohibcnte, morlemqtte^ riuplici munere inenarrabilis, ineslimabilis, infinitai
coinniinante, diabolo consenticiis horao malura. fecit jt solemnilatis, diguitatis lolo corde, lolo ore lolisque
(Gen. iu); Deo auteni disponente, bonum venit. Et;t viribus concelebranda est. Hac inlerim die tristitia
« ubi abuudavit peccalum, > in lanlum <
superabun-,_ regnet, hac, inqunm, die irislilia denoroinata, id
davit cralia, > ut quia saiisfactionem pro culpa. est tristi die conlristemur ad pcenitentiam, feria
litilius debebat, nisi horoo, nullusqiie solvere potcrat|t Dpminicx passionis nostratn pertranseat aniroam,
nisi Deus niiserntus Dcus homo fierel, qui cum 0 clavi manuum acpedtim ejtrs carjiem nostram coa-
pro
se nihil morii debercl, raoriendo pro nobis debitumn r figanl, crux ejus noslram suspcndat concupiscen-
nostrum solveret. Igitur nostrx, ut supra dictumn liara. Compatiamur, ul cfinrcgnemus (Rom. vm).
esl, cor.scientia culpx gnudium nostrnm reverberal,1 Hodic non ucrificemus, dum nobis hoslia lollilur
ut non exstilloroiis hac die, scd anitiulemus demisso0 de manibus. Non sacrificenl amici, dum Irucidant
capile, quia vulnera illa nostra fecertint crimina,( iniraici. < Dominus, inquit Moyses, pugnabit pro
qui.t conlumaces servi commisimus, quod vapulat|t vobis et VPS lacebiiis {Exod. xiv). >.Quandiu ergo
jlle omnium Domimis, quia qux ille exsolvit, nos lS lorcular calcat soltis, et indumentum ejus sanguine
rapuimus (Psal. LXVIII).Deinde evangelicx quoquee .- conspergitur (Isa. I.XIII), qiianriiu ligalus deridelur.
auctoriialis est, el ex Doniini dictis acccpimus, ulH velata facie colaphizalur, et alapatus, consputus,
Iiac die gaudere Juritcis rclinquamui, et nos con-,. quandiu illudilur vesle alba indulus, ilemque arun-
liisteinur. *Nam cum dixissel: < Modicum ct jamn dinera accipiens in dextera, veslemque purpuream,
non vidcbiiis me, et iterum modicinn et videbitisjs et spineam ccronam, clavorumque fixuram, quibtis
iue (Joan, xvi), > secutus adjunxit: < Amen, amen„ in cruce pendens, legis factus est maledicium, bi-
dico vobis, quia plorabilis el flebilis vos, mundus:s bilque aceli poculum, quandiu tolopprobriis exsalu-
initeiii gaudebit : vos autem contristahamiiii, seda ratur (Matth. xxvi; Luc. xxm; Joqn. xix; Deut.
irislitia vestra vertelur in gaudium (ibid.). > Adhucc D pj xxi), landiu nos, id cst a mane usque ad lioram
autem huic tantx rei trisliliam convenire probabitili nonam, juge ac profundum leneamus silcntium,
exeropto confirmat, dicens : < Mulier cum parit,1 mcerori amicum, et interiorem penetranles medita-
tristitiam habel, quia venit bora ejus; cuin auiem„ tionis solitudincti, solventesque cum Moyse calcea-
pcpererit ptierum, jara non meminil pressurx pio-,. roenla de pedibus noslris, audiamus illum tanquam
pter gaudium, quia liaius est hoino in mundumn de medio rubi dicenlem : < Videns vidi afllictionein
(ibid.) t Mulieri quippe Ecclesiam suam assimilat,t pppuli mei, qui est in vCgyplo, et geniilum ejus
qux qnia Cbristum diligit, quem ex Deo Palre ge-,. audivi, et descendi liberare eum (Exod. m). > Nunc
niliim, in noslram naturam suscepii, recte hac diee enim quasi in rubo spinis inhxret, clavis confixus,
moriente illo per mortem, quasi per parlum in vilamn spinisque coronatus, crucisque arbustum guttis
xiernam et in immorlalitalis gloriam exeunte, tri-,. sanguinis quasi rubentibus pullulat moris, ul, sicut
siitiam habel, et clamat < ut in ulero habens, et >l ait quidam:
clamat parlnriens (Apoe. xn), » et quia postquamn Tristet purgantur sangume culpm,
resurrexil, aelerno suo regno natus, < gavisi snnt" Qucm contorta rubttt deniii cruciatibut ediU
discipuli viso Domino (Joan. xx), > sicul ipse dixe-
157 DE DIYINIS OFFICIIS.— LIB. VI. ISfc
71 CAPUT IV. j Bomint, ciamabo tt non exaudies? (fluiac. i), elc.
A
Ctsr norn notta eamtemmusadorare erucem. Si, ioqaan.,iiic Dei coilwctaior fortts et rigidus slans
Uora-atrlem fere xtona (Mallb. xxviv; Marc. xvn; sitpcr ettslodiara suam et figens gradiun super mu-
Lnc. xxm), qttando raox iradtturus spirilum clanro- nilionem, dura Christiim in cruce coniemptalur, et
vtl voce magnn, dicens : < Pater, in manus luas vidcl cornua in manibus ejus, el ibi absronditam
commenJo spirilum nietim (Lue. xxm) : i videns- fortiludineni cjus limui, ail, et expavi, quid nos
que quod facltim fuerat, etqtiod sic clamans emisis- longe impares, longeque mitiorcra in die judicii fl-
sct spiriltim, ccnturio, nostrx fidei prxcentor, cla- duciam hahentes, quando videbimus manifeslam in
mavit et ipse dicens : < Vcre Filins Dei erat iste nubibus cceli fortiludinem illam, qnam hic tlmet
(Matih. xxvn; Marc. xxiu), > jussilqtie Pilaltis ad nbsconditam in cornibtis crucis, qux erant in ma-
pelilionem Joseph reddi corpus, venitque Nicodeinus nibus ejus? Quid facient tabulx, si tremiint colum-
fcrens myrrhx et aloes quasi libras centum, el ac- nx? Recte ergo, ut nostrum tractus hic raagis ac
«eperunt corpus Jesu, et involvernni liriteis ciun magis excitel timorera, in plerisque ccclesiis reli-
aroinalibtis (Malth. xxvu; Marc. xvn; LHC. xxm; gione imitandis ila canlattir, ut post singtilos versus
Joan. xix); lunc, inqtiam, licuithis et aliis discipu- somper prirous vicissim ntinc a principio, nunc a
lis appropinquare, et querelas tanto funeri depro- B nietlio reputatur. Seqnens iraciits : Eripe me, Domi-
mcre, pairiatim dilapsis perseculoribus : vel qnia ne, ab homine malo (Psal. cxxix), sccundum tituluni
tliiiiino Domiuicx mortis satiati spectaculo tlisces- cjustlum psalmi, qui est: In finem psalmus David,
seranl; vel quia viso terrxmoiu, quo veltini templi vox esl ejustlem manu fortis propugnaloris nostri,
scissum esl, el pelra? scissx sunl, et moniimeula pro noslra saltiic in pnssione sun decertanlis, et
aperta sunt, lerriti diffugeranl (Matth. xxvu). Circa hxc itli oralio hac de causa atlribuitur, ut nos qup-
nonam igitur horam conveniamus et nos, et suprenio que simili exemplo in pcriculp cxistentes, oralionis
funcri, non lam missale oflicium, quam funebrem devotione a Domino liberari mercamur
exhibe.tmus planclum, qnem et hoc ordine pera- CAPUT VI.
ginius. Cur liac die legiiur passio sectiridum Joannent.
CAPUT V. Quamvis ct ipse ortlo scribendi poposcisse videa-
De officiovelordine adorandw cructt. ttir, ulTiac die posl alios evarigelislas passio Domiui
Narrandam sacrx passionis hisloriani illa duo secundum Joannem Icguretur, constal enim illum
prxeunl animalia, Je quibus et eaiilamus : In niedio revcrsum dc Pathmos insuln, ubi exsilio reiegattts
duorum animaliuiii innotesceris; scilicet lex cl pro- _ fucral, post omnes evangeliuni snum scripstsse ul-
photx, qux illi concorJitcr atlestanliir, juxia quod tiinuni; tamcn cl hxc altera mnjor causa est, qtiia
Moses et Elias apparuerunt in iuonlc, qiiamlo prxsens interfuil, et cxteris adesse non audenlibus,
iransfiguratus est, cum eo loqtienlcs (Mutth. xvu). ipse, qtiia, sicut de seipso ait, et sicul Ilieronymus
Nam priina lcclio Osee prcphetx est : In iribulatione perhibet, nolus erat pontifici (Joan. xvm), fidu-
suamane consurgent adme : Venile et reveriatnur ad cialius sectitus est, el juxla crucem slctil. Stanlibus
Domiiium, quia cmpit et sanabii nos, percuiiel et cu- cnim jtixta crucem Jesu, Maria malre ejus, elsorore
fabit nos, vivificabil nos posl duos dies, in die tertia matris ejtis, cum vidissetJesus malrem suam, et dis-
suscitabit nos (Osee vi). Sccunda de Exodo est: cipnlum stanlem, quetn diligebat, dicit malri sum :
Dixit Moses filiis Israel : Mensis iste principium Mulier, ecce filius tuus, deinde dicit discipulo : Ecce
vobit mensium primus eril in mensibus anni. Decima maler tua. El ex itla hora accepit eam discipulus in
die mensis hujns, lollatunusquisque agnum per doinos sua (Joan. xix). Et paulo"post de se ail: El qui vidit,
et familias testras, cl immolabilis eum decimo quarto teslimonium perhibuit, et testimonium ejus vcrum est
die mensis hujus ad vesperam (Exod. xn), etc. Pritna (ibid).
sanc, rcsurrectionis prxconium est; secunda pas- CAPUT VII.
sionis, et eidein passioni, qux hac die legenda est D Car evangelisla sttum interposuil teslimomum.
secundum Joannem, proprie congruit, maxime pro Non prxtereundura lanlx hujiis rei sacramentum,
eo quod irictn evangelista sumpsit hoc ex iila tesli- cui sauclus evarigelista lam diligenter siuiin inicr-
nionium: < Os nnn comminueiis ex eo (Joan. xix). > posuit teslimonium, cl congrua de Scripltiris snb-
Singulas lcciiones singuli sequuntur tracttts, quem jccit exempla. Dixeral enim, quia milites, qui fro-
canliiiii proprium esse lugenlium, Ionge supra in gerunt crura latronum, ctirit venisenl ad Jeswm, ei
Sepiuagesima dictum csl. Primus nos ad iremore.ti viderunt eum jam mortuttm, nofi fregerunt crura ejut,
excilare molitur, dicente Habacuc : Domine, audivi sed unus mitilum lancea latus ejus aperuit, el conli-
audilum luum el limui (Babac. m). Siccnimtlabacuc nuo exivit sanguis et aqua. Facta sunl, inquil, hmc,
bic ex eo quod incertamen et luclanien, ut iladicam, ut Scriptura impleretur, qum dicit de eo: Os non com-
amplexu cttm Deo congredilur, atiiplexaniis, id esl miuueiis ex eo. El item alia Scriplura dicit: Vide-
luctamis sortilus est nomen; < uullus enini, ut ait bunl, in quem iraitsfixerunt (Joan. xix). Cur agniis
Ilieronymtis, lam audaci voce austis est Deum ad qui inimolatus est, noluil ut os comminueretur
dispulaiionein juslitix provocare, el tiicere ei, cur ex eo? Non enim casti, sed eo nolente et dispo-
{Qrebushumanis lantavemiur iuiquitas? Usqnequo, nciiie acluni csl. Siquidem non alia, qtiatn qnas
 159 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 160
voluit ac disposuit ipso ab his qui cum voluntate A mislum, cum gustasset, noluii bibere (Malth.xwn),
sua vel propria nequitia peremerunl, lormcnta per- reprobaiioneni signiftcat vinex stix, scilicet gentis
pessus cst. Unum de similibus nobis locutus est, Jutlaicx. < Vinea enim Domini Sabaoth, domns Is-
Iioc scilicet, quod, ut nosmorlalisac passibilis homp rael est (Isa. v). » Al-illa, quam ipse exspectaverat,
natus est. Cxtera dissimilia ncbis cuncta locutus ut faceret uvas, et fecit labruscas (ibid.), landem
est, quia quanrio voluit et quomoJo voluit natus est, illi mortis miscuit amaritudinem, qua gnstata mo-
quando voluit, et qtiomorio voluil mortuus est. Cur dice, id est per triduum, jam de gcnimine vitis
ergo noluit, ul crura sua frangerentur, sicut el il- illius bibere non vult (Matth. xxvi). < Resurgens
lorum sceleratorum, inlerqtios reptilattisest? Virie- enim a mortuis jam non morilur, mors ilti ul|ra non
licet, idcirco, quia ossiuin fractura nullum usquaro dominabitur (Rom. vi). >
bontim sua simililudine commendat. CAPUT XI.
Cur chlamidem coccineam eircumdari sibi permiseril.
72 CAPUT VIII.
Quod singula eorum, qum Dominus passus etl, atiquid Sed et qund chlamidera ccccineara, cum illude-
niysiice significent. retur, non dedignatus est circumdari sibi (Malth.
Considercmus ea qux in passione sua perlulit ." xxvn), nunquid non congruit illi, quod propler nos
Doininus noster, et invenieraus alia quxdam, qux in passione sua fungebatur minislerio charitalis?
nosspiritualiter amplius xdificent, per illasignifi- Coccus enim coloris ignei, qui in tabernarulo Do-
cari, Nam non solum qux gessit, et.qux pali voltiit, niini oflerri, el in veste sacerdotali bis linctus jube-
sic disposuit, ut cum inleriora perspexeris, si ex- ttir assuroi (Exod. xxvi), gcminam significat dile-
leripra hxc aliendas, sic uirohique consonam inve- clionem, Dci etproximi, qna fil ut quidquid offerir
nies siroilittitlineni, quoinodo ex qualitale seu cx inus, ignilum et quasi bene coloratum coram divinis
proprielale figurartiro vel npicuin, eamdera scriplo- placeal conspcclibus. Ipse autem < propter nimiam
is inanum diversis in locis recognoscis. charilalem suara qua dilcxil nos (Ephes. u), hihebat
CAPUT IX. calicem passionis, sicutipse, < utcognoscal, inquit,
Quid crucis figura significel. niundus, quia ego diligo Patrem (Joan. xiv); » el t
Primum ipsa crucis figura nihilne mysticuro si- < Majorem charitalem nemo habet, quam ut aniniam
gnificat? Taceo, quod decentissimum esse nulliis siiam ponal quis pro amicis suis (Joan. xv). » Igilur
abiiuat, salulem liiimani generis in ligno cmcis huic Regi nostro chlamys coccinea bene congruebat,
constilui, ut unde mors oriebatur, inde vita resurge- ut ipso habitu se illnm esse oslenduret, qui in lega
ret, el qui in ligno vincebat, in tigno quoque vince- Q ( significabatur pcr vilulam rufam, cujus corpus pro
relur. Quodque ait quidam : pcccalo jubebalur extra castra cremari, cl cinis
Neve qttis ignorel speciem crucis esse colendam, ejus in aqua cum hyssopo super populum aspergi
Qum Dominum porlavit, ovans ratione poteuli (Num. xix).
Quatuor inde plagas quadrati colligit orbis. CAPUT XII
Illud non prxleream qtiin salutis, quam operaba- Cur arundinem in manu acceperit.
lur, primas jantias, id esl iiriem, spem et chariialem, Ariindinem quoque sive calamuin ab illudenlibus
quarlamqne illarum, perseverantiam, in ejnsdem accipere non recusavit in maim sua, < quo, ut ait
crucis, in qua pendebal, figura significabal. Habet Hieronymtis (22), sacrilegiura scriberct Judxorum,
enim crux longiludinem, latitudinem, sublimeatque sive vencnata interficeret aniinalia. > Habebat nam-
profundum, id est acumen, quo fixa terrx inhxrei; quc in manu stta virgam, id est, suam in propria
longiludiuem, id esl tisque ad brachia; laliludinem, potestale animain, ul voleus poncrei atque iterum
in eorumdem expansionc brachiorum; alliiudinem, suineret cain. Et sicul Moses corara Pharaone suani
ab ipsis bracliiis sursuni versus, quo caput iinminet. projecit virgam, qux versa csl in cclubrum, devo-
Jlis autera qualuor supradiclx virlutes signantur : ravitque versas in colubros virgas magorum, ite-
Profundo, fides, qux occtilta voluntatis Dei voca-' D rumque rediil in virgam (Exod. vsi), sic ipse nunc
|ione, prima in fiindo cordis quasi fundaraenlum in suam quodammodo positurus crat animam, ut
icdificio, ponitur; longitudinc, perseverantia; alti- desccnderet in inortem, qnx per colubrum intravii
ludine, spes, qux nobis in ccelestibus reposita est; in mundum (Sap. n), colubrosque .Egyptiorum, id
jnliludine, charitas. Nam de his, inquil Augustinus, est, mortes absumerel peccalorum, aique ilerum in
Apostolum dixisse inlelligo : < Ul possitis compre- virgam, id est in poteslalem rediit prislinam-
Jiendere cum omnibus sanclis, qux sit longiludo, CAPUT XIII.
Jalitudo, sublimitas el profundum (Ephet. m). > Cur spineam coronam geslaveriu
galutis ergo primos aditus in supplicii stti figura Per «pineara aulem coronam illud visibiliter quo*
Salvator noster prxdicabat. que significal, quod de illo prophela prxdixit: < Et
CAPUT X. jieccata- nostra ipse porlavit (Isa. LIII). » Spina.
Qnid significet, quod aceti poculum cum guslassel, namque pcccata designant, qtix aiiimam pungunt et
noluit bibere. laceranl. Nara et prepter peccalum hemini data.
Pcr hoe aiilcm quod oblatum sibi acetum, fclle stint, dicenle Domino ad Adam : < Cum operatus
f22) Hieion. Coiiinieiit. in Evang. Matlh. lib. iv, cap- 27, Paiiol. lom \\\\\, cmi. Migne.
 '
«fcl- DE DIYINIS OFFICIIS. -, LJB.' VI. 1C2
ftieris lerram, non oabit fruclns suos, sed spinas el. A lur. Quas crgo scrdes habcbat Deminus, ut bapli-
tribulos germinabit libi (G«H. III)/» Cxtera qnoque siiio passionis ahltierelur? Nerope morlalitalein no-
omnia, qux passns est, quibus illusus est, mysteria slr.im et passibililatem, propler qunm sordidus et
simul et moralia conlinenl documenta. Nam in eo conlemptibilis apparebat hotninibus sicul in Zacha-
quod facies ejus velalur, ac deinde colaphizattir, ria legimus : < Jesus autem indutus erat sordiJis
velamen illud significat, quod super corda Judxo- vestibus. Dixil aulem angelus his qui slabant cotam
rum expandebalur, ut videre illutn non mereaniur, se : Auferle ab eo veslimenla sordida (Zach. m). >
quem nunc usque in synagogis suis conviciis cola- Jesus , inquit llieronymus , indutiis erat sordidis
pbizanl el exalapant maledictis. Nobis aulem for- veslibus, qui cum non fecisset peccatum pro nobis
tissimum in his omnibus prxbet humUilalis exein- peccatum facttis esi, el ipse infirmitaies nostras tu-
plum. Quisenim non erubescal colltim erigere, et lil (Isa. i.tn; // Cor. v). El in Aposlolo legimus :
pingui armari cervice (Job. xv), cum Deus et Dorai- < Chrislus nos redcmit dc mnlediclo legis, faclus
nus omnium ab illudenlibus sit pro nobis colaphi- pro nobis maledicluin (Gal. m). > Hic in \ieesini»
zalus? Nam hominis bumilitalera imilari superbi primo psalmo loquiusr : < Longe asalute mea verba
dedignaremur, hutniiiato sub lol cpnviciis Deo, su- delictorum meorum. > El in scxagesimo octavo :
perbire erubescamus. B < Deus, tu scis insipientiam roeani, et delieta niea
73 CAPUT XIV. a le non sunl abscondita. > Qux universa, inquii,
Cur tua crura frangi nolueril. appellanlur sordida veslimenta, ul aufcrunitu' ab>
Qui ergo caelera rationabiliter perlulit, non fru- eo, cum in morle stta iioslra delel peccata. Ctint
stra, sed dispouenle eo frangi sibi crura noluit. Ossa igiliir < videmus Dominum Jcsum propter passioneni
namque qux ubique in Scripturis mystice pro virtu- mortis gloria et honoie coronaium (Hebr. u), > cl .1
libus accipiuntur, nihil nobis niyslerii prxdicarent nostris qtix ipse portavcral, ablulum, recte illiiiu
in eo quod frangerentur. Sed econtra crura ejns hi accipimus suo haplismo in morle sua hapiizalitui
eo quod inlegra censervata sunl, illud nobis mysti- alqtie ul curailem suum ad nos transftuiderei ba-
cant, quod universx vix ejus recla. et inviolabiles ptismalum, sanguinem cl aquam rie lalere suo pro-
sunl (Psa/. CXVJII).Crura namque ejtis, vias ejus fudisse jam morluum. B.apiismuin atilera, quo a
Signiflcant, unde et in Canlicis dicitur : < Crura ejus Joanne baplizalus est, non ad eanidera pertinuhse
CPldmnx marinercx, qux fundalx sunl snper bases virlutem, aliasjam dictum esi.
aureas (Cant. v), > id est iliiiera ejus pulchra super CAPUT XVI.
divinilalis sapieniiam in rectiliidine firraata. Quid _ Cur ne solus sanguis, nec sota aqua de talete ejttt
^1 exhit, vet cur aqua sanguini sociata sil.
igilur vitala crurum fraelura fieri maluil ?
CAPUT XV. Idcirco ncc solus sanguis, nee soia de lalere Sal-
Cur tanguinem el aquam de latere tuo fuderit. vatoris aqua manavit, qtiia divinus drdo nostrx s;t-
i Sed unusmiiilum,inquil evangelista, laneea la- lulis utruroque dcpoposcit. Sanguine naroque redi-
tus ejus aperuit, el cnnlinuo exivit saftguis et aqua niimtir, aqua abluimur. Ncc ad hoc redempii sttmtis,
(Joan. xix). > Cur igitur hoc fieri maluit ? Yidelicel, ut tales 1109ille possideret, quales eramus prius.
m illam stiper nos effuaderet aquam cum sangttinc Unde et Aposlolus : < Non enini, inquil, voeavit
suo, quam dum commendarel, dixerat : < Nisi qais nos Deus in immundiliam, sed in sanctificalioncnt
renatns fueril ex aqua et Spirilu sanclo, non potest in Cbiisto Jesu (/ Thess. iv). > Et in alio loco, cum
videre regnum Dei (Joan. m). > Siquidem hujiis priora commemorasset peccata : < Et lixc, inquii,
aqux sacramentum ab hoc miraculo sumpsit exor- iuistis, sed abluli estisf sed sanetificali estis (/ Cor.
dium. Baptizalus ergoDominus in passione sua VJ), > elc. Ut ergo esset unde a peccatis lavareuiur.
(Luc. xti), lalem ad nos saluliferx morlis participa- aqtia, qux cerporales tanlura lavare ppieral sordes,
tionem jam morluns emisit. Non esl novum hoe aut sanguini, qui est preiium ncstrx redemptionis, so-
mirum, quod illum in passioue soa dicimus baptiza- rv ciata est, et ex cjus societale virlutem alqueaucto-
tum, matre filiorum Zebxdei posttilante ac dicente: ritalera sumpsil, ut ad abluendas invisibiles pecca-
< Magisler, dic ul sedeant hi dtio filii mei, unus ad lortiin sordes, digna sit sancto cooperari Spiriltti.
deileram (uam, et alius ad sinistram tuam in regno Societate, inquam, vivifici ac pretiosi sangiiinis hoc
tuo (Matth. xx), > respondens dixit: t Poteslis bi- accepit, ul comparelur vera simililudine Ruhroma-
bere calicem quem ego bibiturus sum, aut baptismo ri, per qtioJ salvalus populus tratisivit, Pharaone
<j_uoego baptizor, baptizari? (ibid.) » Qui cum re- submerso cum curribus el equitibus suis (Exod.
spondissenl : < Possumus, calicem, inquit, meum xiv). Nam fugientes .Egyplum hnjus sxculi, munila-
bibetis, et baptismo, quo ego baptizor, baptizabi- les in vcranr. repromissienis lerram iransmiliit, riia-
romi (ibid.), >etc. Nomine calicis sive bapiismi pas- bolum persequentera penitus absorbet cum prxleri-
sionem voluil designare martyrii, cjua et ipsun» ei 1'isaciibus et pompis snis. Igilur, ut supradictuin
illos deeebal consummari. Unde el alibi de passione est, longc raiionabilius fuil, ui lancea mililis lattis-
stia loquiitir : < Raplism» antera habeo baptizari, el Domini apurirelur, quam ut ejus crura frangerentur.
fuil salu-
quomodo coarelor usque dum perficiatur ? (Luc. Ralionabilius, inquam, ac decenlius tanlo
xu.) > Grxce autem baplismus, Latine abtu io dici- tis ariifici, yaldeque aceessU ad pulcliritudinen»
163 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS KJ»
perls, ut illud sibi mortuo de Interc educerel, unde A judiciis profilentes, veberaenler pro Illis nune inlen-
nasccretur Ecelesia, qui dorniienli Adx eostam dendam non esse rationera significamus in eo quod
criiixil, iinde forniareltir Evo (Genes. n). Hac enim genua non flecliraiis, el tainen oramus ulcunque et
similiUiJine quid pulchrius, quid elegantius, quid pro his, quia futurum est ul illos quoque trahal ad
dulcius? Siqtiidem ille primus Adam obdormivit, se, qui idcircp in cruce cxaltalus est, ul ad seipsum
iste secundus, ul diclum est, resurrecturus obiit. prania traherel (Joan. xn).
llli Domiuus soporem immisit, huic Patcr- caticero CAPUT XIX.
passionis dedit. Cur ab his, qtii crucem apponant, cdnietur: < Populi
< Egredimini ergo el videte, filiae Sion, regem meus, » el alim aniiphonm, et ad singulut resdonde-
Sa&nonem in diademuie, quo coronavit eum matcr tur Grmce "Aytat, el Latine < Sanelus, Deus. >
sua iu riie desponsationis ejus, el in die lxtitia. Tres istx anliphonx, Popule meus ; Quia eduxit
corriis illius (Canl. m). > Egrediroini, inquam, rio te ,quidultra debui, qux apporlando crucem deean-
teuebris illis, qux < super lerram facix suul ab boia lantur, sensibus parum aut nihii differentes, verbis
scxla usque in horam nonam (Matlh. xxvn), > iiuo quoque ac modulatione consimiles, triplicem signi-
de iltis, qux per illas significatx sunt, et ntinc ope- ficant Scripturam tiluli, sensumque ejus consonant,
riunt fat iem cordis Judxoruin. De his ergo lenebris qui super capul Doraini Kebraice, Crxce ac Latine
cxite et vidc.le intenia conlemplatione illum, qui descriptus est : > Jcsus Nazarenus rex Judxoruut
< vos vocavit in aJmirabile lumen suuin (/ Petrm (Joan. xix). > Nnnt, quia ibi scriplum esl: < Jesus
ii). > Regem magnum, regem pacificuin in diariemate Nazarenus, > hic per singulas anlipbonas in fine sub-
spinco, quod csl charitatis el inagnx miseralionis jiciiur, Salvalori lew; juxta inlerpretalioiiem ejns-
ornamenluiii, quo coronavit eum inaicr sua Syn- dem nominis. Et quia vere est < rex Judxorum, »
agoga iu hacdie dcsppnsationis cjus, qua, ut dicium licel hoc Hli negaverinl, el litulum quoque mutare
est, nascilurx sibi sppnsx Ecclesix in Ixtiiia cordis voluerinl, dicenles : < Noli scribere rex Judxorum,
stti prima elemenla produxit. sed quia ipse dixit: Rex sum Judxorura (ibid.\; >
CAPUT XVII. hoc in eisdera antiphoitis astruitur ab elfectis, ve-
Cur hac die solemnes ftant. orationet pro slatu Ec- rum et antiquura exponendo Regis ofliciura, vide-
clesim. licel quod eduxeril eos de lena .Egypii, quod de-
Oinni quidem tempore pro statu sanctx Ecelesiaj, duxerit per deserlum quadragiuta aiinis, quod mamia,
fldeliteroraudtim cst, sed huc die prxcipuu soleranes cibaverii, quod iu lerrara satis bonam inlroduxerit.
pro illa oraliones secunduni graduura vet dignilatum P El quia causa hxc Jesus Nazarenus rex Judxoruin,
ordines ac diversitales, a sacerdole perorandx, ra- tripliciler, ul diclum est, scripla esl, id esl Hebrai-
tionabitiler 74 iusliluix sunt. Hac cniin die Salva- ce, Grxce el Latine, ad singulas anliphonas, quibus
lor nosier pro cunclis oravit, et commune pro ora- in line subjicitur, Satvatori luo, quod est in illo li-
nibus sacrificium facius esl, de quibus et passioni lulo Jesus, Grxce et Latine respondetur 'Ayto;, iyio;,
appropinquans, irao jara ad arain. crucis pene assi- Sanctus, sanclus, quod est in eodera lilulo Nazarc-
stens, cum pro discipulis suis rogaret, dixil : < Non nus, Hebraice; vero non respondetur, videlicct, quia
pro Itis lanlum rogu, sed et pro his, qui crediluri gens illa regem suura adhuc negal, tilulumque illusit
sunt per verbum eoruin in me (Joan. xvu). > Nem- averso corde maledicil et deteslatur. Supradictas
pe liic ille erat magni consilii Angelus (Isa. IX), de ergo cantando anliphonas illo deferlur crux, qtto
quo in Apocalypsi legirous : < Slelit angeltis juxla sibi Grxce et Latine firieliter respondetur, quia vi-
arani lempli habens ihuribulum aureum in nianu delicet," crucilixus Dominus, [a neganlibus Judxis
sua (Apoc. viu). > Hodie juxta aram templi, id cst sese promovens, ad eenfessionem gentium proficisci-
in conspectu Ecclesix assistens, aureum iramaculali lur, appropinquanlibus apostolis et canlantibus, id
corppris ihiiribulum in cpnspeclu Dei, pendeus iu cst totis viribus opprobrium crucis (/ Cor. i), qtiaiit
ctuce suslulit, et cralipnis iucensum dignum cum D non erubescunl (Rom. i), prxdicanlibus, et inlerdum
clamore < valido ct multis lacrymis, ut ail Aposto- muila passis gravique perseculionum pondere fes-
Jus (Uebr. v), > pro nobis adolevil. Rccte ergo et nos sis; quod el pulchre significalur per hoc quod ejus-
cuiri illo solemnes pro nobis el pro cunclis orationes dein cruris portalores nunc eunt, uuuc laiiquara
offerimus, juxta quod illic addilum est: < Et data lasst subsistunl.
sunt ei incensa niulta (Apoe. vm), > etc. CAPUT XX..
CAPUT XVIII. Quid significel quod' crux hactenus operta nune dis-
Cur pro Judaiis genua non fltclimut. cooperitur.
Ubi lioiandura, quod cuin in singulis orationibus Velamen, quo haclenus legebatur eadem crux,
ad pronunliationem diaconi geuua ftectamut, in ea quodque aufertur, dicendo: Ecce tignum crucis, ve-
tantiim, qux pro Judxis dicitur, hoc non facimus, lamen illud significat, sub quo sese Dominus a Ju-
videlicct, quia donec pleniludo genlitim subinlroeat, dxis abseonriil, quorfque cordi eorum oppansum est,
cxcitas, qtix centingit in Israel {Rom. xi), nullius nobis auiein revelatur, quia, ut ail Aposlolus, in
oraiionis inatiti depelli vel expelli potesl. Iiaque Christo auferlur (// Cor. m). Nobis enim seipsum
dlviiiis nec debere, nec veUe, aul posse coniraire oslendil in prophetis, sensunique apcruii, ul inleW>.
.65 DE DIVINIS OFFICIIS.- LIB. VI. 166
gamus propbctas, non sicut Moscs ponebat velamen A I flrmamentom, chantatf. solium, miscricordix litii-
super facicm suam (Exod. xxxiv), dum < non pos- lum, pielntis argumentura, gratix vehictiliim, pacis
sent Dlii Israel intendere in faciem ejus (// Cor. iu),» vexilitim. Adoramus crucem, qux superbiara excidit,
sod faciem nobis revelat, < ut gloriam ejus speculan- invidiam obtrivit, culpam correxii.poenamdestnixit.
tesj in eamdem imaginera irausforniemur a claritate Crux Christi, janua cceli, clavis paradM, diaboli
icgis in claritatem Evangelii, lanquam a Doroini dejectio, liominis erectio, captivitalis noslrx sola-
spirilu (ibid.). > Hcec revelatio primum per illuii si- tium , liberlalis prelium. Crux exspeclatio patrinr-
gnificata est, quod eo tradente spirilum, < veliim cliarum, promissio propheiarum, triiiniphus regum,
templi scissum cst a summo usque dcorsum (Matih. dignitas sacerdolum. Crux iyrannos incrcpat, po-
xxvu). > Exlunc enim omnia legis sacramenta pa- tcntes inclinat, afllictos sublevat, pauperes honcslal.
luerunt, alque ad gentilium fidera arcana Judxorura Crux teuebrarum excidium, lucis infusorium, niortij
Iransierunt. In Evangelio quoque secundum He- efrugium, vitx navigium, salulis impcriuin. Quidquid
brxos, superliminare lempli infinite magniludinis Dco proficimus, quidquid acquirimus, qiiidquid spc-
inquil Hierouyinus, fractum esse atque divisum lu- raimis, adorandx crucis est fructus. Per cruceni
gimtis. Prxlerea Josephus refurt virtules angelieas, Christus ad se tmxit omnia (Joan. xu). Regnum
prxsules quondam templi, luiic pariler conclamasse, B I Patris, sceplrum Filii, sigillui.i_Spi.ilus sancli,
< Transeamus ex his sedibus. > Sed et in hoc , lolius csl lestimoniuin Trinitalis.
quod < terra moia est, et pelrx scissx sunl, et mo- CAPUT XXII.
numenla aperla sunt (ibid.), > juxta lillerara quiriem Cur pridie Dominicum corpus in hodiernttm diem
lnagniludo signorum esl, qttod cruciftxum Doini- recondilum tit.
num coelum el terra et omnia conlremiscant, sed Causa poscere videtur, ul die Dominicnm cnrpus
myslice trcmorem significat credenlium, quod pri- ccnficientes, elinde usqtie ad Sabbatum recondeuUs,
slinis errorum viliis derelictis et eraollita cordis du- tptp eoriem Sabbalo jugi silentio consopili, usqne in
ritia, qui prius erant similes luniutis mormorum, priniam Sabbati ab omni diurno psallentio cuuclo-
postea cognovertnt Crealorem. Unde el in psalmo : que sacri allaris ministerio vacarcmus. Sic enim
c Conimevisli, Domine, lerram ct conturbasli eam rei propius accedere pularemur pro eo qttotl hac
(Psal. LIX). > Item: < Commota est et conlremtiit, die Dominus noster immolalus, Sabbalo quievit iu
lerra (Psal. xvn). > scpiilcro, totamque sequentem noctem discipuli ejtis
CAPUT XXI. in iristitia transegerunt, donec diluculo redeuniihus
Ilem de cruce.. _ a monumenlo roulieribus, quxqtte audierant et vide-
Hxc ergo crucis adorandx rcvelatio, sicul et illa rant referentibus, paulaliin respirare cl in gatijiuin
veli lempli scissio, illud mystice significat, quod cre- reviviscere ccepeiunt. Vciius ilaqtie triduanain Do-
dentibus in crucilixum clausa prius Scripturarum mini niortem observare vidererour, etillani de veleri
mysteria palefiant. Nam per creditam Christi pas- hisloria siniililudinem rectius lenere, qua dicuiui
sionem vel cruccm, nunc intelligirous sacramenta est de manna, quod liliis Israei in figuraut. Domi-
legis el arcana prophelarum, verbi gralia, cur Plia- nici corporis daitim est: < Die sexla coliigaut quoJ
rao vel .Egyplus, qux deccm plagis verherata non inferant, siique riuplum qtiaiu pcr singuios dies
cessit, solo sanguine agui victa, filios Israel dimisit, colligere solebant, quia die seplima non invenielcr
el quis ille sil in prophelis, cujus < factus esl princi- (Exod. xvi). > Nuucaulem econtra dieseplima apud
palus super humerura ejus (Isa. LV);» quisve < sicut nos iiivcniliir, quia post meridiem corpus solcmiiuer
ovis ad occisionera ductussil, ctsicut agnus coram in voce cxsultalionis ct laudis coiificinius. Hac vero
tondenlc se obmutuerit, ct non aperueril os suum die sexta quodaramodo non inveuitur, quia noit cor,-
(Isa. ix).t Hxc et cxtera clausa prius, nunc crucein ficitur, sed pr.die.id est feria quinta, illatuni et
Chrisli suscipientibus aperta stinl. Sicque faclum esl, recondiUim esl, qiiod.hodie suiiiamiis. Citr ita fiat,
ul bibere jara possimus de aquis Mara, quas, nj quia ratioue nou vacat, vigilauter inluendum est.
sicut 75 '" Exodo legimtis, non polerat bihcre pe- Domiuus noster non tunc soltim vel tunc prinium
pttlus, donec clainante Moyse ad Dominum, <oslendit iniinolalus esl, qitamlo a Judxis in cruce suspensus
ei Dominus lignum, quod cutn misissel in aquas, in csl, sed el pridie, qunm palerelur, quando accipieus
dtilcedinem versx sunt (Exod. xv). » Aqux eniin panem el calicem henedixit, el dedii discipulis suis,
Mara legem significant, qtix non parvam in se araa- dicens : < Iloc esl corpus nieum : Hic est calix
ritudinem liabet, diim dicil: < Oculum pro oculo, sanguinis mei ( Matth. xxvi), > suis uianiLus
dentem prodentc (Deut. xix), » et sirailia. Dulccscit immolaliis esl, suis ipse manibus nohis, ut jugiter
autem per lignum, dum proposito Dominicx pas- immoletiir, agnus commeiidalus est. Ab illa immo-
uionis exemplo, ei qui le percusserit in maxillam, . laiinne priraa Sabbati, tertia dies, ab ista vero
prxbcs et aliam (Malth. v), etc. Adorainus igitur iu Sabhaliim ipstini leriia nihilomjnus dies est. Consl&t
cruce Doinini noslri Jesu Christi opporiunain, ut autemquod, ut superius dictumest, noctem sive
ait Paultis, gloriam, salutcm acqoisilatn, reduceni vcspcram Sabbati ab illo silentio vel tristilia, quaui
viiam, salvalionein perfeciam, libcrationera pcrpe- exigebat requies sepulcri, causa illa veliemens abs-
luant. Adoramus crucctn, fitlei prxsidiutn, spci trahil, quod in parle cjusdem nociis Dominus
 167 RUPERTI ABBATIS TUITIEilSIS ifig
resurgens, lolam illara compambitis gaudii jubare A 76 CAPUT XX;V.
sol verus illuslravil. Triduum ergo Dominicx niortis, Incipil de Sabbato sancto.
quod perfici neqnivit, eo respeclu quo ipse a Judxis i Sabbaio post profiinriam tristilix noclem diescit
est trucidattis, pulchre el rationabiliter ad hunc nobis post mcridiem in snmniara Ixlilix clarilatein,
respectum transponitur, quod ipse.suis manibus est iraminentemque vesperam noctis ejus.qua vefus
iinniolatus. Cujus rei vel maximum illud esl jurii- sol Chrislus ab inferis victor ascendil. Oinnis aniina
cium, quod tribiis his noclibus minulas, exslinctis Christiana vigilanler allendens el prxexsullans, plau-
Itiniiiiaribus, cahitnus vigiliasad simililudincin tene- dit sibiinet et dicil: Ei noXut dies iltuminabiiur, et
Iifarum, qux paticnte Deminp, super lerram factx nox illuminatio in deliciis meit (Psal.c.xxxviu).Qua-
sunt, significandp, ul supra dictum est, cxcitalem, propler qiiotquol sacerdplalis aut levilici suiniis
qox exlunc accidit in Israel (Rum. xi). Sicque fil orriinis, jure pro lanti regis vitlorla luba inlonamus
iil sncrillcium nnvum, quod morlein Domini pridie satutari, juxla illud in psalmo : < Buccimite in neo-
per manits ipsius prxcesserat, rcsurrectionis ejus roenia tuba, in insigni die solemnilatis vcstrx (Psat.
iiihiloniinus piidie, qiiori csl in sacrosancti Sabbati LXXXJ.» Quis enim dies nocte hac insignior? qux
vespera, solemniter occurral. Itaqtie quomodo hac soleriinitas hac victoria prxslanlior? qux alia nostra
die, qux estferia sexla, qnaClirislus hosliasaluiaris B est neomenia, nisi illa, qua hac nocte in Chrislo pcr
a suis truciddluf inimicis, rccle a nobis quasi sepul- baptisinuin renasciturnova Ecclesia? Jurc crgo nnnc
lum est sacrificii decus, et ciclestc illud manna, angelica tuba coetorum, exsultat, luba tulutnri
quia hodie non invenilur (Exod. xvi), feria qtiinta insonal, gaudet tellus, mater Ecctesia Ixtaltir, ci
paravimus el iniulimus quod hac die sumamus, omuis aula divini nominis mngnis resullat poptilo-
fuitque diiplura quara per singulos dies colligere rum vocibus.
coiisuevimus (ibiil.). CAPUT XXV.
CAPUT XXIII. Cur hoc Sabbatum vocelur sanctum.
Sabbalum hoc pro magnitudine rei communs
eo
De quoa duo presbyteri corptts Dominicum de toco, nomca excessit,
quo pridie reconditum fuerat, deferant, ei quod quod est vigilia, scilicet allenta,
dicitur super itlud oratio Domiritca lantum. cxspectatio vcl prxparatio cujuslibei magnx et
Tandem salulata cruce , duo prcsbyleri deferunt cura devotione suscipiendx feslivitaiis. Dicitur au-
adallare eorpusDominicum.quod pridie reconriiltim lem Sabbalum sanclum, lum prOpter alia plura,
est, et assistens sacerdos prxroissa oratione sic tum maxime propler hoc quod ad suscipiendam
incipit : Oremut, prmceptit salutaribus moniti. . lanlam luminis claritalem^ nOva Ecclesia sacro
Constat locuin bunc esse in canoue, ubi elevate baptismi fonie sanclificatur. H.ic enim die Solcinue
calice cum corpore Domini dicilur: Per omnia sm- esl juxla vcram et evangelicam Palrum tradiiionem,
cula smculorum, el sequenle Doroiuica oralione, fontes bcnedici, el prxparala pcr liriem, tam cor-
rursus operimr calix, per quoil nobis illud ex pas- porum quam animarum credentium vasa, regenera-
sione Doniini reprxsenlatur, quod dcposilum corpus tione nova sanctificari. Prxparantur auirox, qu.-c
ejus de crucc, scpultum esi. Sed de hoc in secundo mortuajfuerant, vilx victrici, morlevicla (Ose. xnt;
bujus opusculi libello jam dicttim cst, quo el extera, / Cor. xv); de bello reverlenlij ul in inagna regis
qiix secundum ordinem Doraiuicx passionis in ca- Chrisli curia nullus sit vernaculus aut servus empti-
none dicenda erant, adnotala sunt. ISunc illud dicen- tius, qui non ad ingressum triumphanlis Domini
dum esl duos presbyteros, qui corpus Domini nd gratix serico, castiiatis auro veslialur. Sed de lioc
allare deferunl, significare Joseph justura ab Arima- in sequentibus suo loco dicemus.
thia et Nicodemum, qui pelitiim et concessum sibi CAPUT XXVI.
a Pilato corpus Jesu, detulerunt ad sepelicndum Quot vet quibut ex causis prmfvlgeat paschaHi
(Joan. xix). Nosautera cum silentio communicamus, tolemnitas.
scd sangnis ille, quera suraimus, ad Deum de ore D [ Nunc, antequam de ordine rel rntione officii dis- -
nostro clamat, sicut scriplum est : < Ecce vox seramus, dicendum est, qitot vel quibus ex causis
Miiguinis fralris lui Abel clamal ad me de lerr.t Paschx solemnilas tara ilustris laraque celebris ha-
.tien. iv).» Nos enim, id est Ecclesia, terra sumus, bealtir. Mulli cnim solum lioc in illa rcs-piciunt,
qux aperit os suunt et sanguinem Abel (ibid.), quod t in prima Sabbati » resurrexil Domiims
id esl Chrisli, bibit fidetiter, quem Gain, id est (Maith. xxviu), unde el dies Dominicx, resurre-
poputus Judaicus, cffudit crudeliler. Al ille male- ctiouis appellaiur. Magna plane solemniiatis el laui-
dicins est stiper lerram eamdem, vngusque, et pro- lix cordis noslri maleria; quia, dum ilio resurgenie
fugus csl super eara (ibid.), sicul scriptnm esl in rcsurreclionem morluorum esse credinius, nos qito-
psalnio: <Disperge illos in virlute lua (Psal. LVIII).> que resurrecluros esse sperantes, jtire gnudemu<.
Maledictus, inquain, illa nialcdictione, quaro sibi Yerum in hujus contemplalione soleinnilatis nuu-
postcrisque suis ultro arrogavil, dicendo : < S.n- quam illud gaudiura inemorix noslrx debet prxter-
guis ejus snper nos et super (ilios nostros (Matilt. ire oculuin, de nostrarum reriemptione animaruni,
xxvn). > quod, ut superius dictiim esl, in hauc diem tlilatum
csl a feria scxla, qua per crticem cl saiigtiiueu.
169 DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. VI. 170
suum Salvalor nosler illam operatus est. Hmc sunt. A diviua suffragatur auctoritas, elementorum concur-
enim fesla Paschalia, in quibus verus ille agnus rit natura, ecclesiaslica siraul nititur induslria.
occiditur, ejusque sanguine postes consecranlur. Divinx namque auctorilalis esl, el ex anliqua lege
Pascha quippe noslrum immolatut est Christus Mosi traditum, ut non celebretur ante prinii raensis
(I Cor. v), qui mortem nostram moriendo deslruxit, pleniluniiim(£xo</.xii),videlicetubiprimura plena Iti~
et vitam resurgendo reparavit. Dux sunt isle Pascha- na post vernale occurritxquinoctium.Valde hoc dele-
Iis magnx et innumerabiles causx festivitatis: re- clat ingeniasapientium, quia maguum et pulchrura in
demptio animarum, qux die Parasceves morle se conlinet myslerium. Luna quippe, qux propriunt
Cbristi parta est; et resurrectio corporum, qua. non babet, seda sete muluatur lumen, sanclam si-
prima Sabbaii Christo resurgente data alque confir- gniflcat Ecclesiam, qux non habet a semetipsa, sed a
mata est (/ Cor. xv). Addilur his terlia necessaria vero sole Christo interni luminis accepit graliam.
baplismalis solemnilas, omnem nobis illarum confe- -Equinoclium vero, quo transaclo, jam dies noctem
rens ulililalem vel fructum, qux pro eo quod ab 77 supergreditur, noctisque horas decerpens, illi
iltis cxordium totumque sux rationis sumpsit sacra^ minuil et sibi adjicit, illud significat, quod post
mentum, recte in eisdem paschalibus gaudiis addila ignoranlix noctem dies scientix Dei longa ccepit
est. Tribus igilur cx causis nox hmc ut dies, illumi- B screnilale produci, et multitudinem ignoranlium
nala refulsit in deliciis nostris. 0 vere fesla dies, vere studium et labor imminuit verilalem.Dei cognoscen-
beata nox, nobilitas anni, mensis decus, arma die- tium. Dum ergo paschalis agnus imraolalur etpopu-
rum, splendor horartnn, nox in qua desertus infer- lus Dei, submerso Pharaone cum exercitu suo, de
nus, apertus est paradisus. Nox ista, mortis exilus, servitute liberalur, plenitunium est (Exod. xiv), et
vilx redilus est. Lux gralix, splendor glorix, suavi- nox vincente die superatur, quia dtim Agnus Dei
talis poculum, fluvius deliciarum, inundatio pacis, Christus patilur, plenitudo gralix sanctara iiluslrat
acquisilio fortitudinis, laus consilii divini. Hac nocle Ecclesiam, ut lanquam luna revelala facie veri solis
cessavit exactor, quievit tribulum, caplivi redditi gloriam comtempletur, et jam idonea jamque pla-
sunt, lassi respiraverunt, confracta cst virga perse- cens, in thalamos ejus ire meditetur. Sicque dies
quenlium, computruil jugum dominantium. Pulcliri- noctera superat, quemadraodum scriptum est :
tudine noclis hujus paradisus refloruit, ccelura pur- < quia ubi abundavit peccalum , superabufidavit
puralum est, angeli candidali, bomines exhilarali gralia (Rom. v). »
sunt. Nox isla Pascha dicilur. Pascha aulera He- Elemenla quoque nos in boc Ixtificanl, nostrique
braice, Latine dicilur transilus. Quis ergo transivil? sensus lactant infantiam, quod post liiemis asperi-
unde et quo transivil? Christus Dominus transivit lalem mollis aer vernas spirat blanditias, lellusqua
de hoc mundo ad Patretn, de morle ad vitam, de dudum sterili frigore decrepita, viridi juvenescit
ignobililate ad gloriam, de serviiio ad regnum, de herba, floresque ac segetes redivivo fruclu vernant,
conlumeliis ad honorem, de fluclibus sseculi ad por- et volucres. cceli, gelu tristi terse, dulce jubilant.
tum cceli, de medio latronum ad Palris conses- Nam inlergaudia, qux celebraraus, dum hxc aspi-
snm. Transivimus et nos. < Pascha enim nostrum cimus, ex ipsis visibilibus simililudine congrua
Christus est, » trnnsitus nosler immolatus Christus commoneri debemus, quatiter in invisibilibus per
esl. Qup ergp iransivimus? Quain ex longinquo? Christi resurrectionem profecerimus, scilicet, quia
Transivimus a duplici perditione ad duplicem cor- pulsp perfidix gelu vilierumque irobribus, fidei vir-
poris et animx saluiem, de diabolo ad Deum.da tutumquc pulchritudine refloruit mundus, unde el in
bosle ad Pairem, de lyranno, qui nec Deus est, et Canlicis dicitur : <Jam enin) hiems transiit, imber
nec homo, ad Regem nostrum, qui Detts est, et ho- abiil el recessit, flores apparuerunt, vinex florenles
mo. Transivimus, inquam, de lenebris adlucem, pdorem dederunt, et vox lurturis audita est in terra
de fatigaiione ad requiem, de planclu |ad canlicum, nostra (Cant. n). Teraporis ergo sive elemenlorum
de nudilaie ad legumentum, de paupertaie ad opu- p considerata qualitas nonnihil gaudia pix conlein-
lenliam, derealu ad gratiara, de poena ad gloriam. plalionis amplificat.
CAPUT XXVII. Quantum aulem ad cognosceudam solemnitatis
€ur Pascha non celebretur ante plenitunium, quod ejusdem gratiam , carnales quoque ecclesiastica
primum occurrit post vernum tequinoctium. juvil induslria. Nam quia nequeunt ad spiritualia
Taro iucundara soleinnitatem, lara miram veri videnda menlis oeulps aperire, nisi causarum cor-
luminis clarilalem, lam splendidam gralix celsitu- ppraliler accidentiuin vi majcre excitentur, quxsila.
dinera omuis sexus agnoscere, omnis xtas in raente sunt causx, quarum impulsu vehementer excilandi
babere, omnis debet conditio suscipere. Nescire percellerentur. Jejunium quippe quadragesimale,
enim, calamilalis; non habere, captivilatis; non in- quod pro decimis dierum cfferri Deo alibi jam di-
digere, damnalionis. Siquidem paganus, quia nescit, ctum est, sic dispositum, sicque prxfixum esl ul non
iniseresl; quia non habelJudxus, captivus esljqtiia ante hanc sncraiissimam noctera ullo modo termi-
non diligit hxrelicus, damnatus est. Ut erge tamen netnr, ac deinde quinquaginla dierum numerus
hoc bonum majorum sapienliam delectet, minorum ccnlinue sequalur, in quibus omnino jejuni ftla-
infantiam lxtificet, mediocrium profeclus scdilicel, xantur. Ilaque, dum per abslinentiam corpu 4ftcrj>
EAIBOL. CLXX.
 171 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS _•/_>,
lur, nec aliunde laxatio, nisi ab hac paschali nocte A . i»eus unus et solus laudandus est, significaret, prx-
spefatur, vet sic eadem beata nox a carnalibtis seftim cum laus eadem cerei noclis liujus jucunduin
qupque ambitur, et cum exspeclaticne suscipitur et, ac prxdulce prxconium sit, et resurgenlis gratiam
antequam veniat, sic cmnes dies quadragesimx qui atque victoriam, vetera cum novis conferens, tan-
intersunt, lanquam diurnariesideralivialoris ilinera quam tuba clarissimapersonct.
pene quotidie diligenler computantur, omnibus ergo, Sedjam columnmhujus, inquit, prmconia novimus
utdictum est, duIeR est hxc sacra sclemnitas, om- quam in honorem Domini rulilans ignis accendit. Qui
nibus cara, cunctis desiderabilis est, sicut lux licet divisus in partes, intituali lamen luminis detri-
ambulantibus in tenebris, Sicut sitienlibus fons aqu;s menta non novit. Ex his qtioque duobus versiculis
de petra salientis, sicut peregrinantibus < laberna- magis ac magis sxpe dicta cerei significatio collu-
Culum, quod Deus fixit (Hebr. vui). > Sed jam nunc cescit. Quotl enim ait: Columnm hujus prmconia
ipsum attingamus ofDcium, quod tandem lxta laxe- novimut, aperle nobis innuit quod illud idem per
mus ora post triste sitentium. hanc pretiosam lampadem intelligere debeamus,
CAPUT XXVIII. quodperillam prxfigurabaturcolumnam, quxcastra
De cereo. filiorum lsrael de .Egypto exeuntium per mare
' Rubrum prxcedebat (Exod. xin, xiv). Significabat
B
Proprium queddam hujus lantxsolemnitatisdecus
est, cereus a Zosimo Romana? Ecclesix ponlifice autem illa columna nubis bene notam nobis nubem
tricesimo nono, per Ecclesias beriedici inslitutus, a humanilatis Chrisli, in qua proprie thronum suum
cujus dulcisona bencdictione prxconia sanctx re- posuil sapientia Dei, sicul ipsa dicit : t Thronus
surrectionis Christi inchdantur. Signilicat vero meus in columna nubis (Eccli. xxiv). > Siquidem
euradem Dominum noslrum resurgentem, suorum nunc illa columna nubis populum suum a diaboli
trisliliam discipulorum, iriio mundum universum servitutc liberatum el Robrum mare baplismi
Ixtilix compelentis clarilale serenantcm. Hoc vere transeuntem prxcedit dux ilineris, ut inducat iri
terram veram repromissionis, terram vivenlium,
congruit el vis ipsa signiflcationis exposcit, ul sicut
sicut Moses aii, <Dominus Deus nosler dic ae
prxterilis noctibus exslincta luminaria faciem Ec- quam,
clesix conlristaverunt, sic eadera nocte hac ce- nocte inluetur (Deut. xi) >nunc coelestibus doctrinis
reus illurainatus jugi flammx tripudianlis jubare compluens , ut vere cplumna nubis, nunc ignt.
Ixtilicet. sui spiritus accendens, ut vere columna ignis.
CAPUT XXIX. Jam ergo verse columnx hujus mysteria nov't-
Quid ceteus significet, mus.
Supradictum est, per candelas, qux exstinctae Qnod aulem adjicit de natura ignis dieens : Qui
Siiht, ffldfleS slgnificari prppheiarum et juslerura, licet divisus in parles, muluali tamen luminis .78
qui a sangulne Abel justi usque ad Christum occisi detrimenta nonnovit; multa namque luminaria de
sunt, ipsaliique cantfelam, qlix ad Evangelium non uno videmus accendi, nec illud unum proplerea
majer cseleris exSlinguitur, ipsum Deminum sigiiifi- sibimet lumen diminuit, nihilominus ad idem argu-
care, qui etangelizans Occidilur, unus ex prophetis mentum proficit. Nunquid enim rem talem tali in
repulatus. Censtat aulem quia qui ccntemptuset loco prxsertiro omnibus notam, non propter aliud,
bumilis occisus est, htinc DetiS suscilavit, ac quaro propter semetipsam docere nos voluil ? Siquidem
< principem et SalValorem «xaltavlt, ad dandam ineplum fuisse hoc absqtie ntysterio lantis inserere
pcenilenliam in reniissionem peccaiorum (Act. v). » laudibus. Dum ergo columnam ceream rutilans ignis
Bene ergo sigWficalionis ordo procedit, dum cla- accendit, sic de sua nalurali copia laudalus, per hoc
ram resurgenlis triagnitudinem prxclari significat aliud perpulchrum piumque spectaculum nostrarum
magniludo cefei. Eo vel maxime cereus ad Chri- mentium ocutis ingeritur. Denique illud innuitur
stl siniilitudiriera accedit, quod parvula, qux sub- quod exstinclam in sepulcro jacentemhumanilatis
stantiani cerx educit, apis mater absqueconcubllo j)Clirisii
] substantiam de supernis aspirans ignea
concipit et parit, cui recle coroparatur virgo Mafia divinilatis potenlia rursus animavit, et sieut vere
Dei genitrix, quse inviolata nobis Deum in carrie, rutilans iguis, gloria beata. resurrectionis hae
quasi mel ih ceraYprottilit. Cnm ergo recte humani- nocte in perpetuum nobis gaudium feliciler illuxit.
tatis Chrisll similitudinem geral, annus illi ab In- Ilem eodera igne consecraii cerei cuncti, qdi in
carnatione ejusdem Domini Christi conseqncntet Ecclesia suul, illuminari debenl cereoli. Quod, cum
iiiscribitur. Et quia crucifixtis est, crucis quoque flt, opportune nobis illud in inentem SMbvenil quod
ligufd congrtie nihilominus insculpitur. Attiplius Dominus noster ea die, qtia resurrexit, cum esset
autetn, id quod dictum esl, ejusdemcerei benedictio sero, siansinmediodiscipulcrum suorum, manusque
confirmat. Prlmo cum iri Prxfalione benedicens etlatus pstendens eis, insufflavit et dixit eis :
rogal: Ut qux tne, non mefs Meritis, inlta levharum r Accipile Spiritttm sanciura (Joan. xx). > lllic
riumerumdigndtus estcongregare,hUrimis Sui gratiam enim ccepit ille hominibus dari ignis, quem per
irifundendo, cerei Iiujtis laudem iinplere prxcipiat. hunc visibilem ignem constat significari, quem vet.it
Laus enira cerei ntillo roodo noroinanda esset, nisi ipse mitlere in terram et voluil vehementer accendi
Christum Filium, qui cum Patre et Spiritu sancto (Luc. xu).
1.5 DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. VI. .74
CAPUT XXX. . pro eo quod hic Lucifer malulinus, resurreciionis
A
Cur diaconus cereum benedicat. primogenilus, diem nobis xlernitatis resuigendo
Hic ipsa rei novilas admonel, ul quxralur cur aperuit. Sacrificium quoque vesperlinum primum
tanla. materix, lantx diguitalis benediclionemsuper offerimus pro eo, quod, ut dictum csl, imniinente
cereum pronuntiet diaconus , prxsente sacerdole vespera, spiritum tradens, eamdem vesperam sua
vel eliam poutifice, sacrisque indutum vestibtiscausa .niorte fecit memorabilem , sed ejus celebrilas
manifesta sese offert quxrenlibus. Conslat enim, riilata, ut dictum est, el competenter in hanc trans-
quia bonum sanclx resurrectionis Christi nuntium posila est.
CAPUT XXXIII.
per minorem sexlum id esl-per mulieres, sanclis
aposlolis fleiuibus el lugenlibus, evangelizatum est De baptismo.
(Luc. xxin). Hoc aulem lam rationabili divinilatis /Equa victerix lex est inler homines, ut qtticun-
dispositione aclum est ut inler illa qux signilicalive que ante belltim fuerant vicli, pest bellum cedant
fiunt in Eccle&ia, memoriale suum omnino jure in jus dcminationemquevictoris, mitlaniurque legali
habere debeat. Nam, quia raulier a diabolo missa in universam victi poteslaiem,qui viclum esse prio-
viro mortem obtulil, ptilcbre sexusidem a redivivp rem lyrannum annunlient, litulosque victoris reci-
Chrislo missus, virili sexui vitam evangelizavit. B pienrios osteudant, et ejus jura prxdicent. Unde et
Recteiiaque gradus inferioris minisler, lam tlulci, ipse Dominus, qui ad debellandtim humani generis
tam pulchra, tamque melliflua cerei beneJiciione, inimicum venerat, riicil in Evangelio : < Cura fortis
tanlx solemnilalis noslrx gaudium incboat, quia arrnalus custodil atrium suum, in pace siinlomiiia.
per inferiorem sexum tara jucunduin, tamque qux possidet : si aulern forlior ilio supervcniens
pium Dominicx resurrectionis iniraculum, viris vicerit euro, universa arma ejus auferet, in quibus
non quibuslibet, sed ipsis aposlotis annunliatura confidebat, et spolia ejus distribuet (Lue. xi). > Hac
est. nocte adversus illum fortem armatum, sciiicet dia-
CAPUT XXXI. bolum, forlior snperveniens Filius Dei, crucisque
Cur ad benedicendum cereum quoque portat vexillumejiisbellatorinferens, ipsum cepit, alligavit,
' incensum. arma ejus abstulit el spolia paradiso reddidit. Ilie
Cumqtie diaconus cum cxteris subministris ad tam fortis, qtii univursam terram conculcavit,haroo
benedicendum accedit, frustula quoque poriantur crucis captus est, quia, dum fragilitalein carnis in
incensi, ut cruciculx, qnx cereo insculpta esl, offe- Cbrislo morte appeliit, riivinitaiis aculeo transfixus
rendo inligal. Et hoc quoque ad causam prxdiclam r est. Recte igitur hac eadem nocte celebralur bapti-
respicit. 111» namque mulieres, qux mortuuraqux- smi sacramenlum, quo conslanter adversus victi
rebant Doroinum, et vivum videre meruerunt, polestalem iniquam eunt sacerdotes nostri, Iegati
aromata ferebanl, sicul eyangelista refert : < Maria utique viclpripsi regis Christi, litulosque victorix
Magdalena, et Maria Jacobi et Salome emcrunt proferentes, vicli abrenuniiaiionem, victonsque ab
aromata, ut venienles ungcrent Jesum (Marc. xvi). » hominibus exigunt professionem. De cujus.magni-
CAPUTXXXH. tudine sacramenli aliqua debere dici, tempus et
Cur dicatur, vel sit sacrificium vesperlinum. oflicii ejus ordo nunc exigit, atque in primis dicen-
Offerens igilur incensuro dicit : ln hujus igitur dum videtur, quomodo, vel quid mors Christi per
noctis gratia suscipe, sancle Pater , incensi hujus baptismum operetur in nobis. Consequens enim esse
sacrificium vespertinum.Vespertinum essesacrificium viderelur, ut quomodo propler peccatum morlales
lolumque, ad vesperam Sabbati, < quae lucescit in facti sumus, in remissionem aulem peccaioruiu
prima Sabbali (Matth. xxvm), > diei prxsenlis baplizamur, jam post baplismum immortales exi-
pertinere oflieiuin, clarum est. Cur autem hxc sa- sleremus.
crosancla solemnilas utrumque, scilicet, matutinum 79 CAPUT XXXIV.
et vespertinum iabeat sacrificium, supradictis ex D
diclum Quomodo, vel quid per baptismum mors Chritti
causis colligi potest. Supra namque est, operelur in nobis.
duabus ex causis prxsenlem splcndere solemnitalem, Paulus aposlPlus dicit : < An ignoratis, fratres,
scilicet ex redemplione aniraarum, qux die Para- quia quicunque baptizali sumus in Cbristo Jesu, in
sceves morle Chrisli parta esl, el ex resurrectione 1 morte ipsius baplizali sumus? Consepulli enim su-
mortuorum, qua. illo resurgente prima Sabbali mus cura illo per baplismumin morlem ut, quomodo
confirmata est. Conslal aulem quod idem resurre- surrexit Chrislus a raorluis per gloriam Patris, ita
ctionis noslrx auclor, imminenle vespera, caput et nosin novilale vilx ambulemus (Rom. vi). > Hic
inclinans tradidit spiritum (Joan. xix), ethora, qua1 palenter oslendit lucrosam comimUaiionem factam
primus Adara requisilus, clamante Domino et dicen- esse nostrx duplicis ac sempiterna. mortis, cui juste
le : < Ubi es Adam (Gen. 111),> inobediens depre- fueramus addicti, scilicet, ut per baplisraum cum
hensus est, eadem hic secundus Adam consummata 1 Christo injustx morli addicto morientes, mori ullra
passione sua, clamans et dicens : < In manus luasi non debeamus. ldcirco namque morluus morlis sux
commendo spiritum meum (Luc, xxv), > obediens> fluvium, scilicet sanguinem et aquam de latere suo
inventus est. Oblaturi igitur saerificiiim matutinum 1 Christus effudit, ul non deesset nobis, in quo ejusdem
 «75 RUPERTI ABBATIS.TUITIENSIS 176
mortis sux pessemus participes fieri, et sic a 'nosira A animis agerel: < Pater, inquit, misericors morlaiia
Iiberari. Valde namqne repugnal justitix, et cum illis vincuia faciebat. > lla hoc ipsum, ait Auguslinus,
juslo Christo mori etcum peccatore diaholo damnari. quod morlales sunl homines corpore, ad misericor-
Sed non eadem juslilia pnriter et hoc adrailtit, ut diam Dei Palris pcrlincre arbilraius est, ne hujus
« quicunque in morle Chrisli Jesu baplizati sumus, > vilx raiseria semper lenerenlur. Tunc enim a dx-
stalim quoque a morle corporis liberi siinus. Nara monibus quid differrenl?Nunc autem longediflerunl,
in baptismo uiiius simplx morlis Cbrisli, quam . quia cum sit Dei beata xternilas, vel xtcrna beati-
suscepit, similitudo est. Nos autem duplam, scilicei, tudo, dxraonura auiem misera xlernitas, vel xterna
corporis el animx morlem debenles baplismi subi- miseria, homo, cujus est miseria mortalis vel mor-
mus remediura. Igitur propter unam Christi morlem, talitas niisera, a Dei quidera beatiludine cecidit, sed
cujus similitudini coinplanlali facti suiiius (ibid.), usque ad dxinonura miseriara non pervenit, provi-
unam a nobis morlem, qux erat animx salvatrix, dente misericordi Deo ac dicente : < Yidete ne ferle
graiia depulit, aliam vero qux corporis est, juslitix sumat de ligno vitx, et vivat in xternum. > Non
censura reservavit. < Corptis quidcm, inquit aposto- ergo conquestione ulla ventilandum arbiiramur, cur
ius, inortuum, » id est, cerlissime moriturum est, in baptismo nostra corporea mors non delealur, quin
t propter peccatum, spiritus vero vivilpropter jusli- B potius viro fideli, oplanda est ut veniat, et tanquam
flcalionem (Rom. vm). > Sed habent spei suae conso- misericordix profeclus, animam a miseria vilx
lationem ipsa qtioqtie bapiizalorum corpora, quia prxsentis absolval. < Non enim est quasi bomo ut
quorum spiritus nunc vivit propter justificalionem, > menliatur, neque ut filius hominis ut niulelur (Num.
ipsa quoqtie imraulabunlur per resurreclicnem, id xxiu). > Unius ejusdemque gralix proposituin, qtiod
est fient impnssibilia, qiiando absorbebitur id quod lunc inccepit, quando hominem immortalem esse
mortaleesta vita (// Cor. v). Nec hoc dictum est, vetuit, nunc in fide baptisraatis oslendit, perficiet
quod ideo resurreclio consequatur quia baptizati autem in die resurrectionis.
sumus, alioqui qiiicunqtie non baptizantur, non re- CAPUT XXXV.
surgerent, sed quia baptizati sumus, prxraium re- Quod juxta senlentidm Domini nulius unquam, nisi
cipiet fides, ut cum omnes morlui resurgant, soli renalus ex aqua et Spirilu sanclo, regnum Dei
immutentur fideles. < Omnes quidem, inquit, rcsur- inlroieril, et quod illa hora, qua Dominus noster
gemus, sed non omnes immutabimur . > Canet enim sanguiiiem et aquam de latere suo fttderit, universa
Ecdesia, qum jatn eral vel fueral ab origine mundi
tuba, ct mortui resurgent incorrupti, < id est im- usque ad lalronem, qui in cruce confessus est, ba-
mortates effecti, > el nos iininulabimur (I Cor. xv), ptizata sit.
id est impassibilitatcm quoque oblinebimus, qux C Tantum autem, tamque necessarium est baptismi
infidelitim non erit. Nam < qui mala egerunl, pro- sacrameutum, ul sine illo, juxla senlentiam Doraini,
cedcnt in resurrectionem judicii (Joan. v). > Nunc non possit quis videre regnum Dei (Joan. 111).Hic
crgo prxsentem accepimus in baptismo spiriKis jam de illo lalrone quxri potest, cui confitenli in
juslificalionem, fulurx vero imraulalipiiis spcm. Et cruce et dicenti : < Memento mei, Domine, ritim
sicut prxcedens mors animx causa exslilit corpprex veneris in regnuin tuum; Amen dico tibi, inquit Do-
merlis pmniumqiie cerruptipiiuni carnis, sic nunc minus, quia hodie mecum eris in paradiso (Luc.
vila vel juslificalip spiritus, qup in haptismo revi- xxni). > Hic eniin secundura regulara, qua singuli
viscimus, causa efticiens erit in resurrecticne, ut baptizamur nos, baptizatus non est. Quomodo ergo
immutemtir, id est impassibiles simus. De mcrte defenditur illa Doinini seulentia, diceniis : < Nisi
vero corporis argumenlandum non est, quod conse- quis renatus fuerit ex aqua, et Spiritu saucto non
quenler et ipsam baplismi virlus absorbere debuerit. potestvidere regnumDei? > (Joan m.j Sed, si de
Quamvis enim el hxc ab originali peccalo, quod in hujusmodi permovemur, angustus est adhuc cordis
baplismo deletur, inilium acceperit, mnrio tame» nostri inlelleclus, claramque niajeslatem sacri ba-
diverso morsutraque peccanti homini accidit. Nam nplismalis nondum satis aperiis inluemur oculis.
moriemquidemaniinxconluraaxdivinitalisappetilus Solum rivtim, quem ad nos, qui foris eramus,
intulit, corpori autem materiam semper vivendi, Chrislus emisit, dicens disciptilis suis : < Eunles
subveniendo polius quam persequendoDeusabstulii: docele onines genles, baplizautes eos in noraine
< Ecce, inquiens, Adain quasi unus ex nobis faclus Palris.el Filiiet Spirilussancti (Malth. xxvm), > so-
esl, sciens bonura et raalum ; nunc ergo videle ne lum, inquara, rivura sacri baplismalis, qui ad nos
forte inillat manum suam, et sumal de ligno vitx, exivit, attendinitis, ipsumque fontem doinus David
ct vivat in xlernum (Gen. 111).> Videnlur hxc irani (Zach. xiu), tibi quando, vel quantum, priusquatn
sonare vel vindiclam, sed, si recle considerenlur, ad nos derivarelur, inundaverit, minus diligenler
verba sunt palerna. providenlix, nosque jara lunc a animadverlimus. At ille fons salutaris universx
longe circuinvolantis quxdara prxparatio miseri- Ecclesix, qux ab inilio per sex mundi xtates col-
cordix. Quid enim esset jam viliato homiui vila lecta, propter originale peccatum ab ingressu para-
xterna, nisi xterna miseria ? Quod Piotiuus quoque disi arccbatur, cunctisque qui adhuc viventes jam
genlilium quidam philosophorum recle, Augusiino corporc erant ejusdem Ecclesix, Dominum nostrum
teste, intellexisse laudatur. Nam, cuiu de hutnanis audiendo ipsumque fideliler sequendo, univers»,
«77 DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. VI. 178
inquam, Ecclesix ab Adam usque ad latronem rsu-. A Baptizatus ergo Jesus in passione sua, de qua et
pradictum, fons ille baptismi salutaris 80 rnunda- ipse dixerat: < Baptismo autem habeo baplizari, et
vit: qua bora palefacto lancea militis Christi latere, quomodo coartor usque dum perficiatur (Luc. xn), >
sanguis et aqua prorupit (Joan. xix). Ibi pariter qua hora sanguinem et aquam de latere stio profu-
lotam Ecclesiam, qux jam crat, vel ab inilio mtmdi dit, cadem hora lotum corpus'ejus, quod est Ec-
fuerat, lavit Christus a .peccatis ejus in sanguine clesia, quanlacunque ab initio mundi usque in eam-
suo, ut exhiberet sibi sponsam gloriosam, non ha- dera horam concreverat, semel simulque baplizata
benlem maculam aut rugam (Ephet. v). < Nam ex est, et aspersa hyssopo, ul supra dictura est, mun-
tpjo primi parenlis peccato maculata, et propter hoc data est, et tola super nivem dealbata est. Propter
in medio corruptionum velerascens, corrugata est eos autem qui foris erant, nec adhuc ejusdem Eccle-
vel, ut Isaix verbis u|ar, < ex quo bibit de manu six corpori per fidem unili fueranl, idcirco non eos
Domini calicem irx ejus, et usquc ad fundum cali- ille fluclus atligcrat, nec enim baptizatur quis,
cem soporis bibit, et potnvit usque ad feces (Isa. priusquam ejusdem baplismi fidem habeat: propter
LI), > non fuit, tit idem ait propheta, qui suscilaret eos, inquam, positum esl quasi ante fores ejusdem
eam ex oranibus filiis, quos genuit, et non fuit, qui Ecclusix derivalura baptismi sacramentura, ut qui-
apprehenderel manum ejus ex omnibus filiis, quos B cunque Judxorum sive genliliura Ecclesiam ingredi
enulrivit. Filii lui, inquit, projecli sunt, dormierunt cupiunt, baptizenlur, quia Ecclesia ipsa baptizata
in capite omniitm platearum, sicul bestia illaqueata est. Inde esl quod singulariter Pauium quidem legi-
(ibid.). » Quamvis enim idem salutiferx curalionis mus bapiizatum (Acl. ix), videlicet, quia quando
auxilium, circumcisio in lege contra originalis pec- universaliler, ul diclum esl, Ecclesia baptizata est,
cati vulnus lunc ageret, quod nunc baptisraus agere, ipse in corpore ejusdem Ecclesix nonduro erat, sed
revelatx gratix tempore, consuevit, hoc omnino in Synagoga Salanx, qux Cliristum caput Ecclesia.
exceptum est, quod regni cceleslis januam necdura crucifixeral. Petrum, vel quemlibet cxterorum qui
intrare polerant; tantum in sinu Abrahx post mor- Christo adhxserant, baplizalos singulariter non le-
tem beata spe consclati, supernx pacis ingressum gimus : nec ipse Augiisiinus reperire potuit iu epi-
feliciter exspectabant, donec adveniret ipse, qui in stola, quam ad Seleuciam interrogalus de baptismo
eodem propheta post pauca loquilur: < Propter hoc apostolorum scripsit. Nam ante passionem suam
sciet populus meus nomen meum in die illa, quia Jesus, inquit evangelista, non baplizabat, sed disci-
ego ipse qui loquebar, ecce adsum (Isa. LII). Et puli ejus (Joan. iv). Quomodo autem baplizabant
paulo post idem propheta de eodem : < Iste, inquit, discipuli ejus, nisi quemadmoduni et discipuli Joan-
asperget multas gentes (ibid.). > De qua aspersione nis, videlicet, in pcenilenliam? Siquidem et Romana
Joquilur Ecclesia per os David, qui ex supradictis papx Leonis auctoritas ex evangelica serie compro-
Ecclesia. filiis anliqttx unus eral: < Asperges me, bat, quia baplizandi regula ante passionem Domini
inquit, hyssopo et mundabor, lavabis me et super data non fuerat, sed posl passionera ac resurrectionem
nivem dealbabor (Psal. L). > Per hyssopum, qua. ejus ab ipso data est, dicenle : < Eunles docele om-
berba humilis esl, nascilurque in pelrosis locis, et nes gentes, baplizantes eos in nomine Palris, et Fi-
bibita lumorem pulmonis deponit, de qua in lege lii,el Spirilus sancti(AfaH/i.xxvm). > Cxlerumde his
qtioque prxceplum erat, ut fasciculo hyssopi in- videril quisqite, quid sentiat, utrum eos rebaplizatos
tinclp iu sanguine viclirax aspergerentur leprosi et esse asserat. De lalrone supradicto illutl nenio est
sic mundarenlur (Levit. xiv; Num. xix), per hys- qui dubitel, quin ctim Domino paradisurn ingressus
sopum, inquara, herbam humilem atque salubrem, sit; ei laraen non nisi in universali Ecclesia simul
passionis Chrisli significat humiliiatem, qua asper- . illo qui de latere Domini eflluxit, ilumine prxsenlia-
genda, lavanda el super nivem dealbanda erat ipsa, liter bapiizalus est : Baptizata quippe, ut sxpe di-
qux pcr David hoc loquitur, Ecclesia. Hinc et pro- cium esl, tunc est omnis, qux super lerrara, vel
pheta Zacharias cum dixissel de ingressu ejus, quo D subtus terram erat Ecclesia, sicque de morlui Cbrisli
in civitalem Hiertisalem passurus intravit: i lpse latere renala sicul de latere dormientis Adx fabri-
pauper et ascendens super asinam, et super pullum cala esl Eva (Gen. n). Nara, sicut cosla Adx causa
iilium asinx (Zach. ix), > post pusillum conversus materialis exsiitit unde formaretur Eva, sic fluvius
ad ipsum : < Tu qupque, inquit, in sanguine testa- ille, qui de latere Chrisli fluxit, causa fuit effectiva,
menti tui emisisli vinctos tuos de lacu, in quo non ut paradiso vel cceto, Chrislique spiriluali conjugio
est aqua (ibid.), > id est, in sanguine passionis lux sancla ejus sponsa renasceretur Ecclesia. Siquidem
ees, qui vincti in carcere tenebantur inferni, in que nullus adhuc de omni gcnere humano regnum Dei
non esl ulla misericordia, lua clementia liberasti. viderat. Dixerat autem ipse absque ulla exceptione,
Hanc autem munilionem, ad quara per euradem tam prxteritorum quam prxsenlitim vei fulurorum:
prophetam eosdem vinclos cohorlatur Dominus, quia < nisi quis renatus fueril ex aqua et Spiiilu
statim adjungens : > Converliraini ad munilionem sancto, non polest videre regnum Dei (Joan. m). >
vincti spei (ibid.), > uon aliam debemus accipere, Omnes igitur oportuit renasci, omnem Ecclesiam
nisi habitationem paradisi, in quam primus cura Do- velerum pariter ac novorum, quia fuerat in prxva-
mino latro ingressus est. ricatione primi Ada: generata, oportuU In fide
 179 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS «80
secundi Ada. regenerari, ut posset videre regnum A polerat. Non ergo summx Dci juslitiae congrnebat,
Dei. qni in hoc terreslri sanctuario suo macuiatum
CAPUT XXXVI. quidpiam sibi offerri prohibel, ut in illis coelestibus
sanclis sanctprum aliquid nisi iramaculatum susci-
Curnulli velerum sanctorum sua trislilia suffecerit,
ut per eam illic, unde primus homo lapsus est, posset peret, et inemendatam humanam crealuram ange-
restitui absque baptismo sanguinis Christi. licx dignitati penilus incorruplx coxquaret: fieret-
Mireturaliquis cur bactenus neino juslorum, nemo que injiistus, sicut et jtislus, et clarissima cceli res-
sanctorum patriarcharrim aut prophelarum, nec ipse puhlica lali inordinatione confunderetur.
paler Abraham, cui primo conlra spem in spem Et nc forle, qnod absil! judicia Dei reprehenda-
credenli fides ad justitiam reputata est (Rom. iv), mus cum his qui juxla Ezechielem inlra se parabo-
quique ob ejusdem fidei merilum amicus Dei appel- lam vertebant, dicentes : tPalres coinederunt uvam
latus est (Jac. u), per latidahilem justiiiara saltem accrbam, et dentes filiorum obslupescunt (Ezech,
in seipso, delcre peccalum originale, seque paradiso xvm), > libet proposilam simililudinem, quoniam
reslituere poluerit. Sed dehoc profecto, quicunque ex Evangelica parabola est, adhuc seciindum huma-
divini vel etiam humani jnris pcritiam habet, roi- nx legis xquitatem persequi, quoniam homines
nime miralur. Reus enim et condemnati capilis ser- _}sutil, qui reprehendiint judicia Dei: Audiant hoc et
vus quomodo redimet caput suum, si nihil addat ad respondeanl mundanx Iegis xqui censores, et divini
servitium.vel etiam minual, quod debuerat ante rea- examtnis iniqui reprebensores. Snpradictus homo,
tum. Aliis enim el minoribus debilis alia majora postquam descendit in Hiericbo, genuit, sicul Scri-
debita non redimuntur. Verbi gralia : Homo ille, ptura refert, ad imaginem et similitudinem suam
qui descendebat ab Hierusulem in Iliericbo, et lilios et filias (Gen. v). Quid naroque est, quod ait,
incidit in lalrones (Luc. x), debebat regi suo Hie- < Genuit Adam ad imaginem et simililudinera
rosolymitano Jecem millia lalenta (quis enim xstimare suam ? > Hoc uiiqtie voluit intelligi, quod a lalroni-
possit quanlum crealura debeat Crealori?) eratque bus despolialus til supra diclura cst, genuii nudos,
8|, dives et inclyttis in illa civitale. nec illi tanti plagatus raorbidos, seraivivus et ipsos semivivos.
dehiti pcrsolvendi facultas deerat. Prxmonilus Vitiatx namque succus radicis, nihitoniinus vitiose
fueral ab itlo domino suo, ut csset fidelis ac stibdi- in fruclibtis erupit. Et quod valde dotendum esl,
tus, prxceptumque acceperat, quo non difliculter sicut spoliatus et semivivus multo plures generavit,
observato, lunc demum cmeritusjurc altioris digni- quam gencrare debuerat, si in priori sariilate euslos
"talis gradu promoveretur. Alilleab anaihematizato paradisi fldelis et obediens perraansisset; Tttnc
principe Hiericho domini sui inimico, spe regnandi C enim ex illo soti nascerenlur hi, qui ad vHam prx-
sollicitatus ut descenderet, et tanquam regnare ordinati sunt, quippe iiunc pcr Chrisli gratiam ad
idoneus servire comtemrieret, desccndit, secum- eamdem revecantur vitam. Nam prepter peccatum,
que omne domini sui debitura abstutit: staiiraque < Maledicta, inquit Deus, terra in epere luo : cum
ab illo deceptcre spoliatus, et plagis impositis, semi- pperatus fueris eam, nnn dabil fruclus suos, sed
vivus relictus est. Hic prodiior jacens in Hiericbo, spinas et tribulos germinabit libi (Gen. v). » Cui
qui antequam transfugeret decem millia lalenta de- lerrx, scilicet, mutieri: < Mulliplicabo, inquii,
bebat, nunquid pro satisfactione centiim offerens xrumnas tuas et conceplus luos yibid.). > Muliipli-
denarios, debitum omne rependit, suis quoqiie me- ces itaque conceptus de lerra carnis, quae prppter
detur plagis, proditionisque opprobrium diluit, ut superbiam, qna Diviniiatem appetivit, Itixurix sub-
infamis inler famosos proeeres in illa regali sedet jecla est, tanquara Iribulorum et spiriarum densitas,
curia ? lmp berie ac misericerditer cuin illo agitur, excreverunt super numeruin : lanli nascuntur re-
si tanlum in illa civitate velcuria non receptus, non probi, ut ad comparalionem iliorum pauci sint elecli
etiam ignibus exuratur, vel alia pcena funditus a (Mallh. xx). Dicant nunc horainis illius ftlii, qui
vila, qua indignus esl, extrudalur. Bene ergo cum jv omnes in Hiericho nati sunt : hominis, inquam, qui
Abraham, et Isaac, et Jacob, vel quolibet justo egit civiiatem Hierusaleni, quia sponle deretiquil, jusle
clemens Divinitas, quod a paradiso cxclusus, non perdidit: dicant, utrurii jure hxreditaric civiialem
etiam inferni cruciabatur ignibus, sed in pace col- eamdem repescanl, legatiter patri adjudicatam :
locatus, illum exspectabat iegislalorem, qui veniens Dicant, inquam, legisperiii, in qua Romanorum
benediclionem daret, < ut videretur Deus deorum seu barharorum curia siraile <_uidjudicare pra.su-
in Sion (Psal. LXXXHI).» Quidquid enim fidelis ttiant.
servitii Deo quilibet juslus obtulit, tanium erat ad Sed dicet aliquis: Dtiminus ipse, cojus in orelex
comparalionem ejus laudis et glorificationis, quam cUraienlix est, < Filius, inquit, non portaiiit iniquj.
homo condilus in paradiso suo debuerai Cfealori : tatein palris, et pater non porlabit iniquitaiem friii
quantum ii compares cenlum denarios decem roilli- (Excch. XVIII). >Bene. Sed rursum alius Prophela
bus talenlis. Unde ergo peccatum qtioque originale dicit: < Palres nostri peccavurunt et non sunl, nos
redimeret? Ad hoc etiam accedebat, quod vita hxc autem iniquitales eonim poriavimus (Thren. v).>
misera sine aclualibus qucque peccalis saliera levi- Et Moses ad Deum : < Qui reddis, inqtrft, pecca»
bus, sicut nunc, Sla el tuiic transigi otnnino non palrum in filios in lertiam -et quartant gcHer»tiotre«i
181 DE DIVINIS OFFTCHS. — LIB. VII. . iS-2
(Exod. xx). > Quapropter quxrenda est earum con- A apud inferos prxsens requies, et futura. perChristum
sonantiatibiarum: quia,cumspirilusillasunus idem- glorificationis 'sectira et beata spes. Gralias mise-
que perflaverit, inipsisdissonantianon debetintelligi. ricordi Dei juslilix, et juslx Dei misericordix, qui
Videlicetporlani iuiquilalem pairum filii qui sequun- sic adversatus esl ut subvenirel, sic percussit ut
tur. Dicis itaque milii: Abraham, Isaac et cxleri sanaret (Isa. xix), et juxta illud Psalmislx :
jusli non sunl seculi primorum iniquilalem paren- < Misericordia et veritas obviaverunl sibi, jusiitia
tura, sed omni lesliraonio fidei probaii inventi sunt et pax osculalx sunt (Psal. LXXXIV),> sic veri-
(Hebr. xt). Faieamur igitur quia nec portare de- iatem et jnslitiatri adversus culpam exercuit, ut mi-
buerunt, verumlamen in quantum non secuti sunt. sericordiam et pacem reservarel homini. Nam quia
Et qui omnino non seculus esl, Christus Deus car- satisfaclionem pro culpa non nisi hoino debebat, et
nem habens ex carne Adam.el ossa ex ossihus Adara, non nisi Deus perficere polerat, Deus homo factus
omuino uec portare debuit. At illi quam' longe ab est, quatenus unus idemqoe Chrislus, et verus
illaparentum iniquilale in altil.udinem juslilix pro- Deus ab homine exigeret, et ul verus homp persel-
vecti sunl. Unus ex prxcipuis Isaias dicit: < Facli veret.
sumus ut immundi nos omnes, jusiitix noslrx sicut Igilur, sicut snpra dicere cmpimus, ut participa-
pannus menstruatx (Isa. vi). > Non igilur xquum JJ lione mnrtis Chrisli justificaremur, < in merte
erat ut itlorum juslitia, quoniam menstruata eral, ipsius baplizali sumus, ccnseptilli cum illo per
ccelesle sanctuariura inlroiret, donec fons ille baptisinum in mortem, ut quomodo surrexit Chri-
domus David, fons baptistni, de quo nunc sermo est, stus a mortuis per gloriam Palris,- ita nos in novi-
juxta prophetam Zaehariam in abltilionem men- tatc vitx arabulemus (Rom. vm), de cujus reno-
slruaix pateret (Zach. xm), videlicet lancea aperien- vationis sacramento vel qrdine, qui post supra me-
te lalus Domtni crucifixi. Interim illis ampla mer- moratam cerei consecralionem celebralur, jam di-
ces, etomnem illorum juslitiam supergrediens erat ctum est.

LIBER SEPTIMUS.

82 CAPUT PRIMUM. Q ante adventum Cbristi maxime circa aquas operari,

De ordine ejusdem baptismi etmystieisdictisautfactisgratiam prxsignare bapti-
Ea qux i;i baplismo celebranlur, qux dicunlur, smatis. Indeergo lectiones sacrx baptismo congru-
qux aguntur, crimiua sunt illa, propter qux tan- entes, ad inslruclionem baptizandorum solemniter
quam uialelicia marlyres accusabantur.rapiehantur, recitanlur. Et sicut servus Abrahx missus, ut tilio
occidebanlur. Diaboius enim, cui per Christianx dominisui Isaac uxorem acciperet, Sara malre ejus
fidei professionera in sacro fonle renunlialur, in moriua, Rebeccam inveriit ad fontem aqux, et inau-
quem judiciales senientia. proferuntur, habens iram res dedit ad ornandum faciem ejus, et armillas in
magnaui. sxvlebat in cordibus impiorum, et tuba manibus el ila prxornatain adduxit ad Isaac (Genes.
djvini nomiais offensus, illurum cxciiate et insania xxiv) : sic legali Dei Patris, id est sacerriotes ejus
pro suis adversus Deum armis ulebatttr, et sicut in ad fontes baplismi venientes, tiovam sponsam, id
Apocalypsi Jegjtur (Apoe. vui), qui canenle luba est, novam plebem Christo Filio ejusdem Aniiqui
magnus mons ardens iracundia, confugiebat in pro- dierum, per fidei doctrinam acquirunl. Adjtiravit
fuudum cordis impiorum, et dtvinis exorcismis, enim eos Detis Pater cliaritate inagna, coxterni sibi
per qucs ejecius fuerat, maleficii crimen eflingens, Verbi incarnationem. exhibens, cujus in typum ille
leges eccnlra diclabat. Sed vos lestes mei (Isa. " senex Abraham prxdictum servum adjtiravit super
XLIH), dicit Dominus videlieetquia nibii malx artis femur suum : et ipsi quoque fuerunt sedum de Pro-
nosa bonomagislro didicisse, optirae conscii suinus. nibus bonis dommi sui, quia divites facti sunt in
In his igilur qux dicunlur vel agHntur, virtutem verbo et in omni scienlia (/ Cor. Xv), magnarumque
qua diabolus daranaluret confoditur, adtnoto fidei operaiione virtutum adjuravit, inquam, eos Deus
speculo contejnplemur. Pater ut filio suo verolsaac, id est, risui velgaudio
CAPUT H. nostro novam sponsam Ecclesiam de genlibus acci-
Quod lectiones et traetus prmtentis diei ad baplismi piant: quia mortua est, qux secundura carnein
peilineanl tacramentum. illum geuuit, Synagoga mater ejus, et ejusderit filii
In prirois leeiiones de Veteri Testameato ad No- sui, quemoccidit, enecala esl sariguine, quia dis.it:
Tumboc sacramenlura pertinenteslegunlur et can- < Sanguis ejttssuper nos et super filios nostros
tica sirailiier, id est tractus ad idera respondenlcs, (Matth. xxvn). » Dum urgo Iectiohes sacras bapti-
succiuunuir. Difflcile namque est numerare, quatn sandis rectlamiis, quasi Rebcccam, qtix interprela-
faiiiiliare,quain frequens Spiiilusanclo fuerit, etianr tUr-obedciili.i, SCPVIIS Abrahx ad fontein aqux al-
183 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS «84
loquitur, datque inaures, id est fidei doclrinam, A lur super aquas, et de similitudine, qua. hic posita
qux obedientem bene prxornat aurem. Accipit ilta est : Faciamus hominem ad imaginem et simililudi-
ct armillas in manibus, dum qtiod credit in mortifi- nem noslram, plus aliquid eloqui prxsenti negolio
calione sux carnis operatur, propter quod et in mor- compelit. Nara vere idcirco nunc Spirilus sanctua
te Christi baptizatam se esse mcminit. Nec mora, fertur super aquas, tit similitudinera Dei. qux in
libenter ad Isaac contendit, obliviscens populum horninejper peccalum abolita fuerat, per regeneran-
suum et domum Patris sui (Psal. XLIV), lotamque tem baplismi gratiam reslituat. Qnod ut commodius
expedilain ccelestibus prxbens nuptiis. fieri possil, dicendum prius est qux inter imaginem
CAPUT III. similitudinemque Dei distantia slt.
De lectione prima quid ad baplismiim pertineat. CAPUT IV.
Illa, qux prima ponitur lectio, libri Genesis, In
Quw imaginis et similitudinis Dei distantia sil et quod
principio creavit Deus cmlum et terram, for.lasse non imaginem, sed simililudinem homo peccando
quxrat aliquis quid ad baptismi pertineat sacra- i perdidil ,* ad quam reformatur per baptismum
mentum. Et qui taiis est, quasi clausus adhuc sac- Chrisli.
culus est, qui antequam exculiatur nun apparet Ad imaginem Dei homo factus est, in eo quod ra-
quid in illo conlinealur. Sed prophelx quornm B lionalis est, ad simililudinem vero in eo quod divina.
Mnses primus vel maximus est, jam excussi sunt, bonilatis imilalor conditus est. Imago namque Dei
ul inde, qux clausa et operla sacramenta con- vel figura substantix ejus (Hebr. i), sicul Apostolus
tinebant, manifesta procederent. Qund quia pri- ait, filius est: bonitas autem vel charitas Dei et iraa-
miltis appstoli fecerunt, ipsi namque primi post ginis ejus, Spiritus sanctus est. Et idcirco non est
Christum quasi excutiendo nobis prophetas aperue- diclum : Faciamus hominem ad simililudinem et
runt, idcirco dicunlur in psalmo < filii excussorum imaginera meam, sed, ad imaginem et simililudinem
(Psal. cxxvi).> Ethxc maxime lectio jam a magnis, nostram, quia similitudo non unius tantum, sed
et forlibus virisexcussa etexposita est, a quihuset duarum-personarum, scilicet, Patris et Filii esl>
ocatur hexameren, id est, opus sex dierum. De imago aulem non duarura, sed-unius, scilicet Patris
ijuerum dictis si omnia congregarentur, qux ad ba- est. Filius namque Patris tanium, non etiara Spiri-
ptismi pertinentsacramenlum, nimia prolixitas prx- tus sancli filius est. Spiritus autem sanctus non so-
scnti loco magnum afferret fastidiura. Breviter erge Itiin Palris, sed el Filii Spirilus est. Potuitj aulem
dicendum, quia maximeex hoc prxclarum baptismo creatura rationalis amittereid quod ad similitudinem
Christi perhibet testimonium, quod ait: Et Spiritus p Dei facta est, non poiuit vero* eo carere quod ad
Dei ferebatur super aquas, simulque divini nominis iuiaginem Dei condita est. Quare? quia videlicet, di-
in quo baplizamur, idest, sanclx Trinitatis semel et vinx bonitatis imitatio, per quam Dei similitudo re-
ilerum evidens personat oraculum. Ait: < Inprin- tinetur, crealurx quoque voluntatem exigit; ratio-
cipio creavit Deus cmlumetterram(Gen.\).t Quod aliud nalilasautem, quximpressioneimaginis Deibunianx
principium inlelligendum putahimiis,'iisiftlium?Ipse animx insculpta est, a sola Creatoris arte processit.
enim de seipso interroganlibus Judxis qtiis esset: Igilur, ut simililudinem Dei, quam nostra volun-
<Principium, ait, qui etIoquorvobis(Joan.vni).>Ergo tate perdidimus, nostra nihilominus voluntate recu-
principinm Filius. Per Filium fecit Dcus cceltim et perare possimus, bonitas Dei Spiritus sanclus iltuc
terrani. < Orania per ipsum facia sunt (Joan. 1), > usque descendit, quo pervenire nos facile possumus,
sicut Joannescvangelista narrat,< et sine ipso factum dum superfertur aquis, qux prxsto sunt, de nostro
clum 83 est nihil. > Nam procul dubio in Dei nomi- solam voluntatem postulans, cxtera gratis omnia
ne Paler, in Principii nomine Filius inlelligendus procurans. Nam et aquam itlam, quse de mortuo
est. Profeclo, cum dixisset: In principio fecit Deus Chrisli corpore profluxit, ipse creavil, qui corpus
ccstum el terram (Gen. i), subseculus adjunxil: Et jpsum Christi de noslrx aqua nalurx fotu suo con-
Spiritus Dei ferebatur super aquhs (ibid.), qui terlia j) crescere fecit, sicut habemus in syinbolo : Et in-
est in Trinitale persona. carnatus est de Spiritu sancto vei in Evangelio:
ltem in eadem leclione * Fat iamus hominem ad < Quod enim in ea nalum, est de Spirilu sancto
imaginem et similitudinem nos ram (ibid.). Unde (Matth. i), > et qni in mundi crealione, ul in prx-
Grcgorius : < Cuncla, inquit, cixit Deus et facla senli leclione scriptum est, superfcrebatur aquis.in
sunt. > Cum vero facere hom nem decernil, hoc modum yolucris, ut ait Hieronymus, ova sua calore
quod reverenter pensandum esl prxmiliil, dieens : animantis ipse nunc superferlur aquis baplismi, ut
Fuciamus hominem ad imaginem et similitudinem no- ingredientes sub gratiam suam confovens, in ve-
stram, ut videlicel quia rationalis creatura conde- ram regeneraret vitam expandens alas suas, et as-
batur, quasi cum consilio facU videretur, quasi suinens eos alque porlans in humeris suis (Deul.
per sludium de terra plasmalur, et inspiralione con- xxxn). Et si opus est ut amplius appropinquet ali-
diloris iu virtulem vilalis spirilus exigilur, ut scili- cui, id esl si ab aquis arcealur aliquis, ut volens ad
cet non per jussionis vocem, sed per dignitatem illas pervenire non possit, sicut arcebatur Cornelius
operationis existerel, qui per imaginem Dei fiebat. (Act. x), Judxis prohibenlibus gentites recipi, vel
De eo, quod supra dictum : Et Spiritus Dei fereba- sicut multi Christum in persecuiione confitentes,
«85 DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. VII. 186
necrium baptizati, ad aquas pervenirenon poterant, A Deus ponere voluit in Scripturis, in firmamento, in-
arctali carceribuset vinculis prsepedili. Si, inquam, quam,sacrxLScripturx, positasunl sol et luna, et
opns sit, propter aliquid hujusmodi, lunc demum 84 numerositas stellarum, id est majorum mino-
advolat maler graiix Dei, suasque ullra nidum rumque ac mediocrium luminaria doctorum, et
aquaruni alas extendit; sicut adhuc loquente Petro baptizatorum alii per contemplalionem evolvunlur
cecidit Spiritus sanctus super omnes, qui audiebant dicentes : t.Noslra autem conversatio in ccelis est
verbum, et erant loquentes linguis et magniGcantes (Philip. ni): > alii sxcularibus innalant curis, et
Deura (Aci. %). proficiente cullu Christianitatis, animalia quoque
CAPUT V. qtiadrupedia (Act. x), id est carnalium turbx, 'ad
Quod martyres baptismum non consecuti, recte di- fidem Christi prorepserc. Et talis creaturx Dominus
canlur in sanguine et morte sua baptizati. csl, novus Adam, custos el possessor tam terrse
Sed illos, tanto defensore tutos, jussit Petrus quam ccelesiis paradisi, quem serpens non decepit,
aqua baptizari in nomine Patris et Filii et Spiritus mulier non scduxit, qui peccalum non fecit, et ideo
sancli; multi aulem persecuiionis articuto prxoccu- morti nihil debuit.
pati sine aqux baptismo suppliciis affecti, pro Sed ipsum tempus anni primum, id est vernum
Cbrislo consummati sunt. Quid ergo? Nunquid hi B eidem ccngruit simitiludini, quia ncn solum in exitu
baptizati sunl? Imo tanto majorem gratiam prse Israel de -Egypto sanguis agni reslitulio fuit liber-
illis, qui in pace Ecclesix moriuntur, asseculi sunt, tatis, sed el toius mundus inilium sux sumpsit crea-
quanlo graviori dispendio mofli et sanguini Christi tionis. Unde magnus Leo dixit : Nunc ad prxnun-
communicaverunt. Nam in baptismo communi, tan- tiatum festis omnibus feslum, sacer novorum mensis
tum similitudo mortis est, sicut ait Apostolus : <Si enituit, ut, in quo accepit mundus exordium, in eo-
enim complantati facti sumus similiiudini mortis dem haberet Christiana creatura principium. De
ejus, simul el resurrectionis erimus (Rom. vi), > in qua ncva creatura Paulus apostclus dixit: < Scimus
martyrio autem ipsa mors. Quod si martyrium ba- euira quoniam omnis creatura ingemiscit el parturit
ptisinus non esset, nunquam Dominus de passione usque |adhuc (Rom. vni), » videlicet, usque ad re-
sua dixisset, quod jam supra commemoralum ust: velalionem filiorum Dei, quam ipse praemiserat di-
< Baplismo habeo baplizari, et quomodo coarclor, cens : < Nam exspectalio creaturx revelationem fi-
usque dum perliciaiur! (Lttc. XII.) > Verum cxceplis liorum Dei exspectat (ibid.). » Ac deinde secutus :
his quos ejtismodi arliculus non inlercipit, nulli < Non solum autem illa, sed et nos ipsi primiiias
Spiritus sanctus exlra fontem occurrit, totamque spiritus babentes,» id est, qui primi dona Sancti
remissionem peccatorum inlra aquas continet, nec ** Spiriuisaccepimus.tipsi intra nos gemimus (ibid.),»
ultra extendil. Ex his maxime locis, de quibus di- etc. Quamvis enim perfecti videamur, tamen, dum
ctum est, meinorata lectio baptismi Sacramento corruptibiles sumus, securi non vivimus, neque
congruit. Cxterum nisi viiandi subesset causa fasti- comprehendisse nos arbitramur (Philip. iii).
dii, poterat ex aulhenticis doctorum tractatibus CAPUT VI.
ostendi quod tola series mundanx creationis qux De leclione secunda.
in eadem lectione digesta est, sirailitudines prxferat Leclio secunda est itla libri Exodi: Factum ett
noslrx, qux per baptisraum agitur, renovationis. in vigilia matutina, et ecee respiciens Dominus super
Nam qui < in principio creavit Deus ccclum et ter- castra JEgypiiorum per columnam nubiset ignis, in-
ram (Gen. i), > el cxtera fecit sex dierum opera, terfecit exercitum eorum, et subverlit rotas curruum,
iiunc dicit: <Novos ccelos el novam ego terram creo ferebanlurque in profundum (Exod. xiv). Non dubie
(/sa.LXv), >id est, novos sanctos, etnovam Ecclesia. neque per partes, sed manifeste lota lectio hxc sa-
plebem. <Et dividit aquas ab aquis (Gen. i), > et lutaris baplismi Chrisli typura prxfert, et notitm
posilum est firmamentum aposiolorum et propheta- est quia passim in Scripturis sacris lectionis lnijus
rum (Ephes. n), dividens divinx aquas sapientix, p sacramentum a doctoribus concelebralum est. fit in
quns continet ab aquis humanx vel carnalis pru- supra inemorata cerei benedictione sic diclum est :
dentix. De quo Psalmisla : c F.7,te:idsns, iuquit, Ho.'cnox est in qua primumpatres nostros filios Israel
coelum, sicut pellem, qui tegis in aquis superiora eduxisti de AZgyplo,quot 'postea Rubrum mare sicco
ejus (Psal. cin), > ct congregatis aquis in unum lo- vestigio transire fecisti. Qualiter hoc fiat, nunc in
cum, < circumdedit Deus mari (Job xxxvm), > id est singulis per baptismum Chrisli, sola suis fides in-
turbinibus hujus sxculi, terminos suos : posuitque tuetur oculis : et itleo cantat Domino Canlicum
vectem ct ostia, et dixit: < Huc usque venies, et Mosi, id est tractum sequentem : Cantemus Do-
bic confringes lumentes fluclus tuos, > et sic terra mino, gloriose enim maijnificalus est, equum et ascen-
Ecclesix a nanfragio liberata germinaverunt campi sorem dejecit in mare (Exod. xv). Quatiler autem
eremi, id est latiiudines genlilitatis, germen odoris hoc gestumsit inPatribus sanctis et omnibus electis,
Israel, qtiia floruit in genlibus palriarcharum et qui apud inferos hunc exspectabant transilum.quan-
prophetarum fides. Et posita sunt in firmamento lus bealarum animarum exercitus, duce polenti
propheticx vel evangelicx Scripturx; lirmamentum anima Christi, per illud mafe transierit, quod de
enim, inquit Augustinus, contra insidiosiores errores lalere ejus in aquam et sanguinem divisum exiil,
187 RUPERTI ABBAT.S TUITIENSIS jgg
quanla exsultatio de tenebris exeuntium, quanla A advenlum Chrisli, cujus gratla sic legi, quemadmo-
ketitia paradisum introeuntium t nec oculus vidit, dum Josue successit Mosi, qui populum Dei trans
nec atiris audivit, nec in cor hominis ascendit(Isa. Jordanem educlum ingenlibus prxliis in lerram re-
LXIV;/ Cor. n).» promissionis, dux vicloriosus introdtixit, Jcsnm
CAPUT VII. Christura nomine prxfigurans et opere, qni omnera
De lectione tertia. eleclorum populum, quorum neminem lex ad per-
Lectio tertia :Apprehendent septem mulieres virum fectum adduxerat, sanguine suo conira diabolum
unum in die illa, dicentes : Panem noslrum comede- dimicans, victor mortis per baptismi graliam in
mus, et veslimentis nostris operiemur (Isa. iv), etc. paradisum reduxit : Profeclo in hoc tempore, juxta
Hxc quoque ad baplismi sacramentum, et ad in- canlieum, quod Moses scripsit, < Peccaverunt Do-
siructionem manifeste perlinet baptizanriortim. Sed mino, non filii, > scilicet Judxi, < generatio prava
jam nunc dicendum cur qualuor leganlur leciiones, atque perversa, populus sliiltus et insipiens, > qucin
de lege et prophelis assumptx. Videlicct lectio prima constitiierat Domiuus et Pater suus super excelsam
idcirco legilur, quia, ut dictum est, de creatione lerram (Deut. xxxu), scilicet legis prophetariimque
mundi et hominis condilione narrans, aquarum noiitiam, ut sugerent mel ccelestis doctrinxde petra,
quoque m-ysteria, cum Spirilus Dei auctoriiale in-; B qux Christus erat, oleumque, id est graliam Spi-
terserit. Tres vero reliqux tria mundi tempora re- rilus sancii, de eodera saxo durissiroo per resur-
spiciunl, id esl primuin ante legem, secundum sub rectionis potenliam imraortaliter solidalo el ecce
lege, lerlium sub gratia, quibus cunclis lempnribus econtrario de vinea Sodomorum, et de stiburbanis
remedium baptismaiis necessarium fuisse commen- Gomorrhx uva eorum, uva fellis, el bolrus amaris-
dalur, De his, qui anle legem fuerunt, claiet, quia simus (ibid.). < Et propier hxc > abscondam, ait, fa-
sicut jara dictura est in secunda leclione, baplisraum cicui 85 nieara ab eis (ibid.), etc. Al vere cceli et
Christi prxfiguraverunt in eo quod mare transie- terra , de quibus alibi pur Prophetam dicit: < No-
runt, et sicul Aposlolus dicil : < Omnes sub Mose vos ccelps et novam lerram ego crep (Isa LXV).>
baptizali sunt in nuhe et mari (ICor. x). >Nondum Novi, inquam, cceli el neva Ecclesix terra audivit
enim daia erat lex. De his autem, qui sub Iege verba oris ejus, sicut in sequenti tractu cantamus:
erant, in tertia lectione dicit' Isaias : Si abluerit Do- Et concrescit in eis ul pluvia doclrina Domini, et
minus sordem fiiiarum Sion, et sanguinem Hierusa- fiuitul ros eloquium Domini, quasi imber super her-
lem laverit de medio ejus in spiritu iudicii et spiritu bam et quasi stillm super gramina, quia nomen De-
ardoris (Isa. iv). De qup ardore dicit Joannes Ba- mini invpcatur super nes, nomen Patris et Filii el
ptisla in Evangeiip : < Hle VPSbaplizabitin Spiritu Spirilus sancli (Matth. xxvm), quod tptam vim
sanctp et igni (Joan. iu),» Vir ille Christus est, Cftnlinet ejus, qux per baptismum agiiur, nostra.
quem juxta hanc lectionem apprehendeni septem regenerationis. Non minus illa lsaix lectio: Hmc
mulieres, id est septero gratix Spiritus sancti. De est hmredilas servorum Domini, hoc idem, ut supra
quibus idem propheta alibi dicil: < Et requiescet didtim est, lempus gratix respicit, provocans cre-
supereum spiritusDomini, spiritus sapicnlix et in- denies el dicens: < Oronessiticnles venitc ad aquas
tellecius, spiritus consiiii et fortitudinis, spiritus (Jsa. LV). » Ut venianlad fluvium Dei, quirepletus
scienlia. et pietatis, et replebit eum spiritus limoris estaquis (Psat. LXIV),el cujus < impettis lxlificat
Domini (Isa. xi). > Hx septem gralia. apprehende- civitaiem Dei (Psal. XLV), » ut bibant < aquas de
runtJesum, quem, ut ait Hieronymus, mullo lempo- fontibusSalvalprisf/sa.xn), »qui lpquiturad Sama-
re desideraverunt, quia nullum alium invenire po- ritanam: < Si scires dcnnm Dei,el quis est, qui
luerunt, in quoxterna stalione requiescereni. Quod dicit libi: Da mibi bibere, tu forsitan petisses ab eo,
aulera gratia Spiritus .sancti cuncta possideat, ex- et dedisset libi aquam vivam , et aquam, quam ego
poni non indiget. Ideo panem nostrum, inquiunt, dedero ei, fiet in eo fons aqux salientis in vilam
comedemus,et veslimmlis noslris operiemur. Sedquia fj xternani (Joan. iv). > Sciendum autein, quod ait
in hominibus semper opprobrium, nullo vivenle ut Hieronymiis, homo aquam iribuat, Deus aulem
sancti Spiritus dona poscebant, propterea Jestt no- Spiritum Sanctum quo sordes ablnunttir, et peccala
men sibi cupiunt isvocari, ul quod in lege imperfe- purganlor.
clum erat in Evaagelio complerelur. CAPUT IX.
CAPUT VIII. De tractibut, quos lectionibus eisdemsuccinimut
De lectione quarta. Tanlam , qux his tribus leclionibus chorus suc-
Lcclio quarta : Scripsit Motes canticum (Deut. cinit, singula singulis exsuilationem indicant rena-
xxxi); sive: JBa:e etl hmredkai tervorum Domini torum, quod jure exsultare debeant, quiasubmeras
traoseunt
(Isa, LIV).Utrxque enira vicissim leguntur in Pascha omnibus peccatis, ipsi per mare baplismi
et in Penieccsteii', ei amboehoc lempus graliae ma- liberati. Verum hxe exsullatio in metu et tremore
nifestius exprimunt. In ea, qux esi: Scripsit Moses debet esse, et cum laboriosa et necessaria carnis
eanxicum, ait idem Moses : Novi entm quod post morliticalione , quandiu suraus in corpore, slan.es,
mortem meam inique agetis, ete. Mortcm Mosi finem sicul in Apocalypsi (Cap. xv) legimus, supra roare
lpgi» accipiuni pene cuncti doclores sanoti, id est, vitreum, quod graves et rursum oneratos p*.ccalis
«89 DE DIYINIS OFFICHS. — LIB. VII. I§0
suslinere non potest. Unde oportet, ut abjeclis A imaginem et similitudinem nostram (£.»..), etFilius
oneribus sxculi, et simplici tunica contenli, per- dum redimeret, Paler illi calicem passionis dedit
sislamus, vel ambulemus super boc vilreum mare et ipse Filius per Spiritum sanctum bibit: sicut
baplismi, mislura igne Spirilus sancli, tenenles, apostolus Paulus ait (Hebrxorum Cap. ix): <Sanguis
sicul ibi legilur, citharas Dei, id est, tota carne Christi qiii per Spiritum sanctum semelipsum oblu-
moriilieati, et in laude Dei exlenti, canendo tre- iit Deo, > elcxtera, et ut Spiriius sanctusregeneret,
mentes, ei tremendo canenles, juxta illud: < Ser- Pater eumdem Paracletum Spiritum dat, et Filius
vite Domino in timore, et exsultate ei cum tremore in eodera Spiritu baplizal, sicut Joannes Baptista
(Psal. u). > Bcne ergo verba canticorum Mosi et in Evangelio sibi dicluro insinuat: < Super quem
prophetarum, qux succinimus, in traclus efferiraus, videris Spiritum desceudentem sicut columbam, et
quein canticum lugenlium esse, et miserix prx- manenlem in eo, hic est, qui baplizat in Spiritu
sentis exsilii congruere, jam dictum est. sanclo. > Spiritus ergo sanclus aquarum sancti-
Quartus iraclus in hoc differt acxteris, quod ftcalorust, sanclus Spiritus fonlis nostri sancli-
nulla lectione prxmissa cantatur. Nec mirum. Non ficatio est, imo Spiritus fons vitx est (Psal. xxxv),
tjnim iiv officio prxsenli sic est vox universalis pacis fluvius est. Spiritus sanetus, illa paterni cordis
Ecclesia., quemarimodum et illi. Eorum quippe B benigna vena est de quo usque ad nos miseralio
solummodo vox est, qui in prxsenli adsunt bapli- larga tanquam flumen inundans procurril. Amor
zandi, adhuc peccali originalis veneno infecli, et Dei terrens voluplatis Dei, Spirilus sanctus est.
ideo feslinanlad bapiisinum,uljuvenescant, < quem-? Hic illum ducrum patrem filierura, erga junierem
admodum riesideral cervus ad fonles aquarum. fiiium, idest genlilem pppulum, ingenila sibi pielate
(Psal. XLI).> Quod maxirae ex subsequenli Collecia, flexil, qui luxuriese vivenrio suam paternx sub-
confirmatur: Omnipotens sempiteme Deus, respice sianlix parlem ecnsumpserat, porcos alienos in
prapitius ad devoiionem populi renaseentis, qui, sicut longinqua regione paverat, id est spurcos dxraones
cervus, aquarum luarun: expetit fontem. Econtra coluerat, et tunc reversum suseipit, festum diem
lectio priraa nullo subsequenli cantico terminala omnibus araicis, id est ccetibiis indicit angelicis,
est, videlicet, quia creaiis et complelis mundi jubet primam cum annulo stolam proferri (Lue. xt).
cunctis pperihus non canlavit dignas bomo ingralus Quid eiiim inlelligimus per annutum nisi firiei signa-
Deo Creaiori gralias: sed obmuluit a Iaude Dei, el, culum? Nam calechumenus, dum baptizandus fidei
audito serpeule, conira praecepiimi quod acceperat, sacrx, quam iirmiter lenet, symbolum retldit, pro-
obsiirduit. Unde ethaptizaHdodicitur , Ephphetha, fecto illam labulis cordis ejus inscripsit, decentem
quod est adaperire, sumptum de Evangelio, quod annulum in manu ejus dedit, etin eo, quod consi-
Dominus nosler curalipuem humani generis, quod gnalus est eruce Christi: ut dicat cum Apostolo:
sic obsurduerat e| obrauluerat, til riiciuwest, in eo, < Chrislo confixus sum cruci (Galat. n), > et quod
quem sanavit, homine surdo et inulo signifkavil. lertio subraergilur, ut Iriduanx morti Christi con-
(Marc. vij). Nec prxtereundum, quia neque col- formetur, et hoc niirabili pietaiis officio vivus et
leclis salulalio, id est, Dominus vobiscum, neque incoliimis crucifixo ei raortuo atque sepullo confi-
lectionibus supradictis ullxsuperseriptiones, id est, gitur, coranioritur el eonsepelitur procul dubio cal-
tittili praeferuntur: qucs a nndiusierlius cunctis ceamenta accipit in pedibus. Calceamenla namque
lectionibus, tanquam corporibus capita prxscidiraus, de raortuis animalibus liunt. Et hxc manifeste
douec caput nosirum Cbristus resurgendo nohis Dominicx mortis insignia sunt, qux ideo suscipit,
reddalur, cujtis resurreetionis sirailitudo. 111his, qui ul ejus exeraplo, qui propter nos gQ cruciflxus est,
baptizati de foutihus asceoduut Cbristura induti, ut deinceps crucifigal carnem suam cum viliis et con-
Aposiplus ait (Galal. m), fidei ocujis reprxseniaiur: eupiscentiis, et mortificans membra sua, qua. sunt
nec auie boc signa Ecclesix concrepant, quorum super lerram, dicit: Vivo autem jara non ego, vivit
causa jara superius dicta csi. j) vero in me Chrislus (Galat. v). Cum autem candittam
CAPUT X. vestem accipit, qux ulique novam Chrisli consola-
De consecraiione fontis. lionem signilicat, dicente Aposlolo: < Omnes, qui
Consecralio fonlis in noraine sanclx Tritiilalis, in Christo baptizati eslis, Christum induistis (Co-
et maxime invocalione perficilur Spirilus sancii. l.oss. iu),> profeclo primam illi stolam induit pater,
Quod idcirco recte fit, quia lola hoininis regene- et tmanduccmus,inquit, et bibamus, quia IHius hic
ratio, iicet totius sii opus Ti iiiitatjs, propria tamen nieiis mortuus fueral et revixit lerierat et inven-
estopcratio Spiritus saneti. Saiictai)uippe Triniias, lus est ILuc xv). >
ut aii Leo Magmis, ita sibi divisitopus honiinis, ut
Paler conderet, Filuis-rediineret, Spirilus sanctus CAPUT X..
regeneraret vel igniret. Verumtanien el Palcr ciim De missa ejusdem diei, el cur illi consuetudinalis
Filio el Spiritu sancto condtdit, et Filius etiiii Patre canlus, id est introitus et communio, desit.
et Spiritu sanclo redemit, et Spiritus sancius cum Statim ergo Paschale vesperlini sacrificii con-
Patre et Filio regcnerat atque illuininaUNam et Pa^ struitur cpnvivium, trina praaetuue litania. in bORD-
ter dum conderet :. < Faciarous, inquil, hominem ad rem sanctx et individni.eTruiilatis (Galai. m), IQ
191 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 19*
cnjus nomine trino baptizatus filius bic, de quo,. A (Coloss. m). > Vitam eamdem, divina npvitate"con-
loquimur, qui < mortttus fuerat et revixit, perierat diiam, significant et in Evangelio consequenti vesti-
et inventus est (Luc. xv), > concrepant signa, qux menla angeli, qux erant candida sicut nix. Ecce
hactenus fuerant mula, et personante symphonia inlerea canore cceleslis personal symphonia , quo
chorus cxsultat. Gaudenl nobiscum angeli, et pro- Ixtificentur convivx , tanquam de cario remissum et
pter illortim gaudium nos repelimus omissum a ori nostro redditum alleluia : quod a Septuagesima
Septuagesima hymnum ipsorum, id est, Gloria in nostra non cecinerunt organa, videlicet, quia diebus
excelsis. Adducitur vitulus ille saginalus, scilicct his captivilas prxsentis vitx significala est, et iriec
Deus et homo Christus, cujus carnem manducare, qtiori fuiurx vitx jucunditatcm significal alleluia ,
et sanguinem bibere debemus: qtti ideo vitulus iacendo velut ad salices Babylonis hujiis flentibus
dicitur, quia horno pro nobis sacrificalus est: ideo nobis pependerunt. At nunc, quia nox illa sacra-
saginalus, quia in ipso habitabat plenittido divini- lissima jnm incumbil, qua Christus libertalis auctor
tatis corporaliler (Cotoss. n). Sed huic convivio resurrexit, in qua jam , ut dictum est, prima resur-
senior frater, id esl Judaicus populus, interesse rectione resurgtint, qui baptizanlur novi Ecclesix
non vult, stansquc foris el audiens symphoniam et filii, protinus tanquam de salicibus direpta noslra
chorum, delrahit fratri stto, invidia tortus et odio, B certalim organa persullant alleluia , dicuntque :
palrisque clemenliam reprehendens, tristilia mavult Confilemini Domino (Psal. cxvn), causamque subji-
et fame consumi, quam cum fralre gaudere et ciunt: quoniam bonus (ibid.), quod ab effeclu com-
epulari. Exibit autcm pater quandoque, et faciem probalur, quoniam in smculomisericordia ejus (ibid.),
Ixtam nverso et trisli filio dignanter ingerens, per- subauditur cxhibita in remissionem peccatorum,
suadebit, et precabitnr illum opportunis inleresse quam est largilus in baplismo: et hunc merito versi-
gaudiis et epulis, tenens manura ejus, et blandis ctilum alleluia, primum arripit. Psalraus quippe
consulens sermonibus, et lunc reliquix Israel snlvx centesimus septimus decimus, cujus hic primus
flent. Iutcrim, donec illud fiat, plenum vel inte- versus est alteluia, in lilulo babet, mullum hanc
grum non erit palernx domus, id est, prxsentis misericordiam, et hanc diem solemnem, quam fecit
Ecclesix gaudium : quia licet Judaicus populus Dominus, fidei noslrx commendat, tit exsultemus et
semper gentium oderit salulem (Rom. xi), gentium tmtemur in ea. Hoc alleluia sicut et reliquum hujus
tamen Ecclesia dolet, quod ille populus stat foris , diei officium, maxime baptizntorum esl exsultalio,
quodque sua salus illi in scandala sit. Igitur hujus eo quod prima, ut diclum est, resurreclione jam
diei sacrificio vespertino, tam festivo, lamque r conresurrexerunt cum Christo. Reslat vero grandis
jucundo convenienter quxdam ornamenta detracta labor, ut habeant parlem in resurreclione secunda,
sunt, scilicet Introilus, Graduale, Offerenda atque et inter ipsum laborem bonorum operum superest
Comraunio, qux de Psalmis quondam a Ccelestino metus , superest fletus , vel propter periculum ge-
papa quadragesimp, primum ad canendum institutis hennx, vel propter desiderium vitx xlernx. Recle
ante sacrificitim excerpta, et cum suavi modulaiione ergo, quia necdum plenum est gaudium spei voca-
in Romana Ecclesia cantari instituta sunt. Inlerea, torum, quod imminuit sollicitudo eorumdem adhuc
dum vitulus adducitur, cunvivium prxparatur, a Deo peregrinantium, cum alleluia Traclus quoque
accedit corsm ille ministrortim primus alque fidissi- canlalur, quem cantum lugentium esse, superius
mus Paulus, filiumque illttm, qui reversus est, jam jam diclum est. Itemque per totam paschalem hebdo-
habentem annulum in manu, jam calceatum, jaraque madam usque ad Sabbatum. quo albas ipsi depo-
Stnia prima mdutum , gralulabundus alloqtiilur in inint, eadem pro causa Graduale canlalur, qui
prxsenti Epistola, disens : < Si conresurrexistis cum canlus est laboranlium , nec nisi propter eos perli-
Chrislo, qux sursum sunt sapite, non qux super neret ad dies Penlecostes , quod lempus futurx
lerram. Morlui enim estis, et vita vustra abscon- requiei, pacisque et glorix signum est. Nam et in
dila est cum Chrislo in Deo (Coloss. m). > 0 fidi D canone perhanc hebdomadam hocpro ipsis addilum
procnraloris clegans facundia, et officiosa sedu- est: Hanc igitur obtalionem servilutis noslrm: sed et
lilas : < Mortui, inquit, estis, > quia videlicet mor- cunctm familim tum ,\ quam libi offerimus pro hit,
tuum esl in vobis, quidquid snper terram sapiebalis. quos regenerare dignatus es ex aqua et Spiriiu sanclo,
Quid enim prius sapiebat ille filius deserlor palris, tribuens eis remissionem omnium peccatorum. Et ab
luxuriosus et prodigus, nisi cum meretricibus con- hac vespera, qua baplizati sunt, per singutas hujus
vivia slruere, sua dissipare, alienis inhiare, porcos hebdomadx vesperas clerus ad fontes procedit cum
alienos pascere? (Luc xvi.) Totum hoc moriuiim.et Chrisli resurrcctiene solemuilatem sancti celebrans
in baptisrao Chrisli sepultum est; vila aulem nova, baplislerii.
qux de eodem baplismo surrexit, qux filium talem CAPUT XII.
longe allerum fecit: vita , inquarii, nova, qu* cum Cur a mtdius tertius omissum nunc reddatur pacit
Cbrislo in Deo abscondila esl, ipse idem novus homo osculum.
Chrislus est, quem el candida veslis baplizali signi- Ctir pacis nsculum, qupd papa Innocentius a beato
fical: < Cum enim, inqiiit, Chrislus apparuerit, vila Petre triccsimus eclavus dari instiluit, omissum
vestra, tunc et vos apparebitis cum illo in gloria fucrit a nudiuslertius, elhodie reddalur.exipsocano-
193 DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. YIL 194
nis locp, in quo datur,citiusagnosciiur. Daturenim A bxc octavx xtatis, quxextra septem est, quia aelerna
eo loco, quo 37 Jam secundo calicem discoope- est gloriosa Christi resurrectione commenriata fesli-
ruimus, et dicimtis: Pax Domini sit semper vobis- vitas, nobilis, admirabilis, decora et suavis, splendida
cum. Hic autem loctis, sicut in ejusdem canonis et desirierabilis. Non enim parura est quod in illa
tractalu diclum est, illud siguificat, quod Dominus nobis oclava reposilura est. Nam sicut. oclava dies
noster resurrexit a morluis, et staus in raedio eadem qux priraa est, sic in illa aelate restituitur
discipulorum suorum dixit eis : < Pax vobis horap in hoc ipsum, ad quod conditus est, eritque
(Joan. xx).> Per quod illud nobis innuit quod paries corppre el anima iinmerlaliler felix, et feliciter im-
inimiciiiaruin inter nos ac Deum ereclus fuerat mortalis sicut angeli Dei imo supra prima. originis
(Ephes. n), id esl peccalum, ad quem dissolvendum reparalus dignitatem, eo quod siiam in unitate per-
Dominus nosler transilu morlis proteclus est. Quo senx Filii Dei, respiciat naturam, personam super
effeclo resurgendo rediens pacem annunliavit, pmnia opera manuura Patris constitutam ariotari,
quam acquisierat nobisprima voce, quam emisit in laudari et glprificari ab angelis in cpessentia summa.
medio discipulorum suorum, dicendo: < Pax vobis. > etindividux Trinitatis. Idcirco dura sanctorum re-
Recle igilur, ex quo ad faciendam eamdem pacem colimus natatilia, de quibus dubium non est, quod
profeclus est, donec rediens dicerel: < Pax vobis, > B egressi acorporibusgloriam sempiternam jam adepti
intermisimus: Pax Domini sil semper vobiscum, sunt, diem quoque celebramus cclavum, bcatificantes
neque dedimus pacis osculum. Simut Judx tradi- illos ex eo quoque, quod in fuluro corporura rece-
toris probrosura exsecranles et anaihemalizantes plorum immorlalitatem gtoriosam feliciler obtine-
osculum, quoFilium horainis tradens , sanctum et bunt.
innocens aposloloruni infamavit collegium apud eos, Hoc etperoclo bealitudinesevangelicas significa-
qtii foris erant, occasionem maledicendi prxliens, lur, ubi octava redil ad caput. Namqueel in pritna,et
ac delestandi eos, quorum sanctilalis xstimalip in octava bxc eadembealitudinis senlentia est <quo-
magna fueral, ul de illis lale quid cantilarent, quale niain ipsorum est regnum coelorum (Matth. v). >
illud est: Unde Augustinus : < Octava, inquit, sententia, quae
ad capul redit perfectumque hominem declarat,
... ,..'£( crimine ab uno
Ditce omnes. signilicalur forlasse et circumcisione oclava die in
Veteri Testamento, el Domini resurrectione post
(VIKC. JSneid. lib. u, v. 65, 66.)
Sabbatum, qui est ulique octavus, id est primus dies,
CAPUT XIII. ei celebralione octavarum feriarum, quas in regC-
Dedie Dominicm rcsurreclionis. C neralione novi hominis celebramus. » De illa igitur
Octavam illam, qux in Paralipcmenen (// Par. octava, qux est Tcsurreciio, qux jam compielaiu
vn), et in superscriptionibus quorumdam invenitur capite nostro, rcilicet Cbrislo, nunc secundum diei
psalmorura (Psal. vi, xvm), hxc sacra spectat dies, prxsentis, in qua resurrexit, oflicium, ordinemque
quara fecil Dorainus, ul esset soleronilas soleinniia- mysticura, aliqua dicenda sunt.
tura, quemadmodum pro sui magniludine dicuntur CAPUT XIV.
Sancta sanclorum, Canlica canticorum. Sicut cnim Cur Dominus non ante diem tertium resurgere vo-
illa cxtera superant sancla vel canlica. sic solemni- luerit.
tales caeteras hujus sacrosanctx solemnitatis anlece- Ternarius numerus, qui apud sxculares quoque
dit nnbililas. Octava aulem illa fulura est perfeclx philpsophos insignis habetur pro eo quod impariura
atque censumraatx resurrectionis gloria, in qua clc- eleorum, quiprxter unilalem nullam aliam recipiunt
cti omnes, qui nunc post deposilionem carnis una seclionem, priraus est numerorum : Apud nos longe
et simplici solius animx bealitudine perfruunlur, amplius prxclari nominis, imo primx ac divinx est
sicut in Apocalypsi legimus quia < dalx suut iliis auctpritatis, tam propler ipsam essenliam sanctx ei
singulx stolx albx (Apoc. vi); duplici, id est cor- U individux Trinitalis, qtiaro pro eo quod Salvalor no-
ppris et animx felicilate remunerabunlur, sicque sler terlia die resurrexit a mortuis. Et profectc lerlia
binas perennis glorix stolas accipient. Quam octa- dies hcec ad idem ipsum ejusdem sanctx Trinitnlis
vam sicut seplem raundi xlates ordinc suoprxeunt, respicit sacramenlura. ldcirco naraque Dominus non
quaruin sexia nunc ab advenlu Christi volvitur; ante terliam resurrexit, quia congruum fuil ul pro-
septima vero animarum est carne deposila quiescen- pilialionemsanclx Trinilatislriduana nobisobtineret
titim, sicut alio loco jam diclttm est, sic et hanc mors carnis Christi. Alioquin cur cura sub trina
sacraiissimam solemnitalem seplem Dominicx prx- mersione baplizamur in nomine Palris, et Filii et
ccsserunt, quarum in prima : Circumdederunt me Spirilus sancti complantati dicimur, imo vere <com-
gemilus morlis (Psal. xvn), in seplima cautavimus: planlali facli suraus similiiudini morlis ejus (Rom.
Lmtare, Hierusalem (Zach. n), singulx singulis xla- vi), > nisi quia eamdem mortem suam, quam anle
tum carumdeni proprietate sui respondenies ofHcii, baptismuni suum appellaveral, triduo pertulil et ipse
sicut loco vel ordine suo jam dictuni est, el interpo- in noraine et in obedientia Patris et Filii et Spirilus
sila Dpmiuicx passicnis iiiemoria per duas IiebJo- . sancti. Siquidem et Pater Filio, sicut el ipse Filius
roadas, quod ipsum cur fiat, jam dictumest. Sequitur lcstatur, calicem passionis dedil; el ipsc Filius ani-
193 RUPERTI ABBATJS TUITIENSIS 190
mte su« in stta pptestale propinavlt, sicul ipse ait: A id est anima Christl pfxpotens, et insita sibi verbi
< Polestalem hnbeo ponendi animam meam (Joaii. omnipotentis divinilate coruscans, iili resplendue-
x), > et Spiritiis snnctns illi propinari fecit, sicnt runt, et lenebrarnm principes dissipati siint < sicut
Apostolus nil: Qtiia <Cbrislus perSpiritum sanctum fumus, et sicul fluit cera a facie ignis (Psal. LXVII).»
seriietipsum obiulit (Hebr. IX). > Congruenter ergo El jtisti exeunles de tenebris, et in paradisum rece-
mors Domini triduana exstilit, quam sancta Trinilas pli, cceperunt epulari et CXsullare in censpectu Dei.
dispostiit, quamque ad obtinendarri hiimano generi Latfcne simul epulante, cui dixerat Deminusin cruce
propiliationem ejusdem sanclx Trinilalis, noslra in pendens : < Hcdie mecuffi eris in paradiso (Luc.
iilo nalura sola perlulit. Non solum autcm, sed el xxni), » lotoque Sabbato requievit ab omni operft
tola vita ejus annorum suorum numero sanclx Tri- Dominus Christus cum illis, et pascebatur dileclUs
nitati famulalum se exhibere, et ejus prxcepto se in liliis (Cant. ii), donec aspirarei lertia dies et in-
obedire inniiil. Nam in triginta tribus annis quibus clinarentiirumbrx. Die igilur tertia, propilia nobis
super lerram anibulavit, ternarius est repelitus hac facla divinitatis Trinitale, cito mortem, quam gnsta-
soladifferenlia,quod unusleriiarius, ullrigintasint, veral, rejecit a se, sicut signlficaverat, quando in
in ducenum limitem consurgit, alius ut simplex sit, cruce nostram salutem sitiens, et ideo se veraciter
in singulari liroile subsisiit. Ciijtis in typtini Isaac B sitire dicens, cum oblalum sibi acetum noluit bi-
quoque ad immolandum lernario dieruin numero berc. Morlisenim acetura paululura guslabat, quam
duclus esl (Gen. xxn). Nam de Geraris, ubi tunc cito, id esl terlia die rejecturus, nec ullra bibiturus
habitabat Abrnhani, usque ad moniem Moria, idust erat. < Resurgensenim ex morluisjam nonmorilur;
sedem lempli, dieruin tritim esl, ut ait Hieronymus, itiors illi uttra nori dominabittir (fiom. Vi). »
et consequenter illuc die tertio pervenil, sicut bisto- CAPIJT XVI.
ria refert, et venit in locuro, quein dixit ei Deus in Qritd significel quod Dominus noster nocte resttrrexit.
die lertia. Sed Ut ad iucceptum redeam, inira velo- Cerlum lenet Chrisliana fides quod Dominus no-
cilas, roirabilis ille salvatricis 88 gralix cursus, ut sler, qui mortalis homo factus ad hocvenit ut
triduc Iriuin temporum sxculi peccala delerel, judicarelur, atl hoc venlurus est in (iile ut judicet,
omnes, qui ante legem fuerant, omnes, qui sub lege el eamdero forraam servt, in qua judicalus est, cum
erant, cuncips, qui sub gratia vcnturi erant, uria suorum cicalricibus vulnerumjudicatoribusosiendet
Christi nierte pariter solvuret, pre singulis lempp- ad damuationis cumulum,ut videant inquem transft»
ribtis singulps dies ejusdein mortis appendens. Totam xerunt (Zach. xu): dilecloribus auiem suis ad
ejus velocitatem Spiritus sanctus innuebat, cum r xlernum charitalis monimentum. llla aulem dies
Prophetx imperans dicebat: < Voca nomen ejus : non cum exspectalione, sed ita sicut fuf in nocle
Accelef a|spolia delrahere, Feslina prxdari (Isa. vin). > veniet, quemadmodum faclum est in diebus Noe,
CAPUT XV. vel in diebus Lot quando vendemibus cunclis et
Item de celebriiate resurreclioms. ementibus, plantantibus et aedificantibus, uxores
De iioc et illud in Canticis : < revertere, sirailis ducenlibus etdantibus ad nuplias rcpentinus stiper-
eslo, dilecte mi, caprex hinnuloque cervorum super venil inlerittis (Matth. xiv): el secundum hxc erit
montes Belliel (Cant. n). > Accelcravit enim inferni quando Filius revelabilur, Convenienler ergo, dum
spolia detrahere, festinavitque. prxdari, reyersusque jtidex venturus jam cum judiciaria potestale resur-
ut caprea aut cervorum Iiinniilus, id est palriarcha- rexit, noctis ternpus elegit, ut sicut in cxteris, lam
riim filius, ad salvandum velocissiinus, apparuit factis quam dictis exlerioribus atia quxdain signifi-
super raoiiles Belhel, id est vistis est npostolis, ut care constievit, sic et in hoc lempus significaret
eorum tristiiiam cito in gaudium converteret, qui sectmdi adventus sui, quod prxvideri non poteril.
sunt montis Bethel, id est domus Dei, qux esl Ec- Itaque quemadmodtim Samson, quod interprctalur
clesia, principes summis virtulibus eminentes. Acce- sol eorum, obsessus ab inimicis nocle surrexit, por-
leravil, inquam, ihferni spolia detrahere, id est D tas lulit, el in verticem monlis ascendit (Judic.
electos omnes jure victoris adducere. Qtix enim mora xvi), sic verus sel npster Christus, obsessus custe-
flerel ad delrahendum, aut qux diflicullas addiscer- dibusct armis, media nocte de somno morlis resur-
nendum? Sol erat isle, illi autem qui quxrebantur, gens, portasque infemi, id esl omne jus morlis allol-
tanquam specularia. Illorum fides speculum eral red- lens.et ad dextram majestatis in excclsis ascendens,
dendo solis aspectum radio satis idoneum, sed ideo ipso tempore innuit, quod semper debearous esse
non splenduerat hactenus, quia soli objeclus medius parali, quia sictii lunc nocte cunclis quiescenlibus
obstabat paries inimiciliarum (Ephes. n), scilicet surrexit, ila qua ltora non pularous se venlurum esse
originale peccatum. Al illum iii carne sua moriens prxdixit (Luc.xu).
Chrislus parietem solveral ac diruerat, qui illa spe- CAPUTXVIL
cularia animarum verum solem exspeclanlium iimbra Quid significet quod cum terrmmotu resurrexit.
tencbat adversa. Qux ergo mora fieret, ul, diiirto Terrxmolus quoquemagnus, qui factus est, ejus-
Erit
pariele, el descendenle ad inferos vero sole, non sta- dem secundi adventus significalipni ccoperatnr.
tim relucerenl illa vascula lucis exceptoria, id est enim ceufusip maris el fluctuum, et ppn splum terra,
eleclorum animx?Stalim ut illic deseendit, hic sol, sed etiam < virtutes ccetorum movebuntur et lunc
197 DE piVINIS OFFICIIS, — LHJ. VII. 198
videbimus Filium hominis venienlem in nubibus A nimiumque longa retardantis Sabbali mora faligaia.,
cceli cumpotestate magna elmajestaie (Maitli. xxiv; quo nec operari nec plus mille passibus ambulare
Luc. xxi). > Passurus quippe venii occultus, tunc licilum erat Judxis: mox at onerosum illud Sabba-
autem judicaturus manifestus veniel Deus noster, et tum abiit, recessit, transivit, ncn quieverunt nec
tunc silebit, ignis in conspeclu ejus iempestas valida dederunt eculis suis somnum (Psal. cxxxi), non lu-
(Psai. XLIX).» Et quia tunc arescentibus reprobis ciferum ad proficiscendum prxstolatx sunt. Noctem
prae timore, justi Iuvabunl capila sua, id est exbi- pro die, desideritim pro duce, lunam rapuere pro
Jarabunt corda, et pulchre hic tinius ejusdemque" sote.Luna quippe noctinon defuit, quia tunc septiraa
angeli habitu utrumque prxfiguralur, cujus < erat decima exiitil. Septima decima vero tuna, clauso
aspeclus sicui fulgur, vestimenta autem sicul nix. > vespefe paulo posi, id est, fere posthoraro dimidiarii
Nam impii custodes prx fulgore aspectus ejus exler- exsurgit, toli deinceps lumen suum roinislraliira
rill, factisunt velut morlui (Matth. xxvnt): rautieres nocli. Falso igitur qnidam Evangelistas calumniati
autem, qux religiose Dominum quxrebanl, iiiveis sunt, quod conlraria dixissent in eo quod Mauhjcus
ejus vesiimenlis et dulci alloquio consolatx sunt dl- vespere Sabbali, cxteri prima Sabbati diluculo mu-
cenlis: < Notile timere vos (ibid.), > e'tc. Hinc est lieres venisse dixerunt ad monumentum. MatthxuS
quod hac die canlamtis : Terra tremuit et quievit, B enim ut earnm commendaret desiderium, quando
dum resurgerel in judicio Deus (Psal. LXIII).Dictuth venire cceperunt: cxleri dixerunt, quande pervene-
est enim hoc de die iila, quando audilum faciet judi- runt. Quid igilur illud myslice npbis innuit, quod
cium, diccns hisqui a dexlris ejus erUnt: < Venite mulieres illx sic venerunt, nisi quod animx fideles
benedictiPatrismei,percipileregnum(Mali/i.xxv):» paralx (/ Thess. v), id est menle vigiles, diligentes
his autem qui a sinistris : < Ile, raaledicli, in igneih. el Doniiuura quxrentes, invenire feslirianler sala-
xternura (ibid.). > Tunc enim exsurgente Deo in gunl.ad illum Filii hominis advenlum, qui.ut supra
judicium (Job xxn), qui nunc videtur sopilus esse, diclum est, sicul fur in nocle veniel (Joah. xix), non
vel non curare ea qux sub sole fiunt, terra tremet snliim cum lerrxmetu, sed et iremenlibus co.Iorum
et quiescet, id est impii, qui lerreni sunt, timebunt virlulibus, ut consolationem inveniant, dum impii
et quiescent, quia nocere desinent. Igilur dies hxc, non jam velut, sed vere fieiit mortui?Et~ ideo nunc
cujus in nocte Dominus nostef cum lerrxmotu re- parant et secum porlant aromala, id est collccta
surrexil, diemillumxlernilalis, diemsignillcalfuturae de Scriplurarum areolis cum viriutum o.Ioribus,
resurrectionis, cujus dilucuio ideiri Dominus noster Dominicx resurrectionis leslimonia, scilicet, quod
improvisus.uldictumest, coelis ardenlibus coelprum- vere anima ejus non sit dereliclaininferno, et <caro
**
que virtulibus iremenlibus apparebil (Luc. xxi). ejus non viderit corruptionem (Psal. xv). > El sicut
89 CAPUT XVIII. illis non satis fuit, quod Joseph justus et Nicode-
non dissentiat a cmteris mus condieranlillum cumlinleis et aromaiibus(Luc.
Quod Matthmus evangelislis
in eo quod dicit, imulieresvespere Sabbati,tei quod xxui) ipsis prxsentibus et aspicientibus , nisi 6%
vere vespere venire cmperint, eldiluculo pervetierint, ipsx aliquid de suo tantx pietalis operi addidissenl;
et cur ita egerint. sic sanctis et fidelibus semper mentibus optabile est,
Sed et illud myslice ncbis aliquid innuit, quOd ad ea qux apostoti, vel aposlolici viri scripserunt
devotx Christo feminx, qux illum et vivum dilexe- de fide resurreclionis, aliquid propfii superadjicere
rant, et mortuiim desiderabant per noctem ambu- lahoris, faciunlque hoc pene cuncti dictisaul faclis,
lanles, juvante luna, venerunt ad monuraenlum. Per pauci etianijscriplis. Idcirco, qucmadmodum illis vi-
noctem jeniin ariibulaverunt, qux diluculo ad mo- vtim se prxbuit et ut agnosccretur, Mariam suo no-
nuriienlura fuerunl. Alioquin nisi per noclem vcnis- niine vocavit (Joan. xx), quod maguum est indi-
sent, quomodo ad sepulcrum tam mane adfuissent? cium sux dilectionis; tinde ad Mosen : < Novi te ex
Verbi gralia: IMaria Magdalena, cujus domus erat nomine (Exod. xxxm), > inquit; sic cmnibus Hinc
Relhanix \(Joan. xx), qui vicus quindecira stadiis r» prepe arierit quxrenlibus nunc eum in veritate
dislat ab Hieresplymis, quomodo priraa ante alias (Psat. cxLiv)'et nomina ipsnrum ostendet illis scripU
unaSabbati juxta Joannem, valde diluculo venisset, in libro vilx (Apoc. ui).
duraadhuc tenebrx essent admonttmenttim? Sepulto CAPUT XIX.
quippe Domino mulieres, quai illum seculx fuerant, Quanto rectius nunc sancta sil primq. Sabbati, qua,
Hicrosolymis non remanserant. Sed, cum aspexissent muttdi Redemplor resurrexit a morluis, quam olim
ubi ponerelur, revertfentes, inquit Lucas, paravertmt SabbatWm, que idem mundi Crealor ab optte sno
aromala (Luc. xxm). Quando aulem paraverunt vel cessavit.
emerunt, manifestius Marcus indicat. < Et cum trans- Quanto prxponderet primse Sabbatl sancliflcatio,
issei, inquit, Sahbatura, Maria Magdalena et Maria qux nobis est dala, sanciificationi illi, qua Judxts
Jacobi et Sateme emerunt aromata, ut venientes Sabbatum dedicalum esl, ex comparaiionecausarum,
urigerent Jesum (Marc. Xvi). Siquidem Sahbalo, ut vel teraporum utriusqite sanctiflcalionis ariveriere
ait Lucas (Luc. xxm), quieveruntpropler mandalum, licet: Diversis enim ex causis longeque imparibus,
subaudilurlegis, quialexSabbato vetatopcrari (Exod. el Sabbalum Creator noster benedixit, et primam
xx). Constat itaque quia in lacrymis pervigiiesamore, Sabbati idem ipse Salvaior noster dedicavit: Causa
 RlJPl^TI ABBATB TCITtENSIS » -
199 200
namque benediclieriis Sabbalo Fuit bsec, quod Deus A duni creationem, < nihil novum fii sub sole '(Eccle.
in illo cessavit ab omni opere quod palravit (Geses. i),» quia qui vivit in aeternum, creavit omnia simul:
ii), causa yejro primse Sabbati, quod Deus hpmp secundum salvalionem, < Pate* meus, inquit Chri-
faclus in illa resurrexit a mortuis. Quis hxclongius slus,usque modo operatur, et ego operer (Joan. vui).»
a se differre non videat? Si enim Dei requies, Causa De creatione mundi- sabbalizant dileclores mundi.
sanclificationis diei est, consequenter ubi majof et Nobis autem rie salvatione mundi gaudeadum esi,
verior ejus requies, illic sanctificalio copiosior est. quorum viia et requies in Deo cura Cbristo abscon-
Ilemque ubi majorem in operante laborem allen- dita est (Coloss. in).
dimus, majorem nihilominus in cessanle requiem > CAPUT XX.
agnoseimus. Conslat vero, quia dum conderet can-
dura faligatus non esl, ulpote qui omnia per Verbum Qua ratione vel auctoritate ab hac die Dominicee re-
surrectionis, processio cum benediclione aqum cun-
suum operalus cst, et universa componens de sin- clis per annum agalur Dominicis.
gulis dixil, fiat, et factum est. At ipse idem, cum, Proprium hoc habet hxc dies, quam fecit Domi-
ul mundum redimeret, hcmo faclus (Hebr. n), unus nus, idque aheo sumpsitpmnis prima Sabbali, quod
idemque Christus Deus el bomo, passuset crucifixus aqua benedicta pppulis aspersis agilur processio so-
et sepullus est, procttl dubio faligalione non parva " lemnis. Verumtamen hac ipsa prima et principali
faligatus esl. Qua ergo die resurrexit, verara ulique Dominicarum omnium non benedicilur, neque die
requiem, gloria el honore coronatus (Psal. vin), in- sancto Pentecosles, quia in prxlerili Sabbali ve-
troivit, longe excellentius requievit quam cum a spera sumpta est de sacro.fonle baptismi, antequam
mundi creatione cessavit. Deus enim non in mun- immergatur aliquis, etanlequam chrisma immissum
danae crealurx mole visibilis, sed in inteliectualibus sit. Non enim ad hoc aspergimur, ul rebaplizemur,
ceelis, id est, in sanclis animabus requiescit. Nunc sed divini nominis graliam super nos, cum hoc.me-
eriira gaudet sponsus super sponsam quam suo san- moriali baplismatis nostri, frequenter invocare de-
guine acquisivit, et gaudet super ncs Deus nester, bemus. Et idcirco singulis aspergimur Dominicis,
et deleclanl eum filiae regum, ime quia una est Ec- quia in sacrosancta primx hujus Dominiox vespera,
clesia, ilta delectat eum regina, quse aslitit a dextris baptismum universaliter sancla celebrat Ecclesia,
ejjs (Psal. XLIV),quam et in ,prxsenii prxparal et pro causa superius memorata. Unde et inter asper-
vocat amicam, et in futuro tprrente veluplatis sux gendum hac die canlamus • Vidi aquam egredientem
pplabit eam (Psal. LV). Nuili ilaque dubium, quin de templo a latere dextro, alteluia (Ezech. XLVU),elc.
prima Sabbali lauto uberius sanctificata sit, quanlo _, De prophela Ezechiele sumplum est hoc. Civitatem
veiius suam in requiem, qux sanclificationis causa illi ostenderat manus Domini facla super eum, xdi-
est, Deus homo Christus resurgens introivit. Relin- ficata super montem excelsum, et vergentem ad
quamus igitur Judxis poslremi Sabbati sui vetus austrum, et in illa mirabile constitiii templum
gaudium, quod esl illis de creatione mundi visibilis, (Apoc. i). Illa autem civilas Ecclesiam signiflcabat,
cnjus solius semper fructu transilorio delectati sunt, de qua Dominus in Evangelio : < Non polest, in-
cujus solius prosperitalibus semper Iactari appetivu- quit, civilas abscondi super montem posita (Matth.
runt, pro cujus solius acquisitione crealorem ejus v). > Quid ergo templum, nisi illud, de quo ipse
serviliter limentes colere visi sunt. In lantum eniin idem : < Solvite templum hoc, inquit, ei post Iri-
ierrenis seinper inhxserunl, ut quxcunque de cte- duum excitabo illud, loquens de lemplo corporis sui?
leslibus illis promissa sunl, terrenarum quas amant, (Joan. xxi.) » Sed et Joannes in Apocalypsi, cuin
semper vclari oporluerit nominibus rerum, ut est de cadem civilale sibi oslensa loquerelur : Ei tero-
illtid: < Audi Israel prxcepla Domini, et ea in corde plum, inquit, non vidi in ea ; Dominus enim Deus
tuo quasi in Jibro scribe, et dabo libi lerram fluen- omnipotens templum illius est et agnus (Apoc.
lem lac el mel (Deut. vi). > Nam et ipsum Deum et xxi). » Quara de hoc templo aquani viriil hic.egre-
Dominum per quem mundus faclus est, in propria ]D dienlem, nisi vivificum sacri baplismaiis 'fcnlem ?
venienlem, idcirco ipsi qui sui erant, non recepe- Cum enira illud solvissent Judxi, sanguis el aqua,
runt, nec inteiligere voluerunt eum esse regem Ju- sicut supra dictum est, de lalere ejus exivit. Et reclc
daeerum, quia conlra carnalis sensus eorum opinio- de latere dexlro aqua exivit, de qua dicilur : Et
nem beatitudinem pauperibus, et vx prxdicabat omnes ad quos pervenil aqua isla salvi facti sunt.
divilibus, cura ipsi existimarent, 90 qucd nunc Nam hujus quoque templi ncn manufacli lalera duo
qupque somniant regnante Christo, auream, gera- sunt. Dextrura quippe latus divina, lxvum latus hu-
matam Hierusalem in terris, stratasque auro mundo mana natura esl. Signanler ergo dicendum fuit
plateas ejus se babiluros. Npster Sabbatismus hac quo dc latere aqua hxc exivit, qux ad quoscunque
riie deseplimalransferturad cclavam, quae et prima pervenit, salvi facli sunl: a lalere dexiro, inquit.
est. Nam eadem oclava dies, quae et prima. Idcirco Et recte. Nam de divina Chrisli natura Spiriius
aulem jure in octavara transferiur, quia rie alio opere sanctus aqua invisibilis procedit, qui aquae visibili,
quam de creatione mundi nesirum, ul dictum esl, qux de latere Ixvo, id est, de humanilaie lanceala
gaudium sumitur. Dupla namqueoperatio Dei, prima profiuxit salvandi virlutem tribuit. Hac igilur die
esl creatio mundi, secunda, salvalio uiundi, Secun- Dominicx resuireclionis, qux sacri quoque bapli-
 201 DE DIVINIS OFFICIIS.'-- LIB. VII. 203
sierii celebratioue esl solemnis.recleinler aspergen- A euriles, docete omues genles, baptizantes eas in no-
dumcantamiisilludinlaudemfluminisbujus,cujusin- minc Patris, et Filii, el Spiritussancii (Maltk. xxvm). >
undatione per morlem Clirisii reviximus. Caeteris au- Ecce lixc esl illa magna transmigratio, quain Gali -
tera post Penlecosten Dominicis canlamus : Asper- lxa quuque suo coiiimenclat nomine. Magna.inquara,
ges me Domine hussopo et mundabor, lavabit me et transmigraiio Chrisli discipulis imperata, transmi-
super nivem deatbabor (Ptal. L), quod el ipsum de grarc de Judxis ad doccndas et baptizandas onines
fitle baptismi Propbeia prxdixil, per hyssopum, quae gentes, ciim anle dixisset: < In viam gentium ne
berba csl humilis, medecinalis, qua lumor pulmonis abierilis (Matth. x), > el tle veliislalc circumci-
dcponilur, fidem htimiiitalis vel passionis Christi sionis ad novam graliam baptismi, cujtis nunc
signiflcans: per nomen lavacri super nivein deal- regulain prxscripsil, quam hactemis nusquam
baniis, baplismum ipsius nianifestius cxprimens. 91 Iradiderat illis. Magna sane causa, ct di-
Deinde cum crucibus el vexillis, qux sunt insignia gna, quam Domintis non solum verbis cdicerct, scd
victorix Christi, onmes albati et exsultantes in laude et factn prxsenii prxfiguraret. Nara qunmpdo anle
resurreclionis snnclx procedimus, cum tanta populi passioncm suam, plerisqtie diclis aut factis suis si-
cxspcctatione sexus utriusque niajornni pariter et miliiudines adbibere consuevit.; verbi gralin, quo-
niinortini, ul corporaliler quoqtie iilud prophelicum B modo superius octava abhinc die veniens ad passio-
in nobis iropleri videalur: Ctiiu jucundilaie cxibilis, nem, ut genus humuntim redimeret, camdcm
ei curo gaudio deduccmini, nam el monles el colles generis humani redemptioncm, per asinx el pulli
exilienl expeclanles vos cum gaudio (Isa. LV). ejns significavit soltilionero (Matih. xxi): sic lunc
CAPUT XXI. apostolis suis dicens, < Eunles, docele omnes
C:ir Dominus discipnlos ad videndnm se in Gatilmam genics, baptizanles eas in nomine Patris, et Filii, et
invilaverit, cnm et Hierosotytnis visus sit, el quod Spiritus Sancti (Matih. xxvin), • WHidem gratix
ideo processio fiat singulis Dominicis. sux iranMiiigraiioucm significare voluil per Gali-
Ut auicm processioa geretur, cx mystica Evan- lxam, qux Laiine verlilur in transmigrationera.
gelii auctorilaie tracluin esl, scilicet, ex eo, quod Totum hoc ad nos, id cst, ad Ecclesiam de genlibus
angeli mtilieribus prxcipiunt, dicentes: < Ite, riicite respicil, ad quam salus ex Judxis hoc prxceplo
discipulis ejus et Peiro, quia prxccdct ves in Gali- transmigravit. Recle igilur et mcrilo in primi liujus
Ixam (Marc. xvi),.» et ipse Domimis occurrens iliis mandali commemnralionem, quod statim, ut visus
cxeunlibus a monumenlo, cum tenuissent petlesejus esl Dominus nostcr post rcsurreclionera, < Nuntiate,
ct adorasscnl eum : < Ile, inquil, nuiitiale fratribus inquit, fratribus meis, ut eant in Galilxam, ibi me
iiieisute.ini inGalilaeani, ibimevidebunl (Joan. xx).> videbunt (Joan. xx), > nos processionem agimus
Primi liiijus inandali, quPd Dominus resurgens per solemnein, nosque ct loca nostra aspcrgimus aqua
angeles suos et per sc ipstim suis mandat discipuiis bencdicta, in honorcm lrojus diei, quo jussi sumus
ut eant in Galilaeam, < el ibi me videbunl, > inquit, si baplizari in nominc Patris, et Filii, et Spiritus
causam agnoverimus, procul dubio falcbimur rae- sancti.
rilo fieii, quod mandalum illud hac die, cunctisque CAPUT XXII.
per annum Dominicis raemoria celebri, itl est, pro- Quo die discipuli in Galilma videntes Dominum ado-
cessione frequenlamus solemni. Npnenim sinecausa, raverunt, secttndum Mattlimtim.
non absque Uivini pondere consilii sese in Galilxa- lllud quidem nemo qui dubitei, quod hac die, qua
videndum esse promiltit, cum Hierosolymis sese il- resurrexil Dominus, id cst prima die Sabbati, disci-
lis oslendere potticril, imo et quiuquies ipsa dic qua pulos in Galilxam inviiaverit: scd illud perse non
resnrrexit ibidem visus sil. Quod si non aliud quam satis liquet qua die illtic abeunles jnxta Matlhxmn
laltis, manus el pedes palpandos ct contrectandos (Matih. xxvni), illtim videnles aderaverint. Verum
illis in Galilxa oslenderc disponil, hoc fruslra vel Hiermiymus ilein prima Sabbati, id est pctava die,
sine pondere raiionis, quod omuino incongruum di- P factum hoc esse astrtiit, el hanc eamdera esse appa-
vinx cst majcslati, videbilur agi. Hoc enim lain se- rilionem, de qua Joannes ail : < El posl dies oclo
cundtim Joannem qnam sccundum Lticam, hac ea- jlerttm crant discipuli inlus, ct Thomas cum eis
dcm die Hierosolymis fecit, cum reversis Hierosoly- (Joan. xx). > Ait enim idera Hieronymus super
mam duobus discipdis, quibtis ostensus fucrat, Maitbxtim :Posl resurreciioncm Doroinus in Galilxx
cuiilihus in Emmaus, el referentihus qux videranl nionle conspicitur, ibiquc adoratur, quod licet qui-
iilis secum mirantibus, stetil Jesus in mcdio eorum dam dubilent. Tunc mnnifcs.ius pstendilur Thonia.,
et dixil eis, < Pax vobis. > El cuin hoc dixissct, os- el latus lancea vtilncraluin, clavisque fixas manus
tendil eis manus et lalus (Joau. xx; Luc. xxvn). dcmenslral, ut vcre, licet nnnnulli numerandn vices,
Quid ergo amplius in Galilxam evocatis oslemierit, quibus Deminus ppst resurrectienem visus esse
quxrendum esl. Hoc nimirum, quotl ioimicum erat describilur, aliler suntire videanlur, nus lamen
Hierosolymis terrcnx civitali, undc illos evocavil el pnctlicto doctori liunc sensuni non improbandum
lemplo sacerdolioque vetcri, proposilum sutini, imo esse arbilramur. El ipsa ralio admiltit quod disci-
totius Trinilalis consilium illis apcruil: < Dnta cst, puli cadcm riie, qtia Dominus rcstirrexit, tplies in
inquit, mihi omnis poteslas in ccelo cl iu lerra : Galilxara ire jnssi, non ultra dies eclo distulcrint,
' 7,
PATROL.CLXX.
 103 hlJPEUTI ABLUT15 TUITIENSIS _s0i
pfxserlim ctim eadem die sero illum videnles, A Nephlaliin, id est dilatalus, videiicet expeditione
quando Thomas non erat cutn eis, spem festinanlis- charilalis, el ha-c dedit, qux prxdicta sunl, eloquia
simam ilefum vJdendi eum, ardehliusque desiderium pulchriludinis de nobis genlibus baplizandis, qux
concipere potuerint. Nibil cnim est in quo Hiero- sic finivit: < Ecce ego vobiscum sum omnibus
nymo auctoritas Evangelica rcfragetUr. Nam quod dlebususquc ad consummalionera saeculi (Mattk.
**it Joannes, post dies oclo iterum eranl discipuli utt.).»
inlus, nofa nos coarctat in eodcm loco intus eos CAPUT XXJV.
fuisse faleamur. Inlus erant, sed in monle, id cst, Item de processiotx, secundum qnod varialur in
in civilate Nazarelh, qtiae in monteGalilaeaesita cst, diversit monachorum et cunonicorum ordinibut.
Sic enim habemus in Luca Qui, cnm dixisset, Prxdicta processio sic agilur, ut sacerdotem
quiaDominusposlquam jejunavit quadraginla diebus prxcedenlein, et olncinas visitantetn, semper in co
etquadraginia nociihus, revcrsus in virtute Spirilus loco qtio stiprema slatione, consistimus, ante nos
in Galilxam, etjam magnificalusinCapliarnaum, ve- cum cruce inveniamus. Quod el ipsum ex eadem
nit Nazarclliubi fuerat nutrilus: etcum dixissenl ei, Evangelil pendet auctoriiate. Nam Doininus ncster,
«Quantaautnvimusde lc facta in Capbartiaum, fac et cujuspersonam sacerdos in suo gerit officio, sicutalio
hic in palria lua, >ipse que rcsponriisset eis, < In veri- B loco jam dictum est, et anieqtiam palerelur, ct
late dico vobis, niultx vidux crant irilsrael, ellad postquam resnrrexlt, hac die discipulos suos in Ga-
nullam illarum missus est Elias, nisi in Safepta Sido- lilxam prxcessurum sc dixil. Nam qua nocte tra-
nix ad mulierem viduam (/ Ileg. xvu; Luc. iv), cum, dcbntur, < Postquam autem, inquit, resurrexero,
inquam, hxc dixissel evangelista, stalim secutus, prxcedam vos in Galilxam,» el cum restirrexissel,
i Repleti, inquil, ira surrexerunl, el ejeccrunt eum sictit hac die legimus, < Ite, iuquit angelJS, tlicite
exlra civilalem, et duxerunl illutn usquc ad super- discipulis cjus ei Peiro, quia prxcedcl vos in Gali-
cilium rnontis, supra quem civiias illorum erat xdili- lxam (Matth. xxvi. Marc. xvi). > Huic significationi
cala, ut prxcipitarenl eum (Luc. iv.) >Non ergo alium pulchre el ipsa, qtiani ibidem, id est iu suprctna
tn moutera quam in Nazarcth,qux super montem sita slatione, sacerdos dicit, oratio concinii, dirccta ad
er.1t, Douiinum prcecessisse et discipulos suos evo- personam Filii : Domine Jetu Chrttte, qui inlroiluin
casse, putandum est. ltaquc nulla, ut dictum est, porlarum Hterusatem valvas tanctificatti, etc. Nam
auctorilas evangelica Hieronymo refragalur. Intus ad Filii personam dirigitur, et sub nomine Hiero-
enim crant post dies octo, sed non in eadem domo, salem Ecclesix mentio fit, qux de baptizatis omni-
ncc in eadem civitale. El pulchre, ubi persceulioncm busgentibus 82 conslruilur, et sub nomine poria-
primam perlulit, primoque desertionero Jurixorum, rum ejus, nomen Patris, el Filii, el Spiriius sancli
et transilum ad genles prxfiguravit, sicut post in quo baptizantur, signilicaiur secundiun Apocaly-
supradicla scriptum est: < Jesus aulem transiens psim, ubi in significaliona ejusdem divini nominis,
per medium illorum ihat (ibid.), > ibidem post patent civitatis qus significal Ecclesiam, < ab
omnes persecutiones Judxos deseruit, rifumque orienle porix tres, et *h occidenle poitx ires, elab
eorum mutavit,circuincisione abolita.genies omnes aquiione portae tret, et a aieridie porla. ires (Apoc.
prxcipiens bapiuari !n nomine Palris, el Filii, et xxi), > quia, quacunque aeiate veniaal ad fidern
Spiritus Sancti. Chrisli.sea in pueritia, seu in adolescentia, seu in
CAPUT XXIII. juventuie, seu in sencctule, ut ail Prtidentius, oc-
currii quadrina ad compila nomen. Sicque iii, ut lola
Quod de Redemptore noslro prophetice dictum til:
< Nephlalim cervus emissus dant eloquia putchri- hxc processio nihil aliud, qoam gratiaram aclio sil,
tudinis. > eo, quod resnrgens Dominus statim memor noslri,
Simulque et Iioc notandum, quod ubi ante pas- qui eramusabsque Deo (Ephet. n), discipulos stios
sionem maxime prxdicavil in iinibus Zabulon et in Galilxam ad hoc consilium evocavil, ul baptiza-
in transJorda- ' remur in nomine Paliis, ei Filii, et Spiriuis t^.iuti.
Nephlalim.siculhabemus Evangelio, |)
nem Galilxx, el illic posl resurrectionem eamdem Unde locum quoquc, quo suprema slalioiie procc^-
consumroavit docirinam, dando baplizandi et do- sionem terminamus, nos Galilxam iioujriiarous, et
cendi prxceptum, ut sicut ab eodem eVangelisla praeeuntem sacerdolem semper in bujusmodi, itl est
Leslimonium subjunclum est de propheta : < Populus dominicali processione majores quique post pra-ht-
geiilium, qui ambulabat in lenebris, lucem videret lum nostrum, ul caput digniora meotbra seqnun-
magnam (Isa. xix)-, > complens illain quoque pro- tur. Et illud quoque majorura cxempUs edocli, quia
pbetiam, qua diclum est: < Nephtalim cervus emis- rei jam dictx congruil, observamuS, ut io Jwc pro-
sarius dans eloquia putchriiudinis (Genes. XLIX).> cessione nulla unquam Donrinica quidquam, quod
Emissus enira per divinam poientiam a canum in- sit veleris hislorix, eanlemus, sed semper qttod
secuiioue, de quibus ipsu dicit per os David : < Cir- de Novo Teslamenlo sit, gloriamqoe oeraonel E»an-
cumdcdcrunl nie canes mulli (Psal. xxi), » emis- gelii. .
sue, inquara, in plenara securilalem, velocissimo Sed de hec principali die paschae serme nunc eet,
saltu resurreclionis recurrit in fines Zabulon et a que omnis prima Sabbali insignita, et dominka
Neplilalira, ubi aule doccre cceperat, faclus et ipse dies dicla est, quo Dorainus nosier patres j»str«s
803 DE DIVINIS OFFICUS. — LIB. Vll. 20fl
apostolos atl aiidiemliim, ut dictum est, gralix con- A . anniinliavjt, ct dtilcia carnis sux vulnera, quam illn
silium, in Galilaenmevocare dignalus cst. Hiijus diei veram de carne sua carnem conceptam peperit,
statio, quo processio lerminanda est, in medio (em- deosculanda prxbuil. Qtiid ergo? reptignare] vide-
pli spicndide ordinala, rem ipsam, de qua riiclum bitur Evangelio, rcferenii quod surgens Jesus primo
est, pulchrc c.unmendal, dum sacer Ecclesix cho- Marix Magdalenx apparuil ? Absil. Sed omnibtis,
rus lotus fesiivns, sexus ulriusque populo circum- beaiam Virgincm malrem excipimus, lestibus
stanle, totis viribus in vocem exultationis et salutis prxordinalis, quos'solos nominare ad Evangelislas
feliciter erumpit, cantando antiphonam : Sedil an- pertinuit, vei quos Chrisli resurrcctionem annuntiare
gelut ad sepulcrum domini (Marc. xvi). Hxc enim decuit. Nunquid illam ntintiare decebat, ut verba
anliphona rem ipsam palenter exprimit, quam per- ejtis tanquam delirainenta viderentur anle aposto-
doccre omncs genles jtissi sunt aposloli, scilicet, los? Si unim extraneartim verba feminarum visa
qnod Deus homo faclus, moriein nostrnm moriendo siint eis tanquam deliramenta (Lue. xxiv), quomodo
devicil, et viiam nobis resurgenrio reparavii. Cul non magis malrem nmore filii delirare crederenl''
rei valde el ipsa, qux dlctis insita est, congruit Verissime crgo matri Filius resurgens apparuit, sed
mclodia, dum canius is lelrarrii [tetradis] gnrrulitate illa, ut ab iniiio cceperat, ila cl nunc < conservabat
concinnus, agtli recursu festiva dicla siispenrtcns B omnia vcrba hxc, conferens in corde suo (Luc. n).>
frequenler Iriputlial, ct lxla pronunlinns, velut Quod si idcirco vertim non videlur, qnia nullus
alautla matuliiia pcr vocuin sunrtim sxpe volilat evangclistarum scriptis hoc alleslaitir, consequens
acumina. Hxc igiiur slalio nobis illutl festivo con- esl quod niinquam posl resurrectionem suam vistis
cenlu commemorai, quod in Galilxa jussi a Crea- sil malri, quia quando, vel ubi apparuerit illi, nullus
tore suocceli enarraveruni gloriam Dei (Psat. xvin), eoruin noroinalim edixil. Sed absil lioc ab illo, qtii
gloriam resurrcclionis Cbrisli, sicttt Iegimus, quia in lege sua palrem el malrcm honorare prxcepit
virtule magna reddcbanl apostpli lestimonitnn (Exod. xx), absil, inquaro, ul malrem propter se
resurrectienis Jesu Christi Domini noslri (Aclor. doloris gladio iraiisverherataro (Matth. xv), lam
iv). Quod ideo lolis viribus est concinnendum, el dura negligeniia lalis iilius inhonoiaveril. Non sic
loto corrie loloqne ore in audilu populorum cir- apostolica sanctx Rpmanae Ecclesix sensil veritas,
cumsiantiiim efferendum, quia < in oronem lerraro qux hanc bealani llierusalem in principio lxiitix
cxivil sonus eorum, et in lines orbis terra. verba SUQB propostiit. Naro, cuin liac prima die Pascbx
corura. > stationera ad hanc, de qua loquimur, sanclam Ma-
CAPUT XXV. r riam roissx ofiicio prescripsit, quid aliud quam
Hierusalcm in principio lxlilix suai proposuii. Si
Quod nos recte bealam Mariam in principio no- cnim omnis aniina tiniens Doroiniim sicbenedicilur,
sirm Imtiiim proponimus_ in hac processione, < ui vitlcal bona Hieriisalem, el viJeal Itlios filio-
ouiJit Dominiea, ad ejus memoriam prima tla-
tione divertentet, et quod credentlum non sit rum suorum, pacein super Israel (Psal. cxxvn). >
quod Dominum returgentem ipsa non viderit, et El ideo dicitur, el esl ipsa qucque Hierusalem, qtmd
quod inter lestes mater scribi non debuerit. est visip pacis : quanlo magis isla ler qualerquc
Recte et laudabililer a nostri, id est monacbi or- beata Virgo dicenria est Hierusalem, quae <benedicla
dinis, majoribus trariilum est, quod liaclenus pro inler omnes mulieres (Luc. i), » vidit Filium suum
lcge fixtim aique inconvulsum conservalur, ui in pacem stiper omiiera verura Israel, scilicet Cliri-
hujnsmodi processionibus, cunclis perannum Do- slum, de quo Apostolus ail: < Ipse est euim pax
niinicis bealx Dei Genitricis raemoriam prima sla- nostra, qui fecil ulraque iiniira (Ephes. n). » lpsa
tione visitemu3, decantando quodlibel, quod ejus prx oinnibus, ipsa ante omnes vidit hauc npstram
prepriumsil, eaque saluiata et oraiione dicla ttinc pauem, ipsa esl Ilierusalem, pulchra, electa suavis
denimii proccssionera ortline supradicto peragamti3. el formosa, quam viderunl filix Sion (Cant. vi), et
Sicque fervenlc sacran religionis studio provisum D bealam dixerunl, el reginx laudaverunt. Duin ergo
cst, ul infra clauslrum habeatnr ejusdem beatra hanc hodierna statione sancla Reraana Ecclesia in
Virginis divcrscriiim, scilicet sacralum in ipsius principio txlilix sux, ut dictum cst, proposnil, non
honore, maxime propler hoc ipsum proprium no- boc xslimavit, quod pacem super Isracl venientem,
minis ejus oratorium. Quid Evangelicx fidei conve- id est Filiura suum proptcr jusiilrcalionem noslrnm
nieiiiins Chrisiiaua sedulilns comminisci poliiit 1 resurgentem (Rom, iv), ipsa non videril. Sed, ut ad
Quid pulcliritis, quid venerabilius, quam congralu- propriam, de qua supradictum esl, hodiernx et om-
lari niatri Virgini super resurreclione unigenili, nium dominicaliuin processionum causam sernio ru-
jam non moriiuri, in cujus passione gladius animam currat, nunqaid vel luiic, quanrio undecim cliscipuli
ejus perlransivil? (Luc. n.) Perpendere geslit 93 abierunl in Galilxain (Mallh. xvm) in montem,
Christiana devotio, quantus lorrens gaudii repente sicut conslituit illis Dominus Jesus, hanc benlnm, de
inundans, locumque vulneris feplens, aiiimam ejus qua loquimur, Mariam prxlerierunt, el absque illa
ierro doloris coiifossam inebriavit, cum redivivus videntes etim atioraverunt ? Imonon atias quam in
Filius, itli ante omnes fortasse mortalus, malerno domdm iflius , non alium in montem abierunt, ttt
Virginem non defraudans honore, victoriam suam videreni eum, quam in Hktm, super tjnem civitas-
807 RUPERTl ABBATIS TUJTIENSIS 208
ejtis Nazarcth sita erat, sictit jam dictumest. Igitur A nis oJoribus inveniri potiiit.qunntum in hujus bealae
pulchre cl laudabilitcr, ut supra diximus, tradiium Virginis auima , quara singulariter Dominicx pas-
esl a noslris raajoribus, ul in hodierna, cunclisque sionis glattius perlransieral. Ad liunc ergo montem
per annum Dominicatibus processicnibus, beatx Dei myrrhx vadimusel nos, sxpc dicta statione atlsan-
Genilricis memoriam prima slalionevisilcmus, eam- ctam Mariam diverlentes, ipsn quoque cloquia cervi
dem ob causam, qua hediernx missx pflicip statio emissi, de quo supra dictum, < eloquia pulchrilu-
ad Sanctam Mariam prxscribilur.ut enm, sicul jam . dinis (Gen. XLIX),> quibus illic de.baplizandis om-
diclum esl, in principio lxtitix nostrx proponanius, nibus gcntibus mandavit, exsultanles myslice riepro-
iilud de Canticis recolenles, novum novx Ecclesix mimus hac die cantando : Tota pulchra et. Npta
sponsum, mox ut resurrexit, dixisse non vane arbi- namqueomnium pene sentenlia doclorum esl,novam
tranles : < Vadam ad montem myrrhx, el ad collcm his verbis Ecclesiam invitari, ut surgal et properet
thuris (Cant. iv). > Qua enim sui corporis parle aposlolica, qux tunc numero parva eral Ecclesia dc
allius, post ipsum cnput suura Chrislum Ecclesix Lihano venire, (C«H. iv),iriest,candidatione baptismi
sublimilas eminuii, quam singularibus bujus reginx genles ad Chrislum adducere, Maria malre fidei
angelorum merilis,cujus ex carne sine viro Christus, noslrx adjuvanle, id cst, < omnia verba hxc, quae
ul lapis de monle sinc manibus (Dan. u), esl edi- B hactcnus censervabat in corde suo (Luc. n), > jara
tus? Et quo in verlice montium lanium myrrhae, id aperienle
est mprlificaiionis -, cum thuris, id est, pix oralio-

LIBER OCTAVUS

CAPUT PRIMUM. tenter agnoscinras. Dixerat enim, < Omnino audiltir

De missa ejusdem diei. inter vos fornicalio, et talis fornicaiio, qualis nec
Totum diei prxsentisofficiuni cunclis parlibus suis inler gentes, ita ul uxorem patris sui quis habeat
in illum xternitaiis diem intendit, cujtis, ncbis adi- (ibid.). > Et paulo posl: < Non bona, inquii, gloria-
tum Deus per Unigenitum sutim, devicla mprte rese- lio vestra. An nescilis, quia modicum fermentum
ravit, ubi < epulabunltir et exsullabunt justi in r totam massam eorrumpii? Expurg.ite vetus fermen-
conspectu Dei (Psal. LXVII),> qui iuinc cpiilaniur, tum (ibid.), > etc. Hoc igilur ccclesiaslici composi-
ut cantamus ac Iegimus, in azymis sinceritatit et lor oflicii per hanc leclionem Ecclcsix Chrisii inli-
veritatis (I Cor. v), > bibenlque vinuin bonum, quod mare voluit, ut illam, quam acccpit in baplismo,
ex aqua faclum est in cceleslibus nupliis (Joan. u),> servel immacnlatam nuplialeiii lunicam, tilpoie quam
id est, in gloria delectabiinlur immortalitaiis, et exhibere sibi cupit Christus sponsam gloriosam,
impassibililatis, a corruplione morlalilatis penilus non habenlem maculam aut rugam (Ephes. v). »
immulati. Et recte : Ul quia Pascha transitus est, Foriiicnlio eiiim, propler quam eadem leciio scripta
illo Paschale prxsenlis diei canticum intendal, ubi est, ut supra diclum cst, vel aliuri qttodlibet damna-
transeuntibus patria constilula est. Tunc illa sancta nabile vitium.vetus ferinenlum est, veiusli hominis
civitas Hierusalem splendebil novilate xterna, no- roorbus esl, veteris vitx macula est. Itaque ciiin hxc
vumque cantabit Caniiciim, nova ipsa < non habcns dies novitatein vilae prxdicel, et xlernaro juvcnlii-
maculam atit rtigam (Ephes.\). > Ctijus Canlici tera annnntiel, miranda plane et laudanda Roronnx
aeterni doclor ac prxcentor erit novus ejus spon- Ecclesix diligenlia in eo quoqtie, quod in ollieio
sus, qui primus resurrexit, cui cum diceret Pater, prxscnli legendtim csse Evaugelitim seciinduin Mar-
sicul habemus in psalmo : Exsurge, gloria mea, ex- D ciim inslituil. Ille namque prxler hoc, quod iu qua-
surge, psallerium el cithara, respondil,.xsuraam di- luor aiiimalium admirabili figura leoui assimilatur,
luculo (Psal. Lvi,cvn).Recle ergo inlnlroilii hodierni prxler quod ejus Evangeliura recle legi videreiur,
oflicii primara voccm emillil, qui primus resurrexit, ut leo rugilum leonis resurgenlis evangelizaret, de
dicilque : Resurrexi, et adhuc tecttm sum (Psal. quo prxdiclum fueral: < Calulus leonis Jutla, ad
cxxxviu). Ad hujus Canlici novilalcin nos invilans prxdain, fili rai, ascendisli, requiescens accubuisti, ul
el inslruens Paulus in sequenli lectione Epistola. : lcoelquasi Iexna, quis susciiabiieura (Genes.XLIX)?>
Expurgale, inquit, velus fermentum, ut silis nova pr-.t-.terhoc, inquam, oflicium diei pra-sentis Evan-
conspersio (I Cor. v), etc. Aperla simililudine bapti- gelium ejus94 niaximepro eo congruil, qtiod sancix
zalos doccl, dum novam, id esl, absque fcrmenio, resurrectionis nunlium , quem cteteri simpliciler
conspersionem nosesse horlalur, eo quod ex multis appeilant angelum, hic altiori mysterio juvenem
hominihus unura Ecclesix corpus, tanquam ex mul- appellat: < Viderunl, inquit, juvenein sedenteni a
tis granis unus panis elliciatur.Qualeautem sit illud, dexlris, coopertum slola candida (Marc. xvi).> II;cc
quo panis islc fermentelur, et Pascbali mensa fiat enim duo.qux posui, <juvenem, et coopertuiii stola
indiguus, ex his, quae supra Corinlhiis dixerat, pa- candida, > duo itidein, qux ab Apostolo iu Jaudem
 209 DE DIVINISOFFICHS,—LIB. VIII. 210
el [honoreiu] gloriosx Ecclesix dicla sunl, prxdicant A i idcirco non.iil ficri solet n versu, Deut in adjulorium
sciiicct < non habeiiieiii maculara , non habentem meum intende, sed a Kyrie eleyson feslivo coucenlu
rtignni (Eph. v). > Nam qnia gloriosa Ecctcsia, pro incipiuutur. Seqiiunlur ob eamdem causam tres
qua Chrislus roorltius esl, et proplcr cujus justifi- psalmi sub uno atleluia decanianrii, qui el per lolam
cationein resurrexil (Rom. iv), in illa gloriosa resur- hebdomadam non mutantur, lum quia tota hebdo-
rectione, cui se prxparans, nunc vetus fermenlum mada hxc pro tina die compulatur, eo quod univer-
exptirgat.ui diciumest,riigaravelusli hnrainis,quem salis diem resurreclicnis aspiciat, lum quia lam hi
exnit, nen Labebit, recle sanclus evangelisla resur- quam cxteri, qui processicnibus, de quibus dicen-
reclienis ejusdem prxcnnem angelum , juvenem duraest reservantur,insigni litulo, quod esl alleluia,
appellatiei quia maculam nnn hahebil, quam Spon-> prxnelnnlur, quod rei vel tempore congruere, imo
sus SIIIISin sanguinesup lavit a peccatis suis (Apoc. proprium esse novimus. Yeriimlamen primus.id est,
xxn), pulcbre conperliim stola candida, ut vere erat, Dixit Dominus (Psul. nx), solus alleluia non habet
diligenlerexpressit. Diligentissima ergo instiliilione, in littilo , sed ad laudem Christi inaxirae el secun-
hac die secundum Marcuin legilur resurreclionis .diim riiviniiateni, et seciindura liumanilalem.aucto-
Cbrisli Evangelium, quo bnpliz.ilis nostris, quibus ritate Dei Palris commcndanie decanlatur, agens per
runovala est ul aquilxjuvenlus sua (Psal. cn),-ju- B tolain seriera de gloriosa et ineffabili exallalione
veuis sedens in dextrisdominici sepulcri, el cooper- ejtis, qua raortis torrente bibito, suum hodie exal-
tus slola candida, ipso suo habilu, quid acceperint, tavit caput. Posl Ires psalraos pro capitulo dicitur
aul quid sperare debeant, prxdical cunctis conso- , canlicum : Hmc dies quam fecit Dominus, sicut et
nantibus parlibus oflicii, el hoc maxinve conclaman- per oniiius regulares horas, nihilorainus ob magni-
libus concorditer, ut expurgalo vcleri fermenlo, in tudinem signilicandx laelilia?pro capilulo decantan-
azymis sincerilatis et veritalis epulanles (/ Cor. v), tur. Deinde alleluia curo vcrsusuopro liyuino cani-
primam baplismi resurrectionem ila servemus, qua- tur, quia proprius palrix cceleslis hymnus alleluia
lenus secundx resurreclionis xlernsc juvenluli prae- esl. Post canlicum de Evangelio cum anliphona,
paremur. Tunc, sicut in Offerenda catitamus, rcsur- dicla oralione, procedilur ad fontes cura psalmo :
genle Deo in judicio, qui nunc sopitus esse, et hu- Laudate pueri Dominum (Psal. cxvn), qtii el ipse in
mana curare non pulatur, terra iremet et quiescet tilulo alleluia prxnolalus perspicue congruit ipsis,
(Psat. LXXV),id esi, impii terrebunlur, et traditi qtii reservalus esi sacris foniibus.Admonilionamque
gehennx nocere desincnt, et eril in pace locus Do- . divinx laudis est ad pueros, id est novos Ecclesiae
. inini, scilicet Ecclesia, el in Sion juvene, jamque lilios, qui per bnplismum pueri, id est, puri facli
candida, sicut angeli supradicti Iiabilus prxdical,: ^ sunl a vitiis, lolusque hic psalmus lantum ad firieles
- coufractx erunt omnes adversarix potenlix, arcus, de genlibus dirigittir, quod ex eo facile perpenditur,
. scutum, gladiusque et bella viliorum. Graduale, quod quia dicit: Qui habitare facil steritem in domo ma-
est cantus laboraniium in hac peregrinatione, jam trem filiorum Imiahlem (Psal. cxn), id est gentilita-
diclum esl ad hos dies resurreclionisusque in Pen- tem prius sierilem, nunc malrem filiorum secundum
lecoslen non pertinere, sed propler baptizatos per fidem facit habilare in domo, id est in ccelesli
. hanc Iiebdomadam in ofliciis adriiium esse, ita ta- Hierusalem complela prophetia, qua diclum esl:
men, ulsicut bis, propler quos adrii.ura esl, niilitix < Lxlarc slerilis, qua. non paris (Isa. LIV; Gal. iv).>
laborero, quem arripuerunt, prxsens sublevet gau- Unde ntinc apud fontes Ecclesia mater jubilans ex-
dinm, de recenli reroissione peccator.ini : sic con- sultal in laudem ejtis gratix, per quam meruit esse,
suetudinalem gradualium neumarum serenent verba, sicut audivit in Canlicis : < Fons horlorum, puteus
diem, quam fecil Dominus, quotidie personanlia, et aquarum viveiuium, quae fluunt impctu de Libano,
exsullanduin atque Ixlandura esse in ea,lara ex ipso ul sint < einissiones ejus paradisus malorum Puni-
quara ex versibus ejus accipimus, qui ex codem eorum cura pomorum fructibus, cyprus cum narJo,
psahno suinpti per hcbdomadain dispertiunlur. j. nardits et crccus, fisltila et cinnamomum, myrrha
CAPUT II. elaloe, cum univcrsis lignis Liban (Cant. iv).> Qua.
De ordine innsilalo vespertinm laudis, cujtts causa est oinnia divcrsis qualitatibus suis diversa merila vel
per hanc hebdomadam solemiiitas sancli bapiislerii. prpfectus significant coitim, qui in fonte baptismi
Ciim omnes horx regulares supradictx noviialis similitudini morlis Chrisli complantati sunl (Rom,
el Ixtiiix proferani insignia, tunc vero splendidius vi), de quibus non esl modo dicendum per singula.
vesperlina synaxis hujtis festivilatis claritate.secuti- Hxc slatione lcrminata, transilur inde ad oraloiium
dum ordinem Romanuin cst illnslrala. Nara quia sancli Andrex apostoli, canlando : In exitn Israel,
vespera Sabbali paschatis baplisraa celebralum est, quo significalur exilus illorum , qui Israei, id est,
eadem hora per lolam hcbdomadam festivam rege- videntes Deum, renascendo facti, de JEgyplo hujus
ncratiouis jucunditalein hoc modo relinel. Priinum, sxctili el populo barbaro infideiium exeunl mari ; id
quia in ipso baptismi ordine incxplum esl Kyrie est profundilate genlitim, et Jordane, id esl Judxis--,
eleyson, el lilania trina dccanlata eslob lionorein et Jordanis enim lerrx Judxorum esl fluvius, et a relro
reverenlium adornndi nominis, Patris et Filii et fluens intcrprclalur: genlihus, inquam, et Judxis
Spiritus sancti, quo iiiiioniine bnptismus peragitur: vidcntibus ea, quxperexeuntes mirabilia facla smii,
8« RUPERTI ABBATIS TUITIENSI8 212
ftigientibiisque ab infldelilate ad fidom, a carne ad A laudatio beatorum. Scd nec illuri, ut cum non h».
Spiritum, a diabolo ad Deum, quem reliquerant, re- beani fontes eas, quas propler solemniiales foniium
trorsum. Untle et mones, id est apostoli, et colles, id fieri dietum est, vespertinas suis in locis imaginen-
est eomm disciputi, exsullantet ut arietet et ticut tur slationes, bx namque poniiflcates el ad pastores
agni ovium, gralulnnUir ct dicunt: Quid ett tibi plebium perlineutes sunl tradiliones. Et licet beatus
mare, quod fugitli, et tu Jordanit, quia convertut tt Gregorius, qui stationes ordinavit, et pene omnem
retrorstimt Sicomnis Paschalis hebdomada.vespera, cleri decorem digilo Dei doctus cxpolivit, babllu
qun hora Sabbnlo in sancix Trinitatis nomine monachico prxfulserit, nec sic tamen monachico
baptisma celebralnm est, irina slalione corapletur. tenentlie sunl ordini consuetudines hujusmotli; quas
El idcirco forlassis ad sanclum Andream pene Pontiftcali potius ollicio Iradens, iuferioris, id est,
omnis vespera lerminaiur, qnia beattis Gregorius activx vilx procuratoribus instiiull. Nunquam enim
qui siationes, sicul bactenus, servanliir, ordinavit, sancii Paires talem habuere consueludiiiem, ut
eidem sancto Andrex speclaliter devotus exslitit, contrarla vel pugnanlia prxciperenl. Prxceperat
95 Cl|i Juxla el basilicam sanctorum Joannis et autem anle illum heatus Bcnedicius, qui, nt ipse
Paitli ad clivum Scatiri, inonasteriutn in proprio osserit bealus Gregorius, spiritu omniura justorum
domaie formavit: in quo relictis omnibus ex liujus B plenus fuil, ut Dominica die nunquam minus a duo-
mundi naufragio nudus cvasit, diu desideratum mo- decim leciionibus nd vigilias nocturnas legantur.
nachictim capiens indumenltim. Nec mirnm hanc Similiter et de cxleris regtilaribu. horis universalera
illum vesperlinam sialionem pro devotione tanto absque ulla excepiione canoncm suo prxscripserat
npostolo consccrasse, cum et stationem ad sanclos ordini
Cosmam et Dnroinnum, qtia die canlatur: Satut po- Non ergo credendum est quod beaius Gregorius,
p»/i ego tum, fecerit illustriorem, propriis ac solem- cum aciivso vilx ordinem insiitueret, ad qnem se
nlbtis cnlleciis, sicut a plerisque usqtie nunc obser- descentlisse in suis deplorat eplstolis, stiperiorem,
vattir, snnctis eisdem dedicaverii, idcircoquod ata- id esl, coniemplativx viix ordiuem cx nliqtin pnrle
vus ejus, IV Felix, sedis aposiolicae poniifex, vir in conlrariiini defleclere voluerit. Rectius iuque
iiingnx in Christi Ecclesia reverentix, basilicam eo- stiam quisque lenet ordo regulam, juxta illud:
rtimdem sanclorum via sacra juxla lempltim Romu- < Elevaius esi sol, et luna stelit in ordiue suo. (Hier.
li, sicul liacteitus cernilur, venuslissime fabricavit. xxxi; llabae. m). > Tantttm in eo concordanlibus
Forte et illud majcslatem divini nominis respicit, cunciis, ut usque Pentecosten gentia non fleclenles,
Pairis et Filii et Spirilus sancii, qno in nomlne sed slando perorantes, liberlaiem, quam nobis re-
; bnplisma celebrntum esi, quod ad vigilias noctnrnas ^ surgendo Chrisltis acquisivit, hac siguiflcalione
pro-
trcs lanliim lectiones ordine Romnno lcgunltir. N.im fileamur, et alleluia sine inlermissione dicamus, ct
quo respectu ullra numerum lmnc lectiones mulli- nos filii sponsi, quia nobiscum esl sponsus, non jc-
plicarentur? Siquidem prxdicalores noslri, quos, ut Junemus. Cxlerum quicunqite raonacbici ordinis su-
alio loco jam diclum esl, signiflcal amplior in so- pradictam ob causara supplicalionem liianiae, id etl,
lemnitalibns mimerosiias leclionum, qtiia Stib lem- Kyrie eleiton, de horis regularibus per lianc sepli-
pore gratix plures verilniis prxcones milii ccepe- mannm amputant, consequens est, tit usque Pente-
runl praidicatores, inquaro, Evangelii, id est apos- costen non repelant, quoniam non soluin hxc licbJo-
loli, nnnc crant rnuii el absccnriiti, neque, ul sole- maria, sed universi quinquaginla dies isli xterntim
bnnt Doniino cum illis commoranle, circuibanl pcr ftilurx restirrectionis signiflcant Jubilxura, quo niliil
castella, evangelizanlcs el curanlcs ubique (Luc. ix), jam supplicandum, sed solum in salute pcrfecla
Nec quisquam illud objiciat, quod Iribus qux prx- exsuilandum erit, et lxtamlum.
cesserunt lucltiosis noclibiis, plures lecix sunt. Nam CAPUT IV.
illarum alia ralio suo loco prxscripta est. Igilur
tcrnarius ntimerus, aucloritale dlvini nominis in D Quam congrue fidet resnrrectionis per qundraginta
dies confirmata tit, timulque de miraculo cuidum
baptismp illiislraltis, pulcbre in hac solemniialc, fratri ostenso hoc anno ab lncarnaiione Domini
tam in Psalrois, quam in lectionibus principaltir. millesimo centesimo undecimo.
CAPUT III. Miranda saneet praedicanda Salvaloris nostri siu-
Cur non monachi mque ut canonici, per hos dies diosa charilas, qui cum passus propter dclicla no-
consuetatn debeant immutare regulam. tra, restirrexit propler jusiificationem nostrani
Qttamvis ea, quae supradicla sunl, rationem ha- (Rom. iv), nihiloniTnus propler erndilioncm nosiiam
beant iheoricain, nostri tamen, id esl monachi or- disttilit qimdr.igitita diebus ascensionis sux gloriam,
riinis, xque auilienticam non debenl immulare rc- per quos etprxbuit seipstim vivtim in mullis nrgu-
gulam, ut verbi gratia, nocturnas ulla riomlnica nd meniis aposlolis suis, quod elegil, ut essent tcsics
Ires lectiones contraliant vigilias, aut pcr horas stix resurrectioiiis (Actor. i). Potcrat eniin earieni
regulares liianix removeanl supplicaliones, et pro die, qua resurgcndo super occasuni ascentlii (Psal.
Spsisjiiciindum alleluia personent, ideirco quotl in LXVII),nubcm qtioque ponere ascensum suum (Psal.
illn bealiitidine,quam significat hxcpaschalis solem- ciii),clscmclos(ensiim lestibus suisveruinlioiiiincm,
nilns, niilla eril cVprccatio niiserorum, sed .ola vera Verbi divinilas, eadem velocilate qua suseita-
515 BB DtVINIS OFFICUS. T- LIB. VIII. .114
verat, post'Ires vel panlo plures dies in paternae A bnes sxculorum deveuerunt (/ Cor. x).» In ligura
majeslalis collocare dexlera. Mngna ergo eharilas, videlicel, quortim, nist eorum, quae in boc fine sa>-
et vere non quarens qiue sua sunt (/ Cor. xiu), qux, culorum, id esi, in hac mundi sexta xtate facta
ul stibveniret lardis ad credendum, triumphalem siini? Christus Dominus, -Egypli rege, id est, lene-
Cbrisli tardavit ascensum (Luc. xxiv), et ut con- brarum principe debellato, per mare Rubrum bapli-
summalam oslenderel gratiam, prxparatam viclori smi sui iraduxit illos, et uune per vita. prxsentis
dislulil gloriam. Itaque vx perfidis hxrelicis, quos desertum regit, ut inducat in repromissioncm
legitimus hic quadraginla dieruni numerus exspec- xiernx hxredilalis, id est, ia eam, dc qua nunn
latos el incorrecios, juslx landem senteniix subigit. loquimur, gloriam bealam resurreclionis. Qiiam
Legitimus namque esl quadragenarius dierum niinie- enim ab illo lcrram <lacle el melle mananiem > spe-
rus apud bomines quoque in prolelandis censultalio- rare debcmus, nisi conformilalem corporis Chri-
nibus, ul is cui forie consuIilur,etiam si lunaticussit, sli quod rcsurrexit, in quo habitat oinnis pleniludo
id es' slutlus, i stultus quippe ut luna mutalur(Ecc/e. divinilalis (Celott. n), ut per illud rcformet, sictit
xxvn), > cum tot dies exspcctatus sanum consi- Aposloltis ait (Philip. m), corpus liiimilitatis noslrx
lium non admiserit, justus judicetur, quoniam anle configtiialuni corpori clarilatis s:ix? Igilur el bi,
quadraginla dies luna mutatur, linde et hic plus B qui veritalem negant ejusdciu resurreclionis, sictit
quam slultus, qui per tol dies mutalus non est. Sed cl illusores, malcrumque concupisceiiles teniatores
libel per aliud simile ex antiqua divinx auclorilalis atque murmuratores, juste proslernuntur in rieserto
Scriptura comprobare, quod resurrectionis mortuo- et pereunl, atque ab exterminatorc inlereuni. To-
rum delraclores, jure nunquam ad ejusdem resur- tidem quippe, id est, qnariraginia diebus evangelica
rcclinnis gloriam pervenire mereanlur, quam per referl Scriptura in muliis exploratain esse argn-
quadraginta dies exploratam, adbuc pertinaci impie- meniis lerram camis Cbrisli, quod vere resurrexit
late calumnianlur. Legimns in libro Numerorum, a morluis .(Aclor. \), ut veraciler agnoscaraus- ex
quia lpquens Doniinus ad Mosen in deserlo Pharan, illa, qualis erit nobis status fultirx resurreciionis.
< Mitle, inquil, viros, qui considerent terram quain Ascendcrunt fulei exploralores ad meridiein, id est,
dalurus sum filiis lsrael, singulos de singulis tribu- ubi elevatus eral verus sot Chrislus per altissiraam
bus ex principibus, id cst, viros duodecim. Qui cura restirrectionera, el aliulerunt nobjs bolrum cuni
ascendissent, cxploraverunl terram, ascenderunlque pnlmile stio, quem porianl duo viri, id est ipsum
ad meridiem, pergentesad torrenlem Bolri, abscide- Chrislum, cui dicit sponsa in Canlicis : < Boirus
runlquc palmiiera cum uva sua, quam porlavcrunt cypridileclus meus mihi (Canl. \),t portant, jnquam,
in vecle duo viri, > etc. Reversique exploratores ^ in vecle duo viri, id est, pendentc in Jigno crucis
lerrx post quadraginla dies, omni regione circuita, cum verilate corporis, in quo resurrexit. Hunc eniin
96 alii detraxerunt terrx quam inspexerant apud sitsceplum porlanl duo viri, id est duo populi, Ju-
lilios Israel, dicenles: Terra, quam lustravimus, de- daicus, alque genlilis : el sicut anlerior ex eis, qui
vorat habiialores suos. Al vero Josue filius Nun, el bolrum ferebant, portabat quidem, sed averso dorso
Caleph, filius Jephone,Terra, inquiunl, quara luslra- non videbat, posterior aulem et portabal el videbal:
vimus, valde bona esl. Si propitius fuerit Dominus, Sic anierior populus Judaicus testimonia passionis
introducel nos in eam, el tradet humum lacte ct et resurrectionisChiisliporlal quidem iri Scripturjs,
roelle mananlem. Cumque claraarcl oronis inuliiiudo, scd averso corde 11011 creriit, atque ideo non inlelli-
el eos iapidibus vellet oppriinere, apparens Dorainus gil: posterior aulcm, id esl genlilis, et porlat et
Oranes, inquit, homines qui videfunt majeslatem videl, quia quod legil, crcdcus inlclligil, inleiligens
nieam, et signa qux feci in .Egypio el in soljiudine, cretlil. Hunc ergo bolrum afferentes verilatis explo-
et lentaverunt me ecce jam per dcccm vices, nec rntores, id est, annunlianles Chrislum, htiiic nobis
qiiisquam qui delraxil mihi, intuebitur terram, pro apostoli testcs fideles dicunt scriplis (/ Cor. v), di-
qua juravi palribus eortnn (Num. xm, xiv). > Hxc 0j ctint iiiiraculis, de gloria speranrix resurreclin-
illis in Uguram conligisse Paulus quoque aposlolus nis : < Tcrra quam ltislravimus bona est, sicut ex
teslis esl. Nam, cuiri tle. bac sacra loquens historia his fruciibns cognosci polest (Num. xm).> Quo enim
dixisset: <Palres veslri omnes raare transierunl, et dissimilc esl huic illud, quod nobis annuntiant, in-
oniiies in Mose baptizali sunt in nube cl in mari, et corruptibilem carni superindui resurrectionis glo-
orones eamdem escam spiritualem manducaverunt, riaro, vcrainque ct eamdcm camis ejusdem perma-
ctomnes eumdem potum spiritualem biberunt, bibe- nere naluram? < Lustravimus, inquiunt, eam, vidi-
bant autem de spiriluali consequente cos petra, inus et perspeximus, manus nostrx conlreclaverunt
pclra autem erat Christus, sed non in pluribus eo- de Verbo viiac (/ Joan. i). > Misimns enira manus
riiin, inquii, beneplaciiura est Deo. Nara proslrali noslras et palpavimus laius ejus, et ccnlreciavimus
stint in deserlo : >et quia tenlaverunt Christura,< a cicalrices vulneruin in manibus et pedibus ejus,
serpenlibus perierunl: > cl quiamurmuraverunt, in- dicenlis :<Palpale etvidete, quia spiritus carnem et
terierunl < ab exlerminalore, >et prolinus adjungit: cssa non hahet, sicut me videiis habere :> el mandu-
< Hxcau.cm omnia iu figura conlingebaiitillis, scri- cavimus, inqiiiunt, et bibimns cum eo, postquam
pta suni nulem ad ccrreptienem uoslrnm, in quos resnrre.it a morluis (Joan. xx). > At iili qui simul
215 RUPERTI ABBATIS TUJTIENSIS 216
ascenderunl explorare Scripturam, pieni alieno spi- A sibitium lanquain aura. lenuis audivit, dicenlem
ritu, falsi et falleutes, negantes verara resurrecliiram sibi :
corporum naturam, et corptis Dominicuin post re- Sic potuit clauso Christus prodire tepulcro.
surrectionem phanlaslicum ftiisse suspicantur, id Siquidem hxc, ut ipse referens testatus cst, aJ-
est, ventis ei aere suhiilitis. In quo isli murmura- niiratio inentem ejus persxpe subibat, quomoJo ve-
loribus itlis dissimiles sunl, qui delrahenles lerrx rum Domini corpus, unde ipse nullatenus dubitabai,
quam inspexerant, dicebanl: Terra isla qtiam lus- clauso resurgere monumento, clausis poluit januis
iravimus, devoral habitalores suos? » (Num. xm.) ingredi ad discipulos. Mox ergo ilh ad memoriam
Devorat quippe habitalores suos illa, quara speramus simile illud rediit, quod Auguslinus rcfert in libro
vila, si nos aliler uon admitlit, nisi vera in resur- De Civitate Dei, facltim per quamdam Pelroniam
geniibus imereat corporum nalura. Argiimentautur clarissimain fereinam, qux mirabiliter ex inagno
eniro et dicunt: Quomodo corpus Doroinictim post alque diutino, in quo medicorum adjutoria cuncla
resurreelioncm vcrum fuit, quod clausis ad disci- defecerant, dolore sanata est. Hxc a quodam Judxo
pulos inlroivit januis (Joan. xx)? Videber in venlum dixil sibi fnisse persuasum, ut annulum capillario
verba jaclare, si contra IIPSinimicos fidei Christia- vinculo insereret, quo sub omni vcste ad nuda
nx inulta velim respeusionis argumcniosx spicula B corporis cingerelur, qui annulus haberct snb gemma
vibrare. Ilix namqiie vulpcculx jam dudura lonitru lapidem in renibus invenlum bovis. Hoc alligalo
cceli, id est, clamore fulminanlis Ecclesix contcrritx quasi reraedio, ad sancli marlyris Slephani limina
ubicunquc sint latitant in caveis sublerraneis, ncc veniebat. Sed prophela a Carthagine, cum in con-
prodire audent, ut vineas florentes frucluraqite par- finio fluminis Dagradx in sua possessione mansisset,
turicntes (Cant. xi), suo more pntido denlc demo- surgens ut iter perageret, ante pedes suos illum
lianuir. Sed ecce dum hxc scribimus, jucundo per jaccntem annulum vidil el capillariam zonam, qna
qtiemdam fralrem noslrum grntia resurgenlis nobis fueral alligatus, mirata lentavit. Quam cuni oranino
arridet miraculo. Teslor illam benlam, ac delicio- suis nodis firmissime, sicul erat, comperissel astri-
satn nociem, in qua Chrislus ab inferis viclor ascen- clam, crepuisse alque exsilhrisse suspicata est. Qtii
dit, me nihil super hoc menliri, nisi ille lam sacri- etiam ipse cum integerrirous fuisset inventus, fuiura.
legus sit, ut de hujusmodi re quippiara fingere ausus salulis quodammodo pignus de lanio iniraculo se
fuerit, quod vila ejus vel proposilum omnino prohi- accepisse prxsumpsit, atque illud vinculum solvens,
bet vel suspicari. Fratris tamcn ejusiiem nomen simul cum eodem annulo projccit in flumen. Non
tacebitur, quoniam et hoc obnixc precalur. Nam _ credant hoc, inquil idem Aiigustiiius, qui ctiam
facium quidem lucere coram hominibus cupit, ut Dominura Jesum per inlegra virginalia malris
glorificetur Pater qui est in cceiis (Matth. v): se au- enixura, et ad discipulos clausis osliis fuisse iugies-
tem videri non vnlt, nec suis repulare merilis mi- sum non credunt.
raculum, cujus sola Dei gralia, quo judicio nesci- Comparentur nunc duo haec tam insignia divinae
mus, operalrix est, muili enim venienl in illa die pielatis miracula, recens hoc, quod hominem. cin-
dicentes : < Domine, noiiiie in nomine luo prophe- gulum renum ejus firmiter obslriclum, el indissolu-
tavimus, et in uomine luo, virlules mullas fecimus? tum transiit et exsilivit: el illtid anliquius, quod
Et resppndebit cis: Amen riico vohis, nescio vos zonx insertus, nodo iutegro persistenle, erupit
unde silis (Matth. vn). > Res hujusinodi esl : Hoc annulus. Nescio quid mirer amplius, nisi quori liic
saiiclc Paschx Sahbato, qup cerec dc ctijus qupque pariter, ut supradiclum est, vox divinilus audii»
prxceiiiis superius aliqua diximus, annus ab Incar- est:
natione Domini millesimns centesimus untlecimus Sic potuit ciauso Christus prodire sepulcro.
inscriplus est, in ecclesia Sancti Laurenlii ad prx- Hoc igitur ubi acccpi, mane qnippe, ubi primum
cedenles ejusdem diei nialtitinos, cxslinctis de morc loquendi copia fuil, duobus tanlttm fratribus, qtio-
cunclis luminaribus, dum eornin ulliniuin exslin- D ruin unus exstiti, attouittis adliuc frater ille rcm
gueretur, el ad caniicura Evangelii hxc auiiphona a gestam retulit, obnixe posluians ut credilum nobis
D. abbate Rerengero imponerelur : Mulieres tedentet secrelum nunquam cum suo nomine proderemus:
ad monumentum, ecce repenle ante pedes illius pro- ubi, inquam, hoc accepi, lanquam meis maxime
jectum ceciriit ipsius, quo firmiter substriclus erat, oblalum a Deo usibus miraculum, lxtus arripui.
cingulum. Ille solulum esse el cecidisse suspicalus, Siquidem eadem necle et eamdero pauliiluni anle
quod lamen mirum fuissel, qnia non delapsura fue- horam, qua illud accidil, supradiclam similitudincm
rai, neque circura crura pedesque descenderat, sed rutuinare cceperam, scilicet qued hi qui Ildei re-
anle pedes quasi projecluni, ul dictum esl, cxsilive- surrectipnis detrahunt, et irieo non veram carnis
rat, inclinavit se, ul tollcns illtid rursum seseaccin- nnlurnm crudunt resurrecturam, quia Doniinus
geret. Cumque mnnus injecissct tit illnd sibimet clauso sepulcro surrexit, vel quia clausis ad riisei-
circurodaret, nondiim, ut erat forliter aslrictus, non pulos ingressus cst januis, similes sunt illis, qui
cedere sibi, ullra qunin dici polesl admiratus cst, lerrx quam inspe.erant, detraxerunt apud filios
intendenli et secum 97 cum slupore magno repu- lsraet dicentus : < lcrra quam lustravimus, devoral
tanii, quidnam hoc sibi vellel, eccc vox facta esi el habilalores suos. >
 217 DE DIVINIS OFFICIIS. - LIB. VIII. 218
Non igilur imporlnne iongior nunc trabilur sermo A debueranl hi, qui rcsurrcctioui fidci, utjsiiprndiclum
de resiirreciionis gloria, cui incceptp materiam est,detraliereausisuiit,qiiomodo et ipsi ex illissunt,
adaugenlcoelestia, qux sese ullre pfferunt, iniracula. quibus < juravi, inquit Dominiis, in ira mca, si in-
Non pcierat quidem, eliam si isla deessent, Chri- troibunt in requiem meam (Psal. xciv), > nullus
stiana fides ccmprehendere sapientes in astulia eoruin inlroibit in hxreditalem credenlibu. pro-
eornm : qui, dum credere fugiunt, clausis januis missam. Jurnvit cnira illis in ira sua, lacessilus
verum potuisse corpus ingredi, quod supra naturam eorum nequitia.
est, illo declinenl judicium, ut dicanl illud venlis CAPUT V.
et acre sublilius effeclum, qued conlra naturam Cur htec Paschalis sacra solemnilas ociavas habeat,
esl. Non solum enim nihil sese adjuvant, scd et cum ipsa sil oclava, id est octavum .miindi wtatem
magis implicant, tltini dcfendendo naluram ab eo, respiciat, qum est universalis resurrectio.
quod supra est, ad id devolvunt, quotl conlra itlam Jam de rcliquis paschalis hcbdomadx ofliriis lo-
esl. Utrumque miractiluin, sed hoc, ut dicltim est, cuiurus, opporlunum esse arbilror, de ipsis Paschx
supra naluram, illud quod bxretici suspicaii sunt, octavis communiler aliqua prxloqui. Quxri clenira
scilicel impalpabite de palpabili corpus facttim esse, fotest, cur, cum hxc sacra solemnitas ocluvani
majus quidem, sed inutile et conlra naluram niira- B illam significct, ut supcrius diclum esl, qux scptera
culuin esl. Quid enim nialuerit Divinitas, utruin iri labentibus hujus mtinrii xtatibus xterna slabilisque
quod contra naturam, an id quod supra naluram succedet, ipsa quoqueoctavas habeat.Nara decxleris
esl, in psalmo evidenler oslendit, dicens: < Posuisti solemuitatibus 98 '"'"i ^ere omnibus notum est,
super me manum luam (Psat. cxxxvm). > At nunc quod idcirco ociavas habeant, quia principium jam
ponendo exempla supradicia, quod vernm corpus illis adesse, linumque, id esl consuinmalionem feli-
hominis, verum cinguli sui corpus, id est zonain cilatis in resurrectionc futurara essc pariter consi-
cervinam nodo firmiter obslriclam excessit, olim- deranles, jurc in oclavam usquc, celelirilatis perdu-
que noduni irresoluluin annulus exsilivit, proponit cimus lxlitinm. Hxc autem solemnitas, quia resur-
Divinilas. reclicuis est, ipsam tctara respicit oetavam, et ce-
Sic potuit clattso Christus prodire sepulcro. lebritas ejus ultra diesocio, id esl usquePentecesten
Assumit raiio : Sed illa supra naluram facla sunt. prptenditur. Cur ergo el ipsa oclavas habeat, merilo
Concludil fides supra naturam : Ergo verum Christi quxrilur. Sciendum ilaque est, quia restirrectio nostra
corpus clatiso prodire sepulcro, clausis poluit januis quam cxspectantes, jam mine hujus solemnitatis oc-
inlroire ad discipulos. Et hoc vere Deum decuit, cursuprxoccupando celebramus, vera etperfecla erit
videlicel sua laliler uli potenlia, ut quam xdificave- circumcisio, significala per illam, qux in veteri lege
rat naluram, non deslrueret, scd eamdem perma- carnali lsrael mandata est, octavi diei circumcisio-
nenlem, imo pcrfeclam, quo vellel et unde, tradu- nem (Gen. xvn). Hujiis aulem verae circumcisionis,
ceret vel addticerei; quod qui non concedii, superest oclo, ul ail Ilieronynius, beaiiludines sinit, et co.i-
ut mullo minus illud concedat, quod corruplibiles sidera, iuquiens, quia verx circuincisionis, octava
ac roorlales adhuc Apostoli sic educti sinl, quomodo beatitudo martyrio lerminelur. <Beati qui persecu-
iu Aclibus apostolorum scriptum esl: < Carcerem lionem paliuntur propter justitiam, quoniam ipso-
quidcm adliuc clausum invenimus cum omni dili- rura est regnuni ccelorura (Matth. v). > Veram crgo
gentia, et ctislodes stantes ante januas : aperientcs circumcisionem resurreclionis recie solemnibus
aulem carcerem, neminem inlus invenimus (Acl. i);> octo dierura celebramus cfliciis, quam Dominus ipse,
superest, ul istos quoque, qui necduro resurrexe- ul magiiificara esse oslenderet, lanquam plenum et
rant, in ycntos et aeretu sublilem, quo pcr palenles solidum corpus, longo, lalo alque allo perniensus
rimas efllari possem, evanuisse asseral, siquidera est oclonario bealitudinum numero commendans,
sacrain recepturi sunt Scrrpluram. Quam qui non qui ejusmodi est apud geometras, ut plenum et
recipiuut, nec audiendi, sed ut inlideles omnino D ] soliduin corpus priraus pcrficiat. Nostris eniin nu-
vitaudi sunt. Nobis credentibus illud pro argumeiito meris illi uti faniilinre est, irao suis, cui veracilcr
siiilicil quia de niliilo Deus cuncla creavil, et cuucta dictuin esl: < Omnia iu numcro el mensura cl pon-
quasi nibilum ct inane reputata sunt ei ad agen- dere ppsuisti (Sap. xi). >
duui quidquid voluerit, ad IraduceiiJum quippiam Verumtamen, quoniani non adeo geometricas tra-
quocunque voluerit. Mirumquc lioc potius esset, ditiones, sed polius xlerni musici Dei canticnes in
si ila non posset, cum netno fure tam imperilus Scriptura sacrn cognoscere operas pretium est, qui
arlifex sit, ul quod composuit, penelrare ipse vel et ciiharam se habere iudical, cui dicil in Psalmo :
aperirc non possil. At ille cum voluil, aperta est <Exsiirge,gIoriamca, cxsurge, psallerium cl cithara
lerra et diglulivil Dathau (iVttm. xvi), slatimque (Psal. LVI),> caiitilcnain ejusdem cilbarx , imo
ora concludens operuil super congregationcm Abi- cilharam ipsara, in his octo bealittidinuni senteiiliis
ron, qui principes seditionis exstitcrunl, promissio- lanquaui oclo chordis, qux inlegram rcddiinl dia-
nibus Dei delraheules, et cum subsannntione dicen- pason, considereraus. Et hoc placcal vcl iiiaxiiue
les : <Ruvcra induxisli nos in lerram, qux fluitrivis uiusicis, quia , cuni (sictit tradunl nitisicx artis
lactis el uiellis (ibid.)! > Quoruiii exeinplum cavere scriploies) cilbaras anliquitus oclo per diapason
219 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 220
chordis fleri mos fuerit, musicus cceleslis Deus, A in sextum gradum, ubi jnm ipsum purgat oculum,
hanc illis in cithara sua, id est in ea quam assum- quo videri Deus potest, quantum polesl abhisqiii
psit humaniiate, de carnis noslrx sylva simililudi- huic sxculo moriuntur, videlicct < pcr speculumetin
nem reprxsenlat, dum seternx lxtitix canlilenam senigmsio (/ Cor. xm). > De spirilu snpicnlix, ita,
per integram diapason, id est per octo beatitudlnttm inquit, purgans oculuin corilis lalis filius ascendit
(Mailh. xi) cliortlas modulans, scitos pueros ad sal- atl sapientiam, quae sepiima cst, qua pacattis tran-
tandum, id est dociles discipulos ad bene operan- quillusquc perfruilur : < Iniiiuni sapienlix tiraor
dum excitat. Hlud quippe fidei nostrx nolissimum Domini (Psal. cx). > Ab illo enim usque ad ipsam
esi, quia ciiharae hulc de septem vocum discriintnir per hos gradus lenditur et venitur. Sed nos jam ad
bus nitiil decst. Quid enim sunl septem spirilus raiiones ofliciorum consideralionem vertamus, ct
Dei, quibus Dominicus homo, requielionis locus cum tanii doctoris auctorilate eadem oflicia, qux
unicus est, nisi septem vocum spiritualium dlscri- oclo beaiitudines mystice prxdicant, a gradibus
mina, quibus omnis ejusdem Domlnl nostri contexl- vel orriine donorum Spirilus sancli nou dissonare
tur doctrina? Illiitl quoque prxlereundum non est, firmemus. Adeo namque in his paschalibus prx-
quod, sicut vocum non nisi seplem sunt dlscrimina, seniis hebdomadx oflieiis, illa octo bealiiudinuin
et idcirco in riiapason octav.i sempcr eatlem est, p] consonnnlia observata est, ut sensibus vel orriini
qux et prima, sic secundum Spirittts sancti septem sententiarum, quibus ilias Dominus beatituriines
munera, dum nobis cilhara lixc, octo cordis, id est contexuit, sensus el ordo ofllciorum, si diligenter
octo bealilnilinihus cceleslem dlapason personat, examinetur, consonare probelur. Hoc aulera supe-
oclava beatiludo eadem est, quae et hrlma, i quo- rius in ofllcip primo diei non dictum, sed usque
niam ipsorum est regnum ccetofum. > adliuc opporlune reservaluro est, vidclicel quia
Quod ne hullius auctoris pnirocinio fulium, fortu longa inierjeclio novarum consueiudinum, de quihus
ulli contemptibile videatur, beaii Atigusiini non longe dicendum videbalur, lecloris memoriam faligarc,
dissimilem super eisriem Dci spiritibus, eisdcm tjue vel etiani fraudare polerat. Nuncergo, ubi raliones
beatittidinibus sentenliani liabemus. llle namque se- officiorum paschalium conlinuandx sunt, compelcn-
pient gradus, quibus ad divinam cOnlemplationcm lios ilicetur quod illic esl tacitum.
possli ascendi, in libro De dodrina Chritliana dislln- CAPUT VI.
guens, septcm spiritibus Dei, sepieni suprariiclas bea- Iterum de officio primt diei Dominicm returreeiionit,
tituJines hoc modo coaptal, oclavam nuuc interim quod et cmtera hujus hebdomadm officia tecundum
ocio beaiitudinum, et tecundum peue totidem do-
omiuens.qucniam ipsa eadem estqtixprima.DeSpi- norum Spiritus tancti ordmaia sunl ascensionet:
rllu timoris Domini, limor, inquit, islc cogilationem C < Beuii pnuperes sptritu. t
de nostra mortalitate, et fulura mPrle necesse cst Officium primi diei Dominica. resurrcclionis su-
inctuial, et qtiasi clavatis carbonibus oranes super- perins dicium est, ad universalis spoctare diem
bix molus ligno crncis aiHgens, paupeies spirilu, nostrx resurrectionis, idque planis el sponte occur-
id est humiles eflkial. De spirilu auiem pietalis renlibus comprobatum est argiimcnlis, maxime
deinde inquit, opus est miiescere pietate, neque Offerenda manifesle concurrente rationi : < Terra
contradicere divinx Scripturx, sive intelleclx, cura tremuit el quievil, dum returgeret in jttdicio Deut
vitia nosira percutit, sive non intclleciae, quasi nos (Ptat. LXXV).> Hoc procul dubio Chrisiianx lldei
atiquid mellus possimus sapere. De spiritu vero, miliiiam ingressos pauperes, 99 spiritu, id est liu-
scientix, tunc llle limor, inquit, qoo cogitat de miles, exigit fleri, consideranles quia titnor magnus
judicio Dei, el illa pietas qua non potest nisi cre- et tremor erit, quandodicet Patri rex el judex om-
dere sanclorum librorutn 'nuctorilali. cogit eura, nium : Returrexi et adhuc tecum tum, v.\ suggillatio-
seipsum lugere. Nani ista scienlia bontn spei[ nem iniraicorum suorura, qui dixerunl : < Quoniam
bomlnem, non jactanlem, sed lamentanlem facit. inorielur, et peribit noraen ejus (Ptal. XL); > eo
Dc spiritti fortitudinis, lioc, tnquit, aflectu impetrat , quod nesciat quisque noslrum, quis ad dexternm,
sedulis preeibus consolationem dlvini adjutorii, ne, quis tune statiiendus sil ad sinistram. Quamvis
desperalione frangattir, et esse incipit in quarto , epulemur in azymis, et iromolatus Christus Pascba
gradu, hoc cst, fortitudinis, quo esurilur el sititur noslrum sil (/ Cor. v), quamvis carnes Agni preliosx
justitia, ct ab omni mortifera jucunditate rerum i sint, lactucx agresles cum quibus comedimus, valde
transeuniium forliter sese avertons animus, ex- ainarx sunl, el carnes propler quos baculos tenenlcs
irabit. De spiritu consilii, ubi, inqult, aspexit qitan- Jn manibus, el feslinantes comedimus (Exod. xn),
lum polest, in longinqua radiantem incommutabi- tota nocle formidandi sunt. Atque hic est spirilus
lum Trinitalem, eamdernque unitalem, suique aspe- timoris Domini, qui in fumlo cordis, ul fundanieii-
citis inlirmitate suslinere se lllam lucem non posse> tnm ponilur, quo cxlera qux superxdificanda sunt,
persenseril, in quintd gradu, hoc et, in consHioi firmilcr porlentnr. Hxc illa pauperlns, id esl regina
niisericordix purgat animam tumultuanlem, seque> humilitas, qux lotius seculurae bcnliludinis cuinu-
in dileclione proxiini gnaviter exercens, in ea per- lum, ne superbix venln uxsullletur, prxpnsiln servat.
ficitur. Dc spifilu intelleclns, cum, inquit, hoc: Ilic est sepictn graduum primus, per quos juxta
inodo pervenerlt ad Inlmici dtlcctionem, nscenditt Ezecbielem ad porlam orienlalem ascendilur (Etech.
 221 DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. VIII. 222
XL).Et ne qnem mo.veat, qnod aliter a doctoribus, A palam erit, quod bealiludinnm secundac lotum olfi-
qtiain a propheta gradtis isti ordinentur, Spirilus ehim consoncl senlenlix : < Beali mites, quoniam
naraqiie limoris, quera piimum ponimus, ab Isaia ipsi possidebunt lerraro (Matth. v). El quidem diffi-
pouiltir tiliimus (Ita. xi), Gregorii senleniia ponendn cile boc csset, nisi compunctiunem lacrymosam, qua
csl: < Prophela, inquil, quia de ccelestibus ad ima isti cor suum arsisse dixerunl, rioclores npminali
loquohaiur, coepit magis a sapientia, cl desceodilad anie nos terram aquis irriguatn appellavissenl. Et
liinorem. Sed nos quia de terrenis ad ccelestia ten- recte, quia compunctione lacrymas exciiante, fulelis
dinitis, eosdem gradus ascendendo numeremus, itt.a anima lanqunm bono lerrae suao frumento refecla,
timorc ad sapietitiani pervenlre valearous. t Sed ut dicit: < Fit.runt mihi lacrymx mex panes die ac
ad superiora reveriamur, quiil aliuri in eodem oflicio nocle (Ptat. xi.i). » Huic animx beatus Giegorius
per lioc signifiealtir, quotl sedit juvcnis in dextris Axam Gliam Calcph eleganter assimilat, qux sedens
coopertus stola cauriida (Marc. xvi), nisi quod < beali nsino, cum suspirassel, dixilque ei pater suus :
paupcres spiritu (Matlh. v), <a limore Doinini ascen- < Quld habes? Ecce, inquit, lerrara arentera dedisti
dentes, regnum ccelorum oblinebunl, et ex ipsis . mihi, da cl irriguam aquis. Deditqtie ei pater suus
cullecta asslslel < regina a dexlris ejus in vcstitu irriguum superius, et irriguum inferius (Josue.
rieaurato (Ptal. XLIV).» '**xxv). » Omuis enim, inquit, fidelis anima sedens
Quod prxler superius memoratas cnusas, staiio asino, id est, carnis sux molibus prxsidens, prius
ad Sanciaro M-riameliam secundum hxc couveniat, timore cempungiliir, quod est < irriguum inferius; >
cx ahundanti esl per conquisila probare argumcnta. poct nmorem, quod est irriguum superius, et quae
Oinnes enim illntn humilium uovimus esse reginam, prius flebat, ne depuletur ad supplicia, poslmodum
cnjtis anima Dominum magnificans, cujiis spiritus amarissimc flere incipit, quia differiur a regno. »
in Dcosaluiari sitoexsuUatis, causam rcddit: < Quia El compeienler simililudo hxc sese oblulit, qux,
respexil, iiiqttiens, htimilitalem ancillx sux, » cum in singulis elertorum perficiaiur invisibililer,
quia < dispersit superbos inente cordis sui, t quia in his duobusde quibus loquimur, visibiiiter quoque
« deposuil potuHles ct ex-aliavit htimiles (Luc. i), > peracta est. Cuin eniui anibulantes secum trisles
Vere atque fiJeliler. Nam posuil super coS orliem. colloquerenlur de his qux acciderant (Luc. xxiv),
Ubi enim liabemiis in canlicu Aniise: <Domini eniin qnitl aliud quam nnima eorum velut Axa sedens
sunt cartlines lerrae, el posuit sapcr cos orbem osino suspirabat? Ei cum Jesus accedens et jungens
(/ Rtg. n), in Hebrxo ita habeinus : < Domini enim se in vin : Qui tunt hi termones, inquil, quos con-
sunl afllicii lerrae. >Afllictos terrx, Hebrxi, inquit fertis ad invicem ambulantet el etlit tristes (Luc.
Hiermiyraus,-pauperes spiritu ct humiles corde iti- xxiv), quo dissimile est el quod Caleph suspiranti
lelligunl, super quos Doininura orbem posuisse rii- di.vil filix : < Qtiid habes? > Nam el ipsum nomen
cunl, quia lerra in meritis coriini slare aulumanl. Calepli, Doniino Chiisto congruil; interprelatur
N09 auiem super fundamenltiiu humilitim aposto- cniui qttasi cor. Verbum aulem Dei Clirislus Deus,
lortim el prophelarum (Eph. u), orbem id esl Ec- de cortle P.itris eructaiuni est (Psal. XLIV),et p«-
clesiam novimus esse positain, et sciraus quia lapis terno cordi, quo eructaiura cst, per emnia simile
ille, qui factus nions inngnus (Dan. u), hunc iraplet est. Sed et hoc quasi cor idcm erat Dominus, quod
orbem, et sustinet, el de venlre humililatis Marix, discipulorum cordi sic se conformavit, *Uqnia apud
de qua loqtiimur, assuraptus est. Et ntuic quidem semelipsos inlus amabanl ct dubitab?.nl, eis fcl.s
officium primi dieirccnpitulavimus.ob conliitiiaiulas, Dominus ct praesens adesset, et quis csset ncn rc-
ut dicttimest, octo beatiiudines; deinceps, ul caruni sponderei. Cum aulem cerria eorum tania charitale
mysiica series evidenlius paleat, dabimus operam, dilavil, ut magnitudine divitiarum ejusdera cliari-
singula juxla proposilum percurrendo oflicia. tatis altpnili dicerenl: < Nonne cor nottrum ardent
CAPUT VII. erat in nobit, dum loquerelur nobit in via (Luc. xxiv),
De offieiosecundm feriat, < Beati miiet. > Q quis ncn altendal illum animabus eorum dedisse
Jam saepe dicium esl Evangelium ctijtisqtie oflicii < irriguuni superius, > scilicet ut superni amoris
capul esse, cxtcrasque parte» illi, til membra capiti prefundo vtilnere compungerenlur ? Itaque, dubiura
coacordi sensu colixrere. Esl autem diei prxseniis nil remanet, quin in Evangelio tali hic Inlroilus
hoc Evangelium, quod duo ex discipulis Domini consonet: Inlroduxit not Dominut in lerram fluen-
Jesu, euutes in castellura noinincEtiininus.cstcnsum tem lac el mel, atque ideo coustans et probalum cst
sibi Dominum in via, sed in alia cfligie, landem seciiudx hujus feria. oflicip secundain beatitiitlini.;
cognoterunt in fractione panit (Lue. xxiv), < et cum prxdicari senlcnliain : < Beali niitcs qtioniahi ip&i
ipse evanuisset ex oculii eorum, ilii ad inviccm . possidebunl lerram. >Mites aulem spiritus pielaiis
dixerunt: < Nonne cornottrum ardent eral in nobit, efllcit qtioclet ipsa res indical,el Augusiiui sententia
de Jesu, <dum loqueretur in via, et aperiret nobit Scri- superius dicla conflrmal. Ilaque tam secundn bea-
plurat? (ibid.) > Primuni ergo videndtim de cxteris tituriinis sentenlia, qnam secundus donoruni Spiri-
partihus oflicii, quotnodo huic cvangelio consonent, tus sancti gradus prxsenlis ofllcii catisa innierialis
- el maxiine de Inlroilti : Inlroduxit vot Dominus in haheiur. Lectio
quoque Actuum aposlolorum, qux
ierram fiuentem tac el mel (Num. xiv), elc, et lunc prxmittittir per os Petri aposloli, ex eo maxime loco
 »223 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS iU
huic Evnngetio secuniltim sux prxcursionis ofliciimi , patrociniis scrino fulcireiur. Nam constal quidem
II A
sticcinil, ubi nil < Huic omnes proplietm leslimonium n qupd nulla contrarietas, sed nec ulla sit in seusibus
perhibent remissionem peccatorum accipere per rio- i- diversilas, setl in verbis manifesla dissonnntia esl,
tnen 100 ej"s omnes qui credunt in eum (Act. x). ,> videlicet in illa sentenlia tertiae beaiitiitlinis, lugenles
Cum eiiira Domimis suprndictos increpasset disci-;. beaiificamiir : Beaii qui lugent, quoniam ipsi conso-
pulos, quod tartli essent ad credendum : Et incipiens, , labunlur (Matlh. v). In lmjtis nulem oflicii Inlroitu,
inquit evangelisla, a Mose et omnibus prophetis, aqua sapientix beati viri potali rufertinlur. ln OtTe-
interpretabatur illis in omitibus Scriplttras qum de <e renda : Inloiiante de coalo Doroino ct Allissimo danle
ipso erant (Luc. xxiv). Siinililer Offerenda : Angelus is vocem siiam, foniesaqiiarum npparuisse meraoranlur
Domini descendit de cmlo, dictis evangelicis consonat,t, (Psal. xvn). in Commuiiioiie qtioque qui cum Christo
tihi referenles discipuli Domino, quem percgrinumn rcsiirrcxerunl, quxsnrstini stinlsapere jubcntur (Co/.
esse aibitrantur, intcr cxtera dicunt: Sed el mulieres >s ni).ltaloium peneofficiumdivinam uobiscommeiidat
qiwdam de nosiris terruerunt nos, qttm dilucuto fue- >- scieniiam, nusquani bcaloruro lucluin propriis vc-
rant ad monumenium el non invenlo corpore ejus,;, cibtis denuntians. Hic igilur neccssario beati Au-
venerunt, dicentes, se etiam visionem vidisse angelu-,. gustini, qua. superitis imcr cxleras est, patronam
rum, qui dicunl eum vivere (ibid.). Allelttia. Nonnee R 1 lenemus senlentiani. < Tunc ille limor, inqtiit, ct
•cor noslrum fulurum nobis illtid inclamnt, quodj illa pictas, qux iion pnlest nisi aucloiilali sanclorum
oniiies, quorum cor nunc ardens est de Jesu in via, librorum cedcre, cogil cum seipsum lugere. Nam
dum loqiiilur nobis per Scripluras, cuin illum co- isla senlenlia bonx spei homincm, non se jaclan-
gtiovcrimus in fractione panis, de qup dictuin est : tem, sed lamenlanlem facic.i llaque nos ad lertium
< Bealus qui manducabit panem in regno Dei (Ltic.•. illum gradum consideralionein conferamus, el hoc
xiv), > lunc xierna exclamatione nos inviceni com- oflicium, qno sciemia Dei sub nomine aqtiarum prx-
memorabinius desirierium, quo nunc ardcmus, no- dicaiur, a beatitudine lugeniium, non discrepare
stramque salietatem, qux tunc plena sine fastidioo probemus,
erit, admirabimur, re ipsa landem experli, quodj Primp sciendtim esl liiciuro bunc de quo dictum
nunc suspirantes credimus? est : < Beali qtii lugent, > non essemorluoium cotn-
Cttr stalio ad S. Pelrutn. muni lege nalurx, sed peccatis et viliis mortuoruin.
Secundum ea qtix dicta sunt valde congruitet hoc,:t Sic Paulus apostolus flere se ac lugere dicit eos, qui
quod prxsenti otlicio prescripla est stalio atl S. Pe- post fornicalionem et iinmunditiara noti egerunt
Irum. Cui enim Pater omniiim Deus largiori gratiaa pcenilentiara (// Cor. xi). Lugendi enim sunt, quia
deriilt irriguum superius etirriguum inferius, >revo-- " non luxerunt. Hic autem Iuclus in hodierno com-
cemus ad memoriara qux circa illura acta sunt, ett roendalur Evangelio, dicenle Domiiio ad discipulos,
ecce raanifustius apparebit. Mox ul triua negaiionee quibus apparueral: Quia sic opporluil pati Christum
cecitlit, < conversus, inquit evangelisla, Dorainuss et resurgere a morluis tertia die, el prcedicari in no-
respexit Petrum, et recordatus est Petrus verbi Do- mine ejus pcenilenliam et remissionem peccalorum in
niini quod dixerat ei, quia priusquani gallus canlct,,f omnes gentes (Luc. xxiv). Pceniters enira, pre pcc-
ter me negabis, et egressus foras flevit aniare (Luc. catis lugere est. Sed ncc ipsam, qux luctum hunc
xxu). Tunc vere bealus inter cmnes miles cccpitt . eflicit, causarn hxc eadem Evangelii lectio penitus
possidere terram vero limorc compuuctus, quod estt omittit. Ctim enim dixissel Dcminus discipulis suis :
nccepisse < irriguum inferius.iQuanrio aulera resur- Quoniam necesse est impleri omnia qum scripta sunt
rexit Dorainus el sicul in Evangelio legimus (Luc. in lege Mosi et prophetis et in Psalmis de me, tunc,
xxiv), et in Cominunioue hac die caiilamus, Sur- inquit evangelista, aperuil illissensum ut inletligerenl
rexit Dominus el apparuil Petro, quid putamus,, Scripturas (ibid.). Ipsum igitur effectum, id est
pce-
quanlus iutro currenli ad se misericordia. rusponditt nitenlix luclum, causamque eflicientem, id es'
geniiliis, vero amore compunclus, quod est acce-- JJ i scientiam, cxierx partes prxdicant olficii. Scripiu-
pisse < irriguum superitis?» Quia ergo ethic cunctiss rarum quippe inlelligenlia Iamentprum sive luclus
milibus posilus est in exemplum, et beata Dei Geni- causa esl eflecliva quia, sicut nemo fure adeo crudelis
trix omnium regina est humilium, recle hodiernaa et slulius vialpr esl, ut cum fcrle per mediuin occi-
slatione ad S. Pelrum, bealos ejus exemplo prxdi- sorum grariilur, non saltem aliquantulum represso
camus < miles quia possidebunl terram (Matlh. v). risu et cachinno, subsislat cempunctus : sic nemp
Sicut hesterna stalione atl S. Mariam, beatos ejuss est qui nen aliquantp dolore mprdealur, cuin rite iu-
exemplo prxdicavimus < pauperes spiritus, > idi telleclis versatus in Scripturis, prephetas pccisos,
cst, humiles < quoniam ipsorum est regnum cxlo-i- Dominumque propheiarum crucifixum, omncsque
rum (ibid). > . prxconcs veritatis ab eo missos, tribulationem pas-
CAPUT VIII. sos attendit, qui omne prxsentis vitx gaudium va-
De officio terlim ferim, < Beati qui tttgent. > nitatem et deccptionem esse, flendo et raoriendo
Qualiler teriix ferix olficium lertiae consonct su- lestali sunt. In taiitum autem prxdicandx scientix
pradictarura sentenlix bcatiludinum, non citius np- Dei composilio studel hujus oflieii, ul cum versns
probarelur, nisi supra scriptis suffraganlis Scripturacc omnes Gradualis per totam hanc hebdoinadam de
•225 DE DIVINIS OPFICIIS. — LIB. VIII. 226
uno eederaque psnlmo cenlesimo scplimp tlecinio, A < Nnnc aiilem oculus racus videt tc, > slaiim mul-
sumpli sint, boriiernum versum : Dicant nunc qui tiplicem scientinm causam esse ostenriens effectivam
redempti sunl a Domino, de alio, iJ esl cenlesimo luctusque el pcenitcntix, > idcircc, inquit, ipsc me
sexto psalmo sumi placueril, quia videlicet tolus reprehendp, el age pcenileiiiiam in favilla ct cinere
psalmus ille exhorlatio esl ad oranes fideles laudare (Job XLII). > Removcarous igitur noslram a pascha-
Dominum, quod pcr scientiam stii de quadruplici libus gaudiis ineptam Ixlitiam, neqiie carncs Agni
lentalione nos liheravil, scilicet, quia eripuit cos comedamus absque laclucis agrcslibus, quia < Beati
de neccssiialibus eorum, id est rie periculo infide- qui ltigcnt, qtioniam ipsi consolabunlur. >
litatis, qtiia liberavil cos dc neccssiialibus eorum, id CAPUT IX.
esl a debilitale pravx consuctudinis, quia libeiavit De offido quarlm ferim, < Beali qui esuiiunt et siliunt
eos a txdio bonx aclionis, quia etluxil eos ab hxre- jusiiliam. >
ticoium iinpugnalionibus, et versutiis, qui pritis er- Ofliciiim qtiarlx ferirf:, qualiter qtiartx bealiludi-
rabant in solitudine inaquosa, id esl in siccilale num scnlentix consonct, npprobarc operosum non
doclrinx, sacrarum penuria Scriplurarum. Ante- cst. Vcrura illuJ potius quxreiidiira esset, qualiter
quam, sicul in Inlroitu canlamiis, nqua sapientix quaria bxc beatitudo, qua dicluni csl : t Bcali qui
potaret eos (Eccl. xv); nntequam sicul in Oflerenda B csuriunl ct sitiunl juslitiam, > quarto gradui gra-
canimus, intonanle de ccelo Domino npparuerunt liaruni Spirilus sancti, id est, foriiliidini congrunt,
fontes aquarum (Psal. xvu), id est apostoli, pcr nisi ex supradiclis Auguslini verbis conslaret, for-
quos Allissimus dedit vocem suam (ibid), id est titudiuisesseeo tisquc abomni moitifera jucunditate
iilnm, de qua uunc loquimur, notam fecit viarum rerum iranseuniitim animuni evellere, ut vacel illi
suarum scientiam. Plane igitur lerlix feriae oflicium, jusliliam esurire ac silire. Hoc aulein Iquod prx-
tertiam beatitudinis commendat senteuliam, prxdi- missuni est, scilicel prxsens ollicium quarlx beali-
cando eam, qttx non jaclantes, seJ lamcnlanles fa- tudinis esse prxconium, perspicuc pntet quia per
ciat, scienliam. convivium illud quod secundura hodiernuro Evange-
101 Cur slatio ad saiiclum Paulum: Iiuro,Dominus nosier post restirreciionem cum s<>-
Siaiio ad sanclum Paulum convenienier huic plem discipulis celcbravil,illa saturilas, ul bealus
officio prxscripla csl, juxta omnia qux supra tlicta Gregorius exponit, significata csl, qux hic esurien-
stinl, vel rationabiiiter dici possunl. liuic cnim tibus ct silientibus jusliliain in illo xterno convivio
singulari gralia Domiuus aperuil sensutn ul intelli- reposila esl. Restal igitur hcc spliun, ut prxcunte
gercl Scripturas, quori paulo ante de cxleris apo- myslicp sensu Evangelii, videamus qualiter illud
slplis diclum cst. Uude et ipse ail: < Evangeliuin cxtcrx consequantur parles eflicii.
roeum, quoJ evangelizatum est, non est a me, ne- Veridica rioctortim expesilipne Iradilum nobis est
que euim cgo ab homine accepi illud, neqtie didici, boc qiicd Dominus noster post resurreclionein
sed per revelationem Jusu Christi (Galat. i). > Jiem- suam, discipulis in mare laborantibus stctil in
que quod incodem Evangelio dictum esl (Luc. xxiv), lillore (Joan. x\i), illuri innuere, quod ipse < re-
el prxdicari in noinineejuspoeniteniiamel remissio- surgens ex niorluis jain non roorilur, mors illi ullra
nera peccalorum in oniues genles, maximc per non doroinabitur (Roin. vi), > nc si iclius ipsis
bitnc adiinplelum cst, per quem omnes gcnles loqualurinaulernitalis solidilateslabililus. Jam vobis
cognovcrunl gratiam Dei, et per eura aqua sa- in mare non appareo, quia vobiscum in perturba-
pieulix gentes potalx sunl, el maxime per eum lioniim fluctibus non sum. Quod mane faclo stans
luciuosa Dei scienlia riictis el scriplis appositn est, in litlore, discipulis ncscienlibus quia Doiuinus csl:
tjuod uberius iu Epislolis ad Corinlhios inveniri Miltite, inquit, in dexteram navigii rele et inve-
potest. Dicil eniin his iulcr quos fomicatio auriila nietis (Joan. xn), illutl significal, quod mane, id
luerat: < Et vos inflati estis, et non magis lucttim est in die judicii, transacla prxsenlis nocie sxculi,
habuistis (/ Cor. v), > etc. Ilem : < Conlristati, JJ omnes electos suos universali resurrectione ad dex-
inquit, estis ad pceniientiam, conlrislali eslis se- teram stiam congregabit. Magni clenini pisces et
runJum Dcum (// Cor. vn), > ct reiiqua. El in nuroerati omnes cenlum qninquaginta tres, omnes
laulum ab eis quibus prxdicaverat, lucium exigebat, electos significant, qui merilis rnagni, et sanctas
ul ipsi non lugereut, humiliialera se a Deo ipse Triuilalis fide perfecli, lunc ad lillus maris, id
deplangerei, el non Ingentes lugeret, sicut ad eos- est in flnem sxculi sunt coIIigenJi. Ibi seplem dis-
dem Ccrinibips : < Ne cura venerc, inquh, itcrum cipulosadcpnvivium invital, quia perfecta Ecclesin,
humiliut mc Dcus apud vcs, el lugeam muitos qui jaroque leta septiformi spiritu ccnslructa.tiinc rece-
anle peccaverunl, ct non egerunt pcenitenliam ptis curppribus ad xtcrnas cum illo ^discuinbent
super iroraundiiiara, el fornicalionein, el impudici- epulas. Quid ergc sibi vull hec qucd caiilamus in
tiam quara gesscrunt (// Cor. xn). > Hinc et beatus lntroitu, diclum.de die judicii: Venile, benedicii
Job, cura de scienlia quain habueral priusquam Palris tnei, percipite regnum (Matlh.wv), nisi quia
sibiDominus de lurbine loqueretur, dixisset: <Au- significatur hoc ipsum in Evangelie prxdicto per
dilu aurisaudivi te, >et deaiigmento cjusdein scien- illud, quod exeunlibus discipulis ad litttis, tanlum-
liae, quod accepil ex collocutipne Dei, subjunxissel: que nunierum roagnorum piscium trahentibus, ait
 _!*« RUPERTl ABBATIS TUJTlENStS 218
Domiiius: Venile, prandete (Joan. xxi). Regnum enim A . et doctorcs alios, qui prxdicando Dei verbum ironii-
illud tinum aelernum prandiura cst, una cl perpelua serunt in ora aiiimaruin noslrarum egenlium, et
ccena est. lllic invenienlur cmnes elecli, qups hic suam inopiam nnbclanlium, ut guslaremus et agntv-
appellal benediclns Patrissui, quique perillos pisccs sceremus, et ad palriam ubi panis hujus plenitudo
magnos et niimeratos signali suni. lllic, inquam, est, tendentes in via non tleficercnius.
in lillore illo, id est, in sxculi IIne , prunas inve- CAPUT X.
nienl et piscem superposilum, piscera, inquain , Cur stalio ad sanctitm Laurentium.
assum, id est, Christum Deuro et hominem passum, Beatus Laurentius unus et bene nolus de magnis
lunc in ignem nonpassioiiis.seri amoris proppsitum, illis piscibus, piscis magnus, ideinque assus, cujus
de quo amore loquilur lsaias: «Dicii Doininus, cujus assalura suaviler in lola Chrisli fragral Ecclesia.in
ignis esl in Sion, el caminus ejus in Ilierusalem (Isa. illa long.i morte, in illis lornieniis, quia bene man-
xxxi),quia virielicetignis amoris qui in Sion, id eslin ducaveral etbenebiberat, inquit Augustintis, tan-
pracsenli Ecclesia nunc cst aliquanlulus, tunc in quam illa esca saginatus, et illo calice ebrius, lor-
Ilierusalem, id cst, in illa visione pacis xlcrna. nienta non sensit. tbi enim erat qui dixil: < Spirilus
perpeluus, el iiicxstingiiihilis erit caminus.lnvenient esl qui vivifical (Joan. vi). > Caro enim ardebai,
et pancm posilum, iri csl verain vilx xlernx ali- B 1 sed spiriius aniroam vcgelabat. Non cessit, et in
moniam Deum, qui angelorum cibus cst, quos pascit regnum successit. Idcirco decuncliseisdem piscibus,
immortaliter. Epistola de Aclibus apostolorura siim- quos Siinon Petrus ad lerram trahil, coiivenientcr
pta de beati Pelfi Apostoli prxdicatione more suo, hic UIUISeleclus csl, cujtis magnitudinem hodierna
cum testimonio seculuri prxcurrit Evangelii, illum slatio speclandam nnbis demonsiraret. In hoc enim
maxime locum coiuingens, qup riicilur : Ascendil Chrisliana. fidci fortissirao propugnalore maxime
aulein Simon Petrus, et traxil rete in terram, plenum claret illud, quod superius cum Scriplurx auclorilaie
magnis piscibus. Jara enim credo, inquit Gregorius, nionstraluui cst, quarlam beatitudinem, quod est
quod vestra churitas advertit quid est quod Petrus esurire et silire justitiam, quarlo gradui congruere
rete ad lerram trahit. Ipsi enim sancla Ecclesia donorum Spiritus sancti, id est spirilui forlitudinis,
commissa est, ipsi specialiter dicilur : < Pasce oves qtiia marlyr insignis esuriens in fortiludine, et for-
meas (ibid.) t Hoc agil verbis, hoc agit Epistolis, lis in esurie, adeoprimo gtistu panis illins snginatu!
lioc, ut ad incceplum redeam, illo sernionc secundo est, ut tormenla non silirel, quia et, sicut ail Au
egit, de quo prxdicla tectio actioue apostolorum guslinus, < prxeuntem Sixtiim cpiscopura sequi
sumpta esl, quo niillia quinque viroruni rciibus sitiens, accepit oraculura, vicit diabolutn, pervenit
fidui conclusa sunt. Versus Gradualis: Dexlera Do- 'C ad triumphum. >
miiii fecit virtulem (Psal. cxvn), pulchre ad hoc con- CAPUT XI.
cinii, quod ait: Miitite in dexieram nuvigii reie, et De offkioquintce (erias: < Beati misericordes. »
invenietis. Allius quoque inluenllbus liquet, quia Qualiter officium quintx feriae, quintx beatitu-
congttia vox esl ipsius Dorainici bominis in litlore dinum congruat senlenliae, qua dictum esl: < Beali
slaniis, ul supradiclum est, et omnes merlaliiatis misericordes, quoiiiam ipsi misericordiam conse-
nostrse fluctuationes egressi per polenliam resurrec- quentur (Matth. v), > promptum erit agnoscere,
lionis. Dexlera, inquit, Domini fecit virtutem, id est proposito prius myslico sensu leclionis Evangelicae
polenlia Verbi mihi uniti fecit me vincere mortem, Maria Magdalenx, qux fuerat in civitate peccatrix,
< dextera Domini exaltavit me (ibid.), > id est, lau- quxque amando veritalein, lavit lacrymis maculas
dabilem fecit me. lleruinque repelens : Dextera, criminis, Ecclesiae de gentibus typum gessit: qua?
inqnit, Domini fecit virlulem ut oslendat ejusdem agnila verilate lurbas errorum, quibus prostilula
resurrcctionis qualiiiiieni, scilicet xternam, sicut fuerat, deserens.art fontemgralix lavanda cucurrit,
sequiiur in eodem Psalino: Non moriar, sed vivam et vnx Veritatis implctur, dicenlis. < Dimissa sunt
(ibid.). 102 Juxla quera sensum caniamus cum n ei peccata mulla (Luc. vn). > Juriaico invidente
Apostolo in alleluia, in Communione : Christus re- populo, ctijus in typum Pliarisxus ille niisericerdiae
turgens ex mortuis (Rom. vi). Oflerenda, Portas coeli fontem reprehendebal, dicens: < H.c si csset pro-
apentif/)om«ius,eic.,lertio nobis inculcalel replicat phela, scirel utique qux et qualis csset quae tctigit
qniil ille panis siguilicet, quem piscalores noslri, eum, quia peccatrix esl (ibid.). t Harc cadein mnlier,
cum copiosa muliitudiuc magnoruin piscium ad sicut in hodiertio legimus Evangelio, stabat ad mo-
terram egressi, cum asso pisce inveneruut, et ad numentum foris plorans; et post allocutionem angc-
prandium vocati sunt. Scilicet ille idem panis, in lortiin conversa retrorsum, vidil Jesttm : et ipsa prius
illa est nofjis patria reposilus, quem nunc in via ab illo vocala nominesuo, vocal eitm et ipsa magi-
gustamus, ut videamus, quoniara < suavis est Do- strum (Joan. xx), ctc. In his quoque lypum gerit
minus (Psat. xxvm), > quem in sacramenlo allaris ejusdem Ecclesix. Sic enim Ecclesia rie gentibns
suinirous. Apcruit enim Domiiiiis portns cceii, et foris stabal, quia legis et prophctarum sciculiam non
liunc pnnem pluit nobis, portas, inquam, cceli id est inlroierat, et ianien Doininuui quxrebat, sicut ille
prophetas qui prxdixerunt, angelos qui annunlia- beatissimus cenlurio Comelius (Act. x), vel sicut
verunt, Mariam qux concepit, el peperit, apostoios ille-Etlriops eunuchus qui <veneral adorare in Hfe-
S» DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. VHt. .80
rusalcm.ei revcrlebatur legens Isaiam prophelam, t A vui). Iste est mulus per Mariam significalus, et in
ctijns aditum ad inleliigendura invenire non polerat eunucho tnnquam in primiliis assumplus est, isic,
(Act. vm). Sic et raulti gentitium Deura quxrenles inquam, esl mutus genliliura populus, el isli sunt
foris stabant, quia pcr que.m ad verilalis notiiiam 103 infanles sciiicel idololalrx, Deum loqui ne-
ingrederentur, non inveniebant; fulurum erat. sed scientes, de quibus in Inlroitu cantamus : Vktri-
non anle Domini ascensionem, ut illis verilas illu- cem manum tuam, Domine, laudaverunt pariter,quia
cescerct, cl fidein suara aposiolis indicarenl, confi- sapientia aperuit 01 muti, et linguas infantium fecit
lentes Christum ascendisse ad Deum patrem suuin, disertas (Sap. x), Quara ob causam laudaverunl?
id est, xqnalem illum esse Deo Palri secunriiiin Videlicet quia sicut in eoJem libro Sapienliae prae-
diviniiatem, quo minor est secundum humanitalero. missuin est, < inimicos eorum operuit mare, » sci-
Propier quod Marix volentipedes ejus tenere: Noli, licet bapiismi, « et ab alliludine inferorum educii
inquii, me iangere,nondum enim ascendi ad Palrem sunt (ibid.), > quia pcr bapiismum resurrcctione
memn. Vade aulem ad fratres meot et dic eis: As- prima, qux est aniinx, resurrexeiuiit. Hxc ita esse
ctndo ad Pairem meum (Joan. xx), eic. Ac si Eccle- inanifeslius ex subsequenle Collecta comprobalur :
six tle genlibus quxrenti eum, sicut supra dictum Deus, qui diversilatem genliuin in confessione tui no-
est, ei sicut ante passionem ejus legimus genliles B miriii adunasti, da ul renalis fonte baptismatis, una
qnxsisse eum, dicenlc Pbiiippo : < Domine, volumus sit fides mentium et pietus actiomm. Versus quoque
Jcsura videre (Jotu*. xn), > dicat ipse: Nolile nunc GraJualis in eo congruil qucd ait: Dominus Deut
m8lencre,sedpostquam asceudero adPalrem,ipsam tl illuxit twbis (Psul. cxvn), quia Mariao quxrenii
ascetisiojiem meam credere vos, apostolis meis vivenieni curo mortuis, tenebtx erant ad lnonii-
ostetidile, qui fratres mei sunt, iil est per me idem nicnltim, per quas significabatur ignoraniia Dci in
qtiod ego vobis cenfeire polcrunt. Iiaque diei pr:e-> cordibus genlium, quae et manifeslius expressa est
senlis Evangelium bealitudini iili coiisonat: < Beali per genlilem alquu .Elhiepem eunuchum. Ncc aliud
misericordes, quoniam ipsi misericordiain coiise- alleluia melius secuiiJuin hunc cungruil sensiun,
queniur. • Nam in Osea de eadem Ecclcsia Dominus quam, Surrexit Christus et iltuxit populo suo. Dies
dicit: < Voeabo non plebom meam, plebem mcam; ille selemnilalis nestrx, de quo in Offerenda cani-
«l non misericordiam conseculam;, niisericordiam mus: /n die solemnitatis vestrm, dicil Dominus, clc,
consecutam (Ose. xn). > El recie quinta hacc beati- dies maguus, dies prxclarus, Chrislus esl, dies de
tudo, imo beatiindiuiscausa.quod csl inisericordem die, lumen de Juroine, in qup exivimus de terra
esse secundum Augiisiinum, sicut supra diclum est, .Egypli, id est, de tenebris, quas illx lenebrae signi-
ttiiinlo sursum gradui conferiur donoruin Spirilus ficaverunl, quae erant Marixad monumenlum, sive
sancli, id esi Spirilui cousilii; quia sicul consilium snpradicti /Ethiopica nigreJoeunuclii. Dies, iiiqtiam,
regit animum, sie supradiclam muliereni mi-seri- cujus in lumine gradicndo, tendimus ad lerram,
corriia ei compassio qua cotnpuiigebalur, plorans ad qux vcre lacte et melle fluil, quia prxsens illic est
monumentum, juvit ul prima videret Dominum, sic Deus el homo Clirislus, semper ex diyinilale et bu-
ei Cornelium opera misericordia. fActor. \), id csl manitate suavis angelis, et Jiominibus dulcis, sem-
«leemosynx qttas faciebat, ut indice angelo perve- per prxsens, seroper desidcrabilis. Hic nobis cx
nirel ad Dominum , imo sic oinnium quxrentitim lunc illuxit, ex quo nobis ad Patrcin asccndit, id
Deum misericordia. consilium pttrgat oculum. Sed est ex quo illum agnovimus et credimus xqualem
jam officii membra caetera, capili suo, scilicel sen- Patii. Ejus ergo virlules recte in Communione
sui coaptemus Evangelico. Primum pene idem in annuniiare juberaur, < uos populus acquisitionis
eunocho miramur apparere mysterium, dc quo (/ Peir. u), > quia sccundum ea qux dicla sunl, rie
narrat praecurrens leetio Actuura aposiolorum. Nam malis et profunriis lenebris < vocavit < nos > in ad-
quod in evangelio significatur per peccairicem, in mirabile lumen suum (ibid.).»
Epistoia narraiur coeplum agi per /Etliiopem (Aclor.; D CAPUT XII.
THI). Uterque enim juslilicatidx peccala significabat Cur statio ad Sanctos Apostotos.
Ecdusiae. Illa peccairicis nomine, isla _Eihiopica
nigredine. Ibi peccalrix Dominuin quxrens, ipsos Slaiio ad Sanctos Apostplos pmpicue suprariicto
apostolos superauatamore.bic Elhiopia prxveniebat congruit mysterip; per apostolorum enim faclutn
Dotnino Deo manus dare. llla quasi raorluum Domi- est minislerium, quod os niuli aperlum est; quod
num plorabal,, hic in Isaia propheliam passionis lingux infantiuni diserlx sunt, quod _£thiops borri-
Domini compaliendo iegebat. llli lenebrx erant ad dus agnelli candido vcllcre veslitus est, quod pecca-
monumentum, Imic deerat lucerna ccientia. ad in- trix quxlibet anima foramen crucis inVenil in
telligendum. llla videns Domimim non agnoscebat; maxilla Leviathau (Job. XL), per quod cflugiens,
oic de illo legens comparationem ovis el agni, dc crucilixara non jam iu monumento, sed jn ccelo
quo dicereiur, nesciebat. Ad summam, illitis aperti quxrens inveniai misericordiam. Propler quod
sunt oculi et os, ut dicerel : Rabboni (Joan. xx). eosdem apostolos in Evangelio supradictp yocal Do-
Huic, ut magisterio veritaits consenliens-prasdicaftte niinus fraires suos (Joan. xx), quia sludiis illorura
actnm est, ol eo JJUUIwi liajjeat gejititim Eccle-
(Pli.lippo, diceret: Quis me prohibel «ssptixaril (Att.
 231 RUPERTIABBATIS TUlTlENSIS 231
sia, quod eam Dominus sua corporali non illuslra-_ A ejus lypum prxcessisse hoc, quod pnuc«, id esl ocio
vit prxsenlia. animx salvx faclx sunt per aquam in arca in diebus
Sed el Philippus, qui supra dictum fidci cnndorc Noe. Chrislum namqtie prxfiguravit Nof>, lam aclu
vestivil jEtliiopen, nominc suo cunclos tnystice quam nomine, virielicel quia Noe interptelalur re-
signal apostolos. Philippus enim iulerprelaltir os </iiies,quod nomen illi a palre Lamcch imposilum
lampadis. Larapas autein, itl esl lux, mundi Salva- esl, tiiccnte : <Iste consolabilnr nos (Gen. v), > vel,
lor est, sicul Jsaias dicit de illo : < Propter Sion ul in Sepltiaginta habctur : t Requiescere nos faciet
non tncebo et propter Jerusalein non quiescaro, do- ab operibus el laboribns manuum npslrarum in terra
nec egredialur, ul splendor Juslus ejus, et Salvator cui maledixil Deus. » Christi.s eienim npstra rc-
ejus ul Iampas accendatur (Isa. LXII). > Cujus cs quies est, sicul ipse dixil: < Discite a me, quia
apostoli vcl quiqtie prxdicalores sancli recle di- miiis sum et humilis ccrde; el invenielis requiem
cuntur, qttia verum u falso separanl, sicut alibi animabus veslris (Matth. xi). > Cum crgo Noe gu-
dicitur : < Si sepnraveris prctiosum a vili, os nietim bernavit arcam super tindas diluvii, quibus el pec-
eris (Jer. xv). > Philippus ergo cunclos, ul dicium calnres deleli sunt, ei hi qui cum illo erant, salvi
est, suo nomine signat apostplps, qui usquc hotlie facti sunt per fidem, quia credenlcs justitix Dei sese
scriplis suis .Elhiopissas candidare non desinunt' B ab incredulis diviserunl : Chrislum actu quoque
animas : insuper et rcriarguunt Synagogam mur- prxfiguravit, ut dicltim est, qui nunc gtibernat Ec-
murantem centra Dnminuin, propler genliuin Eccle- clesiam super undas baptisrai quibus, qui non cre-
siam, sicut quondam Maria murmuravil contra riunt condemnaiilur : qui vero crcdunt et baplizan-
Moysen,propleruxoremejus_Eihippissam(iV«m.xii). tur, cura ipso salvantur (Marc. xvi): et illis affert
CAPUT XIII. Spirilus sanclus pacein, id esl peccatorum rerais-
De officio sexlm ferim : < Beaii mundo corde. > sioRem, cujus figuram tunc gessil coltimba ferens ad
Officium sexix ferix paienler respondet beatilu- arcam in ore stio virenlis olivx ramum (Gen. vi).
dintim sexlx senlenlix : < Beali mundn corJe, que- lpse autem octonarius numerus animarum, qux in
niam ipsi Deum videbunl (Matth. v). > Agit cnim arca salvx facix sunt, quia a primo 104 Par'> *&
de felicitale transmigranlium scilicct nmniuni qtti est binario, proficiscens solidum corpus creat, sci-
de veluslale carnis ad neviiatem Spirilus Iransmi- liccl habens Iongiludincm, latiludinem alque allilu-
grantes (Rom. vn), niunriatp cprtlis pculp per lon- dinem. Nam bis bina bis, octo sunl, quod apud
gum dcsideriuin gloriam suinmx Trinitaiis tandcm gcomelras et arillimeticos quoque usitaium esl.
visuri sunt. Eoriim namque in lypum patres noslri _ Ipse, inqtiam, oclonarius numerus animarum, per-
aposloli evccati, nbierunt in Galilxam, in mcutem fectionem designal corporis Ecclesix, quod prxeunte
ubi conslituit illis Jcsus, sicul hodiernum refert raundo infidelium per aquaejudicium quo nunc fide-
Evangelium, et videntes eum adoraverunt (Matth. les ab iufidelibus sepnrnntur, fide sua se salvat, et
xxvm), simulquc niandalum accepcrtinl : qualiter in ligno crucis supernatat. Et pulcbre arca ilta
omnia vasa qux forti armato fortior ipsc supcr- fenestram habuit in latere, per quam salvandi illi
veniens abslulerat (Luc. xi), emundarenl, dicenle ingredcrenlur, quia Christus lancea milltis in latere
Domino : Eunies docete omnes genles, baptizanles est vulnerntus, per cujus vulneris sacramenlura
eos in nomine Palris et Filii elSpiritus sancti (Matlh. cuncli crerienles Ecclesiam ingreriiurilur. Et qtio-
xxvin). Illud nemo qtii dubitet, quod cnm dixerit: niam Ecclesia de horoinibus conslat, pulchre arca
< Beali muntlo corde, quoniam ipsi Detim videbunt, > illa, qux Ecclesiam figurabat, quemdam humani
pcr mundiliam cordis ohlineri intellectum, ac per corporis siiniiiludincm in ipsa forma sua prxlende-
boc supradictam Atigustini in hnc qupque constare bat. Siquidem humanum corpus sic csl, ut loiigilii-
sentenlinm, se.xlam bealiludinis sententiam, sexto dinis sux sexlam parlera habeai in lalittidine, deci-
gradui donorum Spirilus sancti surstnn vcrsus con- mamque ejusdem longiludinis in altiltiriine. Sic
gruere, id est munditiam cordis inlellectui nunquam D arcam constiuctam fuisse non dubium est. Turcen-
dcessc. Igitur de cxteris partibus officii superest ul loriun cral cubilorura in longittidine, quinquaginla
sup capiti, scilicct cvangelicp cenferanlur sensui. in latitudine, triginla cubilorum in allitudine
Primurii in prxcedenle lecticne Epislplx bealus (Gen. vi).
. Pelrus, cum prxmisisset dicens : ln diebus Noe, Igilur per omnia, lectione Epislol», Evangclio
cutn fabricarelur arca, in qua pauci, id est, oclo ani- cpnspnante, caelera promptum esl nfficii membra
mm salvm faclm sunt pcr aquam, staiim subjccit: coaptare. lnlroilus : Eduxit eos Dominus in spe ; et
Quod et vos nunc similis formm saltos facit bapti- inimicos eorum operuil mare (Psal. LXXVU).Jtcinque
stna, non carnis depositio sordinm, sed conscienlim Offerenda : Erit vobis hic dies memorialis, cum ver-
bonm interrogatio in Deum (I Pelr. 111).Nen quxsilu sibus suis, notis el propinquis sensibus, lam Evan-
opus csl, in quo lectio hxc supraJicto Evangelio gelio quam Epistolx fcederantur. Mittunl enim nos
conspnct, qup primum saltilaris baplismi regula ad historiam palrum celeberrimara, qui in typuro
iradila cst. Notum quippu est, el in doelorum scri- baplismi nostri, omnes in Moyse baptizati sunt, in
ptis authenlicis usitaluin similis formse, ut ait, in mbe et tn tnari (/ Cor.x). Natn, sicut illos in spe
hac Epislola Pelrus aposlolus, esss baptisma, et in eduxit Dominus, scilicet speranlcs liberati, quamvis
*_S3 DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. TIII. 2JI>
Pharao cum suis persequeielur, el ininiicos eoruniI A alius discipiilus, quem diligubal Jesus, elc. Ncta
visibiles operttit niare, sic nmnes !n Chrisiiun cre- doctoiuni expositio cst: Per Joanneni, qui prior ad
dcntes, qtianilibel maxiina peccata se fecisse re- momimenluiii venit, sed nnii inlroivil, Synagogam
corilenlur, cum certa spe remissionis atl illtim cgre- significari, qux habens legem el propheias, prior
diunlur, el omnia peccata enrtim in mari, id esl ini Doiiiiuicnm passiouein legit, sed creriere in mnrlumn
baplismi fluclihus operiuntur. El propierea dies hic noluil. Per Pelnim vero, qui poslerior venil, sed
scilicel Christus, cujtis in luuiiiie a lenebris exivi-, prior inlroivit, rouliiititlinero genlium designari, quae
mtis, uicmnrialis esse jubeiur; Christus, inquam, posterior nd ejusJem Dominicx passionis noliliarj
qui dies nosler, id esl Pascba noslrtim est, fesliis pervenit, setl prior ad fidem accessil. Veriim ad
nobis alque soleninis, semper celebrandus atq'ie in prxsens pertinct negoiiuni, qtixrere propier prae-
mcnle liabeiidus esl, qui taeeiuihus nobis solus pu- dictain heatiiiiilinis senlenliam, quitl ad Ecclesiam
gnavit pro nohis, quia solus moriens pro cunclis, speclet in eo quori pncifu a esi. Quod per prxciirren-
mare illud, quo inimici, id esl peccala nostra npe- lem Epistolx lectioiiem fidelis imlagaiio eilius con-
riunlur, de latcre suo lanceatus effudit. Versus Gra- sequi polesl. Nam cuin prxniisisset aposlolus Pe-
dualis : Lapidein quem reprobaverunt wdificantes, hic Irus de lapide Christo ilicens : Ad quem accedentem
" lapidem vivum, ab hominibus
faclus est in caput anguti (Psat. cxvn), illi senlentix quidem reprobnlum, a
conconliter occuiril, qua Dominiis noster gloriam et Deo aulem eleclum el honorijicatum (I Pelr. 11),
Iiouorcm, quo piopler passioneni niortis cnronatus paulo post suhjiingil: Vobis igiiur honot credemibus,
csl (Uebr. n), exprimil, dicens in eoJem Evan- non credentibns autem lapis, quem reprobaverunt
gelio: Data esl mihi omnis polestas in cwlo et in wdificantes, hic factus est in caput anguti, et tapis
ierra (Malth. xxvm). El rccle in suggillationem offensionis, ei petra scandali, his qui offenduntverbo,
eoruin, qui lapidem latem reprohaveitnit, supra nec credunl in quo et positi sunl (ibid.). Ht jiismodi
dkix seiittoiix Evangelii, propheticum boc jtingitur offensin vel scandaluni manifesle paci opposila sunt,
lesiimonium. Ei hoc esl illud quod cnin despiceretur per qux Jtidxi rebellionis, et credulitatis argunn-
cnrain poniificibus, patienier ferens : < Vcrumlainen lur, eo quod odio genlium concurreniium, qnae per
dico vobis, inqiiit, amorio videbiiis Filitim hominis Pctrum, ut dictum esl, designantnr, adeo lorquen-
sedenleui a dextris virlnlis Dei (Marc. xiv). > tur, iit, sicut per Joannem figiiratnr, maluil foris
CAPUT XIV. stando perirc, qnam cuiii sorietale gcnlium ad
Cur stalio ad Sanclam Mariam. fidem passionis Chrisli iniroirc. His ergo irav et
Quod suptrius jam diclum est, ctira non impro- r> rixx filiis exlwredalis, < Beati pacifici, quoninm
baiula Hieronymi senleiitia, discipulos undecim filii Dei vocabuntur, » sicul in eadem Epislola.
abeimles in Galilxam iu roontem, sicut hodierna Icctione Petrus arijungons : Votautem, iuqiiit, genus
Evangelii lectio referl (Matlh. xxvm), in Nazarelb, ttectum, regale sacerdotium, gens sancla, populut
qux in nioiite sila esl, el in donio Marix Doniinuin acquitilionis (ibid.), etc. Talisqne pacis (ilius, quia
vitlisse. Illud qtioque nounihil aflirmat, qtioil slalio nullius hoininis ad Deiiin lendenlis socielnte offen-
ad Sanclaiii Mariam boilieino oflicio prxscripta est. dilur, ascendit, iuquil Augustinus, ad sapieniiam,
In hoc enim iriem sensisse Romnna probatur dili- qux septima est in ascensu graduiiin, id cst dono-
genlia. El pulchie hoc ofllcium, quod secundum rum snncli Spirilus, cl ipsa sapicnlia Iranquillus
leciionem Evaugelii totum, ul siipr.iilielum est, ad pncatusque perfruitur. Diclum est enim stipra
sacramciitiim pertinet bnptisrai, apud ipsam decan- secnndum eumtlem Augusiinum , septem beali-
tari apostolica slalione prxscriplnin cst, apud quam ludines (oclava unim eadein qux primn est >
inliis eranl discipuli, ei Tbomas cum eis, ul llicro- septera gradibus dononim Spirilus saiicli stir-
nymo placel, quoniam secunduin liodiernam Evan- sum vcrstis coaplari, quorum primuin sire in-
gelii leclionem iinica baplizantli regula tradita est. fiiiuim esl spiriius limoris Doroiiii, supreintim
CAPUT XV. I nuiem , spirilus snpieulix , ad qunin ascciiriuiit,
D
De officioSabbati: < Beati pacifiei. » 105 ul nunc diclum cst, < Beati pacifici filii Dei. »
Septima beaiiludinum setilentia esl: < Beali paci- Secundiim ea qux dicia sunl, consonanter prxmit-
fici, qiioniam filii Dei vocahuiiliir (Mallh. v). > litur ad iniroiliiin : Eduxil Dominus popnium suiim
Pacifici vere bi sunl, qni pat-e intcr se Deumque in exsuliatione, et electos suos in tmtitiu (Psul. civ),
acrepta, niliil jam, quod Deo repugnei, ariiniiienlcs, Per hoc enim miililiir nd aliam similiiutlincm an-
siinul el boc salagunl, ul in via vilx prxscntis ad liquam, qua idein prxfiguratiim esl, quori niine in
onineiii hominem cum p»ce anibuleni, juxia Aposlo- Evangelio pcr Petrum et Joamiera significari ncci-
lnm qui ail: t Si liuri polesl, quod ex vobis est, pimus, scilicet ad historiam Palrura, qua refuruntur
cumnmttibus honiinibuspacenihabenlcs (Rom. xn). > hi, qui priraiim promissiones acceperunt, reprobali
Hujus rei nobis exempluni, in suninio negoiio prx- esse propler incrediilitalem, de quibus in psalmo :
senlis Sabbali prxdical officium. Quod ui mani- < Qtiadraginla amiis offensus ftii generationi illi
feslius lial, mysticura imprirais hodierni Evangelii (Psal. LXXIV);> ac deinceps : < Quibus juravi in
ponamus intellectum : Currebani, inquit cvangclista, ira mua : Si inlioibuiil in rcqtiiem roeani (ibid.). >
duo simul (Joan. xx), videlicet Simou Petrus el ille Filii autem qui post ipsos surrexerunt, in illaui
PATROL. CLXX. 8
 S53 RUPEHTi ABBATIS TUITIENSIS «5«
introtliicti reproniissionis, lerram ciimdem populitm A , Chrisium induisiis (Gal, III), manifeste consouai sif-
geiiliura significaverunl, qui liuuc per Petruin poste- pradiulx bealilnJiuis scnlentix : < Benti pacifici,
riiis veiiien!cm,sed prius iniroeiiinum in monumeii- qtmniant filii Dei vocahiinlur. > Ptxiuiserat eniin
mm, designiiltis csl, tle illis qttippe, qui reprohali» apostplus Paulus loquens aj Galaias, qnos coulur-
patribus iiilroiertinl in illam rupiomissionem.dicliim babanl quidam ex Judxis, quibuscral Christiis lapis
csiin psatmoeetnesimo tpinrlo : Etedttxii poputum OlTensionis el pclra scanriali. < Oiunes, hiquil, filii
suum in exsutttUione, et eleclot suos iit latiiia. Etluxit Dci eslia per liJein in Chrislo Jesu (itiid.). > El mos
scilieet de deserio- Nam de eo quod de iEgypto causain lianc subdidil: < Quiciiuqiie onim in Christp
cJticli siinl, snpra dixerat: < El cduxit ees ciim ar- baptizali cstis, Christum induislis. > Quod oiunino
gentq cl auro, ei non erat iu tribubiis eoiimi infirinus ad baplizalos respicit, ut non qtiajiant circumcisio-
(Psal. LXXIV).> Sed el hoc quoit aeqititur, ita esso nera carnis, sej solam servcnl,, quani ncccperiiiu
iiuiuit: < Et tlcJit illis reginnes gcntium, cl labores vcrara circiiincisionem spirilus, nec magis scandalo
pppiilortiui possoderuni (ibid.). > Supradiclus ergo Jtulxoruin peiinoveaiuiir : quam subslilil Peirus,
imroiitis gratiartim aclio est, quori relardaiiic po- pi o vo quoJ Joanncs anie sc vcl pariier in inouti-
ptilo Jtulaieo, juxla tiiyslicuni Evangclii sensuui, niciiluiii iipn iugrederelur.
geniesadniissa. sunt.sccundiuniliud Apesioli:< Quia B CAPUT XVI.
ceeitas contigil in Israel, donec pleniiutlo geiiiiimi Cur statio ad SanciumjQnnnem ad Laleranai.
snbinlrarul (Rom. xi). > Gradiiale vero jam ex liac Npn solmn lioc Sabbaio, quo depouunliir albac,
dio in alkluia conversum csl, inio posl liaiic diem sed et oclava superius riie, id ost Sabbalo sanclx
usque ad Penlucostem omiiiilur, videlicei quia hi, Paschie, raaternutn Lateranensig Ecciesia. privje-
propler quorum acquisillonem iiovamque conscri- gium cxigit, ul niisqiiani apostolicus alias ptocedat,
ptioncm, hoc laboriosum carnien cantnbalur tleposi- sed in eailein Ecclesia quaj sede* est aposlolica,
tis albis, jam ab hac die pares nobis, in iilius oclavx, cceptas niliilomintis sacri baplisierti concludal octa-
tlc qua sacpo dicitim esl, conleitiplatione, nobiicuni Viis. Esl aulein iu lionorc jancii Saivaioiis s:inclique
fcriaiilur. Quod autem sequilur : Aiteluia, laudate Jsannis Bapiistx al> iinperalore CousUinliuo con-
pu4ti Dominum (Ptali tjxn), duplici versu ; arihor- alrurta. riicenle ; < Sil omniLms noluin, nos iia
talio csl ad ipsos qui recenli bapiisniuie pueri, id Cbrisli culiorcs eVeclqs, ui inlra palatiuin nosirura
cgi puri fucli sunl a vitiis ut laudenl Doniinura voce teroplum cjus nomim copslruamus, in quo populus
eiopere, quia, sicui in Petio (igurattim est, qui prior Chrisiianui) tina HQbiscuuieonveniens, divinilati illic
jitlroiens in nioiiuiiienlum vidit lintoaniinn posita, gralias referal. > Nomen Jpsum, quod dieiiur aj
et eudariuni capitis Domini (Joan. xx), sic ipsi ad ^ Lateranas, autiqua proba spurci Ncrouis accusat,
ftdein ingressi, qui crant absque Deo (Ephen n), - qni duriccorose pplionibus usus mal.ficis, illic, ut
noiitiara aeceperunt liumaiiitatisac diviniiaiis Chri* fertur, latcns, ranas evomuit. ScJ < ubi abuisdavit
sli, Tolus eiiint psaiinus ad electioncm gentinm iniqiiilas, stipcrabunriaiile gralia (Rom. v), » nunc
diiigitur , quod maxime ex eo comprobatur, quod itlic Roiiiani imperii inaler cst Ewlesia, qu;e illos,
itt fiite ejus dicilur: < Qui habitare facil sterileni quos Sabbaio saneio genuii, et Clirisli camloro
in domo (Ptal, cxn), » ctc. Offerenda qtioque : Be- vestivit filios, nihilominiis hac die oclava, spiritiiali
nediclut qui venit in nomine Domiui (Psal. cxvu), circtimciriit petra, qtiam pelram gcandali Jmlxis,
paienler eisdera ptteris Dei congruil; liuiic etcnini nobis autem credentibus peiram bonoris et caput
vcnictilum psalmi cenlesiiui sepiimi decimi canla- anguti, in hodierna epistoia, de qua snpra diciuiu
veruut el iili pueri, qui venieuti ad passionem Sal- «61, Peirus nppellat. Circumcisio veto spiriluajis,
vatori occiirrertiiii,in manibus poriantes ramos pal- et vera ipsa cst, dc qua in caJein Etiislolx Jecijone
maruin (Matih. xxi). AJJii qtioque nialer Ecclesiu praeiniseral: Fralret, deponentei omnem matiiiam, *t
dicens pueiis suis : Benediximut vos de demo Do- omntin doium, et simuluitoiies, cl invidiat ei smnes
mini, id esl baplismale sacro signamus vps, qiti lj detraclationes, sicut modo geniti infnnles, raliaiiabiles,
stumis faroilia Duiiiiiii, qtiia Duus Domtniis illuxil et sine dolo, lac concupiscite (l Petr. |i), etc. Vera,
ftObis, sicui alius proplieta riicit: < Pupulus genliuin inqiiam, el veiesancta, solaquq occessaria cst cir-
qut amhulabnt in lenebris, vidit lueein roagnatn eunicisio iiaec, qua nosirt corporis sensus omnes, et
(Jsa. IX); >geiuium, inquain, quanim, titriiclitm est, ipsuin principale iiostrtim, id est meiis ciicumciJi-
hi Evangelio prxsenti Pelnis geslal liguram. Duo tur. Nam sine bac circuincisLpne ClnisltJS in jiobis
quoque scqiientes verstis ad iriem speclant. Priratis morilur, iJ esl Cbrisii iides, nec prodcsl nobis illud,
jam Haie dies quam feeit Dominui, ad gaudium gen* qtiod in coniinunlono gialulabuudus nobis loqui-
litiin, quafum in typiiin Peirus introivit in HIOIIU- tur Paulus : Ommt, inquit, qui im Ch>hio bapiimti
menium; secundus, Lapidtm quelttreprvbaetruni mdi- estis, Chiisiuin iitduktit (Qal. iu), *icui et Jacobtis
fieantes, ad stigglllaiktiiein Judseorum, quibus Chri- epostolus «it: < Ftdes sino pperiliJjis mprtua csl
Stiis lapis oflfensionisel petra seandaH est (/ P_ir.ii), (Jtte. n). »
qrios designan. Jonnnes, citm prioV vehisset, quasi Quodbeneper illud vcteris historiie faciurapra>
offensus substitit, et a posteriore PelrO prxvutnus figuralum esl; < Gwn ess.ct Moyses iu ilinere in
cst. Coniiminio: Othnes qui in CtmslottiptiiaH -.«'*> Jiiver.orio, occurril ei Oomiuus, el v#iul)al OtciJ.ij,
23? bE DIVINIS OFFICHS. - LlB. Vlll. 351.
eum. Tulil illico Septiora nentissimam petram, el A _ secundum Joannem. Cnm etset sero die ilta (Joan.
circumcidit prxpntium fitli sui, leiigitqtie pedes xx), etc. Nnm elliltera lectionis ht.usoctavam diem
ejtis, ct ail: Sppustis sangiiiuum ln niihi es. El di- conimcroornt: Et posl dies ocla ilerutn, inquil.ersnl
niisil enm, postqtiam djxit ei : Sponsus sangiiiniim diseipuH intns (ibiil.), et inlcrior sensns oclavam
ln mihi cs ob circuiiicislonem (Exod. iv). > Moyses beatiitidinis cnusani non prxtergretlilur. Quld enim
naniqiiu, in eo quotl Sephoram nxnrem liabutt alie- est qttott iliseipiitis, foribus clausls, Inlrt. matietttl-
Dominus in metlio slelit hontim furens niinliiim
nigeiiam, Christuin significal, qni de gentibns alie- bus,
nigen.im accepit itxorero, Ecclcslam. Unde illud consolaiionis et pncis, tiisi qnod his qtti persecu-
quod t Aaron et Maria lociiii Siint conlra Moysen tioncm prnpier jnsiitiam, qnosque juxla alinm evan-
proptcr uxorem ejtis .£ihiepissnin(iVum. xn), > do- geltslain otleritiii homines et separanl eos (Lne. vi),
ctorcs noslii mysticc ad boc refertiiii, quod Syna- siculjnm nposloli separali crant, non atiJientes co-
ram IHis procedere ad publlctiin, Domintis et Deus
goga et vcltis saccidotitim IOS. invideurio salulj
gciiiium, usque lioriieClirisluin blasphemal. < Moyses ipsprum familiaris sese nr.cominednlcpiitemplanrium,
ul gnsteiil jam in suis tribulalionibiis, ul viJeant
iiaque ciira esset in ilinere iu diversorio, » noitdum
circumcisisfiliis, i occurrii ci Dominuset voiehal einn qiiphiodO suavis csl Dominus (Psat. xxxm), aliitte
occidere; > quia dum Christus inter nos per fidem in B I ideo ccrtior spcs illos in mcriio trihiilaiionis ainbti-
ilincre vita? prxsenlis ambiilans, in divmsorio cst, lantes consoletiir, reeotenles id qned illa, de qua
id esl nd eos qni mme bapiizaiitiir, diverlil, uisi loquimtir,. genlenlia replicanjq inculcare nititor,
illi filii ejus sic cimimriilantur, nt supra riictum < Beati qui perseculionero paiiuuiur piopler justi-
esi, iides ipsius in eis cltins inorilura est. tiani, qnoniaiii ipsprum est regiinm cuJonim ?»
Qiiotl ne liat, totlit cllt»Sephora, id est maler Ec- Debei auiem semper cpistola evaugelio sux pnecurs
ctusia, petram acittissiinam, et cireurocidil llliernm sienis oflieium, et- idciteo illa quoque quao hitjus
suortim prieptiiinm, scilicet ea oirciiroeisioiie, de. Dominica. esl, lcetio epistolx non ouiiliiiur : Omne
qna snpra diciuin est in teciione Epislolse. Pelta quod iwliim est ex Dea vincit muttdum (J Jam. v).
illa qtix idem Clnisliis est, dequa in eadem leeiione Nam liae lecltono vicloriusa liries uoslra prajdicatur,
dieltiin esl, eapnoro, iil esi.opera earnis, solheiie ae et ipsa victori.. miindi iiuneiipatur, qu;e iribus adjuia
feslinanler nbscidil : Tangitque pedcs ejus, id est tMlihtts, nam P.iter et Yerbura «t Spiritus sanetu^
vestigia sequitiir, dicitque eisdem (iliis suis: < Cbri- in emlo itllesiantiir, totiriemqHe in ierr.i lesies, id
sttispassiis est pro nobis, relinquens exeinplum, ut est idem ipsc Spirilus ei aqua b.iptisroi, Chrisliq»c,
seqnamini vesiigia ejtis (/ Petr.'i\). »—t Spoiwns, in-. et niartyrmn ejtis sanguis veiiiati e.iisa-tipulamur;
quit, saiigtiinmii tu mitti es , » videlieel quia ine tibi ternis, iiiquani, in ee.le el in lerra defensa teelibus
despomletts, sangninem ttiiiin In iloiem fudisti, el regnum ealoiuni adjudicai his, quornm jitre beifi
cum catisaeartleultis cxigit.tit pro te patiar, sangui- est, scilicet < bisqui pcrseeHtioiieiti patiuniiir propter
nis roel vicetn reposcis, el nttne iiiierlm earnem jusMltaro. > lntroiltts vero I Quasi modo genisi in-
meam erocingaiH eum vttiis el eoitcnpisccniiis (Gal. fanies (7 Petr. n), per sequenies hobtUiinadae ilies
x). Igiiur, ni snpra dieturo ust, reete liac oetava die decantanJiis est, qui eiiam Evangetio praedieto eon-
agitur slalto ad Sanctum Joatmem Laleraitensein, griKt, scd iion per eamdeni seiitciiliam, qwo jam
quia roaier el apostoBca sedes illa Eettesin est, et diciaesl, scilicet propter raetuni Jodseormn tttsciputi
qitos Cbristo ftlios genuit, ipsa sptriluali circumei- Dotiiint cltmsls forihus, Inius erani, perseeulionem
sione ciictimcidil. propter jnsiitiam pati incipienles, qux, ut dlximtts,
CAPUTXVH. octavse beatituriinis eatisa esi. Respieit atitem ad
De octuva die: « Beati qul persteuthitem pttttuntur aliam sententiam qnain Dominus de futuris fi lell-
profHerjuttitiam,» bus proferens : ileuii, inqiiit, qui noit videiWit t<
Octava beatituria redil ad eapul, id e&t eadem est cretlideruHt (J&an. xx). Nain ne solam noblS fiilutn
qttx pritna, < qnoiiiani tpsortim est regnuin rcelo- D suflkcre arbitreitnir, opporttltie regula Tiveniti,'siiiO
rtiin (Malilt. v). > Veriiiuiaiften el paululum tliflert, qiia fidos mortua est, heo iniroiiti prxlibala osi;
in co scilicet quod prxcedens causi beutiluriinis natn HPS qtiitlem signali swmus in eo qnod all:
alia hic, alia est itiic. Illio enim, id est- in piima Beali qtti vittertint el erediderunl, seri si fiJetn no-
dicitim esl: < BealVpaoperes. spirilu (tbid.fa » bic, id strain eperibiis sequamtir. IIle etentni veie ere.tit
est in oclava ditiiur » * Beati qui perseeutioiiei» qui servat operando quott eredit. Quoeiica de his,
patiitnliir prepler jnsiiliaro (ibid.). » Undo Hierony- qui UJein noinine tetius reiitient, Paulus dicil:
mus j < Et considera, inqui., qiiott oclava vere. cir- < Coiifilentiir se nosse Deum, faetiai aiitem ncgant
etiiueiswnls beaiitudo mariyrio termiiielur. > tgilitf, (Tit. i). >Hine et Jaeebus dieit : < Ftdes sine opi*
Jicet ociava die cantetur itlipsum- ollieitim, quod et ribtis mertua est (Jac. n). i Rccte ergo qnalts vtia
prima, eo qttod oclava beatiiHtlo-ad eaput, tii tlkttH» fldein titilem efflcial, per hane apostolici sermottis
esi, retle.il, recte tameti qiwniaur et pr-jeeedettles' partic.nntra iu introtlii tfemonstratur, ne seihiCaiiitts
causx beaiitutlimim ptirax et oetavae difleruut, aliud nos audientes de npbis dictinn : Beatt qul non vhte*
in eodem oflteio ab bis qui ditigentioies sunt, reti- iunt et credideruril. Ad hflc idenl consouat et wurl-
neiurhebdoroadaeseqwntis evangeHum, sciiicetitlud ntef acctpleritrti est extrem. pfsceitnlts «plstota.
 839 RUPERTJ ABBATIS TUITIENSIS 245
senieniia : Qui credil in Filittm Dei, habel lestimo- :\ quam lillera sonat : Quia vidisli me, credidisii, beaii
nium Dei in se (I Joan. v). Coiumiinio: Miile inanum qui non viderunt el crediderunl (Joan. xx). lgilur
tuum, plana quidem liltera noslram xdiGcal, sed in purspna Thomx, reliquix Israul, quse salvx fient,
inlus perspicientibus liquct quori ari Judaicuni spe- miiieris liriei, quam gentes arguuiiiur, quia gentcs
ciat popiilum, qui bnctcnus iu incieriiililnte persislil, non viderunt ut creditlerunt. Israel aiitein nisi res
cujusin lyptun Tliomas aposlolus, riiu dtibilans, apparuerii, Elia et Euoeh prxeunlibus non ereriet,
tandeiii vidil, palmavil ul crcriiriit. Ncquc uniin si cuui Paulus dical fidem speiandaiuii) sulslanliam
solam sequainur liltcram, sensus per oninia slare esse rertim, argumeniiira non appareniiuni (llebr.
poteril, quia beali qiiitlem qui non viderunl el cre- xn), alque irien lauriahilioris sumus fldei, qui rem
diderunl, scd non ea coiiiparatione vcl inluntione, nonduni apparenlera firieliler crediiuus.

LIBER NONUS.

107 CAPUT PRIMUM.
De Dominica secunda post albas.
Quia Dominica hnc sanclx Rnmanx Ecclcsix sc-
lemiie cst, ngendis iuslare consiliis bene forma,
quam sequi debcant pastorus nnimartitn, per ejtis-
dem Doroinicxcommeiidaltir oflicium. Per Evange-
lium manifeslissimc id agitur quod is, qui non ex
accidenli dono substnniialiier bmitis esl, dicil: Ego
sum pasior bonns (Joan. x). elc. Deinde ex opposila
descriptione mercenarii suxque iterala cnmmenda-
tione bonilalis, tiquidiiro prxbel ovibus juriiciiim,
quod discemanl, quos fugere, quibus siiariim de-
beanl animarum curam credere. Boni formnm pa-
sloris cxlerx collaudant partes oflicii. Priiuo ad in-
troilum cantamus de illa : Misericordia Domini plena
est lerra (Psal. xxx), virielicet ul sicut illc non solum C
jiiJicitim diligit, sed el misericorriiam : et primo
loco misericordiam, secundo jiidicitnn, sicut in co-
dem psalrao, tino et eotlem versiculo prxinissum
cst: < Difigil roiscricordiain et judiciuro, > sic et
omnes, qui judices animariim posili sunl, sempcr
siipcrexalleul misericordia jiidicimn, ut iricni ipsi
coiiscqiianlur. Quodque scqiiilur : Verbo Domini
cceli firmali sunt (ibid.), illud iuriicat, qtmtl npostoli
vel pastores aposlolici, non sua forliliitline, sed
verbi Dei virluie, tales effecti siinl, ul vidcntes lu-
pum venientein, non fugiant, neque oves tlimittant,
Ut mercenarii faciunl. Epistola voce non dubia, sux
prxcursionis implet ofiiciuni, ubi prxmisso de hoc
singulariter hono pnslorc, qui posuit aniniani stinm
pro ovibus suis : Christus passits est pro nobis, vobis
relinquens exemptum, ut sequamini vestigia ejus :
suhjiiiigiltir in fine : Eraiis enim aliquando sicut
eves erranles, sed conversi estis nunc ad pastorem et
episcopum animarum vestrarum (I Pelr. i<). Oflu-
renJa vcro non quiriero adeo pcrspicuc, scd nnn
mimis consone curo eodero inceriil sensu Evnngclii:
Deus, Deus meus. ad le de litce vigito (Psut.
LXII). Psalinus namque ille sic intiltilatiir : Pvalmtts
David, cum essel in deserto Iduinmw, id csl psalmits
Iste allribueiidus esl Chrislo, sccuiiduni quotl egil
vel pertulit posilus inler Judxos, qui desertum irieo
vocautur, qtiia de.creu.es Deuui, et ipsi jusle a Deo
B deserti sunt. Idtimxi queque dicunlur, terreni vel
sanguinei, quia proplieiarum et ipsius Domini san-
giiineni fuderunt. Al vero hic paslpr bonns illo
deserlo nniinam suam posuii pro ovibus suis. Rccle
ergo, qui exemplo ejus ideni facere debent, voce
ejtis excilantur ui ad Duuni tle luce vigilent supra
gregera siiiini, ad Deum non ad raercudem lempora-
lera, nnima et came quara multipliciler sitiant, et
in vetninento alartnn, id est in spe consolalionis ejus
exsultantes (Psal. LXII), ltipum non timeant, neque
dimissis ovibus fugiant.
CAPUT II.
De Dominica tertia.
Cxterx qux sequunlur Domiuicx usque ad Ascen-
sioneui Domini, proroissioncni ejtis adiinpletam suis
ofliciis concelelirant, qua post habilam de inortu sua
trisliiiani, corJa discipulorura de resuirectione sua
Ixtificnnda fore promiseral ea, qua tradebalur nocle
loquens illis iu cceua. Untle pulchre liac Dominica
canlaratis iu inlioilii : Jubitaie Deo, otunis terra,
psiilmum aicile nomini ejns (Psal. LXV). Nara huic
psalmo sensibus suis competens litulus pr.escriptus
esl: In finem, canticum psatmi resurreclionis. Causa
vero vel malcria jiibilationis, quae hic imper.-ilur,
illa est, qiinni Doraiuiis in evangelio subsequcnli
prxmissu trislilix iiuulio subjuugii: < Iteruni au-
lem viJubo vos, et gaudebil cor veslrum, ct gaudium
vestrum nemo tollet a vobis (Joan. xvi).» Ut aulem
simililudo, qux prxtnissa est apostolis, muliuris,
trisliliam habentis, ctiin parlurit, nobis quoque
congrtinl, quia sic expedil; bcne hoc iJem evange-
iiuin, bxc nposloli lectio prxcurril : Obsecro vos
tanquam advenas et peregrinos abstinere a carnalibus
desideriis, qum mitiltuii adeersus animam (I Petr. u),
elc In hac cniiii nbslinentia labor est, sicut ait
Psaltnisla : < Ibi dolores ut parltiriemis (Psat.
LXXIV).> Prxmiseral siquidcm : < Conlurbati suul,
coniiiioli siinl, treinor appreheudil eos (ibid.), > lo-
qtiens de illis, qni juxta Aposloliiro conlristaii sunt
ad pceniieniiain (// Cor. vn). Seri sicul dolor partu-
riunlis frncliiosiis esl, < cuin unim peperil, jaiu noit
inuininil pressurx propter gaudiuro, q-uia nalus est
liumo in liiunduin (Joan. xvi), > sic el iliud quod
 2H DE DIVINIS OFFICUS. - LIB. IX. 913
detrectant de nobis tanqitam de malcfuctoribus (I Pe:r. A Non enim spiritualiter Deum amare, cl Spirim sanclo
ii), sinc consolatioue nou erit, cmn laiulein consi- baptizari, paria suul; alioquin vclcres sancli, qui
dcranlcs uos ex nperibus bouis, glorificabunl Deuin skic tliibio Detiin spirilualiler amaverunl, imo et
in riie visitaiionis. Quod bene per Thaniar in histo- magna ejusdein sancti Spirittis ilona perceperunt
ria veteri prxfiguralura esi. Qiiani cum acctisarent prophelanles et signa facienlcs, baptizali Spirilu
dicentes : < Fornicnta esl Thamar, el videtur ule- sancto fuissent, id esl reniissioneni peccatormn ac-
rus ejus intnmescere (Gen. xxxvm), > illa proferens cepissanl, neque npud inferos propler originale
annuliim, arraillamqno et hactilum, quem pro ar- pcccnlum tcnerenlnr usque ad Christi advenliira.
rliabone dericrat Judas : < De viro, inquil, cujus hxc Scd el illutl reptignat quori aposloli Domlnuin prx-
sunt, concepi (ibid.). » Judas quippc, qtiotl inlerpre- sentein spiritualiter, quanivis non adco fortiter
lalur confestio, Christiim sigtiifieal; Thainar, quod amaveruut : veibi gralia, Petrus, cni dictum est
interpretatur amariludo, Ecclesiani de genlibiis, in amorem lertio confiienti: < Si diligis me, pasce oves
qua csl ainaritudo pcenitentix, qua t et Pelrus meas (Joan. xxi). > Nam hunc aniorera ei noii caro
cgressus flevit aroare (Mattlt. xxvi). > Tbainar igilur ct isanguis ruvelavit, sed Pnler qui iti coelis cst
opcriens vultum siium, id esl Ecclesia de prxluriiis (Matih. xvi). Non igitur proprietalem sensus in his
erubescens erroribus, sedit in itinere, qtiotl 108 B Domini diclis nos iuvcnisse arbilramur, nisi titram-
ibal Judas ari lavacnim ail londumtas oves (Gen. que ejus senteniiam exxqueinus, ut scilicet idera sit:
xxxvm),id csl occurrilCliristo ad baplisiiium.quem- Si enim non abiero, Parcclelus non veniet ad vos;
adiiioduiii desiderat cervus aj fonles aquarum ac si dixisset: Si enim non nbiern, vos non baptiza-
(Psal. XLI). Qux cum de Cbrislo vero Dco litlem biiuitii Spirilu sanclo. Qiiod facilc esi consequi, si
per Spiriliim saiirlum concepeiit, cl enmtlum fidem pritis adverlaraus quando, vul qitomodo abieiii.
lanqunm anntiliim, et opera firici lantpinro arniillain, Mulli eniin illum litnc primum abiissc recoltint,
iiislificalitiiiemqne spiritus lanqiiam virgam pro ar- qiianilo videntibus npostolis ascendil in cceliim. Sid
rlinbone, id esl prp pignorc acceperil; accusaiur qunnrio ascentlil, nposloli gnvisi sunt, el sicut can-
lani a gentibus qiiam Juihcis, quori cum nicntlncip tanius: Lnmine Imto, petentem tidera prcsecuti tunt,
fornicaia, el a spiritu erroris polltila sil. At illa iroo, ul ait Lucas: < El ipsi adoranles regressi sunt
paiienter fallaces ferens accusaiiones, laiitlem ob- in Hiurusalein cuin gautlio magno (Luc. xxiv). t
mulescere faciel imprudenlium hominum ignoranliam Doniintis se ahetinie tristandos illos fore prxdi-
(I Peir. n), 'prohans per pricriictn pignora quod de xerat : < Trislitin, inquiens, iinplebit cor vestrum
vero Dco conreperil, et cnm eodem-Dco glorificabi- (Joan. xvi). > Et paulo post: < Anien, amen, inquit,
tur in die visitalionis. Olfereutla : Lauda, arinna dico vobis, quia plorahilis et llehilis vos, muntlus
mea, Dominum (Psal. CXLV),ad prxtlicimn in Evau- autem gautlcbii, vos aulem conlrislabimini (ibid.), >
gelio peniiiet liujiis iroilieris tle Cbristi restirreciinne clc. Igitnr cinn auctorilnle cvangelica non ttinc pri-
gaudiiim. Nam el hic psalmus alleluia habet in tilulo. nium illum abiisse consinl, qtinndo ascendil in co>
Quodque versu caninnis : Dominus erigit elisos, Do- Iiun, sed qunndo nioriens reliqtiil miindura, et ivit
minus solvit compediios (ibid.), congralulatio illorum ad Palrein. Nani de inorle ejns loqtiebatur Joannes
esl, qiiorum tristitia, juxta proinissiiin Domini. re- evangelista, cnra diceret : < Sciens quia venit ejus
surgente illo, in gaudiiun conversa esl (Joan. xvi). hora, ul transeal ex hoc mundo atl Patrem (Joan.
CAPCT III. xiu), > etc. Eadem quippe nocte traJenrius, sermo-
De evanqelioDominica'qnartm,quoddictumest: < iVisi ncm habuii ciini discipulis suis, de ijiio hxc lec.io
egoabiero Paracletus non veniet ad vos, i etc. siimpla csl, cl circa liiiein oraiio>!is : < El jam, in-
NuuuulJis inflrina videlur ct insulijciens hujiis quil, noii smii in niundo, el hi iu inmido sunt, el
senicnlix vnlgala expnsitio, videlicet quod i.Iciico ego ad le veuio (Jonn. xvn). > Propter quoJ passio
aposlolis expedieril, ut Doniinus noster binc nbiret, ejus pascha dicittir, id csl transitiis. Ilaque propler
qtiia nisi corpnraleiu prxsenliara suain illis abslii- p liiinc cjus iibscessum ilnluin csse Pnracluluin, scili-
lissel, ipsi spiiitualiler illuin amarc nescirenl, nl- cel Spiriium sniiclum in eo quo Paraelelus est, hoc
que irieo dixeril : Si eiiiin ntii abiero, Paracltlus modo colligimits : Spirilus sanclus idcircn Parnele-
uon veniel ad vos; si atiiem abiero, mitiam ettm ad tus, iri esl consolator, riicilur, quia captivos (ilios
vos (Joan.xw). Minus enim exposiliun vitleitir, quain AJiP, lilios uflit-ilDci pcr rugeiicrationem baptismi
exposcil inajestas rioni Spirilus sancli, raaxinie quia (Rom. r), cl in boc stcculo pcregriuantcs cjusolalur,
Doininus ipsu ejusdem Spirilns sancli aJvenliini bn- teslimnuiiim reJJenJo < spiriiui noslro quod siiiuus
plismuin vocat, dicens in Actis apostoloriiiu : < Quia filii Dei (Rom. vm), > quantlo non soliim in prophe-
Joannes quidem b.iptizavil aqua, vos atilem bnpliz.i- lix grnliam. setl iu rumissioneui originalis peccati,
bimini Spirilu snncto non posl miillos dies (Acl. i). > omiiiuinqKCncliialiiim peccnlnrtim, dattir per fiJeni
Baptizari auteni Spirilu sancto, nihil aliiul csl qiiani Jesu Cluisii. Iloc nuicm non fiuret, «isi Chrislus
per Spirituro snncium originalis peccati, cl oninitim iiiius prooiiiiiihus uobis, xterno Patri, Arix debitttm
actualitira reinissioneni accipere peceatoruni, totuni- solvissel, ct veteris piaculi caiilionein pio criiore
quc honiiuem velerera in vilx iransfuiri novilaiera. delersissel. NQCantea qnisqunm ca gralia Spirilum
Quo sensu prxdicla uxposiiio proctildtibio mitiorcst. sanclum acceperal, lestantc in Evangelio Joanne
843 RUPERTI ABBATISTUlTlENSJS i.l
ac dicenle : i Nontlnm ferilmerat spirittis daius, qnla A sed ejus passionis, quae semel susrepln, serot-1pro
jesus nondum erat glorificalus (Joan. vii). » Nec nobis in saciificium oblala cSl (Hebr. x), xicma
atio tnodo nisi pef snngilinem ChrHi reconciliatio- coiiiiiicinoraiio.scincl in conspeclu sanclx Tiiuiinlis
hcth acceplroiis (Ephes. \\), iu ttijns niorte jnxia aJniissa snngnitiis cjiis innoceulis Cxttamntio, ho-
Apostolum baplizali stimns, cl Spirilum Sanciuiti, tlticidiis qui fitdeiHint, convinceiiS) lios nineni qui
qui Vera peceatdrum remisslo esl, accepimus blbimtis in ministerio nltaris, iten iltrilga sed po-
(ftont. vi). letiti hiterpeliaiititie tlefeudens; Alioqnin qttomodo
tgitiir qnod ail: St enim non aM.ro, Paratteiui et ainequain ascendisset ait: « Data esi inihi om-
non venietad vbs, sic acclpienritim est ac sl dixisset.' niS poteslas in cceloetiii terrn ; » sic eiiiostquam
Nisi ego :td moftem tnlriitiis fuero, iiccessnrla non ascelillit ut possll Irttcrpellal, vel rognt riari imbis
dnbiiur vobis paraclesis, id est peccatornni reroisslo. raraclettiin. Sed riicit quis : ltogal pef litiinanita-
Nain si de ascensione accipiaitir, repngnal et illnd tein, qui dat pcr divinithlero. Iloe plane vertiui est,
quod aineqiiam asceudissei, Smo cadfein die q.ia fe* qtiia tiiuc moriens panlo nilnus hb ailgelis Imiuiuii-
siirrexil, inSuiliavil et dSxil eis : t Aceipiie Spirllum ttis (Ilebr. n), rogaVli per linmnnilaieln, niinc au-
sanctum (Joan. xx), > viiielicct in fcmissioncm pec- tcin glpria et lionorc coronatus, et consiiliilii.s sti-
cnlOrum. Seqtiilur eniiil: < Qiiorum feniiserilis pec- " pcr bniuia opcra Piilris , dal per tiiviiiilaiem , om-
cata, reiiiiliiinliif eis; et quortini fciihueritis, re- itein liahens potestatem, ulpote a duxlfis Dei scdeus.
lenta suni (ibitl.). > Ad siimroum et boc nemb qnl Utide sicul t resiirgcns Cx inortiiis, jam iitiu moti-
duhilcl, qula si nlortis Oipers CliriSttis, ccclos ascen- tur (Iiom. Vi), » sic illuni ad boc, ut rogel Patrem
dissci, nobis tWacletus isle non daius fuisset. Dixlt }am, nemo inVocal catholicus.
ciilni : < Nisi grantim frtimcnli caderts In lerra inof- Aropliiis aiilcin cnquxdictn sunl cnnslnrc poie-
ttiuro fucrit, ipsiim soluni maiiei; si atitem niof- rtiiil, si confernntur ipsius Doinini senieiilix, ipix
tttiiin fuefit, frticltim mtilttiin afferi (Joan. xn). I nisi 'discernanlur, videhuiilnr slhimel conlraria>, vi-
Ittiqlic et hdc, et quidqtiid in illa coena de abscessti delicel, quod ail : < Rogabo Palieni nieiiul et alium
suo dixtt, verius, reCtitts atqne cOnstantiiis rie morie Paraclctum riabii vnbis (Joan. xiV) , » elc., et quod
qiiain de ascensionc nccipiraus, et quod nil: Vttdo posierius in cotlem surmonc dicit: < Illo die in
ad ehm qni ikisit ilie, it neino ex vobts ihtetrogat mt; nomlnc roeo petetis; Ct non dico vobis, quin ego
QuDVadis? (Joan. xVi), inillo inodo mclitis accipitur, rpgabo Paliem de vobis (Joan. xvi). » Causaiiique
qunni Ul diCltilii sil quod poslcritis dicil: Veuit Itota feddcns : < Ipse, inquit, Patcr aiuat vos (ibid.) »
iit dispergamiiit et me soluin relinquatis (ibid.), ea- . SlnliinqilO itlipstlii) coiifinnat dieens : < Quia vos
deni qmstiohe, qua pcr prophetniii dixerai: « Tor- roe amnstis, cl cretlitlistis qtiia a Deo exivi (ibid.) >
ctttar calcavi solus, circurospuxi, et tion erat aiixi- Quid esl euini rbgnbo, et iioti rogabo? Hoc nempe,
liaior [isa. LXIII).> ijiiod in passione sua sucrificitini fuliirus cl rogatu-
ticmquc cl qtiod ait >.< Rogabo Patrcm meum, fiis crat, ul Paraclcluiii, id ust spiiitum ruroissionis
et aliuln Paraclclum dabil Vobis (j*dnH. xlv), » peccalorum accipereiiius, el sic paiies inimieitia-
arqunbiliiis est tle passioiic quhin de pateriix dcxtera, iuni, qni mudiiis efat intcr betnn el liomines, iu
consessu accipi. Nain quod in citice rogaveiii, quPd carlie cjus solVurcitir (Eplies. n). Qiio sdlulo, illo,
Jn iuorte tlauiaveril, Patilus asserit tlicens de illo : iiiquil, tlie, dic pacis el ronseqiieniis gratix, < non
< Qui iii tliebtis carnis suai preccs supplicationcsque rogabo Palrem du vobis. t Qtiaie? < ipsc enini Palcr
ad eum, qui illiim satvura fncere possit a 109 amal Vos; » liiqiiil, id esl Semel enilh moriens Deo
niorlc, ciim clamorc valido ac mtillis laciymis olfu- rcconcliiavi vos iil saugiiinc meo; ut, sicul siipcrius
rens, exauililtis es.1 pro sua revcrentia (Hebr. v). > dixi, pacem reliqui vobis, pa;eni nicam, id esl pcr
iSon eniin postquain asccndil in cceluro, claniiil ut rac inlcr Deuih, el vos reforniatam rieJi vobis. Et
salvclur a inorle, ergo uec rogat, ul Paracleius no- hoc pur fiJem cl diluctiuneni vestrain, t quia vosme
his rietur, sed dut, jaro exiunc uleiis dala sihi po- T) aitiastis, et crcdiJistis qtiia n Dco exivi. . llatpje
tcslaie iu ccelo et in lerra (Matlh. xxvm). Sed iu quoduil, < rogabo Palreni.et aliuui Paraclcium da-
cruce rogavit, tilpote patilo miuor ab nugetis (Psal. bit vobis, > nnllo niodo nielius accipitur, quaiu quod
vin); asccnriciis atitcm in cceliim ego mitiam < pro- iii cruce rogaverit, quotl in moitu sua clamaveril,
missiim P.tlris mei in vos, > ait (Lnc. xxtv). juxta siipiaJietam Aposloli sctilenliam. Vurtimla-
Quod veio Apnslolus ait : < Pr:vscnli lempore roen, quia ex riie asccnsionis npostoli cerli facli de
inlurpellat pro uobis Jusus Chrisltis, qui mor.nus pnleuiia ejus, exspectabanl eumdeiii Spiriiuiii san-
cst, imo qui el rcsurrcxil, qui esl a dextris Dei, qtii ciiiiu, ipie.ii promiscrat, recle caiitnmus et legiimis,
Cliara inierpullal pro uol.is (Rom. vin), > forie rc- quomorio niorilurtis illuni proniisil, qtiomoilo ilein
ptignaie viricalur, el astrueie, quod iiuiic quoqne ascenriens in cceluni rcpromisil, iia ul niorlcm ejus
supradiclo sensu rogcl pro nnbis. Seil si inotliis in- causani donalionis cfleclivam, ascensioncni ejtis
lerpcllationis ritc nnimariverliliir, pniius astipula- danrii polesialeiu esse sciarous efleciani. Serijain
lione firnia Itis, qux prxilicin stinl, siilfragari CPIII- nunc ari supuriora rcveriaiutir.
piohanttir. Illa namqiic iulerpellalip tloctoiiim otn- Huiu qtiarlx Domiuicx evangelin rcclx illa prx-
nium vera asseiiiono, DOIIsubmissa est poslulatio, millilur aposloli lecliu : Omii« duiiim opiiinuin , el
<t45 W. BIVINIS 0PFICII3. * LIB. IX. «6
omnf donum pttfeetum detttrsum est, dtitenden» a A sirieremussententiam evangelicx JeellOnis, ad qtiant
'Patfe trimhtnni (Jae. i),ete. Spiritus snnclus Dei inteuriit ccclesiaslici riiligens compositor oflicii.
• dowitilest optimtirti aiqiie perfectttm, sine quo na- Nou enim cujiislihct, setl ipsins Paracleli exemplo,
'
ta?!», l-srn angeliea qtiam hiiimina, Inisera ei mtse- pr;esiim|)tioiieat biinianx vniiilniis convenit, tktm
r.tbilis est» et creca et ntula (Apoe. nt), quori evi- evaiigclio stipradiclh hanc apostbli laeiionem pra>
denllssimtim est, tam in d«tnonibos qilara in perrii- iniiltl. Maui qtialei nos DotHimt» esse. vult ati lo-
lis horoliiibtis. Noii enim subsianiialiter diiTeft a qttentlum, talem ipsum fore asseril Pin-actoldju,
diabolo Micltael * a Pharoone Moses; a Nerone Pe- . dieem.: IVOJIenJni loquetur n temetipso, scil qritciuu-
ifUS; sed lloe solodiseernunlur spiriltt qttem isti que aitdiel, toqueiur (Jettu. xvi). Fu-misstroa faiio
'
acelpere meruerent, itti irtdigoi jtidicaii sunl. Hoc senleitiia. praeeriuntis , qitani propnisuer.il tlieen» :
lantum lamqne neeeisnriHra dontini, dupiiei ope 110 Gum autem ventrit ille Spirttvs vemalis, do-
tHimanx SHbV6hithmpise. Prihla largilioney peec.tia tebit vos omiiein vtrltuieiii (ibta.) Removet namqne
nobts felnitiiJhWf; seeuiida, divisiones gratianitn oppositum, quoil esl a semetipsu loqui.sub quo een-
disiribuiinnir. Et ifk» benflficio, scllicet remisslefte tineiur oivtiio metiiMcitiiii quoti esl sino dtibio veri-
peeealrtftlni, universalitef atque umformiler etTiin- lall contrariiiii). bt auteiti hoe eviJeniitts Hat, tiiffi-
tlitur nee donUrti, id est liie spiiitus, in Pmnes; Ilac B niahius tilrumque contraritim, id esl a seinelipso
euK»m adjteione, id est gfatiafum divisiotie, paHi- Inqui, lion a semetipso loqui. A semetipso Joqui «sl,
ttilaHtef aiqBeintillifofmiier datlil' aliis aliier Uude non exislenli* fiiigtie : quo de pecealo diabulum
et Aposioltis eum easdem dlvisiones pariim enu- culpat iti Evangeite Dominus, dicens ; < Cuin loqiti-
meiassei: < Hxc atitenii inquit, omnia operaittr tui mendacititn, ex ptopriis loquitur; quia roenttax
iintls atque ideni «piriittS, diVldehs siilgiilis protit est, et pater ejus (Joan. vm), » suttauditur menda-
vultf. Cor. xii); » Ulraque llifgitib sahc.ls apostolis cii. A semciipso non loqui esl exislentia profcrre,
fiiirabilitef certJs letiipofibus ccrllsqiie difibtis d- etiaro si i>esciens profeiat quis, ui Caiphas qui
1 ftiSa est, id esl die Dbmihlca» restif recliOhis iii ie- nescicns, imo aiiud inteudeus» dixil expotlire, ut
missish.hl pecctilofum \Soan. xx), die vero Peiiie- uiHis tiiorerclur Iionro pro gente. JIullo imvgisergo
costes «bundami eflusloiie grailarum atl omnlum qui seieiitcr existeniia preftMl, non a Bemeiipso
- tliox (uttiftm iilsirucliohem
genlihm (Aet. \\). Nam Joqiiittir, sicut ipse Ghrisitis^ qut cutn «cieiitcr
- Dominus
qna die rt.stlrfej.it, nioniltis propief Ue- «tisteniia pi"oferrei,«Verba, inquit, quxeaO laqnor
• Iheia nosira» 01osteiirierel se resiifiexisse propttr vohis, a nieipse non loqttor (Jean. xiv;, > scili-
justilltationein noslfam (fiom. iv), stans in meilio cetnon nieitditcium, sed veritaiem, qtiain auriivi ct
diseipHloruih stlorum, pacetii, quam feceral inter ^* acecpi ante nicaiii, quain videtis, liumanam natu-
ttoset DeUmprima vice nuiuiavil, tlicenrio : < Pax ram existenlem, sleut et alibi Jiulxis, tlicit i < Nunc
votris (Uan, x\), i staiiniquc- itisultlavli et dixii: atitem qttseritis iue intuiliceie lioiiiiiiem, qtii vevi-
< Acclpiie Spililum sanettttn (ibiti.). » Tu tjuo re- tatem ioculns stim vohis, qtiain nutlivi a Patre mco
tnissioitiein peccatorum , qiiahl saitguitte suo ac- (Jtwit. viu). » Hoc aulem el Spiritus sanctus iigil.
<ialsiefatj sese dare osiendensj IIOII sotura itlts, Veritalem enim quain atulivil a Dco; veritatem in-
omtiilius qtioqhe, qtti cfedituri efaiu in illum. Crcatam Deo Palri consubstaiitialein, et coxieniani
Statimqtie atljeeil: i Qtiorum retniseritis peceaia, loqtiilur nobis, vere exislentem, esseulinnique ve-
, r*miiiunuif eiB, et qttoriim retiiiueriiis , retenia raeem et incomniiilabiliter permanentem. Vera ergo
stiril (ibid.). i El «t essent idoiiei, reinissionem pec- ratio, nmi enim loqueitir a scmetipso, sed quaeetm-
ealofmil, qtiatn accepefanl, universo niunrio pfte- qne atnliet, loquetur, coinprobnns id quod piopo-
diedrb et leslilicari. Die Pentecostes idein Spiritus stierat riicens : Docebit vos omnem veritalem, Qtiod
s.tttcuis UKscliarismnium dotia tribtiit, et per lixc, ileitnii eoiifirmat siihjtiugens : Itle me tiarificabit,
sicnt iii tiodiCmo leclum est evangetio : Arguet qiiia de nm ttctipkt, tt animntiribii voiis (Joan. xvi).
'•-iitnntiitm de peccato , et de justitia, el ttt judicit CausainqiiC reddens cur de meo dixeril:Outmo, in-
• 0
\Joari. xvi). Igilur, ut supra dieiuui est, hxc qiiit, oittB habet Paler, mea sunt (ibid.). Quxcuiiqtte
• ciiiin liabetPaier,qii;cciinquo&cit,qiia?ciiiiqiie polest,
cpistPlas leetid refcte liuic prxroiltiittr evangelio,
qtiia, dtitttnt optimum , et dotuim perfeclum, non dedil hiiic qui haee loqtiitur Dominieo Iioinini, sicut
' e-st
alitiij, nlsi iste Spifilus sanclus. Q.ii Spiri- aitin psalino:< Dieoegoopetamearegi(iP«rt/.xuv),»
lus , quia gratis tlaltir iino ipsa graiia esl, beiie oslendens qtiitl dixlsset: < Eructavil cor metiiti ver-
de hujus doni d.tiore subjtmgitur : Voluntarie bum bPtiuitt (ibid.). t Oronem suam snpienliam, cun-
genuit riis virbd r.ifliilf» (ibid.). Qiiod non est ctain fortitiidinera, touiln denique verliuin BtiiiinPa-
• atitid qtsatn sl dfxisset, pef gratiam Spirilus tcrin ulertnn Virginis crucuivil.ul limiianx lialufx
'
snncli hos geiierslvit, qtlia per Splrilttni saiiettiin univit, propler quod nune dicit : Omnia qttw habet
• semen, id csi vcfbum suum nbsiris ul fehascefe- Pater mta snnl. Et non dixit, mea accipiel, sCd de
' meo accipietj et annnntiabit vobis (Joan. xvi). Mon
liiiir, riientibits Infudit. Iterti ei qiiod iitl: Scitis,
fraires ntei dileciistimi, sit autetri omnis homo veiox enim Spiritus sanctus apostolis illam snpienliam
ad atidiendim, tardut autem ad loqneiidum ttliirf,), lotatn compreliensibilem fecit, sed illu docuil eos,
inagnificp nds crtnlife potcrit exemploj si iliatiutfn- qux craiil necessaria fidei, scilicet mysleri» iacar-
 t-7 RUPEKTl ABBATIS TUlTIENSIS 2*8
nalionis, uativitatis, passionis et rcsurreclionis, A dum pelimus lingua , quadam propria legatione fun-
qux discipuli liaclenus porlare noii pnleranl, quan- gilur, si absque freno et oris custodia, per oiiosa
, riiu corruptibilem et ronrtalero esse videbant, neque vel etiam noxia vetba facile vagalur, difJGciledum
docloreni htinc dari fueral xquum, nisi prius per petil, atidiltir, quia vitlelicet a vauis, quibus assuela
inorlcm Christi Deo reconciliereitir gcmis huma- esl.usque ad aiiresDomiui Sahaolh lanliiiii esl inler-
num. lgitur ul eeclesiasiicum persuatlet officium, vallum, ul non facile inereaitir audiii. El liis quiilein,
, quod liuic evangelio supradiciani lauriahiliier prx- qui ejtismodi sunt , alibi dicit irieni apostolus :
miilil leclionem, non loqnatur honio a seroclipso, <Petitis et non accipitis, eo quod roale pelaiis (Jac.
sed sit velux ad andiendnm, lardus aulem ad loquen- iv).» His atitem qui, sicut ail in fiuu l.ctiouis hujus,
dutn, id est auJiat prius qtiid loqunlur in sc Doini- imniaculalos se ab hoc sxculo custoriiuiil, exem-
nus Deus, elsecunduin illuin loqualur pacem (Psal. plo apostolorum, familiariter Dominus ait : Petiie
txxxiv), qnoJ faccre noluit Arins, et ideo bella et el accipietis, ut -jaudium vetlrum pleiium tit. Quo-
scanriala loculiis est, el onincs qui a semelipsis lo- rum in typuin Elisxus, magisiruin, non laulum
• qtiiinliir, gloriam propriam quxreules. Secundum corpore, sed et corJe seculus, audire nicruit:
- hoc iloiiiim, secuntluni Paracleiuni, veterem cum < Posttila quid vis, ut faciaut libi auleqnaiti lollar a
suis aciibus hominein ileponinius, novumque inriui- B le (IV Reg. n). > El illa merito concessa, cuin ma-
mus (Col. m), qiiod est cantare caiiliciiin novuin; gna fide uteus fiducia : < Obsecro, inquii, ul liat
alque ideo rccle hoc ipsum canlamus in inlroitu, el spiritus liius duplex in me (ibid.). » Elias etuniin
in oifurenda jubilamus, quia doiiuni hoc xtemx ju- r.urrus Israel ei auriga ejus Dominuiu nostrum prae-
bilalionisefliciens causa esl, qux hic incipiiur, et in senti capilulo signilic.it, qui Eeclesiam siiam ut
futuro perficielur. auriga, verbo docirinx su;e regit, et ut currus di-
CAPUT IV. viniialis sux vehiculo in cceluni subvehit. Elisxus
De Dominica ante Ascensionem Domini. vero, qui seinel el ituruin aique teriio residere
Domtuica anie Aseensionem Doroini compelenter sibiinel perniissus ob amorem magislri, perroisso
Iixc evangelii leclio poniiur : Usque modo non pe- iioluil uli, aposlolos ait|tie aposlolicos expriiuii vi-
tistis quidquam in nomine meo, petite et accipietis, ros, qtii ob amorem Christi concessis quoqne re-
ut gaudium veslrum sit pleuuin (Joan. xvi). lixc cusaiiles uti, sequiiiilur illum ulira lerminuin prx-
enim Domiiitis de ascensionis sux gloria loculus cepti, spoutanei speciatores consilii. Quori in Evan-
esl, per quam discipuli ejus ceni facli de illius gelio dives ariolescens iacere noluiis, abiil tristis
omi.ipotentia, pelere coeperuut in noniine ejus, ut (Maith. xix). Igitur ci qui ejusmodi est petenli et
gaiitlium eorum sit plenuin ; el perscveranles una- diceuli : < Ohsecro ul linl spirilus luus duplex in
niroiter in oralione cum mulierihiis, el Marin matre me, > dicit ascensnr cceli Domiiiiis Jesus : < Si vi-
ejus, el fralribus ejus, decimo die accepertinl Spiri- deris, quando lollar a le, 111 erit quod vidisti
tuin saiictuni (Act. i). Hac crgo lectione npporlmie (/ V Reg. n). > Si videris, id est si oculos nientis ad
nobis suggerul, ul in lioinine ejus fiJucialiler pela- terrena non deflexeris, sed solis coelesiibus inbia-
mus, illuJ ad roeinnriain revocanles iu ascensione veris, eril quod pelisli. In lalibus quippe dtiplex Jit
ejus, qitod ait Joannes apostolus : < Quia advoca- . spirilus Christi, qitia cum ille iniiis iu.er lioiuines
Itiin haheraiis apud Pairem.Jesum Christuni jiisiuin, aiiibulavcrii, sicut signavil Spirilus saiictus, dum
et ipsc est propitiaiio peccaloruni (/ Joun. n). > super etnn in specic colmnbx apparuil (Matth. m),
Nani til spein uostraiii ad peteuduiii aniin.irei, abi- istos idetn spirims roites pariier el zelo ferven-
tnriis in ccelum per passionis viara, hoe circa linem tes, reddil. Ad siibtlilos nainque, pronl causa vel
serinonis, quein in t-ceiia hahuil, iiieulcare el repli- leiupus exigit, imuc virg.-i. nunc spirilti veniunt
care dignatus esl, su! jiincla proiitius oratioue qua inansiieiudinis (7 Cor. IV). llxc illa jiicunditas est,
eompleta , proliiuis iraditus est. Veruni non qua- cujus vocein in iitiroiiu usque ad exlremum terrae
lesciiuqtie sinius nos, oblalam aposlolis peleudi D nnniiare jiibeiiiur lioe illutl usi heiieliciuiii, pro quo
facullatem, nobisxi|tie ut illis rnpienriam esse pu- iu olleremla genlcs Deum beuedicere, el iu com-
lerous. Nisi enini illortiro siuiiles simus, qui bxc niiiuione caulare, el saiularu ejus uuniiare coinmo-
autlire ineieantiir : quibits et snpra secuuriuiu Lu- neiitur (Pstit. xcv), quin nnslrx natura? parlieipein
cani dixeral : < Vos esiis, qui periuansistis nieciini advocnluui liitbemus (.' Jotin l), cujus in uoroiiie pe-
in lenlaiionibus ineis (Luc. xxn) : > nisi, iiiquam, tenles, plenuni gatidimn aceiperu iiiuruainur.
illorum similes sirous, eatlera liducia nos ad pelen- CAPUT V.
dtim iiti uoii posstimus. Quapropter hasc upostoli De rogalionibus a sancto Mamerlo tnttitulit.
Ieclio cougrue prxiuiltilur : Esiote facloret veibi, el Hiijus sponsionis niemor, el in ca spciu ponens
tton auditorei luntum, fatlentes tosmelipsos (Jac. i). snnctus Manieriiis, Vieimeusis episcopus cuiti Chri-
Fallil euim semetipstiui iniles. ipii auJitor, laincii siiiiuus populus longa ei gravi allliclionu urgereitir,
nou factor iuiperii, largu pro sulo autl.io donaliva ausis eliam Jivimi jnriiiio lupis liirtiialiiu ciiin con-
rcposcit. ldeni posl pauea : Si qnis auiem pittai se feriis confligere hoiuiiiibus, rahiJainque dentintii cse-
retigiosum esse, non refrenans tingunm suaiii,sed dcm, iion soliiin viliis, sed ul plenis inferre inajiiibus
tcdueens cor suum, httjus vana est retigio (ibid.) Sane rogaiiones licri solenines anle diem cjusdem Domi-
 Stt DE DIVINISOFFICHS. — LIB. IX. 250
nicx ascensionis insliiuit, ut tauquam abeunti in _\ jusli assidua tJac. v),» el idcirco illi cxemploquoque
ccehim Domino ac dicenli : < Pelile et accipietis licet uli, qitotl proposilum esl de jusio Uelia, ut
(Joan. xvi), > bumanx miserix conimemoratio tri- pitlsans, si non nnieiiix causa, sictit in Evangelio
duanis siipplicationiiiis ainbiiiosius ingercreiur, el dicturo est, saliein improbitale perseveranlix vincat
ul rcHii-morala sponsoris potentia fide peieiiliuin (Luc. xi).
' CAPUT VI.
spes roborelur, in eisdem processionibus tritimpha-
' De missa in vigilia AscensionisDomini.
ioriscueIosnsceiideulisiiisigiiia,siilicet crucesatque
vexilla prxfuriinlur. Horuiu usus in Ecclesia ccepit In vigilia Ascensionis Domini illa ponilur cvan-
a Cousiiiiiliiii lemporibus, qui cuin vidisset iu som- grlii lcctio, qua DouiinusJcstis niox irarienritis; Sub-
nis siguiiiii crucis in ccelo splendide coilocaiuni, levatis oculis in cwlum, dixil: Pater, venit hora,
diclumque sibi fuissel : < 0 Cousiaiiline, ii. hoc clarificaFVium luum, ut Filius tuus clarificet le (Joan.
vint-es ; > jussii virns ertiditos ex auro el lapidibus xvn). Causa aulem cur in hujtis solenmiiatis pra.-
preiiusis in vexillum sanctx crucis trnnsforronre veniione lugalur, hxc est: Quia quod tunc oravit
sigmiin, quori Laiiaruin vocabainr. Iloc enim signum passurtis, quaiulo nsccndit, compleium esse innotuit
liellieum interalia preiiosius erai, eo qtiod inpera- liomiiiibus, videlicel, quia moriens, sicul diuit in
lorein pr.rredcre, el adorari illutl a inililibiis moris I. Cnniicis, ascendii in palmam, ct resurgens appre-
esset. Scieinluin aiilein has rognliones triJuanas herolit frueius ejus (Cttnl. vn). Quod quia per ascen-
lilania inajore, qiiam bealns Gregorius institiiil, esse sionent, ul diciuni esl, innoiuil lioiuiiiihus ad ipso-
aniiquiores. Siqiiirieni a vicesimo Zenouis anno im- rum saliitero : hoinines (|iiippe sine nolilia vel lide
pcrii, quo Maineriiis episcopus prxtlicias rogalienes ejtis non salvarenlur. Reclc hxc, ul dicluni est,
institt.il, usqtie ad noviiin Mauririi imperatoris an- oratio legilur, qua hoc ipsum oravit, jamjam per
iitiin, quo diluvium magnum in Ouibus Venetix, et passionis viam, per mortiferi lorrcnlis potuin ad
Liguria. ei llulix facttim esl, quale post Noe teropus illam ilurus gloi-iam. Notandum autem, quod cum
uon i-reriitur fuisse, el siibsecula cst e vestigio pesiis dixil: Clarifica Filium luum, ut Filius tuus ctarificet
iiigiiinari.i,qua cuiii llomaiius populus peue deleretur te, proiinus adjunxit: Sicut dedisli ei potestulem
Gregorius adhiic levita, lilaniam niajorera indixit, omnis carnis, el omne quod dedisti ei, det eis vilam
Pelagio papa eadem pesle exsiinclo, paulo plus quam wternam (Joan. xvn). Non dixit, et da ci, sed ticut
centuiii auni secuiidum chrouograplios inveniuiitur. dedisti ei potettaiem.
Utrorutiique salutares el opporlunx tradilioues Quamvis enini propter passionem mortis, gloria
eodem celebrauiiir oDicio, quo coniuioneuinr per cl honore coronalus sil Doiuinus Jesus (ttebr. u),
evangelicam siiiiililmliuera, perseveran, puls-inlcs V el idcirco Detis illum exallaveril, quia < factus est
ad ostiura amici (Luc. xi), scilicel Doiuiui nostri j.ro nobis obediens usque ad nioriem, niortcm au-
J su Cbrisli, cnjus osliuiu jara clausum est et pueri lem crucis (Philip. n), > tauien et ame ipsam
ejus cuin ipso sunl in cuhili (ibid.), quia viriclicet mortem, et ante ipsam crucem, dederal ei Paler
ex qtio asceiidens in allum caplivara duxil captivita- regmtro, dcdernl ei polestatem omnis carnis; sed
lem (Psal. LXVH),in leropla stia taiiquain in cubili non erat lenipus, ut in eodem regno vel poleslale,
receptus, illic post laborero passiouis in lecttilo cum adbuc mortalis essel, clarificaretur. Quoil ut
consummaix glorix requiescit, etcum eo pueri ejus, evidentius comprobelur, libel de vetcri proferre
id est saucii, qui de niiindi litijus lahorihus exie- hisloria siniilitudiiiem autheiuicam, cunctis pene
runi. Atque inde, sicul in inlroitii cantainus, £xau- veneraliilium lilternrum sludiosis cognil.im.
divit vocetn nostram (Psal. xvu), si queniadniodum Ecce sancius Davitl, qui biinc dusidcrabilem a.que
iu ofTerendadicimus : Confitemur Domino nimis in mami fortein Cbrisium nomine suo signavit, faslis
ore nostro (Psat. cxvin); iiimis, inquam, id esl prxfiguravil, repromissione lixredilavil, p.aimis
usque ad improbilalem, propter qiiant suigat ami- cecinil propheticis, alio juxla inotltim suuni gloriti-
cus ille evangelicus, et del aroico suo panes, qaol- p. catus est alque alio leroporc, Dei dono, regui po-
quot habei necessarios (Luc. xi). Epistola pulsanlein lesiaiem accepil. Tunc eiiim glnria sua glorificaius
ad aroici januani coropelenter atiinial ad perseveran- est, quando mortuo Saul ascendil in Hebron, sti-
liam, de Elia prufereus exeiiiplum, ui argiimente- scepius priraura a iribu Juda, deinde ab universo
mur a simili, posse aiuicuni vinci improbiiale pul- Israel (// Reg. n); lunc autem eamdem illi Deus
sandi. Nec tlesperci qui pulsal, eo quod sil peccalor, dedit poleslatem, quando suslulil euin de gregibus
el exetnpluiii proposiliim esl de juslo. Peccatoribus ovium el per inanuiu Samuelis iinxil in regcm in
enini proposiiura esl. Siqiiiilem pcccaioribus loqui medio fralrum suorura (/ Reg. xvij.O qiianiis a po-
se indicat idem apostolus, sic inci]iiens : < Confite- lcstalc accepta, usque duin regno fruereiur, inler-
miui alierulrum peccala vestra (Jac. m). » Sed flueiilibus pctalus esl amariluilinihus, quanlis per-
boc esl juslitix principium. < Jiisius eniin in prin- sequenie Saul, Deus coronam ejtis fabricans, erudi-
cipio accusator csl sui (Prov. xviu), > idest ab ac- vit 112 eunl laborihus? Plnne hac similiiudine res
cusalionu sua incipil juslilicari. Pcccatorein urgo, qux proposiia cst, facile colligitnr. Sic enim et Do-
sed accLsaiionesua ju.iificaluni, illa conclutlit uui- minus nosler aniequam clarilicarulur ca clarifica-
vcrsalis seniuniia. < Mulluin eiiiiu valet deprccatio lione, pro qua nunc orat dicens: Pater, clarifica
 25! RtJPEUTl ABBATIS TClTiEKSlS ,192
FHium Itium (Joan. xyn); accepcral regiam digriiiatcmi A. , Non euim Itomo qni videbalur, de coelo desctndit,
iuiieliis oleo exsullaiionis prac parlicipibussuis (Ptal. sed i|ui coiiceplits el itatus est d« earhe Matiae
%uv)i nou tiinc priiniiin, qunndo Spirilns sanclusi virginis. Itcmque bomo, Filitis bominis, qui, til
in specic colmiibin venit super eiim (Malih. 111),scdI dicltim csi, tle terra camis concepius, et nams erat,
jam luiic, qunndo in sccreto Virginis utero assmn- et ha:c in lerra consistens tequebninri nAn in caelo
plns est homo verus, a vero Deo Dci Verbo per ope- erat, sed ih terra gfadlebaiur, panlonost cspiendus,
fiuioneiu sancti Spiritns, cujiis univcrsa pleniludo, , CrtiCifigRlKliis,in terra sepcliehdtts. Igintr qiiemad-
-qux in illani inrarnaiionem effusa csl, liciie per• moduin propier ptirsditd! iihiialerti, FBIiis hominis
cornu «lei designala est, quo David in sccre:o piS- de coelo tiescetuKl, quia Verbiim sibi unitiim ih eoelo
lemne donnis, ui iguorarctSaiil, unciiiscsl. Ei sicut; et tlbique erai : ste pfbfiter eamdehl persoii» nni-
vitulus, queui ex praceplo Dei lulil secum Saimiel,, taleih tnme ait, brans rialura hothiiiis: CIMfita m,
fefellil Saul» iil nescirel quid agerelur in domo, neci tu Ptiler, apitll lemttipshtii, etaritati, quam tiabfj,
quidqunm opiiioreiur, pneter quod proeteridehat: priasquam mindtts essrt hpud ii.
prarparatio vimli, id cst votum Bacrificii ( j/ tiefr, SeU jnm minc ad eas htijus evflngellc* lectionis
Xvi)^sic mortalis ualurabominis, qux in mundo appa- partcs serttio concedai, de qHihtis Ci»t«ra pendent
ruii, fefellil iliubolum, ulnescirel quiductmii esset ini B 1 ollicii membra. Pbst pnuca ub! hil: Nbn pro mundo
utero Yirginis, nee aliud quid opinareitir in Clirisio, rogo, sed prd tiis qiios dedisti mllii (Joah. xvn/, con-
iiisi quoj foiis ouendehat caro passibilis, id est limio subjlingii: Qnia Ihl suitl, tt riien omnia itia
hoiniiiem purnm, per omnia noslrse obnoxium cor- *unl, ei tua mea suht, et cfnri/troinj «iim »Hrls (ibid.).
rnptioni, iit ptilabat, carnemque peccati; deprehen- Et circa fincin cjusdeili orationis : Non pro ttit
dil lainen processu lcmpmis posse illum conlrnire i taniutn rogo, inquit, scd et pr6 liis nui credituri snnt
tw£lyrnnniote dominalioui, qiiemadmodumel Saul per veroum edriim iii mt, ttt siiil ntium titut /», Pnf*r,
diemoiiiusus, in vinmibiis David iniellcxit, qtiod itl me, el ego in tt, ttt sinl in nobis untrtii (ibid.), etc.
contra ilironum suuin agnreliir in illo, per euni qui lliiutn, ihqiiit, siilt iii nobis, sicut el rios nmnn su<
a se reeesserat, et in David dirjgcbalur Spiritus inus, inodo, vidcticet, SUpl-adlctb,qliia quos dedisli
,Pomini (ibid.). hiihi, liii siiht, nec lii meum jtis traiiseundo, ttii
Igitur quod ait Dominus noster, inslante moriis esse desierinit, cl mca Omnia tua sunt, el lUeo veriu3
, arleulo : Pater venk hora, clarifica Filium, ttt tiiius tiia qiiia mca esse ccepertint. Delectat propius litinc
tuut durificel le , slaliiiiqiie siibjungit: sicui de- inlueri moitiim Communicationis, tit iiitellignititis ea
disli ei poteslatem emnis carntt, ttt omne quod dedisli quas Paliis stint, et co Terltis Pairls esse, ex qtio
eii deteitvitam miernam (Joan. xvn), tale est ac.si G homini Ctnisto data sitnt. Hoc itaqne non pr^eier-
dical David perseqiientc Saul, in descrto Ziph, sive euhdiim qiiod aniequaili in rempnblicam Dei Patris
in descrio Maon ad petram dividentem, quando de- iniroducereiur liic Filius bomihis, el sicut Daniel
sperabat posse evadcrea facie Saul (/ Reg. xxm), aspcxit in visu hoelis .tdducerciur iisqne ad Anti-
dicaf, iiiquam, Deo, qtii exaudilor esl omniiim : qiiuth diCruin, qliia drdit ei pntcstntem, Ct h8horem
i Meiuor eslo verbi itii servo tuo, in quo milii spem el iTgntim, ul omhes pOptili, iribus el lingns ipsi
dedisli (PM/.CSVIH), • vel : < Sicut jtirasli David servireul (Dan. vii), liiihiunitn atque incoiijiincia
u\ verilate lua (Psal. LXXXVMI), » tunc videlicet Crealoii erat rerum universilas, quia videlicet, ihter
qimndo lulisti nie de ovibus patris niei, el unxisti Crcaiorcm ct creaturnm nullus er.it hicdiiis. Nam
ine uneiione niiseiicordi;c lua: {/ fleg. xvi). qiiidquid erat, aul Creator erat, aul crealnra. L't
Quod auiem post ail: Et tiunc clarifica me, tu ergo mcdiuih iiivenireiur perfeclse socictalis vincu-
Paler, apud lemelipsum claritate, quam hqbui prius- 1IIm hic iiUrodiiclus csi, qui ex eo Crcatorcm ct
quam mundus esset, apud te(Joan. xvn); sicomnino crealurani firmius adnecleret qtiia uruis idemqne
accipieniluii) esl, ui nullaleiius Verbi divinitatem ab Clirisiiis iitrumrjiie esl, Creator vitielicei alquecrea-
illa claritate, qiiam babuit in principio Deus apud JJ , lura : Crealor, quia Deus; crealura quia homo. Et
Dcnni, oiiscnratain fuisse arbitremur. Nam neque licel Apostolus dicat: « Ntisquam cnim ahgclos ap-
orat Cbristus secundiim divinam naluram, sed sc- prcbcndil, sed semcn Abrahaeapprehendil(//e6r.i),>
Citndum cam, qnoe prolinus morilura erat, servi nec sic lamen aiigeli expertes sunt jnijus dignhiiortls,
fonnam. Quomodo ergo nalura servi claritale prius qtiia profecto cum omnis creatura Sil hoiuo, habcns
liabita se poscil clarilieari, vel quomodo eam prius- esse cmn lapidibus, vivere cum arboribus, sentlre
quam niiiiutus esset, babuit? Videlicet propter per- cum pecoribus, discernere cuin angelis; ciini, in-
sonic uniiaiem suam claritatcm, illam vcraciter qiiain, homo juxta aliqhid omnis crcalura sii, hoini-
asseril essc formam servi, quam liabuit priusquam nem autem Deus assuinpserit, relinquitur et angelis
mundus esscl apud Patrem, illa qux sibi unila erat graltilari, quod is qui super ipsos Crealor crat, crca-
forma Dei. El fie omniuo clarilalem lunc babuisse lura <|uoque ciim ipsis est. Amplius aiitem et lioc
„ constanlcr dicenda esl forma servi, quomodo dicilur ad rcm altinel, quoil homb, cuni seeiindum solnm
de ccelo descendisse Filius honiinis. Sic enim aii: corpus qitamdam visibililcr mundi siiiiiliiudincm
., ,t Ei nemp ascendil iu coclum, nisi qui descendil de gerat ex qualuor elemcniiscomposiltis, imde :t Gra3-
ccelo, Filius hominis, qui est in coelb (Joah. m). > cfs /itxpixoT/aof, id cst miwr mmi 'us nppellalur,
«55 DE DIVUNISOFFICIIS. — LIB. IX. 234
tecundum solain animam angelica; siibsiantise est, A diilit: c Sictit enim corpus unum est, et membra
videlieel ralionalis atque imiuorliilis, hae sola , ut habet multa, omnin auiem membra, cum sinl mulla,
aiigcJosqiioque a Crealore disJanssubslnniiali difie- corpus iinum sunt, sic et Christtis (ibid.). t Sicnt
renli.i, quod creata est. Itaqtte el ad nugelirac crea- cniin iu iino corpore mulla mcmbra habemus, om-
turae cssiillalioneiu illud nllinet, quod Dcus homo nia nuteni membra non eumdem acitim habcnt; ita
facllis est. tgiiur, siculsupni diclum cst, ut css")t quo jnuJii ununi corpus stiuius iu Christo, singtili autenj
Creator aique creaiura firmiiis nectcrelur, liic io alter akerius membra. Tale quid et B. Laureniii
rempiiblicam Crealoris, Filius homiuis meJiator responsis inveoimus. Qui cum Decio paupcrcs ostcn-
inirutluctus cst, qui iu biiiuana. natiira, quod non dissct, non de panniculis vcl morbidis eorum cor-
baliiieiat accipiens, poieslalem non sibi usurparel, poribus, sed de donis saucii Spirilus, quem creden-
sed juxla Apostolum, Deo el Pal, i rcgmjm iraderet tcs acceperant, dixit:«Ecce isti suntthesauri ajterni,
{/ Cor. xin), diceus, ut supra posilum csl: Et mea qni nunqiiaii) miiiuunlur nec dccrescunt, qui in sin-
oniuia tua sunt, ei lua mea tiinl. Atque hic cst o.odus guiis aspprgunlur, el in omnibus iuvcniuntur. >
eounuuuicaiionis et simiiitiidiuis, quum intendeiis Divisiones namque graiiarum paupcres Christi ac-
ait: ut tini iu nobit unum,tkut el nosuiittm sumus. cipiunt, suoquc singuli munere fungunlur, sed stiam
Quem veiusiine tcnens sacri composiior oflicii, huic B singtili divisivam gratiam omnibiis impariiunltir.
evaugelio Jectioiiein illam dc Actibus apostolorum Verbi gralia : spiritus sciei)li:r, spirilusqiic pielatis
prascripsil : iliiliituaiuit credentium erul cor (Isa.w), bonsc parles thcsanri cocleslis in siugulis
KNum et anima una, nec quitquam eorum qum Pelro el Paulo aspersx sunt, sed in omnibiis inve-
p«t$iUebal, aliquid tuum ette dicebat. Dividebalur pittntur, dum ab ore Pauli scientia cunciis audiio-
auiem singulis prout cuique opus erat (Act. iv), ribus pro captu audiiorum affluit: pielas anlem Pe-
pluiie pcr boc indicat qualiter accipiciidum sit, tri stiomet erudita lapsu, cunciis peccntoribus, rite
113 I" 0' Dotiiimis ail orans, uttint unum ticut et pulsanlibus, misericordix competcnlis januas apeiit,
not, et quod prxmiserat, omuia mea iua sutti, el tua Sic universo corpori etoculus videt, et anris nuJit,
mea tuut. Iiaque si soleui iu sua, prse inOrmiiate nec potest dicerc ocuhis niamii: Opera ttia nou iii-
octiloruin, altiiudine perspiccre non possumus, pro- iligco, nec caput pedibus: Non estis niilii ueces-
gressum ejus in gradibus supposilis contemplemur, Sarii.
id csi, si boiniiiein dcificum, in couimuinonem Tri- Igitur ilia Trinilaiis couuaunio assumptaj .nolune
uitatis sine personarunt augiuento admissum, in hominis, longe lirmior unaiiirniiaiis connexio esi,
seipso pervidere non possuuius, quanlse plcnitudi- propter qiiaiu dicil: Et mea «wiuio lua sunl, et tua
nis sibi conscius, dical: Omnia tnea ttta sunt, el' " mea sunt: quaru et si ntinc videre non possuniiis,
tua mta tunt, ad imitalores ejus respicianius, de sicuti esi, sallem per spcctilum cjus similitudiiiis
quibiis dietum esl: Muliiiudinis credenlium erut noslrx nonnulla ex parle spcculamur (/ Cor. xui).
cor uiium, el aninm una, etc. In boc minori de ma- El ecce inagnum quiddam et mirabile, coelisque ac
joie illo argiiuienlemur. Neccssario conccdcndura coalorum virliitibtts 6pcctabilcj apparet in illa beaii
cst iuinus esse comiimuionis, minus esse concorilise Filii bomiiiis Jialura, ctti cutn Palre sunt omnia
vel cha/iUlis, iniuus gratiw Spirilus sancti in plu- communia, scilicel et quac in se babet naluraiitci',
ribus iiominuni personis, in multiludine homiutim, et qu.x sub se condidil potenlioliier. Ilabet euim
quauivis credcnlium, quamvis juslorain, quamvis Pater iu sc naturalilcr Verbum de se natum, sed
in vcrilate et cliariiale ambulanlium, plus vem in hoc cruclanic illo, habet homo ille in se incarnn-
Patreel Cbrislo Filio Deo el boniiue, in quo nalura tum, babct Pater nihilominus Spiritum sancliim
btiiuana sic divinx uuita est naturae ul cum iUiiin niliiloniiuus a sc proccdenlcm, habet homo ille Spi-
peisouaui dupJicare non valcal, adeo concordia; ct ritum sancium scmper in sc requiescenlem. Coiuli-
cuaritatis feeuuda, ut nulla unquam defueril illi dit sub se Palcr poicnlialiler coelum el lerram, et
sancii sepiiformis Spirilus gratia. Sed cccc in liis n omnia qiiie in cis sunl, angclos, archangelos, thro-
pluribus el louge miuus babenlibiis lanta ceminunio, nos, dominationes, principaius, poteslalcs, virlulcs,
lauta ckaritalis concordia csl, ulin spiriuialibus cur chcrubim ajque serapliim, drachniamque decitrinm,
illis uiuim et anima una sil, iu corporalibus quoqtie id csl hominem (Coi. i). Conjiinxit vero in seipso
liibil propriuui, sed omnia suul communia. Dc cor- et pacilicavil ba?c omnia verus hic hoino Christus,
poralibus lique', quanla sil communionis charilas, ct stiper hxconiuia consliiulus cst, et oninta stib-
quia lales profecti sunt de baptismo, ut eleganter jecta sunl sub pcdibus ejus (Psat. vui). Sedet super
eoiupareulur gregi tgnsarum , quse asceuderunt de ibronum Pater ilte Aniiqutis dieruin, sedet cl Agnus
lavaero (Caul. iv), ut spoliati velicribus rcruni quas bic Filius hominis, imo < Paler non judical qucm-
pouebant anie pedcs aposiolorum. De spiritualibus quam, sed omne judicium dedil Filib (Joah. v); i el,
illi judicium
quoquepassim iu Scripluris, cl maxime iu Apostnlo, sichlulibi dicitur, i poleslatem dc.lit
elarum el eviilcns babemus unitatis iudicitim. Qui faccre, quia Filius boininis cst (il>i(/.).I
cmn dixisset: < Divisiones graiiartim siint, iJcm OIHMS ergo gentes, sicttl in intrcitu caiilamtis,
asteiu spiritus, el divisiones ministratiomiin sunl, plaudile manibus, jubilate Deo in vbceehnilalionis
ideu auleiu Domiuus (1 Cor. xn), i paulo posl sub- (Psal. XLIX),ploraiitc cl meeroreseipsnmconsumcnte
 t55 RUPEim ABBATIS TUITIENSIS 258
diaboli invidia, qnia frnslrala csl.imoquia profuit, A 1 in Hierusalem ctim gaudio magno (Lnc. xxiv), > cu-
duin uncere cupit, quia priiisquaui caderet bomo, jus gnudii pnrlicipes maxime sunt hi qui in se per-
tamcn ernt homo; iiunc nulemdiim cnsum cnrrigii, feciionem habenles charitatis fiduciain habcnl in
diim nscendii, Deus et liomo. Nunc cst < Dominus, die jtiditii. Ascendil, inqiiam, Deus illnruin in jubi-
hunc esl excelsus, lerribilis, rex m::gnus (Psal. latione, sed asccndil et in voce lubaj (Psal. XLVI),
XLVI).> Dominus, inquam, esl, ct iu universa tcrra id est cum lerrifico eju^dem jmlicii pricconio, dicen-
admirabile noinen cjus cxcelsus. quia stiper coslos tibus angelis : Sic veniet qnemadmodum vidisiis euin
elevaia cst mngnificeiilia cjus (Psal. vm); terribilis, eitntem in ccelum. Eorum quippe, qui in parc Eccle-
quia queinadniodiim ascendit, iia nd judicandos vi- si;e finiiinlur, niiiiiriitn rnrus quisque est qui ita pu-
vos el mortitos revertelur (Act. i). Ei hic rex mng- guel, ila legitime decerlel, ul illa venieuiis regis
nus, miiic in illn sedei curia viclor ad dcxleram Pa- insignia, scilicct cruccm clavorumqiie signa securus
tris, lionore coronatus el gloria, speciostis el ex- aspiciat, et irreverberata deosculetur conscientia :
spectabilis rex in illa sua beala republica, Patris qni, inquam, iia cruccm suam bujulnndo, illum se-
non morliii, scd et minqunm nioriluri lucres, mor- cutus sit, nl jure larga reposcat pro lalioriosa mili-
lutis semel, el tiltra jam non moriiuriis, cuncios lia lauti iritimphaloiis donaliva, iino ul secundum
Patris imperutoris antiqtii possidens tbesauros, iu B I parabolam dictum sil ab ipso proposilam : Rnrus
arca pectoris sui reconditos, unde el dona dat ho- est qui talenta, qux homo hic peregrc proliciscens
hiinibus (Psal. LXXVI),aiii snpientiae vel scientias sibi credidit, cnni debito lucro rcportet (ilutih. xxv),
sennoneni, alii discrctionem spiiiiiiuin,alii geuera id est dona (quae dedit hominibus asccndens in al-
linguarum, alii interpretalioneni scrmonum, alii ope- tum el caplivam ducens captiviiatem (Psal. LXVII;
rationein virliitum (/ Cor. xu), el his similia. Om- Ephes. vm), sciliccl cariiein, cnjus nalura nostras
net ilaque gentet, ut dicium est, plaudite manibns, mentes in hoc srccnln tcnel caplivas), ila proximo-
Id est platidile cum hetitia, bcne operamihi. Ele- rum militalibus impcnderit, ut nihil ex eis in lerra
jramius quidqtiam prrcinitli non potuit ad iniroiium, defossum, ideslin lerrenos ustts prnve detorlitm,
secundiim orscdictiim Evangclii senstim, sivc lectio- ah usura spiriluali vncarc permiserit. Sed eslo. In-
nis Acluiim apostolorum. Nam iu co ait, ptaudite veniuiitiir iiilerdiiin qtii probe virililerqtie in hujus-
manibut, et operatio, et supradicia charilatis com- modi studiis brachium suuin roboraverit. Et me-
municaiio, brcviter commeiidatur. lu plausu enim rilo laudalur, quin cum desides alii niidis ac deser-
laetiiia, maiiuumque concussio conspicitur. Iia crgo liseranl laleribus, hic multo milite slipalus inceJil,
manibus plauderejubemur, ul liilari chaiitalequid- et illi regi cuin decem millibus occursurus est ad
qnid habemus, quidqnid srimus,quidquid possunitis, C bellum, id esl ad disceplalionem judicii (Luc. xiv).
commuue faciamus, hoc pacto unum simns, ut Al illi rex, juxta parabolam evangelicam, cum vi-
Cbrislo lanquam corpus consona membrorura apli- ginli millibus venil (ibid.), quia videlicel, cum hic
tudiue cohaereamus. servus honiis el (idelis, tantiini de fnctis snis ralio-
CAPUT VII. nem reddere vix possil, illi Dominus ejiis de cogila-
De offtcioin die Dominicm Ascensionis. tionibus qiiuqiie ralionem exigii, cuiii redierit. At-
Oflicium diei Doininica» Ascensiouis, gamliuru quc ila duplici teriilus inlcrrogaliontim exercilu,
cunctis ejns cantat dilecloribas : Quia dutn eumdem necesse esl stiis diffidat siniplicibus ac dimidialis
Redemptorem nostrum ad ceelot ascendisse credimus, respousionibus.
ipsiqnoque menle in cceleslibus habitamus; el spei Igilui dtim de legatione miltenda et paee roganda
certitudiue jam possidemus rem, ad quam ilium : solliciti responsum pncis ejiisdem exspeclamus, gau-
pervenissc gamlemus. Nnm, sicul ipse aii, < ubi- demus qitidem, ut siipradicltim esi, in spe, sed hoc
cuiiqnc fuerit corpus, illic congregabuniiir aquilae ipsum gaiuiium spei, mngna ex parie melus immi-
(Matih. xxiv), > id est, illuc subsequentur veri solis nuil. El quia solliciludo II.TCsnlubris est, compe-
contemplatores et amatores claritulis ejus, ubi ipse r. • teiiter hic epistolie finalis aculeiis, el :td iutroiiiini,
H,4esi,qtiortimaiiim;e viriulum penuis cumterre- el ad offercnil.ini frequentatur : Sic veniet quemad-
norum dcspecttiad coelestia subvolaul, nec ad terrani modum vidistit etim euntem in ccelum. Tola aulein
proptercadavera sese ileruin devolvunt. Etenim cor- ' vis senteiil'a3, tola pene hujtts evangelicse auiniosi-
pus quo solo hiijiismodi aquihe pascunlur, iu ccelo tas tubiBmagis in ea personat diciiunciila, quse verbo
est; corpus, inquam, Cbrisli, < in quo corporaliler apposita est: Sic veniet. Pcrcittit enim ncriler infe-
Iiahilat plenitudo divinitalis (Col. n) >, qiueangelos licem snperbiam eorum, qui illum Iransfixenint,
pascit, qux cibus est, el vitu aeterna omnis cieaturae pcrditamqiie iimndi sapientiam ac reprobam ful-
ralionalis (Joan. vi). Iioc, inquam, gaudium diei mineferil prudentiam : quia tunc vere quod infir-
pnrseulis praedicat ofiicium, sed illtid hoc ipsuin mtim esl Dci foriius eril homiiiibus ; cl quod slul-
sollicitat gainliuin, quod pariler angelorum decan- ' tuin esl Dei (sttiltitiam quippe Jcsum Cbrisluin cru-
tanms voce diceuiitiui: Sic veniet quemadmodum cifixum rcpiitavertml) Iiominibus sapicntius crit
vidistis eum euntem in calum (Aci. t). Nam ascen- (/ Cor. 1), ipsis cnm dolore faieniibus.
dit quidem Deus in jiibilaiione, sciiicet aposlolo- Tunc implebitur illis illud Isai;c lerrificura vati-
ruin, < qui adoranles, ut Lucas refert, reversi sunt cinitim : < Doinine, exaltetur manus IUE,utnon vi-
 $57 DE DlVINiS OFFlCttS. — LIB. IX. 558
deanl (Isa. xxvi), > subauditur, gloriam Domini. A . piilant, quod Detis ila ut nos hinc dexleram alqtie
Gloriam eniin Domini, id esl divinitatem hoiuinis inde haueat siuislram, ct hitmnnn forma circum-
Jesu Cliristi non videbunl impii, quam viderc snlus scripliis sil, atithoc ipsum quod Deus sederc dici-
videulium eril, sed videbunt cnruem, quam spre- lur, flexis popHiihus fieri putandiim esl, nec illud
verunl, illuserunt, conspuerunl, fiagciluveruiil, spi- iiiciilamiis s.icrilegium, inquit Auguslinus, in quo
nis coronaveritnt, iransliveriinl. Iloc eienim secu- exsecratur Apostolus eos < qni comiimtuveruiil glo-
tus ail idem prophela. < Videant et confiindautur riam incorriipiibilis Dei insiiiiilittidinem corrupli-
(ibid). > QIKCcniifusio malae conscieniuc quan:a sit bilis bominis (Rom. i). > Tule enim simulncrum
exprimens : «Et ignis, inqiiit, hosies luos devorcl Deo ncfas esl Chrisliauo in leinplo collocare, multo
(ibiil). > Tuitc trement angeli et archangeli, impii magis in corde nefarium, ubi vcre Dei lempltim est.
aulem ubi parebuut? (/ Petr. iv.) Tremcnt, iuqiiam, Sedere ergo quod dicilur Detis, uon meinbrorum
angeli, ct, sictit aii Dominus ad bealiim Job, < territi posiiionem, seu judiciariam signiiicatpoleslalem. El
purgabunliir (Job XLI),> quando Behemot, qui fa- 115 Q"01' ail Cbrislo Domino: < Seile a dexlris
ctttsesl, nullum limeret, < qui est rex super omncs meis, > id esl in mei sequalitate, quod idem est ac
iilios superbise (ibid.), > mirabililer crealus, et in si dixisset. Conrcgna inecum. Et hoc secuudum
sua nalura malitiaque et ferocilale conspicua for- B I huiiianam natiirani illi dicliim est, quia secuudum
midabilis, coram Filii honiinisfortitudineadduceliir, illain datiini est ei regnum et honor, ct oinues po-
patefactis inferni visceribus < ct videnlibus eunclis puli, tribiis et linguse ipsi servient (Dan. vu), unde
prspcipitabilur (Job XL). > Et qnidem sancti an- iu coinniunione cauimus: Psallite Domino qui ascen-
geli purgatorio lerrore non examiiinudi probaniur; dil super ccelos eoet'>rumad orieniem (Psal. LXVII).
solidati nainque sunl ut firmnmenliim, quomodo Mumana quippe Chrisli uaiura, dignilate vinuluin
mollities aquarum ferlur in solidum verli cryslnl- oimiium et sunililalis, omnem spiritualem excessit
lum, ex quo peccante illo peccali principe, ipsi creaturam in tnniutii ul asceudcrei usque ad orien-
peccare nolentes, in hoc remuneralionem accepe- tem, id esl nsque ad Filium sibi personaliter unilum,
riint, uljam peccare non possint; nisi quia condi- qnia prseer Deum i.iliil transcendendo dimisil. Ubi
lionis cjusdem ciini essent, peccare et ipsi poluis- notandiim quia non dixil ad brluin vel oriturum, sed
scnt, possibilitateni eamdem sibi unqtiain fuisse, ad orienieiii. Illa enim ineflabilis geuitura, non se-
fortassis inluilu praesenlis irse pavcbunt, quam et ciindum praeterilum et futiinmi consideratur, sed
ipsi incitrrere polcranl, si a gralia deserti fuissent. sempilerno prarsenli Filius Palre generutur. Vcrum-
Ail quippe dominus Efirem, quia ipsa agmina ange- lamen lioc localiier quoque accipieudum est, quia
lorum expavescenl in die adveulus cjns, et coutre- C ( asceudit super liiiiiaiiicnlum cceli, et boc versus
misceui. Sed dc bomiuibussanciis, qui anniiutiaiido oriculaleni plugam. Nam qnod dictum cst, tisque ad
verilalem Dei, supernorum imilantur ollicia spiri- orieivietn, id est, usque ad Filium sibi personaliier
tuum, el idcirco coiitmiine ciim illis vncabiilti:n sor- iinitiiin, non utiquc senunduiii Iocum, sed stcuudun)
tiiinlur ut angeli voceulur (Angelus quippe iiomcn htiiiiaiia' nutttrae iiuiiiiilatiouem dictuni esl, qua im-
esl oflicii, non natursc) de his, iiiqunm, homiuibus miilnlione et nos juxln Aposiolum pro modo nostro
non csl dubium qtiiu tremaut, ct lerrore puiigenlur. immiitubiimir (/ Cor. xv). Nec vero sic immiilala
Si ergo Ireineut sancti angeli, ubi paicbum iin,,ii ? esl, iil iu iilam oriemis subsiantiam vera carnis
Diesilla super eosdics irse, dies culamitaiis et mi- substaiitin iiausircl, sed nccessligloria, non decossit
serise, dies niagna el amura valde. natura : absiirplu est passibilitas, successil impas-
CAPUT VIII. sibiliias, periit mortnlis, acquisila esl carni vcrbi
De eo quod diclum est: < Et sedel a dextris Dei. > co.eiernilas. Sic in siiiiililudinem lapidisaquseduran-
IIa:c ilaqtie solliciludo nobis gaudium prscsens im- lur. Cryslalliim namqiie simililiido lapidis est, noa
pcrfccuiin reddil, cujus siimmam solus iu Evangclio suapie natiirn lapis, (juia dur.ita gelu aquse siibslan-
Marcus perscribil. Num cum dixissel : Et Dominus tia, sicul aiuut pbysici, spcciem lianc eilkit. Quod ad
quidem Jesus poslquam loculus est eis ascendit iu " praeJictam iiniiiiitaiionem carnis apta si.nilitndine
coeluin(Marc. xvi), addidit boc : Et tedet a dextrit refcrri Gregorius perhihet in Ezechielem (25), duin
Dei (ibid.). Siiuiina quippe gaudii nostri cst, qtiod dicil: < Corpus lledeinptoris noslri, quia usque ad
vera caruis noslrae nuliira in iilo liominis Filio nos morlem pussioni .subjucuit, aquie siinile juxta aliqu'd
prsecedens, consedel a dextris Dci, qucm veuientein fuil, quia nasccndo, crcscendo, l&sscscendo, esu-
juxta Danielem iu mihibus coeli, hodie vencrandiis rieudo, sitiendo, moriemlo usque ad passionem suam
ille Autiquiis dicrum cum millibus inilliuni sibi ini- per momenia lemporiim decuciirril. Sed quia pef
liistrantiuin, et decies millies centenis millibus resurreclionis suse gloriam ex ipsa corrup ione in
sibi assisleniiuiii, in illo throuo suo fi.nnineo susce- incorriiptioiiis viriiiienicoiivaliiii.qiiiacryslalli more
-pil (Dan. vii), digiiani cano capite suo senleiitiam cx aqua durtiit, ul in illo et b.ec eadeni ualura, el
elocutiis, juxla Piilrem ipsius, scciiiidiim ciiruein ipsa jam qtuu fuerat, corniplionis iuimutaliililasnon
David: < Sede a dexlris meis (Psul. cix), > clc. esset. Aqua ergo in crystulliim versa csl, quando
Quod iion sic accipiendiim est, ut Humaiiiformii iiicorrtiptionis cjns inlirmitas per resurrectionein
(23) S. Greg. Ilom. in Ezech. lib. i, bpm. 7, 19, Patrol. tom. LXXVI, edit. Migne.
 *Sd* RiJPESTl ABBATIS TUITIENSIS. fftj
siiam adrrteorniplionfscslflriiiilatcni soiidala. > Et A Marcum : Ettnlet in mundum universum, pradkate
ltotamlum, qtiia cum species eryslnlli perptilehra sit, Evamjelinnt omni treatura) (Marc. xvi). In quo Ju-
dicilur ih hac signifieaiione, quasi aspectus cryslatli drcos palam percutii vnne gloriuntes, quod peculiaris
Itorribilis, qnia Rcdemplor nosler unus idemque popuiusDei sint. Nampr.elcrbocquodjuxla aliqtiil,
serenus jttsiis, injnslis aulem, ul snprailielum est, ut ail bealus Gregoiius (ii), bomo emnis cieatura
aptiarebil tcrribilis. Igiltrr sictil aqna, IIOIIperetinte est; habet enim esso cum lapidibus, vivere cum
shbstanlia vel subslaniix qnanlitaie, sed snlum qua- arboribus, sentlre cum besliis, discerncre cuin an-
lrtatft, qnsc fluxa fuer.it, in solidiiutem transeunte, gelis, praeier Itoe, inqiiam, JUJSDOS, ul tlictum est,
in similitudineni lapidis duraltir, sic Dominieus pcrcutil, dicendo emni ereatum. Coinpeiidio quippe
Iiomo, cui psallimus, non pereimie substaiiiia mem- ustis est, dicendo, owuii creaturte, pro emni hnmini.
brorum, qna? scrvato nnmero vel quuiiiiialc, ascen- $ittix>scl, omtii hoiniui, reddcnila cral ralio, cuf
dil primtun, quoniam resurrexit, asccntlit, hiquain, on Judico soli. Quse aiiiem ruti» inelior potoral
iii Idcaliter ad oricntls.id est clivinitaiis, de qtta rcdili, nisi quia siciit JmJjMiscrcalura Doi est, ita
Shpradiclumest.coiifOrniiiaicmalqiiecosetcrniiatem, et gentilis? Uudc ApostolHSaili An JiidieoruiiiDeus
sola ponitns nbsorpta quasl fliutn qiiiilitntc, sccun- tautiim? nondo el gentiiim? inio el gtmtinm (Rom.
dnin quam timuit, poltiitque ucdcre cl pnverc, ct B iii). Puicbre Igilur compendio usus esl, dieons:
dixll: < Tristis est anlma niea nsque ad mortcm emui crealurw, quo nomiue simul et omnem ex-
(Mattlt. xxvi; Murc. Xiv), e! csctera lalia ; sccnitdo priinli boniiitem, el prxeepti sui Justam apponil ra-«
autem asccndit et localiter hnc dle, vMcutlhiis apo- tionem.
stolis, super liriiiamentnm cceli, ut supraiticium est, CAPUT X.
ad oi-icillem, ld esl, nd uriciitnlem plngam. Ul)i ati- Cur eadent processio tton anle, sed pest lerliam
tem et quomodo slt Domiiilcttm corptisin coclo, c(i- agatkr.
riosissiniiim el snpcrvncnneiiih est qmcrere, inqtiit Cum igilnr line dle processlonem rationnbililer
Augiistiinis iii ribro de flde catholica. Tanltitiimodo agaimts, tiihilominus ct hoc ratiouabilo esi, qttoil
in ccelo esse ciedeiuluin est. Noncnim est fragtlitaiis non, sicul iii die Paschse vcl cseteris Dominicis, an-
riostru1, ccelorum sccrcta discutere. leqnam tertia canletui', sed e.i cantnta celebratnr.
CAPUT IX. Sola namqiie processio Dominicalls, quia tnnc itqua
Quqd uuclqritale Evangelii processio fiat in die bcuediciltir in iiicmoiiain et venerationein sacri ba-
Ascenslonis Dotninicfc. ptismaiis, sictil alias jam diclttm csl : sola, inqnam,
Qtiod hac die processioiicin nglmiis, illud nobfs ejnsinodi processio icrtiam prsccedil, qua hora Spi-
commendal, qliod Domiiiiim iiostruni scqui debca- ^ ritus sancttis snper apostolos advcnit.titsiciil baplU
mus iu ipsuiu ccelum, quo prsccursor ipse iutrolit, pcr tamur, et sic Spitiliim 116 snnctum nccipimus,
eamdcm obedienlisc viain.qiiam ipse, faclus obcdictis slc aqua beticdicta prltis uos ct loca nostra rcsper-
tisquc ad niorlcm (Philip. n), exemplo stto pranion- gnmiis, ct sic advcntns Spiritus sancM nicmorialc,
slravit. Nam et ipse inox asceiisurus iu coelum, boc scilicet, horam tertiam decantemiis. Cnr auteni Do-
ipsum siguificarc digiinlus cst, sicut Lucus evungelista minica dle sic nobis baptismalis sacri inemoria re-
referl. Cum eiiim dixisset Domintis : « Ego niilt;ini novciur, siipradictum est, ulii de sacr.i paseliae so-
promissum Pntris mci in vos, vos auiein sedete in lcninilaic vel ordinc pro possc dixiimis. Ihce ergo
civilalc, qtioadusqm: iiuluainini Virttile cX nllo (l.ttc. ct cieluric, qux absque aqux benedictioue agtiiittir-,
jxiv), > sccultis Lucus ndjnnxil :< Eduxitauicm cos proccssiones, jnrc prscmissam scqiiuntur horiim tor-
foras in Beiliaiiium (ibid.). > Educlione illn, quod tiam.ei secuturo sino ihlorrupiione juiigunlur oificio
nos curii sequi debeainus, ttl prsedictiim esi, nominc missic.
BelhatiiiC, quod intcrpretatur o6e(/ieiHi<7,signillcavil, CAPUT XI.
quod imitahdo cjus obcdienliam, membra cjus esse, De Dominica pott nscensienem Domhti.
el cttm lllo omnia vcrbo virtntis stnCprirlante, ascen- Dotp.inicic liiijus ofiicium vox est nposiolerum,
dere valeamus. fteclc ilaquc de rcspoiiSoiiis, quod ryii, juxta pnccepttiiH Domini nscendenlis, sedebaut
mngis ad camdcm pcrlincanl cduclionem, dillgentibris ih civilale, qtioadusque iHdtiereulur Virluie ex atl«
Eeclesisc ordincs canlaiil in hac proccssionc, Ui uos (Luc. «xrv), unjraiil HiiaHimiter orantes cum mti-
responsoiium hoc : Eduxit DominusJcsiis disclphlos lieribus cl mntre Josu, sicnt in Aclibus apostoiorutrt
suos [oras in Bethaniam, el benedixil eis, quod ex legilur (Acl. i). Noo sohim aulem illorum, sed «t
Evangelio Lucaj siiuipiiim esl. Iloc enim cantaudo tioslra vox est conle ct ore proferenda in aHi-es
et procedcndo nobis invicem loqiiihiur, et comme'- Dominl, ut spiriius ejus gratia dignanier ad net
nioramus idipsum, qiiod illa DomiriuS cduetionc «sque descendal, qwia videlieet, corporis ejusdem,
significabat,, videlicet, quod scquaces ejtis de ntundo Ifl (|«0 prseeminent apostoli, nos quoqtie mombra
joras cxire debeanl, sicut jam dixeral iltis t < Egh Siimus, 1'rcctnltima. Descendul, inquuni, in nos unr
clegi vos de mundo, ul eatis et fruCliim afferatts gtieutum illml, quod plcnaric reilund.tns in eapiw,
(Joun. xv). > Quo ealis? Utique in nniversitm innn- id csl In Christo, descendit piinitim in barbaA
(lii:n. Nam boc csl quod et ttinc ait illis sccunduih Aartin(Psat.cxxxn),id cst nionlahi,sciliceteju6«leill
(24) S, Greg. LX Hohi. iri EVtfrig.,'t6m.49, % Patrol. I. LXXVl, «dit. Migne.
 iBi DEbiVlNiSOFFlCHS.-LtR. x; to
Chrisli Dbmini hostri; snper moniem coeli exnllnti; Aejos in Ilierusalem •(««. ixxj). * upnunt qnippe
in barham, inquam, Id esl in fortes alqtie perfeclos Spiritus simcti in Sion, id ost iu pra?seiili Ecc.lesia
vlros.Paires nostros apostolos, descenditqiie ct inor» qiiantnsiibet ignis cst. IHUicrusalein a«lem, id est
vesiiriienti c]us(Psfl/. cxxxu), itl estlii vicinosaposto* in caiesti patria, caminus plemis el inileftciens est,
iisvlecios ex Judacis, et sicut ros desccndat ii» mon-1 Igitur socuiuiuin nncdictnm exspeptatiunent t^uta»
tein Sion (ibid.), id cst in omnerii ex nobis g«nlibus mo* in iuiroitu : Exaudi, Domine, VQcemmeamqua
fidelom.IlnicCrgO exspoclatiohi prajscntis introitus clamati aite (Pwl> sxvi), et quia. noi» suficit voi
offlciiVald<?congruil: Exaudi, Demme, voeem meaw, eorporis, aildimus i Ttbi rfi.iii QO.itmem ; qua/sivi
qiia elamavi ad te. Psalmo riamque vioesime sexlo vuliumlumn, clc. Epistoln qnaliter lioc ipsuni oraro
descrlpluiii est hoc, tittilus hic inseribitur : Ptatmtts dettuamus, indieat diceos : EtJote prudentet «l vigi-
Datid priusqtiam Uneretnr, id cst in regem ungere- late in orationibus (/ Petr. iv), etc, Evahgelitun i
tiir. Qtfl ct miiiit nos ad historiam. Davld adhuo in Cum venerit Paraclejut, quem ego .mittm vabit o,
domoPatriS sui, scilrcet Bethfehem.puerulus unetu* J*oir« (Joan. xvi), idcirco ettiigruc tegUur, quia prQ-?
esl a Samuele (/ Reg. xvi), regem illum futurum missionem eaindem npostnli OMpeclaljant, pioeul
Spiritu saitcto sic prassignante; Deinde naetus esl dubio in mentfi el in ore habfibaiH pinuil «l oralio-
ih Hebron, et snper tribum JuJa tahicn regnavit B nem, qtiamiit finero scrmoni* pro ipsisel pro noiiis,
niortut) Sanle (J/ Reg. li). Postea vero tertio uiiCtus qui per verbnm corum crcdilint erumtis, otavtl arf
cst, qusntto totlus Israciitki populi provinciam ae- Patrem. Pioplcr quod el commiinio cougruil: Pitler,
cepit. Qiraeuhctiones ntibis nvmieanl aliquid. Sioat eumetsem cim e\s (Jonu. xvti). Qfloroutla.qnoque,:
Cnim leriio unctus est David, sic quique fnleles par- Laiida, unima mea, Dmimm (Psal, cxkv), al) rQ
ticipes debenl esse ternae bnctlonis. Prlus in ba- non discrepnt, qttia sic seribil Lueas : < lil eruut
ptisuio, hbi gralia Spiiittis san«:ti innevantar; se* in templo laudantes et benedieeules DQUDI(4wa.
cundo, quando per impositionem mannura episcnpi *XlV). |
donis ejtisdem Spirilus saiieti aiigmentantur; tertia^ CAPUTXH.
m diejmflcii, qitattdd ejusdem spiritalis gratiai per- Cur haelCMt* npostoiicw lititrte ad ligiliqt Itefa)
Yeet.im diileeditiem adipiseenlur. Non est outem era. • s,mil, .
dendum David feelsse hunc psaliniun, anlequnnv, in ldeirca per hos dles Divminlc* resurrectiotiis, id
domc palris lineretur, sed an pasi illam unciionem est a Pascba nsque ad PentecoSten, nposloliea: lii.
sialim, an post seeundam feeerit, incertum esl. A.t terae lectaisunt in vigillis nflcturnis, vidclicet Actus
nos quidem post seciiildani hnctloiiem in cxspccta- ftpostolorum, ApocalypsiSi cuni septom eanonieis
'tlone teriiai lioc oflicium canlmus, Jam cnim imphsi- C Epistolis, quia testimohium persnnant ejusdem re4
tionem manuurit ab eptscopis acceplmus. Apostoll surrcctionis, sicuiScripiHniest:» Quia vlMtite magna
aulem quorum exspcClatloneiii Irititaiur, sectindam reddebautapostoli, videlicet lam voeeqrtam Htteris,
po;l pritiiam unetionehl prssstolabantur. Nani irfi lestimonlum resurrectionis Dothini nostri Jesu Clititti
post peccalorurii femisstOBem, qtuun in morte Cliristi (Act. iv). > Diebtts atitem fntibtis tempiis iltttd signt-
acccperunt, iiisufflanie illo ac dicente: < Accipite flcatnr, qtto antc passiohem siiam in hoc mumlo
Spirituin sanctum; quorum reiniseritis peccata, re- vixil DoiiiinuS, idcirco Paulus legitur aposlohjs, quia
millunlur eis (Joan. xx), > hianuum ImpofcUioncm pene ubiqtte tota inleiilio ejtis est approbare grattaih
exspeclabant de coelo, ab codem Pottllfice magno» loli niundo, id est lani Jnd;cis qiinm gentibus, liiisso
qui penelravit coelos Jcsu Clirislo (llebr. rv), qu» tmeessariam, ncc ullum es operibus legis, sed solj»
secimda exstitit itlis iihcilo. Nos auteih, hac se- fide Cbrisli posse salvari. ltaque eblo lcmpore, quo
cuhda per illorum oflGcium,ab episcopls cum sacro stve anle, sive post passlonetit stlam Demlni nostri
chrismale acceplo, leriinni cxspectamus graliam prsesentia corhmemoratur, cohfnie novi testamentl
progratia.quain inilla ccetesli pefctpiethiis EeclCsis, prseeones loquunluf, ut qnasi ib Sponsi pTOsentii
tania pleniludlne, ul iherlto voceltir cbrietas, et ubeiibus, ftlif ejus lacte ConsolaiiOnis polentur. Itiee
affliiens voluptas, sicut dicit Psalmisla : t lnebrla- "siqtiidem Scripthras ubCra fHa shnt, de quibus
niintuf au ubertate dohius laaj, et torreiiie volupia- ctdem sponso in Camicls Ecclffsia dlcH : t Qtiia me^
tis tusepotabis e6s(Psa/. XXXV).» Et Uaias dlctt: llora sunt nbera tua vlnri, fragrantia tjftgtientis optl-
i Dicit Dominus, cujusigois eslih Sioh, ct eamlnus mis {Cant. t).t

ll7HBEK DEGIMUS;

CAPUT PRIIIUM. Ecclesi» liliisoue ejus tmiversis dobeat e*se <!e ad-
''beadventuteuillvlnUate *he operatlone sami Spl- ^eutu Spiiitus sanctj goleiiuiiias, eonsMerata. per-
nttu, so.oseadvciiienlis digniias, siwulquc caugn^dvcnliis
Quam venerabilis et ampleclenda sancia? malri cjus evideiHer denioiistr»t, jpse eniin ))«i)s sA Pmui-
 «63 RUPERTI ABBATI9 TUlTIENSIS 26 >
nus est, Palri Filioque consubstanlialiselcoxlernus, A nonexiiostra persnasione defcndimus, scd aposlolica
incrcatus atque immcnstis, ulpote crcatricis lertia auctoriiate satis idoneo probainus exemplo, sequcn-
persona Trinitatis, ciijus absque graiin, nulla in tes B. Pelrum apostolum qui, in ipso die, quo om-
online ccelorum consistil creattira raiionalis; a qno nium credeiitium iiumertim promissum Spiriius san-
recedehs augelus, dinbolus factus est; ad quein ac- cti replevil adventtis trium niilliiim populiim sua
cedens homo, Deo similisredditnsesl. Catisn aulem praedicalione conversiim, lavacro baptismatis conse-
advcnliis ejus h;ec esl, ul quia sponsus ablutus est, cravil, quod sancia Scripturn, quse apostolorum
fiiiormn cjns cttram atque tuteliim piipilloruin susci- coniimH aclus, fiJeli hisluria dncet (irf. u), direns:
piat, et tesiameiiloP.it!is icgalam illis, imo sangtiine < llis audilis, compuncli sunt corde, el dixerimt ad
ejus coiiscriptum hseredilutcm, advocatinne legitiaia < Peirum et ad leliqtios aposlolos : Quid facieinus,
defeudnl, in onini prx-lorio , coram quovis judice , <viri fratres? Petrus vero ad illos : Poeiiiieiuiam ,
regeam tyrimno, sive piiucipibus lernc. Proponenda < inquii, agite, el baptizetur iiiiiisqttisque veslrum in
namqiie cral lis in judicio de lerminis puternse pos- < noniinc Doniini Jesu Christi (iiij, > etc.
sessionis, el cuin Anliqutis tlicrum dixerit liuic, de Digna sane et jiisu lauli Doiuini revercnlia, quo-
quo loquimur, sponso, ptipillorum Patri: < Postula niam aeqtiilas paribus iu rebus pari.i jura dcsiderai,
a me, el dabo libi gcntes htjercditaiem luam et pos- B IIt quia lilius IIOIInisi in digito Dei lortcm urninium
scssionem luain terminos terrae (Psal. n), > futuri resurgendo devieit, el vasu ejus diripuit atque n uu-
lamen erant qui hserediiatem ejus nimiiim velleut davit (Matth. xxi; Luc. xi), ajque huie digilo Dei,
aiigustare, aul etiam anntillare, ul Judsei, qui iu sua scilicel Spiriiui sanclo adveuienli, sicut et Filio
lauium Symtgoga, ul Donatus, qtti in sola coarrlarc resurgenli siiiim repracsenieitir opus, id est sacri
ronleudit Airica, ut pagani, qui imllam illius pos- baplisniaiis effectus, ninxime quia baptismuiis cjus-
sessioiiem usipiam esse volebnni. Prseierea ccelorum deni regeneratio, proprin saucii Spiriiusoperatioe&l.
prsedia, quse perlendere potcrniil filii suprudiclo De ciijus regeneraiionis sacramento iioiiuiilla supe-
Pulris icstamento, sibimel legata, insidiantibus ma- rius in sancto Pastiise Sab ato, simiilque de lectio-
liguis spiiiiibus, tulorem bnnc tidissimum adcsse nibtis et cantibus ad idem sncrameiilum perliueuti-
oporlebat, qtii illos erudiret, prolegeret alque pro bns, qtiaiiluni proposiia breviias perinisil, exposita
dcliiiqtieiilibus iniervcnirel. <Nam quid oreinus, in- sunt, quse digna qiuesitu videbnntur.
quit Aposlolus, sicut oporiet ucscimus, sed ipse 118 CAPUT III.
spiritus pro nobis postulal gemilibus inenarrabilibus Quid pertineal ad suncti Spiritus gratiam lectio:
(Hom. vin). > Igilur juxla pi-rsouaj adveiiieulis di- ^ < Tenlavit Deus Abrahatn. >
gnilaiem, el advenliis caitsam, gloriosa, spleudida , Veriimtamen tiuuc illud prscierciindiim noii est,
veneraliilis, el dulcis esl saiirlse Ecclesise domui so- quid ad baptismi gratiam penincat illa, qua: de bac
iemnilas bauc de adveniii Spiiitus snncli, scque ul die legitur lectio: Tentavil Deus Abraham (Geti. xu).
illa sacrosancla festivitas Dominicse rcsurrectioiiis, De qua re qiiasreutibtis fucilis el aperla palct i cspon-
qtiia videlicet sicut nihil nobis nasci profuil, nisi sio, quia videlicel iuilln,quamcelebraii<us, efliisione
redimi profiiisscl, iia niliil nobis redimi profuit, nisi sancti Spiritus, illttd iinpleium esi, quod in hnc le-
Spiritii suncto illuminaii, el peccalorum reinissio- clioue patri tioslro Abrahse Domiuiis ail: Per memel-
ncm accipere profuisset. ipsum juravi, quia fecisti harc rem, el non pepercitti
CAPUT II. filio luo unigenilo, benedicam libi et multipUcabo te-
Qua aucloritaie Sabbato Ptntecostes, sicut el Sabbalo tnen tttum sicut slellas coeli, el sicut arenam qum ett
, Past-lio)baptixandutn tit. . in littore marit (ibid.). Maximeque quod atldidit :
Quapropter b:ec dtio lempora, id cst Pascbac ct Possidebit semen tuum porlas in.micoium suorum, at-
Penlecosies, a Homauis poniificibus ad bapiizanduni que in temine luo benedicenlur omnes uente* terra,
praiixa stiiil. Umle mugnus Lco scribcns ad iiniver- pro eo quod obedisti voci mece(ibid.). Illud, inqiiam,
sos per Siciliam consiituios, ciun de Sabbatosaucio D | iiiinc impleri cceplum csl, quamhi Spiriius saucttis,
Pascliae, quo baplizandum sit, dixissel, adjecil: aposlolorum p;'Clora iuvisibililer pcnetrniis, novum
< Addilur sane buic ohservuuiia;,e:iumPeiiiccosles, dedil sniicliGculiouis sigiium, ul in ore eorum om-
cx advetiiu Spiiiius sancli solemnilas, qu;e de Pa- nium gencre nasccreiitiirlinguarum(AcMi). Snncltis
sclialis festi pcudct arliculn, el cum ad alios dies enim Spiritiis lunc omuibns duri cospit geniibus,
csetera fesla |M:rliiieaul, li;ec sempcr ad eum dietn, mnnifeslo super gentiles Coriiclitim el alio- non-
quse rcsiirreclioue Doiuiui csliiisiguis, occurrii, por- nullos vcniens signo, qui iina el solu Dei bcuedictio
rigens quoduiiinioilo auxitianlis grutise ninnuiu, ct est, quin beneiiicaniur omnes gentes iu scmine A' rn-
eos quos a die Pnschse, aul moleslia infirmilalis, aul lias, qui e»t Christtis, quem iu uiero \irginis idem
lnngmqtiilas ilineris, aul navigalionis difliciiltas in- Spiriius snticlus praevenilin lieuediclioiiibiis, id est
terclusil, invilans, iilquibtislibcl iieccs.-.itulibus iin- omiiimn gratiaruiiisiinriim eOtisionibus, ut de pk-
pedili, desiderii siii effcctiim dniio Spirilus sanclus' iiiiudine ejus nos oiiines accipercmus. Traclus linnc
coiiseqtianlur (25). > El paulo posl: < ltoc aulem nos lectioncm idcirco nullus proscqnilur, quia caulicuiu
(25) S. Leo Epist. XVI ad univ. episcop.
r - rr per Sicil. const. cap. 5, Palrol. tom. LIV, Edit. Migne.
(i6| S. Leo, ibid., cap. 4.
 «65 DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. X. 26{
pater Abraham pro hoc facto nullum cecinisse scri- A non baptizabat in nomine Palris ct Filii et Spiritus
bitur, quippe quibus vel cum quibus caneret noni sancti, quse sola et unica regulaeslbaptizandi.quam
babebat, unus et pene solus Dei cullor, idemqne suo sanguine conscriptam, Saivator postresurrectio-
in terra aliena peregrinus. Csetera, ut supra diclum nem suam et non ante discipttlis suis conlradidit.
est, in officio Sabbati pascbalis pro posse dicta Quaa tanlse virlulisalqueauctorilalis est ut quanta-
sunt. cunque dicat quis inler mersionem, si cuncta ex
CAPUT IV. ordine qualuor Evangelia percurrat, tolamque fidei
Quod in honorem septiformis Spiritus, septem sint calholicse decantet expositionem orthodoxam, hanc
officia, quinla vacante feria. aulemsolam omittat regulam, verbtim abbreviatum
In cunctis sacrosanctse solemnitalis hujus ofliciis qtiidem, sed consummans : Ego te baptizo in nomine
auctoritas Spiritus sancti prseeminel, cujus et niaje- Patris, et Filii el Spiritus sancti. Si, inqtiam , istud
slas materiam praebel, quod maxime in Epistoiis omittit, non fecit opus baplismi, atque ideo frustra-
sumptis de Aclibus aposlolorum clarum est, in qui- tus, qui sic inlinctus est, nihilominus baptizari in-
busdam tamen Evangeliis, vel his quse ad introitus diget. Quod si sola ha3c verba deprompia fuerunt,
officiorum, vel quae dicuntur in offerendis, non adeo quicunque sit ille verbi et aquse minisler, quicunque
liquet in superficie litterse, quod personam vel pro- Bbaptizet, sivecolumba, sive corvus, id est sive ca-
priam sancti Spirilus operalionem prcedicenl; sed slus, sive adulter aut ebriosus, sive Calholictis, sive
si siiperscrutemur, et ut ad latentia grana pervenia- bserelicus, sive etiam ludo quis forle baptizet, nul-
mus, spicas manibus confricemus, cuncta ad illius lalenus bapiismum licet ilerari, ne lanti nominis
operationem aique ad baptizatorum competentem invocatio videatur annullari. Unde licet fere neitto
pertinere patebil instructionem. Sunt aulem ab hoc dubitet, libet tamen quiddam ad hoc pertinens inse-
Sabbalo usque ad alittd Sabbatum ofliciaseplem, uno rere, quod ecclesiastica de Athanasii principiisrelert
die, id est feria quinla proprium non habente, sed historia.
de Dominica mutuante officium, videlicet in venera- Tempore quo apud Alexandriam Petri martyris
lione posila septem ejusdem Spirilus sancli dono- diem Alexander episcopusagebat, cum posl exempla
rum. Sed in bis eo conlenti non erimus, ut juxla solemnia, conventuros ad convivium suum clericos
proposilum in ofliciisqiurramuspartiumconcordiam, exspeclaret, in loco mari vicino videt eminus pae-
magisque opificem noslrse salulis inquirendo, vene- rorum super oram maris ludum, imilantium, ut iieri
rabimur sancli Spirilusdiviiiilatem. Dignum quippe solet, episcopum alqtie ea quse in ecclesiis geri
cst ut prophetica vel evangelica seu aposlolica pen- nios est. Sed cum inlentus diulino pueros inspecta-
sando dicta, quse in his cougesla sunl ofliciis, orga- " ret, videt ab his geri qusedam eiiam secreliora ct
nistam anliquum suis ex vocibus, non recentem mystica. Perlurbatus illico vocari ad se clericos ju-
agnoscamusesse Deum, prsescrlim cum in his quo- bet, atque eis quid eminus ipse videret, ostendit.
que. quae hoc miuus in litlera personare videntur, Tnm abire eos, el comprehensos ad se perducere
magnilicenliiis inlerdum comprobetur, interiore fi- omnes pueros imperat. Cumqiie adessent, quis eis
deliter ponderaio sensu, ut esl iliud : < Cibavit eos ludus, etquid egissent vcl quomodo perconlatur. llli,
ex adipe fruinenii, et de pelra melle saluravit eos ni lalis habel tetas, pavidi negare primo, dehinc
(Ptal. LXXX).> rem gestam per ordincm panduut, et baptizalos a se
CAPUT V. esse quosdam catechumenosconfitentiir perAthana-
Cur apustolus Paulus eos, qui in Joannis baptismale sium, qui ludi illius puerilis episcopus fuerat sirriu-
baptizati fuerant, mhilominus baplizari fecerit. latus. Tum ille diligenter inquirens ab his qui bapti-
Lcctio Actuura apostolorum : Faclum est cum zati dicebnntur, quid inlerrogati fuerinl quidvc
Apollo esset Corinthi (Act. xix), etc. Cunclis hujus responderinl, simttl et ab eo qtii interrogaverat, ubi
hebdomadse diebus Iecliones, de Aclibus apostolo- videt secundttm religionis 119 noslrse riltim ctincta
rum stimplse, sancli Spiritus evidcnter prsedicant p] constare, colloculus ctim concilio clericorum, sta-
potenliani siinul et graliam, qua teneram nascenlis ttiisse tradilur illis, quibits iniegrisinterrogalioniiius
Ecclesia? cum lanla dulcedine lactabal infantiam, ut et rcsponsionibus aqua fuerat infusa, iterari liapii-
imponeniibus manus aposlolis, loquerentur linguis snium non debere, sed adimpleri ea quse a saccrdoti
iidcles et prophetarent. Sed hodierna, id est Sabbali bus mos est.
cctio, uiiicam baptismi Christi commendal dignita- Manifeslum est igilur baplismum Joannis longe
lem, in eo qtiod Pauluin discipulos, qui bapiizati imparis fuisse virtutis a baplismo Chrisli, ueque ulla
fuerant in Joannis baptismate, rebaptizasse, imo quseslione opus est, cur apostolus Paulus, eos qtti
quia baptizati non fueranl iu nomine Domini Jcsu, tantum in Joannis hnplismale bapii/ati fuerunf, ni
naptizasse commemoral. Cnusa autem manifeslaest, hilominus baptizari fecerit: quippe qui interrogali :
videlicet quia baptismus Joannis non ad eamdem < Si Spirilum sanctum accepistis credenles , re-
virtulem perlinuit quam operatur in nobis baptismus sponderunt: Sed neque si Spiritns sanclus esi, ati-
Cbrisli. Primo, quia Joannes baptizabat in pceni- divimus (Act. xix). > In quo satis liquet, quanisc
tenliam, Christus vero bnplizabal in remissionem imperfectionis bnptismus Joannis fuerit, in qtio nec
peccalorum. Deintle, qnotl maximum est, Joannes nominabalur is, in quo solo baptismi snbsistit vir-
P*THOI.. CLXX. 9
 567 RUPERTI ABBATIS TU1T1F.NSIS 568
tus, Spirilus sanctus in quo baplizat Christtis, sicut A j per quem in ulero Virginis, Iiumanse naturae fuerat
itlcm Joanues ail: < Ego baplizo vos in aqua, ille unittis. Quodque dicebal eis : Rogabo Patrem meum,
vos baplizabit in Spirilu sancto et igni (Matth.n\),t et alium Paracletum dabil vobis, ut maneat vobitcum
Et ilem : < Qui misit mc, inquit, baplizure, ille in ceternum, lale est ac si sponsse amanli, quae di-
milii dixii: Super quem videris Spiriium descens xerai: <Osculetur me osculo oris sui (Canl. i), > di-
deniem sicul columbam, et maiieiitem in eo, ille est cal intcr oscttla os amici post parietem slantis, per
qui baplizat in Spirilu sancto (ibid.). > feneslram respicientis (Cant. n): Diruam parietem
CAPUT VI. bunc, qui oscula noslra vix per feneslras admittit,
De proprietate consolalionis, secundum quam Svirilus divideiis inler te ventremque meum eburneum, dis-
sancius alius datus esl Paracleltts. tinctum sapphiris, et niox erimus duo in carne
Spiritus sanclus, sicut alia personu est quam una, fietque per infusorium seminis, ul ullra steri-
Filius, sic proprielate consolulionis suse qua conso- lis noii sis. Cum enim lisec anle passionem suam
Jalur nos, alius est Paracleius, propter quod Dei loqucrelur Dominus, adhuc stabat paries inimicitia-
Filitis mulia de seipso locutus, ait in hodierna le- rum (Ephes. n), id esl originale pecculum inler ho-
Glione sancli Evangelii : Et ego rogabo Patrem et mines el Deum. Corporalisautem prsesenlia Cbrisli,
alium Paraclelum dabit vobis (Joan. xiv), quod ut B | lanquam os erat dilecli, qui tot osculis amicam alli-
tandeni cotnmoditis palefiat, discrelione diligenti ciebat, qtiol doctrinis vel miruculis Ecclesiam in
opus est, adcognosceiiduin quid proprie per Filium, paucis discipulis adhtic parvulam ad fidem invita-
quid proprie Pater in creaturis operelur per Spiri- bat. Sed sictit solo nunquam aroica concipit osculo,
tum sanctum. sic animse illorum impregnari non poleranl virtute
Omniiim substantia creaturarum per Filiuni con- Verbi, quod est semen Dei Patris, nisi per ingressum
dita est, sicul evangelista lesialur, dicens : < Omnia Spiritus sancti copula Dei noslrarumque animarum
per ipsum facta stiut, et sine ipso factum est nihil perficeretur, et per illum usque ad interiora ventris
(Joan. I). > Sed omnibus exceptis quse ad praesens earum semen, qttod est Verbum Dei, perferretur.
negotium non pertinent, de angelica elbumana lan- Quo facto, siaiim renuit consolari anima eorum in
tum substanlia dicendum cst. temporalibus seu naturalibus humanse creaturse
Omnis humana, vel angelica creatura omnesqtie bonis, et idcirco omnem rerum ssecularium conso-
substanliales qualitales, sine quibus nusquam ulla lationem respticrunt, quia memores fuerunl Dei
liotest vel cogilari sttbstaiitia, videlicet esse, vivere, (Psal. LXXVI),id esl intellexerunt Detim esscincom-
'senlire et discernere, quse naluraliter insunt, ef parabililer dignius el altius bonttin, et hoc intelli-
idcirco eidem adesse subslanlise non possunt, per C I genles delectati sunt (ibid.). De hac Patris et sui
Filium simulcum ipsa substantia condilse sunl. At cognitione, paulo superius dixerat Dominus : < Si
vero bene esse, sanete vivere, recle sentire, pru- cognovissetis me, et Palrem meum ulique cogno-
denler discernere, vel sapienler inlelligere, acci- visselis (Joan. xiv). > Nam dequa cognilione dixit,
dentales qualilales per Spiriltim sanctum apposilse nisi de experimento amoris ? Siquidem pro experi-
sunt. Quas cx eo constal accidenlales esse, quia vi- mento copulse naiuraiis, in sacra Scriptura, lam
delicet adsmit bono, el absunt malo homini vel boneste quumpropriedici consuevil, virum uxorem,
angelo, natura vel substanlia parmatiente. Et ne vel tixorem cognovisse virum. Qua similitudine, quia
quiscaluiniiise locus patere videatur, sic dictum est cogiiosceudus eral Iteus ab Ecclesia, per passiouoin
has qualitates accidentales csse, cum ipse Spiritus Filii, qtii hsec loquebalur acquisila, stalim nddidit:
sancius, cujus hsec dona sunt, substuntia sil, sicut <Et amodo cognoscelis eum (ibid.). > Et quia sic
mulieri procul dubio accidens esl, felam esse, cum cognovisse vidissc est, coulinuo subjecit : < El vi-
semen, quo impregnata est, vel illud de quo et per dislis eum (ibid.), > prsclerilum ponens pro fttluro,
quod semen in ea transftisum est, subslanlia sil. quod certissimc (uiuruin esl, eo loquendi more quo
Sed ul ad proposita redeam, nimiam paliunttir pe- el puulo post dicturus esl: < El jam non sum iu
nuriam, qtii, solius crcntricis potenlise bciielicium mundo (Joan. xvn). <Quod si cui non placet, osten
'
asseculi, solis nalurse bonis ulenles, quae per Ver- dat quomodo aliler quum per amorein suum Deus
bum creata sunl, necdum meruerunl superioribus veraciler vel uliliter cognosci polest, aut quomodo
ornari , quae a Paire et Filio danlttr per Spiritum jam viderunl Pnlrem, cum ipsc Filius nunc dical :
sanclum. Amplitts veromiseri sunl,qui illa nunquam < Si cognovisselis me, et Palrem meum ulique co-
accipere mercntur, qualibus dicil Dominus : < Yse gnovissctis. > In qua propositione prsecedens atque
vobis quia habelis consolalionem veslram ! > (Lttc. consequens , discipuli non cohserere arbiiraniur.
vi.) Apostoli aiitem non ejusmodi eranl, qui nun- Unde ail Pbilippus : <Domine, oslende nobis Patrem
quam accipere merentur : nondum tamen divina» et suflicit nobis (ibid.), > ac si dical: Te quidein
dispensationis ordo poscebatut jam acciperent, jam- ostendisti, et videmus tetaniummodo, Patremnobis
que peiiicerentnr. Et quod inter eos Filius Dei erat, ostendc. At ipse hunc illorttm non approbans sen-
quod nondiim Spiritu dalo cum illis loquebatur, et; sum, quia nibil sttperesse pulnbunt de Filio quod
inler eos anibulabai, pr.eparatio temporiserat, quoi non vidisseni, cum el ipse sit Deus, qui seque ut
wenlibus eorum percumdem spiritum infunderetur, Paler corde videtur, sicut alibi dixit: < tteati mundo
o6o DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. X. 270
corde, qtioniam ipsiDeumvidebunt(il/a«/i. v), >ait: A A. CAPUT VII.
< Tanto tempore vobiscum sum.etnon cognovistis De
me processione ejusdem Spiritus sancti, a Palre Vt-
>
me? (Joan. xiv.) Non enim coguovisiis, qui lioque procedenlis.
viso me secundum hominem, totum vidisse pulalis.
Sed quia propositum nuncest, non solum partium
• Qui videl me, videt et Patrcni (ibid.). > Sed Pa-
consonauiiuin in ofiiciis, sed et divinam quserere
Irem non vidistis, sicut ipsi futemini, ergo nec me
vidisiis,<qttiaego in Palre etPaler in meesl (ibid.).t poleniiam Spirittis sancti, prsetereunda non hsecest
nec esse sentenlia Salvatoris, quam non sola commendat
Quod non localiter accipieudum est, sic
ait : Pal|is dignitas sensus sui, sed et reverenda aiicloritas di-
potesl, sed hoc est quod Cognilio 120
in cognitione Filii, cognilio Filii in cogiiitione Pa- ccnlis, maxime quia cuin clamore , ut attenlos fa-
tris est. Quseutriusque cognilio per Spiritum san- ceret, edixit. Sic enim scriptum esl: <ln novissimo
clum (il, et bsec sola est consolatio sanclorum in autem die magnse festivitatis stabal Jesus, et clama-
hoc sseculo peregrinaiitiutn, quia sublevali ferunl ba(, dicens : Si quis siiit, veniat ad me et bibat
mundtis (Joan. vu), > etc. Ilaque si audiiores sumns non
palienter, imo gratanter, quod eos odil, et lali oratoredigni, non solum quid dixerit,
exprobral, ejicil, persequitur, flugellut, occidit, el ingrnii,
lam in prosperis quain in adversis, orante pro illis ]., sed el quali tempore dixerit (nnm et hoc ad rem
boc Spiritu gemitibiis inenarrabilibus pro rcfeclione attinet) consideremtis benevoli, dociles et aitenli.
habenl flere (Rptn. vui) , sictil scripltiin csl : Dies festus erai Judseoriiin Scenopegia. < Quid sit
< Fuerunt milii lacrymse mese panes die et nocte Scenopcgia, noverunt, inquit Aiigusliiiiis (26*), qui
Scripluras legerunt. Fnciebuntdiefesto iahernaeiila,
(Psal. XLI), > etc. ad similitudinem taberiiaculortim, in quibus babila-
Igilur quiu propria Spirilus sancti operalio bsec
verant, cum educti ex ^Egypto peregriiiareiitur in
est, recte alius Puracletus diclus est. Seqtiiturque
deserto. Iste erat dies festus, magna solemnitas.
bsec offerenda : tmilte spiritum luum (Psal. ctit),
Celebrahaui hoc Judsei, velut remiiiiscentes bene-
etc. Hoc eiiim alio loco Paraclelo dato, hoc Spitilti
ficia Doinini, qui occisuri erant Doininum. > In hu-
emissu, creanlur hoinines novi, et sic renovalur
facies terrse nostrse, quse maledicla est in peccato jus festivitatis novissimo die stabat Jesus etclama-
Adseet damnala spioas et tribulos, piillulanle camis bat, invitans ad bibemluin non qualescunqne, sed
sitientes. Bene. Interea duin reminisce-
ltixttria, germinal (Gen. mj, renovalur, inquam, et quosqueutdictum
novaui profert crealuram cujus < exspectatio, sicut renttir, esl, beneficiorum Dei, dirigebatur
nd eos clamor invitantis ad populuin Spirilus sancli.
ait Aposlolus, reveialionem (ilioriim Dei exspeclal,
el > dum „ Nos aiitem educti de ^Egypto inlilelitalis; liberali a
I
quse ingemiscil parlurit (Rom. vm), usque et servitio spiritualis Pharaouis, et tra-
iu illa revelalione filiorum Dei, revelel semen Dei, captivitale
ducti per mare baptismi, nunc in eremo vitse prae-
quod per hunc a
Spirilum primum baptismi gratia sentis peregrinantes babitainus in labernaculis, quaj
concepit. sunt ecclesise, vel ctienoliia in quibus militamus,
lu.ie in sequenti versu horlalur seipsam prse- donec ad
regnum sujiernae lisereditalis pervenianius.
gnans aniina, benedicere Dominum propter suam Si inemores beneficiorum Dei festa celebramus,
veliemeiiiem magnilicenliam. Quse benediclio vel a ergo
malis operibus vacantes, et in coutemplalione
gratiarum actio, si lauluin labiis fiat, adulutio est
divina? bouitatis exsultantes, quia per passionem
apud Deum ; si antem corde diligente illam, quam unici Filii salutem nostram operatus est, clamorem
laudut mugnificeutiam, benevolenlia prsemio digna inviiantis
eum. Unde recte internum audimus, in sili currimus, bibimus, quia
Judicatur apud magis sic nobis benigna divinitatis vena, scilicet Spiritus
auimsespiracuhim, qnam linguse plectrum hortatur sancli aperittir.
ad bcnediceudum Dominum. Talisque confessioi
decora est, quam induit Domiuus, el ea tanquam CAPUTVIII.
luminoso auiiciliir vestimento. Causa benedicendi
Quo ordine fiat eaaem processio sanclx opiritut.
Domimim magis in hoc versu exprossa, hsec est : jj
Extendens ccelumsicut pellem (Psal. cm). Nam per Magna res et a Deo speranda, quam considerare
liunc, de quo loquimur, Spiritum sanctum extendi- proposuinius, scilicet quo ad crealuram suam ordino
tur coeliim, id est Scriptura propbelarum. Exten- vcniat Spiiitus sanclus. Quod ubi animadversum
dilur, inquaiii, sicut pellis, in qua nibil latet cumi fuerilclurebit et lioc qiiam recte in Evangelio, pro-
exiensa fuerit. Qui tegis, inquit, in aquis superiorai cedens dictits sit. Ordo necessarius bic esl, ul pritts
ejus, id esl excellentem illis viam charitatis in donisi in crealura ralionali bona volunlas exciletur erga
Spiritus sancli superfundis. Communionem : Uitimoi Crealorem, considerulione beneficioriim ejus. Ilsec
festivitatis die, manifestum esl, ad donum Spiritus ; vero ut non deessent, < ille proprio Filio suo non
sancli pertinere, de quo ait: Qui in me credit, fln- pepercit, sed pro nobis omnibus ttadidil illum (Rom.
mina de venlre ejus fluent aquce vivas, hoc enim dixil', vni). > Quomodo, inquil Apostolus, non cum illo
de Spirilu, quem accepturi erant credentes in eumi nobis omnia donavil? Sed snnt homines ingrati,
(loan. vn). qui sictil in operibus mttndi nulla beuevoleiilia lau-
(-26*)S. Augusl. Tract. XXVIII in Ev. Joan. cap. 7, 3, Patrol. lom. XXXV, Edil. Migne.
 271 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 27i
danl Deum arliftcem, quos Apostolus perctttit di- A suis experli sunt beneficiis. In his nimirum clamor
ceos : < Qui cumcognovissent Dettm, non sicttl Deum ille Domini non surdas auresinvenit, dicentis : < Si
glorificaverunt, aul gralias egerunl (llom. i), > ita quis sitit, venial et bibat. > Et exponens quam sitim
cum prsedicatur eis lanta cbaritas Dci, quod pro qtiseral, quid bibendum offerat, atljungit: < Qui cre-
nobis Filium suum tradidil, non vencrantur magni- dit in me, flumina de venlre ejus fluent aquse vivas
iudinem beneficii, sed irridenl ul stultiliam vcrbtim (Joan. vn). > Qui credil in me, idem est ac si di-
crucis Christi (/ Cor. i). Tales spiritus nunqitam xissct: Qui sitit me. Quid enim est inChrislum cre-
dignalur, quia Deo odibiles, ingratiludine nimia dere, nisi Cliristum sitire? Plus quippe mullo est
legem naluralem prajvaricanlur, Nalurale namque credere in Christum, quam credere Chrislo, vel
est homini amanlemredamare, et opus quod laude credere Chrislutn. Credere Cbrisio, subaudilur,
ilignum, quodque imlignum sit, possc disccrncre. quod veruin credat, vel credere.Chrislum, subau-
Quod quia vilio suo, videiicet quia ingrali sunt orga diluresse, non magnum est, siquidem el dsemoucs
Dcum, facerenolunt,nierito SpirilusDei semelipsuin credunt ct contretniscunl (Jac. n). At vero cre-
non crodit eis, eosque in desideria cordis ipsorum, dere iu Chrislum, id est per fidem ambulando icn-
in immundiliam, in passiones ignominisa, et in om- dcre in Clnistum , venerari et amare Vcrbnm per
nera reprobum sensum, sicut Apostolus ait, traditos g quod omnia facla sunt, amplius autem <piod Verbtim
dcrclinquit (Rom. 1). At vero quorum iniuiliim dia- caro facltim, et habitavit in nobis (Joan. i). Qui cr-
lolicae non csecavit lelum invidenlise, cognoscentes go sic silil, illi datur bibere de Spiritu Christi. 0
cx operibus mundi Arliflcem, veneranlttr itlum, et quanla dc inopia snblevatur creatura, ut cum Cre-
henevole sapientiam ejus laudant in sequitale operuni, atoro suo unum cumdemque spiritum habeat, qui
magis aulem incarnatum et passum pro omnibus solus aclernarum divitiartim cumultis est, quo ila
iiiulientes, Dei virtutem et Dei sapienliam Christum inebriatur, et imptclur venier animne, ul de illo
(/ Cor. i), diligunt, approbant, amplectunlur, hono- fliiant atqii;c vivae, scil cet dogmala divinae sapien-
raiii. Unde cst illud in Canlicis : < Olcuni effusum tise,ut mcrilo dicalur < fons bortoruni, putetis aqua-
uomen luum, ideo adolescentulae dilexerunt le (Caui. ruin (Canl. iv). > Igilur, ut supra dicltim cst, hic
i). > llaque quemadmodum in sponsalibus, priinum ordo consuelus, haec prseparalio coinpctens est antc
sponsae oslendilur spotistts , laudatur genus, forli- advenlum sancti Spiritns, ut prius bona creaturae
indo prsedicalur, divitise numeraulur el forma voluulas erga Crealorem excilelur, prsedicatione bc-
commendatur, per qtise omnia inutuus aflectus, vo- noficiorum ejus, quia, leslanie Scriptura qusedicit:
tnnlariusqtie puellae exigilur assensus el demum < llominis est prseparare animum, Domini autem
C gubcrnare linguam (Prov. xvi); > itemque : < Ho-
pcr convenittm amoris, is, qui in suis placuerat,
loitts in seipso cognoscilur. Iln, Creaior noslcr, rainis est disponere viam suam, sed Domini est
prius animarum noslrarum in se excilat affeclum, dirigere gressus ejus (ibid.), > bac, inquain, Scrip-
suorum oslensione operum , suseque 121 di- lura testante, naturale est ut humanus affcctus,
vinilalis omnipolentissimce ct incarnalionis sacro- id cst bona voluntas erga Cre.itoris benefacta mo-
sanctsc, fideli prsedicalione, et deinde ubi seipsum vcalur. Quod ubi non <it, ingralitudinis viiium, et
placuisse vidcrit, confldenter accedit, sicut de mu- superbienlis animi contcmptus est. Nam qnod ait
liere forti scriptura esl: < ConliJit in ea cor viri Aposloltis : <Dcus enim est, qui operatur in nobis
sui (Prov. xxxi), > et pleniludinem sui amoris, > velle et perficere pro bona volunlale (Philip. n), •
iil csl Spiritum sanclum, in illam eCfundit.Ibi ma- supradiclae non repugnat sententise. Siquidem ho-
nifeslal ille seipsum, quod nunqtiam per aliud fil, minis est animum praeparare, id esl bona velle, dum
nisi per bunc, de quo loqtiimur, Spirilum sanclum. raliouali sensu bonum discernit el approhat, sicut
Idcircojamjam passurus Dominus, et post eamdem idcm Apostolus ait: < Nam velleadjacet mihi (liom.
passionem sunm huuc Spirilum daturus, dileclionem vn), > Deus vero hoc ipsum velle operatur, dum
alientius commendabat (Joan. xi), videlicelut dilec- _ graiia sua causas agcre, alque homini ostendere
tio cordis humani, dilectioni Dei, qui est Spirittis dignatur, quarum inluilu volunlas ejus ad amandum
snnclus, occurreret locunique prsepararet. Jam, ut Deum excilelur. Verbi gratia : Petri apostoli fttit,
ad superiora revertamur, lalem dileclionis siliin re- ut vellet paratus esse cum Domino in moriem el in
quirebat, cum in templo slans et clamatis diccbat: carcerem ire (Luc. xxu), sed hoc ipsuin velle ope-
i Si quis siiit, veniat et bibal. > Ubi ct Scenopegise ralus fuerat in eo Pater, qui Christum Filium sutim
festivitas, quando memores beneficiorum Dei laber- inhuncmundum miserat, et huic revelaverai. Et
nacula faciebanl. ut stipra dictum est, ad simililu- quia Judaeis invidenlibus atque persequenlibus, hic
dinem labernaculorum , in quibus habilaverunt per et caeleri aposloli siitiin vclle Deo, sicut jam dicluni
deserlum, quando dc yEgyplo educti sunl, feslivilas, est, accommodaverant, idcirco quod suum erat,
iiiquam, magna, soleranitatis ejus lypus erat, quse perfecil Deus, miliendo illis Spirilum saiictum, quo
nostris in menlibus splendere debct, contemplanli- acceplo Petrus, qui jam vellc habueral, perJicere
busbeneficia Dei, quse per Filium suum Redemplo- quoque baberel, scilicet ut polcnler pro Christo in
rem nosirum magnifice nobiscum egil, et ob hoc carcerem el in moriem iret.
sitientibus illum in seipso conlueri, quem in tantis
873 DE DIVINIS OFFIGklS. — LIB. X. • 274
CAPUT IX. A lis humanw animai, quod est proprium divinw sub-
stantim.
Cur proprie Spiritus sanctus procedens dicatur, cum Si prudenter verba Domini snperius posila adver-
Filius a Deo processerit, sicut ipse ait: < Ego enim. limus, qui loquens de Spiritu quem accepturi erant
a Deo proccssi et veni. >
eredenles in eum : Si quis sitil, inqtiil, veniat ct
Cum et Filiusa Palre processerit; sicutipseJudseis bibal (Joan. vn),elc.,veram el perfcclam sancli Spi-
loquitur, dicens : < Si Deus. pater vester esset, dili- rilus divinitatem in his quoque agnoscimus, de qna
geretis utique me; ego cnim a Deo processi et veni nunquam atiquid aridus et inanis bibil Macedonius,
(Joan. VIII),I merito quseritur cur proprie Spiriius omnesque alii quicunque blasphemando in Spirilum
sanclus procedens dicatur. Ad qnod facilis promp- sanclum aelerni delicli rei convincuntttr. Qtiod ut
taque paiet responsio, quod videlicet, quia Filius manifestum fiat, primo ponendum est illud, de quo
semel missus, semel venit redimere mundum per nemo dubilat, scilicet potum hunc non cnrne, sed
incarnationis mysterium, et sicut omnia per ipsum spirilu percipi, non ore, sed corde, non palalo, sed
semel et simul facta sunt, ita et per ipsum omnia ratione discerni. Quod autem bibitur, prolecto bi-
semel et simul restaurata sunt. Propter quod non benlis interiora penelrat, suaque subtilitale capa-
prsesenti tempore ail : Ego enim a Deo procedo, sed n biie, crassiora atque ideo sui capacia complet rece-
prseterilo : < Processi, inquit, et veni. > At vero ptacula. Conslat igitnrquod Spirilus sanctus huma-
Spiritus sanclus non semel, neque cuncla simul e- nae animae capabilis sil, ejusque penetret interiora,
lectorum pectora perlustrat, sed diversis tempori- utpole quem illa bibit, id cst in interiora suse sub-
bus veniens diversis modis visilat, id est gratiarum stanlise recipit. At vero boc divinse substanlia:
divisiones unus idemque Oeus ac Dominus varie dis- proprium est, nihilque aliud humanum velange-
pensal (/ Cor. xn), de cujus sanclificatione ait Fi- licum polest penelrare spirilum , praeler ipsius
lius: < Pater meus usque modo operatur, et ego omniumque crealorem Deum, cui dicilur : < TM
operor (Joan. v). > Duplex est enim operalio Dei. solus nosli corda omnium fiiiorum hominum (Act.
Et de alio opere Dei, quod per Filium opera- i), > hic, inquam, solus implel animam spiritus. Nani
tus est, scilicet de creatione omnium, scriptum quod homo arreplius dsemone plenus dicitur, non
est: < Qui vivit in aelernum, creavit omnia simul sic accipiendum est, ut malignus spiritus spirilum
(Eccles. xvni). > Idcirco cnm de Spirilu sancto Io- hoRMnissubstanlialiier introisse credalur. Uterque
querelur Filius, dicens : < Cum veneril Paracletus, enim creatus est, neuter allero adeo sublilior, ut
qttem ego miltam vobis a Patre, spiritum veriialis, > alter alteri capabilis, alleriusque capax sit: sed ila
prsesenli lempore ait : < Qui a Palre procedit (Joan. f, plenus dsemone quis esse potest, quo modo mero
xvi). > Et sicut funse corpus inlegrnm semel in ccelo aul febri inlerdum non incongrue plenus dicilur.
formatum est, semper aulem beneficio solis, ul ab Qtiod utique secuudum corpus accipilur, quia venas
illo illuslretur, indiget, quia lumine proprio non nervosque vel omnes occullos meatus corporis, non
lucet; sic Ecclesia sancta semel in baplismo nata etiara aniraae substanliam ingressa febris aut ebric-
esl, sed semper inler praesenlis vitae defectus vari- tas, habitantem illic in suis sedibus fatigat animam.
osque labores gralia sancli Spiritus visitari ac refici Igitur Spiritus sanclus Deus est, quia capahilis csl
opus habet. Quapropter vullui divinitatis assistere humano spiritui, sicut jam dictum est, Chrislo auc-
satagit, dum quotidie Creatori suo pro beneficiis tore, qui ad bibendum illuni sitienles invitatanimas,
cjus gratias agit, verbi gratta, dum in consecratione quo sensu et illud Apostoli accipimus : <Misit Deus
ettcharistise digntim et juslum esse confilelur, illi Spiritum Filii sui in corda nostra (Gal. iv),> etlalia
scmper et ubique gralias agere, cum cceli coelorum- quam plurima.
que viriutibus sjasquoque voces admitti deprecans, CAPUT XI.
quia per Cbrisium Dominum nostrum et ipsa con- Item de processione Spiritus sancti in minore vel ma-
dita, etper eumdembenedictum qui venit in nomine jore visilalione, juxla itlud quod dictum est:
< Spirilus ubi vult spirat. l
Domiui, redempta est. Hac enim maxime beneficio-;" Cum vero idem spiritus bumani cordis circuit
rum ejus commemoralione vultui Creatoris sui oc-
profundum, nemo quidem scit, nisi ipse qui accipit.
currit, el tanquam luna, vero soli faciem cordis ob- Flumina autem aquse vivse consequenter de ventre
;,icit, sicque spiritu sanctificationis, et in illis qui ejus fluentia (Joan. m), qui bibunt, de
lorte necdum acceperunt, initiatur, ct in illis qui sapore ma-
iam acceperunl, per adjeclionem muneris perficitur. gnitudineminfusi muneris agnoscuut. Unde Dominus
in Evangelio : < Et vocem, inquit, ejus aydis, sed
Recle igitur Spirilus sanctus qui a Patre procedit,
nescis unde veniat aut quo vadal (ibid.). > Flumen
solus procedens dicitur; Filius vero, quia non pro-
cedo, sed < processi, ait, et veni, > non procedens, quippe aquse vivse, id est aflluenlia salutaris doc-
sed genitus, ut vere est, asserilur. Processit enim trinae, quse de ventre fluit in Christum credentis,
vox est Spirilus ubi vult spirantis, qui ubicunque
anle omnia lempora, de corde Patris nalus; venit
in lempore, ex Maria virgine incarnatus. spiraverit circuiens mentis uterum, fonlem aquae
vivse, id est sensum veritatis efficit, rivumque ejus
122 CAPUT X. ad os dirigens, corporea voce induit, et in aures
ilem undesttpra, et quod Spiritut sanctut sil capabi* luas emittit, perque atires ad aoimam perfert, cui
275 RUPERTI ABBATIS TfJITlENSIS 276
bibenti saporis qttalitas vcrtim perhibet, quia Spiri- A i tntis, sicque progrediens ad publicum pracccptum
tus sancli vpx est, scilicel dttm infustis pcctori, gra- exseqttitur, quod inlus audivil : < Deriventur fonies
liam multis profuturatn in eleclo vase compoiiit. tui foras, et in plateis aquas itias uivide (Prov. v). >
Siquidem nec ipse qui accipit, scil uttde veuiat aut CAPUT XII.
quovadat, licet sciat et sential quantlo venil et De die Pentecostes,
visilalione sensibili. « qnomodo dies qtio data est lex,
quando vadit, peracla Quasi qtiinquagesimus compuletur a die qua in AZgiipto
enim sibilumaurselenuis.ulail Cregorius(27),subito agnus immolatus est, cujus solemnitatis die Spiri-
percipit, aiquc boc est quod de incompreliensibili lus sanclus datus est.
subslanlia splernitatis conspicil. > Verum per illum Primo illud pnctereundtim non est diem illum,
in Helia sibilum aurse lentiem frequenlior visitatio quodata esl lex, in cujus rei memoriam solemnilas
dcsignalur (/// Reg.xix), quadiviniialissaporem de- magna erat Pente^osles, de quo die Spiritus sanc-
gnsiai mens, quoties in contemplalionis sublimitate lus aposlolis dalus est, diem, inqtiam, quo post
suspendittir. De illa magis visitatione ad prsesens transittim niaris Rtibri data est lex filiis in moiite
pertinet opus, qua longe excellentius tunc mens hu- Sinai, plane qiiiuquagesimum fuisse ab immolatione
mana clarificalur, quando ad publiciim quis mitten- paschalisagni.Noiinullienim,maximeqiiicomputan(1i
dus est, ut ad salutem mulloium flumina dc veutre B 1 123 scientise sliidenl, cum legiint qtiarla dccima
cjus fiuaiit nqiiae vivae, vel, ui alibi scriptum est, ut diemcnsis primi immolaiiini fuisse agnuiu (Exod.xn),
a tiuiore Domini concipiensparint, el spiiilumsa- mense atilem lerlio, terta die mensis descendisse
lutis ejus faciat supjr terram (Isa. xxvt). Quomodo Domintitn coram omni populo super inontem Sinai
iF.issi sunl patres nosiri apostoli, vel aposlolici viri, (Exod. xix).Jatn enim, inquit Scriptura, advenerat
el si qui scrihemli olficio magis quam accessu vcl dies lerlitis, et ntaite incaiueral, et eece coeperunt
prsesentia corpotis vivam nobis aqiiam einiserunt, atiiliii louitriia (itiid.)elc, ctiin, inqu.iin, h:eclcguiil,
qiiam de l»oc fonle Salvuloris, de hujtis snucti Spi- miraniur el lia:rciil numerum quiiiquagenarium a
rilus nbiinilanlia.feliciter baiiserunt(Isa. xu). In liis qunrta dcciiua die meusis primi usque ud tertiam
magnificentitis timc illud adimpletur, quod in Can- diein inensis tertii non consture prob.mies. N;un ctim
ticis canlicoriim dicitur : < Dilectus ineus misit ma- llebraei solos lunares hnbeant meiises, et lunu primi
nuin stiam per foramcn, cl venter mcus inirenniit mensis iindetrigiiita dies babenl, luna verosecnndi
ad lacium ejus (Canl. v). > Subilo enim, dum nes- triginla, profeclo a qtiarla decima die primi usquc
citur, iusilit Spiritus sanctus et qttasi per foramen ad lerlinm diem mensissecundi.non prseterniillenda
interitis auiinse clauslritm illabilur, iutrciiiiscenlc est quneslio, qua: boc modo solvitur. Tertia qtiidem
protintis ad inlroilum ejus iiifirmilatc hiimani spiri- < C die mensis secundi descendiiDominiis.uiprsedicium
tus, ob iiisolilum vigorem quem sentit et pondus. est, super montem Sinai, sed vide qtiid post hsec
Al ipse qui illapstis est, primilus familiari dulcc- sequilur : Mosi quoque dixit : < Ascende ad Domi-
diuis suae blandimenlo, quasi oscttlo pnvilantein niim lu et Aaron (ibid.), > etc. < SolusqueMoses
animam consolaltir. Deinde sectindum opus, ad quod ascenditad Dominum,et illinonappropinqtiabanl.) —
animam illani prseparat, cxsurgens, verbi gralia, si < Venit ergo Moses cl narravil plebi omnia verba
hoc inlendit, ut, sicul dictum esl, de venlre ejus Domini alquejudicia (Exod. xxiv). > Ac deiiiceps :
fluaiit aquae vivse, id est largiora dogmata virse, < Et tnaiie, inquil, consurgens sedificavil altare ad
exstirgens, iuquam, circuit animae ulcrum, ct cir- rndices montis (ibid.). >Et posl pauca: < Dixil autem
cumeiini.lo dilulut, brevein prius et angustttm niira- Domiiius ud Mosen : Asceude ad me in moniem, et
bili suorum incremenlo circulorum fulurum ejus csto ibi, duboqtic libi dtias tabulaslnpideas.ellegem
significans in divina scientia profectum, tanta non- ac mandata qtiaescripsi,uldoceas filioslsrael(i6id.).>
minqiiam magnitiidine inundaiis, ac si uniim cle pa- Itaque non lertia die niensis, quando Dominussuper
radisi fluminibus per dilalaliimejusdem aninise fluat monteni ascendil, sed die quarta, quanilo tabulas
alveum. Inlerca mirntur ipsa suimet ampliltidinem, ei Scripturam suam dedit, lex dnta est. lgilur diem
vaslumqtie sintis sui deambulatorium, vere ler qua- datae legis ab immoiatione paschalis agni quinqua-
terque beata, qtise sicut scriptum est, < quin dilexit gesimum exstitisse planttm cst. Qua die cum datur
cordis mtinditiam, proplcr graliam Inbiorum suo- Spirilus sanctus, mira nobis opernm ejtis concordia
rum, babet amicum regem (Prov. xxn), > videlicel commendalur, de qua suflicienter traclalum esl a
Cbrisliim, aquo lalepercipildonum. Impleln tandem sanctis docloribus. Sciendtim qiioquc esl quod ex
mensura, quam dare vult hic Spirittts, uam sicut prasceplo legis, hi dies quinqiiaginin, nou ab ipsa
spirat ubi vttlt (Joati. in), sic el dividit singulis pascbali vespera, qua immolabatur ngnus, sed a
prout vult (/ Cor. xn), ubi miraculum conqtiiescit, stibsequcnle prima Sabbali incipiebant numerari.
etanima in seipsam revertitur, tum vero recusare Sic enini scriptum est in Levitico : < Fcretis niniii-
non potest, quin surgat et dilecto aperiat, id cst ad pulos spicarum primitias messis vestrse ad sacer-
doclrinse ministerium se ijccingnl, et en quse clausa dotem. Qui lcvabil eum coram Domino, ut accepta-
suntChristo cordaaperialsemper voce, iionnunqiiaiii bilis sit vobis altera die Sabbati, et sanctiGcabil
et lilteris, amovere conlendens pessulum incrcduli- illum.Numerabilis ergo ab ipsodic, in quo obtulistis
(27) S. Creg. Mor. lib. V in cap. ni Job, cap. 56, 60, Patrol. tom. LXXV, edit. Migne.
»77 DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. X. 278
primitiarum manipulos, septem hebdomadasplenas, A (Apoc, vm). > Nnnc ignis ille mittebatur, unde et
usque ad alteram diem explelionis hebdomadse apparuerunt aposlolis dispartitse linguse lanqunm
septimse, et sic offcrelis sacrificium novum Domino ignis, ille, inquam, ignis mittebaiur in terram quo
ex omnibus habilaculis vestris panes primitiarum Angelusille magniconsilii,dudumimpleverataureiim
duos (Levit. xxm), > etc. Itaque a prima Sabbali, thuribulttm immaculati corporis sui.et ntinc assum-
quam nos Dominicam diem dicimus, id esttransacto plus in coalo agebat qnod dixeral • < Ignem veni
magno die paschalis Sabbati, dies quinquaginta mittere in terram , et quid volo nisi ut ardeat ? >
incipiebant numerari. At vero Dominus nosler illo (Luc. xn.)
die resurrexit, corpusque sttum vere novarum fru- CAPUT XIV
gnm lerrx nostra; fasciculum, vertis ipse sacerdos Cur Spirilus sanclus, cujus natura est invisibilis,
coram Domino Deo Patre suolevavit et sanctificavit. visibilem foris ignem oslendit.
Nihil ergo quaestionis remanel, cur dies ille quo Quod vero foris quoqne visibilis osii-nsus esl ignis
Spiritus sanctus datus est, qui utique a die qua qui tiiiquenon erut ipsa, quaeinvisibilisesl, substantia
resnrrexit, qiiinquagesimus est, Judseorum quoque Spiritus sancli, quod, inquam, ignis visibilisosten-
fuerit Pentecostes, quia, siculjam dictttm est, non sus est, siguum nobis fuit divinae ejus operalionis,
ab ipsa vespera paschali, sed a subseqtienle prima B ut per eflectus, quos novimus, hujus noslri ignis,
Sabbati, dies Pentecostes incipiebant computari. inlelligamus quid hic ignis, hic Deus, hic Spiriltis
Offeramus ilaque Domiuo hac die panes primiliarum sanctus operetur in nobis. Est autem mttlliplex in
duos, id est pro duobtis illis gralias agamus bencfi- reriim visibilium nattira, visibilisignis commoditas.
ciis, scilicel qtiod uno eodemque spirilu suo et olim Ccelum in sole et luna sideribusqiie iniris ornatibus
veteribus legem ac mandata scripsit in tabulis lapi- illusirnt; lerram auicm non solum fuso desuper
deis, sictit Moses in Deuieronomio ait : < Deditque ltiminelu:iificat,sed elbcneficio calorisad gigncndnm
milii duas tabulas lapideas scriplas digito Dei provocat, ct sinu ejus recepta nulrit seniina. Prsc-
(Deul. ix). > Digiius enim Dei Spiriius sanctus est, terea de silicum venis exceptus, el competentibus
et nuuc novis, id est evangelicis palribns gratiam in alimentis cnulrilus, noctem nobis nllevint, nbsen-
tabulis scripsit carnnlibits (// Cor. m). Solcm- tcmque diemlux agit seinula et iiinumera morlalibus
nemque agamus diem posl septem septimanas emi- prsesiat commoda, qtiibus vitse prsescnlis jtivnlur
caulem cl numero suo, id est qtiinqiiagenario, inopia. Addc quod tunc temporis ex jussu Domini
jubilaeun)signiGcaniem,idesldimiitenietn(Lev.xxv), semper ardebat iu altari, sacerdole jugiler ligna
quo ab omni debito dimissi, ad antiquam reverte- ** subjiciente , qiiodque consumebat holocausiiim ,
nmr possessionem, quam perdidimus sub peccato quodque sacrificium sic dicebalur, eo quod csset
venundati (Rotn. vn). Nam quomodo post seplem lolum incensum (Lev. vi; JVum. xxvnt). Sed inter
hebdomadas festivus bic dies erumpit, sic post caetera naluralia praeclarum hoc habel iguis, quod
mundi circuitum, in qtio nunc laboramus, illc dies divisus in parlcs, muluati non senlit delrimenta
seternaliler feslivuseffulgebil, quo Jam non labora- luminis, horum omnium signilicationes rcferri ad
bimus,sedfelici oiiocomposili solem verumfeslodia- Spiritum sanctum, 124 el °Pera eJus' ,us oualils-
demaie coronatum speciabimus, mirabimtir, iaudabi- libus assimilari noverunt, quia Scripturas legunt.
mus. Nunc secundum ofliciumejusdemdiei,deeodem Igitur quod in ignc Spiritus sanctus oslensus est,
Spirilusancto, utcoeptiim est, prosequamur, episto- siguum fuit, non sibi sed nobis, quibus divina ma«
lam in capite ponente», qua ejus narralur advenltis. , jeslas eis ab inilio signis toqui consuevit.
CAPUT XIII. CAPUT XV.
Quid significavtl, quod sonus factus est de ccelo Cur eum Palris et Filii el Spiritus sancli una sit
advenienle Spiritu sanclo. subslantia, magis Spirilus sanclus dicalur ignis.
Sonusquiadveniente Spirilu sanclorepenle faclus Nec illud omillendum est, cur cum ima sit sub-
est de ccelo (Act. u), signum fuil soni, qui in omnem p stantia Patris et Filii et Spiritus sancti, magis d
terram exiturus erat, coelis illis, quos nunc Ormare pene sola persona sancli Spiritus appelletur ignis, et
veniebat enarrantibus gloriam Dei et firmainenlo nonnunquam ignis Domini, ut ibi: < In ,igne enim
constantissimse fidei illorum anuunliante opera Domini devorabilur omnis terra (Soph. i). • Quod
raaiiuum ejus (Psai. xvni),cumroagnifico verbi toni- lamen mirum non videbitur, si ad memoriam revoces
tru et miraculorum coruscationibus. Sic enim mox quia proprie et naluraliler amor est iste Spiritus.
futurum erat, hoc Spiritu per os illorum inlonanic Amor, inquam, vel charitas, qua Paler Filittin vel
Chrisli praeconia, ut ad pcenilenliam commoveretur Filius diligil Palrem, Spirilus saiicius est, qui e l
et conlremisceret terra, et fundamenta monliuin, id bonilas utritisque dicitur el est. < Nam si quaeras,
est corda superborum conturbarentur et commove- inquit Augustinus, quis omnia fecit, respondeo :
rentur,auditoquoniam iralusesi e\s(Psat. xvu),nisi Deus. Si quaeras per quid? per Verbum suum. Si
poenilenliam egerinl. Unde et in Apocalypsim cum quseras, quare? quia bonus est, omnia fecit. Et bcec
accepisset angelus thuribtiltim ct implesset illttd de Trinilas unusestDeus. > Itaqtte amor Dei Spirilus
igne alturis, et misisselin terrutn, < facia sunt sanctus esl. Amor attiem (um spiriliialisquam car-
tonitrua, ct voces el fulgura et lerrse motns mugnus nalis revera ignis dicitnr et cst, adeo scnsibiliter
 279 RUPERTI ABBAIIS TUITIENSIS 280
calens ul nemo amantium calorem ejus nesciat. Sed A nem assumeret : in cordibus autem aposlolorum ita
rum Deoconsubslaniialis amor suus sit, sic eodem utinde voce corporea sumpta, nobis audibile et
amoresuo Deus ignilus est, ut sine distinctione intelligibile fieret. lgilur quia Spirilus sanclus illa
personarum dicalur Deus, et sit invisibilis atque Dei Patris lingua est, qua, velut calamo scribse
incorporeus iguis, juxla illud Apostoli: < Etenim velociter scribeniis, bonum Verbum sutini liumanae
Deus noster ignis consumens est (Rebr. xn). > naiurse velociier, ut voluit, lotum inscripsit, dicens
Veruinlamen ubi personarum dislinctione opns est, opera sua regi, id est assumpto bomini, ul idem
Jum quid cujtisquepersonse sit proprium dislingtii- omnino, quod ipse operari sciat et possit, recte su-
IJIIIS, sicut Deutn Patrem, vitain in se immortaliter perapostolos ostensus est in lingua, quibusejtisdem
viventem, Filiumque ejus dicimus veram et incom- Verbi et incarnationis ejus notiliam, ul eloquenter
mulabil.m sapienliam,perquam universam condidit prsedicare secundum Scripttiras homines bactenus
crealuram, sic Spirilum sanctum dicimus amorem idiolse scirent , eadem calami velocitale inscribere
ejus, per quem concupiscit ralionabilem et inhabi- veniebat.
tareappelit creaturam. Qui amor quasi ignis, imo Per hoc maxime consonat et cohseret Evangelio,
ut vere ignis ad eamdemappositam sibi tendit ratio- quoniam implelum est hic quod dicitur illic : < Haec
nalem creaturam, sicul ignis visibilis semper in '.B locutus sum vobis aptid vos manens. Paracletus
apposilam tendit compelentem sibi materiam. At autem Spiritus sanctus quem miltel Pater in no-
illo igne, quse conflaiur, consumitur crealura, mine meo, ille vos docebit omnia et suggeret vobis
sicui hoc igne visibili non consumuntur ligna , omnia qusecunqne dixero vobis (Joan. xiv). > Ecce
fentim, slipnla, sed quemadmodum aurum et argen- enim missus stalim doctorem illum se profitelur,
tuiti boc igne liquescunl, neque consumuntur, sed qui juxta promissum sponsi in morte agonizanlis,
persistunl et puriora sunt, sic illo igne, illo, ut ait Paraclelus, id est consolalor, filiis ejus orpbanis
Isaias, camino, qui est in Hierusalem (Isa. xxxi). advenerit. Doclorem, inquam, qui illos doceat
Beata ralionalis creatura, inconsumplibiliter lique- omnia, se hocsigno profilelur, dum ostenditur in
scil in incendio htijus amoris, in torrenle hujus lingua, simulque omnitim edocelgenlium loquelas,
Toluptatis semper pura, semper liquida, semper ut omnibus eloquerenlur hominibus, ea de quibus
ardens amore, semper fruens Deo amalore, deside- soli docebanlur interius, Dei raagnalia.
rando non indigens, fruendo non faslidiens'. CAPUT XVII.
CAPUT XVI. Quod non, ut quidam opinantur, aposloli una tan-
Ciir ita Spiritus sancttts in igne apparuit, ttt de , tutn, id est Hebrma lingua, loquebantur, ita ut
eodem igne linguas quoque formare dignatus sit. Q cuique genli sua videretur , quod miraculum ,
ttt ait Beda, tion loquentium esset, sed audien-
Cum igitur conslet recte Spiritum sanctum in tium.
igne apparuisse (Exod. m ; Acl. n), eo quod.bic Et non (sicut suspicantur nonnulli) sic in illorum
DeusnoslerignisconsumenssitfDetit. iv; Hebr. xn), vocibus omnes loquelaeatquesermones audicbanlur
quseritur et illud, cur sic in igne apparuerit, ut ex uttumen una taiilum lingua, scilicet Hebraea, loquc-
eodem igne linguas formare dignatus sit. Sed et rentur : sed unitiscujusque nationis homini sua
lioc signo magnificc nobis ejusdem Spirilus sancli lingua videretur qttod, ut ait Beda, miraculum non
commendatnr operalio. Spiriltis enim coaelernus loquentium essel, sed audientiiim, id est non illis
Patri el Filio per linguam, quae maximam habet qui loquebanlur crat vera virlus.sed in audicnlium
cognationeni cttm verbo, non solum hoc expressil, auribus prodigium, imo error, id esl non rei exi -
quod cjusdem sit substantise, cum eodem DciVerbo, slentis eral sensus. Non, inquam, sic egil illc Spi-
sed et hoc, quod per ipsum Deus Pater suum nobis ritus verilatis, nec sic opinatur de illo, quicunque
cloqiialur Verbum, sicut ipse in psalmo dicit : prudenter discernit quid doceat magistrum illum,
< Lingiia mea calamus scribse velociter scribenlis qhi omnem vcritatem docere venit (Joan. xvi). Su-
(Psal. XLIV). > Namque ut adverteremus, hunc jQ perest enim ut scripla quoqueillorum qusc dispersi
e.iniileni Spiritum per illum psaluii versiculum per mundum universum.diversarum linguarum ho-
e;,prinii, ipse qui incarnationem Filii Dei operalus minibusmiltebanl isliunius tanlum, id est Hebraicae
csl.eiijusincarnationisillepsalmusepithalamiumest, linguaelitleris eos asserant scripsisse.omnemque ho-
ipse, inquam, qtti Verbum bonum de corde Palris minem, cujusque linguse, unicunque vidissel Hebrai-
eruclatum, in uterum Virginis bumanse naturae cosl25',,orum apices, eodem miraculosuae linguao
uiiivit, nunc in lingua Spirilus sanctus apparuit, Scripluram aestiinavisse: Quod valde ridiculum est:
ut idem ipsum Verbum mentibus apostolorum in- Saltem nos Lalinos excipianl. Nam de nobis ccrtum
scriberet, sicquoque comparandus calamo scribse habemus quia Scripturas, quas Hebraice aul Grsece
velociter scribenlis. Quapropler congrue versus hic conscripserunl, absque translatoribus legere nequi-
lingua mea, cum prsecedenti, eructavit cor meum, mus. Illud quoque consequens est ut quamciinque
in ofliciis quoqtie cantatur apostolorum, quod lanien ipsi linguam audirent, putarenl Hebrseam, quani-
frequentius est in officiis Virginum. El recle, quia cunque viderent Scripturam, existimarent essc
Verbuin lioc in sinum virginilatis plenius atque cx- Hebraicam. Quod nimis frivolum , ut dictum esi,
cellentius eructatum est, videlicct ita, ut inde car- ineplumque et erroneum, sancloque &pirilui pro-
2*1 DE DIVINIS OFFIUIS. — LIB. X. 282
batur indignnm per omnia. Nec difficite est, hanc A i lim capiendus, et ad passioncn ducendus, aliud
prsesumpttiosam sttspicionem, Scripturse quoque non habebat spatium , ut ante mortem suam hoc
aucloritale explodere : < Et repleti sunt, inquit, hseredibus suis conscriberel testamentum. Unde
omnes Spiritu sancto el coeperunt Ioqui vnriis lin- cum illis , tradcns sanguinis sui calicem , dixisset:
guis, prout Spiritus sanclus dabat eloqui illis < Bibitc ex hoc omncs; hic cst enim calix sanguinis
(Acl. u). > — < Coeperunt loqui variis liiigiiis,ul Spi- mei (Math. xxvi; Luc. xxiv), > elc. stalim addidil:
ritus sanclus dabat eloqui iliis, > Scripturae verba < Dicoautem vobis, non bibam amodo dehocgcni-
sunt, quibus omnino repugnat id quod prsedicla mine vilis , usque in diem illum, ctim illud bibam
snspicio conjectat. Loquebantur ergo, nec falso vobiscum novum inregnoPnlris mei (ibid.). > Et qui-
videbantur loqui, dabatqtic vere Spiritus sanctus dem cnm in regno Patris, id est, cum jani faclus
eloqui illis: verum, novum hoc canlicum, ut cani- immortalis, post rasurreclionem suam cum disci-
mus, poneus sanclificationis signum, ul in ore eorum pulis suis manducavit et bibil (Joan. xxi): polnit
omnium genera nascerentur linguarum. Novum, tunc primum tradere illis corpus suttm, el calicem novi
inquam, signum : Siguificabat enim quod Ecclesia el aeterni testamenti, sed nunc magis ordinalecgit,
Deum, bactenus notum sibi in sota Judsea (Psal. quia testamenlum ralum non fuit nisi, ul-ait Apo-
LXXV),linguis omnium gentium deiuceps esset locu- "I slolus, mors intervenerillc"slaloris(//ef»r. ix). Igilur
lura. Ila vero signum fuit, ul causa quoque efficiens, Spiritus sancltts qui hujus et omnium .sacramen-
principiumque essei fulurse rei. Nam quomodo gen- torum auctor et virtus est, congrue hora lerlia dari
tium magislri fierent nisi per scientiam linguarum djgnatus est, ut tempus oslenderet, quo sua quoque
copiam habuissent conferendi cum eis sermonem : sacramenla dari vel celebrari magis conveniret.
Quomodo, inquam, saltem respondissemus: Amen, Unde reclc universalis Ecclesise. convcntus, magis
super benedictionem illorttm, cum quid dicerenl, hac hora, nisi forie dies jejunii sit, congregarl con-
nesciremus? (/ Cor. xiv.) Turrim isti sedificaluri suevil, etdicla hora lertia, quaccaeleris illuslrior esl,
erant, nunc lempore accepto et divino, lurrim, ob honorem ejusdem Spirilus sancti solemnia mis-
inquam, cujus cacumen coelos tangeret (Gen. v), sarum celebrari aslanlibus choris, cum psallentio
per quam futurum quisque meluens judicium, in c»mmuni. Nec cuiquam lisec divina tradunlur my-
coelum fugere posset. At illi, qui olim absque Dci steria post cibum corporis, nisi urgeat ea, qnsc
magisterio, soloque humano opere, stiperbia duce relardari non potest, instanlis necessitas mortis.
turrim sibi exstruere voluerunt, per quam ascen- CAPUT XIX.
derent in coeluni, facta confusione linguarum, cum
signa prmdicla Spirilus fanctus visibiliter qtti
priusessel terralabii uniuset sermonum eorumdem,' C Quod dem ostendit, sed invisibilis invisibititer operatus
divisi conlra se, ac dispersi sunl (Gen. vi). lgilur \
est, et intrinsecus corda replevit.
nunc , quando Dei consilio turris corporis Christi, Et hsec quidem quse dicta sunt exlrinsecus visa
quod est Ecclesia, de vivis et electis lapidibus per vel audita sunl; intrinsecus autem omnis erit gloria,
universum mundum rile et ordinale conslruitur cujus hxc deforis apparenlia signa fueruttt. lntus
(f Petr. 11), recleomnes linguse ad horum anificum ' enim beati apostoli mundo corde Deum videbunt
ora revocantur, nec sicut ibi, cum quis posceret animarum suarum secreta magna cum majestate
lapidem, alius offerebat bitumen , cum peleret subeuntem, suamque forlitudinem largiflua dulcedine
aquam, porrigebat trullam; ila hic, cum structores 1 temperanlem, ul adhuc fragilia mortalium hominum
nostri annunliarent pacem , nos suspicaremur bel-" pectora, non tam miraculo potentise terreret quam
lum, cum praedicarcnt regnum Dei, nos pularemus ' intimo sensu gralise Iselificaret. Ibi enim erat, de
gloriam mundi. quo diclum est: < Fluminis impelus Isclilical civi-
CAPUT XVIII. tatem Dei (Psat. XLV).> Ilem : < Spirilus enini meus.
Quam congrue Spiiitus sanclus in aposloloi super mel dulcis (Eccl. xxiv).> Ilem : <El vinuin heli-
hora terlia advenerit. jj ficat cor hominis (Psal cm).> De quoet Juilaei, quasi
Opportune Spiritus sanclus omnium arbiler sacra- divinantes < Musto, aiunl, pleni sunt isti (Acl.ii). >
mentorum, hora lerlia supcr apostolos adveniens, i Ibi, inquam, id est in novos ulres cordium, missum
vivificis eamdem horam dedicavit mysleriis, quat erat fervidum divinse subslanliaemusUini(JJa»/i.ix).
homines adhuc sohrii et carnalibus cibis adhuc je- Spiritus sanclus, sicut ait illis, promiltens eura
juni, primum quaerere debent regnum Dei. Nam qttiat Dominus Cbristus : < Vos autem cognoscetis eum,
Doininus nosler, qua nocle tradebalur, post lypi-- quia apud vos manebil et in vobis erit (Joan. xiv). >
cam agni coenam , sacram corporis et sanguinis sui» CAPUT XX.
tradidiiEiicbaristiam(/ Cor. xi), forte parum autnibil, Quod non eo minor sit Spiritus sanclus, qttia capa-
referre arbitraremur utrum pransi an jejuni ad* bilis est humano spiritui, cum idem de Patre el
illud vitse epuliim accederemus. At ille ralione ett Filio tlebeat intelligi.
arliculo li-mporis agebatur, ut lali hora sacra- ln vobis, inqtiit, erit: Capabilis enim, ttt superius
menlum illud coiiderenon morarelur. Ratioue: quiai jam diclum est, htimano vel angelico spirilui, Spfc
non anle consiimiualionem veleris, inchoandus eratt rilus sanctus est. Quod cum sufficere possit ad
ordo novi sacrilicii: arliculo lemporis, quia sla- probandam ejusdem veram divinilalem, quidam
 283 RUPERTl ABBATISTUITIENSIS 284
haereticorum in suae potius perfidia? verterunl argu- A dem sibilum regna vertit, reges alios ungens,
mentum. Dicentes pnim Patre Filium esse minorem, prophetamque Elisseum (III Reg. xix), nunc defi-
Spiritum quoque Fjlio minorem huic asserere volue- ciente animo trepidant, ut idem rursus, qui paulo
runt quod in nobis sit, atque humanarum paliatur ante verbo ccelum clauserat, et niinc propter verba
conlagia animarum. Sed hoc dicendo, peccatores mulieris per deserla fugiebat. Alius vero manendi
crraverunt, el fulsa locuti sunt (Psal LVII).Conse- modus est, cum per fidciii inhabitare incipiens,
quiiur enim eos, ut nec Patrem nec Filium confi- Ecclesiam suam ntinquam in infidelilate derelinruil,
teantur esse Deum.Paria namque, imo 126 eadem vel csetera charismatum dona semel tribuens,
dicla sunt, sicul exempli gratia, hodiernum probat poslea nunquam subtrahit. Verbi gratia: Paulo
Evangelium. Ubi cum dixisset Filius: Siquis diligit apostolo datam sapienliam non sic per tempora
me, sermonem meum servabit (Joan. xiv), prolinus dislinxit, ut nunc affluente dono sapiens, nunc
adjecit: Et Paler meus diligeteum, et ad tum venie- relabente fieret insipiens. Et de hoc quidem modo
mus et mansionem apud eum faciemus (ibid.). Igitur dicit: < Non te deseram neque derelinqaam
cum Spiritum sanclum neganl esse Deum , eo quod (Hebr. xm). > De modo aulem supradicto : < Averte,
dictum sit, apud vos manebil el in vobis erit (ibid.), inquit', oculos luos, qtiia ipsi me avolare fecerunt
consequitur, ut nec Patrem nec Filium faleantur B (Cant. vi). > Ilemqne de hoc modo scriplum esl:
esse Deum, eo quod de Palre et dese dicat Filitis: < Quia qualuor animalia incedentia non reverte-
Veniemus, et mansionem apud ettm faciemus. Sed bantur, sed unitmquodqtie ibat ante faciem snani
bis explosis, et cum fumo suo, quod de ptitco (Ezech. )), > id est, in proposito suo permauebat.
nbyssilanquamlocuslseexieruittevenlilalis^poc.ix), De modo aulem Jsupradiclo: < Ibant, inqnit, et
lioc potitis in argumentum veritalis catholica fides revertebanlnr in similitudine fulgtiris coruscaniis
arripit Deum esseSpiritum sanclum comprobans, eo (ibid.). > Nec quisquam mortalium exstilit, in quo
quod htimano spiritui capabilis sit; quod proprium hic Spirittis, qui divini amorissubstantia est,seterna
divinse est subslaniise, sanclo Spirilni cum Patre et slatioue requiesceret, praeter illuni virum uiium,
Filio commune, qni unus el solus Deus nullius ca- quem scptem mulieres, id est septem hujus spiritus
pax, suseque creaturae ralionali capabilis est. gratise, semel apprehenderunl, semperque tenue-
runt (Isa. iv); propter quod et dictum est: < Super
CAPUT XXI.
quem videris Spiritum descendeiiiem el nianentem in
Quod licet aposlolis dictum sit de Spiritu sanclo, eo (Joan. i), > non quod lunc primtim in illum
quia apud vos manebil, proprium lamen Filii Dei
lolam pleniludinem
signitm fuerit, qttod dicium etl Joanni: < Sttper ' Spirilusdescenderit, qtiippequi
qnem videris Spiritum descendentem sicul colum- in se corporaliter habitanlem ab ipsa conceplione
bam el manenlem in eo. > habuit (Col. n), sicut scriplum est quiu < supienlia
Sciendum vero quia in eo quod ait Dominus di- aedificavit sibi domum, scidit columnas septem
scipulis de Spirilu sanclo , apud vos manebit et i» (Proti. ix), > id esl sapienlia Dei Patris inacdificatione
vobis erit (Joan. xiv) , longe differentem modiim vel conceptione sui corporis stalim septem Spirilus
mnnsionis, ratio cogit accipi ab eo qtiod in unigenito sui gralias adbibuit, sed fidei prsecursori et lesti ejus
Dei Filio idem Spiriius mansit, de quo diclum est: signum opportunum dalum est, ut scirel, quale de
< Snper quem videris Spiritum descendentem sicut illo leslimonium perhibere deberel. Secundum fidem
columbam , et manenlem in eo , hic esl qui baplizat autem et csetera cbarisinalum dona singulis, protit
(Joan. i). > vult, ipsis divisa, semper, ut dictum est, in Eccle-
Quae manendi differenlia si rccle animadvcrsa sia sua Spiritus sanclus habitabat. Quse dona, quia
ftierit, simtil el illtid clarebit; cur cum lola Triniias proprie sancli Spirilus opera sunt, idcirco saepiuset
apud dilectorem suum mansionem faciat, saepius et quasi singiilariter, ul supradicium esl, mansionem
quasi singulariter boc de Spirilu sancto Scriptura sancli Spiritus in nobis Scriptura sacra commendal,
sacra contineat. *v cttm tota Trinilascapabilis sit, ei mansiouem sibi in
Manere Spirilum sanclum in crealura sua, duobus nobis faciat quia nunc in nobis peregrinanlibtis per
modis accipimus. Unus quidem modus esl manendi, illa dona sua Spiritus sanclus inhabilnl, in fuiuro
cum illu creatrix stibstantia , per seipsam crealurae ' autem seternis complexibus ,ipsa Trinilalis iuliabi-
replens substantiam , seinper inhabilat, quod de labit «ubslantia.
beaiis angelis sanclorumque hominum spiritibus, CAPUT XXII.
qui jam cum Deo sunt, carne soluti, non est dubi-
tnnduin. De Iiis autem , qui adhuc in carne mortali Quod ubique esse nonnisiDeus possit, unde Spiritus
Domini, qtti replevit orbem lerrarum, Detis
sniil, non idem est arbitrandum , quia , quandiu est.
< corpus quod corrumpilur, aggraval animam Nihilominus et per hoc quod cantamus ad intro-
(Sap. ix), > multis varietalibus subjacet, et nunc itum: Spiriltts Domini replevitorbemterrarttm (Sap. i),
quidem diiatalo corde , si valde perfecti sunt, visi- divinam ejtts Ecclesia calholica prsedical polentiam.
talionem illam iiierenlui'; quse , ul ail Gregorius, Quis enim nisi Detts hic essel, divisN apostolis per
significalur in Elia per tenuetn aurse sibilum, vir- orbem icrrarum , quomodo uno et eodem teiupore
Uiiemqiioresumunt, ut idcm Elias, qui post eum- posset oinuibus auesse? Verbi gratia: Thoinse in
285 DE DIVINIS OFFICIIS. — LIB. X. 286
India, Petro vel Paulo Roma?; imo cum per annos A igitur Spiritussanctusin apostolis confirmavit, alque
singulos, lam Sabbato sancto Penlecostes quam ideo bene, ut dictum est, in offerenda canimus :
Sabbalo Paschae, baptismi sacramenta sancta cele- Confirma, Deus, hoc quod operatus es in nobis, ut
brat Ecclesia, quod absqtie sanclo Spirilu nullam per eumdem Spiritum fidcs eadem in nobis conurme-
nosciiur virlulem habere, quomodo in loto orbe lur, subjungentes, o templo tuo, quod est in Hierusa-
terrarum, quo Jam Ecclesia diffusa est, posset lem (Psal. LXVII),id esl ab Ecclesia aposlolica, quse
adesse, ut in fonies pleniludo ejus ubique descen- utique coepil ab Hierusalem (Joan. xxi), id est, a
deret, ubique spirilualis equitalus Pharaonis, id Judsea, sicul alibi loquitur ipse Dominus : < Qi.ia
est peccalorum omnium turbas, fluclibusoperirel? salus ex Judseisest (Joan. iv).> Per eumdem.inquani,
Sic eniin orbem terrarum illum replere dicimus, ut Spirilum confirmari poscimus, quia praeter hunc
Ecclesiam universam, quse per orbem lerrarum quidquid credimus, quidquid baptizamtir, quidquid
diffusaest, intelligere debeamus. Mundi enim ele- molimur, infirmum et vacuum esse comprobatur.
menlis vel corporibus inanimalis divinitas non capi- Nam et coeli, scilicet ordines supernorum spirituum,
tur, sed sanctam Ecclesiam nbique replere recte in eo quidem flrmati sunt Verbo Domini, ul in sua
credittir. Quodque magis dignum verumque divinae natura rationales cssent et aeterni, et Spirilu oris
majestatis ejtts est signum, ipsum ejusdem Ecclesi» B ejus oranis virlus eorum firmata esl (Psal. xxxn) ,
caput implel, sicut scriplum est: < Jesus autcm qua in similitudine Dei, idest in sanclitale persi-
plenus Spiritu sanclo regressus esl a Jordane slunt. Unde alibi scriplunv est : < Spiritus ejus
(LHC.IV).> Diviuam igitur ejus ubique testamuresse ornavit ccelos (Job xxvi). >
praesentiam, cantando in introilu: Spiritus Domini In reliquis praisenlis hebdomadae ofliciis, cua
replevit orbem lerrarum, jam diclo sensu liujus pcnc omnia sancti Spirilus nomen personenl el gra-
enumeralionis illud respicienle, quod Ecclesiam liam, sola possunt Evangelia fucere quseslionem,
adlittc parvulam, sed toto orbc lerrarum diflun- quid ad idvenlus ejus pertincant solemniiutem.
dendam, id est Cbrisli discipulos replevit, pro- Quapropter de illis breviler aliquid dicendum esi,
gcnitis in orc eorum pro siguo universis orbis ad hoc dunlaxat ul eorum, cum singulis officiis
terrarum linguis. Quod vero seqtiilur: El hoc quod quibus deputata sunt, appareal concordia.
continet omnia, scientiam habel vocit (Sap. 1). Cur CAPUT XXIV.
Sapienlia dixerit, manifesium esl, ex eo quod addi- De officiosecundm ferim.
dit: < Propler hoc qui loquilur iniqua, non polerit Feria secunda legilur hoc Evangeliura : Sic Deut
Iatere (ibid.); > vel.quod prseinisit: < Etnonliberabit „, dilexit mttndum, ut Filium suum unigenilum daret,
malediclum a iabiis suis, quoniam renum illius " ut omnis qtti credil in ipsum nonpereat, sed habealvi-
127 tcstis est Deus, el cordis ejus scrulalor est lamwternam (Joan.in),etc. Hocquod diclumest, non
vcrus, et linguse illius auditor (ibid.). > Per quae quidem per se cilius liquet quid ad prsesenlem per-
conslat sic esse dictuni, tcienliam habel vocis, ac si tinel solemnitatem, sed quse praemitlitur lectio
dixisset, novit qua menle quisque loqualur. Verum- Acluum aposlolorum considerata, confeslim quasi
tamen in ralione prsesentis ofDciiscienliam lingua- luminisradiuscausam ejuselucidal. Loquente, inquit,
rum respicit, quarum diversilatem daudo fidelibus Pelro, cecidit Spirilus sanclus super genlilet qui au-
suis maguificeprobavil, scienliam se habereomnium, diebant verbum. Et obslupuerunl ex circumcisione
per quse potest vox htimana variari. fideles qui venerant cum Pelro, quia in nationes gralia
CAPUT XXIII. Spirilus sancli effusa est (Act. x), etc. Idcirco nam-
Quod sancd Spiritus effusio, totius sit divini operit que prsediclum Evangelium cum hac ponitur Ieclior.e
confirmalio. Actuum aposloloriim, ul comprobelur hoc opus Spi-
Bene supradiclo sancti Spirilus operi congruit rilus sancli quo < genlibus pcenilentiam ad vilam
bsec offerenda : Confirma hoc, Dettt, quod operatus es dedit (Acl. xi), > non esse factum mutabilitate con-
in nobis(Psal. LXVH).Nara ul noverimus, quia Spi- 5 silii, cum Filius, antequampaterelur, idem voluerit,
rilussancli effusio tolius diviniiatis confirmaliosil, licet per seipsum tunc genlibus prsedicare nolucril,
boc primo dicendum est quid ante advenlum ejus- imo discipulos mittens dixit eis : < In viam geiitium
dem sancti Spirilus in apostolis suis Dominus ope- ne abierilis (Mallh. x). >Nam quod hic ail Pelrus :
ralus sil; ftdem utique in iilis operatus esl, quse ex ln veritate comperi quia non est personarum acceptor
are Petri pro omnibus sonuit: < Tu es Christus, Deus, sed in otnni gente qui timel Deum et operalur
filius Dei vivi (Matth. xvi). > Sed haec quam infirma juilitiam, acceplus est illi (Act. x). Hoc in Evangclio
[iterit, anlequam Spiritus sanctus adveniret, cunclis lestatur Filius Dei, dicens missum seesse, non ad
uquet scienlibus quia Petrus, idem aposlolorum judicium, sed ad salulem totius nnindi (Joan. xn),
princeps, unius ancillse voce lerriltts, illum qucm, et subjungens, absque dislinctione Judsci atquc gcn-
ut jara dictum est, Chrislum Filium Dei vivi con- liiis : ut omnis qui credil in ipsum, non pereal, sed
fessus fuerat, se nossencgavit (Ltic. xxn). Ubi vero habeat vilam mternam, et csetera quae seqtiuntur.
Spiritus hujus donum accepit, nec Romani prir.ci- Adeo niliil qiiidem pcr se gentibus prsedicavil Cbri-
pis imperium liiiiuil, sed usquc ad mortem conli- stus, sed de illarum salute suique apud illas glori-
tens, eadem morte sua Christum clarilicuvil. Fidem ficalione niulla praedixil. Sic (saac nihil quidcm per
 287 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 288
teipsum juniori Gliostio Jacob de afferendis sibimet A Spiritus sancti donum. Sic enim habet, quse in hoc
cibis mandavit, sed per concorporalem illi Rebeccam ofltcio posita est lectio Actuum apostolorum : Cum.
Jacob subintroiluctus est, cum ille benediclionem audissent apostoli, qui erant Hierosolymis, quia rece-
Esau primogemlo suo dare dispotieret (Gen. xxvn). pisset Samaria urbum Dei, miserunl ad eos Petrum
NamIsaacChiistum,Esaupopulum Judaicum, Jacob el Joannem. Nondum enim in quemquam illorum
geniilem, Rebecca maler significat sancti Spiritus venerat Spirilus sanclus, sed baplizati tanlum erant
gratiam. Rebecca hamque consulente, id esl sancto in nomine Domini Jesu. Tunc imponebant illis manut,
Spiritu consilii providcnte, junior ille filius, scilicet et accipiebant Spiritum sancittm (Acl. vin). El ul
gentium popultis, ingredilur ad Isaac, videlicet ad sciamtis nonnisi per aposlolicse fidei januam inlrare
Christum, turdante foris Esau, el occupat in vena- debere in sanclam Ecclesiam, nec aliler accipi Spi-
tionibtis, id est, priori popttlo inlento caeremoniis ritus sancti gratiam, congrue leclioni huic conjun-
carnalibus. Ingredilur, inquam, junior populuscura gilur hoc Evangelium, in quo Dorainus ait : Amen,
obscrvatione decem mandalorum legis, qusc tradita amen dico vobis, qui non inlrat per ostium in ovile,
Sunt populo priori, et scienlia legiset propbetarum sed ascendit aliunde, ille est fur el latro (Joan, x), etc.
perornatur, velitt ille Jacob a matre indutus est Passim per libros Palrum sententiae reperiunlur,
valde honis vestibus Esau, habens circa manus col- B quibus confirmatur lalitim sacramenta speciem qui-
Ittmquepelliculashsedorum,idest npertam proferens dem pictalis habere, virlutem aulem ejus abnegare
confessionem peccalorum, cibosque offercns, id est (// Tim. 111),quomodo paltnes cum fuerat abscisstis
fidem, < qusc operatur per dilectionem (Gal. v), > de vite, palmes quidem est, sed jam fruclificare non
eamdem praeripit benedictionem, quae in apostolos polest (Joan. xv); et manuscum abscissa fueril de
descendit, sicut audivimus in suprndicla lectione : corpore, manus quidein est, sed corporis vitam sen-
Adhuc loquente Pelro, cecidil Spirilus sanctus sttper sumque in se retinere non polest. Quapropter cum
omnes qui audiebant verbum, etetant loquenteslinguis baptizati a lalibus, ad catholicam reveriutiltir Eccle-
el tnagnificanles Deum. siam, non quidem repelitur in illis lavacrum carnis,
Magnittidinem taitla: bencdictioiiis hic introilus siquidem baplizali sunt in nomine Palris, et Filii
innuit: Cibavil eos ex adipe frumenti, et de pelra el Spiritus sancti : mullse quippe ha:reses sic quo-
melle saturavit eos (Psal. LXXX).Per boc enim feli- que baptizant; sed per imposilionemmanuum acci-
citas genlium innuilur, quse per Spirilum sanclum, piunt Spiritum satictum, quem foris, ut dictum est,
ititeriorem sacrse Scriplurse tanquam homines ratio- accipere non poterant. Hoc igitur, ut supradiclum
nales, percipiunt medullam, cum Judsei carnnles est, officio declamatur foris non dari Spiritttm san-
tnntum exteriorem, ut irrationalia pecora, sectentur " clum, sed intus per episcopos, qttorum est niantis
paleam. Sermo namque divinus frumentum est, in imponere ex successione apostolorum, qiiorum et
quo litterae superficies palea; sensus vero spiritua- illa vox esl, in inlroitu, manus imponenlium ct
lis, qui a nobis quseritur, medulla est. Unde liquet dicenlium : Accipite jucunditalem glorim vestm
quod Spiritus sanctus quasi pinguedo divinse sub- gratias agentes Deo, qui vos ud cmlestia regna voca-
stantiae sit, de quo in psalmo dicilur : Sicut adipe et vit. Quod de apostolicis sumplum epistolis, parce
pinguedine replealur anima mea (Psal. LXII),quia a liltera detorlum est. Nam pro eo quod Dominus
videlicet ejus inspiralio Verbi Dei pinguedinem ait : < Accipite Spiritum sanctum (Joan. xx), > isti
noslris animabus inserit. Cibavit, inquam, Eccle- verecunde utentes ejus vice dicnnt: Accipite jucun-
siam de genlibus ex adipe frumcnli, utdictum est. ditalem glorim veslrm. Siqtiidem Paulus ad Coiin-
Saturavii etiam eos melle fluente de petra, id est tbios scribens, qui ab ejusmodi furibus el latroni-
doctrina et sapientia et solutione arcanorum, quae bus, quos in supradiclo Evangelio Dominus perculit,
processerunt de Domino Jesu, < in quosunt omnes multifarie subversi ftierant, id esta pseudoapostolis,
thesauri sapicntise et scientiae absconditi (Col. n). > < quia gloria veslra sumus,> ail (// Cor. i). Etin alio
Propter quod de eodem Spirilu in communione di- D j loco : < Gralias, inquit, agentes Deo (Ephes. v), >
cilur : Spirilus sanctus docebit vos, qumcunque dixero etc. Catholicorum quippe atque orlhodoxorum glo-
vobis(Joan. xiv). Offerenda Intonuit (Psal. xvn), non riaest, quod per ostiuin intraverunl ovile ovium,
iiuliie ad hoc ipsum congruil, quia per Spiritum id est per fidem illorum, qui non suam, ut haeretici,
sanctum apparuerunt fontes aquarum (ibid.), id est sed Dei gloriam in Spiritu sancto quserant. Unde et
intellectae surit Scripturse prophetarum. in communione canimus : <Spiritus qui a Patre pro-
cedit, ille me clarificabit. > Quod idem est ac si dixis-
128CAPUTXXV.
set : Spiritum, qui a Patre procedit, qtiicunqite
Quod Spiritus sanclus extra cathoticam non dalur dabunt vel accipient, non suam sed Dei gloriam vel
Ecclesiam.
glorificationem qua:rent. In offerenda quoque : Por-
In oflicio tertise ferisc prsedicatur nobls extra tas cmli aperuit Dominus (Psal. LXXVII),donum San-
Catbolicam Ecclesiam nou posse dari Spiritum san- cti Spiritus prsedicatur.quo Scripturae sacrse apo-
Ctum solisque apostolicae fidei prsesutibusesse dalum, stolis, et per apostolos nobis aperlae sunt, ul manna
ut per irnpositionem manus ipsorum hi qui confir- Verbi Dei plueret nobis Domiuus in abundaiitia
mapdi vel ordinandi accedunl, accipiant ejusdem (ibid.), quorum auctoritatc Ecclesia catliolica ab
589 DE DIVLNISOFFICUS. — LIB. X. 280
insnrgenlibus in sc hacreticis exaltalur, sicut in A J que miliibus hominnm, et duodecim copliini ex
sequenti versu canimus. fragmentis impleti sunt (Joan. vi). Aucti sunt enim
CAPUT XXVI. Domini benedictione, sancti Spiritus effusioncm
: lex el prophelae inter sludia
Quod jejunium astatis ipsa Pentecostes hebdomada significante quo dalo,
celebrandum sit. trnctantium, sicul ilii panes inler ora comedeittium
In officio quartse ferise prsedicamus eam quae per mtdtiplicati sunt. De quo Spirilu in lectione prima
Spirilura sanctum data est Ecclesise muiliplicem dicit Sapienlia quia < Spirilus Domini replevit
scientiam, consonantibus maxime his quse jejunio orbem terrarum (Sap. i) , > etc. Et Isaias in
deputatae sunt evangelicis ac proplieticis lectionibus. lectione secunda : < Noli timere, serve meus Ja-
111«namque lecliones tritim dicrum jejunii inagis cob, et Rectissime, quem elegi. Effundam enim
consonant officiorum partibus reliquis, non solum 129aqsiam super sitienlem,et fluenta superaridam
sensu, sed inlerdum el lillera, ut ille introitus : (Isa. XLIV).> Et exponens quid dixerit: effundam,
Charitat Dei diffusa est in cordibus nostris (Rom. v), ihquit, spiritum metim super semen tuum,et benedi-
qui de leclione Epistolse, quse jejunio depulatur, ctionem meam super generationem tuam (ibid.). His
sumptus est. Unde satis ecclesiaslice, et hoc Romana consone prsecinit inlroitus: Deus, cum egredererisco-
censet auctoritas.ut semper in hac sacra Penlecostes B ' ram populo tuo,iter faciens eis, habitant in illis (Psal.
hebdomada, sive lardius, sive temperius termini LXVII). Hic siquidem particulatim de psalmo quin-
occurrant, jejuniorum celebretur solemnitas, quod quagesimo septimo decimo sumplus est; qui psal-
ab antiquis quoque praefinilum esse apostolicis non hius lolus deexaltalioneChristi et Ecclesiae glorifica-
dubia testantur ipsorum scripta. Non enim ab illis tione compositus est. Nam per prsedictam scienliara,
tradita est nova haecallegoria, secundum quam visura et caetera charismata Spiritus sancti egressus est
cst quihusdam nostrorum a prima hebdomada Mar- Deus, id est notus faclus est in conspectu populi
tii tres observare hebdomadarum TVTvapaxutSixuSac, Cbrisliani, prosperum iler faciens eis (ibid.), remolis
usque ad natale Domini, ad similitudinem trium videlicet pristinis errorum iaqueis. Et quia praedicti
TttraapaxmSixaSuv,qtias Malthseus inChristi genera- doctores sancli quorum et illa .vox esse potest in
lione contexuit. Scd quia primtim jejunium veris, offerenda : Meditabar in mandalis tuis qum ditexi
secundum aeslalis esl, et lerminus Quadragesimse valde (Psal. cxvm), qui meditando diligenter sacras
minquain anle veris initium, Pentecostes vero nun- exposuerunt Scripturas, idipsum dicuntomnes, et
quam anle aestatis occurrit introitum ; placuit jure non sunt in cis schismata (/ Cor.i), bene in commu-
venerandse matri Romanae Ecclesiae, in prima qua- , nione recitatur eis illud Domini dictum, quodj am-
dragesimae hebdomada, et in ipsa Pentecostes solem- plectuntur ipsi: Pacem meatn do vobts, pacem relin-
nitale, jejuniorum eorumdem oflicia praefigere, nec quo vobis (Joan. xiv).
unqtiam propler velocitatem, aut tardilatem termi- CAPUT XXVIII.
norum eadem confundere. Nec vero contristat, aut De officio sexlm ferim Synagogam per fidem esse re-
obscurat, sed magis illustrat observantiajejuniorum, suscitandam.
illam de advenlu sancti Spiritus solemnitatem ; Feria sexta pulchro et mirabili mysterio significa-
quippe quia delicise sancli Spirilus, deliciarum tur in Evangelio nobis illud quod futurum de Syna-
earhalium fastidium important electorum meniibus, goga speramus, videlicet quod tandem per fldem
et quia sponsus ablalus est, jejunandum esl filiis Chrisli suscitanda sit, quse nunc per iuvidiam mor-
ejus (Matth. ix), hoc Spiritu sanclo Paracleto, sic tua est, ex quo Spirilus sancti gratia venienlem de
suam dispensante graliam et consolationem, ut de- genlibus Ecclesium suscepit. Mulier namqtie, quae
lectenlur gemitibus iuenarrabilibus. (Rom. vm), fltixu sanguinis, laclu fimbriae veslimenli Salvatoris,
< geinenles ut colmnbsc (Nahum n), > gemilumque sanata est, Ecclesiam de gentibus; archisynagogi
- pro cantu babentes. Igilur baecoflicia secundum
Jeju- filia, quam idem Dominus resuscitat, Synagogun,
nitira, quomodo suis in partibus consonent, breviier n quse nuric, ut diclum est, per infidelitatem morlua
est aperienduin. est, significal. In quo illud mirabile valde esl mysti-
CAPUT XXVII. cumque, quod quandoque filia nata esl archisyna-
De officioquarlm ferim. Multiplicem Ecclesice scien- gogi, lunc mtilier ista ccepit infirmari, et quando
tiam per Spiritum sanclum esse dalam. haec sanala est, lunc illa obiit. Sic enim scriplttm est
Primb oflicium quarlae ferise, multiplicem, ut in Evangelio quia puella erat annorum duodccim
supradictum est, prsedical Ecclesise scientiam. Qui, (Marc. v), el mulier fluxum sanguinis patiebatur
juxta quod ait Daniel, < pertransibunt plurinii et; annis duodecim (Malth. ix). Quid pulchrius , qttid
multiplex erit scientia (Dan. xu) : > studio virorumt convenientius? Nam quando in Abrahara, Isaac et
illustiium, qtti Spiiitu sancto illuniinati sunt, dei Jacob Synagoga nata est,gentilitassordibiis idolola-
Iibris Mosi paucisque prophelarum scriptis tanla. trise, tanquam fluxu sanguihis, caepit languere. Et
crevit copia librorum, ut non legenles, tanquam i quoniam trahenteet suscipiente Spirilu sancto, testi-
lassi convivse, plura relinquentes, videamur absi- ficatus estinCornelio(Ac(. x), hsec sanata esl, luiic
stere. Hoc myslice sanclum nobis iunuit Evangeiiumi Synagoga invidens, et indignam vitae aeternae se ju-
de quinque pauibus et duobus piscibus salialis quin- dicans, moriua est. Sed iterum reviviscet, postquam
291 RUPERTl ABBATIS TUITiENSIS 299
plenitudo gentium subinlroierit (Rom. xi) quod prae- A . compelentibus, qusedam aulem aperlis vocibus, t:t
scnti faclura praedicatur gratia Spiritus sancli. Huic haec prima Joelis proplietae: Effundam de Spiritu
m prseeunte prophetica lectione dicilur sub nomine meo tuper omnem carnem (Joel n), elc. Secunda
civilalis suse Sion: < Exsullate, filii Sion , et lseta- quoque, qua dicitur: Numerabitisque septem Itebdo-
roini in Domino, qui deditvobis doctorem justitiae, madas plenas usque ad alteram diem expletionis he-
descendere faciat ad imbrem malutinum, et seroti- bdomadm septimm (Levit. xxv), praesentem solemni-
num in principio (Joel n). > Per imbrem matutinum tatem contingit, quam numeratis a Paschse die
el serolinum doctrinam significat Evangelicam, quse seplem bebdomadibits, pro advenlu Spiritus san-
illis et primo lerapore tanquam malutinus imber, cli celebramus, quse magna, et apud anliquos in
missa est et novissimo tanquam serotinus, mittenda memoriam dalse legis festivitas hebdomadorum erat,
est. < Etcomedelis, inquil', vescentes, et saturabi- et apud nos in memoriam datse gralise, id esl remis-
mini, et laudabilis nomen Domini Dei vestri, qui sionis peccatorum jucundus jubilseus est. El quia
fecil vobiscum mirabilia (ibid.). >Comedetis, inqtiam, posl faclam duorum concordiam populorum in brevi
< non cibum qui perit, sed qui permanet in vitam Dominus venturus est, recte filiis absenliam sponsi
seternam (Joan. vi), > de quo ad introilum in per- defleiitibus, el cum desiderio reditum ejus exspe-
sona ejus, qoae suscitanda est, dicimus : Replealur B ' ctantibus, illa consolanlis verba in communione ca-
os meum laude tua (Psal. LXX), etc. Quapropler nec niuiiis : Non vos relinquam orphanos, veniam ad vos
illud a mysterio vacat, quod cum ptiellam Domintis iterum, et gaudebit cor veslrum (Joan. xiv)
suscilasset, additum est: Et jussil illi dari mandu- CAPUT XXX
care (Marc. v). Refecta enim inlerius dicet id,
Quod singula officia, qum prmdicla sunt, singulis san-
quod in offerenda canimtis: Benedic, animamea, cli Spiritus donis conveniant
Domino (Psal. cu), elc. El lunc magis universaliler Nunc in quo singulis donorum Spiritus sancti
implelum eril quod in conimunione canimiis : Spiri- singula conveniant ollicia, breviler
tus ubi vult spirat (Joan. 111),videlicet habens po- esl. Prima duo Sabbuli el persliingendum
sequentis dioi Penteco-
lestaiem, cum vult, vadere ad^gentcs, et iterum stes oflicia, spiritum sapienlise et intellectus prsedi-
venire ad Judseos, ubique sua se voce prodens, quia cant.
dicere: < Dominus Sapientiam namque el intellcclum apostolis
nem.o potesl Jesus, nisi in Spi- dedit, ut, sicul Sabbato canlavimus : Flumina de
ritu sanclo (/ Cor. xn). > vemre ejus fluenl aqum vivm(Joan. xvu), et iutellige-
CAPUT XXIX. renl Scripturas, sicut ipsa die Pentecostes legimus,
De officioSabbali. Duos populos gentilem et judaicum C ( Domiuo prouiillente 130 : < Purucletus uutem Spi-
pacem ei concordiam habiluros. rilus sanctus, quem mitiet Puter in nomine meo,
Sabbati oflicio duorum concordia populorum prae- iile vos docebit omnia
Judaei scilicet tandem qusecunque dixero vobis
signalur, alque genlilis, qui (Joan. xiv). > Eosdem enim et sapientes, qui nossent
iino eodemque Spiritu se illuminatos profitentes,
quando deberent proferre sermoiiem el intelligentes
agiiitumambosine conlroversia sequenlurChrislum. ut Scriplurarum mysleria non ignorarenl, qui ha-
Duo namque cseci, qui in Evangelio referuntur illu- clenus idiolse
fueranl el siue litteris, cceleste magi-
min li (Malth. xx), hos duos significanl populos, slerium reddidit.
quod ex praeeunle lectionc Epislolse manifestum est.
Secundse ferise ofliciura ad spiritum consilii per-
Quibus enim uisi Judseorum pnriter et gentium,
duobus contra se invicem rixanlibus populis Paulus linet, quia de assumplione gentium Deun. collau-
ait : Justificali igitur ex ftde pacem habemus ad danl, quorum salus dum in secreta Dei voltinlate
Deum, per Dominum Jesum Chrisium (Rom. v). csset, ipsi apostoli iilud ignorabant consilium, donec
Pctro diceretur in excessu mentis: Quod Deus
Quod superiora legenlibus atque inlelligentibus cla-
rum est, ubi longa el valida dispulatione causatur sanclificavil, tu ne commune dixeris (Act. x), quo
Judseos et Grsecos omnes sub peccato esse, nec islos n] loquente postmodum, cecidil Spiritus sanctus super
excusubiles esse propter ignoranliam Dei, nec illos omnes qui audiebant verbum, quod ideo, ul supra-
dictum est, commemorat ofliciuni.
justificaii potuisse ex operibus legis, et omnibus
aeque necessariam esse Chrisli gratiam. Quibus Ferise lertiae officium apostolos et eorum succes-
omnibus sub peccalo conclusis tandem infert: sores commendat in eo quod adversus fures et lu-
Justificati igitur ex fide (ibid.), etc. Itaque duo trones, qui aliunde ascendunt in ovileoviuui (./oan.
caeci, illuminali, myslice duo sunt pcpuli, quorum x),id est adversus pseudoaposlolos velhseresiarcbas,
ct illa vox est in introilu, suinplo de prsedicla le- conforlari spirilu fortitudinis audent, dum causa
ctione Epistolae : Charilas Dei diffusa est in cordibus exposcil, et dicunt: < Nam gloria veslra sumus (//
ttoslris per inhabitantem Spiritum ejus tn nobis. Cor. l) : > elglorianlur non insipienter , sed verila-
Adeo jejunium fieri prsesenli hebdomada, ralio vel tem dicentes; quapropler hoc officium ad spiritum
aucioritas exigil,ul maximeofliciis consonent lectio- lbrlitudinis pertinet.
nes, el Evangelia ad jejunium pertinentia. Sed et le- Quarlae ferise officium spiritum scientise praedicat,
ctionesquinquesi considerentur, Spirilus sancti gra- qttod maxime ex Evangelio claret, quo benedictione
tiam testanlur, omnes quidem significationibus rei Domini panes roulliplicali referuntur (Joan. vi),
»93 DE DIVINIS OFFICHS. —LIB. XI. 394
cle cajus rei mystico sensu superius jam dictum A populi suum pariter agnoverint illuminalorem, pro-
est- pc erit dies judicii, quae causa limoris et tremoris
Sextse feriseofiicitim respicit ad spiritum pietalis. erit etiam eieclis (/ Petr. iv).
Opus enim pietalis est, quod Dominus puellam rc- Nec mirum hunc ordinem ofliciorum descendendo
susciiat, jubelque dari ad manducandiim (Marc. v), a spiritu sapienliae ad spiiilum timoris deduci; Pas-
imo quod per illud significaltir, quia mortuam ntinc chalis vero hebdomadse officia ascendendo a spiritu
Synagogam in fine resuscitans per fidem , replebit timoris ad spirilum sapientine perduci; quia per
os ejus laude, ut piam eloquavur justi judicii Dei ha:c desccnsus ad nos Spirittis sancli, per illa vero
confessionem (Psal. LXX). noster ascensus ad ipsum digeslus est, quod.plenius
Sabbati officium ad spirilum limoris perlinet, dictum est in eisdem paschalibus officiis.
quia videlicet cum duo cseci supradicti, id est duo

LIBER UNDECIMUS.

CAPUT PRIMUM. B quam de diademale illorum se atque Ecclesiam suam

Cur post solemnilatem sancti Spirilus, officium de coronavit. Unde eidem Ecclesiae suae dicit in canti-
sancta Trinitate ponalur. cis: < Corcnaberis de capile Amana, de vertice Sauir
Ceiebrata soleinnilate de adventu sancti Spirilus, el Hermon, de cubilibus leoniim, de montibus par-
slatim eveslijiio gloriam sanclse Trinitalis, Dominicse dorurn (Cant. IV). > Nam et tunc tulit idem David
subsequenlis officio, recla dispositione concinimus, uxorem Urise Elbaei, ipsumqiie Uriam fecit occidi,
Yidelicel quia posl adventum ejusdem Spiritus san- ferentem in munu sua scriptam suse morlis senien-
cli, prsedicari slalim, et credi, et in baplismo cele- tiam (// Reg. xi), grave quidem committens piacu-
brari coepit fides et confessio nominis Palris et Filii lura secundura rem gestam, sed grande pnc.-ignans
ct Spiritus sancti. Nam antea praesenle in carne mysterium, per Christum regem vere manu forteni
Domino, nusquara nominis htijiis distinciionem atque desiderabilem sno lenipore peragendum. Sic
aperte traditam vel observalam legimus, nisi cum cnini bic verus David, Dominus nosicr, cum in so-
post resurrectionem suam ait discipulis suis : lario donitis stiae deambularel, id esl in paternae ina-
< Kuntes docete omnes gentes, baptizantes eos in Jeslalis solio jam regnaret post meridiem, id est post
nomine Patris, el Filii et Spiritus sancti (Matth. passionis sticeponduset aesium, jamquc misisset apo-
xxvni). > Sed lunc quidem haec regula tradita est, C stolos suos ad prsedicandum cunctis genlibus (Rom.
nunc aulem primiim actu exhibita, ubi ipsa die Pen- vii),131qu3ebicperltabatlicivilateiiililiorumAinon
tecostes primilus in tribus millibus Ecclesise bapli- figuraiitur, vidillegem, quam dederal per Mosen,
sma celebratum cst. Sicque coepit innotescere lerris sanclam quidem et bonam, sed inutiliter car-
fortitudinis nomen Domini, propugnanlibus magni nali populo cobserenlem, sicul iufructuoso con-
David regis Cliristi ducibus, ipso quidem corporali- jugio Bersabese, pulchra quidem valde, sed stcrilis
ler absenle, sed per divinilatis praescntiam lotam juncla erat Urise Ethseo.lollensque, eam scilicel le-
belii summam regenle ac disponente, summsLquc gem sacrain , el spirilui suo sensum ejus copulans,
cura nitentibus fidissimis ejus ducibus, dum capi- virum ejus superbum, scilicel Judaicum populum,
lur civilas adversa, tit non suo, sed ejus nomini cujtis superbia significatur per Urise vocabulum
ascribalur victoria, quemadmodum el David illi di- (Urias enim iiiterpretatur lux mea Dei, lucem
clum legimus a ducesuo, obsistente Rabalh filio- quippe Dei ac scientiam ille populus pulabat suam
rum Amon: < Congrega populum , et obside civila- csse propriam, lanquam Deus Judseorum lanluin
tem, quia capienda est urbs, ne cum capla fuerit, sit Dens, non etiam gentium [Rom. ni],) illum,
nomini meo ascribalur victoria (II Reg. xn). > inquam , carnalem populum hoc modo inteificit,
De quo el subditur quia tulit diadema regis eorum D ablato a corde ejus interiore sensu legis suae, lit-
de capiteejus, et imposilum est super caputDnvid. lcram solaiu in manu derelinquit, qua accusante
Pro regiseorum, iu Hehrseo scribilur Melcbom. reusleneaiur.sicut ait ipse Domitms :
lEstquiac-
Unde Hieronymus (28): <Rexeorum vocatur idolum cusat vos Moses, in quo vos speratis (Joan.
v).>
eorum, quod hic vocalur Melcliom. > Cujus diade- Hoc bene per illud figuratur, quod conscriptam
matis atirum conflasse el purgasse dicilur David se- a rege David mortis suse sententiam Urias ipse por-
cundum legem, et fecisse inde sibi diadema (/ Parat, tarejubeltir (// Reg. xi) .
xx), qtiod hic positum snper caput ejus dicitur (// Igilur celebrnla, ut supradictum est, solemnitate
Reg. xu). Sic ulique cultum idoloruin tulil noslcr de adventu sancti Spiritus, quoaccepto, statim
Duvid, et de summis principibus illa coleniibus, l.ui- sanctae Trinitatis fidein praedicare coeperunt apo-

(28) S. Hieron. Comment. in Amos lib. i, cap. 2, vers. 14,15, Palrol. lom. XXV, edit. Migne.
 29S IUJPE1U1 ABBATIS TUITIENSIS 296
stoli recle hujus sequentis Dominicse, tam nocturno A more praedicationis evincenle, faclum est, ut rege3
quam diurno officio, nomen el gloriam prsedicamus quoque et imperatores ad fidera conversi, non
ejusdem sanclse et individuae Trinilatis. obstarent docentibus et baptizanlibus in nomine
De cujus substanlia: unilate , personarumque Palris et Filii et Spirilus sancti.
Trinitate, quia magni et'calholici Palres, magna et CAPCT III.
digna conscribentes, sua quasi ut vindemiantes, De significatu ejusdem nominis Palris et Filii et
replevere torcularia, nos quasi colligendo racemos Spirilus sancli.
post vindemialores, et ipsiin benedictione Dei spe- Ad significatum verosive myslerium hujus tanti
rantes, novissimi pro eadem fide verba catholicse nominis intelligendum, mundandus est, qtto solo
pacis effari cupimus. Deus videri potest, cordis oculus : sicul cum solem
CAPUT II. islum aspicere volumus, oculum corporeum a pul-
Quod nomen Palris et Filii et Spiritus sancti vere, si forle incidit, mundare necesse habemus.
propria veri Dei descriptio sit. Nam nomenquidem Patris et Filii et Spirilus sanc-
Nomen Patris et Filii et Spiritus sancli perfecta ti, carnales quoque qui sunt in Ecclesia, multae
et inlegra unius veri Dei diffinilio est, omnium quoque hsereses, non soliim carnis pulvere csecu-
quicunque dicunlur, vel aliquando dicti fuerinl dii, B • tientes, sed et impietatis tenebris palpanles, nomen
sive in coelo, sive in terra, cunctam amputans lur- hoc memoriter lenenl et confitentur quia videlicet
bam, quorum omnium alii falso dicti sunt dii, cvangelica auctoritas, qttae voce Domim tradila
qnos vario errore delusa gentilitas coluit, alii non est, utcunque tenelur. At vero significalum no-
naturaliter dii, sed accidentali dono a vero Deo niinis, ab his lantum qui cordis oculos emunda-
deiflcati, juxta illnd: <Egodixi:dii eslis, etfllii verunt, videlur nuncper specttlum in aenigmate, lunc
Excelsi oranes (Psal. LXXXI).> Nam cselera quidem aulem facie adfaciem vibebilur, cura venerit quod
quamvis propria summse et unitis divinitatis no- perfeclum est (/ Cor. xin). Qni ergo ejusmodi sunt,
mina, humana. prsesumpiio falsis diis affmxit, ul inlelligunt per ha?c pia nalurae vocabula Patris et
creatores, atque reclores orbis terrarum, immor- Filii et Spirilus sancti, veram et nnicam summaj
tales ac sempilernos, ccelesles atqiie omnipolenlcs Divinitatis gloriam, videlicet quia nunc.et antequam
eos nuncuparet, et similia, quse jpoeticis quoque quidquam faceret, unus idemque, et solus erat
figmenlis inserta daemones pascere consuevere , vo- Deus, sed non deserlus neque solitarius : solus,
cabula illis imponeret. At vero nomen hoc a saeculo inquam, sed in subslanlia, solus et unus, sed non
non fuit audilum, nec homines de corde stio com- _ in persona.
minisci potuerunt, videlicet quia significalum cjus CAPUT IV.
oculus non vidit, et auris non audivit, et in cor ho- Quod his relaiivis nominihus magis quam subslantia-
niinis non ascendil (Isai. LXIV).Solent quippe prius libus nalura Dei sigitificelur
res iiilelligi, et posl ad placilum nomina illis imponi, Ipsum divinae naturse arcanum his relativis ma-
sicut aiunt magni quoque philosophi gentilium, ea gis quam quibuslibet substanlialihus exprimitur
qtise suni in voce, sunt earum quae sunt in anima nomiuibus. Subslantialia namque dicimus nomina,
passionum notse. Sed significatum supradicti no- quac tribus seque personis sunt communia, qualia
minis Patris et Filii et Spiritus sancti, nullus sunt, Deus omnipoteus, increatus, immenstis, leler-
eorum novit, qui deos sibi iinxere, quos volucrunt. nus, et his similia. Hsec autem relativa sunt, quia
Rcbus ergo quas deos appellaverunt, nomen hoc videlicel Pater alicujus pater est, et Filius alicnjus
adinvenire, vel imponerenequiverunt. Solus ipse filius esl: et Spiritus sanctus alicujus spiritus est.
Deus nomen sibi hoc imposuit, ubi dixit : < Eunles Sciendum vero quia relatio non seque in omnibus
docete omnes gentes, baptizantes eos in nbmine convertilur. Nam Patcr quidem ad Filium refertur
Palris et Filii et Spirilus sancli. (ilatth. xxviu).> et converlilur, quia Patcr Filii pater esl, cl Filius
Cujus significatum et si propbetae utcunquc nove- D ] Patris filius est. Spiritus aulein sauctiis Palris qui-
ruiit, lamen ipsum nomen edicere non debuerunt, dcm el Filii spiritus est, sed non converliiur. Non
videlicet quia mundus adhuc infans, ipsnm nominis enim Paler sancli Spiritus pafer cst, neque Filius
cnpere non posset significalum. Perfecta igilur, ut sancti Spirilus lilius est. Scd idem Spiritus sancins
prsediclum est , inlegra veri Dei diffinilio esl no- dicitur, el est donum, quo nomine relatio reclereci-
men hoc Dei vivi, manifeslam faciens discrelionem, procari potest. Donum quippedatoris donum est, et
quo pertineant hi, qui scriptum illud habeiil in dalor doni, dator est.Ilis inquam, relativis nominibus
frontibus suis, de quibus clamalum est iu Apo- magis quam stibstanlialibus coniiiienclatur nobis,
calypsi ab angelo aseendenle ab ortu solis, et ha- 132 quid stmemtis, laudemus, glorificemus. Quid
benle signum Dei vivi: < Nolite nocere terrse et enim creatura? bencvolcmia Creatori suo mngis
niari, neque arboribus, quoad usque signemus ser- cupiat quam illud, unde potissimum ipse glorialur
vos Dei nostri in fronlibus eorum (Apoc.-vn). > dicens : < Nunquid ego qui alios parere facio, ipse
Tunc enim Angelus ille magni concilii (Isa.ix) non pariam? si ego qui aliis gcnerationcm triluio,
clamavit quatuor angclis, id esl qualuor principa- sterilis ero ? < (Isa. LXVI.)Quod licet de adopiivis
libus rcgnis, id quod supradicluin esl, quando cla- diclum videatur filiis, principiuin laudis ati illius
297 DE DIVINIS OFFICUS. — LIB. XI. 208
habet genitura Filii, qui sotus naluralis est, cujus A . liter homo non esl simpliciier hoc vel hoc, videlicet
parlicipalionealii iiunt adoptivi filii, quiasolum illum quia conslat ex partibus quae sunt anima et corpus,
Pater, qui haec loquilur, genuil (Psal. n), alios au- quas solubili vinculo nexas, procul dubio mors dis-
tem creavit, nec de sua subsianlia genuit, sed per sociat. Sic et csetera quaecunque sunt, ex materia
gratiara suam regeneravit (Tit. ui). simul el forma, ul diclum est, consislunt, ideoque
CAPUT V. accidenlium mulliludini subjacent, et mutabilia
sunt. At vero Dei subslanlia simplex est, non for-
Cur tres personas confitentes, tres tamen deos dicere
prohibemur. mata, sed solummodo forma ; forma, inquam, ca-
Idcirco autem tres personas confitenles, tres rens maleria. Unde nescio quod sancli Spirilus or-
deos nihiloniinus dicere prohibemur, quia nec ipsa, ganura ceciiiit pramissum : < Coiilirmalum est cor
quae prcedicla est, relatio Deo per accidens evenit, virginis, in quo divina mysleria angelo narrahte
nec aliud quodlibet accidens divinac subslantiae se concepil *,> statim subjiciens : < Te forma prse liliis
interserit. Non enim in his tribus personis ulla est boniinum castis susccpit visceribus. > Hoc vcre
diversilas, aul quantitalis, aut qualitalis, aut lem- catbolicus Ecclesise prsecentor prsedixit. Formam
poris, aul loci, aut facicndi, aut patiendi, aul situs, eiiim, id est Deum beata Virgo castis visceribus
aut habendi. Quanlilalis, eo quod substcniiaiiter B suscepil, el homineni eadem forma speciosum prae
tam Pater quam Filius, el Spiritus sanctus seque filiis hpminum nobis prolulit. Hoc iinura est quod
sil immensus ; qualilalis, eo quod ilem substantia- formalum nonesi.Undeergo accidetilibus subjaceat?
liler aeque sit sanctus, Juslus et bonus; lemporis, Nain quod caelera sunt mulabilia, de sua, ut dictutn
eo quod seque sine inilio sil; loci, quod sequt in- est, trahunt maleria. Hoc untim sine maleria est,
circumscriplus ct in omni loco sit; faciendi, eo etideo vere cst, nulloque nixum est, quod est pra
quod operalio Trinitatis aeque impermutahilis sil; cunctis solidum, super omnia pulchrum. Non potest
paliendi, eo quod seque nulli suhjacet passioni; si- quidquam incsse prxter id qttod ipsum est, nec
tus, eo quod seque. nulla teneatur posilione locali enim polest accidenlibiisessesubjecium. Cumqtiesit
jacendi, aut sedeudi. Ejus vero generis, quod di- substanlia, non est suscepiibile conlrarium, licef
cilur babqre, eo quod nunquam de Deo nisi flguraie hoc non capiat sapientia mundi quam bic idem
Deus siuliam fecil (/ Cor. i).
praedicetur calceatus, armalus, coronalus, et his
similia. Unde ergo numerus deorum in Trinitale CAPUT VII.
potest aslrui, ubi deest accidenlium multitudo, Quod relatio nominum Patris et Filii et Spirilut
quae sola in his quse sub eadem specie sunl, indi- „ sattcli nullalems in Deo accidens sit, licel rela-
viduis numerum facilTNam verbi gralia, cumsit lio ununi de accidentibus sit.
bomo specialis unus, et omnes homines specie Igitur tres personas, ut supra dictum est, con-
sint unus, ut ipsi quoquegenliles perliibent pbilo- fidentes, tamen tres dicere deosjure proliibemur,
sophi, scrulare quaecunque in individuis numenim et quaecunque substanlise iioinina sunl, numero
faciunl, et nihil omnino invenies prseter solam pluruli prsedicare 11611debemus. Solummodo pcr-
multiludinem accidentium. Sedhscc, ut diclum esl, a sonas triplicamus, quoniam ad hoc matiifesia rela-
divinilate penilus aliena sunt. Quapropter nec est lione, id esl relativis iiominibtis Patris et Filii et
cur vel unde dicalur pluralilas deorum. Spiriius sancti, riie compellimitr. Sed hsec ipsa
CAPUT VI. relalio, licet in inultitudine accidentium secundum
honiinem recte computetur, scieiidum tnmen quia
Quod divina substantia propter sui simplicilatem
ttullis accidentibus subjacet. Deo nullnienus 3ccidisse coiicedimus. Non enini ex
Causa manifesia est cur subslnntia creatrix ac- lempore accidil Deo ut Pater esset, aut Filium
cidenlia non suscipial, si primo atiendas cur eis- generaret, quetnadmodum honiini, qui longe antc
dem creata subslanlia subjaceat, Videticet acciden- in sua siibsianiia perfeclus esl quam paler sil, ant
libus idcirco subjacet, quia qusecunque illa sil, ex D filium generet- Traiisetinda esl tola hsec noslra:
ilialeria simul et cx forma consistit, verbi gralia, mutabilitatis nebula, et purgalo cordis oculo, sicut
velul arlifex cum fabrili arte slatuam Ugurat, ma- initio Jam dictum est, videndura est saltein per spe-
teria ejus esl aeris species ; forma vero, qusevis in- cutiirn in aenigmale, quia longc aliler de Deo nains
dticla per arlem effigies, scilicet imagoimperaloris, est Deus, quam de bomiiie lioino per carnis fluxiini
aut si maluerit simulacrum Jovis. Ita quod slatuam temporaliter el localiter nascitur. Ad quod non
nominamus, non esl id quod est, quia non unum nihil adjuvat, si nunc interim Palrem et Filiuni et
aut simpium aliquid esl. Sic nec ipsum ses ante- Spiritum sanctum, aliis et subslanlialibusyocabulis
quaiii in illo aliquid figurelur, simplum quid est, exprimamus.
utpole cujus materia terra est, mullum ipsa diffe- Dicimus llaque sanctam Trinilatem esse vifam,
reus, quse videlur aeris specie. Ipsam quoque si con- sapieniiam atque amorem. Nam Deum Patrem vi-
sideres lerram, non est id quod est, utpote quse a forma tam dicimus, immorlaliter in se viventem ; Filiuin
noinen hoc habet. Dicilur enim lerra, eo qood sit Dei Pulris sapientiam ejus dicimus, ineffabililer de
gravis et sicca. Suum aufem esse suroit ex byle, corde ejus geiiilam,cqnsubstanlialem etcoaeiernam;
quam dicunt materiam creatam jnformem. Sinii- Spirituni sancimn dicinius amorem Patris cl Fiiii,
PATHOL. CLXX. ib"'"
29g RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 3"0
nrhilominus consiibstantialcm et cosclernum. Haec A lialem.ldcirco non conscquitnr, ut chm hetntni ('atur
atitein substanlisc noraina sunt. Pater nnmque sub- hsec eadem sapientia, filius cordis ejus dieatur, nisi
stantiatiler vila est, non vivificalum aliquid, nt figurate, quomodo Dominus: «Quicunque fceerilvo-
homo sive animal quod vivificatum corpus est : luntatem Patris mei, qui in ccelis est, ipse incu»
non ut ,'ahima, quae, cum sit vivens, non est ipsa frater et soror et mater est (Matth. xn). > Non, >n-
vita, iinde niultis perturbationibus est obnoxia, quam, hsec sapienlia filius ejus esl.cui datur.sed ejus
et vila? siiperioris indigna , sed ipsa vitse sub- de quo vere nala est, a quo datur, quoniam et radius,
stanlia, snbslahlia subtilis, [lucida, mobitis, acu- quo nostri oculi irradiantttr, non uosler, sed solis est
ia, iiiillius, ut supra dictum est, [accidenlibus radius. Illius est filius haec sapienlia, qui illain non
133 subjecta, nuliius indigeus, omni vilse rationati aliunde acccpit, cujus de corde nata est, ul spleodor
capabilis, nullius ipsa capax. Nam id quod alterius ex sole, ut rivus ex fonte, ut vapor ex igne.
capax est, crassius utiqtie densius alque corpulentius Spiritus sanclus niliilominus subslaulialiter amor
csi eo, cujus capax est, tit vasculum idcirco aquae esl, id est non laiilum modo amans, quod dici potest
capax est, qttia materia ejus terra est, quae profccto et de aliquo, qui accidentali dono ejusdein Spirilus
dcnsior alque corpulentior aqnse elemento est. Sed parlicipans, secundum quanlilatem participalionis
haec vita, de qna loquimur, adeo cunctis subtilior B amare incipit, sed ipsa divini amoris substantia csi.
sensus ullam paliaiur, quo
alque purior est, ut rebus omnibus cx materia for- Nec ideo caliginem noster
inaqitc conflalis, sicut jam superius diclum est, minus hunc amorem substantiam veram alque per-
forma ipsa sive materia fit, alque ideo simplex, et id fectam arbilremur, quoniam humanse subslantiae
quod esl, absque omni mtitabilitate pertnanens, divinus bic amor adesse, vel abesse potest, prseter
forma bona, lumen non illuminatnm, sed lamen aliquam ejusdem substanliae nostrae absumptionem,
illuminans; lumen, inquam.verum, fonsqtie el origo qtioniam hic arnor, homini quidera aecidens, id esl
sempitcrni luminis. NuIIius ergo hsec vTtacapax est, accidentale donum est. Sed in seipso vera substantiu
sed tamen capabilis, ciijusad comparationcra caelera esi, vivida nalura est, verus Deus. Qui idcirco pro-
densa alqtie corpulenta spiriluum vascula sunl, sed prie Spiritus sanclus dicitur, cum et Pater spiritus,
abhacvitain se vivente Deo, cnpaci ralionabilitale ct Filius spiritus sit, et Pater sanctus, el Filius san-
formala, ejus cnpacia sunt, unde el bcale sancleqne ctus sit. Quia sicut spirilus aereus, verbi gratia,
vivtint. meridianus ausler|(bic euim Spiritum sanctura signi-
Filius vero ifem suhstantialiter sapienlia est, id ficabat, quia calidus est) sicut, inquaih, meridianiis
cst non tantummodo sapiens, quod dici potesl et de ausler, a plaga sua in oppnsitum septentrionem
aliquo qtii accidcntnli douo snpienlise parlicipat, transcurril, et opporlunos arentibus terrv imbres
sed ipsa sapientiae subslantia. Nec idcirco dialectico- advebit, sic iste Spiritus sanctus , operatione sua
liim vocibus ulimur, qtiod eorum vanitati sanctam quse ipsius propria est, a Crealore procedcns, in
Tiinilatem subjiciendara ntillalenus arbilremur, scd crealuram ralionalem, supradiclam ejus sapienliam
ul significanda notis sigtiificamioribiis nielius et inopi nalurae, proul vult, Deus ipse ac Dominus in-
compendiosius exprimamiis. Nam illis coiicedimus fundit. Unde el Spirilus sapientiae dicilur, etiatn
quidem, in duoscilicel, in subslantiam el accidens, exlra dispositionem, vel ordinem, quo septem ejus
omnia dividenlibus, sed id quod esl tiltra omnia, gratise numerantur, < Spirilus, inquam, sapienliae,
cxtra omnia, et prseleromnia, videliccl hanc sapieu- sanctus unicus, multiplex, sublilis, disertus, mo-
fiam, imo loiam beatam Trinitatem, eorum descri- bilis, incoinquinatus, certus, suavis, amans bonum;
plionibusnequaquamsubmillimus. Etenim substautia aculus, buinanus, benignus.slabitis, seeurtis, oinnem
bacc nultatenus conlrariorum susceplibilis est, licet habens virlutem, omnia prospiciens (Sap. vn). >
Deus, more nostra loculionis, nunc irasci, nunc His igilur substautialibus nominibus, ut supra-
vero complucari dicalur. Et hscc Dei sapienlia, acci- diclum est, quse sunl vita, sapientia, amor vel cba-
dens quidera est homini, quoniam potest adesse vel D rilas; his, inquam, ad inleilectum juvamur, ut rela-
abesse praeler suhjecli corruplionem, id esl prseter lionem quae in noininibus Patriset Filii etSpiiiius
humaiiaesubstaiiliaediininutionemvclabsumpiionem. sancti consistit, nullatenus ex tempore ccepisse vel
Sed in seipsa vere substantia est mobilibus omnibus suspicemur. Nam cum Patcr, ut dictuin est, vita sit,
inobilior, ubique altingens, omnia operans, cuncia el Filius sapientia, quisquis ex lempore ccepissc
disponens, speciosa, suavis, lucida, generosa, loctt- contendit nomen Palris, aut gcnerationem Filii, con-
ples, omniuni artifex (Sap. vn, viu). llanc sapienliam sequitur, ut Deum aliquando sine sapienlia ; Deum,
Dei esse Filium, naiuruliter ex illo genitum didici- inquam, insipiculera (quod dictu quoque nefas est)
mus, credimus et confitemur; naluraliter, inqttam, fuisse concedat. Sed boc abborret fides, aiiaiuema-
non imaginarie vel per siiniliiudinem, quomodo tizal pielas, omnis dctestalur crcatura. llnqtie uon
fllios beali bominis inlerdum accipimus opera ejus, ex tempore, sed ante oinnia saecula Deus Paler Cst,
sed qu.un naturaliler gignit homo hominera, taiu quia Filius, id est, sapientia ejus sine inilio cmn illo
naturaliter gcititum accipimus ex Deo Deum, ex est. Unde ipsa eadem Sapienlia dicil : < Antequaiti
lumiue lttnien; gcnilum, inquam, non faclum, natuin Deus qiiidquam facerel aderam, cum eo cuncta
ltoi) adopialum, coaequaleni,coa:ier.tuih, consubslan conipoiiens, tudens cuin eooinni icmpore, ludeiistu
SOl • DE DiVlNIS OFFICili. — LIB. XI. 533
orbe lerrarum. Et delicise meae esse cum filiis bomi-. L titriusque erroris voraginem declinanles cum exsc-
num (Prov. viii). > Cui par vel idem est illud : < In cratione, et via regia currenies, vela pandimus
principio eral Verbum et Verbum eral apud Deum, insignia confessionis calholicse. Alter enim eorum,
et Deus erat Verbum (Joan. 1), > etc. Rursus cum Filitim Palre minorera, et crealuram atque conver-
Spiritus sanctus amor sit, quisquis Palrem et Filium libilem esse contendens, impie atque sceleratissime
prius fuisse contendit, quam Spiritum sanctum, Creatori hoc auferre molitus est, quod ille crealuris
consequilur fuisse quando neqtte Filius Patrem, ne- a se factis omnibus quse vivunt lanlura, quseque
que Paler amabat Filium. Quod vel suspicari de- vivuni simul et sentiunt, benigne largiri dignalus
menlissimum est, atque impium. Nobis vero super- est. Sic enim singula distinxit, nt in specie sua ge-
vacancum csl testimoniis astruere quod Pater dili- nerarent.etnon degenerarenl: <Germinet, inquiens,
gal Filium, imo quod, sicul ipse ait, dilcxeril eum terra herbam virenlem, et facienlem semen juxta
anie mundi conslitulionem (Joan. XVII),quia salis genus suum, lignumque faciens fructum, et habens
probabile, imo neccssariitm est, quOd talis Pater unumquodque semen secundum speciem suam
talem semper dilexeril Filium. (Gen. 1). > Item : < Creavit Deus cele grandia, et
CAPCT VIII. omnem animam viventem atque motabilem, quam
B in suas et omne volatile
Quod ait Sapientia : < Ludens eramcoram eo (scilicel produxerunt aquae species
Deo) in principio, > idem esse quod de Verbo di- secundum genus suura (ibid.). >Ac deinceps : <Pro-
ctum est: < Quod factum est, tn ipso vita erat. > ducat terra animam vivenlem ingenere suo (ibid.), t
Altamen ne capitulum praelibatum sub obscuro etc. Tandem et hominem sic plasmavit, ulgeneraret,
reliquisse videamur, quem alium arbitrari possumus sicut scriplum est, ad imaginem et simililudinem
ludura, in eo quod ait Sapienlia : < Ludens erara suam (ibid.). Sic faluus ille, ut non videat quan-
coram eo omni lempore, ludens in orbe terrarum tam Creatori irroget conlumeliain, quantamque na-
(Prov. vm), > uisi hujus, de qua loquimur, dileclio- lurae ejus eriminelur slerilitatera alque inopiam, ut
nis gaudium? Ludus enim erat amabilis Deo Patri, creaturis ab eo factis, in genere suo seaien affcreiiti-
videre in sapientia sua quse facturus eral, priino bus, nulltim ipseCreator generis sui semen habeat,
beatam coeli curiam, pulchramque rempublicam eodera ulique bono, quod aliis contulit, ipse careat,
decus erat denisangelornm ordinibus distinguendam: sterilis, deserlus atque solilarius? Nonne erjm me-
134 deinde visibile mundi hujus architecluram, ritoconlra hujusmodi derogatores querilur ipse in
sphsericamcoelicameram, solemque et lunam, lucida propheta, dicens: < Nunquid ego, qui alios parere
sidera, aquas superiores, aquas inferiores, omnes facio, ipse non pariam? et qui aliis generaiioneni
abyssos, nives atque grandines, montes el colles, " tribuo, ipse slerilis ero ? > (Isa. LXVI.)Unde enim
cunclamquc lerrae aream, mare et omnia quse in eis exemplur accepit, ut fecunditatem suis darel crea-
sunt, quidquid stirsum volat, quidquid deorsum rcpit turis, si in seipso slerilitate aridus existit, si creans
autambulal.beslias etuniversa pecora, reges lerrse lam multa, nihil de seipso geuerarc valuit? Ut quid
elomnes populos. Nara de bis omnibus ail evange- tantopere tola nocte vilsepra>senlis adolescentutarum
lista: < Quod facttim est, in ipso vila erat (Joan. i). > ostia circuit, sibique poscit aperiri, si non insilo sibi
Quid vero est, quod addidit: < Et deliuise mese esse naturalitcr calet amoce, si non genuino viret semine?
cum liliis bominum ?J> (Prov. vm.) Quid, inquam, lnstat enim el intrinseciis, et suae nalurac commu-
nisi quod jam tunc in eadem Sapientia provisum et nionem eum, quera Spririlum sanctum dicimus,
hoc eral, ul in humana requiescerel nalura, et ca- vehementem spirat amorem, suumque Verbum, jam
put houiuium eflecta, sauclorum et sapicnliuin sibi- Filium, jainquc a principio et ub aeteruo naluni, et
melconsociarelin suisdeliciisagmina? Hsec,inquam, adbuc tamen, ut vere seinen sibimet insitum in
videre antequam fierent, ludus erat Deo elsapientise multas conjuges, id est in mullas animas spargehs,
ejus, ludus festivus, ludus jucundus, ludus deliciosus. deorum quotidie muliiplicat gentem, quibus ait Pro-
At vero de bujusraodi gaudeje, haec omnia spcclare n pbela : < Ego dixi: Dii cslis, et filii Excelsi omncs
cum hilaritale, in cordis aniplitudine, amor csl sa- (Psal. LXXXI).> Iiemque evangelisla de illo unico
pienliae, amor studiosus, araor sanctus: quera supra Filio Dei, Deique verbo loqtiens : < Quotquot atilem
sanclum esse Spirilum diximus. igilur qaoil Sapien- receperunt eum, inquil, dedit eis potestalem filios
tia, quae Filiusest, de sua dicit anliquitate aeterna, Dci fieri (Joan. i). >At ille, de quo stipra dictum
simul et de hoc amore, qui Spirilus sanctus esl, est, Arius infelix, el qtiicunque stmilis cjus animalis
necessario conceditur, videlicet quia Dominus pos- homo non percipiens ea quse Dei sunt, el ea sola sa-
sedileum inilio viarum suarum.antequam quidquam pieus quse carnis sunt (/ Cor. n), audiens Deo Filium
facerct a principio, ab aeterno, ex anliquis, ante- natum, lolo sensu iuhseret carnis imaginibus, con-
quam lerra fierel (ibid.), etc. sequens esse contendens quod ut filius generareiur
CAPUT IX. vel nascerelur, substantia patris defluxeril, el filius
Quod fidet catholica neque, ut Arint,tubttantiamsepa- Iocaliler ab eadem patrisstibslaniia Iraduclus sit, el
ret, neque,ut Sabeltius,Trinitatis personas confundat. hanc passibililalis calumniara, quasi consequenter
Ila neque, ut Aiitis, subslantiam separamus,neque adversum nos redarguit. Ilemque de Filio subjicit:
ut Sabellius, personas in Trinitate confunditnus. < Sinatus est, eral profeclo quando non erat. > Et
303 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 50*
qtiasi necessario de tcinporulitnte concludcns, coae- A componis, nunquid ingenii tui vena prolinus aruit,
ternitatem putris (ilio, quantum in se esl, auferre nec idem retinei quod edidil? Quanto ergo magis
conlendit. Sed decoaelernilalc vel consubstanlialitate sapientia Dei, quse est Deus, Dei Filius est, omnium
jam superius diclum esl. De argumento vero deflu- artifex, omuia prospicieus, qttae allingil a fine usque
xionis vel diminuliqnis paternse substantise, quam in ad finem (Sap. viu), non sic nata est ul elflueret,
gcneralione filii conlendil, consequenter intelligi hon sic genita cst ut pafernam substanliam dimi-
oportere dicendiim est male illos nimiumquc carnali nueret? Nec lunc, quando primum ad componendam
sensu sibimel illusisse. Non enim a carne, quae in mundi fabricam emicuit, et omnia visibilia vel in-
propagando passibililer defluit, argumenlum ducere visibilia condidit, nec tunc, quando in ulero Virginis
debuerant in ralione divinse generationis. Rebus carnem assumens, humanae naiurae tota inscripta
quippe dissimilibus eadem non conveniunt. Qtiid est, nihil minus in corde suo Paier habuit, nec ideo
autem lam dissimile quam carni spiritus, et non verbum in ejus nalura deletum aut detritum cst,
quilibel spirilus, sed omninm spirituum crealor quia tolum illud in nostrse naturae pellem transcri-
spiritus ? Deus enim spirilus est, et eum qui adorat, psit. Hic crgo, Arius scilicet, et quicunque Trinila-
in spiritu et verilateoportet adorare (Joan. iv).Nobis teni consubslanlialemnon confitenlur,anathema sint,
ergo Filium Dei naluraliter ex Palre natuin confi- B nquit sancta synodus Mcaena.Hisautem quieonsub
tenlibus objiccre non debuerant, quod confessionem stanlialem Trinitatera praedicant, regna ccclorum
noslram divinae subslanlise passibilitas, quaein gene- sinl prseparata.
ratione carnis non abesl, id esl fluxus vel diminutio CAPUT XI.
consequer.etur, Num est quidem aliqua simililudo a Quod hmresis Sabelliana personas confundens, eon-
carne sumpla ad Deum qui spirilus est, sacrisque sequenler dicta sil Palripassiana.
Alfer vero, videlicel Sabellius, divcrso quidem,
jnscrta Scripluiis, ul in canlicis mysticisque prophc- sed nonminus detestabili errore personas Trinitalis
tarum libris, sub nominibus sponsi et sponsse, aut
unam esse personam asserit, id esl ip-
viri eluxoris, sed omnino figtirale hoc, id est ut in confundens,
sum sibi esse Filium, qui Pater est, ipsumque Spi-
eoquoU littera sonat, longe aliud itilelligas, scilicet
rilum, ila caecus mente ut haec tam praeclara, lam
in viro Dcum, in semine Dei Filium, id cst ejus ver-
bum, in amore Spirilum sanctum, in uxorc creatu- aperla teslimonia non ailendal Domini dicentis :
< tle, baptizale omnes gentes in nomine Patris ei
ram ralionalem, id esl liiimaiiam ammam, vel ange-
Filii el Spirilus sancti (Matih. xxvm). > Itemque
licam substanliam. Sed csl verior illa similitudo,
homine eo baplizato in Jordane, vocem de coelo dicenlem :
quae nb inieriore sumpta, suis hostem lelis
< est Filius meus dilectus, in qtio mihi bene
reverberat. Nam si ab homine simililudo in Dettm C Hic
inde stimalur uhi scilicet Dei complacui (Maltlt. m), sanctumque Spirilum in co-
eonquirilur, cjtis,
Non aulem jumbae specie super eum descendentem. Hanc hcerc-
imagosplendereprobatur. eorpushominis
formatum esl ad imaginem Dei, quod arbilrali sunt sim consequenter Patripassianam dicimus. Nam si
idem ipse Firius, qui Paler est, cum Filius incarna-
lii qui dicunlur Humaniformii, pro eo quod J)eum
tus et passus sit, procul dubio Paler ipse incar-
humanam formam suspicantes, immane simulacrum ' est,
natus et passus est. Unde recte, ul dictum
iu lemplo cordis sui collocaverunt. Nam cum scri-
Palripassianam hanc hseresim nominamus. Sed
ptum est: < Ccelum mihi sedes est, et lcrra scabellum
nos hunc errorem exsecranles, Verbum quod
pedum meorum (Isa, LXVI),> consequebalur opinio- erat in principio apud Deum ; Verbum, inquam,
nera eorum, ut Deus in ccelo lara vastus sederel, u|
terrara pedibus langeret. Ab interiore crgo honiine Deum, non ipsum, aptid quem erat hoc Verbum,
credimus el confitemur carnem faclum, videlicet
econtrario argumentari licel, quod gencralio Filii
alium eura qui genuit, aliuni confitenles eum esse
Dei nullam paternae substantise diminulionem flu-
xumve nos compellat recipcre. qui genilus esl ; alium, inqtiam, in persona, non
aliud in subslantia. Uhde ail ipse Filius: < Ego et
135 CAPUT X. D Pater unum sumus (Joan. x). > Unura utique secun-
Qua similitudlne valeat intelligi Ftlium absqtte fluxu dum substanliam sumus, secundum pluralitatem
vet diminutione palernm substanlim poluisse nasci.
Consilium ilaque vel arlem in hominis anima si- personarum eum dixisse non dubitamus.
tam operae pretium esl advertere, qualiter ab anima CAPUT XII.
Quod in crealura ralionali bene constiluta, sanda
absque diminulione ejus in audilorem quempiam vel Trinitas per suorum dislinctionem operum agnosci
in actum transeal. Si cunctis qui adesse vel audire valeal.
possunt, luiim consiliumproferas, luamve scientiam ln creatura.quoque rationali bene et perfeclo de-
doctor sedutus in mullorum auresdicendo, docendo coreconstituta, lanquam iit speculo perlucido appa-
transfundas, ei quos vacuos acceperas.discen tium ani- rel quodammodo, quia non in una sola, sicut prse-
mosimpleas.num idcircosensustuus defluxit.imminu dictus Sabcllius erral, sed in tribus personis ado-
tus esl, el sui aliquid detrimcnluhi passus e$l? Ilcmque randa subsislii divinitas. Ecce enim, sicut superius
si artifex es, et egregium aliquod opus medilaris, dicttim est, Patrem et Filium el Spiritum sanctom,
modumque struclurse prius in menle praepingis, et quae relativa nomina sunt, aliis el substanlialibus
poslihodum in re mirahdum aiqtie laudandum in aclu nomiiiibus dici, vel csse, vilam, sapienliam atque
 303 DE DIVINIS OFFICIIS.— LIB. XI. 30(T
amorem ; sic in homine, vel angelo sancto haec tria A I tizat Neslorittm el omnes, qtti untim ante saecutu,
corapntamus, spiritum vel animam, rationalilatem aliumprofilenlurpostcariiisassumplionem. Namduo
alqoe dileclioncm. Haec tria sunt. Manifestumque quidem, idestduassubslantias; duo, inquam, neutro
estspiriium vel animam non ipsam esse, qusc est ra- genere, non maseulino; duos, id est duas iu Christo
lionalitas, alioqui nulla essel ralione carens anima. prsedicamus persohas. Et siculhomo sedens inequo,
Sed est bruta pecoris anima, quae sicul ratione ca- non duo sunt, sed unus eqiies, sic Deus in liomine
rel, sic et aeternitate; et sicut solis fungitur carnis non duo Chrisli, sed unus esl Cliristus. Quomoda
sensibus, sic et cum carne morilur. llem rationali- enim de diversarum specierum individuis duos aut
las non est ipsa quae dilectio, alioquin nullum ra- tres praedicabis, cum utium substanlise nomen subji-
tiohale esset absque dileciione. Sed est omnis hoino, cere non possis? Verbi gralia : Hic bomo, atque
vel omnis angelus rationalis quidem, non auiera om- hic equus diversarum specierum, id est bominis et
nis homo, vei oinnis angelus habet in se Dei dile- equi individua sunt. Si ergo de hoe equo el do
ctionem. Unde arguilur per Ezechielem diabolus, hoc homine loquens, dtios dixeris, inconvenienle>
qui illam in semelipso sprevil primus : < Auruni, hoc mobile praedicabis, cum subslanliale flxum nott
inquit, opus deeoris tui, et foramina lua in die qua si(, quod subjicere possis, quia neque homihes neqtte
eondilus es, praeparala sunt (Ezech. xxvm). > El "I equos de ttno homine et uno equo dicere ralio per-
post pauca : < Repleta sunt, ait, inleriora tua iuiqui- millit. Non minus irtconvenienier de Cbristo praedi-
- lale (ibid.) > Rationalitalem cum qtia condilus est, cabis duos. Nain quomode constat hic eques ex lioo
foramina ejus appellat,quia sicut lapis pretiosus iiu- bomine et cx boc equo, sicut et Christtis conslat cx
roligalur, ita Spiritu sanclo, qui ulique dilectio hoc individuo Dei qttod esl verbum Patris, et ex lioc
est, ligari et in unilale coelestis ordinis cum posset ihdividuo hominis, quod ex virgine Maria nascendo
aslringi, recusavit. Sic et homo tumidus, quicunque inilium sumpsit. Dubium autem non cst quod D»us
superbiam ejus imitatur. Non ergo, ut jara dictum et homo diversae sinl species, omhino substanlialibtis
est, dileclio ipsa quse ralionalitas, uec rationalitas diffcreniiis longe ad invicem dislantes, ab usquo
tpsa quse anima vel spiritus est, sed tria simul tinura generalissimi generis, quod est substanlia, divisione
opus perfectum, et Creatori simile oslendunt. In hoc priraa. Nam sub corporeo lohge infra continetiir
igilurtanquaminspeculo,utsupradictumest,conlem- bomo, Deus autem verus snb incorporeo. Si ergo de
plare creatorem Deum, nonunius lantum, sed (rium Chrislo loquens dixeris duos, iiieoitvenienter prsedR
personarum esse. Quarum quamlibet quis deneget, cabis, quia non esl fixum subslanliale quod congrutf
Deum nonhabet, sicul rationalicrealurse quodlibet ex „ subjicere possis. Nec si Christos, subjeceris, rccta
snpradictislribusdetrahas,nutliusdignitatis opus re- dixisti, quia Cbristus nec subslanliale nomen est,
manet. Amissa namqtte dileclione, qui angelus lucis sed est nomen oflicii, nec magis de Deo ct homine,
creatus fuerat, diabolusprinceps tenebrarum faclus. duos recte potes prscdicare Christos, quam duo*
Et homo straiiiler absque dilecttonemalus,elejusdem equites de horaine et equo. Sedet niinus convenien-
diaboli filius est. Quod si rationalitas desit, bruttim ter de Deo e.t bomine duos dicis Cbrislos, quam d»
est omne quod vivit et senlit. Si anima vel spiritus homine et equo equites duos, quia Dcus bomiiii.
non sii, mullo magis nec rationalitas nec dilectio in unitus, nunquam separabitur; homo autem equo
ulla creatura est; si, inquam, quamlibet trium sedens, quolies descendil, lolies separatur. Nec in-
personarum deneges, Deum non habes, quia, si Spi- congrue simililudo haec pro argumenlo sumpla est,
ritum sanctum abneges, Patrem et Filium confitens, quoniam in Chrislo divinitas humanitale tanquam
cum idem Spiritus araor sil, Deum sine amore, id est equoUsaest. Unde in Zacharia prophela equus ro^
hostem et inimicum tibi conslituisli. Si Filium de- seus ostendilur (Zach. i), cl in Evangelio Samarita-
neges, cura Filius Dei sapienlia sit, Deum libi bru- nus horainem a latronibus convulneraluro, jtimento
turo el insipicntem phantastico errore confinxisti. suo imposuisse legitur (Luc. xvn). ltaque qtieniad-
Nam de Filio male senlienles, Nicseni fides concilii 5 modum filius luus, si egressus pedes, forte sedens
genlilium similes esse convincit. Ilaquejurecatho- equo ad le revertitur, non idcirco tecum personas
lica fides, ut supradiclum est, sicut in Ario substan- triplicat, sed tantum ut prius geminat; non enjnt
tiae separationem, sic in Sabeflio personarum ana- dignum est ul cum filio tuo filius jumenli personam
thenializal confusionem vel peremplionem. duplicet: sic Filius.Dei, Verbum Patris in sola di-
136 CAPUT XIII. vinitale eructalum in ulerum Virginis, dum ciiiu
Quomodo numerus trium personarum nihil inde au- humanitate redit ad dexleram Palris, personarnm
ctus sit, quodhomo factus est Filius Dei, nec.id- numerus non inde succrescit, quia dignum non est
circo quaternilas, sed dicatur el sit nihilomtnut ut cum nalura Dei personam duplicet natura homi -
Trinitat.
nis, quae ab illa subslantia, ct pluribus el majoribus
Quamvis autem Filius incarnatus sit, idemquei distat differentiis, quam equus ab homine. Nain ho-
Deus et homo sit, non crescit ex eo personarum i minem ab. equo ralionalis diflerenlia sejungit, ho-
pltiraliias, ut quae ante Incarnalionem ejus eral Tri- minem aulem a Deo plurimac secernunt, quas emi-
nitas, post dicalur aut sit qualernilas. Non enim> merare longura est, subsiantiales diffcrcntice.
duos Ecclesia catholica recipit filios, imo anatbcina-
5C7 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 508
CAPUT XIV. A Judaeorum csccilatem designat, sicut et paulo post
Cur ante Incarnaltonem Domini fides sanctm Trinita- eidem prophetse dicitur : < Excseca cor populi l.tt-
tis a vulgo non debuerit, aul poluerit exigi. jus (ibid.), etc. Sed nos ad librum , quem aperuit
Idcirco praeteritis generationibus ante adventum Agnus.oculos cordisper fidem apertos habentes.cum
Chrisli tacilum fuit vulgo mysterium lanli hujus di- supradictis seraphin, vel cum quatuor quoque ani-
vini nominis Patris, et Filii et Spirilus sancti, quia malibus dicimtts: < Sancttis, sanctus, sanctus (Apcc.
necdum illud capere poterat infantia, seu juventus v), > adjitngentes : < Salus Deo nostro qui sedet
mundi nimium carnalis, quippe qui ne nunc quidem 137 s"Per thronum et Agno (ibid.), > videlicet quia
jam grandacvus, postquam incanuit, Christo adve- librutn Jam dictum aperiens Agnus, Trinilalismyslc-
niente sine magno praedicantium labore inlelligere ritim in iilo descriptum oslendit, quod nesciebalur.
poluit, simul quia necdum iliam, quam in hac fide Nam cum interrogantibus Judseis et dicentibus :
confitemur, suam beala Trinitas fecerat misericor- < Tu quis est? > respondissel: < Ego principium,
diam. Necdum, inquam, nobi.scum illam pro qua qui et loquor vobis (Joan. vm), > apeiuit nobis ,
nunc jure colitur, fecerat misericordiam, qua sibi quia juxta quod et in psalmo dicit : < ln capile lib.i
circa salutem noslram beala Trinilas divisit opera- scriptum est de me (Psal. xxxix), > non aliud Mose3
lionem trinam, ut hominem quem Pater creaverat, "i principium inlelligi voluit, ubi ait • < In principio
Filius redimeret, Spiritus sanctus igniret, uon quia creavit Deus coelum et terrara (Gen. i);> noh aliud,
Paler absqtte Filio sanctoque Spirilu quidquam inquam, principium quam Filittm, quoniam elJoan-
creaverit, aut Filius sine Patre sanctoque Spiritu nes ail: < Omnia per ipsum facta sunl (Joan. i). >
redemerit.antSpiritus sanctusabsque Palre Filioque Creavit coelum et lerram Deus in principio, id est,
illustraverii, et peccatorcm remissione rhundaverit; Pater in Filio. Cui adde quod sequilur: <El Spiritus
sed quia sic est communis quidem, et ubique inse- Dei ferebalur superaquas(G'eu. i),> et ecce in capite
parabilis summae et unius divinilaiis operatio, ut iibri.quem Agnus apernit, beala prsefulget Trinitas.
tamen, in proprietate vei ordine operis, manifesla Per has fores trifidas sanctam ingressus Scripturam,
nullique fidelium ignoranda personartim sil discretio. passim deinde respersos invenis aureos ejusdem
Nam illa vox: < Faciamus hominem ad imaginem et divini nominis lilulos.
simililadinem noslram (Gen. i), > Patris vox est ad CAPUT XVI.
Fiiium et Spiritum sanctum, el illa caro quae de
Quomodo in operibus sex dierum singutis Trinitas
Virginesumpta, moriua ac sepulta est. cl restirrcxit, commendelur.
Filii caro est, et illa columba, qnce supcr Dominmn .p Primum in opere sex dierum, si vigitanter atfen-
descendit (Malth. m), et ilie ignis, qui stiper apo- das , cadem cominendalur Triuilas, vcrbi gratia :
slolosejus apparuit (Act. n),non quidem subslanliam, < Dixil Deus : Fiat Iux (Gen. 1). > Ac deinceps:
sed praesentem sancti Spiritus polentiain visibililer < Vidit Deus quod essel bonum (ibid.). > In co quod
exhibuit. Prseteritis ergo saeciilis Jiire a vulgo non ail: < Dixit Deus, > Verbum per quod omnia facla
exigebatur fldessanclae Triiiiiaiis,quia, sieut dictum siint cum Palre, agnoscimus. Et in eo quod addidit:
est, infanli adhuc et sub paodagogo (Gal. m) ser- < Et vidit Deus quod essel bonum, > nimiam ope-
vienti populo Dei declarata non fuerat haec eadem rautis diligenliam atque benevolentiam iiilelligimus,
Triniias adorandicxhibitione, veldislinctioneoperis. quse procul dubio non est alittd quam qui tertia in
CAPUT XV. Trinitate persona est Spirilus sancitis. Non enim
Vetut eamdetn casu.aut supervacue sic positum per singula: < Vidit
Quod Testamentum fidem Trimtatis,
non tacuerit, nec sine ilta veleres sancti Deo pla- Deus quod esset bonum, > seslimare debemus. Scd
cuerint. magnam Crcatori diligenliam nobis commendatam
Non lamen penitus absqtie fide veteres Deo pla- fideliter advertamus. El ul scias quantuni illa dili-
cticrunt, quoniam hi, a quibus tanquam radicibus genlia, de qua loquimur, in opere Dei profecerit,
suis mulliplices rami portabantur, scilicel magni D ] convertere ad cor tuura, o quicunque es arlifex
Patres divini hnjus r.ominis pinguedine non carue- alicujus iaudandi effector operis; ul, inquam, scias
runt, qua ntinc pascimur nos : qui cum oleaslcr quantum ditigenlia, quae esl Spiritus, ejus operi pro-
esscmus, nnturulibus rnmis proptcr incredulilatcm fecerit, respice quanlum in cpere luo diligenlia tua
frnclis, pcr eamdem fidem in bonam olivam inserti contulil. Certe in menle lua quodammodo sic habe
sumus (liom. xi). Plurima quippe illorum libri tesli- bus arlem, sicut crat in principio Verbum apud
monia Trinilatis Evangelio Cbrisli confcrunt. Unde Deum. Ejus artis libi consoius, non otiosum te esso
hsec duo Teslamenta recie per duo serapbin signi- passuses. Quare? Ut de multis, quse subesse poluc
ficantur in Isaia, qtiorum esl ilte clamor : < Sanctus, ruui, causam meliorem inferam, ulilitatis amor, iI
sanclus, sancltis, Domimts Deus Sabaolh, pleni sunt cst inlentio proficiendi plurimis, olii te impatienlem
coeli et terra gloria tua (/««. vi). > Et quia Judaicus reddidit. Una causa haec ab illo le servo discernit,
populus, hoc atidito clamore per apostolorum ora, qui malus etpiger arguitur, dum tulaudaris servus
post adveiilumsnnctiSpirilus, incredulitate caecalus bonusel fidelis(Jtfa«A. xxv). Nam de csetero pares
t:st,bene ethoc prophetne oslendilurin eoquod domus fuislis.videlicet quiatamin iltius quam in tua menle
Domini fumo implelur (Isa. vi). Fumtis euim ille talenlumbonae artis appensum est. Scd vide quantara
363 DE DIVINIS OFFICHS. —LIB. XI. 5W
inter te atque illum dislantiam ditigentia stve bene- A est, benevolentia Dei, qttre-esl Spiritus sanctus ,
volenlia, quae in te est, effecerit. Dum ille fodit in maxime operam suam adhibuit, cum ei, qui ulpote
lerram, etabscondil pecuniam Domini sui (ibid.) , creatus, naturaliter non polerat esse Deus, gratia
tu in operando credito libi talenlo, duplicia lucraris, sui simililudinem Dei conlulit. Quae Dei simililudo,
vidensque per singtilos profecltts, quia bonum est ut sedcm vel receplaculum haberet, imago sive
lucrum, amplius sitis, et prse magnitudine desiderii figura substanliae Dei.quse est Filius.animaehominis
laborem m opere nonseniis. Crescitlucrum.crescit impressa est, ut a suo Spirilu sanclo praedictam
Incri desideriam. Ad hanc ergo simililitilinem per- similitudinem reciperet, quomodo pretioso lapidi
pendis qinmlum tn opere Dei, diligentia vel bonilas foramen aperilur, perquod gracilem auri virgulam,
ejus effecerit, quse maghifice delectata esse monstra- qua constringalur et teneatur, recipiat. Quodelde
tar ineo qnod per singnla dicilur: < Et vidit Deus angelica sentiendum est crealura. Unde et arguitur
quod esset bomim, > et ait: < Fiat (Gen.i), > etc. iu Eiiecbielet, ut superius dictum est, angelus ille :
Tantmi in opere secandi diei non est illud additum, < El foramina tua, inqnit, in die, qua creatus es,
certe gratia myslerii, de qno jam alias diclum est. prseparala sunl (Ezech. xxvui). > Quia ralionalis
Illa vero diligentia vel honitas, alia, ut dictum est, condttus, quia pcr foramen ejusdem ralionis aurum,
quam Spiritus sanctus inlelligi non debet. < Si enim B id est sanctumdilectionisspirilum admitterc noluit.
interroges, inquit Aitgtistinus, quis omnia fecerit, Ideo sequilur : < Replela sunt interiora tua iniqui-
respondeo : Deus : Si quseras per quid, aio, per tate (ibid.). t Sed ut ad bominem redeam, maxime
Verbum. Si quaeras quare, respondco, quia bonus. in plasmatione hominis, maginjm et profundum Tri-
Ethaee Trioitas, inquit, unus Deus est. > niiaiis consiiium siguificari debuit, videlicel quia
CAPUT XVII. non solum conditus est, sed et unica maleria est,
Quod m platmattone hominis, cujusque personm Tri- per quam innotescit principatibus, et polestatibus et
nitatit proprium oput discernendum sit. crjelestibus, sicut ail Aposlolus, multiforrais sapien-
Igitur in opere mundanse fabricae cunctorumquc lia Dei (Epket. v). Nam praeter hoc, quod lisecverha
creatione , omnipotens omnia seiens omnibus com- sonanl: < Faeiamus 138 hominem ad imaginem
mendatur bcnigna Trinitas. Amplius autem in eo et simititttdinem noslram, > hoc quoque in eodem
qoein tmiversis praeponere decernebat, id est, in consilio praefinilum est, qualiter perditura eumdetn
homine seipsam exprimere dignala est, dicendo : hominem propria singularum operatione personarum,
• Faciamus hominem (Gen. i). > Nam in verbo, fa- eadcm quae plasmabat Trinitas recuperaret. Quod
eiamus, manifeslepersonarumpluralilas innuif.ir, in f, manifesta ejusdem operationis distinctione pcrspi-
quo per consilium qttod sic praemitlitur, eadcm cutim est. Nani post plasmationem, imo posl lnpsum,
diligentia de qna jam dictum est, magtiifieenuus hominis, eadem quae condidit Trinilas, boc ordino
eommendatur. Et in hoc opere plasmatio, propria sese in recuperando erexit. Priraum Pater est, qui,
Palris operatio est. Duo vero, quae in hoe plasmate, qusestionera banc depromens : < Ecce Adam., quasi
ultra caetera animaiia, quaejam creata fuerant, addita unus ex nobis faclus est, sciens bonnm el malunv
sunt, videtioelut fieret ad Dei imaginem, el simili- (Gen. iu), > prolinus adneclit: < Nunc crgo videte,
ludinem caeterarum personarum, id est Filii et Spi* ne forte miilat manum suam.et sumal dcligno viiac,
ritus sancti, insignia sunl. Ad imaginem quippe Dei, el vivat in selermun, ejecit illum (t^irf.),.>.elc.Viam
quae Filius est, sicut Aposlolus ait.de illo loquens : enimhicfecil Pater raisericordiarum.viam, inquam,
< Qui esl imago Dei invisibilis (C«loss, i/, > et alibi: fecit misericordise suae, in eo quod hominem post
< Qui cum sit splendor gloriae, et figtira substanliae peccatum noluil vivere in xlernum. Nam cum git
ejus (Hebr. i)'; ad imaginem, inquam, Dei, sive figu- hominis post peccatum misera vita (Job. vn), si
ram substautiae ejus homo eondilus est, in eo quod essel aetenta,' quid essel nisi scterna miseria ? Haec
rationalis est; ad simililudinem vero, in eo quod auleqi dajmonura est, scilicet xterna miseria, vel
divinae bonitatis imitator condilus est, quod proprie 0 misera aclernitas, ex opposjto Dei., cujusest aelerna
sancti Spiritus opus est. Bonitas quippe vel cliaritas beatiludo, vel beata aaternilas. lgitur primnm et iqa-
Dei, Spiritus sanclus est.Qui cum, ut supra dictum gnuni opns misericordiae, quod, sicul com.memorat
est, Patrem, ut omnia per Verbum operaretur,. ex- Augustinus , Plolinum quoque gentilium quemdam
citaverit, tum vero in plasmatione hominis, ila slu- pbilosopbum rcctc dixisse: Paler misericors mortalia
diosum reddidil, ut nihil eorum sublraheret, quae nohis condidil corpora. > HQCenim modo custos
conferre potuil. Quid enim talilcr eondilo homini hominum, non solum sibj conlrarium b.ominem po-
praeter naturalem diviniiatem defuit ? At vero id , suit, sed et a daemonibus longe differre fecit, ut esset
quod per nalaram Deus sit, generare utique Deus ejus temporalis miseria, vel misera temporalilas.
petuit; Beus enim est Verbum, quod genuit: creare Est ergo proprium personaePal.ris.opus, mortalilalis
aulem vel plasmare lale quid, cum sitomnipotens , illatio;propriumpersDnae Filii.animarumredemptio,
nullo modo potuit. Nec in hoc quidquam derogatur pariterque corpojrum resurrectio; proprium sancti
omnipotentiae,cum aequalesibi.qui estukra omnia, Spiritus, animarum resuscilatio, parilerque corpo-
extra omnia, praeler omnia dicitur Deus creare non rum immutatio illa, de qua dicit Apostolus: < Mortiu
poluisse. Igitur in plasmatione hominis, ut dictum resurgent incorrupi>, et nos immulabiniiir (/ Cor,
311 RCPERTI ABBATIS TUITIENSIS 31«
XI:I), > id est impassibiles erimus. Solum namque. A (exibanl enitn, inquil evangclisla.daemonia a multis
hi, qui Spiriium sanclum acceperunt, post resurre- claroanlia et dicentia: Scimus quia Filius Dei es
ctionera impassibiles erunt. Itaque lam in creatione [Luc. iv];) agnoscens, inquara, illum advenisse in
qtiam in recreatione hominis, ut praediclum est, Tri- carne, peceator antiquus insurrexit, eumque pcr
nitas distincle operataessecomprobatur, lotumque suos salellites palibulo crucis affixit.Nam sapientiam
opus hoc provisum esse ab eo, cujus providenlia in ejus, videlicel dispositiotiem, qua per mortem stiam
sni disposltionc non fallilur, leslatur illa consilii redempltirus eral humanum genus, < nemo princi-
divmi reverenda expressio, qua dictum est: < Fa- pum hujus sseculi cognovit, inquit Aposlolus. Si
ciamus hominem ad imagincm et simiiitudinem no- enim cognovissenl, nunquam Dominum gloriae crti-
stmm. > Igitur, ul superius dictum est, recte in cifixissent (/ Cor. n). >Virlus aulem ipsa, per quam
Isaia perdnoseraphim duo inteltiguntur Teslamenla, se vicisse pulahal, morlis infirmilale , persislit in
quac consona voce ad alierutrumclamant: < Sanctus, ejusdem Dei Filii odio implacabili, per Judaeorum
sanctus, sanctus Dominus Deus Sabaoth (Isa. vi), > oranegaiilium,perhsereiicorumblasp!iemiascrcalu-
diim ejnsdem Trinilatis gloriam.quae in NovoTesta- rant illum esse asscrentium. Sed ul ad primi hcmi-
inento revelatur, Vetus quoque concordiler attesla- nis peccalura redeam, sciendum quia, priusquam
lur, siculiiiipsisanliquseScriplurseforibusapparere 1 per serpenlem diabolus de vetilo ligno comedere
B
jam breviterdiximus. Cseterum, si inlrogressi, undi- mulierem persuaderet, ulerque, scilicet vir el mulier*
qne ejusdem Trinitalis testimonia scrutari velimus, occulta ejusdem hostis inspiralione appeliverant esse
prolixitas modum excedet, nimiumque, praesertim sicul dii. Alioquin frustra ad perpelrandum idquod
cum aliud proposilum sit, faslidium pariel. Qua- persuadebat, hac promissione usus fuissel, dicens :
propter ad propositum festinantcs, illud solum con- < El eritis sicut dii (Gen. m). > Nemo enim nisi id
siderarc libet qua ratione ad propitiationem Dei qtiod senlit appetit, pro fructu repromillit alicujus
Patris httmano generi impelrandum,soli vel maxitne operis. Quam autem contra Trinitatis personam
Filio carnem assumere convenerit. magis hic hominis quoque lumor scse intenderit,
CAPUT XVIII. apparcl per hoc quod addidil: < Scientes bonum et
malum (ibid.). > Utique Filium, qui sapientia Patris
Qttam reele eum tres personm sint Deilalis, ad solatn
Filii personam carnem suscipere, hominemque re- est, snperbe semulati sunt, id est pares illi sese foro
dimere pertinuerit. arbilrali sunt, habendo scienliam omnium. Unde
Divina disposilio, quaFiliipersonam p.otius quam Hgiiuni prsevaricationis, ironice nomen accepil, et
Patris ant Spirilus sancli incarnari complacuit, id- dicerelur lignum scicnlise boni elmali, licet a scri-
circo maxime miranda est, quia peccatum primi *' ptorc historiae sic vocelur, etiam ante peccaturo
hominis maxime contra eumdem Filium admissnm hominis. Quod per anlicipationem eonslat fieri.
est, ob cujus expiationem Filius ipse homo fieri Eadem ironia dicil ipsa.quse unus esl Deus, Trini-
dignatus est. Sed et diaboli peccatoris antiqui su- tas : <Ecce Adam quasi unus ex nobis faclus est ,
perbia; maxirne propter Filium adversus Creatorem sciens bonum el malum (i6id.). «Quasi untisex nobis,
iiilumuit. Quod ex verbis ejns advertere promptura id esl quasi Filius, qui sapienlia Patris esl, cujus
est. Ait enim ; < Ascendam super allitudinem nu- seqtialitalcm appetivit, id esl scientiam boni el mali.
bium, similis ero Allissimo (Isa. xiv). >Utique cum Nam scienlia honi et mali solius Dei est, qui omnia
baec diceret, invido adversus Filium livore servilis scil, et malo quoque bene novit uti. Unde cum
conlumacia torquebatur, eo quod uni et soli nalo , dictum esset: < Ecce Adam quasi unus ex nobis fa-
non facto, tota ccelorum curia seque ut Patri, pro ctus esl, >stalim ironice additum est, in quo,videlicet
tanta differenlia jure famularetur. Grandi quippe in eo quod est < sciens bonum el malum.i Similiter
differenlia scse ab uno qui eral in sinu Patris, distare ironice diabolus quoque appellalur cherub in Eze-
indignabatur, cum se inler caetera ab arlifice Deo cliiele, quod interprelalur plenitudo tcienlim(E»eeh.
factiim , illum ex Pntre Deo solum viderel super Q j xxviu). Igitur magis contra propriam personam Filii
omnia natum.Tunc servilis ttimor adversuseumdcm Deidiabolus,elipseinlumuit,ethomiiiemerexit,dum
unigenitum grassalus esl, longe nequius qtiam uierque scqualilatem sapientiae Dei.quaeFiliusest.ap-
tsmael ex ancilla procrealus, dominum snum Isaac petivil 139eiquesubesse conlcmpsit.Undemiranda,
i!e libera genilum persequebatur, ut lestatur Aposto- ut snperius jam dictum est, divinitatis dispensatio,
ltts; nequius, inquam, utpole ubi et longe sublilior miradignalio,utille,conlraquempotissimum pecca»
inalitia, et multo longinquior conditionis erat diffe- lum admissum fuerat, scilicetFilius, inlercessor apud
rentia, quse superbienlis odium concitabat. Propler Palrem accederel, homo faclus, el pro inimicis
quod odittm <amerat homicida, teslante eodem Dei snis morti spontanea charitate addictus, tanquara
Filio in Evangelio suo, aC dicente : < llle hnmicida si Isaac idcirco se paliatur immolari (Gen. xxu), ul
erat ab inilio (Joan. viu). > Sed homicidium illud Ismael in gratiam palris ac matris venial, suusque
tuuc actu perficere non poleral, cum nondum in illo cohacres fiat, qui ideo ftieral ejeclus, quia sese, non
Dei Filioessethumana, quae posset occidi, nalura. ipsum palrera persequebalur (G«n. xxi). Sed neqtie
Perfecil atttem, cum illum ad terras descendisse , Isaae.nequealiuraquempiamsacra referl historia pro
liominemque mortalem factum esse agnoscens iniinicis suis intercedendo, sponlaneam cxcepfsse
 S13 DE DIVINIS OFFICHS. - LIB. XI. 314
mortem. Vix enim pro amico suo, vel, ut aitPaulus, A qne murraurare de labore , vel dclicias quaerere,
< vix projusto quis raoritur (Rom. v). > Commen- viso ducis sanguine, non audentibus. Ita priusquam
dat ergo charilatem suam in nobis Dci Filius, circumdalus esset infirmitale Dnminus virtulum,
qnoniam, cum in ipsum peccando, Patrem offen- dictum est aniiquis: Non occides (txod. xx).Quando
dissemus, ipse naluram, in qua pro nobis morere- autem idem rex gloriac tcntaius est per oninia pro si-
tur, assumere dignatus est (ibid.). In hac dtlectio- militudine absque peccato , ct didicit obediens esse,
ne, quisquis illum imitalur , polest ad illam Dei non seipsum defendens : < Ego aulem dico vobis, in-
similiiudinem quam per superbiam diabolus vel ipse quit, quiaomnisqui irascitur fratri suo (Matth.\),t
homo appetivit, ascendere. Cum enim dixisset ipse : etc.Bene ergoPropheta, utsupra dictum est, <Dcus,
< Diligite iniuiicos vestros, benefacite his qui ode- inquit, judiciura tuura regida, et justiiiam ttiam
runt vos (Matth. v), > stalim adjecit: < Ul sitis Dtii filio regis: > quia videlicelimmensitatepotenlise iiul-
Patris vestri qui in ccelis esl (ibid.). >Ac si dicerel: latenus minor est divinsc tanta magnitudo justitise.
Non magnificenlia scienliac de qua praesumens Sa- Quam justitiara nos quoque qui sub palerna pracva-
tanas, dixit in corde suo: Similis ero Aliissimo ricatione rei detinebamur, in eo suscipimus, sicut
(Ita. xtv), > vel quam vestris parcnlibus promit- mox in eodemPsalino additum est: «Suscipiant mon-
tens dixit: < Eritis sicul dii, scientes bonum et B tespncem populo, et collesjustitiam(Psaf.LXxi); >in
malum (Gen. iu).> Non inquam, scientia, sed stiper- eo, inquam, stiscipimus, quia quem primi parentcs
eminens scienliae cbarilas (Ephet. m), causa est nostri contempserunt Deum in gloriu sua fulgentem,
efliciens ut Altissimo similes silis : Nec ego vobis nos adoramus in carne nostra liasceiitem , in cruce
filioruro Dei dignilalem invideo ; non enim rapinam sua morieiilem. Ilinc enim jttstificamur, quia super
arbilratus sum me essc aequalein Deo (Philip.it), antiquumservitiuis pensuin, quod estadorare Deum,
sed ascensum superbiae aversor , pcr quam , cuni quod debebal etiam , si uunquam pcccassel genus
ascenderet Salan, videbam etini sicul fulgur de bumanum , hoc ailjicilur , ut homiiiem crucifixnm
coeto cadenlem (Luc. x). > Discite ergo a me , quia adoremus. llac, inquain, satisfuclioue efficitur
niiiissumelhumiIiscorde(JI/a«A.xi).>Hocmiraculum ut, salva justilin sua , nos in anliquiim slalum re-
divinse dispensalionis Propheta intuens, ait: < Deus, stituat justus Deus.
Judicium luum regi da, etjuslitiam luam Ulio regis CAPUT XIX.
(Ptat. LXXI).> Magnura esl hoc el mirabile quod De offtcioejusdem sancim Trinitatis.
Filius, cutn aeque ul Paler Deus sil crealurse sttae, In oflicio cjusdcm sanctae Trinitatis, recle hae:
rex quoque ejtis dignalus est dici et esse, et hoc se- Evangelii lectio ponitur, qua niaxime neces&arium .
cundum judicium legemque justiiiae. Quod hoc modo '^ salutaris baptismi remedium commendaiur (Matth.
promptura esl advertere. Dignura crat ut is ipse, xxvm), videlicet quia sine virlute ltujus nominis
scilicei Filius , per quemomniu condita sunt, do- quantacunque dicas, irritum estlavacrum, neque pcr
minus el rex essel omnium, neque per quemlibct aquam polest quisquara renasci, nec aliter uomiiio
alium rcgereiilur, qui utique cuni cssel creatus, hpc signamur nisi rum illo baplismi sacrainentuin
nonerat Creaior eorum. Rcgis aulcm debilum ac suscipiamus. Iluic Evangelio consonat ea qnae prau-
legitimum esl oflicium, ut subditis danda vel dala miititur lectio libri Apocalypsis, maxime in eo quod
praecepta, prior ipse aclibus impleat, nc, dum mili- ait: Et in circuilu sedis tanquam mare vitreum si-
tibus laboriosam mandal militiam , ipse in deliciis mile cryslallo (Apoc. iv;. Mare namque vilreum
sua potestate abutendo, causara praebeal eorum crystallo simile, baptismum significal purse confes-
inurmurio, procul dubio dicenlium, deliciosumesse sionis el solidaefidei. El quod in Evangelio diclum
durem, qui subdilis ea praecipiat quae faccre fugiat est: < Nisi quis renalus fuerit ex aqua ct Spiritu
aut non possil. Igitur et hoc digntim fuit, ut ea quse sancto, non potest videre regnuin Dei (Joon.in), t.
praeceperat, vel prsecepturus eral, ut Deus, ipse liic significatur per hoc, quod in circuitu sedis mare
pisecipueopere implerel, ul rex, videlicet omnimo- ,p. ostenditur. Nam quia in circuilu sedis est mare ,
dae bumiliialis opus, quale est illud : Quanio nia- profecto ut ad eamdem sedem pervenialur, marene-
gnus es, bumilia lein omnibus (Eccli. xm). Magnum cesse esl transmeare. Septem quoqtie lampades ar-
hoc, ut supra diclum, esl el mirabile est, quod cum dentes ante thronum (Apoc. IV), id est septem spiritus
doroinari posset creaturae suae, sola excetlcnlia Dei. Quia non esl dictum : < Nisi quis renatus fue-
potenliae, maluit acqiialiler cum eajudicium legera- rit > ex aqua solum, sed < ex aqua et Spiritu san-
que subire juslitiae : Qtiapropter antequam in forma cto. >El in medio sedis et in circuituejus quatuor ani-
sui militiam vilae subisset humanae, minora dedit malia, die ac nocte dicentia : Sanctus, tanctttt,
bominibus praecepta; cum aulem homo factus esset, sanctus Dominut Deut omnipolens, qui eras, et qui es,
imposuil aliiora ad inodum rcgis probi ac strenui: el qui venturus et (ibid.), calliolici doclores sunt,
qui dum in prima acie coinmiscrit cum hoste, acri qui merilorum qualilalibus, tanquam diversis dis-
ccriamiiie fessus , cruenlisque iiisignis vulncribus, creti vultibus , el ad cavendam baerelicorum perfi-
cum discrimine universos eripuit, lum demum dat diam, sive adsubditoruro, suamque salulem provi-
praecepta forlitudinis , fiducialius , justius, eon- dendam, in circuitu et intus, id esl in corporalibus,
Etantius, ulpote faclis dicta juvantibus; militibus- et in spirilualibus pleni oculis, scilicet iUuslialione
T15 RUPERTI ABBATlS TUITIENSIS 316
fpiiilus sancli, Rdem sanctae Tiinitaiis, lam in A et iuvitare populos ad illud mare baptismi.
atlversis qttam in prosperis, praedicare non cessanl,

LIBER DUODECIMUS.

140 CAPUT PRIMUM. mei, non diligamus verbo neque lingua , sed opere ct
Dominica prima posl Pentecosten. veritate (I Joan. m). Quorum iniqua labia linguam-
Dominicae primaepost octavasPent^cosles officiiim que dolosam qui conlemnit (solent enim atios con-
voces cmillit patiperis illius qui per Lazarttm in verli volentes devocare, tnm sanctum propositum
Evangclio figiiratur (Lttc. xvi), scilicet gentilis po- vituperando, quod est iniqua labia habere, lum ni-
puli, qui ad fidem Trinitalis, prsedicanlibus, ut mium laudando nimiasque diflicultates aretae viae
supra dictum est, apostolis confugiens, de interiore vel angustae portse prsetendere (Matth. vn), quod
sensu legis cupiebal refici, laiiquam de micis qtiae est lingunm dolosam acuere); qui, inquam, dehor-
cadebant de mensa divitis, videlicel pnpuli Judaici tantcs eos eonlemnit, et audire non vult, confor-
qui, dum doclrinam legis non ad charitalem habuit, lat animam suam, et dicel illud quod in alleluia
sed ad elalionem, quasi de acceptis opibus lumuit: n canlamus : Deus,judex justus, forlis et patiens, nun-
ille auteni.scilicet genlilis populits, dum conver- quid irascelur per singulos dies ? (Psal. vn.) Videli-
stis ad Deum, pcccata sua confiicri non erubuit, cct cuin alibi dical: < Et eum qui venil ad me,
(ilccribiis pientts exslitil, et ei vulnus in cute non ejiciam foras (Joan. vi), > tandemque de infir-
fuit. Hujus, inquam, voces sunt mendicantis, milate convalescens , el viam mandalorum Domini,
quod inaxilne claret in graduali: Ego dixi: Domine, qiii» angusto initio coepta fueral, dilalalo corde per-
miserere tnei, sana animam meam, quid peccavi tibi currens, dicit quod in inlroilii cantalum est : Fac-
(Psal. XL). Epislola : Deus charitas esl (I Joan. iv), lus est Dominus protector meus: et edttxit me in
priino adversus Judaici populi depromitur invidiam, latiludine (Psal. xvn)
qua patipercinjam dictuni non debere admitii con- CAPUT III.
lendil juxla illuii: Quare introisti ad vlros prscpti- Dominica lertia posl Penlecoslen.
tium habenles? (Act. xi.) Manifeslum est enim Ju- In evangelio Domiuicae lerliae commeudalnr nobis
(kcos semper gcntium Odisse salutem. Simul, quia quanla de conversis peccalonbus Deo cura sil, per
inoralis qtioque sensus in hoc evangelio non decst, parabolam centum ovium , el unius perditae , quara
cdinmoneniur uiililer hoc exemplo ne ab uilo pau- bonus paslor invenlam imponit in bumeros suos
pere averlamus faciem noslram. Charilalem quae in Q gaudens, et sic reportal ad gregem, itemque per
praedicia commendalur epistola prorapium esl eo- aliam parabolam decem dracbmarum, quarum
(lem scnsu , id esl morali, accipere , maxime quod unam, quse perdita fuerat, mulier sludiose lucernam
ait: Qui enhn non diligit fralrem suum quem videt, accendens, reqttiril el invenit (Luc. xv). Ad liunc
Deum quem non videt, quomodo polest diligere.* (/ sensum profeclo respicil quod Pelrusin epistoli
Joan. iv.) sua evigilandum esse commonens: Quia adversariut
CAPUT II. vester, inqtijt, diabotus tanquam leo rugiens circuit,
Dominica secunda post Pentecosten. qumrens quem devoret (I Petr. v), qui utique ovem
Dorainica secunda legilur hoc evangelium : Ilomo illam ccnlesiinam devoraverat, et nunc inventam
quidam fecit cmnam magnam, etvocavil multos (Luc. esse dolens , iterum circuil et amplius rtigit. Ideo
xiv). Notuin est autcm quia per multos qui vocali praemisit et hoc: Omnem tollicitudinem vestram
fueraril et bora coense cceperunl excusare, conlem- projicientes in ettm, quoniam ipsi cura est de vobis
plores sigiifficantur-qiii plus lerreiia qnam coelestia (ibid.). Cui sensui graduale succinil: Jacla cogita-
diligunt, qtii amplius rebus corporalibus quam spi- lum tuum (Psal. LIV), et offerenda : Sperent in te
ritualihus occiipanlur. Et per hoc quod. ail quisque omnes (Ptal. ix), et quia pracdiclum evangelium
illorum : Rogo te, habe me excusalum (ibid.), quod I) pro peccatore contexliira est, super quo pceniten-
inquam , dixit: Rogo el tamen venire contemnit, tiam agente gaudium Cst angelis Dei, recle unicus
quod sonat humililas in voce, superbia in aclione , et pauper clamat in introilu : Respice inme, et
pcrhoc plane, ut dicltini est, exprimilur, quod dum miserere mei (Psal. xxiv). .
cuilibet carnalium dicitur : Convertere, Deum se- 141 CAPUT IV.
i|itere, mundum rclinqiie , respondere solet : Ora Dominica quarta post Pentecosten.
pro me, quia peccalor snm , hoc facere non pos- Dominicse qttarlse evangeliura esl: Ettote miteri-
sum. Diccndo: Peccator sum, humilitatem insinual; cordes, quia et Paler vesler miserieors est (Luc. vi).
subjungendo : Converli non possum, superbiam de- Cni palaro lectio epistolae,quae praemiltitur, concinit,
monslral. De his ergo labiis iniquis, de hac lingtia iterura alque ilerum crealuram asserens exspectare
dolosa (Psal. cxix), in graduali nos liberari posci- revClationem filiorum Dei(/lom. vni), quem Patrem
ntus. Recte, pulchre alque consone servtts egregius, nostrum esse praesenli cvangefio Dominns asserit:
qni nos invilat, dicit in praeeuntc epislola : Filioli Estotc, inquit, misericordes, sicul et Pater vesler im-
317 DED1V1NIS OFFICIIS. — LIB. XII. 5t8
lestis misericors ett. Introitus, Dominus illuminatio A , cemlere dcbemus. Rectc ergo illa pracmitlitiir
mea (Psal. xxvi), itemque, offerenda, Illumina ocu- lectio, ut novum Iiomincm Christum iiiducremus,
lot meos (Psal. xn), idcirco congruunl, quia traljem dicentc Aposlolo : Quicunque baptizali smnut in
vel festucam peccati dc oculo, id esl odium, quod Chtitto Jesu, in morte ipsius baptizali sutnus (Rom.
Evangelinm nionstrat oporlere cjici, cum gratia vi), etc. Dicendo itaque : Et nos in twvitate vitm
sancli Spirilus expellit, Dominus illuminaiio cordis ambulemus iibid.), plus quam illud quod aiitiquis
est, el hi quibus videndus esl Deus, illuminantur diclum est, nos debere lestatur. Ca>terscpartes ofli-
oculi, ut, sicul in Graduali canimus, Videat cor cii, Introitus, Dominus fortitudo (Psal. xvn); Gra-
mundum voluntalem Domini, et visitet templum ejns dualo, Convertere, Domine (Psat LXXXIX); Offerenda,
(Psal. xxvi), et hoc nen suis viribus, sed cjtis cui Perf.ce gressut meos (Psal. xvi), Ecclcsisc voces
in communione dicimus : Dontinut firmamentum sunt ad supradiclain perfectionemcvangelicam ten-
meum (Ptal. xvn), etc. dentis, et anxilium implorantis, quia vcra el pcr-
CAPUT V. fecla juslilia, nemo per se polest justificari. El cujus
Dominica quinla potl Pentecoslen. justilia sic abundavil, ut juxla idem evangelium,
In evangelio quinlae Dominicse narratur quia, si offert munus suum ad allare el recordatus est,
laxalis ad imperium Domini retibus in capturam B quia fraler stius habct nliqttid advcrsus eum, relih-
conclusaque piscium mulliludine copiosa, el relia quil ibi munus siiuni, et vadil pritis rccouciliari
rumpebanlur, el impletaesunt navtculse, ita ut mer- fralri suo (Matth. v), ille esl qui in commhnione
gerentur (Luc. v). Per hoc iltud significatum est dicit : Circuibo, el immolabo in tabernaculo ejus
quia, caroatium lurbis Ecclesiam complenlibus el hosliam jubilationis (Pstil. xxvi).
super numerum mulliplicalis, tumullus et dissen- CAPUT VII.
siones orirenlur, et non solum ebriosorum, raplo- Dominica septima pott Penlecotten.
rumque subinlroeuntium malis moribus, Ecclesiac Domiuica seplima legitur boc evangeliiim, quo
navicula premerelur, sed haereticorum quoque dis- refeclurus Dominus cum dixisset : Misereor super
ceptationibus rele fidei disrumperelur. Propter hoc turbam (Marc. viii), elc, banc iniserationis suae
illa magni piscaloris noslri Pelri aposloli lectio, op- causam subjicit, dicens : Quidam enim ex eis de
portune praemiliitur, pisces suos ad nnitalein, et longe veneruut (ibid.). At vero hi qui de longe venc-
pacem coliortantis, et dicentis : Omnes umnimes runt, illos dcsignanl qui a criminalibus pcccatis,
eslole, patientet, fraternitatitamatoret,misericordes, vcl eliam a diabolorum cullura ad verum Deum
modetti, humitet, non reddentet malum pro malo, ne- Q conversi, jusiitiani,a qua jejimi smit,esuriiint etsi-
que maledictnm pro malediclo (I Pet. 111),videlicel tiunt. Bene crgo illa lectio prsemiiiiiiir, in qna ta-
quia perhoc liiinultus crcscil, et sedilioconvalescit. libus dicitur : Cum enitn tervi essetis peccati, liberi
Et post pauca : Sed elsi quid patimini propter justi- fuistis juslitim. Quem ergo fruclutn habuistis tunc in
tiam beati (ibtd.), elc. In hujtismodi periculis con- illit in quibut nunc erubescitis ? nam finis illorum
slitutae Ecclesiae voces sunt cselerae partes oflicii. morsesl (Rom. vi). Talibus dicilEcclesia inatcr in
Inlroitus :Exaudi,Domine, vocem meam (Psal. xxvi). graduali : Venile, filii, audile me(Psal.xxxui), clc.
Amplius auiem Gradunle, Protector noster, aspice, Et isti, quia peccalores sunt, dicunl in offerenda :
Deut (Ptal. LXXXIH),sensui sapradicto consonat. Sicut in holocauslum arietum, etc. Islis niliilominiis
Sumplum esl eniin de psalmo habentc in titulo : salutaris dicitur in introitu : Omnes genlet, plaudile
Pro lorctilaribus. Quo nomine praesentem Ecclesiam manibut (Ptal. XI.VI),dicentet, quemadmodum alibi
designari dubiura non est, ubi elecli rcproborum tot refecti dixerunt: Vere hic ett propheta, imo Domi-
seandala patiuntur ul, juxta evangelicam similitu- nus prophetarum, qui venturttt etl in mundum
dinem, quasi rete tumultu piscium rumpi vidcalur. (Joan. vi).
Quoriim schisinala qtiisque cavens, dicit in offe- CAPUT VIII.
rcnda : Benedicam Dominum qui mihi tribuit inlel- n Dominica octava post Penlecoiten.
lectum (Psal. xy). El in communione : Dnam pelii In cvangclio Dominicse oclavse : Atlendite, inquit
a Dotnino (Psal. xxvi),idest nonscissuras mculiiim, Dominiis, a falsis prophelis, qui veniunt ad vot in
sed unitaieni fidei. veslimenlis ovium, inlrinsecus autem sunl lupi rapa-
eAPUT VI. ces (Matth. vu), elc. Hoc de omnibus quidem intel-
Dominica sexla post Pentecoslen. ligi polesl qui aliud habiliiac sermonepromitlunt,
Dominica sexta diccndo Dominus in Evangelio : aliiid opere demonstrant, sed specialiter de hxreli-
Audistis qnia dictum esl antiquis : Non oecidet, cis inlelligenduin est, qui videnlur contiuentia,
ego autem dico vobis (Malth. v), elc, manifestc caslitale, jejunio, quasi quadain pietatis vesle se
nobis illain novitatem necessuriam inculcal,quae pas- circumdare, inlrinsecus vero habenles animum ve-
sim in sacris commendalur Scripturis, < ut renove- nenatum,simplicium fratrum corda decipiunt. Leclio
itiur spirilu mentis noslrac, et exucntes velerem epistolse : Debitorestumus non carni, ut secundum
honiiiiem, induamus novum eum, qui secundum carnemvivamus(Rom. vm), consouat huic evange-
Dcum creatus est (Ephes. iv). > Quod enim antiquis lio, quo dicitur : A fructibus eorum cognoscelis eos
dictum cst, nosqui iiovi dicimur, in melius trans- (MatUi. vn). Nam clpaulo supra dixcrat Aposlolus.
 319 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 520
< Si quis autcni spiritum Cbrisli non habet, hic: A vendeiitesin \\\o(Luc. xix).Notum est pene ctinciis,.
non est ejus (Rom. vm), > et ntinc ail : Quicunquei lam in Scriplttris qtiam in ore omnittm satis usila-
enim spirilu Dei aguntur, hi filii tunt Dei (ibid.). Et ttun per boc illud significatum esse qued illos de
fucta carnis, de qiiibus ail : Si autem tpirilu facta Ecclesia sua Dominus ejicial, qui sacros ordines
carnis morlificaveritis, 142 metit •(«/>»«£.), fruclus emnnt aut vendunt, quia videlicet lales negotiatores
stinl, ex quibns falsi prophctae cognoscunlur, a columbas quoque, id est sancti Spirilus dona vena-
quibus (ilios Dei discernit Spiritus Dei, qui tcstimo- lia faciunt. Itaque recle el opporlune illa praeniitti-
niiim reddit spiritui ipsorum (ibid.). Ilic spirilus, tur Apostoli lectio, quse satis aperte indieat non,
illa misericordia est, de qua in introitu cantamus : posse ab homine dari, nedura vendi aliquid doni
Sitscepimus, Deus, misericordiam tuam in medioi spiritualis, sed a solo Spirilu Dei, dividente singulis
templi tui (Psal. XLVII),id est, in nobisipsis, qui su- prout vult, dari gratuito, alii sermonera scienliae,
mus lemplnm luum (/ Cor. m), et hoc in medio, alii sennonem sapientiae, alii genera linguarum, alii
id est manifesto. Manifeste enim venit Spiritus fidem, alii propheliam (/ Cor. xu), etc. Et qui hu-
sancius super Apostolos (Act. u). Huic, inquam, spi- jus, id esl sancti Spirilus exspectat eleclionem po-
rilui clamal Ecclesia in graduali : Esto mihi in lius quam hominum, dicitur in introilti : Jacta
Dettm proteclorem (Psal. xxx), et in offetenda : Po- » cogitaluin tuum in Domino, el ip%ete enutriet (Psal.
pulum humilem talvum facies, Domine (Psal. xvn,) LIV).In Domino, inquit, jacta cogitalum luum, non
jttxta iilud : < Super qiiem requiescet Spiritus mctis in leipso, dicendo qtiod alibi scriplum est : < Do-
nisi super humilem et qtiietum? > (Isa. I.XVI.)Abs- Biine, non est exaltaium cor mcum, neque elati sunt
condit enim hxc a sapienlibus et prudentibus, et oeuli mei. Neque ambulavi in magnis, neque in mi-
revelavit ea parvulis-(>/ai(A. xt). Unde congralu- rabilibtis super me (Psal. xxx). > Videlicet ut Sj-
lando dicilur eis in communione : Gustate el vi- mon Magus itle, qui Dei donum existimavit pecunia
dete quoniam tuavis est Dominus [Psal. xxxm). possidcri (Act. vin), el ipse (e ciuitriet, inquit, di-
CAPUT IX. cenlem seilicet quod in graduali canittir : Cuslodi
Dominica nona posl Pentecosten. me, Domine, ul pupillam oculi, sub umbra alarum
Evangcliuiii iionae Dominicaeprsepositos animarum tuarum protege me (Psal. xvi), ne, superbiendo el
instruil ad misericordiam, ut compatientes mode- evagando, fiam sicul ablactatum super matre sua
raiam injungnnt pcenilenliam conlilenlibits, quan- (Ptal, cxxx), Polius < de vullu luo judicium metun,t
luin debeant, vel quanta peccata commiserinl. Lau- id est, cleclio mea, prodeat (Psal. xvi), quam ipse
davit enim Dominus villicum iniquilaiis, quia pru- ._ me commendem praesuinptione mca. Idem in offe-
deuler fecisset ea qttae de illo proposita narrat renda dicil : Ad te, Domine, levavi animam meam,
parabola (Luc. AVI). Et ad hoc Apostoli leclio, qnae etenim universi qui te exspectant, non confundentur
praeniiililur consonat, retexendo de illis qui mare (Psal. xxiv). His autem qui ub hominibus exspec-
transiernnt, et dona Dei gusiaverant: el nihilomi- lanl vel emunt, dicil Sapicntia Dei : < Hacreditas ad
iius conciipiscenles, et fornicanies, a serpenlibus quam festinatur in principio, in novissimo benedic-
vel exterminatore perierunt (/ Cor. x), el statim tione carebil (Prow. xx). > Et quod talium sacer-
adjiingendo : Itaquequi se existimat stare, videal ne dolum sacrificium non acceptet Deus, quia sncrificia
cadat (ibid.), etc. Nam quomodoet lii, licet jam sunt injuslitiae, monstratur per opposilum in con>-
glorificali, perierunt, et ille villicus in Evangelio munione : Acceptabis sactificium justilim (Ptal.
graliam domini sui habiieral, a qua tamen excidit; L), etc.
sic cl prselatus quisque meminisse debet, et scire CAPUT XI.
»e quoque atit peccasse, aut si non peccavit, ejus- Dotninica undecima post Pentecosten.
dem tamen fragiliialis esse ul poluerit, vel adliuc Dominica undecima ponilur hoc evangelium :
possit peccare, alque de seipso commoniliis, recogi- Duo homines ascenderunt in templum, ut orarent
tet infirmarum sesuscepisse curam animarum, non p. ] (Lue. xvm), elc. Cui manifeste consonat ea quae
super sanas tyrannidem. Iiilroiltts, Ecce Deus adju- praecurrit epistolae lectio : Notum vobis facio Evan-
vat me (Psal. LIII), et Gradunle, Domine Dominut gelium (I Cor. xv). Nam exemplnm publicani iu
notter (Psal. Xvm), Offerenda quoque, Justitim Do- evangelio se accusanlis, et dicenlis : Non sum
mini, voces sunl supra dicti villici, gralias referen- dignus levare oculos meos ad cmlum (Luc. xvm),
tis Doniino Deo suo, misericordibus misericordiam oplime in hac epistola Paulus imilalur, dicens : Ego
facienti. Coinmunio vero, Primnm qumrite regnum enim sum minimus apostolorum, qui non sum dignus
Dei (Matth. vt), idera imperat, quod illa Domini vocari aposlolus, quoniatn persecutus sum Ecclesiam
sentenlia de evangelio jam dicto : Facite vobis ami- Dei (I Cor. xv), elc. Et quia talis haec humilitas,
eot de mammona iniquitatis (Luc. xvi), etc. unitatem domeslicorum Dei conservat, ut non alius
CAPCT X. adversus alium infletur, recte hic introitus praemit-
Dominica decima pott Pentecotlen. tilur, in quo dicitur : Deus qui inhabitare facit una-
Dominica dccima legitur boc evangelium quod nimes in domo (Psal. LXVII).Quodque in graduali
Dominus flevisse referlur super civitalem Hierttsa- dicitur : El ex voluntate mea confitebor illi (Psal.
lem. Qui et ingressus in lemptuin, coepit ejicere xxvu). Itemque in olicreuda : Domine, ctamavi ad
521 DE DIViNIS OFFICIIS. — UB. XII. 3i2
lt, et tanasti me (Psal. xxix), vocibus concordat A . num pccnilemise peccatorum plngis infudil, el im-
publicani a longe stantis, el peccala sua confilenlis, ponens super jtinienlum suum, id est in corpore
et lali scilicet non pharisaice glorianti, quod deci- suo, peccata noslra perferens super lignum, ad sta-
mas del omnium quae possidet, sed humilcm con- bulutn Ecclesise perduxit, el abiens in ccclum, sla-
fessionem, se ipsum prius offerenti dicilur in com- bulariis suis, id csl apostolis et apostolicis viris,
iniinioiie, ut sna demtim offeral: Honora Dotninum vice sna curam atque providenliam nostri conlra-
de lua substanlia (Prov. m), etc. didit (Luc. x). Huic, ul diclum esl, evangelio ca:terse
CAPUT XII. concurriint partes officii. Primum epislola, Abrahm
Dominica duodecima post Penlecosten. dictm sunt promissiones el semini ejus (Gal. m), per
Oflkium Dominicae duodecimae qtiibusdam ex hoc quod lali evangelio praemiiiiiur, multtim a I
pariibus ad illos respicit, qui surdum et muttim ad ititelligendtim aperitur ipsa, simulque lola peue
Doiniiuim adducenles, deprecanlur eum ut iinponal dispulatio Pauli ad Gnlalas, unde hacc leclio sumpta
illi raanus; quibusdam autem ad ipsum mutum, ada- esl. Nam per hoc quod lam sacerdos quam Ievilu
perlo ore recte loquenlem : Nam ille surdus et iim- viso homine illo prseterivil, innuitiir quid .lcx con-
lus, humanum signilical genus, quod in primis pa- luleril, quae post quadringenlos el triginta annos
reniibus ab audiendis prseceplis Creatoris obsurduit, B duta est, a testamehlo Dei, cum fideli Abraham per
ct a prsedicanda laude ejus obmuluit. Qui autem il- repromissioncra confirmato, videlicct qtiia non
Iiimadducunl.etDominum pro illodeprecanlur, uni- quidem ipsa adversus promissa Dei, sed nullus
versum praedicatorum signiiicanl chorum qtti geiius justificaii potuit coram Deo cx operibus ejusdem
huiuaiiiim ad Christi graliam voce ac lilteris invitare legis. In boc ilaque intclligimus per hoc, qnod, ut
non desiniinl. El hujus surdi ac muli valde con- dictum est, tam sacerdos quam levila, viso horoine
grua 143 vox esl inlroitus bic : Deus, in adjutorium pneterivit, quia sic stibinlravil lex, quomodo medici
meum intende (Psal. I.XIX), tanquam si medicata puer ad scgrolum nonnunquain ingredilur, morbi
sed qtiod opponal anlidotum,
paralysi, quae linguaro suam subito ligaveral, primo quiilem catisas sciens,
ejusdem moto linguae, Dei noitien repeute, ad adju- conficere non valens, taotumque hoc aegrolo direre
vandum invocet. Idem ipse loquens, recte dicil in novit, quibus ab escis vel polibus absiinendum sit,
graduali : Benedicam Domihum in omni tempore, he morbus inva.escat, et de semivivo penilus mor-
semper laut ejut in ore meo (Psat. xxxm). Epistola, luum reddat. Hoc namqtte illud est, qnod in prse.li-
Fiduciam talem habemus per Christum ad Deum (II cta epistbla dicil Aioslolus : Quid igitur tex? Pro-
Cor. iii),-.etc. ad ipsos respicit, qui illum adducunt, ^ pter transgressiones posita est (ibid.), elc. Plagis
fiduciam habenles non in seipsis, sed quasi a se- namque originalis peccali semivivus homo nascilur.
melipsis, os vel aures ejus aperire possinl; sed Aclualibus vero transgressionibus, propter quas lex
tufficientia nostra ex Deo est (ibid.) etc. El pulchre posita est, si non abstineal, tanquain noxiis cibis
haec offerenda ponilur: Precatus est Moses (Exod. penitus' morilur. Itaque secundum hsec bene in
XXIII).Nam ejus exemplo,« qui iu lempore iracundiae introilu prapmitlitur : Respice, Domine, in teslamen-
factus cst reconciliatio (Eccli. XLIV). Iralus enim lum tuum Psal. LXXIII),quod in graduali repetitur.
erat Dominus propler vitulum, quein fecerat Aaron, Vox enim hsec erat antiquorum advenium Christi
eldixerat ul disperderet eos; ejus, inquam, exemplo ad infirmitalem vel imperfeclionem legis flagiiaiv-
cuncli reclores sese debent opponere pro peccalis lium, tanquam si prselereuntibus sacerdole et levila,
subditorum, et deprecari Dontinum, ul imponat illis Samarttanum stipradiclum vuliieratus ille postulat
misericordiae manum. Et quia praedicatores iidcin, appropiare, cui el dicat illud qtiod canitur in offe-
terra illa sunt quae, sicul in psalmo legimus, satiata reiida : ln le, Domine, speravi (Psat. xxx), etc. Et
de fruclu operum Domini, id esl de donis Spiritits quia corptis Cbristi, quod sumimiis, ilta specialiter
saucli, producil fenum jumeutis (Psat. cm), id est cural vitlnera, beue et illud de libro Sapieniise ca-
doclrinam carnalibus, qui Deum nesciebant, po- r, niinus in couimunione: Panem de ccelodedistt nobii
pulis, recle et hoc in communione cauitur: De (Sap. xvi).
fructu operum luorum, Domine, satiabitur terra CAPUT XIV.
(ibid.). Domitiica quarta decima\ pbtt Penteeosien.
CAPUT XIII. In evangetio Dominicae quartae decimae, decem
Dominica lertia decima posl Pentecoslen. viri leprosi a Domino mundati referuntur, el unus
In officio Dominics?.tertiae decimae, cunctae partes tantum ex eis unics Ecclesiae figuram gerens, Cae-
ad illud de Evangelio spectanl quod Samaritanus leris ingralis existentibus, qui haereticorum lypum
ille, qui Dei iiiterprelalur citslot, scilicel Dominus praeferunt, revefsus, et gratias agens, de fide sua,
noster Jesus Chrislus, appropians homini a latrorii- qna salvus factus est, ab eodem Domino laudalur
bus despoliato, el convuineralo, quam pertransie- (Luc. x). Ejusdem Ecclesiae, quae per itlum unum
ranl sacerdos et levila, id esl omne Yetus Inslru- significatur, vox esl illa in introitu : Prolector no-
menlum, qui quod reconciliari non potuit genus ster, aspice, Deus (Psal. Lxxxin),maxime quod ait:
bumanum, apprepians, inquam, id est noslrain mv Quia melior esl dies una in atriit tufl super miltia
manitatem assumens, oleum eonsolationis, et vi- (ibid:). Nam idem est ac si dicat: Meltus est cox
323 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 324
unum et animum unam babere (Act. iv), el idipsum A esl. Vox, inquam, illa : Inclina, Domine, attrem tniim
sapere ac dieere, qiiam diversis, imo conlrariis sen- ad me (Psal. LXXXIV),VOXest pauperis, de mann
s bus dividi el schismata facere (/ Cor. i). Quod Dei primtim regnum Dei, el juslitiam ejus, et deinrie
observans sancta Ecclesia, et ideo una columba necessaria corporis, quse adjicicnda sunt, bumiliter
tticta (Cant. vi), bene per illtim untim, ut dictum quaerentis. Qui el in gradtiali eodem respectu ait:
esl, in Evangelio figiiralur. Epistola vero in eo Bonum est confiteri Domino (Psal. xci), id est ne-
prsediclo evangelio congruit quod pulcnler ex- cessaria quxrere a Domino, et in ea spe psallere,
primit quid per illorum lepram significalum sil, id est bene operari nomine luo, id est ad honorem
cum dicil : Manifesla autem sum opera carnis qum nominis tui, Atlissime. Ad annunliandum mane mise-
sunt, fornicatio, immundilia, luxuria (Gal. v), etc., ricordiam ejus (ibid.), id est primura quserere re-
inter qtise sectae, id esl bsereses ponuntur. A quibus gnum Dei, el justiliam ejus. Ipse idem gralula-
emundaia Ecclesia, dicit, gratias agens- in graduali: bundus, quod necessarium a Patre viclum ac-
Bonum esl confidere in Domino (Psal. xvii),etc, ceperit, narral in offerenda aliis, dicens : Extpe-
vidclicel quia non horao, non principes sacrificio- clant exspectavt Dominum (Psal. xxxix), id est non
rum camalium, de quibus dixit eisdem leprosis aliunde, sed a Domino quserens ejus regnum, ex-
Dominus, peccatorum lepram lollere possu.Mi,sed B speclavi quse adjicienda sunt, et respexit me (ibid.),
solus Doininus. Quod aulein in offerenda (licilur: id est adjecit quse necessaria sunt huie viiae. Com-
Iinmiltel angelum Dominus in circuitu limentium eum, munio clare exprimil cibum ejtisdera regni Dei, qui
et eripiel eos : gustale et videte qitoniam snavis est primiim quserendus sil: Qui manducat carnem meam
Dominus (Psal, xxxiu), ad fruclus illos spectat, qui el bibit sanguinem meum, in me manet, et ego tn co
exprimunliir in epistola : Fructus spiritus esl, chari- (Joan.w). Quod esl enim regnum Dei, nisi mansio
tas, gaudittm, pax,patientia (Gal. v), etc, quos gu- ejus in nobis? Hoc aulem ul maneat in nobis, fit
stare est a lepra supradicla curari. Et quia prse- manducando carnem ejus, et bibendo sanguinem
cepil Domiuus illi, qui gralias cgit : Vade et offer ejus. Unde el hoc in cominunione recte ponilur.
niuniis quod praecepil Moses in leslimonium illis CAPUT XVI.
(Matth. VIII), bcne in commnnione canimus : Panis, Dominica decima texta posl Pentecoslen.
quem ego dedero, caro mea esl pro mundi vila (Joan. Dominica sexla dccima legilur hoc evangelium,
vi), videlicei quia caro et sanguis munus est quod quo Dominus flenli viduae matri raortuum unieum
pro emundatione suu jugiter offert unica Ecclesia fiiiuin vivura reddidit, et accepil omnes limor, et ma-
Chrisli.
r gnificabant Deum(Luc. vu). Haecautem vidua san-
CAPUT XV. clani significal matrein Ecclesiam, id cst universura
Dominica quinta decima posl Pentecoslen.
prselatorum ordinem, qui regenerandarum in Chri-
Officium Dominicse quinlse decimae, si recle ani- slo curam habenl animarum, qui mortem cujusque
niadverlilur, claret quia maxiine adversus excellen- anirase, quolies manifeslis apparet criminibus, ma-
liam et inanem gloriam decantalur. Nara ad hoc gnis prosequunlur fletibus. Morilur cnim lunc filius
pcrlinere illud quod in hujus Dominicae evangelio viduae, quando quis per crimen aliquod separalur
Mallhaeus ait: Nolite sotliciti eue, dicentes: Quid a corpore Ecclesiae, quse vidua est, Cbrislo sponso
manducabimus, aut quid bibemus (Matth. vi), elc in praesenli non manente cum illa: Huic ergo evan-
Lucas 144 testatur quid, cum eadem diceret, ad- gelio bene itla praemillilur Apostoli lectio: Fratres,
jecit: Et nolite in sublime tolli (Luc. xn). Et quidem obsecro vos, ne deficiatis in tribulationibus meis, pro
secundum eumdem Lucara, ante haecverba Dominus vobis, qum esl gloria vestra. Hujus rei gralia flecto
parabolam de divite stullo, cujus ager cura uberes genua mea (Ephes. m), elc; qui ail : < Filioli mei,
illi fructus attulisset, et dixisset ipse: < Deslruam quos ilerura parlurio, donec formetur Clirislus in
horrea mea et majora faciam, el dicam animae meae: vobis (Gal. iv), > pulchre in oflicio personam verbis
Anima, habes niulta reposila in annos pluriroos, n quoque exprimit Ecclesiae viduae, vitam filiorum
requiesce, comede, bibe, epulare: ait ad euro Deus: magnis gemilibus poslulanlis. Inlroilus, Miserere
Stulle, hac nocte repetunt auiroara tuam a te, quae mihi, Domine, quoniam ad te clamaii (Psal. xxx).
aiitera parasli, cujus erunl? > (ibid.). Igitur adver- Itemque offerenda, Domine, inauxilium meumrespice
sits diviles, quibus praecipiendum est: < Nun su- (Peal. LXX).Voces bujus viduae, scilicel 6anctae ma-
pcrbe sapere, neque sperare in incerlo divitiarum (ris Ecclesiae, sunt quas eroittere debet pro filionim
(/ Tim. vi), > hoc in cvangelio.supradicto praecipi- suorum, qui forte in morlem peccali prolapsi suut,
tur: Nolite solliciti esse, elc. Cui et consonal prae- resuscitalione. Graduale \ero,Timebunlgentetnomeu
cedeiis epistola, in eo quod ait: Non efficiamini tuum, Domine (Psal. ci), ad hoc consonat quod
inanis glorim cupidi (Gal. vi). Et rursum: Qum enim dictum est in praediclo evangelio : Accepit autem
seniinaverit homo, hmc et metet; el qui seminal in omnes timor Nam quomodo sedificat Dominus Sion,
carne, de carne et metet corruptionem (ibid.). EJus juxta ejusdem graduatis versum, nisi procurando
itaque qui hoc praeceplum fideliter ampleclilur, illa vitam et incolumilalem animabus spirilualiuin ejus
vnx est in introitu adPalrem noslrum, qui seil orania filiorum ? Quod quia perficil per cibum corporis
quibus indigemus, sicul in eodem evangelio dictum et pottiin sanguiuis sui, recte in communione poni-
323 DE DIVINIS OFFICUS.— LIB. XII, 52G
lur graliarum aclio, eadctn vidtta scilicct sancta JA ail terribili, et ei qui attferl tpiritum principum, id
Ecclesia dicenle: Domine, memorabor juttitim lum cst superborum, quos uiiqtie vcl converlendo, vcl
soliut (Psal. LXX),etc. dejiciendo faclis ipsis dicil cuiqne iltorura: Da huic
CAPUT XVII. locnm (Luc. xiv).
Dominica decima septima post Penlecoslen. CAPUT XVIII.
In oflicio Dominicae sepiimse dccimae nobis in- Dontinica decima octava post Pentecoslen.
nuilur qualiler ad hoc conlcndere dcbeamus, ut in Snpradictum ergo officium hoc innuit ul ad nu-
oculis Doiuiiii magni et honore digni judicemor, ptias Cbrisli quilibet invitatus, tali in loco recumbat,
et in domo, quae est Ecclesia, pritnos recubilus, ut merito dicalur ei : Ascende tuperiut (Luc. xiv).
non noslra prsesumplione praeripere, sed ab ejus IIiijus aulem sequentis Dominicae oflicium, magna
electione exspeclare debeamus. Dicitur in evan- ei mira declamatione demonstrat eidem, qui vocatus
gclio htijus Doniinicae parabola hsec : Cum voeattts est superitis, id cst praelalus est domui Chrisii, et
fueris ad nuptias, non discumbas in primo loco (Luc. ciiram animarum suscepil, qualiter in eodem supc-
xiv), clc, videlicet hoc in suo coelesli convivio riori loco schabeat, videlicet ne, juxla Evangelhim
fuluram esse indicans quod ad ultimnm infertr ejttsdem offieii, sint sicnt Scribse et Pharisaci, qui
Omnis enim qui se exaltat, humiliabitur, et qui se B ! sederunt super cathedram Mosi (Mutth. xxm); sed
humiiiat, exaltabitur. Hinc est quod in praeeunle sint sicut ipse Moses, de cujtts exemplo, quod eccle-
epislolae leclione Apostolus ait: Obtecro vot ergo siaslici scqui debcanl reclores, longa et valida decla-
vinclut tn Domino, ttl digne ambuletit vocatione qna roalio est in offerenda : Sanctificavil Moses, et versi-
vocati ettit (Ephet. tv), etc. Quod utique idem est bus ejus. Non enim ignorare debent aiiimaruni rc-
ac si dicerel : Obsecro vos, ul vocali ad nuplias ctores, quale ad negotium in superiorem locmn
Christi et Ecclesiae, sic intrclis et discumbatis quo- vocati sunt, scilicel ut non tam prseesse studeant
modo el illc qui vos vocavit, qui et dixit : < Ego quam prodesse, et sedentes in cathedra Mosi dicant
aiiteni in medio veslrtim sum sicul qui ministrnt et facianl, imo prius faciant quod cum aitclorilate
(Luc. xxu). > El tandin ministravit, donec dicerct dicant; neque velinl voeari, Rabbi, sed ad hoc lcn-
illePater: Amice, ascende superius (Luc. xiv), id t-st dant, ul porlare possint pcccata populi, el a subditis
donec obedienti usque ad morlem, darct < illi nomeni suis avertere iraro Dei. Bene ergo cura hoc evangelio
quod esl super omne nomen (Philip. n).> Introilus, positum es.l in offcrcnda exemplitm Mosi, qtii sic
Justuses,Domine(Psal. cvvm), manifeste illam col- sedil in calhcdra magisterii, ui per nimiam liumili-
laudat seiiteiiliam, qua in Evaugelio dicilur : Omnisi tatcm posset inlervenire pro subdilis, imo el lenere
qui se exatlat, humitiabitur, et qui se humiliat, exalta- . Deum dicenlem : i Dimilte me, ul irascatur furor
bitur (Luc. xiv). Simulque oralio esl pro illo, qui se; meus contra eos (Exod. xxxn). > Fecerant enim vi-
humiliat: <Fac cum servo tuo secundum misericor- lulum, quando sicul in versu offerendse caniraus,
diam tuam (Psal. cxvm), > hauc vidclicet raiseri- Videns Moses, procidens adoravit, dicens : Obsecro,
cordiam, ut dicas illi: < Amicc, asccnde superius. > Domine, dimitte peccata populi tui, et dixil ttd eum
Graduale, Beata gent, cujus est Dominut Deut ejuti Dotninus: Faciam tecundum verbum tnum (ibid.).
(Psal. xxxn), universalis bealificatio populi genlilis> Haec est fidelitas servi, quem conslituil Domimis
qui, superbiente Judaico populo, hiimiliatus sub si- super famiiiam suam (Luc. xu), qtiam poslula-
gno crucis Chrisli, superius ascendere meruit, idI bant ipsi, dicenles in inlroilu, ut prophetse tui
est supra populum illum qui primo loco consede- fideles inveniantur : Da pacem, inquiunl, Domine,
rat, imo de primo consessu superbiebut. In offerendai sustinentibtts le (Eccli. xxxvi), id est eorum quos
exemplum ponit eflicacissimum, qui cum huroiliatus, nobis commisisti, peccata dimitte. Pux enini Dei,
dicerel: < Peccavimus, iniquitatcm fecimus, iinpie peccaioruin remissio est. Ul proplietae lui fideles
gessimus (Dan. ix), > elc, meruil ita exallari, ut inveniamur ut nos fideles servi inveniamnr, dumfa-
com oraret, sicut in eadem offerenda ipse (esiatur, ry ; miliselusenonlauiumprsesumus, scdet uliliterproil-
dicens : Oravi Deum tneum ego Dattiel (ibid.), elc, lisinterveniendoprosumus.Talibusin pnesentilccto-
initteretur illi index futurorum archangelus Ga- ne epislolae dicit Aposlolus: Gratiat ago Deo meo pro
bricl, sicul habet sequens versus : Adhuc me lo- vobit,in graiia Dei,qumdala est vobis, qnoniam in om-
quente (ibid.), etc. Per illam namque visionem sic nibusdivites facti estis (ICor. i), clc Ipsi iidem dicunt
exnltatus esl, ul non lantum venturum ad saltitem ingraduali:Fial pax tn virtttte lua(Psal.xxxi), idest
nostrain Chrislum prsevideret (quod caeleris pro- remissio peccatorum in Spiritu sanclo tuo. Ipsis
phelis commune est),sed el tempora advenlus ejus nihilominus in communione dicitur : Tollite hostias,
propria quadam gralia praedisceret, dicenlc sibi et inlroite in atria ejut (Psal. xcxv), videlicet qtiia
angelo: < Sepluagihta hebdomades abbreviatn? sunt vcslrum oflicium esl: ut prosiibditis interveniatis,
super populum luum, et super urbem sunciam exemplo Mosi, in conspectu Domini slantes in con-
tuam, et consuraelur praevaricatio (ibid.), etc. fraclione cordis (Psal. cv).
145 Communio quoque : Vovete et reddite Domino CAPUT XIX.
Deo vettro (Ptal. LXXV),in eo maxime imperare Dominica decitna nona post Pentecosten.
videtur, ut in novissimo loco rccumbamus, quod In evangelio Dominicacnonue decimaeait Dominus
327 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 328
paralyiico : Confide, fili, reinitttintttr tibi peccata A sua. suspenderunt, id est propter infrucluosos ct
tua (Matth. ix). Et bis qui audierant cogilanlibus sleriles audilores, prasilicaniium voces conticuerunt;
mala in cordibtis suis, et dicenlibus : Blasphemat, propter eos, iuquani, qui vocali ad iiupiias, ut di-
elc.; ul sciatis, inquit, quia Filius hominis habet ctum est, venire nolucrunt, quia non fuerunt digni.
potesiatem in terra dimitlendi peccata, tunc ail para- In lectionc vero epistoke eos qui de exilibus via-
lytico : Sttrge, lolle leclum luum, et vade in domum rum congregati sunl, ut implerentur nuptiae discum •
luam (ibid.). Per huncautem paralyiicum significa- bentium, Paiilus aposlolus opporlune comtr.onet,
lur bomo dissolutiis et ab omni bono operc remis- dicendo : Videte, qnomodo caule ambuletis, uon
stts qtii cum a Domino cttratur, el jtixta prsceuntem quasi insipienles, sed ul sapientes (Ephes. v), elc,
epislolam renovatur spiritu nientis suae, compiet hoc videlicet inlendens, ne inebriatus vino, in quo
aposlolicum praeceplum, quod in eatlem epistola est luxuria, invenialur quis absqtie veste nuptiali,
sequitur : Qui fnrabatur, jam non furetur, magis cum rex ad videndos disctimbentes inlraveril; sed
aulem operelur manibus suis, ut habeal unde tribuat econtraimpleamini 146 Spiritusancto,loquentet vo-
necessilatem patienli (Ephes. iv). Nam quandiu pa- bismetipsisin psalmis eihymnis et canlicis tpirilualibut
ratysi eral dissolulus, nihil boni opcrabatur, imo (ibid.), quac verse harum sunt epulae nupliarum, de
laborcs operanlium furabalur. Qualiterergo praelali B qtiibus in sequenli graduali gratiasagentesdicirous :
vcl rectores aniraarum salutem procurare debeanl Oculi omnium in le sperant, Domine (Ptal. CXLIV),
subditorum, sicut in prsecedenti oflicio dictuin est, elc, vel quas in communione postulans quis no-
lioc sequens exprimit oflicium. Nam ipsorum est slrum dicit : Memento verbi tui servo ttto, Domine
offcrre para'yticum in lecto jaecnleni, id est orare (Psal. cxvin).
pro liis quoruin peccala animas in mala conscientia CAPUT XXI.
a bono opere lorpentes detinent, et ila pro eis in- De Dominica vicesima prima post 1'entecos.en.
tervenire, ut videns Dominus lideni illorum, dical: Qflicium dominicae vicesimae primse vocescontinel
Confide, fili, remilluntur libi peccala tua (Matth. ix). hominis, in conflictti virlulnm vitiorumque posiii,
Ih inlroiUi, dura dicil Dominus : Salus populi ego qui inlerdura, cum coeperit sanctis florere virtuti-
sum; hoc idem nobis de seipso leslalnr quoil el iri bus, el juxla bcnediclionein homiuis limenlis Deum
evangelio jam dicto, niurmurantibus Pharisseis, cu- uxor iltius, videlicet domus Dei, cui forte praesidei,
ratione paralytici comprobalur, videlicel quia pote- sicut vitis abundans excrcverit in lateribus domus
stateni haberet in terra dimitleiidi pcccata. In gra- suae, id esl in amplilndine sanclae Ecclesiae, el filii
duali vcro jam curalus idem paralyticus, Jamqiie ejus, sicut novellae olivarum in circuilu menssc suae
r
laborans opcrando quod boniiin est manibus suis, (Psal. cxxvn), ctim, iiiquam, ita profecerit, repente
qiiae priusdissolutae fueraut, dicil: Elevatio manuum lenlalor diabolus occulla Dei dispensalione pcrmis-
mearum (Psal. CXL). El hoc cxperimenlo virlutis sus, domum, id esl conscienliae ejus slatum concu-
conforlaius in fide, et fidens in remissione peccato- liens everlit, et filios ejus, id esl, virlutes animi,
rum consequenda, dicit in offerlorio : Si ambula- turbata in cognitione consciemia, pene eonterit.
vero in medio tribulationis (Psal. xxn), etc. Itenique Hoc lnce clarius ex offerenda comprobatur : Vir
roborans geniia, dissolula quondam, dicil in com- erat in terra, nomine Job (Job. i). Moraliter enim in
munione : Tu mandasli mandata tua cuslodiri nimis. ejusinodi homine agunlur ea, qusc in teiilalione
Utinam diriganlur vimmem ad custodiendas juttifi- htijus heali Job hislorialiler acla memoranlur. Hu-
eationes tuas ! (Psal. cxvni.) jus ergo nobilis et praelialoris animi concussioiicm,
CAPUT XX. vel periculum significal in Evangeiio febris quaepene
Dominica vicesima posl Pentecoslen, exstinxeral rcguli filium (Joan. IV). Praecurrens au-
Oflicium Dominicse vicesimae parlim ex vocibus tem epislola conforlal eum circumvcniuin lentalio-
conslal eoriim qui ad nuplias inlraverunt, partim ex nibus, et consolalur, ne abundanliori tristilia ab-
vocibus Palrum gemenliuih prn illis qui ad uuptias r, sorbeaturf// Cor. n), dicendo : Conforlaminiin Do-
easdein vocali, quas fecil rex filio suo, non solum mino, et in potentia virlutis ejus. Non enim est no-
veiiire noluerunt, sed et itlos, qui a se missi sunt, bis colluctatio adversus carnem et sanguinem (Ephes.
servos lenuerunt, et contumeliis affectos occiderunt vi), ctc. Inlroitus aulem. In vo'untate tua Domint
(Matth. xxti). Hoc enim priores fecisse Judaeos no- (Psal. LXXII),etc, vox esl ejusdem militis, humili
ttim est, qui missos ad se prophelas et sapientes conscicntia cnm bealo Job in tcrram eorruenlis,
perseculi sunt, et apostolos Cbristi contumeliis af- id est lerram se esse cognoscentis, ac dicentis:
fecerunt. Hos igitur homicidas juste perdendos, et < Dorairius dedit, Dominus abslulil, sicut Domino
civitatem illorura subverlendam propbetae praevide- placuit, ita factnm esl, sit nomen Domini benedi-
runl, quorum illa vox est, quae in inlroitu ex verbis ctum (Job. l). > Posl quam confessionem petit cir-
Danielis decanlatur : Omnia qum fecisti nobis, Do- cumfusus e lentalione effugium, dicens in gradua-
mine, in vero judicio fecisti (Dan. v), etc Ilem in li: Domine, refugium factus es nobis (Ptal. LXXXIX).
offerenda : Super fiumina Babylonis illic sedimus et Et in communione: /n salutari tuo anima mea, et
(levimus(Psal. cxxxvi). In hac cnim seu in versihus in verbutn tuum speravit (Psat. cxviii).
ejiis hoc deploranl quodad snliccs Bnbylonis orgnna
529 DE DIVINIS OFFICHS. — LIB. XII. Sf.O
CAPUT XXII. A mo anni officio gralulatiir de illis, ulpote finiiris
A
De Dominica vicesima secunda post Peniecoslen. membris suis. Dicit crgo in introilu annuntians jti-
In ofBcio, Dominicae vicesinise secundae dicimus giier quod Prophelatum est de illis: Dicit Dominus :
ad introiluin : Si iniquitates observaveris, Dotnine, Ego cogilo cogitationes pacis, et non afflictionis (ler.
Domine, quis tuttinebit ? (Ptal. r.xxix.) Nimirum in xxix). Pncis enim cogilalioncs cogilat, cl noir affli-
persona servi iliius, dequo Evangelitim narrat, se- clionis, qui convivium gralicc suae faclurum sc re-
metipsum quisquc nostrum humiliter recognoscit, promittit cum illis sectindum carnem fratribus suis,
qui decem millia lalenta suo debebat regi, proci- sicut in palriarcba Joscpb pra'figuralttm est. Nam
densquc rogabat, dicens : Patientiam habe in me, el sictil ad illum iu lota lerra JEgypti dominantem
cmnia rcddam tibi (Matth. xvui). Itaque magnitudi- venerunt, qui eum vendideraut fratres sui, fame
nem debiti,. id est peccali sui quisque noslrum compulsi, et ab eo recogniti alqne recepti sunt,
perpendens dicil: Si iniquitales observaveris, Domi- et ipse cum illis celebravit couvivium (Gen.
ne, etc. Ul aulem laxaiionem qtiisqtie nostrum ob- xiu), sic ad ipsum Dominum nostmm, toti mundo
tineal, agendum est, quod dicil Paulns in praeeunte principanlem, ct ^Egyptios, id est genliles, qui in
Epistola : Et hoc oro, ut charitas vestra magis ac peccatorum tenebris fueranl, pane vitse copiosius
'
B
magit abundet in seientia, et in omni tentu (Phii. i), alentem, reverlentur reliquia: filiorum Israel, el ab
etc, subauditur enim, ut remitlalis iinusqitisquc eo rccipicnlur iu graliam, quem negavernnt et oe-
fratri suo de cordibus vestris (Matth. xvm). Ubi ciderunt, el tunc mensam suam communicabil cis,
vero charilas haec abundal, sicul jam diclum est, et inebriabitur Joseph isle cum fratribus suis. Hujus
rectecongratulatio illa dcpromitnr, secundum quam mensae gratiam signat itliid evangelium in officio
in graduali dicimus : Eece quam bonum el quam ju- Dominicse, quo ipse narraiur de quinque panibus
cttndum habitare fratret in unum (Psal. cxxxn). saturasse quinque millia hominum (Joan. vi). Tuuc
Etsi quseras, quanlum vel quale bonum sit unilas, enim qtiinque libros Mosi aperiet Judaeis, quos
id esl charitas fratrum cobabitantium, scquiltir in nunc vclut intcgros panes portal puer, scilicct idem
versiculo : Sicut unguenlum in capi'e (ibid.), etc, id popuius sensti puerili, edentque, el saturabmUur
est sicut remissio peccatorum cffusa per Spiritum etiam ipsi, ct laudabunl Dominura requirentes etun
sanctum, quae de capite nostro, scilicet Christo de- (Ptal. xxi).Tunc implebitur illud Hieremise valici-
scendil ad barham Aaron, td esl in fortes, et perfe- nium, qnod hoc evangelio reclc pramitlitnr : Eete
ctos Chrisli aposlolos, et ab illis usqne ad nos. Tunc venient dies, dicit. Dominus, et non dicent ul-
enim cohabilaliofralrum est, sicut illu.d unguenlum, tra. 147 Vivit Dominus, qui eduxii filios hrael de
cum donamus invicem, si quid habemus adversus terraAZgypli:sedvivil Dominuf, qui eduxil et adduxit
alterutrum (Maith.xxin), fralrcs et conservi, sicut semen dvmns hrael de lerra aquilonis el de eunciis
cvangelieus rex Cbrislus donavit nobis. Mandavit terris; ad quat ejeceram eoi illuc, et hubitabunt in
naroqiiebenediciionein(Psaf.cxxxii), id e.st eamdemi terra sua. Soluti crgo illi, qua nunc tencntur, capli-
remissionis charitalem, ut donemus invicem, et vilate animarum, clamabunt alla devotione gratia-
viiam usque in saeculum, subaudis forle promisil t rum aclionem, quam sequens inntiit graduale : Libe-
hujiis chariialis prsemium. In offerenda vero : Re- rasii tios, Domine, ex affligentibus nos (Psal. XLIH),
cordare mei, Domine (Esther. xiv), quse sumpta estI elc. Supplicatio quoque qua dicimus in offerenda :
de oratione Eslbcr, commovemur summopere cu- De profundis clamavi ad te, Domine (Psat. cxxix),
randum esse et orandum, ul placeant verba noslrai eidem rei vel lempori manifeste congruil. Dicent
in conspectu principis, scilicel ejusdem regis magni,, enim ad hunc inagnuin Josepb, fratrcs sui in illu.
qui posuil rationem cum servissuis, verba, inquarn,, die : < Obsecramus ut obliviscaris sccleris fratrum
nostra dicentium : < Dimille nobis debita nostrai luorum (Gen. L). > Communio quoque: Anien dico
(Matth. vi). > Non enim placebunl haec verba noslra i vobis, quidquid orunles pelitis (Marc. xi), elc : re-
in conspectu principis, cum ille ratiouem posuerit, , D sponsioest ejusdem Joseph, dicentis: < Nolite timei<-.
si non dimiltimus et nos debiloribus noslris. QuodI Vos cogitatis de n.e inaliira, ct Deus vertit illud iu
aulem canimus in commuuione ex auctorttale Evan- bouum, ui exaltarcl me, sicut inpraescnliarum ccr-
gelii : Dico vobit, gandium esl angelis Dei super uno• nitis, et salvos facerct mtillos populos. Nolile mc-
peecutore pmnitentiam agente (Luc. xv), de illo sen- luere, ego pascam vos et parvulos vestros ( Gen.
liendum debilore, qui sic pcenilet, et sic sibi posiu-
Inl dimitti, ul primum dimiltal ipse conscrvis suis. CAPUT XXIV
CAPUT XXIII. Ilem de noclurnis lecliontbus per aistaUm.
De Dominica vicesima tertia post Pentecosten. Nocluriise lccliones tota scsiuie sua varietale sno-
In tantumsacrosanclaEccIesia, jtixtaedictnm Apo- que ordine scriem designanl temporum, vcl profe-
stoli, obsecraliones, posltilalionesgraliarum actiones> ctum sancta? Ecclcsiae. Vrimum namquc historia Re-
(/ Tim. u), pro omnibus agit, ul pro ftilura quoque filio- giim, quse slaiim post Pentecosten ponilur, primis
rum Isracl salute gralias agat, quos suo quandoquc: duobuslibrisinysliceassimilaturpriinisCliristianitaiis
corpori unicndosforecognoscit.Namquia infinemun- temporibus, quando, paulalim crescente fide Cbristi,
di rcliquise iltorum salvae fient (Rom. 111),in hoc ulti- vetus idololatria decidit. Nam, sicul regnanli Sauli,
PlTROL. CLXX. u
&.V1 KLThltTI AhBATIS TUITIENSIS 332
queni populus appclierat conlra voliinlalem Dei (/ A i pcrficiam (Judith. xm). In quo quam vere fortis
Reg.x), sitpervenil eleclio David (I Reg. xvi), qneni fuerit, capulHolofernis, ebrietate sopiti, amputnlura
Dominus secundum cor suura invenisse dicit, tan- ipsius pugione, ostcndil dicens : < Couforta me,
dcmqne lolum regnurn a domo Saulis eversum, Dcus meus, in hac hora. Et prsecidit caput ejus
cidem David se subdidit (// Reg. v), sic dsemonum (ibid.). > Verum haec duo volumina apud Hebraeos
cullui supervenit in mundum cullusDei, statim post non sunl in canone, sed Nicaenaesynodi auctorilale
adventum Spiritus sancli, (andemque Christiana fi- ad instrticlionem venerunt sanctae Ecclesise.
tles per bella wiariyrum victrix, sedil in ihrono Hester autem pro lemperantia ponitur, qua: re-
itomani imperii, lotusque deinceps mundus manu pitdiala ob arrogantiam Vasthi regina, in regnum
forti, Christo se subdidit. Duobus sequenlibus libris, subrogalur. Nam ipsius temperantiae hoc indicium
in quibus regnum divisum esl a domo David, ex qtio est speciaie, quod leonem illum, de quo ipsa ad Do-
Hieroboam rrgni scissnras [sicut illi per manum minuni dicit: < Et da mihi gratiam in conspectu
Achiae Sylonitis significalum est] invasit, et conteni- leoiiis(Esf/!d\ xiv), > idest.Assueri regis,in niansue-
pto templo Domini duos vitulos fecit {/// Reg. xn), tudiiicm converlit, ejusque edictum ex inslincf.u
illa significabantur lempora , quibus Ecclesiam Aman inlemperantissime superbienlis, el genus Ju-
liserelicomm insania scidit, et contempto altari B ' dacorum perdere cupienlis, in consolalioneui suse
Cbrisii, rejecto cullu verilatis, falsilatum suarum stirpis transtuiit.
simiilacra diversa fabricavil. Sequuntur dcinde libri Esdras autem , qui liis adjungitur, privilegium
sapieniissimi Salomonis, videlicet, sicut posl pugnas justiliae in verbis el factis habere demonslralur. Nam
haereticornm claruerunt in Ecclesia ingenia docto- sicut justilia restiluil quod injuslilia destruxil, sic
rtim, qui excilali conlentionibus illorum, non dor- iste diruluin propter peccata populi lemplum cum
iiiitanies, sapienlise et scienliae studuerunl, el dis- civitate restauravit. Idem quoque sicut in duo volu-
putaverunt quodammodo, et ipsi, sieul de Salohionc niina divisus unitur (nam Neaemias ei in codem
legittir; < Super ligiiis a cedro quae est in Libnno, coptitalur),sic juslitiae duo praecepla sibi conveniunt,
usqtie ad hyssopom qui cgredilur de pariele (/// sciiicel: < Quaevultis ut faciant vobis homines, eadem
Reg.i\), >idest nihil omiiino de sacra Sciiptura.nec fucite illis ( Matth. vn ), > et°: < Quod libi non vis
parvum, nec magnuni aliquod verbum ab allegoria fieri, alii ne feceris (Tob. iv). > Hi iiaque quatuor
vel aliqua utili moralilate vacare passi sunt. Deinde libri, prsedictis virlulibus insigniti, recte librum
nihilominus congrue sequitur liber Job, quia vide- Job, qui afflicliones sanctae Ecclesiae beato Gregorio
Micet, maxime in pace Ecclesise non desunt illse len- r( tesle, expriniit, scquuntur, quia post tentationes
latiories viris ad virtutem tendenlibus, quse in om- valide superatas gloria virtutum clectis dalur.
'nibus percussionibus, vel consolalionibus ejustlem Sed quia quandiit in hoc inundo a Domino pere-
«nricti Job, anctore bealo Gregorio, moraliter figu- grinamiir (/ Cor. v), inter virtutes viliorum bella
rantiir. Tunc enim urgent inlerius tenlationes spiri- paliinur, evesiigio Machabseorum Iibri legunlur, in
toalium viliorum, quorura quanto occullior pugna, quibtis magntts ille hostis Anliochus contra juge sa-
tanlo difficilior victoria. ciificium pncvalere refertur, Deique marlyres per-
CAPUT XXV. seuuitur (// ilach. IV). Qui tamen Judae el fratrum
Ilem de nocturnis leelionibus a tttense Septembri. ejus labore vincilttr, quia confessione operuro roa-
Abhinc jam mense Seplembri, quatuor imponun- lorum cum exercilio operum bonorum aliquando Deo
tur libri, videlicel, Tobias.Judilh, llester et Esdras. donanle superalur.
Quorum consideratio quam congrue qualuor cardi- Post prophetaruin libri usque in adventum Do-
nales virlutes, prudentiam scilicet, fortitudinem, mini concrepant, qui modo terrorem dislricli Judi-
tempcranliam et jiisliliam exprimat, palam est. To- cis, modo hlandimenla pii Conditoris praedirant. Ex
liias quvppe in figura prudenlise non inconvenienter his Ezechiel, qui inlerprelatur fortitudo Dei, et Da-
accipilur, qui csecaiis oculis exlerioribus, videnti rj niel, qui sonat judicium Dei, mnjores el primi sunt,
filio tnandata vivendi largitur, ut illud Salomonis quia spes quse ex fortiludine 148 divini auxilii et
iir.pieattir : < Sapienlis oculi in capite ejus (Eccle. metus, qui esl ex judicio Dei, raentem sequaliler
11). > Per caput enim menlis ind.tislria, pcr oculos docenl praesenlibus uti, ue aut Deo desperans defi-
vero intelHgilur providenlia, quae idem esl quod ciat, aul in se praesumens corruai. De reliquisduo-
prudenlia. Bene ergo prudentise lilulo praefnlget, qui dccim prophelis, in unum volumen coarclalis, loqui
nienti illius munimen providet, cujtis ducatu ipse sup.ersedemus, quia a sanctis Palribus de his co-
foris eget. Judilh vero fortitudinis specieih in hoc piose dispulalum scimus. Ideo autem usque adven-
nimirum praelendit, quod formidanlibus viris belli- tutn Doraini legttnlur, ut inler lcnebras el confliclus
cosis, imraanissimo tyranno pro liberatione patriae hujus saeculi, usquc ad reditum Cbristi, Scriplurae
se opposuit, ct principem militise femina inermis nos illumincnt el consolenlur. Per eumdem Dominttm
Dei adjutorio superavit. Forliludo enim ejus a Deo noslrum Jesum Christum, qui cttm Patre el Spiriiu
fuit, sicut ipsa in oralione dicit: < El nunc, Doroine, sancto vivit el regnal Deus, per omnia tmcula smcu-
subveni mihi viduae, ut quod per le posse credidi lorum. Amen.
333 DE.INCENDIO OPPIDI TUITII. 554
1*0*1libros de divinis oficiis in ediiione Michaelis Pleunieh, Veneiiis anno 1751 excuta, quam seqitimur,
iegitur Apologiadomni Gerberonii adversus oppugnalorem doctrinm Ruperti Opportunioretn in noslra cditione
locum obtinet inter Prolegomena lomi primi Operum Ruperti. (EDITORPATROLOCIJE.)

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

OE INCENDIO OPPIDl TUITII

SUA JETATE VISO

LIBER AUREUS.

149-225 CAPUT PRIMUM. A diceret ipse : Nonne istis manifesta Dei virtnle de
Ecce quomodo criminator Satan noslram quoque lanto incendio reservalum et sancium el vivificum
consideravit, ulpeccalorum negligentiam, ne dicam, sacramentum, quo sine dubio emnndatur lepra
m sancti Job innocenliam, dum suo more circuit pcccatOTiim, et graliarum actiones ubi sunl? Ites
terram inquielus, el perambulat eam (Job. i). Scitis igitur laliter acta esU
liaec, fratres dilectissimi, qui una mecnm in hoc CAPUT II.
wonasterio Tuiliensi Domino deservienles, !ram si- Anno praesenli, qui esl ab Incarnalione Domini
niul el misericordiam ejtis in medio ttammarum mi- millesimus centesimus vicesimus oclavus, oclavo
rabiliter eslis experti qucmadmodum propheta dixit Kalendas Septerabris, priraa vigilia noctis, subilo
ci : Cumiralui /uerii, misericordia; recprduberis exortus ignis mediara vici plateam corripuit, qui,
(Habac. m). Scilis, inquam, vel scire debetis, quia venlo agente concilatus, in brevi ultra modum in-
nisi clemens ipse malepetenti potestatem denegas- valuit. Erat aulem siccitas niniia nimiumqtie diu-
sel, nisi parcere jussisset, hodie quoque noslri amici lina, et undique circa domos horrea collectis nu-
videntes plagam noslram timerent, el, secundum si- perrime ct comportatis frugibus copiose referia.
luilitudinem amicorum beati Joh, nonnulli de nobis Repente ergo conflatum sine mora crevil incendium,
male judicarent (Job. xm). Non solum autem inhi- B quo non solum Rhenus liqnidus resjilenduit, el vi-
bitus esi, ne (olam, ul coeperat, amburendo pellem cina Colonia reiuxil, verum etiam regio hsec omnis,
nostram auferrel, verum etiam sicut de illo dicit ei tola fere provincia lucem undique tristem et hor-
Dominus ad eumdem Job : Nunquid feriet tecum ribilem suspexit. Deniqueper stadia ferme ducenla,
pactum,ethabebis eumservum sempiternum ? (Job XL.) eleo amptius ignis aruil, Uhenique adhuc ignoran-
Et sicjl Aposlolus ait: Scimui quoniam dUigentibut tibus ccelum ardere visum est. Quid aniroi vobis
Deum omnia cooperantur in bonum (Rom. vui), ita pariler ac mihi tunc erat, fralres charissimi, cum
accidil el nunc. Hem ipsam, ut gesta est, enarrare li- per turres et interluria viderilis appropinqnanles
bet, hac intentioiie til scianl nostri quoque posteri, atque imminenles insanos excrcilus flammarum, as-
et nulla lemporum veluslas alwlere possit de cordi- silienles alque irruenles phaianges grandium scinlil
bus nostris memoriam glorifkationis, qua glorifica- larinn? Turres enim circumstantes odiosas nobi»
tum est in lanlo incendio sacramenlum corporis roira velocilate victrix flamma comprehendit, ct
Dominici, sicul viderunl oculi nostri, cl liberationis, Hostras qtioque domos sive oflicinas usqne ad ipsum
qua tiberatum est a pressura flummae lemplum hoc, clauslri coenobialis aditum uno impetu pervolavit,
in quo invocamus nomen Domini, laliter ut a multis lottimque istud caslellum (mirum dtelu!) quasi
visa sit prsesenlia divinae proleclionis, videlicet unum effecil caminum, ita ul de proxima civilalc
quasi species hominis pnlcherrimi destiperincuraben- prospectantibus niillibus hominum videretur id,
lis, et circumfiuenliuin flammarum impetum manu quod verum erat, lolum hoc monaslerium flammis
objecla repellenlis. Cum haec diligcnlius scripiis essecircumdalumatqtiecooperlum. Causamposlhxc
enarravero, liaec inihi merccs a Domino sit, ul uon dicam cur lurres jam dictas odiosas nobis fuisse vel
nie argual ingratitudinis, qucmadmodum redarguit esse226<lixerim.Quidergo lunceratanimi?Noune
iilos, de quibus ait : Nonne decem mundati tunt, et horruit visus? Nonne expavit audilus? Nonne corda
novemubitunt? (Luc.xvn.) Similiter namquecl nos tremuerunlei omnes corporis sensus slupcndo aufu-
redargui conveniret, nisi cl cor, et os nostrum prae- gerunl? Meipsum perpendo, memelipsum recolens
seniaremus in gratiarum actione, verbi gralia, ut qualis in illa tentalione inventus fuerim, magis re-
 35S RUPEtlTi ABBATiS TUITIENSIS 53C
prehendo. Dcnique illud milii pcne accidit qtiod su- A corporali mediis flammis forliter iulrusit, aliquanditi
pradiclus Job dicit ainicis suis : Slalim ut te com- ngilans qnasi saevientem confoderet ignem, donec
moverit Deus, turbavit vos, et terror illius irruct usque ad ipsum prorupit flamma rcbellis, eumqiie
super vos (Job m). Quid cnim? Nunquid justorum pene adlavit. Tunc demum absislens,et haslile quoil
est el eorum qui perfeclae fidei sunt, turbari slaiim lenebat partim ambuslum, corporale autem illaesuui,
iii ille se comnioverit, el rtiina icrrOriseJusoppriiiii? . mirum diclu! el tticontaminatum ignibtis abstrabens
Nonne potius hoc cbfuiif cst, Staiiih ut seiiscrint quantoctns nbsotvit, et cbrivolutum flammis quo
cum esse commotiira, consurgere et tcnere eum ? potuit nllius injecit, optaus et speraus quod cx im-
Tales qui|>pe dolens propheta isaias defuisse vcl missionc ejus Domino volente opprimcretur, et de-
dccssc in gente peccatrice : Non est, ait, qui invocct ficeret quasi slrangiilatus ignis. At ille vidclicet
nomen luum; nolt cst cui coiisurgal, el leneat te (Isa, magnus et a Deo permissus ignis, miro modo corpo-
LXIV).Hoc, inqtiani, perfeclorum est, et hujusmodi rale integrum occulla ct incognila vi de medio sui
perfectio jure a nobis maxime exigilur, qui prxlati rejecit, et longius repulit in eam villsc partcm, quae
dicimtir ul luciemur conira iram Dei, secundura sibi concessa uon ftierat, et ubi, sicut manifestum
exemplum primi praelali, sciliccl Moysis, qui lucla- esl, nibil nociiurus erat. Quem non del. ctet lantum
baltir et tencbal Deum cuni diceret ei Deus : Di- 6 vidisse vel videre miraculum? Denique corporalc
milie me, ut irascalur furor meus (Exod. xxxu). jam diclum sic integrum et illaesumrelalum est, ut
Et quomodo luciabalurf Nimirura flende el rogando tamen signum habeat nnn indecorum, videlicet liiienin
ciiin, vcl sictil Psalraisla dicit, slando in coufraclione subrufam, cum sit ipsum, ut prius erat, totum can-
(Psal. cv), id csl in nimia menlis humilitate in con- didum. Iloc nimirum melius piacel quain si nulla
spectu ejus. Sic aute illum et sanctns Jncob cum penitus incendii nota iuesset, quia clarius ex hoc
codeui lucialus est (Gen. xxxu), videlicet llendo el memoriale esl ct inter omnein ejusmodi sacram
rogando eum, quod manifesle etbreviter docet pro- supelieclilem agnosci debel.
pheia Osee : < In forliludine sua, inquit, directus CAPUT IV.
esl ciim angelo, ct invaluit ad angelum, flevit et Cum itaque solutis habcnis totum, ut jam snpra-
rogavil eum (Ose. xu). > Al hos poslremi, ego et dictum est, caslellum inttis el exlerius possidcret
similes mci, quandiu tranquillus eslDominus, et incendium, me procul scdenle intcr inlaclas ab igue
non se commovet, coram adsumus, et interdum domos, ila tanien ut spectare possem illud trisie
blandiri quoque cl quodammodo arridere risu cordis speclaculum, scilicet undantia cacumina fluminarum,
atidemus per fiduciam fidei, qua in eum creJimus; stetit in editiore teclo qtii diceret ardere ipsam
tibi aulem paululum se comniovet, et commoiioiiein sancti Urbani Basilicam, vidclicel silam ante valvas
ipsain levi sallem significat tempestate, aul unius monaslerii parochianam ecclesiam. Actum putavi,
ictu fulminis cum repentino tonitruo iransilienle ct de liheralione ipsius monaslerii pene desperavi,
slaliin turbainur ct pcne diflidimus, proculque absi- nisi qtiod in memetipso canebal spirilus meus : In
stimus, lanquain fugitivi clientes, in pace constanles, ira misericordiae inemor eris (Habac. 111).Deinde
in bello fugaces, in prosperis uiagnaninii, iu adversis post moram non modicam coepit illud quoque intra
pusillunimes et limidi, vixqtie speramus quod iuvo- memetipsum canere inlerior homo : Benedico te,
canlibiis nobis aliquis resporideat (Job v), vix ad Paler Domini mei Jesu Chrisii, quia per Filium
nliquem sancloruni amicorum ejus converliinur, ut luum ignit exttinclus est a latere meo. Et ila facliim
icneai cum, quia pro conscientia lurbali sumus. Ego erat. Venerunl quippe continuo, qui dicerent dec.i-
vcro niaxime lurbalus fui, quippe qtii pene nudus disse incendittm, snlvumque el incolume reliquisse
ntifiigi, el sedi procul ab inccndio, procul ab ista cum clauslro monasterium, tantum autem collule-
periclitaute domo, niemor sancti David qui cum rales domos sive officinas omnes cum areis in fn-
innioriim vir essel merilorum, nihilominus repen- villain et cineres esse redaclas. Quis hoc sperare
tino lurbnlus nuntto, festinavil egredi, ne veniens, r> polerat? Quis nisi Deus hoc facere poluissct, cujus
ail, Absalon occupet nos et egressus pedibus suis stelit auxilitim mullitudo populi utriusquc sexus, ex ttlic-
procut d domo, el si invenero, ait, graliam iit oculis riore Rheni liltore prospectans, snppliciter et devo-
Domini, reducet me, el ostendet mihi arcam et laber- lissimc inclnmabal? Viderunienimpleriqtie illoruiii,
nacutum suum (II Reg. xv). cl hoc publice falenttir quia viderunl virum specio-
CAPUT III. sissiiiiiim super monasterii cuhnen laevolaterc sivc
Interea dum adliuc primas concessae sibi praedae ctibilu ihnixum, el sublevaium manu dextcra impc-
partes festinus ignis voraret, ullerius linguam prae- lum ignis ubigciitem , qtii jaih lurrim campanariura
leiidcns cunclos lucc maligna lerreret, quidnm de inlrorstim corripueral. Auditohoc bono nuntiorever-
fratribus rapium e sacrario ferens corporalc Domi- tcbar posl noclem iristem, die reddilo, el ecce pa-
iiicum longo hastili supcrne illigatum flammisobvius rochiunus sacerdos Ecclesiae su,ira niemoralae, no-
slctit, sperans quod tam sncrae supellectili cessiirtts miue Stcphanus, divulgabat, milii maximc denarrare
forel ignis, otniiisquc poteslas inimki. Ciimque tali properans dulcc el jiicundum mirnculuin, signtim
niodo non cederel ignis, ille persistens fide non ficta vnlde bontim, mngnttmque el evidens vigiluntis circa
«31temeritate non improbatida, ipstim hastitc cum nos divinae propitiaiionis judicium.
357 DE INCENDIO OPPIDI TUITIL 338
CAPUT V. / glorificattis cs tir, eum tribus pueris tuis in raedio
A
Pyxidem ligneum,et in ea corpus Domini ctim Babyloniie fornacis pronupiianle rege Nabuchodo-
habuerat secus altare de more re|K>siium, in fe- nosor : Ecce ego video viros qttaluor soluios, el am- _
ncstra sive absiita inlrnrstis in intiro tegulis li- bulantes in medio ignis, et nihil in eis corruplionis
gneis compacta, ctim osliolo et sera. Eratti autetii est, el species quarli similis esl Filio Dei (Dan. iu).
cum jam dicta pyxide et alia vascutn ad sacrum Vere, inquam, gloriae illi csl g'oria isla non longc
lninisterium perlinentia, videlicet alia pyxis hnstias dissimilis. Denique quod ftiit illic tam magnus ille
conlinens, non consecratas, ampulla quoque vinaiia caminus ignis fortiler succensus imperio regis illius,
et ipsa stagnea, et vasculum thiiris, et candela:, qtii typum gerebal diaboli, hoc fuil nocte illa totum
el aliquid lini, quoruin meminisse nos exigit 227 caslcllum islud in tinuni ignem conflaium, el quasi
causa tanti miraculi. Denique in itla foriiludine uniis caminiis effeclum, utsupra diximus, areis sive
vehementis incendii, cum non solum ipsa basilica, horreis nostris, et cseierorum quae novis messibus
verum eliam totum caslelli spalium quasi unus esset plena erant, flammas aedificiorum in iminensum au-
caminus multo major quam ille Bubylonius ignis, geulibus, cum uiidiquecircumvallalum, ctaltitudine
cujus flamma diffusa est supra fornaccm quadra- flanimarum cooperlum non laederetur monasterium,
ginta novem cubitis (Dan. ni), cum fragmenla quo- B 1 nonne pueri lui, Domine, scilicel fratres omnes, ct
que trabiura ardenlium decidentia, signa quoqne niulti qui inlus confugerant pauperes in medio ignis
metallica, miro modo ardendo sponle concrepantin, ambulabaiil? Tu eniin, Fili Dci, prompta gratia
ct concrepando ardenlia , de alliludine ardentis c*m cis ambiilasti, et hujusce dignationis luae tria
campanariae turris excidissent, non solum fracla, lestimonia dedisli signa haec, quorum duo vide-
veruin etiam pene iiquefacla , et taliter prolap-a runt, qui videre voluerunt, vel ad videndum acccs-
omni muteria coangusiatum intra muros basilicac scrunl, scilicel corpus tuum cum vasctilo, in quo
amplius ssevirel iiicendium , arsit simul et ipsa erat reposilum, el corporale incommutatum, sicu.t
absida cum omnibus stipradiclis, quse inlus erant sarabelia pneroruni illorum commutata sive adusla
reposita, nimirum leviler et cilo pro magnitudine non fuerunt. Terlium qnod fuit species viri super
incendium sicnt stipula vel quasi exiguum feni; sola monnsierium incumbentis, non omnes, qui aderant
autem pyxis illa cum corpore Dominico incolumis et vel prospiciebant, viderunl, sed lam mulli credi-
iiilacta pcrmansil. Mox ergo ubi sacerdos jam dictus biles et audilu digni se vidisse fatebanlur, tit non
accessum habere poluit, dolens, ul fatebalur, quia credere illis aut saltem dubilare nefas putemus.
cum ttirbarelur inslante incendio, cl aliqua expor- P Alias autem, quid de visu hominum quaerimus?
tarel vel exporlari facerel, oblilus fueral loltere Tanto incendio nihil resistere aut superesse potuis-
rorpus Doniinicum, amovit quanlocius congcriem set, nisi aclu praesens adfuisset lua potenlia, Deus.
lignorum favillarumque ardenlium.et inlrospiciens, Peritide le laitdavimtis el laudamus el adbuc lauda-
reperil hoc insigne miraculum. Protinus excipiens lionem luam loqueluros nostrum, el sancto nomini
eicunctis videnlibus^qui aderant, illud iidei i&strae tuo henedicemus. Populus qnoque, ubi corpus Do-
sacramentum demonslrans atque divulgans, venit mini procedentes circumlulimus, (erat enim, ut su-
ad me gaudens, et suam oblilus negligenliani pro- pra dixi, Dominicus dies, quo in eorum Dominicrc
ptcr abundanliam laetitiae, licet non sine trisliliaai resurreclionis solemni more processio agitur) claro
uebula, damno quod acciderat. Nox cnim qusedami conjubilavit concenln, sacerdole sttpra memoralo
adbuc toto die ilio eral iti cordibus nostris, et quasi reatum suum confiienle cum fletu coram omnibus,
gravi sonino pressi menlis noslrse oculi nondumi eo quod cuin caeiera, quse poluit, incendio praeri-
valebanl prospicere orium solis, id esl clarilalem i peret, islud unicum redemptionis el salutis nostnn
divin.e praesenliaefttlgenlem circa iios, sive in medio' sacramenlum lollere fuisset oblilus. Ego una vo-
nostrum tribus miraculis, islo pergrandi, et cseleiisi biscuin, fratres charissinii, supra diclum corporale
duobus quae supra narravi. Sequens eral dies Do-• Q et pyxidem illam pro summis reliquiis transferre ad
minica, el ego circa horam fere tertiam perrexi, et; majus allare, el iioc monostichon sitperscribere
iuultis sequenlibus vel prsesentibus locum intuitusi dignum duxi :
sum, el opus virtulis consideravi admiratione di- Hoc corpus Domini (lammas in pyxide vicit.
giuim; cum quo et illud accedebat ad gaudium, qttodI CAPUT VII.
altare considerabamus iiiviolalum, ciim cohaerentesi Quis tandem locus alicui relinquilur, dilectissimi,
altari lapides magni, qui corain slruli jacebant, . ul dicat vel suspicelur casu aul forluito, et non
fracti el in frusia divisi essenl magnis molibus• judicio seti per providentiam Dei conligisse malum
fragmeniorum, id esl trabium ab ihcendio fracla- illudtanli incendii? Fueriint enim elsunt homines
rum, et ardendo cadentium. plerique inerudili, ptitanles cuncta qtise sub sole
CAPUT VI. fitint, casu agitari, et nequaqunm regi mundum pro-
Laudare ergo Deura dcbuimus, el apertis magni- videnlia Dei, maxime eo quod saepe prospera in-
tudiuem virlulum ejus declamare vocibus. Sed iiiin-- jiistis, el adversa plerumque eveniunt justis, et de
quid dignc laudare sufficimiis? Siint enim haec lua,, hoc murmuraiit in cordibus suis. Contra eos, qui
Christe, miraciila, noii dissimilis glorise illi, qtiai cjusmodi suiit, Hicrcmias propheta lamentando to-
S59 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 3i0
quitur : Quts est itte, qui dixil ut fieret, Domino non A num,ibijustiliaregnel,et memoria sanciorum (29).
jitbente? Exore Altissimi non egredtentur, nec ttiala Erat autem lunc in eodcm castro curtis pertiuens
nec bona. Quid murmuravil hoino vivens vir pro ad servilium episcopi. Porro de construclione casni
peccatis suis? (Thren. ni.j Infidelis namque anrmi diversa opmio esl, atiis opinantibus fuisse opus
est hoc dicere quod ex ore Altissimi non egredian- Julii Ciesaris, aliis asscrenlibus quod lempore, quo
tur mala nec bona, id est, nec adversa nec prospera, rmperaior Conslanlius et filius ejus Constanlinus
exempli gralia, ut incendio Babylonico concremare- expeditionera in Galliis babuerunt, conslructum
ittr Ilierusalem, quod Ittnc c»enerat, qtiando lanien- fuerit ab eodem Conslantino, devictis Francis. Hanc
tans haec loqiiebntur Hieremias, cl rtirsum posl opinioiiem firmiorem esse asseril lilulus, non mullos
annos sepluaginta solveretur ejtisdem populi capii- aiite annos inventus, in labuta lapidea inler fra-
viias. lnlidelis, inquam, et murmurosi est aniuii gmenta murorum, et ipsa in parles divisa, ita la-
dicerc vel suspicari quod nihil hortim jubenie Do- men ut partes ipsae ad invicem conjungi possent,
inino faclum sii, sed casu cuncla evenerint, cum et qui hujusmodi erat : Conslanlinus, pius Romanorum
alius pmpheta dixerit : Si erit malum in chitate imper. Auguttut, deviclit Francit, casltum Ditensium
quod Dominus non fecerit? (Antos.. m.) Ejusmodi in terris eorum fieri jussit. Mililes turrim cum inter-
infidelilas, dileclissimi, nobis cavenda esl. Audia- " turrio f.cerunt. Hmc duodeviginti rola (ecerunt (50).
mtis potius quid ibidem in llieremia contintio se- Et quidem nota est hisloria, quod Constanlinns
quilur : Scrutemur vias noslras el qumramus el re- Francos et Alemannos magnifice deviccril, et reges
verlamur ad Dominum. Levemus corda nostra cum coruui bestiis objecerit. Sed, quia Julii Caesaris res
manibut ad Deum in cmlot (Thren. tn). Si eiiini gestse in Galliis famosiores habentur, inde haec
veraciter vias nostras scrutali fuerimus, ct scientcr opinio magis vulgata est, licet ntillis fulta scriplo-
dixeiimus quod sa>pe dicimus : Peccavimus, injuste rtitn monumenlis, quod ilte hujus quoque castri
egimus, iniquitalem fecimus (Baruch. n), inveniemiis condilor exsiiterit. Mansit aulem idem caslclleft
nos mittora recepisse, quam meremur, quia baculo pulchritudine et forlitudine praecipuum, usque ad
'
qtiidein judicii percuti merebainur, sed miscricordia imperatorem Oilhonem priinum. Hujus germanus
superexallante judicium paternx virga disciplinae Bruno Coloniensis Ecclesiae archicpiscoptis, a beato
parumper tacti sumus. Severino vicesimus quartus, simul cum lanla nobi-
228 CAPUT VIII. filate, morum quoque probitale, et insigni pietate
Causain nurrc dicere libet, cur turres hujus ca- prseclarus fregit iilud, fratris sui jam dicli impcra-
M«*lliodiosas nobis niira vetocilate viclrix flamma P toris iram, quse futura erat, non veritus, quae adeo
coihprehendit, hoc enim pollicilus sum, subjun- vehemens fuisse fertur, ut emn ad reaedificandum
gendo (Supr. Cap. n) : Causam posl Itmc dicam, cur competlerct niniis inviluin, nisi idem iraperator ciia
turres jam dictas odiosas nobis fuisse, vet esse dixe- fuisset morte prseventus. Sextus ab illo videlicet,
rim. Auendile ergo, charissimi, quani Juslo dolore Brunone beatse menioriae arcbiepiscopo, sanctus
stiper eas doltierim, quum perfecto odio non iapides fleribertus, laliter, ut supra dictum esl, Domino
sive parieles, sed injnstiliam, quae in illis hahitat, consecr.ivit idem oppidum, imo ruinosi, ut ita di-
ego oderim. Debuerat enim toiuin caslelli bujus spa- cam, fragmenla oppidi, construcndo in roedio ejus
tium esse legale sanctum, quia sic in lege Domini ccenobium Deo, in honorein Dominaenostrae sanctae
scriptum cst : Quidquid semel fuerit consecralum, Mariae perpetuae virgiuis, totuinque ad hoc opus
sanctum sancloritm eril Domino, el possessio conse- locum sic emundavil ut uullani saeculuriuiu hubila-
crala ad jus pertinet sacerdotum (Levit. xxvn). Quis lioueni in ca relinqueret, dans illis quos iude ex-
auicm nescial caslelti hujus possessioncm Dco, et cedere jussit, foris habilacula muro eilrinsecus
Doinino noslro Jesu Christo sahclaequc gcnilrici contigtia, sicut'hodie noverunt, et lestuntur quam
ejus perpetuse virgini Mariae fuisse consecralam? plurimi et maxime ipsorum posteri tencntes easdem
Narral enim tilier Vilae vel Actuiim Patris noslri D domos beneficiales, ad hujus Ecclcsia: jus domiua-
beati Heriberli, quia, cum ccenobium construere tionemque respicientes.
optnrel in honorem Domini, et jnth diclae malris CAPUT IX.
cjus beatae Mnriaesemper virgiuis sectinduni votum, Debuerat igilur, juxta sacrse legis cdielum, supra
ctijus monitoreni habuerat Oilhoncin impcratorem, inemoraluro, sanclum esse Domino lotum castelli
simtilque scire cuperet qno in toco fieri fioc pfaci- biijus spatiuin, id est nullam pali communiura sive
tum esscteidem sancix- Dei genitrici, apparens ipsa saecularium rerum contaminationem, qualem vidi-
per vis.uui dixil ei : Surge, ei Tuitiense caslrum pey mus el audivimus in plerisque locis magnum sacpius
tens, locum in eodein mundari prwcipe, ibique mo- attutisse offendiculuin, sivc scandalum fralribus
nasterium Deo mihiqite et omnibus sanctis constilue, Deo sacratis, et proposilam debenlibus religionis
ut ubi quondam habitavil peccatum, el cullus dmmo- monasticae puriiatem. Fere usque ad noslra tempora
iomilisque Francis, in eorum lerris castrumdeeoto Di-
(29) Vid. iiifra, iu Vita S. Heriherti, cap. 15.
(50) Eadem dominus Surius ex anliquo quodamli lensium sub prmsenlia principis sui (ecerunt,
bromibi coiunumicavithocmodo: VirtuteD.Conslun- ttuihini majestatiqtte : dttodeviginti hmc voia (ecerunt.
tini Maximi Pii (elicissimi, invicti Augusti, tttppressis
o'A DE INCENDIOOPPIDI TUITTI. 3«
perseverat, sicul scitis, htiic monasterio vestigiiun A CAPUT X.
aliquod juris anliqui, ita ut claves hujus castelli Mirum, unde inortuliiim animis tunia cupiditas
nullo conlradicente haberet prior sive praepositrts terrenae allitudinis, sive miinilionis terrcnum fun-
monasterii et clausae lota nocte non aperirenlur damentum habentis, cum sint brevis vitae,tiiultoque
portae usque ad diem hora competenli. Nunc autcm angnslioris quam fuil vitapriscorum homiimm, quo-
tonga praedecessorum nostrorum negligentia, dum rum primus, Cain, civitatem aedificavil (Gen. iv).Et
saecularibus sese nimis accommodanl, taniam ahiit quid dicara? Fuitneunquam aliquis exomni nuineio
ticentiam, ut iltud prophetieum dicere nobis con- sanclorum, sive laudabilium virorum, qui civitatein
veniat, prseserlim quibus optabilis est et grata re- terrenam, sive castelluin terreiii fundameuli sedifi-
ligio, quique bono zelo zetamur pro Domiiio : caverit, tesle Scriplura, qnales laudare proponens
Hmreditas nostra versa est ad alienos, domus nostrm vir snpiens, scilicet, Jesus filitis Syrach: Laudemui,
ad exlraneot (Thren. \). Castellum quippe occupa- ail, viro» gloriosoiet parenles nottrot in generalione
verunt, et non tantum turres et interturria sibi ad sua? (Eccli. XLIV.)Quinimo ut claro signarelur te-
inhabitandum reparaverunt homines, bonesti qui- stimonio, terrenas raunilkmcs, qualium primus, ut
dem secundum saeculum, verum eiiam subterturria, jam dictum est, auctor exstitit Cain, nunqiiam Deo
quae dicunt cellaria, quasi specus caecos el angulos B fuisse complacitas, primo omnturo civilalirm, quam
pene occullos latibus personis locaveruni, quuliuin transito Jordane fiiii Israel obtinuertint, qni ittiqtie
vita dttbia esl, conditio ignota, fama obscura, ita ul filii erant peregrinorum, scilicet sanctornm patriar-
gravibus in circuitu noslro personis lalesilde habi- cbaruni, qui manentem eivitalem liic babere nolue-
taculis istis judiciura, et sic de illis judicent lan- ruiit, sed futuram inquisieninl(//eSr.xni), funditHs
quam dequibusdam officinis immundiliarum, et id- corruit, nutu vel judicio Dei, nulhs iiupaeta ntactii»
circo dicerenl: Non dubitent juste hec accidisse in- nis, sed soliim sacris personanlibns tubis Jostie
rendium, non solum intus hit qui fecerunt, verum prosequente, in quo erat Spiritus Domini, alqne
etiam forit itlis qui facienlibus consenserunl; meque diccnle : Malediclus vir eoram Domino, qui snscita-
reclamantem aut liligio depresserunt, aui silentio verit et mdificaverit Hiericho. In primogenito tuo
destituerunl. Plane etsi aliae fuerunl causae iucendii, fundamenta illius jaciat, el in novissinto liberomm
dicere non dubilem quin causa isla maxima fuerit, ponat portat ejus (Jotue vi). Quod et facttim est:
et judicio Domini actum sit. Viderara quippe in Nam in diebut Achab regis Israel, ait Scriptura,
somnis, antequam lieret, et nonnuliis veslrum ali- mdificavil Achiel de Bethei Hierirho. Iu Abiiam
quoties cum admiratione reluleram pavorera htijus- primilivo suo fundavil eam, et in Segub novissimo
modi. Aderat atque inslabat exspeclanlibus nobis posuit portas ejus, juxta terbum qttod loculus fuerat
quasi dies judicii, cum videremur consistere quasi Dominut in manu Jotue filUNun(IlI Reg.xw). Tale
in orientali parte raonaslerii cujusdam versi ad judicium civitas subiit, quae populo Dei, sive arcsc
occidentalera plagam. lulerea signa de turri peu- DominiJordanem transeunti prima obslitit. Nunquid
denlia fragore horrisono concrepuerunt, et hoc vero caeteraecivitates Cbananaeorum mclioris crant
/idebatur quasi advenlantis Judicis pnenunlium. Et meriii, utnon etipssesimililer ruerenl ad ingressiiui
ntillam quidem personam in eodem visu aspeximus, ejusdem popuh Dei? Non uiique sed tempus nondum
sed repente ab aquilone per patenles feneslras iguis eral, el in una civitate lcrrena quid caetcra qtioque
horribilis crepitans, el in parles plurimas seiiilit- gentium molimiua mererentur, significatuin esse
laos, insiluii, et ante facies nostrasdisjeclus cecidit, stifficiebal.
nos lamen, id est me et eos qui siraul stare vido- CAPUT XI.- .... .
banlur, nequaquam atligit, nisi quod ln visti illo Fralres mei, [secundum Scripluram dicenlem :
immensa erat magniludo ssevi horroris. Sed nuu- El sola vexaliodabii intellectum auditui(Ita. xxviii),
quid argiimenlis sive conjecturis egcmus, ut scia- fere mihi contigil. Vexatio nainqoe, quam vidistis
tniis vel credamus quod non casu, sed judicio cor- jj me perpeli, quain audislis in dolore vocis quasi
ripientis Domini faclum sit istud, praeserlim cuin parlurientis loto anno, imo et fere toto biennio
dicat Aposlolus : Dum judicamur, autem a Domino priusquam inundaret hoc ftagellura incendii, dedit
corripimur,ut noncum hoc mundo damnemur?(ICor. intellectum audilui. Occasioeuim mihi fuit, qualentis
Xi.) 0 ergo ulinam, vel sic correpii judicio prae- melius inlelligerem id, quoil verura est conditores
senli, judicio modico et tolerabili, sentenliam li- civitalum lerrenarura male in Scripttuis sanctis, et
meant atque effugiant futuri utiiversalis judicii hi anle et post diluvium denolari tanquam arcbileclos
qui, sacralum Deo locuin invadere praesumentes, sive municipes advereae civiialis, quae contraria cst
votabeatorumpontifirum supradictorum, quanlum iu civitali Dei viventis, Hierusalem coeleslis, videlicei,
ipsis fuit.perfregerunt, nedicam irritafccerunt, quia ante diluvium dicendo : Et mdificavil Cain civitaiem,
videlicet irrila fieri 229 ll0|i potest devolio sancto- quam vocavilex nomine filii tui Enoch (Gen. iv.). lit
rum, qui superaedificaii super fundamenlum aposto- post diluviuin dicendo : Nemrolh cmpit esse poient
lorum (Ephes. u), nequaquam dignum arbitrali simt in terra ; fuit autem principium regni ejut Babylon.
superaidilicare super fiindamciiliim pagunorum scu De lerra illa egressus ett Assur, et.mdificuvit ci*i-
.quorumlibct honiimiin inorluortiiii. latem Niniven et plaleas initatit (Geu. x), et ob
 *>
tm *; RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 54*
cjusmodi pdlentias hunc miitiduui dicium esse a A Primo ubi ingredienti lerram Chanaain apparuit
Doinino atriuro fortis arinati (Luc. xi). Eudem nara- illi Deus et dixil : Semini tuo dabo terram hanc
que potentia, qua ifle Ncmrolh cmptt esse potens in (Gen. xn). Secundo, ubi transgrediens, vel progre- t
terra, el propler quara dictus esl in proVerbio : Ro- diens terram letendit labemaculum inter Betbcl et
bustusvenator coram Domino, cceperunt et jussa sunt Hai (Gen. xm). Terlio, ubi (ilium smini unigenilum
idola pro Deo coli, quasi ob decorem, muuimen jussus offcrre in holocauslum, laudabiliter paruit
civitatis, maximeque ab initio promemoria magnifici (Gen. xxn). Ergo causa peregrinalionum in lioc
forum nomiuis, quemadmodum Scripttira libri sacculo filioruni Dei isla fuil, el est, el esse debet
Sapienliae dicit: Acerbo, inquit, luctu dolens pater usque ad constimmalionen. sscculi, quia esse debent
eito tibi rapti filii fecit imaginem, el ilttim, qui tunc adjtilores Dei, adjutoresinsbdificalioneDei.adejicieu-
quasi homo mortuns fnerul, tiunc lanquam Deum dum fortem armatum de alrio suo, quera vicit Filius
tolere eatpil, et conslituit inler servos suos sacra el Dei. Qunmodo ad 230'eJ'c'endum fortem armatuni
tacrificia (Siip. xiv). Deiude interveniente lempore, illum? Nimirum invadendo in primis et destruendo
convulesceiiie iniqua consueludine, hic crror tan- cunctas muniliones falsilatis, sive machinamenta
qoaHttlex custoditus est, et lyrannoriim imperio fanalici erroris constanlissima prsedicatione veri-
«olebiuitur ligmenla. Nimirum ea causa fuit, per " latis ; et deinde eradendo, quoad possibile est, sive
quam mwidus iste talis effectus esl ut merilo dice- obscurando celsos lilulos stiperborum hujus saeculi,
retur alriuin fortis armati, dtim is, qui in mundo de qualibus in psalmo scriplum esl: Tabemacula
wibiljure hahere debuit, diabolus, per idololatriam eorum in progenie et progenie ; vocaverunt nomina
BI patrociniimi tyrannidis ascitus esl ab araaloribus sua in terris suis (Psal. XLVIII),exempli gratia, ut
itiundi, qui in niundo properabanl lyrannizari, qua- ibi congesta fuerat celsa lumba Romiili, illic aula
liumpriimissupra diclusNemrolbexstitil, sccundura siiperemineal Petri apostoli; et ubi discors frater
nomen suum, lyrauuus. Nemroih quippe tyrannus, Itemiis, ab eodem fratre Romtilo pene parili tiimliu
*el pfofnguii sive trunsgressor iiilerpretaiur. Scien- premitur, iltic consocius Pelri. Paultis, crucis Chrisli
dtim vero qttia cum dicitur, atritim fortis armati, signifer in domo sua ad honorem stti Regis, ejusdem
dotniis qtioque ejusdem cum alrio debel subinlelligi. Christi, principetur. Ad laliura laliterque aedifican-
Atiium quippe dicltim amplissimae domus primus tiutn peregriitorum sorlem perlinere non dubiiim est
iugressus, ubi sibi arbitri liabilantes propter expei- piam beatorum pontificum intenlionem Bruuonis
tciidum frigus focos facere noscebanlur, et ab atri atque Heriberli, supra memoratorum, qui uescio
fumi nebutosissinio globo, appellata alria quasi atra /-. quein ncbulonem illitts forlis armati satellilem, qtia-
traditaniiquilasiElqoieesi domusilliusnisi infernus? les mullos babet, de islo atrio sive parlicula atrii
Ergo civitut.s terreni fundamenti, qualium in maxi- ejus foras ejecerunt, aller castellum confringendo,
mis vel notissimis lyranuiznvit rex Nemroth , et altcr mouasierium hoc ad honorem fortioris qui
scmetipsum direxerit Assur, duni idola prosliluunl, illum forlem vicit, aedificando. Quid amplius habet
et nebulosissimtim gtomerant fumttm sacrificiorum, homo civis ceeti, etperegrinus super lerram secun-
recle dictinitir, el stmt alria teterrima donius nimis dum profcssionem suam, nisi ui sedificet, quoad
uinplae, scilicet infcrni, cum sitU atria sive unum potest, super fundamenlum Patrtiin sanctorum, qua-
atrium forlis armati; scilicet diaboli. VerunUamen lium Abraham, Isaac et Jacob, principes, sive
in atriis domus Dcmiini (Ptal. cxxxm), in quibus noiissimi exslitcrunt, qui nullam civilatem terrenam
stamus vel stare debemus, hacc elymologia pene aedificaveruut, sed supernam sive ccelestem inqui-
deficit, qtiia non esl in eis alcr fumus, nisi velis sierunl ? Forte dicis quia David coepit arcem Sion,
ralionabititer ailendere, quia pcenitentium luctus et hmc est, ait Scriplura, civitas David (II Reg. \).
lacrymosus quidem est fumtis, veram parilurus Et de Ezechia scriplum est in laude patrum quia
Incem, sicul contra fumus caecitalis et ignorantiae, ipse munivit civitatem suam, et induxit per medium
qni est initlolali atrio jam dicti fortis armali, paril D ejus aquam (Eccli. XLVIII).Ad haec responsio facilis
gehennse ignem incxstinguibilem. patct qtiia longe aliud esl capere vel muiiire quam
«3APUTXII. fundare vel aedificare civitatem. Unde notandum
Cttm hac iia sinl, uoiine niagis nc mngis elucc- quia ducibus Moyse et Josue datuni vel permissum
scil causa peregrinorum.sanctorum Abralium, Isaac, cst civilates muralas capere, et in eis habitare,
-et J.ieob, cscterorumque qui civitaies sive castella niisquam autem jtissum fttit sedificnre, imo unam
non aedificaverunt, imo de civilatibus sediiicalis prae omnibus scilicet Iliericho, sicui superius meino-
egressi in castilis habitaverunt, confitetiies qttia raium est, voluil Deus virlulis suae miraculo deji-
peregrinielh-ospiles tunt super terram? Extpectabunt cere, ut hoc signo nobis innueret quia voluutas ejus
enim fundamenta habentem civitatem, ait Aposlolus, non fiiit.nec est in hiijusmodi structuris, quas morta-
cujttt arlifex el eottdilor ett Deus (Hebf.xi). Civilaies, lium pracsumptio adinvenit, sicnt et anle legem alio
hiquam, ct castella non sedificaverunt, imo quod miraculo demonslravU in lurri Babel, ubi lingtias
contrarium est civitatibus et casleltis, boc aedifica- corum confudil (Gen. xi). Praelerea sciendum quia
verunl, scilicel allare Domino; quod tertio primus munitio, qua Ezechias civitatem siiam munivil, ut
velnotissimus peregrinorum fecisse legilurAbraham. nicrito iu lutidibus palrum debcanitis cam veuerari.
545 Dt£ INCENDIO OPPIDl TUITII. 316
spiritualiter debet intelligi, quia videlieel il|* mn», A Domini, filiis suis ulique sacefdotibus ipse sacordos
nitio forlissima fuit orntio, et aqua quam duxil per in labernnculis babiiarc praecepit ita Domiiius Jesus
meilium civitalis, illa fuil misericordia, quae laliter Cliristus sacerdos seiermis spouianea charitate nobis
de coelomanavit ui una uocte interficcrei atigeltts faclus, sacerdciessuoscivilatibus etcaslellis nequa-
Domini centtim ocioginla quinque niillia virorum de quam delcclari vult, el raaxime nos, quortiin et
exerciiu Sennacberib (IV Reg. xix). David quoqtie sacerdotium proposito.el proposiluui ornalnr sacer-
«apiendo arcem Sion, el ejiciendo caecos et claudos, dolio, id esl qui et monachicain vitam profiiemur,
odientes ai.imam David, locum ibi facere iuiende- ct sacri altaris iniuisterio fungimur. Sed quid opus
lial noniini Domini (// lieg. v), quod el fecil iulro- est subMlioribtts argiimcntis? Ipse oculus ineus scit,
ducendo illnc arcam ftederis Domini, ct iusistendo el vos fratres mei, scilis quia sicul pisciculis aqna,
nd scdificandam inibi domura orulionis qtinm per sic nostrse professionis hominibiis congruit el opta-
lilium suum Salomoneai Deus peilici voluil. Unde bilis esl mansio quieta. Si quis veslrum forte tuuc
tl gralulabundus cecinit : Et repulil Uibernaculum aiiter sapicbal, is profecto uec dum menlis oculo
Josephel tribum Ephraimnon elegil,sedetegil iribum lotuui lerreni sensus pulvcrein absterserat.
Juda momem Sion quem dilexil (Psal. LXXVH),et CAPUT XIV.
cuelera de quibus serino copiosior sese oifcrret, nisi B Pcne igitur lunc, ut stipra dixi, et luscus, et
quil brevilali siudemluin et fastidiiim vilandum esU mancus, et claudiis elfecius suni propter ejusmodi
CAPUT XIII. scandultim, nisi qtiia pepercit milii ocitltis illc, et
Qua t.-.ndem voce, qttalibus verbis exprimere niaiius illa comiiiuit sc, et pcs in vclocitute opcris
potero magnitudiiiem vexatiouis, quse, ul supra jam cursii, quo coeperut,desiilcurrere, uoii Inincn nbsque
dixi, himc intellectum deilil et adauxit auditui ? oflimsione, non siue inveclione, non absque suue
Vehemenler quippe vexalus sum.et, ul hocbreviler piiri;.iiis turliuiione. Num mnluit qiiidem ralione
dicam, pene mihi contigil oculiun meuin dextrum vinci de opere cessando, qtiam tisqiiequnque scan-
eniere, et projicere a me, pene accidil dextram dulizure rae persevcruntem operando, sed IIOIIsimul
nianuin meam el pedem abscindere, el projicere a cxisiiinare voltiil, quod sic simpliciler sc nulalizatus
me. Scandalizabal enim me ila ut pene ab isto rece- essem, lanquam uiitts de ptisillis, dequalilius Dominus
dere loco deiiberassem , dtim turritn rcscdificare, dicil: Videle neconlemnalisunumdepusiltis islis. Dico
domuinque firniam exslruere inchoarel lauta loci enim 231 voLisquia angeli eorum in cmlis semper
importunilale.tanla claustrihiijiisiiifeticitate, quan- vident faciem Patris mei.quiincmlisesl (Maltli. xwu).
tam nulla unqiiam aiiima religiosa tolcrare aul Qusoer^o velqiialinperiudeperpessiisfuerim, potcrain
saltem videre posset patienter, si res ail effectum prseseiilihusitiserercscriptis, iiisiqiiinresniacrsesive
pcrducla fuisset. Turris quippe csl anguluris, id esl exiles non fncile conquisilis dccoruntur vcrliis, et ut
in angulo slans, qni duos venieuies e diverso parie- quidam sapientium sive eloqiientiuni saecularium,
tesclauslri conjungil. Mirtnn! quod ille meus dexter mandare quemquam litleris cogilationes suas, qui
oculiis, dum ejusmodi opus inircl, non videbal aut eas nec disponere nec illustrare possil, nec delecta-
videre notebal inilium fore deslructionis idipsum lione aliqua allicere leclorem, hominis esl intempe-
optis noslrseprofessioni, quam lamen venerariet pro- ranter abutenlis cl olio et litleris. Hoc inierim ve-
movere soliius fuerat. Etenim quid aliud sperari po- raciler dicere possum, quia non parvo experimento
lerat* Spiritualis namquc propositi viris aut feminis didici compati illi, cui Spiritus sanclus in psalmo
sileniimn soliludinis libertasvei securitas et quseduui dicil: In tribulatione invocasti me, el liberavi te,
munitio cst.et conlra slrepitus ejusmodi quasicapli- exaudivi te in abscondilo tempeslalis, probavi le apud
viias est. Hinc est ille titulus psalmi septiiagesimi: aquntn contradiclionis (Psal. LXXX).Ipse est Joseph,
Psalmut David filiorum Jonadab, et priorum captivo- cujus calumilalis, tam biere quain mirabile, piacco-
rnm. Esl enim hic seusus ejusdem tituli secundura nium prsccedens versiculus laliler cdixit: Liugttam
litlerale ncgolium, quia Jonadab sacerdos Dliis suis D quam non noverat, audivit (ibid.). Sccimdum histo-
a vino abstinere, et in labernacuiis habilare prse- riain recapilulalio esl sive parembcsis, id est intcr-
cepit (Jer. xxxv). lnslanle antera Babylonica incur- posilio. Non enira quando exivit tribus Joscph de
sione, proposilum excedere compulsi sunl, et de lerra jKgypli, sed qtiando imravit ipse adolesccus
laberuaculis avulsi civitatem intioierunl; unde et Joscph, et servivil in lerra i£gypli, liinc linguam
priorescaptivi recte dicti suul. Iloc namque modo quam non noveral audivil, et munus ejus in copliino
dum civitatis obsessae moenibus includuntur, ipsi tervierunl, donec divertit Deus ab oneribus dorsum
prius caplivati sunt, quara cseleri bomines ejusdem ejus (ibid.). Sermo ergo vel sciisus inieger hic esl r
lerrae capla civilate iu Babyloniam ducereutur, quae Cum Josepli, id esl tribus Joseph, sive omnis lsrael,
fuilcaptiviias eorum. Sectindum spirituaiem inlclle- exirel de terra jEgypti, ubi servieranl filii Israel
ctum nos quoque captivi efiicimur.quando ejusmodi propter peccutum, quia veudiderani Joseph fralres
munilionibus.quaejurisnoslri non sunl.vel qualibus sui, ubi primtis ipse scrviens Itiiguain, quam noti
modum vivendi imponere non possumus, lali, uljam noveral, audivii, propler quod jttsie relributum cst
dictum est, imporlunilale concludimur. Sicut iilc illis, ul sei vircnt eiiam ipsi; cum, iuquam, cxirct
Jonadab, quod nomen inlerpretalur spontaneus Joscph, id cst lsrael rc.'eieiis ossa Joseph^dc tcrra
 547 RliPERTI ABBATIS TCITIENSIS 3»
iEgypli, teslimonium hoc posnil ih eo Dens adjutorr A miscat, et concutiatur in momento, in iclu oculi.
noster, Deus Jacob : /n tribulatione invocasii me et1 El hoc iiiinirumad illudperlinereputes, quoddilecta
liberavile, exdudivi tein absconditolempeslalis, elc, , in Canticis loquitur : Dilectut meut mitit manum per
usque ad finem psalmi. Qnorsum istud? Eo nimirum,, foramen, el venter meut intremuii ad taetum ejus
nt ex meipso mibi compertum esse fatear, non1 (Cant.\). Forte insipienlise potest argui, quod secre-
parvam fuisse catamitatis ejus partem hoc ipsum! tum hoc in fublicum scribendo produxi, cum de
quod in serviendo, et dorso onera ferendo iinguam, majoribus qu.dam symmistes Dei dicat : Secretum
'
quam non noverat audivit, m'u tribulaltis antequam 1 meum milii, tecretum meum mihi (Ita. xxiv), subjun-
assuevisset commercia linguse illortim, quibifi famu-. gens, vm mihil (ibid.) Quare ergo sie insipiens factus
labatnr. Prseterea cum habitaret in domo dominii sum, nisi quia necessitas nonnulla me coegit? Solent
sui, qui optime noverat Dominum esse cum e.>, et; enim pleriqne hominum, quorum non est simplex
omnia qum gerebal ab eo dirigi in manut illL.t, a1 oculus, nostris vel noslri similium derogare laboribus,
qtto et prmposilus gubernabat sibi ereditam dvmum et reputare praesumptioni, vel vanae glorise, quod
(Gen. xxxix), nnnqiiid facile vel absque iatore invi- scribimns, sanclarumque mysteria Scriplurarum
diam virtute superabat? Putasne qttod nullits ne-. sludiose tractamus, et propter hoc aliquem in Ec-
a clesia Christi honorem
quaiif ibi fuerit oculus.qui gravareiur, eo quod inqui- sortimur cum Apostolus
liniis imoct servus emptitius lanta domini sui gratia dicat: Qui bene prmsunt presbyteri, duplici liouore
praeferrelur super omnes domesticos ejus, et siiper digni habeantur, maxime qui laborant in verbo et
omnem rem famitiaretn ejus? Vere sapiens quidam doctrina (I Tim. v). Ego autem testera liunc habeo
dicit : Qui non esl tentalus, quid scit ? (Eccli. xxxiv.) in anima mea qui, ut supra memini, emittit eloquium
suutn terrm et velociter curril sermo ejus, sive qui
Teiilationamqiiesimiliseiimqui tentaturdesimilibus
quanivis longe inajoribus instruit, et me, fatcor, in- respicit terram et facit eam tremere, qtiia scribendi
struxit, til metitis intelligerem tribtilationem, in qua facullalem sive ministerium suseepi ab ipso muneiis
illo Dominum invocavit, sive absconditum lempe- vel gratise ejus infusionesensibili (51), et aliquoties
slalis, inquoillum Dominus exaudivii. Deniqtte el euin vcllem desistere cedens iitvidorum noiimillis
sufliciiint nobis libri, vel aliquid simile
ego, cum per oecasionem scandali supradicti solito dicenlibus,
ille me percelluit, et nutu supra memorato,
majores increvissent milii ftiiclus lenlaliniiis, tanta in huic,
concussil trementem, quasi sub virga magislri.
tribulntionefui.lantamin abscondito, id eslin mente,
CAPUT XVI.
tempeslalem pertuli, ttt pene viclus deliberarem
depouere pondiis cirrae Imjus nionaslerii, miilium Q Quales igkur ex debilo graliarum actiones offeram
iinmemorilliits virtutis, et indiscretus ad mcmoran- iili ? Nisi enim modo jam diclo me prsevenisset, et
dnm constnntinm illius vicloris cujus nunc melius intelligens cogiiationes meas corripuissel tactu ejus-
modi, quasi dicerel: Quis tu, ut limeres ab homine
meinini, quin quanlacunqtie in Iribulalione fuisset,
in mortnli ? Forsitan liodie non ille Josepb, cujus dor-
qiiantamrunqtie abscondito tempcsiatem periu- suiii Dominus, ut supra memini, ab oneribus divertit,
lissei, non ipse onera dorso abjecil, sed Deus, ait
scd Esati quodammodo similis possem existimari,
Scriplura, dorsttm ejus ab oneribus divertil. Eo
qni propter quamdam impulienliam conlemnens,
iisqtie stistinuil laudabiliter, el exspectavit patienter,
donec Deus diverteret. Turbalus eraiinlerior sensus vel parvipendens priraogenita sua : Enmorior, in-
ineus, el idcirco vira discretionis penc ainisernt, ut quil, quid mihi prodertinl primogeniia ? (Gen. xxiv.)
Erant autem primogenita illa privilegia quscdara, et
tanli excrapli, sive horum similium memoria foras
maximesacerdolii dignitas, cujus vidciicel sacerdotii
cxcludcrclur.
indumenta erant illse vesles Esau valde bonae, quas
CAPUT XV. Rebecca, inquil Scriptura, apud se domi habebat
Sed praevenit me pervigili custodia custos Israel (Gen. xxvn), de quibus clara est el nola scienlia se-
qui non dormit neque dormitat (Ptat. cxx), et D 1 cunduniiiiysiicamintelligenliam.QuiadonaCliristitii-
corripuit correptione sensibili quidem, sed non effa- visiones gratiurum Spiritus sancli significanl, indulia
bili, scilicel niiui qttodum, qiiem dum settseris, non nobis publice el 232 privatim : publice quidem,
iildiges ab homine doceri quod fortissimussil, juxta quia Judaeisablata.et gentili populodala sunt. Unde,
illiiddictttmMosi: Fortissime Deus spiriiuumuniversm el nosomnesgenles in psalmo dicimus, plaiidenles ma-
carnis (Num. xvi); el Jtixla illud Psaimislac : Qiti n\bus,elegitnobishmreditalemsuamspeciemJacobqucm
respicil lerram, facil eam tremere (Psal. cin). Quain dilexil(Psal.xL\\) privatim vero, quiain qualibet domo
vclociler currit ille nutus ejtts! Denique et hociilem Deisaepe quivis corporalem scquens exercitaiionem,
Psalmista loquiiur: Qui emiliit eloqttium suum lerrm, praeierilur, el is qui exercel ad pielatem (/ Tim. iv)
telociter currit sermo ejus (Psal. CXLVII). Elenimcum copiosius ornatur, gratia Spirilus sancti, quam Re-
aiiis roodis qtiaiiiplurimis et inenarrabilibus currat becca in illo faclo significavil, dividenle singulis
sermo ejus, islo quoque modo velocitercurrit, dura prout vult (/ Cor. xn). Nimirum talium vestium
qtiempiam nittu sensibili percellit, ita ul inen.rra- sive ornaineiitorum 11011 extrema portio est pasloralis
biliter homo tolus inlerior simtil el exterior intrc- cura, ct sapieutiae doctrinae. HincApostolus: Elifst
(51) Idem art Bupei tus, initio Iib VII stiper Alaltliaetiiilet lib. xu.
 Si9 DE IXCENDIOOPPIDI TUITII. 550
dedil quidem quosdam apostolos, quosdam attlem A vivere. Lingua quidem satisfecit irae non injuslae,
prophelas, alios vero evangelistas, alios autem paslo- sed mens non omuino privaia esf dilcclione, quiii
ret, el doclores ad consummationem sanclorum, in intus adhuc viverel salleiri uli solet inter obrulos
opus minisierii, in mdificaiiotiem corporis Christi cineres sciiitilla igniculi tenuiter ardoris sui vim
(Ephes. iv). Quisquisergonullam habens rationabilem aliquanlulani relinere. Fiieril ergo ira illa niilii
causam semel stisceptam parvipendens lanquam rem quasi festtica in oculo (Luc. vt). Nunquid vero raro
inutilem abjicit pasloralem curam propler cujuslibet contigil aut nobislantum, vcl similiUis noslri accldit
adversitatis seu diflicullalis impietaleu, hic profeclo perpcli irruenlem in oculum festucam ejusmodi,
non longe dissimilis est illi Esau, qui, proptcr gulae quam quispiam etiam maievolus reprehendere possil,
impatientiam projerit primogenita sua, ef: En mo- liabcm non considerans, qnse in ocnlo ipsius est
rior, inquil, quid mihi proderunt primogenita. Pro- (ibid.), propter hoc ipsum, quia malevolus vel invi-
pterea quicunque sit ille, valde inordinalus est, ut dus esl? Imo vero persscpe contingit ut gravius of-
postea, cum slultiliam stiam recognoverit, rursum fendaulur hi qui suaviorem babenl dilectionem Dei,
in stalum prislinum resurgere, cl honorem recipere et per exacerbaliouem longe diversi fianl vel appa-
conlendat, nec omnino in bac re est audiendus se- reant a semelipsis, propter quod et inspector tencr-
cundum subsequens exemplum ejusdem Esnu, cujus B rimi cordis eoruro Dominus dicil eis : Qui tangit
memor Apostolus : Scitote enim, inquit, quoniam el vos, langil pupillam oculi mei (Zach, u). Exempti
poslea cupiens hmreditare benedictionem, reprobalus gratia : Nonne Moses, sicul dicit Scriplura, milissi-
est. Non enim invenit pmnilentim locum, quanqttatn mus eral omnium hominum, qui morabantur in terra ?
eum lacrymis inquisisset eum (Hebr. xn). Verumtu- (Nutn. xti.) Attamcn exacerhari potuit, et octitus
meii qnamvis dicat, non invenit pcenitentim locum, ejus liirbalus esl a furore propler duritiam cervicis
non esl desperandum cuilibel talium de snlute, licct subdili sibi poptili, ipiod opiime scnliens Psalroista
dcsperare cogatur de honoris rccuperalione. dicit: Et vexaltts est Moyses propter eos, qnia exa-
CAPUT XVII. cerbaverunl spiritum ejtts, el distinxtl in labiis suis
Confortatus itaque redii, velul qui melius jaro in- (Psal. cv). Quomodo inqitis? Dislinxit inlabiis sttii?
telligcrem consiliura Sapicutise, dicentis: Si spiriius (ibid.) Videlicel loqiicndo alio modo qunm solitos
potestalem habens ascenderil super le, locum tuum ne essel. Dixil enira : Audile, rebelles el increduti. Nnm
dimiseris (Sap. x). At ille spirilus polcslalem ha- poterimus vobisaquam dehacpelra ejicere ?(Num. xx.)
bens, nimirum a Domino, qui poteslatcm dedil, ut Non ergo nos infimidum inierdum tttrbamur, el ui~
leiilarel saiicluni Job, ciijus memini in exordia, mio zelo acccnsi moduin in verbis exccdere videmur,
quse videlicet potestns est Justa, voluntas aulem ejus " non staiim Judicandi sumus propter festucam, vclut
semper injusla, nunquid asceudcre desiit? Irao per- illi, qui iu octilo magnam geriinl trabem odii, qtiia
tinaciter ascendit, ita ut parum viderelur valere forsitan non lolum quod imprecainur evenire opla-
nobis quod cessaluin eralabaediGcalionesupradictse nius, hoc solum intendentes, ut qualemcunqiie pcr
munitioiiis, quia nostroruin qtiidam atiiicorum abusi occasionem liberemttr ab importunis hominibus salva
temporis opportunilale (sciebanl enim offensionem illorum vita vel anima, qtiamvis aliter imprecari vi-
sublitnioris, cui anima noslra secundum Dennt sub- deamur.
dita esse debuil) licenliam acceperant, nobis igno- CAPUT XVIII.
ranlibus, et sedificabanl lurres atias el domos in- Quid multa? Tandem post diutinam vexationcm
trinsecus, nobis quidem coiiiradicentibus, sed ob- illud consilium animo incendil, quod unus amicorimi
sislere ncn valeniibus. Totum tempus illud, toluin beati Job dixil: recte quidem si pcrsonam prudentcr
anntim itlum ego niemorans, quid de meipso ceu- considerasset cui dixil: Voca ergo, inquit, *t estqtti
seam? Qualem me lempeslas illa inveuil? Qualem respondeat,etadaliquem sanctorttm convettere (Job v).
meipsum mibi ostendit? Nirairum nisi suggereret Morlua est enim uxor illius, ctijus opus vel aediilcium
Puracietus inler csctera illud quoque, quod Sulvalor r> inaxirae nos contrislabat, el per hanc, ul reor, oc-
tlicit nobis : Si ocultts tttits simplex fueril, tolum cor- casionem milius cocpii agcre, quatenus mecum ejus-
put tuutn lucidum erit, et sicut lucerna fulgoris illu- moili placitum inirct, ul domum quam aedificare
minabit te (Luc. xi), hodie plus uimio limercm, quia caeperal suhter turrim qiiam ut suam reaedificavcrat,
in verbis forsilan modura excessi, et niinime inodo- nobis cederet, partim pro anima sua, partim accepta
ratus sum vehemenliam doloris accrrimi. Summam pecuni.i. Nam domiis illu distribuendae eleemosynae
scire vullis? Ego laniillus, tam magni ducis Josuc videbatur accommoda, uipote secus inlroilum portae
partim exemplo uli non dubitavi, qui loqucns in spi- castelli sila : Cogilavi ergo tandiu vexalus, ut ad
rilu Dei dura iinprecatus est illi qui reaedificaret aliquem saiictorum me cOnverterem, videlicetcon-
muros Hiericho, cujus supra memiui (Jos. vi). Sed slruendo in honore illius oraloriuni super porlain
unde scire possim boc pertinuisse ad exempluni il- eamdem, itaul coutiguain haberet prsedictamdominii
Iius, cujus toia imprecalio, qtiam jusla, lamel my- ' bospilalem. Converti autem roe ad beatum Laitren-
Etica fuit? Idcirco cum exacerbatus dicercm : Fiat lium, iiimirum aliquem sanctoruni, etadbancpxrtein
illis seiundum iiiiprecationcm Josue, qui tnliler speciali gralia salis idoncum sccundum finem siium.
acdificando pene obsident nos, et non sinunt quietos Finis enim ejtts hic fuit, qttod saiicloriiin pauperttm
*xt. RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 552
pedcs luvit, et linleaminibiis cxlersil, et de thesauris A i cis cjusdem, qni liinc omnia simul judicabil. Elenim
vel facultatibus Ecctesise, quas dispensaitdas suscc- sicut illud magntim el extremum qualuor pnrlibus
perat, lideliter eis minisiravil, mox gloriosum per- agitabiiur jiidicium; pars quippe tina erit COIUP.I qtti
nciiirus inartyrii triiimphiim , iinile et memoria judicabuniiirelper Judiciutnsalvabttnlur; etalia pars
rjus in bcnediciione esl, ciim istis venerabilibes eonimquijiidicabunlurelpcrjiidiciumcondemnabiin-
antiqtiioris Scripltirae verbis : Dispersil 233 de- tiir(J/rt«/t.xxv): ilemquepars una illorumqui nonju-
dit pauperibus, justiiia ejits manct in smcu- dicabiintnr, sedciimDomino judicabunt (il/ad/i. xix);
Ittm saculi (Psal. cxi). Ilunc ergo congruum ac fi- ct alia illorum qui nou judicabuntur, sed sine lege
delem ralus fore tutorein, jeci quantolius fuluri peribunt, qnia legcm non acceperunt et sine lege
nrnlorii fiiitdanienliini , et prout lempus permisil pcccavertinl (Rom. u), ideoquejam judicati sunt,
(iustabat aulem asperiias biemis), siructtirn forni- itn fere nrcidit et nunc. Mulier unn Iiiijus inccndii
tibus erecla usque ad acqualitalem portse surrexit, flammis circumvallata et eflugcrc uon valens, mi-
quam, ttl a nivibus, pluviisqiiehibernis protcgere- serabililer concremala est. Nostrae autem res partim
lur, protinus lcvi materia et stipula oporluit coo- concremaise sunt, et non ipsi nos, corpus aulem et
periri. Ejusccuiodi tecturae evenius, fratres mei, corporale Domiuicuin nihil ab incendio pertulit,
qualis exslitit? Cum enim supra diclum forisextra B ' turres atilem, super quibus nobis erat molesiia,
inuros grassari ccepissel inceiidium.el hi, qui turrcs, quamvis nihil senlienles, liorribili speclaculo com-
ut supra jam diclum est, in unum jus iransiiiler.ini, bnstae stint. In nobismetipsis ergo, qiiorum res ali-
ad easdem cerlaiiin convolarenl, mobilem ferenlem qtia: pericrunl, loeus auiem salvalus est nobiscum,
supiileclilem ad altiiudinein atqtie muniiioiieni, ul simililuilinem illorum non inutiliter adverlinitts, qui
sperabant, igni iiiaccessibiiem sive impeneirabilem, tunc juilicabtinlur, el per judicium salvabuiiliir,
repcntc advolantes scintillae, et super slrainen, quo jtixta illud Apostoli: Si cujits opus arserit, detrimen-
tcgebalur opus jam dictum, demissae, iu ingenie.a liim palietur, ipse atilem salvus erit, sie tamen qitasi
flammam eriiperunl, quae videlicet flaiuina multo per ignem (I Cor. m). Eheu ! quam limui ne illud
cfficncior, qtiam bellica quoelibet machina lurriin, opus meum arderct, quod mihi in hac vita major
quae proxima stabat, per subtimes fenestras tenties- consolalio est, scilicct opus librorum, quos elabo-
que rimas ingressa, el deinde in aliam lcrliamqiic ravi mnximequeillorum, quorum adhiic exfra locum
perniciter prosiliens, totum denique casteltum, ct istuni excmplaria nusqtiam erant. Uiium illorum
quidquid in turribiis Iigiium eral sibi in pabulum eral opusculum quod nuperrime conscripscram de
concessum , corripicns, horribile cuuctis fecit spe- <_ gloiificationc Trinitalis et processicne Spirilus
ctaciiluin, ila ut totura hoc non solum circumdarct, sancti novem tomis, sive libellis et pro hoc fcre itn
veruiii etiain cooperiret monaslerium. sollicilus cram, sicut negotialor caeleris omuibus
CAPUT XIX. amissis, el de omnibus desperans, salulem onam
Ad (e igitur facta conversio noslra firmclur, o qnam forte nupcr emerat rcservare cuperet, roarga-
beate Laurcnli, et lu sis, qui respondeas vocantibus rilain. Porro in concremaiione inulieris (quan-
uobis Juxtn praesngium mcmorandi aroinatis, quo quam de illa despcrandum non sit) nonniilla similitu-
mibi .oscnlum dare visus est in conspectu Domini do est eorum qui judicabuntur et pcr judicium con-
Jesu Clnisli, Regis aelerni, quasi jam venientiscum demiiabuniur, id est dnmnationem, quam ista in
nubibus, ut videret eum omnis oculus, el cum eo corpore perpessa est, ipsi in corpore pariler el iu
sanciorum millia quos inier lu igneus, cl qunsi se- anima perpetientur. In corpore atque corporali Do-
renus ignis vullu pariler et vestitu rutilans appare- minico,ouod nihil ab incendio pertulit, nonnealiqua
bns. Qui ciim venerii, nonne examinabitur mundus siinililudo csl eorum qui non judicabunliir, sed cum
seciindtiiu siinililudincm bujus incendii, quod enar- Domino judicabunl ? In lurribus vero quse nibil sen-
ravi, maxime quia de medio lanlac conflagrationis, tientes, combuslae sunt nonne aliqua similitudo cst
<Je exaesttiatioue lam ingentis camini salvum elD superbortim, qni legem non habenies, ut supra
iocolume Dominicum corpus emiciiit ? Aul nnnqtiidI diclum est, sine lege propler lurrilam superbiam
Imic rei, quae nobis accidit lain magnuin , quod fti- suam peribuni ? Potius enim hominum liirribus,
tiiiiim «sl judicium ineple assimilari dicimus? Mi- quarn ipsi qiialibnsctinque Christianis hominibus
noribus utique rebus, auctore Domino, idem judi- similitudiuem ascribimus damnationis illoruin, qni
<itim sive rcgnitm coelortim nssimilatur. Dcuique, sine lege peribunt, quia sine legc peccaverunl, et
assimilalur trilicese messioni (Marc. IV), assiuiilatur idcirco sine lege peribunl, praeserlim quia lalium
sagense sive reliaculo piscatoris(i/a((A.xur),assimu- opera fuisse tradunliir hominum, qui sine lege
lainr roodico fermento in Iribus furinae saiis (Luc.* peccaverunl, genlilesenim fuerunt.
xm), assimilatur etiam grano sinapis (ibid.). Quo CAPUT XX.
isiorumsive his siiniliura minusexstitit lutjusce judi- In quo tandem firmalam esse cupimus conversio-
ciuin incendii, ul non debeamus per ejus similitudi- nem, qua converlimur ad te, o martyr bealissime ?
nem existimare nos esse commonilos de iravenlura, Non enim leviter accipimus, aut parvipendere de-
idest igne universalisjiidicii, prsesertim ubi lam mul- bemus sentenliam supra.scriplam quamvis deprom-
iirdicilcr operala est.praesciilia seu providentia judi- pta fticril absque discrelione: Voca ergo, si ett,
553 DE INCENDIOOPPIDi TCliil. 554
qui tibi respondeat, el ad aliquem saticlorum conver- ^ Chrislum, et postmotlttm cttm elamavero, andi et
tere. Dcus ipse advocalus bcali Job, in quein de- veni. Dixeral enim illc plorans Cl maestiis propler le
prompta fuerat rairo raodo, et senlentiani approba- ciim. (iumusset alius, viilelicel Romunus iniles:
vil, el secundum ipsam senlciiliain beatum Job lan- Chrittianus sum, et propter hoc occubuissel, qnare
qiiam aliquem sanclormn honoravii, ut aileum fierct non et cgo vociferor quia Cbrisliuniis siim, et
conversio illius qui priinus laliter in cum fuerat tecum incumbo. Oqiiamvein>rabiliter accipiunt cru-
loctttus, male senliens de viro sanclo, quod uisi dilse aurcs quod dicttim iHud ita ex ore ejus asstitn-
esscl impius, ncqnaquam comiugere possit, ut laulo psisti, tii diceres luosensusubliliori, cumclumavero,
fligello perculerelur. lllc namquc, vidclicct Eli- audi et veni. Iloc enim vere di.visti sensti illo, quo ct
pliuz Ttiemaniles sic primtis incipiens : Recordare, universse Ecclesiae cum bcaio Job propter muriyres
obsecro te, quis inquam innocens periit ? aut quando suos dicere congruil: Terra, terra, tte operias san-
recti deleti sunt (Job. iv), suhauditur, ut lu pcristi guinem meum, neque inveniat lutendi clumor tneus
el deleliis es, etcselcra proseqtiens lanquam in pec- (Job. xvi), el csctera quaesequunlur.
calorem, inicr quae dixit scntentiam banc : Voca CAPUT XXI.
ergo, si esl qui libi respondeat, et ad aliqnem saticlo- Tu autcm, bcale martyr, sicul dicere coeperam,
, rum convertere, nonne innxime correpttts, el ad san- B quidam Job ino lempore exslitisti, et nunc et
ctuni Job converti jussus est? Sic euim in calcis usque in finem sscculi clamorem tuum, clamorem
voliimiuis Scripiura narral: Postquam autem locutus inagnum luae pnssionis Chrislus audit et Ecclesia
est Dotninusverba hmc ad Job, dixil ad Eliphaz The- Chrisli, neqtie enim lerram illum operire potiiit,
maniten ; Iratus esl furor meus in te, et in duos nec ulluin in ea latendi locum iuvenit. El quse vel
amicos tuos, qttoniam non estis toculi coram tne re- qtialis est illa tcrra ? Nimiruni ipsa de qua clamat ad
cliun, ticut servus.meusJob. Sumile igitur tobis sep- Demn sangtiisprolomartyrisAbcl (Gen. iv), itnosan-
tem tauros, et teplem arieles, et ite ad servuni meum guisChristi, ctijus lypum praefcrebatillc justus Abel.
Job, et offerte 234 holocaustum pro vobis, tereut Ikcc terra univcrsalis Ecclesia esl. Ipsa clamorem
autem metti Job orabit pro vobis, jaciem ejus susci- tuum prima audivit, et primuro eonclamavit, nosqite
piam, ut twn vobis imputetur stultitia, nee enim lo- secum conelamare docuit verbis hiijuscemodi, quae
cuti estis ad me recta ticul tervut meui Job. Abie- primum verba fueruiil ssepe dicti Job, niliilominus
runt ergo Eliphaz Themanitet, el Baldad Suiles, et autem verba sanctae Ecclesisesunt in pressuris suis,
Sapharna Amalhites, et fecerunt sicut locutus fuerat et libi aptissime congruunl: Oralio mea munda est, et
ad ees Dominus, et suscepit Dominus faciem Job. ideo pelo, ut deltir locut voci mem in cmlo, quia ibi est
Dominut quoque com^rtut ett ad pmnitentiam Job, C judex tneus et contciut meut in excelso (Job xi). Et
cum orarel ille pro amicit tuit (Job. XLII).Hoc audi- rursum : Probavit me quasi aurum quod per iguem
lummenteperlractamus, ila utdisposilionem Dci non transit. Vestigia ejus secutut est pes meus, viam ejut
satis posse mirari faieamur, quia qui dixil lanlo cuttodivi, et non declinavi ex ea. A mandaiit le.bio-
viro, ad aliquem sanetorum convertere, ei dixit rumejut nonrecetti, et insinumeo abscondiverbaorit
Dctts : Tuipse atl juslum, cui loqueris, sauclum ejus (Job XXIII).Ob biijuscemodi clumorem conversi
converiere. Nonne vero, tu beale martyr, quidum ad le, et audietilessimul clarilatempropriaevocis tuae
Job fuisti lempore luo ? El quidem una sancia Ec- verbaoris tui de illo nobilissirao el valde spectabili
clesia catbolica totum corpus cum suo capiteCbri- tuo agcne, in quo conlilebaris, el collaudabas Deiim
slo unus eslJob, secunduro simililudinem vellypum salvalorein nostrum in medio iguis, in pressura
quem pertulit ille homo bealus Job, ct sicut de ilto flumniae,quac circumdabal te, et pcrpendeutes verba
tuale senserunt amici ejus, cum esset graviter flu- illius luai coufessionis digna vere quasi in statera
gellalus quasi pro suis sceleribus, ita de sancla Ec- ponderari. Quid videmus iu a, o aiiima bealissimn,
clesia male judicaverunl hacretiei; quoties lentator nisiSunamitein illnm, quam dileclus amatclamanset
Satan permissam polestatem liabens, ci corda priu- j. diccns: Revertere, revertere, Sunamitii, revertere,
cipum impiorum oblinens pcrcussil earo a planta revertere ul iniueamur tei (Cunl. vi.) Quaenam est
pedis usque ad venicem (Jpb. ti), magnos et parvos Sunamitis haccnisi fides? Isla esl quae exspeciabaiur
atrociter pciscquens. Verumtamen sicui iu uno cor- utreverlerclur, quia pene disparuerat in bominibus,
pore omnia membra noneumdem aclum habeut (Rom. etenim fere omnes uon in fide Abrahse sed in carne
xu), ita in ejusmodi percussioue omnia meuibra cor- gloriabantur. Sicut aliquando Sara libera, quia stc-
poris Ecclesisenec sequalia gesserunl, nec aequalem rilis erat, despiciebatur, et Agar ancilla, quia fe-
dolorem perpessa sunt. Tu es uuum hujusce corpo- cunda erat, eligcbaltir (Gen. xvi), sic fidesper qiiam
ris membrum, cui palienli recte omnia metnbra juslificalus csl Abrahnm, negligebalur, et in lege
compattuniur (l Cor. xn), audieulia clamorem ttiuin sccundum carnem fere oinucs gloriabanlur, et inge-
clauiorem - luae passionis , o verissime Job , id nua Ddes quasi comlcinpiibilis eral sccundum no-
est dolens quem et lu maxime sciens spirituali inen Sunamilis, quod interprciatur captiva sive
sciculin et sensu mysiico dixisti fidelissimo comiii despecla. Sed revcrsa csl, ct stiper lerram uppnrtiil
luis doloribus oppida cum flelu et niCBsliliacoodo- li:ec libcra, hxc nobiis, h:r.c (ilia priucipis, scilicct
lcnti : Magis lace, et in interiore homine abscontle Dei, qiiando crcdula Yirgo, Verbiiin suscipiens, cou-
 RUPERTI ABBATIS TUiTIENSIS 556
cepil cl Filium peperit, prineipem libertaiis, primo- A dissipentur inimici ejus, et fiigir.nl qui oderunl eittn a
geniluin fil orumfidci.qui exlitncperorbem lerraruni facie ejus ( Psal. LXVII).Amlitilabam, quantiim pos-
multiplicali sunt, ct multiplicanltir tisque in fiocm sum reminisci, magno cum limore, et in spiritu hu-
saeculi. Haecin le loquebatiir, et hanc in te Cliristus militalis, multtim qtiidem timens, sed el mullum
iutuebatur. Tyrannus autem eam non videbat, mani- spem hubens, limens nc, cum ad id perventttm
hus suis earocapere nonpoteral. Cum ambttlares iu esset, ul ante ipsum tribunal stare, ci faciem ejus
igne,ipsanoncomburebatur (Isa.xuit); unde verissime videre deberem, lerritus refugerem, et spem habens,
scriplum esl: Et flammanon ardebilin le(ibid.),qu\n quoil ptacatam eamdcm ejus faciera invenirem.quam
ardebatflamma quidem extrinsecus, sed nullain opera • ftiga incnarrabili plcrique, ut jum dixi, fugere cona-
batur laesionem intrinsecus.Qualiter ergo Sitnamilem banlur, cum effugere non possenl. Sequebaiitnr
hanc in te videmus? Vcresiculmulicrem fortem.in posl lergum spiriius telerriroi rnullitudine innume-
qna confidil corviri sut (Prou.xxxi), et quse.inlercselera rabili cum hac exspectalione, ut me retroconverstim
fortitudinisopera, Chananmo quoque cingulitmlradidit cl fugieiitem a facie sedentis super thronum stalim
(ibid.), id esl le abjecliun in oculis luis, el liumilein cOmprebendcrcnl, el in damnationem suae parlis
spiritu magnilice confortavit. Alioquin, o beatissime, nufcrrent, nam prius me conlingere nullalenus au-
cur flebas discedente Syxto cum aliis di.icombus B derent. Post tergum, ut jamdixi, seqtiebantiir, alque
suis, nisiquia leipsum quasi qnemdam Chnnaiiaeum, a dexlris et a sinistris pariler gradiebantur, ila
id est vilem peccalorcm indignum rcpulehas eadem, tnnieii ul nulla me lurba comprimereni, scd erat
vel sitnili gloria martyrii ? Nisi enim indigntim tinilique inihi solitario spatiosus incessus, et ante
reputares, poteras non exspectata henedictione faciera meain nullis prsecurrenlibus atit praecedenti-
bominls, quamvis sancli, quamvis episcopi et bus liber prospccltis. Cum hujtismodi processu visus
iitagistri vociferari quod Chrislianus csses. Bene ergo mitii sum ingrcdi templttm Domini, in quo crat si-
ciiigtilum libi tradidil, et cingcndo te proplcr lioc militudo llironi et sedeulis in eo Cliristi jndicis et
ipsum quod eras bumilis in octilis tuis demonstravii, Salvnloris nostri, et circa eum sedcntes quasi sena-
el noluin fecil quod esses magnus in oculis Domini, lores judicii et principes rcgni Dei. Qua voce, qua-
id est, non Chinanaeus, sedfilius rcgni. Qnid contra libus vcrbis eloqui possem borrorem mulloruin fu-
regibus, sive filiis regni, scilicel liisqui magni sunl gienlium, non tainen efftigieniium a facie ejus, tit
in oculis suis ? Non uliquc cingiilum eis tradidil, iino jam dixi: Inlrogressus atitem ante facicm ejtis, pro-
qttein videbanlurhaberebalieuin, abstulit, jtixla ser- :• linus intcr multos super ficieni terrac, id est super
moncm s.Tpedicti sahcli Job : Bulleum, inqiiit, re- paviinctiliim valde pavidus, et quasi in domttm re-
guin dissolvit, et prmcingil fune renes eorum (Job xu). " fngii receplus consedi, ct respiciens eorum, qui nie
CAPUT XXII. proseculi fueranl, neminem vidi, nisi quod coluber
Eccehsccexabiindaiitiacordislocutumeslosmeiim, unus, tolo corporeper terram repens, el solum caput
ad te conversum (A/rtl(/i.xn),quia nimirnmabundans erigens liiiguainqtie perlendens, nescioquasoccasio'
estidcordesollieitudogradienlisinlerspem «tmeium. nes contra me moliri videbalur. His perspectis, pro-
Proficiscor enim in viam universae carnis, sciens quia linus a sointio evigilavi.
omiietno',maiiifestari oportelante tribunal Chrisli (II CAPUT XXIII.
Cor.\). El ulbocipsum verbij eloquar ejnsdem B. Job: Qualiucunque hsec sinl, o ter qualerque B. marlyr,
Eccebreves annitranseunt,et semitam perquam 235 qnis nescial quia nos omnes oporlet aslare ante
uoiirererfctr, ambulo (Job. xiv). 0 quam formidabilis tribunal Cbrisli? (/ Cor. v.) Ibi profeclo qui Christum
profectio! Non licel imo non vacal homiiii Chrisiiano diligit, fiduciam habebit. Hinc Joannes in Epistola
ignorare vet dissimulare formidiiiem hanc;quippe stta dicil: ln hoc perfecla est charilas nobiscum, ul
cum non sofummodo vigilantem medilatio, veium fiducium habeamus in die judicii (I Joan. iv). Item :
eliam dormicnlem occupel pergivil iremor, ut nnima El nunc, filioli, manete in ea, ut cum apparuerit, ha-
ejiisassiducrenual consolari, el memorsit Dei (Psal. nr» beamus fiduciam, et nonconfundamurabeo in advenlu
LXXVI),et priusquam fuciem ejus videat, nunquam ejus (I Joan. u). Pro lioc ul fiduciae habendae tn ad-
securus esse possit. Faleor quia non nisi expertns jutor sis, convertor ad le ctiin saclifieio bonae volun-
hsec dicerem, nec nisi ab experimenlis docte clare talis, quae si prompla est, ail Aposlolus, secundum
Intclligerem, illud quoque, quod - supra diclus vir id quod hubet, accepla est, non secnndum id quod non
sanctus foquilur : Si dixero : Consolabitur me lectu- habet (II Cor. vin). Et quiddin si vita cnines fueril,
lus meus, el relevabor loquens mecum in slratumeo, spero quod babebit volunlas hsec effeclum, ut impleat
lerrebis me per somnia, et per visiones horrore me voliini, quod inccepit supra mcmorali operis, ttl lu
percuties (Job. vu). Quid erubesco confiteri quod quies in regno ccelesli cancellarius dignus Regis
nonnunquam acciderit lerror sive horror ejusmodi? Christi, et sanctae ejus genilricis Reginaepraepotentis,
Vidi per noclem me proficisci ad tribunal Ctiristi, a sis eliam specialis patronus el tttlor httjus loci Deo
cujus facie sedcntis supcr thronum tara horribiliter dicati et eidera perpetuae Virgini, necvacet alictti
fugere videbanlur plerique miseri, ut jam post visuni polentise sseculari prseesse arr.ibus istis jamdudum
illiim opus non babeam ab liomine.vel per hominem serairulis, etnunc semiustis, quia non expedil omnino
doceri quid vel qnale sit illud : Exsurgat Deus, et monasticae professkmi cohabitationem pali, sive laui
 557 DE MEDITATIONE MORTIS. — LIB. I. 55S
imminens ronfinium aliense conversalionis. Vcrum- A recia ticut serrus meus Job (Job. XLII),ita in boua
lamen quomodocunque proveniat finis sive consum- volunlate (dummodo maclemus quod mnximam expe-
raaiio manufacli hujus, quod a me factum cst, fun- dii duriliamquasi tnurinaeccrvicis el.prsesnmpiionem
damenli, spero quia volunlas, qusc, ul jam dixi, quasi arieiini capitis, id est prscsumpti magisterii
promp:a esi, accepla erit, et sictil in holocausio sive ducatus in gregc Ciirisliani populi) suscipiemur
scpteni taurornm, et septem arietum accepti fuerunt per te, et convertetur ad te Dominus, o beate vir,
amici beati Job, dicenle Domino : Job autem servtts suscipietque faciem tuam orantis pro aroicis tuis.
meus orabil pro vobis, faciem ejut suscipiam, ul non Ebeu I quam dubii stadium nos currimus : at lu,
vobis imputelur stullilia, nec enitn locuti es<ts ad me Laurcnli, laurura geris igne probalus ul aurum.

R. D. D. RUPERTl

ABBATIS TUITIENSIS

DE MEDITATIONE MORTIS.

LIBER PRIMUS.

236 CAPUT PRIMUM. B novissima lua, el in mlernum non peccnbis (Eccli. vn).
Quid nunc magis, o anima? Saltem abhinc cru- Veriimtamcn non in hoc solo tota expenditur medi-
diiior esio, et quod reliquum est temporis, vive se- talio morlis, aul perficitur vila sapienlis, sicul non
•cuniinm vitam sapienlis, quae esl medilatio morlis. plcnus aul perfeclus esl timor Domini, qnein Sc.i-
Nuiic enim maxinie libi lempus esl flendi, ei tempus piura sancium dicit el permancntem in saecultims>v,-
plangendi (Eccle. 111),postquam velociter transierunt culi (Psal. xvni), ubi propler solum gchemisc nietuni
menses vacui, quos habuisli, et nocles laboriosae, quispiam peccalum refugil. In quo ergo plcnior esl
quasenumerasti tibi, ila ul veracilerqiiodam respectu nicdilaliomorlisperficiens vitam sapieniis?Nimirmu
conscienliae tuae dkere possis : Quia limor quem ti- in eo ul fidcliter credas, firmilerqiie sciiis quia valde
mebam, evcnil tnihi, et quod verebar accidil (J06.111). ulililcr liomini, qurninm morluiis eral in ntiima pcr
Aposlolus.cum dcpressuris sive tiibulalionibiis suis peccatum, morlem corpr.ris Deus innlit, el eum in
loqiierelur : Ipsi, inquit, in nobitmetiptit retpomum aelernuni vivere vcliiit. Et quia de morte provenit
mortit habuimut, ul tton simnt fidentei in nobit (II tliesaurus vitae et salutis per Jcsum Cliristum, qui
Cor. i). Nullatenus parva nostra comparare possu- parliceps fieri dignatus est nostrac norialiiatis. De
iuus aut volumus magnis illius lanli Apostoli: ve- quo vidcliccl thesaiiro rccle illud a Domino dicltim
rumtamen est inlerdum parvorum alque inagnorum 'C iiilelligilur ad B. Job : Nunquid ingresstts es lltesau-
aliqua similitudo, quamvis dissiroilis, adeo ul exigua ros nivis, ant thesauros grandinis aspexisti,qttm prm-
forraica dum frumenla congregat in messe recte di- paravi in tempus hostis, in diem pugnm et belli? (Job.
calur similis viro magno, viro sapienli, qui bonis XXXVIII.) Denique praeter moralem sensuni nivis ct
actibus sibi providel in vitam fuluri saeculi. Ita ni- grandinis nominibiis omnes afllictiones, quas Deus
niiriim pro quadam similitudine nobis parvis licet humano generi jusle superduxit, rccle inlelliguntur,
uti praesentibus verbis magni Apostoli; quia plerique el ipsa mors, quac omuium affliclionum summa est.
parvorum experli sunl, ul cum illo dicere possinl: Quis rogo, nisi solus Deus, vel solus Dei Fitius,
Sed ipti in nobismetipsi*responsum mortis habuimus, ejusmodi nivem sic iugressus est, et ejusmodi gran-
ul non simut fidenlet in nobit. Age ergo et lu, o anima dinem sic aspexilut thesauros inde producerei, id
exigua, exerce leipsam ad vitaui sapiemis, quse esl, csl sic omnes affliciiones el ipsam morleni inter bo-
iitjam dixi, roedilatio morlis, meroor quoties lu niines impios, et frigorc perfidise construclos susii-
qtioque rcsponsuro mortis acceperis, quod delectari nuit, ul per hoc ipsum, quo.l moriem perpessus est,
non dcbeas mora sive loiigilumilale, si qua est, viuu jucunditalem cl exsultationem vitae aclernae supcr
praesenlis. nos thesaiirizarel? El qtiidem nivem hanc el grun-
CAPUT II. D dinem istara prmparavi, inqtiil, in tempus liosiis, in
Nunquid vero dum iuvitaris, homo, ac mcdilalio- diem pugnm et belli, id esl propler hoslililaiem scr-
nera mortis id solum dicitur libi, ut moriturura te pcnlis antiqui.et propter repugnantiamsiverehellio-
esse memineris? et quidem ulilc esl saltem islud nem hominis consenlicnlis illi, afllictionem el morlem
vel solum medilari pro curavel solliciludine ac melu induxildicendn: Malediclaterrainoperetuo,<ilcxierA
. reddeudaeralionis in hora exilus lui, propter quod ust\uequia puhis es, et in pulveremreveneris, sive usque
Sapientia dicit : In omnibus operibus tuis memorare ne comedai de ligno vitmet vital in mlernum (Gen.ni).
 359 RUIERTIABBATIS TLTTIENSIS 560
Sed, hseclaliterimposita bomiui rursus inslrumenla A vari debeal in id ad quod conditus fuerat, scilicet
facla 237 s,,nt v'l:c eisaluiis pergraliam Dci, qui in vilam aeternarn, quae idcirco per dies adolescen-
miro atque ineffabili modo bcne novit uli malis no- tise pulchre dcsignala est, quia nulla unquam se-
stris. Haecnoslra proposilio cst, etcirca hacc cnpimiis nccliile marcescel aut deficiet, nulla velustate
siudiose vcrsari in hoc opusculo, qtiod nunctiparc siccabitur, aut recepti , imo in slatura longe
placel mediiaiioncm mortis, cujiis viclelicet opusculi meliorem reparati vigoris sui pulchritudinem aiuit-
scribcndi inihi occasio fiiil perictilum ignis, qiuul lel.
pra:cedente libetlo denarrnvi, in qtto mirilice servn- CAPUT IV.
luiii est corpus Domtni, memorinlc morlis ejusdetn Ubi, quando, quali inlenlione, o Deus, hoc incen-
Domitii, juxlu quod Aposlolus dicit : Qnoiies pa- lum invenisti? Non enim parvi ponderis esse senti-
tiem huttc niandiicabitis, ct calicem islum bibe- nitis quod dixisli : Inveni in quo propitier ei. Stet
tis, mortem Dotnini amwiiliabilis donec veniat (I ergo bic diligens aninia ditiiius ad mediianduni,
Cor. xi). mcmor quoil sapientia dixil: il/e/ius eslire ad domum
CAPUT III. tuctus quam ad domum convivii (Eccle. vn). ln illa
Primum igilur grnlins ngunl Deo suo omnes ciiim fiuis cuncloruin aguoscilur, et vivens bomo
morlui, qtiibus resurreclio nd vitam eril el benedi- B ' cogitat qtiid fulurus sit. Et revera de hujtisiuodi
cnnt ci propler quod de hiijiiscemodi consilium loquittir ipse Dominus : Reati qui lugent, qnoniam
snper eos repcril, ut quoniant morluus erat liomo ipsi consolabuntur (Malth. v). Ut igilur ea quaeper-
mortc animae, qua: cst adtnissio pcccati, uon sinerc- cunclatus sum deleclabilius inveuiam, scilicel ubi,
tnr vivere in scterniim vita carnis sive corporis. Nos quando, quali inlentioiie hoc invenerit Deus, qtta-
qtioque qtii nunc vivimus, imo morlui, id cst cer- lenus caro hominis morte consumatur. et quomodo
tissime morilitii siimiis, iinde Apnslolus : Corptts vel quot vicibus eamdem consumptionein operettir.
qtiidem, inqiiit, morlumn est propter peccatum; spi- lottim capituliim hic ponerelibel,de quo versiculuni
ritus vero rivit propter juslificalionem (Rom. vill), liunc assumpsi : Consumpta esl caro illius suppliciis,
nos, inqunin scientes el consiileranies qunm inutilc reverlalur ad dies adolescentim sum. Cupitulum hoc
fuisse* honiiiiem peccaloreni comedere de ligno viise cst : Per somnium, inquam, in visione ttocturna,
et vivere in sciernum, simulqiie scientesel per fidem quando irruil sopor super homines, el dormittnl in te-
aspicientes qttantn utilitas morle provenerit, quia clitlo, lunc aperiens aures virorum el erudiens eos
niirabililer vita de morle sumpla cst, os nostrum instruit disciplina, ttt avertat hominem ab his qum
aperimtiscl nltrahimiis spiritum ad benedicendiun, fecil, et liberet eum de superbia, eruens animam
ad gratias agendas tibi Deus, juxta modulum no- ejus a corruplione, el vitam iilius ut non transeal in
strtim, et qttin non siifficit quisqiiain nostrnm, ecce gladium. Increpal qttoque per dolorem in leclulo, et
ego peripsema omnium (I Cor. iv) invilare satago omnia ossa ejus marcescere facit. Abominabilit ei tit
quamlibet virltilem ad adjuvandum hoc benedictio- in vita tua panit; et anima illiut cibut ante deside-
nis desideiiiiin, el dico quali vel qiianlo cordis rabilis, tabescel caro illius, et ossa qum lecta fuerant
clamore possum : Benedicant le codi, lerra, mare, nudabuntur. Appropinquabil corruptioni anima ejtts,
ei omnia qum in eis sttnt propter hoc invenium, quod et vita illius morliferis. Si fueril pro eo loquens au-
iiuenisti, et solus per luam sapientiam invenire po- gelus,unutr. de similibus [Vulg. unus de millibus],
luisii {Dan. m), sicut in Job iiianifcsicscripium est: ttl annunliel hominis mquitalem, miserebilur ejut et
Inveni ii quo propitier ei (Job. xxxin). Quidnam dicet: Libera eum, el non descendal in corruptioneni ;
est illud quod invenisli, in quo propitiaris bumnno inveni in quo ei propitier. Consumpla est caro ejui
gcneri, nisi invenliim morlis hujiismodi, morlisnon a suppliciis, reverlatur ud dies adolesccntim sum.
nnimae, sed corporis? Seqniltir : Consumpla esl caro Depreeabitur Deutn el placabilis ei erit, et videbil
ejns a sitppliciis, reverlatur ad dies adotescentimsum faciem ejus in jubilo, et reddet homini jusliliam
(ibid.). Quod qunm verum sit quanla qtiam raisern- D | suam. Respiciet homines et dicel : Peccavi et vere
bili consumptione consuinpln sit vel consuinalur deliqtti, el ul eram dignus, non recey.i. Liberari
enro hominis iiiterrogala, mnxime respondent se- animam suam ne pergerel in inleriium, sed vivens
pulcrn tnorliiortim nliquo casu palefacta interdum, tucem viderel. Ecce hmc omnia operatur Deus tribui
dumossa qnae pelle et carnibns vestita susceperat vicibtts per singulos , ul revocel animtis eorum
lerra, rejicit, sicut eadem Scriplura paulo ante lo- a conuptione el illuminet lucetn vicentium (Job.
quiiiir : Tabescel caro ejus,el ossa qum lecla fueranl xxxiu).
nudabttntur (ibid.). El quidem iu illo usti luclus estv Fere cuncta hacc secundum sensuro lilleralem,
kive causa lugcndi, scd eumdcm liictum consolatio qui gravissimus et sacralissimus est, accipienda
ifelinil in corde sapicniis, cttjtis, ut supra proposui, nobis suiit, juxta rationem prscseniis propositi,
omnis vila eslmedicatio morlis, quia consumptionis quod est meditatio morlis, prseler id quod primum
tiujusmodi fructus hic esl, quem dicit propitiatiis dixil, per somnium in visione noclurna quando irrttit
Deus ipse, reveriatttr ad dies adolescentimsttm, nimi- sopor super homtnesetdormiunl in iectulo. Haecenim
rum itl inlelligasidcirco morivel consiimiopoiiuisse juxta anagngen accipiendn sunt, ul per soiniiium
liijminein, ut per misericordiain non injustam reno- et per visioncm nocliirnam, et per soporem irrueu-
561 DE MEDITATIONE MORTIS. — LIB. I. Ut,
tem et pcr dormitionem in lcctulo, qurc nmltiplcx A i lens, sivc noldlis dux. Umle quidam regum poten-
circumlocutio esl, sanctum sacrae meditalioiiis in- lissimoriim, diint vntida fcbri ad mortem vicinam
telligas otium, vklelicet quod his taututn, qui menlis acriter urgeretur, ila dixisse fcrtur : Wahe, Wahe,
quietae sunt, quos amor hujus sacculi non inquietat, quam magnus rex ille est,qui regesfortes tam fortilcr
qnos illecebra praescnlis vitas non dclectat, qiiotum constritigit! Deimic qtiam vere tabescat mortuus,
cor iu avaritia non vigilat, aperitintur nures cordis, sicutail-.Tabescet caro ejus,et ossa qum tecta fuerant
ntillud quod diclumcst: Ne comedal etiam de ligno tiudabunittr, si nondttm satis comperisli, o tu qnis-
eivivalin mternum(Gen.ui), ct alihi : Non petmane- quis es, vade ad scpulcramoriuorum, et, sicut supra
bil spiritus meus in hominibut in mtemum, quia caro dixi, ipsa respondcbunl ct indicabunt libi tisque ad
iunt(Gen.\\), clave atidial el bene intelligat, non saiietatem visionis oculis tuis, el si recentiora sint
tam esse vindici» iraesentenliam, qiiam consufentis cadavera, ut succi aliquid supersil, indicabiinl usque
misericordiae providentiam, non tam judiciatis gla- ad satietalem feloris, plus quam nares luae tolcrare
dii vindiclam quam paternae virgae disciplinam. possint. Ut, inquam, liberet eum a sttperbia, ut
Verumtamen esto, vocetur ira, dicatur furor disci- eruat animam ejus a corruptione, el vitam ejus tram-
plina haec. Ecce, inquit propheta, (tt iratut et, et- eat in gladium, idcirco sic iucrepat, idcirco sic
enim peccavimut el cecidimui quati folium universi, B carnem ejus labescere faciet, data sententia liiijui-
et iniquilatei noslrm quati ventut absluleruttl not moa\\,quia pttlvis es elin pulveremreverierit (Gen.iu),
(Ita. LXIV).Et Psulmisla cum dixissel concedcndo ct sic ossa quae tecta fueranl pelle et carnibus, et
disciplinse huic, idest mortalitali sive morti, dicen- nervis omnibus denudantur. Quouam alio uiodo a
do: Mane sicul herbatranteat, mane floreat, el trans- superbia tiberarelur? Vix cliam nunc levitas crea-
eat, vetpere decidat,lnduret, et aretcat (Psal. xcix), turae liujus ad pondus humililalis deducilur. Quoti-
coiilinno subjtinxil: Quifl defecimut in ira tua et «n die morimur, el a viventibus utique morituris mor-
furore luo turbati tumut (ibid.). Et in alio quoque tui sepeliuntur, et interim plerique adeo praesura-
238 propheta Deus ipse disciplinain lianc, sive ptione magnifici cordisinflantur, nlobliviscigestiant
supplicia liaec, de quibus hic scripium est. Consutn- quod homines sint, qualium nolissimi in Seripluris
pla est caro ejus a suppliciit, non solum iram, verum graviter denolantur. Assur, Pharao el Tyrus sive
etiam judicia pessima nomiuat, cum dicit : Quod rex Tyri, rex quoque Babylonis, quorum sub nomi-
elsi quatuor judicia mea pessima gladium, el famem, nibus arguilur in Scripluris supra diabolus, quod
et bestiat malas et pesiilenliam misero in Hierusalem, posuerit cor suum qtiasi cor Dei, dicens : Deut ego
ut itUerficiam de ea hominem etpecus, tamen relin- tum et in calhedra Dei tedi (Ita. xiv), quia tales
^ hoininesper vilium talis ambilionis similes fuerunt
quelur in ea salvalio educentium filios et filias(Ezech.
xiv). Esto ergo: niliil enim obesl,inio mullum pro- illi. Quid increparenttir, si sperare potuissenl ftitu-
desl et iiilentioni sive proposito Dei cooperatur rum non csse, ul hic diclum est: Tabescet caroilliui,
existimalio haec, veluti si ptier dum a patre verbe- et ossaqum tecta fueranl, nudabuntur? Quid, iuquain,
ratur acriter, furorem esse existimct cum ille dili- si.non morereliir homo sicut non inoritur diabolus?
gendo percutiat, perculiendo dilignt, sciensscri- Quo vel per qnid a superbia liberanlur, ut non
ptum : Qui parcit virgm, odit filium sitttm (Prov. desccndercl nnimaejus in corruplionem et ut vita
XIIi). ejus non transircl in gladium, subaudilur in quem
CAPUT V. transivit diabolus, scilicet in damnationis setcrnas
Quali ergo intenlione Deus Paler filios suos ista judicium? ille nainqiic propler superbiam in illum
virga percusserit, ut secumlum camem consume- transivitgladium.Diligcnier animadvertendiim non
rentur a suppliciis, Scripltira hsec evidenter expri- gladius in illtim, scd Iransivit in gladium. Longe
mil, cttin dicil : Vl averlal hominem ab his, qum alius est sensus, cum dicitur trausirc gladius, ut
fecit, et liberet eum de superbia, eruens animam ejut illic: Etsi dixero gladio: Transi per lerram (Ezech.
a corruplione, et vilam ejus, ut non transeat in gla- p xiv). Et alius liic, cum dicitur liomo transire vel
dium. Vere grandis sermo. ldcirco, inquit, utliberet non transire gladium. Transilus gtadii per terram,
hominem a superbia, el vilam ejus, ut non transeat poenam significal transitoriam; iransitus superbi in
in gladium, erudit eum bujusmodi disciplina. In gladium, damnationem innuil sempiternam.
priniis increpat per dolorem iu lcctulo, et omnia CAPUT VI.
ossa ejus inarcescere facit, quod saepe contingit ex Latidabilis igiturel onini gratiarum aclione digna
modtca febri, ut qui paulo ante robustus sibi vide- intenlio tua, Deus, propter boc mortales nps csse
balur, in brevi desiccalis artubus, nepedibus qui- voluisti, quatenus a superbia Iiberemur, alque per-
dem consislere queat, irao nec ad sedendum valens inde conseqtienler fieri debeat, ut nequaquam in
toiusqtie doloris impaliens in lectulo decumbat, et illum gladium malignum (ranseamus. Mirum quidem
panis sive omnis cibusante desiderabilis, lunc abo- quod diabolus, cum in illum gladium trunsierit,
minabilis adeo fit illi ut vim sibi ad comedendum adhuc superbil, scd nunquid minus mirandum de
faciens, renuenle stomacho, plerumque vomilu re- hominibus superbiae filiis, qui adhuc superbiunt
jicial, tottisque tremore qtiatiatur, qui paujo ante sciendo ct coufilentlo quod mortales sint, ct cilo
equo insultuns, vectari gaudebat, sive rex prsepo- morituri?Dic!iHl enim : Exigttum et cum tmdio eit
PATROL. CLXX. 12
ta** RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 36*
tempus vilmnoslrte, quia ex nihtto nati sttmus el posl A in pondcre legitimis proportionibus numeroruio,
hmc erimus tnnquam non fuerimtti. Umbrm enim sed, ut jam dictum est, utraquo sine anima sunt,
trunsitus esl lenipus nostrum, et hon esl reversioftnis et iiibil omnino sentiunt. Secutidtim hanr similitu-
nostri, quoriiath consignata est, et nemo reverlelur. dincm nonue illi, quorum verba supra posuimtis,
Venhe trgb et fruamtir bonis, qum sunt, et ttiamur lapides sunt, quippe qui dolores moriis sentire no-
creatura ianquam in juventute celeriter. Vino pre- lunt, iroo propter hoc ipsttm, quin moriluros se esse
tioso et tiiiyucntis tiosimpleamvt, et non prmtereat sciuut, durissime alque superhissimc loquuiitiir, et
tios flos temporis. Cbrottemus nos rosis, anteqtiam quoniam mcrituri sunt, omnes luxurins festinanier
marcescant, nullum pralum sit, qttod non perlranseat prseoccuparc gestiunt ? Plane lapiiles siint, el forti-
lutfuria nostta. Nemo veltruni sit exsors luXutim no- tudo corum forlitudo lapidum est, quia non soium
ttrm (Sap. n).H#cet caelera his similia cum dictinr, non sonant gemilum, verum etiam pro laude et
r.tinquid miiius nilrdridiilh est super durilia itlOrum gloria hoc babere legtinlur, qtiod dedignantur pro-
qiiam super dlfrilla regis eoriiih, stSiicet Sataiun, ferre gemitum. tlli vero qui verba gemituosu legunt
sletit nil Dbmliiug iid beaiurn Job : Ei ipseest rcx quidem vel psnllunt, sed eorum seusum percipere
super omnes fitios superbim (Job xu). Unde enim non curant neque attpiulunt, exempli gralia : Cir-
litiriilliari debiierunt, scilicel ex mortis certiludine, B1 cumdederttni me gemitus morlis, doloret inferni cir-
ihde rriagis dWperatl Siipgrbiurit, riiihirnitt secun- cumdederunl tne (PsaL cxiv), et csctera iiujusmodi,
dliiri imiidllaiictti diaboii, qul cum damriatum se quse iniilla sunt in Scripluris, lantum a preediclis in
sci.it et lld in gladlhln trahsiisse.nt slt irrevocabilis hac ratione differunt, quanlum sonus seris a sono
hlhiiomiritis adliiic slipeYbit. Tarilse rebellionis ejus lapidum, et de ejusmodi recle dicas, quia caro illo-
dilVlliem Scripiurit IIIiH Apocfltypsis veherrieiiler rum scnea est. Hinc et Aposlolus : Si, inquit, /i»jt«'«
nos adihifari vuit, etita tHeit : Et ttmtm de cdpliibtts hominnm loquar et angelorum, charilatem autettt iiott
beslite quasi occisttm ifi t?ror(gm,et plaga iiibrtii ejtis habeam, factus sitm velut mt sonans, aut eymbalum
snnnin est (Apdc. xiit). Item t Et fecit ienam eti linuiens (/ Cor. xm). lgitur et tit, o anima mea, fac
tnkttHlaHles itt in adorare Irestidm pritttaiit, cujus ul veraciter dicere queas, nec forlitudo lapidum for.
eUraiA est ptdgd hiorUs (itfid.). Ac delriceps : Ut> titudo mea, nec caro mea, mnea est. Quomodo ? Vi-
fiibiant, iiiquil, Imadiiiem beslid>,qum habet piagatti> (lelieet hoc agendo nt non solummodo circumdede-
ijtWiii tt vixil (ibid.). Diabrjltis namque, qui in An- rhit le gemilus morlis, et invenerint te pericula
llchHstb totitS inhabilavll, ipsa est cruenta bestia, t inferni, veHim etiam ut dolores ipsos inveneris,
qtise habet plagam gladii, et vivit, et plngn mortis i quemadiuoduin habes illic. Prsemisso namquc cir-
ftjits1sanala est. Nimirtim falso vixit, aut vivit, eti cumdederttnt me dolores mortis, pericula inferni in-
falso plaga mortis ejus sanata est, n.im vere mor- venerunt me, slaiim subjunxit: Tribulationem ei do-
tutis est, ef plaga nibf tis ejiis est insanabilis. Ipsej lorem inveni, et nomen Domtni invocavi (Psul. cxiv).
autem quasi vivum se vult haberi, et plagnm mortisi Hoc plus habeas, o sensata anima, hoc plus habcas
sti* quasi sanatam videri ^ quam videlicct plagami a foriituditie lapidiim, et a tinnitu aeris, sive cymlnr-
gladii, idest sehientiam aeternse damnationis in ccelo, loriiin. Omnes quippe bomines per peccatum unitrs
accepit, onde irrecupefabillter cecidit. In quo se. circumdederunl dolores morlis, et invenerunl eos
quasi vivtirii vel plagam suafemortis, qtiast sanatnmi pericula inferni, sed non omnes tribulntionem ct
•vult videri? Videlicetin eo, qiiod permanente divi- dolorem invenerunl, quia plerique insensali fuerunt
nitiitis ambitiohe, qiia iri coelo lutnuit, quasi Deumi el sunl. Snli sensati, soli fideles et electi tribula-
se deceptis hominibits ostendit, et corilendit ut1 tionem et dolorem invenerunt, et nomcn Domiui
adoretur qtasi Deus vivuS, chm sit mortuus diabo- invocaverutit, id esl infelicitatem suoe
conditionis,
lns. Ad imitationem, inqtiarn, illius isti boc modoi qnae iti Adam eontigit, scnserunt et intellexerunt et
239 supcrbiunt, dum prolitenles quod scianl sei ad Dominum Detirii cbnversi siirtt, speraltles et de-
cilo inori, coronemus nos, aiunt, rosis, antequam i j) sideratitfts, et eum lacrymis
flagiiaiHes sb eo gemi-
itiarcescant, et caetera, sttbjungenies : Quoniam Mb • ham rcstirrectionem mortiiorum.
*»( pars nottra et hwc est sors twstrn (Sap. n). QuodI CAPUT VIH.
et si qui taiium aliquando lugent, nullam veram, cur Quoniodo tribulaitonem et dolorerii invenerunt *
lugere debeant, sentitint rationem. quomodo nomen Domirii invocaverunt ? PMmus
CAPUTVII. Abraham dixit : Loqmr- ad Domhium meum, cum
Contra ejusmodi vir sanclus dicit : Qum est enim> sim puhis et cinis. Primiis, inqitam. Nntn et si nnte
fortitudo meat ut tustineam, aut quis finis meus ttt! ilttim hoc ipsum dicerc potuit aliqiiis jtisiorum qui
patienter a§am ? Nec fortilttdo lapidum, fortitudoi nonnulli fuertmt, hic tamen primi» cst m Scripluris,
mea, nee euro mta tenea etl (J6t> vi). Nimirum fot- lestimohium habens Iihjus piae cbnfessiohis; Primus
tttudiiies istorum, scilicet tapidiim et *ris in per- itidem secundtim SCripturae harrslioneiri morlimriim
cussionibns sono quidem differbnt, sed utraque sine planxit et flevil. Mortua est,
inquit; Sara ; venitqm
sensu stmt. Adeo sonis ttiiTefiint tit hon sohini cla- Abraham, ut plangeret el
fleret earh. Cumque surre-
rins tapide linnial ses pereussum, vcrurii Ctiam dul- xissel ab
officio fttneris, locutus esi ad filios Heth di-
cem ac delectabilem reiWat harmoniarir, observatis tens: Advem vjtr et "ircjritms apud voss date mihi
$65: DE MEDITATIONE MORTIS. — LIB. I. &86
illa morlua est absentem fuisse
fus sepulcri vobiscum, ufsepeliam mortuum meum A colligittir quando
(Gen. xxm). Elsi anteistum alii moriuos suos plan- Abraham. Ergo cum dicilur venisse, non tam corpo-
xerunt et lleverunl et offlciose sepelierunt, altamen ris inotum, atu incessum pedtiin quam cordis intut-
quoniam nulliiis eorttm Scripltira nieminil.sciendum tum, et apposilionem significal sensuum ad medi-
de istoprimo, qnia planctum et flelum ejuset curatn tandum lantae rei negolium. Jam quippe sine litleris
sepiiltiirte , quam liabuit, scribere digmim fuil. sapiebat illud, qttod longe poslerius per Salomonem
Nam in attero quidem, id est in sepulturse diligentia dixit, et scripsit Sapienlia : Melius est ire ad domum
hand dubium quin fidem fesurreclionis habucrit, liictus, quatn ad domum convivii (Eccli. vn). tii illa
sicut de eodem teslaiur Apostolus : Et unigetiuum enim finis cutictorum adnionetur homihitm ; ct
offerebat qui susceperal repromissiones, ad qttem di- vivens cogilat quid futiirus sil. Plane hujtismodi
ctum esl: In Isaac vocabitttr tibi setneit, arbitrans lttclus sive flettis senecluiem Abrahse dectiit, et hoe
quia a mortuis suscitare polens esl Deus (Hebr. xi). exemplum Cano caplte suo, imo canitie mentis suae
lnallero autem, scilicel in planctu sive fletu dicere. dignum liliis suis, id cst Cunclis sapienlinm quae-
licel, quia sapiens tribtilatlonem ct dotorem vir fi- rcntibus dereliquit, til maluit iread doitiim luctus,
delis invenerat, id est ihteltexerat. Nimirum tribula- quam ad donium convivii, ea intenliohe ut velinl
tionem mortis animae, et dolorcm morlis corporere, " admonerl cunclorum hominum quis fiiiis Sit, ct vi-
quae duo similia sunt, de quibus multum est quod vens cogilet quis, qualis fulurus sit. Magnum quippe
toquamur secundum eumdeni fidei iiUelleclum,quetn cst hoc iiistrumentum liberalionis illius, de qua
habuit ille pater Credeutium, piseserlira quia in tractare supra ccepimus secuhdum haec Scripturae
capiitilo sttperius susceplo ex libro benti Job sic verba, ut avertat hominem ab his quae fecit, et
scriplum cst : Si fuerit pro eo angelus loqttens unum liberet etim a superbia. Sed quis ad haec per semel-
de similibus, ul anntthtiet hominis mquilatem (Job ipsum idoneus ? Dei namque domum, Dei gratia est
xxxiu), etc. Dtio, inquam, fraec similia sunt, mors cor iiabere teherum vei molle, ul flecti possit ad
animae, et rnors corporis, quamvis multum differant bujusmodi plaiictum vel flelum, Juxla quod san-
in quaulilate tribulaiionis et doloris. In quosimilia ctus Job dicit: Deus mollivit cor meum (Job XXIII).
sunl ? lu eo videlicel, quod sicut corpus desertum a In quo ut magis ac niagts abundaret, ait idem :
suo spiritu cadaveresl, et ul putrescet, et fetet et Dimitte ergo me, Domine, ul plangam paululum do-
in lutum resolvitur, fitque cinis inutilis, et pulvis lorem meum, anlequam vadam et non reveriar ad
exiguus : sic anima a Creatore suo propler pecca- lerram tenebrosam, et operiam mortis caligine, terram
tum deserta, morluus est, et quoddam fil cadaver, f, ntherim et lenebrarum, ubi ttmbra moriis, et nttllus
atque cujusdam pulredinis sepulcrum, sictit de mtil- ortlo, sed et sempiiernus horror inhabital (Job x).
tiludine reproborum, et diabolo piincipe illorumet Quid esl enim dicere, dimitle me, nisi ac si dicat:
auctore mortis ipsorum ad Ezechielem loquitur Do- Nc indures cor meum, sicut indurautur illi, quorum,
rainus : lbi, sciticet in lacu inferni, Assur el omiiis ut supra merainitnus, fortitudo est ut fortitudo la-
muhiludo ejus, in circuitu iltius sepulcra ejus omnes pidurn,et caro aenea.ut non sentiant dolorem suum?
interfecti, et qui eeciderunt gladio, quorum daitt sunt Denique illos qui ejusmodi sunt, recle Deus non
sepulcra in novissimis laci (Ezech. xxxn). dimittere, sed includere dicilur, sicut ait idem post-
CAPUT IX. modum : Si inctuseril hominem, nutlus cst qui apeitat
Semper quidem sapiens memor est illius mortis, (Job xn). Inclusionem hominis induralionem dicit,
el niemoria ejus amara est illi, qtta proevaricatrix cui dare dignum non Judical graliam lacrymarum,
anima deserla a spirilu Dei vivi sepulcrum Dt mor- vel sensum doloris, ut dicere possit id qttod supra
llii, scilicet diaboli. Verumlamen qtiando similitu- memini: Tributatiotiem et dolorem inveni (Psat. cxiv).
dinem illius mortis, id est mortem corporis cujusque Sive illttd : Fuerunt tnihi lacrymm mem panes die ac
sibi fumiliaris prseseutem iutuetur oculis suis (videt nocle (Psal. XLI). Seqtlitur enim : Si conlinuerit
enim corpus absente anima, qunlefactum sii), tunc D ; aquas, omnia siccabuntur (Jub xn). Et cst sensus.
abiindanlius atquc opporlunius illius magnae mor- Ubi gratia ejus noh operalur, cujus solius est dare
lis remiuisciiur dupliciter affeclus, biuc amissione huhC de quo loquimur fletum, corda hominum indu-
cbari, cujus cum societas ulctinque consolabatur, rantitr. Slalimque adjungit : Si emiserit eas, sub-
inde conicmplatione animae illius, et stiae quoque, vertenl lerram (ibid.). Quod cst dicere : Si dederil
sine dubio, juxla iilud diclum Sapieniis : Miserere qoi solus dare potest lacrymarum aquas, emollient
animm tum, pldcens Deo (Eccli. xxx). Unde enim eorumdem cordium duriliam, sive subverlenl terrc-
jara scit quisque de animasua,utrum amorean odio, nitatem noslram.
utrum vita (quse Deus est) an morte digna sit (Eccle. CAPUT X.
ix)? Non ergo inanileractuhi.neque fnistra scriptum Jam atlius procedeiuium cst in Iiac medilalionc
Csl quod seuex anuin defunctam planxit et flevil, di- mortis, sicque meditandum, ut per merituin fidet
cenle Scriptura sic: Venitque Abraham, v.t plangerel meditalio sit digna conspeclu Domini, sicut scriptum
et fleret eam. Diligenter animadvertendiim dixil quia, est : Et medhatio cordis mei in conspectu luo sempet
venil Abraham, ut plangeret240 el fierel eam, et non (Psal. xvin). Quomodo ? Nimirum meditando n6n
3txit, ub.devenftrit. Neque enim ex eo Scripturaelocd soltim mortem nostram, quara propter superbiam et
S6T RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 568
inobeuieniium prinius honio incidit, et nobis omni- A . legem requirenl ex ore cjus, qnia angelus Domini
bus haereditariam reliquil, verum eliam ct mnxime exerciluum est (Mut. n). Mttlitim, inqiiam, diffcrt,
morlom Domini nostri Jesu Chrisli, qui moriem no- quiu hic nngclus untiini esl Deuset Doinimis, et pro
slram moriendo devicil,el vilam resurgendo reparavil. dignnlione oflicii augehis, omnes enim ulii crealurae
Sequamur ergo capitulum supcrius prscscriptum. stnu el servi ejus. Bene ergo bic pro excellenlia
Postquam dixil : El erudiens instruit disciplina, ut suimet absolute, el absque revelniione dicilur an-
averlat hominem ab his, qitm fecil, et libcret eum de gelus Scriptura dicente : Si fuerit pro eo loquens
superbia, eruens aniinam ejus a corruplione, el vilam angelus unum de similibus. Alii autem omnes angeli*
illius,ut non iranseal ingladium,increpal quoque per Domiui dicuuliir. Nam iste, ut jam dicium cst, an-
dolorem in lectulo et omnia ossa illius murcescere gelus esl ipse Dominus, el non alicujcs Doniiui sui,
facil, abominabilis ei fit in vila stta punis el animm sed suimel eloquii faclus esl angelus, id esl nuuliiis,
illius cibus anle desiderabilis : Tabescel caro ejus, sicut scriptttm csl dc co in propbcla Amos : Qitia
et ossa qitm tecla.fuerant, ttudtibunliir. Appropinquabit ecce formans montes, et creans venium, aiiiiunliant
corruptioni anima ejus, et vita illiui morliferis, Ttinc heminum eloquium. suutn, Dominus exercituum no-
dcmum inlulit : Si fuerit pro eo angelus toquens men ejus (Amos. iv). De quo angelorum, id est
unum de similibus,ul annuntiel hominis mquilalem, B nunlioriim unquain diclum est, aul dici debuil lni-
miserebitur ejus el dicet: Libera eum ut non descen- jusmodi praeiiicnmenitim : atiuuulinris homini elo-
dat in corruptionem, lnveni in quo ei propitier, etc. quium suum, praeler islum, cujus esl nomeu 241
Consiimpfa est caro ejus a suppticiis, revertalur ad Domiuus Dejis cxerciluiim? Onines qtiippe angeli,
dies adolescentim sum (Job xxxm). Duo similia, duas quicunque ad annuntiaiulpm missi stini, propicr
esse morles, jaih supradixi, alleram animae, et al- quod el diciinlur angeli, sivc spiritus adminitiratorii.
teram corporis, et utramque hic unus Scripturse missi, iiit|uit Apostolus, in ministerium propter eot
hujus versiculus breviler innuit. Appropinquabit qtti hmreditatem capient salutis (Hebr. i), oiunes, in-
anima ejus corruptioni, et vita illius mnrtiferis. Cor- quam, alieriuscloquiumannuntiaveruni, scilicetDei;
ruplio namque hoc loco recte inlelligilur mors, cui hicauiem solus suum eloquitim aiimtnliavit, Deusest
anima omnis ctiam elecli sic appropinquavit, ut non cnim. Quisimilitereloquium suum aiinunliarevoluit,
tamen descenderel in corruptionem eamdem, scili- el a semelipso loqui praesumpsit non verilalem, scd
cet morlem, segregala licet in tenebris, ct liberata mendacium amuiiuiavii, el hic esl angelus caducus,
a suppliciis aeternae damnalionis per fulem Jesu imo iion aiigelus, sed diabolus. Cum igilttr dirit:Si
Chrisli, cujus adventum expectabant omnes sancti fueril pro eo loquens Angelus unum de similibus, idcm
ab origine mundi. Ipse diabolus corruptio est, el-' " est ac si dicat: Si itnum de duabtts moriibushominis
enim nomen illi mors. Morliferse aulem suntoinnes pro homine susceperil Deus, qu;e videlicet duaemor-
passiones mortis ejus, quae est resolulio corporis, tes duo similia sunt ca similitudine, quam supra
quibus videlicet mortiferis sic appropinquavit vila diximus. Hocatitem quomodo fieri posset, nisi pri-
hominis, qua in corpore vivit, uf non solum inhibi- mum Deus homo fierel? Deus enim iu sua n.Uura
lus sit-comedere de ligno vitae, quo viveret in aeter- immortalis, impassibilis , incomprehensibilis, atque
nura, verum etiam breviores ejus dies sint, quam invisibilis erat el esl. Ergo in boe diclo, quod ait,
olim adhuc recenti sseculo fuerunt. Nam dies anno- unum de sirailibus, Denm homincm fiiiurum, etpro
rum noslrorum, ait Psalmisla, in ipsis septuaginta honiine moriturum dixisse recte intelligilur. Quis
anni, si autem in polentatibut octoginta anni, et hoc audire pateretur, si hunc sensum prophelicus
ampliut eorttm labor et dolor (Psal. LXXXIX), Et lisec itle spirilus verhis vulgnribus et mauifcstis fuisset
duo in quo similia sinl, scilicet mors animac ct mors elocutus? Necessario ergo senleniiatn clausil et si-
corporis, jam superitts dictum est, qtiia niroirum guavit, Deura Dei, Filium nominans Angelum, di-
sicut vita corporis anima, sic vita animae Deus est: censquc unum de similibus, pro eouldiceretmortera
ut sicut recedente anima corpus putrescit et in pul- n carnis, qua omnis homo morilur.
verem reverlitur, sic Deo propter peccatum dese- CAPUT XII.
renle aniniam, illa tencbrcscit ct selcmse corru- Hicpondus in medilalioue vcl meditalio inpon-
plionis , scilicel diaboli sepulerum elDcitur. [Nunc dere est. Hic enira Angelus, ubi homo factus erat,
ergo superest dicere qtiis vel qualis angelus loculus scque cognosci volebal, quod vcnisset sicul mundo
fuerit unura de his similibus, ct quod vel quale il- expediebat, illud unum de similibus inleiidens, ait:
lud unum sit, et quse vel qualis loculio quam vel Et beatus qui non fuerit tcuntlalizutus in me (Mallh.
qualem bominis aequitatem anuunliaveril. xi). Quidnam esl in eo scandalizari, nisi nolle cre-
CAPUT XI. dere in eum, pro eo quod ulmorlalis bomo compre-
Angelus iste Fifius Dei cst. Differt autem el nulli henstts est, et mori poluit cl crucifigi? llinc Aposto-
incogniium est, aul esse debet, quia mullum differt lus : Nos autem pradicamus Chrislum crucifixum,
hic Angelus a cseleris omnibus angelis.tam spiritibus Judmis quidem scandalum, gentibtts aulem sluliuidm
quam homiuibus sanclis, qui ct ipsi pro quadam (I Cor. i). Quorstim isttid? Vidclicet adiniramiir feli-
dignilate spirilualis ofGciidicunlur et sunt angeli, cilatem gralia: hujus Angeli, quam per Spirilum
ol illic : Labia sacerdotis atstodiunt scientiam et sanclum nobis contulit, quia nou solum non scauda-
3$9 DE MEDITATIONE MORTIS. — LIB. I. 370
tizamur In eo pro hac re, verum etiam oppido confir-. A Joanne Baplista Angclo huic Filio Dei, filio hominis:
mamur in ejus fide. qnia nisi Angelusisle Deusesset, Ecce millo angelum meum ante faciem tuam, qui
ntiraleiius honio, qui secundiim verilatem naturae prmparabil viatn tuam ante te; et conlinuo per tro-
noslraj moreretur, ipse fieri potuisset. Quid enim ? pum, qui apostropha dicilur, idest conversio, ser-
Nsinquid creatus angelus, qui utique non est Deus, mo ad eos omnes reducilur, qui esspectabant islura
bumanam poluisset assumere naturam ? Et quidem specialera, sive proprium Angelum,quiantinomatice
in specie hominum apparere poluerunt, et apparuisse dicilur Angelus, diciturque eis. Et statim veniet ad
legunlur angeli, ut illic: Cumque sublevasset Abra- templum suum Dominator quem vos qumrilis, el an-
ham oculos, ecee apparuerunl ei tres viri stantes prope gelus teslamenli, quem vos vultis. Nimirum quem
eum(Cen. xvin); sed in verilate nalurae hominis exspeelabant, quem quserebant, quem volebant om-;
nullus eorum unquani apparuit praeter istum, qui nes sancti ab origiue mundi, Messiaset Chrislus est.
vcritatera nalurae nostrae ita suscepil, uteliam unum Hunc ipsum Dominatorem nominavit polius quam
de similibus loqueretur, id esl vera carnis morle Angelum Dominatoris sive Domini, non Angelum
moreretur. Non ergo in eo scandalizamur, imo ma- Domini, quod commune est plurimis, sed Angelum
gis in fide conflrmarnur. Nam quia vere morluus lesiamenti, quod nomen sive prsedicamentum pro-
fuit, constal quia vere homo est, et quia veram bo- B prium est huic, qui laliter Angelus factusest ul solus
miuis naturam assumere poluit, conslat qttia solus moreretur etmoripossitsecundiimnaturaninoslram,
Angelus iste Deus est. Solus quippe Deus adeo sub- qnam assumpsit, et moriendo conscribere nobis le-
tilisest, ul subslantiae ejus creatura ratioualis capax stamenlura selernae baereditalis. Quod ul liquidius
sit. Neque huinana creatura crealurae angeliesc, neque paleat, ultimura de his, quae supra proposuimus,
crealura angelica creaturiE humanae capax est, quia quatuor capitulis prosequamur, ut annuntiet, inquit,
nec allero, scilicet angeius aniraa humana, vel anima hominis mquilatem.
humana angelo subtilior est; solus, ut jam diclum CAPUT XIV.
est, Creator ulriusque, Deus el Paler, et Filius, et Hsec illiuslocutionis summa est, hic fructus mortis,
Spirilus sanctus, utroqne videlicet et angelo et ho- quae est locutio cjus, hsec vox sanguinis ejus melius
mioe, longe suhiilior est, el proinde utrique el an- loquentis quam Abel, annuntiare hominisaequitaiem.
gelo et homini capabilis est, qtiorum triiim persona- Et quid esl annutiliare hominis sequitatem, nisi
rum haee iiua, scilicet Dei Filius, qui est Angclus, stare contra hominis accusatorem sive persuasorem
sic hiimaiiam naluraui siiimel capacem esse voluit, elcriminaiorem anle judicem Trinitalem, etpro ad-
ut tina cuin humiiie personu fierel tnm vertis homo, voeatioflieio defendcre homiriem per legilimam de-
nl loqueretur unum de similibtis, id esl moreretur, ' fensionem? Qua ralione? Si eitimin 242umus deljcto,
CAPUT XIII- ailAposlolus, imoqui in Apostololoquitur ipseChri-
Qualis est ista locutio? vel quare mors htijtis An- Stus : Si, inqnam, in unius delicto mors regnavit per
geli loculio uuncupatur, diceudo. Si fuerit pro eo, unum, multo magis abundantiam gralim el donationis
videlicet homine, loquens unutn de similibus, videli- eijusiiitm accipienles, in viiam regnabunt per unum
cet quia Deus est cui locutus est vel loquitur; cui Jesum Christum. Igitur sicui per ttnius delictum in
cum oinnia suis moiibus loqiiaulur (omnia eniin in- omnet homines in Cbndemnaitonem, sic per itniui ju-
leUigit) luuc vero maximc htijus Angeli, scilicet Filii ttiiiam in omttes homines in justificalionem vilm.Sicut
sui pnssio loctttio esl. Si enim sangtiis sanclorum nd enim per inobedientiam unius hominis pecealores con-
eum elaroal, exempli gralia, dicente ipso ad Cain : tliluti sunl multi, ita et per unius obedienliam justi
Ecce vox sanguinis fratris lui Abel clamat ad me de consiiiuentur mutii (Rom. v). Nonne IIQCaequuin esl?
lerra (Gen. IV), quanlo magis sangnis hujus illi loqui- Arrige aures, o fldes, quae in nobis habitas, sive per
lur? Hinc Aposlolus: Et accessistis, ail, adteslamenli quam Ciirislus in cordibus nostris habilat, arrige
novi medialorem Jesum, el sanguinis aspetsionem attres bene audienles, et intellige bic vere sequiiaiis
melius loquenlem quam Abel (Hebr. xu). Ergo mors Q noslrae veracem et constanlem annuntialionein,quod
Angeli liujus rerelocuiioesi, el si delectal audire, sijuslum fuil ul propler peccatum unius liominis
etiain testanienti conscriptio cst. Eamus ud Scriptu- condemnaremur, quia de illo, sicut fructus inutilis
raiiiillam, ad quam noshic idem Angtius misit loco ex vitiosa radicenati fuimus, roullo magis justum
supra memorato, poslquam dixerat, el bealus esl qui el aequum est ut propter jusliliam unius homiuis oin-
non fuerit scandalizatus in me: Quid, inquil, exislis nes juslificemiir, quia de illo tanquam ex bona va-
in desertum videre? Prophetam ? Eliam dico vobis, et dice, cui per fidem inserimur, volunlarie regenerati
plut quam prophelam. Hic est enim, de quo scriptum sumus. Vere bealut vir, qui implevit desideriumsuum
esl: Ecce tnitto angelum meum ante faciem tuam ex istis (Psal. cxxvi), qui desidernns talem annun-
(Mal. m). Uluc, inqtiam, eauuis, et videamus, quid tialionein tantie sequilatis, firmiler usque ad finem
sequilur. Ail: Et slatim veniet ad lemplum tuum vitae, fidem lentiil in promissione hujus aeiernae hac-
Dotninalor, qttem vos qumritis, et Angelus testamenti, reditatis. Vere, inquani, beatus, quia HOIIconfunde-
quem vos vultis (ibid.). Niiuirum ex persona Dei Pa- tttr, cum loqitelur inimicis suis in porla (ibid.), imo
tris, sive ex persona Spiritus sancli, qui per os san- glorificabitur gloriosa scquilatis victoria, dicens ini-
ctoruii) proplielarum loculusest, diclum erat bocde inicis suisiu illa poria, in illa vitx octernse jnuua
 S71 . RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 57$
quando de corpore solufa egreditur anima : Ecce hic A petenter eloqui. Sed ecce simul audio liunc ipsum
est annuntialio sequitatis, quam annuntiavit iste, qui Angelum dantem in prophela vocem hujusmodi:
pro me loquilur Angelus teslameiiti, Angelus, qui Gratis venundali estis, el sine argeiitoredimemini(Isa.
bomo faetus sangtiinc suo testamentum mihi con- LII). Vox ista, 0 anima mea.liiiguam meam adjnvat,
scripsit aeternae haereditatis, ttt jam non sim ejus qui ht verba inveniam, quibits doloris tui senstim ali-
hie secundura carnera generavit morlaiem, mortalis, quanlisper eloquar. Considererous ubi, quando, el
sed ejus qui me secundum spirilum regencravit post quomodo venuiidati fuimus, et iierum ubi, quando
iftoriem, quam ex me scripsit, factus immortalis, de et quomodo rederapli sumtis, etecce in his verbis
cujus simpla morte regeueralus el vivificalus jure tam paucis vere magna , vere atta et grandisona
utramqtie mortem evnsit, jam vivens propler ejus elocutio. Vere enim in lioc diclo gratis venundati
juslificationem in spiritu ct in corpore, quod propler estis, magna, gravis et miranda exprobraiio, etvere
peccatum mortuum est, sine dubio propter ipsum in lioc dicto et sine argento redimemini, niagna,
denuo victurus. Quse sunt illa, oprudentissima fides, dulciss et miranda consolalio. De veniindatioue mi-
de quibus desiderium tuum impleri oportet, ut non nusgraluita sicutdicit, gratis ve.nundaliestis, prima
confundaris, cum loqueris in porta iniinicis tuis sive consideratio sii. Ubi eramus venundali, sive cum
inimicis raeis : Ait enhn : Bealtts vir, qui implevit B venundaremur? In lumbis Adae.Odolenda progenies!
desiderium suum ex ipsis. Quibus ergo ex ipsis? Quse Tunc ergo venundata es, quando nondum eras? Et
suntipsa? Praemissum est itiic versiculus hiijiisce- quomodo venundata es? Ambiendo divinitatis alli-
modi : Sicttt sagittm in manu potentis, ita filii excus- ludinem, et exspectando hujusce ambilionis adim-
torum (ibid.). Sed et ante hunc alius prseibat versi- pletionem secundum ha:c verba serpenlis: comedite
culushiijusmodi: Ctimdederildilectissuissomnum ecce ei eritis sicttt dii (Gen. 111).Sed non est factum qtiod
hmredilas Domini,filii,merces fruclus ventris (t6id.). ille dixit. Ergo vere dictum est, gratis venundati
Ilem et anle hunc versiculum isle alius prsecedit: cstis, quia speratum vel promisstim prsevaricationis
Surgile postquam sederitis, qni manducatis punem do- prctiutn, neque vos, neque ille accepit, in quo prac-
loris (ibid.). Ecce vere ista siint, qttortim qtii habet varicali esiis. Magna igilur exprobralio, verumla-
desiderium, et cx quibus qtii implebit desiderium nien rc ipsa mullo parcior, el pro inlentione tam
suum, liealuseslvir, el noiiconfuiideturcuminporta mali oommercii longe suavior. Nam ad inteiitionem
loquctur inimicis suis. Nam sessio, qiiam dicit, sur- illius, in quo fuimus vcnundati, parum erat dicere :
gitepostquam sederitis bumilitas est, quam rex om- Gratis venundati eslis, et ampliuserat dicere id quod
nium fiiionini superbiae (Job. XLI), diabolus, ignora- verttm est: Nimis damnose venundali estis : quia
vit. Panis doloris suavitns est sandse eompiinciionis, non solura Doinino similes non estis facti, sed et
et tnanducatio hujusce panis perseverautia esl ejus- Dco inorlui estis. De redemplione quam dicit, et
dem coinpttnclioiiis, in qua relicitttr el deleclatur sine argeulo reditnemini, major eslconsideralio nobis
anima spirilum possidens humilitatis tali nc lanta habenda qttafn suis explicare verbis possit lingua
'refectione, qualem et qtiaiitaiu iiemo scit, nisi qui morialis. Qttidnam esl, quod sine argento redime-
accipil. Potest qiiidein dicere tale quid, ut est illud: niini?Sciiiius ubi el quando siimtis redempli, quia
Fuerunt mihi lacrymm mem panes die ac nocte (Psal, videlicet illic redempli sumus, ubi praeseutes non
jtu), sed noa potest edicere qimliter sibi saptierint fuimus, neque de pretio redemptionis cum redem-
panes earuintlem lacrymarum, quosmeruil mandu- plore quidquam tractavimus, sicul scriptum est in
care. Sed redeamus ad capiiulum. propbeta ex persona redemploris ejtisdemperspicien-
CAPUT XV. tis ad ejusdem redemptionis nostrae myslerium:
Sl fueril angelus pro eo ioquens unttm de simiiibus Torcular calcavi solus, et de genlibus twn esl vir
miserebitur ejus et dicet: Libera eitm, ut non descen- mecum (Isa. vi). Tunc redempti sumus quando An-
dal in conuptionem. Inveni in qtto ei propitier. Con- gelus iste sic locutus esl unum de slniilibus, ut
tumplaest caroejusa snppliciis, revertntur ad dies D eo moriente et lancea percusso fluerel sangttis et
adotescenlim suce (Job xxxm). Quidquid liuic a no- aqun de lalcrs ejus. Ibi argentum 11011 fuit prelitim
bis hactenus dictum. vel adbuc.dicendum esl, sic redeinplionis. Quid ergo vtl quunlum est qtiod ait,
accipe, 0 lu, quicunqite adesse dignaris, sicut pol- et sine argenlo redimemini ? Neque enim sicut di-
licetur tiltilus operis , scilicet non tam exposilio- xerat gralis venundati eslis, ita et diceredebuit, 243
nem docenlis quam sessionem sedentls in me- aut vobiit, gratis redimemmi. Quid enim ? Ntinquid
ditatione roorlis, secttndum morem mandtican- quia dixit, el sine argento redimemini, idem est ac
tiuni panem dolorls, quibus dulce est non so- si diceret: Gralis redimemini? Non utique, neque
lum loqui, venun etiain idipsum quod jam locuti sic faclum est; non enim gratis, sed pretio sitnius
sunt, ditttius medilari, et ut secundum majestatem redempti, et hocde noslro, unde el vera est et
divini sermonis dictum sit, non sottim manducare, jusla haec annuntiatio, de qna nobis 6ermo est juxla
vemm eliam ruminare panem doloris. Quid ergo capitultim praesens, quo dictum esl, ul aunuiiliet
ruminas, 0 anima? Quid meditaris? Audio quod di- bominis sequilalem.
cas mihi, sentio rcsponsum doloris tui, sed sensum CAPCT XVI.
ipsum 11011 posstim facile verbis consequi, aut com- 0 vere admirabilecommercium, denoslro.inquani,
3J3 DE MEDITATIONE MORTIS. — LIB. I. Stt
redemptisumus!Qualidenostro?Quideral nostrum?. A duo haec, qusesola in httnc mundum altulit, scilicct
Kuuquid argentum ? Nunquid aurum ? El si habeamus morlem animaeel morleii) corporfc, ecce vere adroi-
argenlum sive aurum, nunquid cral nostrum? Nunquid rabtle commerciiiin, quia de duobus islis alterum
horum inuilitnus aliquid in hunc inuntium 1 Denique Angchis iste suscepit, scilicet mortem corporis, et
lanlum illud, o bomo, reete dixeris tuuni, quod in- hujusmodi pretto acquisivij. homjni vitam aiiinue et
lulisti in hunc mundura. Qnjd autem cum nascere- £orpoiis.
ris attulisti inbunc mundum, nisi onera duaru.ni CAPUT XV|I.
mortium? Natus quippe es, et morte anirosejam Utiando commercium islud Deus cxeogilavit?
morluus, et roorle corporis cito moriturus. Acqui- Quando eonsilium boc Angcliis isle favenil ? Ait
sisli aurum, acquisisli argenturo, sed boc utique de finim anuuntians aequilatem homi.nis: Inveniin quo
luo, et idcirco non luum, ut laceam de violeuloruni ei propitier (Job xxxui). Nunquid tunp pritnum,
quolibet regum sivt lyrannorum; quivis istorum et quando primus homo alienuiu rapuit, vetilum co-
legitime reguantium habet quidem et legitime, usu- medeiulo lignum, et rapere ambiendo altiludinem
que competendi expendit aurum et argentum; ye- divinitatis, istud Deus invenit, ut diceret: Ne fort»
rumtamen non est suuni. Est enim Dei dgnum. tumat etiam de ligtio vitm, et vivat in mlernum (Gen,
Uoc sciens fidelis David, cura praeparassel in opus B ui), et haec dicens de paradiso emitterel eum, fa-
domus Doraini aurum et argenturu, ses et ferrum : eturus de uiia morte corporis contra unam corporis
Aurum i» vaia aurea, et argenlum in aryeniea, mt in <etanimse inortera, vitale antidoiiim? imo antequam
mttea, ferrum in ferrea, lignutn i.d tigtteq, omnem- vel ipsttm hominem vel aiiquam creaturam facoret,
que preliotwn lapidem, et marmar Parium abutidan- lioc inveneral et apud se abscondilum habebat, id
littime. De,inquiens, litec iu templum Dei mei (/ Pqr. est nullo angelorum sciente, solus ipse sciebat,
xxix), poslmoduin benedicens Domiiium: Tuum, Apostolo lestanie, qtti ad Epliesiosscribontloquilur:
m(Hiii,eU,Deinine,reguuiii,lum divitim, et tuaest Milii omnium minimo sanciorum data ett gralia heec,
qloria. Quis *r§o, el quif populife meus, ut pqssiuius in gentibus evatiuelizare iiwestigabiles dmtiui CJtti-
tibi hae univerta promUtere? Tua suiit omnia, el qum tli, etilluminareomnet.qiue tit dispensatio saefemmtli
de manu lua aceepimut, dedioius tihi. Pfiegrini enim absconditi a smculit ii» fiep, qui omnia creavit, ut
tumus coram te ei advenm, sicut omttes patre» notfri. innotescat principibus et poies(atibus in cmlestibusper
Domine Deus noUer, omnit hmc copia, quam para- Ecctesiam multiformis snpieniite De\ (Ephes. w).'
vimut, «f axHficaretuTd«mus mmiut sancfa tuv, de Quas dicil iuvestigabiles divilias Cliristi ? Quid di-
tnauu iua tst, et tua suut pmnia (ibid.). Ergo sit cit sacramentum ahsconditum a sseculis in Deo qui
qiudem, o fidelis David, aurum et argentwn aliquo omnia creavit? Nonne isttid ioveplum, de quo nobis
roodo luuhi, quia libi datum esl ab illo, cujus om- faic sermo est, annunliante angelo illo aequiiatein
ula iwit, si rav*ra,sicut ipse fatoris, et sicut fute- bominis, et diconte : Inveni inquo e\ propitiert Et,
mur nosomnes, quicunque exainutainus verum, o vcre investigabiles divilius. hujus Augeli, divitias
noa omnino eH luuni, neque alicujus noslrum. Cliristi ! quis eniin alius invesligaret, quis alius
Nihil enim intulimu* in hunc muudum(I Tim. vt). praeler ipsurii inveuiret divitias bujusmodi, divilias
Proiude aon satis valeret, ad annuntiandam borai- lmjusce propiiiationis? Vcre etiim niaguas esse di-
nis aequitatem aurum sive argenlmn Deo judici pro vitias cum Apostolo dixerim, divilias cliarilali» et
redemptione tiouiiuk ab homiue datum, neque eoim misericordiu:, divitias bonae voltinlatis et magnae
Justitia refragaretur acGusatori econlra dicenti: potenliae, quia lanlse churitalis, tam bonae volun-
Quod das, hoe non esl tuum. Et quidera scripiuin et latis, tainque copiosse misericordiac esl iste Angelus,
veruin est, redemptio animm verm divilim ejus (Prev. Cbristus, Dei Filius, ut hoc tale pretium dc nostro
xm), sedhoe non deorigiaali peccalo, irao deactua- sumptum, alierara de duabus mortibus noslris, quns
libus peccatis recte inleiligitur, el hujusmodi re- solas, ul jam supradicium esl, intulitnus in buuc
denipiio parum valet homiui, si non sit prius ab ry muiiduro, lale, inquam, prelium suscipiens ex nobis,
originali peccato liberalus. Exempli gratia : Quatn- sibi molestum, nobis saluliferum facerot nostrse
obrem, inquit Daniel , o rtx Nabuchodonosor, con- paupertati autidolum, faceret inopi humano generi
silium nuum, pJaceal libi, et peccaia tua eleemosytiis salulis ct divitiarum suarum tam admirabile semi-
rcdime , et iniquilates tuas misericordiis pauperum, nariura. Deficil sermo, et mens magniiqdiucin co-
forsitan ignotcet deliclit tuit (Dan, iv). Si eonsilium gilans sacramenli, Ijnguara suam balbutire asiimat
islud ei plaeuissel, forsitan in hnc ignovissel ei Do- polius quain Ipqui. Forte ad hoc dicit aliquis : Si
iuinus, ut non venirent illa omniVsuper eum, scili- sacrameiilum istud non noviter iste Angeius invc-
ecl, qued regnutu ejus ab eo transiit, et ab homi- nit, sive divitias hujus unicae propiliauonis, sed
nibusejeclus esl, et cum besliis atque feris fuit ba- anlo eaecitla totura hoc, quod nunc faclum ttst,
bilatio ejus, et fenum eomedil quasi bos. Sed quan- penes se abscondilum babuit, cur nnnc primum post
tuni valeret illi haec redemptio, non habituro rcdero- lot ssecula et angelis et hominibus innotescerefocit?
ptioncm in alio saeculo? igitur quoniam ad annuu- Curei prius tale consilium placuit, quod postmodum
liandam aequiialetn hominis oporlebat eum de suo oporteret immutari ? Curo cniroprscvenire poluissot, et
redimi, nibil autcm suum esse diccre potcrat, uisi diccre de Adnra: si tulerimus eura et posue,rimu3 ccm
f7S KUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 376
in paradiso, ambict fieri qtiasi unus ex nobis, nunc A raveril insatiabitis odii plenus amariludine, ita ut
ergo, ne pro tanla feliciiate pnradisi elutus in super- nec in tribiilalioiiem sinc morle fratri desinat insul-
biam, pulet se esse Dominum, dimittamus cum hic tare, reits eril gehennx ignit (ibid.), subaudilur, nisi
ttt operelur lerrara i!e qua sumptus cst, cuin, in- faciat quod scquitur : Si ergo offert munut luitm
quam, sic prsevenire et talitcr dicere vei facere po- ante attare, et ca-tera usque el vade priut reconci-
luisset, niroium dislulit,' el posito illo ,in paradiso, liari fratri tuo (ibid.). Profeclo qualis nunc est Deus,
causa cveuil, ut quasi consilio niulalo, el prioris con- talis erat et in diebus antiquis, talem quoque lene-
silii 244 poeniludine habiia.diceret heata Trinitas bat, tit nunc lenei ordinem judicii. Non solum nun-
ironin quam gravissima :Ecce Adam quasi unus ex quam supplantavit Judiciura aut subvertil quod Jus-
nobis factus esl, sciens bonuin et malum (Gen. m). lum est, verum eliam in judicando seinper longa-
Non enim quasi Deus faclus eral, imo facluri Dei nimiter egit, ut nunquam prsecipitaret, id est nimis
gratiam et hoiiorem perdidcral; ejeclusque Adam, properanter proferret hanc senlenliam judicii, quse
ne forle, inquieng, tnittal manum suam, et sumat esi reuin esse geliennae ignis. Mediura hoc semper
etiam de ligno vitm et comedat et vivat in mternum babere voluit pro justi judicii sui testimonio , ut qui
(ibid.), coinilanle senlentia, quatn dixit: Quia pul- damnandus essel, prius addicereiur reus concilio.
vit es et in pulverem reverieris (ibid.), Haecvel his B Unde miror qttosdain dixisse, vel eliam scripsisse,
similia proferre solent hommes mtillum, ut ipsis vi- quia primus ille angelus, ubi creatus est, statim ce-
delur, argumentosi, veraciter aulem multum impor- cidil. Si enim staiim cecidit, quid dicenl requisiti,
luni, ul ferc ad eos perlingat illa prophetica incrc- quando in ccelo posilus fuerii (32) ? Denique sic se
palio : Nunquid parum est vobismolestos esse homi- babet verilas Scripturae prophelise : Aurum, inquit,
nibus, quia molesti eslis el Deo meo (Isa. vn)? di- Dominat Deut oput decoris tui, et foramina tua in
cenies, quippe audivimus, quia peccalum Adse pro- die, qua conditut et, prmparata tunt. Tu eherub
pter quod fuinius omnes perditi, Deus fieri voluit, extentut et prolegent (Ezech. xxvm). Ac demum
quod idem eral ac diccret : Deus ipse fecil; nam subjungit: Et posui te in monte tancto Dei (ibid.).
mtniaqumcunque voluil Dominus fecit (Psal. cxxxiv). Sine dubio monlem sancliun Dei cceluni dicit. Nun-
CAPUT XVIII. quid vero vel hoe dicere licet, quod ubi positus fuit
Hic ergo, parumper eloqui libct, deordinejudicii in monle sanclo Dei, slatim ceciderit? Sequitur
vel juslitiae, ut liquido conslet qtiia Deus ante sae- enim : /n medio lapidum ignitorum ambulatli per-
cula.sicut jamdictum est, et hominis pecraium prae- fecltts in viit luit, a die conditionit lum, donec inventa
sciurat, el in quo ei propitiaretur, invenerat, et ta- ett iniquilatin le (ibid.), in quo notandum quia non
men cum staiim non faceret vel fecissei eum, reum C dixit, donec inveni iniquitalem in te, sed donec in-
morti addicere debuerat. Ordo judicii vel juslilise venta est iniquitas in te. Hisque paucis inlerposilis,
talis est in causa cujiisqtie criminis, qualem ipse in multiludine negotiationit tum repleta tunl interiora
Dominus judicii prsescripsit ore proprio in causa tua iniquitate, et peccasii (ibid.), lunc demuu sub-
criminis maximi, scilicet odii fralerni. Ego, inquil, jungit: Et ejeci te de monte sancto Dei, et perdidi
dico vobis, quia omnis qui irascitur fratri tuo, reut te, o cherub, de medio lapidum ignitorum (ibid.).
erit judicio (Matth. v), subauditur divino. Tandiu Hoc diciinus pro auliquissimo ordine judicii, quia
qtiippe solins Dei judicio retis est, qui irascilur Deus quidem jain dudum invenerat, imo et prxscie-
fralrisuo, id est qui odil fraircm suum, sicul Cain, rat iniquitatem illius angeli, sed non praeparavit, ul
de quo scripluro est quia iratus est vehementer, et jara proferret sententiam super illuin quia reus erat
concidil vullus ejus (Gcn. iv), quandiu iram ipsam judicio, sed tanditi patienter sustinuit, donec fieret
sic supertegit, nulloque facti vel signi alicujus ju- eliam retis concilio, id est donec iniquitas, quaiu
d'cio prodit, ut in convenlu Ecclesise possit argui, solus ipse invenerat in illo, inveniretur etiam ab
vel lcstibus convinci, quod fralrcm suum oderit. angelis sanctis, et tunc deinuiu protuiit senientiam
Quod si aliquo signo vocis aut subsannationis, quod 0 hanc: reus est gehennae ignis. Nonne hic idem ordo
ab homine vidcri possit, vel audiri, odiuro ipsum magis ac magis enitescil sequeutibus verbis? JJ/ena-
prodiderit, jam non solum coram Deo. verum eiinm tum est, inquil, cor luum in aecore tuo, perdidisti
coram homitiibus Jiidicandi oflicium hnbenlibus, sapientiam tuam in decore luo (ibid.). Sed hoc lapi-
reus erit. Ait ergo : Qui ante dixeril fratri suo, raca, des igniti, angeli saucli, quorum in medio ambula-
reut erit coneilio (Matlh. v). Concilium quippe con- bas, perfeclus in viis tuis, videiicet per hypocrysin,
ventus est Ecclesiae considenlis ad jtidicandiiin, et necdum videbant, quia solus Deus videlicel inluetur
sine dtibio ad concilium pcrtinet judicari de hoc cor. Proinde factus est, et fieri debuil, ut quia reus
odii signo, quale est ract, eliamsi vcrbum arlicu- erasjudicio divino, retis etiain fieres sanctorum an-
latum sive lilteratum expressum non sit, quia vide- gelorum concilio. Scquilur ergo : /n terram projeci
licet absque malo vcrbo mtilta sunl signa odii, te, attte faciem regum dedi te (ibid.), factum est,
exempli gratia, cum quis corrugala nare, vel pal- viderunt lc reges illi nobiles angeli, nobiles autem,
lenli facie osculttra fralri siiblrabil ecclesiasticae quia humiles, lu vero per superbiam ignobilis faeltis
pacis. Qui aulem dixerit, fatue, id est qui perseve- es. Tunc demum, inquit: Producam ergo ignem dt
(3i) Vide etimd. eap. 8 lib. III inGen.
 377 DE MEDITATIONEMORTIS. — LIB. itf * $73
medio tui, qiti comedal le (ibid.). Quod quid esl di- .\in die irm cl revelalionis jttsli judicii Dei (ibid.),
cere, nisi ac si dicnt: reus cris gchenuaeignis ? pervenit ad optis peccati, quando fructum tigiii veliii
CAPUT xrx. innligna inieiiiione comedit. Exhoe jam reus conci-
His breviter prselibutis, mttlla sese aperiunt, mtil- lio faclus, qui jnmdudum reus crat jtidicio. Quo
ta sese ingerttnt meditutioni buic, mediialioni mor- reatu jamduduni reus eratjudicio? Nimirura rea-
lis, quam suscepisti, o anima, pro intentione erudi- lu ambilionis, qua csse ambiebat similis Deo, el
tiouis. Primum itaque de his quae circa genus hu- hinc lumor anteqtiara foris deprehcnderettir iu opere
maniiin diviuitus agonlur, sccundum eiimdcm ordi- peccati, soli cognilus erat jtidici Deo. Idcirco nam-
nem Judicii reddenda esl ratio his qui modo supra- que foris tentatus tam facile cecidit ad hanc suggc-
dicto qusesliones agitare solent de morte horoinis, stionera scrpeniis : Comedite et eritis sicut dii (Gen,
conseqiieiis esse volenles quod Deus causam morlis, m), quia jam inlus su.beral tumor hujuscc ambitio-
scilicet peccatum, evenire volueril, quia cuin pone- nis. Unde veraciter ante nos dicttira est, quia nisi
ret etira in paradiso, fulurorum utique prsescius prius intus tumtiisset, foris tentatus tam facile non
erat, et sic fuiuruni esse praescivil. Si rite conside- cecidissel. Faclusest crgo, sicut jam dictum est,
rasti gradalionem banc, priroum realum, quo reus reus concilio (Mallh. v), quia prius reus erat judicio,
quisesijudicio; deinde reaium, quoreusestconcilio; quia sicul nttnc nolum est universo cseltii hominuni,
tjrtio quoque realum, quo reus est gebenuse iguis : ita et mtillo clarius tunc innotuit reatus ejus cceti-
oroniuo ab ejusmodi suspicione verilas tiberabil te, bus angelorum. El cum illius concilii lestimonio
propter luum simplicetn oculum, qui hec intendit sententiaro accepit, sicul ibidem scriplum est: EJe-
agere, quod sapientia docet vel monet. Sentite, cilquc Adam, et collocavit ante paradisura voluplalis
inquiens, de Domino in bonilate (Sapt. t). Dorai- cherubin, etflammeum gladium (Gen. 11).Miraretur
nus enim jusius, Domiuus Deus noster rectus, Deus vulgus, si audirct, quod pro lain exili cibo factus
fidetis ct absque ulla iniquitate, jam quidem reuni est reu» tanto concilio, cum lamen nemo sapiens
jttdicio habehat boroinem, cum poneret euin in pa- niirelur, quod bodieque pro lam exili sono Raca,
radiso quia tumorem ambitionis ejus videbal, sed reus quisque existat concilio. Nos vero nequaquam
ille nondum reus erat concilio, idcirco senten- uiiramur, imo jusliim flei judicium laudantes et
liam super eum non proferebat, imo eadem bonita- venerantes, misericordiara quaerimus; scientes quia
te, 245 eadem palienlia ct longanimitale, qua nunc sicut sonus hrevis Raca magni odii signum est, el
usque singulos bominum peccalorum cxspectat, di- idcirco jure addicit reum concilio, ita el multo raagis
ccnlc Apostolo: Andivitiat bonitatit ejut,et patienlim _ morsus unius poroi, quantumlibel modici, signuin
ei longatiimilalit eonlemnit ? ignorai, quoniam beni- vel lestimoniura contra hominem fuit magnae arobi-
gnitat Dei ad pmnitentiam te adducit? (Rom. n.) lionis, el idcircojuste in omni concilio cceli aclerrae
eadem, inquam, beuignitale illura exspeclabat, et reuset itiexcusabilis lcnebalur homojam sccundum
sua illi beneficia largius impendebal. Al ille, sicttt animara mortuus, el in corpore mortalis, el secun-
ibi Deus apostolis continuo dicil: Secundutn duritiam dum ulrumque reus gehennaeiguis.
autm tuam el impmnilent cor ihesauritat libi iram

LIBER SECUNDUS.

CAPUT PRIMUM. fodi. et ipse magis ac magis admiror quantitatem

Ad liberandum hominem de superbia valere affli- O ] hujus altitudinis. Jam enim quantum sermonis in
ciiones, et mortem corporis praecedcnti tibro demon- hac altittidine super hanc petram sacrae Scriplurgc
slratum est, seciindum verba cnpitiili suscepti ex superaedificalum est? Altamen siiperaedificntiohacc
lihro Job, ah eo quod diclum est: Tunc aperit aures vix in planitiem sensus legentis ascendit, vix paret,
tirorum, el erudiens eot inttruit ditciplina, ut avertat nondum eminet, el idcirco adliuc in sedificandonsque
hominemab hit, qnmfecit, el liberet eitm de tuperbia, dumdomuncuta fiat,operosiuslaborandum,subtilius,
eruetit animam ejut a corruplione, el vitam illius, ut Deo juvante, meditandum esl. Quid igiiur faciam,
non transeal in gladittm (Job xxxitt), usque ad id ut Scriptura liseCcitius surgat, efficacius procedal?
quod ail: eccehmcomnia operalur Deus tribus vicibus Fodiam lalius itt idipsum allum, et hanc ipsnni pe-
per singtttos, ul revocet animas eoritm a corruplione, tram super quam fundamenlum posui, Scriptttrain
et illnminelluce vivenlium(ibid.). Nimirum hoc nssu- hanc sive capilulum Scriptttrae, super quod caeplum
mendo capilulum fodi in altum et posui fundamenta hactenus scrmonem fundavi, altentius circumspi-
supra petrain : fundamenta hujusce aedificii sive ciara, ul nec scnsus laleat arroganlis illius, qui
operis in ingressu, vel foribus ut primus convenirc haec vcrba dixit, nec B. Job causa sive patientia
queatuic litulus, ineditatio mortis.lu alluro, itiquam, mibi sitignota, contra quai hcecvaltle bona non be-
 579 RCTERTl ABBATIS TUITIENSIS <M0
nedixit. Circumspectio ejus malcriam suggeret ube- A j mentum facientes quasi ab cffcctis, quod vew iiaaws
rioremxdificanti materiam auri el argenli lapidum- essct, qttem taliter Deus percussisset, qui nemiiunn
que prcliosorum, scilicet, mirabilium tcslimoniorum injuste perctit.il, sive, ut verbis ipsorum loquar, qui
tuoruin, Domine, quae scrulatur vel scrutari debet ntinqtiam supplantal judicium aut titfrrcrtii quod jtt-
anima Cbristiana ex Scripturis veritalis, quseomnes sltim est (Job vm). Ergo et isle llcliu el tres amici cju-
(cnsouaiit Scripturae liuic. Omnes eiiini Scripiurae sdem Job existimabani quidem quodcognoscerent, sed
in isium Angchmi lenduiit, qui locuturus erat, jam- non cognoscebanteum,siculprobal tola series dispn-
que locutus cst pro homine unum de similibus jam tationis corura, et hoc labor fuit aute eos, donec
sttpra niemoralis, elcirca propitiationem versantur, intrarent in sanctuarium Dei, et inlelligerent in
quae iiinic pcr ettmdem angclum facta esl, loquen- novissimis eorum (Psal. LXXII),dicenle Domino ad
tera et dicenlem : Inveni t'« quo ei propitier (ibid.). eos, remolo tumen arroganle islo : Iratus est fttror
CAPUT II. mens, quoniamnon estis locuti eoram merecium, ticut
Heliu filius Barachcl Buxetcs, qui iratus indigna- servut meut Job. Sumite igitur vobit teplem tauros,
(usqiic udversum Job haec tam multa tamqne magna et teptetn arietet, et ite ad tervum meum Job (Job
loctitus cst, ipse est Balaam prius prophela, deinde XLII),etc.
ariolus diclus ob avariliac culpam, cujus, ut in libro B 1 CAPUTIII.
Numeri scripium est, subjugale mutum , scilicet Uude atttem existimabantquod cognoscerent eum?
asina rcdarguit iiisipienliam. Quam obcausam iratut Vidcbant enim, ait ipsa Scripiura, dolorem etse
et indignalus adversum Job, eo quod, ait, justus sibj vehementem(Job. n). Miro modo non ille zelatus est
videretur, eo quodjustum esse se dicerel (Job xxxn). super iniquos, pacem pecealorum videns (Psal, LXXII);
Ob Itoc iratus est vehementer, et tanquam forlis non, inquam, zelatus est, ul diceret : Ergo sine
aemulator, quasi liligans pro Domino taliter eum causa jusiificavi cor meum, et lavi inter innocentes
aggrcssus est : Dixisti ergo in autibus meii, et voeem manus meat et fui ftagellalut lota die (ibid.), si ipsi
verborutn tuorum audivi: Mundus sum ego absque scandalizati sunl in eo, ut dicerent : Ilic homo
deiiclo immaculalus el non est iniquitai in me (Job innocens non erat, bic bomo rectus non erat.
xxxin). Sic inctpiens multa persecutus est nimis Quit initoeeiii unquam periit, aut quando rccti deleli
arroganler, et multum quidem scienter, sed multum tur.l ? Quin poliut vidimus eot, qui operamur iniqtti-
iiisipienier, sciens quidem quid dtceret, sed non tatem, et seminant dolores elmetunt eos, flante Deo,
pcrpendens cui diceret exemplum arrogantium om- periisse, el spirilu irm ejus esse eonsumplet (Job
niutri, qiialium contra qtiosdam 24G^P0st0',,s loqni- iv ). Ergo isle non intiocens , aul rectus, imo
lur: An mmulamur Dominum? Nunquid fortioret*** operarius iniquilatis coram Deo erat, et ecroi-
illo sttmus? (I Cor. x.) male Judicabat de viro san- nabnt dolores et roetebat eos; quippe qui, flante
clo, perverse aslrnens quod justum se dixisset esse Deo, periit, et spiritu irae ejus consumptus est.
coram Deo mundum et absque peccato. Non ille hoc llypecrita erat, et spes ejus periit {Job vm). Hsec
niatum dixerat, sed iste bonum male audierat. Re- el his similia loqui coeperunt, idcirco quia videbant
pugnanlia valde sunt verba bona heali viii malo dotorem esse vehemenlem. Nam pro magnitudine
bujus auililui. Si, inquil, justifieare tne voluero, ot doloris praecedentem subesse existimabant magniiu-
meum condemnabit me. Si innocentem ostendero, pa- dinem iniquitatis. Etverum quidem est,quiavidebaxt
rum tne comprobabit, et abomiiiabuutur me vesli- veliemenlemesse dolorem. Sed nunquid cognuscebant
menia mea (Job IX). Haecvel liis slmilia, quisprae- doloris ipsius qualiialem, sive radicem? Non ulique,
vertere polerat? Sed et hoc inter caetera dixerat. quippe qui nec tunc, quaudo postseptem dies apsruit
Saltem nunc intelligite quod Deus non aequo judicio os suum et loeutus est : Pereat dies in qtia tialus
afllixerit me, et flagellis suis cinxerit me, hoc vel sum(Job iu), elc, usque, et venit super me indigiutiio
huic similia non Heliu audierat; non bene viderat (ibid.), intellexisse putandi sunt. Dixerunt enim :
sive intellexerat. Quare non bene viderat? videlicet .rj Ecce docuisti multos, el manus lassas roborasti,
quia clevatos el subliines oculos habebat. Nunquid vacitlantes cqnfirmaverunt sermones tui, el genitn
cnitn quando audientcs omnc malum, quod accide- iremenlia confvrtasti. Nunc atttem venil super te ptaga
rat ci, venerunt pariter ul visilarent euro, et conso- etdefecisli. Teligit leet conturbattts es (Job IV). Pu-
larentur, frustra sic dielutn vel scriplum est cum- taverunl lotam causani doloris illius, qucra videbani
qtteelevasienl procul oculot suot non cognoverunt eum? esse veheraentcra malum , illqd esse quod tuuc
(Job iii.) Piane non fruslra, sed magno cum pondere acciderat ei, propter quod pariier venerant ul visi-
secundiim rei veritatem seu proprietalem lalitcr tarent et consolarcnlur eum. At ille praeter iHum
dictuin est. Deniqueoculosillos, quos ponere debue- proprium dolorem, qui parebal extrinsecus, magis
rantsuperproximuravelaniicumsuum, oculoscordis, ralionabilem inlrinsecushabebaldolorero, qui sanctis
quiapcrti esse debcnl inlelieclione Dei, elproximi, et perfeclis omnibus csl communis, qualium tinus
procul elevaverunt, cl in sublime erexerunt, undeet Isaias dixil: Secretum meum mihi, secretum meutn
non cognoverunt cum; quippe qui tcntationis se- tnilii, vm milii (ha. xxiv). Qitidnam polissimuni
crelum, qua tentabalur a Salana nescienles, impium dolent viri sancli? Nunquid illum, qui omiribus
illum esse arbilrati stint, duri conjeclores, argu- vivenlibus inslat, d:cm morlis? Imo diem nalivitaiis.
381 DE MEDITATIONE MORTJS. — LIB. II. S?2
Hic esl locns inlelligenlise.cnjiis nescil bomo pretium, A spcctatoTcs hujusce prselii, qui certo sciant spicula
nec mvetiitiir in teiT.i sitaviter vivenliuin. Homo httjusmodi, vel qua inlentione prolatse de suis phare-
suaviier vivens diei suae benedicil, diem stiae nati- tris currant sagittx sermonis mulliplicisin partes di-
vilalis benedici vult, adeo tit etinm festisillum ausus vcrsas : hinc in parlem spirilus Dei, abhinc in partes
sit celebrare conviviis.sicut Herodes in Evangelip, spiritus contrarii, spirilus hujus mundi. Quid, tit
el sieullonge anliquior Pharao circa lempus, quibus breviier dicam , per partes liber iste intelligibilis,
exstiiisse couslat htmc beatum Job. Fuil cnim con- sive tractabilis est. Obliquus enim, ait beatus Jere-
temporaneus Joseph, elenim uxorem itlius tradit mias, etiamapud Hebraeos lotusfertur; etlubricus,
Phylo fuisse Dynam, filiam Jacob. Contra praesum- dum quid aliud ioquitur, aliud agit, ut si velis
pliones bominum bujnsmodi qui tatiler benedixerunt anguillam, autmurcnulam slrictis tenere manibus,
diem sttse nntivitalis, recte isle beatus, el sapiens quanto fortius presseris, tanto cititts elabitur. Dicit
vir aperiens os smim diei suo maledixit, celeremque aliquis: Quid tali vel tanto certamine opus fuit?
finem imprecalusestmiserrimae condiiioni,dicendo: Cur bealus Job cerlare voluit, et certando tranquil-
Pereat dies in quo natus sum, et nox in qua dictum litalem, sive pacem suae mentis inquietari permisit?
est: Conceptns est honto (Job m). Qttam vel qualem Si amici ejus impugnaverunt eum gratis, cur non
ob cattsam? Nimiruro quia et secundum animara cum illis quoque pacilicus fuit, et silentio suo locum
nascitur homo pleiius moriis peccati.el secundum illis cerlando abslulit? Ad bacc inquam : Scriptum
corptis cilomoritnrtis, jam ab ipsa nalivilate repletur quidem cst: Sapiens iacebil (Eccli. xx). Sed additum
mttltis miseriis (Job xi\). Hiijusmodi conditionem est, usque ad tempus (ibid). Item : Temput tacendi,
sensu quidem illorum, qui vanam mundi hujus et tempus loquendi (Eccle. m). Beatus Job tandiu
diligunt gloriam, appellat diem quod non est, suo tacuit, quandiu tempus tacendi fuit, sicut semel, et
autein sensu appellal noctem, ut vere cst. Nunquid iterura Scriptura dicit: Jn omnibui hii non peccavit
vero ttinc primum, quando sic nperuit os suum, et Job labiis tuis (Job. i). Item ipse dicit: Nonne dissi-
taliter locutus est, coepil esse in meditalione morlis, mttlavi? Nonne tilui? Nonne quievi? Et venit
et lunc prinium scivil illud, quod nos omnes Sa- super me indignatio (Job tn). Au si dicat, Nuntius
plenlia scire vutt, cum dicit: Melior esl dies morlis venit ad me qui diceret; Bovet arabant, et asinm
die nalttilalis,-metius est ire ad domum luclus, quam pascebanlur juxla eos, et irruerunt Sabmi, lulerunt-
ad domum convitrii: t'« illa enim finis euttclorum queomnia, et puerot percusserut\t gladio, et evasi
admonetur hominum, et vivens cogilal quid futttrus ego solut, ut nuntiarem tibi (Job 1). Nonne dissi-
tit? (Eccie. VII.)Imo et antequam inalum illud acci- „ roulavi? Yenit aller, et dixil; Ignis Dii cecidit de
deret ei sive dolor, quem solumvidebanlamici ejus, cmlo, et tactds ovet puerotque cousumpiit, et effugi
habebat vir sanclus meditationem sive scientiam ego totut, ut annuntiarem libi (ibid). Nonne siiui ?
ejusmodi; verumlamen causa prsesens ad eamdem Venit alius, et dixit: Cltaldmi feeerunt tres tttrmas, et
scienliam sive dolorem nonnibil addidit. Solent invaserunt camelos, et tulerunt eot, nee non el puer-os
quippe viri sancli adversilalibus vitse hujus instrui, percutterunt gladio, et ego fugi tolut, ut nuntiarem
et proficere ad lacdium praesentis, amoremque futuri tibi (ibid,). Nonne quievi? Nani in his omnibus os
saeculi. Exempli gralia : Heliascum timeret et fugeret meum non aperui (Job n). Et quid deinde? Venit
propter minas Jezabel, pctivit animae suse ul more- super rae indignalio, id est, plaga tam grandis ut ad
retur, el ail: Sufficit mihi, Domine, tolle animam comparationem ejus quidquid adhuc acciderat, non
meam. Neque enim melior sum, quam patres mei videretur iudignatio, Filiit meis el filiabus vescen-
(III Reg. xix). Itemque alius : Et nunc, Domine, tibut et bibenlibut vinum in domo jralris tui primo-
inqtiit, tolle animam meam a me, quia melior est geniti, repente venlus vehemensirruit a regione dtserti,
nii/ti mors quam vita (Eccli. xxx). Moyses quoque et concussit quatuor angulot domut, qua• corruent
ail ad Doniinuni: Non possum solus susiinere liunc oppressit liberos meos, et morlui tunl (Job i). Tan-
populum, quia qravis mihi est. Sin atttem aliter tibi ^ dem ct ego ipse percussus ulcere pessimo a plnnta
videtttr, obsecro ut interficias me, et inveniam gra- pedis usque ad verticem, ecce testa saniem rado,
liam in oculis tuis, ne tantis afficiar malis (Num. xi). sedens in sterquiliuio (Job n). Nunc deniun suspiro
247 CAPUT IV. et tanquam inundanlit aqum tic rugitut meui (Job m).
Male igitur verba beatt Job inlellexerant amici Nunc demnra os meum aperui, et gemens locutus
m/sereinini
ejus, ut incipientes loqui, dicerenl ei: Nunc autem sum. Quare miramini? Quare non potius
venit super te plaga, et defecisti, leligit te, et conlur- tnei, sallem vos amkimei? (Job xix). Quore, jam
balui et (Job iv). Non enim defecerat, imo profe- ecce septem diebus el seplein noctihus sedetis, et
cerat. Non conturbatus crat, imo praeclarum intel- nemo vestrum milii loquilur verhuro consolalionis ?
leclum habebal. Hinc orlum est mirabile certamen, Quinimo ad iucrepandum verba componitis. Etenim
dum ille afflictus vigilanter videt veritatem, isli niraium displicet vobis videntibus dolorein esse
autem suuviter viventes somnianl quasi verilatis vehcmcnleni suspiranlis et rugienlis amici'vcstri.
rationem, lanquam sublilibus aclum atque peractum Vultisne ut non dolcam? Exigilis a me patientiam
est currentium ac recurrentium senlenliarum jacu- sive fortitudiuem hanc, ut non gciuam ? nimirum
lis spiculisque peracutis, til perpauci adraodum sjpt apud iiaturam iuipossibile est. Qttmett enim fortitudo
385 BUPERT! ABBATIS TUITIENSIS 5««
mea, cum sim homo ttl sttstineam, aut qttis finis A l tcr sustinuit. Quintum fuit niacbinamentum quod
metts, cum sim caro, ut patitnier agam? Nec forti- ipsum, id cst Satan, ulcere pessimo pereussil. Sex-
tudo lapiditm, fonitndo mea, attt caro mea mnea est lum, uxoris cjus siulliloquiiim. Septimum, ut
jara
(Job vn). dictum est, ainicorum cjus detrabentium, et incre-
CAPUT V. panlium perversiim, quod de ipso babuerunt judi-
Ilnec el his similin multoque majora gemituosa cium.
dicendo, non utique defecerat, neque turbatus erat, 248 CAPUT VI.
imo miillum invalucrnt, ct in mngna serenitatc cor- Sed jam redeundum est ad suprnscriptse quae-
dis agehat illa forlitiidine, qua invaltierat sanctus stionis capitulum , quod eral hujusmodi: Cur beatut
Jacob, dutn luciaretur ctun nngelo, illa serenitnle Job certare voluit, el cerlando pacem sive tranquilli-
qun clarificalus idem, duro vidcral; nnmet istendeo talem sttm mentis inquielari permisit, et non poliut
clarificandiis erat ut loquerctiir ci Dominus, cladhuc silentio suo locum illis cerlandi abstulit, hoc enim
majora illi oslcnderct mysteria. Quali enim forti- forte alicui videlnr poluisse provenire viro patienti
liidine Jacob conlra Dominum fortis fuit? Quomodo ad laudis cumtilum, Apostolo quoque dicente. Noli
iiivahiil? Nimirum flelus fortitudo cjus fuil, flcndo verbis conlendere, ad nihit tttile nisi ad sttbversionem
invaluii, siculin OsecScriplura veridica manifcsliiis B ' audienlinm (II Tim. n), Hic facilis patet responsio,
exprimil. Cum cnim dixisset: /n fortiludine sua quia profecto ntillus sapiens ila debet esse patiens,
directu» cttm angelo, et invaluil ad angetum , confor- ut, audiensquidpiam conlra veriiatem.siteat.et non
tattts est (Ose. xu). prolinus nddit: Flevit el rogavit defendat veritatem , hoc anima fidelis nullatenus
eum (ibid.). Isti amici beati Job, fletum vel gemiluin admittit; »ec cniin potest. Mori potest, silere non
ejus, ubi primum aperuit os suum, et verba gcroitnosa potest. Quod si aliquando, hoc , ut taceat, apud
protulit, defectionem fortitudinis interpretati sunt, seipsum statuit, in hoc proposilo non persistit. '
cl velut impalientem, quitiroorem Domini nunquam Exempli gratia, propheta Jertmias cum dixisscl:
veraciter habuissel, redarguerunt. Dixcrunt enirii : Et factus est mihi sermo Domitti in opprobrium et tn
Ubi esl timor luus, (ortitudo lua, patieniia tua, et derisum tota die et dixi: Non recordabor ejus, neque
perfeclio viarum luarum? Et quid erat prolinus lali- loquar in nomine ipsius (Jer. xx), valde notandum
ler invehi, el sic dicere: Tigris periil, eo quod non quid continuo dixerit: Ei factus esl, ait, in corde
haberet prmdam , et catuli leonis dissipati sunt, nisi meo quasi ignis exmstuans, claususque in ossibut
ac si dicerent: Non tu homo, sed fera tigris, el filii meii, et defeei, (erre twn tuitinent (ibid). Juxta
tui non bomincs, sed caluli leonis fuerunl. Tigris _ sensum eumdero et psalmista cum dixisset: Potui
periit, eo quod non habuit prsedam, id est tu a Deo ori meo custodiam, cum consislerel peccalor adver-
defecisli, eoquod prislinaro perdidisti subslantiam. sum me, obmului et humilialus sum , el silui a bottit
Et quis nescil majorem huic B. Job quam beato (Psal. XXXVIII) , protinus ait: El dolor meus reno-
Jacob fuisse doloris causatu? iste namque unum vatus est, concaluit cor meum intra me, et in medi-
filium Joseph amiserat, quera a fera devoratum esse talione mea exardescet ignis(ibid,). Nonue heatus Job
putabat, hic autem una die post omnium damna lalis ernt vir et talium uolissimus per teslimoniura
rerum, simul seplem fllios et ires filias tnoriuos ipsiusDomini? Qtioniara semel et iterum sicpropo-
acceperat, et deinde percussus ulcere pessiroo, in sueral de illo: Nunquid considerasti servum meum
sierqtiilinio sedcbat. Attamen cum ille, videlicet, Job, quod non sit ei similis in lerra, homo simplex,
Jacob, scindens vestimenla sua lugeret filiuin, et rectus , et timens Deum el recedens a malo ? (Job u).
consolationem nollei recipere, dicens: Descendam Cui respondet Sutan: Nunquid Job frustra timet
ad filium meum ttigens in infernum (Gen. xxxvu), Deumt Nonne tu vallasti eum, et domum ejus,uni-
nullus lletum , seu hsec vcrba ejus sic male interpre- versamque subslantiam ejus per circuitum ? Operibut
talus est, ut diceret ei: Ubi est limor luus , forti- manuum ejus benedixisii, el possessio ejus crevit in
tudo lua , patientia tua, ct quse in liunc dicla sunt. r, terra. Sed milte manum tuam, et-tange omnia qucn
his mulio acerbiora. Nou crgo arguendus erat propter habet, et scies an in faciem benedicat tibi. Eccc,
suos gemittis, quasi dc inipatiemia, sed judices ejtis, inquil Deus , omnia qumcunque habet in manus tuas
qui ainici ejus esse debuerant, tit amarejudicarent, , do,sed ipsum cave ne tangas (ibid.) (33). Fit grande
ille Satan perverterat, qui lati.latam a Deobeali virii ccrtamen.Perfidtis,apcstaticusque angelus fidelemDei
innocentiam ad icnlundumexpeiierat: Uude quodum famulum insectatur, aique ui illi est plena de seipso
loco ipse inter caeteru dicit: Terra data esl in manust procreata malilia, vastat, fugat disperditque otntiia
impii, vttltum judicum ejus aperit (Job IX). Terrami innocentis, et cum omni luereditate omnem simul
semelipsum, iinpium diaboluin sive Satan, judices5 consumpsit hmredem.Tot tatnen jacttlis emissis illmsus
lerrae.amicossuos, operimenlum vultuseorum.igno- mtnet Job, cujus ut militis Dei, utto Dei, uno iclu
raiitinm sive errorem eorum dicit. El nolandiiro quiat perculilur diabolus: « Nudus exii, inquil, de ulero
coiiflictus aniicoruin septimus fuil assultus ejusdcmi mairis mea', nttdus revertar itt terram. Dontinus dcdil,
Satun, qui illum cxpeticral lentaiidum. Qualuorr et Dotninus abttulii; sicul Dotnino placuil, ila factum
Hoc
quippe fuerunl nuiilii, quorum audiens verba pntien- etl. SH nomen Domini benedictum (Job i). t
(53> S. Prosper., iib, De promis. el prsdict. Dei, pars i, c. 22, PatroL lom. Li, etiit. HICNB.
 535 DE MEDlTATiONE MORTIS. - LIB. II. 588
tuperatvt cerlamine, aliud majtit indicit: « Mitte, A j typttm Chiisti gessii. Sicnl enim Job ulccre pessimo
inquit Deo, manum luam et lange carnes illius, ett pcrcussus in sierquilinio sedit, teslaque saniero
otsa, el scies an in facie betiedical libi. t Mitte ma- rasit sic et Christus, ulcerc pessiroo percussus esl,
num tuam nihil alittd est, quain, Da polestaiem: • quando juxta sapienlis testimonium dicehant impii,
Banc enim nec inporcis .'tabuit diabolus (Mallh. vin),, quortim utique corda possitlebat Satan , Morie tur-
nisi ille dedisset qui sub hac anctoritate el Job eii pissima coiidemnetnuseum (Sap, u). £t illuin quidcm
tradidit ul prmcepti uon excederel modum. t Ecce ,, percussit, simplicitali et rcctiludini inuoceniis ac
inquit Deus , trado libi illum , lanlum animam illiusi timcmis Deum invidens, hunc autem percuti fecit,
custodi (Job II). i Quem perctissum gravi vulnere ,, lormenta, quae ex ejus praesentia paliehatur, ferre
putrefacla lotius corporis compagine, omnibtts arlu- nbn sustinens, quod mulloties confessus est. Verbi
bus loluits, sanie perflitenle, ebutlienlibus vermibtis, gratia, ctiin dicercl per os bominis, ctii lotam
dum incorrupto corpore animus inleger consisleret, immiserat Icgionem: Quid mihi ei tibi, Jesu Fili Dei
sentiretque diubdus itilrinsecus fortem , qttem forin- tuiiimi? Adjttro teper Deum,ne me torqueas (Marc.v ,
secus debilem mslimabal, mulierem vero suo itlo Amplius enim Satan in isto urgebatur, mngis iu isto
articulo, quam sibi necessariam dimiserat, armat, quam in illo ad jtidicium disceptaiionemque voca-
atque per uxorem, fortissimum virum suo pitlsat ex B 1 batur. Illiccnim interrogatusa Domino: Unde venis?
lalere. Cum et mulier venenalajacttia, qum ab ini- (Job n). Respondil: Semel et ilerum circuivi lcrram
mico sumpseral, infunderet, ait inter cmtera : < Dic ct perambulavi eam, non exigebalur judicium , non
aliquod verbum in Domino, el morere (tbid.).i Sla- crat qui dicerel: Nuncjudiciuro fit, miindi nunc eji-
timque ille ruinam priini hominis recordatus, Evam cictur foras, o circuilor niundi el perambulator
novam, atqueinilla illum inimicum , qui praliabalur terrae Salan. Non, imjuam, erat, qui haec diceret,
expugnans, ail: < Tanquam una ex insipieniibus idcirco gloriabatur quod nultoforliore stipervenienle
mulieribus locuta es. Si bona accepimus dc manu vacaret sibi viclori circuire terrara ct perambulare
Domini, mala qttare non toleramus (ibid.). t His eam. Hic aulem erat qui diceret: Nttnc judicium esl
divtnit jaculit prostratut inimicus , superalusqtte per mundi, nunc princeps hitjus mundi ejicielur [oras
gratiam, per hominem, perversus angelus, el humilis (Joan. xn). Igitur cum hic dolens, qui quondam
palientim pielas omnem molestiam superbim debella- dives, et vere rex sedebat circumstanle angelorum
tit (ibid.) Verum cum jam tres amici Job audissent cxcrcitu , exlra porlam ejectus, morte cssct lurpis-
suasforiunaedeptoratissimuracastim, paritcrcum con- siinapercussus,249m,asi lepiosnsreputalus revera
venerunt, ul infinilis hisce miseriis sua consolalionc sedebut Job in sterquilinio, sanie coopertus : nain
aliqua rntione mederenlur. utiqtie dolorem nimiura C *- Domimis posueral in eo iniquitales omiiium noslrunt
animo jam conceplura, vel auferrent, vel saltem (Isa. LIII). Veruin easdem iniquitatcs noslras, om-
miligarenl. Videnles aulem ipsum luclu et horrore nenique corruplionera , et ipsam mortalilatcm nos-
nunc squatidutn nimiuro, lurbali minime eum cogno- trara per virlutem resurreclionis erasurus eral. Et
vemnl, sed exclamanles ploraverunl, scissisque idcirco recle dictum esl qttia Job tesla saniem rade-
vestibus sparserunl pulverem super capita sua, et bat (Job n). Testa quippe prius molle lulum , posl
scderunl cum co in lerra sepieni diebus et scptem autem igne coquenle soiidum factum, caro est
noctibuset uemo loquebaliir ei verbum. Transaclis Chrisli prius passibilis, atque morialis, utpole nos-
auiem bis diebus et noctibus videns Job amicos iruni lulum, posl auiem per iguera passionis, siu in
suos, quos consolationis gratia utiqiie advenisse rcsurrectionem solidata , utmorle, aut ulla corru-
iolellexeral, humi, velut mutos scdenles, eaque ptione jam non solvalur in aeteriium.
ratiouc non acerbissimo dofori mcdenles, sed magis CAPUT VIII.
magisque enmdem augenles, ille sapienlis probc Cura ires anuci Job, qui, ul consotarentur eum ,
fuuctus oflicioaccuraiissime observavit dictuin illtid convenerunl, miserriroe percussum in sterquiliiiio<
Ecctesiastis dicentis: Tempus tacendi, et tempus .-, sedenlcm aspexissent, diesque septem et nocics lo-
loquendi. Cum enim viderel ittos lacere, ipse silen- tidem in terra cum eo sedentes lacuissent, illc lan-
tittm rumpcns, nperuit os suuui, el muledixit diei dem aperiens os suum maledixit diei nativilaiis suae,.
nativilalis suse(Job m). dicens : Pereat dies, in qua naius sum, et nox in qua
CAPUT Vli. dictum est : Conceplus est homo (Job m), elc. Quod
Si simplicem hujus hisloriu: scnsum oblinere hoc loco Job maledixisse dicitur sttse naiivilalis
placet, nec alium requiiiiiiiis, praeclarissimum sane dici, impuiientiae signitm fuisse videtur, verum dum
exeinplar patieniise nobis in hac suppediiari inve- hsec contcntius iniucmiir , sensumqiie anagogicuiw
nimus. At si paulo nliius sccundum anagogen hanc super hac malcdictione paulo diligentius consnfi-
ipsain rcpetere aiiimits cst, non lam patientiae rous, non Job, quam el omncs elcctos huicdiei etiatn
exemptar, quani et seiitentiara biiic inateriaeaplissi- nuuc malcdicere eliicescet (55). Ilunc igilur ttt, »
rnaiiiin eadem laiere vidcbimus. Job quippe qtti (3&) anima lidclis, inquirc, ul co cummodiiis morteinr
«je slirpe Naclior fralris Alnuliae oriundus fuil, raeditari valeas. Pereal dies in qua nalits sitm,et nox
(54) Rup., lib. vi in Gen., cap. 34, et lib. n De (33) Rup., iib. XXVIIDe opcribus S. Spirilus,.
oper. Spiritus suncii, cap. 3 et 4, cap. 5.
 587 ItUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 58*
i)i qun tliclum est: Conceplus est homo, elc. Dies na- A delicla, lanlis affcctus esl injuriis, el ipsamorle,
tivitalis, vel nox cui maledicere sapientiscrat, pec- inorle auiem crucis. Verum id quoque quod nisi
catiim fuit primi Iiominis, dics, inqiiam , ironicc, peccasscnt servi, nec assumpla fuissel in Doroinum
vcrc autem nox. Nam illo lanquam in dic nobis ape- Deum natiirn scrvilis. Ncc enim Domiuus ille pro
ricudi promittebanlur oculi dicente deceptorc : Co-.. servis contumncibus sive sccleratis plus injiiriarum
medite, el eritis sicut dii (Gen. 111).Sed ubi credilum qttam gloriae pro eisdem suscepil. Nain pro quibus
cst illi, paries inimicitiaruni inter nbs el Demn con- in cruce pependil, pro eisdem, ut iiilerpcllat, sedel
surrexit, et ila in nocte, id est non visura Deum ntinc a dexlris Dei. Hic accepta ralinne vcriinlis
tnale fuimus concepli. El illum quidem diem , imo a quocunqtie illam accepcril, sive a Judaeo, sive a
illam nociem, Jobille maledixit, quantum potuit, et genlili, vim pali gaudet tex regni Dei, ul regnum
quisquis alius ab origine mtindi peccatttm illud dia- ipsum diripiant violenli, quibtis, et quasi ratione
boli damnavit, et jusliliam Dei suspiravit, sed tiulla victus aperiat os suum, el dicat eis : Pereat nobis
cortim malediclio salis efficaciler illud damnarcpo- dies, in qita nalus sum, el nox in qua diclum esl:
tuil. Causas ejusdera impossibililnlis postmodum ita Conceplus est homo. Quodesl dicere : Dies peccati,
stibjungil: Quare non in vulva morluus sitm ? Egres- qui secundum faisilatem serpenlis dicentis, Come-
susex utero, non statitn perii ? Cur excepitts genibus? B dite , ct aperientur oculi veslri, et erilis sicut dii
Cur laclalus-uberibus ? (Job. III. ) Absil cnim nos (Gen. 111),pulabalur dies, revera autem nunc nox
crederequod tSnlus vir, lanta spirilus scientia prac- est, in qua die vel nocte, id eslpropler quain diein
dilus, lanla intcrim judicis atlesiaiione laudatus , vct noctcm, ego, qui Deus eram, liomo natus sum ,
aborliyum se optel interiisse, sed sicut cliara per pereal vobis. Quoniodo pereat ? Non requirat eum
remunerationcm cognoscilur, inlus habet lestcm suae Deus desuper, et non illustretur Iuinine. Haecvestra
foriitudinis, inlus pensanda sunl ejus pondera locu- beatiiudo sit, qtiam et in psnlmo Propbeta dicil,
tionis. Sicut itaque Jobsuaedieinativilnlis maleilixit, stispiraus : Beali quorum remissaf sunt iniquilales el
sic el Christus suac malcdixit. Chrislus enim in illo quorum tecia sunt peccata (Psal. Xxxi). Nnm hoc est
die peccali natus est, et in illa nor.te infelicitatis noii rcquiri dicm itltim el non illustruri lumine.quod
conccplus est. Verumtamen Ionge alitei novushic, est remissas iniquitutes el peccnta lectn esse. Hac
et aliler novus ille homo. Nam ille praediclo modo igilur raiione B. Job suse diei nalivitstis maledixit,
natus vel conceptus est, ut qni homo erat, et bene idestdamnavil, Cbrislus vero non lam eidem male-
erat, peccator fieret, et male existerel; hic autem dixil quam emnilcm e numero dierum reraovit,
ila conceptus et natus est, ut qui Deus erat, el im- siqnidem ille non tantiim natus est, ut peccalum
"
passibilis atque immorlalis erat, homo fierct et pas-' noslrum damnaret, sed Ul lolleret illud, Joanne
sibilis atquc morlalis exisleret. Et uterque qttidem testaiite, qui ait: Illeapparuit, ut peccata nostra lot-
in die vel nocle peccali.sed ille, ut fieret peccatttm, leret (IJoan.m). Sua passione, eliam non tantum
hic autcm, quia faclum ftierat peccalum. llle prava maledixit peccato, sed penilus illud abstulit, etchi-
suggestioiie deceptus, et proprisc substunliae corru- rograpbura quod diabolus adversttm nos habebal,
ptione natus, id est dcgeneratus est, hic autem vo- dclevit, cruci id ipstim affigens (Cot. il). Quemad-
lunlale Palris et sua de Virgine conceplus, et alienae inodum igitur probos et pios Chrislianos decet pec-
substanliae assumplione homo factus; ille diabolo cata fugere, el ab omni specie muli scse immunes
natus ad culpam simul ct pceuam; hic Deonatus est servare(/ Tltess. v),sic eteisdem maledicere vel dam-
sincculpa adculpaepcenam. Isticsapienliaclocusest, nare convenil, huic namque fuga eorumdum sequi-
islic sapienliae spirilus quid dicat vel innuat, atlen- tur. Idcirco nequaquam B. Job impatientiae accusari
dendum esl.Ecce eniraliomo,Chrislus, homo justus, debet, eo quod ille amicis laceniibus aperuit os
hominibus peccatoribus multum debet. Conforlentur suum, el maledixil dici nalivilalis sua>. Non enim
manus dissolutae, et roborentur genua peccalorum imtnensi doloris acerbilate, et taedio motus, sed
debilia (Isa. xxxv), quia videlicet, si fide, cl pietate ,r. veritatis defendendaeeicxponendacgraliahocfacium
e.rudili, si sapienles causidici vel juris periti sunt, esse crcdendum est. Sicut eniro mulliloquium dede-
babeiil quo conslringant judicem suum. Dical enim cetsapienles,siccontratacere,dum tempus loquendi
judex : Ego propler veslrum peccati diera nalus , est, maxime si debeal illud veritatis defcndendac
propter vestrara iniquitatis noctem conceplus , et gratia fieri, nuJIa ralione decet. Qui enim illud facit,
qui Doroinus Deus immortalis erara, homo morlalis idem agtt qtiod ille qui abnegat verilalem,de qitibns
faclus sum. Dicant ad bacc peccatores fideles, pec- SalvaLor 250 inquit: Qui me confessusfueril coram
catorcs peeniieiiles : Et siquidem multum tibi debe- hominibus (Matih. x), etc. Qui me negaverit, aut, ut
nuts nos, Deus Cbriste, quia homo factus es, at Marcus inquit, qui erubueritme, et meos sermones
niullum contra nobis debes , homo Chrislc, quia (Marc. vili), elc. At baecdc B. Job dicla sunto:plura
propter nos in Deum asstimptus es. Nam nisi fuisse- si quis forte desideret, ille cxpositiones B. Gregorii
rmis pcccalorcs, causa, cur lu in Deum assumi de- papae in tibrtim Job consulat. ille quod nos hicbre-
bcrcs,i)ulla fuissel: Confortentur, inquam, necenim vibus,multisdulcedius et explanatiusexpiical.
iil soltim allcndere debent, quod tanlse dlgnitatis CAPUT IX.
Dominus propter lam indigna servilium persoiiarutn Cum itaque Deus Pnlcr pro immensa sua miserlV
j«0 VITA S. IIEBEBERTI. 590
cordia nos a peccalis noslris volueril esse liberalos, A portamus ? Cur adliuc mbriniiir? Cur non absquo
miltens nobisFilium suum unigenittim, qui carne morlis moleslit meliorem ad viiam Iransmigramus?
mortali assumpta peccala noslra tollerel, mortem- (37) Cur exspoliamur, ct non magis stiperveslimur ?
que turpissimam pro nobis sustfnens, nos a morte Ad haec ingemiscenles dicere possimus. Noti per
animas tiberaret, asquum sane esl ut tu, o anima , soinm misencordiain, sed per sociam quoque mise-
qund rcliqtitim est lemporis vivas secundum vitam ricordisejustitiamrequisitrsiimus. Imo quod nihilo-
sapieniis, qttae est tneditatio morlis (36). Haecenim minus magna cum reverentia cogilandum est, non
mors corporalis, quam nos omnes subire oportet, persolam jusliliam, sed el per circumvolatuem nos
imo a qua nemo mortalium libcr exislit, ob hane niisericordiam in primis parenlibus noslris morta-
causam a Deo inventa est, ut per hanc liberaremur lcs fncti, et de paradisoejecti fuimus. Sciendum
a mOrte animae, quaeactu quidem prior est, sed ex- quippe esl quia licet eadem catts% non tamen eadcm
peiiinenlosecundadicitur. Prius eniin homo anima, roanu, qtia in aiiima niortem perpessi fiiimus^in
quam curpore mortuus est. Adam quippe eadem die/ eorpore qttoque inortalitaii adtlfeeti.sumus. Eienim
qua liguum velituui lemeravit, morte auiraae mor- morsanimae nobis a diabolo adinvcnta est, morlalr->
luus est, sed eamdem mortem animae tunc demum tas corporis a provida Dei sapienlia, vel sapienle
experimeiilo sensit, quamlo pulvis iu pulverem re- B providentia nobis iinposilii esl. Si enim posl pecca-
versus esl, quae carnis morsest, eianiina ad iuiseros lumvivere vila corporis.etimmorlules esse permissi
desccndit. Ut igilur ab hac morle liberarenwir, fuisserous, daemonibtis shniles essenins, quia nobis
oportuitnoscorporalem subiremortcm.ut ea rntione eeque, ut iltis misera aetemilns, vel aetenia essct mi-
terra leiTaereddita, aliquaudo in resui rectioue tnor- seria. Idcirce nobis bcne proviilens Deus tlixil: Eect
tuorum, cuin omnes praeseniabimur ante tribunal Adam quasi unusex nobis ftlctus esl, scient bonnin
Cbristi (Il.Cor. \), corruplibili corpore deposito, in^- etmalum.Nnnc ergo ne mittat nianum suam,el sumat
corrnptibileinduamus; qtto induii sempercum Cliri- titam de ligno viim et vivat in mternum ifien. in). elc.
slo exsullemus in gloria. Perhanc mortein liberati Haec forte caiquam grandem videnlur souaie irara ,
sumus a morte animse, neque id ex nobis, se«t sed erudilam habeiilibus discretionein , magnam
Cbristi intercedentepassione. Non enim nospronnbis profecto spirant clemenliam. Cinli itaque tauta
ipsis saiisfacere, neqtie regnum coelorum ingrcdi lamque exccllens sil u;«ilitas mortis corporalis, ut
poteramus, sed oportuit Cbrisltim prius venire , etiam per hanc a mortc animae liberati sumus, aiile
illumque pro nobis alteram ntorlem suslinere, qui omnia tu, o anima fidelis, seniper memorare novis-
feceatum non feeit, nec in cujus ore doltts inventus est sima tua, ut in acternum non pecces (Eccli. va), ea
(I Petr. n), ul sic a morte animae liberali, coelcstis ^ ratione futuruin minime dittido quin perChrisli mor-
regni participes efrkeremur. At dixerit forte quis^ tcm securior redtlita et a mortc aiiimac liberare, et
piara: Qtioniam in Chrislo renati CUlpam lerreni omnibus liujus vitae luboribus snpemlis, cum omni-
parentis evasimus, cur adhuc ejusdem culpaeptiennm bus sanetis vitam aeternam haeredites. Fiat I
(36) Rup. lib. xxix. De oper. S. Spir. c. 26, et camilemqiiaeslionem solvit idem Rup. I. xxiv inGen.
lih. ii, in Apoc.' c. 25; et lib. ui, ih Naum prOplietam.
(37) Rup. I. xxvn. De oper. S. Spir. c. 27. Hanc

VITA S. HEREBERTI

ARCHIEPISCOPI COLONIENSIS

RUPERTO ABBATE TUITIENSL

251 PROLOGUS AUCTORIS. D venit tandem hi tnemoriam itlud, qnod summus

Tu mihi hoc opus in angaria, venerande Paler vere dilectionis magisler^ inter oajtera perfectionis
Mnrcuvarde, imposuisti, quatenus sancti archiprae- evangeticae pnccepta congrue, in tnonle locutus esl:
sulis Hereberli vitam virlulibus splendidam, sed El si quis angariaverit le, ait, «nl//epastuts, w&e cum
prioris, ut tibi videbatur, styli rubigine subobsca- Hlo tl alia duo (Matth. \). Sed et ille Simon Cyre-
Tam, novo rescriherem slylo, pro gloria. et laude naeus in menlem venit, quem, sicut evangetista t«-
Domini nosiri Jesu Christi. Ibam quippe alias, quo statur, prmtereuntem angariaverunt, «t totleret cru-
me scribentem ducebat ardor studii, et idcirco tibi cem Jesu (Matth. xxvn). Deniqtie exempltim ejus-
oblcmperare, nimirum quasi in angaria servire dem, qui crucem quidem Jesu talit, sed rion ipse
existhnavi. Cum atrtcm et (e inslanle jugiter, et cracifixus est; et hoe ipstim, quod crucem non
mea voluntate ad aiia (cndenle, diatius angerer, suara bajulavit, invilus et in angaria fecit, vehe-
3*1! RUPERTIABBATIS tUlT.ENSVS 592
incnter Chrisliamim hominem redarguit, qiiirunque A / cemodi somiiiuin : Ctibiciilum in qno mulier dectnu-
ille ost, qni Cfiri^ti vet sanetorum ejus labores ila bere proxiinnque parlui non ignorabatur, a froule
pracdicat, ul non collaborel iinilando; el hoc ipsura aperiri, admisstimque jubar infulsisse velut solis
quod praedicat, magis eiyiraecepti necessitate facit, meridiani. Porro vigilanies eadem hora circa por-
quam ex pio menlis-desiderio. Acquievi igitur, et lurientem de more aderant sexus illius person.c
omisso intcrim cursu proposito, diverti liuc, non sedutae, et ipsae corporalibus, ul jam dictum est,
jam inviliis, sed bonam jam liabens voluniatem, si oculis viderunl miraculum ccelitus infusae claritaiis.
spiritus Patris nostri Dei, qnid vel qualiter loqui Adhuc enim loqnebantur IIIi somnium, quod vide-
deberem, suggerere dignaretur. Ecce habes quod rant mirando, el felicitatem partns non vanis prae-
jtissisti, imo ud quod agendum me magis rogando sagiendo conjecturis, ciini ecce una ex illis gatidio
quatn Jubendo eompulisti; tu ipse judicalo, uirum id et pavore simul attonila, bonum patri nunliavit
efllciendo quidquam profeceris, id est ulrum priori- nunlium, videlicet eleganlis lilii exorlum, et in ortu
bus scriptis, quac noii tibi satisfaciebant, hoc poste- ejusdem editum mirae siiavitalis et circumfuls»
rius scriptum ad aedilicationem magis an minus ido- magnse lucis divinum miraculura.
etim sit. Porro me et apud Deum conscientia teslis, CAPTJT II.
n'
et apud eos, qui audirc vel legere dignabuntur, prse- Qttod lucis invisibilis, qtta iltuminandut erat, signum
sens epistola excusare polerit, quia non quasi niihi fuerit visibilis lux, qum ilio nascenle in domo refulsit.
ipsi placens, prioribus me scribendo superposui, sed Hoc igiiurquis dubitet conferendae illigratiae fuisso
postulanti tuae cbaritali placere cnpiens obediendo signum, signilicans quod copiosius illumiuaret ilium
supposui. Dignuro .quippe tc, cui obatidire deberem, lux vera, qum illuminal omnem hominem venientemin
existimavi, licet monachicam sub tuo rcgimine mili- hunc Kundum ? (Joan. i.) El quidem si sola illi con-
tiam professus non fuerim. Tti namque de ccenobio ferenda fuisset lux gratise spiriluaiis, quam Judaica
Sigebergensi assumplus et quasi virgultum viride de csecitas ncscil, recte forsilan cuivis incredibile vide-
illo deliciarum horlo translalum, et in Ecclesiam reltir aut indigntim, Judseum parlicipem exstitisse
ejusdem beati confessoris Cbristi transplantalum cjusdem somnii luminosi, quod pater Chrislianus
sanctae religionis, quae illic pene exarucral, fruclum videre mcrttil. At illc eleclus et gloriosus lilius lu-
ralrvivum prolulisti, ita ut illud Davidicum an- cis, fulgere habebal et interiori dono Iuminis acterni,
nueiite Deo diccrc mcrearis : Ego autem, ticut oliva qtiod Jacob simplex maxime opiavit, et exleriori
fructifera, in domo Dei speravi in misericordia Dei provcntu glorise lempornlis, quam venator Esau so-
iPsal. LI). • (u
Iam qusesivit cx benedictionibus paternis (Gen.
CAPUT PRIMUM. xxvn). Quis cnim nescial splendorem magnae Ec-
De ortu C Hereberti, et qualia ilio nascente signa clesiae Coloniensis, qiianlum illis praecipue tempori-
dwiiiitus apparuere. bus splcnduerit. eliam in facultatibus el honorihus
Aniio ab incarnalioiie Domini noslri Jcsu Christi sseculi? Cum ergo tanlae sedi praeesse deberet, et
liongcntesimo noiiagesiino (die deciina sexia Martii), super tale lanlumque candelnbrum exnltanda esset
Ronianoriim rcgcnte impcrium Ollone leriio, insigni hiec lucerna Domini, liubendo lot factiliaies, ha-
metropoli C.ernianiaeColoniae Aggripinac ponlifex a bendo nomcii etiam et jus eximium aptid fasiigium
Deo dtiius bst S. Ilereberlus, vixilque in eadem terreni .iinperii, sicut sequens narratio declarabit,
sede lntidablliter annos viginli tres, mcnses duos non iiidignuin viileri dcbet quod Judseus quoqne
dies ferme viginti duos. Iluic doiium graliae, quod praesagium futurae clnritaiis ejus acceperit, qui et
dalurus eral ascensor coeli, de quo scriplum esl : palri ejusdem 'dixit: « Ccrtissime novcris quia quod
Asceadetts in altum, captivam duxit captivitatem, de- nascilttr tibi, teipsum jiicunditale replebil, suosqtie
dit dotta hominibus (Psal. LXVII), in ipso cjus orlu i nalalesmagnosiii noininissplendoreillustrabil.i Hoc
praesignare dignalus est. Deniquc cum noclu ma- dicere pottiit ille, solam rcspicicndo hicem vel glo-
terno funderetur ex utero, lux immcnsa ccelilus ini p riam saccnli ; Christus atilem lttx vcra et gloria
loco effulsit, quani et dormientcs nonmilli, octilisi patriac ccelestis, niirabilecjus praesagium mirabilitcr
cordis, et vigilanlcs, oculis viderunl corporis. adiinplevit. Nam qua nocte, illo de Virgine nalo,
Dormiens erat paler ejusdem iiifantuli, et cum eoi exortum esl in lenebris lumen rectis (Psal. cxi), el
quidum ex amicis, Judaeus lamcn, qui lunc veneralL pastores super gregem sutim vigilautes claritas Dei
ad eum pro constieiudine colloquii sive ncgotiii circumfulsil (Luc. n) : ipsa nocte, imo sub
ipso
fainiliari.s. Hi ambo dormientes liora ipsa, qua ini liicis seqiienlis crepusculo, inter niissaruin sacra
lucem prodibat felix pucrperitim, uiitini idemque• solemnia, quorura ha>c priina vox esl, Litx (ulgebil
videnl soinniura : et evigilantes, 252 contiuuoi hodie super nos, consecr.itus est pontifex, veri baju-
loquebanlur ad allerutrum, qunsi proprium singulii lans ttiminis, eorumque sortitus miuisterium, qui-
narraturi visunt, quippe qui nescirenl commune> bus dictum est: Vos esiis lux mundi (Matih. v), etc.
fuisse, vel iiiium. Narravit prioris, qui proptcr fa- Quis dubilet hoc evenisse per providcniiam sivc
iiiiliaritatem advenisse Jam dictus est, el deinde ipsej ordinationem Domini, eadem curn vel
gralia, qtia
pater familias, idipsum, et non aliud se vidisse,, memoratum signum eo unscente pra?mi»it? Verum
veiiemehicr ailroirnns testatus csl, Eral aulcui hiijus- de hac re suo loco plenius dicendutn erit.
595 VITA S. IIEREBERTI. 3J4
CAPUT III. A sancUe Ecctcsi;e. Ernt namque .dem pontifex eius
De materno genereejus. et ut stirps, ttnde talit nasci- benevolentiae quam ih propheta Sptrilus sanctus
turut erat e captivilate, Deo providenle, redempta insinuans : Dicile, inqtiit, jutto quoniam bene, quo-
Sueril. niam fructum adinrentionum sudrum comedei (lsa.
lali, ut dictumest, cum praesagio puer hic, bealae m). Et in Evangelio Dominum dixisse noveral:
prsedestinationis filius, in Worraatia Galliarum Messis qttidem multa,OpeirariiiBhtem pauci. 253
nrbe ortus est. Porro illuc, scilicet in Gallicum Rogate ergo Dominum messis, ut mittat operarios in
Wuormatiae territorium, genus ejus matcrnum de mettem (Luc. x). Itaque sanctae Ecclesiae prospeeliim
fonle Alemar.nico casibus adversis derivatum.fuerat. esse cupiens, et in ea, cul praeerat, sedc jnm para-
Siquidem avia ejus maiernu, nomineEmma.Regim- tum sibi a Deo sperans sticcessorem, bene agentem
boldi nobilissimi Alemannorum comitis filia exsti- condigna laude conforlare studebat. Dcnique de-
tit, et ab Hunnis depraedantibus e castro patris cum functo tunc lemporis ejusdem I5eclesiae i>raeposi>o,
duabus sororibus extracta, atque in praedictae urbis protinus bunc subrogavit. At Hle sanctus et verus,
lerrilorio captiva violenter abducta est. Quam vir qui babet septem slellas, qui ambulat in medio se-
quidam nobilis ut vidit, protinus instinctu Dei, sine ptem candelabrorum aureorum (Apoc. i), in aliofir-
quo nec passer umis in terram cadit (Matth. x), B mainenti sni loco stellam islam figere, et Super al-
formara eapiivaf liberalem miseratus est, eamqtie terius Ecclesise candelabrum lticeriiam islam ponere
redemit. Quid multa? Providente Deo, ul radix ser- disposuit
varetur, de qtta nasciturus esset fructus qui perraa- CAPUTV.
neret in acquisitionc salutis, pater ejus puellae, diim Quomodo per bonam famam imperatori Oltoni in-
forle pergerel ad cttriam imperatoris, in domoejus- noltteril, et archicanceilarius effeclus : suasusque
dem viri nobilis hospitium habuit. lllic inter mtilla ab eo, presbyierii gradum cttm socio Brunone
ascenderit.
colloquia filiam recognovil, gralulatus est, eamqtte
viro, qui redemerat, postulanti conjugem, cum dote Proinde ut Iongius innotesccrel, qui longius erat
nittlta tradidit. Ex illis nata ntiptiis sancli hujus expelendus, Oito Romanoriim imperalor tertius,
mater esl. Hoc idcirco non praelerire libuit, quia de viro illustri, qnis vel qualis essel audivit, et
nonnihii speclat ad laudem et gloriam Dei, quod inclinante cor ejus Deo sicul scriptum est: Cor
amariltido ilia lantis superata est benediclionibus regisinmanu Dei (Prov. xxi), adeo viri probilas
dulcedinis, ut redempla captivitas talem lantumque illi coraphcitil, ut ctim suo laleri sociaret, primum-
parlu ederel civem cceli. que cancellariiim sibi conslilueret. A quo eliam
^ persuasus hic bealus, jugum Doraini, scilicel
CAPUT IV. pre-
sbyterii honorem, alacriter suscepil, socio Brunone,
«7(apud Hildebaldum Wormalim prmsttlem per Dei
gratiam in lacris disciplinm ecclesiasticm sludiis qui poslea Romani dignilate pontificii funclus est.
profeceril. Attamen tunc idem Bruno, ut presbyter Aeret, non
Igitur prospicienfe proposilo Dei, qui et ante tem- cito acquievit, humiliter excusans vetuti majorem
pora saecularia sanctos omnes pmscivil et prmdesti- suis meritis accipere graliam. Sane nterque lauda-
navit, conformes fieri imaginis Filii sui (Rom. vin), bilis, et hic qui animo alacri cito acquievil, el ille
et in suo quemque lemporc vocavil, juslificavil et qui primo sliipefaclus, rem arduam refugere tenta-
magnificavit, hic snnclus pracscitus, ut nascerclur, vit. Nam et centurio, qui dicenli sibi Domino : Ego
vocatus est, non solum ut per bnptismi gratiam veniam, et curabo puerum tuum jacentetn in donto
justificarelur, veruin eliam ut honore pontilicalis paralyticum , respondit, dicens : Domine, non tum
gratiae magnilicaretur. liujiis nimimm magnificenlise dignus, ut inlret sub tectum meum , sed lantum
prscparatio in eo exslitit quod in eadetn Ecclesia dic verbo, et tanabilur puer meut (Matth. vm),
Wormatiensi studiis liberalibus traditus est. Tanla slalim ab eodem Domino secundum fidei suae hu-
qnippe facililale divinae pariter et Irumaiv.e philoso- jj militatem laudatus est, et Zachaeus, qui diccnte
phiae fluenta polavit, ul dubitandum non essel euiti . illo : Zachme, feslinans descende, quia hodie in domo
intrinsecus doctorem habere iltinti de quo Aposio- lua oportet me manere ; stalim festinant detcendit, et
lusdicil : Ego plantavi, Apollo rigatit, Deus attlem exeepit illum gaudent (Luc. xix) : secundum chari-
incrementum dedit (I Cor. m); maxime quia cum , talis suse lselitiam dignus Judicalus est ciii diceret
spiritu scientise clarescebal in eo spirilus pietalis ct Dominus : Quia salus hodie Ituic domui facta est
tmtoris' Dotnini, a quo sanctus omnis ad sapientinm (ibid.). Veruin bic quoque, qui presbyterattis oOi-
ascendere incipit, sicut scriplum est : lnitium sa- chiin rogatus cilo, ut jam dictum est, subiit, adhuc
pienlim timor Domini (Psal. cx). Hoc perpendens vir excellenliorem ponlificii gradum postmodum situ
venerabilis Hildebatdus, qui tempore illo pootifex oblalum suscipere hiimiliter recusavit. Defmictn
erat ejusdem Ecclesise Wormatiensis et prudentem aamque paulo post EcclesiaeWirzeburgensis episcopo
adolesceiileni cogtiosceus cx studiis ipsius, sicut optabat imperatorut illi subrogaretur. Recusavit, ttt
Scriplura dicil : Ex studiis suit cognotcitur puer jam dictum est, indignum se profileiis,et in fratrem
\tr6v. xx), Htrum munda sint opera ejus, gaudebat siium, nomine Henricum tanquam seipso longe di-
in eo, spe hona repntans quod horoo bic utirts foret gniorem, mox eamdem transferri oblinuit electio
PATROL. CLXX H3
?95 BUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 3Do
nem.-Faclumque est, frater ejusEcclesiaejam dietoe A , populi discordia quicvit, et pax reddita esl. Subti-
)>rsesedil; jpseautem in bumilitatect dilectiene sua, liler namque allendenlibus res ipsa loquebalur,
praefinilo sibi a Deo tempori el loco servatus est. quod milteret illum princeps pacis (Isa. IX), lapis
Inlerea Romano pontifice defuncto, jaro dictus angularis, el pax noslra Chrislus, qiti fecit uiraque
Bruno sedem sortitur aposlolicam , agnominatus ttnum, qui inimicitias interfecil in semetipso (Epltes.
Gregorius V, vixitque in ea annos ferme duos et u), et per sanguinem suutn pacificavit omnia., qum in
jnenses novem, undecimus supra Brunonem alte- ewlis el qum in lerris sunl (Coloss. i).
jram, qui etiionusLeo diclus est. Deisto, qualiter CAPUT VII.
a Romanis iroperatori rebellantibus, prinio expulstts, • Utpro electione ejas imperator gavisus stl, et quam
.ac deinde veneno peremplus sil, quoniaro ad rem sapienler electionis ejus graliam acceperit.
pnesentem minus. allinel, nunc omitlentes, potius Igitur cum praesentia Doinini eleclio memorabili-
jwopositum pro*equamur. ler celebrala est servi fidelis, et haec lam a Deo
CAPUT-VI. quam ex horoinibus conlinuo leslimonium laudem-
UtaColenienti populofacta concordia,m arcliteptsco- que habere meruiu Siquidem el imperatoris supra
pum etectus sit. memorati cor jam tetigerat manus Doraini, ut per
Nen multopost Colonia melropolis vidua facta B bunc virum scdarel jam fama compertos sibi roolus
est, defunCto Evergcro ejusdem civitatis archiepi- civilatis discordantis. Nam, et cum pecunia tcnta-
scopo. Ecce aulem dum eligere conantur successo- 254 relur au a''°> quem (ut Jam supradictum est) ac-
rero, sciderunl unanimitatem, clerusque el pqpulus clamaverat dissensio populi, ipse responsumdiflerens,
graviler dissentiebal abinvicem. Namaliumelerus, conlempltimque oblatae pecuniae dissitnulans, hscc
aliumquesua electione poscebat populus, et in tan- inlerim a terrilorio Benevenlano, ubi lunc temporis
tum processit parlium diversarum conflictus, ut coraraanebal, manu propria beaio viro scripsil, tunc
prope ad arma concurreretur. ltaque velut, absente Ravennae cum civitatis ejusdem antislilc jttssa ab im-
Jesu, navicula in medio mari jactabatur fiuct-bus peraiorenegolia peragenti: <Ottoimperator Augustus
(Maiih. xiv). Sed laborantibus velocius succurrit sola Dei gralin, Hereberto Achilogolhelse graliam
ipse, el venit ad eos supra mare. Nara is, qucm non et Coloniam el paltii cubitiiin unum. • Ubi veroColo-
probante populo clerus eligebat, videlicetWezelinus, niensium adfuit legalio, viri complures honoruti,
domus sancti Petri praepositus , repente silenliuro tum de clero quam de populo , et qui in utroque
fiagitans, per voluntatera Dei sic omnes alloqitilur: ordine videbantur praeslaiitissimi, cura quibusdain
-*In causa isla, Patres et domini, non sua singuli, _, de principibus terrae maximis , electionem coram
sed pariter ea quaerentes, quae Domini sunt, meiius deprompserunt personae lalis. Talis vero vehemen-
quoad possuinus incamus consilium. Nam praeesse ler exbilaratus idem imperalor, prudenti consiiio
vobis nec ipse ctipio, nec alteri invideo; sed in hac civitatis grates non minimasegit; quia quod ipse
re liber ab utroque scilicet invidia et ambitione, optabal, quodque oplimum sibi videretur, fioc ipsi
alittm vobis nottim designo, qui dignus sil, videiicet quoque sentirent et eligerent uno eodemque scciim
illustrem Herebertum, valentem secundum Deum spirilu. Ila prorsus evidenler huic osliarius aperuit,
et secundum sseculum, ulpole Cbristo devotum , et iulraturo iu ovile ovium, pacificans cunctosin
imperatori charuro. Solvamus ergo litera, in hujtis electione ejus, ut nullum fieret obslaculum. H;ee
ilignissimi concedendo eleclioncm. i Vix ille haec omnia vir venerabilis revera sapienter accepit:
dixerai, raptimque ex ore ejus Herebertum universa qui interea petens Ecclesiam, slralus solo , grutia-
turba conclamabat. Una omnium vox, una volun- rutn ccelestium lurgitori Doraino Deo loto mentis
las, quos eatenus discordanles, nunc miro modo in afieclu gratesegit, nou ulique pro gloria temporali
uno absente homine vincutum pacis alligabal. lta, exsullans, sed supernac benedictionis munus ad-
Domino imperante, cessavit ventus, el tranquillitas orans. Quomodo cnim non gauderet, qui se tam
facla est (Malth. vm). Cujus vero tranquillitatis lam 0 evidenlibus experiraentis Deo curae esse perspice-
celerem evehtum magis memorabilem nobis facit ret? Iinilatus naroque esl sanctum regem et pro-
alioruin lemporum sive locorum nonnunquam audita phelani David, qui cum audissel sermonera Domini,
vel visa tempestas, ubi quodammodo dormienle sive per propheiam Nalhan diceniis : Cumque impleverit
absente Jesu, non ante motus maris sedatus est, diet luot, ut vadat ad patres luos , suscitabo semen
quam multus animarum, imo et corporum rerum- tuum posi le, quod erit de filiis tuis, et slabiliam regnum
que caelerarum periret ac profligarelur numerus. ejus : ipse mdificabil mihi domum , el firmabo so-
Nimirum justo Dei judicio propter peccata inbabi- lium ejus usque in mternum (II Reg. vn), elc,
tantinm, ubi tale quid accidit, ascribendum est. ingressus est et sedit eoram Domino, et dixit: Quis
Nam quod naviculse Coloniensis Ecclesiae, dum iliis ego sum, Domine Deus, el qum domus mea,ut prm-
discordiae fluctibus jactarelur, tam circo, ne ad ttaret mihi talia? (Ibid.) El subjunxil : Nunc igilur,
arma pervenirent, subventum cst, misericordiae Domine, termo quem toculus es famulo tuo tuptr
divinitalis ascribi debet. Porro meriiorum beati viri domum ejut, eonfirmetur in perpetuum , et fac sicut
in hoc quoque evidens aslipnlalio est, quod oblato locutus es (ibid.). Ilsec et csetera cum diceret rex
«d electionem riomine ipsius, animosa cleri, et foriis, sapiens et humilis, exsuliabal, non utique
397 VITA S. HEREBERTI. 3!>S
pro lemporali memoria domus vel teropli manufacti, A } gaudendi, tristibtis exsequiis privatus intercssc ma-
quod filius ejus Salomon facere habebat nomini luit.
Domini, sed pro aeterna Chrisli, sui secundum car- CAPUT IX.
nem filii el Ecclesiae gloria, quam in illius Salomo- Quanta cum humilitale Coloniam venerit, et quanao
niis filii sui et lempli ejus figura prophetico spirilu consecratus fuerit.
inlelligebal. Hoc nimirum exemplo, hic beatus egil, Et quidem Beneventi ponlificalis ei honor datus
et agere debet oranis qui vocatur a Domiuo, ut est vil Idus Junii. Et exinde Romam profectus, pal-
domui Dei rector, sive ovibus Christi pastor praesit: lium ab apostolicae sedis praesule accepit, sed civita-
non humanam gloriam, sed divinam amplectendo tem Coloniam ingressus est, el in sede sua sedil die,
gratiam, quia profecto magna gratia est, pastorem quae apud Cbristianos non incognita est, scilicel in
et episcopum esse animaruro, computanda inter vigilia Natalis Domini. Quo cum accederet jamquo
dona maxima, quae dedil hominibut ascendens Chri- in vicino adesset, dignum memoria est qualiter
ttut in altum (Ephet. iv). Nam et Aposlolus cum aposlolicae doclrinae recordatus est, qua dicilur:
dixisset: Qui detcendit, ipte ett qui atcendit tuper Obsecro aulem vos ego vinclus in Domino, ut digne
omnet cmlot, ut impleret omnia; et ipte dedit ambuletis vocatione qua vocati ettit cum omni humi-
quotdam quidem apottotot, quesdam aulem prophe- B 1 litate.et manitteludine (Ephet. iv). Nam vere humilis
tas, aliot vero evangelittat (ibid.), seculus est et ait: et mansuelus, pallio missionis apostolicae prae-
Atiot autem patloret et docloret ad consummationem misso, ipse indutus linea, discalceatusque lento
tanctorum (ibid.), Becte igitur, et sapienter hic pro pede secutus est, cum frigus hiemale pro lem-
collato sive conferendo benediciionis et pasloralis pore calceatis quoque permolestum esset. Attende-
graliae munere grales egit. bat eliam vocaiionem suam quod non ad regna
CAPCT VIII. gentium, sed ad minislerium vocarelur sanctorum
Quam liber ab ambilione fuerit, tt de morte Argen- Cbrisli discipulorum. Et quaravis ad insignem jam
tinensis episcopi. veniret suam civilalem Coloniam.tali schemate con-
Jam de ambitionis vitio quam liber ab illo fuerit, fitebalur cum bealis palriarchis, quorum Apostolus
cum tota ejus vita indicio sit, illud quoque memora- 255rnemm't> (I"0(Iperegrinus et hospes essetsuper
bile teslimonium fuit, quod vm Idus Julii, quse dies terram, palriam se quaerere sigiiificans meliorein
sanct; Kiliani marlyrio erat celebris , cum creari (Hebr. xi), id est ccelcstem, et eam qnam paravit
deberel arcbiepiscopus, differri in crastinum prse- illisDeus, civitatem. Venit ilaqueduce Spirilusancto,
optavit, propter praesentes exsequias lugubres quae spiritu humilitatis, cum animo conlrilo, non tnmen
ibidem agebantur, Strasburgensis episcopi; videlicet '"' absque sancto el spirituali gnudio, et sicul superius
ne aliis lugentibus et flentibus, ipse ridere videretur jam praelibalum esl, ipsa nocte gaudii nostri; scilicet
eum suis, memor Scriplurae dicenlis : Hmreditas ad nalalis Domini, consecratus est intcr missaruro so-
quam feslinalur in principio, in novissimis suis bene- lemnia, quae ex more celebrabranlur patilo ante vcl
dictione carebit (Prov. xx). El revera dolendum erat circa ortumdiei. Veneranlquippe ad hoc ipsiim cum
pro exitu ejusdem episcopi, quia videlicet terribili- eo plures episcopi. Jam vero in illa consecralione
ter accideral,praeeunte signo non bonse sestimalionis. ejus quis divinaro ordiiialionero non miretur? Quis
tNam, cum ille milra rediinilus missarum solemnia non venerelur hic allitudinem consilii divini, qno
celebrare ingrederelur, ubi se ad populum vertit, ita fieri complacuil ? Denique tolura illtid oflicium
diclurus de more : Pax vobiscum, imperalorem in- maluliiiumsanclis pasloribus oviuin Cbristi Spiritus
lendens, tanto risu solutus est, ut fundilus oblitus sanclus composuil, quorum nirairum myslicum
esse videretur ad quid se convertisset. Ut vero ad exemplar paslores illi fuerunt. qui uocte illa vigi-
prandium venlum est, cunctis pariler considentibus, luntes et custodienles vigilias noctis supra gregem
percutitur morbo pleuretico, inlerque manus ad suum, circunifulgentc se clarilale Dei, nunlium bo-
proprium delatus hospiliura die decimo quarlo red- jj ] num, gaudiura magnuin nali Salvaloris, quod a san-
didit spiritum. Viderat autero ante annos septem, ctis angelis primi audjerant, videre meruerunt,
ul solitus eral narrare, visionem: videlicet aslitisse sicut sanctura ejusdem missse narrat Evangelium
sibi senem quemdam, veste purpurea pontificalique (Luc. n).
redimitum infula, qui se profitens esse Kilianum Cunctae nimirum ejusdem officii partes, pastorum
episcopum, tale, inquit, ille mihi protulit oraculum : Ecclesiae voces sunt, quales rationabilibus curae suaa
< Age per hos seplem annos; episcopum decent ope- ovibus personare debent, natum de virgine pro sa-
ra; quia non longius libia Domjno vitse spalium po- lute mundi. salvatorem. Plane nis,i legentium vitan-
silum est, iQuomodocunque ille visionera acceperil, dum esset faslidium, promplum eratexponere parles
qualitereunque se praeparaverit, qualiscunque in singulas secundum ejusroodi sensum. Unum tamen
iliabora siue morlis inventus fuerit, recle niminim est quod jure non prselereumlum sii, videlicet pro-
aapienti huic talis, ut prsedictum est, illitts exitus phelicum capilulum, quod in eodem officio lectionem
meditationem mortis rcuovavit vel auxit, magntim- apostolicam ex more procedil: maxime quia hlijus
qut fuit lemperantise cjus indiciura, quod pro sancli pasloris person» locus ille miro modo sese
lempore flendi, differendo, sibi vel suiv tewpus accommodavil. Denique dum iu consecrando illum
699 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS tOO
episcopi duo codicem Evangeliorum super raptit. A exemplum pnstoriim iltorum, quos nocte itla clari;a3
cervicemque ejus tenerent, revoluto mox eodem Dei circumfolsit.
codice versiculus iste primus occurrit. Spiritus Do- CAPUT X.
inini superue: propier quod unxit me. ad evangeli- Ut quornmaam susiuiuerilinvidiam, el Ilcnrtco tmpe-
zandum pauperibus misil me (ha. LXI).Prophelicum ratori cmperii esse suspectus.
namqiie hoc Tsaiae capitulum evangclicis lilteris Tuum est hoc opus, Christe, cujns sermo verus
lioc modo inserlum est: Et regressns esl Jestts, inquit est, imo qui es ipsa Veritas {Joan. xiv), ctijus sen-
Lucas, in virlule Spiritus in Galilmam, et venit Naza- tentiam permanere oportet, dicentis : iVo« potest
reth, ubi erat nulritus, etintravit secundum consue- civitas nbscondi super montem posita (Matih. v).
tudinem suam die Sabbali in synagogam, el surrexit Item:Nemoaccendit lucernum,etin abscouditoponit,
legere. Et tradilus est ei liber haim prophetm. Et neque sub modio, sed tuper candeiabrttm, ut qui in-
«t revolvit librum, invenil locum in quo scriplum grediuntur lumenvideant (Luc. xi). Sed quse imquam
erat •'« Spiritus Domini super me, propler quod unxit civitassic super monteuiposiia, non invidiam passa,
me. Evangelizare pauperibus misil tne, prmdicare ca- el oppugnaia est a civiiate Cain lerrena el in valle
esl Salanas? Aul quse unquam
ptivisremissionem,prwdicareannum Domini acceptum posila, cujusprinceps
' lucerna sic super candelabrum posita fuit, ut nullus
etdiem retributionis. >Et cum plicuisset tibrum, reddi- B
dit eum ministro, et sedit. Et omnium in synagoga ci nequam oculus invidit ? Quod ut Jam manifestius
oculi eranl intendenles In eutn. Cwpil aulem dicere dicam, quis unquam sanctorum aedificatus iu luoule
eis: Quia hodie impleta esl hmc Scriptura in attribus virtutum, verboque et exemplo lucens ad icdificatio-
vestris (Luc. iv). Constal ergo qnia persona Christi nem videnlium el audienlium, nullain ab ingratis
el invidis passus est tribiilalionem ? Quis inlcr super-
est, qnaehaee in propbeta suo de scmciipso loquitur.
A-lille nimirum non solum unctus, sed unclus est liartim gaudia gratiarumpropriam non habuii inensu-
praeomnibus.sicutaliaScripluradicit: Unxil teDeus ram ejusmodi lucrymariim, quas faciunt liliis lucis
Deus tuus, oleo Imlitim prm consorlibus tuis (Psal. habilaiores Cedar, id est tenebrarum? Nam hoc cst
XLIV),oranes namque sancti, omnes quicunque illius quod in psalmo gementes singuli dicunl: Heu mihi,
speciosi et graliosi regis participes sive consortes quia ineolatUs meus prolongntus est; Itabilavi cum
sunl, codem spirilu, endem oleo lsetiliae uncti sunt. habilanlibus Cedar, mullum incola fuil anima mea.
Quippe qui nec sancti absque unclione hac ullo Cum his qui oderunl pacem, eram pacificus; cum
modo esse possunl. Cum ilaqueuniversos ejuspar- loquebar itlis, impugnubanl me gratis (Psal. cxix).
llcipes unctos essc conslet eodem Spiritu Domini, Et quamvis tribulentur, non laii.en permittiiutur
tie quo illi princeps et polentissimus dicit: Spiriius tribulari sine mensura, id est supra id quod susii-
Domini sttper me, etc. contestans el dicens : Quia nere possunt. Ilem ipsi dicunl: Domitie Deus virtn-
hodie Scriptura limc romplela est in auribus vestris, tum, cibabis nos pane lacrymarum, et polum daUs
6inc dnbio prsesules Ecclesiarum, quorura est paU- nobis in lacrymis in mensura (Psal. LXXIX).Opor-
perrbus evangelizare, et praedicare captivis remis- tebat igitur et hunc sanctum, cujus anima, regis
sionem, et ad hoc sacro chrismate uncti sunt, ipsi Dei civitas supra montem posita, qtti luccnia erat
singuli scire debenl, et de scmetipsis post Chrislum super insignis Ecclesise candelabrum conslituta,
dicere possunt: Spiritus Domini super me,propler oporlcbat, inquam, et hunc pati adversa inler pro-
quod unxit tne, etc. Igiltir dum in hujus beali ponti- spera virttilum, qnibus intus proficiendoardebat, et
ficis unclione, aperto super capul ejus evangeUco inter radios signorum, qnibus foris ad gloriam Dei
volumine, primam Scriplura sancla vocem hanc lucebat, sicut protinus narralionis 256 orc'0 mon-
edidit, revera jttre omnes, qui aderant, venerabiliter straturus est. Quomodo autem vel qualem per occa-
pro vero divinitatis oraculo sententiam arripuerunt, sionem aclversilas in eo reperit aditum ? Videlicet
credendo quia Dominus hunc misit, non dubitando, per ingenlem muri vel praecelsae lurris ruinam, id,
quiahunc SpiritusDomini unxit. Cum hac leclione: jji est per mortem imperatoris ssepedicti, cttjus, dum
prophetica, sicut esl ordo ejusdem oflicii matulini, adhuc viveret, aroicitia pro muro illi esse polerat con-
consonanlibus atque allernaiilibus choris, concre- ira adversarios quos conira eurri poslraoduin invidia
pabant divinaevoces sacra praeconialucis, et decoris, suscitavil. Qui nimirum imperalor, ul in caeteris
qtiem princeps paslorum, Deus et Domiiius noster ' ita et in causa per quam morteih incurril, ronsitium
induit, qui nocte illa iliuxil nobis : de quibus noni beati virialtendissct, multo meliussapientiaeappropin-
est modo exptanatio conlimianda, ne, sicut jami quasset, et iionpoeniiuisseteum.quemadmodum ipsa
diclum est, prolixitas fastidium parial. Hoc taulum i Sapientia dicil :Omm'n faccttm consitio,etpost factum
ittdtihitanler dixerim, quia qusedam gigna eranl baeci non pmnitebis (Eccti. xxxit). Qjttwfqtik" nou fecit,
persistentis in lenere suo proposiii Dei; qui, el dnmi incidii in insidias mulieris make, videlicet ejus
nascerelur hic beatus, splendorem lucis pro signoi cujus viruni Crescenlinm, sibi rebellahtetii, captum
mirahiliter edidit, et dum consecratur, sic eamdeinI jtisserat capilalem subire sententiam. Et ab illa non
consecrationein disposuit, nl solemnia circa illumi praecavens, quamvis a sanclo viro saepins esset
ahdireiniir pneconia veri luroinis, ctijus nuntii dc- commoniliis, veneno iiitra cubieuluin dormicns*iir-
fcsqut es»e pastores cuncii animarum, secundumi fecltis cst. Obiit iiaqtte Roroseahno posl ordirintihnem
401 VITA S_ HEREBERTI. *02
lieali viri lerlio. leral autem tunc quoque saneliis A lacrymosas fundebat preces,qualonus ab imminen-
idem ciuu illo, utpole ad disponenda perneccssarius libus jamjamque praesenlibus malis eriperetur. Erat
iiiaximareguinegotia. Cuicumdie sequenti confessus aulem publicus cleri et populi, monachorum quoque
fuisset pestem quam perceperat, seque mori persen- alque sanctimonialium processus, el ex omni ordirie
sissct, id quoque supremum ab eo postulavit, qua- utriusque sexus, lingua quidetn diversa, sed una
temis corpu» ejus Aquisgrani sepeliendum transfer- intenlione et eodem sensu concrcpando Kyrie ete-
rct. Hoc agere insistens vir fidelis, regalia quoque ison, altitudo cceli pulsabalur. lnler omnes et prte -
penes se liabtiit, et electioni non inlerfuit novi prin- omnibus moestus et supplex tristium filiorum spes
cipis llenrici, tunc Bajoariorum ducis: quero secun- et patcr patriae procedcbat archiepiscopus, ila vulne-
dum saccult dignitatem locupletissimum, et littera- ralo corde tantisque cum gemitibus, ut miro modo
rum studiis non lenuiterinslrucium principes regni consolatione sua dignum eum judicarel Spiritus
regera sibi elegerunt. Haecfuit orcasioquara adver- sanctus paracletus. Cura igilur ab oralorio Sancti
sus illum rapere potuerunt adversarii, quales in Severini litania soleinnis egressa, Beali Panlaleonis
Ecclesia nunqiiam defuerunt, ex quo sacrilicia Dco adiret oratorium, ecce nivei candoris columba, vi-
primi obtuleriinl Aliel et Cain (Gen. iv), scilicet dcntibus niullis, captit ejus circumvolabal, eadem-
falsi fraircs, quibusve Scriplura dicil :Quia abierunt B que repenie disparcns, iierurn visibilis comparebat.
in via Cain (Jud. 11), qiioruin pressuratn Apostolus Videbanl eam roulti, sed non omnes, quia videlicet
quoque inler cactcra pericula sua niaxime geuiil non lerretia species, sed ccelestis erat gratia, quam
(// Cor. xi). El qtiidem regalia rcpetila cito reddidil; aliquibus videre donatum est. Ut aulem ventum est
sed quia novi, ut jam dictum esl, principis clectioni ad locum, ubi jam dictus confessorDomini Severinus
non ititeifuit, exluiic illi suspeclus ernl. Umle et in transitu beati Maxlini voces angelorum psallenlium
idem rex obtrectaloribus sancli pronius aiirem prae- audire meruit, vident eminus eamdem columbam
bcbai, deniipieimpacato sempcr eum odto pcrsecutiis caput beati viri lerlio circuinvolanlem, quae et pro-
csl, donec a Doniino redargtti nieniil paulo antc tinus in stiblitne clevata, ccelos petiit, nec ultru
obitinn sancli, qnod iu suo locopraesens n.irrutio non comparuil- Unde quis dubitet Spirilussancti gratiam
praeteribit. Nunc memornbilium operuin ejtis ud qualis in domo pectoris ejus hubilnt, tnlem de foris
I&udem Domiiiimirncula percttrramus. apparuisse, praesertim in lali Ittctuoso lempore? Co-
CAPLT XI. lumba nanique, sicut et lurlur, avis gemiiuosa cst,
De siccitute, et qttomodo per speciem columbw gratia gemituinque pro cantu edere solet, et sicul illa soli-
Spiriliissancli supereum apparuit, tttique lacrymit _ vaga, sic isia avis gregalim gemere consuevit. V«~
suis repehtiuam de cmlopluviam obliiitterit. rissime crgo cum signo hujusinodi orantem pariter
Iics ipsu,quse jum nuuc euarranda esi, satis lucide et gemenlem prse omnibus hunc designabal Spirilus
commcndat, nun casu, sed per divinam dispensatio- sancti gralia, el dc islo quoque quodammodo id-
nem id qucd supra roeinoravimus, evenisse, ul sci- ipsum diccbat quod de alio qtiodam non ignoio, sed
licct in consecraticne sancli praesulis prima se cx eximio propheta, diclum sacra narrat pagina : Ilic
Evangctii codice offerret illa vox misericordis ponti- est fralrum amalor el poputi sui, hic esi qni multum
ficis Cliristi: Spiriius Domini super me, propter orat pro populo et pro civitate isla (II Mach. xv).
quod unxil me (ha. LXI). Subsccula namque post- Niinirum et iste vir in populo suo milissinius nppa-
modmn siccitas, peccala pnpulorum vehemcnler ruit. secundum simiiilu.iinem columbae mitjs ct sim-
arguebat, ut fere oainis herba praeinortua, omiiis plicjs, sancto redundans spiritu pielalis,alqiie idcirco
ager exustus, non qualemcunque faniem, sed famem gemitus el oralio ejus perire non potuit. Nam ubi ad
morliferam jamjamque minarelur. Denique cum praiidium ventum est, cum ipse nppositis cibis fere
siccilale peslilenlia quoque saeviebal, mullique mo- Jejunaret, ita taroen more suo, el luuc maxime, je-
riebaniur, niulti adhuc aegra vix trahebant corpora. junium dissimularel: quibiisdam ad ipsum respi-
Erat ergo piissimo poniifici non parva vel qualis- D cientibus, el cum dolore loquenlibus, quod ea die
cunque solliciludo, sed el iu sollicitudine compa- profusis lam miiltoritm lucrymis necdnm propitiato
lienlis aninii liibulatio et in lribiilatione jugis et Dontino coelum aperireiur, dignummcmoria verbuii)
iacryniosu oratio. Unde quia ferrum pertransibat respoudit hic beatus.vere miiis, vereniansiielus: Ve-
aniinain ejtis, el in corde ejus gemebai Spiritus stri,\w\ml,ocharissimi,pastoriseslculpa,quodcmluiii:
saiictus, sicut dicit Apostolus : Nam quid oremus desupertamferreumest,quodmuttitudoviscerumDomi-
ticut oportet,uescimus ; sed ipse Spiritus postulat pro ni el miserationum ejus continiierunl se super vos. Nisi
nobis gemiiibus inenarrabitibus (Rom. VIH), meruit enim Dominus meis iralus esset sceleribus, qni inter
et pojiuluni reconciliare Dco, sicut de Sacerdote ipsumel vos debebam stare medius,jam dirupissetcm-
magnoeidignoquidain Sapiensdixit: Et in tempore Ittm, el beneficium ejus descendisselet stillassetpluvia
iracundim fucla est reconcilialio (Eccli. XLIV),et super vos.Hseceo diceiite.pariter quasi quidaro sanguis
inter reconciliandum,. glorioso glorificari miraculo. 257 fhiebant animu; vulneralae ex oculis lacrymae;.
Indicto jejunio triduano, luctuosus ibat populus pcr quas erumpenles, el cuni iropetu currenles coraiii
urbem fecundam iot sanclorum millibus, el ad sin- multisvolebat quidero,sednon poleralcontipere. La»
gulorum patrocinialocorum fideliler atqticsupplicilcr crymis ergo victus, caput super mens,aindccliiiavi| in»
403 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 404
inanious, et curo forlissimo spiritu Deo forli hqmi- A J campi cedrorumquc Libani nidificant, ita ipSi tn
litale atque ardenti oratione luctabalur. Erat auteni possessionibus siiie facullntibus illorum parata sibi
hora eadera lanta coeli serenilas, ut nulla in aere yilae hujtis necessaria percipiant. Haecidcirco com-
nubes apparetet, cum ecce subito fragore magna inemorare libuil ul pariter recogitet quisque, qui
pluviae vis inundando erupit, ita gl prius iuibriiim de lalium conslituio vivit, professus Christi spiritum
crcpilus audirelur quam vir sanctus caput ab ora- sanclamqiie pauperlatem qtiam Cbristus ipse docuit,
lione sublevaret. Cuncti protinus circumsedenles, a quia tanquam passeres volare, id est ccelestia cogi-
mensa sese excusserunt, et prosilire conati sunt, ut lare debet, ut dignus sit hospitio vel stipendio,
in laudera Chrisli tantique ejtis pontificis hyninis quod passerum, id est pntiperum sive humilium spi-
personarent, et signa ecclesiastica concrepare fa- rituali vitse paratum est. Natn hinc est quod idetu
cerent. At ille vir providtts et humilitatis suse cuslos Dominus Christus, instruens pauperes suos, Nolit»,
vigilantissimus, terribiliter adjurando Hlos, hoc fieri inquit, cogitare de craslino (Matlh. vi). (Luc. xit)
vetuit, vixque oblinuit ut interim quidem a se- Item : Nolite solliciti esse, diceniet: Quid mandttca-
metipso quiescerent, Dei vero laudem ac gralias bimus, aut qttid bibemus, aut quo operiemur? Scil
Christo agendas nunquam tacerent. Ncc vero insuf- enim Paler vester cmlestis qnid vobis necesse sit.
ficiens pluvia lunc exstilil, sed ita uberrime terrara B' Qumrite ergq primum regnum Dei et justitiam ejus,
irrigavit ut Jam praemortuas segetum radices ad et hmc omnia adjicieniur vobis (ibid.). Quod idem
fecunditatem repararel. est ac si dical : Sccuri, o vos omnes, quod taboratis
CAPUT XII, et onerali estis, venite ad me, el ego reficiam vos
Quod eommuni proposito. suo el tmperatorts Ottonis (Mattli. x;), securi et confidenies venite ad vitse
ipse superstes camobium conslritere deliberavit. conlemplativie requiem, niliil de crastino solliciti,
Interea cum multis et magnis misericordiae opc- id est quia jamdudum Pater vester ccelestis, scieus
ribus ir.sisterel pauperum pater, viduarumque et quid vobis necesse sit, promisit ct paravit vol):s
orphanorum quolidianus provisor, incumbehat animo viclum et vestilum, diceudo in Propheta : Sattra-
cjus cura continua, servituris Deo monacliis con- buntur ligna campi, et cedri Libani, quas plantavit;
slruere coenobiuin : quorum ordo videlicet profite- illic passeres nidificabunt. Sed his omissis, reverU-
tur, quia pauperes stint pauperes. volunlarii, nihil mur ad rem. Neque enim propositum nobis ftterat
in hoc mun.do hahendo proprium. Habueral aulein docere mnnacbos, quod slalula percipere slipendia
imperatorem. Otfonem dum adhuc viverel, hujusce non debeant, nrsi per contemplationis pennam ve-
rei monitorem. Denique cum novissima profectiono lent, et a scrvili operi peccali vacenl, sed gesloruiu
p
Ilaliam ingrederetur rempublicam dispositurus, beat.i viri texere narralianem,
bealum virum habens in coiiiilatu, cunclis prospere CAPUT XIII.
succedenlibus, tractans cum viro Dei de salutc Quod sancta Dei genilrix itli apparuil, et qtto in loco
animae suae, et quodammodo dicens : Quid retri- cmnobium construere deberet, iiidicavit.
buam Domino, pro omnibus qum retribuit mthi (Psai. Cuin igilur beatus Herebertus proposiium electo
liv) ? consilium hoc accepit, quatenus ob salulem in loco construere oplaret ccenobium, et nitsquara
suam cojnobium construeret monachorum in hono- locum reperirel quera aplum putaret satis et ido-
rem sanclse Dei Gpnitricis, omniumque sanclorum. neum, convertens sese ad Dominum sanctamqne
Hoc inilo salubri consilio, necessaria protinus ad ejus genitricem in jejuniis et oralioniljus, postulabat
hanc rem praedia Christo delegavit, quae et beato sibi ipsijj revelari voluntatetn. Fecit hoc instanter,
viro in maiium dedit, cum pollicitatione vel spon- et sicul de sancla Anna prophetlssa scriptum est:
sione bujusmodi ut quoniam viia mortalium Incerla Vullus illius non tunt amplittt in divetta muiasi
est, si quem ex ipsis necessilas mortis prseoccuparel, (I Reg. i), non ante dcstitit, donec suis coniligiiuiii
alter quicunqtie supersles existeret, votum perfi- meritis responsum ccelitus accepit. Denique IIOQIC
ceret. Tatis, Cbristo mediante, inter illos conditioI J) quadam, dum post vigilias fatigata sopori membra
convenit, et ita pauperum memores exstilerunt. viri dedisset, ecce adest per visum itla beata angelorum
summi, baeredes aclernac viriditalis, de qualibus in et omnium Regina sanctorum, quse stellalo sedeus
psalino spiritus prophcticus dicil : Saturabuntur solio» lalum et amplum ccelorum cum filio s.nopossi-.
ligna campi, et cedti Libani, qttas plantavit (Psal. dens regnum, non parvipendebat ctiam hoc parvum,
cm). Hoc namque praeconio, sub nominibus ligno- quod sibi in terris fideli devotione oflerebatur domi-
rum campi et cedroruro Libani, mystice a sanctoi cilium. Et assislens: Sciat, inquii, o Hereberle,
Spiritu divires et potentes saeculi promissi sunt, exauditas ette orationet luits, jam ecce venio ad te,
hospitales fuluri pauperibus, ilem Ecclesis filii ut indicem tibi votum quod mente geris, quo in loco
spirilualibus, de qualibus ibidem continuo subjungit: perficiat. Ego enim sum Maria maler Domini. Surge
lllic passeret nidificabunt; herodii domut, dux est ergo, et Divitente catlrum petens, loeum tn eodem
eorum (ibid.), id est Christus, qui per avem herodiumi tiiundari prmcipe : ibique monasterium Deo, mihi el
significatnr, provisor est eorum qui propler ipsumi otnnibus sanclis constitue, ut ubi quondam abundavit
pauperes fiunl, praeparando animos divitum saecu- peccatum et cttltus dmmonum, ibi justitia regnet in
hrtum, ut quomodo passeres in ramis lignorumi multitudine tanctorum. His dictis, misericordiaB.
 405 VITA S. HEREBEtrrii? 106
maierdisparuit, bealo scilicet viroevigilanle, atque A ociusque consummatum, quirilo Nonas M.fii tnona-
ita relabente a dulcedine tanlae visionis. Erat aulem sierium dedicavit. Porro de lapidibus prioris strtt-
in eodem castro stia curtis, perlinens ad servitium cturae, claustrum cum officinisconslruxil.Igilurdum
ore rem aut '
episcopi. Surgens igitur, etgrntins Deo cordeet ejiismodi geslam legis recolis, quicunqtie
devotissime agens, et ei, quae sibi apparere dignata mente studiosa exemphv spirtrualiuin de-quoruin-
fnerat, salulis perpetuae Genilrici non ingratus exi- libet corporalium similitudine scrtitari delectaris,
stens, confestim praedictae curtis miiiisterialem ac- non curans quali fine, quam huntrli ex re tuse capius
cersivit, jussilque quantocius curtem itlam emun- instrumenla salutis, dummodo possis uliliter sedili-
dari, quoniam Regis ccelorum et Cenilricis cjiis jam cari, opportune siraul cl illird ad memoriam redit,
deberet curia fieri, ut exporlata supellex' universa, qtiod manifeste divina cum auctoritale scripitim esi;
locum darel advenienti, atque habiiaturo illic no- ubi Dominus ad Prophetam-dicil: Surge; eldescends
mini Domini. Factumque est, etexportata rerum in domttm figuli, efibi audies verba-mea.— £( de-
omnium quae multa erat copia, citius quam sperari scendi, inquit, in domum ftguli, et ecee faciebai ijrut
poterat, loeus emundatus cst. Qnid multa ? Jactis sitper rotam. Et dissipalum esl vas, quod ipse facieba
fundamentis, alacriter atque celeriler slructura spe- e luto manibus suis. Et conversus, fecil illud vas alle*
ciosa surrexit. " rum, sicut placuerat in oculis ejus ut facerel (Jer.
258 CAPUT XIV. xvtu). Haecel caetera perseqtii vel traclarc, prseseniis
Destruclura templi, ul ceciderit,et alia siruclitra sur- narrationis proposilum nou adraitlit, hoc breviler
rexit.et cujus reiexemplum convenienlerinde xtossit studio intendenle, qualenus hoc loco ad raemoriam
accipi. revocaretur, in omni ordine et superbos pro sua diu
Sed quid dicam? cum opus fere peraclum essel rilia cadere vcl dissipaci, et lmmiles pro sua maii-
jamque sicut proposilum fuerat, servienlium Deo suetudine ad pcenilenliam conversos, restaurari. .
nionachorum coetus adunntus existerel, quando CAPUT XV.
nocte dum finilis maiutinoriim solemniis, omnes De cruce Dominica, qum non de qualicunque ligno,
fuissent egressi, repenle sic tola slructura concidH ted de una landem arbore formari potuit, el cujus
ut lapis super lapidem non remaneret, praeler unum rei etiam in hoc exemplumsit..
parietem parvulum, qui sotus inler illas rtiinas slanS Accidit etaliud, quod simHilernonpi-aetercundum-
repertus est. Quid de hoc eventu sapiens audilor aeque ratione vacare putandura. Natn vir Doinini
arbitreiur? Nisi enim ceelesli auctoritate structura slatim ut ecclesiaefundamenln jecit, crucem Doroi-
snrrexisset, nisi talis lamqtie sublimis personas, qnae r nicam, quac ibidem staluerunt, formari praecepiu
apparuit, sicut jam dictum est, dignilas opus tali in Arlificesvero vigilanter quidem instilcrunt, ul.prse-
lc-' fieri jussil, et nisi fundalor operis Ivicponlifex ceplum perficeretur, sed nullo modo diligentiam sev-
nolaesanctitalis existeret, forluilo accidisse arbitra- qucbatur effectus. Quotidie rejectis aliis alia ligoa
remur. Nunc autem considerata rerum vel persona- caedcbant, et nuliatenus ex qtiotibel ligno, quamvis
rtnn qualilate, arbilrari licet, divina el jusla hoc eleclo, suac arlis officium peragere valebanl. Multo
aclum esse disposilione. Et quidem quoniam altiln- igilur Inbore, sed et majore defcssi taedio, omnino
dinem divini consilii perspicere non valetnus, hoc ab ejusmodi opere desistere decreverunt. Quadain
tanttim dicere libet, quia cunctis loca sancta inhabi- vero die vir bealus in quamdam deveneral possesr
tanlibus, et eis maxime qtii eodem in loco sanctum sionem ad se perlinentem, mensaque ilii jussu
deincepssuhiturieranlservitium,terribilesignurada- ipsius in pomerio, quod domui suae contiguum erat»
tum esi. Namquod vcraciler de filio Virgiiiis dictum parala est. Stabat pirus ex..adverso in allura por-
est: Eccehic potitus est in ruinam «(inresutrectionem recla, qtiserarais diductis, itno quasi brachiis dislen-
multorum ( Luc. i), idipsum non inconvenienter de tis, quodammodo Dommi efligiem manus in cruce
isto.el cjusdem Virginis oratorio, et de omni sanclo- expandenlis, miilari vidcbatur. Cum itaque sedens
rum loco dici potest, quia in ruinam et resurreclio- D oculosinlerprandendumforiuitis rootibus deduceret,
nem mullorum posilus est. Quorum in ruinam, nisi ecce talis effigies in arbore illa repente sese objecit,
illorum qni sancto in loco vilam perditain ducunt, miroque modo ad primunt iniuitum quemdam ler-
et iileirco lnajus portaturi sunt judicium? Et quorum rorera divinum animoejus iucussit. Nec mora, faclo
in resurreclioncm, nisi illorum, qui de- sseculo nc- prae oculis illo familiari sibi signo crticis, lolus iii
- quam exeuntes, el peceala prseterita fugientcs, ad se rediens, rem divinitus pricvisam snisque oculis
sanctum locum, pcenitenliaro actiiri, confugiunt, oblatain esse prudenter intellexit. Slatim igilur ac-
alque ita in sialum justitiae resurgunl? Nimirum et cersito artilice, arborem illain sticcidi, et ex illa.
illormn rninam in jam dicta ruina lapklum, etislo- crucem Dominicam, el in ea Salvaloris imaginein
rum resurreciionem non absurdum esl inlelligi in diligenter forroari imperut. Paruii ille, elcompendio-
structurailerata, quseprotinusin inclius consurrexil. salisque efficaciter arlem operis elegantia secuta est..
Nam vir Dei graviter intidem tutit ita quod accidit, Quid ex facto liujusmodi coujici potest? Nunqtiid de -
sed cito resutnptis viribus sancli desiderii, lolum lignis auldelruncis Deo cura csl, utindicaredebeat
ipsum spatitim aedificandi monasterii in allitudinem quod vel quale lignum sibi eligal aul eligere debuertt.
aiali navalis cffodiens, rursus fundamenta iecit. artifex? Sed reveraest aliud. umle ciirat Deus, quott.
 407 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 408
prudens audilor tion inutiliter secundum hanc simi- A rcstiltti gradum, nisi per muliarum operalionera
littitlinem contetpplelur. Nam signum crucis vcl ima- viiiutuni. Proinde rem difficilem quidem postulavit,
ginem, quam in recordationem Salvatoris Cbrislia- atlamen quia non suaro, sed Dei gloriaro et commo-
nus veneralur populus, sublevalam ante oculos, sicut nem quacrebal populi salulem, factum est quod pe-
ifoyses in deserlo serpentem seneum pro signo exal- tivii, et duplex spirilus Eliae super euin requievit.
tavil (Num. xxi), imilari honore secundarii debent pa- Duplum nanique donum spirilus in operatione vir-
stores, quos Spiritus sanctus posuil regcre Ecclesiam lutum ille accepil. Nam si Scriptnram consulas, et
Dei (Act. xx), quam suo saoguiue! acquisivit, ul vice diiigenter computes, Elias quidera oclo, Eliseus
Chrisli honorenlur, quos vicem constat agere Chrisli. auleni circiler sexdecim roiracula operalus est. Igi-
Hi niinirura non humana praesumplione ad dispen- lur el IIIi laude digni sunl sancli qui per charitatetu
saiionem domus Dei sunt inlrudendi, sed eleclione vel propler aedi.icationeni infideliiim, fusis ad Deum
Dei vocandi, ut videlicet ille cotisiituatiir quem precibus, virtutes operali sunt, el hic aique caeteri
Deus elegerit, quem ut praeesse mereatur, Deus velut Jure houorandi sunt, quicunqiic propter humilitalis
operarium suum dignum Spiritu sancto demonstrare cusiodiam quodammodo fugere sluduerunl dalam
dignatus sit. Recte ergo bujus verilatis, hujus sihi ccelilus, et ultro prosequenlera, eamdem virtu-
divinae eleclionis meminisse nos facil res ipsa, quae B lum gratiam, Sed jam earumdem virluttim sancli
pene siroililer accidit, dum non qualecunque lignum, bujus narralionem ingrediamur.
non quodcunque volebant bomines artifices, sed CAPUT XVIt.
quod nuiu divino monstraluin est, ad ejusmodi De homine dmmoniaco, ul eo sermonem faciente
oreris effecliim perduci potuit. liberaliit sit.
Die solemni hic sanctus Dci, sermonem de more
259 CAPUT XVI.
faciebal ad Erat auieiu dies ille, quem
Quod faciendo signa, semper famam vel gloriam fugit, Cbiisliaiiitas populum. diem
et de Eliseo, cur signa duplicia quam Elias facere appellat Palmarum, quo vidclicet
voluerit, dicens : < Oro ut fiat spititus lutts duplex die Rex ccelonim sanctam.ingressus esl civiiutem
in me.'» Ilierosolymam.sedeiissuperpullumasiiia'(.l/«///i.xxi),
Operandi virtules hie benlus a Spiritii sancto, di- nimirum ob-coiileroptum superbia: regiuti tcmc, de
videate singulis prout vult (/ Cor. xu), gratiam ha- qualibus Psalmista dicit://i in curribus et hi in equis
buit, sed gtoriain semper fugil; quippe qui egregie (Psal. xix). Subjungens protinus : Nos autem iti tto-
custos humililatis, nolebat, imo fugiebal, justiliam mine Domini Dei nostri invocabimus (ibid.). In quo
suam ab hominihiis videri. Dcnique laLura inaxime videlicet nomine lunc ille passurus ndvcuit, clamuu-
^
«peruin luee, sanctorum vita coram liominibus in-' tibus lurhis : Benediclus, quivenit in tiomineDomini
nolescit. Hujus rei clarum salis el evidens indicium (Mutth.xxi): Eral ergosermo iu orecjus icmpori ct rei
csl, quod cum graliam hanc haberet, ut jam diclum congriiens, videlicet quomodo diabolus per scduc-
est, nunqiiam lainen prccem ad Domiiium Aidisse lioiiem primi bominis, atrium hujus nmndi lauquaro
reperilttr pro eujuslibet opcratione virluiis, sed forlis armatus occupaveril, el quomodo superve-
nihilomintis per eum nonnulla facta sunl miracula niens fortior Filius Dei, per huniiliiaiein crucis et
tjusmodi, nonuunquam iuvilo, nonnuhquam et nes- passionis sua?, forlem illum viceril, el universa ejus
ciente ipso, sicul sequens sermo declarabit. Verum- vasa, id cst nos horoines ah eo jure victoris lulcrit
tamen in bac laudatioue humiiitalis hiijus, nihil (Luc. xi). Ecce autera in inaxima lurua audientium
magnorum sanctorum aucloritati vel gloriae dero- quidara aderat, ab eodem forti et tenebrarum prin-
galur, qui opus hujtis gralise fusis persaepe precibus cipe corporalitcr obsessus, et ob hoc ucxibus duris
impetrasse leguntur. Omnia namque lempus habenl, obslriclus. Jam antea per multa sanctorum loca
dicit Ecclesiasles (Eccle. iu). Denique sicut de ge- ftferat deduclus, ut meritis sanctorum liberarctur,
jteribus linguarum, quse aheodeiu spirilu dantur, et non provenerat ilii optala salus, quia videlicet
dicit Apostolus: Quiu liugum in signum tunt, non ]Q liberalio ejus, bealissimi bujus merilis per Dei pru-
fidelibus, ted infidelibut (I Cor. xiv). Ita et de opera- videntiam reservabalur. Cum igitur sermo ejusmodi
lione virttttum recle dieas quia virlutes ad lesliroo- ab ore beati viri proflueret, non suslinuil viriiiltin
nium sunt, non fidclibus, sed iufidelibus, et ibi sum- veritalis fortiludo inimici, qui ad singula dicta, lan-
mopere sanctis oplandse sunt ubi ignorantiam veri quam ad lotidem verbera, vebcinentius ejulabat,
Dei habens, ad ttdem eruditur populus. Unde sanc- denlibiisque miserrinii hominis lanquam sui, iu
ttiin Eliseum laudabiliter egisse animadvertimus, semetipso stridebal, audiens illas quibus a Christo
qui diceute sibi Elia : Pele quod vit, anlequam lollar vielus narrabatur, hislorias. lluqiie, qui jam uolus
a le (IV Reg. n), protinus petens : Oro, inqitit, ut fuerat mtiltis horoo captivus, omnibus innotuit, dum
fial spiritut luut duplex in me (ibid.). Viiiebat namque clamoribus cunclorum silenlia turbarel, atque ad
iniserabilem Israel, sequentem fornicaliones inopiis- audieadum Dei verbum istentam lotius regionis
simac Jezabel, claudicare in duas parles (/// Reg. mulliludinem solus inquietaret. Ad clamores ejus
xviii),sequendo Baal idoluni Jezubel.elbansitandopost maxime, vir ille misericordiae filius, lolus inlcndii,
Pcum pntruro suorum, qui unus et verus Dominus el sermonem, quem babebat in ore, prosequi non
JJeu.sest, et ncii posse populum euindem in suum pricvalens, quoniam magniludine conipassioi.is occu-
m VITA S,. HEREBERTl. 410
pubatur, orabat lacita menle, ul in uno manilesla- A miueii) velut dtiiriiin ct aineiitcin, qit uescirel atit
retur hcmine virtus Libcratoris.qui lotiim miindum non vidissel Rhenum pro foribus suis pra-tcrflticii-
liberavit. Haeclacitus orans, iterum atque iterum de tem, itt qiio non snlum capile et oculis, sed et toto
industria repetebat capitulum, victoris Clirisli glo- posset corpore, quanium vcllel, mundari. Reptilsus
riam, et victi diaboli refcrens ruinam, ila ul roenle ille, perslilit non incredulus visioni, et a ministris
excessisseviclerctttr, iiiiaiiicamdeiiiquetotiesileraudo ejiisdcm ponlifieis clam sibi, quod pelelial, rcser-
senlentiam.fleiispariter, et uberrimus, quod perpul- vari oblinuit, moxque 111caput et oculos ex aqua
chrum esl, lacrymis pcrornans oris eloquenliam. illa pcrfudit, integrain sanitalem recepit.
Non ergo sustiiuiii, ut jam dictum esl, ille hoslis CAPUT XIX.
aiitiquus, sed virtute Verbi oinnipotenlis coaclus Ut tnulier ewca, per vitum moitita, de vino, quo post
missam digitos larerat, oculos inlinxerit, et tllu-
«-fliigit, liberiimqiie quem diu possederat, horoinem minata sit.
teliqtiit. lllo naroqiie eilurbaio, is, qui vinctus a Post hunc quaedam miilier, quae mtillo lempore
:
liiuliis tenebattir, placido sermone Obsecro, inqnit, caeca fuerat, visum pene eumdcm vidil. Dictum
solrite me, ut ea, qum beatut ille ponlifex loqttilur, illi est quod si ex vino quo idem saueltis
namqtte
possim et ego quietnt audire. Cum hasc primo tiice- Dei post Doroinici corporiset sangtiinis commtin 0--
rei, puiabatur adhuc in illo iiequam hostis fallere, nein digitos de more lavisset, sibimet oculos intin-
sc.l lnqnelialur bomo constantius, itertim atque timissuin protinus lumen recipcret. Credidil
geret,
ilerttm se liberaturo asserens beali pontificis meritis,
illa, dansque opcram ul osteiisiim possel renieditim
et saua verba proferre. Solverunl ergo ilium, cl sla- ut oculos viuo intinxit, luiiicn
li..I sana mcnte, cum audienlibus reliqua scrmouis consequi, pioiinus
opiatum reccpit.
inieuiius audieus. Tesles atque miralores virltilis CAPUT XX.
ciga beatiim virum lanti exsliterutil, quanti illum te mttliere paralyiica, quomodo itetn per visttm mo-
sermocinaiitem luli in loco circuinstabunt, qui el nila, benediclionem ub eo ftagilavil, el sanata esl.
diligenler ultendcraiil ejtis inluiliim geslumqne la- Alia deinde imilicr, diti paralytica, per visiiin
rrymosiim, ciim niliil quidem labiis pro libcrutione commouila est, qiiatenus bcati viri heuediclioiicra
captivi diceret cl lumeii lilieiutionem ejtis laeita: cxpcicrct, coniiileus de virlule Christi, qttod per
orationis virtule perliccrel. liieritum beuii pntiiificis infirmilnle proptilsn, con-
CAPUT XYIil. fesiim sauiias succederet. Illa nibil dubitaus, viro-
De abbale Volberto, qnaliter per vtstim moniiiis , de liim mnnibus scse deferri postulavit, et secus vium
aqtta tttide vir sancius posl missatii tnanus liitil, _ collocari quu transilurus essel vir Dei. Ilaque ille
sanitatein recepil. prseicreimle chniavit, benediciioncm petens in 110-
Aliud suli eo.'cm lempore actum csl viriiiiinn ejus miiie Domini. At ille paululum subsistens, cum ex
iitdicium, iu quo amplius splcnduil desiirsum, tpii pa^entibus coguovisset quod paralytica esset, el
humilitatis stuilio 260 aP,u' se preinebaiur deor- quodbcnedictioiieinpostularei, slans eminus, elevata
sum. Tres iiainque ex eis qui mnle liabebaul, oh niniiii signuin crucis edidit stalimque reddita sanjlas
meriloriini ejus lcstiihoniuin ccclica visio direxit ad dissoluta membra solidavit, et quae aliorura manibus
illum, taiupiani ud saluiis mcdicum. Primus illnriim, devecta fiieral, surgens ad propria remeavit inco-
cosnobii juin memorali, quod idem sanctus con- luniis. Ifa miro roodo, qui apud se lalere volebat,
struxcrul, nbbas nomihe Volbertus exslitit, vir ve- magis uc roagis ex Peo clarcscebnt, el vox veritalis
uerabilis, qui capilis oculorumque duro ac diutiho implebatiir dicenlis : IYOIIpotest civitas abscor.di
vexabalur incommodo. Huic una noclium divinitus supra nwntem posita (Matth. v), el: Nenio accendit
per visum iiilimnliim esl ut ex aqua qua sanctus lucernam, et in abscondilo pottil, ted super caudeli-
Dei pontifex posl niissarum celebralioncm manus de brum, ut qui ingredittnlur lumen videanl (Luc. xi).
inore Invisset, cnpui sibimel oculosque perfundendo CAPUT XXI.
foverel, indubiinnler credens quod protinus sanila- Q Ul familiarit clericut ab eo vitiiatus repenle de
tem recepiuriis foret. Credidil ille, quippe qui prae ardore febrium convalueril.
multis alii familariter conscius eral vilae illius san- Aliqiiando qtiidaro familiaris clericus, el in inini-
ctissituae. Venit ergo, prius tamen ab eodem accer- sterio quolidiano necessarius valida febre cor-
situs, 111sscpe solebat acccrsiri et requiri dc mona- repius, gravissime vexabatur, iia tit pene a cunclis
sterii jam dicti necessariis rebus. Cumque ad cele- vita ejus desperaretur. Erat aulem lunc sanclus.
bruudu lnissariim solemnia pontifex de more para- ponlifex ciiin iniperalore in profeclione, el de Vau-
retur, accedens propius, ul erat fumiliuris, visum gionum civitale cum illo Moguniiam proficiscebaiur,
reiulit, aquam de manibus jussu ejusdem sibi, tit habens clericum jam dicluin secttm in ilinere, ul
praemonslratum fueral.dari poposcit, At ille quasi semper foris ct inlus obsequio ejusdem consuetudi-
vehemenler commolus, el quodammodo suae man- naliter ulebatur. Cum ergo febris ilJiim in profec-
suetudinis obtitus, in qua veraciler dicere polerat: tione corripuisset, et pene usque ad morlcm fatiga-
Domine, hon est exaltatum cor meum, neque elali ret, patri, semper piura super afflictos babenti
tunt ocuti mei: neque ambulavi in magnis, neque in affectum, cum eodem pietatis affectu sollicitudo
aarabilibus tuper me (Piat. cxxx): reptilil a se ho- quoque fainiliaris obsequii non parva pro lciiipoie
 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS *U
4||
ct re suborta esl. Accessil atl lectulum, suuinqiie*/X lualepontificemsanclumsecreiiiisorantcmitacircum-
ut adesse praeseniia solis meridianr.
pronius visitavil infirmiim, paterne perconlans si fulsit, putaretur
quitl vellcl, si quid saltem guslare praevaleret. Ille CAPUT XXIII.
ul ardebat valido aeslu febritim, nibil prseter aquam De humilitate ejus, qua contempinm a presbyierU
se poscere professus est. Qua cura benedictione ontnibus, pauperis sui filittm bapiizavit.
concessa, ipse de raore solemnia missarum ingres- Jam de buinilitale ejus gloriosa signa prar-missa
sus est. Nibil quod audiretur foris, pro virtutis ope- sunt, quia in oueratione virtulum, et Patris, qui .i:i
ralione, ut sibi aegroli concederelur salus, oravit, coelisest.glorificationem quaerehut, el se operanlcin,
sicut jam superius dictum est, quia nunquam pro sciri vel videri ab hominibus refugiebat. Porro ipsa
hujtismodi signis aul virtulibus precem manifestam humilitatis virlus, tunc deroum dulcis et sua per-
fudil. Orabal lamen, Dco quidem loquens, sed hnmi- fectione laudabifis csl, quando is qui intus Dco,
nibus lacilus, el maxine in ejusraodi causis evange- Creatori suo sese subjicit in confractione cordis,
licum consilium observabal Domini dicenlis : Tu foris quoque ad iiifimoruin condescensionem homi-
tulem cum oraveris, intra in cubiculum, et clauso num semelipsum quanlo hiajor esl, lauto amplius
ostio, ora Patrem luum (Matth. vi). Clauso namque pro re el tempore submittit. Libet igilur narratioiil
oris ostio, orabal pro talibus, ul cum provenisset huic inserererem geslam, maguae humilitatisexcm-
virtulis cffectus , ipse nihil egisse pularetur, atque plum ferentem, et teslimonio ulilcin, ul maxime ih
ila justitia ejus non viderelur ah hominibus. Quid sacris rebus nulla ecctesiaslica dignilas qualemcun-
mulla ? Peractis missarura solemniis, dum suum que despicial pauperem fidelem. Simul quia plerique
rursus visitaret scgrotum, ille jam sine dtibio meritis salutarium sacramentorum ministri nimiumpeccant,
ejus de magnis febrium ignibus ac suspicionibus dum sacra venditant, cunctaque quaestus causa
morlis instaiiiis ercptus, adeo convaluerat, ut avidi- faciunt, libenter hoc illis exemplum ingerenduro est
tntem qnoque ciborum adeptus, rogarel sibi tran- quia videlicet peccatum quoque illorum vehemenler
smitli pulmenium de roensae ipsius apparatibus. hsec res gesla redarguit, in qua sanclus iste magnn,
Faelum esl, elexinde usque ad salielatem refectus, ut jam dictum cst, humilitalis laude refulsit.Pauperi
adco de infirmitale convaluit ut proxima die cum aliis cuidam ex his, quos pater sanclus ope quotidiai.a
proposito liinere Mogunliamprseirct, et episcopalis sustentabat, infantulus nalus erat. Is quia paupcr
obsequii ratinia ex integro.ut erat solilus.adimplerei. erat, ct quia nihil quaeslus in manu habcbat, cou-
CAPUT XXII. lemnebalur a sacerdotibus, per tolam urbem Colo-
Ul ipsc inler tenebras nociis brans, circumfusa diii- n niam puerulum illum circumferens, el eidem filioto
nitus luce clarifictitus fuerit, et auod multolies hoc regeneralionis gratiara offerri poslulans. Defessus
ipsum acciderit.
ergo el conlemplus, ad sanctum recurritpontificem,
Idem familiuris clericus, postmoduin domus S. et quod tali in re contemplus esset, tnagna et flebili
Pelri praeposilus, plurima de eodetn patre magna et voce conqueslus esl. Ille ul vere sapiens, currens,
magnifiea novcrat el narrare consueverat. Quorum inquil: Affer illum ad me, ego enimeumhabeo bapli-
pleraque cum ob hrevitalis studiura praelerila sjnt, zare. At ille : Suscipe, inqtiit, ergo eum (u quoque de.
unum est quod sileutio transire non libuit, quia vere sacrofonte, et compaler meus essedignare. Baplizavit
signnm magr.uin esl et evidens, quod oratio ejus itaque pauperculum, non pro personis noslrae salulis
vere ignis fucrit, et ante oculos Divinitalis velut appendens sacramentum; suo nimiruro faclo et cx-
lampas ardens et lucens, charitas ejus exsliterit. empio lantae civitatis tam mullos redarguens pres-
Nocte quadam, ctuiclis circa ipsuin dormieniibus, byleros, quod ausi fuissent fidem Doniini noslri
lnmen, quod de more coram ipso posilum fucrat, ut Jesu Chrisli habere in acceptione personarum,
toto noctis spatio luceret, 261 exstinctum est. At judicantes, ut ait apostolus, apud semelipsos, el facti
ille jatn dictus familiaris clericus repente somno judices cogilalionum iuiquaruin. Eienim, inquit, si
excilatns consurgens, et hac illacqtie sub horridtilo I) inlroierit in convenlum veslrum vir, annulum aureum
silentio circumspiciens, dum pro recuperando tqmine habens, in vesle candida, inlroierit aulem elpauper in
sollicitus trepidat, rem divinatn el nieraoria djgnam, tordido habilu, el intendalit in eum qui indulut est
ut ipsc cum Juramenlo teslabatur, conspicatus esl. vcste prwclara , et dicatis ei: Tu sede h>c bene; pau-
Nam inter ipsss noctis tenebras, ccce de leclulo in peri autein tlicatis: Tu sta illic; aut: Sede sttb scubello
quo beatus pontifex pervigil orabat expansis mani- pedum meorunt, nonne judicaiis apud vosmetipsos, el
bus, lux imroensa refulsit, cujus etiam magniludine facli estis judices cogilatioiiuminiquarum? (Jac. n.)
invalescenle conlinuo, nec manus easdero, ut ipse Quod si in quovis judicio jure haec auctorilas apos-
fatcbatur, videre aut discernere potuit. Hoc nimi- tolica redarguit acceplores personarum, auanto
ruin siguo salis claruit quod vere filius esset lucis, et magis in dispensalione sacramenlorum quae de coelo
ilius diei, el quia oratio ejus vere ul ignis peccata gratis profluxerunt, vir sanclus cxemplo suo redar-
consuroit, etpolestates tenebrarum vincit. Nec vero guere debuit patiperlaiis conleniptum ? Recte igilur
illa tanlum vice, sed et mulloties cum post matntina- gradiens sccuudum regulam vel consilium Sapientiae
les hyinnos, psatmoruraque continuas decantationcs dicentis : Si bene feceris, tcilo cui feceris, et erit
lumen maleriale alicubi recOnderelur, Iumt»nspiri- qratia in bonis tuisimulla (Eccli. xn), tra idit
413 VITA S. HEREBERTI. 414
sacramentum salutis, non personae inlemlens, sed iA versus repedaverat. Illic deprebensus, imo subse-
creaturae formataead imaginemDei: et ipse desacro quentibus e vestigio his qui dnmniim perlulcraiil,
fonte sitscepil puerum, faclusque compater , dedit judici ejusdem civitatis reus repraesenlatus fnerat.
patri unde nutriret euin. .Quadam postmodum die, Nec erat dubia sententia quin sicut habet forensis
cum celebrata stalione apud S. Severinum, rcver- lex, convictus fursacrilegns.statim suspendio inter-
teretur, uiiilta cleri et populi ttirba comilatus, trans- iret. At tum sanctus pater in ipsa tirbe praesens
ibat ignorans exiguum jam dicti pauperis tugurium. aderat. Audilo ergo quod aeciderat, confestim jttdi-
Ille nt prsclereunlem vidil, non parum alacri usus cem ad se evocat, jubetquc tanquam furii vindex
confidentia, prorupil, frenum cqui corripuit, simul aniraosus, ul furem secum in snam praeseniiam
clamans et adjurans per nomen Christi et per ma- deducat. Non, inqtiit, hodie quidquam cibi autpotut
Jeslatem divinie cbaritaiis, ut paiilulum sttbsisteret, percipiam, donec in conspectu meoille tnortis rettt ap-
et vel modicum quid de compatris sui apparaln pareat. Faclumqtieesl, etcoram adducttim, quanivis
perciperet, memor foederis quod secum pepigisset in torvis oculisaspiciens : Te, inquil, viverefas non est,
}atn dicta regeneratione vel sttsceptione filioli. Au- cui mors tanto acqttisiia seelere, jam debita jamqnc
dianl et hoc exemplum, quicunque quasi jure sacer- parata est. llaec palam cunclis uiinnciter cloculiis,
dotali de pauperibus libenter obsonia capiunl, iino B optimo illuni exseculori, scilicet pniiperutn provi-
et violenterexigunt qualibusper prophelam DominuS sori, reuni commiltens, secreiius edixit ut iicccssa-
eum dixisset: Vw qui opulenti estis in Sion (Amot riis smnpiibus uberlim reficerelur. Ipse adprnndiiim
vi), subseculus et hoc addidit: Qui comeditis agnum discumbens, quse sola causa poenam illius differre
de grege,et vitulos demedio armenli (ibid.); audianl, videbatur, assidente onini frcquenlia, ciinclisquc :»;
inqiiani, boc et imilentur exemplutn, quia pontifex epulandum inientis, ipse propositi non imuiemor,
niaghiisad bnjusmodi lugurium compatris digressus. jara dictum provisorem paiiperum clain advocans,
optimum sumpsit convivium.panisvidelicel friistunt, clamque auri insusurrans, Educ, inqtiit, clericum,
etgaliinaepullum.necnon el lenuiscervisiaepocuhim. meumque tetturo iltisterne quanlocins equum, luqui.
Talis causa sit, lalis pietatis custodia, talischarilas, pariter adequilans, deducilo ultra silvam proximam,
ubi vel quoties sacerdolalis dignilas, pro accipicndo dansque illi libram argenti, illo in saltttem dimisso,
niimere ad pauperes sese inclinat. Haec pro humili- tu quantocius revertem coram aitabit. Faclum est
lalisejtis tesiimonio vel exemplo dicla sint. ut imperavit. Et minislro, qui redierat coram as-
CAPUT XXIV. tanle, ipse simulata severitale: En, iitquil, ubi est
De misericordia ejits, ut datnttalum pro tacrilegio r reutilte? Hsecdicens, videbatur imo videri voleliat,
clericnmde suspendio liberaverit. depeena illius jam maluranda traclnre. At ille vo-
Porro de misericordia, quam magnam in peclore luntatis ejus siiniil el facli conscitis, trisiitiam simul
ejns domiiro sibi auliflcaverit, quam vere misericors et pavorem conGngens : Fuga, inquit, mi domine,
et misericordiae filius fuCrit, lestes erant paupeium iaptut ett. Tuncet ipse discurrens, fictumque metum
multitudihes, et pene innumerabiles esurieiitium verbis atque queslibus depromens, cunctos qui adc-
cimei: quos non uno lanlum tempore vel aiino, sed rani, attonilos reddidit. Quero S. ponlifex quasi
plnribus episcopalus sui annis, fame per tolum pene vebementer increpans ei minaciter objurgans, cou-
orbem grassante, de muliis regionibus confluentes, versus ad populum, spectaculi causa coiiflueuiciu :
paterno affeclu et materna pietate in magna beni- Ecce, inquil, reut ille effugit, evatit. Ite, currite,
gnissimi cordis sui laiiludinesuscipiebat.disperliens qnatenut retraclusex fuga,debitam quantociuspmnam
lllos per episcopii sui possessiones, quantum cnjus- solvat. Hoc insigne pietatis egil memorandus hic
cuhqiie ftindi facullatem suslincreposse perpendebal. fraternae salulis artifex, simulator fidelis, et, si dici
Veruiti praetcr qtiotidiaiia haec pietatis ejus experi- fas est, splendide mendax, de cujus tali commento
menta, quamdam aliquando memoria dignam rem si cuiquam mendacii noia non carere videretur, ile-
' rum alque ilerum decanlare Hcet id quod supradic-
gessit, In qua propter abundantfam misericordiae, P
prope mendacii sive simulationis ac duplicitaiis ir.i- tum jam est: Quia melior est iniquitat viri quam
quiiatem incurrisse possil cxistiinari. Sed nos eju» benefaciens mulier. Vir namque is est, qui ad virtu-
modi rem gestam comroemorantes, simul ad memo- lem tendil, et in omnibus quse agit, regno charitatis
riam revocemus illud dlclum Sapienils: Melior est iiitentus est. Muiier autem, id estmollis, judicattir
iniquitas viri, quam benefaciens mulier (Eccli. XLII). quisquis quolibel in sexu malum inlendit, et regno
Res hoc inodo gesta est: Clericus quidani ex pau- cupiditatis deditus esl. Ergo hic in facto suo, quan-
peribits, qui.ut jam dicititii est.ad beati pontiflcis cn- quam siroulationis vilium subiissc videatur, vir est,
ram 262 el cleemosynara coiifluxeranl, non conten- et baec iniquit.is ejus melior est qttam benefuctum
tusslipendio charilalis.quodsibi ex illo die quolidie ejus qui dum justitiae zeliim simulal, cradelitaiem
porrigebatur, usqtte in Saxoniam transvolaverat, et exercet.
otiosilatem seciatus qaae, ut ait Sapientia, mullam CAPUT XXV.
docuilmalitiam (Crr/i.xvxm),furtiim pcrpeirnverat. De taitcti viri persecuitonibut,
Denique tres noclu effringens Ecc!esias,cum ?asis Inter tot et lanta pietatis opera servus Cbrisli
et -estibns sacris exinde»ublaiis,sacrllegitsColoni>m ciuasi mate oper; ns, persecutionibus, ut jam supr-
415 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 416
rius prieltbatiim esi, nou carebat. Nec mirum. Dicil A xxxvui): noii permisil proccllam hanc hiicusque
enim Apostolus, imo is, qui inApostolo suo loquitur procedere ul perficeret imperator quod intenderat,
Cbrisius : Omiies qui pie volunt vivere in Chritlo, sed occurrens subvenit ambobus, videlicet et ei qui
perteculionem patiuntur (II Tim. m). El in psalmo paliebatur immeritus, et illi qui de innocenlis con-
prophetica veritas cum dixisset de sanclis Kcclesia- scientia roale sentiens, peccabat errorc deceptus.
ruin recloribus : Qui detcendunt mare in navibut, Causa, propter quam tali cum animo imperalor Co-
facientes operationem in aquit mullit, ipti viderunt loniam properabat, bujusmodi exstiteral. Imperalor
opera Domini, etmirabilia ejut inprofundo (Psal.c\i); exercitu commoto, coinilem quemdam Oltonem,
continuo subjuux.il: Dixit, et stetit tpiritus procellm, sscculi dignitale prsepollentem, in caslro quod di-
et exaitati tunt fluctut ejitt. Atcendunt utque ad cmlot, cilurHamerslein.sito supra Rheni lillus, obsederat.
etdetcinduiit utque ad abyssos (ibid.), etc. Oporlebal Is namquc Olto episcopatum Moguntiniim multa in-
crgo ei istuiu, quoiiiain pie in Christo vivebat, per- festatione saepius pervagans, ferro et igne popula-
secutioncin putiet quia navim in mari, idcst Eccle- balur, odio magno contra ejusdem civitatis praesu-
siam iu hoc saeculo regendara susceperat, oportebat lem vebemenler inflainmatus. Fuerat namque ab
eiim fluctibus lurbari cl moveri. Persecutionem illo proptcr illicilum connubiiim judicio gcneralis
patichaliir nb invidis, videlicet quorum moribus ipse B concilii annibemalizaius. Ciim ergo querimonia
roinime conveniebal. Illis nauique gravis erat etiain ejusdem praesulis cxcilatus imperaior, praediclo in
ad videndum, el ubi sanctius atque reverentius co- castro illttm obseuissei, veiterabili buic viroderoan-
ram Domino, htimilis et parvus in oculis suis, pro- davil quatenus el ipse cum suis ad hoc negotium
ccJebat sive astabat, ibi ampliusinvidisdispliccbal. feslinus adveniret. At ipse luuc iramensis vexabatur
Eratvero vultu valde reverendus, el earum, qua: in febribus, et idcirco adimplere non valuit quod im-
nienie illius regnabant, virtuluin qua:dara niajcsias perahatur. Qiiam impossibilitalis ejus causain ut
forinseciis in fucie quodammodo visibiliter sentieba- audivit imperalor, non credidit, videlicet anliqua
tur, maxiine cum sauclo altari assisteret, sacris mis- suspicione praeoccitpalus, et putans illum seropcr
saruin solemniis inlentus. Tunc etenim tam reve- exosa sui habere teropora iroperii. Respondens igi-
rendus apparebnt ul in faciera ejus inlendere volen- lur cuni furore, mugnoqiie spirilu iracundiae; 51
tes, quadara velul magisierii dignitate subditos ter- inquil, ad me dedignatur venire, iptum ego, <fuia
reret, uisi quos dileclio conforlabal, quse sola Dei mgrotai, habeo visitare. Alque cuin hac iracundia
et sancloruin ejus aspectu digna est. Hoc amplius mox, ubi hostem cxpiignnvit, Coloniam, utjamdU
iiidigiinntes iuvidi, exsecrabaulur, procaciter ad cium csl, properabat, immiiieiitibus nimiumquesese
alleriitriim loquentes, et daeuionem euni csse dice- G iiigerentibus invidis suprn ineinoralis, qui satis
bant, qiicm couslubat esse augeluin Doniini, secun- ardeiilem furoris cjtis iguem magis ac inagis peM
duin veritatem Scripturae dicentts : Labia sacerdotis ilabant, linguis malevolis detrabendo innocenti viro
cutlodiunt scientium, et tegetn requirunt ex ore ejut, Dei. Sed quia lcmptis cral jam consolandi, termi-
quia angetus Domini txerciluum esl (Mal. n). — niimque ponendi ffuctibus illis el tempestati diulinse
Videte, uiebuul, dxmonem, quomodo se in effigiem adversitalis, prospicicns de coelo Dorainus, staturt
transfigttral anqeli, ita ul nemo notlrum faciem ejut procellara ejus in auram, el siluerunl fluctus ejus
intueri possil El quid mirum, si Veritas verumdixit, (Psal. cvi). Nam ipsa nocle, qtia Coloniam ingresstis
el sciumluin dictu.n ejus locuti sunt domestici ful- et ofliciosissime a viro Dei fuerat susccplus, cum sc
silatis ? Dixit enim : Si palrem familiat Beelzebub sopori dedisset, videt in somnis qtiemdam quasi
vocaverunt, quanto magis dometticot ejut (Matth. x). venerabileiu virum, pontiflcali vesle ornatum, qui
CAPUT XXVI. illum sic alloculus est: Cave, inquil, o imperator,
Dt S. Henrico imperatore, qui ab invidit male per- ne poslhac ampliut peccet in conservum meitm Ile-
tuasus, sancio viro iitfentut erat. rebertum. Scito illum virum Deo esse acceptum, in
Porro majores flucius illi cxcilabat in imperaloris H quem si.quid admiseris, tit sine dubio pbrlabis judi-
aniii.o vcitlus conlrarius, quia videlicel suspicioneni, cium. Nimirum gratia miscrenlis Dei, taliter prse-
qiiam contrn sanctum virum in initio regni sui, sicut nionendo imperalorem, ignorantiae ejus pepercit,
jam supruilicium est, rocute conceperat, invidi jam quia videlicel in eo quod virum ejusmodi suspectuin
dicti seinper augere luborabant detractoriis susur- habebat, noa malitia, sed ignorantia peccubat.
raiioiiibus. Denique res eo usque processit, ul jam Siquidem ejiisdem imperaloris auimam limorDomini
diclus imperator, niinio contra illiim furore succen- possidebat, neque scienter disponere aut Judicare
sus, Coluniain pelerel, boc propositum habens, ut quidqiiam in regno cupiebat, per quod coelestis
etuii pouiificutu amoveret, aut certe, si hoc rationa- offenderelur majeslas. Denique cuin aliquid de
bilitcr iieri non posset, quolibet modo injuriose regni iiegoliis disponere aut judicare intenderai,
illum et indigne tractaret. At vero Deus, maris disposiliones omnes sive judicia sua precibus et
et fluctuura Dorainus, qui ad beatura Job mystice eleeroosynis praeveniebat, quatenus mens ejus et
loquens : Circumdedi, inquit, mare lerminit meis,po- actus cosleslireginiine gubernaretur,nequandoexor-
tuique vectem et oslia, et dixi : Hucusque £63 bitarel agendo, vel judicando, quod divinis contra-
veniet, el hic conhinqes lumenles flucttts tuos (Job irct Icgibus. Recle igilur secundum intentionem
4t" VITA S. IIEREBERTI. 418
suam (livino, ttt jam dictttiii est, oractito prievenlus A quem peccatum atiquod comniissuin est, prseceptum
etservatus est, netaniortim meritoruni pontificem quidem vel consilium li.abel evangelicum, tit pec-
injnriando, ut proposucrat, ipse reusjudicio Divini- canti in se ex cordc suo diinittat (Matth. xvm), sed
talis exisleret. adhtic timendus est illc qtti legem dedit, qtiique per
CAPUT XXVII. prophctam dixit: Q«i tangil vos, tangit pupiltum
Ut imperalor sanctum virum, cernenttous mmulis, oculi mei (Zach. i), el de quo ilem scriptum est :
ter osculalut til. Mihi vindiclam, el egd retribuam, dicit Dominus
Qttid multa ? Mane facto, cum impcralor mente Bene ergo solliciius, et praeterita rc-
(Rom. xn).
miuaius, virum Dei advocasset, et id quod ccelilus conciliatione non conientus, nocle seqiienli, finitis
evettrral, quod superno respeclu rex compunclus
264 malulinorumsolemniis,assumptouno excleri-
fuerat, virsanclus adhuc ignoraret, ac perinde la-
oculis illum cis, idem imperatorcubiculum sancli ponlificisadiit,
crymosis apud querelam deproraeret, sed non ibi qtiiescenlem, VeruminproximoS. Joannts
causas requirens propter quas sibi landiu impera-
oralorio vigilanlem, ut solebal, el oralionibus insi-
tor infestus existeret, repente (quod non sperabatur)
stentem reperit. Protinus abjecta chlamide, solo sira-
idem imperalor exsurrexil, et virum Dei amplexatus
tus ante pedes ejus, iu spiritu liumilitatis el in
esL Hle admirans, haec pariier consolationis ab
B ahimo contrito se suscipi postulat, et ea poicslatc,
codein dicta accepit: Exquo ad regni fattigium, Deo
detralienlium nimium qualn sacerdotibus suis Dominus contulit, veniam
donanle, contcendi, linguis sibi dari cunctorum quac in ipsum commiserat. Nec
credulus fateor, venerande Paler, te exosttm habui, moralus cmnipotentis Dei famulus, imperaiorem
et hanc odii tmbem in oculo geslans, et ideo nihil
videns, iniquum de te judicium habui, luamqueju- prostratum a lcrra sublevat, et Chrislo mediante,
dixit: Ubi duo vel tres congregati fnerint in
slitiam, imo Dei graliam in le futgen'em, videre non qui ae
merui. Porro, le tacenle, cmlum clamat super te, nominemeo, iti medio eorum sum (Matlh. xviii) ;
causam me. Nam de deinde : Amen dico vobis : Qumcunque atligqveritis
tuamque defendit apud ipse, qui
sanclis suis curam habet semper et habuil, sicut scri- super lerram, erunl ligala et in cmlo, et qumcuiique
< ei cor- solveritis sttper terram, erunt soluia et in cmlo (ibid),
ptum est: Non reliquil hominem noccre eis, absolulio culpae seciindum fidem regis in cceloet iti
ripuit pro eis reges(Psal. civ), > dicens : <Nolile tan-
nolite mali- terra peracta est. Eral autcrii hoc servo Doniini
yere christos meot, et in prophetis meis
iniliiim scmpiternae consolationis, quippe qui de
gnari (ibid.) > ipje mc pro te corripnit, ut sciam, isla valle Iacrymarnin prolinus ascensurus crat ad
quod inler eleclos ejus computalus sis. Indulge ergo,
gatidium divinae visionis, sicut Psalmista dicit:
precor, quod in te malignatus tum, vel quod te servum " Bealus vir, cujus est auxilium abs le, ascensiones in
Dei tangere deliberavi, quia peccatum meum cogno-
corde suo dispotuit in valle lacrymarum ( Ptal.
sco, nec amplius addam adversari tum sunctilali. Ilis
semel et iterum ac lerlio sanctum LXXXIII).Et subinde : lbunt de virtute in virtutent,
dictis, ponlificem videbitur Deus deorum in Sion
deoscitlatus est, triplicem nimirum nectens dile- (ibitl.). Etenim hoc
idera vir Domini, revelante sibi Spirilu, praenoscens,
clionis nodum, dequo Sapiens loquitur : Funiculus
ait in illo secreto inter caelera ad eumdem iropcra-
iriplex diffieiieTumpilur (Eccli. iv). Profecto. itnpe- lorem: Noverit certittime quia pott ditcettum tuum,
ratorero, dignum et ecclesiasticum virum, ut erat
quo nunc separandi tumut, noslras invicem facies
ernditus.et liiierarum scienlia ad unguem perfectus, in hoc smculo nequaquam videbimus. Eo inagis
arbilrari licet Evangelii memorem ftiisse, ubi jam
pri- corde compunctus, iterum in amplexus
mus aposlolorum Petrus trinse negalionis ctilpam, imperalor el in oscula ruit, flens parifer el cuncta pene niem-
trina dilectionis delevit confessione, lerlio respon-
bra, raaniis et oculos collum qiioque fixis demulcens
dens: Tu tcit, Domine, quia amo te (Joan. xxi). osculis. Hoc fncto, clain ad cubieutum rediil, tnoe-
Pulcbre igilur et digne trinuin dcilit osculum dile-
stuni reportans memoriam propheliae beati viri,
Ctionis etpacis sub lestimonio sanctae Trinilalis,
bac duleediue et honoris f. quam et posimOdiim, transilu ejusdem subseqiienle,
atqtie graliae praetcriuc veram fnisse el ipse, ut atnliernt, ore
infestalionis amariludineni Nee comperil,
superavit. raoralus,
virura Dei, jam araicus amicuin, prope se residere proprio enarravit.-Nec sui vero t-ransitns tanliim-
obitus imperatoris propbctico spiriiti
feciL Ifccc videntes adversarii, qui quasi lempus modo, sed el
hifi sanctus Dei praescius exstitit, qnod poslmodum
opportunum nacli, adversum iliura convenerant, suo loco prscsens narratio non tacebit.
suasqtte diu linguas ad accusandum acuerant, con-
fusi, prolinus in fugam couversi sunt. Al verocae- CAPUT XXIX.
leri benedicebant Dominum, verilalem magnificaiites Febre corripilur vir sanctui et ecclesiaslicis sacra-
mentis munilur.
Scripiurae, dicentis : Quia cor regis in manu Dei. est
(Prov. xxi). Igilur posf discessum imperatoris bcnths Herc^
CAPUT XXVIII. berttts, coelorom civis, tohga in hoc saeculo pcregri-
Ll tmperalori, suppliciter denuo veniam petenli, natione fatigalus, cum stispirans prospiceret maii'
prmdixerii obitum Suum. siouein aetei'iiam patriae ccelestis, tandem febre cor-
Nee contentus hac saiisfactione rex rcligiosus, ripilur, cl ccce servus Domini pro ipsa exspeet uione
adhuc dejudicio divinoerat sollicitus. Elenim is, iu pervigil, seiiiirc sese arbUratus est qnod Jam veni-
419 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 420
ret, jamque pulsaret Dominus, ul sibi aperiretur. A firmahal pracscientiam. Denique et ante visionem
Erat autem lunc temporis in quadam suae dioecesis liauc aliud quiddam jam dictus vir venerandus
villa, quae Nussia dicilur. Cum igitur urgente atque Elias viderat, quod procul dubio ad ejusdem rei
ingravescente moleslia vcxarclur, propere Coloniam significalionem pertinebat. Fuerat aulem hujusmodi,
mittens, abbatem Eliam accersivil. Quo venienle, somnium eumdem ponlificem, sacris alque festivis
ipse, sectindura pracceptura aposloli (Jac. v), sacro indumentis perornalum , procedere quasi ad ce-
est unelus oleo in noininc -Doinini, pariterque cor- lebranda solemnia missarum, solum tamen itquo
poris et sanguinis Dominici sacramentis munitus, incomitatum, clero exspeclanti lacilurno, ciim idem
tunc demum carinse illalus est, ut Coloniam dedu- pontifex, qnasi Romam peregre profecturtis, bene-
ceretur. Tunc in apostolorum principis oralorium dictiouem flagitaret: qui el solus, ut videbatur,
jussu suodelalus, alquecoram allari SanclaeCrucis, declinavit, et nnsquam repertus esl. Talia, non
quod ad medium situm est, depositus, proul valuit, dnbiam inlerpreiationem habeniia, cum ille tristis
capite oculisque ac manibus in ccelum protensis, referret, vir beatus in abundanlia Iselitise suscipie-
prolixius oravit. Aderant atitem lam ex clero quam bal, quippe qui jamdudum fiuera suum habens prae-
ex populo qtiam plurimi, mirantes pariter cl com- cognitum, praesenlibusadhucjuvabaiur doeumentis,
puncli pro siiavilale oralionum etpietate supplican- B ul diceret: Ditrumpe vinCula mea, tibi sacrificabo
lis, cui veraciter omni lempore et lunc maxime in hottiam laudit (Ptal. cxv). Mnjora his, per qtise
exlremis suis congruebat illud Davidicum: Diriga- longe vel proprie beati lntjus viri transitus vel me-
lur oratio mea sieut incensum in conspeclu luo, ele- rilorum significatum esl, loco alio servata sunt.
vatio manuum mearum tacrificium vetpertinum (Ptal. Nuiic eurodem ejus coeptum serroo prosequaiur
CXL).Oralione ergo bono cum odore ac religioso transitum.
exemplo completa, in cubiculum ©ratorio conjun- 265 CAPUT XXXI.
ctum delalus esl. Prsedictus abbas ab eodem pro Ut vir tanClut fratrem tuum flenlem contotalut tit.
consolalione retentus, conlinuis duabus noctibus, Cum ergo absque dubio per pnesenlis segritudi-
ubi parum quid somni percepisset, visionibus ela- nis molesliam pulsaret Dominus, hic serviis fidelis
tissimis instruebalur, quod eadem infirmilate sine aperire illi properabal, ftimbis jamdudum prxcin-
diibio idera forct e corpore migraturus. clis, et lucernis clare ardentibus. Distribuebantur
CAPUT XXX. cmnia, qiiaesuperfueranl.pauperibus, ut profecturus
Vitiones Eliw abbatit de obitu sancti viri. ad aeterna tabernacula, patiper ipse grata vice reci-
Erat aulem btijusmodi una visio, quara mox hora peretur. Residebal aiitem ad caput lectuli frater
malnlina beato viro carnissuae sqlulionem deside- ejhs comes, nomine Gczemannus, proftindas la-
ranti, lioc modo retulit: Videbam, inquit, »ie Beati crymas atque amarissimos continuans gemilus,
Petri oraiorium introisse, el ecce illud erat quasi velut qui in magno pelago tempeslalem circumspi-
tnagna et solemni [requenita plenum, splendidit cle- ciens, fractoqne gubernaciilo naufragtts periclitare-
ricorum atque sanctimonialium choris consistentibus, lur. Cui vir piissimus vnlde compaliens : Quid, in-
el quasi ad prccedendum paralis obviam cuidam quit, frater mi, tam miserabili temetipsum afficit
magnm personm, ut ab ipsis honorifice susciperetur, ejulalu? Parce, qumto, lacrymis el gemilibtts, quia
quo videlicet honore sacrat illttttretque personat in iperantibus in se non deefit consiliarius el consolator
tempore prmvenire, ecclesiasticm consuetudinis est. Deus. Tu ergo jacta cogitalum tuum inillo, et quia
Nesciebam auiem, inquil, qum illa deberet esse per- cnnclis in hoc smeuto vivendi temput breve ett, et mi-
sona, verumiamen magnam aliquam alque insignis grare oportel, nunc inierim prmparare, et miterere
reverenliae suscipiendam fore pertonam, meut tom- animm tum, tt( dignus habeuris tmculo venluro. Prm-
ttianiis tentut habebat. Ergo licel tremebundut, in patationis hic modut tibi pernecettariut et optimut
gradu meo consislens immotus, eum, qui primus est, ul de rebus tuis, quoad potet, pauperibut imper-
inter eos videbatur, accivi, et quisnam ab ipsis tutci- D tiendo, amicot libi faciat, ut cum defeceris, ticut ait
piendut foret, percontatvt tum. llle respondens : Dominut notter, recipiant te in mterna tabernacula
Deo, ail, sanclisque omnibus dileclum, videlicei ar- (Luc. x). Hsec et hujusmodi salubria inonita danti
chiepiscoputn Herebertum venimus susceptum. Ego ille respondil : lsta, domine mi, Deo atpiranle, /i-
veheineiiicr admirans tanli tamqiie splendidi occnr- benli animo ugere eurabo; sed luus ab hac vila dit-
sus fesiivilatein, haec audivi ab eodem protinus: Si cettut, fratrit tui orphanitas el inconsolabilit animm
tciret qualiter vel a quibut pottmodum suscipiendus mem viduiias ett. Notti prmterea quia majettatimpe-
ett, nequaquam admirarerit tuper hoc procettu no- rialit tuit omnibui propinquit adverta semper exstitit,
tiro, qui re ipta longe minor etl. Hujusmodi visum et dum adhuc viveret, tunc quoque nobis propter
is qui vidcrat, bcalo viro confestim diluculo refc- ipsum periculosut etat ttalut vitm prmsentis. Ecce
rens, vere tanquam bono nunlio sanclam laetificabat aulem refugium uosirum, murus el antemurale no-
animam, dissolvi et cum Chrislo cupienlera esse strum cadit, dum ab httc vita discedit, cujut munie-
(Phil. 1). Nam exspeclationi desiderioque ejus bamttr virlttle et gralia, magnitque apud Deum et
anhelunti celerem adesse pollicebatur effectum, et hominei meritit pervulgatit. Adhaec vir Dei spiriln
eara, dequa jara supradictum est, discessus sui con- propbetico praedoclus : Regem, inquii, immortuleiu
4<H VITA S. IIEREBERTI. 422
modit, quibut jam dixi, slude libi efficere propilium: 1A ulcunque idoneus est; atque ita diversorum qualilates
de itto aulem homine commnnit necessilas finem perpendendo, splliciludincm siiam invicem nnbelando
factura esl, ut et ipse viam universm carnis ingredia- cnnferebant. At illc proplictico, ut jaro supradiclum
tur. Noveris enim quia, post obitum meum, trium non est, praedoctus spiritu : Ncque illum, inquit, neque
peraget"annorum curriculum. httnc, quem pulalis; sed Pillegrinum habebitis episco-
CAPUT XXXII. pum, et hic in hac Ecclesia poniificalus officiumbrevi
C( in extremis pauperum memorem sese declaravit. tempore administrabit. Ilis diclis, carne soluliis, de
Post haec,morboinvalescenle,Jamqueiion incerlo vilae praesentis angttsiia ad aeternae patriae sempiter-
ejus iransitu.spiriiitales ipso jubente a fratribusex- nam consolalioncm ascendit, frucltim percipicns
seqtiiaepsalmorum decanlalionibus inchoanltir. Ipse, perpetuae jiicundilalis. Migravit autem septimo de-
quoque pecloris anhelantis, quoad poteral, citharam cimo Kalendas Aprilis, sepuliiisque csl in Divileu-
exieiidebat, pariter pssllens el quodammodo dicens : sium castro, in oralorio Sanclae Dei Genilricis, quod
lngrediar in locum labernacuii admirabilis usque ad ipse condidit, roultis deinccps ibidem coruscans mi-
domum Dei, in tioce euii/lolionis et confessionis raculis ad Iaudem Domini noslri Jesu Chrisli. Ubi
(Ptal. XLI). Inlerea pauperum procuralorem, cui cum sanclum corpus ejus humnluin ftiisset, lunc
curam iilorum ipse commiserat, inter mcerentium B demum reminiscens is qui villicus sancli ponliflcis
calervam cominus sibi assistere vidit: Et quid, in- exstiteral in curle ipsa, in quam jam dicliiin per
quit, nttnc agunl fralres mei ? Num illorum servilio superius meinoratam revelationem conslruclum erat
deest aliquid ? Dicebat autem de pauperibus. Etenim oralorium, admirando divinam providenliam, dice-
illos humili conscienlia fratres suos, imo et dominos bat: Locus hic, in quo corpus hoc tanelum tepultum
et palronos apud Deum aestimare consueverat. Cura est, tumulut eral omni tempore herbidut, temper
ille cuncta, quae sibi assignala fueranl, se expen- mundut et ammnut, omniumque ocitlts jugiter gra-
disse.Jamquc nibil superesse respondisset, protinus tiotut. Quod nimirum laudibus proficil bealissimi
Ecclesiae prseposilnm, et civitatis accersens advoca- viri, cujus fiittiris exscqtiiis servandisque reliquiis
tum, hisilios alloculus est: Audistis, charissimi, imo taliter sese loci facies, jtibente Deo, pra-paravii, ut
el vigilanter audire debetis Scripluram dicenlem quia semper servarelur viridis ilte sinus terrae in quo re-
< fmneratur Domino, qui miseretur pauperi (Prov. quiescerc haberet possessor sempiteinte viriditatis,
xix), > et quia, < sicut ignem exstinguil aqua, ila cui reposita erat haeredilas incorruptibilis, inconta-
eleemosyna resistil peccatis (Eccli. m). > Ego si quid niinata et immarcescibilis. Proinde cum Apostolo
exemplfboni secunium verba hmc vobis prmbui, Ji Regi saeculoruin immorlali, invisibili, 266 stm ^eo
C
quid in pauperibus seminavi, nuncjam reposilacom- honorem dicamus et gloriam in saecula saeculorum,
pensabiiur merces , et messis, quam acquisivi, nunc Amen (/ Tim. u).
jatn recipiendaest, sicut ilem scriptum est: < Qui parce CAPUT XXXIV.
seminat, purce et metet: et qui teminal in benediclio- Visio oblata Epponi episcopo posl obiium tancti viri.
nibut, de benedictionibuset melet (II Cor. ix). > Jam Eodem tempore, vir memorabilis Eppo Babenber-'
enim vobtscumditttius non ero hic, ubi tetninatur. gensis episcopus, praeclaris moribus et non conlein-
Migrandum est, el jam hora ittstat, ut eam illuc, ubi nendis florebal virlutihus. Hic tatn longe posilug.
tnetitur, propria corporis mei,prout gessi, recepturus. eadem nocte qua vir Domini Herebertus, post eme-
Vos igitur lanquam filios charissimos pater morient ritain vitae liujus mililiam, supernum, utjaradictum
el ultimum tpirilum trahent, hac novittima testatione est, donativum accepit, visionera vidil hujusmodi:
eonveuio, quaienus pauperum memores silis, atque Ingrediebatur quasi quoddam magnum splendidum-
hoc anintm mem solalium impendalis, ut quoadusqtte que capitotiuro, el ecce illic innumerabilis reside-
successorepiscopussubrogelur, constilutum a me pau- bal concio personarum venerabilium, episcoporum,
peribus refrigerium, veslra suppedilanle cura, non abbalum, regum alque imperatoruin, caelerorura-
desit. His audilis, veliementer compuncti sunl, se- < n que cujuscunque ordinis virorum illuslrium, secun-
que hoc libentissime acluros spoponderunt, eo roa- dum suum quique ordinem vestili, et omnes pulchri
gis abeuntem congemiscenles, quod factis praeleritis ac reverendi, quasi ad agendtim generale concilium
perpendebanl couvenire verba novissima, respicien- congregati. Porro in medio considentium, loco evi-
tes qualis erat, qualiter viverat, quanlo sibi semper denti sella videbatur posita episcopalis, sessorem
sludio niisericordiam lhesaiirizaverat, et inslanlis nondtun habens: verumtamen ad hoc parata, ut in
horac necessilatem fineinque, in quo laus omnis ca- illa resideret aliqtiis. Ut ergo lanlae amplitudinis
nitur, quaili sapienter providerat. locum, tamque venerandae roultiludinis convenlum
CAPUT XXXIII. introspiciens vidit, sicul ipse referebal, admiralione
Prmdicit quis ipsi tit tucceiturut, et moritur. pariter et timore coropressus sletit, et nequaquara
Ei quia dc successore mentionem fecerat, aliius introire praesumpsit. Nam visionem banc djluculo
in planclumexcilali, velut pupilli jam deserti, per- imperatori Henrico festinus intimare curavit. Is
conlabanlur et quaeritabanl quisnam lanto praesule enim, tunc inibi degcus, Quadragesimam celebrabau
viduatam recepturus foret matrem ipsorum Eccle- Aiebal ergo: Cum ita starem ttupefactut, ecceunut
siain. Ille, aiebant, vir vilmvenerabilit ett, et ille aliut de illo tancto tenatu, lantoque quati patriciorum cmtu
m RUPERTI ABBATIS TUITIF.NSIS 424
turgens, et ttsqtte ad me pro foribus stantem proce- A nulto modo melitis rapiiiaui cjus pntcrat reslilncre»
dens, quem el ego dudum noveram, apprehensum mnnu qnnm fncicndo pro scmclipso fructus dignos pceni-
introduxil me anmtens ul supersedem vacantein, sicut lcnlisc.Qiinproplcrarhitrarilicctvisiimcm hiijusmotli
jam dictum est, residerem. Ego verilut, hoc facere iion tantuin pro beati praesulis honore, verum etiam
recusavi. Sciebam enim seltam eamdem positam non pro ejusdem imperaloris melioratione celebralitm
mihi, sed alteri, quem ealenus ignorabam, viro ma- fuisse, qtioniam ipse superius memoratasaiisfaclione
joris revefenlimet dignitatis amplioris. Nec mora, is siia promcriiisset, ut sicttt etitn persona non accu-
qui eonvenius ejutdem primatum tenere videbatur, sahal, ita nec illiim supersles causae vesligium ac-
duobut ex eodem consetsu venerabiiibus episcopis cusarct. Nam in praedicta visione sancto percnn-
prmcepto edixit, ul foras exeuntes, eum quem primum ctante concilio qnis ornatum ejus minuisset, diligen-
invenirent stantem et paralum inlroducerent, el in ter notandum quod non ipsebeatus praesul respondit,
sede illa media, quoniam sessioni ejus prmparata neqiie imperatorcm accusavil qnia videlicet vivens,
fuisset, digne collocarent. Fecerunt illi ul fuerat im- evangclici meinor prxcepti, totuin ex corde suo
peralum : el ecce quem adducebant, is erat dominus diiniserat illi (Matlh. xvni). llaque vel modicum
Herebertus arclitepiscopus Coloniensium, sacro redi- causse vestigiuin, quod supererat, neaccusnrelcum,
miius ornttiu tanquam in die solemni ad celebranda B pulchre lalis visio juvit, ad misericordiae operastts-
sblemnia missarum. Eum in illa sede medium, ul fue- cilansejus animam.
rant jussi, sedere fecerunt. Verumtamen unum ad or- CAPCT XXXV.
ttattitn ejits, scidcet balteus, deesse videbalur. Cum De miraculis ad ejus monumentum, et quadam vi-
ergo vidissent illttm principes tunti consedentes, bat- sione mirabili.
ieitmqtie illi jleesse animadverlissenl, quasi vehementi Interea tumtttus beali viri, locus (tit erat) appare-
admiralione concilati, sciscilabaniur quisnam ille bat esse refugii fidem liabenlibus, et ex quacunque
essel qui tanti pontificis ornalum diminuere prmsum- nccessilatc confugientibus ad protectionem Dei cceli;
psisset. Ad hmc ipso tacente, prmlocuius esi unus de ei velut quidam rivus paradisi, gralia curationnm
primoribut dixitque quod i< essel imperalor Henricus. exinde fluebat ubertim. Sannbantur infirmi, illu-
Hscc, ut jam dicium est, venerabilis episcopus mane minabnnlur caeci, erigebantur ff.claudi], daemo-
facto imperalori relulil, pariterque, ul erat cerlus nesde obsessis corporibtiseflugabaulur. Unumauiem
de visionis verilate, aflirroabal quod sanclus Domini jiilercaeleraconligilinfra iricemiarium funcris, quod
Herebertus jam separattis a lerrenis, et translatus pro sui maguitudine non praetcrire, imo el imprimis
csset ad immortalem scnatum curiae cccleslis. Nec , narrare dignum est. Resenim gesla esl vnlde roirahi-
vero illum constantia sua fefellit. Natn post dies J lis, el pene essel incredibilis,sinon ex sanclis cano-
aliquot nunlius venil, qui imperalori sacram, ut nicisquc constaret Scripturis, angelos quoque, qui uli-
jam diclum est, inibi Quadragesimam cclebranli, que spirilus sunt, ct carnc non lcguiiinr, interdum
Coloniensis archiepiscopi obitum annunliavii. Re- visos el audilos fuisse ab hominibus sensibus corpo-
quisilus qttoqtie diligenler quando obiisset, et ulrum reis. Siquidcm hoc accidit ut spiritus beati hujus
nociu, an inlerdiu de corpore roigrasset, cum, sictil viri, jam carne soltilus, homini vivenii visibililer ap-
se res habebat, respondisset, adniirati sunt latn iin- parerel, sermonemque conferrel, cujusvidelicel ser-
peralor quam is qui visionem viderat episcopus mouis subsecuta veritas testntur, non phaniasticum,
quod talia tamque lohge posilis Dorainus fuerit re- sed vertim et divinum fuissc, quod ostensura est.
vclarcdigtialus.Nam ipsa nocte qua visum episcopus Res hoc modo gesla est : Vir vilae venerabilis
Viderat, sanctum Domini migrasse constabat. Sed et Volpe.nus, cocnobii, quod nb eoilem sanclo pontificc
aiiiequam nuniius jam dictus adveniret, imperator constructum fiieral.Pater prinius, recenti tanli 267
noh inercdulus visioni, responderat eamdem episcopo praesulis obitu magis excitatus, qttotidianus maxi-
trariatlti : Si balleo caruit, me prmdone, ille sanclus nteqtte nocturnis pervigil insistebat oralionibus.
et venerahdus vir, Domino adjuvante, meque operam fj Erut autem imiliorum monachoriim Pater, quippe
dtnite.rnpina hicc restittteiur illi. Recordabaturautem cui propteregregiam vitaeconversationem, scientiam
ct iiovissiniae ejus collocutionis, qua imperalor pro quoque ct dileclionis abundanliam, non solum prae-
rentu sno cOrnm illo satisfecit, el hoc abeodem au- futi coenohii, veruin eliam monasleriorum sancti
divii qiioil suns invicem ulterius facics non essent Pantateonis, Sanctique Vili cura vel providentia
visuri. ltein, et illud prttdenter in hac re conjeclo- commissa fuerat. Huic per omne tempus vilae conli-
rcin non latebat quia quod a se dicebatttr vir tantus nniim pene studium fuerat, matutinos prsevenire
baltco suo spoliatus, hoc crat quod a sc tion fuissct hymnos, solilariisque vigiliis psalmos decantare
dignepro nicrilis suis honoratus. Igitur imperiulem Davidicos. ct htinc sanclum fervorem ejus dolor,
niamim largius extendens, doiia Chrisli Ecclesiis quia de lanli Patris obitu acciderat, majorem, ul
paupcribiisqtic dTslribiiii, sacrisque missarum so- jam dictum est, eff. cerat. Cum ergo quadam nocte
Icimiiis, psalmis ct oralionibiis Iraiisiium heali prae- ad hoc ipsum opus ardentius assisteret, et magno
snlis etfixit celcbrari, cui bultetim ipse sustulisset, chaiitatis igne sanclae oratiouis iiicensum adoleret,
id esi qni viventem, longe miniis quam decuerat, revera fumus aromatum ejusallius ascendil, etante
honorillcnsset. Vcrc nt sapicns hoc egit, qtiia nimiruhi oculos Domini in coelum usquc uervenit. Nam illo
 498 VITA S. HEREBERTI. 42«
dintius orante, rcspectus divinilalis super ettm fa- A dilectiohis qnam erga illnm habcbat, scquebantiir
clus esl, ei locus conlremuit, Juxta quod in psalmo, hujusmodi somnia. At il.le,audiens hsee, nihilominiis
salvo alliori sensu, scriplum est : Qui respicil ter- sciebal qufd vel qualiler vidisset, magisque suse con-
ram, el facil eam tremere (Psal. cin). Slnbal nulem scientise quam aliorum credebat opinanli ignoran-
ipseprope sepulcrum beali antistilis,et qtiem viven- liae. Quid multa? Obittts beaii viridies instabal Iri-
tem dilexerat, eidem sepulto inenle et corpore ar- cesimtts, et prsedicius nionasterii Pater ad cumdem
denter iiihaerebal.Cum igilur locus intremuisset tam diem copiosas pauperibiis impensas prscparabai.
vjlide, ut tola raonasterii fabrica fundilus qtiasi Oporlebat aiilem illtini propter hoc ipsum exire ad
\f. quas&ala] videretur, mortalis, ut crat bomo, in- quamdam suie vcl ecclesiasticse possessiouis vil"
borniit quitlem, sed non modicam liabens ftdem, lam, (|u;c feriiie decem mliliaribus a monasterio
cocplam coniinuabat orationem, cornu altaris appre- procul aberat, ubi qtise nccessaria erant ftiluro diei,
hendens, lterum a parle orienlali innrtis lempli cum praeparare prsesens ipse properanter jussit. Iloc fa-
inagno sonitu intremuit, et omnia circumstantia cto, navem conscendens, velociterper alveum Rheni
moveri visa sunt. Ecce aulem et scpitlchruin beati ad monaslerium revertebatur". Jam hora sexla roga*
viri patefuctum est, et ipse sancliis Dci egredi visus batur a comitibus ut ccenaret, quoniam et ipsisila
est. Isque staus prope virum jam dictiim, levilerque Bjncundum dc more erat, et hora salis opporluna
tangensillum,quid operarctiir stiscitatiisesl.Hor, ut commonebat. Ipsequoque non a.bnuens, imo et ex
supradicliim est, omnino iucredibile viderelur, s: charifate juventuli famulanti condcscendens, prae-
ntisquam ecclesiasticis continerelur litteris, aliqucs misit optis Dei, sextamqtte horam de more cuni
Dco volcnle corporaliler visos fuisse mortnorum dttobus, qtti obsequio ejus aderant, fratrifitis canere
spiriius, si non etiam angeii ab hoininibus Deo pla- inecepil. At ubi venlum.esl ad lectionem, iiiam nos
cenlibtis fuissenl hospiiio snsreplt (Gen. XVIII,xix). cnpituliim dicimtis, hsec autem erat : Christus re-
Sed et Daniel invisioneangelica coniurhatiis, eodem surgent ex mortuit, jam non moritur; mort illi ui-.
quia apparuerat, satagentc conforlatus csl (Dan. x). tra non dominabitur. Quod enim mortuus ett (Rom.
Ciim igilurel isttint bealtts po:ilifexalloqtii inciperei, vi), etc, respondeniibus illis, Deo gratiat, conltniio
tangcns prius lalera ejus baculo pontilicali, cum spiritum exhalnvit. Quod videntes quisimul adcrant
quo fueral tnmiitatus, vires resumpsit, et ad inier- fratres, sociique vel comites, vehemenler allouiti, et
roguta respondere praevuluil. Num sic ex visione et repentino slupore praevenli, paulisper attendenles,
ex prsediclo fragore fuerat tremefacttis , ul non protinus voces cum ejulatu levaverunt, paulo anle
siare pnevalerel, imo et vix ad sedendum virtus laeti, nunc aulem tristes, quippe qui cilharam sttani
sufOfieerct.Ciim ergo percunclanti quid operarelur, in tuctiim et organum suum videbant versiim esse iu
treviler pro re respondisset, confestim is, qui ap- vocem fleniium. Egressus est unus, et lerrestri iti-
paruerul, intulit haec : Orationibui, frater mi, tednlut nere praccurrens ad monaslerium, ut rem fratribns
vigilanter insiste, et vivorum atque mortuorum paren- inlimaret. At illi qua hora nuntius hic ingressus est,
tum vel familiarium tuorum salutem exorant mei ad ccenandum consederanl, alacriter sui Palris ad-
quoque memoriam abundantiut habe. Scito enim et ventum, ct subsecuturae diei, quae tricesima beati
verilatem loquenti mihi prmbe fidem quia obilus mei praesulis esset, spirilualem exspectantes laetitiam.
die trieetinto qui nunc imminet, mecum pranturut et. Ut crgo nuntium hujusmodi consedentibus innoluit,
Hoc ille audilo, pene exanimaius resedit in eodem pariler cuncti non leviler congemtterunt, mente
loco. Tamlem vero spiritum paulatiin atlrahens, coneussi, et suis pene cuncti sedibus excussi, lam
fespiravit, baculoque iunixus surrexil, el corpore miserabili gestu tnmqiie lacrymoso processu; ut
ac mente tremens, vix ad lectulum perveniL Maite nulla sermonis copia saiis exprimere possit. Vulneri
faclo, ubi in coiivenlum fratrum de more processit, quippe adhiic recenti, id est dolori, qui 'de beati
sermoneni protulit acdificalionis satis eloquenler et prscsnlis obitu accideral, vulniis hoc aliud supcrac-
cunv spirituali orualu magnae venustotis, iuter cae- j ) cesseral. Ilaque liliorum aniroos non mediocriterlati-
tcra maxime illud exhorluns, quod egregiuro decus gebanitamconfinita, lainquecontinuaPatiumfunera.
est monactiorum, ut videlicel oris sui eustodiam Al illevenerabilis Paler, qui nunc talitei discesserat,
babereul ad silentium, quia sicul propheta teslatur: revera feliciter ad aeternaevilae prandium caenamqnn
Cultus jutiiliw est silentium (ha. xxxn). Porro vi- immortalitatisinvilalus processerat, verara visioncm
sionein, quatn viderai, lunc inlerim reticuit. Con- snamrveriim oraculum illius, exitu suo comprobans,
ventu aiticm soluto, seniorcs tanltim, et qui magis qui dixeral iili : Quia die obitus ntei tricesimo mechm
spirituales esse videbanlur, secretius advocavit, et etpranturut. Allatum ilaque defuncli corpns, prnp.i
quse viderat, qiiaeque audicrat, cuncta per ordinem sepulcrum ejtisdera valis sui, videlinet sancli prsesu-
retulit. Kli rem, non ul erat, atlendentes, et longe lis, cum libilina depositum est. Ecce autem inter
minus quam erat aestimanles.suosensu loquebantur, exseqniarum vigilias pauper quidam, a cunabulis
dicenles ei nibil aliud fuisse quam quod esl humanse contractus, quem idem sanctus ponlifex, dum adhnq
consuetudinis, scilicet quem vivenlem dilexerat, viverel, cura palris alebat, inter sepulcrum sanctt
eumdem morluum prae oculis cordis cogilatione con- et hujus defnncti feretrum tristis prorepserat, et in-
tinua vcrsabat, et cogilaliones vigilantis curamque ter duos mortuOs, suae inopis vitse patronos, jaceni,
PATROL.CLXX,
 42? RUPERTIABBATIS TUITlENSiS 448
tota nocte se illis superstitem esse deplorabal. Vide- A lum cxtensum jacere, rivumquc lelri sanguinis
per
runtillum.qui 268 coram Deo vivebanl, et eadem pavimentum decurrere. Allala protinus aqua, refo-
clemenlia, qua viventes in carne victualem illi pice- cillatus est, et post pusillum sanus surrexit, ac per-
bebant alimoniam , defuncli iidem mirabilem lolius mansil incolitniis IIujus opus virtutis recle utriusqne
corporis ejus operaii sunt medetam. Denique circa ascribi debet mcriiis. Cseterum a beali praesulis
lucis exorlum, raatutinos frnlribus hymnos persol- transitu intra paucorum dierum decursus, viri partcr
ventibus, repentc is qui contraclu3 jactterat, vehe- et mulicres ferrne quadraginta quinque diversis
menler exctamavit, velut ad succurrendum sihi, vi- incommodis libcrati sunl ad sepulcrum ejus glorio-
delicel virtule invisibili concussus, nervisque solutis sum, laudantes nomen Domini nostri Jesu Chrisli,
in longum extensus. Quo ejus clamore audito, non- qui cum Patre el Spiritu sancto vivit aHernaliler.
nulli ex frutribus seniores accurrunt, videnlque il- Amen.

PASSIO B. ELIPHII MARTYRIS.

RUPERTI PROLOGUS.

AD ALBANUM VENERABILEM ABBATEM S. MARTINI.

Qui primus noctisque leroporibus Ionge anlerior B ac pcnc impossihile cxislimans id quod vestra cna-
martyrium scripsit pretiosi marlyris Eliphii, funda- rilas efllagitabal, velul si architeclo ilicalur : Snper
mentum posuit, vos aulem, fralres charissimi, lu, hoc angustum ac tenue fundamentum, ampltim et
Pater Albane, lecumqtie tui spirituales filii, parvi- spaliosum, lirmum ac splendidum superaedifica nobis
taiem meam superaedificare compellitis, diutina sedificitim. Sed landem occurril, reniteniiqtte animo
excusatione charitali veslrae renistis sum, et excu- sese dictum illnd ingressil : Oiniiia possibilia cre-
sationis meae causa hsec surama fuit, quia fundamen- denli (Matlh. IX). Ilemque illud : Aperi os tuitm, ait
lunt aliud praeter id quodposilum est, ponere non in psalmo Spiritus sanclus : Aperi sive dilata ot
pottii (/ Cer. 111).Neque enim aliud inveniebam in- ttium, egoimplebo illud (Psnf.Lxxx): lgitur charilale
veniendum, pcrtinens ad memoriam ejusdem mar- victus, qna nimirum vinci pinro et bonorificum est,
tyris et patroni vestri, cujns corporis thesaunim aperio nunc os meum ab illo qtii jussit aperire, per
pretiosum penes vos recondilum esse gaudetis, veslras orationes implendum, ul religiosius foquendo
pneier scriptum illtid quod vohis pariler ac nobis anrum, et argentum et lapides preliosos superaedifi-
usilalum non satis jncundum neque satis idoneurii cem super fundainentum hoc, qualenus pulcbritu-
sestimatis, propler nimiam simplicilalem scrmonis, dinem materiae non pauper et penuria facundise,
qui rem geslam non solum suo splendore non exor- imo dignitatem rerum quasi coronando ambiat
nat, verum eliam quasi quodam fumo aliqtiantisper compositio, sive couveniens apposilio sentenliarum.
obscurat. Recusabam ergo, haclcnus nimis diffieile

INCIPIT PASSIO B. ELIPHII.

Ea lempestate qua Romani imperii majestatem
turbavit itnpius apostala Julianus, florebal, secun-
dura saeculi dignilalem gloriosus et secundum n
Cliristiaiiam fidem, clarissinius vir Eliphius in urbe
Tullensi, quae civitas est Galliarum, cujus loci indi-
genae prisco noraine Leuchi dicli stinl; ipsa vero
civilas Leucha. Habuil autem idem vir sanctus
fralrein sanctissimum, tresque sorores virgines,
omnes memorabiles stipernae civilatis Jerusalem
inunicipes, quorum nomina in libro vitae aeiemac
scripta haec sunl. Frater ejus Eucharius, episcopalis
graliae funclus honore, paltnam quoque marlyrii
ieliciter adeplus est, corpusque ejus in caslro quod
dicilur ad Liberdum conditum est. Prima soror ejus
Menna, secunda Libaria, tertia dicla esl Susanna,
fuernntqiie sicut unius fidei, ita et nnius ejusdemqtie,
videlicet monasticae professionis. Et priroa quidero,
videlicet Menna sacra virgo, utrum per niarlyrii
palmam prscsenlcm vitam finierit, antiquilas lilleris
non exprcssit, nisi quod in virginitale permanens
defuncla, et in loco qui Porles dicilur condita est.
Secunila Libnria, et lertia Siisanna, secundum vitae
propositum, sancliore roarlyrii gloria consumma-
verunt, Libaria quidem apnd civilalem noinine
Grandcm, Susanna vero in Campania tnmiilaia est.
His diclis, de hujus sancti viri fratribus secundum
carncin, et cohscredibus secundttm fidem, dicendum
est de illa tempcstate jam dicla, quod tam magna
fueril, tit nnn mirari debeat quis, quod illa quoque
Galliarum loca lurbare potueril.
Julianus Jam diclus, in inilio imperii sui quidem
parcens Christianis, cleroentior visus est : sciebat
namque quod priores perseculiones nihil profuissent
ad ang.menium pnganitalis,iinomagisinde crevissent
4*9 PASSIO B. ELIPHJL 430
Christiani, et pro vero dogmate moriendb facti fttis- A t circa se poptilum Chrisiianorura lacrymantem :
sentgtoriosi.Fueralnamque.domesticushostis,tiipote Habete, filii, fiduciam, nubes est, et cilo pertransibit,
Christianus fictus, quippe qui meluens Conslanlium, ita faclum est
269 Quiag£nere proxiroos lyrannidis formidine pe- In tanto spiritti procellx tantisque fltictibtis com-
rimebat, tonsus quoque monachicam simulaverat vi- prehendilur verus Chrisli cullor sanclus Elipliius. .
tam,et lectorsociatuschoro,divinoscodices in eccle- Comprehenderiint eum primo perfuli Judnei conjuncli
sia populo audienle legerat. Sciens ergo et invidiam paganis, el reeluscrunt cum multis, scilicet cuin
habens Chrislianorum gloriae a tormenlfs abstinuit, triginta tribus viris Cliristianis , propter nomen
judicans esse necessarium ut sermone polius et Salvatoris noslri Jesu Christi eotlem carcere conclu-,
admouitione ad paganilatem colendam populo sua- , sis. Divina autcm agente providentia nocte patefaclo
deret, etiam credens hinc se monslrare clementem. carcere sanctus Elipbius, una cum illis jam diclis
Sic eniro putabat potius roborari paganitatem, si se triginta tribus Cliristianis, carcere egressus, Leit-
palicntem ac roitem Chrisliano populo demonslras- cham, id est Tullensem ingressus est urbem, ibi de- .
set; verum sub hac simulalione pbilosophicae man- functam suam secundum carnem genilricem sepe-
suetudinis, cujtts landem nimis ambiebat, non diu livit, quo debuil affeclu, extremitm huuc impen-
se crudelitas impii potuit conlinere. Auferebal enim IB dens honorcm. Ibi quoqtte sicut et.in cseteris non
subinde pecunias, et ornamenta sacra, lemplaque surdus audilor legis dicenlis : Honora patrem et
sub Constanliuo et Constantio fundala deslrueban- matrem, ul sis longmvttssuper terram,quam Dominus
tur, dataeque ad sedificia pecuniae rursus cxigeban- Deus luus dalurus esl libi (Exod. xx). Explelo igiUir
tur. Hac occasione sacerdoles, et clerici et populus hoc debitse pielatis obsequio, rtirstis atltleta Christi
Christianus crudeliler vexabanlur. Omnes namque non soltim a Judaeis, alque militibus paganis, verum
possessiones, atque pecunias ecclesiarum, ctim ver- ctiam ab ipsis summis alque principalibits viris .
beribusexquirensad medium jttbebat afferri. Deinde qiiaerebalur, ut atit impietali consenliret, aul nou
scribens qtioqtie ad templorum ponlifices et provin- consenliens mortem subiret.
ciarum prscsides manifestabai, et erga paganitalem Non abs re quaerilur qualem per occasionem Ju-
quantum studium, et erga Clirislianitatem quautum dsei lunc temporis vebementius atque procacius sese
haberet odium. Unde et liberlalem gentilcs suae irapenderint, aut impendere potucrinl ejusmodi
vesaniae nacii, vindictam exigebant a Christianis, aclionibus, ila ut et in isliim Chrisli martyrem, et
querelam habentes adversus cos propler idolorum in multos ai'os, pene ipsis crudelibus paganis
et tempiorum injurias, quse deslructa erant leinpo- promptiores atque erectiores fuisse leganlur. Ad
ribus Constantii et Coiisiantini. Itaque innumera quod respondendum, quia Julianus impius impios
in orani lerra et mari ab impiis contra pios ilto illos erexit, illorum flalus exlumescere fecit, illis
tempore sunt coniroissa, cum aperte Deo odibilis arma porrexit, illos esse fortes et confidenles fieri
imperator contra pielatem leges poneret favore voluit, eo quod sciret illos potissimum acerrimos
suffultus pontificum alque praesidum, maximeque csse iuimicos nominis Cbristi. Ilinc ecclesiastica
Juliani avunculi sui in pagnnilale devoli et Chri- narral historia :
stianos nimis odientis. Julianus, inquit, etiam Judmos conlra Christianot
Tali vento, tam valido lamque contrario, lem- armavit, primumque convocans requisivit cur eis pra-
pestas exorta, nimirura sicut in omni terra, ut jam cipiente lege sacrificare nequaquum immolationibus
dictum esl, ila et in Galliis contra Chrislianos de- uterentur. Cumque respondissent uno tantummodo
tonabat, elsanctaeEcclesiae navicula, quasis in medio hco sibi offerendi sacrificium fuisse permitmm, re-,
mari jaclatis fluctibus, auxilia diviuitatis destituta penle jutsit Deo odibilis destructum resuscitari tem-
esse videbalur: queroadroodum Julianus jam diclus, plum, credens, infelix, Dominieum verbum.se posse
bujus aposlatae Juliani*avunculus alque praefecttis, deslruere, cujus per hoc veritalem magis ostendit,.
insullans et impudenler contra sacrum altare min- j,, Hwc ilaque verba Judwi libenter accipientes, cunctit^
gens, dixisse ferlur quia religio Chrisliana essel per diversum orbem mandavere Jttdmis, qui undique
divina sollicitudine desolata. Sed revera invisibiliter concurrentes pecunias ad mdificium alacriter offere-
arobulans super aquas aderat Dominus Jesus, et bant. Minislravitque plurimum etiam imperator, non
Petrus more suo ipse quoque ut veniret ad Jesum, largitatis gralia, sed veritati repugnan», mititqite pa-
super aquas gradiebatur, dum fides sanclse Ecclesise riter prmsilem, impiorum exsecutorem dignissiinum
victoriis marlyrum coronaretur, inler quas iste cum prwceptorttm. Aiunt enim quod ad repurgalareum
Germanis jam dictis victor claruit sancttis Eliphius. faciendum argenteas amat el cophinos et seapltas
Profecto, nisi Dominus Jesus breviasset dies lyranni habuerint; cumque fmderejam cmpissent slaluto qiti-
hujus, oplarei implere quod corominatus fuerat, dem die hoc multiludo, plurima faciebal, nocte vero
qnia neque capita sua Galiiaeos habere psrmilteret tponlanea terra de valle cretcebal; tolutit itaque.
(sic enim ob derisionem Salvatoris nostri cultores priorit etiamfundamenti reliquiit, nova omttia, prm-
denominare solebat), sed jam lunc propter electos parabant. Cumque gypst et calcit multa modiorurn
Domiuus breviavit dies, et sicut dixil bealus Alha- tnillia. congregassenl, vis magna venlorum repente-
nasius, dum ab illo cogeretur ad fugam, videns resoirans, temoestatesque atque procellip tubito facta)
451 RUPERTI ABBATtS TUITIENSIS 431
quidqutd congregalnm fuerat, disperserunt. Adhuc A dens super nubem levem, ingrcssus est jEgyplnm
vesanienlibut eis et nequaquam divina lotujanimitate hujtis sseculi, et mota sunt simulacra JEgypli a facie
correntit. maximut primo lerrm mctus- factus est, ejus el disperierunt (Isa. xix), frustra volentibtts ea
qntsquts mysleriis divinis non ftterat imbutiis vehemen- relinere i€gypiiis, qualium iste Julianus iiotissimus
\er ntintus esl. Cum vero neqtte hoc terrerenlur judi- et vere jEgyplius fnit, nunc, inipiam, quia non sunt,
cio, ignis ex fundamentis quw fodiebantur egrediens, idcirco non colunl Judaei simiilairu gcntiutn, et
plurimos [odientium concremavii, aliorum membra itlud quod solum superesl, et quod |illa subverlit
dissolvit; nocle quoque plurimis in vicina porticu dor- omnino non pertinens ad simulacra gentium : et
mientibus, cadens subito cum lecto ipsa porticus dor- idcirco non adorant, qtiia veritatem oderunt, se-
mienles oppressit. Alia vero die in ccelo signum cundum mysticam similituiliiicm aenci serpentis,
sptendens crucis anparttit, sed eliatn Judmorum vestes quem exallnvit Moyses in deserto, anie noslros et
crucis signaculo sitnt iittptelw; non lamen splendenti, ipsorum oculos exallatum. Proinde liiiflius landis
ted nigro colore signalw. Hwc itaque rebelles Dei est Judaea?sive Synngogse, quod per Osee prophclam
consideratiles, el divina flagclla coutremiscenies, ad dictum est ei: Dies mttltos exspectabis ttte, et non
propria sunt reversi, coufitenles esse Deutn, qui ab (ornicaberis, et non eris viro (Ose. m), quia qtiod
eorutn progemtoribus ligno probatttr appensus. **non fornicatur cum idolis, non ex suae est conli-
Cnm Iiaec ita se habuerinl, cura iroperalori itn- nentiae virluie, sed ex defeciuidololalriac,quam post
piisstmo adeo placerent impii, quanlum putas spi- adventum Cbrisli, neque pagani principes retinere,
riittm roaliguitatis sibimel aspiraverinl, et quibus neque isle aposlata potirt resuscitare.
modis, quibuscunque in locis eratit, suiim in Chri- Igittir bealtis vir Elipbius, cuin ulrosque scilicet
stianos quasi naturale odium conjuncli paganis pro- et gcntiles et Judacos, in eodera sacrilegio o(Ten>-
seqtienlitius, adulaiitibus principibus, edicla pre- dissel, verbum veritatis illis annuniiai at, scilicet
poncntibus, lanquam benefacientibus. niliil esse nisi prodiiionem in daemonum phanla-
270Igit-ur sanctusElipliius, vir divina.ut jam di- smate, polius vivum et verum Deum, crealorem
ctumest, virltile, carcerem egressus, dum funeris visibilium el invisibilium, ejusque Filium Jesum
materni exsequias de more complevissel, rursus, taro Clirislum cum Spirilu sanclo Deuro untim crederent
a paganis militibus quam a Judacis, qtiaerebatitr, el el coterent, quo peccalorum indnlgeniiam el sempi-
quia non latere volebat, quia marlyrium non refu- l-ernam animnhus suis requiem invenirent. Fere
giebat, cito repcrtus est. Reversus namque in civi- sexcenti ct viginti viri, exceptis mulicribi!», per
talCm Grandem intravit, uhi lunc lemporis Julianus p ittam ejtis admonitioneii) gratia Domini cooperanie
fuisse menioralur. Duobus ibidem moratus diebus, credidisse et baplismum salulfs suscepisse feruntur.
niutta non paucis beneficia praestilil infirmis. Trans- Nuntianlur haec impiissimo Jufiano, qni lunc tem-
iensque fluvium, nomine Veram, offcndit impios poris, ut jam dictnm esl, in eaileni Gallia- civitate
exsecutores daemonum thecas in litlore colenles; Grandi morabalur. Iucerium antem utrum Cscsar
Jadaeos ibident in eodem sacrilegio non defuisse lantum, an etram imperator esset illis riiebus. Nam
narralum est. Hoc aulein frivoltim nimisquc sim- cum anno terlio imperii sui, seplimo vero cx qiiO'
pliciter diclum nonnulli exisiimant, pro eo quod Caesar a Conslanlio fuerat ordinatus, viiae aulem
nostris lemporibus lale quid inier sacrilegia Ju- anno trigesimo primo, derunctus ftierit) utriim tem-
dieomm non reperilur; neque enim nunc Jutltei pore imperii sui aliquando ad Gallias transieril,
idolis immolant, sed unum et sotum creatorem Deum compertum ex bistoriis non liabemus, sed cuni
se adorare inaniter jactant. Optarenl ergo sludiosi Caesar esset, lunc euro in Gallias venisse non dH-
lectores aliter scriptorem dixisse quatn dixil aut biitm esl. Imperalor quippe Constantius, ut eccle-
scripsil. Prsemisso namque, offendil in Jndmos dm- siasiica narrnt hisloria, constituens eum Caesarem
monum theeas in litlore colknles; erat aulem Sab- contra barbaros deslinavit ad Gailias. Ili namqoe
batum dies festus Judmorum : Ecce, ait, qnid ne- rj baibari, qiiorum idem Constantius conira Mignen-
farii Judwi in suis Sabbatis agunt. Christttm Dei lium lyranniim solatia petieral, cum nthil profuis-
virtulem, et Dei sapienitam conlemnunl, et ad suam senlconlra lyrannum, Rornanorum vaslabanl urbes.
proditionem dmmonia colunt. Exigentibus enim sum Quociinqiie ergo tempore, sive quod per vices in
perfidim meritis, oracula prophctarum, el prmconia Gallins veneril, quein aliqttando venisse non dubium
apottolomm recusarunt, suas vero libenler aures est, iu medio relinquentes, caetera proseqtiainur.
dmmoniis accommodavervnt. Ego vero o.mnino uon Accepta bac relatione tyrannus obliius est suaro
frivolum, imo solida veritaie subnixum esse potttisse hypocrisira, id est pbilosophicae patienlise simula,-
arbitror istud, ab eo taliter diclum; non enim luuc lionem, qtia sese intendebat demonslrare clemen-
enim is qui mansuelus et ab iractin-
lemporis res ila eral ut minc est. Quare hodie lem. Iratus esl
Judaei simulacra genliom non colunl? Nimirum quia dia reincins ab impiis voeari studebat, el hae
non sunt; quandiu erant, qtiandiu fiebant haec opera opinione sui niiniiim delectahatur. Credo laniam.
inanuum hominum, semper proni fuerunt ad cuitum gloriosi viri fuisse liberlatem el zeti boni lam ve*
eoruro, sicut teslantur libri ipsorum. Nunc autem liemenlera in eo fervorem ut, siipra vires simula-
verse virl;.li&,.
ubi, isecundura prophetiam lsaiae, Domiou? ascen- tionis, sive simulatoris, esset pondus
435 PASSIO B. ELIPHII. 45«
digna pro verilate verba facienlis per os htijtis, in A incantalionibus nefariit ad nihilum deduxhli? Niti
quo sine dubio Chrislus ipse loquebatur. Nec vero in meo obtemperes prwcepto, et renoves Deos atqtte colat
isto solo, verum etiam et inaliis nonnullis patientiae quos eonfregisti minutalim, gladiut meut caput tuum
laudem prodidit, ila ut in furorem actus, corum dividel particulatim. Ilinc inanifeslum eslei illam,
capila juberel auferri, el licel nonnullorum sangui- propter quain supra dicli juvenes Viventiiis, et ma-
nem fundi aiiquando prohibuerit, ducltis invldia ne ximinus similesque illorum puuiti suut.et illam se-
jnoriendo fierent gloriosi, non eos in civitatihus cundum bunc habtiisse causam, propler quam dux
habitare permisit qtios foniores et in faciem sibi ille Arthemiusaliique quam plures a lyranno inter-
resislentes invenit. Miruni qtiod circa teropus idcm empli sunt, scilicel quia et impielati ejtis palam
beahini Martinum novum lironem et Christoinilitare ore libero vir egregius in populo refragnri non ti-
ctipientein, el dicentem sibi : Hactenus, Cmtar, muit; et templa sive idola, quae ille et colebat ct coli
mditati libi, paere ut nuttc militem Deo, vivere per- jubebat, subverlil atque confregit.
inisit, et infremuii quidem sed non eum occidit, Cnm igilur ad reslilttlionem simulacrorum, qnse
hunc autem, quin Christi marlyrem faceret, qui confregeral, compellenti Juliano non cederet, juslis-
jnarlyribus invidebat, ntillo palieulise ligmento simum esse dicens propler fidem Domini nostri Jesu
susiinere vcl differre poluil. Crcdo igitur ut jam B Cluisiigloriosemori,utcum ipso merereturihacternd
dixi, quod magno zclo vir laudabilis tale quid fecis- felicitate lietari, tyrannus non valens jam conlinere
«et auldixisset, propter qualiuChristianos ilte vanus belluinum animum in illa cavea simiiliHionis, quam-
inierficere solcbat, tanquaro reos tnajestatis, IIOR vis inviderel tantae Christianorum spei, scilicel glo-
Janqnam propier causnm, sive professionero Cbri- riae martyrii, capitalero eum senteiiliam subire prae-
siiauimiis, scilicel aut propter destructionem tcm- ccpit: Flexis in terram, ait, genibus extende cervieem
J^Iorum, sui propler aliqnod vcrbtim quod imperiaH ct fulminantis gladii mortiferam, sicut libi prmdixi,
lionori videri posset injuriosum. Excmpli gratia : tnscipe plagam. Tunc martyr Christi paululum in-
Cum apud urbem Daphnen tluo jtivcnes, quoruia dueiaruni ad offereudain Deo orationem sibi dari
alter Vivenlius, aller dictus esl Maximinus, militia tlagilavit. Quo impetrato prostravit se in lerram et
clari ingeniiscerent, videnles aboiiiinaiionem Juliani elevans vocera oravit dicens : Domine Deus omnipo-
(nam fonles, urbes sacrificiis violaverat, et cuiicla tens, qui cmlutn terramque el omnia qum in eit sttnt
venalia iu publico, scelerala aspersione contamina- creasti, el hominem ad imaginem et simiiitudinem
bat, ul comedentes el bibentes polluerenlur), hoc tuam faclum in paraditum potuitti, eum denique
uiodo trium puerorum in Babylone splendentium _ lapsum diabolo suadente per Unigenili lui imarnatio-
sermonibus usi sunl, dicenles : Tradiditti enim not nem et passionem reformasti, et sanctos et electo»
regi iniquo, qui recettit a te ulira omnes gentes qum tuos non ad httjus mundi gaudia, sed ad labores et
eunt in terra. Ilscc audiens ille niitis atque pbiloso- tribulalionet misisli, supplicem servi tui exaudi ora-
phus a sui similibus nominalus, impietatis faciem tionem, et quia le limeo solum el tota cordis alacrilate
protinus cnudavit, prsecipiens amarissimns eis diligo, nunc pro tuo nomine non solum omnia corporit
plngas inferri, quos etiam luce privavil, magis tormenta, sed et ipsam subire desidero mortem, ani-
aulem (quod verius est illius lemporis infclicitate) mam meam jube suscipi per manus angelorum in pa-
liberans eos, ad coronas sempilernas transmisil. radiso tuo cmlesii, cnm corona martyrii. letis auient
Sed et plurimi nobilium el dignitale fiilgenlium a quibus interficiendus sum, quicunque ignotant et
utentcs tali fiducia coronis seqtialibus sunt coronati. errant, cunctorum da indulgentiam peecatorum, et
Fingebat enim se in eis, quasi causam ttlcisci im- cum sanclis ttiis in regno luo porliottem, qui vivis et
pcrialis injuriae, et hoc divulgari jtibebnl, invidens regnas cum Ur.lgenilo tuo et Spiiilu sancto unui et
decert.ttoribits veritutis in appellatiene niartyiii verus Deits in swcula smcutorum. Gimtque fideles qui
271 pariler et honoris. Artliemiiiin qtioque qtii adcrant rcspondissenl: Amen, surgcns ab orationa
temporibus Conslaniii dux ftiit iEgypti, qui illius D et slans in medio inulliludinis : Rogo, inquil ad
tempore idola nitilta confregerat, non solum facul- Caesarem,ut dum me interfeceriscorpori meo concedat
tilibus miduin reddidit, sed etiam capitis seclione locutn sepulcri. llle respondens : Concedo, ail, quem*
inultavit. Ilaec pro exemplo dicla sinl, quales ob cunque locum elegeris. Allollens ergo Christi martyr
causas ille satictos interficere non fuisset iiisolilus, oCtiloset circumspiciens vidil a longe mOntem ex»
ut, jam dicium csl, mansuetus el ab iracundia re- celsum elad Julianum respiciens: Eit, inquit, Casar,
molus ab impiis vocubnlur. Uirumque causam, ul monlem cernis ipsum in quo volente Christo septtllu-
islum quoque viium sanctissirauin interficeret, illum ram habiturut sum. Cuin.interim ad mulliludinein
babuisse simplex qtioque sermo teslatur passionis. conversus fidelium qui aderanl pro re et tempore
Nam illum qni accusabat inter csetera dixisse narrat: aliqua loquerctur adhuc, qtiasi paliens exspeelabat
Comidera, Cmsar, quia libi et semini luononpros- tyrannus, nimirum ad devorandaro animam, |/. po-
.pera, sed adversa prophetat, et sine nlio tui limore tius] quam ad occidcndum corpus inhiante diabolo
tonlra tuam audaciler polenliam rebellal. Ipsura quo- qui per illum operabalur. Denique cura jam ilte
queJulianuiiitnliterconlraeurademChristi martyrem lestis Christi fidelissimus cum Aposlolo dicerel, aut
loqueniem inducit: Eliphi, quare Deos dissipasti, et revera dicere posset: Ctipio dittolvi et esse cum
435 RUPERTI ABBATIS TUtTIENSIS 436
Christo ( Phil. i), multo eniiii mclius; itemque tA Chrisli martyr esse videhatur, nnde et promissis
illud : Bottum certamen certavi, cursum consum- suis perstringere tenlavil illum idera ineflicax mali-
mavi, fidem servavi; reposita est mihi corona justitim tiae artifex, sicut Jam dictum esl. Ubi autcro intcr
(•// Tim. iv), Julianus ad blanditias sese eallide ipsas lacrymas bic Domini lestis tantae exsuliationis
inclinans : Accipe, inquit, dignitates, accipe honores, el confessionis vocem extulii, tunc ille odibilis Deo
accipe aurum et argentum, el omnia bona posside, Julianus, imo„ habitator cordiscjusneqtiam spiritus,
qum nobit pretiosa sunt, el etlo noster amicus, in diulitts ferre non poiuit, jubensqiic caput ejus abs-
eadem scienlia el in eodem sensu. Vir sanctus, me- que dilalione amputari deridendo dixil: Videbo ti
mor illius oslensionis, qna tentaior diabolus, Domi- Chrislus iuus liberel te et surgere atque tuis pedibtit
no noslro Jesti Cbristo regna mundi et gloriain le facial ambulare. Deridebat enim eum pro eo quod,
eorura ostendens, disitj: Hme omnia tibi dabo si sicut jam stipra dictnm est, postulaia et concessa sibi
cadens adoraveris me (Mallh. iv), dixit ad eum; clcclione sepulcri 272 dixeratilli: En Cwtar,monlem
Cmsar, a diabolo seductus es, el verilatis inquisitores cemis ipsum, in quo demonslranie Chrislo,sepulcrum
Cltristiano* tedueere fettinat; t pecunia tua t et qum- habilurussum. ltaque proposituro habens in cordeejns
c.umque promiltis « lecum sinl in perditionem (Act. ™spirilus nequam, quod aliler sepulcrum ejus illi non
viu). > ldeoemm lerrena promitlit, ut cmlettia tollat, fieret, nisi ad inoniem longe remolum, quem sibi
et vitam transitoriam promitlit ul mlernam subtrahas, elegerat, pedibus suis ambularet, derisionem ejus-
el ad extremum tine dubia idcirco suades caduca inodi loculus est. Dominus autem Jesus gloriam
gaudia ut amoveat ea qum sunl wterna. suam e conlra manifeslare dignatus est, ul videret
Tunf. tii vocem exsultaiionis et confessionis erum- ol confundcreiur hostis ejus itnperator impioruin
pens adversus irapietalem. paganicam, Judaicam falsus, el vcrus diaboli satelles, et ignis invidiae
atque baeretieam, quae videticel impielas, velut magis ac magis eum devorarel. Marlyris quippe cor-
Cerbems canis infernalis Iriuro capilum, calho- pus erexit se per virlutcm Cbrisli, «:tambobus ani-
licam tunc vexabat Ecclesiam, clamavit et dixil: plexum manibus caput suum per unum milliare
Ego in Deum verum credo el ipsum adoro in su.bsian- comitantibus iitique angelis, et Cbrislum coll uidan-
tia uttum, in personis trinttm, Creatorem tolius libus dcportavit. Et ita usque ad montcm illum sine
mundi atque gubernatorem, initium et finem non ulla offensione pcrvenit, deinde subiil in moutem
habenlem, cujus regnttm incorrttptuin permanet in ipsum, et ibi lapidem colore album, silti planum
tempilernum. Credo unigenilum Dei Patris omnipo- inveniens scdit super eum. Prolinus dtiritia lapidis
teiUisFitium,Palriconsubstantialem,comleriiumalque officiose cessit pio martyri. Etenini quasi ccra
cowqualem, Spiritu sanclo cooperanle ex Muria con- inollis insidenli gremium nperiens concavum sub-
teplum, verum hotninem sine virginitaiis corruptione scllium pracbuit, secuturis niemorabile saeculis.
exea nalum, sub Ponlio Pilalo crucifixum, a mortuis Unde hactenus raons ille, mons dicitur sancti Eli-
tertia die resuscitt.lum, in cmlos receptum, in die phii: est aulem inler Frumenlosam, et Grandem
yudicii vivos ac morluos judicalurum el unicitiqtte medius, ab ulraque millibus riislans senis, ab Aqui-
tecundum opera sua redditurum. lone Trillensero urbem, ab auslro vero Grandera
Interea lacrymae manabant ex oculis ab inilio babens.
orationis, quara impelratis, ul jam diclum est, tudit Interea quam plures infirmi diversis langnoribus
induciis, et hoc inlirmitatis esse videbalur illis qui afflicli passioncm gloriosi marlyris vencrantes, et
Uescirent quid sil illud in psalmo riictum : Sacrifi- Cbrisli nomen in ea collaudautes meritis ipsius
eium Deo spiriius contribulatus, cor contritum el sanituti redditi sunl. Haec videnles pii, Iselali sunt,
Itumiliatum, Deus, non despicies (Psal.i); el alibi: impii zelo roaligno zelati sunt, el orla inler uirosque
Tribulationem et dolorem inveni, et nomen Domini ptigna fidelcs martyris magnifici meritis adjuti, et
invoeavi (Psal. cxiv), et de ipso capite bealorum lu- Chrislo donantc, victis inlidelibus gloriosam viclo-
gentium.qui propter hoc ipsum quia fugent beati p. riam adepli, exsiinclorum corpora pagauoruni in
Sunt (Matlh. v), Apostolus dicit : Quod in ditbus proximum fltiviiim projecerunt. Martyrizalus nempe
carnit sumprecessupplicationesque ad eum qui salvum est bealus Marlyr iti pralo amceno, quod situro est
illum facere possit cum clamore valido et muliis la- in ripa fluviolisupra memorali, cui nomen Vera, xvu
crymis offerensexaudilus est pro sua reverenlia (Hebr. Kalendas Noveinbris. Super sacratissimum ejus cor-
v). Nesciebant faaecmulti qui aderant maximeque pus aediflcatum est a fldelibus oratorium, ubi fideli-
iUe lyrannus, cujus erat cor induralum, sicut cor ter pelentibus multarum prseslanlur beneficia vir-
Pbaraonis, et idcirco iofirmus atque pcndulus tulum.
437 DE VOLUNTATE DEI. 433

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

DE VOLUNTATE DEI

LIBER UNUS.

273 PRiEFATIO. i generis Imjus divisivaedifferentise sunt, alia appro-

A
Summi et summa cum reverenlia nomir.&t.-JiDei bans, et alia permiltens, bsec, quam dicit voluntatem
omnipotenliain, simul et benevolenliam, confileri permitlenleni, bona erit an mala ? Si mala, quomodo
et praedicare cupientes, datum optimum, et donum approbanti malura opposila ? Si bona, quoraodo
perfectum poslulamus desursum ab i; so Patre tumi- species voluntalis mali ? Non ergo credimus dicenli
num (Jac. i), scilicel eum, qui ad hoc optiiqe valet, quod vos hujusce divisionis auctores ftieritis quae
simplicem oculum, non habentem aliqnam partem et Deuro accusat, el artis conslanliam tton serval
tenebrarum (Luc. xi). Ait enira ipsa lux, ipsum CAPUT II.
lumen oculorum nnslroruin : Si oculus luus simplex PermissionemDei eamdem esse,qum bonitas, patientia,
fuerit, non habens aliquam partem lenebrarum, totum et touganimitas Dei a Paulo dicilur. ltem quid sit:
< Trailidit illos Deus in desideria cordis, t et simi-
eorput tuum lucidum erit (Malth. vi). Nam quid lia.
per oculum simplicem, nisi rcctam el piam inlelligi
volii-'.intentionem ? Haecfacit, ut illuminemur acce- Quaenmus autem quid sil permissio Dei, el cito
dentes ad Dominum, ut vidcamus lumen ingredien- invenimus, ex auctoritale Scripturarum, quod ipsa
tes domum, ul nun csccutiamus contra luccrnam sit patienlia Dei. Nam Aposlolus dicit: Volens Deut
reritatis, stantem super magnum dignilalis suae Q I oslendere iram et notam facere potentiam suam,
candelabrum. Ul igilur loiuni luciilum sit corpus ope- sustinuil in mulla palientia vasa irm, apla in interi-
ris sive sermonis noslri, non habens aliquam parlem tum (Rom. u). El in prophela Deus dicil: Tacui,
lenebrarum ejusmodi, cum quibus nulla eslsocietas semper silui, patiens fui, sicut parturient loquar
Iuci veritalis, absit a nobis oculus nequam, id est (Isa. XLII).Ergo confidenter dicimus, quia nunquam
nullam habeamus de bono Deo suspicionem, quod Deus volendo malum fieri permisit, sed suslinendo
eo voleute peccuveril diabolus aut pater noster malos paliens fuit. Haec atitem suslinentia sive pa-
Ariam, scd sicul scriplum est • Sentiamus de Domino tientia, sine dubio differenlia vel speeies volunlatis
in bonitale, el in simplicilate cordis quauamus iltum mali 274non potest recte dici, sed bonilas velbcni-
(Sap. l), ut experiri mereamur quod sequitur : Quo- gnitas Dei. Nam idem Aposlolus dici.t :.An divitia*
niam invenitur ab his qui non tenlant illum, apparet bonitatis ejus, et patiemim, el longanimilalit con-
aulem his qui fidem habent in illum (ibid.). temnis ? (ibid.) Dicendo bonitalrs, palientiae, et loh-
CAPUT PRIMUM. ganimitatis, tribus eamtlem rem, iino et quatuor
norainibus expressit, subjungendo : Ignoras que-
Impiam et ineptant esse hattc divistonem: Voluntas
tnali alia approbans, alia permiltent. niam benignilas Dei (ibid.), dicimus quia ipsa est
Haec idcirco nunc ad vos dicere incipimus, o C ( palientia Dei. Si quaerilur quid sit palientia Dei, dk
magistri, teniporibus noslris inclyti, Wilhelme cimus quia ipsa est longmimitas Dei. El hoc scien-
Cathalaunensis ponlifex, ct Anselme, Lauduncnsis ter dicentes, nimirura eodem (sic) Deus non passibi-
tucifer, quia de veslris scolis hoc se quidam noslro- liler patiens sil. Nam in eo patiens dicilur quod est
rum accepisse faloliir, ut diceret: Quia Deus malum longanimis, id est quod peccantero non statim punit.
fieri vult, et quia voluniatis Dei fuit quod Adam prm- Si quaeritur quid sit longanimilas Dei, ipsa est boni-
varicalus est. Non Scriplurarum auclorilalibus, sed tas Dei. El quidem dum non statim punit, aliquo
vestri nominis magnitudini innililur, traditamque raodo malum fieri pcrmitlit, sed ipsa permissio non
a vobis hujusmodi divisionem longa coiilcnlione potesl ascribi malae voluntati, vel volunlati mali,
teslatur: Voluntas, inquit, mali alia approbans, alia quemadinodum in supradicta divisione supposila
permittens. Hoc primum a vobis quacsisseoplaremus, est ei tanquam generi. Nonecontra bonitas est Dei.
si copia vei opportunilas muluis vocibus colloquendi Etenim, sicut jam dictum est, unam eamdemque
prseberetur, utrum verum esse possit quod nos ar- rem tot nominibus bonilatis, palienliae, Ionganimi-
lium magislri tam inertem fecisse divisionem dici- tatis el benignilatis signiticatam oportct intetligi,
mini. Quid enim ? Si volunlas mati gcnus est, el quac peccantern ad pcenitenliani adducit. Quid ergo
 439 RUPERTI ABBATIS TUITlENSlS «4D
est, quod de quibusdam Idetn Apuslotus dicit: A Cbrisli ; et qnem vull in illa duriiia, in illa relinquit
Tradidit illat Deus iu desideria cortlis eorum, in im- ira, qtiam thesaurizavit ei Pater ejus. Sic Pharao,
munditiam, tradidit illos in pastiones tgnominiw, cum peceassenl ei duo eunuchi, pineerna ipsius et
tradidit illos in reprobum semum, «( facianl ea quce pislot, neulri illorum aliud quam damnationis judi-
non conveninnl ? (Rom. i.) Nihiirum idem quod in cium debuit. Donavit (umen alteri et ab allero exc-
psalmo Deus ipse dicit: Et dimisi eos secundum de- git, cl nemo reprehendit, quia videlicet cui non
sideria cordis eorum (Psal. LXXX).HOCelenim tam debebat, vitam et gradum prislinum misericorditer
ralio verilatis quaro Patruro vel doctorum Ecclesiae donavit, et cui debebat, juslc poennm iululii. Quo-
sacra auctoritas sanissime defeadil, quia tradidil modo ergo in Deo quisquam reprehendit illuri, ctii
illos Deus, idem est ac si diccrelor : dereliquil iltos simile in bomine lieino juste repreliendere pos-
Deus, videlicel propler interius peccatum superbiae, set?
quod Detis non vult, ut faciant exterius secuiirium CAPUTY.
desideria cordis sui malum immunditiae, quod ilidem Scrupuli quidam curiosoruin.-qui Deum malum velle
nt facianl, non vull Deus, cum sit bonus ; a quo argutantur.
non liberat eos, cum sit justus. Haecpro llla lam inepta quam mtiiili argumenta-
CAPUTHI. B tione haclenus dicta sint. Caeierum, et pro nosira
Quod Deui nolens malum permillat, sed nonco- eruditione adhuc ullra progredienilum est, ad ea
actus. scilicel qtiae citriosis hujusmodi scrupulum facere
Scd dicilur nobis: Qtiouiam, ut ipsi fatemini, videntur. Dicunt enim : Si Deus inalum fieri non
Deiismalum permittit fieri, qtiserimus a vobis ulrtim vult, aul non voluil, cur non creaiurant inconverli-
v lens atit nolens permiltal fieri. Si nolens permittil, bilem, iri cst quae de bmio in malum decliuare aut
invitus permittit; si iiivitus permillit, coactus per- degenerarc non posset, creavit ? Nolttitne, aul non
miltit; si coaclus permitlit, oinnipotens uon esl. poluit ?Si uoluil, quoinodo non maluin fieri voluil?
Dicimus ari hsec : Nunquid intellexit hic talis quid Si noi) poluit, quomorio dicimus aut praedicamus
ipse dixerit, dum ROS ad hoc inconveniens se quod omuipolens sit ? Ampliusaulem : Quare homini
perlraxisse confiriit ? Dixil enim : Si nolens per- primo praeceplum posuil, si praevaricalionis maluin,
mitlit, invilus permittil, coactus permiltil. Oslen- quod praescire poierat, evenire noluit ? Si malum
daiur ergo ipse sibi, ut, cum riicil volens, videat illuil non fieri ab homine, vel si salvum esse vols-
quidoporleal subauriiri, pcrmitlere, an malum fieri. bat hominem, cur non liberum esse permisit, sed
Nam si dicamus quia nolens permitlil, profecto con- praecepto ligavit, sciens prsevaricaturum, et damna-
sequitnr qaia invitus permittit. Si auletn, quod ad lurus praevaricalorem? Ad ultiniuin : Cur, inquiunt,
rem magis atlinet, dieamusquia nolens malum fieri, illos nasci permillit, quibus nielius esset, si non
tamen permiltil fieri, non eonsequilnr quia invitus fuissenl nati, quoniamad vitatn non suut prseordi-
aut coacttts permitlit, sed, propter supradictas divi- nali ? Ad hsec ergo saepediclaesuspicionis setnir.a-
tias bonilatis, et patiemiae et longanimilatis suae, ria, res posluiat, ut aliqua respondcamus, noti lu-
permiltil propler benignitalem suain, qua malefa- men immcmores vehemenlissimac exclamalionis,
cientemaripceniteniiam addueit, iicet boc interim qua dicil Apostolus : 0 allitudo divitiarttm tapienlim,
sciat, qnod secundum duritiam suam el impmnitent et scienlim Dei.' quam ineonipreliensibiliasunl judi-
cor tbesaurizct tibi iram in die irm et revelalionit eia ejut, el invesligabilesvim ejus! (Rom. xi.) Loque-
justi judicii Dei (Rom. ix). alur enim de voluntale Dei, adversus eum quictim-
CAPUT IV. que ille esl, qui rapuit lemere verbum de ore ejus,
Deum, cttm indurat quempiam, non velle malum, sed ut dicerel perverso sensu, quod ipse rccte dixeral:
pro juslilia sua puniri. Ergocuivull mherelur,el quemvull indural(Rom. ix).
Dicil homo adhue : Si Deus malum fieri non vtilt, Et continuo : Quid adhttc qumrilur ? Votuntali enim
qnomedo quempiam indurare dicitur ? Dir.it enim Q quis resistil ? (ibid.) Itaque non incomprehensibilia
idem Apostolus: Ergo cui vuli miseretur, el quem vult Dei judicia comprehendere, et invesligabiles vias
indnrat (Rom. ix).- Ilic primum qnid sit indurare 275 eJns invesligare tenlabimus. sed qualicunque
quserimus, ut lunc demtim homini huic respondea- parva recrealione noslrse inopiac subveniemus, adju-
mus, qui, pro ipsa improbilate stia qtta Deo respon- vante si dignelur Spirilu ejusdem Dei|, de quo idem
dere audet, honio dicitur. Quid ergo est quod Deus Apostolus dicit: Spiritus omnia scrulalur, etiam
qtiem vult indurare, indurat, nisi quem non vult profunda Dei (I Cor. n).
emollire, non emollit ? Omncs enim in uno duriiiam CAPUT VI.
meruimUM, scilicet in Adam, iu quo onines peccavi- Sanm mentis non esse de volun-
hujusmodi qumttionet
mns. Ex eo nulli quidquam dehet Deus, nisi paenam, tate Dei movere. Et hoc tractat per timilitudinem
nisi judicium, quo in illo prscjudieatirid cstjudicali figuli et figmenti.
omnes antequani nali sumus. Cui vult Deus gratuita Sed hic jam illud prius dicendnm «ruia probae et
tnisericordia miseretur, ut per poenitentiaespiritum bene compositse menlis non est, hujusmodi movere-
emolliatur, etpeccaloremse lacrymabilkereonfitens, el agitare quaestiones. Denique id est velle aut vo-
ainbial jnstiflearijier ftdem atterius bominis, Jesu luisse Deo eonsilium dare, et quasi dcbituro at>
441 DE VOLUNTATE DEI. 4(3
operario conductitio modum operis cxigere. Sed di- A . vel qiiod creare debueril naturam ineonvertibilem,
cit idem Aposlolus : Quis enim cognovit sensum Do- si.ve incominulabilem , id est, nullitts passionis aut
mini, aul quis consiliarius ejus fuit ? Aul quis prior vitii perceptibilem ? Atit si nntiira hujusmorii ereari
dedit illi, et retribuetur ei? Quoniatii ex ipso, et per non potuit, iium idcirco conscqncns cril Deum non
ipsum, et in ipso snin omnia (Rom. XJ). ltccta ni- debere omnipoientem praeriicari? Non utiqtie, nam
mirutn et justu defeusio, ne hodie natus rudis ho- inconvertibilis natiira supra omnia , ultra oinnia,
m-incio docere vclit Atiiiquum dierum, cani et ma- cxlra omiiiu csl, el li;cc solius Dei nalura est, qui
turi cupiiis. qualiler debuisset operari, qui lunc utique faclus , vel crcalus nou esl. ln solam quippe
opernri coepil, quando nullus noslriiin adesse po- Triniialis diviiiilalem hoc prsedicnte, quod silcon-
luit, uiilli opcris normain ostetirieret, e.t digilos verlibilis, sacrilegiuro est, ulfecit Aritts dicens :
operautis iu quamlibel partcm ducerel aut revoca- Quia converlibilis, et mutubilis est Dei Filiut, ticut
rel. Ideo riicil: Quis consiliarius ejus fuil? subau- el ttniverta ralionalia. Taleergoquidpiamah increato
dittir nenio, nisi Spirilus ipsius, de quo ille alitis Deo creari non poluil, et laiiien veraciler ouuiipo-
dicil: Quis adjuvil Spirilum Domini, aut quis con- lens, qtiia otiuiia poluil, el oinnia fecil. Nibil eniin
tiliariut ejnt fuit, el oslendit illi? (Isa. XL.) etc. Ju- noii fecil.
sta , iiiquam , el legitima defensio, ne exigat opus B CAPUT VHL
ab opifice nioilum sui, id est homo a Deo relribu- InconvertiHie quidqttam a Deo generari quidem non
lionem in qualitate vcl quantitate dignitatis, qui autem creari poiuisse, per timilitudinem docel.
ul fieret vel forniureliir ab co, tuiiil deJit ei. Ideo lllud lanliiin qtiod cst super omtiin, ultra omnia,
dicit: Quis prior dedit illi, el re'ribuetur ei? Tale exlra omnia, omitipolcns, ul jum dicliuir, 11011po-
natuque iilud esl ac si dicat figmeutiim ei qu.i se lentiuliicr aut vultintarie fecit, sed naturuiiter ge-
finxit: Qnare tne fecisti sic? Quod Si riiccre posset, nuit. Iloruin qnae dicimus, a noia imugiiie Dci,
recte nimiriim figiilus responrieret: Nunqiiid vel hoc scilicet ab honiine docuiiieiituin capiamus. Eece
ipsuin debebaro , quod feci sic? Qtiitl inilii prius de- IIOIIIOel uattiruliier generare, el operari polest
deras, o liituro , tii le fatercm in illiim vel illum voliinliirie. Qirod gt-nerat nliud esse non polesl,
honorcin ad lutim libitum? Qtiniiltimlibei in cotilu- qtium qnod esl ipse; quod operulur, nullatenus esse
meliaro vas ego te feceiim, hnbesgi-iitium gruliiilaui potcsl id quod esl ipse. General enini boiiio non
eiinin impeiidi opernni, ui esses aliquid plus qiinm aliuri
quam liomiiiem ; operatur, verbi gralia, do-
fuisti, quin Itilum iuforme eras, niinc furniulma mum qiiam inhabiiet., vel quum induat decoram
qiialeciinqiie vus. Quid aulem uos, nisi Iiiiuin iu- vesiem.Hortim i-;hil boc ipsiiin est quoil irse;luuria-
forine fuinius in nianii ejus , cui veracilcr cum pro- tttr auletu.sihaecoperalusesisciievelcomiiiodesictit
pi.ptu dicinius: Tu plastes noster es, et nos lulum est digiiuni se. Sic iiiiniruin Deus geuuii quideni hoc
(Jtn. LXIV).Forinavil enini Dcus bomineiii priinu:ii ipsum quod esl ipse, scilicel Deus Deuui, impussi-
de limo lerrae, el posl ilium vel ex illo quiciinqtie bilis inipassibilein, iiicoiiiiniiluliilis incouiiniiiaiiileiii,
formali siimiis Ittlum fuiuius, liiuus curnis, id esl iucniivcrlibilis iiiconverlibilem ; uperalus esl autcus
globus liquiriiis, suscepius ex truriuce fuimus. Quid vcsliineiilum siiuiii, videlicet Ecclesiani suain, siv»
buic laii luio figiilus iste ariemil, nisi qnia quod illtid de quo in psabuo scripium est: Amiclut lu-
iiiforme cr..t foruiuvit? Nuuquid non pluris erat mine ticul vestiniento (Psal. ciu), scilicel aiigelicaui
Adara, etiaui iu veste pellicia , quaui fiieral illud , crealiiram dicendo: Fiat lux (Gen. i), el hane.
de quo fuctus cst, lulum sive iimus, ulique, lerrae lnunili fubricuin , in qua fccit hominem ad imayinem
iiiaiiimalaeabjecliorpars?Niiiiqiiid non pluris aulmc- et similitudinetn suam (ibid.). Qtiorum oiuiiium ui-
lioris erat secuniliiiii stibsluiiiinin Esnu hoino agri- hii boc ipsuin esse debuit aut potuil quod esl ipse-
cola el vir gnarus venanrii, quanivis pilosus et hi- qtii fc<il, vel compar ei quod iriem faclor getiuiL
spidus, quuin fiiernt liinus ille stiscep'us ex traduce Sicut fabriculura, vel picluru iiullo modo idem cssc-
Isaac, de quo ilium , et frairero ejus Jnrob plustes n potest quod est fuber aul piclor, vel qttod ille de
isle foriuuvil. Sedjain ad inquisita revertaniur. carne sua genuil. Digniim vero laiule esi, etcuriosi-
CAPUT VII. luli nosirje debel sufhVere, quod luleui crealurum
fucere fuctor oinnipotens, quae capax ejusdei»
Qitod ideo Deus ttullam fecerit creaturam, passionum poiuii factnris pussil existerc, et divinilaleiii, qiiam ntm
et ritioriim exsortem, quia sui ivsius hmc nalura
olius esset. habet per naturani, valeat consequi per iiidustriam,
Primmn eorum quacsuperitis quaeri diccbamus, aljuvaniem habens grnliara. Igitur commiitabilciii
illud est: Cur Deus si maltim fieri noluil, creaturnin sive convertibilem esse oporttiil angelum et bomi-
suam non inconvei tibilem , id esl qu;e ue bono in nem, uipotc de nihilo creatos, eieniiii illud unde
malum declinart: non posset, creaverit, utrum qtiia creali sunt, de nihilo crealum esl. El creatus qui-
non potnil, an quia noliiit? El si non poluit, quo- dem ulerqiie est puriis , el iimoceiis , sic videlicel
modo oninipoiens sil ? Diciiuus ad hscc : Plnne om- ut de ipsa iniiocciuia vel proficere ad sumina, vel
nipuleitleui esse Deum ciincta praedicant, cceli, tcrra dcficere possel ad iufiina. Profecissc naniqtie itno el
mare el oronia quse in eis fecit. Sed uunquid ideo adhuc proficere sanctos angelos Apostolus quoque
consequenter ab eo exigilur cur non creaverit, tcstis est, qui scribens ad Ephesios: Ut innoleicatt
443 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 444
inquit, principatibut et poteslatibut in 276 c(e^' ^A CAPUTXI.
ttibut per Ecclesiam mulliformit tapientia Dei Crealuram illam omnipolentim Dei lafem fuisse qum
(Ephet. ui). peccare non possct, Ilem quomodoDeus omnipotens
CAPUT IX. inalum facere non possit.
Deum votuitse sibi comparem creatttram facere, ei Facla esl ilaque quoniam a bono et omnipolente
fecitse commistit in uno Christo diversis geniturm Crealore fieri poluil, facta est non lam per crcatio-
nim tubtlantiit. nem quam per assumplioncm creatura lalis, quae
Durum forlasse a quoqiie judicctur quod dicimus peccure non solummodo nollct, vcrum etiam nou
Deum oinnipoteiitem sibi, vel suse nalursc , compa- posset, quemadmodum dicil eadem creatura nova ,
rem non potuisse condere creaturam ; sed revera Filius hominis , idemqne Crealor anliquiis, FHius
dunus atque intolcrabilius rcclissime judicaretur, - Dci inconverlibilis : Atnett, ainen dico vobis , non
si eum (quod ubsit!) noluisse diceremus. Nnm hoc potesl Filius a se faeere quidquam, nisi quod viderit
dicendo, hiinus honum praedicaremus , et (qttod Patrem facienlem (Joutt. v). llem: Non possum ego a
ttictu nefas est), invidentiae suspeclum illum facere- meipso(acereqnidquam (ibid.). Quid enim est quem-
mus. Dicatnus ergo fideliter, dicamus fiducialiter quam, a semetipso quidquam facere, nisi malttin
qnia Deus et vere bonus creaturam sibi comparem ' facere? Ergo non possum, inqiiil, a meipso facere
facere voluit, et juxla quod rie illo scriptum est: quidquam, id esl exlra Deum seorsum, exlra ve-
Omnia qumcunque voluit fecit (Ptal. cxm), non ante rtiin, per memeiipsum, divisa voluntate mea a vo-
destitit, donec hoc ipsum quocunquc modo, quali- lunlate Dei Palris, sicut angelus refuga, vel sicul
cunque arte sapientia? suac facerel quia voluit. Et primus homo praevaricator facere poluit el fecit, ttt
quomodo fecit? Diversas geiiiturse suae subslanlias, qui erat uterque creaiura, et proinde convertibilis
sive naturas in unam personam conjunxit, et salva facta, et idcirco mulabilis. Nam sive angclus sive
verilatc ulriusque naturae ut hominem Deura faceret homo quamdiu aliqttid accidens admillit ab essen-
Deum hominem fecit, quando Verbum suuin incar- tiali bono aversus, tam diu a semelipso operatur,
ari voluit. Hoc fecil quoniam bontis, qucniam vcrbi gralia cum dicit malum bonuin. el bonum
benevolus. nialum (ha. v), cum inique judical, condemnans
CAPUT X jtislum el justificans impium. Uude non baec uisi a
Omnipoteniim argumentttm esse, qttod assvmpserit sumetipso facit, cum in essenlia rerum aliter sil ?
Deus humanam naturam, qtiam prmter ipsum nihil El haec quidem, vel caclera hujusmodi homo si mul-
potueril assutnere. ~, tum esl juslus, cum possitfacere nou vull, si aulein
Imo, et siplacet nobis, quoniamOmnipotens fecit, pnruro justus est, vel ad justitiam nunc primum
quoninm Omnipotens sic humilia respicere el Sic dispositus, nec adhuc ejusdem justitise habilum in-
descendere poluit. Hoc enim nullus alius eorum qui dulus, parum, inquam, juslus est si facere non au-
fuit [fiiemni?] vel erant in ccelo, sive in tcrra, sive det, Deus aulero sicut nulli vitio nullisque oronino
subter tcrram facere potuisset. Si de angelica pules accidentibus subjacet, ita summe justus tale aliquid
creafura, confidenier dicimus quia nulli angelorum omnino facere noirpoiesl. Cum aulem dicimus qtiia
possibile eral ut hominis natiiram assumeret, ut hu- facere malum non potest, veram ejusdem eodem
mann sese anima vesiiret. Nihilo quippe angelicus dicto prsedicamus omnipolentiaro, ac si dicamus :
spiritus humana anima subiilior est, unde nec Nihil non polest. Nam el apud quemdam non vana,
alter alteri, scilicel angelicus spirilus hiimano spi- sed vera philosophia dicil: Deum esse omnium pe-
rilui caplabilis est, nec alter allcrius cnpax. Solus tentem nemo dubitaverit qui quidem mente consittat.
deniqtie Dcus spiritus increatus, spiritus incircum- Et conlinuo : Qui vero omnium potens est, nihil eit
sCriptns, cum nullius ipse sit cnpax, omni ralionali qttod ille non possil. His duobus concessis, slatim
spirilui, sive angelico, sive humano caplabilis est. infert: Num igitur Deut malum facere poiesl ? Mi-
Proinde cum quis diabolico plenus dicitur spiritu, J) nime, inquit. El concludil sic : Malum igitur nihil
non hoc exisiimandum est quod stibstantiam bu- est, cum id facere ille iion possit, qui nikit non po-
manae atiimae, subslantia riiabolici spiritus ingressa test.
sit, sed quod in occultas corporis cavernas irrepse- CAPUT XII.
rit, animamque in suis sedibus deprehcnsam tarta-
reis diverberet flagellis, iuficiat venenis, inflammet Angelos, quod peccare tion possint, non per naturam
habere, sed per gratiamaccepisse. Prwterea curnon
incendiis. Quomodo ergo angelus humunam naturani fiimaverii eos Deus cum firmaret, aul certe prius-
assitmeret, vel qualiler bominis aniinam , qtta non quam evenirei malum.
est sublilior, indueret? Igilur ct boc ut omnipolens El quiriein sancti angeli firroati sunt, et qnia
fecil, el hoc opus vcre divinum, et sufficiens est nialo angelo quidquam a seipso faciente, id est ma-
VeihoDeiveraedivinitatisargumenlum, opusnon mi- luni facienle, ipsi Deo principi suo adhaerere malue-
nus clemenlisc quam poleniiac, qtiia voluit el solus rnni, hoc iq remtineralionem acceperunt, ut dein-
potuil Deus nostram assiimere naturam, voluit et ceps malum facere non possint, quia cum possent
solus poluif- Creator crealurain sibimcl in unam facere noluerunt. Vemm hoc non esl per nafurae
conjiingcre personam. ipsorum ootentiam, scd per divinae volttnlatis remu«
415 DE VOLUNTATE DEL 4«
nerantem gratiam. Proinde et si recle dicatur, quod A caperetur, volens omnino esse unde homo decipc-
jam a seipsis quidquam facere non possinl, atlamen retur? Mala opinio, perversa suspicio. Sed forlc in
non illud veruu) esl adjungere qtiod faciant qnsecun- hoc ipso sapienlem Deum se honorare , satisqtie
que vidcrinl Patrem facienlcm (Joan. v). Atlaincn excusalurosibi habere videnlur.liujusmodialtexendo
formati siint. Forte ergo dicit aliquis : Si Deus ma- causnm, quod idcirco voluerit evcnire hoc malum,
Itim fieri nolitit, curquori postea factiimseralnonprius ut uleretur eo in bonum , idcireo volueril abundnrc
fecil?277 Curmnlum ne fieret non prsevenit, fir- iiiiquitalem, ul sttperabundarel gratia (Rom. v).
nia ndovomneseadem potentia, qua posi mali evenluin Perversa nimis ista Dei excusalio, pcrversa el in-
firmavilqiiosvoliiii?Aulcericcumcrcareieos,cuFfir- digna rirca sapientiam Dei adulalio. Nonnc tibi
niare disttilit,ctnon eodemfirmavit pttncto quocrea- videntur assercre Deum dixisse : Faciant mala dia-
vil?Diciintisadhacc:Idcirconiniiriim,quialoi)gealiud bolus, et Adara et Eva, faciunt inala, ul veniant
erat et cst, creaii, et aljud crealuram in bono stalu bona? Quid enim? Si illorum, qui Aposlolum Dei
firmari.Namde niliilo qtiidcm omniscrealura crenri, aiebant sic diccre : Faciamus mala ttt veniant bona,
omnisquc pottiit factura formari, sed non de nihilo damnatio jusla esl (Rom. m), quanlo magis si qui
potuil ulla raiionalis, id est nngelica, vel liumana dicant, ipsum dixisse Deum, fianl mala ut vcniant
nalura firmari. Elcuim Verbo Domini cmli firmati D bona, damnatio illorum justa esl? Quseramus igitur
sunt, etSpiritu oris ejtts omnis virtus eorum (Psal. in illo praecepto meliorem Dei intcnlionem; sanc-
xxxu). Quoniam aliud est lapidem esse et foramina tiorem et dignam Deo voluntatem.
pr.oparala habcrc, atque aliud auro ligari, sic nliud CAPUT XIV.'
est ralionales creaturas formari, alque aliud Verbo
Ideo prmceptntn posuisse Deum homini, ttt qum est
et
Domini, Spiritu oris ejus firmari, ul cceli, id est, bonilas ejus, illum facerel bealum et vere viyen-
series Dei sint. Ulique ralionales creaturas creari lem.
id fuit, quasi Iapides preliosos praeparari cum fora- Quare Deus homini praeceptum posuit? Vere
minibus suis; firmari aulem easdem crenturas id propler suam boiiilnlem. Quam propler bonitatem?
fuit, qnasi lapides aurum, quo ligarehtur, recipere Quo tendenlem? Propler charitatis suae bohitatem,
in foraminibus suis. Venim non nisi volenli creaturse Co lendenlem, ul honiinem faceret healum et in
sese inserere consuevit aurum divinilalis, aurura sempilerhum vivenlem. Ergone, inquis, illiid hon
Verbi Domini, aurum Spirilus oris Domini. Noltte- poterat fieri absqiiepositionepraecepli? Non ulique;
rtint quaedamrecipere illud aurum, ita contemiicntes testanle Scriptura, cum in Deiiteronomio MoyseS
quomodo si rontemnat mttlier amalorcm suum. r dicit: Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo
Qtiomodo ergo prnevenire debuit malum, ne lieret, qiwd procedit eX ore Dei (Deut^ vin). Nihilominus
cum hoc primum fueril maltim, nolle rccipere vin- dicltim puta primo homini: Non in omni ligno pa-
culum Verbi, vinciiliim amoris, qtto omnis firma radisi vivit liomo, sed in prsccepto Dei. Nam ipse in
creatura firmata esi, sine quo nulla omniiio firmari Evangelio suo Filius Dei dicit: Et scio quia manda-
vel stabiliri potest? lum ejus vita mterna est (Joan. xn). Et vere. Quid
CAPUT XIII. enim esl mandatum Dei * nisi Verbtim Dei ? Et
Rtfellit impielalene carnis, qum argutalur hac raiione quae alia cst vita crealurae ralionalis nisi Verbuttt
Deum s-aluisse legem Adamo, qttod prwvaricatorem Dei, sine quo nec subslantia crealurae poluit fieri?
fieri vellet. Quod ergo diximus iterum dicimus, quia sicuf pro-
Et angeiis quidem quod vel quale posilum fueril pter bonilalcm suam hominem et fecit et in p.ira-
verbi capilulum iuilla historia refert, bominibns diso posuil, sic iiihilominus propter bonitalem suam
autem primis istud posiliim esl: Ex, omni ligno pa- pracccpium bomini posuit Deus, ut scilicet el cor-
radisi comede, de ligno autem scienlim boni el mnli pore el anima viveret homo seternus, et aeternaliter
ne comedas, In quocunque enim die cttmederis ex eo, bealus.Nam ut corpore vivcrelbeatus.idcirco illuih
morte morieris (Gen. n). De hoc quoJ superius dice- D tali in loco posttit; ut anima bealus viverel. idcirco
baraus quaerilur, et nimis improbe quaeritur quare mandalum suttm dedil illi.
Deus hoc jusserit, quare prseceptum posuerit, si CAPUT XV
prsevaricalionis maliim, quori praescire polerat, eve- Falli eos qui ptitanl parvum esse prmceptitm, quod de
iiirenoluil?Qu;eiimus bic nonjamqiiid dicamus, sed pomo non edendo posilum erat, comparatione solis
qiiomoriodicamus, quia vcre lolis univcrsi sermonis docet.
noslri bumeris major est res ipsa quam versamtis. Pri- Sed dicit aliquis : Quale vel qtiantum praeceptum
monon satis admirari possumus profundas humanae illud erat, ul merilo in illud respicienles dicamits
sapieutiae lenebras, qune illius praecepli scrulando ct quia mandaium Dei vita esset aeterna ? Atit quomodo
invesligandocausas, nullamaliani invenireaiitconse- majesintcm decuit in tam cxiguo poncre vitam, et
qui roeruit, nisi hanc, ut dical quia Deus hominem mortein hominis.ul, pomum tinum si non morileret,
- praevaricatorem fieri voluit. Qui cnim haec dicunt, corpore et aniraa viveret; si inorderet, ulritisque,
nonne illud videntur opinari quod Deus gratis cren- id est corporis el aniroae, morlem incurreret. Hacc
xurx suae scandalum juxta viam posucrit, et occa- enim cogitalio non paucorum animas rosil, ut pu-
sionera maligno diabolo porrexerit, volcns ut homo tarenl superfluura fuisse illud praeeeplurni Dci, uut-
4i7 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 448
biiiique hiihiiisse causam ntiiiiaits, nisi qttia volnil. A, Damnttm, non fachtus pacto est milit lenius isto.
Sicut parutn quid est HnHtncujuslibel ligni potnitm, (HOIUT.Epist. lib. i, ep. 115,vers 55, 56.)
sic exile aestimanl iltud Dei proeCeptum. Sed nun- Ergo nec pro eo parvum vidcri licet qnod facttim
quid qiiin pai-vum videlur, idcirco vere parvttm est, est, quia pomtim iflud purva ernt res. Quam auleni
ci tion poiius nos cxiguos sensus habemits? Sic isle icirca rem majorem veliemuS luiic lemporis Deum
snl pnrvus in crclo vidclur, et lamen non vere par- siiam edidisse legem? Dicerel: Non occides? (Fxod.
vuscst, sed rtos uil suspicienilum illum cxiguos xx.) Nonerat qui posset occidi. Dicerel: Non mmclia-
ocntos habemus. Nama sapicniibus non improbahili beris? (ibid.) Nulla eral femina pr:cter iinnm, quam
raiione pertnensns globus ejtis , mtiliiplicitcr major ipse fecerat illi. Diceret: JVon cottcupisces rem pro-
essc qtinm orbis tcrrse tleprehcnriilur. Rntione igitur ximi ttii? (ibid.) Nullus crat proximus gencris sui.
magis quam sensu carnis illud praeccpluin Dei me- Non ergo firiei maleriuin qua-siiam fuisse miremur
tiamiir, et profecto magnum esse liquebit quod par- in momenlo parvse rei, iu exiguo fructu ligni.
vtini putabalur. CAPUT XVIII.
278 CAPUT XVI. Quod ideo potissime hoc iignitm vetiltim fuerit, quia
Tidem, spem et cliiiritatem, in quibus vita est mlerna, cum pulclirnm esset, et homo jam antea Deum
primo illo prmceptu exigi. B negligere cmpissel,lanlo fucilius hominem illuquea-
- Magnttm uiiqueverbiiiii est.quo pnriler exigunliir turum essel.
ah homine trin b ec, firies, spes et charilas, qiiorum Quare autein in illo magis quam in alio ligno
possessio siue riubio viia cst aelerna. Tnle nirairum qusesitum est cxpcriinenlum fiilci? Videlicel quia
hoc verbiini est : Ex omni ligno paraditi comede, de pulchrum er.it, sicul iiifrascripluin est : Vitlit igitttr
ligno autem tc entim boni el mali ne eomedas, in mutier quod bonttm esset [ligiiuin ad vescendum, et
qnotunque enimcomederisex eo, morte morieris (Gen. pitlcltrum oculis, aspecluqtte deleclabVe (Cen. m).
li). Dci.ique lanln I;irgilus Crentoris, qua nullis Diligentcr hoc aiiiiunrivcrleiiiliim est, quoniam ad
praeceileniibiis incriiis hominem in purariiso ponens lioc lenriimiis, ut nemo Deiim cum voltintate vel
dixit: Ex omni ligno paradisi comede, riebilum ab exspectatione praevnricationis pricceptiim posuisse
illo exigebat iiiagnae riileclionis. Quori vero tlixil, ex Siispicelur. Jnm homo iiiluinui-ral riiabolicn iittus
illo lali liguo ne comerias, spem collocabnt mngni affluttis supcrbia. Nisi enini prius inltis lumiiisset,
praemii, qtiori virielicel non parva rintiirus csset foris lentuliis lam facile non cederet. Inlerniim
Deus pro observnlione pnecepli.qui latn muiln jam menlis Itimorem extcrior evesligio secula esl con-
dedeiiit gralis. Quod tamlei» dixit : /n qitocttnque ciipiscenlia oculoriini. Coapilqiie bomo ralionalis
die eomederit exeo, morte morieris, fidein exigebal' " aliud libenter aspicere elmirari qtiam Dciun. I.lcirco
ut credereiur Dro laiiqiiain vcra di.enli, crederetur posituui csl.quod gliscenlem cobibcrel concup scon-
verbo Dei, lanqiiam verilati. Magnum igitur et di- tiam pra:cepli frenum. Acccssil teiilalor diabolus
-gnum audilti verbum fuil, qno a parentibns nosiris per scrpenicm foiinsecus, el ruplo prxccpti freno
eudein tria qiiierebanliir, charitas, spes ct fides, conciipiluin teincraverunl ligniun. El idcirco con-
qu;e hodieque reciprocato ordinc exigunlitr a nobis, fesiim concupisceniia poenalis aucta esi. Num sicul
dequibus el Apostolus ait: Nunc autemmanent fides, priusquam mente intiis iiiliiniueranl Deuin fasti-
»pes, eharitas; tria h;ec. Major autem horum esi dicndo, pulchrum et deleclabile ligiium concupie-
charilai (I Cor. xm). Quid enim ultra haec omnis runt; sic priusquam vetitttin momorderuni, iu con-
categoriznt Scriptura divinitus inspirala? Et in cupiscenliam suimet exarscrtint more jumeniorum.
tiitilia Scriptura el in brevi praeceplo tina eademque Elenim poluissent ahsque nllo prtiritu libidinis solos
.praeriicaiur Iria [vin?J, veritas et vil.i, quam uhi sus gencrare filios benediciionis, el nulla fuisset iguo-
< ipiunt triu haec, fides, spcs el cbarilas, illa demum minia carnis, nisi supcrbia spirilum prius erexisset
wivit beata crealura. in contemptum Crcaloris. Verum quia homo cum
CAPUT XVII. -. in honore esset, non inlellexil, iricirco comparaiui est
Satis magnum esse prmceptum de fntclu paraditi, jumentis insipientibtts, et similis factus est iltis (Psal.
quatido tum non opus erat ut statueretttr aliud, et XLVIII).Et hoc totiira fuctiim est, non Deo volenle,
ex hoc qualicunque tnmen probari poteral Adami
vtl fidelilas, vel iniqtiilat, sed Dco susliiieule, non Dei voluntate, seri natura-
'
Sed, sicut jam diclum est, idcircoa parvis quast runi lege. Nam hsec esl Creatoris et creniurae lei
parvtim aestimultir, quia parva res erat fructtis ligni, naturalis, ut ubi a superioris amore Crcaloris crea-
n quo illi prohibebanliir. Ergo consideraiiilum vide- lura sese averlerit, cadem aversione sua decidat ct
biiur nou quid, sed pro quanlo quisque fncial, non immergalur infcriorum concupisceiitiis.el in lantuui
ut dicaliir multiim inlidelis, nisi in magno fucril infi- magna sit ignominin carnis, in quaiituin se nverlit
dclis. Sed contra tam divinn quam humana censura spirilus a quaerendagloria et honorilicentia Dei.
teoiisislil. Num Domiiius dicit : Qni fidelis esl inmi- CAPUT XIX.
nimo, el in majore fidelis esl. Et qui in modico ini- Calumniatores Dei esse, qitibus bonm voluntatis Dei
tquut est, et in majore iniquus est (Luc. xvi). Et argumentum non sit, quod malum semper proinbet.
elhjiicus qnidam nil: Non hoc satis est conlentiosis, quod cupienles
JV..IMde milie' fabm modiis cum subripit unum, probare Dcum nunquani Voluisse aut veile maluni
449 - DE VOLUNTATE DEI. 45«*
'
fieri, argumentura capimus a rcpugnanii, id est ab .A non continuit, ctim airdissel qitoeunqtie die conicde-
eo quod prohibuit semper el prohibet malum fieri. rit ex eo, morle morierit, quanlo minus ab islo con-
Qnod quanlae in Deuin sit calumniae, simplex octilus linuissel propler solam inlerpositionem praecepli, si
facile perspicil, quia videlicet nemo nisi duplex aut scirel quod eo gttstalo coiisecuturus foret aeierni-
subdolus unum idemqtte sub eodem tcoinenlo et talctn vilaj corporalis?
prohibet, et Oeri vuli, talisqtie recle dicilur sibiroet CAPUT XXI.
csse conlrarius. Et qtiid dicunl? Prohibuit quiiem Deum, tit obedientiam voluit, iia perfecitse qtwque fn
Dens bominem aute aclum peccali, sed in ipso actu Chrislo pro nobis crucifixo et moriente.
non prohibuit. Quiil arbitramur istos velle Deum Tandem adversarius forte dicil : Eao, voluerlt
feeisse in ipso momento, quo vidit mulier ligniim Deus non prsevaricationis matiim (ieri, sed honiinenv
quod bonum essel ari vesceiiilum, ptilchrumqiie vivere verbo Dei, et idcirco mniid.ilum illi dederit,
eculis, aspectuqtie rielcctabile, et lulit ex eo ul quia mandalum ejus vita wlema esl (Joun. Xn). SeJ
eomederei? Nimirtim illtim exclamnrc dcbuisse, el nonne Scriplttra dicit: Deut atttem uosler vt ceelo,
tale quid dixisse, qunlc postmodiim dixit : Ecce omnia qiimcunquevoluit fecil? (Pial. cxni.) Quomodo
Adam gttasi untts ex nobis factus est, sciens bonum •rgo illud non fecit, ut liomo obediens esset, si
ei rr.r.lum. Nunc ergo neforie mittat manum sttam, el B eberiientcm fore voluit? Qnasi vero nou defcceril
tumatetiamde ligno vilm, 279^ comedat,el cieaiin Deus, ut voluit. Noime hodie homo vivil propter
rlernunt,etc.(Cen.iii.)Elqiiiriein.juxia hunc roodiun. niandatiim Dei, propter verbum Dci? Quiil enira si
poterat dicere idein Deus : Ecce miiltcr per scrpcn- tunc ille ari vitam et salulem suum votenti Deo hon-
tem persunsa esl, et per inulicrem sine riuhio pcr- conseusit? Nunqnid rebcllio ejus bonam voluiiiulenr
uadendtts est. Nunc ergo custodite vium ligni Dei evacuavit! Absit! Approltendit.enim disciplinse
scientiae boui et mnli, ne iniiiant manutu snniii, ct virgara» boiius Deus, s c miseriiis nostii, quomoda.
suraant de fructu ejus, cl comedanl, et morle mo- miseretur pater filiorum. Quniii vel cujus disciplinse
riantur. Sedsciendutn csl quia nnn ut tle illo ligno virgam appruhenilil? Scn:ealinm utique, qua su-
dixit aul fecit, sic et de islo dicere aut facere pro perbnm carnem nostram percussil, ut omnes niore-
ordine juslitiae debuil. Cntisnm cur ila scnliamus, remur, et qui pitlvis erarous in ptilverem reverterc*
ipso donante, in promptu haberous. mur. Mtilltim enini valet lioc ad liuiuiliamlos nos
CAPUT XX. nl stibmiilarous lutcas cervices nostras jitgo inan-
tit uon nrrogeimis nobis, quod simus sicut
Alia ratione hominem aligno vitmprohibendam fuisse, rinti Dei,
qttam a litjno scieivix boni el mali, eo quotl alia - dii, licet etiain sic deos se esse nrbitrnli sint miseri
quoque ralione ex hoc mort acciderit, ex illo vita qiiidam principes gcncris nos:ri. Iln iiuipiens Deus
exspectanda fuerit. non anle dcstilit, donec prcposilum siium perfice-
Idcirco Deus hominem non coriem modo a iigno ret, propier quod homiui praeceptum postiit. Yalcn-
scientiae boni et muli prohibere riebuit, quo a liguo ter enini de irtinco illo fnleni, spcm el clinriiuiem,
vilie prohibml, quia non coriem mntio illuri ligniim rellorescere fecil. Nam ille quidem ad npus Dei
effectum vii.-ein semetipso habiiit. Nam huic ligno a^aneus cxstilit, ct coulra opus vel pra-repiunt f) i
Deus ipse naiurnliicr hoc indidit, ul si comederet manus inconiinenies per conciipiscciuiam cxtetidit,
ex eo, viverel homo in a-ternum. Illi aiitem iigno sed inveuttis est de genere ejus liomo seciindittn cor
lion Deus hoe naturaliler iudidit, seri hoiniuis culpa Dei, qtti coulentas ub onnii coiicupisccntia maiiiis-
effecil ul si comederel ex eo, iuorereliir hottio in per pcenalcm sibi obediciitiam ari ligituin crttcis
aelernum. Elcnini si comedisset non vetiius, ncqiie exiendil, et sub pedibus suis oonciilcalo pcccato,
corpore, neque anima propier ilind fuissel morimis, exeinpla vivt-ndi muftis millibus seqtientium sa le-
qtiia vero vcliltis et inoberiiens comcriil, iricirco genda proposuit.
eodem die morte morluus esl, nnn morte corporis CAPUT XXII.
prnpler naitiralera ligni potentiaro, scd morie auimae D Quod Deut id quod voluerit, non per alium ted per
propter inobedienliie culpain. Econira, si forte mi- seinelipmm effecerit,
sisset matiiim et sumpsisset de ligno vitae, viveret in Igitur eliam decllnanie faclura in illud quol Deus>
aelerniun, non vita auiinsc, quaiu perdiderat propter nosier non volttil, ipse omttia qnwcunque voluil fecit>
culpam, sed vita corporis propter naluralem lalis (Psal. cxin). Ul clure nudieiidiim cst, quia non est
ligni potenliam. Hoc fucto iniserain haberel aeler* idcm ac si diceret : Omnin quaccuitque voluit Deu»
nitalem, sclernninqiie miseriuro niiimAmorluus, et nosier, creattirn rjus fecit. Elegniilissimuni csl, ut
cnrpore viclnrus in acternum, esselque irrccupera- propter cnusum pracsentem ciim diciniiii : Oiiinia
bilis, ul dsemones siinf. Igilur quomodo oporluU, qua:cutiquevoliiilDeiis nostcr.siibauiliamuslieri.ipse
sic ab utroqiie ligno, id est aliter ab islo, aliter per semelipsiim fecil. Omnia, inquain, quacciinque
ab illo Deus horainein prohibuit : ab illo pcr prae- voluit, ut fucerel creaturo sua rationalis, ipse fecit.
ceptuiu, ab isto per flatnmeuni giadiuro. Nam iu illo Naro nisi ipse per seuieiipsuni fecissct, ab alio vet
ligno sibiiuel bomo inalu? moriis fuerat auclor, iu per alium non fiiissent facta omnia quaecunque
isto aulein inalae aelernitalis nutura ligni, qtiam voluit. Tanta quippc, latn.boiui, lam bene placens,
feceral Deus, fuisset homiui pccasio. Quod si ab illo taroque pcrfecla est voluntas Dei noslri, ut uullus
451. RUPERTI AIJBATIS TUITIENSIS 4M
ad omnia peragenda quac voluit, nisi solus ipse A male subsislere. Quarc, inquiunt, Crcalor bonus et.
aspirare potuerit. Legimus quidem aliquos lesliino- clemens illos fecil, quos periluros esse prsescivil?
nium habentes , quod fecerint quae Deus voluit, Mira el impnrluna, imo el violenta qtiacsiio, el sie
exempli gratia, ut David, de qtio ipse dixit: Inveni inepla, ul in sensu ejus nulla sit ratio. Qtiiil enim
virttm secundum cor tneum, David fiiium Jesse, qiti nisi quod fiilurum erat prajsciri polerat? At quo-
facint omnes voluniates tneas (Act. xui). Sed nec isle mo io non fieret, quod sic vel sic ftitiirum esse prae-
omnia fecil, quae Deus noster voluit, imo etqusedam scitiim fuissel? Viciuius ralione esset, si ila dice-
fecil, quse Deus noluil. El de angelis quiri riicemus? reiur : Quare siibstnntinin mulortim spirituum Deus
Ecce, ail quiriam, cmli non snnt mundi in conspectu vel homiiium impiorum subsistere permitiil, quo-
ejus, quanto magishomo abominabilis et inuiilis, qui niam male subsislit, et non fundilus interire facit,
bibit quasi aquam iniquilatem ? (Job xv.) Non ergo sicut intcril el essc desinit spiritus jumeuli ? Posset
alius qui pro. illo, seri ipsemel Dcus noster fecit namque respomleri jiisluin esse,'iit semper sil in
oinnia qusecttnque voluit. Sil itaque islud quod di- peena cui pro culpa sun desit ut non sil semper in.
ctum esl, omnia quaecunque voluit fccil, magnttm. gloria. Porro Dci jiislitia nunquid juuior est quam
et vertim praeconiuin lam poteniise quam bonitatis ejus prsescientia ? itaque sicul non iiijiislum est
Dei noslri, quia videlicet lain bonus est, uTsola " quod nunc vitialie crealurae uon iulcrimil fundiius
bona el omiiia boiia voluerit, lam polcns, ut fecerit subslanliam, sic non injuslum fuil quod ct praesci-
eadem omnia quae voluit. Cseterum qtiisque noslrum tam damn.avit roalitiam, et lamen non omisil bonam
parva.et pauca inlerduro bona cupil, et eadem faccre creare naturam. Vertim qttia nibil satis est inquisi-
riequit. tori conlcnlioso, jam ntinc dicamus ei cum Apo-
280 CAPUT XXIII. slolo : 0 homo, tu quis es qui respondeas Deo? etc.,
Deum, si volttissetmalutn fieri, qued ipse in glorinm (Rom. IX.)
sttam corrigeret, non gialis, sed ex debito suscepta CAPUT XXV.
came passum esse.
Absil igilur hujiismodi, ut putalur, assumptio Qucd in propheta est: « Ego Dominus faciens pacem,
et creans malum, t non de malo peccati, sed de
fermenli, ne, cum cecineril nobis Spiritus S. in malo afflic.tionis, qum ul facere et pali inter se
David dicente : Detis antem nosler in cmlo, omnia differunt, dici.
qumcunquevoltiilfecit.tiicsLmusiPsul.cxm): Voluitati- Tandem locus admonet, ut dicamus esse quotl-
lcm aui vull roalum fieri. Consequenler cnim iufcrre dam, scd non ejusdcm generis malum, qtiod non
licebii, fecil ergo mnlum fieri, fecit ergo hominein ., soltim velit fieri, sed el faciat ipse Deus, quemad-
praevaricari. Non tam aperle Innqtiam procaciler modiim in propheta dicit : Ego Dominus, faciens
dicere atisus esl ipsc tumidiis dcfensor sui, accusa- pacem et creans malum (Isa, XLV). Item alius pro-
torDei, scd ex' obliquo illum letigil : Mttlier, in- phela dicil: Si erit tntilum in civitate quod Dcminui
quiens, qnam detlisti tiiihi socium, dedil tnihi et co- non feceril ? (Amos m.) Ha:c et hujusmodi palroci-
medi (Gen. m), el lamen de pnrndiso cjeclus est. nium ferre videtur supradicto scnsui, coulr.i quein
Quod si lali cuni lemperameiilo dicalur, idcirco nobis praesens sermo est. Sed haec aliter debere
votuil malum illtul fieri, ut illo uterclur in bonum, iitlelligi ct ratio sponte consenlit, et. auctorilas
ut essel causa cur hominein asstimerct, perdilura- Pulruin orthodoxorum tradit. Dicamus ergo : Malum
quc supra prirasc originis',digititatctn repnraret, atque quoil creat Dominus vel facit, affliclio est debila
boc modo polenliam suam notam fucerel, et divitias nialo quodDominus ncc fecit nec fieri voluit. Hoc
glorias suae ostenderet, amplitis alque ampliusoffen- malum dicitur quidem, sed non est, curn potius
damur, quicunque gratiam Dei agnovimus. Nara bonura sit. Est enim justa viudicta, vindex justilia.
hoc paclo gratia Jam non est gralia. Non enim gra- Dicitur aulem malum juxta scnsus patientis, est
lis, sed ex debilo Dcus homo faclus, el pro homi- boiium, id esl bona juslilia, juxta rationem facien-
nibus passus cst, si voluit ipse malura fieri, quod D lis. Nec vero solummodo malum, sed eliain malitia
pro ostensione gloriae suae corrigeret. Non ila Deus dicitur, auctoritaie Scriplurarum. Namque in Jona
egit, sed hominein se nolcnte praevaricatorem fa- scriptuni esl : Et vidil Deus opera eorum, qui con-
ctum sua volunlate redemil. Omnes omnino per de- versi sunt de via sna mala, et miserlus esl tuper
bilum jtisliliac in uno morli aridixil, omnes rursus maiitia quam locutut fuerat, ul facerel eis, el non
in uno per gratiam misericordiae vivificavit. fecil (Joan. m). Malum hujusmodi, id est malum
CAPUT XXIV. afflicliohis, et malum de quo supra dicebamus, id
esl malum peccnti non sunl ejusdem generis, tau-
Quemadmodum non injusie ueus sttbstaiitiam crea-
turm jam vitiatm perdit, iia non injusie prmscitam lumque differunt qunntiim duo genera generalis-
futuri liomiiiis malitiam damnasse. sima, facere el pali. Denique malum peccali facit
Ullimtim eorum qnse superius qtiaert diximus, illud crealura; patitur autem malum afffictionis : et
est, cur Deus omnium pracscius illos permisil ficri ccontra malum aflliclionis facit Creator, patitur
vel nasci, quibus melius crat, si non fuissent facti, aulcm, qttamvis impassibililer, fieri malum peccati.
vel nati, eo quod ad vilam non cranl prseordina-li. Ad nialum peccati pertinenl quaecunque cooperan-
Sinipliciter quippe melius est non subslstere, quam tur ad morlcin animae, quain Dcus non fccif ad
 48> DE OMNIPOTENTIADEI. 454
matum afltictionis perlincnt qiiaecunqtte cooperanttir A ducti, idcirco hora illa et polestas tenebrarum dala
ad morlem corporis, qna Deus honiinem post pec- • csl illis, scriptum quidem est: Excmcavit oculos.
catum mori misericordiler voluit. Porro quse ista eorttni el induravil eorum cor, ut non videant ocuiit
sint, ipse in Ezechiele quatttor partibtts dislingnens el non intellitjant corde (Joan. xn),—et propterea,
dicil: Qttod el si quatuor judicia mea pessima gla- inquilevangelista, nonpolerani credereJudmi (ibid.).
dittm el famem, et beslias malas, et pesiilentiam mi- Sed ilidem alia Scriplura dici;: Excmcavil eniin
tero in Hierusalem, ut inlerficiam de ea hominem iilot malitia eorum, el nescierunt sacramenla Dei
et pecus, tamen relinquetur in ea salvalio educentium (Sap. in). Ergo quod dictum esl, Deut excwcavit,
fitios el filiat (Ezech. xiv). De htijusmoili et Jere- idem est ac si dicerelur: A malilia ipsorum eos
mias, cum ea misisset Domimis el civitas Bal<yloniis excaecari pcrmisit. Amplius aulem quia secundum
trariita fuissel, dicebal conlra euin qui putaret Ilebraicum sic scriptum esl: Excwca cor populi
conligisse casu, ct non ordiuaiione sive iiuperio Itttjus, et aures ejtts aggrava, et oculos ejus claude
Dei: Quit est iste qui dixii ttl fierel, Doinino non (ha. vi), el hoc in primordiis visionis dictumesl;
jubenle? Ex ore Aliissimi non egredienlur nec bona in (ine autcm ejusdem : Liga, inquil, lesiimonium,
nec mala? (Thren. m.) Et prolinus contra eum qui signa legem in discipttlis tneis (/sa.vin). Et prophela
pro istis reprehenderel Deum, quod mula ex ore cjtts B 1 respondel: Et exspeclabo Dominum qui ubscondil
egressa sinl: Quid murmuravil liomo vivens, vir faciem suam a domo Jacob, et prmstolabor eum
pro peccatis suis ? (ibid.). Sine dubio in ilkt excsccatione idem debet
CAPUT XXVI. intelligi, quoil in illa Domini nostri confessione, qna
et
Non excusables esse per qtios ma.ttm fiat, quoa Do- dicit; Quia abscondisti hmc a sapieniibus prudenti-
minus creat, eo quod Dominits malos esse non vo- bus, et revelasli ea parvulis (Mallh. xi). Quod vcro,
luerit feceritve, sed cum mali essenl, usus sil illis sicnl evangelista dicit: Propterea non poterant cre-
lanquam virga dkciplinm. „ dere quia hmc dixit haias (Joan. xn), idem esl ac
Quid igitur? Nunquid excusabiles stini illi pcr si diceret, propterea non poieranl credere, quia
quos isla fiunl mala, quac Dominus crearc vcl facere ipsi erant de quibus illud prophetaliiro fuit, ct im-
se asserit? Minime. Non enimqui reges aut potcnies possibilc fucrat spiriluro prophelicum in eorum con-
sunt, idcirco.mali fiunt, quia Dcus ad corrcctionem sidcralione fulli.
peccatorum vull illorum potenlia uli, 281 seu"Qu'a PERORATIO.
mali el reprobi sunt, iricirco ubi causa lalis postulal, Cum causus quaestionis lanquain radiccs arboris
pcnniliunlur reges aul potenles fieri. Hinc est quod inulilis alleniins persequimur, plura circumfodi.iius,
ad Pharaonem dicit, ul Aposlolus quoque mcminil: ctforte mulliloquiiim fecisse videamitr, ei dunlaxat,
Quia in hoc ipsum excilavi le, ttt ostendam in te for- cui parva causa viriebalur, quam agendam suscepi-
titudinem meam, el annunlietur notnen mcttm in mus. Scd nunquid vohis diligrnlibus Deum, et co-
vnherta terra (Rom. ix). Ac si diceret: Non ego le gnoscenlibus bonilalcm Dei, qtiibus ista scripsimus,
malum esse feci, vel malum fieri volui, sed cum parva polest videri? Non ulique; scitis enim quod
malus esses, ego le lali lempore in regem excitavi, nulli sensui sancla Sciiplura mngis laqueosa sil, sicut
uI durilia tua quasi virga tilerer ari pcrcutienrium scriplum est in psalmo : P/«i( turter peccatoret la-
ftlium meum, fit esscl memor mei, et ex confrac- queot (Psal. x), quam isti quo piilalur Deus velle aut
tione duritiae ttiae discerel omnis terra virtulem voluisse malum fieri, pracserlim illud malum, pro
meam, quam scire cxpedit. Idem de Anna el quo fuimus omnes in Adam mortui, id esl peccatores
Caypha senlire convenit. Non enim quia malo illo- constituli. Veslrum igilur sit una sallem qualicun-
rum volehat Doroinus tam bene uli, idcirco voluit que signilicatione argiimeuliim adversum dissipare,
aut fecit ut essenl mali, sed quia mali erant, et quod tanquam a judicio rei, id est a vcstra auctori-
principes Sodomorum, populusque Gomorrhae,-sic- tate sumptum est, in derogaiionem innocenlis, boni,
utpropheta dicit, idcirco in illuro dicm sunt ad- ct sola bona volentis crealoris noslii Dei.

R. D. D. RUPERTI
ABBATISTUITIENSIS

DE OMNIPOTENTIA DEI.

LIBER UNUS.

282 PROLOGUS. humilialus sttni, etsilut abonis (Psal. xxxvni). ron-

Psalmisla cum dixisset: Posui ori meo custodiam, tinuo subjunxit: Et dotor theus renovalus est. Cen-
eum consisteret peccalor adversum me, obtnuiui et calttit cor meum inlra me, et in medilaftone pxa
 ISSr KUPERTl ABBATIS TUITIENSIS tfb.
exardetcet ignis (Ptal. xxxvm.) Tanquam diccrct : A dicitim, ut ideni sit eo loco rcritas qnod jiitUciiMt».
Properea quia loqtii inlerdum plusobest quam prosii, verum, juxta illud : Sicul audio judieo, el juditum
obmutui et proposui silere etiam a bonis, sed pro ipso meum vertim ett (Joan. \). Idcirco alias qniriem legi-
s leniio dolor ii eus renovatusesl, quia videlicel sicnt mus miscricorriiam el veriiatem, alias atiiem mise-
priits peccabam tlimis loqtiendo, ila niodo nimis ta- ricorriiam etjuriiciiim. Porro maiiuum ejus allera
cemlo. Itaqiie qiicmatlmodum ignis quanto mngis dexlra, et nltera dicilur sinistra, ut ibi : Et ttatuet
incandescit, tanio magis movelur, sic ct cor tnenm ovet quidem a dextris, hmdos autem a sinistris sttis
concaluii; dolor ciiint ille cx dileclinne prodiit, ct (Malth. xxv). Ubi nibiloniiiius easdem vias vel
ex dilectionis igne medilatio mca exarsit. Pene polius earumdem vinrum lincs sive consiuiimaiiones
istud niihi conligisse senlio, o doclorcs nostri, ct audilor imeliigil, quia ibi cnnstimmabuiiitir duo hxc,
boni atiditores Dei S. et A. qui ciim uhbnle meo II. misericordia eljinlicitim, atl gloriam, ul jam dicluin
coram illuslri viro vestrae Ecclesise, nrchidiacono est, ejusdem omnipoteniis Dei.
siiiiul et decano H. cognitnres causae Dei et nostrso 283CAPUT H.
adfuisiis, ct hijuriam quam pro verilale sustinui Cttm Dettm Jio-i velle malum asseritur arguere impiot
inrioluislis. Locuitis enjm fueram in lingua mea quod non sit omnipoiens. Atque litinc esse causam,
libellum scribens de vnbinlate Dei propter (emerita- B cur de omnipolenlia quoqtte disserat.
tem quorumdam dicentium quia vttlt Dcus inaliim Hic jnm quaerilur cur non una lantum via, sed
fferi, qtiodque ut praevaricarelur Ariam, vohuitutis diuc siul viae Domini. Quis hoc quscrii? Imo quis
9ei ftieiil, el causa ista nimios conlra me lumiiltus nos islud quaerere rompellii? Nimiruin is, qui nnva
cxcilavit, quasi defenrienliiim omnipolenliam Dei. nuiic lemeritate, vel lcmeraria novilate dogmatizat
Aittnt enim : Si non volente Deo iiialiim ficri, niliilo- quia vull Deus inalum fieri, ct quia voluutate ejus
minus maliim factmn estet fit, conseqttitur qtiod primiis homo lapstis est, illtnl pro arguinenlo salis
non omnipolens sit. Omnipolens enim quoniodo est, essc conl£ndcns, quia m;ilum illud ne uccideretnnn
si qiiod fieri non vult, inalum ne fial averlere nou avcrtit, quod fneere polernl, ctitii omnipotens sil.
potesl? Ilacc el his similia riicenlibus illis cl fremcn- Diximus pauca pro re stiperiore libello, sed non cst
libtis in me, obmuliii parumper, cl humiliattis suni, miligata couleniio. llaquc umplius atque amplius
et silui a bonis, juxia quod ct Jeremias ait : lYon adScripiiirurtim et omiiimnriserutionis patrociniiiin
recordabor ejus, neque loquar ultra in nomine illius rccurrcrc coinpcllimur, qiiaieiiusomnipotenlem esse
(Jer. xx). At ille quoqtte conlinuo subjutixit : Et prsedicnnies Deiim, niliilomiiius tamen abs ;uevolun-
facttts est in corde meo quasi itjnis exmstuans, clattsus- lale ejus coiiiprobeinus evenire vel evenisse maltim
que in ossibus meis, et defeci ferre tton suitinens *- sive peccaltim. Omnipoieiilem, inouam, esse Deum
(ibid.), eotlem nimirum sensu, qui in praescriplo qiiumvis lieri uon polueril, ul per omnia currente
significalur psalmi vcrsiculo : Concaluil cor metim miscricorilia iiullus superessel angeloriim vel ho-
inlra me, et tn medilatione mea exardescel ignis. niiiium, rie quo vel contra qtiem ageretur juriicium.
Igiluret locuius sura el arihtic loquar in lingua mea, Et ric voliiniatc quidem Dei agenfes, hoc suinino-
iion jam soluin, ut in illo libello, de voluntate Dei, pere conlendiraus, ut fixum csset in corde noslro,
sed elde voluntate simul elomnipotenlia Dei. Porro quia pcr eam vci cx ea nequaquam muliim unqiiain
el quod praclerea dictinl id roe agere, olimqiie egissc proccssil, quo perirel creuiura cjus. Consequeuter
arrogantia depravalum, et spiritti elationis cxciia- nunc res poslulure videtur, quod sil nialura, vel
tum, Deo totum commitio, qui melitis novit occulla quod fuerit nialae volunlatis initium, id esl unde
cordium, sicul scriplum esl: Tu enim solus nosii bonae crealurae vclle malum accesseril, quoniam
eorda omnium filiorum hominum (III Reg. vut). Hoc volunlale Dei non accidit. Hoc a Palribus sanctis,
tantunl dixcrim, ul meminerint sic se in liac re praocipueque ab eiimio Patre et doclore Auguslino
posse falli, quomodo falsus esl Heliab roajor fraler diligeus leclor aculissime pcrqiiisituin invenire
David, qui irattts conlra eiini riixil : Quare venisti, Q poteril. Ait cuim.
tl quare dereliquitli pattcutas oves illas in deserlo ? CAPUT III.
Ego novi sttperbiam tuam, et ttequiliam cordis tui, Malmvolunlatit in bona creatura inilium el catisam
quia ut videret prmlium descenditti (I Reg. xvn). fititse niliil.
CAPUT PRIMUM. Cttm vero causa misetim malorum ange!orum qtim-
ritur, ea merilo occurrit, quod ab iilo, qui summe
Omnipoteniiw Dei duat esse vias, misericordiam et esl aversi ad seipsos conversi sunl, qui non summe
veiilatem. duat qttoque manttt, dexltam et sini-
tlram, quibut ad glcrinm Dei contendat. tunt. Et hoc vitium qttid aliud qttam superbia niin-
Omnipolenlia Dei, non una tanliim, sed duabus cupatur ? « Initittm quippe omnis peccati superbia.
graditur viis, non tina tanluin sed dtiabus operattir (Eccli. 111). i Noluerunl eryo ad illtim cttstodire
manibus, hinc el inrie ari unum qtiid, scilicel ad fortitudinem suam (Psal. XLVIII),et qui magisessent
. gloriam conlendens ipsius Dei. Vi:e ejiis sunt mise- ti ei qui summe est adhmrerent, se illi prwferendo, id
liconlia et veritas, sicul scripmm csl: Univertm vim quod minus esl prmtulerunt. Hic primut defectut et
Domini mitericordia et veritat (Ptal. xxiv). Ubi sine prima inopia, primumque initium ejm naturm, qum
dubio cum dicilur veritas, stibaudiendiira esl in ju- ila ereala ett, ut nec ttimme esset, et lamen ad be$-
 I® DE OMNIPOTENTIADEI. 458
tiludinem habendam eo qui tumme ett frui pottet, aI A Nam alter modus csl, quo in illud contendit, quod
quu averta non quidem nulla, led tamen minui ettet,, neque est, neque esse videlur ; aller vero quo illud
atque oo noc misera fieret. Hujut porro malms appelit, quod videtur quidem esse, sed non est. Et
totuntaiis eauta eficient li qumralur, nihil iuve-- illo quidem mododeclinare a Deo, qm solus vere esi,
nitur. (38) Et post aliqua : Propriam igitur in hominet est diabolicum; isio vero modo deviare humanum
voluntatem matam qum rei fecerit tcire volentibut,, est. Diabolusenimineopcccac.quodneque est neque
ti bene inlueantur, nihil occurrit. Si enim dixerimuti esse videtur, sciens qtiippe mendaciutn loquilur,
quod ipse eam feeerit, quid erat ipse anle volunlatemi non errando per ignoranliani, sed confingenrio per
malam, nisi natura bona, cujus auctor Deut ett, quii malitiam. ldcirco Veritas de illo sic Ioqtiilur : Ille
ett immutabile bonum ? Qui ergo dicit eum, quii homtcida erat ab initio, et in veritate non ttetil, quia
contentit lentanti, alqtte suadenli, cui non comensitt non ett veritat in eo. Cum loquitur mendacitm, ex>
aitui, ad illicilf ulendum puichro corpore, quod vi- propriit loquitur, quia mendax ett et pater ejus
dendum ambobut pariter adfuit, cum anle illami (Joan. vm). Homoaufen?in eo peccat, quod esse vide-
vitionem ac tenlationem timilet ambo animo et cor- tur, et nonest; sive loqitendo per errorem, quod
pore fuerint, iptum tibi fecitte voluntatem malam,, non ita cst, sive amanrio quod non vere est, quia
qui utique bonut ante volunlalem mulam fuerit, , " transilorium cst, non jam subversus per malitiain,
qumrat cur eam fecerit, utrttm quia natura ett, ani sed errans per ignoranliam, sive abslraclus et ille-
quia ex nihilo facla ettel inveniet voluntatem malaini clus per concupiscentiam (Jac. i). ldcirco non jani
non ex eo ette incipere quod nalura ett, ted ex eoi mendax dicilur, sed vanitatis arguilur, sieul scriplum
quod de nihilo facla natura etl (39). esl: Adoletcenliaenim et voluplat vana tunt (Eccle. xi).
CAPUT IV. Yerumtamen universa vanitas omnis homo viveni
Veram esse confitendi scientiam, ti malum et ex Ilem : Verumtamen in 284 imagine perlrantit
nihito ette, et ad nihilum tendere agnoscamut. hono, ted et fruttra conturbalur. Thetaurizat, et
Haecdicendo lalam valde intelligentiae viam ape- ignorat cui congregabit ea (Ptal. xxxvm). Cuiii
ruit, ut semetipsum cognoscat bomo et confracto i autem bomo quoque sciens verilatera, veritati
corrie subdat se creatura Crealori, sui memor renitilur, pertinaciler mendacium loquitur; bic
principii. Defendil enim et justificat, ut diguum est, jam non homo, sed diabolus aut filius diabqli recle
voluntatem Dei, quia videlicet mala voluntas crea- dicilur, quia peccatum diaboli est peccatum ejus, et
turae non ex voluntate Dei, sed ex nihilo accidil, id idcirco quomodo diabolus, sic et ipse cordi impoe-
est ex eo quod de nihilo facta est. Nihil miseriarum _ nitenti traditur, ul nullam veniam mereatur. Nam
noslrarum nobisoccultumaut iucognilum remanebit boc est dicere verbum contra Spirilum sanctura,
*
si rile adverlimus quod dixit; nec incerta nobis* de quo peccato Dominns : Non remittetur, ait, neque
eril scientia verae confessionis, ut non soJum vera- in hoc tmculo, neque in fuiuro (Matth. xii). Isti sunt
ciler, sed eliam scienler nosmetipsos accusemus, quos, sicut Aposlolus ait, tradidit Deut in reprobum
nosraetipsi in oranibus peccatis, et calamitalibus tentum, ut faciant ea quee non conveniunt (Rom. l).
nostris, dicentes cum quid peccamus: Ecce hoc de Non utiquevolens ut tot vcl tanta non convenientia
nihilo, id est ex eo quod de nihilo facti sumus. faciant, sed omnino non curans quid faciant, quia
Nunquidnam boc vel illud ex voluntate Dei contra- irattis est, sicut scriptum est: Secundum muttitudi-
bimus et non polius noslra vitiosissima voluntate, nemiree sum non qumret (Psal. ix). Solummodo in
qui de niliilo facli sumus, et in nihilum tendimus: eo circa illos voluntas, imo super illos est Judicium
licet jam non nibil essequeamus? Sic enim eleganler Dei, ut nunquam inclinenlur ad humilitatem poeni-
de hujusmodi quidam ait: tentiae, sicut de quibusdam diclum est : Et non
Inque nihil lendunt,\nec nihil ette queunt. audierunt vocem pattis tui, quia voluit toi Deut
Nam perpetuat quidem Jreatnrae substantiam occidere (I Reg. n). Duobus crgo roodis, quorum
Omnipotentis imperium, de quo scriptum est : j) ] aller quidem malus, alter vero pessimus est, crea-
Quia ipte dixit, et facla tunt; ipte mandavit et creala tura voluntale propria ad nihiluin tenriil, non aliunde
innt (Ptal. xxxn), sed deterius crealura in nihiium ita convertibilis, nisi ex eo quod ipsa de nihilo
tendit, vel redit eundo nimis longe a verbo, per facla est.
«raod facta est; maxime autem scienter stando CAPUT VI.
eonlra veritaiis verbum et loquehdo roendacium.
Bonam voluntalem homini vel angeto non inette na-
Loquendoenim quod non est, ipsa nihil fit, et nihil est. turaliter, ted ex dono et gratia Dei dari.
CAPCT V. Cum igilur oronia de nihilo facta sint, el ipsnm
Malm toluntalit crealuram duobut modit ad nihilum nihil efliciens sit causa malse volunlatis creaturae
tendere, primo per errorem ignoranliat, altero per ralionali, unde bona volunlas aliqnibus, utsint vel
tnendacium malitim. angeli, vel bomines bonaevoluntalis ? Non enim jaui
Duobus enim modis malae voluntatis creatura quseriraus quod multi quaerere solent, scilicet tmde
quae de nihilo facta esl, rursus in nihilum lendit. mala voluntas bonae creaturse accesserit, quia con»
(38) S. August. De civit. Dei, lib.xii, cap. 6. . '39) S. August., ibid., Palrol. tom. XLl.
• PATROL. CLXX, 15
m RUPERTf ABBATIS TUITIENSIS 460
stat ex eo quod de nihilo facla est, apostasiam A unde nunqttam te casurot certissimi fierenl, penene-
suboriri, vel suborlam esse malae voltinlalis, qua rtmt (40). Cum dixissel quia bonam 'voliiotateia
iteruni perverse in nihiluiu tendil Unde ergo illis fecil, qua Crealori adliaererenl, simui eteis
illi boita volttntns, qua tendnl nun ad nibilum nnde condens naiurain et targiens gratiam et cactera, non
facla est, sed ad Deum a quo facia est, vel ad ait de reprobis angelis, quia noluit in illis Deus
verhum Dei per quod facta est ? Unde, nisi ex bono bonam volunlalem operari : sed dixil, quia non ac-
vel gratia Dei? Sic enim et Apostolus ejusdem ceperunl el inala voluntale cecideruut. Ergo neque
graliae dicit : Nam Deus est, qui operatur in nobis nos dicere debemus aut volumus quia noluil, UHO
vette et perficere pro bona voluntaie (Phit. 11).Non et plurimum exsecramur, nec audire palimur.quod
euim sicut naltiraliter et sponte corpus animantis volueril eos ipse roataeesse voluntatis. Sed rursuat si
terram appetit, ut ihde iialurntt appetilu vivere dixeriraus quia uon poliiit, derogare videbimur om-
festinet, tinde faclum est, ita creatura rationalis nipotenli, uisi et palrocinio rationis et Scripturarum
naturaie habel velle Deum, sive appetere Dei ver- fiilciamur aucloritate iadiibilabili, oslendenlesesse,
bum, nisi habeat adjuvanlem graiiam.quia virielicet ubielquandofieri non possit, uloperetur omnipotens
non sicut corpus de terra sic etipsa de Deosumpta, roanu misericordiae, unde et oporteal illum excrcere
vel de Deo verbo facta est, sed a Deo el per Dei 6 nianum alleram, manuiii Judicii.
verbum creata est. Non ergo nisi adjuvanle gratia, CAPUT VIII.
non nisi dono Creatoris bonam volunlatem hahere, Necessario Deum operari attera manu judicii, ttbi eor
vel Creatorem diligere poterat creatura. Dedit qui- malum iiicteduliiatis esU
busdam donutn istud bonsevoluntalis et scimns quia Ubi igilur vcl quando Heri non poiest, ut operc-
taliter, tam valide aliquibus et angelis eihominibiis ttir manu misericonliae ? Ibi uittiirum, ubi est cor
dcdit, ut angeli quidam seraphin, id esl ardentes nialuin incredulitulis, luuc quatidu obduraiuiu est
vel ihcendentes appellari meruerint, homittes autem cor fallacia peccati, qui inodus malae volunlatis est
quidam ilem adhuc in terris positi eH in carne vi- deterrimns eorum, qnos supra diximus. Natn evan-
ventes ita ardeant, ut multis lenlatiotinni aqttis, gclisla scribit : Et noit polerat ibi virtulem utlam
multis tribulationum fluminibus charilas in eis ex- farere, nisi paueos inftrmos impositit manibus cu-
stingui non possit ravil. Et mirabatur propter incredulitatem illonm
CAPUT VII. Marc. vi). Praemiserat aulem de iilis , dicens •
(
Deutn ideo non omnibus crealuris oonam volunlatem* Et multi
dedisse, tton quod: ipse nolnerit vel non potuerit, audienles, admirabantur in dectrinm-
ted quod illi non accepcrint. e/n» dicenies : Unde huic hme omnia ? Ei qum
^ est tapientia
Jatn nimc ad sumrouro quaestionis acressimus. qum data est ilti ? (Ibid.) Et vir-
Quseritur eniin : Si bona voluntas creaturae donura lules 285 tates quae per manus ejus efficiuntur ?
est Crealoris, cur qui omnes creavit, non omnibus Nonne iste est fabet, filius Marim, frater Jxtcobi, et
illam dedil? Cur angelorum vel bominum quempiam Joseph et Jutke et 'Simonis ? Nonne et tororet ejut
in mala vOlunlale reliquit?Noluitneaulnonpotuitin liic nobitcum tunt ? et scandalizabanlur in ilio (Marc.
omnibiis bonam voluntatem operari? Si dixcrimus, ni). Uhi ergo est cor malum incrudelitatis, quando
quia cum posset noluil, videbitur in Deo defcctus non ignoranlia errorem , sed iiividenlia mali et
bonsevolunlatis, nec verum essejuriicabiinus, quod superbi cordis incredulitateui facit, vel, tunc ibi fieri
Apostolus dicit : Qui vull omnes liominet talvos fieti non potest utoperelur ista manus Domini, roanus
(I Tim. u). Siipradiclus Pater Atigusiiniis polius clemenlise Dei virtutera ullam, quse vera et dulcis
ita dicit: Si boni angeli ipsi insefecerunl voluntalem virtus sit, qua de morte animae resurgunt peccaiores
bonam, ulrum atiqua eam, an nulla voluntale fece- morlui. Hinc et jam diclus doctor dicit: Non mite-
ron(. Si nulla, utique nec fecerunt. Si aliqua, utrum rearis omnibut qui operantnriniquitQlem(Psal.i.vn).
Est qmedam iniquitos,quam qui operalur non potest
bqna an mala ? Si mala, quomodo poluit esse mala
ut misereatnr ei Deus. Ojiaeruis foru? quaetiam
xqiuntat bonm voluntatit effectrix ? Si bona, ergo ' fieri,
illa sil. Ipsa est defensio pecealor.uin. Quando quis-
jam liabebanl. Et istam quis fecerat, nisiille quieos
cumbona voluntale, id est cum amore easto quo ilti quatn defendit peeeata sua, roagiiafla-iiiiquiraleoi
adhmrent, creavil simul eis et condens naturam,- et operatur. Hoc defendit quod, Deus odit, Et videie
targiens gratiam? Unde tine bona voluntale,hoc est quam perverse, quam inique. Si quid, boni feceritt
Dejamore.nunquain sanctos angelosfuisse credendum sibi vultimpulare;si quid maluDeo. Nam hoe modo
esl. lsti autem, qui eum koni creaii. essenl, lamen defendunl homines peccata ex Dei persona (quod
mali tuni mala propria voiuntate., quam botut natura pejus esl). Quid est hoc? Neroo est qui audeat dicere:
nm /eril» nki aw. a hqna spotite defecil; m mali Bonuro esl adulterium, bonum homicidium, bona
cauta non tit banum, sed. defecttts a bono : aut tni- fraus, bonura perjurium. Nullus prorsus homimrin.
norem accepemnt ajmom, duiit^, graitam, quam itli Omnino enira non invenis aniroam tam perversam,
qui in eadem pertiiterunl: aut ti utrique boni mqua- tam exlorrero a societate generis liumani et parli-
liter creati tunt, ittii mala voluntale cadenlibus illi cipatione commtini sanguinis ex Adam, cui videattrr
amplittt adjuti ad eamdem beatitudinis plenitudinem, bonum esse adulteriura, sicut dixi, fraus, rapina,
(48) S. August. De civit. Dei, lib. xii, cap. 9, Palrolog. tom. XLI.
 .fi, !)E OMNIPOtENTlA DEI. *«2
CAPtit X.
perjuriura. Sed quomodo ca defendunt ? Si Deus X J!
voluisset, non id fecissem. Ergo ad hoc peccatum Quod infidelet votuntati Dei retitlant quidem, sed
tuoui defendis, ut Deuin accuses. ldeo excusatur non vincant, qttin ipsi vincantur potiui.
! Beatus qtioque Auguslintis in libro De Spiritu et
reus, ul culpetur judex. Prorsus lalem iniquiiaiem
operanlium non raiserebitur Deus. Jam dictum in- litlera : Vull autem Deus omnes hominei satvot fieri,
' et in agnitlbnem lerilatis venire, hon sie lamen ul eii
credulitatis malum in Adam fuit, qtiia, superbia
tcmens ex appetitu divinitatis, plus voci uxoris sua» adimal liberum arbittium,quo vet bene vel mate iiten-
tet fusiissime judicentur. Quod cum fit, infidetei
obedivitquam voci Dei, et illa plus serpenti credidit
dicenli: Nequaquam motle moriemini (Geh. iii),quam quidam conlra volunlalem Dei faciunt, cum ejus eiian-
Deo, qui dixit: /n quocunaue enim die comederit ex gelio non credunl, nec ideo tameh eam vineunt, verum
et summo bono, maiisqut
eo, morte morierit (Gen. n), el idcirco virlutem io illo teipsos [taudant magno
Deus facere non potuit, sicul et Joannes Chrysosto- pcenatibut inwlicant experturi in tuvpiiciit polettatem
inus, ore, secundum agnomen suum, aureo dicere ejus cujut in donis misertcordiam contempserunl, et
uon dubitavit in sermone De lapsu priroi hominis. ila volunias Dei temper invictaett. Vinceretur aulem,
F«»t«im cbgitat, qui causam contemptm legit incutat. li non inveniret quid de Conlemptoribus faceret, aul
Objurgat culpam, ut pottit retribuere veniam, ut qttot B 1 ullo modo possent evadere quod de taiibus itte contti-
tuit. Qui enim dicit, verbi gratia : folo ttt hominei
formare intlruendo non potuit, eot potsii confiiendo
iervi mei opereitlur in vinea, et post laborem ri-
purgare. Ilidem in illis superbis de quibus scriplum
est: Gigantes aulem erant tuper terram in illit diebut quescenles epulentnr, iia ut quitquis eorum hoc no*
tuetit in pittrino temper molai, videtur quidem qui-
(Gen. vi), eral cor malum incredulitatis. Unde et
Petrus auoslolus tlicit : Qui incteduli (uerant ali- eunque conlempserit contra voluntatem Domini tui
ted tunc eam lincel, si et pistrinum contemnent
quanao, quande exspectaoai Dei patientia, in diebut facere,
Noe cum [abricaretur grca (I Petr. m). lllos noa effugeril, quod nullo modo fieri polett sub Dei pd-
testate. Cam ergo legimus vel audimus : Et non esl
paru.ro restitisse voluntati Dei, vel Deum neqiiaqtian»
voluisse nialum, quod facluai est ab illis, Scriptura qui possit resistere voluntali tum, subaudiendura est,
et pacem habere.
vebemeiiler gestis exprimere cum, dieit: Videns au-
tem Deut quod multamaiuia hominum etttt in lerra, CAPUT XI.
«(cuncta cogitatio cordit intenla ettel ad malum Duai este viat et manus Dei, misericoratam el judi-
Oinni tempore, pmnituit eum quod hominem fecittet ciitm, per legem expugnandm civitatit, quam ipse
Dominut dedit, ostendit,
in lerra (Gen. vi). El praecavens in fulurum: Et td-
ctut dolort cqrdit inttinsecus : Delebo, inquit, homi-{C Igitur, ut supra diclum est, omnipotenlia Dei nec
una tantum graditur via, nec una tanlom roanu suos
nem (ibid.), elc.
actus expendit, sed duabus scilicet misericordiae et
•^APUT IX.
judicii, ea nimirum lege, ut prius nitatur manu
Quod mahca sil objeclio quotumuani, nennnem potie' misericordiae operari, et ubi ista manu superbia sibi
reiiilere vetuntati Dei, tubaudiendum enim, et obsislente virtutem ullam facere non potuerit, tuuc
paeem habere. demum raanu allera manu judicii exerla, quos
Sed dicis : Nonhe scripturo est : Et non ett qui eraollire non potuit, confringat tanquam vasa figuli.
ponit retitiere Voluntati tum ? (Rom. ix.) Vere, in- Idcirco et talem homini legem dedit, utique ad imi-
qnam, sed snbaadleiidum esl, et pacem habere. Sie tationem sui. Si quttndo aecetterit ad expugnandam
etenim B. Job dieit: Quit tettitit ei, et pacem ha- civitatem, offeret ei primum paeem. Si receperit et
buit?(Job K.) Quod pertractans beattis Gregorius1 averuerit tibi portat, cunctus populut qui in ea ett
haec ail (41) > Qui enim cttncta mirabiliter creat, talvabilur, et terviel tibi sub tribulo. Sin autem fcedus
ipte- ut creait tibimet conveniant ordinat. In quO1 «ntre noltierint et cmperint contra te bettttm, oppu*
trgo Cenditori retittitur, paci» eontentio ditiipatur, gnabit eam. Cumque tradiderit Dominus Deue tutt»
quia ordinata est* nequeunt, qua tuperni moderami- D illam in manu tua, peretitiet 286 omne auo<i"> ea
nii ditporitionem perdunt. Quas emm tubjecia Beo< oeneris masculini ett in ore aladii, abtque mulieribus
in tranquillilale pertitterenti ipta tt sibimel dimissai et infahiibus, jtimentis et catetis quai in eivitate tunt
confundutit, quia in te paeem non inteniunt, cui ie- (Deut. xx). Hoc, inquam, lieri jussil ad imitationem
niemi desuper in tmctore conlradicunl. Sie summtti» sni. Sic enim pridr ipse Deus erga hominem
gessil,
tile angetUut tpiritni, qui tubjeetus Deo in culmine- cnm quem fecerat et thagnae alque gloriosae multi-
store potuittet, semetiptum reputsui patilur, quiat tudinis sanctorum patrem fore Jusserat benedicendo
ptr noturat tuee inquieludinem forat vagalur. Sie> ac dicendo : Crescite «/ multiplicamini, et replete
pnmui humani generit parent, quia auctorii ptmcepto* teriam (Gen. m), safubriter expugnare accessil, et
retlitit, cantit prolinut contumeliam sentil. El qttia» subjngare verbo ac praecepto suo, ut non superbiret,
tubeite Condiiori pet obedientiam noluit, tub temet-- ne in judicium diaboli
incideret, sed humilis atque
xpto prostralus, el pacem prolinus antiiit. obediens viveret. Noluit ille fosdus inire cum Deo,

(41) S. Gregor. Moral. lib. n, in cap. « Job. vert. * Patrol. loni. LXXV.
4C5 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 191
sed ccep.t contra eumbellum, et idcirco Deusop- A cessum salutis consequcndse, suhjunxit: Et adagnl-
tionem veritatis venire (ibid.). Sed dicis : Non omni-
pugnavit eum, et percussit omne quod cx illo est
genus Iittmnnum in ore gladii, id est sententia bus dal facultatcm agnoscendaeveritatis. Ncque euim
mortis. Futurum autera erat utjrursus expugnarel in omnes homincs verum Peum se et quem misil Jesum
novissimo magni judicii die universam mundi hujus Christum fecit agnoscere. Mullis illam vcritatem
civilaiem, cum principe ejus diabolo et angelis illius. abscondil. Quomorio ergo illos vult aul voluit salvos
Rursus crgo accessit primura offerre pacem.mitlens fieri ? Dicimus ad haec : Quia niultis parcendo abs-
Filium suum in hunc mundum per Incarnationis condit, videlicet ne cognita veritas gravioris fieret
mysterium, qui per crucem interficerel ininiicilias eis causa judicii. Naro melius est veritalem non
in semetipso, et suam prona misericordia postulans agnoscere, quam posl agnilam retrorsum redire.
suscipi pacem, stiae per mundum cunctis gentibus Tales erant vel esse mcipiebant illi, quibus dicebat
pacis misit legationem. Unde Aposlolus : Quoniam de ./Egyplo egressis in ,nanu potenti, per quam Iia-
quidetn, inquit, Deus eral in Christo inundum recon- bere jam coeperanl noliliam veritalis : Non enim
tilians sibi, non reputans illis delicta ipsorum, et po- ascendam tecum, quia populus durm cervicis es, ne
tuit in nobis verbum reconciliationis. Pro Christo, forle disperdam te in via (Exod. xxxv). Neque enim
ergo, legatione fungintttr, tanquam Deo exhortanle B incolumes subsistunt cum quibus Deus non ascen-
per nos. Obtecramui pro Christo, reconciliamini Deo. dil, sed multo gravius disperdunlur hi cum quibus
Eum qui non noverat peccatum, pro nobis peccalum Deus ascendens, id est nolitiaro verilatis prsebens
(ecit, ut nos efficeremur justiiia Dei in ipso. Adju- contemnilur atque abjicitur rebeliione durae cervicis.
vantes autem hortamur, ne in vacuum gratiam Dei CAPUT XIII.
Ouod salius fuissel, non cognovisse veritatem, quam
recipiatit (II Cor. v, vi). in injustitia detinere.
cogniiam
CAPUT XII. Excusare se ulcunque posse videretur humana
Yoluntatis Dei esse, ut omnes recipiant pacem el
temeritas, si non in nota exislerent experr
talventur; durm cervicis non ac~.'dere,imo cogni- menta. Dedit enim pluribus
tam Dei misericordiam abjkire. quibusdam Deus nolitiam veri-
Dicil ilaque ilia lex Dci : 3i pacem receperil et talis, non dico tanlum Judaeis, sed eliam genlilibus,
aperuerit tibi portas, cunctus popultts qui in ea est roaximeque genlilium pbilosophis, et notilia ipsa
talvabilur, el servietjibi sub tributo (Deut. xx). Cun- gravioris irae illis occasio fiiit- Nam ipsi fuerunt,
ctus, inquam, populus ut salvetur, si pacem rece- de quibus jam diclus Apostolus dicil: Revelalur enim
perit, volunlalis est Dei qui, ut ait prsediclus Apo- ira Dei decmlo tuper omnem impietatem et injuslitiam
stoius, vult omnes homines salvos fieri (I Tim. n), C hominum, eorum qui veritatem Dei in injuslilia deti-
si tamen et ipsi pacem vel salutem ejus recipere nent, quiaquod notum est Det^manifctlumltsl tn illit.
velint. Sic enim secundum hoc diclum Apostoli, Deus enim illis revelavit. Invisibilia enim ipsiut a
beaius Ambrosius ait (42) : Vttlt Deus omnes homi- creatura mundi, per ea qum facta sunt, iniellecta
nes salvos fieri, sed si accedant ad eum. Non sic conspiciuntur, sempilerna quoque virttts ejus et divi-
vult, ul nolentes salventur, sed vult illos salvari, si et nitas, ila ul sinl inexcusabilet, quia cum cognovittent
tpsi velint. Nam ulique qui homi.iibus legem dedit, Deum, non ticut Deum glorificaverunt, aut gratiat
nulium excepit a salute. Ntotquid tton medictis idcirco tgerunt (Rom. I), etc. Nonne melius fuerat Deuai
proponit in publico, ut ostendat omnes se velle sanare non cognoscere, quam cognitum non sicut Deum
si lamen ab mgris requiralur ? Sed qttia heecmedicina glorificare, aul gralias agere ? Quod si quis adhuc
non est corporalis, ted spirilualis, neque dttbiis pro- dicere audeat: Non ego ejttsmodi fiiissem, sed si
Deum cognovissem, ego sicul Deum glorificavisseia,
ficit, neque invidis. Fides enim est qum dat salutem,
et gralias egissera, redeat ad conscientiam suam, et
quam nisi mens lota voluntate susceperit, non tolum
nihit proderit, sed et oberil. Etenim gralia hanc habet videat si quanlulam habuit notiliam verilatis, ser-
devolis sibidivinam --»•vavit, et secundum illara vixit. Nemo enim esl
polestatem,ul infundat medelum, qui
indevoiis vero conferat morbum, per quem totus home non salteni naturalis legis veritatem cognoverit,
iniereat. Non ergo vult Dcus malum fieri, sed vult qua dicilur : Quod tibi non vit fieri, alii ne feeerit
econtra omnes homines a malo salvos Geri. Et si am- (Tob. iv). Ait autem ipse Dominus : Qui in modieo
plius quaeris, dicens curquod vult non facil, dicirous infidelis esl, «(in majore iniqttus etl (Luc. xvi). Qui
quia circa nulluro hoihinem desinil adhibere insiru- ergo hanc verilatem observavit et reliclus esl, con-
menlum hujus suae voluntalis, proul cuique expediri queralur quod negala sit sibi noliiia veri Dei et
conspicit. Quomodo enim vel per quid venilur ad dicat: Quia si cognovissem glorificassem aut gralias
salutem, nisi per veritatis agnilionem ? Nam ipsa egissem. Si non observavit, obstruclum est os ejus,
VeritasdicitinEvangelio: Hmc est aulemvilamterna, ul non impufet Deo quod non revelata sit sibi no-
ut cognoscam te solum verum Deum, et qttem misisti titia verilatis, ut posset salvus fieri, atque isir quo-
Jcsutti Chrislum-tJoan. xvu). ldcirco idem Aposlolus que modo compfetur quod scriplum est • *"(vincat
cuiii dixisset: Qui vult omnes homines salvos fieri cum judicaris (Psal. L), ncquc enim relelii potesl,
(l Tim. n), continuo quasi qusereres modum sive ac- quin de Deo dicatur verissime, quia vult omnes hn-
(42) S. Amb. Comment. in Epist. prini. adTiui. cap-n, vers.4, Palrol. lom. XVI|
405 DE OMNIPOTENTIADEL 4.G&
minei talvot fieri, et ad cognitionem veritattt venire. A dum non so\um temporale excidium, qnod a Roma-
(I Tira. u.\ nis perpessuri erant, sed etiam gehennam ignis in-
287 CAPUT XIV. exstinguibilis cum tot et tanlarum virtutum attesta-
tione comminaretur eis Dominus, nisi poenilentiam
Quod Dominut quibutdam ideo non fecerit nolam
teritatem, non qttod noliet eot pmnilentiam agere, agerent; promitteret autero regnum ccelorum, si
ted quia prmtciret non ette veram pmnitentiam ac- pcenitentiam agerent, ipsi nullo pacto ad credendum.
turot. vel ad agendam pcenitentiam adduci polerant. Unde
Sed fdrte dicis: Evidens habeo lestimonium Evan- et graviter illos denotans, praemiserat ita dicens:
gelii, quod non omnes homines velit Deus salvos Ct<i autem similem mstimabo genemtionem istamt
fieri, et ad agnitionem veritalis venire, quinimo no- Similis est pueris sedenlibus in foro, 'qui clamantei
luerit vel nolit quibnsdam veritatem nolam facere, comqualibut dicunt: Cecinimut vobit, el non taltattit »
ne possint salvi fieri. Ibi enim, scilicet in Evangelio lamentavimus, et non planxislis (ibid.).
sic scriptum est: Tunc cm.pitJetut exprobrare civita- CAPUT XV
libut, tnqutbui factm tunt pturimm virtutes ejus, quia
Nihilominus omnipotentem esse Deum, eliamsi non
nonegittent pmnitentiam: Vmtibi,Chorozain, vm tibi, omnes oblatam ab eo pacem recipiant, modo expu-
Belhsaida I quia ti in Tyro et Sidone factm ettenl R
a
gnel el perculiat omnes, ab exemplo Josue docet.
virtulet qum in te faclm tunt, olim in cinere et cilicio Igilur grave quidem illorum judicium quibus non
Pmnitenliam egittenl (Mallh. xi). Et subinde : Quia ti innotuit, gravissimum aulem illorum quibus non glo-
n Sodomit fdclm fuittent virtulet qum factm sunl in rilicaturis, aut gratias acluris Deus innoluii, et ve-
je, forte mansissenl usqut in hanc diem (ibid.). Quo- rilalem suara revelavit; vel certe, ut secundumsu-
modo ergo verum est, qui vult omnes horoines salvos pra scriplam ex lege simililudinem tropologicata
fieri, et ad agnilionem veritatis venire, cum eos quos percurrumus. Grave quidem est non audisse, gra-
pcr poenilentiam salvari potuisse noverat, neglexe- vissimum aulem audisse et conlempsisse legalioiies
rit, et nullis virlulibus veritatem illis notam facere pacis ab eo qui venlurus est in die judicii expu-
vOluerit? Ad haec breviler respondemus quia non gnare omnipolenler civilatem hujus mundi factara,
de qualicunque pcenilenlia Deo est, ut esse debet ea ex quo peccavit Adam, inimicam Dei. Omnipolentjr
cura, utpropter eam quo fiat, virtulcs et signa sua inquam. Nunquid enim quia Chananaci, Amorraei,
faciat. Est enim pceniienliarum secundum inten- iEthsei, Pherezaei, Jebussci, et Eviei pacem liliorum
tiones pcenitentiumdifferentia. Aliud naraquesalulem Israel non receperunt, sicut scriplum est: Multo
aeternam, atque aliud salutem vel felicilatem pceni- r .empore pugnavit Josue conlta reges islos; non fuit
tendo ambire transiloriam. Salutem transiloriam et civitas qum setraderetfiliis Israel, prmter Evmum, qui
Ninivitae poenitendo qusesierunt, cujus solius Jona habilabat in Gabaon: omnes bellando cepit (Josue ix).
praedicanie audierant imminere periculum; de salule . Nunquid, inquam, Josue ideo non fortis, <deo non
vero aelerna ctiram nullam babuerunt. Idcirco prae- potens? lmo ideo fortis, ideo pofens, quia omnes
dicatum quiilem est illis in figuram evangelicaeprae- bellando cepil, omnes in ore gladii percussit. Sic
dicationis cum signo Dominicaepassionis, ubi et Ni- nimirum non ideo non oinnipotens Dcus, seu verbum
nive typum gessit totius mundi, sed illi post pceni- ejus, id est Filius ejus Christus, quia offerendo pa-
tentiam securitate recepta cito ad eadem, vel etiam cem laboravil clanians, et raucse factse sunt fauces
ad deteriora scelera redierunt, et proinde Chaldseis , ejus (Psal. LXVIII),et lainen non omnes receperunt
vastantibus subversi sunt juxta eamdem prophetiam pacem ejus, imo inde omnipolens, inde forlissimiis
Jonae, sicut legiraus in libro Tobiae ipso dicenle : spirituttm Deus, quia contra omnes conlemplore»
Prope erit Niitive interilus ; non enim excidil vetbum pacis et misericordiac tunc fortiter in judiciodesaeviet
Domini. Et nunc, filii, audile me, et nolile manere ira ejus, el sicut per pruphelam dictum est: Antt
hic sed quatunque die tepelieriiis matretn veslram faciem indignalionis ejus nemq stabil, et nemo resistet
circa me tn uno sepulcro, ex eo dirigite grestus ve- D irm (uroris ejus, et tribulabiiur ibi fortit, et tribula-
tttot ui exeatit hinc. Videoenim quia iniquitasejus fi- . butilur homines, el umbulabunt ut cmci, qttia Domino
nem dabit ei (Tob. xiv). Talem ulique poenitenliam peccaverunl, et effundeiur sanguit eorum ticut fumui,
Tyrii, Sidonii, et Sodoroilae egissent, si cum tot et corpora eorum ticut ttercora (Soph. i).
signorum ac virtuiuin testimoniis clades illis imroi- CAPUT XVI.
nentes praenuniiaiaefuissent. Verura talis pcenitentiae Dei utu Scripturarum prmcipue in eo
modus vel intentio non esset condigna, ut propter Omnipotentiam
prmdicari, quod el peccalores puniat el tuptrbot
illam extorquendam signa vel virlutes fieri debuis. dejiiat.
sent. Non ergo quia noluit Deus homines ealvos Omnipotenlia enim cum duabus, ut superius jam
lieri, sed quia non condignam, non satis fructuosam dictum esl, proficiscalur viis, sive perficiatur matii-
illorum posnitentiam fore scivit, idcirco virtulum bus, scilicel misericordia et judicio, hinc sublevando
apud illos exhibitio defuit. Pcrro Judaei idcirco in humiles, inde dejiciendo superbos atque rebelles,
comparaiioncm illorum durissimi ac proinde intole- consueludine Scripturarum magis in eo praedicari
rabilius judicandi pronuntiantur, dicendo :Remissiut solet, quod judicto ejus peccatores puniunlur, quo£
rit illit in die judicii quam vobit (Malth. xi), qnia bracliioejussuparbi dejiciuntur.Priiuumhoc nomeix
 467 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 468
Hlic invenimus, ubi Abrahae, cura jatn nonaginlaa A sed noh praevaluerunt, quia nec uno saltem minimo
novem annorum esse ccepissel, apparuit Dorainus,, eleclonimnumerumdimimterunt.Etquidemraagnum,
(fixilque ad eum : Ego Dominus omnipoteni, ambttlai iuisset opus omnipoteniia?, facere lot vasa honoris de
coram me, et eito perfectut (Gen. xvm). Quid sc- massa ineorrunta, qualis apte praevaricationem Adam
Ctindum boc nomen facere poSsct qnam for- fuerat, sed maximum est de massa corrtipta, de
tls, quam terribilis esset, quanlum creaturis velI massa daronata et peccalrice, de qua merito sola
haturis omnibus dotninan posset, actu non indicavitt fierent vasa contnmeliae, vusa irae, lot fucere quot
ei, nisi in eo quod de Sara diu sterili atque vetulai volttil, vel proposuil vasa gloriae, vasa miscricordiae.
lilium dedit. Idcirco posl haec ad Moysen loquens,, Omnipotens ergo miscricordiae mauus non minus
hioxque omnip6*tentiae suac miracula in Pharaonemi mirabilis, quam illa manus aliera manus judicii.
et servos ejus facere intendens, ita dicit: Ego Do- Irou el ampltus ista mirabilis et venerabilis, quia in
minut qui apparui Abraham, el haac 288 et iacobi habilu irifirmitatis lam fortiler fecit, ut dignareluf
in Deo omnipotenle, el nomen meum Adonai non in- ipsa misericordia corpus bumanum assumere, uni-
dicavi eis (Exod. vi). Cum enim hsec riicil, subau- versre roiseriae atque damnatae condilionis ihjurias
dienduin est ut nunc indicabo libi, ineoquoii educami experiri, sptitis ac flagellis, conltimeliis ac doloribus
vos de ergastulo jEgyptiorum, et eruam deserviiiite, , & ' aflici, patilmlo crucis afligi. Utrobique ouiniuoleutem
ac redimam in brachio excelso, et judiciis magnis,, praedicantes, dicimus cura beato Job : Ipte enim IO-
et inducam in terraro super quam levavi niatiumi lus ett, el nemo averlere potett cogilalionet tjut, et
meam, ut darem eain Abraham, Isaae el Jacob. enima ejttt quodcunque vatuit hoe fecit (Job xxm).
Propler hoc eariem Sapienlia dicit: Cam enim qttie- Cujus videlicet voluntati, ait beatus papa Gre-
tum silentium tenerent omnia, et nox in tuo cursui gorjus (45), nec illa obtitiunt, qum eonlra voluniatem
tnedium iter haberel, omnipotent termo lutti extilienti illiut fieri videnlur, quia ad hoc nonnunquam permitlii
de coeloaregalibus sedibus dtirtts debellator, in medianii fieri, etiam quod non prmcipil, ut per Itoc iltud cerlius
exlerminii terram prosiliil gladius acuttts, insimula- impteatur quod jubet. Apostatm quippe angeli perversa
tufh imperium tttum portans, et slans reptevit omniui valuntai etl, sed lamen a Deo mirabiliter ordinatur,
morte (Sap. xvm). Omnipolentis ergo nomen, ma- M ipse quoque ejus insidiw ulililali bonotum setviant,
Xime ih superborum dejectionc praedicatur, cujus; qttos purgaut, dum tentant. Sic ilaque tjui anima
omnis aclus in illo tremendo judicio maxiroe decla- quodcunque volvil hoc fecit, nt inde quoque volunla -
rabitur, quando rex ille otnnium (iliorum superoiae tem tuam impleat, unde volunlaii illius repugnare ti-
(Job XLI) cum omnibus sequacibus suis manu ejusi debalnr.
C
arctabitur, el videntibus cunctis prwcipilabitur (Job, CAPUT XVIII.
XL). Vitio parentum auotidie malos natci, non quod Deut
CAPUT XVII. malum velil.
Miuricordim manum mque, imo magis mirabilem esse, Sed furte de ipsis irae vei conturoeliae vasis obji-
quam manum judicii, si quis penitius consideret. citurnobis quia vuit Deus iiia fieri, ut eum negure
Atlamen si misericordiac opera diligentius coniem- non potueritnus, horoines quoque qui ad salulem non
plemur, nihilominus est admirabile nomen ejus, ut>, pertinent, Deo volente nasci consequenler ihferri
omnipoleiuein agnoscamus, et laude ejus os nostrum i possit, vultergo Dcus malum fieri. Hic primum quae-
rcplealur. Nulla quippe vis, nullus dolus voluntalii rimus utruro malum an bonum sit naturam sic esse
ejus resistere, el resistendo voluntateni ejus vincerei positam, ut de parvo eodemque inforiui et confuso
potest aul potuit, sive polcrit, quin de genere hu- seroine formelur et nascatur homo, qualiscunque
mano tantos habeat electos, quantos habere ante futurus sludii, taiiien crealura raiionalis. Non puto
omnia ssecula proposuit, et ipsos quos elegit, quo- qttempiam sicesse vecordem, ut audealdicere quod
rum noroina in libro suo seripsit ante constilulio- nialum sil. Quinimo bonum esse negari nequit, Ergo
nero mundi. Multa ad resistendum huic proposiio]i j) iilud potius dicendum, quia malum est, sic propter
ejus occurrerunt, ex quo in paradiso nalura noslra superbias peccatuin iu prima radice humanum gentts
in unuin peccavil. Qui, ut ait Paler Au- esse viliatuin, ut roore jumentoruni bomo rual in
* uno, vetper
guslihus, sic factus esl rectus, ut manere in ea recii- libidinem, non lam propter filiorum spem, ac dile-
tudine possel non sine divino adjutorio, et suo fieri etionem, quam propter explendam sui corporis vo-
perversus arbitrio. Vtrum libel horum elegisset, Dei luplatem, ita liixuriae veneno ebrius, ut eliam si fi-
voluntes fierel, aut etiam ab illo, aui cette de illo. delis sit, in ipso voluptatis actu totam fidem et ho-
Proinde quia tuam maluil facere quam Dei, de illo norera Dei i« procreatione filiorumquaerere, aul vix
facta esl volttnias Dei, quia ex eadem matta perdilio- memoria teneat, o«t funditus obfiviscatur. lllud vere
nit, qum de illius stirpe profluxit, facil aiiud vas in malimi est,el inde vitiosi felus supernumerum mulli-
honorem, aliud in contumeliam: ln lionoretn,pet mi- plicanlur, Deo, ut ailquidam Cbristianae philosopbiae
' tericordiam, in conlumeliam per judicium, ut nemo alumnus, non compulante itlot quot more tuo natura
glorielurin homine, acver hoc nec in te. Multa, in- produxerat. Nain nisi praeccdenle peccato superbiae
quam, ad obsistendum proposito Dei occurrerunc,- posna ista suecesstsset, ncmo iltorum qui vasa ir»
(43) S. Gregor, Moral. lib. xvi in cap. xsm, vers, \5, B. Job, Patrol. tom. LXXV. .
.460 DE OMNIPOTENTIA DEI. 470
dicuntur, sed sola misericordice vasa secundum be- A bili modo non fiat prmter votuntatem ejus, quod etiotn
nediclioneni, quae data fuerat super roasculum et contra voluntalem ejus fil, quia non fieret, si non *i-
feminam, nascerentur. neret. Nec utique nolens sinit, ted voleni. Nec sine-
CAPUT XIX. ret bontts fieri male, nisi et omnipolens de malo fa-
cere possel bene (45). Totum, inquam, ex istis beati
Simplicem ac rutlicum judicari, qui advertariorum
impim subtilitali non assenliatur, Augtistiiii dictis suae senienlise patrocinitira sutn-
Quantacunqtie dicamus, nihil quod ad rem atlineat psissc dicuntur hi qui Deuro velle malum astruunt,
dixisse divulgamur, quinimo tanquam simplices et a magnis et nominalis quos audire vel adire non
rustici judicamur, qui non possimns comprebendere possumus, magislris sese hoc accepisse confirman-
Sublililalem sentenliae, qua verissime, ut aiunl, di- tes. Sed ccce inspicientes sollicile, primitm ijlud nos
clum, et firmissiine lenendum sit, quia vuft Deus advertisse gaudemus, quia sicut nusquam alias, ita
ihalum. Negant sc in Deo astrtiere voluniateni mali, nec istic audita esl ipsa qtiant delestamur horrisona
el lamen non desinunl affirmare quod velil Deus ma- enuniialio, vull Deus malum. Quod si ab eo diclum
liim fieri. Bene se profiteiitur sentire, et taraen pra- fuisset, merito seipsuin et justius reprebenderet,
vum nOn desiuunt verbiim proferre. El quia non quam ubi pro minuscula diclione retraclando repre-
concedimtis, simplices; ut jam diclum est, nos esse B hendcns semelipsiim, vitanda, inquit, eral bic oifen-
et rusticos asserunt, qui non capiamus vim medul- sio auriiim religiosaruni. Magis aulem hoc e conlru-
lamque dicloriim. Nec mirum. Sic enim fideliunt rio prsedicut, qtiia vtilt Deus bonum fieri, dicendo :
simplex rioctrina, vel docla simplicitas saepe irrisa JVon enim hoc nisi justo juii-.io sinit, et profeclo
est. Sed videle, uit quidam, inlelligere nos sublilitates bonum est omne quod juslum csl. Igilur haec ipsa
veslrat, el atcana, qum in cubicults et angulis dicla diligenter graliae ct verilalis lumine admoto
toquhnini, et qute populus foris stans non mere- perscruiemur, et ab ista, qtise non ad bonorem Dei
' tur spectal, cuuulutlione nobiscuin quoque lanli docloris
audire, proferre in medium. Hoc est illud quod re-
ducitad aiiricuiam raanum, et concrepanlibus digilis dignilalem conemur defenriere.
*
289 Wdenles dicilis : Omnis gloria filim regis in- CAPUT XXI.
trinsectts, et introduxil me rex in cubiculum suum
(Gant. in). Noh ergo tniruni, neque nos contra ser- Quod falso tribualur Augustino, velle Deum fieri ma-
rooiiis jactamus peritiam, memores dixisse Christi l«m, nisi uddas sinendo, vl tum denium perfecta sit
enuntiatio, si dicatur velle Deum sihendo malum
:
Apostolutn Non in sublimitale sermonis, aut sa- teri.
~pttntim veni annuniiatts vobit testimonium Christi. C . Non ergo, inquii, fit aliquid, nist omnipotens Detti
Non enim judicavi scire me aliquid inler vos nisi
fieri velit, vel sinendo ut fiat, vel ipse faciendo. Recle
Chritlum Jesum, et hunc crucifixum (I Cor. n). lioc dictum lunc deihtim intelligilur, si perfeclum
Attamen intelligimus istam non lam sublililalcm,
prius sit, quia cum dixisset, non ergo fit aliquid,
TjUamhebeludinem. niti omnipotens Deut fieri velit, slaiim addidit, vel
CAPUT XX. sinendo, ut fiat, vel ipse faciendo. Nam absolute di-
Auguttini palrocinio perperam sese defendere, qni xisse, non ergo fii aliquid, nisi omnipotens Deus fierl
Deum malum velle astruunt. velit, non erat verum, praeseriim in omni slalu vilae
Totttm patrociniura huic sensui quo Deus velle praesentis, ubi a nemine viventium pcrfectc adim-
malum aslruitur, locus ille ferre diciiur, in qtto pletur voluntas Dei. Pax illa futuri esl sacculi, ubi
B. Augiislinns plurimum loquens de omnipotenlia nihil repugnabit volunlali Dei. Nam exempli gralia,
fiei, et illi fideliler inlcntus ait (44) : Non ergo voluntas Dei esl esse hominem sina peccato, et ad
fit atiquid, nisi ontnipolens fieri velit Deus, vel si- hoc, sicut Apostolus ait: Chiistus dilexit Ecclesiam,
nendo ul fiat, vel ipse faciendo. Nec dubitandum et seipsum tradidit pto ea, mundans eani lavacro
ett Deum facere bene, eliam sinendo fieri qumcunque aquce in vetbo, ut exhiberet sibi yloriosam Eccle-
fiunt male. Non enim hoc nisi jttsto judicio sinit. O tiam, non habentem maculam neque rugam, nut ali-
Etprofecto bottnmesl omnejudicium quod juslum est. quid ejasmodi (Ephes. \). Unde idem Pater, libro
Quamvis ergo quw mata sunl, in quantum mala sunt, Relraciationura prirao contra Pelagianos : llic est,
hoii sinl bona, tatnen ut non solum bona, sed eliam inquii, lavactum aquw in verbo quo mundatur Ec-
sint et mala, bonum esl. Nam nisi esset hoc boniim, clesia. Sed cum tota dicat quandiu hic est, « dimitte
ut essenl el tnala, ttullo modo sineretur ab omni- nobis debiia nostra (Matth. vi), > noh utique hic esl
polente bono, cui procul dubio qttain facile est quod sine macula el ruga, aut aliquid ejusmodii Ex eo
vult facere, (oiti facile est quod non vult esse non si- tamen quod hic accipil, ad illam gloriam, qum hic
nere. Hoc nisi credamus, periclitatnr ipsnm nostrm noit est, perfectionemque perducitur. Non ergo satis
Confessionis initium, qua nos in Dettm Patrem om- eral dixisse, non fit aliquid itisi omttipotent Deui fieri
hipotentem credere Confiiemur. Et posl aliqua : velit, si non addiilissel, vel sinendo ut fiat, vel ipie
Proplerea namque < magna opera Dotnini, exquisita in faciendo. Hic roagna vis est in eo quod ait. tinendo
otnnes voluntates ejits (Psal. cx\, t ut miro et ineffa- ut fiat, ul scilicet cum de malis agitur, qwe utique
(44)S.AugusU Enchir. cap. 9S, 96, Palrol.lom. XL. (45) S. Aiigust., ibid., cap. 100.
*7I RUPERTI ABBATlS TUltlENSlS ili
Deus odit, non liceat conjungere verbtim vult, cum A niret deDeo enunliari. Nam inde erat controversia,
lioc infiniiivo quod est fieri, praesertim cum inler- quod dicerelur Deus velle nialuni fieri. Dicendo ergo
posilo verbo alio quod est sinit, confestim dicat: volunlas alia approbans, alia permillens, non fiebat
Nec dubitandum est Deum facere bene, etiam sinendo (nequc enim ari rem perlinebat ut fierel nobis)
fieri, qumcunquefiunt male. Et contiuuo : Non enim prima divisio voluntalis, sed fiebat sttbdivisio vo-
(<mcnisi jusio judicio sunt. Multum, o vos, quorum lunlatis mali. Proinde dixi in illo libcllo sic : Quid
sanis auribus ista deproraimus hsac duo verba mo- enim? Si volunlas mali genus eit, et generis hujut
dica vult et sinil, in causa isla diflerre perpenditis. divisivm differentim sunt, alia approbans, et alia
Nam in altero cum dicitur, vult fieri, temerc nimit permillens hmc quam dicil volunlalem permitlenlem,
et irrevcrentcr derogatur bonilali Dei adeo damna- bona erit an malal Si mala, quomodo approbanti
biliter, ut sicut supra memnravimus, dicut idem malum opposita? Si bona, quomodo species volunta-
beatus Augustimis : Quia talem iniquitatem operan- tii mali? Non ergo credimus dicenti, quod vos bu-
tium, id esl tali voce sua mala defendentium, non jtisce divisionis auclores fuerilis, quse el Deum
polest fieri ut misereatur Deut. Nam quod idem ait accusal, et arlis constantiam non servat. Haecubi
in libro Soliloquiorum primo : Deus , qui malitm relegerunt illorum quibus haec scripsimus magis-
nunquam facit, et facit esse ne pessimttmftat, de malo B irorum discipuli, ingentem statim fumum excitave-
adversitalis sane intelligiiur, quod nimirum idcirco runt apud lurbas auditorum eatenus rem penilus
facit esseKDeus, ul pessimttm, id est peccait malum ignoraniium, summam mihi monacho facienles in-
qttod nunquam ille fecil, aul fteri volttit, impediatur, vidiam, qui in tantae tamque divinae rei negolio
ttnde et illo tuperiori libello recolo me dixisse plenius. dialecticse arlis tendiculas usurparem inscius artis
Porro in altero cum dicilur, «init fieri, et non nolens, cjusdem, quippe qui ah infantia sub monachico
ted volens sinit, honor judicii el laus est omnipoten- conclusus silentio, nunquam magislros audissero.
tiac Dei, quia videlicet non volens fieri, sed volens Quasi aut in monnsleriis omnino desint, qui scien-
sinere sinit, quod perspicutim esl scicnti vcl reco- tiam habeant, aut penet homines solos, arbitrium
gilanli, quia Creator omnipolens creaturae malum sit, etjut et norma ioquendi (46), et aliqui hominum
facere volenti cunclam facultalem adimcre posscl, iia clavim scienliae toller.e possint, ut niliil ahsque
quod fucturus est in tcmpore suo, scilicct in dic illis agere possilis, de quo scripturo esl: Qui habet
judicii. Cur aulem nunc interim sinere velil ca ralio clavem David, qui aperit, et nemo claudit, claudit, tt
est, ut dissimulante illo nec statim punienle, pecca- nemo aperit (Apoc. m). Ergo conlemneiur vel re-
lor atit converialiir, aut fial inexcusabilis, juxta p felletur, et Paler Anguslinus, qui de semelipso lam
quod Aposlolus ail : Ignoras quoniam benignitas Dei veraciler quara humililer in libro Confessionum
ad pmniteniiam te adducit? Tu atttem secundum du- suarura Domino dicit: Et quid mihi proderat, quod
ritiam tuam et cor impmnitens thesaurizas tibi iram annot nalut ferme viginti, cum in manut meat vt-
i:i die irm et revelationis justi judicii Dei (Rom. n). nittent Arisloielica qumdam, quas appellant decem
Nec vero interea patientia vel exspeclatio sive per- cathegorias, quarum nomina cum eas rhetor Car-
niissio Dei sine fructn est, quia el de roalis bona thaginensis magister tneus buccis typo crepantibta
agit, qticroadmodum saepe dictus doctor in calce commemoraret, el alii qui docii hubebanlur, tanquam
ejusdem sentcntix dicil : Nee sinerel bonttt fteri in nescio quid magnum et divinum suspensut in-
male, nisi et omnipotens\et de tttaits facete posset Itiabam, legi eat soltts, et inlellexi. Quat cum con-
iene. Unde roiror ex eo loco stiropltim, ut dicatur tulissem cum eis, qui se dicebant vix eas magistrit
Deus velle malum, cum verius, et reverenlius, juxla eruditissimis, non loqucnlibus tantum, sed multa
sensum ejus, dici poluisset vel debuisset quia vult, in pttlvere depingentibut intellexisse, niltil inde aliud
et de malo facere bonum, sive polestct malo uii in milii dicere poluerunt, quam ego solut apud me-
bonum. 290 lta quippe de islo loco senliendum iptum legens cognoveram. Ac deinceps : £( quid
esl, ut non videalur lanltis doclor contrarius sibi, D mihi proderat quod omnet librot artium, quat ti-
dum in epistola sua ad Honorattim dicit: Omnet beralet vocant, tunc nequittimut malarum cupidita-
consolantur, mdificanlttr, exhortantur ttt rogent Do- tum tervut per meipsum legi, et intellexi quotcunque
tninum, qui potesl omnia, qum iimenlur avertere, pa- tegere potui, et gaudebam in eit, et nesciebam unde
rati ad utrumque, ut ti tion potesl ab eis calix iste esset
quidquid verum el certum esset ? Nec vero ve-
transire, fiat voluntas ejtis, qui mali aliquid non nerabiles viri, tantuin tamque praeclarum luceriiae
potetl velle. Dei iugcnium idcirco commerooravi, ut tale quid
CAPUT XXII. audeam de meipso fateri, sed ut a magno exemplo
Male reprobari eum qui probe arguat, undecunque notum sit, non solum infirmum, sed el vitiosum
doctrinam acquisierit, exemploAugustini docet. esse argumenlum, quod exinde constet cujuscun-
Exeodem nihilominus loco nimis violenterexiorse- que loqtiela debere reprobari, quia nequaquam cutu
runt, ut dividenles dicerent, voluntas alia approbans, negoliatoribus inclytis ad coemendas scientiarum
alia permitlens. Eral auteni in quaestionenon simplici- margaritas ccelum mutavit, aut trans mare navi-
t«r velle Dei, sed conjunctc velle malum, utrtim conve- gavit. Nam undeciinque veniat, quocunque vadat,
(46) Horat., Ars. Poet, vcrs. 72.
4^3 DE OMNIPOTENTIA DEl tf*
jpiriius, ail Dominus, ufri]vult tpiral, et vocem ejut A bat. Quomodo ergo improbatio volunlaiis erlt spe-
audit (Joan. iv). Niinquid dixit, si nescis, quaerere cics, sive differenlia? Quomodo, inquam, Deus ma-
debes, unde venial? Non ulique, sed vocem ejut lum, et vult, et 291 improbal? Repugnanlia enim
ttudit, ail, eo contenlum esse volens auditorem, circa idem csse non possunt. Itaqtie dum mediata
quod veram est quidquid audit a spiritu, undecun- poscunt, videte quanto amplius ad inconvenientia
que veniat. dectirnint.
CAPUT XXHI. CAPUT XXIV.
Quod advertarii,dum ut defenaerent divitionem quam Deum adeo non velle malum fieri, ut ne permiltal
de voluntate mali dederant, conlraria qttmdam me- quidem omni modo. Non enim conctdendo permit-
diala, qumdam immediata ette dicunt, in absnrdum tere, sed malis effeclibus nonobsittcndo.
magis errorem inciderint. Alias autcm cum facere et pati apud ipsos, quo-
Nequco satis edicerc quanla quamque injuriosa rum dialeelica professio est, duo genera genera-
violcnlia divisionem supradictam, quae ipsorum lissima sint, cur quod dictum est, vel sinendo ut fiat,
erat, mcam fucere voluerunt, quia tandem incptam vel ipse faciendo, sic accipiunt tanquam volunlatis
iilam csse recognoverunt. Nihil enira libenlius efli- differentias vel modos ? Sinere namque et pali prope
cere cnperent, quam ut otnnium inculcarelur men- B idem significat, nisi forle idcirco Deus, quia nibil in
tibus, me, in ista conlroversia non veritalis et ho- semelipso palitur, est enim impassibilis, sed in sua
noris Dei duci araore, sed vanissimae ostentalioni .• re palilur aliquid, rectius dicilur sinere vel permit-
deservire, et quod turpe nimis est, dum de peritia tere quam pali. Nam quod in Scriptura sacra patiens
gloriarer, imperiliam ostendere. Ergo tan juam nihil dicitur, hoc ibidcm alio nomine, cum dicilur lon-
aliud fuisset vel esset negotii, rae absente, me in- ganimis, convenienter prsedicatur. Ergo polius vo-
terdtim praesenle irridenlcs dicebant sero me ad lunlas modusest sinendi vel faciendi, nt sit dictum:
sludiura venisse arlis dialeclicse, qui nescirem con- Quia Deus omnipolens non nisi volens facere, aut
trariorum quaedam mediala, quaedam immediata sinere facit aliquid aut sinit. Igiiur dicenle beato
esse. Ad bsec, inquam : Si viliosa fit vel fiat divisio, Augustino quia Deus bonus male fieri sinit, quae-
qnis culpandus eril, qui fecit, an qui factam ex ad- rendum erat quoinodo sinit vel permillit?Permiitere
vcrso reprehendit? Ego Domini mei, tum vobis namque aliud est concedendo, aliud malae voluntatis
quam omnibus, qui haec legere vel audire dignan- effectibus non obsistendo. Quo ergo islorum roodo
tur, fateor quia neque professionem sttscepi, ne- Deus roale fieri permitlit ? Coneedendo, an malis
que ostentationem egi hujusce arlis, el si illam effeclibus non ohsislendo? Non ulique concedendo,
cognoscerem, nequaquam dignarcr illam accersire, prohibet enim semper malum fieri, tam lege scnpla
nisi coaclus, vel nisi sponle occurrerel, ul facere quara ,Iege naturali. Nam et si scriplam .legera
solet apud sapientes dominse suae divinae sapienliae nescis, quocunque te ad male'fa"ciendum verteris,
ullronea comes, ad suffragandum sive opitulandum acceptum ab eo tibi conscicntia reddit, imo conlra
sanclse et simplici verilali Dei, dum ilti contra ar- le depromit teslimonium legis naluralis : quod tibi
guliim mendacium necessaria pugna est. Valentiora non vit fieri, alii ne fecerit. Non ergo concedendo
quippe esse censeo verba simplicia pastorum et pi- permitlit Deus malum fieri, permiltit aulem alio
scatonim, cum quibus loculus est Deus, quam ar- modo, dum scilicet malse voluntalis effeclibus non
gumenia philosophorum vel sapienlium, quos in obsistit, verbi gralia, dum manum quse furari vel
reprobum sensum tradidit Deus. Verum et si hanc occiriere, aut cerie ad arborem velitam se extendere
arlem non novimus, tamen quia vel famam ejus an- vuit, nan conlrahit, aut dissolvit paralysi. Verum
divimus, quid refert in causa ista, utrum mediala nec islo modo scmper malum fieri pcrmittit, fuluruia
an imroediala sint ea quibus secundum illos velle esl enim ut et efectis funditus omnem voluntatem,
inalum dividilur? Nam eslo ut, sicut dicunt, vo- et reprobis omncm adimat mali facultatera. Peccala
lunlas mnli, sive vellc malum aliud approbans, ita rj ] aulem interdum electorum quoque merentur ut
dicanl, el aliud improbans, quoniam haec conlraria saltem ad tempus reprobi in eos saevire permitian-
sunt, et medieiaiis loco dicant, aliud permitlens. tur. Malum igitur Deus non solum fieri non vult,
Nonne sicut, exempli gralia, de numero pariter pari, sed nec omnimodo pcrmiltit. Malum, inqoara, nullo
et ejus conlrario pariter impari, horumque roedio modo vull fieri, aliquo autem modo ad terapus fieri
impariter pari par numerus aeque prsedicalur. Ita pertnittit, aliquo autem modo non permiitit. Non
velle malum sive voluntas mali de approbante et permitlit, quia prohibet; permiltit, quia liberum
ejus contrario improbante, horumqtte mcdio per- arbilrium dedil. Si qureras cur vel sic permittit,
millento secundum ipsos prsedicabilur? Sed el quid nunquid, ait bealus Auguslinus de lapsu prirai ho
repiignaiilius quam voluntati improhatio? Nonne minis loquens, fecerat Deut ttatuam lapideam, el non
sicut, verbi gratia, iniraicitiae pax, amicitiae autem poliut rreaturam rationalem, qum deberet imperio
bellura, sic voluutati improbalio repugnat? .Constat regi? Ergo, sicul idem Paler ait, et nos superius
auleni, et non solum omnis divinae Scriplurae testa- commemoravimus, qttia luam maluit faczre volunla-
ttir auctoritas, sed et ipsa creaturae rationalis sponle tem quam Dei, de illofacta ett volunlat Dti, etc, ul
coiisentit ualura, quia Deus maluiu odit et impro- supra.
475 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 47«
CAPUT XXV. A fuerat, quod inde istud collegissent, vel confirmnri
Quemadmothtmpater (amitiat ille evangelicut dimisit posse pulassenl, et mirabamur unae hanciscercnttir
quidem filium, sed noluii perire, ilu Deum permi- adversarii nostri causae suaedefensionem, cuin nul-
tisse peccalum fieri, non etiam voluisse. lain de Scripttiris aiicloritatcm proferrc posscnl.
Quid ad hscc dicemus, et de nobis vel de genlili- Quasi niagnam bellicse navis arborem cum superpo-
bus patribus nostris quos Deus male facere permi- silo quasi victorise signo exiguo rudenlibus trahi
sit? Ergone pater farailias ille evangelicus, qui duos videbamus, etcosa quibus trahebatur, non videba-
habens filios , juniori ex eis posttilanti partem sub- mns, cum ecce cerlis accepimtts nuntiis revera esse
stanliae divisit, sic faciendo ila filium suuni abire quosdam fncuudiaeFranciac mngistros, qui hocage-
sinendo, inaliim fieri voluit, luxtiriosum illum esse, reul, el ex praescriplo benti Augustini Iocovim pene
suam cum merelricibus substantiam dissipare, et ad totam praesumerent. Non tamen ille, cujus ftdes et
ullimum porcos pascere voluit, quia dimisit? Quis scientia prae cacleris bono hactenus cum odore in
hoc sanus dixerit? Dcnique volens quiriem sincre, Chrisli Ecclesia fructificat, Laudunensis Auselmtis
sivil; volens substanliam dividere, divisil: quippe stia illos, ut veraciter 292 comperimus , auctori-
qui, si maluissel, deserlorem carcere cl compedibus tate corroborat. Cuslodiat in perpettium lux verita-
poluisset stringere ferreis, sed roalum fieri noluit, B E lis, proviriam pracclari viri scientiam, ne lemere
malum deserlionis, ut alienaretur cor lilii a pia sub- quod dicendo in bujusmodi ullam suaegloriae inferat
Jectione palris, ut dimissus sibi luxuriarelur cum roaculam, et si quando superiori libello respondere
merctricibus, el porcos pasceret, de nobili fuctus dignabitur, ul se faclurum promisit, candida veniat
bomo ignobilis. Teslis ille palris ejusdem, lilio re- nobis columba secus fluenla plenissima, juxta aquas
vertenie, occursus, leslis lolus super collum ejus ca- Scripturaruin ineonlaminatas. Noverit tandem re-
dcnlis, et osculantis geslus vel habitus, teslis, in- verenlia veslra, o viri prudenles, quia locum illum
quam, in convivio lola consolalionis canora feslivi- cum lali sensu qualem tradunl, legere vel suscipere
tas, quia nunquam volente tali palre, inorluiis sic abhorremus, quomodo aquam licet de fonte puro
fuerataut perierat filius. Vana quippe consolatio et limpido allatam, posl balnearura sordes potare
fleret, si non verus dolor prsecessisset. Verus autem non palimur. Ubi enini lanli laraque ecclesiaslici
aul firielisdolor non fuisset, si quse causa doloris docloris sermobonus humano sensui, ct nitoriglo-
erat perdilio et mors filii, non nisi voluntate palris risc populari servire compellitur, tanquam dedita
accidissel. Igitur quod dimissus est lilius, illud qui- balneis aquae puri fonlis hominum sordibus inqui-
dem noh nisi volente palre factuin est, quod aulem nalur. Nunc jam qtiia de hoc salis dicluro esl, cce-
petivit ul dimillerelur, quod subslnnljum suam de- ' ptum ad vos sermouem pcragamus.
voravit cum niereiricibus vivendo Iuxuriose, non CAPUT XXVII.
volente sed dolenle patre factum est. Nola el cele-
Deitm non esse impotsibile omne veroum, scili-
bris baec simililudo est, quia pater ille Deus est, Apud eet quodcunque in Scripluris locutut est ipte, non
duorum autein filioruni, aller Judaicus, allergen- tcurra aliquis impitts in jutliliam Dei,
tilis poptilus est. Ergo quod geniilis populus por- De voluntate simul el oinnipotentia Dei supra lo-
tione sua, id est, nalurali ingenio absque patris Dei quebamur propler eos qui ainnt nos derogare om-
gratia contentus esse voluil, el hoc ipsum circa va- nipolenli, dum dicimus quod malum ille nunquam
nilates vanilatum expendendo, et de creaturis p!ii- fieri velit, aul voluerit, et tainen malum fiat, vel
losophando, quasi cum meretricibus subslantiaro1 faclum sil. Diximus aliqua, proul Dominus dedit, et
suam dissipavit, el ad ullimura porcos pavit, irarau- adhuc cum plura dici possint, pauca dicere, et cora-
tando gtoriam suam in simililudinem imaginis cor- pendio volumus uti. Dicileergo qui omnipolentise
ruptibilis hominis, et votucrum, et quadrupedttm, et' tantopere favetis, ul boiiilatis el clementiae laudera
terpenlinm (Rom. i), malum ulique fuit, quod Deus> quanliim ex vobis esl diiiiinuaiis, quid vel quaittum
fieri noltiit. Quod aulem vacavit iili haecmala facere,i ,n intelligitis in nomiiie Omiiipoientis? Nimirum quod
Verbi graiia, non sUperveniente ira, ut perirent ho- omnia possil, quod nihil sit quod ille non possit. Et
rnines, sictit facltim esl tempore diluvii, permissio> nos vobiscum credirous el fatemur quod ita sit.
Dei justa et bona fuit, tempus poeniteutiaegentiumi Sed quodnam vel iibinam sunt illa oinnia, extra
exspeclantis. quod quaerenduro nihil sit? Nisi eniui el hoc perspe-
CAPUT XXVI. xerimus, parum valet omne argumentura sermonis
omnipoieuli Deo obsequium praestanlis. Inlendamus
Quod tero ad tuptadicla responderit, propterea quod ergo si habemus digitum indicem, id esl spiritum
ab inilio nescierii ex Auguttino tumptitse tuam epi-
nionem advertarioi, ita rejiciendam, ul ex limpidoj verilalis, intendamus, inquara, in omnero sanctae
fonte aquam balnearum sordibus inquinalam. Scripturae latitudinem, a principio Geneseos usque
Diulius in illis beali Auguslini dictis immoralii ad calcem Evangelii, anguluinque illura, in quoom-
cum suis consislit
sumus, pro eo quod exinde sumpluni esse compe-- nium aposloiorum junior Paulus
rimus, quod mala vellc diccretur Deus. Convcniebatt Epislolis, et dicamus quia haecomnia potaiit, potest
et haec respicientes la-
quidem de his traclare, vel ad hacc respondere ina et poterit niauus Domini,
«jxordio sertnonis, sed cognitum nobis nonduniii teamur, tam scienter quam fideliler, quod ille onj-
 77 IN REGULAM S. BENEOICTl. — LIB. f. 478
nipolens sit. Cseterum quidquid extra hanc Scriptu- /| quiuquid extra sanctaruih regu.am Scripiurarum
ram sanclam cogilari, vel argumenlamio polesl excogitari potesl, nemo ab horaine calhotieo, ht eeo>
confingi, sicut expcrs rationis esl, ita nullatenus filealur posse oranipotentem ommum, jure exiger*
perlinel ad laudem vel confessionem omnipotentise potesl. Verbi gratia : Non invenitur illic quod coro^
Dei: Noune sanclus Angelus discrevit, loquens ad naturus sit Dens vuginem post ruinam. llaqtiecum
Mariam ubi postqttam ejusdem Virginis prasnuntia- dicil quispiam, tit ille nolae et constantis fidei vir
vii, et ejus quse vocabalur sterilis indicavit conce- praedicltis Hieronymus, cuin otnnia possit Deus,
ptum, menseraque illi esse jam sextum hanc ratio- suscitare virginem non polest post ruinam, valet
jiem subjunxit: Quia non erit impottibile apud quidem liberare a poena, sed non valet coronare
Deum omne verbum (Luc. i). Quid enim est omne corruplam, nequaquam omnipolenlise derogat, sed
vcrbum, nisiomne quodcunque vel omnia quaecun- inflexibilem justiliara eommendat. Nihiloroinus si
que locutus est Deus per ottanctorum, qui a tmculo dicat quia cum omuia possit Deus, creaiuram ange-
tunl prophelarum ejut? (Ibid.) Non enim sic levitcr Jicam mendacio corruptara, et oronein qui sequjlur
verbum accipimus, ut verbi gratia, si scurriliter palrera mendacii diabolum, loquendo verbum con-
dicat quis : Qaaravis omnipotens sit Dous, tamen tra Spiritum sanctum, id est scienter contrr. «eri-
eflkere non polesl ut tria et quatuor non sinl se- B tatem defendendo mendacium, suscilare non potest,
ptem, verbuiu csse censeamus, sed verbiim est, ul veldareilli veritatis coronain, non omnipotenti de-
jam dixirousquidquid sauclis et divinilus inspiralis rogat, sed justiliam et veriUlem praedicat. Si qnae-
Scripluris conlinel, exccplis illis quae interdum illic ras ulrura valeal sallera liberare a poena, ipse tibi
alio spiritu proiato referuntur. Verbi gratia : Apud respondeat. Cum enim dixisset 5 Et ptocedetti qui
Danielem (47), Nabuchodonosor Omnipotenlem lau- bona egerunt in returrecltonem vitm , qui vero mala
dans:Jux(a volunlatem enim, inquil, luam facit tam egerunll in resurrectionem judicii, ne sibi quisquam
in cetlo quam «n (erra, el non ett qui retitlat manui blandiaturde bonilate Dci dicens quomodo tain bo-
tjut, et dicat: Quare fecitti (Dan. iv). — Nam, et nus tanlas lam diutinas miserorum peenas videro
hoc, inquit Hieronynius, loquitur quati Iwmo tmeuli, suslinebil? continuo suhjunxit: N»n pottumjgo «
Non enim quod tult hoc faeil, sei quod bonum est meipsofaceiequidquam, sicut audio; judico, et ju-
hoc vult Deut. Nabuchodanosot autem sic loculut ett, dicium meum verum est. Proinde non adulemur Ora-
tu dum polentiam Dei prmdical, juttitiam ejut vi- uipotenti dicendo, quod vel diabolus, vei ulla
dealur atguete, quod immetito pmnat tutlinuerit. crealura angelica sive humana voluntale ejus eoiv
Omnium ergo quse in Scripturis sanctis loquitur rupta el roala facla sit, sed cum adjulorio cjtis la-
quaecunque promiuil vel comminatur Deus, nullunt C boremus, inquanlum possumus ne in jllud judicium
verbum impossibile fuisse vel esse apud Dominum diaboli incidamus, unde nos liberare non possilipse,
confjtemur. Summa illorum in Symbolo continetur, qui extra veritatem Scripturarum facere aut velle
de qno nihil dubilantes, veraciier in Dominum Pa- nibilpotest oinnipotens Deu
trem omnipotentem nos credere confitemur. Proiude
(47) S. Hieren. Comment. io Dan. cap. iv, 32, Patrot. tom. XXV.

R. D. D. RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

SUPER QU^IDAM CAPITUiA

REGULiE DIVI BENEDIGTI ABBATIS.

LIBER PRIMUS.

293 Parvani qatdem, sed utilem, ut tibividetur, a D nendas moverunt quidam servorum Dei. virl rell-
ne rem petis, atque instanter exigis, o Pbilochrisle giosi, nostrae, id est monachicae professionis. Olim
Cbuno, amator veritatis, nt viuelicet rationes, quoad qooque longe anlequam perccllerel nos aliquls
possinn, idoneas Deo donanle studeam proferre quaestionibus ejusmodi, convenerat nobis sermo de
«lequibusdaincapitulis regulaebeati Beoedicli, maxi- jam diola regula Patris ejusdem sanctissimi, quod
meque de iUis de quibus quesliones non conlem- eam vere per hientem ejus ilisposuisset, et pet,
470 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS
os ejtts locutus fuissel Spiritus sanctus, quoilleJ Aconlroversia me inviium jdeduxisti, loquar prius,
plenus fuit, et quod oronino superaedificata esset (necdum islnd) utjam dixi, quocunque mihi mens
Super fundamenlum divinse posilionis, fundamen- suggesserit. Quid est illud ?
tum evangelicae attctoritatis, cui nimirum talis Pauper locutttt ett, ait Sapicntia, el dicunt: Quit
ttdificalor, sive scriptor apcrlos suae mentis ocu- etl hic? Et si offenderit, subvertenl illum(Eccli. xm).
los, dum scriberet, intendit. Primum , eorum Hoe mihi mens suggerit; nam hoc dictum etiam
quse dicebamus, erat ordo vigiliarum Dominicae ad me respicit. Loculus sum enim et quia locutos
noctis, quae psalmorum, leclionum, atque responso- sum dixerunl: Quis est hic. Quid loculus sim tn
riorum nuraero duodenario construclse ita conclu- scis, et Iocutiones meas libenter amplecteris, verura-
dunlur, ul earum finem Isetum valde atque serenum tamen et hocipsum294 dicam poslhac, nunc dice-
reddal inlroitus sacerdolis, conventum Ecclcsise re pracstat, unde, velapudqualium cogitationes, pau-
quasi repente salutantis, lectionemque legenlis per ego fuerim vel simul. Ex eo pauper ego reputa-
sancti Evangelii. Ubi causas reddidi hujusce ordinis, tus sum, apud cogilationes illorum, quod a pueriiibus
quales potui; lu deleclatus illis flagitare ccepisli, annis monachus et ccenobii clauslris fui contentns,
qualenus dicla vel adbitc dicenda, quasi ulililer, ™ sive delentus, et non circuivi mare et aridam, sic-
scienda mandarem litleris, et lunc quidem remis- : ut divites negoliarores illi quorum apud cogita-
sius. nunc autem attenlius insistis, et fere toto tiones pauper suin, qtiorum quilibet forte parabo-
pnesenti anno renitenli mihi quietem non concedis. lam illam sibi congruere praesumit, quam Dominus
Proinde si quem scribendo haecoffendero, tibi totum dicit: Simile est regnum cmlorum homini negolia-
imputet, quiscunque fuerit, sive juste sive non lori quwtenit bonat margaritat (Matlh. xni), etc.
jusle offensus ille sit. Novit enim ille, cujus in con- lerunt enim in longinquum, et apud magislros in-
speclu sumusnos, cujus in auribus sunt sermones clylos peregrinati sunt, et post multas margaruas,
nostri, quia non sine aliquo melu tibi hunc assen- quae bonae esse videbanlur, margarilaspoetarum
sum praebui, propter illud quod dixil ipse aliquando atque philosopborum, unam vere bouam et vere
quibusdam sapientioribus quam simusnos: Nen pretiosam, sanctae ac divinse Seriplurse margarilam
ettit locuti coram me rectum, ticut tervut meut Job Invenerunt, eamque magno preiio vigilanliae ae
(Job. XLU).llle namqtte invisibilis anditor est metuen- sollic.itudinis emerunt, el utinam invenerint ad per-
dus, ne forte non totum placeat ei quod loquimur. feclunr, et habeant/in aelernum! Hoc ego non feci,
Item si quis hinc aliquam consolalionem acceperit, sed tanquam simplcx Jacob cum matre Rebecca
si quis, ut tu desideras, ex sermonibus nosiris in ri doroi habitavi(G«». xxv). Hinc ego apud cogilatio-
humilitate et simplicitate sua utiliter conforlatus nes illorum pauper et contemplibilis, et dixerunt:
fuerit, totum nihilominus luum cum Deo sil. Si Quis est bic? Scribit eiiim et loquitnr, loquilur
enim caelera quse vel sponte vel rogatus scripsi, et scribit, qui magistros et pneceptores nostros
mea esse, el mihi imputari debere.non concedis, saltem videre nunquam dignus fuit. Inde etiam
quanto minus islud ad quod me pcne per vim im- pauper ego, quia saltem charlulas, quibus inscribe-
pulisli ? Nam quia sura homuncio ventris pigri, et rem, habere vel acquirero vix polui.
cuilibel Epicuro pene consimilis, dicere soles, quod Sed vidi sapienliam Dei, vidi quodammodoVerbum
ea quae hactenus scriptitavi, non mihi magis quam incarnatum, Chrislnm filium Dei, totum aureum,
asino imputare digneris. Et recle, fateor. Nam quod tolum quasi corpus habentem opliroo ex auro for-
asina Balaamilica locuta est, et sessorem sui pro- matum, et ex ipso vivas aquas in me cum impetu
phetam redarguit (iVum. xxn), quis eidem asinae et proflucntes, per complures fislulas ex ipso ejus cor-
non potius Deo soli, qui el asinam et prophelam pore undique proeminentes. Nonne lali schemale
fecit, unquam allribuil? Faciam igilur, ut polero, patiperein consolabatur, et id quod suum est Ioque-
quod vis; verumlamen prius susline roe, ut loquar batur; Ego, inquit eadem Sapienlia, diligentet me
quodcunque mihi mens suggesserit. Si enim ego te D ditigo, et qui mane vigilant ad me, invenienl me.
sustineo, loties quasi in angaria me fatigantem, cur Mecum sunt divitim et gloria, opes tuperbm et jui-
non et tu rae suslineas, alia prius loqui properantem titia. Melior est fructus meus auro et lapide pretioso,
quae [quoniam] simul sese ingerunt per occasionem etgenimina mea argenlo electo, ut ditem diligenles
istorum quae milii lu ingessisli ad scribendum ? me et thetauros eorum repleam (Prov. vm). Ilem :
Quasi de allitudine montis excelsi me nunc advo- Egotapientia effudi flumina, ego quaii tramet aqua
casti, quia proposilum habens scribere de gloria et immentm de fluvio. Ego quati fluviut Dorix, et ticut
honore filii hominis, et cum hoc proposilo ingressns aqumduclut exivi de paradito. Dixi: Irrigabo meum
Evangelium secundum Mattbaeum, mente et pene Jiorlum planlalionum, elinebriabo parlut mei fru-
assidua cogilalione illic eram, illo in monte consis- ttum, el ecce factut ett mihi tramet abundant, et flu-
tebam, ubi sedens et aperiens os suuro docebat disci- viut meut propinqnavit ad mare, quomam doclrinam
pulos suos [suo] sermone pulcherrimo (Matth. v). quasi antelucanam illumino omnibut, et enatrabo
Inde me advocasli serraone nondum IransaClo. illam usque in longinquum(Eccli. xxiv). Nonne, in-
Quoniam ergo de illa alliludine in vallem islaro, quam, secundum verborum hujuscemodi sensum,
id est ad scribenda baec, in quibus nonnulla est Tisus iile mihi bquebatur 7 Et ti non statim sensi
481 IN REGULAM S. BENEDICTI. — LIB. I. « 482
qtrid significaretur, attamen nunc inlerprelatio A bono, sed pro afflictione ponatur, tl betlo, tecundum
fida est, quia stalim subsecutus est, et nunc usque illud quod in Evangelio scriptttm est; Sufflcit diei
perseverat effeclus. Et si alii cuilibet hoc ridiculum maliliasua (MaiiA.vi). Magislri magnitac praecepto-
forte aut infanliie videlur, at saltem tibi jucmidum res nominati, praeclara lotius Franciselumina, quo-
esse el venerabile videri dcbet, per quem fieri coe- rum ad auditum de cunctis fere provinciis examina
plum est ex lunc, ut scrihere et scribendo refun- discipulorum festinabant, senlentiam illam de vo-
dere volenli vivas aquas de illo charactere atireo in lunlate Dei emisisse atque constanter defendere fe-
me decurrentes, nnmmus non deesset, membranula rebanlur, et idcirco quidquid dicerem ego, non so-
non deficeret, ut dicere possim : Quia sapienlia Dei ' lura non audiebalur, verum etiam lanquam slul-
Christus revera, secundum auream visionem illam, tum conlemnebalur. Ita erant adversarii, vel esse
dives est, et auri atque argenti salis babet. Fiat videbanlur sibi, aucloritate illorum frcti, utputa-
mihisecundum illud signum, quod osculum quoque bant, irrefragabili, ac si angelus de ccelo locutus
ingessit ore solido, ore, ut jam dictum est, aureo, fuisset eis, qui taraen non esset audiendus in hujus-
scilicet, nl non desit mibi secrelorum ejus, quae modi, vel si alio quolibet modo contradiceret
solis debetnr amicis, cognitio, utque magis ac magis Scripluris verilatis. Et quidem sapientiores utcun-
usu ipso experiar, quia balneis sive cisternis homi- B que mihi tolerabiles in contradicendo fuerint, sed
ittim viva fonlis Chrisli fluenla jugiter manantia de indocto scholarura popello favente adversarns,
meliora sunt. veluti clericis conlra monachum, veluti magislris
Qnomodo illi de paupere isto Ioquenle dixerunt: conlra indoctum quid dicam tibi ? Qnalis in me la-
Quis est bic ? Quomodo admirali sunt ? Quomodo litim exprobralio fuit? Revera experimento didici,
zelali sunt ? Nimirum sicut scriplum est. Licet ut seniirem in memelipso magis illud quod per os
enim interdum propter aliquam sirailitudinem beali Job sancta Ecclesia dicit: Nunc aulem deri-
maximis conferre minima. Sed exasperaverunt dent mejunioret, quorum non dignabar patret ponere
eum, et jnrgali sunt, invideruntque illi habentes cum canibut gregit mei,et quorum virlut manuum erat
Jacula. Sed itcm de iilo et de quolibet alio simili mihi pronihilo, et vita ipta putabantur indigni, ege-
ejus scripturo esl : In tribulatione invocatli »:«, et *late et fame tterilei, qui rodebanl in tolitudine,
iiberavi te, exaudiri te, in abscondito tempetlatit tqnalenlet calamilate et miseria et mandebant herbas
(Ptal. LXXX).Abscondilum tempestalis me viderit el arborum cortices, et radix juniperorum erat cibut
exaudilor omnium Deus, qui scit me idcirc.o male- eorum, qui de convallibus ista rapientes, cum tingu-
dicta illorum snstinuisse, el in faciem eis reslilisse, la reperissent, ad ea cum clamore currebant. Nune
ce mrsus inducerent bseresim Florini, dicendo et in eorum canticum versui tum, et factitt tum eii in
pertinaciter aflirmando quod Deus velil malum fieri, proverbium. Abominantur me, et longe fugiunt a tne,
quodque malum illud, peccatum illud, per quod et faciem meam contpuere non verentur(Job xxx). Ego
mors in hnnc mundum introivit invidia diaboli (Sap. aulcm omne canticum eorum, omnemque despeclum.
11),per voluntalem Dei acciderit. Scis enim, ut arbi- 295 dura fronle conlemuens, ita ut nune ego rei
tror, hseresesfuisseduassibi contrarias, Colilianam vel lemporis illius memor admirari possim, et gau-
alque Florianaro. Nam Colitiani a quodam Colito dere quod mibi quoque illud propheticum accideril:
nominali, dixerunt Deum nullum oranino facere Ecce dedi faciem tttam valenliorem faciebut eorum,
malum, conlra iilud quod scriptum est : Ego Do- «I frontem tnam duriorem fronlibut eorum, ul ada-
minut facient pacem, et creant malum (Ita. XLV); mantem et ut tilicem dedi faciem tuam (Ezech. m).
ubi subiiitelligendum est, non roalum quod est vir- Ivi in Franciam, ut potissimum conlra magistros
luti contrarium, sed malum affliclionis, quod opor- illos praelium dispulalionis commillerem, quorum
tet fieri interdum propter casligationem roalorum, tanta super me et contra me auctoritas erat, tit qtio-
i'.t est peccatorum, verbi gratia, famem, gladium ties illius temporis recordor, siroul et recordari de-
pestilentiam et malas bestias, quae ipse Domimis Q beain dicti illius verissimi, quod Sapientia dixit:
apud Exechielem qualuor judicia sua pessima nuncu- Divet loculus est et omnes tacuetunt, et verbum illiut
pat (Etech. xiv). Floriani a Floriano nomjnali usque ad nubes perducent pauper locutus ett, et di>
econtrario dixerunt Deum creasse mala, et, ipsa cunt: Quis est hic? (tccli. xui.) Nam alter eorum
quae virtuti sunt contraria, nimirum conlra id quod magister simul et episcopus alter, quovis episcopo
scriplum est: Et vidit Deut cuncta qum fecerat, et fsmosior, quamvis ipse non essct episcopus. Mirtiin
erant valde bona (Gtn. i). Haec erat illa bseresis, mihimet nunc est illud recordalionis meae specla-
quam bealus llieronymus anathematizans (48), cum culum, quomodo solus ego vili asello residens, ju-
illud in Isaia sano inlellectu exposuisset : Fa- venculus, uno tantum ptiero comilatus, ad exteras
tient pacem, et .creant tnalum, id est bellum (ha. lam longe civitates ad confliclum conlra lales pro-
XLV]) , quomodo tnim luci contrarim tunt lenebrm, fectus sum, quibus adesse et os et ingenium, el
ila paci contrarium etl bellum; protinus ait: Unde magnam tam oflicii quam magisterii dignitatem
et confundatur kmretit, qum maiorum arbitralnr noveram, nec defuturum quod et factum est, ui
conditortm Deum, cum hic malum non contrarium magislrorum pariter ac discipulorum ccetus quasj
(48) S. Hieron. Comment. in Isa. lib. xm, cap. xtv, 7, Palrol. tom. XXIV
483 RUPERTIABBATIS TCJTIENSIS 4*1
non parvus conventret exercitus ad mc audiendum, JA cnm baec diccrat, respexisse arbilranwr Apestouim,
ad nie convincendum, Hlud autem magis mirum llle namque videlicet lOsee fbraicaterem
Jtabtwn,
videlur quod roe ingrediente civitatera, Jam dicto- tam pro spiriluali qtiam pro carnali iornieatiem
rum alter et prsecipuus magistrorum ultimum ira- judicialiter conveniens, imo non tam ille quara qui
hens spirilum, statim post ingressum meum vilam in illo loquitur Doroinus, et sic incipiens : Non ett
finivit, alter eum quo acerbum habui coufliclum, veritat, et non eil misericor4ia, el non ett tcientia Dei
nescio an integrum annum supervixerit. Ex tunc in terra. Maledictum, et menAttfium,el liomicidium,
q-joniaro, mulli religiosi pariter et docti sententiam et furtum, el adulletium innndoverunt, et languii
illam ijnprobabairl, sed et adhuc viventibus illis, sauguinem teligil (Ose. iv), illum quoque tcUicet
qtiamvis mmium laciti, improbaverant, cessavit Judaeum lertio tradii traditione eadem qua Aposlo-
illius disceptalionis ventus, sed illi contra quos lus, ul jara dictutn est, trariiiura esse gentilem ter-
priiuura certamen habui diu prislinum quod in me lio. declainavit, et Iradilionis causam, lcrlio reddil.
conceperanl tenuerunt odium, ut veraciter dicere Prirao naroque dicit : Verumiamen unusquiique non
possinl; Oderant eum, nec petetani ei quidquam judicet, et non arguaiur vir (ibid.). tloc euiu> dicere
pacifice loqui (Gen, xxxvn). Qitaliter vindictam quae- quid est, nisi tradere, id est derelinquere ? Causara-
sierint, quali ultione semetipsos in me consolari B 1 que prolinus reddit. Populut enitn iuus, ticut hi qui
desideraverint, postmodura dicaro. Nunc priraum contradicunt tacerdoli (ibid.). Ad quod subaudiendtim
videtur dcmonstrare, quibus ex capitulis Scriptura- est, el idcirco nullam debent raisericordiara conse-
rum comprobare voluerint snum illuro sensum de qui. Nain et lex superbientem et nolenlem obedira
voluntale Dei, simulque osteudere quod eadem ca- sacerdotis iinperio decernit roori, et auferri roatum
pitula non perfecte iiitellexerint. Quatuor capitula hoc de Israel, ut audiemes limeant universi. De
sijnt: Priraum, Hliad Aposloli: Tradidit ittot Deut talibus bcalus Job: Ipsi, inquit, fuetunt rebelles
in desideria corattt eorum, in tmmundiiiam. Tradidit tuminit, etc, usque ad id, obliviscatur ei ejus mite-
iiles Dens, id est in passione ignominiae, tradidit il- ricordia : dedit ei Deus locum pnmitenlim; et ille
los Deus iit reprobum tensum, ut facianl ea qum non abittitur eo in tuperbia (Job xxiv). Secundo dicit:
comeniunt (Rom, i). Secundum, illuddeApocalypsi: Ideo (ornicabuHlur fitim vettrw, et iponsm tettrm
Qm nocet noeeat adkue, et qui in sordibus est sordes- adulterm erunf. Non visitabo super filias vettrat cum
eal adltttc (Apoc. xxu). Tertium, illud dictum Moysi: fuerint fornicaim, «t tuper spontts vettras cutn adut-
Ego inditrabo cor Pharaonis (Exod. xiu). Quartum: teraverittt, queniom ipti cum mereirkibut ve.rtabau-
Excmea cor populi hujtts, et auret ejut aggrava, et lur, ec eum effeminattt sacrificabanl (Ote. iv) scilicet
octtiot ejus claude, ne forle videat vculis sui», et au- usu illo qui esl coulra haturara, quod scelus itidem
rtbtts suii attdiat, et corde tuo inteiiigat, et converla- Aposlolus secundo traditionis loco expressit, diecn-
tur ef tanem ettm (Ita. vi). do : Nam femuue eomm immuiaverunl naluraJem
Adprimum capitulum respondi: Quia Deusin passio- utum (Rom. 1), etc. Quidnam est non visilare, uisi
pesejusmodinerainemlradit, nisi illum qni semetip- tradere, id est, derelinquere ? Teitio loco dicil:
sum liadidit.Nam etidemApostohjsadEphesiosdicil: Parlicept idolorum Ephraim, dimitte ettm (Ote. l\).
Qui detperantet tradiderunt temetipsotimpudicitim,in Quid cniin esl dicere, dimitte nisi trudere, id est
operationemomhittmmtthditiw.inavaritiam^Epliesiy). derelinquerc ? Causasque islas prniiuus reddil:
Etad Romanos anteqiiam dicerel, propterquod tradidit LigavU eum ipiritut in alis suis (ibid.),' id csl uon
iUot Deus, prsemisit quod semetipsos iradidissent his per iguoraiUiam, sed per spirilum superbiae de-
verbis z.Ei muiaverunl gloriam incorruptibilit Dei in linqiiit, idcirco non poteril solvi sive corrigi. Item :
ttmilitudinem imaghth corruptibilis hominis, et votu- Ego scio Ephraim,«(Israel non est abtcoitdims atue
crttm, et quadrupedum, et terpentium (Rom. i). Quid non dabunl cogitationei suas iu medio earim, et
ergoest tradUtit, nisiae si dkcretttr; non liberaveril? Dominuin non coguoverupu(Ote. x), id est iu notitia,
Causam aiitem cur tradiderit, id est non liberavit, rj sicut de genlili dixit Aposlolus, haliere nou proba-
ex alia Scriptora percipere promptum est. Scriptti- verunt. Causa ista vel soia salis excusat Deura,
ram illam quaeramus, cujws niaxime kituitu Apo.-. quod iion idcirco qiieropAuitttradal sive dimittat,
slokts, ttbi irt Craecum, id est in gentilem Justa de* quia velit fieri malum dum praeraisso, dimiHe eum.
clamaldone invectus lerlio dixit, quapropttr tradidit (Ose. IV), siibjutigit, quia ego uio quod non. dabunt
illat Deus tttnc deroutu in Judawjnt conversus, cujus cogitationet tuat ut reverlanlur ad Dominum. Ad se-
de superbia, ne dkam juslilia, uata fuerat oninis cundum capilulum cuod erat; Et qul in tordibut
coirtroversia, propler quod ait > Inexcutabilit ei, oi est, sordescat adhuc (Apoc. xxw), kiterrogatns, ita
Itomo WBIMJ,qtuijudicat. In quo eman judicat all«- dixt. Quid est in sordibus esse nisi iu sordibus siW
rum, teipsum condemnas. Eadem enim agis qme complacere, ipsasque sordes defemiere? Nam da
judicai (Ronu u). El quidem fere omnis Seripiura . illo qui per ignoraaliam vult sordidari, et «JeHJoqui
legis et propbetaruro, sive imov*\ixm elregora, per inflrmitalera sorde* i«cidit, vel in sordibus Aiit,
imMHeste testatur Judaeum eadem commisisse scele- aliud judicium est, quam istud, sordescat *admie,
ra, quae coramisisse conslat gentHem sive Graecum., exempli gralia : En morieris, ait Deus. ad Abime-
, Tcrumtamen maxime ad propbetam Osee divinumi lech, propler mulierem qttam lulisli, hubet enim «•'•
485 IN REGULAM S. BENEDICTI. — LIB. I. 4gf
mm. Abimelech vero non tetigerat eam. Et aii: Do A I quaalu magisardeati sole iiriiur, tanto magis durun
«Kine,ntim genlem ignorantem el juslam interficies ? efficitur:
In simplicitate cordis mei, et mundiiia 296 nuinuum Iuvidia Siculi mn inveuire lyranni
nuarum feci hoc. Dixitque ad eum Deut: Et ego Majus lormentum,
icio quod tmplici corde fecerit, et ideo custodivi te ait quidam (UOMT. Epiit. i, %, 58), Mcet longe tit
ar pecearet in me, et non dimiti ut tangeret eam ahud quod invidet tyramius homo, lyranno horomi,
{Gen. xx). Et Apostolus de semetipso riicit: Sed et aliud quod iuvidet terrenus horao Deo et regi
ideo misericordiam consecutus sum, quia ignorani coelj, quod fecil ille Pharao exemplar diaboli. Mon*
feci (l Tim. 1).Dicil atiquis: Quare non oranes igno- quid tutic invidus vel impius esse ccepit, et cbjii
rantes simililer praevenit, ut non peccent ? Yidelicet, cordis, quando ad primam voceoi dicentis: Hmc <tjU-
quia ipse novit omnes, et scil quia non orones cit Dominus Deut Itrael: Dimitlt popuium nteum, nt
praemonili caverent a malis, sicul non cavit ille sacrifitet miliiiiideserio,(Qspond\t:QttitetlDominui,
Cain, quem ipse praemonuit (Gen. tv), et melius est «1 audiam vocem ejut. ei dimittam Itrael ? neteio
iliis veritaiem non agnoscere quam eamdem agnilam Dominum et ltrael non dimittam (ExOd. ix). Iroo
non cusiodire. Qui auiem per infirmitalem sordes etantequam rex fierel, duruserat el impius, elid-
incidil, qualium cujusque personam Aposlolus se- B ] circo in reguura sublevavit eumjudex Deus, ut essel
melipso suscipiens: Video, inqttit, aliam legem in noia persona in qua noto exemplo prsemonsiraret
membrii meit repugnantem legi meniis mem, et ca- qualitcrimpiosatquetnvidosforeljudicaturus. Itocest
ptivum me ducentem in lege peccali, qum «s( in mem- quod ipse dixit, et Aposlolus quoque meinoral: Id-
bris meit (Rom. vu), conlingit illi quod Sapientia. circo gulem potui le, ut osttndam in to fotiitudinem
dicit : Misereris omnium, Domjne, et nihil odisti meam, et narreiur nomen meum in univetsa tetra
coritui qttm fecisli, dissimulans peccata hominnm, (ibid.). Proinde quod riicit Apostolus; Ergo cui vuii
propter pmnitentiam (Sap. xi). Non bic prsemonetur- miseretur, el quemvult indural (Iiom. i.v), expediltta»
ad caulelam , sed exspecialur ad poenilenliam. Quod habet sensuni, si, ut volunt plerique doctorum,
si per superbiaro ipsas, in quibus esl, defendit s;\as maximeque Origenes, ex persona objicieniis acci •
sordes, jam quid faciat ille uon curat Detis, c( dere- pias. Nam et ubi loquitur Isaias : Quare errare not
tinquentis jndicio dicitur, sordescat adbuc, sieul et fechti, Domine, de viit tuis, indurasii cor nosttum
Psalmo scriplum est: Secundum muttitttdinein irm n« limeiemui te ? (lsa. LXIII)ita dicit beatus Hiero-
IU/Bnon qumret (Psal ix), id est, non corripiet eum nymus : Epittola quam icribit Paulus ad Coriiithioi
propter hoc, quia roulliplicitcr iralus est. cum ad uniut sctibatut populiim Avitatis, pro varie-
late habiiantium, id «»( sanctorum et pectatorum,
Ad terliun» capitulttm quod eral: Ego indurabo
eor Pharaonit (Exod. xui), itabreviter dixit: Nonne nunc laudat eos, nunc cortipit, nitnc docet, nunt re-
Proyotat ad contmentiam, nuphas non
antequam dieeret Deut: Ego indurabo, salis durua prehendit.
er.at Pharao? Nonne illud magnse fuerat durtiiae recusat, retrahit ab idololaAriaJnstruil resurreeiionem,
dixeral: V««i(«, tapienter opprimamut lntne bigamim porrigit manum, ne locum tribuat fornietH
qtjod lioni. Hoc diximus, ut praesens quoque capitulu»,
populum, ne forle muliiplicetur (Exod.i); quod di-
xerat obstetricibus, quaudo obttetricabitis Hebrwat, quod omne ex populi Deuin dcprecantis oratione
et partus temput advenerit, ti mtisculnt (uerit, in- contexitur, vcl juslorum itilelligamus esse vel pec-
ti reservate (ibid.). ltemque catorum et ntitic laudare Dominuro, ounc roovere
terficile illum, femina,
Domino quaestionem, et suam culpam referre ia
onnii populo suo : Quidquid masculini sexus natum
Deum.
fiterit, in flumenprojicUe, quidquid [eminei reservate
et,
(ibid.). Quodque odenmt fiiiat hrael JZgyptii, Iiiquarlocapittilo, qupd erat. Excmcacot populi
afiigebani illudentet eit, atque ad amariiudinem hujus, et aurei ejut aggrava, et octtlot ejus elaude,
luti el lo> ne forte- videat oculit, et auribus audiat, et eordo
perducebant vitanv eorim, opetivus duris
terit, omniaue famulat» qm m terrat operibut pre-- P inteiligal, et converlatur, el tanetn eum (ha. vi),
mtbaniur? (ibid.) Qmdigittir est dicere, egoindur videbatur esse vis, ut vet ex eo possent os- meum
tabo, uisiac si dkatur qaoniam durus est, et duro,i obstruere adversarii. Ego aulem fere nil praemedi-
corde. odU, et irwidet, ego fhcieodo signa, et osten- latus, ita protinus respondi: liiitiimi visionis ex flne
dende curam roeani pco filiis Israel, iton,sohiin noa. mclius cognoscitur. Nam visionis ejusdem quam
emolliam ncquissimtim eor, veiaim etUni in conira- propbela sic narrare incipit : /n anno quo moruiut
rittffl proveniet illi, ut qui dnrus <tst,. adhiKJ fiat; est ttex Oziat, ubi Domimtm sedentem super sotittm
durior ? Neque eniro alUer sane inlelligitur, nee excelsnm et elevalum (ibid.), etc., domus funro im-
aliter intelieetwa estasanctis Putribus, itlud quo- pleta dicilur, etquid rslud stgBiflcet mnuitMr sub-
que quod in Psairao dktum estr Cotnettk cor eo- jungendo, excmca cor populi hujus, circa fhiem vero
rtim, ut odirent populum. ejus (Psal. ctv), nisi ila, visionis Dominus ipse dicit: Liga teitimonium, tigna
benefaeiendo. populo suo, et multipUcando illum, legem in ditcipulis meit (Iia. vui). Nunquid hoc est
tometunm fe$il invidenlibus, til ita magis ac magisi matum, laliter Judaeos excsecari, sive ex*secatos
indurarentur de beneficiis apparenUbus, sicttt hilum, esse, ut non inlelliganl, ut non audiant» ut non
 487 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 488
siiscipiant fidem evangelicam ? Imo valde bonum est A non valens, velut allistis loquitur infirmitis quam
genlibusiiniversis, quia si credidissent Judsei, stetis- velit ipse, sicut, legens, poles palenter advertere.
setque locus eorum, et lemplum, roagnum fuisset Non ergo, inquit, fit aliquid, nisi omnipotent Deut
genlibus scandalum, nec ipsis profuisset susceptum fieri velit, vel tinendo ut fial, vel ipse faciemlo. Nec
Evangelitim. De paueis illis quod crediderunt suma- dubitandttm esl Deum facere bene, eliam sinendo fieri
mus argumentum. Dixerunt enim ad Pelrum: Quate qumcunqtte fiunt male. Sciebam quid vellet liouio
introisli ad viros prmpulium Itabentet, et mandtxcani sanclae et piae votuntatis, toto corde et sensu ten-
cum iltit ? (Act. xi.) Et quidem audita ratione tunc dens ad honorem divinae juslitiae, divinae bonilalis,-
tacuerunt, sed postea fecerunt apostolis seditionem sed non concedebalur mihi ab adversariis, ganden-
raagnam, docendo fratres; Quia nisi circumcidamini, tibus quasi patronam se habere senlemiam lanti
nonpotestis talvi fieri (Act. xn). Hoc Amiochiac fa- doctoris dicenlis: Non ergo fit aliquid niti omnipo-
ctum est, et cum propter eamdem seditionem non tens Deut fieri velit, nec volenlibus pali, ut ea quae
minimam Paulus et Barnabas et quidam alii ascen- sequuntur disculerem ego, vel sinendo ut Dat, vel
dissent ad aposlolos et presbyteros in Hierusalem, ipse faciendo. Quapropter laborans, ct ego landera
congregala Ecclesia; Surrexerunt quidam de hmresi inlrepidus dixi, quam cum idem sanctissimus doclor
Pharismorum qui erediderant, dicentet qnia oportet B de scriptis suis mulla reiraclaverit, islud quoque
circumcidi eot, prmcipere quoque servare omnem retractalione dignum fuit. Audeo autem adhtic, et
legem Moysi (Act. xv), magnaque conqtiisitio facta bonam volunlatem habens, noir dubito inclamare
de verbo hoc vix per Petrum et Jacobum sedata est tanlo Palri, quoniam lego sacerdotem Madian Jethro
(ibid.). Si pauci illi tanlum jam fecerant scandalum, consilium dedisse sancto Moysi uliqtie meliori atque
jamque caeremoniiscarnajibus, quantum in ipsis erat, sanctiori et sapienliori. Quid est hoc, inquil, quod
miscuerant Christi Evangelium, quid putas fieret, si facis in plebel Non bonam rem facis : slutto labore
gens lota credidisset, locusque et templum stetisset? consumeris, el tu el populus iste qui tecum est. Ultra
Nimirum nec illis crcdidisse profuisset, nec gentibus, vires tttas est negoiium. Sed attdi verba mea atque
quoniam earum oderunt salutem, credere licuisset, consilia, el erit Dominus tecum (Exod. xvm), elc. Ut
et si crederent, atque Judseis cogentihus circumcide- igitur non limercm adversarios, ausus sum nec ti-
renlur, Chrislus eis nihil prodesset. Proinde bealus mui, quoniam causa postulabat resulture tanlo
Hieronymus super isto capilulo (49): Excmca cor po- Palri, et quodammodo dicere illi: Quid est boc
puli hitjits, sic breviter eloculus est. Si enim illi quod facis? Quare Deum quasi adjuvare volens longo
297 viderint et conversi fuerint, et inteltexerint, et labore faligaris? Compendiositts iler est ad illud
sanali fuerint, totus mundus non recipiet sanilatem. quo tendis. Considera namque quia non dixil, si in
Universaliter quoque de cunctis, quibus Deus justus Tyro et Sidone, et si in Sodomis faclae fuissent
claudit sive non aperit oculos inlelligenliae, scien- virlutes quae factae sunl in vobis, salvi facti fuissent
dum quia melius esl illis viam veritalis non agnoscere Sodomitae, salvt facli fuissenl Tyrii et Sldonii, sed
quam post agnitam retrorsum abire. Nam si agni- hoc lanlum dixit, olim in cinere et cilicio poeniten-
lam veritalem fuissent observaturi, Deus hoc sine tiam egissent, forie mansissent usque in hanc diem.
dubio praesciens, dux eis fuisset, et auctor agno- Nunquid autem poenitentiam agere, el salvum esse,
«cendae ejusdem veritalis. paria vel seqitipollentia sunt? Nunquid manere ci-
Hic illud occurrit quod ipse quibusdam civitatibus vitalcs Sodomortim usque in hanc diem, cl salvos
exprobrans, quia si in Tyro, ait, et Sidone factm esse Sodomitas homines, sensum eumdem dicta haec
etteni virtutei, qum faclm tunt «n vobis, olim in cili- babent? Non ulique, nam neque oranes bomines,
cio el cinere pmnitentiam egissent (Malth. xi). ltem et qui pcenilcnliam egerunt, salutem qusesierunt, neque
alibi dicit: Quia si in Sodomis factm fuitsent virlutes, omnes homines, quorum civitates mancnt usque in
qum faclm tunt in le, forte mansissenl usque in hanc hanc diem, salvi sunt. Exempli gratia. Rex Israel
diem (ibid.). Sed non fecit virtutes in eisdem civitali- U impius Achab pcenitentiam egit, sed non propler
bus, in Sodomis, in Tyro et in Sidone. De illis enim fulurum, imo propter praesens saeculum. Haecdiffe-
civilalibus dicebat: Quid igitur? Sallem ne illarum ci- renlia diligenter animadvertenda est, quia muitum
viialumvoluitmalum.illoruraperdiltonem hominum, differt apud Deum utrum propter fulurum quis poe-
ut salvi non fierent, ut perirenl? Bealus Pater Augu- nKentiam agat, an propter praesens saeculuin. Si
slinus in libro Enchiridion, quem scripsit ad Lauren- propter vilara futuri saecult ille Achab jejunasset et
lium, mullum in isto capilulo Iaborare videlur quasi dormisset in sacco, ambulans demisso capite, nc-
inter fugam et pugnam, dum fugit consenlire, quod quaquam in cultu vitulorum et servitio Baal perse-
unquam volunlate Dei factum sit, vcl fiat aliquod verasset. ltem Ninivilae, si propler fidem vel vitam
malum ejusmodi; pugnat tamen quod salvos illos fuluri saeculi pcenitenliam egissent, nequaquam se-
fieri noluerit, et jusle noluerit. Laborem intentionis curitaie rcsumpla, eo quodnon cito veniret vindicta
ejus perpendit, quisquis verba ejus vigilanter atlen- prsesens, ad pristina peccata rediissent; quod quam
dit, quia velut pro constanlissimo habens, quod fecerunt, a Cbalriaeissubversi sunl. Igitur cum dicit
Uos salvos fieri noluerit, et de hoc Deum excusare Dominus, quia si in Tyro et Sidone et in Sodoimg
(49) S. Hicron. Comment. in Isaiam lib. iu, in eap. vi, 10, Patrol. (om. XXIV.
 »o 1N REGULAM S. BENEDICTI. — L!B. 1. 490
fartte fuisse virlufes, etc. non consequitur quod eos A rugiet, quis non timebil ? Dominus Detts toculus esl,
salvos esse noluerit, imo illud consequitiir, quod de quis non prophetabil? (Amos m.) Ipse aulein qmd
pcenitenlia illorum non curaverii, quia non fuisset invenerunt offeusionis, in omni bujusmodi locuiione
valens atque sufliciens ad consequendum fructiim paupcris? Imo quotnodo ul invenirenl scrtitati suut,
verse, id est aclernaesalulis. Pmnilentiam agite, ait et scrutantes defecerunl? Virgilianum illud cunctis.
ipse Dominus, causam istam subneclens, appropin- pene Iritiitn csl:
qaabil enim regnum cvelorum(Matth. m). Et isla sola <.. . . Et crimine ab uno
causa est, propter quam praedicare pceniientiam, et Disce omnes.
virtittes facere dignetur, ut invitentur homines ad (VIRCIL.JEneid. iib. n, GS, 66.)
credendam. Unde vaide notandum quia Ninivitis Hoc si placet, de uno tibi referam, et ab urio disce
sicut non prsedicari regnum coelorum, de quo non oranes.
curarent, ita nec praedicari jussil poenilenliam, sed Unus ille, quera nosti, vir bonae conversationis,
lantummodo subversionem futuram, licet haeefuerit sed novae conversionis, magni nominis, sed dubiae
intentio, ut illis peeniientiam agenlibus, quod fulu- opiniouis, jam prselattis cl prsedicalor, sed fere
rum praesciebat Deus, Israel ex comparatione gen- nunqiiam subditus, sive auditor, familiariler a nie,
tium nimis injustus et misericordia indignus, titpole B quasi pro sludio legendi prscstari sibi rogavit aliquid
impoenitens demonstrarctur, el comprobaret Domi- de meis optisculis, et praesliti illi supra nicmorattim
mis verum esse quod ad quemlibet prophetarum opusculum Dc divinis ofliciis. Acccpit, abiit, legit
dicere solebal tate qttid, ul est illud : Non enim ad quanlum et quandiu voluit, et post mul.ios dies li-
populum profundi termonit, el difftcilit lingum tu mit- briim remisil nihil mihi riicens, aut rogans boni sive
terit, neque ad popuiot multot el profundi termonit, mali. Cum ccce post riies complures audio, el a
et ignotmlingum, quorum non possis attdire setmones. muliis mihi nunlialur, et ab exleris quoque civita-
Et ti ad illos mitterem te, ipsi attdirenl le, domtts libus fratres erudili mitluntur ad me interrogan-
attletn Israel mlunt attdire te, quia nolunt audire me dtim, ad inquirendum, ulrura verum esset an non,
(Ezech. !ii). Quid ergo intendens de Tyro el Sydone, quod de uve fama longe laleque disperserat, scilicet
atque Sodomis, talia Domintts dixit, exprobrando me dixisse, me scripsisse Spiritum sanctum de Maria
ctvitalibus Judaieis? Nimirum hoc ul sciremus ju- Virgine esse incaruatum. Exborrni, fateor, taulura-
stum esse, ut quemadmodura ipse dicit, lerrae Sodo- que conscienliae munitus clypco, quserebam diligen-
morum remissius sil in die judicii quam Judaeis, ler quisnam hujusce rumoris existeret auclor. Quitl
quia videlicet Sodomitaepcenilenliam egissenl sakem mulla? Diu qusesilum, landemque per quosdam cott-
pro evilandis malis de propinqtio venientibus, si fralres noslros mihi comperlum est, auclorera cri-
pnenuntiata fuissenl eis vlrtuitbus atlestantibus, minis, imo falsae criminalionis htijiis illum esss
Judaeivero neque melti gehennse, quasi in lempora quem dixi, et ex lectione libri quem commodaveraiq
longa futurae, tieque timore lcmporalis excidii cito illi male aucupalum fuisse istud de verbis hujusce-»
venturi, poeniteiiliam egerunl, ad omnia rebelles et modi, in oflicio IV Dorainicae Advenlus Domiui. Iu-
increduli. vesligare cnim quis potest, quomorio corporatur
Causas dixi quam breviter potui, quse odii mtilto- Verbum, quomodo summus et vivificator Spiritus
rum seminaria fuerunl pauperi huic, ut eo Ioquente inlra oterum matris animalur, quomodo is qui ini-
dicerent: Quis est hic, intenli ad perscrutandtun, ut tium non habet, et existit ef concipilur? Quomcdo
si in locutione sua quidquam offenderet, subverle- vel quidafacie Verbi bujus ille parlurivit? Qao-
rent enm. Nnnc dicendura est quid loculus sim et . modo'paupercm offcndisse crediriit? Quomorio sub-
qnaliier quidam illorum me offendisse cuptentes, vertere voluit? Librum proclamavit haereticiim ,
subvertere voluerint, in vindictam sive vicissitudi- flammis exurenduin, et hoc in medio imperitortiiii,
. nent reprehensionis , in qua contra illos secunrium multorum quoque omnino liltcras ignorantium, qui
ea quae haclenus dicta sunt ccnstans et indeficiens D seqiiebanttir et audiebanl illum, et, ut solenl ejiis-
perseveravi. Locutus sum in primis opusculum De modi horoines in divinis ac profundis rebus majorem
officiis divinis sive sacramenlis per circulum auni, pehe quam litlerati oslenlare animum, libro niraium
distinctum 298 libellis xu materiamque pergran- infesti poscebant eum, et rapere festinabant ad cora-
dem, ul ipse fateris breviori quam oportuisset opere bttrendum. Quid magis in hoc aspcrneris, inscitiam
astrinxi. Deinde in Evangeliiim secmidura Joaimem nc an invidenliam? Nam nisi fujsset inscius, et
libros xiv. El post boc de sancta Trinitate et ope- tninus quamputel ipseperilus, scirel profeclo cujus
ribus ejus lib. XLH.Deinde in Apocalypsin Joannis essenl verha, qitae lam irrevcrenler calumniabalur.
librOs xn. Deinde in dnodecim prophctas libros xxxt. Si noii cssel invirius, imo nisi fuissel gloriolac cupi-
Deinde de Vicloria Verbi Dei libros xn. Et nunc no- rius, nte cum primo conlulissel verba ipsa, quae raca
vissime de gloria el honore Filii hominis secundum vel a me primo dicta esse arbitrabalur. Quid enim?
Evangelium Malthaei,opus tibi cbarissimum, ut ipse nunquid non haec verba sunt beali papaeGregorii iu
faleris, luo rogalii inooepi, el iri hoc lolus erarm, tit horoilia illius evangelicae leclionis : Miserunt Judmi
autem me interpellasti. Hsec locutus est pauper, non ab Hierototymit sacerdotet el teviias ad Joannem, u(
sua anctoritate, sed ejus dc quo scriptum esl: Leo interrogatenl eum : Tu auis es? (Joan, i.)
PATROL.CLXX. 1G
 49i RLPERTl ABBATIS TUITIENSIS 4»
Sed forle rcus stv« debitor ego sufh. Seriptunt A auienr raortuum est, ipsius efft. Nam revetra sicui
csl eurhi : Si quis apertteril cisternam, el foderil, el meum justo jure traherem in jus, postutandoab Ec-
rion opefuerit eain, ceciderilque bos vcl asintis in eant, clesia, sicut jara facere coaperam,ut tanqtiara mcriiiii-
Dominus cislernm reddet pretium jumenlorum; quod natoretn justam decerneret sententiam, pro eo
qued
attlem mortuum esl, ipsius erit (Exod. xxi). Cislcrnam non-mev si errassem,- corrigere voiuit, sed ipseerrans
ego aperui el fodi, quia senleniiam profundam scri- recle gradieniem, el ab illo non cavenlem seorsum
ptis meis inlersertii. Porro cislernam ipsam non infamare properavii, immemor dicti illiits quod Eccle-
operui, quia nominis aucloritaiem-, ul appareret siastes dixil: Si mordeat serpens in silentio, nihil eo mi-
omnibus, ciijus esset seiiteniia, non superpostii. Si hus habel quiocculte detrahit(Eccle.ix).Hocen\menl
ila dixissent : Intestigari enim, nt ait beatrts papa in silentio mordere, hoc erat oceulle detrabere; me
Gregoriua, nullatenus polest, quomodo .corporatur 299 praclermisso librum circumferre, et aliis-sim-
verbum, quontOdosumtttus et vhiftcalor Spiritus inlra plicioribus capituluin ingererc, el singuiis quasi
ttterum matris animatur, profeclo cislcriia operlar coiigemisecBdo insusurra<re, quod dicerem ego, quodY
fuisset, nitinita nomiiiis aiirlorilaie, sive aucloris scripsisseni ego inscius, ineptus, quia Spiritus san-
nomine fuisset, nec cecidissel in cislernam qui ceci- ctus de Maria virgiue essel inearnatus, et l»nc
riit, qui prope blasphemavil. Qucin eniro nlsi bea- 1B apparerem hacreticus, et quod idcirco periret mim-
iiim Gregoriiim haereiicum declumavit? Quid nisi dus, quia talia scrilierentur. Ut reor, non ila fecis-
Verbuin Dei, Verbum Deum, Spirituni esse fere ne- sel, nisi aliquid occulti odii subessct. Nescio tamen
garvil? Non lumen omnino negavil, sed niimts quam umle illum offetKtissera , nisi quod non milii per
ifebuissel habeus dileclionis, ol in me aliquiri occulii omnia placebat, vel satis cauturo videbatur, quod
gerens odii, quo solel obtenebrari ocultts cordis, cum esset juvenis, el de vita saeculari novitev con-
non vidit, non recogilavit, qtthi De»s Spiritu» est: versus, repente expetito sacerdotio publicum arri-
Deus unus, Paler et Verburaet Spiritus sanctus unus puisset praedicationis oflicium, asserendo, ut fere-
Spirilus esl : Spirilus, inquain, non corpus est. Sola batur, quod cum aucloritale aposlolica undecinx
uulem persona lertia Spirilus sanctus dicilur et est, suscepisset prsedicationis remedio curandos episco-
composito nomine ex eo quod et Pater spiritus, et palus. Fateor illud mibi adhuc et sapientioribus
Filius spiritus, ct Pater sanctus, et Filius sanclits plerisqtie videtur, quod aetati, et prislinae ejus con-
cst. -Et si rite perpendis, persona haec tertia, scilicet versalioni ordo isle, qui omtiibus bcne conVenit,
Spirilus sanctus, ex eo ccepit SpirilUs sanctus prae- maxime convenissel, ut non ante praelatus, quam
dtcari, ex quo dalus est tn sanctificationem generis subditus, sed aute suhdilus quara pnelalas esse
hutnani, ex qtio in remissioirem peccatorttm coepit IC studuisset.
hominrbus dari. Denique, ante gratiam Evangelii, Dixi libi: <Ab uno disce omnes; • nam revera simi-
anle incarnalionem Filii Dei dicebalur vel scribcba- liter fere omnes adversarii mei, et nonnuUi arden-
lur Spirilus Dei, Spiiitus Domini, et prseler untiin tius scriptis meis iucubuerunt, et instanlius ea
tocum in prophela David dicente : El Spiritum san> scrututi suiU , dcsiderantes reperire aiuiuid quod
ctum tuum ne auferas a me (Psal. L), fere nusquam jacerent io me, pertinens ad conlagiuin ciijuslibet
aul vix invenies illum tali ccnseri nomiiie, anlequam hierelicae raaculse in vindiclam supradicti opprobrii,
diceret angelus ad Mariam : Spirilus tanclut tuper- qttod per roe iujecluni sibi quserebantur in illa con-
veniet inte (Luc. i), ct de Joanne circa idem tempus: troversia de voiunlaie Dei. Tandcro se atiquid scru-
Et Spirilu tanclo replebitur adhuc ex ulero malrit tum lando invcnisse sibi visi sunt, et ad horam bosiihler
(ibid.). Nunquid innosira, imo bcali Gregorii senten- gaudere cacperunt, eo quori dixerim ego de lenebris
tia taliter dictum est, quomodo Spirilussaffctusinlra crealos esse angelos. Hoc, inqukrat, manifesle hae-
uterum malris animatur? Non, sed quomodo stira- resisest. Ego autem ad illos : Ilaercsis, inquam, est
mus el vivificator Spiritus intra ulerum malris ani- coniradicere sanclse el eanonicae Scripturse, affir-
matur. Igitur, ut Jam dixi, reus sive debitor ego j raare aliquid quod ab illa negalunt esl, negare
suro, et idcirco redrio casus illius, qui acciriit, aliquid quod ab illa affirmatum esl. Quaenam autem
qiwle possum pretium, scilicel praesentem rationis Scriptura conlradicit, vel cui Scripturae hoc con-
trarium est? Illis in hoe deficienlibus, et auclorita-
hujus nummum argenteum, ut casum illius recom-
tem contradiciionis non invenienlibus. Igilur, in-
penset stalus alterius, qoi forte legens ralionem
hanc slabit certius, dum nonnihit proficiel, vigilan- quam, objectio veslra manifeste calumnia est, prse-
tius recogitando et senliendo, quia non una tanlura sertim cum non de Creatore , sed de creatura
et nullus sit ex vobis qui cum auctori-
persona haec, cujus nomen esl Spirilus sanclus, sed quscslio sit,
tt Pater, et Filius, et liic utriusque amor Spiritus tate contradicere possit. Tantummodo nomen te-
sancfus unus Deus, sancta Trinilas: una substantia, nebrarum simplicibus horrendum esse vultis, distin-
unus spiritus esl. Non est roorluum quod cecidit, guere nolenles tenebras bonas a lenebris malis.
de quibus Psalmisla :
quia is de quo loquimur correptus, ut audivi, nton- Sunt enim lenebrse bonae,
strata sibi auctorilaie tanti doctoris, cito quamvis Posuitti, inquit, tenebras, et facla ett nox (Ptal.
confusus resipuit. Quod nisi fecisset, fierel et fieri cxxx), utique Deo loquens, qui vidil cuncta qum
deberet, sicut babet jam dicta sententia legis, quod fecerat, et trant valde bona (Cen. 1). Ipse quoque
495 IN REGULAM S. BENEDICTI. — LIB. 1. 494
Deos dictl: Ego Dominut formans lucem, et creant A i quod palittti: Si aulem quisquam itulla habete cor-
lenebrat (Itm. XLV).Quomodo vel quando forniavil pora dmmones asseverat, non est de hac re aut labo-
luceni, vel quas ereavit tenebras? Utique in priii- r.andum operosa inquisilione, aut conteniiosa dispu-
cipio crealis ccelum et terram, tenebrm erant tuper talione cerlandum. Finem hic posuil diccndo, non
faciem abytti, dixilque Deut: Fial lux (Gen. i). est de hac re laborandum, aul contenliosa dispula-
Hinc Aposlolus ad Corinlhios : Quoniam Deut qui lione certandum. Eligant igilur ulrum velint. Si
dixit de tenebrit Ititnen spletidescere, illuxit in cordi- sensum probanl tanti docioris beali Augustini, quod
bns nostris, ad illuminalionem scientim clariialis Dei ubi dixil Deus : Fial lux, et facla esl.lux, tunc an-
in faciem Christi Jesu(II Cor. iv). Tenebrae illae geli creali sint, qui dicmilur et sunt lux, parlicipa-
super faciem abyssi eraiil aer crassus et huuiidus, lione iiicoromutabilis lucis, quod est Verbum Dei,
sole et luna, et slellis uondum illuslralus. Ubi eniin Apostolum simul audianl dicenlem : Quia Deus lit-
lux iion est, lenebrse sint necesse esl. Porro beaius cem illam de tenebris splendescere jussit. Si auleui
Augustinus iucem iliam angelos vult intelligi, quara concedere vel audirc noluut, quod lux illa sint
Deus, et secundum Genesim, et secundum jam angeli, dicant quando vel unrie angeli creali sint.
dictum Apostoluin de teuebris splendescere jussit. Quod si dixerint quod in illa Scripiura sinl angeli
Dicit enira i)i lihro undecimo De civitale Dei : Ubi B J prselermissi: Noit, inquit idem doctor, este prm-
de mundi constilutione sacrm litterm loquuntur, non termissos hic exislimo, quod scriptum est reqttievisse
eoidenier dicitur, itlriim vel quo ordine creati sint Deum die seplimo ab omnibus operibut tuis qumfecit
angeli. Sed, si prmlermissi non sunt, vel cmli nomine (Gen. u), cum liber ita sit exorsus : In principio
ubi dietum ett : t In ptincipio fecit Deut cmlum et creavil Deus cmlttm et lerram, ut ante cmlum et ter-
terram (Gen. i),.» vel potiut lucis hujus, de qua lo- ram nihil fecisse videatur. Deinde ait : Cum omiiia
quor, tignificati tunt. Ac deinceps : Cum enim dixit creando disposita tint, qnm per sex diet consummala
Deut: < Fiat lux, et facla est lux (ibid.), t si reclt narrantur.qitomodo angeli prwlermitlerentur tanquam
in hac luce creatio intelligitur angelorum, profecto non essent in operibus Dei, a quibus in die septimo
facli sunt parlicipes lucit mternm, quod ett ipta in- requievit? Opus aulem Dei esse angelos alibi sancta
commuiabilit sapientia Dei, per quam omnia facla Scripiura clarissima voce lestatur Nam et in hymno
sunl, quam dicimus unigenilum Dei Filium, ut ea Irium iu cainino ignis virorum cum praedictuiu,
luce iltuminati, qua et creali, fierent lux, et vocaren- csset : Benedicile, omnia epera Domini Domina
tur diesr parlicipatione incommutdbilis lucis et diei, (Psal. cn), iu exseculione eorumdem operum etiaiu
quod ett Verbum Dei, per quod el ipti et omnia facla ** . angeli noaiinaii sunt, et in psalmo caiiiiur :.
tunl (Joan. i). Plane ostendit quid velit, nos autem Laudate Dominum de ceelis, laudate eum in excel-
scire debemus, quam ob causam dubilabundus, et sis. Laudate eum omnes angeli ejtts, etc., usque
pene fngienli similis taliter dixerit, si recte in hac 300 quoniam ipse dixil et facta sunt, ipse mandavit
Inee creatio inlelligitur angclorum, et his similia, et creata sunl (Psal. CXLVIII). Eliam hic aperlissime
quae.prsesenli loco perscribere niinis esset longum. a Deo faclos esse angelos divinitus dictum est, cuin
Denique ante ipsum alii nonnulli sancti, sicul et eis inler* caetera ccelestia commemoraiis inferlur ad
illustres viri scripserant de opere sex dierum, et da omnia Ipse dixit, et facla tttnt. Eligant, inquam,
luce illu, qund senserunl infirmum et inconslans, utruni velint; nam ego voces illorura nou nietuo,
uec salis probabiie videri huic polerat, quod vide- duraraodo deraonstrare non possiut quod cgo in
licet anle crealionem solis, qui quarto die creatus sermone aliquo vocibus sanctae canonicae Scriptune
esl, lux fuerit corporea, et uox ab eadem luce tri- contrarius sira. Sed et hoc inferara, quia sic ubi
bus vicibus discrela. His qtiae dicla sunt adjun- sancli doctores, qui utique in fide concordes suni,
gere libeliilud, quod idera Patcr in libro vicesirao in aliqua sententia discrepant, ilii libentius alqite __
priino ejusdem operis De civilale Dei, dum traclarel confidenlius taiiquam magistro discipulus aureiu
de supplicio diaboli, cujusmodi fulurum sit, inter p] praebebo consentientem, cujus ex ore sententiam
caclera dicit : Hic occurrit quwrete ti non erit ignit audiero Scriplurae canonicae tesliinoniis magis voi
incorpotalii, ticut etl aniini dolor, ted corporalis melius esse roboratam; exeropli gralia. Hic idem
tactu noxius, ul eo possint eorpora cruciari, quomodo beatus Augustinus in Evangelium secundum Joan-
in eo erit eliam pmtta spirituum malignorum, idem nem ubi scripluin esl : Et cum intinxittet punem.
quippeignit eril supplicio scilicel hominum attribwut dedit Judm Simonit Scariothis (Joan. xm), haec inter
etdmmonum, dicente Domino Chritto : Ditcedile a caetera dicit: Non autem ut putant quidam negli-
me, maledicli, in ignem mlernum, qui prmparalui eit genter legentes, tunc Judas Christi corpui accepit.
diabolo et angelit ejus (Mallh. xxv), i nisi quia tunt 1ntelligendum est eniin, quodjam omnibuseis distri-
qumdam tua etium dmmonibut corpora, ticul doclit buerat Dominus sacramentum corporis et sanguinit
hominibut vitum est ex isto aere crasso alque humido, sui, ubi el ipse Judas erat, sicut sanctus Lucas evi-
eujut impultut fianle venlo senlilitt. Qued genut dentisiithe narral. Porro beulus Hilarius Pictavien-
elementi ti nihil ignit perpeti postel, non^ ureret fer- sis in Evangejyjusecundum Matthaeum dicit (50) :
vefactot in balneis. Ut enim urat prior urilur, facitque Pott qum Juuotyroditor indicatur, tine quo pascha
(50) S. Jliiur. Comment. in Malth. cap. 30,2, Patrol. lom. IX, edit. Migne.
 495 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 496«
acctpto calice et fracto pane conficitur. Dignus eitim A suumque librum manibns tuis, et suUm sentcntiam
mternorum sacramentotum communione non fuerat. quam non quserebas, sed nec usquam essc sciebas,
Nam discessisse statim hinc intelligilur, quod cum tuis ingcsserit oculis. Adhuc tibi eram fere inco-
turbis reversus ostendilur. Neque satte bibere cttm gnitus, tantum autem semel visus, et techm pauca
Deo poterat, qui non erat bibiturus in regno, cum locutus, quartdo islud acluin est, adversarils inilii
universos istum bibentes ex vitis istiusfructu bibitttros nescienli, et procul absenli roagnam invidiam con-
tecum pottea polticeretur. Si causa poslulaverit, ut flantibus. Habtieram quippe cum aliquo magni
in quseslionein venist, ulrnm Judas adhue in iila nominis, magnaeque aestimationis scbolastico licet
hora cum discipolis fuerit, an ante jam exierit, nr.onacliocerlamen permolestum de sacramento cor-
exilu ilto- quem Joannes determinat dicens : Gutn poris et sanguinis Domini, qui inter caelera, quibus
ertjo accepissel bttccellamexivit conlihuo (Joan. xm), depriincre conabatur niajestatem tanti sacrainenli,
quis borum magis audiendus, vcl sequendus eril ? itlud mihi objecerat, qitia sacramentnm illud Jiidae
Is utiqne cui magis opitulalur ralio sumpla de lcxtu quoque traditori suo Dominus dedit sicut el cseteris
Evangelium uarrationls. Balio beati Auguslini ista apostolis, hoe nimirum intendens, quotl neqiiaquatu
est: Quia Ltteas ila narravit, ut prius diceret pott iili dedisset, sj, vera esset sobstantia corporis et san-
iltam lypicam ccenam quam ila scripsit : < Et cum B guiriis sui. Quod autem illi, videlicet Juriae proditori
facla estet hora ditcubuit , et duodecim aposloit dedissCt simul cum caeteris, in prnmplu erat iili
ettm eo, et ait Ulis: Desiderio desideravi hoc pascha astruere aucloritate bcali Augtistini. EJhs rei ne-
manducarevobisctm (Luc. xxn), i etc. Prius, inquam, ccssitas me comptilit, ut dicerem non essc in canone
diceret : El accepto pane, gratias egil el freijii, el scriptu beali Auguslini, non csse illi per omnia
dedit eis iicent: Hoe etl corptts nteum, etc^ quam confidendum sicul libris canonicis. Pularem cgo
scriberet baec verba Domini : Vetumlamen ecce novum vef incognitum hoc esse adversariis, prae-
manut tradenlit me mecum est in mensa (ibid.) : sertim nominalis, et scientia non parum praesumen-
Hsec est ratio beali Augusiiui. Denique si verba hsec tibus, maxime in comparalione mei rudis, ut pula-
Dominus locutus est de Juda : Ecce manus tradentit bant, alque juvenculi ? Al illi me ex boc diffamare
me mecum etl in menta, postqnam itlts sacramentuin eceperunt, tanquam haereticum, qui dixissem non
eorporis et sanguinis sui tradiderat, consequens esse in canonc beatum Augustinum. Nosti ubi,
esl, quod cidem sacramento cum caeteris apostolis quando vel quomodo tibi is-,de quo jam dixi, occur-
inlerfuerit et Jurias. At vero secundum alios evatt- rerit beattrs iiilarius, laliterque rne defendcrit, ut
gelistas Mallhaeum ct Marcum, non post, sed ante- c sine illo iion posscm judicari haerelicus. Illud mihi
quam traderel sacramentum corporis el sanguinis miraculum fuit, quod rie corrie mco nulia unquam
sui, verba haec Dominus de Jtida dixit: Amen dico delebit oblivio, el quanriiu ero, tandiu ero, lam in
vobit, quia ttnus vestrum me tradilurus est, etc, praesentr quam in fulurosaeculo,per gratiam Cbristi
usqtie lu dixisti (Matth. xvi; Marc. xiv), et tunc grates illi semper babebo. De roei quoque untini
demum sequitur, qnia ecenantibtts eis, accepit Jesus constantia nonnihil gratulor in Domino, quia, cum
pancm (if>td.),etc. Haecest ralio-beati Hilarii.Si igj- nullum omnino scirem de sanctis doctoribus babi-
tur scirc opus est, vel scire cupimus cujusnam ratio turum me fore in bac sententia patronum (neque
firmior sil, pervidendum prius est, quoraodo Litcas cnim ego magis qtiam tu, scicbam bealum bmc
a caeleris evangelistis Malthsco et Marco in isto aliquid scripsisse Ililariuro) bonum tamen, juxla
narrutione nou discrepet,. quia videlicet beatus quod ex Evangetio conceperam, exercui zelum,
Augustinus corum consetianlutm Iii-cnoh rerjutsivit, sciens scriplum : Quia diligentibus Deum omnia
dum Lucae narrationem sequi visus esl.. Quacrcntibus eooperantur in bonum (Rotn. vm). Conligil itaque
» islud jam occurrit, quomorio Lucas non dissonel a mihi, juxta illud qood sapiens Jesus fllius Syrach
eaeteris, quia videlicet cum dixisset: Et accepto pane dixit : Speciosa misericordia Dei in lempore Iribula-
gratias egit, et fregii, et dedit eit dicent: Hoc ett JJ tionis, qttasi nubes pluvim in lempore ticcitatit (Eccli.
eorput meum, quod pm vobis dalur, hoc faeite ir. xi). Cum enim tribulalio palriae iiiiinineret, qtiis
meam commemorationem, simililer et calicem, ita denique tribulationem Hlam non atiriivit; cum,'m-
determinavit ut diceret, pottquam comatil (Lue. quam , patriae tTibulatio vebemens propcjam ades-
xxit). Profecto, si poslquam eoenavit, ergo et post set, me dissimulanle exire, et reverti ad te quo
verba hsec : Verumlameti ec.cemanus trademit me, me magnopere invitabas, sine dubio raanuin meuro
mecum eslinmensa (i6i</.)^quia,siculjam dictumest, apprehendit angelus Domini, et per obedienliae Ja-
secundum alios evangelislas hsec verba dixil : non nuam eduxit me, duhi sanctse memoriae-FrideriCtisin
postquaro ccenavit, sed quando coenavil, et de ccena episcopum electus, cujus causam conscios et testis
ipsa buccellam intinctam Judae porrexit.qui et sieut Deus laiitis tamque crebris miraculis dcfendlt atque
Jnannes refert, contintio exivit(Joan. xiu). Quorsum illuslravit 301 secum huc ad Agrippinensem me-
istud? Videlicet ut recogites qualein ob causam cgo tropotim ctim eleclionis suaetestibus adduxit me. Ex-
absens pene fuerim judicatus, qual^a^ dmriis mihi tunc obedieHter liic ego passus sum detineri et quia
licentia scribendi tolleretur.et quomodo tibi velut de succedentera tribulationem non sensi, iroodulce cou-
cceloa Deomissus pro me occurrerit beatus Hilarius, solalionis refrigerium inveni :dixi, iierumque dico,
497 IN REGULAM S. BENEDICTI. — LIB. II. 49»
uti experlits stim, quia speciosa roisericordia Dei in A conceperis, ut illa quac scripsisri quasi parturiens
teroporc tribnlationis, quasi nubes pluvise in lempore loquereris? At haec, inquain : Secretttm meuht mihi,
siccitutis. secrelum meum mihi, vmmihi! (Ita. xxiv.) Veiumta-
Desinanligiturvel nunc adversarii de paupere isto, mcn desiiianl, proptcr illiul quoditiriero lsaias dicit:
qui locutus est, dicere: Quis est bic, vel quid opus est Vw qtti dicil patri: Quid generas, el mulieri; Quid
eura loqui, cum sancii et antiqui doctores sullicieiUer pariuris? (Isa, XLV.)Derogut eiiim palri, qui invidct
bcuti sint? quod si nec dutn desinunt, audeboadhuc praegnanli; derogal generanli, qtii iuvidci partu-
loqui, et dicere illud Isaianum: Quia posl otnnes, ricuti. Pater misericordiarum, et Deus totiiis conso-
velinfra omnes terroinos terrae, id esl bumiles qui re- lutionis raiserieordiam gencrat, et viduant verbo suo
cordaii sunt nominis Domini, et loculi sunt in nomine consolatur animam, et lu dicis: Quid generqt ?
Domini, forlasse istum quoque pauperem contingit: Yerbum mente conceplum vocera quaerit, el lu
Domine, tn angustia requisierunt le : in tribulalione dicis: Mulier, qitid parlurit? Defensa est Thamar
murmuris docttina tua eis. Sicul qum concipil, cum nurus Judse teslimoniis congruis, de viro, inqtiiens,
appropinquaverit «d partutn dolens clatnat in doloribut cujtts hmc sunt concepi : Cognoscecujits tit annulut,
tr.is,tic faclitumut a facie ttta, Domine. CoHcepimuSj et atiuilla, et baculus (Gen. xxxvni). Cognosce eltu,
el quatj parturiviinus et peperimus (ha. xxvi). Quis B si vis, ulrum nec ne sit in scriptis. meis. aunulus
rogo sapiens est, qui dical mulieri quse concipil, fidei, baculus spei, armilla cbaritatis, cl diceiuent
cum appropinqnaverit ad partuin. Quid clainas, cur audi. animam meam de viro, cujus hwc tunt, con-
non taces, cur uon imponis ori tuo silenlium? Forte cepi. Nara et aliquid recolo in me sensibililcr factum,
tlicat mihi aliquis : Tune es ejusmodi ? Quando vel ut iiidubilanler riicam, qui datum hoc sive donttm
quomodo coneepis.ti? Unde scis quod a, facie Domini desursnm e*(, deuendent a Patre lumittum (Jac. 1).

LIBER SEGUNDUS,

CAPUT PRIMUM. C Trinitali, cui vera humanilas Ghrtsli, tali flsa

Jam dudum, o amice, ul reor, tsedio fessus es, el
uarralio mea, quasi sarcina tibi esl in via, durn ad
aliud aniino properas, dum postulata festinus ex-
spectas. Verumlamen suum in his quoque teneat
riilectio judiciuin, quod scilicet non debuerini ega
perpeluutn de tabbtis lenere silenlium. Quomodo
ehim tacendo de hujusmodi illud Sapienlis observa-
rero consiliuro : Ne accipias faciem adversus faciem
tuam, nec adversusanimatn luam mendacium ? (Eccli,
iv.) Haecigitur, si non faslidias, uec repules pro sarci-
nu, non ingratus accipies sequcntia quse postulave-
ras. Primum eorum de quibus tibi respondere pro-
posui cx Kegula sancli Beneriicli, ordo est noctur-
narum vigiliarum Dominicae noclis, qui omui tem-
pore.ait idein Puter sanctus (cap. xi), tam wslatis
qttam hiemis, mqualiler in die Dominico leneatur.
llic jam diceudum quod nullus iguorat, aut ignorare
debet Christianus, quia media noctc Domiuica sur-
rcxil Dominus, triginla tribus oris sepulcro clausus,
qnse boc modo supputantur. Hora nona spirilum
emisit, el sepultus est, et tres borse supererant
ejusdem diei: Nox seqnens. et dics subsequens; uox,
inquuin et dies, horse sunt viginli quatuor, el additis
tribus jara diclis, viginli septem fiunt, quibus adjice
niediiim noctis, id est horas sex, el fiunt borae tri-
ginla tres. Tribus igilur diebns, etsi non lolis, in
sepulcro quievit, et rocdia nocte surrex.it, et proin-
d.e nicdiu uocte .surviiuus' ari coiifitcnrium sauctae
pro honiine salisfecit. Hic omnis prima Sabbatl^
cum nocte sive vespera, quae lucescit in prima Sab-
bati, Dominica meruit nuncupari. Adhuc inspice
plenius. Triginta namque annis, qui nuroerus terna-
rius decimo est, secretus v.ixil, terlio suae praedica-
tionis anno passus est, triginta tribus horis, ut jam
diclum est, exanimis jacuit, tertia die resurrexiu
Aride quod adhuc piilcberrimum cst, qui tribus
idem passionibus est cousummatus, scilicet flagellis
caesus, cruci aflixus, lancea transfixus, inter duos
latrones ipse terlius, prolatroneBurabba comrauta-
lus. Meriloergo placata Trinitas, suam confestim
generi liumano faciem ccepit oslendere, eductis
omnibus de regione tenebrarum, qui venturi htijus
fidero habentes ex hac vila migraverant: et praerii-
cari voluit nobis residuis, ut bapti^aremur in noroinc
Palris, et Filii, el Spiritus sanctL
302CAPUTIL
Praemisso igilur versu: Deus, inadjulorium meum
inlende, Domine, ad adjuvandum me feslina', terlio
dicendum, ail beatus Benediclus (cap. 9), Domine,
iabia mea aperies,et os meum annunliabit lawdem
tuam. Cur hoc.nisi quia Doroinus ipse Filius bominis,
cujus in persona resurgentis hoc sine dubio dicimus,
extunc aperlis |ab|s et ore suo, laudero sanclae Tri-
nitaiis annunliare coepit, juxta illud quod in psalroo
dicentepalct .Exsurgc,gCoria mea,extnrgeptalteriu.m
et cithara (Ptal. LVi),cum respondisset: Exiuxgam
*99 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 300
dilttculo, protinus suljunxit: Confitebor tibi in popu- A
j\ xit, qua Chrislus resurrexil. Siquidem dies ilte re-
lis, Domine, el psalmum dicam tibi in gcntibtts ? surrectio est. Quod sciens sanclus
evaugelisla cutn
(Psal. LVI.)Mutus enim fuerat, et oreclauso, labiisque dixisset: Et valde mane una Sabbatorum veniunt
tion apertis sleterat ante praesidem, ita nt niiraretur ad monumentum, orto jam sole (Marc. xvi). Nam $i
praeses vehemenler juxta illud : Ego autem lan- mane sive ortura solis, vulgariter, et absque myslerio
qitam surdus non audiebam, sicut mulus non aperieni velis intelligere : quoroodo sibi conveniunt, et non
ot tuttm (Psal. xxxvu); itcmque illud : Sicut ovis magis
repugnantia sunt, vulde mane, elorlojant
ad occisionem ductus est, et sicut agnus coram lon- sole ? Iste ergo dies resurreclio
est, dies octava est,
dente te obmutuit et non aperuit ot tuunt (ha. LIII). qusc finem non habet, oclava
quae a propheliset
Temput qnippe lacendi, el tempus loquendi (Eccte. sanctis Patribus diu desiderala. alque praesignata
in); Teropus tacendi finero aecepit, et tempiis lo- est, leslaiitihus psalrais noiuutllis, qui pro. octava
quendi inilium sumpstl, cutn illo Juni dicto ipsius ad inscribuittur, et canloribus David, qui pro oclava
Patrem responso : Exturgam dilueulo. PrOpterea canebant, sicut in Paralipomenon sciiptum cst:
lios media nocte surgentes, et in illius hoise con- Quia alii in nablit arctttia cantabanl, alii in citharis
templatione volens stare vigilantes, Spiriius sanctus pro octava canebant, atii tubis ctangebanl coram arca
(quo idem Pater plenus erut) subjungendus esl, in- B Domini (I Par. xv), cujus in ilia reductione ligura-.
qttit, lertitis psalrous, et Gloria. Vox namque ipsius batur hscc ipsa resurrectio Domini. Dicitur autem
resurgentis est psalmusille, qucm.si rile pcrpetidas octava, virielicet post septem dies illos quos in iuiti»
profecto animadverlis mullum ad rem pertinere. sui distinctos habet sancta Scriptura diceudo:
Dcprimit namque imprimis causam advcrsarioruin Factutn esl vespere et mane dies uuus; et : [uctuiy
malam, causain ipsius honam et gloriosam, el dein- esl vespereet mane, dies secundus; factum esl vespere
de judicium et misericordiam, stiper adversarios el mane, dies tertius; et faclum est vespere et tnane,
judicium, super populum credenlem misericordiain. dies quarlus; el faclum est vespere el mane, diet
Causa' namque adversariorum mala hsec est : quinlus; el factum eslvespere et mane, dies sextus
Domine, quid muljiiplicaii sitnt, qui tribulant me ? (Gen. i). Porro de die septimo non dixit : Et factum,
Multi insurgunt adversum me. Multi dicunt animm est vespere et raane dies septimus, quia virielicet,
meat non est salus ipsi in Deo Jjtis (Psal. ni). Causa dies ille non esl factus iu quo requiescit Detis, sed
ipsius bona el gloriosu haecest: Tu autetn, Dotnine, esl ipsum verbum, et sapientia ejus. CaUeri sex dies
susceptor meus es, gloria mea et exaltans caput facti sunt, et ut beatus Augustiuus vult in libro de
ineum (ibid.). Item : Ega dormivi et soporatus sutn, r Civitate Dei undecimo, sex species sunt operum, ex
et exsurrexi, quia Dominus suscepil me (ibid.). " qutuiis Deum mente cognoscimus, sicut diebus solis
Deinde super adversarios Judicium hoc est, cum! biijns, ari videndum aliquid Sccumliiin corpus, illunii-
tuba terrifica, quasi tuba belfi, Nan limebo mitliat tiuiniir. Elidcirco non dicium est in iuiiio, aut dici
populi circumdatitis tne, exsutge Domine, satvum( debuit, factitmque esl vespcre et mane, dies primus,
me fac, Deus meus, qttonium lu percussisli omnes. sed dicturo esl dies tinus, quia videlicct, neque an-
adversantes mihi sine causa, dentes peccaiorum con- gelica, neque alia creatura dies est primus, sed
trivisti (idirf.). Narh percussionem Judaeorum adver- dies ille in quo requiescit Dcus, ordine quidem
sanlium illi, percussiouem corporuui, ut taceam, Scriptura aul numero, sepiiraus, natura vero dies
nunc de percussione auiinaruro,etcontrilioiiemden- esl primus. Igitur resurreclio Domini ipsa est dics
tium, dequibus alibl dicturo : Filii hominum, deniess oclava, oclava autein eadem quae piima est, quia
eorum, arma et tagitla, et lingua eorum gladiuss videlicet, ipse, per qtiem Deus omnia fecit, et in
aeutui iPsal. LVI). Quis non audivit ? Quis eversio- quo requiescit, ei is qui amorluis resurrexit, unus
nem sive excidiura gentis illius el principium, igno- Dcus est, verus et aelernus, uuus ideinqiio Deus, et
ravit. Porro super credeutes haec est misericordia: . homo Jesus Cliristus, et oranis hoino non in alia, scd
Domini est satus, et tuper populum tuum benediclio, j) ] in ipsa qua creatura est specie vel natura (licet in
tua (Psal. ni). alia gloria) resurreclurus est.
CAPUT III. CAPUT IV.
Posl hunc, ait, nonagcsimus quarius, qui profecloj Quamvis ad alia properemus. el faslidium legen-
rei veltempori valde congruit, maxinieab illoversu .: tis ex muliiloquio vitauluin sil, allamen propler
Hodie si vocemejus audieritis, usquead finem, si inlro- devotionem excitandum in vigiliis Nativitatis Domi-
ibunt in requiem meam. Dies naiuque ille quem iiiii nicae noetis, adhuc aliquid breviter dicere libel de
determinat Spiritus sanctus, sicul Apostolus quoquee sacramento noctis ejusdem sive diei, juxta quod
meminil dicendo : Quoniam ergo tuperett quosdumu intelligere possumus in eo quod ab evangelisia
inlroire itlam, et hi quibut priorikvitannuntiatum est:( dictum est: Vespete Sabbati qum lucescit in prima
non introierunt propter incredulitdtem, iierum deter-- Sabbati (Malth. xxvm). Solemnitas vesperae hujus
minat diem quemdam Hodie, in David dicendo, post:( sive nociis ct diei sequenlis jucunda valde nobis
tantum temporit sicut supra dictum est ; Bodie, siii debet esse, respectio, sive respectionis occasio, iu
vocem ejus audierilii, nolit^pbdurare corda (Hebr.-.' faciem Jam riicti diei [al. Dei] et hominis Jesu Cbri-
iv); dies, inquam, illa ab hora illa ccepit siveillu-- gti.Namqiiia Sabbali cum sequeniimanB, id est cum
501 IN REGULAM S. BENEDICTI. — UB. II. S02
prima Sabbali cotijnngil Ecelesia sancta, in unam A , sanclse et individuse Trinitatis. Quomodp^Deinde,-
festiritalem Jesu Chrisliopporlune per sludium me- hiquit beatus Bencdictus, sequatur Ambrosianum.
ditationisilludrecolimus, quia secundum liaucsimili- Ambrosianum dicit hymnum, cujus carminiscon-
tudinera, Sabbatum Dci, id est verbum yel sapientta suetudinem occidenlalibus provinciis sanclitas in-
303 Dei»,n u»ara convenit personam, cum vera vexit beati Ambrosii Mediolahensis episcopi in per-
liumaiittale ejusdem Verbi. Et haec, sciKcet huma- secutione Arianorum. Cum eliim Juslina imperatrix,
nitas illius, humanilas glorificata gloria resurre- favens impielalr Arianorum, instarel perlinaci fu-
ctionis, eidero Deo Patri, prima est Sabbati, id est rore, ut deporlaretur catholicus episcopus in exsi-
praecipua. causa vel materia requretipnis alque dele- liuin, plebs catholica communiens ecclesiam totis
ctamenti, quia, sicut scriptum est, revera loetabitttr fere noctibus pervigil custodiebat pastorem suum.
Demimt inoperibus suis (Psal. cw). Nihil enitn Et eo tcmpore primum anliphona?, hymni, el vigi-
Deus tale unquam fecit inler cselera opcra, qusc liae, in Ecelesia Mediolanensi celebrari coeperunl,
dignatus est operari. Et erant quidem vahle hona, cujns celebritatis devplio usque in hodiernum diem,
sed nihil taie, ut est humanitas conjuncla Vcrbo in non solnm in eadem Ecclesia, verum el per omncs
unttale personae. Simiiitudinem sume tle cithara, fere manet Occidenlis provincias. Porro in Conslan-
quoniam huic disit Pater: Exsurge, gloria mea, B tinopolitana nrbe sub iisdem. tcnijtoribus bymni
exsurge psalterium etcithara (Ptal. LVI). Elenim ci- fidem sanclac Trinitatis consonanles itidem contra
tharse antiquilus oelo chordis fiebant. Octava autem Arianorum vesaniam, ab cpiscopo Joanne insliluti
chorda eadem est qtia? prima, nisi quod aliins re-. sunl. Ariani namque foras civilaiem colleclas agc-
sonatsono, quem discipiina musicse arlis diapason banl, Sabbato aulem atqtie Dominica inlra portas
wincupat. Igittir, quemadmodum in hac symplionia et per porlicus congregaliiiymnos el anliplionas ex
qu» dicitur diapason, nulla cherda sive vox, prsc- Ariano dogmate compositas decanlabant, cl hoc
ter octavara eadem est quag priuia : ita iti uiiiver- niajsima noctisparle facienles, diluculo cum ipsis
ailate creaUirac, quae se\ dielms peraela. cst, nihH antiphonis per mcdiam clvilalem, egressi portam,
est illi diei qni, al supra jam dktum esl, natura pri- ad siiam Ecclesiam concurrebanl. Ciimque hoc crc-
mus, oumero autenv est scptimus ; nihil, inquam, bro quasi ad vituperalionem orlhodoxoriun faccre
illi diei, ilB Verbo, vel saprenlise Del ila esl, vct esse non cessarent (frequenter eniin.etiam hoc canlabant:
debet eoiijunctum, ut iste unicus homo Deus cl Sal- Bbi sunl qui dicunt trina virtme tinum), lunc Joan-
vator hominutu, Detis et imperalor angclortim. Et nes metuens ne simplices hujusmodi cantibus tra-
ouuies quidein chordac bene resonant, oiiinia enim hcrentur, inslituit suum populuin, ulet ipsi noclur-
opera sex dierum valde bona sunt, seil ista chorda nis occuparentur Iiymnis, qiialenus et illorum ob-
cum priina et cadem est, etakera : eatlcm secuii- scnrarelur opus, et (ideliiim professio (irmarelur.
daea. personam, altera secundum siibslanliam. Illud Ctimque clariores hymni Homousianorum noctibus
quoque perpulchram est considerare, quia Sabba- apparerent, feccrat cnim ctiam cruccs argenteas,
ium vel requies Domini, in Gcncsi vcsperam non qnsc ctim argenleis cereis portabantur, expensas ad
habet, in Evangelio aulem habet, dicento- divino haic Eudoxia Aogusla piaebenle, tunc Ariani zelo
evangelisla : Vespere Sabbati (Mattk, xxvm), quani tracli usque ad neces insurgunt, et ex populo
ne putes prsecedentem, Sicul in «adem Genesi eaMe- Ulriusque partis qiiidam exslincli stint. Hinc moliis
rorum qnemque dierum sua vcspcra prsecedit, de- hnperalor prohibuit Ariauos hytnnos publicc de-
terminat sic dicendo, quee luceseit in prima Sabbati canlare. Sed et longe superiiis apud Antibcliiam
(ihid.). DcniqueVerbm», qnod erat in principio apud Syriae, Ignalius terlius post aposlolum Pelruin epi-
Deum, secundum se itnltoni unquam habuit vcspe- scopus, qui eliam Ciini ipsis degebat apostolis v
ram : nam elipsiim potius est et erat ante omnia, vidisse fertur angcloruin visionem, qno scilicel modo
secundum autcm susceptum lioininem et vesperam per anliphoiias sanclse Trinltali tlicebanl byiniios,
habet et mane, nies unus, ut janv diclum est. Cacte- [> isque moduin visionis Antioclicnpe tradidissc pro-
cortitn dieriim erat vespera in eo quod qnidquid batur Ecclcsise. Igitur ad inilium nocmniariini
factum est, in ipso vila crat (Joan. i), et in ipso la- vigiliarum post psalmum oclogesinium quarlum,
tebaut omnia, inler qu* praedestinata erat, et ipsa sequalur, ait bealus Benedictus, Ainbrosianuih, itl
sua, de qua loquimur, humanitas, gloria, vel mane esl hymhus, catholicse fidei testimonium, quia talis
resurreclLoni» glorificanda. cantici tisns ab orihoiloxis incoeptus est, conira
CAPUT V. impietatem haerelicoruin, maximeque Arianorura
hivitali igilur vocibus jam dicti psalmi oclogesimi in beatam Trinitatem peccantium.
quarli, dum conveniinus, dum astamus ad gloriam CAPUT VI.
diei bodieroi, diei quae a resurrectione DomiiuV Deinde modulatis, ait, sex psalmis et versu, re-
illuxil, el finem non habebii, significare nobisipsis sidentibus cunctis disposite et per ordinem in sub-
debemus lestimonium fidei, quod simus orlhodoxi, selliis, leganlur iji codice quatuor lectiones cum'
quod cborus vel convenins noster non sit convenii- responsoriis suis, et cseiera. Et psalmi et lectiones,
culum Arianse seu cujuslibet ha?retica>parlis, imo et responsoria, et canlica de prophelis, Scripturas
sil ccetus atque solemnilas calbolictc pacis, in fide sunt, de quibus djcebat: Et illat tunt, qum tesiima-
 $03 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS m
.phiurn perhibeitl de me (Joan. v), et quoniam oportet A num, Te Oettm laudamus, antequam fmialur ideni
"impleri omnia, qttcescripla tunl in lege, el prophelis, hymnus, ingredhur saterdos sacris indumentis ra*>
el psalmis de me (Luc. xxtv). Unde enim totus carum- ditnilus, prxcedente candelarum lumine, el sacri
dcm ordo vigiliarum constructus est, nisi de lege et lliuris odore. Sive abbas ipse, sive alius quilibet
prophelis, et psalmis, et in novissituo de leclioni- sat:erdos ilte sit, Domiui noslri Jesu Clirisli per.so-
nibus evangelicis ? Et quidem seslivis noclibus Do- nam gerit, qui, ipsa dieqiia resurrexil, sero stctil
Yninicis, lectioncs ac responsoria, forte putas vel in inedio jam diclorum aposioiprum, et dixil eis :
dicas non essc dc lege aut prophetis , quoniam Paxvobis (Joan. xx). Ingrediiur autem, choro, ut
siimuniiir de libris Itegum ? Sed illa quoque Scri- jam dictum esl, concrepaiile liymuum gloriosum, '
ptura, recle propUelica dieilur, quoniam, ut ait licet hymnus proprie dici consueverit, laus metrice
beatus Hieronymus, Rcgum Ijber primjjs et secun- coinposila. Nam quia hyiiuuis Grsece, dicilur laus
dus Samuel dicitur, et tam in Rcgum rebus geslis, Laline, et baec laus, Te Dettm taudamm, qtiam tunc
quam in propiieiarum diclis , tnulla prophelica alternamloconjubilamus.inleromries laudesDei, noti
Christi mysleria conlinenlur. Tres libros Salomonis, esl ignobilis, recle hanc venerabilis Pater, hymnum
Parabolas ct Ecclesiaslen, et Caniica caniicorum nuncupaverit. Ingreditur, inquam, choris hanc lau-
quis intendere nescial in gratise vcl gloriac Cliristi B I dem alternaniibus, quia quando venit et stetit, til
sacramenlum? Scriplnra tibri Maehabaeorum tota jaro diplum es.t, Domjnns Jesus in medio discipulo-
qitidem bcllica esl, verttmlamcn proplieticae veritati rum (ibid^, ipsi deitlo altonili, pra> imi&intiiiis
consocialiler, et amice conjuncla, quia vitlelicet, iiiundaliooe gaudii loquebantur, sicul evangeli&la
ut prophetise complerentur, ut gens reservaretur, ex Lticas narral cvklenlius: £( surgentes, inquil, eadem
qua Christus secundum promissiones 304 palrum hora duo ex discipulis ejus de Castello, quo feranl,
erat nasciluriis., multtim adjiiverunt lahoriosi bclla- nomine Emaus, regtessi sunt in Uierusalem, et inte*.
tores Machabsci, sicut plenius edisi. in opcre, quod nerunl congregatos undecim, et eos qni etim ipsis
scripsi libi, dc Victoria Verbi Dei. Quanivis igiltir eranl, dicenles : Quod surrcxil Domiitus vereet np-
ct Macbabseorum libri, et Judiih, el Tobiae, el qua). paruit Simoni, el ipsi narrubunl quiv gjestaeranl in.
dicuntur hagiographa , suis qjiseque, ut ordinala via, et quomado cognoverunt eum in fructione pams.
sunt, temporibus, in istis Doininicaritm noclium Dum hac autem loquerentur, Jesut stetit in medio
vigiliis leganUir, iiihilomiiius recle in lolo vigiliarum eorum, et dixit eis: Pax vobis (Luc. xxiv}. Pulchre
earumdem ordine illud intendere debemus, quod igilur nobis alternalim laudem concrepanlibus,
veraciter. dixil ipse : Quoniam necesse est impleri saccrdos, modo quo jam tliclum est, ingressus, sa-
amnia quai,tcripta sttnt in lege Moysi, el prophelit, ^ lulal convenlum, diccns : Dominus vobiscum, legil-
et psalmis de me, qualenus ex usti psaknorum, que leciionem cvangelii, cum liiuore el tremore
teclionum alque rcsponsoriorum, quibus non solum Slantibys omnibus, quia Dominus, ul jam dictum
inslruilur veruni etiam per musicse sttavem poten- esl, stans in medUi diseipujomm, dk.it eis: Pax,
tiam polenlemqiie stiavitatcm schola Dominica vobis, et deinde bonum illis de nobis gentibus Biitt-
jiaturaliler et utiliter in tali negotio delectalur, tium injunxit, dicens inter cselera, illis adhuc non
sciamus sic luisse scriptu-m, et proinde gramlemur credenlibus cl miranlibus prae gaudio, quoniam sie
quia non esl nova sive humana adinventio, hsrc scriptum esl, et sic oportebal Christum pati, et re-
annunlialio, qnse aiimintiata est nobis, qua Chrislus,i turgere a morluis die terlia, et prwdicari in nomitie
prsedicatur resurrexisse a morliiis. epts pasnileniiamet remitsionem peccatorum in oinnes
CAPUT \'H. genles (ibid). Et alius evangelista, scilicet Joanncs
Quare aulem yel quid intendens ita diligenter ila dicit : Gaviti tvnt ergo discipuli, tito Domino
inculcat dicens, qui ordo vigiHaruro omni lempore> (Joan. xx). Gavisi sunt omnes, el sine dubio gaudii
tam xsiatis quam liiemis sequaliler in die Domi- sui voces emiserunt, el exclaniaverunt prsecipue
nico tenealur, nisi forle, quod absil Vsi lardiusi Q Thomas ille, qui palpavil et exclamavit: Dcmviut
surgant, aliquid de lectionibus breviantlum sit aut, meus, el Deus nttut! (Ibid.) Nonne igitur pnlclierrime
responsoriis ? Cur nunquam rainus a duodenaria.i atque sanctissime perlecla evangebi leciione, re-
numero nos expendere vull in psahuis, in tectio- spondentes omnes, Amen, simul de ore abbatis sive
nibus, in responsoriis, vigiliarum Dpminiea: nociis?l sacerdoiis arripimus hymnum hunc ex priecepio
Videlicet ul apostplorum ntimerum, siyc plures sive> lanti Palris : Te decet laus, Te decel hgmnut ? El sic,
pauciores quolibct ia loca fuerimus, dum mediai ait, finianlur vigilisc nocluruae, iiLmirum in eou-
noctead confilendum surgimus, apostolorum, in- lemplatione et significatione gaudii magni, gaudii,
quam, numerum in nobisipsis repraesenlenuis, quo- de quo dixil : Iterumantem videbo vos, tt gaudebit
runi ab illo noclis medio renalum esl gaudium, ett cor vettrum, et gaudium vettrum netno tollet a voeis
trislitia paulisper converli cqppit in. gaudiura. Hocc (Joan. XVJ).
eniin perpulehro sclicmate, vigjliarum compleiioB, CAPUT VIU.
veraciter dictanle formata Spirilu sancto» intelle-- Nec vero illud quoque a ratione vacuum videri
elum habenti siguiucai, dum cboro illuni jucundi-- palimui, quod tribus islac, vigilix seclionibus, ta-
\aiis concrepauie, el alteruante uiodulante Iiym-- Uler utlerciduntur. Modulatis, ait, sex psalmis «t
 S05 INHEGULAMS.BENEDlCTI.-LlB.il. 506
versu, leganlur qualuor lecliooes, cum responso- JA Evangelii, ui gaudium contemplemur scmjnantis
riissuis, posl quas lectiones sequantur ex ordine alque melentis, sicut ipse Dominus quodam loco
alii sex psalmi. Iterumque legantur alise quatuor dixit: Et qui meiit mercedem accipit, et congregat
(ecliones cum responsoriis suis. Deiude liia can- (ructum in vitam aternam, ut et qui teminat simul
tica cuin antiphona (diclo deinde versti el data gaudeat, et qui metit. In hoc ettim esl verbum verum,
bcnedictione, leganlur, ail, alise quatuor lecliones, quia alius est qui seminat, et aliut qui metil. Ego misi
de Novo Testamenlo, ordine quo supra. Non, in- tos nietere, quod uon laborastis. Atii laboraverunl, et
quam, abs re videri debel, quod laliter duodenarius vot in labores eorum inlroisth (Joan. iv). Dciiiqueqtti
leclionum numerus, tribus sectionibus iniercisus laboraveriini.qui seminaveriinl hoc magnumDomin:-
est; sed idcirco quia tres sunt vigilige noctis, et-in ca;passioniselresurrcclionissacrameiiliiiii,proplieia?
quarta aspiral dies, et inclinantur umbrae, quia vi- fuertinl. Excmpli gralia Isaias.qui dixii admirans.qui
«lelicel quarla vigilia quondam venit ad eos, scilicet adiniralusesl dicens : Qnis est itte qui venit de Edom
discipulos suos, quod evangelislse narrant hoc modo: tiiutit vetlibnt de Boira (Isa. LXIII), clc. Et Oscae
Kt cum dimitistel eos, abiit in montem solut orare. El qititlixil: Venite etrevertamurad Dominum,quia ipse
cum tero esset, erat navis inmedio mari, el ipse solus coepitetsanabit not, percutiet et cwabit nos, vivificabil
in terra. El vident eot laborcnletin remigando (eral' B iios post duos dies, in die terlia sttscitabit noi, el vi-
enim vetuut conlrarius eis) quarta vigilia noclisvenil vemus in conspedu ejus (Ose.w). El Soplioniasqui
ad eos, ambulant tnpra mare. Cumque dixitset: Ba- dixit: Quapropterexspecla me,d cit Dominus, indie
bete fiduciam, ego sum, nolite limere. Respondent resurrectionitmea in fulurum (Soplwn. iti), etc. Istt
Peirut, dixit: Domine, si lu et, jube me venire ad te sine dubio cselerique prophctas laboraverunt et sc-
tuper aquas (llatth, xiv), elc. llla namque lempe- minaverniit, quia Verbum Dei.carncm fiiitiriiin.cum
slas taliler, sedala, passionem Domini prsesignabat, lahore et formidine pr.cdixerunl, sictit dicil unus
qua futurum erat ut apostoli turbarentur, el Pelrus eorum : Si occiditur in sdnctuario Domini, iacerdos
negaret, solumque relinqitcrenl Dominum fugienles et propheia? Formido et taqueut facta ett nobit vatici*
oinnes, ipse auteni, consummata oraiione, id est nalio et contrilio (Thren, n, 111). Nimc autcm ex
transacta passione et triduaua morle (qu« nimirum qno resurrexit Christus, ct qui seminavit simul gau-
oratto fuit pro salute totius niundi) redire inciperel dei, et qui melit, scilicet ct proptielte cl aposloli,
ad eos, ut tristilix illorum lempestatem iu tran- et istud conlemplari in conjunciione cauticoruir tle
quillilatem gaudii con verleret. Quod ulique quarta vi- proplielis, cl leclioiuim saneti Evangelii, sinc dubio
gilia noelis, idesl jam aspirante die, (ieri cceptum est, (C dulcc est, et fruclus noslrae solemnitatis.
quandosedit angelus ad sepulcrum Dominl.elloculus CAPUTX.
esl mulieribiis, cujus gkxriosx rei respeclu.matulinas Quatta vigilia noctis, qua, ut snpra menioratiim esl,
laudes canimus, unde post bac dicendumerilplenius, venit ad eos ambulam supra mare, sedil angclus ad
Ut igitur cunctas, Creatori et Salvalori noslro, no- sepulcrum anniiulians illuui resurrcxLss^a iiiortuis,
elis vigilias, quomodo humaiix fragilitali possihile qiiod crat sine tlubio lempeslates infcrni, ci moriis
esl, debile nos persolvere sciamus, recte et pulchre abyssum superassc.lpsacstvigiliamatiitiiia,ipsaina-
305 secundum qualupr vigilias noctis, trifarium lutina custodia, de qua et in Exodo lcgimus :Jam-
numerum ssepe diclum distinguimus, et deinde lau- que advenerat vigitia malutina, et ecce retpiciens,
dibus malutinis iovigilamus. Dominut tuper easlra Mgyptiorttm per columnam
CAPUT IX. ignit et nubit, iuterfecit eterciluin eorum, et tubvertH
Cum hsecila sini, profecto noo abs re esl.quod in rotat curruum, [erebanturque in profundum ( F.xod.
lertio nocturno beatns Paler diversilalera banc a xiv). El in psalmo canimus: A vigilia maiutina utque
caeleris esse voluil (cap. xi), ut non psalmi, sed tria, ad nociem tperel Israel in Domino (Psul. cxxix). Vigk
inquit, cantica de prophetis cananiur, et aliaequa- Iia hscc valde illuslris, cl valile coiiimoda esl medi-
tuor lectiones de Novo Testamenlo legantur. Unde- t) (" lationi et sanclae contemplationi, studium mcnlis
cunquepraecedenles sintquaiuor et qualuor leciioncs, juvante eliam sobrietate corporis. Hinc et Psalmisia
lectiones istas terlii nocturni de Novo.Testamenio loquitur : Si memor fui tui super stratuni meum, m
vult haberi, ul quasi molse inferiori mola superior matutinit medilftbor in le quia fuitli adjutor meus.
adjiciatur, ejusque volucri circuilu Iritum frumcn- (Ptal. txvi).
tam Dei, firmiorem inagis ac niagis noslris in men- CAPUT XI.
libus sacramenli Dominici sensura opereiur. Cur IgilurinmatutinisDomiuicodie, ait bealus Benedi-
boc? videlieet, quia nox illa tota quidem sancta, tota clus (cap. 12), iniprimis tlicaliir sexagesimus sexlus.
est festiva, verurntamen sanclse feslivitalis sive feslt- psalinns sine anliphona in direclum. Postquemdica-.
vae sanctitalts ejus causa, terlia vigilia incipiente lurquinquagesimiis cmn aleluia. Post quem dicaioi-
(quod esl medium noctis) effulsit,quia tonc Salvator ceniesimussepiimusdecinius, el sexagesimus sccun-.
resurrexit. Illam scilicet, terliatn vigiliam, lertii dug. lnde benedietiones et lautles. Psalmus sexagesi-
noclurni ordo, ut jam diclum est, respicit. Pulchne mus sexlusisleesl: Betttmitertaiur noitri,et benedi-
igiiurpnecedeniibug canticis propueiicis quaiuorse- catnobis,illuminel vullum suum tftper not,el miterea*
quutilur lectiones No« Testamcnli, lecliones sanctt tur nostri (Ptal. LXVI).Porro de angelo qui sedit vigijia.
807 RUPEUTI ABBATIS TUITIENSIS 508
ilh , vlgllia quarta sive malutina, ad sepnlcrum A in Chrisio Jetu, ait Apostolus, hi morte ipsius bapti-
Domini, sanctum Evangcliem dicit: Quia erat aspe- iali tumns. Conseputti enim sumns cum illo per ba-
ctui ejut sicut futgur, et vestimenium ejus sicut nix ptismum in mortem, ui quomodo Chrisiut turrexit 4
\Malth. xxvm). Non ergo iste psalinus, dqm in pri- mortuit per gloriam Pdtris, ita el nos m novitale vittt!
mis enim dicimus, oporiune mittit nos ad coniera- ambntemus (Rom vi). Quid, rogo, aliud poslulabat
plalionem illius vultus angclici, pcr hoc dictum : simulet prophetabal ille pceniiensverus.et propheta
Illuminst vuttum sttum super nos ei niisereilur nostri? sanctus, dumin islo psalnio, ubi iiiter caetera prae-
(Ptal. LXVI.)Dentquc ille fulgtireus aspcctus angcli misit : Ecce m iniquitalibus conceplui sum, et in
factum esse significabal illud, qitodspiriiuspropheti- pecealis concepUme maler mea, deinde dixit : Asper-
<us poslulabat,el prxscleliat fuuiruin dicendo: Illu- ges me hgssopo et mundabor, lavabit me, el mper
minet vuttum tuum super npt, et siihjungendo, ut co- nivem dealbabor, et subinde : Cor mundum crea in
gnotcamut in terra viam luam, in omnibus genlibus sa- me, Deut, et tpirilum reclnm innova in visceribut
tutare luum (ibid.). Veslimentum ejus qupd erat sicut meis? Hoc denique boc totum esl resurrectio prima,
nix, sive stpla candida, qua era{ coopertus juvenis se- sanguis et aqiia, de lalcre ejus Huxit, et Spiritus
dens in dextris, sicut alius evangeltsla dicit( Marc.xvi), sanctus quem nobis in remissionem peccatorum
hctitiam gentium.etjndiclum quo constituentur oves B dedit, dicens apostoKs suis : Accipite Spiritum
a destris in die resurrectionis universatis, sine duhio tanctum, quorum remiterhis peccata remitlunlur eis
significabat, et illo tali hnbilu suo, sine dubio ecn- (Joan. xx). Hoc iHe poslulabal simul el prophetabat
cprdabal versiculo huic psal.ni jam dicti: Lastentur futurum, nos autem psalmum eumdem concinenlcs
et extutlent gen'.es, quoniam judicat popnlot in oequi- praodicamus factum. Porro psalmus cenlesimus se-
\ate, et gentes in terra dirigis. Quid mulla? ]ara qui- ptimus dicimus quem post illum quinquagesimum
deinbeuedixit nosDeus, Deus noster, Paler et Filius, dicirous : Conjitemini Domino quoniam bonus, canti-
benedixil nos Dcus Spiritus sauclus, quia in nomine cum resurrectionis carnis est, qua sola Ghristus
Palris et Filii et Spirilus saneti baptizati sumus, rcsurrcxit: quippe qui sola carnis morte, mortuus
ubi passus et morluus esl, et resurrexit a mortuis firil, et quse nobis in novissimo die, restirreclio se-
Chrislus, et dlvlslones gratiarum accipimus, unde cundaeril.Quid enim aliudest dicereinrstopsalmo:
»t Apostolus : ftenedixit nos, ait, t» omni benedictione Lapidem, qnem reprobaverunt aidificantet, hic factus
tpirituali in ccelettibui (Ephes. i). Verumlameh cx- ett in caput anguli, nisi Christtim, quein ejecerunt
pedit nobis ut benedicat adbuc, ut numerus creden- extra civitalem, et criicifixerunt, hic resuiiixit a
tium mulliplicctur, et quotidie sua bencdiclione inortiiis, et omnis poteslas in coelo el in terra data
augeat in nobis fidem, atigeat spein, augeat cliari- C est ei? Item, quie est dies quam dkil, et designal ita:
tatern, et ut magis ac magis metuanl cum on<iies Hatc est diet quam fecit Dominus, exsuliemiit, et '«.*-
flnes terrx, metu saluhri et ulili, non sicut custotles, temur in ea, nini rcsurrectio morluonuii in Christo
qui prae limore cjusdem angeli exlerriti sttnl, sed et per Christutn clarissitue exorta? Denique diem
fcictit muliercs, quae cum tiniercnt et declinarenl biijusmodi fecil Dominus ; fecit, inquam, non qui-
vnltnm in terram, meruerunt confortari ab illo di- dein solutn, sed inler omiiia opera sua, maxiimim
cente: Nolite limere, vos (Luo. xxiv), ei praecipuum opus. Quid enim l-aleesl, ut Mediaior
CAPUT XII. Dei et bominum, homo Christus Jesus? Uic vere
Psalmus quinquagesimus : Misereremei,Deut, se- tlies esl, quia resurreciio et vita est, et hic utique
eundum magnam misericordiam luam, et centesinius secundum liumanitatem faclus est. Ergo hic csl dies
teplimus decimus : Confitemini Domino quoniam quam fecil Domiiius.
bonut, quoniam in taiculum misericordia ejut, in illas CAPUT XIIL
respiciunt causas, qtias tunc maxiine metlitari debe- . Quare autein et catiiic.i, de quibus jam diclum
intis, juxla illud quod coutinuo iti psalmo sexagcsimo esl, et istes psalmos niatiilinales, et caeteras horas
sexlo canimus : Si memor fni tui tuper stratum n diei Dominico cum alleluia dici jubet r (Cap. 8.)
meum, in malulittis medilabor in te, quia fnistiadju- Videlicel quia allcluia, quod inlerpretatur taudale
tormeut. Quaenam ilhe suiil cansa;? Nimii-tiin resur- Dominum, proprium resurrectionis carmen est, pro-
rectio priuia, el resurrectio 306 secuntla. Resur- pria completi operis laus, quaesecurein (Ine canenda
rectio priraa, resurrectio animarumest; resurreclio est. Unde el in Apocalypsi, postquam peraclum csi,
secunda, resurrcctio corporum est, quam ulramqiic de meretricc magna Babylone, id est de islo infelici
nobisCltristussemelmortuus acquisivit, unde et gra- saeculo, jiidicium, tunc demum audivi, inquit, quasi
tias agentes dicimus quia morlem noslram moriendo voccmlubarum inultamm in cailo dieentium: Alleluia.
dettruxit, et vitam resurgendo reparavit. In iilam El iterum dixerunl: Alleluia. El ceciderunt seniores
resurreciionem priinam rcspicit, nosque respicere viginti quatuor, et qualuor animalia, et adoraverunt
facil, iste quem continuo canimus psalmus quinqua- sedetUemtuper thronum, dicentes: Amen, atleluia. Et
gesiraus. Quae eniin, vel quidest resurreciio priina, audivi quasi vocem tuba:, et ticul vocem aquorum
resurreciio tnterioris hominis, nisi justiflcatio a pec- mullarum.etsicul vocem lonitruum magmrum dicen-
catis, qua nos ulique resurreximus , quicunqiie iu thm: Alleiuia (Apoc. xix). Quod ergocaiitandum t-st
Chrisiuiu crcdimus? Quicunque enim baptixali sumus leticitcr lunc, et pleuarie ab universig filiis Dei, fijiis
 iQ9 REGULAM S. BENEDICTI.— LIB. 11. M«
resurreclioiils, recte jam praeoccupamus atque prae- - A Deodilectissimus.de qualibus rectedicas, qtrta ordw
gustamus in die, qua resurrexU da^or ipse, alqqee naverunt tempora Chrisli bono odore, usque ad coo-
auctpr ejusdera resurrectionts. Quoroodo vel quali1 307 summationem vitae. Odorali enim stinl odorem
dispensalipne? A sancto Patcha, inquit, utque adi suavissimum, odorem sacrificii veri, scilicet sacro-
Pentecoiten tine inlermittione dicatur alteluia, lam* sancfcepassionis Chrisli, et meBle persenserunt quo-
in psalmit quam in retpontoriit. A Pentecotte autemii inpdo pertineret ad onines mundi aetates, et idcirco
utque in caput Quadrageiimce, omnibut nociibut cumit adduxerunt, quomodo adducere potuerunt easdem
tex potlerioribut ptalmii lantum adnocturnotdicalur. . septem setales ad tantas lanti funeris exsequias ve-
Omni vero Dominica, extra Quadragetimam, canticaI nerabiliter celebrandas, perjam dictas septem Dor
malutini, prima, tertia, texta, nonaque cum atleluiai minicas aclalcs illas intelligi volentes, quibus videli-
dicanlur. Vesperaverojam cumanliphona.Responsoria i cet Dominicis praeeuniibus, ae deinde procedenle
pero nunquam dicantur cum alletuia, nisi a Patchat quasi funere Domini (qttod per dies fero qiiuidocim
utque ad Pentecotten (cap. 2). Haeclittera curo in celebramus), tuncdemiim ociava Dominica sequitnr,
cxteris plana el absque scrupiilo sit, in uno tanlumi qna futiiram universalem resurrectionem, in iide, etc,
diclo dissonantiam el scrupulum gcneravit inler noss confessione resurrectionis Dominicaequaniis possu-
alque illos religiosos, et valde sludiosos scrulatores> B mus gaudiis, jure conjubilainus cum alleluia, qnod
Rcgulse beati Bcnedicli, propter quos, quacsliones ,, omne canticum vitae et immortalitatis, yuam exspe-
ul inprologo dixi, habemusinter nos.de quibtisdami ciamus, brevissime significat. Caeteris Dominicis
cjusdem Regulaecapitulis. Nam quia dixil usque ini . jdcirco alleluia sustulerunt, quia non in gaudiuin sed
caput Quadragetimcs,sive, omni DominicaextraQua- in luclum respiciunl, quamvis juxla raiionem aliam
dragetimam per horat dicatur alletuia, ipsi non ob- omnis prima Sabbati gaudio Dominicaeresurrectio-
servant illud, quod Romana sanxit, et universalis , nis illuslrata sit. Nam prima Dominicain illum selatis
praeter eos, observat Ecclesia. Videlicet ut a Sepitia- primae luclum respicit, quem sibi genits humanum
gcsima dimittalur allcluia, sed usquc in fcriam se- ex primis parentibus assumpsit, qtiem etCain augere
cundam, sive Doininicainillam qute vocatur Quadra- coepil in eo quod fratretn suum Abel-occidit, prirai-
gesima, pro eadem ralione qua anteriores dicuntur tias inferre properans morhset liomicidii. Secunda.
Quinquagesima, Sexagesima , et Septuagesima , in illud miseriarum inciementum, quo dihivimn
dicitur alleluia, captil Quadragesimoenon aliud esse inuudans corruplam lerrain de omni carne vihdica-
volentes, nisi jara dictaro Dominicam, slvesucce- vit. Tertia, in illud quod genus Abrahae cui facta
denlem illi feriam secundam. Mibi aulem omniuo „ fuerat repromissio beati serainis (quod est Christusj
sanius atque rationahilius videtur, caput Quadrage- eum qui repromiseral mullis exacerbavit peccatis,
simae, Septuagesimara iutelligere, quam ad univer- quoruin venditio Josepli primum fuit, propter qubd
salis Ecclesiaesancta vere et mystica consueludine, in ^Egypto caplivus ille populus servivil. Quarla, in
propter ejusmodi diclionem recedere. Non enim illud quod aelale quarla, populus idem recedendo a
nullum aut parvum babent myslerium seplem Domi- domo David, ad quem post Abraham. repromissio
nicae,quarum in prima clamat Ecclesia : Cireumde- facla fuerat, pene, quantum in ipso fuil, eamdem
derimt me gemitusmortis (Ptat.xtit), in seplima vero repromissionem irriiam fetitcolendo vilulos aureos,
canit: Loslare,Bierusalem(Isa. LXVI),deinceps inter- quos fecit Hieroboam; serviendo Baal, quem intro-
positosanclaepassionisspectacnloadest octava.in qua duxit Hiezabel, et occideudo propbetas Domini.
dinit Palri suo vila etresurrectiooranium: Returrexi, Quinta, in illud quod landem dtiaj tribus quae erant
et adhuetetum sum, usque ad istam octavam, neque residuaeduclaesunt caplivaein Babylonem, propler
feria neque Dominica ulla admilih allcluia, sed eumdem idololatrice fluxum, el multuin sanguihem
lococarminis bujus tractusest scriptus,cantusutique innoxium, quera effuderunt. Sexla et sepliina Domi-
lucluosus atque laboriosus. In libro quem scripsi De nicam in sexlam et septimam selales mundi respi-
sacramentis sive officiis divinis, rationcs bujusce D ] ciunt, quarura in altera scilicet sexta aelate, nos
observationis expressi, quas a multis libenter legi, adhuc in corpore tumus, a Dominoperegrinamur (II
jam dudum comperi, et earum lanla et talis est Cor. v), et in labore el asrumna (II Cor. xi) vivitnus:
altiiudo sive profnnditas, ut hic non breviier possiul in allera, videlicet in septima, electornm aniniae rc -
ilerari, praesertiin quia brevilati studendum et le- quiescunl qtiidem, sed nondum hahenl iltam quam
gentis ritandum est fastidium. in resurrectione accipient gaudii perfectionem. Quid
CAPUT XIV. igitur? Nunquid Spirilus sancttis, quo el bealus Be-
Forteautemdicatquis, quia quo lemporebeatusBe- nedictus plenug existens, el Palres apostotici sinc
nedictus lianc Regulamscripsit, necdum sic ordinata dubio aspirati, lempora, sicul jam dictum est, ct
fuerant tempora in Ecclesia Romana, sive slaliones, meiius quam dicere aut inlclligere possimus, ordi-
etsacra tolius anni officia. Non conlradicimus, nam uavcrunt, mutabilis aut diversse est inienlionis, ut
bealuspapaGregorius.eodem beatoBenedicio secun- tibias suae musicae perflans, dissonantiam istani in
dum tempussinedubio junior, is maxime lempora haec una tantummodo feceril de alleluia, quibus tempo-
ordinavitet EcdesiaeRoinanaestalionesdisposuit.san- ribus debeal dici ? Revera muuo sanius est magis-
clorum aique illustrium Palrum praeclarissimus, ac qne propler pacis cbaritalisaue custodiaui expedit.
511 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 512
c8piuQnatlragesima?,ulsuprajaHii!ictumest, Septiia-, A dinaveril, de tnissa el dc omni allaris ollicio laciiil,
gesimam inleliigere qtiani beatuni Bcnedicliim dis- nihilqui! in hiijiismodi Hegtilaesuae auctorilate agcn-
sentieniem ab Ecclesia Romana usu dissono demon- dum instituit.Nam de scplem regularibus horis, quas
strare. Nonsimus Ha ineauti adtiklores cujuslibet et Propheta prsevidens: Sepiies, a\l,in die taudem liixi
sancti, ut quasi auclprilate ejus dissenliamus a ca>,- libi(Pial. cxviit),quasraliones habeant.et cur prima
teris, praesertjm cum idem saipe diclus Paler de diei hora magis quaui secunda, (erlia inagis, quam
majoribus qtioque licenliam dederil ordinandi aliter quarta et quinta, sesla et nona polius quam septima
quam Ipse ordinaveril, exempli gratia cinn tlicilj eloctava,Creatori uoslro solemnes offerre laudes de-
Quod lieui Itaicptalmorum dittribullo forlt 4'tspHcut- beamus, in opere alio pro posse dixi, sciiicet inlibro
rit, ordinet, si meliui alitef judicaverit. supra meinoralo quem scripsi De olliciis divinis, et
CAPUT XV? idcirco nunc praetermillo haec, studendo brevitati,
Nunc illud ad qoaeslionem non absreaccedit,qnod maxime quia fere niliil quod nos inoveal diversum
cum de omni reliquo opere Dei, scilicpt de prima, comperi adhuc apud illos, quorum consuetudo in
de terlia, de sexla el nona, de vespera el completo- plerisque a nobis dissenliens rae ad hapc dicenda vel
rio, seqtie ot de noclumis vigiliisacmatutinishealus scribenda compulit.
Bcnedictus prsecepla dpderit, el h»c diligenler or- B 1

HBER TERTIUS,
DE ALTARIS OFFICIO.

308 CAPUT PRIMUM. inter persceulioncs et pressuras suas, veraciterdu it

Si ignorat le, o pulckra inter mulieres, egredere et Ecclesia. Sed tibi maxime istud dicere convenit, quae
abi potl vesligiagregnm, et pasce hwdos juxta taberua- snb nigreditte habiliis monachici, sivc monachicae
cula patlorum (Cant. i). Capiluli hujus idcirco me- professionis pttlchritudinem aiqtie formositatem lia-
inini, cum de ministerio aliaris dicere proposuerim, bes sancli sacertlolii. Plerique ignorantiam tui habent
cur beatus Benediclusin Regula sua, nihil ordinaverit, et habere volunt, sed tuipsa temetipsam ignorare
ouia videliccl hodie nonnullas animas ignoranliasui, non debes. Quomodo vel in quo le plerique ignorant
negligentes facit illius interme pulchritndinis, pro- aul ignorare volunl ? In eo nimirum quod id solum
pterquam ad sacri al|ariso(Bciuin merueriint ascisci. consitlerant quia futeaet, elconsidcrare noliinl^uia
Nam quia monachi stint, et beatus Benedictus mo- C decoloravit le tol (ibid.). Planiore via jam ad iilud
nacbis ordinavil opus nianuum, pene oblivisciintur qnp inlendimus est accedeudtim,
quotf sacerdotes sum, maxiine quia Pater itlem sacri CAPUT 111.
pltaris, ul jara dictiim est, oflicium in Rcgula sua Duo suiil ordiiies in una scilicel, in couleinplaliva
inonachis, qiiomodo vel quali sttidio frequenlare vita qnaereuliuin Dominum. Aller est ordo justoriiin,
deberenl non instiluit. Relinquenda illis essetnpslro alter est poenitentium. Jtistorum autem dico, non
silentio sua inteniio, qua intenli circaopusmanuum, eorum qui stio sed qui Ecclesiae judicio justi sunt,
de quotidiana celebralione missarum, parvum aHt tinde el sacris ordinibus fungi merentur; quia nullo
fere nullun> dicunliir habere sludium, nisi sollicila- in crimine simt nominaii, quamvis sine pcccato non
rent plerosque fratrum simpliciorum ex coanobiis sint, aul esse possint. Pcenitenles hi maxime dicun-
nostris, quotl niultis ditlicimus experimentis. Ipsa tur aut sunt, qui de praeierilis criminibus poeniten-
experimema tuipse nieliusnosti, qui plusquant se? liam agentes, publicum ii| monachica professioue
melab illis hospitio susceptis, non bonamin ejusmodi suscipiunl luclum. De islis duobus ordinibus pulcbrp
vicissitudincin recepisti, alque protjitis, faciunt enim illttd item in Canticis dictum intelligilur : Capi'/i
istud occulle, vciiiamqueposlulantibiis nonnunquam («i striK greges eaprarum, quce ascenderunt de monte
ignovisli, quod taljlcrjura lacseruut sanclaj liospila- D Galaad. Dentes tui sicut gteges tonsarum, qua ascen-
litalis. derunl de tavacro (Cant. iv). Gre\ lonsarum, id cst
CAPUT II. ovium, hic inlerim sit ordo justorum, scibcet eorum
Igiiur qusecunque es, o aniraa, qua? solllcitaris a qiii cum sinc crimine sint, sub cpiscopi virga pasto-
diceiitibus, non potes hic salvari, qnia de laborc ma- ra i iranseiinl, el sacros allaris ordines accipiunt;
niiuin luaruin non vivis secundum regulain vel prae-r grex vero caprartrtn, ordo peccalorutn, videliceleo-
cepla beati Benedicti, propter te hic a me dictum rum qui olim criminibtis involuli, el proinde sttb
puta islud de canticis. Si ignorat le. o puichra inter alibatis virga paslorali se submiltentes, luctum poe-
mu!ieres,ei castera, ut supra. Pulcbraenjmesquam- nilenliatem snsccperunt. Sed 'dico. Quid si umts
vis nigra, ut rectc dicas vel dlccre possis : Nigra alquc idem, et jtistus sil el poenilens, liabens libe-
Ittm sed formosq (ibid.). El quidem tinivcisa, hoc ram a crimtne fainani sive «onscieniiain, el uilulo-
 613 IN REGULAM S. BENEDICTI. — LIB. III. SH
ininus professionem subiens poenitentialem, Id est A Benedicti prscceplum, sed lantummndo pcrmissuni,
monachicam? Nonne ejusmodi anitna el nigra est et sive paticnliae consiliuro. Dicil euiin quotlara loco
formosa : Nolite ergo, ait, me considerare quod fu- sic (cap. &l): A Pentecotle autem tola a'st..le, A
tca sum, quia decoloratit me sol (Cant. i). Quod est laborei agrorum non habent monachi, aut nimiela»
dicere : Nolite praejndicare me quod inorlna sim, et aittalii non perturbat, qiutita el sexla feria jejunent
loqui non dcbcam, quod propter babilum pcenilen- utque ad nonam; reliquis diebus ad textam prandeant.
tise sit illicilum mihi aperire os meum in medio Quw prandii texta, li opera in agris habuerint, aut
Ecclesiae, quoniam hocipsum qnod Iugubri habilu csstatis fervor nimiui fuerit, eontinuanda eril, el in
incedo, non reatus adulterii, sed sponsi mei qui abbatit sit providentia. Profecto cum dieit ti habue-
ablatus esl a me justus dolor, et pius efffcil amor. runt. Si non liabumint labores agiorum, sive opeia
CAPUT IV. in agris, facile el prontptuiii esl discerni qu.id netes-
Iterum qui planiorc via currere volebam, in my- silalem prsecepli non imposiieiit inonachis de opere
stica suin reversus eloquia, verendumque mihi illtid lnijnsmodi. Imo nec .necessiialein eos habere voluit
Sapientis elPgium esse arbilror. Ex ore fatiri, repro- bujusee occupationis. Narael alibi dicit (cap. 66):
babiturparaboIa,noneniindicilitIara in tempore stto. Menasttrium autem, ti.potest fieri,ita debel constitui,
Quid enim?Inter parles diversa semientes scse immil- B ulomnia neceuaria , id est aqua, molendinum, pi-
lilliicsermo.dijtidicareaudens, ulrapars firmius fun- sirinnm, hortus, vel artet diversceintra monas.eriutu
damenlumraiioiiishabeat:illa,qu3epracferlopusroa- exerceantur, ut non lil necessilat monachi* vagandi
nuum seCundumordiiialioneraRegulsebeali Benedicli, forat,quia omnino, uon expedit animabus eorum.
etdelabore inanuumvivere perfectionem apostolicam Qui baecdicil, manifesliim est, quia non vult mona-
esse 309 contendit, an isla,- quse servire attari, et chos occupari in illis operibus manuuiii, quse noa
deallari vivere meliusCsse asserii. Ul ergo certins possunt nisi foris eierceri, sed lantiimmodo pro
quid inde possil colligi, sollicile prius anintadver- necessilate concedit boc fieri. Denique et alio loco
tendum est, de Hta regutari ordinatione operis dicit(cap. 8): Si aviem necetsuat loci aut pauperlas
roanuttm, ntrum propier semetipsam jussa sit tan- exegerit, ut ad fruget eoltigendai ptt te occupeniui,
quara riecessaria saluti, an propier aliud admissa non contrittentur , quia tunc vtrt *unl monadti, si
tanquam solatium lalitra necessitati. Non enim manuum tuarum labofe tivunl, ticui et Patrei nostii
Cuncta, quseprsecepta csse videntur, propler semet- et apotloli, aposiolos, dunlaxat Paulum et Bar-
ipsa tanquam neeessasia saltiti, jussa Veldaia sunt, nabam dicit. Nam caeteri aposloli nullurn egisse
sed propter aliud. Exempli grctia: Carnalia priscac opus manutnn leguuliir ppst advenlum Spiritus
legis sacrificia, non jussa propler semetipsa, sed .sancli, bno Pcirus aposlolus dixil: Nonest mquitm
propter aliud sunt admissa, videlicet propter hoc delerinquere noi verbum Dei, et minitirare mensii
quod ille populus recens ex iEgypto egressus non (Act. vi).
possit abigi ab ejusmodi sacrificiis, quse a caeleris GAPUT VI.
gentibus idolis immolabanlur, et idcirco Deiishscc
admisit, ideirco sibi offerri pcrmisit ab eo, quem Et quidem ubi necessitaslociaul paupertas exigit,
sibi sumebal peculiarem populum, eb eomplendas opportune illorum, scilicet Pauli et Barnabae apn-
promissiones patrum. Itaque non tam jtissa quam stolorum exemplo, consolatos nos esse cupit. Ubi
permissa fuerunt. Hinc apud Hieremiam Deus ipse aulem necessitas nulla cogil, nec ipse vult uos
loquilur : Hotocaustomata vestra addile tictimis ve- vagari foris, quia, sicut ail ipse, omnino non expe-
ttrit, et comeditecarnet, quia nontum locutuspalribus dit animabus nostris, nec jam dicti Apostoli nos
vettrit,et non prosetpi eit in die qua eduxi eo* dt ignorare voluut polestatem noslram, cum simus
lerra JEggpti,dt terbo holocaustomatum et victimarum lninistri altaris. Nunquid, ait Paulus, non hebemui
(Jerem. vit). Ei in Isaia: Qaomi/ii multitudinem victi- poleslatemmanducandi el Hbendi? Nunquid non habe-
marum vettrarum, dkil Dominut ? Plenut tum, jjmut( ] polettatem tororem mulierem circumducendi,
hotocautla arietum, el adipem pinguium, et san- ticul et cxteri aposioli, et frater Donrini, et Cepkat?
guiriem vitutorum, et agnorum et hireorum notui. Aut tolutego et Barnnbas non habemus poteitatem
Quii qnmivit heeede manibut vettrit ?(I*a. i.) Et in hoc operandt ? Quit militat tuh sltpendiis unquam?
. David: Nunquid manducabo carnet taurorum, aut Nescitit quoniam qui in tacrario operantnr, quet dt
sanguinem hircorum potabo? (Ptal. XL.) Quoniam tacrario tunltdunt? Qui Altdtideserviunt, eumaila-
igilur non omnia qose prajeepta videntur esse, prse- rio partieipanlur. tta «t Dominut ordinavit His qui
cepta sunt justiliae, sine qtiibus non possit homo Evangelium annuntiant, de Evangeliovvere (I Cor. ix).
vivere, quscrenduffl estelde isto, scilket de opere Hisel aliis hnjuscemodi verbisejusdcni Aposhilisati»
manuum, utrumsit prOpter se prxceptuiu, anpro- instraimur, utulfumque sciamus, scilicetet quidin
pter alrad admissutn. aliis EccFesii3jure fecerit.cttrurd apud Coriiilltios,
•CAPUT y propter avaritiam illbrirm necessiiate feleraveriu
De illo opere mahuum, quo maxime victus acqui- ' Aliat, inquil, Ecclesiat txtppliati, aecipieni tiipenr
rilur, quod est arare, seminarc et melere, silvas- dium ad minitterium vetlfum. Et eum eisem aputt
que succidere, perspicuttm est qina uoii esl beati vos el egerem, nutti onerosus fui. Nam quott mihi
m RUPERJI ABBATIS TWTIENSIS S16
dttrat, luppleverunt fralret, qui venerunt a Mace- A perlos. Nunqutd non vel isti otinsi sunl aptut vos ?
donia (II Cor. VIH), etc. Ad haec, Inquara, quando pngnabat Israei contra
CAPUT VII. , Amalech , Moyseset Aaron et Hur ascenderunt
Ex his, quae jam meinorata sunt, dictisB. Bcne- super verlicem coliis (Exod. xvn). Cumque tevarei
dicli clare quidem discerni posse arbiiror quod opus Moyses manut, vincebat Isrqet; sin aulem paululttm
manuum volueritesse monachispaupertatissolatium,. remisisset, superabal Amalech. Manus autem Moyti
illic uhi res necessariae desunl, sed adliuc in hoc erant gravet. Sumentet igitur lapidem posueruM
ipsum adjuvant cxempla sanctorum. Taceo de caete- subter eum, in quo sedit, Aaron autem et Hur susteii-
ris B. Gregorio, et aliis sanctis Patribus mtiliis, tabant manus ejus ex utrrque parte. Et factum est ul
qiii motiastciiis suis tol el tanla praedin providerunt, manus ejus non lattarentur usque ad occasum solit
vel susceperiinl, ut non fuerit necessitas monacbis (ibid.) Nuuquid illic Aaron el Ilur otiosos fuisse
victum sibi quaerere de labore maniium suarum, et dicemus?Non ulique. Nam etsi non oraverunt, sua ta-
non arguuntur hoc contra B. Benedicli fecisse men opera egerunt, ulinanusoranlisiion lassarentiir.
insiilutum. Illum aspiciamus, quem ipse ntilrivit et Sic nimirum salvo sacratiore inlellectu, monaciii
docttit, cooperanle gralia Spirilus sancti, scilicel illitterati, ac per boc neque sacerdotalibus neque
bealissimum Maurum, quemetrogatusadconstruen- Xileviticis apti officiis, non oinnino otiosi siint, dmn
dum ccenobium monachorum secundiiiu disciplinam sacerdotibus, el levilis quotidianutn in divinis officiis
snaesanctitalis in Franciam direxit. Nunquid non fertinl solaiiuin, quanlum licet el quanlum sciunt,
ille sciehat aut legerat, vel ohservare volcbal regu- ac ileinde quas noverunl exercenl alres , inlus duu-
lam dileciissimi Palris sui? Allamen a regibus ct laxal, inlra claustra monasterii, sicul supra memo-
principihussusceplus, largade manu ipsorum prsedia rala sciitenlia B. Benedictum velle demonstravit.
stiscepil, qnorum reddilus sufficere possent cenlum CAPUT IX.
quadraginta frairibus et buiic numerum congre- Si ila esl, inquis, cur de istius sanclae conver-
gationis prasfinivit, sicut testatur liber Vilse cjus, co saiionis, sanctiqite honoris observatione, nulla
quod suscepla praedia, tot nec plurrbus stilficere monacliis beatus Benediclus prsecepla dedil? Cur
possent inibi Deo servientibus. tloc igitur dubium. lianc opliinam parlem prselerivil ? Quasi vero omnem
nobisesse non debet, cum tanti lestimojiio discipuli, observalionem justilise in Regula sua constilueril,
quia magister ejus et Pater monaclioruin B. Bene- aul conslituere proposueril. At ipse dicit: Regulam
dictus, non ila de opcre nianuum monachis ordinem hanc detcriptimut ut hanc observantet in mona-
scripsit, ut inquielari vcllet otium sanclae conlem- ' steriis aiiquatenus vel lionestalemmorum , aut initiuat
ptaliotiis, cui locum faciunl raunificienliae fidelium bona; ionversalionis nos habere demonslremus. Cm-
divitum, de qualibus in psatmo myslice dictuin esl: lerum ad perfectionem conversationis qui jettinal,
Saturabunlur ligna campi, et cedri Libani, quatplan- suut doctrinat sanclofum Patrum , quarum obser-
tavil. Illic passeres nidificabunl (Psal. cui). Passeres vaiio perducat hominem ad celsiludinem per[e-
illi stimus vel esse debemus nos, parvuli in oculis ctionis. Et stibinde: Quisquit ergo ad patriam cceiestem
nOstris; aitamen volantes in sublitne pennula coii- feslinas , hanc minimam inchoationis Regulam de-
templalionis, et htijtismodi passeribus ligna campi, scriptam adjuvante Christo perfice,el lunc demum ad
et cedros Libani, id est diviles sscculi, Deus prae- majora, Domino prolegenle, pervenie*. Revera non
paravitjUlin facullatibus3lOeorum quiesceremus, solura humiliter, sed veium etiara veraciler dictum
quicunque, sumus spiritualis proposiii. est, et de omnibus majoribus, ad quae per istud
conversatipnis iniiium pervenitur, oplimum est.
CAPUT yin.
digntlas sacrorum ordinuni, quorum sanclissimai
Igitur bonum quidem monachis est operando ma- fuuciioni nullo melius modo, quam vivendo &ub
nibus otiosilatera effugere, quae inimica est aniraae; roonachica disciplina, quispiam praeparalur, ul eisdem
optimum autem et oliosilatem effugere , et niliilo- n ordiiiibusdignus habeatur. Unde dicit: Si quis abbat
miiius cuin verbo Dei, sancto otio sabbalizare : presbyterum vel diaconum sibi ordinari
pelierit, de
Martha , Maiiha, inquit Dominus, ioUicila es , et suit etigai, qui dignut sit fungi sacerdotio. Ordi-
iurbarit erga plurima, porro unum est necettarium natui autem caveat elationem, aut tuptrbiam, elc.
(Lue x.) Quod esl illud unum necessarium? Ulique Rectissimus atque ordinatissimus iste processus esi,
sedcre setus pedes Domni, et audire verba oris ut sanctam alque caetibero, sub obedienliae
jugo
ejus. Ubi aulpm stinl pedes ejus, nisi in sacrameuio prius assuespal vilam,, et lunc demum ejus obe-
altaris ejus'' Ibi enim sunt vesligia passionis cjus, dienliae suscipiat coronam, scilicet sacerdotalem
vestigia resurreclionis et ascensiouis cjus. Eigo sa- stolam, quse profecto significal suave jugum Domini,
cramenloaltaris inservire.etob boc omnibus negoliis cuni collo ejus superposila fuerit, et onus ejus leve,
expeditum esse, ut vacet tibi medilari sacramenia quoties eam super humerum suum diaconus susce-
salutis noslrae, quam ille eslin medio lerrte optratut peril. Ordinatissimus, inquain, iste processus esl,
(Ptai. LXXIII),hoc sedereest ad pedes Dominiet audirc et monacbicse professionis non parvus iste fruclus
yerba oris ejus. Sed dicis: Multpsadinitiis laicosliu- csl, dignum clericum fieri, id est dignein diaconum
jusce sessionis siveauditiouisinscios, indociles,iuex- vel presbylerum promoveri. Ilinc Bealus Ilieronymtis
 517 IN REGULAM S. BENEDICTl. — LIB. III. 518
dtcil in epistola ad Nepotianum, De vita clericorum A , hac vita, et unicum. Perpendc voliinlatcm diccnlis :
et monachorum: Scio quidem ab avunculo tuo B. Accipite et manducale, hoc ett corput meum, hoc
Heiiodoro, qui nunc ponlifex Chritli etl, le et didi- facile in meum commemorationem: llic calix novum
citte quce tancta tunt, et quotidie el ditcere , nor- testamentum est in meo sanguine : Hoc facite, quo-
mamque te ejus , exemplum habere virtulum. Sed et. tiescunque tumitis in meam eommemorationem (Lue.
xoslra qualiacunque suht sutcipe , et libetlum hunc, xxn). Qui enim hsec dicit, ut Apostotus ctiravil ex-
libelloillius copulalo, ut cum ille monachumerudierit, primere, qui lalilcr loqitilur mttis el Uumilis Corde,
hic ctericum doceat este perfeclum. tlein ad Ruslicum manifesluin cst quid velit, el diligehs audilor ani-
monacbum : Tu si monachus esse vis, non videri, inadvertit, quia vull placere nobis, et ilcleclabile
kabeto curam non rei (amiliaris, cui renuntiando, esse cordi nostio, ul sluiliosaln atque fieqiieiilem
monachus ette cmpitli. El poit aliqua: Iloc dico etiftm, habeamus commemoiationeni sui, cui videlicel com-
ut ti clericatus litillal le desiderium, discas quod nieinoraiioni noii est sub ccclo alia commeinOralio
possit docere, el rationatem hostiam offerat Dio^ ne similis, et boc noh eX uecessilaie prsecepli, sed ex
mite* antequam tiro, ne priu* magitter sis, antequam spontaneo volo charilalis. Tunc enira digne sil, cum
disciputu*. Vide ergo quia monacborum ponnulla pro sola ejus charilale et dilectione, haec talis ejus
dislantia est, cum alii simpliciter monaeh!, alii B.coinmcmoraiio fil. El qiiod esl aliud optis facluni
inonaciii simul et clerici siut: In illis, qui simplieiler vel faciendum ab honiine, de quo libeutius dical iu-
monacbi sunl, illa consideraltir inclioalio, quam spector diligentis auiniae : Bonum oput operala ett
fcuamesse Regulara B. Benedictus profiletur, in his ih me7(;Worc.xiv.) In isloopere ipse nobisostendilur
autem qui monachi simul, et clerici siinl, aposlolica in alia efligic : ln Evangelio legimus quia die resur-
perfectio est. Perfeclionemautem dicohon promerilo rectiohis suscduobus ex discipulis suis ambulantibus
sed pro officio. Ulod quoqtie hon tonge a vero cst, ostensus esl in alia effigie, euntibus in villara (Luc.
quod apostolico gradui viciniores sunt hi, qui absqtie xxiv). Via nostfa hacc prsescns vila est, in qua cum
monacbica professione, clerici sunl, quam hi qui de illo loqujtnur, cum sacramenlum passiouis ejus
absque clericaltt, id esl officio allaris monachi in sanclo allari celebramus, et illic eum.in, alia effigie
sunt* Hmc jam diclus B. Hieronymus in epistola ad sine dubio cernimus, quia satictum panis et vini
Heliodorum monachum , postea episcopum: Per- sacrificiura ipse est Cbiislus, fulurum est ul htrJiJTS
ftctum e*st notle, dtlinquere est. Sed de hoc gradu felicilalis noslr«, quia nondutn plene cogiioscimiis,
pulsits provotabi* ad clericot. An de hi* aliquid au- admiralionem habenles dicamus : Nonne eor no-
dtam dicere, qui certe in tuit urbibut commorantur? tlrum ardent eral in nobit de Jesu, dum toqueretur
Absit aulem , ut quidquam de liis sinistrum loquar, in via, it aperiret nobis Scripturat? (ibid). — Quo-
qni apotlotico gradui tuccedenlet, Chritti corput taero modo non etiam.cum illo, inquit Apostoltts, oinnia
ore conficiunt, per quot not, etium Chrittiani tumut, nobit donavii? (Hoin. vut.) Et ut scctiudum. euindcui
qui elave* regni ccelorum habentet, quodammodo- loquar, quomodo non eliara cura lanlo officio, vet
antejudicii diem judicant, qui sponsam Dominisobria pro ianio seiviiio sive minislerio, et decimas, et
castitale conservant. Sed alia monachi cauta esl, aiia omuia qu:c sitnt altaris nobis donavit? Timenduci
clericorum. Cterici ovet patcunt, ego patcor; itli de lamcn et sollicite cogitandum est, ne pro sola incr-
allario vivunt, milri qUati infrucluosw arbori securis cede liujiismodi, simus ofliciosi sacerdotes el Ire-
pjnitur ad radicem. Hoc ultimum in persona dixit qucnies minislri, quia maxime laliuin turba nierce-
elerici, quamvis, et ipse clericus essei, uipote pre- nariorttm gradum presbyterii vilem in populo fecil,
sbyler, sieut econtra quamvis monachus exstitcril, ci lalibtts illud a Domino diclum competit et eos
dixil alio toco inter cselera, ex persona clerici: Si aspera jnveclione perculit: Amen, amen, dico vobit,
ouiem egp part Domini tum, el (uniculut hcereditaiit quatrilis me, non qnia vidittis signa, sed quia man-
tjus,necaccipio parteminter cceleras tiibut,sed quasi ducavitlit ex panibut, et saturati ettit (Joari. vt).
Levila, tt tacerdot vivo de decimit, et altari serviens, P CAPUTXI.
allari* oblationt suslenlor, habent victum, el vetlilum Ait kletnjjui supra : Episcopi et pretbyleri ha-
kit conlentut ero, et nudam crucem, nudut sequar. beant ad exemplum aposlolot et, apostolisdt virot,
CAPUT X. quorum honorem pottidenlet, habtrt nitantur tt mt-
lgitur non quia de missarum celebratione fere ni- rilum. Nos autem habeamus proposili nottri principe*
bil B. Benedictus locutus esl, idcirco quicunque sol- Pauluni, Antonium, Julianum, BUarionem, Macha-
licitaris vet sollicilalus. es ab ejusmodi operariis, qui rium. Hic jam dicit aliquis : ctenim dicenlem qtiem-
in operemanuum311 Ceretotam spem suam poniint, piam audivi. Quid faciunt tot sacerdotes in cceno-
uoo, inquara, idcirco negligas coronam vel diadetna biis? Altamen idem gradum habebat sacerdolii sive
tuum, scilicei, sauclum sacri altaris oflicium, nec presbjterii, sed quia vehemens erat xmulator operis
luiquaiii absque necessilale maxiroa iia le occtipes raanuum, elratione non poteratsuperare assercn-
iu coiligendis frugibus, seu cedendis arboribus, ul tem, quod monachus sacros liabens ordines et ser-
propter quidpiam lalium rarius aut itegligeutius ac- viens aliari, vivere debeat de liis qiue sunt altaris,
cedas ad iUud chaiilalis Chrisli, et Patris ejus, Dei, in hoc processit, ul diceret stiperfluum esse, ut lot
siraulque Spirilus sancti conviviura, singularc iu sacerdoles liabeaiilur in ccenobiis. Iraporiunilalen»
519 RUPERTI ABBATIS TUITIENSlS 5f0
ejns contra nos hoc adjuvare vidctur, qtiod Pattliis A . est, reges et principes eornmdem regnorum sive
et Antonius sancti fuertini; el Deo placuerunt, ctim principatuum, qtti tunc illos pcrsecitti sunl, et fu-
lamen sacerdotes non fuerint. Quid ergo? Nunquid gere alqtie circuire compulerunt, nunc civilales et
ob hoc vilius aut minus reverendum sacerdolitim, vicos Ecclesiis alque ccenobiis impleverunt, qui) et
quia tanti Palres eo earere volueruiil? Absit! Alio- de suis redditibus Ioctiplelaverunt. Et impletum est
quin Zachaeus, qui dicente sibi Domino : tachme, illud, qiiod olim in Canlicis canlicorum dilectus,
fetlinant deicende, quia hodie in domo tua oportei me dilectoc, Chrislus Ecclesiae, pollicens : Veni, inquit,
manere, festinani descendit, et excepit illum gaudens de Libqno, sponsa mea, veni de Li'"i«o, veni, corona-
(Luc. xix), minus vidcbiinr adeplus fuisse quam beris de eapite Amana, de verlice Savyr et Hermon,
cenlurio, qtti eitlem Domino dicenli : Ego veniam et dt cubilibus leonum, de montibus pardorum (Garil. iv).
curabopuerum luum. Domine,inquit, non sumdignut, 312 CAPUT XII.
ut iiitret tub tectum meum (Matth. vni). Non est
nostrum de his jndicare. Verumiamen illum qui per Quid igitur raihi dicis, ut qtiid lot sacerdotes in
obedienliam accedit, et non ambitione impnlsus, sed coBiiobiis? Denique mulla sunt coenobia quondam
bene ordinata, nunc auiem cum cseteris rebus nu-
jussione legitima vocatus sacros ordines suscipil, in
simililtrdinem Zaclisei, qui jtissus dcscendil el Domi- -. ! mero quoque sacerdotum sic inimunila, ul re. lius
nuro excepil, bealiorcm arnilror esse illo qui semper dicas : Messit quidem mulla, operarii autem pauci
dicit: Non sum digiius, ut inlres sub tectum meum, (Matlh. ix). Tot stint circummaneiites Christiani}
tot sttnt, qui suas eleetnosynas dederunt, seque in
perseveranterque refugit suscipere lanliim tantac
oraliones sacerdotum commendaverunl, lot ubique
graliae donum. Sed et nunqiiid Patres illi aliquando
jussi fuisse, et refugisse leguniur? lino si jtissi fuis- plebes fideliura Christianorum, quorum fides Deo
sent et refugissenl, non valde magni, non mulluni cognilaest, pro quibu* offerimus, vel quiipsi offerunt
sancti essent. Cum beatissimns Ephrem venissel ad sacrijicium laudit, pro te, tuisque omnibus, pro re-
S. Basilinm : Bene venitti, inquit, Basitius, bene demptione anitnarum suarum, pro spe saluiis el in-
columitaiis tuee, lot iiihilomiiuis,(/uiiiospr(r(-meru«J
venisli, o Pater filiorum Jeremi, qui muttiplicasii
eum tigno fidei, et dormiunt in somno pacis ; —-
discipulos Christi in ipsa, el dcemones rivinasii in
Cltristo. Ac deinceps : Cur, inquit, domine Ephrem, Meuit quidem muita, operarii autem pauci: Ntlnqilid
non accipit ordinalionem presbyteri, quia decel te : abbreviatum est opus Dei, ut non sufiicial eccupare
Dicit e: per interprclcm sanctiis Eplirem : Quia operarium, ne otiosns sil? Imo in ccenobiis beue
vix sufficiiiiil ad cursuin ordiuis complen-
peccator tum: Respomlil ei: Ctinam peccala tua ego ordinatis
habuissem : Et spiritiialiier hclanles per ircs dies,' C dum dies aestivi, maxime, si congregatio maj'or vel
atque ordinans sancius sacerdos interprelem dia- numerosior ftierit, el si aliquando rooliitnliir aliquid
conum, ipsum vero presbyterum, diinisit eos in de opere manuum communiler exeunles ad operah-
pace. Nunquid nullus alius caeterortim ejusmodi Pa- tluin, quod propter brevilalein iinpensae liorae, non
Irum similiier phetlissel, si similiter jussus fuisset, lam opus dixerim, quara operis simulacrum, lottim
ita duntaxat, ul si scicntia tali oflicio necessaria non fere quotidiauum spiritualis operis exercitium, red-
deesset? Multi namque fuere sancii Palres ejusmodi diiur insipiduin, iinpeditum el nonniilla suimet par-
scientiam non habcntcs, ut ille Patilus simplex, qui licula mutilatum, ila ul quolies lale quid viderit
studiosus operarius divinse laudis, reminisci cogatur
interrogasse legtlur uirtim anle Christum propheise,
an anle prophelasChiislus exslilisset. Non tempori- illius dicti, cujus supra memini : IVonett cequum
bus illis, lalis Ecclcsise slatus eral, ncque lot Sa- not derelinquere verbum Dei, et minittrart mensi*
cerdotibus opus erat, til uunc est. Ttinc cnim paga* (Act. vi).
norum alque hserelicorum perserutfofte fervente CAPUT XIH.
Chrisliani diffugiebanl, e', per deserta latebant, sicnt Hscc hactenus a nobis de opere manuiint dicta
oliro perscqiicnlibus Biezabel ct Achab, caHerisque rv noveris, non volunlariam paupertatem tuara iropro-
idololulrts regibtts, filii pTophflarutii in soliludiiiibus hando seu conlemnendo, sed eorum omnium qui
et in agris habitahant. Unde idem qui supra scri- altari serviunt poleslalem defendendo, neque otio-
bens ad monachum, cum dixisset: Not aulem ha- sitatem, quse inimicar esl animse, excusando, sed
beamut propotilinostri principei, Pautuni, Antonium, nieliorem occupatioiiem operis Dei, et eam quac
Jutianum, Bilarionem, Mdcharium, hacc atldiciit : intra claiistra monasterii potest exerceri, operallo-
El ut ad auctoritalem Scripiurarum redeam, rioster nem solam approbando, quoniam, ut ait ipse B. Bc-
prineept Helias, noslcr Belysatus, noslri duces filii nedictus, et supra dicttim est, necetsilateiii habtre
prophetaiuui, qui habitabant in agris et sijitudine, et vaaandi (oris, animabut monachorum omnino non
(aciebant sibi tabernacula ptope fiuenta Jordams. expedit. Nunc a-terem unam, etquidem satismiram
Queiiiadmodum illi, ita Ct isli, sub impiis regibus, efflagHo, et si atrdire digneiis, libenter persuadeo,
stib paganis ct hsereiicis principibus persecutionem videlicer, ut nequaqnam fn vestiius vilitate glorieris.
passi circuierurit.in melotis,. in pettibus ctiprinis; Mirum nanrque est th vilifstte gloriari, et ipsatn
egenles, angustiali, afflicti, quibus dignus non ernl: humilitatem, materiam facere siiperbieiidi. Nonqiild
mundits (flebr. xi). At nunc alius Ecclesia; stalus; a raemelipso bsec loquoT? Vestet outlat, ail B. Hie-
521 IN REGULAM S. BENEDICTI. — LIB. III. 822
ronymus ad Nepotianum, atque ul candidos devita \ non nos ab ipsis, seu ipsi a nobis avers: sunt, vcl
ornatus, et sordes pari modo fuqienda:, quia alteriim exierunt hoc raodo.
delicias, alterum gloriam redolel. Alierttm, inquit, CAPUT XIV.
scilicct sordidtts vestitus, gloriam redolet. Potne- Vernmtamen noslris impittare dchemus peccatis,
runt ila gloriari genliliiiin quoque quidam philoso- quia pcr nostrain conversationem sirtpealiqui scarnla-
phi, videlicet co tendentes, til esscnl nliis dissimiles, lizatisunt ptisilli. Qniiiampusilli? Nirairuni inexpcrli,
. el, ut ail Scneca scribeus ad Lticilium nepotem illi maxime, qni novitcr de conversatione sseculari
suum, aiubilionem perversa via sequentes. lllud venientes atl professionem monachicam pulanl vcl
eutem, inquit, te admonea, ne eorum mort, qui pulare volunt dc monachis, quod homines non sint,
non proficere, sed conspici cupiunt, facias aliqua, qui hoc polius sciredebereni.quia iiulla professio sive
quce in habitu tuo aut genere vitw notabilia sint. conversalio roagis qitam isla, camintisilleest, dequo
Asperum cultum et inlonsum caput, et negligentiorem Sapientia dicil: Vasa figuli probal fornax, el homine*
barbam, el quidquid aliud ambitionem perversa via receptibiles caminus lentaiionis (Eccli. xxvn). Item :
sequitur,evila. Salis iptum nomen philosophiw, etiamsi Fili, accedens ad servilulem Dei, sta in justilia et ii-
modesle iractetur, invidiosum est. Quid si nos homi- more,el pratpara animaia tuam ad tenlationem (Eccli.
num consualndini cceperimut ex corpore conlraire? B n). Cum ergo viderint vasa quselibet crepitasse in
Intus omnia dissimilia sinl, front populo notlra con- fornace hiijusmodi, sive illud quod aurum putabalur
veniat. Non splendeat loga, ne sordeat quidem. Id vcl argeiituro, cecidissc in naluram vcl vilium
agamut, ut meliorem vilam sequamur qnum vttlgnt, pluinhi, contendentibtts inlcrditm monacliis, qtiis
non, ul conlrariam. Alioquin quot emendare volumut, eorum major sit, sive, quod pejus est, aliquo ludo
fugamut a nobis, et averlimus, ltlud quoque efficimus, dcteclo inter illos fure loculorura Domiui: ciim, in-
ut nihil imitari velinl nostri, dum timent ne imilanda quam, viderint eos uhicunque pro re levissima
tint omnia. Boc primum philosophia promitlit, sensum rixari, alteruinque adversus alleriim inflari, scan-
cominnnem, humanitatem et congregalionem, A qtta dalizantur, tanquam crepilus otnnis non testae,
professione dissimililudo nos leparabit. Videamus ne sed fornacis culpa sit, vcl caminus de argenlo
ista per qum admirationem parare votumus, ridicula plumlium fecerit, el non poiius qtiid fuisset, 313
et odiosa sinl. Vides igilur quomodo dissitnililiido quod argenlutn pulabatur, ostenderil, et volunt
nitnia, non soliim ab ecclesiasticis, verum etiam a iilic vivere ubi soli sint boni, qnod nusquam esl
pbilosophicis naiibus, uipole vanam redolens glo- nisi in coelo, sicut rovera ntisquani soli sunt mali,
riolam, dijudicala sil? Sed dicis : B. Benedictus nisi in iiiferno. Vae quidein illi per quem scandalum
^
praccipil (cap. 55), ut de vesiiuin colore atil gros=i- venit, veritinlamen el ipsis pusill s qui scandalizan-
tudine non causeulur monachi, sed quales inveuiri lur, scamlaluin ipsum valde periculosiim cst, diim se
posstmt in provincin qtta liabilant, aut quod vilius proficere pulanles deficiunt, irritam facicndo priniam
comparari potcst. Verum esl. Al idem 1'ater jubet (idem, qiiam in cceuobiissuis proniiseriint, et suaden-
de his qui in viam dirigtiuliir, ttl tunicae et cuctilli do aliis tit simililer faciant, quod experinieiito didi-
sinl aliquauto illis, quas habere solili sunt, modice cimus. Propler hoc in inilio libclii hujus, te cui laliler
mcliores. lgltur el ipsius B. Benedicli judicio fugien- siiadeiur, et nondum persuasum est, sic allocutus
dum est id, quod el itt oculis houiintim niaxime sum : Si ignoras te, elc.
displicct, el Deo non multuni placet; irao el propter CAPUT XV.
vanilateni displicere potesl. Quid enim habel ralio- Quamvjssanclse conversationis sml, memenloqued
nis, quid ulililalis, quid habet gratise el verilalis, inlerdura errare possinl; l.omines enim sunt, et ln
quod alium qiiam invenerunl coloretn qusesierunt in illis citins error subrepil, qui absque scienlia vet
vestibus? Nam erat in ccenobiis, ut nunc esl, niger spiritu discretionis, maxiitiara habent aemtilationem
colorvesliiim, usilatus utrique sexui, scilicet elmo- sanciilatis. Qitid, si eliain prophetae essenl, si proplie-
nachis el monialibns. Ipsi aiilem subalbo dubioque D tico spirittt venltira praicliccrenl ? Niinquitl vel ob
et inccrlo colore tili coeperunt, cujus rei causas hoc audiendi esseiit, ubi manifeslam persuaderent
ignorainus. Forsitan si nos albidis vestibus usi fuis- pr;evaricaiioneni?Non uliqtie, sed caulediscernendi,
seinus, ipsi nunc nigris uterenlur. El revera dissi- propier illud, quotl Apostolus dicit: Ipse enim Sa-
mililudo lunc excusabilior essel, quia videlicel om- lanas transfigurat se in angelum litcis III Gor. xi).
nium coloruin nigcr color obscttrissiinus est, albus Propheta, qni venil de Juda ex praecepto Domini, et
aulem iiiiidissinius, el hoc coiitrarioriint csoteri co- prajdixilverba.quae faclurus erat Josias super attare
lorcs medii sitnt. Istum cujtis usuin nos invenimiis Belhel.qiioinodo, vel per qualera Iioniinem seduclus
cl lenemus, uterque sexus monachicae professionis, fuil: Utique per propheiam, qui dixit ei : Veni
scilicet nigruin colorein, maxiine fiigiunt, quod ad mecum domum, ut comedas panem (III Reg. xm).
quiil valeat igiioramus, uisi quia nonnihil islud spec- Cumque i)li dicerel: Locutus est Dominus ad tne in
laculum laesam csso significal illara iinilatein, de termone Domini, dicent: Non eomedet panem, el non
qua canimns in psalmo: Deus, qui inhabiture facit bibesibi aquam, nec reverteris per viam qua ier.is. Et
unitts moris in domo (Psal. LXVII).Quod si ita esl, egv, inquii ille, propheta sum timilis lui, el angetus
nobis ex hoc qiianiulacHiique sii consolalio, quia loculus est mihi in termone Domini, dicent: Reduc
PATROL. CLXX. 17
Sf3 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS K«1
citm tecum in domum tuam, et comedat panem et A t quoque tempore hunc in specu tatiianlem etiam pasto-
bibat aquam. Fefellit eum ct reduxil secnm. Comedil res invenerunt. Quem dum vestitum peUibns inter
ergo panem in domo ejus, et bibii aqitam. Gunique frutecta cernerent, aliqv.am besiiam esse crediderunt.
sedereut dd mensim, faclns cst sernw Doimni tid Veslilus pcllibits ciaf, quid esl nisi veste pellicea?
prophelnm qtii reditxerat eum, etexclamavit ad rirum Ilctn tibi Matirus distipiilus ejns super aqttnm cu-
Dei, qui veiteral de Jiida, dicens: llac dicit Domiiius: cnrrcrnl, cl Plaeidiim pitcrum per capillos tenens,
Quia iiiobedieiis fitisli ori Doinini, el reversits et, et rapido cursu super nquam redierat, cum beatus
cbniedisti et bibisti iii toco in qno ptatcepit libi ne Bcnedictus hoc illius obedienti;n deputnrei.elconlrn,
coniedetetneqitB biberes,non iuferetur cadavertuuin iri ille pro solo illms imperio faciuin diceret, in haC
sepulcrunipntruni tuorutn (III lleg.xm).El ita faetuni liiiitiiliiitisniiitiiocnmicaconteniioiie.accessilarbildf
cst. Nain itivctiil eiim leo in via, et ncCidil(iiw/.).Mr- puer qtii erepitts est. Nara dicebal : Ego cum ex
rttui quomoifo ad laleih hoihinem factus esl senhO aqua traherer, snper caput nteuin abbatii melotem
Doniini, irisi quia saiicreiidhiii erat cxehiplum nobis videbam, atqne ipsum me ex aquis editcere censidera-
Venluris, ut 11011 facile lioininibiis.qiiamvis sahclisef bam. Ilabcbat ergo ineiolem, vestem utique de pelli-
rcligiosis, acquieseaihus in causis perictilosis. bus factnm.Erat cnim melotes, vesiiscaprina: pellis,
CAPUT XVI. JJ tfiia ct j£gypiii,sicui rcfert Postumianus, ulebaiiluf
Scdctpr.Tler colorem adhiic alia smilqnae fngitint inoiinclii, dicta melotes eo quod higra esset. Nam
de nostro vesiitu, sciliccl itidtiiiienla, qtr-oe' propier qnod 1109ditimiis iiigruin^Giscci mehin dicunt. Quid
frigus hnhcmtis deovinis pcllibiis, videlicel qttia tibi igiturceiises? Vestein pro qua calumiMaiitur noDis?
B. Benetlicliis de vesliariis et calceariis fralrum lo- Yestem sive tunicam pclliceam Dettra ipsum fecisse
qiiiltir (cap. 22), vcslilus hiijusiiiodi non noinina- lioniinibiis Scfiptura testis astruit, cl ipse beaius
tur. Snfjicii eiiim, inqtiit, monaclio ditas tunieas et Benedicttis ejnsmodi veste noii caruil, hec aniiquio-
dittis cittullas habete, propter iioctes el ptopler lavare rcs illo tnoiiaclii vcl pattes jEgypiii, sicnt nec pro-
vel lilii proplietarmn, quos monacbos Vetefis
ipids res. Jani qttod snpra fuerit, superfluuni est, et phelae,
ahiputari debet. At illc noit ih omnibus locis, sed fuisse Teslainehti beaius Hieionymus asserit. Nairt
iii hfedibcribus isla sufficere credidil. Sic ciiiin in- et illi, ut ait Apostolas , citcuierithi in iiieioiii,
cttfpft: Vestimenta, fralribut, iecundum locortmi in petlibus caprinis (Bebr. xi). Dicis ilaque inibi :
Si ct hionacliis aiitiquioribus , ei ipsi bealo
Qudlilatem tibi linbilanl,vel ciefum lemperiem denittr,
Behedicto pellicea veste nti iiios fuit, cur ntiHtim
qitiri in (rigidis regioitibus amplius indigelur, iii tn-
lidis tero minus. tiwc veroconsideralio peiics tibbatem intle prseccplum dedil? Vidclicel quia dc illis diiii-
esl. Nos tameii mediocribus locis stifllccre crediraus '• v taxal vestibiis, sine quibus iioh pCrlieilnr exiciiiis
nroifachis per singulos ciiciillnra cttiihicaiii,cucullam habitiis ntoiiachi, ad se pertinere judicavit, caclera
in hieme villosaui, in acstatc puiain ac vetusiam. in consideratione abbatis defcliqhil, sieUl apparct es
Mediocrialoca dixitilla, rfitx-hec pcrustac zonse, ncc praccedcniibtis diclis.
Mrenli polo miilium viciua stuit, in qiialihus et ipse CAPUT XVII.
habitavit, ubi lamen el praseuli nnno.die Natnlis Veiiiam ad illiid caccnplinton, qnOd nobis' de fc-
Domini, quando in bis rCgionibtisaccrriimini fiigus, fnoralibus facitint. Naiff quOniam idem Pnier dicit:
vineas nostras fcrc ouines percmil (quod liiinc rtni- Femordtin hi qni iii viam diriguntur de veiliario acci-
vcrsa baec provincia deplorai), ciim csscra Roniac, piant, 9«t'314 ievertentes ibi lota restitiiaril, idciri
grnndina, tom*lfii:i,cl lompesins fuit valde inipor- csse voluiif, nc si iil prbvincia qua hnbilnvit femo-
iuna', adco illc acr a nostro aere diverstts cst, qili ralimn nsus ante ipsnm fiierii, et hoc tisu quem
lamen intcr Ioea,qtiaihic dicitiiicdibcria.repiUandus populus habebat, nfouachos spoliare incccpcril, id
cst. Hinc tittcr.-c sno hiodo iiilircrere voliinl quidam, soliimmoilo concedens cntisa liOneslaiis, tit in vinra
scd nOh possttnt. DiiS! ifnmqiie cuciill;c ct dtioe lit- tlirecti, sive equiiantcs, ne tiuditas npparcrcl, ttie-
«icaO,ad istain imiln!iOnfiiii,i|iiain i\\c\lproptcriioctes -j feiititr braccis. Senstis iste volttntati scriplofis cjtis-
et prnpter lavare ip%dsres, non sufliciiinl, qtiiiiimd clcin pene coiiirarius est.ille nnuiqtic braccas non
simul onKies cl forle plttres, luagniluiline fiigoiis Suferre hnbeiftibus, scd qiinhliiin vatuil, dare Voluit
agente siiperihiliiuiiiur. Ctif ntih sallcni aticlofilate iion balicnlilihs. Habcntes nos sumus, qui in pro-
Scripltirae conseiitiiiht, (uiticas rcclc diri ctiam illas viiiciis brnccntis habiinmiis. Noh babchtes Scolti shnt
vSstes, quse dc pellibus liunl? Scripluiii cst eiiim : Ct BritanuF, hec ninlto niiiius itli inter quos ipse
Fecif quoqtte Deus Adai ei uxori ejus lunicas pelli- Pater babiiavil; qnippe ttbi hodicqite vcstigia supcf-
ceas,el induil eos (Gen. m). Qui.l cst diccre tiinieas' siuit cjiisdeiii mOris neqiiaqiiahi honeslt, sicut ct
pelliceas, uisi liinicas de pellibus facias? Qiiod si n'Osipsi vidimus, cum in locis illis lias^pilantcs inlef
nclunl admillcre, ut ilicanl vcl conceilani B. Beiic- homines divaricatos ad prttnas scdereniuS. Piana
ilictuiri unqtinin cogilassc lihjusmoili liihicas, Cum sancto Pairi, ei virtuliim piilcbiitinlinerrf, et ihcrtihi
diceret nionncho suflicerc tlnns citeuttas cl diiaS ntquc hubittis rcligiosani hoiicstalcm siticnti, opus
liinicas, tlicanl nobis, tiliiiili vel ipse B. rtencilictiiS fuil, snper hOC prtvtipere nioii-Hhis pro qualitaie
ije vesiilu pcllicco qtiidipiaiu babueril. Dicil cnihi lbri. Projiter hos islo pricceplo opus nOn fnit, qnipjiO
.liltcr Aci.uuiu vitarj ejus (lib. Dhtlotj. vi, YIII) : Eodtiri clsi raonaclii non csscmiis, itideiu pro qiialitate loci,
m IN RF.GULAMS. BENEDICTI. — LIB. IV. HM
vf est provirieiarfim in qtiibus liabitanvus, ct foriset A piludinis suat,el utentnr eis Aaron, et fihiejns, quand'3
Mtus braccaii incedereniiis. lilud quoqtte ralio con- ingredientur tabernaculum lestimonii, vel quaiido ap-
vincit, quia qno-d aliquando facerc est bonestum, propinquanl ad attare, ul mimstreni in sancluario,ne
ssepiusel scniper facerc cst honeslissiinum, sive, tit iniquitalis reimorianlur (Exod. xxvm). Sed qnitl nraltis
ak B. Ilieroiiyiiins adversus Vigilaniium : Quod se- opus est? Hcecconsideratio penes abbatem esl, ait idenf
me', fecisse bonum est, ndn potesl matum esse, iifre- Paler, cum prsrrrrisisset vestimentn frntribns secan-
quemius fiat, sive foris, sive inttiS siiiius, sive vigi- dura locorura qualilalein ubi habitaui, vet uerum
lsmiis, srve dormiamirs, maxime vestimenttim itlud lcmperiem dentur.Aerunvtemperies.qiinlis sil,hiani-
piulicuia puilontta dcsiderat caslilas, el maxiine, festum cst.qunlilatcm tetorum si qir.icrns.ilidem ho-
qnia saeerdoies et niinistri altaris sumus, el quo- tum est, quia lociirnm istonitn gens omnis bmccnta;
tidie sacrameniis niinislramus, hoc indumcnto nulla' est.OrninripartrteGalliseparsqtraedara.braCvataijnni
die carere dcbcinus, diccute Domino ad Moyscn : cupabatur, nuitcci Galliae trina divisio, cl Gi.Tinania,-
Faciei et femimlia linea, ut dperianl carnem lur- et csetene ciimatis htijiis ptovineise braccis uthtrfur.

LIBER QUARTUS.
&& edBteEftWrid fiMtfarjhdrurir dieten uvH : Eg& ium AugviiHni, t<j6 Seriedxdti, 61$

CAPUt PRIMtM nus episcopus' esf, Beriedictus sfuleth nicjnttcfiusest {

Arf CortrnlnoV scribetis Apostohts: ^riificatuni episcoptis, sine dubio major est nionacho. Noririe
ett, ait, mihi de tabis, fratres viri, ab his qtti sunt ergo nicus ordo aiiior cst ordine ino?' Htijiisinbdi
CMoei, iparf coritentionessnnt inter voi. tloc attteiit contenlio pcr dics et tempofa Crevii.et eo processit,
dico, qnnd nnusqttitque vestrum dicit: Ego quideiii ut norisoliitn dicanl illicitumcsse clericci, nronaehiini
tum Paulr.egd aittem Apollo, tgo vero Cepfiai, egd fferT,verura eliam diccre audeant licilura ct perfe-
atttenf Gkristi (llCor. i). Prxmiserat autein: Obsecto cltim esse tit clericus fiat, qni hiohaclius cxslitit.
vos, fratrei, pen1 nomeri Doniim noitri Jesu Chrisli, Ilaec ct hiijnsmodi, qusc snnt iiistrunienl.1 contcntio-
ut iiipsum dicatis omnes,elnon sint in vobisschisindta nis, 315 »mi absquc sancto iraciandn suiit spiritti
(hid.). B post aliqna dicit : ffcPticiKleri»IransfigiC- pictiiiH», pfoplef illml siqir.i iiiciuhrniuni dicttim
ravi in riti, efApolid ptdptet tos, ut iiinobit discttiii, Apostoli: Ef vosinflali estis, el riorimagis luctnm litt-
m supta quatri scriptum ett, ttnut ddverstti attenim bttiitis, ut tdttatur de niedio teilruiA qui Itoc optu
inffetur prtratid(l Cot. iv). Ac deihceps : Et vdi fecit. Nam et" in nieVlioiibsiMiiii csse vel evenira
infiati esfis, et non mdgii luclum hobuhtis, itt fdlhtur poiuil'aui' potest aliqiiid' o|ieris liiijtisinbilt. fjnod sf
de medio vestrum qrii hoc opus fecil (t Cdf. V). Ergo rcspiciamus, aniinadvCfiere' poisumtis rolaphizali
sic cohieiidere', Sic clicCre: Ecjd qttiderit sinri Pauli, C qttia dealiitinfinc prfffessiouis; sWe'M itilfjfiriitibus
ega aittem Apollti, eg& terd Ceptta;, schisma csf, Patfum nosfrofnm irteritis', aliet' ddrti^tis' aTfertith
scissura meiifinm est, qno.i raalnra qnarti grainle sff, tioii dtjfrcaf inflari.
priidenS mtclligit. Niliiiominus ct liiij'uSnToili adhla- CAPUT IT.
libnescirca.se qnanl gravitcr fcraril' sarirti', dx 6*6' rgiiilr nrsdeurite"^!conperaiites"p*.rit(fjjfcjfatft, qfid'
1
potesl ariimadvcrtt, qnod' idcmr ApoSfOltfsillis qtlr caVesrrairSiiiflatfOne HrtjirshVPdi, conalrofiiliqiia hiiic'
qnnsi proipso xihtrfahantnr Ob mnghitiidinera riia- cloffrii, el iiipfihirs' dl" ubtiaiiiiri'atqucj c;pf.cdpofifiii
gisterii vcl sapierituc ejtiS, sfc aceibe feCalcilrat, ct psstoiytilitis virgis, ciijtK; Vel quanr antrqiiaB',uira-
sierctts nirnicationis, quae'Interijlsiis•cTa'1, in fntieiii'- que" Vifga Sive trterqTfe bnchtiisJ, slf atidlorHnlis.
iltis jnctni. nt dicni: Et vos inftatiestls, t'f non thagfs Deriiqire intcr coiitentioiies jnttVijftclibatas, istud
tiicinm hnbirhtis. ai lo//irfur dt medicr vesirtirtt, qifi qnoqiieni cohieiillbrtenl veutr, nlfufiVfnCionaliilitcr,
hoc opni fecit. Nnuquid tioii pciiu tnric simile eSt ati absqnc Shtfiagio' fniiOhis', fS qhi dieil', Ego sinn
id cjHotf mrriti niidiimis ct vidcnnis? Coiiteiiliones AiigTisitni, (iiisrofali virgn iriVesiifi cl jililias in Ecy-
ciiiut smit inter nos. IfnC ntitem dicn, qnod iiiittsf-' clesia velit noihitiari. Nam ct in sirperioribits Frari-
qttisqiie nostruiri dicil: Ego qtiitlein sutri Angusliril, j. ciiii locis hofc m';ixiihe jam Cfleptinnc's'1fleri, et roi-
cgo autcm Bencdicti, ego rcro Rcgnhe liiij'ns, Vei rnibuf plefiqtic ittidci ratio vcl ancioriias suinpia
illius, cgo autein Chrisii, quodiilliiriiirii titique vrj- sit. Hinc revcrehdiis Colonicmiuni artiiiepiscopiis
rtmi.el homtin esl ahsqiici coittciitioiid conilteri. FriderictiS, ante noii mhlios tlicis, Adclberoiiiepisco-
Nonne hnjustfiodi CoiHeniiones linbcre scliismtila po1Leodicusi CpisloIam direxit, cnjus hoc excinplar
farere esv? Nequeenim absqtte iiifliitione conlendi- csl : Sictti antiquas sanclortini Palriim iiislititfiohez,
lur, riecpaTHitvitntis advPrstis altcrnm inflalur pio" qtiai ridijutiiorei super (uiidametititm divinceposilio-
alio, curhdreit Is, qni $c profiiciur esso Angiislinl nis, ratiumibilUeir ontiiidtas iitveiiimus, tenere. "C
ctfhlra illum q*iseprofitcltires?c Brinedicii, Augiisit-' pervehere debemttt, ita Mtat efeas maxime, qtarriiit'
 "
827 RUPERTt ABBATIS TUITIENSIS Sfg
lum ex aueloritate Scriptttrarum, sive exempliss A ponlifex Aaron cxslilit, et inde clerici dicti, qiiia
patrum, ralionis capul prwferunl, ueque facile admit- ile soite fneiinl Domiiii, vcl quia Doraiiiiis ipse sors
timus, neque temere usqitam introducere properamus. eortitn fticril: r'in-.o; namqne Graecc, Laiine dici-
Scriptum esl enim : t Ne iransgrediaris terminost tur sors. soilem aiilem Iribus Levi, in disirihtilione
anliquos, quos postteriint patres tui (Prov. xxn). >» lerr.-c promissionis, sicut cseleractribtts non accepit,
Not nati terminos islos inveniinus in Ecclesia De.i, ul( sed Dorainus sive s.iiicluarium Domini, sors ejus
elerici propter hoc ipsitm, quod sttnt clerici, id estr cxsiitil, tit viverettt dc dccimis, et legitiinis oblatio-
habenles ordines sacros de manu episcopi, pertinentest nibtis lotius populi ulriusqiie ordinis, scilicel et
ad minitterium attaris, sub virga sint solius episcopi,, clericnlis cl raoiinchici. Palribus cimctis virgam vel
qui aulem vitam pwnitentiatem sub habitu nioiutchicoi baciiluin, cune pasioralis insignc, auctoritas divina,
tusceperunt, et simpliciler monachi snnl, sub virgai in illis jam dictis duobus primis Aarou alqtte Ely-
tint toliut abbalit. Porro qtti, cttm sint monachi,, sseo sacravit.
clericates susceperunt ordines, sive cum clerici essent, CAPUT IV.
vitam monachicam professi sunt , hi duntaxat ! Prima virga Aaron, virga litit Moysi: Quid tst,
ralionabililer tub utraque virga sunt, scilicet epi- inqttil Domiiins ad Mnysen, quod tenes in manu lua?
scopi pariter, et abbatis, neque a solo abbate, super• B Respondit: Virga (Exod. IV). Ail : Projice eam in
monachum presbylerum, jndicium csl diffinien- lerram, projecit, el versa est in cohtbrum (ibid.), etc.
dum, nisi episcopus adhibealur in teslimonium, juxta i Ac deinceps : Aaron loquetur pro te ad popnlum, et
ipsius B. Benedicli instititlum sanum et legitimum. erit os tuttm; tu aulem etit ei in his quatad Deum per*
Hwc nos perudentes, novam consuetudinem islam, tinenl. Virgam qitoque hanc suiiie in manu lua inqua
necdttm apprnbare vel suscipere prasumpsimus, ut fuctittus es signa(ibid.). El post pattca : Ecce constitui
prwlati clericorum, qnamvit regularium, pastoralii te Deum Phatuonh, et Aaton frater tuus eril prophela
virga inveslianlur, ut ea sicut monachorum abbales luns. Cumque dixerit vobis Pharao : Ottendtle tigna,
utantur. Etenim B. Pater Attguslinus cujits regiilant dices ad Aaron : Tolle virgam tuam, el projict tam
profitentur, nusquam legitur abbas fuisse nominatus, coram Pharaone, ac vertatur in colubrum (Exod. vn).
eteo tempore quo vitam illam ingressus esl, sicul nec Virgam ttiain tollc, inquit. Ergo virga Moysi, virga
abbas ila necdum erat episcopus, sed lantum presbgler Aaron fuil, qtt;c semel cl iterutn versa esl in colu-
novilitts, utpole nupet ad fidein catholicam conversus. brutn, semel ad iiinnuin Moysi, ct itcritm a manu
Si crgo non prcetlo esl ratio, qum huic institttlo suf- projecla Anron el in eadeni caelera signa facla sunt,
fragelur, quod in usum jam verli incipit, sicul audi- C qttoriim ultiina duo pulcherriron atquc sanctissinia
vimus, bonum est ut sitper hac re temperetis, juxta fueruiil, qnod in contentione Chore et Dalhan alquc
illutl : t Manum nemini cito imposueris (I Tim. v). > Abiron nliorunique proceruin, pro sacerdotio con-
liaqucdejurevetjiislacuiisucludine,quamonachortim tcndcnlium, invcnta est germinasse, et turgentibut
Paties, abbalesnoniiiiantiir.elpasloralipostepiscopos gemmit eruperanl floret, qui 'oliit dilntatit in antyg-
virga utunlur, causa posiulal ul aliquid loquamur. dala deformali sunl (Num. xvn), et deiude sutnpta
CAPUT III. de conspeclit Domini ad aquas conlradiclionis, per-
Scicndnm inprimis qnia virga vcl baculus, ut co cussio ejus aqitani dc pclra produxil. Qitalisfailura
ponlilices uterciitur ab Aaron, ul auteni Palres quo- illa virgn fuerit, Scriptttra raanifcste non exprimit,
que nionacliorum illo insignircnliir, ab Elysseo sed ex oflicio pastornli (patcebat euim in ca Moytet
suinpsil cxordium. Natn cl Aarnn iu Icge Dci prin- oves toceri sui Jelhro sacerdotu Madian [Exod. iu]|
ceps vcl piiinus s.iccrdoltiin; Elysaeus vcro spiri- consial quod incurva fiicrit ob rtiinendos petles
tualis exstitit Pater nionatboruin, id esl filiorura pccuiliim. Undc, cl cjusniodi virga vocaltir peduni.
prophetariun. Monacliinamquejaiii tiinc illo lempore Putasne illn Moysi virga tnin piilchrne facltira: fuit,
erant, qtti dicebnuliir filii prophclarmn. Ilinu heatiis ut iiuncesl virga qusevis in tiianu cujiislibel ponii-
Hicronymtis ad Riisiiciim mounchiim : Fitiiprophe- p£ (icis? Non dnbito quiii filius ndoptiviis 316 "'iiB
tarum, quos monttchosin Veteri legimus Teslumento, Pharaonis, et luuc licel exsul, gener laineii sacer-
adificabunt sibi casulas propler [prope] flttenla Jor- dolis divilis, formosain ntagis quam iiiformeiu vir-
danis, el, tttrbis el urbibus derelictis, polenla et herbit gatn gcslare volueril aul potucrit. Neque eniin pau-
egrestibus vietitabaut. llcin ad Pnuliuiim : Noster periatis lunc erat illis ofliciutn pascere gregem
princept Elias noster Eltsa-us , nostri dtices filii peciidum, qtiibiis maxitna dc gregibtts facullas erat.
propbelarum, qui habilabaitt in agris el soliludine, et Unde hodicipie fai iiliaiiim diversitas, generali no-
fucicbnnt sibi lubernacuUi, prope flueula Jordanis, De miiie dicitur pcciinin quasi pecudia, quia videlicet
hit sitnt el iili filii Recab, qui vinum et siceram non niitiqiioriim lota ferc facultns iu pecudibus erat.
bibebant, qtti morubantur in teuloriis, qui Dei per Veruiniaraen superlluc qua-.iitur de pukiiriliidine
II eremiam voce liu.danlur (Jer. xxv), el promiltitur illius virgic sive baculi, duannoilo constcl quod pro
eis vir sians corum Domiiio. Dc clericis itideiu Vclc- re jam d.cln niii.irum virga incurvn exsliterit. Polc-
ris Testaraenii.iiiilli iltibiuni quin sacerdotes ctlevi- ral di: pulchriliitiinc aiictorilns nliqua proferri, quod
tse fuerinl onines, cl soli tle tribti Lcvi, quoiutn iii/ii solus ille tnnttis Mnyses, vcrttm eliain longe
priuceps, ut jara diclum cst, primusque ac suinnius niiuorcs illo paslotcs virgas dccoras in eoJeju oflicio
 529 IN REGULAMS. BENEDICTI.— LIB. IV. 550
Ubenicr gestaverint. Nam apud Virgilium paslor• A J monte Galaad. Denies ttti sicut greges tonmritm, qum
paslori loqiieus dicil: ascenderunl de lavacro. Oinnes, gemellis feiibus, (t
At tu sitme pedinn, qitod me, cnm swpe rogaret, sterilis non est inter eas (Cani. iv). Per cnpillos qnip»
Non tttlit Aiitiaenes (el erat tunc dignus nmnri), pe similes grcgibits caprarum, recle intelliguiiliir
Formotum uaribut nodis aique are, Menatcha. cxatnina monachorum, qui suo judicio peccatores
Vtnca. Ectog. v, vere. 88-90. SIIIII,etproimle sibitncl ipsis displicendo, asccndcro
Hsec idctrcodicln sint, ne lotum impiitelur volunt.itii de tnnitie Galaad, id esl cruccm siiam lollere ct
arlificis, qnod lam formosos baculos gesiare coepe- Chrisltim scqui festiiiaverunt ipso habilu suo pro-
rinl pontifices noslri, nodis decoralos nilidis, id estt fitenlcs, quia iiiundo crucilixi suiit, sponlaneura
ebitrneis, non siue liinris a-reis, imo aureissive ar liajiilnnlcs inartyritim. id cst lcsiiinoniiim, quod
gcnteis, quia vidclicet illa virga Moysi foiiassisj siguificni Gnlaad noinen. Interprelaiur enim acervia
forraosior fuit. testimonii, et eos omnes significat, qui carnem ittatn
CAPUT V. crucifixerinl cum viliit et concupitcenliit (Gat. v),
Virgam secundam sive secundi ordinis, scilicctt maxinie aiitem cos qui lioc ipsura profilenturhabitu,
virgam Elyssei non qiiideiu tam illustris, sed lamen, qiiem aticloritas ecclesinstica insliluit in quamdam
eadem anoioriias divina sacravil. Accinge lumbos, B ' simililudinem cnptivae uigredinis, de qno sclieinale
luos, ail iltead Giezi, et tolle baculum meum in manu, post liaic plenitts dicenduin erit. Quid capiili prseter
tua, et vade. Si occurrerit tibi homo, non salutes eum, ornntuin faciunt incapitc muliciis? Sednec ornaltim
et si satutaverit te quupiam, non respondeas illi, et( nisi coiisiringautur alque vclenltir, imo ignominiam
ponet bacttlum ineitm tuper faciein pueri (IV Reg. faciunl. Juxta simililtidiuem lianc nionachi suo jn-
iv). Dettiniiequod tnyslice significaltim esl pcr illud, dicio superflui siint, sed in hoc spein hahenl, »i
quod virga Aarnn lol sigtiis flngellavil quidem Plia- regulari disciphna constricli, et inttis nbscotidili,
raonetn, et iEgyptios, sctl non evicit ul filios IsraelI seraper cogilaiione lendanl ad Doiitinurb in modum.
dimilierenl nisi per itninolalionem agni, ejusdem, caprarum semper in pasccndo aliiora puenitenliutn
sacramenti signum fuil illud quod baculum sunm, [al. peteniiiimj. Per denies similes grcgibus ton-
prxmisit quideni Elysaeus, et poni jussit snpcr saruin, rccte niliiloininus inlelligiiiitur ordinalasj
faciem pueri qtti inortuusjaceb.it, et sic fecit Giczi, acies clericorum, qui noslro jttdicio, sive evistima-
sed pucr non revis.it, usiptcqito per semetipsum ac- tione cunctortnn, irao et voliintaie Scriplurarum
cessit Elyssetts, et atcendii et incubuil tnper ettm, atqne sacrorum canonum sirapliccs ttt oves, id est
potuilque ot titum tuper os ejus, el oculos sttos sttper. < sine ciimiiie stint, et proindcDeo el homiiiibus pla-
ocutos ejut, et manut tuas super manits ejus, et in-. cendo nscemlere de lavacro, id est forte Domini essa
eurvavil se tuper eum (ibid.). Quod est illud sacra- propostierunt, ipso sacri aliaris oflicio, qtio fitngtin-
menlum ? Niinirum magnum tacramentum pielatis, tur exigente, ulcseteris faciillalilius uudi, tlc aliario
quod prcedicalumestgenlibus, creditum est in mundo, vivant, semper ad hoc partiti, til raale viventes oc-
ait Aposlolus (/ Tim. m), quia quod impossibile cidant, et incnrporando Ecclesise quodntuiuodo com-
eral legi, in qua infirmabatttr per carnem, Deus Fi- edant; jiixta illud : Surge, Petre, occide tt manduca
lium sunm mittens in simililudinem carnit peccati, (Acl. x). Nam sicut non nisi cum dentibus pcr lin-
el depeccalo, peccatum damnavil in carne (Rom.viii), giiam forinatur loquela, ita non nisi ctini clericali
etc. Sicut virga Aaron infirmata esi, et non cffccit officio, pcr scientiara, quaiilacunque sil, in atiquo
dececri plngis, ul Pharao populum dimitteret, nisi debel admiiiislrari pracdicatio publica.
ogntis iinmolaretiir, ila lex infirmata est, et non f CAPUT VII.
cffecit decem praeieptis, ut princeps inuudi htijtis Ilic optis est vitta cor.cine.i, de qtia protinus sequi-
foias initiercttir, nisi Chrislus patercliir, el itidem ttir: Sicut vitta coccinea labia tua, et eloquiam luum
sicul infirmaltts esl hnculus Elysici, nec effecil ut dulce (Cant. iv). Qmrnam sunl illa laliia vilt:e coc-
surgerel puer, nisi Elysa?us super etim inciimberrt, r, [ cinesesimilia, nisi labia proferentin pacis elcharrta-
vel se inctirvaret, sic infirmnin cst cndem lex, ncc liscloquiitm dulcu ol amiciira? Exempli gr.ilia : Ob-
effecit nt genushitmaniiin ad vitam SDternamredircl, lecro itutem vos, fraires, per nomen Domini nostri
nisi Chrisius lcmporalera nnslrain niortciu sttscipe- Jesn Ghristi, itt idipsttm dicalis oinnes el non tint in
ret. Ergo ntraniqiie, ut jara dirliira csl, ct virgam vobis scliismata. Sitis atitem perfecti in eodem sensu
Aaron pontificis, el virgatn sive bacuhiin propliclse et in eiidem scientia (I Gor. i). Opus, iiiquain, tot
Elys:ci, cadem nitciorims divina sacrnvil, qnin et hiijusniodi vitta cocciuen, id csl dilcctione fraterna.
cum virga Aaton ftiit ntiqiie digitus Dei, el in Ely- lpsn euini esl viticttliiui pncis, qtto ligari et nos
-saeo niiitenle liaculiira suiim, profecto erat idem oporlcl ntqne cousiringi, ut iu nobis scliisinnta
niystcrioruin opifex Spirittts Dci. non sint; scd id ipsuni dicnratis oiimes. Quod est
CAPUT VI. illud idipsiim? Non iiiique quod Torie ego volo
Isti sttnt diioordiiicscctTesi.tstici, nllerordo cleri- anl qttod tu vis, sed quod sancla calliolica Ec-
corum, aller raonachnriini, de quibus sancise Ecctesiae clcsin janidudura recepit, et apprnbnvil. Scriptum
serael el iierum dicilur in Canlicis canttcoruni: 317 est °"'lu cl J:,m stlPra nieinini : JVe transgrt-
QapiUitui tkut gregtt eaprarum, quat attendermt de diarit terminot antiquot, quos potnerunt patrt* tvi
 £51 RUPERTI ABBATIS TLITIENSIS S32
JJic railii : Reguhm bcnti Benedkii faicris esso dc A J CAPUT VIII.
tcrminis (pios posiieritnl Paircs ttii? Primiis hcalus Non ronlra vos invelinr, o (lerici, de."iisel mitni-
Crcgorius de notissimis Pairtim titoruin, vei Patriim nicn Cliristiani poptili, scd ci loquor qiiciu audivi,
nosirortnn, cst setlis npostolicac lampns s-pleiididn, queni cxpciius siiin nimis fasiidire et aikersari
ct prp nicrito scrmonis cgrcgii, snncl.'c uuivcrsalis ordiuetii vel habiliira monacbicum, Qtii.i.rngn, est
Ecclesiac colinnii.i argenien, ei recliiiaioriiim aureura; mouarhiui} desiderio cieiicaliti, ut nit bcn tts llicro-
i.i quo sine dubio reclinavil scipsa sapieulia. llic iiyinus, tilillari, nisi sncris ordinibns aliaris velle
dixil, ct scripsil, quia hcalus Bcticdicliis omuititn fiijigi, nmorecl delectntionc scrviiii divini, servitii
jusioruoi spirilu plenus fuil, rt Regnlnm ab eo .Singnlaris, qnod cst conficerc coi'|i,us ct saiiguineiii
cpiiscriplaiu primns ipsc laudavit discrclione prscci- Domini, el in Ecclesia prsedicarp verbum Doi? Quid
piiam, seruionc lu.culcnlain, cl posl iUtint cuncli enim puias cssc .clericaiuui, jaisi saiiclnarii sive
Palres aposiolici, Chrislinui, onines Catholici. Ergo altaris sacrtim miitisteiium? Sed lu solam pclloin
R,cgiila bic dcfeiidjiiirjure leriiiiuoruin aniiquoruiii, atlendis extcriorem, qtta vnlgits bovinis, ui niiint,
qjiod cain no)Ja iiiKjuanitiovn tradilione superditcla oculis, cle.ricum, iiioiia.chii.mqnediscorni|. Alioi|iiin
Iiaiisgredi liceuf. Tu aulein Iransgrcssioucii) cjps in si ubi debes c.ulfJimextcrioreni a.Uctidis, qtiando vel
Ecclcsiain iiiirotkicere yis. Naui idem bcatiis Uene- Ij I ubi aginius offl,iuiii clcrici, quacesf d^slincfio noslri?
dktus in Regtila dicil : Si ,quis de ordine sacerdplum Eisdcra iiisigiiibiisordiiialcr episcopus uie ntqi.ic le
§e suscipiiii uonasterium roganeril (cap. 60),elc. De vcstivit. An pulas quod cleiicaliis et niou.ich:ilus
$rdinp sacardolum sine clubio, id est cpiscopornra. opposita sint, cl in eodeni siiiinl csse npn possinl?
. Ail cuira ; Coucjdalttr fi tqinen post ubbulem itare, Imo Uiusanimus inpnaclio stat opppsjius, ct idcirco
fl benetficere, ttul missqs tenere; si tamen jusserit ei jlln sic aspicis lanqnani opposila. Ai illa tocialia
ffbbas. ifem : Si forte ordiuationjf, aut alifujus rei sutU et qmica, allerumqtte ornaiur allero, itt ait
cuusa [uerii in manaslerio, ilfum locum allendal quo beaius IJicronymus. In inonachis ct tu cjericis ine-
jngretsifi esl in inouasteriuin, non illum qui ei pro ptias et ubescimiis, qtiorum.el saccrdptinm proposito,
feverentia sacerdotii coneessus est. Slaiiinqiie dc et propositum oriiatur saccrdoiip. Si quis ubbas,
. caotpris gradjbtis : Clericorum autem, ait, ;t quis ait bcattis Benedicliis (cap, §i), sjjti presbtjieium
todtm dcsiderip tnppasierio soeiari d.esider/ii, IQCO tel diuconum ordinari pgiierit, de snjs etignt, qui di-
uiedipcri coltoceiur, et ipse, tanien si prumtseril de gnus sit sacerdolip fitngi. Qrdinatut auleiii, sciut se
ftbservatiotie Reyulqi vel prapriu- slal/Hilate. Conlra mttlto magis disciptina; reguliiri siibdittfm, nec gcca-
llt dicis : Noii liccf cjerico uipiiachiim lieri. Vidceigo sione sacerdotii obliriscaiur Regula; obedienliam et
DClioc sit irausgiwli tcnuiqos anliqtios a palribus 'G disciplinam, sed mugis ac niagis in Pominq prpficiat,
positos, et uon quoraodocuuquc tratisgrcdi, inio et lociimque illum semper altendat, qito ingresms fsl in
cpnlradieere Spiritui $ancto. lNainille oinuUim san- tnpiiaiterium, prmter officiiini aliuris. Clarel ilaque
cloruni spiiil.ii plenus ftiit. Sed, ct amplius dicis tjbi qnoque quamvis nolenti, qualilcr ijitclligcre de-
adiinc: Non spluui IIOIIlicei clerico monaelium fieri, bens ypjuulatein scripioris, sciliccl bcati llienmynii,
VCfwniciiaiu monacho licilum est cjcricum ficri. qui a sciiplo volcbas argumcntnri, quod monaclius
Jlujiis dociriuic luae patrpnam (c putas hahere aucio- licitc posset in luum clericaium, sive halilun), veltit
lilalein heali lii.croiiyuii, (|ii(iniain ille ad Nepolia- in altiorein gradum prpnioveri.
ninn raiiiiaclimn scribeus inler caelera dicit : Scio CAPUT IX.
quidem ab avuncuto ttto beato lletiodoro, qui nunc Ferp oninino ncscio qualitcr vel ex quo hiijusce.
pontifex Ghrisii esl, te et didicisse, qna' snncla snnt, gloriationis occasio cputra monacliiciim orilincin
tl qiwtidie distere, normamque te ejits exemplar ha- (ibi, vpl alii$ qttoqtre, non tamcii iia vcheincnlcr
bere rinutum. Sed ei no«tru, qitaliacunque tunl, semulauiilius, cvenerit. Rcs cuiiii nova est. Distri-
tuscipe, et libelltin Imnc tibetlo illiits copnlalo, ut ciius qiiidcm uiiiic agiitir <|iinm oliin, sed memeiito
cum ilie inenichum te erudierit, hic clericum doceat p. jllius ab Aposlolo dicti : El si dislr.buero in eibos
ttsc perfettunt. Itcra ml Rtisticirm inonachiiin : Hoc paitperum pmnes facultales ineas, el si trudidere cor-
dico ul etinm si clericalits tilitlat le desiderium, di- pus meum ut qrdettm, ciiaritatein gulem non hubuero,
scas quod possis dncere, et raiionalem hosliam offerat tiihil inilil prodest. Vera charitas socia sempcr
Ckrho, ne mites unlequ.amtiro, ne maguter tis anie- humiliinie iuccdens scrvnt iinitaiero. Tu nuiem Re-
quam ditcipnlits. Coueedere crgo npoilei, itiquis, giibc bcnli Augtistiuiadaiixisli qtiidcm tlisiriclionera,
quod monaclio ticiiciiiu Itcri litiium sit. Sud qtto- sed alicndc paulispcr. Dic niilii;. Ilabiiiiin inonnchi-
inodo, qu;!M>, qui nio:inclius cst. poiest ntil dcbct Cilin solunmemquc oidiiialionem hn obscrvnrc, til a
clcricus lieri? Niiii(|iiiil jla, nl npostnla fial, cll snnclis Palribus Iradiium el ab Ecclcsia siiscepinm
tfansgressor habitus vel ordiiiis sni, siiscipicns lia- csi, snpcifliiuni vel oiiosum pulas, an noti? IIujus-
Iiittim, cl tanicn profcsnioiium clciici, qualcm vulgits> inoili eura habiuim, sive hoc iiidumeniiim snncii
solnm scil qunlcin tti di licisli in iriviis? Proeclnrc! Patres, imo qui in sanc.lis P.itribus opciatus cst,
cloctor iu iiiijiisinodi, el nsseiinr bcnli llicrouymi. volitil babcri iiioriificaiiouis sigtium, ttipdic crueis
Qni.l otiim csl moiiaelio cluricum lieri, nisi niona- Domiiiicicsiiiiililiidincin, iln til in cousecraiione sui,
cbuin presbyierum vel diiiconum ordiuari? nionnclius rursus Christo quodahinipdo coramoiiator,
535 IN REGULAM S, BENEDICTI..— LIB. IV. 534
et consepeliatur, videlicet Iriduano silcnlio capile A / verumlamen miracnla, Sicul ante nos dictura csi,
cooperio, niortificationis vel susccpine pceniientise non siini in cvciiipluii) irabenda, et niliiloniinus ca-
circumferens lestirannitim, spcctnculumquc factua velur ne quispiain cjiisiiioili ollieiuin pneilicatimiis
el angfciis et honiinibus, lcrlia landcm dic dcpnsito ariiperc audcnl. Qitoingdp enim prwdicabunl nisi
capite rcvelclur ab abbaie, danle sibi osciilnm pacis miltaiitttr? (Rom. x.) Milii niilcin ordittnri esf. I'o-
in siiniiitudinem resiirreclionis Domiiii, qui disei- lcrnnt tlc aliis cxempla profqrri, nd dcnionstramliim
putis suis post triduanam corum tnslilinin, rcdivi- quod tistis fucril, absque nltnris ollicio pnlres qiioqua
vus nppnrcus dixit cis : Pax vobis (Joan. xx). Ahsit moiiiidioriim, id cst nbbalcs ordinaii, sed de isio
nb omni qui stib Deo vivil, cl nialris gratiae dulce- magis libuit, cujus jnaiijfestipv causa estf ex co
dine lactari cupit, ut pro niliilo ducal vcl deslitncre quod evcnil,
velit inslitiilioncm hujiismpdi! Est oiiiin qtiodilnm CAPUT XJ.
318 ningnum piclntis nsylum, qtlo rcfugcre pnssit Si crgo habilus inonachiciis, ct nionacliicse pro-'
onuiis, qni crjmiuibus supcrductis priinain sancti fcssiouis consecrntio Inntiim valet, utcuram quoqtie
baptismatis gratiam perdidii, ct priiuam rccuperare aiiiiiiarum jurc pdministrare pnssil is qtti, prsetcr
stplam. Quisquis eo rilii sacralus moriilicationis vel isiam grntiam, de caetero laicus cst, cur fibi ndeo
Ppniinicae crucis in habitti gestat signum, eliaui sj B ' vilis est? Quod si de isio /pioque nuctoiiljitein
sacros akaris ordines uon sorliattir, par esl ci qui qiiacris, iilruin supcr fundniiieniiiiii Sciipliirnruin
absque schemate isto clerictis esl, ct sacri allaris sitpcfaetliflcala sit dignilas linjiisce Jinbitus, tara tli-
prdiiiiluis fiingittir, tcslante auclnrilale cnnnnic.i, vers,i .1 tuo cir-ieroruinqiic nniiiiuni vcsfiiu, ,pt pro-
qtt.aeinonaclium, qui non csf clericus, et clcricutn picrca scbutna hujtistnodi pJiirimum vnlcredobeat in
fjiii non cst raonaclius, si fiterint in eoJem criuiine, rationibuseccl.csiasticis : ecce habes in uno codem-
plecti jiibcteadera quaniitate poeiiitentiac. que Elysaco jara supra nienioralo, sicut jnm dicli
CAPUT X. baculi, ita ei ortlinniioiiis ci yestiius moii.ich.ici
Hic csf iljud,, qtipd dico animadverle : Abbalcs, aiiftoriiaicni. Vade, iitquii Domitms ad Elinra, re-
d esl Pnlrcs monacjiorum, quo jure paslornlem verfere in viamtmmperdesertittn in Damascum. Cnm-
ppsl episcopos fcniiil bncuhini? Nuin idcirco, quia queperveiierisitluc, ttngesAirthel superStjriain, eljeliu
saccrdoies vel presbyterj guul, an iclcirco, quin mo- fitinm Naptsi itnges regemsttper hrael, Eitjswttm tm-
nachi ct dtices sunt monnclioniiii? Nam ii)j.-irco tem filinm Saphnt, qni esl de Abelmtm(ti, miges, pio-
causn isin fere ignota nequc saiis consiilernla cst, plteiqm pro te (III lleg. xix). Ac dcinceps : Cuinqut
e;uia proftcicnlc dccore domus Poniini, liodie iinllns lenisset Etias ud Elysanint misit putlium siiper
ferealibas ordinatiir, nisi piiintim presbyier fuerit illum (ibid.). rr- Puilium esi, nil |sidorus, qno mi-
prdinaitts. Qlim non ila crat. Multi abbates eranl, nisiraiilium scapula; conlegitniur} ul, diim winisir/int,
fliii sncros prtiincs npn hahebaiit, E^cinpli gra|ia: /expfditi discurrqnt. Diclmn est nuteii) pnllitnn, sivo
Eqtiitiiis abbns, cnjus vitatu vcl actus bealus papa p peiiibus, quia prius supcrindtiincnto pidliceo velc-
Gregorius in primp Pialogorttm librp narra!, ct rcs ulcbantiir, cjunsi pelleiini siye n palla per deri-
Vlfis et feiniois prseeraf qttodam ptivilcgio graiise, valiQiipm, Qu.ilisciinquc faciitiae pallium illiid fncrit,
qcpd per aiigeluin scmelipsum narrabat cccliius Iipp nipdp piopliel;»! saciando auclpritnte diviiia
acccpisse, atiamcn idem sacrps ordincs tioiihabpjint. Irndiliim, niqtic nb illis in posierps Jinusmissuni, et
Umle el a qitodam familiarilcr perciinclanic dictmn qiioinoilocunqiie invnriatiiiu resefvavcriui bi qui
esl v\ : Qui sacrum ordinem non babes, atquea Ro- dicebantnf Asseda'i Jiuhcoruin, s>.vcEsseni, dc qtio-
manq ppnlifice, sub quo degis, prwdicandi liceiuimn rtim viia penc mouaciiica scribil joscpliu^ iu lilno
uon ar.cepisli, prwdicnre quomodo prwsuinis? Qtta Anliqitilnluiinlecimooclavo.ciluiic vere fiiilsncruin,
inquisitioite compuhus,Ea qua: milii loqueris, ait, ego et niinc qiioniain ad Domiiiirse crttcis pcrfecliini cst
ipse quoqne mecum ptrlraclo. Sed nocle qtiqdam spe- siiuilitiuliiicin, sncraiissiiuiira est reinoia: conversn-
ciosttsmihi per vUionemastitit juvenis, atqite in liiigiia n liouis insiguc hoc iudumeulum. Il.cc i,'cnco dixciim,
m?a med.ciiialeferrtiinentum (leboiomumposnit dicens: nc conleiiineniliiiii pitlcs, vcl quod solcmnilcr iu
Ecce positi verba mea in ore 1110,egrcdeie ad pranli- lianc profcssioncni sacrniiiiiiv vcl qitotl mli vcslitu
amdum, atque ex illq die, elium cttin votuero, de Qeo a clero disceriiiiiiiir, licel cl plciiipic nostriiiii, nt
iaeere non possitm. Ob canideni cnusnra ad aposto- supra monsiraiiira csl, clciiei sitiiiis, quia sacros
licae scdis aiidicuiiain .'iliqiiamlo, clericis agciiiibus, ordincs lia):piuus.
evocntits esi, iipn qiiod abbas esscl, tit ernl, quippc CAPUT XII.
qui frciiis virtttte Dci omii.ipoleiitis, feniiiiis quo- An non ct in illo iniiio sic divinifiisprovisura est?
qtie, el viris parilcr prseerat, ita alicnus n lcnla- Elias nainqun sacerdos sinuil exstiiil el inonnclius,
tioner nc si sexinn nou baberel in corporc; scd quod sive, uf ail beatns Hieioiiymus, qnacltoretarum mo-
prKtlicaref, sacros, ut jani diclum cst, non habens nafliprum primiis ; Elysicus vcro non sacerdos,
prdines. Nnui ef raiio ef aucioiitas lioc babei, tit scd laiilum mounclitis, cocuobitnrtini inonacliortim
)i:onacliusr niiuiruiii sacros non hnbcns ordincs, Paler primus, sub qtio tunc teinporis monaclii filii
qtiaiitumvis Iittcraruin pcritus, prsedicare non prse--• proplielariim, el posl, aliis noininibus, Assidei, sivo
siiBial, Et ilje quidera divinia defensus est miraculis, Estteni diccbanlur, biib apoalolii autcm discipuli, ae
 555 RtiPERTl ABBATIS TUITIENSIS 530
deintle snl> evangclista Mareo apud .(Egyptum, qui A prsemissa, snbjtinxisli sic (tilutum esse, jamque fieri
illtic vitain sub apostolis tradilam primtis inlulit, debere, ttl magniludo sive altitudo illorum, qui ha-
grseco vocabulo iuonarhi nunciipati siint. Duobus ctenus in conrersalione monaehica viguerunl, maxime-
illis adde benediclum Domini poniificein Joiadam que Clunittcensium, de qtiibus nescio titriim nliquod
de Hierusalem, qtti lertius ntque ttlliitiiis nianum itnqunm dixeris nmabile verbum, deprimeretur, atqm
imposttil ad abigendtimB.ini, cujusciilliiraimpii.ssinia minueretur admodum, atqne humilibus stiborientibus
Jezahel introdtixit, et ccce halies viros tres, Joia- fieret aliud prineipium. Qualis esl isla siinililtido
datn saccrdolein el non prophelam, Elysseuin pro- sive comparatio ? Qitaiuor namqite illa regna be-
plietam et non sncerdotein, Eliain proplietam simul stialia sine Dco fucrunt, inonachica vero conversa-
et sacerdoteni. Elinm nninque sacerdotem luissc lio, sive oninis ccclesiastica religio, neqitaqtiam si-
vel ex eo liqttct, quod sacrificium sive holocausiiim milis, inio conlraria esl bcstiis illis, titpotc pcrtineus
oblulit, el in oflierendo conlra Baa! et saccrdoies ad iiiiiiisicritmi quo miiiistraittr Anliqtio dierum, et
ejus conflixit, el vicit : Exaudi me, iiiquicns, Do- Filio hoininis, cui ille Iradidil polcstatem, el re-
tnine, exaudi me, ut discat populus iste, quia tu es gniim siiitm, qui judicavit de besiiis il is, et sublata
Dominus Deut, et tu convertisli cor eorttm iterum polestnle corporu eoritm igni Iradidil. Non bene
(III Reg. xvui), subatidittir, poslquam per Mnysen B conlrnria contrariis assimilare voluisti. Pulchrius
el Aaron cducendo eos de .ASgypio,prima vice con- alque amnbilius diceres quia qiteraadmodum luna,
vertisti cor eorum. Caetera sicul itt libro Regiim scri- postqttam .id plcmim crcverit, nbsque mora decre-
pta sunt, perlege, quomodo Elysseus ungemlo Jeliti scere iucipit, nc petie dcficit, sed ctini dcfecisse
funditus de Israel, id esl deccni iribuhus deslruxerit putalur, rursiis exorilttr ct crescil, vel sicttl arclu-
vel cotnbusseril slaluam Baal, aetieni qiioqne Banl, rus semper qitidetn vcrsatttr, scd iitinqnam occidit
el feccril pro eo lairinas, aique ita delcvciit Baal sive niergitur, sic ct snnctn Ecclesia, niaxinieque
de Israel, et deinde Joiada pontifex cumdem Baal spirilualis ordo, qticin ordinavit Spiritus sauctus,
abstulerit de Juda, occisa lilia Jeznbel, Attalia im- inierdum qtiiilera deficit nlicubi, sed ilernm proficit,
piissitna. Qui rite lcgit, el intelligit, non parvipendit et variis consticiiidinibus sccunduin tnores liominura
tres illas, qttas prscdixi, viroruni Dei dilfercnlias, sive geiiiium fcre semper versaiur, sed nunquam
perquosiliiiiipopiiliim retinentetresliingiintad unius dissipnbilur nul dcstrtielur. Non le audiet supcr boc
veri Dei cullum, via vcnttira saliui parata esl, ut ad Ecclesia Dci, quateniis licilum cssc judicet, ut qui
etfectum veniretverbiimproraissioiiis, quodeiprittsad monachus erat, clericus liat, alio modo, nisi isto,
319 Abraham et poslca facluin fticrat ad David. ut sacros altaris ordines suscipial, sicttt jatn supra
Ex tunc sacer ille ustis in Ecclcsia perseverat ttsque dicttnn est.
adhuc. Nam qttolies qttispiain saccrdos, et mona- Si de attsteritale conversalionis, qttam noviier
cbus, qualis fuit gemma sacerdolum, snnclus Marli- assumpsisti, aucloiitalem assumere vis, itlem facert
nus, sive Romanse sedis pontifex bcalus papa Gre- potesl adversus clericum laicus, si abslinenlior esse
gorius, quenilibet monachum induit habitu, et voluerit. Sed scriptum csl: Melior est iniquilas viri
benedicit, sive etiam ordinat, ut praesit abbas, et quam bene faciens mulier (Eccli. xui). Mulieri nam-
cnrani niiimnrum gcrnt, nimiriiin Elias jtixla que, id cst arroganti, uonuunqiiain ex iuieiiiione
prseceptum Domini ungil Elysseum, el ponit stiper venil occasio beue facicudi, el idipstini beiiefacliim
eum pallium sitiim, id cst suuro dnl ei; siiiiin, itt- fit ci materia stiperbieiuli; viro autem, id est obe-
quam, itl esl euuiiiem quein habet ipse hnhiium dienti, qtii propositae sibi regulaj obedil, interdttm
monachicnm. Nani si ponlifex qiiideui sic ct ctini- ex securilale per tcnlaiionetn aliquid iiiiqiium sub-
dem non habeat habituni, sicul liinc lemporis Joiada reeil, ?l ipsa iuiquilas sivu iiifiruiiias fil illi occasio
poiilifcx neque proposiii, neque linhiius ejnsdem vititttis. Sicut Aposiolo ipse Doiniiius : Nam virtut,
erat, tit Elins, non qiiidem dat ejustiiodi pnlliura, ail, t« infirntiltite perficitur (II Cor. xn). Aitte anuos
quia non est siiuro, ungit auicin, id esl in abbatem n aliqttot serttio milii eral cutn domiiio Joanue Fcr-
benedicit eum. liensi episcopo, religioso ac vcncrabifi viro, tle
CAPUT XIII. qtiodam iiiouacho, qui clcricits fiieral ex Regula
Quare igilur conicrauis morcin sacrum cx cnvina beati Aitgustini. Dicebain quia licuit semperqite
traditionc slatiitum alque fiindanini ? Ciim omuibus licebil de clerico monachum fieri, cum atictoritnte
virtuiibus tuis habnero et rharitnteni, qtiia si haec canonmn, et Regulse bcali Benedicli, suffiag.inie
vel illa fecero, iiii|iiit Apostoltis, ct Incc vel ilia omnimodn ratione, quar.. exponere muliis verbis
habuero, charitatem autem non Itabnero, tiihil mihi tunc vacavit ct libuit. Nonduni nobis aiidiltim fwerat,
prodest (I Cor. xni). Recordor cnjiisdam dicli quod sed nec usiiin ealeuus eral, til illius professiouis
cx te attdivi. de quo el judicare tlubilo qualc sil, clerici a carnium comcslione jugiter absiiuerenl,
-»el qttali a spiritu processeril. Dixisti enini: Post- sed el in aliis plerisque rebus, laxiorem, quam
auam regnum Babyloniuin crevil in immensum, cre- nunc, habebaut cofisueitidineni. Mentionctn ergo feci
tctte desiit et succrevil atind, scilicel tegnitm Persa- arcae Noe, in qua, tit Scriptura lesiatur, mensuras
rum atque Medorum, et deinde super hoc aliitd, vi- diligeuter exprimcns, quisque status qtto angtislior,
delicet'regnum Macedonum. Ista, qtiasi simililudiue eo cl altior, cl econira, quo lalior, eo efat ei inferlor
 537 QUOD MONACHO LICEAT PRJEDICARE. 538
(Gen. vi). In liunc modum ordinatam esse dixi A supra dicttis Joiada sacertlos, idem qtinci Elias sa-
doimim Dei, quse esl Ecclcsia, professionesqtie cerdos; ot anachoritn, sicul Elysseus qiianlumvis
clericorum el inonacborura sic recle disccrni, ut abutidantiorein spirilum bnbens, quam Elias , ncn
quseque, proul est arciior, sil ct altior, ct ccontra erit ideui quod Elias. Uiiiisquisque in sno ordine
prout esl laxior, ct sil inferior. Erat autetn jam beaius est; Elisseus oblinuit quod pclivil. Oto,
dictus episcopus illius professionis nlque Regulae et inqtiit, domine, ut fiut tpiriiut luus ditplex in me
tiinc, el atiteqiiam episcopus fieret, uude et rntioni- (IV Reg.u); duplicia iiamque signn, qiiara Elias,
bus, quas opponebnm, difficiliusab co concessum esl. operatus esl. Sed divisiones grniiarum sunt, nequo
Quorstim isiud ? Videlicet ad iusitmandam sanclse in omnihus superal aliuin, qui in tiua gratia copio-
conteminnis cattsam, qua nttnc professionis ejustlem sior est, til fnil Elysaciis in isla, id csl opernlione
nonnulli tironcs versa vicc gloriantur, se arcx jara virluluin. Sirailiier qui siiupliciter mouachus est,
dictae superiorem oblinere loctim, quia jain non polesl in nliqua gralia prseire illum, qui et monn-
solum esum carnium, verum etiara adipis itsttra clius ct sacerdos est; et qui siuipliciter sacerdos,
sponte projecerunu Verum islud neqiie illis ailaugel, illum qtti el sacertlos el nionacliiis esl; uon lamen
neque istis miiiuil altiltidinem mcriti Ecclesiae; aequabiiur illi, qtti ordinis uiriusqiie gralia prarpol-
namque Dominusclaves regni coelorum beato Petro " lel. Quis landeni finis? liivilus naniqiie in ista di-
tradidit. Ecclesia autera lantum potcstatem haheiis sceplaiionis valle tanditi leneor, ad pacifica, sedentis
gcnerali synodo monachis (qttoniatn olei copiam non in monle, Domini vcrba, qua? prius autlire coepe-
halicrent), non cames, sed carnibus cognnlum in- ram, rctlire festino. Si le, o quisqitis es, iste meus
dttlsil adipem. Qui infitmut est, ait Aposlolus, tolut seruio laesii, lauqiiam ferrttm manubrio elapsum,
manducet (Rom, xiv). Conceditur nnuiqtie illi natali- dura ligna cediraus forle iucauii, ad tinani de civi-
tium quoque carnibus abslincre, si velil, si biijits latibus fugilivoruin rae confugisse seslimato, et de-
infinnitat s est, ul pulet cscam et pntiim csse re- sino persequi (Deul. xix). FINIS.
gmini Dei (ibid.). Ttt qtiantunivis .ibsiineniior mo- Mysteriuin hacttli abbaiis:
nacho sis, non eris Badoch sive Abiathar, aut cerle Collige, sustenta, stimula, vaga, morbida, lenta.

ALTERCATIO MONAGHI ET CLERICI,

QUOD LICEAT MONACHOPILEDICARE

EDITA A DOMINO RUPERTO ABBATE TUITIENSI.

320 MoNicncs.lnique agis, resislens n.ihi in fa- C ptitati tumut in Chritto Jesu, in morlt ipsiut bapti*.
cienieioppiiinensosmeum,ul nonatnleam aperireos zali sumus, consepultt ctim ipso per bavlitmum in
In medio Ecclesiae,et verbum Dei annunliare. Dic morte (Rom. vi), etc. Anl crgo tu quoque sic mor-
tandein , qua tc aucloritale posse putas os meura lutis, lace de verbo vitae, atil sine me tecum mor-
oppilare ? tuiini cuin morluo, eos qui adhuc sseculo vivunt
CLERICDS. Dicam, et me non inique agere sequi- niortificare.
tatis ratione convincam. Ptimo, qttia, dutn profitea- CLERICUS. Non faciam. Nunquam hoc tibi licere
ris inonacliiim, confileris te esse mortuuin. Mona- concedam. Sacri canones veianl, authentici scripto-
chus enitn non est, qui non est saeculo moriuiis; res negnnt. Nam Pius papa decernit ul Monachus
mortuus aiitein quomodo est, cujus vox foris audi- prwdicare non audeal qitantwcunquescientiw tit. Et
tur ? lgilur monaclnis non esl, qui saeculo vivcre, Hieronymus dicit quia monachus non habet docenlit
ex ipso praedicalionis suaeclaniore comprobalur. officittm,ted ttigenlis.
MONACHDS. Fortiter et argiile, ttt tibi videtur, MONACHUS. Clerice, aperto ore, sed clausis oculis
percussisli me. Sed jam niinc hoc ipsuin leluni, Scripluram tegis. Si enini iia, ut lu sentis, h;ec ac-
quod in nie jecisti, retorqueo in tc. Dico enim : Mor- cipiantttr tlicla Hieronynii, consequiitir Hieronymtira
tuus cs et tu. Siquidem tam tihi quara mihi dicit " ipsttni, sibi nimis contrariuni, ipsuni Pium adversus
Aposlolus': Morltti esiis, et vita vestra abtcondila ett suam sentcniiain jacis, ttt monachus prwdicare non
cum Ghritto in Deo (Cot. tit). An pttlas, quod solis audeat cujtiscttnque scientiai sit, ctiin bcalum Gre-
hoc tiionachis dicatur? Nunqtiid otniies Colnssenses, goriura monachico habiiu prrcfulgcnlem, el alios
et alii quibus scribebatur, eranl inonaclii ? Aut quaiiipluriinos hujtis ordinis viros aposiolicn sedes
nunquid de inorlificalioiie professionis monachicae admisit ad ofliciura apostolici fasligii, quod et iisquo
hoc dicil, el non poiius tle mortilicaiioiie baplismi? hodie facere non dcsinil. Et Hicroiiymus, qui ait:
fticit cnim in Epislola ad Rotuanos : Quicunque ba- Monuchus nou habet docentis offichtm, ted lugtmit.
 m RLPERTl ABBATISTUITIENSIS «Xfl
tnonacliHSest, dum hoe Ipstim docendi oflicio dicit, iA seque aspiciens, oculus. At illa quidem diverea
ct dum loti viia non solutn (!occn!n , sed cliain sunl, iimlc et singuln sinc nlieruiro esse possunt, ut
inanstirnm doctiiiinm scriliendn, iutcr suminos do- in ic vcl iu illo clericatus sine iiionachnlii csi; iiem-
ciores mereliir roinpuiari. llieronyiiiuin, ctijus pa- qiie in Iaico quolibel converso mcinnchaius absqne
, Ironnm hal.es smiienliam, iiiouacliuiii fuis,e ncscie- cjericatii. Cni parem lecssenon ncgo cntn auclc-
bas? Non ctigo mircr, quod )u adverstts monaclios rilate caiioiiuni, qui mpuaclio niillosgrailus hnbenti,
Inm iueple bJalerns, duiii ndco sacrarum liiteratuin si in crimine lapsus fucrit, puradcm pcrnitentisB
iiiexpeiius sis, ut Hieroiiymura cl Gregniium, c:c- niodum prascriliunt, qiiein cf clerico, qui csi levi-
teraque cceleslis palaiii sidcra iiionaclios fuisse au- lici ordinis. Mibi aiilem qui cuiu spleudorc raoua-
dions alfonitus siupeas. chici ordjriis, bpnprc"quoquc sacerdotalis ac leviiicl
CLEIIICOS. Qttoniodp ergo nen sibi conlrnrius cst fungpr prjinis, niiljafieiiusaequalcm te videri patinr.
qurs eorura, duin facit ipse, auod alienuni esse ait Nam sicut vcrissime ait quidam : Marin nrgo, el
ab offlcio nionachorttm ? Dic, lu, quomodo ergo Joannes virgo. Sed major piQppnio in Mitriq, qttia
Scripitiram ciausis oculis lego, quid aliud in tain Jpannes tnniummodo virgg. Maria autem et mmertt
nipuifeslis sciilcutiis invcnisli, undc seiisum rneinn uirga ; sic niuirum miijiir proponio in rae qiiani in
1eorrigere possis,
dummodo, prxsumpliono lua, D ' te. Nam tu clericus taiitinn, ego el nionaclnis et
• Scripttirce vim non facias. clericits sum. Diversa, inqiiam, ttt dicer$ cceperam
MONACHUS. Faciam, si mihi prius paulutum ad bsec sunl, sed non cpntraria ; quippe qn:c simiil in
Interrogata respondeas. eodetn sunt. Jaui nunc lenes quid coiifccium sit,
CLERICUS. Inlerroga ttt libet. scilicet me, qtii mpnachus sum, eliam esse cleri-
MONACHUS. Tu qtti ctericoium propttgnator, roo- cum, vitlelicci quia sacri allaris ordinibus funcltiJ
naehorum lam veheinens cxpugnator cs, qui gloria- gtim.
ris in clericniti, et cum hnc professione super mo- CI.ERICUSNcgare nequeo.
nnchutn sufftiltus et elnltis, scisne hoc ipsum, cur MONACBUS. TU autem ex eo qnoil clericus 'es, au-
dicaris clerictts, el qttid sit clericnlus? cloritatctn prsedicandi libi ascribis.
CLERICUS. Anne liujus noininis qttod est clericus, CLERICUS. El boc ita esl.
etymologinin rcquiris ? MONACIIIIS. Mibi ergo lioc ipsum praBdieandijus
MONACHUS. Illam quidera est facjle cxponcre. Di- detrahcre non potes abs.jue iujuria.
cilur eniin clerictiS, sorte elecius. Ampljiis vojo, CLERICUS.Vellem quidcni, sctl quia conclusus
Rem ipsnm a tc quaero, quae signilicntur hoc no- stim, nisi vinculiim conclusionis hiijtts rupero,
mine, quod est clericalus. Quid hscres? Vel die,' ^1 qiiidquain cflicere non polero.
vel ininor, audi. MONACKUS. Nunc inlerim proposilura peragcndura
CLF-Ricus.Audip. est.
MONACUUS. Clericalus, non scientia lillcr.irura 321 CLERICUS. Qtiod propositum?
non tonsura vcl habilus ttius, setlallariscsloftjcium. Et MONACHUS. Videlicel illud propler quod istacon-
hoc idcirco lali censclur noraine, quin, cnni in vclcri fecla suiil.
lege fribnbits Israel sorle dividerer, Dorainus lerram CI.ERICUS. Quid illud est ?
in (unicttio dislributlonis (Psul. LXXVH),tribits Levi, MONACHUS. Sciiicet utapparcal, quomedo iliernny-
quse in sanctnnrio ministrare delicbnt, sortcm non mus doctor cuin sil monachiis non sibi sil contrarius
aliam quain ipstun Dominum, id esl aliare Domini, dicentfo, quod moiiaclius non docentis habeat efll-
accepit, videlicet ul aliario scrviens, dc altario vive- ciiim, scd plangenlis, ctc.
rel- Igilur clerici sunt qtiictinqiic allario servlunt, CLERICUS. Age, argtimenlnre ul libcf.
nec alitid clericalus significat quain allarts officium. MONACIIUS. Primo scietiilum, qttia lueo adversus
CLERICUS. Accipio. Vigil.intJi hlnspliemins dicla sunl, in defensioiicin
MONACHUS. ltaque concedere oporlet, quod non rj corum, qui relinqucntcs sacculumet omnia fua dan-
ob aliud clcricus dicaris vel sis, uisl quia fungeris tes pnupcribtis vitura solilariam ampleclebanttir. De
ordinibus aliaris. quibtts patilo superius ail : Nec a suo studio mona-
HLERICUS. Conccdo. chi delerrcndi sunt a le linguis vipereis tt tnorsibus
Mo.NAcnus. Asl ego quoque cisdem ordinibus fttn- swvissimis, quibut argitmcnlnrit el dicit:Si omnes
gor. Nctnpe et cum atictorilate Regulsc nieseftincltis se reclttseriiu cl (iterinl in solitudine, qttis celebrabit
sum sacerdolio. Et fortassis dum ndhuc Evangeliiira ecclesias, quis swculares homines tuerifaciet? Et
leciitas lauiuin, ego jara missas celebro. paulo post: Monachiis non doctoris liubet officium,
CLEHICUS. Negare neqtieo. sed plaiigentis. Et hscc quiilein dicta suiit dc vila
MONACIIUS. Igiiur et cgo clericiis sum. monncitortim tanttim. Caeierum ad Nepotianuiii scri-
CLERICUS. Echo. Non ((orle Ergo non) tu mona- bifde vila moiiachoruin el clericorum, id cst eortira
cbiis es. qui inonachi pariler ct clerici suut.
MONACHUS. Nibiloniinns. Tihi vero hnec opposifai CLERICUS. liem, tu hunc tituluin sensu luo pcr-
viilentur, scilicel tnoiiachnlus cl clericattis, simtil- verse exponis.
quP esse non posse, somnial tutis, monachos noni MOHACHUS. Qntnam pervenuii (go t
541 QUODMONACHQLICEAT PRJEDICARE. W2
CLERICGS. Non sic accipi tlcbct. A illi : Si officinmvis habere presbyteri, si episcopalu*
MONACHUS. Quomodiiergo ? An ptttas quod scri- le vel opns velhonor forie deleclal, vive in urbibus
bcre proponal liinc rcgiilam monaciinriiui, liinc rc- et caslellis, et atiorttm salutem lucrumfac animw tuai.
giilaui clericorum ? Lcgc scquciiiin nou dormilauli- Ilnqiic tion silii coutrarius Hicronymiis, qina non
bus oculis, ct tia iuvetiics ul dixi. Naiti ct Nepotia- soliim silii, sed cl omiiibus dpeeiidi nucloriiatem
utis, a I qucin vcl firoptcr qiiem scribit, iiiius idcm- Iribuit, qupfiim ef sncerdolittm propqsilo, el propett-
quc moiiaclitis pnriicr ct cierictis esf. Ail cjiim ijli tttm oriiatur sacerdotio. Neqne conlfa suam senten-
posi a.liqua . Sciq quidetn <tbnriinculo Hio beaio Ile- tiani agit seiles nposiolica in cp quod ct inonaclios
tiodoro, qiti .iiitnc pomifex Cliris'i est, et didicisse prxtlicnre vefans, nionnchos tainen adniittit ad o3i-
qnwsaiicia sunt, el quotidie disccre, norinamque vilw citim nposiplici fasligii, Cum dilalos os ad loqueu-
ejtts, eremplitm habere virtulnm. Sed el nostra qua- duii), prins, qtiaesp, aperi oculos ad IcgpiidMm.
itacunque tutfipe, el libellum hiinc, libello illius copu- Ct-EBicus.iracunde Joqneris ?
taio,.«/, ciiin ille inouticliitntle eritdieril,liic clericum MosACHiis.linozclo zclattts sura/prp dotno Domini.
ttoreat esse perfertum, Itn imipicns insiituit cos in Tu pptjtts, qnia vidus cs, irains e$. ctquia dcficis
lioc uco Nrp(>liniip,qii:ili|erse habenul lii qi|i ulritis- seufeniiis, at| jnjurias pror|impis. Scd, quaisp le,
qnc orijijiis, id pst elericalis el monnchici snnt. B paulispcr sustine. Ad|iuc unum cst, quptl 19 upn
Verjii gratia, cuui sicut in scquentibus ait propie. palior ignprnrc.
pfliciuii) clerpalus, aul vidtta visilaiur, aul virgo. CLEPICUS, Qnid illuJ est ?
J.Icirco ppislola illa sic inlitulalur De vita cicrico- MONACHUS. Ciir appslplicpji sedis ancloritas, vcl
riim vej nipDachoriim, qiiorum u£ ipse in cadem praedicta Rieronyrai seiUentjn, jnp^aphos iHp^futi
ait, et $acerdoiiuin proposilo, el prpposilnm prnalur absqup clpiicpiu supt ab plTTicipprsedjpalipnjj ar-
taceidofig. Ad eunj aiitem, qui spJuinraodp inonn- ceat?
chus cst, e> boc ipsum pcrdit, illius epislola dicta CLERICUS. Age, qnanluni vis loquci-p, qupnian
suiu quani ad Jlciiodornm sciipsit. cp?pisti roira el inopinnta prolerre.
CLEHICUS. Unde iia colligis ? JJQNACIIUS. Mira plane ct mpgiia. Cui tamen haeo
UOSACHUS. Ex jpsius cpislolac verbis. Nam cum mira vpl magnn videijltif, hiagnus vej mirandus non
jllum argueret eo quod propier aflecfus parenlum, t, quia paiuin iu Scripfuris geprpfecisgp sjbi (estis
gl propter exspGclationeni Ii3?redila|.isiilJurba esj}el, st.
et dicercl ei : Quid facif in tttrba, qtti sqlt/ses,, ppst CLEKICUS. Dic inndem quidquid iUud 322 esl--
aliqua subjungeus, si. te, iuquil, ait clericalttt ordj- MONACHUS. Apostolus ipquerjs de prajdicatoribus ;
nem pia frairitm blundimenta solticitaitl, gaudebo de QvompdQ,inquil, prwdicabunt, niti mittanfur ?(Rom;
ascensu, limebo de lapsit. Siquidem quod ihidem vi.) Videlicel non a scipso dehet prtedicator pfiicitjin
ail: Milti ante presbytentin sedere non licet, ctenira pncdicnndi praesumerc. Sed, ut ait Chrislus, sicut
tion in stia persona loqiiittir, cum et ipse sit prcsby- misit me Paier, et ego tnitlo vos (Joan. xx). Pnter
ler, sed in persona ipsitis cui scribit, qtti, ctitn Chrisliim, Clirislus aposlolos, npostoli arebicpisco-
soltim sit monnchus, nondum pcrvenire meruil ad pos, arcliicpiscopi episcopos, episcopi presbyteros
illtim ordinem clericorttm, quo, ut ibidem ail, qpo-. millunt, vidclicct qnando ordinant cos. Ab hac
slolico gradni snccedenles Christi corpus sacro ore auiem missione lunc monaclius immunisest, quando
conficiuiii.Itemque episiola illa ad Paulinum indicat sacris ordinibits adliue funclus non est. Quoraodo
'psmii Paiilimiin solummodo cssc nionnchum, et ergo prsedicabit ?
ideo uon habere quid faciat in urbibus. Ail enira

DE EODEM EPISTOLA AD EVERARDUM

ABBATEMBRUNWILLARENSEM (51).

EvtftAftBO, Dei gratia venerabili ac religteso D Vcrtis et longn qnereln, reverendePater, cruorum-
Brutrwillarensis «cenobii abbati, frnter RUPF.RTUS dam esl clericortim ista, quam dicilis, scilicet cttr
salulem el omne gaudium in consolatione Spirittis nionaclms, cuni sil saeculo morfuus, audeat usquc
sancli. officiiim subire prsedicandi, baptizandi, commuiiio-

(31) Septlmns ahbas monaslcrii Brtinwiltarensis,
Everardtts appi-llatus, vir nilmotliim tiniorahe con-
SCH*nti:eexislens, ciitn plures huhcrel ecclesias
regenilns. ccnscieiilia: stimulo tlticius cx co quod
eiymologia uionaclii sonat idem quod siiigntaris sivo
nttitariui, tininit ftatrei tuot ecclcsiis pra-fleerei
uritle et consuluit snpcrhac re crnditum ac famaUun
viriim veuernbileni ilonniiiui Riiperlum monasleni
Tuiiiensis abbatem, qui lale ei in chaiiula remisit
rcsjmnsum. — Ex Hist. ven. abb. monasl. S. Nico-
tui in Urunwiire.
S43 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 5«
nem dandi, pcemtentes aosolvendi, et qusedam in- A.mut, et profectus eorum nostra est gloria. Idem sen-
terdiira de scriptis vcueraliiliura Patriim exempla lienduin de illo Pii papae decreio, quo roniiachum,
vel decicla proferunl, quibus prolient quod hafcc qiianliimcunqiic lineraius sit, prsedicare prohihel;
nion .cliits faccre jure noti possil. Exempli grntia : hoc uamqiie de illo iiitendil, qui solumiiijdo mona-
Bcaius llieronyinus ait : Monachum, non docentit chus esl, et olliciuin aliaris non habet. Quomodo
hubere officitim, led lugeutit, et caelera htijtisniodi. enim pradkabuni niti miltanlur ? Qui autem in cle-
Non optis cst longutn sttpra his trnhere coitlcnticnis rictitn vel sacerdotein non est ordinalus, misstis ad
fiiuicitliiin. quiiiiino concedimus eis qtti haecdicitnt, prajdicandum noti csl. ltlcirco monachus qui ofli-
non uisi clerico docendi vcl prsedicnitdi permissum ciiim aliaris non habel, prsedicare non debet. Suani
esse ouiciuni. Veriiiniamen Hieronymus idem, cttin igitur tlignitalem ciim humililaie quisque noslrtim
sil inoiiacbiis, non laiiiniu Joqtteudo, verum eiiam adversus hiijusinodi rerognoscat, et dical: Cur me
sciibendo, docenlis cxercei olFciura. Quaerimtis ergo noii pcrmitlis in medio Ecclesise apcrire os inenm ?
ab illis, quoiiiodo sibi contraritis non sil? Quod si Duplici proportione major quam tu ego sum. Ete-
dicere non puluerint : item qracrimits ab illis qnid nira lu clericus lantuni : ego autem el clericus et
cleiicalus sil? Si rccle senliunl, non aliud clerica- lnonachus stun. Maria Virgo, el Joannet virgo : ted
tuni esse dicetil qttnin nllaris ollicium sectindiini " major vroportio in Maria. Nant Joannet tantummodo
iiiterpreiaiioiiem norainum. Cleros namque Gr*ce, virgo, Maria vero el virgo tl maier ett. Si t;i Inntiim-
tort dicitttr Laline : iiulc clericatus, id est tortitio; modo clericos, cgo aritera el nioiiachus ei clcricus
el clericus, id esl, tortiiut, eo quod de sorte Do- sum. Sed dicis niihi qttia inoriuus suin saeculo.
mini sil, vel, quod altarc Doniiui sil sors ejus. Qui Responde, quacso. Ttt autem vivis sseculo?Ergo mt.r-
enim altari terviunt, ait Apostolus, de altario vivuut luus es Deo. Perpcnde melius, qtiia Corinibii [al.
(l Cor. IX). Ilieionyniiis aiilem ejusdeiii sortis exsli- Colosscnses] IIOIIomiies erant uiounchi, quibus apo-
lii, sacerdos euiin fuit. Ergo non tanlttm inonaclius, slolus dicit: Mottui enim ettit \Col. m). Sed inor-
verura eliaui clericus erat. Itaque non sibimel con- tui secundum dictum illud siiul ouiues Ctirisliani,
Irarius est, diini dicil nioiiaclium non docenlis, sed qtii in mortc Christi Jesu suiil haplizati. Plnra,
ltigeittis habere ollicium, et tamen dncet. Illtiil enim venerabilis Pater, iitinc de hac re loqui, negnlitira
dicil de nionacbo, qtti tniilumtnodo monncbiis, et aliud nos probibcl, maxirae quia de hac ipsa re
con etia ii clericus vel sacerdos est.Nara monaclius olim propiiiim fecitnus opusctiluiii, quoil niitic ad
si clerictts fncltis fuerit, docere illura oportet. ilinc manus iioii habemus, ttl veslnu chnrilali transmil-
ideni Hieronyraus ad Salvinam dicil- Cur ad eam lere possiinits. Valete in Domino Jesu oniiiiiiui crea-
tcribimus quam ignoramus ? Nimirum, quia pro o\fi- " luraruni faclore.
cio tacerdotii, omnei Christianos filiorum loco diligi-

QU^ESTIO
De leesioue virginitatis, et an possit consecrari corrupta.

323 Domino Ruperlo Tuiiiensium abbali, omni cuerit. Vel si in proposito virginitalis corrupta con*
moruin et doctriiiae snpientia insigiii.esuritiisscien- secrari debcat vel possit.
liaiiiintersexaginta veri Salonionis regiiiasin dieju- Hsec stini, venerande Pater, quse mibi de animaj
cutidiiaiis et laetiliaj coronari; ad vos, o abbaluni ve- salute, cl consilio a charitatc vestra expediri cttpio,
nerandc, plus cordc qiiaui faciecngiioscciidusscribo, in qtio non soluin iuihi, sed ct niullis ulriusque
ac vobis plus oncri qiiam servitio ero; quod non ex " sexus, :;ui inecuiii ista efHagilanl, proderiiis, et si
teineritalc vel arrogantia, sed ex charitatis veslrse quse sunt, qitse his rebus dubitaliotiera generant,
priidenlia el bonilate prarsumo. N. N. rae paten.i- veslra diligeniia siibtiliier cnodet, quse el brevilaiis
taleiu vestrara gravaliiriiin arbilralus siun, si a vo- gr.ilia pivtcreunda putavi, et quia diserium intcr-
bis illa in charilnte quicrereiii, quxaliis ullro cum rogo qui hoc facilius quatn ego advcrlere nostis.
benevoleniia erogatis. Videiur si quse parviias inca Pcto eiiain si dilectioni vcslrse placet, ul apoiogeti-
in Sciiplitris saciis ignoral, vesirara adeo cloclaiu cos vesiros, quos illtislribiis scripsistis viris, uobis
sapiciitinin iuterrognre, cujus .irguiiiciiliim in ma- milterc veliiis, qiioniam cum in Mallli;i-olocua ille
gnis ct jure Intidnndis operibtis, cx paiic cognovi. vcuissel : Fiat toluntas tua, sicut (Matlh. vi), etc.,
Prccor ergo vos per Virginis Filitim, ul nobis rescri- inveuimus cnlumiiinioris vcslri seiiienliani, qunm
berc digneiniiii, si virginilatis amillat paltnam, qui, tota libertaie pia-cepior inetis respitit, et in ve»lram
vel qiia: propriis aul alienis uianibus, vcl qualibct pedibus ut dicilur ingrcssus esl. Veriiiu quaiicjtiam
alia arle praeler tiaturalera coitutn sibi tciucn eli- k uterquc noslruni libros eosdeiu vcsttos, duui adbuc
 515 LIBER DE LiESlONE VIRGINITATIS. 516
essetis Leodii legissenius (nam illuc proptcr vos et A divcrsitatem vel duplicitnlem accidere. Si hsec vobis
opera vesira de Stabulans veneramiis), latiien coruni qitidein parvn, mihi vcro graudia meruero, anima-
seiitcniiam non fatile totain lenere polniimis; sed bitis me forsiian illn quserere de qnilms (ligiiuiu sit
boc mcinnrilrr haliemtts, suhtili ros raiionc el rn- vestrnin exccllculiam respondere, in qtiibus mea et
tionabili subtililate vicisse, nullam in volitnlale Dei niei sirailiuin tcnuilas possit proficere. Valctc.

R. D. D. RUPERTI

ABBATIS TUITIENSIS

DE LiESIONE VIRGINITATIS,
ET AN POSSIT CONSECRARI CORRUPTA

LIBER.

PROLOGUS OPUSCULI. B cum ctevttil, majtts ctt omnibtts oletibut, et fit arbor,
ln quo quwstio breris ptoposita de virginilale grano ita ttf votuctes coeliveniant el habitenl in ramis ejut,
sinapis aicilur sinulis. ila dc causn istn iitttic dico : Quin si a vcrnciler
324 Cum tuas, dileclissiinc in Christo frnter VV. snpiente Irncletur, fiel sermo fidelit et accepiiont
litleras accepisscm. staiiui inlerrogaiioni luac par.ivi dignui (I Tim. iv), qui non soliun lihi, scd mitltis
responsiim dare brcve. At ubi verbn fuiiilcrc coepi, ulriusqiie scxus, qui tccttm ut perhihes, istud effla-
scriptnri por calair.um excipicmi pluia sese oblule- gilanl, sil proficiius. Ego ntilcm uon itt lu putas
runt dicenda, qttaepciiiiicbanl ad cumdem scnsuin, snpieus siiin, n quo ista Irnclnri debcant, iino qtiod
et nfferre posse videbatitiir pro cadcm re Icgemibiis sapiens pro humililnic nptid Saloiiioiiem dirit, ego
aliquem friicturo. Citin ergo venieniia suscipercm pro rc vcre clicere posstnn ; Smliissimtis sttm viro-
calamoqiie coraniiiicrein, rupcnte prolixior quain rnm, ct sapientia hominumnon esi merum. Non didici
proposueram, sertuo cflectus cst, sed ernl non vchtt prudentiam, el non noci scieiuiain sanclorum (Prov.
nienibris suis disiinctuin corpus, imo qttnsi globus xxxi. Veriimlamcn qiinninm ndjurnsii me tlicens :
coiifusus, ulpote nullis cnpilulis distinctus; faieor Precor vos per Virginis Filiitm, ul nobis tesctibete
libi tunc recordalus siini illius Dnmiuici dicii para- dignemini, ct idcirco reiicere otniiiun ausuS non
bolici: Sinule esl regnuin cwlontm grano siiiupis.quod ^ sum, prccor el ego cumdein Virginis Filititn, seu
Bccipiens homo seminavil in agro suo : quod mini- virginilntis flnrcm, cl ctim qui sujicr liiinc fl.irem
mum quidem ett omnibus temintbus; eum auiem cre- requiescil, Doiniui Spiriliira, ttl verilntis tnibi ct in
verit, majut etl omnibus oleribus, et fil arbor, iin nl hoc et iu cscleris suggerat seiisiim, sermonciiique
volucresceetiteniaut et habiteitt in ramis ejiit (Malth. fidelem el caultira.
xni). Hujus, inqitani, dicti sive pnrabolse recordatus CAPUT PRIMUM.
sura, et IIOIIiiianiter, quia vidclicel inlerrogalio lita Mnlta este geneta poltutionum ptwlet noluralem coi-
ad rcgiium cttloruni peninet. Iuterrog.isti enitn de luni, qttibus admissis, amiUitvr sine dubio.patma
virgiuitatis paltna, utrum alicui viro sive feniina?, virginitatit.
propier aliijuas sordes, proplcr nliquein coiitracluin CIIIIImiilt.i sinl gcnera pollulioniiin, quibtis hu-
seminisque cffusioncm concidal, non pernclo com>- mnna frngililas contniiiinari vel sordidari polesf, de
mistionis opcre sivccoiln, ul apcrte diciura sit, ut omnibtis praclcr n.iliiralem roitiini ilubitare vi.leris
ipse postttlal res. Nam isla vcrha lna snnt. Precor iitrum qui vel quse in illa ittcidcrit palmam auiillnf
vos per Virgiuis Filiura ut nohis rescribeie tugne- virginitatis; dixisli eiiiin si virginitatis amitlat pal-
mini, si virginiiatis amiltal pnlinnm, qni vel qttsc •JJ mnm qui vel qu:c propriis raaniJnis vel nlienis, vel
propriis aul alienis innnibtis, vel qttolibeL alio nrodo qualibel alia arle pncler naiurnlcm cnitrini sibi
prseter naluraleni coitttm sibi seinen elicjterii. Cnwsa scinen clicuerit. Sed, rogo le, nunqui I illud oblilus
isia profecto, til jnra dixi, ad rcgnuni cpelpnnn per- cs, ntil de illo quoqne diibiias, quod Apostolus com-
tinei, quia quacslio de sancla virgiiwjaie esl : quarj ineniornt genere fornicnlionis diccntlo : Nam fentir
prse riiuciis incriloriiin gradibus regnura eeeloriin* nw eorum immttlaveruni naturalem tisttm, in tunt
possidet. Videliaiur aiitcra inilii res-pnrva cl plcna usiim, qtii esi contra nalnram; tiiniltler aiitein et
puiloris, et idciico, iion pluiis crul apud n;e qiiaun masculi. relicto nntiirnli usti feminw, exarstrunt in
grauiim sinapis. Segttitis ergo atque ncgli^entius desideriis suis in inricem, matculi in mascttlos tttr-
respondcre cceperani. Scd sicul granuni sinapis. piiudinem vperunies, et mercedem quant opornat, et->
5« B.UPERTI ABBATIS TUlflENSlS 54*
rorit suiin semetipsisrecipientes(tiom. i). Num, in-AA rclribuetur ei? (Rom. ii.)YcrentilIus»qtiia hocipsuni,
qtiaro, de islo quoquc gencre fornicaiionis diihium quod fccit pnlcr Abiahnni prior offiTeiis Filitun
libi est, ulruin per illttd palma virginilalis nmilln- stium Dco, fccil danie tt ins|)iranic Dco. De cseteris
tur? Imo non solum palma virginilatis amiiiitiir, Dei benclicis quic uobis impcmlit, vcrbi grntia cum
scd ct ipsa nnlurse liumanae tlignilas dcslruilur, cl iioiiis pccrntn rcmiliii, itn senlicndum csi, quin iniso-
mors seterna conquiritur. Qui enim lulia rtgunl, ricordin non esl absqnc socielate vei italis, tjiiia ;;<.i»
digni sunt morte, ail idem Apostolus (ibid.). El in rcmittil nisi pa».iilcnli. Scd j un pro|iriiis ad i|is;ini
lege loquilur jpsc DomimtS : Qtii Uormierit cum fem venienditin Csl.Si »Itsvcritaieqincriliirsinc jnsti-
tnasculo coilu femineo morli riioriatur (Levii. x'x).' lia jiulicii qiia: lina csl ViisDomiiii,profccln liquel q^:a
l;eni cst ul aiiud fornicatiotiis gemis, de quo ibidein quicunquc vcl qiisrcunque laclu proprio vti alie:.0
judex etvindex idera Doniiiius : Qtti coierit, inquil, scincn clicuit, pnlraam virginitaiis ah.isit, qnanivis
cum jumenlo, morte moiialur (Exod. xxn). El rur- virgiiiiintis cjiisdcra sig'.Uiiin non amisciit. lioc ila
suna: Mulier quat tuciubuetit cbilibet jumenlo tttortt' vcrmn csl, iu etinra sdiittcriuin sinc corporali irru-
moriatur (Levit. xvm). Ex abtindanti mihi videtur ptionc peipctrari possil. Ait enim ipsc Domiiius :
esse ista conimemorare, nisi ila dixisscs (nut qua- Ego autem dico vobis : Qiionitim onuvs qui videtit
Iibel alia arte prsclcr naturalem cnilum). Verum- B J mulierem ad concupiscendumeam,jam inwchutuscs\
tainen arbilror le laliter iiilcrroganicm dc illis tan- eam in corde suo (Maiih. v). Quis cconlra reclc dici
tura cogilasse, quos et quas lentaiio non appreliendit negct. Oiiuiis quse viderit virum ad concupiscendiim
nisi hiimana (I Cor. x), id csl quibtis ita interduin ciim, jam foruicata est cum eo in corde suo? Ilaec
per appetitus suos raolesla cst nuiura, ut tinn lamen vcriins mnuifcsla est, cl jiiiliciiini jusliini csse liquct,
ad illa Irahanlur qusc sunt natiirsc inconvciiieniia. quin de scnsibus cl dc vulunlalibiis suis rccle quis-
325 CAPUT II. quo jndicatiir, et cjus teiictuf dclicii rcus, quod
vull. Secundiiin camdem veriinlera cl
De io qnoa ait Psalmista, t Unirtrtat riw Domini, pcrpcirare
misericordia el veritas. i Quod si absque ntiseri- illml dicitini esl : Oinnit qiti odii (ratrem suum liomi-
cordui judicetur, possit ctiain adullerium perpetrari cida esl (I Joan. m). Ilemqiic illud : Omnis qui irat-
solo concupiscentimvisu. ciiur (rutri suo reus erit jiulicio (Joait. v). Non enitn.
De hiijusmodi ad inleirogationcni luam pro possc Iioc ilicLum csl dc iia levi, qualis fcsiucse possil
rcspomlens, prinium dico libi cuni Psalmisln, ipiin compnrnri, lcviicr luvbniis oculiiiii mciiiis per mo-
Kiiivinw viw Domiiti timericordia et veritas (Ptal. luin calidi saiigitinis, scd dc iia trabali, qr.alis fnit
X\tv). Si remotn miscricordia judiccmur, quoltis vcl ira Cain. qiiando iraltts esi, el concidit vnttus ejut
'C
quola est, cui virginiiatis palma remnucnt in mnui- (Gen. tv), iia ul honiiciditim , imo fratricidiiira ina-
bus? quis etiiin gloriabilur casttim se habeic coi ? chiuarcliir. Sed atl cnusntn propnsiiani serino re-
Scd, sicul jam dicliim cst, non cst tatiluih nua via cnrral, id esl nd virgiiiiiniem, ctijiis ad cxcidiuin
Dumini, sed vias cjtts tiuivcrsx misericordia sitHiiI sola sufficit volunlas, conlaciu atipie polluliouc sive
et vcrilas. Hi (|iiidein siiul, coutra qtios lantum pcr voluutaria scminis clTusioue inanifesiaia, si, sicul
vcritatem inccilit, quin vidcliccl niiscricordia sunf ' jani dictum csl, secundum veiitniein vcl justitiara.
iiidigni, tle qualibus cl Apostolus dicit: Scimtts enim judicciuiis absipic uiisciicordin.
quia judicium Dei est secunduin veiilatem in eos qui CAPUT III.
talia agunt (llom. IIJ. Iteui : Judicium auieni sine Quod ti misericordia prwvenimur, tandiu
virginttat
tnisericordia ei qui non (ecit misericortliam (Jac. n). talvu jttdiaitur, quaudiUcorporis iitleqrilas teline-
Porro niiseiicordiam Dci sine vcritate niisquain con- tur et qnod tex iit rslo tuffrugelur.
lingii, sed scmpcr sibi socise sunt atl salvationera Porro si de inisericordia qiuci iiur, ipsn csl, per
ltominttm, Sicht idcm Pslmisla dicit : Misericordia qiiani' virgiuilatis |>alinn rescrvaliir iu liujus.iodi
et reritat obviuverttntsibi (Psal. LXXXIV). Slaliiiiquc lapsibtis, qtii, qtiamvis graves siul ct lurpes, non
suiijuiigit fcs casdein expriiiieiis noiniuibus aliis : ,n Inmcn coiisquo pcrveniunt, ul coiporis inicgrilas
Juslilia et pax oscttlatw sititt (ibid.). Nam juslitia •fraugaiur, id esl, gcuitulc sccrcium, ubi iiainra
ipsa cst vcrilas, cl pax ipsa csl uii.iciicordia. Et virginiinlis sigillum posui', violelur. Non igunro,
quoniain cnpiliilnra illud csl de advcuiii Salvaloris, clinrissiiiic fr.iter, noniiullos csse vcl liiisse severos
qui nobis in iiiiiliiiuiliue iniscricordiae lieucdicitis judices, qtii chiiisinuiii illam paivijicuilcnilain pttla-
advenit, diccrc libet quia hoc ipsuin, quotl idcm rcnl, in illis corporibus qinc meniis piii.iciiiani non
proprio Filio suo Deus Palcr iion pepercil, sed pro liabciuiil. Vcriiiulniiicn siiffiagninr eis sacra: lcgis
nobis ontnibus tradidil illum (Rom. MII), sic pro mi- aiictoriias, qux hujusmodi csl : Si duxerit vir uxo-
scricordia fecit tit in laulo operc miscricordisu non rem, el posiett ettmodio habiter t, qutvshritqne occa-
clcesset verilas judicii. Dcniquc ipsius grnlin praeve- siones quibus diiniiitit eam objiciens ei nonien pessi-
nienle, antequam Dcttssiiiiin pro Iiomiiiibus tradc- mum, el dixerit: Oxorem hunc accepi, et ingresstts ad
rel. Filiutn proprium sivo unigcnilmn. ScitAbra- eant tton inveni virgiitein; loilenl eiini pctter et maier
bara, qui tenlaius et obediens cxlendit iiianum stinm, ejus, Cl (erent secttin signa tirgiiiiiatii ejus ud'senio-
et apprehcndit gladium ttl imiiiolarel filiiiiu. Sed res urbis, qui in porta suiil, et dicet pater: Filiam
pccurril Aposlolus cum dicil: Quis prior dedit itli et dedi huic uxorein,quam, quia odtl,iiiip6nil ei iiotiien
 B49 LlBEIl DEi LiiSlONE VlUGtNlf AtlS. 5S0
I^Miiiium, iit dicat: Non inttni fiHam tttam virgi- X Sic ttbl Virginltas opere comiriislirihis crJrrfipta 60^
riem : a ecce hwc ntiil tignd virgiitittilis filiai titem: sic ithi ipsiiiu eonitnisliouls opus in consnctiKlinefti
Expantleiti vesiiinentum coram iehibribtts civiiatii, tfactum csl, iicquaqiiani dicit jiistnS jttdcx DCttsquis!
a; preliendenlque senes nrbis iUius virum, el verbera- vlfgitiilas mofttia noh estj sed ibi laiilufn, ubl sclif
buut illum, coiideiiinantes insuper centttm siclis ar- mente corriipist cnro, ntlhuc intcgrn persevefnt. Si
genti ijuos dubit paitl pnellw , qnoniam diffmrtabit Jcsus prri pocnitcntia ndvocctuf veracilcr diccrC pp-
noinen pestimum ttiper vltgilient Hrttet. Ilabebitque lest: Non cst morlua virginitas, licet iitrtimque sit
taiii uxorem, ct non potetii dimiltere tani omni tliri- sordidnta. Aliiid esl vesicm esse piilrid.im, Pt pfii)
pori vttw tutt (Deut. xxit). Pudicis sensibiiS ObScunf pulrcdinc discissam, aliud nliqnnlibel ninculn ficda-
est lilleM lr.cc, quara pro ieslimonio coiiijietentl lam, taraen integra.n. Vcriini ista mactila qtiaritiim
posui. Qjiis euim pitdicus anitmiS Salleifi eegitare daraiitira vel clciritneiiliiitt imporiat? tiiiquc iiimis
pntienler valeat qu.ililer cupiae virgiriilritis cftieiila innginiin, nisi, per nnighum pceniieniiae lamcnluin
in parino servenlur vestigia? Sed cnnSoletur nos iri fuerit emuudnia. Qnis euiin uesciat viiam sriei naui,
isto qiio:ine loco Dci Sapientia tiamaus de hujnS- palriam sive regionum virorura, rcgiium cadoruiii
modi li:terattira : Spiritus enim meus inper ritel duU unuro csse templum, siiiictuin leiiiplum, ct Sanctura
eit, et hwreditat mea titper niet ct (livtim (Eccli. xxiV), B sanCloruin, cjuo iiihil iiiiromilii dclital etiiuquiira-'
ar. tlemeers : Et qni ttilutidaut mi vltalri wtemam lum. Proitide virginittis qliocuiitine motlo eoiiiquina-
habebum (ibid.)ihoc feci, proiit DeOdoiiaiite.pPiui in ta, taiuen carne inicgra mnculas coininiinationis
opusculis iilis quse tua beiiovolemia, riiagiii pcmlenS uttiversae per pcJeiiilenliamtmindarc saingat, sccnm-
argiiniciitiun se hahere tcsiaiur snpientise qtiani a que InibCre lltcida chffiiiatis opcrn, nieniOr Scfijjta*
Deo accepetifn (qtiod Wiii.fffiveftim sit!). Qualitef rtc dicelitis ! Oiititi tempore tesiiinenta flia sint catt-
eapilttlHrii istud elncidare tentaverim, qiiale tiiys-ic- didti, et oleum de capite tuo non defidat (Etile. ix);
riuin spiiitus; vel qtiain liicidom de obseura litterse CAPUT V.
hirjus spehmca evoJveiim inveiiics, ubi csetera qtioque Quod desiderdnii pnlinain virginiialis thaxime lntmi-
nonnnlla irnctari ex libro Dentefonomii. Ad pfx-. liltis iiecessaritt sil.
Semein «aiisam boc laiittitn atlinei, ttt SciaS qnia, Iriierca rie sttpnruo judic-io virgiriifas oort solitnl
qtiattivis apmtsevefos jmtiecs clausufa llla parviperi- Colaphizctrir, Verum etiain clniisn ctielcsiitith litiptia-
datur, uisi nrenlis pudicitia ciistodinlur, tnnieit ruin j':inha, t:iiiqtiam f.tiun, fofis invchiriiur, sictit
qiiandiu sic cst huhitifs corporis, ut accedeule virO conscieiilise lampadeifi et sicut charilatlS oleiira, it.1
lalin pcr vim eoilus iridc Signa possifit clici,- Virgo et llluil quotl Siimmtim est apprchehilal htiniiliiniis
esi. Slc eiiiin hic liabes : licte hwe sttiti signu tirgi- " pf;vsidium, in co videlicel, ut ipsniir tjtiara nonii-
nitatis filtwmea: apprehetidenlque tenet ttrbit illitit itasti quotlnuiinodo non respiciht pnltii.ini, s*ei)solarn
tirum et terberabattt ftlunt, toiidelnnariiet insuper 3e miscricordia Dci Slispifct teiilnhi. Qttod Ipqtiof
ctiiltm'tictii urgeiiti, qittiniam diffdiiiavit rionleiiptt- IpsVevit setnio, nec a qiioqiiarft sieritifi pdssc arlrii-
timuiu nptr vitginem lsrael. tfdr, nisi ab illo, qitcih stro Spiiiliis pteiiiliS inibtili
CAPUT IV. tnngislerio, sttbtilis disclplina est vtrisc humililaiis
326» scieiitin. Idcifco CjiiSdcm dlscipliiire firstreflitorein
Quod virgimtat, salva ihlegrilult atiqno lacln potluta,
usque ad efftisionein seminit esse poisil pnttlw de feite Cxemplura Dumhiifs noslet JcSnS ClnisttiS uori
guu bumiuus ; t Son esi, ail, mortua, itd dvrmil. > aliiira pfolliciur cssfe, qunm senietipSlilii : Disciie,
Al illa qtiscciinqiiccjustnodi cst, ctijtiS CafOquam- iiicfiiictis, a me, qbia mitis sitiri it hnmitit roicit
v:s alicrtiaieiiuS pnllnf.t hon larfien itipla vel pirte- (Matili. xt). Slntimqiic stibjtingit: El invcnletis re*
facla csi, pofnit feiiiina videre virurri ad coiicti[ii- niif^m animabus veitris (ibld). Itltifc6; ffaief felih-
scenditiu enni, ct vir ferainniii ad concupiscehdum rissime, rcquieni nPii invennim iliull* «liiinse, qnia
eani.ct idcirco virainhaiiS pnlniam pcrdidil, Si, sicut hfiutlmii didicciUiit tnitcs Csse ct biiitiilus thlcld'.
};im diclhfni csl, Srffe misericOrdia jiuliCeiur secun- ji Idiirco Virgrnitas, in inhliis cOrpoHbuStfebi isiVrit*
dniri vefltatelri tid. Qtlod si, tit Itidemjani clicinfri bihibiisfatigaia, pciitiitalnr, qtiia tron ttllil SopefSc
G&li niiseiicoidia reqhiriifff, novit ct potcst illd snnctse hiunilitaiis dulcc pOiidhS, Aliqiiatidp ciinra
exciisnrci tafe periciilum sive niPfieni virginilatisj Sir.ttt itifimil siiinriiPS fulgiifa niouteSj ita eoiiJsii
et enhriliafc cOritra deiisiffCs ninjignps sjiirituS, judicio Virgitiiias OllurlnO prodilur, consiihnnaio
qriod virgiriilas tllic liiPrtiln fiori sit, secufitillih iti^f- cOfrffpiiotiis eHeetu, pfb eo quod iipud se subllntis
SliCtnn illud excmphim Evnfigelii : Et ctini licltisseX tsst, tt despiCit cariteros tnortalis viue gradtis, velm
Jettis in domitm principiii et vidisset libicitiei el tur- inlerrares. Pofro illa, feivp ille qnicimqiiiS, didicil
bairi titir.itltuttittem dicibat: Recediie : ndn csi eitinl milis essc cl htiuiilis corde, invenit reqoicm ahinrsB
Hionna puella,sed dotmrt. Etderidebuht ettm(Maiilt. siife, quia videlicet liiultae siiul teiilnlionesf, quae ucc
\\). Hoc miqoe dejuvcue illo' qfii eflerehatr.r pef itiveiiire possunt laienrcm apnd Sein profntida liinnr-
pottatti civilatis iiioittuis; hoc tle Lnz.uo qtii crnt ih litniis tPhvnlle. Ibi tcqfiiescil populhs gfavis, ih quo
sepulero quniiiduntius iion dixit, quod ifbjr csjel laudubo le (Psal. xxxiv), aii Chtistns ipse, (jui hanc
roorltius. Sed laniinn de IJIa, qnsc moriua jncebal diseiplinatn tfadrdil, tliceiido, dlsiite a riie, qiiin vi-
in douio, dixit: Non etl tiioriua piwtln; sid iormil. tjFelitfetprseter ipstfm nPn ruifr nec esi, qui ttrfem
551 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 852
scienii.im potuerit vel possil hominem docere, ut A \ tem, quani in illa Dominus respexit, et raediiando
SClatesse milis et humilis corde. Vcre qtii hoc didi- fidera Verbi, quod in mentetn ct in uierura illius cor
cit, et si non oinnino jnni in vita ista reqttiein ani- Dei Palris eructavit (Ptal. XLIV).
mae suae invcnii, viveudo liber a lenlatiojiibus ctin- CAPUT V||.
clis, mitltum lamcn illi miiigalur labor ejtismodi. Quod ubi humilitas deest tirgiiiitati, exemplnm in-
Unde bealificans ilhtm Psalniisla dicit: Bealus homo eral (tic) Dinw quam vagtin ein corruptor oppresiil.
quem lu erudieris, Domine, el de lege tua docuerit Igitur palma virginiiatis ex btirailitale csl, quae
tum, ut tniiiges ei a diebus malis (Ptal. xcin). omnia vincil. Frttctus autem palinse hujus verbum
CAPUT VI. Patris est, undcnain diclum el adlittc dicendum,
De huntilitate B. M. V. qitod cauta illi fuerit Quod ulinam protk,:se possit legere volenli ad evi-
vovendw virginilatis. landas contagiones, snper qtiibus me sciscitatus es
Domina noslra sancla Marin, inirabililer erudi- in scboln verbi. Cujus virgo fidelis, et prudens sera-
tione ejustnodi fuil erudita ; fuit enim prae cunctis per sludere dcbcl, qtiia videlicel siue verbo Dei va-
niorialibus, imo prse omni creatura, lam angelica na cst, et fruslra noraiualiir virginitas, sicul fmstra
quara htiuiana, inilis et humilis corde, nt ipsa testa- babet pulchras claudus libias. Aniiniis quippe otiosi
tur, inngnilicaiis Doiniiiuni, et exsultans in ipso, B 1 semper in desideriis est (Prov. xxt). Euniqtie foras
alqnc dicens : Quia retpexit Itumililalem anciltw tuee tendil, non se ferens quietam sedere secus pedes
(Luc. i), brevi quidero, sed vnlde sonora cnunlia- Doinini, in auditorio verbi Dei, quoraodo durabit,
lione iuagnuni significavit nobis lliesaiirum con- quoinodo vivcl aut salva cril, cl iiicoluuiisvirginiias
scicnlia: sitac. Revera si aures nudiendi liabeniHS, ejustnodi? Dalur quippe occasio insidioso lcntalori,
percipere iiicttnqiie possumus qualis illi causa fucril, qoetn cffugcrc sua virtute non poteril virginiias vi-
ut virginilalis vottim voverel, cujus non habebat duata verbo Dci, secuiuiuin siinilitiidiiieni Dinsefilise
excnipluni. Nam si tlical quis, quod idcirco virgiui- J.icob, qttse exivit videre filias regiotiis, el a corru-
laicni elegeril, quia nubere (Hiosquesuscipcre vide- ptore Sichera, lilio Eiuor, per vini oppressn est. Si-
battir ei sinlus vilis, cl vita dcspicnbilig; repugtiat clieni humerosus, Einornsini/s, bina causa interpre-
valde verilas professionis jani diclne, quia respexit tatur. Ergo supcibus aliqttis slultilise filius ipseest
humilitatem ancillw suw. De qtta pluribus virgiualis Sichem Einor filins, et qiiseciinqiie aiiiuia propter
proposili pcrsouis dublum esse non.debet, quod eis vagaiionem suatn sibiiuel coiruptioiHs causaest, ipsa
idtiico virginiias cuslodieiida coniplnciicrit, qttod est Dina. Si etiira iulus sedissel, ubi Virgineiii et
vilipcnderenl conjugalc sacraraeiiluin, quod Deus excinplura virgiuuiu benlam Mariamaugelus invenit,
conjtiiixil. Exislinianduui esl in iionnullis lanltim noii corriiinpcrclnr roalis supcrborum, et siuliorum
bumilitaiis csse, ul licel de ejusmodi dical Aposto- excmplis. Itaque ut liituin plalearum, et sordes asi-
lus : Quibut dignus non eral mitndui (Ilebr. xi), ipsi noruin, quulcs per iionien Euior intelligiraiis, non
vel ipsai econtra niuiido sese indignos vel iinli^nas incurrat virginitas, inliis sedeat, el ui slerilis et va-
arbitienlur. Licet enim sinl ejusdcm propositi, cu- iianon sit. Aliquid de fruclu virgiuei ventris bealsa
j'us et illi quibiis dignus non eral mtinihis, tainen de Mariae regendo vcl audiendo percipiat.
sua persoun iui.ro tuodo quisqtte vcl qtiscqtte concer- CAPUT VIII.
lat ct judicat laciia conscieniia, quod indignus vcl De canlico et quod Verbum bonttm, quod
epithatamii,
indigna niiiiido haliealur. Qtiitl aliud arbiiremur de ior Ptttrit eruclavil, propria tanclee virginitati*
illa heaiissiinn Virgine, quae dixit cl verum dixil, liwreditus.
quia retpexit ItuinUiiaiem ancillw snw? Faleor, clia- Nosti, fraler, qtiolie» propter personam aliquam,
rissiine fraler niihi, ct mecuni iionnttllis quos cogno- quse spurcitias carnis impolluto calle iransivil, cele-
vi dilcctionem ct adiiiiralionem babcre illius B. bratur in Ecclesia snncta virginitns, qtianla cura
Virgiuis, hanc opinionera esse, qttod nulhtin cxisti- digiiilalc, qti.inta ciim vcniistaic, linnulis modulan-
niavcril in inundo csse corpus viri, cujiis conluhernio X)litiin vocibus varie concrepat piilclieriimum illud
vel conjiigio dignam se possel nrbitrari. Ad siiimntiui cauiicuni cpithnlamii, congratulando sanclae virgini-
illud consial.quia iiicompnrabilisei posl liiimilUaiem laii, el flori cjtts Cbristo Filio Dei. Ibi non deest
327 ^' "'axiuia fuil, el est illius ancillse Doraini persona Palris, quae ut animos virgiiiura adhuc in
lmniililas, in qtta requicscere poluil, el non exlolli carne viventiiira ad aniorem virginalis proposili sui
tam adrairabilis virginilas. Ilaic pro cattsa praeseuli rangis acmngiscrescenicdcsiderioconfirniei, narrat
nou frusira dixcriui, quia videlicel cxpedit his qui in sancta virgiuilate qiiam bene operatus sil, etquam
vel quaepropositum stisccperuiil iraitaiulse cjtts vir- mirabiliter: dicil cnim : Emclavil cor meum Verbum
gitiilntis, ul priniitiis iiiiiliri studeanl exeiiiplum bonum, dico ego opera mea regi, lingua mea calamut
ejtisdcm vcrse hitniililalis, si ciipiiinl liaereililarefru- scribw velociter tcribeniit (Psal. XLIV).Cutn haec ce-
cttiiu veutiis ejus, qui cst ipsc Detis, cl Dei Filitts, cincritaliquischoraulapafvus siveniagnus, aiilcerte
Verbutn iialuiii de corde Palris, Verbuiii incnrnaiiim simul oiunis chorus in pcrsotia Dei Patris. renente
dc ulero lanlse Virginis. Neqne enim aliter lami coucrepal alius prsecenlor aliquis vel solus vel sub-
perfeclc quetinl evadere spurcitias carnis, per quasi sequenlibtis aliis diccndo lain eidem rcgi, quamipai,
aroillUur palrua virginitalis, r.isi scclando liurailita-> ctijus ipse lilius est, virgiiiiinli: Diffum ett ffatia
553 v LIBER DE LJESIONS VIRGINITATIS. 55i
tn labnt luit yPtai. XLIV),elc, ulquid hoc, nisi utac- A scentiam perssepe sunt prplapsi. 328 Cum boc de
cendatur anima virginalis magis ac mngis ccelesii omnibus certum sit, de solo Saiofnone dubitatio
desiderio flagrans ad tenendum propositum guum ? superest, cujus anima per mulieres devirginatn est,
denique hoc palam est vel exeo quod repente aliquus i;a ut a Domino Deo fornicareiur et idotis serviret.
inlonat cursus ex persona Palris, qUodammodo in- Scripsil ille excellentcr mulla el magna sacrarnenla
clinantis se ad aurem animse fidelis, quam nurum Domini verbi, sed incerlura cst utrum ante, an post
suam permanere velit, et consulentis palerne alque jam dictam devirginationem animae suse scripserit.
dicenlis : Audi, filia et vide, et inclina aurem luam, Voiunt nonnulli, quod post lapsum subsequente pa>-
et oblivitcere populum tmtm, et domum patrit tui, el nilenlia, cuncta, id esl tria voiumina sua scripserit,
concupitcet rex decorem tuum (ibid.), etc. Hsecomnia sedhoc quia deScripturis non babet auctorilalein
talis canlici dicta lam splendida, dum in commerao- canonicis, eadem facilitate coutemnitiir qua proba-
ralione ponuntttr cujuslibet personae quse in propo- tur. Namlicet in Ecclesiastedixerit: Novissimecon-
silo virginali verbo Dei adhsesit, per quod et ssecu- vertut egipcenitentiam, ul testatur B. HierOnymus in
lum vieit. Sine dubio hoc agitur, hoc intenditur, ul commentario super Ezechielem, non lamen neccs-
audiens virginitas, quae adbuc iu carne vivit ejusdem sario consequitur, quod jam diclos posl pcenitcnliain
Verbi, quod B. Maria lotum concepit, et peperil, rae- lt ] libros scripserit. Sed nec ipsa liuera, novitsime
reatur particeps fieri, et aliquid ex eo percipere conversut egi pwnilentiam, in ejusdem B. Hieronynii
per quod tula sit. Hoc lale cst ac si de hseredilate Translalione reperilur. Unde> dalur inlelligi, quod
vel possessione propria commorieatur quis, ut non commenlarium illud in Ezeclnelem prius diclaverit
eam uegligat quse sibi jure compelit. Nam revera quara transferret libros ejtisdem Salomonis. Igilur
verbum Doinini propria sanclae virginitalis est bse- desolo, utjam dictum est, Salomone duhium es'.,
reditas, et illam animam decet boc bonum, ul ma- ulrum virginem adhuc habens aniraara verbi Domiui
xime tractel, el clarius agnoscal verbum Domini, scribendo minister faclus fueril: Nam de caeleris
in qua floret gratiavirginalis. llujus rei notissimum omnibus cerlum esse dcbet quod animse ipsoruin
est judicium, ctarilas Joaunis evangelislae, et apo- nunquam a Deo vero fornicatse sunt, ut Deura se-
stoli dilecli Domini, qui in toto texlu sermonis sui quercntur alienum, et hoc raotlo virgines permanse-
salis demonslrat, quam apertis oculis, ul aquila, runt, quod vere magnum fuil inter lot fornicationes
solis seterni radips intuilus sit. illorum temporum, inler lot abominationes ei idolo •
CAPUTIX lalrias non solum genlium exlerarum, verum eliam
Quomodo non tolus Joannet, ted et veteret sancli, ad ** (qnod periculosius erat) carnaliutn Israelilarum.
( Haec de velcris sanptae
quos factum est verbum Domini, rectevirginet di- Scripturse auclorilalibus
eantur, tt tint. dicta sinl.
Quod si quis abjiciat sanclos antiquos conscripto- CAPUT X.
res veteris Instrumenii, Moysen el David non fuisse De
contcriptoribut Novi Tetlamenti, quomodo omne*
corpore virgines, caeleros quoque patriarchas atque virginet tint, ei de Petro apoilolo qui priu* in con*
propbelas, ad quos sine dubio verbum Domini fa- jugio fuit.
ctura est, quorum omnis Scriptura canonica est, De his qui Novutn Testamentum conscripserunt,
quia nonab bominedidicerunt, sed Spiritus sanclus illud constat, quia raente quidem omnes virgines
per eosloculusesi; hoc certe aliud esl. Illi nanique permanserunt, sicut el illi antiquiores, carne atitern
omnes revera virginessecundum tempus illud exsti- aliqui virgines, omnes autem omnjno continenles
lerunl, id est taliler virgines, qualilereosessedebere i post acccptam Verbi de Virgine incarnali nolitiam
poscebal Dei verbum. Diligenler hoc et subtilidiscre- perslilerunl. Mente, inquam, virgines permanserunt,
tione animadvertendum esl, quia Verbum Dei ratio- quia nullius unquam hseresis viiium in semelipsis
nabiliter cura bominibus egit, ut non antequam passi sunt. Carne atitem aliqui virgines; aliqui,
ipsum caro fieret, virginitatem carnis a quoquam j) j ul jam dictiim est, omnino conlinenles, quia, et qui
exquirerel.sequemaximedignam carnis inlegritatem i conjuges jara noverant omnino reliquerunt, et qui
indicarel. Ubi ad incarnationem venit, suaquei iion noverant, conjuges deinde non qttsesierunt.
incarnatione sexum ulcunque bonorificavil vir ipsei Curaque per omnium illorum ora Spirilus sanclus
nascens de muliere, lunc clemum judicavit Spiritusi lucida et alta Jocutus sil verbi Dei teslimonia, raa-
sanclus, roullorunique inspiravit raeiilibus dignurai nifestum esl, quia lucidiora, et altiora sunt ca, quse
esse ul filii vel filise lalis sponsi cum virginilate ; pcr illos locutus est, qui mente, et carne virgines
mentis, virgir.itatem quoque cuslodirenl corporis. permanseruut, quornm supra meraoralus Joannes
Antea totutn hoc exigebat ipsuni verbuin Domini, utt notissimus cst. Paulus quoque vas electionis de
roinislri sui virgines essent virginilale menlis. Etl semelipso prope facil intelligi, quod virginea carne
ila revera virgines fuerunt omnes, qui sanctami incesserit, quia cum de virginibus consilium darot,
Scripluram canonicam conscripserunt, quia cumi inler caelera quse pertinentia dixit ad islud consi-
mulieribut non tunl coinquinali (Apoc. xiv), id est,, lium: vellem autem, inquit, omnes homines esse
cttm idolissive cum sculptilibus vicinarum genlium,, sictil meipsum (7 Cor. vrr). Grandi scrupulo forto
ad qua: filii Israel raaxiinc per raiilicruin concupi-- aliouis tacitus perraovctur, dum tanla de vir<(ihilale
PITROL CLXX. 18
 555 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 556
carnis prsedicantur, maxime pro bealo aposlolorura .A ubi est caro integra coronalur, fruslra Apostoltis
principe Pelro, quem fuisse conjugalum constat, non solis inlegris coiporibus, sed onnii Ecclesise lo-
-
antequam vocantem se Dominum noslrum secutus queus AZmulot enim vot, ait, Dei wmulatione, de-
esset. Quid enim? nunquid corona ejus minor est, tpondt enim vot uni viro virginem caslam exhibert
quam alicujus aposlolorum, cutn ipse sii princeps ? Chrislo (II Cor. xi).
CAPUT XII.
imnquid palmam minus illustrem possidet ? Non ar-
liitror posse palienter ferre pias et religiosas aures, Quod in virginilatt sexus feminei plus el mirabiiiut
divinilat operala tii.
quod propter illud conjugiura minus coronatus sit
El quidem in utroque sexu speciosa et pretiosa est
in ccelo, quam virgo Joannes, quia vere nec ita est.
tali ut virginitas; verumlamen in femineo sexu speciosior
Ncquaquam lege conslringilur gralia Dei,
animam maxinie in lali atquepretiosior est.In illius namque hoc esl feminei se-
virginalem persona seque xus
coronare non poluerit, ut virginitatem carn::, et virginilate omnipotenlia divinilatis abundantius,
animse in Joanne coronavit. 329^1 mirabilius operata est, secundum.supra roe-
moralum epilalamii canlicum, ubi sic pcrsona Palris
CAPUT XI. inlonat: Eructavit cor meum verbum bonum: dico
llem.de eisdem, et de eo quod anle nos dictum ett _
tirginem post ruinam non posse coronari. ego opera mea regi. Lingua*nea calamus tcribw velo-
Sed hic jani occurrit illud, quod beatuset illustris citer tcribentit (Ptal. XLIV).Libenler immoror, et in-
vir Hierooymus sanctam virginem ad caulelam terrogalioni luse nonnulla supererogare videor. Hanc
instruens inter csetera sic loqititur. Audenter loquar: habens intenlionem ut nobiiilalera suam sacra virgi-
cum omnia possil Deus, Virginem non potttl coronart. nitas aliquantisper agnoscat, et palmae suse, per itki
me interrogasti, machinamenta gratiam
post ruinam, vutt quidem liberare de paena, ted non super quibus
non confundal. Cum ergo meditamur opus quod
talet coronare corruplam. Si pro hoc quisquain pro-
inovetur, sciat Jioc diclura esse vel dici potuisse non praelibatis significalur versiculis, pritno sicut verbutn
ile virginibus legilimi conjugii, copulam sive hona- bonum Dei Patris inlelligimus Filium, sic per lin-
rabile connubium thorumqtie ineunlibus, inimacu- guam ejusdera sanctum agnoscimus Spirilum Eleniin
Chrisli apparens in lingttis
lnitiin, ut ait Apostolus, sed de virginibus per illici- ipse, super apostoios
tnm desiderium in fornicalionein ruenlibus. Tales igncis, inlelligerenosfacitquod ipsesit lingua ista; de
qua djfiljiersona Pa tris, lingua meacalamut tcribeeve-
namque recte ruisse dicuntur. tociterscnteaiit. Ipse et una lingua et plures linguse,
idcirco caule discernendum est qnatiler dixerit.
Non dixit, nor. potest Deus virginem suscitare vet quia videlicel ipse et unus spiritus.et septem spiritus
Dei: spirittts sapienlisc et intelleclus, spiritusconstlM
coronare posl legitimi conjugii copulam, sed dixit,' Q
etfortitudinis, spiritus seienliae et pietalis, el spiri-
tifginem non potett mtcitare pott ruinam, non valet tus linioris Domini.
coronare corruplam. Qttis sapiens de illa, quse legi- Magnum quidem et praeclarunt
Deus Pater per ejusmodi lingnara saam,
time nupta est vel fuit, dicat quod ruinam passa vel opus, quod
cum nullum t&nquam per calaraura scribse velo. i;er scribenlr»
quod corrupta sit, prxsertim iniquae verbum
suOfti,verbum bonum mentibus apostolorum
virginitalis votum vovit, propler quod possit tan- velociier
rea ? Ibi ruina, ibi cor- indidil, ut qui fueranl e.Uenus homines
quam prsevaricalionis argui sine litteris et idiotae fierent repente sapienles el
ruptio recle praedicalur, ubi fornicationis crimen
convincitur. Nam revera de legitime nuptis, sicut iirtelbgeiiles, jurisconsulti, et forles, scienles atque
fjjnnaii in initio sapicntise quod est timor Domitti.
recte dtctnm est: QuodDeus corijunxit, humo non pii
ita nihilominus recte dieendura M.tgnum quidera illud opus fuil in animabus virgi-
separet (Malth. xix), nalibus, sexus virilis, sed majus multo praeclarius
est, quos conjunxil Dcus vcl Dei lex, eorum neque mirabilius fecit in anima virginali, et ventre
sed honorabile alque
ruina neque corfuptio, contiubittm,
virgineo sexus feminei, quando in beatam Mariam
itihorut immaculalut tst (Bebr. xm). itaque illud
ait non tutdiare Spiritiis sanctus supervenit, et operatione ejusdem
quOd prsedicius, virginem polest D Spirilus sanclus totam verbi boni subslantiam,
Deus pott ruinam, non valet coronare cortuptam, mirabilis Virgo menle et utero concepil.
propter hoc constantcr dictum esse vel dici posse CAPUT XIII.
perpendit, cui ralio slatiin in promplu esl, ut dicat
De incarnalione Verbi Dei, qua [eminei sexut virgini-
quia Deus injusius esse non potest. Quod liberat de talem Deut honorificavit secundum tupradic.u«
pcena, misericordiae est, quod non coronat corru- canticum.
ptam, justitise esi. Porro quin post coiyugalem co- De opere illo mirabili graluletur atque glorietur
pulam sanctam coronet conlinentiam, nulla justitia recte Paler laudabilis : Eructavit, inquiens, cor
repugnat, quia videlicet legitime conjugatos, nec meum verbum bonum,dico ego opera mea regi.Lingua
divina nec humana tex ulla condemnat. Cum igilnr mea calamus tcribw velociter tcribenlis (Ptal. XLIV).
in B. Joanne vel in caeleris quibuslibet virginitas Quod ita recle valet intelligi, secundum sirniliiudi-
coronata pnedicatur, de B. Petro vel sitnilibus nulla nem alicujus boni et sapienlis hominis qui dicere
qtiemquam suspicio perturbct, quod eos simililer possit: Sapienliam raeani occultam esse nojui, sed
eeronare non debuerit vel poluerit justtts, el omni- assumpla, et bene polila pelle ovis aut viluli, atque,
petens Deus. Alioquin si virginitas nusquam non adhibilo calan.o qualem habui sensutn vel scieutiau»
 657 LIBEB DE LiESIONE VIRGINITATIS. 558
tacitocorde conservatam diligenter conscripsi,' ut A mece, et capthium me ducentem in iege peceatt
videre et legere possenl alii quiqtie dociles ac bene- qum ett in membris meis (Rom. vn ), Tunc Deus
voli, qtwlibus prodesse potest tbesaurus desidera- misericors dissimulat exspectans ad pccnilenliain,
wlis qui requiescit in ore sapienlis. Secundum, sicul habemus ex libro Sapienlise : Misererit om-
tnquam, hanc similitudinem fecisse Deus Pater nium, Domine, et nihil odisli eorum quw (ecisii,
inteUigitur ex praescriplo capitttio psalmi. Nam nt est dissimulans peccata hominum propter pamitenliam
omnipotens, omnipoleriter naturam lnimanam, id (Sap. xi). Porro si cttm superbia et contemplu pec-
est corpus hominis et ralionatem unimam formavit cat, merilo de illo dicitur : Qui in sordibus est sor
in ulero sanctlssimse Virginis et optime polivit, id descat adhuc. Et in Psalmo: Exacerbavit Dominun
est ita concipi fecit ut nibil hispidura aul pilosum peccator; secundum mtiltitudinem irw tuw non quwret
haberet illa naturse nostrse pellicula de vetuslaie (Ptal. x), id est idcirco non corripiet eum in mise-
peccati originalis. Tunc adhibita lingua sti.i, id est ricordia, quia multura iratusest. Et de tiriibus ab
mirabili opifice spiritu suo tanquam calamo scribse Apostolo diclum est: Propterea tradidit illos Deus
velociter scribenlis, toltim Verbum suuin, verbum in passiones ignominiw (Rom.i), id est dereliquit,
bonum, sapienliam suam, sapientiam sibi coselernam non liberaviteos a passionibus ignominiae, a qui-
illi creaturae, id esl ralionali aniraae, penitus ipscri- B bus nos humiles suos, sive in ignorantia sive in
psit, tam velociier, tam plenarie laroque veraciler inlirmitate posilos, ipse liberare dignatur
ttt nibil sibi desit de omni ihesauro illo, qui requie- 330 GAPUT XV.
scebat et requiescit adbuc in corde ejnsdem Patris Utrum vel guomodo debeat vei potsit contectati qum
sapientis. Nam licet illuc intromissum sil, nihilo- in sancto ptoposito corrupta est. .
ruinus lamen remansil omne verbutn et permanet Aliam raihi qua-slionem scripsisti: Si in proposito
in corde Palris mullo certius atqne conslantius virginitatis corrupta consecrari debeat vel possit. De
quamremanet incorde tuo versiculus tuus postquam hoc tibi respondeo, quia manifestum est adulterium»
illum cerae vel membranse inscripseris. Haec inseri- dum corrumpilur illa quae jam volum vovit, vcl
ptio fuit illa dictio Dei, quam prsemiserat, dico, in- proposilum suscepit, ut esset Chrisli sponsa; ve-
quiens, optra mta regi. Cui enim regi nisi assumplo rumtamen in Jereraia legiraus Dominum dicentem :
bomini ? Hoc namque ibi naturse noslrse factum est, ut Vulgo dicttur: Si dimiserit vir uxorem suam et rece-
nihilomninosciaioperaripersonaDeiPairis,quodnOn dens ab eo duxeril virum allerum, nunquid reverlelur
sciat homo ille assumptus, cui taliter opera sua dixit. ad eamultra? Nunquid non pollula et contaminata
CAPUT XIV, eril mulier illa ? Tu -aulem [ornicdta es cum amatori-
" bus multis, lamen tevetlete ad
De eo quod diclum est: t Et qui in tordibus est sor- me, dicit Dominus, et
descat adhuc. » ego suscipiam te. Cura lioc Dominus dicat, non audeo
Haec pro g.oria sanctae virginilatis in femineo sexu dicere quod consecrari non debeat, vel possil qnse,
dixerim, ut cognoscat ille sexus quantum virginita- modo praescripto a sponso suo, Cbristo, recessit.
tem ejus divinitas honorificavit in.opere lam admi» Differt lamen nonniliil ipse ordo consecrationis,
rabili. Cognosccns autem uterque sexus. nobilitatem quse virginilalis sigilluin ^custodivit, dum sacrura
hanc sui propositi, sordium ejusmodi, propter quas velamen suscipii nudalo capile et revelala facie ad
sermoinceplus esl, ignobilitatera respuat, el liraorem speculandam gloriam Domini assislit, signumqnc
non contemnat, propter illud quod dictum esl: Et primse fidei annulum accipit, et voce publica dicit:
qui in tordibut etl, tordetcat adhuc ( Apoc. xxu ), Annulo suo subarrhavil me Dominus meus Jesus
(lera: Qui minima contemnit, paulatim decidet (Eccli. Cbristus, et tanquain sponsam decoravit me corona.
xix). Sive majores, sive rainores admiserit sordes, Ilem: Posuit signum in faciem meam ut nullum
contemptus omni animse nimis perniciosus est. Scien- praeler eum amatorera adiniltara. Ej'usmodi insignia
dttm quippe estaliud esse, cum quisper ignorantiam, non aguntur illi qitae, postquam in saeculo conver-
aliud cum per faifirmilatem, aliud Cum per super- ]D sata, virum cognovil, veniens ad eonversionera,
biam, id eslcum contemplu, peccat. Si per igno- sacrdm velamen accipit, sed operio capite.et absque
rantiam peccat,el talis est ut, cognilarerum veritale, annulo sacrum velamen superinduit gratiam sortila
peccalum ipsum relinquat, cito ignorantise illius sseculi, id est vidualis ordinis. Quse in sanclo pro-
subvenit Deus, sive per visionem, sive per Scriptu- posilo corrupta esl, non parum consequitur, si
ram, sicut babemus de Abimelech. En, inquil, mo- revertens adjvirum suum Chrislum laliter suscipilur.
rierit propler mulierem quam lulitli; habel enim CAPUT XVI.
tirum; et aU ille: Domint, num gtnttm ignoranltm llem de eadem te, et quaiis in vifili eliam texu de
el justam inlerficiet ? Dixilque ad eum Deut. Et ego criminibui occultis discretio secundum cariones. •
tcio quod simplici corde (ectrit, tt idto cutlodivi te Verumtamen si corruplionem ejus nemo scit prae-
ne petcartt in mt, tl non dimiti le ut tangtrtt illam . tereum, cui secretam et sponlaneam forle» confes-
(Gen. xx). Quod si per infirmilatem peceat, id sionem obtulerit, faleor tibi, quia diffinire non au-
csl, ila ut dicere possil. Condclector legi Oei se- deo, qiiod inlegra consecratione conseerari non de-
cnndum interiorem kominem; video autem aliam beat, vel non possit. Nam virili sextri magnus est
legem in membris meit repugnantem legi, menlis non solum venise, scd eliam gratiae locusex sancto-
 55S RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS B60
rum decrelis rcservaliis, uhi peccatum non lalitef A puellam nihil debere pati,', qua> corrupta esl per
admissum est, ut vulgus sciat cl persona infarais vim. Sic enira scriptum est in lihro Deuteronoinii:
haheatur. Exenipli gratia, si adulteriura perpetra- Si in agro repererit vir puellam quw despontata ett,
tum, publice diffamalum, vel in jtidicio lestibus est et apprehendens concubuerit cum ea, ipse morietut
conviclum, non debet ejusmodi pcrsona sacris or- solus, puella nihil patietur, nec esl rea mortit quo-
dinibus fungi, ne populo scandalum faciat, et sacrum niam ticttt latro consurgit contra fralrem suum, et
niinisteriuni contemptibiliter reddat. Si autem hoc occidit animam ejus, ita et puella perpesia est. Sola
nemo scitprseter Deum, et praeter etim, cui secreta erat in^agro, clamavit et nullut adfuit qui liberaret
et spontanea confessione manifeslatttr, eaula discre- eam (Deut. xxn). Virgo qttoque fidelis in stta pas-
tione, el misericorditer condonalum est, ut posl sione el Chrisli confessione tlicit. Nunquam inqui-
poenilentiam nihilorainus secretam sacris mysteriis nalur corpus nisi de consensu mentis. Nam si invi-
pcrsona illa admoveatur, secundum exemplum Da- lam me feceris violari, castitas mihi dupiicabilur
vid, qui pcenitentiam agens, non solum sperat ad caronam. Nam sic patilur violatorem castitas,
veniam, sed et recuperandam pracsumit propheticse sicut serpenlem, sicut laironem, sicut barbarum.
graliam doctrinse, quam habuerat dicens illud: Igilur saltem de ejusmodi, id est de illa quae vim
Docebo btiquot viat tuat, el impii ad te converlenlur B passa esl et corrnpia, concedendnm esl quod coro-
(Ptal. i). linnc discrelionem te legisse, vet legere nari possit, et ideo liceat illara sicttt incoiriiptara
posse sciens in Palruui decretis, et prsecipue ina- consecrari, licel bealus Hieronynius nullam exce-
gni Leonis, lantummodo sensum breviter apposni, ptionera, vel determinationem fecerit de modo su-
hoc iniendens possibile videri, ut non impar mi- periori, id est de lapsu secrelo, qui nullum Ecclesi=e
sericordiae, vel gratise qnanlilas veniat eliam super Dei scandalum fecit, el quo persona non est facla
sexirm infirmiorem, ubi in lapsu suo soli Deo co- infamis, sapientes viderint. Mihi videtur insequalitas
gnila, ncc habila infamis dicere polest: Tibi toli esse misericordise, ut non ila inferiori femineo sexui
peccavi, et malttm coram te feci (ibid.): Diflinire sicul fortiori, id est virili condescendatur, iu eo
laraen non audeo qtiidquatn ne conlrarius dicar videlicet ut clericus secreto lapsus ex concessione
beato Hieronymo, qui, ut supra memoravi, lant con- canonum etiam ad sacerdoliuin suscipiatur, et
slanler ait virginem non posse suscitari posl ruinam, puella secreio lapsa ad consecrationem suo proposito
vcl coronari corruptam. usitalara non adniittatur.
CAPUT XVII.
De illa ouw per vim corrupta est, quatiter eam de- C
fendal nuctorilat sacrw tegis.
Sed rursus et ralio senlit, et lcx sacra deceruit

R. D. D. RUPERTI
ABBATIS TUITIENSIS

AMULUS

SIVB

MAIOuUS ITEB CHRISTMUH ET IUDIUH.

»3» PROLOGUS AUCTORIS

ciebam ego jamdudum quod nunc dicit, Pater mt reverende, abbas vel venerabilis, sciebam et- vulnttato
corde sentiebam ilaeste, ut landem tu animadvertisliquiaquwabscripsi (52) quw scnbonon tunttmt tpmlu
Deitl omnia quw obitcta tunt ptr eonlrarium libritnostnt homimbu* malw voluntattt, ex radtce putlula-
runt amariludinis. Unde aulem hoc poteram tcire, nitiex gloriosoletltmoniocontcienttw?hoct Nam glona
aottra, inquii Apostolus, nwc est teslimonium contcientiw noslrw (II Cor.etI). i Lum igttur tcirem; nam
eliam ceriit cumindiciis ad gloriam Dei hoc referre possem, ubi, quando quomodo vtsitattonem\acceperini
Svirilus, spirantis ubi vult ei dividentis singulit prout vull, numquid cedere debebam etdem quam dtcis vmdtte
mtmtlerto dtvim verbi
aiaboti, amariiudini hominum malw volunlalit ? Nunquid dignum trat a laude vel «fs« vell"n. ntauaquam
cenareet gratioiam desuper dalam, inius consomtam tilentio detinert? .Vligut

(52) Vide apologtam pro Rnpcrto.

561 DIALOGi 1NTER CHRIST. ETJUD. — LIB. I. 505
vaterem. Ul tnlertm nunc taceam deamicit hominibut bonw voluntatit, qttalium nunc mihi non minus, et tu,
qui ad diu optalum mtcompellis opusculum, ut, inquam, laceam dehominibut,qui me dormire non linunt, ipst
Deut Dei verbum elausum sibi esse orit mei non patitur oslium, tnodis quisbttsdam sttper me jus exercens magi-
tterii tui, ut ti vellem, de ipto tacere non possim. Infeticem me vel in hac parte profileri non audeo, quia non-
nultis experimemis aliquantisper didici quw sit itla vittub qtta deficiunt felices et sancti.Qualium de maximis
tmut Jeremia* cumprwmisisset: t Et factus est milti sermo Domini in opprobrium et in deriium tota dit tt
dixit: Non recordabor ejut neque tpquarin nomine ejus(Jer. xx).i Prolinusuit : t Et factusest incordemeo
quasi ignit exwtluant (tbid.). t Psalmista quoque secundum euindem sensum cum dixissel : t Posui ori meo
eustodiam, cum comhteret peccator advettum me; obmutui et humilialus sum, el tilui a bonis (Psal.
xxxvm), i protinui defeclum tuum intinuat hit verbit : t Et dolor meus renovatus est. Concatttil cor tntnm
intta me tt in mtditationt mea exatdescet ignit (ibid.), > Slalimque : t Locutut tum, ait, in lingua
mea (ibid.), i tubaudilut, qui tacete decreveram. Nimirum senium verborum experimenlo melius addiaici
tectione 'additcere poluerim el hinc ett quod et ego nunc usque loculus *um, et lotfuar tn lingua mea
ronle haclenut, et-dura facie quasi adamantina. Sed his omissii, quw forte nimiam videnlur sjrirare
?itam
confidentiam, quanquam til humilitale remitta ulilior humilit confidenlia, jam nunc in rem ingrediar,in
oput qutd fu janidiu txtptctat, jamdudum vehementer e[fiagitas. Conslituenda est mihi, quoniam ita
postulat, quatdam Christiani conlra Judwum monomachia, ila ut sub dialogo totum dueltum procedat,
Chrittiano ad fidem evangelicam invilante Judwum, Jndwo quanlumcunque polest ex litleta legit et ex
tensu tuo tepeteuiiente Christianum. Pulas enim et forlt non inanitcr exittimat, quod Itwc dispuiatio, et
*i non necettaria etl veletanis, tallem nosttis potetit ptodesse tirunculis, cum eX multiludine legis et
prophetarum, sive omnium sanclarum. Scripturarum, atiqua simul congesla liic invenerinl, quibus velul
armit communiti expugnare non dubitent tensum Judaicum extollentem se advertut scientwm Dei
(II Cor. x). Hoe tgo factte insittam , sicut vit, ticut instantet exigis, prout Deus dtdtrit, et animo
in aliit occupato pottibilt fuefit, tl ticut omni rationt, quoad potero , fideliler armare Christiunum,
ita omni contradicliont. diligenler curabo tubornare Judwum. Fetlivum fil pueris fidelibut hoc
tpectaculum; nam non necette tsl forlt tenibut, nec vacat aut delectabile inleresse, aul animum intendere
ad hujutmodi confticiunt; quippe quorum in mentibut bene fundalum est' tuper veltam tt Htmitet itat
Ghrittianw fidti fundamtntum.

332LIBER PRIMUS.

CmtiSTiAinjs.Ego, baptizatus in nomine Palris et A . tam vtrnaculus, qnam emptitiu* circumddetur, tt '
Filii et Spirilus sancli, maculam peccali originalis, quicunque non (uerit dettirpe veslra, trilque patlum.
realitm inobedienlise primi hominis in memetipso meum in carne vestra \a (oeduswterrium. Mascutus,
. (Klui; et conlra cibum tigni vetili, quod idem primus cujus prwpulH caro circumcita non fuerit, delebetur
liomo coinedit, corpus et sanguinem Christi deligiio anima illa depopulo tuo; quiapactum meum irrituwt '
crucis, Deo dante, suscepi, coraedensque ac bibens fedt (Gen. xvn).
graiiam et gloriam consequor adoplionis filiorura 1 CHRIST.Tradilionem istam jamdudura legi et
Bei. relegi, veneralus sum el nunquam desinam venerarh
JcB.Eos.Ego, circnmcisus circumcisione quztm quia fuit tradilio Dei. Debemus autem, *gc nariter
Deus Abraham, Deus Isaac, Deus Jacob auctoritate el lu, considerare intenlionem ejus qui rradldit se-
«ualradidit, primogenilus sum filius, quemadmodum cundttm dictum hoc, quia cum dixisset: Et circum^
Oeus ipse ad Pharaonem dicit: Filiut meut primo- ddetit carnem prwpulii vestri: subjunxit alqiie ait:
ftnilut Itrael, dixi tibi : Dimitte filium meum Utsignum fcederis inlet me et vos. Primum hoc ex
*t serviat mihi; et noluisti dimittere eum. Ecce te qusero quid sit foedus et quid signum foederis
igo inlcrficiam filium tuum primogenilum (Exod. iv). nuncupatur. Dic ergo quid sil fcadus?
CHRIST.Causam sive utilitatem ego novi et di-; B JUD.Fcedtis amiciliae composilio est, animorum
jturus sum ttbi, propter quam baptizari debuerim, invicem diligenlium conjunclio est.
fet necessario baptizalus sim ; tu prior causam,sive~ CmtiST.Recle respondisti. Creator creaturae Deus
jlilitatem dic, si nosli, propter quam circumcisus fcederalus est, Deus homini Abrahse per amiciliam
iis. Ego namque paraius sum demonstrare tibi conjuuelus est, et illius rnuluac confcederalionis
4itod vulnus circumcisionis boc tempore eflicere signum voluit esse circumcisionem carnis. Dic ecgo-
jon potest ut filitts sis. Becita nunc ipsara tradi- quid, vel quale foedus illud fuerit, ctijtis in signuin
.ioncm Dci, iradilioitemcircumcisionis. Deus fcedeTratnsliominianiicocircumcisionem dedii.
Joo. Ad Abrabam patrem meum Deus oixit: Sic enim scriptum est: Sic Deus dilexil, ut circura-
Et tu ergo tutlodiet paclutn meum et temen luum cisio sil signura foaderis. ' (
>osttt in generalionibut tuit. Boc ttt pactum quott JCD. Quid, nisi quia Pater noster idem Abraham,
ibservabitisinttr me el vot, ei. temen luum pott le. vir bonus, homo sanctus fuit et sancte vivendo
Jircumcidetur in vobis omne mdseulinum et circum- Deo placuit.
.idetis carneni prwputii vtstri, ut sit signum fcederis CHRisT.Noiomihide tuocorderespondeas;sedlioc
mter me el vot : Infant oclo dierum circumcidtlur imhi responde.quodexipsadeprompturasitScriptur.iv
in vobit; omnemascutinum in generationibut vtttrii sacravVcrura quidcnt est quod AlH-aliamvtr bonus.
 563 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 56i
txstitit; sed ego ipsis Scriplurae vocibus cerluinfi A rens cum dixisset ei Domimis : Suspice eoelum, et
qiisero capitultim, quo bonitalis, vel sanctilatisillius 3 numtra stellas, si potes;'sic tril semen luum (Gen.
inditbilalum suscipiamus teslimonium : Quo stas ? xv). Tunc demum Scriptura : Credidit, inquit,
Quil taces et titubas? Ego tibi dicam : Credidit( Abraham Deo, et reputatum est ei ad justitiam (ibid.).
Abraham Deo; el reputatum est ti ad jusliliam i JUD. Quod erat illud semen ? vel quid intelligere
(Gen. xv; Rom iv; Gal. m). Hoc de nullo ejus operei me vis in eo quod narras, atque in te, sive alqtie in
diclum, vel scriptum est, quod ad justiliam ei sitt semine tuo, ut alibi diclum est, benedicenlut omnes
reputatum, nisi de isto solo, quia credidit. gentes, sive cognationes terrw ?
JUD.Concedi oportet; etenim ita esse manifeslumi CHRIST.Inlerroga palrem tuum, et annunliabit tibi
est. pater luus Jacob, cttjus in carne quod gloriaris
CHRIST.In die illo, ait Scriplura, pepigit Dominuti pater luus sil; Veniet, iuquit, 'qui mittendut sit, et
fwdUt cum Abrahatn (Gen. xv); et deinde post an- ipse erit exspectatio gentium (Gen. XLIX).Quod ille
nos non minus qualuordeciro, apparens ei Dominusi dicil exspeclationem gentium, hoc intellige hic be-
dixit ea quse jam meminisli : Circumcideiur, in-, . nedictionem gentium, et hanc esse remissionem pec-
qniens, in vobit otnne masculinum el circumcidtlit t calorum, quia peccatum maledictio est, per quod
carntm prwputii vettri, ut sit tignutn fwderit inter me. B m0rs introivil in hunc rauudum (Rom. v). Ergo
it vos. Est igituraliud fcedus et aliud signum fcede- illud semen Abrahse Messias est, quem exspectave-
ris, quia feedus fidei merilumest; etenim propter runt palres tui, et in boc semine credenli Abrahse
fidem et Abraham ante Deum juslificalus et Deusj fides ad justiliam reputala esl; et pro hujus jtistitiae
Abrahae foederatus esl; signum aulem fcederis cir-. et ficlei merito, Deus cum illo fcedus pepigit, cujus,
cnmcisio, quae post tot annos jussa est. Proinde > videlicet foederis signum circumcisionera Deus esse
rum dicilDeus: Eritquepaclummeumincarnevettra i voluit.
in fwdus wternum: Nolo sic accipias ut dicat: Et cir- JUD. Si, ttt dicis, fcederis vel Gdei signum circum-
cnmcidetis carnem 333 TCSlramin seternum quiai cisio est, quare in illa parle corporis quae non ap-
foedus quidera seternum e&t; circuracisio aulem ini paret posila e»l? Signttm enim, sive id quod pro
srlernuin exerceri non potest, quippe ubi nec ipsai signo ponilur, ibi poni debel ubi videalur. Cur ergo
circumcidentium successio aelerna esl. non polius iu facie, vel in aure signum positura est,
JUD. Et tamen ad seternara salutem necessaria i vel in aliqua corporis parle, ubi paleret ?
est, quia masculus, inquil, cujut ptwputii caro cir- CHRIST.A Deo nihil non videlur, sed,omnia mtda
cumcisa non fuerit, delebitur anima illa de populo; ; p et aperia sunt oculis ejut (Uebr. iv). Melius ergo et
qttia pactuxn mtum irrilum fecit. ration.ibilius, quoniam in semine venturo erat fides,
CIIRIST,Necessaria fuit, quandiu illam exerceri i in ea parle corporis, per quam semen naluraliter
oporiuit. iraducilur, signum fidei posilum est. Sic Noe, qui
JDD. Nunquid ad lempus posita, sive observari i sirailiter pcr fidem justilicatus est, credidit enim
jussa cst ? ant Deus qtti illam observari jttssit muta- Deo dicenli : Ecce ega adducam aquat diluvii (Genm
bilis est ? Quid ergo est quod dicis : Quandiu illam vi),etc. cura cseterifereoranes permanerent increduli;
exerceri oporluit ? propler quod et Scripturade illo dicit, quia JKSIU*
CHRIST.Recole quod jam inler nos confeclum est, , alque perfeclut cum Deo ambulavil (ibid.). Sic, in-
scilicet circumcisionem non essefoedus, vel paclum; quam, congruum signum accepit secundum ralionem
sed pacti vel fcederis signum ; patremque Abraham i fidei suse. Nam quia dicenli Dco : Ecce ego adducam
non ex circumcisjone, sed anie circumcisionem perr aqttat diluvii tuper lerram. Itemque . t-go p\uam
fidem fuissejustificatum, faclumque Dei atnicum. tuptr lerrqm quadraginla diebut, et quadraginta no-
JUD. Et quidem recolo, sed nihilominus conslatt ctibut (Gen. vn), indubilanter credidit, et fecit arr
quia absque ulla determinatione lemporis dala eslt cam sicut Dominus mandavercit et signum accepit
circumcisio ab selerno el incommutabili Deo. D non ubicunque, sed m nubibus cceli, unde descendit
CHRIST.Est igilur circumcisto justiticv fideisigna- pluvia, sicut ipse credidit. Nam ecce, inquil Deus,
culutn (Rom. iv). Quaero. autem nunc a teipsam fideii ego statuam pactum meum vobiscunt, et hoe signum
substantiara, scilicet in quo fidetn habueril Abra- fcederit inter me el vot : Arcum meum ponam in
ham, quid crediderit, quae res in medio-posita fuerit, , nubibut cceti (Gen. ix).
in qua inventus est fidelis ? Quid ilerum stas ? Quid1 Jcp. Quid necesse erat fcederis signuni, ut dicis,
ilnbitas ? Ego dicam tibi quia promissio seminis, in; circumcisionem dari i
qtto benedicerenlur omnea gentes, primuni et ulti- CHRiST.Quidhoc interroga,s ? interroga siraul quid
inura capitulura fuit ejus fidei. Primo namque lo- necesse fuerit vel ad quid valcaf, siguuni fcederis ar-
qttens ad eura Deus: Egredere, inquit, de lerra tua, cum poni in nubibus cceli? Sin boc inlerrogas, non
et de. c^gnalione tua, etc. usqtte, alque in te benedi- ego, sed ipse Deus respondebit: Videbo, inquit, eunv
centur universw cognaliones lerrw (Gen. xu), et jam i et recordabor fwderis sempiterni; ut non sint ultra
tunc quidem crcdidit; egressus namque cst, sicut aqum diluvii ad delendam universam carriem (ibid.).
ei praeceperat Dorainus ; post aulera Iabores pere- JUD. Ergone Deus obliviosus est, ul opus sit iliura
frinationis atquc exspecistionis, quarta vice appa- c oinraoncri signp recprdatipnis 1
 865 DIALOG. INTER CHRIST. ET JUD. — LIB. I. 566"
CBRIST Non est obliviosus; sed recordari recte A in prophelis manifesle habemus. Prsedicabaiar JU-
dicilur, dum nos recordari facit. syrio, prophetabatur Babyloniis, nunliabalur Hoab,
Jun.Assentio; nam et ad Abraham : Nunc cognovi, clamabalur JEgyplo^dicebalnr Medo, pariter et Idu-
inquit, quod timeas Dominum (Gtn. xxn),cumet maeo; non tacebatur Arabiao, imperabalur merelrici
ante, sicut emnia, ita et islud cognoverit. Tyro, caeterisque nationihus per prophelas Isaiam,
CHRIST.lgilur si inlerrogas quid necesse fuerit Jereraiam, atque Ezechielem ventura nunliabanlnr.
signuni federis circumcisionem dari, ipse tibi et CHRJST.Ptane scimus qtiia mullis genlibhs sua
si non eisdem verbis, eodem sensu respondebit: mala ntinliabanlur, suum vae Assyrio, suum onus
Videbotignum, et recordabor fxderit mei, quo pro- Babyloni, suum onus ^Egypto, cselerisque genlibus,
pler fidem pepigi cum Abraham, quia credidil in quas enumerare longum esl; sed illud non erat prse-
semine qnod proraisi. Recordabor, inquam, et po- dicari gentibus bencdiclionem seminis Abrahse. Aliud
sleros Abrahse recordari faciam, ul sint certi, quod erat prophetam, in angulo judaici domatis, sedendo
non dimiltam fidelis, et verax, nisi verbura prorais- calamo suo, litferis unius Hebraicae linguae, de
sionis adimpleam. genlibus quibuslibet ventura praescribere ; aliud
JDD. Quorum ista omnia ? Quo lendis aut quo me aposlolos ad gentes ire, et omnibus linguis prsedi-
ducere vls ? B care pcenitentiam, et reraissionem peccatorum in
CHRIST.NonnetiW supra proposui demonstrare nomine seminis Abrahae.
quia vulnus circumcisionis boc leropore elBcere non JUD. Et propheta Jonas ad gentes ivit; ad civi-
: potesl, ul tu ille filius sis, de quo Deus ad Pharao- talera caput Assyriorum, Ninive, missus est, et
nem : Filiut meut, inquit, primogenilu* Israel; di-. praedicavit.
mittt filium mtum, ut sacrificet mihi ? (Exod. iv.) CuaiST. Quid, rogp, praedicavit ? nunquid prsedi-
Exspecta paulisper, cito illuc perveniendum est. calionem benediclionis ? prsedicaliouem regni Dei ?
Ego adhuc lUri dico quia Deus, quem impossibile non utique, sed boc lantum,: Adhuc quadtaginta
esl mentiri, non conlcnlus promissionis el fcede- diet, el Ninive tubvettetut (Jon.m). Non praedicavit,
ris sui sigum dedisse cireumcisionein, juraraen- neque boc praedicare missus est ut gentes ad Do-
tum addidil in repromissione bis verbis : Per me- minum converterentur; nec enim jafti venerat con-
metipsumjuravi, quia fecitti rem hanc, et uon pe- versionis genlium tempus ; sed boc agebaiur, ut
perdtti filio luo unigenilo, benedicam tibi el btnt- Assyrii.quibus incaptivitalem tradendus erat Israel,
dicentut in temine tuo omnes gentes tetrw (Gen. justiores Israel comprobarcutur, dura iidem Assyrii
xxn). Optabat enim Deus fidelis ut cerli essent bo- „ prscdicationi vicinse subversionis suae crederent^
mines de immobilitate consilii |sui, et idcirco cum Israele incredulo permanente, cum ei captivitas ea-
jan dicto fcederis signo jusjurandum quoque inter- dem per mullos prophelas diu prsenunliarelur,
posuit, per temeiiptum jurans.quia per quem Juraret, multis miraculis concurrentibus, quse maxime pcr
majorem non habuit (Htbr. vi). Ecce implevit quod Heliam, ei Helisseum operatus est Deus. Quid nunc
promisit, non oblilus est quod juravit, juslificalus tacilurnus aslas ? Ut video non habes quid econlra
Deus in serraonibus suis sicul orat David (Ptal. L), dicas, quo infirmare possis veritalem manifeslae rei,
et fidelis in omnibus verbis suis, sicutidem ait quamdicimus, quia venit ad bencdiclionem oinnium
(Psal. CILIV), qttia de semine Abrahse Messias, qtii genlium semen Abrahae, quod promisit, et cum
dicilur Cbrislus, nalus est, el in islo semine jara- jurejurando repromisit fidelis Deus.
dinlnm benedicuulur omnes gentes. Juo. Omnia quse dicis mea sunt; et de meis libris
JUD. Quam multi benedictionem islam non quae- eas sustulisti. Unde haec libi ? Quid. ad te de Scri-
runl, quam mulli per orbem lerrarum quem tu dicis pturis meis ?
Cbristuni oontemnunt! Quomodo ergo lu dicis quod CHRIST.Nunquid ego non sum, aut esse debeo,
isle sit iltud semen, in quo, sicut promissum est bene fraudulenlus, ait Jacob fijio suo primogenito
brahae, btntdictntut omntt gtnlet tive cognaliones QEsau, et accepit benedictionem tuam (Gen. xxvn),
tettw ? nimirum sicut Rebecca mater vcstibus Esau valde
CBRIST.Nunqiiid hoc Abrabae promissum est, bonis, quas lu, Judsce, dicis esse tuas, ornavit m>
quod in semine ejus benedicentur oinnes homines? Chrislianum. Sed jam veniaraus ad propositum,
Non uliqtte; sed otnnes genles, oinnes cognaiiones, siquidem proposueram demonslrare libit quod hoc
id est quicunque sive qualescunque de omnibus gen- lempore circumcisio tua nonprosil; et quod post
t&us, sive cognationibus credentes, ut non sit, aut adventum serainis Abrahse cessare dobuerit. •
discernatur • in benedictione hac masculus aul fe- JUD.Non vacat audilum praehere diulius sermoni-
mina, genlilis el Judaeus, circumcisio et praeputium, bus hujitsmodi: aliis enim occupatus sum negoliis;
barbarus et Scylha, servus et liber. Olim non isla, vetnam rursus atl audiendum el respondendum curn
pjriusquam semen islud veniret, sed inira solam opportunum fuerit.
Judaeara ista benedictio, imo benedictiouis 334 CBRIST.0 Judsee, quoties subterfugisti per occa-
promissio continebatur, et cum illse propheiicse vo- siones hujuscemodi, et diem condictara inter nos non
ccs audirentur, non praedicabatur cseleris gentibus. observasli?Fugis,et raliones veritatis pati nonpotes,
, JOD. Imo et cxteris geplibus nrsdicabatur, el hoc oculis a lumine ejus reverbpralis. Sic qaondfn^t-
 *
5G7 . RUPEUTI ABBATIS TUlllEINSI!» 568
giebirat patres ttti non ferenfes, nisi velala csset, A , CiiRisT.Dicara brevttcr, quia cum duo sunt foedus
clarilalem vulttis Moysl. Sed nunc mane, obsecro ct signutn fcederis, sicut hactcnus clarissirae dcrnon-
qiiia veritatem diligens, luain quoqiie salutem qttsero. sirattim est Isaac el Jacob .ita, sicttt pater eortim
Non tibi impropero te non esse sapientem, juxta Abraham.etfoedusinmenteetsigntimfcederis, scilicct
quod quidam luorum prophelarum dixit : Propterea circnmcisioncm in carne susceperunt; Ismnel autem
captivus aclus'eil poputus meut,quia nonhabuil tcien- et Esau absqtie thesauro fidei, sine compositioue
tiam (Isa. v). Et alius dixit: Quia lu tcienliam repu- foederis signum, Itl est circumcisionem perpessi
lisli, repellamte, netacerdotio fungarismihi(Ose. vi). sunt, et lanquam vasa vacua signaculo supeifluo
Cacterique mulla his similia. Sed hoc libi insinuare signali sttnt. Proinde benediclio illorum lota in
cttpio, ne adco sciens tibi videaris, ut ultra discere carne rebtisque corporalibus fuit, dicente Deo ad
nolis; non, inquam, ita sapiens quod lemelipsum Abraham :Superltmael quoque exaudivite,eccebe-
sis, ul nudiens verilatem contradicas veritati.' nedicam ei, et augebo, el muliiplicabo eum talde (Gen.
JUD. Dic caetera, prosequere quousque vis. xvn),diccntelsaac ad Esau : In pinguedine tttrwtt
CHRIST.Profecto si recolis rite, si recjtans bacte- in rore cwli desuper erit benedictio tua (Gen. xxvn).
nus Scripturarum voces et sensum rite perpendis, Porro bencdictio Isaac, et benediclio Jacob in bonis
boc vides, quod signum foederis, signaculum fidei, B • est spirilualibus et sempiternis, dicenle ilidem Deo
circumcisio carnis, quam Pater Abraham Deo jnbenle ad Abraham : Pactum vero meum staluam ad Isaae
suscepit, quoddara schema vel habitus fuit profes- (Gen. xvn), dicente Isaac ad Jacob : Serviant tibi
sjonis, testimonium perltibens hominibus fidelibus populi, et adorent te tribus (Gen. xxvn). Qwotl pro-
spei el exspectalionis, quo sperarent credentes et pler Chrisltira dictum est, in quo sine dubio carnem
exspectarenl adventum beali seminis Abrahse, scili- Jacob adoramus; Iicetet islis leuraoralis benedictio,
cet.Christi et hoc lestimonium habentes, jtista mise- scilicet abiKidanlise de rore coeli et de pingiiedind
ricordia, miserirordi justilia deberent in adventuejus lcrrse non defuerit. Circumcisionem tuam, o Judsee,
ad perfectum juslificari; el ipsi Deo, qui promiserat, qui hodie circumcidcris, sic appendil Deus, ut illius
commonitorium fttit, ut videret illud signum, et re- Ismaelis et illius Esau, quia quemadinodura illi, sic
cordarelur fcederis sui el mitteret semen illud quod ct lu sine fide, absque fcedere signum fidei, signa-
promisit, quod juravit. Quod si ita est, imo quia ila Ctiluin quod erat quondam fcederis, accipis vacuus,
est, revera post adventum ejusdem seminis, omnino scilicet circumcisionis vulnus.
circumcisio cessare debuit, cura circumcidi boc sit Juo. Quantura in le est, confundis gentem no-
dicere : Mitte quem missurus es (Exod. iv), milte
Q slram, abolerc niteris generis noslri memoriani;
qnia nondura misisti; nec enim illum recipimus, utincircurncisi pcrniaitentes, in nullo caeteris gen-
quetn misisse diceris; et hoc est negare illum, qui libus simus dissimilcs, et ita deleatttr nomen Isracl.
jain venit benediclut in nomine Domini. Proinde vc- 335^BRIST. Nonconfundo geniem tuara, scd ad
raciter et recle nunc mihi dicilur, ciii tu persttadere veram le cupio pervenire gloriam; ul non glorieris
volebas tit circumciderer, dicens sub ipsis exordiis Ln
carne, sed in fide seniiuis Abrahse: una enim
evangclicse prsedicationis gentilibus auditoribusEvan- el magna gens Abrahse proraissa secundum
gens,
gelii: Quia nisi circumcidamini secundum morem serainis ejus fidem, dicente Deo : Faciamque te in
Hoysi, uon poteritis salvi fieri (Act. xv), recle, in- genlem magnam (Gen. xu), subjnngcns : atque in te
quam, mihi dicitur et veraciter : Quia si circumci- benedkentur omnet cognationes lerrw (ibid.). Quid
daris, Chrislus tibi nihil prodest (Gat. v). ergo tibi melius videtur: fide mori in gente, et cum
JUD. Et si libi vis non expedire circumcidi; at
gente tua parvula et captivn et dispersa, an perfi-
niibi prodesl circumcistim esse, sicut circumcis 1' dem in illa
genle una, genle Abrahae magna, gcnle
stint octavo die patres mei, pater raeus Isaac, pater
luminosa, in ccelo conscripla secitndum hocdiclum:
meus Jacob.
Suspice cwlum, et numera stellas, si potet; tic erit
CHRIST.Quare non dixisti potius, sicut circum- D temen luum ? (Gen. xv). lbi semen Abrahse, lan-
cisus est Ismael, sicut circumcisiis esl Esau? denique
quam lttna; ibi oinnes sancti et electi, tanquam
quantum distat circumcisio Ismaelis et Esau inftde-
Isiac et tantum distat slellse, multitudo innumerabilis soli Deo numerata.
lium, a circumcisione Jacob, Fac ut vis. Nam de circumcisione tua, juxta propo-
inter circutncisionem luara, et circumcisionem cu- situm ralione reddila, qttod sit iuulilis djco, sicut in
jusque fidelis ante hujus beali seminis adventum. inilio dixi, in nomine Palris,
Dic roibi nunc, si nosti, quid in circumcisione am- et Filii et quia ego baplizalus
fuerit Jacob Esau ? Spiritus sancti, in fide serainis Abrahse
plius Isaac, quam lsmaeli; quam exui pritni patris veteris Adae, el gloriani
Oranes quippe unum idcmque in carne stta vulnus asseculus siim peccalum
jircumcisionis acceperunt : et unius palris, scilicet Abrahse. adoptionis filiorum Dei, filioruu»
Abrabac.duo filii Ismael, et Isaac; unius patris Isaac
iuo secundum carnetn filii, Jncob et Esau fuerunt, JUD.Si peccalum primi parenlis Ad;e per bapti-
et eadem die circumcisi sunt. smum litum exuisti; quare moreris? nonne mors
JUD.Dictu quod proposuisti, quse distantia cir- pcccati est pcena ? si ergo tibi et non mibi peccatum
sumcisjonis illerum fuerit. Ulud remissum est, quare lu secjue ul ego inorcris
SB9 DIALOG. 1NTER CIIRIST. ET JUD. — LIB. I. 570
eum ipsa mors poena stl peccali, el peccalum efli-, A.dicere quod nec ipse Abraliam p.iter inlroivil in ro-
ciens fuerit causa morlis? gnura Dei, sictil assevcrare soiitus es, quod nullus
CHRIST.Lgo vivo; el a morte, quae per peccalura omnino introierit aute adventum Chrisli lui?
ei cum peccato subinlroivit, liberatus sura per gra- CHRIST.Ego Scripluris sanctis nusquam refragari
liara baplismi. cupio, et rursus sine attctoritale illarum nec luani
JUD. Quotidie moreris; quolidie,>Christiane, cum nec alterius ctijusquam sentenliam audire patior,
sis pulvis, non ininus, nec lardius tiuam Judseus, in prscsertitn in lanto lamquc arduo cognoseendae ve-
pulverem reverteris. ritatis negotio. Dic ergo cum auclorilale Scripturae,,
CBRIST.Velamen super oculos babes, et idcirco quando vol ipse pater Abrabam, vel alius quis satt- .
non nisi mortem unam, non nisi mertem corpo- ctorum anliquortim, paradisuin sive regnura Dei
ris vides : Revelentur octili lui, ut videas, quia inlroierit. Nam de Abtahampatre optimo atque san-»
duse suui mortes : altera animae, qua a Deo sepa- clissimo, hoc tantura Icgiraus in fine ejus, quia dtr
ralur anima; altcra carnis, qua carnem deserit ficiens morluus ett in teneclute bona, proviclwqne
aiiirna. Mortera animae peccalum adduxit ipsa-die wlatis, et plenus dieruin , congregatusqne est ad po-.
qua lliorao veiitum comedit secundum veritaicm pulum tuum, et sepelierunl eum lsaac el Ismael fitii
Dei dicenlis : m quocunque aie tomeaem ex eo B 1 sui (Gen. xxv). Quod si congregari ad populum suutn ,
niorfe morieris (Gen. n); mortera carnis Dcus idetn esse velis quod introire in regnum Dei, sive iu
niisei icorditer jululil non ipso die quo ille corae- paradisum, rcpttgnai valde qttod pnler Jacoh dcflens.
dii, sed anno noitgentesiino tricesimo. Licet Abel lilium Joseph, qiiem putabal esse iiioriuiim, et cop-
prius inortuus ftterit, et alii per lol annos niori solarnlcsfilios stios audire nolens : Descendam, h.
vel inlerfiei pottteriul, sed ipse qui coraedif, uon quil, ad filium meum lugciis iiiinferntim(Gen. xxxvn)-,.
ipsa die, scd posl lol annos morluus est morle. Ilem : Si quid adversi filio nieo Denjamin, ait, accide
carnis. Jttler utramque morlem hpe maxime itiie- ril in lerra ad quam pergitis, deducelis canos meo*
resl, quod mors anirase a diabolo per peccalum cum dolore ad inferos (Gen. XLH). Non igilur ego,
sumpia est, mors carnis a Deo per provideutissi- sed Scriptura aucloritas lihi refragatur , ne dicas
mam ejus miserationem supcrducla est. aut aestimare velis quod lpcus, ubi congregatus est
JUD.Quomodoperoiiseralionem? nunquid misera- Abraliatn ad populiini suiiin, jam fueril coelum sive
lioiiis, et non polius irae fuit et indigualioiiis, quod paradistis, sed et in loto processu vilse ipsitts Abra-
ue forle mitlcrel bomo manum suam, el sumeret bam nusqnaro invenis qttod nliud quid proniiseril
de ligno viljp, et comederet, et viverel in aeleruum, ei Deus, nisi seracn itt qno benedicerelur, id esk
'«
ejccit cum de ?
paradiso voluplalis (Gen. ni.) salvarelur intindiis et tcrratn Chanaam, ubi tandi-i
CIIRIST.Revera non irae, sed magnae fuit misera- habitare oportiiit lilios Abrahae , donec eadem pro ,
lionis, jam nos providc circtimvolanlis; vidil enira missio implerciur.
quod horaini nimis inulile foret, si secundura corpus Jm>. Ergone Abraham, el caeteri palres sanctt
viverel in seternum. Cura secundura aniniam raor- descendebatilin iiifernuui, et hoceral eos congrcgari
tuusessel, raanerct quijme irrccuperabilis, ul sunt ad populum snum ?
daetnoiics, et indoinahilis superbise; quippe qui CIIRIST.Dcscendebant ulique in iufernura, non
adhttc vix domalur huniilitalis spiritu, cttni qtiotidie lanicn inleriorcin , quo sepeliunlur inipii, ciijus
nioriatiir. Bcne igilur gratia Liberaloris de raorte Psalinista incminit diccns: El liberasli animam ex
aniiiise jatn per baplisraum me liberavit; mortem . inferno infcriori (Psul. LXXXV),sed in locuin sive
autem corporisauferre distulit, qttae mullum coope- rcgionem; non solum ccelo vel paradiso, verum
inlur ciim omnibus liiijus vilae miseriis, ttl, detnisso eliain rauudi hujtts habitalione iuferiprera, ubi non
capiie flcxaque cervice, citius adduci possinl ad solinn liberi eiant a pconis impiorum, veruni eliam
nuaercndam gratiamet prseveiiiendara iram Judicis, visilatione frequentabanlur, el colloculjone fruebaii-
quotqiiot sunt ad vitam iilernam prscordinali, scili- Q fur sanclorum angeloriira. Nam et Dominus noster,
cet, qtiorum causa ut nascercnlur non peccatum quem voliintale inea jamdudutn cognosceres, de
exstitit, quo jam patrato, alque pcr defensionem quodam paupere dixil: Factum est ul moreielut, el
robOralo, dixil Deus mulieri : Multiplicabo wrumnqs porlaretur ab atigelis in sinum Abrahw (Luc. xvi),
tuas, et conceplus tuos (Gen. m); sed benedictio, subjungens de divile : Quia morluus esl et ipse, ei
<pta, amequam peecassenl Adain et Eva, benedixit sepullus esl in infernum (ibid.).
iilis dicens : Grescite et multiplicnmini (Gcn. i), etc. JUD. Quid ergo illis deerat, si sanctorum angr.
JOD.Absque baplismo luo pater meus Abraliarai lortim faniiliaritate non fraudabantur aul qtiod illis
de morte illa, quam dicis inorlem aniinae, salvalus; claudi polerat de regno Dei, si a civibus ejusdcm
esl; quippe qui, quod ipse non diflileris, justus et; regni Dei non separabantur?
sanctus fuit, quemque ob jusliliae meriluui Deussibii CHRIST.Ego libi demonslrare possum per 336
aeternofcedere amieura fecit. siinilitudinera sancli ecclesiastici alque catbolici
CBRIST.Quando putas Abraham salvatus est, ct ini ordinis mei, queui si uon recipis, libenler recipienl,
paratiisum inlroivit? et veraciler agnoscent quicunque buic sprctaculo
JUD.Antuet hoc ipsum refragart audebis, et intcrcssc volunt fideles, seu oarvi, seu uiagui. Et
871 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS $72
deinde rursus demonstrabo, per siinilitu linem illins A A Ahrahamdelacueduxit? ubietquando, vel qualiter
quara tuam dicis csse legis Moysi. Calechumenis hoc recit?
«ttis mater Ecclesia inaternnra in oranibus dttlcc- CHRIST.Cum j*am morttius est Christits mens.
dinem impendit familiaritate amica societate be- Unut ex militibui lancea tatut ejut apetuit, et con-
nigna colloqoens, atque cohabilans quisque fidelis tinuo exivit tangnis et aqua (Joan. xix), in itlo san-
doctrinse lac aut eliam solidum Scriplurarum cibum guine testamenti siti, in ilfa aqua socia snngutnls
qrtoad polesl, illis apponit, et cum in his vel aliis sui, cmisit Abrabam et omnes vinclos suos de lacu
ojtismodi ininisteriis communem se ordo ecclesiasli- in qtio non eral aqua; el facium est, ut jam diettts
cus exhibeat, ac tamen ad ipsum allare ipse singu- Zncharias propheta prsedixit: In illa die etit font
laris sancti sacrificii rilus non eos adinitlit, donec patent domui David, et habitantibus Hittutaltm, in
pefficiatur in eis sacramenlum sacri baptismatis, ablutionem peccatoris, et mensttuatw (Zach. xm).
qtio fundilus expiatur macula peccali originalis; Haecerat spes illorum, sicut altestantur Scripturse
sed tu forle parum curas de isla similitudine, dieam ipsorum. Exempli gratia : Atpergei me, inquitDavid,
crgo aliam, sicut proposui. Hulierem menstruatam hyttopo el mundabor; lavabit me tt super nivemdeal-
ab introiltt iempli vel altaris suspendil lex Moysi, babor (Psat. L) : Et per Ezechielem loquitur ipse
donec transactis diebus legitimis veniret ad lemplum ** I Dorainus : Et scient gentes quia ego Dominut cum
CHHIhostiis purificationis. Sccundum priorem simi- tanclificatut fueto in vobit cotam eis: Tollam quippe
litudinem el Abrahatn et omnes sancti antiqui sic vos de genlibus, et congtegabo de univettit tettit, et
crant, quasi eatecliumcni, et quia noiidura erant adducam vot in lettam vetltam, et effundam tupet
abluli, non admiltebanlur sancluario, sive alfari vot aquam mundam, et mundabimini ab omnibut
ccetesti, ubi vera et sempiterna communicalio est inquinamentit vettrit (Ezech. xxxvi), etc. Ecce habes
ipsa prsesens dutcedo, dulcis prsesentia visionis Dei, utruroqtie ex aucloritate prophelica, et aquam mun-
in, secinidum propositam aliam ex lege Moysi simi- dam ad emundahdos, sanguinem testamenti ad
litudincm menstruatse raulieris, hoc ipsum demon- emittendos vinctos de lacu in quo nonest aqtta. Multa
strem tibi. Meinenio pritts qttia sanclorum illorum quoque praeter bsec poterant dici ad dcmonstrandum,
dc noiissimis unus Isaias dixit: El factisumutut qtiod sacramentum baptismi profluenlis de lalere
immundut omnet not, el quasi panntts menslruatw Christi, sacramentum sanguinis quo rediinimur,
ttniversw juttitiw nostrw (Isa. LXIV).El Zacharias sacramentum aquse, qua abluimur, omnes fidem ba-
propbeta dixit: In die illa erit font patens domui hentes beali serainis Abrahse, scilieet Cbristi, non
David, ei habitanlibus in Bierusalem, in ablulionem _ e*t novi consilii; sed priusquam fieret, in antiquo
peccatorit, et menstruatw (Zach. xm). lgitur secun- erat proposito creatoris etsalvatorisnoslri Dei.
duni siiiiilitiidinem hanc, qtioninm justitia legis qnasi JUD.Nunquid saitgtiis ille, quem dicis, in infer-
paiiitus menstrualse fitit, donec paiens fieret fons num descendil ? aul aqua illa in lacum illura, nescio
cktmus David concedere et oportet quod, sicttt mu- qttem, in quo non erat aqtta, profluit, tantaqtie fuit
Kcr menstruata secundttm legem arcebatur limini- iuundatio, sive abundanlia illius aqttse et sanguinis,
btts sacris, donec transactis sive complelis diebus ut illum oinnera populnm perfunderet alqtie ablti-
piirgalionis veniret cum oblationibus legitimis ita eret, ad quem congregatus est pater Abraham, cui
jtisimn erat ut sancli vel justi oinnes, quortim appositus Isaac, ad quem apposilus est Jacob, cujtis
jcisiitia profeclo imperfecta erat, foris excubarent a tanta mulliludo jam fuitdiebus Moysi, ut dici pos-
sanctuario coeli)et visionis Dei, donec veniret'ille sent pluraliter populi, sicut locutus Dominus ad
qui ntcitslriiaiara abluerel, qui, sicut Psalmistadixit, Moysen in monte Hor : Petgat, inquit, Aaron ad po-
ctirasilicgislator,benediclionemdaret(Psci/.LXxxnO. pulot tuot? (Num. xx.) Quanta putas deinceps illitts
JUD. Et qttis esl ille ? populi sive illorum populorutn multiludo fuil lem-
CtmisT. llle nimirum, cui propheta Zacharias di- poribus David, quando dormivit cum patribus suis,
xit : 7ii quoque tii tanguine' lettamenli tui emititli r, qttem dixisse meministi et dixisse pntas de ba-
vinclot tuos de lctcu in quo non ett aqua (Zach. ix). plismo tuo : Atpetget me hytsopo, el mundabot; lava-
JCD. Elqtiisest ille? bis me, et tuper nivem dealbabor? Amplius autem
CHRIST.Profeclo ille qui, cum venirct Hierosoly- quando Jesus ille Cbristus tuus crucifixus et lancea
mnra sanguinem fusurus leslamenti sui, sedil super percussus sanguinem, ut dicis, et aquam jam mor-
asinam sive super ptilltim asinse, vere contcmptor tuus de latere suo fudil; quanta erat multitudo illius
vanitalis sseculi, vere miiis, el hnmilis corde. Sic populi, quanlus autem fuil rivus sanguinis itlius et
eniin promiserat idera propbeta : Exiulta tatit, filia aquae, utomneraillam multitudinem lavare sua sufli-
Sion; jubila, filia Hierutalem, ecce rtx tuut venit: cerct inundatione ?
libi jutlut et talvator, ipte pauptr atctndtnt tnptr CBRIST.Nolo in sanguine illo el aqua illa solum
itsinain, tl tuptr pullitm fitium atinw, et loquelut illod altendas quod visibile fttit, sed causam illius
pacem gentibut (ibid.), et nunc demum ad ipsumi effusionis, virlulemqueinvisibilem, quam sustinere
tonversus : Tu quoque in tanguine, inquit, teitamemii non posse mtindus clainavil. Siquidera omnis terra
tui emititti vinclot tuos dt lacu, in quo non til aqua. tremuit, et petrse scissae sunt, monumenta apcrta
JUD.Ergone Chrislus tuus ipsum palrem noslrumi sunt et multa corpora sanctorum qui uormieran
575 DIALOG. INTER CHRIST. ET JUD. — LIB. I. 574
non qitidem statim ncque ante illum, sect rum illo A CURIST.0 ludsee, vide ne superveneril in te illtid
surrexerunt (Maith. xxru). Niiuiruni illa virtus san- qtiod in Psalmo scriplum est : Fiat tnenta eoru/n
gttinis eodem ictu quo terram concussit infernum coram ipsit in laqueum, et in retributionem et tcan-
qtioqtie couturbavit; causa ejus oranem illom popu- dalum; obtcurentur oculi eorum ne videant (Psul.
linn emundavit, secundum veritalem spirilus pro- Lxvm); et alibi : Pluil tuper peccalores taquett
phetici, qui de illo pcr Isaiam dixil: Si postierit pro (Psal. x). Dico enim libi quia peccatoribus popula-
peccalo animam suam, videbil scmen loiigwvum, et ribus luis mensa sua, Scriplura sacra, laqueis pletia
voluntas Domini in manu ejus dirigetur. Pro eo quod est, raaxirae propter ipsorura cupidilatem nimiam
htboravil anima ejus, videbit et saturabitur. In scien- el insaliabilcin avariliam, propter quam patres tui
tia sua justificabit ipsejutlut servot meot tnultot, et Christum Dominura Rcgcm Jerusalem sive Sion in-
iniquilales eorum ipte portabit. ldeo dispeniam ei terfecerunl, regem patiperem, sicut loco jam clicto
plurimos, et fortium dividet tpolia, pro eo quod tra- propheta cum dixissct, Extulla talit, filia Sion,eic.
didil in morle animam suam, et cum sceleralis repu- sutijunxit: Ipse pauper el atcendent tuper asinam
latut ett (Ita. LIII). (Zaclt. ix). Scriptura quae est mensa tua, nisi caveas
337 JuD.Si ilaest.ut dicis.quid necesseest ut tu el nisi cupidilaiem deponas, illaqtieavit le, promil-
hodie in pcrsona tuabaptizalussis ?cura enira secun- B tendo aurum, promiilendn argentum.et securilatem
dum asserlionem tuam cunctos ille credenles in se Jerusalem. Nunc ergo, dic mihi.quid inlelligis, dum
litncsuo sanguine cl aqua laverit quac ratio est, ut legis Sion, dum audis Jer-salcm, lapides ne an
iierum laveris? Credas tanltim el non baptizeris. hontiues?
CIIRIST. Priusquam nascerer, non potui rena- JUD.Homines inlelligo, qui tunc tenebanl arcem
sci, priusquam cssem, non potui lavari. Setl Sion; genusmcuin,quodlunc habUavilin Jerusalem.
ncc fllicaciier quisquara jiotest lavari, nisi prius CHRIST.Concedo; et hoinines qttoque caeterarum
crediderit. lllos qui jamdudum eranl, vel ftterant civiiatuin, qtiariim capul erat Jerttsilem, qui uiide-
credenles in eum tunc, siculi jam dictum est, ctinque veniebanl diebus festis adorare in Jerusalem,
sine dubio lavil, el e\ illis valde multis hominibus recle dixeris Jcrusalem. Sed dic niitii: Homines
soli Dco nunicrabilibus una cousislens Ecclesia tunc illi qui habitant Jerusalcm,et qui veniebaul adorare
rcitaia esl de lalere Chrisli dorniicntis dortniiione in Jerusalera, cum obircnl, et congregarcntur sive
inortis, secundura simililudinem mulicris, quae for- apponerentur ad populum suum, sipul de patribus
niata est delatere viri dormientis dormitione somni; jam supra memoraiuni est, desinebant dici Jcrusa-
inihi aulem volenli incorporari eidem Ecclesise po- lem, desinebant esse Sion ?Nonne potius ille ipsonini
situra cst ad fores ejus sacramentum ejusdem rege- G populus, ad quein singuli obitu suo congregabanltiF,
nerationis positione dicenlis, Euntet docete omnet recte illo noniine apnd Deum censebatur, quo| dum
gentet, baptizantet eot in nomine Patris, el Filii et adviverent, vocabantur, scilicet nomine Sion, no-
Spiritut tancti (Halth.\x\u\). mine Jerusalem, cutn rege suo David, qui cepit
JUD. Pro velle luo loqueris; secundiim inlenlio- arcera Sion, cujus fttit civilas Jerusiilem? Taceo
nem tuam Scripturarum voces ducis ac reducis et nuiic de niyslica interprctatione noraiuurasecundiiin
Irahis quo vis. Mibi autcm ralio suppedilat, ul per- buraanain consuetudinem; lecuin loquor nunc de
sistam immobiiis lirmiler lenens, quod Jesus ille, nomine Jerusalem. Ait quidara ssecularium nobilis
qaera cructfixerunt palres mei non sit Mcssias, id auctor:
est Cbristus, quem exspectaverunt palres mei. Nara Nam, ut byperborew ptauslrum glaciale'sub Urs
si ille est, ubi sunt bona Jerusalem et prospera Sion,? Vel plaga, qua torrens claususque vaporibut axit,
ubi exsultatio Jacob, et Isetilia Israel lanlis promissa Nec patitur noctet, neciniquot cretcete solet,
propbelarum vocibus, quod abundare deberct in Si (orluna ferat, rerum uot tumma ttquctur,
adventuejus?lino, poslquam venit isle Jesus, non lmperiumque comet Tarpeja tede perutla,
seJum non facluin est illtid, quod, exempli gcalia, Q Galtorum facibut Vejosqne habilante Camillo
nunc meraorabo de propheia Zacharia dicente : Et lltic Roma fuit, non unquam perdidit ordo,
scdebit Jerutalem tecura, et hwc erit plaga, qua Mulalo tuajura solo, mozrenlia tecta
perculiet Dominus omnes gentes, quw pugnaverunt Cwtar habel, vacuatque domos tegesque tilenles,
advertut Jerutatem, et congregabuntur omnium gen- Clautaque jntlicio tritii fora
tium diviliw in circuitu, aurum et argtntum el vesles (LUCAN. Phart. lib. v, vers. 25-52).
tatit muitw (Zach. xiv), Veruin ipsa Jerusalem nun- Apud Epirum, Grsccorum civilatcm, lunc cr.<
quam sic percussa, suo quoque auro et argento Csesarem fugicns senatus Romanus cuin consulibus
vestibusque spoliaia, et ipsa subversa fuisse legitur Pompeio duce. Si ergo veraciter, et pulchre dic
sicut est nunc a tcmpore illo quo fuit ille, quem potuit, convenlutn illura Roraam esse potius qiiam
dicis Christum, regem Sion, regem Jerusalem. Num lecta, ubi dereliciae et diclio hujusmodi non dissouat
igitur de isto diceret propheta illud, quod ante me- ab humana loquendi consuetudine quanto uingis
minisli: Exsulta tatis, filia Sion, jubila, fiUp. Jeru- populus ille, ad quem singuli, ul jam diclura est,
ta'em,ecceRex tuus venit libi justus et Satvaloi? iuorienlcs copgregabanlurdc Jerusalcm el civilaiibus
(ttach.ii). cius. Uci cutfricibus, rcctc dtei debuis Jerusal«m,
 575 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS S76
tive Sion, potins quam ipsa pars parva, generatio A Dom-num tedentem tuper solium exceltum, et eleva-
Una, quae suo lempore vivebat in leclis Jertisalem tum. Proplerea videbantur clatidere sermonem el
sive Sion! Cinn igitur legis, exsulta satis, filia Sion, signare librum, ligare teslimonium el signare legem,
jiiMa./i/m/erusrt/em,nerespiciassobmgeneralionem el hoc faciebant in timore magno prophelanles
illnm, quse in teclis Jerusalem habitabal illo lem- cum vitae suse periculo, quemadmodum unus
pore, sub principibus sacerdotutn Anna, et Caipha, eorum Hieremias , cum dixisset : Si occiditur in
iiec ex eo argomeuleris Jesum Nazarehum non esse tancluario Domini tacerdot el propheta (Thren.
regem Sion, sive Jcrttsaleni, quia generalio illn non li), — formido, inquit, et laqueut facta est nobis vati-
recepil eurn, neque tlicas in ndvenlu ejusdem Christi cinaiio, et contritio (Thren. 111).Bona ergo, seductio
uici non cxsultasse Sion, sive jubilasse Jerusalera, qua factttm est" ne Scriplurse odio magno babiiae
idcirco quia post passionem ejus mala omnia vene- cum ipsis qtti scripserant delerenlur ,' potiiisque
runt snper generationem illam. Cunctas respice snperveniuris saeculis profulurae cuslodireiitur
generationes milliuin annorura, qttse ab hac vita JUD. Qunlc est hoc bonum obscufatos, ul dicis,
decedendo congregatae fuerant in unum populuin, oculos roeos esse, et mensam meam faclam esse
universura illum respice populum sive populorua inihi in scandalum ; prsecavere Deura et dicere, ne
inuliitudinem, vere Sion, vcre Jerusalcm, el cogno- B forte converlatur et sanem eum ? (7so. vi). Tale nara-
sces qtiani eflicaciter, qnani non inaniter dicium que boc est ac si maledicatttr surdo, et ponatur co-
sil: Exsulta, fitia Sion ; jubila, filia Jetutalem, ct ram cscco offendiculum. \ide ergo quia, dum vis
ninlta his similia. incitsare vehementer, excusas me. Quae enitn culpa
JuD.Quodnuncprotulisli{adversum me de psalmo: in me, si obscuralus sive excsecalus sum, cnm velim
fiat mensa eorum coram ipsis in iaqueum, et in retri- videre, cura etiam putem mect oculos ad videndum,
bulionem, elin scandalum; obscurenlur oculi eorum et aures ad audiendum, et cor ad inlelligenduru
ne videanl. Et illud de Isaia : Excwcacor populihujut habere ?
et aurts ejus aggrava; et oculos ejus claude; ne forte CHRIST.Nemo hic nisi volens illaqueatur, sive
videal oculis suis, et auribus suis audiqt, et corde scandalizatur; nallius,nisi volentis obscurari, oculi
tuo inteltigat, et convertatur, et sanemeum(Isa. vi), obscurantur, sive excaecantur.
et mtilla lalia ssepe mihi objecla attdivi, et mulli JUD. Et quis est, qui velit excaecari, qtii velit illa-
iHorum memoraverunt hsec insultabundi. Nunqttid queari, qtti velit oculis non videre, auribus non au-
Deus esl hujusmodi, ut lu putns, scilicel volens ali- dire, corde.non inlelligere?
quidfnlli, et in errorem induci? CHRIST.llle, qui Chrislum, quem felle cibavit,
338 CHRIST.Nonne Hiereraias dicit : Seduxisti quem aceto polavit (quemadmodura ipse dixi prae-
me Uomine, el seductus sum; fortior me fuisti, et in* cedenli versiculo ejusdem psalmi, qui tolus in per-
valuifti (Jer. xx). Nonne adversus regem Achab lo- sona ejus scriplus est: Et dederunt in escam meam
queus spirilui mandacii: Decipies,a\l, el prwvalebis, felet intili mea potaverunt me aceto (Ptal. Lxvm),
egredere, et fac. ita? (III Reg. xxn.) Verumlamen et ante haec: Zetut, ait, domui tuw comedit me, et
atidi roe; non est unus roodus seductionis; est enim opprobria exprobranlium \ tibi ceciderunt tuper me
seduclio qun seducittir quis a bono ad malum. Hanc (ibid.); ille, inquam, qui hunc Jesum Cbrislum vult
sediictiouera Deus nescil. Esl econlra seduclio a omnino non esse Christum, el ex Scripturis suffra-
inalo ad bonura el hac seduclione Deus le el genus gittm adipisci desiderat, qtio videatur eum rationa-
luiim seduxit dum Scripturatn sacrara talera esse biliter negare; ipseest, qui optat oculos suos ob-
voluit, IIt iu leclione ejus obscurarenltir oculi lui. scurari, qui sciens et prudens laqueo pedes suos im-
Si cnitn sacramenla ejus non clausisset sub figuris, mittere conlendit (ibid.). Juste ergo concedilur ei,
ci senigtnalibus, si expressissel vocibus manifeslis et dimittituf secundum desideria cordis sui dicendoj:
itunquid palres tui suslinuissent, prseseriim rebelles Fiat menta torum coram ipsis in laqueum, etc.
et incrednli, quemadmoditm Moyses ipse dixit ? D JBD. Quaeralio est dicere Deum, ne forte conver-
nimiruin sicui rex Joachim scidit volumen Hierc- latut, et sanem eum; quod contra me vis essedi-
mise, et projecit illttd in ignera donec consumettir clum?
igni (Jer. xxxvij^, el sictil Isaiam secttim perhibes a CHRIST.Qttseralio esl dixisse Deum : Ego indutabo
Manasse per bccasionem hanc, quia dixit: Vidi Do- cot Phataonis, til non dimittat populum meum; ego
minum sedentem super tolium exceltum et elevatum indutabo cot JEgyptiotum ut ptrsequanlurfranteunlei
(Isa. vi), cum Deus ipse dixissel ad Moysen : Non per mare Rubrum? (Exod. vn, vm, ix, x, et xt).
enimvidebil me homo, et vivere polesl (Exod. xxxm). JUD. Ergone me sic iiaberi vis, ut Pharaonem,
Et ila el mulio insanius el Scripluras omnes incen- sictit ^Egyplium?
dissent, et prpphelas omnes inlerfecissent nisi Scri- CHRIST.Plane iEgyptium, sicut Chananaeum se
pttirae clattsse illis et signatae fuissent, si manircste cundum prophetiam veridicara, qua per Ezechielem
Jis prophelaj clamassenl quidquid de Chrislo futu- dictum est tuse lerrenae sanguinolentae Hterusalem :
rum erat el fieri oportebat, verbi gratia, quomodo Hierusalem, radix tua et generalio lua de terraCha-
vel quali ordine forel exnltandus in illudl solium naan. Patet tuus, Amotrhwus, et mater tua Cethaea
excelsura el elevatum, de quo dixit Isaias : Vidi (Ezech. xvi). Elesf sensus: Quoniam lu nala de «arne
W7 OIALOG. INTER CIIRIST. ET JUD. — LIB. I. S7f»<
Abrabam, non escx fide Abraham sic esl mihi sicul \ absque habitatote,eldomut tine homine,et tetra4ete-
Cbanaan, sicul Amorrbsens, et sicut Cethaeus. Ergo linqnetut desetla, et longe faciet Dominut homines
el sicut JJgyptius; quia sieul Araorrhaeus, ct sicut (ibid.). Quod idera esl ac si dicerel: Et qui reliqni
Cetha-us itael Mesraim, de quo sunliEgyptii, noo fuerint ex Judaciscaptivi ducenlur in omnes genles.
de Sem, sed de Cham fuil exorlus. Hinc esl illud in Haec duo mala evenerunt ibi scilicet csecitas cordis,
psalmo: El percussit omne primogenitum in lerra et dispersio captiviiatis. Quse loco prsescripto con-
jEgypti; primitias omnis laboris eorum in taberna- tiuuat concessio prophetica, dtcendo : Obtcuten-
culit Cliam (PSCJ/.LXXVII). Igilur si reetc inlellexisti tut oculi eorum, ne videant et dorsum eorum 339
quomodo induraveril Deus ^£gypiium, ut non di- semperincurva (Psal. Lxviu),el ulrumque Evangelio
inilleret popultiin; nihilomintis rccte,ct hoc inlelligis Clirisli bonuni esl. Si eniin videres, id csl in Clni-
quotnodo diclum sit: Excwca cor populi hujus; et slum credidisses, Baplisinum et circumcisionem
aures ejut aggrava, el oculot ejtts claude; ne forte commiscuisses, sicul fucere voienles pauci ilii, qui
vidtat oculis suis, et auribus suit audiat,et cordesuo cx populo luo conversi, et sanati, id esl bapli-
intelligat; el converlalur, et tdnem eum. zati sunlin inilio Christianitatis, sediliones Evan-
DD.Dic tu quomodo induraverit Deus cor JEgj- gclii praedicatoribus excitaverunt, sedensqite in
pltorum ut consequenter, vel similiter dicas quo- B civitatibus luis dorso erecio, sinon essesincurvalus,
modo excsecaveril cor meum. pro arbitrio tuo velles prajdicari, et nonnisi cir-
CBRIST.Otinam sicinterroges.utaudire desideres, cumcisum geulilem patereris admilti : atque hoc
et non sis iile de quo in psalmo scriplum esl: pacto nec inihi, nec tibi Chrislus esset, nec niihi
Noluit intelligere, ut bene ageret ? (Ptal xxxv.) Deus nec tibi Evangelium prodesset.,
cor jEgypliorura in hoc induravit, quod Ulis quibus JUD, Malis raeis insullas, non recogitansquiascri-
iuvidebanl ^Egyptii, clarissima beneficia sua iarga ptum est : Cutn converlerit Dominus captivitatem
raatnt impendit; baec enim morbi hujus, scilicet plebis tuw, exsultabit Jacob, el twlabilur. Isruel (Ptal.
invidise, nalura, boc proprium est, cui qtiis mullura xin).
invidel, magnura ex ejus profectibus tormcnlum CBRIST.Non insulto, sed lanquam frater fralri
habet. jEgyplii filios Israel oderant, et iuvidcbant voces veritatis ingero, bonum tibi retribuens pro
eis; gentium salutetn lu odisti.et invides nobis. Hoc malo, quia tu salutem meam odisli, ego autem salu-
aulera esl peccalum diaboli, per quod mors in bunc tem tuam desidero. Nosti illam parabolam Doraini
mundum inlroivil (Sap. n). Igilur sicul yEgyptiis, raei? llomo quidam hubuit filiotduot, el dixit adole-
duriiiac causa efflciens invidia ipsorum exslitit, quia scentior ex illispatri :Pater, da mihi porlionem sub-
filiis Israel invidebant; iia et populo loo suse excae- C stantiw quw tne contingit (Luc. xv), etc. Ego et lu
cationis causa efliciens invidia ipsius est, quia salu- sunius illi duo filii; eieniiu unus Deus nos creavit,
lcm gcntium odit. Proinde sicttt accipis et accipere ttnus Adam nos ambos genuit. Eecelu foris stasprac
debes illud, quod eo usque induravit Dotninus cor ira el indignatione, quia Pater meus salvum ine re-
jEgjpliorum, douec perirent persequendo filios cepit, et iion vis introire parilerque epulari. Ego
lsrael fugientes per raare Rubrura sic accipe istud, auieni egredior ad le, et rogo ul ingrediaris, osten-
quod populus tuus [co usque excaecatus est perse- deusiibi stolara priinam, quam Pater in lavacro
«uiendo credentes in Cbrislum el Itigienies per ba- roihi dedil cum annulo fldei, ei calceamentis scien-
ptismi sacramenlum, donec eMerminaietur, secun- liac vciitalis. Accipe mecuni huncannulum, adraitte
duiu verba haec, quse in cadem prophelia siibjuncta fidelem scrinouein istum, quem, quoniara de fide est,
suul : Dixil enim Prophela : Usquequo, Domtne? nmiultiin nuucupare placuil; et slola ista induere,
(tta. vi) el responsuui esl. Donec detolentur civttatet ct calteainentis istis inecuin calceare.

LIBER SECUNDUS.

CHRiSTiiNcs.Deus omnipotens, curasitipse/!cfe/ts D tus homini fcedere insolubili; ilii, videlicef, Noe ar-
.nomnibut terbit tuit (Ptal. CXLIV),fidem ab homine cum suum in nubibus cceli, ut viso hoc srgno recor-
iBle omnia requirit, et sine lide impossibile est darelur fcederis sui, ut non sint ultra aquae diluvii;
(rfacere ei (Hebr. xi), hanc in primo homine qusesi- huic aulem, scilicct Abralise.sigiiuni circumcisionis,
flt, et non invcnil; ille eiiim serpenli magis quam ut recordarelur promissi stii; scilicet setninis quod
t)eo credidit. Quacsivitiu Noe, et invenit; qusesivit daturuin se illi promisit, et cttm jtiramento repro-
in Abraham, el invenil; qtisesivit in Maria virgine, raisit. Tertium fidei signum, qtiam videlicct lidem,
etinvenit, nullum signutu horura alicui prseraitlens, ut jam dicluraest, in Mariavirgineinvenil, crcdente
ul crederelur sibi, nova cl iuaudita promiltenti. ln- parituram sc sine viro Christuni Filium Dci, et in
venia ergo fide delcctatus, ut vere thesauri magni omni Ecclesia, quse illnra Virgiuein
peperisse fideli-
jnrentione signaculum suum apposuit Dcus fcedcra- ler crcdil; lerlium.inau.im. (id^i signum, signacu-
B79 RUPERTI ABBATISTUITIENSIS 580
IU.TIest ejusdem crucis Chrisli Filii IDeicum sacrn- A vernaculus meut nwres metts erit. Stalimque terme
mento baplismi, ul videal, et recordetur fcederissni, Domini factut esl ad eum : non etit hic hwtes tuu*
el non perculiat nos in die jtidlcii, sicttt qitondntn (Gen. xv), clc. Et pro illo ad Abymelech Deus locu-
iu jEgyplo: Videbo, inqtiil, sanguinem,elpertransibe tus est: Nunc ighur tedde ttxorem viro suo, quia
vos, neceritin vobis plaga disperdens, qnando percus- ptophetaest, etotabit pto tt (Gen. xx). Et in psalmo
sero terram JEgypti (Exod. xn). De hac fidesi prse- jam dc Abrabam et Isaac et Jacob scriplum est:
cedenlilibellononsatisfactumesttibi.objicequidquid JVontetiquil hominem nocett eis, et cottipuit pto ei*
coiilra senlis. reget. Nolite langete christot meot, et in ptopheli*
JUDJSUS. Tu in nnam tanlummodo partem aspicis, meis nolite malignati (Ptal. civ). Proinde nuncdico:
el si tractas de fide Abrahse, ut obliviscaris Moysi Si in manu prophelarum Deus assimilalus est,
legis, lcgis Dei. Non recogitas signa, et mirabilia quod oreeum prophetico dixisse diflileri non potest,
quac fecit Deus in terra ^Egypli, ul daret nobis lc- quanto magis el in manu istorum, qui et propbetse
gcm in monie Sinaiquinquagesimo die egressionis et prophetarum patres atque principes exstiterunt,
cle tcrra ^£gypli, cum U>niisindiciispra3seiitisei|isius assimilatus est? Igitur quanquam allegorias nostras
l)ei; aiidiebnntiirenimtonitrua, et micabant fulgura; oderis, et coniemnereconsueveris, patere utandias
"
cunctusqiie popitliis audiebat voces, etsonitum bttc- quod secundum illam rem gestam, qitain proposuit
cinse, vidcbant lampades., inoutemque fiimantevn Detts, in manu Abrabae assimilalus sit.
(Exod.xx). Niillam fecisti mentionem iliius fcederis, JUD.Perge quo cupis, perfice quo intendis, da
qnod tunc uobiscum pepigit, qiieinadiiiodura ibidcnn qiiara polliceris assimilationetn Dei in manu pro-
Scriptura dicil : Tulitqtte Moyses dimidiam partom phelae palris mei.
tanguinis, et mitit in craleret:pariemautem residuam CBRIST.In Abraham DeusPaler omnium noslrum,
fudit snper aliare. Atsumensque voltimenfwderis, tegit in Snra fides, in Agar lex Moysi assimilata esl. In ste-
audiente populo, sumptumque sanguinein respersit in rilitale Sarse sterilitas fidei assimilata est, quia vi-
populum, etait: Hic est sangttii fwderis, quod pevigil dclicet sicul illa libera, illa princeps diu sterilis
Dominusvobiscumsupercunclis sermonibus Itis (Exod. fttil, ita Udcs, quae sola humani geueris liberlasvera
xxiv). Nunc ergo dic mihi: Si per fidem justificatus et nobilitas esl, fere sterilis exstitit, postquam Deo
est Abraham justificalione suflicienli, si fcedusillud, Palri el Crealori noslro nupsit, postquam propter
quod cum eo Deus pepigit propter fidcm, satis ju- illain Deus homiiii dignatus est fcederari, et aniinse
sliliam ejiis confirmavit. Quid deinceps opus erat hotninis conjungi fcedere conjugali, conjunclione
justificalionc legis, aspersione sanguinis fcederis, r mnritali. Quantos enim praeler lsaac el Jacob el Jo-
sive ftedcre sanguinis holocausli, omnique rilu cae- seph Glios fidei, filios promissionis demonsirarc po-
rernoniarum vel sacrificiorum, quera tradidit nobis leris? Nempeel si fuerunt plures aliqtii, ut nune
pro einundalione cujusque delicli? Quorsum lotus iitlerim laceam de multiludine stirpis Ismahel, stir-
ille culius tabernaculi fcederis? pisque Esau; de stirpe loquor patris Jacob. El si,
CHRiST.Interrogaboteunumsermonem,340quem inquam, fuerunt plures aliqui filii fidci prseter illos,
sidixerismihi,dicamlibiquorsurailIa omnia, propter quos Scriptura nominavit, attaraen fuere lam pauc>
quid lex dala fuerit; Abraliain.paternostraefidei quam in comparalione filiorum carnis multitudinis ul ve-
obcausam mgrcssus esl ad ancillam Sarse ^Egyptiam raciter dicas quia lides sterilis, caro autem fecunda
Agar, posl annos decem qnam habitare cceperat erat.
in tcrra Chanaan, poslquaro pcpigeral Dominus cum JtiD. Discerne mihi clarius quos dicis filios fidei,
eofoedtts, postqttam Scriptura dixerat: Credidit Ab- et quos filios carnis. Qualis esl discreiio sive dislan-
raliam Deo, et reputatum eslei ad iustitiam ?(Gen. xv). tia (iliorum carnis et filiorum fidei? In quo, vel se-
JUD. Quia Sarai Uxor Abraham non genuerat li- cundum quid ulramque generationem discernis?
beros, aii Scriptura, sed habens nncillnm .cEgypiiam, CBRIST.Palri Abrahae dtto promissa fuerunl.quo-
nomine Agnr, dixit marito suo : Ecce conctusit me D rum alteruin hoc est: In semine tuo benedicentur
Dominus, ne parerem; ingredere ad ancillam meam ti omnet gentet (Gen. xxu); allerum : Semini tuo dabo
fotte ex Mlasuscipiam filios (Gen. xvi). Acquievil ille tettam hanc (Gen. xn), lerram Chanaam. Quicun-
deprecanti, et ingressus ad ancillam genuil ex ea que ex Abrahara geniti promissionem beali seminis
Ismahel (ibid). exspectnverunt, juxlafidem, et a longeeas aspicien-
CHRIST.Ut dixisti, ila est; simul auteni meminis- tes, el salutanles, et confidentes quod peregrini es-
se debes quae Detis pcr propheiam dixit. El ego visio- sent el ltospites super terram (Hebt. xi), ipsi erant
nes multiplicavi, et in manu propltetarum assimilatut filiifidei.Porro qui solam lerrse Chanaan promissio-
tum (Ose. xn). nem exspeciaverunt, et solnmmodo propler Ulam
JUD. Memiui el in quo bsec dicla sunt propheia, et clamaverunl ad Dominum cum nflligerenlur in lerra
ipse et Osee. yEgypli, ipsi fuerunt filii carnis. Nunc, quaeso.dicas
CHRIST.Et ille pater Abraham prophela et pro- miiti, ex quo fratres ir.vidi et suo palri infidcles
phelarum prinius fuit. Ipse iiainque primus illorum vendiderunt Joseph, post eumdem Joseph usque ad
est, ad quos factus est sermo Doraini sicut scriptura Moyseip quotusquisque fuit qu' diceret, aut dicere
cst: M.hi aulem, iuauil, non dedisti tetnen, et ecce sciret illud qttod dixit idem Moyscs: Obsecto, Df
581 DIALOG. INTER CHRIST. ET JUD. — LIB. II. 55«
mine, milte quem missurut et? (E\od. iv.) Ergo fides .A libala sunt usqu ad id , et cum multiplicateritis
sterilis, caro auieni jam fecunda, in servilulem non oraiionem, nonexaudiam, stalim causam islam sub-
Dei, sed bominum jEgyptiorum generabat, imo et jttngil: Manus enim veslrw sangtiine plenw sunt
diis JSgypli servicbal : quod et per prophetas, ma- (ibid.). Anle sanguinem Christi, nolebal, licel per-
ximcque per Ezecbielem Deus ipse commemorat. milleretea, neque postulnbal situt et in psalmo
F.rgo fides palrum, qui quamvis niundo raortui es- scriptum est: Holocaustum et pro peccato non postu-
sent, Dco nihilominus vivebantelvivunt, Deoqtiidem lasti (Psal. xxxix). Exlunc atilein non solum nnn
conjunela erat; sed non pariebat secundum siniilitu- vult aul non postttlat, verum eliam odtvit, inquit,
dinem Sarse, qusecttm esset uxor legitima, uxor anima mea, facla sunt mihi molesta (ibid ). Quo.l
libera, sterilis erat el non pariebal. Merebalur ati- nunquain voluerit, aut qtiaesieril, sive postiilavcril,
lem ipsa fides, el exigebat ab ipso Deo, ut saltem inngnum adhuc et evidens in Jeretnin testimonium
Iex interveniret, qtiem, ad cultum Dei roultiludinem hoc esl: Hwc dicil Dominus-.exercituum, Deus
illam astringcndo, filios in servitium fidei pareret, Israel: Hotocauslomala vestra ad d.le victimit ve-
sccundum siiuililudincm hanc : Ecce, inquil Sara, ttris el comedite carnes, quia non sum cum patrU
conclusit me Dotninus, ne parerem; ingredere ad an- bus vestris loculus , et non prwcepi eis in die, qito
citlam meam, si satlem ex ea suscipiam fitiot: Ac- B eduxi eos de terra jEgypli de verbo holocautlomalttm
qttievit Abraham deprecanti, et ingressus ad ancil- et viclimarum, ted hoc verbum prwcepi eis dicens .
lam genuil Ismaliel. Arquievil Deus Paler excelsus Audile vocetn meam; et ero vobis Deus el vos eritis
fidei patrum secretas auresejus interpellanti, et ad- tnihi populus ; el ambulale in omni via, quam man
miltens legem caeremoniarum genuit ex ea populum, davi, ut bene tit vobis (Jer. vn)
non tam libertati quam serviluti idoneum, id est JUD. Qunm facis dislanliam inler verbura hoto-
non tam in dilectione qiiani in timore cplentem et caustomalum, el viciimarum, et voc-erasivc verbum
cognosccntem Deum Patrem, vel Crcaiorern sutim. quod ndbis Deus praccepit, aut certe viani qtiarn
Hoc enim scire le volo quia Deus legetn illntn non mandavit ut ambulareraus in. £&, ut bcne esset
jtissil, sed admisil; non voluil, sed pcrmisit. nobis ?
Jun. Quid est quod dicis? Noltiil Detis legem? CHRIST.Non ego facio, sed faclani invcnio nia-
Non jtissil Deus legem? Non scripsil labulas digito gnaro secundum verba prscscripta distanliam inde
suo, cl dixil Moysi : Hacc sunl prsecepta mea, hscc coniinonilus respexi diligenliusad ipsam Icgis scri-
siinl judicia mca, sic el sic prsecipies filiis Israel, pltiram, elinveni ipsatn, in quo tibi quoque denion-
sic el sic facies bolocaustum, et pro peccalo? strare possim sentenliam. Voccm Doraini, sive
CURIST.Oporlet le sic Moysem audire cl intclli- viam, quara prsecepit, quam mandavit, eccc bnbcs
gere, ttl psalmos qnoque et prophelas audias parilcr in Exodo anie reatum vituli conflaliliE, quem fcce-
cl intelligas. ln psalmo quoque Deus ipse loqnitur : runt et adoraverunl. Non, inquii, habebis deos
iVonin tacrificiit tuit arguam le, el cselera tisqtte alienot coram me, elc. usque omnia quw dixi vobis
nttnquid manducabo carnet taurornm, aul tanguinem cuttodite? et per nomen exlernorum deorum non
liircerum polabo ? immola Beo tacrificium laudis (Psal. jttrabitis, neque audielur ex ore vettro (Exod. xx; —
XLIX),etin Isaia : Quomihimuitiludidemvictimarum xxiu). Ilsec sunl praecepla et judicia, qn;e faciens
veslrarum, dicit Dominus ? Plenus sum ; holocauslum horao vivet in eis, ait ipse Dorainus. Porro post
arietum, el adipem pinguium, el sanguiiiem vilulorum bsec, cum inoram faceret Moyses in montc cum Do-
et agnorum tt hircorum nolui: Cum venirelis arite mino, loquens Dorainus ad Moysem, durissimum
contpectum meum, quit quwsivit hwc de manibus ve- posuil super eos jugum legis cseremoniarura proptcr
siri* ut anibularetis 'n atriis meit: Ne afferatit ultra realum, ul jam dictum est, vituli quem fecerunl.
sacrificium frustra. fncensum abominatio est mihi; Hiuc ipse Dominus per Ezcchielem loqtiitur : Ejeci
Neomeniam, et Sabbalum, et feslivitalet aliat non ergo eot de terra AZgypti, et eduxi in desertum, et
(eram. Iniqui tunt ewlus vestri, Kalendat vestras, et jydedieit prwcepta mea; el judicia mea ostendi eis,
tolemnilates vettrat odivit anima mea (Ita. i). quw faciat homo,et vival in eit (Ezech. xx). Et sub-
JUD. Propter Jeroboam illa dicta sunt, propter vi- inde : Iierum levavi manum meam in eot in solitu-
tulosquos fecit Jeroboam, quos colebat Israel :Ideo dine ut ditpergerem illot in nationes, el veniilarem eos
holeeauita arietum, et adipem pinguium, etc.,senolIe in terras, eo quod judicia mea non fecissent, et prw-
dixit, quia sacrificabant vilulis. cepta mea reprobassenl, el Sabbata mea violattent,
CHRIST.Vituli non in Juda colebantur, ii«n el pott idola patrum tuorum [tiitstnt oculi eorum.
341 m Jerusalem vitulis illis, sed in Samaria, id Ergo et ego dedi eit prwcepla non bona, et judicia in
:st m oecem tribubus sacrificabatur. Ista autem quibut non vivent, et pollui eot in muneribut tuit,
prophetica leclio sic inlilulalur. Vitio Itaiw pro- cum offerrent omne quod aperit vulvtim, propter de-
thtjw fitHAmos, quam vidit super Judam et Jeruta- liclasua (tMci.).Considera prsecepta qnsc prins dede-
tm (ibid). Ergo non propter vilulos illos de praesenii ral, et judicia qtiia valde bona stint, qiiorum
.equebalur super Samariam, sed propler sangiiinem siimma est: Quod tibi non vis fieri, alii ne feceris
tusium de fuluro propbetabat super Judscos et J'- (Tob. iv), sive qnwcunque vnliis ut fp.ciaiiit vcbit
rusalera: auiuoe ptii cum dixissei ea quae jani prse- Itomines, el vos eadem facite itlis (ifattli. vu).
$83 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS S84
et pfaecepta quae deinde dcdit, quia non quidein A non tradidil, neque ut quaererem demandavit?
mala, verumtamen non bona fucrunl; quia neque CIIRIST.Nonnc libi supra dixi, et notum habere
portari polucrunt, neque vitara horaihis in semcl- debes illtid propheticum : Et ego vitionet mullipli-
ipsis babuerunt. Qttomodo enim viverct homo in cavi, et in manu prophclarum assimilatus sum
sangitine, vel pro snnguine brutorura pecofum, pro (Ose. xu). Nonne et ad ipsura Moysem prophelam
observntione lniindorum sive immundorum aniraa- maximum, posl qtiem , ail Scriplura, non turrexit
lium, lcprse et non leprachominis, vestium alqnedo- proplteta in Isratl sicul ille quem nosset Dominut
morum, caeieroiuraqtie lalium ,'quse maxime in Le- facie ad faciem (Deut. xxxtv), idem Dominus dis.il,
viiico scriptn sunt? cum fieii juberet tabernaculuni : Inspiceet fac se-
JUD. Anle illum, qttera dicis, reatura vituli, ho- cundiim exemptar, quod libi in monte monslratum
locausla el viclitnas pacificas obtulil ipse Moyses. est? (Exod. xxv). Quid vcl qoale exemplar ille de-
Sic enim ihidem scriptum esl: Scripsit autem Moyses monslfatum
"" pttlas?
universos sermones Domini, el mane consurgens wdi- JUD. Quid putcm, nisi quod Scriptitra ipsa dicit,
ficavil altare ad radices montis, el duodecirixtilulot quin fcceral labernaciilum Deus, et Moysi demou-
per duodecim tribus Israel, misitque juvenes de ftliis slravit ut faceret simile illi
Israel, et oblulerunt holocdusla, immolaveruntque B CHRIST.Si ita fuissct, nonne facilius erat illud
victimas pacificat Domino, vitulos duodecim (Exod. ipsum dare Moysi, sicut labulas dedit, qttam 342
xxiv). alittd facere tanto labore, tanlisque impensis?
CBRIST.Et si legisli, quia sic factum esl; nun- sed eral profccto spiriluale el coelesle sniiciuariuin
quid legisti puia a Deo illi jussum esl? Poteras inrhi in proposito Dei, rcvelandum in plcniludine tenipo-
objicere el illud , quia el Noe longe ante Moysera ris cujus, qtiia nondiim tempus cral, imaginem
arca egressus wdificavit altarelDomino, el loltens de praeire voluit in illis sanctis manufaciis. Ilnque
cunclit pecoribut el tolucribut mundit oblulil Itoto- facluin est sccundum siinilitudinem suprascriplam
cautta super allare, adoralusque est Dominus odo- liberae et ancillac, ut deprecntu liberse, quia sterilis
rem suavitatis (Gen. x). Qttod si mihi objecisscs, erat, ad ancillam vir libersc legitimus ingrederelur,
addidissemegoalitid, quia Melcbisedcch, rex Salem, id esl pro merilo fidei patrum, quoniara ipsa fides
quiiion improbabililcr cxistimatur Sem Glius ejns- in paucissimis fructificabat, legem admitterel Deus,
dem fuisse Noe, reverso Abraham a csede Cliodor- et sic saltem ex ancilia susciperet filios libera qui
lnhomor et rcgum qui ctim eo erant, occurrens ob- salvarentur.
lulit panem et vinum, erat enim tacerdos Dei altis- JUD. Quid opus erat ut secundum senteitliam
simi, benedixitque ei (Gen. xiv). Ecce allerum longe tuain fidcs sterilis esset, el propier slerilitalem lcx
ante Moysein sacrificium; et neutrum jussum, 6ubinlroiret? Non polerat Deus facere, ut fides jara
ulrumque volunlarium. Egn non ignoro, qttod islo- lunc pareret, quo facto legislatione secundura le
rum magis Altissimo placuerit, nec tibi ignorare opus iion esset?
licet dicente Scriptura in quemdam qtiem tu igno- CHRIST.Hoccine interrogas, quare jam non ve-
rare velles : Juravil Dominus el non pwnilebit eum; nirel seraen illud qnod Abrahae promissum fuerat,
lu es sacerdos in wternum tecundum ordiriem Mel- in quo per fidem bcneaicerenlur omnes gentes? Ego
cltisedecli (Psal. cix). Sed de islo alias opporlunitis, tibi dico : ldcirco non jatn tune venire dehebat,
nunc dicere prsestat, cur prius sacrificium carnis el quia Deus iratus eral. Sic enim hnbes, qtiia cum
sanguinis bruti Dcus admiseril, et rilum ejtis ipse semen illud suspirans Moyses dixissel : Obsecro,
praeceptor ordinaveril. Nimiruin quia populus car- Domine, mitte quem missurus es (Exod. iv), prolinus
nalis ab ejusmodi sacrificiis non posset avelli, elsi subjunctum esl : lratus Dominus in Moysem ait :
Deo in hujusmodi sacrilicare permissus non fuisset, Aaron frater tuus Levitet, tcio quod eloquent tit
simulacris illa pronius obtulissel. Ecce experimen- (ibid.), elc. Esl enim hic sensus : Quia Dominus
lum aderat, quia formato vilulo turgentet mane D iratus ernt, idcirco super eo quod obsecrabat
obluterunl hotocausta et hostias pacificas et tedit po- Moyses, nihil respondit, sed alia qttse cceperat
ptilut manducart, et bibere; et sutrexerunt ludere proseculus
'
est.
(Exod. xxxu). Igitur quia et fides patrura , ut jam JUD. Quam ob causam tunc Deus iralus eral?
siiprailicium est, interveniebal, et pro lempore CHRIST.Nimirum propler peccala domus, sive
ncccssaiiuni eral ul succrescens multiludo filiorum ejusdem generis Abrahse, cui Deus saepe dictara
carnis aslringeretur ad ciiltum Dei per severilatem benedictionem promiserat, scilicet propter sacrile-
legis : acquievil Deus , et legero Dei ritumque sa- giiira filiorum Jacob, qui vendiderunt fratrem suura
crificiortim sic praecepto suo ordinavit, ut in illis Joseph.
noii necessariis umbra vel figura esset necessarice JUD. Nunquid Moyses illum vendiderat? Quomodo
rei et verilalis. ergo propter causam illam dicerel iratus Dominus
JUD. De figuris vel umbris mccum agere noli; in Moysem?
sed de ipsis Scriplurse vocibus et sensibtts manife- CHRIST.Idcirco sic de semelipso dixit Moyses :
stis sinipliciier et plano alque inlelligibili modo lo- Iratus Dominus in Moysem, qtiia fere solus ipse
coliouis. Quid enim niihi de his quse ipsa Scfiptura scicntcr habebal illius exspectationispromissionein.
 5ST5 DIALOG. INTER CHRIST. Et JUD. — LlB. II. Iftt
Nmii parva erat cansa illa, vendiiio illa , (alis illius A digessissel generationes ab Abraham usque ad Chri-
fralris, cttjus vendilionis videiicet ferriim ipsius stttra, proiintis ita subdistinxit :0ntnes ergo gent-
sancti pnlris aniinain landitt saticiaverat? Hoc raa- taiionet ab Abraham usque ad David generaliorie*
lum porlendcr.il ipsi palri Abrahse , qttando pcpigit quatuordecim , el a David usque ad transniigraiionem
Dominns ctim illo foedns, visio illa : cuin dictiint Babylonis , generaliones quatuordccim , et a transmu
fuissel ad euni : Scito vrwnoscens quod peregrinttm gralione Babylonis usque ad Christum, generaliones
futttritm til temen tuum in terra tton sua, el subjicienl qnatuordecim (Matih. i). Ilaec tlicens vigilantctn au-
vos servituli, elc, usque generalione aulem qnarla ditorein mittit ad qmcreirdas cx Scripluris catisas
rcvetteniur huc (Gcn.w), confesliin istud stibjunclum clilnlionum , ct cccc cnussc manifcslac sunt.
csl: Cuni ergo occubuissetsol, factaesl caligolenebiosa, JUD. Ego Evangeliis luis non attcndo; seif hoc
et apparuil clibanus fttmans et lampas ignis trans- scio, quia quando nalus est is quem Christum
iens inler divisiones illas (ibid.)* Ille clibanus fit- dicis, magis abtindabnt iniquilns quani calcntis
mans cttm caligine tenebrosa portcndebal invidise abtiudaverat, nisi fciie hoc ciiam asserere lu vclis
clibanum fumosum, at(|iie cnliginosuin , qup adusli quod peccaiuni David ninjus fueril omni belluina
atque tlecocliet obscurati filii Jncobfratrein optiinum crudelilale HerOdis.
vendiderunt; etilla lamjins ignis lucidn pracsagiebat B CHRIST.luipielas Hcrodis, cl omnis sanguis, quem
rairacula per quse liberandi erant de servitule illeeffudit, non dcbuit impulari gencrationibus Ju-
iEgypliorum, quibus trndili ftterant usqtie ad quar- daici generis. Ille enim non Judseus erni, se.l alie-
tatn generntionem, propier illtid pcccitiiin. Al in nigenn, pnlre ldumaeo cimatre orlus Arabica. Undo
serv.tm vemindalus Joseph servivit annis quauior- el luec te concedere oporict qnia tempns eral ut
decim. Quando enim veiiundaius esl, eral annoruni mitteretttr jam qui miltctidiis fucrat, quoninm in
(jedecim; quando attiera edtictits do carcere steiit i Io nblntum ernt sceplrum dc Jml.i. Dixemt cnim
anle conspectura Pharaonis, eral annortim Iriginla. pater Jncob in benediclione Judae : .Von attferelur
Jusio ergo judicio propter pcccniura illud diflerri sceptrum de Jttda el dux de femoribus ejns, donec
conveniebat semen illud benedictionis Abrahse pro- venial qtti miltendus est (Gen. XLIX).Sed jani redea-
niissum , per generaticnetn qua'.uordecim, et pro itius ad cceptnm siniilitiidinisdenionstrnlioiiem. Nnra
anhis singtilis singulas geiterationes siippulari, sicnt si vis, si bcnevolentin non deesl cordis tui, snlis-
et alibi annus pro die compensnius est generationi fnctum csse esse potest, ul jani non qtiaefas cur
illi.quse exivit de lerrn JEgypti. Jttxia numerum Deus fiilem sterilera landiu esse permiserit, et In-
quadraginla, ait Doiiiinus , quibus consideraslis ler- r^1 (erira legem admiscrit secundiim similiiudinem
ram, ctnnus pro die impulabilur; el quadragiitta annis sterilitntis Snrse, propler quam pnler Abrahnra ad
recipieiis iniquiiates vesiras (Num. xiv). ancillam ingresstis csl, domina deprccanle. Nani
JUD. lllud seinen quod tu inlendis, lutis ille Chri- illud raagis inirandiim esl in glorinra fidclis Dei,
slus qitem tlicis esse illud semen quod Dcus Abrnhae qitotl laiitlem fecit sicul promiserat, tot vcl tanlis
promisit, nnnquid vcnit stnliin posl generaliones nialis offeusus ab ipsis qttorum palnbus pionii-
qtiaiiiordeciin ? Mttlto plures fuerunt generaliones nh sernt.
Abrnhatn tisque ad dies lierodisqito regnantc naltis JUD. Jam de illa siinilitiiiline satis diclura est.
esl ille qtiem Chrisliim dicis Quid inde ampliiis diccre hnlies?
CBRIST.Exspecta pattlisper, ttt dicara tibi illttd CHKIST. Scio ,;nia jnmdiiduin nudire vix susli-
quod lu ipse verum esse difliteri non potes. Genera- nes.el vereor ne, dum cupio tibi sublevare vclnmen
tiones qualuordcciin ab Abrniiam, ctti clibanus ille vtiltus Moysi, ul videns clnrilnlcin ejas, cffugias
ftimans prsemonslralus cst in David termiiialac sunt. sicut fngiebant patres tui, 343 f,|im vidcrcnt
Alille non minus peccavit, tollcndo uxorem Uriac, splendidam faciem ejus nonduni velatam, ct litnc-
et ipsuin iiiterficiendo gladio filiorum Anion. "Qua- hanl propius acrcdere. Totnra simililudinera lilii
mobrem, ail Dominus, non recedet gladius de domo D vofo nperire tisque ad illud : Ejice ancillam et
ttta usque in sempitemum (II Reg. xn). Exigebat filiuin ejus; non enim erit liwres filius ancillw,
ergo jiislilia, ut diffcrrct Dctts Christura suum non cttm filio meo Isaac (Gen. xxi). llla videlicct ancilla
paucioribtis, id esl qualtiordecim generntionibiis. conrepisse se videns despexit tloniinam snnm,
Qnibtis explelis nihilorainiis jusium eral differri ge- et lcx posiqunm stibinlravil, occasionem carnali fc-
nerationibtis qiialiiordeciin, nec soliimniodo Clni- cit muliiliidini ul conlemncret, el peuc oblivioni
stum diflerri, verum eliam in cjptivitalera dnci po- daret justiliam fitlei, pnlans se juslificari posse ex
pUiutn, tiiaxime propier pcccala Manassen; imple- opeiibus legis. Undc el itt ctini superius fe inler-
veranl etiiin Jerusalem sanguine innoxio usqtie nd rogarem per quid Abrnhnm juslificuliis fueiit, dicere
os. ncscisti, tisque adco propter aucillnra lcgem ne-
JUD. Quis prophelartim catisas isias dixit, attt in glcxisii domiiiam fidcm, tit ne snltem tinquam fuisse
qua Scripuira dilaliones istas sic provcnisse, atit illarn mcminisses, nisi libi iinpegissem sciitcnliain
provenire debttisse Iegisli? irrcfragnbilem el verain : Credidit Abraham Deo, el
CHRIST.Evangclista divinus non absqne illo, in reputaium esi illi ud jutiitiam (Gen. xvj Deii dc se-
qno propheisu locuti sunt spirilu , ctrm per ordincrn quitur : Ecce, ait Abrahant, ditcilla in munu tua est,
PATHOL. CLXX. 19
KM RUPERTl ABBATiS TUITIENSIS &6i
vtere ea ut libel. Affiigenteigilur eam Satai, fugam A / de Sion exibit lex, el verbum Domini dt JerutaLm
iniit ? (Gen. xvi.) Quidquid egerint probi judices (ha. n). Nunquid enim minus peccaveral illud lua
Israel regesque fideles, cohibendo populum ab illici- terrena Jerusalera, qnam Samaria? Imo plus pec-
lis, afJfJictiofuil ancillse illi; idcirco fugit. Initiura casse arguitur per prophctam, dicente Domino ad
fugae fuil iii eo quod vitulttm unum in deserto post ipsam Jerusalem : Vivo tgo, quia non fecit Sodoma
cxittim de jEgypto sibi formavit, ei sculplile illud soror tua, sicul fecisti lu, el Samaria dimidium pec-
ndoravit, gaudens quod in illius cultu comedere ct catorum tnorum non peccavii, sed vicisii eat in sct-
bibere, etdcindc ludere vacaret sibi. Consummalio leribus luis, ei justificatli sorores tuas in omnibut
autem ejusdcm fugsc in eo fuit quod decem Iribus, abominalionibut tuis quas operala es (Ezech. xvi).
scissx a domo David, eliam duos vitulos fecerunt Depone ergo magniludinem odii el iracundiae, de
sibi. Sed ecce angelns Domini: Agat, inquit, ancilla qtta Psnlmisla loquilurin personaChristi: Et in ira-
Sarai, unde venisl Vel quo vadisl Quw tespondil: cundia lerrw loquenles dolos cogilabant (Ptal. xxxiv,
A facie Satai dominw ntew ego fugio : dixilque ei v. xx), quia non propter advcntum ejus perdidisti
angelus Domini: Revetlete ad dominam luam , et lerrani luain; imo propter eum, ut eo nascenlo
humiliate sub manu ejus (ibid.). Nonne simililer ser- veiilasDei, qui repromiseral Abrahse et juraverat
ino Doiuini per prophetas revocavit, et revocare B I fideli David, adimplcreltir, tu diutius possedisli eara,
non desiit per propbetas populutn refugura a cullu qtiain decem tribus non injustiores, itno jttsliores lo
viiujorum ct Baal, caelerorumqtie dacmoniorum, ad possiderunl Samariam.
cultum Dei sui ? Vix landem effecit ul tribus Juda JUD. Superius dixisli quia praecepta et judicia,
redirel ad cullum Dei sui; nara decem tribus scissse quae anle realum vituli data sunt, prsecepta et ju-
per Jeroboam a domo David nunqiiain recesserunl a diciajustitiae fuerunt; etquia per prophelaro de iliis
cultu vitulortim, qnos Jeroboain fecit; propterquod Deus dixit : El dedi eit prwcepla mea, et judicia
in Assyrios translatae sunt capiivilate indissolubili. mea ostendi eis,quw faciens homo vivat in eis (Ezech.
llinc Osce Doninus ipse dixil: Quia iwn addam ul- xx). Nonne inlcr illa prima praecepta justitiae prx-
tta misereri dointti lsrael; sed eblivione obliviscar ceptum esl de observatione Sabbati ? Sic enim Deus
eorum, el domus Juda miserebor (Ose. u). Profecto dixit : Memento ut diem Sabbaii tanctificet. Sex die-
quando iribus Juda pceniteniiain egit, el de Babylo- btts operabeiis el faciet omnia opera tua ; teplimo au-
uica captivitate reversa templum el civilalem reae- tem die Sabbati DominiDei tui non (aciet omne oput,
dificavit, ttinc ancilla ad dominain suara rediit, et tu, el filiut tuus, et filia ttta, servus tuus, et ancilla
sub manu ejtis hurailiala esl. Tandem libera peperit tua, jttmentum litum, el advena qui est intra portas
**
I<aac, id cst fides nobilissima et princeps ex ulero luas. Sex enim diebus fecit Deus cwlum el terram,
Vkgiuis Marisc Jestim Christuni dc Spirilti sanclo tnare, et omnia quw in eis sunt; el requievil Deus die
conceptuni cnixa est. Quo facto vitlit Sara fiiiuiu seplimo. Idcirco benedixit Dominus diei Sabbati, et
ancillse ludenlctti cum Isaac filio stio? dixiique nd sanctiftcavit illum-(Exod. xx). Quare ergo vel Sab-
Abraham : Ejice aiicitlam hanc, et fitium ejtts: non batiun non custodis? quare prseceptuni islud con-
enim trit hwres filius ancillw cum filio meo Isaac. temuis, uiiiiin de decem praeceptis quae scripsit in
Sed uimirum vidit liherrima fidcs carnalcm Judais- tabtilis lapideis digitus Dei ?
inum lndentem, id est illudentem, imo perscquen- CIIRIST.An quia non sabbalizo lecum, (ransgre-
tem Chrislum, Chrisli apostolos, et ccce electus est clinr prsccepium, ct nullura habeo Sabbatura? irao
cum lege sua populus secundum solara carncm Ju- si sabbntizarcm lecttm, iiicurrerem Deiodiutn; dixit
dscus, ul non sit hseres in regno Dei, ejeclus qtto- cniin Detis in Isaia , ctego jam libi niemoravi longe
<iue de loco tcrrense possessionis, ut non vacet ei supra •.Neoineniam, et Sabbatum el festivitatet alias,
luilere, id esl persequi libertatern fidei. Kalendas vestras, el solemnitales veslras, odivil ani-
JCD. Si ita csl, tit dicis, mngna raihi est in Chri- mct nteu. Focta tunl milii molesla (Isa.i). Recessi
slum tuura cnusa odii. Nara secunduni affecialam D . crgo a tuo Sabbato,el assumpsi inihi meliorem sab-
simililudinem quam inlroduxisti, adventus ejtts cau- balismum, ut sabbalizem priniam Sabbati, qua die
sainihi esl lolius raali, causa excidii, caplivilalis et Christtis meus resurrexit, cujus sanguine lu Sabba-
dispersiouis el longissima; caplivilatis. Populus, ati- ttim luura cruentasii, et odibile Deo fecisli. Parasce-
teqtiam iste veniret, ernm Dei; nunc jam aulem nec ve enim crat Paschse (ui; atlcraique magnus ille dies
por.ulus, nec Dei suin, ut tibi videlur; nimis ergo Sabbnti, quando sacrilegium illud consummaveruiit
male niihi propler advenluro ejus. palres lui.
CHRIST.Falsuin esl. Non propler advenlum ejus JID. Nou priinuni Sabbati, scd ipsum Sabbalum
populus esse desisti, imo propler advenlum ejusi Deiissatictificavit; non primo diei, sed septimo Deus
diutius populus fuisli. Nam propter eum ut nasce- benedixil; idcirco bcnedixit, quia in illo requievil.
retur, ut esset undc illo nascenle proinissio implere- CURIST.Quid inlelligis in appellatione illius dici
tur, reservatus es lu, reservata est tribus Juda, , septiiui; putasne solum spalium ab ortu usque ad
cum decem tribus perpeluse captivitati adjudicaren- occasum solis? Si nihil aniplius intelligere vis, cgo
lur, et rescdificala esl civitts tua Jerusalcm, unde: dico libi quia non seplimus, sed ijuartus CTJ! ille
vcuire oportebat tnntain salulem jnxla illud : Quiai dies ab co die quo solcm istuiti visibilem Deo fccil.
 S8rj "DlALOG.lNTEft CHRIST. ET JUD. - LlB. II. 590
lnterrogo adhuc quomodo vei quuli operalionc Dens A Propterca nolandura qnod Scriptura cum dixlssel:
illaomnia fecit sex diebus? Fiat lux (Gen. \), elc, per quara videlicet lucem
344 JUD. Dicendo : Fial iGen. i); el siculPsal- intetligiinuscrealuram angelicam, non dixil, facdim-
inisla ctiain dhcit: Ipse dixit et facta sunt; ipse que est vespere et raane dies pranjjs, sed [aelumque
manduvit el ereata sunt (Ptal. xxxn). ut, ait, vespere et mane dies unus (ibid.). llle nani-
CBRIST. Ita est, ul dicis. Dicendo fecit, dicendo qtie, qui nuinero,ul jam dictnm est scptimus poni-
operaluscst,et aboperibussuisseptinio die requievit. tur, natura est primus, et recle sepliraus poniluc*
JUD. Etiam requievk, et idcirco benedixil diei cum sil primus; quia cum oronia, quse faeta ^vnt»
septimo.el sanctificavit illum.' transeatii, el immutenlur, ille permanet dies oeteiv
CHRIST.fjuare tu loqueris in die Sabbati ? Si enim nus vesperam nunqtiam habiturus. Iste est qu| con»
Deus dicendoomnia fecit, et ab illo modo suac ope- tra le in Evangelio suo loquilur : Si illos dixit deos,
rationis die septiino requievit, tti qui idcirco sabba- ad quos sermo Dei [aclus est, et non potest solti
lizas, quare dicis quidpiam in die Sabbati ? Adliuc Scriplura, quein Pater sanctificavit el misit injnttn-
et aliud interrogo te, quoiiiam diem illura sic accipis dum, vos dicitis : Quia blasphemat, quia dixit: Fi-
ab ortu usquc ad occasum solis, nunquid lam bre- liut Dei sum (Joan. x). Nam quia Scriptura dixo-
viter Deus requievil? nunquid requies ejus requies B rat: Et benedixit Deusdiei septimo et sanclificavil eum
esl unius talis diei ? Ego autera dico tibi, quia re- bene consonat ci dicendo : quem paier tanctificavit
quiescit adliuc et requiescebal, quando dixil in el mitit in mundum, scilicel Deum hominem facthm,
David : Ipsi tero non cognoverunt vias, quibus juravi Verbum incarnalum. Sine igitur me perloqui, quo-
in ira mea : Si introibunt in requiem meam (Psal. niara raihi objccisti de sanclificalione Sabbati, quocl
Lxiv). verbum sanctificationis splendide positum est lam
JUD. Fatigas me; ct illud ipsum quod scio, pene in Exodo quam in libro Deulcronoraii. In Exodo :
facis rac nescire. Quid enim aliud ego debeo scire, Memento, ail, ut diem Sabbali tanclificet (Exod.xx).
nisi quod palatn dicil niilii raanifesla facies litterss ? In Deuieronomio : Obterva, inquit, diem Sabbati, ut
Sex diebns, inquil, operaberis; septimo aulem die tanctificet eum (Deul. v). Quid, rogo, esl sanciilicare
tion fac.es opus; quia sex diebut feciifletts cwlum,et diem Sabbati, nisi vacarc verbo Dei in festivitale
lerram, et mare et omnia,quw in eis sunt(Exod. xx). sancti olii, el omnibus modis qucerere regnum Dei,
CHRIST.0 Judcce, bencvoleiitia Dei luam infan- postposilis cunctis quse periinenfad curam carnis?
tiam lactavit. Utruniqtie fecit, cl inlus abscondit se- Qui enim sic non egil, nunqttid sanctificavil diein
crela sapientise suac, qitse non potuisses capere; cl Sabbati ? Si averterit, inquit propheta, a Sabbato pt-
in superlicie lilterse lactavit le, ul scires operariis C dem tuum, non facere voluntatem tuam in die sancto
tuis lua viscera non claudere, et fessis in opere tuo meo, vocaberit Sabbatum, et sanctum Domino glo-
noii posses requient denegare. Istam denique inten- riotum (Isa. LVIII).Qui sic incipil sabbalizare, hic
tionem suam in Deuteronoraio raanifeslus edicit. dum vivit, perficitur, dura dc pracsenli saeculo Irans-
Cura enim lo^ucns de observalione Sabbati dixisset: il ingrediens in requiem Doraini, cl requiescil ab
JVon facies in eo quidquam operis, tu, et filius tuus, operibus quemadmodum et Deus ab operibus suis
et filia, tt servut, et ancilla, et bos, et atinut et omne requievit.
jumentum tuum,et pengrinut qui est inlra portas tuat JUD. Tu neque Sabbatura custodis, neque illuin
(Deut. v), slatirn subjunxit : Ul requietcat servus et idiera, quem Dominicura dicis? negoliaris enira, am-
oncilla lua, sicut et tu. Memenloqaod el ipse servieris bulas, et circa ."es quaslibel exerceris, et insuper
in JEgyplo;tl tduxil le inde Dominus Deut tuut in sculptilia facis, et colis ea, conlra alterum prsece-
manu forti el brachio exlento; idcirco prwcepit libi, plum Decalogi dicetitis : Non faciet tibi tcttlptito,
ut obtervaret diem Sabbcti (ibid.). Ad hanc inten- neque omnem simililudinem, quce est in ewlo desuper,
tionem idem facit priraa Sabbali, quod ipsa dies et quw in terra deorsum, nec eorum quw sunt in aquii
Sabbali; requiescit cniin servus raeus, et ancijla r. tub terra, non adorabis ea nequt coles. Ego tum /)o-
mea, bos et asinus meus, uno die ex septcm diebus. minut Deut tuut [ortis, zelotes, visitans iniquitalem
Sed libi jara raclius noluui csse cuperem, quid sit patrum in filios in tertiam el qttartam generationem
sanclificare diem Sabbati secunduni requicm Domi- eorum qul oderunt me, et faciens misericordiam in
ni; cl binc aliquid dicturus sum, quod et si tu millia his qui diligunl me et custodiunt prwcepta tnea
non accipis, accipienl libenter discipuli fidei, quo- (Exod. xx).
rum Deus cor ad iutelligendum ea, quse sunt spiri- CHRIST.Ego si in Sabbato Domini, quod est va-
1 lus,
aperuit, ut deleclenlur reraoto velamine videre care el videre quoniam Dominus ipse ett Deut (Ptal.
vultura Moysi. Sex dies primos inlellexerunl non- XLV),quidpiam adinitlo, quo irapediar ab illa vaca-
nulli majores noslri sex creatm-ae species, quibus lione sanctoque studio, faleor quia pccco : verum-
mundus constitit, quem in sapienlia sua Deus 1'ecit, lamen scias quod non raihi _'adem quse libi posita
sicut Psalmista dicit : Omnia in sapientia fecisti ralio, neque peroinnia servitcti scquc ut tu obnoxius
Psal. cin), ipsam auteiu sapienliam septimuin esse esse debeo. Tibi enira in ratione observandi Sabbati
diem, in quo revera Deus requiescit; et iste quidera ob requiem servi el ancillx tuae veraciter dictuiu
dies nuiiiero septiraus, nalura aiitetn ttrjmus csl. est : Memenlo quod et ipse setvierts in ASgypto, el
 m RLPERTI ABBATIS TUITIENSIS 592
eduxeril te inde Dominus tuus m manu forii et bra- A unle conspeclum veslrmn, et qiiibus poltulu esl terra,
thio exlento. Idcirco prwcepil tibi, ut observares diem cujus ego scelera visilabo, ul evomat habilalores suos
Sabbati (Deut. v). Ego non servivi in ^Egyplo, sed (Levit. xvin). Cavele crgo nc et vos siraililer
paneni nieuni coraedo, et in me cotnpletur illud , evoninl, cuni pnria feccrilis, sicul cvoiiiuil gen-
quod per Isninm dictum est : Appreliendeni sepiem tem, qnoe fuit anle vos. Recle crgo suam lerrani
mulieres virttm unum in die illa dicentes : Pauem Dominus dixerit, quam per justiim jiidiciuui posscs-
nosirum comedemus, el vestimentis nostris opttit- soribtis ablalam sibi retinerc voluit, tu liaberet in
mur ; lanluminodo invocelttt uomen liiiim super nos, ea ineniorinle nominis aui, snnctn sua labcruacula,
aufer opprobrium noslrum (Isa. iv). Prarraisernl au- et templum, ubi deberet nomen ejus invocari.
tein iilem prophcta dicens : Pro eo qitod elevatm JUD. Palri meo tcrrnm illnm dedil, pniri meo
sunt filiw Sion, et ambulaverut^t extenlo collo, etc, Abruhsc el seniiui ejus, quod semen ego siiin, eodcm
osque pulcherrimi quoque viri lui tjladro cadeut, et jure qiio dedii, qiiemndniodiim nunccoiiiincinoiasli,
fortes ttti m prwiio, el mwrebunl alque lugtbunt y.or- liliis Noe. Quouiodo crgo terram illam sunm tlicc-
tw ejtti, et desolata in lerra sedebit (Isa. 111).Ilis ret, polius quain terras alias quas aliis hoininibus
prsrniissis continuo subjttnxit, qttod jam dixi, ap- deriit?
prehendenl septem mulieres virttm ttnum. Tu fuisti B CHRIST.Deditqiiidem, quin dare se promtsil; sed
tlla terrena Sion, clevnta mulicr, et extenio collo terra illa non fuil toin promissio, sed quspdnm su-
c.nibiilans; cum niinquatn diccre possis : Panem peradjecfio, ut qusereiilibus regnum Dei, quo siue
tncum eomednm , et vesiimentis nieis operiar; dubio proniissio lendebal, iieccssariura non deessel
lanltimmodo invocetnr noinen ttium super me: siipendiuin, quo via viuc prsesentis iudigebat. Cuni-
quippe qut paneni nullum, nec vcstinientura nnl- quc lerrnm itiani se daluriim proniisisset; indiguos
Ittm habebas , imo in jEgypto servicbns 345 se fecerunt patres tui iilii Jacob , qui babiiareni in
advcnn , sed ut invocares nomen Domiui su;;er cn, vendendo in sefvtim fratrem siiuiii Joseph. Sed
ic, ipse libi pnnem et vestimentuin alterius dedit, el fuliirum praesciebat Deus, ttl ingrcssi tcrrain il-
sicul scripluin est : Ei dedit iltis regiones genlium, lani contaiiiinarenieani, plus quani conlnmitmvcrnnt
et iabores populorum possederunt,ut custodictnl jtts- gcntes, et idcirco non nisi sub conditioiiibiis dnre
tifiealiones ejus, et legem ejus requiranl (Psal. civ). voluit, hoe inier cielern dicens : Terra enim mea esi,
j'orro sepiem raulicres, qtia; dixcrunl, panem no- vos autem coloni mei estis. Igilur ego, ut jam dixi,
slrnm comedemus, et vesliiuentis nostris optritmur, si in Sabbato Domini, quod esl vacarc el viilcre
univefsau sunt Ecclesiae mei, id est Christinni 110- quoniam Domintts esl Deus (Psal. XLV),qnidpiam
mints, qtiae propler invocationem nominis Domini, admitlo, quo impediar ab illa vacmioue sanctoque
proplerfidem quam susceperunt illius utiius viri, stutiio; fateor quia pecco, vcrumtaincn scias qtiin
ctijus et lu cssc dcbuisti, nullas rcgiones aul Iabores non eadem, quae libi fucral, raibi quoqtie posila est
alionun quocsieruiit sive accepcrunt, scd in- suis, ratio , ncqiie per oirinia serviiuli anjue ut tu ob-
qnas anliqnilus possidebant, regioiiibns commnneu- noxius esse debeo. Non exigitur a me ut lerra raea
tes jiisliftcaliones Domini ciislodiunt, et Icgem cjus sabbatizel scptimo anno, quia terram meatn nnn
reqiiirnnt. Proplcr quod ipse Dcus pouendo libi accepi ex eo, vel pro eo, cui credidi, Evangelio.
legem terrse in eadcih lege dicit : ilea est enim Bona tantumniotlo spiritunlia consectiltis simi per
terra; vos autem eoloni tnei eslis (Lcv. xxv). Evaiigelium, et idcirco spirituale nieum debet esse
JCD. Nunquid solummodo lerra iila, terra Cba- sabbnlnm. Ttntra sabbattim erat, el est snbbalum
nann, quain dedil nobis, terrn Domini erat; et non servitulisel carnis ; meum sabbaltnn est sabbaiuni
«ffiamoinuis lerra Domiui est ? Domini est lerra , liberlalis et fidei. Ei ut manifcslius dicnm, snbba-
eiptenitudo ejus; orbis lerrarum, et vniccrsi qui tiim tiium uniis erat dies, idcmque tibi abscondilus,
habitcint inea; quia ipse sttper maria (undavit ecim,- quia clariialem ejiis ferre iion poluisses, nisi vela-
il super (lumiita prwparavit eam (Psal. xxin). ]P mine vulliis Moysi operiretur, Metitn auiem sabba-
CBRIST.Plane oninis terra et pleuittido ejus, Do- tum duobiis conslal diebus; ipsum est enitn nnus
mini csl, el ipse posl cliluvium dedil cnm filiis lio- rdemqne Deus et liomo, Chrislus Jesus, dies primits
minum, frliis Noe, dicendo : Vos aulem crescite, et et octavtis ; primus quin Deus; octavus qula homo
tiiultipticamiiti, et ingredimini super lettam, el re- factus, gloria suae resurreclionis illiislralur. Dixi
plete eam (Gen. ix). Sed considera qtiid dcinceps libi supra, quin tlies scptimus, cui benedixil el in
aclttm vel drctum sit: Posteri auleni Cliam, lilii Noe, quo requievit Deus, qtti numero ponilitr septinms;
inaximcque Cliananaei, qttoruin paler Chaiinan, ipse esl tiatura primiis, gralia oclavns, quia gralia
quem in palre maledixit offensus Noe dicens-: Ma- propier nos homo esl faclus, et de luo die scplirao,
ledictns Ghanaan, setvus senotum eril fratribus die transitorio, el umhratico, transiens ad octavum
tuis (i6icf.)Terram qnani acceperaitt propter scelera rae Iransduxit, tit mihi sit dies octavus, idemque
sua pcrdiderunt; imo el ipsa terraevomuil eos, que- primus, atque in tina persona ulrumqiie clara fcsii-
rnadniodum ipse Doihinus cum enumerasset ijisa sce- vitale coiicelebrcm, scilicel el quia in ipso condrta
Rifa : Nepoltuamini, inquit, in omnibus his, qitibus sunt universa in ccetiszl in terra, visibitia et invisi-
Ibnfamihdrw 'sunArhniversa genles, quas eqo eikia bilia, el ijuia ipse est principittm. printogenilus ex
5-J5 * DIALOG. INTER CHRIST. ET JUD. '-> LIB. III. 819*
morttiit, et per eura placutt reconctlian omnta, stvt A CHRIST.Ego sententiam proferfe non cupio con-
qux in lerris sunt, tive qttce in cotlit sunl (Cot. i). trariam veritati; sed si denobilitatc carnis gloriafi
JUD.Si ipse dies erat naittra primus, quid necesse vis, ego tibi veraciter demonsirnre possum quia non
eral tsl numero ponerelttr scptimtts? non potcrat csl nndc gloriari possis. El 346 '" bfeviter hoc
dici vej scribr: Primodie Detts requievit.el secundo, faciam, dic niihi iiiinc in quilnii hPminibus nobili-
et tcriio el quario, quiitlo, el sexlo , et scptirao lasgeneris lui innxime clnmerit.
opera lita fccil. JKD. In regibus nostris, ranxiine in David, et in
CHRIST.Yobis. quihiis vel propier quos Scriptttra Jerusnlem civitnle Dei, itr teniplo, cl in onini gloria
condebattir, idcirco posl dies opertim recte posiius ordinis sacenlolalis ellevillci.
esl dies requietionis, in quo Dcus ct aittcqtt.iin ope- CHRIST.In primis de lotn tribit regin, tribti Jufla,
rarelur rcqtiiescchal, el postquam opcraltts esl re- quse nobilissima fuil, ego lilii dico quia si id qiioi
quiescil, qttia nos non de reqttie ad operantlum vo- ventm est attendisses, nunqunra dixisses contra
caimir, sed post opera, ctira beue operaii, et crealu- Dorainum meinn : Not non ex fdrnicaiiohe tumus
ris Dei bene usi fiierimus, itt requiem ingredi- nari (Joan. viti); fornicnta qtiippeest Thanmr; iiiirtis
tniir, qiiandoquidein resurgemus duplicitcr, id est Jndae, cum eotlefn socero stio, etconcepit Phares et
lam secunduiti niiiinain qtiam sccumliiiii corpus, B Znram, de quibits (ota Judic tribus propagata est;
qtticiinque Jesti Christi sectindum prsedictas ra- Lcvi quoqtie dc quo fuerunl ontnes fanliliie sacenlo-
tiones pritntim et octavum esse diem lideliieret tales aique leviticsc, de Lia qitsc per frnudehTstlbin-
cutn dilectione crediintis. Hsec tibi de Sablinto re- troducta fuit Jacob, ctiin ille pro Rnciiel servieril,
spoiiderim jjam praecepti de eo quod objecisli, qttod progenilus esl. El si rite considcres, soli dtto Joscph
alterius quoqiie praccepti cle Decalogo transgressor et Benjamin de legilimn coiijuge procrcati sunl.
sim, qttod diclutn est : N»n fncies tibi sculplilia, non Unde el idem pnier Jncob ad dcccm lilios suos:
adorabit ea, neque coles (Exod. xx); simililer qttse Vos tcitit, •oh.qnod cluos filios genueril mihi itxor
vera stinl respondereni, sed pritts est ut perngam mea. Egressus est unus, et dixistii: Bextia devorarit
q-use snperius ccepla fiieranl tle sacrificio carnis et eum, et hticttsque non comparel : si tulerith et istuhi
sangitinis, qttod in icge per Moysem ordinatnm est, Benjamin, el aliqttid ei in via contigerit, declucelii
cl de sacrilicio panis ct vini qitod Chrislo jurnvit canos ineos cum dolore adinferos (Gen. XLIV).Solain
Dominus secunduni ordinein Mclchiscdecli. El hoc ergo Racbet nxoreni legiiimnni inltdligi voluil, ubi
quidein facere insistnni; sed ul bcnevoiiim le ictl- bsecdixil;et sicut fuil, qnia videlicct sex filii de
dere queam ad audiendtiin , persundere cupio qun- subiiilrodiictn Lia, et qunliior de nncillis nati sunt;
^
tenus deponns aniiiii coniempliim, quu soles con- el, sicut jam dicliun cst, prO sola Rachel sibi dft'*
ieranere iiationes gentium, te soluin exisliinaus no- spmisaln ille scrvivit. Quid dicain depnlre Abraliam?
bilem populum , aul oraniuin populorum nobilis- Genere Clialdieiis exstilil, cxleris homiuibtis siniilis.
simiini. Haec dicens ncqiiaqnam genlcra tnaui sive Israelilict
JUD. Rocle ego sic existimo, quia Judseus ego, geueris scriem volo habcri igttobileiii; constal eniti
sive Judaicus populus, non siim sicut cseleri hoini- illam fuisse nobiletn valdc: Sed lioc intendo, ut
ncs!, sicul cactcrsegenles suut. Nunquid tu ipse ali- scins qhia nobilitas ejus non fuit sccundtira carnem,
ler seniis, aul dc noslri nobilitate generis con- sed fuit sectindum fidcm.
tiariam seulenliain proferre vis ?

LIBER TERTIUS.

CURIST.Praeccdcnle disputaiionis~npstrse brevi- quam oblatio de frticiibiis lerrse, ciijuscunqtie gf>

culo sntis demnnslrntura cssc arbilror, quod car- P
nnlia legis sacrificia non jussa, sed perniissn ; non
poslulntn fuere, sed ullro ab bominibiis illala. Linde
ne atlhuc dubites, recolc quis primiis fueril litator
ejitsniodi sncrificii; el vide utrura jussus, Scriplura
teite, lilnveril, nn non.
ioD. Abel primus lilntor fuit, sictil scriplutn est:
Fuit attlein Abel puslor ovium, el Cain. agricola ;
factttin est aulein pual mnttot dies ut offerrel Cain fde
fruclibu* lerrw Domino tnunera ; Abel quoque obtulit
de primogeitiiis oviuin gregis sui,, et de adipibus
eorum (Gen. iv). El quidein neulrum iilorum lego
jttssum esse ulofferrel; veruminmen pritis placuit
Doraino sacrificiuin de priinojjcnilis oviuin'; respexit
eitim Domintts ad Abel, et ad mttnera ejus (ibid),
neris fuerint: sequititr etiim : Ad Gain vero, et ad
tnunera ejns non respexit (ibid.).
CHRiST.Ceriequod ailfrticlus icrrst;, muncra Cain,
non respexit Doinimis, cul|ia. fttil ipsius Cajti, quia
bcnc qtiidem obtiilil, sed niale divisil, cor suurn
Silii in infidelitate retinens, et rerrt suani Doniiup
offerens; citin oflert-el Abcl seinclipsuin, sive cor
suuin, Doniino per fidein, el reia siiam per dilectior
nem, Nara de fruciibus lerrsc cum fide offerre,
praeserliin oblationes panis ct vini, laudabile Deo ,
placiltim non niiiius ani;nadverlis. tibi j'am tunc
letnporis quis obttilil, licel Scriplura nusqtiam a.nte
diluvium niemoraverit, inaximc quia recenti ppst
diluyium lempore tam insignitec Scriplura quemdara
pro bujusincdi oblalionq commcmoravil, utdiccrct:
 898 RUPERTt ABBATIS TUITIENSIS K9C
Atvero Metchisedeth, rex Saitm, profetens panem et A mista : Oixi, inquit, Domino : Deui meus es tu, quo-
tinum, etat enim tacetdoi Altistimi, benedixil ei, niam bonorum mtorum non eges (Psat. xv). Vidit et
yidelicct Abtahw (Gen. xiv). Et qui benedictiones aceepla habtiii, prout eflierentium merebalur fides ;
-icceperat in promissione, bencdixit sacerdos bu- etobtata sive accepla sic honoravit.ut in illis rebns,
Jusee sacrificium. Dico ergo quia semper plus pln- qnas offerre vcl sacrilicare praeparaverant, sacra-
. cuit elplus placere debnil sacrificiuin panis, et vini, menla poneret Hlius unici sacrificii, quod solus ipse
ounm sacrificinm eujuslibel brttli pecoris, Scriptura dare poterat, qtto solo posset homo a peccatis vel a
/juoque lesianie, qttae istutl hoc modo praefert: Ju- morle redimi. Hoc est qnod nos dicimnset sciinus;
ravit Domhius, et non peenilebit eum : Tu es Saccr- tu aulem seire vel atidire non vis qttid in sacrificiis
dos in wtetnum seeundum otdinem Melchitedeeh fHiiinalium quseullrooflerebantur, ul jam dicltim est,
(Ptal. cix). Vermntamen hoc te scire et concedere causse suberat, propler cpiara Deus rittis eorum sic
oporlet, quia noulrum illo adhuc terapore saerifi- et sic consumi, el qiwedam oninine prsecepit incendi,
cium jussum est; sed ulrumqiie proul mcrebalur sic el sic sanguinein fundi vel aspergi, adipemque
Jldes voluntarie offerentium, verbi gralia, fides Noe, totuin adoleri, et cselera ritu diligentissimo pcrtra-
Jides Melchisedech, ab uno eodemque Deo susce- ctari.Omnin fierijussit inmysterio sacrificii veuturi,
ptnm est. " stib figuris sanclis, et myslicis, jttxta quod ipse
JUD.Si iHssum non erat, unde habebant ut offer- qitodam loco dixit ad Moysem, ttt jam longe superitis
xenl? quae cansa hoininibus suggessit, ut offerrent memoralum est: Inspice cl [ac stcundum exemplar
quidpiam Crealori ctincia possidenli, si non ipse quod tibiin monle monstratum est tExod. xxv). Porro
priof jussil ? in sacrificio panis et vini, quod lu ipse nosli, et jam
CHRIST-Causa sacrificii vel muneris, quoo m sa- supra dicltim esl, primus prolullsse legitur Melcbi-
crificium Doraino deberet offerri, peccatum fuit. sedecl),causam per semetipsiitn.virtiitemqiic posttit
Nisi enim peccatum accidissel, nnllo sacrifieio, nullo ejusdem veri sacrificii (53): Causam quia jam venit;
redemplionis ratinere nobis opus fuisscl: Ipsuni au- virlutetn, quia remissionem peccatorum hoc sacri-
tem peccatum comedendo admissum fuit; per ci- ficJum operatur, non jnm in spe, sed in re, illi qtri
bum bominem inobcdientem, bominem simililiidinis fideliter surait; quod illis carnalibus sacriliciis im-
Dci nimiura appetilorcm, comprehendit et inorti possibile fuit.
iradidit. Nam cibus iile, ligni vetiti fructus, res JUD. Causam,dicis,et virlutcm posuil. Quis, rogo,
quidem parva fuit, et apitil Dominiim secundura posuil?
se nullius momcntt , scd intcntio comedenlis ni- r CHRIST.Ille nimirum, in qtiem illutl, quod jam su-
inis inagn», nimisquc fuit borribiiis , seeundum pra memoravi, dictum esl: Juravit Dominus et non
verba ilta serpentis: Comedite el etitis skut pwnilebit eum : lu es sacerdos in wternum, secundum
dii (Gen. m). Nonne boc fuit peccalum Dia- ordinem Melchisedech (Psal. cix).
Jboli, qui primus in ceelo appelivit siraililudinera JUD.Quis enim ille est? Scio quo lendis, videlicct
347 Dei? Igiturqiiia rapiendo velitum et corae- ad Jesum Cbrislum, quem crticifixerunl palres mei.
(lendorpecealum adniissiim fnil; ratiojiistitiaeposlu- At ille ubi sacerdos demonstraltis est ? Ubi conse-
labat sacriticium Deo offerri, qirod lanti esset pretii, cratus ille fuit vel sacrificium obinlit ?
tit coniedendo illud salis fieret et fecompensareliir CIIRIST.Nusquara in ordine Aaron saccrdos ftiil,
rapina illitts cibi quera homo tali intentione comedil. nec esse debuit, quem videlicei ordinem sacerdolii
Sed ubi, vel unde homo tale qttid acciperet, tale solum allendis; sed inordine, vel secuitdtim ordinem
quid invenire posset? Nihil ergo Deus homini super Melchisedech. Quid ilerum stnpidus astas? Quid
sacriftciojubere voluit, aul j"ubcre debuit quia scie- - ltaeres? OJudsee, quaecumque loqtttinliir Scriplurse
fcnt eura nihil babere, quo peccalum ejus posset re- aut vera sunt, aul non ; sed dicere quis atideal quia
dimi. At ille, videticet homo fidetis, qualis fuit Abel, non verasunl? Si autera vera, imo qnia vera sttnt,
qualis fuil Noe, qualisfuit Melchisedcch, qualis fuit rj qtisere aliquera, in qtto cornpfela sit verilas Scrrptu-
Moyses, rccupcrare gesliens gratiara Crealoris fuil, rarum ; et non invenies, nisi hunc unum Jesum
venil voluntarius, votontarit sacrificavit, votuntaria Christum. Non longe, nec hi inulta Scripinrarum
munera obtulit, qualia vcl quanta consequi potuit spatia, quae lalissima sunt, nunc raitlo te; hunc
de laboribus suis; ille de gregibus suis, in quorum unam brevem psalmum scrutare, de quo est versi-
cura laboravit; ille de fructibus terrae, qui majore culus isle : Juravit Dominus , et non pwnitebil eum ;
cura labore acquirunlur, qunrum videlicet frucluum et invenies et sacerdotis personam, ct sacerdolii
letraepanis et vinum prsccipua sunt, et cum labore ordinem, el ordinis virttilem, el prsecedeniis in vir-
maximo vcniunt. Nam in tudote vultus lui, ait Do- tttte sua sacerdolis gloriam el honorem , sessionis
et vicio-
xninus, vesceris pane tuo, et cum operatus fueris ejtis altittidinem, et Herequidquid magnum
tcrram, non dabil frtictus suos, scd spinas et tribulos riosumegopcrEvangelium didicide JesuChrislo^filio
germinabit tibi (ibid.). Vidil Dominns volunlarios David, domiiio David. Dico libi, quia passus et mor-
offercntes, el ad muhera eorum respicere dignalus luus est, el propler hoc illum Deus exaltavil exalta-
est, cum nullo hornm indigeret, juxta quod Psal- lione ascensionis in cceliim mullis videntibus. Quid
(55) Rnp. 1. m De operib. Spiritus sanclt, cnp. 22; vid. Ap. pro Rup.
m DIALOG. INTER CHRiST. ET JUD. -- LIB. 111. 59*
aliud loquebatur idera psa mus uliimo versiculo: De A hoc, quia Domtnus juravit, sentires el consenlires
torrente in via bibet, proplerea exaltabil eapul ? Dico sic oporluissc otnnia fieri quomodo Jcsus Clirislust
libi, qmasedel nunc a dextris Dei,secundum carnem fecit. Qtta enim nocle tradebalur, accepit panem, et
Filius David, et secundum divinitaiem Dominus gratias agens fregit, et dixil: Accipite et mandncale ,
David. Quid aliitd erat in primo versiculo ejosdem hoc est corpus tneum qttod pro vobis iradetur ; hoc /V,-
psalnii: Dixit Dominus Domino meo : Sede a dextris cite in meam commemorationem. Similiter et calicem,
meis? Dico tibi, qttia regniim et sacerdolium cjus poslquam cwnavil, dicens : Hic calix novum tcstamen-
a Jerusalem incipiens, ad gentes sese exl-indit; et lum esl in meo sanguine. Hoc fadte in meam comme-
inlcr inimicos suos, Judscum scilicet ct gcntilem , morationem, quotiescumque bibelis (I Cor. xi). Ibi
crevit nomen ejus, ct pracdicatur ipse Dominus om- sacerdolio functus cst sccundum ordinem Melchiser
niura ; et proplerea Jtidsei caplivi ducli sunt inter dech, post csum ngni faciens sacrificiuin panis et
genles quac credunl in cura, quia inimici ejus sunt, vini. Ubi complelum est desideriuin omniutn sancto?
ct amici per fidem esse iioluerunt. Quid aliud ille rum, qui non babenles sacrificiura sufliciens ad
versiculus ejusdcm psalmi seqnitur : Virgam virtiitis expiandumpeccatum.praeparaveniiiisacrificareqnod
luw emillet Dominus ex Sion : Dominare in medio ini- potuerunt : de qtiibus et Jacob in benedictionibus
micorum luorum? Dicotibi quiaaniequam ipse liomo B Joseph : Benedictiones, inquit, palris lui confortata
factus visibiliter apparerct, anle ccelum et terram, tunt benediclionibuspalrum ejus, donec veniret Desi-
anie otnnem crealuram visibilem, seu invisibiletn , derium collium wletnorum (Gen. xtix)(J54). Hoc facien-
ipse Detts aptid Deum erat, naitts ex corde Palris , tes sive sumenles nos compeleulianiidolo curaratts
coseternus ilti el consubstanlialis. Unde el princi- servato ordine jtisliiise, ut quia creditlerunt homU
pittm recte semctipsum pronuutiavit, sicul et Paler ncs primi illud quod non videbant: scilicet, pomo
principittm est. Quid aliud seqtienti versiculo loqui- illi, sccundum dicttim serpenlis, virlulein inesse
titr psalinus iste : Tecum principium in die virtutis effeclivam divinilatis, sive divinsesimililtidinis, illud
tutv, in sptendoribus sanctorum, ex utero ante lucife- comedendo morlui sunt. Credamus nos cconlra illml
rum genuile? Dico libi qttia ipse est Judex vivorum qnod non videmus carneis oculis, scilicet sacrificio
el mortuorum el in die judicii cunctos impios, (am pnnis el vini, secitndum diclum Filii Dei, verita-
gentes quam gentitim reges, judicabit, justos atitem tem inesse carnis et sanguinis cjus, ul comedendo
el humilesglorificabii.Qiiid aliud ei vel de eo dicitur vivamus, consecuti per hoc remissionem peccalo-
duobos versiculis sequentibus : Dominus a dexlris rum.
luis, confregit in die irw suw teges. Jtidicabit in na- - JUD.Forsitnn hoc ilidem diccs mihi de sncrificio
tionibus, implebil tuinas, conquassabit capita in tetta illo panis etvini, quod de Baptismo dixisli mihi i
mullorum? scilicet quod virtus ejus ad inferos descenderit, et
JUD.Tu Seripluras tno Sb.isu traclare consucvisti omnes, qui illi". erant, coderh cibo relecli sunt ct
et ducis ac reducis, utjam clixi, qualera in partera potu.
vis. CHRIST.(55) Plane hoc dico, quia idcirco, Domi-
CHRIST.Non ego sensu meo Scripturas involvo , nus meus Jesirs Chrislug secundtim id qttnd Deus,
sed libi ostendere cupio quia, sicul Ezechiel vidi t Dei Verbum, dicilurque et estvcre panis angelnrum,
ei scripsil, rola est in meuio rotw (Ezech. i), id est visitatione stta refecil et pavil omnera miiltitudinem
Scriptura evargelica, quam tu non accipis, stat fun- animarum fidelium.etsecundiim corpus, in cuiiidem
daia in manifesla auctoritate veteris Scripturse, le- vcntrem terrae receplus, quo sejiulta fueranl corpora
galis el propheticse. Scio quod in isto gravaris , et illorum, faclus esl eis cibus lerrse ut resurgant in
abliorres quod libi ad videndum ingeritiir; elenim vitam acternam: obcujusrei fidem sive testimonium,
isttid qttoque non lacuit aut ignoravit propheta jam jam nunc multa cum eo sanclorum corpora sur-
diclus; nam slatura quoque, ait,erat in rolis, el alti- rcxerunt. Quod in illa specic in qtta pependil in cruce
tudo et horribilis aspectjs (ibid.). Nunc ad illud rc- D ct sepullusesl, tunc illis prioribusconliilil,hoc nobis
vertarquodex adverso inlerrogaveras. Dixisii enim: idem residuis confert in islis speciebus panis cl vini
Ubi iilc, qttem crucifixerunt patres mei, sacerdos dum abluli sacramenlo sanguinis el aquse, quse utra-
demonstratus est? ubi in sacerdolem consccratus que lunc fluxerunt de latere ejus, jam raorltii, ct
fnit? ubi snerificiura obtulil? Ego autem dico, ct mundali a peccatis (eorum maximuni erat oppro-
dixi libi quia iiiisquam in ordine Aaron sacerdos briuni peccati originalis) comedamus el hibamus, ut
fuit, aul essc debuil; sed in ordine vel secundum jam dixi contra illum cibuni primse prsevaricalionis,
ordinero Melcliisedecb. Quod nisi fecisset, nisi ad ut simus filii Dei.
illum ordinem transisset, qnomodo juramentum JUD.Tu si velles.melius aliquidIoquererisde lege
Domini staret, quera mentiri impossibile esl ? 348 sancta Dei, lege Moysi, elsacro ordine omnis sacri-
Nam cum jurameiilo dixit Dominus: Tu es sacerdot ficii. Tu omnino sic loqueris ac si in luo tanlum sa-
in wternum tecundum ordinem Melchitedech. Si non crificio, et non in sacrificiis legis, peccali rernissio
esses cordis nimiunf dnri et aversi, saltem propter sit. Nonne in lege Dominus dicit: Rogabilque pro
. (54) Rup. 1. III De operib. Spiritus sancti, c. 23. (55) Rup. .1. ii inExod. c. 6; I. iu De sap. c.t;
Vide Ap. pro Rup. 1. x in Matlh., e! Joan.
5&9 BUPERTI ABBATIS TUITIENSIS m
eo sacerdos, et pro peccalo. ejus; et remitielur ei ? A Abrahain ef ad David locutus est? Non utique; sed
(Levit. IV). Aut niinquid tanluinmodo semcl hoc di- absque condiiionis interpositione ad Abrahatn : /n
citur. Niinirtim cl in oblatione ctijuscunque animsc, semine, inquit, I«o benedicenlur omnes genies (Gen.
Eive quae juianienli sui oblita fiieril, sive qjtse cscre- xxii). El altbi : Suspice ccelttm, inqtiit, et numera
iinnias pcr ignnrantiara praevaricata fueiil, el in tlellat, sipoles; sic eril semen tuum (Gen. xv). Ad
caeteris htijuscemodi remissio lcgitimaproposiia est, David niitem: De fruciuventristui ponam supersedem
dicemlo: Rogabilque pro eo sacerdos, el diiiiitletur ei. litam'(Psal. cxxxt). El alilii: Cumque completi[uerint
Horiini lu atit noii raeminisii aul cum non innncinor dies lui, el dormieris cum patribus tuis, susdlabo se-
esses, dissiinulasli, ul ordinem sacrificii lui super- tiieit luum posl te qnod egredietur de utero luo , et
exallares, ordinein nutem meum deprimeres. Simi- firmabo regnitm ejus. Ipse wdificabit domum nomini
liter cuiii dc pactoj, quod pepigil Dominus cum nteo, el slabiliam llirontim regni ejus utqtie in sempi-
Abrahain palre mco propter solnm, ut dicis, liilem, ternum (II Reg. vu). Httjusmodi promissiones, quo-
mulla superius uixcris, de paclo vel foedere, quod nintn absque conditione dict:e sunt, non potuernnt
pepigil in nionte Siuai, super sermonibus lcgis nimis irrilse fleri, snlvn vcriiate Dei ; illac aulem promis-
:id loqiiendinn ncgligcns exslitisli. siones legis, quoniain conditionnliter dictae smit, st
CHRIST.DCpaclo illo quid ego loquerer,. nisi qnia **attdieriiis vocemmeam, si custodieritis pacium nieuni,
iriilniii factiim csl? An non propbelic istud, imo in etc. irrilae fnctav suni non infirinata veritate Dei, et
prophelis Dominus loquiiur? Exempli gratia : Ecce, irritae ficri cceperunl jain tnnc n reniu vituli. Hxc
iiiquil Jeremins, dies venienl.dicil Dominus, el feriam ut itn esse magis ac magis rile perpemlas, 349 mc'
domui Isrctel el domui Jttda ftvdus novitm, non seenn- roihi : Quando iratits prcpler illuin vitiilum dixil ut
dum pactuin qitod pepigi cum palribus eorum in die disperderel eos ? Quomodo quid dicendo lenuil
qttnndo appreliendi nutnum eoritm, ttl educerem eot eiun Moyses stans in confraclione in conspeclu ejus?
de lerra Mgypti;paclumquod inilum fecerunt,et ego Recole verba ipsa liominis leuenlis Deiira dicentein :
dominalus sum eorum , dicil Dominus: sed hoc eril Dimilte me, ul iroscrilur (uror metis (Exod. xxxn).
pactum, qttod feriam cum domo hrael (Jet. xxxi), JUD.Verba illa uranlis Dominura satis in promptu
etc. Porro pactuni fitlei,qnod cuni Abraham pepigil, sntil : Recordare, ait, Abraluim, Isaac el Jacob, ser-
supcr quo ctiam, sicul jitravcral Abrahae, jttr.ivit vorum luorum, qnibns jitrasli per lemeiipsum dicens :.
ilerum David, irritura ficii non- potuil. Ilinc apud Mullipiicabo semen vtstriini, sicul stellas cwti, et uni-
eumdeni Jeremiam idem Dominus dixil: Si irrititm ttrsam terrum lianc, de qua loculus sum, dabo se-
potest fieri pcictummettm cuin die, et pactuin meum _ inini vestro (ibid.)
cutn nocte, ul non sil dies in tempore suo; et pacittm CHRIST.Cur non tlixit : Recordare foBileris, qtrod
meum irritiim esse poterit cum David servo meo , ul niipcrrime nobisciim pcpigisii.cujusego interiiuntius
non sil ex eo filitts qui regnel in throiio ejtts (ibid. dixi : llic est sangtiis faderis quod pepigil Dominns
xxxm). Iteni : Si pacmm meum inter diem et noctem, vobiscum super cunclis sermonibus his ? Videlieet
ct leges cwlo et terrw non posui, equidem el sentenJacob quia per commemoralioiiem istam nibil haberet for-
et David servi mei projicmnt, ui non assumam de se- tiliiiliuis, ciim j.iin ex parie populi violatse essent
mint ejns principes seminis Abraham, el Isuac, el condiliones illius fcederis. In illo fortis fuii, et Deum
Jncob (ibid.). Pacliun illud, snper qtio tu quereris, tcnere poluit, quia sine condilione, titjami dictutn
IIOIIlani firiniiin sivc tnm firmiicr positum fuit, quod est, Abrahse promisit, ct juravit. Eadera fortiludine
possct dissolvi absque delrinienlo jusiiike, el veri- ulebalur et Davhl quando solKcilus ne, propler
tatis Dei. peccalum quod feceral in Uriam Eiheiim, indignus
JUD.Qttomodo magis pactuin legis dissnlvi poluit, habcrelitr promissione qua proniiscral illi, et jura-
salva veritalc Dei; qunm illud pacluin , ul dicis, Veral Deits nnsci de semineejiisregem sempiterniim,
fidei pacttnn, qtiod pcpigil cum Abraham et eura diccbnt: Miserere mei, Deus, ut jusiificeris in ser-
David ? D monibus luis (Psnl. i).
CHRIST.Rationera, si vis, cito intelligere poteris : JUD. Dedifferenlin pncti el pncli, promissionis et
Nouue illud voliimen feeileris cle quo ita lcgis : Astu- promissionis salis nbunde dixisti, et scientiam tuatn
mensque Moyses volumen fwderis legil audienle popu- plurimain oslentlisli. Ego ntiletn prius et maxime
lo, elc. iisqcie hie esl sanguis fwJeris quod pcpigil illud proposueram, qnod in ordine meo in sacro riiu
Dominits vobisctim snper cunctis sertnonibus Iris sacriliciorum legaliura manifesle datttr eteiiuulintiir
(Exod.xxw); nonne, iuqti.iih , volumen illud totuin remissio peccatoruin, Scripluramqiie ostendi ex oru
snb condilione scripium fuit? Sic quippe sermoucs diccnlein Domini : Qui sic vel sic peccaverit, offeret
illos, qttos in illo voltniiiiic scribi jusserat, Dominus hoc velillud rogabitque pro eo sacerdos, et dimitletur
exorsus csl: Vos ipsi vidistis quw fecerim jEyypiiii, eL Tu crgo frustra soli tuo, cjiiod dicis secundum
quomodo porlaverim vos sitper alas aquilarum, et as- Prdinem Melcliisedech, sacerdotio rcmissionera pec-
sumpserim milii. Si ergo audieritis vocem meam, et calorura ascribis.
cusiodierilis paclum meum, eritis milii in peculittm CiraisT. Et de hoc libi respondere parattis sum,
de cuuctis populis (Exod. xix), elc. Nunquid ita con- nec oblilus eratn; sed cum duo propostiisses, simul
ditionuliter in protnissione aut in rcpromissione ad de ulroque respondere nou poter-ain. Novi plaiie
 601 DIALOG. INTER CHRIST. ET JUD. — LIB. nr. «01
quiadixiiDominus, etvcruin esse oporlelquod dixit, A Et in Isaia loquitur dicens: Nunguid est.Dent abtque
rogabitque pro eo sacerdos, el dimittelur ei. Sed nun- me, el formafor quein ego non novcriin? Plaslw omne*
quid omnisdimissio ubicuiiqiie nominatur, sufficiens idoti niliil sunl. Quis formavil Deum, el seulptile
et perfecta debet imelligi? Repugnal vaJdc illud,' cotiflavil ad niliiium utile? elc. usquo , cor insipiens
quod cum dimisissel Dominus pcccatitra populi, et adotuvit hoc, et non liberavit animam snam, neque
plnralus esset ne facerel mnluin tpiod lociilus fiicral, dicit: Forte mendaciumesl indextera (Isa. xin-v). .
postnioiltiui ail : Ego auiem in die idiionis visitabo CHRIST.Etidein Deus postmodum apud .cuimlein
et hoc peccalum eomm [Exod. xxin), elquidein rae- propbefnm dicil : Ecce ego levabo ad geiiles manttm
liorcin constal esse dimissionem illam qtta dicltnn meatn ;. ei ad populos exaltabo signum meum. VtUlu
csl, rogatiique pro eo sacerdos, et dimitteiur ei. Ve_-> demissoin lerram adorabunt le, etpulverem pedum
rumtamen ad quaniii.atcmsivts sequalilatein non pcr- tuoxemlingenl (Isa. xtix). Inter ntediuni islortiin,
tingil hujiis remissionis quie datur iu sacrificiopanis quae ab uno eodeinque Domino. tlicta sittit, sic me-
el viui, sacrificio corporis etsanguinis Doinini. Aliud dium tene : ul raerito detesleris simulacra gentiiun,
namqtte est in remissione solummodo dimilti poe- et lamen adorare debcas aliquod signum, quoniam
nam, alittd non soliiin dimitli poenam , vcrtini eliam exnliabo, inqiiif, signum mettm : el ad ipsiira cou-
conferri gioriaiu. Suntergo tres motli dimissionis; " versus, vullu inquil, in terram demuso adorabunt te.
est enim dimissio exignn, qua ila iliniillilur pecca- - JUD. Tu illud iiicdiutn ostende; lu raihl, si poles,
ttitn ul atl prsesens non iufcratur lemporale maliim, inodum cxponcqiio unqnatn Iiceat hoinini, facto ad
pro quo miilli sollicili siint, sicut Achab, el sicut imagincm Dei,, simulacr-um aliquod, aliqood opus
Niuivitse fuerunl; et est maxima diinissio, qua ita inaiiiitiraadorarc. ...
dimiliilur peccalum ui peccalor non soltim evadat CHRIST.Primuin hoc dico tibi, quia illud super-
poenam.sed el gloriam conscquaiuraeternam:. Ilarum quo.itiihi calutnniaris, siniiilacruin non est dc simu-
mcdia dimissio eral, qua in lege dirailiebatur peccn- lacris gentiura; neque enim gentes, quandiit genies,
tum, ul prnptcr illud aptid inferos non puniretur id est genliles suut vel fuerunl, lale siraulacnnit
aniina, non jam in re, sed in spe habens glorinm adorani, sive adoraverunt. Et raihi ronnifesla horum
vitae a-termc, qttse non nisi in semine Abrahse, quod djslnntia eslr quia siniulacia gcnlium cnncla nien-
esl Chrislus, danda vel implcnda crnt; de illa spe dncia sunl; islud niitem simiilacrtini non mendacii,
sniictorum apud inferos exspeclnntium,- priori li- sed sumnin?verilalis. eslsignuin. Qtiicrgo simuhicra
bello cuni teslinioitiis Scripturarum latius Hracla- gentium facit et adoral, mendaciuui facit, et ineii-
tum est. p^daciiira
i ndoral.
JGD.Ubi vis immoraris, et declamata jnmdtiduin JtD. Absque ttlla disfaniia, ahsque nliqua. ex-
importunus itcras ac replicas, et ilhid in quo tenebatu cepiione dixil Deus qui non mitlaiiir : Non jacics
(e, aul obliltis es, aut dissimuinndo devitas. Dico tibi scutpiile, neque omneni siiuililudinein, quw cst
eliim te itlololairisectilliiionon reliquisse, sed irnmti- in cwlo desuper; el quw in lerra deorsum, ntc eorum
lasse; el contra sacrae lcgis prseccptura dicentis : qucvsuutiu aquis sub terra (Exod. xx).
Non facies tibi scnlpiile neque omnein sintiiitudinem 350 CiiRiST. El ipse poslmodtiin ad Moysem :
quw esl in ccelodesuper, et quw in lerra deorsum, Facies, inquil, dups cherubim gureoset prculuclilesex
nec eornm quw sunl in aquissub lerra : non adorabit ulraque parie oraeuti. Cherubim unttstit in lutere uno
neque colet ea (Exod. xx), lu sculplilia facis, el oracuti,el aller inallero. Utrumqueiaius propiliato-:
colis ea. rii leganl, expandentes alas suas, el operienlet ora-
CHRIST.Ego similitudinem fncio et adoro humili- culum, respiciantque se mutuo, versis vullibut iupro-
taiis Dei Altissimi, qui cum sit homo, ipse Altissi- pitiiilorium (Exod. xxv). Etin libroNuraeriscripti.tin
inus est, sicttl leslaliir psaimus dicens : Homo iitttus est :.Fac serpenlem wneum, ait Doiiiinus, et potie
in ctf, ipse fundavil eatn Attissimus (Psal. LXXXVI); eum pro signo. Qui percutsu* atpexeril eum, vivet.
et hoc faciendo iunge fugio jiidicium diaboii, in qno D | Fecit ergo. Motjses.serpenlem wneum, et pesuit pro>
seciim liomiiieni reum staluit, peceando ipse prior tigno : Quem cum peicussi atpexissent stinabaiitut
in eo quod dix.it: Atcendqm super altkudinem nu- (Num, xxt).
bicin; similit ero Altissimo (Isa: xtv) : ct proniil- JUD.Etsijussil Deus illa ficri, non lamcn JUST-
temlo hoinini eaindeui siniilil»diiieni Dei, dixit Evse: sii, imo vetuit adorari, sive coli qttseeuiiqije ejus-.
Coraedite, et eritis ticut dii (Gen. m). Per boCn.iin- ntodi. , .. •.
que salis cvidenler me siguifico inullura disseiuien- CHRIST. Piane non jtissit, ncque votuit ea ccA'rr
tcin esse, et lotige rccessisse anijno ab illa piae- inio ne colerent ea pioni nd idololatriam juvenilos-.
suiiiptione sacrileg», oiim ego illius in cruce-pcn- aniini, cnpli pulchriiudiiie forraarum sive iueUilli,
cleiilis adoro hiiniilitniein, ciijus ille rex filiorura abscondiia csse voluit, tnleclavideri proliibtiil. Camy:
superbiie rcgnaiilemin ccelo conlenipsit innjcsialera. inquit, involverint Aaron, el filii ejus aancluariutu,
JCD. Siinttlacra genliun, ait Psjlmisl-t, argentum et omnia vasa ejus in commotione castrorutn, luner
el aurum, opera mcinuumhominuiik; os habeitl elnon inlrabmu- filii CaJittl, uf porleutinvoluta, etutm'tan-
loquenlur, el cetera usque, similes illit fiant qui fa-\ gant vasa saitcluarii, ne moriantur(Num. tv), Ileii).^
ciitnl ea, et cmnes qtii confidunl in eit (Psal. cxiii). Aaron et filiiejus inirabutu; ipsiqut disponenl. ontrtf.
603 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 604
lingulorum tl dividenl quid porlare quit dtbtal. Alii A CHRIST.Deus invisibilis est; et ut videretur homo
nutta curiotitatt vidtant quw tunt in tanctuario factus est: neque enira ignota est eausa hsec rite
priusquam invotvantur, nt forlt moriantur (ibid.). recolentibus, quod priinum in Exodo, et deinde in
JCD. Unde boc habes qttod si visui patuissent illi Deuteronomio scriptura est: Perterriti ac patort
rherttbim, colerentur, et ita qui vidissent moreren- concutsi ttelerunl procul dicenles Moyti: Loqutrt tn
inr;etqiiod idcirco dixerit Deus : Atii nulla curio- nobit, el audiemut. Non loquatur nobit Dominut, nt
titatt videant, alioqniu moriantur? forte moriamur (Exod. xx), etc. Hujus rei mcmor
CHRIST.Narral Scriplura de rege Ezechia, quia ijise Dominus ad Moysem dixit: Audivi vocemver-
Ipse eonfregit wneum terpentem quem feceral Moyses; borum populi liujus.quw locuti snnl tibi; btnt omnia
tiquidem usque ad itlud lempus fitii. Israel adolebant tunt locuti (Deut. v). Et ipse Moyses ad poputttm :
ei inccnsum (IV Reg. xvm). Si ergo potuerunl colere Prophelam, ait, de gente lua, el de fratribut tuit,
seneam sirailitndinem serpentis, quanto magis, vcl ticut me, tutcitabit libi Dominus Deus tuus;ipsum
citius coluissent aureas simililudines sanctoriim Clte- audies, ut petisli a Domino Deo luo in Oreb, qttando
rubim? Ig'tur quod vetuit Dominus dicens : Non concio congregata esl, atque dixitli: Ultra non au-
fades libi sculplile ntque omnem simililudiiiem, qutt diam vocem Domini Dei mei; et ignem maximum
at i» cwto desuper, et quw in terra deorsum, nec " hunc non videbo ampliut, ne moriar. El uit Dominus
eorum qvw tuntinaquit tub lerra (Exod. xx); idcirco mihi: Btnt omnia sunt locuti. Prophttam lutcilaoo
veluitnefacturam eorumsubseqttereturcullura.unde cit de medio fralrum tuorum timilem ttti, et ponant
et suhjunxit, non adorabit ritqut cotet ta, et recte, verba mea in ore ejui; loquelurque ad eos omnia quw
quia niliil erat in coelo, sive in aquis, cujiis simili- prwcepero ei. Qui autem verba ejus, qnw\loqueiur in
tudo jure adorari deberet aul coli, prseler Deum nomine meo adire noluerit, ego ultor existam (Deul.
cujus substantia incircumscripla esscl invisibilis, et xxvui). Hsccet csetera.quselongiira est hic enarrare,
cttjus nullam viderant similitudinem, ut eam posset perspicuum faciunt omni ocutos habenti ad viden-
artifex imitari. Hinc Moyses in Deuteronomio dicit: dum, et aures ad audiendum, quod idcirco Deus
Non vidittit aliquam timililudinem in die qua locn- homo faclus est, quia non poteral visio subslantise
tat ttl vobis Dominus in Oreb dt medio ignit, ne ejus ab homine jviihsri, videlicet propter aniiquns
forte decepti faciatis vobis settlplam simitiludimem, inimicitias, quarum paries stabal inter Deum et
aut imaginem mascuti vet feminw (Deut. iv), elc. Ita- hnniines ex peecalo primi hominis. Hinc esl illud,
que noncontra me, sed pro me facil illud praecepttim quod tn legere aut intclligere nondum vis : Deum
Jcgis, vidtiicet ndverstis Hiimaniformios contrn quos p nemo vidit unquam. Unigenitus filius qui ett in tinu
Christianitati aliouando labor exstitit, ut manifesti Pattit ifiie enarravil (Joan. i), id cst soluto pariete
convincerentur erroris, dicentes hominem secundum inimicitiarum visionem Dei homiuibus oslendil. Isle
facturam corporis faclum esse ad imaginem Dei. est prophela ille, de quo Moyses, ut dicium esl:
Contra me, ut jam dictum est, non facit, quia vide- Prophelam, ait, de genle tua, el de fralribut tuit, ti-
licet lunc quidem non videbalur aut visus erat in cut me, tuscitabit tibi Dominus Deut tuut, etc.
terra Deus cum bominibus conversatus; nunc autem JUD.Ecce duo dii, Deus Pater, el Detts iinigenilug
in terra visut ett, el cum hominibut convtrsatus est Filius. In lege aulem scriplum cst: Audi Itrael, Do-
h\ illa specie (Baruch. 111),quam oplime novit Deus tninus Deus tuus, Deut unut ett (Deut. vi). El alibi -
el homo Christus, et hic idem crucifixus. Proinde Ego Dominut, et non est amplius ; extra me non ett
similitudinem ejus facio, et hanc adoro, non vana Dtut (Ita. XLV).
spe sanitalis et salulis in fide vel per fidem ejus, CHRIST.Nunquid unigenitus Filius hoc de semel-
qoi pro me secundum hanc similitudinein in cruce ipso, aut alius qui de illo dixil exomnibus asserto-
pependii. Si enim serpentem aeneumpro signo posi- ribus ejus, quod sil extra Dcum Domintis? Nunquid
tum percussi aspicientes sanabantur, non utique illud, quod jam memoravi, unigenitus Filius, qui cst
serpenlem viventem, sed inanimatatn serpentis si- D in sinu Palris, hoc dkere est quod exlra Deuni aut
niilitudinem.qtianlo magisego signum hocaspiciens, praeter Deura Deus sil. Ego, ail, ipse in Palre et Pa-
de quo, ul jam supra memini: Ecce ego, inquil Do- ter in me tst (Joan. (xiv). Non igitur duo Dii; qnia
minns, levabo ad genlet manum meam et ad populot non extra Patrem Detim Filitis Deus; imo in sinu
txaltabo tignum mtum (Ita. XLIX);quanio magis, Patris est unigenilus Filius.
inquam, ego aspiciens et vultu in terram demitto, 351 JCD>Qualemcunque, quanlumcunque fncias
adoro hoc signum, et pulverempedum illius lingens velesse velisChrislum tuum.ego tibi dico quia quod
sanari debeo a morsibus sive percussionihus scr- adoras nec Deus esl, nec hotno.
penlum (ibid.), id est a vltiis et peccalis, quae sunt CHRIST.Sed ulrumque figurat imago. Jam tibi
pcrcussiones malignorum spiriluuni? supra dixi quia non adoro simulacra genlittra, sed
JuD. Ergone signum illud, quod adoras, signum adoro verilatis signtim; quam, vidclicet, veritntera
est Dei, et non polius bominis morlui? Nam Deus genles, quandiu genles erant, nescierunt.
ad Moysem dixil: Non enim videbil mt liomo, tt JUD. Et lamen adoras simulacrum opcra manunm
wttrt potttt (Exod. XXXIII); hic autera et vistis ab hominum. Dicilenim Scriptura : Simitet fiant illit
torainibus, et comprehensus, el oceisus est. qtti fadunt ea (Psal. cxtu).
 •05 DIALOG. INTER CHRIST. ET JUD. — LIB. III. 60«
CURIST.In qno similes, in corporc, an in anima? A JUD. Quia non audivi vocem Domini Dei mei, ut
Si in corporc dicis, hoc nunquam factum esl, ut ciislodirem el facerem omnia mandnla ejus, et caere-
corpus bominis simulacra facienlis simile fierel illis. monias qtias ipse praecepil milii.
Si autera in anima, oporlet ut ita dicas : Similes CHRIST.Vere non audisti, verc non ciistodisti.
illis fiant quoriim sunt simulacra. Et ila fiat, quia Hoc tanlum ct non amplius, mihi rcspondere con-
rcvera similes sunt homines illis quorum simulacra suevisli. Ego aulera certum ex le qusero capiiulum,
faciunt, in quorum siraulacris confidunt : exempli ut confitearis*iu quo non audieris, in. quo non cu-
gratia, qnando patrcs tui initiati tunl Beelfegor, et stodicris. Nnnquam eniin Iradidil patres luos in rna-
eomtderunt tacrificia mortnornm (Psal. cv), eidera nus hostium, nisi prsemonstrala,et apparente causa :
Beclfegor, sciliret Priapo turpissimo, similes fncti exempli gratia, ul illic filii Israel duxerunt uxores
siinl, scorlando cum Madianilis mitlieribus secttn- filias Chananaeoriim, ipsique filias suas eortim filiLs
dum exempluni Priapi, quem constal fuisse scorta- Iradidcrunt, fcceritntqiie malum in conspcctu Do-
lorem niraium. Sic et de cseleris gentium monsiris, mini, servienles diis eorum, Baalim ct Astarolh,
si secundum animam intelligis, similes illit fiant qui iralusque Domihtis ccntra Israel Irndidil cos iu
faciunl ea, recie intclligis, scilicet quod cuni Jove, mnnus Clmsan Rnfnlhnim regis Mesopolamise. Hoe
el Mercurio, cum Junone et Venere simili damna- II malum, qttod erat fornicari cum diis alicuis, ct
tionc damnenlur qui siinulacra eorum faciunt,et qui adorare eos, semper Scriplura prsemitlil, tiarratura
confidunt in eit (Ptal. cxiu). Quid inihi consequenler ira/n Dominitradeniislsraelemhoslibus suis. Quindo
evenit, nisi ui faciens simulacrum Jestt Chrisli Filii aulem taliler ul nunc tradidit? Quando Israel taliter
Dei, propler me cruciflxi, et adorans boc signum ut nimc et tandiu caplivus alque dispersus fuil? Si
sanctse ejus humililalis, similis fiam illi, simque et ergo quando levius Iradebattir in lerra sua maneus,
ego filius Dei, scilicet per graliam adoptionis? Quid licel servirct hoslibus suis, culpa vel causa noinina-
nunc econtra dicis? Ul video, irao ut jamdudtim lim praemonslrata est el prsemonslrari delrait ,
certissirae scio, in onuiibus deficis, ct loto nnimo quanto niagis et lua pracsens captivilas, el dispersio,
fugis, cum elTugere non possis, el coniplctur in le cunctasretrogcncris tui calamitaies magniliidine sua
illtid qtiod inter cselcras maledicliones legis pronun- superans, causam habel quam tti noininalim scire
tiavit, ct cxcelsa voce pronuntiari jussit Moyses, in ct confiteri deberes? Et qnidem non ignoras, sed
qtio tu confidis : Tradal te, inqiiit Deus, corruen- ignorare te siuiulas nihil aliud dicere volens, nisi ;
tem ante hotiei tuos. Per unam viam egrediarit con- Propter pcccata mea. Ego autem dicam libi; imo
tta eot, et per teptem fugias (Deut. xxviti). Hoc du- Moysera priedixisse el prophelas oslendara tibi.
pliciler, id est tara corporaliier quam spirilualiler, Moysesnaniquc ubi omnes maledicliones praescripsit,
in le compleium est: Corporuliter nimirum in eo quse nunc vetterunt superte, causam illam siibjunxit:
quod anie bostes tuos, scilicet aute Romanos railiies Et erit vita tua quasi pendens anle le ; timebis nocteet
corruisli: qiiia conlra eos per viam unam cgressus, die, et non credes vitw tuw (Deut. xxvm). Daniel
conira eos per sepiem fugisli, id est per fiduciam autem manifeslius : Et post hebdomadet teptuuginta
tiniiis muniise civitatis contra eos pugnare ausus, duat occidetur Chrittut (Dan. ix). Hscc esl causa,
pcr omnes terrns dispersus es qui gladio superfuisti; staiimque subjunxil quod nttnc pateris : E( non erit
spiiilualiier vcro, quia in una re, scilicet in carne tjut poputus, qui eum negaturus ett.El civilatem et
Abrahse gloriabundus, anle oranes homines verila- sanctuarium dissipabit populus citm dttce venluro; et
tem qitacrentes, quibus odiosum tc fecisti, quotidie finis ejut vastilas; et post finem belli sialula desolatia,
corruis, el dutii in co solo quod jam diclum esl, et deficitl hottia et tacrificium, ei in templo eril abo-
scilicet quod sccuniluin cimem el Abraharn es, minatio detolalionit, et utque ad contummulionem et
nimiuin confidcns, et contra ine cgrediens, pcr se- finem perteverabil desolalio (ibid.). Confiierc igilur
ptcm vias, id esl per omnes verilatis Scripiuras quia propler peccatum negationis Christi, qttetn nc-
convictiis lerga vcrtis, malens fugcre veritatcra D gasii ante faciem Pilati, et occidisli, civilalem Jeru-
qtiam credere vcritati. salem el sancluarium dissipavil populus Ronianus
. JCD. F.rgone in mibi hoslis es, el anle le sicut cuni dttce, scilicel Vespasiano, sive lilio ejus Tito, et
anle liostcm corrtto ? Ubi esl quod dicebas qttia salu- stalula perseverat desolntio, et lu non es populus
lcm roenm quacreres, cum profitcaris qtiod agas ejits quein ncgasii. Qtio malo tuo, scilicet non esse
hostiliter? populutn ejus, nihil deterius est. Nort dixit : El non
CURIST.In Psalmo scriplum esl : Perfecto odio trit populus ejut, qui eum occisurus esl, sed, qni
edercn illos ( Psal. cxxxvm ). Perfeclura quippe eum, inquit, negaturus est. Quod eum occidisli nihit
odiuin esl, ubi odio hnbentur non homines, sed ho- tihi nocerel, nisi negares eura perlinaciler. Ecce
niinum errorcs; lunc maxime qitando ctira errore vila tua, sicttl clixit Moyscs, nt jnm incinini, qttaii
erroris quoqtie defensio est. Dic milii nunc quam nb pendens esl ante le, et non credis vifw luw. Olira
causam tradiderit te Dominus, ul juui dixi, cor- fiiit vcre pendens un.i, non lota die, sed db hora
rucntem ante hostcs luos, venerintque supcr le texta usque ad horam nonam (Matlh. sxvn), niutc an-
omnes maledicliones, quas scripsil Moyses, ct ap- tcni quasi pcinlcns est ubicunqtte lu dispcrsus es,
prehenderint is? sicut prxraiscra! Moyscs idem -Disperget te Dominut
 607 lilPERTl ABBATTSTUITIENSIS C(8
in omntt populot a tuinmitdli lerrw usque ad ter- A , proponi potuisset. Si iljiira praecipitasses de super-
minos ejttt (Deut. xxviu). Nain in eo est quasi pen- cilio raontis, ut prsecipitare voluisti; si Inpiilasses,
clens vita Chrisliis, qui Titil vere pendcns, qnod ut semelel iierum lnpidare voluisti ipsr gladio per-
sinililudo ejiis qui pcpemlil, palam le vidente ado- cussisses, ut eiim infauicm funesius Herodes truci-
ralur in lara multis locis clomiiintioiiis cjtis. Qiiasi darc voluit, nullatenus vcl sic vel sic perempti
pendei, el qunsi 352 pendcbil, sicut et prsedixlt jwsset iningiuaiin Inm insigniter orbi leirartiui
ipsc : Sicut exattuvil Moyses serpenlein in deserlo, ita spectanda proponi. Sedjam solvamus litem, et vcni
exaliari oportet Filium hoiuinit (Joan. in). Et pen- inecuni inius iu donium Pairis ijui me rcccpil, ct
dcbit ante le siniilitudo h;n'c, licet lu vidcre nolis, pro revcrsionc mea diem festum agcns viluliim sa-
el vcrsus in furorem ac ncsciens quid dicas, (ncq c ginnlum jussil occidi; ct manditcemus, nil, et tpiile-
enini ad rem perlinel) claraes conlra me, clames mur, qttia liic filius metis morluus erat, el revixit;
conlra hoc signum Domiiii exaltatum : Sinttitcicra perierat el inventus est (Luc. xv). Veni inlus, ut
geniium argentum et auruin, opeta manuum homi- simtil cpulemur, crcde, ut iiiecuni snlveris.
tiitin (Psal. cxm). JUD.Hoccine milii pcrsiiadcre vis, ul lecutn epu-
JUD. Niinqitid vero soluin illud adoras crncifixi lnns cnrncs qunqtic suillns coiueduni , eaeleraque
Itti simiilncruhi, quem dicis esse Dcuni tiium, quem B immuniln, qnae lege probibitn siint?
niilii pcrsuades csse Messiam, idesl Clirislum? Alins CHRIST.De hac re pro niiniino ntilii cst loqui
quoqite innumerns imagines facis libi, tnm masculini tectini, quia sicul jam alibi dixi, prseccpta hnj:is-
sexiis quain feminci, et plena sunl lempln sinmla- niodi, praecepta non bona sunt, cl dafn nmxirae
cris eoiitin qni non sunt dii. propter reatum vituli, sicul ipsc apud Ezecbielem,
CIIRIST.Janidudum dixi tihi quia cl Mojsos fecit cum prscmisisset :Et exacerbciveruiiinie,in prwcepti*
tlieiubim, el Salomon imagines ejusmodi ampliavil meis non ainbulaveruni, el csetera usque, el posl idola
in tCmplo quod fundavii, sicut scri|)lum est: El fecit palruni suorum fuerunt ocuti eortim (Ezech. xx), ila
in oraculo duo cherubin de lignis olivarum aecem subjiinxil: Ergo et ego dedi eis prwcepia lion bona,
cubitorum attitudinis. Qitinque cubiloruin ala clierub el judicia in qttibtis rmn vivetil (ibid.). M":liiomni*
una, et quinque cubilorum ala clierub alleta , creatura bona, et nihil rcjiciendum, qttod cttm gratia-
id est decem cubiios habens a suntmiiaie alw usqtte cid rum aclione percipitur (I Tim. iv). Nam ad Noe, et
tummilatem allerius. Decem qtioque cubilorum erat ad fllios cjiis, post cliliiviitm, dixit Deus : Omnet
clterub secttndus, mensura pciri. Et opus itnum erut pisces mnris manui vestrtv traditi sunt; el ontne quod
in duobus clietubim, id esl, altitiidinem habebat units movettit ci vivil, erit vobis in cibttm. Qitasi olera
clterub, dccem cubitorum, el timiliter cherttbsecun- " virenlia iradidi vobis oninia, exceptoquodcamem cum
dus. Posuilque cherubim in mtdio lempli inlerioris; iaiiguiiie non comedetis (Gen. ix).
exlindebat aritem klas suas cherttbim, el tangebal aia JUD. Ergo si nbsque discrciione, omnes piscct
una parietem, et atq cherubim sectiitdi langebat mciris, ait Deus, manui veslrw tradiii suut, el ornne
paritttm alleriim; alw atttem allerw in media parte qnod moveltir et vivit, eril vobis in cibttm; qttasi
feinpli se invicem lontingebant. Texit quoque cliern- otera virentia tradidi vobis omitia; cur non etiafh
bim auro, el omnes parietes lempli per circuitum carnem comedis? cnr non eiiam rannra sive rube-
scttlpsil vartis cwlaluris el lorno. El fecil in eis che- tnm degltiiis?
rubiin, el palinas, el pictttrai varias quasi promiiien- CIIRIST.Hoc ego cordi meo expostulare non valep,
les depariete, el egrcdieiitei (lll Reg. vi), elc. Multa sensus mcits abhorrcscil;' niinictaii liuic ralio non
posl illud tempus, cl mtillo plura, vcl majofa quam consentit. Sed quid milii diuiius ngere tecum de
antea, facla sunt meraornbitia per sanctorum rai- ejusmodi? Nam quod inlrat in os non coinqiiinal
nssleriiiin angelorum, el miillse aiqueinnunierabiles hontinem, ail Dominiis meus, sed quod inde procedit,
pulmac atque cedri creverunt nobis in allum, de 1toc coinquinal Itominem. Nam quod inlrai in os,in
qttalibus psalmisla : Justus, inqtiil, ut palma flore- I* veutrem vadit; quw autem proceduni de ore, de corde
bil, sicut cedrus Libani muliiplicabiiur; planlati in exeunt; et ea coinquinat hominem. De corde enim
domo Domiui, in atriis domus Deinostri florebunt, exeunt cogitationes malw,homicidia, atiulteria, forni-
adhuc multiplicabnntur in senecta uberi (Psdl. xci). cationes, furla, faha leslimonia, blaspltemiw. Hwc
Et idcirco onines parietes ecclesiarum laudabililer sunt quw coinquinaitt hominem (Malih. xv). Proinde
scufpn variis cxluluris el torno; et niullipJico non palrcs tnei reclissime dixcrunl el scripserunt milii:
soljm cherubitn eipalmas; veruin etinin et picturas Vtttcm est enim Spiriltti sancto tl nobis nihil ullra
yarias meiiiorise meae reprsesentanles raemorabilia imponere tobis oneris qtiatn hwc ntctssaria, ul absti-
gcsla saiictorura, fidetn palriarcliarura, verilalem nealis vos ab intmctatis siniulacrorum, et sanguine et
prophetarum, glorinni regiun, beatitudincm aposlo- suffocato, et [ornicafione, el ca quw vobit fieri non
lorum, viclorias martyruth, quorum omniiim inlcr vultis, aliis ne feceriiis, a qttibus vos ctislodientes,
«acras imagines crux ailoranda cum imagine Salva- bene acjetis(Acl. xv)-.
toris mei prsefulgct rhiranli mihi, quia iiullo genere JUD.Qui sunt illi palres tui ?
inorlis iltum inierficere poiuisscs, cujus, videliccl CIIRIST.Apostolr Jesu Chrisli, qui nie perEvan-
niortis imnginatio lati tamqtie evidenli pfospectu gclium gemierunt, genitura fidei, gencratibiie verlii
«09 DE VITA VERE APOSTOLICA. — OBSERVATIOPKJEYIA. 610
Dei, tit adiiupletam credereni el scircm esse pro-AA rum. Exempli gratia, cum adhuc starel civilas ttta,
missionein, quam patribus tuis Deus fidelis promisit civilas Jerusalcm lcrfena in sua glorta, scripserunt
et juravit. et dixerunl cilo venturum ejus cxlerminium, quod
JLD. Ego non mulio atiendo iliis palribus tuis, a Magistro verilnlis atidiernni: Cum auiem viderilis
sed ncque cttro de illorttm diciis aut scripiis : disci- circumdari ab exercku Jcrtisatein, tunCseitole quia
'
pttltis enira siim Moysis : et hoc scio qttia Deus appropinquabit desolalio ejtts. Vw awem prwgnautibui
lociiius est Moysi; luos autcin aposlolos nescio et nutrientibus in illis diebus; erit enim presmra mtt-
iiude siut. - gna super lerram, et ira populo huic Et cttdentin ore
CHRIST.Unde scis qnia Detis loculus esl Moysi? gladii, et capiivi dilcentiir in omnes gentes (Luc. xxi).
Unde scis quin Deus locntus cst propheiis? lloc enim non soluni Magister pr.vdixil, sed et dis-
JUD. Scriptura hoc inilii denarrnvit, ct lcslimonia cipuli scripscrunt priusqiism lierent, ul ab eis dic-
fidelia pncbila sunt signis, prodigiis atque por- tum, vcl scriptuni, ita cl factum est. El snliem istam
leinis, verilalis .porlioneni tu abscondcre iion poles, duc-
CHRIST.El mihi simLlilerde pntrihus meisnposlolis lus captivus non in uiiuni Jociim, scd in omues
Scriptura dennrravit, quia Deus loculitsesl illis, Do- genles, gladio Romanorinn supersles. Igitur quo-
mino cooperante, et sermvnem confirmanie, sequenli- B iiiam tam Patres mci .'ipostoH, quaui et Moyscs et
bus signis(Marc. x\\). Adliuc aiiletn dicam libi tintira propbelse non ab hominc ueqtie per homineiu didi-
quid, quod iioudum rjte perpendisli. lnde scio ego, ccrnnl, sed per Spirilum sanclum repentc docti
el iiule scire dcbes lu, qttod Deus loctilits sit MoysF, sttiit;' recle in codera canonicse attciorilalis apice
353 fmd locultis sil prophelis, cjuia in scriplo illo- inibi patres sunl: el quia ttt islns audire non vis,
riiin, quo inslructi vcl edociisiint,non fiiilsccumhinri dico revcfa, quia non vis audire Detim. Et ecce ha-
lioiv.iiieiii, neque enim ab liomiiie acci-peritnt ver- . bebo Inpides roolnres duos ad molendiiin verbi Dci
bitm, ncqtie didicertint, sed cum essenl plerfque :i fiiinieniuiii, -et'facieiidura panem vivificuin : tu
illoruin idiotse, imo et paslores, ul Amos velli- aulem, qtti Moysen el prophetas le audireprofileris,
cans sycomoros, et David pascens oves patris, quos lanien non vere audis, Ajiostolos aulem neque
invisibililer per revelntionem Spiritus Dei edocli et autlis, neque nudire tevelleproliteris; unuin lantum-
sapietileseffecli stuii, et vcrbum sapientkc eorum se- niodo habeslnpidem,iiiferiorein,otiosejucentcm; un-
quebaturclTeclus rcrura. Oblioc rcccpti sunt, et re- de nec facisfarinam : id esl eam quam in Scripturis
cipi debiierunt in tnnloaiicloritalisapice, ul eos non et habereptitas, auctoritatem non inveuis intaim Age
nutlire, boc fnerit vel sitDeitm non amlire siculcnili- ntiuc, ut dixi, noli stare foris, nec invideas stolse,
hclcnrumdixitipscDeus:Z)omKsciu(em/srae/ nolunt ^1 G el calccamentis, et aniiulo, fidei signaculo, qiise
avdirele,qttia nolunl audireme(Ezech.n\).Ecce au- mihi pcenitenti filio Paier dedit, sed veni inttis, et
lem patres mci aposloli non ab homine, neque pcr esio socius gaudii, parliccps convivii. Quod si non
honiinein acceperunl aul diilicertinl, sed cuin essent facis, cxspectabo, et susliiiebo iiidignalionem tuaui,
hoinines sii.c lilteris, et idiolac, venit Spirilus sanc- donec egressus Pater ipse le roget (Luc.xv), etitt-
lus super eos, el repcnte sapicntes el scieptes, lin- teritii dicam ad gloriara ejusdera palris: Anniilu»
giiisqtieoiiinibiiseloqiienies effecli sunl, el verbucn n.ieus ttiihi, annulus nieus raihi.
s.pieuiitc eoruni seculus est et sequitur effectus re-.

354DE yiTA VERE APOSTOLICA

DIALOGORUM LIBRI V?
AUCTORE UT VIDETUR RUPERTO ABBATE TUITIENST.

ampt. Coltect., I. IX, Col.^69, ex ms^ codice Graffchalensi mohasterii, cttjns

(Edil. Dom MARTENE
character aniws circiter sexcenios- referl.)

OBSERVATIO PR^VIA.

Non alinm ob causam scripti videnlur ,hi quinqne dialogonim libri De Vila vere apostolica, quam ul
eonnti nncior deiiionstrnrci, nionachos ad otnnia Ecclesise inuiiia obeunda idoiieos esse, suihraanique illis
injuriam fleri a canbnicis regiilaribtis, qtii, vix saeculo xi exorti, statitn eis lielhim indixernni, existinian--
Uis, el ttbiqite coiiclaraahles tnonachos lanquam incapaces, verbi divini prsedicaliotie, adininistfnliime ,
saciainentoriim, parocltinrura cuca interdictos, intra celjularura stiarum angiislias esse delrudendos ;
quamvis haclenus inonacht inftnitos prope pnpitlos, intcgras nationes, el regna UOn pauca pfsedicatio-."
611 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 611
nlbus suis ad Cbrisli fidem convertissenl; nec aliquas lantum paroclilas, sed universas pene lotius
orbis dioneses adminislrussent, ipsamque sedera aposlolicam non semel occupasscnt, nec sine fruclu.
Namqtie absque ullo vanse jaclalionis vilio possumus asserere vix unquam magis floruisse Ecclesias quani
cura raonachos habuerunl episcopos.
Horuin Dialogorum aucior siiiini cx professo nomen sublicuit, si quid in cis boni prolulil, id lotuin
Dco, a quo oiune hoiiuin, rcfeiens, optaiisque til in laude sua mutut liber ipse tegatur, dummodo luu-
dem Dei el Eccletiw loquatur. Scriptos lamen a Ruperto ahbale Tuitiensi, prope Colouiam Agrippinam,
ex coujectura non ievi possinntis asserere. Kam firaffchalense monasteriuni, ctijus ex codice illa selale
exarato ipsos descripsiinus, situin est in dicecesi Coloniensi, siinilcque exemplar posiea in ipso Ruperti
cocnobio Tttiiiensi rcjierimus, quod pene unicum ex oranibus lanti viri opcribus, ibidein superutes
habetur. Deinde atictor librtim siitim tertium bis tcrininat verbis : Imminent tancti Nicolai festiviiat
eompellil not tibi intistere, unde comptllimur quartum distingutre, cujus ad hoc possumus prece juvari.
Porro sanctus Nicolatts palromis esl vicini Tuitio Brunvillaretisis raonastsrii, quocmii niagtiain,
haud dubiura, consueludiiieni habeb.il [Riiperlus. Dcintim certum est boc de argumemo opus aliqnod a
IUijierto composiltira fuisse, ut disciintis ex Anselini llavelbergensis epislola ad abbatera llusbergensem,
qui occasione Peiri cttjusdam cauonici regularis, gratia majoris perfeclionis ad inouacbos transvolanlis,
ejiisdem argumenii lttcubraiioneiii cdiderat. lianc euiin ille refellere cupiens, iiiagno CUIIIconlemplu sic
de RitpertoelTaiur : Potto nescio cujus Robetli, cujusdam docttinam adnectis, cujus ctucloritas, quia in
Eccletia ignotalut ea facililate coniemnilut qua probalut Fottatsit apud vot magnut habelut, twn ob
ia quod atiqua magua sctipsetil, sed ob hoc qtioil monachotum abbas exttiterit. Ego sane quwdam illiut
tcrtpla futeor, cttriosa leviiaie tegi, ipsuin elium vidi el novi, sed putchre dictum apud Grwcot proverbium in
ilto verum reperi: Pinguit venter non gigitil tenuem tensum. Hse sunt amceiiitates qtiibus isle episcopus
snmmum ilhira virtiui recreal, cujus hacletius el scripta el sanctitatem veneraltir Ecclesia. Al qtti
justam defendunt catisam, non iu conviciis aut iu conlutneliis vicloriam quserunt sed in validissimis
argtttncntis.

INCIPIT PROLOGUS.

355 C"m quidatn fralrum iniuerenlur usque- A cum constel filios Dei esse paceficos ut fralres
quaque quemadinodura saneta sanctortim concul- spirilalcs? Velus csl enim haec inter monacbos et
carentur et lapides sancluaiii in capite oinniura clericos conlroversia, qui eorum digniores sint ad
phuearum dispergerentur, illo zelo quo renes Ma- Ecclcsise traclanda inysleria, adco ut, dum inter se
thalhise conlretnuerunt, ipsoruni prsecordia infre- contetidant pro apostolica diguilate, vacui ambulent
inuerunl, valde sedulo me hortabanlur, ut et ego ab apostolica chariiate. Quippe cum sint monachi
proprium arriperem baculuiu, quo elsi non prosier- ct clerici lolius populi, quasi duo corporis oeuli,
nerem, saliem vulnerareni qui quoiidie exprobrut si hi spiritu stiperbise caeci osienduntur, quantis
Israel diabolum. Quibus cura dicerem me quasi populi tenebris involvunlur ? Quia ti oculus luut
inermem et iinpolenlem adliuc uon sufficere, hac leiiebrostts esl, totum corpus luum tenebrosum erit
nte parabola conanlur convinccrc : Quomodo lex, (Luc. xi, 34). Si eniui in uno capite duo oculi pariier
inqiiiunt, tlivina oblinuit cl bumana quod debeat videre dedignarentur, nonne juslura esset ut arabo
omnis vialor qua id possil voce prodere, cum videt de capite eruerenlur ? Cum igitur bos oculos pituita
lupum gregem invadere, ne, liiinc si prodere cun- superbise se allerulrum superponendograviier aegro-
clalur, sublali pecoris reus babealur; debenl etiam lare vidissera , et sxpe huic bello inlcrfuissein,
pusilli cum majoribus fusles, vel qttaelibet defcndi- B nisus suin qualiscuuque medicus ipsorum morbuni
cnla arripere, dunt acritis bellum videnl ex adversa describere, et eisdetu boc opusculuin qtiasi quodJarn
facie iusurgere. Non licel oninigenis arrais parcere, collyrium impendere, tum ul, deslructa contenlione,
qtti nolunt communcm hoslcin proslernere. Unde amimlcnl et ipsi in dilectione, tum ttt omnibus
David pusillselicet stalurae in funda el lapideGoliam pateant causae roanifestiores qui in aposlolica digni-
prostravit, qui onini Israel iu facie exprobravit. tate siinl digniores. Nani quod vilnin el regulam
Horum itaque viclus ratione pariter ac poslulalione, monachoruiii lanta auctorilale Evangelio et digni-
elegi proprio siylo Salan filiis Dei prodcre, quos vult lati sequiparavi apostolorum, testor judicium fulu-
dispergerc, et lameii inter ipsos absqne nola latere. rura, el Jesum, vivos et mortuos judicalurum, quod
Quapropler quicunque vere eslis filii Dei, vcl vero boc non personarttm acceptione fecerini, sed veritate
vultis coinpulari lsraeli, animadvertite me pro vobis et bujusceraodi admonitus visione. Quadam enim
et ad vos subscquens opusculum dirigere, in quo tne nocie cum pro ipsa quaeslione mente lurbarer solli-
constat non conira vos, sed con:ra hunc qui est rex cila, subilo oppressus sorano visus sum mibi inissas
super universos filios superhise scribcrc. Hic enim cclcbrare, et ecce vidi ad dextram allaris pariler
licct dixeril circuisse se lerram et perambulasse, collaterales placido vullu mihi tres mirae auclorilatis
lamen dicit ctrai fil.is Dei ante Deuin adfuisse.scilicet ^ viros astare. Me igilur slupente, et qui essenl pariter
ut ejus spiriiu concipienles superbise filios parerel ncscienle, repente quaedam vox insonuit, quae inihi
quos esse filiosDei invideret. Cum eniin sil iuter vos duos quidem apostolos, Itartbolomaetim el Thomani,
aclus et eontenlio, nonnc bomines cstis ei carnalcs, icrtium aulem S. Benediclum' monacbum fore iti-
eis DE VITA VERE APOSTOLICA. — LIB. f. 614
notuit. Rursum ad sinislram altaris respexi, et eccit. A inde non nieo, sed suo iioinini do glorlau», ut in
quidam clericorum veste quidera incoraparabili, ad lande mca mutus liber legatur, dummodo laudeni
me tamen accessit facie lerribili; et cum quast ali- Dei et Ecclesise loqualur. Pro meo ilaqne nomine,
quiil inihi illalurus acceleraret, ab his tribus qui in Dialogut quw sit vila vera apostolica vocetur, nnm
dcxtra steierunt esl prohibitus, ne rae in aliquo hsec sumraa totius lihri hnbetur. Quod autem sub
gravarel. Finita ilaque missa, hi Ires pari modo pla- dialogo subsequeii» coraposui opnsculum, ideo me
cido vullu abiere. ltaque intellexi me dcbere mona- sic fecisse maiiifeslum, quia cum bsec qusestio inter
sticam vilam et apostolicam in eadera dignitale de- monaehos et clericos quasi inler duos constarei,
scribere, cum bealus Benedictus se parem nposlolis volui eligere lalem qui inlerrogaret, ul dum nil
iu visioue mihi dignaretur oslendere, exprimens niinus quam interrogirado parceret, purum esset
hoc lotius in libri quaestione quod vidi in bac visione. omiie quod respondendo paleret. Unde ctiam hunc
Cseterura ulrura aliter hsec visio inlelligntur, in volui aucloritate atlestari, qued possel a me ratione
arbitrio Iectoris rclinquatur. Ideo auiem nominis probnri. Rogo auieni ul hic prologus cum cnpitttlis
mei sublraxi personara, quia si quid utiliter dixi, sicut a nie ordinalus ipsi opusculo prafigatur.

INCIPIUNT CAPITLLA LIBRI PRIMI.

I. De raiionabili discipuli suggettione ad magitlrum B
pro Ecclesiw defentione.
II. De eo quod quadrifarie summa qtiwttionii pro-
poniiur, unde lotut libtr pendet et tcribitur.
III. Quod tret ordines Ecctetiw dum inler st con-
tenduni, gravi quarlum errore offendant.
IV. Quod aliquando tieut videntur multw quwttio-
net tub una objici, ila multw tub una respomione
prwddi.
V. De argumtnlo quo probalur quod Dei judtcto
sint rtlinqutndi qui ptrftctioret tunt habtndi.
VI. Quod hoc argumtntum ti concedalur, incon-
tenient tequatur.
VII. Objeclio monacliorum quali motimine roboretur
drgumenlorum.
VIII. Qttid a monachit objiciatur regularibut ca- C
nonicit.
IX. Quod regularei canonici et monathi tadetn ttis
qui dicttnlur clerici objiciant.
X. Quod monaclti et ilfi qui dicnnlur clerici, nec
iit (omsrtaliont convenianl, nec in atiorum obje-
ctione.
XI. Quod omnibus apotloli tettimonio retpondealur,
quod et prwludium vocatur.
XII. Quo argumento inveniatur, quod nullut niii
ab ipta Veriiate doceatur,
XIII. Quomodo contiat inventum ettt auctoritattm
cum rationt convtnittt.
XIV. Quod debeant rationt tt auctoritatt rtfutari,
qui videnlur de ulroque injuttt roborari.
XV. Quotnodo auctoritat testetur graviut ette vitia
expellere quam virtutet acquirere.
XVI. Quod ex aucloritate conttel aliquanda sola
raiione conlradicentet convincere, aliquando ex addu-
cta auctoritate conclndere.
XVII. Quod qui debet ditcordet ad pacem reducert,
*ic debet quosdam argutrt, ul alios videatur defendere,
et e convtrto nunc autem omnes corrigere tel omne*
ad pacem redueere.
XVIII. Qttod ibi termo pro verltate etl, fadliut [\.
saliui] ttt ut teandalum oriaiur, quam ut verifat
rjinquatur.

INCIPIT LIBER PRIMUS.

DE EO : QUID SIT VERE APOSTOLICA VITA.

356 [CAP- '•] DriCiPOLus. Sanclam Ecclesiam D ] indigeat propugnaculo, saltem concedas interrogans
ne patiaris, dilecle magisier, quorumdam calumnin respondenCs egeal oraculo.
diutius commoveri, cum eam valeas tam rationis M. Age, jam victus; concedo breviter compre-
veritale quam Scripiurse auctoritate defendere. hendenda quse libi videntur objicienda.
MACISTER. Quid jubes fieri ? D. Cum constet me magna qunednm et ulilia mea
D. Ul sinas nie quorumdam objectionum verbis interrogatione parturire, non dcbeo quod sentio'
te inlcrrogare, ut lu quoque freno raiionis et au- praepropere practerire, quare non valeo ea tam l>re-
clorilalis ora iniqua loqucntium valeas refrenare. viler coinprehendere, ne postmoduin cogar praecipi-
M. Creditur Ecclesia supra firmain peiram xdi- tali nimis eloquii pcenitere.
Qcata.Ergone mci homunculi indigehit fulciraenlo , M. Isla tua soHicituclonescio qnam mc sollicitura
|uae Christura habel >n fundamento? Quisxiut im- reddit.
mobilem festuca suppouit montein, aul lurbida aqua D. Sic indigeo.
lucidissimum eliquat fonlein ? Quis lippis oculis cla-
rissiraura jubar illuminat solis, aitt lutulenta manu M. Unde tandetn.
langit candidissimis vestitura slolis? D. Pace lua, ut liceal mibi, post pnmain et prin-
D. Age, jam eo quo dicis modo Ecclesia nullius cipaleni qua-slionem, onnies quse inde videnlur
ftljg HUPERTl ABBATIS TUITIENSIS «1«
(iiiboriii, prout occurrerint, ttio represeiitare exa- /\ M. Nondura videltir consonum quod dicis.
niini. D. Constnl Moysen narrasse Deum cceliim ct ter-
M. Nequaqnam hoc ab bomine, sed a rntionis ram cl omnia quaein eis siiul crcassc; iu his ntttcra
cxamine le decel quaerere. Quare si qtiid inovet, omnibiis Dei judicium judicio Moysi esl piwferen-
landetn exsequerc. diiui. Si ergo oinnia qtt:e dixit, dcbuit judicio Dei,
[CAB. Il-lll. ] D. Videlur Ecclesia in qualitor itleo qnia judicio ejus praefertur, reservasse.scqitilur
meinbra divisa, quoriini iri.i duin intcr se setniiint Moysen in oinnibus quse dixil aut incniituui fuisse
continiia, quarttim, quod tria sej.uilur, triugtto sub aut errnssc.
errore reliuquilur. M. Nimis progrederis.
M. Veiba lantum audio'; qttare significatione D.Simili qunque ralione probaniur omncs prccdi-
indigeo. catores Ecclesiae errare, si ea qnae prsedtcavcrunt
D. Verbi gratia, sunt sub rcgula nionachi, sttiil solius judicio Dei debiierunl commendnre. Scqttitur
el regulares cauonici, tlicunliir clerici, scinnliir et autcm : Si prxdicatio subtraliilur, litles non sttsci-
Iuici. Ex quibus cum tuonnclii, regubvres cnnonici pilur, si Gdes non suscipiltir, Ecclesiac fiindnmen-
et clerici sibi singuli nposlolicse peifectionis digni- tuin subverlitur. Ergo si Ecclesiu pessumdatiir,
lalem vindicent, vides profecto quatn graviier B ] paganisinus introdiicatur, rcsciiideudu siint ct
laicos scandalisenl. Horuni cniiit qnilibet cnm sibi omfiia concilia, conclndenda omiiiiim libroriim
qtiasi propriaui aposfolicain tliguilalem nitaiitur voliimiiia ; landem debcbunt iiuiia esse oinnia labia.
vjndicare, binc reliquos sinc dtibio probantur pri- M. Quoinodo igilur consliingor rationc libi re-
vare. Sequiiur enim ut, si monaclii apostolicam sponilere? crgo perge sectirtis, et tuatn qua.'slionein
vitam habeant soli, hinc oiiiues sinl alieni, regulares prosequere.
cauonici el clerici. Item : Si banc babenl regularcs |C*P. VII.] D. Objeciio nulem monachorura lali
canonici, excliiduntur clerici ct monachi. Si ntiient raolimine rohornlur argumentorun), quia Christus
clcrici, fxcluduntur momtclii el regtilares canonici. ctini de perfcctione loqueretur apostolica, liscc ad
Undc fit ut qnasi excaeeato capite lolus poptilits juvcuera qucmdnin locutus est lesiimonin : Si vis,
qunsi iesecumcorpus in lenebris videalur pnlpitare, inquit, perfecltts esse,vade, vende omnia quw habes,
ct volentes huic mundo rcnunliare, ignorcnl quo se el da pauperibits, cl habebis tliesaurttm in cwlo, el
debeant conlraheTe. veni, sequere nte (Mulllt. xtx, 21). lloc igiltir, aiunt,
[CAP.IV.] M. Multum astule sttb tinitis qitscstionis quia palani nosesl implere,probamur hancperfeciio-
occasione iiinumernbilcs probiris comniovere, ul neni possidere.
cura tibi debeam hanc unar.? expedire, cogar qnasi ^ M. Non niutis absurde hoc dicerent, si dc seipsis
ex debito quotl te niovet pene de loia Ecclesia non prsKsiiniereul.
exponere. Quare ut reor, dignura jiidicatur, ttt [CAP.VIII.] D. Porro regulares cnnonicos dicunt
eadem mensura tibi remeli.altir. non laniain pcrfectionem possidere.dum manifesiura
D. Qua tnudem, quaeso? esl ratilu,quse iiionatiiisnon liccnl.eis licere.Qttanio
M, Qttn? nisi ttl sicut lu mibi multas una sub atilcm magis.qtiisque laboral, laulo majus prseraium
quLCSlionecallide vi(!srisingerere, ila quoqtie ego stii Inboris rccipicl; unusquisque eniin secundtim
tibi aslttte mtiltas iina rcsponsione videnr praccidere. sutini laborcin propriaui mercedem recipiet. Mulla
357 tCA1>- V.] D. Ne, rogo, imscnris, ne mnliim in bunc modnm dicere videntur, quae poslmodum
pro mnlo reddere videnris. olijicienda, si fibi placel, reserventur
M. Dic igiiur in oninibus : Dt-iiie jiidiciuni nn II. Placel; qirare de reliquis progredere.
hominis esl prarferendum ? D. Nos inqiiiiiul. rcgularcs cnnouici , npostolis
D. Qui nnn dixcrit Dci judiciuni , liunc" video ipsis assimilamttr, dum in eorttm loco positi raores
sluliuin. . cl vitam imilamur. Sicttl eiiim nposlolis dicium est :
M. Qnos igiltir sibi judicst chnriores , hi sttnt r> Vos estis lux mundi, non polest civilas abscondi supra
profecla in.omni Ecclesia pcrfcctiores. Ili in ipsa moniem posila; neque accendunt lucernntri et ponunt
ant ipsi apostolicse peiTcctioni propinqttiores. Dei eam sub modio, sed super candelabrum, ut 'tvceut
igilur judiciorelinquitiir, qniin apOsloliea dignilale omnibus qui in domo sunl (Matlh. v, 14, 13), et
cunciis prselati perfectiores habeantiir. nobis dictum lenenmus, quorutn vitnm, hnbitum,
D. Niuvishoc lircve longi itiueris cotnpendiiim. niores possidemus. Ergo si lux sumus inundi, et
M. Qiinre loluiii nc^olioin cxpcditum. civilns qusc non potcst nbscondi supcr nionlein
[CAP. VI.] D. Vide ergo ne boc tain breve com- pnsila, et lucerna super candelabrum collocafi, de-
pendiiim niinis conltisum sequatur silenlitim. bemus omnibus qui in domo sunl Ecclcsi;c prsedi-
M. Hoc quotl videris dicere opus habes conficere. care, opus evangelistarum el aposlolorura consum-
D. Si conslal Ecclesiara praetlicalores recte do- inare.
cnisse, ipsamque ab ipsis juste didicisse, ceiiuro M. Safis pro imperio.
est te, et si sccinidiira ratioiieiu quse licel, non ta- D. Porro, inquiuut, monachi, quia vilam noscun
rnen secuiulum fedificationem cpue cxpedit, coitelu- lur pceniieniiuin agere, debenl se in claustro quas!
sisse. ; snb modio abscondere; morttii enim sunl, et vit»
611 DE VITA VERE APOSTOLICA. — LlB. I. fi«
illorum abscondita cst cura Chrislo in Deo. Cura A autem alitid qiiam ipsa rationis veritas est pecns.
ergo Chrislus apparuerit, tunc et vila ipsorum ap- Qitare, si a quolibet alio verilatem vis discere,
parebit cum ipso in gloria. Sicul ergo hic morlui, debes crgo veritatcm a pecudc disccre.
ibi vivi; sic ibi apparere, hic lantum debent latere. D. Licet confusus , faleor, me tamen ralionis
Ergo nec debent praedicare, nec baptizare. Hoc vcritalem debere nonnisi ab ipsa veritate discere.
etiam habitus eorum teslalur, quia, sicut sunt t&m M. Conslat igilur veritalera de seipsa nos omncs
vestitu quam lonsura despicabiles, ita non sunl in docere.
vita buic mundo probabiles. D. Manifesliim est le hoc rationabiliicr prcibare ;
M. Existimo hanc conlumeliam in eorum transire me autem constat cle ejus inventione jam desperare.
gloriam. M. Deus le ab ista defendat calumnia.
[CAP. IX.] D. IUi autem qui dicunttrr clerici, sicut D. Quid enim ? si veritatera consiat omnes de se
videntur cum regularibus canonicis hacc omnia mo- ipsa docere, seqiiitur et nos ipsara de omni ve.ri-
nachis objicere, ita quod tle se sentiunl regulares tale solam interrognre debere. Quonam mpdo ergo
canonici, ipsi sibi praesumunt ascribere. Simili id prsesumara facere, vel quis debet hoc de se prse-
quoque modo monachi et regulares canonici pariter sumere?
adversum clericos conveniunt, dum eos pro sseculari B [CAP. XII.] M. Debcs ergo vcrba veritatis recor-
conversalione ipso quidem clericorum noniine in- dari, si auctoritas ralioni alicubi invenialur con-
dignos judicant. Quare nec cum eis in sacramen- cordari.
tis participant, dicenles cum .Gregorio : Quorum D. 0 quam mire admonuisli, ipsam enim Yeiita-
vila conlemnitur, restal ul eorum prwdicatio con- lem dixisse recordor : Ne voccmini magislri, quia
demnetur. magister vester unus est Chrislus (Matth. xxm, 10).
M. Hi viderenlur habere rationem, si de seipsis Unus autem ibi ponilur, ac si sotus dicerelur.
non haherent glorialionem. Christus aulem est veritas; soltts ergo Chrislus
[CAP.X.] D. Porro monacbi et illi qui dicuntur magister, sola veritas ahsque dubio intelligitur,
clcrici, sicut videnlur vilse professione el morum Sicut igilur solus, hocest unicus raagister, om-
conversatione longe ab invicem distare, ita nec in nes qui docentur docere convincitur ita verila-
propriae dignilatis ascriptione , ncc in aliorum ab- tem solam omnes docere mnnifestissima ratione
jeclione concordare. concluditur.
M. Studiose nimis cuncla prosequeris; nam nihil [CAP. XIII.] M. Tatidem benc evigilasti, riimts
praetcrire videris. pulchre oslendens auctoritatera cum ratione con-
D.Eliamsi incautus quid videar negligere.paetum, cordare. Quare, si tibi placet, htinc modumdebeinus
ut scis, tecum posui, valeam ut me corrigere. per oninia de csetero observare, ttt, cum ego raiione
M. Ul libi primum faciam quasi-quoddam prselu- quaecunqne dixero, innitar inlirmare vel approbarc,
dittm, per hoe unum potest omnibus responderi idipsum lu auctoritale Scriplurse cum rationefacias
Pauli testimonium : Qni gloriatur, in Dominoglorie- resonare.
tur; non enim qui seipsum commendat, hic probalut [CAP. XlV.]D.Bene mullum; nam Sicut singu-
est, ttd qutm Dtus commcndat (II Cor. xvn, 8) ; Iarum parliura professiones partim ralionis veritate,
et : Nolite prudentet esse apud vosmelipsos (Rom. partim Evangelii auctoritate videnlur roborari, se-
xn, 16); et : Si quis videlur aliquid esse, cum nihil quilureqs eadem rationis veriiale et Evangelii au-
sil, ipte le teducit (Gal. vi, 5). Quicunque igitur de ctoritate refulari debere vcl approbari.
sua proiessione gloriantur, hi propriae professionis M. VJt sicul Golias proprio glartio gloriantes
dcsiruclores esse probanlur. lta fil ut, dtim singuli videanlur cadere, vel siculDavid in ftinda el lapido
in summa Ecclesise dignilate esse niumtur, ab 358 hurailes probaniur se defend.ere,
oimir dignilate ipsius foris excludaulur; diguum D. Bene concinnamus; nam et auctoi ilnlem vc-
est enira ul corpus illa inembra a se debeat foris D rilalis videor initii recordari, qua possim a mea
expellere, quibus non sufficil propria loca relinere. illa desperalione relevari: Ubicunque enitn duo vel
D. Propemodum jara incipit progredi eloquium. tres congregati fuerint fn nomine meo, in medio
M. Verumtamen de his oinnibusquid visdiscere? eorum tum, dicit Dominus Jesus Clirislus (Malth.
[CAP. XI.] D. Equidem ralionis veritatem. xvin, SO). Chrislus autcttl dicit : Ego sum vetitas
M. Ab ipsa, an a qttolibet alio? (Joan. xiv, 6). Si ergo Christus in medio congrc-
D. Duraraodo discerem, id fateor, a quolibet alio gatorum ipsius non dtibitatur residere, in mcdio
vellem. noslrura verilatein nos absque dubio tcstamur
M. Ergo a pecude conslal te velle verilatem di- habere.
scere. M. Qnid igitur dubitamus ipsam interrogare,
D. Quis boc vel sanus dixerit? si seipsam in medio nostruin dignalur collocare.
M. ldem ille tu ipse probaris. ' . 1 - D«0 inisera, miscra anima, qux lanta privalur
D. Ergone iratus videris? glo.ria, per quam Paler fecit et saecula, qnac, cum
M. Tu enim confessits es le a qtiolibet alio qtiam sit splendor el figura Palris cjus, vottansque omttia
ab ipsa ratione veritatem velle tliscerc; quodlibct verbo vitittlis tuw (Hebt. i, 3), et setino omni gladh
PATROt. CLXX. 20
«# RlPERTf ABBATIS TUITIENSIS fftt
a»ciptfi acutiot,ptrlingtn* utque ad divitionttn aui- A quosdam arguere, til ihidem videar alios defentlere,
ma (Jltbr. iv, 12), attingens a fine utque ad finem et rursum alios sic defendere, ut videar alios corri-
fortiter et disponens omnia suaviler (Sap. vin, 1), in gere ; nunc autem omnes de jirsesnmplioiw
carcere, in medio miserorum hujus exsiiiicoUo- corrigere paralus, vel secundum professionem
catorum dignalur residere, qtise in ccelo oinnibus defendere.
angelorum choris probatur praesidere. D. Hoc quoque ex aucloritatc conslat te deberc,
M. Singularum parlium objeclionibus respondcre cum Paulus apostolus in eadem causa hoc idem
vidclur ordo rationis exigere, ul prius gloriamram videatur facere. Nam contra Jttdseos et Grsecos
aique superbientium prave dicta, quasivelusla sedi- loquens, Judseos de legis pracsumplione contra gen-
ficia, destryanlur.etposlmodum hurailium.etnon in tiles gloriantes sic vidcturreprimere, ul consumma-
se sed in Deo spcm suam poncntium, quasi super tionem legis genlilibus videatur attribuere, dicens :
novum sedificium dicia construantur. Si autem prwpulium juslitias legis cuslodiat, nonne
[ CAP. XV.] D. Hoc et auctoriias teslaliir, cum prwpulitim illitts in circumcisiont reputabitur i
Deus ad Jeremiam loquebalur: Eccemisi (e.inquit, (Rom. n, 26.) Aliquando autem sic genliles conlra
ut evetlat et disperdas, et deslruas et dissipet, et Judscos de ignoranli.i excusanlcs videtur argnere,
plantet el wdificet (Jer. 1,10). Qualuor norainavil in B ul videatur uuilto magis Judseis aitribuere, dicens:
viiiorum destruclione; duo aulem itt virtutumsuhju- Quid ergo amplius Jttdwo, aut quw utilitas circunt-
gavil rcdilicnlione. Sicut ergo pritts ctgravius est cisionis? mullum per omncm modum (Rom. iu, 1).
vitiosa deslruerc, ila poslerius cl Icvius viriuosa Nunc vero omnes pariter redarguerc ut ibi: Causaii
sedilicare. cnim sttmus Judwos et Grwcos omnes sub peccalo
M. Debeo ergo cum majore labore Adam ve- esse (ibid.), ntinc vero omnes ad paccm concordia:
terem hominem cum actibus suis destruere, ttt reducere, dicens : Jutlificali igitur ex fide, pacem
novttm, qui sccundura Deura crealus est, valeam habeamus ad Deum (Rom. v, 1), etc.
erigere. M. Multiim multumque mihi vitleris succurrere.
1). Hsec faciat el addal Deus, ut-hic elin nobis D. Non ego, sed ipsa Verilas dignelur nos bic ct
ftinditus dcstrualur, ct ille qui desursum cstinnobis ubique clocere.
crigalur. M. Fial, fial. Nunc ergo qui <tanc veritatem desi-
[CAP.XVI.] M. Hoc quoque memineris rationabili deranl, volunl prsemonere nullos quasi de supeiflni-
cr.dine rae faccre debere aliquando, sola rationc tate copiosi sermonis causari deberc, cum videant
proccderc aliquando ex adducta in inediuni att- J me per totam pene Ecclesiam serraone discurrere,
ctoritnle, quod necessc est concludere. qni cogor de oranibus professionihus sermonem
D. Mulltim hoc ralionabile; nara legitur hoc disserere, in quas constat totam se Ecclesiam
utruinque Dominuin fecisse. Cuin enira Chrisltira dividere.
Jndsci nonaliud quam filiuraDavid ipsi respondis- [CAP.XVIII.] D. Ex auctoritale consiat facilius
sent, adducta in medium ipsius David auctorilate : \(. salius] esse ut scandalum orialur, quam utve-
Dixit Dominus Domino meo (Ptal. cix,i), etc, con- rilas relinqualur; et rursum, in quantum absqtte
clusil Cbrislum, quod ipsi negaverunl, ipsius David dispendio veritatis possumus, proximorum scan-
esse Dominiim, el ideo verum Deuro ex ralionc hoc dalum vilare debemus. Nam cum Dominus teslaie-
modo inferens : Si ergo David in tpiritu vocut eum tur non omne quod intral in eos, sed quod exit de
Dominum, quomodo plius ejus est? (Matth. xxn, ore hominem coinqttinare (Matth. xiv, 11), maluit
45.) Rursus, cum eitm causarentur die Sabbati bo- inde Pbarisseos scandalizari, quam verilatem non
mini snnitatem dedisse, ex sola ratione probavit nttestari : Sinile tos, inquiens discipulis suis, cwci
hoc sibi licere conclusisse, dicens : Cujus veslrum sunt et duces -acorum (ibid., 14). Et rursum ne
aiinu* aut bot cadet tri puteum, et non conlinuo dcberenl scandalizari, jnssit pro se et Petro Caesari
abstrahil eum die Sabbati (Luc. xiv, 5)? quasi dice- JJ ccnstim statercm dari (Mattli. xvn, 26). Exemplo
ret : Si vobis die Sabbati licetasinura de puleo abs- ergo Domini si tibi serrao pro veritaie est, debcs
trahere, licet ergo mihi mullo magis hominero prius omncs in scandalo relinquere, quam tacendo
sanare. veritatem deserere. Veritas ergo Christus est;
[CAP.XVII.] 359 M. Hoc quoque concedas mihi qni ergo veritalera, qtiid nisi Chrislum abnegat?
licere, ut, cnm videarsingularum partium professio- M. Vitles igitur qtiam graviter peccamus, qunlies
nes nunc de prsesumplione arguere, nunc ad pacem scicniesveriiatem ipsamabiiegamus.Qiiare,uiveriia-
cOncordiae sermone reducere, videar sic aliquaudo tcm audiamus.parilerad ejtts consullumprocedaraus.

INCIPIUNT CAPITULA LIBRI SECUNDI.

I. Quod monachi non debent sibi tantttm ascribere II. Quodsisefattnturdignitatem apostotorum apprt-
qttod conslal mullos possidere. hendisse, probanlur minime imiiatores eorum fnittt..
«14 DEVJTAVEREAPOSTOLICA.-LIB.il ftii
IU. Quomodo ilti jutttficantur qui a seipsit accu- A XII. Quod regulares canonici conctudanlur nun-
tanlur. quam cum Domino judicare debtre, qui te volunt
IV. Quod,ticut humiiitat sil qua in iptum ilttr tuper monachot extoltere
Deum, sic suptrbia qua in ipsum diabolum. XIII. Quod, si dicunt habilum apostolorum te
V. Quod omnis homo imperfecUts probelur, si habere, omnet debent te et albo colobio induere,
districle judicelur. et adeo fieri pannosi ut ad videndum sint ignomi-
VI. Quod si abstinere per te bonum velmalum niosi.
concedatur, inconvenient ttqualur. XIV. Quod quicunque voluul de habitti prwsume-
VII. Quomodo tonitat probalum jejunium nec rt, non possunl hanc calumniam evadere.
bonum ette nec malum, ted medium. XV. Quod qui nolunt esse juniore* el Ituiiuliores,
VIII. Oppotilio quate nobit imitandum propona- coiivincunlur .non habere viiatn sanctam et tanclot
tut, si ptt tt ntc bonum tttc malum ptobatut. mores
IX. Quod non dicta et opeta, ted anitnut ptopona- XVI. Quod non faciat apottolum miraculis coru-
tur imilandut. scare, baplizare, prwdicare,, sed virlutet habtrt tt
X. Quod tegnum cwlotum magis delut ob boni seipsum humiliare.
animi ttudia quam ob iptajejunia. Q XVII. Quod multiplex inconvenienlia ttqualur, ii
XI. Quod nunquam monachi fuete qui poluerunl in Itis tribtts wioslolica vita acc\pialur.
retrocedere.

INCIPIT LIBER SECUNDUS.

[CAP.I.] D. Si igitur, inquiunt monacht, Chrislus minime fuisse apostolorum imitatores; quare, nec
dicit: Si vit perfeclus esst, vade et vende omniaquw eorum dignitalis apprehensores:
habet, et da pauperibut, et habebit thetaurum in catlo, D. Nefasest si aliquis renitilur quod inexpugna-
etveni, tequere me (Matth. xtx, 21), palam aulem est bili ralione «oncluditur. Nam et illud Apostoli video
Iwc nos implere. Probamnr igilur hanc perfeciionem sic posse irnpleri: Quid 360 babe* quod non acce-
possidere. pisti? si autem accepitti, quid qloriarit quasi non
M. Si constat muitos sanctorum in omni per- acceperis? (I Cor. IV, 7.) — Oinnis qtti te exaltat
fectione omnia bona sua pauperibus erogantes humiliabitur, et qui tt hutuiliat exallabitur (Matih.
Christum fuisse seculos, ergo in sua professionenon XXIII,12).
debent singulariter de hac perfectione gloriari, quam C [CAP.111.]M. Vides ergo, si sunt jusli, debcut
certum est cum ipsis raultos in qualibet professione accusari; si volunt exaltari, debent huniiliari. Si
participare. autem ideo exaltantur quia homiliantur, ideo justi-
D. Constalaulem lales inoraniprofessioiiefuisse, ficantur quia a se ipsis accusanlur, profecto sequittw
ut hinc nefas sii quemlibet dubitasse; nec opus est quanto se huic justiiise putanl propinquiores, tnnlo
nominare qtios constat abundare. fianl ab ea remoliores.
M. Non debent ergo monachi lanlura sibi ascri- D. Huic •conlrarium videlur qupd ab ipsa surama
bere quod conslat niultos possidere. juslitia nobis praecipitur : Ajipropinquale eoim mibi,
D. Quodsi banc, inquiunl, non soli, sed cum kiquil juslilia, et cgo appropinquabo vobis. Et rflr-
aliis possidemus, certum esl tamen quod banc sum : Accedile ad eum et ilhtminamini (Ptat. xxxin,
habemus. 6). Unde aulem homo illuminatur, id Jumen esse
[CAP.1L] M. Ratio exigit ut bi qui dicunt se per- probatur; est aulom lumen Deus ipse, sicut dici-
fectionem apostolicam habere ipsos apostolos co- tur : Erat lux vtra quw illuminai oinnem hominem
gantur imilari debere. Certum est autem ipsos venientem in hunc mundum (Joan, i, 9). Jubemur
aposiolos nullo modo sibi apostolalussui perfeclia- ergo ad Iumen accedere, ul illuminemur; hoc est
nem ascripsisse. D ad Beum, qualenus, ut ita diCam, deificemur.
Qui»
D. Hoc constat; nam Paulus apostolus de hac autera deificalur, nisi qui juslificatur? qui aulcni
perfectione dicit: Ego me non arbilror tomprthtn- iuslificatur, bic jusliiise appropinquare videiur. Est
dittt (Philipp. iii, 15); sed ut bane postmodum ergo contrariuni, nos appropinquare ul jtistifiee-
appreheuderet, dicit se extendisse. De omnibus mur, el elongari ut justificemur. Unde sequi vjde-
aukera apostolis boc idein dicit de se sentire : Qui- lur; si ideo justificamur quia justitrse appropinqua-
cunqut trgo, inquit, ptrftcti tumut, hoc ttntiamu* mus, ergo non justificamur qnia elongamur.
(Phil. ni, 15). M. Movisti, ul fateor, quod el me movcre videttir.
M. Vides igilur qnid inde conckiditur. Monachi^ Cura ergo baoc contrarietas ex his verbis oriatur,
si apostolicos sequualur, non se arbitrantur hanc quibus dicilur : Omni* quise exaltat kumiliabilur, et
comprehendisse; aut si dicunl conlra apostolos banc qui tt kumitiat txaliabiiur, diligenter examinanduiu
se comprehendisse (quodmanifeslum est apostolos quis cx bis verbis purus inlelleaus habealar.
iateri de se non ausos fuisse), sequitur ergo eos 0. O quam id a rae desideratur3
 "
tri RCPERTI ABBATIS TUITIENSIS . 044
M. Quid crgo inlelligitur iti lioc : Qtil liumilmtur A
} D. Non me pccnilet hanc movissc quaestloiietn,
cxaltabitur? liominem se humiliare, hoc est borni- ciitn magna roei ulilitaie solutam.
ncm humililnlem habere; htimililniem aulcm ho- M. Qua landem dicito. -
iuineni babcre, hoc est hominem se ipsum cogho- D. Jam video sicut nih-1 superbia dctcstabilius,
scere. Ipse atttem homo esl peccalor; hominem ergo ita nibil burailitafe ulilius.
sc cognoscere, hoc est peccatorem seipsum cogno- M. Licel in lioc cliuiiiis immoramur quam vellcm,
sccre, hoc esl quod vcrurn est esse de se intelligere ; lamcn.ut utiliter te inde commovcam, liumiliiasesl
qni aulcra de se quod verum est inlelligil, juste qua in ipsum ilur Deum.
facil; non polest aulcm qttis juste faccre, nisi justi- [CAP.IV.] D. Sttperbia igilur qtta in ipsum dia-
lia id debeat eflicere. Juste autcm jttslitia aliquid Iiolutn.
cfficere non potest, nisi ipsius justitiae qui jusle M. lmo quse fecit ipsum.
facit debeai appropinquare. Ergo qtti humiliatur, D. Perhorres, perhorresco : nam ante superbiani
hic est qui juslilise appropinqual; qui autem jusiiiisc coiislat ettih splendidissimtira fore angelura.
appropinqual, huic juslitia appropinquare probalur. M. Factum esl ergo, ciim superbiret, eura im-
Porro cui appropinquanti justilia appropinquarc mundissiinumfieri diabolum. Quare, ul reor, eiiarnsi
probatur, hic esl qui a justilia justificalur. Ergo idem B ' conslaret monachos omnium hominum esSe sanctio*
concluditur esse ad Deum accedere el illiiniinari, et res, vidcs profecto tanto eos esse dcbere liumiliores.
ad Deum hominem appropinquare, et Deum nobis Humilitas antem de se sentper probatur humiliai
appropinquare, quod est humiliari et exaltari, id scnlire, quarc nihil sibi monaclii debent sanctilntis
esl justificari. praesuniere.
D. Si igitur idem est hnmilinri quod csl jtisti- D. Bonum est iit tuam admonitionem diligentcr
ftcari, qui aolem juslificalur, liic exaltalui;; ergo si attendant. Nam video qttod non aliier partem sitam
Dorainus prohibet hominem exallari, prohibet eum qtiara humilitate defeudant.
jtistifieari, hominem justum fieri. Quarc si Deus [CAP. V.] M. Omnis qui npus bonuni inclioat,
prohibet hominem justificari, prohibel eum juslura ignorat si bona possit consummare , cum conslet
fieri. Probatur autem fnjuslus, qni hominem juslum qttemlibet etiam de propria vila ignorare. Boni
prohibet fieri. Est ergo Deus iujuslus qui bominem operis Htitem consutnmatio ejusdem est perfcclio.
juslum prohibel fieri ? Constal ergo omncs limperfeclos esse, qni ignonnt
M. Decerel te aliquando dissiraulare aliquid, et perfeclionem boni operis se perficere posse. Si au-
ine minime lantum gravare. r tem homo semper viverel, semper utique bonum
D. Si.non videns veritatem, hanc iuc viderc siniu- facere deberet. Si ergo quod semper facere deberet,
larem, me ab ipsa veritate (ratidarem. Sed itullus se dislricla juslitia ab eo exigitur, omnis ergo bomo
debei a veritate defraudare, quare nec eam ego dis- cum moritur, eliam iraperfeelus relinquilur.
simulare. D. Videtur hoc posse imptignari, nisi qttod idem
M. Unde tibi videtur nasci haec argtunenlorum hnnc aucloritatem conslat allesiari : Cum per[ece.
jonlrarietas? riiis oninia, inqttit Dominus, quw [acete debuistis,
, D. Ex lioc quia probasti idem essc exaltari quod dictie: Quia inutiles setvi tuntut (Luc. xvn, 10).
justificari. M. Perfectis autem omnibus quce deljtiimus fa-
M- Oculis aperlis vides qttare, si ideo quia idem cere, si nos debentns inutiles servos dicere, inuiiles
inteiliguntur, haec lam contraria concludunttir, ergoi aulein servi sunt imperfecli', quare omnis homo
si bsec duo, id esl exaltari et juslificari.accipiuntur ^ concludilur esse imperfectus. Qttare si de hoc in-
contrarin, nuila inde scquunlur irnpossibilia. terim salis libi Videalur, ad ea quse reslant sernto
' D. Jam mibi videor videre. progrediatur.
M. Iloc quoque debes dicere. 361 ^. Porro adjiciunt regnlares canonicos non
D tantam pcrfeclioncm possidere, doni manifestum est
D. Scilicet ut ubi dicitu/, qui sc humiilat exal-
mulla, qune monachis non licenl, eis licere. Qushio
(atur, exaltatur idem intelligatur ac si diceret, hu- autem magis quisque laborat, tanlo ningis prseniium
milialur. Tu autera proliasti egregie hunc justificari, sui laboris recipiet. Unttsquisque enim secunduiH
queiri constat humiliari. Porro ubi dicilur qui se1 suuni laborem propriam mercedem rccipiet.
exaltat humiliabitur, sic exaltari accipiatur, acsi M. Est boniim abslinere ? Bonura.
diceretitr qiii superbit.
[CAP. VI.] D. Bonum et malum nonne sunl con-
M. Sicut ergo burailitas et superbia sunl contra- Iraria.
ria, ila qui prsecipil hominem httrailiari, ut debeat M. Contraria.
exaltari, id est justificari, et qui probibet homiuem D. Quod auiem benum est, jubemur semper im-
exaltari, ne debeat butniliari, nihil aliud videtur• plere, cl quod malum esl semper protiihemur facerev
praecipere, nisi in uno homine bumilitatem propo- Si igitur bonum est absiinere, ergo jtibeintrr sem-
nere, in altero abipso superbiam removere : quodI per id facere. Sequimr itaque si jtibetnur semper
totum est juslum facere. Non est ergo injustus Daus, abstinere, semper ergo prohibemur coraedcre. Quod
(qui hoc probatur prsccipere vcl prohibere. autcra semper prohibemur lacere, id nunquam de-
C2S DE VITA VERE APOSTOLICA. — LIB. tt. 626
bemus atiingere. Ergo nunquam debemus comcdere. A de hoc quod dicunlur plus abslinere, ergo de boc
M. Videris mihi injuriam facere; me etenim tibi esse eos meliores qttod nec bonura eslnec maitim
Inlerroganti conslat verum respondere, de nullo au- coiicluditur. Esse atitem mcliorera, hoc est esse
tem quod verum conceditur, falsum sequitur: quare plus bonum ; plus autem esse bonum ab co
si me constat veritm concessisse, non debuisti de quod non esl per se bonum, ut est oroni bono
vero falsum conclusisse. contrarium, ita et falsum. Falsum est ergo iilco
D. Age jam; concedo tibi, aut si potes conlradi- monachos esse meliores quod dicunlur ptus ahs-
clio, aut, si non potes, ab inilio respondeto. linere.
M. Rationt tuse non possum cootradicere; vidcs M. Quia audio inaudita le concludere, debeoquae-
tamen quia verum est quod concessi. Qunpropter ut cunqtie possum objicere.
calumniam tuam possim evadere, concedo nialutn D. Bonum edissere.
esse abstincre. [CAP.VIII.]M. Justum estut unusquisquesecundum
D. Orane autem qtiod malum est prohibemur fn- proprium laborem mercedem accipiat. Qiiicttnque
cere, ergo mahim est abstincre. Quod autein prolir- ergo plus laborat, plus mercedis accipiet. Qui
neraur facere, id mtnqnam debemtis attingcre. Ergo atttemplus abslinere probantur, plus lnborare judi-
nunquam debemus abstinere. I cnnlur. Ergo qtti plus abstinent, pltts necessc est
B
M. Anguslisr; mihi sttnt tindique. Nahi video rae mercedis accipiant. Porro qui sunt in mcrcede di-
incidisse in iiiud, ut dicitur, inextricabile labyrin- lioi-cs, bi sunt profecio mcliores. Falsmu est ergo
vhum, vel in illam Dedali dontura, quam qtti intrat noii quod lu conclusisli non idco esse meliores, qttia
iuveuit exitutn. Si enim concessero bomim esse abs- plus abstineiil.
linere, concludis nos nonnunqnnm deberecomederc; D. Muitum es importiintts.
si aulem malum, concludis nos nonnunquam debcre M. Tu autcin sis benevolus.
nhstinere. Quid autcm tam conlrariiim quani homi- D. Vidistine atiquem hypocrilam fortii-;r absti-
nem nonqtiam comedere ct iiunqiram abstinere, id nentem, et sanclum omnes cibos cum gratiarum ac-
esl semper coinedere. tione pariicipanlem.
D. Si velles laniuni auctoritate suscipere cuncla M. Etsi falerer me non vidisse, cmistarcl inmen
qu;e dicuntur, posses tit simpliccs breviler credere, titrumqtie fuisse secundum senleiitiam Salvatoris
non lamen an ita sinl an non sint indubius intelli- ila dicenlis:Cum jejunatis, nolite fieti'sicut hypo-
gcre. Si aulem ratione cuncta an ita sint ct aliter critw tristes (ilatlh. vi, 16). El iterum de sanctis
csse non possint investigare, debes longos circtiiius apostolis dicilur, quod non possttnt filii sponsi
rationis tolerare. Nam ratio sicttl omnia prsecedit, jejunate, quandiu sponsus cum illis est (Matth.
ita per se solam suflicit. Sed quia paucorum valde ix, 15).
esl ralionem inlelligere, debent autem omnes liomi- D. Si igilur meliores sunt qui plus abslinent, id
nes, ulpole rationabiles, ad ralionem pervcnire, dc- nutem fncit liypocrila qnod aliquis saiiclus ininime,
betergo attctoritas pusillis condescendere, ul, dum crgo raelior est hypocrita aliqtio sanclo, et nieliorcs >
illn suscipiant, debeanl pusilli cum majoribus ad siint Pharissei el discipuli Joannis absiir.enles, quani
rationem ascendere. apostoli comcdentes. Apostoli autem sancli, Pha-
• M. Eal et circumcat volens, u( fatcor, tolcro' risaei iniqui, ergo iniqui sair.iis sunt meliores.
eam, dummodo nos rcducat ad seipram. Scd quin M. Qnianefaseslme diulius apertat veritati retine-
non sum ausus abstinere vel bor.um vcl mnltiin re- re, debes saltcm quod inlerim mihi his vide-
spondcre, dicara ergo neulrjm esse. tur conirarium exsolvere. Nam, ut prsetermitiam
[CAP. VII.] D. Quid esl esse neulrum? inultos sanctorura qui oh jejunia videnlur coelorHot
M. Ut inlerira vidclur medium. regna recepisse, unde laudalut Moyses et Elias
D. Omne autem mediura habel se ad primum cl qiiadraginta diebus jejunasse, ille jejunando legcm
extremum. Ergo absiinere nec per se nialum esl, D | recipcre, hic jejunando raeruit igneo curru in cceluui
nec per se bonum. Siquidera probalum est bontitn transire? lpsc etiam Chrislus posl baplismum cnr
inter et malum essc inedium. Ergo judicabitur pro jejunasse quadraginta dieBus et quadraginla nocli-
arbilrio ulentium, ut si boni eo ulanlur, boiium, si husnobis iraitandus proponilur, si jejunium imiiirae
voro mali, judiceltir malura. per se bonum dicilur.
H. Fugaia ignoranlise cnligine jara videor essc iu f CAP. IX. ] D. Si constaret te ea quae dicla
luniine. sttnt diligenter percepisse, non deberes profccto
D. Quando atttem monachi dicunl se esse ideo hsec objecissc; et his enim quse sunt superiuspro-
regiil.iriljiis meliores, quia illis licent quae sibi di- bata, haec omnia eonslat solula.
cunl non licere, profccto indicant se a cibis muliis 362 -M. Inter videnlem ct lippos oculos ha
plusquam canonici abslinere. bentem magna distanlia, si m putas mihi lip-.
M. lta pulalur illosesscsancliores qui sunt a cibis> pienli cuncta palere, qtiia le clare canstat
ahstinentiores. vidcre.
D. Probalura esl auiem abstinere non pcr sc ma- D. Censesne eadem verba esse eadem verba?.
lum, nec per se bonum esse. Si crgo sunl meliores, non suitt eadcra; non sum hoiuieiila, non sun>
«27 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 658
bomicida; et idera jejunium estne idem. jeju-.,A.et netcitti? (Ita. LMII, 5.), Dominus aulein dixit se
nium. preceseorum non audivisse: Ecce, inqtiiens, tn diebu*
M. floc utrumque idem esse me fateri esl ne- jejunii veslri invenilur volunlm veslra, et omne* de-
ccsse. bilores vestros repelitis; ecce ad llies el tontentiones
D. Proiiiiulient ergo hsec eadem verba homo jejunalis, et percutilis pugno impie (ibid., i).lbi ergo,
sanctus et homicida, censesne eadem esse, si dicit quia jejunium malo animo eos habuisse probalur, a
hotnicida : Non sum homicida, et justus : Non sum Domino refulatur. El rurstim : Quoraodo bonura,
lioinieida. quia bono animo fit, halieatur, subjungens .docerc
Jf. Nunquam hoc. dixeriro, scd stint vera et dignalur: Nolile jejunare sicut ad hanc diem, ul
fulsa. Mentilur enira homicida,. vcrum dicit homo audialur in excelso clatnor vesler. Nttnquid lale est
sanctus. jejunium quod elegi, per diem hominem affligereani-
D. CUE igitur accidii,. cum superius constaret ma-tnsuam? Nuuquid couiorquere qtiasi circulum cavut
eadem verba esse eadem verba, nunc qjjae dicta tuum, et sacco el tinexe tttrnert? Nunquid ittud vo-
sint a juslo homine el homicida falsa el vera sint cavi jejunium el diem acceplabilem Domino? Boc
judicanda ? ett, inquil, magit jejunium quod etegi ditsoltere col-
M. Quia profeclo omnia quse dicunlur, non se- B tigaiiones impietatis (iiirf. IV, 6), et bis sin ilia. Et
cundura verborum sonura, sed secundum dicenlium idcirco nisimedittra probaretur, nunquani abaposto-
accipiuntur animura. lo diceretur: Neque manducans non manducantem,
D. Prseponitur ergo nobis in omnibus quae dicun- nec non manducans manducantem spetnat (Rom.xiv,
tur non sonus, sed aniraus dicenliura iinitandus, 3). Non tanlum aulein de jejunio, sed de omnibus
verbigratia, utsi bono auirao aliquis aliqua dixerit, quse fiunt pro vana gloria ostendit nos Dominus
sicut est luudandura, ita nobis imitandum. Et itera nulla consequi laborum prseraia: Amen, inquiens,
si. malo.anirao aliquis aliqna dixerit, sicut hoc est dico vobis, tecepetunt metcedtm tuam (Malih.
vituperandura, ita nobis non est imitandum. Verha vi, 16.)
autem constat esse eadera, nisi vel bono antmo M. Qtiare si inlerim tibi satis videlur, noslra raho
vcl malo dicantur. Ergo sequitur in oranibus quse ad reliqua discurrerc conelur.
dicuntur, nibil nisi animus vituperatur, vel ani- D. Nos, inquiunl canonici regulares, aposlolis
mus laudatur. Quare de jujunio vide quid conse- ipsis assimilaraur, dura iu eorum loco positi, inores
quatur. et vilam imitamur. Sicutcnim aposlolis diclura est:
M. ftide non est tantum laberandttm, licet hoc Vot etlit lux mundi, non potest civilas abscondi supta
^ montem
roihi relinquas adinveniendum. posita, neque accendunt lucetnam et ponunt
D. Videris mihi videre quare interrogavcrim eam tub modio, ted supet candelabrum, ui '.uceat om-
ntrum esset idem jejunium, idem jejunium. nibus qui in dqmo sunl (Malth. v, 14, 15); ila nobis
M. Ideo, ni fallor, quiacuni constet idem jejunium dictum lenemus, quorum vitain, babitura, morcs
cl idein jejunium, boc autem ideo vel malumjudice- possidemus. Ergo si lux sumus mundi et civitasquse
tur, quia hoc facii malo animo hypocrila, utpole pro non potest abscondi, super monlem posili, et Iucer-
vanagloria, velbonmn, qnia hoc facit bono animo na stipcr candelabrum collocati, dehemus omnibus
benus homo, utpote pro seterna gloria, non ibi jeju- qui in domo Ecclesise sunt pracdicare, opus evauge-
nium lanlum altendatur, sed vel malus animus vitu- listarum el aposlolorum consummare.
perandus, vel boiius laudandus. nobis propo- M. Hos constal viam verilaiisignorare.
natur. D. Via autem veriiaiis.sicutsiiperius eslprobatum,
[CAP. X.] D. Si igitur, ut probatum esl, in om- huinilitas est qua itur in Deum.
nibus quse dicuntur vel operc coinplenlur, non tan- M. Manileslum est ergo eos in tenebris ignorantiae
tura ipsa verba vel opera, sed atiinius vel viltipera- ahsque via errare. Denique quidquid superius diciura
tur vcl laudatur ; quidquid autem vituperatur, nou p. est contra praesumptionem raonachorum, polestdici
sk a nobis iraitandum; et quod laudalur sit imitan- el conlra glorialioiiera canouicorum. Quod proba-
dum; ergo cum Christus, Moyses et Elias jejunan- tura est, quanto quique vellent esse sanctiores, lanto
tes nobis collaudantur, non lantumeorum jejunium, debent esse humiliores, dejeciiores, sua confessione
sed bonus animus nobLs proponitur iraitandus. a Deo remoiiores, quod te totutn credo, sicutex
Videsergo cumraulli sanclorum referanlur jejunas- stiperiori ratione, non lalere ila in sancta
se, non hoe quod jejunaverint, sed qualiter, id est ubique Scripturarum auctoritale possc videre.
quali anirao id fecerint, Scripturara nobis commen - D. Quod recordor te superius dixisse illos debere
dasse. Ideo sequitur nonob jejunia eos regna coelo- aucloritate refutari, qui contra ipsam et ex ipsa vi-
ram percepisse, sed ob-boni animi studia. dentur roborari, debes interim a ralione quiescere, et
M. De illo etiara. jejunio quod tu probasti per se eos ex adducta in medium auctoritatc bene vel male
non esse bonum, constat idem sensisse Domiiium. dixisse convincere.
Nam cum quidam boc putarent suflicere, Dorainus M. Nonne dixi tibi hoc me lotum fecisse, el le to-
dignatur eos argueie. Quare euim dicehant: Jtium- lum inlellexisse.
timu*petnon aspexisti; humiliavitmn animas noslras D. Ne graveris, sermo enim eorum valitius vide-
 C49 DE VITA VERE APOSTOLICA. — LIB. II. «SJ
tur; quare valenler 'cl potenfer necesse est ut refute- A XII.] Si igitur isli raohachis, quoS Christi constat
t.ir: vel si hoc nori potes facere, sinanlur palniain esse discipulos, volunt esse majores, boc auterr»
Labere. itnpossibile sil fieri, nisi probenlur omnibus Chrisll
M. Nondumne inlelligis eamdem causam apo- discipulis juniores rainislratores, hoc aulem noluntr
siolos habuisse, quos constat de prioralu conlen- facere dura se super raonachos conahtur cxtollere,
uisse ? concluduntur ergo nunquam super duodecim sedcs
O, Scio, sic enim scriptum legilttr : Facla ett sedere, nec duodecim tribus Israel judicare debere.
"ionteiitio inttt discipulot Jetu, quis totum videtetut D. Vere nunc conslat te inanifesle concludere. !
tsse mujot. M. Adhuc le dccel exspeclare.
M. Legis eiiam ibi qnomodo hic error corum op- D. Exspeclo, lu quid vis exsequere»
primeretur, quidve iliis, si majores esse vcllenl et M. Non est major dignitas apostolica, quam liaec
|K.rfectiores preponeretur ? poteslas judiciaria, hsec autem non lanlum aposlolis,
D. Consiat a Doniirto ila proposilum, ul qui es sed omnibus sscculi rehtinliatoribus est promissa.
iliis vellent esse majores, frercnt juniores et qui Quapropler si isti, ul probatum est, ab hac digiiitale
prsecessores, sicut minislralores; nam seipsum Chri- excludantur, vides profecto qund non tantum ab
stus probavit omnitim 363 ^s 13majorera, tamen B hac dignitalc excellcntiore, sed ab omni renuntia-
dixit se in medio eorum esse sicut minislratorem torum gloria excludanlur. Sequilur ergo ut qui
juniorem. niajorera adipisci nitantur, in nulla gloria inve-
M. Quarc lu laccs quid illis de disposilione rcgni nianlur.
dixeril? Non lanium se dixil his regnura sicut sibi D. Melius esset ut jttniores se faterenlur, qno ad
disposuit Pater disponere; sed etiara dixit eos sttper hanc gloriam majores elevarenlur.
dnodecim thronos sedere, fjudicare duodecrm tribus M. Polesne, ex verbiseorum, perlucide contemplnri
lsrael debere. unde magis ipsis aposlolis videantur assimilari?
H. Sedere autem super duodecira thronos ei judi- [CAP.XIII.] D. Perfacite, quia eorura viiam, habi-
care duodecim isracl tribus vides eos non uliter posse tiim, mores se dicunt habere.
possidere, nisiin illo proposito quo praecepltim M. Mallem tihi de bis omnibus quemlibet alium
est illosfieri juuiores, rainistratores vellcnt per- respondere, cum non valeam libi nisi qiiibusdara
iuauere. risoriis sentcntiis satisfacere, el idcirco inclius esi
D. Manifeslum esl nunum adhocposse pcrtingere, haec te tecum conjicere.
nisi in hoc prsecepto velit permanere. D. Valerem quidem multa inde conjicere, sed
M. Isti autem in eorum toco sicul se positos di- "*aliud est conjicere, aliud quod verttm esl firmiler
cunt, ita quae illis dicla sunt, et sibi dicla csse prse- lenere. Quare inde non le decet excusare, si aiiquid
SMtnunt; nolunt autem, quod illis dictum est, essc qttod verura est poteris investigare.
juniores ministralores, non ergo erttnl niajores prse- M. Quis certum leneat quo habilu aposloll ule-
decessores. rentur, cum baec a nobis pene omnia celenlur r
D. Sicsequitur. D. Non ideo excusaris; nam Simon el Judas ha-
M. Qoiesce inlerim. Dubilas esse monachos Chiisii buissc legunlur babilum adeo pannosum, ut vide-
discipulos ? retur eos audire vel videre ignominiosum.
D. Nunquam hoc dubilaverim, licet qtiosdain ex M. Si hoc conslat de bis solis, quid dicetur da
bis retrocedere viderim. reliquis?
[CAP.XI.] M. Nunquam monachi fuere quos con- D. Imo, si diaboli creditur testimonio, S. Bartho-
stat retrocedere, quia impossibile est ut vel unus loniseiisusus legitur albo colobio, clavala purpura,
de electis pereal, quare de veris monacbis id necessc el indutus albo paltio, quod per singttlos angulos
est ne fiat. habuii singulas gemmas purpureas, quo licet pcr
D. Ecce secundum definilionem sui nominis con- ) viginti scx annos indueretur, nunquam tatnen inve-
cedo veros monachos non retrocedere, sictit nec leratum legitur. Nam etiam Joannes evangelista et
undecim quos constat veros Chrisli esse apostolos; aposlolus sindone, Tbomas et Jacobus colobio albo
si autem aliquis hoc videtur facere, sicul Jttdas, usi fuisse perhibentur.
minqiiam fuit apostolus, licet boc videretur, ita iste M. Vides igilur quid inde sequilur?
nunquam fuit monachus. D. Nequaquam..
M. Bene inielligis, quia, si esset apostolus, iinii- M. Profeclo regularcs canotiici, si se dicunt ha-
'
quam diceretChrislusde eo : Untts ex vobis diabolut bilum apostolorum babere, omnes debenl se albo
ett (Joan. vi, 71), quare constat monacbos Christi colobio, albo pallio, purpurato, gemmato sindone
esse discipulos. Qui autem volunt Christi esse disci- Barlholomseura, Joannem, Tbomam, Jacobum se-
pulis majOres prsecessores, debent fieri juniores ini- qnentes ihduere, et rursum Simonem et Judam se-
nistralorcs. Porro qui fueriut Christi discipulis ju- quenles debent adeo fieri pannosi, ut ad videndum
niores ministratores, bi procui dubio debent fieri vel ad audiendum sint ignominiosi.
sicut super duodecim sedes sessores, ita super duo- D. Hoc uirumqiie sicut est multum indecens, iu
decftn tribus Israel cum Domino judicatores. [CAP. valtle inconvcnicns. Miilltiit)autcm ab hoc differunl».:
 m RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 632
etHUneque sint veslitu ut Simon el Judas ignonii- A care, baplizare el miracula facere. sed virlutcs ha-
niosi, neque ut Bartbolomacus, Joannes apostolus, here, et, sicul illis injunclum est, prse caeleris seipsuuv
Thomas et Jacobus colobiali, sed inter uirnraque bumiliare. Si enim in baplizando, in prsedicando,
eapali, superpelliceali. in miracula faciendo, lanlum vila apostolica et ipsi
M. Desinant ergo allcstari per habilum illis assi- aposloli accipiunlur, haec duo absurdissima inde
Biilari. concludunlur; aut omnes qui lalia fecere apostoli-
D. Quid si hoc idera a canonicis ohjicilur raona- cam vitam habuere et aposloli fuere, aut qui talia
chis? non fecerunt nunquam apostolicam vitam hahuerunt,
M. Omnino ipsi quique, vel si de hahitu prsesumc- ncc nposloli fuerunl. Mali autem sicut raulta nnia-
rent, caluniniara hanc non evaderent. cula fecerunt, ita baplrzavere et praedicaverttnl. Se-
: D. Est lamen loco el habilui aliqnid sanctilaiis quilur ergo malos aposlolicam vilam habuisse, et
aUribucndura ? ipsos aposlolos esse. [CAP. XVII.] Rursum autcm
[CAP.XIV.] M. Nihil aliud nisi iis lantum discrcla raulti perfeclissimi et aposlolici viri, sicut nunquam
utendum. Nam Judas sub habitti apostolorum Chri- curaverunt niiracula facere, ila ncc baptizaverc, nec
s,lurn iradidil, et Sebaslianus sub chinmyde militari praedicavere, quos omnes sequitur nec apostolicara
«larlyiium svbiit. Rurstim diabolus in ccelo aposla- " vilara habuisse, nec apostolicos viros fuisse. Quse,
V.ivit,et Job in sterquilinio residens Doniinum lau- sicut sunt contraria, ita concluduiilur essc falsa.
davit. Ergo non in his lantunt accipitur apostolica vita.
[CAP.XV.] D. Agejam non de habitu,sed de mori- Amplius quid dici possil abstirdius, quara ttt in hoc
bus cl vila eorum; dicant canonici seaposlolos imi- temporc, cum non liunl miracula, privaretur omnis
tari, quare, et illinl quale sit te decet perscrutari. Ecclesia diguilale apostolica? Denique inde non
; M. Cum hsec solula sint superius, inultum videris lam res mira quara contraria sequi viderelnr, ut
bar-erursuni objiciendo vel superfluus vel imporlu- nullus canonicoruni, nulltis monachortim, nisi fa-
luts. Nonne probatum esl inler 364 oranes apostolos ceret miracula, prscdicaret, baptizaret, apostolicam
•l Christi discipulos, quicunqtie vellenl esse majores vilara habere viderelur, et quemlibet immiKidissi-
ol digniores, hi dcbcrent csse j*uniores et humi- morttm clericorum, qttera conslal ulrumque facere,
liprcs? Quid esl autein esse juniores et humiliores, haptizare et pracdicare, aposlclicam vitam probaretur
nisi haberc snnctissimain vilam et sanctissinios hnbere.
inores? Porro isli noltint esse juniores et bumilio- I). Multura raullumque rationabile lolum. Ergo, o
res ; convincuiiiiir crgo non habere vilain snnclam r utinam sic semper te videam coinmoluin! Nain mi-
el sanclos tnores, quse non habcre si probanlur, raculis coruscare, baptiznre, prxdicare, cuin illo
imomodo hutniles aposlolos imitanlur? Quis dixil jejitnio, loco el iiabilu, ul medium debemus com-
aposlolorum : Ego suin niajor aliorum? Nonncvides puture. Quxcunqtte enim sunl a le probata, raani-
P.auliim dixisse,. quein conslat in terliuin coalum fcsla conslant auclorilate prolala. Nusquam eiiiin
rnplura esse : Novissime visus est mihi tanquam Dominusdixisse legitur: Discite a me miraculis coru-
abariivo; ego enim sum miiiimus aposlolotum, qui scare, baptizare. prsedicare, sed: Discitea me, inqtiit,
itqnsum dignus vocari apostolus? (I Cot. xv, 8.) quia milis sum el humilis cotde (Matth. xi, 29). Nam,
Nonnc de ouinibus nposlolis tale edidil oraculum, cum quidam h;ec facerenl et gloriarenlur, quasi hsec
ctira omnes dixil essc quasi peripsema et roundi ad salutem sufiicercni, niiniine inde glorianduin esse
spcctaculum? Quis eorum non se dixil iieccalorem, Dominus ferlur hoc illis responsum reddidisse :
jiiiiiorcm, cacleris inferiorera? Quis non ut pesliferum Nolile, inquil, gaudete qttod dwmonia tobis sunl
vencnum fngil liuguani adulauiiuin? quis non eorum, subjecta, sed quod nomina veslta sctipla sunt in
cura posscl Jampadibtis el cereis ul Deus venerari, cwiis (Lttc. x, 20). Et rursum his qui de miraculis
ntaluit cum oinni opprobrio et dedecore refulari? conlidunt dicturus est in (ine : Amett dico vobis,
qiiis non eortiin onini conamine maliiii se deprimere, D nescio vos (Matlk. xxv, 12). Pnulus quoque, in quo
quasi lioc solum esset ascendere? [CAP.XVI.] Quod ipse Chrislus loqucbntur, hoc idem de baplismo et
sit regulares illam vilnra apostolorura et morcs indi- deprsedicalionetcstalur; natn, cumquidamplusjusto
cant, qua illos constnl innuraeris niiraculi» claruissc, inproedicalione el bnplisino vellent confidcre, ex hoc
ct niundum penc tolura circuravolanlcs baplizando, solo probavit eos Christum velle dividere, hoc modo
praidieando converlisse, ct quia omnia teslantur se proponens : Hoc autem dico, quod unusqutsque
fecisse, clicunt se aposlolortira imitalores, fuisse, ve.strum dicit : Ego qitidem sum Pauli, ego Apollo,
ergo oslendant necesse est quibus rairaculis clariie- ego vero Cepliw; nqo aulem Chtisti. Divisus est Cltri-
lilil.velquos fincs raiindi circumvolantes haptizando, stus? (I Cor. i, 12.) Quasi cliceret: Si baplismus in
praedicando converlerint, vel quas in partes mundi lot dividilur a qtioiquot suscipilur; in omni autem
,conyerlendas vel conversas jam a Doniino directi bnptismounus Cbristus per fidcm suscipitur, ergo~
aposloli fuerunt. Quod si hsec cuncla a seipsis rai- in lot quol baptizunl unus Chrislus dividilur. Nam
uime possunl ostendere, desinanl ergp aposlolorum eliam gratias Deo agit, quod neminem illorum bapti-
vi)am in solo baplisroo, iu sola prsedicalione et zayerit, nisi Crispum el Gaiuin, el Slephanse domum;
mkaculo acciuere. Nam uon facit nncslolum prsrdi' saeterum ncscit se aliqueni baptizasse, ne ojijs de'
535 DE VITA VERE APOSTOLiC.V.— LlB III. 6"5i
beret n ejtis nomine gloriasse. Non enira dixit sc A baplizanle, loquitur : Neqrie quiptanlat, iilcst prse-
missum a Cbristo ut bapiizarel, sed ut evangeliza- dicat, neque qui rigat, idesl bapli/al, esl atiqiiid (l
ret. Quid autem slultius quam PauJum non plenum Cor. ui, 7). Qtjarc lua riiilo oinniiio vera conclu-
esse apostolum, si de his trihus prsetermilterel ditur.
unttm, sicutsibj dixit injunctum? quod totum ex M. Ul vides noctc siiperirrtiente compellimnr quie-
hoc sequereltir, si vita apostolica et apostolura..esse scere; qitarc si interim de his libi satis videlur, id
nomiisi in his tribus acciperetur. Tandem sic dese ouod restat fuluro dici reservelur.
plantanle, et Apollo riganle, id est praedicante et

INCIPJUNTCAPITULA LIBRI TERTJI.

1. Deeo quod, si verum esl quod monachis objt-
ti:ur, de omnibus sanciis inconveniens concluditur.
II'. Quod si monachi de vita pwnilenlium jure cul-
pdnlur, omnes tancli in ea citlpa etse probanmr.
III. Jfem quod inde sequatur Christum solum cwtum _
ascendisse, el solum ibi absque sanclis resedisse.
IV. Qitod, quia hwc inconvenientia falsaconclu-
duniur, idcirco monachi hwc facere sinuntur.
V. Quod sil aucloritas monachorum de vila orlho-
doxorum.
VI. Quoct, ideo quia monachi in Chtislo mottui es$e
dieuntur,ipitituatia ttaclate conceduntnt.
WIL Quodomni monaclto qiti presbyjer ordinalttr,
prwdicare, baptizate eoiieedatur.
VIII. Quodsi non licet hoc monachoqui ordinalur,
non pfentts sed semipresbyter vocaiur.
IX. Qitod, si monachi de vili veslimento caitsaniur
OWiessancti qui hoc usi sunt vronihile habeantur.
X. Objeclio quod non tinl idem regularet cctnonici,
etilli qui dicunturcterid.
XI. Soiuiio quod omnes elerid dicantur esse regu-
lares.
XII. Quod, sicnl qui vivunt absqne Ghristitimtnte,
non sunt Cltristiani, ita qui ctbsque regriia canoni-
cotuin tton sinl cleriei. '
XIII. Quod sicut qui faciunt irtegulatia kregulates
sint dicendi, ila qui non cleticalia, non sint citrici
liabendi.
. XIY. Quod ilaesse ex Evaugelio ei excaitonibus
sil netesse.
XV. Quod lii soli debeanl potestattm tigcmdi tUqut
solvtndi habere, quos coustal secitndum tegtitam
aposlolorum vivtre.

INCIPIT LIBER TERTIUS.

D. 365 L^AP-M Sieut irruente nocte compelle- C excipilur; nam seriptum est: Concliisil Deus omnta.
bamur quiscere, ita ipsa illucescente die bortamnr- sub peccaio , tct omnium miserediur (Rom. xf, 32),
surgerc. Quare le decet quod monacbis objicitur ot omnes pcecavinius, et egemtis gratin Dei (Rom.
diligenter exctitere. III, 23.) Ipsi etiam npostoli de se dictint: Si dixt-
M. Duinniodo mihi Deus dignelur succurfere, id rinius quoniam peccalnm non habemus, ipsi not.
pran.slo suin facere. Quare te dccct quod ojicitur teducimus, et verilas in nobii noriest (I Joan. I, 8).
prsemittere. M. Omncs atiteiii qui dicuulur stib peccnlo con-
D. Porro, inqtiiitnl regulares canonici, quia vitam clusi eSse , neccsse esl, si snlvali siint, de peccato
noscuntttt rnonachi pcenitenlium agere, debcnt se pcenituissc. De peccato autetn pceuilere hoc cst
in clauslro quasi sub modio abscondere; motlui vitam poeniteniium liabere. lgitur, si omues sancli
etiim sunl. ct vila illorum abscondila est cumChrislo noscuntur vitam pcenitenlium agere, debcnt crgo se-
in Deo. Cum ergo Chtistus appatuetit, tunc et vita oranes sancti sub modio aJiscondere. Nulltis erga
ipsorum appattbit cumipso ingloria (CQI.III, 3 , 4.) debnit prscdicasse, baptizasse, vel miractila aliqua,
R.cut ergo hic mortui, ibi vivi; sic ibi npparere, fecisse.
bic tamen debcnt latere. Ergo nccdebent prsedicare, D. Iloc nibil falsius dicitur.
nec baptizare. Hoc eliara habitus eortnn leslntur- ^ M. Nihii igitur lioe falsius monachis bbjicitnr.
quia, sicut sunt tara vestitu quuni lonsura despica- D. Non sic, inquiunl, intelligitur vitam poenit
biles , ita non sunt in vila huic mtintlo probabiles. lenlium agere, sed quos constat de criminaJibus.
llli atilcm qui dicnntur clerici, sicul sibi vidcntur peccaiis id facere.
regularitira canouicorura vitam ducere, ilahscccuro M. [CAP. II.] Sequilur ergo Petrum et Matthseunv
ipsis eanonicis nionachis objicere. se alwcondere sub modio debuisse, nec aliqua mi-
M. Haecnon debenl solis monacliis, scd omnibns rac.ula fecisse.
patriarchis el prophetis aposlolis, landera omnibu» D. Sic videtur; nam ler Petrus Dominom negavit.
sanclis objecisse, quos constat oinnes vilam pceni- M. Qtiod criminale esse peccatum nullus unquaift
tenlium habuissc. sapiens ncgayit, absqtts bis quse forsilan aaiea.iuuU<k
D. Si ila intclligiiur» ntjllus ab hoc opprobrio in vila nernetjcayiu
•935 RUPERTI ABBATIS TUITIE.NSIS C3<3
D. Rcspexit autem Dcus Petrum, et exiens flevit A cnjtts sanclitatcm dscniones ubique testificahaulur, et
anuirc (Lnc. xxn , M, 02). sieul de eo scribit beatus Ilieronyir.us, nusquain
M. De hoc auiem quod Deum negavit cospit araare poiuit propler miracula delitescere, dum de omni
ftere, boc est de criminali peccalo pcenitere. Con- mundocertatim ad ettm fluxere. Qni omnes itnitanles
cluditur ergo Petrus vitam pccnilentium habere. Eliam et Joannem Baptisiam in soliludinibus, licet
Vidcs crgo qtiod priraum conclusi, id inde sequi erraverint, et facere miracula vitaverint, tamen
debere. sanclitate stia innumeros populos allraxere, et cura
D. Video, nam, si Matlhscus seipsnm in publico vellent Iatere, nnllo modo id potuere. Ipsi eliani
lelonio publicus peccator dicit resedisse , conslat te monachi prsedicavero, miracula fecere. Ul illos,
clc ulroqtte verum conclusisse. inquam , omnes omiltara , quid de beatissimo Mar-
M. Imo raulta absurdissiina possum inde ostcn- tino dicam? quis ejus valeat narrare miracula? quis
dere. ejus sanctilalis atlinget fastigia, qui par apostolis
D. Cum hoc video necesse, ne pigriteris fa- in nomine Trinifatis trium mortuorura meruit esse
CCFC. sttscitalor magnificus, ut ejus tempore a solo Mar-
M. Aul igilur vitain pcenilenliura hoc raodo dicun- tino raonacho ccelum sustenlareiur, Ecclesia oninis
turbnbere, ttt hoc debeamusde omnibus peccatis B j illuminaretur, ut hic quasi solus apostolus prse
iutelligcre, atit ita, ul lantum de critninalibus vi- oranibus episcopis vederetur, a quo trina divisio
deantur pcenitcre. totius Gallisese forc conversara gratulareltir. Etiain
D. Quid autera de utroque sequatur, dtligenter nunc quis non Mnrlinura extollat in coelum? qusu
rogD discutiatur. raens non conlremiscit ad Marlini sanclitatem? quis
M. Quia si ideo debent latere, nec baptizare, tyrannorum audilo nomine Martini, quasi quodam
nec praedieare, quia pcenitere de omnibtts peccatis fulmine coeli obstnpefaclus, vel ad modicum non
dicuntur, boc nulli apostolorum , nulli sanctorum , deponit feritalem? Hic tamen raonachus prsedicavit,
toudem nulli omnium ecclesiasticorum facere de- baptizavit, opus evangelistae ct apostoli consum-
buisse concludilur; sequilurque nullos sanclorum mavit. Quid de bealissimo Gregorin, qui ul dul-
regna ccelorutn percepisse, si hoc inobedienter et cissinium Spiritus sancli organum multa rairacula
contra Deum probanturfecisse, et omnem Ecciesiam faciendo, prsedicando, haptizando , sicut universaui
sempcr in errore fuisse. Ecclesiam sanclitale decoravit, ita doclrina prsedi-
[CAP.III.] Inde (res mira)! colligilur Chrislum so- cationis illuminavil? Quid tandera de bealissimo
lum ccelos ascendisse, et ibi solum vacuo solo nbs- Benedicto monachoruin inslitulore dicetur, qui,sici;t
*
que sanctis omnibus rescdisse: spiritti omnium justorum ab ipsoGregorio plenus de-
D. 0 rcs non tam mira quam detestanda ! scribilur, ila ejus sanclitalem et miracula ad plenum
M. Si atitem eo modo dicunlur vitam poenilentiiiBii nulli evolvere conceditur ? Hic tamen raonachus ,
habere, ut hoc nonnisi de criminalibus debeunt sictit idcm Gregoritts leslatur, omnibus qui adeum
facere, et ideonec debeantprsedicare, non baptizare, confluxerunt, verbum vilse praedicasse monstralur.
sed seinper latere, non tanlum sequilur Pelrura el• Longum csl singulariter evolvere qtianli ntonachi
Maltliaeiimet innnmeros sanclorura, quos constat episcopi , prsedicavere et quot mttndi partes sua
grnviter deliquisse, nunquam ad aliquam dignitalcrai praedicalione convertere. Sed forsan tu me judicas,
pcrvenire dcbuisse , scd et nullos monachos esse ,, interim silere mcJius.
nisi quos constarct criminalia peccata perpe- [CAP.V.] M. Nollem nos in his tnndiu iramorari,
irasse. sed quaie sit quod objicilur persci uiari.
D. Deus per suam gratiam ab hoc defcndat Eccle- D. Anle nosest; nam, qtiia mortui et in Chrislo
siura. absconditi sunt, cum Chrisius apparuerit, debcnf
M. Concluditur ergo falsum esse ideo monachos) apparere, hic tantum lalere, et, sicut sunt ba-
lalcrc debere, quia vilam pcenitenlitim dicunturr ^j bitu despicabiles, ita non sunt htiic mundo proba-
bubcre. biles.
[CAP.IV.J D. Multum, sicut dicitur, ratio rationa- M. Eslne gloriosum monacliornm vilam cum
biliter366progredilur; nam et auctorilate idem ila» Christo abscondere , et cum Clirislo resurgerc?
esse concedkur. Nara, si monachis hoc non licuisset,, D. Hoc constat omnes sanclos debere.
mjnimeEcclesiatam valida fuisset; nam monacbi di- M. Debent ergo emnes sancli laiere.
cttntur converlisse pene diroidium orbem terrarum, , D. Sic sequitur.
quod itaesse probaturauctoritale omnium scriptura- M. Si ergo omnes sancti debenl latere, nulli
ruin.Nam.ut prael.ermiftain monasticsevitaelaraviros s miracula facere, nulli baptizare, nulli praedicare
jnntiraerabilcs quam sanctilate incomparabiles, qnii tlcbuere; unde eadem inconvenientia sequuuiur
lempora beaiissimi Martini prsecesserunt, qui innti- qtiaesnperius concluduntur.
inerabilia signa fecerunt, qui exerapla sanclilatiss D. Haec salis dicta videnlur, cum supcrius ila
tuse omni wundo imitanda reliquerunt, inter quoss esse probarentur.
in magno Antonio lola spes vEgypti fuit, el ftde e M. Dictamen qui in Chrisio morltii dicuirtur, in
claruii, et iu Hilaiione tota Syria suspensa fuit, , spirilualibus an in carnalibus vivere conceduniur I
657 DE VITA VERE APOSTOLICA. - LIB. III. C3S
[CAPOTVI.] D. Qtti in cariiatibus dicet eos vivere, js, cum Joanne Baptisla a Domino magis videutur lati-
vult eos peccare libere ; hoc autem quia impossibile dari.
esl esse, vivere ergo eos in spiritualibus esl necesse. M. Hi ergo qu. mollibus vesliunlur, debent vilttpe-
M. Porro baptizare, prsedicare, facere miracula rari. Debenlergoqui raollibtis vesliunlur, indomibus
opera sunt carnalia, an spiiilualla? lVjgum esse lerrenorum. Hi ergo qui asperis ve-
D. Qui dtxerit carnalia , vull sanctos esse brula stittntur, in aula crelestium regnorura.
animalia; bsec quia sunt coiitraria, sunt ergo opera D. Sed hoc videtur conlrarium, cum supcrius con-
spirituatia. stel nil sanctitatis babere habiltim.
[CAP.VII.] M. Si ergo omnes, qui in Cliristo mor- M. Nonne tibi dixi quia aut multuni es superftmis
tui dicunlur, in spiritualibus vivere conceduotur, aut multum importunus? nam videris milii itlius
baplizare autem , preedieare, ctiam miracula facere sentcnliae oblitus , q<ta ad animum bene intentum
sinl opera spirilualia, ergo raonachi, si in Chrlslo debet referri habilus, ut omne medium.
morlui diruntnr, spirilualia, id est baptizare, prae- D. Parce, oro, ul stullilise, iia propriae et vere-
dicare nullo modo prohibentur. Item, quoties aliqui cundiae.
ordinanlur presbyteri, nonne ibi compoles prseliciun- M. Caveas tu lamen, ne rursus sint probanda quse
tur sacerdetalis roinisterii ? B constant superius probata.
[CAP.VIII.] D. Nisi omne quod presbyterorum est D. Quid igUur de his qui dicuntirr clerici, et sicut
facere coucedantur, inordinali esse probantttr. Qtti regulariiim vitam ducere, ita cum his haecinonacbrs
autera ordinantur non possunl inordinati probari. videnlur objicere?
M. Ergo compoles sui sacerdotalis officii proban- M. Si videntur cum illis vitam ducere, eoruin
tnr quicunque presbyteri ordinantnr. Est atilera ple- sententiam videanlur ubiqtie suscipere, unde quaete
num officiurasacerdoialis ministerii baplizare, prse- movent caeiera, si placent, recita.
dicare, ethis similia, et missas cantare. Si igitur hoc D. Videris niihi dissimulare.nut ea quae dicis nou
non licet monacbis qui ordinantur, ergo non pteni recte examinare.
prcsbyteri, sed semipresbyteri vocantur. M. Debes ergo oslendere videar ,n quibus hsec
D. 0 boc non lam opprobrium quam ridiculum! facere.
M. Quia autem est impossibile non ordinari qui [CAP. X.] D. Quia dicis idem esse qui dicuntur
ordinantur; huic autem qui ordinalur omnis pote- clerici, el qui sunl regularcs canonici.
stas sui ofiicii concedilur, ergo omnis monachus M. Ergone debeo libi aliud dicere quam quod me
presbyter praedicare, baptizare debere concluditur. ' constal inlelligere ?
D. Qui diclura hoc non sequilur. valde insipiens " D. Sicut roira sunt quse audiunlur, ita raira quse
convincilur. bsec sequunlur.
M. Esio ut placet.
[CAP.IX.] M. Amplius. Quia dicuntur huic mun-
do improbahiles, quia sunt vestitu despicabiles, lan- [CAP.XI.] D.Quis inluens vilam clericorum dicat
tumdera est intelligere, si in bis aliquid mundus hanc esse regularium canonicorum? Quantum distat
tjuod sibi proprium est cognosceret, mundus quod ccelum a terra , et Synagoga Judseorum ab Ecclesia
suum est in his diligeret. Christianorum, tantum vita clericorum a vila regula-
in mundo dispersi, rc-
D. Hoc mire exponitur, quare eos hoc sequilur : rium canonicorum. Isti enim,
rum frtiunlurdeliciis, illi, in claustro collecti, regulsft
Sed qttia ae mundo non eslit, sed ego elegi vos de
constringuntur disciplinis. Hi habent omniapropria,
mundo, idcireo odit vos mundus (Joan. xv, 19). hi autem omnia communia. Hi absque pastore quo-
M. Si igitur a mundo odiunlur, ergo a Deo eligun» libet
vagantur, hi in unum sub magistrb congre-
lur. Qui aulem a Deo eliguntur, quae Dei sunt facere
gantur. Horum pars inaxima uxoribus associati, hi
sinunlur. Sunt aulem Dei opera prsedicare, bapll- omnes ab bis Hi vestimenlis griseis, mar-
segregati.
z.ire, et his similia implere. Ergo haec omnia debere n dalinis utunlur vel sabolinis, hi laneislineis uluntur
roonachi probanlur facere. '
vei agninis. Hi lcpores venantur, vel quas licet fe-
D. Sed judicantur honore ecclesiara [/. in Eccle-
ras, hi libr-os scrutantur, vel sanctorum quaslibet
sia] non debere potiri, quos constat larn vili vesli- sententias. Hi demundoquocitnque placet possident,
mento vestiri. bi omni muntlo renunliant. ln his landem quidquid
M. Debuit ergo Joannes Baptisia major inter natos Contrarium irreligiosumque vituperatur, in his con-
mulieruro ab omni Ecclesise dignitale 367 submo- Irariura et irreligiosum probalur.
veri, quem conslat pilis camelorura vestitum , et M. Audistine uno vocari sub vocabulo quos con->
zona pellicea praecinctum, necnon Simon et Judas, stat servire Christo et diabolo?
et apostolorura alii, et Martinus episcopus, landem D. Nae, heu! sic se babent res humanse, Ut qnse
raillia sanctorura , qui usi leguntur exlrema vilitate sunl bonaevocitentur vanse; et quse malsevocitentur,
indumenloruin. Si igitur monacbi de extrema vili- minime id esse probentur.
tate causantur, hi omnes ecclesiastico honore sub- M. Sunl autem quse bona bona, et mala quae mala;
noveajjiur. non ergo ideo rcs rautantur, quod alio vocabulo vo-
D. Requaquanij sedomnes qui agperis vesiiuniur, caniur*
639 RUPERTI ABBATISTUITIENSIS «40
D. His videtur congruere quod te constal dicere. A \ tuato sale salitum, absque lamen sale in felore pec-
M. Qiiid igitttr miraris si clcricorum nomine vo- cati relinqui fetidura. Hoc etiam manifestura 368
canlur, qui id minime esse probantur? est sacros canones atlestari, qui praecipiunl oninibus
D. Non niiror. Nam si quilibet id esset quod dicc- fidelibus hos exsecrnri. Inquit enim papa Clcnicns
relur, adliuc Judas apostolus haberelur. in epislola sua ad Jacobum : « Ministri altaris, prc-
M. Nonne clerici sunt, qtii debenl sicut docere, ita sbyter, sive diaconus , sive subdiaconus , lales eli-
populti 11rcgcrc ? jganlur ad Dominica oflicia , qtti anle ordinalionem
D. Manifestnm esl hoc. tonjuges reliqiieruni. Quod si post ordinalionem
M. Decel ergo lios esse sine regul.i, qui alios con- roinisiro conligeril proprise invadere cubile uxoris,
slringunl sub ipsn, ut docentes regulam sinl irregtt- nec sancluarii nec sacrificii portilor fial, nec aharc
Inres ? dehelne aliquis Chrislianus vivere sine regula contingal, nec ciim oflerentibus holocausti oblatio-
Eiclcsiae. nera sttscipiat, nec ad Dominici corporis portioneui
[CAP.XII.] D. Sicul qui vivnnt absqiie Christia- acccdat, aquam porrigat manihns sacerdotum, osiia
nitalc non sunt Chrisliahi, ita qui vivunt sine regula forinsecus claudal, minora officia gerat. Hsec igiliir,
jnon sttnt clerici; el cura Chrisius el aposloli omni- frater Jacobe, de ore jubenlis sancli Petri audivi. Si
bus Chrisliahis regulam tradiderunt, sicut clerici B 1 qtiis haec praccepla non inlegra servaveril, sit nna-
eorum Ioca possederuol, ita rcgula quam ipsi sibi- ihema ttsque ad advenlum Doniini nostri Jesu Cliri-
mct lenuerunt, hanc obscrvantlam clericis tradide- sti. i Et rursum ttt debeant vitam canonicoriini
riint. regtilnrjiim, ut lu probasti superius, omnes dticerc,
M. Si igilur a regttla dicunltir regujares, dehent AJcxnnderpnpahisverbisprobaturpraecipere. • Prse-
aulctn omacs clerici, qui cogttnl pnpulum sub ipsn cipicndo, inqitit, mandamus ul nttllus missam auliat
rcgtila docere, mulio magis ipsi rcgulnm implcre. prcsbyieri, quem scil concubinara indubilanter hu-
Eigo omnes clcrici dcbent rcgttlnrcs esse. liere, vel subinlroduclam rauiierem. Unde sancta
D. Qui non concedit sic csse neccsse,vull clcricos synodus hacca capitc sub excominunicaiione staluit
clcricos nott esse. dicens : Quicunqtie sacerdos vel diaconus vel sub-
M. Dicitur nulera canon Grsece , regula Latinc ; (liaconus, post constitulum beatse merooria: prsede-
jndc cauonici Gra:ce, regulares Lnline.Ergo, quando cessoris noslri snnclissimi pnpse Leonis aut Nicoiai
regulares canonici tlicuniiir, nihil aliud esl quam si de castitale clericorum.qni coucubinnm duxil palam,
regulares rqgulares dicercntur vel tliictam non rcliquil, ex paiie omiiipolentis Dei,
D. Non est quod huic objici videatur. nul auclorilate Pelri ct Pauli.prsecipimus el otnnino
M. Non auicm sub sua regula vivere dicunlur qui' C contradicimus tit niissam non canlet, neqtte Evan-
facere orania contraria SUSRregttlae convincttnlur. gelium lcgat, ncqiieEpislolam, neqtic in presbyierio
Tu atilem dixisti supcrius clericos deliciis frui, pro- ad divina oflicia ctitn his qui prscfalseconslitutioni
pria possitlcre , ubique vagare , uxoribus colligari, obcdientes fuerinl rnaneat, ncque partemab Ecclesia
mardatinis ct zabulinis vesliri, vennri, mundiim suscipiat, cl prsecipicnles slatuimiis ut hi prsedictc-
possidere el his inulla conlraria ct irreligiosa vitu- rum ordinum.qui cisdem prsecessoribus nostris obe-
perari, sed haecomnia sunt irregularia, quia regttlse dicnies castitalcm servaverint, jttxta Ecclesias qui-
clcricoruin cotu\"aria. [CAP. XIII.] Sicut ergo qui bus ordinali sunl, sicut oporlet religiosos ciericos.
faciunt omnia irregularia , irrcgulares sunt dicendi, siinttl mandticent et dormianl, et quidqtiid ab Eccle-
ita qtii haec faciunt elericis contraria , et, ul ila siis compelit communitcr habeant; el rogantes mo-
ilicaiii, non clericalia , non clerici sunl habendi. nemusut ad npostolicara, sciliccl commuiieni, viiam
Merilo igi.lurmoitacliiet veri regttlarcs hos abjiciuut, pervenire sludeant, quatenus perrectionera cum lns
£t cura his in sacramentis non parlicipant, quia qui consequi qui cenlesimo friiclu ditaultir , in ccelesti
]natuTe*te clerici non esse probanlur, dignum el palria inereanlur ascribi. Deinde el priihitise seu
j.istiiin esl ul non lanlum a monnchis et veris regu- -. : oblationes vivorura et mortuorum Ecclcsiis Dei rcd-
jaribus, sed ab omnibus Chrislinnis spcrnautur. dantttr fideliter a laicis, utin disposiiione cpiscopo-
ducd si vis sanclum Evangelium et sncros canones, rum sint; quas qui retinuerint, a sanclse Ecclesi;u
cortiro scilicet rcgulas , invesligare, manifeslissime communione separenlur, ut per laicos ntillo modo
ita esse poleris probare. quilibct clericus aul prcsbyter obtineal Ecclcsiam,
[CAP.XIV.] D. Manifesle; de his enira dicittir nec gratis nec prctio , nec aliquis clericus duas Ec-
qitod si oculus titiis scaitdalizel te,erue eum elprojice clcsias obliueat, aut per Simoniacam hseresiin ncnio
abs le (Matth. xvin, 9). Meliusest crgo luscum popu- ordinelur vel promoveatur ad quenilibel ofDciun:
lum absque caccooculo ad vitam inlrare,quamca3COS ; ccclesiasticum, nec de ccclesiis ejicialur; ct u*.
clericos caccurapopulura ducere, el arobos in foveain nullus habitum monachilem suscipial, spetn aul
'
cadere. Et-rursum : Vos eslit sal lerrw. Quod ti sal promissionem habcns ul abbas fial; ul niillus laicus
evanuerit, ad nihilum valet uitra , nisi ut foris proji- ad quemlibel gradum ecclesiaslicum repente promo-
eialur el ab omnibus concutceiur (Matih. v, 15). venltir,nisi post rautntura ssecularcra habilura divinse
jjejius es.t.0i5goclerieum in reproha vita , quaai salI conversationis inlcr clericos fucril coinprobatus. j
ijifatuatura, projicerc, quam loluni popttlitnij infa- Vos crgo- Iwpc el alifl sancjqrutu rairum s,latjtia
m DE VITA VERE APOSTOLICA. — Llft. IV. MZ
fidcliier Christiana revercntia observate, si vuhis A (ione moli:;r ccrnerc, hinc lux vera omneiii quicstio-
sanctae Romanse Ecclesise, et apostolicse sedis pace hciji piobatiir exsolverej
et comrounioite atque benedictione et absolutione M. Enitere, rogo, hoc idcm oslcnderc.
gnudere. Verumlarnen quid est, qitseso , qtiod se D. Si eiiim, quemadmodum-ex raiione et atiCtflH-
potcstalem ligandi atque solvendi habcre lcslaniur, late supcrius est declaralum, illi soJi poteslaten»
quomodocunque videantur vivere? habenl ligandi atque solvcndi, qui, sicut sancli apo-
(CAP.XV.) M. Nonne, sicttt ego ratione ostendi sloli, eorura lencnt doclrinain, cl omn a conimuiiin
et tu auctoriinle, dcbenl hi polestalem ligandi aique habenl seciindura regulam aposlolicani; ergo si vcl
solvcndi hnbere, qui minime ecclesiaslice probantur ca.nonici.veImonacbi inelius praj caeteris aposiotorura:
vivere? Nullus, nisi ipsaEcdesia,. hanc polestatcra dociiinam el omnia communia seciindura regulaii)
liabct. Ecclesia [f. clerici] aulein.ecclesiaslicese- aposlolicara habereprobanlur, hi prae c«lcris verins
cundum regulam in communi debenl viverc. Quare et dignius non soluin ligare alque solvere; sed
quicunque probanlur his rooribus quos Ecclesia omnia spirilualia ppsse tractarc concJudnntiir. Unde
uamnat vivere, sine dubio banc potestatem miiiiinct le hortor fejiciler nunc pergere, et qui in Ecclesia'
debenl babere amplius; magis Dcus faclis iniqnis aposlolorum vitam. dignius hnbent ostendere.
qnam verbis raalis negatur. Unde scquitur : Licel " M. Videbar mihi debere nunc ab bis qniescere,
aliquis verbis Detitn confiie.ilur, tamcn iniquis ope- tti aulein me cogis ea qusc stipra rae sunl dicere :
ribits Detun negore convincilur. Quos auteni constut non eniin digne quod hortaris possura oslcndere,'
male vivendo Deum negare, cerlum esl seipsos hac iiisi ad ipsos apostolos debeam ascendere, el qitaliter
potesiale privare, cum non possil nisi Ecclesia sol- omnem Ecclesinra instituerint oculo claro contem-
vcrc atque lig.ire, quae Deum nunquara debet negarc, plari, qualilercjue ipsara Ecclesiara deimle contigerit
quod, ni fallor, polcst ex auctoritale declarari. quasi de verissima radice primse inslitittionis ad nos
D. Paulus cniin hoc altestalur dicens : Confiten- usque derivari, vel eliara ab illa perfcctionepaulatira
lur se ttoste Deum, faclis autem neganl (Tit. i, 10). deviaus exorbitari -
Rttrsum aulem de poteslaie ligandi alque solvcmli D. Nonduin imples debitum luse proniis6ionis, nec-
beatus Aiigiisiinns inquit: t Illi soli habcnt potesla- pcrfccte nodunj solvis lotitis quScstionis, si hoc, licct
tcui ligandi atque solvendi, quj in hac carne positi, : ardwitu, tibi videalur implere, miniina poieris
sicut sancli apostoli, illorum exempla, vitara sinitil. oslcndere. Sic enirn le constat dixisse. Prinnirn
tenenl ac doctrinant, el oinnia comniunia haJieul cnim aiebas: Debeo Adam velerem bomir.cm dc>-
sccunduin regtilara aposlolicam. i Itera : < Sicui r slruere, ul npvum hominem, qtii secundiim Deinn
eunucliiis /uil, qui Jeseph comparavil, ita qtii gm- crcntus est, valeara crigere. llinle. cogeris», qnin
liao> uiercaiur vivum semel non babet siccis genita- supcrbos deslruxisti, hunvileserigerc, qiiiainqitreuin
iibus, sb quoque ignis sacrifieii, qui per scptuaginla Ilagtilasti disciplinam, pacatam fainiliam pasccwe; et
annos Babylonicse caplivUalis Sub aqua vixerat, scis quia Saulirs si proslratus non crigeretur, magno
exstinctusest,AntioclioJasoni ventlcniesnconloilnm apostolo Eccle&ia privarelur.
quod significal vere igneni sancliSpirilus sacramcnli» M. Ul vides solis occasus terniinal iliem, uinle
Simoniarisnon licere. > Uude, ut ego aliouid ex ra- licel lerlium clnudcre librum.

INCIPIUNT CAPITULA LJBRI QUARTI.

L Quare ad perfectam toliui quwstioriis absotutio- Vill. Quare monachi vocarentur, vel prlmb cwriobia'
ttem atcendal utque ad apostolorUmprimitiva! Eccle- instituerentur.
tiw iititilutionem. IX. Quomodo de vila monaslica gcrmiriattetil ana-
II. Qvtod omnet apostoli ticul unam doctrinarii chorelica.
ttabuere, ita in una perfectiont emnem Eccletiam n X. Quod ticul monattica vila tub Evangelii honore,
inttituere. ita qui ab kac ditceiterunt tub tegis tetrote pet-'
'
III. De JEgyptiis et Alexandrinis ila a Marco evan- manterunt. .','..
getista primum institulh, iicul hi qui crediderant XI. Quod omnit apostoli vtre fuerunt mdnachi.
Jerosdlymis. XII. Qua id probetur ratione pariler et auctoritaie*'
IV. Quod omnts Ecclesia exordium sumpserit a XIII. Quod nullum incqnveriien* iequtriltit, ti
moriachm haberetttr. '
tita monasiica. omnis honio perfectus '_
V. Unde aucioriiatem moniales ducere vhleanlur, XIV. De differehtia clericotutn el niorikchotum tt-'
cundum tegulam eotum. •'
quw sacro velamine vetantnr.
"VI. Quod qui sub aposloits crediderant,perfeciissi- XV. Qua neceititate Coniltingiriittt dicefe regutam
morum mondchorum instiluta habuentnt. caitonicotum fegulammondcliotum iii[eriore'mexisltre. '
"VII. Quareomitis Ecclesia in priiria perfectione non XVI. Quure S. Augltslinus iegulam canonicotuin
perseveraverit, vel in quibus ab hac perfectiqne exor- vellei componete, Curit sciret regulam mondchortnri^
bitdterit, vel in quibus in hac pertturavcrit. antt perfectiortrii txiittfi.
G43 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS ej*

INCIPIT LIBER QUARTUS.

369 [CA*«I.] D. Ul video, inslanlis mane diei A aulem in ipsa ecclesiastica historia qtiidam, Philo
dat flnem gralae quieti. Unde compelleris surgere, nomine, narrans de omni Alexandrina Ecclcsia, sub
et ea quse sunl proposita animadvertere. Marco iiisliluia evangelista, qui serroonc veracissi-
M. Quia ad perfeclam tolius quseslionis absolulio- mus, ipsum Pelrum Romae vidit, el qnae a Petro et
nera compellor ascendere usque ad apostolorum Marco didicerat, omni Ecclesi;e indubie conscripse-
primiiivse Ecclesise institutionem, dignum irre- rat. Tanla enim referiur mtillimdo virorum crcden-
fmgabilem auctorilatem eorum orthodoxorum in- tiuin ac mulierum primo ingressu Marci evangelistse,
troducere, cui nullus audeat contradicere, quosquc exempla sobrietalis ejus ct continenliae congregata,
conslat ex ipsa nos verius et perfectius instruere. ul eliam convcrsatio eorum qui per ipsum credidc-
D. Hoc fateor mihi mullum placere, si etiam eo- rant, et vita lolius abslinehtise et frugalia eorum,
ram verha digneris ponere, ut, sicut non (uae, sed sobriaqueconvivia librorum meinorise niandarenlur.
Ecclesise auctorilali creditur, ita ipsius tcclesiac Hsec igitur omnia idem Pliilo describens in libello
verbis roboretur quod dicitur. qnera de vita theorica vel supplicum attilulavil, nihil
M. Faciam ca quse sunt necessaria, vitans, in omnino vel de proprio vel extrinsecus addidit. Dicit
qnantum possnm, superflun. itaque primo omnium quod renunliaverint cunctis
D. Adsit igitur tibi Spiritus sancti gralia! 6 facultalibus suis qui sub apostolis crediderint, bona-
M. Post advenlum igitur spe ejusdem Spiriins que sua fralribus tradiderint; deinde quod omnes
sancti, procul fugato omni servili timore, omnes vitae solliciludines procul abjecerint, el, exlra urbem
apostoli de illo suo conclavi prorupere, et verbum egressi, in horlulis vel exiguis quibusque agellulis
Dei patcnter primum quidam Jerosolymis praedica- vixcrint, refugientes imparis proposili consorlia et
vere, dein se in loto mundo dispecsere. A quania vitse dissimilis conlubernia, scienles baec omnia im-
aulein perfeclione ea mullitudo quse prinio Jeroso- pedire qui vohint arctam viam incedere. Vides igiiur
lyinis crediderat ab apostolis inslituebatur, wani- quod in una perfectione et in una ronsuetudine
fesiissimo Lucac evangelislae testimonio in ipsorum Ecclesia hicin Alexandria el in ^Egyple sil inchoaia,
Actibus deelaratur : Mullitudinis, inquit, credentium qua illa piima sub apostolis Jerosolymis congregata,
trat cor unum cl anima una, ntc quisquam tornm cl illa sub Petro Rorase iniliata.
quw postidebat aliquid tuum ette dicebat; ted erant [CAP.IV.] D. Hanitestum est, quoniam idem narrat
illit omnia eommunia, ntqut tnim quisquam tgens de .dEgyptiisAtexandrinis, quod et debisqui primo
ttat wJttr illot: quolquol tnhn posseitotes agrotum credideranl Jerosolymis; nam ut videtur et ipse se
atu domortMierant, vendentet afferebanl prelia tontm babel ordo verborum, el ipsa perfectio renuntiato-
quw vendebant, et ponebanl ante pedes apostalorum, C rum, videtur Ecclesia inchoasse a vita monachorum.
dividebatur aulem singulis prout cuique oput erat M. Si vis omnia Scriplurarum consulere lestimonia,
(Act. iv, 33). nibil aliud videntur dicere quam Ecclesiam incho-
[CAP.11.] D. De multiiudine Jerosolymis congre- asse a vita inonastica, sicut se habent hsec verba
gata el quanta perfectione sil inchoata nulli dubium sequenlia. < ln multis, 370 mquil Philo, orbis
videlur, dummodo in aliis mundi parlibus ab aliis terrse parlibus est hoc genus hominum apostolos su-
— Oportebat, inquit, profecto hujus honi
jposiolis in eadem perfertione Ecclesiam inclioasse queutium.
roonstreraus. parlicipem fieri omnem Grseciara, Omneraque Bar-
M. Firmissime lene omnes apostolos sicut unam bariam. In ^Egypto tamen major esl copia per sin-
doctrinam habuisse, ita in una perfectione omnem gula quseque terriloria, praccipue in Alcxandria.
Ecclesiam insliluisse. Absit enim ut, cuni multiludo Nam optimus quisque ex omnibus locis, velut ad
cor unum et aniraam unam habuissent, apostoli, uberis patriae glebam, festinus accurrit colonus. —
ipsius doctores, alitis in alia consuetudine alias in- Est, inquit, in singulis locis consecrala domus ora-
stituissent Ecclesias ! tionis, quse appellatur semnion vel roonaslerium,
D. Vellera lamen audirequa id probares auctori- p quod interprelatur c boneslorum convenliculum. i
tate.' In quo, inquit, iionestse vilae celebrant niysteria,
(CAP.111.J M. Ul ecclesinstica hisloria testaiur, niliil in eo reservantes, nisi legis lantura libros,
Pelrus Romae praedicans Ecclesiam in eadera qua volumina proplielarum, et hymnos et his similia,
Jerosolymis perfectione sequavit; posl Marcum evan- quibus in perfecta exercentur disciplina. — Ab ortu
gclistam discipulum ejus cum ipso Evangelio quod aulem, inquit, diei usqtie adtvesperuin in bis duciint
scripserat sua aucloritate in omnem ^Egyptum primo studium,—< habenl etiam, inquit, disputationes quas-
delegavit. Marcus autera in ^Egyplo Evangelium dam et interpretaliones veterutn virorum, qui au-
prsedicavit.Post inhoc Alexandriam migravit, ibique, clores eorum exstiterunt, qui ilJis normam intelli-
sicut apostoli Jerosolymis, et Petrus magister cjus gentise et perfeclae vitaemonimenta reliquerunt, quo-
Romse, primus Ecclesiam inforraavil. Iiitroduciiur rutn illi.velui itinerissuiducumetnuclorum,insiitut»
v
«15 DE VITA VERE APOSTOLICA. — LIB. IV. M
pariler sequuntur et morem. Procul dubio autem A Samaria. De Paulo aulein qtiid dicetur, a quo quid-
eorum duces et auclores apostoli dicunlur, quortim quid erat in Jerusalem el in lllyricutn roare Evange-
institula pariter el mores scquuntur. i Rursuin, lio repleretur ?
inquit, non solum intelligunt sublilius hymnos vc- [CAP.VII.] D. Quia igitur in qua perfeclione, in
lcruiu, sed et ipsi faciunt novos in Deura, oinnibus qua inslilutione oninis Ecclesiasub omnibus aposlo-
eos et nietris et sonis bonesla magis el suavi coin- lis primo instilueretur te salis probasse videltir,
page modtilanles. > supcrest ut ctiani dicas qua de causa, quid impcdi-
D. H;ec oinnia, sicul frequentius leguntur, videnlur menli pateretur quod in hac perfeclione muiimc
monachi facere, ila iliis specialiler videnlur con- perseverare sinerclur, vel in quibus ab hac perfe-
venire. ciione exorbitasse, vel in qtifbus in serael incoepta
M. Vide adhticquod illis magis ascribatur; nam perfectione perseverasse comprobaretur.
ita prosequitur : < Continentiam vero, velul fttnda- M. Liccl hoc meis verhis cito possem facere, raalo
metilum quoddam, primo in animo collocant, cl ita tamen nulli contradicendam auctoritatem adducere.
dcrauni reliquas super sedificanl virlules. Cibuin In XXIV enira sanclissimorum Patrum collatio-
poturaque nullus eorum capil anle solis occasum, nibus el totius aposlolicae perfeclionis inslilulorum,
videlicet tcmptis lucis cum philosophise studiis, cu- R qtii in lerris positi omnium sapientium judicio pro-
ram vero corppris cum nocte sociantes. Nonnulli bantur, non tanlum apostolicam, sed etiara vitam
posl triduuni iu communionem veniunt cibi, quos duxisse angclicam, iia de bis omnibus luce claritts
edacior studiorum fames perurget. Quidam autera constat exposilum. i Ilaque, inqttit pradiclus Coll.t-
in sacrorum volurainum Ieclione i'.a inflainmanlur, lionum libcr, coenobitartim, id esl perfeclissiraorum
ut nec quarto nec quinlo, sed sexlo demum die, non monachoium, disciplinu a tempore prscdicationis
tam desideralum quam necessarium corpori indul- nposlolicae sumpsit exonlium. Nain talis Jcrosolymis
geant cibum. Vinum nemo in gnstu contingit, scd illa omnis credentium mulUtudo, quae in Actibus
nec qttamlibet carncm, lanlum auiem sit eis aqua aposlolorum descrihiltir. Mulliludinit aulem creden-
poculum, panis cura salc cibus el byssopuin. > lium erat cor unum el anima una (Act. iv, 52;, et
D. Palain esl quod cx auctoritale istornin orire- csetcra quae in Aciibus aposiolorum siinl inde sub-
lurviia monachorum. jecla. — Talis, inquit, eral tunc omnis Ecclesia,
[CAP. V.] M. < Adhuc, inquit, habitanl per se viri qualcs nunc pcrpaucos in coenobiis invenire difficile
seorsum, et per se feminac deorsurn, in quibusgran- est. Sed cum.apostolorum excessu tepescere ccepisset
dsevaesiinl virgines, integrilatem servanles, non ^ credentiura niultitudo, ea vel maxime quse ad lidem
ex necessiiate, sed ex devolione; non soluro animo, ^ Christi de alienis ac diversis genlibus conflueba,t, a
scd cl corpore consecratae, indignum ducentes libi- quibus aposloli pro ipsis fidei rudiineulis et invetc-
dini mancipare vas ad capiendam sapientiam prse- rata genlilitalis consuetudine nihil amplius cxpele-
paratum, et edere morlalem parluin, a quihus divini bant, nisi ul ab iramolalitiis idolorum, et fornicatio-
verbi concubitus sacrosanctus el iramortalis expe- ne et suffocatis et sanguine leniperarcnt; a(que ista
titur, ex quo posleritas relinqualur nequaquam cor- liberlas, quse gentibus, propter infirmitatem priinse
rttplelse morlalilati obnoxia. > crcdulitatis, indulla est, eliam illius Ecclesuc
D. Hinc auctorilatem ducere videntur moniales perfectionem,quse Jerosolymis consistebat, paulatira
qnse sacro velamine velantur contaminare coepisset, et crescenle quolidie vel
[CAP.VI.JM. Vis autem adhuc scire a quanla per- indigenarum numero vel advenarum, primse illius
fectione omnis Ecclesia ab apostolis [instilueretur ? fidei refrigescerel fervor, non solum hi qui ad fidera
contemptare quid ab eodem viro subjungeretiir : Christi confluxerant, verum eliam illi qui erant
Omnis, inquit, lex istisviris videtur animali esscsi- Ecclesiae principes, ab illa dislriclione laxaii sunt.
milis, quod corpus quidem habeat, ipsam litteram, Nonnulli enim, exislimantes id quod 371 vidcbant
elea quae secundum litleram observantur; animani n gentibus pro infirmitaie concessum sibi etiam lici-
vero, occultum in litlera spirilalem et invisibilem tum, nihil se delrimenti perpeti crediderunl, si cum
sensuro, ul ab apostolis sunt dpcti, conlemplantur. > subslantiis ac facullatibus suis fideni Chrisli confes-
D. Hi viri probantur omnem legem transcendisse, sioneraque sequerentur. Hi autem, quibus apostolicus
et perfecte vereque sub Evangelio vixisse. inerat fervor, meraores illius pristinae perfeclionis,
M. Videnlurne tibi perfectissimorum bi monacho» descendentes a ctvitaiibus suis illorumque consortio
rum instituta non habuisse, quse post eos monachi quisibi et Ecclesise Dei remissioris vitse uegligeniiam
usque in hodiernuro diem vix potuere ab bis tradiia ltciiam esse credebaht, in locissuburbanis ac secre-
cusiodisse? Quod aulera constat Jerosolymis facttira lioribus commanere, et ea, quse ab aposlolis per
de Ecclesia et Romse a Petro, in Galalia, Biibynia, universum corpus Ecclesiae generaliter memincrant
Cappadocia; et inJSgypto etlnAlexandria a Marco; instituta, privatim et peculiariler exercere ccepe-' '
hoc fecit Tbomas in Parttria, Malthacus in iEihiopia, runt, atque ita coaluit ista quam diximus discipu-
Barthdlomseus in citeriore India, Andfeas in Acbaia, lorum qui se ab illorUm contagio sequestraverant '
Joahnes in Asia, Sfrnon et Judas IrTPerside. jjtrique disciplina. Qui panlatim, lempore proccdenlc, scgre- |
Jacobi in Judsea, Philippus in Scythia, Matbias in gati a credentium lurbis ab co quod conjogii* •
 6*f RUPERTl ABBATJS TUITIENSIS
abstineient, et a parenlnm se consorlio mundiqiic A [CAP.XI.] b. Nonne libi dixi, ab apostoti|Jjiistnsii-
ipsiiis conversalione secernercnt, mnnachi scti ttitoribus? V
iuonnziantesasingularisacsolitariae vitaedislrictione M. Si igilur omne qnod aliquid informat, neccsse
nominaii sunt. esl a se formati in se forraam, babere, constel
auj^n,
[CAP. VIII.] Unde consequens ftiit ut, ex commu- rnonachos, in quantum sunl roonacbi, ab ipsis for-
nione consortii ccenobilae, cellasque ac divcrsoria niani sumcre, ergo oranes apostoli monachi veri
corum ccenobia vocarenuir.lsltidergosolummodo fuit fuerunl.
iinliqtiissimhm monacborum gcnus, quott non soltim D. Hoc nusqnam legitur, et tamen ex his qnx.
tempore, sctl etinm gratia primum est, quod per dicla stint seqnitur.
annos plurimos inviolnbile usque ad abbntis Pnitli [CAP.XII.] M. Nonne legilur aposlolos omni mundo
vel Anionii duravit setatcm, cujus ctiam nunc adhuc rcntintiasse , ab omni. conjugio segregatos esse,
in districtis coenobiis cernimus sedere vcsligia. seipsos abnegasse, Chrislum seculos fuisse, Chrislo
[CAP,IX.] De hoc perfectorum numero, inquit, el, obedientes usque ad niortem exstitisse?
t;l ita dixcrim , fecundissiiiia radice snnctorttra D. Hoc ubique legilur nianifeste.
etintn anachoretartim post hsec flores fruclusque M. Hsec autetn omnia observare est monachus
prolnli stint, ciijus professionis principes, hos quas B I esse. Legitur ergo apostolos monachos fuisse.
paulo ante commenioravimus, sanctum scilicet D. Hoc dico quod hoc vocabulo, quod est mona-
Paulnm velAnloniiim novimus exslitisse; qui non, chus, non sunt vocitati.
ut quidnm, pusillaniraifatis causa, nec iinpalientise M. Nonne monachus Grtece, Laline dicitur singu-
rhorbo, sed desiderio suhlimioris perfectus contem- laris vel solitarius?
plationisque divinse, soliludinis secreta sectali siint, D. Quis hoc negat?
licet eorittn prior, necessitatis obtentu, duin tempore M. Erant aitteni apostoli in sanctilate singulares
persecutiottis aflinium suorum devitat insidias, ere- et in hujusmodi tecto habitaverunt, menle solilarii.
iniiin penetrasse dicaltir. > Ita ergo processil ex illa Hoc ergo quia ubique in libris esse Laline
dictintur,
quse diximus disciplina aliud perfeclionis genus, cu- Grsece ergo monachi fuisse legunlur. Amplius. Non
jtts seclatores ahachoretse , id est secessores merifo est curandum qtto qtiis nornine vocetur, cum id quod
mincnpatilur, eo qttod, nequaquam conlenti hac nomen significal esse |>robelur, alioquin magna con-
vicioria, qtfa inier homines occultas insidias diaboli trarielas in multis rebus sequeretur. Si enlm statim
culcaverunt, aperto ccrtamine ac manifeslo conflictu id essel quod quisque dicerctur, sicul tu superius
ouiiionibiis congredi cupientes, vastos eremi reces- dixisli, adhuc Judas apostolus haberetur; et e con-
iis pcnetrare non (imeanl, ad imilalionem scilicel C vcrso quam cito aliquis sanclus vocarettir, illico in
Joannis Baplistse, qui in eremo lola selate perinansit, virtute consnmmattis probaretur. Unde res absur-
Eliae qtioque et Elisei alque illorum de quibus dissima eveniret el contraria, ul nulli pro adipiscen-
Apostolus ita comniemorat: Qui erant in meloiis, dis virtutibus debcrentlaborare, sed solo se virtutura
ilt pellibui caprinis, angustiali, ajfticli, agentes, qiti- noraine vocilare. Undc quod in nominibus sanclius
bus digniis non eral mundus , in soliludinibus dicereiuT, ut Deus ipse coleretur.
errantes,in montibus et speluncii,et in cavernis terrw D. Vere fateor, ab his quiescere cogor.
(Heb. xi, 37). M. Nonne fuerunt apostoli justi, ca&li, sancti,
[CAP.X.]D. Ut ratio el aticlorilas declarnt, sub mansucti, prudentes, sapienles, fortes, discreti, pa-
apostolis sicul aposlolicse perfcctionis oinnis Ecclesia tientes, obedieiites, cliaritativi?
n monacliis sumpsil exordiura, ita in bis de caeleroi D. Qui boc negat, fidem non habet.
totius p'erlectionis remansit privilegium; el sicttt; M. Docuerunt aulem homines jusios, caslos, san-
umbra Icgis cum Synagoga, lux autem vera cuni clos, mansuctos, prudentes, sapientes, fortes, discre-
Ecclesia, ila omnes qui ab hac pei fectione se. tos, palientes, obedientes esse et cliaritativos.
sequestraverunl, sub legis terrore permanserunt, rD Ergone docentes homines has virtules possidere,
sola autem monastica vita, -quod est perfecta el.pri- ipsi seipsos ab his virtutibus docendo evacuavere?
niiiiva Ecclcsiaelab hocapostolica, sub Evangelii D. Quis lioc, vel insanissimi capitis, dixerit quod
iionore perraansit. hos aposlolos crediderit?
M. Considerasiine in supradictaauctoiitale bujus M. Hoc videntur illi facerc, qui nolunl aposlolos
vocabuli, quod est monqchus , definilionem, veli fore monaclios concedere.
cjuare nionaclii vocarenlurqui a cselerorum contagioi t>. Ego, ut verum fatear, nunquam cogar id di-
segiegarentur? cere.
D. Patet, sicul ibi dicitur, quia omni mundo, 372 M.Sicul ergo apostoli docentes alios san-.
sicul apostoli eorum iustitutores, renunliaverunt, i ctos charitaiivos, elc. esse, boc quod dociierunt,
et a reniissionibus, turbis et parenluin cousorlio, , ipsiiuet fuere, ita docentes monachos vivere, ips.i
mundique totius conlagip segregati, monaclii seuL vere monachi exstitere. Tandem ut de aljis laceam,
monaziantes, id est singulares vel solilarii a singu- nonne libi videtur verus -monacbus fttisse Paulus,
lajisvitae sanclitale sunt norainali. quem constat dixissg: Mihi autemabsil glotiari, nisi
41. A quaforma sunt ita iiifoiinali? in cruce Domini nostri Jesti Christi per qtiem mtltt
 "
6« DE VITA VERE APOSTOLICA. — LIB. IV. 050
munduteruapxu*ettetego mundol(Gal. vi,U.)Nonne A [CAP. XVI.] M. Si igitur hsec vita cjus tesliinuiiio
omnes fuere veri monacbi, cum onmibus hoc conve- esl vere aposlolica, in qua anle ejus tempora fuertiiit
nirel: Habentes victum et veititum, his conlenli si- aposiolorum instilula, cur saiictus Augustinus iu-
mu*?(I Tim. vi, 8.) Qnid tibi videtur dixisse Pau- sliluit regulam canonicorum, dando oranino alia
lum : Volo autem omutm kombtem esse sicnl meipsum instilula, quani scivit ante sua terapora ab aposlolis
(I Cor. vii, 7), nisi verum monachum ? non enira vel ab ejus sequacibus huic vilsc tradita esse? vel si
voluit oninem haniinein esse aposlolum, maxime, eamdera voluil esse regulam canonicorum, qtise est
cum dical in alio loco: Nunquid omnes apostoli ? mouachorura, cur non est conlentus, sicut aposto-
(I Cor. xin, 19.)—«i lotum corput oculus,ubi auditus? lica vila, ita et apostolica regula, et monachorum
(ibid., 17.) [CAP.XIII.] Ipse autem huic mundb rc- disciplinis pariler et instilutis?
uontians, se a conjugio et a tolius muudi contagio D. Hic me video deficere , quare te decet nodura
sequeslravit, conleiilus victu et veslitu, et seculus exsolvere.
Cbrislum seipsum abnegavit. Hoc nutem est esse M. Aul igilur sanclus Augustihus regihani cano-
monachum. Unde , quia omnera hominera voluit nicorum eamdem aeqtte aposlolicatn volnil esse ciim
csse sicut seipsum, omnem ergo honiinem voluit illa quse est monachoiuin, aul superiorera et sau-
csse raonachum. B ctiorem, aul iuferiorem et rainus sancliorem.
D. Si autem omnis horao esset monachus, cito D. Ut videtur, enmdera.
periret mtindus, quia si nullus generaret, uullus M. Si earadem voluit esse, non tantnra super-
gcnerarelur; uttde etiam in lempore Pauli, vel non fluus iuvenilur, sed etiam conlrarius fuisse judicu-
inulto post eum, mundum finisse sequerelur. Quid bilur : eral enim superfluus ut inlelligerel eamdeiii,
igitur de his sanctis, qui post eum usque ad finem etinsuper coraponercl aliam; conlrarius ut intelli-
saeculi fiiere, diceretur? geret ejusdera regulse eadera instituta, et tamen
M. Constat esse eleclorura nuinerum cerlum alque daret raullo remissiora et ob boc diversa. Carncs
diffiiiitum; mundus aulem pro nullo alio adhuc stare enini comedere in seplimana tribus dicbus absque
probatnr, nisi ut bic numerus electorum paulalim feslivis, uti liueis mollibus et candidissirais, et mullo
de ipso colligatur. Unde sequi videtur, si in tem- brevius agere divinum servitium et levius, quis non
pore Pauli omnis homo perfectus inonachus habe- videat esse diversum et multo reraissius ab bis qui
retur, eleclorum numerus uno terapore cito acce- abstinent a carnibus, aspcris vesliuntur laneis, et
Jcrareiur, qui poslea paulalira colligi videretur. omnibus vestibus huic mundo abjectissimis, et qui
D. Veruraiaracn privitegium apostoticx dignilatis, magis occupanlur in psalmis et divinis disciplinis:
^
cjnod probatum est a tempore aposlolicse praedica- Insuperjudicabitur ipsis apostolis et aposlolicis viris
lionis veros monachos usque ad nostra tempora prsejudiciura fecisse, quoram regulnra in id quod
possidere, id regulares canonici eodem roodo viden- est reinissius probatur immutasse. Illos etiara vide-
tur implere. [CAP.XIV.] Nam oroni raundo renun- tur magno praemio privare, quos conslaret in regula
tiant, seipsos sibi abnegant, a conjugio cl mundi raonachorum inajora instilula observando, raajiis
conlagio, contenli victu et vestilu, se segrcgant, prseraiuro exspeclare.
obedientiam usque ad morlera prsepositis suis pro- D. Omnia videnlur falsa et sancto Auguslino con-
mitlunt. Hoc autem quia vila est monachorum, vi - traria.
delur ergo ut ab bac non differat regulariura cntio- M. Non ergo infeUexil Augustinus cauouicoruni
nicorum. eamdem regulara esse et monachorum.
M. Quia video nihil libi sufltcere, debeo lecuin D. Age, inteJlexerit canonicorura raulto altiorera
scrius agere. Dic igitur quis fecit eorum regu- et sanctiorein regula moiiacboruni.
lam ? M. Si igilur eam voluil esse raullo superiorem et
ICAP. XV.] D. Absque aliis prsecipue tamcn snn- sancliorem, conlrarius sibi eral dando multo levio-
clus Augustinus. | rera et rernissiorem. Unde sequilur quod Ievior et
D
M. Dic etiam, Nonne in lempore beatt Augusiini reujissior regula canonicoruin multo altius habea-
fuere omnes monacbi sicut sancliores, ila magis tur quam altior et sanclior regula apostolorum el
quam nunc oroni Ecclesise celebriores? raouachoruin. Unde res mira colligitur et contraria,
D. Nam ipse Auguslinus vitam monasticara raul- ul quunlo qtiis reinissius convcrsetur, tanlo altior
loties dixit vere aposlolicam, quam dixit nec satis el sanctior esse probelur. Unde etiam regula cano -
posse admirari, uec, ut dignum eral, sermone lau- nicoritm non est jam aposlolica, sed super apostolos.
dari. et apostoticos viros coraposila.
M. Sicul autera ipsa viia etiara suo testimonto D. Ergo omuibus aposlolis conlraria.
probatur esse vere apo&lolica, ita in ipsa fuere a M. Noluit ergo Augustinus eain supenorera.esse,
tempore apostolorum ipsorum instilula. Nara sicul nec sancliorem.
ipsam vitam aposloti staluere, ila aul ipsi aut sequi D. Ut videtur, necessitate constringiraur dicere
apostolici viri buic instituta tradidere. rrgulam canouicorum inferiorem esse et niinus san-
D. Quod videris dicere, nulli fas est contradi- citorem regula mouachoruin. 373 Umle merito
cerc. quxrilur quae causa sancluni Aiigustinuin hancnon
PATROL. CLXX. 21
651 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS <5fi*
adeo perfectnm compulissct coinpouere, cum ante A Evangelio ut ipsos aposiolos vivere, nec se ut eoruin
sua tempora perfectiorem, utpole apostolicam roo- sequaces dislrjctiori regulse alicui sanclorum sub-
nachorum regulani sciret existere. dere, his deberet condescendendo lalem regulain
M. Si Adain datam sibi a Conditore naturalem facere, ut qui non posseut altius ascendere, in hae
Iegem cum sua posteritate vellet cuslodisse, nullo comrauni possent vivere.
modo videretur necesse legem cum propbeiis postea D. Recle te constat hoc discrevisse, unde jam
Deura tradidisse. Unde si Iegem et prophetas vellent constat me sagacitcr perpendisse etiam bcalum
spiritaliter observasse, ut scriberetur Evangelium Bencdiclum in aliquo monacbis condeseendisse,
tion esset necesse. floc esl enim essc folam in rola, cuiii his vini licentiam probatur indulsisse. Dicit
Evangelium in prophela. Unde consequens fttit : etiim se legisse iiioi.acborum omnino vinura non
Si Evangeiia ab oronibus diligenter observarentur, esse. Unde quia suis lemporibus id monachis non
hec cauones nec quselibel regulse superponerentur. potuil, ut ipse testatur, persuaderi, bunc illis in
Nara quicunque juslus et perfeclus vellet per omnia, vino condcscendisse a quolibet potest videri.. Quare,
Ul prsccipit Evangeliura, vivere, huic non esset ne- simili modo si pessel beatus Augustinus clericis om-
cesse, siciil nec ipsis aposlolis alia sub lege vel nibus persuadere ut ab his quae his indulsit vellent
regula vivere. Qjiaproplcr sicut Filius De5 vobjit. B abslinero, quis non videat hoc illum libenter voluisse
quscrens hominera ad ipsum se deprimere, ila oper- facere?
luit omnem sanclam Scripluram, ul hominera re- M. Idco semper clerici infirmiores esse his pro-
traherel, ad ipstim condescendere, ut qui naluralis batitur, quibus hon adeo condescendisse ab illa
legis transgressor haberelur, scripta lege et prophe- evangelica perfectione beatus Beuediclus, ut cseleri
lis admoneretur. Porro hsec si Iransgrederetur, magistri districiioris regulaeujdicantur. Verumlameu
scripto Evangelio retraheretur; et rursura si Evan- falearaur est necesse sauctum Augustinum summae
gelio minus caiitus intenderet, vel canonibus, vel discrelionis in hac regula exstitisse.
qiiibuslibet regulis se subderet. Unde indubitanler D. Nullus hoc poteril ignorare, qUi cupil et qui
colligitur, si vellent clerici in teropore Augustini polest libros suos perlucido oculo perlustrare. Unde
fecte sub Evangclio vivere, vel aliis perfectioribus quia dicis regulara mouacborum de regula quasi de
regulis se subdere, superfluum esset el etiam peri- fonte derivasse aposlolorum, summopere necessc est
culosum aliain his regulam scribere. El sicul om- te demouslrare monasticam cum regula apostolica
uem Scripturam ab inilio nioiistratum esl cura per oinnia concordare.
horaiue condescendisse, ita oporluit Augustiuura M. Imminens S. Nicolni festifilns compellil nos
suam fegulam his qui lunc eraut condescendendo (J sibi insislere. Unde compelliniur qiiarluin libruui
composuisse, scilicel ul quos vidit nec districte sub dislinguere, cujus ad hoc possumus prccc juvari.

INCIPIUNT CAPITULA LIBRl QUINTI.

t. Qni et quatit incomparabilet vlri fnerint qui in reguta auodecimus habeatur. .
monachorum regulam composuerunl. XIII. Quod in Evangelio primus et octat/us tdcm sit
II. Quw sit regulm beali Benedicti concotdiu ctvm gradu*.
perfectione evangelica. XIV. Quare in regula scala humilitatit in dttodecirit
1H. Ubi erigatur in Evangelio scala quam vidit gradus diridatur, el nutla alia virlus ad hoc astu-
Jacob in somnio, mitur.
IV. Qicocfeadem scala erigatur in regula quam XV. Quomodo, ti ambw regulw attendantur, jure
vidit Jacob in somnto, et Christus erexil in Etan- monachi canonicit prwferanlur.
gelio. XVI. Quod privilegium tuw dignitatit monachi
V. Cur in Evangelio oclo graduum dicatur, cunt habeant, quod eanonici non possideant.
in regula in duodecim distinguatur. XVII. Qttod non debeant canonici prohiberi, si
VI. Quod qui primus in Evangtlio gradus dicitur, ' volunl monachi fieri.
iri regula intres dividitur. B XVIII. Derprivilegioquod te dicunl quidam habert,
VII. Quod qui secundus in Evangelio ponitur, in ut se non debeanl canonici monachos facere.
regula quarlus intelligitur. XIX. Quod inconvenient sequatur, si hoc privile-
VIII. Quod qui teniut in Evangelio habelur, qutn- gium generaliter recipiatur.
lut in rtgula esse probelur. XX. Quod exemptum beatissimi Martiniadducatur,
IX. Quod qui quartut in Evangelh contexilur, in qued omni argumento certius habeatur.
sexlum et seplimum in regula subdividitur. XXI. Quod sit inconveniens, nec necesse canoni-
X. Quod qui inEvungelio quinlus nolatur, in regula cos monialibus qum tenent regulam beali Benedicti
nctavus habealur. prwesse.
XI. Quod sexlut in scala evangelica, id est in tres, XXII. De veslimentomonachorum sttmpto a vetti
nonum, decimum, undecimum dividalur in regula. mente apostolorum.
XII. Quod quiseplimus in Evangelio demonstralur, XXIII. De correctione ex viliosa divisicne.
653 DE VITA VERE APOSTOLICA. — LIB. V. 05-i

INCIPIT LIBER OUINTUS.

[CAP.I.] D.*Peracta festivilate in catlem vcrsamur A erigere, ut probenlur monnchi h.inc ascendendo
necessitale. Unde neccsse csl le persolverc quod enmdem snmmilntem cftli attingere, quo Chrislus
scis me ex debito deposcere. suos discipulos in scala a se in monte erecla voluit
M. Monacborum regulam plerique composuere ascendere.
qui incomparabilis sanctilatis viri exslitere, dc qui- D. 0 Dei gratia cum summa gloria!
bns B. Pacltomius Regiilara monacliorum ab ipso M. De hac enira scnla sic dixit in Rcguln (cnp. 7):
angeio de coelo dictataro, non vidclicet ut bominis, Unite, fratres, si summw humilitalis volumtts culmen
sed ut diviuuro oraculum monachis tradidil. B. att- altingere, el ad exaltationem iilam cwlestcm, ad
lem Basilius, qui Dei lestimonio coltimna usque in quqtn per prwsentis vitw humilitatem ascendilut, vo-
ceelum erecta exslitil, qui igneis linguis loquebalur, lumus velociter pervenire, aciibus noslris ascendenti-
oranibus in Cappadocia monachis regularo tradidit. btts, scala erigenda est itla, quw in somno Jacob
Post quos sanctissimus Benediclus, qui, tit dicitur, apparuit, per qitam ei descendenies et ascendentet
plenus spiritu omnium justorum ipsius divinilatis angeli monstrabanlur. Non aliud sine dubio detcensus
secrela penetravit, regulam monachorum dictavit. ille et ascensus a nobis intelligitnr, nisi exaltatione
Dc quibus tibi sullicit unam eligcre, de qua coner descendtre et Itumilitate ascendere, elc.
B [CAP. V.] D. 0 vere sanctissimum hoininem, qui
quod hortaris ostendcrc.
. D. Licei primus eorum de ocelo diclatam tradi- ipsius divinilatis secrcta penetravit, dum in spirilti
disset, secuudas aulem igneis tinguis suam editlissel, Jncob non aliam hanc scalam vidisse teslnlur, nisi
tamen beatissimi Benedicti Patris latinorum mona- qnam ipse in Regula sua erexisse monstrattir, Qttid
chorum Regnlara debes assumere, de qua summam esl aulem quod hsec scala a Cltrislo in monle oclo
concordiam cura evangelica perfectione necesse est graduum, id csl oclo beatitudinum, esse docetur, in
te ostendere. Regula autem a liealissimo Bencdicto duodeciin
[CAP. II.] M. Credonon intelligitur dignior apo- graduum esse perhibelur, vel cur hic duodccim,
slolorutn regula quara ipsa qualtior Evangelia, quse ibi aulem octo graduura esse dicitur, vel quo-
sicut siintomniiim doctrina doclrinarum, itaomnium modo idem esse duodecira, qtiod esse oclo graduuin
regnla regulariim. Quare, si tibi placel, quaecunqne inlelligilur?
sunt in his prsecepla altiora et perfectiora, et M. Primo duodecim erant apostoli, quibus a
solis aposlolis dicia, et congrtia excipe, ut iis, si Domino in montecontexilttrscala evangelica. Unde
possit fieri, conferalur bealissimi Benedictf Re- ut se bealus Benediclus, non aliam quam duodecim
gnla. npostolorum vitamindicaret instituere, voluit sealnm
374 D. Bene mnltum, nam jam vidco in uno C evangelicam in sua Regula duodecim gradibus
Matthsei Evangelio omnia alliora posse monslrare, distinguere; qui duodecim gradus sine dubio iident
uno ittsimul loce. Hic attlem est, ubi Dominus, re- intelligunlur, qui ibi octo esse dicuntur.
licta lurba in loco campeslri, in montem ascendit, [CAP.VI.] D. Porro beati pauperes spiritu, quo-
et solos apostolos docebat dicens: Beali vauperes niam vestrum est regnum cwlorum (Matih. v, 3), ibi
tpiritu (Mattk. v, 3), etc. ldeo etiara cttm solos apo- primus gradus dicitur.
stolos docerel, in monlem ascendit, indicans se tain . M. Qui in Regula tertius ponilur, habeus sub
alta praecepta npostolos docere, ad quse non posset se duos, per quos ad ipsuiii terlium ascenditur.
relicta turba ascendere. D. Hoc nondum inlelligitur.
M. Apostolosergo sicut secum allius prse cseleris M. Terlius hurailitatis gradtis dicitur, cura qttis
voluil in montcm ducere, ita pcr hsec quae ibi docuit, pro amore Dei abbati factus obediens usque ad mor-
altiora voluit eos prae cseteris pcrfeclius et altius in lem efficilur, qttod nulltis potesl facere, nisi qtti
ccelum ascendere. Unde ibi dignatus esl nllissimam vull mimani suam in hoc mundo perdere, quem
octo beatitudinum, quod est octo graduum scalam sine dubio potest pauperem spiritu dicere. Vides
in ccelum usque erigere, quam nulli nisi contem- _ ergo eumdem esse in Regula terlium, qnem Domi-
ptores mundi perfeclissimi in his bealitudinibus, ut ntts in Evangelio inchoavil primum. Porro quia nul-
i|>si apostoli, valerent conscendere. Ins polest, factus obediens tisquead morlera, seipsum
[CAP. III. ] D. Ut videtur bic erecta est illa scala, abnegare, nisi bis duobus debeat primum renuntiare,
qtiam Jacobinsomnis videhat, cujus summitas ccelos id est primum subslanlia raundi seipsttm depaupe-
langebat, per quam ascendentes et descendenles rare, el postea non amans propriam voluniatein
angelos cemebai: de quo eliara loco quam terribilis desideria carnis a se amputare. ldcirco dno prae •
esset adjungcbat. misisse beatus Benediclus dicitur, per quos, uti dixi,
CAP.IV.] M. Contemplare igilur et diligenter per- ad terlium asceudilur. Primum enim de timore Dei
pende quia beatissimus Benedictus eamdem scalam gradum in imo lntjus scalse posuit.quia, cum initium
qtiam vidit Jacob in sonraO, el quam erexit Jesus sapientiw sit limor Domini (Psal. cx, 9), opofluit
discinulis snis m monte, in Regttla sua se lestatur duodccim gradus in timore Dei initiari, qnos con-
-*C35 RUPERTI ABBATIS TUITIENSIS 6?«
siat in summa ejussapientia consuminari. Cum cnim A hurailiiatis in Regnla ascendere, et rnrsum omnibut
non possiraus Deo servire et roammonre, limor, ne se hniniliorem et viliorem aliis in excmplum sua
Deum nmitlamus, projecil mammonam iniquitalis, nt lingua proniintiare, quod est septimuin humilitaii*
poslca Deo scrviamus. Secundum aittem de ampu- graditm in Regula consummare. Hoc quin uirumqne
tnndo desiderio primo siiperpostiit, qnia quem con- qtti esurit et siiit justitiam debel facere (Mailh. v, 6),
stat projccta mammona Deo servire, dcbet a se ergo qunrtus grndus scalae evangelicas subdividitur
desideria carnis nbscindere, usqne ascendit leriitim in scxtttm et sepiimum Regulae.
competenter, ut factus obedicns usque ad mortem, [CAP. X.] D. Quintus autem ita in Evangclio
quod est animrrm sttara perdere, qttem sine dubio snbnotntur, cum 7?eati miiericordet, qnoniam ipsi
puitpercm spiritu polest dicere- ntiseticordiam conteqitentur, a Domino snbjungaiur
[CAP.VII.] D. Secundus autem in Evangelio poni- (Matth. v, 7).
tur, dum beati mitet, quoniam ipti possidebunt lerram M. Qui octavus hurailit.itis gradus in Regula ifa
dicitiir (Matth. v, 4). esse dicilur (cap. 7); Si nihil agat monachus, niti
M. Qui quartus in Regula sine dttbio intelligilur. quod communit monatttrii Regula, vel majornm
Tanlum enim valet dicere: Beali mitet, quoniam ipti cohortaniur exempla. Quis enim non videat valde
postidebunt terram, qnantum beati palientes, quo- B hos esse misericordes, quos cum consiet sicut justos
niara ipsi debent aniraam propriam possidere, qnntti nulla sub Iege teneri, tamen ul aliis condescendendo
in hoc mundo omnia adversa paliendo pro Christo, possint misereri, debeant sub comiiiuni monasierii
non se ulriscendo, quasi videntur perdere. Quienim Rcgtila tantuin coerceri, scilicet ut omnibus omnia
dixit : Qui animam tuam in Imc mttndo perdiderit, fiant, ut omnes lucrifaciant. Hoc ergo quia miseri-
in tilam wternam eam potsidebit (Luc. ix, 24); ipse cordes debent facere, vides ergo qninium evan-
dixit: In patieiitia vestra pottidebitis animas vestras gelicte et octavum Regulse unum etimdemqiie exi-
(Ltic. xxi, 19). Si igilur idem esl Beati milet quod stere.
cst paiienles, beatus autem Benedictus in quario [CAP. XI.] D. Porro sexlus gradus in scata evan-
gradu doce.it esse patientes. Id est (cap. 7): Qui gclica intexilur, cum Beati mundo corde, quoniam
prwceplum Domini et in advertit et in injuriis per ipit Deum videbnnt subinlroducilur (Matth. v, 8).
patientiam adimplentes, qui percussi in maxillam, M. Hic ergo in Regttla in tres derivalur, cuiu
prwbenlet aliam, auferenti tunicam dimittunt et pal- nonus, decimus, undecimus pronuntialur ut Deura
lium, angariati milliatium vadunt et duo, cttm Paulo videre proraefeatur, ne munditiam cordis videatur
nposloto fatsos fttttret et periecutionem tustincnt, et ctiam otioso verbo offuscare; non debet lingtiara
maledicentet te benedicunt. Igitur idem gradns in C suam laciiitrnitale clausam nisi ad interrogationem
Regula inlelligitur qui in Evangelio secundus primo reserare, unde debet non facilis in risu exislere,
superponitur. sed, cum loquitur, leniler et sine risu, humiiiter
[CAP-VIII.] D. TertiusauteminEvangelio subne- cum gravitate. et pauca verba et rationahilia dicere;
clitur, ciim Beati qui nunc lugent, quoniam ipsi con- quod quia lolum raundus corde debet consuraraare.
solabunlur subjungitur (Malth. v, 5). Vides ergo scxlum in Evangelio se in Ires in Regtila
M. Ilic est idem qui quintus in Regula ponittir, derivare. A
qui sic a beato Benediclo inlexilur: 375 Si omnet, [CAP. XII.] D. Septimus autem in Evangelio
inquit, cegitationes malas, cordi tuo advenientet, vef nobis ascendendus demonstratur, cum Beati pacifid,
mala a te absconte commista per humilem cottfessio- quoniam ipsi filii Dei vocabuntut super caeteros col-
nem abbati non celaverit tno. Si igilur htimilora con- locntur (Matth. v, 9).
fessionem eliam de cogilalionibus facere, hoc esl eos M. Qui duodecimus in Regula cseteris pnefertur
hic lugere, qni poslen consolabuntur. Quintus ergo (cap. 7), si non solum corde monachut, ted etiam
in Regtila, et lcrlius in Evaugelio unus esse conclu- ipso cotpote humilitalem videntibus se tempet indicet,
duntur. -. id esi in opete Dei, in otalotio, in monasierio, in
{CAP. IX.] D. Quarlns autem in Evangelto ita hotlo, in via, tn agto, vel ubitunqne tedent,ambulans,
conlexitur, dum Beati qui esuriunt et titiunt jusii- tel stans, inclinato sil temper capite, defixit in terram
liam, quoniam ipsi taturabuntur subintroduciiur atpectibits, etc. Quis aulem non videat valde bunc
(Matlh. v, 6). esse pacificum, cujus corpus adeo efficitur mansue-
M. Is in sextum el in seplimum bac ratione in tum, ut sicul suo spiritui nihil in nullo loco perpe-
Regula subdividitur. Qui enini esurire et silire justi- tret contrarium, ila nulli proximorura se videnti
liam dicilur, bic nimium jttstus esse probatur; qni qttod vel oculis displiceat, ponat offendiculum ?
nutem nimium juslus dicitur, hic seipsum nimium Paciflcus enim hic minimeesseprobatur.cujus adbuc
debet accusare, sicut scriptum est: Justut in prin- corjras spiritui reluctatur, nec pace firma perfruitur,
cipio accusalor est sui (Prov, xvm, 17); et: Quanlo in cujus adhuc corpore aliquod indccens vel proximo
major et in omnibus, humilia teipsum (Eccli. iir, 20). oslenditur. Hoc cst enim quod Dominus dicit, duo
Nimium autem juslum seipsum accusare, id duobus sttpcr terram convenire, corpus a spiriiu in nullo
modis debel facere, scilicet omni vilitate vel extre- bono dissenlire. Hoc esl si non solnm corde mona-
niilate rnnleiilus esse, qnod est sexliim gradum chus, sed eliam ivso corpore hnmiiitatem tidenlibu*
65T DE VITA VERE APOSTOLICA. — LIB. V. 668-
te temper indicet, id esl in opere Dei, in oratorio, in A / M. Nonne constitil sitpcrius intcr nos, sir.ut
monasterio, in horto, in via, in agro, vel ubicunqtte hiiiniliiatem esse qua in ipsum itur Dcura, ita
tedens, ambulant, vel stans, inclinalo sit semper ca- superbiatn qtia in ipsuiii diabolum ?
pite, defixis in terram aspeclibus. Qttod est, sccun- D. Non sum immeinor unde admoneor.
dum Ezechiclem, cceleste animal plenuin ocuiis anie M. Scis aulem superbiam proclivem scalam exsti-
et retto se undique circumspicere (Ezech. 1, 18): lisse, qutPprimus homo a Deo ad diaboltim probalur
Unde te necessc est hunc verc pacificum dicere, qui dcsccndisse. Unde neccsse est, si volumus a diabolo
stans in duodccimo gradu Regulae-,in scplirao pro- ad Detiin ascendere, Bcalam humilitatis erigere.
batur evangelicse scalse consisiere. Sola aulem huniililas, quia probatur secura, de
D. Mirura valde vidclur, si in hac vila major diabolo ad Dcum ascendere voiuit: ldeo- bcatus
perfectio possidelur, qtiia quem constat in tanla Bcnedichts solam Jiuniililatem in duodecim gradus
consummatione virtutum. gradns ascendere , nibil distingiiere, ut haec sola videretur ascendere, quae
supcresl nisi ut summam suiniui eerlurainis coronam id securc soln potcst facere. Undc rogo ut omnes
a justo judice debeat recipere. monachi admoneantor, ul Iianc adipisci prse cseleris
[CAP.XHI.[ M. Unde cognoscas.octavum gradttm suinmoperc nilantur. Lit!fet enira in ascensu hujus
evangclicse scalae quo beait essc dicunlur qui petse- Bscalae
1 mullilttdo virtutum demonslrelur, qtiaruitt
cuiionem ptoptet juslitiam paliunlur (Malih. v, 10), tamcn dtira qitaelibel ibi tilubando ascendere videlur,
non aliud intelligi deberc, quam sepleni graduum sola est hnmilitas, cui securum iler in ccelitni ttsque
consumroatair. jusliii* relinere. El ne tanto labore pracbetur. Nec quaelibet aliarum asceudit, nisi cttjus
in seplem gradibus conqnisitam jttstitiam se amit- manum hsec ductrix appreliendit.
tere patlanluf, iantum conlra perseculionera hanc D. Eotlera modo ergo necesseest admoueatitur tit
quia defendunt beati vocantur. snperbiam prse cseteris vilare nitantur, quse scrihitur
oinnis peccali initium, ila hsec soia ad linjiis
D. Ideo forsan in octavo nnn alittd prsemium pro- sicut
scalse suflicit prsecipitium; ncc quilibet inde prseci-
ntif.ilur nisi rcgnutn cieloruni quod iri priitio propo-
uitur. pitatur, nisi ejus munu dcorsum irabatiir. Pede
enira superbiae primtim labitur,. post ejns niant'
M. Bene inteltigis, nam sicut septem diebtts omne deorsum trahitur. Ibi enim omnes ceeiderunt, qui
tctnpus votvitur, in Dominico autem die totius sepli- iniquitatem fecerunt.
manse initium el finis concludilur, ita omnis virlu- M. Vides ergp cum snperbia pes et manuspeccnii
timi consummatio in his septem gradibus con- dicatur;
' pes autem ct manus finis ct iniliuin lotius
sumitur. In oetavo aulem iniiiuni ct finis repe- C corporis
videatiir,quam lcrribite monstrum supcrbia,
tilur. oranis peccali iniliuni el finis indicatur, in quo
D. Quemadmodum ergo manifestcprobalur, bealus> oranis qtti cecidit, piius lapsus monstralur, Unde-
Renedictus bujus in ascenstt scalae ad eamdcin sum- qnia hutnilitas htiic contraria probaltir, merito oranis
mnm glorise videtur perdiicere monacbos, quo Chri- qni ascendit scalam virtulum, in pritno gradu cum
stus in evangelica scala duodecim apostolos. ilta associatur, et in sunirao stans in illa consum-
M. Hoc niilli dubitare couceditur, dum qnantse' matur.
pcrfeciionis sit slare in sumnio Iiiijus scalae liisi [CAP. XV.I D. Vere nccesse esl faleamur regu-
verbis osienditur (ibid.): Etgo, inquil, hit omnibus! lara canonicorum in infcriori gradu collocari, cum.
kumilitatibut gtadibut ascentit, monachut mox ad' manifestuin si.t beatissimi Bencdicli Regulam tam
charilatem Dei petveniel illam, quw t petfecta [oras1 alto virtutum cubitu mensurari.
ritiltit timorem (I Joan. tv, 18), > per qnant univerta1 M. Amplius. Duo adhuc de jugo utriusque regulss
qnw priut non tine (ormidine observabat, absque ulto1 liberi eligantur, quibus ambse regulae ab initio rele-
labore vetut naturaliter, ex consuelttdine incipiet cu- gantur; untis autem nondum eo ductus, ut sit omn 1
ttodire; non jam limore gehennw, sed amore Christi' viliiate et extremilaie contentus, nec ex corde possit
Q
376 ei consuetudine ipsa bona et delectatione vir- confileri se oranibus liumiliorem el viliorem haberi,
lutum, quwjam Deus in operarium suum mundum1 nec per lam allttm graduum iter imbecillo anirao
a vitiit el peccatit Spirilu tancto dignabilut demon- prscsuinat incedere, per qued Regtila beatissimi Bc
ilrare. Nam si ad perfectam charitalem Dei qusc! nedicti forlissirao animo suos sequaces probalur
foras miltit timorem, sicut tti vidcs, nionachus3 ducerc. Eligat ergo Regulam sancti Auguslini, quae
perducitur, Deus aiitem chnritns ipse esl, et qtti1 niagis videtur infirmis condescendere. Nam nec
manel in cJiarilale in Deo cssc Jonnnis lestimonio* adeo vilia et extrema in usu corporis, nec adeo
dicitur. Ergo pcrfectus monnchus in Deo esse el1 ardua virtulum
pracccpta a suis sequacibus videtttr
Deus in illo manifeste concluditur. Unde nullus'
exigere. Alter aulera utpole forliori raentis propo-
pcrmittilur dubitare quin monachus perfectus re- sito, malit quse viliora el exlremiora in usu corporis,
gnura Dei, ut sui Palris, debeat hsereditare. altiora eliam prsecepla virtulis profilenclo Regulam
[CAP.XIV.] D. Quid est, rogo, quod sola bumilitas3 beati Benedicli pro Chrisli amore eligere; quem,
in duodecim gradus dividilur, et nulla alia virlus ad1 inqnam, eomm censes til forliofem ct sancliorem,
hoc quasi niinus idonea asstiinitur? ila fore Dco charioicm ?
659 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 6GA
D. Qui forliori menlis proposilo pro Christi amore A ligerit. Quid esi igittir quod qttidam aiuiil sc privi-
quaeque viliora et. extremiora et virtulum prsecepta legium ab aposlolico babere, ttt niilli de canouica vita
alliora mavult eligere, huuc judico fortiorem, raclio- ad monasticam liceat ascendcre, cum tanta auclo-
rem, sanctiorem Deoque chariorem existere. rilale el ratione couslet hauc vilam supereminere.
M. Si igitur ambse regulae el professores earum M. Oinnia sanctarum Scripturarum volumma
tantum attendantur, omnes qni Regulam benti Be- conlemplanti nihil atiud occurrere videlur quo id
ncdicli profilentur, professoribus Regulntn beali non licuisse probelur, cura toties factura esse laro
Auguslini ut fortiores, meliores, sanctiores ila Deo sancla tcriptura quam sanctorum exerapla atteslen-
chariores csse judicantur. ttir, nara ipse sanctus Augustinus, cujus Regulam
D. Nihil habeo quod huic objiciatur. habentinlibroDeTrinitateDei, cum de conlemplativa,
M. Ergo oranis monachus, si regulam sunra ob- vita loquerelur, sic hunc locum Apostoti : Quod vir
servat, jure canonioo prseferaiur. Nam nisi proposi- non debet velato cnpite orare (/ Cor. xi, 7), expo-
tum monachi altissimum juilicarclur, niinqtiani qtii nere videtur, ul ideo vif capttt non velare prsecipia-
regulam vult profileri per integriini annnm anfea tur, ne dum modo veltl in contemptativa vita altius
probari pracciperetur, cunniiliil tale in Rcgula sancti ascendere ab aliqtto prohihealur. Vir enim ibi ralio-
Angiistini csse manifesieltir. B nale inenlis, quod oplimum esl hominis, accipitur,
[CAP.XVI.] D. Habenl aliud privitegium suaedigni- quod quia ad itnagtnem Dei facttim eii, ut in cjns
tatis monachi, quam non habeant canonici? conteniplatione debeat seraper ascendere, idcirco
M. Magnum et ab his differens multuro. Nam ul prsecrpitur velamen super se non habere. Unde qtti
inRcgula legitur, post integrum annum in patientia prohibel homincm in contemplaiiva vita altius as-
suscipitur, factoque olllcio celeherritno dum Rcgu- cendere, et contra aposlolum velamen snper captil
lam profitctur, monachus efftcilur. Uhique cooperto viri vult ponere, et contra Deura prohibet hominem
capite quasi superposito sepulcro, per tres dies cum creatorem suum diligere;hoc est enim, secundura
Christo sepelilttr, et in tertio die cura Christo resur- Evangelium, optimam partem Marise eligere (Luc.
git, dum capul ejus, quasi aperlo septtlcro, cuculla x, ii), qtiod Christus solum necessariuin se diligen-.
discooperitur (50), quando eliam missa super ettra tibus videturproponere. Nara cum Marlha Maiiara
celebratur, et abbas dans sibi Christi pacem, hunc ab hac parte quara elegil lacrymabili querinionia
oscuJa.'.ur, quasi Chrislus resurgens, Pax tibi, ego vellct impedire, nequaquara Cbrislus Mariara Mur-
tttin; pacemmeam do tibi, pacem meam tetinquo tibi, thae ideo praecepil succurrere, dura eatn laudando ad
etim alloquitur. Unde etiam si persevcraverit verus r pedcs ejus permisit sedere. Uude nullo modo hoc
Cbrisii discipulus esse probatur. generaliter ab ullo apostolico probibituni esse cieT
D. Quid igilur si aliquis canoiiicoriim volneril ad datur, nisi forsitan in aliquo cluustro, dura aliquis
hoc privilegium sanctilalis ascendere, nunquid ju- hoc temere fucere el incompetenter nilebalur. Dalo
dicabilur iddebere? hoc quod dicis privilegio ex necessitate, ne tale
[CAP.XVII.] M. Absque dubio judicabitur debere, scandalum oriretur, restringebatur, Quapropter nul-
si tamen ad hoc a suo prseposito humiliter licenliam lomodo generaliter idfieri prohibelur, liccl aliquibus
vtilt quaerere, nec bonutneslsi hoc volueril slbi le- altquod privilegium pro vitanda qtiorumdam imporT
mere conlradicere. Nam multi sanctorura episcopo- lunilate, ul tunc oportuii, daretur. Alioquin si oin-
rum etiam posl episcopalura se inonachos fecere, nibus per hoc privilegium conlradiceretur, non
quod dignum laude magis judicaltir, el a neinineiiisi solum bealtts Willelnius stipradiclus episcopus, qui
a slultissiino vituperatur. Nara noslra cliain nienioria hoc poslea (ecil, in coromunione Ecclesiae non babe-
beatus Willelmus (57) Calataunensis episcopus, cum reiur, sed roulti qui hoc poslea fecerunt, nec exlra
esset perfectus regularis canonictts, omniumque ju- communionera Ecclesiaeobierunt. Quse quia oniuia
dicio probatus, lerqtie ltcet subtcrfngisset, ta.ndem Ecclesise conlrafia exsliterunl, aliqui privali suo
invilus episcopus efficitur. Jn quo quam sancle vi- D privilegio contenli erunl.
xisset, nultus qui hoc scit dubitare conceditur. 377 [CAP.XIX.] D. Etiam beatissimus Bcnedictus quo-
Hic, inquaiii, regularis canonicus et episcopus san- niodp in Regula sua taro saccrdotes, id cst episcopos,
cttts, cujus qnasi claro oculo nil laluit in omni cli- quatn reliquos clericos prsecipit abbali. suspicere, si
vina Scriptura, dtiin testaretur Regtilnm sancli Au- ipse qui loturamunduin sub uno radio solis colleclum
guslini ad perfeclionem non sufficere, voluit sicut et conspexil, boc conlra Deum perpentlil non licere.
fecit se monachum facere, quod tantura virum nun- M. Si quis monacbus fit cattonicus, quid libi
qnam constarel fecisse, si hoc scirel non licuisse. videtiir facere?
[CAP.XVIII.] D, Quam perfectus qiiamqnc docttts D. Mihi, utomnibus, apostatarc.
fuerit omnis teslatur, cui eum videre vel audire con- M.Esl autem apostalarea Deodeorsumdescendere.
(56) De hoc rilu vide si lubet, quaediximus iiicom- ctoris Parisiensis : unde exlractus anno 1113, faclus
menlario in Regulam S. Benedicti, cap. 58 (Palto- est episcopus Calalaunensis, atque obiisse dicitur
logiw I. LXVI, col. 803). anno 1121, vm Kai. Februarii, ut lcgitur in chronico
(57) Is esl celeberrimus illeWillelmus deCampellis, Mot'igniaceos<, sepultus apud Clammvallero, forte
doctor egregius, qui, assurapto canonicorum regula- assuinpto iti exlremis raoiiaslico h^ibifu.
riuin habiiu, iuiiium dedit iusigni monasterio S. Vi-
Ml DE VITA VERE APOSTOLICA. - LIB. V. 6C2-
D. Hoc me necesse esl concedere. j fessor habelitr, alteram cujns magister quam oocere
A
M. Si igitur aposiatare est a Deo deorsum descen- videlur. Qiiicunque eaim alium vult docere, ipse id
dere, hoc autem qui monaclms fit canonicus videa- ipsum cogitttrimplere. Siautera eassecundura quam
tur faccre:ergoquicanoniciisfitmonachu3, probal.ur profitelur vult informare, eas nimirum cogil a pro-
ad Deum stirsum ascendere. pria exorbilare, ut cum aliara doceantur, et aliam
D. Nullus vatel hoc contradicere.. profiteantur, neutram impleri videantur. Porro si
M. Sursum aulem ad Dettra ascenuere probatur ulrasque eos. vult docere, videtur ul idem periculum-
homini licere. \t& inconveniens incttrrere.
D. Quis hoc polesl negarc? [CAP. XXII.] D. Raliohabililer id videris contra-
[CAP. XX.] M. Liceicrgo canonico se monacbum dicere. Nam et canones hoc constat prohibcre. Unde
facere. Unde perpendas quautiim judicetur canonica digneris, rogo oslendere qua exauctoritatemonachi
vita a monastica dislare, si de qun descendens in illa probentur vestimenlum lale hnbere.
videatur aposlalare, ct ascendens de ista in illa pro- M. Sicul vitae aposlolorum probantur habere prl-
batur adDeum sursum ascendere. Tandem. atl tinum vilegium, ilsj sui vesljnienli ex aposlolorum vesti-
exemplum beatissirai Marlini adducalur, quo hoc- mento siimpsil exordium; nam apostoli colobio ute-
quod dicilur omni argumento cerlius habeatur. Nam I^ bantur, in quo Chrislum inconsulili tunica usum
Ut in Vita ejus legilur, bic sibi cellam dc lignis con-_ intitabanttir. Porro quia Christus hac tunica uleba-
textam, sicul seorsura sedificavil, ila in hac cum illo lnr, nonnisi tinica tunica quilibet, apostolorum in-
nobilissimo suorum monachorum discipulatu seorstim duebatur. Qua necessitate idem colobiutn cucullain
babitavit. Cxlenim canonici, qui, ut ita dicam., sub dicebalur baberc sine raanicis, ne vide/etur aliquis
Martino regularissirai exstitere, in monasterio, id superfluum posskiere. Colobium ergp aposfolomm
est in episcopali sede ex, ejus praeeeplo habitavere. rccle imitatur cuculla monacborum. Porro raanicis
Unde si vila monastica cnnonica dignior non habe- addilis, derapta cuculla, idem colohium fn dalmati-
retur, minime dignius habitare cum monachis seor- cam esl mulalum, ut honor sit minislrorum uli dal-
sum Marlino videretur. Nam cum ulrique. sibi ut malica, ut veste aposlolorum. Dempla igitur cticulla,
oves pariler a Doroino commiUerentur, videbaiur additis manicis, quasi dalnialica monachi insuper
ratio sui episcopalus postulare, ut inepiscopali sede ulunlur luiiica. Legitur autem a S. Bonifacio hujus
ut episeopus deberet hahilare. Sed qui dignioris et vestimenti spiritalis interpretatio, quia vilam haberc
sanctioris vitae exstiterant, cum his habitare malue- angelorum noscuntnr, sex alse seraphim in hoc ve-
raL.Unde exeraplum Martinus reliquerat, ut qnicun- stimento exprimunlur; incnpitio.dusealse quasi fides
que sanclius vellent viv.ere, ad monasticam vitam et spes, quibus quinque sensus capitis reguntur; in
djeberent confugere. duabus manicis, duae ahe diteclronis Dei elproximi,
D. Quodsi ratio nulla fuissel, hoc unicum exem- quibus ad ccelura extollunlur. In cucullaeaulem dua-
plum beatissimi Martini suffecisset, quoit illa vita btts partibus ante et retro quibus corpora eorum te-
CJRtcrjsdignior haberelur, in qua Martinus habilare guntur, timor et pcenitentia, quibus se ante oculos
dignareiiir. Uijde miror si justtim videalur qtiod. Dei tegunt, exprimuntur. Vile vestiraentura mundi
aliquis canonicorura digniori vilse in magislerio contemptum quod se ad pedes tisque videlur conti-
prsrponatur, sicut audio quosdam regtilarescanouicos nnare, significal eos in sno proposilo ttsqtic in finem
sanclimonialibus praeesse, qnod raihi videlun incoiir. perseverare. Monachoruin lala tonsura sumilur a
veniens nec necesse. Cliristi spinea corona, ut sicul cum eo dehenl habi-
[CAP. XXI.] M. Si sanctimoniales sub examine tare regni imperium, ita cum Christo crucis portent
sanctioris Regulse beali Benedicti viverc probanlur, improperium.
ut tu dicis inconveniens, nec necesse est, qtiod iliis D. 0 quara jucundum et quantse gratiae delecla-
magislri.inferiorjs Regulae prsepcnantur, prsesertira mentum hac sub spe lntam coronam portare et vile
cura numerosiores el sancliores ejusdem Regulae in- D j vestimentum!
venianlur, qui bas regeie digiiiusjiidicaiitiir. Turpe M. His igitur ita peraclis reftecle oculiim ad pri-
estenim et periculosum pastorem ea docere quae mani illam Ecclesiae definilionera, qttse cum a te in
ipsein vta sua miniine vult reiinere- Tandera utruni qualuor merobra divideretur, lurbabnris quod ex
sccundum propriara inforinat eas, an secundum illa-. Irittm inter se dissensione, quarinm magno sub er-
rum sancti Benedicti Regulam? rore relinqnerelitr, indicans hoc populnm esse, qui
D. Quid videtur secundum propriani quam tenent si vellet huic mundo rcnunliare, ignoraret quo se
Pe^idam? dcberet conlrahere.
M. Si eas informa,i secundum Regulam suam, [CAP. XXHI.] D. Video utrumque et niraisineaule
cum i|ise professus sit aliam, incurrit illud evange- me Ecclesiara in quatuor membra divkisse, cum le
licum periculum quodicifur: Qui.autemtolverit unum constet duo membra sub uno posiiisse, proftans om-
de mandaiit islit minimis et docuerit sic komines, mi- ncs clericos debere regulares esse, et qtiod consi-
nimus vocabitur in regno cwlorum (Matlh. v, 19), lium detur populo volenli huic mundo renunliare,
Unde res mira necesse estsequatur, 378 ul amDas scilicel ulriim ad clericos vel ad monachos se dov
Regulns observare conslringalur. Unaui cujus pro- beantconlrahere.
663 RLPERTl ABBAT15 TUITIENSIS m
M. Potcrisnc landem oranibus sane consulere ne. A nacbos qui sunm stmlent proposilum, ut ipsosapo-
aliquibus videaris praejudicium facere? Slolos, consummare, potes sanum consilium darc
D. Licel hoc de his qnsc probata sunt possim fa- omnibns volentibus htiic mttndo renuntiare, et ad
cile, ne laraen discipuJus videar libi mngislro pracju- pcrfectionem, ul veri Christi discipuli, pertingere,
diciuni faccre, malo le in boc dando cousilio exlrc- ut se debeanl ad monasticam vitam conlrahcre. Sic-
xnam manum imponere. ut alia est enim clarilas solis, alia ctarilas lunw; el
M. Cum igiiur constel Jesum toties in Evnngelio tiella differt a stetla in clarilale (I Cor. xn), ila alia
clamare nnlluin posse ejus perfecttim discipulum esl claritas monachi, aiia est clarilas canonici, alia
essc, nisi qui vtilt oinnibus quacpossidel rentinliare, clnritas laici. Unde qui vivif nt bonus laicus facit
ct sequens illumcrucem porlare, idatitera probnlura hene, melius qtii est canooicus, percptime qui est
sit ratione et auctoritnte, dignius et perfectius mo- monacbus.

ROBERTI ABBATIS

EPISTOLA

Qua ralionerrjonachorum ordo prfficollit ordinem clericorum»

AD LIEZELINUM CANONICUM.
'Edidit D. MARTSNE,
Anecdol., I. I, p. 285 ex ms. Regii Montis.)

RoBERTtis, ntonachorum roinimus , LIEZELIKO, ] disses tu illum quoqtte gradu provectae humilitatis.
B
ranonico professionc et mcrilo, carne el spirilu fra- Vellem, inqnam, scd non jam veile aul horiaii
iri dileciissimo, de spei ceriitudiiie Iselari in his nudco, et dicam quare prius obnixe postulatis, ut,
quae dicta sunt nobis, quia in doraum Domini ibi- admissa ratione, remola simiiitale, sie roea dicta
mus. nccipins, nl charitatera irlsnsaminfacta germaniias
Si jam, fraler cliarissime, stantes sunt pcdes custodial. Dixisti in qnibusdam litteris Inis, quns
lui in alriis Jerusalem; si, inquarn, ttt crcdo, spero cnidam fralrum noslrorum misisti, in quibus de
ct confido, cogiialus tui firrailer stanl affixi in am- Arnulfi apostasia qusestus es, majorem esse ordi-
piiludine coelestis Jerusalem, ita ut pnssis dicere : nem vestrtim ordine monachorum, idqnc quosdam
Nostra aulem conversatio in coelisest (Phil. m, 20), monachoriim qtioque altestari; qttotl utrum aliqui
gaudeo et gratias ago, et hoc oro ut, dum illa Je- ex monarhis alteslali sinl, ul dixisli, non valde
rusalem sedificalur ut eivilas, de vivis et eleclis curo. Nam elsi sunl monachorum aliqui, qui sse-
lapidibus, mercar quoque ego lapis non reprobus culum diligentes suum ordinem ncc cogtioscanl, nec
cssc, sed in ea elinra tecuni participatio fiat in id- diligant, utpoie sidora crranlin vel cndenlia, liran
ipsum, id est in esseuliam stabilem, incommuta- inmen slans in ordine s»o, id est sanctn Ecclesia,
bilem, sempitcrnam. Non cnira separavil le a me dicil: Nolum fac mihi, Domine, finem meum, ut
gladius ille, quem venil Dominus mitlere snper sciam quid desit mihi (Psal. xxxvm, 5), subaudis
lerram, ul separsret hominem a palre suo, el filinm ad ipsum finem, id csl ad perfeclioncm. Qtti ergo
a matre, et iiurum a socru; sed gratia Dei in eadem hujusmodi sunt, divinse Scriptttrre, sanclorum cano-
voluntate et eodcra proposilo dicimus : Curramus, ntiin subnixi nucforitate, his tribus causis adversus
curramus, quia in doraum Domini ibimus. Quippe dicla tua rcpuguanl.
neutrum nostrum alterum revocarc aut retardare Ordo videlicel ntonacliortim vestro ordine allior
nilitiir ab illa Jerusalem, quo ascenderunt tribus Iri- est, quin monachorum ordini veslri ordiuis nulltis
hus Domini, videiicel omnehabenleslestimoniuni Is- grndus deest, quia cum ecclcsiaslicis ordinibiis
rael, id est fide et opere testificantes qitod sint qiiibus el nos et vos fungirour, consecrationero quo-
Israel el Dettm videre digni. Imo gaudeo, et ob hoe que propriatn bnbel niotiachus : qtiac auctorilntc
nbsenliam lui corporalem levius fcro, quia scio SS. Patruni et sacrorum canonum secundus bapti-
quod lu ascriplus in tribu nobili regulariler viven- smus esl, el liiduanae morli Dotnini coiifigurntus.
tium canonicoFum, lendis ire in dorauin Domiui ad Quia ergo non semel audivimus quosdam dicere ex
confitendum nomini Domini. Quin etiara vellem , D vestiis : Nos stimus primi, nos incedimus secunduin
ut si quem alliorem esse ordinem concedis, ascen- ordinem sancti Pelri, jttxla sensus tllorum qui di-
(58) Robertus liujus epistolae scriptor nlius niihi opnsculo ctti titulus: Altercatto monacht et clerici
essenon videtur quam Riipertus abbns Tuiiiensis, supra).
qui etiam alihi idetn arguracnluin prosecutus cst (in
665 EPISTOLA AD LIEZELINUM CANONIC. 66&
cebanl: Ego qnidem sum Pauli, ego autem. Apollo,.A quibus corona virginitalis imprimitur. Utrumque
ego vtro Cephw (I Cor. i, 12). Subjungimus et ntfg ordinem simplici clericatu fulgentem tanto prsecel-
et ralionabiliter probaturi dicimus : Not auttm lit, quanto cenlesimus fruclus superat sexagesimum.
Chritti. ln quo quis audet in insipienlia dicinrus Qui auieni in nobis monachi ex laicis conversi sunt,
audemus el nos, ut minus sapientes dicimus, plus etnnllo clericalus gradu ad aliaris oflicium sunt
nos. Quanquam insipienliae nolam omnera eausa promoti, illos eanonico non superiores esse fale-
probala anferal, quia videlicet non de viise privaise mnr, sed pares atictoritale sacrorum canonum, qui
meritis, scd de pttbtico ordine agitjir, nec qualis in hujusmodi monachis lapsum eidem senteniije vel
ego vel tu simus in boc vel illo ordine, sed quis pcenitenliae submiserunt, cui et canonici diaconi
ordo legitime observatus, majori praemio sutim Iapsum subjacere dccernunt. Talesque Pius papa
operarittm amplius fatigatum coroncl aot remu- ideo prsedicare vetal, quanlsecunque scienlise sinl,
ncret. qnia, cum ordinati non sint ab episcopis, quasi non
Dico ergo arctior qui est ordo, nonne et atlior? sint missi ab apostolis , nec habenl potestalem
Consideremus fabricam arca? Noe, quae in inferio- ligandi alque solvendi, nisi sacerdoles a summis
ribus longitudine cubitorura trecentorum, latitu- " sacerdolibus tanqnam ab apostolis missi, id esl
dine quinquaginta cubitorum, surgensque in al- ' ordinati. Iiaqne vestcr ordo solos cherubira imiia-
tiludine cubitorum (riginla in cnbilo consunima- tur, id est pleniludinem scientise, quia Veslri oflicii
tur. Fignram utique bumani corporis pracferens, est populum docere. Noster attteni ordo quicunque
quod altitudinis suse decuplum, Iatitudinis autem cum oulcio allaris monachico liabitu prsefulgemus,
sesenplum babet, ac per boc prsesignans corpus cherubim imitamur et seraphim : cherubim in prse-
Christi, quod et ipsum fenestram accepit in latere, dicandi et docendi officio, vel scienlia; sersphim
id est vnlnus ex lancea mililis. Totam itaque ecele- autera, quod inlerpretatur ardens, vel incr-dtns, in
siam, quse esl corpus Christi, arca illa !prsesignat, eo quod quasi igneo calculo peccala practerila
quae mansiunculas habet, ob distinctioncm ordinum consumat. Et ne quid mintis ex imilatione seraphitn
diversorum qtii sunt in Ecclesia. In inferibribus putet quis habere monachum, tam clericum quam
arca conlinet animantia et quadrupedia, in supe- laicum, Bonifncins pnpa ipsttm monacbi habifura
rioribus homines; nam et Ecclesia inferius habet depingit ita, post aliqna : < Saccrdotes monachi
vitam carnaliura, superius vitani spirilualium. atqne canonici, qui Dei prsecepta anniintiant, angeli
Consideremus, inqttam, fabricam arcae, quse a vocantur; sed unusqnisque angelicus ordo, quanto
inulla amplitudine incipiens, et paulatim in angu- -. vicinius Deum conlemplaltir, lanto sublimius digni-
sttim dedncta in cubilo consummatur. Ibi profecto tate lirmattir. Nunqtiid enim, ut seraphim, raona-
quidqnid anguslius ahsque ulla conlradiclione est chi sex alis vetantur, duse in capilio, quo caput
et altitis. Sic nimirum in sancla Ecclesia qttanto tegilur, veris demonstralur asserlionibus. lllud
quisque ordo esl arclior, lanto est et allior. Mona- vero quod bmchiis exlenditur, alas duas esse dici-
cliorum igilur ordo vestro ordine arctior est, quLi mus, et illud quo corpus conditur, alas duns. Sic
nec carnibus vescuntur, nec tineis vestiunlnr, ncc sex alarum numerus cerlissime conficitur. Itnque
stramenlorum blanda mollilie frtiuntur, el statulis dupla proporlione vos praecellimus, et sicut dictum
vigiliis amplius faliganlur, et apprebensa mnjori est a quodam, Maria virgo el Joannes virgo, sed
disciplina iram Domini strenue prseveniunt, prom- major proporlio in Maria, quia illa maler et virgo.»
ptiusqne sanguinem smim in polestnte paternse Sic et nos dicimus, Roberlus clericus ct Liezeiinus
virgse dederuut, ut pcrculiat pater filiuin suum clericus, sed major proportio in Roherlo, qttia
virga quanlum vull, dummodo liberet a morte ani- sacerdos el monachus. Sed dicil aliquis : Nunqtiid
mam ejus, et aliis multis modis pro Christi nomine apostoli monachi fuere ? Ad hsec inquam, mininte.
amplius qnam vos regulariler arclantur. Igilur juxta Nam ttmc primum his quasi artificibus conduclis
prsescriptam siraiiiiudinem, quia monachoruin ordo D ; noster Noe, id est requies, scilicet Clirislus Dorai-
niullo quam vester est arclior, esl eliam altior. nus; qui requiescere nos fecit a sempiternis labori-
El quia, ut ait beatus Job, tapientia non iriveniiur bus, arcam sibi faciebat, nec vacabat arlificibus,
in terra tuaviler viventium (Job xxvm, 13), tanlo necdum dispositis mansiunculis, ut in lectulis mo-
magis hic ordo propinquat sapienlise, quanto nacbicse contemplationis collocarentur. Quanto au-
minus quam in vestro ordine suaviler in eo vi- lem monachica contemplatio aposlolico sil specio-
vilur. sior exercitio, testis est beatus Gregorius, qui mo-
Jam ad secundam causam veniam. Dicile, (antum nachus de clauslro exire, el apostolatum sumere
cslisclerici.sivecanonici? videliceUqnia eslisdesorte coactus, deflet in epistolis suis se gravi damno afili-
Doroini, de sorle et roinisterio altaris, id esl sacer- ctum, proliibelque se vocari Noemi, id est pul-
doles, diaconi, subdiaconi. Nunquid et nos his etiam chram, sed vocale me, inqnil, Mara (Rulk. i, 20).
officiis non decoramur? Ila plane, et hoc raaxima Iteraque deplangit, quod cum amasset Rachel, Lia
parscoronse noslrae esl; ejus aulem reliquum ipse sibi supposila esset. Per Rachel sane monacliicam
roonachicus esl ordo, sicque ex ulroqtie yenecta, contemplalioncra , per Liam aulem aposlolicarai
ittre eisdem manibus el eisdera digitis signanda esl, significans actionem. Ncc ignoramus apostolici Uisli-
667 RUPERTI APBATIS TUITIENSIS 668
gii celsiiuJinem, sed, nt ait D.iniel: Pertrausibunt A esto, beaium Benedictum seqitimnr; regulam no-
plurimi, et multiplex erit scientia (Dan. xn, i); nec Slram ille scripsif; sed Begulam Palris nostri Basi-
ab apostolorupi norma recedunt, qui doinum ab illis lii, et anliquorura Pafrum instiluta nostrae infirmi-
sapientibus architectis sedificatam, auro et lapidi- tati ninjium rigida, oleo pietatis, id est Jiabita.ntis in .
bus pretiQsis perornant, nisi quis ila insaniat, ut se Spiritus sancti clcmentta, discrete molliveril.
aliquos ab apostolicis gradibus ad monachicam ve- Tamen, sive incceptor, siye illust,rator hujus ordinis
nientes professionem retrogredi pjrbiirelur, cum beatus Benedictus fuerit, quis nisi insensatus, tanli
lales de lipc quod habuerant nihil amiltaut, et quod yiri depriraere velil instfiuta, vel possit, B. Gregorio
11011babnerant adjiciant. Non contemnimus B. Au- ab urbe Roraq, imo ab aUifudine cceli intonante,
giistinum episcopum, sed poufidenter jlli prseponi- yir Domini Beneclictus, omnium justorura Spirilu
mus Marlinum episcopuni el niqtiachum, amplitis plcnus fuit? Qui plenus Spiritu omnium juslorum
aulem Gregorium aposlolicuin et monachum. Et te, fuit, nonne et Spiritu Pelri? Quis Petrum roehus
fraler cbarissime, npn pqrvipendo sacerdotera, sed probatur imitari, quam is aui Petri, et omnium
confidenfer ine libi praefero sacerdotem et mona- justorum Spiritti plenus fuit
churo. Non de yitap privafae mcrltis agitur, sed de .At qui hsec ignorant, his sallera auctoritas suffi-
publico ordine et publica profcssione, ctijtts conse- B 1 cerc debuerat, qua licuit, semperqu.e liccbil cano-
crationem Gregorius pnpn cominendans. ait: Epi- nico fieri monachum, quod ab innumerabilibus viris
scoput debel celebrare missam in ordinaitone ptesby- sanctis factum esl, el a roullis in quibus Spiritus
teri, et qbbas in consecratione tnopachi; el cseiera sanctus prodigia et signa magna faciens, utique
usque trecenlorttnt octqdecim Palrun\. errare non potuit; monacho autem ex laico licel
Hsec, frater amantissime, tranquillo alque gcr- monachum fteri clericum, sacros ordines accipiendo,
nianp animo a me dicia esse noveris. Scio enim non lamen a professione monacbi, vcl habiltt
Jenilatem et modestiam apimi tui, et confido in recedendo. Hic quippe universalis ordo quasi am-
Pomino ie amplius de die in diem proficere gradi- plissimus divin» pietalis sinus, oinnein gradura,
bus pietatis, Sed sunt, fuerunt, el erunt, quos omnemque sexum complectilur, sanclos sacerdotes
spmulatio maln erigit adversus roonachos, qnos et splendidius exornat, peccatores lulius reconcilial,
Sacri canones yalde redarguunt, quorum hic sen- virgines sacras, id esl sanclimoniales Cbrislo ambi-
lentias viians, prolixitalem epistolse non appostti. liosius maritat, peccalrices in misericordiae asylura
At illi forte nec sacros canoncs, nec scipsos nove- excipit, uferipiat. Quis comptitcl quantos Ninivitas
rimt, adeo non inielligentet quw loquuntur, neque de ad praedicaiionem noslri Jonse, scilicct Christi, sub-
quibus affirmanl (1 Tim. i, 7), ut anliquissimum "* versionem Ninivae futurnm, id est muntli interiluni
monacborum ordinem a beato Benedicto ccepisse fugientes hic ordo eripuit et eripil ? Plenus est
pulent, et (jealum Itlartiiium, ntque 'Ilam orienla- mundus hujusmodi Ninivilarum in sacco. et cinere
Jitim Ecclesiarum latnpadem Hieronymum, ycl mo- plangentium, viri et sexus feniineus, bos et pccora,
nacbos vixisse, vel anle S, Benediclum fuisse non id esl hi qui prius animaliter vivenles, non perci-
yideant, innumerosque Palres, qujbus anlc bealum piebant ea quse Dei sttnl, pueri el viluii, id est qui
fSeneiTicUinimundus floruit univcrsus ; siqtiidera fuerant insipienles el lascivi, non guslant quidquara,
fuil boc proposilum in cordibus sancloruin a Spi- sed clamant in fortitudine ternis diebus, ne pericli-
rilu, anleqiiam liceret congregationes csse in Eccle- tentur ut Sodoma, videlicet iribus diebus conse-
sia, vel raonnchoruin, vel clericorutn, perseqiieuti- cralionis suse opcrto capite, triduatiam Domini mor-
bus impiis, ut exeunles iu descrlis habilarent, imi- lera iroitantes, quam in baplismo trina mersione
lantes Joaunem Baptislam, aul Eliani, donec pau- nescientes significaveranl, jam scienles atque do.cti
latim decresceijle impiefale, el crescente rcligione, hoc schemale iterani. llaque, fraler dilectissime,
'
licuit Ecclesias bujus ordinis diademate coronari. omnibus persuadendum est polius, ut omissa hu-
Tunc ergo hic ordo ccepit in apostolico, yel episco- r.(' jusmodi semulatione, unusquisque in suo ordinc
pali olllcio, ad populum inilti lanto dignius, quanto 1 rogemus quae ad pacem sunt Jerusalem, et di.camus:
vcrius exeraplo lsaiae purgalis labiis per calculum Fiat pax in minoribus ordinibus, lanquam in vir-
ex igne altaris evangelizare fuere digni, utpote iie- tttte tua; et in majoribus, lanquam in lurribus luis.
rIIni baptizali Spiritu sancto et igni in inceudio1 Vale,
fanctse profcssionis, qua irailamur serapbim, Sed
669 CHRONIC. S.tLAURENTII LEOD. 670

RUPERTI CHRONICON

SANCTI LAURENTII LEODIENSIS.

(Edidit W. Wallenljach Ph. D. apud PERTZMonum. Germ, hisj. Script. t. VIII, p. 261.)

Rupeitiis(59) S. Heriberti Tuitiensis abbas, qul, ineunte saec xu, lilteras sacras magna scriploruni
mole ditavil, prodiit e Leodieusi S. Laurentii mOnaslerio, ex disciplina abbatis Berengeri. Ubi cura a
puerulo educatus esset, ut refert Reinerus in Vila ejus (60), i uno libello slalumnostne prosecutus est,
Kcclesise, videlicet a qtiibns exslrucla sit, quae bona vel quae mala de manu Domini ab Evraclo Leodien-
sium cpiscopo usque ad Oberlum susceperit. > Poslea presbyter factus plurima scripsit, et Cunoni abbali
Sigebergensi a Berengero commendatus, postremo per Fridericum archiepiscopum monasterio Tuiliensi
prsefeclus est (61), ubi iv Non. Man. an. 1155 ohiit (62).
Hsec de vita viri sufliciant; opera ejus theologica hic non altingimus, de vita Heriberti qtiam post
Lanlbertum ornalius scripsit, vid. Mon. SS. tv, 740. Sed dum iilorum operum plurimi codices inveniuntur,
editiones non paucse, historiae S. Laurenlii vestigia inntum manserunl in recentiori hujus loci liislorio,,
exeunle sseculo xv, scripta per Adrinnura de Veleri busco S. Laurentii monachum, quam dnumviri, optime
de litleris nostris nieriti, Edra. Marlenc et Urs, Durand, ediderunt in Coll. ampl. IV, 1054-1164. Codex
quo usi sunl periit, neque salis accurate in praefalione descriptus est. Loqutinttir enira de cod. ssec. xn;
de conlinualione nihil dicunt, etipse codex anliquior in fine manctts esse videtur, sed Adrianus staliin
pergit, atque etiam prioribus jam notas aliquas adjecit. llaque Adrianus codicem illum vel descripsit,
vel ipsum anliquum exemplar volumini suo praefixit, quod magis credo. In hoc conlinebaiur opus
cujusdara de gestis episcoporum Leodiensium, in quinque libros divisum, qtiorum Ires priores erasi
erant, Jocumque cessernnl Bernardi operi in Cantica. Adrianus ipse cap. 4 observavit, ea qusc ibi de
fundatione mouaslerii Sancti Laurentii narrantur, ex scriplis Ruperti de verboad verbum sumpU esse,
aliqua tamen abbreviata. Sed quao praeterea de gcstis episcoporum ibi invenimus, neque a Ruperti opere
ubique secerni poterant, nec pretio carent. llaque ea hic servavi, eis lantum exceptis quae auctor ex
Sigeberto exscripsit, passim adjiciens ea omnia vel teinpore, vel consilio et auxilio episcoporum Leodien-
sium acta esse.
Ea igitur nolis tantum breviler indicavi, sed quae fusius narrata famam popularem referunt, ea sive
Rupertus, seu aller qnidam scripserit, servanda duxi.cum prima bic vestigia habearaus fabularura,
quas postea adulias, ut ila dicam, Joannes Ullramosaiius trndidit. Hsec operis portio finilur cnp. 50.,
pergit Adrianus qui, p. 1078, observat e Ruperti libro i prsescripta pro majori parte excerpta • essc,
Quae praelerea adjecit, facile noscunlur; sumpla sunt e Reineri Vita Reginardi et libro De gestis abbalum,
exiEgidio De Aurea valle, e Rodulfi Gestis abbalum Trudonensium, et libro Cliarlarum S. Laiirenlii,
Itaque bis omissis opus Rupcrli restiluere coiialus sum, neqttc multa nobis periisse arbitror.
Habemus historiam fundationis fabulis mistani, et posl brevem casuum monasierii expositioitem
satis accuratam narrationem de persecutionibus qnas pcr Wolbodonetn et Obertuni suslinuerunl,
usque ad restitutioncra Rerengeri abbatis an. 1095. ln priori parte Anselmi Geslis epp. Leod. et Sigebertt
chronico usus est, ila lamen ut in Verbis mulla, in rebusnonnulla mularel, etiam VilamS. Lair.berli.
auctore Godescalco (65)-et Ludowici senioris relalionem de adveniu rciiquiariim S. Laurentii (64) habitit;
posircmorum ipse testis fuit- Eodem adhuc saeculo auclor chronici S. Huberii Ruperli opere usus est,
deinde Reinerus ad Vitas Evracli (65), Wolbodonis (66), Reginardi (67) scribendas ssec. xm. JEgidius
Aurcse vallis monachus in Gestis epp. Leodicnsium quse Chapsavillius edidil (6R). Et hic et fortasse
NOTJE.
(59) lla plerumquescribitur; Reinerus Robertum A vir vitae venerabilis et sapienliae memorabilis, Be-
vocat, cod. ap. B. Pez, Thes. I, p. xxxix, Ruodper- rengarius abbas Sancti Laurentii in Publico raonte
tum. Leodii tuse committeret fidei tanquam pupillum lu-
(60) Libro I De gesiis abbatum, sive De claris mo- lor. Solus enira is qui nunc successit ei, vir fidelis
nasterii sui scriptoribus, ed. in Pezii Thes. IV, 5, et prudens Heribrandus, qui et ipse liKerarum peri-
20; qui liber ansara iledit opinioni Reinerttm Histo- lus puetitiaj meae magister exstkit, illuc usque non
riam S. Laurentii edidisse, qtiae oninino falsa est. possel raihi patrocinaii, quo, sicut scis, invidia per-
(61) Rodulfi Gesta abb. Trudon., lib. xi. veneral noraiuis mei. > Heribrandus sedil 1115-
(62) Teste epjlnphio in cod. S. Laurentii servato; 1150.
in aliocod. an. 1127 mortims dicitur, v. (Martene (63) C. 5.
ct Durand) Voyage littiraire, p, 187; Adriantis in (64) C. 35.
Marlene el Durand, Coll. IV, 1083 , circa an, 1115 (65) Pez Thes. IV, 5, 155.
abbntem fnctura, an, 1128 nrariuura esse refert. (66) Acta SS. Maii II, 857. Mabillon, Acta SS.
Atuio 1128 chariae Frederici archiep. Col. subscri- Ssec. vi, 1,176.
psit, ap. Cliapeavill. II, p. 8. Causas cur iocum mu- (67) Pez Thes. IV, 5,167.
taverit ipse comniemoral in epislola libris De Trini- (681 Hie lamen magis usus e$t Reineri operibus,
lale praemissa.scripta adCunonem abbatem a. 1117.: et it>Gesiis Olberti nec noslro nec Chron. S. Huberti
i Proiude acluin est, credo, per providentiam Dei... multum ususest,quia episcoporum laudi sludens ea
ut in uotitiara veuirem luse cuarilatis et fidei, utqtie omisii quae ab adveisariis coutra eos prolata in-
posirooduiu migraturus ab boc saeculo paler raeus, venit.
671 RUPERTl ABBATIS TUITIENSIS 672
Rcinerns eodice noslro usi esse videnlur, cum ea quoque receperint, qnae pro inlcrpolalis liabenda sutit,
nisi ofniifa Ritperto tribuere volunius. Reinerum autem nostro usum esse , non ab inlerpolalore exscri-
Mttin, et.color oralionis imlicat, et cap. 17, 24, qtise apud eum cum Anselmi verbis composiia
sunl. Iit verbis scribendis usum sseculiab editoribus oblilteraium restitui; capilum distinctionem addidi.

CHRONICON S. LAURENTII LEODIENSIS.

379 *• (ANSELM. C. 24). Baldrico primo hujus A j Evracli supersedemus plurima narrare, ctim nulii
nominis episcopo morluo (an. 959), Evraclus loci umquani raalum pro mnlo, vel maledictttm redtliderit
iilitis qui Bonna dicitur praeposilus, ad episcopalem pro tnaledicto. Nam cum mutti sanctilati ejus invi-
cathedram est assumplus. De quo, quia in hac derent atque detraberent, quia uichil caret invidia
Leodii civitate tantam sibi raenioriam acquisivit, ea nisi raiseria : ipse lamen per acceptam injuriam
quse alibi scripta repperi, silentio practerire nolui. numqttam talia fecit. Nam eura cives Leodienses
Omnibus scbolarum studiis ita perfecte eruditus mtilta cum injuria quadam die affecissent, prom-
cxlitit, ut suis temporibus par ci null.ilemis inveniri pluaritira ejus vi irrupisscnt, vinumqiie omne effun-
potuerit. Unde Otloni imperalori ac Brunoni archie- dissent, quamvis mullorum adjutorio rem graviter
piscopo Coloniensi ita carus fuisse perhibelur, ut ulcisci poluisset, maluit illis donarc quara suam
nulla rerum majorum exercerent negotia, nisi in injnriara vindicare.
illius prsesentia, nisi ejus essent consilio aslipulala. 4. Quia* ergo hoc in loco (69) ecclesia nostrn,
Totam Leodiensem eeclesiam, imo totam provin- ecclesia beati Laurentii martyris, sub ctijus patro-
ciam, nullis haclenuS studiis illustralam, ad siudiiim cinio fideli ego indignus qni hoc edidi opusciilum
coaplavit, scholas constituit, peritos quaquaversum dcgo, ccepta est acdificari; utile arhitror scribcro,
clericos collegit, eosque magistros instituens sua quibus auctoribns exstrucla 381 "2 s'' cthactentis
ope liberalilcr pavit. !p»e quoque frequcnter illis sleteril bsec ecclesia sancti Laurentii, quse bona de
intererat, ac perfeciioribus 380 'livinam facundis- manu Domini vel quse mala snsceperil in torcttla-
sime paginam leclitabat. Si quapdo autem pro re ribus, quibtis per tolum preniilur semper ecclcsia
communi longitts iret, non deerant quibusctim in Dei. Peliraus aulem omncs qui boc iu loco Deo
itinere de Scripluris tractaret. mililant, vel militaturi sunl, quatenus ad cavendas
2. (ANSEI.H. C.24.) Quodam ergo tcmporc invilatus hoslis insidias sinl vigilaniissimi : quia draco ille
ab imperalore, pro regni negoliis Calabriam venit; magnus et rufus, qui in Apocntypsi Johannis, qttia
ubi dnm esset, roediante die meridie eclypsis solis mulierem quae peperit et filium ejus masculum de-
subilo facta est, cunctisque stupentibus ac niraio vorare non polnil, adjecit bellum facere cum reliquis
terrore solo cadentibus, timor et tremor erat om- de semine ejus, ipse forsitan quia gloriosus marlyr
nibus (an. 968 Dec. 22). Verum episcopus prae capul illius in die certaininis sui mullis mtillo po-
cunctis solus stabal imperterrilus, ulpole de natu- tentius conctilcavil, adjecil semper et adjiciet beUura
rali plenilunio soli subjecto id accidisse non ignarus; facere nobiscum, qui illi speciaiiler hoc in loco
accessit suis, ul surgeront imperavit, quidnam hoc- Q dcservimus. Nain a primis fundamentis hunc locuni
essel edocuit, cum subiio coeli facies, ut era ante, ne strtieretur diu mutttimqiie impedivit, exstrucluin-
clarissima rediit'. qtie magna setnper ira iuipugiiavit. Sed gratia Dei
3. Porro de htimilitate et patienlia prafsuhs; el beali Laurentii inarlyris merilis, quanliilumcum-
VARIJE LECTIONES.
* Quw hic tequebantur, ex Sigeberto desumpta, ejicienda exislimavt. Evracli persona ubique intrusa est,
hoc modo: Prsedixit lamen nliquid inforltinii propediem eventnrum regi cum suis; quod et fnctum est.
Quidam enim etc. Sig. a. 969. — discerperei. Sed consilio prsestilis litijus imperator — rex consilio epi-
scopi iiosiri scdato — mereretur. A. 964. Qui Theodericus — insula. Aliud quoque imperatori infortu-
nium accidil »ecinidum quod episcopus Evcralus stiper eclypsim solis pra-dixeral suis. Nam diint ipse rex
partem etc. Sig. 969. — vindicandum, accepto a praedicio praestile Evraclo consilio, imperalor—insurgiint.
Sig. 971 : Ille aulcm timens — suasit primogenito suo Johanni — impcravil. Haccextrinsecus memirieritn
ut pateat omnibus, qtiantse vir iste industriac fiterit, qnem sic imperalor in eonsiliis suis nbique magni
babiieril. Praelerea referenduin erit suis diebns in quanto errore sancla ecclesia ftierit, nec tamen sunm
dicecesim ipso providente qnicqunm noctterit. Res actn hujusmodi est. Sig. 965 : Collcclo—-exordinntur.
Nunc ergo ad supcriora redeamus. * In ms. codice hiuic margini observationem apposuil Adrianus de
Veteribusco: t Ilic incipit narrarc fiindalionem hitjiis monaslerii. Nota latnen quod qtiidquid bic liabetur
de ftiiidatione liiijus monasterii, siimtura est ex scriptis domini Roberli de verbo ad verbttm. In aliqtiibus
lamen dicla ejus abbreviavit auclor.» Ergo Ruperti opus, quod modo non reperitttr, ejusque compeiidium
penes se hubebal Adrianut. Aliat qui poluissei id ferre judicium ? Veltem nobis indicusset abbreviatorit
Ruverti riomen. MART.
NOTiE.
(69) In Publico monte, qno Everachts dommn Colt. ampt. VII, 55.Qnamquara supcriora cx Ruperii
episcopi transltilerat, teste tlipl. in Marl. cl Dur. opere surapta essc dubito.
675 CHRONIC. S. LAURENTII LEOD. 674
que flumen de ore stto eraiseril, tcrra absorbcbil, el A cum Dominus Jestis, til jam dictum esl, in opprobrio
mulicr, id est ecclesia, quam insequitur, a flumine Calvariae verura ipse lemplura el tcmpli Deus pc-
oris ejus non tralietur. peiidcrit'; nosque omnes, quondam vasa irsc, forti
VICTORINUS. Vellem apertius et morosius expo- armalo per fortiorem Christum direpta facli su-
ueres qnidnam sil quod dicilur, qttia : Adjuvit terra rous lempla Dei. Itaque quia secjindum jus belli
mulierem, et aperuit lerra os suum, et absorbuit licet a victo loili quicquid victori placuerit, hic
ftumen quod.misit draco de ore suo (Apoc. xn, 16). quoque in abundanlia peccati ut superabundaret
JOHANNES. Tunc uiique quando illtid forinosissi- gralia, ecclesia Dei fund.ua est et signa victoris
mum in Nicseaconcilium fervor christiani priucipis sunt fixa. Ccepto ilaque opere, mox ul aliquan ulum
Constanlini excilavit, et * publicis asitiis atqtte a ftiiidamenlo siirrcxere parietes, memorabilis epi-
mulis et curracibus equis episcopos el qui cuni eis scopus quasi spousus voli festinus qui puellam
erant ad synodum venire praecipiens: tunc, inquam, necditm nubileiii louge anle sUbarral, quibusdam
adjuvil terra mulierem, quia paene de tota terra, prsediis, quse adhuc possidemus, nasceniem eccle-
de loto orbe terrarum convenicntes * viri illustres siolam quasi priiiia dole dilavil; nondum majus
ex omnibus gentibus, viri religfosi, vfri famosi, altare, quod eral bcati Laurenlii, sed interim juxlai
" hoc minus dedicans in honorein beati Sixti
disputare scientes, omni eloculionis arte exercitali, papse;
ad defendendam catholicae verilatis ecclesiara, in et martyris (72). Nec niullo post gauditim tnijus
<jua a facie serpentis, id est, ita ul non limeat desponsionis trislitia, proh tlolor! operuit, per mor-
scrpenlem, per tempus et tempora el dimidium lem venerandi episcopi, tlproino vineae vocanle ope-
lemporis, id «sl tribus annis e't dimidio, quanto rarium suum ad recipiendum seternae vitae denarium
tempore antichristus perseculicme sua mundura (an. 971, Oct. 27).
vexabit: atque idcirco recte per bunc terminura 6. Relicta est ergo imperfecta ecclesia dolai.i
intclligitur lempus quo persecutionem patitur ec- qiiidera tenuiter, sed ut dictum est imperfecla, in-
clesia, pro eo quod in Chrislo pie vivil. ornata, tiiillorum solalio filiorutn. Duin ergo vir
VICTORINCS. J.im niiuc ad id quod interniiseras Domini Evraclus stiura adesse exituin n.olestia
redeunduin esl, quia plaue quseslioni raeae satisfa- corporis ingravescente cognoscerel, nionunieniim
clum est. sibi lieri prsecepil in ecclesia beali Pauli apostoli:
E. JOHANNES. Postqaam (70) igitur niemoralus sed eo die' qtio defungi debueral, bcaltis Paulus
episcopus Evractus sancli Pauli sancliqtie Martini ei per visura astitii, nec suse esse voJuniatis ut
in hac civitate conslruxit el copiose ditavit mona- p quisquam in sua ecclesia, quamlibcl juslus et snn-
sieria, jam eraerilus senior, jam termino vilse stise clus, jaceret indicavit (75). Juhercl ergo sepulcrum
proximo, iterum refloruit ut et bealo Laurentio clautli, el ipse illi aperiref cceleslis jantiain regni.
devotionem suam afferret, imo pcr ipsum Deo, cui HiS visis amicos suos vocari jussit, el quod ei
LaUrentius sacriliciuni niundum in odoretn suavi- oslensum eral revelavit. Coiisentieiitibus illis, in
talis oblatus est. Ilaque in bonore ipsius cultor ecclesia beati Martini sepeliri se jussit. QuOd et
Trinitaiis lerlii hoc in loco fundaroenla jecit mo- factum est ad Iaudera et gloriam Christi Jesu.
nasterii. Fuerat autem locus ipse infamis, scilicet Amen.
lalronum suspendio el malfgnorum hominum caede 7. Illo itaqne defunclo, vir sanctce memoriae
pollulus; sed forle sapienti viro tantoad hoc opus Nolhgerus in episcopatu successit. Hic in capile
fuil aptior, quanto Calvarise illi, in qua Dominus hujiis civilatis, sicut baclenus cernilur, diadema
noster sanclus sanclortim crucifixus cst, vidcbalur splendide fnbricavit, ecclesiam scilicel sancii Lam-
sirailior. Refert ctiam non vana velustas hunc lo- berli a fundamenlo renovans cuni domo episcopali;
cuin illura fnisse, ubi interfeclores sancti Lainherli, urbein muro cinxit, el in inshla domuro' sahcli
cum peracto scelerc redirent, tiignissitna sihi Joliannis evahgelistae et dilecti Domini, nccnon ct
diviserunt spolia, mortem scilicet mutuis sibimct P sanclae Crucis devbtissime cOhstruxil. O beatam
vulneribtis inferenles, suasque tam animas quam reni publfcam, si episcopi rooderni in quanttim illis
corpora diabolo, cui militaverant, debitn cum rabie pecunia affluit, studinm haberenl hujusmodi 1 At
sacrificantes (71). Sed quis nisi non sapiens', ipsi juxta illud dictum sapientis: Tran*i hospet et
siluloci el oniorlnnilaie oblata. talia reformidaret; o)7id mensam (Eccli. xxix, 35), nuncjhlerim dbni
VARLC LECTIONES.
1 el delendttm videlur. * vel conveniebant legendum est, vel verbum supptendum, sed plura hic cor-
* u. recle s. JEoid. ' ita pro pependeret JZgid. ' eo forte d. Mgid .
rupta esse videntut.
NO'LE.
(70) Cap. 5 et 6 exscripsit jEgidius De Aurea. (75) Tenuit ih hunc diem, ait Fisenfus lib.sedeVI
valle ap. Cltapeavill. I, p. [198; exCerpsit Reinerus, Hist. Leod., n. 39, appstoli praecepto. NuHiis
in Vila Evracli, c. 6. lotn tumulus est. Hurao conduhtur canonici, vet in
(71) Vide Godescalci, V. Lamb. c. 15. adjacenlibus sacris porticibus, vel in sacrariis> ad
(72) TerlioNonas Seplerabris. MART. utrumqife tenipli latus positis. MiRTi
675 RUPERTIABBATIS TUITIENSIS 676
vivunt omnnt mensam, qma laudc.m altaris exien- \j ma'o pravoque, secus illum transiens concupivit,
(lunt, postinoduin vcro, qtiasi de trnnsitu hospiiis, qttia credebal se dominum fore civitalis, si illo po-
sic de eornin vita et morte silebittfr. tiitts essel, et super etith munilionem prseparasset.
8. Curabat (74) aulera venerahilis sacerdos Quid multa ? versuta callidilate cum a rege obti-
Nothgerus non sotum de prsesenlibus, ut fierel pax nuissel, cpiscopum aggredilur, prsedictum lodurri
lanlum in diebus suis : verum eliam de futuris sibi ab imperatore concessuin ut et ipse nbn coiitra-
summa illi cura erat, ne sub se adolesceret, quod diceret deprecatur, dicens se mitnimen civilatis et
poslmodum illis in laqueum esset. Enim vero Caput ecclesiarum fore, s! aliquam ibi aptasset munitib-
Mundi nobile caslrum, sic nominalum eo qttod ante nem. Intellexil episcopus, ulpote vir allioris ingenii
Carolum Magnum sedes regni.quam illeAquislrans- et prudenliae, quos iile machinabalur dolos, setl
ttilit, ibi esset; quod non lanttun praesentibus qna illi obviarel ralione custos bontis de nocte
quanlura futuris nociturum praevidebat, ingenti solficitus erat. Timebat utrimque periculum ; si
callidilate el induslria caplum subverlit. Sanclorum fieri concederet, 383 totios civitatis ruinam cogi-
rcliquias, qtise in. tribus eranl ecclesiis super ipsum tabal ; si contradicerel qttod illi ab imperalore
monlis vcrlicem fundalis, intulit monasteriis a se concessum erat , lanti viri offensam qua bonis
recenter constructis. Unde quanlura noslrse civitali B exterioribus nocitttrus cral , metuebai. Tractalo
cdramodum inluleril, prsesenlcs sentiunt et fiituri, igilur prudenti consilio, lamquam occupalus distu-
cum illo quolitlie .caslello Legise nimiiim contiguo lii, et diein longiorem qua petita illi concederct
militares ac praedones irrumperent, ac csede el ra- statuit. Recessit barbarus quasi jam securus. Epi-
pina orania lurbarcnt 8. Eral autem adeo fotie et scopus aiilem vocalo archidiacono atqhe prseposilo
inaccessibile, ul illo potiendi spem nullam baberet, majoris ecclesiae nomine Roberio, rem ut audierut
omne prorsus huinaiise * auxilium nisi subveniret. expsnit, raonet alque horlatur, ut quaai se igno-
Vocatis ergo archidiaconibus et quibusdam in qui- rante jaciat fundaraentum ecclesise, se praebiturum
bus maxime confidebat, consilium suum aperit, necessaria quaeque. Paruit ille libenter ac citius,
rogal ut arraati sub cappis se seqticreniur, utque quia el ipse jam raente conceperal aliquid Deo
paraii essenl animoqtte forti obtestatttr. Erat atilem offerre, unde in meraoria seterna cuin justis justus
ante dominicuhi pascha quinla feria, quando pceni- mererelur esse. Fundamenta jacit, ecclesiam con-
tentes suscipiuntur sacrtimque benedicitur chrisma. stiluit, allare componit in honorem sanctae el victo-
itandat ergo episcopus his qui in prsedicto castclto riosissimse Crucis (76). Cuin interea die ab episcopo
erant, utsibi ajierianf, co qiiotl sacrura diei ofiicium sibi concesso barbarus rediit, se fraudalum agnovit,
ibf eadem die celebrare vellet. llli nichil suspecli C mille convicia in pontificera sanctum tamquara
tali die talique occasione, ctauslra aperiunt, ponti- bellua frendens conjecit. Praesttl vero qnasi nescius
ficemque cum suis benigne sUscipiunt. Qui intro- unde sic increparetur , rem omnino dissimulat,
gressi cappas quibus obtecti erant projiciunt, omnes- quare tot ab illo conviciis afficeretur patientissime
que quos ibi inveneranl etiminant et extrudunt. rogilal. Ille nimia succensus ira : Vere, inquit, de
Iia episcopus, qnod diu multutnque desideraverat, pessima genle Alemannorum, qui temper infidi et
castello potitus, omnem munitior.eni destruxit, nec instabiles mente fuerunl, le esse manifetlum ett,
ab illo die hoslibus ibi refugiura esse vel munimen degenerare non poles. Quare locum non solum a te,
poluit. verum eliam q rege michi concessum, me absente
9. Aliud etiara quod egit referamexemplum,iinde wdificari fecisti? Injuriam meam ruina vindicabo(Tl).
civilati suse, iinmo omnibus nobis, valde consu- Ad lu»c episcopus, a quo id faciura sit lamquam
luit (75). Eral locus in medio civitatis alltis et emi- ignarus requirens , prsepositum accersiri jubet.
nens ", quem ita nalura luiic lemporis munierat, Quem, ut sscvienlis barbari insaniaro mitigaret,
ut ex alleriitra parte videretur inaccessibilis. Eum graviter increpans, quare id prsesiimpsisset, cujusve
vir quidam nobilis et potens viribus, sed ingenio jussu id conccpisset, coram illo durius requirebat.
VARIJ: LECTIONES.
• Qua kic sequebantur tanquam aliena ejeei, scil. Quod qtta indtistria peregerit, qiiani turbata res
publica fuerit nieinorabo. Olto imp. etc. Sigeb. 981-983,992: lnlerea Remis — viget R. 1001: Otto
— 1005 : facit. Tali ac lanla rei publicae qitse sic perlurbata eral nccessilale vir Domini anxius
esse ccepit, ne Nolhgerus
mali de prsfdicto castro posset oriri, vel qualiier illttd caperei vel subjicerel sibi.
* priideutise vet quid
callidilatis excidisse videtur. 10habens turrim forteiu addidit Adtianus de Vetetibusco.
MART.
NOTiE.
(74) Cf. Anseltni c. 25; sed hic jam germina D exornala esl narralio; v. Polain 1.1. Mone, Anzeiger
babemus fnbularum, quibus procedente lerapore 1836, p. 314.
hsec.magis magisque exornata sunt. Plura jam ap. (76) lbidem sepulttts est Roberlus ille in navi
Jigidiura p. 201 invenies. Posleriorum commenla illius ecclesise, 6 Idus Mariii, cbscrvatque Fisenins
e Joanne Ultraraosano refert Polain, Bist.de ian- Vll, 6 ex ecclesiae archivo, ipsum clioiejiistopuin
cicn pays de Liige. 1844, 8.1, 155. fuissc. MART.
; (75) Haec sive Ruperti sivc .ilterius sinl, Anselmi (77) Cf. Sall. Calil, 31.
fi. 26 referunt quidera, sed attcluiu. Postea magis
677 CHRONIC. S. LAURENTII LEOB 678
Ille conlra nichil molus, humiliter respondit, non A j bonesiate pracclarus, CIIJIISut ciincta breviter bona
prccsumpiione sed devolione boc egisse : ignorare compreliendam, uttlla iu suo episcoplo fuit basilica,
se quod illi promiserat, opus esse cceplum in vene- quam uon aliquo juverit conimodo, sive ecclesiaiinn
ratione sanctae Crucis, esse in poteslate illius, si sive possessionum Inrgilione inultiraoda. Pandnar-
destrui oporleret. Cui cpiscopus : Si, inqtiit, atiud dum suse propriclalis allodium beato Laniberto Ira-
quid ibidem consltuxistes, diruendum pro certo sci* didil et ecclesiam uhant, untle pauperes24 quotidiano
tes, et duci nostro fidem servandam; malo enim aluntur slipeiidio. Tuni lemporis etiara Gerardus
mihi tuccettum quam fidem deesse. Sed quict redem- ecclesisc Cameracensis episcopus cuui germano fra-
ptorem nostrum in sua cruce, quam pretioso sanguine tre Godefrido Floiineuse ccenobium consiruxil,
iuo tanclificavit, offendete non esl consilii, petfice prscdiis ac posscssionibus liberalitcr dotavit, ei
quod cwpisti. Ita mitigata esl sseva principis ira, et .sanctseMarise sanctoqtie Lnraberto illud contradidil.
ecclesia, ut erat ccepla, conslrucla et pcrfecia, mul- Cui ccenobio duas Baldricus episcopus ecclcsias
taque possessione dotala. (ANS.c. 27.) Alia qttoque addidil, he quid itlic Deo famuIantibuS deesse vi-
ecclesia a Nithardoprseposilo ejus consilioetauxilio deretur. tpsecum aiCliiepiscopoCoIonienSiileriberio
est aedificata, ad litulttm sancii Dionysii mariyris prsedtelam ecclesiam sanciss Marisesanctiquc Lam-
dedicata (78). In qua 20 primum canonicos posuil, B I berli a prsedecessore suo Nolligero nuper conslrti-
dcinde 10 superaddidit ". ctam , debita consecratione dedlcavit. Ecclesiam
10. Cum (79) ergo Nolbgerus tanta feceril, hunc qiioque S. Barlholomsei apostoli a quodam vita
locura quasi alienum fundaroentura negligentitts venerabili viro Godesclco majoris ecclesiae pra>
aspexil; nudilatera tamen ejus omnium oculis pa- posito construclam in suburbio cuni praediclo ar-
tentem, complelis lanlum et seqnalis pariclibus, chiepiscopo conseeravit, el alia niulta ulilia fe-
lecto cooperuii. Post baec Leonem quemdam ex cit1».
nobilissimis Graecorum episcopum venientem ad se 12. Pollebal '3 tunc lemporis nobilissimus comes
profugum cum suis excepil; qui bello Calabrico, Hezelo, qui alio noroine Heinricus (81). dicebatur,
quod Olto secundus imperalor conlra Graecos gessit, frater Gozclonis ducis, vir consilio el sapientia cla-
expulsus fuernt a Graecis, asserenlibus quod Roma- rus,el qttod magis prsedicare el pie mejnlnisse de-
nis Calabriara prodideril. Et quia necessitntem heraus, beato Laurenlio singulariler el unice dcvo-
coacti exilii verlerat in volunlaiem sanctse peregri- lus. Quod qua occasione accideril, qua necessitale
natioois, ut perveniret ad illam quam expeclaveriint se suaque beato Laurentio Iradideril, non immerito
palrcs nostri veram terram repromissionis , hic huic addideriin opei i. Erant illi duo parvuli mirae
illum sanclo in loco sanctoque proposito mancre sl pulchriiudinis et veuustatis, quos tenerriuie dilige-
de ecclesia vivere cum suis instiluii, et sancie bat, ui hercdes palrinionii magnseque posscssionis.
vivendo bic usque in finem pcrseveravit, landemque Factum esl ergo sacratissima nocte douiiuicae na-
migrans ad Dorainum, in hoc eodem iucolalus sui livitalis, ul comes una cum uxore sua valdc
loco anle altare sancli Gereonis corpore quiescit religiosa ecclesiam matufinus ailirel, ofliciuniqiio
(80). 384 Vir ergo venerabilis Noihgerus 36 annis divinum more solito peraudirel, sacramque dominiii
Leodiensi ecclesise praefuit, ac deratiui in bona sene- corporis et sanguinis coramunionera petciperet.
clule defunctus migravit, et in ecclesia sancli Pueruli mane surgentes, a mi.istro doiuus susa
Joliannis dilecti Jesu, cui se tolum corpore et panero comraessuri accipiunt, intranlesque culinaru,
aniraa impenderat, sepultus requiescit (an. 1008, nullumquc reperienles — casu enim cocus cxierat
Apr. 10). — carnem quse super ignem verubus circumposila
11. (ANS.C.31.) Quo defuncto, successit episcopus assabatur, doroinoque reversuro in escamparabatur,
domnus Baldricus vir nobilissimus, omnique morum lollunt yescunturque. Interini puerili more altercan-
VARIiE LECTIONES.
" Ru««s Sigebetli lacinias eliminavi, quamvis eodem modo interpolala apud
Mgidium p. 206
teganlur; a. 989: Temporibus ejus siccilas—est. Fertur etiain precibus ejits annoiiam -* omnino.
Episcopus vero Nolltgertis indicto couiuiuni jejunio periculuin immincns reptilit. 1000: Terrx — pedibtis.
Quse pericula oralione viri Dei sunt annihilata. 998 : lllo lempore — facit. Qiiam consuetudinem etiain
episcopus Christi Nothgerus ad —
suam dicecesim transiulit eamque solenipuiter lieri ordinavit. 1006:
Castrum pneterea Vaieittianas Normanuorum. Sed quia idem rex dCobsiOione redierat incfflcax, vocate
in auxilium suuni prsediclo episcopo Notbgero contra dedil. " Sequebalur ex Sigeberto a. 1013: Caslellum
in villa — occidit. 1015 : Godefridus — dedit. 1010 : Gens Hungnrorura — pcr orationes lntjiis episcopi
aliorumque sancinrum virorum, qui tunc temporis meritis clarebant, el per Gislen — commendavit. u P.
ut prsedixiraus l. cod.
NOTiE.
(78) 4 idus Martii. MART. D filia Raginero Montensi Brabantiam tradidil. Sige-
(79) Exscripsil Reinerus, V. Evracli c. 6. berli Auct. Afftig. an. 1005. Filium Gregorium
(80) De quo tale cernilur lapidi insculplum esse archid. Leod. addit V. Richardi abbaiis c, 10,
epilaphiuni: Condiiur hic prwtul Grwcus Leo qui Godefridum et filiam Odiliam Hugo Flaviniacensis.
fuit exsul. Anno M. MART. S. Laurenlio nionasterimii juxla Eibara dedicavif,
(81) Irao Herimannus. Sequentia fnbuiatn sapiunt; Gesta epp. Camerac. II, 45, et oraioriuin in ccen, S.
iiam filioei filia in tenera seiate niortuis, eum altera Vitoni ; V. Richardi c. 9.
679 RUPERTl ABBATlS TUITIENSIS §80
tes, sibique multio irascentes, vcntbus aculis se A dederat, bsec iterum auferret; subdidil ille nichil
invicein cordetenus perfodiunt, et Iieu proh dolor ! esse quod impediret, sic enim nec in Deum nec in
mortui dccidunt. Princeps cocorum rediens, pue- homines deliriqiteret. In homines quidem, quia locus
rosque jaceiucs mortuos offendens, exhorruit, ex- ipse tutorem hoininem non haberet, qui pro ipso
clainnvil.seraianimisque cadens.vixdemuin aninium reclamarel; in Deum autem, quia illi vovissci, ilti
reeepil. Quid agerel miser nesciebat ; reni taraen nichilominus ubiciiraque vota sua redderet. Quid
occullare volens, ne parentes raortuorutn tali nunlio multa ? Tandem episcopus approbato consilio, sc et
talique infortunio subito desperarent, parvulos ab- sua hinc abslulit, et in insttla ccenobium sancli Ja-
latos occuluil, et quod actttni erat oninino dissimu- cohi fralris Doraihi, qtti et minor Jacobus appellalur,
1avil. Peractis officiis, comes cum uxorede ecclcsia fundavii, abbatem (83) el raonachos sanctaeque reli-
redeunl, ad escam discuinbiitit. Comilissa, utsole- gionis normam, sicut hactenus cernilur, ineodispo»
bat, parvulos praesenlari jubet. Responsum est ab suit, ubi et poslmodum in corpore quiescil (-4),
il!o qui illos absconderat, cura aliis eos pueris spa- faclus particeps benedictionibus, quas ille filius
liaitim longius exisse. Credidit illa, comedit, sed accrescens Joseph proraeruit, in quo solo Jacob,
inter edendiim quodam nalurali el pnesago dolore Iicet 12 haberel filios, suam generationem, id
cordis lacta intrinsecus, jubet quantocius parvulos B esl suse vel palernse siniil.iludiuis pulchriiudiuein,
accersiri, noti se comcsurara donec adventaverint. effudil.
Illi qui rem dissiraulare et celare volebal, nescius SPECIOSUS. In quo ?
quidnara ageiel, coniiii causam aperil et oslendit. JOUANNES. ln eo, etc. (Longiorem dialogum uipott
Qui slatim mensis rcmotis exilivit, super parvulos nihil ad rem facientem omisi.)
flevit, suarumque posscssionum bcatum Laurcntium 14. (ANS.C. 32) Defuncto, ut diximns, episcopo
heredem conscripsil. lllius devotio hic operala cst, Baldrico (an. 1018, Jul. 29), vir pietate insignis
illius consiliuni aliorum opus est.illius anitnae gratia Wolbodo, Sancti Martini Ullrajeclensis prseposilus,
habehda est. Ipsc eniin velul itle desideraniif.simus in episcopalum succedit, moribus iniptevit. Cui
templi Domini Nehemi.ls, apud plures civilalis hujus quantuin debcatur a uobis, non me video idoneis
episcopos, unum posl alium, pro hoc loco inler- posse consequi verbis. In renumerandis ejus benefi-
veniens, non anle destitit quin desideriura suura ciis jejuna esl verboruin vicissitudo. Ipse enim pater
suiniet oculi vidcrent. et lulor noster cst, ipse hujtis ecclesiae sancli Lau-
13. Primum euim domhtim Baldricum frequenti rentii pretiosus lapis est, ipse hujus domus coluuina
cl lamilinri colloquio repetens, nunc commiseratione et niurus est; nec dubiuin de hac dorao posse dici:
loci, nunC amplificationc meriloruih beali Laurenlii, " Fundamenta ejus in montibut tanctit, quae super
persuadebal uti ad*hanc soliludinem manum suae li- hujus sancti praesulis venerandum corpus fuhdari
beralilatis extenderel. Tandem obtinuil, etepiscopus meruerit. Sed hsec sequentia dabunt intelligi. Nunc
locum suo advenlu Isclificavit, ad allare accessit, ordinein prosequamur.
vota vovit, prseilia Cum ecclesiis obtulit, et ad ordi- 15. (Ib. c. 53.) Eum (85) imperator Henricus
nandam in intcgrura ecclesiam animum intendit. miro Jiligens affeclu, cum adhuc esset prseposiliis,
Ecceatilem Johawies quidam (82) gente Longobar- secuin assurapsit, sibique arctius astringens, in suo
dus ordine episcopus, el artc 385 pictor egregius, eura palalio retinuit. Sed, ul dixiuius, Leodiensi
a Deo ul ciedimus raissus, quia necdum venerat ecclesia pasiore suo viduata, convenerunt 386 ca"
tempus miserendi loci hujus, beatum vero Jacobum nouici ad imperatorem— adhuc enim non electione,
fratrem suum jam pius Jesus lionorare disposuerat, sed dono regis episcopus fiebat — mortem sui pon-
jam ei ecclesiam in qua a fidelibus suis familiariter tificis nunciantes, aliumque petentes. Tum vero im-
et rfevote ministraretur illi fieri ordinaverat; epi- pera tor praediclum Wolbodonem, licel diu muliumque
scopum familiari devolione adiit, et ab hac senten- renilenlemalquearaarissime fieniera seque indignum
lia sic ejus animum revocavit. Dixit enim nonsatis rj vociferauteui, eis tradidil; quem ut veluti patrein
illura agere prudenter, quia memoriam sibi non honorarent, benigne ainmomiil; ab illo satagereut
propriara struerel, non suum quippe, sed alienum diligi, cujus gratian: scirenl apud se pro niagno aere
esse fundamentum, cui superaedificare ipse djspone- censeri. llli de tanto praesule hilares multuraque
ret. Et quia prsedecessor ejus Nothgerus sancti Jo- laetificati, non enim ejus iguorabanl sanciitateni,
liannis dilecti Domini memoriam prsefixerat, nunc ingenti cum laeiilia rediere Leodium. Civitas omuis
ipse Jacobi fralris Domini ecclesiam adjungerel, ut applaudit venientibus, episcopo pro sua sauctilate,
eorura palrocinia sicul meriiis, sie et vicinitate con- clericis pro bona legatione.
jtincta forenl. Ad haec dubitanti, eo quod parvulanl 16. (Ibid.) Erat (86) autem idem vir Domini Wol-
hauc jara alloculus fuisset, quomodo quaesemel jara bodo tanlse proceriialis et corpuienliae, ut in multi-
NOTJE.
(82) Cf. V. Balderici c. 20. piae raeraoriae erectuin. MART.
(85) Olberlura Gemblacensera. (85) Hsee ainpli(icav't Reinerus in Vila Wolbodo-
(84) ln ciypta qJuam in lionore sancti Andreae de- nis c. 5.
dicaverat. Septilchrum ejus inarmoreutn cernilur (86)ibid c.6.
hodie in medio chori ab yEgidio Lambrecnl abbate
«81 CHRONIC. S. LAURENTII LEOD. C8J
iinline populi devote se circnmdantis quisitam esset A brevi revocatusralione.graliam illi suani reconciltat,
cunciis appareret, et superomnes scapulo tenus dicens illutn vere sanctum, sc vero peccalorem et
eniineret. Verum cum nmlta ei pro consuetudine reum : illum debere honorari, qui Detim allissinium
essel abstinenlia, nichilominus laraen roseus in eo imperiali neglecla majestate sic honoraverit; illuiu
vultus renitebat, imo ul scriplum est: Lux vullut in regno suo plurimuin valiiurum nftirmabat, qui
ejut non caden* in lerram ampliut radiabat (Job regno Dei amicum se et farailiarent oslendebat. Itnt
xxix, 24), amplius videri hoiteslus erat; sanciis liiimanum iraperiura firinissiinuin esse, cuni illud
aeqnandus pueris, quibus regius illc cibus faslidium causa regni Dei mintis valerct, cum existiinalioiie
generabat: nam, cuni ei quotidie Iauliores cibi, ut illius vilesccret. Et impendio, inquit, postuto ttt
tanlucn decebat pontificero, apponerentur, paupercs humanitsimtim inceptuin religiosa cttra non deserat:
ille admilti censebat, quibus apposilas prsebens de- his enim mnxime nuirimenlis regnummeum slabiliium
licias ofiiciosissime ministrabat, pane et aqua ipse erit; noii quod verear ne diiigenlia lualali laude len-
ronlenlus. Erat enim valde compatiens, ct supcr lescal, quin potius spero bentvolentiam tttatn, si quid.
afHielos adeo pia gestabat viscera, ut plernmque pleno potest adici, largiorem; qttia bonis (amiliare est
cum nichit aliud haberet, tapelia vel aliam ecrlesise sludia bona cumulare, quorum gratiam seiilittnt non
suppellectilem pauperibus largirelur, donec a ca- B perirc. Ita vir Doinini regiam mngniliceiiliani placa-
merario sno rcilimerentur. Vigiliarum qitoqtie et vit, et Dci omnipotentis gratinin non amisil.
afgoris ila patiens exstilit, ut sacpenumerodorniieti- 18. Ariiulfiis comes Graudevadensis (89) conlra
lilms ceteris, discalcealis in ecclesia pedibus perno- Fresones dimicans, victus fuga snlutera racditatus
ctarei. Et sicut de sancto Jacobo juuiore legimus est; sed praeventiis ab illis occisusque nequicquam
(87), quod mullis genufiexionibus nervi ejus in mo- attemptavil. Cttjiis morlem Tlteodoricus filius ejus
ciurocamelorum obduruerant, sic pedes ejtts crebra ulcisci aggressus, totam pacne Fresiam igni ferroque
nuditate el laboris usu callosi eranl effecli. Solet ,v otnniqiie nocendi arte populalur (An. 1018). Ad
enim aitestari quidam familiaris ejus, quod inler quein debellandum Godefridus dux Lotharingise nb
lavandum pedcs illitts frigore el glaciali viaiuni iinperalore raissus est, et conserto prselio, vox re-
a-pcnla:e aduslos videril, quninvis hoc omnes suiii- penle, nescilur unde, ab omnibtis attdita est: Fugite,
nto coiiainine, exemplo Douiini huinani favoris in- (ugiie, capite, capite. Cunctis acltitum instar locus-
stabilem auram devilans, diu celaverit. Rcferatn iaruin fitgientihiis, raultisqtie adversariorum hinc
unutn adhuc sancti hujus exetnplum, magnuin cou- inde percrapiis, dux ipse Godefridus ab hostibus
stwiliac illius indicium. capiivalui'. Pro cttjus liberatione venerabilis episco-
.17. (ANS.C. 54.) Memoraliis (88) imperator Ilein- C pus Wolbodo, eo quod sibi nolus esset et carus,
ricus quibusdam sibi faiuiliaribus roale credulus, de (ransmissus esl. Qui lanquara fluminis impelus, qui
illo aliquantuluin erat suspeclus, cl ab eo falsa kctificat civitatem Dei, verba pacis et concordiae ubi
nnimi suspicione aversus. Quera episcopus placare de conscientia bona et fide non ficta eriicluab.it,
saltera niuneribus vnlens, quemadinoduin Jacoh ct quasiqusedara caeleslis virtus, aboinnibus omninn
fratrem suum Esau, aliquanluluin pecuniae illi ohln- est reverilus. Qttid mulla ? Prnedonibus veniam ab
turus venit ad curiatn ejus. Nunciatuui est impcra- impcratore obtinuit, duccm sanum recepil, pacalis
tori ingentibus illura cum rauneribus advenlasse. omnibus, bellorum impetus conqtiievil (An. 1019).
Diesquo se illipraesentare delmissetindicitur; sed ea 19. Benediclus papa Romanus ab imperntore pro
ncjciesuperTenieiililiusomnia dislribuit pauperibus, quibttsdam regni el ecclesiae negoliis invitalus, in
i>ono consilio malens inde superni regis acqttircre Gallins venit; multisque episcoporum ad synodum
graliam, quatn humanum sibi conciliare favorem : unde unde coiifluenlibus, multa ibi ulilia, multa ho-
Meiius est enim, ait Psalraisla, sperare in Domino, nesta dccrela sunt, quse omnia hujtts nostri Wolbo-
quantsperare inprincipibus (Psal, cxvn, 9). Craslina donis astipulatioue fuerunt subhixa. Imperator enim
die ad iraperaloreni jam securus sine mtinere introi- p. quamvis archiepiscqportim sunrum multa esset attcto-
vil, qtti ante cum muneribus ingredi formidalial. ritate et scienlia suffullus, nicliil tamen eral firraura,
UhitiainessetquodatlHleral rogitalur. Sttperrenerunt, nicbil stabile, tiisi illius corroboratum fuissel con-
inqitit, tegis el impetatotis noslri Dei lega.i, cttipet silio et sauciiialc. Grattisque erat omnibus, noit
iltos omnia transniisi: non eii.m ilium tibi prwpontre miniis bisqui venerant cum papa sanclissirao.qiiaui
dubiiavi, nec spero quod te ilti prwponendum cr«'t- eis qui erant cum rege memoraio: fuil. enim non
thaveris: et enitn in manu ejus, omiieque regnum solumregalibiisperiltisinsiiluiis, scdin ecclesinslicis
mundi, ei cuicunque voluerit dabil illud. Imperalor quoque perfeclus discipliuis. Ordinavil (90) quippc
VARI^E LEl.TIONES.
u vtrbum ex Anselmi lexlu lervalum, pro quo fortasse, cum Iteinero, soleb.it tegendttm erat.
NOT/E.
(87) Etisehii hisl. Eccl. li, 23. Sigeberlo an. 1018,1019. Exscripserunt Reinerus
i88) Ex boc cap. et Anselini 34, Reinerus c. 8 c. II, et jEgidiiis, p. 247.
ViiaeWolb. coinposuil. (90) Cf. .«Egid.p. 250.
(89) Id est, Gaudavensis. Amplificatn haec stinl cx
PATROL. CLXX. .'•..•. .'..',. m : ,. .
 883 RUPERTI ABBATIS TUlTIENSIS 681
in die biiticio pasclise el iii assumptione Domini clie- \ custos michi ac bellalvr fottittimut eit. HtfC eo di-
que pentecosles de singulis ecclesiis clericos cnmi cente. recessil inimiciis.
sollempni processioire ad majorcra ecclesiam conve- 22. Illi (93) aulero taliter rcgrotanti apparnii bca-
nire, dulcesque ex ipsis sollempniis canlilenas ini lus Latirentiits, et familiariler nlloqticns: Quinla,
nicdio lempli decantnre. Mnltis praeterea ulilitalibusi inquit, feria mecum eris. O tcrque quaterqiie licaltiut
et honestis ecclesiam consuetudinibus perornavit; ; liliittn, quod cum tali rosa plnniari meretur iu borto
nam clericos dotninicis sacrisque dtelnis ifi lineis; sanctoruin; r.on qnidcm ipsiim est rosa , quia uon
c.indidalos, quod sigiiutn constal esse inriocciilisr,, rubei passionis sanguine, scd c\ viciuitnie rosss
ire insiiltiit: in advenlu aulem el a septungesiinai inetius complacelin sua confessiotic etpiilcliriiudine.
ttsqtie in pascba cajipis nigris tamquaro pcenitentesi Acceptn ergo lanlae prnmissionis grnlia, clericis et
c-ircumaniiciri perdocuit (91). majoribus ecclesiie grniiilabtindus cnuntiat, illis sibi
I 20. Praediclns (92) rex sanctum Coloniensem ar-. congaiidentibiis pariicr et incereniibiis, quia piuut
chiepiFCopum Heriberlum multis affecerai injitriis,p erai gaudere, piumqtie flerc pro lanti viri migra-
eo qtiod lanccarn et coronam celeraque regalia, lione. Ipse nd dietn iltnm dcsiderantem prsepamt
nonnisi nobilium judicio tradidisset illi, ditiquei animam. Cttm ergo gravi dolore crnciaretur diutius
'
B
tnagtise inlcr eos fuerunt simtiltntes, diu ecclesia! iu cin«TCct cilicio rectibans, accersilo Johanne ar-
omuis iu hoc sraudatiznta esl, miilluraque attrila ct chidiacouo puslcn pnvposilo nit : Neminem , carissi-
coinnioia. Qua de re vir Domini Wolhodo vable an- me fili, ab ingressn islo arceri facias, ted ingredittn-
gtislialtis 387 est> ,u,n (l"'a ^egi familiarissinuis ; luf omnet, ut videant misernm Wolbodonem, videant
erat, ejtisqtte saluteiii el bonorciii ditigebal, tiira, fuiurum mix vermem et cinerem. Aspiciat grex pa-
quia arcltiepiscopus, quem ilte offeiiilerat, suus do- ttorem tuuin, sit memor illim extremw horw, inqna
iiiinus sanctusque bomo esse virttitihus etiam ma- videril suttm pontificein ullimo agone deficere. Mea
nifesiisclariierai. Monet ergosecretitis imperaiorem, tidlem pwna sil ei ultimw diei memoria, fadt exem-
ne coulra sanclum Domini ttlterius iram suam pro- pluin, ipsa uoit fncii eloquittnt. Plus tti exemf4o
telaret; jiisiinn esse Dcoque placilum, ul qui illum docere, quam voce.
sine cnusa injuriattis fuisset, gratiam ejus cuin sa» 23. Interim (94) vocat abbatcm Sancli Remacli
lisfaciione prior ipse repeteret. Memorem eu^i esse Poponcin, eiqtte ordinandi bujtts inonasterii curara
vcvbi domiiiici: Qui tangit vos, langit pupillam ocitli comtiiitlit. Ubi aulctii venil dies qtiinla- ferisc qui
mki (Zach. n, 8). Melius essct si faciem Doraini desidcrabatiir, expectantent illura jam dissolvi et
prscvenirel, qtti injurias scrvorura suorum graviter /L _ esse cura Chrislo non laelilicavit desiderii sui effe-
vindicnrel. llac illc oratione flexus, Coloniam venil, ctus. ¥Itaque cor sunm trislis insptcieiis, culpain
, tn
in die nntnlis Domiui cornm omnibns archiepiscopo se deprchendit, videlicet qttia visionein tanlse digna-
salisfeeil (nn. 1020). Itn prnvoritm faciio, qti» occa- tionis dignis jiniiler el indignis plus justo Isetns in-
sicme bujiismodi creverat ecclcsinmquc ajflijc.-mni, noliiil: accitoquc Wielando clerice familiari suo el
caSsala est. rebgioso, auctoriialeqtie divini tiominis ilJiimastrin-
21. (ANS.C. 3i). Interea saccrdos Domini malto gens : Video, ait, qnid juslilia lemporum, quid catisat
anie sui exilus diera gravissirao stomachi languore nostrw bonilas, quid cura ttttt, si tam tibi cordi sum,
cruciatus est, ulsi qua forle conlraxissel delicla, efficerepossil: nam coronam meam perdidi, nisi pro-
iiifirmitas sanaret diuiiirna : flagcllat enira Dorainns pitius Jetut mitertut fuerit ntichi. Feria quinta re-
onmera fiJium quein recipit. Cuin auiem in sollem- nire debuit, et non venit, quia illumcredoexacerbavi,
pnitato paschali niissarum ex inore sacratnenta ce- eo quod visionem ejtts ontnibitt incaule prodiderim.
lebr.issn, tanta se debiliiale sensit coiifectuin, ttt Fac ergo vamtlare me quod deliqui, ut merear tettinm
sutitn propediem atlesse uon dtibitarcl exitum (an. hiijus delicii. Iicc tlicens, vincitisqiie ab itlo, coi pus
1021, Apr. 2, c. 35). Jam res clepera et ancepscsse larrgitore depressum pius pcenilens verberibus sub-
noit puterat, quia toto rorpore defecittm stii sentie- iOjccit. Itaquc ferin quinla subsequenlis bebdoiiia;l;e
baU liaqtie parari sibi stranienla viieijue ciJrcium venil pmpiiins Domiuiis Jesus ; cttjus ille imagiiiem
jtibcf; Itiscinere supcraspersis, in eis se vereforiu- jim in tiliicno agonc positus offerri sibi jussil, dc-
natiis scnex coinposuit, ciiin ecce vidct diabolum votus nccepit, osculis oris stti dititissime astrinxit,
poue adsidenlem. Qnid lik, inqnit, adttas, o inimice lncryniis rigavit, ciine tersil, pio cxcmplo iilii.s
ttrilalit? Rtctdt, recedt, cruenta beslia ; Doiiiinus peccairicis de qua dixit Dotninns discipuiis suis :
ttttxiliator meus, ideo non sttm confnsus. Nichit peri- Anten, amen dico tobii , ttbicuiique prwdicitlnm
cuti ttt tperanitbut in illum. CreJe michi, non pnv- ftterit erangelium hoc in tolo mnndo, dicelur quod
vatebis advertum me, nichil in me funetti reperies; hwc feeerit in memoriam 'ejus (Malth. \x\\; 13).
littt enim peccaverim, tamen faciem Domini in con- Igitur (Ittm bis inlcntns omniiwcsset, intcr ijisa
fetsivtte ptwoccupati. llle me tecipiel, it(e conltu te iliilcissima oscula euiii vocaule DODHIIO, gcncrosif.n
NOT.E.
(91) Evraclo lioc tribuil Rcincrns in Vila cjns , No,<iium secuti siint Reinerus c. 9. el i£gid.p. 251.
c.«. (93>Cf. Reinerura c. 12, qnt tiostro ustis esl.
(92) Cf. Sige* 1021. Sed Wolbodonis nce ibi nec "(M) Exscripsit IteiRerits, c. 12 15.
iu Vila Horiberti a Rupeitu sciipla ulla raeuiio osi.
685 CHRONIC. S. LAURENTII LEOD. SK6
illitm cotilemploreroqne omnis potenliae spiritum A ex oppotilo illius extra tcdcsiam beati Laitrenlii,
non emisit, sed ejecit (an. 1021, Apr. 21). Ilaque exlra parietem stpelitt me. Tradensque sancto Lati-
a.niraa sancla in gaudium Domini sui recepta, cor- rentio praedium in Wasegga, qund nuper a Roberlo
pussanctum omni veneratione dignum,inbaceccle- archidiacono comparaverat, el quod soliini resi-
sia sancti Laurenlii honorifice condilum cst. Abhas dutim, quatuor marchas auri, undc postea faclus est
autem Poppo conimissam sibi Jiujtts ecclesiolae cu- calix optimus, spondebat quod si spalium sibi da-
ram fideliter executus .fuisset, sed Salan qui sem- retttr, universa quse luleral in intcgrum restiiiieret.
per, ut dictum est, huic loco slelit ex adverso, Sed non expeclatus obiit, el hic, sicut pctierat, exlra ,
invenit quomodo et per quos adversari posset. eeclesiam sepnllus esl (an. 1025 Jan.). Ibi tamditi.
24. Nam (95) Durandus faclus episcopus, non niidits el sine tecto j'acuit, donec ecclesia nova fun-
secutus est praedecessorem suum, vel alios qui daretur, el tunc anipliata domo muro inclusus etsttb
plantaveranl vineas, id est ecclesias, devolione sua; lcctum admissus esl, et hanc sepulturam quae bacte-
sede conlrario tulit, et parlim miiilibus dedit, pnr- nus cernilur, abbas Slephanus pro veneratione epi-
lim ad mensam episcopii relinuit ea qua? bento scopii super illum composuit.
Laurentio sancttis anlecessor stitis Wolbodo oblu- 26. Hic esl abhas Stephanus mnlutiniis et primus
lerat. Nam quia necdum posili fueranl, qui in hoc B hujus vinese quam Dens hic planlar: voluit opera-
loco Deo mililarent, leve pntavitsi ea quse ante ini- rius, qui 55 annos et dnos menses, longtim videli-
liliam prseparala fuerant, nemine sibi contradicenle cet diem propter spem denarii in hoc opere explcvit..
lolleret. Non est recordalus miseralionum Domini, Sed et antequam ad hoc opus vocattts fuisset, prius
qui illum de paupere nido in quo natus est et altus etiam quam sanctum monnchi propositum susce-
est, eo usque ad summos provexil proceres, ut do- pisset, non olia foris sectalus csl, sed ubicunquc
minorum suorum doininum cl episcopum constitue- fuil semper iuvinea Domiui laboravit; nam el idco
rel. Non, inquam, recordatus est misericordise cum esset Sancli Dionysii canonicus, sancto Wol-
quam feceral secum venerabilis episcopus Wolbodo, bodoni episcopo adhttc viventi solo primuin aspectu
cpii imperalori quaerenti clericum scientem littera- complacilus, cum ille de qualitale ejtis a fralribtts
rura, uniissis aliis eura pattperem commendavcrat, ipsius sollicite requisisset, et laudanda didicissetv
rogans eiiam ut super eum ponercl oculos suos; familiaris ejus facltis est et prse ceteris carissimus.
quodque imperator episcopi commendationem lania Hoc eo die conligit, quo ille prsedicti marlyris dedi-
gratia dignam habuerat, ul eum httjus civitalis cata ecclesia convictu quoque suo fratres lselificavit,
episcopum, et ut dictum cst, dominuin doroinoruin hic ul cellerarius servivit. Invilatiis esl ergo, dispo-
suoruin facerel. Ilaque visio dura apparuit illiserael " nenle ut credimus Deo, qualinus cui semel viventi
et ilerum proplci hoc. complacuisset, in ejus defuncti conttibernio pereu-
25. EraJ (96) atitem liujusmodi visio : eitmdem niter commaneret. Sed hic in inilio dolorcs habuit,
venerabilem episcopum contra se stanlem el se acri Utparlurienlis, eoquod etepiscopus (97)locumpeni-
rultu intuentera, elemosinam qtiani a se Deo et lus negligeret, et cuin bis qui secura venerant, vi-
marlyri388 ejusoblatam ipse abstulisset repetere. delicel scx fralribtis, necessariis cgerel. Cum igiliir
Quod cum ille suis nonnichil sollicilus exponeret, humilis servus Clnisu velul exulem se et egenuni
aiebant, maxime hi quibus rapta largitus fuerat, non conspiceret, etprohoc loaqcirca sepulcliniui sancti
debere eum somnia attendere, hominem enim sa- poulificis totis noctibus flerel et oraret; qnadain
pieniem illum esse, niultas quippe curas seqni nocte, post uberes lacrymas, cum rcsidens dcflexo
somnia, ideo hsec illnm dormientem videre, qtiod inier manus capife paululum obdormisset, boc inodo
vigilans similia traciaret. His et hujuscemodi verhis illum divina gratia ibidem consolata est. Vidit assis-
aduiantitim lingtia facile oinnem limorem de corde lere sibi juvenem speciosum ac splendidum, qui a
ejus elarabuil. Ecce atttem terlio apparens sauclus pio patre Wolbodone se esse missum assereref, isqtiu
et illo potentior episcopus Wolbodo in virga furoris D consolans eum : Tu, inquit, nunc quidem tristitiam
venit, roissus contra ettm dttrus nuncius, el commi- habet, ted in proxitno esl ut hwc trisliliq lua corivtr-
nans terribililcr ait illum non ,possc ditttius vivere, talur in gaudium etenim sanctut Laurentius tanr.tus-
jnin enim securim nd radices nrboris posilam esse, queWolbodo locum huncpariter anle Deum tissum-
qiiia fritctum malum in bonum noluissel convertere. pserunt, el fundamenta ejus in iltis sanctis montibtu
intcr bnjusmodi verba gravissime illnm cecidit, sunt, et quamdiu fuerint hic inquisitoret regni Dei,
ijjiem el statim praevia morlis segriludo corripuit. aninia quw necessaria sunt corporit adjicientur eif,*t
Expergefactus ille, clamoreque ejus familia turbata hoc erit libi signum. In proximo episcoput flante spi-
est; convocat arcbidiaconos alpritnos civitalis, et ritu Dei huc animum suum applicabit, el de grantii
narrans|quae viderit: En morior, inquii, ad miseri- periculo in quo nunc etlenalant, hoc in Ideosuw spei
cordiam domini mei tancti Wolbodonit me proicite, figel arichoram. Ecce ei is (raler qttem hodie miltit ut
NQTJE.
(95) Ex hoc cap. et Anselmi cap. 36, Reinerus (97) Reginardus. Sequcntibus Reincrus usus esf
eap. 16. concinnavit. in Vita Reginardi c. 5.
(96) Reineru%V. Wolbbd. c, 17.
 '
687 RUPERTI ABBATlS-TUiTIENSiS 6%'
nrf restiinenla compannidn inuluum aliquid accipiat, A . se pollicelui'. Quo auilito idem coincs celeriter d,>dit
cttni venerit ad (ortim terum verialium, prwparatum a operatn ul ille adesset.
ittnCtoWolbodonevirum inveniet, qui quanlum necesse 29. (SIGEB.1054.) Iloc tempore, Frederico Mosef-
esl gratistribttal.rMs illeacceptis cvigilaiis, confestim lanorum ducemortuo, quiamaresfilios nonliabebat,
fratremRenunrdum, quem ,id Viseti fonimireprsece- quibus ducalns competcret, Gozelo dux, inipetralo
peraljam egre9sum,jaravadenlera revocaricilinsim- ab imperatore etiam Mosellanorum ducalii, in Lo-
perat. Exposita visio oM, ctinctisque gaudentibus, thnringia nobiliiis prineipabnlur. (SIGEB. 1035.)
ctimdemfralrcra abite pneeipiens, cx cjus evenlu fir- Burgitndionibus (100) veronnn desistentibfis n con-
niius ditlicit quid de ccleris oraculi dfcberet sjierare suela conlra regem siiiim insnlenlia, rcx Kodul|>lms
promissis. Ille qttipffo sraiis in foro, el aquodnm non regiuim Burgundiaf! Conrndo impcralori trndiilit,
srlii noto interrogatus qnitl qusererei, cum respon- quod n letnporC AriiiiJfi impcrntoris per amios pla»
tlissel se a sancto Wolbodcme niissum, ut fralribiis cjuaiii 150 genlis suce rcges leiraerunt, sicque Bur-
deferrel aliquid vesiinienloruin, nec se hnbcrc pre- gtindia iteriiin tcducta esl in provineinm. (SIGER.
lititn, scxagitita probatse inonelae solidos ab ilto s-alis 1056). Odo autcin Catnpaniensis reguura Rodutii
htlaritcr iribuente Isetabundus accepit. rcgis nvunculi sui n Conrndo imperaiore nepoie sr.o
27. Inlerea quidam ecclesise nostrae mansionariiis, B • rejietens, ut snl) co regat Riirguniliani enTtgitat.
bonio paitper ct exiguus, sed forte apud Deum nie- Quod ciim ei rcx negassel, ille conlra eum bellans
rrtis magntis, miraseqtitedam jiervisiones iiocturnas Lolharingiam iucnrsal, cnslella oppngnat, urhera
andire et videre perhibebal. Vadensque per civila- Leuchorum, qtricTulIus tlicilur, obsidel, el in niil O
tem leslis diebus Simplicitalc rusticn, ct qundnin temperal ftirori suo. (SIGEB.1048), Erat lum tem-
qttse veroruui paupertnn est liceiilia, palam ontuibiis poris ejHsdeni civiintisepiscopus domniis Bj-iino,qui
proclamnbal, sanctum Lniireniiuin snnclumqUe posiea fnclus |>apa ecdesLc IVjnianse, vocatus cst
Wolbodonem in Publico nioiiic conimune liubcre noininis hujus iioniis Lco. Hie tamlnefuit s.incliuiis,
ltospitiura, eos totis noctibus mciiri suura habitacu- ul ciiin atl cupesseudam scdera nposlolicnm Ito nniit
lum, et quia parvum cis vidcrelur, condixisse eos lenderel, audivit voecs angelorura canentium : Dicit
vetus debere dirui novnmque fabricari. Ctimqne Dominus, ego cogito cogilationes pacis etnon afflictii,*
nitiltis osicnderet, diccns : Ilucnsque iri longum, sic nis, (SIGEB.1037). Ijise vero, cimi in pnpnitt paupc-
iritatum, tantoque in ttlluin sttas lineas ipsi telende- rem leprosiim anle forcs olfendisset, eutii foluin
runl, taradiu slolidum el ins.iuiae proximum ctujcli diligenter in icclo suo co!locavil,qttem cum rcscraio
eredidernnt, donec universa ellccltis vera esse pro- ' oslio non invcnisset, in paupere se Christum su--
biivil **. cepisse obslupuil. Ipse ergo, ut diximus, olssessa
28. Anno domiiiicse ineirnntionis 1025. Reginar- civitnte sua ab illo tyranno, orabat Deiim allenlttts,
diis post Ditrandum lit episcopus. Hic (98) non IIl aitxilitim inisericordise suse milierel sihi qttaato-
ulteudens oslinm — dcbeuius eniiii ntl gloriam Dei cius. lilc laincn uichilomiiius saeviil, custnimqire
ofe libero peccaluin propalarc pcenilenlis, sicnl Baritm obsidet ct capit. Tnm nncipili perictilo per-
a*dulleriitm Dnvid el homicidium , sicul hegnlionem iunlus dux Gozclo Leodiutn venil, doninumReginar-
1'eiri, sieiil Mnriaeseptetn dsemonia. — bic, iiiqiiam, ditni episcoplrni rogal pluriinura el obleslaiur, ut
lon alieudeiis ostium , aliunde asccndil in ovile-< non soluin sibi, veritm cliain oinni Loiharingia?,
ovium. DeSignalus enim ad episcopalum Viriltincn- ' irao vcro nniversosubveniret imperio, quod aclerno
sem, ipse Leodisnsem ecclesiam eodcnt teinpore notarclur elOgio, si praevaicrel praediclus 0..'o;
Dnrando morttio prsesulo vncantein raagis ambivit, omnes Franeigenas oiniiemque Burgundiam conju-
mliloque Cunrado lunc temporis imperalorc, pecti- rnsse cura illo, nichilqtie nliitd medilari, nisi irni|)-
nm obtinuit ul Optalo jiolireliir. Hoc igilur episco- tioncm in rcgiio Roniano. Hitjas, inquil, nobts cttrw
pntti adeplo, abbas Poppo cura hujus loci, c|tium a ; absolulioiient diligentia vettra itsu explorctta promittil.
sancfo patre Wolbodone susceperat, quia jara de JJ Nicliil mornmini, ntichi satis subsidii esi si venitis.
illa desperare ccepeiai, se ahsolvit, et prodicto Sed vereor irtdnlgere verbis praconii veslri, ne proxi-
episcopo in manuin reinittit. Tunc agente enixius miis esse videar battdienli, quatnqitum dutce sit cer-
apud cpiscopuin ssepediclo coinite Hczelone, ut laineii famitiaris officii. In defectu rerum nichil operw
abbatem loco prseficeret, el dicente scire se Virduni esl indtttgere dictit. Ret ipsa veslram sutis excitat
(99) qitemdara probatae vitse monuthum, nomine experieiiticim. Episcopus habilo cnm Mii» cons.Iio,
389 Steplianum, quoiidam hhjiiS civilatis canoni- sntini poliiceiur auxilium; pnccedcret ipse, ne ah-
cuiii; cpiseopus, si modo ille dedficatur, facturum senlia ejus hostibns andncia, suis vero crcsecret
VARI^E LECTiONES.
" Explicit liber quarttis. Incipil qttinlus. cod.,
qttai a Ruperti opere aliena suni,
NOT.E;
(98' Eadein Reinerus c 1.1. referl. , , (100) Reineri c. 8.
(99) Apud S. Vitontiui; cf. V. Richardi iibb. c. 12'."
 689 GIIRONIC. S. LAUHENTII LEOD. 690
limor el desidia : siibsecaluiiim se cititts cum smis A . 30. Interea (lOl^jatucpiscopo Rcginardo diviiiiiits
paratus fuerit excrcilus. Dux Ixlilicntus promissis cueperal agi qtiod Doininus per prnphciam duit :
ejus, qiieni sciebal niulliini valere in ejusraodi, tinn Venies usqite ad Babylonem, et ibi liberaberii (Mich.
. fl sapientia quae inultum pncslal iu aile ht-llica, ac iv, 10); venernt enicn usquead Babyloneni, iugenlis
(inbiliuni milituin iniihiliidiue qn;e sub eo eral, prO- scilicet peccali coiifiisioiicui, et ibi respectus ab illo
percrecedil, siiosqueojwidolieiificai, quos in magno qtii res|Hcil leirani et facil enni tretnere, quorespi-
incerore varioque curaritni :t'siu rcliquerai, Nec ticnie Pelrus llcvil aiiinre, trcmuil ipse et flerti,
lamen congredi ciim hosle aiistts fitit, douec cjiis- lcrriius periculi sui tnagniltidiiie. Jgitur ul iibera-
cnpus adventarei, ilouec sua excrcitum prsescnlia retur Deuni instanier ccr-pilexquircre inanibtis suis,
l.ciilicaret. Mox tii ille nilvenit, divisis iu procinctu seniieiisque quod esset vinclus uinnibiis, ci qttod
pcr turroas ct cimcos niililniii nlis..persnjinutibiisqtie iiisi *6dclectis vjnculortim nodis snltitionein mere-
. Jiiuc inde lubis, comraissuin esi pr:cliuni, diuqtie reiur, vadit Romani ud pedes npostoloruin principis,
incerla belii alea decoxil exercittiiu (Au. 1037 Nov. ut feiruni quo vincius esscl solvendi poteslaiom hn-
15). Multiindo quae 'cum boslibus eral, victoriain benli suppliciler dctegcret; ct cum aniino jaiu,
illis promitlcbal, lios innoceuiia sola prolegebat; exetuplo legisNinive, de soiio suo descendissel, vad.t
superbia illos armaveral,istos justilia. Odoprinceps B tanien cttm tam ingenli ponipa iiobiliunj, ut non
hoslium, siuislro cornu protrilo, raililes suos con- tam peregriiialio qiiam ex,erci|us creclerettir, aliis
vcrtil; loimn belli negotium in episcopuni agii, a pro honore, aliispro siin devotioue secuni proli-
ctijus se ntililihus cernebal prse oinnibus et scnlic- ciscentibus; tanlp uliqtie veiius peenitens, quairtn
bnt preegravari. Episeopns Dei auxiliuni in prseseiiti inirnis jnultiludinem iiotoniin in eo quod fnciurtis
discriininc invocans, nobiliuni menles juvenum euat erubescens. Cunt his iiaqtie nigresstts Romaiii
horlalu paterno excitabnl; senibus ut pristinse nic-t Ct aposloloruin principis ecclcsiain, .i.ox ut 390
. mores essent industriae, neve sttprema virttis nularct aposlolicura Beiiedicluin (102) infttiiiis esl, in coii-
prsedicabal; illius gesla nobiliter oliui declarala spcciu ecclcsiae stiorumque coraitutn cum ingeoti
inemorabat, hiinc cx noraine proprio coinpellnus, ut gemitu ad pedes ejus procidil. Moli omnes maxiine-
furtitcr lioslcm caclcict exorabnt. Cozelo dux reco'- qne sui sinpere niimculo. Pr.Tocciipant vcrbo ki-
lcetis sitis, quos pnlnntes revocaverat, legiones ciyuiLU,vocemquc cjulaniis poiius quani loqtienlis
ilcralo reslaural, cum cpiscopo fortiler prscliaiili . sjngttlius intercipil. Iiaijiie tanquaiii Lazaius acl
gradtira firmnt, ferrtim denuo irabre letliali conse-' iiiagnara Domini vocem concussus, cum requireret
i-itiir, plurima mortis imago verlilttr (JEneicl. n, aposloliciis, el cnusnni expeclarct, ininqiiara tle
t;
569); cpiscopus a laterc lacessemcs proludil, lectas sepulchro tolus prodiil, qualitatcni stisemortis falc-
rclro legiones iinmisit. Albcrfos coines Namticensis, ttiretvinculi quo crnl compeililus, scilicel qtiod
qui ciim epigcapo eral, ilum |>r;e nimio zelo hoslem episcopntum quciii non iiieruissel pcr graiinm, obii-
coniereiiiti in cotiferlissimos hostcs incursat, ttnde iiuisset per iicciininii.i. Idcirco se velle diraillere,
iinile tclts obruiiur, sc.l dum cedere censel esse ait, sic raale acquisiiuiit; non dubilare dexteram
pttdori, CIIIUtmillo liosliuni detrimcnio non inultus lnaiinm suam, quia se scandalizaiel, abscidere ct
periniiltir. Crevil in ndversis virlus : qam cpiscoptis projicere a se ; niclius qttippe esse cuni una mnnu
etmi dttce, cernenics comitcm interiisse, jatn lokis privalura ad vitara ingredi, qiiam duabiis nmnibns
liabcnis in hoslem irruunt, Odonem riiin omnibiis poienlein potcnter loriiienta pali in gclieitnaro ignis.
suis nohiliorihiis inlcrimiinl, ceterostibi ubi pnlanies Itai|iie secuiiduin stiiim ipsius judicium, apostolico
confodiunl. Nec apposuertint ttl:ra Frnncigenae fiues (|uoi|iie proseqiieulejtn nmgis cxpedire, cinii snpcr
Liilbafingioi utii incursnrc. Lctica civilas diuti«a nliarc bcnti Pefri bactitniii paslorafeni tlcpostiisset,
obsidione allriia jamqiie, nisi divina affuisset mise- apostolica bencdictiouc absolutus, privaius abtre
ricordia, in dediiionem ftilura, liberalur. Episcoptis jubelur. Cum hi qui secum erani mcercrent, gatide-
l$runo,qui illa obsessus lenehaiur, gratins Dco agebal, bat ipse, sicul qtii essel solulus a viuculis, abslracUis
e\auditura se fcire subaclis praedonibus, Episcopns V ab inferis, suscilatus a inorlui.s.
Rcgiiiartlns vicioiia plena potifus, et ab oninibus 31. Inlerea recogitaiis aposiolicus raisericordttis
uingiiifiee glorificalus, Leodiuin rcdil, el pro cuncfis ictim illo esse ngenditm, neque enitn eura ceperat
stioram, qui in expedilione oppelieranl, obtulil Deo in glndio ol arcn stiQ, scd ille ulfro prodide^at
sacrificium landis, feiclaque est ingens lsclilia deliclmn auuiii — IKIIDcl Pciiuni, quia uJtio fletui,,
itiiperalori Cojirado ciinclisqu.e primoribus aulac; rcsurgens Dominus ex nomine revocavit apostolum
dwnnu» Reginardus ab ituiversis pncdicatur, qui ad apostolatum— lcrlia die miltcns, vocari ad se
laiiiniii imperii hosiem protrivissel, ef quasi oppro- jubet eum Leodiensera exepiscopuin, el allotpiens
briuin absiulisset ab lsraei. eum : Qttonfn»», inquii, llaclenus ul negotiator ie-
VARI^ LJCTIONES.
'* Altera neqalio deessevidetur.
JSOT/E.
(Itilj Ilcin. c. i. Apud Anselmum nultum horum (102) nonum ; sed Rcincrus Joaiincin nominat^
xes.igitim ost.
 491 RCPERTI ABBATIS TUITIENSIS «92
. diiti in tempto Dei, el hoc agnotcent, non expeclalo A , ctique Pctri Gemblacensts, vir lotus ex sapientia
flagello Doiniiti tttam ipse cathedtam evertisli ; nunc virtutibusque factus, et Huneco fraler ijisius epi-
in itomiite Christi et ex auctoritaie Pelri apostoli scopi, et Meinerus 1Tlunc tcmporis judex civitatis.
accipt curam ct rtgimen tanetw ecclesiw,et ptrma- 33. Nec itlud inter pratereunda ponenduin vidfc-
ntnt in ta, fac dignot fructut pwnilenliw ; tecundum tur quod accidil (103). Arbuscula qusedam , qttam
pottibililalem tuam pasce pauperet, et tubttva in vulgo salandrain (104) nominant, extra fundatnento-
. ntcettitalibut dtficientes, et si poles, alieujus saneti rura ambiluin relicia fuerat; hanc supramemoratus
ecttetiam adifica, ut, cum defecerit, retipiat te in somniator omnine longitudine eeclesise coneluden-
. tcltrna tabtrnacula. Hoc vero expertum iu se quam dam esse perhibebat. Jam parietes nen mediee
: bonum sit prseoccnpare facietn Domini in confes- surrexerant, et itle nichilominus ila futurum esse
sione, auctum benedictione Domini ad propria remit- confidenter asserebal. Nec e»m hsec sua conlidentia
til. Itaque revertcbalur, itlud in se habens simile fruslratn est. Venit quippe praedictus fraler epi-
- David, quod sicut ilJe, cum
fugisset a facie Absafon scopi, el inspecto opere vituperare ceepit etdete-
ftlii sni, iterurii in regnum suura est reduclus, ila stari muluim sibi displicere niensiones longiiudinte,
ipse, postquam fugerat a facie peccali, mali vidcli- dominuin suuro mttilo melius posse perficere qnod
• cel • incboaverit. H;ee dicens potcntcr ac lidncialiler
filii, rursus in regmtm ecclesise reverti tnereba- B
tur. - ojierariis imperat 40 pedes in kwgum augere parie-
52. Cutnque (103) revertensjani perPublicum mon- tes, asserens quod si episcopo non placeret, pro-
tem descenderei, jamqtie exiguum quod liic situm priis ipse sumptibus augmenluni illutl suppleret. Sic
erat azylum conspicerel, eomes Hezelo nonnichil inclusa esl ea quam dixiraus arbuscula, et pauper
secreti conscius, appropians lateri ejns : Ecce, ille his a quibus irrisus fuerat arrideus, quasi victer
' ejns
inquit, domine, beatus Laurentius, qui le, ti ab ipto insultabat.
promeruerit, apud Chritlum potenter auxiliabitur. 34. llaque hoc opus licet homines adversi, qnasi
Hoe dicto mirum in moduin locus ipse et nomen quidam Samnritse, diu mutlumque impedisseni,
sancti raarlyris nnimo ejus incidit. Itaque cum civi- tandem Domino jubenle fieri perniissuro, et cilius
latera ingressus fuisset, et debilo cuin honore ex- quam quis ralus erat posse fieri consummaium
• ceptus in pace resedisset, die quadam sumrao dilu- est (105). Deinde expetita aucioriiale apostolica, et
cuto ascendens ad oralionem visitavit Jocttm, et con- venicnle Joanne Portuensi episcnpo, ac Pilegrino
solatns est humilem et pauperculum abbatem Sle- '- Coloniensi arcliiepiscopo, anno dominicae incur-
pbanum, omnia visioni supraseriptse convenientia P ( naiionis 1054, indiclione secunda, ipsius atttein
repromisit. Et quia jam biems instabat, eral enim Reginardi episcopalus anno 10, cuni summe gau-
ille dies secundus mensis Noverabris, propositum dio et honore ecclesia dedicata est " (an. 1054
quod inenle gerebal, lunc quidem iraplere dislulit. Nov. 5).
. At ubi jam psenc hieme exacta verna leraperies 53. Satis autein constitit merita sancti martyris
appropinquavit, ecce repente die lertia mensis Fe- Latirenlii toti exliine subvenisse civiiati (106); nam
bruarii summodilueuloascendunt officiales episcopi, superioribus annis, quaradiu basilica 391 velus b',c
et ascendentes tectum ecclesiae dissipare murum- in negligentia stetit, expectabatur semper et erav
que subvertere summa alaerilate et ingenti gaudio terribilis nox passionis beati Laurentii, gaudiura
aique clamore cceperunt. Ita sero in praelerita ve- utique victoriae ejus aeriis spirilibus qui ab ipso
spera fuerat in domo episcopi detiberatum, ut ab- victi suni horrore lempestalis obscurare nitentihtis ;
bali Stephano adbuc quiescenti repcntinus fragor nam densato nigrani in nubetn aere, depugiianlibus
pro nuncio fuerit. Dirulo ilaque veteri sedificio, lo- veulis et effusis imbribus fiebanl lonitrua, crebra-
cus in quo steterat posilis fundamenlis per medium - que micabant ignium jacula, ut manifesle darelur
divisus est. Fundamenla quippe novse ecclesise a intelligi ipsa propter odium ejtis a malignis spirili-
medio ej'us foris in occidenlaJcm plagam deducta D '. bus elemenla vexari. At ubi eidem vicloii serpen-
sunt, reliquum ejus ab orienlali plaga cedensin tis anliqtii debitus hic lionor cccpit exhiberi, omnis
habiiationera sanclo episcopo Wolbodoni, ftinda- illa tempeslas et spirilus coutraritis Domino incre-
menta cryptse accepit in honorem beatae semper vir- panteobmuliiit. Unde et huic civilati mos inolevit,
ginis Mariae.Erant aulem in hoc opere episcopi, imo ut quoliens niraia vel iinbrium vei siccilatis injuria,
Dei adjutores abbas Otberlus Sancti Jacobi San- seu quselibet alia tribulalio ingruerel, congregaltis
VARl^: LECTIONES,
"itavro MemmerusRein. t. l.etprivil. Regiiiardiin Mart.et Dur.Coll IV, 1169. "StqutbaniurtxStgtb.
a. 102o. Praedictus vero Joannes Portuensis ep. ctiro posiea factus fuisset papa Roinaitus, fraier cjus Ste-
pliaiiiis cjusdcro papa civilalis ei apparens — esse, quw nec Reitierut habel, et lemporutn ratioui repug-
nam.
NOTiE.
(105) Rein. c. 5. (105) Ila ipse Regiunrdui loquilur in privilegiisap.
(104) Reinerius talangram scribit, yEgidiusintalan- Man el Dur. IV, 1165.
gam,, Slabulaus sambucum, Papebiochiits Vila (106)Rein. V. Regin. c. 6.
sanctj Wolbodonis salviam fuisse putat. MART.
«3 CHRONIC. S. LAURENTH LEOD. 694
eierus el popuhts cura lelaniis postulet suffragia k Attno Doinitii 1036, obiit domiiim Regimrdut
beali Laurentii. Qui, cura saepe siibveneril, ea prse- tenerabiUt Leodientit episcopus **.
cipne die jocundam vullus Dei hilaritateni lerris 38. Post (110) obitum domni Reginardi, dotnntis
oblinuit, qtta Godefridus canonicus snncti Lam- abbns Stephanus, vir scientia clartts, sed conver-
berli pignora ejtisdeui saneli tuarlyris, sieul apud satione ctarior, dtguuin se patrenifamilias exhibttit(
nos scriptum babetur (107), ab urbe Roma detulit; et quasi ptipillus absque patre, soii Deo derelictus,
sol qnippe loto mcnsis unius spalio nasceutes ttitic sr>liftcia claustri et officinas a Deo sttslentatus cou-
frugcs iiullo juverat cahoris beneScio, nimiaque snmmavit, succisisqnc circumquaqtie silvis, qu;e
pluviuruni injuria spem omnem totius anni lam in proptcr hiironura InsUias noxisefueranl (itnni Irans-
agrisquamin vinets paeneconsiimpser.il ; nec exau- ettnli, viueas planlavii, novalia excoluitei praedia
diebautur qiiscrcntes miseratiouetn a Doniino, rfiii
conqulrere, aediflcia coustriierc, qiianluin absquo
sibi opposuerat nubem ne transirel oratio. Sedea delriinenlo spirilnalium poteral, lolis viribus labo-
die cengregalus in hac ecclesia clerns et populus, rabal. Mnlta tamen lnijus sjeculi adversa, Salaua
cnin pro screnitale missas celebrassent, mox ut siisiinnit. Ac veluti ttvadiilcis ex vinea
procurante,
clamatum est Kyrie eteyson, scissis eodera inoraento Sorelh, id csl elccta vel optima, loTculari Iribula-
nnbihus sol serenus effulsit, terraraque deinceps j, tiomim
ssepenmnero pressusest.quoiiinni Niibnnlus
diBtino ac sufficienti calore refecit. domni Reginardi ex sorore, cuStos Snncii
36. Hoc moito gaudenlibus angelis super tiuo pec- nepos
Lamberti, qui avunciifo suo successerat in praesnla-
catore pcenitentiam agente, bic quoqtte locus gaudii tum, auri |)liiriimiin etargcn-
lolamstippelleciilemet
ipsorutn parliceps faclus esl; al ille, scilicet Regi- ti, sancto Laureniio thezaurizaverat, ut iu
nardus episcopus, cum consolatus fuisset locum, et quodilte
comparandis huic ecclesise praediis pro illius aniuia
posuisset deserlum ejus qttasi delkias, qui adlmc retinuil et usnrpavit, non recogilans
voluissel et cxpenderetur,
augere gaudium exullaiionera, nobis nutrilor suus sibi fecissel bona.
iiiiuinm cita morte praeventus est. Itaque raoriens quanta pius
eo in loco sepultuiam Itahere concupivit el meruit, 39. Quodefuncto(An.l041.,Attipi.)Wazo episcopas
tibi die ae nocte, quotiens ad deprecandam fuciein successor ejus non minime domnum abbalcra Sie-
Doinini ingredimur, noslris, ul e}ns memores sinius, phanum nlDixit, jura qusDdaiq infringere volens
venerabilis Rcgitiardus
semper se ingernt tsreclibus. Oral pro illo ad Do- circunijaccntis lerrse, quam
ininuin etiani elemosina magni ponlis (108), quem libcram ab oiiini exaclionehuic ecclesi.edelegaver.il.
Mosain niultis [Hic Wazo fuit fraier Wensonis abbatis de Florinis.
super sumplihus exslruxit, pattperes C
etc. Adriani excerpta e,x Axnetmo tttji-
quoque 1200 qnos maghse famae tempore farais pa- Hic primo,
vit, 300 Leodii, 300 Hoii, 300 Deonanti 300 Fossis, prtssi.]
simulque eos quos verecundia raendicare probibe- 40. Post Wazooera Theoduiuus successil (Aji.
bat, in opera pretio condiixil ". 1048), piacidum Leodiensis ecclesise sidus, q,ui
37. Itaque prsesulatus sui anno 14 (109) lempora- basilicam sanctse Dei genilricis Mariae, ut raagua
lis vilaesubtrnclus est luci, et dticalu beali Lauren- devolione sic magua operosilate in Hoyo exlruxit
lii a valle iacrymarum ascendens, intravit in gau- (111), [in qna et septtlitis, ttc. Excerpta ex&gidii,
dittin Dominisui 1036 incarnationis Christi anno, cap. 5, 7, 8, 9, omtsi.j Anno autem cpiscopatns
Nonas Decembris (an. 1037 Dec, 5) 392 ; corpus- ejus 15 (An. 1060, Jan. 12) Douifjus,aUhasStepbfl-
<]ueejus cum honore maximo in hac quam conslru- iius cunclorum hujus ccclesiae monachorum' paler
xit ccclesia ante majus allare vencrabititer est primus qui usque in senoclam ct senium hene regi
reconditmn, ubi lale supersepulchruni ejus scnlptum Chrislo mililavil, landcra senex et plenus dicrtitn
fuil epiluphiura ; de hujus vilse laboribus evocaius, ad nomiios sui,
lluic domut hwc index, hwc ejut tola tupellex, qttod coronatus vel uorniale interpretalur, corona tn
Nec minor indicio eultut epitcopio. D lransiit et togara aeleriisc pacis et quielis accepit,
Toltitur hic Nonit perfuneta toru Decembri*. poslquara prsefuerathuic ecclesiac53 annis et duobus
Par ti ti iniroitut, par erai el reditus. mensibus (112). Sepultus est in crypta 393 ante
VARIJE LECTIONES.
" ltatttnut Ruptrti abbrtvialor antt annos quingenlos exaratus. Quw tequtintur ex Reinero et ceteris scri-
pioribut antiquit collegitatque exstripsit Adrittnus de Veteribnsco, uti ipse testalur infra ad annum Chrhti
1218 MART. Sequentia de anniversaiio ejus, Ruperlo posteriora, ejeci, necnon enunietalionem thesauri eccle-
tiw et oblalionum Reginardl, a Ruperti slilo alienam. Eaudem e velusto cod. S. Latir. dfidil, Ckapeavitl.
J, 214. " Everlini epitaphium t Reineri e. 9 sumpium eliminavi,
NOT^B.
(107) Anctore Ludovrico; edidit B. Pez Thes. (110) V. Rebieri c. 9
Auecd IV, 3,3. Factum esl a 1056, Jun. 3. (111) V, Rein c. 9, yEgid, HI, 1,
(108) Eadem babet Reinerus V. Reg. c. 8. (112) Duodecirna Januarii selatis suae, anno 69;
(100) Mclius Reinerus XIII; v. Anselnii Gcsta c. de quo iiecrologiuin bacc liabet: IV (iln ed.). Idm
37,11. 00. Januarii doinnus Stephanut Dct iuce ad nominis t*i
 695 RUPERTl ABBATIS TLTTIENSIS 6SP
nltare sanckc Dei gcnitricis Maria>, ad pedcs sancii A sioui. lu onini eniin bnbiiu suo raagis se gerebatm
VVollio'(Hiiscpiscopi.apudquem prosua religiositaie piincipem, qttam ut abbatem. Cuin ergo sancti ilb
ct honestis moribus multura babucrat gralise et essent in conculcationera et bona ecclesiae in dirc-
farailiarilalis ". plionem, conligit domnum Theoduintini ex hnc Ittce
41. Succedil Lambertus abbas noster secmidtis, discedere, anuo Domini 1075 (Jun. 25), Post cujus
quietipse tempore suo prospere processit, bomo deccssum orla est dissensio inler potenles agcndse
iuuliimoilaeutilitatis.Hic vitam Heriberti Coloniensis eleclionis et duin plures voluissenl cpiscopi fieri,
archiepiscopi el roiracula descripsit (115) et qusedani ntilli eorura ut cpiscopus fieret coniigii. Lcodicmcs
musice de ipso composuil et in versibus faciendis taraen Theoderico abbali Sancti Huberti, ttl ail
elaro viguit ingeuio. Sed si liccl pnrya comparnre imperatorem domui Henrici dicti Pucifici (llb) ab eis
. «ingnis (cf. VIRG.G, IV, 176), aurea setas sancli electi eleclionem ieferret injuiixeruiit, quara inipc-
ordinis, qiKcante ipsuinsub domno abbaleStephuno rator confirmavLt.
fticral, sub ipso in argenieuin saeculumdegeneravit. 44. Henricus igilurab archiepiscopo Coloniensi
Prscfuit annis circiter decem, sepulliisque csl ud Aunone, qui ccenobiura Sigebergense construxerat
dexlram dorani abbatis Siepliani (An, 1070.) (117), 54. Leodiensis episcopus .sivc Tungrensis est
42. Tertiura a domno abbate Stephano pastorera " consecralus. A quo eliam adjtiraliis esl sub lestimo-
sortiti suraus Everardum (114) ccclcsiaeFlorinensis nio collatae sibi benediciionis, ulejus quoque verbis
Hionachura, propier rerum exferiorum experienli.am utamur : Per benedictionem, inquil, patris tui An-
elecliim, qtti parum huic ecclesise profuil, quippe nonis oblestorte, ul destruas superbiam el insolen-
qui nec u.no. quidem anno integro supervixit, sed tiam abbalis Sancti Laurentii Wolbodonis. Episcopus
eodem die quo praedecessor suus obiit, anno lamcn autem Henricus ipsura Wolbodonem in spirittt niau-
revoluio et ipse defunclus est (An. 1071). Et quia sueludinis corripiens, interventu nobilium qiioruni
exlerioribus magis quam interioi ibus deditus crat, eral affiniset maxime Wilbelmi Trajecleitsis episcopi,
sub ipso slatus sanctsc religionis quasi in aereum aiiquamdiu distulit elcorreclioneni cj'usexpcctavii.
'
ssecultim degeneravit. Sepnltns est in crypta, ad Cumque nibil sic proficerel episcopus, sed ille cx
sinistram scilicel domni abbalis Stephaui. Post guperbia ct indignatione ad deteriora deficerel,
qiiem Wolbodo successit ferro polius cx durilia constiluildiemad discussioncra ejuspublicatn (Oct.);
quain ex virtttte comparabilis ". congreg.ilaque ecclesia et abbatibus ad banc dia;-
45. Igiiur anno dominicae incarnalionis 1071 cesiraperiinenlibus,consilioet judicio ipsorum 394
regitnen paslorale ecclesise nostrae Wolbodosuscepit, Q jtissus est Virduni in raonaslcrio. sancti Aggerici
de quo arbitrnraur, quod princeps quidem exstiterit, subire exilium. Consensit Hle primo judicio 6apien-
sed Doiiiintis non cognoveril; scilicel propler pec- tium ; sed loculus cum suis, quod prius proraiserat
C-itn iiiliabiianlium hoc in loco praccsse permiseril; • exequi, publica conlradiclione excusavit. Episcopo
quippe qui nimium confisus gloriacet nobilitnti suae, evigcnle " ut daretur sentcnlia huic inobedienliae,
qttia vencrabilium episcoporttm sancti Wolbotlonis dccreiuin esl ab onini convciilu, ut in sua se reco-
el Reginardi proximus essel et aflinis, illtim referer.j gnoscerel *> el ipsam abbaliara libere ad placitum
patris patruum, islutn rcferens malris suse fuisse suum djsponeret, cujus abbns couviclus criniinibus
avuiiculuin (HSj.Cnde ttiinisse exlollens, longe se nollet ei ad etiiendationein obedire. Nec moralus
habebat aliter quam. convenirel inonasiicic profes- Wolbodo ad imperalorem Henricuui abiit, cnjus

VARliE LECTIQNES.
" Extrema ver.bae vila Reginardi interpolaia exislimo. ,xExcerpta eGesiis abb. Trudon. de Adelardo II
hiccjeci. " vetbum omissum m prioried. e Chron. S. Huberti tupplevi. **scil. seutenlia.
NOT^E.
coronam transiit. Qui primtts huic EcclesiwZZannos D incidit in nn. 1061, vt\ si niinus accurale compitla-
duos menses et undecim dies prwfuit. Anno 1656, nms, 1000. Eumtlcm annuiii invenimus, si annos a
in die clevnlionis snncli Wolhodonis corpus ejus fuiulaiione tnonasterii computamus, quatn Ann.
intcgriini ct incoirttptum, ipso ciinin inonachali Lnub. Leod. in nn. 1026. ponunt. Diei 2. Id. lan,
liabitu illibato itidiilum inveiuurii esl, captit etintn- eiiam in Missali Stnbul. Ms. nscriptus csl.
nuin caniiie venernntliim. Ejus epitaphiiiin exsche- (113) Ediln eslin Mon. SS. IV , 739. Cf. Reinc-
dis R. P CaelestiniLouibard subjicere juvat.: rum De claris scriptor. I, 1.
Conderis hoc tumulo moriit legem subeundo, (114) Cf. Rein, ib. c 4.
Stephane prime, Pater. jam te retiiiet pia mater (115) Eadem verba liahet jEgid. IH, II. Caeteris
Chron, S. Huberli c. 28, 29, usus est. Cf. ejus
Hierusatem supera, paxel requies ubi vera : Praefnt.
Nuin bene vixisti, gregibus bene consuluisli,
Jctm recipis mtritci, revirescis perpete vila, (116) Propler pacem quam an. 1071, 6 Kal. Apr.
Ut tibi jungamur, precibusque tttis mereamur. condidit, v. ^Egid. c. 12. Sed haec poslea intcrpo-
lala esse arbitror
Quod tapii liic urgel Chiiuo veniente resurget. (117) Eadera habet.^Egid. 34. iinde sumpia hie
Prwfuit annos 35, menses 2, dies 11; migravit ab Adriano inserla videnliir. Sequentia pariiiu
anno Domini 1058. it Idus Januarii. Resquiescat-in hinc mutnatus Chron. S. Huberti, c 29,56, breviui
pace. Amen. MART.Sed Tbcoduini an. 15. ra. Jah. rclulit. alia ipse addidit.
«g7 CHRONIC. S. LAURENTll LEOD. 658
violenlia adversus episcopum conatus est se ttteri. A A verli atl jtidicium, diemque illi prafigit quo Se
Sed nec precibus regis potnil episcopus altrahi *«t pracsenlet in onini quercla sua audiendum. Doniniis
cura restiluerel, obtestans malle se episcopatum ad abbas Beringertis hoc audiens, die pracfixa, quia
tcmpns interraittere, quam hujusmodi insolentiara Wolbodo more suo non coinparuit, coram onini fre-
pati sinc congrua satisfactione. Igitur adiit Romatn qitenlia qttse eonvenerat, surgil in mediuin, expo-
apostolicae sedis expetens refugium. Apostolicus siluque ut opliine novcr.it causa sua, pastoralein
autem lilteras episcopo roitlil, ul aul illum restilue- diniilieiis bacuftim, sedit privalus sub ahbatc stto.
rel, aut depositioncm ejus legilirao judicii ordine in loco privatoruin. Tunc omncs qui convetierant,
dcfiniret. Acceplis episcopus raandnits, diem statnit in Wolbodoiietn renovaveruuijtidicium, hoc addilo,
synodi generalis (An. 1076.), ut ubictiraque sit ille quod uec bu;tts ccclesise nec alicujus in hac
veniat, audiendtts canonice, si quid jusise querelae dieecesi dignus essel pruiatione. Berengcrus nutent
bahuerit. Sed ille non vcnit in praesentiam, cutn rognins est abomnibus, et ab cpiscopo rniionc et
jussu episcopi convenisset cx onini episeopio abba- potcsinle compulsus, onus arcse Doministibj.eclis tra-.
tuin, archidiaconorum, clericornm, laicorutn con- here cervicibus, qui duodcciin posiea prospere
gregalio valde magna. Petiit igitur episcopus san- ' praefuit annis. Wolbodo vero ctini roge'recessit, et
tium cdnvenium propler Chrisiuin el secundum •iisque ad mortem domni Uenrici apud cttm pcr-.
Chrislum sibi verum dari consilinm. Ttinc totits niansil.
ille conveutus Wolbodonem ubjiidicnvil ct ul epi- Iste cpiscopus dedit sancto Laiircntio ccclcsiatn
scopus alium qui dignus esset in locum cjtis substi- de Aioncoiirt et tnediain pnrleni vitbe cuni omnibits
lueiet consuluit. EpiscOpus vero rogat virum sau- appenditiis suis (119) cl dccimas vineariini in
cluiu nbbatem Sancti Huberti Thcodcricum, Ut Deo Frangeis »".
et sibi det tinum tle suo grege moiiachtini ad lioc 45. (395 E'at (120) ttmc temporis in ecclcsia
opus idoneum. Al ille priorem nionnsterii sui no- Leodiensi cauonictis quidam, Oberius nomine, prac-i
initie Beringerum in rcligioue probatissiininn.liatit positus*Sanctae Criicis, qui acccpta Jicentia eundi
episcopo in abbatem ordinnndttra. i>c quo praeter- Romnra, cum invenissct regera in Iialia, apud euin
eundum non esl qttod, cum patiperfuissci, Domiifus se in cjtts curia cum ccleris cappcllatiis contulit, ubi
illura de pulvere suscitnverat et quod magis praedi- Wolbodoni nostro fnrailiaris effcclus, et ab ipso et
canduni est, deposito potcnle de sede, loco iltius celeris regi Henrico cominciidatiis, tantain familia-
buinilem exaltavil. Igitur tunc Doiiiinus ovcs stras ' ritatem apud euin ndepius esl, ut euin domtra epis-
posl multam earutn diSsipaiioncin visituvit, ciiin liie (Q copntus hnbeniem Leodium, iiiinciala sibi morte
ahbas et pastor ordinatus curam cariira susccpit episcopi Henrici (an. 1091) remiueret, sic lamen,
(Sepl.il.). Cnncordabat in eo viia ciim iiominc, tit daia fidc coratn rege firniarct, qnod lertio efie
Ct cral vir potens in opere et serinone, fuitqtie posl iitlroiliim suum Wolbodoncm in hac ecclesia
Dcus cum eo, et in omni negolio, in orani consiiio cxpulso vencrabili viro domno Berengero relocaret.
prospcre agebal. Benedixilque Dominus dointii ' Wolbodo igitur trcpudians a mercatoribus liujus
liuic per illuin, cl inulliplicavit tam in decimis patrise pectiniam raultara inittuo accepit, quain de
'
ipiam in agris cunctam ecclcsiae substantiain. ecclesia ista persolverct; tindc ipse rex 300 marcns
Dei quoque aifjuiores, qui sseculo renunciaverunl, halniil, Obertus aulcln non parvam iude parlcm nc-
illi accreverunl, vitlentes gratiam Dei csse iti eo. cepit.Ilaqtte fama facti hiijns Lcnditim pcn'enit,scili-
|Tunc et venerabiiis Robertus monachus est ef- cet Wolbodonem adveuire, et inultas secum divitias.
feclus. ] lnterea retribuebantur ei nonnuraquam apportare, Qusefama mox tit monaclioium ntfigit
inalit pro bonis ab aliquibuS ei objcientibus oppro- • aures, mcerebant hi in quibus crat luinen prtiden-
briutn Salvatoris : Nonne hic est fitius fabri, et liae; alii aiilein qui leves cordc ernnt, cupidiiato
nobili viro honorem suurri tupptanlavit ? Ad hoc ac- novarum rcrum, iionhutli vero quibiis disciplina
cessit, quod Henrico rege pascha celebrantc Leodii D . ftiit oncrosa, odio praesenlis p.itris tiipudiabaiit.
(H8),Wolbodo cumcircuila terra redisset a Pulania Quid niiilta ? tota civilas repJela esl de nobililate
et Anglia, ipso tlie sanclo paschae inier missarum generis cl divitiis Wolbodonis. At llle omtiium
sollempnia coram rege procidil, conquirens el re- cgeiitissimus pecuniam mutuam acCeperal, quatn
giam auctoritatem implorans. Episcopus aulem de carue et ossibus monachorum solttiurus ernl,
facli sui yifans invidiam, non abnuit ctim illo re- 46. Venit igilur Oberlus Leodiirm ctim eo in vi-
VARI^E LECTIONES.
** Vjeci quw Adrianus hic inseruit, sutnpla e libro chartarum S. Laurentii, deinde exerptai Gestis abb.
Trudon. el ex jEgidio deUenrico episcopo.
NOT.E.
(118) An. 1080, veM079, siqnidem Berengerus Kalendas Junii commemoratio dotnini Benrki dicii
posiea 12 annis feliciter prsefuit. Pacifici Leodiensis episcopi qui dedit^rrsnis, ut
(119) Conf. Ilistoria S. Pctri Eyncurtensis, aucl. supra. Cselerum illa a Roberto venisse dubito.
Adriano de Veteribusco in Mart.et Dur. CoII. IV, (120) Alibinc conferendum estChron. S. Htibciii
1183, ubi charta donationis servata cst, et et raar- c. 66seqq.; sed auctorero ejus ibi nostro usum essu
tyrotogio inon. S. Laurentii >tixc vcrlra : Secuudo non apparcl.
m RLPERTI ABBATIS TUITIENSIS CHRONIC. SV LAURENTIl LEOD. 700
giltn nalivifatis Domim (Dec. 24); setl nichil ngero A crnstinum inducns lmpelratis, loculus esl ctun
altcuiptavit, priusquara in sede sua episcopnli he- senioribus monacbis qui parlera ejus foverant, el
nedictione confirmarelur. Ordinalur ergo Colonise conficla qu a poluit |iurg-iiione, et dictorum senio-
pridie purificationis bealae Mariae, ibique firmata est ™m armatus defensione, revenitur ul qui nocebat
sententiaoporlercperfici regis imperiura. (an. 1092, noceret adLuc. Ipsi eniin trepidabanl limore ubi
feb. 1). Cumquc redissel, evocnlo doinuo Boren- non erat timor, scilicet ne si clomnus Berengerus
gero coram omni clero et populo ctinclisqiie pame ahbns reverterelur, in ipsos, quia qttodararaodo
principibus, non ex sua sed quasi ex regis senteniia cai,sa cominolionis fuerant, lanlum malura retqr-
inviliis, edicit oporlere ul abeat. Nec erat in tanlo querel. Quaproter polcntibits exasperalis, crevit
conveiilu, quamquam niullos adversarios hahercl, circa Iocum despeclio, el facti sunt despicabik-s
qtti.squam lara audax, qui in eum umquain vel monacbi in oculis omiiium liraciitium Doininum.
uiitim sermonis iinpelum ad exlorquenduin illi ba- •*&•Doranus vero Bertuigerus et qui cum eo
cultini pastoralPin jaciJarel. At ille vir venernndiis, cranl, pracdicabnniur el latidahantur ab omiubus,
exposila ut optime sciebat diligcnlia qiiain circa el veniebanl ad eum omnes qui illi delraxernut, in
pastoralem curam habueral, coram eis transiens, Unlum qttod eliamGirardus(122) Trajeclcnsis epis-
pct- niedium illorum ibat. Dctestabantur hanc judi- " copus ejtts gratiam requirens, eum 396 'lignis
«:ii sttbversionem psenc cttneii tam clcrici quam muneribus bonoravil, suam operam ad sublevalHi-
Inici, ct ciini honore etiin deducenles, dederunt ei nem Ittijiis ecclesiae repromisit, sicut el posimodnm
oquos nd subvcctionein frntrura, qtti cum palre feeR- Sed curo oninibiis esset graliosus, soli Oberto
suo magis exules cssc clegeraiu, quam sub raercc- laelus estodiosus, quia illi irapulabal quod noiiieu
nario vivcre vcl atidire vocera alienorum. siiuni faraosum ubique opprobriis coopertura esset.
47. Ejeclus ergo vir Dei lain venerandus el linic Interea Deo volente vcxatio dedit iiiiellectum au-
ccclesi;»' tam neccssarius, venit cum fratribns d,lui. el licet diversa inienlione, uuo lanieu igne
suis ad nbbaiotn Sancti Ilubcrli Tlieodericuiii, qui discordiae cceperuiit oinnes monachi siinul conlra
cura benigne suscijiiens el consolans, dedit ei Wolbodouem ardere. Crepitum inccndii lota ci-
ptioraium unura prope civitatcm Remensein(i21), vitas audivit, et ipse episcoptts ad exlingtietiduui
ubi |>er trcs annos el dimidiura moraltis esl ingens leslinus occurrit. Quod seniel et iterura alqtie
extil, cnnctis qtii cura noveranl valtle graliosus, tcrtio frustra temptalum est. Nara momiclii coepe-
Deoque devolus. Percusso igilur pastore, susceptus runl Wolbodonem lamquam simoniacuui dclcstari,
esl infelix ille mcrcenarius cum infaustis canlicis, ei quod quondaiu abjiiau a.us, nunc
c iraproperantes inlroduclus
monachis illud responsoritim canenlibtis : Deus Per pecitniam in lionis Ecdesiae (yran-
domini mei Abraham, dirige viam meam, elc. 0 i«*aret. Tunc episcoptts qui stulte sc ipsutn prodi-
iufaustttm diem illutn quein taniae tenebrse sunt deral, Partem se pecuniae illius habuisse, tolus
seculae ! Sequenli eliatn die exceplus esl Lttpo conl,ii monac«os insurgit. Quod videntes monachi,
ille Hashanicnsis, qtii de ecclesia sancti Triidonis coramuiiibiis supplicalioiiibus in comrauni statutis,
feceral speluncam lalronum. 0 verc lempora in- prostemebanlur singulis noctibus in crypla ante
felicia ! Nam cura Wolbodone veniens slalira se allare beala? Mariae V'rSin'S, el ad luinulu.n sancti
osieudil armata egeslas, ila eum debitis exagi- episcopi Wolbodonis; quod accepium fuisse super-
tanlibus.ut feram rapidam faracs valida cxaspe- nis revelalionibus indicatunt est. Natn vidit quis-
ral. El quidem priino in paiiperem ecclesise farai- <l,,am navim cum nionacliis in niari luibataiii, a
liam durus exaclor incubuit, nunc prece, nunc heala Maria ad liUus perdtictain fuisse, sanctiinuiu<!
dura tege placili prtecuun facicns ex eorura sub- episcopum Wolbodonem ad altare ssncti LatireDiii
slantiis ; deinde fundos ecclesiae, deciraas qttoque sacrificium laudis oblulisse, ct bacuJiini pasteralein
paulalim oppigneral, parlim vendens in perpcluum Wolbodonis in manu ejus fiaclum per iiiutimeras
alienal, nonnulla sub condilione aimui census D partes dissiluissc.
«•mancipat, alia in beneficiura alienis heredibus *9. Oberlus episcopus monachis aversus, eo quoil
«lonat. Quod videnies monachi cceperunl se invi- de simonia fecissent menlioneni, in feria qdarta
«eiu rixando deteslari. abbalem Beringertira hsec dorainicse passionis (an. 1095. Mari. 21), cuni nullo
oinnia praedixisse refeienles; ejusque benelicia re- imperio, nullis clamoribus flecti possent ad subje-
colentes, eorum ingrntilutlinera argticbani. Prin- ctionem AVolbodonis,qtiia se a communione ejus
cipes eliam hujuspatri;e siinul cura Godefrido duce abscindeities, et se invicem cohortantes, |jerseve-
(t:ousiliuminferunt, et Oberti animura vix oblinue- ranliaui sibi rauttto litmaiis aniinis devoverant, nec
rant, ut doinnuui Bcringcruin reinandaret, et ipsis manibus teroperavit, et quosdam de prioribus
(lomuin istam dc tnutiti lanli prsedonis criperet. vinlcnter laicis tradidit abduceudos ; quos cutn his
Al episcopus detiiandaio Wolbodone corain facta furiis vincere uou posset, tradidit eos Stephano
cjits arguebat; sed ille iniiH-ovistis, vix usq-ic iu abbali Sancli Jacobi, ut upud illttra exilio dctine-
NOT.€.
(iil) Ebcnicicuriem. (122) Couradus tunc episcopus liajcticnsis erat.
701 EPISToLA MENGOZ CANOMCl AD RUPERTUM. 702
renttir. At illi qui relicti fuerant, dispersi sunt in j { cttni eo vel post eum ex hoc loco recesseranl, una
enpite omnium plntearum. Tandem navim ingressi, die simut ilerttm redicrunt, qttse eral vigilia beati
Unde di-
quidain ex ipsis ad episcopura Trajectensem per- Laurentii patroni noslri gtoriosi (Aug. 9).
venerunt; et paulo post jussit episcopus oinnes de vinum olTiciumdiu inlerniissum, a primis vesperis
Jinibus suis exire, quia inobedientes sibi essent. solenipnilatis ipsius inartyris incboanles resnmpsc-
Qui navim conscendenles, longo navigio ad abbatem runl. Domnus atitem abbas Beringerus post frafres
Bcringerum pervenerunt; quos ille in pacis osculo vcniens, se eplscopo coram clero et populo pracsen-
benigne suscepit, et consolatus est ; et sic ecclesia tavit;qtii jiissus reverti in locum suum.non acqnre-
isia per triuni mensium spalium, dispersis filiis, vit, doncc cunclas donationes Wolbodonis exigeret
desolala permansit (123). irritas fieri. Quod stalitn factuin ad magnum coin-
50. Tandem suscitavit Dominus spirilum Gode- moduro liuic ecclesiae provenit. Nam quse gratis
fridi tlticis [de Bttlbon] et principum bujus patrise, data fuerant, quamvis noi) sine multoruin odio,
m Oberto episcopo quamdain yim ralionabiliterin- gtatis recepit. Quse vero prelio dislracla fueraiit,
ferrenl. Nam cum obsessurus caslrum Clarummon- pecuniis undecumque quxsilis magno labore rede-
tem eorum auxilium flagitasset, responderunt sibi mit, el se ipsum suavissimo Christi jtigo subiciens,
iioii esse tutum suas vel suorum animas pro eo B filios suos secum inter anguslae illius vise, quae ducit
miitere in periculura, timendumque esse ne pro eo ad vilam, seraitas tam exemplis quam docunieniis
morientes damnarenlur, quia ipsis consenlientibus coarctabat. Nullus alicui evagandi locus ct a sanctse-
destruclis ecclesiis servos Dei suis eJTugasset sedi- rcligionis tramite exorbilandi sub eo eral. Qunpro-
bus. Tunc ille Wolbodonem ad se vocatum repenle pter Dominus mullorum se liincntium corda tetigit,
dejecil, deiinens eum apud se, et sperans quod ul in redimendis praediis qtise per Wolbodonera,
abbatem Beringemm callide repellere possel, queiri pretio disitacla vel vendita fiiernnt, manus illi li-
cuin fralribus suis revocavit. Rcvocalus autera Be- beraliier porrigerenl adjuirices. Unde in brevi lem-
rengerus omnes fratres suos praemisit, et tara vigi- poris spalio qtticquid per Wolbodonem perperam
lanter et industrie eos dispersos conservavii, ttt non gesium luerat, Deo juvaute solerti pasloris diligentia
perderet ex eis quemquam. Omnes igitur fratres qui reslauravit.
NQT^S.
(123) Usque ad d. 9 Augusli, cum Berengerus tres concilio Placenlino potius quam Claromontano data
annos et diiniiiitm exsttl ftiissel. Hsec beneinler se esl. De obsidione Clarimonlis, ad Mosam siti, cf.
eonveuiunt, et an. 1090 Bereiigertis redux seriplum Cbron. S. Huberti c. 78. et jEgid.. c. 19 : Item
edidil de condilis iu ahari reliquiis S. Lameulii, Ctariinontit cattellum beato Lamberto mullo pretio
quod Adrianus hic amiexuit. Ilaque epistolu (Jrbani II acquisivit.
ad Berengeruin exsulero in Mart. Coll. 1, 553, e

EPISTOLA MENGOZ CANONICT

AD RUPERTUM.
Remillit ipsi libros tnot, quos laudibui tfftrt.
(MARTENE. Anecaot. 1, 290.)

Domino et amico ROBERTO , venernbili abbati Tu- Verbi in Singulis et in omnibus tam magnifice de-
tiensi, MESGOZ, canonicus Saucti Murtiui, salutem in C claratur, ut, cum alibi sparsim eadem cognoverim,
Doniino. hic vero raibi videar velnt ad novi certamrais spe-
Libros veslros, sicut mandastis, per pnesenlem ciaculiim admissus, pro ipsa convenientissima di-
nitnlium reraisi; quibus perlectis, et aliquolies re- reptione assumptae maleriae sttipidus spectator et
tractatis, gratias refuli Patri luminum, a quo omne ajtonilus mirator. Ego in libris vcstris, ijuautos ad-
datuin opliinutn, et omne donuni perfectura, cttjus liuc lcgi, nihil omnino reprehendere volo aut jtire
Spiritu cor illuminatum, lalia in Scrijituris sacris possum, in quibus tot bona iuvenio, ul in (am pitl-
meditari, et vivucis styii lepores depingerc poluit ad cbro corpore leves niaculse non dedeceaut, sicnt
i.-tstructioneiu tain posteritatis quara prsesentium. quidatn delrectant quod dicilis angelos de acrc fa-
Etsi enira ab aliiseadeni tractata videantur, non ta- ctos, el illum primum angelum palrem superbi;* el
roeneo, aut tatn convenieiiti raodo, nec ita directe, meinkicii diu adversus Deum meiite inturauisse,
quia, dum omnia ad finem assumpti laboris et pro- ct sequacibus suis apostaticis spirilibus idein per-
. positi aptissinte rcferuntur, eoipso nova et miranda suasisse, donec tandein a Palre Deo per vicioriani
videntur, sicut in libro De vicloiia Veybi Dei, in qno Verhi Dei de regno coclorutn ejicerelur, et dc colle-
ab iniiio sajculi usque ad cousunimatioiieni, victoria gio sanctorum nngcloium Spirilu Dei cxstiltlarctur,
 -705 DE VITA ET SCRIPTIS RLPERTJ 70
quorum raliones elargumenta referre superseden, A ant qusc non suiit, diffinire perniciosum esl; d
quia ubi de crealuris disputatur, diversis, et nli- creaturis vero aliquid ignornre, aut diversa opinari
quando contrariis opinionibus fidelis animus nctn periculura non est. Patcr mi, ego de tuis scriptis il
movelur. Benedictus Deus, qnod a fide, qua juslus senlio, ut oplein le ditt vivere, diu studere, diu scri
vivit, nunqnani exorbilastis, quantum adhuc legi et bere, quia yita ttia, studinni ttium, scriptnrn tua,
percipere polui. Cieat;iia <lealurse aut sib:, quan- niagnara utililaiem pariunt praesenlibus ct fiiltiris.
tum iu i|isa esl, salus esse non pnte.st; Deus nutera Cuin opportunum vobis fuerit, reliqua opuscula ye
salus es.t el vita omnium. De Deo igilur con(raria, stra liiihi transmitlile. Valete.

IHSSLRTATIO CIROILOGICO-HISTORICA

DE VITA ET SGRIPTIS RUPERTI.

( Histoire HlUxaire de la France pat des teligieux binddictins de la congrigaiion de Sainl-Maur.

l. XI, p. 422.)

§ I. Hislohe de sa vie. B elever au sacerttoce. Llittraitiie de Rupert y niit

d'abord obslucle (128) ; car, s'en jiigeant indigne, il
Nous ignorops qnelle a ele la jjalrie de Rupert allegua diverses rnisons pour se dispenser (1'obeir,
(124', lii» des plus ceiebres ccrivains duxii' siecle. jusqu'a ce qn'ayant coiniu In volmite tle Dieu pnr
Qiielqucs recbercliesqu'ail failes sur ce sujet Maihins ttno visiott qutl eul, il declarn a Bei-enger, sans lui
Agricius Witlicliius, il n'a pu la decouvrir. Triibeme faire connailre la cause de son changement, qu*il
l-.t Cochlee ont cru qu'il etait Allemand. LYduc.ilion ne Itii resisleraitplus, el qu'il ctail pretde se son-
qu'il rccut des 1'enfance dnns le nronastere de mettre au joug qu'il voulait lui imposer. L'abbe le
-Saint Lnurent, pres de LicSge, a porsunde a I). Ma- feiicila, ei Itii fil recevoirla preirise.
billon(125) qu'il etnit deceite villeyou du lerritoire. D. Mabillon croit qn'il ne In j-ecut qu'apr6s la
'Qooi (ju'il en soit de la pntriede Rujiert, il fut des mort de 1'anlip.ipe Guibert, arrivee au mois de sep-
sa plns tendre jeunesse olTcrl a Dieu dans le mnn.is- temhre 1100 , jiarce qtte onlre qu'il s'en croyait
lere de Saint-Latirenlde Liego, de 1'onlre de SaintT indigne, il ftiyail les eveques schismaiiqiies, ct
Bcnnit, ou il fut eleve, ayanl ponr mnitre, datis In ne vouluit poinl recevoir de leurs inains l'ordifin-
discipline monasiique, Bcrenger, qui en etait abbe; lion.
et dnns les lettres, Heribiand, qtti succeda dans la Le sncre cnracterc fut pour Rnpert une source
'stiifea Berenger. Cointne Rupertavaii natiirellcnient abondaiile de liimieres, corame il Je temoigne,-Des
pett ii'ouverliire tfesprit et de dispositiou pour les lors il s'appliqua a composer des ouvrages, et coni-
sciences, il y.Taisait peu de pro^res : mais ayant eu raenca par ses liyres Des dffices divins qni sont nu
rccours a la niere de la Siigesseincwiee, il eu obtinl r nombre de dotize, II. travaillait nu huilieine 1'an
iine si grande faciliie qu'il n'y eut personne de son 1111, coinine on le voit par 1'eptlre dedicntoire a
leraps qui Femportal stirlui (120).AIors il s'appliqua Ciiiion, qui fut dans la stiite eveque de Raiis-
a 1'etude avec beauconp de succfjs. Tour se former bonne..
un slyle, il meilait tantot de la prose eh vers, tantot Les productions de notre auieiir ne furent pas k
des vers en prose, et il reiissit a s'en former un 1'abri de la conlradiclion. et de la criiique (129):
qtti esl ineilleur ou moins maUvnis que celui de la pourquoi, disaient quelques-tins, lant d'ccrits? Les
plupart des ecrivains de ce siecle. Etant arrive a ouvrages des SS. Peres nous suffisent; notts ne
tin age pltts avance, il se livra tou.t entier a^ reltide pouvons pas mcnie lire lotii ce cpi'iis ont ecril ;
de la theologie. Mais, en s'y livrant, il ne perdit ja- beaucoup moinsceqtie ccs gcits incotiiius et snns
•mais de vue les obligaiions de son tjlnt; aucontrai- autoriie ecrivenl de lcur lote, Ouire ces plaintes
re, il n'en fuf que plus exacl a assister aux oflices generales, qui ne rcgardaienl pns iiioins les aulres
divins et h retnplir ions les devoirs de la vie reli- ecrivains de ce siecle (jue Rupert, on ert fit de phr-
gicuse, bien loin de regarder 1'etud.e comme une licttlieres contre lui; il eul nienie, nvcc detix hcjra-
l-iiisoti legitime d.n s'en dispenser (127), L'ardeur nies des pltts fnmeux dc ce lemps, des deineles
qu'il avail potir la leclure des livres sainls etait si considernbles, dont nous nttrons occasion de par-
grnnde, qu'elle 1'empeciinil de reposer.seOn voynit ler.L'nbbe
(inr le mouvemenl cle ses levres qu'il rappelait, Berenger, qui nvait nne tendre aflection
iiieme pendant Je soraineil, ce qu'ij en uvnil Iti dans pour Ruperi, se voynnt prochc de la morl, el crni-
la journee. giianl (|uTleiibrnnd"son successeur n'eu.l pns nsscz
Lorsqfi'il se fnl perfectiomie dans les sciences et de fermcte pnur le defemire corure lcs iraits de srs
daus la piete, Berenger, son abbe, voulut le faire envieux (130) , le recommaiida a Ctinon ou Co-

(124) II est coitslamment nomm^ Robett dans la (126) Ann, ibid •, Bib. Betg. p. 1087, nov.ed. Mart.
Cliionique de Sninl-Tron, qui parle de lui avec, Voy. iut.Pez. p. 190. Alex. hist. eccl. t. VI p. 520.
eloges. D'aufres ecrivains l'appellent aussi Robert. (127) Anccd. l. IV, part. 3, p. 25.
Ce nom est le meme quc Rupeh (S;it'c. t. VII, p. (128) Rup. lib. 12. in Matth.
*8';). (129) Rttp. ep. atl Cun. Mab. Aim. t. V, p. 5lil.
(125) Ann. lib. Lxvin, n. U, o. 301. j) (150) Ann. ib. t. V, p. 588.
705 DISSERTATIO IIISTORICO-CHRONOLOG. 70T'
IOU, abbti de Sibourg, dans le diocese de Colo- A noveram; nec defuturitm , qnod et-facltim esf, nt mc-
gnc. gittrorum pariler et disciputormn cwtus, quati non
Non-senlement cel abbe accorda sa proteclion a parvus convenirei exercitus ad me audiendum, ad me
Rnpen, qui, apresla moride Berenger, arrivee en convincendum.A peine fut-il arrive a Laoii, qti'An-
1113, se retirn a Sibotirg, mais il lui procura encore selme, le pltts fameux des deux adversnires qti'il
relle de Frederic, archeveqite de Cologne , et de avail refuies par ses ecrils, rehriit le dernier souuir.
linillaiime, eveque de Paleslrine, legat du saint siege. Rupert le voyant inort, tjoursuivii sa route et iilla st
Ces trois protecteurs, consideranl In pieieet la sc-ence Chctlon-sur-,Marnecliercher rautre pour le conibat-
de Ruperi, ne se contenierenl pas dc ITtonorcr de, tre; c'est-h dire Guillnunie de Chainpcanx, avec
leur antitic et de leur proteelion cnntre les envicux lei|uel il eut iine disputu trcs-vive : cutn qito ticetbum
qra le pniirsnivaieiit tottjours, ils rexciteretit cl le habtti confticluin. D. Mabillon rapporte cet evenemeat
presseretii meine d'ecrire; ce qu'il fil. U repondit a l'an 1118, innis il f.uil iiecc.ssuiieincnt qu'il t'nit
attx plaintes tle ses adversaires, composa un iraite precede, piiisqu'Anselme est mort le 15 juillet 1117,
De la volontt de Dieu, et fil (Paulres ouvrages tres- nu momenl que Ruperl entrait dans la ville de Lnon,
imporlaiils, donl nniis rcndrons compte dans la stti- dnns le dessein de dispuier nvec lui. II esi bon de
te>. 11stifTitde ilire ici qne l.-tjalousic de quelques remnrqiier que Rupert u'etuit point attssi jeuiie,
disciples (1'Anscliue de Laon et de Guillauiiie de lorsi|ii'il vint en Frnnce, que le terme jiivencnlus
Chuinpeaux dotitia occusioh h qnclques-uns tle ses dont il se sert, pourrait le fajre cioire. Nous avons
ecrits, et ful proprement Torigine de leurs disptites. VIIqu'il recut In prdtrise vers l*an 1100; ainsi l'an
Trop zeies partisanade la repnlation de lenrs mai- ]) 1117 il n'etait pltts un jeune bomme, mais il s'est
tres et trop liumaineineiit attaclics a eux (cequi n'esl servi de celfe expression, parce que les adversaires
qtte trop ordinuire, el ce qtii cause souvent de la qu'il allnil comballre ^nienl l'un et l'amre benit-
divisioii, coiiime nn l*a vu meiiie clu icmps clcsapo- coup plns agcs que lui, en sorie que compare a eux,
ires) ils uoiivaieiii fort inaiivnis qifun nioine, qui il etail en qitelque sorie uti jeune homine.
nVlail jamais sorti de son cloilre, osal penser auire- La mort d'Ansclme ct deGuillatime de Cbanipeaux
inenl qti'eiu, el prtl la libeiie d'allnquer le scnli- flnii cetle qucrellc; mais leurs tlisciples nte le par-
ineui de ces maltres fameiix qtti atliraient a leurs donnerent pas silol n Rtipeil, qni eut encore d'aulr(-s
ecoles lotis les plus savaitts hoinmes, non-seulcment adversnires, couime On le voit dans ce qu'il a ecrit
des exlreiniies tlim vaste royaunie, mais ineme sur la Regle de S. Benoii. Nous verrons, en pnrlanl
des pays elraugers. De la les plainles contrc Ru- de ses ouvrages, qnelles eiaient Ics accusatiotis qu'on
|>ert, lanl de la part cfes disciples que des mnitres rormnil coulre lui, et ce qu'ou reprt-nait dans scs
ineiues, qui ne voynieut pas sans pcinc que leur ecriis.
senliraent fui coinbaliu. Camour-propre n'cst ja- L'nn 1119, Rupert qnilta pnr obcissnnce le mo-
mais enliereuierit cieint, nieme daus les gens de nastere de Saint-Laiirenl i'le Liege, pour retourner
hien. L'ei')al des vertits extcrieureset le bruit de dans celtti de Sihottrg, oti 1'abbe Ctinon, son prolcc-
rapplaudissement emjiecheiil soitvunt qu'on ne s'en tctir, le pressairtTe revenir. L'Eglise de Liege ethit
apercoiye, el qii'on ne voye et qn'on nVntende .ce alors dechiree par un schisme qui s'y fonnTlMpiesla
qui se passe diins le cceur. Anselme, qnelque piete mortd'Otbcrl(153). Frederic.qui avaitcteelu cnno-
qtt'il eot, fut pique nu vif contre Rupert a cattse du n' ni(|ucment pour suiccder a ceprelat, eiant venu a
liaite De la volomi de Dieu, el ecrivii a Herihrnnd Cologne uvec les temoins de son eicclion, araena
pour s'en plaindre (131), le legardant cohtrae 1'ablie avec lui Rupert, qu'on retinl dans ce pays, c'esl-a-
de Rupert, quoique celui-ci demeiiral a Saint Lau- clire, non a Cologne meme, mnis dans rabbayc tle
renl de Liege. Ileribrand, ayunt rccu la lettre d'An- Sibottrg, qni est tlaus ce diocese. Ce fut alnrs qtie
seluie, lii vetiir Rupert a Liege pour reudre raison Rupert fil une connaissance plus pat-liriiliere avec
tfrsa conduite. Ce religieux exposa ses senlimenis Frederic, qui en eiait aniieveque. L'abbe Ctinon,
en presence du doyen de 1'eglise de Liege et d'aulres qtti avail ele le mediateiir de cette liaison, engagea
gens habiles, qui les approtivercnt, et il composa Rupert a coraposer ses Coiiinienlaires sur 1'Apoca-
ensuite un nouvel ouvragc De la loute-puissance lypse, qu'il dedia a farclicveque. Jean Coclee en
de Dieu, contre Guillaume de Champeuux el An- faisait lanl de ras, que tlaus une lettre a lleini,
seline. alibe de Tuy, il ne craint point de tlire qu'ils sur-
Noh conlent d"avoir refute ses ntlvcrsaires par passienl tous ccux qui ont eie faits sur cctie pariie
ecril, il vouliit encore les tcluier de vive voix daus de 1'Ecritttre. Pendanl sou sejoura Sibourg, Rupcrl
une dispuie reglee. Ayaul pt-is sa resoluiion, il par- coraposa ou commenca nlusienrs autres ouvrages,
lit de son monasiere, nionte sur un ane, vili asello avairt qtie d'etre elu ab.be de Tuy^ II succeda l'an
residens, el se mil en route pour nller, totit jeune 1120,et noii plust6t,aNlacwar(l,i'jnietant a Sibourg.
quil etait, jHreHcufus, dans un pays etranger com- d'ou on l'avnii tire pour le placer sur le siegc abbatial
haltre des maitres lameiix, qui avuient de 1'espril, de Tuy.avail engage Knpeita mctire en un meillcur
de reloquehce, et elaient en grande coiisider.ilton style la Vie de S. Heribert, aicheveque de Cologne.
pour leurs dig .itesei leurs emplois (152). Cettc rc- 0 Notis ne nous etendrotis pus pltts sur la personne de
sbluuoii etait d'uulnnt pltis liamiedela parl de celui Rnperi, purce que ses ecrils nous donneront maliere
qni la prenait, qn'il niguorait poinl qu'il devait de d'Cn purler plus aiitplenieni; ce savanl et pieux nbbe
plus s'aitetidre a trouver uiie nombreuse asseinbleu, ajanl gouverne avec beaucoup tle sagesse son abbaye
ci coninic une arniee de inaitres el de disciples, de Tuy, pendant 1'espace de 15 ans, lerinina sa car-
poitr l'e.ilenilre et le conibaitre liii-meuie. Aussi riere tres-sainlcnieiil te qualre de mars 1135, vitam
i-elie deniarcbe fuisait-elle dans la suite le snjel de tanaissime finivil, II tuissn, en moiiratit, une si
Veioiineinciii de Ruperl, lorsqu'il s'en rappelnit le grande idee de sa vertu, qu'on ne doitte point de s»
souvenir. Mirum mihimel nunc est, dil-il, itlttd recor- saintete, quoiquil ne sOil point honore diin culte
dalioriis mew tpeclaculum, quomodo solus egO vili soletrael. liucelin lui donne le lilre de iaint el d'ex-
asello retidens, juvenculus, utto luntuin puero comi- ceilent docletlr de fEglise Romaine. Rupert ful en-
latut, ad exterat tam longe civitales ad conflictus con- lerre dans le cloitre de 1'abbaye.de Tuy, oi) il mourtit
tra lales profectut tum; quibus adesse et ds et inge- eiiodeur de sainteU ian 1127, dil_D.Mariene (134),
nitim el magnam tatriojfitii quam niagislerii dignilutem qui ajoutequVu igttore afi;ourd'lijiirendroi1t ou ilre-
(151) Mab. Ami. 1. LXXU, n. 135, 134„ I. V, p. (133) 1*>U-A"»^ lil>'L'tx,tl >n. 8f>, l: VI, p. H.
624. Rlip. lil). i. in.lteg. S. Rentd.;
(152) Mab. Ann. lib. LXXIII,IU 59, l. VI, p, 19.< (134) Boll. ad 4 Marl. .
Rup. lib. I, ContM.in rcg;.S. Bmtedj
707 DE VTTAET SCRIPTIS RUPERTI 708
pose(l55).II esf marqiid dans denx manuscrits del'ab- A ce qui est fail par une autre. Lorsque le Pere fait
liaye de Liege, d'un caraclere d'environ 300nns,qu'il lout par le Verbe, ie Sainl-Esprit y concourt.
raouritt l'an 1127, ce qui ne s'accorde,ni avec les Lorsque le Fils, c'est-a-dire le verbc du Pere, vient
hisloriens et les bibliographcs, qui tons, ou prcsqne dans le raonde pour sauver le genre buniain, le Pere
IOIISlixent la raort cle Rnpert en 113?; ni avec son et le S. Espril y eoopeient: neannioins il n'y a que
epitapheque D. Mariene (136) vitn Liege, et qtt'on la pesonne senle du Verbe qui s'incarne.
lui dit avoir ele liree du monastere dc Tuy. Elle est Rupert n'ecrivit point son ouvrage contre des
conetie en ces lermes : Anno Domini 1135, lv Nottdt ariens , des sociniens et aulres eunetnis declares de
Martii, obiil venerabilis Pater et dominus Rupertns la Trinite, pour defendre ce myslere; neanraoins il
abbat hujut monasterii, rir doctissimus atque religio- regarde son iraile' comme un lemoignage qu'il rend
sissimut, ut in libris suis, quos edidil, claret aper- a la veriie , parce que lous ceux qtti retnlent temoi-
tiisime. Qttoique cetle epiiaphe soit d'une maiii gnagc a la verile\ doivent certainetnent etre coti-
recenle.commeledilD. Mariene(IS7), ilnousparnit ronnes par la veriie. (Testimoninm vetitali qnieunqut
neanmoins que son autorile sur 1'annee de la mort perhibenl, certissime ab ipsa mnl veritate coronund,).
de Ruperl, jointe h celle de presque lous les histo- II espere quVHr.voudra bien le recevoir au norobre
riens qui la roettent en 1135, est preferable a celle de ses servileurs; quoiqu'il n'ait point scelle de son
des deux manuscrils de Liege, qtti, de 1'aveumemc snng le lemoignnge qn'il lui rend, il le lui rend
de D. Marlene, n'oul pas ptus de 500 ans d'anti- iieantnoins de vive voix et par ecrit. II souhaite le
quite. nieme sort a celtti qui ^lui a procure le moyen de
§ 11.— Ses icrili viritablet. g continuer son ouvrage et Irois d'y meitre la derniere
raain, a qtioi il a employe ans. Rupert 1'avait
. Dans le compte que nous nous proposons de commence uvant que de connaitre l'abbe de Si-
rendre des ouvrages de 1'abbe Ruperl, notis sitivrons, bonrg"(138), quod antecognitum incwperam; et du
non 1'ordre des lemps ou il les a composes, raais le vivant de 1'abbe Bercnger, qui le lui avail recom-
rang qu'ils tiennent tlans la derniere eililion, publiee raande avant sa mort, arrivee en 1113. Mais il
a Puris en 1638. Mnis, en suivant cet ordre, nous avait eic oblige de l'interrompre pour travailler a
nurons soin de fixer le lemps de chacun de ces d'autres ouvrages plus presses, en sorle quil n'y
ouvrages. Le premier qui se presente est son roit lu derniere niain qu'en 1117.
nuvrage De la Trinite et de ses ceuvres, De Triniiaie Dans le prologue qui est 4 la suite de la lettre, il
et ejut cperibut, que 1'auleur deilia a Cuiion, ahbe cberclie la cause pour laquelle Dieu n'a poinl revele
de Sibourg.par une lettre dalee dcl'an 1117, dans clnirement par Moyse les verites qui nous ont eie
laquelle it loue cel abbe deson amour pour lesiettres clecouvertes par Jesus Christ. La rnison qu'il eu
el de son zele pour la discipline monustique. Apres donneesl que, les enfants dTsraei ne pouvant pas
iui avoir teitioigue sa reconnaissance de la prolectiou sontenir une si grande lumiere, il fallait que ces
qu'il lui a accordee contre scs perseculeurs, il lui verites letir fussenl proposees sous le texte grossier
expose le plan de son ouvrage, qifii divise cn trois de la lettre qui en cachail 1'eclat. U repete ensuite
parlies, lesquelles onl pour objel lotil ce qui s'esl ce qu'il a deja dlt du plan de son ouvruge, et reud
fnil depuis Je commenceinent du monde, et cc qui raison de ce qui 1'aengage a diviser les ceuvres de
doit se faire jusqifa la ftn. La premiere partie r. la Trinite, qui par elles-memes sont iuseparables.
coniprend 1'origine du monde jusqu'a la chute du Enfin apres avoir invoque le secours de Diett, pur
premier homme : la seconde, dcpttis ln cliuie de iine priere lout allegoriquc, il enire en maiiere.
ce preraier hoinme jusqu'a rincuriialion du sccond Lestroispremiers chapitresde la Genese(139),qiii
hoinme, Jestis-Chrisi, Fils de Dieu : la troisieme, conliennent ITiisloire de la creation du inonde, font
depiiis 1'ihcarnalion jusqu'a la consoinmalion des ln inatiere de la premiere parlie de 1'ecrit sur f«
siecles, c'est-a-dire jusqua la resurrection generale Triniti et ses wuvres. Cetle premiere partie, coinme
des morts, a laquelle il terntine son ouvrage. Le on l'a dejii dit, a pour objet iouvrage propre du
prentier lemps appartient au Pere, le secoud au Pire, et est divisee en trois livres, dont le premier
Fils, et le troisieme au saint Esprit. II appelle l'oti- conlient cinquante-sept chapitres, le sccond qua-
vrage propre du Pere, ce qui s'est fait dai;s le rante.et le iroisieroe trente-six. Ruperl y comu.eiiie
premicr temps; 1'ouvrage pro, re iln Fils, ce qui cette parlie de 1'Ecriture, selon le gout qui regnait
s'esl fnit dans lc secontl, et enlin l'ouvrage propre dans ce siecle; c'estadire cororae le remarque
du sainl Esprit, ce qui s'esl fait et ce qui se dcvnit M. Dupin (140),d'uneraanierea peu pres semblable
faire dans le troisietue. La premiere pnrtie, c'csi- a celle cloul on trailnit la theologie, |>ar les principes
a-dire 1'ouvrage propre du Pere, coniienl trois li- de lu dialectiqtie, < en y ajoutaui ilivcrses qtiesiious
vres; la seconde, trente, el la troisieine eu rcn- < subtilcs touchanl les dograes, el en rapporiaut
1'ertneneuf; ce qui fait quarante-deux livres. < qiiunlite de lieux coniiiuins. i Cetuil-la la rae-
Tel est lc plan et la division de fouvrage de Uiodede'ce teinps.Cest a peu pres celle que Rupert
Rujiert, De la Trinili et de tet wuvres, coniine il ^ a suivie dans ses Comroentnires sur la Genese, ct
1'expose lui-meme lanl dans sa leltrc a Ctinoii, quc dans la pluparl de ceux qu'il a fails sur une grande
clansle prologiie qui la suil.Notre aiiicury remarquc parlie des livres saiuls de 1'Ancien et du Notiveati
qtte qiioique la Trinite, qtti esl tin seul Dieu, soit Tesiaroeni. Celui donl nous parlons, est un melange
iuseparable, et qu'elle opere d'une tnaniere indivi- de Sciis literal, de sens mystique el de questions
sible, neanmoins cotume cbaqtie personne a sa tanl dogmaliques que pliilosopliiques; le tout y est
propriete', il faul considcrer dans la perfeclion de truite assez succincternent. L'auteur parait avoir lu
ce monde l'operation parliculiere de cliacune des les nuteurs lanl ecclesiasiiques que profanes, les
personnes. Couvrage propre du Pere esl la crea- commenlaleurs de 1'Ecrilure, les philosophes, les
lion; cclui du Fils csl lu redenip.tion, enlin celui du inedecins meme el les poetes. Parmi ceux-ci, il fait
Sainl-Esprit esl le renouvelleineni dc la creaturc. un cas particulier de Virgile, qu'il appelle le plus
Cc u'est point que chaque personne ne coopere a excel/ent autetir du paganisme. 11emploie les exjires-
(135) Mol. Natal. SS. Betgii. 3 Mart. Buc. Men. roort, comme ils le reconaisscnt eux-m^mes, cn
Bened. 3 Mart. Marlene. You. liit. 265. 1135. Neaninoins les meines auteurs ne lui donnent
(136) lbid., p. 187. que 15 ans de gouvernement.
(137) Les atiteurs du Gallia Christiana,l.U\,p. 731, (138) Mab. Ann.^ lib. LXXIII, n. 9.
pietendent, contre D. Mabillon, que Ruperl fut fait (l39)Premiereparliede I ecritsur la Tiinite: ou—
nbbe'non en 1120, mais en 1117. Si cela etnil, il trrageproprt c/n Pirt.
aurait occupe' le siege abbatial environ 18ans,eiant (140) Dtip., bibl. XII, S. 2 part. p. 730.
709 DISSERTATIO HISTORICO CURONOLOG. 71C
sions de ce poele et de plusieurs aulres : d'Horace, A 1 cHaitln natuie angeVique. Les anges compares aux
<l'Ovide, de Lucain, etc, sans lesciter. Rttpertnvnit boramcs sonl des esprils (c. II); raais il prcTtMid
nnssi.qitelqtie connaissance de la physiqtte et roetne que coraparcs a Dieu, ils sonl corporels, el qn'ils
de rusironomie, comme on le voit pnr ce qti'il dit ont des corps forraes de cet air grossier et huinicle
stir la revolution des aslres, letir position, lctir dont on senl rimpression Iorsqtfil est agite pnr le
eloignement, la situation de l;t lerre, eic. Mais il cst vent (141). Ce seiitiment n'est pas parljculier a Rtt-.
diflicile de decider si ce qu'il en dil est fonde sttr la pert; c'est celui de plusieurs savanls el grands
connaissance qu'il pn availpar lui-meme, ou s'il n'a hommes , dil-il.
fait que copier et s'approprierc:e qu'it a trouve dans Mais qttoique soutcuti par de grantls hoinmes, cl
des auteurs plus anciens que lui. On lui voit encore mcine par quelqnes Percs, il n'esl pas le plus con-
citer ircs-souvent, el donner des inlei-pretaliotis dcs forme a rEcriture, qui nous apprend ailJeurs que
tetmes hebrniques et grecs (lih. i, c. 3), ce ijui por- lcs anges sont de purs esprils. La separaiion que
ternil a croire que ces dcttx langttes ne lui etaient Dieu fit de la lumiere el des tenebres marqite, selon
point inconiiues. jMuis il y a lieu d'en douter, Iors- notre auleur (c. 15), le jugemenl terrible que Dieu
qu'on sait qu'il s'approprie les textes des Peres, et cxerca sur le demon et Jes angcs rebellcs, en les
en pnrlicittier de sninl Jerdme, sans indiquer la separant des bons anges. Cest ce que signifient ces
sourceou il les a puises (lib. m, cap. 24). Toulefois, paroles: il tdpara la lumiire d'uvec let linibret.
pour ce qui est de la langue grecque, il parail cer- Cette separalion est sans retour; en sorle qtie ceux
tain qu'il en a eie instruit, n'etant guere possible qui sonl tombes ne peuvent plus se relever, el ceux
quitn ecrivain qui 1'ignorerait, en parlal comme il B ] qui ont persev£re, lorsquils pouvaient tomber, ne
fait en differenls endroits, surlout dans le treizicme pcuvent plus pecher. Tous avaieni ete crees dans
chnpiirc du troisierae livre sttr les Rois. Mais quoi linnocence et pouvaienl faire du progres dans le
qull en soit, on ne peul nier qu il n'uit eu des con- bien; mais etant creatures et tires du neant, iis
naisances fort etetnlues et pe.u cominiines pour le etaient aussi capables de faire Ie mal. Notre auieiir
siecle ou il vivaii. II avait hien lu rEcrilure, et la sepropose dillerentes questions surce sujel (c. 14,
posseilait telleinent qtte, quelqiie sujet qu'il traite, c. 15), el demande pourquoi un Dieu bon et niise-
il reiinil lous les lextes qui y ont rapport. ricordietix a tire du neanl des creatures qu'il a
Apres ces remarques generales, entrons dans . jirevu devoir perir. II traite cette demande de ques-
quelque deiail. Notrc auleiii- paiianl de la crciation lion imporlune; elle lui paralt meme si inipenincnte
du raonde (c, 1). rejctte lcs idees et les formes qne qu'il ne voil pas de raison a la proposer; tic inepta
les sages du siecle, c'est-a-dirc lcs philosnphes, ont ut in tensu ejut ntttla tit ratio. II y repond ncati.
admises. Quel modele, dii-il, a eu la Triniie pour moins, ct apres avoir repondu il ajotile pour fermer
creer leciel, ialerre et Ictirs ornements? La Tiinile la bouche a celui qui voudrait disputer, ces paroles
n'en a point eu d'auire qu'elle nieine, rien n'exis- dc l'Ap6lre : 0 homme, qui ttet-voui pour contetter
tant que Dieu: profecio cum prwter Deum nihil exi- avec Dieu? le potier n'a-t-ii paile pouvoir defture dt
tleret, tola tibi ut hwc tria facerel, exentplar fuit la meme masse d'argile un vate dettini it det usages
Trinitat. Dans le second chapilre, il dit cjtte c'cst honorables, et un autre dtstini a des usages vilt et
avec raison qtt'on appelle Genese le premier livre Itotiieiix?
de Moise, parcc qifavee les geiieraiions tlti cicl el, r Rupert, apres avoir parle dans son premier livre
cle la terre, il y csl parle de ln double gcnerntion dc la creation du ciel, de la terre el de tous leurs
de Jesus-Christ, Fils de Dieu , Dieu el hoinnie loul oinemenls, vient a celle de lTiomme, que Dieu a
ensemble. 11iiiierpreie cette premiere parolc dc la daigue creer a son imnge et a sa ressemblance (liv.
Genese, in principio, ilu Fils de Dieu, el la regarde ii, c. 1, 2, 3, 4). Les expressions que 1'Ecriture
comme etaiit eu quelque snrte iin noin du Fils de einploiR, en rapporlnnl la creation de lTiomme, en
Dieu qu'il a pris lui-meme. II ciie a ce sujet la re- relcvent la digniie el 1'excellence. Dieu n'a pas dit:
ponse que le Sativeur iit aux Juifs qui lui deinan- que ihomme toil fait a nolre intage et a notre ret-
daient qtii il einit: Principium, qni et loqitor vobis. temblance, comme il avnit dil: que la lumiire toit
Cest dans ce principe que Dieu a cree le ciel et la faite. Mais il semble qtte les trnis pcrsonnes du la
terre, parce que lotiles choses out ele fnites par lui: Triniie liennenl conseil et s'exhorlenl iiitttuelleinent,
i| est Fils parcc qu'il est ne de Dieu; il esl principe, en disant faisont ihomme. Tret pertonw quati mtttiio
parce qu'il esi la cause premiere et elticace de lou- te cohorianiur dicendo fadamus: ces pnrol.es, faisont
les lcs crcatures. Prindpium vero quia creaturarum ihotrime anolre image el anolrt ttssemblanct, ne doi-
omnium prinm el efficienscttttsa etse probalur. Aittsi vent s'eniendre que de ceux que Dieu a preileslines
il veiUqtie ces pnroles, in priitdpio creavit Deus cce- a la vie (142), el non des reprouves. Car il n*y a que
lum el terram, aieut ce sens, D.ett a cn'i par son les seuls elus, dil-il encore, (c. 5). qui soienl crees
Fits toules les choses vitibles et invisibles. Ce qui est a 1'imngeel a la ressemblance de Dieu. Acfimaginem
dit dans le ineme endroit, que iesprit de Dieu ilail autem simul et simititudinem Dei soli, electi facti,
porti tur let eaux, doil s'entcndre de Vamour tubt- .j,1 tmo et petfecti sunt. La benediclion que Dieu donna
tantitl du Perc, qiti procede du Pere el du Fils , et' aAdara ela Eve, apres les avoir crees , regarde
qui est consubstautiel a litn el a 1'aulre. Ainsi des specialemenl les eius (c. 8). La grace de cette bcne-
Ie coininencement de ce livre, dit-il (c. 9), la pre- diclion represenle ce decret de Dieu, que S. Paul a
sence de la Trinite, qui cree toules cboses , se fnit eh vne, lorsqu'apres avoir dit, noui savons que tout
sentir d'une inaniere eclaiunte. II approuve et suil coovete au bien de ceux qui aimenl Dieu, il ajoute
le seutimeul de ceux qtii onl cru que, lorsque Dieu atissildl, n ceux qu'il a appelit ttlon ton dicttl pout
dil, que la tumiere toit faitt, la lumiere qui ful faile itrt saints (Rom vm, 28). (143) Dieu en benissant

(141) Angeli autem, etsi ad comparationem noslri (143)Hujusbenedictionisgraiia illudprofecto pro-

dicuntur et smil spiritus, in coinparatione, tainen
Dei eorporei stint. Habenl namque, ttl docti quoque
et magni viri perhibeirt, corpora isto aere erasso et
bomirfo, ete Ilaquc cum ungelos quaravis
subtilia corpora, lamen ex ipsnriim origine babcre
conslat, ex eo quoque liquet t|iiia locales stint, et
citm volunt, liominibus apparcnl.
1142)tsta dicfio faciamus hotninem, etc.solos eos
aiupleclitur, qtios pricdesiiiinvirnd vitatn.
posituin Dei resonat quod n|iostolus intendens, cum
dixi set: tcimut quontam ailigenlibut Dtum omnia
coopetantut in bonum , slaliui subjunxil: hit qui
ttcundum propositum vocati snnt tancli. Qupd pro-
posilum, quia iieqtiaquain malis inlercurreniibns
averli polinl, niilchra deinde gindalione provectits
orilincm iln sitbier annectk. t>Uimquot prwscivit et
prwdestinavil, confotmet fieti rinaginii Filii *ui. ., .
Quos autem prwdettinavit, hos tt justificavil, qwt
 71! Df VfTAET SCltlPTIS RUPERTI 7 2
nos ptcmiers pjeres, henit dansteurpremierc origine A-ble, ni pltisieurs, hmis scnlement nn , ihiquel tous
ceiix qiie Itti setil avnil prevus etpretMstines avnnt les ntitres devaieut tirer leur origine. Dieu l'a
lousies siecles (c. 7); ceux quTFavait en vue, Prw- votilu ainsi; sa sagcsse le iui n dicte (c. 21). II r&-
deslinaios prw ocnlis habeits, nttxquels il devait dire paiidll sur le visnge ile iiiomme «n soufflede vie; ce
jtt» jour daus la pleiiitiide des letnps apres lcs avOir soulile de vie est l'esprit de 1'liomme, ou rame rai-
ap|ie'6s'ei jhStffies : Venez, les benis ile mon Pere ^ sonnablo qui le disiingue des animsux. Celle ame
rtceeeis le royaiiriie qui rous est prdpare depuis iori- ne se comniuiiimie poiut par la generation; il n'y a
gine du momle: Mais ce que Dieu dit a nos prcmicrs pcini stir ce sujet diversile de senliraents panni les
peres en #S heiiissanl, replete terrain el subjicite cntlioliques. Animas non ex iraduce fluere omnium
e&m vobii, peuplez ta terre, el qtielte vous soit sou- orthodoxoriim ttna est senlentia.
mise, convient anx elus et aux reprouves (c. 9). Los Nous no patierons poinl de ce que dii notre aiiteur
tuis el les autres peup'enl la terre, mais il y a une du paradis terrestre, de sa siluntion, de la foninine
grande diflerence a 1'egard de ce qui esl dit, que la qni 1'arrosait, et se partageait en quatre grunds
lerre vous soif assttjettie. Les eins senls , auxqitels fleuves, tle 1'nrbre tle vie et de la science du bien et
npparlienl la terre dcs vivanis, s'assiijettissent, par du inal, qu'il pretend nvoireie ainsi appele par
la liberle tle lenrs espriis , la lerre qifhabilent lems ironie, de ia defense queDieu fit a Adam de raanger
corps, parce que prefernnt Dieit a louies choses, ils du fruil de cet arbre, de iaidet\ue Dieu donna a
font un geiierenx mepris de tout ce qui est terres- Adain en formant Eve d*unede scs c6les, de ruiiion
tre. Les repronves s'assnjciiisseni nussi en quelque etroite et indissoliible quTI etablil entre l'liomrae
sorte la terre, cn.la cultivanl, en s'en rentlant mui- B et la femme (c. 23, 24,25, 2ti, 27, 28, 29, 50, etc.)
tres pnr ln force des nrmes; mnis cel assujetisse- Mais nous ne ponvons nous dispenscr tle rapporter
iiicnl ne vicnl pns de I;t beiietliction dc Dieu. les judicieuses reflexious qu'il fait (c. 40) sttr ce
11rcjette le sentiitient de ceux qui out pretendn qni est dit dans la Genese (\\iAdam et safemme dtaient
queThonime niiitrait point engendre, s'il eiit pef.se- tius el qtiils riuvaient poiut de honte. Ce n'e*tait
verednns 1'innocence ; coniniesi le peclie, dit-il, point, dit-il, un desliouneur, mais iin lionneur pour
cut eie necessaire pottr que liiomme pot engendrer, enx d'elre nus: «on erat hoc ignominiw, sed honoris
et comme si Diett n'.ivail pas pu faire une nnlnre quod nudi eranl. Ce n'etait point par inipudence,
qui eiigendral sansleseconrsdti peclie. Mais ajotiie- mais par seciirite, qu'ils nc rougissaicnt poinl de
t-il, il n'est pas necessaire de faire une grnnde dis- leur nudite: Non eral insipieniiw.sed securiiutisquod
scrlalion pour prouver le couirnire, pnisqne Dieu ntidiiatem sttam non erubescebaitt. Car est-ce du
leur dit, croissez et multipliez vous, ei peujytez ta crealeur qu'ils auraieut rec;ti ce semiment de
lerre. Si lTiomme niivait point peclie, il ii'ii'itrn:t bonle? Coitvrnge de Dieti aurait-il quelque chose
cngeudre que des eius, qui eussent ete le frttit de la cfinileceni et de destionn6te, dont il devrait avoir
beiiediclion qu'il re^ut au niomenl de sa crca- de In confusion?Ceite coulusion vieivt-elle de la na-
libn. iiire ? N'esf-ce pas cle la concupiseence? La confu*
En parlant des ahges (c. 15), il dit que ce nc ful sion qui lait nn tourmenl, esl a present comme
qu'npres la chute des anges rebeHes, qne les bons cliangee cn nature; mais elle ne vient point de la
nnges furent partages en neuf cbceurs ott ordres dif- preiniere coinliiion de 1'hommc : elle lire son ori-
ferenis: savoir les Anges, les Arclianges, les Ti oncs, r*" gine du peclie. Pourquoi avoiis-nous honte de notre
les Dominalioits, les Principatties, les Puissances, mtdile? c'est parceque nous scntons potre faiblesse
les Vertus, les Cheriibins et les Seraphins. Ces dil- et la revolte de In chair contre nous. La conscience
ferenlsordresoiiilsfiirctvetablisseloiiledegredeleiir etait alors pttre; il n'y avait |>oim de concupiscence
niiiriie, en sont la recompense, qui leur ful assuree des yeux qui portai au mal. Car la concupiscence
pourjamais. de lu chair esi la peine du peclie, et la punition de
II parle fort au long (c. 13,14, 16, 17, 1.8, 19) du 1'orgueil de 1'esprit qui a ptecede. Dieu, dit 1'ecri-
sepliemejour, de ladiflcrencedccejotireidesattlres; ttire, a crii thomnte droil et juste (Eccle. 7, 30); ce
pourqiioi Dieu le benitetle sanclifia, ce que c'est teinoigiiuge est vrai, ajoute Rupert, parce qu"un
qiie le rcpos de ce jour. Revenant a riiomme, que Diett tris-jusie n'acrec 1'bomme que dans la droi-
Dieu forina de la poussierede la terre, il rapporte ture et la justice. La clroiture et la juslice do
(c. 20) dilfercnts textes dTsaie et de Jeiemic, oii ces riiomine etail que 1'esprit fut superieur et comman-
saints prophetes, reconhaissanl letirorigiiie, diseut dal a lu chnir, et quc lu cbair fflt soumise a 1'espril
a Dieu : Vous etes noire Pere, nous ne sommes que cl lui obell. L'cspiil rnisonnnble de liiomme etait
i(e iurgile (lsa. LXCV , 8). Puis il cilc ces paroles de entre Diett el In chair, pour commnndcr a la chair ;
S. Pa.lil (qu'il appelle ilte juris-perilus cwlestis Pau- etcomine il a trouble ct perverti cet ordre, en de-
lus): un vase d'urgile dit-il a celui qui ia fait: sobeissanl a Diett, 1'espr'u, qui ciait sii|ierieur a la
pourquoi niavez vous fait aiiisil (Rom. ix, 20, 21.) ciiair, a ele soumis a ia chair par une juste puni-
Cesl potirqtioi, coiitinue notre autettr, lorsque nous tiou, de ce qu'il a desobei a Dieu, a qui il devait
lisons quc Dieu a Ibrrae liiomme de In poussiere de j, ° elrc soiiniis. Voila d'ou vicnt la confusion du visnge,
la lcrrc, ne deraandons point pourqiioi il l'a ainsi qui, naissanl du secret de la conscience, se monire
forine, mnis que chncuti cmigne pour soi-meine au dehors, et oblige de cacher sous des vetemenis
i|iie le vnse quil n fail he se brise enlre ses rnaiiis, ce qui fait le sujet cle sa honte, qui est la peinc de
ct quM u'eii fasse un autre coinnie il le jugera a sa desobeissauce. Cette iiiliruiiie, ou ceite revolte
piopos. Cepehdant notts poitvons rechercher avec de la chair contre fesprit, n'ctait poinl alors.
huinilile el adrairer coininent Diett, qui pouvait Ainsi rhomine et la femme etaient nus et n'avaient
repnrer la ruine des nnges par dc houveatix anges^ point de honte, parce qu'il n'y avail rien en eux
el en creer aulaut quil en etait tombc, et <esplaccr qui dht leur en doiiner. Bene igitttr nudus erot
dansle ciel, afin que louie la natiott el loute la no- tilerque el noii erubescebant, quia, quod erubesce-
blessc (lc la celesle palrie I'ut diuie ineme nature, a rtm, non habebant.
bien voulu creer tlcs liotnmes, qui sotit tfune nature Ce morceau, (Jans lequel on yoit si solidement
et d'ihit) condiiion differenie, pour rcmplacer les etablie ta doctrine oe 1'Egltse sur )'eiat de nos
ahges, Ct pourquoi il ne les a pas crees lousensero- premiers peres et sur la concupiscence, doctriue que

tnit«nt juslificavit, illos etmagmficavil.Tllud, inquam, ger.eris noslri primis radicibus masculc et feniina.'
Dei proposiluin lucc benediclio commendat, quaeso- beuedixil, quos tandem in pleniliidine lcinporis vo-'
losad grtrtiatii pertinenles, jam anlesaeculapraesci- catos el jtisijficalos niagnilicabil, eic,.
fos et praedesiinatos prse oculis habens, tiinc in illis
 715 DISSERTAT» HlSTORICd-CrtRO^iifiG. 714
ftiint Aiignsiin a tlefendne avec tant de foree coritres A Dren (tr. 24), pftiir jmuif l bomtnede sonorgueit, le
!cs p^ngieHS, noiis a pnru si imporfaitt, qtie nousi condatUna a' mottrir el a retourtter danS gf gjpkiere
nvonsent deVoirfe rappOrtftren entier. d'mi il favait lire. Avant cet arrei, rtiomme cJtait
Dans ie troisieme Itvre dn Commentalre siir lai dejn morl de la mort du peche qtti separe rame^ifjs
Gcnese (c), notre autetir parle de la tentation de: Dieu; mais il ne senlait pns l'araeriuihe,ii«1 eeW*
lTmmme, de sa chute, et cle Parret qne Dien pro*• mort; comme nous ne la sentons pas npus-#Me* ''
nonca contre lui pour le piinir de sa clcsnlicissance. aciuellement. .*''.'''
tl ne faut pas croire que la teniation oti le peche dei Livres a nos passions, prive> des bien» tlternels
rbomrae aif commence pnr fenlretien d'Eve avec: et sur le point meine (rdtre (lcpouillesrjfaa biens
k*serpcnt. La tentation exterieure avail ete pre- lcmporels, nous sommes assez inseiisiblespour'vivi-e
eedee de finierieure; le demon avail deja attnquei dausia j'oie et dans les amusements, eiYVoyant taiit
le cosnr de fhomme, en lui inspiranl 1'orgueil et le', de personnes raourir chaqiie jour devant nos yeux.
iuepris du commandement de Dieu. Si rbomme ne-. Que serait-ce, si nons ne devionsjarnais 1 inourir?
s'ctait pas intenetirement enfle d'orgiieit, il n'aiiruil-L- Cotnbier. s»,rions-nons inscnsibles 4' la mort cin
poinl snocombc si aisement a In tenlalion exle-- I*ameel au jugement dcrnier qui doil se faire a ln
rieure. Niti enim intu* per sitperbiam prius tumuis- fin des sidcles, si, deVnnt mourir demain, nous nous
*H, foris tentatut tam facile non cederet. Le dCmoni laissons aller aujourdMiui a Porgueil? C'est donc
Jtltaqita doiic par lui-metne liiomme nu dedans, ett avec raison, que Dieu tout boh, pour faire senlir a
au dehors p.ir le minislere dti «erpenl: cel animnl1 1'homme combien cst funeste la mort de 1'ame, et
«fietatt pohtl dans le paratlis lerrestre, si fou eni n iiottr empecher qifil ne vive dans sa sdcurit^ et
erott'Rupert (c. 2) qui, en conseqiience, prctend t phmgedans les plaisirsjiisqifau jourdti jtigenieni,
qne la feinrae, en sc promenant dans ce jardiuilc : ra condamne*a la niort.nfin d'en reveiller au moiun -
defices, et considerant peut-eire ce qtii se passait quelques-uns parla crainte d'uti innl qtii peut leur
au dcla, dOnnaoccaston aii ileiiion de |a'tenfer sonsi aTriver a chaque rnslant. L'arrel de mort que Dieu
la flgnre dft serpent qtit s'etait approclie de cetfe a prononctj contre 1'hoinme corrompu ne doit donc
tefre cleiicieuse. La senfence qtie Dien prononca i pas etre regarde' comme nn effet de sa juslice irri-
conrrfliEve est nlus severeque celleconlre Adam, t£e, mais comme celui d'nne gtace misericordieuse
pctrceque son peche, dit Rttpert (c. 21), est trois fois (c. 25) : Igitur non iratce juititiw, *ed miterantit eii
phts grand; qniapeccati quantitas itt muliere triplq gratiw, quod vitiatum hominem DeUt mortatem esse
mnjor qunm iit viro, interpretant ces paroIes,J£ voluiu IJn philosophe, lneme puien, Plotiii, a re-
meltrai une inimitii entre toi el ta femme, enlre ta connu que c'est par misericorde que Dieu a donne'"
raee tt la titnnt. t Dieu, dit-il (c. 19), promet tinn anxhommes des corps mortels : tunc pater tnise-
grande oeuvre de sa grace. Profecio magnum gratiw ricort mortalia iltit condebat corpora. Pour tenir
tutcoput pnmiitit;\i promet que la feinme, qtii n. liioinme dans liiuinilile, il a vonlu que Fheure et le
iti vainccte par 1'artiflce du deiiron, triompliern johrde la roorl fussent incertains, afin qtt'il soit
nn jour dn demon, par la force ouverte. Mais c-c toujours alteniif, toujntirs en garde, dans f ignorance
»'est pas la femme elle nieme, qui doil f.iire cetie oti il est du inoment qifarrivera ce qu*il sail tlovoir
gwerre; e'est sa racequi la fera.et qui la eonti- arriver certainemeitt, et qu'il vive conime devant
niiera jnsqifa ce qu'elle remporle uiie pleine vic-, r chaque joiir etre juge et rendre compte de sa con-
toire. Cestponr cela, q'i'apres avoir Aii,je metirail u duite.
unt inimitit tutre loi et tafemme, il aj"ottte,enire ta Dn temps de Rupert, quclqnes-uns douiaicnt
raee tila tienne (Gen. nt. 15}. qu'Adam eut recu miseiicordc par Jesns-Chrisi,
f Car, de quelle race cela est-il dit, sinoii dim seiil parce que 1'Ecriture ue nous appicud point qtiil ait
<\m est Jesus-Christ. Ltii seul est ta race de la fait penitence (c. 31). II est dit, a la verite, dans "le
femme, satts 1'etre dc liiomme. C'est Iui qui a com- livre de la Sagesse, que c'esl tllt, la Sagesse, qtti
laHu contre 1'ancien ser|teitl, et qniTa brise par ta conserva celui que Dieu avait fotmi le prentier, pour
(«rce de son bras. Qui de nous tous, qtii sommes itre le pere dn monde, ayant d'abord ete crdS seul;
nesde 1'unioii de 1'hoiniiieel de la fcmme, pent se que c'Cst elle attssi qui te tira de son pichd (Sap. x, 1,
vanter d'avo'rf une ittimilie entiere pour ce sedttc- 2); mais ce livre, repond notre atiieur, n est jins
teur? Ne soihtnes-nons pas pluldt tons des etinemis dans le canon, et ce que l'on cile n'est tire d'aucun
de Dictt, si IIOIISne soinmes reconcilies par celui livre canotiique : ainsi, on est pour le moins aussi
setil qui est lu ntce nniqnemenl dela feraine? Par lihre de rejeler que d'admettre ces paroles eduxit
IIII effet de sn grace, noiis sommes les ainis cl les ittum a detielo suo, parce qu'on ne fait point voir,
enfantsde Dieu; ntnis par nous-inemes et parnos Adara a reconnn son pechd, et qiiaitd il en n
liremiers peres, nous n'avons ele que les corapa- ?[tiattd ait penitence : c'est pourquoi, comme on ne voit
gnons de sa revolte..... II est donc certain que ces point de bonnes ceuvres dans le premier Adnm, et
p-trole* renferment la promesse de celuj qni est la qne le nonvel Adam lui est oppose\ cat,.coinri\e tovs
race de la femme; e'est-a-dire de Jesns-Christ, _ntnerireiit en Adant, tdus revieront en Jesus-Chritt
p«reeo.tie lesexequi aetesCdnit, a brise la tete dti °• (I Cor. xv, 22)y plusieurs nient librement qtfil soit
seducteiir, lorsque la bieubeureiise Vjerge a iiiis an sauvd, et personne n'a fuit vdir par des preuves
nwnite, sans peehe, cet hoinine nonvenu et cetesie, assez fortes, quit le soit. Salvaiio eius ei a muttis
qui a cletriiii lepecbe. »II y a depltis, dit notreatt- libere negalur, et a nullo satis firmiter defeiidilur.
lenr, entre la feniine et sa race, elfespece d^animal Rupert ne semble pas prendre nbsolumenl partt
par lequel elle a eTe seduite, une iniimite qui vient daitS cette coiitroverse, raais seulemeiii raffporter '
iiioiiisue I* raison que du sentiment nalurel; et la les differenls scntjtnents; il retnarqne nieme, afiti
fotnmea.toii}our9 le pdnvoir de briser sa lete; eh que persofine ti« decide .terrierairetiienl, nt quii
sortfr<j«e si eUe louche de In pluiite de son pied a teniere'difimut,vf/!fc (Tiistbire ecclesiastique iious
nn, niewB leg^reiueni, 1a teie-dir se'rpent, elle le apprend qne lespremiers, qul ont preteiidu qnvAdara
foit monrir aussitDl; ce qtte ne rfoitn-nienf faire si n'elait poinl- sanve, sont tes ehcraiites, heretiqueS
pwmifUwieut-.iii.les feviers.ni IeS maWeaitit, ni qni avaienl Tatieirpour ctief. A'i'ega'rd dfi texfedu
1'epee. Hupertdit avoir appris ceqn'il rapporle par livre de la Sagesse, en faveur du snltit d'Adaih, ii
la relation fidete de cen-x qni avaJent examirtci la n'est pliis perraisde se dohner la liberie qu'on pre-
cbose a*ec beaucoup de soin. De: meraei aussi ie hait du teinpsde lfcipert, de 1'admeUre ou de lo
serpent, qndijne petit qn'il soit, fait mttorir fti rejeter coinine on le jugeraii a prOhos.18 conVifc
fe«iMefs'H lm mord la pfante du pietf. Lelecteur dc5Trehle a leve"sar cela tous les clCjunss,en hiei-
penscra ce qu'il voudra de cetle prelendue deccni- tant ce livre au rang de ccux qui ont ele inspirds
verle. par le Saint-Espfit:-' II esl Vral cr(i'aiicrennemerit il
PATBOL. CLXX. 23
715 . DErVlIA ET SCRtPTlS RUPERTI 71«
u't»Htit pas co.mpris dans te canon dcs Juifs; wais il A j sierae, on promet la naissance de c.clni en qiti ti<»ts
n'eii esl pas inoins cousiant que la plus grande par- devons etre benis; dans le qualrietne, il est Roi;
lie clesPeres-Grecs et Lalins font loujours regarde dans le cinqtiieme, on aiinonce qu'il sera Ponlitt- t
cpinme un Tivre canoniquc, dont plusicurs ont meme enliu dans le sixieine, il vieut lui-meme en s'int;u-
C/u qtie^SalomOneiait auleur. nant. Ces six ages repondent aux six jours dont rl
Satnl Augustin en particulier, en refulant los a ete pnrte, mais, avec celle diffcrence, que pendant
Preires de Marseille, leur prouve dans son livte Dt les six jours ce sont dcs nalures nouvelles qui ottt
la prideilinaiton det sainlt, p»r la tradition et pnr clecreecs; au lieu que, peiidant les six ages.il
1'usage coiistanl ou l'on eiail de lire le livre deia s'ngit de reparer la nalure dc fbomrae, qui a.ele
Sagcsse dans les stsscmblees publiqttes des fidelcs, corromptie; c'esl pourquoi les otivrages dcs six
la veneration et Ic respecl que 1'Eglise a loujours eu jours .ippariiennent a lu persoiine dti Pere, et cettx c-i
pour ce divin livre. ajiparlieniienl propreuient a la personne du Fils. Ei,
Ce sainl docteur repondanl, dans sa leltre 164 coitiiue Je Fils est serobluble cn tont au Pere, Ru-
fcap. 5, t. II, p. 575), a plusieurs questions qu'un pert se propose de deinontrer tpie 1'esprit de crainle,
cveqtte noiume Evode lui avaii nroposecs, dit c|tte de p\&<6,de science, de forcc, de conseil, d'iulelli-
< presqtie toute 1'Egiitt convient (145) que Lepreraier el de sagesse, eclnie dans lcs ouvrages dti
< houtrae, tepere du geiire huiiiain, ful du iiombre fence ils, ile meine que dans ceux du Pere, c*cst a^dire,
< de ceux que Jesus-Clirist delivra, lursque < ti ulla cluns les six ages conime dans les six jours. Ge sont
t. pricktr aux ttptilt qui itaitnt rtltnu* tn priton les caractcre» qu'il atiribue a chaque siecle.
< (/ Pttr. iii, 19). > Ce qu'it nt faut pat t'imaginer, o Tel est le dessein de la secondc partic du traiie
njiiule saitit Aiigustiu, •que iEglise croit vainetnent, de la Tt iuiic, qui conlient Irenle iivres, dont si*
quanibUri mimt tlle ne terait pat appuyie par iau- soni des conMiientaires sUr le restc de la Genese, «4
loriii expresie det taintes Ecrituret. Sur quoi il rnp- les autres sur une grande parlie de l'Ecriiur6; sa-
jiiii le lcs paroles du Jivre de la Sngesse ciui jeiablis- voir : cpiatre sur 1'Exode; deox sur le Lflvitiqoe}
te.nt le seniiinent de 1'Eglise stir le salut de uos detix sur les Nombres; tleux sttr le Deuteroneoie;
|T<-ti:iers peres. Cesl avec qtandt raiton, dit encore uu sur Josue; uu sur les Jtiges; cinq, tanl surles
iiillcurs saint Augtistiii (144), que nout croyons qut livres des Roisqnesur les Psainnes; deux sttr lsaie;
les deux premitrs iiommei ayant nitni, aprei leur uu sur Jereinie el sur lcs La.ncntuiious; denx sur
pichi, une vie taiitle. parmiles travaux et les misiret Ezechiel; un sur Datiicl, aiiipiul il a joiiit les pro-
dom ils iluient accablis, ont iti dilivris de* tuppltce* phetes, Aggee, Zacbarie el Jdulachie; un sttr les
ilemefs par la veriu dn tang de Jisus-Chrisl. quntre Evaugelistes.
Itcn, nynnt chasse fhon.me du Paradis terresire 1« lecleur ifuttend pas de notis, quc notts lui
(c. 52), iiit a 1'enli'ec des clicrubins qtti faisuienl doiiuions des cxuaits sttivis ou des analyses de tous
ttinccl. r tuie cpee de feu pottr gurder le clieiiiin dc ces cointnenlaires; cela notts eomluiraii trop loin.
l'aiIIIO i!e vie. Ruperl fail differeiiies refiexions stir Nous nous soiniues asscz eteiichis snr les irois pre-
rtitc cpee dc feu, el.eu prend occasion de parler chi tuiers livres dc comtnentaires sar la Genesc, potir
ieu trii tloit servir a purilier les homtnes- de leuis lui fuire connailre ie gertie de 1'autetir. Le lneine
pechcs. avanl qite d'entier dansieciel (145). Mais ces gnot regne dans ceux qtti suivenl: aiusi, nous nous
cherubins et cetle epee de fcu places a 1entree du ^_ conlenicrons de recucillir, cn lcs parcouranl, quel-
jurdin inarquenl surloul combien il esl difficile anx ilii.-s-iiiis (lcs cndroils qui uous parailronl les plus
«mfanls de la beiicdiction, qui uaissent dans cet cxil, tiiilcs cl lcs plus renittrqiiables.
<iorenirer dans le lieu, oii ils sout rappeles par la li.iKSle prcuiier chnpitt-e du quatrieroe lirre sur
grace de Dieu. la Guucse (c. 1), Uuperl lait IIIH;comparaison assez
Apres avoir parle dans la premicrc parlie dn iiigcnietise dcs patriarcbes cl des justes qui sout
traitci dela Trinite (c. 54), des ceitvies propres dti iiKiits avant fnirivee du Messie, saus recevoir la
Pere, tle la crealion de.i'bowrae, de sa chtue, et <!e iccorapcnse promise, avec les culecliiuiienes sous
rarneldc sa condamnalion, «olre aulourseproposc la uotivelle loi. Quelque parfaile, quelqite eclairee
«Ifcpniier, dnns la seconde, dcs oeuvrcs pmpi-es dtii (iue soil la foi dcs cuiechumenes, ils ue part.ci-
I<ils : il n'n fnit, dit-il, qnu lampcr daus cette pre- pas aux sainls inysieres, qu'ils rfaient recn
itiieie partie, inais il presentera daus celle-ci a ses fienl e bapteroe : ainsi les palriarcnes et les ancicn»
lecteiirs uVs objetsplus agreablcs et plus consolants. juslcs nc devaient pas eire adrois dans le ciel,
Ony verra cohiihent le Vcrhe, par qni totiics; avant que Jesus-Chrisl eut expie la tacbe de la-
clioses ont ete faites, s'est fait counaiire peu a pe.ui premiere prevaricalion. Cesl pourquoi nous de-
pendaiU six ages diffcrcnts, a fhoiiniie cbasse dui , v^iis c-onsidcrer tous les sainls et les elus, lout
iiaiadis el caplif, en s'approchanl de sa creniuie i le c.oi-|)sde 1'Eglisequi a precede la Passion de Jesus-
}usqn'a prendre une chair seinblablei.i Ia nOtro,. Chrisi couime uu caict-liuiiienc. Duns le second
cuil a offerte en sacrilice a sou Pere pour le salui , chapiire; il anpelle Abel le preinier teinoiu du Fils
•iu inoudc; c'esl narce sacrifice qu'il est entre dansi do Dieu, qui unril les preraiersnes de ses troupeuux,
niii repos, ct y a fail cntrer 1'iiomrae qu'il a rachete. D par la loi en la Passiou du Fils unique de Dieu.
Ituperl divise ainsi les six ages, pendant lesquels le: Tout ce qu'il a fail, toul ce qu'il a souffert (c.4, 5),
Verbc s'est tuanifcste aux liomraes, par diflcrenlsi csl une figure de Jesus-Christ qui, daus la dernieie
m-croissenteiiis de grace. rcne, s'etanl offcrt pnr ses propres uiaius, ful livre
I^ 'preiiiicr age (c. 3(5) s'etend depuis Adam jus- par son disciple, pris ct cruciiie par le peujde Juif,
t\t'h Noc; )e second, depuis Noc jusqu'a Abrahara; ; qui eiait son frcre scloit la cbair; la malediciioii que
Ji- troisieiuu-, depiiis Abraham juscju'a David; le: Di.eupiononga contre ti.in, pimr 1« puuir duuicuil.e -
iittuirieine, depuis David jusqu'a la captivite de> tlc son frere, lorsquil lui dii(G<n. iv, 14), tou* ttrez •
liabyiono; le. cinquieme, depuis In captivite de bu- frigiliftt vagubond sur ta itrre, est la figurede ceqni
JrY'(>iioj\isqu'a1'incainatiou, qui faix lesixieme age. es; arrive aux Juifs (c. 0), et de c* que luut 1'univeti
1ifins lo premicr, Jcsiis Christ ne paralt qtfeii figure;; vnii actnetleraenl accompli daus |e pcuple iueurlrier
tiaus lc secoml, il se monti-e par des acijons ct parr tle Jesus-Chrisl. Rupert croil (c. 1bi que, paruii ceus ,
«ws discouii faniiiiers avec les houiraes, avec lcs- qui perirent par les caux du detuge, il y en eui
quofe, IIVeut bien faire des alliaiices; dans lo. troi- cjuclqucs-uns, dout h pecb4 fut «'flacij. it faitvvo.t
;«4S) 'fo.itfa$*Mm printo boptine patre^^iiitiii >., f**5) Qttique uostrum vto dittttilett ptetaitmm, >
\hkri^^St^je»m.iHdt tQtvtyit^VKtetia feftle.a i alii ciltut, atii tardius putgaii, pttadui feiicii».tm'
ingtedientur. ;
717 DISSERTATHOHISTORICO-CHRONOLOG. 718
(c. i") a 1'occasion de 1'annee du deluge, qne les A cieux? Notre auteur repotid a cette questlon, pnr
annecs n'etaient pas alors plus courtes, comme nnc Comparaison que nous avous rapporlee, qite
qnelques-uns i'ont itnagine, mais quVlles avaient la comme les calechumenes ne sont pas udinis a la
tneme duree qn'aiijourd'hui: ce qui est plus clair parlicipalion de nos saints mysteres,quoiqtfils croien t
qne le jourvtfit-il. tuce clarius. Le sacrifice que Nod en Jesus-Cbrist et qu*ils le confessent de Itouche, a
afri&a Dieu apres elre sorli de 1'aiche (c. 27) eiail raoins qu'ils ne soient regeneres par le bapteine; do
ta figore Ju nouveau sacrifice par leqnel Jesus-Cbrist meine les anciens iusles ne devuieul pas etre adniis
s'est oflert en lioJocauste a Dieu son Pere, sacrifice n la gloire etcrnelle, avanl que Jesus-Christ eot re-
qu'il ne cesse de lui ofTrir, lant par liti-meme tjtie pa-nln son sang pour les purifier.
pnr Ies mains de ses pretres. L'alliance que Dicu Dans le 10* chapitre du sixieme livre, Rupert fa:t
(it avec Noe (c. 56) etait la (igurc de cellc de Jesus- cette judicieuse remarque sur re qui est dit que les
Chrisl qui, par sa mort sur la croix, nous reconcilie anges pressaient fort Lot de sorlir de Sodome, et
avec son Pere,nous lave de nos peclies pnr son sang, que, comme il differait loujours, ils le prirenl par la
et repand sur nous 1'esprit Sainl de sa eliaiile. inain, lui, sa fcmme el ses deux filles, et les fireni
N'oublions pas la judicietise reftexion de nolre au- sorlir (Gen. xix, 16). Quoique Lot fot jusle en com-
leur (c. 42) surla miiltiplicalion et ln confusion des paraison des hnbitans de Sodome, c*^tait un.jnsia
langiies, dont Dieu se servit pour confondre for- imparfait, qui n'avnit pasune aussigrandefoiquAb-
gueil des bomines etdissipcr leur vaine entreprise, rahara : il avait de 1'aireclioh ponr un pays si ben<i
en meiiani la division parmi tes enfants de Baby- et si (lelicienx : el, corame s'il n'e0.t pas biencompits
lone. ce que lui disnient les anges du perilipiile menacail,
"
< Lorsque Dieu dit: Venez donc el detetndont tn 1'ainour des richesses lui faisail detourner les yeuv
ix iieu, et confondont-t) lellemint ttur tttngage, qu'iit de la luraiere. Cesl ce qui arrive souvent a celiii
nei'entendent plut les unsles ctutret (Gen. xi, 7),il qui conuait les biens celestes, acjui la eolere de Dicu
devail un joilr donner par le nrini-tere cle Moise a ete inanifestee par 1'EvangiIe, qui est instruit des
son serviteur, f Ecrilure sainle, dans laquelle oni ehoses spirituelles, et qui neanmoins, entratn6 pu-
trottve la connoissance d'un setd Dieu, qui senle faraour du raonde, se dissiinule les menaces du jn -
cendtiil ati cicl. Or,teslioniniesn'avaientalorsqu'iiiie gemeni deniier, qtti lui sont connues, pour suivro
seule langue, savoir cetle qu'on appelle encore he- 1 attrait de sa propre concupiscence. Si, lorsqii'it
braiqne. Aliu donc que ces perlcs, lorsquelles sc- differe de faire usage de ses lumieres, Dieu le preiiit
ronl donnces, ne soient pas foulees au pieds parccs par la main, avanl qu'il lombe dans le peche et Ic
pourceaux, venez, dit-il, et confondon* ievtr langage. lire hors dela ville, c'est-a-dire le deiivre de la ten-
Dieu seul pouvait ainsi punir les homnies, en em- laiion, alors, rentrant en lui-meme, il dit a Dieu :
ployani poiir les dissiper la chose par laquelle ils Seigneur, votre serviteur a trouve grace devant
sonl le pius divises. LorsquTI dit au pluriel, venez, vous,vous a vez signale volre miseYicordeenvers moi eu
dtscendont, eonfondon*, ii n'appelle pas a son se- delivrant mon ame. En effet, lorsque Dieu, vennnt
cottrs des niiiiiiludes tfanges; mais ces paroles mar- au seconrs de celui quiveut se perdre, et est sur le
qaent qne toule ta Triniie, en un seul Dieu, est pre- point de comraettre un p6che, arrelesa volonte dans
sente pour ptinir 1'oi-gueildes hommes. Cest ce qtra le moment qu'elle se livre a la folte, il le prend veri-
l'on voit encore ruieux par ce qui arriva, iorsque tablement par la main et le tire de Sodouie. Celni
ces memes langues furenl rappelees et multipliees C qui est ainsi deiivre, sentant que c'est par un' effci
dans la boucbe des apoires. La Trinile sc moiilr.i de la grace qu'il l'a «5te,se confond au-dedans do
aux boinines en ce jour, oii les humbles ftireut lia- lui-meinc, de ce qu'ii a eu pour un moment uno
plises au nom du Pere, du Fils el du Saint-Esprit. mauvaise volont^, et rend grace au Seigneur de cc
Cesl la le veritable edifice de la tres-liaute totir, qu'il a faiteclater sur lui sa misej-icorde. .
par laquetle 1'homroe nioniede la lerre auciel.pour Ce que dit Ruperl (ibid. c 28) sur 1'epreuve, a
etre reuni avee Dieu. i On voit dans celte reflexion, laquelle Dieu mit la foi et fobeissanee d'Abrahara,
<Jequelle inanierela iniiliiplicationdeslangues.qiii a en ltti ordonnant dMinmoler lsaac, n'esl pas rnoins
servi a punir 1'orgueil des hommes, et a les diviser, ediiiantnimoinsinstructif. Dieu quiavaitdejisouvent
serl, dans la bouche des apdtres, pour les attircr a «iprouvcjce saint bomme, voiilant nous decouvrir, k
la foi, a riiumilite etafunile du corpsde Jcsus-Christ, nous, qui sommes ses enfanis, le tresor de foi el de
et pour faire de louies les nations un peuple saint craiule du Seigneur qui etait en lui, pour nous scr-
qui ne soit qu'un cteur et qu'une ame. vir de modele, le tenta et lui dit de preudre son lils
Le cinquietne livre sur la Genese commence par el de le lui immoler. Les paroles, dont Dieu accom-
la vocation d'Abrahani, le pere des fideles. Cest le pagne soncommandement, sont, comme le reinarque
ifoisierne ige du monde, selon la divisiou de notre notre auteur, les pltts propres a pendtrer le coaur
auteur, qui lui ddnne le lilre de Tage de la science, cTAbraham, par 1'alfectaiioii d'appuyer sur toiii ce
parce que Dieu a donne <anx hoinmes dans cet age qtiipeul fattentlrir et failliger: voici tes parolcs d.-.
la science du grand salul, et de la promesse, par sa Dieu(6'«n. xxn, %): Vtrba lemantit hwc tunt, Prene*
parole et par la loi ecrite. i Aynnt que d'eiitj-er en D Isaae votri fils uniqut; il 1'nppelle sonfils unique, et
inatiere, il invoque 1'esprit descience, pourdeeouvrir il ajoute qui vous est si cher, addit: qutm ditigit; il
un tresor de leinoigtiagnes sttr Jesus-Cbrist Flls de le noninie par son nom Isaac, alln de toucher plus
Dicu. vivement le ccsurde sonpere, daiislenioineut menm
Ahrahani (c. 4) est le premicr a qui Dieu ait reveie d'une si grande eprcnve : Ne paritm prwstntes ades-
le tnystere de ITncaniation, en lui disant: Tous Its tent patrit affeciut sui in ipto articuto lantw Itujttt
peuplet de la lerre seront bdnis en vous (Ge/t.xxit, 18). tentationit. Mais Abrabam (c. 29, 50, 31), ayant la
Car cette binidiciion n'est aulre que celle par la- crainte de Dieu devant les yetix, tfliesiie poitit, el se
quelle la grace du Sainl-Esprit a ote repainlue sur dispose aussii6t a executer le commandeiiicnl qifil
loutes les uatious par k race tl'/.brabam. c'esl-a-dire a retju. Rupert fait ensuite le parnllele et la compa-
par Jestts-Chrisl. La circoncision (C.35) etait la raar- raison dTsaac avec Jcsiis-Cbristtlontiletniilafigtirc;
que de falliauce que Dieufitavec Abraham. Ne pohtt pilisil ajoute (c. 52), que dans 1'Eg^liseon offre au-
porlercefte inarque, eut ete* renoncer la race d'A- jourdTitii coiitinuellemeiil le Fils de Dieti, qui cst
brabaro. Or, sansla foi en cctte race, qui estlesus- iramortel el impassibte, a Dleu son |>ere.Onaraisc-ii.
Christ» it etail itnpossible d'etre sauve*. Sine fidt dit-il,decoraparer lesacrificequi soffre dans 1'Eghse
semimt lui, quod tit ChrUtut satvari impottibile ttt. a celui du pieux et fldele patriarche; parce' cpici de
Poarquoidonc, dira quelqu'un, les saints Peres, s'ils meme qtfAbraham ne repandit poml UsSsmgde sou
eTaientjustifies parla foien Jcsus-Cliristen recevaittla fils, aiusi oii ne repaiid pius aujouitfhui lesairg de
«ircoaeiBion, n'enlraient-its pas dans ie royaurae d» Jcsos-Clirist, raais ce Fils/yivarit ef eiiiier, «st pre-
 719 DE YITA ET SCRIPTIS RUPEISTI 720
sciilc |inr les mniiis ilt*»niLiislres el rc.511duus la A dans Racbel qui cnlcve I s idoles de Lahan, il envi-
I) uclic des lidcles. Riipeti, vonlanl dans cc chanilre snge ceux qui, apresnvoir qnitle le monde, sc !;•
pxplimier comment ce qui parait dn pain dans TEn- yreui a favnrice qtti esl une idolatrie, jtisqu'a fuire
ctiiii-islic, esl Jjpsus-Chnst nieiue, quomodo, inquis, servir le ministerc ecclesiasliqite a Uompcr, et )ns-
panis qui videtitr est Chrittus, emploie une com|m- qu'a raettre a prix d'argenl les dons spirituels <!«
mison q"i peut etre susceptibte d'un mauvais soi><s. Dieu.
Mn!'siinTccteur eqtiitihlc snit qiie les coniparaisons Dans la conduite qne lient Phnraon a fegard de
ne doivenlpas etre prises a la rigtieur. deux ofiiciers egaleraent coiipahles (liv. vni, c. 57),
D'aiIIeiirs son desscin, coinraeil letlit, n*est pas CII1unissant liin et cn pnrdoniinnl a 1'aulre, il fnit
dc trailer cette mai.iere, mais sculenieiit de fairc ('(insidcrcr celle que Dieu lient a fegnrddes lioinincs.
voir qtte,comine IsaaefiilimmolesanscHiemisJi inort, Lc grnud cclianson et lc grand paneiicrdn Roi d*E-
de memc .lesiis esl OlFei-tcn sacriOce (»'une manieie gypie avnienl ftiii et fantrc oiTenseleiir niaitre, cl
inipassible : Hoc solum ad prwscniem causam perti- iiiciilaiuntla uioii.raafs lc pvincc.usanl ifindulgence
uet, qnod sicitt Isaacille iinmolatns et non tamen oc- cnvcrs liin, le retablit duns son prcniier eut; et
cisitt esl, tic el.Clirisius iminolaliir qnidetn, ted int- irailanl fauire selon la rigtietir de la juslicc, il le
pttmibililer sacrificaiur et immortaliter. fajl ailachcr a unc croix. Sur ijuoi Rttperl tleniande
Jnsqifici oii a pu remarquer, ct 011pourra le re- it ceux qui vcnlent sondcr les jiigciuenls de Dieu , et
innrquer encoie daus ce qui noiis resle a dire des lioiivenl h redire a ce qttil tlil, pniinnl a Moise, je
1'omraenfaires de Rupert, lanl snr la Genese que sur [erai nitsiricorde a qui il mepluira (Exorf.xxxm, 19);
tes aiitres livres de f Ecriture, que ce comracnintciir n ildemniide, <lis-jc,a cenxqui criliqucui lesjugcniei.ts
nc voil partoitt que Jesits-Christ el 1'Eglise. Suinl de Dieu, s'ils veuleul blanicr cclui de Pliuiaon qui n
Atigustin, plusieurs siccles avanl hii, nous avait pai-donite a 1'un de cestleux olliciers, et fail grace a
donne celie belle regle pour 1'iulcUigeiice t|c 1'Ecri- celui a qui il lui a plu de le faire : cat-il pouvait piuiir
lure: Nqn seulemenl les paro'es, mais encore la vie, liiii et 1'autre; il pouvait aussi patdouner a tous les
les mariages, les enfanis el les actions de cettainis, dciix. Coinmunem ergo iram, vet communem utrique
qtti onl pricidt la naissance de Jisut-Chritl ont iti poterat exhibere jcletnentiam. Mais il n'a voulu ni
des propltiiies de ce que nous voyont arriver dnns ce |)urdonner h lous les deux, ui ptiuir tous les ileux; cl
temps-ci, ou 1'Eglite est formde de genlilt. (Attg. De il n garde lc niilieu ett punissutii liin el |)urdoii-
eaihec. rud., 11.55.) ltuperi seuible tellement avoir nnnt u faulre. V a t II qiiclqiiim qui puisse blatuer
c.etle regle clevani les yeux, qu'il 11'npercoit daus In condnile de ce priuce? Lu rui.Nonne lc periucl
lotite In stiile d<*la vie ct dcs nctions dcs palriarchos, pas, car, si la cleiueuce fait lioniiciir a 1111roi, lu
el ihiiis lous les cvencincnis donl il pai le, qitc Jcisus- niajesKi dti roi ainic la juslice; el lorsquc lont
Cbrisl, sa Passion, scs mysleics, In foiuiatinu dc est puni, la severite degenere eu crtiaiite et sonille
1'Eglise, lcs epreuvcs niixqiielles clic cst expose -, la lc trdne : lorsque fotii est jinrdoiine, la raujeste
repnibaliou des Jiiifs, lour iajipel a la fin ilcs siccles, royale lombe dans Je mcpris, n'y ayant poijil ue
ee qu'il faif pour scs eliis, les inyslercs.de la grace cruiijte de la disci|iline: or, qui cst-ce qui iguore
qtii lcs ddtivre, gratiw liberalricit mytteria, etc. que tout le inontle ou toitte la masse du genre hu-
Dans Jacob ciui sert Laban, afin d'ej>onser Raclni, iii.uin esl enlre les tnains de Dieu, conime deiix cri-
il voit JssttsrCurisl qtii, aijaril ta forme el la nature ru iiiinels entre les iiiaius diiu roi 011diin juge? Depuis
ke Dteu...''Tiesl anianli tui-mimc, en prenaiit la qii'Adnro nolre preinier pore n pechc, nous soinnies
[orme tt Id tuilure de servitettr (Pliil. 11, 6), a fait l itis dcveniis coupublcs de sn prevnricaiion; notis
peuiience pour les peches du iitoiulc, ct ciifin cst siniiiiics lous piisonnieis a causc de lui, rauis i\ut
niprl sur uiie croix fil pour lcs expicr (,'ii>. vii, 29). eit piis, 1'aulie csl luissc.
DansTan que Lnbnn eitircr ilans la ch.imbrc tle 0 homme, qui eles-votis pour comesler avee
liicQb, ati lieii cle Racliel i|ii'il lui avait praniise', el Dieu (Rom. ix, 2ti), vous qui nc jio.ivcz repnudre a
pptir laquelle il avait servi scpl ans, il voil 1'Eglise Pliaraon! Puisque tous sml co.ipablcs, Dieu n'u-i-il
ffirtnee ile toules Ics naiions tltt iiiondc, qui ne con- pas le pouvoir cominc Pliaiaon de pardonucr u fuii
nitissaienl et n'invoqunicitt poiul lc nom du Seigneur, el de punir faulre? Rien plus, puisque fhoraiue quc
stihsiituee a la Synagogue pour laqucllc setile Jesus- Dieu,par sa graee, avait cree a la gloirc de son iniuge
Christ senililait cire vcnu dans le uionde, coinine il et de sa ressembtance, est devenu, par sa faute, ar-
te lcinoignc, cn disant a la Chanaiiiicnue, je liui iti gile; te potier tia-t-il pas ie pouvoir de (aire de ta
trivoyi qiianx brtbis perclites tle la maison d'Istnei iiiime masse d'argiit un vait desiini a des usctgesho-
Uullk. xv, 24). uorablet, et un autre dettini a det usaaes vilt tt hon-
Dans lcs. csclavcs quc Lnhan donna a cliacune de tcux (tbid., 21)?..... Lepotier n'6le rien a 1'argile en
ses filles (ibid. c. 50), ct donl Jacobdcvailavoir des f.iisaul uti vnsedcslinc a des usngcs iionteux, par^e
enfanls, il voil cequi arrive dnns 1'Eglise 011les uns quc furgile esl vile par elle meuie, raais il hti douiie
pnr aiuour, les aulrcs par crainle et par toul autre bcuucoup lorsqifil eu fail un vuse dcsfine a tles
uwtif qucpour Jesus-Cliris, se souraeltcnl a fEvan- _n usnges honorables. Seigneur, tlil le prophele, vout
gile; il en esl qui, ayanl unc foi purc et entiere, cn "^* etes notre pere, et uous ne tonme* que de iargite;
gciiilrenl dcs enfanis spirituels a Jesus-Chrisl, raais c'esl vous qui nou* avez [ormis, et nous soinmes tou*
il cn esl (fautresqui, n'aya«t quc l'apparence dc la iouvruge de vot mains (Ita. LXIV,8). Notts ne somnies
pietc, precbcnt et baptisent liors de I Eglisc. Lcs lous qu'argile, non-seiileraeiil parcc que notis avous
sectes tlc ccux-ci sonl comiue des concubines dotit eie forraes de la poussieie, mnis parce qtt'au lieu que
lcs enfanls 11'auront poinl de parl a 1'beritage de lettr nous nurions ifu brillcr coitiine de fargenl et de l'or,
perc, a nioins qu*ils ne reutrenl dans lesein de l'e- par lu lesseniblnncc dc notre Crcatcni', nous soui-
glise culholique leur mei e. Daus la joie qtie font pa- nies tous retouibes datis la poussiere cl devenus
raiire les femiiies de Jacob, lorsqu'ellcs mettent dcs inortels par le peche de uolre premier pere; ainsi
t-ufuiils au monde (c. 54), il voil un niodcle ponr les tituie boiiche doil etre ferrace, cur Dicu 11'oieriejt
ftuicscltredieiines qtti doiveut avoir le meme dcsir d'en- kceux qui, par sa periuission, sont devenus des vases
tcudrcr a J^siis-Christ des enfants splrituels. Dans desiines a des usages bonteux, parce que c'est par
Labau qui poursuil Jacob lorsquTl quilleia Mesopo- Icjur faute qu'il» sout duvenus argjle. Mais cYsl par
luniie avec ses femmes el ses enfnnts pour rciotiruer iijieffel desa grace loule gratuite, quii en chqisit
danssa palric (t. 46), il iious lait voir cpmi^nt le quelques-uns panui eux pour en faire des.vase*
niohdji uoursmt ceuxmeme% cpii nun lc "qt^ient, >*uiis dcstiues a dcs tisugcs uouorables. < Josepb dans la
vaulotr rien posseder, eieraploie seiilemeia ia piison au inilieu de ces deux olliciers, doijt fuii est
Sjiidinjlyiu^inais eiicore lu vinlotice pottr les Obliger reinbli clans son premier elat, et 1'uutre mjs Jt mori^
•^ silivi-e.ses funcstes exctnplcs. li'uu autre cwe, e»t la tignre tle Jesus-Christ ati;t<^c eu «rtw, ai*:
 751 DISSERTATIO HISTORKO- CHRONOLOG. 722
inilicti de dciix volenrs, iltnil 1'tin mctirl dnns son A inesses qni lui avaienl ete failc-s, qu'il yetit qne son
peche, et 1'aUtreentre duiis le parndis (c. 58). corps y soil poric npres sn mort. comme pour eti
Les freres cleJoseph (liv. ix, e. 1), avaicnt dessein, prendre possession, nt taltem morttto cotpote ittar.i
|tar le traiiement injnste qn'ils hii firenl, tfempccher lenere cuperet, comhien plus cettx qtii soitt entres
1'cfTetde ses songes, et ce fut par la meine quils en en pnssession de celte terre, ont ils du s°npplit(tinr
prnrurerent faccomplissemeni. Cesl ainsi qnele a y vivre ifune ninniere qifils ue fortjasscni pns
deinoit, dont la volontr; est toujours opposee a celle Dieu par leur ingrniitude de les priver du <loutpiit
de Dieu, ne iravaille qu'a 1'execntion do ses des- lenr avait fait? Jacob donna ninsi npres sa ntoi-t
scins: i Cest un esclave perpeluel, dit notre nuleur un exoniple aux vivnnls, qui leur apprennit a vivnv
(c. 4), qui sert avec autnnt de succes qne s'it cTnit dans IVsjiefance de la celesie patrie, a aimer le
fiiele, qui eoopere et est utTe niix hons, comme s'il rcjios tlc liieritiige eterncl, dans ce qui eu etail le
avai| |a volonie ifnider 1'Esprit clti Seigueur. Voltin- gage : Extmplunt tnim vivis mortutts dedit, nt iit
litte qttidem advertatur..... actu atitem tervus estsem- tpe pairim cwlestis pignut amarent requiem wttrnce
pilernus, el tic ttrvit tanqttam sil fidelis; Ua coopt- htrrediatis.
ralur et bonit profieit tanquam adjuvure velit tpiri- Lcsneuf livres de commenlairesstir la Genese sout
tnm Domini, elc. Lorsque la famino obligea les freres suivis de quatre atitres sur 1'Exode, dans lesquels
de I isepb tfaller en Egypte cherclier du ble, il les 1'aitteur coiilinue dinlerpretcr l'Ecriture comme U
nT-cfabord arreter et niellrc en |)rison pour liois » comnience. Cest-a-dirc qu'il passe rnpidement'
jonrs, cequi leur fii reconnailreleur faiiteendisant; sur la leitre et s'appliqtie de toittes ses forces, ninsi
Cett justement qne nous toufftons tout ceci, patce que o qifil le dit, ay ilecouvrir les nivsteres de Jestis-
noutavom piclii cqntre notre frere. (Gen. XLII,21.) Lhrist, Fils de Dieu, qui y sont caches. Car pre-
Bupert propose cctte condiitte pour modele aux niierenieni iJ n'cst presqtie personne qtii ne sache
urinces chretiens qui onl des Jtiifs duns leur eiat : i|ite ce nouveau roi, qui ne counaissail peinl Josepb,
il ne veut pas qiie leschretiens les fassettl moitrir; »tiie la ligure dn demon; l'agne>u puschal, celle do
mais il est d'avis qu'a fexempje de Jostpli qui, par Jcisiis Fils de Dieu; fEgyple, de ce monde; le pns-
irn pietix rhatimenl, pialortnra, lira de ses freres snge CIPSIsraelites a travers la nier Rotige, dit
fnveti de leur crirae, on entploie ijuelqite rigueur bapieme de JesusClirist. Poiir traiicr ccs choses
pourtes faire vcnir a resipiscence, par exemple, avec plus d'ordro, fauicur reiiioiite plus haut, et
quelque imposiiion considerable. 11avoue que ceux recherche ce que 6ignifie 1't-niree des enfaivts d'l-
qui se deterniitieraient a croire en Jesus-Christ srael dans la terre cfEgypte, alin qne uous sa-
ponr eviter ces iraitements ne seraient pas de bon* cliions que leur entree ituns cette terre, de inennj
ehretiens; niais lettrs enfants, dil-il, recevroul phts que leur sorlie, etaieul 1'une et 1'autre la figitre do
filelement le bapteme; ainsi on gagnerait, par ce lous ceux qui, se regardanl couime clrangcis en
nioyen, ou les peres ou les enfants. ce motide, soupirenl apres la celesle patrie quils
Mnis cetle eondiiite serait-eJJe eonforme a 1'esprit aitendeitt.
ile TEvainrite? Est-ce ainsi que le chrislianisme s'est Le premier pns dans ta voic tle la justice et clu
etabli ? Jesus-Cbrist prince de paix 11'inspire a ses saliil pour Urnel (liv. i, c. 2). cette heureuse na-
disctipfesque la doucenr et ITiumilite. Cest par la. lion.ce pettple qtte Dieu a choisi pour son heritage,
«bjncettr, el non par la rigueur; c'esten insiriiisant, ^-, est de savoir el de confesser, que c'est uarsn tauie
«Hnon en perseculant qifon doit precber la foi. Cest qtt'il a ete relegue dans 1'exil de ce moude, loin di
tcequi faisaildireaulrefoisasainlAiignsiin (/<?;/.100, Pieu et de la terre des vivants, et qu'it n'y a que
|>. 270), dans une lettre a Donal proconstri tfAfri- la grace qui puisse le tii-er de ce siecle corrompu
qtie, titarge tfexecnler les lois imperiales conlre les pour le faire entrer tla-is ie royattme clu Fils bieu-
rircnncelltons, qtii exercaienl des criiautes inouies aime de Dieu. Israel ne serait poinl parvenii a t;i
c-ontre les callioliques; que < quelque grand que connaissance de cette vei-ile, si Dieu ne la lui ciii
< soil le ntal qtt'on veut faire quitter, et ie bien fait comprendre par Ja ressenihlnnce de quelquo
« (pi"on veut faire emhrnsser, c'est ttii trnvnil plus evi*nenient exterieur. Cest pour cela que t-e peuple
< oneretu C|ii*ittited*y contmindre, au tieti tfins- pnniculier, Israel, ee petiple chnrnel, est entrcSen -
« Irutre: » onerotior esl quippe qnam uiitior dili- Egypte: de telle sorte neanmoins, qtie c'est par sa
iienlia, quamvit «f magntan deteratur malum, et fnttle qu'il y cst enlre, et qu'il nVii esl sorti que
magitnm tenealur bonuni, ctxyi lanlum hominet, non pai- la graco de Dieu qui l'a delivre dcs mains dc
doceri. Pharaoii.
Lorsque Jacob (c. 17) eut la consolation de re- Ce nouveau roi voulait d6trttire ta posterit»! de-
voir Joseph, il Ini dil ces paroles si lauchantes : Je Jacob ct y exbortnil ses sujets, en leurdisuui:(£xoct.
wourrai conttnl puitqttt je vous ai vu, et qtte je vout 1,9,10): Les enfants d'Itraet tont devcnus ptuttpuis-
luiistaprenuoi(Gtn. xtvi, 50). Chacun de noustloit tanlt que nous, opptimons-les avec prudenct, dti.peur
ti'approprierdcsparolessipleine6detendresse,etdire qtiils ne iaccroittenl de plut en plus ,. etqne, t'il
an Fils de Dieu, Notre-Seigneur, qui esl vruimeiii lo _" nott* arrive quelque guerre, ilt ne te jotgrient a nos
Sattvenr du montle: ie movttai content puitqut jo enneniis, et, qtiapris nout avoir vaincits, il» ne sor-
toiis ai >JB Cbretien, lorsque vous <*lcspres tent du pays (c. 4). . <
cie mourir, et meiue lorsque vous jouissez de la vie Rupert (ibid.), regardant lc rai <|ui lieitl ce lan-
iniisque vous devez tnourir, dilesau Fils tttiiqtie de- gage, coinme la ugure du dcinon ct <luprince des tc-
Dicti, votre Sauveur : je mourrai conttnt puiique j'e nebres, qui est le roi tle tous les cnlaiifs d'orgucil.
lout |ai vu, etc. Iui rtjpaiid ainsi au nora dcs elus ; t Quelqiio
La priere que Jacob fait a Joseph (c. 21.), de grando cpie soit In jalousie qui le fait patier de Ia
trausporter sou corps npres sa morl, pour f inliu- sorte, ln asdit vrai, Satan, el lous les Egypticns .
iner dans le tonibenu de ses peres; le serment qu'il tes saicllites l'onl dit sans meiisonge; nons nous
e\ige dehii a ce sujet, donne lieu a notre auteur sommes multiplies, el nous formons wt peuple plus
<lt- ilemaiuler pouri|tioi ce sajnt palriarche, ce fort que le lien : et, &T1t'arrive quelqne ^ierre (il
cimyen chi ciel, pour qtii totiie la lerre elait un y a lotigtemps que cette gucrre est nrt-iv<j<-)^Ji>sus-
exit pendaiilsa vie, a pris tanlde soin de s'aesurer Cttrist,leFilsde Dieu.te l'ndeclaree en levaui cnntio
<l<ilieuouson corpsserait reduiten ponssiere. Ccst, toi fetendardde sa croix, nous nous joigiious i»tes-
dit-il. qtie c'eiait ia lerre que Dieu lui avari pro^ , eiraerais, c'est-a-diro aux sainls et, biehhettrenx .
mise, et que loiit don de Dieu, soil grand, soit anges, qui foiilinis cn fuite, et, apres favoir def.iii,
jx-tii, dott etre precieox. aux yeux du sago. Si done,; tious snrtirons de cette lerie.parce quc le ciel noits
^jonie-t-il, Jacob titant pret de mourir, lenioigite allctid. i
tJiit de respccl et dc recoimaissancc pour les pto- La iiuilliplication dcs cnfants d'{sraci, au railictt -
 733 DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTf 7*4
rles travnux dorrt ils efaient acoables par les Egyp- A j ce que n'avait pu fairc ia jttslice des bommes, quel-
tiens, iioiis represenle le progres tles eius dans la qtte zeleqtfils eitssent pour observer les comman-
gnerre que le demon leur fait (c. 5). Nojre auteur demenls de la loi: Car ce qu'il itait impottible qne
preteutl qtie les sages-feinmes tfEgypie 11'ont pas taloi fit, la chair la rendanl faible et impuittcmie,
iiienti dans la reponse quVIIes firent au roi; il ne Dieu ia fait, ayant envoyi ton propre Fils, revetu
peut, dit-il (c. 7), repandre les tenebres clu men- d'une chair semblable.a celle du pichi,et il a con-
songe sur nne action de chnriie aussi edaUnle : damnd le pichi dansla ehair dc Jesus-Chrisl acaute
Nullqs igitur quasi mendacii tenebmt ascribam /u- du pichi commis contre lui, afin que lajuslice de la
cido chariiaiis operi, par laquelle elles ont trompe loi (rit aecomptie en nous. (Rom. vm, 5.)
un impie et conserve la vie a tant d'hommes, d'au- Rupert, parlanl des prodiges que fit Moise en prC-
tanl que Dieu a juge celte action digne de louanges sencede Pharaon (c. 50) (Exod. vn el seq.), paraft
ct de recompense. iju'il n'y eut aucun changemenl reel dans
Ces raisons sonl peu solides. Quelque impie que persuade ce que firent les magiciens. II croil que les verges
iiil Pharaon , le incnsonge ne cessnit pas d'etre de ces magiciens resferent telles quVIIes eiaient,
inensonge, pour etre eroployc a le tromper et a itlw enim virgw erant quod fuerant; mais que, par
sauver des innocents. des enchanteroents el cerlains seereis, ils fascine-
,, Ce qifajoule Rupert, qne Dictt jugea 1'action des reni les yeux, en sorte que leurs vcrges jparais-
sages-femmes digne de louanges et de recoropetise, snicnl des serpenls. Faseittaverunt magi ocuios ho-
ne pronve pas quVlles ne meniiient poinl. minum, ul virgw viderentur eis speciem habere dra-
... H faut distinguer deux choses tians leur con- jteonum. II en dit auianl des grcnonilles que firent
:
duite ce qu'elles firent par la crainte cle Dieu, j
les magiciens (c 55), el de 1 eau qn'ils chnngerenl
e.i cc>.quVlles firent par la crainle du roi tfEgyple. en sang : Prwstigialores ranas falsissimas et tangui-
Elles craignirent Dieu, et ne voulurent point preter nem fallacem fascinatis or.itlis oslenderunt.
lettr minisiere a la cruaute de ceprince; voila ce LTmmolation de 1'agueaii pascal, qui fnt suivie
qui est cligne de louanges et de recompense, et ce de la mort des premicr,—nesd'Egypte, etait la figure
que Dieu recompensa comme te dit 1'Ecriture : fit de la Passion de Jesus Clirisf.par laqnelle le peclici
quia timnerunt obstetrices Deum, wdificavil eis originel et lous les peches du monde ont cte effnc^s
domos (Exod. 1,21). Mais Ia reponse quYJIes, firent (c. 40). Cest ce grund otivrage de 1'Agneau de Dieu,
au roi, pour se tirer de danger, renferme un men- saint et sans taclie, qiii fait le sujet du second livrs
songe cjue fonne peut excuser de peche, quoique les des Commcntaires de Rupert sur 1'Exode. Le veri-
<irconstances diminuent leur faute. 11faut eependant table Agneau a vottlu etre imtnole dans le meme
remnrqner que Ruperl ne prctend poini excuser le temps qu*il avail prescrit pour rimmolation ile celut
luensonge de peche, il veut seulement,'mais snr des qui n'eiait qu'une fignre (c. 6). Le qualorziemejonr
raisons tres-faibles, qite Jes sages-fenimes ne iucn- ati soir, apres avoir matige avec ses disciples
tirent point. 1'agneau de 1'ancienne paque, Jisus-Christ, iAgneau
. La resistance que fit Moise, lorsque Dieu lui du nouveau saerifice..... lui-nieme pttr se*
ordonna d'aller Irouver Pharaon, donne occasion a proyret mains a Dieu ton s'offrit Pere, prenanl du pain et
nolre commentateur de proposer une maxime tres- du vin qu'il ehaitgea en son corps et en «0» tang pur
sagea ceux que le Saint-Esprit appelle pour aller/ rJ une puissance admirable-et inejfable (146).
coinbattre contre Pharaon, c'est-a-dire contre le clia- . Ruperl repete la menie chose dans le meme chn-
ble, dans quelques fonclions du minislere du salut pitre, et dit que te sotiverain pretre offril par scs
<Jesames. L'exemple de Moise, citti refuse, cst tres- mainsson corps ct son sang sous les especes du
Jvenu et digne d'etre imite. Celui dTsaie, qtti s'offre pain et.du vin : manibut suit.... eorpus et sangui-
iiii-meme,ct rejwndau^Seigneur: Jlfe voila, envoyex- nem suum sub tpetie panit, ipse suinmus Pontifex
mqi, Ecceego,miite me(fsa.yi,8), clemande de I'al- obtulit, Ces expressions elaires, qoi exprimenl d'une
lejUion. II fiiut eviter fopiniafrele etlapresomption. inanicre nellc et precise la foi de fEglise.sur le
; Notisdevpns (Ci 15), a fexemple des Isrnelites, mysiere de f Encharistie, nouS apprennenl quels
dcjpouiiler Jes Egyptjens, eii faisant servir a Ia etaient les veritables senliments de Ruperl sur
('«Sfenseet a lVnementcte la veritci et de Ja religion ce mystere. Cest par lit qu'il en faut juger,
les aris el Ics sciences que le monde emploie a et non sur quelques termes obscurs et sur quel-
orner le mensonge (c. 15). Comme les Israelites en qnes comparaisons qui , considerees en elles-
Egypte etaienUa Jigtire deselus sur ia lerre (c. 16), meines, pourraient presenler quelque niaiivais
ainsi les prodiges que fit Moise, par lesqnels ils sens. Telle est la comparaison qu'ik faii duns
devaient reconnatlre. le temps ou Dieu les visita, le dixierae chapilre de ce meme livre, de limiou
ont du etre la figure ifaotres prodiges meilleurs, bypostatiqiie des deux natures de Jesus-Chrisl dans
lesquels ils devaient reconoaiire le lerops <ie liiuite de pcrsonne, avec 1'union de Jesus-Christ
Jiar
eur redemption par Jesus-Clirisl. Les dix plaies Dieu et houirae dans fEucharistie. II esl visible qu'U
clont Dieu frappa 1'Egypte elaient, selon 1'inlerprela- . n'a d'autre bul qtie d'eTablir ia presence teelle ct ile
tion de notre aulenr (c. 28 el 29), la ligure des dix ** ' prouver que Jesus-Christ est reeliement dahs ce sa-
commandements. Ces dix plaies ont bien pu lour- cremcnt, quoique les especes du pain et du vin pa-
menler Pharaon, et accabler 1'Egyple, mais n'ont pu raissent les memes a nos sens; de memequil eiait
vaincre leur resistance. Ce ne fnt qu'apres fim- Dieu et hemme toul enscnihle, quoiqu'au debors il
molalionde 1'agneau paschal el la mort des pre- ne parut qn'un pur honime {tib. 11,c. 10.)
miers nes, qttlls laisset-ent partir les Israeiiies. Lorsqu'il dit que le Sainl-Esprit ne deiruit pas la
Ainsi les dix coinraatidcnieiits, qtti tous sont renfer- substance du pain et du vin.paroles qui oul donne
ines dans famour de Dieu el clu prochain, ont bien occasion a queiques ecrivains pett jutlicienx el peti
pu vcxer le demon, figure par Pharnon, et iroubler ec|tiiiables de 1'accuser d'errenr, il n'a voiilu ciire
lc regne de la mort, niais n'onl pas €te capables de autte cbose, sinon que le SainuEsprti ne deirnit
le detruire; car la loi ria cenduil vetsonne a la par- pas le pain el le vin quant aux especes, cl quaut a
faite justice (Hebr. vn, 19). Enlin Jesus-Cbrist, ce qui paralt anx sens. Rupert le dit exprestetneni;
Fils de Dicu, le veritable Agneau, est venu dans ilest eionnant que les nccusateurs de ce savant
*.• niontie pour sTrnmOler, et a accompli, par feffu- ecrivain n'y aient pns fait altention : subttantiam
sion de sou sang, en offtant un sacriltce de justice, panisel vini SECUNDUH exTGRtOREH stECiEU,quinqut
(143) Ipse novi sacrificii Aguus... propriis inaitibus potentia, transfereiis boec in corporis et sanguinis
Deo Patri seraelipsum immolavii, accipiens panem sui sacraraentuw.
efc viiniin, et mira atqne ineff.ibili saticiificationis
725 DISSERTATIO IHSTORtCO-CIIRONOLOG. n$
titsibtu sttbuclatn, non mtUat aitl destruit. Ainsi le A , mangev lUgncment, il faut rcnoncer a totitc ctirio-
pain el le vin sonl changes reeiiemenl au rorps el sile des sens, el iicpoinl sTinaginer que nmts pnis-
au sa:tg de Jesus-Chrisl, corame il le dit en cenl en- sions jtiger par la vtie, lc goiit, fodoral et lc taol,
droiis, inais ils ne senl ni detrttils ni chnnges quaul si ce que notts recevons esl vcriinblement le corps
aux especes qui restent apres le changenient de Ia tle Jesus-Christ et sa vraie chair. La coiilcur,
Btibsiauce du pain et du vin : en un niol,. le pain et fotleur, la saveur restant, tl rcsle ce qui snfDl a la
le vin sont reellement cliauges au corps et au foi el a la piefe clirelienne.... Que chacun rc.ciicille
saog, mais sans. avoir le goul de la chair ni Hior- cequi lui suflit, c'esl a-dire tiuil c.roie que les pa-
leurdu sang ; paniset vinum fit corpus et taiyuis roles du Seigneur sonl esprit el vie, el que, par ces
Chritii, non tnulatum in carnit taporcm, tive in tan- pnroles, jepain et le vin sout changes tlans Ja veV
guinis /»rror«#». H sferait aise de rapporler ici une ritable sub&iauce du coips vivant el du sang de
ratiltiiude de texles tires des diffwentsecrits de cet Jesus-Christ, quainue fcspece exterieure nechange
auteur, 0(1 il enseigne que la subslao.ce du pain et point. i Credatvcrba Doniini tpiritum esse el vitam,
<jitvin est cbangee au corps. el au sang de lesus- et per ea panem et vinum, cxieriori specie non mutata,
Christ; on en a deja vu quelques-uns; ainsi, noiis. transferri in vetam viventis corvoris et sanguinit
uous conlenterons d'en ajouier ici uu qui se trouve Christi snbslantiam, e\c. Lcs Juifs (c. 15) disaient
dans lescptieme chapilre du livre suivant: tub- auirtTois en murmuranl :Comment pem-il iious don-
ttanlia panis et vini in verilatem nobis converlitur ner sa chair a manger? (Joiin. vi, 55.) Ce niurniure
cotpotis tjut tt tanguinis. Que veut donc dirc Ru- contiuue eneore aivotirilTitti, lanl tle la part tlcs Juifs
pert, loisqifil avauce, en parlant du changenieql B ] qtte de eeile des hereliqnes. Lorsque nous leur di-.
fait daus 1'Eucharistie, que le Saint-Espril ne detiuit sous : Cesl la chair de Jisns-Christ, ils ne cessent
pas la subsiance du pain et du vin, parce qu'il ne dc dire: Comment celtt, commenl cela? Quomodo
detruit pas la naiurc et la subslance des cboses ? II csi, quomodo est? Dti tempsde Rtipert (c. 17) on se
veul dire qne le Saint-Esprit ne detrnU pas telle- scrvait de pains forl pelits, et on ne prenait, ainsi
menl la subsiance qu'elle relonibe dans le neanl, ct qU'aujourd'hui, qtiiine petile qitaiilite de vin pottr
quTI n'en resle rien; parce que, par le changement consacrcr, parce que, qtiaul it lu verlti de celtg,
«juele Saint Espritepere, la snbstance de la chose liourritiire spiriluellc du cerps de Jt<sus-Cliri$l,or\.
<jui eslchatigee, en cessant d'elre ce qu'elle etait. ne rcc;oil pas la grace spirifuellctle IVspritviv.ilja.ui,
devienl meilleure: ainsi le pain et le vin ne soni pns selon ln quaniile des especes visibles, c'esl-a-dire.
deiruils de telle sorte qifils retombent dans le ne.uit, trac fon recoil aiil.tnl soiis Ja phis peikie partictile,
et qifil n'en reste rien absolument; mais ils ccssenl qtic si 1'tra recevait lout ce qni a eie off<;r.t(!'*')..
tfcire pain el vin pour devenir le jcorps et lc snng Dans le quatrieme livre sur 1'Exode, Rupcrt pnrie
<leJesus, sans qu*il reste autre chose du pain el tlti dti tabernacle que Moise fit par 1'ordce de Dieu,.
vin, cjaieles especes ou appareaces, c'csl-n dire la selon le modele qui lui avait ele monlre; d.s dons
eouleur et ln savenr. Voila le seus dans lequel Ru- qni furent offerls potir lfi construire; 'dp 1'arche
pert enseigne que le Sainl-Espril ne deiruil pas la iralliitnce; dtt propiiiaiojr.e.ctq. Ava,itl,ciue Motse llt
substance descbuses par son operalion. Nonsnurons tottles ccs clioscs terjcstrcs, Dieu lui parla. et Liii
encoro cfaulres occasions de parler de son scnli- dnnna des lors l.a,comiaissnncc des celcslesqui clc-,
tnent toncbant PEucbarislie, ct d'cn faire voir la (Q vnicnl lui servir tle modele. II ltti fil connuiire les
partaile conformUeavec la foi de 1'Eglise- grunils mystcies.de ITpcnrnalion, qui dcvaient s'ac-
Saini Paid (/ Cor. x) n'n pas voulu que notis cuniplir tlans ln suite des siecles. t fl ne cacha point
ignoiassions que lont ce qui arrivait autrefois aux a ce legislateur, avec lequcl U par.laif cotnrae avec
kraelites, eiail pour les cbretiens des figures qui un anii.ijue le Verbe se ferait chair, que Jtt-sus-
cjoivent leur servir dTnslruction. Pour entrer dnns Christ^Dieu et liQjiime, raclicttcrail les houimes tlc
tVs vues de 1'Apotre, Rupert, apres avoir tnonlre' lctirs pechea; qu'i| inejlrait daiisietabernacle, c'est*
«lans |e second bvre sur 1'Lxodeque f agnciiu pas<;al a-dire da,ns l'Eglisc, une table sur laquclje serajent
etait la figure de fEucbai istie, le passagc des Isruev ojTerls son corps.et son sang (c. 2). >Molse vi.ttoutes
litesparla merRouge, celle du bnpieme, etc.se ces ctioses spirituelles ou celestes, avajit. que d'en
propose ilib. lii, c. \) de parler de leurs iiiiirittuces donner de lerrestres et de. cbarjie.llcs nu peuple.
tlans le dieserl, de leur klolalrie et des clia.tiincuts Cclles-ci ne sont qu.e 1'orohrc et, la. flgure des prc-
dont Dieu les punil; afin, dit-il, que nous piofiliqns. niietes,
<!«ces exemples potir nous corriger : mnis^ce qu'U Le tabernacle elailla flgure de 1'Eglise (c. 15);
a principalenient en vue, est de rechercher. daiw c;Vst d.iifs cctte Egljse. que se trouve In table clu
les ligures des choses leuiporelles, selon fesprit de Scignciir, sur Inquellc esl servie une double nour-
1'apoire, les mysteres de Jesus Clirist, Filsde Dieu. riiurc, prcpaiee cjour etre le soutien des hoinnns
En expliquant ces paroles (c. 10), toitf onl iti dans les coinbnts tle cetie vie. Cest la qu'esl expose
baptitit..... loitt ont mangi [4'une m(me viande ipi- le pnjn tle 1'Ecrijure sainte, qui nourrit fame de l;t
rituelle, etc, ilfailvoirqtte les J.uifs n'onl eu que ues 0i parole de Dieti, el le pain du corps et le calice tlu
figures, et que les cbretieus out la realite et, les sangde Jesus-Clnisi, que Ie chreiien recoit cominc
choses nientes. Moise riapcts.donnite, pqvndufiet, dit, qn moyen pour arriver a la vie eicriielle.
Jesgs Chrisl, mait nton Pire vous donne It vyai pain, L» condttile de Moise a 1'egnrd du peuplede Dicu
duciel (Joan. VI,52). La vianclespirituelle queles Jtiifs (c. 27), melee de clouccuret dcscivciite, esluu ino-
inangerent dans le dcsert nVtail pas la iiie.iiii:CJIJCJ.dele parfait de celle que les p;isletirs iloivenl lenir
cellequeleschreticns recoivent. Laraisonne pcnuel a fegard ile ct-ux qui lcur son.l soiiinis : couiiiie jls
pas de direque la figure ef la reahifi.soient une raerae. doivenl avoir de la douceur, il esl ijtjcessaire qu'ils
chose.iVecenim raitovaiitur tii figuraelt.esidem sint. aienl une pieuse sdvdrile jiour inainienir fordre cl
H eiait ordonne aux lsraeliles de sortir cbaque jour punir le criine, pie iwviens,discjplina, La tendresse
dn camp, pour recueiliir Ia roanne. Ajnst (c. 11), de Moise pour les Isrndlites parait dans la priere qttM
noiis devons sortir, en quiltanl notre premiere vie, fit au Seigneur, et par laqttelle il desarnia sa colere
potir en ntener une nouvelle. i. Car nous ne devons prele a fondre sur tin peuple idolatrc quj s*ctait lait
poiitt recueillir cette tiiannc, Cl nuus ne devons un veau d'or pour racic)rer» D'un autre c6ni, sa st:-:
poitit manger, le pjtin du Scigneur, qifapres nous vciite eclnta dnns fordre qu'iL doniia a la tribn de
eircdepouilles du vieil hoiume. Si notis voulons le Levi de ptreodre cJta.cun soji.epcje, de passcr el rc-
(147) Sicquisquenosiriiin, iionproqtianliialepar- l>il, scd tantmn illi valetad consecutioncm jusiin;».
liciil;e vivifici panis, qna; fi-.ingiiur ifli, quani ore exiguitni qnid percipisse, quaniura valcrel, si lo>mt|,
suinii, auldentibus prcraiir gratiaio vcl vitam acci- qttou obluiuincsi, procriosolus ucrciucret. ore.
 727 DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTJ 72»
passer anlravers du camp d'une porle a fautre, et A II remarque, el le rcpetc mcme deux fois, que nous
<letner lcurs freres, lcurs amis el leurs plusproches h'avons pas, par rapporl au pardon des pecbes com-
parenis. Tous ceux qui sont cbarges tJu suin des niis apreslc bapienie, la tueine securiteel la meme
imes (c. 28), apprentlrotil par cel exemple ce quTI ceriitude que noys avons pnr rapport n ceint doitt
fnttt faire pour ies gouverner, ou pluUJTpourleur nons ctions conpables avnnt de le recevoir (148).
elre ulilc. Ils apprendront la maniere de desanner Dans le vingt-quatrienie cbapitre, il appelle le
la colere de Dieu par des prieres cjni partent d'un baptjeine ef fencliarisiie les plus grands sacrements
coeur plcin d'un amour pur el ardcnt, en punissant de 1'Eglise, iuslitues par Jesus Chrisl. Saeramtnta
neanmpins le crime. Notre auteur remarque que Christi Filii Dei, quorum baptismut et eucharistia
TEcrilure rapporte dans un grand delaii ce que ftt vel maxima tunl, qttw qb ipsv Dotnino nottro tunt
Molse dans cette occasion, afin dVxciter les pasteurs irfscffwfa; puis il ajotite qne, pour ceux du second
ar sOn exemple, non f>affecier de porter tur leurt rang, iectinc/aWctveto, les apotres, ou lcs bommes
S'abitt des bdndes dt parcbeinins ptut larget que \et aposioliques en ont dnns la suife regle tes ceremo-
itrittes, eidet franges plut longuet, mais a veiller - nies. On ne doit point conclure de la, que Rupert
altentivement sur les nines qui leur sont confiees, n'ait reconnu que deux sacrements iustitues pnr Jtj-
$0u quVlles ne se irouveui pas depouillees de la sus-Christ, mais seuleinent qu'il a regarde [e bnjn
grace de Dicu el nues au milieu de leurs ennemis teme et IVucharistie comroe les plus considerables
tfsiblea et invisibles; a les convrir de leurs merites parrai ceux qu'il a instilnes, conime il ie fail lui-
et
* .1 les defendre par leurs prieres. mcine enlendre. Qnorum bapiismus ei eucharistia vet
Rupert finii son CoitinienlairtJ sur 1'Exode p.ir \1 tpaxima tuni. Et ce qu'il appellc les sacrements
une reflexion forl judicieuse, sur ce qui est dit dtt second rang, tecundaria vero, nVst aulre chose
daiis 1'Ecriiure que Dieu remplit Bezeleel et Ooliab qne les cereinunies et la ronniere de les admiitisirer,
fte son esprit, et qu'il leur donna la sagesse, l'in - qui ont eTe' reglpes depnis par Ies nprjtres ou pnr
(elligence et fadresse pour travaiiler a tous les ou- des hotnmes apostoliques. Cesl un pecbe d'adtni-
trages en or, en argent, en cuivre, etc, pour Ies- nisirer les choses saintcs avec un ccetir dissipe et
«uels il les avait choisis. < Qui peut donc douter, des yenx egares, et surtottl de laisser dcbapper par
oit-it (c 44), que ces arts et autres seniblables ne negligence, ce qui est extremement a craiudre, qttod
soient des dons dc Dieu ? Cest pourquoi dans quel- valde pctvendum ett, ta tres-pricieuse subtlance du
Cjucbothme que ce soit, que se trouvent des arts corpt et du tang du Seigneur. II veut que celui qtii a
utiles et liciies, on doil les clierir; et il fautavertir conimis une telle faute, 1'expie par ses priercs, pnf
lcs ouvriers habiles de les exercer, de les faire.va- celles' de st-s freres, et en fasse une satisfaction con-
roir comme le talenl de Dieu, qui ne vient point venable.
ilViix-iinJmes, mais dn Crealeur qtti lcs leur a con- Eu plusieurs endroits, lant du premier que du
ttes, et qui, lenr en (era rentlre conipte. second livrc du coiiiineiitaire sur le Levitiqne, ftiu-
Le Commentaire sur le Levitique, divise en deux teur parle de la confession. II veut (lih. i, c. 58) que
ljvres, esl dans le meme gout qiie les precedents, le pecbeur exaraine avec soin, en presence de Dieu,
si ce n'est que celui-ci est un peu phis moral. Les ses aclions el ses pen.secs; qu'il se juge lui-meme^
sacrifices de fancienne loi (lib. i, c. 1), dont Moise et qu'apres avoir forme la resolulion de se corriger,
prescrilles cereinonies dans le Levitiqtte, ii'ont poinf f, il sc confesse au pretre, La contrition el le change-
<*te'iiistilucjscorarae des moyens pecessaires pour ment de vie sonf necessaires; sans cela, il n*ya point
arriver au salut; Non, lanquam perficiendw salmit de salttt pour le pecheur qui, en se confessanl, suns
fnslrumentti neces\saria,mais seulenieiit pour eviter avoir la volonte sincere de changer de vic, ferait,
lies obstaclcs, et cmpecher les Israelites d'ollrir des plulOt profession du crinie qu'il ne le confesserait
' ictimes aux idoles. Dans le seizierae chapitre du (149). Le pretre ne doit po.int flaiter ni troniper le
premter livre, notre coinuientateur, donnanl un sens pcnifent, cofiime fonl ces inniiynis medeeiiis qui
mystique aux cdremonies dtr sacrilice qtfoffrait le iregligeiii decouper les chairs mt>rtes; muis il doit
Kran,d pretre, lorscpiHl'avajl peclie el fafjt pecher porter le fer jusqu'au fond de la plaie, en IVxcilnnl
ie peuple, enseigne de la inaiiiere la plus exacfe la, Vg6mir t\ a porler de dignes fruiis de penilence. Oh
(fresencfeleetle qu corps et tlir sang de Jesus-Christ doit user d'uue grantte reservc dans la reinise des
ilsins l<4sncreinent de 1'Euiharistie: Nomine, re, peches : car, dit-il (lib. n, c. 42), la phipart remel-
uiquteffectu, caro vera est atque tanguis venis. Ce tent ayec beaucoup de facilile ITnjure faile a Dieti,
sont la. des expressions qui e.lablissent si claire- et sont au confraire tres-dilliciles a remetlie celle
incnt fa, fol de rEglisesur ce mystere, qii'il esMur- qtii leur est faite a eux-meJnes.Tl esl des fautes, qui
I>tenant qu'on aif, pu repandre deg soupcons sur n^ayant pas ete expiees dans cetie vie par d'assez
t elle de 1'auieur. dignes fruils de peniience, le seront dans 1'aulre par
Dans le dix-huifieme chnpitre, parlant des peches les flammes du ptirgatoire (150). Ruperl temoigne
commis aprfs le bapiemc, il dit que nous n'avons ici qu'il ignore ce qu'a voulii dire Origene, lorsqu'il
phis pour en obtenir la remission le m6me remede _**a avance qtie 1'Eglise ifadiuet qu'one seule foisa la
<:t la nieroe abondance de grace que nous avons. penitence i Qrigenet'.....' nesciq quid votens, temel
recue dans le bapteme. Cest ppurquoi, si, apres lantum,inqutt, in Ecclesia esl pwnilenliw locut. Un
avoir ete purifids par le bapt^me, npus avons le peu pluS de connaissance de fancienne discipline de
malheur de pecher, il faut faire de dignes fruits de 1'Eglise sur la penitence publiquc, qui ne s*accordait.
pen' tence. qifune fois, lui aiirait fait comprendre la pensee
Ce n'est qu'en sTmmolant soi-meme par la morti- d'Origene.
flcation de la pepitence, per actualis pwnitentiw mor- ll faut que celui qui entend la confession (lib. n,
lificationem mactabit temetiptum; ce n'est quVn se c, 43), spit iiistruit de la loi de Dieti,savoir el surtoiil
jronissant qu'on peul en obtenir le pardon et etra qu'il ait une grande discretion, pourraoderaiioii avec
sauvc : Si saivari cupit, tctnilendo pnniei semetipsum. quel poids, quelle mesure el ouellc il

(148) Etenim compnratione securitatis qtiam in magisqne dicendn est peccancjtiprofess.io, quam pcc-
liaptismo accepimus, valde scrupulosa esl redeinplip, cati confessio. i^ib. n, in Lev., cap. 58.
si ileruro pcccaverimus. (150) Talium culpse, etsi in prxsenti sseculo non
(149) Ciiin hoc proposilum liabuerit, quod de ca>- satis dignis pcenitentise fructibus redem|>t;e fuerint,
lero emeiijlare velit, tunc demum confcssioneiu pii- salleut in fuluro venia non carebunt, sic tatnen quasi
rtm offeraysacerdoli..... nec enim confessio, non per igitem purgatorium.
f<j«j(ienlecohtrilione et correciione, salvare poterii;
 749 DISSERTATIO MSTORICO-CllRONOLOG. 759
ctolt se conduire a 1'egnrd tleb ,.dtiilenls, en imposant, A <leDien attx lecienrs, pnr le souvenlr de ses bien-
a chncun dcs ptinitences proporiiounees a leurs- pe- faits qttVlle rappelle; elle en reuferme encore un
cbcs et a leors forces. La confession doit etre exacfe: plns grand iicHiilM-e quo 1'auteurdu Conitnientaire.dU
eisincere (c. 44); pura ac tincera con\e**ioneape- elae trop relevees pour lui et au ttesstis de sa poriee;
rirt; il faul qne le pechettr dtktare le nombre de: cepenclant comme il a deja traite aitleurs ces ma-
ses peches; tatiu* an crebrhn peccatumtii Uerawtn-, tieres, cliacune e« son lieu, il s'attache seuJcnmnt ici
ei qu*il fasse une petiitettce plus ou- luoins rigou-• a ce qui esl essentiel, c'est-a-dire a ce qui regnrde
reuse, a proporiion des neches qw'ii a commis- Gw la promesse de Jesus-Clirist.Fils tle Dieu, et sou
celui qui n'est tombe qu'une fois ne <Mt pas eTre: Aveneiiteni. Tcl esl le plau de Rupert dans so» conir
pttni comme eeltti qui est coupable de plusieurs; mentaire sur ks Deuteronome. II critique dans bs
peches. sixierae chapiire du preinier livre ces paroles de la
Le Commentaire sur les Noinbrcs esl partage eni vtrston des Septnnle ; Nuledicius ontnis qui pendel iu
deiix livres c-oinposesdans le meine gnfil que lesi ligno (Deui. xxi,25). II pi'eieii<l<|iiecenVsipoiutla|e
precedenls. Cauleur, qui jtisqtfici tfavait eu que: sens de ftlebicu, qui, en cct endroil ninsi quVii
de fagrement dans son iravuil, tciuoigne qne cei plusieurs autres, a ete souveul tnal tradnit par lcs
livre sacre le frappe dc crainte, et Itti cause la memei Septanie, lesquels etaient des interpretes et tion des.
araertiime que causa autrcfois a S. Jean le livre: propiietes parfuitemenl remplis de IVsprit de Dien,
dont ce saintapotre parle duns 1'Apocnlypse(Apoc. Comme saint Paul a ciie ce texle >lefEcriiure seloi»
x, 10). Le stijei de sa frayeur est que plus de: la version des Septanle, ce qui foruie un prcjuge en.
jBOO.OOO Israeiiles, donl le hvre des Nombres con* g sa faveur, il repond que saiiit Pnul ecrivant ppur
fient le denombremenl, perirent dans le deserl et les Grecs, parnii lesquels cetle version publiee des
liVnlrereiit point dans ta terre proniise. Or, selon le regne de Ptolemee Phila lelpbe etait en grande
ie lemoignage de S. Paul, footes les choses, qui estitne, il I'a einployee plulot que de citer une autie
arrivaient anx Israeliles, etaient pour nous des ligu- version qiti, qtioiqiie plus correele, aurait pu offenscr
res, et elles ont eie ecrites pour uotis servir cfin- ceux a tjiii il cicrivait.
Btruction (/ Cor. %, w). Elles eiaient pour nous tles Dans le neuvierae cbapitre du merae livre il eu-
figures, en ce que, de nieme que les Israelites dont seigue qu'on petrt se sct-vir ulileraent de ce qu'il y a
oii avait fuit le denombremenl, nVnlreretil point de bon dans les ottvrages tles beretiques. U citea cc
dans la lerre promise; ainsi, quoique le denorobre- sujet IVxemple do Theoph le d'Alex:uidrie, qui lisait
nieiiT,de tous les chreiiens soit fuit, par la profes- les ecrifs cfOrigene, quoh|u'il eut fait un crime de
sion quils font de la i-eligion, et qu'ils aienl donne' celte lectnre a suint Cbrysoslotne, et qu'il 1'eAlmiso
lecr nom en recevant le bapteme, cependanl tous ne pnrnii les cliefs d'aceusaii<Mi sur lesquels il cou-
courent pas deinaniere qiiils ariiveni heurenseraeii-t datniia ce patriarehe de Constantinople. Rtipert
a la fin de la carriere. Rejonissoiis-nous donc, dil pouvait citer eu sa fnveur des exemples d'une plus
Rupeft, de notre vocation; maisque fincenitudeoii grande autorile que celle d'un prelat qui s'est reudu
nous sorames si nous arriterons el la crainle de ne plus fanteux daus 1'hisloire par son ambilion, ses
poini remporter ki couronne causent de famertuine mtrigues et la cruelle persecution qu'll a faite a
dans notre ceeur. saint Ciirysosloine, que jpar, les qualites el les vcrtus
Nous remarquons dans ce comraentaire de nou- r, qtiVxige fepiscopat.
velles preuves de |a purele des seitliraenis de l'au- DansJe trenie-unieme chapitre, il concilie denx
teur sttr la prcsence reeile de Jesus-Cbrist d.ms fcu- texles de fEcriiurequisembleiitrenferraernnac.oii-
cbarislie. Apres avoir donne tlans le chnpilre second Jradiction: dans 1'Exode, cliap. xxxiv, vers. 7, il
du prcmier livre des inierprciialions inysljijues des est dit que Dieu rend iiniquitd de* peres aux eufants
lioms des chefs de chaque tribu, il ajoute que ces et au\ pelits-euftinls, jusqiidla troisiime el la qua-
cbefs nous representaieirt, nous < qui mangeons la trieme gineralion; cepeudaitt Dieu dtifeud clans k
i meme viande spirituefle, qui btivons le m6me Deuieronome, chap. xxtv, vers. 16, de faire moutir
» breuvage spiriluel dc |a pierre, qni n'est plus n le* perei pout les enfunt* el les enfanls pour ttt peret,
> present Jesus en figure, roais dans ta realile; quw Ce que nolre coinmeiilaieiir concilie en disant qne
non jam in figura, sed in veriiate Ckristus est. Dieu punil f iiiiquito des peres duus les enfanls qni
Dans le quatrieme cbnpiire du luemc livre, it dit iiniieiit leurs peres prevaricatcurs, et qu'il ne |a
que les Levites donl on ne fit pohtt le denombre- punii point dnns ccux ijui ne los iinitenl jioiut. Puis
nient sont cettx qui d»ns f Eglise remplissent ics il ajottte qiiil y a une grande ct ancicuiie questlon.
fhnciions do saint minisiere. Cesl pour cela que les par rapport aux enlanls qui, n^lant coupabte^i
canons leur d6fendent de se melcr des affaires secu• U'aticun pcche nctucl, soul dauines pour ln seulo
lieres, ct lenr interdiseul je coinrocrce, la chasse et iiiiquilci de lettrs peres, c'est a-dire pottr lo peclni
la gucrre. II se plaint que de sou teinps la plupart onginel. La solution (jni| trotive a cetle qnestion
etitruient dVux-memes dnns JVlnt ecclesiastique,el se est de dire a Dieu: vos jugenienls soitl uu abime
glorifiaient trop de leur eTal, ineprisaiit les laiqucs. ,j. profond,: Judicia tua. ubyssus multa (Psal. \\\v.) .
Le sacerdocea besoin du secours des princes (c. 5). Ruperl enseigne, couiroe nous fftvons vu uiilcujs,
Lorsque les deux puissnnces sont bien unies, rien que leglise a besoiu iltt secours de la puissnnce
nVst plus avautageux; au contraire, lorsqu'eJles seculiere ; mais il est bieu eloignc de croire quVlla
sonl divisees, rien n'esl plus' Tpernicioux
• au christia- puisse employer le glnive pour faire recevoir 1'Evan-
pisrae(lSl). gile. 11 ne leconnajl pas u'autres raoyens de 1'insH
Les deux fivres sur les Nombres sont snivis de uuer que la douceur tle la prcdicatiun, joiule a la.
deux autres sur le Deuteronome. Ce livre de 1'Ecri- solidite des raisons. Meltre en usage la forte et la
tttre sainle, cjui est une interpreiaiion courte et violeuce, pour obliger qucli|uiui inalgre lui a
flaire de la Lbi, reinet sous les yeux presque tous embrasser la religion cliretienue ; c*est, d.it-il (15"2't
lcs rivCnementsqui onl precede ; on y voit partout ce que la loi suctee defeud :Sed hoc vttat sacra tex,
les soins charitnbles du plus doux de. tous les hom- II finit son cQmnienlaiic sur le Deute>oiioroe, en de?
iiios, pour porler a Dieu le peuple dontla conduiie inandanl pardon a Dieu des fautes qu'il a pu
lui avait ete confiee. Cette partie de 1'Ecriture con- coromcttre, el passe au Jivre de Jos'.ie.
ticnt beaoconp de choses eapables dTnspirer 1'amour En cominenlaut ce livre, ce qu'il taii en 22 cba^-
{it»l) Cam sibi conveniunt, nihil tiitius; curo au- teligit, velle sedilleare, csl coacte vel. vi aiiqtiu le-
teinadversus invicem dissentiunl, nihi.l stalui Chri- gem Chrisliauara inviiis auditoribus iniponcrc. Sci)
"stianitaiis iri bec mundo, potest esse peniiciosius. Loe vetal sacra kx, Lib. n, Com. imDeujV,,c, 4t
(152) Altare Pomino dtf lapidibus, quus ferrom
 •rei DE VITA ET SCRIPTTS RUPERTI r»
pitres, II contlnue de iraiter de la pnssion et des A qui pourra parattre excessive; ear it prdtcnd qu'il
mysteres de Jesns Chrisl avec celte differeuce, qu'il a ete pltts sage qu'Abraham ct que Moisc qtti I <>ui
sVtend moins qtie dans les ouvragesqui precedent, precede', et que Daniel qui est ventt apres lui. Mais
«econtentant de choisir quelqties endroiis qui ltti il 11'nssure rien sur sa penitence, se conieninnl tle
paraissent plus propres a son dessein, et etre des dire (lib. III, c. 52)qu'il y a sur ce sujet pariagede
flgures plus vives et plus eclatantes du soleil de senliments parmi les savanls. Mais ce qui est cer-
jiistice. Jostie enlrant triohtphant dans la terre pro- tain, tlit-il, c'esl que son exeniple doit apprendre
«ttise, et y introduisanl les Israeiites, apres bien des aux sages ane pas presumcr de leur etat, peudaut
combats et des victoires, c« que n'avait pu faire lc tempsde cette vle puisqu'un roi,qui asurpasse en
Moyse, represenLeJestis-CI.ristnoirechef, leSauveur sngesse tous ceux qui font prckede et qui le suivrout
dti inonde, qui nous a inlroduits dans la lerre des a fail iine si deplorable chute.
vivans, y elani. erilre lui meme le preraier apres sa Les deux livres qui suivcnl font parlic des IroTs
resurrection. cpii precedent; c'est pourquoi le premier, qui est un
En fmissant son travail sur Jostie, 1'auteur avertit ciunmeninire sur les Psnumcs, se coiupte nour le
fc. 22.) qtt'il passe au livre dcs Juges; et que 1011- qnnliiemelivre surles Rois, el 1'aulre pour le ci,u-
<:hnnl legeremenl la superficie cle fhistoire, qui cst q«:eine.
nssez coiiuue, il chercbera le mystere adorable, ou A la tetede ce commentaire sur lcsPsaumes, wi
le Verlie du Seigneur se decouvre selon le snjet c-l clu quatrieroe livre sttr les llois, est un prologue di-
ie tenips. En effei il se borne a donner des sens vise en qualre chapilres, ou faulettr dif (c. 1)
niyaiiques a quelques uns des prineipatix evenemenis _" qifapres avoir dcveloppe la gloiie de Jestts Chrisl
«|u'il a cboisis par preTerence dans ce livre, coiiiroe Unns les aclions eVlalanies des rois clu qiiairiemc
figurant plus particulierement qnclques unes des age, U va chercher de nonveatix leinoighuges du
Circonstances de la vie de Jesus-Clirisl et de la prc- Messie dans les discours des prophetes. Duvid est le
ilicalion de 1'Evangile. On peul remarquer dans le premier (c. 2), oit le plus exccllenl de totts, primux
cinquieme chapitre 1'attention de fauteur a suivre le vel prwcipuitt, parce qu'il cst le premier qui ait
texte original de 1'Ecriture. II iusiste plusieurs fois pnrle diine niaeiere claire du royaume de Dicu, deti
8iir In dinerence du texte hcbreu d'avec la version l>eines cle IVnfer,du jugementdeinier; ni Moise, ni
des Scplante et la Vulgate.et s'nttache au premier. Josue, ni Satnuet, nVn ayant parle avanl lui, nou
Le Coiiiinenlaire siifles livres des Rois est par- qifils ignorassenl ces choscs, niais parco que les
tagd en trois livres. CVst In fepoijue oti comnicnce, hoinnies charnels et grossiers ne les auraietii pniiu
scion le plan que fnuteur sVst forme, le qualrieme recnes. Dieu a vnulu que ces veriles fussent aniioii-
age, riont Tesprit de force fait le caraelere (lib. i, cees parla bouchede David (c.3), parce qne sa divine
c. 1). Cetage eTate a nosyeux le spectacle eclatant parole est si etrangere au monde corrompu. que lcs
tlcs grandes aciions des rois et des discours ceiesles liotnmes ne fatiraient pointecouloe, s'ilne favaient
ttt's propheles qiii ent propheiise sous ieur regne, eniendite par le canal d'uti aussi grand el aussi jmis-
ct aiiiionce' diine maniere plus elaire, quVlle ne sanl prince que IVlait David. Notre atileiii- donne
1'avnil eie jusqu'alors, la venue du Messie. Les pro- cnsuilc (c.,4)lc plan qu'i! se propose de suivre tlnns
im-ssts de ce Messie ne 1'annoncaient aiiparavant son cxplicaiiondes Psntimes.La divisionde ces sainls
fiiic cotunie iiii hotnme; raais tlatis te qunlrieine age eanliqiies ctl trois fois cinquaute lunrque In foi,
»n cst promis comme un roi dont le regne doit etre' V IVspeVauceel la cbnriie; car, cointne ITioranie sVst
(jicrnei. Rttpert se propose done de faire voir tlans |H'i'iiu en perdantlu cbnriie, fesperance, et cnfiit la
sun Commentaire sur fes livres des Rois, ainsi qne ioi, il nc peul se i<dever quVn revenani sttr ses pas
ciatts lossuivniits, jusqu*a J4remic,qtie les propheiies clans un ordre dieffrent; d'abord par la foi, ensuite
tOiHii.iti le Messie se develtippent duns cet nspuce parlVspernnce.etenfiii parla charite. Les cinqcianle
de feinps qu*tl appelie le qtiatrieme age, ditne ma- jiremiers psaumes renferinent ce qu'il fnut croice de
niere pltis claire et pltis ck-lataiile, par les aciiong Jesus Chrisl. Dans les cinquanle suivauts iteiis trou-
lieroiipies des rois et les instruciions des propbeles, vons les jnolifs de nolre espeVance, ei dans lcs
qitVlles ne 1'avaient ete clans les ages preccdents.
' Dans cet ciiiqnunte dcrniers, les moyens de notis avancer ct
ouvrage, Rupert cite fi-equemment les de IIOIISperfectiouncr dnns Taraour de D>eu. Ce
commeiitaires des Juils. II croit (lib. n, c. 20) que Conimeniaire est une explication inystiquc et (brt
les livres citcs dans 1'Ecrittire sous les lilres de siiccincte de ces sainls can liques, dont f aiiieur chotsil
Lhrt des justes, et de Livre dt* gverret du Se gneur, setilemeni quelques versels, qui lui paraisscut avoir
ne sOnt point des ecrits tjui aient jaraais exisie, el piis de rapport a son plan loiichuni Jesus-Cliiisi.
dil nne ce dcrnier nVst anlre chose que louie ses mysleres et son Eglise, quTl donne comrae. les
rEcnture. II pretend, sans elre arrete par les paroles objcts <Jela foi, de 1'esperance ct de Ja cbarild.
de rEccltfsiastitue qui dit qtte Samuel prophdiisa A la Stiiie du coinmentaire snr les Psaumes, nolre
ripretta mort, paroles qifil rappone liii-inerae(livi aulcur tlonne iin essai tlece (|ii'ii aurailpufaire daus
ii, c. 17), il pretend, dis-je, que ce sainl prophete le ineme gotlt sur Jes trois livres de Snlomon, ks
ifnpparut point reelleinent a Saiit, el quc ce ful D Proverbes, 1'Ecclesiasie et le Caniique des caufi-
tinc apparition <lefesprit inalin sous la ressemblance ques ; dont le premier, dil-il, nous appelte ala foi.,
cle Sarauet (155). Quclqiies Peres avant Rupert, ct le second a fesperance, le troisierac a la chnt-itu.
<|iicl[|ii<'s<oiiiiiieiitaienrsoiitninsiexpliqueceieveiie- Mai» la crainle diiilerrontpre lasuitedeson ouvr.ige
iienii-nt. Muis il fatit reconnntlre quc le seutimeitt feinpcclie dVnlrer dans iin abluie si jirofond, et il
le plus general el le plus conforroe a TEcrilure, el reprend fexplicution tles Rois, cVsi-a-dire du iroi-
pnr consequenl le plus sur, loucbant la nattire tle sieme et dn quatrietne livre, dont il ifexplique ce-
cctte apparition, est qtiVlle ful reelle; que ce fut penilaiii qifune tres-petite partie. Cette explication,
tion pns iin vain fanloine qui parut, raais Sarauel qui fail le cinquieme livre des commenlaircs sur ks
en personne.qtii, couinte le dit l'Eccl^siastiqne:apr<:t Rnis, est divisee en 58 chapilrcs. Dans le tientieme,
i^iirt endormi dant le tombeau, parla du roi, ei ttti il fail voir que la reponse quc le propheie Efrsee fit a
pridil la fin de ta vie; et sortatit dt terre, haussa sa Nautiian (IV Reg. s), qni favait supplie de prier fe
voix poitr prophitiser ta ruine dii ptuptt tl la veint Seigtieur de lui pardonuer, si lorsquc le roi sou mal-
dne o.•son impiili (Eccti. XLVI,25). tie cnircraittlaiis le tc.inple de Reramon.pouradorer
Dnns le dix-scptieme chspitre du troisiemc livre eu s'appuyanl sur sa main, il s'inclihait ini-im?me ,
Rupcrt releve la gagessedeSalomon.ditne mnniere lorsque le roi sinclinerait, il fail vpir, dis-je, que la
(l85)Licet ifl Ecclesiastico iegamus, qHodSainiiel quaui, in pbiiiinsniate Samuclis spirilus maligmii
qnoque post mortera propltetavit, non tnm Snmucl, apparuisse crciJendus e*t;
 735 DISSERTATIO HISTORTCO-CHRONOLOG. V>i
reponse iTEIisee quihiidit, alltz en paix, n'a rien A vonlu laisser ceux qtn son si clairs et si sensiDleR,
decontruire i ce quedit saint Paul (/ Cor. viu),con(re qitTI nVsl pas possible d'y mecounaiire Jisus-Chrisl
«eux qiii se trouyaient a des tables oii l'6n servait et son Eglise^
des viandes iminolees atix idoles. * I^eprophete, dit- ; Ce qu*a fait Rupert sur Isaie, il t'a fail sur les trois
t il, tranquillisa parsareponse un borame de bnune, aulres grands prophetes. Son commentaire sur Jer<i-
* volonlti...... II ne lui perincl pas d'adorcr Rem- mie est renferme en un senl livre qui contient 89
< roon, dans le temple de Reinmon, mais (fnitorcr ehapitres. Cette
< Dieu, qni etanl partout pouvait etre adore dans le cemenl du cinqmeme prophelie esl fepoqiic du avec
commen-
f »u-
< terapje inemc de Remnion. » Apres avoir concilie teur, elle eh est le crepuscule. age, ou, potir parler
Dans le premier age
qrttjlques antres lextes, Rupert fjiit une reflexioa i), avant le deluge, 1'homme comme tin petit
(c.
foft sensee sur les paTOleset fexej|tple de PApdtre, ehfaiit esl Inisse a Itii-meme, sans entendre la parola
'qui tious apprcunent, dil-il, a tfiscerner les circon- de Dien. Dans le sccond age, comme, un enfanl qui.
stances.ou nous devons souffrir paiietnmotit la com- eomn.ence a marcber el a parler, il recjoil les pre-
inuuioii on la socieie des mecbanls, et qtiand iious aiiers etements de finstruclion dans fallinnce que
devous aveir la prudence de les «tviier. Ceux qui Dien fait avec Noe Dans le troisierae age, 1'nnrame
11'ont pas ce sage discernement causenl souventdu euuif comme dans 1'adolescence, recoit la promesse-
seandaJe,etentretieiint*nt des divisioosdans 1'Eglise, d'une henreuse race dans Abraham , et dans Moyso
parce que, qu«iqu'il» aient du zele pour Dieu, ce zcle 1'instruclion delaloi;dans le qualrieme age.cciiiine
n'est pas seion la science. un jenne bonimc forme, il rccoil la promessedn,
Le miracle que Dien fit en faveor d'Elisee pour le B royaumedeJesusChrist.Danslecinqiiienieage^iuiest.
deiivrer des maitts des -Syriens que le roi av.iit en- eemme fageparfait.il recoitlapromessedusncerdociv
voyes pottr le prendre, et eequedit le sainl propheie de Jesns-Chi ist.CVst en cette qualiteque leMcssieesiII
potir rassurer Giezi qui en elait effraye, donne oc- represenle par les eveiiementset|>ar les propheiies.
casion a nntre auteur (c. 35) de remarqner ce que est vrai que, dans l'age prccedcnt, Jesus-Cltrisl est dcja
Dien fait invislblement d.tns lous les letnps, a lVgard annonce comrae prelre eiernel selon 1'ordre de Mel-
tte ses fidelesservitetirs contre les ennemis de letir ehisedec; roais, dnns celni-ci, la cause et jeseffiels.
salnt, et en faveur de f Eglise contre ceux qui aiia- de son sacerdoce snnt representcs plus clairement.
qttent ladoctrine: Ne craignezpoint, dilElisee,il y et le tempsde son arrivee deTermine dTinc manieie
abectucouppiut de tnorideavec nout qu'avtc eux.... tt plus fixe. Ccprelre qui devait delivrer les hemmcs
Seianeur ouvrit let ytitxri ct lervhenr, ttit vii aulour delenrs peches est un vrai Dieu, parce qh'il n'y »
(TElitde unt multitndedechevaux etdechariots de feu queDieuqui puisse delivrer des peches. Ce plan
(IV Reg. vi, U5,17).«DisonSde meme, dilRupert, tors- esl tres beati, II serait a soubailer nue 1'auleur eUt
c que nons sotnuieseiivironncsdcs ennemisdeJesus- ele aussi beureux dans fexeculion. MaiscVst ce que
t Chrisi, soil visibles, soit ittvisibles ; disons avee BOUSne pouvons point dire. Nous y remarquons
t foi.dans uneferme espemnce.el nons approchahl seulemenl quelques endroiis assez bien trailes.
» de Dieu par la charitc : JVecrain* point, mon dme, Les
* ne craignez point, Egtite; ily a beaucoupptus de cbez lereflexions qu'il fait (c. 10) sur ce qui se passa
* mondtavte nou* qu'avec eux. Car sll s'agit d'nn ihie potier de terre, ou le Seigneur envoya Jere-
faire entendre sa parole (Jer. xvm),
« cpnibst invisible conlie les maluis espriu, le Sei- C sout pourdelui natitre a inspirer fhumilil^ chre*lienne.
< gneur est avec nous, l'armee des anges est avec Jeremie s'etant reudH dans la maison du
< nons; le Saint Espril est avec nous, pour combal- te trouva qni travaillait snr sa roue. Danscejraiier, ino-
« tre et pour nens faire-remporier la victoire dans ment le vase qu'il faisail de fargile qn'il lenait en s*
« ce conthai spiritirel. S'il s';»git de conibaitre les inaiii sc
< ennemisvisibles de 1'Eglise, dans la personne des rompit, el aussitdl il en relil un anire, ait-
quel il (lonna la forine qn'il lui plut. Alors le Seigncur
< hereiiqiies, le Seigneur est aussi avec nous; lo adressam la
< cboeur des apoires est avec nous; la ranltitudc des fltract, ne parole a son prophete, lui dit: Maiton
< patfiarches et des propbetes esl avec nous. L'ar- pourrai-je donc pat faire de voui ct qut 1«
< inee des marlyrs cst avec nous ; le Saini Espril polier fdil diion argite; car vous itet dant ma main,
< avec tofile fEcriture sainte est avec nous. i ceqtiest iargile dant ta main du potiet(Jet. xvui, 6).
< Voila, dit Ruperl, nne gi-ande instructioii |>our
Ruperl lermine son explicalion des Rois, an cha- nous, qui uous appreud h nous lenir dans le respect
piire quinzieme du qualrieine livre, c'est a-dire au ettlansJe silence et a reprimer notre langue (154;,
rdgne d'Osias, sous leqtiel Isaie commeiicn de jtro- Dieu est le poliercini uoits forme.et nous sonimes
pbetiser. La piete clireiienne, dil-il, apres snint Jero- Pargile. Qui, nous soinmes, tant Juifs qtie genlils,
me, a toujours regarde ce prophete plutot comme un nne ineine mnsse, ttne nnime argile. N*ayons donc
evangcliste que comme un prophele. Cnr il rapporte pas la bardiesse de vouloir sonder les jugcmenls de
d'raie niauieie si claire les mysteresde Jesus Chrislet Dieti, et cle trouver a redire a T*euVragede nofre
de 1'Eglise, qu'il ressemble plus a un historien qui Createur. L'Ap6tre (Rom. ix), ce vasedVlectiou, se
rapporle des evenements passes, ou'a un propbetc rj sert de cet exemple pour nous inslrulre avec force,
qui annonce des cboses a venir. Le commentaire et nous y renvoie pour considerer avee le propheie
sur Isaie est divise en deux tivres, tlans lesqttels quelle esl la puissance de Dieu. < Apres avoir rap-
1'auleur, laissanl ce qu'il y a diiistorique el de mo- < porle les paroles desaint Paul, il conlinue ainsi :
ral.se borne a cbercherlespreuves de la foien Jesus- <"pour parier de la sorle, il fall.iil que 1'Apdtre fut
Christ; selon le plan qu'il sVst propose dans cet ou- < Iiiiinblemeiit descendu en esprit dans la inaison
vrage. 11ne s'asireinl pas meme a recucillir exacte- < dti potier, ct qu*il eut vu q.ue touie la maison
inent toul ce qui a rapport a son dessein ; c'est < dTsrael elail de fargile comme loitles les aturcs
pourquoi il decfare en finissant (tib. u, c. 30), qu*il < nations,et que Diettqui est le potier. qui les foi-me
aomis plusieurs trailsqui ont uu rapport bieu raar- < loutes, a lire Abrahnm, sans qtfit tni dut frin,
que a la foi et a la vocalion des geulils. On peul • ntais par sa seule grace, de 1'argile dcia Cbalde>;
tnewe dire qu'il en a oniis un giatid nonibre qui < et que dc la tnetne iuasse d'argile de sa posterite,
etaient beaucoup plus propres pourson dessein, « il a fait, comme il a voolu, des vases de miser;-
«j-jecenx qu'il a choisis, en sorte qu'il parait qu'il a < corde, des vuses d'bonneur et de grace. Que lui
(154) Hagnunt reverenlise dociiraentum, magnuin tnassa, unum lutum. Nonergo Dei judicia nos a«-
et«Higruuui Ucituruitatis et continentis linguse in- dacter discutiamus, non Dguli noslri digitos repro-r
6irumenium. Deus plastes noster, nos autem lutum. bendamus. Monet boc vehementi increpationeApp-
Nos, inquam, omnes tam Judsei quam Grseci, una stolqs vas electionis, elc. . ••,.o .•
.733 DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTf 13$
' devail il (a deplns qu'Jt lotilc ta masse A < (Icviont une nouvelle cr<iature qtiant a rame ; et
Abraham)
< iTarglte tlft ta posterite' tfAtlam ? > « dc plus, la fwcede la lerre sera renouvelee, e*est
De 89 chapitres sur Jeremie, nolre anteur n'cn < a tlire, qtie le corps lerreslre qui a vieilli et est
cmploie qtie onze a fexplication des propheiies; le < raort a catise du peclni, ser.t renouvele au dernier
resie esl sur les Lamenlations, II y rapporte toul ee < jour qui sera eelui de In lesurreclion.
t;ue dit le sainl propheie de la prise tle Jiirusalein Ce doitblc renoiivelleinenl de 1'ame et du corps, ou
pnr Nabnchocionnsor au siege et a la prise de cette ceite double resurrection rics inorts, est le sttjet que
inerae ville par les Romaius, Rupert se propose ici riVxarainer et de iraiter, a la
Le commentaire sur Ezecbjel est divise en deux gloire du Sainl-Esprit qui doniie la vie a nos iuies,
Jivres. LcsPeresotitreinarqiui.surioxt sainl Jeriime et qui l:\ renrira a nos corps.
et stiirilGregoire.qiie ce prophete estobseur et dilli- Ln vcritabletnauieredeconsiilerer celtegraee(c.2)
t-ile a entenclre, specialement la vjsion tles animaiix cst de connaflre d*al>ordJestts Christ fnit hointne,
mysterteux, et celle de fedifice du lemple et de la fauicur et le distribtrteiir rie ta giace, le ineiliaieiir
viffe de Jertisalem. Rirpert s'arreie particulieretneut cuire Dieu et les hotnmes. Cesl en siiivant cette
5 ces visions; parce que, quoiqtiVlles aient ete cx- i 'cieque notre anleur s'appliqtie a faire voir riuns c«
pKqtieeseuilitTerenissens etforl au longpar pjpsienrs tivre , qnc fouvrage du Saint-Esprit, le plus graod,
antenrs, neaumoins dans une nmtiere si relcvec ct l<:plus exceJlent, en ttn mol le pltis parfait, est*la
si obscnre, il reste teujours, dit-il, quebjtie cbose a formation de Jesns-Clirist «omine bomme. C*estpar
dire apres les autres et a eclnrcir. Toul sonbitt, ceinoyenque Diett nous a delivrcisdela caplivilti ou
comme il le riit (lib. n, c. 1), dnus IVrplrcattnn <fe Q nfttis etioiis reiliiiis; qu'il a repandu sur nous ses
la vision des aniinanx, est <J'ydecouvrirlagloire de graces, et qu'il uous comblera mi jour de gloire. li
lnsainte Trinile, In foien Jesus-Ctirislella gloire de proave aussi qne le Saini-Esprit esl la iroisiemo
snn regne. MaTcliantsnr les tiaccsdes sainls Pcrrs personne rie Ja Tiiniie, disliuguee du Pere el du
qui ont expliqtie celle partie de 1'Ecriture avant lui, Fils, quoique de inetne nalure; qu'U procede du
it fail aussi ses recherches (c. 18), et sefelicile cfy Pere et du Fils , qu'il leur es! co-eternel, consnb-
avoir irouvti qtie ce sain» prophele tlirige par leSaint- stiiiiiel, vraiment Dieu. (c. 3,4,5,6.) 11parle(c. 20)
Esprit n'y a pas otiblie 1'enfaiiteraent tf tine vierge. de fapparition tlti Saini-Esprit en forme de rolouibe,
Le Conimcntaire sur Danieiest renfcrine en un seul et rend raison poitrquoi ii u cboisi cette forine pluldt
livre, quoique fauteur y joigne Aggee, Zacharie et qttiine atitre. II compare le vieil bomnie et le nou-
Malachie qui sonl les trpis deriiieis parmi lcs douze veau, et failvoir la differeHCede l'tin elde funtre,
petits proplieles. La briievete quM sVst |trescrhe ne en rapporiant (c. 24) cequi en est dit dans l'Ec:riiure
lni & pns perinis de donner cles i-xpjicutious des sainte: < Cest une chose certaine, dont. personne
atitres. Ou peitt remarqtier dans le clix-neuvieme iie peiti douter, que tous les saintsdes siecles passes,
elinpure tfe ce commenfaire ce que dil fautenr, que depuis forigjue du mondc, onl <iui pnrilies <le leurs
lc Fils ite Dieu ne se serait poiiil- iticarite, si Adam- pe<Inis dans le Saint-Esprii, dans feau et dans le
n':iv«ii point peche. saug qui a conle dn c6i6 rie J. C. i CVst ce qui lui
Eiifin Rnpert ftnit la seeoinle partie de son ouvrage. fait dire plus bas (c. 27) que < lous les-sainis, jus-
snr Ja Trinitii, pnr le Coniroentaire sur les qualre qu'a saiut Jenn, sotit moris avant que d'avoir recti
evaugelistes qu'il renfertne en un scul livre. JusquTci ru i IAreinicwHMitleleursjiecbss.paiceqifapres favoir
Jesus-Christavaitinsrtruii les homraes parlesproplieies > atlendu longleiups, ils ne l'ont recue entiHque duns
qifil leur avait envoyes; mnis cVsl lui nieme qui va i la seiilePttsstondeJesus-Chrisl. Ilselaienl fonnes
teur parler. Sa naissaitce (c. 1) est l'epoque du » dansia foi, puissanls en miracles; ils avaienl le
sixieme age qui rcpoiul au sixieme jour de la ciea- i don de prophetie, et cependant ils etaicnt tous re-
tion iltt monde, Nulre eoinnientuuir s'aitache surtaut > ICIMIS dans lVnfer,a cnusedu pecbe'originel(155 .
k montrerqtieJesiiSrCbrisl eslleseuivrai Roi.maisRoi Cclui qui parle clela sorte ifntlribitait pns a la cir-
diin loyniiine eternel.TI cslfort court dans sou com- concision le pouvoir de remeiire le pddie origincl.
luenlairesur celte paiiix-Ja plus precieuse de 1'Ecri- Selorl Rupert (c 28), la division des doiis d.u Saiul
ture sainie, et ifexplique que quelques endroils du Espi it vieul de ce qu'il prncede du Pere, el ia gia e
saint Evangile, ceux apparerametit qui lui ont naru tlc In remission des pechtis vieut de ce qu'il procede
les plns propres a son desscin, cVsl-a-dire a elnbtir la du Eils.
royaulespirituelle (lcJe u -Chiist par laquelle.dVscla- A la fin de ce premier livre des ceuvres ritl saint
ves.que iious eUonspar In naissanrc que nous tirious Esprit, il donne le plan des aiilres (c. 31) daiut
d'uu |>ereesclave du pecbe, il nous a rendii notre lcsqnels il se propose de liaiter des sept rions dti
liberte et nolre aiicieune noblesse, eu sincaruuiU Suiiil Esprit: ainsi ces sept donsfont la inaliere de
pouruous. lu iroisietne partie tlu Traite de la Trinile et de ses
Lu troisieme parlie de fouvrage sur la Trinile, cettvres; comme les sepl jours de la crealion, qm
dans laquelle 1'uuleur traile des qeiivres propres du, soht les ceuvres du Pere, ont fail celle de la prc-
6aiut Espiit, est divisee en neuf livres. II fnit voir iniere part1e;nt les sepl ages du raoiide, qiti Sont
tlans ie preinier- (c. 1), que Dieu ayant deiournc sa D lcs ceuvres du Fils, ont fait celle de la seeoitde.
face de dessus les enfaufs cfAdum, a cause de Iaprd- littprit dt sagesse fotlrnit la niatiere de tleus
varicalion dtt pere, tous soitl inorts dans farae et Iivres, qui font le second el fe iroisieme. Dans le
dans le corps, etque cettedouble iiiort est lu puui- premier ou le second, il fait voir qtte J.-C. toniine
(inn du peche : mais il faiilaussi croire et se rnp- bomihe a recu la plenilude de la sagesse; que la,
jieler, avecioutes sonestfaclionsdegrnces, queDictt, sagesse de ce monde, est opposee a celle qm vient
a causc delajustice diin seul.Jesus-Christ.a envoye du Stinl-Esprit; que Ptrae renverse 1'ordre et que
soo Esprit, quinous a creesde nouveau et a retiou- rmitre IMtablif. Rtipert explique dans ce livre (o. 2)^
vele I» face de la terre. < II faut, dil-il recotinaftre qnelqties endroits de Job qni, par sa patience dans
« il-ansTedon <le celle dotible grace.lu gloire diine scs souffrances, a euila figurede celledeJjesus-Chrisl.
< dotible vje; car dnns le moincni quc ITioiuinecroil C-:lului doiineoccasion de parler(c. 5,4 , etc.) de ce
t enJesus-Christel quMrecoii lesncrcment dubapte- saint hoinnie, ce qni est ri'autant plns agrettWe
t nie, Dieuenvoic son Saint-Espril, elil esl cree.de ponr Itti, qu'il avait fegret de n'en avoir pas encore'
« sone que, la vieillesse du pechc etaut deiruitc, il fuit iiicniion en parlaht des patriarches, des pro-
(155) Omnescnim usque ad Joanneni....prius raor- prophel+ca gratia pollentes fuerunt, el tamen omnes
lni snht qham acceperinl reintssioiicn.pcccatorum. apud inferos detmebttniur, propter oiiginalc pec->
IfawCenlm diu ekspectatanf'in sobvtandemCftrlsii calum, ;
passione acceperunt Fidc fories, ttiiracntisnoTentes,
757 DISSERTATIO HISTOIUCO-CHRONOLOG. ?38
phetes ei tlcs rois, qui ont eie les figurcs et Ies vives A d'elt5vation oti il avait dessein de le plaeer, et pour
•imagesdeJesus Christ, Job, enmaudissant le jonr de clonncr dans sa personne a tous ceux'qiii sonl cleves
lanaissnni e maudii lcpecliediipremierbomme. Notre ait-dessiis des autrcs un exemple frappnni qni lcm-
aiileor teinoigne (c. 7) avoir puise une partie de ce appril u eire liumbles, et a supportor,uvec bouieit
qttM dit, dnns les expticalions de snint Cregoirc. II cpuipassioti les faiblesses de ccux qui sont sous Icur
suil le sentimenl de ce saint Pape en parlnnl de la condiiiie.
fetnmepecheresse (c. 27), quTI confondnvcc Marie- Dans le Iroisieme livre (c. 1), qui esl le sccoml
MacMeine et Maric soeur de Mnrtlm ct tlc Lnzare. Siir Tesprit de sagesse, Itupert tr.n'ie des denx
Apres avoir reinarque (c. 28) quc Muvie, qtfil pic- grnnds sacrenienls, par lesquels nous somtnes re-
tentl eirc la femmo pechercsse, eut l'avantage de houveles selon Ic uiodele de fbomine noiivcau, et
voir Jesus Christ apres sa resurreciion , avant tons que le metne esprit de sagesse /ak conlcr sur.nous
les sp&res; qne saini Pierre, qui favait rfeiiiii. ettl de ln fonlaine de sn Passion.Ces tleux gi-aiids sacr *
attssi cet avantage sur saiiit Jean, le disciple bicn- iuenls soiil le bapleine el 1'Eiicbaristie, qtii sont
*';me, il ajoule que IVspril <Ie sngesse n voiihi par lim el 1'autre si uecessaires au.salut, (|tie le royaume
6 inspirer de la confiance atix peelieurs, foriificr des cieux esl fcnne ppur quiconqiie ne les rec>it
lcs fajbles et leur donner dcsarmes pour faire l>oinl.Ce troisieroe livre est couiine un traite abrege
violeiice nu ciel; niais sa sagesse eclute enco.rc decesdettx sncrcinenls.lt yniontre(c. &),ia ntke -
davuntnge en ce quM a pertnis que ceux aiixqiicls 1 sile du baptetne de Jesus-CJuisi, sa uifferenco
vnulail faire de si grnndes faveurs , et quTl avait d'avcc celui de sninl Jean; puis it cxplicitie ce que
preilestittes avanl lous les siecles , toinliassenl dans Q sainl Jenn eiiteiid pni-lcs trois cjtti i-cndeiu leinoi-
de si grands abltncs de crimes. Qitel fruit, quelte gnnge sur la lerre , 1'esprit, fenu el le suug. (Joan,
ulilite ne devons-iious pas eit tircr? i, 5). II tire la preuve tie la (iivinite de Jesus-Cbrist,
Rupcrt expliqtte ici ce qu'il avait Jil ailleurs.que, de soh iucarnution. de In neccssiie du bapieme el
qnoique tous les apoues ulenl rccu cn coinnhiri te de ses elTets,(!e ce qifujotitc le ineme apotre,qu',il
jKjuvoir de lier et de delier les pecbcuis; cependant y en a trnis qtit reiirienl ttiiuoign.ige tlaus le ciel, ie
tainl Pierre a ete favorise d"un privilege particulier, Pere, le Verbe et lc Snittl-Espiil.
parce quil avuit le premier confesse*la diviniie de A cessix lerauuis il cn njoule (c. 18) un septieme,
Jesns-Clirisl. Ce privilege particulier accorde a est, dil-il, le sacrement du corps el du sang <;o
sainl Pierre cohsiste cn ce qtie saiut Pieire etait esus. II nVst jias possible de parler cfune mantere
3'ui
desline a etre le prince desapotres, princeps qttippe pJus claire el plus ortliodoxe sur la presence reVUV
apotiolorum dettinatus fnerat; il devait recevoir de Jesus Cbrist dans cet augusie saci cmeiit, que .e
sjiecialemeiil, on il avnil dejn recu une grande puis- fait Rupert dans les chivpiires 18,20,21,22, 25, 24.
sance que Jesus-Christ lui avnil dounee, en Jui S'il sc Jroiivail quelquiin qui, apres avoir lti c«a
disant: Vous etes betireux, Simon llls de Jona .... chupiires, eut eucore des doules sur In purele de la
et moi je vous dis que vous etes Pierre, et sur ceue foi deRuperi,on peut ciireupres D. Gerberoti (15t>),
pierre. je batirai mon Eglise (Matih. xvi), ttc. < uue ln leire est chauceluute ppur uniel horome,
Ruperl rapporle encore ce qne Jesus-Cbrisl dit ei le soleil couverl.de tenebres. i Si Rucerti fide*
apfeis sa resurreciion au menie apdlre: Simon, vel dubia vel obscura cui videlur, ipti tane. terra
m'ainiez-voits plus qne ceux4a ? Paissez mes agueaux, pu nutai tl tol\lenebrathabel.
paissez nies hrebis (Joun. xxi): puis il cotitiuue INoncontent d'avoir ciiabli la foi de 1'Eglise sur la
aiiisi: t Les empercurs chretiens el les princes de presence reclle, dans le.cbap. 21, et dans les autre»
> 1'Eglise, foutles sur faiilorile tle celte verile evan- que nous avonscites, il la deiend (c. 22) conjre
> geliqire, tati ei lanta prweunle evangelicw veritatit ccux qui, abusanl d'un texie de saint Angtislin, y
> ducioritate, ont eiabli longteinps apres, par une doraiatent alteinle, et fail voir qtfils ont roal pris l<:
> loi irointiable, que, coinine tous les gouverncurs sens des paroJes tie ce saint docteur: « lls ont t rti,
> et les jtiges pbeissent a IVmpereur, de meme lous dil-il, que sainl Angustin a avance, que ce rtVst
> les prelats des auires Eglises seraient soumis a poinl le corps ou le snng de Jtisus-Cluisl que rcc>oi-
> Pierre et au Pontife rouiaiu a cause de fexcei- veiii les iudignes; et qu'ainsi, selon le sentiinent tle
> leoee de sa dignite. Voila un grand hoiineiir et ce grantl ctocicur, ce qne nons recevons yi.-tl
> une graudeelevalioii: niagiius Itonor^tnagna cel- blenienl a la tuble riu Scigneur, nVsl pas I.:
titudo. Les Cyprien, JesRasiIe tt lcs aiiires Peres, corps et le sang <le Jesus-ClnisK mais seulenieiit
Siirtoul dans les preniiers siecles clc f Eglise n'ont la ligure dc son corps et de son sang. II u'a poiul dil
pas en iine telle itlec du piivilege purticulier de cela , et il ne l'a noinl pense : hoc itle non dixit. II
saint Pierre; les Papes meiiie ies plus saints, lels n'a pas coutume clelre contraire a Jesus-Cbrisl. Or,
que saint Gregoire le Giand, ne 1'ont poinl eue Jesus-Cbrist, parlanl par lui-meme, a dil: Ceci c$t
.... . [Liiiimiliie faisait laire le droit; niais roon coips, ceci est mon sang; ei, parlant par spn
lotts, papes ou eveques, ne reconnaissaient pas apptre,... il a dit: Quiconque niangera indigiiement
iiio ns la suprdma ie, rians I > personne des succes- n le pain du Seigneur et boira indignenieiil le calictf
seurs de san.l Pierre. — ED. P.] u tlu
Seigneur, se rendra coupable dtt corps etet tiu
Ret-oiiiiaissons clottc les pierogatives reelles de sang du Seigneur, .... car celui qui le ninnge le
s.iinl Pierre, qtti ont passc a ses siiccesseurs; reeon- boil iiidignemeiit, mnnge el boit sa condaniiiaiioii.
naissons sa primaule ue droil tlivin , raais gardpns- II nc dit pas, celui qui mniige et boit iudigneincut,
noiis <le degrailer scs coilegucs et ses freres dans . iiiango du pnin siraple el coiiiraun, et botl du \in lel
iVpUcopal; gurdons-uous de crpire que cenx-ci lui qu'il elall aVaiil IJ cousecialioii; mais il scboitct reittl
tloiveni la metiie souinission el In itieine obeissnnce cyiipable du corpscldu sang du Seigueui; il
que les goiivcrnctns el les jtige.s la doiveul atix mangesa propre condnmnuiion, ne tlisceruniil pas
einpcreurs et aux rois. Ilupert seinble udoucir un lccprps dnSeigneur. Rupert expliquoensuile (juel et.t
peu ee qu'il a avauce, en ajoutant que celui qui a Idsens desparolesdesainl Aiiguslin, en distinguant
cpufere iine si liaute digiiiie a sajitt Pierre, lui a avec iui le sacreraent, de IVflet du sacrenieni.
dpnue ccl ayeriisseuient: qne celui qtti est partni CeJui, dit-il, qui s'en approche iutiigneraetil tto
vous lc plus grapd,: clevienne conime le mojudre, et participe point aux souffiances tlo JesusChr.st, il
celui qni gouverne cOmnie celtii qtii sert. Le but de nc recoii poinl par la bouche de 1'ame ce qu'il it>
fautera- dni» ce chapitre, es,t de- raoutrer que Dieu.^ cuist.par,celle du corps,etc'estei»; cda.nicittieiquTl
n'at per,misla chule, enoriue de sajnt. Pierre, qne en esi intltgue. CA sacreiuenli visiWe- es4] «Jeni; te
p4ur Ji^ Wu^irdans l^j^^pijui^ ril^us*4«V ; cuips et.le sang de.J4siw^Uirisi qtt'il r«tjeit; C9<sout
i»Vi*JL;Uegy«i
(156) Gwb. Avol. Rup. p, 233.
7*» N5 VTTAET SCR»TtSr RrjPERTT 740
imSgnite n-aneantit pas la dignite diine tetle consd- A el les pharisiens, raais dt» pi» si^SjiJir^et i»pe
cralion ; mais il ne recjoil pas IVffet tlu sacremeut, lettres. II parle ensuiie du cbaiigement adiauaaie
parce quTl ne considere point la Piission de Jesus- qne le Saint-Esprii opera dans les uppties le jour <Je
Christ avec un coettr el nne foi qui opere par ta la Penfecote. Pour doniier une idee de rabottchuM»
charile ; c*est pourquoi ii ne recoit pas feffel de ce de lumieres quTls recurenl en ce jour (c. 4 ci seq.J,
meine sncrement, de maniere que le corps rie Jesus- de 1'iulelligence dcs Eurilures et de la connaissaiice
Christ soit livre el son sang repandu pour lui, afin de toute verile qifils ntquirent; il rapporle fexpH-
ifobtenir la vie eiernelle el de ressusciter au jour cation que saint Pierre tlonna cles paroles du pio-
du jiigemenl; roais ce qu*il recoil opere en Ini un pbete Joel dans la preraiere insiructiou quTI fit ai|
effet tout contraire, en ce qu'il se rend coupable dti neuple irainediatenienl apres la descente du Suiut-
corps el du sang de Jestis-Chrisl et qu'it mange et Espril. Entranl dans itn plus grand delnil, il fail voir
hoil sa condainnation. Comment un auteur qui tlent par 1'exemple de ceux des apfities qui ont ecrit,
uii pareil langage, et qui combal si fortement l'er- cofhnte saiul Jean, saint Maithieu, suinl Jacques.
renr de ceux qui pretcndent que le corps el le sang sainl Jude, quelle abondance de grace el de lumieres
<!eJestis-Chrisl ue sonl qu'en figure dahs 1'Eucha- ils ont recue pour fintelligence des saiules Ecrilures.
risiie; comment, dis-je, on tel auteur a-l-il pu elre Quant a sainl Paul (c. 18), ce vase dVlection, il
aecusti par Retlarmin el cfatitres encore, d'aVoir des est vrai que ce n'eiait pus un bomme sans lettres.
sentimenis contraires a la foi de f Eglise sttr la pre- puisquTI avait eip iusiruit par Gainnliel, coinme il
sence reelle! nous fnpprend lui-ineine (Aci- xxn, 3); mais ce lul
Cbactin doit s'eprouver, comme je dit fApotre, JJ par une revelation particttliere de Jesus-Chrisl el non
ptmr manger ce paiu et boire ce calice; car on ne pnr le minislere tfaucuu lioinnie, quil retut fintclli-
tloil pas donner un st grand sacreracttl a ceux qni gence du sensspiriluel de l.t loi et 1'Evangilede Jesus-
eti sont indignes (c. 25). Lorsque iiotts lenons ce Cbrist.Quoiquil neffjt pasparmilesnpoireslorsquils
langage, la plupart sont trotibles, les u<is parce rccurenl la grace de 1'apostolat et lintelligence des
qtie leur conscience leur reproche des faules, d*au- Ecritures, par lVffusion du Saint-Esprit, ceite nieiiic
ucs parce que fhumiliiti chretieime leur fait croire grace lui a ete conferec avec abondunce (c. 20 et
qtiTls sonl indienes d'un si grand mystere. Mais il y seq.). Cesl ce que notre auleur fait voir, en choisis-
a unegrande dilTerence entre se regarder soi-meme sant partni ces teltres celle qui est adressee aux
iniligne, et etre juge tel par d'aulres. Quiconque con- Roinains pour d6couvrir les tresors de sngesse et de
sitlere la grandeur dc ce sacrement a raison de s'cn science oue le Sainl-Esprii a mis dans ce vuse d'e-
ttoire indigne, el il est lotiabte d'avoir ce senliineni; lcclion. Nous rie nous eiendrons poinl sur ce que
<-ar,qiii peut se glorifier d'avoir lectxur pur? (c. 24) dit Rupert de cette admirahle lettre, mais nous ne
CVsl de ceux la que 1'Apotre dil, Si nous nous pouvons nous dispenser de rappcler ici une jutli-.
juginns uous-inemes, nous ne serions pomt jug.es. cicUse reGexion qu'il fail dans le huilieme cbapitre.
Je.-us-Chrisl a dil : Celui qui crbira tt tera baptiti, de ce meme livre, sur la ceriilude que uoits devons
tera sauvi (Marc. xvi, 16); il a dil nussi, Celui qui avoir de tout ce qu'onl dit les ecrivains sacrcs : «Cos
mange ma chair et boit mon tang-, a la vie iter- ecrivains ayant ete insiruits, dil-il, non par les hora-
netle (Joan. vi, 55). Cela nfontrc les effels ct la mes, mais par I Espril saint, par IVsprii dinlelligence,
necessiie tles sacrements du bapteme ct de I*Eu- r qui leur a decouverl diine maniere admirable le tresor
charistie. Us sont inslitues pour effaccr le douhle ^ des Ecrilures, nous recevons ei nous ecputons leurs
peche que notre premier pere commit en violant paroles comrae sonies de la bouche dc Dieu et nous
ie coniniandement de Dieu. 11 fallait un double regardons comme un crirae de douter d'aitcune dcs
n-inede a uu double roai, guerir forgueil pur choses qui ont etti ecrites par ceux auxquels ce feu
riiumilite, el le vice de la gourniaiidise par 1'an- sacrii a donne un cceur intelligent et utie tangiie sa-
liole d'une meilleiire nourriture (c. 26) (157). La vanie. >Ce que dil ici Rttperi, il feiend non-seulement
prcmiere resurreclion est cfetre baptise au nom riu a lous les apptres qui ont ecrit, raais encore aux pa-
1'ere, du Fils et du Sninl-Esprit, el ensuite de mah- iriarches et aux propbeles auxquels ia parole de Dieu
gor le corps, et de boire le sang du Seigneur. Mais, a ei^ adressee sans la ni^diulion d'aucun homiue.
puisquVn renaissant par le bapteine en Jesus, nous < Pour ce qui est de touS les autrcs ecrivains qui ne
sonimcs delivres dc la faute de notre premier pere, sont poinlde ce norabre, et qui ifont pas ete instruits
pouiqnoi, dira peul-etre quelqtiiin, porlons-nous coiiime eux immedialement par le Saint Espril, il
«tnoi-e la peine de son peclie? Pounjiioi moUrons- teinoignequTI ne croit cequilsdiseni <|u'autaiii qu*ils
i.oiis? Pouiquoi ne passons-nous pns dc cette vie a appuient ce qu'ils ayanceni de 1'uutorite des pre-
iine meilleure, sans eprotiver la peine de la mort? raiers, ou par quelquc ruison solide, et iiou pas seu-
-
Cest que Dieu , par un effct, uon seuleinenl de sa lenient parce quils 1'ont dit et parce quTls onl eltj
justice, uiais eucore de sa misericorde, en retnetlant d'«u lei sentiment. II repele cncore en fiitissaiit, ce
le pcche d'Ailam a celui qui rccjoii le hapieme, ne le qu'il a deja dit, qu'il regarde couiine un crime de
ilispensc pas de la peinc de mori a luquelle il a con- "n iiouier de la moindre. chose tle ce qui a ete ecrit par
dniiine le preinier pechcur el toute sa jiosteriie. Cest les ecrivains sacres: Ittii igitur tcriplurit populorum,
par une sage providence que Dieu a impose a 1'hora- tcripturit vrincipum, tcilicei prophtlarum atqueapo-
ine une peine si propre a confondre son orgueil. ttolorum, tta per omnia credimus, ul dubitare qutd-
C'esl meme un effel de sa misericorde; car, si Dieu quam dt illis arbitrttnur nefarium et a fidt Chritti
avnit perntis que uous fussions imuiortels apres le alienum. II compte cinq apoires qui ottt ecrit: saint
piiiti , nous serions serablables aux deraons, parce Pierre, sainl Jean, sainl Jacques, saint Matihieu,
qifil y nurnit pour nous une eierOite roiserable, ou sainlJtide, auxquels il joiul saint Marc etsaint Luc.
une mtsere eternelle (158). Vetptit de conteil fail la matiere du cinquieme
Dans le quatriemc livre de la troisieme partie livre. donl fatiteur a iraee le plan en ces terines a
(e. 1), Rnpcrl traile de ittprit d'inttttigence. Qni • la fui du prcniier livre de la trois.eme partie de 1'ou-
sont ceux, dit-il, qui recureiil cet espril, el a qui vruge sur la Trinitc. < 11nous laut glorifler le Saint-
Dieu donna-t il 1'iniclligence des Eeritures? Ge sont, Esprit de conseil dans favcuglemenl ou esl lombe
IHIIIdes oraieurs mais des pecheurs; non les scribes Isiael jusqu'a ce qoe la plenitude des nations ffti
(157) Si quseriiis cor.... utrumque saeramentum . geminatum est et sacraraenlum.
,->dsnhikra iiecessariinn sil homini, ..... videlicet (158) Si enirapost pcccatuin vivere vita corporis et
cieia jietcatum ab honiine doplex coroniissum est. ' irtniortales esse perinissi fuissemds, da^rcHnjibUB »f- -
Alit-rnin si quioVm sttperbire, alicrtim fuit gulse..... iniles essetmis, quia nobis aequene iilis misera seter-
Ijjiiur quia coiigeininnltin) ftiit pecralum, reclc con- nitas, vcl iclcrna csset miseria.
711 DISSERTATIO HlSTORiC0-CHR0M«3LOG. N*
eittree, el dans la destrnciion du lemple de 1'an- A » tenlei de faire ce qui est commandc, mais a<fer sm
cicn nulte qni a etti renversc, afin qu'il n'arretai dcla et faire qtielque chose de plus que ce qm «st
pas le progres rapide de 1'Evangile. > Rtipert exci- ordonnti ponr ratiriterla favenr de son tnattre et une
cute ce plnn dans les reflexions qu'il fnit sur les ju- pltis grnnde recompense. II fait ensuiie fapplicaiion
eements de Dieu doiit les desseins sont tert-ibles sur de sa-regle atix dix commandements, et raontre quel
let enfnnts des horomes. Cest ce qtti pnrait tfime cst 1'espril de conseil avec leqiiel ils doivent etre
maniere si frappnnte dnns la reprolKttiort des J;ii!» nhsnrvtis pour plaire a Dicti el se rendre dignc «1«
et In vecaiion tles gctfttfs (fio. v, e. I). reconipense.
Notrc atiienr (e. 3) dislmgtte deux sorles de con- Dans le sixieme livre (c. 1), Rnpert traite de 1*«»>
seils : t*iin, tlont Dieu daigne se servir pour sa de fotce. II considere cfabord cet esprit dens
gloire en faveur dcs hoinraes; 1'antre, dont les Sritesus-Christ, ensuite dans les. ap6fres et ilnns lt.i
Jwmmes se servent pour la gloirc de Dicu et pnur' hommes apostoliqnes qui ont preche 1'Evangile, ei
leur snhtt. H donue poitr exeraple de In premieie dans les mariyrs qui ont repandu leur sang pour sst
espgce cleconseil ce qne Dieu a fait en aboliesunt Ja ilefense. Quel chnngement lesprit de force n'a-i-il
cticonciston, la loi de Moise avec loutes scs cerc- pas fnit dnns sainl Pierre et dans saint Panl? Qni
monies et autres chnses qti'il uvnit etablies et qu'il pourrait raconier tontes les merveilles qu'il a npe-
avnii bien voiihi ngrecr pendanl un temps. LVxemple rces par l'Ap6lre des nalions? II represente (c. 9) ccs
de la seconde espece de conseil esl tire dc ce que deux apdlres cumme deux lieres unis par les liei»
foni les pcrsonnes qui, non conlenles de s'abstenir spirituels d'ttne sainte unien, envoyes a Roine cnntre
des ciioses illicites, renonccm encore a cellcs qui .B j. deux frercs, fondatenrs de cetle ville, dont fun avait
sonl permises. TelJes sonl' les viergcs chretit-nnes ' trempc ses inains dans le sang de 1'autre, pour y
qui vtveut selon le conscil qtte sainl Pattl leur donne. precber Jesus-Christ, etablir le fondement de la con-
Tcls som ceux qui nspirant a la perfection vendenl corde sur les ruines de la discorde, el repandre letir
loHl tetir bien et te doiineniaux pativres pour suivre sang ponr fmider uue nouvelle ville qui, par la soli*
Jtisus-Christ. Apres avoir ainsi distingue (c. i) les diie de la foi apnstoliipte, a merite d'eire appele le
deux sorles de conseil, Rupcrl, s'ailavnanl a la pre- siege de la jtistice, la maison de la foi; au liou
miere, parie du jugeinent lerrible que Dieu a exerce* quVlle etail auparuvnnl le trdnede forgueil, Pabtme
«ii reprottvanl un peuple cheri pour lui subslillier de I'avarice, el un gouffre de sang el de meurtres.
lcs gentils; en reiiferiiianl lons les lionuncs dans Ce fut sous le cruel et infame Neron que sainl Pierr»
fincreduliic pour rejiandre ensuile sa uiisei icortlc et saint Paul precherent la foi a Rome el quTls I»
sttr lous (c. 5). Que veulent dire ces paroles : scellereni de lenr sang (c. 10).
< Diett a voulu qut lon* futtent tnvtloppii dant Cin- Le radme esprit de force a cclatti dans les antre»
tri.uliti, pour txtrcer ta misiricordt envert ious apdlres qui ont porie fetentlard de la croix par.tout
(Rom. xi, 51), siiioii que Dieu a regle les choses de funivers, triomphe du dcjmon et r^pandu leursang
maniere que personne ne ful sauve que par misen- pour etnblir 1'Eglise de Jesus Christ (r. 11, 12).
rorde, et que, par ce movcn, tous ftisscnl delivres Quoique snint Jean n'ait pas repundu le sien, ei qiiil
dti glaive nialiii de forgueil ? Cela convenait a uotre soil moi-t en paix apres avoir survecu a lous ies
miserable cendition^ afin qne loule occasion de uous apotres, il a neanmoins bu du calice dtt Scigneur.
enorgneitlir fut 6tee, parce qne 1'ange esl tombe par C Vienncnl enstiiie les cotnbats des martyrs, dont
Porgueil, et qu'apres la clitite rie 1ange, lTiororoe, 1 saint Etieune estle premier, ei parmi lesquels sniiii
cree a fininge de Dieu, csl encore lombe par l'or- Laurenl tient un rang distinguc. Rupert sVientl
gueil. Dicn, voulanl doncoter a 1'hoinnie loule oc- beuuconp sur fun et 1'autre. II avait une raison parti-
cnsiou de se glorifier, a rejei6 le peuple nierae qui culiere pour saiut Laurent tilulaire deson raonaslere.
se gloriliait dvtre la race d'Abraham (159). > Atix mirtyrs qtti avaient recu 1'esprit de foree
On voit pur la que le dessein de Dien dans toute: pour combatlre ei pour defendre la foi par IVffusioR
sa conchiite a 1'egard des hommes est de leur Oler dc leui- sang, ont succede' daus 1'Eglise de Jesus-
lout pretexte dc sVlever tforgueil, afin qne le vasei Christ des clocleurs remplis de lVtprtf de tcience
d'argile u*ait pas la hardiesse de dire au.polier: pour la defc.inlre par leurs plumes. Cest de cet
pourquoi m'aVez-vons fait aiusi? esprit que Rupcrl parie dans son seplieme livrc.
Lorsque la plenitude dcs gentils est cntree eni (c. 1.) Le tJeniou, qui avnit d'abord attaque 1'Eglise
recevant 1'Evangile, le Saint-Esprit les a decharges> par la |iersecution ouverte que Ndron et les airtres
riu pesant joug dcs cerdmonies de la loi de Moise (c. 6,, cmpcreiirs lui llrenl, se voyant, malgre ses cfforts,
7,eic); etil cotivenait en effctquela circoncision ett cbisse de ses temples, et ies princes paiens eux-
tout l'uppureil deces cerenioniescessassentlorsqtiela t• iiiemes embrasser ia foi, il 1'altaqua en dragoti,
giacctlefEvaugile a paru. Dieu nie-ne temoigne par <:'csi-a-dire en employanl la ruse et 1'ariifice ct en
ses propheles qu'il n'a point exige des Jtiifs qifils luii snscitnnt des liercliques qui, sous le nom de chre-
oflrissent des saciifices (c. 11). Cest encore par une! licns, irompaient les fideles et les faisaienl loinber
snile cles desseins de Dieu (c. 15) que la ville des rians IVrreur. CVst pour cela qu'apres IVsprit rie
Jerusalem avec son temple a ete redtiite en ccndres,, D 1'orce, fesprit de science a ete ncicessaire a 1'Eglise
etqcie les habilants de cette vdle iuforttinee onl clu: pour la defense de la foi dans les perils oa ello sVsl
passcs au 111dc fepee ou ont ptiri par la faini pcndantt trouvee. Rupert exaroiue (cap. 2) quelle difference
le siege, a IVxception d'un petit nombre qui, ayantl il y a entre la scieuce et la sagesse; ce que c'est
a la misere, au feu ou au fer, out ete dis-
<icba|>j><i que la vuine scicnce et la science ulile. Sainl Paul n'a
;>crses et trahuis en caplivite dans les diflereiitess point condauirai celle-ci (c. 5,4), <ni les ecoles des
parties de 1'univers, ou ils ont rcndu, saus le von- ginniinairiens, des dialecliciens, des rheteurs, de»
loir, par leur caplivitc et leur dispersion, le teinoi- arilhineticiens, des g^omettes, des niusiciens, des.
gnnge le plus ecluiant de la vtSritede 1'EvangiIe. astronomes. Mais il les blame de ce quTls n'ont pas
Rupcrt, ayant explique*de la sorte ce qu'il entend1 cherche dans ces arls le fruit pour lequel-Dicu les a.
en disant que Dicu daigne user de conseil pour sai donnes aux honunes, qui est de sVlever a leur au-
gloire en faveur des horamcs, il explique aussi dei teitr et de le glorifier. > Cesl a iorto,ue quekjees-
«p«nTe^tsaniere les bommes nsent ou dotvent userr uns se previcnnent conire la science, parce qne.
du>onscil pour Dieu, (tour sa gloire et pour leurr saint Paul a dit, la tcitflce enfle et ta chariti idtfie,
sa^nt. t3ser de conseil, dil-il, c'est ne point se eon--. (II Cor. vni, 1), comroe si ces denx eboae* etaienl
. -(158) Q>ii«1est, MOniaDenm in incredulilale con--' et sle omnes a maligno surjerbisegladioliberarentiir?
elattisse iMontnium misereattir, nisi prevklisseDeumii Boc enim expediebat iniserse COIHB lioni nostrae, ul
ut licmu aliter quao» per mwerkordiain salyarelut, , ownis nobis occasio siiperbientti lollerelttr, etc. •
 m BE VtTA ET SCRIPTIS RUPERTl 744
«pprfsees 1'une a Taiilre et nc pouvaient snbsisler A qui cst irrite cle hiccucil que «on pere faisnit a soti
5i*embJe. ft-erc apres avnir dissij:« loiti son bicn, remcl notre
NoitrSeulement (c. 9)lcdori de ptophcjiip, mais atiteur sur lcs voies pottr parler de la conversiou
* enOore toute science legilime cst tin don tle Dieu : iles Juifs, couforiiieineiit au plan qu'il sViait formti
¥ropkilica el omnis lieita teitntia donum ipsius esl; (lib. 1. c. 31). 1 II nous faut loiier fesprit de piete
mtis il n cotilttme d<>comblcr davantnge de ses dons en ce que, lorsque la plcuilucle des nalions sera en-
eenx qni en font un bon usnge. Cesl poiir c-el> cpiTI tree, alors le voilc sera cJte, et les resles tflsracl se
a votilu que ceux qu'il dcstinail a defendre In fni, et converiiroiit. > II pretend (c. 19) que le relotir ries
de la iaugttc desqttels il a daignc se scrvir pour Juifs n'arrivera qifapres quTlsauronl reconnu 1'An-
combnitre lcs hereii-jnes et repandre finstruciion tcchrist pour le Messie, et qu'ils scroni desaljitses
daiis 1'Eglise, fussent instruits des arts tibcrahx; il en le voyanl aneanli. Cest une id6: qui lui est par-
a vonlii que non seulemein ils lussent ct corapriSsent ticuliere, et qui esl 1'effet ile son gorti pour fallego-
les ecrits des aiures, mals encore quTls en com- rie. On remarque, en lisanl ce livre, qtte fauleur
posassent eux-inemes dont la lecttire serail utile connnissait les anciens canOns de 1'Eglise sur la
SIIJCfideles. Cest ainsi qne fes sepl arts liberntix penitence. Selou ces canons, les clercs, qui etaient
quiltnnt des ecoles profanes el licencieuses, sont tombtis dans quelqties crimes elaient exclus du saint
entrcs commc des servantes au service de la sa- ministere pottr loujourset redtiits a la communiou
gcsse pour eire cmployes, selon les ordres de Dieu, laique, ce qu'il eniend seulement de ceux qui n'a-
a ctes onvrnges titiles (c. 10). Mais pourqtioi disons- vouaient pas lettrs criines, et qui eu elaient re-
noHs que les arls smit enires dans celte ccote, ptiis- "R connus cottpnbles par une aulre voie que pat letir
qtiTls y etaient deja, el qne cenx qui ont tu et Cxn- propre confession (c. 7). Qunnt a c«ux qui les con-
minci les sninies Ecriiitres convietinent qtiTls s'y lcssaienf et faisaient peiiiience, ils efaienl relablis.
troitvenl? Notre aoieur te protive (c. 11), en fnisnnt II parail meme que, selon la discipline de ce siecle,
voir en detail qtte cVst dans 1'Ecrilure sainie <ju'on 011retablissait egaletnehl fes uns el les autres dans
decouvre le premier usage des itris liheratix, et leur ministere, lorsqtiTIs avaient fuit titie penitence
qu'ainsi les Grecs ont lorl ite sVn atlritmer finven- eonvenable. Oh voit (c.21) tjue la tiiscipline ancienne
tion, puisque 1'Ecriture qoi en parle lVmporte stir de 1'Eglise sur la peiiiience etait fort alteree, et qua
toils les airtres livres, non seiilenicnt nar fautorilti des peches, qui ne sVxpiaienl autrefois que par des
quiest divine, elpar 1'utilile, puisquVlle eondnit an sepl et des douze annees de p^nitence, se recnel-
bonheur supreme, niais encore \tar fnntiqtiite. Ru- ttiettt pour des penitences diine annee 011metne de
pnrcourl tous les arls liberaux en panicutier, qttaranie jours, et nieine quelquefois dc trois, a
perl
ia gr.Hiimaire, la rhetorique, la dialeclique, l'a- IVxemple de Ninjve. Le pechettr (c. 22) doit etre
rithnietiqoe, la geomelrie, la mtisique et faslrono- ressiiscite pour eire a<lmisa la pariicipntion de nos
mie; H montre clans nutant de chapitres 1'ttsage qui saints mysleres, nisi enim qui mortuus fuerat rtvi-
cn est fail dans 1'Ecriture, ou ils ont une beaute' et xerit,non licet\eurit invilari vel admilii.... adpatti-
mi cclat qu'ils ne pciivcnl avoir dnns aucun autre cipationem corpotit el sanguinis Domini. Mnis cora-
ecrivnin. « Nous croyons, dil-il (c. Ti). etcertaine- menl connatlre s'il est ressuscite ? Par la confession
weui uous ne noits tt ompofis point, qtiTI nVst point et la penitencc qifil a faile. JVtwtirumvox confes-
dVuvrage dVerivain profane, quel qu'il soit, qui, c sionis.... Quia confusus esl et dignam vwnitenliam
eonipare avec les recits de 1'Ecriture satnte, ne pa-( obiulit.
raisse I5che, diffus et obscur. Enfiii Rnpert traite de iesvrit de ctainle dans le
Pour bien retnplir son plah, Rupert aurait du, neiivieme fivre qui est le dernier de Ia troisiemo'
nptes nvoirparle dcs livres saints, parler avecUne partie el de lout fouyrage sttr la Trinite. La fin do
jtiste elendue des ecrits des suints Peres, et faire to.ules les vei'iles(c. 1) qitefEcriitne nousproppse &
vorr liisage qttils ont fait tles nrls et des sciences. crofre el qne notis devous coiifesser, esi le juge-
Mais il se comenle dedire tiit nioi setilenient de Saint tiicnl univcrsel qui est Je plus grand et le priucijial
ittrAine et de saint Angustin. II fail de celui-ci 1111 loiiiieineni de la crainte du Seignetir. Effectivcmecit
grand cloge en disnni (c. 19) que lc Saint-Esprit a cc doit eire pour tous les liommes un grand sujetde
visibleiiietil opere en lui tles Choses merveilleuses craiudre, et de craindre beaucoup, Ce demier jour
pottr sa gloire, pour Ta deTensede 1'Egtise et de ln dii raonde a 11n rapport particulier avCc le preniier
foi catlioJique, et pouria metire a fabri de 1'insulie de sa creation. De mcinc que Dieu, dans ce pre-
<l<!IVnnemi. <CVsl cel Aiigilstin, njonie-t-il, la co- raier jour, s<ipara la luuiiere des i^nebres; ce que
lonne et labnse tle la verile^,itte esi Augustinui co- noiie auteur entcnd de la scparation des bons et des
lumna et firmamentum verilalis, l:\ c-nloiinerie iiuce, inauvais angeS (c. 2); ainsi rians le deritier, il ju-
dans laquolle lu sagesse de Dieti a |>luceson trolie, de geia les hommcs, el separera par un arrel irrevo-
kt bouctie duquel coule loiijonrs une pluiesaltitait-e, cabie les bpns des raauvais.
ott pliitol un fleiive impetiietix contre les hereti- Rttpert parle d'une maniere tres-exacte el en ba-
(jltes. > II remari|ne que Dien pcrmil tjtfil fdt peu- D liile theologien sur la crainle (c. 4). Ce qu'il clitsur
tmnt sa jctinesse livre uux erreurs des maiiicheens, cctle matiere merite une ntienlion parliciiliere.ll
mnisqueians le lemps ineiue qtfiletait tlaus 1'ega- disiitigue dettx sortes de bonnes craintes, par rap-
lement, le Saint-Espiil uictlnit en lui, saus quil le port au differenles qnalites de ceux qui craiguent
sfrl, un grand don de sciencc, dont il devuil un jour Dicu : 1'une esl celle des esclaves qui craignent le
faire nsnge pour le bien de 1'Eglise. Apres nvoir cliatimenl, ct a laquellc il donne le nom de ser-
inpporte ce que dit saint Augustin dnns ses Cotifes- v.le; etTautre esl celle deseiifants qui cratgiieut
simis, des talcnts que Dicu lul avaritrioilnes pour les de perdre la grace; il appelle celle-ci crainte bon-
sctences,'il coiitimic et icriniiie ainsi soii eloge : uetc 011liberale. Pour tiislinguer plos clairement
< CY.st ettcelu qiie nous tlevons louer fesprit tle ces deux crainies, il ajoule : 1 La crainte servile,
seience, qiii n ninsi prcparci cc grand hotnme, et qui < i|iii est aecompagnee de peine, est celle tles cora-
sVsi servidfe liti ptmr combattre petidaiit toule sa < inencants, cVst-a-dire de.ceux qui conimeuceitt
vie tcs bdrett^cieSi nmi seuleiiient de vive voix, uiais < ;i se. iourilcr vers Dieii, eta serappeler le soii-
ihSffieparitn si graiiit tiombre tfecriis, que la vie < venir des peihes de Tenferi et qui, par le souver
tfutl Imiwtwiie sii«3rta.Hpa$pt)iirles lire. < iiir de ces peines,lac1ient de resisler au peche^ Ce
- L^tprirtifpidlfifuit le sttjet-du buitieine livre, qttl < nVsi polnt encore la la sagesse, inais seuleraeiit
ne consisie pfoprement.que tlans une longue para- < (e. coiuinencemeni de ,!»<sagesse; jee n'e_st jjieinfi
patttbole de 1'ecifnnf pr6digue, cloiitil « la.la craiiiledti, Seigueur,.itiais la cra.i4le d*Ja
pot,«sei<lfeit,a-
itfvvntfoxtositin de telever la bonfti'deOieii chvers < ihort;' ctj^est ppini la veritablemeni Ja sainie.
tes peeliCurs•pffnrteiits. Le hHirmurc du fr6'rc liine, < crainte, mais sieulemeniiacrainte, ou In craluie
m DISSERTATIO HISTORICO CHRONOLOG. 746
< qui esl aceompagnee de peine et, de trouble. Mais A il a vecn, ilse ftit pltis appliqnda irailer solidemcnt
< la crainte tles enfanls est la crainte des parfails, les queslions qu'a les multiplier inuiilenient. Vou-
< ou qni iemlent a la perfeclion, cVsl-a-dirc de lant parler d'une iufinite de choses et de toules les
< ceux qui, consideranl les grandes graces quTls ont veriles de la religion.il n'a fnit presqtte que les mon-
« recucs, se porient cfetix-raeines a craindre de les trer sans les appuyer de preuves solides, et il perd
< |ierdre. Celie crainte differe benucoup et en bien souvenlson objet de vue. II est vrai qn'il patie a
< tles choses de f nutre, et surtoui en ce que la chn- des fideles convaincus des verites qu'il leur met sous
< rile parfaile cliasse celte crainle servile qui est les yenx, el qui ifont aiicun doute. 11 n'avait point
< accompagnee de peine. au lieu que la craintc li- affaire alors a de pretendus philosophes, lels que
< liale resie loujours. Elles ont cela de commun, nous en voyons nujonrdTiui, dont le coeur insense
< que fune et faiitre pique fame, et Iui lire comme est rempli de tenebrcs ; qui, revoquanl en doute les
« tiit sang pnr les larnics que les yeux repnndent. verites les plus constanles, se livrenl a des raison-
< Mais la cnuse en est bien differeiile. Dnns la neinents aussi vains quTmpies contre une religion
< crainte servile, cVst le cliagrin oii esiune ame qui a loujours tiiomphe el qui trioraphera loujours
< Irottblee qui craint fenfer; dans la crainle filiale, de ferreur et dti mensonge.
< c'cst le desir d'une ame exilee qui sonpire apres Cet ouvrage, quel qu'il soit, a du beaucoup cou-
< su palrie. > ter a 1'auteur, et. fail voir quMl avail non-seulement
Ces deux sortes de crainles .sont bonnes iiine et beaucoup lu ei beaucoup medite 1'Ecriture sainte,
1'auire. Maisil en est deux aulres qui sont mauvaises mais qu'il etait tres verse dans la lecture des Peres,
(c. 5). Ce qni fait qtiatre sortes de crainles, clont B clcs ecrivains ecclesiastiqucs, et merae des atileurs
fame est susceplible. La premiere de ces crnintes profnnes, surtout des poeies.
ranuvnises csl une certnine passion ou mi trouble 2" Le second ouvrage de Rtipert, selon, 1'ordre de
de fame, qui ne vient ni de la foi ui de fesprit de la derniere edilion que nous suivons, esl son Com-
Dieu, qne les philosophes paicns condamnent ettx- mentaire stit tes dottze petits prophetes. LTtutetir en
meines. Cette crainte esi mauvaise, parce quVlle i'adressani a Freileiic, archeveque cle Cologne, qui
iroulde fame potir des sujeis pour lesquels elle ne 1'avait exborte a cntreprendre ce travail, lui ie-
devrnit poinl se troubler; lels que sont In perle raoigne que dans les livres des proplietes, ainsi que
des richesses de ce nionde, ou ries adversites donl dnns les nuires livres de 1'Ecrilure sainte, il n'a
elle esl nienacee. II esl encore ttne atitre'crainte chcrch6 que Jesus-Christ, < dont ln verite, dil-il, a
mniivnise qui vient tle la foi, inais non tle fesprit de posscde leur coeur, rempli lenr bouche, et conduit
Dieti, par laquellefame est troublee, mais ne se cor- leur plttme, afin quTIs nVussent d'autre intention
rige point.« Cette crainte est mauvaise, quoiquVlle que tle fhonorer et de le glorifier. >
vieiiue de la foi, et non de IVsprit de Dieu, parce Le Commenlaire sur Osee, le premier des douze
quVlle ue vient jias d'une foi qui opere pnr la cha- est precede d'une preface, dans
petits propheles, autetir
rite, raais diine foi oisive, cl qui par consequent laqiielle nolre rend raison pottrijuoi ces
esl tnorte (160). t ecrivains sacres ontecrit d'une nianiere obscure, et
CVst la lacrainle de tous les demons. CVst aussi pourquoi les Jtiifs ont mis leurs ecrits au rung iks
celle, noii de tous les horaraes mechants, mais de livres sacres, qttoiqtiTIs en ciisscnl perseciite les
jilusieurs. Elleeiail cellc de Feiix, gouvcrneur de la r auteurs pendnnt leur vie. II rejiond a la premiere
Judee, qui ftil effraye en entendant sainl Paul par- queslion, que les prophetes en ont ainsi agi par
ler de la jusiicc, de la chari:e,et tiu jugement der- tine raison de prudence, et pour eviter les mauvais
nicr, mais qui ne se corrigea poinl (Act. xxtv, 25), traiteuients diine nalion qui les aurait persecutes,
Apres avoir paiie de deux especes tle craintes qu'il comnie Isaie et Jercraie 1'ont ete, sils avuient an-
appelle mnuvuises, ce qui doit sVntendre pnr rap- nonce clairemenl et sans figure qtte les Juifs cruci-
porl aux ttisp.osilioiis de ceux dans lcsquels elles se fieraient un jour le Messie qni leur serait envoye,
iroiivent.Rupert revient aux deux especes debonnes ct que le lemple seratt detruit. II repond a Ja se-
crainles; donl 1'ttne esl la cruinle des esclaves, conde questiou, que, comme les prophetes aiiuon-
1'aulre des eufanis ; lime tles commcncanls, fautre Qaient des eveneraents, dont les uns ne devaient avoir
ties pnrfaits. La premiere, ott celle des estiaves, est leur accomplisseraent qu'apres une longue suile de
une pnssion et ttn trouble dc 1'ame, qui vient de la siecles, el les autres devaieut s'accotiiplir bieniPt
foi et de fesprit de Dieu. Gette cruinte quoique im- apres la prediciion , faccoinplisseinenl de ces evc-
paiiaiie est bonne, et ellc produit un tres-bon effet, nements, predits comme prochains, a fait juger aux
en ineltaul lu division dans fboniuie par le comlsat Juils que ceux qui les uvaient nnnonces avaieut
de fesprit conlre !a chair qnVlle occusionne. Le proplieiise par 1'Esprit de Dieu ; el cet accoroplisse-
jiigeinciii terrible de Dieu, que 1'Ecrilure nous an- ment deveiiait pour eux une preuvede la verue des
noiice coinine devant se faire au dernier jour, esl cboses quTls avuient predites pour les temps pltis
bieu cnpable dTnspirer de la craiiiie a quiconque eioignes; ainsi ils ont mis leurs ecrits dans le cntton
vctit bicn y reJleclurel considerer qifapres cette « des livres inspires.
vie il ne rcsie plus au pecheuret a 1'iinpie de temps Le Coinmenlaire stir Osee est partage eii six li-
pour fuire peiiilence. Nolre uttteurfuit uiie pcinture vres. Le coimiienlateur y fait usage des lunueres
assez vive de ce jour lerrible et de ses suites; tle qiiTI a puisees dans saiut Jeionie et saint Augustin
iu lesnrrcciioii qui se fera en un niomcnl uu sou de pour 1'inie.lligencede ce prophcte qui est flillicie et
la troinpcite, de 1'arret irrevocable qui sera pro- obscure. Scs coinnientaires sur les autres pents
qpnce, des actions sur lcsqiielfes les hommes seiont prophetes consistent en un livre sur Joei, prccede
juges, tle ia reconipense que les justes recevront, cfun prolngue; quatresur Amos, avec un prologue;
ties peines eiernelles et du feu auxquels seronl con- tin sur Abdias, avec Uh prologue; deux surJonus,
damnes les roechanis avec le deinon el les anges avec un prologue ; trpis stir Micliee et un piologuc.
rebelles. Apres avoir conimeiite ces six petits propbetes, !e
On peul dire de cet onvrage que le plan en est zele de Rupeit se ralentit par la diflicullc qu il
beau, mais qu'tl n'est pas atissi heureusemeni exe- cprouva a continuer son travuil ; et cette tlillicul ti
cuie qu'il eut pii 1'etre, si fauteur avail ete plus lui faisuntcibire quily nvait de la presomption dans
methodiqiie, sil se liil moins livie a son goiil pour son cnlreprise, il finterrompit. Dans cet ititervallc,
fallegorfe, et si, iaisant usage de ses luraieres et de Cunon.abbede Sibourg, qui cioynit que Rttpert
son eiudilion qtti eiail assez vaste pour le siecle oii avait ucbeve ses commeutnires, 1'cngagea a cittrc-
(160) Est ergo timor inabis ex (ide quideoi, sed non cx Spiritu Dei, quia non cx fide oer dilectionem ope-
ratnr, sed ex iide oliosa el ideo mortua.
PATUIU.. CLXX. 24
747 DE VITA ET SCRIPTIS KUPERTI 748
prendre un autre ouvrage sous le titre : De la vic- A , Dieu, el Ia plus grande marque de son amour. Cest
foire du Verbe de Dieu. Cet ouvrage etant acheve, pour cela que ce cnnlique nVst pas appele simple-
Riipert reprit celui quTI avait inlerrompu et conti- tnent cantique, mais le Cantique d s cantiquet;
nua ses explications sur les six autres petits pro- parce qtie le bienfait dont on y rend graces a Dieu,
pheles, a la sollicilalioti d'Ekkenbert, abbe de Cor- est le bienfait des bienfaits : Recie igitur dicitur
bie ou Corvei en Saxe, a qui il les adressepar une Canticum canlicorum, qnia quod in eo canitur, bene-
"preface qui est a la teie. Ces explications renferment ficium est omnium Dei beneficiorum.
pltisieiirs livres, riont trois sur la prophctie de Na- II est difticile de fixer le teraps auquel Rupert a
hiim ; trois sur celle riTlabactic, avec une preface ; compose cetouvrage. Toul ce que nous pomons en
deux sur Sophonie, avec un prologue ; un sur Aggee, dire, sur tes lumieres que nous doitne D. Gerbe-
avec un prologue; cinq sur Zncharie, avec un prolo- ron (162*), estquTI fa coinpose apresson Iraiie de la
gue;unsur Malachie.nvecun prologtte. Nousne nous Triniie, el avant ifavoir rais la derniere ninin a son
eiendrous point sur ces explicalions qui sontdans le ecrit sur snint Maltliieu, De la gloire du Fils dt
nieme gout que celles rionl nous avons riejn pnrle. Je- ihommt. L'aj)ologiste de Rupert prouve ces dettx
sus Christ et son Eglise, cVslcequecherche partout articles jiar des raisnns assez solides.
Jlupeit; et cVst effeciivement ce qnTI faut chercher • Cet ouvrage est un commeniaire suivi du lexte des
dnns 1'Ecriture sninte. Muis il nele fait pasnvecassez cnnlques,, que le commentaieur appliqne presque
cforrire et de methorie; en sorte qnVn geiieral ses lout eiiiier ;< la sainteVierge. llrelevefexcellencede
exjtiications sur lesdiffcrenls livres saints sont moins ses verttts et Ies prerogatives qifelle a rc^ues de Dieu
cies commentnircs suivis, propres a eclaircir et a g en qualil6(lemere de Jesus-Clirist, Dieu et homme.
donner ITnielligence du texte, quTin recueil dVxcel- Cest en ce sens quTl explique ce livre de flticarna-
lcntes pensees et de reflexions pieuses et edifiantes tion, qtii dans son plnn devail elrc son principal
faifessur le texte sacre, qtti lui donne occasiou tle ohjel, et qui dans 1'executinn nVst que faci essoire.
pnrier de Jesus-Christ ct de ses mysteres, de son lls'yetend, conimedanssesatitrescommentaires,sur
Eglise,de ses eiiis eldcs verites diichrisliunisme. Le quaiitiledelieiix comrauns, sur les mysteres deJesus-
sens iitteral de 1'Ecrilure y est trop neglige; le mys- Chrisi, le pechede nos piemiers peres, les promesses
tique et le mornl sont ceux auxquels s'applique 1'au- failes a Abraham, les persecutions que le tleinon a
leur, qtii d'ailleurs monlre du savoir etune erudition susciiees conlre lu Synagogue etcontre 1'Eglise, etc.
pcu commune pourson siecle. Le septieme et dernier livre, dans lequel il expliqua
Ses cominentaires sur les petils prophetes ont le demier chnpitre des camiques, est toul entier sur
pnru < plus suivis a M. Dtipin (461), et avoir plus la 1'Eglise de Jesus-Christ, el specialemenl sur sa nais-
forme de commenlaires que cenx sur la Genese et sance et ses commencements.
autres ou il traile de la Trinite et de ses ouvrages, Quoique Rujiert releve, comme nous 1'avons dit,
el moins sVToiguerde la maniere des anciens, quoi- 1'excellence tles vertus de la sainle Vierge, et ses
quTIs soienl exlreniement mystiques el pleins de prerogetives au-dessusde toules les auirescreatitres,
reflexions trop subtiles et de remarquesqui n'ont il ne lui accorde cependant pas celle de pouvoir dire
pas lottte la justesse possible. > quVlle a ele concue sans pechti: < Vous pouviez
Rupert a donne lui-meme trois cataiogties de ses dire avec verite, dil-il (lib. i), en adressanl la parole
ouvrages, dans le premier desquels il ne compte 'C a la saiiite Vierge: J'ai eie concue dans finiquite,
que irehte livres de coramenlaircs sur les pctits et ma mere m'a concue dans le peche; car etant de
prophetes; il en compte trente-deux dans les deux la masse qui a eie corrompne dans Adam, vous
nutres. Mais il y a unc erreur de copiste, comme le n'etiez pas exempte tle la tacheheredituire dtt peche
remarque D. Gerberon (162), car il s'en trouve trenle- originel. Mais ni ce peche, ni aucun autre n'a pti
cleux clans loutes les editions. subsister devaut famour de Diett dont vous eiiez
3° Le Commeniaire sur le Canlique des cantiquet, remplie; devanl ce feu toute la paille a ele constt-
de iincarnation du Seigneur, est parlage en sept mee, afin que le lieu dans leqttel tin Dieu tlevait
livres, et precede cfun prologue, dans lequel fauteur habiler fespace tle neuf mois, fht tout saint, et que
noiisinsfriiii des molifsqui font porte a enlreprendre la maliere dont la sagesse de Dieu se devait former
cet ouvrage. Quelques annees auparavant, il avait une demeure eternelle, fut loute pure (165). >
eu le dessein de composer quelque ecril sur 1'Incar- 4* Le Contmentaire de Job est divise en quaranle-
nntion, a foccusion d'une vision, dans laquelle il deux chapiu-es. DansIele prologtie qui est a la lele,
sentit comme le souffJe d'un venl doux qui sTnsinua 1'auteur embrassant sentiment de saint Jerdme,
avec une vitesse inexprimable dans ses oreilles, et y dit que c'est roal a propos que quelques-uns "ont
deposa ces deux versets : avance que Job etait de la race d'Esau, et pretendu
quT) descendait de Nachor donl le fils afne se
Femina menle Deum concepil, corpore Chrittum, nommait Htis, et donna son nom au pays que Job
Integra fudit eum, nil operante viro. babilait.
Rupertavail abandonne son dessein, lorsque les Le dernier editeur des oeuvres de Rupert se fnit
sollicilulions de Cunon, abbti de Sibourg, qui le D ] honneur d'etre le premier qui ait puhlie cct ouvragc.
pressait souvenl d'ecrire, ltti firenl prendre la pliime Neanrooins Lipen en indique trois edilions differeu-
pour 1'executer, en lui rappelant sa vision. Le Can- tesa Cologne, en 1533, 1566 et 1602 (164). Mais
tique des cantiques lui serl de fondement pour traiter Lipen se trompe certainement par rapport a fedition
de ITncarnation. Tout cantique dans 1'Ecrilure est de 1602, dans laquelle le cominentaire sur Job nc
une aclion de graces ponr remercier Dieu de quel- se trouve point. Peut-etre manque-l-il aussi dans Ici
que bienfait qu'on a recu. Tel esl le cantique de edilions de 1533 et 1566. «
Moise apres le passage cle ia mer Rouge. Le cantique D. Gerberon (165) met cet ouvragc parmi les
de Salomon esl le plus excellenl de totis, ayant pour premieres productions de nolre abbtf, et croit que
i' objet fincarnalion du Fils de Dieu, qui est le plus cVst celui dont il parle dans son epitre dedicatoire
grand bienfait que leshommesaientjamais recu de a CtHion, a la tete du preraier livre sur la Regle de

(161) xii* *it>{ie,.p.721. ignis omnis stipula interiit, ut totum sanctum

.162) Apol. Rup. p. 52. fieret habilaculum in quo Deus toiis, novem roen-
(162*) Ibid. p. 21 et suiv. sibus habilaret; tota oninino munda muieria, de
(165) Cuin eiiiiu esses demassa quaj in Adam cor* qua sancta Dei sapienlia domum seternam sibiraet
rttpia est, hserediiaria peccali originalis labe non 9C(I ificsircl
carebas; sed ante fnciera hujus amoris peccalttm (164) Lip. Bibl. theol., t. II, p. 111.
nec illud, nec alind stare poiuif auie faciein hujus (165) Gerb., ApoJ. Rup., p. 7.
749 biSbLUiAiio MSTORICO-CHRO^OLOG. 750
gaint Benott. II dit effectivement dans celle epilre Aconservait dans son monaslere, et quTl appelait
qnTl a fait un jietit commentaire snr Job, qui est un pt»ur cela nostram transtationem. Notts convenons ici
abrege de la ferlile abondntice tant des sens que comme nous 1'avonssurlout deja fait aillettrs, quTl y a
des expressions de saint Gregoire. Quoique ce com- beaucoup dVndroits, rians les premiers ou-
mentaire soil divise dansles imprimes en quarante- vrages dont nous nvons parle, qui donnent lieu de
detix chapitres, coinme le livre de Job, et non en croire que la langue hebraique nVtait pas inconnue
riix livres, coninie Rupert le dit, il est visible que a Rupert; cependant, otitre quTI est assez vrai-
cVst le menie onvrage; et que la difference qui semblable que dans ces endroits-la meme il ne
est actuellement dans la division, vient des copistes pnrle que d'apres saint Jerdme, on le voit quelque-
qni se sont imngine qne cette division en quarnnle- fois embarrasse sur des textes qui n'avaient aucune
ilcux chnpitres serait plus commode que celle que diiliculie pour lui, sTl avait eu quelqtie connaissance
Ruperl avail faite en tlix livres. Cest la reflexion de lTiebreu; ce qui, toul considere, ne nous permet
que fait D. Gerberon qui, pour fappuyer, remarque pas de croire qtiTl ait eie assez habile dans celte
cle plus que, soit rians les catalogues quc Rupert a langue pottr faire nn commentaire sur le texte ori-
lni-nicme faits de ses propres ouvrages, soit dans ginal de 1'Ecclesiaste.
les itnprimes, il n'est fait mention que d'1111 seul A la tete du premier livre de ce coramentaire, qui
comineniaire sur Job. Ce qui confirme encore que cst partage en cinq, fauteur donne tine idee assez
le commenlaire partage en quaranle-deiix chapitros jusle de f Ecclesiaste, qtti 1'emporte tle heaticoup
est le nieme que celui que Rupert a riivise en dix sur lous les ecrits des plus fameux philosophes cle
Iivres, c'est que celui de quarante-deux chapitres B 1'anliquite, tels que Platon, Pythagore, Socrale,
repond parfaitement a 1'idee qtte Rupert nous donne ' Aristole. Chacun des quatre autres livres est precedd
riii sien, en disant que cVst un abrdgd de la fertile dTine cottrtepreface adressee a Gregoire. Quoique
abondance tant des sens que des expressions de saint Rupert assure quTI n'a point voulu employer nn
Grdgoire. En effet, si fon veut se donner la peine style releve, et quTI l'a meme neglige, c'est cepen-
de conferer le commentaire sur Job parfage en danl fun de ses ouvrages 011il fait le plus paraitre
rjuarante-deux chapitres avec les morales de saint la connaissance quTl avail des auteurs de la bonne
Gregoire sur le m-nne livre, on verra qttTl nVn est laiinite, particulierement des poetes, entre autres
propreraent que 1'abrege, el que fauleur y a tres- de Virgile et d'Horace. On voit loujours en lui une
peu mis du sien. Cela est si sensible que 1'edileur predileclion pour Ie premier de ces deux poeies. II
sVn etant apergu, a cru pottvoir retrancher le le met nen-seulemenl au-dessus des poeies, maiS il
quatnrzieme chapitre en renvoyant a fouvrnge de ne croit pas qu'il soit inferieur aux pbilosopbes. II
sainl Gregoire. Le commentaire dont nous parlons, cile plusieurs autrei bons atiteurs, Terence, Cic^-
est hislorique.allegoriqueetmoral. D.Gerberoncroit ron, etc. On voit quTI avait lu Platon, Aristote, ct
quTl a eie compose apres les livres de foffice divin. autres anciens pliilosoph.es. II fait usage cles Peres,
5* Le Commentaire tur iEcclisiaste, partngti en de sainl Auguslin et autres, mais pour 1'ordinaire
cinq livres, lermine le premier volume de 1'edition sans les citer. Tout cela prouve fetendiie de son
de 1638. Cesl, au jttgement de D. Gerberon (166), erudilion el de ses connaissances.
une desdernieres productions de laplume de Rupert, Ce commenlaire esl rietous ceux de Rupert le plus
qui le coinpnsa dans sa vieillesse et fadressa a un C suivi, le plus litteral, el celui ou il doune le moins
moine noinme Gregoire, avec lequel il etait lie dans 1'allegorie, quoiquTI n'en soil point exempl. II
-
(funa nmitie tres elroile. Gregoire avait engage esl rempli de beaux trails de morale. II parle (lib. iv)
lui - tnenie Rupert a ce travail, et 1'avait prie de des predicaleurs de son lemps dTine mnniere qui
faire ce coinmenlaire selon9nolre version, savoir, leur fait peu dTionneur et au goul du siecle. « Les
la version hibraique; secundum nostram translalio- plus ignorants, potirvu quTls fussent effronles et
nem, tdlicet Hebraicam veritalem; c'est-a-dire, que quTls eussent une grande volubilile de langue, ne
Gregoire priait Rupert de sttivre la version faile sur manquaient pas de gagner la favetir du peuple,
liiebieii, parce que le commenlaire que sainl Jerdme tandis que les plns savants laiiguissaieiit dans la
avait fait en suivant la version des Septante, pa- pauvrete el la misere. > En parlanl des enfants qui
raissail mutile ettres-impariait. Rupert, potirenirer uteurent sans avoir recu le bapteme, il dit expresse-'
dans les vues de son ami, lul et relut le commen- ment (lib. 1) quTls sont condamnes au feu dVnfei,
'taire que saint Jerome a fait sur 1'Ecclesiasie en infernait igne delinenlur.
suivant la version des Septattte, pour s'assurer si i: 6« LVuvrage De la gloire el de Chonneur du Fitt
cette version eiait anssi iraparfaile que Gregoire le deilwmme, a ete compose a la sollicilation ile Cu-
prcienriait. Par fexaroen que fit Rupert, il se con- 11011 b.qui il est dedie. Rtipert avait resisui quelque
vainquit de la veTite de ce que lui nvait inarque temps par differents n.otifs, parmi lesquels il n'011-
son ami touchant fimperfection de la version des blie pas la nialice de ses envieux qui ne lisuient ses
Septante. et fit son commeutaire sur 1'Ecclesiaste ecrits que pour lui tendre des pieges. Mnisil passa
en se conformant a ce quTI avail exige de lui. D. pnr-dessus toutes les raisons qui pouvaient le de-
Gerberon (167) concltil de la que Rttperi savait tres- D tottrner dVcrire, pour executer ce qne desirait Cu-
bien les langues hebraique et grecque, piiisquTi a 11011. La qualiie (feveipte de Ralisbonne que Rtipert
compose tles coniinentaires stir 1'Ecclesiaste, en1 lui donne dans le prologtte, lixe it peu pres le temps
tnivant la vdritdhibraique, et quTI a connu les rie- auquel tl a eie compose. Car Cunon, a qtti il ost
fautsde foovrage <lesainl Jeroine.qni, en travaillant ; dedie en qualite devcque de Ratisbonnc, n'etant
sur le ineine livre tle f Ecriture, avail stiivi la version1 roonte sur ce siege quVn 1126, fouvrage rioni" il
des Seplanie. Quelque specieux que paraissc ces s'agit n'a ptt lui etre prescnie qifapres cette tipoque.
raisonnement, il esl difficile rie se persuader quei Le bul de fauleur eiant dVtablir la glpire el la
Rnpert ait eu assez de connaissunce tle la languei grantleur riu Fils de fhoratne, cVsl-a-tlire de Jesus-
hebraique,ponr trariuire un livre tle 1'Ecriiure sainie Christ.Dieu et lioraine, il choisit 1'Evangile tle sainl
sur foriginal hebreu. Cesparoles,sec«nefum nottram Matlhieu pour Ini servirdginatiere et de fontlement.
iicinstalionein, scilicet llebraicctm verilatem, ue inur- II fait 1111
commentaire sttivi decetEvangilejiisqiiTni
(|iient point lornicllemcnt que Gregoire uil exhorte treiiiienic versei-tlu clouzieme ehajuire. II emploie
Kuperl a travuiller snr foriginal ineme. On petil fort neuf livres a commenter ces douze chapitres. Puis
ben les expliqner en un autre scns pltis naturel, et il passe tout a coup a la passion du Sauveur donl le
riitc qtie Gregoire a priti Ruperl de suivre utie tra- saitti evangeliste rajiporte fhistoire duns les chapitres
ductioti, qui avait ete faile sur fhebreu, que fou xxvi et xxvn. On voit dnns le plan de cet ouvrage,
(16<>)Gerb.,Apol. Ritp., p. 40. (167) Ibid. p. 138.
?5i - DE VITA ET SCRIPTIS RUPERT! 752
ptiis que dans ancuti aulre du memc nuteur, son A :» qui ce reproche a 6\a fail, nous pariiciperons
gofit doniinanl pour l'allegorie. L:»vision du pro- a sa gtoire. » Cest pourquoi, niepiisanl les trails
I>|W5te Ezechiel sur le fleuve de Chobar r.n forme le de la jalousie, il continue 1'ouvrage qu'il a com-
dessein, et les qualre animaux qne vit Ie saini pro- mence. En parlanl du bapieme de J.-C, il dii que,
phete en font la division. Car ce n'est aulre chose quoiqu'il fut le Sainl des saints, sans aucunc lacbc
(|ii'iiiie altegoiic perpeluelle sur les qualre animaux du peche, comme il avaii pris un corps semhlahle
dbnl. ehacun avait qualre faces. Ces quatre faces, au ndlre, il a voulu en se laisant baptiser par s;iint
selon PalltSgorie,de Rnpert, sont les quaire grands Jean nons donner Pexemple de 1'huiniliie et un rc-
rnjrsleres de Jesus-Chrisl, son Incarnation on sa mede pour guerir 1'orgueil qui avait fait tomher le
JSaissance, sa Passibn, sa Resitrrection, son Ascen- prernier homme. II a choisi les eaux <iuJnurdain,
siniii Tel est le plan de cel ouvrage, partnge en parce que les Israelites passcrent a travers ce fleuve
tiiefifc livres, dont neuf sonl.eniployes a expliquer pour^enlrer dans la lerre promise. Les pieires qui res-
la premiere face, qni est cclle de rhommc. II y terentaumilieiidiifleuve.peiulantqiielcpciiplepas^iit
prouve que Jesus-Glirisl est le verilahle Mcssie, elaient la ligure dc Jesus-Christ, le premier Ponlife
rofejet (le.Pattente des anciens jnstes; ce qu'il fait dc la noiivelle alliance, et de sainl Jcan, lc deniier
voir par (es pirconstances <Icsa naissance, cellcs ilc (16 rancieiine, la fin de la loi et. dcs propheles. Le
son baplSirie,. par ses miracles, sa doctrine, loule sacerdoci: de Jesus-Christ est inGnimenl au-dessns
sa. conduile, le pouvoir qu'iL a communique a scs de celui d'Aaron, qui n'en etait qii'ime figure tres-
ap&res de iaire des niiracles, etc. Mais cela est faible. Nolre autenr parle fort au long de la lenla-
noyd dans tant de reflcxions hors d'ceuvre et lant nj lion deJesusdans ledesert, ct en fait la comparaison
(1'allegbries, qu'on perd de vne le principal objet. La avec celle du premier homme dans le paradis tcr-
«leuxieme face, qui eslcelle du veau, represente I» reslre; ce qu'il dit acesujel esl fort jndicieux. II
ptission de Jcsus Christ, el fait la maliere tles x% eiiseigiieqifavanl 1'arrivce du Messic, il eiait perinis
xi»et XIII" livres. Ilparle forl siiccincteineni des et nieme louable, aux rois, aux pretres, aux pio-
ileiix autres faces, qui sont celles du lion et de phetcs, aux patriarches, dc coinhattre pour la re-
I aigle, a la fin du dernier livre. Le douzieme n'est ligion, en employant Ie fer, comme on le voit p.ir
qu'une digression siir quelques visions qui lui Texemple de David el des Machabees, qni co.nbat-
eiaitsnt trop familieres et sur quelques trails de taient vaillammenl contrc les nations qui voiilaicnt
ca vie, les exterminer etempeiher la promessedu Mo.ssie.
Get ouvfage, est surchargd, comme nons 1'avons Mais depuis son accoinplisseinent, depuis la nais-
ddja dit, d'alI6gories, selon le gout de l'auteur, qui sance du Prince de paix, il n'est plus permis d'em-
avoue lui-nVuie (lib. vi) que 1'allegorie lui platt plus ployer les armes malerielles. II fautse servirdecelles
que le sens lilteral; il est rempli de quesiions tl>.e"o- qui eiaient (igurees par Ics trompctics el les flam-
logiqiies eirahgeres a son sujet et traitees superli- beaux dans des pots de terre, avec lesquels Gedeon
ciclleinent, de maniere qu'on a quelquefois peinc a triompha des Madianites. Les flambeaux figuraient
saisir sa pen^.ee, n&inmoins on y trouve des choses les dons des graces celestes, el les trompettcs la
excellenles etiine grande variele. predication de rEvangilc, qui sont les seules arnies
Dans te prernier livre, il se propose cclle queslion, qu'il soit permis d'employer a present.
pourq.upi les trois persoimes de la Trinitc, clant "*_- Sur le sujet de la vocation des ap6tres, Rupert
roilieslestroisesprit et saintes egalenient, on appelle demande pourquoi Jesus-Christ a clioisi des hommes
^cpemlant k iroisieine personne seiile le Saint-Es- pauvres, et non des riches; ou plutot, pourquoi les
ftti, cotnme si c*eiait uu allribul qui lui fut propre. ayant connusdans sa ptcscience et predestiues avant
tl re^porid (tib. 1), en disaut que c'est parce qne tnenie la crealion du inonile pour etre conformes a
* toute roperaiibn duSaint-Esprit regarde la sam-ti- 1'image dc sou Fils, et s'etant propose de les justilier
ficaiioo de la creature. II fatil faire, dit il, beaucoup et de les combler de gloire, il a voulu les faire
<t'atteiilioti 4 ceile distinclion dcs operatious. Tout naitre pauvres des biens de ce monde. Cest pour
ce qni a ete fail, c'est par le Fils que Dieu l'a fait. leur inslruclion, dit-il, parce que la coiinaissaiiee
Toul ce qui est saint, c'esl par le Saint Esprit qu'il rfe sa pauvrete est pour la crealure un grand moyen
l'a sanctifie. Car, qu'esl-ce que son esprit, sinon sou et mie lecon bien elflcace, pour la lemr dans son
amour? El couiiueiil la creaturc raisoimable a-l-elle etal et lui faire connailre 1'ordre des choses et ce
jamais pu ou pourrait-elle etre sanctiliee autrement qu'elle est a 1'egard de Dieu. Quel est cel ordre ?
qu'en aimant son crealeur? Quomodo creatura quw- c'esl celui que saint Paul annonce, en s'ecriant: 0
cunque rutionalis aliter nisi amando creatorem, po- profondeur des trisors de la sagesse el de la science
tnit unquam, vel potirit sanclificari? Ainsi le Peie de Dien! que ses juaemenls sont impdudtrubles et ses
est esprit, le Fils est esprit; le Perc est saint, le voies incomprikensibies ! Car qui a connu les desseins
Fils est sainl; eepenilanl c'est avec raison qu'on de Dieu, ou qui esi enlri dans le secret de ses con-
appetle la seule troisieine personne de la Triniie, seils ">Qui lui a donne quelque clwse te premier, pour
le Sitint Esprit, dont 1'operalion propre est Ia sancli- en pritendre ricompense ? Toul esl de lui, tout est par
ticatkm de la crealure, sans lequel 1'ange ifest point: D1 lui, et tout esl en lui (Rom. xi, 33,54,35). < Ceslla,
saint, ni riiomme; sans lequel 1'ange n'est qu'nn de- conlinue nolre auleur(169), 1'ordre legitime, 1'ordre
moii, el riiomme qu'un Antechrisl ou un nieinbre iiecessaire^qiielacreature.soiisouiniseasoncreateur,
du diuble (168). > sachant et coufessaul que c'est de lui, que c'esl par
Au conimencemenl du troisiemc livre, nolreauteur lui, que c'est en lui que sont tous les hiens que pos-
fait une soflre Contre ceux qui critiquaienl ses ou- scilenl, soit riiomine bicnheureux, soit 1'ange sainl.
vrages: t Moquez-vons, dit-il, lant qu'il vous plaira, Le souvenir de la pauvrete, daus laquelle etaieut
vousqui l.elist/ ines ouvrages que pour y trouver nes les apblres, d'ailleurs sans leltres comme sans
malrere k vbtre critiqiie, ajoutez, si vous voulez,, biens, elail forl propre pour faire connailre ou rap
eommetu-celui-ci peut-il itre savant n'ayant poinl: peler la connaissauce d'une verite si saluiaire.Enliii,
itudU? Mais en participant a 1'opprobre de celuit plus les apbires devaicnl etre combles des dous du
(168) Igilur quamvis el Pater spirilus, el Filius; diaboli est.
«piritus; et Pater sanctus et Filius sanclus, recle; (169) J>teesl ordo legilimus, ordo necessarius, ut
tamen lisec sola persona Spiritus sanclus debuitt creatori creatura subjiciatur, scieudo et confiiendo
iiuncupari. Ciijus operatio piopria crcalurse sancli- quia ex ipso el per ipsiim et in ipso sunl oiniiia
ficatio est; sinequo nec angelus saiictus, nec hoino> qinccunqtie boua bealus lioino, vel sauctus habet
sanctus; quein nou hahens angelus, diabolus est; ; augelus.
quem non habeus homo Anticbiistus est, iiicnibruml
753 DISSERTATIO HISTORICO-CHRONOLOG. 754
ciel, plus ils avaient bcsoiu d'ctre solidement elablis A samment traitees? Apres avoir fait cel aveu a Cunon
dans lhuniitite pour cn soutenir le poids. > qui 1'exhortait vivement a composer des ouvrages,
Lc scrmon de Notre-Seigneur sur la montagne il ajoule quc quand bien mfimeil voudrait demeufer
fait le sujet iles quatrieme, cinquieme et sixieme dans le silence el cesser d'ecrire, cela ne lui s&rajt
tivres, et d'une partie du seplieme. L'auteur expli- pas possible. II approuve ceque dit un des amis clu
quant ce sermon releve 1'excellence de la nouvelle Job : Qui peut relenir ses paroles ? Coneeptuni sir-
ailimce au-dessus de 1'ancienne,en ce que Jesus- monem tenere quis poterit? (Job iv, 2.) pourvu qiCon
Christ, le legislaieur de lanouvelle, a noii-seulement en use avec sagesse et disceruement. Ne pouvoir
donne eii exemple pnrfail de tout ce qu'il a ordonne, retenir ses paroles, lorsqu'el!es sont inauvaises ott
ma s a encore joint L la Iellre 1'espr.it d'amour et Inutiles, c'est rin vice et line folie. Ne pouvoii' feienir
de charite pour faire nccomplir lc commandement. un discours necessaire ou ulile, cela esi glorieux.
Cnmine l'ancienne (lib. v) n'avaitni l'un ni 1'autre, < Mais enfin, contiuuehotre antetir. que ceux qui vi-
il eiait impossible qu'elle fit arriver lejuif a la per- vent avec nous, portent de nous tels jtigenients qu*iU
feclion comii.e lechretien y arrive, ayant devant les voudronl, ceiixqui viendrbnt apres nous en jugefont
yeux 1'exeniple de Jesus-Chrisl et 1'Evangile accom- plus favorablement. Car laut que nous vivbns ,
pagne de 1'esprit d'amour. Les philosophes paiens dil-il d'apres saint Jerome, et que npus soiViines
n'ont COIIHU ni la temperance ni les autres vertus; dans ce corps mortel, il semble que le.zele que nos
ils eu ont employe les noms, mais ils en onl ignore amis nous temoigiient nous estutile. et que les ou-
la nalure ou la dignite, et n'ont pas eii le fonde- Irages de nos envieux notis sonl prejudrciahfes; mais
ment. < L'amour est le fondement et la racine de B lorsque tous seroni rentres tlans.fe seln de la ,te,rre,
toules les bonnes cenvres (ib.); sans Panionr, la tant les ecrivains que cenx qui jiigeiit de leurs 6Cfits,
beaute des bonnes ceuvres est hypocrisie (170) en que la inort anra enlev6: les uhs et les aulres,'cl
sorie que celiii qni fait lTitiindne, qui prie et qui qu'une nouvelle generation leur aura succede, alors
jeune sans avoir 1'amour dans le cceur est hypo- on jugera des choses sans avoir ^gard gux grands
eiiie (171).» noins ct aux dignites, mais seulement aiix espi^ils.
Dans le menie tivre, apres une espece de disscrla- Le lecteur s'embarrasse fort peu ators de qui est
lion sur le sens de ces paroles : Or, en prianl u'n/'- 1'ouvrage qu'il lit, soit que ce soit un eVeque ou uu
fectez point de parler beaucoup (Motth. vi, 7), Riipcrt laique; iinempereurelun seigneur.ou.un soldat et un
faii 1'apologie des longues prieres des ecclesiastiqucs Csclave, un homme revetu de pourpre tt iie soic,
el des moiiics. II justifie aussi 1'usage de la musiqiie ou couvert de haillons; la difference de fortune
dans les eglises, il la regarde comme un moyeit dans les aiileurs ne sera poinl la regle des jifge-
propre a soinenir 1'attenlion el a atlirer dans le ments du lecteur, mais il lesjugera cbacurtselonleur
coei.r la grace du Saini-Esprit. II ne doute point que meiile (172).»
plusieurs n'aient eprouve de bons eflets du clianl. Notre auteur entre ensuite en matiere et traite
Pour lui, il avotie qu'il en est seiisiblenieni touche. divers points de morale. II fail voir qtte fe Coiii-
Notre anteurexpliqne d'une maniere fort solide l'o- matidemenl d'aimer le prochain comnic sbi-ineiiic,
raison Doniinicale; et enque 1 sens nous demandons de ne faire a autrui qite ce que ti.ovs''VotnDits'Bieu
a Dieu que son nom soit sanctifie, que son regne qu'oii nous fasse a nous-memes, s'eiend i; nos
arrive, qiie sa volonte soilfaite ; qtioique son nom Q ennemis; quc cetle loi, qui parait sr behiblc ii h
soil loujours sainl, que sor. regne soit deja arriv6 et chair et au sang, n'esl telle qne pouf leS' drjjSeii-
que sa volonte ne manqite pas d'avoir son eflet: car leux qui marchent dans la voie lar^fe, M fioii
qiiel est le roi dont la wlonte ne s'accomplil pas? ponr les Iiiimbles qui marchent dans la vbie jeifdllc.
Quis enim regnal et not fit ejus voluntas ? II nionire la difference qu'il y a entre les Jtfiractes
En parlant du jeunf dans le sixienve livre, Rupert de Jesus-Christ et ceux de Moise, qu' co^sisle
remurqtie que Mojse est le premier homine que surloui en ce que les ntiracles du Fils de D|en "irblit
nous lisions qui ai 1jeune' : Primus omnium jejunnsse eu pour objet, selon la prediclion dlsaje', i^fie0*6
legiiur Moyses;puis il Iraite des qualites que doit faire du bieu aux hommes, en guerissani les iiialii-
avoir le jeune ;>our6lre agreablc a Dieu. dies du corps, pour atriver enSuite a la ^u^risbn
Au commercemcnt du septieme, il tcmoigne avec desames. Totttefois le Sauveur a faii des iniraclcs
tine sorte decrainte a son ami Cutioii, qu'il a fait dans le genre de ceux deMoise, mais il lesafails
rcxpericnc-',quoique faiblement, de la luanieredont avec une souveraine autorile, au lieu qae Jfiirse no
DICIIse c»mmunique aux anies saintes. Cest une les fitisait qu'en vertu du pouvoir qu'il aVaft fe^ii do
declaratim que la necessite l'ohllge de faire, parce Dieu. Jesus-Christ a commande eli maitre au.i Vents
que qielqnes per&ounes se scatidalisaient de ce et a la mer, et il a eteobei. La lempete qu'il a fait
qu'j| .Taitaitdes mystdres de rEcriture, 1'attribuant cesser par son commaiidemenl etait la ligure des
a p>esomptionet a vanite, el rinsullaienl en disant: persecutions que 1'Eglise a essuyees de ht part des
Q«'est-il besoin d'ecrirc sur des matieres que tant de " geniils et des einpercurs paiens (173). Le snmineit
feres qui ont vecu longtemps avanl nous, ont suffi- de Jesus-Chrisl dans la barque, peiidant qu'elle est
(1701 Si ergo nxa esl in corde radix dileclioms, primisquecadentibus foliis virens sylva succrevcrit,
bonaesteieemosyna, bona esl oralio, honum etutile tuuc sine nominum dignitate sola judicatrtur rhge-
jejunium... possunt autem hxc eadem foris exlrudi nia; nec consideral qui leclurusest, cujus vel quale
absque radice dileciionis, sed tali proventu omnis sit quod lecturus esl; sive ille episcopus, "sive *it
bortim friicluum pulchrituilo est hypocrisis. laicus; imperator el dominus, miles et sevvtis, adt
(171) Ut ergo vicinius diclumsii.illehypocrita est, in purpura aut in serico, aul inr vilissiiUo pamto^av-
qui eleemosynam quidem dat et orat et jejunat, sed ceat, non bonorum diversitate, sed openime ' '
merilo
* ..•'"
inliis auriim dileclionis non hab.ens, dupliciter am- judicabitttr.
bulat, penetralihus sive interioribus fetidis, superfi- (173)Fultirum el hoceral in Ecclesia, trtniariifesUjc
cie aurea. persecutionis violenlia peVmagtrtfs'p1f1tfCipe4'iri;felf-
(172) Yerumtamcn quomodocunque volunt praesen- tibus, quasi per magnos venloruin niqtus in inari
tes de nobis judiceut, futuri clementius judicabunt. lempeslas exciiata detoriarei, ipsaihqtfc ficclesftc
Dum eiiim viviiiius, ail vir illiistris HieionyiiiUs, et naviculam, quasi dormienie Jesu,'iiSrie^teq^ti^l
vase fragili conlinemur, videntur amicoruni prbdesse periculum yitie et saiuiis Velieinenier veSrti'^i.*iQiml
studia, et nocere aeinulonim opprobria. Postquara ergo est dbrmire Jesuin in navicula? fiisi ^ulj.iranl
auiem rcversa fueril lerra in terram suani, et tam auxilium gratice adjuvaritisab Ecclesia t lioc amfeih
nos qui scribinius quani eos qui de nobis judicant, cum fit, ideo utique iit, utet ijui probaiti'suiitnva-
pallida mors subtraxerit, ct alia veneiit generaiio uifesti fiant, et qui per prosperilateiu faTtipoXcfilit,
755 DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTI 756
battne de la tempete figurail ce qui arrive dans £A admire un maitre souverain dc la nature, qui envnie
1'Eglise lorsque le Sauveur lui retire le secours de douze hommes precher dans le. monde en leur
sa grace, afin que 1on decouvre par la ceux d'enlre donnant le pouvoir de chasser les demons et de
les fideles qui sout solidement a Dieu; et pottr ins- guerir les maladies. Jamais homme revetu d'une
truire par 1'adversile ceux qui pourraient eire cor- telle ptiissance n'avait paru sur la terre. Jesus-
rompusparla prosperile; pour purifierceux quiont Christ n'ordonna poinl ses apbtres lorsqu'il les eut
peche; et enfin pour procurera plusieurs Ia couronne choisis et qu'il les envoya precher; ils ne ftirent
du mailyre. Ainsi Jesus-Christ est, ou a ele comme ordonnes quelorsquece grand Pontife de la nouvelle
endormi dans la barque, touies les fois qtt'il a dif- alliance en remplit les fonctions, eteniradans le
fere de secourir TEglise, lorsque le ilemon excitail sauctuaire en repandant son sang. Ce fut alors qu'il
des persecutions, lelles qu'ont eie celles de Ncron, lesconsacra; ce fut alors que ressuscilanl d'enlre
de Dece, de Dioclcticn, de Maximin, que les saints Ies morls il leur donna un pouvoir plein et entier,
ont eie mis a mort. ou oppriines, et que les nations en Ieur disant: Recevezle Saint-Esprit; les peehis
se sont soulevees contre enx en verlu des edits et sont remis a ceux a qui vous les attrez remit (Joan.
des lois des princes eiinemis du nom chretien. Alors xx.) Ce pouvoir de remellre lespeches, le plus
les disciples s'approchent du Sauveur pour 1'eveiller grand (|u'aient recu les apotres, ne leur a ete donne
el iinplorer son secours. Cest ce qu'il faul loujours qu'apres ia resurrection. lls avaient re?u celui de
faire doucement, avec fbi, sans perdre 1'esperance, chasser ies demons, de guerir les maladie», de res-
et avec une perseverance qui nesoit melee d'aucune susciter les inorts, mais non de remeltre les peches.
impalience. Carauirementle Seigneur dit a ceuxqui gj En envoyant Ies ap6lres, Jesus-Christ leur defend
l'eveillenl: Pourquoicraignez-vous, hommesde peu de d'avoir,ni or ni argeni , ni bdton (Matih. x,10).
foi(Mallh. vii)?commes'il disail: Le Seigneur lais- ne II est marque dans un autre evangelisle qu*il Ieur
terapas la race des jusles sous la verge des picheurs commanda de nc rien porter qu'un bdton (Marc. vi,
(Psal. cxxiv). C'esi-a-dire,qu'ilnepermeltra pasque 8). Pour resoudre celte difliculle, Ruperl dislin-
la persecution dure longlemps. Les perseculeurs qui gue deux sortes de balons: i l'un desrois des nalions,
ontexeice leurpuissanceconlrelesjusles qui etaient fautrc des disciples de Jesus-Chrisi. Le haton
preiieslines h la vie eternelle par Iechoix gratuit de des rois des nations esl un baton de domination;
la misericorde, n'ont pas subsisie longiemps. Nun- le baton des disciples de Jesiis-<:hrisl est un
quid diu duraverunt ? Et lors ineme qu'ils ont paru baton de charile, un balon du devoir pastoral qui
prevaloir contre cux pour un lemps, cela n'a-t-il veille attenlivemeiil sur le salul des atnes : Virga
pas contribue au bien des justes ott de ceux qui discipulorum Christi, virga deleclionis, virga pa-
aiment Dieu? Necraigncz donc point, ne soyz point sioralis officii super curam animarum sollicite vi-
timides, raais possedez vos ames en patience, parce gilanlis. Le baton de domination n'a poiul ete
que la verge des pecheurs ne subsistera pas assez donne aux ministres de 1'Evangile de la paix; c'est
longlemps pour forcer les juslcs, conniie s'ils elaient cetle domination (|ue Jesus-Christ leur iuierdit
destilties de tout secours, d'eiendre leurs mains .ici. en leur disant, ne portez, tii bdton. II la leur
vers riniqtiil^. Au contraire elle sera bienlbt brisee defend encorc plus expressement par ces auires
el jetee au feu pour etre retluile en cendres. paroles : Les rois det nationt leur commandent en
Tandis que Rupert etait occupe' a 1'ouvrage dont Q ( maitret el ceux qui onl luloriti sur elles prennent
noiis rendons compte, 1'eveque de Cologne, sous la le titre de bienfaiteurs. Po-ir vous, ne faites pasde
proleclion duquel Cuiion 1'avait mis dans un temps meme (Luc. xxn, 25). Ceslla le balon, oulido-
de perseculion, le pria de travailler sur les livres minalion que Jesus Cbrist in^idil a ses disciples.t
dcs Rois. Notre auleur ne pouvant rien refuser a Saint Pierre, instruil dccelt* v^rite, deiend aux
un preial si respectable, et d'un aittie cdte ayant de pasteurs de dominer sur riierr^ge du Seigneur,
la peirie d'iiiterrompre 1'ouvrage qu'il avait commen- Iwc sciens nposlolus Pelrus dicit, >eque dominanles
ce, se trouva dans la necessite de donner la moilie inclero(IPetr. v,5).De menie saint Jaul deelare aux
de son cceur a l'un, et la tnoitie a i'auire : Igitur Corinlhiens qu'il est ires-cloigne dt domiuer sur
necestilute compulsus, dimidinm cordis mei uni, et leur foi, non quiadominamur fidei vesh^(l Cor, iv).
dimidium cordit mei alteri prabui. Ainsi il travailla Notre auteur paraphrasanl les inslrLciions que
sur les Rois. sans suspendre enlieremenl 1'ouvrage Jesus-Christ domie a ses disciples expiqne (l.b.
De la gloire du Fils de Dieu. VIII)ces paroles : Si l'on vous persecute daiuune ville
Cettegloireeclate dans lavocalion de saint Mat- fuyez dans une aulre (Multh.*); il averlit |'abord
thieu.que Jesus-Chrisl vil, etqu'il vil d'unemaiiierc qu'il ne faul point tellement presumer de l'e>frii de
si eflirace, vidit tt tam efficaciter vidit, c'est-a-dire, force, qu'on oublie le conseil que le Sauveur tUmie
de ce regar.l interieur par lequel il coiinait et pre- de prendre la fuite, puis il ajoute : D'ou savez-vols
desline les elus avant tous les siecles; c'est la ce que vous avez 1'espril de force ? « D'ou savez-voiu
regard admirable, c'est la cetle grace, dont le Vase meme, si vous eites digne d'amour ou delahainc? Ne
d'eleclion dit avec admiraliou : Car ceux qu'il a r. vous jeiez donc pas temerairemenl dans fournnise
eonnus dans sa prescience, il les a aussi prideslinis de la tenlalion , mais craignant plulbl que vous ne
pour itre conformes a fintage de son Fils; et ceux soyez. indigne du mariyre, quiticz laauire ville oii l'on
fuyez dans tine : carcela
qu'il a prideslinis, il les a aussi appelis; el ceux qu'ilai vous persecule, etcetui
a appelii, illes a aussi justifiis; et ceux qu'il ii« dipend pus de qui veut, ni de celui qui court,
lustilUt, it les a aussiglorifiis (liom. vin,29).ii les ai mais de Dieu qui fail misericorde. A moitis donc
prevus el predestiues avani tous les siecles, mais ili qu'on n'eprouve en soi veritablenient 1'esprit de
les a appeles chacun dans leur temps. Ce fut ainsii force, et que le Saint-Espril ne l'aiien quelque soi tc
qu'il appela saint Matthieu, qni le suivit avec joie. revele, il esl plus stir defuir par un esprit d'humilite
Dans la missiou des apbires, Rupert considere elL et de crainle du Seigneur. Tutius est ut fugiat tn
instruantur; et qui in peccatis erant purgenlur, et' ximinus, perseculiones excilavit, et mortes sive op-
multi martyres coronenlur. lgitur tolies Dominust pressiones sanciorum, mare, id est niullitudines
Jesus quasi in navicula dormit, autdormivit, motus- genlium per ipsorum leges etedicta connnovit. Heu!
que niiagnus factus est in mari, ita ul navicula ope-• quoties motu hujusmodi faclo navicula operla est
riretur lluctibus, quoties tardante illo per ordinatis- fluctibus? debuit autem semper et esse debel sus-
simam disposilionem et necessaria ad lempus sub- cilalio ista suavis et dulcis, el mm inolesta, id est
trahenle subsidia, diaholus ventorum liujus saeculii cLinifide sine desperatione, cum perseverantia abs-
agitalor inquietus qualis ulique venlus Nero fuit, que impalieiitia
autfunestusDecius, vel certe Diocletiauus sive Ma-
757 DISSERTATIO HISTORICO-CHRONOLOG. 758
tpiritu humililatis, in*pirilu timorit Domini, quia A ( Je dis ceci pour faire voir"que si nous suivons le
Petrum (fuoque apostolorum principem, cnm tibi vi- sentimenl de saint Hilaire, nous devons savoir
deretur- (orlit, ancillaosliaria terruit. qu'il n'en est pas moins certain que la commu-
Ne craignez point ceux qui font mourirle corps, mais nion ne doit etre refusce apersonnc, s'il n'a avoue
qui nepeuvent fairemourir fdme(Mauh.%).Quelqti'un Son crime, ou s'il n'en a eie convaincu. Hwc
dira ici avec raison, dit Ruperl (lib. viu), donnez idcirco dixerim, ut si senlentiam beali Rilarii supra
Seigneur, ce que vous commandez, el commandez scriptam sequamur, nihilominus constare tciamus,
ce que vous voulez. Voila que vous notis comman- quod sacra communio nemim deneganda tit, niti de
dez dene point craindre ceux qui luent le corps, et crimine confessus sit aut cvnviclus. >
la raison convient qu'il faut plul6t craindre celui qui Nous trouvons dans ce dixieme livre les preuves
peut faire perir le corps etFame. Mais quelle est la les plus forles de la purete de la foi de 1'auleur sur
chair qui ne crainl point d'etre mise a moft? la presence de Jesus-Christ dans 1'eucharistie; il
Pierre, le premier des apblres, a craint, et en crai- rapporte ces paroles de FApotre attx Hebreux : La
gtiantde mourir, il a renoncela Vie. Pottrquoi cela, foi est le fondemenl des choses que l'on espere, et une
sinon, parceque vous ne lui aviez pas encore donne preuve certaine de ce qui ne se voit point (Hebr. xi, 1);
de ne point craindre? Et lorsque vous le lui avez puis il continue ainsi : « II fallait donc que les
donne, il a pu faire ce que vous lui avez commande. choses demeurassent cachees, pour que celte foi
Soyez donc notre force, et faites en nous ce que qui en est lefondement eut lieu; les choses, dis-
vousvoutez qtte nous fassions (174). i je, c'est-a-dire, qu'il fallait que la chair et Ie sang
Jusqu'ici nolre auleur n'a encorefexecnle qu'une 13 ne parussenl point, non-seulement pour ne point
partie de son prnjei, quoiqu'il se soit elendu au dela revolter les sens de ceux qui mangeut sa chair et
des bornes qu'il*s'etait proposees. Ccst pourquoi boivent son sang, parce qVils ont une aversion
revenant surfses pas (liv. x); il reprend soii sujct. naturelle de manger de la chair humaine et de
Apres avoir parle de la face de 1'homme dans les boire du sang humain; mais encore pour donner
neuf premiers livres, il parle de celle du veau dans la lieu a la foi, qui est le fondemenl des choses qu»
dixieme, en passant du douzieme chapitre de saint l'on espere et une preuve certaine de ce qui tie
Matthieu au vitigi-sixieme. Le murmiire des apbtres se voit pas. >
a 1'occasion du parfum d'un grand prix repandu sur Dans le douzieme livre, Rupert rapporte avec
la tete du Sauveur, lui donne occasion de faire une beaucoup de modesiie plusieurs circonstances de sa
snrtie sur ceux qui murtnttrent contre les ecrits vie, et en particulier diverses visions qu'it avait
d'autrui. 11sedoune lui-meme jpour exemple, ayant eues. 11 temoigne quc c'est avec une grande repu-
eprouve de la contradiction pour scs ouvrages, et gnance qu'il le fail et par respect pourle saint nom
nosipsi nostrit diebus nostris pro opusculis nonnihil de la Trinite, que Cunon, eveque de Ratisbotine,
experti tumus. avait employe pour le delerminer a les ecrire. Ce
II remarqiie dans ce livre que 1'ordre different que ftit en suite d'une de ces visions <|u'il consenlit a rc-
les evangelistes ont suivi dans le recit de ce qui se cevoirle sacerdoce, ce qu'il avait refiisejiisqu'alors.
passaa la derniere cene, a occasionne une diversite Depuis ce temps, il recut lant de luinieres,.lant de
de sentimenls parmi les Peres, au snjet de Judas; facilite d'ecrire, et une si grande ardeur, qu'il ne
les uns assurant qu'il recut le corps de Notre- lui etait plus libre de cesser. II rappelle ici ce qu'ii
Seigneur comme les autres apdlres, les autres pre- C a eu a souflrir de la part de certaMies pcrsounes qui,
leudani qu'il ne le rec^il poiut el qu'il ctait deja trop prevenues en faveur de leurs mailres, s'elevaient
sorli. Saint Augustin, qui a suivi la imrration de conlre lui, parce qu'il s'ecariail de letirs senli-
sainiLiic, esl du premier avis; saint Hilaire, en menls pour en suivre de meilleurs et de plus con-
s'atiachaiil a celle de saint Matlhieu , esl d'un avis formes a 1'Ecrilure. Potir lui, quoiqiiM ait eu anssi
oppose. L'on demande quel esl lesentimeni qui doit des mailres, quoiqu'il ait frequente les ecoles, et
etre prefere? Rupert repond qu'on doit suivre celui qu'il se soilapplique aux arlsavec lieaucoup de soin,
qtti est le plus conforme au lexte de 1'Evangile. II il declare que les le^ons qu'il a recues d'en baut ont
avoue que la piuparl et presque tous suive.nl et em- ete plus avanlageuses pour lui que dix de ces peres
brnssent le seniimenl de saint Augustin preferable- el de ces maitres. 11 fail une longue, digression sur
ment a celui de saiut Jlilaire, qui nif n c n*eiait Cunon, son protecleur, qui lui a fait eprouver con-
connu que de tres-peu de personnes (175). « Car fornieinenl a la promesse de Jesus-Christ (Marc. x) que
ils disent que plusieurs qui en sont indignes regoi - ceux qui quillenl lout pour le suivre, recoivent le
vent aujourd'hui le meme sacrement, et qu'en le cenlnple dans cetle vie, nienie an milieu des per-
reccvani ils mangeiit et boivent leur jugcment. lls secutions. Tout le reste de ce livre est employe a
disent aussi, ce qui est trea vrai, qu'on ne doit re- fairc 1'eloge el ITiistoire de la vie et des vertus de
fuser ce sacremenl a personne, que pottr un crime ce prelat qui de moine de Sibourg avait ete fait
qu'il a avoueou dont il a ete convaincu (176); et, eveque de Ralisbonne.
quoiquMls puissentle prouver parune autre raison, Dans le treizieme et dernier livre, il traite suc-
ct nieme par plusieurs, ils s'appuient principalement D cinclemenl de la face du lion, figure de la resur-
sur ceque Notre-Scigneur douna son corps autrairte rection de Jesus-Christ; et de la figure de faigh,
Judas comme aux autres apolres. > Rupert examine figure de son ascension. II fait menlion dans ce
cnsuile si Judas avail conlesse son crime, el s'il en livre d'une piece de vers qu'il avait composde en
ful conavincu; el apres ayoir montre par lout cequi Thonneur du Sainl-Esprit; elle est en vers iambes
se passa el par les paroles de Nolre-Seigneur, lu et se trouve a la fin du comnientaire sur saitit
dixuti, que soncrime elait noloire, il finit en disant: Malthieu. ,
(174) Hic recte dicat quis: Da, Domine, quod jubes, sum sequantur et magis amplectanlur beati Augu-
el jube quod vis. Ecce jubes ut non timeamus eos stini quam beati Hilarii, quem tamen aliler sensisse
qui occidunt corpus, et ratio consentil etun potius vel scripsisse haclenus noverant admodum pauci.
esse timendum, qui polest et corpus et animam per- (176) Aiunteliatn.quod ilidem verum est,nemini,
dere in geheimam. Sed quse caro non limeat occidi ? nisi confesso vel convicto de crimine, sacramentum
Pelrus apostoiorum primus limuit, et mori limens hoc denegari debere, et cum alia ratione, imo mul-
Vitam negavit. Cur hoc, nisi quia nondum illi dede- lis rationibus comprobetur, inaxime huic ralioni
ras ut non limeret ? Poslquam aulem iili dedisli innituntur, qttia Dotninus Judae tradilori, sicul et
poiuit facere quod jussisli. Eslo igitur forliludo cajteris aposlolis, licetnondum confesso aut convicto,
noslra et fac in nobis quod lu nos faccre vis. cominuniouetn ejusdem sacramenli non negavit.
(175) Nonignoroquodplerique et fere omnes sen-
759 DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTl 7Gfl
7* De la glorification de la sainte Triniti et de la A toute son etendue (c. 4, 5). On decottvre dans le pre-
procession du Saini-Esrrii. A la tete de cet ouvrage mier inot de 1'Ecrilure la seconde personue de la
est une eplife par laquelle l'auteur 1'offre au pape. Trinite, qtii est le Fils, sous Ie voile du tiom de
Cc pape nepeute:r<> que Honorelt, qui lint le siege principe, sub velamine nominis principii. La raison
ile Rome dcpuis 1124 jusqu'en 1130; ou Innocent II, pour laquelle il convicnt d'appeler le Fils de Dieu
qni lui succeda en 1130 et mourui en 1143. Noiis ou le Verbe, principe, c'est que par lui lout a ete
iguorons en quclle annee il a 6le compose; mais il fail; non seulemenl, lout a ete fait par lui, mais
esi certain que c'esl apres !'an 1126, pnisqtie Cunon encore pourlui (c. 6). Riiperts'etcndbeaucoiipsiir le
occupait alors, comme on le voil par le prologue lerme deprincipe.qiii convient proprementau Filsde
qui est a la suilede la Jeltre, le siege de Ratisbonne, Dieu, eiqiieJesus-Christs'estaltiibu6 dansl'evangile
sur lequel il ne fut place qu'en 1126. Ruperl avait de saint Jean, principium, quiel loquor vobis (Joaii.
fait precedeiiiment lin dialogue enlre un chretien et vm); puis, il vient k la procession du Saint-Esprit,
un jnif sons ce titre Annulus. Ciinon, a la priere mais il parle moins de sa procession etcruelle par
•Uiqiiel jl l'avait compose, rayant vu el en eiant iaquelleii procede dc tottte eternite du Pere et du
Ircs-satisfail. pressa 1'aiileur de contiuuer de tra- Fils, que de ses operations exterieures qu'il redttit
vailler sur le nieine snjel et de comhnltre : 1» la a trois, a la creation du momie a laquelle il a con-
perfiilie des Juifs, en prouvant le mystere de la couru avec le Fils, aux dons spiritucls, et i la reniis-
Tiiuiie par la loi et les prophetes, c'est-a-dire, par siondespecbes. (c. 11.) Ils'eleve dansle dix septieme
des textes tires des Ecritures que les Juifs eux- chapitre conlre les Grecs, qui pretendenl queleSaint-
liiemes recoivent comme caiioniques; 2» de faire i> j> Esprit neprocede qne du Pere et non du Fils, et fait
voir pourquoi ct comment il convenait tiiieux que voiren qttelques endroils, specialement dans le livre
la seconde personne de la Trinile, qui est le Fils, second (I. n, c. 2, 3. 4, etc.,), que le Sainl-Esprit
s*iiiearnai, que le Pere ou Ic Saint-Espril; 5° enlin procededu Pereetdu Fils; ilcite, poiirprouvercetle
de ilcmontrer, que lelemps auquel les prophetesont verite, les textes de 1'Ecriture que les theologiens
jiredil que le Messie devail arriver, est celui dans ont coutume d'employer. II combal avec beaucoup
leqtiel Jesus-Christ est ne. Tel esl le dessein de de force les heretiques qui niaienl la divir.ite du
1'ouvrage de la glorification de la sainte Triniii, et Fils el celle dtt Saint-Esprit. Dans le dix-hiiilieiiic
de la procession du Saim-Esprit. Si l'on fait atlention chapilre du meme livre (c. 18), 1'autenr rapporic
au litre, 1'aiiteur n'a pas tnat rempli la premiere deux visions pour prouver que le Saint-Espril se
partie, ayant recueilli avecsoin dans 1'Ecriture lout communiquait encore de sou tcmps d'une maniere
ce qu'il a cru propre a relever la gloire de ce sensible.
mysiere. Pour ce qui est de la seconde, de la pro- Le Saint-Esprit se convmuniqiie aux hommes dc
cesaiondu Saint-Esprit, 'd s'y arrele forl peu, quoi- deux manieres, par ses dons differents et parla re-
qn'il parle assez au long des dons et de la divinite mission de letirspeches (lih. m, c. 8); mais il ne se
du Saint-Esprit; ce qui entie dans SOIIplan, qui est communiqiie aux anges que par le don des graces,
de prouver aux Juifs, qu'il y a trois personnes en et non par la remission dcs peches. Jl n'y a point
Dieu. Ainsi, M. Dupin (Dup. s»« siecle, pari. n , d? pardon pour lcs anges rebelles, parce qu'ils ont
p. 720)"a donue uiie idee assez peu exacle de 1'ecrit pecbe, non par iguorance et par faiblcsse, mais par
donl nous parlons, en disant qu'il contient 1'expiica- orgueil.
tion de phisieurs passagcs de l'Ecriture qui onl ^. C Rupert souiient (c. 10) que lcs anges n'ont point
quelque rapporl aux questions que traile Pauteur peche imniediaiemeni apres avoir ete crees, mais
siir les trois personnes divines, et purticulierement qu'il y a eu un ccrtain iniervalle entre Icur creatiou
tur celle du Saint-Espril. Rupert devait encore, et leur chute. II reiiiie le scuiimeiii de ccux qui
sclon le plan qu'il explique dans son prologue, faire croyaient que si /es anges eussenl persevere,
voir qu'il elail plus convenable que le Fils s'in- riionime ii'aurait poini ete cree. Si on accorde cela,
carnat qu'auciine iles personues de la Trinile, et que dil-il, il faut prendre garde de ne pas etre asscz
le temps auquel Jesus-Christ a paru s'accorde par- siniplepoitr croire que Dieu n'a eu aucun dessein de
faileinent avee la propheiie de Jacob louchant lei cr. er riionime avant la chule des anges, el que la
tcmps de 1'arrivec du Messie. Mais ces deux articlesi pensee nc lui en est venue qu'apres, pour reparer
sont assez mal exccutes; car a peine en parle-l-il. parla crealion de riiomme la ruine dcsanges. II lui
Nolre auteur (lib. i, c. 1) comparc le myslere dei parait pius probable (c. 21) de dire que les anges et
la Trinile a iin tresor d'un prix inesiiniabte cachei les hoinmes ent ete crees pour Jesus-Christ, que dc
dans un champ. Ce champ esl 1'Ecrilure sainte <!e i pretemlre que les honimes aient ete crccs pour
1'ancien Testamcnt. i Cest avec raison, dit-il (c. 2), remplir le nombre des anges qui sont tombcs.
qu'mi 1'appclle champ, parce que c'esl une choses Apres avoir parle des anges di.ns le quatrieme
publiqiie. qui cstexposiSe a la vtte de loul le moiule,, livre, il traile dans le cinquieme (c. 1), de la crca-
el proposee a tons les hoiumes et nieme a tous les> lure humaine, a la louange de la Trinile et cn
peuples qui desirent de la lire ou de 1'enlendre.... riioniieur du Saint-E prit qui a repandu ses dons
Lcs Ecritures so.ut exposees a totts les peuples quii D 1 d'une maniere eclatantc sur ccttecreatiire (c. 9). II
peuveut lcs lire.... Les simples memes ne sont pasi regarde comnie ttne ironie ce que Dieu, c'esl-a-dire
exclus de cette lecture; parce que, quoiqu'ilsn'apcr- la Trinite, dil a Adam apres sa chulc, voila Adamqui
coivent pas si promptement Ies mysleres qui y sontt est ilevenu camme un de nous (Gen. m). Mais cctte-
renlei ines, cependant ils en couipreiineiil facilementt ironie a ete suivie d'un effet nierveillettx; la seconde
le sens lilteral et le sens moral (177). > personne de la Trinite s'etant faite liomme, afin
Le mystere de la Trinite, lTncarnation de Jesus- qu'un grand nomhre d'enfants d'Adam devinssent
Christ, sont un tresor cacneilans les Ecrilures; mais3 conime iin de la Trinite, c'est-a-dire, qu'ils fussent
il n'cst caclie que pour ceux qui sont indignes de lei fails fils de Dieu par grare, freres el coheritiers du
decouvrir. On peut Je trouver, tton dans une partiei Fils unique qui est l'ttn de la Trinite (c. 10). Maisll
scule dc ce champ de 1'Ecriture, mais partout, danss a fallu de grandes preparations pour 1'accomplisse-
(177) Ager iste.... sancta veteris Insirumentii populorum, nisi ac si diceret, in scripluris qua>po-
Scriplura est. El recte dicilurager, quia profeclo resi pulis exposiise simt, vel quae apopulis omiiibiis legi
publicaesl, res in aperto posila.clcunctishominibus, , possunt.... Scriplurav sacrav ... simplices a suimei
iiiio popttlis omiiibus, lcgere vel audire cupienlibuss lectione non rcpellunt, quia etsi mysleria cito non
prnposita est. Hinc est illud in psalmo veracilerr percipiunt, nl saltem liueralem sensuiu et nvoralem
(lictimi, Dominus narrabil in scripluris popuiorunx i quoque facile capiunl intelleciu.
'Psat. Lx.\xvi).Qiiidnamqueestquoddicitiii«cn7;l»r»«<
701 DISSERTATIO HISTORICO-CIIRONOLOG. 762
ment d'nn mystere si admirable et si ineffable. La A VEsprit du Seigneur. La dislinctiou iles trois per-
foi et lTmmilftesonl cetle grande preparation, pour sonnes est expressement marqtiee dans les psaumes
la reparation du crime d'Adam, qui crul au demon du saintroi prophete. Nolre auleur renvarqtie (c. 7,
phitbt qu'a la parole de Dieu, et qui voulul par 8). que les premiers lextes de 1'Ecrilure, que les
orgucil devenir semblable a Dieu. La foi, qui esl la apblres employerent toucbant Jesus-Christ apres
preparation de ce grand mystcre, est un don du quenienie 1'Espril deverileleur en eutdonne 1'inlelligence,
Saint Esprit. Les patriarches I'ont re?u avec le don et avant la Pentecbte, sonttiresdespsaunies
de pmpheiie. Mais ils et-ient en pelit nombre, et de David. II explique ce que 1'Esprit de verite an-
1'Ecriture nen niarque expressement que deux ou nonce sur Jesus-Christ dans les psaumes i , n, ni;,
trbis avant le deluge (c. 12). iv, etc.
Trois choses concourenta
Quoiqu'ils fiisseni des lors appeles enfants de de Dieu : la foi, l'esperance rendre l'bomme Pimage
et la cliarite (c. 10,
Dieu, itcaiise de leur foi ct des atttres dons du Sainl- 11, 12, 13, etc, Selon cc poinlde vue, Sato-
Esprii, cependant ccs dons n'etaienl que des pre- mon a compose 19). trois livres: les paraboles oti les
paratinns a la rcgetieration des enfants de Dieu : proverbes, pour insttuiie de la foi; YEcclisiuste
Dieu ayant voulu, par une faveur panicttliere qu'il fortifier
nous a faile, qu'ils ne recussent qu'avec nous l'ac- pour 1'esperance ; le Cantique des cantiques
complissement de leur bonheur (llebr. xi, 40). Car pour augmenter Ja charite. Cesl la le but de loute
e'esi parle sang de Jesus-Christ seui quecesanciens TEcriiure, nvais specialemenl des trois livres de
Salomon. Notre qui s'etait proposb*de finir
pairiarcbes el nous avons recu Ie Saint-Espril dans „ ici son ottvrage, auleur, a crn devoir s'etendre davantage
cctte gracc, qui esl la reiuission des peches : Nam " stir ces irois
per sanguintm hujut solius, lam illi quam nos Spiri- Tivres, pour nepas donneroccasion de
lum sanctum in ista gratia, qum est remissio pecca- se plaindre de lui, et de lui laire 1'application de ce
uue dit un poete :
torum, accepimus.
Notre auteur met cette difference entreles anciens Parlurient tnontes, nascelur ridicftlus mtis.
et les nouveaux, c'est-a-dire enlre les jusles avanl (HoRvr. Art poit. v. 139.)
rincarnalion el les chretiens, que les premiers re- 11conlinue donc de parler de la foi, de 1'esperance
cevaient les divers dons spirituels du Saint-Esprit et de la charile vn, c. 1); mais la joie qu'il a
avant la remission des pecbes, au lieu que les nou- d'avoir decouvert{(I. ce tresor dans les trois livres de
veaux, c'esl-a-dire ceux qni sont regeneres par le Salomon est temperee par la frayeur quc lui iuspire
bapt me recoivent la remission des peclvcs avant les la chtite terrible de ce prince si sage.
dons spiriiuels, exceple Corneille, qui recul les dons Lc sentiment dc quelques-uns, qtti croient qu'il
du Sainl-Esprit avant qne d'elre baplise; c'esl pottr- s'est releve ct qu'il a fail penilence, console un peu,
qimi il applique atix premiers ces paroles de Job : mais n'empeche pas de trembler en voyanl,- lomber
Coneepii non viderunl lucem (Job.m), parceqifaVant une telle colonnc. Que pouvons-noiis donc dire ?
la
lamortJu Messieils ne recevaienlpas recompense rien autre chose quc ce que dil 1'Apbtie : Que les
dcJcurfoi; quia noiiperveneruntadjam diclwremune- jugements de Dieu sont incomprihensiblesei ses voiet
ralionis diem. Cela fail voir eu quel' sens it faut en- impinilrables ! (fiom. xi.)
lcndre ce que dit Ruperl en differenls endroils de Rupert reprenant sa matiere prouve (c. 2), par
ses ouvrages, qu'avant la passion de Jdsns-Christ, iG les paroles de la Sagesse que Jesus-Chrisl est coeter-
on ne recevait poim la grace du Sainl-Esprit, qui nel au Psre. U appliqtie a 1'Eglise tout ce qui est
consistc dans la remission des pechcs. dit de Ia fenime forle dans le dernier cbapitre dcs
La foi d'Abraham, dTsaac el de Jacob n'esl point Proverbcs. Mais comment peut-on dire que les gene-
infeneure a celle de Moise (lib. v, c. 3), quoiqu'ils rations de tant de siecles, une si grande miiltitudc
n'aienl poiut fait de miracles coinine ce legislatctir dTiommes on d'ames sonl une seule femme, une
du peupte de Dieu. Au conlraire, dil Rupert (c. 7), seuleEgli.se formdedelous, ayant Dieu pour epoux ?
leur grande foi nous doil parailre d'aulant plus Quelle cst la cause qui produit un tel effet, sinon la
eclatante qu'elle n'a pas eu besoin de ces signes foi? II parle (c. 5, 9), de la dignile de la foi, de sa
exterieurs pour se Ibrtilier et s'augmenler. Tous les force admirable; puis il vienl a 1'esperance, stir
anciens patriarches n'avaient qu'un nienie desir, laquelle Ie Sage doime des lecons en faisant connai-
iin desir dc gemissement qui avait pour objet la tre a 1'homme raisoimable ce qu'il doit csperer, et
naissance de Jesus-Christ, 1'arrivee du Sauveur : quelles sont les choses qui ne meriienl pas d'elre
Omnium quippe desiderium erat unum, desiderium 1'objet de son esperance. Cesl pour cela qu'il com-
gemituosum, nasci Christum , venire Salvatorem. mence ainsi (c. \\),vaniti det vanilis. TouieCaisen
Cest par un effel de ce desir que Moise dit a Dieu : donnanl la qitalification de vanite a loittes les crea-
Ou pardonnez-leur cette faute, ou effacez-moi du livre tnres, il a nvoins en vue la creature elle-menie, que
que vous avtz ecrit; parce que si Di.euavait detruil l'usage oti l'amour dereglede Ja criiaiure : Non lam
lc peuple ditquel devait naitre le Messie, Moise etait ipsa creatura quam creatura}usus, vcl amor itnmode-
par la efface du livre de vie, personne ne pouvant D ratus, vanitatis arguitur.
etre sauve, si Jesus-Christ n'elait vemi au monde. Ces deux clioses, c^st-a-dife, Ja foi el 1'espe-
Telle est 1'explicationque donne Rupert de la priere rance, operent par une trOisieme, savoir par la cha-
que Moise fit a Dieu pour oblenir qu'il pardonnat rite (c. 13, 16). Cest par ces Irois choses que
a sou pettple; et avant de la douner, il se plaint rhomme qui avail ele cree a 1'image ct a la ressem-
qu'encore actiiellemeiit parmi les chreiieus il y a blance de Dieu, et qui par son pechc avait perdu
beaucoup de fainles et de petits enfaiils qui ne con- cette ressemhlance, la recouvre. Mais puisqiie c'est
naissent p i.sla grace de Nulre-SeigneurJe&us Christ, par la foi, i'esperance et la cbarite, que 1'unage de
de cetie counaissance qui est celle <!esparfaits : la Triniteest relablie dansl'aniede riiomme (c. 17),
Parvuli enhn sunt hodieque quam plurimi, quia non- pourquoi .saint Paul mel-il de 1'inegalite entre
dum cognuverunt illa cognitionequw perfectorumest, ces vertus, en disant que la chariti eslla plus ex-
graiiam Uomininostri Jesu Chrisii. cellenledes trois? (I Cor. xni.) Car il n'y a poinl
David parle d'une maniere plus claire de Ja Tri- dluegalite dans la Trinite, aucune des trois per-
niie que Moise ne l'a fail. Dans les psaumes n et sonnes n'ayanl rien au-dessus de 1'autre, loutes les
L«xxviii, il exprime les nonts relatifsile Pere elde trois etant parfaitemenl egales en loules cboses.
Fils, ct iiieine ies detix nalures du Fils uuique de Ruperl repoud a cela < que la vraie foi n'est jamais
Dieu. Cesi le preiuier qui ail noinme le Saint-Esprit, sanslacbarite, ni la vraie cliariiisans resperance;»
eu disant : Spiritum sanctum tuum ne auferas a me etque comme il n'y a qu'un Dieuseul et indivisihle
(Psal. L): auparavani iletaiiappelerJBspnideDicu, en trois personnes, ainsi ces trois verlus sonl un«j
763 DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTI 764
en trois (178). Pour ce qui est de saint Paul, Iorsqn'il A j assurant que rc'esl le veritable corps et le verilable
parle de la foi, il y coniprend aussi 1'esperance el la sang de Jesus-Clnist. >
charite, qui sont inseparables : Denique suo sensu On faisail encore un crime Ji notre commentaieur,
fiden prwdicat, itaut fidem, spem et churitatem , quia dc ce que, conlre le senliment de saint Augustin,
vere inseparabilia sunt hwc simul comprehendat, cum et conlormement a celtii de saint Hilaire, il_ avait
dicit Repulatur fides ad justitiam (Rom.iv), etc. doute si Jtidas reQiit le corps de Notre-Seij^neur
Notre auteur ne pretend point, en parlanl de la comme les autres apbtres. « Ccst la, mon Pere,
sorte,quecesvertussonttellementinseparablesqu'on dit-il a Cunon, ce qtti me rend si difforme a leurs
ne puisse perdre la cbarite sans perdre la foi, ce qui yeux. lls disent que je suis si arrogant, si etran-
serait unc. erreur. D'ailleurs il faul remarquer qu'il genient haulain, que je ne puis laisser vivre en paix
parlede la foijustifianle,qiiiesiinseparahledelacha- aiicun clerc de probite (ce lerme signifiait dans ce
rite\ c'est-a-dire, qui ne peut justilier si elle n'est temps titi savant, de quelque profession qu'il fut,
jointe ii la charite. II finit sou seplieme livre (c. 18), secttlierou ecclesiastique), que je les taxe d'heresie
par unc priere qu'il adresse a la Trinite.pottr deman- lous sans exceplion. Que faire donc? l'un fait lous
der une augmentaiion de foi, d'esperance et de cha- ses efforts pour m'enlever la realite dn sang dtt Sei-
rile; qtti sont, dit-il, nos richesses, notre tresor, notre gneur; 1'autre m'accuse d'avoirune haine inorlelle
vie, nolre sagesse, nolre gloire, notre force, etc. pourlesecrits de nos doctenrs, parce que je ne les
Lebuileme livre ne conlient rien de remarqua- egale pas aux eY.rituresdes prophetes et des apotres.
ble; 1'auteur n*y parle pas meme des trois Iivres de Un autre enseignaitque Dieu est auteur du mal; ce
Salomon, qui l'ont engage a donner a son ouvrage ig meme, el qitelques aulres assuraient que Jesus-
plus d'etendue qu'il ne 1'avait d'abord propose. Mais Christ homme, qui s'est revelujde notre nature dans
il y revient dans le neuvieme (c. i). Ces paroles dti 1'unite de personne avec le Verbe de Dieu, ifeiait
neuvieme chapilre des Proverbes en sont le sujet poinlegal a Dieu. >
(c. 2, 3) : La Sagesse s'est bdti une maison , et elte a L'auteur ajoute qu'il s'est suffisamment justifte
tailli sept colonnes (Prov. ix). Cette maison, ou ce dans les livres apologetiques adresses attx ecclesias-
temple, est le corps de Jesus-Clirist. Les sept co- liqties pieux el doctes, qui savent, ainsi que Cunoii,
lonnes sont les sept dons du Saint-Esprit. qu'il n'a rien enseigne que de vrai. II est vrai qu'il
t' 8° Commentairesur 1'Evangile de saint Jean. Dans a cru devoir combatlre ses censeurs 1, et il prefere
la premiere edition des ceuvres de Rupert, publiee leur haine lotite gratuite a leur amitie. « Qu'ils
par le celebre Cochlee, impriniee a Cologne l'an m'attaquent, dit-il, et me noircissent sans sujet, la
1526, en deux volumes in-folio chez Francois Birck- verile triomphera enfin; c'est elle qui prononcera
nvan, on trouve une ipiire didicatoire, qui manque le jugement; je m'en rapporte a sa decision. >
dans les editions rfel533, 1577,1602, et meme dans Rupert apres lout ccla, explique ainsi a Cunon
la derniere de 1638. La snppression de cetle epitre quels sont ses senliments sur reucharislie. « Le
adressee a Cunon, est de la part de cettx qui ont corps et lc sang de Jesus-Christ, dit-il, conviennent
preside a ces ediiions, une nigligence d'autant plus en trois manieres d'etreetdifferent en la qnatrieme.
inexcusable, qu'ils n'avaient aticune recherche a Iis conviemient dans le nonv, la chose et 1'effet, et
faire pour la decottvrir, 1'ayant sous leurs yeux dans different dans les apparences. Hs convieniient, dis-
1'edition de Cochlee. Limporlance de la piece sup- je, dans le nom, parce que le souverain Pontife des
priniee rend encore les editeurs plus coupables. Je C I cieux, qui eiant la verile meine, n'a pas coutiime
dis 1'importance; car celte epitre dedicatoire suffirait de donner de vains noms aux choses, s'est exprime
seule pour justilier Rupert conlre les soupcons et avec lant de force, et n'a pas dit seuiemenl : Que
les accusations injustes formees conire la purele de ceci soit appele inon corps; que ceci soit appele nion
sa foi sur rEucharistie. En effet, bien loin qu'il en- sang; mais il a dit, ceci esl moncorps, ceci est mon
seignat rien de contraire atix senlimeiits de 1'Eglise sang (Matth. xxvi). 11est dans la chose, parce que
sur ce mystere, nous apprenoiis par cette epitre cerlainemeiil ileslleSainl dessaints danscette forme
dedicatoire, qii'une partie de ceux qui ailaquaient aussi verilablement quedanscelleen Iaquelle ila cte
les ouvrages de Rupert, eiaient des disciples de Be- iivre el perced'unelance. 11yestaussi dans lescflets,
renger, doni nolre.auleur combattait les erreurs. parce que , de nienie qu'il a opere la remission iles
Ces cetiseurs, cachant leur veritable dessein, accu- peches dans celle forme, en laquelle il a ele atla-
saienl Ruperl de vauite et de presomption, parce che a la croix pottr lous cettx qui 1'avaient atiendu
qu'il donnait des commcntaires sur 1'Ecriture et sur depuis 1'origine du monde, avec foi, ou avec lessa-
saint Jean, elqifil Iravaillait sur des matieres que creinents de la loi joints a la foi, depuis le juste Ahel
saint Augusliu avait deja trailees. La plupart, dis- jusqu'au bon larron; ainsi il opere veritablement
je, deceuxqui lenaient ce iangage elaient des per- sous les apparences du pain el du vin la reiviission
sonnes infeclees des erreurs de Berenger, lesquelles despeches, pouriousceuxqui ont eu ou ontlameme
soutenaieut d'apres ieur maiirc, que le sacrentent foi , deptiis qu'il a quilte le monde pour monier au
du corpset du sang du Seigneur n'esl qu'un signe ciel. 4" 11differe sous les formes (c'esi-a-dire, sous
d'ttne cltose sacree; et prelendaient meme que tel a D tes especes ou apparences), ce qui est tres-avanta-
ete le seiitimeni de saint Augustin. Ce qui est abso- geux, de crainte que la couleur ou le gout du
lumenl faux, dit Rnpert. sang ne causat de 1'horrenr a ceux qui le recoi-
« Pour moi, ajoute-i-il, je combals ce sentimenl, vent; mais aussi pour remedier par un conlre-poison
et je pretenils que c'esUe vrai corps de Jesus Clirist ptoportione et couvcnable a la trop grande creilu-
qui a eie livre pour nous, et son vrai sang qui a ete lile de nospremiers peres : car ils ajouterent foi aux
repandu pour nous, comme l'Eglise le croit. Voili, paroles trompeuses du diablesur une ctiose qu'ils ne
coiiiinue Ruperl, ce qui leur a fait dire que je de- voyaient point, en croyant que 1'arbre du fruil
rogeais a 1'aulorite el a la repulalion d» saint Au- defendu renfermail en lui-menve une verlu capable
gusiin par mes senlimeiils opposes aux siens, que de les rendre semblables a Dieu; en mangeant de ce
Bercnger avait coitlume de ciler pour elayer sesi fruil ils moiirurent. Croyons au contraire, dit il, a
erreurs, en donnanl de mauvais sens a ses paroles. Dieu nolre Sauveur, vrai el sincere dans une chose
Mais personne n'ose plus a presenl ni professer, nii que nous ne voyons pas, savoir que le pain et le
defendre ouvertement ce sentiment, loute 1'Eglisei vin sont changes en la veritable subslance de son

(178) Ad nsec inquam : lides vera minquam sine: Filius et Spiritus sanctus; sic indivisa est una et
charilate, et charilas vera minquam sine spe est. (rina virtus, fides, spes et charitas, quav respeciu
Sicul iiidivisus est unus el trinus Deus Pater ett Triuitatis in anima hominum eflicitur.
?85 DISSERTATIO HISTORICO-CHRONOLOG. 766
corps et b*eson sang. Marigeons-en et buvons-en,. (Lerrantes, ii les fuira de toules ses forces. II regarde
alin de vivre eiernellement. > 1'Evangile de saint Jean comme celui de tous les
Cunon ifeiait pas encore eveque lorsque Rupert hvres de 1'Ecrilure dans lequel il est dangereux de
lui adressa cet ouvrage ; car il ne lui donne point se meprendre, parce que le saint evangeliste y parle
d'autre titre queceltti-d'abbe. Ainsi il a eie compose des verites les plus sublinves de la religion.
avanl l'an 1126. II parait meme certain que cette Rupert a snivi exaclenient la regie qu'il s'ctait
production est anterieure a l'an 1117, et publiee proposee dans son Commentaire; car lous les dogmes
par Ruperl avant qu'il eut mis la derniere main a de la religion dont il y parle, sont expliques d'une
ses trailes sur la Trinite. Cela est r.onstant tant par maniere tres-orthodoxe et tres-claire, quoique fort
le calalogue que 1'atiteur nous a donne lui-memc de courte.
ses ouvrages, dans le premier livre de son Contmen- : (Lib. vi.) Comme on attaquait particulierement la
taire surla Regle de saint Benoit et dans son epi- foi de 1'auteur sur 1'article de 1'eucharistie, il affecte
tre a Cunon qut est a la tete des livres des divins dans les sixieme el septieme iivres de s'expliquer
Oflices, que par Reyner moine de Saint-Laurenlde sur ce mystere avec une nettete et une precisiou
Liege, dans son traite des bommes illuslres de ce capables de fermer pour jamais la bouche a sesenne-,
nvonastere. mis. 11 etablit la presence reelle de Jesus de la
Dans nn prologue qui esl a la lele du Commen- maniere la plus claire, et combat les laux raison-
taire, Rupert rapporte ainsi le sujet pour lequelsainl nements de ceux qui pretendaient que Jesus-Christ
Jean ecrivit son Evangile. < Ce discipSe bien-aime lfest dans i'eucharislie qifen figure, el s'appuyaient
ayantele envoye en exil par Domitien, le second ]B de ces paroles de 1'Apbtre, parlant des Israelites
perseculeur de 1'Eglise, les loups,. c'est-a-dire les dans le desert: Ils ont tous mangi la mime viande
heretiques, Marcion, Cerinihe, Ebion, et d'aulres mystirieuse; ils ont tous bu du meme breuvage
anlechrisls profiiant de 1'absence du pasleur entre- mystirieux : car iis buvaient de l'eau de ta pierre
rent dans la bergerie, el souillerent la purete de la myslirieuse qni les suivait, et cette pierre ilait Jisus-
foi par une mativaise doclrine, en enseignanl que Christ (I Cor. x). Rupert oppose d'abord a la pre-
JesusClirislifelait point avant -Marie.Alors presque somption detestable, detestabilem prwsumptionem,
tous les eveques d'Asie presserent sainl Jean d'ecrire de ceux qui abnsaient des paroles de 1'Apotre pour
pour defendreordonna la foi. Le saint apblre se rendant a defendre leurs erreurs, l'anlorite de la Verile elle-
ieurs desirs, un jeune, pria le Seigneur, et, meme, qui dit aux Juifs : Moise ne vous a pas donni
rempli de la grace du Saint-Esprit, it ecrivit son le viritable pain du ciel, mais mon Pere vous donne
Evangile, qui par 1'eclat de Ia vcrite dissipa bienlbt le vrai pain du ciel (Joan. vi). II explique ensuite le
les tenebres par lesquelles les heretiques avaient lexte de saint Paul, et fait voir que l'Apdlre,en
cherchl a obscurcir la foi. disant que les Israelites onl matlgi la meme viande
Ce Commentaire sur saint Jean, partage en qua- mystirieuse el bu le meme breuvage mystirieux,
torze livres, est un des ottvrages que 1'auteur a ne fait point d'allttsion ni de comparaison avec ces
travaille avec plus de soin, le mieux ecrit, et dont paroles de Jesus-Christ, Ceci est mon corps, ceci est
on peut lirer plus de fruit. 11 sttil le texle verset a mon sang. Son but est de faire entendre aux lideles
verset et 1'explique a la leltre, souvent aussi dans qifils ne doivent point se regarder comme-parfaits
le sens allegorique, conlbrmement a son gout do- ,p pour avoir recu les sacrements de la foi chrelienne.
minant. 11esl rempli d'excellentes choses, la plu- « Car totites ces choses, dit-il, c'esl-Ji-dire lout cc,
part lirees des Peres quoique rarement ciles. L'au- qui est arrive aux Israelites, ifont ete que des figures
leur suivant le genie du siecle, oii la scolastique de ce qui nous arrive, afin que nous sachions, par
commencait a faire des progres, traite une quantite 1'experience dcs temps prece^dentsque, quoique noiis
de queslions, mais trop superficiellement. Les sept ayons ele tous baptises au noin du Pere, du Fils et
premiers livres forment une espece de cours de dti Sainl^Esprit, quoique nous mangions tous le
tbeologie. Le principal but de Ruperl est d'eiablir Ia corps de Jesns-Christ et que nous buvions son sang,
divinite de Jesus-Christ, de faire voir qu'il estvrai- nous ne devonscependant pas croire que nous serons
meni Filsde Dieu et vraiment homme. 11decouvre tous egalement agreables a Dieu, quelque vie que
cette verite dans chaque versel de 1'Evangile qu'il nous menions, et quelles que soient nos actions.
commente, el y joint des textes de 1'Ancien Testa- Parce que de nieine que tous les Israelites ne furent
nvenl, en indiquant avec assez de justesse ceuxqui pas introduits dans la lerre promise , et ne furent
ont rapporl a quelques circonstances de la vie de pas agreahles a Dieu, quoiqu'il erit fait les memes
Jesus-Christ. 11serait a souhaiter que Rtipert eut su miracles pour tous; ainsi Dieu ne nous fera point
se borner, et qu'il lfeill pas embrasse lant de ma- entrer dans son royaume, si nous nous abandounons
tieres.Car en voulant interpreter une grande partie, aux mauvais desirs, eomme quelques-uns d'eux s'y
tant de 1'Ecriture que des dogmes catholiques, il abandonnerent; si nouslombons dans la fornication,
entasse passage sur passage et parcourt si rapide- comme quelques-uns d'eux y lomberent; si nous
ment loul ce qu'il traite, qifil ne fait pour 1'ordi- r. teiilons le Christ, coinme quelques-uns d'eux le len-
naire que montrer ce qu'ii pretend etablir. terent; si nous murmurons, cbmme quelques-uns
(Lib. m.) Comnve les mariniers, apres s'etre ejpn- d'eux murmurerent. Ainsi l'Ap6tre, en'disant mie
barques et souhaite reciproquement une heureuse les Israeliles nvangerent d'une in6me viaide s, iri-
navigation, ont toujours les yeux attaches aux luelle, ne veut point dire que ce soit la menie Viaude
etoiles ftxes et evitent celles qui sonl errantes, de et le meme breuvage vivifiants que nous rece\o:ia
crainle de faire naufrage ou ifelre jeles dans des en meinoire de Notre-Seigneur Jesus-Cbrisi. >
pays inconnus, ainsi nolre auteur, en enlreprenant Rupert pressant encore davantage les defenseurs
d'expliquer les profonds mysteres renfermes dans de 1'erreur qtfil conibat, leur dit que s'ils veiilcnt
'Evangile de saint Jean, prend pour sa boussole et prendre ces paroles dans un sens spirilitel, PApotre
"voque l'Esprit,dont le Psatmisle parle ainsi: Votre les arrele, qtieiques efforls qtfils fassent, en disant,
'0K Etprit me conduira par un chemin droit (Psal. x Toutes ces chosesonl iti des figures (I Cor. x): « car,
CXLH, dit-il, si tout etaii (igure, la viande qu'ils man-
h^ aints docteurs dont la foi a toujours ete geaient et le breuVage qu'ils buvaieut ifetaienl donc
saine, et1uj ne sont jamais tombes dans aucune que des figures. Par consequent la nianne- lfeuit
erreur, soi. encore pour nolre interprete comme pas plus le veritable pain, el le breuvage qtie tes
des aslres »iua„ts> iucida sidera, sur lesquels il lsraeliles buvaient n'etait pas plus le breuvage vivi-
je te les yeuxKgn de ne p0Jnt s»^garer et oe mar_ fiant, que nffus croyons et que nous cotifessons etre
ciier sur teurs^ Sces. Mais ce qui est des he- veritablemenl le sang de Jesus-Chris!, que la pierre
pour
reuques, quu aIielle des piraUs t et des etoiles inaniiuee el insensible que Moise frappa de sa verge.
 767 DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTl 7C8
eiait Jesus-Christ. Car tont etait figure pour eux, A i visible el ce vin, quoique a l'exlerieur il n'y ait an-
comme notis 1'avons deja dil. Or ta figure ifegale cttn changemeiit, sont neiuinioiiis chauges en utie
jamais ia chnse donl elle esl la ligure; eomme l'om- autre nourrilure, qui fait.celle des anges. >
bre n'est pas la substance du corps.—Cela estvrai, Notre conlroversiste se propose apres cela les
disent-ils, aussi ce pain que nous consacrons sur ohjeclions de ces grandt et stiblimes maiires desen-
1'aulel, est la figure du pain vivant qui est descendu fants, qui ont plus de gout pour 1'acadimie de Plnlon
du ciel.et non le pain vivant Iui-m6me. —Sur que pour ta lable vivifiante du Seigncur. Cest ainsi
qtielle autorile votis fondez-vous, replique Rupert, qifil appelle les partisans de 1'erreur qtfil atlaqiie,
ponr tenir un pareil tangage a des oreilles chre- lesquels deployaienl toutes leurs forces, comme il
ticnnes? Lorsque le pain vivanl lui-meine a dit dti te dit, pour eombattre la verui du corps et du sang
pain qu'rl leuait dans ses mains, Ceci est mun corps, de Jisus-Christ, 11revient encore a 1'objection liree
a-t-il dit quetque chose de semblable a ce qtte dit de ces paroies de 1'Epllre de saint Paul aux Corin-
saint Pattl, lorsqu'apres avbir dit, La pierre itait thiens (/ Cor. x): Tous onl mangi d'une mime viandt
Jisus-Christ, il ajoule: Or touies ces choses etuient spirituelle, etc, et fail voir que saint Paul n'a pas
des figures pour eux? Si Jesus-Christ, ou 1'evange- voulu dire que les Israelites aient mange la meine
liste, 011quelijue apbtre avait tenu ce langage, vous viande spirituelle que les chrelieus mangent en re-
nc seriez poinl reprehensibles. Mais quand quelqifun cevant 1'cucliaristie. Pretendre que sainl Paul a dit
diraii que cetle expression est figuree dans le sens que les Israelites oni mange dans ces omhres la
qne je IVxplique : Si vous ne matrgez la chair du Fils nienie nourriture que notis mangeons a present sons
l
de homme, et si vous ne buvez son sang, vous n'aurez B ] la loi de grace, quc la manne et le piiiu de la tablo
point la vie en vous (Joan. vi); il ne fait ritsn contre de Jesus-Christ ne different que par ies signes, c*est
•noiis, parce qite celte expression figuree ifaueautit pretendre que ce pain n'est pas pltis le corps de
point Ja verile de la chose, comme dans Ja parabole Jesus-Christ que la manne, el qu'il ifa pas plus de
de celui qui seme, les expressions paralioliques ne force ei d'efficace. Et il s'ensuivra de la que les sa-
detniiscnt point la realite de celui qui seme verita- crifices des agneattx et des beliers etaient plus sainls
blemenl. Gar, qu'est-ce qu'une expression figitree? que le nouveau sacrifice du pain et du vin, et que
Cest Jorsqifon dit une chose, et qu'il faut en conce- les paius que l'on offrait dans l'ancicnne Loi l'em-
voir une autre. Si donc 1'expression dont iious par- porlaient de beaucoup sur le pain que l'on met et
lons esl figuree (car les Juifs la prirent dans un autre que l'on consacre stirla tible deJesus-Christ. Notre
sens que celui que Jesus-Christ avait en vue), cette auteur cite tin recueil de Seniences coiicernant le
<igure-n'aneanttt poinl la verite de Ia chose. Cest corps et Je sang de Jesus-Chiist, dans leque) ou
plutdt la figure elle-meme qui est aneanlie, tant que donne la preference aux paroles de saiut Ambroise,
ia chose subsiste, pttisqu'il est dit bien neliement qtii dil: « Cest donc une chose cerlaine qu'une
ilti pain el du vin," Ceci est mon corps, ceci est mon vierge a engendre contre 1'ordre delanature, ct
tang. Par la le sens des juifs est aiieanii. Car il est n,ue ce pain que nous avons consacre est sorli de la
plus clair que ie jour qifon ne doit pas manger le vierge. Pourquoi cherchez-vous 1'ordre de la nature
corps de Jesus-Christ dans le sens qu'ils le pre- dans le corps de Jesus^Christ, puisque conlie 1'ordre
naient. lls croyaient que Jesus-Christ voulait qu'on de la nalure Jesus-Chrisl est ne d'une vierge? Ccsl
coupal sa chair par morceaux, qu'on la mangeat, P < la vraie chair de Jesus-Clirisl qui a ele crucifiec,
conime on coupe et l'on mange la chair de 1'agnean. qui a eie ensevelie; c'est donc le veritable sacre-
Par Ja la figure est aneanlie, et le sens conforme nient de sa chair. Comme Notre-Seigneur Jesus-
au lexle subsisie, savoir que le pain par une vertu 4jhrist est veritablemcnl Fils de Dieu, non par gr&ce
diviue cst change en la veriiablc subslance de son coioinc les bonimes, mais de Ja subsiance du Pere
corps : scilicet quod panis in veram tubstantiam cor- comme Fils; ainsi c'est sa verilable chair que iious
poris ejus divina virtute convertalur. recevons, comme il l'a dit. > Apresces raisoiiiieinenls
Apres avoir prouve la possibiliie de ce change- el ces lextes de saint Ambroise, Ruperl conclut qtte
ineni par des raisoiiiieuieiiis plus pbilosophiqiies que si viiiange descendu du ciei nous annoncail le con-
theologiques, Ruperl continuede presser ainsi ceux traire el donnait a ces paroJes de rApolre, tous ont
qtii altaquaient ce mystere. « La Verite tlil: Ceci est iti sous la nuie tous onl iti buptisis luus ont
mon corps, el ajoute, qui sera livri pour vous; et mangi ta mime viande spirituelle (ibid.) uii sens par
vous diies qtte ce ifest pas le m6me corps? Or si lequel il attribuerait a cesombreslameme vertu etla
(e ifest pas le nveme corps, si ce n'est pas ie ineme nienie efficace qu'onl les sacremenls, qui s'operent
pain vivant, qui est descendu du ciel, ce ifest point a pres(*nt dans le du salut par la fui en Jcsus-
ia Ic corps qiti esl livre pour nous. Mais tout le Christ; il couclui, jour dis-je, qtie si un ange donnait
nioiule sait depuis longtenips ce qui arrete votre une telle iulcrpretaiion dcs paroles de sainl Paul,
seiis tout charnel el toul animal, el par consequcnt iious ne devrions point le regarder coinme un ange
iiic.ipaiJe de comprendre les choses de Dieu. Cesl, de lumiere, ni comme un interprete fideie du lexte
(lit-il, parce que le pain et le vin conserventJa meiiie . de 1'Apblre de Jesus-Christ.
f >rrue exterieitre, que vous ne pouvez ou que vous D Jesus-Christ ayanl dit, Ceci est mon corps, ceci est
ne voulez pas «oncevoir que c'est veritablement le' mon sang; si nous ajoulons a sa parole, en disant
corps ct le sang de Jesus-Christ. II s'ensuit de la. qu'ila parle en ligure, nous encoiirons la maledic-
que si uneveque blanc vous avait baplise, vous qui lion dont sainl Jean meuace ceux qui ajouieront
seriez Maure, vous ne vous croiriez pas devenu a ou retrancheront qttelque chose de ce qu'il a ecrit.
Tegard de Dicu par le bapteme ce qu'est celui qui Nous ne devons donc rien ajouter tii retrancber dc
vous aurail baptise, c'esl a-dire que vous ne vous ce qui est sorti de la bouche du Verbe incarne, el
croiriez par deveiiu fiis de Dieu, de fils du diable nous confessons, non par la crainte des plaies dont
que vous etiez, parceque vos cbeveux noirs ct voire sont menaces ceux qui ajoutent ou retrauchent de
peau d'Elhiopien auraient conserve leur coulettr et la parole de Dieu, mais par 1'amour de la veriif,
ne seraient pas deveiius blancs, comme celui de qui que ce pain Corporel elce vin deviennenl le corp'el
vous auriez reou le bapteme. Que si vous avez bor- le sang de Jesus-Christ, aussilot que 1'Eglise ?Pr0'
reur de 1'accorder, de crainte d'6tre regarde comme nonce les paroles de la consecration. ... .
pire qifun inlidele; et si vous aimez inietix avouer Rupert se faituue objection et demand'^l,',• "''
que, quoiqu'il ify ait en vous aucun cbangement a qu'est-ce qu'ont donc niange les ancier ^'Uwi '^s
1'cxlerieur, vous eles passe d'un corps^ savoir celui prophetes, les palriarches et tous lese.'s P°ur ayoir
du diable, qui cst la masse de tous les reprouves, la vie elerneUe, s'ils ifonl point in3<£.aut!'e'0,sl£
dans un autre corps qui est ceiui de"Jesus-Clirist, pain vivanl descendu du ciel quce rere don»e,"*
c'est-a-dire 1'Egltse, croyez donc aussi que ce pain presenl, sans lequel nous ne f*oas avo1""»'"*
 769 DISSERTATIO HISTORICO-CHRONOLOG. 770
cterneile? Tous n'onl-ils pas etc coupables du meme A ne regardaienl poinl la manducation corporelle iju
peche, tant avant rincarnation que depuis? le peclie corps de Jesus-Chrisl coinine necessaire ati sal?i.
des uns et des autres n'a-l il pas du etre expie par Sur quoi Ruperl rlil, que si loul le monde pen-^ait
Ic nieme rcniede? Nolre auleur repond qifil ify a de meme, le don de Jesiis-Chrisl deviendrait ininile,
personne qni ne sache que lous les saints, depuis, et que personne ne mangerait son corps et ne boirait
foiagine dn monde, ont allendu le Reiiempleur du sonsang, au mcpris tlu commandemenl qif il cn a
genre humain, el qne si cel Agneau ifetail venu fait avantsa passion. Perissede tout cceur chririen
pmir eflacer les peches, ils ne pouvaient entrer en un let seniiment, s'ecrie uotre anteur. Pereat igHnr
possession du paradis; qtf il a inslilue les sacremenls a cqrde chrisiiano hic sensus, < Ce ifest point l.i ce
dii bapieme et celui de son corps el de son sang, que -Jesus Christ a enseigne, mais il a dit, Celui
qui sont necessaires pour notre salul; que les an- qui mange ma chair et boit mon sang, de |a maniere
ciens onl ete justifies par la vertu de |a passion de queje vais le donner, en croyant de cceur pour
Jesus-Christ qu'ils aliendaient; et que par elle il esl oiitenir la juslice, el en le mangeanl et le buvant
(icveiiu la nourrilure des morts et des vivants, dont. par la boiiche, celui-la deineuie en mor et nioi en
ils devaient se nourrir les uns et les autres, chacun liii, en sorlequ'ils nesonlplus qifune seuie chair.
en ia maniere qtti leur convicnt: In ligno crucis pen- Car manger el boire est la cause qui fait qifil de-
dere voluit, el per passionem morlis morluorum simul meure cn uioi et moi en lui. II peut se faire que
et vivorum cibut fieri, ut suo quique modo comede- qitelqifun le mange iiniignement ; mais personne ne
renl eum tam moriui quam vivi. Les Amesdes saints doil Je nianger, s il rfen est digne. Car le pain nne
1'ont mange de la metne maniere qtie les anges les fois consacre, ne perd jamais 1'effetde la consdcra-
mangenl : Comederunl illum animw sanclorum eo R ' tion, el ne cesse point d'etre la chair de Jesus-
videlicetmodo,quo el angeli eumdem comednnt. Ainsi Clirist. > : Panis namque consecralus nunquam postea
les saints ancicns comme les nouveatix ont tous ele virlutem consecralionis amittit, aut Chrisli caro esse
gueris par le m me remede. Au iiioinenl de la mort desinit; mais il ne sert de rien &celui qui le recoit
dii Seignetir, tous ont eie ptirifies par ie sang et indignemenl, donl la foi eiam sans lcs ceuvnos cst
l'eau qui ont eonle de son cbte. morte.
Dans la reponse que fait notre auteur (lib. vi) a
une antre objeciioii, il ahandonne trop legerement Plus bas Rupert explique plus au long el refute
tiII texte ilc sainl Augiisiiu, donl les emiemis de la 1'objection que faisaienl beaucoup valoir les secta-
leurs de Berenger, prelendani que c'etail le senli-
presence reelle de Jesus-Cbrist dans 1'eucharislie menl de saint Augustin ; savoir quelmaiiger la cbair
ahnsaieiil pour appuyer leur erreur. Ce lexie de et boire le du Seigneur, c'est demeurer dans
saini Augtisliii est celui dans lequel ce saint doc- rimite de lasang loi. Rupert ne fait poinl difliculle d'ail-
leur distinguaiil enlre le sacremeni et la chose du mettre
sacrement, dit que cclle-ci est 1'uniie du corps de a la veritc cela, pourvu qu'on ne donne point aiieinle
Jesus Christ.et quele pain du Seigneurest le sacre- mon de ces paroles de Jesus-Chrisl : Ceci est
menl decelie cliose. Surquoj Rupert dil,qu'il ifest nous ne corps, ceci est mon sang. Mais, dit-il (ibid.j,
recevons celle cxplication coniiue la
pas tin flatteur si outre de saiul Auguslin, qu'il con- principale regle oupas ordonnance de nianger la cbair
vienne de cela avec ceux qui se servaienl de cette et de boire le du Seigntnr, puisqifil en a
disiinctioii pour defendre leur scntimenl. « Car donne tui-menie sang de sa propre boiiche une si exactri
1'Eglise, diliJ, est a la verile le corps de Jesus-(^i dcliuiiion, quand il Jui a plu, aceux qtfil a vonlii
Clnist, mais elle ifest pas ce corps qui a cte livre ei qifil en a
pour nous. Que si le paiu de la lable du Seigueur voulant declarer juge dignes.'. . La sottvcraine sagesse
ifest que la representaiion de celie chose sacree, de qnelle maniere elle nous don-
naii sa chair a manger, a dil: Ceci esl mon corps,
c'est-a-dire, de 1'uniie de 1'Eglise, il n'est point ce et a
corps qui a ete livie ponr notis. Qu'ils lireut de la touteajou:e, qni sera tivri pour vous : el prescrivant
Ja manierc de manger sa cbair et deboire son
lellescomparaisons qjtfilsjugeront a propos ; qifils sang : Faites ceci, a-t-elle
diseut que, de meine que Je pain de la lable du Ainsi dit, en mimoire de moi.
ecarlant touies les ombres des ligures ct dcs
Seigneur est de plusieurs grains de ble el le vin du siuiililudes, nous croyons. ires-ferinement
calice de Jestis-Chrisl de plusieurs grappes de rai- que nous
non un corps quelconque, non le corps
sins; ainsi, ii n'y a qu'tme Eglise composee de plu- mangeons
siettrs hommes ; qifils loriiieiit de leiles comparai- de Jcsus-Cbrisla tte qui esl 1'Eglise, mais ce corps du
sons ou atities semblables, qui onl leur utilite, buvons Seiguetir qui livre pottr nous; et que nous
ce sang qui a et^ repaudu pour nous. >
pourvti qifoii conserve le foiidemeut pose par celui Proinde cunctis
qui a dil du pain el du viu, ceci esl mon corps qui amotis, non corpus figurarum vel simiiiludinem nebulis
sera Ihri pour vous ; ceci esl mon sang, qui sera quodlibet, non corpui Cluisii
ripandu pour vous. Ce que dit la Rupcri est tres- quod est Ecclesia ; sed illud corpus Domini, quod pro
sense et en meme (cmps ires-conforme a la doctrine nobis trudiium est, nos manducure, et illum sanguinem
de saint Augusliu. Ainsi il pouvait se conlentcr de qui pro nobis fusus esl in remissionem peccatorum,
laire voir aux adversaires de la realile, qifils abu- j. ] nos bibere indubiianter creditnus, elc. II faudrait
la plus grande partie de ce livre, si nous vou-
saient des paroles de ce saint docteur, dont la doc- copier lions cn extraire tout ce que dit l'auleur en faveur
trine est eniierement opposee a leur erreur, sans de
abandontier une dislinctioii qui n'alla(|ue poinl le ce la prescuce reelle, soit pour elablir ia veriiede
fondement que Jesus-Christ a pose, el aui vieut inysteie, soit pour coinbattre ceux qni 1'atta-
d'une anioriie si respectable. D'ailleurs, Ruperl qui quaicnt.
lemoigne eu diflerenls endroits un grand respect Le livre suivant qui est le septieme, ne nous en
pour saint Augustin, avoue lui-iiieine iciqueles fouruitpas nioins depreuves. Lauteur conliuiied'y
comparaisons et les similitiides, lelles qu'est celle delendre ia loi de 1'Eglise et reliite Jes objcctious dcs
dont ii s'agit dans la distiiiciioii de saiul Augusiin, emiunis de la realite. Conime ils insistaieiil beau-
out leur uiiliie, lorsqu'on conscrve le foiideinenl, coup sur ccs paroles, c'e»t fespril qui vivifie,la chair
auqiiel le tevte du saint docteur ne donne tres- ne seit de rien (Joan.n), Rupert leur euleve cet
cerlainement aucune alleinte. appui en inoiilraiit qu'etles ne lavorisent point leurs
Notre auteur refute ici une fausse interprelation, crreurs. i Ce texte, dit-it, ne detruit el ifaffaiblil en
que quelqiies-iins donqaieiit a ces parolesde Jesus- aucune snrle le precedent, oti il esl dil: Si vous ne
Cbrist: Lelnrqui mange ma chair et boit mon sang, mangez la ckair du Fits de 1'homme,etc. Maisil corrige
demeure en moi el moi en lui. Ces interpreles preien- le sens cbarnelde ceux qui 1'eiitendaient nial, sans
tiaut que demeurer dans l'uniie de la foi, c'etait douner aucuue atleiuie a la verile de la manju-
nanger lccoips Ue Jesus-Cbrist el boiie son sang, cation de sa chair ; il aJoute seuleuienl qu'en niajs-
771 DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTI 772
geant la chair il faut y joindre 1'esprit de cette meme A . 1'exemple 'de la rdsurrection de 1'ame, el L/azare de
cbair. > celle du corps. II donne dans le inenie cndroit des
Nous ne nous etenarons pas davantage .ci sur avis tres-sages a ceux qui sontcharges du redouta-
cettc maliere, et pour ce qui est des autres sujets ble ministere des clels, en les avertissant d'etre sur
que traiie Rupert, nous nous conlenterons d'en rap- leurs gardes, .cavendum, pour ne pas delier ceux qui
poner quelques iraits, ifetanl pas possible de tout sont morts et ne pas lier ceux qui sont vivauls. 11
analyser. La crainte d'etre trop longs notis fait sup- leur f ,it sentir le ilangerqu'il y a pouretix de sui-
primer une iufiuite de beaux morceaux, qui pour- vre leur caprice dans l'exercice de leurs fonctions,
raient etre aussi instruclifs qifagreables pour le en liant, selon leur bon plaisir, pro arbitrio vel ani-
lecleur. mo suo, celui qui esl vivaut, et deiiant celui qui est
Expliqtiant ces paroles de saint Jean (Joan. vi), mort; condamnant ainsi le juste et jiisuliant
Jisus savait des te commencementqui itaient ceux qui 1'impie.
ne croyaient pas, el qui serait celui qui le trahirail; (Lib. x, circa med.) Le conseil que Caiphe donna
«il savait cela, dit-il, non par quelqifevenement, par aux Juifs, en lenr disant (Joan. XII : 11 est avanta-
hasard, ou parconjeclure, maiscomme Dieu et des ie geux qu'un seut homme meure pour le peuple, et que
commencement, c'est-a-dire de toute elernite. Car toule la nalionnepirisse poinl, renfer.nait iiue grande
avaut la crealion du monde, il a prevu el predestine verite dont ce grand pretre ifavait aucttne connais-
ceux qui devaient6treappelespour6lre saints etpurs sance. L'evangelisle, admirant cetle verite, dit que
en sa presence. Et il leur disait (i6i<i.) : Cesl pour Caiphe ne disait pas cela de lui-meme, mais itant
cela que je votis ai dit que personne ne p\ul venir a ,„grand
" pritre cette annie la, il prophetisa que Jisus
moi, s'il ne tui est donni par mon Pere. . . . Car si ie devail mourir pour la nation,el non-seulement pour
Pere les avait attires ; s'il lenr avait ete donue par ta nation, mais aussi pour rassembler en un seul
le Pere de venir au Fils ; c'esl-a-dire, si par une corps les enfants de Dieu qui ilaient dispersis-... Que
fbrce divine, il leur avait persuade de devenir ses veut dire, ajoule Rupert, il ne dil pas cela de tui-
disciples, en leqr en inspirant la volonte, ils auraient meme ? sinon qifil tfinvciila pas de lui-meme ce
cru ; en croyant ils auraienl goute cetle douceur qifil dil alors ? Avanl que Caiphe fut au monde,
qui attire tous Jes elus, ei ils auraienl cte atlires avant les propbeteset les patriarclies, il etail arrete,
eux-memes de plus en plus (179). Cest a lTiomnie a dans les desseins de Dieu, que Jesus-Christ mour-
crier, 4 faire du bruil aux oreilles ; mais c'est a rail pour la nation. Ainsi, Caiphe ue dit point cela
Dieu seulqu'il appartient de saisir dc sa main invi- de lui-meme. Mais pourquoi est-il dit : Etant grand
sible le coeur de celui qni ecoute et de 1'altirer a pretre cette annie-la, il prophitisa ? Ruperl repond
Jesus-Christ. Hominis namque est clamare et strepi- en comparant Caiphe a une cymbale reteulissante,
lum extrinsecus ad aurem facere, Dei uulem solius parce que ce pontife ne comprit pas plus la force de
manu invisibili cor audientis apprehendere el ud ce qu'il disait qifune cymbale senl le bruit qu'elle
Chrittum attrahere. > fait, quia videlicet virtutem loquelw suw non magit
Dans ce septieme livre, Rupert agite plusieurs adverlit, quam linnilumsuum cymbalum sentil.th ne
queslions sur Judas, et conciut en disant qu'il n'a comprit poiut ce que aious cotnprenons nous autres
jaiuais eie qifuu fils de perdition, et qifainsi il ifest en entendanlces paroJes, savoirqu'il etait avanla-
ppinl devenu mauvais de bon qu'il eut etc avant son 'C geux qu'un seulel unique homme, le saint des saints,
election ; mais que, quoique mauvais, il avait ele le seul jusle, qui est Jesus-Cbrisl, inourut pour la
choisi pour uiie oeuvre necessaire par celui qui sait se nalion d'Abraham, et iion-seuJemenl pour la nation
servir des mauvais pour executer ses desseins, et qtii (1'Abrahani, inais pour tous les predeslines depuis
counaissaitce qu'elait Judas lorsqifil le choisit.U s'e la crealion du monde, pour les enfants de Dieu lires
tend beaucoup pour prouver que les apotres ne furent de la masse du genre humain, alin de les rassembler
point faits pretres et eveques lorsque Jesus-Christ des qualre coins de la terre oii ils sont disperses
les envoya precber, el leur donna le pouvoir de faire jusqifau dernier des elus. Caipbe ifavail qu'un
des miracles, et que ce ne fut qtfapres la passion. mensonge dans son idee, savoir qifil etait a propos
La raison qu'il en donne, c'est qtfavant detre con- que Jesus-Chrisl mourut, de^eur que les Romains
sacres, ii etail neeessaire qu'ils fussent rachetes par ne Jissent perir ia nation desJuifs, s'il portait le nom
la liioit de Jesus-Christ.que le Sauveur frit glorifie, de roi. Mais il ne comprenait point la force de ce
ci que ce souverain Pontife iut revelu des oritements qifil disait, et il ne le dil point de lui-meine; mais
de son sacerdoce pour Je leur communiquer et les la main de Dieu, conduisant le cceur insense (ou
etablir ses vicaires. plulot la langtie) de ce poutife, lui fit prononcer un
En patiant dans le neuvieme livre du miracle de oracle d'une maniere claire et intelligible, quuiqifil
raveugle-ne, il remarqueque cel liomme plein de re- ne le comprit pas lui-meme. Cesl pourquoi, comme •
coiinaissance, eclaire d'esprit et de corps, aitna il n'a poinl dit cela de lui-meine, et qu'il a dit vrai,
mieux s'exposer aux traits de 1'envie que de man- ie saint evangelisle et toute 1'Eglise out pris ces
quer a ce qu'il devait a Dieu en gardant le si- paroles de la bouche d'un mauvais prophete el d'un
lence sur Ja merveille' qu'il avait operee sur Jui. D pontife indigne. >
Ainsi, il esl le preuiier qui ait eu la gloire d'etre (Ibid.) A 1'occasion du murmure de Judas, qui
attaque et de souffrir persecutiou pour Jesus-Clirisl: se piaiut de ce qifau lieu de repandre un parfum
Prtmui omnium pro Chrtstojfuwstionibus pulsatus et precieux sur la lete du Sauvetir, on ne l'a pas vendu
perseculionem passus est. pour en doniier 1'argenl aux pattvres ; et de ce que
Dans le dixieme livre, il fait remarquer Ies oeu- dit saint Jean, que Judas parlait de la sone, non
vres eclatantcs de Jesus-Christ auxquelles les Juifs qu'il se souciat des pauvres, mais parce que c'eiait
etaient iuexcusables de ne pas croire, par la puis- un voleur qui avail la bourse : nolre auteur faii
sauce qu'il exerce en ressiiscilaut les iines mortes une question, savoir pourquoi Notre-Seigneur, qui
par lc peche, et en faisaui sortir les corps deja cor- savaii tout, choisil un lel sujet, et le iit iiieine eco-
rompiis du lombeau. II trouve 1'exeinple de cette iiome des autres apbtres. Rupert repond a celle
double resurrection dans une seule inaisou, c'est-a- question par une autre. Pourquoi, dit-il, Notre-Sei-
dire a Bethanie, a la porte ineiiie de Jerusalem. gneur permet-il qu il y ail beaucoup de prelats dans
Marie, soeur de Lazare, que notre auleur coulond son Eglise qui sont semblables a cet apbtre ? Car
inal a propos avec la leiiiine pecheresse, lui fournit celui qui vole ce qui apparlient a 1'Eghse est com-
(179) Nam si Pater illos atlraxisset; si eis ul ad persuasisset, credentcs el credendogustantes suavi-
Filiuiii venireiil, ,a Patre dalum fuissel, id est si di- latein illam, qua Irahuntur omnes electi, magis ac
sciptitos ejus Jieri, benevoleutia divinitus inspirata niagis traherenlur el ipsi
773 DISSERTATIO HISTORICO-CHRONOLGO. 774
parable'a Judas. Or, combien y en a-t-il qui volent A j tres 1'unite de 1'Eglise, qtii est son corps (181).
le bien de 1'Eglise, en abusant.dtt minislere dont Dans le qualorzieme livre, Rupert ne teinoigne
Dieu a permis qu'ils ftissenl revetus? Combien y en pas une grande estime de la version des Seplante.
a-t-il qui, en ne donnanl pas aux pauvres un bien II preiend qu'ils n'ont pas bien pris le sens du texle
qui leur appartient, commettent un vol, et non un original; et que n'etant pas des prophetes, mais des
simple vol, mais nieme un sacrilege? Si, dans les intcrpreles, il leur est souvent arrive' de ne pas tra-
tribunaux seculiers, on met une grande difference «duire exactement (182).
entre le vol simple fait a un particulier et le pecti- Comme 1'Apotre a cile, selon la version des Sep-
lat, qui est un vol fait a la republique; si ce second tante, le lexte qu'il dit etre mal traduil, il previent
vbl est puui plus severement que 1'autre, avec com- celte objeclion, et y repond, en disant que saint Paul
bien plus de sevcrite doil elre puni celui qui, joi- en a agi de la sorte, parce qtfil precbait 1'Evangilo
gnanl le sacrilege au vol, ose enlever le bien de atix Grecs parttii lesquels cette version etait en grand ':
1'Eglise meme ? Comme il y en a donc aujourdTiui honneur depuis le regne de Ptoleinee Philadelplie, el
beaucoup de semblablcs a Judas, si l'on nous de- qu'ils auraient ele choques s'il leur avail ditqu'elle
mande comment ils ont pti parvenir au ministere ifetait poinl exacle. Ainsi il a mieux aime sttivre
ecclesiastiqiie, nous n'avons d'amre rcponse a faire, cetle version,quipresented'ailleurs un scns edifianl,
sinon que Dieu permet beauconp de choses qu'il que de les offenser en la corrigeant.
n'approuve pas. > Rupert ajoute qifon ignore.si 9° Le Commentaire sur 1'Evangile de saint Jean
Jesus-Cbrist choisil lui-meme Jtidas pour lui confier est suivi d'un aulre Commenlaire sur 1'Apocalypse.
la bourse, ou si, ce qui lui parait plus croyable, g Rupert 1'adresse a Frederic arcbeveque de Cologne,
Juilas ne s'ingera pas lui-meme, < comme Ia'plupart, qui I'avait engage a entreprendre cet ouvrage (ainsi
dil-il, s'ingerbtit a present dans le ministere ec- que Cunon abbe de Sibourg) par une epilre dddica-
clesiasliquc avec taut d'ardetir et d'empressement, loire, ou il fait 1'elogede ce prelal, et releve 1'excei-
que, si on ne les y admettait pas, ils causeraient lence du livre qtfil se propose de commenter. Cesl
peut-cire plus de mal aux anies par les scandales peu dire, et ce n'est pas assez louer ce livre, que
qtf ils donneraicnt en fomentant la division, qu'ils ne d'assurer qifil contient autant de mystbres que d<
font de tortaux biens dc 1'Eglise lorsqu'on les ad- paroles, tot habet sacramenta quol verba. Notre au-
met (180). > leur repondant aux plainles qtfon faisait, de ce qu'il
Nolre auteur remarque sur cesjiparolcs de saint entreprend d'interpreter un livre sur lequel des
Jean ct celles dTsaie (Joan. xn; lsa. vi): Cest gens qui avaient plus de lumieres et de piete que
pour celu qu'ils ne pouvaient croire, parce qu'lsaie a lui, avaienttravaille, ditquerEcriture est un champ
dit encore, il a avetigli leurs yeux et endurci leurs spacieux, qui est coinniun a totis les confesseiirs de
cwurs, de peur qnils ne voienl des tjeux et ne com- Jesus-Christ', et qu'on ne peut, sans injustice ,
prennent de cwur, el que, vennnt a se convertir, je ne emp6cher personne de les expliquer, pourvu que
les guirisse; il remarque, dis-je, « que, jusqu'a pre- celui qui le fait, n'ecrive rien que de conforme a Ja
sent, les horames ne ccssent dc dispuler snr la pre- foi. Nous l'avons deja vu souvent repondre a de
scienceetla predeslination de Dieu,etqu'ily a meme semblables plainles dans la plupart des prologties
des pecheurs qui osenl s'excuser cn disant que, qui sont a la tete de ses differettts ouvrages. II parait
s'ils ne sont pas bons, c'csl que Dicu a prevu qu'ils .p par 1'epttre dedicaloire de celui-ci, qu'il l'a compose
seraient mauvais, el ne les a pas predestines. En u avant 1'episcopat de Cunon, puisqu'il ne lui donne
s'excusaot ainsi et en accusant Dicu, ils s'appuient qne la qualile d'abbe, et apres son Commentaire sur
dc ces lextes pour defenilre leur folie. Si la predes- 1'Evangile tselon saint Jean ; c'est-a-dire, entre les
lination et la prcsciencedeDieu nefaisaienl pasvio- annees 1117 el 1126. L'auteur y suit le lexte sacre,
lcnce aux volontes dcs lioinmes, i'evangeliste ne et l'explique verset a verset. Mais au lieu de cher-
parlerail pas de la sorle. > Rupcrt, qui pouvait re- cher ies predictions qui regardent 1'avenir, il ne
futer celte objection, se contcnle de repoudre a ces preie a saint Jean que des figures du passe et de ce
leineraires avec sainl Paul : 0 liommes, qui etes- qui est arrive depuis le commencement du monde,
vous pour repondre a Dieu ? Le vase d'argile peut-H surlout depuis le lemps d'Abraham, et encore plus
dire d cetui qui l'a formi, pourquoi m'avez-vous formi depuis Moise jusqu'a Jesus-Christ. 11 n'y voil que
ainsi ? (Rom. IX.) des allusions aux eveiieinenis qtii coiicernenl 1'Egli-
Dans ie onziemc livre, Rupert fail unc rcflexion se, soil sous 1'ancienne, soit sous la nouvelle allian-
tres-judicieuse sur ccs paroles de Nolre-Seigneur ce. II ne cherche que les sens anagogique ei mysti-
(Joan. xv), Demeurez en moi el moien vous; comme que, ety meie quelques trails de morale. Son priu-
la branche de la vigne ne saurait porier du fruit cipal but est de faire voir que les sepl visions par
d'elle-memesi etle ne demeure altachie au cep; ainsi lesquelles sainl Jean represenle 1'etat acluel et futiir
vous ne pouvez en porter si vous ne demeurez en de JEglise, se doivent toutes rapporter aux sept
moi. Ces paroles, selon Ja remarque de noire auteur, esprits qui sont devant le trone de Dieu. Cesl la
s'adressent aux defenseurs ouires du Iibre arbitre, n propremenl tout son but et lout le plan de son oti-
et aux schismaiiques. Jesus-Christ Notre-Seigneur, " vrage, assez bien congu en lui-meine, mais qui nVst
le clief de 1'Eglise, apprend aux premiers qui presu- pas aussi heureusemcnt execute, quoiqifil ait couie
itieut de leur pouvoir, combien leur indigence est beaiicoup de travaii et de leclure a 1'auteur. On vott
terrible, et il rccomuiande et defend contre les au- qu'il avait lu, ou du moins consulte les commentai-
(180) Sicut plerique nunc ecclesiasticis ministeriis mites mali, horrida manu agricolse jure (ollendi
taiitaimportuiiitatese ingermit, ulnisi admiitaniur, estis, nisi omnem pulchritudinem omuemqne fru-
pene graviora per discordtam aninvauus scandala, ctuuin venusialein, non ex vobis, sed ex vitis inti-
qtiam, si admittantur, damna rebus ecclesiasticis nia radice procedere confessi fueritis. Ilemque et
afferant. vos, o schismatici, etc
. 181) 0 quam terribilem cunctis prajsumploribtis (182) Non enim sic se habetlillera Hebraicaeveri-
liuiiianae potestatis inopiam, quain veram corporis talis quomodoSeptuagiiila translulerunt, quippe qtii
Ecclesiae caput^jus Chrislus Doininus commendat non sensum Dei perfecte habuerunt. Nec enim va-
ct defendil unitatem! Quid cniin ? Videntur sibi ies, sed inlerpretes eranl; unde el baec sicul et
nimii assertores liberi arbitrii non indigere auxilian- c;etera raulta, non satis inlegre translulerunt, Ma-
lis et miserantis gratiae Dei, lanquam volentes et ledictus omnis quipendet in ligno, cttm sic haheatur
currentes, sua veiocilate vitae sempiternse Irucliini in hebraico, Mttlediclus a Deo est, qui pendet in
comprehendere possinl, sed dicit : Sicut palmes ligno.
non potesi. eic. Ergo praesum tores et superbi pai-
775 DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTi 776
res faits sur 1'Apocalypse,el en parliculier celui de A i Terbi Dei. Daris la preface 1'aitleur nous appreml ce
sainl Jerbme. Mais 1'eslime qu'il a pour le travail qui lui donna lieu de compo^er cet ouvrage. Cunoi',
dcceux qui 1'ontprecede, el l'approbaiion qifil donna abbe de Sibourg, ctant alle dans le monaslere ou
a lcurs sentiments, ne l'empechent poinl de cher- demenrait Rupert, Jes deux nmis sVntreteiianl uu
chcr dans la majeste de 1'Ecnture (1'aiitresseiis que jour sur la Rrandeurdes sainles Ecritures, qni fai-
celui qu'ils y ont trouve. > saient la maliere ordinaire de leurs conversatious,
II sernit dillicile de faire une analyse stiivie de ce parlerenl dc la vision du prophete Daniel, qui av.iit
coiiimenlaire, relative au plan de ratiieur, parce vu quatre betes feroces, figures de quaue grandes
qif il s'en ecarte si souvent lui-meme el le perd lel- mouarchics. La raison pour laqueile ces monari bies
leinent de yue, qifil parait 1'avpir oublie ; cn sorte avaient cte figurces par des b6tcs cruelles et sangui-
qifen voulaiil le sttivre, on se perdrail a travers les naires, eiait que ces monarchies avaienl eie elies-
licux coiiiniiius dont il est plein. Ce n'est point meiiies tres-cruelles et avaienl renipli la terre de
qtfon n'y trouve beaucoup d'excellenles clioses, qtii sang et dc carnage, ct persecute les saiuts du Dicu
sonl instriiclives et edifiatites; mais ellcs ne sont Tres Haut. Auconiraire, comme le royaume de Dicti
poinl digerees ni meine assorties au plan que 1« esl le royaume de la paix, le royaume de la charite,
commeniateur s'est propose. L'auteur, qui dans 1'empire de la pieie, la dominaiion de la vcrite, de
tous ses ecrits esl fort exact sur le dogmc, 1'esl ega- la justice el de Ja douceur, il devait elre annonce
Ienicnt daiis celui-ci. Cest ce qifon peut voir par sous des figures diffeienles, comine ou le voit dans
ce qu'il dit, quoiqtfen peu de mois, sur la foi saus le meme prophete. Tel etait le sujet de la convcr-
les ceuvres, sur la crainte, sur la grace et la pre- «T salion de Cuiion et dc Rupert, lorsque le prcmier
deslination, sur la presence reelle de Jesus-Christ 1'iiite'rronipil et la fit lomber sttr les Machabees,
daus le sacrement de rcncharisiie ; el quelques dif- lenioignant desirer qne Rupcri lui lit cbmiailre la
fus qu'il soit d'ailleurs, par 1'abondanee des pensces raison pottr laqueile nous cciebrons leurs exploits
et la nmliiiude d'objets qifil embrasse, il a le talent militaires en lisant et en chatilant dans 1'Eglisc ie.ns
d'exposer ce qifil dit d'uue maiiiere forl sticcincie tt combats et letirs victoires, comnie on ceiebre la
iuenie avec beaucnup de nnblesse et de force dans patience inviucible des marlyrs. Kupcrt le satislit
lcs lermes. Pour en donner un exemple qui se pre- et repomiit que les Macbabces avaienl rendn tm
seute d'abord, expliquant ces paroles du versel 6, service siguale att monde, cn s'opposant aux elfoits
ch. i. 11nous a fait rois ei prelres de Dieu son Pete „• du demon, qtti voulail par lc niiuisiere (1'Aiiiiocims,
« Quelle bonte! dit il (lib. i): ii nous a rachetes dctruire la nation des saints, d'ou le Idessie devait
par son sang precieux, uon pour nous rendre escla- nailrc et rendre par la inuiile la pronicsse que Dieu
vcs, mais pour nous faire rois cl pretres. Lui seul avait faile a Abraham. Ainsi lcs Machabees ont
eiait roi et prelre; et d'csclaves que nous etions triomphe des efforts du demou, ils oul sauve la ia-
du peche, il nous fail noits-meines rois et pretres. 11 cine d'oii est sorti un fruilsi excellent, c'esl-a dire
ify a poinl de dislinclion entre nation et nalion, Je Messic, et justifieTa verite des promesses de D:cu.
cntie tribu et tribu ; parce qifil notis a engendres, Voila pourquoi le noni des Machabees, qui oui fail
non selou la chair, mais selon 1'esprit. El quoique dc si grandes choses, est celebre dans 1'Eglise. II
tous iie soient poiql appcles a remplir les fonlions en faul dire auianl d'Eslber cl de Mardochee. Ciinon,
du sacerdoce en cbnsacrant le corps de Jesus-Christ, _, cbarine de la reponse de son ami, lui dit aussilbt:
nous somiues lieaniiioins tous pretres pour nous " Composez-moi un ecrit de la victoire du Verbe de
offrir noiis-iiiemes a Dieu; el janiais le sacrifice ne Dicu: ce qu'il repeta plusieurs fois, ct depuis il
cessera, parce qu apres cette vie nous lui ourirons pressa tellemeiu Ruperl, qifa la iin il se rendit, par
eiernelleiiieut le sacrilice de louauge. > la grande atteclion qu'il avait pour lui, malgre !a
Les dcux lenioins de Jesus-Cbnsi donl il est parle diliiculte <le 1'eiUreprisc.
dans 1'Apocalypse sont, selon notre auleur, Enoch Cel ouvrage est cite dans celui De la glorification
ct Elie, qui seronl mis a moit par la bele lorsqu'iis delaTrinitietdelaprocession du Saini-Esprii,\i\.m,
aurout acheve de rendre leur teiivoignage. La bete cbap. 21, et liv. vit, chap. 14. JI e»l aussi ciic dmis
csl l'Aulec|nisl qui iera la guerre aux deux temoiiis, celui Dela gloire et ue fiionneur du Fils delliomme,
cVst-ii-diie, uneguerre lelle que le uiensonge la liv. xn. Pai- consequent il esl aiiterieur a l'un ct a
faita la vcritf. Rupeil remarque que les defenseurs 1'aulre. Enfin il e»t cite daus le prologue qui est a
de Ja veriie n<i>ploient poinlle glaive nialeriel pour la lele des six deruiers livres du Commeniairc de
sa defensc. Apies avoir rapporte ces paroles del'A- Rupert sur les douze petiis prophetcs. Aiusiiil a eie
pocalypse (lib viu, in cap. xui Apoc.): II lui a compose dans riiitcrvallc du temps qui s'ecoula
donne le poutnir . , . de faire tuer tous ceux entre la composition du commeiitaire sur les six
qui nadoreruient point 1'image de Iabete, il conlinue premiers petits prophetes et sur ies six derniers, el
aiusi: « Jesus-Christ n'a poinl fait ceia; lcs pro- avant fepiscopai de CUHOII.
pheles ui les apbues ne font point euseigne ; et les> 11est divise en treize livres ct chaquelivre en plu-
priucesqiiionlembrasse lecliiisiianisiue, ifonipoiiu , ,D •
sicurs chapilres. Cauleur coimneiice pardonneriiue
recu le pouviorde faire inourir etde repandre le saug; idee du sujetqifil enlreprenddetraiter.i Nousappe-
poui'faiic adorer Jesus-Christ. Car le vrai Dieu ne lons, dil-il, la Victoire du Verbe de Dieu, 1'efletct
veui poiiitdTiouimage force, mais uu hommage vo- 1'ouvrage consommc.du desseiu de Dieu, que ni
lontaire. Verus namque Deus, non coacla, sed spon- la mort, ni la vie, ni les anges. ui les priiicipauies,
tunea vult servitia. Et c'esl par ia surtoul que cetix lii les choses preseiites, ni le> fulures, ni la viulen-
([iii onl du l)on scns et de la raison, verrout claire- ce, ni ce qu'il y a de plus haut el de plus proloud,
nicnt qu'il est 1'Auleclirisl, et qu'i| ifest poiutle ve- ni aucune crealure n'a pu empecher que Dieu
rilable Christ, mais qu'il lui est oppose, coinme soni ifail fait et ifeinpeeliera qifil ne fasse selon qu'il
noin le porie. Celtti qui a repaniiu son sang, est le.>. l'a resolu. >
Clirist, au contraire 1Antechnst repaud le saug des> ADn de faire admirer davantage la grandeur el
autres. Hic est Chrisius qut sanguinem suum judit. 1'imporiaiice de la victoire du Vei ne, il fail conuai-
Hic est antichnsius qui sanguinem fudit aUenum. >i tre rennemi qifil a eu a combatlre et qui a voulu
Le celebre Cochlee, qui eu general fait beaucoup dc5 traverser les desseinsde Dieu (c. 1). Ccst le grand
cas de lous les ouvrages de Kuperl sur 1'EcritureJ dragon, qui a sept letes et dix cornes; 1'aucien
sainte, n'a poinl cr.iint dc dire, en pariaul de snni serpeul appele ie diable et Satan. Cest la i'enncmi
coinmeiUnire sur l'Apocalypse qu'il femporie suri' du Veibe de Dieu, qui, malgre lous ses efforts, u'a
lous les autrescommentaires. In Apocalypsimoinnes s pu eiim6clier l'execution des decrets du Toiii-Puis-
tmuium commentarios longe superavil. sant. Eusuite il patie (c. 2) dtt Verhe de Dien, qui
!• De la vicloire du Verbe de Dieu. D; victoriasi est Dieu lui-nieine, consiibstniuiel au Pere. Ou le
777 DISSERTATIO HISTORICO-CHRONOLOG. 778
connatt par tonles les crcatnres, qui toules ont ete A sa pripcipale atiention, il dciit en forme d'bistoire
cre6es par lui; mais 011le cunnait d'une nianiere les gnerres thi Verbe de Dieu coiilre le detnoii,
plus parfaile par Iili-m6me. appliquanl a son pl.m les principaux cvenemcuU
LTiomme (c. 3) cst 1'occasion du combat qui dure rapportes «laiis les livres saints. 11decrit kislorique-
dcpuis te conimencemenl du nvonde ct qui ne finira ntent lcs efforts de 1'ancicn serpent, ou du dtagon,
qifavec lui, enlre le Verbe dc Dieu et le demon. pour devorerla fe;niue quidevait enfanler i'enfaiii
Cet ancien serpent a toujours fait lous ses efforts male doul il esl parlc dans 1'Apocalypse. II fai!
niauvaise volome de 1'ange de lenebrei
fiotir emp6cher l'ex6cuiion des desseins de la niise- voir la 1'homme
ricorde de Dieu snr 1'lioiiime, et a ete l'ennemi irre- conlrc el contrc Dieu me.ne, doul il pre*
conciliable du Verbe de Dicu. LTiomme ayant lendait aneantii lcs promesses par les vexalions.
-eie cree a 1'image et a ta rcssemblance de Dieu, Jo lespersectitions el les guerresquii a siisciteeseonti*
deinon a voulii lui c.ulever cette perfection, en le les Isiaelites, pour taire perir lolaleiiienl cetti
rendant semblable a lui, orgueilleiix et desobeis- natibn, doul il savait que dcvail naitre le Messie.
sant. Les mauvais faitements faits a ce peuple par le«
Pour remplir ce plan, notre aulciir parcourt les Egyptiens et les autres nalions voisincs, lc seliisnie
iivressaintset en exiraitions les endroils, les faits, et la division des dcux royaiunes de Jttdaet dTsraelj
les evenemeiis ou 1'on voit les efforis que le diable Jes.iniquites proprcs dc cette nalion, specialemeiii
a fatls pour arr6ler les effets de la grace de Dieu et 1'iilolatrie, lcs guerres qiti Jui ont ele faites par It.i
de sa bonle pour les hommes : < Tonle recriture, quatre grandcs monarchies, siirtoiit par Aiitiochus:
ditil ('i6.ii, c. 18), esi le livre des guerres du r. tout cela elail atitant de moyeus quc le dragou
Seigneur, dont parle Moise, qui en a ecrit une a employes successivemeiil pour arreier feffel det
partie considerable, c'est-adire lc Pentaleuque; ct promesses de Dien.. Mais le Verbe de Dieu a rendu
qui, eiant prophetc, a connu paiTesprilde prophelie tous ses efforts itiutiles, el l.< femiiie, qui devaii
quetes autres livres, tanl del'Ancien que du Nou- mettre au monde feiifant nilile, a etc preservee da
veau Teslamenlseraienlecrils. Qui peuidouier i|tie dragon qui la poursuivait; les cris qu elle a jetes,
ce ne soit avec raison qifon appellc 1'Ecriiure sainte c'est-a-dire les piieresde lEglise, oiiieieexaucces;
le livre des guerres du Seigneur? Car que ^oniient- le Messie promis e=t arrive dans lc lerops marque;
elle autrechosequelagiierreetles combalsdu Verfie il a icnipli son ininistere, a vaincu le demon par sa
de Dieupour la ileslrucliou du peehc el de la morl? mort, a foriue sou Eglise el a trioinphe de toug S«K
Ce conibat a coinnience lorsque Dieu dit au serpcnl: enneiuis. Scs apolres el ses disciples ont prcche sa
Je mettrai une initniiie eutre toi et la femtne, emre ta doclrinc par lout l'uiiivers el ont elabli l'£glise,
race el la tienne; elte te brisera la tite,et tu tdchemt inalgre toiue la puissance romaiiie, que le demou
Je la mordre autalon. (Gen. iu.) Coniemplons de la, avait armee pour s'opposer a sou etablisseuient. Le
Jil notre autctir, comme dn sominel d'une hautc dciiion (ui-iiieuie cliAsse de ses temples, etencore dti
iiioiitagtte, la valetir du Vcrbe de Diett, qui cuetir des bomines, u etc oblige de ceder au Dieti
descend comme dans mie plaine vaste et spacieuse, verilahle qni l'a dcsaruic. Cet ancien serpent a
L-ontie la malice ott le iiieiisongc du deinon, cet neanmoins euiptoyc un autre nioyen ptiis dangcreux
aiieien serpeut. Considerons couiment il l'a com- que lcs precedeitis,«'est-adire la voie de la seduc-
uattii, i'a vaincu.eua iriompbe; enlin, apres avoir tion, par ies heresies qu'it a suscitces dans 1'Eglisc,
accompli le desseiu qtfil s'etait proposeenbenissanl C pour corroinpre la foi et faire perir lcs lideles. Mais
oos premiers pareuts dcs le coiunieiiceiiieiu du ses dcsseiiis ont eucore echoue. Quelque effori
nionde, il dil: Venez, vous qut etes benis de mon qu'il ail fail, it tfa pu, ni par les paiens, ni par les
Pere, possidez le royaume qui vous esl pripare dis juifs, ni par les heretiques, emp6cher Teffcl" des
ie eommencemenldu monde (Matlh. xxv). promesses faiies a Abrahani, dans In race duqtiel
Cain estle premier de la race du serpent, el Abel toutes les natious onl eie benies. Le Verbe du Dieu
te premier de la race de la feinme (c. 19). La mort a renverse tous les obstacles qui s'opposaiem a ses
de ce!ui-ci a ele la (igure de la vicloire du Verbe desseins de niisericorde. Enfiu il a loujoiirs ete ei
de fiieu. Cain est le chef de tous les reprouvcs, et sera loujours vaiiiqnenr jusq.u'a ia fiu du Jtiou/.le.
Abel dcs eius. La race des jusies cleiiite, selou la qifil deiruira rAntechrist par le soiillle de sa
cliuir, par le metirtre d'Abel (c. 22,25),fni reiablie bouche. Alors la morl sera detruile, et la deslrti; tion
par la naissance de Seth et eusuile d'Euos, ct ie de la morl sera la consommalioii de la victoire du
ilenion corroinpil encoie la race des justes, par Yerbe de Dieti, el 1'accomplissement du desscin dc
fallianee qifils coutracterent avec des femines Dieu sur les elus, anxquels il tlira : Venez, les binU
etrangeres, c'csl-a-dire de la race de Cain. La demon Pire, vossidez te royaume quivous est priparl
corruption Jevim si grande, que Dieu voulul exter- depuis la criation du monde. Notre auleur pretetul
iniiier lotis les hommes (c. 30), et il tfy en eut (/iii.xiii, c. 1), que, comiiie le Verbede DieueslDieu
qifiuiscuijusie,qui trouvagrace devant leSeigiteur, ct hoimne, 1'Antechrisi sera diable et homine. Vnut
savoir Noe; sotus Noe justus atque perfectus. Nuc, exsurrexit qui Deus et homo est, et aiiut,qui diabolus
avee ses enfants, fttt preserve des eaux du deltige, D et homo erit, venturus ert.'
(e. 32), aprcs lcqttcl il rccul la meme benediclion Tel est en gencral ie plan de# 1'ouvrage fl« la vic-
que Dieu donua a uos preiuiers Peres, eu leurdisaut :toiiedu Verbe de Dieu, qui esl'un des plus sui*is el
aprcs les avoir crees : Ayez des enfanls, mullipliez- des plus mctlioJiques de notre autcur, et oit i<
vout, remplissez laterre (Gen.i). Dieu fil asse/ s'ecarte nioiiis de son sujel. 11 fait parailre beau-
coniiailre son dessein touchaut les elus el les pre- coup d'elevation dans cel ecril, ei on y voit de
desliues qui devaient naitre, se multiplier elcroilre grandcs et nobles idees sur ta reiigion, dout 1'etudc
en meritejusqifa la liu des siecles. Le Verbe do Taisait sa plus douce occnpation. Quoiqifil suive,
Dieu se forma ainsi, dans la persoinie de Noe et eu citant les lextes de 1'Ecrilure, les explicatiotis
dans celle de seseiifanls, des honiincscelebrespour que les Peres et les doclcurs ont donnees avam iui,
executer ses desseius. La race de Sciu a ete choisie it le fait d'une maniere el avec une lotirnure qui a
specialeinent (iib. lii, c. 1). Cesl clle qui a recu l'agreinent de la nouveaule. II rappelle souvenl le
radoptiondesenfaiitsde Dieu, sagloire, son alliance, mystcre de la femme qui doit inettie au monde ur<
sa ioi, son culte, ses promesscs, lesquellcs onl enfant male, el du dragon a sepl tetes tonjours pret
ete faites a Abiahan., qui etail desceudant de Sein. a le devorer aussitot qu'il sera ne; mais il ie fait
11ifest pas possibte de suivre Kuperl dans lout parce que c'est en cela qtie consisle principalemeiii
cc qu'il dil sur le sujel qu'il a enlrepris de iraiter. le but de son ouvrage.
Nous dirons seiileuienlqtte, l.iissanl ia les allegories Le premier chapiire du ltvre ix, estune pelita
cl les scns mystiques, qtii atiirenl pour 1'ordiuaire preface, oii il fait parailre beattcoup de piete el
PATBOL. CLXX.
 "779 DE VITA ET SCRIPT.IS RUPERTI 78»
"
«"humiliti. On voit dans le second chapiire, quei A encore, prdtendaniqifils enseigna'enl la m6me doc-
Cunon Pavait prie (Pinserer dansson ouvrage une trine .que lui. Les 6crivains catholiques se partage-
explication de la leltre des Juifs de Jerusalem h rent sur 1'atiteur de cet ouvrage, les tins J'aiiribiiaot
leurs freres qui etaienl en Egypte. Cest ce qifil fait a II ecrivain, d'autres a un autre. On se coiivain-
depuis le qualricme cliapilrejusqu'au vitigt-lroisie- quit bieni6t qtfil ifelait, ni de saint Isidore, ni de
nie : on peul remarqiier qtic quoiqifil cite souvcrit saint Fulgcnce, ni de saint Ambroise. Maisqnelques-
le livre de 1'Apocaiypse, il ify parle point de son uns, comme Thomas Valdensis, Dominique Solo,
comiuentaiie sttr ce livre, ce qui est une marque Alain, les docleurs d'Oxford et Vasquezfattribiiereiit
qif il ne 1'avait point encore compose. a lin certain 6v6qite nomtne Valramne, tes attttes a
Rupert combat(/i6. i, c. 21) Ie sentimentde ceux Rupert. Bellarmin fut de ce demier sentiment, mais
•qui prelendent que 1'ange rebelleest tombe imnve- en rendant a Rupert un bien qui lui appartient, ii
diatement aprcs sa crealion. II s'appuie sur ces lui a fait plusdTtijure qne s'il le lui avait enleve, par
paroles d'Ezechiel (Ezich. xxvui) : Ambulasli per- rinjuste accusation qtf il a formee contre lui en pre-
fectus in viis luis a die condiiionis liiw, donec inventd tendant qtfil a reellemenl enseigne la doclrine qite
esl iniquilat in te, appliquanl ainsi a 1'ange tottt ce lui altribue Wiclef. Ces deux poinls de critique,
que le sainlpropbeledildu roi Tyr. Ilenseignenean- savoir, l°si Ruperl esl auleur du Traite des divins
rooins que lcs angcs en general ifonl poiul etccrees oflices, 2» si 1'auleur a enseigne 1'erreur de Yimpa-
absoliimenl parfaiis, el qifapres la chute des mau- nalion dans 1'Eucharistie, ont ele niis dans un si
vais ils onl cru en perfeciion. li repond (ib. c. 24) grand jonr par D. Gerberon, qu'il ne reste rien a
<ala qucslion qtte quelqiPiin pourrait faire sur 1'ange g desirer. Ce sage et judicieux crilique a demonlre
rebelJe, savoir pourqitoi Dieu l'a cree, sachant qu'il par des raisons sans replique que le livre est de
devail lomber, et lermine sa reponse par ces paro- Kuperl, abbe de Ttty, el il a venge l'auleur de Pin-
Jesde PAp6lre (Rom. ix) : 0 altitudo divitiarum juste accusation fonnee contre lui, en faisant voir,
xapienlmel scienliw Dei, etc. II reconnait (c. 30) qun deia maniere la plus claire, la pureie ile ses senti-
lesbons anges ont ete prevenus par ta gr&ce et la ments sur la presence reelle de Jcsus-Chrisl, dans
misericorde deDieu, qui les a emp6chcs de loinber. unc apologie qui a lermine la dispule.
Craliam el misericerdium Crealoris ejusdem in semet- II est siirprenant qif il y ait eu dcs ecrivains assez
ipsis agnoverunt, qua sese ne el ipsi cormereiu, depourvus des lumieres de h crilique pour dcpouiller
preeventot fuisse non ignomnt. Enfin il comple leur Rupert d'un ecrit qifil declare lui meme etre la
perseverance parmi les victaires du Verbe de premiere produuion de sa plume, et dont il est re-
Diett. connu pour le verilable auteur par lous ceux qui
XI. Traiti des divins officespendant le cours de ont compose dcs catalogues des ccrivains ecclesias-
i'annie. Catiteur l'adresse a Ctition par une epitre tiqucs, sans parlef d'uue foule (Paulies ccrivains.
tiedicatoire, oii il lui dit que cel6critcst leprcmier Le coutinuateiir i!e Ilenri de Gand, Trilheme, dans
fruit de sa plume : Primitias frugnm terrw quam son livre dcs ecrivaius ecclesiasiiques, Bellarmin,
Dominus dedil mihi, nttnc offerd; ce qtfil repeie pln- ThenpliileRaiuatid, Sixte deSienne, elc. s'accordeiu
sieurslois. Ainsi on ne peut douler que ce ne soil unanimemcnt a atiribuer Pouvrage Des divins offices
le premier de touslcsouvrages de Ruperl : Primiiiw a Rtiperl. Cauteur de cet ecrit lemoigiie (lib. u, c.
namque sunt isice cnnctorum operum. Neanmoins il " 20, et 1. viu, c. i) expressemeiil qifil est moine.
ne le publia ou du moins il ne le de.lia a Cution Causa postulat quidquam nostri ordinis, id esl tnona-
qu'en 1126 ou Pannee suivanle, car Cunon ctait chorum, uon prwterire proprium; cependanl ceux
alors eveque de Ratisbonne : Nunc auiein... ponii- qui veuieui Penlevcr a Rupert, qui eiail moinc, Pal-
fex Ecclesiw Iiatisponensis. Rupert avait deji dedie irihuenl a un ev6que.
plusieurs ouvrages a Cunon, cl quelqiies-uns a Quant an second arlicle coneernant Ja doctrine de
Frcderic, archev6(|iie de Cologne; mais pour celui Paiiteur du tiaitedcsofliccs divius sur 1'Eiicbaristie,
• des divins oltices, le preniier de lous, compose des rien nest plus mal foude que Paccusaiiou forniee
l'an 1111, il 1'avail laisse, ainsi que quclques auties coiurelui par Vasquez, Bt-llarmin, etc. Sa docirine
«ansaucunededicace, sine splendore cujusquam lituti. esl pure et saine, aussi conforme a la foi de 1 Lgbse
.11en doiine ponr raison, qtf il ifeiail alors coiiiiu sur cei adorable mysiere, ()u'opposee a celte de Pbe-
d'aucuii ev6que, aqui il pui s'adresser, sclon qu'il resiarque, qui a voulii s'appuyer de Pautorilede cet
est prescril par la loi, pour offrir les premices an ecrivain. Lc celebre Cochlee, ce zele defenseur de
Seigueiir, -et que d'ailleurs se souciant peu de la la foi catholique, qui a etc, pour ainsi dire, Pavocal
piotection dcs prelats, il av.<itconserve ses prodnc- de PEglise peiidaiu plus de quarante aus, ifayant
tions dans son cabinet, jusqtfa ce qtieCunon lui eilt cesse de combaitre et d'ecrire contre les erreurs
fait connaiire FrederiC, archevequo de Cologne. des Lttthcriens qifen cessant de vivre, etait si per-
Mais Cunon hii-nienie ayanl ete place sur le siege suade qite le Traile des divins oflices de Repert ue
de Ralisbonue, il lui offre-pour les presenler att contenail qifune doctrine orthodoxe, quil t'a pu-
Seigueiir, iion-s ulenienl les douze livres desdivins D blie lni- m6me a Cologne. Cest ce qifon voit par
>
offices, qui sont les premices de ses uuvrages, mais sa letlre a llenri, abbe de Tuy, de Pan 1526. Ce zel6
«ncore lous lcs auues eerits qtfii avait composes, defenseiir de la foi de l'Eglise sur le mysiere de
i«t dont 11iait ici le ddnombremenl. Ce sont ceux TEiicharistie, aurail-il eu assez peu de lumiere pour
dont nousavons reitdu compte, maisatixqtiels ildon- publier ttn ouvrage qtii y aurait ete contraire? Cet
ne IIIIrang dilfereiildecelui qu'onleur a donneen les adversaire irrecouciliable des Lulheriens, qui, loute
publiaiil.lt meta la l6te de tous, apres le traitedes di- sa vie, a eu la plume a la main conlre eux, amait-il
^vins offices, le commeniaire sur Joh, qui esi, a ce doniie au public un ouvragc qui les eut fail trioin-
.qtfil dit, un abrege dece queSaint Gregoire a ecrit pher?
sur ce ltvre; puis le traiiesur Sainl Jean, lesqua- Qui ne s'ctonnera donc que Bellarmin ait aban-
lanle-deux livres sur lesceuvres de la Trinii6, etc. doiuie sans scrupuie aux hereiiques des derniers
Dans les derniers siecles, il s'est elevc, touchant temps un auleur aussi cont,iderahle et aussi respcc-
1'aiueiti' du Traile des divius offices,tme comeslation, lable qtte celui du Traite des divins oUices, «jifd
' aa laquelle le fameux heresiarqtie Aitglais, Wiclef, «onvenait lui-m6iue eire de Rtipert, ahbe deluy?
doune occasion. Ce fourbe, vottlani pour en im- It faul que ce Iheologien, d' ailleurs hdbile coturu-
poser, appuyer son erreur loucliant 1'Euchaiistie, versiste, ail fait bien peu d'usage de ses liimlereg,
de 1'aulprtte de quelqtte docteur calholique, cita tin ei ail ln les e rils de Kuperl avec une granile negli-
. ouvrage des divius otlices distribue en douze livres, gence, pour Paccuser d'avoir enseigue une erreur,
Mantbt sousle nom de saint Jsidore, tantbt sous celui « qui consiste, dit-il, en ce qu'il a cru quc d.uis
4leS. Fulgeuce, deS. Ambroise m6me, et d'aulres 1'Eucharisiie ic paiu ifest poiul change au corps de
•J81 DISSERTATIO HISTORICO-CHRONOLOG. 782
J. C, mais que le Verbe s'unit au pain, comme il A se portait entreses maiis.lorsqifil ilila ses duciples
s'e-4 uni a 1'humanite en s'incariianl. > Bcjlarmin Ceci esl mon corps, ceci est monsang. Qni ne sera
(183) pr6tend qtte cela est clair, par ce qifcnsigne pas elonne qu'on ait accuse un lel autenr d'avoir en-
Ruperl dans son sixieme Hvre sur sainl Jean. II est seigne que Jesus-Chrisl n'esl quVn figure dans l'au-
etair, au contraire, el plus ciairque ie jour, nous le guste sacrement de nos aulels? II faul que les accu-
disons bardiment, par le livre ni6me stir S. Jean, sateurs de Rupert n'aienl jamais lu ses ecrils, ou les
que citc Uellariiiin pour garanl de ce qu'il avance, aient lus avechien peu d'alle>ilio,i cl avec de grandes
quc Ruperl, loin d'eivscigner l'errcur donl 011Pac- preventions, pour Itti altribuer des erreurs qtfil
cuse, etablil solidement la cr6ance de Pfiglise. Nous convbat, et lui faire comhatire des verites qifil de-
primis nos lecleurs, pour s'en convaincre, de avons jeter fend dans Pouvrage m6me oit on Pacccuse de les
lcs yeux sur les lextes tle Rupert que nous renverser.
exlfaitsde son coinmenlaire sur S. Jean qtti a atissi S'rl en fallait ericore d'aulres preuves, nous som-
eie puhlie par Cochlee. Ces exlrails et ceux que nous mes en etal d'en produire, lirees du nieme livre, qui
nvons faits sur la menie matiere, en rendant compte ne sonl pas moins decisives.
de diirerents ouvrages deRupcri, sont suflisanls pour Daiis. le chapitre u du second lifre, il dit expres-
le jtistifier, el potirraicnl nous dispenser dVntrer seiiienl que Ie paln et le vin sont cbanges au vrai
ilans iin plusgrand detail. Nous en ajouieroiis nean- corps et au vrai sailg de Jesits-Chrisl: Panis et
moinsencoreici quelqites-nns.lires du Traile mfiine vinum in verttm corpus et sunguinem transferuniur.
des divins oflices, qui a doiuie ocrasion <J'»reuser Si le pain el le vin sonl changes, comme Rupefl le
cct aiileur d'avoir enseigne, 1" que JeS<is-CN'isl B dit, il tfy a donc ni pain ni viu dans PEucharisiie;
uVsl qifen figiiredans PEucharistie, 2°-qu'on tfy ainsi plus dTmpanation, plus (Piinion hypostalique
re^oil son corps el son sang que par la foi; 3° que du Verbe avec Ie pain et le vin. Dans le ineme cha-
Je pain el le vin reslenl dans PEucharisiie; 4° que pitre, notre Auleur combal Pinliilelile de ceux qu 1,
Je Verbe s*iiuil hypostatiqtienient au paiu et au vin ifayant point les yeux de la foi, ne voient que du
coimive il s'esl uni a 1'httmanite. pain el du vin dans PEucharislie; et qui, lorsqtfou
Pour renverser les injusles arciisations formees leur dit quc c'esl le corps et le sang de Jestts-Christ
•contre Rupert, il sullit, noits le repelons, de jeter les niurmiircnl en disant: Commenl cela peut-ii eire •
yettx snr le Traite meme des divins oflices, qui a Quomodo est? 11 reprime Jenr nmrmure, en letir
doiiiie lieudefatcuser. « Sur le soir, dit-il dans le apprenanl < qifaiissilot que le pretre a prononee
chapilre sixieme du premier livre, notre Seigneur les paroles sur lc pain el le vin, le Verbe dc Dieu
prcnant du pain et du viu, et represenlanl la vcrite recoil de Pautel le pain ette vin, qui .sonl changes
de son corps et de son sang, porti par ses propres en son corps et en son sang, par la m6mc vcrtu, par
mains, laissa par leslament a ses heriliers Thuiiiiliie la nienie puissance et la nieme grace par laqtielle il
et ia cbarile. > Dans le dix-seplienie chapilre du s'est revetu de notre cbair, comme it Pa voulii, dans
inbnie (ivre, parlant du mystere de Pautel, el dislin- le sein de la Vierge Cesl lc ni6me corps, que
guaiu Ja veriie de ce qui ifen est que le signe, il Jesus-Christ a pris dans lc seitv de la Vierge, qui a
sVxprime ainsi : « Ce qui dans PAncien Tesianicnt ete altache a la croix, et qui esl offert chaque jour
a ete proinis, ligure, signifie et salue de loin, a ete sur 1'autel ou il renouvelle la passion dtt Seigneur. >
donne, revele, clairement decouverldans leNouveau, r" Rupert se sert dans ce chapilre d'une expression
sc rend preseut, non dans Pombre, nvais dans la ve- tursum est in carne, hic inpane, qiii a fait croire a
rite, nou en figure, niais dans la chose meine Bcltarmin qiPil a admis le pain dans PEucharistie ;
Jorsque Jesus-Chrisi se porlail enlre ses propres mais cVst une purechicane, qui lomberait egatemeut
inains, et dit, en tenant du pain et du vin : ceci est sur ces paroles de sainl Paul,panis quem frangimus,
mon corps, ceci ett mon sang. > (184) Noire auleur et stir celles de Jesus-Christ m6me, qui manducat
repele la menie chose dans le chapitre dix-sept du hunc panem. Lc lerme panis dont se serl Ruperl, ne
cinquieme livre, ott il explique ces paroles, Venez, signilie aulre chose que les especes du pain, el iPa
meseufants, icoutez-moi, je vous apprendrailacraintz rien de comnuin avec Perreur de Wiclef el de Luiber.
du Seigneur, lirees du psaurne xxxm, qui portece Le corps de Jesus-Christ est le menie dans le ciel et
tilre : A David, lorsqu'il changea son visage en pri- sur nos aulels, avec cette difference qu'il est dans
tence d'Abimelech, qui le renvoya. David, selon notre le ciel, in carne, et que sur Paulel il cst cache sous
auteur, ful dans celte rencoiilre la figure de Jestis- Jes especcs du pain, in pane, c'est tottl ce qifa
Cbrisl, < qui a change son visage en presence des voiilu dire notre auteur, et si Bellarniin avail fait
< Juifs, c'esl-a-dire, la maniere de sacrifier, lors- usage de ses lumieres, il ifanrail pas pris occasion
< qif apresavnir immole Pagneau pascalde Pancienno de quelques termesauxquels 1'eqiiitenaturelle voulait
« alliance, prenaul du pain et du-vin, il se porta qtfil donnitl un bon sens, pour accuser dVrreur un
< dans sespropres niainseiidisanl,Cecie£Jmoncoi'ps, ccrivain trcs-catholique, et qui en cenl emiroits de
« ceci est mm sang, eic. > (185) Commetit Jesus- ses ouvrages etiseigne de la tnaniere la plus claire
Christ s'estil porleenlreses mains, portatut propriis la verite opposee aux erreurs donl il Paccuse injiiste-
manibus, sinon lorsqifayant pris du pain el du vin, " roent.
U changea le pain en son corps et Je vin en son sang, 11est inulile que nous nous 6tendions davanlag
coniuie le dit Rupert en lant d'endroits, par la vertu sur ce sujet. Nous en sommes dispenses p;ir ce que
de ces paroles qu'il prononca : Ceci est mon corps, nous avons dit jusqifici, et par ce que D; Gerberon
ceci etl mon sang ? a 6cril en faveur de Kupert. Tout ce que les adver-
Voila quels sont les seniimenls de Paittcitr dtt saires dc cel abbe,surloul Uellarnvin, Vasipiez, Gre-
traite des divins ofiices, qifon accuse d'avoir erre goire de Valentia, ont objecte contre lui, csl si soli-
sur PEucharistie. 11 enseigue que Jesus-Christ est demcni rcfute, et la purete dc sa foi est mise tlans
reeUemeitl et veritableinent present, prwsentialiter, un si grand jour par cel apologisle, qtf il tfest poiul
iu veritule, in re, dausce sacremeiil; il adore avec dTiomme sense qui puisse refuser de reconuaflre
les fideles Je vrai corps et le vrai sang de Jesus- PiiuiOLeiicede Paccuse et Pinjusiice des accasa-
Chrisl,qui,coHtnieS.AuguslinPa iliiavant lui (t8ti), lcurs.
(183) De Script ecclet. De Rup. suis, lencivs panem et vintim et dicens: Uoc est
(184) Quodin Veteri Testamenlopromissiim, piae- corpus meum, hic est sanguis meus. .
signatum, et a longc salutaium, in Novo autem da- (185) lniiiiolato jam paschae veteris agno, snmens
litm, revelatum et palam faclum, hic prwsentialiter paneni et viiiinn Cerebatur iu manibus suis dicens :
exhibelur, non iu unibra, sed in veritale, non in Uoc esi corpits meuin, h.c esl sangnis metts, e;c.
ligura, sed in re.... quando ferebalur in manibus (180) Conc. t et22 in psal. xxxui.
 785' DE VTTAET SCRIPTIS RCPERTI 7S4
Apies avoir venge Pauletir du traile des divinsi A Clirisldanslesacrificeestiineviespiriliiellesanslavie
oflicvs dc.Pouirage que lui onl fail quelques cciivains i aniiuale. llaic uutem ejtts vita tpirilualit esl incorpore
peu cquilables, cn reudanl sa foi sus;>e<te sur le! saerificii absque ejus vita animali, quomodo lux solis
inystere de PEucbaristie, il nous resle a faire con- absque calore ejus in eorpore tttnw nobis reprwsenla-
nailre Pouvrage qui est divise cn douze livres. fMr.Ceiecrivainc!aiiGuilIauiiicdeSainl-Tliierry(l87j
LVpitre dedicatoire, dont nons avons deja parle, et iion, comme quelques uns l'ont prelendu fausse-
est suivie d'un prologue, dans leqtiel Puuteur dit; inenl, sainl Anseline, qui etant mort en
(Pabord qne les divins offices que 1'eglise celebres pu trouver a redire a im ecrit composeen illl. 1109, ifa
Guil-
pendant Je cours de Pannee, deinandent un aiiditeur laume ecKivil a Rupert une leilie tres-polie^ dans la-
allentif el un multre babile daiis la science des Ecri- quelle, aprei lui avoir lemoigne la baiisfaciion qu'il
tures pour les cxpliqiter. Piiis il fait sentirPavanlage s a eue en lisajii son ouvrage Des divins ollices, il
ajouie
qu'il y a d'6tre iiistruii dcs raisons et des nioiifsi que, la veritc et la charite devantbaniiir laflatterie,
qui ont porte les saints a eiahlir les ofiices el lesi il lui n paru voir tine tai.be dans son bel ouvrage,
reremonies pour bonorer J. C. Ces saints, noncon- qui pourrait donner occasion a ceux qui aimcnt a
leuts .dc precher de vive voix ct par ecrit lee tnys- reprendre les ecrits d'aulrui, de le conibaitre. Guil-
teres de Pincariiaiion, de la Nativite, de la Passion, laiime irouvait de Pambiguile lians ce que Ruperl
«ie.lii Resiirrection, de PAscension, dont ils avaient appellail le corps du sacri/ice. Ce corps est celui qui
niie connaissance parJaite, ont cncore voulu rappe- est uiorl, qni est ressuscite-, qui cst assis a la droile
ler aux fideles le sotivenirde ces mysteres par lesi du Pere; en un mot, cVsl le corps de jesus Ciirist
ollices et les ce'6niouies. Les celebrer sans savoir JH • qui a lemouvemenl, lesetitiiiieut, clc. Ruperi ii'en-
JB
Jes raisons de leur insiiiuiion, cVst coinme si Pon seiguait rien de conliaire a ce que croyait Gnillaiinie,
paiiait une langue donl on ne sait poiut Pinterjire- ptiisqifil repete en lant dVndroiis que le corps de
lalion. Or celui, dit S. Paul (I Cur. xiv), qtii parle Jcstis-Cbrist dans PEucbaristie est !e m6me que ie
tine langue, doildemander le don tPinterprcier. Ru- Verbe qui sVsl fonne d-vnsle se'n de la Vierge, qui a
(icrt ajoute neanmoiiis que ceux qui assistenl avec ele aliacbe a la croix, qui est ressuscite, etc. Mais il
foi et avec pieie aux offices et aux cercmonies de voulaildire el cVst ce qifeiiseigiiciit la plupart des
l'Egiise, sans avoir cetle connaissanee, ne laissent Iheologiens, que Jesus-Christ dans PEucharislie
pas dVn tirerdu fruit. Nolre auteur Unit en implo- rfexerce aucune fonclion des sens exlerieurs, e.qifil
rant lesccouis du Sainl Esprit, donl les limiieres lui y exisie conune dans ttti etat de morl. Est enim,
sont necessaircs pour execuler son dessein, ct il (lit-il, vila animalis, et est vim spiritualis : unimalit
prie lcs personnes qui oitt lu les meiiies inatieres t'i\t qvinque sensibus, visu, auditu, gtisltt, odoratu et
traitees par des auieurs plus anciens que lui, de ne tactn. Hwc vita aitimalis est, carnalis esl, caro esl,
point mepriser son ouvrage quoique notiveaii, d'au- Dominus aulem dicil quia non prodesl quidqitani
tanl qu'i! ne prclend poinl diniiniier le mcrite de ammalis igiiurvila,quiacaroesl, siin corpore Dotniiii
ccux qui Ponl preceilc, conune Auialaire el auires. adesset, nihil nobis prodessel. il ,ne ilouie nulleinent
Daus le premier livre (c. 1), il traiie des sept qiie le corps de Jesus-Chrisl ne soit vivant datis
beures canoniales, et dit que personne ne peul les PEucliarisiie, mais il ne Pest pas d'iine mau.eie qui
omellre sansetre ingrat. Eles sontcomme un iribtit nous soit seusible, et il ne convient pas que Dieu
de lottauges et iPactions de grace > que nous devons rQ repaisse notre curiosite par des miracles qui ne sont
a notre Sauveur ponr des bienlaiis signales que nous poiiu necessaires: non enim prttdeniw ejus curioii-
avons recus de lui. Rien de pltis ediiiant, de plus lalem tiostratn non necessariis pascere tniraculis. Ajou-
inslrticlif et de plus proprc a njurrir la piet6 que ce loiis que Gtiillaume, bien loin (Paccuser Rtipert d'au-
qucdil Rtiperl sur chacutie des heufes canoniales. cune erreur sur 1'atigustc mystere de nos aulels,
II remarque (c. 16) que les eloclies, par le son des- ne preiend pas meme que Pexpression qui lui a deplu
quelles on appelle les fideles a la c£lebralion des of- soii repreheiisible, Mais apres avoir exposc ses dilti-
iiccs divins, ont succede aux tronipettes dont on sc cultes, il laisse k son jiigcmenl si cc qtii lui a fait
servail aulrefois par 1'ordre de Dieu pour assembler peine a besoin de conection.
le peuple. II passe ensiiile au miiiislre dc Paiitel, el Dans le chapiire 21 du second livre, Ruperl rap-
fail la descriplioii de lous les habits dont il est re- porle ce qifil pr6tend quc cliaqtie pape a prescrit
vClu pour offrir le sacrifice. En Iraitaul dn pallium pour la celebration des saints mysteres, qui ne se
(c 27), que le pape envoie aux archeveques, il parlei celebraient pas daus lespreniiers temps uvec aulanl
de qiielques-tins des plus anciens sieges des Gaules, dVclat ct dc pompe qu'on lesa celebres depuis. Datis
et donneaPEglise de.Keims laprecminence sur loulesi le 2i° cbapilre, it prouve l'usage du pain aziiiiedonl
les aulrcs. lnier cwteros Galliarum archiprwsules se serl PEglise iatine. II y releve beaucoup P-iglise
merito liemcnsis attcioiitate praeminet. Laraison qu'il1 Romaine et maltraite assez la Grecque, surloul le
en donne, cVsiqiieceueeglise elantdeja metropole, sicge de Corislanlinople, donl Parrog.uice, dii-il, a
a cu Pavantage d'avoir pour pastettr le grand saint. doniie naissance a plusieurs beiesies. Constaminopo-
itcini, qtti a converti a la foi catliolique le roi avcc: r, r lilana tedis arroganlia multarum luvresum genitrix.
la nation des Fraucs. II donne a PEglise de Treves> -Nousne suivrons pas notrc auteur dans lous Ics
pour premier ev6(jtie saitu Materne, qu'il dil avoir details oii il entre sur les diliereuls ofltces qui se ce-
ei6 envoye par saint Pierrc; a celle de Mayence,, iebrent pendant loul le cours de Pannee. Cela nous
saint Crescens qtt'H. pretend avoir eie disciple de: condiiirait troji loin, sans que le lecteur en tiral un
saint Paul, et qui a aussi fonde Pcglise de Cologne ;; graud avanlage, d'aulanl qifil ne reinoiite point &
de la vient quVlle a la primalie. Paiicienue origine dcs usages et des pratiques; ct
Apres avoir parle des habits dit ministre, il traitej qu'au lieu de chercberdes raisons naiurelle.. de leur
du sainl niinislere, ct explique loules ies parlies dui inslitution, il nVn donne que des explications mys-
sacrilice de nosautels, commeiifaiil parlTmroil ett liques, oii fait de pieuses reflexions; il y m6!e aussi
coiitinuaiit jusqiPa la fiii. beaucoup de questions, qui pnurraienl etre mieux
Dans le chapitre litiilieme dti second livre, sur lai placees ailleurs. Ou voit par Piiiimense delail qu'il
matiere du sacrifice, on irouve les expressions les3 laitsurla celebralion des oflices divins et sur les
plus forlessur la presence reellcdeJesus-Christ dansS us.iges de Peglise, que ce qui se pialiquail de son
PEucharistij}, et qui prouvent la purete de ses senti- lemps, est a peu de chose pres ce qtii *e pratique
ments sur ce mysiere. Nous reinarquerons cepemlantt aujourdTiui. Du Verdier, dans sa bibliotbeque, l«it
qu'un ecrivain ilu siccle de Pauteui: ful frapjie de cei nienlion d'une traduciioii francaise de cet ouvrage,
qu'il dit daus ce ni6nie chapiire, que la vie de Jesus-- faile par Jean Bjuilloii prfitre, nalif de Scus, cure
(187) Bibl. Cist. t. tv; Ann. t. v.
785 DlSSERTATtO IIISTORICO-CHRONOLOC. 78F
de Jaune-les-Bray sur Scine, a Paris en 1572, chez A ; point en cela senl que consisle la meMilalioii de la
Claude Trcmy. mort, qui fait la perfeclion de la vie «iiisage. « Elle
Sanderus(188)failmenlion (Punotivragedesdiviiis consiste a croire ferineueni que ITionime elanl
offices d'un maitre Koberl, mayistri Roberli, qui est mort dans PAme par le peche, it lui est avantagcux
different de celni de Rnpert. Ce qui paratt par ces que Dieu fasse mottrir son corps et qifil ne vive pas
paroles du prologue: Memini cum ecclesiasticis officiit toiijotirs; parce que dn seinde la morl m6nie il lire
parva quwdam, etc. au lieu que Ruperl commence un tresorde vie et de salut par Jesns-Christ, qui a
ainsi, ea quw per anui circulum, eic. Voulus'assiijettir a la mortcommenous. > Toutes les
XII. DeVincendie de la Villede Tuy, arriv6 te 25 afliiciions de cetle vie, et la mori qui est la plus
Aout 1128. Ruperl composa, peu de jours apres, ce grandes de loules, sonldcs suiles de Pelat dans le-
petil ouvrage, qui est partageen 23 cliapiires. L'au- quel 1'homme est lombe par le peche, et il doil les
leur y adresse la parolcaux religieux de son mona- regarder comme des inslrumenij ile vie et de satut
slere, les exhortanl a la soumission aux ordres de queDieu lui met en main pouren faire un bon ttsago
Dieu et a 6tre reconnaijsants de ee qtt'il 'es a pre- avec le secours de sa grace. Cest li ce que Rupert
serv6s par miracle des flammes. 11 parail que cVst se propose de traiter dans 1'ouvrage de la medilaiion
un discours prononce en presence de ses religieux, de la mort. LVxecution de ce plan, qui est trcs-beau
auxqttels il donne des instrticlions solides et paihe- en luimeme, ifest pas dcs plus brillanles. On y
liques au snjel dece triste eveneinent. On n'y tronve Irouve neamnoins des reflexiens Ires-justes et tres-
pas un delail Circonstancie de Paccidenl quien four- solides, el des comparaisons qui sonl beureuses..
nit la matiere, el il euleie inutile, pttisqu'il parlail a |j Telle est celle qifil fait de ia mon du corps et de la
des personnes qui, coiiime lui, cn avaienl cte les te- mort de Vkim (c. 9). De meme que le corps separe
inoiiis; inais ou y voit de grands s:.'iiiiineiils de reli- de Pesprit qui Iui doutie la vie if est plus qif tin ca-
gion et iin graiul zele pour Je iiiaiuLiende la regn- davre qui se corronvpl et esl reiluit en cemlres, ainsi
larite. En un inot, la piecc est tres-edifianie par la l'amcetantseparec deDieuson createurparlepeche,
pViequi y regne, et donne une idee tres-avanlageuse Pboinme esl mort, il est comme un cadavre et un
de Pautetir, sepulere rempli de pourriture Lc sage (c. 9) se sou-
II y rapporte (c. 5) un fait miraculeux qui seul vienl loujoiirs de cetle morl, dont le souvenir lui est
prouvecbmbien il eiait persuadc de la presence rcellc anier, par laquelle Panie pecheresse, abaiidonnee de
du corps de Jesus-Chi ist dans PEticharistie. Le feu Pespril dtt Dieu vivant, devient le sepHlcre d'un
ayani pris a Peglise paroissiale du lieu, le cttre mort, cVsl-Ji-dire dtt diable. Mais lorsquTl voii Pi-
noiiinie Eticime, qui avail oublie dVnlever le saint mage de cetle niorl dans celle de quelque persoiine-
saereineni, quoiqifil eut eu la precaiition de relirer qui lui est cbere, alors il se souvieui decetle giamlB
pliisieurs autres choses, ce qui lui causail uue vive morl, qui fail plus d'iiiipression sur lui, parce qifil
douleiir, passant a travers les flammes el les debris considcre d'une part la perle qtf.il lail d'un ami
de la charpenle qui etait loute cmflaniiuee, alla a dont la societe faisail sa consolaiion. ct que di;
IVudjoit ou eiait une boiie de lois qui renferiiiaii le Pauire, il 1'aitdes rdllexions stirPetat de 1'ime decct
«orps de Notre-Seigmiir, et la trouva saine et en- ami, ct sans douie stir celui de la sienne, coiiformc-
tiere, quoique la flauime cui eonsiiiiie lout ce qui meiu a cette paroie du sage : Ayczphii de votre dme.
ctaii autoiir : savoir, uue autre botte remplie dTios- Q Caresl-il qiielqifun qui puisse savoir s'il esl digne
ties non consacrees, les bttretles, un eucensoir, etc, d'amoiiF ou de baine, cVst a-dire, digne de la vie,
qtti elaicnt dans tine armoire vouleepratiqueeaupres qui est Dic.ii,ou digne de la mort. La mort dc Piinie
de Pautcl. Le cure, coinble de joie apporta la boite psccede celle du corps; car lorsque nous naissons,
a Rtiperl, qui nVu ressenlif pas tnoiiis que ltii. Le noits sommes moris dans Pame par le peclie dc noa
leiideniain, qui etail un dimanche, nolre pieux abbe premiers peres. La morl de Pamc vimit du dciuoii,
tii porter processiomiellemeni, en actions de graces, et la mort du corps est tine juste pnniiion, qiie la
le corps de notre Seigueiir dans la botle qni avait sage providei.ce de Dieu a imposee a Pliomnie; car
ete preservee des flanimes. Pourconserver le souve- si apres le peclie Dieu avait permis que nous fussions
uir de ce miracle, il lil pl.icer celle boile sur Pauiel ininiorlels, nnus auiions etcsemblablesaux deinons,
avec un corporal qui, dansle meiiie inccinlie, avait puisque noiis aiirioiiseu cotnme eux ttne miserable.
ete Pinsirimicnt d'un autre miracle, ayant elejete etcrniie ou une etemelle misere(lib.xxix c.9)(189).
daus les flainnies qui le repousserenl sans Pavoir XIV Vie tle saint Iliribert, arclieveque de Colo-
eiiilommage jusque dans la partie de la ville que le gne (190). Elle est parlagee en 35 chapitres, 5 la i6te
feu epargna: au dessus de la boite il mii cette ins- tiesquels esl utie epitrededicatoire adressee a Mac-
cripiion : hoc cori.us Domini (lammas in pixide vicit ward, qui clail alors abb6 de saiut Heribert, ou il
<c.6). avait cte transfere du monaslere de Sibonrg, pour y
Ritperl ne dissinmle pas (c. 19) Pinquietude qu'il retahtir la regularite. Kupert enlreprit, a la priero
ciu que, le feu veiiant a gaguer sou monastere, ll ne de Macward, ce lravail,Jet rctoticha le slyle de la Vie
penlit ce qui biisait eu cc nionde sa plus douce con- y. du saim prciai, ccrile par Lambert, abbe de Saint-
solaiinn, cVst-a-dirc, ses ouvrages, et surtoul cetix Liiurenl de Liege. D. Kivel a parle de Pouvrage do
qui ifetaieul poinl encore sortis de ses mains. Dece ce dernier dans le huitieiiie volunie de ITIistoire lit-
lioiiibre etait celui De la gtorificaiioii de la Trinili et teraire de France, page 7 et siiivauies. Mais Kuperl
de la proccssion du S. Esprit, qifil avait compose. nesVst pascontente de retouchcr lc slylede Lainberl,
totii recemment. Eiieu 'quamtimui neitludopus meum il a etendu la irialicre, de sorte que la Vie qu'il nous
«rderel,quodtnihi in hac citn majorconsolatio est, sci- a doniiee de sainl Herihcrl, fait Ie double de ccl.le
licet opus librornm e-uos elaboruvi, ctc. sur laquelle il a travaillc. L'une et Paulre se trbuvcnt
XIII. De tueditaiione monis, feux livres De la me- daiis la grandc colleclion de Bollandus, au scizieme
ditalion de la mort, (ionl le prcmier (Oiitienl 19 jour de Mars.
chapitres, 21 le secoud 9. Cei ouvrage est coniine XV. Murttjrede Saiut Eliphe. Pussio beati Eliphii
une suiie dti precedei.t, ayant eie compose a Pocca- (l91.)L'ai!teur(lecepetilouvrageiioiisapprciid,daiis
sion de lTuceudie de Tuy. le prologue qui csl i la t6te, qifAIban, abbe desaint
Quoiqtfil soit tuile a Pbomnie de se sonvenir qtPil Martin et ses religiettx, peu coutents iPuneancienue
doitmourir (c2j, parce qce cett« pensee lui inspire Vie du saiul marlyr a catise de sa siuiplicite et de.
de Pinquietude et de la crainte au s.iijet dtt conipte Pobscurite du styie, Pavaient pric de la reiouchcr 1
qu'il doit rendre apres sa mort, neanmoiiis ce tf est el d'y joindre des reflexions morales. Vaincu p*»
(188) Bibt. mcs. Belg. p. 42, part. i. (190) Gall. chr. nov. t. III.
(189) Bail., 10 marl; Mol., 10 marl. (191) Sur. 10 ocl.; Baiil. 16 oct.; Till. l.
 787 DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTl 788
leurs insfances, il entreprit de tes satisfaire, et re- A sant point Jeur cceur. Cest ainsi que de deux ofli-
toucha Paucienne Vie de saint Eliphe. Cette nouvelle ciers 6galeincnt coiipnbles, Pharcon punit Pun et
Vie a ete publiee par Surius. M. Baillet en a tire fait grSce a 1'aulre. Personne ne blauie ce qite fil ce
la plus grande partie de ce qifil (iit du saint prince : coinmeiit donc ose-t-on trouver h redire a
inartyrdans la viequTl en a donnee. On peut con- la conduite de Dieu a Pegard des hommes?
sulter ces differents ecrivains. Nous remarquerons Apres avoir refuib (c. 5) le scntiment de ses ad-
seulenient ici que Ruperl donnc une idee assez versaires, Rupert ifen demeure point la, ii entre-
exacte de la conduite que Julien Papostat a tenue prend de repondre h plusieurs dilTicultes qtfils fai-
a 1'egard des Chretiens. Mais les discours qu'il met saient. Si Dieu, disaienl ils, ne veut pas el n'a pas
dans la bouche de cet apostat, ainsi que ceux qifil voiilu te mal, pourquoi ifa-t-il pas cree la nature
fail lenir a saint Eliphe au moment de son supplice, Iiiimaine lelle quVllc ne pttt changer et passer du
et quelques autres circonstances de son marlyre bien ati mal ? Pourquoi a-t-il donne un commande-
ne notis paraissent pas bien vraisemblables. ment a Phomnve, s'il tfa pas voulu qtf il le violat,
XVI. De ta votonii de Dieu. De voluntate Dei. puisqifil savait, par sa prescience, qtfil te violeraii T
LVuvrage esl partag6 en 26 chapitres precedes Pourquoi permel-il la naissauce de ceux auxquels il
iPune preface, qui est iine priere par laquelte Pau- eut ete plus avaniageux de ne jamais naitie, ife-
' teur demande a Dieu les lumieres necessaires pour lant point predestiues a Ja vie eternelle? Rupert se
bien trailer Je snjet sur lequel il cntreprend d"6- propose dVciaircir ces dilliculles, mais sans perdre
crire, afin de ne rien dire quc de conforme a la ve- de vuc ce que dit PApbtre sur la profondeur des
rite. B jugemenls de Diett, et sans vculoir les comprendre :
Rnperi y attaquedetix hommes celebres de sontemps, Non tamen immemores vehementissimwexrlamatio-
savoir Giiillaii.i.edeChampeaiix, alors evequede Cba- nis, qua dicit Apostolus, o altitudo ! etc. (Rom. IX.)
lons-sur-Manie, et Ansehne de Laon. Giiillainne Nolre aiiteur remarque d'ahord (c. 6) qtfil ne cou-
ifayaul ete place sur le si6ge de Cb41oi,"iqifen 1115, vient point a un tionime de bien ei sense d'agiler de
Rupert ifa pueomposerson ecrit De la volonte de Dieu pnreilles qtteslions; quc cVst vouloir doniier des
qifapres cetie epoque. Voici ce qui y donna occa- conseils a Dicu et trotiver a redire a ses ouvrages.
sioti. Un des disciples de ces deux fameux mattres, Puis il y fail des reponses, pa» iesquelles on voit
lequel etait dans le monnslere de Rupert, lemoignait qu'il suit sur la maiiere de la gr&ce el de la prciles-
avoir appris dVux que Dicu veut que le mal arrive, tination ce que S. Paul, S. Augtistin et les Peres
ct qifil a voulu qifAilam pechat (192). Cct eleve de en ontenseigne. II ne les cile point, nvais on s'a-
Guillattnveet (PAnselme sontenail cette proposilion percoit aisemenl qifil les avail lus el qtfil et.iil
(c. 1), iion par Paulorite de PEcriture, iniis en leur disciple.
s'appuyant du grand noin de ses mattres, et admet- XVII. De la toute-puissance de Dieu. De omnipo-
tuit une double volonte par rapport au inal, Pune ienlia Dei, uii livre seul divise en 27 chapitres avec
qui Papprouve, 1'autre qui leperinel.Rupertadrcsse tin prologue, oii il rend compie du silence quTI a
la parole a Guillaiime et a Anselme, et leur dit qne, garde pendaiil quelques temps, sur les plaintes di:
s'il avail ete a portee d'avoir un entreticn avec eux, ses adversaires conlre son ecrii De la volonte de
il se serait informe s'it peut etre vrai que des mat- Dieu, et des raisons qui lVngagent a reprendre lit
tres es-arts magistri artium aient enseigne cc qifon jQ plume. Ce livre de la Toute-Puissance de Dieu , esl
leur attribue, en admeltant une division aussi fri- mie suiic el convme l'apologie ou la defense du pre-
vole que celle de deux volontes <hi mal, dnnt Pune ci4ilent. II avait conibaltii dans lc premier, coiinue
1'appronve et l'autre le perniet. Puis il les presse nous Pavons dil, le seiiliment de cerlains theolo-
par cc raisonnement. « Quoi, dit-il, si la volontc du giens, qui prclendaienl qtie Dieu veul le mal, et qu'it
mal esl le genre, et que Ics cspeces contenites sous a voitlu la chnle d'Adatn. Ceux qifil avait r6fules,
ce genrc soient une volonte qui approuve le mal et sVleveient conlre son ouvrage, et, pretendanl de-
tine volonte qtft le permet; la volonte qui permet feiulre ia louie-puissance de Dieu , commc s'il y
sera-l-clle boune , ou sera-t eilc mauvaise? Si.on eut donne aiteinlc, ils faisaient beaucoup valoir ce
la dit mativaise, coniiuent sera- t-elle opposee a la raisoiincinenl. Si, Dieu uc voulanl poiul qite le mnl
volonte qui apprnuve le mal ? Si elle esl honne, se fasse , le mal se fail neanmoiiis , il sVnsuil que
comiiient sera-t-elle nne espece de volonle du Dieu ifest point toul-piiissanl. Car, commenl esi-il
mal (193)? Ensuite il sotitient et prouve (c. 2) toiii-puissanl, s'il ne peut pas empechcr qtte le-
par Pautoritc dc PEcrilurc, que la permission m;il, qifil nc veui pas qui sc fasse, ifarrive? Ru-
de Dieu lfest autre chose que sa patieucc, perl, apres avoir ganle quelqne lemps le silence ,
sa bonte , sa lougiie tolerance. A la vcritc, reprit la plume avccunc nouvelle ardeur, pour coin-
Dieti, cu differanl de punir les peeheiirs, pcrmet bailre Popinion de ses adversaires cl repondre A
en quelque sorte qtte le mal arrive; mais celte per- leurs diflicttltes. Toui son but est donc de faire voir
mission (c. 5, 4) ne peut eire attriliuce a mativaise daiiscel ouvrage, que le mal (uioral), cVst-a-dire
volonte, ou a tine volonte du mal. Au contrairc, :IJ le peehe, ifarrive point par la volonte de Dieu , el
cV.st une bonl6 de Dieu, qui iuvite le peclicnr a la qttc cela ne dcroge en rien ii sa loiilc-puissaace. tl
peuitence. II fait voir (c. 3) quc Dieu ue vcut point emploie , pour prouvcr ce qifil avatice (c. 3), P:iu-
lc mal, quoiqifil le pcrmetle; il explique ile queltc lorile de PEcriiure et ilcs Peres, stirloiil dc saiut
nianieie il faut cnteudrece qui cst ditdans PEcrilnre, Aiiguslin, hoc a palribus sanclis, prwcipueqiteela- ab
que Dicu eudurcit Pbaraon. Totis les homincs, dit- exitnio palre el doclore Augustino, etc. Cauteurcl du
il (c. 4), ont peche dans Adam, lous meritaienl ta hlil les vrais priucipes sur la cause .dn, bien
mori et ifelaieiil dignes (pie des supplices elernels. mal, de ta hoiuie el de la mauvaise volonie. Le pe-
Dieu, par iuieffel desa misericorilelouie graiuile, a clje ou le mal (c. 3, 4, 5, 0) vient de la crcalure ,
panlonue aux tlns el a.puniles aulres parun cffet dti et le bien vicut de Dieu. La creature , liree du
sa juslice. II a loucbe les prcuiiers pour les condiiire neanl, lend par elle-iiieine au neanl, et y reloiube»
a la pcnitciicc, el a eudurci les aiures en ifamollis- Eile sVloigne de Dieuquiesl 1'etre souv.erain, se
* est, el
(192) De vesirisscholishocseqiiidamnostrorumac- (193) Qtiid enim? Si volimlas mali genus
ccpisse faielur ut diceretquia Deus maumdtrivutt, generis hiijus divisivae differcntiae sniit, alia appro-
et quia roliinlutis Dei fuil qtiod Adam pra'varicaltts bans el alia permiltens, h;ec qiiaiu dicit voluntatcni
est. Nnn Scripiurarum aiictoritaiibus, sed vcstri no- permitlcntcm, bona erit an inala? Si mala, quo-
niinis magiiituilitie inniiiliir, iraditaniqiie Itujusmodi modo approbanti malunv opposita? Si boua.,quomodo
(livisionem longa contenlione teslalur: voluntas, species volunlalis mali
iuquit, mali, alia approbnns, alia potmillens.
m DlSSERTATiO HISTORICO-CHRO.NOLOG. 790
lotinie verselle-ineiiie, el lcnit aiusi ,Vcrs le ii6anl. A { riiablenieni bicn pauvre, > tlii-il, « car a peine ai-jte
CVsi la source du mal, de la mauvaise volonte el pu me procurer du papierpour ecrire. >
du pecbe. Eu ttn uioi ht maiivaise volonie vieut de II failensiiiie lc delail ilc ce qifil a eu a essuyer
ce qne la crcalure est tiree du ne.nil, cl la boiine de l;i part de ceux qui preleiidaient que Dieu vCttt le
voloiile qui la porte a Dieu qui l'a creec, 011nu niiiL, el de ce qn'il a fait pour empficher qifils nc
Verhc par qui elle a etc creee , vienl de la grace. renoiivelassenl Pheresie de Florin. Cclle heresie
Lnde ergo illi bonu voluntas.... uude nisi ex dono vel consislail a faire Dieu aiilcurdu mal tnoral, cVst-
ex graliu? a-dire du pecbe. Lcs Colitiens, au coniraire, enr-
II y a ccpcndanl dans ccl ecrit qiiclques cmlroils brassiint 1'aiitre exlretnile, eineignaienl, par mve
qtti paraissenl moins exacts , mais il fant les expli- crreur opposce, quc Dieu ne fait pas le inar pfcysi-
«juer par ceux ou Pauteur p:irle coiiformeinenl aux qun, conlre la parole de tEcriltiie, qtti dit tJestlvs
pi incipes qtfil avait puises dans 1'Eciiture el les Pe- le Seigneur qui fais ta paix, et qui crie le mat: Ego-
ves. CVst inic regle de Pequite naturclle , qifon ne Dominits faciens pacem et creans mahtm (Isa. XLV).
pcul se dispcnser de suivre, surtout a Pcgard tPtiii Ce qifil faut enlendre, ajnule jiidicieuscment notre-
ccrivain quietablii, dans la ptuparl de ses ouvra- aiiicur, nou du mal qtii est cnntraire h la verlir,
ges, et d'une mauiere si clairc , les vcriles que iniiis du nial d'afHiclion ; non malum quod esl vir-
IVglise enscigiie sur la grace el la prcdeslina- luii coiitrnriuin, sed malum affliciionis. Ce nval phy-
liou. sique est la famine, la gucrre, ct les aulres flcaux
Les diseiples des fameux nvaitres que Ritpert que Dieu envoie, selon les lcmoignagcs desprophe-
avail ntlaqiics daus son ouvrage de la voloule dc n; tes, poiirpitnir lespechesdes hotntnes. Apresavoir
Dicu , el qu'il atiaquail encore dans celui-ci, fai- cite, avec cloge, 1'aniorite de saint JerbinO qui, ev-
kaiciil gran I brttil coulre lui, ct le Irailaieiil avec pliquaut ces paroles dTsaie, fneiens \mcem et creans-
mepiis, lui reprocbant (Pavoir voulti faire usage de maluin, sVcartc egalemeiil des deux errettrs oppo-
la d aleclique, quoiquTI ignorat cel art, n'ayaul sees des Florieus el des Coliliens, il eontinue aiusi:
poinl frcquenl6 les ccoles : comme si, dil il, il ify « Le bruit courait que des maltres cclebres, les pltis
avail persomie dans les monaslcres qui eilt de la vivcs lumiercs de loitie la France, qtti altiraient ii
science: Quati ant monatteriis omnino desint qui leurs ecoles, de loutes les provinces, un graml
xrietitium habean'. II cite (c. 22) IVxemple de saiut nombre de disciples, avaient avance cetlc proposi-
Augusiin, qtii avail apptis, sansle secours d'auctin tion siir la volouic de Dieu.et qifils la soutenaic.it
maitre, deschnses qtfon regardait coinme tres-dit- conslainnieiit. Eu consequcncc, ajoule-l-il, quoifjne-
liciles; no.i qifil veuilie se comparer a ce grand jepussedire, nnn seiileiiient on ne iifccoutait pas ,
genie, iuais p iur f.iire voir qu'il tfest pas necessaire, mais on me meprisail conune un inseusc. Mcs ad-
pour acquerir de la sciencc , de chaugcr de pays , vcrsaircs , appuyes de Pautorite de leurs maltres ,
fl de passer les niers. LVspril de Dieit soullle oii ii soutenaiciu opini&irumcnt ce sciiiiineuv, coiiuna
vetit. Noire auteur avoue (c. 23) que pour ce qui s'ils lVusseiil recu d'uii ange descendii du ciel, qifri
rcgardc Parlde la dialectiqtie , il nVn a jamais fail ne fainlrail pas iieaumoins, dil-il, ecouter, non plus
parade; que qii.uid nienie il y serait hahile, il nVu qiiVn loitl autre cliose qui seraii contraire a laverite
ferail poinl usage , 5 moins (|u'il ify fut forcc, lors* (ie PEcrilttre. > Kuperl su plainl sint:iiil tPuii jeune
qif il s'agit de ilefeudrela veritc simplc ilans les com- (f. igiioraul, le relitii des ccolcs, qiti, ayanl pris le
hais qtiVlle est obligee de souienir conire le meii- parti dcs ses adversnires, coinnic pour lavoriser les
songe. clercs conlre unmoiiie, Pnvail accable de rcpron
ltupert a ceitaineinent compose cet ouvrage avant ches ct d'iiijures, laudis que les plus b:\biles avnicnt.
l'an 1117, puisqifil y parle (c. 20) expicssement pour luidescgardseldesmenageinenls.Cesrcproibcs
(PAnselme coinme claut vivant. 11 fait son elogc, le Itii onl lait seulir en liii-meine ccque PEglise dit pais
met an-.lessus de louslesTnaitres quiclaicnlalors en la hoitche dc Job : Mainlenanl je snis un snjet dt
Ftance, et temoigne avoir appris qifil ifapprouvait risie d dei hommes plus jeunesque moi, uttx pires
pas la doctrine qifil comb.it (194). II nous appreutl desqiiels je n'intrais pas voulu donner le soin des
eurore qifAnsclme avail promis de rcpondre a son cliiens qni gardaienl mes troupeaux (Job xxx). Mais
precedent ecril, c'est ii-dire, ii ceUti Dela volonti de il meprisa tous les reproches dc ses adversaircs, ct
Dieu. II estceilain, par Jc prologue du livre de la leur prcsenla, conimcEzechiel, uii froutde diamaiit
Touie-Piiissance licDieii.qucPautettr Paeomposedti plus fort (|ue ia picrrc, et un visage plus fernie que
teiups ilTleiibr.iiid, abbc dc Sainl Laurcnt de Liege, Jeurs visagcs.
srccessenr de tiereiiger. Datisune cspecc de dissertalion qui suit, Rupert
XVIII. Sur quelqnes chapitres de la Regle de saint discttle quatrc textes dc PEcrilure sur Jesqucls
Rcnoit. Ccl ouvrage compos6 par Kupert, a la sVppuyaient ses adversaires, pour defendre letirsen^
iiriere deCunon, e»i partage cn ipiatrc livrcs. Dans liiuent. 11preioml que saint Auguslin a ele enibait
le prcmier, apres avoir ra|>porie ce qui doiina occa- rasse, en voiilaut douner, dansson Encbiriilioii nd-
siou iiCunon de le presser dVcrire SIII-cc.sujet, ce n resse a Latircnt, PexplicaliondecesparolesdeJesus-
qtfil ne fit qifapres un an de sollicilalion, il fiit " Cbrist : Si ces miracles avaienl ili failsdans les villes
fiouapologieconirclcs reprocliesetiesacciisaiionsde de Tyr el de Sidon, il y attrait longtems qu'eiles au-
sesadversaires.lr.coiiinienccparsefiuic Papplicatiou raienl fail pinilence dans le sac et la cendre- (Mnttli.
de ces paroles de PEcrilurc : Que le pauvre purle , xi). Ceque dit Rupertit cesujct uc nous parait ui
on dit: Qui esl celui-ci ? Et, s'il fail un faux pas, on solide, ni assez lespcclueiivenvcis sainl Augtisiin ;
le fait tombertonl a fail (Eccli. xm). Ou Ic traitc de quoiqiiVn sVcarlant de son seiilimeiil, il se compare
la sorte, parce qtPiJ a eiiibrassb lotit jeiiue ia vie a Jelhro, qui doi tia dcs avis tres sagcs a Moise, qui
religieuse, elqtfi! ifa poiitlcouru par le monde, ni ctait plussiiintct pltis sage que ce pretredeMadian.
passe icsmers, pour allerccouter lesfameux maitres. Nolre atitcur fait eustiiie IVnumeration dcsouvra-
Voila, dii-il, ce qui nie rcnd meprisable a leurs ges dans les(|uclsscs adversaires a.vaient cbercbe la
yeux,etce qui leur faii dire : Qui est celui-ci? <Car inatiere de lcurs acciisalions conlre lui. L'n eutr'aii-
ii compose cl parle; il parle et ecrit, lui qui ifa tres, ii qui il avait pr6tc son Traite dcsdivinsofliccs,
jamais vu nos maitrtS el nos docteurs. Je suis ve- lui fii un crime de ces paroles qui se trouvent dam
(194) Non tamen ille, eujus fides et scienlia prae dicendo in hujusmodi ullam sux gloriac inferal ma-
caeteiis bono hactenus cum oilore in Christi Ecclesia culain; ct si quando supcriori libro respoudere
fructificat, Laudunensis Anselnius sua illos auciori- dignnbitur, ul sefacturum promisit, candiiia tiobi*
laie corroborat. Cusloilial iu perpetutim Ittx verita- vcni.it coluuiba.
lis providam pnecluri viri scieiiliamv nc tciuerc quid
791 DE VITA ET SCRIPTIS KUPERTI 792
le chapilre onzicniedu troisieme livre, oit il parlede A autres Apblres, « voulanl par la insinuer, dit-il,
Pollice du qnalrieme dimanche de PAvenl: Invcsti- qifil ne le lui aurait pns donne, si cVrit ete la sub-
ftare enim quis potesl qitomodo corporatur Verbum, stance de son corps et de son sang. > Ruperl erni se
•fuomodosummiis el vivificalor Spiritut inlra utcrum pouvoir dcbarrasser de Pobjeciion tiree de Pauio-
matris anitnalur; quomodo is, qui iniliiim non hubei, rite de saint Augiislin, eii rcpondaiu que les ecrits
el exslilit et concipilnr.' Lc ccnscnr ne |irenanl poinl de ce saint docleur ifetaient pas dans le rang des li-
le scns de ce lexle (tire de saiut Gregoire le Grand, ves canoniqiies, et qifils n'avaienl pas tine auinrite
sur ces paroles de sainl Jean : Miserunt Judai abJe- qtii exigeftt le meme respect que Pon rend a ces li-
rosolymis saeerdoies (Joan. i), elc. qui neiail poiul vres. Maissa reponse fut prise cn mnuvaise part, et
cite) tians lequcl il s'agil uniqiiemenl ilu Verhe qui on lui en (it un crime, comme s'il avaii avance une
esl Espril, el iiultemeiit de la troisieme personne de beresie. Cela monlre jusqifou allait alors le respect
la Trinile, preiendit qitc Ruperl enseignait que le qtt'on avoit pour ce saint docteur. Dans la suite Ru-
Saint Esprit sVsl iiicarnc dans le sein ile laVierge. pert decouvrit que S. Ililaire avait enscignela nieine
II dcclama vivement conlre 1'ouvrage, disanl qifil chose que lui : c'esi-a-dire,que Jesus-Chvisl ifavait
etait heretique el nieritait le feu, ct cela au milieu pas donnc PEucharistie a Judas; ce qni fut ponr lui
(Punelroupe dTgiioratits qui demandaiciii dcja Pccril uiie grande consolation. Quand au scholasiique de
pouren fairejuslice, en lelivraiilaux iiamines. gramie repulation, dont il parle, nous croyons avcc
Ruperl ne dit point qui elait ce censcur, mais le D. Mabillon (196) que cVst Sigefroid, qui, de prieur
porlrail qif il en IVit, le dccouvre asscz. < CVst im de Saini Nicolas-au Bois pres de Laon, ful fait abhe
iiomme, ilii-ii, d'une vie reglee, mais notivellemctu R ] de saint Vincenl dans la ineiiie Ville. Ce que dil de
coitvcrti; d'un grand nom, niais d'une reputalioii su- lui Ruperl, qifil chercbait a avilir la majesledu my.
specte; deja prelat el predicaleur, mais sans avoir stere de PEucharislie, noiis parait un soupcon mal
presquejamaisete soiimis ni disciptc. > II estvisible fondc el une acciis;ilion iujuste. Nousnvons unccrit
queces parolesdesigncnl saiul Norherl. Ruperl at- de Guiberl de Nogent (197), adresse a Sigefroid sons
tribue la conduite qu'il tiiil a snn6gard,eiideclamani ce lilre : Letlre rur le morcenn depain donni d Jitdss
contre iui en pubtic, (193) au lieu de Pavertir chari- el snr la verili du corps de Jistts-Christ. Nous avons
lablemen.t, a une haiue seciete, parce qu'il avait parle ailleurs de cet ccrit, par iequel il parait que le
icinoigne (|ifil ifapprouvait pas qifun jeunehomme, prieurde S liut-Nicobis, cVsl ii-dire, Sigefroid, avait
iiouvclleiiieni conveiti, passal si proinpiemeivtd'tine propose a Pabbe de Nogent qiielqucs dillictiltes sur
vie sectiliere a Pexercice des fouciions du sacerdoce i'Eucharistie, pour apprendre de lui de quelle tna-
etau minisieie de la predicaliou publique; qifil ue niere il fallait les resoudre, inais nou daus le des-
convenait ui a son age, ni a sa viepreccdeute, d'6tre sein de comballre ce nvystere.
jirelal avanl qtic (Pavoir ele soiimis. Quni qu'il cn Eu fiiiissaul le prenvier livre, Ruperl fail euteti-
soil de ce que dil Ruperl, et quoique saint Norbert dre a ses adversaires, que, quoi qti'ils puissenl dire
se soil tronqie en prenanl mal lc sens des paroles de et faire contre lui, ils ne rcussirout pas a 1'enipecher
«et aiitcur, qui etaieni, celles de saint Gregoire le dVcrire.
Grand, nous sommes persuades que sainl Norbcrt Le second livre nVsl qifune explication toute my-
agii en celie occasion par unzele de leligion, elnon siique des chapilres 9, H et 12 de la Regle de-
par iine haine serrete. P saint Denoil, dans lcsquels ce sainl regle 1'oflice dc
Notre auteur se juslifie fort hien contre Paccusa- la niiil pour les Dimatiches. Ce que S. Benoil appelle
tioH(Piieresielormee par ses adversaircs, surceqif il daiis le nenvieiiie chapitre, Ambrosianum, signitie,
avail avance qite les anges onl ete crces des tene- selou Ruperl, Phymnedes matiiies, qui se dit apres
Jnes. « LTniresie, dil-il, consisle a contreiiirePEcri- linvitaioire. On lui a doune ce nom, parceque cVst
turo cn aflirmanl iitielque chose quVlle nie, ou en S. Ambroise qui en a introduit Pusage dans PEglise
niant ce qifelle albrme : > llwresis est contradicere d'Occident.
tancim et canonicw Scriplurw, affirnture uliqitid qitod Le troisieme livre esl intilule, Du service de Pau-
ab illa neyalum est, negare atiquid quod ab illa affir- lel, De ollaris officio. Cauleiir lui a dontic ce liire,
matum esi. Apres avoir doiine cctte deliniliou de parceque, comme saint Uenoit lfa ricn presciit
1'heresie, il defie scs adversaires de lui faire voir diiiis sa Regle stir cette matiere, ct que d'un aiilro
que ce qifil a dit des anges, soit conliaire, en au- cote il recommaiidc Iieaucoup le travail des inaius,
cune facon, a ce qui en est dit dans PEcriturc. Les qiielqiics-uns pretendaiem quc les moiiies ne de-
Peres oni pense differeminctil sur cctte niatiere, vaient point enlrer dans la c-lcricalure, et que pour
conime il le fail voir, et il rapporle assez au long ce vivre coiiformcinent a leur regle, il fallail quTls vc-
«|tte sainl Augiistiu en a ecrit dans Pouziemclivred» cusseiit dii travail de leurs mains. Itupert fail donc
la cite de Diuu. Or, lorsque les Percs, qui soul lou- voir (c 02) que ies inoines peuvenlenircr dans les
jours (Paccord en ce qui coucerne la foi, sonl paita- saints ordrcs; que Pelat de peiiiience qifils onl citi-
giis sur d'aiilrcs poinls en ditterenis sentinienls, brasse volontairement, ne doit point les en exclure,
Ittipert sc croit permis tPembrasser celui qui lui ,. s'ils ifen sont (Pailleurs exclus par les rcglcs ile
parait le plns conforme attx textes de PEcriliire. PEglise; (|tie celaculin esl tres couliirme a leur Re-
CVst ce qifii a fait en preferant le seiilimcnl de gle, dans laquelle sainl Bcnoit ordonne que l'abl>e
saiut Hilaire, ii celui de saint Augustin, parrapport qui veul faire ordotmer prctre ou diacro quelqifini
it Judas. Le premier de ces Peres a cru que Nolre- de ses religieux, cboisisse eelui (jui cst digne d'eu
Seigtieur ne ilouna poinl PEucharislie a ce disciple rcmpiir Jes fonctions : Si qnis abbas sibi presbylernm
perlide; J'autre, au contraire, enseigue qu'il la vel diucoiium ordinari petieril, de suis eiigat qtii di-
recui. gmts sil sacerdolio fitugi. Quant au travail desnraius
Parnvi les adversairesde Rupcrl, il y cnavait tui, prescrit par la Kcgle, nolre auteur vcut qifon remar-
qu'il dil 6tre, quoique nioine, un scliolaslique de que (Pabord que lout ce qni est ordonne p;ir ur.e
grand iioiu et d'une grande reputalion, avec lequel toi, ifcsl pas toujoiirs ordonne coiiimc necessatie .m
il eut une faclicusc contestalion louchant lc corps salul, mais que souveut le legislatcur a un autrc li.il.
et Je sang de Jestis-Chrisl. Ce scliolastique, qtti, it Non enim cuncln qttw prwcepta esse videnlur, proptet
ce queprelend Kuperl, chcrchait a avilir la majeste semeiipsa ttiiiqnam necessaria salti i, jitssu ve!dula
de cemyslere, soiilenail, en s'appuyaiil surPaulorile sttnt, sed propler aliud. Cela suppose, llupert sVppli-
de S. Augtistin, que Jesus-Chrisl avait donne c.esa- quea prouver, par plusieurs lexles de la Reglo de
crcmeut a Judas qui dcvait le traliir, aiusi qifaux saiut Benuit, que ce saint legistateur, en prescrivaul
(195) Mab. annA. LXXIII,n.40, 1. VI, (197) Hisi: litt. I. V.
(ite) Aim. 1. Lxxtu, n. ii, i. VI.
795 DISSEKTATIO IHSTQRICO-CIIRONOLOG. 794
le travait des mains aux moines, ne Pa pas ordonnc Ai nioincs, et qui scmhlaii faire eonsisler la clertc.v
commeiuie chose qui, par.elle-uieine, ftlt neccssaire ture dans Phabit exlerieur, s'il croit que la clerica-
a leur salul, mais seulemeni pour siibvenir a lcurs lure ct 1'elnl moniislique sont teltemeiil opposes,
besoius. Paup«rla(is solatittm illic ttbi res iiecessariw qtfils ne pnisseut s'allier ensemble dans ta m6me
desunt, el pour cviter Poisivete. Aux tcxtes tires de peisontie. Cesl votre esprii, dit-il, qtti VQUS les re-
la Regle, ii ajoute des exemples, en pnrlicnlier celui presente comme lels, a cause dc Paversion que vous
de saint Maur, qui, etant venu en France, re<jnl de avez pottr les moines. Mais hien loin tPetre o.pposes',
la liberalite du roi-cl des princes des terres el des~ ils sonl amis, s'allient cnseinble et se prelcnl uu
rcvenus pour faire subsisler nn grand nomhre de eclat mnlticl, conune le dil saiui Jerbme. An pulas
tnoines. Ce disciple de saint Benoit, eleve par le quod cleriealus et monachulus opposila sint et in eo-
legislateur lui-meme, qui avait lu la regle et en dem timul esse non possint ? Imo lutts iniimus mona-
ronuaissail 1'esprit, sVu serail-il ccartc dans tiit ar- cho slut opposiius, et idio sic aspicis innquam oppo-
ticle si essentiel? Aurait il acceptedcs biens pour sita, at illa socialia sunt el amica, dllerumaue onlalur
faire vivre dcs moincs qui ne pouvMenl se sauver uitero, ttt ail beutus llieronymus.
qtfen vivanl dii iravail de leurs mains? On voit daus cei ecrit qu'il y nvnii encore 1111 au-
En. soulenanl son scniiment, Rupert esl bien trc sttjel de rontestation, savoir : si un chauoine
eioigue de blamer la pauvrele el de favoriscr ou regulier, cVst-i-dire, celui qui dil qifil esl, a Au-
«Pexcuser Poisivetc; mais il croil que le service dc guslin, a droil dVlre invesli du balon pastoral et
Dieu etnnt une occupalion ponr laqucllc on ifesl de poiicr le nom d'abhe. Virttm raiionabitiler, an
point oblige de sorlir de IVnceinie du monastere, j3 absque sufffagio rationis is qui dicit, ego stttn Augu-.
cVst aussi la plus avantngeiise et iiienie la plus slini, paslorali virga investiri et abbas in ecclesia velil
conforine a Pespril de sainn»lienoit. tiominari. Cet usage avail commence de .sTulrotluira
Apres sVlre leiiu sur la defensive, Rupeii devient daits plusieurs cndroils de la France, et bien des
cnsuite I';>ggfessetir,el se plaint de cc qtie ceux atix- gens cn elaienl surpris, nc Voyam point par qticlle
quels il repond dans cel ecril, ont vnttJii, sans au- raison ni pnr quclle atrtorite cela se faisait. Rupcrt
cun inolif raisouiiahlc, se distinguer par la couleur rapporle nne lellre de Frederic, archev6que de Co-
de leur bnbil, en preuanl une coulcur iliffcrenle de logne, h Adalbeii, 6v6qne dc Liege, daiis laquclle il.
celle qifils ont trouvee. Car loules les personnes de desapprouve cet usage nouvcau, novam consuetudi-
ITin ei.de Pantre sexe, qui fmit profession de la vie nem, el ne veitl pas que tes superieurs dcs clercs,
religieuse, sont velues dc noir; « et nous ignorons, quoique rcguliers, solent invesiisdti baton pnsioral,
dii-il, pourqnoi ils ont pris la cotilcur bl.inclie. > coinme les abhes des moines. Cnr, ilit-il, 00 ne lit
Poitt-eire, ajotilel-il, que si nous cussions porte ntvlle parl que saint Augiisiin, dont ils fonl proles-
des habils blaurs, ils en auraicni pris de noirs. sion de suivre la regle, ail ete appele abbe.
Forsitun si nos albis veslibus usi fuissemits, ipsi iinnc cherche ensuile Porigine du baton paslo-
ulerenlur. [Nolrcauieiir dil ici Ruperl
nigris plusieurs cbo- ral, 011de la crosse. II lirc ceile des eveques de Ja
ses tres-sensees, sur la ntauiere de s'hahillcr,»daiis d'Aaron, 011pliitbi de Mojse, el celle des alv-
it fauleviier une sans verge
laquelle singd.iriie qui, plairc bes, dti baton tPEIisce. 11pretend que les hatons des
a Dieu, choquc lcs lioiiiincs^ Au sujct du scamlale anciens, qui faisaicnt paitre lcs Irotipeaux, conniie
qu'on peul prcndre de la condiiilc de quelques inol- .[J Moise, fils adoptifde la fille de Pharaon, et gendre
nes, ce ifest, dil-il, que dans Ie ciel, que les bons* du pietre de Madian, elaienl magniiiques c-t riehe-
se Iroiivent sans aiicim melauge; quelque sainle qtie ment orncs. . -
soil la profession religieuse, il faui se souvenir qtie
ceux qui Peut embrassee soni des hommes, et par Rupcrl tcmoigne qtfil ne sail ce qni a donne oc-
conseqiieiil rapables de fairc dcs faulcs. casion a la couiesiation presente, et sttjei au cha-
Le qiiairieme livre forte ce lilre : De conteniione noine regulier qu'H coinbat, <lese glorilier ainsi el
monachorttmdicentiiim : EgosiimAvguslini; egoBene- de sVlever conlre IVlal monastiqiie. II lui remet'
dicti. Kiipert y blamcel condamne, coiunicconiraircs devaiit les yettx ce que sainl Paul dit tle ln cltarite,
a la charite et a Phuinilile, les coiiiesialious qui et ajoiue que la vraie charile, marchani tonjours
6laienl cnlrc les clercs et ics inoines, donl les tins accompagiiee de Pbumilile, conscrve 1'unite : Vera
disaieut, je stiis a Augtislin; les nutres, je snis a charitas socia semper huiiiililate ineedens servat ttni-
Benoit. < Cesl faire schisme, dil-il, que (Pavoir de tatem. II lul reproche d'avoir dil.en sa presetice, en
semblables conlestalions. Car ou ne disptile pas dc paiiaut i\a moincs, dont il ne paiiait jamais eu
la sorte sans orgneil; on ifesl pas pen cnlle de va- bons tcrmes, surloul des religieux dc Chini, qifit
uile, lorsque, s'ailachanl plutbl ivPtin qifa Pauire; arriverait ii Petal monasliquc, et que le teiiips en
celui qtti faii profession dVire a Augusliii dil a celui elait vcuu, ce qui esl arrive ati royaunie (les Baby-
qui hiit profession d'6lre ii Bcnoit : Atigustin esl lonieiis, elail qui, apres ctre monte au pltis haul degre de
eveque, Benoil est moine : or un eveque est sans gloire, avuirele lonibe; qifainsi 1'ordre monastiqite,
contreiiil plus granl qtfun moine, ainsi mon ordre apres forl eleve, lombcrail, et ferait plaee-
esi au-dessus du vblre. Ces conlestalions se sotii Ij) ii d'aiiires peu consiiicrables, qui nc faisnient quo
cchauffees au point qu'011 en cst vcnu jusqifa dire naitre, ulque httmilibus suborieniibus fieret aliud prin--
qifil ifesi pas permis a tin clcrc de se faire inoine, cipiunt. (IIneparait, par cct avcu ,alors que Tes elianoiitea
et ijifau coutrairc, il est pcruiis de lirer un moine re^uliers preiendaieiit pas 6lre forl 'an-
de son cloitre potir le faire clerc, el qtte ccla est plus ciens). Kupcrt lui ie|)ond qtt'il puuvail faire une
parfail. • Nolre auteur sVleve avcc Jiirce cquire ccs couiparaismi jilns jusie ct moiiis odieuse, en disant
cotilcstalions, il tSche (Pinspirer Pcsprit d'nii'1011et qite de in6me que la liitte, lorsqifelle est arrivee a,
de charite aux ims ct attx anlres, ct lcs exhoiie a se son plus haut point de luHere, cominence aussitbt
i!e!'aire dc. ces ideos dc prceminciice, qtii 11'otit a diniinuer.el parait presqiic. aueantie, mais qifalor*
u'nntre source qne la vaniie. II pronvc, par ia Regle clle reiuui el croil de tioiiveau : 1 Ainsi, lela Saint- sainte
(te saiul Jfenoti, rc^ue dans PEglisc, loaee par saiitl Eglise, el surtotn Pordre spirituel que
Grdgoire-ic-Graiti!, doni il fnil liu grand cloge, qifil Espril a etabli, niais eprouve qiichpiefois (!es cclipses en
dans la suile elle fail de 11011-
csiperiuis a un clerc, it 1111 pieue de se fairc moiiie. qiielqifendroit, et janiais elle ne sera ni dissipee
II explique differcnts passages de saiiit Jciouie, el veanx progres
fait voir qne, s'il esl rx-rmis a 1111 moiiie de devenir tii dolniile : Sic et samla Ecclesin maximeque spiri-
cleic, ce ifesl point en qnisiaut son etat ponr en lualis ordo, quem ordinavil Spirilus snnclns, inlerdunt , sed
embrasser un autre, mais en rcccvaiu Pordre de ta quidem deficil alkubi,.sed i.erum proficit
pretrise ou du diaioual. tl deiiiaiide a tin chanoiiie iiitnquam dissipabiiur,aul deslruelui:
rejcdier, .'qni avait une exireine averson pi>ur les Notre auieur finit cct ecril par le vers suivant, qui
 79K DE VITA ET SCRIPTIS RLPERTl 79ff
rciifcr:ne unc explleation inyslcrieuse de la crosse A ile pieie, cl quc l*onavail beaucoiip de confiancc oir
de Pabb6 : lui. Qiiaut h sa reponse, clle nc pnratl pas hicir
Collige, intienta, itimttla, vaga, morbida, tetita. claire et. bieti precise sur la premi6re partie du cas
Snr la seconde, ildcctafepoRitivement qifit
XIX. Contesiuiion enire unmoiiie et mt c.lerc; par propose.
ne veut rien dVcider, de crainte dc paraitre sVcar-
Rttpcrt, abbideTuy, ouvragedanslequel il faii voir,. lcr ilu senliiiient de sainl Jerome, qtti ail virgincm
qu'il est permis d tin moine dg precher. Cest le iu6iue nonpossesttscilaripostruinam.velcoronaricorruptam.
que celiiiqui se trouvc pnrmi les maniiscrils dePAli- 11pense iieannioins, que si on lui a fail violcnce, ct
bnye de Waissenaw, avcc ces deux lilres diffcrenis: que, s'il n'y n eu aucun consentemenl de sa parl. ou
Rupetti conftictus cum Norberlo : Conflicltis Roberti la consacrer, qnoique saint Jeibnie semble
Coloniensis Abbatis cttm Norbeno (HUGOi. part. II). peul ifadinettre aiicune exception.
L'Annnliste de Pr6monlre qui notts a donne con- Ce sonl la tons les ouvragcs dc Ruperl conteniis
naissancede ces manuscrils.iiotis atir6del'embarras dans la deruiere edition, qui, quoiqiic plus ample
mi nous aurions pu nous trouver sur le sujet de cet que loules celies qni Ponl pr6cedee, ne les renfernn;
«icrit, en rapportani ces premieres paroles : Inique pas neaiiinoins tous. Comme nous avons suivi, eti
agit resisient in fnciem meam. En effel, elles lcveiil rendant coiiqile des ecrits de Rnpcrt, non Pordre
loutcs lcs dilliculles que nnus aurions pu avoir, en des lemps oti Pauteur les a composes, iuais Pordre
neus appren.int que cet ecril ne differe que par lc dans leqticl lc dernier editeur les a publics, noiis
lilnVde celui donl nous avons parlc : Allercatio mo- allons les meltre sous les ycux du lectcur selon l«-ur
'^mrhi ei-eU*icL,<nc Ccstiin-pelildinloguedans lcquel i. rang (1'auiiqiiile; ctnoiis y ajouierons ceuxquiifont
Patilcur introduit nn nioine quj se plaint de ce que poinl encore paru, selon le calalogue quc Papologiste
le e.lcrc hii ferme la boucbe, en ne votilant pobit de Ruperl eu a dresse. •
qutl aiiuoDce la parole de Dieu dans Peglise. Ls
clerc repoml qifun nioine etant moii au iuondepsc Catalogtie des onvrages defAbbi Rupert, imprimit
s:i profession, il ne doil pointparler ni faire eniiii» el non imprintis, selon 1'ordre chronologique.
«fresa voix par la predicaliou. Lc moino retorqitanl I. Ses ecrits avant qu'il fut preire.
cette raison conlre leclcrc, lui dit quTI est egalcmcnt
inort : Que ce que dil sainl Paul, vous iies morts, 1° Une Hymne en vers snphiques k la lonnnge du
et volre vie est cachie en Jisus-Chrisi, s'adrcsse nux Saint Esprit. Flnmittemagno, etc. II la rappoiie luut
clercs comme aux nioiues, et meine a tous les Cbrc- eniicre daus le ilouzieme livre sur sainl Mnlhieit,
tiens. Lc cferc objecle ensuite ati inoine Pautorite de Delagloiredn Filsdefhomme (Pez. Anecd.)\\. p. 25.
sainl Jerdme qui iiii que Poc.cupalinn d'un moitie 2° Aiitie liYiiine en vcrs iamhiqiies sur le ineiiio
doit 6tre dc pteurer et non dVnseigncr. Monuchus sujel. Elle se trouve a la fin du trcizieme livrc sur
non doclorit hnbel officinm,sed plaitgentis. saiiit Mathieu.
Le inoine convieiit qull nVsl poinl pcnnis ii un 3° Livre ile diverses snnlences dc PEcriture; Dc
shiiple nioine dVnseigner, mais iFsontienl que cela diversm Scriplitraritm seitlenliis. D. Gerberon {Aool.
lui est pcrmis lorsqifil est honore du saccrdoce, i. parl.) pense que ccl ecrit, qui esl penlu, ifetait
parcc qtfil est alors clerc et moinc , cl quo par son qifun rccueil de teMes de 1'Ecriline, parce que
orditialion, il a refii la mission pnur aniioncer la Knperl ne s'nppliqua h inierpreter Ics livres sainis
parole de Dieu au pcuple. Saint Jerbme lui-ni6me " qifapres avoir recu la prelrise.
esl IIne grandc preuve qu'il est permis a un moiiie 4° Poeme cn vers heroiques sur l7ncar«alion de
dVnseigner, piiisque, lonle sa vic, il a enseignc et Notre Seigneur.
ccrit, et meriic par la d'6tre mis au noinbre des *>•>De IVtal dti nionaslere de Sainl-Lattrent prcs
cxcclleiits doctetirs. La clericaiure ne cousiste ni de Liege, dcpuis Eracle, 6v6que de celle ville, jus-
dans la sciencc, ni dans la tonsure, ni dans ITiabit, qtfa Olberl, cn cinq livres.
inais dans IVxercicc du ininisierc de Pautel. Ainsi C* Opusctile envers saphiqucs sur le ui6iue sujet.
ie mniiic qui a rc(ti Portlinaiion, pouvant exercer "• Viedesainl Angtisiin.
ce niiuisicre, pcul piVcher, cl on nc peut legiti- 8° Vie dc sairite Odilic. D. Mahillon (M\B. Act.
meineiit lui coutester ce droil : Mihiergo, dH-il, hoc i\% datis ses observalionsprcliminaiics sur la vic de
ipsutn prwdicattdijus deirahere non-poles ebsque in- sniute Oililie, vierge el abbesse de Uainboiirg en
juria. Nous pensous avee D. Gerberon que cel ecrit Alsace, remarqjie que Reyner, nioine de sainl Lau-
cst le ui6me que celui qui se trouvc daus le cata- rent de Liege, dans son traiie des homnies illusircs
logue des ouvragcs de Kupeii par Reyncr seus ce ' de sou nionaslcre,. ailribne a Rupert une Vie de
lilre. : De monacho clericns fnctns, egressns est mo- sainte Odilio viergc, mais il tfa pu ni savoir quelle
nutlerium, et stium errorem allegulionibttsdefensabal esl cetie Odilie. ni ce quVst devenu cet ouvrage.
improbis. II croil neanuioiiis que la,sainle Odilie, dotil Rupert
XX. Lellre deRupcrt a fiverhanl, ahbc de Brun- a ecril la vie, est une de ces vierges qui souffrireut
wyller. Cet abbe, qui avait beaucoup de piete el une **le mariyre a Cologne, donl le monasiere dc Tuy
conscicnce lre»-linioiee, ayanl scrupiile de conlier ifesl pas eloigne.
a ses moines le goiivcrnemcnt desegiises qui depen- Tous ccs ecriis, dout nous ifavons connaissance
daiciil en gr.niil iioinlirc de sonmonastere, coHSiilla que par Reyner, ne sont point parvenus jusqifa
sur ce sujel Kupeii, pour savoir de lui si cela etait noiis, a IVxccption (Pune paiiiede celui De 1'ital dur
convpatible avic l.i profcssion iPun solitaire. L';ible monastere de Sainl-Laurent.
deiiiy lui rcponil, quo cVstla lesujel iPuneaiicienne II. Ses 6crits depuis qu'il fut prfitre.
et lougue querellc eiitrc les ciercs et les inoines; les
premiers pielcnilanl qifun moiuc (tant morl nu V Chant sttr saint Tbibault marlyr, el Goare et
nionile, il ne pcntexerccr le minislere qui consiste Severe, confesseurs.
a prcclier, bapliser, doiincrla communion,absoudre 2° Douze livres Des officet diein», composes en.
les peitiienls. Ceite lcllre ifesl pro|irement qifun 1111; inais Pepitre dedicaioire a Cunon, 6v6que do
abrege ilu dialogue precedent, aiiqucl Rupcrt rcn- Ralishone, ifa ete ecrite au plul6t qifen 1126. Cct
voie celui qtii Pavail consulle. ccril, qne Rupert appellc Iui-ui6me les pr6mices de"
XXI. De lwsionevirginitaiit,el an postil contecrari la lerre quc le Scignetir lui a dounee, aurait dd
eorrupla. Celeirit esl partage cn 17 clrapilres, pre- occuper le premier rangdaiislVdiliondcsesceiivres..
cedes (Pun Prologue. Rupcrt y repond a la consul- D. Bemard Pez dit(.4«erd. dits. Isdg. 1.1. p. 39) avoir
lation d'un moine de Stavelo, dout la lellre cst Irouve parmi les mss. de Pabbaye de Saint-Eniine-
iiiipriniee ii la i6le. II pnail par rclte leltre que rand de Raiisbonne le Traile des divins Ollices de
uolrc abbe etait cn grande icptitation (!e rcicnce cl Riipert. U croit ut6me quc c'esl Porigiual que Pati-
 707 DISSERTATfO HISTORICO-CHRONOLOG. 79$
leur envoya a Ciinon, parce qiPon voil dans la pre- A 5° De la qtorificalton dtneuf fa Triniti, et De la rro-
mi6re page de ce mss. qui est iu-fofio, Peveqiie cession dn S»int Espril, livres, avcc iiue lelir
Cunon ayant a sa droiie Rupert, el a sa gaiiche adre»st'e ati Pape.
- -""* 6° De rincendie de la ville de Tttu.
Elieane, peinls et couronnes de ces deux vers : V Midiiations dela morl, deux livres.
J7i«?dmnorum de fructibttt ofjtctorum . 8» Snr VEcclisiaste, cinq livres.
Voniifici clarum dat munut primiliarum. 9° Vie de saint lliribert, archerique de Colegne.
3* Commenlaire tur Job, dix livres partages en 10° Martyre de sainl Eliphe.
42 chapilres. Nous ne trouvons point dans les ou- 11« Dispute d'un clerc et d'un moine.
vrages dc Ruperl la date precise de celui-ci. (*2* Riponse de Rupert d nne lettte d'Everhard, abbi
4o De la volonii de Dieu. tte sainl Nicotas de Brunwtjlers.
5* De latouie-puissance de Dieu.Cestleiixonyrages 13* Contre quelques religienx, etc. D. Gerberon
onl eic faits apres Par, 1113, et avanl 1120. qui donne cel ouvrage it Rupert, ne nous marquc
6° iHommenlairestur 1'Evangile de tuittl Jean, 14 point s'il Pa vu, soit impriuie, soil manascrit. Nous
livres. Ruperta compos6cet ouvrage apres les deux ne le Irouvons point parmi les imprimes.
prccijdents, et avant ifavoir acheve celui qtii stiit, Par le moyen de ce caiai.)0'ue des otivrages d«
par consequent avant 1117. Jtuperl, on peut corriger, reformer et ajouler ce qui
7* Dela sainte Trinili eldeses ceuvres. Cetouvrage, manque a ceux qui en ont 6t6 donnes par les biblio-
commence vers 1'an 1111, nefiit acbeve par Pauteur graphes, donl aucun n'esl ernct, ni par rapporl au
qifen 1117, parce qu'il fut detourne de son travail Q nombre des productions deelles notre abbe, ni par rap-
par (Pautrcs occiipations, siirtout par la contestation port a 1'ordre ce dans lequel sont placees (198)«
«jifil eut stir la volonie de Dieu avec Anseliue de Mais quoique decatalogue soit plns eiendu et plus
Lann el Guiitauiue de Cbampeanx. exacl qu'aucun ceux qui ont et6 donnes par Rei-
8° Sur CApocnlypse,t\oui& livres dedies aFrederic, uer dans son traite des hommes illusircs du monas-
aniiev6que de Cologne. tere de Saint-Laurent de Liege, par Bellarmin,
9° Sur le Cantiqtte det cantiquet, sept livres. D. Sixte de Sienne, les Ceutiiriateurs de Magdebourg,
Gerberou avoue qifil tfa pu decoiivriraveccertitnde Possevin, etc. il ne contient pas lous les ecrits de
le temps auqiiet Kupert a travaille a cet ouvrage, et Rupert. Dcpuis D. Gerheron, qni nous a fourni celie
qifil ne s'appuie que sur des conjectures pour lui li-le des ecrits de Rupert, oo a fait de nouvelles
donner le rang qu'il lient dans son calalogue. d6convertes, dont nous alldns rendre compte.
10" Snr les six premiert petilt prophites, 17 livres. 1*De vita vere apostolica dialogorum librt quinque.
11" De la ricioire du Verbe de Dien, 13 livres.
12» Snr les six derniers petits prophetes, 17 livres. Ces cinq livres de Dialogues sur la vie vraimen*
III. Ouvragesde Rupert depuis qu'il fut abb6. apostolique, ont ei6 publies par D. Marlenne (.4m/)f.
col. t. IX, p. 96). el D. Durand comme eianl de
1° Sur saint Malhieu, De la gloire du Fitt de Ruperl, a ce qifil leur a paru, auciore, ut videiur,
1'homme, 13 livres. Ruperto. Ltis coiijeclures sur lesquelles s'appiiienl
2° Sur les livres des Rois, Dn glorieux Roi David, Jes edileurs, sont 1* que le monasiere de Graffchat,
15 livres adresses ii Fredcric, arclievbque de Co- _ oii ils les onl trouv6s dans un maniiscrit dVnviron
logne. ^ six cents ans d'aniiqiiiie, esl situe dans le diocese
"
3* Sur la Reglede taint Benoit, 4 livres. de Cologne, el quTls om ensnile vu iin semblable
4« Dialogue. d'ttn Chriiien ~et d'un Juif, 5 livres. manuscrit du ni6me ouvrage dans Pabbaye de Tny ,
Lorsqoe D. Gerberou travaillail a Papologie de lequel est presque le seul qui s'y soit conserve dc
Rupert, il ignorail pour lors que ce dialogue dont tous les 6crils de Rtiperl: 2° Q-e Paulctir de ces
il savail qifil etait Pauleur, se conserv&t maiiuscrit dialogues 6lait voisin de Pabbaye de S. Nicolas de
daus la bihliotheqne de Liessies. Mais D. Gerberon Brunwylers pres de tuy, avec laquelle Ruperl elait
lui-menie Pa decouverl dans la suile et Pa publie a eiroitement lie: 3° Que Rupert a ecrit sur cetie
la fin tles ceuvres de saint Anselme, sous ce litre : maliere, comrte on le voit par la leitre d'Anseline
Annulut teu dialogus Chrisliani et Jtidwi de fidei sa- d'HaveJberg a Pabbe d'Usperg qui avait Iui-rv6me
cramentis, auclore Rnperlo abbate Tuitient^i. 11 est compose un ouvrage sur ce sujet a Poccasion d'un
dedie a un abhe dout le nom ifesl d6signd dans le chanoine regulier qui, par le desir d'une plus gramle
prologue que par la leUre iniiiale R. LVuvrage est perfeclion, avait embrasse la vie monastiqiie. Si ces
partage eu trois livres. LVuieur y fait usage de Ia' conjeclures ne sont point convaincanles, au mnins
grande connaissance qu'il avait de PEcrilure, et en suflisent elles pour piaccr cet ouvrage parmi ceux de
lire ce qu'il met dans ia bouche du Juif pour la de- Rnperi dans la classe des douteux.
fense de sa cause, et dans celle du Chrelien pour Le bul de Pauteiir, coinme le reinarqucnl les edi-
«kiiuontrer que Pancieune Ini ifa plus lieu, que la teurs, est dc fairc voir que les moines sont capable»
nouvelle loi a ete subsiiluee; qtie cctte nouvcllc al- de remplir loules les fonclions de PEglise, ei qtte
liance avait ete amioncee a Abraham avaut meme 5 cVst a tort que les chanoines reguliers, qui a neine
qu'il reciitlacircoueision; que Jacirconcision ifetail elaienl nes dans le onzieme siecle, leur ont declar6
que le sceau de la pronicse faite it Abrahain et de la guerre en preieiidant que Padministralion des
la justice qu'il avail eue par la foi avanl que dVlre sacrements et le goiivernement des cures blaicnt
circoucis; qifAbraham, quoique jiislilie parla foi, iuterdits aux moines el quTls dcvaient 6tre r6legu6s
ifa cte delivre et ifa cu entrce dans le ciel que par dans leur cloltre, qiioiquc par leurs piedications
Jesus-Christ; que Jesus-Cbrist est Ic Messie, ou la ils eussent jusqifalors converti des peuples Ires-
race promise a Abrabani; que la circoncision, les nouibreux et des nations entieres, et goiiverne non-
ceicniouies et les sacrifices de la loi de Moise sonl seulement quelques paroisses, mais m6me la plupart
abolis; qtiTiue loi nouvelle a succede a Pancienne, des dioceses, et rempli souveut avec bonncur le siege
et le sacerdoce selon PoolredeMelchisedech a ceiui de Sainl-Pi-?rre.
d'Aarou, etc. II paraii par le prologue qui esl a la tete de Pou-
(198) Celui de tous les hibliograplies qtii a doniie de Tuy. Serail-ce par 1'cffet de ces prejug6s qifil ,
a liste la plus exacte des evrils dc Kupert.esl Jean- ifaurait poi.it mis dans son calalogue les opusctiles
FiiinQois Foppens, chaiioiue el grand pcifitencier de sttr la Volontc el la Toule-puissance de Dieu? Cette ,
Maliues dans sa Bihliothcque helgique (T. u). Mais omission ifesl point pardonnable a imjiibliograpbe,
cel ecrivair, tres-paiiial et plein de prejuges conlre qui avail snus ses yeux Pedition des ouvrages tle
les incilleurs ecrivains, adople-les accusations in- Ruperi de 1038, oil sont ces bpuscules, et d'auiras» ,
jusles foimees parle cardiiialBsllarmii contte Pahbd encotc nuTI a oiuis.
 W. DE VITA ET SCRIPTIS RUPERTI 800
vrage, que cctte qiiesiion etait alors agiiee avec A omnis poleslas tui officiiconcedittir, ergo cmnis tno-
Iieaiicoup de chalcur de part et d'aulre. Caiiteur nachus presbyler, prwdicure, baplizure debere conctn-
hlame ces conteslalions cl lemoigne ifavoir pris la dititr.
plunie que pour faire coutiailre aux cnfanls dc Dicu Quoique Pautettr combaiie les prcteniions des rhar
le
Satan, qui est au milieti dVux sans qif ils sachetil. rioines regificrs, il cn parle avec hcaucoiip (Pestime,
< Puisqtf il y a paraii vous des jalousies et des dis- il y fait tine comparaison qui leur est fort honorable.
putes, letir dit-il avec saint Paul, tfe3t-il pas vLible de leur vie avec celle des clcrcs de son temps, et dit
que votis 6tes charnels? car il est certnin que lcs que la vie des clercs est aussi eloignee dc cclle des
cufanis de Dieu, coninie freres spirituels, sont pa- chanoines reguliers que le cicl Pest tle la terre, ct
cifiqties. CVst nuo aneienne dispuieenire les moiiies qifil y a enlre Piine ct Paulre une aussi gramle dif-
et les clercs.savoir qui soul !es plus digncs dVxercer ference quVntre la Synngogue des Juifs ct 1'Eglise
le minislere ecclesiastiquc; ei, tandis qtfils disputent cbretienite.
ainsi sur la digniie aposioliqtte, ils sonl depourvus 2° Epistola Iloberti abbntis, qua ratione monacho.
ile la charile aposiolique. Les moines et lcs clercs rum ordo prwcellil ordinem clericorum, ad Liezelinum
6tant a I'6gard de loul le peuple.comme les yeux du Canonicum. Robert, auteur de cette letlre, nVst
' corps, s'iis sont ne avenglcs par Pespril dVrgiieil, de aulre, selon D. Martenne (Thes. anecd. i, p. 285),
quelles lenebres sera-i-il pas euveloppe! > etD. Diirnd, qui Pont donuee au public, quc Kupeit,
Notre autenr, qui avait souveiil ete lemoin de ces" ablic de Tuy. II y traite la niciiie matiere qne daus
dispiiles, « voyani, coimne il e dit, ces deux yenx Pouvrage precedeut. Celte lettre est suivie d'mie
niulades par Porgueil qui les porlail it se preferer rj{ autre adressee a Rupert par un chanoiiic iioiniue
1'tm a 1'auire, a lache comine IIII medecin dVx- Mengoz , qui, en lui rcnvoyant qiielques-iius de ses
poser cette maladie, et a compose cel ecril qu'il leur ouvrages, en faitiin grand eloge. II y paile en par-
presenie comnie un remede pour la giierir. > Ainsi liculier de livres De la vicioire du Verbe de D ou.
ie bul qifil sc propose, est de teriiiiner les disputcs, Ainsi la lettre de Mengoz a Rupert 'ifa pas pas ete
de porter les iuis et les anlres ii s'aimer miituelle- 6c.rite vers Pan 1100, puisque cet ouvraae ifeiait
nient, el de faire conuaitre ptr des preuves clnires point encorc conqiose alors. Celle de Roberl ou
ct evidenles, qui sont ccux qui soi.il plus dignes Rupert a Lici.elin, quc Peditcur suppose aussi ccrite
dVxercer le ininisiere ecclesiaslique. vers le menie lc.uips, cVst a-dire vers 1100, doit
Le dialogue esl entre ie mailre el le disciple. clre posterieuie ii cctle cpoqtic.
Celui-ci iuterroge et Pautre repond. Cepcndant le 3° Rupcrt est auteur dTuic histoire du monastere
disciple y parail souvent aussi bahile que le maitre, de Saint-LaiireiU de Liege, que D. Gerheron a cru
et luj donue meiiie des lecotis. Cauteur ne inoutre qui ifexistait plus. Mais D. Martenne (Ampi. coll. iv,
pas beaucoup decritique, et souvciil il nvaiique de p. 3l)etD. Diirand nous appreanenl qifily en a en-
justcsse dVsprit dans ses raisonnenicnis. Mais il faul core aiijourd'htii quclques resles dans le moiiasterc
lui rendre cette justice qifen d6feii(lant sa cause, il de Sainl-Laureiit. Eu examinant les mauuscrils de
a poitr ses ailversaircs lous les cgards et lotiic la cette ahhaye, ils se sont apercusqiiequelqifun qui
lrioileralion qifon pcut desirer. II y parle digneiiieiit coimaissait peu lc prix de ces momiinents, votilant
dc la religion, et 6lablit de tres-belles maxHiics. II epargner le papier, a racle le manuscrit qui coutc-
veut < qifa Pexemple de Jestis-Clirist, lorsqifil s'a- n, nail Pottvrage de Rtipen, ponr y siibstituerun nbrege
gi.t de la veiite, 011Jaissc plutot tout le monde se des sermous de saint Rernard sur le Cantiqne dcs
scandaliser, que de Pabandouner par sou sileuce. cauliqties; en sorte que de cinq livres, a pciue en
Jesus-Cbrist elant la veril*, cVst le rennnccr que resle-l-il deux, qui sont le ipialrieine et le cin-
de renoiicer la verite. > Exemploergo Domini, si libi quieme. On voit enrore, dit D. Martcnne", dans
termo pro veritute est, dcbes piius in scandulo relia- Ce manuscrit dn douzicme siecle des marques de cet
qnere,quam lacendo reriiatem deserere. Veritasaulem atteuial, par les traces dcs caracleres cffaces.
Chrisiits est. Qui ergo veritalem, quid nifi Chiisimii D. Maiieiine ajonte que,dans 1'hisloirC qifil (!onne
abnegal? dti monnslere de Saint-Laureiit de Licge, se trouve
II eiiseigne que le jeiine par lui-meine et les atis- Pabrege de Pouvrage de Kupeit, ct quc ce qni y est
tdriles que pratiqiieut les moines, ne reudeul pas dit de la fotnlation du cette ahbaye, est lire mot
Hicilleurs ceux qui les pratiipicnt, mais les disposi- pour mot de ses ecrits . qui snhsistaienl encore du
lions iiiterieiircs; puisqifon voit des bypocrites faire t iiips (PAdrien du Bois, moiiie dc S .int-l aureiit, ii
degi'iiiii!csabs;iiieiices,ei(less:iiiitsiiiangei' deioutes 1*1111 des conliniiaieurs de Phistoire. Celle histoire
soiies de viaudes avec actions de graces. II a grand est (Patitaut plus precieuse ct pltis .interessantc
soin (Pinspirer Pliiiinilite aux inoines et nux cha- qu'eUe a 6:6 coutinnee surccssivement par diflcrcnts
nbines reguiiers. II 6le atix uns el atix autres Por- ecrivains, qui onl ecrit de siecle cn sieclc leschoses
gueil ilu proprc meiile, et les rcunil en Jesns-Clirisl donl ils avaienl ete eiix-iii6nies tenioins oculaires.
par le licu de la grace ct pir Pespril diiuinilile. II Nous aurions encore pu parler tts quelques ecrits,
ieur rappclle la dispuiedcs apolres sur laprcseance, j. qui se trouvenl dans les manuscrits de Flaudre,
el 1'iiistriicliou que Notre Seigucur leur donna a ce sous le nom de Robert, et qui.selon les apparences,
siijel. II fait voir par.lVxemple de saint Sebasiien , appariicnnent a Rttpcti; mais ne les ayant point
qtii sous Phabit de soldat souffritte mariyre, ct par vus, notts aimons mieux garder le silence que de
Pexcmple de Jinlas, qui sous cclui d'apb:re trahit liasarder des coiijccturcs.
Noire Seignetir, qne personne ne tloit se glorifier de Parmi les inanuscrits de la bliolheque du Vatican,
Phabit qtfil porte. D. Kernard de Montfaucon en cite un oii Pon
II en.seigne qne les pr6tres recxiivent par Ponli- trouve un ecrit sous ce litre : Rnperti abbatis Sftinu-
nalion le pouvoir dVxercer le miiiist6re, qui con- lus charitutis in Jesum Chrisittm. Ejusdem tibri De
siste a haptiser, preclicr, celehrer lamesse, etc. Et divinis officiisin cutnpendium redacti (Bibl. I. 1).
il ajoute que si les moines, qui sont cJeves au
sacerdoce, ifavaient pas le pouvoir dVxercer ces, §. III. — Ecrits faussemenl altribuis o Ritperl.
ni6ines fonctions, iis ne seraient qtte des deini-pre- Les Theologiens de Louvain (App. I. IX), dnns
ircs. Ergo compoes sui sacerdolulis ofliciiprobantur, leur edilion de saint Augustin, ont allribiie a Rupert
quicmque presbyteii ordinantur. Est auletn plenumi un traile Sur 1'anlechrist, qui ifest ui de lui ni de
offtcium tacerdoiatis ministefii, baptizare, prwdicare sainl .Augnstin, ni d'Alcuiu, ni de Rabnn-Maur,
et his timilia, el missas canere. Si igilur hoc non ticetI mais. d'AdsoH, abbe de Montier-en Der, comiiie D.
monachit qui ordinantur, crgg nou pleni presbytcri,, Ri-vet l'a prouve dans le sixieme voltime de ITlis-
sed semipresbtjleri Quia auiem esl impossibile noni loire lillefaire- Dans le Dictiomiaire de Moreri de
ordinari qui oriinantur, huic autem qui ordinatiir, , Pedition de 1712, il est dil que le principat ouvrayi
801 DISSERTATIO HISTORtCO-CHRONOLOG. 801
de Tltiotogie de Rupert esl son tritite Des sacrements. A Cologne, de Pan 1540; en deux vol. in foi, par Ar-
II faiii que cet auteur ifail jamais vn lcs ouvrages noiibl Birckiuaii.
de Ruperl, car ce pretendti traiteDes sacreineius ne EII 1577, les beriliers iPAfnould Birckman re-
se irouve dans auctiiie des editions dcs ecrils de ciieillirenl lotil ce qtfils pitreni des ouvrnges (k
cel abbe. Le catalogue que nous avons donne, sulfit Rupert, h!s revirent avec soinet les publiereut tr
pour faire connailre au lecleiir lcs autres ouvrages '- 5 vol. in-Iol. Ceiieediiion •
faite a Cologne, renferKi
ijue l'on a faussemeiU atlribues a-1'abbe de Tuy, ei savoir plitsienrs eeriis qtti ifavaient point encofe p.ifti,
nous disjiense dVn faire une plus aniple discussion. la Vie de sainl Heriberl, ar>:bcv6que de Co<
Les extrniis quc uous avous faits et lcs details. logne, le livre De rincendie de Tuy, les deux livrei
dans lesquels nous somnies entres, en rendanl compte Dc la mediialioii de la mort.
de ses otivrages, nous dispenseiii pareillemenl d'ex- -, Arnottld Mylius, ayant acqtiis 1'imprimcrie df
poser sa doctrine et ses seiitiitieiils, e.t dVu fure Birckniati, pubtaa a Cologue Pan 1002, en deux vo-
' tuiiies iii-fot iine edition nouvelle, dans Jaquclle II
l'apologie. .
Nous ajouterons sculement qu'on ne voit dans doiiua un meilleur ordrc aux onvrages de Rupeit.
aiicun ecrivain de ce siecle niitant dVrudition quc el y ajouta les acles tlu mariyre de sainl Eliphe,
tiaiis Rupert. II ciie dans scs ouvrages, non-seule- avec unc table des iinUiercs, qui est tres-ample, ei
inciii les Peres el les ecrivains ecclesiasliijues, ilans iine-autre de lcxles, que Patileur a tires de PEcri-
lesquels il parait qu'il elait tres-verse , mais encore lure sainlc. LViiiteur (Arnoiihl Mylius) adrcsse
les auteurs profaues, taut Grecs que Romuins, tant ccite ediiionii D. Gerard Foeller, nhbc de Tuy, pai
philosophes et hisloriens que poetes. JJ faiit qtie la g une tres-bejle lellre, oii il sVlend parliculicrcmcuU
iublioiheque de sou niotiastere ait eie tres-ricbe. sur Pautorite des Peres; et fail voir que cVsl dans
OII peut remarquer qu'il cile Trogue Pompee plu- Jeurs ecrils que 1'Eglise a Hitijours cherche ei
sieurs fois dans son ouvrage De la vicloire du Verbe trotive ties annes pour defendre sa doclrine e1
de Dieu, sans jamais faire ineution de Juslin, 1'abre- confotidrc les lieretiqucs.
viatcur de cct Jiisiorien. Seraii-ce que de son lemps Ilerman Mylius, imprimenr a Mayence, reuii"
cette kistoire aurail encore existe en sou cnlier? sous prcsse fes ouvrages de Pabbe de Tuy, et y ei<
Pour ce qui est de la seieuce dcs Ecriturcs, uous ajouia plusiettrs qui u elaienl poiiil dans les edilions
ifcn parlous pas; on voil assez par les ouvrages quTI precedeiiies, savoir les deux opuscules De fa vc-
a composes sur presque tous les livres sainls, com- Jouie et Dcta toiiie-puissance de DICII,qui veuaient
bieti il les avait emdies- Ces oracles du Saini-Espril dVire iin|iiiines a Nuremberg ; les quatrc livres
lui elaienl si fainibers, par la meditaiiou prolonde tSur (pielques chapitres de la Regle de saint Benoit,
quTl en avait faite, qtfoutreqifii les cite cmiiinuel- les Coitimenlaires sur 1'Ecclesiaste, sur le livrc t!«-
Jeiiieiit, il en cmploie souvenl les paroles saus les Job, De twsione viryinitaiis, la Coiueslaiion dit
citer. clerc-et du moine, la Letlre a Pabbe de Brun
idilions de ses wyler. Celle edilion parul e:i deux volumes,
§. IV.—Differenles Ouvrages. ...Pau^looi,- •.->-.-
. . Chafl|s Ciiasiclain^ Voyanl qttc les ouvrages tk
Quoique le tardinal Bellarmiii (Scripl.ecd.,r). 302) lliqieii etaient fort recherches, et qtfil ifetai 1
aussi peu exacl dans le dcnoinbreincnt qu'il fait des point facile d 'en faire venir tPAllemagne, a caust
ecriis de Rupeii, que pen eqiiiiahle dans le juge- f, de la guerre, pensa a en fairc une nouvelle edilion.
iiient quTl eu porte, ail avance qtfils sont res- Ce quTI execula en (038. Elle est dediee aux Peres
les environ 4U0 ans dans Pobscurite el Poubli, il est . de la congregation de Cluiii.et de Saiiit-Maur, donl
certiiiii qifils ont loujours etc Ires-eslinies, du lenqis le sriperieur genernl,
el sa mort, et en a fail tni \ Gregoire Tarrisse) avaii
de.Pauteur apres qifori fourni a Peiiitcur IIII exemplaire des ouvrages d€
grand nomhre dV.litions, donl pltisieurs avaienl
Bellarmin de la sorte. Rupeii de 1'editiou de Mayence, sur laquelle a ei<3
paru lorsque parlait faite celle deParis.
Cochlee, ce celebre defenseur de la foi de PEglise, . Ledocteur Grancolas, dans sa critique abr6gee
sur le iuystcre de PEiicharistie conlre les nouvelles des ouvrages des auleurs ecclesiastiques (l. n),
beresies, est le premier qtii ail publie les ottvrages apres- avoir iiuiique les editions suivantes des
de Rupeii sur differenls manuscrils des bibliolhe- ouvrages de Ruperi, a Cologne en 1S53, enlSOG, eu
ques (PAIIemagne, en 1326. Dans une epUre dcdi- 1377, en 1598f en 1002, ajoute : « Et la plus cor-
catoire a llenri, ablie de Tuy,qui lui avait fourni des recie aetefaite a Paris en deux lomes en 1633,
lnauuscriis, Cochlee appelle Kupeii Pornemenl de par lessoinsde D. Gerheron pour lors Benediclin.i
rAUeinagne, il.le qualilie de docteur vcrilablemenl D. Gerberon est 116cn 1628 ; comment aurait-il
solidc, dTllusire scolastique, qui peut 6tre compare ptt en 1038 tloiiner iinc ediiion des oauvres de Ru-
avec justice dans ses explications de PEcriture atix pert ? Ce trait ne dotine jias tine grande idde des
anciens lant Grecs que Laiins. II ne crainl point de lumieres el de Phabilelc d'un boinine qui sVrige
diteque pcrsoiine n'a rcrit plus exacieinent, ni pltis en criliquedes ouvrages des auteursecclesiastiqucs.
ciairemeni sur Pevangile de.-aint Jeau et sur PApoca- V Quoique le meme critique assure que Pedition des
Iypse; qu'il en examiuecbaqueinot; qifil explique et reuvres de Rupert faile^ Paris esl la plus correcte,
:ip;>uietoul ce qifil dilpardcs passagesdePLcriture; noiis pouvonsdire hardiment qifella fourmille d«
qifony ironve de tresbeaux eudroitsde saint Chry- faules, meme des plus grossieres. A peitie lroiive-l--
sosiome, de saini Cyrille, de saiul Auguslin; qifii on deux phrases de suile dont la punciualion soit
ne se borne pas seulemenl a remlre son lectcur - cxacle, ct dans lcsquell.s il n'y ail quelque niot
plus instruil et plus.eclaire pour en faire un docteur, aJlcre.. ...".
iuais quTi s'ailache a le form. r a iiue vic puic et Ouireles ediiions generalcs des ouvrages de
Siiiuie, a lVmbraser de 1'amour dc Dieii,, it lui ins- Rupert, si toutefois on peut leur donner ce litrc,
piref la picte, Phuiuiliie, la soiiiiiissioit a PEglisc,,la n'y en ayani aucuiie qui les conlienne tous.il y en
respecL pourles superieurs. Vo.ila Je jugemeiil que a iin graud noiubre de.par.iculteres, la plupan d«-
Coclilce porlait des ecriis de Kuperl. II etait, - ses ecriis ayant ete imprimes separenient, en dif •
coiiime l'on voit, bien eloigne de les croire infectes ferenis endroils, a Cologne, it Auvers, a Loiivain, i
dcs erreurs de VViclef^Lulhef et Calvin, sur l'EuT Mayence, aParis, ete. Toutesces eitilions sontsi defec-.•
cbaristie. Attssi se pressa l il de les donuer au pu- tucuses, qtfilserait bien it souhailer qtfon travaill4i'
hlic, et ce fut par ses soius qifils pariircut pouiia a cn doimer iine b>i\me(Jou nal des sav. sept. I7ST
premiere fois it Cologne, cJicz Franfois Rirckman ct pag. 028,029). Uniinprimeurde Venise (Michel Pleu-:
Aruould son frere en 1526,1327,1528. Le P Lelong - nicb,) en forma le dessein il y a quelques nnnees
cite une eJition de tous les ottvrages de Rupert a et publia uii programuie adresse aux theologiens
803 HERMANN!EX JUDjEO CHRISTIANI 80«
oii il leur fail parl de la resoluiion ou il cst d'iuv-^ paru jusquVi. iNons ignorons si cet impriuieur
priiner la collection des ouvrngcs de Rnpeii, et travaille a execuler son dessein. (199)
promel de douner desecrits qui tfoiii noiut cncore
(199) Cette 6dition a pnru a Venise cn 1749. EDIT.

ASNO VJOMlNlMCXXX1V

HERMANNUS

EX JUDJEO CIIRISTIANUS

NOTITIA HISTORICA

(FACRICBiblioiheca medite aiufimw lalinilatis, lib. VIII, pag. 238)

Hcrmanntis Coloniensis, Jndas qnondam dictus, genere Israelita, tribu Levita, ex Jndseo Christianiis,
colloquiis Ruperti, abbalis ab anno 1124 Tuiliensis, Eckebeiiiqtte, episcopi ah anno 1127 Monasleriensis,
aliorumque clcricoriini sermonibus permolus, atque addticio eiiatn ad Chrisiianos fraire sno, canonicus
Cappenhergensis ord. Pr;emonslr. in Weslphalia scripsit Opusculum de convertionetua ad Henricum, quent
mndo liliuin, modo fratrem charissimiim appellat. Hoc ex codice bibliolh. Paulinse Lipsiensis, in quo
Ilierouymi in Isaiam commentariis junciiim erat, vulgavit I). Joannes Benedictus Carpzovius o fMdopiwr
ad calcem Puyionit fidei Kaymumli Marlini, observationibus Josephi de Voisin illustrati. Lips. 1687. fol

HERMANNI JUDJBI

OPUSCULUM

DE SUA CONVERSIONE.

(Ex nianuscripto hibliothecx Pautinoe Academia: Lipsiensis edidit Carpzovius ad calccm Pugionit fidei
Raymundi Marlini, Lipsue, 1087 fol.)

EPISTOLA NUNCUPATORIA.
\'iro pluriinum reverendo et clarissimo domino Theophilo SPIZELIO,Auguslano, ecclesise ad D. Jacobi
in Patiia orlhodoxte p.islori.vigilantissimo, tlieologo et polyhistori celeberrimo, amico, compalri el in
Chrisio fratri honoraiissiino, S. P. D. Jo. Uenedictus CAHPZOV, D.
Cum ad ediiionem Rayunmdsei Pugionis pridem aniino conceplam, superiore demum anno ad finem
decurrcnte, mantis admoverem, venil in nieniem, (Spizeli optime, summuin beataj memoria; theologiim,
Marliuum Gejerum, atliiiem meiim, sexenuio anlequam Parisiis primuiu impriiueretur, in Dissertalione
inaugtirali, e Isaias vaticinio de Messiav mortc, sepnltiira et rcsurrectione ad venlilandum proposita
tooiniisse, asservari in bibliolbeca Academiic noslne Paulina ejus exemplar, quod lunc aliud quani
iiianusciipliim esse non polerat. Ad menibranas igilur perquirendas lustrandasque pergo, sed elsi
(liligcniissiine omiies meritissimus de re lilteraiia bibliothecarius noster, Joacbiinus Fellerns, collcga
hdiioratissimus excussit, peculiari quoque calalogo publieae luci exposiio recensiias, Raymuiidiiin lamen
offendil uullibi, ul, nisi inemoria forte virum bealissimum felellil, facile crediderim defraudalam hoc
Uicsauro bibliothecam fuisse, et catalogo et ordine el cura vigilantiori ante havc terapora destiliilam.
Inlcrea dum Rayiivuniluin frustra qmcro, Hieronymi in lsaiam Comnieiilarios in menibrana scriplos
soleiiissiinus biblioihecarius hoc nomiiic comnieiiilal, quod proselyli cujusdani dc sua e Judaismo ad
ChrisUiin conversione opiisctiliim, cleganli quidem charactere, sed anliqua maiiti exaratum siniiil exhi-
lieani, ipsunique codiceiu, sane pretiosissimum, ut paulo curatius versem, doniuin niiuit. Non iiieiniueiaiu
Herinaniiiini illiiut, hoc eiiitu auctori noinen ascripiiim exstat, uliibi apud scriptores nominari, etiam illos,
qui de Jiidajis ad Chrisliaitam religionem couversis ex instituio disseriml, lantuin abesl ttt opiiscubim
iinquain inipressum viderim, quod ei consimililer proesentes amici coram, etalii per liiieras consulti nega-
banl. Quttre non oinncin prorsus operani me pcrdiiurum existimavi, si lot annos calenis vinctiiiu liberarem,
ut Rayiiiuiidiim Lipsia; jam prodeiiiiiem pedisseqni loco comitareliir, elsi illtim sclate savculum intcgrmn
cuindimidio amcveiiil, adeoquc ab autiquilaie saliem, si non aliuude, diguus qui comnieiidetur. Ita eniui
 805 OPUSCULUM DE SUA CO.NVERSIONE. 806
ipse nermanntts snam prodit acl.ilem, diim sibi niatis anno decimo lerlio in sonimis-occurrisse iinpera-
tnrem Henricuin, Lolharii antecessorem, eo adhuc lempore impcrii giihernacula lcncnlem comnvemorat.
Mortuus aiiiem esl Henricus itle imperntor bujus nominis qnintiis nnnoChristi MCXXV. Prseierea monasterii
Tuitiensis abbaiem Rohcrtiim laudal, < viriini, i utait,« siiblilcm ingenio, discrlum eloquio, el lam divi-
naruiH quam hiiinanaruni lillerariim pcritissiinum, » ciim quo de religione disceptaril; quein non alium
esse res ipsa loquilur, quam Rupcriiim illum, scriptis in Genesin, in librmn Joh, inCanliciim canlicomni,
in mineres Prophetas, in Mallha-i et Jonnnis evangclia, in Apocalypsin coinnieniariis, uiullisqiie aliis pra>-
claris ingenii monumenlis celebrem, biennio ante Lolhariuui imperatorein, auno salulis recuperaiae 1135
vitu funcium. Fuit ergo Hermamius mellilliio dociori Bernliardo inler divos posiea relalo, abbati Clarc-
vnllensi coavlaneus, nosque adeo in hoc opuseulo de qiiibusdam sevi illius umi conlemnendis rcbus, imo
el de nonnullis doclriiiarum momenlis, prxler conversionis sua; historiam, certiores facit, nl nondnni sit
ciir laboris Iuic impensi mcpoeniteat. Qiiaiiquam molestias tantuni non omnes a me avcrtit auditoruni nnn
poslrcinus, M. Chrisliatiiis Feusteliiis, ab ingenio et iudtistria bonis omnibus coniiiieiulandus juvenis, qui
cuiii e Chrisliaui Daumii, viri clarissimi, disciplina ad nos veneril his lilteiis probe cultus, e memhraua
in chaiiam iraiisfusiim opiuione citius lotiim exhihnit opiisculiini, eoque effecit, ul nullo propemoduni
labore meo, Pugioni accedat. Quod uti non erat dissimiilaiuium , ila vereor nc segre feras, amicissime
Spizeli, qnod celeberrimum luuni noiiien istis chartis praqionam, quasi lihrum consecraluitis, queniTicc
ipse scripserim, et cujus in luceni einissio vigiliis non mullis mibi constet. Nonilum memoria excidit
quanto me houorc ante hos scpiem el viginli annos alfeceris, cuni eximitim de re Sinensium Jitteraria
commeutariiim tiiiiin, luccniam iinn miniis qiiam demorsos ungiics sapietilem, qtteni Liigiuiii Balavoruin
in puhliciim profercbas, ciiin erudilorum hominiim plaiisu exceplum, uni inihi (.'eilicatuni velles. Inde al»
eo lempore de niontimento qiiodam reciproci amoris semper ctgiiavi, sed quando paria farere non liciiit
liacienus, ad plures hanc professoriam iiiutui affeclus noslri labulam delulum iri judicabam, si ad famige-
rahilem Rayiiiundi Jibruiu, qiiem el ipsum olim luis sumpiihus Parisiis allaltim luie liberalitati debeo,
opusculo liuic a silu et squalore vindicato, ciijusmoiii antiquilalum lc el ainatoreni el scrulalorcm novi,
pr.cmissa afiigeretur, quam si sterilis agelli frucluin proprium obliilissem. CaUeriiinlileliier llerniaiinuni,
qualem in niembrana accepiiiius dcliiieatuin, reddimus, adjectis solum inler uncos eiiienilalioiiibus et
-conjecturis; siiniinaiia cui(|iie iiarralioni pruunissa aucloris ipsiiis essc, neino nou aniinailveiiet. Vale.
Scribebam Lipsi;e, pridie Kalendas Aprilis, anno reparat:e salulis 1087.

EPISTOLA HERMANNI.

Cliarissimo lilio Heinrico, Hcrniannus, Dei gralia id qtiod est, sinceram in Cliristo dilcctionem. Solent
plerique religiosi lam viri quam feminse a me sciscilari qualiler de Judaismo ad Cbristigraiiani conversus
sim, vel si quae inter ipsa conversionis mea3 primordia maligui hostis tenlaiiieiita perlulerim. Siciil el
nuper, le praesente, quarumdam sacrae convcrsalionis feminariim dcvota petiiione coacius siiin omneiu
ejusseriem replicare. Non eiiiiu ea facilitate convcrsus suin, qua mulios ssepe iufidcles, sive Jiuhcos sive
paganos, ad fldem calholicam rcpentina et inopinata muiatione converli videmus, ut quos heri perfulos
dblebamus, hodie fideles et noslros in gralia Christi factos cohseredes gnudeamus. At vero niea convcrsio,
gravissiinis in ejus primordio crebiescenlibus tenlaliomun procellis, multisqiie, se ei opponeute antiquo
hoste, insidiis, el longa protelala flucluatione, et maximis landem laboribus efTecluiesi uiancipala. Unde
et piis auribus tanlo ad audiendum est dcleclabilis, quanto ex bac ipsa eUeclus stii diuicullaie exslil t mira •
bilis. Proinde mullorum devotione accciisus, ct lua pniissimum, fra.ter charissinve, pia exhorlatione ani-
matiis, digiuim duxi hanc litteris mandarc, et per eam inavsiimabilem gratiam ejus, qui me de lenebris
vocavil in admirabilc lumen suum, tain fuluri qiiam prxseutis a:vi lidelibus, ad perenneni ipsius lauJeui
et gloriam fideiiter annunliare.
Explicil eptsiola.

In nomine Domini
INCIPIT

BONiE MEMORIiE FRATRIS HERMANNI

JDDJEI
QC0NDAM

DE SUA CONVERSIONE OPUSCULUM.

CAP.I. — De vhione qitam vidit adhnc puer. A Levila, ex patre David ct inatre Scphora, in Colo-
Igitur egopeccalor et indiguus sacerdos, llcrman- nicnsi metropoli oriundus, cuin adhuc jtidaicse inli-
nus, Judas qnondam diclus, genere Israelita, tribu delilatis nexibus lenerer irretilus, proveutura milil
807 IIERMANNI EX JUD.EO CHRISTIANI 888
Detis graths stiae benelicin jiiciinilissinvo hujusce- A } tans fi.iein. Quo aguiio, parentes el amici mei dura
modi visionis tlcmonslravil praisagio. Tcrlio dccimo iiio satis invcclioue objurganl, nimiitm me ncgligen-
«ctalis nieae anuo vidi per somniiim, tanqnam Ro* lem dicciitcs. (pioil sine vadimouio pecuniam cui-
inanus iinperalor Ilcnricus, qui, gloriosi rcgis Lo- quam.el iiiaximc boiiiini in muliisfrcqueiilerocciipa-
tharii anlecessor, leniporc Klo regnahal, pr.Tpoien- tionibus (listento, accommodare pra-sumpserim, cuin
lem qiiemdam haberel principem, quo subiianea etiani noiis ima Judaeorum consueludiue duplo ma-
nvorte defuncto, omncs illius ipsc possiderit faculia- joris pretii pigiius exegisse debuerim. llaque eoruni
les. Ad me ilaque, ul vidcbatur, idcm rcx vcniens, consiliiim fuit ul ad iiieinoratiiiu nie conferens
nivei candorfs mineque corpulcntitc cqutim oblulit, prassuleni, tamditi ei adlixrcrem, donec universuui
cinguliimque ex atiro siiniina opcrosilate eontcxto dchiluni ah eo reciperem. Tiincnles aulein ne, quod
cuni sericco iu ipso dcpendenlc marsupio, i:i quo eveuit, Christianis commanens eorum inslinciu ab
septcm gravissimav monelav numnvi habebaiitur \n- avmulatione paterna; traditionis averlerer, grnndav-
clusi. Qiiibus omnibns mihi traililis, < Scilo, ait, viim quemdaiii Judamin Baruch nomine, mcrcede
quod dtices et principes mei gravitcr pro collalo tibi coiidiicunt, et <;jiisme pedagogio solerti cura com-
a nve beneficio iniliguanltir; allamen libi miillo milliiul. Parciiuim itaque et amiiorum meoiiim
inajora his adjictain, oninemqiie libi principis htijiis B
t acquicscens cousilio, Monasteritim petii, quae vide-
dcfiincti daho hxredilntcm perpeluo jure possiden- licct ci/ilas episcopattis illius sedes esl, ubi invento
dani. > Tum ego, rcgali munificeuliie debitas rcpen- episcopo dcbiluin repeto, dicens non me, nisi eo
dens gratias, nobili illo balteo accingor, asccnso- recepto, parentes audcre revisere- Qui ad pra'scii<,
(jiie equo ct regio junclus latcri, nd suiiin usque unde reddcrcl, non 'aabens, viginli ferine seplima-
paLiliuiii ilhini prosequor. Ubi eutn splcmlide cuin nis me secum detinuit. ln quo temporis spatio ciim
amicis suis cpulanlcm proximus r-qo, velut amicis- siepius, ui solebal, commissis suis ovibus pabulum
si.nuis ejus, accuiiibo, cl ex cadem sccum sculella vcrbi Dei honus ille pastor administraret, cgo amica
olus ex niiiliigenis lierbis radicihusqiii* confccium ailolesceutibus curiosilate illerti.s, earmndeni nte
iiianduco. In liujiis ilnque visionis jucunditate evigi- ovium gregi admiscui, temeraria quidcm piassr.m-
lans, licet pucr essem, non lainen levitate puerili plionc, quippc qui ob erroris fceditalem in lucdorum
ca qunc tam insolita videram, inania esse juuicavi, adhuc potius qiiam ovium numero dignus eram
sed magnum aliquid ralus coruin milii porlendi prx- compiilari. Ibi itaqne atidiebam scribam indoctum
s.igib, ad qtiemdamcognaiiim nveum, Isaac noinine, [tlocium] in regno coelorum, de iliesauro suo nova
,ri'ngnas lunc apud Judseos viruui auciorilatis mc _ el velera proferentem, el Velus scilicel Tesla-
.•oiituii, relatumque ci pcr ordincm somniiim, ul incntiim ad Novum rcferendo, el Novum ex Veteri
niilii, qncmodo nosscl, interpretarelur, oravi. Qui, idonea satis ratione approbando. Legalium qtinque
c.i sola quoe carnis sunt sapiens, quamdam niihi mandalortim qusedam, irt sunl : Non mcechuberis,
secumlum carliis felicitatcin dictavil conjecturam, Nen furlum facies, Non fnlsitm testimonum dicet,
pcr eqiiiim inaguum et cnndiduin siguificari dicciis Honora pairem et matrem (Exod. xx), ad solam lit-
ipiod iiohilem ac speciosam uxorem sortiturus, pcr ter;e superflciem lcnenda esse docebat; quredam
iiummos marsupio iuclusos, quod inultas divilias ' aiiteni, qualia suiit : Non arabis in bove sitnt.l el
habilurus, pVr ceicbratum cum impcralore convi- asino (Deut. xxn), et Noncoqnes hwdum intacte matrii
vitiin, quod pluriimim lionorahilis inter Jiulicos sitw (Exod. xxni), stipervacua asserens, quaiiluui
csseni ftiturus. Sed hanc visionem nvulio post evi- ad lilleram, ad sensus allegoricos pulcberrima ni-
dctitius tlivina iu me gratia spirilualihns benehciis hilominus ralione transferebat, tali in bac discrelione
a.Iimplevil, sic.nl el cjusdcm poslmodum visionis ulens cxemplo, ul sciliccl Judais, lanquain britlts
interprctalio imlicavii, ct rci ipsius cfTecluscoinpro- quibttsdam jumentis, sola in iiis lillera, velul palea,
iiavil. Nunc aiilem conversionis mex occasio quale conlentis, Chrisiiani ut homiues ratione utentes,
sii sotiita cxordium pcr ordinem explicabo. 0| spirituali intelligcniia, velut dulcissima paleae me-
CAP. II. — Qua primo occasiane Chiistiaiiis cdliwse- diilla, rcficereniur. Ego attlem episcoptim ha;c et
rit, et eorum consortio qnuntum profecerit. liujusmodi in populo dcclamanlcm, lanio avidius
Scptimo igitur posl hoc anno Magiintiam ctun va- ac deleclabilius audieham, quanlo et ca qusc de
riis' incrciiiorum coinuierciis negotiaturus adveni. Vcteris Instrumenti nieinorabat historiis, saepe iu
Siiiuidcm omnes Juda3i ucgoiiationi inservitint. Iirat hchraicis lecla codicibus mcmoritcr relineham.
ilii eo lempore gloriosus rcx Lotharius secum ha- Sciens eliam animalia non rtiminanlia a lcgc iuter
bcns vencrabilem ac toiius consilii virum Ekebcr- immunda rcptitari (Levit. xt), quxciinquc mihi cx
1tini, Monaslerieiisis ecclesise antisiitcm. Qui cum Sllius pncdicalione audila placuerant, in venlrem
ibidem, detinente eum rege, circa regni negotia meiiioria; sxpius mecuni ruiuinanda transniisi.
occupalo, ttlira proposilum sittim moralus fuissct, Chrisiianis autem ea qine dicebantur me altcntis-
cxhausia sislarciis [marsupio] pecunia, aigcnluiii a simc audienlem maguo ciinv stupore lntueniibus,
nie tnutnari necessitate compulsus esl. Nuilunvla- et num mihi sermo episcopalis placirissetsciscitan-
•nien ab eo, quod Judxoruat uios exigebat, vadmio- libus, partim miiius, partiin plus placere respond.i.
nium acccpi, preliosum licet pignus lanli viri rcpti- Al illi curiositali mcai congiv.tulanies, siiiiulque
S09 OPUSCULUM DE SUA CONYERSIONK. 810
errorem niennv pio affeclu miserantes, calholic». A bas, Roberlus noniine, vir snbtilis ingenio, disertus
me unitaii devotissime adjungi horlanttir, Jestim eloquio ct lam divin.irum qiiam liunvanarum pcri-
suum misericordissMHum esse, nullumqiie ad se tissiinus litlcraruin. Ilunc ego visum, ad dispulatio-
venientem repellere allirmantes, juxla quod ipse in nis invilo confJiclum. Qui, secuudiim apostolum,
sun leslaiur Evangelio, Etim, inquiens, «7111* venit ad. paratus omni poscenti, se, de ea, quse in Cbrislo,
me,non ejiciam (Joan. vi). Adcomnieudaiiilani eliam fide et spe, reddere ralioncni, accepta loci ct tem-
gralise hujns largilaleni, apostoli sui Pauji milii poris opporlunitale mihi sc de omnibus, qtiibus vel-
propoiiebant excmplum , in cujtis honore niinor. lcni, tam raiione qiiam Scripturarum aucloritate,
ejusdein civitatis basilica conslructa et dedicala. Deo auxiiinnle, salisfaclurum poliicelur. Tuin ego
fuii, dicentes primo eum Pharisaeum, et in tantiim ad eum ila Ioqui exorsus sum : Magnunv, vos Chri-
legis cemulalorem fuisse, ul a principibus sacerdo- sliani, Judxis praijudicium facilis, qui eos, ac si
tuni auctoritale Cbristi lideles insaliabili crudeli- canes mortuos, cxsecrando et abhorrendo conspui-
tate persequereliir; sed in medio sceleris hujus Us, cum legalis, Deum sihi eos ab anliquo cx
eonalu eum liiminis ccelesiis iclu in terr.tm pro- omnibus mundi nalionibus, in populum peculiaiein
stralum, ac desnper accepia a Chrislo savvicndi in- elegisse, quos solos sancli nominis sui ccgmlione
terdictoria, de Saulo in Paulum, de ttipo in ovem, " dignos duceret, quibus solis pcrfectissimam jusli-
de perseculore in praedicalorem mirabililer per Dei tise suse regulanv, quam servando viverenl, sancli-
clcnienliam commutalum (Acl. ix). His el hujus- que, sicut ipse sancttis csl, fierent, non soltun edi-
niodi scrmonibiis velut quibusdain, ul ila dixeriin, cendo prxcipere, verunv eliam propria manu in ta-
prtecanlatifluibus, Chrisiiani me demulcenies, ad bulis lapideis conscribere dignarelur. Solis, inqtiam.
abjiciendum plurimum incilavernnt. Processu ila- Hoc enim illa teslatur, quav ab ore vcslro quolidie
que lemporis ex crebris eortun confabiilalionibus runiinalur Scriptura, dicens : Qui annuntiat verbutts
ad evploraitda diligentius ecclesiastica sacramenta tuum Jacob. juililiat et judicia tua Israel (Psttt.
factus alacrior, basilicam non tam devolus adlmc CXLVII).Yos attlein nimia divinoruni erga nos cie-
qtiam curiosus intrabam, quam anlea velut delu- cati invidia prsc cunctis morlalibiis exosos habeiis,
briim quoddam exhorrueram. Ubi sludiosius omnia quos Deo honorahiliores et dilectiores omnibus ho-
perliislrans, inler artificiosas ccelaturarum ac pi- ntinibus esse legentes agnoscilis. Sed eslo. Patienter
clurarum varielales monslrosum quoddom idolum qaippe et xqtianimiler opprobriael irrisioneshomi-
video. Cerno siquidem unuin eumdeniqiie hominem iium sttstinemus. dummodo in lcge Dei el caeremo-
humiiiaium et exaltatum, despectum, et cvectum, niis ejus fidelilcr pcrsevereniits. Melius est enim in-
ignomiiiiosum et gloriosum, deorsum mirabililcr in ^ cidere in manus hominuin, quam derelinquere legem
cruce pendenlem, el sursum pictura menliente, Dei noslri (Dan. xm). Quid enim magis limenduni
veiiuslissimuin bominem velul deificalum residen- cst, iram Dei sustinerc, ab homiuihus conspui, ag
tem. Fateor, obsinpui, suspicans liujusmodi eiligies a Deo maledici ? In lege auiein divina sic scriplui^
simtilacra esse.quavvarioerrore gentilitassibi dicare esl : Malediclus onuiis, .7111non ptrmanserit if.
consuevit. Quod etiam vere sic csse, pliarisaica omnibus, quw scripla sunt in volumine islo (Deul,
niihi quomlain doctrina persuaserat. Porro ille XXVH).In qitibus nimirum verbis , sicut noslra,
meus, cujus supra memini, paedagogus callide qtiid qu.-eex legc est, jusliiia conlra omncs oblalraliones
agerem explorans, ubi lolies Christianoruin me vestras defenditur auctoritate insuperabili : ita
conventus freqnentanlem et ecclesiarum limina le- quoque vestra superbia, qua vos inaniter de legis
nentem deprehendit, aspere me velul su.-c custodiae observatione jaclitatis, nobisque simplici, ul a pa-
mancipalum redarguit, conteslatus se omnes illicitse Iribus noslris accepimus, observatione tenentibus,
curiositatis meae ineplias ad aures parentum meo- invpie derogatis, manifeste convincitur. Dum enim
riim perlaltirum. Ego autem niinas et redargutiones universaliter dicittir : Maledictus omnis, qui non
illius, tanqtiam surdus, non audicns, lantsc quotidie j) permanserit in omnibut, qux tcripta tunt in volu-
curiosilati vacabam, quanlo sub cura dcgens epi- mineislo, niliil discernitur nec excipitur.Vosautem,
scopi, ab onvni penitus negoiio liherrimus cram. non legis, ut dicilis, faclores, seJ plane juilices,
Cicricormn eiiam saepe iugrediens scholas, libros eam, quod diclu ridiciilosuin csl, pro velle veslro
ab eis acccpi, in qnibtis singulorunv elementorum corrigitis, el qtisedam quidcm suscipilis, cavtera
proprietates diligenter considerans, et vocabula sa- vero vel ul superstiliosa respuilis, vel ul mystica
gacitcr invesligans, cccpi subito cttnv ingenti audien- et alio, qiiani dicta sunt modo accipienda stullis
liuni stupore litteras syllabis el syllabas diclionibus, et anilibus, quibus cui placet lictionibus depravalis.
nullo doccnle, copulare, sicque iu brevi scieniiam Slulta plane dcmcntia el omnino ridenda lenieritas,
legendi Scripturas asseculus sum. Quod ne forle bomiiies velle corrigere, quos [qnav] Deus insliluit
alicui boc iocredibile videalur, non mihi sed Deo, alque sub tcrribili mnlediclione bomiiiibus obscr-
rui nihil impossibilc est asrribalur. vanda mandavil. Cui tilique maledictioni vos Chri-
CAP. 111.— De liablta cum Roberlo, abbale Tuitienti, stiani obnoxii cstis, qtii legis duui esse pra>sumitis
disputatione. judices, convincimini ct pravvaricatores. Nam ut
Morabsttur eo lcmpore monaslerii Tuhieniis ab- inierim uiiuiiv e pluiibus suflici-il, proferalur, cur
P.TBJI. CLXX. 26
6\\ IIERMANNI EX JUDiEO CHRISTIANi 812
qui de Icgis vos observanlia cxtolliiis, eidem iti A Veleiis"Test"aniehti auctorilale iiilciatiir. Qiiiddaiii
idololnlria, manifcsla iirtpielale, repugnatis! Ecce enim liuic siiiiilliiniim anliqii* nobis relert hisloria.
cninv, quml propriis ocutis aspexi, grnndes in delu- Nam inlroihictis qiiondani liliis isrnel iu terram pro-
bris vcslris iinagincstitm pictorialuin sculptoriaarle missionis, fllii Ruben et (ilii Gad ct diinidia tribus
elaboralns.ndorandas vobis proponiiis, clnlinanv allc- Mahassen, ad setiis suse lerrant redennles cum ad
nus rei, noiv atitem crucifixi hominis similitudinem, Jordanis tnnuitos pervenissenl, inliiiiice maguiiiidi-
aij perdilionis vestrav c.umultimcolerelis. Cum enim, nis allarc construxcnint. Pravceperal auiein DOKII-
jtixla legis eiiiclum, malediclus sit omnis qui pendet in ims in lege, ut filii Isracl ad celebrandttm sacrifi-
tigno (Deiii, xxt); qiianlo magis vos maledicli eslis, cioruin riium unum ointies commiiniter altare habe-
qui pendentem in jigno colilis? ltem : si, qtiod alia rent in loco, qiietn ipse ad invocandam niajeslalis
tcslalur Scriplnrn, mntedictus omnis, q<ii confidii in SHavpoieiitiaiii elegissel. Qui locus tunc celcberrinitis
homine, el ponil carnem bracliittm sitttm (Jer. xvn); habebaliir in Silo (l)eut. xn, Judic. xx). Cum autem
qiinnto graviori vos ninledictionis sentenli;c subja- hoc factiiin Rubenitariim et Gaddilarum filiis Israel
celis, qui cliam in crucifixum speralis ? Cujtis sii- innotiiisset, graviter adversus illos, tilpoie legis
persiitionis vestiae demenliam, quia non solum non pTavvaricatores, convnvoli, ad ptmiendiim in eishujus
ahscondilis, verum eliam, quod majoris esl sceleris, H enorniitalis audaciam , arma corrtpiunt. Provido
in ea glorianlcs, peccalum veslruni siciil Sodoma lamcn usi eonsilio, inlerira ab emisione fratrum
procdicatis, unum jam e duobus<, quod plactterit, sangufnis manns coiitinuerunl, donec pncmissis ad
clige, aul scilicet mihi liujus aboniinabilis veslrse itlos sitignlos tribubus [iribiis] legatis, per eonini
cnluinc, si quam fortc nosli, aucloritaiem prce- exploralionem lanti atisus cognoscereiit occasioncni.
lende. vel cerle, quod conseqiiens cst, si id non po- Qui cuiii venisseiil, eos eur conira tegis vetiliim, in
les, imo plane quod non potes, damnabilem hunc et scnndnltim el riiinnm lofras lsraelis nltare pra>snni-
sacras legi conlraritim errorcnv eruhescens confilere. psissent exstruere, redargueiiles, hiijiisceniodi re-
CAP. IV. —i Responsie. sponstim abeis neeeperiint : Fortissimut Dens, Do-
Ad bsec Roberlns : In onvnihus, ait, qtiav nvihl miniit ipse novil, si prwvaricalionis aninw alture lioc
utcunque convcnienler opposuisse visus es, niliil constriie:tim esl , tion eustottiitl nos , sed in prwsenti
emnino dclerreor. Siquidein ad defendendam et puniat, et si ea meitte feeimus, Ulholocaustaet sacri-
confirmandam rcligionis noslrav veritntenv copia ficia et tUlimas piicificas super eo impoiieremus, ipst
nobis auclorilalum ex ipsis libris vesiris exuberal, quwral el judicet, et iien titiigis eogitatione atque ee
quibus velul sculo inexpugnahili couimuiiiii, iitiqne " tractalu , ut diceremus : Cras dicenl (Uii veslri filiit
objeclionum vestranim lclis sccure et ohviare el nostris : Qttid vobis et Deo lsraei! Termimim posuit
contraire pnssinius. Undc ct eamdeni nostram, qiiam inler nos H vos Domimts, o filii Ruben et filii Gad, ad
dicis, idololatriani, pielale ol reJigione plenissimanv Jordanem flnvium, et idcirco partem tioii kabeiis in
ac lotius verilalis luce conspicuani, jam lihi, si pa- Domino, ct per hanc eccationem averienl fitii vestri
lienter velis audire et adverlere, iiianifesla ralione filios itostrosa tinwre Domitti. Puiavimut itaque mc-
oslendanv. Crimen igitur idololalriav, quotl nobis co- liits ei diximni: Siruamus nobis attare non in holceau-
naris impingcre, moilis omnibtis ahhorrcnius el ex- ita, neqite ad victimas offerendas, sedin lesiimonium
secramur, unitis ct vcii Dei ciiltum ftdeliter ampie- inier iids el vos, et inter sobolem nostram vetttamqut
xanmr. Neque, ut ttt caluniniaris, criiciilxi vel cu- progeniem, itt lervlamus Dowino (Jos-. SHII). Sicut
luslibct rci imagincm pro niimine colimus, sed pcr ergo isli allare consliivxeruut, noii.tti in eo victimas
crticis forniam adorandaiu nobis Chrisli passioivem, ct liolocatisla immolareiit, sci ni se suamquc poste-
Dei lali tesiimoiiio perti-
ijua, ut nos de malediclo legis eripercl, facltis cst rilatem ad,sorfeni poptili
Ipse pro jiobis in crucc maledicliini, pia devolionc ucre (lemoustrarctti; iia el nos siniili ralione erucem
reprsescntaniiis, qualenus tluin cjus morleni pef Christi in uvagnn quidem revereniia propier in se
crucis siinililiidincm foris imagiiianiur, ipsi quoqite f. penilenteni habciiins, cui lanien diviuiiaiis eiiJiiun
**
inlerius ad illitts anioreni arceiulaiiiur, Cl qui ettm ncqi.iiTqiiam exliibemus, sed sictit illis allare, iia
ab onnii penitus pcccalo iiiimtmeni lam ignoniinio- nobis crux in testimonium fahricalur, quatenus (liim
sam pro nohis mortem peiinlisse, sine intermissione in ca rcdemptionis noslnc pretium pepcndisse con-
coiimtts, quanta nos iiiultis et niagnis peccatis in- sidernmus, per illud nos ad sanctorum socielatem
voluti, pro illius amore debeamiis perpeti, pia sem- el ailernnm ccclestis Jerusaleiii havreditatem perli-
per cogilalioue pcrpendaniiis. Ista iiostrarum, quas ncrc gaudeamus. Sicque Rohertiis cmnibus objcc-
cernis, imaginuni generalis esl raik). Specialiter libnibtis meis lam pulcherrimis ratienibus, quam
vcro proptcr simplices el idiolas imagincs sunt adin- vnlidissimis Scripturarum aucloriiatibus. eas vdut
venla;, ul qui pnssionem Iledettiploris stti in libris qtiamdam letra; noctis caliginem clarissiuiis respon-
legendo nqn possint agnoscerc, ipsum rcdempiionis siotiibtts [responsionum] suarum radiis propcJlebal.
suae pretium crncc valennl dcmoiislranlc conspicere. Sed miscrcgo more aspidis sttrdav ctobtnrantis an-
Quod ergo nobis codiecs, hoc rudi vulgo reprassen- rcs suas suavissimse incaiilalionis siuc verba auribus
tant imagiues. Scd ne bic ritus noslr;x! religinuis ex cordis ito.lipcrcipicbam, nec menliialibus oculis, quos
liumaua soluuv ralionc astrui vidcatui', cliam cx iutlaicx cteciiatis caligo ob-JisMcn»:,luuicu veritatis
8tf OPUSCULUM DE SUA CONVERSIONE. 814
inltierinon poteranv[intueri polcram].Vertim cuni ni-. A celebrandum hoc fidei speclaciilunv, ferrunv cxorci"
mis Inuguin esl omneiii nos liujtis uoslrsedisputaliouis zandiim [exorcizarej diguarettir. Sed qiiod misereniJi
sericm lcxere, parlim ea liic atiigisse suflici.il. Nunc mei lenipus nondiini advenil, ipsc conlra spem piaj
stisceplimiliislorixdiscrclioiiiscxscqiiaiiiitrncgolium, htijns pclilimiis suse clTeclum non obliiiuit. Siquidcni
CAr. V. — Quod enm ad fidem Christi charitas et episcopus, lametsi mngiinm iu illo lidei conslanliam
fidei cujnsdam pluriinum incilaverit. niirahaliir alque laiulali.il, tanien banc cjus postulur
Occnrril hoc ioco rei cnjusdam mcnioria, quam (ioncnv non lam piam quam inordiiinlain esse altiori
«Mianihic iiisercrc digmim exiwimo, liim scilicet discreiioins suac pcipcudens librainine, mndeslu eum
qtiod sni iliilcediue inagniim mlhi conversionis praj- responsioiie corripuil dicens : cunv quidcm iu hac
buit inciianteniiinv, lum eiiam qnod perfeclae cha- re zeluui Dei babere, sed non secuiuliiiii scienliam
riiatis el fidei non Ifcts praeclarunv iniiianduniqiie (Rom. x), htijiisnioili oxaiuin.ilioiiibtis Detim nulla*
legenlibiiBenufcrre pofesl exempluni. Habebat s.tpe^ tenus cssc leniandiim, quiu potius cxoranduni, ut
«ticlus pontifex Ekebertiis quemdaiu dontiis suas pro- ipsc, qui omiteslioinines vnlt salvos fieri et ad agnilio-
visorem, vocabulo Riehmarnni, virnm, ut niihi uein veritalis venire (I Tim. n), quando ct quo modo
saiis proltalum esl, in omni cenversalioiie sna valdo vcllet sua misericordissinia pieiatenodos iufiilelitatis
religiostim. flnic die qiiadain episcopus inler pran- B disjolvere el cx magislro errcris discipulum vcrilatis
deniluin diu.idiam similani assantqne csocis portio- dignarciur elhccre. Caierum aiiteni, ait. Iiiijus rci
iiem per dapiferuin suiim, ut donVinis nvoris est, gratia signuui aliquoil a Dco libi nce peienditm, nec
desiiuavit. Ille vero, sicul crat homo pielalis affeciu magnopcre cxopJandiiiu est, cum utique cjus onini-
ptcuissinins, qua? niissa sihi fiieraul, ante nie, nanj poleMiiavfaciUimumsil absque omui miractilo sola oc-
juita cum Mtlehaui, cum*suniina alaerilalis chari- culla graliav suas visitaiionc conveiicre, quem vo-
taie denosuil, ipseque pane lautunv et aqua juxla Juerit, et otiosutn sit siguum, quod visibiliter foris
eoiisuetudiuariaui sibi religioneni contentps perman- exhibelur, si ipse per gratiani in corde hominis
*ii. De qiia re ego non lanlum gratuialiis, scil eliara invisibilitcr non operetur. El mullos enim absque
vehetnenter ndmiralus sum, quod seilicel luvmo, signis conversos, innumeros vero eliatn post visa
queuv prersus extogem et siue Dea pulnbatn, laiir nviracula Ieginuis iiifiilcles perslitisse. Sciendum
latn eharitaiis passet habere virtutem, praisetiiiq prailefea, ait, IJdem, qua; miracttlis persuadelur, vej
erga ine, quem siiuili mode, velul suae secise inimw uuJlum tibi vel iuiiiinium nieriiuni babcre, illanv
eiiiu , delcsiari nvagis poieral quam ainare, justa vero, quav sine ullo miraculorum incitamento sinv-
nimirum antiqua? legis censura, qua dicilur .Diliget plici jiietate et pia siinplicilate suscipitur, excellen-
awutum tuum et edta Itabebit inimicum iuitm (Mailh. ^ tisjiini coram Deo meriti summaeque laudis exisicre,
v; Lt». xvin). Sed vera) ut ipse evangelicte iegis leste fidci ipsius auclore Domiito posiro, qui iq
discipulus, qua dicitur, Diligite iuimicos vettrot Evangelio ilio regtilum inlidelilaiis arguit, iVisi, in^
(ibid.), et csetero, scicbal non lantuin ad domesti- quieus, signa et prodigm videritis, ttou creditis (Joan.
cos su» fidei, verum etiam ad omnes homines bo-> IV), et eenluiioiiis fidcni, quam, priusquam sigiium
RHHIoperari jfcaJ. vi). Undeel miUi iudigiio seilula viderel, ciedidit, inio per quam polius signum acci-
suaj dilecliouis benelicia cxhihebal nieque btandis pere mcruil, r.deo iaiidis su;e praconio extuJil, ut
assidue colloquiis exhortando at obsecrando a pa-. - iic in Israel tantam fidem inrenisse se dicerel (Luc.
terno errore avellere, et Chrislo luerifacero satage- vii). lliuc e,sl etiam quod posl rcsurrcctionem siiarr»
bal. Sciebat quippe, Jacob apostolo dicente, quod Thoinie infidelilalem, quam non nisi palpalis suortim
qtii converti fecerit peccatoreui ab errore vila* su», cicatricibus vulnerum, poterat crcdere, cx obliquo
salvaret a morte animnin suam, et operiret mulii- comuvemorans, qtiod, inquit(Joa». xx), vidisti me cre-
Itidiiieni peeealeriim snorum (Jac. v). Veruin cuni rfts,quodqtiesub(lcndo,6efl(i'7i(t;/o)irf(/(;iiin;,ctc.,illo-
se cx his pielalis arlihus ailaiiianlinam cordis mei rinii iidem coniniemlavii, quos in se per solum prxdi-
uTiritiam emollire non posse eonspieeret, illud de me r. caiiouis aiiditum credituros essc prccviilit. Sicdoctor
ralos, qttod quodam loeo teslatnr apostolus, qued, egregius paclum noslrse conveiilionis, ad cujus effe-
Inqiiiens, Judsei signa quaerunt (Matlk. xvi), hanc ctiim pari iitriqtio avidiiatc sttspcnsi lenebamur, non
inihi pioposuit eiHiditionem constantissiwe, ot sj episcopali sua auctoiilalc prohibcndo, sed mntiifcsia
ferriim igiiitum nuda, tit fleri solel, ipaiiu in fidei raiionum veritate disstiadendo dircmit. Ut ergo
sttx argtimenlum bajulaus nullum sensisset ineen- opusctiluin hoc pia tnienlione legentcs, ex ejus Iec-
dium, ego de corde meo totius infidelitalis detersa tione non minimavuliliiatis fruclum consequantitr, et
caligine sacri baplismatis fideliter subircm reme- in ipso episeopo nvagnae discretionis, in e|us atitem
dium. Sin aulcm manus ejus aduslieuis recepisset dispensatore adrairandae fidei et perfectum charilalis
vestigij.ui), rivei rnrsum csset arbitrii, quid agere, prsecipuum imitcnitirexempttim, utquomoiloipsenon
quid eligere vetlem, se vero st;per liac re ulteriiis me velulperfiduui el Christianoconsoiiio indignum,
non siiasurum. Hac itaqtie illitts constuntissiina pro- exsecralits est, sed mihi poiius ac si Cliristiano su;s
posilione gratanti a me aniuio suscepta, ipse jam ebaritalis ac pietatis sludio (sic) judaici seu cujusJi-
quasi de mea conversioue securus laelissiimis reddi- bet erroris honiincs ncquaquanv, ut quibusdam mos
lur, praesulemquc feslinanler expeteits erat, tit atl est, conspueiiics, abliorrcani, sed ut vere Chiisiiaiii,
 815 HERMANNI EX JUD-iEO CHRISTIANI 816
hoc est Gliiisii pro suis crucifixorilms cxomnlis A Clirisli ndvenlti completvdam, Viiulm, inqnit, teoet
imitatores benigne ad eos sinum Ir.ilernse cbaritatis ovit simul patcentur, et puer parvulus miniibit eot
expandant. Quia eninv, ul ail Salvalor, salus ex Ju- (Ita. xi). Per qiinm propheliam sttaui Jmiaii perfi-
dwis est (Joan. iv), alleslanle quoqne ejus apostolo diam deferJunl, ut, quod carnaliler hoc. qnod prse-
Paulo, quia illorum delicto salus est gentibus (Rom. dicluin esf, non videut impletuin, eum adhiic ve-
xi), digna omnino el Deo placila vicissitudo esl, nisse dillidanl, de cujus fueral adveiitit pncdictum.
Christianos, quuntunv posstmt, pro saltue illoruin Sed cum iudifferenier ibi priidentes et idioine forles
s.uagere, ex qtiibus ipsi aiterna; salutis nuclorein et invalidi, nnbiles el ignohiles, divini verbi patiulo
Jesura Chrislum mertierunt snsciperc. Quod si di- pariter alerentur, quid nisi vitiilus, leo el ovis si-
lectionem stiam et ad eos jubentur extendere, a mul pascebniiiur? Qtios etiam pucr pnrvuJiis iniua-
quibtis perferunl malum, quaiiio magis ad eos de- bal, quod viilelicel cos spirilualis Paier malitia
bent, pcr quos venit generale bonum? Conliriucnt quideni parvuliis, seusu vero perfecttis, Christi vice
igitur ad illos cbaritatem eorum, quaiilum valenl, giibernabal. Horum ilaqiio coiniiura ac ccenobitarura
necessitaiibus communicando ac totius eis forma religiosaui cernens conversatioiiem, igiioniiniosani,
pielatis existendo, quateous quos verbo non pos- iit cgo sensi, rasura: vel loiisura: decalvationera,
sttnt, lucrenlur exemplo. Verc eninv, nl quidam ait, B habilus abjectionem miillimodain, carnis maceratio-
exemplo melius quam verbo quisquo docetur. Sedu- nein , oralionuni ct vigiliaruin conlinualionem ,
las qtioqiie ac simplices pro ipsis ad Palrem miseri- nviser cgo el miserabilis lanto eos infeliciorcs re-
cordiarum preces effundant, si forie, ul ait Aposto- putabam, quanto hiinc eos sine reniiincrationis
lus, del illis Deut pceniientiam, ad cognotcendam fructu laborcm vana spe perpeti existimabam.
veritatem et resipiscant a diaboli laqueis, a quo cap- Sicut enim, verhi gratia, si quempiam hominum
livi lenentur ad ivtius voiunialein (II Tim. u). Sed velociter quidem, sed ignorata via, per avia cur-
his per digressionem non inaniler, ut spero, aut renlem, aspiciens, tanto euni judicarem miseriorem,
inuliliter diclis, jara nunc ad cxsequendum per or- quanlo ipsa euin cursus sui velocilaie cernerera a
dinem id quod coepimus reveiianuir. via remoiiorein; ila nimirum el bos fortiicr quidem
CAP.VI.— Quatiter cum episcopo Eckeberlo ad claif per varia laborum cxercitia, setl sine regia, ul pu-
tlrum Kapenbergense veniens, visa frulrum eonver- tabam, legalium observalionum via currenles, mi-
satione tit compunclus. , serabiliores omiiibus bominibus miserando potius.
Cum eidein adliuc venerabili antistiti exspecla- quain dctestaudo censebam, utpote qui inani sc in
tione recipiendi debiti adhairerem, et cuin eo sav- _ hac vila afiiigerenl labore, et posl hanc vitam non
pius diversa episcopatus sui loca invisente perge- solum iiullaiu pratcrilx afiliclioiiis su.-cconsolatio-
rem, contigit nve quodam secum tempore atl Ca- nem apud Deum judicem inventuri, verum eliara
penbcrgense cccnobium devenire. Hic atitem ioctis ailernae ab illo damnalionis seiitentijin, vehit in-
in nvontis fastigio constitutus castro quondam pcr creduli el infuleles cerlissime essent excepturi.
tolam Weslfaliam opinalissimo fueral insiguis. Cu- Itaqtie inliine eis, tanquam miseris, ego potius vere
jus magnificaj ac regix generositatis comites, Gode- nviscr bumano affeclu condolens, allaque ex iino
fridus et Olto, germani, roseo adhuc prim;ev.iejelatis corde suspiria irahens, coepi lalibus ititra me pro
flore vernantes, divitiis ac lotitis ssecularis pompas ipsis quicstionibus, quasi contra Deuin arguraenlari:
voluplalibus alltueiites, igne divini amoris acccnsi, Qiixnani est, o Doraine, tanla lainquc investiga-
quidquid in ltoc nvundo deliciarura vel lialiebant, vel bilis tiioruni abyssus judicioruin, ul hos dociissimos
habere poterant, alacrt devotione pro Christo reii- faraulos tuos te in toto corde suo exquirenies, a
querant ipsumque castrunv cum sunTcientissimis pa- niandatis tuis repellas, eisque crrantibus viain ve-
trinionii sui prsediis Deo in simplicitate cordis sui riialis tuae, per qiiara ambulantes salvari possunt,
Iseli offcrenles, in inonasterium illud clerkormn abscondas, qui contemplis omnibus nvundi dclecta-
regulam beati Augustini tcneiitiunv commutarunt. D tionibus le soluiii sequenduni, te diligendtini elege-
Scientes atiteni perfectorum esse, nou solum sua, ruul, oinnemque curam stiam Gdiicialiter iu le
vcrnm etiam semelipsos relinquere (Matth. xvi, 19), jactaverunt, pro cujus amorc laiiiorum jugiter Ia-
jpsi evangelice perfeclionis fervenlissimi avmulalo- borum maiiyria, ipsa quoquc inorte graviora, per-
res cunv suis omnibus semetipsos pariter abnega- ferunt. Noti est tuuni, qui judicas orbcra lerraj in
verunt, assumptoque ejusdem perfectionis babilu, aequilale, cujiis universai viai misericordia et verilat
suas mansuelissinvc cervices alicui moderaminis (Ptal. xxiv), iion esl, inquam, Inum, ul libi lamu-
jugo submiserunt, iti>cunctos fralres lotius abjcctio- lanlcs averseris, le diligcnies abomincris, le qtte-
nis huniililate prsevenire cciiantcs, sicut eos prius rentibtis, tc nosse affeciantibus occulieris. Tua
sxculari dignilate prxcesscrant. Istuc, ut dicere quippe vox est, illa quav dicit: Ego diligemes me
coeperam, veniens, iu hac Christi fidelium societate diligo (Prov. viu), etcielera. Tu quoque vocemillara
ex omnibus [hominibus] variav condilionis diversae- misericordise plenam pcr os propheta; promisisti :
que nationis collecln, Isaiae de Christi temporibus Nolo mortem peccatoris, sed magis, ui eonvertaiur el
i<'
prophciiam cerneliam spiritiialiter impletani qtiara vivut (Ezech. xxm). Qui crgo vitaiu peccaioriiii: ad
tJ erroris mei muiiiiucn carualitcr putabaiu in desiderare deinonstraiis, eos ut vivcre possiiit,
 817 OPUSCULUM DE SUA CONVERSIONE. 818
conversionem invitas, dignnm omnmo el tuav, cujus ,A ranlem. Dens autem juslre petitionis pius semper
niisericordise non est niimerus, bonitati est con- exauditor, diu quidem boc meuin disltilit, sed non
gruiim, et ad hos fralres jam ad te per distinctam abstulit desideriura, quod postmodum non soluin
pceniteuliara conversos, tu etiam benignissinva mi- implere, sed eliara amplioribus grntiav sticc donis
seratione tua cohvertaris, sicul alibi per prophetam, dignatus est accumulare, sicut rcrttm exittts com-
promitlere dignatus es : Converlimiiii, inqtiiens, ad probavil.
me, el ego eonveriar ad vos (Zach. i). Juxla cujus CAP.VII. — Quomoao eum ad parenles reversum /»-
promissionis vocera tridtianain Ninivilarum olim dwus sibi in cuslodem delegatus accutaverit.
peeiiiieuliam suscepisti, jainque iinminentem eis Postbxc itaquepascbali superveniente festivitate,
ullionis tuaj giadium parceudo misericorditer aver- debito nvihi ab cpiscopo restituto, ad Coloniensein,
tisti (Jon. III ), lali scilicet exemplo palerniter ubi manebani, melropolim, una cura illo oemulo meo
osiendens, quam patienti affectu peccatorum poeni- Judseo sura reverstts. Qtiod ul duduin mibi fucrat
lentiam alque salutem desidercs. Tu eiiira, Domine, comminatus, pareniiim et amicorum nveorum stiis
.suavis et milis et nvullx miseralionis omnibiis in- erga nve accusalionibus plurimura infirnvavit af-
vocanlibus le (Ptal. LXXXV).El si oninibus, quanto fecluum, asserens, me conlra licitum tanta Christia-
magis bis servis tuis, non triduanam, ul illt quon- B nis sedulitate ac farailiaritale adhxsisse, iiljam non
dara Ninivitx, sed conlinuam poenilciilianv agenti- Judxus sed Christianus exislimari poluerim, nisi
bus, atquc pro amore tuo non soluui mundum et siiniilala pictate patemam religionem habitti solo
ea, qux in muudo nmt, verum etiam, quod raulto mentitiis fuissem. Deus aulera tiltionum Dominus
difficilius est, semetipsns in omni humilitate et (Psij/..ICIII) dignam nvox ci pro hac maligna accusa-
abjectione despicientibus. Dum ergo isia inecura tione sua iillionenv reddidil, quotl juxla propheticara
gemebundus traciarem, ct pro illis claustralibus vocera duplici eum contriiione conlrivit (Jer. xvn).
quodammodo, si dici fas est, cum Deo judicio con- Stntim namque gravi febrium dolore correptus
tenderem, grandis continuo cordi nveo de contrariis infra quindecinv dies obiil et a pcenis lemporalibuB
atquc diversis a scJudaeorura el Clirislianoruiu legis ad xiernos gehennce crucialus mfeliciter transivit.
ambiguilatis ortus est scrupuliis. Quia cnim Deo, Sicjustus Judex in uno codemque facto misericor-
rnjus natura bonilas, cujus jTidicium misei icordia diam exhibuit el veritaiem : veritatem quidera, de-
est, optime ridebain congruere, ulservis stiis, vere bitas illi pro nverilis pcenas reconipensaiulo, inise-
joxla vocem psalnii tota die pro se mortificaniibus ricordiam aulenv me ab illius insidiis el eriminatio-
(Ptat. xtni)viatn veritalis demonslraret, lilubare nibus liberando.
inira me cospi et cogitare, ne forte, Jmlceis erranti- C CAP. VIII. — Qualiter trtduano te jejunio pro sua
bus, per viatn mandatorum Dei currerent Christiani, itluminutione afflixerit.
si, inquiens, legaliuin adhuc ritiitim illi observantia Ego autem tanto inagis de Dei pietate confisus,
placeret, non adeo eoruindem observalores Jmteos qnaiilo eam in boc fueram accusaloris mci ultione
gratiav suse destituisscl anxilio, ut eos bonis omni- experlus, r.cepi iterum, sicut prius crebris etira
bus patriaque proscriplos per omnes terra; nationes precibus implorare, ut mihi veritalis viam, sicut
tonge laleqne dispergerel. Quo contra si seciam sancto quondam Danieli (Dan. vn) somniorura
Chrisliaiue religionis exsecrarelur, non cos per mysteria, nocttirna visione dignarelur revelare.
orberu terraruin in tantura dilalari el confortari Ejusdem eliam Danielis seculus exempliim . |ro
paieretur. In hujus itaque dubielalis conslitiitus luijiis ardentissimi desiderii nvei impetratione Irt-
ancipiii, quo me veriercm, cui me poiissimtiin viic diianuin Deo devovi jejunium (Dan. ix). Scien? au-
crederem, iiicerlus eram, quod eorutn cxilus, qualis lem Judavos et Christianos nou eamdein jejunii
esset, peniius ignorabatn. Duin ergo sic hxTens regulam tenere, cunv Cbrisliani diebus jejunii liora
nvaximas in corde raeo dissidenliuui inter se cogi- nona vescentes, carnium esu abslineanl, Judavi vero^
tationum pugnas sustinerein, recordatus eorutu, r> ad vesperara perduraules carnibus et qiijbitscunquo
quae dudum dc conversione beali Pauli a Cbristianis eis vesci licitum esl, utantur, ignartis, quod borura
lain clerieis quani laicis audieram, qtiomodo seilicet magis Deo placeret, indiffereuler ulriimque servare
mira Dei cieinentia ad fidein calbolicam vocalus decrevi. ltaque et juxta Chrislianilatis riluin carni-
Ecclesi.T fucrit pr;cdicator et propugnalor consti- bus absiinui, Jud;eorum vero raore ad vesperam
.liitus, quatn anlea lyrannica fueral crudelitate per- usque jejunium protrahens modico pane et aqua
secutus (Act. \\), tota niox ad Deiim menle conver- conteiiius pernvansi. Ob niniiain quoque desiderii
sus, euin sum lacrymabiliter deprecatus, ul si ipse mei aviditatem solito me maturiussopori tradens.di-
. Chrisliaux reUgiouis auclor existeret, iuibi lioc vcl vinain mihi cotisoialionem eo, quo pelieram, ordine
per occultam inspirationem seu per somnii visio- sperabam adfuluram.Sed frustra. Enimvero peccalis
nem, velcerle, quod ellicacissimuin arbilrabar, per meis exigenlibus incassura nox illa dclluxit. Unde,
Signuui aliquod visihile rcvelaret, el qui Ecclesise licel pluiiinuni dolcns, miniine lamen in impalien-
[ad Ecclesiav] suac ovile Pauluni iraxil aposiolura, tiain prorupi, qtiin imo, ex ipsa dilatioue tneo
ciiam suo stirauio stiperbe rccaicitrauteni, ad iliud crescenle desiderio, jam velttl diei prioris parcimo»
ine perijuccrci, suis buiuilliiue precibus oblempf uiaiti lantae rci impetraUoue indignaiu reputaus, illt>
 810 HERMANNI EX JUMSQ CHRISTIANI
tlie nibil onuiino guslare decreVi, Mstttrc qTlbrjiiC,A tfhlibhis, sBtlskudid coghoscehdai Veriiatis, itWUt
sictttprins, cubituln vadetis, iricfftbili desiiterio videtttes, stlis me dismitatlbnlhns i't admbhitibiiibil
divinav visitalioliis pneslblor auxiliniri. Siiriiliter ii syHa|6ga Sdlari* kegrbgare ciipteiues, fet siiiibi;
aiilcni el liox illtt inaniler pertMnsicns stias qtihtehi EcttlfesiseWscVHbltsiiihoialiaHt iricbrpoMire.
Ciiititjiie
sectiin tcnebras dctulit, sed mc infelicem hdrrerida rivilii tritillti tlcCiiHlti Ativeiilit ei[ex] legc el prb-
infidelitaiis caligine involtilum rcliqttil. Sed nec piifelisprorerient iestinlbiiia, cgo sbli littei-al pefll-
sic qUiderit de Dei bdrisolatlohe tlilltsus ceepi iteriim nacissiiiie intviteTis,eiv ite Clirisitj Vcl HrttjttitiS fcm
•flebiles COram pTclali* sttw ociilbs prcces elTniitlere, ftlissb coiiiijhdebatii.vel, si h*c ilegiiie litfnflrtteriittt,
ut mo tam avida cxspceiaiione stisperisuiu voll hiei Biriistra c:t qtWlibei lntBf-preiatirwife pertei-tetiatn,
coilipotcm dignareiur bflicere. Porro niliild ebiifectus aut cerie, sl ireittrmii tii,itiifesta crHlcltisits rallbiie
ihedin, ajstuatcs etcilim oMescraiit, fcurivtoto' jafti vaTcbam, tiJllidii cos tcrgiVersntibifc per iiHibitgeS
corpore dcficerem, nec abstiiieiuhe votum iid vb- ViiMJOifimlSil, fliiiirh tnilii solveitrlarti qiifcslltliiefft
sperlinum tenrpus diiferrc vaiorcni, tiitolerabiiis clrcrtttitlifpebam. Naiiv qtiod scriba. dticUisiii legff a
defcctiis cariiis pniiluliiiii lltc nqii;6 cilca liiciitlielh meis cxisiiiitnbar, Cliristiahbhira asscrtibniljils, qttas
cocgit insiinierc. ItaqiiD iiox leritii iilstabiii, ex qTia illi iti rahulas aiiiles eonteiunuiii, stipehlrl litit cutt-
stipreiha VisilalioiiiS hle* CxspCetailb dcpeiilieuaK B cludi coiifiindebai', niiser ntin ebiisiderans hattc cm(-
Sed et ipsa hiliiloniinus sine eflcetli peilrahstil. fhsibhetri, qtia depf-bprio brrtire cdlifbiiUcriir; Ifeo
Mane auiem expergefacius cerhensi|tie Caligihosaitt rJlacCrriiearaqiie hrtn iliibi ignominlatli; scd giOriahi
rioctbm nttllo sble illusti-arl, {jraViiei* geiheiiitht, thagiS fltHJiifccrei8ic CrgtJ iliiluis gldfiic appetiltl,
et ultra qilam dlci vel cretli ptttest, itoicliahi, tjuftU velttt qiiotlam pessiilb itdtium ifiibi TCfitaiis IpStf,ire
tali exeritplo aurett Sble'Uslitia: htili riiCrUisseiiTil- cretieife possctn, iiitercltisi, jiiita rjllod lii EvatigeHo
lutiliiiart. At Juilxi latita nic contra sbtiium absti- JuilaiiS DbiliHillsiiit: Quoniddo, Inqiiit, polesiin cft-
iiciilia maceinii vitlcntcs, stispicati sunt, criniinnTe dire tOs, ijtli ijtitrihnl do UiVicim'acclfiUii tt gtbflitM,
aliqund inferChrisilaitoscbmtiiisisSe flagiiiinit, simttl ijii* d iotd Deo ttt, iibn qUiriiiis? (J6ait. v.) VetUIH,
etprafali illius JuUaji aceUsntione fomitciii eis hii- Jicet ciliii clcrlcis distititatis eorttiil vcrbotetitls' aS-
'usccinoili devoiatlotiis mitiistraiilc. II;CC illorum Serlioiiibu* refr.igare tidcier, quabcimqlie idnieh ab
inilii cognita stiSpTcio,alleiius ilerUitbatloiiis causa eiS mihi aberta rniibfle et itiaitifesia ailWHritare
exslitit, sicqtie cordi inco cumtllus doltiris accrevll. prtthata fiier-lbt, ghilriiiti alilniri *iisiTpiirbSiiri ac
Qui enini acccplabilitcr cl sine quercl;! seilipCr ctlii- liiilchchimils, qitiis db Veteri TesiaiheritoprciCiiilii-
vcrsalus inicr Jiukcos fticram, hauc intcr oos infa- imilt [iiiodtlcebatll] nllcgoiiaS, iil llieca (ftcibri* tJHi-
miam sinc confusiohc lcrte ivrjn potcram. Vcriuu- gentissihib reCdiillebSiil.
taiiieh coiisitlerans qubd misericors Deus, gratldia CAP- i. — Qutititei cohira voiuhtatem et propostiuis
pleruinqiie homiiiihus darc disponcns, pl-iils eonliti stttmt uxoremdticere ciiiic.tts, ei ptr ejtts imiotem tti
in prccc perseveraiillatn probni-c el paTicntinih prisltna efrort til obtigutns.
dilatione sulet excrccrc, rcstimpln iti liac piisilhhi- Sed nticlbr' liivittia: diahttliiS, qii! me iiifl.teliiatls
liiitate ntiimi coustatitia , ccepi deiitib pro rblisC- Hiliiticncxibiis irrciitfim tenebai, nd efcclesialii liie
qneildo desideiii riiei CfTccliind hostium [osllutii] qiiotltlie piopeTdritebi, et vertiiiiii Del, tjiKt ikrittra
divina: boliitatls lacryiilis ct prccibus ihdesineitter OiiliiiS lyrdiuiltlls silic miiltirer iiislillas, ftvidisslnie
piilsare, riiccns ei cum Propheta: Yiuitttat, Domine, aiitliciiteiii consjilcicns, cl gravi «ilper his tlteis prft-
tlemonstra milii, et semiitii tuiis edoce nie, diiiQe ine foctibils ihvtdia coutdbesceiis, atilii|ii* itle fratiriTs
in veritale Ina, el dote me (Psal. xxiv). glirt;armls aggreitllitr. Qtii enliii prirtte pareitti gij-
CAP. IX. — Quod pro iiivesiiganda veriiate caiholica silitrt ticciS per leininam (Geti. Ili). qllirjue Job sati-
cum clericis disputttiionl vaciibttl. ctissimo snlam et omhilitis bonls tixoreui, nou ad
ltertim crgo cogitanti inllli, qliibns sltidils atl corisblaiinitem, «cd atl sttbtei-sl.1ii(!inreserVavit (Job
agiiilioiiem veritatis attingerCiii, vlstun est, ul eccle- D li), i|i*e trilii lil iiieahi hililtim mnlicreth iiiaiflhibnlo
siasiicos viros ac Vctbris Tesiaiiieiili periiissimos cdpiiliivit. Nam venleiis atl ine JutkBiis qnidain, Ale-
expetens, tle coittr.irin sibi ctiui cis Christiaiiorum tandcr noihllie, cujuS lilinm virginem liespdiisaraili,
atque Judicorum rcilglnne liaberein colhilidnem, ct hitilliim nllhi, iit tliein tiuptiarnin statuerem, irimten-
sl cx iriariifeslis lcgls ut prophdiuruni lestiiiioiiiis, duihbtliitidh, rogatldrt cd't)lt ilisisicre. Egb auiem llf-
surC inihi scctai nttciorilatcm possetil oslcntiere, et ccrttts adhtic utrtittt in Jttdaisiub persevarareni, ah
quod bulc soli, sictil dicebant, ccelcstis regni adiitis atl Clitistiaiilsmtini declinareni, piovideqtie perpcrl-
pateret, probabililcr alfirmare, ego rationi Ce.leus dcns, quod alligaiuiri iue uxorl magts oporteret dd-
saluti mea! cousuleretti, ct patertia.quam deiiittialiar, meslicav rei clirani gcierbi quaiii quotidi.iills, Ut
tradllidne postposita, npprobalam niihi libeivter sbliHvam; dispuiattohihOS vacarfe, cogilabara cbnvc-
iamplecterei- veritatetn. Ilaquc religiosis Ecelesia: nlenti iiiieriiii, si qua posscni bccasione riiiptias
dbctoribtis et niaxiuKS,ut dixl, In Vetcri TestametHo iliffcrre, tlohCc, Deo miscrante, quod mihi pothsi-
"iixbi-clltiiir,,(jitdtidib nie opponnnV importnne inge- rntim pro animai mca».rcmcdio forel agcndnrii, cerlo
^hsj" liiehi eos qtisslionibus pulsare nbn dcstili. quovis intticiomerercr ngnosceie. llaqiic delibcralo
Qttod jllj rae non in conleiitioiic convenienux con- apud rae consilio respondi, suura qnidem consiliutu
 &5i OPUSCULUM DE SUA CONVERSIONE 822
graiahti rne animo, velut ex charilale descendens, /A tradens, juxla quod qiiibusilam a Dnmino per pro-
snscipere, cui tnnven atl pra-sens miniine possera pbetam expiobralur, fatdut cum morte, et pactum
cblcmpcrare, quodscilicct Franciam prius, studendi vanav securilalis cum inferno (Ita. xxvifi) compone-
gralia, tleliberasscm adire. Al ille cuui sxpius ani- rem. Sine ouviii iinmque. retractione tmiversali
muni riieum ad siiiiin leiilans assensuin iuflccicrc, Judxorum parens volimiaii) diein cis, in quii nit-
niliil pcniius se proficcre pervideref, posl preces et plialis collocareiur tlialaiiius, dcsignavi, Cui dcspon-
blanditias, ad ininas et tcnoies inore scorpionis sioni mcic lanla illorum exsultatio, lauta erga ihc
cauda fericnlis conveiiilur. Coacio siqttidem Jtidavo- cunciorum succcsit cxsiillalio, fit wd consensum
ruin consiiio, catisa!«.s csi, pestiferis me Christia- eoruinmngis mecomnvtinis omiiittnvnltraheret favbr,
noruni confabiilationibiis in lantiiiii dcpiavalum, ut quam pritis terror iinpulerat. Iiistanle varo nupliiilis
ad conscnsum malrimoiiii, nec pio parenlttm vel convivii dic, liiulii iiluc non sottiiu Judajorura sed
amicoruni constlio, neqiie, quod gravius est, icgali cl familiariuiii mihi Chrisliauorum confluxere. llli
atictoritale possem aiiqiiateiius inclitiari. EgoaJu- quideni, iil falsic jucuiiditali mcav coudelcctarcnlur,
daeis, an iixc ila se haberent, inqiiisiius, conjtigiuin bii vcro, ul exiiialibus meis casihus Chrisliaho
quidcm me non onniiniodis recusare, sed ilispensa* affeclu contloleuies, eisdein bupcriiis pietatis Itimcu
. torie adhuc id vcUe dilTerre, rcspondi, eamdem eis, B ' imprccarenttir. Qiioinodo.iiitpiiiinl, iniser Judns,tani
quam et soccro ineo hujus dilalionis nvcajcnusauv cito, taii) facile n bono proposiio nd tanlum per-
jjrajiendens. Uli in Franciam rae vellu prolicisci dilionis baratbrtinv dilapsus cs ? Quomodo inanu ad
audieiiies, cl banc mc occasionem non simplicilcr, niatriiin missa, lam cilo relrb rcspexist) ? Nns' libi
skut nec faiiebain, pr.x-ferre suspicantes, uuauimi senvper monila salulis dabamus, quibus tc aliiiuan-
se oiibi omnes consensu opposuerc, quoddam boc do coiiseiisiiruiii, ct in Cliristum, nosinc saliilis
aposlasiaj imiieium esse, necad hoc mc propositum auclorcra, creditiirum spcrabauuis. Et ecce cdntra
studij, sicul diceham, sed raagis appeleudm Chri- spem noslram luas pnlius stqui concupisceiitias
stiaiuc superstitionis ainore impulsuuv. prolervis clegisti, ac (lesperata salutc perdilioni le ad intc-
vpcibus coiiclamautes. El quid raulia ? Cognila lan- grtiin tradidisti. Hcti infclix, dccepisli Hos, et ipse
dem aninii niei in suo proposito conslanlia, iinuui liiiserabiliter deceptuS cs. Uiiilam cuiin saperes ct
uiihi e duobus cligcndum proponuntj ut scilicet aut, intelligeres, nc novisSima provideres, ulscire pos-
remoia omni occasione, copulando niairiiiioiiio se- scs qiitB le manenl supplicia, qtue le, si In hac
, cundum scila legis acqniescerem, vel, si alitid superslilionc permanseris, Ksttiaiilis gebeniiav ex-
quippiam raiiii placuissc.i, extra Synagogam corum i cipient incendiaj! Unde jain libi placcal salutife-
.. licreui. Quod ne Jeve apud eos esse quisquam for- rum noslric cbaritaiis consilinm, etjdum tibi poeiii-
tassis, arbitretur, noverit boc esse inter Judajos tcutisc adhuc patet aditus, onuii iiistantia tu;e citrara
. exlra Synagogam Jieri, quod apud Christianos ab gere salutis, ne si hanc duni ngere potes, nolueris,
, Ecclcsia per cxcominunicaiioncin eliiuiunri. Sed lunc incipias sero velle, cum non poteris, Quod si
qttod, tri ail Scriplura, Ubi non est tepesi, diripietur fidem Chrisli tolo corde ainplexatus, ejusque salu-
pottessio (Eceti. xxxvi), infelix ego ddnl nverilo infl- lari Javacro fueris regeneralus, pleiiani luortim ab
delitatis divina protectione circumseplus nou exsliti, ipso erratum indulgentiam perfeclamqiie tolius,
lolius prislinae devolionis inea: circa iiiqiiircndani qtiain investigare coeperas, veriialis agnilioncin
viain verilatis possessiunculnm, diaholo depraxlantc, conseqitcris. Licet enim imlliim, ut ipse ail, ad se
araisii Ad priniam eteniin Judavoruin coranvinatio- veiiieuteni fofns eji-.iat tillis lauien ad se per lidem
.ucniita lolus immcnso pavore obrigui, ae si ab rcvertentibus suam uberius gratiam itnpeiiielur, ad
eot-um mihi Synagoga exeliiso, nulki ulterius cujus- quos soios ab errore sun revocandos niissum se a
iibel vJa paleret remedii. Quod ct, si quis exlra Deo Patre profilelur, Non sum, iuquiens, misius,
Synagpgara salutis esSel aditiis, tainen quotl hana nisi ad otes, quw perierant, domus Israel (Matlh.
nec scieham, nec ullis, ut probaram, coiintibus ad rj ] xv). Qui ergo prior venit ad le requirenduni, se
pcrfectam ejus iiulaginein perveuire valebam, itilius utiquc tihi, si recla otim fide ct puro cbrdc 41133-
niO fore arbitrabar iu ca traditione, quain ab ipsis sierisj facile prceslabit iiivenicndum. llujus Chris-
qtiodauunodo niaternis nbiribus siixcrani, flnetcmts tiamc exhorlationis sua3vomere adamaiilinaincoi-dis
pcrseverarcj quam ad novam quauidaiu religioneni, raei duritiara conscindere, et ad coinpiinctioiiis
imtlis niihi signoruin vel rationum argiimentis per- gratiam saiagebaut eniollirc. Ego autem saluberriraa
~ stiasaiiv, iriCQiisuIteaspirare, prasertim cum etiam eorum inoni;j, lanquani surdtis non attdieham,
pcr iiievitabitem lorte errans igiioraiitiam, facile a quaiitlo aur&s, quas iu suo Evangelio Douiiniis rc-
pio jtidice conseqiii possem inilulgentlaiu. Adeo au- qiiirebat, dicens : qui habel aures audiendi, dudial
. tem in bac deiiientissiina cogitaliouo cvaiiui, ct . (Mittih. xin), aures videlicct cordis, aures iniellec-
obseuratutn est iiisipiens cor nicum, ut onini pri- . tualcs 1101.1 habcbam. Et quod spirituali aqditu ca-
sliitaiiiteiitiohcpostposila.neglectoqueardenlissirao, rebain, ea, quavcorporali soliiin aure perceperam,
quo antea circa veritatis indagincm flagraveiain, conlemnebaui. Et implctum esl a me, quod scrip-
tteskterio, ssevienti adversum ine diabolo perfeelnm . tum est: Peccator eum venerit in profttudum mato-
laiiliam faccrcm, et ad intcgruni pcrditioni mo rum, \contemnit (Prov. xvm). Mox vero, ubi siiiu
 825 HERMANNIEX JUDiEO CHRISTIAM 824
carnis corrupiionem cxpertus.ita mentem meam A J lur, exiorqueri'posset assensus, unus assidenlium
lubrica deleclalio et copulauc inihi conjugis excav- illi clericorum obslinatam cordis nvei cemens
cavit aflectus, ut, quod cxtremae desperationis duriliam : Cur, iiiquit, o
magister, cur frustra ni-
solel esse indicium, ne ipsnm qtiidem gravissimum terisl? Quid in venlunv verba fundis ?
Quid arense
anim.-E nveavpossem sentire languorem. Quia enim semina rnandas? Scis
equidem, teste Apostolo, tisque
nullas, ut anica, tenialionum moleslias superare, in hodiernum diem, cum legitur Jtidxis Hoyscs,
nlpote qui cisdem enerviler per omnia victus sub- velamen posilura esl super cor eorum (II Cor. m).
jacebam, bcatum me in liac falsa vitiorum pace Hoc audiens, et unde verbi Iiujus occasio tracla
reputans, ccepi cum sumnva illic carnis voluplate foret, optime, tanquam in Veteri Teslaraenlo exer-
Jaccre, quo nve anle limueram pra?cipilare. Et ciialus, inlelligens, vehemenler expavi, repulans,
sicut de [conjugalis Apostolus, Qui, iiiquit,' cum ne forte, sicut filii quondam Israel clarificalam in
uxore est, tollicilut ett, quce tunt mundi hujut, monte Moysi faciem non nisi velo mediante quibant
qtiomodo placeat uxori, et divisus est (1 Cor. vn), aspicere (Exod. xxxiv), sic ego mysticum Mosaicx
per varias mundi curas coepi defluerc, nihilque legis inlelleciiim, neqiiaqiiam velul inlerpositis qui-
jam eorum, quav Dei sirat, quaererc, sed his solum- busdam carnaliunv figuraruni umbris, clara mentis
modo libcbat operam dare, unde sponsx mese pos- B ' acie possem aiiingere. Rursus itaque anxius ses-
sem oculis complacere. tuare coepi, nescius quid agerem, qnaliter hoc a
CAP.XI. — Qitomodo post obligationem uxdris, tur- corde meo velamen removerem, ut reveiato mentis
tum circa veritaiem sit ejut reaccensa devotio. oculo claram veritatis lucein intueri possem. Ad
Decursis autem tribus raensibus, ex quo letargico Patrem ergo luminura contrito et huniiliaio corde
hoc aniiiKBmeae nvorbo coeperam laborare, Deo mi- confugio, flebilesque in conspeclu bonitalis ejus
• serante, ad cor rediens, et quia [quasi] dc gravi preces prosterno, clamans cum Psalmisia : Revtla'
prioris ignoranlb» somno expergiscens, perpendere oculot meot, et eontiderabo mirabilia de tege tua.
coepi, undepernegligcnliamcecidissem, etinquanta Da mihi inlelleclum, et scrutabor legem tuum, tt
[quanlam] miserae delectalionis voragiuem deve- cuslodiam illam in toto corde meo (Ptal. cxvm).
nissem. El quando, ut legitur, Qui apponit tcien- Et quod, Chrisiianis doceniibus, inagna [ma^n-anij
liam, apponit et dolorem (Eccle. i), coepi in bujus csse sacrav erucis virtnlem agnoveram, frequenler
miseria:, mcae considerationem [consideratione] . cor meum signo ejusdera cmcis consignabara, effi-
gravi compungi dolore, pugno pectus tundere, at- - cacissimum illius esse sperans auxilium, ad hoc a
que inter crebra suspiria lacrymas ubertim pro- _ me velaraen perfidise removendum. Sed quid illo
- fundere, miserum me et infelicem profitens, quod saevissimus el mille arlium bostis ageret, cum me,
'
propler modicam carnis delecialioneni in tanlam quem per inlidelitatis laqueos adhuc sub tyrannidis
1 me perditionis voraginem prxcipitassem. Ex hujus suse ditione captivum tcnebat, lali adversum se
igilur compunclioiiis gratia resumpla paululuin de pncsidio armari conspiceret ? Vel quando suum a
larga Dei pietate fiducia, coepi stiperfluas saeculi se mancipium, quod juslis tenebal legibus, liberam
curas nb animo resecare, carnis concupiscentias palerelur abscedere, qui ipsos quoque Domini sui
conlinenliav freno coarctare, ct sicut exhibueram - servos, lidcles quosque impia et illicila nou cessat
membra mea arraa iniquilalis peccato, ita per crudelilate persequendo captivare? lgitur quo nii-
omnia eadenv sludui exhibere arma juslitise Deo. nus caulura facilius posset seducere, in angelura se
Prislinam vero adhuc de contraria sibi Jitda-oruiii lucis transflgiiravil, dum me non aperla jam fronte,
et Chrislianoruui fide retinens dubietatem, sciens- scd subtili fraude oppugnandum expetiil. Mandala
que tine fine impossibile esse vlacere Deo (Hebr.xt), quippe iegis atl memoriam mihi ccepit reducere,
et quod omtie, quod nonest exfi.de, peccalum ett inlcr quav et hoc Judseis proecepliini fuerat \Exod.
(Rom. xiv), conari rursuni ccepi, si quomodo Deo xxxiv), ul in nullo penilus iramundos ac Deo exse-
propitio biijus de corde nieo anibiguitatis caliginem D crabiles gentiiim rilus iuiilarenlur, ne quos sibi
propellere, et vene fulei Iiimen possem mvenire. Deus ex omnibus naiioiiihus in popiilum peculia-
Ilaque sicut anlea peritissimos Ecclesise doctores rem elegerat (Deut. vn), illarum supcrstiliontim in
diligenter requirens, susc ab eis fidci et religionis aliquo parlicipes nul consimiles vidercntur. Quod
exigo rationcm. Qiiam eis copiosissime raihi ex ideo cnllidissimus hoslis fecisse credendus est, ut
mullis Scriptnrarum lestimoniis et variis Veleris inienlionein meam eo facilius a proposilo suo re
Testamenli flguris reddentibus, ego dum ordine iraherei, qtiia per hoc me Jegis pravvaiicatorem
pra-postero fidem inlellectu "volebani praevenire, esse oslenderet. Nanv ita facttim esl. Coepi quippe
ad ipsum, qui fidei nverito comparalur, inlelleclum instinclu diaboiico graviler super lioc facto velut
nullaienus valebam pervenire, secundum vocera divinav legis transgressor propria redargui con-
til pulabam,
propbelai dicentis : iVisi credideritis, non intelligetis scienlia, et proconsequenda hujus,
(Isa. vu). Quadam vcro die conligil me cura no- enormitalis indulgenlia, disiincta me lacrymarum
lninaio quodam magislro dispulalionis inire con- et jejuuioriim castigare poeiiitenlia. Post hxc autem
flictum. Cuiivque in longum sermone contracto nul- ab hac demenlia ad raenlem rediens, et hane
offeo»iouis
lus a me eorutn, qua; probabiliter ab illo diceban- pcenitentiam non placalioni», ted magis
825 OPUSCULUM DE SUA CONVERSIONE. 826
essc depreliendcns, ccepi iterunv hujus ignoranti.-e ^ se ad Deum pro me supplicationes fusuras esse vo-
meav errorem diflerc, ct ca, qua prius, instnntia verunt, donec optalam superna: grali;c consolalio-
. riicis me cordetcnus signo miinirc. Sed heu ! nul- nem mcrerer accipere. 0 qnam vera esl illa Jacobi
lum cjus mcrui scnlire remediiun. cuitis vitali prctio aposloli sentenlia: Mitllam vnlet deprecalio justi a%-
nie iionduni de malediclo legis agnovi rcilcmplum. tidua ! (Jac. v.) Haud mtilto enim posl tempore ine-
Et quid agerem? Totius ab nnimo consilii el auxilii ritis ipsanim et precibtts, tanta repcnle conlt meo
spes fugcrai. Rursus ergo lacriiua: rivatim proflue- Chrisiianav fidei clarilas infulsit, ut ab eo lotius
re. rnrstis ab intimis prxcordiis geinitus grnves pristinre dubietalis et ignoranliic lenebras penitus
cceperunl crumpere. Dixique coutra me : lleu ! me eifugaverit, congrua ninvirum vicissiltidinu, tit per
miserum, quid faciam ? Qtio ftigiam ? Qu» mihi de fcminam lapsum, feiiiiiueprecibus sublevarenl.Ovos
reliquo poteril spes esse salutis, neque ciiin Jud;eus ergo devoiav et sacrse mulicres, quaecunqiie ista le-
perfecic sim neqtie Chrisiiauus ? Si lalem mc ulti- geriiis, vel lecla audieritis, pncclarum imiianditra-
ma vilae raeav dies repenle lanquatn fur veniens que in his bcatis feininabus [feminis] orandi exem-
(III Petr. n) coinprcheiiilerit, quo ibo? Uiique pe- pluni accipite, scientes orationes vestras qitanto
ribo. Tanla vero cordis mei ftiit amariitido, ut quietiores, tanto esse sinccriores, lanloque csse
eliam lingua laccnte, nielius vullus ipse raaciei sux " ante Dei conspectiim ad inipelranda qttielibet eflica-
ac squaloris demonslaret iudicio. Omnis namquc, ciores. Ecco eninv me, quem ad fidem Christi nec
qui dc magiiis me ortiiin natalibus et tam legis reddita mihi a multis de ea ralio, nec, magnoruin
scientia quanv rertim suuTcicniia pollere noverant, potuit clericoruin conveiicre dispulalio, devola
tanto [lanta vel tain] me subilo coutra inorem mar.ie sihipliciura feminarum oratio nltraxit.
confecttim videntes, co niagis obstiipcbant, quo CAP.XIII. — Qualiler in 'fide profecerit.
liullis rae aliquando qiioriiinlibct iiiconvmodoruni Invcnla igitur per graliam Dei una preliosa ca-
molesliis pulsaltim videranl. tbolicic fidei margarita, coepi evangelici illius nego-
CAP. XII. — Quomodo per orationet religiosarum liatoris exemplo (Matlh. xiu) lemporalia cuncta in
tit itluminaltts (eminarum. amorc conleninere, ul ejus jucundissiraa et
illius
Egoaulem ad Deum, qui solus laborem et dolo- saluberriraa ditari raererer possessione. Ab omni-
rem consideral, orani cum fidttcia velut ad lurrein bus igilur me, in quanlum potui, curis expediens,
fortitudinis conftigiens effundendo in conspeclu adeo til morsc lolius impatiens, vix domi cihiim
ejus orationem ineam, et cordis mei iribulaiionein caperein, sacrorum basilicas magna cum dcvolione
anie ipsiim pronunlio, flebili prece deposccns, tit
C freqiientare, ac vcrbo Dei audiendo lara cordis quam
secunduui mtillittidiiiem dolorum meoruni iu corde
corporis auditunv coepi deleciabililer accommodare.
meo coiisolationes ejus Uetificarent aniinani meam
Porro occulie hoc agebam, quod Jiidaeorum perse-
et ad educenduni nie de lenebris el urabra mortis cuiionem velut infirmus adhuc et tener in fide, sie-
dexieramsuaemajestalisdignaretur extenderc.quein ut ille Nicodemtis, qui venil ad Jesum nocte (Jiar.
ex propria inflrmitale ubique videret defecisse.
III), mctuebam. Itaquc cum eodem audiens Nicodc-
Qnod ergo fideliter ab illo quxsivi, eflicaciter ob- mo Dominum in Evangelio suo terribiliter intonan-
linere proraerui. Prudenter etenira ex,iuterna ipsitts tem : Nisi renaius fuerit ex aqua el Spirilu,
juii
inspiratione considerare coepi, quod, sicut ser- non potest introire in regnum Dei (Ibid.), ccepi re-
vilis aliqua persona, perdila doraini sui gralia, non
generationis hujus lavacruin tanlo ardenlius deside-
ad eain ulteriiis, nisi ejusdem domini pro se inler- rare, qunnto sine ejus renvedio me juxta hanc Do-
venienlibus amicis, valcl reverti ; ita necego, nisi niiui vocem ceeleste regnura constabat posse [ noa
sacrav Ecclesia? fultus intercessioiiibus, Chrisli pos-
posse] introire.
sem graliam promereri. Cogilanli itaque mihi cujtis CAP.XIV. —
rae potissimiini oraiionibus velut majoris apud Qualiler fratrem sttum a judaitmo
etraxerit, et quomodo Jttdai adversns eum con-
Deum mcriti coinnieiutarem, duartim sororum oc- D tpiraverunl.
curril memoria, quav apud Coloniensem civitatem Sciens autem pravccplura fuisse a Domino flliis
juxta Beati Maurilii monasterium pro Deo inclusav Israel, cxituris de jEgypto, ne vacui cxirent, sed
ccelibera siinul vilam duccbant, quarum una Berta, cgredienies iEgyptum spoliareut (Exod. xi); uole-
altera Glizniul dicebalur, quarum sancta conversa- banvcl ego tali doclus exemplo, de yEgypto, lenebris
tio siiavissimum bonav opinioiiis odorera per tolam videlicct judaicav iufidelilalis, vacuus exire, sed ali-
civitatisilliusdiffuderaiviciniam. Ilarum pairociniis quanv intle aui-i ct argculi, seu preliosi cujuslibet
mc sperans plurimum posse apud Deunt adjuvari, indiimenti, sed rationabilem prxdam adduccre,
ad ipsas omni cum festinalione perrexi, eisque qtue suniini Regis lemplura non soluni adornaret,
quaiilum teiitalioiitiui stiniulis perurgercr, multis sed et esse mercrelur, secuiidum illud Pauli apos-
cuui lacrymis aperui, et ul pro mea illnminaiionc loli : Templum Dei tanclum est, quod ettit vot ( I
suas ad Deuni preces dirigere dignareniur, euppli- Cor. 111).Habebam eiiiin septennein Maguntiae fra-
ciier exoravi. Ilbr, ulerant tolius pielalis et com- Iremde patre, non de matre, qiicm ardenlissimo
passionis plense visceribus, largas stiper lanlis nvi- desideriodivinaemecnnigraliajpcr lavacrtim regejie-
«eriis meis lacryraas fundenles. lam diu indefessas rationis lieri oplabam cob*r.ede«i,quatenusquam non
 827 IIEftMANNl EX JUDJEO CHRISTIANl. 8jo
htfbilerahiiiS CtirnalileT ivnscentlo, uunnv haberemns A , ilaqne preclim minartmvnie importiinilalibiis vix
sliiitii liialrbin Ecciesiatn» spiTilttaliter rbiiascen- tatiiieni ab eb verllalis confessioiiciii extorsi. Confes-
do. VidehUss Siiteih Jtidmi Succ me cx more syna> stisergo mihi, iln omnia esse, nt dixeram,
rogavil,
ig&g& iitihqutiih iriiefesSe j ciijtls nnlea Inriiopere, ut ipsn [:pse] litieraruni riegoiitim sibi aperirem.
sicut ih prjee&ilehtibils agnriscl jiotest) amiltere ti- Tum ego, qttod diclil quidem mirabile, sed lameii,
niMeralncd^ now levem Deh teste, verii-siiiitim est, ita illi sehstlm stimmam^
esse liiijuflitm* iriopinutajimitatioiiiB decitsionem. qtiecaiiiihex sola cordis hvei cbtijectiira
declaravi,
Pesilis ergb liishllis nirlii vltis omnes ncitfsnue uteos ae si ehs vcl legissetn vel,
aiiqno pi-OdenieiBijiibtis-
elirlbsiiiS explornris' crtberuriii Qncra cirin quotidie sem. Qtiod tiiiqne non erUtialiter, sed Dei Jiisiihciu
niliil pehe fiiliirf rigcre, qriatn eeclesiasticis vaeare ac provideuiia jresliini est, qtii de malignisstma ex-
discipniiis depfeheiidisseiit, lii taiittiin oiniies iutver- Shecldtioiie plchis Jnrfo;diuiil eripere et saiictttm,
ShhTme ielUm exarieret titj slrjiiri feis efficientli qnod agebnm, negotimn, ad glorlbsuin
dispohebat
itceleris faculias occtil-ilsset; prbptiis nie non timUis- eiTecliiin perducere. Qtfas ciiam ali ipsu inihi
prola-
sent niaiiibtts hipltlare. 8ed p6iTi(IIsaac maligiiitatis tas riccipicns esplico, peiiego; Jud;corum adversum
Siiaiteittiiirls excseeati parricitfali crlmhve,qtiod per me iitalignissiimvlh acciisationein in cis ita, ut con-
SC jperipelrare Ifbh pbiefant, ati dairmaiionls snse B jeceram, scriptam reperid, maxlmaque cttrn cxsttt-
angfflehurijl et allbs thvrjlfere sativgebant, nec llabi tatione Deo pro liberalione Inea gratias ageiis; ipsos
tliri iiflectlini seeleris, In solum se' praicipittibaiit p^slileros npiccs ighi coiMburo.
realum roluntatis. GorHpertosiqbiiTerri;qtiod Magiin- "G'it»iXVI. >-*Qnod veniem Wormnciatn ftthiciatittr
lianv proltcisci tiisponerem, in untiro advcrsuin nve Chrisium iu synagogu Judworum pnvdicaterit.
eonvGherunij cogitantesv ut scriplur» usl (Psaf. n ; Tiinc ergo Psalmisiav cum iiicnarrabili concinens
Mattlfi xxvi)j cansilia, quse non potueruni siabilire, tripudio : Anima nostra skul passer ereplaitl.de la-
Nam litieras Hebraice scriptas pcr Volcqiiinuni queo veitanlium, laqueus contritiis est, et ms libtrati
qtiemdam reginse RichzajcapellanuiriJiulaiis Maguu- sttmiis (Psal. CVXIII); tani foiiiler itr ainore catho-
tfnensibus, me ignoranle, destinaveruiil, quarum llcie fidei uc religionis Coapifervcro, ut omni ptisil-
faec Stimma fuit, ul scilieel nve taiiquam perfidum et Itinimitatig hienvforns per cbaritatcm hiisso limore
apostatam comprelienderenl, el secuudtira legalis (l Joan. iv), Chrislilin Dei viriutem esse et Dei
cehsuraa rigorcm poena condigna multarent, Sed, sapienliam (/ Cor. i) non tanlitin ad juslitiam cre-
sicut ait Aposlolus : Si Deut pro nobis, quis contra dere, et ore nd saluleiii confiieri (Rom. x), verum
itet? (Rom. vui.) Ipse igilur, qui dissipal consilia . cliam iiiiinicis ejus Jiirfaris coiistanter et libere prx-
^ dicare auderem. Nam vehiens
geiitium, ei reprobal consilia priiicipum (Job y; Worniaciam, nbi ger-
Psat. xxxu), illorum auo nulu dissipans consilium, maniim fratrem, vocabulo Saniiielem, habebam,
j ab «orum non solunt ine Iaqueo potenier liberayit, Jiidawrilm synagogam die illo, (juo eonvenire sole-
Verurh eliam piumj quod circa lucraiuhim fralrem -bant, inlroivl, cosque Gamaiielis sui siiperstitiosa
meuiu conceperam desideriura, misericorditer effe- sttper Vctus Tcsiaineiituin ceminciiia legentes audivi.
cliti rivancipavit, Moxque. divino fervore accenstis magnaque cura
CA**IXV.— Quarh mirabititer tcriptat contra le a iiilucia el orisgralia prophelicam cuin ipsis disptila-
Jttdwis litleras deprehenderit. Sionem ingressus, cujus fidei essem quantumve ex
Ex Dei namque dispensalioiie eidem mc clerico mtillis mecum Cbrislianorum de orlhodoxu Dde
Maguntiam legalionis suar causa proficiscenti conli- dispulalionibus profecissem , opporlune ibi demon-
git in via sociari. Cum neulro nostrum, quid alier stravi, dum contra stultas el aniles, quas ideni ijlis
negolii baberet, sciente.de variis rebus comraeantes Gainalieles de conscripluris eouflixerit [confixerit]
fabulatemur, iile quosdani parentum meoiiim Ma- fabulas, niellifluam eis spiritualiura allegoiiarum
gunliav commorantiura ccepit inscius, quod consan-» dulcediuenv eructans, os eorum, quod Christuin
Ihihtst mei esseiitj nbmiriare, dicens, se secrelum jH blnspheinnndo el sanctie ejus Ecclesiae derogando in
qubddain hiintium ail eos perferre. Quo audilo, euiii ccelum ponere cavca stiperbia et superba caveilate
tudflBoriinindversum me insidins periilus adbuc igno- prsesuiiuint, multis ac validis divinorum eloquiurtim
: raretn, Coepiiatnen in iHius legatione idem, quoil auctoritatibus oppilavi. Quantus ilaque pulas tunc
eraij suspicari, magnutn scilicet raalum per illain omnes, qui aderant, Judaeos stupor apprehenderit,
fiidseos milil inachinari. liaque cleiicum stiper h.xc cum me paternarum traditionum suarum foriissimum
allocUlus, cuin maxirab eum auimse suav discrimine viderent expugnalorem, quarum me iidelissimura ,
Jiidseoruin dixi litteras bajulare. Ille» ut erat rcm utpote Judseum cx Judavis, speraverant esse defeuso-
celare rogatits, litterasse aliquas ferre negavii. Sed rem?Gontra archisynagogum quoque, David nomine,
ego negatidni cjus niinime fldetti acconunbilans, ita et pisedlctum fratrem meuin singulare certamen
rcm sO Hfibere, tit dixeram, constanter aflirinabam disputalionis arripiens, adversus eos legis et prophc-
adjieiens sibi gravc divinae ultionis pondtis iiiiini- tarunv paginas diu versavi, ex quarum suuTcionlissi-
iiere^ si conlra irieuih Consilium Judavls Maguntieti- . nvis lestiinoniis Christianam fidem dcfendeivs el ap-
sibus prajsiimpsisseiucceptas litteras pra?senlare( eo probans* omnenv eis conlra Ghrisluin el sanclain
quod iiiagni jn eis inali lateret sctiiinariuiii. Mullis Ecclesiam cjus calumniae adilura interciusi. IJJi me
 - - ;
829 OPUSCULUM DE SUA CONVERSIOM. ; .,,,; Kix,„ 850
Christiatiis lath perllnaci sludio favere vitiehles, A resistere (Rom. xni), ila riecmeeldeni oftlinniioni
seinichristiautiiii vocare caiperuiit, tali scilicei no- servieritem valueriiiU comprehenilcre.Igituf 'cgb ciim
iriiite iliihl vehit C;lili'lisilibrtnn persuasioliibus iiinle pttero profngiis capto pergens ilinere, ad claiistriiii),
circithiVehtb expt'obr3ities. Atl ttllimUmaulem per- quod vVeianheinidicitiirj vesperlino pefveiviieinpore.
cuilctauiihUs feis, nhrii ih omrtibus, qitae adversus Cogniio fralres pit) cordis mei desiderio, ciini tHagna
IpsbS pro fidfll CnHstiaTix tlcrensione protuleram, me IiEtiiia el Chafilate snsceperunt. AdlniC aiilem
ct liligiia Cbiiconlarent; VBrillisego, ne, si nobis vcsceiiiibus, ecce nuntius ad inVcstigaiidum
' ItteitS
hlidiiin feisVeritatehi c.dnflleref., hb.ereplione ffalris hos oidinfttiis aiiie poiiath assislens, poftariitm, si
lnei eoruin ihsldiis aliqnaienus iitipedirer, ita meiun Jtulxtis piiertim dcduceiis illo ttitroisscl rcrjuisivit.
a-nipetavi lespbiisiim,ut Clirisliaiiuviitne esse rieqiie llle, tilernl lioiiio slniplexi iiittias iil riullb suspicatus
hegavehi, neque ajierte ptbpalarem : Quando, iri- iiisldiasi 5impiiCenvei prodidit veriiaiem. Ne igitur
qtiiens, diimeiiflsiiaiilsfieqhenier diSputtiivs.Siibliles aliqtlaiii fraircsiill prnpterniesiistiiiefeiitniolestiarii,
eoruth adversus Jndavosiuaxiiiia;ex purte cognovi ar- coliimetitlaio eis jjiieioj tii 'sjteris per cbstiUcris irii-
guhieniatrones, idcirco eoftlm ih nuj volUi tralislj-t , btietetiirj clnrii iinlo fiigieiisad cTaustriilnj qttbtl
gufafe personitm, ut laTItoS assfertibliiini jiteflinni Revengrcshtircli appelbiturj deveiii) Ubi Cuttfiiingna
erioeii pra>iudto»cirehhispectiores ali eis ittvfetiiariiitiiH a fratribtis exstiltaiibiie dctehtus
'' '
et tdtechiialus
nci-essitatis afticuitj. Quaiii ilil fespisUJiieih gfataii- tefiiij Kaiuud. Sovcinbris
ler accepenitit. G*p. \\\\U ^ Be titionti quain vidtl dnte baptitnid.
CAP.XVII. — Qitomodo ttaguntiaiti peri&meiitfrtt- Eireiiiils^auleiii trftus feme sei)iihiahiii) poileTi-
iyemsuitnl oicuHi tteittterlt'. .,..,..,-, qtiarii caicthumenils eflfeciii»(^m j qiigrta feria aitie
t»ost Irxc MiSguoililltivfehifeTls,abfeplrihT Tuftti|e DOirtitiictim,qiidbflptiEaildfishiijttiehiivitligeihiiium,
rnatri piieriim tlaiiculo Bllliiob Hietum Judsfeortltn sicut visti iln rehitu dtilGlssitiitinl,Yidi vernus btieii-
eilra civiiaiehi vblebairi etJHietiil'; l)bi «efrviimciim lein ceelum nfieiiUni» ehjus linsgihttria, qiiai ihihi
equitauira cerib nos iii loeo juiiefatneipeCtare.Sijd per visum nppnrebat slfiieiiira| auro ptirlssime per
atrocissimus liiiinanx satiills liilinictls furttitn isltid totum ftierat ornatai' IJbl Dtjmlmim Jesiilh shbllfni
non stio sed tUvino ihsiihfctil^berpetfaihtil, iioil ad insulioet Paierua intijestate pfjteniljsline et libhb-
suam scd ad Dei sortera iiitetllgeus pctiltiere, illud riflccitiissiine vldi reBideiitein tltqhe seeptri vite
hvilii ihaltgtia su* fraililts afte cotiatds esi linpedife. trltimpbale siiai tritels t-lgiiiiiniiipef IJfextHiiiiIiiiirie-
Nam cuin iransitiis urbis iliiiis iiiiiii 6sset tlbitssluTusr fuin teitetlietii. Cul; ilt inilil viaebrittil-i cunt exeel-
ita.quod dictu «nirabile est! oculi roei suiil diaholica lentlsslmls ejtts amicis asslsiehi, ihfeffabilitbnietiv-
iihisione obexcaii, ul nli libra diei pritna iisqiic ad G piationis shih Sbavittile iltfeifdhiliierdeiectabiir. Gttra
scxiani, per oiulies clviialiS illliis pltileas bberfahs ecce dtio athltai hica3 niiij qtibftihi alter Nathan,
exiitlra cjus inVenire non pbsseni. Lassalo et pTrx hlter Isnnc Vocahaiiirj post l(»fgiliiiih«Uinpftepki
tassiiuilind iieTitc puerti, htiseftus fejus lheiS etlm Jftem traUsibint» tlt ex ipsr) eordih transllU liqtliilo
iiumeris gcsiahduiii stippostii, qtibd tkltilil videriles, ahlthadveHehtibUS dttretUI' llitelllfii, illatti ci3 bcnii-
veiut laluura me deKseriint Clirisliahi. lii inagria thdinehi libh ad Sblatihtii sed aii SUppliCiuihbsse
Itaque vulttis mei coiifiisioiic el increiJiblli cdfllis JeihbhStrtiWirii Ut &i ipsfoJkUtiSih ahtiftb teffliieftiri-
angusiia posiliis,qiibd uhiciiih iiiihi palebalrcfiigiUht, tlif, tjtibd illn, qTlaTncer»iei)nHt;Snriclofiiiii gibfia,
diviiiulii supplex imploro auxiliiiin, cJaiiiqtie froiili pet-frhi iibil hifefebaHlhi-iAUiJiioS«jgti.ebiiVersilS,. iic
mex sauclx crucis impiiiiio sigiiaciiiuih. iliia i-esI eos sulti dllocntUs'., 0 ihiselT el iiiieiiciJ-JJ JiUiJtjjUid
Portaih civiiaiis, qtiaui tbties gyraiis et regyrans ilbn tsthtl, qubd sriper liuinefurii. Chrlsti tidetis
primo iiivenire nullatenuspolui, ihox iibi crliclsiiie Cj-neis sightHh, illattl vbbis ivnrib IsaiSe ad iriCiittim
signo arinpvi, cassata, qiiae nie cavcaverai, diabbiica feduelt prdplieiliim: CTyUSimperlumttyei' /iii»njiium
ilhisione, Ixtus videus agnovi, egrcssrisqtie servdih e)ut? (hd, 1**1.Tiiiie voS oliln db Cliristb prbplie-
nos cum equis, ubi iiiandaverdni, prfcstolaiileni lh- rj tix per meam exJibiialioilbih credere cbiitfeihpsisiis,
veni. Pauiuiiini igiltir nobis de civtlate piogfessis, quaih cccead pefpetitairi coiifh^ibiieravestfaih iin-
Judxi Colouicnses navigio supcfveiiieutes, qmccun- pietani asplciiis. llli vero niiiiio pavbrc ciixiini(I:iti,
que dc me su;c profcssioni ininiica perceperabl, vix niilil paucis liuniili et stippressa voce responde-
civitatis illius Judxis divulgaruul, qiioinodo scilicet luni, diceiiics. Vcra quidcin, b nepos, seii riiiiiis
Colonix lihros cum pecunia apud Cbrisiianos abs- heu! sero nobis suiil probata qu.T.inemoras, quando,
condisseni, co quod ad ebrum seclam peiiinaciter amisso salutaris sp.itio poeliitciHia?, sinc spe conse-
Iransmigrare ilecrcvissein. Qnibus auditis uialcr quCiulifcsalulis, seiciiitvdcstihati suniiis gelicnnie.
pueri coniiirbaia nimis et conterrita, inquiri me un- Vix verbura coiiipieveraiii, siatimque de ihedio facti
dique diligenlissime fecii. Sed miniiiie invcnto, lota stiiit, impieta in cis Scriplura, qttac ait: Tollalur
prx iiimieiate doloris velul iusana effecta, ad primos impiut, ne vicleat gloriam Dei (Isa.xwi). Expergc-
civiiatis ainarissiino cuiii cjulalu cucurrit, siiutii sibi faclus ilaque et rccordalus quanlis aliquaudo prc-
filium furtive subreplum lugubri voce pioclamans. cibns el laci-yniisjejunioruiiKiue frcquciiiia talem
Qui proiiuus ad comprehciidendura nie nuntios dc- coelilus pro mea illuminaiionc visiouem inipetrare
Biiiiaveruul. Sed sicut Dvi ordiualioni neqtiaqtinm salageram, coepi iii his qttx vidcram gaudio spiri-
 851 HERMANNIEX JUDJEOICHRISTIANI 832
ttinli siipernbundare, debilasque Deo pro lam suavi A peravil (ibid.); ila blanda religiosorum, qui aderani,
visione. qua in ejus fide roborari merueram , grates clericorum exhortatio, propulso ab animo meo con-
cxsolverc. - cepto mabe stispicionis conlagio, meam in fide pu-
CAI>."XIX.— Quontodo baptizalus tit, ei qtiat in ipto sillanimitntera roboravil. Ut igilur per orania vcle-
baplitmo diaboli fraudet periulerit. - ribus nova liceat comparare, Naaman Jordancis
Venit aiiiem dies Dominicus, in quo velerem ho- scpties lotus fluentis, a lepra carnis visihiliier esl
mineiii cum aclibus suis exuendus el novtim fueram curatus (ibid.), ego in bapiismo per septiformem
perlavacrura regeneraiionis induendus. Uiiiversus Spiritus sancli graliam invisibiliter sum ab aniiuse
ilaque Coloniensis civitatis clerus iu Beati Petri, lepra rauiidatus. Illius caro, dctersis elefanlix sor-
apostolorum principis, basilicam fesliva cum exsul- dibus, infantis recepil munditiaui; me per lavacrura
tatione convenit, ubi ad cciebrandum salulare regenerationis pelle vetustatis exulum, in novam
'
myslerium fons fuerat prxparatus. Quo circa boram peperil Ecclesia virgo mater infaniiam. In qtio ni-
. tertiatn cousecrato, ac regenerantlis animabus per iniruin lavacro sicul vitx prioris ordinem et nouvinis
- iiivocalionein sancli Spiritus fecundaio, fidem sacrx proprietalein niulavi, quiquc Judas antca nppella-
'. Trtttiiatis ex toio cbrde coufessus, in eum nvagna bar, Hermannus noinen accepi. lianc igimr glorio-
; cuin devotione cordisque conlritione sum ingressus. B sam dexterx Excelsi mulationeni (Ptal. LXXVI), banc
; Sed lieu! quod dictu grave est, nec in ipso baptismi perditx ovis in humero pii Pasloris ad ovile sanctx
articulo ab iiupugnatione mea fraus deslitit inimica. Ecclesix reportationem (Luc. xv), quantis non tain
.JMamqiieinadmodum, evangelisia teste, pucr Domini clerus, quam universus (ideliuni populus, laudum
iniseratipne a dxmonio liberandus, tunc gravius csl pncconiis extulit, quantis in cominune gamliis rele-
elisus, cum ab eo nequam spiritus eslexire compul- bravil! Nec iramerilo. Nam quoinodo de conversi
. sus (Luc. ix); ila niniirura anliquus bostis graviores peccatoris poenitenlia popuius non gauderet Chri-
. coiitra me lunc imjiettts fecit, cum per divinx in- stianus, cui eliam, Doinino lestc, plus quain nona-
stiltilionis salutare sacraraeiilum ab ejus nie rapi ginta novem juslis angelorum congaudet exerciiusT
lyrannide conspexi t. Siquidem in cxleris ad fidem (ibid.) Judxi autenv, qui zelum quidem legis, sed
ortliodoxara pertineniibus sulBcienter promeaca- non secunduui scientiam (Rom. x) habeliant, luctu
. pacilate imbutus, solum de baptismi trina inimer- me amarissimo, velut perlidum ac perdiltim, incon-
• sione.in nomine sacrx Trinitatis exhibeiida, ex mi- snlabiliier plangebant.
. nistrorura negligentia.imopotiusex insidiantis mihi . Cxr. %m. — Qualiter pott baptitmum twcuto renun-
ininiici fraudulenlia cdoctus non fueram. Fluenta tiaverit, et tub ordine canonico divino te manci-
u paveril obtequio.
igifur vivifici fontis ingressus, et in co semel contra
orieiitera iinmersus, solatn hanc immersionem suf- Igitur inimundo spiritu de domo cordis mei per
fecissecredebam adantiquxvclustaiis renovalionem. lavacruro regenerationis expulso, metuens ego et
; Clerici autem baptisteriuin circunislanles, sxpius valde pertimescens, ne, si rediens, eamdemque do-
, me mergi debere clamabant. Sed ego, qui fontejam mum, licet lavacro salutari mundatam, Christique
recens emerseram, discrele eorum voces audire, vel sacramentis ornalam, ab exercitio lamen spirilualis
. clare, quos mihi faciebant, nulus, delluente nimi- disciplinx vacautera inveniens, eam cum pesle se-
. rum binc Inde piloso capite iiqua, videre non pote- ptemplici gravius quam antea occupalurus iittraret,
ram. Igitur a facie detersa manibus aqua, quid sicque novissima meapejora prioribus fierent(MofiA.
vellent audivi, sed magno fonlis astrictus frigore, xn), cura id 'pervigili Jahnrabam eflicere, quatenns
eorum primp voluntaii iion libenier obedivi. Atta- pervasori obfirmata maligno, dignum fieret habita-
, men blanda baptisix nvei flexus admonitione, feci culum Chrislo benigno. Evangelicum ilaque audiens
quod faciendum eral pro salule. Ratus ilaque hac prxcepturn. Si vit perfectut ene,mde el vende om~
. me secunda tinctione divinis mysteriis satisfecisse, nia quw habet, el da peuperibut, tt veni, itquere me
coapi de fbnie velle exire. Siquidera prx nimio ejus ,D (Marc. x); et illud : iViii quit renuntiaverit omnibut
algore pene lolus obrigueram. Sed clerus magnis quw pottidet, non polett meut ette discipulns (Luc.
rursum vocibus perstrepebat, me ad consummatio- xiv), ccepi hilariter cuncta, qux temporaliler habere
nem sacramenii versus ad austrnm salutaribus videbar, spe et desiderio xlernorum contemnere,
flueniis bumiliter debere submitli. Diabolica igitur qualenus laboriosa mundi sarcina exoneralus, per
fraude circumventus, suspicatus sum baberi rae ab arclam, qux ad vilara ducit, viani expedito ac lihero
eis derisui. Unde sicut ille quondam Naaraan Syrus possera pede incedere. Discens eliain, Psalmista
accepto ab Eliseo propheta septies lavandi mandato dicente, bonum esse et jucundum habitare fratres -in
in Jordane, indignans ccepil abire (IV Reg. v), ita unum (Ptal. cxxxu),ad famosum ac tolins religionis
et ego pari dcnieiitia magno animi succensus furore, locum Capenbergense videlicet, cujus supra memini,
ac mora; totius impatiens, vplebara e baptisterio vclul ad quemdara saluiis |M>rtumde
' ccenobium,
prosilire. Sed, Deo gratias, quod etsi se inimicus natifragio mundi liujus pelago nudus ciim nudo hoste
erexit, nou taincn adversum meprxvaluit. Euimvero luctaturus evasi, ibiqtie prxsentis vitae fuieiu, et
quemadmodum isdera Naaman suorum flexus ndmo- prouiissionem futurx prxstolalurus, secundniii re-
uitione comitum, salutari prophetx consilio obtehi- gulam beati Auguslini vitam «nim babitu mulavi.
 833 OPUSCULUMDE SUA CONVERSIONE. 854
Lalinre quoquc lingux addiscendx jngem indulgenS s A in "ie vacua non fuif, sed quotl cqui iudicat usus,
operara, lanluin inlra quinqucnniiini, Deo opitu- eam cum Dei adjutorio spiriluali excrcitio scinper
lanle, profeci.nl ad sacros ordines suscipiendoss excolere, et ad bomim itsum inflectere laboravi.
aptuni me fralrura charitas judicaret, licnigneqtie 9 Chrisium quoque regem seculus siira. mimdiim et
allraheret, cura tamen ego humiliicr, ut jusliim, qux sunt in iniindo conleinnemlo, nec soltim mca
erat, suhjiciens, me inuignuin ad boc iiiinnsque itlo- omnia, verum etiam et mcipsiini pro ejus amore
nciun proleslarer, quantumque audebam et decebatt ahncgando, faciens boc, quod ipsc dc se lesiattir,
niodcste renitcrer. Deus aulem, qui liumilibus sem- JVort vetti, inquiens, facere vottuitatem meant, sed
per dat gratiani (I Petr. v), intcr suos me convivas5 ejus, qui misil me, Patrit (Joan. vi). Et bene equo
novissinuim videns locum elegisse, dicere mihi di- sedens niveo regcm sum comitatus, quod Christi
>
gnalus csl: Amice, atcende tuperittt (Luc. xiv). De vesligia ncmo scqui crit idoneus, uisi eam, quain
qua ejus cga vnealione non in timore, sed ctirai per equum car.didiim figurari prxdiximns, baptismi
treraore, til scriptum est (Psal. n), exsultans, gra- graiiam fueril consccutus. Pnlniium auiem, inquod
datim ad ordines canonicos ascendi, donec ad sa- eum sectitus sum, lociim convcrsionis mex nrbitror
cerdolalisexcelleiitixdignilalem perveni.Tunc ilaque) designare. ln quo nimirum clcricornin conventu seu
primo visum ante meam convcrsionem soiiiniuin ini B quorumlibel religiosoriiin per orbeni rcgulariler
prima hujus opusculi fronte insertuni, quod in me. viventium ccenobia [coanobiis], qiiid uisi quxdam
fuittrura, prxsignaverii, inlellcxi, cujus, stiperiusi sumnii Kcgis iiisiiiiianlur palatia ? In his elenim
sicut prbmisi, inlerprelationcin cxplicaho. Christns propter vitx casiiiatem et religiosam con-
CAP. XXI. — Quod tunc primum visiim in puerttta versaiiouem doniesticc qiioilaminodo et familiariter
stta de fulura in te Chrisli yralia somnium inlel- velut rex in suo palatio crcditur per graiiam in-
texil el eumdemqualiter interpretnlut tii. habitare. Tuuc aiilem ad mcitsam regis convivatu-
Visionis itaque inlcrprelatio h;ec csl : Terrenus, rus accessi, qiiando sacrosanctura altaris miiiisle-
ilnque, qui raihi apparuil, iniperator, coclestcin rium, licel indiguus, suscepi. Ad niensam vero
significat Regem, de qno Psalraista, Domiuut, in- sedere, cst, ad altare Cliristi huinililer accedere. Sed
quit, virtutum ipte ett Rex gloriw (Ptul. xxin). Ilic Iiujus coelestis niensx qtiale sit convivium, quam
niagnum quemdani principein babuil, angeluin sci- dulces dciicix, digne verbis explicari nnn potcsl, scd
licel illuin, qiiem in sux creationis cxordio cunciis hxc illi soli noverunl, qui per graliam Dei cxperiri
angclicis spirilibus nobiliorem condiilil, et cxleris meriiernnl. Quale, iuqiiam, fidelis sil animx con-
oniiiibus angelorum ordinibus prxfecil. Qui videlicet vivium, ad reverendam altaris meiisam cum integra
vcrc tunc est morluus, duin se coulra Dcitm snper- 'C fide cum vera cordis hiimilitale et coniiilione, cum .
bus crigens (Ita. xiv), dignilalis su;e gloria nudafiis Sincera nienlis devoiione accedcre, et in ea agni
ct de arcliangelo diaholus cst effcclus. Hic itaque immaciilati Jesu Cbristi carnihus saginari, el sacro;
Rex rcgum per suam me graiiam visilare dignaius, sancli saitguinis ejus calice inehriari, uemo, ut dixi,
niveuni mihi cqtmin oblulit, duui gratiara sacri nisi experlns, iiitelligil. Porro olus, qtiod in mensa
baplismatis, quo super nivera dealharer, concessit. regia mandiicare inihi visus siiin, Chrisii «rbiiror
Balteuni qiioquc tradidit, quod virlutein mihi fluxa desiguare Evangcl ura. Namsicul idem olus ex variis
carnis desideria restinguendi couiiilil. In septem fuit herbarum generibus confeclum; ita cx variis
gravis monetx denariis recle septiformis Spiritus pra-ceptis ad vitam xlern.im pcrtiiieiilibus Cbristi
dona iuielligiiuiur, qux qucmciiiiquc impleveriut, constal Evangeliuin. Ad rcgale igiliirconviviuui oltt,
moriiin gratitale cxornanl. Qui, cum jam per htijus manducare est, sacerdotem Dominico altnri assi-
sancii Spirilus dona vilx coeperil munditia, velut stcnicm sancli Evangelii prxcepia solcrier atque
argcntiim exarainalum, nitere, incipil eiiam aliis de subtiliicrconsiderandovelul in orecordis ruminare,
Dei amore el viia atierna stiavitertiiinire, quod bene pensando sciiicet quam biimilis, quam devotus,
signilicat argenti sonorilas. Quod aulem hi seplcm , quarn niiidus cnslilate, quam fcrvidu» charilate
denarii, ne fjcile perdercntur marsupio luerunt existere debei, qui lanti sacramcnli mystcntim de-
inclusi, hoc significare spero, quod collata mihi cenier ac Deo acceplabiliter cupil celcbrare. No-
miscricordiler Spiritus sancli charismata non me biscum quoque Rex Clirislus epulalur, qtiod spiri-
derelinctura [dereliclura], sedaddevinccndasonines tuaiium profecluum nostrorura dtilcedine pascitur.
tenialioiium moleslias et regnum ccelesle prome- Dulccm quippe sihi rcfcilioiiem in corile pio el
rendum inecum sinl fiucieuus perinaiisura. Porro obsequiis divinis mancipato exislere tcstatur ipse in
de hoc meo tam felici successu principes indiguali Apocalypsi : Ecce, inquit, iro ad otlium et pulio;ii
sunt, quod maligni spirilus, quos mundi rectores quit mihi aperueril jan am, introibo ad illum et tce-
appellat Aposlolus (£/)/»«. vi), sive Judxi, qtii pro- nabo cum itlo, et ipsemecnm (../".. in). Sed neque
pier accepiam a Deo legeni inter cxteras sibi na- nbs re hot csse puto, quod cx eadem niibi cum rege
lioucs principalum usurpabanl, Chrisli me graliam, sctttella visus sum manducare. Unn ilaque scuteJIa
qua ipsi iiidigiii erant, meruisse inviderunl. Sed calholicx lidci significat uniiaiem. Dc una crgo sr.u-
ego uiiido illo habeo, id est conliuculix robure iella olus ciiin Chrislo coa.edit, quisquis ejujSrtCOOpe- ,
prajcinctus, cqno rcgio iusedi, quod gralia baplismi rante gratia sancli Evangelii prxccpta^ uuitate^.
# - ^SCA^I M^fQU» AH6U874N1 .16
tldei catbb|ica3 ctislodit. ID"qua ego ntinc unitflle, A''slilibiiis; et trefiifidissiinn Sectn niisericordileriirc-
sicttt hiijus quontiaiii felicissimae n(j|ii visinnis, plmn, ripii soliirti spi$ |ide|ibiis, per u«it:i(cnt catlio-
osieiisiiiri eslprxsiigio, "pcrgfatiam Dcr coiisisieiiSj }ic.-CQdci sociarc, veruiu eiinm per sacerdoialis
scrvjpei, i|t scripluiir cst (f*«'.Ti), Bhtn timnre (B| fjjigfritatis graiiam gloriosis mens;c sitx couviviis
exsulro euiri treiiipfe. Exsullp, inqham, coiri tre. [convivis] pius el niisericprs (ligiiaiusesl aggregare.
inore, quoij ipsjns, qti.i jarii fulelis snm, graiixd^ Qtiis hxp, p Domine, tuav circa inc indignuin picia-
bfeO,ut gnudeniri, cttle cjtis mihi adhiic prpfuiuiisi {is viscera pensarc, quis tani immeitsas bonilalis
siiria e| i|ivestiga*>i|ijudicipruin abyiso, qiia riescip tux divitias dignq valeatxstimarc? Spcrp, Domine,
utruiir•jitipreaii pdin iljgrirr»}sim (ftccle. ix), re's|a I, et fuleliler de laiita bcnignila|p prasumens credo,
rindc tiiiiea'|it; Qiiis, eniih nvqrtalitiny, qiiaiiiljhet fliiptj miscricordia, ttiii. siibsequciur ine onu ihus
jusius, quflinttbet sanctus, terrihilem jllam nostri djpbus vil$ IIICX,ftijus lanta jain nijlii gratiarum
Salvalbris nori pertimescal sciitciiliani, qqa dicilur : pjgi|ora diguatus cs mxrqtjiire^ quihus, nl di-
|>to
Multi *•''">'vocaii, jrauctvero elecii ?(Matth.xK.) Cori? gniiin est, laudes pt hoslias jiibihilinnis tiii |j s^imo
ijdb autehi iti Doniino Jesu, qttod qui cor-piliri roe illjuninatorimeo iuintolare noti <"ej>inp.Sedct vps.,
timrs (jotitim, perticiei iisqiie in finem. Slquidem
" flhiciinflne hxc legpritis vel atidierUis, pqiigau.defe
ihaxinjam mjhi spem pipinitiU fiituronim prxceT fni|)i el COiigralulmiiil)!,quja inoiiuus fjierani ct
q*entiproniagliitudo bciielicioriiin. Ecceenim mispri-' revixi, ppticram et invcnliis siiut.- Jlagiiilicntc igilur
cprs ct jijiseralqr porainqs de stcicorp paiiperetii " mecuiH Dpmiiinmiqui vivilei. re.gii.iiijn. sxcu.la saer
efiixii, e| eum, cririi pfjiieipihus populi sui colloca*il culoriiin. AniCii.
ll?*f</;(Ull). flijll WJe<leSQt-ijidjsgiipa.juaaipa}stlpfiV-?

ANNO BOMIliJlHCI$X,V

UDMCiMUS

MONACHUS AD S. ULRICUM AUiJIIStANUS

»,.^,-'-> -..

NOTITIA

(FABBIC.flisl. mea).'et *«/. ^(,, vt, %%$)

UilascalcilS, px f4l|vilia llhhOSla aoliilinm Virp.ruin de Maisack nain.^ nvonnchus ad. R. IJIricnni (Aiignstas
Vjiiiicliviiniiij), nbbaijs Kgiiioiiisiiii|i\iduits, cptiies, vir religiosus et pi-iuclaredodus, vcrsiticainr 11011poeiii-
tgii.lus, liiusiciis cl rqinponisia exiinins, llieologus vcro sni stpciili iiiiiniiialissmuis , eligiiur in abOutera
anno Domiiif tlSu. Praiuil prulenterel fidoliler annis %$,.Scrj|»sil liliruni Ve minic;i, l.thtosiain imiliorinn
saiiclorum, iinpriipis vero S- Afrw, S. Ud<t(ria, 8. ifanrjlii pl S. Mariw, Magdulenw,varii gencris vcrsibus.
E^S,laiUjiiulta ipsiits fi/)igi'(ii||iK(i'nsnarsini bine inile |iarielil)iis inseripla, qine ipsius ingciiiuint aibiioTim
feciindum, doctrinaui vurti 11011vulgarein pr;cc|n.re et luculenler prodirat. Obiit aauo Domini ;.*>(.Ilxp
Casp. Briiscbius in i.hroiiologia indnUsteriorutii Gc.i'|iiani;epag. Wl, cuin quo coufer Sigisiiiuiiili Cihiouicuu
AiigiisiensB' lUstiiriituiiiii toiu. |l|, p. GUa. lyiis liodie e.*s(;u Nurratiq de Ca;iitioversiis imcr llermuiiiiitm
Cjiscopitm Afi^fiifliiim! et Ettginnew abbjtiem S,. Udqlvici, edita a Canisio Lcct. Ant. loni. III, pari. 11,p. 4.
IJilicuiii epigruinma ejus )|i Lsiiionciii jleccssoreni"cxstal aptid Bniscbinni, p. 4%. Miabilloiiiiis s;vculo V
Beiicdiiiirio, p. 4lo, dicil, ipsuiii a qiiibusdam aiiciorcm Viiiu S. UiiiUici cpiscttpi AtigUsLatii,a Velaerp,
ipso Maliillonio et iii Ac.lissatirtnriiai editi, habiiiiin ftusse : quia vcro illu micto.r b.iuis tqcis mcniorat se
*Udalrii:|iqivjilisse, ijpstpr viiri) lijjijs s;p^ldis ]itniiu' fuil, cain scribere non- poliiit. Coulra vero Sigismunihis
|. c. docet Viiniit hiiiiis Vdalrici carniine ah (Jilaisca)co fuisse coiiscriptani; iucipit eniai his vcrbis :
Jnclyia devoiiscoliiuiis. Ailile Jo. Pininni in Coniinentaiio urxvia ad Vitam S. (Jditlriui, iu,Aclis sattctpruia
loiuo 11Junii, p. 95; Oudiijum lomo II, p. 1013.
 ~
«"•3*7 NARRATlO t>E CONTROV. INTER HERMANN. ET EGINON. 838

'."'. lIDASe&Mtf

NARRATIO-

I)E COMROVFRSUS IfffER 1 EiUil».

1R|M1|
'
Antiq. tecl. edit. Basnage, t. III, p. n, p, 3.)
{CANISIUS,
^ >'•'••< .!' ' '':-»|;'-

JACOBUS BASNAGfUS LEGTGWVI.

Dc Udnlsrnlivv'fcneo» lialifilinl enni^ius ,ire"pi.iif.Tilisnne I|ai3ni»:'
^fiiibHrnli| ex ms. codicibtis
»^CIJjUiIis«|iiteiifli
nionasterii S. lidalnci et Afrre Aiignsla: habui; quis aiiluni udaiscalciis,, qnis tlernvahnus, el Kgino lucril,
docct Urn«rliiiis ilc Mouasieriis. i
I. De i.ginone. — Ciiin pr.r>manibus nobis nori sil Rruschii liher el cnrennl procnl dubio plurimi, pauca
qurcihim lnc ilclibare ccnsiiinins : prinio naia est illa conlroversia inler Eginonem abbalem el Hermannum
episcopum (iccasioiie inve*tiuir«riiui,,Jwii Ipngo teiji|M»|wv SQIUJUV. enisgiyiitiemjpnebai. Ilermanniis eique
arilruserat amiciiia coiijiiiicilssiinus nlibns cum sribilo ortV sfiiif ister eos ;controversi;e. Episcopus ab
abhaie vt-lm exconiiminicnius habiius cst; crimimt ipsi intenlat saqvius, tum npud poiitificein, liini aptid
Arnaldum Mngmiiimim. Imle schisina conllatiini. Fuga sibi consuliiit abbas,'qucni dcseruere inonachi,
ipsimiqnc vcbit ppr|urhatorcni sunt cxsecriiM,qua i|e c.atisa apqjpge|jcaifl epi$(olarn jflsis -rQspribcre
' coaetus
cst. Sed diiraIfnliam pcragrarel, obijt i|i iliucrc. • , :• t <
II.De Vidsralco.— Udalscalcus hic fuit Aiigiislanns monachus, dcinabbas,Eglnonis itineriimsociusfnif,et
duuicsieculo nigr.?rei iufvlix abhas, pnesctis adfuit. Sic de illo Egino: 1.Sociiini laboris npsiri fralrem Udal-
scaleum prai boiiiiiiuui Miu||jiuriiiie cmu navis capcrc non possei, .oic.lpsp vero Utlaiscalciis paironi mortem
deseribcii$:«Pisas. elcaqpcrvoui, S|ierans liibniis et doinris. i|iei fineiii, cmii scilicet diimiiium meuiri et
P.itrenr reperirem; sCd trisiiiin super trisiiliam, illo jam in exlremis posilo, inihi accuiniilahatur..» Fnit
Igitnr Udalsealciis abhalis sui veheinentissimiis defensor, ita atldieius caiisavpatroni, ut Heuricum impera-
lorBin Neroni coiilene non perliiuesrat; imo pnntificci|i iiisum, qnoil prn lihilu ipsjqs in Ilcr|iia|).ii|in non
sa:viic|, acrjlcr inrrcpnt " 0 piiiileniia Roiliam, exclaniaj. illc relalis Pasphnlis secnmlj epistolis, qnania
ohdoruiisti, i|tioi| gratia lui dixcrim, uegligeiiiia. Ilitic Udalsealcp trihuit Vnssins Vilas Mari.-nMiijfdalcna,
AftiC, aique Udalrici prresulis Augiislani, ncc immeriio : palet cnim cx Aiigusiano Cltronico Udalscalcum
scripsisse legeudaiu lotain 8. Afiac tam conversionis quani iiasbionis, simililev el alhli cQfijpss.prjfjUdajrici,
iucipieits;
Jnclyta devotis.cohmus, elc.
Jiani eam alligaverat mplro, postill-mie episcppo Constaniiense. De beata vero Maria Magdalcna, quam
venprahaliir singnlnri affeclu.ui ferl idcnv Chronicon (I. n, c. 2), « composiiil singulnrem canium super
verba sanctiGregnrii. Nee ea smit taiitmnmodo Udalscalci opeia, qtiem Angiisienses speciale depus musicae
ordinis duclissiuiuiiique appellnni; nam Iragiro taruiiiip se|)iilli|ins «bbaliini, elcgiacq'fratrum circa
iiit,roi|ui)) iprmiiorii descripseiat Priu|ctiliiiui |inita|iis. JTijij jgitur ripii inodo hisloricus, scd et ppeta
heroico carniine sicpius canens: music;« fuil cliani perilissiintis. Eginone morluo Uilalscalctis ex llalia
reversns abhas Aiigiistcnsis. in locuin Eginonis, crealus est.
111.0« tempore quo itriptit.r-^bo lenipore qno N;iiiatipiiein scripsit, vix <lii1)il?ihesse pplest, hpp
factnni fuis-e subCalixto scctmdo, diim |°, nqfFit Hcrj|i;i!inui|i fnjsse dpi|nialum a Pascliaje, Gclasio nec
lion a sauclo adhuc supcrslile papa Calixlp sccpntlo. Fuij igilur ailbiic in vivis Calixius, ciiin hanc^onlro-
versiain in litteras referrci Udiilscnlcus. 2° ahntini adhuc clarius indical; asserit eniin Eginonein fuisse
abliatem electuni aniio Christi 1109, perdecem annos ab qisius eleciioue lij.es agiia|.is fiiissecntn llermanno,
qui ipse fucrat ad episcopaliim proiiiqtus ab Heiirico iy, ai|. 1094. Qbjil ligipo (ii|raiitibus adbuc |l|js
coiilrqvcrsiis an. llip. Noii ibibiiini jgitqr, quin Udalscalcus illas menvoriie mandaverii an. lliO , vel
saltein anle inortein iterinanni, qu;c conligit au. 1124, siicceilenle ei Waliero Palatino in Tiibingen. Brcvis
est illa Karratio Udalscalci; in en lanicncvagaiiirail miracula quajilain narraiida. |loc potius obscrvanduin,
narr.Hioiii sua: inscruisse varias Episiolas Pascbalis pi|p;c. Arnalili Mnguntjiii.ei E|ipotiis alibaiis, «juorujii
parlcs incbaiiiri ijuidqiiid euitii yel Hcrmannus vel nipiiaclii ab Eginone post ejus fiigara ' in sui dc|pr|-
sionein affere|)ant, omisil,

PROCEMIUjVI SEQUENTIUM.
Sub Tenerabili abbatc Eginone pro Christi posilis A Gralia Soiis justiliav (Malaeh. XLII) illustrati na-
in dispersione sancti Oudalrici el S. Afne ccenobitis tionis pravsc atqtie perversre renuntiustis capcitaii.
Oudalscalcns, servus coriim, ulinam nou inulilis, ac per hoc in pcrsecutionc propter jtisiitiam tribu-
bravio donari aelcrnavbealiludinis. lati iPMip. n), evangelica allestalions raeruislis
m UDASCALCl MONACHIAUGUSTANI 840
essc beali (Malth. v). Patrem enim vesirinn spiri- A 4 vel ametur, qualiter sit abbas consiiiiiths litleris
tiialem carni et sanguini pravposuislis, itnmtindum commendetur, tnnv pro cavenda oblaiianiiura falsi-
tangere noluistis, dnm ipso docente AuguStenseui ,, tale, ttim pro lencnda rei hiijus veritate. Dein quo-
dictum cpiscopum in iirtcnliclis sacrarrientts, mi- rmodo diclus episcopus invesiiaiur, 111loliim graliae
nime recepistis. Quapropter veslrav quasi in prx- tribuendum esse tloccatur, qitidqttid in eo vel snb eo
niium conceditur sanclilali, ul si qtii ex vobis ab eo nb Ecclesia recipialur. Quaulis etiam niiraculoruni
stint ordinati, nnlli per hoc canonuin subjaceanl beneficiis locus vesler sub lali abbate declaratur, ad
severilali, sed in ejusdem Patris veslri pendeat laudcm Dci, mcnioriac nou sublrahatur. Poslremo
potesiate, ab bujusmodi conlagio aposlolica vos • tyranniile impiorum praivalcnle, quomodo locum
absolvere auctoritale, maxirae illos qui post factara ipsum Ecclesia reliqueriiis pra;cipiente, calaino non
sibi poniificnlis oflicii siispensionem, ullam ab eo dissimitletur, ut ad taiiium justitiav fervorera ex-
perccpere consecrationem ajquandum postCrilas pfovocetur.
Ut autcm Pater idem inagis ac magis honoretur

NARIUTIO DE CONTROVERSIIS

INTER

HERMANNUM ET EGINONEM.

I Egino abbai; Henrieut imperator Neronem agit. B ] pnce Ecclesi.-n reddita, sede rcceptus est propria.
— Annp Doininicar incarnationis millesimo cenle- Per ideni lenvpus pr.-cdiclum Augiistcnsecoenobium
simo nono, AuguStensi crenobio in bonore sancli Patre carcbat; domnus ntitcm Egino, jam tit enieri-
Udalrici cl S, Afrce (13 coiislruclo, domiiius Epjino tus miles qiiietein nvminslerii veltit iu prsemium
abhas inihronizatiir, qui in eodem loco rcgnlari edu- receperat. Ad qnod Aiigustenses fratres, nuntios
candus (lisciplina, puer n parenlihus Deo, sub vene- mitlenlcs, confralrem suuin revocabanl el animo
rahili ejusdem monnslerii abbate Diemaro, oblalus, concorrii in abbatcm sibi cligebnnt, qnem illc re-
per incrcmcnla leinporunv apprime sacris est littcris nuens iit puta ouus, hoiioreiu pcniius abdic?ssel, si
imhttliis. Pucrili atitenv flore ad juventiiiis maturi- non cx supra meinorati pra-snlis jussione, nec non
tntem perducto, honesiioris vilav pollebat sludio. Sed miillarum spiritualiiiui vcl catholicarum personarum
qttia srbisma vigebal ibi lunc lemporis illud, cujus persuasione subire acqtiievisscl, iuvaxime cum Au-
erat caput Henricus rcx, causa Wibertus, consilio gustensis episcopus, a quo erat invesliendiis, com-
meliore lociim muinvil eumdem : prrescrtint cura munionem Ecclesiic jam recepissel, insuper et abju-
pr.Tilicto Patre sanclissimo jam dudnm orbatus ralionem omuis havreseos in pravsenlia apostoiica
fuissct, el alii in eodcin schisnialc constitulo subdt sedis legnti fecissei. Nulltis enim coruin, qui Wiberli
noluissel. Perveniens ergo ad S. Blasii cellam, C ( et Itenrici conscnserani Iiacresi, ab aposiolica sede
Nigra in silva sitam, benigne ab omnibiis susci- rccipiebalur, qui non pritts eadcin pestc cum capili-
pitttr, ibique Inm diu prudens lyro conversalur, bus suis abjurala, calhoiicam Ecclcsiam publice
quoiisque in bonav memori;e Gebebardi Conslan- prolilebalur.
lieiisis episcopi, de sede janv expulsi, ininisleriutn Hoc in loco niinus pravtermillendum videtur, quod
assumerctur. Tanta siquidem perseculionis rabie qtiidam verilalis subversores qttasi ratiocinando ca-
prxfalus lyraniius in cafholicam exnrsil Ecclcsiam, lumniantur dicentes htiic palri sedem non vacnsse;
ut Ncroneni iiiysterinm iniquilatis operanlem ab dumtreseosupervenienlefaleaiitiirinihisedisse.OIin-
inieris emersisse tiraeres, nisi quod ille Petro oc- guam nieiidosam,olabiadolos:i:iddo/)o*t4eru»< intas-
ciso nullum scdi aposlolicav, ul iste li33resiarcham lum ot suum,uitinguaeorum Iranseattn/ermm (Ptal.
Wiberlum iiitruserit, cui eliam cunctis calholicis LXXII).Tres, inquitinl, ibi sedcriuit. Siires fiierunt,
episi-opis prottirbalis, sedes eorum per superpositos atil onvnes, aut duo ex illis superposili exstiterunt;
subdideril (// Thett. n). Ilii, inquain. reverendo si onincs, nulJiis eoruin abbas; si aulem duo, Pater
pravsuli paler iste adeo necessarius, adeo fuit ac- iste non Irihus, sed uni esl superposiius. Ergo sive
ceptus, iit saepius legaiionc ejus ad domniim papam illud sil, sive illud, falsura est quod dictunt. Vertim
fungeretnr, de|K)sito inierdum ex ohedientia habitu D ^ tit (idelibus, ne offendant, rei liujiis vcritas paleliat,
monachico, ut hostis per simiilaiain sseculiiiium transcursis obttirala aurc Scyllavis canibus, his
spcciem fallerclur. Quid plnra? lotius lahoris et dictis iniendalur.
aiiyustije ejus comes permansil individuus, donec II. Ilarlmannut abbas Augttslensis. Egino eligilvr
(I) Ecclesia vero eorunulem sanclorttrn con- ciim in monastcrii reghniiic successore, an. 1184,iif
slrqcia fuit ab Henrico abbale iciiio. posl Udalscal- ferl Chronicum Augnstaiiiiiii, 1.1, c. 1, p. 700. BASM.
SIl NAMATIO DE CONTROV. INTER HMMANN. ET EGINON. 1*5
af-Jas. — Deluncto igitur ejosdem Augustensis Ioci A j populi, Deum sriper bis coliaudantis attbllitur, ut
abbate noraine Sigahafde, *doriirius Hartmaiinus et tali acclamalione insidiatori adulterans suspicin
Colwigensis abbas eidem prasficitur cferiobio. Quod iollatiir. Vides ndliuc avmule primum el maximum
qriia intolerabite visum est Ecclesiav (talem scilicet de iltis tribiis abbatibus, dexlras nobis dedisse. Vi-
personam a schismatico episcopo nomen regiminis debis el ultiraum, non tamen minimum (Gal. xti),
acoepisse) quod incaute fecil, in sua rediens cor- eadcm poslea fecisse, nisi tibimel conlrarius, no-
rexit. Deinde non mutlo evoluto terapore quidam biscum falearis, neutrum eorum necessarium exsti-
noniine Beringarius, Vuldensis professus, Augusten- tisse. Elenim exlra lcgem usurpans polestalcm, sicut
sibns vero incognilus, pro fratris sui munere ob- eicuij'ure debetur, intromittendo, non nocet;sic
sequii, locum ipsum '.suscepil regendum. Qui, elsi non ejus, sed proprise lanlum satuti, ab iilicitis ces-
idiola fuisset, tamen quia conlra statuta canonum, sando pi-ospiciet. Dominus quippe facil judicium
non a fratribus electus, ut puta ignotus, illo adve- palienlibus injuriam (Psal. CXLV), non irrogan-
nissel, inlellexit, intelligens el ipse discedcndo cor- tibus.
reiit. Hxc lamen omnia in schismale et a schismatico Hoc ergo ordine palcr isle iitlronizaluS, ut alter
prasule sunt facta. Tandem illa generali absoiutio- Jeremias (Jerem. i), vilioruin spinas quoc inibi ultra
nis dispensalione per apostolicae sedis legatos, vide- B' modum suecreverant, omni cocpit annisu evellere,
licct Ricltardum Albanum el Gebehardum Constan- atque virtulum germina quoslibel viros coivvocando
tiensem episcopos in Teulonici regni ditfusa lati- religiosos studuil excoiere. Undc contigit ul locus
ludine etiam Augustensis episcopus amicitia non ex incolenlium pravitale jam diu abjeclus ac despi
excludebatur : qui, ut prxdictum est, per haereseos cabiJis, per huj*usbonse convcrsatioiiis odorem vit*.
abjuralionem et unicav Ecclesiav professionem, recon- acceptus baberelur el honorahilis, adeo ut in bt-evi
ciliabalur. Taraen quia tempus miserendi (Psal. ci) riuinerus Deo fidelilfir servienliumaugerelur, pr&diis
nondum advenit, etsi religiosus allerius ilerum loci, quoque vel Eccresiaj thesauris copiosius dilaretur.
videlicet Wezzinesbrmineiisis abbas el buic Augiis- Saneti etiam, quorum ibi venerantur palrocinin,
lensi supervenit. Ilic quaulo prudenlior, aliiora sc majori sigiipiiitn vel miraculorum clarificanlur glo-
quavrendo (Eccli. iu),,cecit'it lanto celerior, fratri- ria. Ex quibus, mullis prsetermissis, pauca subno-
busquoque suis idiosura exigentibus, sua repetendo, tentur, quavspecialius ad ejusdem Patris nostri con-
surrexil. solationem pcrtinere videnlur.
Tandem, rebus, ut diclum est, ecciesiasticis tran- IV. Bruno dcemoniacus sanatus. — Quidam ex laico
quille dispositis, non iieoi>bytus, uon alienus, vel ^ convefsus* Bruno vocatus, ab eo monaclras ordina
alio ovili occupatus, sed loci ab infantia professus, lur, aliquandiu sanus et incolumis commoratur.
Pater Egino, nullo prsesidente, eligitur abbas; ca- Credo tiroeinii fervore tepefucto, vis dacmoniaca,
nonice eteclus ordinatur. Et unde vel cui superpo- quse ad teinpus recesserat, jam septempliciler aucla
situs? Ecclesia in schismate positum deposuit; alie- redibat. Frenesi nainque arripiebalur graviter, et
uigena oves, ut puta non proprias, deseruit; paslo- sicut se habet hoc geuus, vix a nmltis captus tene-
rera suum grex derelictus recepit. Sic nimirum sic balur (Kadn. xn). Nobis vero miraniibus super bis
liibus conslitulis, imo desiitulis abbalibus quartus, atqne stupentibus, eliam domnus abbas nccurrit
ul ferlur, Paterislc est superpositus. Sed ut obla- festinantius. Slridet miser dentibus, ligno duriori.
tranlibtis breviler concludamus, aut iste stalualur, nc lingtiara masticando coiisumal, Dt gargarismus.
ul illi deponantur; aul illi trcs approbentur, ul iste Videres pectus, utpoie ubi ininiis preraebatur, in
reprobetur. Ex bis duobus pariini laborantes, unum cumulura succrescere, faciem pallescere, lotum vero
scilicet probabile imo necessarium, alterum illis corpus trcmere, quajlibetcontigiia velle carpere ac
scmper laboraluris probandum dimillimus. Necdum secum discerpere. At uhi benedictionem Patris
styltis reirahi potcrit, dum qualiler inimicus proprio nostri promeruit, paulatim quasi de somno graVi
confodialur mucrone, occurrit. j cvigilans resejlit, sicque iil iitinqiiam daenioniacus
D
III. Hartmannus abdical. — Causa exstilit, qtia languor rediret, convaluit.
praelibalus Gotwigensis abbas, Augustam veniens, V-IV. Epileplici sanati ad S. Afram. - Alii quo-
huic Palris nostri inveslilurx interfuit. Tiim vero que duoexeodern monasteriofratres, quorum unus
grandc ccrnercs speclaculum.quomodo scilieetabbas Adalgoz, alter tHecil vocabalur, eadem epilcpsia,
eieciuin noslrum vcluii robusiior agonotheta de- diverso temporp, non diverse corripiebantnr. Qui-
bellarel exspeclanlium. Sic se habet popularis con- bas utab ipso Palre,quaedam sancta pra-caiitaban-
cursus, litibus nimirum obleclari cl sedilionibus, tit ttir, nobis aslantibus, in momenloet ilii sanabnntur.
hinc parlem plausibus altollat, inde parti illudat. Turbis aliqitando ad fesium palroni nostri sancti
Verum hic pugna non praeveniente, spes illam af- "JJdalrieiundique versura confluehlibus, quidam homo
fcclanlium delusa est, nullo vinceuie, nullo ruente. iiovem jam annis etdimidio ilaconlraclus, utplan-
Si quidcm abbas, quod anle non fecerat, curara vel tis pedum natibus velut innatis videretur, aselto
nomen hujus regiminis pubiice abdicarat, fratribus vectus advenit. Ctijus etiam asini dorso digiti peduai
obedienlia; voto indtitsp, fainiliae etiam sacramento sessoris impressi cemebaniur; ut quanlum vitiutt»
q-ro sih' erat obligala resoluto. Iogcns tamen clamor iiatura: domiuaretur bumanav, et ex aniniatts- vut,-
riTBOt. CI.XX. 21
 <t3 UDALSCALCI MONAClll AUGUSTANI 8U
nere, contra naturam scilicel inuicio, colligalur. A sciscitantes ccnversatione veraciicr didicinius, eum-
Hic uobis missarum solemnia ailallare sancli Udal- dem quem puella detestabatur, monachum
fuisse,
rici celcbrantihus, manibus reptans et genibus, ad sed haliitum clerici, potiori abjcclo,in('uisse.
jscpulcrum bealav Afr;e pervenil, ibiqne spe aliquan- Sed ne aliquis objiciai hanc illos prius csgnovisse,
ttila sanitalis, ut poslmodum ipse retulit, orntionem ideoque in ulriusque pensatione nihil miraculi exsii-
.fudil. Inierim animn occurril, artus jam diu con- tisse, exceptis vcris, ut ostensum est, indiciis, qtia»
traclos velle distendere, maxime cuni gravius quam fldem dare poleranl dictis, plurinvorum occultiora
solebant coepissent dolere. Tola crgo nitens viiiutc, detegebat peccata, quav nonnumiuam per confitentes
planlus vix modicum e carnium cavcrnis potuil re- vere sibi probaviraus revelala. Haecdura in Ecclcsia
ipovere. Nervi vero sc paulatiin exlendentes crepi- noctes ac dicspene.orationuin inslaniia continuaret,
tare nudicbanlur, ila vero ut cremium aridissiiniini qundam die vesperlina hora reptando circa memo-
confringi pularelur. Tum ipso prse dolore niiniura riatn beati Udalrici ad altare usque provolvitur;
vociferanle, a populo irruente sustolliiur, et ad cujus pallam cuin geniculans tctigisset, rcpente
tumbam sancli Udalrici defertur; ubi cum diutius locus quo bavrebat movelur, ita ut puella acrius
sine vocc et raotu jacuisset, subito peclus coepil in- laberetur.Ad cujus erectionem circtimslanlesaccur-
tumescere, ila ul-cuncla corporis inlerioria ibi ti- B runt, claudam ex more sessum componunt. Tum
merentur erumpere. Quapropler cunclis aslanlibus, illa : Staluite, inquit, me super pedes meot, qtita
aninioe egrcssum prxstolantibus, savpe dictus Paler Dominus direxit gressus meos }(Psal. xxxix). lllis
monasterii, salviaj folio nvuti linguaj supposilo in- hoc non sine admiralione facientibus, et ne cadere',
terrogal quomodp valeat. Bene, inquit, domine, adhuc relinentibus, reliclis omnibus progreditur, et
bcne; st tanluni curam habebilis de rae. Exinde quasi alienis pedibus nulando primum abulitur, sed
Palcr accepit eum in sua. Nondum septem diebus in brevi lola natura restituitur. Nec mora, in tnrbas
cpmpleiis, clero ct poptilo convenienlibus, crucem rapilur et, sicut cst humana curiositas, bilarior *
iste tam diu vermis et non bomo, per medium civi- cujus hancdomus promeretur; comilatur epulas
talis portabat, cunclisque Deum magno cum tripudio lascivia, bauriuntur innocentis aurihus vaniloquia,
glorilif aniibus, quia perfeclav sanilati reddilus esset, attrnhiturscurrilitate puerilia, minuiturboni specie
-saltibus lsetitise dcnvonslrabat. gratia; Deo lamen propitio, dolore corripittir acer-
Yll. Puella clauda incedit. — Puella quoque riino.allenuatoquediuturna castigationecorpusculo,
, sepleonis, ex ulcro matris clauda, parentibtis comi- in Domini confessione a prxseuti nequam eripitur
lanlibus ad eunvdenvperducilur locum; de quo elsi sxculo.
'U VIII-Xl. Cwcavidet. — Mulier
jilura nvira, et huic xlali insolila idoneis altestan- quaiJani Augusten-
libus personis cognovissemus, nos tamen ea lantum sisnon ignola civis,ncbula obduciiur ca-.citalis, octo
qurc vidimtis subnotare curaviuitis. Cum esset, ut eo et amplius visu privalurannis.Qua; dumsolito ad
diclunv csl, debilis et irabecillo corpusculo, auste- bcali Udalrici sepulcrunv quodam die huniili prosler-
riori inaxinie vesccbalur cibo, pro maguis deputans nerelur supplicalione, subilo lolam replevil clanioie
. deliciis, si quando reficiebaiur ovorum eduliovcl basilicam, invilans omnes ad reddilam sihi lucis gra-
lactis. Jesu nomen in ore jugiter volvcbat, angclico tiara. Fama univcrsam convocat civilatem Domini
potiusquam hiiniano vttllu resplendehai. Ultraomne laudantem super lam cvidenti miraculo pietafem.
.desiderium qttotidie Dominicum delectabatur perci- Pater idem cui nosler servit sljiiis, teslatur se
.pcie sacramentum; cui el qtianta reverentia seu quemdam mulum vidisse ad s.ipc dicti sancti Udal-
lacrymarum compunctione approximabat?iuspicien- rici* mausoleum consedisse, cui repente solulis
tiiini crebrius conscientianv jttdicahai: personas ho- linguav vincuiis, loquendi sit restiltila facultas, per
. rainura juxta vitav mcritum pensabat, dum quosdatn intiiciiim currentis ex ore sanguinis.
libenter aspiciebal, a quibusdam obtulum, tanquara Quid referam de energumcms ? quos ibi fere toties
nequitia reverberatum, avertebal. Nobis vero cur n vidimus liberari quolies vcxari. Contigit enim
boc facerel perconlantibiis, ac Dotnini cum publica. quadam femina merilis beatx Afrsc curata et crtt-
nis el peccaloribus manducantis (Maith. ix) exeinplum cem, sicuti morisest, confluetiti turbx> per mediiim
proponeniibus : Ipsum, inquil, Deuni testpr, non urbis pravferenle, aliam arrepticiam in ecclesia
causa dcspectionis me hoc agere, sed timoris; quod sanclae Dei Genetricis liberatam cum sibi juncta
eliain rivus iste mei prodit sudoris; si quidem, ut multiliidine occurrisse , sicque unitis duobus semper
utiura ex plurimis dicaiuus, dups forte supervenientes vinccntis Jesu vexillis dupiici exsiiltantem Dei popti-
Jtspicieus clericos, unum alloquitiir, alterum abomi- lum (riumpho, hinc inde cum laudibus iu sua re-
iiauir. A circuinsiantibus rogatur, ut ci alieruni dissc.
inluealur. Ecce, iiiquil, annuo vestrte precationi; lu bujus nostri tenipli dedicalione, pra;falo Patre
sed vps amabn, buic meae parcile afflictioni. Facies verbum vilse ad populum aiiquando facienle, qtii-
enim pallebat, sudor per lotura corpusculura decur- dam daemonio vexalus, magnis coepil slrepere voci-
*.rpbai. Nos quasi ppBiiitentia ducli tri6iabamur quj- bus, ila ul niagis ad eum compescendum, qnain ad
dem indoloris compassione, sed lajlabamur in dnbis verbuin audiendurii occuparelur vulgus. .Tum subilo
( me
jei comprpbatione. Vigilautius autem de clericprura hostis humani generis : Quid, inquit, tantopere
 8« NARRATIODE CONTUOV.INTER HERMANN.ET EGINON. fiiJ
tedatis, cum post paulttlum quam utili circumferarr A J quatuor pradiclorum marlyrum, simtil cum sancta
negutiovideatii? Hxenobis audientibus, cunclosquee llylaria passorura festivitatcni stib una die nihilo-
pro viribus ab co qui mendax ab iuilio (Joan. viu)) minus staluit venerari. Nec in tali fraudaiur studio,
fuerat avertentibus, ecce cruentalum militem quasiii dum pretiosissimd rerauneratur thesauro, capite
ex acie fugientem per medinm populi cernimus8 scilicet ejusdein martyris Hylarioe illis diebus in-
diseurrenlein, atque urbera abhoslibus captain ter- venlo.
rihili clamore nuntianlem ; flebilis omnium voci- XV. Litet abbatit cum episcopo. — Sed totius
feratio, nulla fugienlium exspectntio, donius Dei, bonilatis adversarius, veluli Job (cap. i), Palrem
asylum tieri posse desperalur, dum et incrine vul-- islum, non gratis Deum colere ratus, quippe qui
gus egreditur, a suburbanis aima rapiuiitur, adj prosperis rebus vel honoribus sit circuravallalus,
locura certaminis properatur, in se qtueque ruunl,, acpro niliilo ducens exterioribus eum privari, quast
iiec bostera quem feriant inveniunt. Tandem ini camem ejus et ossa desiderat flagellari, dum se cum
se reversi, Satanx insidias cognoscunt, men-. fratribus suis, tanquam carnem ossibus per cordis
dosum militem requirunt, sed re|ierire, ul puta eva-- vel animoe unitatem adliaerenlibus, ab ipso locn
nescente phaiiiasmaiis transfiguratione, ncqueunt,, raacbinatur prolurbare, quibusdam ex ipsis longius
quav illusio qtiaraquam ex ctijtts accidcrit peccatojBase * passibus vilav renvolis, sicuti in convivio volup-
nescitur, lameu quolies ad audiendura verbum divi-. talis igne consumptis. Ergo hic qui nomen pastoris.
num congrcgamur, ne aliorsnm intendamus, ini super ovile ejusdem tenet civitatis, adversus euin
commuue per hoc factum exhortamur. concitavit, adeo ut qui defendere gregem a mor-
XII. Fiir per visionemdetegitur. — Presbylerqui- sibus luporunv debuit, non ut mercenarius fugeret,
dam iiomineLuipoidusejusdem ecclesiaesediluus,jaia, sed ipse lupus efleclus, oves raperet, Janiarct alque
senio confeclus morilur. Per cujus sepulturam aliusi dispergeret. Cujus lanven perseculionis causa ipsi
e vicino sacerdos defunctum sibi videre videlur per• episcopo inlcrdictum ab aposlolica sede ponlificnle
somnum, quasi calenam evoraenlem qtiinque cubi- exslitil of(iciiim;quo illo abulente abhas nosler tant;«
lorutn. Quam narrans visionein coiisilium fuit, noluil prsesumptioni communicare. Ut nutem linis
oninem morlui perscrulandara fore suppeUectileni, bujus rei lucidius subsequntur, inilium quoque siylo
ne quid forte de rebus Eccleshe ibidem conligissctt caulius digerente proponalur.
lalitare. Domo ergo eversa, zona cx oplima repe- XVI. Episcopi Auguslensiseleclio.—Beatae memo-
ri'.ur purpura, quae ex somnii conjectura raensuralai riav Urbano papa Romoe praesidentc, sedes Augus-
lanl;c exsfiiil longitudiuis, quantav catena visionis, ai *. tensis vacabat Ecclesiae. Prsefato autem tyranno
fralribus confcslira recognoscitur, in vesliario repo- Henrico imperalore apud Veronam tunc temporis
nilur. morante, quippe dona (3) Malhiide probibenle Lon-
XIII. Evanescit mulier. — Duos calices argenleos gobardiam non valcris ingredi nec Italiam obslan-
cum patenis qjavdara furatur paupercula , sed fores tibus Teutonicis principibus egredi; quidara rome*
Ecclesisencn valensegredi, nola prodilur sacrilegii; nomine Oudalricus lyrannidi suse conseniaiieus,
capitur raiserrima , reddito furto trabilur ad suppli- videns eum hinc inde niagnis jactari angustiis.
cia. Sed qtwe onerata criminc, etsi occulto, non acceptis mutuo quingenlis a Veronensibus lalentis
potuit effugere; exoneraia manus evasil lortorum pro episcopatu Auguslensi fralri suo dando sibi
Dco parcente. Omnibus quippe ad hoc crudete cur- obtulit. lnsuper et comitalum Teutonicas adeundi
-rentibus spcctaculum, quaepunialur quxritur, sed parles promisit, quod etiam persolvit. Hoc pacto
diu quaesitanon invenitur. luscus frater coniilis adducilur, nec ante ab excom-
XW.Variwreliquiw. —Gloria, inquain, majori si- municala taica manu investitur, quam memoratum
gnornra vel miraculorum sancli nostri illustrantur, pondus argenti Vcroneusibus persolvere jtiranieiilo
majori etiamstudiosub isto Palre nostrovcneranttir. constringilur. Sic railitum raanu copiosa coaies
Utenim laceamusCoJonia?....(r)exundecimmillibus jj D stipatus fralrem non dico electum, sed nec facie
virginum, Albini quoque marlyris, sanctorutn Mau- nottim invexit Augusiensiljus.Cogente tamennrmutsa
rorum, nec non mullas eura sauctocum undecunquc maiius timore, ul episcopus excipitur, diligentius ut
reliqtiias acquisisse, quibus Augiistam allatis, sanc- agnoscalur inspicitur , paulatim caecum se excc-
tos inibi bactenus latentes, videlicel Dionysium (2) . pisse Augtisia miratur. ln boc completam esse Pro-
priraum ejusdem civitalis episcopum, Quiriacum pheta 1 maledictionem in commune lamenlalur:
cum sociis suis viginli quatuor raarlyribus demura Obscurentur, inquit, oculi eorum\, ne videant, et dor-
jam reperiunlur, lanquam bene nolis civibus, assur- tum eorum temper incurva (Psal. LXVIII).Quem enim
rexisse. His, iiiquam, veluti novis pravtermissis . pro ocnlo sibi ad salutem prpspicienlem susceperunt
invenlionem beatae Afra antiqua jam pene oblivione ...(Rom. »), hunc exteriore et interiore caecitate
abolilam , solenniter consliluit celebraii; viginti nalum, ex dorsi incurvalione, id est, ex suimet

(1*) Mirare hic undechn niille virgines celebrari. latus est Dionysius. Quot fabulae de iis narrautur?
BASN. Dioiiysius eium' et Afra Auguslam nunquam vcue-
(i) Zoziraus eral frater "flilarire, inatris Afr.-c, ' runt. BASN.
cujus nomen immiitaium du.tnbapii,zare(ur,,el appel- , (3) Pro domina, scu domna
 m EDALSCALCl MONACHIALGUSTAM g|S
fortilumne quanlocnis inletlexcrunl. Cwcus namque A illam invasisse. Diligenlius res amiit.t discutilur. Si
si cwco ducalum pravbeat, ambo in foveam cadunt aliquis canonicorum se huic subtrahat accusationi,
Matlh. xv). Talis crgo eleclus, cpntra slatula cano* perquiritur; oranes unum dicenles, idem sapienles,
num gradu promovelurpresbyleratusjordinalionem nominatim subscribuiilur; cuncla in domni apos?
poniificatus non incongruo acccssu amodo subi- lolici.prresenlia llnienda differunlur, Synoduscolli-
lurus. Si quidein ab episcopo Aquileiensi, qtii abu- gilur Warstallensis, adsunl cum suo Episcopo nuntii
s;ve patriarcha vocalur, sub pallio Wiberii haere- Ecclesiav Augustensis, referl legatus quav audieril,
siarchae, prsemissis duobns juramentis ordinatur. qnaliterve audita distiilerit, idonea iteratiir accu-
Cum enim ordinandus se licentiani magislri sui satio; nulla praelendiltir excusatio, facile ab omni-
Mogontiensis archiepiscopi liiijusmodicoiisecrationis btis concordalur ut talis episcoptts deponatur. Quod
accepisse fatereltir, nec nudis verbis ab ordinatore, ct factiini fnissel, si non Gebeliardus Constantiensis
ctsi a duobus aposlolicis excommunicalo, Urbano in Ecclesia Augnstensi hoc faciendum persuasisset.
scilicel aique Gregorio, crederetur ; minislerialis ex Eo namque lempore dommis papa Teulnnicum adire
poliori familia beatae Maria;, qui hoc sacramento proposueral regnum , qnod in ruinara perficere ne-
probaret, inquirilur. Quo non invento, Iributarius quivit multortim. A ponlificali tamen suspensus
quidnni ex eadem familia, Bero diclus , oplimis B offirio semiepiscopus regreditur. Terrainus liuic rei
induiiur vesiibns, cl primo se ministerialem mili- finiendacconstiluitur. Augttstasui lijierationem doleus
tein, ut puta qui cral grandis staturae, juramento praestolatur, dum in spe nposiolici adventus defratt-
conlinxit, secundo dominum suuin Jiccntiam archi- datur, infraque scilicet terminum idem episcopus ,
cpiscopi, consecralionem accipicndi hahere, sicuti pro interdicti restitutionc officii, aposlolictim adivit,
ipse ad conversionem postmodum veniens nobis scd litleras ab eo hunc in raodum se conlinentes
lettilit, coactus fefellit. accepit.
XVII. EpiscopusAugustensem Ecclesiam spotiat.— XVlil. Paschalis epislola. — « PASCHALIS episco-
Hoc ilaqtic exsecralus ordine consequenti visitatur ptis, servus servorum Dei, Augustensis Ecclesioe
omine, novus elenim ponlifex sancta sanctorum caiioiiicis et cavleris parochianis salulem el aposto-
ingredilnr, Deum non placaturus, scd irriiaturiis. licanv benediclionem.
Missavofficio, ut vidcbatur ad hoc peraclo, diaconus « Venil ad nos rscn vocalus fraler nosler Heri-
populuin ad cpiscopi benedictionem bumilianium mannus, veslrae civitatis episcopus, causam snam
cxborlaturus, rion mente, ut pulabalur, alienatus, poslulans cerliori fiM concludi, elc. Vide inPaschali
hoc uiilur pracconio: Inclinate, inquil, capitaveslra f, 11 ad an. 1118.... Volumus enim ul lam ipseqnain
Dtom Jbb onvnibus cxhorlatio poulilicalis benedic- Ecclesia quav sub eo est, usque ad pracfiniiuin tein-
lionis suggeritcr; a lcvita , ut popultis Deo capita pus pacem cl tranquillitatem, Domino largiente,
inclinet, iterum atqtte iterum repetitur. obtiueat. Data x Kal. Decembris. i
Talia perslabat memorans, fixusque manebal. XIX. Alia Paschalis epistola. — Has lilteras vix
VIRS. Mneid. n. 649.) Venelium asportavit, initoqtte consilio cunctos ea-
Pcrcontatus post a familiaribus tttruin ex industria rumdem conscios, ut unius anni spatio non delege-
hocfeceril, idem diaconus lestahalur Detirn se non renlur, jurare compulit; sicque fictis pro libilu
sponte, sed quasi in extasi praecinuisse. Denique mendaciis, domttm rediit. Excogitala vero graviori
nvendacio compositus Augustam regredilur epis- adJiuc nequilia, uuuin de accusatoribiis suis, qui
copus, cierum et populuiu jara libera lyrannide pra;stantior cceleris videbatur, pretio corrupit, et
oppressurus. Siqiiidein diviles ac pauperes deprae- litleras quasi ex Auguslensium persona occulte |>er
datnr, ecclesia sanclav Dei Genilricis iufinito pcr eum aposlolico direxil: qui falsilatis nuntius beni-
eum thesauro privatur, canonicortim praedin vel gne susceplus, dum auditur, magna contra eum
ohlationes in beheficia laicis accommodantiir, horae papa iiidignalione invehilur, corde et corde loqui
carionicse seu Missaj uon celebranlur, dum pro lati- D ab omnibus deprehendilur. Curiensi lamen episcopo
dibus Dei quercbeob viclus pcnuriam freqttentanltir. alque Gotwigensi abbate pro ipso supplicaniibns,
Temporibus illis pra-fatus Roniar.ac seilis legalus datis veluti At^uslensium respoudentibus lilteris,
Uichardus Albanus cpiscopus in Teutonicas direclus abire permillitur, vera cum falsis relalurus: Vera
partes Mogonliam devenit. Uhi cura aptid Inge- hoc modo.
lcnheim Heiuricuin lmperatorenv regalibus privasset « PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dile-
insignibiis, . capite nimirum hrcreseos abscisso, ctis filiis Augusteiisis Ecclesiae clericis, salutein cl
coinmmiicneqtie omnibus reddila, siugula in uriiim npostolicam benedictionem.
. Ecclesiac pacificantur membra. Iiic , inquam, hic i Post impetilionem quam super episcopo veslro
dictus episcoptts in generali absolulione non exci- fccislis, dilectionis vcslrav litteras suscepimus: In
pitur, sed per Wibeiiinse haercseos abjurationem, quibtis. quia pacetn el concordiam cum eodem ejii-
nec diiin ventilaia sui causa, inter coeleros recipilur. scopo vos habcre nobis siguificastis, laetati sumus,
Lcgato quoque Aiigustam veniente, cleri ac populi si eaindem concordiam graiis factam fuisse consti-
exponuntur qucrimoniav; diclutn videlicet episcopuni teriu Nos tamen conslilulura lermiuuin exspecta-
absqtie canonica elcctionc sett consCcrntione sedem mtts, ut quidqiiid aeqnitas diclaverit, auxilianle
843 J*ARRAT10 DE CONTROV. INTEIVHERMANN. ET EGUNON. *>$*
Doihino exsequamur. Data viu Uus Februarii. » \. Moguntiensi qtioqiie episcopo querelx exposilae his
XX. Hermannut agnoscitur episc. Augustensis. Her- lilleris injungitur discussio.
mannus adulter. — Quibus titteris clam episcopo le- P. episcopus servus servorum Dei, ARNOLDO ve-
salutem et
Ctis, contra nuntitnn infremtiil, non oequa prelio nerabili fratri Moguntino archiepiscopo
sibi referri mandata objicit, patre iterum mendacii aposlolicara benedictioncm, ctc. Vide in Paschali
suggerenle, interminatur, ne tam adversa prodan- 11 ad an. 1118 Quod enim a vobis juste et ralio-
fucrit nos rattim.
lur, sed prospera finganlur. Egreditur in publicum, nnbililcr auctore Deo slalulum
habcbitnus. >
arrigiintar aures exspeclanlium;
XXIII. Arnoldi Mogunlini epistola.'— Hoc aceeplo:
Parturiunt montet, nascelur ridiculut mut. archicpiseopiis mandalo, Augustensium pnelatos
[HOBAT., De Art. poet. 139.) tali invitat pravcepto :
Dutn falso benedictione aposlolica salutatur epi- « AnNoi.Dus,Deirepropitiante clemenlia devotus .n
scopus, eadenique gralia participatttr populus. Nec Christo gregis Moguntini famulus, reverendo abbali
longurn evolvltur tempus, et cardinalis nomine Di- una cum cbarissimis filiis Atigustensis Ecclesire fra-
vitius a papa missus Tcutonicas adiit partes. Qtto tribus et dominis, consilium paterna; aiTectionis in
Romam regresso, episcopo quasi per cardinalem re- B spiritu divioae consolalionis.
stituto sob iiiillo tamen lestimonio, pontiltcali abu- i Dilectioni vestrae, fratresamanlissimi.insinuamus
tilur ollicio. Jam nliliori Achitophel ulens consilio litleras uos a sede apostotica niiper accepisse, in
(11 Reg. xv, xvi, xvn), quoslibet ex clericis vel quinus cum sit vestri episcopi nobis injuncla di-
laicis potemiores suo secretiori asCivit consortio, scussio, placuit summa diligentia id (ieri, Kcclesb»
itl boc modo, inferioribus ruflbcatis, nemo prodilor nostrse et fratrum consilio, servato lenore canonico;
falsitasis; nemo prreco essel veritalis. Pontifex ergo nc vel actori causa pereat, vel sumraum poniifkeiu
vix Melchisedech secundus prsedicatur ; cunctis indiligentiam nostram causari oporteal. Querimo-
retro diclis vel factis, oblivroni tradilis, ut legitimus niam universam, vobis notam cum habeamus a prae-
pcr oninia frequenlatur. Sub htijus medio silenlii dicta sede remissam, suo loco et lempore retra-
noclisque caliginoso cursu, pater Egino, in verse ctandam, illas domni papae bullalas transmittiroiu
liicis prxconem, Augustam ut praelibalum est, re- vobis exemplatas; earum commonili auctoritalo,
vocalur, honore abbatis sublimalur; assumilur el aut donvinum abbalem, aul quoslibet ex vobis ido-
ipse in aroicura, ul pula inter priraos tenentes neos praclatos veslros, tempors Werzeburgensis
principatum, post modicum talem episcopum mira- ,J curiav, ad nos deslinale; lunc quidquiil nobis iule-
tur, dum sui palris, videticel praesulis Constantiensis, rira Eccleoiav noslrav ei fratrura suggesserit Spirilus,
recordalur. Paiilalim se ab cjTis subtrahit familia- per vestros vobis plenius inlimabiinus. Vale, »
ritate, non a communionis unilate; quia necdum XXIV* De Hermanno.Lites judicandw a pontifice.
quiilquam certi de tantae praesumplionis cognovit — Verutvi quia bisdem teinporibus Longobardiav, in
immanitate. Sed Deus tantum virum hujtismodi no- regia expeditione, infamatus morabatur episcopus,
lens diulius ludificari flgmentis, quo modo sanguis abbas nosler quemdam e fralribus suis nomine
sanguinera tangat, hoc ordine revelat. Deprehensus Relpolonem cum aposlolicisliiteris Auguslanv delatis.
jam crebrius in slupri foeditate diclus episcopus, ad eum dirigit, ut papatn adeat de otTicii restilu-
post monialium seu aliarum meretricura scorlum, tione, seu de objecti sacrilegii ptirgntione nctiirus,
perpeirasse in Ecclesia diffamalur adulterium. Cu- obnixius suggerit. Al sprclo episcopus salubriori
j s videiicet uxoris maritus, cum essel fortitudine consilio, ut criminis conscius, solito mendacii ar-
aC bontiaie conspictius, facile toiam civilatem in nvatur praisidio. Litierse siquidera tanquara ex
adulteri possel concilare necem. Sed raalens gladio Augustensis Ecclesiav persona fingunlur, per cano-
?pirituali judicium sibi fieri uuam materiali, eedem nicum Conraduin et diclura fratreni Raipotonem
petivil apostolicam, de crimrae facturus queritno- j apeslolico dirigunlur. Quarum lallacia ex huiusinodi
niam. Auguslensis vero Ecclesia tanto scelere, quasi deprehendilur rescripto.
de gravissimo erroris somno experrecta,ad eamdem XXV. Patchati* epistola — « P. episcopus, servus
sedem lilteras dirigit, quid super tali episcopo sen- servoruin Dei, dileciis filiis, D. decano et csetcris
lire debeat inquirit. Quae infra positis informatur Auguslensis Ecclcsia? canonicis, salulera et aposto-
seriptis. lirani bcnedictioneni.
XXI. Patchalit epittota. — « P. cpiscopus, servus i Diu est quod fraler noster Hernvannus episcopus
scrvorum Dei, dileclis fiiiis Augustensis Ecclesiae vesler de tribus aptidnps fuit capitulis impeiitiis.eic.
clericis saimem et apostolicam benediclionem, etc. VideinPaschatiad. an.lll8.....Elsiepiscopusvesicr
Vide in Paschali II ad an. 1118... Latorem pra?scn- de rerum Ecclesiasticarum.et dcpcrvcrsae conversa-
tiuin aposiolicae sedis, auxiliura poslulantem, vestrav tionis emendatipucm fecit, el de aliis quav objecta
fratemilati commendamus, ul in querela quam sunl, lertia episcoporum vel quiuta p.-csbyteroruui
adversus eum episcopum regit, vos ejus justitiam manu se purgavcril, restitulionem interdicli. sibi
tueamini. Dala IXKal. Decembris. > oflicii consequatur. Data Benevenlt Kal. Aprilis. •
XXJI. Paschalis epistola Moquntino eviscopo.—- - XXVI. Hermanno. crimina impulata. Ponlifex- dor-
m : . . . CDALSfiALCI MONACHl AUGBSTANI K2
mitai. — His lllleris aliquautisper iranvorandum A Ecclesiae catbolicse membris, coalescere in corpus
videtur, dum plena in eis superioruin nolitia eonli- Cbristi in Spiritu unitatis.
nctnr. Prirao nanvque priinum ponilur quomodo iste, Jain dudum clamor ascendit in eoelum (Exod. n.),
utinam mereenarius non per ostium (Joan. x), sed super eo qni vester dicitur episcopus; atque ab
aliunde ingrcditur ; ingressus ut mactel et perdat, ips.i, ut nostis, aposlolicn sede querimoni* sericm
pro consecraiione exsecratur, dein consequentia, ct praeceplum disculicndi itltiin aecrpimus. Quia
perversa scilicel vitactvm rapina. Tenninus, in- vero charitas nunquam excidit (1 Cor. xm), el odien-
quiunt, cpnstitiiitur, quo pars utraque invitniur- tes eliara diligil, ex supcrabundati, si fieri potest,
Pars accusata litteras termitium indicantes sub ju- fugienlem revocaremus, et magnis vulneribus roagna
ramento, ut proedictum esl, celat, ul allera loci medicamenla componeremus, si aegroius vester se
justitiae ignara obmuteseat. A neulra ergo parle ipstinv recognosceret, et medicum eliam vocantem
aditur. El hoc.est quod dicitur, quod episcopus Ji- non detrectanet. Nunc igitur quodammodo vos ista>
ber essel, nisi illi conslildlo termino convenirent. causavocat; in quamcunqiiepartem ceciderit, consi-
Tamen irrefragabili determinatur confirmationc , lium videtur, qualenus ex nostra commouitione viva
sictit inquiunt, Conradus asserit. 0 prudentia Ro- illum voce conveniatis ul resipiscat, ut saluti sux
mana, quaiila obdorraisti, quod gratia tui dixerim, 3 nunc saltem .consulat, exconvmtinicationis contagi»
iiegligertlbi, ne fonte dicendura sit, te ul bonum deseral, ct non usque in finem praevaricando eice-
qnandoqttc dormitare Honverum. Cur, sicul ipse as- dat. Nostis, novit et ipse, quam horrihili commina-
seril, non sic.ut tu asseris, cum memoriler caetera tione dislraclus, ab ipso beati Pelri vicario sit, longo-
noveris, numerum dilTinis capitulorum, officii non jam lempore ofiicio suspensus ; neque tamen adver-
laces snspensionera, quo cuncta disculienda seu (i- lerit, qualiter etianv excommunicalione se conlami-
nienda fuerant, rcpraesentas lerminum, libertalis naveril et nullam saluiis viam exinde qua$ieril.
tanlum conditionem nescis, ut el nos ncscire cobor- Proinde sicut nos quod nostrum est, ita et vos quod
terU ? Scd quoniam, inquiunt, propler diflicultalcm vestrum est, facite; Ecclesiastica correplione illi
ilinerum et personae infirmifatem, elc, hinc evi- intimate quia viciuior erit illi via salutis, si se ipsuin
dcns colligitur mendacium. Itinerum scilieel dif- bumiliaverit et veniam quavsierit, quam si audientiam
licullas et personae infirmitns, cum, ut postea resci- synodalem exspectaverit, ubi judicem in neulram
viintis, praesentari nollel sanissimus. Nam dum eum- partem flecli oportebit. Quod si vestrae fraternitatis
dem canonicum, cur Iiujusmodi confmgeret, percon- verba et nostra haec monita non allenderit, illi in-
laremur npotogelicura : Verum, inquil, dixi cum ^ terim praeter jam vetitum ofiicium, cleri populique
cwcutn a ttativitale pro ittfirmo duxi. Caelerum ne J obedientiam avertimus; quia ipsum irrevocabilcm
qnis miretur archicpiscopo injiinctum negolium et inobedientem judicamas.
aiii apostolrcum commisisse disculiendnm, sciat is- XXVIII. Egino exsulat. — His litteris ab abbate
tum canonicnm lutjus videlicct varietatis auclorera, receptis, totique Ecclesire leclis, episcopus regredi-
Curiensis episcopi fuisse fralrera, ideoque Mogun- tur, non dubilans quin pro catholico suscipiatur.
tiensem ut regis inimicnm Augustae abominari, fra- Ecclesiam ergo nostram ex raore ingreditur; a
trem vcro suum in baccausa ibidera asseruisse non nemine oceurritur. Si quidem ahlias inlerdic.tum
detreclari. Caulius tamen el ipsi injungttur, si ni- abnuerat, suisque binc cavendum indixerat. Quseri-
mirunv episcopus de rerum ecclesiasticarum, et Tle tur contemptus causa, referuntur universa. Tum
perversav! conversationis envcndalione (sicut falsav vero nihil humanum in homine cerneres; bestiam
teslabantur litlerae) fecit, etc. Hic, inquarn, epi- ex fremilu vel discursti putares. Blaspbemiis abbas
scopus muhis conductus promissis Auguslam ve- minisque afflcitur; ut publicus regni hoslis proscri-
nil, clero ac populo objiciente, non nisi facta flcta bitiir. Urbis tamen civibus tanti viri expulsionem
emendatione, purgationem episcopi minime recepi non ferentibus, propinquorum amicorumque lurba
debere.Quatuor infanves eliguntur personae, quinta 3 cotligitur armata : ncc sic quidem potesl effectuin
sacramenlis addicitur poenre, dum plusquam a quin- babere volunlas pessime concepta. Inlerim ar-
gentis convincunlur falso jurare. Sic purgatus epi- cbiepiscopus alias eo dirigit Jilteras in bunc mo-
scopus inlerrogat episcopum si jam pontificalc iici- dum :
tum sit officium. Hoc eo non anniienle, sed ut XXIX. hermannus excommunicalus ab Arnoldo.
apostolicura pro ejus restitulione interpellet, per- — Sanctae Auguslensis Ecclesiae Gliis el fratribus,
snadcnte, dicessum est. Tum ilertim diclus episco- cum E. [Eginone.] abbate sancti Udalrici, ARNOLDBS
pus in rcgiac conturbernio expeditionis ltalianv Mogonlince sedis ininister indignus, fraternam di-
proficiscitur, armata manu jara tertio domum beati leclionem cum oratione.
Petri ingredilnr; cum excommunicalis commnnicare Quod proxime a domino Proenestino romana;
fion verelur. Non differl archiepiscopus hoc aliter sedis legalo apostolica auctoritale denuntialtun fuit
intimarc Auguslensibtis. vobis, nps quoque eadem denuntiamus vobis. Sed
XXVII. Episiola Arnoldi. — ARNOLDUS Dei gratia quia haec negiexislis, nec vos nee ille quem dicitis
Aoguntinaesedis arChiepiscopus domno E. [EginoniJ episcopum veslrum , sancto concilio iolerfuistis ;
abbati Aitgustensis- ccenobii cum cscleris fhlelibus ipsuiii quidcm, quia jam diu a domno papa episco-
83S NARRATIO DE CONTROV. INTER IIERMA.NN-,ET EGINON. JSI
pati ct sacefdolali susperisus est officio, commtinione A indicil judicio. Processione tanven ordinata sanciav
eorporis et sahguinis Domini usque ad satisfactionem Dei Genitricis intratur ecclesia. Ubi dum totius ci-
privalum esse sciatis ; vos autem adhuc nostra in- vitatis conveniret populus, abbalc jubente litterav
tercessiohe dilalos, idem tamen sobituros nisi sancto siiperius positav reciiantiir, laicis qnoqite interpre-
concilio Frideslariae v Kal. Augusli celebrando , tanlur. Haec est, inquit Pater, causa pro qua tam,
alibates et praelatos Ecclesiaeveslroe interesse facia- ut rtostis, pnlior ndversa. Ecce cjicior cunv pueris
lis. Quod quidem sicul in mahdato accepimus, apo- quos mihi dedit Deus, a facie vestra; ->itoiniiium
6tolica auclorilalc et nostra praecipimus. Prxterea horum vestra teslis conscientia. Quo facto lilania
super querela illius vestri Adalberti nos eadeiu incipilur, minilans cervici gladius, Deo prolegerite,
firmasse, quae apostoiicam sedem fecisse cognovi- sine lacsionetransitur.
nrnjs,fraternitati vestrtenotiOcamus.Adullcrum cnim XXXI. Novw turbw) ie eleclione abbatis. — Jara
el adulleram ct ornucs consenlienles excoramunica- decimus ordinalionis Patris hnjtis instabal annus, et
vimiis. In qua damnatione vester diclus episcopus quasi decimav bouorum friictuum offeruntttr Deo,
non excipitttr, quia non faciendo juslitiam palienli dum propter justitiara Pater cuuv filiis privatur
injuriam , consensum crimini adhiberc proba- domo. Eodem quippe monasterio hostili nianu re-
tur B pleto, nulloque fratre qui Patrem sequi nollet in-
XXX. Poputut recusal confirmalionem ab Herman- vento, pax fugae obtinetur, egressus a novis viato-
no. — Quibus item a Patre nostro pravdicatis, cunc- ribus praeparatur. Nec defuil ullionis divinas prtcsa-
tisque jam ad episcopi facinus per regium limorein gium, quo et superbi perlerrerentur, ct humiles
proclivis, lotum pondus prcclii solius abbatis immi- consolarenlur : ambitus enim monasterii terra-
nebat capiti. Sabbalum sanctura Penlecostes super- riiotu vatidissirao quassatnr, ecclesia curri terrn,
venit, in quo non longe pro baptizanda cujusdara campanis binc inde percussis, ruinain minatur,
comiiis lilia a raonasterio recessil; episcopus vero sepulcrum beatae Afra; dissoluto metallo aperiri
exploralurus si clirisma suum reciperemus, ideiri videlur, comitatus dorainav boc signo famulis di-
petiit monasteriuro. A priore loci, nomine Mark- spergendis; spondetur. Graliarum actionibiis Dei
vrardo, baptismatis agitur oflicium ; dum ad hoc qui in sanclis suis est mirabilis (Psal. LXVH),pro-
venilur, episcopo jubente chrisma nostrum ab an- pensius peractis, pedestri lurba peregrinum saeculi
tistite, calbolico acceptum ministro , aufertur, salura calcatur, ex ulroque latere uda plangcntiuin
suumque baptislae offerlur. Tum ille quasi alienura ora fixis in terram vultibus dissimulantttr, Licus
langere formidal, noltim sacramenti vasculum qtias- ,"*transilur, mohasterium sancli Petri non lohge
rilat. Hoc, inquit portilor exsecrali liquoris, acci- positttm aditur, fit inultus occurenlium apparatus,
pere debetis, aliud non liabebilis. Voce publica finilis Dei, quibus excipiebantur laudibus seu sacra-
proliieliir baplista, noUe se hserelico inquinari sa- tissiinaelectionis coiisolationibtts, sub noslro pastore
cramenlo. Exsilit episcopus, vociferatur allius, fit duplicati gregis adunatur ovile. Ubi dum vix septetu
in populo strepitus, discurrit clerus, diviua et hu- morarenvur diebus, Augtista, loci sui capitaiisiion
mnna habentur promiscua. Quid agerel praecursoris ferens deslructionem.episcopuin ulalterumconveiiit
Cbristi discipulus ? tantum spiculaloris praestolaba- Egeatem, in communc revocari postulamur, impor-
lur gladius ; nisi quod Johannera Herodes in carcere iune reddi exigimur, Parasceve pcr omnia siinulalur
(Matth. xiv), islum juxia allare hostis trucidaret duinaltaria denudantur, signanon pulsanlur, divina
Ecclesiav, uterque lanven occuinberet pro veritate. officiasub silemio lamenlantur. Aptiores ergo eli-
Taiitoqnippefurorepravsul debacchatur, utnon sibi guntur personae, pro nostri diriguntur revocatione,
imperami, sed populo non obtemperanti sacrilegii quidquid contrarii subierinvtis, lilleris proniittilur,
dilatio jure ascribatur. Tandem missarum solemnia non repetendum ullerius. Commuiiicato virorunr
inchoaiitur, sacerdos ad allare progrediiur, vere Calbolicorura consilio regrediinur, clcro ac populo
dignaui Deo hosliain iinmolaiurus, ipse pene vicli- ) ih obviam ruenle, cum laudibus excipimur. Sed
ma paulo superitis psallenlium ora blasphemiis ob- Satana cribrari nos, ut Iriiicum cxpetcnie (Luc.
struuntur, ab Ecclesia vi expeilunlur, divina ex hoc xxu), Chtislus pro Petri intervenit fule, dutn falsi
officia fralribus interdicuiitur. Hoc triuniplib conlen- fralres inter nos discernunlur, veri non siibveiiunliir.
lus pontifex conlcmptus, clauslrum ingreditur; Novo itaque congredimiir pravlio, pestiferaesuasionis
inensa pransuro apponitur.Saturalisomnibusexilur, delinimur blandimenlo, ul videlicel Palri uostro
Pater coenobiiregrcdilur, series rei geslae retexilur. renuntianles, alterura eligaraus, ciim illuai, ut puta
Vesperlina synaxis abbaie incipiente soletnniteragi- pravsulis inimictim, hab.ere nequeamiis. Abbas ocius
tur, eoque magis insistendum divinavserviiuti Pater remanenlibtis inibi subjectis proturbaiur, locus per-
idem hortatur, quo ad Salanae injuriara fieri creda- petrando sccleri datur. Nec sic dolore concepto ad
lur. Ipse vero jam non in palam procedit, dunvundi- iniquitalis parturitionem perdttcto (Psal. vn) t:t
que limor mortis occurrit. Audax namque pessimo- abbas jam emedio tollatur, hoc modo cxcogitatur :
runi perqiiifitur conlumacia , pro nece abbatis iinpiorum turba colligitur, abbati locus jiislitiam
copiosa pecunia} seu alia promitluntur beneficia; defcndendi promiltiiur, nihil quam ul in praeseit-
episcopus boc noii pro sacrilegio, sed pro justo fieri tiara veniat restare nuntialur. Laelior Paler ad uf-
8S5 CDALSCALCIMONACHIACGUSTANI" 853
bem properal, concludere pnrattis quidquid propo- A obedieniioe suaemibi, post litec omnia, mandaverunt
sucrat, Verum ille, qui per angelum suum Joseph obsequia,. quod dixi pracscns, pr.ccipio et absens.
revelat, ut cum Jcsu in jEgyptura Herodianam de- Dixi enim vos locum non debere mutare, quaiuliu
clinans perseculionem descendat (Matth. n), ipse posseli» a commtinione illius episcopi vos obscrvare.
nihilominus, ut innocens btijus Palris sanguis non Quod quia pracvaricali cslis, vel nunc saliem, qni
effundatur, praecavcrc dignatur. Maximam etenim Domini velit iieri, me non tardel sequi. Ego ciiini
ilineris consumpserat partem; el ecce obvium habet vos non longe vobis exspeclo, si quos ex vobis re-
nuntium, litteras a fratribus suis ferentem, qure inlra cipere promeruero, gratias ago. lnterim illum Hein-
et extra urbein insidias ci indicant paratas. Abbas ricum dieruin malorum invetcrattim, communione
«jonverlitur, a cruenta dispulatione lortorum eruitur. eorporis el sanguinis Dominisci.itis esse privalum.i
XXXU. Eginonis epistola. — Interea rcx j'am se- XXXIII. Monachorum fuga. — His audilis aliitts
cundo exconvmunicalus, Teutonicum ex Italia adiens quidam ingemuere, quidara derisere. Presbyter
regnum, Augustam cuni duobus eadem exeommuni- vero, nomine Eberhardus, cura bonac indolis ado-
catione damnatis ingreditur episcopis. Qui cum a lescente Odalrico monaslerium egressus Licique
tratribus praedictis accuratius suscipereliir, pastor torreniibus vix transcursis cum paiudibus, lassos
bonus dolens gregcm sibi coinmisstun, liac pariici- B pedites missi a dicto Ratpolone insequunlur eqtiites.
jinlionis contagionc esse lemeralura, hujusmodi di- Inermes ab armalis capiuutur, despoliati, ut oves
rigit eimandatunv : minantur; evasum ufeunque gurgitis pericubiin in-
< Novil fralernilalis veslrae discretio, quoinoilo trare coguntur; in derisum vulgo per medium pla-
nintri nostrae sauctae Ecclesiae condolentes, corpore tearum nudipedales reducuntur. A qttibttsdain mi-
elspiritu fugerimus. illam perscquentes; novit qui- tioribus impetralur ulpraeda illis reddaliirr sed a
bus pacis et veritalis proraissiouibus siinus revocati, Ratpotone hanc in. praemium recipiunt, vcl si qiiid?
nec tamen a promillentibus conseculi. Mundus enim talibtis perfugis auferre possent. Dimissi ilcrum
pacem promittere potest, dare non potest (Joan. camdem viam arripiunl, Patris sequi pr.-eceptum,
xrv). Ego autem pacera illam, quaui Christus disci- elsi artubus, animis non deficiunt. 0 miseram reruin
pulis suis dedit, inquirens, Ilerodiannm iterum per- faeicm! In vasti medio campi, jatn defccti, proster-
seculioncin cum ipso Jesu in nocte tribulalioiiis de- nuntur; frigore undosa raembra dissolvuntur, dici
clinavi (Matth. n), vobis tamcn prius idipsunv fa- consolatio tollilur, noetis terror invehitur. Tnudeni
siendum inliraavi. Econlra Dominici limoris et pa- respirnnte aliquanlulum fortiore, pcr devia discttr-
terni amoris obliti, alienum pastorem vos nveaef, ritur, si qua liumana appareat conveisatin, erecu-
parvitatis grex,vo ,Tiquani,filii nvei,quos in Christo liente visu palpatur. Villa ex improviso offenditurr
genui (1 Cor iv), illuui Guntberum noslrae profes- domus contigure ostium pulsatur, quis iulempesta
sioois inimicum, ad qutclibel eslis seculi. Me etenira, nocte adsit perconlattir. Ut pauperibus, cousa Dei,
«jui locum dcfendendi jtistitiam in eonspeclu toiius aperiatur humiliter supplicalur. Quamvis larde, in-
Ecclesise desidero, violenler exptilso, vobis potius tioinittilur, focus accenditur, quod vere pauper sit
eprtgrueret hudipedatis lamenlatio, q.uam regalis cernitur. Pro socio rn via dereliclo interpellatur,
sine capile jribitalio. Haecvobis bonesta occasio, precibus annuitur; piaustro impositus sacerdus, ut
haec meae expulsioni fraterna posset practendi com- a Samaritano in slabtilum dueitur (Luc. x). Tepefa-
passio. Huc aecedil quod illum alleruin Judam, ctis arlubiis, npponilur jcjunis cibus; matulini agun-
iraditorem meum dicam Ratpotonem, qitem, meo tur, ad locum sibi condictum proficiscuntur. Alii
spiritu et corpore vobiscum congregaio, tradidi quoque fralres inonachi habilu deposito, negotiato-
Salanac in in:erilumcarnis(/Cor. v), modisomnibus ribusjuugtmlur.alii noctu effugientesPalreinnostruni
scquendo el amplectendo in communionem rece- sequunlur. Quidam vero ex ipsis subdola inlenlioue
pistis, pariiin illi communicantibiis non resliiistis, obcdientiam abbati suo demandant, nec tamen pas-
sicqne hujusinodi contagione pene omnes polluti D sibus eorporis, sicut nec cordis appropinquant. Qui-
eslis. In quibus oninibus, quia episcopi praeceptis bus islis respondetur lilteris :
obtemperastis, volum obedienliae, quod mibi coram XXXIV. Eginonis epistota. — < EGINODei gralia,
Dco et sanclis cjus singillalim per nomina promisi- quod est, fratribus, diligentibus Deura onniia coo-
siis, ebeti l violaslis. Quid ultra faciam vobis? dora- perari in boiium (Rom. vui). i
num priorenv, magistrnm vcslrum, posf me fugien- « Litterasobedientiae vcstrse frdelilatem insinuan-
lem, nve sequentem, per illum dictura raptorem tes jain sarpius accepi;] sed quod eadem fides non
Ralpotoncm, quod dictu nefas est, dcspoliastis. Et sil in vobis universalis, teslatur dissensio, imo coii-
ti in hoc non omnes, ut credo, consensistis, in fa- tentio particularis. Partes aulein discordantium uon
• ientes tanien non digna uliione exarsistis. Qnid habet Ecclesia (7 Cor. xi). Ergo illi cxlra Ecclesiam
dicanv? Anathema in medio tui est Israel, non pn- tuiic convincuntur, qui fidein quae est in Cbrislo
teris slare contra bostes lnos (Josue, vn). Renior irrilam fecisse coneluduntur (/ Tim. v). Unde nol-
noster domnus Engilboldus, non'i:t Malhalhias (/ lein vos quasi in commune eulogia obedientiaead me
Mach. n) in vobis princeps surrexii. Ipse videat direxisse, sedmagis divisosa nobis cordeet calamo
diiid feccrit Vertimtamen quia ipse et alii perpauci divisisse. Qtii enim legationi proxime vobis a ine
8.*;* NARIi .TiO DE -COXTilOV. INTEii Hiiir.JANN. ET EGINON. 853
factae IIOH tinuicntnt ilelrahere, eoruni nomina adI A sancti Spirilus (tlom. vv) inierdicimits, ne per illos
verecundiam fitiis iiiiquilalis non oportet latcre. diutius noraen Dei blasphemetur in geiiiibus (ftom.
Rogo autcnv, quid eos ibi oflcnderit dicanl. Puioi u). Miro etenim modo localem facere oberiier.tiaui
filios regni rcgalem nvonitionem perturbassc. Ponauii el conditionalem iiilunlur; cum non nisi in ambilu
itcrum eamdcm monitionem ad eorum confiisioncin, , quatuor parictum clauslri, el noiv irato contra ab-
vcl, quod nvallem, ad eorum correclionein (Maith. balem cpiscopo monachis earaservaniiain esse falen-
VIII). Me, inquanv, qui lociim defeudeudi jusliliam t ir. Hi quia Sarabatlarum lasciviam sequuntur, a
in conspeciu lotius Ecclesiae desidero, violenter fortissimo genere ecenobitarum excludunlur. .Ut att-
expulso.vobis potius congrueret nudipedaJis Jamen- lera Qiiem multimodis verbis faciaiutis, onvnes voto
ta.lio, qnam regalis sine capite jubilalio.Sine cspile, saiict;c obedientiae nobis in Christo obligatos, adlo-
iiiquam, boc est, sine abbale, sine priore; ilerum cuiii per niintium, nostrum condictiim invilaiuus,
al(|iie ileriim dicam, sine capitc. Ahbas inquiunt, aJieiiaiites aulein rctrorsum ac noslrae frateruilalis
Giiiitherus lanium asiabat. Quis iste locus defen- fiigientes consortium ab unitate corparis Ecclesiaa
sionis? quoraodo aslabat? Pro capite, an pro cauda? glaiiio spiritus, quod est verbura Dei (Ephes. vi) ain-
Ipse non concedit pro cauda, et vos non conce- jiutaiims. i
ditis pro capile iilura aslitisse. Ut esset amboruin B- . XXXVI. Egino tese excutat, — Aiigiistcnsibus de
nenlrum.el iltius usurpalio, et veslra invalida pro- his omuibus abhalera incusantibus, suique dcstructo-
bavil reiuclatio. Me, inquam, violenter expulso. rem loci inclamantibiis, Paier idera scriptis excu-
Nonne ipsi ralioni vim faccre vidcnlur, qul hujtis- satur lalibus :
inoili diciis regi me iujtiriani irrogasse falenlur? Air « Sanctae Augostcnsis Ecclesiae liliis universtSv
uno e duobus concesso alleriun non concediiur? Au EGLNO, Dci gi-atin, quod esl.
cum musica in luctti excludilur, in gaudio non ad- « Novi beatitudo vestra qtialiler apud vos hacte-
inittitur? Hoc modoliliissponsi rae qualicunque illis nus conversatus sira, quomodo vi expulsus disces-
ablaio, mags congruerel. nttdipedalts lamentalio, scrim, et quomodo vocalus redierim. Hujus vocalionis
quain regalis sine capite jnbilnlio. credidi promissis,- maxime quia calholicis redunda-
< Quare ipsam lilteram lilterali non. attendunt bat diclis, dum quidquid jnslura, quidquid canoni-
(Eccli. xxii)? Nonne nudis peilibus incetlere ,-est cum, quidquid lam vcstrae quam meae saiuti esscl
jndicem ad misericordiam fleclere? Ergo illi magis necessariuin, loqui iuter vos sit mihi concessum, iuio
regem oflenderunl, qui ficta hetiiia ac per boc du- loquenti consilium el auxiliuui vestruin non sit nc-
plici corde ipsi occurrerunt. Ihcc, iiiquam, vobis bo- P g.itum. Ex hoc nihil his contrarii, niliil novi, nibil
nesta occasio, non ut suspicantur regem non hono- locutus sum duhii, urule deberem, uecconfessus,nec
ramli, sednon jTibilandi; hrec mei expulsioni fratema convicius, exjielli. Jam profugtis recessi, quid ultra
-
posset prretendi compassio. Ilaec verba siexponimns, liatiiuini liigienleni persequi ? Fratres mei, sancla
pneris liidum facimus, cuin aperte confundanl offen- ohediectia vocante, me scquuntur, quoi inernies aiv
denles i« superioribus. Cavterum ut coephslis, lio- mati ex vobis insequuntur, et conlnmelia afficientes
sliam veciferationis non immoletis (Psal. xxvi), vi- depraedanlur. 0 prudenliaro, o forliiudinem Augu-
delicet ab ollicio missaeabslinendoet horascanonicas slensium ad boc rcdaclam, ul uni homini sancla
sub silenlio, vigiianterTamen persolvendo. >Ad ulii- illorum conculcanli resistere timeant, subjici nuii
mnm verosua monila vel praecepla hiijusniodi con- erubescant. Siquidcra prseceplo illius apostalac Rat-
cludit senieiuia: potonis, monaclioium perseculoris, oblemperaturiu
XXXV.— «EGINODei gratia quod est, etectis iu vpbis, dum qtii nullius esl apud Dcum riiguilalis.
Chrisio.proplerquosomniasustineo, idipsum sapere tantae sit apud vos potestatis, ut postqtiam qui nos
ia altcrutrura seciinilum Jesum Chrislura (Rom. xv). lhiguadolesa expellal, etiara gladio persequi piaeva-
< Qtioniam vestrae fralernitali cuncta quae de in- leat. Tandem, precor, redile ad cor, quia si lacti
sl.<ntibuspericulisdiceiida erant, tam ahsens quani D inlrinsecus fuerilis, mc ivon nisi vera juter vos.
praesens intimavi, rcstat ut oblcmperanlrs nobis iu dixisse videbitis, ac per hoc a persecutione mea ccs-
Christo a facie iniquitatis in sinum matris Ecclesiae sabilis(4) t
colligamus; apostatanles anlem a Deo, ac jier hoc XXXVll.Ejftnonis apologia. —. « Revereimae pa-
a nostra obedientia, qnia filios Dei cmituibant, justai. temiialis ac diligeiidae fraternitalis, cunctis ulrius-
censura sententiae aliscindamus. Praecipimus erg*oiu que sexus in Chrislo fidelibus, EGINOille cujus.
verbo Domini, ui quicunque in lobis se filios Eccle- incolatus esl super terra prolongalus (Ptal, cxix)»
siae rccognoscuut, inconlaminato per inohedientiain cceleslis patriae associari civibus.
loco ulterius non remaneant, ne cum Dalhan et < Quoniam Deus charitas est, el qui manet in cha-
Abiron inferno deglutiente pereant (Num. xvi). His ritale in Deo manet, el Deus in eo (Uoan.tx),
vero qui in hac qua coeperunt conlra nos contuma- omnis qui manel in Deo, irao iu qup liiaiict
cia perdurare decreverunl, eumdem Iocumin yirlutc Deus, nimirum, spiritu cbaritatis esl rcpletus.
(4) Hiatnm hunc resarciri posse jam qnidem ab nlia mann nosTea id factum, ne pagetlae vncarent
nrihi milla spesest; quod aiiud exempliiin, qirantum scilicel. CA»;
e«oscio, uon cxstel. Aliena qtuedatu uiscrta erant
8"9 CDALSCALCI MONACHIAUGCSTANl 8C0
bxlonleverodilectionisrivulus emanalcompassionis. A , arriperem, ex hoslium lnsidiis perlculoslssimnm,
Hoc igittir salubri fonte redundantibus necessariiim polius per devia quam regia vin ntcunque perveui
diixi paucis absolvcre, quihiis subjacuerim casibus, Placenliam. Ubi dum puer meus, quenv ab hifaniia
pracmissa rausa qnae lot provocavitadversa.nivirtus nutrieram, cum omnilms rehus nostris, exceptls
rompassionis crescat ex causa jusliliae et veritalis. equitaturis, nocte aufugissel; qui In paucis srr-pin*
Qunmvis enim peccator indignus oflicio regiminis de ilineris perfeclionc diflidebam, fn nihili jnm de
(/ Cor. xvit). ut mtilli vestrum noverunt, coenobii ejtis qui ciincla creavil ex niliilo, misericordia pra-
fungebar Auguslensis. Ubi qnanta Deus noslristem- sumebam. Quid plura ? Per abrupta montium, per
poribus, non dico meritis fecerit, quod videllcet re- vastissimnm eremnm, pcr terrnm famis et silis, ubl
Igiosos viros inibi condunnverit, quamque virtulibus vesligiiim non invcniebalur boroinis, transivimus.
rebus quoque exterioribus locus idem in brcvi siic- Sedqnasi in pretium Inuti laboris domntim aposlo-
creverit, non modo vicinos ct contignos, sed eiiam licum in mnritiinis tocis, vhlelicel apud Rosellara
rcmotns latere niinime poluit. Verum quia, ju.vta civitatem invcnimus; n quo bilarissinvo titest vulm
egregiuui pracdicatorem, oportet haereses esse, ut recipimur. Romam una secum deducinmr, relatiiii
qui probnti sunl, rannifesti fiant, expetente Satnnn lerrae nostrac, ut ipsius verhis uiamur, triumplium
utcribrnrct nos sicut trilicum (Luc. xxn), qttem B Ecclesiac. Jam enimquisilliusterraeconcursus?quan.
defcnsorctn nc propugnatorem speiabamus, ut pula tns omnis sextis et xtatis npparatus? militiae qtioque
gregis doininici pastorem, Augustensem episcopum, Romanac, iillra triiiin diertim iter occurrenlis.quam
erudclem seusimus persecutorem. Qui cum a bcalau jticiiiulus ftrcrit comitalus, Caesar, si superessei, in-
inemorsae papn Pascbali pro diulurna inobedienlia, dignans mirareiiir; Tullius forsitnn altrnheretur ,
in omni ponlificali oflicio ftiissel interdiclus, atque tttim vexillo crucis omniiim ronsulum et impernto-
a successore ejtis Gelasio secundo, nec non a sancio riim stipcrari trophaia cons|)icaretur. Appfopin-
adbuc superstile papa Calixto sccundo, absque spc qtiante vero sumino pontifice nd Urbem, puerorum
ejusdem recuperandi olficii sit damnatus, ab ipsa et infantium cum rarais omiiigenai-ura nrborum oc-
apostolica sede lioc accepimus inandatum,, biijus- currenlium excipilur laudibus, quos nequis oppri-
modi vitareut mortiferum (/6'or. xv). Nos tamen merel vel abigerel, cum Jesu bencdicens aiebnt:
nt mimts perfccti non stalini ad haec implenda con- Sinite parvulos venire ad me, tulium enim est regnum
valuimus; cum Petro scilicet ad ancillre carnis vo- ccelorum (Malth. xix). Deinde coronalus ut regali
cctn adhuc pertiinuimus (Joan. xvm); cum tam sacerdotio Ecclesiam credas potiri, per medium de-
nefanda, potius humana sapientibus acquiescendo, ducilur civitalis, plaleis auro, gemmis pretiosissi-
quam divinis el apostolicis praceptis obtcmperando, C nvis, paltiis undique adornalis. Necdefuere Graeco-
dissiffliilaviinus. rum et Lalinorum concemibus confusi Judacorum
< Denique ipso conlra jus (asque omnibus -modis plausus, ul caeca gens vel inviia confiteatur, nnde.
grassante, adeo ut calholicum pnpam respneret, nvagis puniatur. Vix liora decima cum esset in Non.
Burdinum reciperel, nomenque ejus in cerei pascha- Junii, a mane pretracla rarescil processionum frc-
lis benediclione recitari pravcipcret, ac plebem sibi quenlia, quando et idem Paler universalis a Latern-
subjeelam, tanti boercsiarcbae litlerarum sabitatione ncnsi exceptus sede in palatitnn, ut moris est, jtidi-
]H)Hnerel, nos eliara in his omnibus secum conta- curn legali perducittir carmine. Abhinc usque iu
minari cogcrel: tandem ul arcus forlium snperare- Kal. Julii praesenlia jugiter tantae sanclilatis per-
tur (/ Reg. n), nos haclcnus inttrmi divino rohore fruebar viri, bac instantia nesciente fasiidiuin,qtiia
accingimiir, in inediuin progredimur; ciim aposlolis, serivpcr in majtis aecendebatur desiderium. Siqui-
clsi Ionge impares, proicstamur : Obedire oportet detn hilaris viiltus sub verhorum pondere ; jcjunio-
Deo magis quam hominibut (Act. v). Hac voce non rum seu vigiliaruin discreiio, absque eo quod in-
ininori quam Scribrc et Pharisaei ponlifex iste com- irinsecus latel (Cant. iv), cunclis inlueniibiis in
inovetur furore; dum mox vincula el carcerem mi- .. codenv Patre uno atque eodein spiriiu operanle
naltir et exsilium, nec unqtiam cessaverit qiiousque mirabili effcctu patet. Laus omnis inferior, dum vir
ego et fraires mei, qui cum duodecim Chrislum iste revera aposlolicus virlutibus el miraculorum
sequebanlur (Joan. vi),aliis relro abenntibiis a*mo- signis Comprobetur stiblimior. Qnrc qnia lota Fran-
riasterii quiete proturbamur. Nec tamen huic prae- cia, Longobardia, Tuscia, aique Apulin praedicat,
sUlt posl innumeras contumelias et injurias, noslri hiijus anguslia charlulae siipersedeat.Igilnrpercepta
snffecit expulsio, quin in omncs terrx fines nos cj'us a sanclis ejtis manibus Domlnici sacramenli com*
pro posse sequcrelur perscculio. Quainobrem cum munione, el inter crebra oscula, largissima benedi-
archiepiscopum noslrum, nec non magnum episco- clione, iler redilurus arripui, navique per mare
porum, nbbntum seu prliicipnm cnlholicorum ndirein transilurus, aptid Ostiam civilalera cum Aquensi
colloquium, exposilac quereiae, in commutie pro scc- cpiscopo inlravi. Quae cunv socium laboris noslri
leris immanitale mirantur et Iamentanliir. Proinde fratrem Udalscalcunv prse hominum multiludine ca-
communicato prudentioruni consilio ad Romanara pere non posset, alteram, quse tamen cum nostra
dirigor sedem, lum pro speciali nostra necessilate, erat itura, ascendit. Sed moxpelago turbalo naves
tuni pro communi Ecclesia? tililitate. Quod iter cttm in tantttnvsunt disjeelte quodintra qualuordecihidies
S6I CARMEN. 802
uec loqui invicem potuimus nec videre. Coepi ultra A erat quem sacpius replicabat: Lnudate, pueri, Do-
modum de amisso fralre contristari, ex trisiitia in- minum, laudale nomen Domini (Psal. cxv). Cujus et
lirmari, vixquePisas valebam deportari. Ubi quali- exlrenius versiculus egrcdieolem comitatur spiritum
ter frater meinveneril, quidve poslea de raefaclum ejus; illud optabile bis verbis praefigtirans : Euge,
sil, ipse fideliier releraf, animamque, meam veslris quod erit in proximo audilurus, qui in pauca fidelis,
rationibus commendet. > super muliaes constitutus (Luc.xvi). Quos enim in
XXXVlll. £ginoni« mort. — Heu me! Pater Chrisio per Evangelium gcnuit (/ Cor. iv),Jios digne
amande, quid agam? orphanum el pupillum in ex- in domo Domini ad gloriam, ut raater filios, laetus
silie derelinquis filium, el tu ad patriam pergis et recipit. Ilaque astante religiosissima Camaldutcnsis
ad Dominura. Paucissima ponam verba, quia magis ordinis eongregalione, posl inlimam peccalorum
tunc jubilahara dolorc, quam garrieliara ore. Igitur suorum confessionem , post olei sacrosancti iinclio-
deciino quarto, ut dictum esl die, posl innumera nem, Dominicis munitiis sacraraentis, idibus Jutii
maris, fauiis et siiis pericula, Pisas el ego perveni, vita aeterna mortem saeculi coninintavit praesenlis.
sperans labnris el doioris inei finem, cuin scilicet Depositus est autem in Beati Michnelis inonasterio,
dominum meum el Patrcm reperiretn , scd tristitia juxta incomparabiles Pisanorum divitias opiimo
super irisliliain, illo jani in extreniis posito, iuibi B archiepiscopprum inausoJio, ubi nesciuntur tenebrae,
accuniiilabatur, ncc ulla spes cOnsolalionis invenie- exCtusre jugiter sole vel oleo. Nullus ergo ex sim-
batur. Tum vero qtianiis Pater filiuiu amplectitur plicioribus hujusmodi lanquara forluilis , elsi ad-
suspiriis, quantis filius Palrem infundit lacrymis, versis, quanlum ad humanum aspeclum scandalize-
pretiosa in conspectu Domini mors ejus (Psal. cxn) lur casibus, cum Abrahae palriarchae divinitus prae-
teslalur, dum me qui perieranl recepto, mox a prac*, . cipialur ut terram nalivilalis suie egrediatur (Cen.
senti saeculonequam erui precafur. Fralribus ergo xn); Moyses el Aaron non in lerra repromissionis
suis et amicis per me valediccns, ct ut in Ecclesiac moriatnr (Deut. xxxiv); aposloli quoque per omnes
obedienlia ad moriem tisque permaneant exhortans, terroe fines dispergaiilur (Deut. xxxn), quaiemis et
tanquara praesenlia faslidiens , ad futura jam rapi- nos non in terra esse patriam, sed ccelura (Ptet.
tur : usquead ultimum enim spirilum nullaex ore .. xxxviii), vcrbis et exemplis instruamur
ejus nisi TOXpsalu.odia- auditur. Psalmus aulera hic

UDALSGALGI
CARMEN

DE ITINERE ET OBITU EGINONIS

ABBATIS
S. UDALRICI
AUGUST*.

Hic Palris occasus, dum veri soiis ad ortum
Tendil, et ad portum, qul nescit lempora casus.
Est tibi gaudendum pro lara praestante coronn,
Fili, mente bona simul est quoque raente dolendum. Quaelocus ad fraudem furis sub corde paralur:
Nara vclul orbatus remanes palre spirituali, '
Ellibi causa mali reputalur is, unde bcatus.
Sed lamen esl pia spes, hic qua dolor alleviatur,
Scilicel oplima res, qua justus quisqiie healnr ;
Nato reddil ubi patrein sinUs ilie paienuis
Ergo si nos jungal ibi Pater ille siipernns
0 style plangentis, quid per diversa vagans,
Ul dolor est unus, sic una voce fruaris.
Finis ad hanc vocera verbomm suscipiatur,
Finis nos Palris monet, ut finis lencatur,
Nam variis animus licet involucris stibigatur ,
Srepe lamen loquilur quod semper quis medilatur.
Res miseranda nimis sub honore Dei referatur,
Ut pietas ejus quam magna sit hinc videalur,
Largus in auxiiio t»iscroruni cuin doceaiur
Cura Palre filius exsulat, unicus hos coiiiilalur
C In specie famnli fuit, ut. udas toleralur.
Nam nihil officio distant; servus Domiois siraiJaturr
Jam procula patria via deserti speculatur
Noclis adest temptis; magis ille dolo leuebratur;
Rebus eniin ctinclis, quibus illud iter rugelalur
Direptis abiit. Mortem forluna minatur
Sed Paler omnipolens spolialis auxilialur
Spem tribnendo vire perngendae; nec dubitatiir
Munus enim mngnum niisero spes firma probalnrv
Quid moror? intraiur eremiis, tandem peragraiur
Octo tamen soles ibi cum sudore vagatur {
Cum ialro diflicilis, via diflicilis patialur
Ecce laboris honor; prope sanctus Papa niora
ftitr
n
Tum volttcres homines repularcs, sic properatur
Vix expectaliir, qttod ad illum pervenialur
SuscipU tnventus clcmenter, amal, vencratur
Estlocus, advcntus Palris bujus ut expedialur
Qualiter iu calhcdra Romano jtire iocatur
863 LDALSCALCIMONACHIAUCUSTANI 854
O.iinis adesl retas, ubi scxus ulerqtte grcg.stttr A Plurima signa Deus super infirmis operalur
Cleii seu populi vox laelitia modnlalur Ejus per merilum dum qtiaeque fcbris rclev;rinr;
Quotibet ornalu via, qira transit varintur Quod quia Tuscanus, Lignr, Appulus astiptilattir
Pbitipa triiniiphalis libi Caesar lanta negattir Carmine prreseiili per plurn supersedeatur;
Te vetiiehte decuS patrum cum legp fugatur ; Ast ad eos, quibus.islc slylus servil, redeatnr
lliijus in advenlu lex jusliliae renovalur Ad mare tendehant ul ab hosle viae cavealur
Cnmsoccro pngnas; civile mnlum doniinaiur Navis ut aggredilur, siibmergeus unda levalur
Pcr te nulla quies, dum Calo <ili moriatur : Ut palera geuito raiseranda sorte feratur
IIoc sed Palre pio gens geuti pacificalur Quatn rerum facieih, riisi passus, quis meditalur.
Eeclesiaequs slatus jtis in propritim reparatur , (5)- . . . .
(S) Videntur quredain deesse nain el hicin ms. alia nianu aliena qua-dara addita sunt, ne pagelia
scilicet vacaiet.

VITA CHOUNRADI

CONSTANTIENSISEPISCOPI

AUCTORE UDALSCALCO.

'PERTZ,Monumenta Germanicehislorica, Script. l. IV, p. 429.1

MONITUM
Udalricus 1 Conslantiensis episcopus cum Chounradiiin antecessorem suuni a Calixlo II papa inter san-
rtos referri postulans, hoc nisi vita illius in generali concilio coram papa recitata etfcomprobaia fieri non
posse responsum acrepisset, Vitacconscribendoe Udalscalcum, Auguslensem SS. Udalrici et Afrae mnna-
(iiuin, ailhibuit (6). Qui Egiiioiiem abbalem, «h.<llermamno episcopo. Heinrici V imperaloris parlibus
f.ivente, Augusla piilsuui lidclitcr comitalus, cura tiinc teinporis apud Udalricuin hospitio exceptus exsu-
lareitir (7), «ilHcitimsibi injuiKtum explevit, et antiquis schedulis vctustisque relalionibus sibi ah U lalrico
oblatis innixiis, librum cnncinnavil (K),quo per ipsuiii ct Heinriciim vicedominnin papre oblalo, Calixlus II
ox decreto concilii rescripsit, ut si vera esse agnosceremur miracula quac per eum a Deo facla dicereniur,
scriptu.is el lectionibus inenioriter deinceps lenereltir. Responso benevoln recepto legati regressi, in
iiiuere capti et aliquanto lempore carceri inclusi siint, ubi Uilalscaleus rogalu concaptivoruni hisioriam
C^oiinradi < suaviter modiilaius csl, > quam non iinilio post dimisstis Udalrico episropo una cum litteris
Caiixti delulit; quibiis allatis, corptis Chounradi d. viKal. Deccmhris a. llio elevalum est (9).
Libcr ab Udalscalco centiim quinquaginta fere annis post obitura Chounradi coinpositus el satis jejunus,
j:un proilit ope
1) Codicis monnslcrii Sanctae Crucis in Austria, quem a. 1821 evolvi et D. Franciscus Goldhann Vindo*
lionensis in usuin noslrum nuper exscripsit. Esl memhranaceus in folio inaxiuio saeculi xu. Idera fere
textus,
1) ChrPnieo episcopatus Constaniiensis, aticlore Jacobo Manlio, insertus legitur (10), unde nonnullos
locos emendare et caprtuhim uiiuin supplere licuit. •
3) De codice, Udalscalci noincn praefercnle, quem Leibnitius inler libros Vindobonenses laudat (11),
nihil comperi; ccrleqtiem ipse catalogos bibliotheca: secutus in Antialibus nostris aJnotavi (12), cum Vitain
istam minime exliibere, Clinieliasiioster rogatbs ad me retulit (13).

Nom

(6) V. infra llist. translationis S. Ctvonnradi.
(7) Cf. Udalscalci librum De controversiis intcr
Heriivannumepiscopumei Eginonem abbatein in Ca-
nisii Tliesauro edit. % t. III. p. II, p. 1 sqq., et Si-
gisiuuiidi Chronicon Augustaiiuin ecclesiasticum 1.11,
c. 2, in Pisiorii SS. t. III, p. 67S.
(8) V. Praefationem.
<9) V. Hist. Iranslalioiiis.
(10) Pistorii SS. III, 711-717.
(11) SS. Brunsv. II, Praef. p. 2.
(12) II, p. 498 (in Catalogo Hist. ecci 111).
(13) Codicis qui olim in monasterio Bodeccnsi
exstabat apographum inter scliedas sociorum Bol-
laudi Bruxetlis in codice regio 8953 Bclbiuanuus
vidit.
RC5 VITA CHOUNnADl EPISC0PI C0NVTANT. 8G8

PROLOGUS.

Domino' Calisto papae sanclissimo, Udalrikus A et comprobandam fore generali, et' lesles insuper
Constantiensis ecclesiae famulus, cum universo do- ydoneos signorura quae per euin fiunt seu facta
minici gregis sibi commisso ovili, debita obedienliae . sunt, ibidera adbybendos, ut tantis ctelestiiiin dono-
et * servilutis voti cnm oralionis * inslanlia. Divini rum beneficiis reverentia fidelium assurgfft univer-
rlementiam * respeetus, sub vestra? patemitatis salis, ctl 0 per hoc invidia, quaenec morturs parcit,
guhernaculo dies noslros mtiitis consolantem* bonis obslrualur" pariicularis, cuin digilo Dci malclici
propensiori grntiarum actione magnificamus', ctim snperenlur " Pharaonis. Qnapropter operain dcili,
de tranquillo rertim statti et nova sanctortim clari- ex patrum scediilis, hiijusViri digiiissimam Dei "
tate, qua diversae illustranltir eccleshc, gaudcannis. conversationem potius quam miracula, qure non-
Sicul enim splendor veri solis plures T nvundt par- numquam reprobis cura sanctis coinniiinia siini,
tes * electorura suorum rnerilis quasi totidem radiis contiiieulibus, sequeus opusculum colligere, veslrre-
penetravil, ita ad nostrum quoque vergens occideutein, que sublimilati examinandum dirigere, malens sti-
per felicis memoriae Chunradi Conslanliensis epi- liun simpliciorem verecundire patere, qiiam civila-
scopi miraculorum insignia non impai i luce totam tem supra monlem ponendam in valle tofporis et
nostris temporibus Alamauniam perfudit. Pro cujus oblivionis diulius Ialere. Adjeci tandem ex iiimime-
gloria, ut moris est ecclesiarum, canonizanda cum D ris, quibus plurimae ad memuriam ej.us hclifii artlur
scdis apostoticaepraeseutiam crebris jam dudum in- naliones sub probabili lestiraonio, pauca dmiiaxat
terpellassein litleris, hoc iumutabilis sententire re- sigua, ne sicut videnlibus gaiulium, ila atidieniibus
sponsura acccpi, vitara ejus in concilio recitandam nimietale sua genereiit u fastidiuni.

INGIPIT VITA.

1. Igitur beatus Chunradus, nobili Alamannorum curso, solidioris inlellcctus et habitns roborat ani-
"
stirpe exortus, in paradyso ut germen erumpens mum progressu, in laiKum ut corruplibtlis restum
uberius florem, illustrem natalium " exornat pro- naturae divino temperarel timore, el " per lioc iii
p*agiiiem. Quem enim clarum altior carnis cdidif ej-uspectore sedes fundaretur sapiehtiaB.-Nam'Hara-
nativitas, huuc clariorem atque excellentiorem qttam in ediliori gravitatis moruin solio residens,
" in hanc ab mirabatur.si relro respiceret
spiritus reddidit generositas, ita ut prrecipicium adolescen-
ipsis lenerioribus " annis tolus transfertur. Gratia tisc inmuni se passu evasisse; nec lamen de " hu-
quippe superna virlutum iniciis primordia. ejus cri- cnsqtte servata praesumens innocenlia, vitara artio-
mitabalur, etquantusesse futurus, jara proaetatis " ris parsimontae nvoderalur " observanlia. >
moduio non mediocritcr in eo informabatur *". De- 3. Pcr idein tcmpas ecclesiaeConslaniiensi ponti-
nique tradilur a parentibus Constantiensis ecciesias fex reverendus praesidebal Nothingus (an. 920-
fratribus litterarum scienlia irabuendus; in quorum 934), qui ubi viri liujus conversationein probabilem
contubernium illius sorte.cujusest assumptionostra, et bonesiam comperit, in opus minislerii sui euin
receptus, ad exctibias laliernaculi quotl fixit Deus assumpsit, el instar Josnre populo Dei praeferendus
iniiiisterruiii " initiatur leviticus. Nec deftiit nnctio instrueretur, qualiter ipsi pncsuli tanquatn Moysi
spirilus alumni sui praecordiis, qure frustrari non snccessnrus ducalu spiriluati quandoque potiretur.
sinebal laborem bomiiiis exTrinsecus docentis, dum Publicis igiltir et priv.itis ecelesiastieas curae negoiiis
quaelibet liberalis disciplina " docibilis Dci arden- inslans, Ut major consitio, ut expeditior verbo,
lius recondefel serivina, multiplici quandoque fructu J) ihius gratia de ctijus plcnitudine onines acccpimus,
proferenda. iron sine " amrairatione vigilanlius audttiir ab ore-
2. Ilis sludiis lubrico aetalis illitis gradu trans- riibus, cttm in singulis causis et personis idein sibi.

VARI^; LECTIONES.

D. cl venerabili 2. * et s. desunt 2. * oratiomim 2. *-Divinaclfimenlia 2. » consolandum 9. * ma-

finificemus 2. 'alias2. •plagas 2. • deesti. "ac*. " observetur 2. " molesiia superelur 2. '*deo2.
'* sui generarent 2. " nobilium 2. "deesti. " lenioribnsl ? " pietatis 1. " forma-
"paradysi*.
batur 2. " minister 2. " discipline i. vocubulodocirina deletor " ac 2. •'*"Jatn 2. " deesi I. " mo-
deratusl? "suil?
 8CT UDALSCALCI M0NACHI AUGUSTANI 8f.8
diversus pro rationis qualilale videretur aliis ". A caligat, cujus radii Deo dicatos tariiquara propriog
Super egenttm et pauperem, ulinielligens inopiam" clarius " ilbislrant. Quorum eliain purior obtulus
esse quara divicire alienain a se fecerant, coinpas- solcrti " praesidentis servandus est cura, ne aliqua
sione experiri desiderat, [se " uiiserioreni], se iu- tenebrasi seculi turbetur nebula. Inpaciens enim
feriorem reputans, si cuique pro viribus non sub- pluviarum est purpura, qua •» altare aureum taber-
veniat. Cunctis oppressis, pro sui relevatione" tunc naciili focderis involvitur; sagis vero cilicinis lurbinis
temporis episcopum adeunlibus, bic facilis accessus, ct imbiium terapestas impuue excipitur.
hic non emptus causidicus, hic postrcmo adjulor 5. Sed ut stilus ad novtira lecurral antislilera,
extilil inportuiiitatibus ". Verum quia tantae vir- laetatur' 3 populus de lam exiinio paslpre, cujus voce
tutis lionio digniori probaudus erat exereitio, in indesinenter ad uberrima superuae bealiiudius invi-
praeposilum a fratribus eligilur, ac pcr hoc com- laiur "* pascua, cujus vita nullalenus a sana discre-
muiii rerum utilitati prospicitur. Nani juxta ade- pal doctriua ". Cum enim sic se imperilum homi-
pturn " culmiuis honorera, quod haclenus volun- num genus liabeat, ut si secus doctrinam •* quam
tate", deinceps operatur bonum,ad omnes facuJlatis docet praediealor non agat, nec verum quidera
liberalitate u, praeserlim cum ambitiouis, quara suspicetur quod " dipat, hic veritatis doclor ", hie
nimirum generat avaritia, ignoret caccilaieni"; sed "' operalor •• justiciae operum commendaiione vulgari
quanlo magiius sit, co *' magis sectetur humilita- laude ferebalur, ac per hoc non paucas Deo anitnas
tem, eo largius carilatis anipleclalur benignitatein. jucratur so. Pauperes in eo se vere pairem invenis-
Non minus el ipse honorabilis atque amabilis, tum " se 61 fatcntur, quoruin miseriae caininus suis refri-
pro reverentia dignilatis, lum " pro aflectu paier- gescit diebus, quorum nudilas vel inedia hospitalis
nitatis habelur universis; qui felix revera illud viri Jargitate solaturconlinua. Quibus et domum in
aevuui arbilranlur, quo tanli vir exempli divinilus ipsa civitate aedificavil, in qua sacrato principum "
orbi donatur. ccclcsiae numero duodecim pauperes praeter ajios
«V. Inlerea pracfatus anlisles Notingus humanae oinni hora supervenientes " jugiler disposuit pa-
debuum persolvens nalurae defungitur; cujus corpus scendos. Postremo ipsi nobiles ac potentes mundi
n sanclo et venerabili Udalrico Augustensi praesu- exemplo ejus sub poteuli manu Deo " addiscunt
le" sepelitur. Hic adihirabilis vitae pater, cum erga" humiliari, nec est ulla jam ulriusque sexus morla-
viduatara ecclesiam in eligendo episcopo pro coe- liiiui condilio, quae suo non inslrualur exemplo vel"
lesfi ducerelur oraculo, iriduanuin jejunium toto documento, vel •• veficiatur beneficio.
clero indixitet populo, digiium asserens, praccipua 4' 6. Principalem praeterea genitricis Dei eecclesiam
quaeque divinarum rerum consiiia majori devo- duplici cuniulavit thesauro, copiosis scilicel6T un-
tione a spiritu consilii fore petenda. Cumque *' die decumque •• collectis sanctorum rcliquiis et metal-
atalula frequeivs utriusqiie sexus e| actatum esset" loruni ex ituro et gemmis fulgoribus preciosis. Tres
concursus, grandis onvuium fit expectalio, quera insuper basilicas, unam foris murum civitalis, duas
Deo plenus paler Udalricus ydoneuni gregi domi- infra construxil, quas el abundante dpte" dedicavit.
nico paslorera expriinal priraus. lile spiritu inslru- Ex quibus in ea " qure ad honorem beali Mauricii
cius, Chuuradiini nnn modo irrepreiiensibilem, sed fundatur sepulchrum Doiuini in similitudine rt
omni qua apustolus episcopum describil forma per- illius JerusoHmitani facium mirabili aurificis opere
feclum, in hoc opus bonura horlatur assumendum. " et 12 cle-
per gyrum decoravit; ubi etiain
Nec ** raora, haec vox in ore universorum : Juxta ricos datis stipendiis ordinavit. Augel quoque nu-
fptxerale votum dedit nobis Deut episcopum ! Reni- nierunv majoris ecclesiae fratruin ; spaciosura ac
tenlem itaqtie ** et indignum se vocifcraniem ca- inemorabile ex propriis tradens 's eis allodium,
thedra pontiQcali Coustanlia suuiii exaltat Cliun- nc, si militanles Deo gravius palerenlur viclus
radum, ad coelum usque laudibus suum attollit el«- aul vestitus dispendium, illud tamquam in de-
ctuin.*". Gaudet clerus, se lalem proraeruisse pon- .n serto inurinuraiilibus virus irreperel serpentium",
tificem *'. qui sibi prudenlia *T praeesse valeal et quod nonnisi per dominicae passionis fugalur inltii-
providentia, cura allerum eorum huuc principaliler** lum. Quaniquain euinv nosset, timeniibus Deuin ni-
ordinetn respiciat, altero eorum*» spccialius indi- chil deesse, cum aut rebus aut sola qua penuriam
geat. Quaravis enim filii seculi prudentiorcs iiliis superent patieiitia exhubereut, niodis tamen omnibus
lucis in generatione sua sinl, ab ilta laraen sapien- praecavere conanir, nc scandalo vel cxlrcmo " pu-
lia quae desursum esl oculus eorum quam plurimum silli Jhesu offendanlur. Plcnus enim ,s auie el relro
VARI^* LECTIONES.
diversis i.ufrialiis deeil. " p. int.eorum inop. 2. "desuntl. "revelalioni 1? " a. in oporttinitaii-
bus2. " adepti 2. " voluntatem — liberalitaiem 1. " carcitatcs 2. " lanto 2. " dum—dum 2.
" pontilice 2. " gratia 1? *• majora 2. *» Tum 2. *>deest 2. " Hec 1? **ergo 2. *' clericum 11
*'praesulein2. *'et sapienlia 2. *8praecipue2. ^deestV. "> p. ftlios c. 2. " vigilanti 2. "quauil.
" uovi antislitis obseqniuiu veluti parvulus ad malernum recuiiat sinuin, laelalur 2. "* n. vitae inv 2.
•• opera a saltibri n. discrepant d. 2. " deett 2. •' vcra... 2. " d. verax 2-. " «raior 2. '• lu-
quae
«M-abatur2. " accepisse 2. " quo s. principium 1. " extra siipcrv. 2. .'* dei 2. 6" e. vcl desmi 1.
** seu 2. " videlicet 2. M undiqtie 2. " easque d. illa 2. " similitudiiiciu 2. " duui
habtiiidanii2.gj
2. *• soeciosum ex o. ac. raemoriale 1. 2. " serpentinuni 2. '* ieeit 2. '• aul 1.
 m VITA CHOUNRADIEPISCOPl CONSTANT. 870
oculis, pracseiitibus prospicil atque " futuris, ncc A lus rerum probavif. Viro namque Dci det,! praesen-
est sttidium aecclesiasticaetradilionis"aut religionis, libus beato Chunrado "' sublato, Ganvenolrius "•
unde iervenle " in Deo animura " enormitas ex- quidam vacanle excipitur solio. Hocilein anle hisiri
lerreal laboris. explelionem defuncto, dictuni Gebeliardtfm Constan-
7. Pericula nvaris (ertio lemplat, ut totiens Hie- tia promeruit paslorem, sanctitatis revera et morum
nisalem elsi terreslrem videal ; non pro iiictiilo praedecessoris sui Chunradi in oranibus heredem. J
ducens, si lerram.repromissionis aspectu intueliir 10. De "* r.iijus virtutihus retexere aliqun, epis-
" camis, ubi patriarcharum figuris el prophelarum tolaris minime permiuil angustia, maxime cum
trascensis oraculis, ipsum Deum bominenv*", quem tanlae credantur, quam ad laudem ipsius materia
praecinebaul sepiera humanitatis assuniplae " re- brevitalis impaliens esse videatur. Tandem ad tran-
serantem signacnla, Gdci conlemplelur oculis. silum patris Conradi calaino festinanli, de niuiiis,
8. Suprauiciiiorali patris Udalrici, til Davit Sa- quae ad honorcra Dei in sui poniificis dici poterant
inuelis, perfruitur amicitia, exercitatur visilacionis faclis, uiiiiin ponatur, quod tani imitatione quam
muiuac frequcntia. Ncc iucongrue "; in ipso enira admiratione relatu non indigniimceiisealur. Pascha-
•* spiritu anlistcs hic per episcopum eligiiur, in lis siquidem laetitiae "• dies advcnit, in
qtia vir
quo 8*illic rex ** per prophetam ungilur. Est aulem B iste Aguuni, cujus sanguine lum intmitionis noslrae
in lerrilorio Constanliensi caslrum ex siius " pro- superliminare, tum posles eorporis purganlur et
prielate Loyfen " denorainatnm (14); in quo dum animae, inler raissarura aniorem ,06Dco patri obtti-
shiiul commoranles, diequadam lnaxiraum Reui lit. Accepto ergo corporis doniinici sacramcnto,
velul in abyssum inibi •• proruentis indeque visu venilur ad sanguinis cjusdem paiiicipalionem. Calix
terribili " ebullienlis mirarentur implelum, duas ex more disco operitur; aranea viiae liquoii iUapsn
vident volucres circa rupes e medio flurainis inces- ceriiitur. Animal mortis exilium Itomini exteriori
sanli" volatu gyranles. Quaeel crebrius, ingruente minaUir, sed interim poculo iminoiiali animatur.
rolatus defectu, uuda torrcnli jam jauiijue praecipi- Quod fecit minisler coelestis convivii? Sunimaac-
tari " incipiehaiit, rursumque emergenles, misera- cinctus lide, nihil in hac re mortale, nihilducit exi-
bile speciacuhini intuentibus praebebant. Nec dhi fe lialc; avidius consumil etquod sacratnenti el quod
insoiuta obtutus sanctorum fruslrantur ", qui, in exierminii fuit, non jmmemor antiqui serpenlis
avium specie aninias nondtim plene ** purgalas iUo venenum anlidoto passionis dominicre evacuatura.
tormenli genere cruciari, per spirilum, docenlur. Cerueres minislerii hujus cooperalores pallescere,
Fesiinatur ergo ad celeberrima mensae coeleslis imnvinens atitistili, ut suspicantur, necis periculuui
^*
praesidia; et prior ut bospes accedere cogitnr U- circumslantibus innuere. Ab omnibus in commuue
dalricus •*, hostiam vitae iramolalurus. Quadivini- tristalur ac timeiur, dies gaudii in nvcerorem ver-
lus suscepta ", nonnisi una conipaiei avicula; altera litur. Tamcn peracta conimunionis distrihutione,
pcr (lonriiium domus " salutis offerlur " vicli- ultra omnium spem ad mensam, artus jejuniis atle-
ma, el altcra simili translationis modo liberatur nuatos refecturus, accedit, sed non gustaudo cibum
aiiima. aliquandiu sedil. Percontalur secretius quid esset
9. Praeterea spirituin prophctiac •• bealissimo aelurus. Expeclo, idquit, hospitem in proximo ve-
Cltunrado non defuisse, exhis qure sequunlur possu- nieniem. Et reclinato super meusain capite, exitiunt
mus colligere. Causa extitit, pro qua lerminanda araneae aperlo praebei ore, qure nec mori in honiine
domum, inqua " niorabatur, cuin paucis consilium Dei, nec morlem potuit inferre. Tum qtianta convi-
habiiurus egreditur. Super cujus sedile iu inedip varum exullatio, quanla de viri conslantia suboriiur
relicium dum optimx indolis Gebebardus, lercius admiralio, lector poliusanimoconcipiat, quam ex-
post eum episcopus, non serii gratia consedisset "», perimendum verbis exigaf.
repjiertus in eo, lalia a superveniente patre non sine 11. Ccterum plenus dierum bealus Chunradus "T
rubore verba audivit: Prwmalure, inquit, Gebehar- 0 cursum consunimavil. fldcm servavit, in reliquo
de, sedemmeam arripuitti; ante temput locum ponti- repositam sibi coronam, justiciae a Domino acceplti-
fiei» invatiiti. Michi tuecedet, qui prior te in rus, justojudice " 8. Transiit aulem de bujns exilii
huc kuthedra tedebit. Quod ouam verum fucrit, cxi- tenebris G.Kal. Decembris, anno dominicx incarna-

VARIiE LECTIONES.
" te adicimus 1 ? IT ferventcm? " illius a, 2. " el ocuhs .niuerelur 2. •• et h. 2.
" •*"quippe 2. •* anlesies 1? promissionis " deest 2.
*'suae 2. iioiuerito 2. episcopus bic per aiitistilem el. qno 2.
•• exitus 1. " Lauffen 2. •* deest 2. " horribili 2. " f. 2. " Quae ing.
prominenies inccssanlique
iiiierduiu r d. aquarum voragine praecipilari 2. M insolita sancti f. 2. •• n. pene plene 1. necdum ad
picnuin p. 2. •» sciiior Udalricus 2. •• accepta 2. •• Conradtira add. 2. " aff. 2. *• prophelie 1.
•• q. iii.uc m. (orte? "• sedissel 2. "'a 2. "* b. ch. desunl 2. "• 1. ltkcaput 10. deest
"• »•• gemenoldus
1. laetitia2. celcbraiiouein ' »" b, C. desunt 2. "* s. sibique rep. iust. cof. a Deo i. i. recepiu
Transiil.2. •
NOTJE.
(14) Laufen infra Schafhausen.
*7I UDALSCALCI MONACIIIAUGUSTANl 875
tioiiisnongcnlesinvoseptuagcsinio sexto, episcopnlus A j devcctHslpcum.vascuIi cavca cxcipilur, ct tamquam
vero "' sui qundragesimo secnndo, mundi videlicel immobile* quid ante praesulis tumbam deponilur.
110hcreuitv vastissinia virtuium piogressilius tam- Imle "• oblatione facta excutitur, ut miseraecondi-
qtiam sub hioc castrornm nuinero felicitertranscur- tioni astantes compatiantur. Videres quadrupedis
sa'". S/niiu.•"* iiaque ad coeleslem patriam as- more hominem reptarc; el quia lininis vel graduum
suinpto, saucium corpus ejus cum omhi reverentia crepidine sanctiiarium ingrcssus offendebatur, dis-
scptiltuir. est aiite ecclesiam sancti Mauricii mariiris, lendere genua rctorta cogebatur. Tali scandens co-
quam ipsc coiisiriixil el iti qua sepulchrtiin Domiiii, namiiie, ad genitricis Dei pervenit altare; in quo
sicitt jaui aule dixiinus, miro opere decoravil. niunusciiliim oblalurus, primo bxrerc, dehide al-
12. Ileali poulificis Chuiiradi niiraculoruiu insi- liora petere manibus coepit. quousque vcta pere-
gnia, quae in hac quoque vita fuisse credimus iniiii- git. Iloc igitur modo animal pronuin reinansit ere-
mera ,l", ex scriptorum incuria temporibus noslris ctuni, el ex informi lioinine integrum pater recepit
pauca sunt cognita; ac per hoc, quse minusproba- filittm. Crederes malrem Domini hoc conlulisse, si
bili dhlieiimis allestatione "*, posleris stilo omisi- fides simplicior sanaii '" concordaret '". Sed per
inus "• coinincndare; praeserlira ctiin anliquis me- eam et cura ea Chunraduin id potuisse, nulli du-
rila cjus 11IJiiou iiuligcaul teslinioniis, quse uova " bium; alpro "• hoc non incongrue utrique ascribi-
eemper ad sepulcliruin illius "' gralia tocius decla- tur, quod hinc spe, binc re egens consequilur.
rantursauitatis. 16. Vidimus mulierem '" planlis sulcantihus
15. Ut eniin qtiredam ex his dicamus, duos a na- nales coutractam circa saepe dicendi palris volutasse
tivitalc caecos ibiilcm diversis lenqioribus illumina- mausoleum, ejusque omni annisu diebus aliquot
los vidimus ; ei veritatis promissa sunt invpleta : flagilasse suffragium. Quae, pristino gressuum statu
Qiti, inquit, in tne credil, opera quw ego facio et ipse reintegrato, multis inibi annis curationis adeplaefuit
faciet (Job. xiv, 12). Cbristus euiin caecoa naliviiaie leslimonio.
visum reddidii; qttod Pharisei calunipnianles, sub 17.Alieraquoqiiedeceiinaliaegritu(lineconl'ecla,us-
"*
Aloyse facere iiequeunl, Chunradus vero per quead ulcerunisaiiiemiaincxsiiiistrolaicre quain ex
Ibcsiinv 119 potesl cl poleril. collo periculosiiis eruinpcntcui devenit. landem ali-
14. Fe.iiur, quendain utriusque pedis oflicio quaniuluin fluor iile exsiccatur "* execrahilis, sed la-
qualuor annis privatuin, sex raensibus circa viri befaclum nianet^^bracbiuin cuin nianuejusdein lale-
Imjus memoriam baculorum susteutaculis gyrasse, ris. Denique sapiosin somnis vidil, sememoriaebeati
crebrisque preciiius pro adipiscenda sauitaie noc- „ viri assistcre, indeque curaiam recedere. Evigilaus,
tes diesque coiilinuasse. Ibi 1Mcum die qtiadam de imagiiiaria quidem salute trislabalur, sed occul-
ligneis inniteus "' gressibus solitae orationi instaret tiori quadain spe cotisolahatur. In qua el cuin aliis,
aitcntius, subita caligine bebet visus, obrigcscunt qtios illius teinporis feslivilas atlraxerat, civitaieiu
l" ad ecclesiara propcraulibus, nu-
.nanus, vires amiiluniur, baculis elapsis bonio la- iugressa sociis
biiur. Circtimstantes accurrunt "*, eripere lapsum ditalis verecundia hospitio relinelur sola. 0 mira, o
gestiuni, et '" absque voce el molu durante;ii inor- stupeuda Condiloris judicia ! Mulli cniin "' nes-
luiiin credunl. Exequias tamen facturi, cadaver ciunt, et sauissiiui diviliis aluTmnl, nudi sunljusti-
levant; et ecce oculos sensim aperire scmineccin cia, el inceduiit ornati gemiiiis et purpura; haec au-
aspiciunt, extendere crura usque htic curva laeliores tem paupercula durissimis '" afllicla cruciatibus,
ceriiunt. Totus ergo in mouiento restitnius homo ct cum ntido Adam lalitat verecuudius, nisi qttod "•
Dco l.iinleni el morlalibus adauxit liJeni. ille pro paradysi ejectione, isla pro ecclesise raoere-
15. Qiiaiiiquam atitem '** signa non fidelibus sed bal sequeslracione, ulerque lainen obnoxius morii
inlidelibus trihuaiilur, nonnumquam "• credentes, ac per lioc pudoris coufusioni. Hanc igilur mulier-
ul iu fide crescanl, ut in spe aelernilalis et "• fervo- culara pauperlale a publicis arcenle, geraino **• mi-
rc caritaiis proficiaiii, gratia quoqtie sanilaliinv pro- D sera, lum fruslralae spei, tum mendicitalis lorqueba-
vocanlur. Puer quidam louga corporis niolesiia de- tur dolore, rivisquelacriiiiaruinuberriinisnonnullos
bilis effeclus, exlra hominis incessum manibus re- qui eanv noveranl ad pielatera flectil compassionis.
ptabal ct pedibus. Ilic faiha heiieficioriim beali viri Vestibiis ergo populari vehemeniia ^*1 collalis indui-
altacltis "', jiatri suo, (jiialinus Constantinm defer- lur; ad eum, ctii hactenus in visu praesenlabalur,
rciur, supplicavit "• inuixius. Qui lilii congaudens lrci|ucnli lurba deducilur. Siipercujus sarcopbaguni
JlJei, animit pelicioni. Navicula ergo ad oplaluin . aridam dexlera fulcienle offerens manuin '" miscriae

VAHl^E t£CT10NES.
"• deest 2. •" sciliccl 2. ' "' excursa 1. •" 2. '" ciijus signa vel
Spirilu — decoravit desunt
miracuU, quibus"*cum humerosius in hac cietliiiius luisisse vita, ex 2. "» relatioric 2. "• noluinius
2. ,udeesl2. ejns 2. "• deeit-2: "• Cbristuin 2. '" uhi 2. •" 1. solito innixtis g. o. 2.
'" occ. 2. "• sed 2. "* enim 2, "• n. lamen 2. "• ac. 2. "' allractus 2. "• supplicat enixius
2. '" unde 2. "° sauitaii 1. "' commodaret i. "' ac per 2. "' m. quandam 2. "* exsicatur t.
siccalur2. "• remanet 2. ctytis lectiottes non omnes utluti. "" sociisque 2- "'eum 2. l**dir.2.
*•* quidera 1? "• gemiua 1. '»' ita 1. 2. '** dexteram f. o. manu t.
875 VITA CHOUNRADl EPISCOPI CONSTANT. 874
suae plena fide fecit sacrificium. Nec diu snppticans A . pertis huj"us patris virlutum prseccniis, ab ipsis
lardalur, dum manus cum brachio redivivo donata claustri seris pia spe trahuntur, sed tam mortx quatn
motu retrahilur. infirmae aetalis pudore a publico repelltintur. Nox
18. Ilem puella confluentem in hunc locura innu- igilur huic fluciualioni satisfactura pravstolatur, in
nierain multitudinem comitabatur; quae digilis in qua navi inposifae, prima vigilia — non enim longe
volam '** contortis, ex utero matris excruciabalur, distabant— ad urbera perveniunt. Intromissae prae-
Ha?c dura prolinus curarelur, lascivior aut simpli- sulis velut coram vestigiis positae, lide "* plenissima
cior, rem celans egreditur. Incommodo stalim priori prosternuntur; pro salule diri sperata preces cum
occnpattir; manca, niraio haesilans sluppre, pericli- lacrimis a pernoctantibus funduntur. Est autem
lalnr. Ocior taraen redit, confiletur quod celavit, locoin eodem memorali viri poculuin iignenm non
miranlibus cunclis sanitalem quam amisit denuo indebita veneratione haclenus servatum ; unde cunv
recepit. summa aviditate modicum aquae gustassent, vis
19. Gallus quidara Pictaviensis, duodecim annis quaedam cu?lestis undanv prosequitur, quae perfe-
claudus, ad urbem Constantiam l** longaevus vialor ctain ineis medicinam operalur. Adcoelum hinc inde
vcnit. Hic, ut solilum est, vice pedis allerius base laVidumvoces lolluntur; ipsa enim qua a clero ci-
Iignea nequaquara sustentatur; sed u* baculis B - vitatis et populo Jaelicia prosequuntur, virgines a
ascellas rodentibus, tripes ferebalur. Tibia quippe sororihus incolumes excipiuntur.
cum pede arefacta el Jere in Hslnlsesublililatem re- 22. Vidimus etiam ab infautia aliara paraljiicara
dacta, lolus in poplite huraor nocivus concrevit, ac ibique jam in adulta rclale sanatara. Hrec potitae
"* inmeinor graliae, petulantior
jer hoc genu in maximum tumorem excrevit. Sex vagatur; amissa-
ergo mensibiis in urhe moratur, et visis tantis cu- que virginitale, per qtienilam clericum profitentcni
rationum beneficiis, ad spenv recuperandae sahila- gravida. efficitur. Concepit ergo dolorem et peperit
lis'*• animatur- Ecelesiam frequentat; ul sui, jamr iniqukalera, quia prislinae slatim debililatis induii,
lemptis miiltura in doiore habenii, '*' ut ex longinquo confusionem. Cogitur misera ad poenilentiam, rcvi-
venienti, •*' pater sanctus.uvisereatur, supplexpos- sit patris Chtinradi cleraenliara, optinet denuo per
tulat. Interea nox sanctisstnra peiitecostes superve- etim'*• curata veniarri. Ek integro tamen postea
nit, in qtta excubias circa sepulcbrum ejus devotus rainime convalescit, ut arlus imbeciliores vislalse
egit. Ventum est ergo ***ad malutinorura vigilias, inentis deplorenl "' integritatem.
et novo crucialu dicta niembra jam dudura emortua 23. Jam vir egregius, fanva trahente, non nvodo
incipiunt torqueri, ila utjanv de repentino dolore „. ubi requiescit a nvale habenlibus frequenlalur, sed
magisquam de gressos.afliceiie(ur privatione. Sen- eiiam utuvis te|raru.m;.aaxfHum ejus in cunclis an-
sus in brevi amittitur •**, ipsa quoque vox adimitur. gusliis inploralur et imprecalur "*. Siquidem ado-
Hora dicendi canlici < Te Deum laudamus I insta- lescens quidaiu dum Thuriae fluvium vespertino lem-
bat, el boino vires cura inccssu naturali recupera.- . pore per incultura vadum aliquando vellet transire,
bat. Supplici ergo laude Deo '** jubilalur, dum Spi- fepente fundo limoso et arborum radicibus unda "•
ritus paraciitus et propria feslivilate et hominis congeslis baeret irretitus. Validiori impellilur tor-
liberalione universos consolalur. renti, et quia obsistendi seu quoquam diverlendi
20. Puerum quendam in clero consiitulum, sed locus non occurril haerenti, utroque pede , 6°ad na-
inniatura paralysi dcbililatum, parentes ad hunc tandum divaricalur. Manihus flumen sulcatur, sed
transferunt patronum. Et quia non de infimisnata- pedibus ininotis, aquae impelu ac frutice caput
libus erant procreati, plures condolentes tam sure Pbruilur. A servanlibus in ripa quas m nudtts dc-
quam genitorum "• conveniunt oppressioni. Non posuerat vesles, niraio ailoniti clainore juvenis ad-
miiiima ergo plebe stipati, debilem suum ante viri vocantur parenles. Res flebilis a sororibus duabus
Dci memoriam exponunt, seque in terrara pro eo — hae "* enim fratrem submersum convitabaiiiur —
supplicatim mittunl. Quid ainplius "' ? Fides eorum D ] confusa voce singullibus referlur, locus periculi
ex alto respicitur, aeger Ghunradi meritis attollitur, nvonslralur, discurritur, quseritur, nec invenitur.
poutifex suminus in ministro labernaculi perfectio- Tota vocifefaritiura ejulata perculsa accurrit villa,
ris honoratur, mirabilis Deus in sanctis suis pravdi- el quia quaesilus non comparet, retibus prc saJtim
catur. tumulando cadavere laboralur. Noctis jam tenebrae
21. In ccenobio quodam sanclimohialiura duae "* instabant, quse flnem quaereridi dabant, spetm inve-
virgines diversjs laborabant aegritudinum molesliis; niendi negabant. Communiergo omnium volo spe-
una siquidem ex vomitus inslantia non retinens cialibus beati Chunradi palrociniis sive in corpore
mensibus oclo alimenla desperabatur "' altera pa- ., sive extra corpus homo coraraendalur, et sic ad
ralysi gravissima resolula periclitabatur l". Com- tristes Iares reditur. Terlia parle primae noctis vi-
VAPJJE LECTIONES.
to*uoluam I ? ***cl. constantia 2. **• sed — ferebatur desunt 2. l*'saluiis2. ••* m. habentis —
venientis 2. •*• deest 2. **»amittit I? "• geniti 2. m a. morer 2. "" duo 1. "* desperatur —
periclitatur 2."• "* coram positi v.,61f. 2. "» petite 1. "°precural? "'imploreht 1. •"* impretatuf 2.
"•undel. u. p. desunt 2. quis 1. "' hec 1.
PATROL. CLXX. 28
875 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDl 870
giliae transacta, et "' ecce gravior unda, quasi de ,\. sum et longum ducalur omne periculosum. In se
obice indignata.in quandam se voraginem circa op- tandem aliquando reversus, domum regreditur, nu-
positum "* animal collegil "*, et boc impetti sinuoso dilatis suae necdum menior. Ut genitus lamen re-
prorumpente, ad lituseura e regione aquarum trans- cognitus, genilorum suscipitur "' ampiexibus.
vexit. Ex terra faclus, aridam "• ut a se aiic- Craslina illuxit dies, el velut emersus ab inferis,
nam miralur; nullatenus contrariam naturse aquam, irruenti turba vallatur ut alterius seculi nuntius;
utputa qure eum extinguere non poluit, suspicatur, quid secum ageretur, qualiter evaserit, percuncta-
dum Creatori, sive ad vitam, sive ad mortem, ab tur. Aiter igitur salvationis modus, non miniroa in-
utroque "' indifferenter serviaiur. Insuper de rerum quisitione facta, ignoralur, nisi qui flde omnium
permulacione et unde has paciatur tenebras, qui concordanli "• verissimus probatur, quod nimirum
clara die subierit undas, secum baesilans longam, illius meritis sit liberalus, cujus fuerit, raortaiium
"• ordine transposito, pernitionis moram aeslimat deslitutus auxiliis, singulariter commendalus
brevissimam, dum e converso breve omne delicio-

VARLE LECTIONES.
,6»d«es«2. "*app. 2. "• a, se c. I. "'deestl. "' u. elemento2. "' g. slupentilms
"'longol.
excip. 2. "• exundanli 2.

ANNODOHINI MCXXXIV

MUNIO MINDONIENSIS

HUGO PORTTJCALENSIS

IN GALLJECIA EPISCOPl
ET

GER ARDUS PRESBYTER

NOTITIA

Bibliotheca Hitpana vetus, t. II, p. 19)

(ANTONIO

Inler insignia veteris hisloriae npstratis monu- B
menla prsecipuo quodam loco habila semper fuit
Compostellanw Ecdesiw Historia, cujus auclores
fuere Munio, Mindoniensis, et Huco Portucalensis
sediura in Gallaecia episcopi, cnni Gerardo presby-
tero. Munius, alias Martinus (quod idem nominis
est, sicut et Nunnus, sive Nonnius, vulgo inter nos
JVUMO,adnoianlibus originum nostrarum vindici-
»us (1), ex thesaurario Compostellanae Ecclesiae fa-
ctus Mindoniensis pravsul, capellanus el a secretis
fuisse dicitur Alphonso regi VII, Imperatori cognomi-
nato, instrumenti ciijusdam lestimonio (2) cui ila se
subscripsit: Munio Mondoniensis episcopusIderaet capel-
tanus regius notavit. Anno sciiicet 1126. pars
fuit regiav adversus Saracenos expeditionis circa
annum 1130 faclae : cui inter alios, ut moris fuit,
episcopos interfuisse ipsum observavit Prudenlius
Sandovalius iri hujus regis Alphonsi VII Historia (3),
sulf nomine tamen Vallobricensis episcop , quoj
idem esse aitac Mindoniensis. Vere enim locus, ubi
avdificata urbs fuit, Vallibriensis (i), hodie Valdea-
bria diclus. Munius Alphonsius a nemine hic au-
dil (5).
Hugo, item Porlucalensis antistes, Gallus nalione,
ut creditur, lam ex hoc ejus quam ex Guilielmi
cujusdam nomine, qui se, his diebus quibus Hugo
sedem lianc lenuii, fralrem se episcopi cuidam
inslrumento subscripsit: de quo a Roderico da Cunba
in Hisloria monemur Porluensium episcoporum.
Idem eninv esl oppidum Portucale antiquum ab Ida-
cio (6), et in Duicidiano carmine episcoporum sui
temporis meraoratuni, cnm Portu, sive Porlo Lusi-
tanorum, cui urbi laudalus Hugo prasfuil. El hic
ille est Hugo Porlucalensis, quem hujus saeculi nu-
gatores anie aliquot annos epistolae cujusdam ad
Mauricium archiepiscopum Braearensem scripue

(1) Mariana lib. xvi, cap. 6. Cplmenares Historia
de Segobia, pag. 282.
(2) iEgidius Gonzalez Davila in Theatro Eccl. de
Mondonedo, pag. 421.
(3) Fol. 146, pag. 2.
(4) Davila ubi proxirae, jvag. 407 et 412. Jepes
Hist. de la orden de S. Benito, cent. 1.
(5) Pellizer en el Memorial de los Saavedrat. ^Egid.
Gonzalez in Theatro Compoitell. Eccles., cap. 9,
pag. 44. Zurita, lib. i, cap. 39.
(6) In Chron. sub Marciani iraperio.
877 HISTORIA COMPOSTELLANA.— PROLEGOMENA. 878
anctorem flnxere (7), ut de praedicalione Jacobi. A (Tumbos dicunt) ejusdem legutitur, alio loco tolidem
n|)ostoli, Petri Ralensis vicariatu per Hispanias, verbis laudet: quos Annales quosdam breviores, inde
qnidquid in mentem iis venerat pro certo vendi- dictos Compostellanos (16), quod in libro ejus Ec-
larent. clesire ab eo reperli essent, non historiam Compo-
His duobus accessit operae supplementum Girar- ttellunw Ecclesiw, quam suo nomine appellare con-
dus, et ipse Gallus, Compostellanaeque Ecclesiae ca- suevit, existimamus. Hanc potins significare nobis
nonicus, el ad Sanclae Anastasiae sacram aedera pa- videtur, cum lib. xvn, cap. 20, arckiepiscoporum
rocbus, Didsci Gelmiri archiepiscopi Corapostellani, Composlellanorumantiquioris historim iiieininil.
summi illius avlatis viri, famiiiaris : qui in prologo Iriensis quoque Ecclesue historiam quamdam vul-
illtus partis quam conscribendam susceperat, eidem garis Jinguaecircumferri nianuexafatam legimus(17);
Didaco anlistiti, cujus vere jussu et auspiciis totum - sed ea niliil ad Coqipostellanam de qua agimus per-
opus coeplum et absolutum fuit, direclae, quibusid linet; quanluravis lrienses origines, uode Compo-
auctoribus acceptura ferri deberel noluil posleros steila derivavit, havc prodat. Fere lalet adhuc anti-
ignorare. Tuw igitur sanctitatit, ait, hortatui obse- quum hocce ac pretiosissimum hisloriae nvoiitiinen-
quentes, reverendissime paler Didace secunde (8), tuni, paucis olim visum; qui lamen inde ad areolas
S. Jacobi antistes (9), prwctdentis libri seriem ex parle sttas quidquid observatione atque memoria maxirae
contexere studuimus. Ejusdem namque libri prwce- dignum fuit sese deduxisse aiunt, Yasreus nempe,
dentia Munio Mindoniensis, et Hugo Poriugalensit Morales, Sandovalius, Joahnes Tamaius, aliique.
episcopi, viri scilicet prudenles ac reverendi, scripse- Fere latcre dixiinus; excusam enim jain fuisse lianc
runt. QuavGirardi verba exscripsit e codice quodam B hisloriam in libello supplici, sive memoriali, ut
hujus hisloriav manu exaralo laudatus iuiper Rode- nos vocanvus, confecto pro inslruenda lite votormn
ricus Cunha; eademqueex alio collegii majoris Sal- S. Jacobi, boc est, solutione ejus partis, qure olim
manlini S. Salvaloris de Oviedo nuncupaii, Joannes per tolaiit Hispaniam volo promissa dicilur Ecclesiae
Vasaeusde tribus bis aucforibus prodidit (10). Quos Cotnpostellanav S. Jacobi : admonuit nos D. Jose-
quiilem ignoravit Prudentius Sandovalius, dum phus Pellizerius, regius liistoricus (18), adjungens
Alonsum (Alonemdicere debuit) grammaticum, cujus propria Pelagii Ovetensis cpiscopi nvanu scriptam
in ea menlionem ait haberi, auctorem hujus hisloriae sese habere.
suspicalus fuit (11). Cujtts et aliud exemplura in Sed falsus fuit amictis nosler, side Historia Com-
bibliotheca EcclesiaeToletanae asservatum novimus. postellana, qtia de loquimur.excusam eara in laudato
Continet ea (ut Yasaeus inquit) primordia, successut, memoriali airuniai, el noii de Iriensis EcclesiaeHi-
incrementa Ecclesiw Compostelianw; in qua plurima storia qttanv typis edidit memorialis auclor. Nec
scitu digna se repcrisse ait, quic suis locis ponere praelermillendum esl in bibliotheca Olivariensi, quae,
eogilabat. Videri possunt de ea Morales lib. ix, ut crcdiraus, bodie est in horlis marchionis del
cap. 7 (12), et Sandovalius in Historia regis Ai- CarpioMalriti, hanc Historiam Compostellanam oliiu
phonsi VII (15) el Ramirezius ad Luiiprandi Pseudo- fuisse, quam tamen cataiogus nts. quem penes nos
Chronicon (14) : qui tribus eam conslare partibus habemus, ita per errorem appellal. Chronica de
docet, priniae duobus episcopis, secundae lerliaeque Espana por el arzobispo D. Gi Almeirez, ubi ad oram
Girardo aucloribus. nolalur : Esla en Salamanca en el colegio de S. Sal-
Annales ne iidem Composlellani sunt, quibus non £ vador (19). £sian al fin las guerras de D. Fr. Bt-
semel Morales utitur (15)? Vix credo, cum Annales renguet. Es del archivo de la Igletia de Santiago.
CompostellanwEcclesiw qui initio libri privilegiorum
(7) Vide Bivarium in Com. ad Dextri Chron. inler Benedictinorum ccenobii: mox Ci. Florexius, t. XXIII,
elogia, pag. 9. a pag. 317, e Compostellano codice vulgo Tumbo
(8) Cum primus fuerit episcopus Compostellanus negro appellato.
Didacusbic Gelmirez, secundum idcirco vocal auclor, (17) Sandoval Observ. a lot obispo*, pag. 219.
quia Ecclesiae Iriensi, cui Compostellana subrogala Pellizer ad Dulciilii Chronicon, fol. 30. Tamaius in
iuit, paulo ante ista tempora Didacus aller Pelagii Mariyr. Uisp. Martii, pag. 38 et 39.
prsefuerat.—Praefuit Iriensi Ecclesiae Didacus, hujus (18) In iib. cui lit. : Trofeo de la verdad de la
nominis primus, cogiioinenlo Pelagii, ab anne 1070 historia, fol. 34.
ad 1088, in quo, ut habetur in Hisloria Compostcl- (19) In bibliothecre comitis olim ducis Olivariensis
lana (lib. i, cap. 2 iu fln.) a domno rege Adefonso catalogis a fratre Luca de Alahejos Escurialensi
(Castellae, liujus nominis sexto) sttis exigenttbus me- nvonacho anno 1625 confectis, ejusque manu exa-
rilis caplus, spatio xv annorum permansit in vinculit. ratis, quos possidcmus autographos, duobus volurai-
Reliqua ejus acta videsis in Historia Composlellana " nibus fol. sub lilteris C M. S. legilur in priore
a cl. Florezio, l. XX edila, et ordinalius apud eura- eorunv, pag. 170 : Chronica archiepiscopi Compo-
dera, t. XIX, a pag. 201. steltani JEgidii Ramirez, fol. C. 4. El paulo inferius,
(9) Jacobi, non Composlellae antislitem similiter pag. 171 : Composlellana Historia incerti : ab anno
inscripsit se cuidara dedicalioni apud Clunaciense 1327, vetusta nota in folio, C. 2, abest taraen utrobi-
iiionasterium Dalmacius hujus Didaci decessor; quod que : Esta en Salamanca, elc. Item eodem voluraine
vide in Theatro CompottellanwEcclet. jEgidii Goii- in Indice materiafum, verbo Espana, pag. 143 :
zalez, pag. 42. Chronica de Jacobo Gil Ramirez (pro Gelmiride, sive
(10) ln Chronico Risp. cap. i, num. 10. Gelmirez) arzobispo de Sanliago : de las cosas que
(11) ln Histor. Alphonsi VI, fol. 105. aconlecieron en los tiempos antiguos. Tieneal cabo tat
(12) Fol. 232, pag. 2, el 241, pag. 1. guerras del arzobispo de Vrgel (pro Berenguer)\mt.
(13) Fol. 136 el 144. fol. Laiine C. 4. Exstal hodieduin eadem Didaci Gel-
(14) Pag. 453 edit. Anluerp. rairidis, sive, ut Hispani cognomina patronymica
(15) Lib. ' ix, cap. 7, fol. 241, et lib. xv, cap. 19 efferiraus, Gelmirez, Compostellana Hisloria a
Sn fine. . triuinviris Munione, Hugone et Gerardo conscripti,
(16) Annales Compostellanos breviores priraus, ut Sahnanlicae in bibliotlieca collegii Sancli Salvatoris
puto, omnium vulgavil Franciscus Berganza raona- Ovetensis, quanv ad annum 1746 saepius conirectit-
chus Benediclinus, t. II Antiquit. Hisp. Matriti 1721 viraus, bouamque descripsiraus ejus partera,
ej-ecenii eorum exenvple Matritensis Sancli Martuii
87» MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI 689

HISTORIA COMPOSTELLANA

SIVE;

DE REBUS GESTIS D. DIDACI GELMIREZ

PRIMI COMPOSTELLANI ARCHIEPISCOPI,

tJbi mutta alias incognita de tummts pontificibus, cardinalibus, episcopis, concilus, regibus viritque illuttri-
bus (ab aitno prwcipue 1100 ad 1159) memorias commendantur,
EDITA

PER R. P. MAG. ET DOCT. FR. HENRICDM FLOREZ

Ordinis Eremitarum sancti Patris Augustini,

(Etpafia tagrada, t. XX. Matriti 1791.)

NOTICIA PREVIA
k>E LA HISTORIA COMPOSTELANA, Y SUS AUTORES.

I. flo puede renovarse sin dolor la memoria de A de la santa iglesia de Santiago, si no fuera por la
iantos y ,tan iluslres varones antiguos Espafioles, Historia Composlelana. Uno de los mayores hom-
que, habiendo escrilo obras dignas de perpetuarse bres que deben ser aplaudidos en la Hisloria eccle-
en cedro, nd |ian iogrado hasla hoy un patrono be- siastica, su primer arzobisjio, andaria scpultado en
nevolo, que las saease a luz. Entre estas una cs la el olvido, si n( fuera por esla ohra ; y atin con ella
Historia Composlelana, que andando en manos de no hay noticia de sus lamosas acciones, por no ba-
algunps, se contenlaron con dar a enlender que la ber5.salido basta hoy a la luz publica.
teuian, y despues de seiscienlos afibs, persevera La excelencia de la Iglesia del ipotol Santiago,
muy cerrada en archivos. Aquellos a quienes pu- nuestro palron y capitan general se interesa aqni,
diera tocar liacer este servicio al publico, acaso no como ninguna. Merece que el mundo vea sus gran-
lo han hechp per alguna atencion particuiar. Pero dezas en lienzo original : el modo con que logro el
el que traie de los Obispos Compostelanos, ineluy- palio : la metropoli con que fue condecorada : la
erido al ullimo, que fiie el primer Arzobispo de San- legacia apostolica de su primer arzobispo : y final-
tiago; si lia de ofrecer pruebas de los hechos que mente uii tal cuintilo de proezas en aquel gran va-
reliera (corab es preciso, si prelende aulorizarlos) no ron, el Sr. D. Diego Gelniirez, que le deben im-
puede nienos de ponerpor delante la Historia Com- mortalizar entre los heroes. Sobre estas utilidades
posteiaua, quieu sola es conio lexto de lo que sobre proprias de la Iglesia del aposlol, hay olras genera-
los Obispos de Santiago se refiere. Esto hace indis- lesa olras, y en cspecialpara la santa sede aposto-
: y como abora es la Jica Romana.por medio de muchas leiras pontificias,
pensable el publicar laa obraconviene
priraera vez que sale luz, del dar razon de g basta hoy no conocidas en el publico : sucesos
Ja imporlaucia, de los autores, tiempoy flu para parliculares de papas, y anlipapas, de que 6 no
que la escribiernn : pues uo habiendo salido al pu- habia nolicia, 6 lienen aqui su prueba originai.
blico, no ha podido iormarse uua idea poutual, y se Varias cartas, viages, y aconteciiriientos de carde-
lian dicho aiguuas cosas mal fundadas. nales, patriarcha de Jerusalem, a'b;nlcs Cluniacen-
Vtilidad de la Historia Compostelana. ses, y priucipes de Francia, que no se encontrariiu
en otra parle. Sobre prelados de Espana.arzobispos,
. 2. Qualquiera documento de los siglos autiguos, abades, y olros varones ecclesiasticos liay unas
fiscrito por el que se allo presente a los sucesos, es particularidades, que ui sus mismas iglesias las su-
'4e una tal iiuporlancia para los horabres de letras, pieran, si faltara esla obra, como sucede en las de
que &ufalta no puede ser resarcida por los hoiiibres Toledo, Abila, Salaraanca, Zaragoza, y en especial
sabios de la posteridad. Lo que yOescribo hoy sobre Granada, de cuya persisiencia de obispo en ef ano
documentos auliguos, lo podran bacer otros, prc- 1116, hay aqui una comprobacion no conocida basta
sentes, 6 por yenir, con niejor melodo y com mas ahora, corao prueba el libro I, c. 115. En valde
felicidad; pero ninguno, ni lodos los presentes, pue- se buscaran, fuera de aqui, varios couciiios, que en
den CQntar lo pasado, que en no dejando vesligios, niiiguna olra parte hau dejado vestigio. Lo mismo
necesita un tal espiritu, conio el de los que pro- digo acerca de reyes, y senpres de Espaiia desde
phetizan lb fuluro. Nada supieramos de lo sucedido el rey Don Alfonso VI por todo el reynadp.de.su
en el mundo antes y despues del Diluvio, si Dio» no hija Dona Urraca, y Don Alfbnso el eiiiperador,
lo hubiera reveiado a Moyses, y si no pei-severaran en cuyos liempos se escribia esta obra : y con-
sus eserilos. Los principios de las Iglesias, de qtiie- C sigiiientemenle desde el ano myl y cienlo en ade-
nes no tenemos documentos antiguos, loiaitiieiue lanie es original y coetanea, que hubiera utilizado
se ignoran. Lo nvismo sucederia con mil noticias nvucho a Baronio, 6 a Pagi, si no estuviera ocuila;
831 HISTORIA COMPOSTELLANA. — PROLEGOMENA. 882
y tiubieran evitado los yerros comeltdos sobre di- A la dislincion referida, por haberla declarado ellos
versos puntos, como v. g. sobre el tiempo de la mismos en su obra : de suerle que el qne qtiiefa
nvetropoli en Sanliago, y los sufraganeos que la citar nombre dcl auior, pnede citar a los ilos couio
perlenecieron : lo qual se ocasiono de no estar dada si fueran uno : a Don llugo cn la traslacion de los
a luz : y esto es conlirmacion de la utilidad, 6 por santos de Poriugal : en !o demas a Don Nitfio. Eslo
mejor decir, necesidad de su publicacion. es acerca de lo perieneciente a su pluma; pero hay
niasdilicultad en declarar hasta donde escphieron,
Sus autores, liempo y motivo. pues no io dejaron dislinguido : por io qiie algutios
4. Tambien recibe rccomendacion un escrilo por citan mal a Don Nuno en lo que es de Girardo, y
las circunstancias del aulor, por su veracidad.juicio, al contrario : a causa de no estar instruidos en lo
diligencia y documenlos de que usa. En la ilisloria que pertenece a cada rino. Sobre esto digo que
Compostelana no fue uno el escrilor, sino tres : los Don Ntino y Don Httgo llevaron el norabre de la
dos en el principio, unidos como uno : y otro en el obra hasta el afio 1112, en que los dos fueron a nn
medio y fin. I.a ulea nacio del ultinio obispo de San- lieinpo electos para obispos : D. Nufio, de Mondo-
tiago, y arzobispo, el sefior Don Diego Gelnvirez, ficdo, y Don HugodePorto, como expresa et cap.81;
qtie deseando perpetuar las memorias de sus ante- por lo que es muy de admirar el poco. esmero con
pasados, y lo iiiucho que el hizo y medilaba bacer que Ferrcras en el lomo XVI, pag. 7 del Apendice,
para exaliacion de su Iglesia, encomendo la obra a dijo haber escrito la Historia Cpmposlelana Don
dos canonigos de los mas inslruidos, y familiares Munio, que fue obispo de Lugo, y Don Bernardo,
suyds. Ei unose llamo Don Munio (dNufioj Alphonso, B prebendado de aquella santq Iglesia : cosas que solo
thesorero de la Sanla Iglesia -. el olro Don Bugo, pudo haber sofiado, pero no leer aqui, ni eh los au-
que era arcediano, y Frances de r.acion. Anibos tores que han hablado de la Comppstelana. Alli da
fueron eslimados dei prelado, que les fiaba sus a entender que deseo publicarla : pero como esla
mayores secretos, y se valia de su consejo y dili- obra es, dice, de tanto cuerpo, et. menesler medios
gcncia en las cosas mas arduas. A eslos, cotno in- para que sola por si salga a luz: y dunque se hah echo
struidos en los negocios por lo inlimo, encontendo algunas incinudciones a los senores preladois. de
la obra : valiendose de dos para el mayor acierlo aquella santa Iglesia, embarazados de cuidadosmayo-
y prontitud, pues consla que cada iino escribia lo res, no han logrado su atencion. Pellicer en su Dul-
que pasaba por su intervencion, como se vc en la cidio comelio otro yerro no menor, diciendo fpl.,"50
translacion de las reliquias de Porlugal a Santiago b. que la Historia Compostelana se escrjbio por Don
escrita por el arcediano Don Hugo, que accompano Diego obispo de Orense, j Don Gerardo canonigo
al obispo en aquel viage, como alirma aqui en el de Sanliago : en lo que erro los autores de ambas
!ib. i, cap.lS. Don Nttfio escrihia olras cosas, como obras, Historia y Chronicon : pues este le.aplico a
prtscba ei cap. x del lib. i, donde dice : Ego ipse D. Nuno y D. Hugo, que son autores del pnncipio
Munio Adefonsiades etc , y en el cap. 16, n. 3, Me de la composlelana, y no del Chronicon : y la His-
tptum Mumonem elc, Segun lo qual semanifiesla ia loria la aplico a quien no tuvo parle en ella, Don
reconvendacionde la obra por la calidad de los aulo- Diego obispo de Orense.
Tes que escribian de cosas a que se hatlaron pre- 7. Desde que fueron escogidos para obispos Don
sentes. p. Nuno y Don llugo, fue preciso escogpr otrapluma,
5. Esio pide fornvar una distincion en lo que la porque, necesitaiido Jas incncionailas Iglesias |a pre
obra reliere sobre prelados anliguos de la Iglesia sencia de sus pastores, no podiau eslos cohtinuar lo
Iriense, y de lo que penenece a Don Diego Gelmi- empezado:yeu efecioenconiendo la obraelohispo.de
rez. La fuerza de autoridad que damos a esta obra Santiago a olro canonigo de su satisfaccion, llamado
apcla sobre lo segundo, por ser esto lo de punliiales Girardo, p Giraldo, reconocido por Franceseu Don
iulormes, cnmo cosa de vista en sttgelos habilcs Nicolas Antonio, y eulre otros. Yo no se si quiso
y veraces. Lo demas no liene igual autoridad, por declarar su patria, quanrio reliriendo un luraullo.deIa
scr cosa que pendia de informes, los quales suelen ciudad, dice en el cap. 109, n. i, qtie quisiera ballarse
desiigiirarse con ei curso del liempo. Por lo que en entonces en Beauvait, ciudad de la Gallia Belgica en
sucesos disiantes del siglo undecimo hay lugar para lsla de Francia; pero no sin el prelado :.Mullem.
sospechar mezcla de nopuntualinforme. Pero desile esse Belvaci, ep tamen non absente. Que era. cano-
que empieza a nombrarse el Senor Gelmirez, no nigo de Santiago, lo dice el misnio eit el cap. 6 del
hay prudente fundamento para dudas, por ser cosas lib. ii : Ego Girardus Ecclesiai B. Jacobi canonicus,
vistas y referidas por el mismo prelado, o presen- <7«iprioribus negotiis inleifui, el hujut paginw se-
ciadas por ei mismo que escribe. A lo antigtio da- riem contexui. Esie ac.aho la obra, prpsiguiendo
mos ta prerogativa de anteponerlo siempre que desde donde lo dejaron Jos primeros, que corres-
no se descubra cosa en conlra : porque la circuns- ponde al cap. 83 del libro i, donde acalja Ja elec-
lancia de eslar escrilo dentro de la raisma Iglesia, cion y consagracion de los primeros escrilores,
debe prevalecer, quando no hay otro documenlo _ cuya uvaieria parece debe aplicarse a la nvisma plu-
coetaneo. Si ie ubiere, debera formarse el juicio por el uma que lo antecedente, porque al hablar de la
todo de las circunsiancias. eleccion de ios dos en el cap. 81, dicen del obispo
6. Esto es por lo que mira a la autoridad de la de Santiago, de quo superiut tractavimus: y los que
obra, que se enliende mejor individualizando el escribieron lo preccdente fueron Don Nuno y Don
liempo, sobre lo que algunos Iiablaron mal infor- Hugo, no Girardo, que no tuvo necesidad de tomar
mados : y no bay duda en que fue despues det ario la pluina, hasta que la soltaron los que se fueron a
1100, en que empezo a ser obispo el que mando gobernar sus Iglesias en el ano de 1113. Desde enr-
escribir esta obra : y despues del 1102, en que se tonces empezo Girardo : pues dice en el prologo del
lii7.ola translacion de la reliquias, escrita por Don libro II : Prwcedettlis libri teriem ex parte contexere
Hugo, comorefiere aqui : esto es lo unico que consta siuduimus: ejusdem nttmque libri proecedentia Munio
haber escrito Don Hugo : lo demas corresponde a Minduniensis, et Hugo Portugateiisis episcopi, viri
Don Nuiio (no sin acuerdo y aprobacion del com- scilicet prudenles ac reverendi scripseranl, Si Girardp
pafiero) pues demas de las palabras alegadas Ego escrihio parte del ,libro i, como aqtii.alirma,,debe*
ipse, me ipsum, vemos coniinuar las cosas de su inos atribuirie lo que hay despues de ser consagra-
liempo en itombre de uno verba auctoris : aggrediar, dos obispos los primeros esciitores de la obra, quo
clc, y este parece Don Nufio, por ser el que inas es desde el capitulo 83 del primer lihro. Y segun
descubrioel nombre, aunqtie lodo corria por cueiiia eslo empezo Girardo a tralar de lo acontecido dcsde
de los dos, pues elconlinuador atritmye a uno y olro el ano 1113 hasta el lin, que fue el ano de 1139.
lo que escribicron (prol. del tibro n) y solo hacemos 8. Los otros hablarou.de los prelados antiguos da
883 MUNlONIS.IJrlUGONISET-GERARDt 884
Iria, y de los prinveros sucesos de Don Diego Gelmi- A j suadir la utilidad de quc la vea el mundo : pues por
rez, pero con la nolable diferencia de reducir a cosa ella se desvanccen las instancias originadas de no
de seis hojas lo acontecido en onee Siglos (que pre- tenerla vista.
cedieron a Don Diego Gelniirez) y dando todo el 12. Algun recelo tengo de qtte haya removido de
resto dela obra a la Vida de este prelado. La men- estamparla el ver tan desconcertado el texlo, que
cion de los demas obispos fue por via de conexion, sin grave trabajo, y sin cotejo de diferentes copias,
para introducir a su heroe, de quien solo cuidaban iio es posible entender el sentido. A lo menos en los
y quien fue todo el moitro de escribir, como prueba ejemplares que yo he visto, sticede asi; y el que la
el titulo de la obra, Uaraado Registro del obispo Don vea corriente, creera que bastaria sacar copia : pero
Diego segundo : Incipit primustiber REGISTRI ve- solo et que los registre', conocera el molestisimo
nerabilis CompostellanwEcctesiw pontificis Didaci se- trabajo que ha costado averiguar el sentido de Jo
cundi : y el mismo prelado mando poner esle tilulo impreso, sacandolo no por nueva invencion, sino
de registro, como dicen los autores en los prologos por estudio, ya de lo que pide el conlexto de la frase
del libro i y m. Pero hay otra diferencia, que los latina, ya por beneflcio de otra copia, de suerle que
primeros propusieron solo dos libros : uno del todo sea proprio de los autores antiguos, y nada del
tiempo en que fue obispo y otro desde qtte erapezo edilor. EI mayor recelo es, que haya dej'ado de pu-
su arzobispado. Pero viendo que crecia mucbo esta blicarse esta obra por clausulas que no parecen fa-
segunda parte, la dividio en dos Iibros, como ex- vorables a Galicia, v. g. si enlre los Gallegos de
presa Girardo en el prologo del tercero : Divisit aquel tiempo prevalecia el interes a Ia verdad; si
Jtegistrttm illud in tres libros, quorum primus episco- JJ] miraban mas a Jas proprias conveniencias, que a la
patus liber: alii duo archiepiscopatut non irralionabi- razon; y algunos tumullos populares conlra cl
liter intitulantur. De aqui nace el que Vaseo y otros obispo, y conlra la reyna Dofia Urraca. Pero nin-
solo cuentan dos libros en esla obra, por no haber guna cosa de esias debe prevalecer contra las mu-
reconocido mas que el primer prologo, donde se chas utilidades de la ohra, donde son mas plausibles
reparle en dos : uno del obispado, y otro del arzo- las acciones de los Gallegos esclarecidos que vitu-
bispado. Pero la misma obra manifiesta tres libros, perables las dei vulgo : y no debe lo menos contra-
y Girardo en el prologo dei tercero aflrma ser repar- pesar a lo mas. Cada nacion 6 provincia sucle lener
ticion hecha por el arzobispo. su apodo, inlroducido por chanzas, o por veras de
9. De esta diferencia de autores nacio la diversi- Ja emulacion del confinanle : pero la gente seria
dad que el mas diligente podra notar en esla obra, dislingue bien lo connin de lo particular, y que ni
no solo en el eslilo, sino en algunas malerias, v. g. son bucnns todos los de Israel, ni malos los de la
en el modo con que los primeros hablan de la hija tierra de Hus. La nacion, la (ierra, y el cielo no son
de Don Alfonso VI, Doiia Urraca, raas honorifico en hado : Galicia es solar de lamilias primeras en la
los priraeros que en el tiltinvo : porque qtiando nobleza de Espafia. Aun los reyes la escogieron
aquellos escribieron no habia manifestado la in- para crianza de sus hijos. En cada provincia se
fanta la inconslancia y ligereza con que despues se difCrencian las operaciones del noble y del pleheyo.
porto. El que ia pretende motejar, se lira alo mas bafo :
10. Tambien por lo dicho se conocera que no queda pues lo principal intacto. Sin salir de esla
escribieron esta obra dos obispos (como algunos^Q obra se vera en ambas clases mas glorias, que de-
refieren) y mucho inenos tres, como dijo Ambrosio sayres de Galicia. Demas de eslo deben tomarse
de Morales, pues ninguno era obispo, quando escri- en cuenta Jas circunstancias de quienl y quandol El
bia. Los dos primeros cifieron despues mitra : pero que liahla es un Frances, que no estaba acostum-
del conlinuador no sabemos que llegase a gozar la, brado al genio de nuestra gente, criado en otra pa-
antes bien es creible, que fallecio primero que el tria : y aunque escribia en Galicia, no le precisaba
' 11. Del pnes no escribio
arzobisoo, la muerte del prelado. aquello a contenerse, por estar hablando en favor
principal fln de escribir esta obra para del que era como vi-rcy de la provincia. El quando
perpetuar los muchos y grandes sucesos del senor era en tiempo de tumulto, en que no se mira a
Gelmirez (corao prueba el titulo, y el texto) se sacan leyes, ni a lo recto, sino precisamente al empeiio,
varias consequencias conlra los que fornvan argu- en qtie los masnobles,y_poderosossuelen violar mas
nientos negativos por el silencio de Ia Composlelana: la justicia porque venza la ley de stt pasion. Era
pues lo que no pertenece al fin del escrito, no debe tambien en liempo en que las armas eslaban en las
ballarse alli, o a lo menos no debemos cxtrafiar que ciudades, y en los grandes sefiores, y por lanto mi-
falte : y tas es lo que pertenece a la vida y predica- raban a los intereses proprios, mas que at bien del
cion del aposiol Santiago, de que alli no se irata : comun. Aun quando el atitor parece mas acalorado,
pnes los autores no pensaron en escribir de las cosas previene que lodo aquello se entiendra sin perjuicio
del apostol, ni de otras particularidades de su lglesia: de los homhres honrados de Galicia : Sed hwc velim
ciiidando solamente de referir las principales accio- dixisse pace proborum Gallwciw, como expressa en
nes del beroe que iban a perpetuar. Por esto apunta- iU el cap. 108, num. 3. Yo perdono al aulor quanto
ron algo de lo acontecido en sus dias, sobre io qual' quiera decir de los Gallegos, por los bienes que pu-
no habian mencionado el principio, como sucede, v. blico de olros, y especialmente del lieroe principal,
g. en el privilegio de los Volos.en que ofrecen la el qual era Gallego, y por lanto basla para desem-
coiiliritiacion ponlificia de niandar el papa que se pefio y credito de una provincia, el qual supo bon-
paguen, sin dejar referido el privilegio : porqueeste rai una nacion.
no fue en ei tiempo de su asunto, sino solo el oriten 13. Sobre esto debe lenerse presente el fin de Ia
de que se guarde la costtimbre antigua : y ya digimos misma obra, que fue referir los hechos del prelado,
que no cuidaron de los privilegios de los prelados que aclualmente vivia, y para realzar a uno es cosa
antiguos, sino de los obtenidos por el sefior Gel- nvuyregular, y casi inevitable, tirar a desayrar al
mirez. No se debe pues echar de menos lo que no conlrario, o dar a sus lunares mas viveza de la que
viene al caso : sino conocer por eslo el perjuicio de fuera de la contraposicion correspondia. Viendo
que no baya sido publicada esla obra : pues solo el pues en el obispo tanto zelo por el bien de la pa-
que no la vea, potlra dar algtina fuerza a los argu- tria, tanta solicitud por ensalzar la lglesia, y que
menlos negaiivos, creyendo que si huhiera lal o tal no le faltaban emulos (como no han faltado & otros
cosa lionorifica en lo anliguo, no dejarian de con- deaqtiella, y mayor clase) era como preciso, que
tarla los queescribieron hisloria de la misma Iglesia: ludiendo Ja ingratilud con ei bien, despidiese la
|>ero el queconocera
la vea ordenada y reducida ai primer pluma del que se acalora en la comparacion, algu-
Srzobispo, tjue nacian de ignorancia aquel- nas chispas que liznen al ingralo. Mas todo eslo era
Jlos argumenlos, y anadira el que yo hago para per- sin perjuicio de iTvsdemas (pace proborum) convo
£85 HISTORIA COMPOSTELLANA. — PROLEGOMENA. 880
expresa el autor : y asi la provincia queda como jA en la copia usada pro Amhrosio de Morales Uegaban
todas las olras, sobfe ellas en la produccion de este hasta el afio de 1465. llem incorporaron al princi-
lieroe, y la Compostelana con el derecho de que sus pio la Historia del arzobispo D. Fr. Berenguer,
gencrales importancias CHI Dierdan por una u otra del afiol317 y sig., que olras copias ponen al fin. .
incidencia individual. t como sucedio en la del conde de Olivarcs, citada
por D. Nicolas. Anlonio en el lib. vu c. 4, n, 69. (
Gopiat de la Historia Compostelana, y del Chromcon La de Morales y Ja que yo tengo, empicza el fol. {, '*,'
lrienie. poresleD. Fr. Berenguer: pruebasclarasde que tbd'6 '
14. El mucho aprecio que hicieron de esta obra esto pendia de los copianles, ingeriany colocaban
las personas de letras, ohligo a que se hiciesen las piezas como querian, sin que ninguna fuese
varias copias. Las que he vislo ponen al fin una obra de los que escribieron la Composlelana: no la de <
porcion de Historia Iriense, qtte fierganza en su D. Fr. Berenguer, que disto dos siglos de aquel liempo:
Ferrerat convencido publieo con lilulo dc Chronicon no cl Chronicon, que alli misnvose expresa de San
Jriente : y empieza Cum Vandali, Silingi, et Vgni. Isidoro : no la Chronica de Ios Visigodos que em-
Esia no es parte de la obra : pero los que la veian pieza por Waraba, yofrece liasta el reyD. Garcia :
al lin y no leyerou la maleria precedente, creyeron pues esla se escribio en Asturias : In hac regione
quc lodo era Historia Composlelana, como le sucedio Asturiensium como dice hablando de D. Peiayo : y
a Don Nicolas Antonio en el cap. 22 del libro vi de su ohra de canonigos de Santingo no digera en etta
Bibliolheca, num. 500 y sig.; pero tiene disculpa, region de Asturias, ni los del siglo xn, se contenta-
porque luego confiesa que no tenia aquella Historia, B ran con escribir hasta D. Garcia del principio del
y seguio por lo que escribio Pellicer en las obser- Siglo X. Tampoco es suva Ia pieza que acaba en la
vaciones sobre Dulcidio pag. 30, donde atribnye el muerle de la reyna Dofia Urraca, y en su bijo D.
Chronicon lriense a Don Nufio Obispo de Mondo- Alfonso : pues babla de la muerle de la reyna de
fiedo, y a Don Hugo Obispo de Porto. Esto pudiera modo muy diferente que el autor de la Composte-
pasar en suposicion de reputar aquei Chronicon lana : y el acabar alli fue porque entonces empezo
corao parle de la HLsloriaComposlelana : pero Pcl- el primer arzobispo de Sanliago, y su lin era dar el
licer las distinguio, dando a esta olros autores, Calalogo de los arzobispos, por lo qtie no refirio mas
Don Diego obispo de Orense (lo que ya digimos ser rcyes, que los necesarios para inlroducir el primer
falso) y Don Gerardo canonigo de Santiago, en el metropolitano, y proseguir con su cataldgo de aro-
afio de 111*2.Don Nicolas en el lugar citado no zobispos. Este erapieza en Don Diego Gelmirez : y
dislingttio las dos cosas, pucs dijo, Historia seu el codice de Vitela que hoy tengo en mi esludio,
Chronico Compostellano, anadiendo que se escribio solo pone diez prelados que btivo hasta el dia dc
cerca del afio de mil, reynando Don Bermudo II, escribirse : despues le fueron olros afiadiendo • y ~
por los dos mencionados obispos Don Nufio y Dou en el siglo xiv, enquadernaron el libro ingiriendo ni
Hugo. Nada de esto fue asi: pues ni escrihieron el priucipio la Vida del Arzobispo D. Fr. Berengario,
Chronicon los obispos, ni eslos vivian en el afio de pucs al nombrarle el Catalogo, dice : Cujus vitam
mil, sino cien afios despues, corao conocio el mismo inclytam... in primo folio libri hujus reperies. Fue
Dnn Nicolas en el lomo siguienle al bablar de Ia tarabien despues de estar colocada aquella vida al
Composielana. El Cbronicon acaba en D. Ber- C principio del codice : pues dice in primo folio : y
mudo II, y esto hizo creer que se escribio eritonces: por lanlo corresponde al mismo aulor Jo hisloriat
pero no es de aquel liempo, sino muy poslerior, que precede al Calalogo, y todo es mtty posterior
quando ya las especies de aquella edad andaban a los escrilores de la Compostelana.
desliguradas : pues expresa que Don Pelayo obispo 16. Resutta'pues que ninguna de estas piezas per-
de Lugo, sucedio a S. Rosendo, y a Sisnando II. lo tenecen a los auiores D. Nufio y D. Girardo, y
que no corresponde a escritor coetaneo : pues el raucho menosel Chronicon Iriense, donde hay cosas
obispo de Lugo Don Pelayo no paso a Santiago. opuestas a la Compostclana, cotno se ve en lot
Aivadeque le depuso Bermudo viviendo sti competi- obispos Irienses, donde el Chronicon da el numero
dor Don Ramiro : lo que es falso, convo alli se dijo. sexto a Fetix, no conocido en la obra principal de
Tambieu confundio al rey D. Sancbo Ordonez de los que dicen que solo tienen noticia de los nom-
Galicia con Don Sancho ei Gordo de Leon : lo que bres y sucesion de tos obispos. El aulor del Chroni-
no corresponde a escrilor del nvismo siglo. Ni es con parece fue a comentar aquella clatisula, afia-
verdad lo que afirman de Don Berraudo, en que diendo reyesen cuyo tiempo florecieron, y concilios
acaba, diciendo entro en el reyno por raultilud de en que se hallaron. Tambien ingiere la dotacion del
tropas que le dio el rey Moro, y iio fue asi, sino por rey Miro, de que no hay nienCion en la Composte-
nvuerle de DOn Ramiro, quando ya no tenia com- lana. La revelaciou del ctierpoTle Saniiago esta en
pelidor. Parece, pucs, que alli falla inucbo, si el el Chronicon sin referir el inodo. Esle se lee en ht
autor dei Cbronicon cscribio hasta su liempo, que Coraposlelana. Afiadc el Chronicon en lugar de lo
segun la poca exactitud de noticias anliguas, y la n que oraitio, una junla de sabios para dar nombre
puerilidad con que juega del nombre de Composilum al sitio del descubrimiento : y aqtii pnsarla los capri-
tellus para Compostella, y de llia por hija del prin- chos de Compositum lellus, lllia, elc, de queno
cipe Troyano; parece de siglo en que ya teuian hay raslro en la Composlelana. Ni eslos autores que
aceplacion las fabulas. relirieron brevemente los obispos de lria y Com-
15. Lo cierto es que esle fragmenlo no es parle postela basta D. Diego Gelnvireznecessitaban escri-
de la Composlelana de Diego Gelmirez, sino escrito bir otro Chronicon del mismo asunto quando el
por alguno a continuacion de aqttella obra, que no suyo era precisamente desde el afio mil y ciento en
quedo acabada, y siel original tenia hojas en blanco, adelante, para lo qtie les bastaba dar una breve noti-
las disfrulo elque le afiadio alii. Viendole olros cia de los obispos que precedieron en aquella sede.
escrilo a continUacion de I» Coinposlelana, y no Asi Jo hicieron : mas para esto no era necesario
reparando en la suma inconexion de las materias, escribir un Chronicon diverso.
creyeron ser toda una obra. Yp nohe visto el origi- De la edicion presente.
nal, ni se que persevere: pero es mas verosimil que
este Chronicon se escribiese al fiii de algun traslado 17. Enlre las varias copias que he visto dela
de la Compostelaua, incorporandole alli por ver Historia Composlelana, solo tres me ban servido
que bablaba de los obispos Coinposlelanos; al modo para arreglar esta edicion : una, que fue del uso
que ingiricron en el principio de algunas copias de Ambrosio de Morales, segun mueslran algunas
oiros chronicones de los Suevos, Godos, y reyes de notas de su nvanoal margen, porlas quales se guiaba
Leon, con calalogo de arzobispos de Sanliago, que para hallar pronlainente lo incluido eu el texlo. Es
 MUNlbNIS, BU-SOMS ET GEBARDI
copia hecha en papet por escnbiente quenosabia A legium y priyilegium langore por languore, jocunditas
latin : y por tamo es comunisimo leer notuit donde jncunditas, pttes aunqiie jocundatio se halla en
cl sentido pide voluit, y al reves : con otrasmil indi- fior
iaja latinidad, el jucunditas no nverece la o. Mante-
viilualidades de esta naturaleza. Hoy se guarda en nemos la orlhographia de reverenlissimey benivoie:
lareal bibiieiheca de Malrfd. El segundo Ms. fue de porque (aunqtie aqtti no es constante) se hailan
la libreria del Exmo. Sefior conde de Villaumbrosa, usadas-en "Otrps documenlos anliguos. Lo mismo
presidente de Castilla, para al qual se saco la copia sucede con algnnas de las inencionadas : pero
por otra que el llmo. Sefior D. Diego de Covarru- viendo que no las usan con firmeza, nos contenta-
hias, obispo de Segovia, mandO hacer de*la que mos con esta 'prevencion, y nsarlo lal qual vez, para
lenia en su archivo la santa Iglesia de Santiago. que los principiantes no lo extranen, quando las
Pusola en su colegio mayor de S. Salvailor, Itainado vean en algunos rass., v. g., temptet. Las voces
de Oviedo, en la universidad de Salamanca, j de Gatliciani y Gallwcos se leen aqni indiferentemente.
aqitel ejemplar se hizo el traslado para el conde Advierlase que a los vecinos de la vilta de Nagera
de Villanmlifosa D. Pedro Nunez de Guzman, en el los nomhra Nazurenos por quanto llamaban Nazara
afvo de 1672, que hoy con olra gran cantidad de a la villa, como se ve en ei privilegio del rey D.
inss. se balla en Madrid, y le be tenido en mi estu- Alonso VIII, en la Bibliotheca Cluniacense, col. 1433.
dio para el cotejo. El tercero es nn codice eti viiela, Mas por quanto hoy no se conocen los Nazarenos;
que siqie teuia en su libreria el Ilmo colegio mayor subslituimos Najareni, advirtiendolo en la primera
de Salainanca llamado det Arzobiipd, y no fallo mencion que ofrece el lexlo, lib. i, cap. ,73, y por
quien Tne dijo ser original: por lo que experimen- n no ser hoy conocidoeste nombre usamos el de Na-
tado en la poca lidelidad detas copias, me vali del jareni.
patrocinio del HniP Sefior D. Francisco Cepeda, del 19. El codice de vilela empieza (segun esta en-
consejo y camara de Castilla, por ctiyo patrocinio quadernado) por la Vida del arzobispo D. Fr. Be-
logre verle para hacer el cotejo. JEs un bello cpdice rehgario de Landorra, pero de lelra y mano mas
coh alguuas letras de oro bien iluminadas, conforme moderna. Siguese el Chronicon que cmpieza : In
al nso delsiglo xm, en que seescribio, segun mues- ara cccc, y acaba en D. Alonso VII, con los nom-
tra el caracter de la letra : y al fin tiene una nota bres de los diez primeros arzobispos de Sanliagc, y
del ano 1547, la qtial no pertenece a la obra : pero desdeaqui prosigue el codice con una misma lctra,
siendo de letra mas moderna, prueba estar ya es- mediando entreel Chronicon y la Hisloria Compos-
crita la obra principal en el siglo anteccdente. Lo telana ttna hoja en blanco : y al punto empieza Ja
inas es que el catalogo de arzobispos escrito alli al obra sin litulo ninguno, repartida cada piana cn dos
principio delcodice, despues del pequefio Chronicon, colunas, poniendo en la primera : Didacus Dei gra.
acaba en D. Bernardo II, arzobispo X, que vivia en Compostellanwsedis archiepiscopusjussit hunc librum
el ano de 1226, pues aunque prosigue el calalogo fieri, etc, como se ve aqui al empezar la obra. Esto
de los arzobispos, es de tinta y letra diversa : y esto ocupa alli media coluna, y la otra media es una
prueba haberse escrito el codice viviendo D. Ber- iluminacion de oro con fabrica de dos arcos: debajo
nardo II, cefca del afio 1230. Es ile la hella Ielra del uno esta el obispo con su milra, y baculo ; en
usaria en aquel tiempo, que hoy Jlamamos monacal, el otro, un angel con incensario en la raano ; y en
por conservarse en Jos libros de cboro de nuestros r^ el incdio, .donde se unen los arcos, pende unalam-
conventos con poca diferencia. Pero el escribiente para. Debaj'o hay tres arcas, una mayor que olra,
no sabia Jatin : Jo que, jtinlo con repeiidisimas abre- ctrbierla, en medio de las dos sin tapas, como raues-
vialuras y mucha union de lelrascon fallade ortho- tra la estampa del principio, que ski duda es dibujo
graphia, deiione muchas veces al Iector. del modo con que existe Ja bobeda subterranea del
18. Sin einbargo es ia copia que mas mc ha titili- apostol: pues los canonigos atitores de esle libro la
zatlo para descubrir el sentido de algunas clitusulas lendrian bien vista, antes que el prelado cerrase la
iniperceptibles en los olros mss., porque, siendo comunicacion dc lo inferior de la Iglesia con la bo-
antigua iriantiene los rasgos que acoslumbraban beda donde se encierra cl cuerpo.
poner sobre algunas letras en las diccionesabrevia- 20. No hay en este codice el Chronicon de S.
das, por cuyo beneficio he podido desciibrir el sen- Isidoro, con la conlinuacion que los otros codices
lido de algUnas clausulas imperccplibles en las otras ponen, incluyendo a D. Ordofio I, por lo que tam-
copias, supliendo por unas lo que falla en otras, poco lo ponemos aqui, por no ser parle de la Obra :
pues ninguna es perfecta. Todo lia traido consigo ni la Vida de Fr. Berengario : porque esta corres-
nppequena moleslia, ya por el liempo consumido ponde a su (iempo. El Chronicon a quien se sigue
en los conlejos, ya por la displicentia y detencion el catalogo de arzobispos, le publicamos, pero no al
Ocasionada por no saber latin ios escribienles, como principio de Ia obra, donde no pertenece, sino al
lanibien por falla de apuntacion (que altera muchas lin, como pide el orden de los que sucedieron al
veces el sentido) y por el desordCri de Ja orlhogra- primcr arzobispo, de quien solo es la obra.
phia, parle del liempo antiguo, y parte por los 21. Ningunode estos mss. liene capituJos :y como
mismos copiantes que se iban alemperando alusP D sin ellos no pueden citarse Jos textos de modo oue
vulgar, mas que a la prppriedad del latin, v. g., se hallen prontamente, fue preciso afiadirlos. Los
magestas por majestds, Osmensis y "Osomensis por autofes fueron muy liberales en litulos, que a veces
Oxomensis. Gallicia por Gatlwcia : en las quales y en nvulliplicaron sin necesidad en una misnva cosa. Por
olras semejantes no luvieron conslancia, y porlaiito esto no en cada titulo afiadiraos numero de capi-
no guardamos su modo de escribir. Lo peor.es la tulo, por ser un mismo asunto, como sueede en el
suma dillicultad en averiguar el senlido, que a veces cap. 32, donde en una misma hoja pusieron diez li-
queda imperceptible, y en las que no, hasidOa lulos ltemde eodem: Item: Item : 16 que suprimi-
fuerza de repetida inspeccion, no sirvieudo aqui el mos aqui, bastando para las citas los numeros quc
estudiar sobre cl genio del escribiente, porque no es afiadiraOsal margeu de cada unp.
uniforme. Solo tiene finneza en poner aspiracion 22. Olra cosa afiadimos no menos imporlantc, y
doinle no corresponde, como hodiosa, honerala, hu- oportuna : pues corao sincapitulos no pueden des-
beriora elc. lo que tampoco adoplaiuos, como ni el frutarse las citas, tampoco sin chronologia conoce-
uso de quatinus por quatenus, puplico por pnblico ran los lectores el tiempo de que se va tralando.
llia por liia: pues dontle un copiante usa la pri- Aqui ha luchado la faliga con la ulilidad : pues los
mera voz. pone otro la segunda : y tino mismo las autores <n0 fueron alicionados a la chronologia,
usaindifer.enieuieuie. Lo inisnio su(;ede con las voces segun nvueslra el poco uso que hicieion de los afios.
Sitlaniariticensey Salmnnticenses, Emeritanw y Eme- Las copias no siempre tienen fidelidad en Ios nume-
relanw, basetica v basilica, valeum Y valtiuni, vrevi- ros: y si por un lado erapiezana ordenarse los tienv-
889 HISTORIA €OMP0STE*OLAm. — LIB. I. 890
pos, por otro salen desordenados. No ha sido poco A 1118, siendo asi que examinada de espacio la misma
el liempo que eslo me ha hecho perder, y la pa- Historia, consta fue en el ano de 1113; de que sin
ciencia y constancia para no abandonar la empresa duda va tralando el atitor (que fue e| canpnigoGi-
fue mayor. Pero en fin, persistiendo en prolijas com- rardo, y no Don Nufio) como convence lo que pre-
binaciones, van colocados al margen delasplanas cede, y prosigue despues de aquel concilio, pueslo
por la parte de arriba los numeros det afio de que aqui en el cap. 92 del lib. i con el ano 1113, ai inar-
se trata. Entre eilos mezclan Ios autores sucesos gen, por cuyo beneficio cesan las dificultades y
de otros afios, por ser de una misma materia : y riesgos, quft de olro modo eran como precisos. Ma-
a esle fin proponen el origen, o confirmacion del riana, refiriendo algunos sucesos del reynado de
negocio concluido o empezado fuera del ano de que Dofia Urraca, omilio Jos afios, confesando la diJi-
van tratando, como expresan algunas veces, y en cultad : olros que declaro, salieron erradps (cpjmp
otras lo dicen las materias. Estos afios incidentes no le sucedio a Zurita, y Sandobal por no habcr cfJm-
se notan al margen por no lurbar el orden chrono- binado y examinado de espacio ta nvateria. f o
logico (como sucederia si despues de traiar del afio disculpo a todos porque aun habiendo manejado
1104 se pusiese el de 1102, pero van prevenidos en varias veces la Compostelana, no podia averiguarme
el lexto, y lal vez al pie de la plana. De este modo con la dilatacion de un tomo en folio (quales son
la obra, donde no se podia encontrar una cita, ni las copias manuscritas, escasisimo en expresion de
averiguar el tiempo de los hechos sin prolija me.dita- tiempos, cuya obscuridad, y la prolija molestia nece-
cion de tos lectores, qneda franca para todos en una saria para liquidar tantos afios, me hizo retirar la
y otra linea sin irabajo, y se evitan los yerros R mano algunas vcces. Finalmenle resueltoa pubiicar
cometidos por algunos aulores que publicaron frag- " la obra, propuse no perdonar a trabajo aun el mas
mentos de la Compostelana con afios lotalmente improbo, hasta lograr el descubriraienlo de los afios
contrarios a su chronologia, por fiarse de malaseo- para alivio y 'acilidad de quantos la quieran mane-
pias, cuyos vicios no podian descubrir sin mucho jar. Podra ser que no todo este a gusto de todos :
examen, y larga combinacion de tas materias: v. pero se ine debe condonar Io nienos por lo mas, y
g. el concilio de Palencia colocado por el cardenal que acaso la misma fatiga puede haber ofuscado al
de Aguirre en el afio de 1114, y por Pulgar en el de nvas vivo deseo de acerlar.

HISTORIA COMPOSTELLANA.

'TOTIUS OPERIS INITIUM A SUBSEQUENTI MONITU ET C0MMINATIONE.

fiidacus Dei gratiaCpmppstellanae sedis archiepiscopus jussit hunc librum fieri, et in thesauro B. Jacobi
reponi, et si aliquisper eum legere volueril, legat, et cognoscat quantos honores, et quantas bsereditales,
et ornamenta, et dignitates ipse archiepiscopus suae Ecclesiae acquisivit, et quantas persecutiones, et peri-
cula a tyrannicis poteslatibus pro suav Ecclesiae defensione pertulerit : et postquam legerit, et omnia
cognoverit, in sup loco eum reponat, et semper ibi permaneat, et nemo eum inde rapiat, aitt aliqua fraude,
vel invidia auferat: quod si fecerit, aut ignoranlia rapuerit, seu aliquo dolo eum deslrurxerit, auctoritate
omnipotentis Dei, et B. Marise Virginis, et beatorum apostolorum Pelri et Pauli, et bealissimi Jacobi, ct
oinnium sanctorum Dei, et nostra auctoritate, sit maledictus, e*.excommunicatus, et cum Juda Domini
proditore, et cum Dalban et Abiron, quos vivos terra absorbuit, in inferno perpetualiter sit damnatus.
Amen, amen. Et qui eum servaverit, et bene custodierit, a Deo Patre omnipotente, et a B. Jacobo apo-
slolo ejus discipulo sit benedictus, et sanclificatus in saicula sa?culorum. Araen.

IN NOMINE GTlNl)IVlt)tL£TRINITATIS
SANCT^:
INCIPIT

PRIMUS UBER REGISTRI VENERABILIS COMPOSTELLANJ; ECCLESI^! PONTIFICIS

. DIDACI SECUNDI.

BCIPIT PROLOGUS. C nolationem vivaci et diulurn» memorise ccmnven-

Patres antiqui, de instructione et eruditione poste- danda aTbitrati sunt, ut posteri eadem ssepiuslege -
rorum solliciti, regum atque ducum gesta, necnon tes, sapienlium et bene viveritium mores et laudes
virorum illastrium probitates et industrias, paginaj in ipsis hisToriis notarent, et per gestarum rernni
<:ommendare consueverunt, ne diuturua vetustate, memoriam ad virtutem incensi probos et iudusirios
atit longis temporum intervallis abolita in foveaui viros probitate et industria imitari, et eorum ves-
oblivionis tabefierent: idcirco autem ea nequaqnain tigia sequi sollicile stoderent: ete contrarioslulto-
oblivioni tradenda esse, sed potius per scriplurse rum et perversam vitam ducentium, vitia et pravas
891 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI 892
consuetudines omnino devitarent. ln scripturis ete- A premo Iabore, et mullimodis impensis, divina prse-
nira audilorum mentcs et vitse doctrina, et morura veniente gratia, beato Jacobo cooperanle transtule-
disciplina instruuntur, et ad bonarum operationum ril. In eodem etiam libro conlinentur multa alia,
studiascitanlur[suscilantur?], quia scriptttrse ad pra- quornm singula percurrere in hoc prologo minime
vorum morum exslirpalionem, et ad bonorum sedifi- necessarium duxinvus, taediosam prolixilatem devi-
cationem a discrelis et sapientibus doctoribus com- tantes. SPquis aulem anitnum suum ad legendum
posilse sttnt, egregio prsedicalore in Epistola ad hunc librum nullo fere urbanilatis colore coloratum
Romanos atlestante sic : Quwcunque scripta sunt, ad applicueril, eum obnixius deprecamur, ut quae in eo
nostram doctrinam scripta sunt, elc. (Rom. xv, 2.) approbanda et lenenda notaverit, approbet, et le-
Reverendus itaque Compostellanaesedis episcopus neat; et qusc corrigenda et emendanda, corrigatet
Didacus secundus, aniiquorum Palrum consuetudi- emendet, neve venenosis invidiav morsibus scriptu-
nem in registri coraposilione imilatus, prsedecesso- rara cum auclore corrodat, sed potius illud philo-
runv suorum gesta, quorum partera ipse propriis sophicura anle oculos nventis proponens, nihil per-
oculis viderat, parlem vero a personis el auctoralis feclum in humanis actibus posse inveniri, veniam
viris frequenti audilione veraciler didicerat, ab ex- concedat humansepossibilitati. 2"uautem,Do»mie,elc.
ordio hujus apostolicse sedis scribi et ad menvoriam B CAPUT PRIMUM.
revocari convmendavit, ut quidquid in eis laudabile In nomine Domini noslri Jesu Chritli, incipit tramla-
et imitabile diligens lector inveniret, laudare et stu- tio beali Jacobi, fratris Joannis apostoli el evange-
diose imitari satageret: et e contrario, si quid in listw.
eisdem vituperabile et reprehensibile inspiceret, id Sicut igitur ex verilale evangelica didicimus,
viluperare et reprehendere ad aliorum correplionem Dominus ac Redemptor noster quadragesima suav
ct emendalionem non cessaret. Nam sicut ille qui resurrectionis die in coelum ascensurus discipulis
perculit malos in hoc quod mali sunt, minister Dei suis Evangclium "per universum orbem lerrarum
est; ita ille qui pia intentione increpandos increpat, prsedicare, el genles ad veram fidem conversas in
minisier Dci esl. Unde Aposlolus ad discipulura noraine sanctse et individuse Trinilalis baplizare
suiira scrihens eura adincrepandorum increpationem praecepit, dicens : Ite in umversum mundum, prw-
cxhortalur his verbis : Argue, increpa, [obsecra (II dicate Evangetium omni creaturw, etc. (Marc. xvi,
Tim. iv, 2). Sua quoque gesta suorum prsedecesso- 15). Aliis itaque apostolis ex prsecepto Domini ad
rum geslis in boc registro subnotari curavit, utsuc- diversas provincias et ad diversas civitates evan-
cessores ea legendo comperirent, quanlum ipse pro -, gelicse prsedicationis studio conimigrantibus B. Ja-
exaltatione et utilitale, et honore sute Ecclesise labo- cobus, S. Joannis aposloli et evangelistae frater,
ravit; et quantas perseculiones alque pericula a Hispaniae et Hierosolymis verbuin Dei pravdica-
tyrannicispotestalibus proejusdefensione perlulerit: vil (21), ibique ab Herode ob Chrisli confessio-
ut illis comperlis, per ipsius exempla gradienles ad nem et calholicav fidei assertionem decoilatus,
iililitatem et bonorem, atque defensionem suse Ec- primus omnium apostolorum suliiit marlyrium.
clesise viriliter elaborent, et se pro domo Israel Unde B. Lucas evangelisla in Aclibus apostolorum
murunv opponant; ne mercenarii, polius quam boni ait : Misit Herodes rex manus, ut affligeretqtindam
pastores esse, convincantur; et ul a Pastore pasto- de Ecclesia, occidit aulem Jacobum fratrem Joannit
rum boni pastoris mercedem pro pastorali cura pro- gladio (Act. xn, 1). Cujus equidem beatissimi apos-
mereanlur. toli corpus venerandum Judsei malivolentia et invidia
Supradicta igitur de causa hoc registrunv fieri ducli nec sepelire voluerunt, nec a Chrislianis qui
jussit duobus voluminibus (20) convpreheusunv : lunc lemporis Jerosolymis conversabantur sepeliri
quorum unum De episcopatu, allerum vero De ar- permiseriinl : sed sicut Leo papa in Epislola quara
chiepiscopatu inliltilalur. Et in iibro quidem de de ejus passione et ipsius corporis in Hispaniam
cpiscopalu successus et adversitates ipsius, et quos j) transiatione, ad Hispanos destinavit, affirmal: Inle-
honores atit havreditates suse Ecclesise acquisierit, ct grum corpus cum capite extra civitatem projicientes
tnulla alia continentur, quorum singula diligens canibus, avibus, alqtte feris devorandum consumen-
lecior htinc librum legendo ad plenunv pernotabit. dumque expostterunt. Sed illius discipuli ab illo vi-
Multa cliam acquisivit, et in poleslatem atque do- venle pravuvoniliquatenus corpus suum in Hispani-
minitim suaeEcclesiaeredegit, honoresscilicet, villas, cara regiouem transferreut tumulandura, tolum corpus
hicreditales, possessiones, palatia, domos, ecclesia- cum capile, teste Leone papa, noclurno lempore
stica ornamenta.ponlificaliavesliraenla, quse nequa- arripientes, liltus adusque maris cilato calle perve-
quam in serie hujus libri scripta stint, ulpole ab nerunt : dumque ibi de navigio quo in Hispaniam
eo oblivioni tradita, aut majorum negoliorum emer- transmearenl soiliciti essent, navim sibi divinitus
sione relicta. In libro autera de archiepiscopalu apparatam in littore maris invenerunt : quam Deo
continetur quomodo ipse metropolitanain Enieritanae gralias unanimiter referentes, sacratissimo corpore
sedis dignilatem in Compostellanam Ecclesiam su- imposilo, ovanler consceuderunt, et Scylla cum
(20) Tertius postea liber a lertio hujus operis (21) Ila nonnulli codices; alii vero, Jerosolymit
icriptore addjlus. remansit, verbumDei prwdicaturus; ibique, eic.
893 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LlB. I. 894
Charibdi atque periculosis syrtibtis, manu Domini. A locum, unde illi se lalia vidisse asserebant, accessit,
gubernante, devitatis, primunv ad Iriensem porlum et luminaria in prsedicto loco ardcntia propriis ocu-
felici navigiopervenerunt: deinde venerabile corpus lis procul dubio aspexit. Divina igilur inspiralus
ad locum qui tunc Liberum donum vocabatur, nunc gralia prsefalum nemuscuttim festinanter adiit, et
autem Composlelladicilur, deferentes, ipsum corpus diligentius circumspiciens, quamdam domunculani,
sub nvarmoreis arcubus ecclesiaslico more ibidem marmoream tumbam (22) intra se conlinentein, iu-
sepelierunt. ter silvas et frulices invenit. Qua invenla Deogratias
2. Floruerat autem anliquitus in illo Ioco inter referens, Casti regis Adefonsi, qui tunc in Hispauia
catholicse iidei cultores Christiana religio : sed tem- regnabat, prscsenliam incunctanler adivit, eique rem
pnre perseculionis ingruente, et superba paganorum ut audierat et propriis oculiei viderat, veraciter no-
tyrannide christiani nominis dignitalem conculcante, tificavit: ipse vero tantse audienlise gaudio diffusus
totus fere Christianse reiigionis culttis longo jam cilato caile has parles inlravit: et ad honorem tanli
lempore inde evanuerat. In lolo igilur tempore Sa- apostoli Ecclesiam reslaurans, episcopium Hiensis
racenorum, et longo etiam tempore post restilulio- sedis in hunc Iocura qui Compostella dicitur, mul-
nem fidelium, veneranda apostoli lumba nullius , lorum episcoporum, ac Dei servorum, nobiliumque
Christiani accessu frequenlata, fruticum silvarum- D ' virorum
auctorilale, atque regali privilegio com-
que spissitudinemansit diutissimecooperta, nullique mutavit. Hoc aulem sub tempore Caroli Magni fa-
usque ad tempus Teodomiri Iriensis episcopi fnit clum fuisse multis referenlibus audivimus. Teodo-
revelata aut cognita. Sed quando omnipotenti Deo mirus vero episcopus tanlo fidentius oculos menlis
placuit Ecclesiam suam Iaborantem visitare, et ejus ad coeleslis patrise consideratione erigebat, quanto
adversitatem in prosperilatis Iranquillitatem mise- frequenlius Beatura Jacobum post basilicam sibi
ricorditer converlere, lempus slatim suo potentf factam miraculis et virtutibns coruscare conspicie-
iraperio mutavit .- regnum Hispanise translulit, et bat. Spe ergo coelestium prseditus.aliquanto interjecto
gentili superstitione per regionenv Hispanicam con- tempore, vilanv securus cffudil finali sorte interve-
culcala et prorsus annullala, Chrisli sui noraen atque niente.
fidem inibi suscitavit. 2. Cui Adauifus succedens divini verbi pabulo
3. Ante autem illius expulsionem Miro bonse me- gregem sibi coramissum prout valuit vigilanti cura
nvorise rex divina disposiiione regni sceplra susci- cibavit. Secundus quoque Adaulfus pontificalis or-
piens, primus pontificales sedes per Hispaiiiee pro- dinis regimen suscipiens tanlo inlernse visionis desi-
vincias j'uxta Ronvanse Ecclesise normam , diviua C ( derio succensusexstilit, quod prae invidia a quibus-
gralia inspiranle, consliluit, el Andream in episco- dam hostium suorum de Sodomitico vitio in prsesenlia
pum eligens Iriensi cathedra primitus sublimavit. regis qui tunc temporis Hispaniae prseerat, accusaltis
Huic equidem hos inferius subscriptos ordine suc- fuit. Rex igitur audilo lanli facinoris comraisso,
cessisse legimus (quorum nullam profecto prseter vehementi ira commolus, jussit eum indomito ac
nomina habemus notiliam) Dominicum, Samuelem, ferocissimo tauro secundnm suum impiissimum
Gotomarum, Vincibilem, llduilfum, Selvam, Teode- judicium coram omni concilio exponi (23), ea vide-
sindum, Bemilam, Romanunv, Auguslinum, Honora- licet lege, ut qui lanli criminis reus esse dicebatur,
lum, Quendulfum, item Quendulfum. impetu impatientis tauri penitus dirunvperelur. Sed
CAPUT II. ille qui occulto judicio statum juslitise sequali Iance
De revelatione corporis B. Jacobi fratris Joannit ponderat, non permUlens radium verilalis mendacii
aposloli et evangelislw. unvbra obscurari, sic ferocitatenv furentis lauri mi-
Prsenotatis aulem episcopiis feriur successisse tigavit, quod quamvis a canibus incitaretur, eidem
Teodomirus eadera calhedra divina disponente gra- religioso viro nihil impedimenli inferfe valeret. Hoc
tia sublimatus: in cujus lempore divinse majestatis aulem ideo evenisse putamus, quia ille quamvis ad
omnipotenlia Occidentalem Ecclesiauv sepulcro tanti D humanos visus jam daranatus essel, divina tamen
aposloli revelato visilare el illuminare dignata est. pietaie confidens, antequam ad judicium tantse
Qualiter auiem ei revelatum fuerit, sequens pagina crudelitatis veuhret, officium sacrae nvisssecelebra-
patefacit. Quidam namque personali' et magnse au- vit, et ponlificali infula (24) indutus quasi inexpu-
clorilalis viri prxfato episcopo relulerunt se lumi- gnabilis athleta Dei ad marlyrium, ubi spectaculum
naria in nemore, quod super bcati Jacobi lumbain erat, divina miseratione protegendus pervenil. Tau-
diuturna vetustate excreverat, noclurno tempore rus siquidem tubis canibusque venatorum vebenien-
ardentia multolies; vidisse; ibique angelos sibi tissime irrilatus, ut eum vidit, de indomito domilus
frequenlius apparuisse. Quo audito ipsemet ad eum factus, ullroneus cornua ejus manibus tradidit: et

(22) In exemplari, quo Ambrosius de Morales fuit
usus, ila ad oram scripsit: Hic nimirum tutnulut
marmoreut arcse illw sunt marmoricoe, toties in re-
gum privilegiis hoc ipso nomine repelitw. El swpe
equidem corruptissime leguntur. Sed id forte capite
superiori nura. 2 in fine congruenlius animadver-
teret, ubi sub marmoreis arcubus sepultum tradi-
tur.
(23) Coraraentum id esse ostendimus torao prsec.
in Vita Adaulfi II.
(24) Pro infula codex alter casulam babet.
893 MUNIONJS, HUGONIS ET GERARDl 896
sic servus Dei illaesus evasit. Cumque rex et omnes A . eorum qui enm tradiderant, faciemlis officiis htijus
qui cum eo erant, tanlse virlutis nviracula conspice- Ecclesiae sub titulo servilis conditionis aucloriiate
rent, ante ipsius pedes prociderunt: et testimonii regis, et decreto mansuro tradidit; ea videlicet Jege,
falsi quo eum damnasse prave voluerant, se reos ul alii quoquinarii, et alii debilores omniunv facien-
exstitisse manifesto clamore confessi sunt. Ipse dorum servitiorum ex eis eorumque stirpe in per-
antem juxla apostolum pro roalis bona reddens eis peluum fierent. Postmodura aliquanto delapso spitio
misericordiier indulsit: et eadem hora sui pontifica- in aera DCCCC, et LVIII idem catboliciis episcopus in
lus dignitalem dimittens Asturienses panes hujus pace vitara finivit.
fugitivse vilae transitoria postpositurus, solique Deo 4. Cui Gundesindus, fiiius comitis Aloiti, quali-
serviturus intravit: ubi exemplum sanctse conversa- cunque modo succedens, ferventiori studio ssecula-
tionis aliis relinquens in sera DCCCCIV naturse debita ribus quam ccelestibus inhiavit: qui nimirum circa
persolvit. Ciijus equidem casula cum qua ipse in finetn suae vilse, ut incoeperat, etiam minus rcligiose
die prsefati examtnis missam celebravit, lantse vir- vivens, ex habitaculo carnis ferlur acrius evulsus
tutis divinilus exslilit, quod si quis alicubi sacramen- fuisse. Cujus equidem maler inde nimio confecla
lum dalurus, illam indueret, et forte peijurus exi- moerore, nocle ac die supernse pietatis clemenlia
steret, ea profecto exui nullatenus valeret. B pro eo inslantius exorans ad reraediura ejus animse,
_ 3. Sisnandus itaque hujus Ecclesise episcopus, qui quidquid habuil pauperibus erogavit, et raulto tem-
divina providentia sanctse reeordationis Adaulfo suc- pore in vigiliis et oralionibus ante arain beatissimi
ccssit, adeo in labore sancise praedicationis desuda- Jacobi permansil, ut quoniam diversorum generum
Vit, quod despectis stecularium rerum negotiis, tormenla subiisse credebat, per imraensam omni-
supernae contemplationi toto mentis affectu inhiavit. potentis Deirnisericordiam sanctissimo interveniente
Js etiam praedecessoris sui ej*tisdemAdaulfi sanctam Jacobo, ad supernorum civium consortia perveniret.
vilam recolens. summse ac fraternse dileclionis desi- Inler hsec ad contenvplationera eoelestis patrise siti-
derio Asturienses partes inlravit, eunvque mortuum bunda menle diffusa sollicitissima inlentione januam
Compostellam asporlavit, et cum sumraa reverentia misericordise divinse ad hoc tandem pulsavit, quod
sepelivit. Prseterea consilio et obedentia donvini si bae ejus preces fusse in conspectu supernse ma-
Adefonsi sanctissimi imperatoris Xemenseque re- jestatis eranl susceplse, per aliquam sanctara revela-
ginse hujus reverendissimi apostoli ecclesiam am- tionem coliigeret, qualiter fiiius suus se baberet.
pliticans, et amplificatam cum nvullis episcopis Cum ergo charitatis visceribus calefacta quadam
consecravit. Fundavit eiianv monasterium quod de nocte in ecclesia hujus sacratissimi apostoli pemo-
Ante allaria nuncupalur, et Piniarium, ubi monaste- C ctarel, circa nvedium noctis oculos assiduitate vigi-
ritim sancli Marlini ad honorem Dei constructum liarum jam fere gravatos momenlaneo submisit
est. Fundavit et Lovium, ubi reliquise s.tncli Felicis sopori. Dormienli itaque visum est volumina quae ad
recondunlur. Insuper et B. Job sententiam, qua di- officiura Ecclesiae in librario reponi consueveral, a
citttr: Pes fni claudo, et oculus cwco (Job. xxix, 15), quodara sanctissimo viro succensa fuisse, et ad eo-
ante suae mentis oculos reducens, juxta turrim prin- rum incendium se expergefactara surrexisse. Cum-
cipalis introitus hujus eeelesiae tam claudis quam que inde stupefacta recumberet, audivit vocem di-
caecis, omnibusque debilibus sedes fccit conslitui : centera sibi: « Scias filium tuum hac nocte ad ele-
hac videlicet intentione, ut ej'us eleemosynis et clorum societatem admissum fuisse.»
oblationibus fidelium inopiae suslentarenlur. Pravfata 5. Post hunc Ermegildus in episcopum electus,
igiltir monasleria, scilicet de Anle aliaria, et Pinia- ac post eleclionem pravis desideriis hujus praesentis
rium, idem venerabilis episcopus tali equidenv in- exsilii deditus, dum vixit iniquitatis dominio menlis
lenlionede propriis B. Jacobi facultatibus construxit; cotla submisit. Cum aulcm paulo ante diem sui exi-
ul si quis tiujTis Ecclesiae seniofum sub Regula tus vehementi ira commoveratur, cuidam viduse
B. Benedicti suorum criminum sordes divinse com- n unam vaccam cujus lacte se, filiosque pascebat suos,
puiictioiiis flelibus perluere inardescerel, in quolibet auferri prsecepit. Allera crgo die cum militibus sttis
eoruni lanquam in familiaribus ac privalis raansio- inter epulas sedenli dapifer suus unum ex intestinis
nibus raonacharelur. Eadem quoque intentione Lo- illius vaccse, quod Gallaecovocabulo duplicia nuncu-
vium ab eodem episcopo constructum fuit; ut^si patur, in scutella argenlea inter alia fercula appo-
aliquis de familia ejusdem Ecclesiae debiiilarelur, suit. Ipse vero dapium diversitate jam dislentus,
illuc se ad quietera quasi emeritus conferret. Cujusi alque neclaris liquore ingurgitatus cum priori morsu
nimirura familiae exordium sicut in rei veritate . appositse duplicise quam comedere voluit, medio
Posl-
cognovimus, verissima descriptione referemus. Su- ventre, eis qui intererant vidcntibus, crepuit.
com-
pra namque meraoratus Sisnandus episcopus nefan- quam aulem sepullus fuit; monumentum ejus
disslmap.traditionis alque accusalionis avunculi suii buslum fuisse a qnam pluribus audivimus, el etian
religiosi episcopi domini Adaulfi recordans, quot- ipsius combustionis signa propriis oculis ipsi aspexi
quot reperire potuit ex cognalione et propaginei mus (25).
. (25) Paulo indulgentius de rebushujusepiscopi i ferendunv esse judicium in ejus Vita tomo prsece-
denli ostendimus.
 897 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. 1. — AN. 920. 8l!8
6. Huic equidem Sisnandum filium coraitis Me- A rent, tanto disentcrise inorbo eos percussit, quoi!,
nendi, ac nepotem praefati Gundesindi episcopi, mortuis eoruin quampluribus, perpauci ad propria
quadara sorle poteslatis succedentera, Rex Sanctius redierunt. Cumqueduxeorum Almezor interna consi-
in tenebrosis carceribus obtrudi prsecepit, etReodo- deratione tantse ulUonis periculo suos acrius per-
sindum (28) Cellsenovaereligiosum moriachura ejus cuti conspiceret quisnam esset ille cujus aula enruin
in honorem subrogavit. Defuncto igitur rege Sanctio invpetu jara fere deslructa esset, sui itineris ductores
idem Sisnandus a vinculis mox ereptus, armata fertur consuluisse. Quorum nimirum responsione,
nvanu in die Natalis Domini Compostellara intravit, Jacobum scilicet, unum ex discipulis Filii Marise
et arrepto ense Reodosindum minatus est decapi- Yirginis cujus nomen apud eos, ccce Maria nuncii-
lare episcopnra (27). Reodosindus ilaque vir san- patur, ibidem ccrlissime turaulari comperiens, ac
ctissimus amore divinse forlitudinis permanens in- tantse audacise pcenitudinem gcrens, fugara obsti-
trepidus hujus malediclionis verba Sisnando intulit nate iniit, ct in fugiendo repentino languore percus-
episcopo : « Qui milii mortifero gladio, Sisnande, sus moriuus est apud Metina Celime, ubi scpultus
minaris, morlifero gladio violenter confodiaris. i est, et animara suam sinui Maforaethinfeliciter conv-
Sisnando denique in pontificali cathedra lyrannidis mendavit. Rex igitur superni araoris stimulo exci-
"
polestate permanente Reodosindus prccsenlis exsilii talns in hanc urbem curiosa intentione venil, et
lumultus fugiens ad monastcrium Caellaenovsequasi hujus apostoli ecclesiam,quam dirutam invenit, cuni
ad portum tranquillitalis, Domino miserante, per- eodenv episcopo domino Petro, Deo adjuvante,
venit. Hic obiit in aera i.xv. CumqueNorlhraanni ex restauravil. Post restaurationem consecrataequidem
porlu -qui Juncarise dicilur venienles, et Iliam ten- ecclesia, Petrus idem episcopus obdormivit in Do-
dentes, partes istas depraedarentur, idem Sisnandus mino.
acivitate exiit, et sui exercitus robore circuravalla- 9. Unde Pelagius Didaci temporali potestate sub-
tus in die medianlis Quadragesimae, usque ad prse- nixus, pastoralis curse dignitatem posl eum usurpa-
dium quod dicitur Fornellos, eos est inseculus : vit : et quia sub tantse praelalionis oblenlu vilio ela-
ubi pugnam aggressionis accerrimse cum eis inci- tionis inlumuit, divino inlervenienle judicio a prin-
piens, sanctissirai Reodesiudi maledictionis sagitta cipibus terrse ignominiose abjectus fuit. Cui fraler
percussus casu interveniente occisus est im Kl. suus Yimara Didaci succedens quoniara sub prse-
Aprilis, sera;i. vi. (28). texlu religionis non Deo, sed suse glorise deservire
7. Pelagius aulera hliuscorailis Ruderici Velasqtii studuit, sive casu, sive proditione iu fluvium Minei
et post Sisnandum dignilateni hujus ponliDcatus £ dimersus est. Hujus itaque Instruarius pontificaies
saeculafi polentia suscipiens, nec suscepli honoris suscipiens vices adeo doclrinam vilse sanctse pravis
cnram gessit, nec in hujus peregrinationis valle per moribus conculcavit, quod suis exigentibus meritis
desideriorum coelestium lamenta suo se Creatori, ut a domino Rege Veremudo in vinculis mancipalus,
deberet, humiliavit : unde divina dispensatione sub sera (30) debita nalurae persolvit.
Ecclesiam injuste ab eo diutius nolente occupari, 10. Gresconius igitur nobilissimo genere ortus,
a domino rege Vererivudo expulsus est (29). - taritavnobilitatis lampade resplenduit,quod suse mili-
8. In cujus equidem honorera Petrus dP Mosontio, tiae circunspecta strenuitate Nortbmannos, qui hanc
videlicet abbas de ante allaria, divinse providenlisa terram invaserant, funditus exslinxit, et sedificia
gralia subrogalus, ac distrieti examinis pavore per- murorum turriumque ad muniendam urbem Cora-
territus coepit maculas suarum sordimn pxpnrlentise poslellse construxit. Cumque post coivstniVTnatioueni
laraenlis arnarissime punire, et iri alla se Dei con- hujus ecclesiae Sanclae Mariav, quam ipse, Deo opi-
templalione elevare. Hujus ergo sanctitate et reli- tulante, fecit, jam instante ejus vitse termino ad
gione dominus rex Veremtidus, superni timoris castellum Horiesti quod ad defensionerii Christiani-
amore inlerveniente, compunclus, quidquid Ecclesia tatis construxerat, perveniret, in JEra i. cvi. ine-
beali Jacobi temporibus onvnium episcoporum ami- D luendsemoriis incursu irapulsus est.
serat, buic reverendissimo viro omnino prsecepit 11. Gudesteus igitur nepos ejus post eum ad pon-
restitui. Interea Rudericus Velasquiet pater praefati tificalns apicem provectus quoniam juxla rigorera
cpiscopi eiitn caeteris consulibus lerrae bujusSara- prsedecessoris sui dignilales el honores bujus apo-
cenos cum duce eorum Almezor in parles istas stolicse ecclesise ad statum recliludinis promovere
duxit. Qui Composlellam venienles majorem partem voluit; intereuni etavunculum suum comitem Froi-
pSrieturivBeati Jacobi ecclesiae praeler ejus sanctis- lara multa disserisionum conflicta sunt suborta. Cum
siinum atfare penilus deslruxerunt. Igilur beatissi- autem modo concordes, modo discordes ad invicein
mus Jacobtis volens ne ab ecclesia sua, quam ipsi ' esse consuescerent, quadam dierum, pace inler eos
tantse superbise calce oppresserant, irapune evade- fidei juraruenlo firraata, idem comes Froila Uiam

(26) Sanclum Rudesindum intellige.
(27) Yide quse de poslbuma Sisuandi II fama in
ejus Vita scripsimus.
„ (28) Codex membranaceus JSra i. vi. Alii per-
perain, i. xvi.
(29) Ea itidem quse de Pelagio scripsimus tomo
praecedenti consulenda.
(30) Nullum hic vacuum spatium : sed abs dubio
aerae aunum auctor exprimere voluit.
8!;3 MUMONIS, IIUGONIS ET GERARDI 900
ubi doimntis episcopus quaaragenarii numeri sacros jA legatione qua talia praesumpserat privatus est. Rex
dios obscrvabat, suos nuntios eum adlocuturos sub- autem Adefonsus communi consilio sapienlum viro-
dole delegavit. Qui ab eo benigne suscepli, in ejus rum Hesperise, quemdara abbatem Cardinensis mo-
mensa ad sumendos cibos consederunt, et quasi naslerii nomine Petrum, huic apostolicse prseluiil
familiares sui in eadem camera cum eo ad dormien- Ecclesise, qui post commissi gregis regimen biennio
dum recubuerunt. Qui episcopo dormienle, noctu in episcopatu permanens, quia sineconsensu matris
surgentes, ac tacitis gressibus per lores exeuntes, ad noslrse S. Romause Ecclesioe ad tanti honoris arccm
nemus in quo impiissimus ille supra memoralus proveclusfuit, in quodam concilio Legione a domino
Froila cum exercitu suo Iatitabat, venerunt, et inde cardinali Regnerio celebrato, qui postea in urbe
subdoli pedetenlim cura eo egredienles per ostiuin Roma factus papa, sorlitus est nomen Pascbalis,
Camerse in qua ipse dorraiens jacebat, irruenles, jusle et canonice deposilus est.
eum impia crudelitate sub xra i. cvn. frustatim Eo abtentante tequilur villicaiio.
dilaniarunt (31). Ibi namque quidam parochianorum Ecclesiae
12. Porro in eadem cathedra Didacus Pclaiz a B. Jacobi, nomine Petrus Yimara, laicus, et regius
Domino rege Sancio sublimatus est. In hoc tempore villicus, lotum honorem quem episcopus oblinuerat
apudHispanos lex Toletana oblitterala est, et lex B sanclissimi regis domini Adefonsi manu suscipiens,
Romana recepta. Et praedictus quidera Didacusmullo ad propria rediit: ubi tantum crudelitalis pauperes
iempore nobilitate ac generositate in hac prsesenti ac divites deprsedando instanter exercuit , quod
vila floruit. Sed adeo curis exterioribus implicitus universa hostili more dissipando destruxit, et quia
exstilit, quod ecclesiaslici babitus normoe internara ipse omnia sine intermissione conflaturum ac raptu-
intenlionem, ut debuit, non submisit. Unde a do- rum sese praesumpserat, quorumdam benevolenliam
nvino rege Adefonso suis exigenlibus meritis captus, iniquissime captando lerram illanv quse Monlanos
spatio xv annorum permansit in vinculis (32). nostro vocabulo vocitalur, et quoddara caslellum
CAPUT 111. S. Jurgii sive quanidam partem illiiis parochise quse
Promolio Petri, Cardinensis monasterii monachi, in Cordariura dicitur, huic patrono noslro B. Jacobo
Composlellanum episcopum. fundilus auferri consentiendo permisit. Eo quoque
1. Inter liaec siquidem dominus rex Adefonstts, deposilo, et venerabilissimo comiie domino Rai-
vir Cathoiicus, intinva consideratione convperiens raundo auguslissimanv filianv catholici domini regis
quod bealissimi apostoli Ecclesia in periculo vidui- A. in conjugium suscipienle, AriasDidaci majoriuus
latis posila, nisi paslorali muniretur providentia, hujus terrse effectus est. Iste quippe crudelis arden-
sine damno, nullo modo constare posset; alium in lissima cupiditale existens qusecunque extorquere
pontificalera ecclesise B. Jacobi sublimare cathe- et rapere poluit, sitibunda mente vehemeniins ra-
drara satagebat. Celebrante itaque Ricardo sanclse puit et destruxit: unde, tam potens quam impotens,
Romanse ecclesiae cardinali alque legalo apud San- tantse afUietionis inlolerabiliori pondere oppressi,
ctam Mariam de Fusellos (33) concilium, idem rex usque ad illius obilum in afllictione acerrima per-
Adefonsus adfuit, et prsedictum episcopum quem nvanserunt. Canonici ilaque hujus Ecclesise, qui
diutius vinculis mancipari feceral, quasi solutum, dispensatores ecclesiaslicse dignitalis esse deberent,
sed taraen sub custodia, ad concilium venire jussit: ad tantunt inopise tum teraporis devenerunt, quod
videlicet ut eum a pontiflcali dignilate dejiceret. pauperlatis vinculis obJigati, cibis corporeav susten-
Tuncprsedictus episcopus metu regis, et spelibe- tationis in ipsa etiam canonica modis omnibus in-
rationis perjudicium Romani cardinalis passus est, digtierunl. Quod autera valde indignum est, ac fle-
et coram onvni concilio se indignum episcopatu pro- biliter condolendum, vilissimis etiam et variis vesli-
clamans, annulum et virgain pasloralem cardinali mentis induti, quasi lotius doclrinae ecclesiaslicse
rcdidil. Cardinalis autem aliura, videlicet Pelrum consueludinis experles, in choro laudes Deo inordi-
nomine, Cardinensem (34) abbatem, in pontificalem D nate canlabant.
Ecclesise B. Jacobi calhedram introuizandi Iicentiam Verba aucloris
concessil. Posl hsec idera episcopus, quanquam Prseceptis domini Didaci secundi Compostellanae
prsejudicio gravalus, captioni. lamen regis iterum sedis episcopi, libenti et devoto animo obtemperans,
mancipalus cst. Eapropter his demura Romseven- ipsius praedecessoruin gesta, quam verissime potui
tilalis.prsedictus Ricardus sanctse RonvanseEcclesiae hucusque paginse coritmendavi. Nunc vero ipsius
cardinalis atqne legalus confusionis alque ignominise . reverendi episcopi successus quos in hoc honore
Jaculo confossus est. Nirairum papa Urbanus alque . babuit, et adversa, quae in eodem viriliter perlulit,
S. Roraana Ecclesia adraodura objurgavit atque alque ea quse ipse ad Dei honorem et suse Ecclesise
confudit, utpote qui prsedictura Coinposleilanensem ulilitatem Domino cooperanle discrele et sapienler
episcopum caplioni mancipatum prsejudicio grava- peregit, describere, et ad posterorura nveraoriam
verat, et injuste deposuerat; proinde ipse quoque revocare divina praevenieiile gratia aggrediar. Adju-
(31) Vide infra lib. n, cap. 55. Jjfr fuit indictura.
(32) Vide lib. n, cap. 2 et 55 (34) Hodie Cardena,
(53) Vulgatum Fusellense concilium anno |Q|^8.\^t. - •
901 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. I. — AN. 1074-6. 902
torium nottrum in nomine Domini. Qui fecit ccelumA quenli serie conscriptum, quod nemo praedecesso"
et lerrsm. Amen. rum suorum impelrare potuerat, cum istis stibse-
CAPUT IV. quenlibus lilleris, de confralernitate hujus Ecclesise
De prwlatione Didaci Gelmiride. scriptis, apud graliam domini papse summis precibus
Comes itaque domnus Raimundus, vir iaoneus impetravit.
atque discretus, condolens Compostellanse Ecclesiae, Libertas CompostellanwEcclesiw.
non juxta canonum instiluta, ut supra exposuimus, Urbanus episcopus, > elc.
ordinalse, non inconsultis quatuor episcopis, vide- i Veterum synodalium, i elc. Vide in Vrbano II
licet Petro Lucensi,Gunsalvo Minduniensi, Auderico ad an. 1099, Patrologiw tom. CLI, col. 440, sub.
Tudensi, Petro Auriensi, quosdam seniorura et po- num. 000
pulura bujus Ecclesiaeex affeclu inlernse pietatis sic CAPUT VI.
alloquilur dicens: « lle, et vobismetipsis consulen- Dissolulio Dalmacii episcopi, et prwlalio secunda
tes quemcunque a me reposcere voluerilis, prote- Didaci Gelmiride.
ctorem et defensorem Doraino miseranle imprse- Inde tanlo dono rediens decoralus, Compostel-
senliarum habere poteritis. > Hsec igilur audienles lanarn Ecclesiam liberlalis robore decoravit. Sed
seorsum sumplo consilio in conspeclu domini Rai- B quia non durat quem mors prosternere curat,
mundi, lolius principes Gallseciaepariter advenerunt; octo dies durat quod nos dolor ejus adural. Cle-
et coranv eo assislenles suinrais precibus ab eo rici ergo qni se de lot periculis ac tribulalionibus
queradam clericum, nomine Didacum Gelmiridem, ad portum quielis pervenisse putabanl, quasi navis
honeslum et magnse discrelionis virum, uno ore in medio maris, ingruente lempestale de littore solet
petierunt. Cuj'us patrem (35) Iriam et ei vicinam excuti, sic inler procellas hujusmodi huc illucque se
provinciam, vicelicel inter duos fluvios Uliaraet Ta- quali conspiciunt. Sed omnipotentis Dei clemcnlia
marem, inira arle discretionis, et summo rigore qusesecundum suse providenlise dispositionem "disso-
raoderaminis et multis annis gubernasse rccolebant. luta nave naufraganlibus manum perfectse consola-
Quorum pelitioni venerabilis comes viscere lenus tionis porrigil gubernatorera nostrum catholicum
condescendeusdomnum Didacum, EcclesiaeS. Jacobi regern, domnum lldefonsura, gcnerumqiieejuspiissi-
canonicum, quera per maniira et licentiam omnium mura comitem, dominum Raimundum, cunv uxore
canonicorura, pro cancellario et secretario (36) suo sua domna Urraca divinilus animavit, ut eos de
secum in curia bonorifice tenebat, otani lerrae et hujusmodi assiduis incursibus ad portum tranquilli-
bonori reverendissimi apostoli Jacobi prseposuit: tatis raisericprdiler retraheret: quod sic factum
qui Iucc inexpugnabilis inlentionis suffultus, nobi- C fuisse recto ordine describitur. Cleru», et pppulu3
liorum virorura prudenli consilio adjutus coepit de- Ecclesise B. Jacobi omnium beneficiorum, quse do-
slructa reslaurare, et restaurata conservare, et minus Didacus Gelmirides eis priraitos fecerat non
conservata quasi ad slalum reclitudiuis multo labore immemores existentes, lam importuna petitione
perducere. januam misericordise prsedictorum principum suppli-
CAPUT V. citer pulsare studuerunt, quod apud eorum graliam
De Dalmachio Cluniacensi monacho, in episcopum eumdem dominura Didacum pro gubernatore et do-
Compostellunwpromoto. mino impetrarunt.
Praelerea delapso unius anni spatio venerandus CAPUT VII.
rex lldefonsus, et ejus gener dorainus Raimuudus, SemotioDidaci primi ab episcopatu.
et uxor sua, nobilissima domina Urraca(37) consilio Domnus itaque Didacus Pelaiz praedictus episco
et cleri el populi B. Jacobi, auctoritate S. Roraanae pus a captione rcgis jam liberatus, audiens san-
Ecciesiaequemdaramonachum cJuniacensisreligionis, clissimum Dalmacium episcopum nalurse debila
nomine Dalmaliura, pudicum et religiosum virum, persolvisse, et hunc alium totum honorem non
el abbalis benedictione et licenlia, Composlellanse JJ pontificali dignilale, sed vicaria potesiate pro tem-
Ecclesise, Domino auxilianle, fecerunt episcopum. pore obtinere, Romam percila feslinatiorie peliit;
Hic sedem quasi incultam reperiens vineara , sicut ibique ponlificalem dignilatem se injuste amisisse,
fornvam sanct» doctrinse noverat, uliiitati sanctse et vira passuin fuisse, iraporlunis clamoribus con-
Ecclesiae ardentissimo amore instuduit. Nam cura queslus est. Unde sic factum est, quod post mortera
dominus Urbanus, S. Romanae Ecclesise providen- domini Dalmaci Ecclesia ista, inter diversas angu-
tissimus episcopus, apud Clarum Montem conci- stias posita, boc negolium quatuor annorum spatio
liuin celebraret, religiosus idem Dalmaiius cura permansit indefiniium. Per illos autem quaiuor
quibusdam comprovincialium episcoporum, qui ger- annoscontinuos dorainus Didacus Gelmirides vicarius
mana juncti charitate ejus sanctitali inhaeserant, in tolum hujus Ecclesiaehonorenv communi bonorum
eodem concilio domino papsesepraesentavit: ubi ab consilio et assensu gubernavit. Divina landem pie-
omnibus valde honoralus hoc privilegium, in se- tale inspiranle, et ad communem utilitatem provi-
(35) Paler ejus Gelmirius vocabatur. Vide lib. n, ejus qui a secretis in aula jam lunc in usu erat.
cap. 2. (37) Fere semper noraen hoc (el aliorum) soia pri-
(36) Secretarii vocabulum pro officio et dignitale ma littera denotatur. ,
'««,3 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDl 904
dentia persuadenle, cxcellentissimus idem rex. A tia in Ecclesia nostra orta est. Post electionem vero
Adefonstis, volens diffltiire prsefati negolii causas cunv multis hujus Ecclesise personis Toletum, ubi
tam diulina protelalione agitatas, misit Romam dorainus rex Adefonsus «rat, pelens, a Toletano
niintios suos cum clericis hujus Ecclesiae, suas ra- archiepiscopo cum summa processione ibidera susce-
tiones conlra eumdera Didacum Pelaiz, calumnias ptus est. Inde regali gralia valde honoralus rediens,
adhuc in eum injuste devolventera, propalaturos, et cum ejusdem regis vicario quamdam parlem bono-
pertraclaturos : qui, Romara pia intenlione perve- rura quam Ecclesia B. Jacobi praedecessorum suo-
uienies, bonse meraoriae papam Urbanum ad quem rum lenvporibusinjusle amiserat, Domino auxiliante,
nviitebantur (lefnnctum, et Paschalem ei in honorehv recuperavit (an. 1101); et quia euradera electum
jara subroganim (an. 1099, die 15 Aug.) invenerunt. Romae consecrandum juxta privilegium praedecesso-
Hie Paschalis ante papatus adeplionem Ranerius ris sui domini Dalnvatii cognoveramus, ne suorum
dictus in Hispania fuerat jara legalus, et totara hanc hostium dolosis insidiis iri eundo vel in redeundo
dissensionem, et beati Jacobi Ecclesiae calamitalera torle caperelur, interruriiperitibus suspiriis valde
cerlissimeiioverat. ReverendissimusigilurS. Roma- doluimus. Didacus quippe Pelaiz exepisCopus, et
nse Ecclesisc episcopus Paschalis, eorttra raliones et ejus propinqui, cum ddmino Pelro Aragoniensium
objectiones patula cordis aure perspicacius audiens, B rege, per cujus regnum ipsi electo transeundum
ac tantae inqiiietudiiiis summam snblili considera- erat, morabantur, et ideo gloriosus rex Adefonsus,
tione disceruens, Didacura Pelagideui tantse digni- el B. Jacobi Ecclesia nequaquam eura Roraain ire
tatis praelatfone indigoum esse dictante justitia, consecrandum permittebant, captionis periculum a
censuit. tfnde ba?C Ecclesia quse spatio quindecim supra diclis hostibus illi meluenles. Quamobrera ab
arinorum in supraufctis rhiseriis quasi languida per- eodem domino nostro rege Adefonso deprecatoiias
manserat, Doininomiserarileliberala idem papa ve- litleras exposlulantes, duos ex canonicisnostris cum
nerabili regi nostro, clero et populo beati Jacobi eis ad dominum papam, ul eum apud nos consecrari
subsequentes remisit litteras. permilleret, misimus : qui bas lilteras suscipientes
Ad regem, de liberatione ComposteilanwEcclesia. domino Hugone aggravato segrimonia, alius scilicet
i Paschalis episcopus, > etc. Vincenlius viam universse carnis subiit.
« Petitionem tuam, > elc. Vide in Paschali ad De eodem.
an. 1118, Pdlrologiw t. CLXUI, sub num. 4. < Pascbalis episcopus, > elc.
Ad Clerum et populum Compostellanw Ecclesiw de < Deslruclioni Ecclesiae Compostellanae, > ele.
eodem.
t Paschalis episcopus, > etc. C Vide ubi supra, sub num. 25.
< Quaulis jauv diu, > elc. Vide ubi supra, sub Item de eodem,
num. 5. < Paschalis episcopus > etc.
CAPUT VIII. < Nosse fraternitatemtuam, > etc. Vide ubi tupra
Dilatio electionis, tub num. 41
Cum nobis equidem his praecip.enlibus litteris Item de eodem.
clectionem diu desideratam facere liceret, propter < Paschalis episcopus, » etc.
absenliam prsppositi noslri domni Didaci Gelmirez, < Sicut de tua, > etc. Vide ubi supra sub num. 26.
qui orationis gralia Iimina B. Petri adiverat, ubi ad
ordinera subdiaconalus promotus est, usque ad ad- CAPUT X.
venlum ejus eleclionera fieri modis omnibus distuli- llem de eodem.
inus et quia vilam et raores ipsius cognoveramus, Et quia legatorura alio jam defuncto, alio vero
visis domini papaeislis subsequenlibus litteris, eura unvmo languorispondere oppresso, has prsecedentes
noientem, atque renitentem cura nobilioribus totius litteras, quarum auctorilale nosler consecrandus
Gallsecise,et assensu regis Adefonsi, et cotniiis Rai- erat eiectus, nullatenus habere poluiinus, ego ipso
niundiquinobiscumlaudantes aderant, in episcopura Munio Adefonsiades, et alter Munio Gelmirides, Jfa-
elegimus. ter ejusdem pontificis, a canonicis hujus JEccIesise
Ordinatip prwdicti D. Romcein subdiaconum. cum repetilis a sanclissimo imperatore nostro Jitte-
i Paschalis episcopus, > etc. ris missi Romam, sollicite ivimus, et divina inter-
< Didacuin Ecclesiae veslrse, i «tc. Vide ubi supra, venieute clenientia has litteras ampliori coliectione
tub num. 11. descriptas summo labore delulimus.
CAPUT IX. Item de eodem.
Electio ejus et consecratio. < Paschalis episcopus, > elc.
Et in venturisKal. Juiii annuente Doraino prscdi- < Destilutioni Eccleslse vestrse, > etc. Vide ubi
clus Didacus in episcopum eleclus esl (38) sub sera supra, sub num. 42.
i. c« XXXVHI (ou.HOO), et ad venturum Pascha epi< Item de eodem.
scopus consecratus est xi K. Maii. Unde magna lseti- t Pascbalis episcopus, > etc.

(38) Vide infra lib. II, cap. 2. Dc episcopis qui ejns inierlueniiil clectioni.
903 -HISTORIA COliPOSTELLANA. - LIB. I. -A&fiOSl. «I»
< In aultimiio prselerito, > ete. Vide ubi suprat A Trantlaiio S,Fruetuot\, Silveiiri, Cucuf^Sutanna
tub nuut. 45. - virginis et mdrturU in Comodttellam.
CAPUT XI. Anno igitur Incarnalionis Dominicoe 1102 (39),
De coufirmalione liberlatit. venerabilis Pater Didacus secundus Ecclesisr-B. Ja-
Posi consecraiionem suam idem episcopus, juxta cobi Cotnpostellanse sedis divina prawtante gralia
Ezecbieiem propbetam, quod a grege sibi commisso episcoptts, secundo episcopatus sui aiino Ecclesias,
rcjeclum fuisse cognovit, reduxit; et qnod fracltim cellas, et hsereditates quse in Porlugalensi pago
iiivenit, sicut melius potuit alligavit, ei ut Ecclesia Composlellanse Ecclesise juris esse cognoscuntur, ui
a.l arcem dignissimae liberlatis provelieretur, provi- j'ustuni est, visitare decrcvit; ad Ix.nuin namqtie
denti diligentia laboravil. In priino etenira anno sui pertinet pastorem, ut tam exterioribus suavEeclesiat
poniificauis, menondumitiesaiirariuni cum qttodam bonis, quam interioribus provideat, et si quid delri-
Gaufrido arcbidiaconoRoniani sollicittts dclegavit, ut mcnti, vel aliquid inordinaium iu eis invenerit, pro-
privilcgiura quod pracdecessor ejus Dalmatius a do- vidcniia sua rcslaurel, etdisponat. Assunipsit itaque
niino Urbauo, sanctae memoriae Roniano episcopo, de majoribus suse Ecclesise personis, el ad Poriuga-
de liberlate Ecclesiae impelraveral, saiiclissimus iensein uli disposueral iler siiunv direxit. Cumqim
dominuspapa Pascbalis, qui ei succcsserat, auctori- B I ajipropinqtiarent civitali, quae .Bracant .Tjiciiuc,
tatis robpre confirmarei, el contirmando aliqua Ec- nuntiuiii suiim ejusdem civitatis arcbiepiscopo prse-
clesia?iioslneutiliasubmiiiislrarei. Ubi tranqtiillilalis nvisii qui adveiilum suum ei miniiarel. ipse vero
icmpore cum essemns cardinalium opitulaiionibus archiepiscopus, noinine Giraldus, ltjgtf.prudens alqms
adjiili.et privilegitim Ubertatis lantaj, siinililudine relgiosus, audilo quod episcopusSjsTacobi ad suaii»
rcscribi fccimus, et cttm eo robustius confirmalo has, veuircl civitatem, magno replctus est gaudio, ct
subsequenles lilleras asporlavimus, congregans onines clericos suos, cum eivibus el ea>
CAPUT XII. lcris ccclesise suae oriiamentis obviaiu procedeus,
Confirmatio Composlellanw diwcesis,et liberiatis, et episcopura Coinpostellanum cuni magna veneratioiio
votorum. in processionem suseepil, et clero cantante ipse
* Paschatis cptseopus, » etc. cuin inanii dextera t-nendo in ecclesiam suam in-
« Jtisiilise ac ralionis ordo, > etc. Vide ubi supra troduxit, ct tit iu ea eadem die missara celebrare
ub num. L6. dignaretur sunimis precibus apud ipsum intpetravil.
CAPUT XIII. Post missrc vero cclebraiionem ail mensam re-
De cardinalibue. fcclioiiis, post refcclionera quoque ad suam came-
t Pasclialis episcopns, > elc. * rauv propriam archiepiscopns
episcopum honorifica
« Ecclesiain quani regenilani, > ctc. Videin Pa- coniitando pcrduxit, eujue suiim proprium huspiliiim
tehali. pra-bens, in aliara niaiisionera ibit mansurtis. Ul.i
CAPIIT XIV. iiaqne dic cpiscopus Sancti Jacobi apud archiejiisco.
Adadipisceiidum liberialem parotiiiarum Compostet- pmn Uracarenscm comvnoraiiis est. Sequenli vcro
' tuitw sedit. die salutaris ejusilem Ecelesiaefrati ibns, atqtie bemy-
verumamore B. Jacobi succensus, et bujus prav dicijone firmaiis, piiefatus episcopns ad ccclesiatn
cedcntis iinpetratioiiis odore excilatus , iluos ex Sancti Victoris, cuj'us juris medietas Bracharae ci-
eanouicis nosiris, vidclicet Hugonera el Didacuni, vilatisesseperhihelur, archiepiscopo comitaiiteper-
pro bonoreel revereniia suseEcclcsiaeRomam misii, venil, et in sua regia palatia ut dominus snscejitus
et has subscripias lilleras ab eisdem redeuntibiis est.. Interea tamen ecclesias suas circunieuudo ,
suscipiens successoribus suis reliquil visitaudo, et in cis missartim solcnuiia celebrando,
Libertat Composteltauw Eeclesiw.. niultorii.n corpora sanctorum, quse pcreas setnise-
.<Paschalis episcopus, > etc. pttlta debilo carebaut Jionore intuens, pio gemcbat
< Steutiiijitsta, t etc. Videttbi supra*,sub n«m.93. P
j affectu, et pietalis studio pio versabat peclore, quod
CAPUT XV. postea divina opitulaiiorie implevit; ferventi luunque
Quando adiit Porlugaliani. studio excogitabat qualiler pretiosas de inconve-
Ut ergo, qiianlum ad humaitanv capacMaiem nut- nientibus locis margaritas extrahere possel, et aii
lateims discreparet, a senlenlia qua dicitur: Qttav GomposlelJanam urhera asportaret. Couvocatt» ila-
ciinque potesl manus lua facerc, instantcr operare, que suis familiaribus- clericis, et consilio probalis,
iu quibuseuiique- poluit vigilantius lahoravit, ne quid inde, vel quonvodo facere vellet ap8ruit, di-
prsescntis vitse subrepenle studio, sub terrenae cogi- cens : Fralres charissimi, scilis quia ad bas partes
latiouis aggere ipsiusanimussepelirelur. Cum iiaque ideo venimus, ul si quid in ecclesiis istis. seu haere-
divina inflammatns graiia Pcrlugalenses intraret ditalibiis dcslrnclnm, seu inordina tum esset prsesen-
panes, quodcmique in his subsequenlibus legitur tia noslra restauraret, et ocdinaret, et male posita
Domino auxHiante peregit. m melioreui statura mularct. Nunc autera veslram
(39) Buliam anno 1103 signalam supra posuit, hnpelrationis (dnno 1102) odore excilatut, elc. Nnr.c
qiiotiiam altcram amiolt02 obtentam scbsecula, ut de rebns ab episcopo gestis eodemmet anno llUi
cx ejus patet verbis cap, pi-sec. Hujus prwccdemit UcrnnviUi SCTIIKK
PATROL. CXXX. 29
 " '
WT MUNIONIS, IIUGONIS ET GERARM Stfj
Jion lalel drligeniiam qit;c in eis inconvenicittia A , ipsc adhnc vivens in carne feceral, ctim plo fatro*
repcrianltir; plurima ctcniin sanclorum corpora, cinio stistulit, et stiblaium fidclibus suis ctislodibtis-
niillo cultu venerata, scd nuda et publico visui pa- s rvandum commisit, et, quamvis hoc factum omnes
tentia passiin pereas jacere" inspicilis, quae debila latcrcl prxlcr liujus concilii conscios, consequentl
veneratione carere non ignoralis. Si ergo veslra lamen nocte haudquaquain episc«pus secure dor-
nobis consuluerit prudeniia, hoc eitiendare cura- mire poltiit; limebat cnim perdere qtiod secuut
bimus, et quacdam pretiosoruin corpora sanclorum, gandebal habere. Ai, ubi mane faclo qtiod egerai
quibus nulius hic exhibetur culius, ad Compostel- non esse propalatinn agnovit, cura gaudio el Iseiitia
lananv sedem transferre curabimus. Occultc lamen snum occultum tbesauriim comporlans ad qtiamdam
!hoc fieri oporlebil, nc forte gens liujns lerrae in- Sancli Jacobi villain, quse Corneliana nuncupatur,
disciplinata, tanioque thesauro cxspoiiala , in nos lanquam iniens fiigam accclerando rcgressus est. In
subitam scditionem commovcat, sicque quod lentare Corneliana igitnr rumor populi aures pontificales
audemns fruslra uos lentasse doleamus. Iloc aulcm percussit, referens ab «piscojio Sancti Jacobi ir.di-
cousilium ctim ej'us clerici approbassent, uipote gntim fieri facinus, qui snnctos de Portugalensi
consilium divina inspiratione orlurn , cssc poslpo- terra sublatos, palrisc seilicel, defensores alijue pa-
nendum assercrent, vencrabilis episcopus rnaxima D tronos, ad suam conabatur transferre civitaiem.
mentis jucundilate replelus respondit, et ait : « Do- Quo audito vir stiinnix prudenliseet pielatis eximiae
niinus Jesus Chrislus, de cujus misericordia confidi- veritus ne qua occasione seu violenlia prcliosani
nius.ipse sua pietate quod desideramus adimpleat, ct sarcinam amitlcret, cuidam fideli archidiacono suo
proposili nostrraevoiioneni ad bontim finem perdu- sanctorum corpora conimisit, et quomodo ea per
cere digivetur. > Deinde ccclesiam Sancti Victoris occultos tramites ad Tudensem deferrel cititatem,
ingrediehs, ibique missam celebrans, ad dexteram sapicnlibus vcrhiseum instruxil. Porrtifice ergo apud
partem majoris altaris fodi praecepit. Ibi arca niar- Cornelianam rcmanente, nrchidiaconus seciinduni
inorea, mire ac subliliter fabricata, mox sub lerra ejus prspcepiioneni itcr faciens usque ad OumenMi-
reperla est. Quam cum pravsente domno episcopo nei, quod secus Tudam dcfluil, prospere pervenit.
aperuissent, duas capsulas argcnleas inlus invenc- Flumcn equidcm anle tam asperrimis per tres dies
runt. Eas ilaque prjcdiclus episcopus ciiio magiio iiihorriierat procellis, rjuod nullis navibus transiri
limore accipiens, glorificato iioinine Domini ciim possel. Al.poslqiiam sanctorum corpora supra ripam
psalmis et orationibus reseravit: in una quaruin fliiminis imposila fneriiul, eoriim reverenliam fiu-
Domini noslri Salvatoris reliquias, inaiia vcro pluri* - vius sensissc visus cst; nam gravis aurae asperitate
moruiri saiiclorniu csse demonstravil. Clausas igitur " stibmoia, aerisque iulemporie cvanescenle, transfe-
etliriiiitersigillalassuisfidclibiisclericiscuslodieinlas remlis sanctis lanlamtransfrelandi facultalem flnmcn
tradidit. Aiia auteiri dieadccclesiam BeatoeSusaiin;e exhibuisse pcrhibetur, quanlam ipsius planilies,
virginis elmarlyris,quse noii longe ab ccclesia Sancti aquse siibininistrare poluil; quse sedalis fliiclibus
Victoris remota esl, perrexit, el iu ca suinma cnui lam magna fcrebatur tranquillitaie, ul nec modica
devolionevnissam celebravit.Celebralaautem missa, flucluationis unda quaterctur. Translalos itaque per
ut sacris vestibuseral ornalus, ad mausolea sancto- fluvii tranquillilatem sanctos in covuobio Sancti
rum Cucufati et Silveslri niariyrum, in eadem ec- Barlholomsei, quod in suburbio Titilx civitalis sitiim
clesia requiescentium, trepidante aniuio acccssit, ct est, posuerunt. Archidiacontis igilur fidcli custodise
eorum gloriosa corpora, fnur.da cindonc involula, de adminislratrone qtiemdam diaconum Sancli Jacobi
inconvenieiitibus sarcophagis latenler assumpsit, et aposloli canouicum cuni eis relinquens, ad episcopum
cuin nvagha revereniia pcr idoneos rainistros atque in Cornelianam reverstts est, eique quidqtiid in
fideles, caeieris ignorantibus ad canieram suara itinere accidisset, el nbi sancios Dei dimisissct
defetri fecil, el fideliter custodiri. Ad sepulcrum relerendo patefecit. Deinde diaconus quem cuslo-
quoque sanctae Susanuav virginis cunv pervenisset, in dem deputatum esse prsediximus, ex prsecepto
ejus venerabiie corpus cuni Delu et lacrymis suspi- pontiflcis supradictos sanctos ad ecclcsiam Sancti
rondo accepit, *t occulte cum aliis cuslodieudum Pelri de Cella, quam B. Fructuosus fabricaverat,
tradidit. religiose delulit. Ibi vero per decem dies episcopura
Piaelerea vir Dei cognnscens dWina pictatc ei praestolande, dcbitam venerationeni.eis exbibuit.
esse concessum quod sanctorum corpora per etim Audiens autem episcopus quia jam Minei fltivium
honorificanda essent, apposuit ut B. Fructtiosi sancti transissent, et in tulo loco positi essent
confessoris atque pontiflcis gloriosam corporis gln- (fluvius eninv isle Porttigalensem terram disterminat
bairi sinvili modo iransferret, atque convenientius a Gallsecia) prseparatis omnibtis quse prseparanda
ccllocaret. Posl duos vere dies venerunt ad eccle- Crant, ad monaslerium ubi sancti erant positi festi-
siarii B. Fructuosi, ibique raissain solemniter cc- nando pervenit; el assiiinptis inde samtis, jam
lebravit. Finita vero missa ad ejas sepulcrum sacris manifeste per villas Sancti Jacobi cuin magna vene-
Indutiis veslibus accessit. Sed.quoniamsanctusFiu- ratione et laelilia ad Coinjiostellanam civitalem re-
ctuosus regionis illius defensor et patromis crat, dirc coepit. Cuui aulein pcrvenisset ad Villam, qua;
cuin majoie timore ct silcnlio de ccelesia sua, qmta Gosgitduni appeilatur, nuntios suos clerCet popith»
909 HISTORIA COMPOSTELLANA. - LIB. I. — AN. 1102. »10
Jesu Chrislo, cui csl houor
Compostellano prsemisit, ut eis sanctorum adven- A gnaiile Domino noslro
'tum nmiliareiii.ot qualiler deberent suscipi jussione etgloria in scecula sseculorunv. Amen.
episcopi adnionerent. Clertis igimr Composiellanus CAPUT XVI.
ci jiopulus, audientes quia divina miseralione per- Quando Romam adiit pro patlia. .
misstim esset, qnod sanclorum corpora Bracara Pracierea non post mtillum temporis idem vene-
in Composletlanam Iransfcrrentur civitalem, valde rabilis episcopus. circa ministerium et dignitatem
gavisi sunt; intelligcbant siquidcm quod tam eorum sanclaeEcclesiaeinfinilam sotliciludinem gerens, cum
meritis et intercessionibus quam piissimo B. Ja- nobitissimis hujTts Eoclesise personis prsesentiam
cobi apostoli patrociriio, cujtts sanclissimi cnrporis catholki imperatoris noslri domni regis Adefonsi
pra^sentia Composlellana -civitas iltuslratur, ab omni humillima di ectione visitavit; et quidquid utilitatis
peste, sett languorum dcbilitale, liberandi essent. stiae Ecclesitt compelentis m armariolo sui pectoris
Excuniibtis ergo obvfam nudis pedibus clerici sub- se lenuisse recoluit, in ejus discretis au-
prsefixum
scqueiili populo tolius civilalis usqiic ad locum qtii ribus exposuil. Qui de diversis negotiis colloqtientes
lluiniliatorium dicitur, 'religiose processerunt. Quo taciia asserlione disposuerunt, ut ipse divinx pietalis
cum pervenissel episcopus, et se et qui secum ve- confidentia roboratus cum quibtisdanr canonicoruin
Q
nerant,discalcearipraecepisscl,clerici secundum ejus suoriim gratia iinpetrandaealicujusdignitatisRumam
dispositionem sacris veslibus ornati, nudvs pedibtis peterct; et ne ab iniraicis regis itlata sibi aliqua
-exislenles , post eos venienlibus turbis glorio a paierelur adversa, clanculutn divertendo incpdcret.
«anctoruni corporasusceperiint, etepiscopo prseeunte Tantse iiaque prudcntise in hnjusmodi peragemlis
cl clero in civitatem suam cum hymnis et canlicis, negotiis jiraefatus episcopus fuit, quod nee ab illia
ct pia devotione detulerunt, el in ecclesia Sancli omnibus quse cum rege nostro sanclissimo ibi dis-
Jacobi aposloli Composlellanav sedis collocala Tue- posuit declinavit, nec stias dignitatis excellentiani
TUIlU nisi iuierveniente sanctse bumilitalis virtute aliijno
Corpusenim S. Frucltiosi confessoris alqnc ponii- nvodo inclinari permisil; prius etenim quam de
ficis adnllareS. Salvatoris in majori ejnsdem eccle- Campanise (41) parlibus egrederetur, Burgensiseccle-
-sisecrypla positum csl. Veruintamen expletis qua- siae G. (42) episcopus cum suraina processione eum
tuor annis iterum praefato pontilici suisque clericis honeslius suscepit, et in quibuscunque poluil pcr
melius visum est, ul B. Frucluoso, qttem de propria parochias suipontificalus pro velle ei magnopere
mansione susceperant, propriura facerent habila- obsequi non cessayil. Poslquam autein multis et
-culiira.Iri ejusitaqiie honorefabricatum et dedicalum C idoneis personis tara clericorum quam miliiuni cir-
est altare, ct ab eodem episcopo consecratum in cumdatus Iranspirenavit, et in partes Vasconiae ad
•mistro merobro ejusdem ecclesiae, in crypla quse bonores salvitatuin noslne Ecclesiav pervenit, lanto
«sl inler porlam quse miltit in clausirum, el allare afleclu a majoribus lerrarura, et a cseteris, hono-
"S.Jacobi. Ibi ergo posilum est corpns B. Frucluosi, ratus exstitit, quod Iket imperiiicc nveae descriptio
et conditum, et tanquam in propria sede requiescit tanta hebetudine, nl ccrnitis, nequaquain pigres-
nsque in sempiternura diem nviraculis gloriosum. cerct, nullatenus insinuaie valeret..
Sanclum vero Cucufatum raariyrem attare S. Joannis De honorificcntiis et processionibus.
apostoli et evangelislae suscepit; et S. Silvestri
nvartyris corpus ad allare bealorum aposlolorum Cumqiie Itancper partes ilias fama volans circum-
Pelri el Pacli in ejusdem ccctesise corporccondiltim quaque vutgarel, Auxensis Ecclesise nobilissimus
est. Beata vero Susanna virgo et martyrvn ecclcsia archiepiscopus ei obviam occurrens in fesliviiaic
quav in bonore S. Sepulcri et omninm Sancloruin Naliyitalis B. Marise, quae pr;e cseleris apud indige-
fundata cognoscitur in loco quem anlea Uterium nas partium iliafum specialiori dcvolione annuatitn
puldroram (40) appeliare solebant, bonorilice collo- ceJebralur, eiim cura summa processione honora-
cata requicscil. Hugo ejusdem Composteltanse sedis D bililer suscepit. Ibi eliam eadem die, Jicel ex itinere
canonicHS et arcfaidiaconus, qni praedicti secrcti defessns mullis tamen precibus archiepiscopi ei
conscius fiti, qiti etiam in lanti lamque pretiosi omnium canonicorum compulstis, majorem missnm
thesauri invenlione et inventi administratione fidc- celebravit, el prout ei gratia S. Spiritus vires infu-
lissimus consultor el diligens cooperator corpore dit, muhitudinem genlium, quse ex diversis Jocis ad
pnesens et anirao devotus exsiiti, praefati eventus festivitatera confluxerat, pabulo sanctse praedica-
prosperitatem, ne oblivionis caliginc sopiremr, itonis cibavil. Ea propler archiepiscopo et fera
diligenter scripsi, et posleris memoriam fideliter omnibus probis viris qui afiueranl indissolubili vin-
tradidi. Translata igitur sanctorum corpora, ut su- cuto diicctionis conjunctus, post lertiam diem ctuu
pradiclum est, collocata fuere xiv Kal. Jan., re- ampliori vencralione a civilale egressus est
(40) Henschenius edidit ante allare Sepulcrorum. rum scriptum.
Auterium vero pullorum melitis retinendum, quoil (41) Cumpaniam dicil iractum quam veleres inco-
Hispanice dicas Olero de Potrot: ibi euim nundinse lebant Vaccsei, quique patrio huc usque seriuoun
fiunt pullorum equiliorum. Vide dicla tom. pracced. tierra deCainpos nuiicupatur. ,<
*ub hoc anno. Inlfacap. 116, putiorum, non puldro- (42) Burgensis- tunc episcopus Garcia vocauatiu!»
«m MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDi 9J2
Item de eodem. .A sinum suae nventis, quasi mira quse audierat repeiita
Iude per salvilates et bonores B. Jacobi ali- cogitatione revolvere, el rcvolvendo, haec scquenlia
quantisper remorando, summo cum honore To- quse Composlellanum laiebant episcopum, ei ape-
losam intravit. Cumque ibidem divina adnvini- rire. Cunv dominus Urbanus, in Chrislo cbarissime,
iilratione quosdam inimicorum suorum memorati qui prius Cluniacensis monachus, ac poslea S. Ro-
niperaloris doraini A. sibi insidias apposuisse cog- manse Ecclesise exslitit apostolicus, apud Clarum
nosceret, meipsum Munionem, et archidiaconunv monlem concilium celebrarel, filius nosler dominuf
liujusEcclesise, nomine Gaufridum, Romam praenvi- Dalmachius, ut tua charilas novii, B. Jacobi Eccle-
sil, et ipse cuin cacleris clericis, videlicet archidia- siaa religiosus cpiscopus, ab urbe Composlellana
conoOduario, Ilugone cardinali Capellano, Petro veniens eidcm concilio interfuil; ubi cura mullis
Anajade, Pctro Pelagiade, et aliis qnain pluribus et religiosis episcopis doroinum papam pro dignitale
niiiitibus suis per devia incedens ad monasterium S. pailii, ut jam expressius nomineiniis, summis preci-
Pelri de Mosiacoquasi ad tranqtiillilatis porium, hus exoraret,quaravis uterque nostrsecougregationis
Dpraino auxiliaiite,pervenit; ubi, cum oflicio sacrsc consocii fuisscnl, nihil tamen apud ejus graliaui
processipnis digne etlaudabililer suscepttis dnn qui- iinpelrans, reptilsam passus fuit.
ivusdara prsecesscribus cjusdem raonasterii Caiurni-1B Aliud quoque ohstaculum imminel qtiod dudum
censeni urbem adire est aggressus. Cujus equidera tuse Ecclesiav, frater revcrcndissime, valde obfuisse
episcopus ex ejus jara sibi notificato adventu solli- cognovi. Qiiodam namque tempore, cunvquidam car-
citus, quaccuuque viro lantse capacilalis oaranda dinaliunv Romanae Ecclesise legaiiouis gratia Gallse-
erani, sagaci induslria parare festinavit, et hunc cianv inlraret, nunlios suos Compostellano pramisit
venienlem congrua veneratione gaudens suscepii. cpiscopo, ut ei subjectse ohedientiae debita submi-
Item de eodem nislraret, eumque cttm oflicio sacrse processionis
Hinc nempe cum egrederelur ad monasterium S. veneramer susciperel. Qttorum equidem snscipicinla
Pelri Usurgecensis vcniens apud religiasos mona- eloquia, stirda aure audiens, atque moleste fereus,
chos et abbatero, qui ibi erant, non minus honorili- non religiosa urbanilate, sic eis ferlur respondisse:
centius susceptus est. Sic ilaque, ui supra expo- < Ile, inquit, ad hujus Ecclesise cardinales, el tan-
sutraus, ab omnibus ubique honoratus Ciemoium, lum obedientise honorisque Roraanac Ecclesise car-
ubi corpus S. Martialis revera esse cognoscitur, fidc- dinalibus exhibeani, quanlum poslea Ronvani cardi-
liter vcnit.et tanla ibi.reverenlia honoratus exstitif, nates versa vice Romse cxbibituri sunl (43). Unde
quod si in humano corde plene concipitar, ab ore „ Romana Ecclesia.qtisccaputetforma oinnium Eccle-
tamen minus plene profcrtiir; si vero, juxta rei siarum cst, ut audivit, communi dccrelo constituit,
eventum, singula sequenlium obsequiorura, quse ne suo asfcnsu Compostcllana ulterius sublimarelur
apud S. Leonardum el sanctam Valeriam, ac Salui- Ecclesia.Haccprofecto superiusdirla,filicharissime,
ruum Compostellano episcopo postmodum submi- tuse petitioni repugnalura valde perlimesco. lisec
iiistrata fuerunl, sublili consideratione pensemus, indes nenter pulsant aiiimum meuni; hsec eliam rae-
ea quae superius memoravimus minora procul dubio riiis clinlercessionibus Pelri principis aposlolorum
fuisse conspieimus. cl B. Jacobi a lenaci raemoria rardinaliiim Roinaiiae
ltem de eodem. Ecclesise penitus reraoveri optarem. Tu aulcm unv-
Cura autem ad Cluniacum videlicel ad caput totius braculo palrocinii B. Jacobi suffulius malrenv luam
rivonasticse religionis, prsefatus episcopus, tot et sanctam Romanam Ecclesiam, sicutjam inccepisti
lanlis sacris veneralionibus insignitus accederel, visilare nerenuas, ct ne forlc dorainus papa petitioni
apud beatiludinem itlius sanclissimae congregationis tuav condescendere refugiat, non per tc, sed per
quara ibi divinitus profccto esse crediraus, variis clericos luos supradiciam dignitatem impelrare
ordinibiis processionura iutervenienlibus, familiarius pertenta. Cujus eqnidem vcrbis memoralus epi-
acspeciallusest susceptus.Sicutenimqualitaiesanctae D ; scopus fidem commodans m festivitate S. Micbaelis
religioiiisacquaniilaie.claritaleve dignitalis.Clunia- eorum precibus motus majorem missam in conventu
eum ab omnibus mouasleriis fere dislare cognoscimus, eorum celebravit. Idem eliam reverendissimus Coin-
ita charilatem ipsius omnibus intervenientibus Iargi- postellanse Ecclesiae minisier, pictate limpris ei u-
flitam ac paralissimam constare senlimus. Quam- ditus sub forma sanctse bumililatis inter negotia
obrem idem venerabilis episcopus sanctissimo abbati ecclesiastica degens, quidquid carnale in seijisum
el ejussanclaecohgregationi quasi quodaraprivilegio corrigendum persensit, spiriluali meiuis domina-
anvoris adeo innexus existebat, quod a domino tione reslriuxit, acsincera rationisdiscretione aelerna
abbale consilium petens, ob quam causam lanlum pacis requiem sollicite requisivil, ad quam requi-
iter arripuisset, ejus auribus instillavit. Cujus animo rcndam requiera apud gratiam domini abbalis divi-
tanli negotii audilione oulsato, coepit ipse intra nilus promeruit, ut post ejTis decessum, ibi in

(43) Aller eodex exhibilum ett, et pau.o ante, praesenti comperisando, non prsesens cxhibendo prp
ttrius a Rom. cardinalib. ex quibus melitis videtur fuluro, quod su.b obsequentis non cadil poiestate.
itgendum, quanlum eis priut a Romanis cardin. Ita etiam infra iib. n, c; 1.
veisa vice liomw exhibitttm ett, scilicet prxleritum
M3 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. I. - AN. H04-S. g«
recordalionc sui ipsitis anniver-sariuni, et iricenna- A CAPUT XVIII.
rium iu per|)ciuum fiat. De restauralione altaris B. Jacoot el caHerorum.
CAPUT XYll ' Inter cseteras quibus prselatus episcopus digni-
tatcs ecclesiam stianv decorare non pigra solii-
Ilem de eodem.
citudine leslinavit, qnsecunqne in ejusdem cccle-
Deinde sanclse congregalionis oenedictiouibus sise altari sua mamis reslauraloria gesserit, ne iu
miinilus per ceilas et possessiones Cluniacensium
poslerum ignorantise nebula offitsccnttir, ab oblivio-
ob.sdieniiarum usquead valles Maurianenses Doinino nis interitu dcfendere curavimus. Sed, ne singula
aiixiliante pervenil. lbi eliam venerabilis comes devia longius evagemur, iutentiu-
profercndo per
Umberlus eiiin bonorificc suscipiens, usque ad ur- nem nostram ad rectum tramilem dirigamus, qtia-
lem Sensiam (44) summa cum veneralione perduxit; tenus ca quse propriis oculis aspeximus, proul pos-
ubi prse limore Teulonici iinperaloris, qui lunc tem- sibitilas nostra valuerit, succeilenti memorise com-
poris eunlibus ad domiiium papam insidias teten- mendcinus. Allare elenim S. Jacohi, quaiitulsecun-
derat, mililarihabittt indutusvariisIahoribusHomam que parvitatis exstiteril, ne minus vero dicere judi-
profeclus est. Cuin autem sacrum inlrarel paiatium, cemur, ex ipsius arulse quanlitate verius colligi po-
"
quia nullus episcoporum hujus Ecclesise Romse lerit. Cresccnte ;denique in fidei cognitionc Cbri-
sponte fuerat, lanlo affeclu prsecordialissiniae dile- stianx professionis reiigione, aliam arulam, aliquan-
ctionis dorainus papa hunc suscepil, quod si subtilius lisjier majoralam a cultoribiis sanctae fidei superim-
cousideremus, paucissiraos ila suscepissc arbitra- positanv, antiqua anliquorum Palrtim memoria, tam
iniir, et ne singula muneraiido diutius faligemur, ad , fidelium verbortim enuntialionc qiiam certa l'Atcra-
ea quse decera dierum spatio ibi assiduis precihus rum siibniinislralione, nobis evidenter insinuavit.
impeiraviraus, oinui circuitione seposita veniamus. Caiterum praefaius episcopus, in augmenlando stise
Idem igilur venerandtis episcopus oranium quse Ecclesisc decore sollicitus vehementer, qtioiiiam
dominus Ciuniacensis abbas ei insiuuaverat, nou arula jara secundo augtnentala, tanlum aposlolunt
iramemor existens, interventu omniura cardinaliuni miiiime decebal, apostolicum altare majorari dehere
a domino papa per clericos suos dignitatera pailii consideralione consideravit. Quapropter habita-
pia
petiit, et ulpetitioni suce condescenderet, nou in- ciiliiin illud ab ejusdem apostoli columnis ad instar
fructuose laboravit. Tandem superna cooperaule inferioris mausolei condituin, quo sacrpsancli npo-
gratia, pallium, quod valde desideravit, in ecclesia stoii pignora sine ulio scrupulo claudi cognoscimus,
•S. Laurentii ab altari, juxla Romanam coiisuctutii-
P feligiosorum virorum prudenle consilio roboratus,
ucin, de Dei m.isericordiaconfidens religiose accepil, se deslructttrura canonicorum conveutui sibi sttper
el per boc subsequens privilegium S. Jacobi Eccle- liac re fortilcr reluctanti prsenunliavit; multiplici
siae in perpeluum IradiJit. etenim assertione asserebant opus manibus tanlorura
Concessio pallii. vh-orum, licelrudeetdeforraesedificatum deslruinul-
< Pascbalis episcopus, >eic. latenus debere, ne ipsi aut eorum Dominus, cce-lesiis
< Jacobi apostoli corpus, etc. Vide ubi tupra tub fulminis raucrone percussi tantav audacise citata
num. 121.
pericula sustinerent. Ipse vero, velut strenuus niL-
Obedienlia P. papw promista. Ies, impenetrabiii suse bonse considerationis clyjieo-
Hiijusmodi obedientiam idem supradictus episco* munitus, quia eos exterioribiis magis quam interio-
pus P. |iapse promisit: Ab hac hora in antea tiilelis ribus oculo snse discretionis inlendcre prospexit,
ero sancio Petro, sancta-que apostolicse Romanse calcata eorum formidine, pede bonse. inteiitionis
ecclesiae, et domino papse P. ejusque successorihus supradrcium habitaculnm solo tentts deslruxtt, et
canomce intrantibus. Nou ero in consilio, nec in altare quod modicse quanlilatis primilus exstiteral,
facto, ut vitanv perdam, aut membra, vel capiantur jamterliomarnioreodesiiperimposilolapideiiiidique,
n.ala caplione. Consilium quod mihi per se, aut per D prout decuit, augmentavil. Circa cujus egregiam ct
littcras, aut per nuutium creditnri sunt ad eorum optimam qtiantitatcm, argenteam tabulam, non in-
daranoni me sciente nulli pandam. Papatnni Roma- lerjecto lemporis spatio, mirabililer inccepit, et mi-
uum et regalia S. Petri adjulor ero ad relinendura, rabilius consuminavit. Pavimenlum quoquc cutn
salvo meo ordine, contra onvnes homincs. Vocatus gradibus, quibus ad allare conscenditur, plano
ad syuodum veniam, nisi prscpeditus necessitate. opere et omni decore decorato resedificare cura-
Legatum aposlolicse sedis, quem certo legatum ejus vit(45). Cibolium (4,6) etiam ad honorem apostolici
esse cognovcro, Iionorifice tractabo. Aposloloruin altaris, quoil congruenti artiticii varietate, auro, ar-
Jimiiia singulis tricnniis aut per me, aul per nveum gcntove lieri prascepil, humanse investigationi suns
nantium vi.ilabo, nisi eorura absolvar licentia. Sic tiionstravit iniuittis. Allari eteuim, sicut superius
Deus me adjuvet, et liscc sancta Evangelia! pEselibavimus, talilcr exslruclo, quoniara liumanis
(44) Al. Settsiam. Ego Setiam lego, urbem dilior (quae bodie Fronlale dicilur) teslantor. Vide lom.
nis pontiliciae. prsec.
(45) Peractum optis illud an. v sui episcopalns (46) Aliis Ciborinm, legimen scil. et iimbraculum
(ncitipe 1105), ut versus in eadem sculpii labuJa aliaris, coluninis innixura.
915 MUNIONIS, HUCONIS ETGERATlDl t»6
visiiius ex 0111 iii parle patcbat, iiulliini arcanum, in \ CAPUT XX.
q 10privalie orationis a fidclibtis voto solverentur, De ecclesia in monte Guudii [abricata et conseerata,
iclinquebaliir. Opporliiniiin namqiie et sanctue medi- de poniijicalibus patatits, ae ordine et nutmro cano-
lationi necessaiium emincbat, quateuus menies in- uicorum.
le n;e conlcrapiationis splcmlore coruscantes, ct Dcnique jwoedicliprsesutis suininasoienia, cujirs
maculas suse eonscientiae fuso Iacrynvariinv flmniiie proposiliiin ab ipsis fere cunafmlis scmper exstile-
in secreto loco mundarcnt, el per sanctse oralionis ral, et destructa coustruere, ne iterum lubefieverrt
juvamina, qnasi euileslis aliinonise da-pibus refecti, a sub ipso suse conslruciionis statu conservare, ex af-
jiesiifera niole vitiorum cxouerati redirent.. QuaTe U-ro latere civitalis iu moiile Gaudii ecclesiam san-
coepitepiscopus intr.i suse mentis hospitiuin cogila- clae et reverendse crucis , |)er ejus jussionem plano
lioni insistere, et ad lacicndani in aJtari coitfessio- opere fabricalam, ecclesiaslico more consecravit, ad
ueni indefessa soHicitudine funJitus anhelare. Quam quam, eonipleta anni rcvolutione, tam clenim quam
equidem eonfessionem infra duas altaris coluinnas, eliam poptitum in Lilania Majore, in feslivitate vid»r-
quae cibotium suslineiil, quantam vel qualem con- licel S. Marci evangelistae, cujus sacras reliquias
struxerit apparcl, (juando feliceni' aditum prsebel in eodem luco veneraimir et colimus, ad iiistar Ro-
iiitranltbus. B nianae ctiriae cum pompa ire conslituil, etiulra mis-
CAPUT XIX. sarum solemnia a prsesufc sedis aposlolicne solemni-
ter celebrata, omnes pabuiis setermu vilae refecti,
Consecraiio ultitritim, et de oblationibus hotjiitali con- siciili ex ordine primitus iverant,sic ordiuatim ad
ccssis, et de ecclesia S. Sepulcri. sua recta repedarent.
Iu codem vcro opere orania aliaria circtimquaqtie, Procterea postquam episcopatus conscendit faslb-
conveiirenli magisterio conveiiienier disposit.i, vide- gia, quoniam Ecclesia, quam divina disponena gra-
ticet S. Mari.o Magdalemte, S. Salvatoris, S-. Petri, lia regendain snsceperat, diiitino letnporis spatio
S. Andreae, S; Fructtiosi, S. Joamiis BaplisUe, et in proprii pastoris fuerat deslilula pravsidio, non solum
sinisiro coruu altare S. Joannis apostoli et S. Cru- nullam ibi doinunv pontilici honestam et congruam ,
(•ispostquaiii saera chrismatisiinclioiie perunxit dei- sed neque clericos, prseter rudes et fere nulli disci-
ficoe nobilitatis, insignius splendcscerc fecit orna- plinae ecclesiasliCLCsuklitos, in ea valnit reperire.
iiieiiio-; qui, qvioniam in supernse patriav contempla- Qitapropler intra praecordia suse considerationis vo-
lione hidissolub litcr aiiinium lixerat, et quoniam liementer affeclus, salubri cousilio salubriter assum
niutiu scmper cliaritalc- fervebal, rogatus precibus pto inler inuros ejusdem civilatis, B. Jacohi opus
Pjtri, Pampilonensiscpiscopi.coridescendit, cui ai- r.oviter incoeptum n irabili suo ingenio tricanic-atiim.
tare sancta?. sedis ad coiisecrandum cunv ingenti soliumcumturri convenienter inccejvit, el conveniei*-
veneriHione conce.ssri.Facta autem oinnium altariura tius ad pcrfectiotiem non remota festinalioiie per-
conseefatioue dedicato *msublimi Si Michaclis altari, duxit. Denique domos-circuinquaque mira disposi-
quiaexlia tirbem tcndere vohimus, qiuedam qiue tione disposuit, ubi etecclesiam mirabiliter fabrica-
piaet.irnif-hntis.licet nonin suoloco.hic tractaitii itise. tam, el nvirabilius depictam, pontificali infula deco-
rere debemtis-,de alt n>ividelicet S. MariaeMagdaleiise ratus cum sumraa veneralioue consecrando conse-
ct S. Crucis-, ttiide superius mentioneni fcciinus; me- cravil.Qui,quorriam etexteriora congruomoderamine
diiis omiiTim eleemosyiiarum largitiones, a fuielilius suhtililer regcbat, et interiora subtiliori mentis
snpeiposilas-, peregri tortim ei dobitium- bospitalium acumiiie subtilius prsevidebat, majora minoribus
domui eoicessit, quam sane ante episcopalis conse- anleponens ejits largiflua bonitas refectoritim cano-
crationis adeplioneui suo- pretio aeqnisivil, et pro- nicis mirabile fecit etcongruum, juxta cujus simili-
priis facullatribus- propensius dilatavil. His igittir tudinem, sicul ab ore ipsius freqtienler audivimus,
stiperiiis denotatis, qtioniam monnsicrium de Pinia- in plalea palalii clauslrum biijusmodi domfbits cum
rio sicut pncKbntum est, a pradeeessori sui bonae appendiciisexoriiatum, si eum corporalis molestia
^
recordaiionis Sisnaudi episcopi solcrtia constructum non subrepserit, se perfecturum spopondit.
cognoveral, ecclesiam S. Martini ad usum monasticae De cseteronon soluin clericos, qui propier inopiam
religionis, jam fcre destructam, cum Leovegildo - viclus, qtiem de redditihus ecclesiae usqtie ad mc-
ejTisdem ecclesiie ininislro diligenter majoravil, et dium anni haberc vix poteranl, proprianv Ecclesiam
inajoiatam diligeiilius consecravit. In snburbk) att- dimiscrant, veruin etiain alios e diversis parlibus
tem ejusdem civitatis ecelesiam S. Septilcri, venera- eoiligens, localo de doetrina eIoqucnli;e magistro, ct
bili S. Stisannac covpore splciididius ilkistralam, de ca quse disceruendi factiJtalcm plenius adnTui-
qnam de Bracarensi civilate sua transiuJii indusiria strai, ul nos ab infanli.-c stibtraheret ruJimentis,
consiruxii.etcxpleta Paschalis gau<h°i< solemnitate in sno nos eommendavii imperio. Denique darilate sui
sequenli din ad eam aimtiatiin proci sskmeni fieri ingenii sic res ecclesiaslieas providendo disposuit,
firma stabilitale stabT vit, qualcnus inibi a clero et (juod ctiam, juxta numcraleni discipulorum Domiiii
ab omni Composteliano populo missartinv solemniis colleclionem, sepliinginta duos canonicos elegtl',
solemniter ceJebratis, quisque ad sua alacriter re- qiiihus per lotitts- aitui jevclutionem sufficientia vi-
niearct. cfualia minimc detsseut. Eisetianvci charilatiscou
6M7 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. I. — AN. 1106. 9Id
cprdia et favore itimise dilectionis, sicut bonum A Did. episcopus Auriensis D. A. Tudetvsis episco-
decet pastorem, lotis viribus eral innexus. Sed, quia pus (48).
antiqui hostis versulia eos, quos ila videt astrictos, De ordine eorumdein.
ffelle suoe ihvidise maculare non cessat, in Veleri Quibus ila gradatim dispositis nonis oinnibtts,
Testamenlo facta duorura fratrunv, qtiorunv alier, veliiti brtita animatia nutla adhuc jugali aspcritate
Cain scilicel, fratricidium perpetravii, ad incmoriam dcpressa, rcluctantibus, sicut nec chorum ingredi,
reduxit episcopus. Reduxit quoqtie in novae legis Sic a gradibus altaris ad altare conscendere, nisi
exordio de dnodecim discipulis quod untis eortim stiperpelliciis dccoralos minime pcrmisit. Quid plurat
prodiloi- exstilerit. El quia hsec omiiia valde ponii- Sic Vomere disciplinse aspera clericorum corda de-
ficis animmn pungebanl, qualiter radix itla prodi- muicendo moilificavit, qtiod etiam illi qui, ad qua-libet
tinnis qusc anliquiius ptillutaveral exstirparelur, ne facienda prsecipites,' iiullo unquam nioderalionis
prjesenles veneno pesliferae suasionis interficeret; freno fnerant obligati, el s;c (qnod diclu nefas est)
a majoribus susc Ecclesiac personis consiTiuin peliifr, in niuiiinm cacdcnvproriinipebant, non soliiui chari-
quoruiu consilio ne sttpradicta ficri possenl, abTino- latis concordia uniti erant, vcruni eliam omni jam
quoque canonicorum subjectionis obedienliam con- moruni lioncslale rednndabant.
scqtieiili jurejtiraiulo suscepit. 1B CAPUT XXI.
De jurumcnto canohicorum. De wdificatione ecclcsiw de Lanogio.
Anno 1120, Kal. Maii, episcopalus stti anno se- His ergo el aliis consimilibus laboribus gcniper
ciindo (47), hoc jiiramenlmn fecerunt cauonici Ec- inieiilus ecclesiam snncise et intemcrat.c Virgiiiis
cieshe B. Jarobi a,;ostoli suo episcopo doniino Didaco Marisede Canogio cum domibus circumcirca dispo-
II; quorunv noinina inferius scripta et singulaliiri silis, quse non ionge ab urbe scjungilur (49) qtianta
uotata videntur. vel quali animi inlenlione fundaverit.nisi in cxamini
Juramenlum. venturae fclicitalis perfecte dici a morlalibus minime
Ego N. juro voliis doinino DidacP, praesenii potcrit; quippe cum ejtisdiscreiionis intuitus loiius
cpiscopo, per Detini Pairem omnipoicnlem, qnod ab Gallseciaesanctimonlales sine regulari dislriclioiie
hoc praeseuii dic, et deinceps vobis ohedicns el iide- vacarc ihtucrelur (imlltim ctenim sanciiraonialiiim
Ks semper in oiiinibus ero, cl viianv vestram et monasleritim intra lanli regni latitudiuem habcba-
iiiembra ct honorem lotum , qttem habetis nunc vel lur), ejiis animus gernianae charitatis calore suc -
Iiabitiiri estis, defendam, et exaltabo absque aliqua ccusus ad id peragendum, lam idoneura loci siluiu
fraudeetmalo iugento, secundum posse etiiigcnium !-, velmi illum reperire non poluit, lum quia a praesule
nieum, omnibus diebus yitse mese. Sic Deus me ad- sedis apostolicav dc vilsc sttse coiitineutise colioquiu
jttvet et hscc sancta Evangelin! coutinuse visionis frecjuentius inibiiereaiur, tum quia
Nomina eorum. propler contiguara loci afilnilatein eis uberius et
Giinilensindus abbas. Munius Gcniiirez. 4'e.agius coinmodius necessaria suppedilarenlur. Diviiio igitur
Gtinsal. Gaufridus Arc. Htigo Capell. Oduarius Arc. compunclus amore lota ntcntis intenlione cupiens
Pelagins Did. Joannes Arc. Pctrtts Asltiariz. Munio locum illiiin SDilificare,non solum pomerium el cera-
Attcf. Pcliigiiis Mimiz. Didacus Rttd. Marlinus Pel. selura, unde nec pars arboris ibi habebalur, sed eliani
Munio Mr. Adefonsus Alinez. Arias Muniz. Pelrus omnia genera arborum, quse ad giguendos fructtts iri.
Pet. Cyprianus Pel. Pctrus Didaci. Aderonsus Did. partibus islis reperiurilur liabilia, convenienii Ioc6
Pctrus Gundcsindiz. B.irnardusGutierre sp. Michael circumquaqtie plantari fecit; et in eodem fltiriiine,
Gtinsal. Pclriis Did. Joannes Rud. ilein Pelrns Did^ quod per lerminos ecclesiae discurrit, sicul frequcn-
Pctagius Mun. Miiuio Sisnandiei. Arias Arc. Didacus ter audivimus, vivaria pisciunv fieri jussit, qiiatchus-
Bod. Petrus Ju;!ex. Didncus Rud. Pelagius Anajaz. cunv pisces rcperiri noiv posscnt, sanctimoniales\
VimaraAb. Joannes Guimiriz. Michael Janardiz. Di- qitic ennidem locum incolercnt, cortira posseiilsub>
dacusPcl. AloittisRued. Fagildus P. Pclngius Tanaoiz. D sidio sublevari
Odiiarius Pr. Gundcsindus Pr. Adrianus Rud. Di- CAPUTXXH.
daciisJnl. Petriis Al. Rudericus. Fr. AloitusJoannes. De restauratione eeclesiarum in P.alrono, in>Iria,J'tt
Martinus Beraldus. Pelagius Manso. Petrus Cresc. Sancla Cruce, in Snncta Eulalia, in Sancla Leocri-
Pclagius Gelmi. Peirus Anaide. Peirus Mr. Marli- liti. in Ncvaro, et d's cutlura vittw, nomine Gode-
nc/. Cidiz. Romaiius Romaz. Vimara Astrariz- Ri- gifdi
quila Cl. Adefonsus Pcl. Petrus Abbas. Guutailiz. Hoc qitoqtiR silCntio prseterire ncquaquain digrilim
Martiuus Pel. Petrus Cresc. Erus. Petrtts Elise. existimov quoniam, eoin pasloralis curse celsiluoine
Adulfus. Giraldus nrchiepiscopus Bracarensis. Pefa- permaneuie, ciim honores et eccJesias, veluti bonus
gius Joannes. Arias Gunsalu. Pclrus Fulco. Arias pastor, iu sua diceccsi sanclavisilationepervisitaret,
(47) Si auno pontificaliis secundo id juramentum (48)Tudeiisis episcopus Audericus, Auriensis vero
f.ictum abs dubio nuiio 1102, nullo vero modo 1120 Didatus vocabatur.
lcgi dcbet. I "sTaiilem circa ahmim 1103, illud 1'efcri, (10) Miltiario scilicet, iri occidenlali Saris ripa,
quuniam de cai onicorum conrorilia coaimu-iiiqmv ubt bodie couveiiliis Patrum ordinis B. Maria; tte
eoruui viclu et babitatione tractavil. Mcrcede, vulgo Conjo. .
919 MUNIONIS, IIUGONIS ET GERARDI 920
in IOIOsni cjiisrrpio, ubi sttus frcquens erat acccs- A rcl, vchemenliiis pulsaretiir, ipse eoruni juslissinue
sus, ad pcragcnda diviua oflicia prac nimia veluslatis postulalioui assensum prsebendosuartimcogiiitionem
obiimbrationc congrua loca invcnire ncijuivit. Ea liileraruin suae sttccessioni rcliquit, ct ctiin qui non
propter et ecclesioiam S. Jacobi de Patrono ab uno observaret perpeluo anatbeinate consiringendo con-
templi sabulo usque ad sumina tccli fastigia, cum strinxil.
quodambonsemeniorisePelagiopresbylerpsedificando CAPUT XXIV.
coustrtixit, et sicul aliare S. Eulalix in Iria, sic in De tribulo S. Pelagii de Luio.
Pistoniarcis ecclesias.quas inferius de tenebris igno- Ctimque apud civitatcm Zamoram prsefatus consul
rantiae ad communem lucis notiliam dcduciinus, lam dysenleriae raorlvoquam acntse fchris segrimonia
vidclicet S. Crucis, S. Eulalise, S. Leocriliae, S. Ma- pcrcnterettir, de deltito S. Pelagii de Luto, qund
fi;e Nev;ircnsis, quas eliam solo tenus deslrucias, vulgari appellatione Portaticum dicitur, prafatirs
vcl quasi luguria rejieril, ciun ilomibus uirobiqHe episcopus euni vehcmenti inveclione vehcnieiitci-
(oiigruenti sedificalione sedificatis, eum vigili cxer- increpavil : quisquis elenim ea loci jiarie sive fecc-
citio condidisse cognovimus; quas omnes canonico- ral, sivc Iransitum faciebat, non solura proptcr suac
rtnn suorum collegio stipalus hoiiorificc consecravit. pecuniae amissionero, verum eliara propter niagnuni
Jnxla Paralellam vero S. Jacobi villam, ccclesiam **sui corporis dedecus, nudato exuviis saepius corpors,
S. Michaelisde Bojoivede quoriiiiidain militum pote- instaniius lacrymabalur. Quorum laliores cpiscopus
stale, qui eain qttasi pro sun lencbant, justa libera- auimi compassione recordans, quia consulein lunc
tionc Jiberavil. Quo in loco qiioninin juxta i|>snm lemporis census inopiam pati cognoveral (multa
villam ad recipiendura pontilicem sessio 11011 crat etenim ideiu consul raililise susc spopondcrat, scd
idonea, patiilia et domos circiiiiKjuaque convenientcs unde persolveret non habebal) ex propriis suse ec-
aedificando construxit. In Saliniensi quoque pago clesiae slipendiis censum, qui ei more sciilo de caslro
regianv villam, vocabulo Godegildiim.cultoris inopia illo dabatur, pari irulina trulinatum ei couferrc vo-
desolatam et deslitutam, qiiauv immcusa frulicum luil; scd quia consul pro remedio animse sua? coguo-
densitasvebemeiiteroccupaverat,nlaicalepossessione vit episcopum conslanlius insisleiitem, inter r.-li-
pcnitiis abstnlit, et ab eanvexcolendam proprios cui- quas siiarum eleeinosynarum largitioncs debittiin id
lores ccleriter inlromisit, jtixla cujtiR villc aflinita- per firmam scriplurse cogniiionein cum consilio su;e
tem ecciesiam S. Marise de Lua a sitibtinda militum conjugis penilus abstulii, et sua>.propagini, si id re-
vupiditatenntc prxsenliampiissimicomitis Raimundi peleret, raodis omnibus interdixil.
jier legumcensuram jTisia liberatione liberans, post-, C CAPUT XXV.
qtiain pro suo jure consccravii, jnri suae resliiuit De acquisitis domibus Compostetla', el de Pilonio, et
Ecclesiio. de Branderitio.
CAPUT XXIII. Praelerca sanctissimi regis Adefonsi sororem san-
De tibertate civium Compostellanorum. clissimain, vocabulo Geioyram, finali sorle depres-
Siqiradiclo naraque consule Raimundo, qui lam sam, tolam curlem Anaemaris iiiimmularii ecclesise
ingcnii claritatc quaiiv generis nobiliiate inler occi- B. Jacobi contulisse cognovimus. Quam eqttideni
«lentales envicuil, GalJsccisercgnura oblinente, inier Geloyram medietatein nionastci ii Pilonii el Brande-
Coni|ipsleIIanos cives conlra nobiles lcrrarura prin- ritii, cumperlineiitiis'coruni,noii dissiuvililer dedisse
(i|ies niagnain disscnsioneni orlam essccognoscimus; prsesensiraiis.Ciijiisdigna vesligia cjus soror Urraca,
nobiles etenim sine aliqna j'uslilise repetiiione, et regis Fredenandi discrela el nobilis filia, profunda
sine aliqua justa ratione civibus cum per honores nientis provisione perlractans, anteqiiam suus spiri-
suos exlra urbem commercia rcquircbant, censum, tus de crgaslulo carnis fuissct elapsus, in urhaua
«t vchicula el omnia quse asporlabant sua vi aufe- Convposlellsecivilale solum quoddam juxla foruni
rcbant. Qiiorum negotio ex ulraque parte ratiotialiter luculenta litterarum allcstatioue non dissimiliter ira-
venlilato, idein vir sumrase prudenlise el sapienlbc D peudil. In acquirenda atitem supradiclorum mona-
consul R., fiiicin imponcre cupiens, astaute non steriorum, Pilonii videlieet et Brandcritii, alia me-
modica lurba niilitiim et viroruin uobilium, lale dielate, cum omnibus suav dominationi jure veieri
edicttim fecit, quod nunquam aliquis civium pigne- pertinentibus, lantum noslra desudavil Ecclesia,
raretur, nisipro suataniunimodocausa juslitiaprirai- qtioad usque vir surarase prudenliae ct religionis rex
tus postulata,ela pontifice scdisaposlolicaedenegata. Adcfonsus cuin ea qtisesibi proxima consanguinitatis
Quodsi qQis superbia tumidus,faslu clalionis impin- iineajuncla constabal, Urraca vidclicet,eodein utcro
.guatus, hujusmodi edictum,ejtisroboreroboralum in progenila, pcr certam Scriplurse cognitionem, lirmo
aliquo vioiare tentaretea quse pigneraret duplici com- stabilitatis robore eam roboralara ciericis Jacobensis
posilione coniponerel, et pro ipsa sui ausus tcmeri- tribuit Ecclesix.
late solidos LXpersolvere idein consulceria scripturse De indagine lerminorum Pilonii
cognitione aflirmando confirmavit. Dalo ilaqtte judi- His igitur imjvetraiis, et a pnniificc diligentcr
cio, cuui vir illitstrissinvus socer ejus rex Adefonsus receplis, quia quidain covbuto, Anfoasns srilicet
causa oralionis B. Jacobi iimina fervenli aninio Ramiriz, coguovit episcopum ad suain venire eccle-
visitassel, el a civibus, ul lioc judicium confirma- siam S. Eulaliam de Loson, qu* PiKmii el crnt el
 92i IIISTORIA COMPQSTELLANA.— LIB. I.— AN. 1107. 921
CS-.CJiccbalur, fcllc k-.iavnvahc opiniouis iufeclus ad A Minei mnnasterium de Planlata (50) cura stiis ap-
viilicum terrse Luzum Ariani se trai.stolil, cl pcr pendiciis Ecclesise S. Jaeobi fidelissima litteraruai
euni consuli et ejus uxori se pracsenlavii, qualcnus allestatione dare vobiit.
ecclcsiani illam et ca quocsui juris non eraul, eortim CAPUT XXVIL
dorainio manciparet. Quod episcnpus comperiens De tettamenio S. Mameiis, ei de obitu ejutdem
tandiu cura Infanta nunc blandis senuonibus, nuiic cotnilit.
duris invectionibus savpefalnni negotiuni periracta- Scd quoniam Eeclesia nostra non solum in capitc,
vii,doncc vir ejus super bujusceniodi rcbus in quse- vertim ciiain iu suis membris sic inlrinscciis quo-
slione posilis.etvera suaindagiuc delerminatis, tani raodo forinsecus a villicis cjus frcquenti iinpiigua-
ipsiiin Aiifoiisiiiii, quain cjus ha-reditatem, quia ad lione impugunhaliir, ex inlernse pietatis afleclu col-
ecclesiam B. Jacobi pertinere cognoverani, prxsulis loquiorum dulcedine prxfatl principis aures pulsans
dominio mancipavil. Recepto iiaque Pilouio, cuuv iiistnniiiis, ei landem persuasit, quod, sicut itifanlse
cjus bonoieni diligenli invcstigalione invcstigassel, domjnse U. nxoris suse consultu dc servili coiiditione
loiuin (loiniiiium a Viniota itsque i:i Carrium, ct a progenitis lara ad rcgalia inipcria, quam ciiam ad
Carrio usquc ad porlum Mouri, uiide solo nomiue coinilaium periinentibiis, el in civitale S. Jacobi
sc possidereinedictatem pcrsensii, juri stia: ecclesiae B coranioraniibiis, iiiconcussa slahililale per tcsia-
vcra asscnione alliuere tuin temporis didicit. Qup mcnltira jiigum debilae servitulis abstraxcral, sic me
rngnilo prascntiani consulis eelcriler adiil, et ejus Pciruni, iiondum capellanum, scriptum dc S. Ma-
conspectui super hujusccmodi lerminis qticrelam inete cuin suis omnibus perlincntiis facere coarcla-
op|)osuit,cujus judicio cl certa diflinilione de Viuiola vit, quod ante prscsenliani soceri sui catbolici rcgis
usquc in Carrium aliain racdiclatein se hipelrasse doinini Adefousi, qui ad videndanv ejus segrimoniam,
jzavisus esl, et qtiia ab Carrio usquc ad portum Mouri quoniam specialis dilectionis privilegio eum riiligc-
atia medietas sub judicuin determinalione delermi- bai, advencral, rohore suo roboravit. Quibus ila
nar.da remansil.opporluno eatnlcmpore dclerrainari pcractis, aliquando su;e uxori sulphurcic lempesla-
ralio postulat. tis tcrrorem (lcmintians, aliquando venlurae fclici-
CAPUT XXVI. lalis gaudia rcpromillens, poslqtiam ei persuadcndo
De diffinilione Oxomensis et Bnrqensis diceceteos, ct persuasil, qualcnus omnes ecclesias cl baeredilatcs,
de wgrimonia cumilis Ruimundi.
praelcr hrercdiiatein Superati et curlein iinnm in
Porro aliquauto labente teraporis articnlo itomi-
civitate, inter fluvios, LTiam scilicet et Tamarim,
niis papa dileclioni ejus quasi pra-cordiali el spcciali
ajioslolicse Ecclesise per leslaiiienti deliberalionera,
filio suo prseceplorias lilleras deiegavil, qiialeiius sicut et contulil, conlulissct,
ejus sancta nnima de-
cum provincialium sedium episcopis, Pctro vidcJi- liita nalttrae miinera persolvendo de babitaciilo cnr-
ret Legionensi et Pelagio Astiiricensi, et aliis quos nis est evulsa.
Quocifca coiiimiini clcricorum con-
vilatidse longitudiuis causa sub silentio legimus,
silio, cum Pctro, Lcgionensi episcopo, el aliis con-
eam quse inlcr Oxomensis et Burgensis Ecclesiae soiiiis, ad facieudam terminoriim
siipradiciormn
clericos ambiguitatem de fiiiibus communis paro- indaginem duos clericos stios direxil; ipsc vero nd
rhise habehatur, certissima fndagine delerminaret,
propria revertendo supradicti viri exsequias cl pre-
et facia determinatione super hujiiscemodi omnibus, tiosanv sepulturam in ecciesia B. J.icoli deiiita hu-
aurcs domini papse litteris suis inforinarent : cujus manitalis officia solvens ofiiciosa
piclate peregil.
profccto jussioni, vetul vir magnte auctoritatis ct
CAPUT XXVIII,
humititatis, sine mora cblemperans, ad indagandos De
lerminos iter suum cum omni celeritale arripuil. btirgo Tabttlato et de moneta S, Jacobi, a rrgt-
datis, et de allercatione pro Joanne Longobardo et
Cum antem in partibus Campanise ejus nolus fuissct fralre ejut.
advcnliis, qtioniam vir illustrissinius ronsul. R., Denique prxfatus imperalor dorainus Adefon-
queiu natura et morum dignilas inier Occidentales n sus, interna inentis considcratione considerans
ncn parum exornaver.it, apud villam Gralialium, lanli pasloris soleniam, circa opus Ecclesine cjus-
secus Saiictun) Facundum positam, gravi aegrimonise dcm fore scmper intenlam, ex afllnenti stiarum ro-
laiiguore delinebatur, idera consnl, nolse prsedicti riim fertilitate operis inopiam sublevare deside-
prsestilis cleraentiac , quasi ad riesidcfahile salutis rans, cl in confinio vallis Carccris burgum Tabula-
aiiiinse suse refugium, ul ad sese venire dignarelur, lura (31), ct monctam S. Jacobi, inodis oiiinibtis
nuntios suos destinavit; antc cujns prscsentiam liberatani, ca legis conditione concessit, qualeutis
cura pcrcila festinationc pervcn'sset, tanla vene- cjusilcm operis inachina, primitus consumniata,
ralione venerandus cpiscopus eat stisccptus, quanlam tillcritis lam ad cJericorum inibi dcservientitini im-
silentio prselerimus, ne in cjus dcscriplionc diutitis pensas quam ctiaui ad usus suse necessilati neces-
et morosius iiiimorcmtir. Nam, posiqtrain consul s.irios Ecclesia- pcrpeluo sine tilla suse propagiuis
diguis poeniieulise fletibus suoriim criniinum raacu- receptione permancat. Rerepla crgo, sicuti jialula
fas detersit, et se et omnia suae potestati consisten- cordis aure stiperins audistis, onmino libere moncta,
tia arbilrio praesulis commisil. 'n ripa ftuniitiis ejitsdcm praisulis stimma solcrtia pninibiis suis
(50) Plcntata ho.lic Chantada, (St) Nunc Trubtnlelo,
 915 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDl 0*4
nummulariis Tandtilfuin, majori 1. genio prsedilum,, A . ritnt: quod ctim filio rcgis, Sancio scilicet, fuisset
cura magna cautela proposuit; cujus custodixe atidituni, cujus ctisiodiae secundum pairis im|>eriuni
omnimodo nioneise dominiiiin, ne falsificarclur,, Toleti dominium erat coinniissiini, assumpta uobili-
attribuit. Qui Tandiilfiis per secrelnm sxqie falii tate consulura, el stipatus probitate et niilitia viro-
pontificis jussionem in discretis auribus piissimii rum nobilium, ad fiigaudos hosles stise patriae de-
regis Adefonsi de duobus civibus suis, Joanne vide- struclores celeriter esl profectus. Quos cunv assi-
licet Longobardo el ejus fratre Gaufrido, querelami duis iclibus ct duris inciirsionibus sierneret (quod
ojjposuit; quorum allerum, Joaimcm scilicel regiss est lacrymabile diclu), volunlaiis stise conlrariuin
filise repositarium, eadem regina pcr jussionem ett incurrii, quia ipsc cum omni nobilitate sua Mauro-
summam prscsulis rogationem collegcrat, allcrumi rum spicuiis infeliciter succubuil. Cuj'us igitur au-
vero. Petrus consul ab codcm pontifice non dissi- diia pernicie, et virorura nobiliuni clade percepta,
niili ratione susceperat. Quoruin potestate vallatosi prudenlia prsesulis suoruni inilituin multitudiiiein
liinc tcmporis episoopus justificare non poterat. collcgil, et cum filia rcgis Urraca ad loca quse
Audita igititr hujusmodi quavrela rex cpiscopuin cumi Mauri invaserani, desideratus advenil. Uude fugata
ingenti veneratione ad se arcessiri praecepil, el de his3 ' hostium iniiltiliidine valida eum aegrimonia prolimis
civibus jusliiiam ab co sinc dilaiione expostulavif,; 6 est insecula. Scd cuin omnipotcns Deus Ecclesiam
el qiioniani haec Legione acta fuerant, ubi coustilI S. Jacobi lanli pasioris prsesentia privari ininime
P. et regina tum lemporis adcrani, episcopus eosi vellet, qiiatcnus qui corrigendi crant pasloralis
advocavit, ut causns illorum siioruni hoiniuum anie! curae sollicitudine corrigereniiir, eum prislinsc in-
regem cum suo nuinmulario dcterrainareiit. Missusi columitali reslituil, el Segnviam civilatem , quae
itaque fuil cohsul Peirus, ut pro se el regina catisasi regis prxsenlia Iselabalur, quam citius poluit intra-
diligepter discuteret, el queriraonia utriusque par- vit. Ubi cum stirgcnte lucis aurora, lam de causis
tis, jam diuliiis perlractata in conspcctii nobiliumi ecelesiasticis qtinm eliam de ssecularibus negoliis,
qui eo tempore prscsenlialiter aderant, rex oinniiimi sicuti bonum decet Ecclesiae rectorem, regem allo-
civiuni dominalionein, tam suse filiae quain cliami querelur, inter csetera scripturam, quam de monelse
consuli, in perpeluura abslulil, diceudoabaviset pro- concessione jam fieri prseceperat, ab eo sumniopere
avis suis ea Jegis concessione domini:;m ecclcsiaes petiil. Cumque hoc persisiendo nibil responsionis
B. Jarobi fuisse concessum, qtiod nullum liuminum, acciperet, et in sequenli die cadcm episcopus repe-
rec aliquod jus in civitate babere deberent, et tra- teret, lale ferlur snscepisse responsum: < Primilus,
didit eos pontificj j*uilicandos, ut suos. Insiqier . inquit, Toleti mcenia visurus adibo, et tunc sub
etiam orani snae futurse propagini modis omnibus; babitu peregrinationis gratarui animo peram acci-
maledicendo interdixit, ne quis ex sua slirpe de- piam, el reclo tramile eundo B. Jacobi patnmi el
scendens, sive desccnsurus, aliqtto atisu temerario i tutpris mei liraina diu mihi dcsiderala visitare cu-
boc judicium contaminare vetlet; quod si facere rabo. Ad quae equidem loca cuni Deo auxiiianie
prsesumerel, maledictionis ejns senientiam fcsli- pervenero, quod lua charilas valde deposcit, me
nanler incurreret, et a pateruo ccspite exsul frerei, offercnte cyrographum impelravil. Ne forte, inquit
et dignse divinse dispensationis ultioni subjacerel. episcopus, subrepenti morlis arliculo plenura veslrse
De cyrographo monelw. devotionis affectum consequi non possitis, dum ve-
Sub eodem vero tempore idem qiioqne episcopus . strse discretioni possibilc conceditur, quia quod su-
pro cyrogra|vbo (52; monetse, qtiod erat raciendiim, persles feceriiis, a prnpagine vestra, quse amplius
duos clcricos suos, Didacum Britanum videlicet cnpil acquirere quam sanctis donis ecclesias inv-
et Miinioneni fratrem snum, Burgis ctini regc reli- pertire, minimc destructur, veslri rauneris largitio-
quit; quod equidein factum cum nullatcuus itnpe- nem impendere dcbetis; omnipotens etenim Domi.
trare valuisscnt, quia rex super altare apostoli se nus qui verus cordium et cogitationum nosirarum
illud oblaiuruui csse asseruil, ciim oniiii celerilate 0£ esl inspeclor, non ad Ioca vcl ad munera respicit
in propria sunl reversi. offercntiura, sed quae munera et quo animo dentur,
CAPUT XXIX. ex allo prospeclal, quibus aiternse bealitudinis pr.c-
De morteSancii regisfilii, et de impetrato cyrographo mia sine fine conservat. > Cum auiem el his et bu-
monelw, juscemodi serraonibus regis animus incalescerel:
Tmnsacto abbinc ferrae iricnuio (53), in ea parte « Itc, inqtiit, et onvnia vobis neccssaria hac die sup-
quos sestus solis facil jEibiopibus similes, castra peditabimus, et in crastinum quod de bis omnibus
el oppida Tolcto subjacenlia acritis solito inva- nobis Dctis donaverit respondebiinus. > Mane ilaque
serunl, el inlerfeitis lioiiiinibus qui eorum ob- faclo ctim rex el regina in secrelarii sui mansione
slabanl forliliidini, quia roborc inilitum suorum sederent, episcopus ab eis lionoriflce susceptus,
vallati ntilla hoslium spicula formidabanl, ibi quasi quanta regis animus lola nocte revolverat eo refe-
in sumnva positi tranquillilale sua leiiioria firmave- renlc cognovit. Accersito elenim repositario, sua
(52) Idem ac cbirogra|vlmm. mortem Sancn pueri fucrit scrifdura finnaia, fauic-
(531 Priclata. mouetse ilonnlio circa annum 1105 non incongrue loco ejus iiieiitTincm roservavit. Obiit
vidclur facla, si iuiercessit tricnuiuin; at cum post aulciii regius ille puer-anno H08
m HISTORIA COMPOSTEI.LANA.—- LIB. I. -AN. 1108. 516
scrinla fecit aperiri, de sibi prsefalum scriptum A De dontt mitttum.
jussit asportari. Quo accepto flexis iu terram popli- Expeditis itaque convitum donis, el pro nostw
tibus, genisque rivo lacrymarum madefaclis, pedes modulo diiigenti pertraclatione pertractans, qui ad
pontificis osculando, illud ei cum ingenti venera- iuferiores miliium lineas gradatim descendendo dc-
ttone concessit. scendimus, eoriini dona, licet inferiora, minime prse-
CAPUT XXX. lermitlere debemus, per haeceleni>q el minus va-
Qttod wdificavit burgum Cacaveltot, elc. lentes ad cxercitium beue operandi decenler assur-
ldein quoque episcopus qttanla in Francigeno ili- gunt, el potenles ad sublimiora peragcnua penitus
nere vigili exercitio condiderit, ad vestrae cognitionis inardescunt.
iiietnoriara reducimus, ne ignorantise tenebris of- Lucius ergo Ariades cum vehcnicnti febris rao-
fuscata fuiurontm scieiitiain latere valeanl. Con- lestia vehementer esscl aslriclus, quoiiiam uxorem
siruxil namque burgnm Cacavellos, quod solo tenus suain Majoram in suprcmo finis articulo positam,
deslructum reperiit, et domibus inibi faclis cum mediam partem ric ca villa quse esl secus pomem
magno bonore ecclesiam consecravit. Denique cum. Uliav, el in Salncs nicdietalem de villa Quintalna,
parles Campanise pro adipiscendis suae Ecclesise cl in Taberiolos villam Ituvinum, rnutulisse cogno-
Iionoribus sa-pius visitaret, el cura per Asioricani et B veral; ipsc cauv toto nvcniis ardore iinitari dcside-
Deza villam Sauium Longum, el m
Legionem sscpissiu-.eiransituin faceret, et in propriis rans, ilidcm in
B. Jacobi mansionibus locum rcquiescendi niinime Cusanca villam Dadin, el in Dcza V llam Novani, et
reperisset (dcstruclse eleniin ct oinuino incultse hu- aliain peues pontem Ulliae uon dissiinili ratione
manis usibus apparebanl), ipse inlra suse raentis concessit.
babilaculum quasi quoddam velaraen tristitiae rcli- In Saliniensi vcro confinio Oduarius Didacides
nens, exterius taraen nulla ejus vesligia oslcndens, villain Ovar, et Ovecus Cresconides villara Porlal,
qualilcr eas ad perfectionis cumuluin perducercl el Nuiius Pelagides aliunv Saultim, sicut cum magna
niodis oinnibus cogtlabat. Transacto itaque non suarum conjugum devolione dederunl, sic nos cas
multo lemporis intervailo de propriis suis faculia- sunimo animi affectu suscepimus.
libus censum ct necessaria omiiia cuidanv villico suo Sed quia idcra paslor in acquirendis suse Ecelesicu
attribuii, qui quo arlificio eas spaliosas condideril, rebus semper eral soliicilus, quui lam pariein eccle-
ne iiiinus vero dicere videamur, ex ipsarum per- siaeS. Verissimi de Arcubus, et nicitietatern ecclc-
fectione, qui scire voluerit, plcnius coguoscere po- siae de ecclesia S. Georgi Villav Novae, et in ripa
leriu LTiseecclesiam S. Joanmsde Coba ab Aria Aloilide
C
siiniil cum servis suis sollicitc conquisivil, ct con-
CAPUT XXXI.
qtiisitara vigilanti cura vigilantius conscmvil, stctit
De donit consulun. eteuiin aliena juste conquirerc sumina virtus esse
Quia igilur haclenus, et de regibus et de filiornm cPgnoscilur, sic acquisita catite custodire non uile-
reguriv inuneribus, quse diximussub brevitale de- rior virtus a sapientibus crcditur.
scripsimus, lempus exoptal ut ad comiliim dona omui Denique, in monie Zebruario, burgo Paturnelo ab
postposita morula redearaus. Comes namque San- Ovcco Sanclio impetrato, in ripa Tamaris de ino-
clius, debita consnlis jura suninio rcgcns raodera- iiastcrioNovallisDidacuiiiViliullideniteiTiain pailcm
mine, sicut in Aviancos villara Maurira per testa- contulisse, propriis obliitibus ipsi pcrspexiiiiiis.
incnlum atlribuit, sic eura in eodem loco ccclesiani Prseterea in Farensi pago Cresconium Pctridem,
dedisse non surda aure audivimus. Quem consul sicut villam dedisse coguovimus, sic Saiuliiiiitii Adc-
Petrus tota animi devotione scqtii cupiens, cuin ani- fonsuin in Dubria porlioncm suani de villa Benviver
mus suse uxoris a suo velie uon discrcparet, sicut concessisse similiter scimus.
sotum in civiiate circa inoneiain, ila posl corpora- Porro episcopus subtili ineutis industria quasi fu-
lem sui resolulioneui in Nsmitos eccJesiam S. Tirsi, 0 lurorum ccrlissimus ciniiuis (uiiira inala prospiciens,
penes Avecundum S. Jacobi vilLam cutn houiinibiis ne pauperes intolerabili ponderu cujusdam noslri
debilse serviluti obnoxiis, ct viilam Pausalam per- parochiani, Pelri videlicet consuiis, qui oniiiia more
petup habendas noslrae Ecclesise reliquit. Cujus hostiura devastare consueverat, opprimerenlur, et
siuceram devolionem soror ejus Muuima anle oculos villam ab Onega Ectaz per testamenti seriem acqui-
suae mentis ssepius rcvolveus, qtiouiam sobriuum silain pro alia in Aona ctmv cjus fratre Garsica
suum Froylam, prsefali comitis filiuin, in Ncmilos transmutavit, el ibi, in Aona videlicel, villam Peiri
(uiii servis villaui Eruediiiiiui jam dedisse B. Jacobo Petridisconvenienti preiioconqiiisivit.quas prsefatus
pracceperat, ipsa non infeiioris posse seessc exisli- coines cnpiililatis siti in nvoduniclibani ardens emero
mans, in territorio Saliuieusi, villas videlicel Ronva- concupierat. Tunc ejviscopusipsain villara, nouiinc
rizium, et Oclarium sobrinum imilata, eloricis Ec- Ovam, prelio, videlicet sexcentos solidos, a Petro
clesise pcrpeluo conccssii. In Leinos quoqiic co- Pctriz, ctijus juris efal, einit, ct sic ab iiijuria co-
milissain Geloyram partem mouasleiii S. Vcrissiiui miiis evasit.
cuui omnibus suis beueficiis et dcbitis, dedissc, Circa ideiu fcrc tempus eptscopus in Montanos
quoniam scimus, sine ambiguitate proferimns. villa Jacobi de Martino Pclasidciamdiutius iiitr.ctraia
 6'i7 MLTMONIS.HUCONiS ET GF.RAUDl m
in Yapicnsi sffuiitatc Gur./.a Eriz cvidcnli indicio A l desiiuerct, nc lcrio Istn.vclil.iimr.-subilol.vvcrsntia
Ariam Gundesindidcm cvidcntcr aspiciens, qni quar- qtialibct niacliiiiatione, seu iugcnii caliidiiate, iliuJ
tam |varlcni nionasterii S. Pelagii de Cireitdio con- capcrcl, et indc lolain ailliiitaicm ejus, et citumv-
"hilerat, ejusriem inonastcrii snam proporlioncm et quaquc vicinam solo tcniis «'cvastarci. Consilio ejns
octavam S. Eulalise de Bando cum oinni stabilitalc ainlilo cj)isco|>usiutra sniv,meulis bos|iitium riigna
nostrse contulit Ecclesise. volvens suspiria, (juoniam cjus prudcuii;c magis
Interea lldoncia Froiiaz, ca quae nullo unqunm placiiilscmpcrad utiliiiraseJilicaiioiicinteiiderequaui
fine determinantur selate confccla sancta niediia- ad rieslruclionem fundilus anhclarc, ex uiinquaquc
tione praemeditans, post hnjiis viise naufragia, sC doino totiiissuicpiscopii ad illud subicvandtinvregi:c
tilterius operari miuimeposse, Gcloyram Marlinidis, nionclscsolidura reddi praecepit. Quibus receptis bo-
elAdefohsi Munionis s.-.nclo excmjilo fortiier cxci- inincs hiiic serviiuti obnoxios per ccrlam scripiurx
lata, qtiorum altcr in conlinio S. Eulalia: dc Ovorio intcrposiliotiem ab hoc servili n.orc ingenuavil: i!c
villam, altcr in Pistoinarcis viilas, Olveiratii scilicct. quoruni minima pecunia, qiioniam nioucta tam pon-
Cifues cl Ncorniani, Ecclcsix Ttancndas perpetuali- derc quaui lege tum temporis erat nttcnuala ei de-
ler concessil; ipsa non dissimilein gcrcns animttm, bilis, non lurriin iulcgram adsuuiniilatem perducerc
in Cnrmito de monasterio Argeniario, quod SIIIISR ' potuil, sed dn propriis facullalibus sic castrura llo-
aiiiinus exspcctabal ad honaedcvotiouis clTectun.sinc ncsti murorura sedilicio, propttgnaculis, ct turriiim
ulla dilatione perduccre festinavit, quando soain altiliidiuc munivit, quod si forte, l.ini Moabilse,qnani
parliculam per cerlam scripluram pixscnlibus clc- lsmaelit:c, se aliundc quoquo inodo ad id caslrum
ricis noslrse submisil Ecclesiac. applicarcnt, aul lapidibns et aculis sudibus dcsupcr
Acqttisitis ilaque in Tabcrioios a Baragunzia Si- jaciis obruereiiltir, aut a inililibus qui ibi sttb tran-
snaiidiz Villacobas, etde Villa Plana sexta, de La- quillitalis custodia permanerenl.capiioiiisaul mortis
guzlcnc vcro superiori sexta, et de iufcricri decima perictilo procul dubio urgerenlur.
porlione, in domii.io Saliensi de Yilla Bella duas CAPUT XXXIV.
partes prclii collalione comparavit. De archipresbt leralibut Bisancos, Trasancos, et
CAPUT XXXII. Salagia.
Item de restauratioite ecclesiarum. Ante vcro quam hscc omuia agerenlur 1551or.3-
Prsetcrea prsefali prxsulis provida palernilas sicut falus episcopus, recolens Mindunicnsem episcopiiiu,
clara sui iugenii solenia de muiiere Arise Savariquiz duos archipreshyterattis, et dimidiura, ab anteces-
Giiina Oduariz, duas villas, Pausalam sciiicel et p soribus suis, scilicel Composleilanis episcopis, sub
Fusira, ailera earuin in Lngartones, alteram vero nomine prsestaminisoblinuissc, ne forle eos in poste-
in ripa fluminis Uliseiu dominio Sacri Monlis solli- rum Composlellana sub aliqua occasione araitteret
cite conquisivit, sic in Sancla Xpina de Noya, aliain Ecclesia, ab eo pacifice requisivii, el quia ei reddere
villani de Pelagio Gundesindidc cuin abbacprscsenti coiiteinpsit, in Carrionensi concilio, quod B. Toleta-
Iuce migraret, non ininus sollicitc impelravit. lin- nus archiepiseopus el S. Romamc Ecclesiae legaius
pelravit poslremo ecclesias quas in propriis B. Ja- celcbravil, proclamalionem fecil, et super hac re
cobi hsereditatibus cum quodanvhonesto viro, Joanne nunlios suosdominopapsemultolicsdeslinaviu Cujus
Hcilicet noslrse Ecctesiae arcbidiacono, iu Nemiios lilteras, licet diverso tempore asporlatas, qui ad
paternitatis ejus discretio sollicile restauravit, el unum negolium perlinebanl, in uiiuin non incongrue
restauralas praescntia nestra nequaquam posiposita conslringendo constrinximus. Archiepiscopus igitur
soHiuttis consecravit, veluli Barbarios. Pravclla, donvnusBernardus, a complurihuscoinprovincialiiim
Avegundo, Toiobrc, Degio, Aumcnlarias, Moralias, episcoporum comperiens supradiclos archipresbyte-
de boc tractalu excludiraiis. ralus, videticet Bisancos, Trasancos et Salagiam ad
CAPUT XXXIII. jus Compostellanse Ecclesiae pertinere, has Miudu-
De wdificatiopecuslelli Honeslt. D r.iensi episcopo misil lilleras.
ll;cc aulem insercndo inserimiis,quia, cumassioua De eodem.
inctirsione lsraaclitarum sacvitia in devastalionem Bernardus, Dei gralia Toletanae sedis archiepi-
noslrae palrise vebenientius dcsavvisset, ipse episco- scopus, et Sanctie RoraanavEcclesise legatus cliaris-
pus cum prophela pro domoisrael se fortem mtirum simo suo Domino G. (5G), Minduniensi episco|>o
o|)[iostiit, et CIIIIIhomiues c diversis partibus ad salulem. Quod ad Carrionense concilium (Au. 1102)
Honesti castrutn (54) reliciendum aiinua revoluiione fralernilas ttia se prsesenlare nequiveril per nunt.os
ex assueludinc convcniient, quatenus quaedestructa luos xgrimonise tuse necessitatem coguovimus, in
el aplanda erani adveiiicntiiim frequeniia restaura- qno quidem concilio inter caeteras quaeadversiis le
rei, suinpio ciini icge consilio, rex injuuxit ei, ul ortse sunt qtierimoniaa, Ecclesia S. Jacobi in auri-
quoniam male aptalura erai, castrum illud penitus bus noslris gravem supei le querelam jieregil, quod
(54) Vide toiiio praec. sub Cresconio ejiiscopo, fucrit agilata, res ad eamnon perlinentes, esto diverso,
iium. 5. ut inquil, lempore actas, iucongriie siuitii cout-
(55) Scilicct ab aiino 1102, nl ex ntim. seq.con- memorat.
«tal; sed ctiui anno 1108 (dc quo nunc) lis denuo (5ti) Gumiisalvus ei nouien eia'.
949 HISTORIA COMPOSTELLANA. - LIB. L— AN. 1108. 33*J
duos scilicet archipreshyterattis et dimidium, quos A videns eos dcfeciuiri Jncurrisse, domir.o papas lit-
juris prtefali apostofi quoudani fuisse conslat, vio- teris suis palefecit: ipse vero cnrdinalium sumptr
lenter nsurpat. Quocirca tibi per obedientiara prse- consilio hns Jitieras Minduniensi episcopo remisit.
cipimus, ut quidquid prsefala Ecclesia lcgilimis Item de eodent.
scriptis habuisse perhibetur, sicui in privilegio Ro- f Pasciutlis episcopus, > etc.
inano continetur, onini alia ambage postposila red- < Sicul cx confiatris noslri, > etc- Vitie vbi tu-
dere nori recuses, ne forle Romani privilegii tians- pra, tub. num. 160.
gressor, anailiematis gladio feriaris. Poslremo his Item de eodem.
pr;efatse ecclesiae reslilutis, venerabilem fratrem et Ilis nimirum supra scriptis liltens visis, ipsi lan-
coepiscopum D. iitlep|>cllabimus, qiulenus vel ca, quam igiioranti;e vinculo obligali obedire contein-
vel alia fialernilnii liisc iiidescendendo (57), noslro pseritul. Cum ergo Tolelanus arcbicpiscopns et
iuiervenlu ad lempiis tibi confcrat. Vale saiictae Romana? Ecclesix legaius Legione conciliuin
D.iiuiii Legionc u Nonas Februarii, acra ucxi cclebraret, idem Compostellanus episcopus inter-
(amioH03). fuil, ct in prsnsenlia regis totiusque concilii, proprio
Quibus lilleris Minduniensi episcopo non obe- ore querimoniam cx inobedienlise culpa Latine veu-
"
dicnte, Coinpostellamis episcopus ad domiuum lilavil. Querimonia siqtiidem audita, cl ex ntraque
pnpam duos nunlios delegavil, cl per eos hiijusmodi parte diutiuo spatio pertrnctatn, sanctsc Roniausa
negotium in Carrionensi concilio agilalum ei noii- Ecclesias lcgatus hiijtismodi difiinienduin negotium
ftcavit. Dominus papa, tanlse auctoiilaiis lilteras quibtisdam commisit episcopis, qui seorsira vcnieu-
conspiciens, ac lotius coucilii jussionem inteuta tes et titriusque partis rationes invicem per ractan-
cordis aure prospiciens, subsequenles litleras Min- tes, commimi consilio staluerunt, ut dioeceses illat
duniensi direxil episcopo. a Miiiduniensl episcopo ablaUe, sub regimine An-
< Paschalis episcopus, >etc. ricnsis episcopi retinerenlur, doneo cum lit:cr:s
< Yenerabil.is fralris nostri,> elc. Vide ubisnpra, tolitis concilii Roinam peterenl, et liuic negotio tnin
sub ttnm. 94 longo tcmporc agitalo finera imponerent. Acreplls
llem de eodem. ilnqite l.tm Toletani arcbiepiscopi i|iiam etiam tolius
His litieris suscepiis, nobis respondere noluit, sed concilii Jitieris, iilcm ejiiscopus suum archidiaco-
ad prx-seuiiani domiui papae clericos suos, scil.eet iiuin, nomiiie Gaufridum, super hnc ncgotio Romain
Gimdiisalviim et Munioncin riesiiuav.T, et pcr eos dircxit, et quia Mindunicnsis Ecclcsise niinlii ifefue-
has litieras Composicllnnocpiscopo D. asportavit. ruiit, doininus pnpa non deleniiiuavit jiidiciura, sed
< Pascbalis ejiiscopus, > elc. Tolctano archicpiscopo deleriniuaiiduiu per has t't-
« Peteniibus, > elc. Vide ubi supra, subnum. 08. laris comniisit.
Item de eodem. CAPUT XXXV.
Qoarum quidera prscceptioue, lain ttosqitam ipsi, Difftniiioejutdem negotii.
apud Kal. Ortoh. Romain inagua festiuaiiane ivi- < Paschalisepiscopus, > etc.
mus; et hoc judiciuin a donitiio papa Pascliali II, < Liltcras dilectiouis tuse, >clc. Vide ubi inpra,
S-Jscepimus,videlicel ut qtiinquc pcrsome cx vctu- tub num. 187.
siioribns Mindtiiiiensis Ecclesiae irent Astoricam, Et qtiia bis lilteris asjvortalis, per arcliiepiscoptim
ibique Btirgcnsi episcopo doinino G. prseceptonis Tolelamim Romanse Ecclesise legalum justitiam
iiiteris domini pnpsc advenienti jTirarent prsediclas habere neqiiivimus, aliqnaniuium temporis ab hac
dioecesessc quadraginta atinoruiu sjvatio incoiicusse disceplalionc non sine molestia quievimus. In qua
posscdisse, ea scilicet ratione quod ulierius non nimirum dilalione, ejusdcm dioecesis clerus et poi
iiiqnietarentur. Minduniensis episcopns, supradicium pnlus, recolentcs casdem dioeceses, lam calalogis
judicitim aiidiehs, quamvis senectutis su;c debilitate legitimis quam prPprielale juris, EcclesiaeB. Jacobi
impatiens laboris cssel, cum clericis Composlellansc _ fuisse et esse debere sine ullo scrupulo cognoscen-
EcclcsiseAsloricam judiciuin subitunis inlravit. Ubi tes, insuper andilu jndido Toleiani archiepiscopi cl
cum esset, et Biirgensem episcojuint iiilerveniente sancliE Romanse Eeclcsise lcgati, ultronei ad pranlicli
aegrimonia non iiivenissei, lam propter absenliam episcopi celsiludincm venernut, el se errasse viva
ejus qiinin etiam indigentiam personaruin, judiciiim voce confessi sunt, qui ducla tam longi erroris jioe-
(oinplerc ncqiiivit. Ea ptopter sininl disposuerani, nitenlia, ei el Ecclesisesuse perpetuam obedientiam
ut ubicutique ipse essel, ejus conspectui *e reprse- exbibiieruiit. Quoruui subjeclio et noinina liiteraruin
senta.ties lantum negolium diffinirent. Curaqueinde cogitilionc inferitis denotata stinl.
egrederentur omni fesltnaiione ad castrum Soritittm, Obedienlia abbalit Sancti Martini de Tratancot.
nbi dominus rex A. eral, perveneruul, el in ejtts Ego Nunno, abbas coonobii S. Mariini, quod est
curia Burgonsetn episcopum iiivenenmt. Ibi etiam silum terrilorio Trasancos secus flHmenquod diciiur
sicut prius Astoricae, ita coram ipsius prsesentia ac Juvia, pro parocliia Ecctesise ComposlcIIanae pro-
uiultorum nobilitira virorum judicinm doraini papse niillo canonicara subjeclionem ct omnem in Cbrisio
complere oninino renuit. Burgensis itaque episcopus obedieniianv domiivo Didaco 11 Ecclesise S. Jacolu
(57) Forle idem quoJ vulgo condctcendendo, id esl illius voluntali itidulgendo
93t MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDl 932
aposloii episeopo, til cnni prtcdictn monasterio et A Confirmatoret.
hominibus ei pertinenlibiis sira fidclis el obedicns Pelrus, Floylaz comes , proprio signo confirmo.
deinceps in perpetuum pro dioccesiS. Jacobi, tam Comilissa domiua Mayor, uxor ejusdem comilis,
illi quam successorihus ejus canonice promovendis, confirmo. Nunnus, abhas coer.obii S. Marlinide Ju-
tam ego quain successores mei eidcm monasterio via, propria manu conf. Muniua Floylaz, soror prsc-
prxponendi. Hanc proCessionem feci ego Nunno ab- dicti comilis, proprio orc el subscriptione confir.
bas sera i.c.xviu et quol vn Id. Februarii (anuo Visclavara Froylaz et soror ejusdem comitis, atque
1110 [58]). Munia Deo vola conf.
De iwbjecitone aliortim. Nomina militum de Bisancos.
Haecsunt nomina militum iiabitanliiim Bisa: cos,
Rccepla htijus abbatis obediemia non nvuliosub-
quae inferius denolata sunt: Menindus Holmiz d n-
repenti temporis articulo hanc professioncm et firmo. Fefucns Holmiz corifir. Hislrarius Holmiz
obedientiam ab inferius scriptis devote susccpinius
conf. Ovectis Froylaz conf. Rudericus Pelaiz conf.
sub sera ucxvni el qtiol Nonis Mart.
Vislrarius Pelaz conf. Giindisalvus Menendiz coof.
Obedicnlia monachorum, abbalum, clericornm Mtininiis Oduariz o. Veremudus Rngeliz o. Jonnnes
et taicorum. B Viraaraz o. Ycremudus Asmodi o. Petrus Vcreinu-
Nos, hnbilanlcs npud diceceses Bisnncos, Tr.tsan- diz o. Fernandus Suariz o.
cos, Lavacencos el Arros, tara abbales, archipre- Nomina sacerduluin.
sbyieri, monachi, el omnium illarum Ecclesiarum Haecsunt nomina clcricortim ibidem nabT.vntium,
rcctores, qunra el comites, et mililes, et domimc, el qui hanc subjeclionem juste B. Jacobo devoverunt et
iniversus populus quorum noiuiivaet subscriptioncs confirmaverunt, lam pro se prsescntibiis quam pro
inferius nolanliir, vobis ven. domino D. II Dci gralia csclcris snis sociis absenlibus, alquc pro iiniver.-o
S. Jacobi aposloli cpiscopo el Ecclesise veslrae veri- populo : Pelagius Almondiz piesbyler Ecclesisc S.
dice confilcmur pravdicias dioeccsescanonica insiiiu- Pelri de Ccrvalles conf. Didacus Fufgeniiz prcsl yicr
lione esse quondam Iriensi sedi subjeclas, pcr fii.es EcclesiseS. Eulalise de Juvia conf. Viniara picsbytcr
jiroprios et antiquos lerminos, el quadam catisa in- S. Jacobi dc Francia conf. Itudericus Sisi.audiz
justa exislenle iude sublatsr siint, el quia nos et presbyter, et praelatus moiiastcrii S. Vinceniii (onl.
niitccessorcs noslros cognoscimtis contra canonum Pelagius Vercmudi? presbyter Ecclesiae S. Jo.ii.ui*
decreta erravisse, agnito veriiatis tramite sponte dc Pinnario tonf. Guticrrc Osoriz presl yier Ecclc-
subdimur, libi el Ecclesiae tuse proinitlenlcs nbc- sise S. Salvaloris de MagniPs conf. Rudericus Muniz
dienliam, ul dcinceps simus concurrentes :>d B. ^ presbyter Ecclesise S. Vincentii de Mcdiano cciif.
Jacobttm ccnsus et debila, quse ad jtis sedis vel dioc- Oduariiis presbyier Ecclesiac S. Eulalise dc Caurio
ccseos perlinenl singulis annis fideliler vobis el s:;c- conf. Froyla presliyter Ecclesi;e S. Jacobi de Dara-
cessdribus vestris per dispositionem vestri prselali, liolirc couf. Froyla presbyter Ecclesise S. Mametis
quem vos ct successores veslri nobiscum et cum dc Laragia D. Joaniies prcsbyter Ecclesisc S. Marinse
nostrorum successorum assensu unanimiterelegerilis, de Seliobre D.Ordouius prcsbylcr Ecclesiie S. Salva-
iain nos qtiam et successores nostri cum omni re- toris de Scliobre o.
vcrenlia persolvainiis el tali paclo hoc corara Deo et Nomina miliiuin de Trasancos, et Lavacencot,
B. Jacobo uiianiiiiiler affirraanvus, ul non nos, neque el Arro».
successores nostri ullo unquaui tempore ab hac pro- ll;cc sunl nomina iiiilituin, Trasancos, el Lava-
missiouc el stibjeclione retrahanvur, sed viribus ccncos, et Arros liabilanlium, qiiorum iiomina in-
ncstris et toto uostro conamine abjecta et aliorum ferius deuotaia sunl, qui banc subjcoiionein juste
poniificum prxbilione et dominatu, ut prsedixiraus, fecerunt lara pro se prsesenlibus quam et pro sociis
veslrae veslrorumque successorura obedienlite ac suis abscntibus, atque pro universo populo: Nuruius
prseceptis pereniiiler adhserenles, vobiscum iu boc jv Vcremudiz conf. Ovccus Gundisalviz conf. Gundi-
saeculo educali, jusie ac pie vivaiiius, et coelorum salvus Petri o. Suario Teliz o. Vereinudus Gelidiz D.
rcgna vestris oraiionibus cl B. Jacobi interccssiniie Ragciiz a. Menindiis Gundisaiviz a. Froyla Yeremu-
fcliciler capiamus. Et si aliquis uon credens in fu- diz o. Ovccus Munizo. PelrusMuniz a. Peirus Gtm-
lurum recalrilrare vel quod siabililum cst irriiare disalviz a. Yeremudiis Hiscnz 3. Egica Sicpbaniz d.
voluciit, quisquis fucrit, nisi resipucrii, perpctui Veremudus Petri a. Petrus Suariz a.
ntiatbemaiis gladio ferialur. Ctinctis autera obscr- Nomina pretbyterorutt. itidein morantium.
vanlibus sil Domini Redemploris nosiri alque B. llsec sunt nomina dericorum ibidem babiUiilium,
Jacobi benediclio, el suorum peccatorum plena rc- qui hauc Sulijcctionem lirma slabilitate, ut supra
niissio, et in pcrpcluum cum omnibus sanclis felix cxaralum cst, devoverunl et confirmaveiunl, lam
habitatio. Hacccoufessionis el stibjeciioiiis scriptura pro se qtiam pro universo populo: Joannes presbyter,
plpniim obtineal robur pcr omnia saecula. Ainen. praeialus monasierii S. Juliani de Naraon conf. Mo-
(58) Esto dc rebus anno 1108 gesiis, nunc scrmo; qnse causae pro nunc fincm dcderunl. Vido lib. u,
pr.vlalas mcriio adjungit obedienlias, quamvis ali- cap. 56.
uuaulo el. pso lempore, ut prsemisil, factas, ulpote
935 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. I. — AN. 1109. 83*
niuus presbyter Ecclesise S. Mariae dc Sicliarioa. A rum cardinalium, quos Deo jurante ad decns vestrtr
Enindiis prcsbyler, prselatus monasterii S. Slephani Ecclesise in Ecclcsia slatuiraus, el de investitur*
dc Sctes J. Suarius presbjter Ecclesiae S. Marise de Ciniensis monasterii, de illis etiam qui incesto con*
Caslro 3. Petrus presbyler Ecclesise S. Eulalise de jugio filias suas aslringunl, et de aliis diversis ne-
Avinio o. Erus presbyler Ecclesine S. Jacobi de gotiis in unum colligere non incongruum (fuximus,
Laco a. Garsia presbyler Ecclesisc S. Juliani de quia ante inorlem regis nns eas suscepisse memini-
Lamas o. Ordonius presbyterEcclesiae S. Salurnini o. mns. Sed anle quam ad aiia transeamus, de mili-
Rudericus presbyler Ecclesise S. Marise Majoris o. libus qui causa Hierosolymiiause visilationis loca
Froyfa presbyter Ecclesise S. Petri de Lexa o. Mu- vestra Maurorum jncursionibus devaslanda relin-
ninus presbyler EcclesiseS. Marisede Lavacencos o. quebanl, sicut Iilteras pritts suscepimus, sic eas non
Viraara presbyler Ecclesise S. Salvaloris de Saran- iiiimcrito in serie libri prseponimus. t
tcs, et Petrus Luz o. Giinsalvus presbyter, prselalus CAPUT XXXIX.
nionaslerii S. Matthesei3. Pelrus presbyter Ecclesise Ne occaiione Hierosotymiiani iiincrtt occidentaHt
S. Columlvse o. Pelngius presbyter Ecclesise S. depoputelur Ecclesia,
Georgii de Marinas o. Petrus presbyter Ecclesi;e S. t Paschalis episcopus, > etc.
Romani de Domnius D. R < Magnum veslrne saluiis dispendium, > elc. Vide
Ego Pelagius Pelagii filius, el presbyler illius pa- ubi supra, sub num. 44.
trise indigena conflrinanle snpradictortim asseusu CAPUT XL.
scripsi in concilio, et confirmo. Vocatio ad concilium.
CAPUT XXXVI. < Paschalis episcopus, > etc.
Ad conftrmandam hanc obedientiam. < Qiianlum veritatis, > etc. Vide ubi tupra, v.i
Accepta ergo tam clericorum quam populi obe- nnm. 58.
dientia, prsefatus episcopus duos de clericis suis, CAPUT XLI.
Gaufridum videlicet ejusdem Ecclesiae arcbidiaco- De catita Pelagii.
num el Petrum cnpellanura super hujuscemodi om-
citalo < Pasclinlis episcopus, > etc.
nibus, calle ltomam direxit, qui a domino
< Causam Pclagii, > clc. Vide ttbi tupra, tub
papa subsequeiites litleras buic ncgolio finera iiupo-
nentes asportarunt. num. 69.
CAPUT XLH.
Testameulum horum quw pertinenl ad Ecclesiam S
Jttcobi. _ De illicila copulalione.
< PascJialis episcopus, > etc. < Paschalis cpiseopus, » eic.
< Sicul injiisla ppscentibus, » ctc. Vide ubi sttpra. « Grave valde, > elc. Vide ubi tupra, tub num.
tub num. 290. 122.
CAPUT XXXMI. CAPUT XLIII.
De oppressione sattctm Eccletiw, el de invasioue De abbate Ciniensi.
ecclesiwS. Michaelis in Compnslcilu.
< Pascbalis episcopus, > elc. « Paschalis episcopus, > elc.
< 0|)pTessioncs el angustiav, » etc. Vide ubi supra. < Abbatem Ciniensi coenobto i etc. Vide ubi ttt-
tub num. 297. pra, tub num. 155.
Idem quoque P. noslrae EcclesiaeCapclIanus,super De monatterio Ciniemi.
quodam spurio, nomine Suario, qui amplius ssecu- < Paschalis episcopus, > etc.
Jari potesiaii fulgebat, quam subdiaconatus oflicio < Postquam de monaslerii Ciniensis, > elc. Vide
vacahat, in praesenlia domini papse qiierimoniam ubi tupra, tub num. 153.
Latine ventilavit. Suarius enim, suaruin tribuum De eodem.
roborp vallatus, sine aliqua juslitiae repetilione, D < Paschalis episcppus, > elc.
lertiam ecclesise S. Michaelis portionera, mense Ja- < Qualem qiiantamqiie tua fralernilas, >etc. Vidt
rruario nondum finilo, ei cum snmma vioienlia ab- ubi
tupra, sub num. 95.
stulil, ciijus lempcstatis impetum fcrre non valens, CAPUT XLIV.
ad domini papae celsiludinem confugium fecit, cer-
De mitrii habendii.
nendo Suarium injuslilise nebula esse obduclum, do
cujus Ecclesise restitutione subsequenles litleras i Pascbalis episcopus, >etc.
Roinanaeauciorilalis sigillo munilas suscepimus. < Petitionem vcstram, > etc. Vide ubi tupra, tui
Dc redintegratione eidem Eccleiiw. nuut. 159.
• Paschalis episcopus, > eic. CAPUT XLV.
< Filius noster, > elc. Vide ubi tttpra, sub num. Quod super attare B. Jacobi nemo cetebret mittant
198. niti epiicopi vei teplem cardinalet.
CAPUT xxxvni. i Paschalis episcopns, > ctc.
Cmfirmatio cardinatium et cwterorum. < Pi;e volinitaiis afleclus, > elc. Vide ulii tupra,
« Lilleras denique quas de confirmalione veslrn- tub num. 262.
935 MINIONIS, HLCONIS ET GERARDI 935
'
CAPUT XLVl. A dcposco, et nt omnibtts his in auiibus vcstrav pras-
scnlin? profero sine ullo scrupulo dubielalis, fideni
De probilate et icienlia regis Adefonti, el de pace in adbibcant
regno ejus, et de j.irnmento a Gallwcis apttd Legio- prsescnle Viennense archiepiscopo praefaii
nem faclo Adefonso filio comitis Raimundi adhiic pueri pairup, in manibus domini Didaci secundi
puero. Ecclesiae B. Jacobi divina dispensatinne episconi,
Magna igiiur prsesulis prudentia, Iisereditatcs, discrcli videlicel viri, hujusmodi jusjnrandtim vos
ecclesias , et villas, quas snperius ordine niinime dare piaecipio, quatenus prsesentem puerum in Do-
observalo prsenolavimus, pervigili solliciiudine, cl ininiim suscipiatis, et susceptum cautius et vigiian-
immenso labore acquisivil, et acqtiisilas Eccle.-dav lius cuslodialis, honorem eliam quem vobis prsesen-
suse juri in perpciuum mancipavit, iiinltas etiam libus ei atlribuo, etiam conlra me ipsum si injTirio-
aliashis adjecil, a nobis praetermissas. ulpote igno- sus ipsi exslilero, totis viribus defendalis. > Faclo
ratas, quas qui scire voluerit eum ad scripturarum igilui inlra moenin Legionis, sicut aiidivimus, jura-
cognitionem in thesauro B. Jacobi ecclesise reposi- inento, ct a pontifice Compostellanae Ecclcsisc solerii
lam ct servatain ire prsecipimus. Haecaiilem supra cura rcceplo, cuni auclorilale lanti priucipis ad suu
dicla omnia ante morlem regis nostri catholici bon;c quisque reversus est.
memorise Adefonsi a praesule sunt juste acquisita. B I CAPUT XLYII.
Qui nimirum re\ mirse sanctilalis virlute conspicuus, De morle regis Adefonsi, el de discorata el cwlerit
alque fervenlis ingenii capacilaie mirandus, quani mulis ingruentibus.
iluris ictibus et assidtiis incnrsioniluis lerg» sitorum Cum autem fere bicnnium perlransissel, Iiic rex
lioslium cseciderit, procul dubio novimus, quia Adefonsus morilhr gravilale doloris, qui lux el cly-
«a loca quse a poicstale Ismaeliiariira gladio suo pens Ilispanis exsliiiloris, snb ^Era MCXVII, et quot
inviclo liberavit, corporali inluilu prospeximus. Re- III Kal. Jul. (59) quo iiiinirum moriuoet fidcs, acsi
gnum elenim Toleti, caslella.civitaleseloppida, quae niiiiquam essei, postponitur, et pax, quse principatum
ultra deciirstim Dorii fliiuiinisesse noscunlur, in qui- diu possederat, cum rectore suo amillitur. Inde
luis Chrisliansc professionis religio lenciur, elobscr- ctinm per tolam regni ejus latiiiidinem bellum ssdi-
valnr, aciiltura gentium, niiinina vanacoleutium.pe- tio, et fanves exorimr; inde eliam telltis non solum
iiituscvariiavit. QIIOnimirum loco ecclesias facicndo debila cultitra privatur, sed onvni reclitudine viduala
desudavit, et consccralas diviuo cultni mancipnvit. (icsolatur. Qitamohrem inier consulem Petrum (60)
In rcgcndis nulem stihdiiis, licct pracpotenlissiiniis et quosdam Gallaccise nobilcs, jnsjurandiim qund
es3Ct, lantic discrctionis, cl sapientise, el humilitalis ^ tlomino suo feceranl, non attendenles, posiposha
exstilit, quaiitain si describere vellet linniannin in- pacis connexione, magna discordia pullulavit. Quod
geninm, neqii-tquain posset. Nnn enini siugiilariiale idem consul, CIIJTIScusiodise pueruin vivens paier
ciilminis Iseiabattir, sed sequalilatem condiiionis in altribuit, ciipiens evitare, nunc blandis sermonibus,
se ipso coiiiemplaliatur. Scicbal cuiin quia si ;cqua- nunc minartim illationibtis corum coniumaciam
les natura sibi siihdilos despicerct, sive cos uti ccmpescere lentavit, qualenus eos de tenebris igno-
decet non regerct, lolius creaturse reclorem, sub rantiae semoverei, et a;l siaiunv reciitudinis, qnem
quooinncs nalura a-qualcs sunt, raodis oninibus of- incautc reliqueranl, soierter perducerct. Sed quia
fendcrcl. Unde a subdilis qtiain juslo et temperato cor quod iuiquilate gravatur, si supcrna gralia de-
moderamiiie debila potestalis exegerit, seu quain sit, nec verborum copia, ncc sermonnm abundanlia
pacificus circa cos exstiterit, posl ejtts obilum nobi- illuslratur, nebula erroris abdticli, aique nimio fu-
liiim virorum pcrnicies, el subsequeniia bella crc- rorc succcnsi verbis consulis credere recusarunl.
brius exorla, parte inonstraveruiit. Hic rex, ciim Tali eleniinadinventsegermanitatis pactione connexl
cjus generum consulem Raiiniindum a visione prse- erant ul sesc hostium fortiludinem inuluo et inde-
senlis lucis fata fundilus subduxissenl, ct ejus filius, fesso roborc adjuvarent, el oinnia adversa unani-
<jui adhuc tricnnii leiiipus nequaquam expieverat, p miter tolerarent. Qua securitate vallati, a concordise
•piissinii regis praeseiilaretnr, ex internse pielalis unione animuin semovebanl, a quibus Coinposulla-
afleciu stipcr eum miscricordise visccra commovens, nus episcopussiiminoopere invilatus, et inulla prcc«
onvnes Gallavcisenobiles, constiles, cl principes qui efllagitatus, solalium lantse germanilaiis hac in-
«jti8 prscceptione cum puero iveranl apud Legionem, tenlione suscepil, quatenus paceni et stabilitatem
tali alloquio affatus esl: < Omne cquidem Gallsecisc Ecclesise conservaret.et salule totius regni Gallaeciae
regimen et jus pueri pater obtinuii, el ideo vos om- indefessasollicitudine invigilaret, et eis dissuadendo,
nes, qui ejus jura et honores eo vivo lenuistis, el eoi el violalse fidei periculuni oslendendo, modis omui-
morluo adhuc leuetls, filio ejtis, nepoti mco, proctilI bus quibus possei, consuli concordaret. Recepio
. dubio famulalorcs exhiheo, et tolam ci Gallseciami iiaque supradictse amiciliae contiibernio, el interce-
concedo, si ejus mater Urraca virum ducere volue- denle non multo tcmporis inlervnllo, praefali nobiles
rit, nec ab eo etiam inihi ipsi ulla ultcrius obscquiai terrav, quoniara Compostellanuin episcopum, iugenic
- (59) II Knl. Julii legendiim, «era HCXLVII,nempe)
rogii pueri Adefonsi VII, de quo miilia in hoc opcre,
Uitiino die Juuii anui 1100. ioeis iii geuerali indke consulendis.
(60) fetrus Froyiaz, comcs de Trava, niiiiiiar
»7 HISTORIA COMPOSTELLANA — LIB. I.'— AN. II10. OliS
clarum, consilio providiim, rnlionc discretuuv, ve- A . libus absrjuc ulla rcdemptione solvcrcnl, el ipsis
racera, et reciitmlinis zeln fcrvcnlcni in omnibus ct diictor.biis comilisa ciiin omnibus qu;e iutro crant,
pernmnia cogiioverunl, circa castruni Biti solerMam' a;l propria sine aliquo dcirimcnti incursu remearet.
tauli pricsulis invitautes, jiiraraenlum cl lidclitalem CAPUT XLIX.
ci fccerunl, licpt nuilti de nielioribns Galbcciic aulo De obsiilione caslelli Minei.
boc nov;c gcrnianilalis invcnluni prafaio episcopo Scd qnia illuslres viri, qui ciim comitissn famula-
hoaiiiiium feceraut pro|)tei- solidalas cl pra^slamiiia, liim rcgali jxicro diligcnlius cxhibcbniit, riceoium
qu;c ubeiiiis ab cjus largilalc stisce|>einnl, vcbili lide, qtiasi fulurortiiii prcesagii, aliquiiniiihim liluba-
Arias Pctriz,. Petrus Gtiilcsleiz, Joanncs Didacidcs, baut, se ogressuros a castro oiiiuiiio dcncgavcrtint,
el Pebigiiis Gudeslciz, ci alii qii.tiiijilures cgrogii si Coin|)ost. llani ponlifiois piaisenlia deessel, iu quo
milites i|iios sibi homiiiii vinculo vclicinenter astrin- solo lidei uberlas tiiiu tcmporisplcnarie rediinibbnt.
xeral (Cl). Qiiaprnptei- nd ctnn lcgatione siipcr bis omnibus
< Pasclialis cpiscnpus, >ctc. dcstinala, o.x ulraqiie parlc bisct tcr eiun ciiin omni
< Ad lioc oiimijioicns Deus.t etc. Vide in Paschati, solliciliidiiic invilavcrunl; qua iiimiriiin legatione
Palroiogiw t.CLXIII. siiscopta pcr iiuniios suos quos ad cos extciitplo
CAPUT XLVIII. !• prsemisil, scitiirum cclcri cursiispopoiulii; nilcbatur
De ilikito connubio regit Artigoneniis el r&inw, et cniin de tnm ineff.tbili Jaboris angnstia cl dominura
de gnerra inde ortti iuter Gutlwcos. siiiini cruerc, et cos dissideuics concordisc liga-
Interca siim|>toregc Aragmicnsi, cui incesla con- inculis devincire, ct pncem terra? fumlitiis reformarc.
jugii rnpiila Urraca regina iulia-seiai, cadc.in regiua Directo iiaquc callc cum prsefalus episcopus ad
prn liiio suo in partcs Gallseciseiiuntios suos celcri- Eincgiini fliiviiiniciim paucis dc suis mililibus pcr-
ter deslinavit: clqiioniani eumdem fiiiuin in rcgni veiikstt, iiiinliossuos quos jani pr.Tiniscrat, ivperil.
fasligia sublimari prorsus itmrdcbai, ne lantn gaudio Quo in loco licct se fraiidulenlain legntioiieiu susce-
privareiiliir, ad cjus subliiiialinncni oiunes Galkeeisc pisse qiioriimdam rclatione oomperircl, lnmen ab
linbilcs invil.ivit, cujus jussa sine ulla dilalinnc coin- iuccplo cnlle pcdcnv bonac inlciitioiiis relrahcra
plcnlcs.ilersuiiiii ciiui oiiini fcstiiiatioiieai'ii|iuerunl. rccusavit. Ipse nainque lani dc iuccpto pisc rievolin-
Ciim antem incolumes Lcgioiicm transisscni, rcgi nis sttidio, qiiam de illis qttosprivilcgio licmiuii sibi
Aragoiiciisi, viro vidi-liccl suo (si cuin cssel ci pro- nlligavcral, niiiiiiiiii cniilidcns, duos utiiitios, Mn-
lin.a consaiigiiinitatis linea jtmclus, vir cjus cst 110- liioncni vidclicct coiiierinum siiuin et P. Guticrri-
niinaiidtis) e.-imdcm rcginam rcconcilialam, el alli- _ dcm, divcrsn de cansa ad cossccundo dircxit : Mu-
galani vcrissima reiaiionc riidiceruiil. Unde vebc- nionem, qui nb inimicis (loniificis et n con itissa,
inenii moerore affecti oonsulcm Enricuin, pi-icfati quid dc lioc nogotio aciuri essenl discerct; Pctruin
pneri aviiiiculuin, cclcrilcr acccrsenlcs (juid cx lioc vcro, qni lunc temporis hoslis comiiis habeliatur,
rei cveuiii aciuri csscut, diligculioura coiisiiluernni; Ht ab iuimicis prsefati consulis, si forie forliiitu la-
cujus prudenti consilio furliter cxciialus consul Pc- queos proditionis tclcadissenl, quoquo ntodo riina-
trus qiiosdaiu cx illis qui jusjuramhini filio comilis retur. Qui celeii cursu rcdciinics, nnn soliim so
nienlicbaiilur, juxia casiruin Soricis (02) in itiuerc nullas insidiasrofierissedixeruni, veriira etiani Ariam
coepil, cl ciim eis iu Galla-ciam celcri ciirsu regrcdi- O.liiaridein nd opisoopum, qui seciirus cuii) pnccc-
tur, pro qiiorum poslca soliilionc caslrum Miuci (65) derel, ct ei dubicinlcin prodilionis aufcrrcl, obviam
suscepit; uhi enm, quse uxor sua cssc cogiioscitur venirc feccrniit. Cujus contiibcrnio IVciiis usrjiie ad
ciim lilio ct domino sito quein ipsi in gremio suo ripain Minci cuni co loi|ucndo pcrvenil.
abicrant, quasi sub lula dcfciisionc cch.-ritcr inlro- Quo in loco cclcbrata inissarum snlomnilnlc, post-
misil. Cujiis iiilroinissioiiis daiuua indigona» tolerare qiiain sui milites sua lenloria firmnvcruui, iiudilu
nolentcs, el consclem de finibus illis ciini ingcnti ncfamlae proditionis pcrculsi, ne fliiviuin trausinca-
dcdccore pppiilerunt, el sinc inlerinissioiie dcbila D ret, cpisco|>o iiiullipliocs causas osicnricndo inier-
jura prnmissne fidei violantes, cuin illis qui eoruin dixpi-unl; quod ctiain mililibus A. Pclridis, ct aliis
nequilia parlicipabaul, doiniiium siium fquml dictu prohis probnntibMs crcderc roniempsii; in eis quippe
ncfas csl), ct OJTISiiulriccm in castro Minei iinpu- hiiuium cnnlidebal, tunv proptcr gcrmnnitntcra in-
dcnlius obsederunt; cujus obsidionis Jaborcm cuni viceni babilani, cl homininm qund sihi |)ostea ipsi
obsessi propler anunme el polits paucitalciu, obsi- ultrmici feccraul, iiim proplerca quin ferc oraiies de
deiiles vorn prnplcr diiiiinam slalionem, jam tiltra cjtis |>nrochia crant, et solidalas ct pra-slainina ab
fame affeo.li lolcrare ue(|iiibanl, altcruir.i convcn- cjus laigilate siiscepcranl. Il.ic i^ilur securilalc
lionc jiisjuiandii n, ex iilraque. parle oclavn ninnu persiiasus ciint duos alios iiuuiios cx partc comi-
firmatum, suscipienicsiiiinnimiter dccrcverunt qua- lissic, Sanciinn vidciioet Ramiridem, cx alia vero
ICIIIISobsessi casituiii, el queiiidam quem vincluin pnrtc Riiilericunv Saiichidcm sesc ciim onini festi-
lcnebani, Oduarium vidcliccl Ordoiiidein, obsidcn- naiitia inviiantes, cominus susccpisscl, procul du-
(fil) Absquc lilulo liilersc nll.vlae pontificis, de (62) l!o !ic Cns/ro Xcriz.
illicuo rcgiiiiu Urracaicl rcsjisAragouciisis coiiiiubio, (63) Castrnm Minei hodic S. Mnriw deCastrelo ad
dc qwo siaiiin. ripam Minei qunluor circiier loucas infra Auriam.
PAXBOL. CLXX. 30
 OSf> MUNl6mS. ntWtMflS £T CfMm M
futo lembuth Intfarc nrtn fcrntidavic: aif ctijtts ht-. A cr.iinenfa dundcoima mnntr nYirwist, <*ri' colndilhtrrft'
gfCSstiiii(Iiiih sui niiJtlCs juxtit iiiorcTh paliia: Viiint prioseatc poniifice finiiavcriinl, qmitenns' iti stibsri»
ariguria tfiflgcnicr iifvestigareiii, ot majorenv ivijtii- qi:C:iii dic castriili] illmf cis ftniriitiis rcd cretnr, Ct
laui cconirario lraiiseiinfoinilingciitiiisiiis|)c.\isscui, ipsaai ciiiiidcm comitrssnm ouni nobili puero domini,
insuper equideiii ofniies uno oiniue (uToulsi icrlio cl vid. I c t sun, ct cirni mnirt sna militia ct wipcllcciiti,
qitario cifnr nc ilio irel vehentciiiriis inci-cptvtcrnnl. iisijnc itil viruni siiunv sine dolrimonfo ipsi condir-
Qiioriim riici.1quia nmi Canturnox scnsus ahiimlaii- Ceronl. Firniata fgitur hijnsmndi paciione oiinl
tfa, qiiaiifuui cxiiiatreeiKii-iiiii, \f lulicci igniirnn.Ta, roccifcnfc (fie nox jam vpcinius rhcniiibcbat, iiltr:*
proccsscranf, cl piafatus 0j:isco|ius ficiiiirna crtidis flinlicii nlii lotnm su:c mifitbn cofi.nieiii roliijiicrai,
aiire siiSeip!eii.s, lafc feritir eis ricriisse res|ioiisum : ^ ubi oiiam sibi ol illis siiniptus nceessarins panirr
< t\'olile, iiiqiiaiii,cli:ii-issiiiii filii, fiis nugis ct vanis pr;occpe.ral, Se iluitiin circiimsiniilibiis dixil. 1111
lcTilaiionib.iisprOposiliiii)boijseiiileiiliiinisriisfiirbnief aiiteiii i|iii iiitra siiiuni sua; incnlis |iroiIiiioiiis bor-
tfrilfiipotionleui iiumquc Immiiiuih, lolius rrealuno. rendic sibi pi!a prx-lixeraiit, qui j'am ad pcificicndiim
ghiicrnaroi-em, sooreia sui cniiSilii tinjTisnindiavibiis S1111111 (tclccus' tiiinniniii;r conspiiaveranl. palcr--
d hrtilis aiiiiiianbus ni.llaieiiiis commisissc novcri- liitatcn) ojus olinixiiis (Irpri.cali sunl, horlaiitcs
lis. > II ciim iic in lam pfofmitfee iKvetis coiiticiuio (liiviura
Qiiancto episcopiis eitiletlttm Minei adii. tinnstniiM-rci; qiWi-fnn hfiimlis senitonibas aeqtiie-
ttae inox|)iigiiabili ratiouc (fcvicii omncs mililcs sccns ojiiscopiis cfliTtiiin su;e pciitinnis cis sim: inoia
cYa sua frcno coiiipesccnles coiiiiciiciunt, rieTiric alTribiiit. Porro Krcilciianihis Sancides, cujus doini-
cuiii Irilms sociis sccniiiilnnlibiis. P. Anaiilo clciico, niii Lcmciisis proviucia liinc icmpoiisi)|)|)i-.nicbaiur,
ci canoiiico SIIOci M. C'fdi!im.!o, ol P. Cuiierride, Ciidciii nocle cuin prociirauduiii his fraudiileiitis
qtii rjiisdcm proditionis hiiinrinr riicitur ct cssc 110:1 vcrfiis stisccpii: « Ojiorlel, inqiiil, lo, sanclissirao
dubilniiir, ad nli;un paricm fluniiii.s ii.cofinnis pcr- Paicr 01 ifoiiiiuc, qiialcm miuquara suinpjisii hodie
transisscl, Cuni prodilnrihus suis, Pclro viriolirot* niccum cccmnu suinerc. >
Ariii, cl aliis (64) secrcliiin ei'.l!oi|iiii Iiabuit quo in
CAPUT LL
Joco cis iiuiiiiiicntia lerra- pcricula sapienier oslon-
«iit, .-ilque cos vigilanli cura cl lota diligcmia inicr- MfrctinmmcnnmtprddWorfft..
rugavil,qiialcr.us de fraiidc, (|iia: sirpius siias auros Quantus auioiii vcl ii;ia!is co^iiscfucril npparains,
nltKi-veial, cis rcTereiilibus vciilas sibi qiioquo 11101I0 siibscquenlis dici piodilio iniiiiTVslavii; el quia
inanifesla clarescerel. Sod quia a mciiic quani sua r iiiultolies aniiiiiis solct cssc fiiluroriiiii pra-sagus,
iniquiias dcpriiuil, supcrna sc vcrilas aliscomlii, loiain fcrc lioctcin illaui iiisomiicm i!u\;t ojiisroiius.
<:uni viiliius iiroditionis in pcclore scrvn>'ciil, ul ini- M IIIO ilai|ue faclo CIIIII(juorunidaiii cjiisilcm pio-
quilali iui(|iiilalcs celcrose acciimtilareiil, ejus rcl- vinciic iiidigenarnm ad sc , vcluli nd fnaleiii mi-
sitidini ciini jin-r-jui-nnrio se |>roi!iiiouciii r.iiiiiiiic Scricordiic, ooiiriigiciiiium, conf.-ssioiiem palu!n
fiicluros inodis omniliiis tleiiogavcriinl; nos Ccniiti .iiiri! percc|iisscl, cisquc itiiscricoi'i!i;R viscera apc-
ina: paternilaii, iiiquiiml, pcr ccrlain houiinii sub- 1'ii-n!o , uioiliiui iKiinilriilia', pniut ('crclial, in-
jeclioneiii colla nostia subiiiisinius, et ptist b;cc jutixissei; supradictus Fruricunudcs facic prodi-
omnia fcllc malignitatis 11011 iufecti, uliquod dcdccus lionis pcragcuibe pi;c oiCicris iesluans ciiin (|iii-
libi iiiferrc excogitavimiis? Imo oiiam si forlo for- liusiluin con.plicibiis suis cpisco|iuin ul iui'0|il:c
tuilii ab aliquo aliquoririeriectis libi iufcrri vi.ici iiiiiisv dcdilioiiis ucgoliiini (itius pcragcrcl, riolosa cir-
nos usque ad ncieni oorpoia nostra lui nii:orc jieii- ciimvcuiioiie iiicrcparc uon liorruii; cl quia dics
cuJis objecLuros essts discrelio lua eoiilidciilcr njruo- in sludio bona: operaiiouis ad cflcctiim ieiulcbni,
scal. jiriivic voltiulatis cffccitiiii sc 11011jiosse ronsoqiii
CAPUT L* foruii.abal. 1'ius orgo palcr, a dcxlris ol a sini.slris
Qitad {actojurameiilopradiwetintiidimunt tum arflj) habciis ariiia, ojus iiisolcnliain chariintis ardorc
cueitam. ditfiisiis susliuiiit: « Priniiuis, iiiquii, fili, Juxta
Uis- igilur diclis ct promissis liilsis rpiscopus Vcrilalis voccm opcirlcl 1110rcgniim Dci cvangeli-
illcclits» ud siibliiniliiLcm turris, iti qua cnmitissa, zare, dcindc his (ju;e intimli sunt curam itnpcii-
ciiin domiuo suo scikbal,. pcdcicnlim i'-e iiggressus. dcru. >
cst; cujTis. advctiliiui ciuit siiperiu» asJantcs jam CAPUT I.IL
vicinius aspexisscnl, laula corriis liilaiilalc, tiuiia, De comiiissa.
cliaui tueiiiks juruuriilulc ctiui siiscopciiiiil, qtiaiila Consullo iinquc priniiiiu, juxl.i pnsiornlis cttrsa
illi lictitia gavisi suni,, qiios biii-atbro dcmcrsos,, solliciliidiuem, oviuin dcposilo.ciiin iiiagua ciicdiii-
Kiipcrna cbarilas sna. pra-seutia visitavit. (.11-**) Quo slaiiliinn bolilia dcdilioncui laclurus ca.stiiuu inlra-
1T1loco cuni de uiuliis alteiulra iillocuiio acia. \il, ari (|IICIIIul|iO!u ad |iorttim s.ilulis intia adiluiil
csset, exlra castri imiiiitimies c\ iitraquc jiarte sa- caslri rcsidciileni, ab ipsa lurris suiuniiiaie , ijua

(6-4) Vrwciptti prodiliouit nnctorcs ernnt AriasPc- rius Oidonoz. (cx onp. 65.)
l'CZ, Pctrtis Arias, Furdiiiaudus Sancbcz, ct Odua- ((>'-') Nolleuiiiiiue blaiidicudi nioJuui iuiitoris,
jjjl HISTORIA COMPOSteLLjVolA. <-*LIB. I. — Atf. IHO. 34*
vcluli in nwfis prpfiinriiialc coinitissn euifi fcgali A j siilaiiv (63) jiixiil ihsaiialam lupofum fiipairiiiifphv,
pncio riclilicbaliii- cilni alia tioTi Tiimlica iml.iliufVl iiilcr SCfrustalini diiipicntes, suis (iravis iisibtts jno-
liirba, Sil uiiia cani jncunditale dcscenilil. Qiib fli filliirnin couservari non borruefiiiit; cx qitii iiiuii-
loco iloncc sui oiiuiia supellcctilia' .1ppnri;iverhi)t, riliii Oasulil Sllniuin Vosliuin 01'as cl lillfbos, Ijuast
laius prinlillcis clatlJcnrio euni lCgio Imcfd jicf- (!l'ent';uiilo,sino iilla hiohi liirriss|inc (leileeofahini.
niansil. Atirciiiii qiibqifc Vfsciilniii (|iio DrimihiciihfOnrpits,
CAPUf LIIL ttrislf.i scilioel llostbi Siiluinris ihiiiioTltlif. iiiifleinbiT
bi rhptkne regis fiiteri et ioiniiiisCe. d.ViSionc pifMicntCs, itle infciiorfcin jiarldni, istii
DiiiiKJfici I tiiuii |fafris i.i;t'seiilia sC cssfi tifa- vcro sii|J:'riorcni, bic auieni reliquani pdi teiii silit
g'l.1101iiiiiitilaiii, ItrodiiiiiTiih tiirlia gtadif.s, ekjjels' cxsocrnbilitiS vcmfcafe pniciil dufiio iidii foiTriitlii-
insiructa, ;it(|iie Oiiiiligcncrc iifmiifuin hdlT-eTlrin', riinl. Aicam dcuiijiic nfgciilcnm, ct trucilixtiui riii-
por fastri hostiiim liripii.lchiiifs InTiit, Ct tnutni- ridca imfiliiis mnuu ouiisciil|iium iiulla ('issiiiiia
milcr aTIlOllCiiiliiiiiptteiiiiii, ipsii ii) gferilio slirijiiifi raiidiie p.rliti siiul. Quiil plufa 1 Non soluin iiiiiiics
j.tiii projiler iii8;tiuiilu'iii hssiiliiiiii t?t :ii-iiirtriitiistvc- lcic Otiiiitatiuas , cl tnlius niiliiiic piooiiicluili ,
pitmn fcni exiliiitiietil tl-iitibsit, fcstliiaiiiliis ellcilr'** vcriini ciiam 11011 i|ualcsciini|iie sarcinulas, slyli (;c-
rcruiil. Qnrui quirieThi|iii;i ipsa dd ciihiht lliailibtis' "' diostiiii laboreiii cviiaurio, piaTciiiiius. Ilis ii:i(j:ie
liilebaliirciilcfd, fublii lcTVnllhTin c;iilt fWlllCntes, solcrlci' pncooguilis lan tis (iiiior, ot tam inojiiuatos
ci lcnibilitor Ooiiinlinali stlill, qiiod uisTcililt festl- horidr tot.iiii CoiiipoSlcilic Ecclcsiic inilliiaiii pfcr-
ttTtriiefdiniliterei, Caiil fifticTilrihlrid (ffitdtljjrtive cst cuferai, quiid rclicio viic coinpoftifid |ici- lioinprosii
di.lii), fci-6teuiis (lclidnesliifciit. (jiiurinn iliCIa ni.iiiliiiiii oacuiiiiiia cundoad jiropria nori s!nc iuaguo
avefriiiie* pfolala cuiii ponlilicis atncs vcliciiiciilcf labrffe pefvcnii
pcrciik'raitt, ejifsTlehlpfTCsulis STIniiiiapifefuiil SO-' tsMt?.
ieriia fcriuc Cxniliiudlri silnVi litctit ric conlili.ss"* Quando pro&iiores triinsierunt Miiieiiiii ciiiii y><Sii—
riiafillirJs diifcr.-lls', Orridniri iiiilriioii suo ttisTo- tifite. .1
diendiiiit ctiiif (liligciili Cilra aUnbiiil. I)e cTvtefd Faftii fihiifriistttHfitis aliriitfv pfbdilfftri* cfnrVIi*ftw
Ijisaui ooulitiSsallij{('iiasstias Vcliciiicnli liitjiefti i.ila- tiflcri et qfilbiisdiiuf aflid riohtlMiils-jct l'e;nls Atfiti
iiianlcin, nlqiic nTItrisTar uiulaiiiis liuiiiiuis luciyiniS ti liliiis t']u.s ipsfl iTtdciritfic d tiiilfn <?xdiifinis,JffXta
ciuTicutcTii, ad iltlitildihenl liiiils, quii siia SjiPnie niort.-fsuriiirti S. t4lfl|ilitilill-ipft Silis*qulesctnllcs pcr*
dcsccitdcfill, CIIIIIdihiiiiifVsTiii 61 qTiilihsTlaiilaliis', ritiiTaVrfriii', ei lota i.octe vfglli Cur.1 e\ itrnl.ita
jjrati curiTdtidUcofe c-il|ilnTiiiToddSeiiint. liiilitulh ntalrii Cos f-npKiSCitStotlifi rijrcfitrit; fjtffs
'^ if ris-iteintiiii; PlihTnts' ati undis Ooe.-nTiswlito n.Aitl
(JAi'UT LlV.
t)i rdpluu feihtil pmiiifictiilitili. Cmcrslsset aif (nirtriin Minci, Iifti vulgari iijipella^
Ilis igiliir iia |iffii(tis ci:iu liiibilcsct egfeginS rtif- tiptid Aniiias SliXtas (f35') ntiiiC(f|i inr, efcltltf tm'!jtt
liies. qui (liin ciiiniii-Sit rcgirii jiiicfft ofeeqiiiilinrilitl", , pt!ivoiiieutfe sinc afftffiwdcilTmerlif tnTgf.Hc-.iltj itsmit
g-aviwr perctiti, tli-IiOiicsiari, aiqTJe|Ti'()fsrilsfacTif- . iivoartltti. Quo iii loco iVifrfalus iJ[iiioP|(iis Aiinril
tnllliilS eXspoliari |ii;ifalus asTicxit C[>isCo|VlisTdlio*oiis I Petii* seOfsmii voiavif, 61 ctnii fri ftfteentlhiis dtidv
(aniiiuinihdit cleticis toiilltalils |tr;t' fiihil.1 Chrdiff r lius cleficis snis fiujitsifif)!i colMqiitllili baliilit.' i lilt-
angiiSiia qiiasl hliqiiniiiisjicr stti (iblitns, tristis hilhltI frtl-, liltjfiit, ift, niilchaC nribililiilCt"djjfejjtWnivifiini,
rcscdil. ."iluiiionouiilallii|iie Cnllteiiifmli cjirs, i|iicihr quolll luort gcfiiiaiii ftatrls ft qh.TSiriro rfirtifillrttitel
graiia ii'g:ltit>nl>ilri Aii.ini PeTri* cxir;i litsirhTrt1 corril'! Iiitlieliitm,liiijifsihofliiifoditiditciriexcTygltrfssei'
<Hri-xcf.il,lu ips;l lOgatlrihe collsiiuili itolo Cl pfoili*1 Ct e\C(lgltaiiiiri fvolssc; ic enifti pf.rrrigatiVavtlilti.i
lioiic coperuiit. Cicteriiiii. jaxti Jonhnis SiiiitoTiliani, , ctlOilis JlfivTfCgioab t|iSif eiliira jhieflfla Coifncxlihl
Itt qui itotii aociul iidiiltc, il qill tnrdiillti <>.sf,titdiitill i haircliairi, iieorion eii.thi iri le veiriti piyrjt-ohtfitr?
Cdhiic(Apoc.xxii),illsliptTiiii.|iitt:Uoniscetiis|iiP|)(!ii- . ntiiicri ntnpIiOii (•OViftdobti;!ciiiiflilebaii!, tilni tjiiia
fius iingnioiitareul, rclagiinfi Martiiii.U: LfuvcgildliihI fj praffitcnliiiif ot llboiT-lrifitsSiiiltlaliiS.1 mea (..rgltittci
Luz SIIICiiialigiiilatis coinjilicCs, Ollnimniiiillil |)itl'((J i .siisCfj.eiilS,imn r|(tiii lidtliln.l viilKuM11011 SCinol,sci
su;c iuilili:!-, ifl lola illius lcriiu gofiilaniliilC ftit lll-t Ifrs ct iir stib jtiiejiifiiiulo nriiiafti'tcie lilii ci-ednluirf
vadonria pr;t'siitis lcnliilia, :ili|iift ilil (Iiii|)iell.l;i Ojll.<i recefiis, tii*' sii|iiitfci(i Ct niHfuili ctHisocioT-tim insel*
liiililuni spulia, silibiinria cupiriilato llftta fl.ifiiuif( (fc, 6t frfiuitiikTiil JiiVUiilhtl Vfthenielillits, qiidiif
iIcslih.;rmit;T|nl snb piicfs fif iiCillUeiliites, ol Clitlt l niiirt ttii.lcfUri cDTidolop, qiiod IfiaJ nefandlssiuiiitj
cis iu fr.-iiiiliilciiid oolloqiiiii pcfdUi-nliics, Cdrtirtr r prodiliunis nonlcii (oltl icffalTliri' Ui'he, llisi mcllut
hiitiisioiiciii ct fastra ariiiaia itiaiiu tcri-ibiliici- fuva- libi proviricris, vul^itl.ilnr ct bliispbcniubiiur. t
scruiil. luric |ii()ilitio:i!s fclle ii:c')t'lali, atqiiC sifti• CAPUf Lvi.
c.ociiaiis oaliginc uliisoiiii, 11O11 sbllinl Dinnhi (iraJ- RekpMb Aiiw itd vcrba pMtijtrit.
suiis sti|iclloclilia abstiilc;iinl, vcriiui Ctialn (qilpdi CirJuS(Iloiii laln Sapiciildr probaia Aiias hiijiis('6-
liJiiianis aiuil.iis tcrriliile iusniial) iii cjus cn|iellaiit1 modl nffniiiiiic sttbseqiiitur: « liaic, liiqTiain, sftli-
su.is niauiis sacrilogas iujcocriiul; cjus iiamqiic ca- Ctissiine Palcr, qu;c 1.ibi siiiiiinO chilrilalis ardoie'
(G.i) Alii codices, infuluin, qita- {ipKd illius atfiI (Go*) llodie Ambas tleslai ubi Sil ei aliatus iai-
SCtijnorcs iJu.n ac casula. scciiiur.
 013 MUNIONIS, IIUGONIS ET GlilUUDI 01*
a ttia palcrniiaic rclcriinliir, vera csse, ct detcriora Acjus patcmilas inlra grcmiiim sure riilociionis beno
procul riubio qiiam lu ipse asscris, oculo mex di- niorigeraios roddideiat, plcnitiscxornavil, el lirmius
scrclionis consideraiido iuiucor; vcruni parti nostrav corrnbornvit. Qiuc viiblicel Liolosa lanii Patris
tani vchemcnli formiiliiic formiriaharis, si cclsilu- alflctione niiillaln, on li uo ilcsolabilui', ct ip exi-
diiiCtn luaiii qn;c lanla con.-ilii |irurienlia, I:ii;tiijnc slcnle cattsa iiiiu;e ricsiru la m n b.l.ii itir. >
exeroiliis abunriaiitia, et aiiiicoiuni ubcriaic rcriuii- CAPUT I.IX. .
dal, Tul proprin rcverti incoluiiiciii pcriiiisissciniis, De pacto liber.nionis epitcopi.
pro ciclcrorum cnpiioi.c, quam corani lua vcucrnnda Ilns ilnque el suprariicins rmioi.c-; Arias Petrir
pnosentia percgiiniis, iam propriis bonoribus qiiiini benigno corriis allcciu suscipiens, pio cisiri.rum
propiiis uliam faciiltalilius uos ipsos pritari sinc iliqtiain, reccplionc domuiiui veslrum sine ii.lerinis-
inoiii. Quori cquiriem factuin liocl liumaiiic ralionis sione liberarc feslinabo. L'a igitur dic ad qnmlili m
dcleslabile ol rcmorsii.ile videalur, i|ii()iiiam jTun rns, videliicl Amoariuiii citalo callc pcrvcuieiites
nou polcsl noii ficri, quo pacto id qucai dissolvi, prii-fiilum paclum, nc labofnciari scu iiifirmaii pos-
iiiicr nosirarnm incnliuni coiisidcratioiicm rcperirc set, fidccx COIUIIIpartc iccopia liiinaviiuiis, el sn-
neqiiaquaiii possuinis. pcr his omnibus Miinioneiii Eriz, el Froylam Mciiin-
CAPUT LYll. lt diz Composlcllam dircximus. Cuin aiiiem sccuiidav
Verba P. Aniiide. Iucis pra-scuiiii n facic miitidi ton.-bias olfugarcl,
Quem cquidcin P. Anaidcs, pr&fali pravsulis cleri- caslrtim S. Joannis de rcna Corvcria iCOj intravi-
cus quasi cx iiidignalioiic siieiiliiim proruiiipcns, inus; lcrlio itaquc die ihidcm rclicto P. Aria cuin
sic cst alloculus : < Cum tua riicta assiriua aiiimi regali pucro, ct (|iiibiisriain al i» vinctis, purdevia et
icvoliilioiic speotilando plicinedilor, cximia inriigna- fructicosa moiitium cacumina cnnics, iion siuo
lione vcbcnicnli cordis dolorc allioior, quod in hu- magiio labore ad castrum Lii|>ari:c(67) pervoiiimus,
jiiscoiuodi actibus oiiiiiino vobis oonsiliuui dcfcciste Qim iu looo supra iinininatos iiunlios quos jam
pcrpendo; vos etcniiii.quibus uuperiii siuistiolatcro Comj)oslcllati;e Lcclesi;c pramiisimus oiira duobus
ingcuii vcna salirc puiabalur, quomodo lam ogte- Cjiisilcni EoclcsiiU canonicis, et quihusriaiu aliis
6iuni , lamque poieiiiem viruiu , lotius viriclicct conciv.bus, CIIIIIsiiuima cor.iis jiu unililalc susocpi-
Gallaecia)giibernalorein, malo ingcnio ct fraudc vc- IIIIIS: i|nibus rcfcicnlibns d.dioiiuiis oinncs Compo-
stri lioircndi criniinis circuiiivciiiendo ccpislis, slcllanos clcriciis sacro sc jurameiitn alligassc, qnod
quaii pactione poslca iri facluin dissolverolur non piicriicii pi;osulis sulutioui iinaiiiinilcr iusisiorenl,
prius indcfcssa sollicitiidine cscogilaslis. Ail ulti- ^ ct eo vilalem aurain suscipieiilc, iu dominiiiii nulliiin
nitim si vestrn: utilitali providcndo desuriaiis, pro iiliuni suscijic.eiit. Itisuper ctiam nou soliiiu oonci-
ojus soltiliouc, iitrum sui miiucris laigilione vos vcs, veium etiam lolius teriiv miliics sacnc sihi lidei
(iivilcs ellicial, au vcneraiidis obsitlibus dubiclaleni vinculo (liligcnli ratione aslriiixcrani, qiiaienus sub
vesliav formidiiiis nufcrat, iti piicscuiiaiiuu siue ulla ouini ccleriiatc cuiiios. dc tani ncfanria: caplionis
dilatione confcne ricbctis. bi vcro cuiu timoris crgastiilo domiiium suuui iibcrarciit; in coudiiccnda
occitsionc, iil asscriiis, cepisiis, vcl jusjiirantlum a ciciiim niililia lotus Lcolcsia'. Ibosanius, lotaque
Miiuioiic couleiino fratre ojus, vcl casiriiin iloncsti, re.-piiblica cxjiciidi iuiaiiimi omniuni senlcntia c\po-
cl S. Miiriic dc Lamiala, nc id quod formirialis ncbatiir. Is iiaque rumor qui nos vclieinenii lalilia
vobis cvcnial, ad lcmpus sitscipiutis (liuc clcnini dc ccclo ICIIIISexiulit, Ariain Pelriz graviore vcbcnien-
caslris cx inriuslria, cl sui ingenii sagaciialc proln- lius pcrculil. Quocirca ctini quibusdara de suis
ler.il, quoiiiaui si hac pactiono solveictiir, domiuiini consibuui siini|>sil, ul a suprariicla: pactionis pro-
suuui circa iririiiiiin tastra sua rccupcraliiriim in- missionc riisccrcl, ct priclatuui ponlili. em ad aliud
cunclanlcr cognovcral), inlucor, cliam vos ipsos, casiriini qun fiiniius ct scotirius icueri possel, sinc
vobisquc sucoedonlciu poslcrilalcin lain horroiidi ulla lcmporis dilalioiic deducercl. QIIOIiiin oonsiliuni
criniiiiis pcriouluni iiullalciius cvasuios, hiijiisquc JJ qiioniani poulifiocin luiuiine laluit, ipsi solcricr
nefanriissinia: prodilionis opprobiium sciiijiitcrnali- prxseuti sua mililia A. Pclriz ad lalioiicni posuit,
tcr incursuros, nisi ciiin quaniocius lihcrare festinc- quia n paolo quod jam supcriiis pcpigeral, semcl-
tis. > Cujiis vcrba ncriiini liuila qu.iniaiii niorio in- ipsuiu n rationabililcr siiblraherc vellol; qnori illius
vcciionisprofcrcbanliir.P.abLasTeriiiaruin.qiiicius- lcrraj baroncs, nou siuc oorriis moesii ia |>croi|iicii-
tlcni cap.ionis riomini stti socius cssc coguoscilur, lali tcs, cuiiKjiie siimmopcrc incic|:anies, nc aliquid
aQaiuinc inleii.ipieiido subscciitiis csl. aliud piictcr id (juo.l in.cr illos siabiliiuin crat facere
CAPUT LVIIL audcret, ei nioilis oiiinilius iiitordixorunl. Iloriiui
l'«?rfr«/'. ubba:is Termarunt. crgo iiicxpugui.bili ralioi.e A. P.lriz coaclus, il.oiuai
Nosli, iuqiiam,rhiirissinic liatcr, quod Imjusiio- Cii.slt)(iia!ciiui co to.norc i-oiiniiisit, ul, si e.i dic
slri Patris providcnlia Composlcllauaui Lcclcsiam, pra'iala caslra sibi derieienlur, cMcmplo eiiiu ijij
lam lioiioribus qiiam bicullaliliiisubcrius dil.itavciil, CNSolveicnl. Queui ipi iu sni ttitclam grala.-.tcr
cl iiuiiicro sepluagiula duortini canoniooriim, qttos suscijiieiites, cuui a castro por spaiiuni tiiiius icii-.a:
(IJG)Cornaria logciiiltnn, tit inlia ca|). m, u. 4. lodie vulgo Pena Cvrneira.
t,U7>Jnier Cuiiipokteltaiii ci liiani.
915 IHSTORIA COMrOSTELLANA. — LIB: 1. — AN. II10 91«
•omoverunl; ex quo nimiriim loro M. fratrcni suum, A nis juliilo ooncinobal, quod si exprimcrc vellel, in
cl P. Aii;'i,!om .iil casiniin lloncsti riorienriiimilire- desorihcndo noslri cloquii rntio tnuto labnri snc-
xil. ct iledilum Fniylas Moniiidiz, qui illud cx pailc ciim! crct. (Trlcra dcnique ariolcsecniiim mullilurio,
Ari.e suscijierei, sub oumi impcrio reddi pnccc- cuni hyuinis al(|iic riiilciUuis harmnniie incloriiis
piu cjus 0|)iaiic pr.Tsenliit!congaiiriciilos, usquc ad Corn-
CAPUT LX. postcllannm coclcsiaui ciim co cautniirio pcrveniiint.
De llberalione epitcopt. ln qnn cqtiiriem ccolesia si anien siihdiioruin curas
Dumliaftc agere.itur, A. Pelriz intra nrcanumsui niinus qtiain riobnit invigilabit, diviuo fiillus pntro-
cordis prpcniedilans. prafala caslra sc nullaioniis ciuio poslcn quiilquid in subriiiis cmeiirinnriiimesso
posse reiiucre suiupio inelioii el uliliori consilio, perseusT, baculo pnstoralis curav correxil, divina
baronos suos sic alloijuiiur : t Utile mihi valde cl Dei gratia largienle (|iiivivit cl rcgnal in sxcula saj-
nocessariuin csse cxisliuio, quori diinissis castris culorum. Aiiicn.
cpisiopiim lilienuti ire permillani. et du illalo ci dc- CAPUT LXII. .
decore qualem a rae cxogerit justitiatn libcnii ani- l)e pacis reformtilione post liberationem ejut.
mo faciam; vcruui otenini, ue id quod vcrcbar niihi
eveniat liacieinpestale, tres de fralribus suis Miinio- B Poslquam crgo' in era i. c. XLXIII.(G8) Vene-
uem, vidclicel Lcclusix B. Jacobi liiisatiraiiuivi, et rabilis I). Apostolic;c sedis (ut jam riiiTuni csl) epi-
Petruiii Gcliniiiilcm, el fratronv ojus Joaiuicin, ad scopus a stipiadicloriiiu capiionc pioriiiornm Do-
lemptis mihi iu obsides qiam cilius iverii, mihi iuit- mino lilicraiiie eilucliis csl, vir scilioet immcnsa
tere IIOII reiuorctur. Intorcn 0. strchidiaooims, et bouilatc couspiciius, piudcniia discrctus, temperan-
P. Auaidcs, ct P. Vimariades, donec ijisi veniant, tia probaius, foriitiidiiic constans, jusliiiu rigiilus ct
nicouui rcmaiicaiil. > Ciijus iiiiiilrum saiiitin ct univcrsa moruni bonesiale pr:cclai'iis, lanto euin de
egregiiim rmisiliiiui, quouiam oiuuos sui inililcs pcrfida cnptinne venicntein clerus, el |)opulus Com-
xqu.iniiuiler laiidavoriiut, <uiii niaxiina corura pnne postollaj civiinlis, mulieres, cl parvuli recoperunt
pr.efalus i>piscoptiscadom dic onstruui siiuiii hone- gaiiilio, qiinulo sororcs Lnzari siiiim fratrem qtia-
Sluui cuni iiigeuli pompa doditurus iulravil. Quo liiriuanuni rcsiiscilauic Domino Salvatore suscipcre
cqui iein imraiilc ciiiu niuiia cordis jubilalione nicriieriint. Diim eiiiin per solos quiuqiie dies a suis
ingens siioruui uiililiitu n.ullitudo ciiiu susoepit. trailiioribiis (heu faciuiis!), in custodia lonorelur,
Qu.e vidcliiel niiiliiiudo, lanccis ct gladiis ef clypeis iibiciiiiijue cjus aiiilicbatur tradiiio, proiinus orie-
exoruata, diveriiciiliiui peieudo, iu qiiibusriam abdi- baiiiur pieces, furoris impeius, ancepsqite lurbslio.;
lis se sapienler occuluerai, ul si forte foriiiilti C in civilale siquidenv Cnmpostcllana illi quibus inaxi-
casirum niilites Ariaj siistipeicnt, ipsi ciim oiiini n.e probitatis sturiiumoilio sem|iercssc solct, ari tan-
celeiitate vciiienles ne castruui necibus iiiiplcroui, tam suhito iiisolentiani consccmlernnt, quod in reli-
ciroum jiiaquc obsidcrciit, ct obscssiiiu uiiaiiiuiiicr ginsns Ecclcsi.e pcrsoiiaa iiofanda cnnspirationo
expiigiiareni. Pcracla igitur ojusriom nociis kelitia, iusiirgcrc aiidcbant, assiillusqiie iu olcrirns faccio,
stioruni miiiiuui robore v.illatus, sc(|uonti die apud uulla rcvcrcntia, vel forinidine, riubilabaiil. Undu
lriam r.on iiiiuus honorilicesiiscopius esi; cx quo factiiin csl iil qiiemriani S. Jaoobi aiobiriiaconiim,
niuiiruiii loco Ircs fr.ilres suos ad ciiiii.lcni Ariaui, calboliciiin ssilicel ol nobilcui viriim, n pravis glu-
juxia pia-faiic spoiisionis ronveiitiouem, ccleritcr louibiis civitalis iu doino sua circiinirialuni, falsa
destinavit, qna.eiius alins tres qui lioruiu vicc suspicalione inlerliccrc vobicruiil. Aliniucii vcritas,
Ciini eo reniaiiscrani, ipsu sine inora cxsolvcict, qu.c Sicpe solebat millum ooilnri iircliidiacnnum, itt
qiios(,u.isi a vinciilii al solulns veneraiida pravsulis tiinto disci-iiiiinc ninalorcm s n ricsercre uoluil,
- prascnii lUiiionmi alaeritalesusiejiil. qiicm nb impiis saci ilcgoruin uianibiis iiiiscricord.ter
CAPUT LXI. liberavil. Eos lanieu qui lania debriali iiisania dcbac-
Guudium Compottellw in adreniu epitcopi. _ cbabaiilur, assiriuo clericoruni scrvilio siilirieudos
Riibesccuie ilaque leriiai lucis aurora, ciiin iler ei rcgiai potcslalis dccrcio saiicituui osl, et apo-
Siiiim Coniposlellaiii dispouerel, ingcns iiiritisquc Slolicie aiiclorilaiis privilogio coiiliriiialun!, ul in
Sexus miilii.urio e iliversis pnriibiis, qunsi nd totius logilimo B. :i|iosloli oatalogo scriptnin invciiiri
provincix pntroiiuin loL.liler coulliicns, ad millin- poicsl. Veruiiiiamcu ponlilicc iitstuc seriis caihcdra
riiim iist|iicquo dosiricrabilis sr.ncia: civitatis situs iliviiia revocaulc gralia collocato. mux prosperitns
prnspicitur, ejusnpintaiu |iravscuiiam comit.ila est: aliqiianlispcr subseciita csi, et bellicusii! Iluilualio-
Adqua.'iiiniiriim ioca ciiui nuxili.iiiiceDei gra:ia, uli nes Gall.t-ciit!, frcquenlcsqiie iiiiniillus civiii.iis pa-
paulo superius pra.-libaviuiiR, pervcuUscl, nainis runi|ier quieveruiii. II;cc iiempc idoirco evcuisso
Coinpis ella iiouuitiirha ciim lyiupanis ct cilbaris el piilaiiius, quiiiiinm facinorosi roalein pncsiilis ullio-
diverss iiiiisicoruiu insiruinoiiiis canianies, aique iicni iininiiidvcrtere, boni viri vcro rjus tliloolioiieia
de reccpli pasioiis inooliimilale supcriiiP piel.ui amillcre nicluebanl; quiu cliain coiui'iiiii cnTero-
laudis pracoaia |iersulvcnies, ci obviain cxivit; iu- iiiinqiio Gall;i'ci;e piiiiiattiin negolia ail c|)isoopuiu
- numera namqiie juveiium catcrva lanlo exsiiliatio- rcfeiebalur ejus cousilio cl ratione difliuicnda, eP
(68) Codices «luo viin pro vni, sed pcrperom; anito quippe seq. seraui vcxus sciibuut, cdp. 73.
 «*7 IICNI0W4, UUCO.VISLT CFf;»ARO{ ,$j$
linaniir.itcr landabaliir ab omnibiis qiiidquid pru- A biorcriilario icsliiins ost. Omiios orgo ferc onnstilcs
u*eiitprilispunol ai e|iiscopiis. jilio.sipie iu Ilispania priuoipaltiui lonciitos, (pii
Qui iiiniiruiii pncsiil ingetni lanioniationn otsiis- •iniipleinporis in ospedilioncni cotitra Mn biias
.•piriis nio icgip gpuiejjal puero, irepolB scilioel g!p- jDiifcoli jTiloliini eoiivoiicrani, qiiorum <<,u'u!em
fipji ipjjis A'll-'ft*riSi»impprii winciiinie snlcniinier alios a pucriiia cilucnvornt, alios ox paii|ioiT;i|o
U|(!|iipr;iiiili, qui oiii)) jiiiiuilico traditns in enriem nliniidanler riilavci;<l, alips px hiniiili gcucre su! ii-
arijiuj; Ciiplin|tc i!gijjiebai|ir, cuuvqitHrjiicni proonl manilo, nobiles fesprat, HHtpppyouire jussii. coruiu-
^iibjp fpguaiuniip spqrabai, eo |iro|-ensius yonc- <|iip (i)iiiulaUlill inoo b.cnigHC billidi bt iui|c lio.
|ift'» BOIIMIIpal!ii|i'aic inloiir.: fonuiriabat. lloc liieaiiiipie pcrsouniii <'t rogiunn ppriimdciit lidcli
niptu e( fornddiiie ppricniiiis pi-jcsiil voiioiauriiis eiisloriin; tliligeiiier rfliuMicmisvii, inlfiiiiinans ct
. |i)ia|ii uieuijs iiilcniiiiiiciii cl nisiiii) ad boc rii; igcre ndinonciis uc (|iiid giavu vel yrilnuiii praetcr coruiii
intcnilit, iit pr.xdicltis rcgimc lilius qui inriigne oapltis votiinl.itoiii cl (oiiiii|iiiii! f(i'tsiliiiiu uCo mp.Jii (iisjm-
cral, riigna libecilinjip sujvert-lur, c\islinir.ns pcr nerc |nu'Siiiucroin. Sioqud f.icluni usl qiioddcfwticii)
ojus soluiioncm pqsse revoc.iri Gall.cciain iu pnci gcuilor* moo seoiiiiri.iincorilni riis|.o.-ii|ioiioiiioiariii-
ct comoriliiu iiiiioiiein. Couvooalis itaqne niajoiibus Iritiiu iuvita ii(i|iscriin cruciiiP piallicp (UU)Arago-
Siiiiiuoohsiiu pcrsonis voliiiiliilcm, quaui in aniuio U iicusi lyraniio, iuftflicilorpi juucla itcfiiudw«t uxso-
«JitoVplveiial, |)alifocil, el aeooplo ciiqi cis ulili cou- orabili inali iuinniii (70).
»i|io, iuisit logaiiiiu siiiini pro eoiuilc Potro, oujiis Qiiii! vu| qujiiiia rioilocorn. riplores, ct tormcntn
UXOrei lilii pro icgali inlaiilulo caplivi luiicbanlur, qiiauriiii (iiui uo fui passa sim, uemn melius qitaui
ui ctitn eu nt!(ijierel ooiisiiiiiui qu..|iter inf.ius »u- iua prtirioiilin 110vil; nrui soliiin cniin rae jiijtiler
Uiuvaraiur in ivgiinni. tiii|iiliiis i!uhm;oriivit verbis, veruiu ctiam k\-
LAPUT LXHI. ciom IIKVIIIII snis iiianibus snrriidis, niiilloiies liirha
De tolutioue pueri fitii rigiuas. (am csso. pedo sup nie pereiisstssc oami (inlenrium
Gonveneruut ij;inir pptiips Potnis el poniifex su- csl nobililati. Ipsc niiiiirum uiuulc saerilogio pol
pradicliis sccus iluiiien quuil dicitur Tuuiar-, ibique Jiilus, uiilla disoroliotiis ralione liu-matiu, augitiiis
miiHiinoilis raliouibii* variisquo assertioiiibus mul- Cjinrideiis.01diviiiatidiiiliiis corvos ut corniuos pos-
liplicalit, nd boq iiindeni peiveuium cs:, IJIIIKIsinc senocerc irrntioiial ililor arbilialiis. snpic.iilc.sviro?
, couoiliu paritor ct an^ilio rcgiiiit*,qu:e inatcr cjus c| nobilcs quasi cnibcsceinlil MtlilcrfiigT, fa( tusi|tlf
eiai, lanuiiii nogutiiiui miiiiine fieri dibciei. F.uu- \itiiiiu ci.llegi) loliiiliiiiuni ail (iiuiieiii Imiiaiis s|rc-
ies prgp Idjjali u(>C|ii5"i)|ioct couiilo, ipsi aroanuiil , piiuiu sollii itatiii; c\»cci';ila a|i(48:ai!iiiiin «msorlia
. pilluntor sigiiificartniliogiiiiu, quod (qiiscopustliuliir- ' stiiriio.sa vcneralur, iiiititeuiqne diviiiqiu KciTosiiu
uo teiiipnra l.iteulcr riiniiiiavuo.n in ineiiie : quibiis ctiltuiit, porso; asi|iift roligiusas pno niliito diicens
pegiua alloniiiis au.litis ol ililigeuli sciuliniu iaqtii- aS|iciiialui'. lliiic est qtm.l coclesius Dui absqne
»ilis soJomni qiiiiiliim til ullia quaui crcrii potp^c piutalo viiil.il ot riiruinpil, «arumque luihisirus
ciisiiliavit gaiidiu. tuiu quia piopr.l auilirbal lilii in exsjuiliai, |nis*cssioiieii|up oripii. liiiic ost i|iu>d
reijiiuiit blibliu alioiioin . luin quia por ejus cxalia- liiii-giinsctiiopisonpuiu ci l.cgioiieiiscui a 6'ii* 6« i.bus
lioneui ooiilidcnicr trfilorct polcr;it, | osso evenho siiit! violetitia lyraiiuidis espiilsit. Jn Palciiiinuin
facilitu piiqaui Aragwttmsi iyi-»iiiin, veleiiiin» de ctiam n.aiius injccii, quoiii suh lilnisiianx fidei tc-
regup oxpiilsiniiuiii. Cmifesiim crgo vooat ud se co- tiore uil se venirc piu-cipiiial, ei %\st\<#vlijurioni
jntem FivilintMiidiimktietiiiiinigcilicoloi piu.luuui.ii #11111 L't riidosilaicui cipit. Atciiiciiist-ojiuiMqupqno
viruiii. quora rogiuu Uoiiiiii.iU. talibns nipplkiter ToleUiiiini. roligio.saiii *cili'Oi f'c.clesja.1|)ci ouluiii-
iilloquiliirverbis: uaui, ol lliini;ni;e MiictUati-s logaliim, u riiceoesi
CAIUIT LSIV. sua pcr liiciuiiuiii aiWPiiiaTii, iiotMm) ct Hbbatetii
Yerba ngiu.it ad tomiteiu J*\ dt itto filio in regem S. Faciiiidi a prititri» filgaviJ' «••uhiobio,in ctijus
wiaiwmt ]j liciiiu sacrilBsuiu finiiom shiuit Piuiii ituwta re-
< Nolilli* ol tapioiu ((.uicsff.ijui miinii solum cnn- JigUiiiccl j istiii.i iiilriiniz;)\il. Insnpcr piiam liiiilo
saiigiijiiilalH iintn, vurjiiii oiiijm larga 1,1111111 saiiqtc.r fiirorc ct n.iip in fiiiobim iueum Ariemnsiiiu oxar-
tiiii cxhibui Ijoiioiilicciilia! |ii'.ci(tga iva iii.lisgolttbili serat, i;t ad 111.11 in>iingueudu 11i«lis viribiis aulte-
caieua iuitii volioiijitnlrr asirjngii, MIIUIIICa I bera- l.ncl. cxistiinaiis tcgiio sjcciire potiri, si puur qii.o-
lilate tua ilepriseo coui-iliiiin, qinri doiiiiiin slaiuoii- qiiiuiio °:iitraileroliir licoi. Quuciroa billiaisjiin »•«)-
diiiti sit (ilio quciti vciicrnuiliis II. Jacohi cpisciipus li.iiein Pcliiiin li.iei lirniil .te Itiriissiiiium (Jira nia-
-Itl regem origcne onmi sliidiu coiiaiur. Tibi cioiiiui oliiiiaiioiiu piinlilum iro uioJiebaljir, <0 q»<)dl|.Uis
notiini csl «ii omuihtis lli.spaui.t! rcgim.-ii iuriiL-i.- ijj ai.l.Ti ni.liiliiis iiullii irijuilaiip.c vc.Jmw!c»ti.ijtb
tibus, quoiiitiin pnlei' niRiisimperaior Adefoosiis, cj s ll.b lilute soparan po eral, ini rioniiniitiii palre
appropinqiiante stii Iransittis br.ra, mibi apud To- tiicii pr:i'ci|ikuto iu Logiouu rivitaie juraver.il.
- leltini Sitpvtisig lur (x'llibciu> G:rila:ciiiui furiliiiiirifisill-
regniim loiinu liadidit, el lilio m?n Arfefoffso
iiejioiisuo Galbcoiain, si iiiiriluiii siisclperem, ct iravit ei i|noi oi qiiauUi laciiinra iu rogionc ilia pa-
post obiiiim niHiiiii lotius ei dpiiiiitiu>ti rcgni jure Uaveiil, iiobliiun oioilcs, niilijum aoud Jtfoulem
(b8)/nf/tf, pbttiitasliffe i7^¥uJe cap. 19, ftw», §.
 niSTORIA C.OJIPDSTJELLAJSA, — LJ3. I. —AN. 1110 ?.W
«9
Jrsoum orndelilcr oecisorum. caslriimtjuc dirulum :A negoliura supradicli cjiiscopi arbtlrio, ct disposi-
el tcrra ttrpnpiilaln, bonisqtic oinuiliiis cxspolint-a, tioni oommittas, iiihilquc pravtcr ojus consiliiim
c.celesiariiin v olalinnes, caruiiiquu dcboiiornti sa- deiiioeps f.ioere pric-uinas ; imo eliiiin si benc v!-
ceri!ot'S, bo:;;c nitil ercs ileuiidaUe, virgTics iin- sitin fuoril lu;e voluiilnii, iinnc oirioni cpiscopo per-
puricnter violalx, ilestruciie oomilis Polii liprcili- fcraiii lcgationcm, cique ox priccppio luo, ei in
iSJes, uiaiisionos et p.iiJ.itiiieonibitsia, greges cqun- omnibiis qiiiccuiiqiic lijanriav.erii, flrielil"!-olisccuii-
flim, el arincnla Jioiiiii ,:.iG..IJ.t'OJapartini nbslracla, tlabor, et nuxilium, qtiibusc.iii!quc modis potero,
parliiu (iibmiala, tilI1icloriii.ilgeinilus el lacryniaj libcntcr siiliiiiinisliabo. i
paiilicru.nl mauifcstc ostoiiriiinl. AiJ b;cc, formirian- Cuiii aulcin reginn summo favorc approbaret
dinii (loiiiini )iajv;canaihrm.i, cl archicpisonjii To- roiisiliiini, siaiim cpmcs F. iter nggrcdiciis ari prav-
lelani, pt rcjigiosissimi Lcclesiic ajvoslolica' pon- faliiiii ojiisoopiini fosiiuanter pcrvonll, oumqtie
tifjcis cxsccralio iiosl.rani conjtigii lurjiituriincni apuri S. Jaoobum in cuiia sua oiiciinislaiitilins
i;ic:'ssiintei' daniiinbaiil. Ciim ci-go nic val.le oouia- cjcricis, ct niiliiibus rcsiricnlem iiivcnil: cui nia-
iii'uaiaiii csse saorjlogii contagip cojjiiosrohain, et niiin rx.jiarte rogimc rieoscnlanrio i?i multi|)licos ot
acuijssiinat.iijusliii.c frniiicain siilTerrc uon pplc- hoiiigiias salulalioiics impcrlivit. Cancns quoque oh
raiilj slurijoso nfjpelunplianiaslico i.lpliihilni me riis- B qnns veuoral ol tpiidquid ci rogina narrnvernl,
gijciars gurayi ; faolo niilc.m riissiriio, rnjiloqiie pu- toiuni poniilici soorsiini ol siiigiil.iriicr rccilavil.
fbiliilp i)ii|ii ninjiimonip, slaliiu inccndia, o:edes? ct Ilcinrie oonios l'". dncius nri lifispiiiuin post laborenv
rapjna?, bninioirija, prorijTioiics,bclln jier caiiijios ct ilincris gralo sopnri inpinbra deriil. Kspionpus an-
Caslpllaiu (Ja&sTuexorla suni. Pmii cnini moo jn- loivi iioctc illn nihil :iu| jiaium riorniire potuil. S(d-
digne fiufioJtii' cpusorfjo, qiiasrianipivitaiesfrauriu- licila nnmqiic oonsiilcrnlioije Iractabal (i|iir,il vix
Jpiijor /Ofohpavoral, flpas suis iijqiijj-ilpj-iluisciisio- aiil iiiinrjuain ficri pptcral ) ul vidoliool siiiinv, ct
djeudiis Ifadi Jil, de (jiiibus moilo o„Teilicntcs sui F.oclcsia: stt:c dciio.-us, iiiiilium non romaiicrcl, ot
nva;(Jt»hcssc('lcraii,Ipiaiii dej)i-a?rinniji|-jirpyinciam, jufaiiteniii onpiionc libcrarc vah-rcl, coriiin siqnidem
unfiis ri'giilt'6 v;,llasct|);i|aiia co))il|jjiiii||, bnrgps in qui piicriiiu lciiobanl proposiium crnl. infaiitcnv
«ia Mifcjica,cl Jiospilia iibj S. Jacpbj hospiiari so- siiarniii iiiiinicilinruin oonstilucre prelium, quas ab
H»s>i»tjiei'(;-i'iii, djiuvirianj |»U)iaT'curdiier cl cnil.cni pouiiliop ol a Pelro oomiic ob siiarinn ciil—
. ftbrjujut. Dwjiriic •Wv f*st 'JPHllJ^i \t'Hw inar,nln, pas iiijiiriariim sibi i-oniraxoraul. Assumplo itaquo
/atitfij tfl i|iP|»J iugruil, agrjridii; pliii) cpniosis cpiscopus s.ino (-1mili consilin, mnliiil suani inju-
abjiu 'aujcs diyijiiji, .quibiis. iriJiil oijifljno rojjciiiiii ft rinm niip nloisci qiiani infantotn tttrpi onjitivitnto
- SmmPf iPm |>al»-asiiuas ad irgowl» fivgililatis. (Viueri. lili-ji ilaqtm liiiniios ail suns pi-odiiores ct
SiijCOUfJeiiida niirialo curjmri pppoi.niul, jicr jriaipas iniinicos. qiiiilouus infaiileiii siilvorcnl, cl vinriiclam
W-J^'1*!"!'JSopSajgoro ct innlja rcporiuiiiiii-inpr- crimiiiis quori in episenrmiu (•nmiiiisornnl, supor se
• J*'i» pnijorjii-giaiiut sipc puriorc yirjlntus. dedei/us yonire noi) lijitereiT. Quo ninlilo. prodllnres ou-
jjja i-iJt|i, ct Jatueiilalj.1 vi<ii:niniti, |iluj))JJo|uu:qiic pic-nli aniiiio sc fnotiirps fpnponriorunl, si sTnili
de-ojaijij, ri)'.seiia ot vastala qiiip ipli.rjijaii jmlc- j|.-jo|r»opiursPi.'ini.s sDaiiiiu oriia injiiriaruin rclasn-
J»aiii|iioa iiolrani laoryinabilera niiseiiam riatcHii- fpi, S|;i|jilj)f;jgp dio.oltocp. sypp riiclus ponlifex nd
JIIIS inljoiis miiiiitesiaiil. Pnsticimi IUJJJJS Jjict Jjliiii fliruiuis '|ii>r'uiit, qui tle Cewtrit (71) apjiplla-
IIilH'1'ia'aiigulps qiii tanii fiirnris sjrrrpilii vc) jjcr- ^jir, piqriiturcii ci opiuitcui jiariier ronyncavii, quoi
lurlialioup IIOII inovcaiiii'. Nuiic igiluf, olarjssiniu prips (ldfi jiirauiruin fir.miior nsirijixprai, ue ijuiJ
£/iusi;J,c.iiodalis i'aii()i)ibiis jiuirersis ijicis/jqe ju- ,iuali sibi wyiccjj) iu c()ij.)Tf»),u il|i) hiac|iiiiari ion'a-
. Ce»inribus*|ii|i;faoJis, lu.ijn dccot isojfijXiujt^jii, JLJICOJ-CII|.XjnJiijjJioej igiijlf' paiisanini diniuilioiios, ya •
dnbiiaiiti auiiiio, quod ineliiis libi vidctur adl|ibere rdasque ri)alii|:io.s paien'cr .ct occulle ibi pcrira-
CUIIsiliilill.> ctatis iuiprw.schtiaruni r.xplioarp .npii vnlciiius, seJ
CAPL'T LXV.
Dqi|od jiobis iiiijipiilijius f^lw} ie>l, sijciuip pra:'lci--
Responsio comitis Ferdinandi. ire noii d-jliciiius.
pimos QIIICIU F. Uilc ferinr dcdi.sse resnonsiim : CAPUT L*XVI.
f r.egina jiolcus cl gloiiosa, narr.iliiiiicin liiaiu vcra Splulio pueri el ordiiintio ejus in regem.
)-i|'.juii|!jirtilntaui (lirjgci.iissime perjiendi, ci linmB Quiacrgo r|v.'scopus se cajitionciii porsonicjiropria;
. iiicnioiia.) lotaliier coniinenrinvi, in qua regein A.r- ct i!c Icciiscoiidoiiaic nilooiiiiiiunoiu lolius ternesn-
. jiigoneuseii) iotius inali ontisam cssc ct llis|iaiii;u liitem.eln I jinblionm iitilitnlomsublililcr providclint
- i!cliiiiio:ilmii, tiiillnniqiio salnlis spein iu co tios poriincre. P. Ari;vci Ari;ePctriri;i', ol FcrunnrinSnn-
Spectari iusio:iasli; uiidc libi siimiitoncf-fi vigilan- oiarie, ol Oiluniio Ordouido, failcrisqiiu traililoribus
ililJU esj, np qund vir aposlolicus ninnilu divjno inijii s iniuri.iiii sua: pio lilionis, cl o|)]iiol)i'iiiiu iion
. . jufU.oarc aggreriiliir, eincr suns libj iiiamlayii lo- spbini ex animo rcbn.ivii, ci iiiuliain esse opncossitj
"BI1"?!per IP aliqiiaieiins riilTcrri viriealiir. Scd, ycrum ciiaui onmili P. su.is iiidom iiijurins iujnria-
omui iciuolii dil.aliouc. solcrji ciira cptisummare riiiiiqnc ininiiriiias pnslponcre blando serinonii
studeas, tequc tuunique filium ojiisquc causani ct persuasU. Fiuilis ilaquc niunibtis ciilp:vi'ilihcaluiD»
(71) Ponlem Ifge tle Gessuris tjui eii^m Jiodip epavcn rptinct, super Ullam ad Jritim.
 '
ttt MUNIONIS, IHJGONIS ET GERARDl m
Ilrts et uuiversis inimicitiarum odiis, comcs ct viri A suiira naluralcm riominum aliquid quod ejus lurba-
siiprn iioiuiiinli jiiraiiiciilis fii-matuin, amicili.-e ret voltinintera ooiiiniiitcre.
foodiissalvi felici n c et-fideliiale reginav, ei infaiilis
CAPIJT LXVIII
inieriitil, et ad soliriie pncis coiicoriliam rcvocaii De bello faclo in Angos.
siini. Elfecti vero, firmaia pacc, lideles amici, epi-
scnpus iniinciisn boniinte plci.us, ol onincs nlii ima- Pncific.tta igilur civitalc, ct rogio puero reslituta,
niuiilcr slaliicrunl riiem quo infantcni crigcrcnl in cjiisooptts cl conies cum pancis cx nobilioribus iter
regem. Domiiiira orgo soqiicnli, qnn oanlntur nd sniiiii, sicnt Composlolla; coiisiiiucraiil, Legionein
Introitum miss:e Jiislus es, Domine, (72) infantcm, recto irnmilc riirexerunt. Cum auleii) pervenisseut
qui rcgn. tiirus crai, ad S. Jjcohum ciim ningna ad lociim qui font de Aitgnt nuiiciipalur, papilio-
et nobili pompa cuuciis cxsullniiiibiis ud Juxcriiitt. ncs ol lcnloria sna oirciimqunque tolenriorunl, ct
Episcopus vero pontilicalibus ornameiitis inilit- ignorantos quori pcrfiriiis Arrngouciisis explorulores
tas, OiCtcriqiie clcrici veslimcnlis ecdesiaslieis iu ilincrc vcl insidias occullassol, illa nocie oiniil
decenler ornaii, gloriosa jiroo.cssioiic cum susccpe- rciuolo limore qiiiesrenics, ibi scciirain iiiansioncm
runt; qnem nccipiens |iontifcx anlc nllare B. Jaoobi ct somnnm Iiabueiunl; omncs tameii CCLXVI,et
apcstolt nbi cnrpus cjus rcqiiicsccrc perhibeliir, B non ainpliiis cianl.Quoil cuiii pcrlirius Arragonensis
gratuiaiiii nniino pcrilnxil, ibique, jnxin canonnm n suis (xploratoribus cngnovissel, cnngrrgnvit exer-
iiislilula religiosa, ciim in regcm uuxil, ciisemquo- citiitn sexceuloiuni sexaginta iiiililura, ferro vesti-
quc cl sccplruni ci irariiriil, ct aureo diadcinalc loriim, ct riuo n.illia pediluin in arcit, el gladio, et
coroiintum, in scrie ponlificali rcgcm constiiuiiira fuslihus, ct nrrais niuniioriini; et prosilicns ex oc-
rcsiilere fccit. Deiude missn cx more solemnitcr cultis vcnicbnl in occiirsiiui eis. Galbcciani vero,
celebraln, rcgcm noviim (lediiccns nd palatiuin iuane faclo surgciiles, bosleniqiit improbtim super
SUIIIII,cpiscopus omnes Gallaioia! proccrcs ad rogale si! vcnire auriienies, ari arma conlinuo prosilieruut,
invitavil coiivivium, in quo chirissintus coincs Pe- ct f slinanter armali, acics suas conslilucriiut,
filius Riidcricus l)c!luini|iic cutn paucis jiugiialorihiis oxs|>ec;a!iles,
trtis, 'rcgiiis d;i|iifer exstii.il, OJIISIJIIU
clypcuin ct fr.imcain ari rogis scapttlas Alfcriccus ooiilra riccein iiuiis, contra miile dcceni pugnaiuri,
teutiit, .MiinioPclagiries rogalis olTcrtorius, Veronut- cainpum auriaciler occuparunl. Allainen ubi hosies
dus Polriries, viniiin et sicernm onmibus ineusis ad se procul vcnienlis lorvis vubibus aspexerunt,
abundanler miiiistrnri pncccpii, sicque omiiibus ndversus laiituni excrcituni gradaiim lendere coepe-
diversis forculis accuraie salialis, dies illa iu l.yui- rimt, ct ouiii jaiii prope esseui, valiriis Jauceas vi-
nis juhilaiionis el canticorum caiiticis peiaola per-1C branles Jacertis, volocesquc cquos calcaribus nr-
transiil. geutcs, icrribili confiiciu jiiimaiii aciem invaseruut,
CAPUT LXVII, eamqiic loluui fere vulnciaiilcs, ad lefam prostra-
De tubjtigalione Lucensis civitatis imperio regit veriint, et mortua csi illico Arragoiieiisium uon mi-
pitert. ninia mullitudo; sed cuni prajliando, hostesque
Aitcra aiilenv dic qunv prima post cjus sublima- viiiliier prosterneudo, ud iinnicnsam militum co-
tioncm illuxii, ooiivcncrunt oinnes anle pontilicem, liorleni el iiinuineiabileni pedituin luibain peue-
coiisiliiini iiicuntcs, IIi Legionein suiim riiiceieni irasscnt, bello fnligati, pulvcreel hoslihtis iindique
regcin ; ibique co cuni niaire collocnto loinni ojus circiimveiiiiiuliir, el n lergo et laieribus sauciali
ditioni regnuiii stibmiilcrc, iiiia ciim omuibus Cas- iinpelum foiiiuiir suslincre non valueruiit. Quiriam
icllaiiis priinnlibns nilerciitiir. Sed qiioniaiu adb ic igilur sangiiinolento inierieriiiit bello ; (juidani vcro
quidaui, ric riivcrsis pariibus in Lucend civitate non sinc inagna sanguiiiis efliisionc, capti sunt.
congregati, iiijustiliam Aragoiieusis lyranni slolida Auimosus coiucs Petrus, qui iu mcdias hostimn
prsesumpiione snstcnlalianl, qni vidclioet scoleraii prornperal aoies, post acerriinam el diuliirnniu in
laironcs, hoiiibiri , irausgrcss u-es, ariullcri, forni- hoslcs iiliioneiu, inaliiil bt-llando capius csse quam
calores, uTseroriim subsianlioe ciueuii rupiores, '" oanipiiiii inlionesle riiniiiicrc. Comes quoque Frede-
ecclesiaruin viola orcs, pro i.cfauilis faciiioribus naiidiis in bcllo interiii, el alii imJTiicornieruiit.
pamns suis corporihus ciucialiisque nicliielianl, Cuin attieai cognnvissei opisoopus foiiuiiani belli
vUuin est co:igi'iii<:iicpi-copo el comiti, cavterisque in conlrariam ccilere patieiu, majori tiniore el cura
priiicipibns, ui piiu* civ.las ab oninibiis orimiiiosis supcr rcgein, quem noviler unxerai, quaiii siiper
cxpurgata, rcgis subricrc.lir impcrio, qiiam al u.l proprinni sui coqioris pcrsnunm sollicilabalur; uoii
iitcipcienl iraciiire iiogntiu.ii. Eiiutcs igitur nil civi- solumciiinimoriem cjus vcl oaplioueni, verumeliain
talcui, Liicensibiis lcgatos pravmiscruul, qualetitis lotiiis Uispanitc destruciioneui cvenire mciuebat.
aul civi.utoni regi redricrenl, aul se, si posseut, Solcrli crgo siuriio, et prudenti iudusiria, impera-
defendore parareul. Qui ciitn :srrihilcui aii.4issenl torem pniviiluui a lanio bolli perioulo siibriucere
lcgaiioucm, ct cxercitum rcgis super sc vciiiciitcm, curavit, cl goniirioi suav rcgiife dominas Urraca)
. iiialucriiui se rcgi civitaicra rcdderc, qitam conlra sanimi cl iiicoluincn iu forti caslello Orzilioue fquod

(74) Scilicel, Domliiica 17 post Penlecosten, qux anno 1110. incidit in dic 3S Scpl.
053 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. I. - AN. 1110. ;«*>
cstrnmesl in Caslella) resiiluit, seqne iiiAstoiicam A i rilu, cor babens in Domino conlrilunv, el suppiici
civiialom recpit, ubi pcr tririuiini vulnerntos in dsvotione himiiliatiim pro sita lotiusquc rcgni sahito,
prariin, riisjicrsosnue oollcgif, faclns commttiiis om- et pro su.e rcincriio aniinit:, suoriimqiie parciilura
niiim snliilis pniiiis, cl singulare sol.iliuni. post iri- rcgalis in earicm civilate cmies, aliasque mansiones,
diiuin vern cum omnilms <|tioscuiique rie prnelio col- qu;c sui jiiris ornul, cl lolumiiifaulnliciim quod inler
ligere poluit, adCmupostellaiiani S. Jacobi civiiniem Taninrim et Uliani, ct qtiiriquiil nd regnlejus per-
per magua reversus csi ilinom; qiinni non solum ttiicre viilehalur, B. Jaonbo, cjusque miuislris cha-
infortunalo belli cveutii auililn grnvitcr peiiurbatani rilalivo nflcclu obliilil.cloblatuiii nd decnsEcclesiio
invenit, veruni ctiani lola fero Call.rca lanlis jam iilius scriplur.o privilcgio coiifirmavil.
clariibus bellicosisque fliiolualiunibiis agilaliatur, CAPUT LXX.
quod pene labcfactata de salutc ricsperarct. Omnes Domoritm el hwredilntuin noinina quce dedil regina
ergn Galbeciaeprorcres episenpus convocavit, cos(|iie B. Jncobo.
firmis jiisjiiraiirii securitatibus compiilit, ut regina*, Quas iiimiiiinibieredilaies, curtcs, sive niansiones
el filio rjtis fiilelilaicnv exhiborenl et serviiiuni, et iioiniiiatim describeudo descrihimus, scilicet illatu
ila Gallsecia: traiiqiiillitaiem rcf(irinavilel pacem. curtem quav fuic F. domini, rcgis; in ilia Qiiintaua,
CAPUT LXIX. 1 qna- luit Giiudisalvi Adcfousidis, quaiuor doinos,
B
De iufantatico inter Tamarim et Ulliam a regina sciliccl duo solia, et duas casas lerrenas, cl in alio
B. Jacobo daio. looo iinani doiuuni, quae fuit majoris Didacidis, juxia
Regina auleni suscepto filio suo Adefonso regc illaui Joannis Slruatidis, eCriuo solia qtiav babuit ex
pntviilo voiiiciui, ul diclum est, tle iufelici pravlin, parte Froybc Diriaciriis, cl iiiiara lerrcmtin doiiitini,
qiianlam mentis liCliliam habuciii, rogaliutu malres quav cst iu valle Milvoiuni, el aliant doiiium qiufi est
ATioriimpaicnlius qiiam scripiuui notificare possunt; juxla doniuiu Ari;e Didacidis, et illam villara de
priiiiiiin eiiim bclahalur quia filiiim reccpcratsanuin, Siccranes, et nnani villam de Erimar, et villara quaj
deinrie qtiia se per eum Arragnneuseiu lyrinniini de vocalur Figitcirola, cl iinuni niolciiriiiiuiiiquod fuit
regno eliuiinari posse non immerito spcrabal. lu de Novnlos. Simililcr iu tcrra de Pisloninrcis da
Orzilioue igiiur forli el iiiexpuguabili iiitinitiniic Regalengo Sancium Viuceiiiiuui dc Sisjialona, Tre-
(uuui reiriiia lilinui ciisioilienriuiu irnriidit. Rcliciis- iioiiziim, Fcrrarios (73) ciini suis adjiuiclioitibiis,
que eiim eo fidclihus cuslodiis do priuialibus lerr.ne Sandcrezuin iiioniimcnln, villam novain de Masiti,
illius, ad Galla-oiam proGcisci disposuii. Ad asperos RaraiinihicredilaieindeOdorio, MoiiiiiiienCa.Sarram,
ilaque Astures raoutesqiie lapidosos iler aggrediens, _ casliiiiiideMallarias,Corri)iiiuiii, pralos tle Doiniuu.
per Oveium transiluni leoii. Cumi|iie ad Liicensom Pepi, vincarias (74) Villafredi, Lislas, Cauales; in
perveuisset oivilalcm, divina compunctionc, cjus Nogia Vcrrinics de Jusaiio, ilerum Villamfrancam,
viscera sunl conimola ad hoc ul causa pasniieiiliie Loviuni nicdiuni, iu Auzonio si.ini i*ationeni; in
B. Jacobi liniina visilare salageret. Venit itaque Alvarrza unain labulam de lerra per suos niarcos,
Coniposlellain, cl apostolicara ingrediens ecclcsiam, in Pasloriza siiam ralionem, quarlam de aquarios
inler ferreas ipsius vesiibttli januas ct altare san- de Jusano, in Circites de Arumde suinplns, caca Ariat
clissiinum se prostravil iu paviineiito, el oxpantlens Exemeniilis, tcrtiani vill-ain de Palalios, viilam quaj
nianiis, hujusmodi ad Dmniiiuni pio alTeciu furiit vocatur Dara ciim suis horaiiiibus, in villiestro
oratioiicra : < Doinine Jesu Christe, qui dispensa- Figcirolam.
tinnepaliis cooperaute Spiriiu saiicto perdiluui per CAPCT LXXI.
pravViiricationein primi parculis miiuduui proprio De fucitttatibus thesauri datit regtnw.
sanguiue tuo reslaurare diguacus cs, te suppliciler Omnes bas hicrcriitates superius prxnolatas, quaa
exoro et ileprecor, ut llispaniie rogniiin a palre meo siinl intcr Taiuarim eC Uliam cum boiiiinibns nd
A. felioiier oblculuin, sed uvodo i|isius uioiic gra- regaleiigimi, elad iiifanlaticuni pcrtiiieiiiibus.eidem
Titerdesofatuin, cc lyrannidis scbisiiiale Arragoncn- ., EcclesiiCnoii dissimili ralione conlulil, quod facluin
sis undique pcrlurbalum, dulcissima apostoli tui universnruinaiiiraosclcricorum ad iiiiliiaicin reginas
Jac.obi inlercessione, cujus gloriosissiini corporis miraliililer iiioemleral, ct ad ouineni ejus voliinla-
gleba iu hoc pnoscnti luco vcnerabiliter requiesoil, tcra jusle exscqiienriain valrie animaveral. Purro
lu piissime Salvalor nosier, ei Domiiio cui jure rogina toliim fere pairis sui Ihesaiiruni in exercendo
perliiiel conccdcre el pacificare digneris, qtialeuus conlra Arragonenseiii bcllo consunipseral. et ideo
lidclos tui iu eo tranquiilc niauere valeant, et ofii- ad diiiliirnam expcditioiicni facnllaies ci siiujcieulei
ciai.tur idonei ad servienriiim libi, Deo vivo cl vcro noii craut. Quocirca ooinm.ini oaiioiiicorum con-
per iiilinita sa-cula sa-culoriim. > Ciiinque signo sullti, loliiisque senntus decrelo, vistim est non
crucis facio, ab oralionc surrexissel, veiieruiidus doberi uegari regiiw auxiliiiin, sive consiliiim.qtiod
ejiisdom lur.i poiilifex suoriimqiie vcnerabiles oleri- ab eorum Ecclesia exposttilassel. Ad debellaudtini
eortim persoinc, ui eara derebat, suscopernnt, el ad itaqtie pessinmm llispania: vaslatorem, et cffugan-
penliOciilia palaiia deduxeruiil, ubi coiivciiicuter diiin loiius rcgni perlurbnlorcnt, dc ihesauro S. Ja-
hospitata est. Sequenli vero dic, divino afflala spi- cobi cenlum uiicias auri, et cc raarcas argenli
(73) Alter codex, Hitpatona, Trtvomum. #74*1F.Juncaria»,
 m MUXIONIS, HUGONIS ET GERARDI 956
fttgifix posliilaiiti spontanea voluntalii praicoperunt A doijcc miivcrsa qna! lenchant oastella dirattlcrcut,
ilari. 11*1*1"TI.XXIII.
CAPliT I.XXM. De obsjtlioite Asiorira'.
De obsiilione Lupnria- et cnntione Ariw Petriz, el ejv.s Susooptis rrj» ivgina onsicllisa proriiioriiiiis per-
fompticiint. fiilis ili a-ra ICXI.IN, <?xof<'iliiiiiG:iil;i*t-i;<»
<'iittp;tfji:<viI
Iritcrca qiiinilocim riiermu Cniiipnslcllio rcgiiia <?tari ivgem oxpiiguaiiilum Arragoiiciiscm profecta
liior.im facicns pi-nci'rp.s ijulliCoTc siiainqiio ruri un usl, per gravia ip.iiricniitiuora ei laboriosos moiiies,
uuivecsalttai- convo.cavil a I proxi »11111 Pascha qunri frigidosquc iiivihus 01 glacie praierihe hiemis, qurc
fiiiiiiiini oral Die 2 April,). Proliutis ennvene- anno illo asperriinaj iulioriiieral, us(|iie ad Asluri-
rin l uiiriii|'io opiiiiiatcs Gall;rci:e, scilicet stie- oain civilalciu pcrvciiliun csl. Diimquc iu eaclom
iviius et fj lclis oomos P. <>tMuuiptis Pelagidos, ot civitnle podilos ol iiiiiiicipia t-efieercnt, oa qtinein
Vorciimdiis Poiri les. ct Rinkiicus Vcloarics, ct M. ilii.ii-o debili'atii liictaul, 01rialiea nccessaiia piae-
Gcluiii-irics, ol oiiiori (;ni aliquus prtncipntiis vel p:ii'aro)il, ciiiiimuiti cnnsilio licrouiu suos rogina
(ioiniiiiiini iii Gnll.icia nbliiiere viriolaulur : inler niiiilios jiro Castellanis el Aslui ilms, c.clcrisi|iic pcr
quos thiiiiii adfuilAiias Pclririos, (|iti profoclo oxsii- Caisipnniain fidtTihus suis ditoxii. Qui profocio an-
lerat iniuceps hcfaudi» |H'<Mlillonis,qua: npn.l Cas- B 13dito rcgina: piiocouin vable »clocilcr coiivcncrnnl,
lollilin Minci in doiuiuiiiii pnntiflcem I). pl in regii :\! el proccriciitcs «le castullis, stia in cau:|i's teuloiia
filiinn infantem A. (sicut snprailicliim est (n cti;i. 49) cl pa|)ilii)iies |iosiieruiit, iion laincii staliui riircctu
rioloseiaeia fueiai, ci eotlem lomporc casirimt -lr.iir.ili! a.l roginaui ricvciieruiit. el lolen.lcruitt.
I.iitviri.u fiaiidnlcnlcr usurnabal. Voniiii cnim vcro I11orh:t'C hoslis iinpiiis Arragoiicnsis innuuicra-
lieol Ari.is infamis prodilor cssel, el linil;»' coniu- liileni cxereiiiiin latontei'ooiigiogaverai. Cnuvcite-
maciii! el rinlosiiatis, quod oum quispiam ntit vix rtiul iiiimqiie Najarcni (f.11, ct Hnrgens s, Palcnlini,
aul iiiiuqmiii) lolcratc puteial. 1'i'ginalnincii pruriens CnrrioiiCtises, Cemoranf, Loghmenscs, ct qui He S.
et tiiodosl:»<iim henigne siisoipicns, lio:iori(ice trac- Fii.iindo iinaniniiler cxicranl, quorum cqtfiileiu
labai. Scil qtioniatn solito fcritalis turhinc forebn- rnrria dinbolion pcrsiiasio ila ^iimulnvcrnt nt eiiui
lur, eldc perpetr.ilis faciiKiiihus mcriias snpcrfiiic qui siue lcgc firici Christi.iicc ai(|ne jnstiiia nM.ttcin
. siias potmis, crmiatiisijue 110111110lioe fornitdnbnt, siinm ngore deetevoiai, prona voliiiiiate snqiieren-
Ot ojus infamia inanifcslft nolabatiii', litunri!peiioi- Itir, cjnsqiic .jussioiiilius lihenler obcriircnl. Has,
riliis ct rioB|iciaiis sci|uii)ti noote post Parascevcm iiiqtiam, oaiiios, nliamqiti! hirham sccutn fiatichani,
Coiii|MistcI!:im fiirlim cgrossus cst. cl iti Ltijiariaii» quj ob'griivcs faciiKHiiinStifiiiirns liomici l:i', ninle-
sa rerepil. i-tfgiiia:stinqtie Itlio rchcllaliirus, 01 aliam G
*- flci, foriiicaloros, ndulicii, lalrones, scolerosi, rap-
S> pnssct ptoililioncm f.ot IIIIS, quoil |u nl inus suli tores, sacritugi, iucanlalores, nrioli, fnrcs odiusi,
endtiiii uucle iu tnatiiliuis in cciTcsTi iiiiiiiiuiiiin c.sl api)Mai:eexsociaii, piopria itii-jiiter lorn ilimisorntit,
peg'u;u. Ijisa qoiifcslim o.occpto<?umpnnlilico «:;oic- cl oi l.iiiqunm oiniiiuiii priiioipi rcorinii inliit^eraiil.
ri«pic nobilibus coiisilio, rcetii qiiidem «laluii, ut Talitiin, iil (liolum osl, oxeroilu slipnltis oral Arra-
post Pascba tlouiini glorinsc ooleliraiiiin, siqictiiinui gouonsis margnits, el ecoe onnlrn Asloricam profi-
Ar'm ct fraiidem prosleniere i:naniiiiilcr ejiicdeivn- cicns ox improviso npparerc vidciunl inler frnlcia
411*.Aliern etgo riio Paschit! rogina cuni nttniificc, liiniiliiim ciiiningiiili linba iiiilitinii qu.-tjinlor flaincn
suoipie exeieiiu ogressa csi, cl Ariani proditorcm ott Orhicuni ab Asiorica prospioiiinlnr; el itcoriilens
siiperhum in Luparia obseriit. Cmituinax ilaque. piripe civitntem, oasira nictaliis csl, cl mansioiicui
obsossus Arins niniio tcrrorc pcrcussns, furoris suii h^cit : ct qiioniain foiios bcllo Gnllicinnos esso ari
liimtillii inslaiiilis et Ircpidus <lesalnic prorsus rics- Fonicm Angos, cuin pau.i csscnf, exjierliis er.it,
pernbut, ci disciclioiicm 11011bnbciis, cl ratiouc> non aiiricbal eos ad civilatcui invadcre, piicscriini
carens, quid ngorct ignnrnhal. Taiidein tetra su;c; ciim cornni geiiioni cssc inajureni quani uiiicfueral,
nialignfialis caligtiic oboTecatus, suii|iic ohlitus, n1 ccrlc cngnovissei.
ntlllum pro sc fuirieris jiactuin , dc sooleribiis qmc," Mirts crgo in Aragoninm Icgalis, ccc militcs
coiiimiseinl nccipiens, se et cnslelliiiu roginx Ira- loiicalus ex Aragoiicnsibits Maiiinus Muniaries ojus
didit, et oum oa eqiiiiabal. Atvoro cius ooinplicos, jussu atldiiccbatj 01ooruni auxilio aut civiialcra ca-
pitcf.iia 1 proditionis pnrticipes, ui Ariam cnnircgina 1 pcrc niit tiequcriles nssuliiij in caiu lacerc cxspe-
*SS'! auriiiiiiiit, existiinanies eiim, qui quasi cnputt etabat. Veiiinilameii Caste!laiii, quos in plano ten-
eortim conjuiatiouis cxisicbat, aliquod safvationiss loi-ta sun posntssc paulo siiperius momoravimus,
suavfo! !us nocopissel, noiivoiicruninil cuni in onria, aiiriicutos ijuoil Aragnnoiiscs ari hoslilciu cxerciliiin
CCloctiti siiul.Cuiii iiiitemtiihilsibi ulilcinvCiiissciil," arijuvanduni festinareiil, coiifcsiim ad nrinn oiicur-
ob siianiiii iiifaiiiiam ct ooiifiisioiieui culpnruiiin rcruul, ct vofoocs asccuriciilos cquos, viani ijua vcn-
abesse n curia siinimopcrc cxbplubaiil, seri icccrierca tiiri criiiit fcrncitcr oocu|inrtttit. Ctimque eos voiiire
Bon polueniiil; jussit cnim cos oniiics roginaa jirooul airocibiir. oculis conspicoroiil, pr;t! niniia pu-
capi, ct lainiiu fcrrcis vinclos lcncii coiiiperiihus, 1, gnniidi cupidilaie, hon inoriicum in sciiieiijisis 'frc-
(73) Mss. Naxareni; incolso siilioel vijlic timcc sn Najarcni snffccli, ut jii Notilia prcvia, iiUiii. 18,
dktas Nazara iii Rivogia, nuric Najara; qua de cau- pi iciiotaviinus.
 r7 IIISTORIA COMPOSTF.LLANA. — LIS. I.«. AN. 1111. m
mentcs, (olam siinul neieti in oos oniivcrteiuni, el A ferrain, quaj inier Minium et Utiam JactS, prieler
aeilis teves equos iitgc les onlearibu?, cl v.lidis easlclliun Lupari.i'. impelu tvranuidis su« sibi vih-
ieiienlestiaslas lacerlis, lerribililer eos aggressisunl, riieariiut, el nobiies alqtia agrcstcs (tninino suo, id
et diiris ictilvns percul-ciiios, su'.)ier olyjniis ei tori- esi Arragoncnsiiyraunn, queih ncfanria niaiiii sibi
' <as Imsliiiin viM-era cfTuuriihaiil. Vulucrali pro-rlcr- iloiniiiiim clegeniHt, furu fidiics jcraiiicnlo astrin-
ntiiiliir, ci sjiiilia iiujrioruiti (liri|iiui)iur. Avrajfoiicu- xoruul.
res sii|tiiile:ri oorriioriiiil, el eapaisesl illico Matiiiuis Siipraiiielus vera ojdseopus jVBstquamprodliorimi
lldiiia !es, <-iiilii quain plnros. Ccicii vcio oinncs, cftcram rnbiem pullidasso oognovit, iiiinio riolnvo
- prticr oaplns, cl eus quv bcl o iiiierieriiiil, in liigaiu ooiii|iiui(i(is, aiiriacter lanien prudciili fioliis consi-
roiivcrsisuiit, aul itilei- fr.nices ucculti laiiiortuit. lio, iiiiijzniiniexcroitiiHi otvnglomeral, et illos qiinn-
Qio auriito Aragni eiiss cHems. \a:i:i qua.ii oxspe- qiinin iiiiuiniei';) ncie lipllatonim stipalor,, irc pcnti-
ftabil s;te fiirtiiitiis.el laiii|iiaiu lli riiries n. Ilngis tuin prcpriat; novcral cniiii qund qui pcrctttit nialos
tllusus, ausiu nictti ticpi.iits, riillidenlia et iiisoatni in co quoil mali siuii, u.i.iisler Dci csl. Voiuiit enim
eurn fulig.itus, veit cuii tierle clain aii obsidiniic vet-o |iordiiissimi pro.-tiloros stii t-enltis eotvseli, att-
furiiiu (iiiii exereitu suo diseessil, el iu Caiiioucni dilo piiiiiiticis ndvotitu riis|)erunniur; pars iltnriim
fliirugit. R scilicoi P. G11lesieirios ef R. Nuiiiries euin inilitilms
MaiK!nittera fieln rgiua oiim fidis CaHieinilorum sttis nd niiinita caslolla coiifugiunt. Pars, quibtis
proceribiis furas in 11 iiiiiui ogrcssa ost suosi|ue di- Arias Polrides, ct P. Arides «>um pncfalas proriitip-
rigeus tcgiiios, jussii ad se voitire Casiollanos cl nis pnitici|)ibiis prxcrani, Caslcllorura niiinitiotto
A-lurc», ei qnosc:uii|iie Ijdclos sif.i por Cainpos et privati, |))-inrupla 1110111*111111 coiisceiuhml, ibiqtie la-
Ex:*enia(70) liabeit) viriebatui', cl jam ilon iu on- tiicninl. pi-ivsul iiaque, ulpotevirsuinmje pruricnlis,
ft lli» fitntcivilalihu» nioiabamr, gi'd jn l:ib nmrulis quidquiil illi ac(|uisicrunl, ad rogime favorem con-
baliiiabal, fil eougregavii, c\orcilit:n ni:'.gnii:n v.ilrie vertit, et ileteto priori jiiinnienln, tiohiiiiespraidicise
et forlcm, el perscc-iila esl emrieleiH regiilum Arra- conjiiralioiiis jiirnrefooit, itl lideles forent Urraeie
foneiispui, castra stia et tcnlurin, suunnpio oxerci- regimo, ol filiocjiis parvnfivregi Adefonso, ojusitein
Itim rircuinpoiieiis, eiun Carrioue obscdil, obses- opiscopi liliobi, cl aheorieni poslquam ilbim abstra-
sumqae riitiiurno lonipine icniiit. xil a cajiiiiiiie A. Potririe, et Petii AridP, el Odtiarii
CAPUT LXXIV. Otdoniilf, in regem consticralo. Kxptilsis, fugatisqae
De pacis reformaiioue in Gtdiweiaab episeopo. iHistilms, irieiii cj»iscoj)nsp*eeih rcsliluit, et ne iili
Iiilerc», Kcolesi.i!B. Jae.riii veiiernhilis cpisooptis _ rcriire iir.fsuiiieront, iiiaxiinam parlem siiofnm niUi*
ari pmjirin retiicnvit; ille siquiilem a stipraiticia ex- luui ad prolegeiKbts ItsTtrasillas riiniijit.
pefitloue "friiioastolla coiisifio rpgina» oiiiniiniqiic CAPUTLXXV
•Call.-wi-.cpiinialiiiH dis(U'sscral, tii pnceni el cuiicor- Preces reainw ad episeopnm pro obtidione Cattello-
riiaiii Galhcria»rofiirntarel, duui roginnail bollaiiiftnn ruin rebeiiium.
Ari-agoi.ensem tyianimm prnpernrei. liiiriem lcm- Post b;rc, aiiqiiauto lenipoiciraasaets, rejina Ur-
p9rc Pelagitis Gudesieides, ct Itiihinatus Muttiries, rara sii|ii'.idirto liitori litleras. in bafc vijiba mislt.
lmstqiram regiuiiiu Alpes traiiseeriis e, ct ad Galhc- < lte\ci'iiiilissiuio el sauciissiuio Damitio DIOACO,
«iav p.irtes iuui l'aci!e te.tdiiiim esse fadiiraiii auriie- Lcclesia' R. Jacobi e|iise»pp regina O11RAC4, salulem.
'
rani, non nioriica iiiucii.s jiarte profligaia, ailcasiolla (Ju.iliiereiiuidctu vesir* vii-t mis graiia, vestra pru-
Hia reversi suul.ci qimhVr reglnie Urraea: ct filio deniia Galt.cciaj regniini dufHiideiilis, ot qualiter P.
-Sr.« pai'\i(b) iegS Adefoiisii, qiiem snprailictus epi- Giiileslciricni, et Uabiuiuluiu Nuuirieiu, et A. Pclri-
$co|ius in coclesii B. Jncobi in rcgein iinxeral, re- (lejii, ct alinsproditores a reguo nico ct a rcguo Dlii
bTUre possoul, inaeliiiiitli siint. Deiinic Ariam Pc- inci regis A. qttod sibi usiirpitbiint cxpulciilis, qua-
Iridciu, ol P. Aiiriuin, ct ©ituniinui Orrioiiiricm, cl - iitcr jiaceiti cl ii'au(|uillil',ilem, expulsis proditoj-ibus
f|«itpJic«>sims a loum. Ilji siquijmu o'i snpro.lietain p Gall;cci:t', rcsliliieiilis, quot Clquanja mala pro regui
in piiiitili.oui rio.iiiiiiiiu Diilaeiiui ct in regiujj li- nici iiiitipnc es qt|P a vobis disccssi siisiinerilis.iuiiei
lium, «rarvtilum icgem A. prnriiiimicm, a regina iu propalulo ol.iruil, unde oiunipotenti Uep, cl B.
tnpti ct cateiati fiterant, et ia regiiiic 111:11111 obsirii- Jacolx», ol vobis Siimiuas gratcs rcfero, et refercnrio
bus |m>iiis, ei oinnibns iiiiiiiieipiis suis rialis, cxsu- pro taiti ruverettilo luiora gauiieo. De cavtero autfin
les ail poitus elcxlremosGallania! fiiieseonfiigeraiil; efeiiiotiti.ini vestram sup|)liciiercxorn, ci prurieiitiain
cuiii qiti.us P. Gtis-.lesicides, el tt. Mtiniries consi- <t«strauiRuiti<uopereelllii;i<.o,ul castclluraS.Peiagii
liimi i.ieiiulcs de rogui p.uiiiiTiiiliohc irai tant. llrti <1<! Ltiio, et ttaravtim, c», CiClcra quaj sunl Pelagii
niiseri! Jiisjlrrandtiai quori regiua? el lilio ejns regi Godcslcido, ct Rabiuati Mimide, cl alioruni uelarit)-
A. le.ctaiu, fl iccipaii liinl. Co iduualo igitur utriu- ruui rci.igiuui uliscssutucatis. qiiodsi, DcoaiuiiiOiitc,
quc cxoic.tn iJeciani, Tabcriolns, et omtios alinS ctll. Jaeoboiiiiei-corioute, hoslcs ub itlis caslelbs
• lerras iiivascruiit, clcircuniciroa
dejiopttlaMilo,lollinv expellnre, ec c^tlebell.mdo capfiBe vaJueritis, prout
(76) Oliiii Exirema, ol Extremilas ab oxlfeijiis biirii madnraa ^iaqjjajilisa jn 'Einefjiatn, ct ultra Cuvijim
paiiii us iiil oiiuin II iKniiis ci'ii;i Or.mi A11si.1nle.11
• (vttjtts Sccubia cajiut). VTJecap. 117, &uu« Exire- -." ': - ' . •--.', ..;; *$$ .-- •.'--• ;
 «59 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDl MO
tnelius prudentite veslraj visiim fuerit, vel ea vobis, A liltnris viderunl, procul dtibio Anglicos piralas fnre
relineatis, vcl qui ad opus mei et filii tnei parvuli arhiirati suut; posl bavc arnia capiehanl, sciita, gla-
regisA.,firiclitcr ciisloriiant, en qtiihusdampriinaluin dio-, loln aptahanl.el adbellaalaoriieiproporahanl,
ineoruin dclis. Ynlete, el (|iiautocius poiueritis su- nec Camena reiiiigis ollicio cessahant. Anglioi quo-
pradiola ad oflceliiin pcrilucile. > que eaifcin faciebant, seri impcilienlc reaiu, aut ad
Igitur lia:c auriieussiiprailictiis palriav clypeus, id aiiiiaiiriuin, aut atl rcinigaiiriiun, vix illis lempiis
esl Kcchsin-B. Jacobi venerahilis episcopus, protiuns sufliciebal: quiri plura? Ilclluin uirinque exorilur;
ediclinii tleilil, ne quispiain iiiiegrie icCatis autviiilis lcla ad inslar gran iinis iiiilliiiilur, ct maxiiiie lapi-
aniini iu suo piinoipatii ab expediiione se rctraho ditius quos inl hoc in carinis ferehanl, bellunigeritiir.
rel. Dedil cliatu fralri suo M. Gelmiridc quoJriam Denique Iricuses, el honiiiies de S. Maria rie Lan-
castelliiin, til auxiliuin sibi pramerei, dcinrie inmi- chata, aiixilianle B. Jaoobo, aciins in bostcs instir-
mera acie equilum, alque pedimm ooariimaia, ad guiil, el oelcri sallu liosiiuni naves coiiSceudmi!.
exBlirpamlaiu fi igiciosorum rabiem, el ad suprailicla lgiiuthos lelistr.iiisveiberaul, hoslapiilihusohriiuiii;
casiclla riebellaiiria, qiiantociiis properat. Piins ta- illos junclis niatiibiis pnst lerga vivere pcrmiiliiiil,
men edioens atque prsecipicus ul Irieuses, et qui- et ingreriicntes Aiiglicorum piralarura biromcm ct
cunqiic iu honnre B. Jacobi Ocenui maris Jitlora " alias riiias navcs <|iinsPclagius Goriesleirics, et Ra-
iiicolebanl. nplata classc nd eamriem obsiriioncm binaliis Nuniiles Auglicis iti aiixiliiim ilederani, in-
lenricrcnl, ut caslclliini S. Polagii rie Lulo, quod in cepluiu ilor pcragimt, liiuioqiic Iriiimplio laianies,
lillore maris jiosilum, hiuc silu, illinc iinpiilsu maiis captivos secimi diicunl, ti ari siiprariiclam obsiriio-
iiiiuiiiuiii hahehalur, iiiiilique ohsiilionc (T.iiidcretur. iicni lenriiiut, qua: |i(ift(|iiani ad aurcs doniini sui,
Igitur Irieuses auilito (loinini sui eriiclo atque prav- scilicct Ecclcsi.f It. Jacobi vencnibilis opisoopi, uli
cepio, bauri niora classein ex mnre apiani, armis ct gcsla fucraiit, perveneruiii, iiiiinno gavisus gauriio,
qiiihusquc nccessariis uavcs suas oneraul, et praj- oiiinipoteiili lleo siiinnias grales irailiiiil, qui pro-
ler caslelltiin Honesii remigaiilcs homines de S. vinoiiiiii nposloli sui Jacobi a maligiiis pravdonibus
M.trin de Lanohala, adeunt; ii etcnim ojusdeniaiiis defeiirierc et proipgere digniilus csl. Ciim autem
pcrili in litlore marisse lebant, el in navali exerci- . prtcdicli vicinrcs se litlori applicuissenl, episoopus
tio sliiricre solili erani. Iiaquelrieiises deiisan ntnuu viricns Auglieos enplos, flenies, et cjuhiules,|>aleiiia
jiiveiiiim iiiconpluin iicr aggredienies se allo com- pielale coinpunctiis, misericoiriia nintiis cst : habe-
miltiinl, slaluqiie secundo ad iiijuiiclain obsidiouem bat eiiim in ibesaiiru ineiuoriaj scripium : < Esioie
tenduiil. „ itiisericorries, sicul el Paier voslcr misericors ost
CAPUTLXXVL (Mtillh. v), >ctc. Tunc allociilus csl nauCas stios, ila
De piratit Anglia'. diceus : «Fraires, scitis qiiiiilaui pariem omiiiuin
Eodem lempore P. Godesleiries, et R. Nnmdes qu;o in bac vicloria, Dco juvauie, ariopti estis, ad
piralas prelio conriuclos sihi in auxiliuni assuiiipsc- me jure peiiiuerc, qu:e quauqiiaiii plura et preiiosa
rant.quial'Ai:gli;epartibus venientes causa adeiindi sint, uiliil tainen a vobis acci|>cre volo, sed tanium-
llierosolyiiiain, Hesperiani alligeranl, et bac rie niorio capiivos iu pnrlioueni ineam niibi riate. >Hoc
causa eos sibi assiinipserant, ul illnruni auxilio auicm tliccbal volcns illos a viuculis snlvere, el a
niuniti, ipsi arijaccntes partes deprivdanrio cl ricpo- caplivitalis jugo eruerc. Accoplis ilaque in pnrtio-
putaudo inqiiieiarenl, ct Anglici piratse, utpote gens nem raptivis, ijise episcopus eos jurainciilo asiriii-
nullius pietatis mclle coudiia, ct lemota et niari fi- xil, ne atnpliiisChiisliaiioiiiin iuquieCaiores essent,
nitima pcsuiidareiil, el atroi ilalis su:e rahiem cxcr- aut talc quid quori siiperitis ilictuni esl, iu Chrislia-
ccrcnt, quod haiid aliler accidil; cquitlein Auglici nos 1'acere pi-icsunierenl, sicquc solvcns eos a viii-
ex improviso, cursii volifero maris confiuia iiivadcu- culis liberos abire pcnnisit.
tcs, hos Iruciriabanl, illos ricnurianics, oninibus bouis CAPUT LXXVIL
suis privabant, nlios, ac si essenl Moahiiaj, captos D De obtidione S. Petagii de Luio, el de deditione, tt
ei catcuatos ari redempiioueni cogebant, quin cliain de Ditraro.
nimia pecunhc cupidilnle obcajcali (proh iiefas!), ? Inlerca casicllum S. Polagii dc Lulo ohsidetur, et
ccclesias violaliant, taiiliquc sacrilegii rei qiixcun- hinc iiigcnli liiniiiltu hcll.iloiiiin, illiuc uavali prariio
que ncccssniia ibi iuvciila, ct etiain boniiiics, iuile circunirialur. Tunc suprailicnis cpiscopus quasdain
absCrahebant. Sed B. Jacobi iuCerressio a iiefanria cobortos, l.vin pedilum, qiiam cquittim clogil, cisque
gcule proviuciau suain pcsunilari oldepopiilariliaiid prajccpil IIt properauler cunios, Daravuni obsirie-
iinpune perniisit, lautumqtic nefas non iuuUuiu re- reitC, iu qtio lt. Nuiiirics cuiii lurba proi.iiomm
maueie voluit. laliCabaC.lpse vero cuiti iiiniiniero cxercitu prajdictiu
luterca iTnn Iricnses naulic, viriqne qui de S. obsiriioui intciTuil. Obsessu igitur utroquc cas ello
Maiia de Laucbila vcncranl, ut ari supradiclnui ob- . t(Uiiienta coiiipomiutur, ballisia, cavloraque inacUi-
sidionem tcudoreni, forle pravdicli piuilones solito namciila ail debcHanda castolla criguiiiur; scd lurba
more ad pr.odaui venoraul, el desiruela quariaui cc- rcbellanliiim, qux in caslello S. Pelagii rie Luto
olesia, spolia ad classem comportabani; quos ubi residebat, poslquam videl poulilicis consiaiitiam ab
Irienses Cf terique in quadam a se remota parte incepio niinime desistore, el proposiluui.ad eflccium
 61 IHSTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. I. - AN. II12. 062
cl'.c perrinonrc, et se ei possc rcsislcre desperat, A qite cpiscopus, uipotcsnpieiisarcliiieotiis, in cjustlem
nuia sua in pnccipilio pnsiln cor.sirierat; jam chori dcxlro cnpitc fccil siiperciniiicns pulpiluin, in
erretur, jnm dedilionein pollicelur. Qniil inuliis qiio raiiiorcs alquc subdiacones ollicii sni oidi.iein
oror? Tanlo lumultu hellorum slupcfacli nTiiioiiie pcragunt. In sinisiio vero ;lind, uhi Ieoiiones et
errorc oonciissi, cnsliTl.ini pontilici rcridideiunl. Evaiigelia legiiniur. Esl aiiicin B. J.icobi specialis
*.a.!emdie qna castclliim S. l'clag>i dc Luio Domino. ei pr.iclara nova <cclesia inccepta avrai.c. xvi. (77)
idacn Kcclesia:B. Jaeobi vcnerabili cpiscopo riatiiin vldusJul. (aii. 1078)
I, It. Nnnidcs, atidiens suorum coni|iiiciini dcdi- CAPUT LXXIX.
tioncui, limiiit ne loiius bclii iiimiiilus in se et in De adverilii Clnseiisis abbaiit in Uispaninm.
sua vciiereliir. Quapropler caslrum Daravnm , Inicrca pr.o.diolus opiscopus, viriens discor.lia;
sciliccl speui el liiliiciaiu suani, episoopi miliiibus, tuiiiuliiim magis magisquc mtiltiplicaii, ct Arra-
qui ul siiperius riiximiis illud ohscdcraul, rcririiriit. goiicnsciu lyrainiiim fcr.tniis siav impciii fere tolara
Facin ilaque mriiisque casieilii riedilioiie, episcopus Ilispaiii.ini ilcpopiiiari pro totiiis palriic pace solli-
ea qiiibiisdani primalibus commenrinvit, qui ad opus ciius, sanche Uonianrc Eccbsiiu ponlifici ilerum
regiuatU. el filii sui parvuli regis A. cjusdeiii cpi- iteruniquc litteras iniserat, adraoncns el ricprocans
scnpi filioli, cl lidclilcr lencrcni, el lenendo |irotc- R cuin , ut i|isc qui loiius orhis rioniiiiiiiin tonebjt,
gcreul. Qiia: postipiani prailicli prodiiores, sciliccl, tolitisqiicClirislianilntis pasloret rectorcr.n, Occi-
A. Pcliidcs, el P. Arides, el Cidcri niiilierunt (cieiiim (!cutalibus p rtibiis niini.i: i!icorrii;c Ciiiiiiillupertur-
in moniihiis latitaiilcs, el illoruii) ilebellntoruni auxi- baiis coiisiliiini siiuiii |ionigercl, scilicet .|iiempiara
lio co.firionies ex iniegrn Galla?ciaiii inqiiieiarc de cnrdiiiiilibus suis, sou ali.nn ecclcsaslci gradus
disposiicraut), aiulilo lali ruinoro, fruslrata spe vciicrabileni |iersonam illuc mitterel qtti hlrohii|ue
coufusi el pcrlerriii ad PoiiusGall.couc confiigerunt. e.xamiiiala noinia jusliliic, aul belligcrum Arrago-
Tauriom fugalis cxslirpaiisque supradiciis pro-Ji- iieuseui ad | acis lceriera iimtarct, iiut rciiuenlein
loribiis, acquisiiis, miiuit squc casicllis, vcncrnhilis aiiaiheinaiis glariio pcrculciei. Pr.tier h.-ec osieu-
episcopus ciim gauriio cl lajlilia ail |>ropria rcvcrsus dens ci qux> et qualia jiraiiiclus Ariiigonensis in
esi, atixiiiante Doaiino uoslro Jesu Cbrislo, cui esl cisricni paiiibus ambilionc rcgui feoisscl, qunl ct
bonor cl jnipciiiiiii in su-cula s:couloiuin. Ainen. qiianta niala lyranniilis rabiu siiocensiis llispaniaj
CAPUT LXXYIII. iiiCiilissci, vidclicct divina et biiiuai;ii nbeo audacier
De prudeiitia ephcopi. lcinerala, lli |>aiiiaiuui Ecclcsias graviter contiir-
Poslquara suprariiclus cpiscopus suprariictoriim balas, ccclesiaiiira ilicsumos violculer riircpios, et
pmriiloriun rabicui scilavit, cl eoruni muiiicipi.i C caruni hajreriiliilcs cl praulia riislracla riuces, omucs-
ob idione copii, a I ccolesiara pairoui sui B. Jacobi quu llibcriuj bcroes, alios ab eoriciu vinculis ferrtis-
aposloli re.riieus,circa eam imlercssam soilicitiiriincni qne caliiiis aslrictos, alios gladio pcrouiplos, pau-
exhihuil. Licet cnini lot et laniis nego.iis, ni supe- percs fcrro , famc, frigore , niorti dcriilos , ipsos
rius diciuni est, piiopeilircinr, et pro pace icfor- sacerdoles Domiui, ipsos Ecciesiaium magislios
nramla imiltiplici curanini tiiuiuliii deiiiierelur, ojisoopos laui|iiam furcs, el lalroncs taplos, cl a
nihilomiiius lainen in Ecclcsiav cullu usqucqiia<|ue sedibus suis cxpulsos, riivcrsisque coiilunieliis afllio-
destiilabat.clad ecclesiasiicaruni rcruniexaluiioncm los. Yeiierabileni i|iioque viium TolcHinuni archi-
tota meiilisntTcciionc anhelabnl. episcopum ot Itomana: Ecclcsiav legaluin, nbeoriera
Rcvcrsus ilaqiic a suprndicin cxpcdilionc, vctus- graviier iii(|uic.laluin, ct a (boecosisua |ier hiciiiiiuin
tissiraam ccclcsiolnm obrui pr;cccpic, qu:c iulra cxpiilsiiin, episcopuin Palcniiiium jiro.liiione, aique
iinmensani uovav ectlosiiC capacilatcm immincnle Oxonicnsem csrplos, Biirgonseiii cl Legioncnsein
ruiua lapsuni minabaliir. IIa:c iu longiiu '.inem ad cxpuisos, abbalem S. Factimii a coenohio suo abs-
altnrc B. J.tcobi protcndcbaliir ab illo pilaii qui tractiiin. Pricterca laniain Eci lesia: pcrsecutiouera,
juxia princijialeiu erclesiae parielem, ol secns II.IIIII ,. laiitam in Hispania ntiriiioiicin, ipiant^iu uec Sarra-
de qiiatuor piineipal.bus pilaribus cxislil, in sinislra ceni, si sui juris cssol, ci iniiilisscnt.
pjrle sii|)crioicm parlcm ohori iiigredieiilibus ponc His igitur niquc aliis Romatius pontifcx a Com-
rcliiii|iiiCur, ct juxta fores pouliticalis palalii eccle- poslellaiKCSeriiscpiscopoiiiiiltoii s supplicilerarinio-
siam iulrociiniiuiis, recla frontc oppoiiiiur, et in alia nitns, vcnerabilein peisonam scilicct Cluscnseiu (78)
parie, i.l est in dexiera, a pil.ui o|>posiiosupradicio abbalem ad llispanos misil. Qui ah coriem logis
pilari usque ad ideni aliaie : l.iiiiurio vero illiits ca- magislro licteras scciiui nttulil, qiinienus niiines
dem qiiic nioriocl chori est. Destrucla ill.i ecelcsia llispaniarum poucifiies nsque ad proxiinaiii B. Marise
in a?ra i. c. L. qnav quasi obunibracuhini loiius lestivilalcni ntl |ira!scnliam ip-ius pajia: ooiivoniroiu,
ccdcsiic csse viricbaiur, ohonim satis compelcutem ot Arragouensis rogis cl nobilis rog'n:t' U. iitinlios
ibiricin cotnposiiii,qui usque iu horiieriitim riiom Dei seciiui diioerenl, ut utriusqiie oaiisa plenius iuda-
gratiact It. Jaeobi por inriiislriain cjiisdciu cpiscnjii gaia , lanlis ohidibns, Deo auxilianle, linis impo-
optimi clcri excellciilia cgregie decoratur. Ipsc quo- iierelur, cc Ilispaniaj (iiiihus pax cC iranquilliias
(7") Si ajram oiiin ili enriis lib. m, c. I, conforn,», (78) Clusensera, nnn diiniacenscra. Est autesa
BOtiivj, seJ \i, ltjges, ucmuoauuo [Qi% IIOII107<5 Qusu abbulia Tauiiuciisis diOJCesis.
tflfc: MUNIOMS, IIUGONIS ET GEfUtlBI 961
refofrnafeiar. Eeotcsia4 vent B. Jacnbi snprntficttim A j ciifideari giinimnpore CipPnriivit toMns roi seiicm,
cpiscPpum idchv venernhHis Pater ai* hoc conveiiiii cl inlcr iiiipiiilh Arigo::oiisoni cl rfigii a:n U.i.CiiliS
ccssare prtfccpit: fioveial ciiim illuin foiitis pairiav rogis A. (iliaih totiiis «list-ordTi'rairsas, tpia: ci qnnli.-»
csSCftrhiissiinuhiclypeiim, 01iuftiiila ciint pro palria» ideni Aiilgiinciisis in oioidon.ali plnga iVcissei, ol
iriitione Ct pnofs ferormntionC scse cnhiin hosiOS quohiorio pax ct oohoorriin , ox-1 l-Jiata tli.sctir.liai
ir-.expiigiinbllCinopponerc imirum, et oh hoc Arrn- lepi';t, HiSp.iiiTt!rcfurtnai-i |)i!Ssei.
goiicuscm tyrnniium ci per niminiii inihvicari, ol, si . Ad li-.OC venor.ibilis rp-lsciqms Inb» ferliir i!eriiss«j
(Kisset, lotn mciilis iritertiione illi fiiiiscipiilniu vcllc rcsponsnm : < El quilohi voncTiiliilissiiiK!frnior. ln
icnchinfnri; llett miscr Arrngoiicnsis! In moiiiis tompofibiis titriiilrsTini rogis A. Ilisjiaiiia: icgur.m
jvroinptfinrio notl biihehat quori t (|iii fovonm fodit riiilii iriiin gloiiii, ot uufi iiiodioa fcniliialc nin iunt
proxihiosuo, in iliam ricciriei, cl qui stirihii lajiid ni ol {ilhSqifnmnlaiiiiui flofiiit, ol illo ngnaiilc |iix,
proxitr.o, oflenriit sc in co (Eicli. xxvn, \\t\). > Et liilosj lcges,'jnrn vigiicrui:!; qtnl ilcfaliclo pl>stl|tia(t»
alibi: « Nolilo tahgere christos nreos, crc. (Pstili' A. Hi.V.-Al-ra^niiciisis iu ill.C liim ruCnS f PnSnngiii-
civ>. t iieahl sitniti U. regiiiam |>nti!i.ii rcgis A. liliiim ip
1
Sirpratiiclrts ilaque nbbaS Clusciisis^riceirieiilnles ir.aliiiiioiiiiini sumpsil, otliiiiashpr.idicta in onnlrarifS
'
paiics itigreriicns, el mitllo ptura c( nefahriiorn' qu;im II cnnvorsif snlii. Q il ciiini rcferaiii llispannfutti pr»
quoil autlrrrnt videt, ColTiinqneHispauiaiii diseorriiaj ccrifin gloriam in lal Oiijm <i aiiinihaiil «iiiivorsarii,'
Mimiilu pCiinroaiani invenifV Tirnc ifiipiitiivftrt.i* et il.iffperos ffhio, iiiidilali'!oitiiiiqiif Calahlilnie Oj:*
grmensem adiitv .Aique Hli Ox aTic-nrit.-trcB. Pelfi piVsS^s? Quiri roforam llisifiaiiiitliiinOoCioSiasali illd
aposloli, erS. RomatncEciiesiai, eT cjnsdeifi apd-' AiafoiiPnsi Viiri.iiiisot il-s.iin tas. riivina et hrtuinna
SWlicrCsedis poniiniis, nti Silii rrr'ifiieiifiti frrdr.-Vf, nb corierti leinernfit? Quirf rofcram Tidelaiihin ftilf-
intcrriixit,iu* inJiiiCO|iSatirdnstingttiiicitrsli.Cirffeifitiff trriliiilitarthfYi;vencr.ibilfcdriniitirff iiiiiity 6i Kirffinna?
copiihntonenf rcilifot, ct iift llijtqfarVi*fegiruS».'fc;f- EtefPsin: legittnfVt,ct expiiJSlrrhet e.ipcTiht(priili tifj-'
tatis stia ttirbiire ampHus inqiiietafe pr:t"*iiircref, frts!), inTiitpcrOxomoiisem,Piileiiiiinffii, Aiirieuscni
qimd iwybilissinmsfex A. persotvehs5 jiffa,. nniirhr, ih«.*hpOf Cnjrtos, LogioTferisriin,HtirjitJhseiii, f'I eliarii
fliiie StvscU. regiii»»et nopeti sfio ijnrvftlo ngi !t< efclosia: 8. Enetiritli ai.lrtloiii expulsos, et dhcrsJf
dederat ;• qtiPd si aliqtriif hofum facore fiiiitoroi,- ConlitifiCl.isftelioi.CslnicS?Qtiiili l.ira? Illius tiofetl-
tfnalhethatis gladio SttcciiiirfiCiCl'.Qtfid fyiiiiT-illc?1 tin legcs, jnsliliii riiseessefuhl; ('rilus, pcijuria, ct
Neivvpcqttod sCriptiiih est: <In trtnlovohrrii ituimiiirl Oicicia biijiisuioill «nbiciniil. ITirie nnin |intci,li iu
HPii intra1»ic STrpienfi-.i (Sit,i. tj. Dchidc rdCni ab! arft Deiiftisr.pplicitcr (loprecethtir^ CiK.-Jawbo luin1 ilniii-
I;. regiiiatn adril, nUjTfeilti onilchi fetfrlir. fH'ai-pro'•" lisdcvmioiie sffppliia.iiu.^ Iil fi.-.em (ot et ifiiili*
pfoiit eaiuriccuii, congrtte rcspondit: < Postot.fimtri liialf!»i.igi ciiitr imj onore, et llisji.iiii.iui t\t>tifv enl-
paiiissuifcgisA. Aftvgoneiisrcniirianimiti arf fogtiiitsfI cntnli lcoiiis ethffrr, ci quahiloqi:! lorh.ihler sfipr«s
witriWcenVofaSsc, et ne Ilispannu re*rrfun l.mfo regij. didffm AIT; gpt.iff!rogcm ci rogiiiiifn U. eons»t>gui-
ntfpefdcseinlrifil iifiqtrOniscrtiMiicIttmriftti fniciilnrcf, ncsm stfafft fiistiiliiim el dis<.(Vidi*lisbeifff, rt H*
HilteroS proccros s*eari iflinS'eri.iniriTiiiiYiioiiOiit iiTvitr int-iciKiii,lil fiifi jiiSinni csf, «opareuTtirj tehh tiii*
(aiifooejrhsse^rjiiotirca ciiiii fns ec togci fnfin pfohi--.'' IfffsiihifrviPf c<Vfp«iiSfllti M rOsiiierf; T!chemuf!;rid*
beanl, Koninn:C!aifctoriinti s:itiS'nCi'f.j itrm rcptr-'.' .imjiliiis ialei*dos itlitiifri eopttlSlWfiliseoifcftrrfritliat;
gnabai; uoverat- Cufirt qutVif s"nb;spo' ptSiiitcfif iu• L.iqui! iiosirtiin osl a I fioc fihfiilms rta ntfi.ds rlatii**
Deiitn pfloiirierc, Cst p<2,iiHiiiia!rirrtfturii rfefi.garC; r.tre. Si efiim flfnih itl eiimn enuiiuhhmi Ai'riig<rfi*ii-
PriLiCrca ClnsciiiiiS'libbas Iftteiii* a R.iriiand poini-. sls hijii et nostriv regriuc W. (qiiifil arbsit!) enhStilW
ftce dirociiis His|)anhiiini Cpisxaipl*tfarifiih, et cosr ? dniirrrr fiioril, pioonl diibio itlifii* f-htitriat-iyilfriS
hor-'
mf siipTntlhiam sjrtniriiiniicmpbrc (fctcrihiiiifio'irivk.-' r.ii.Mtm fai iniis anioilu occidchiis paflilnf* ai»ilf>ft>9
liiVKs ut tlc rogis <<trogiiia! ircgo.hi, c£ dc paeis* i illos seqiitiido inolobii, ct sanotil mntcrKcrlo»ia fmrrff»
jtqrie cwirordiie editnqiiip; iu prxScmin qisihs pirpa;' : «toniisevoHctur, cl dcstriiclirf. Pruli GMarl ihhiislfi
plenius linciareni. IToiiiiui|dnii1)HSCt hitrilerfthrfitTtwfonlitmellisopiui-'
QitOd hfeih alibas Gtillirciam ailiii, ei d prailicto ii.eullfr, priiiei]:e's, ilnccs, o-innC'Si|rieIfisiianiaTiihi
cpisiopo' eunsituiii itccijiif; m-otiios in coiirnii.ciiafrf ivdigiiitnr. Dehiijtie Aifii-
His iia dfsposiiis, atvbas iidGiifheoiie |iiirfrs pffi-* » g inensi lyraiiht) rn llisjfaiii;»regiiDtrtri pa* cl oon-
flcisciliir; ci pefTiiitpisCas61 n.-<pd-.ifs t cOrdiii piofsirs efftigabnriiur. Qu.i in re,- Viitcmbih'»-
fahcris nitJTtiTutri-
GaHajeiniii ihgmlititi'. 'famliijin m"laphsiPlicifni ihl- • siivTofraier, qttoni n ati f nostr.i Wniia Hdi.atin Le-
latem Coiiiptislciiaiii petVerYit;,et nf* ojnsTlein Hici" r tie»i* n?iffeoe ttrtlfiiietitlfiin et (lisiiitieiiriuin hiisit,
poniifiec lioiioiiliccsusooplits t.'sl. Et quin C4«s(ffisi3' i! ivgerri iKirtii Arra^ofiortseni bnitaic, ct boriain.O*
abbns vcnernhilcin EcclesiiC U. JacoW C[fr"#(i|>inti v comf» Fle, hl cihiSimgttftriftrtisreafu se iiiripliuS pollui
pntrieniiio prollitihir 1'on'lenitraberc lioterat,- cfeutitt pcitimescat, ef Hrispaniiefejrmrm, ijiiml tfohilissimiial
(irmissiiiiiitii |iatri.e clypeirhi, iiiSiijierjustiti:e oilio-'^ rcx A. thinvattllift: ViVetel, fi ix siiie regiiui' ti* kt
rcm atquc jiiicis nmaloreiii cssc scie.bal, el |)aii.ii nopoti si:o pannluregi A. ejtisriem rcgrnx filio Ir.i*
fuidcra si qiuiquomnrio pPsscni licri, max ine |>cr r (iilit, i.»,uiei;.ro dtsist.il; sna liabeai, al.cna ntiu-
ipsura rcslinii, utjtfrRiitieii^esisiiaiiibat, ;sb oo ;tft tjuai. (jiroJ sl retttf*fi*,'a>Hmi:i.l«!3 s*R'W<^l«i4ia1»;
 dii5 liistoiaAC6^ostEXUS'A.-Lm. i.-Ajr. iiifj. d.tf
et consortio omninm r.hristiauoriim segregetur. Ilis A scn.ilu fclicilcr floiiiii, et c'crxoiiim vencrab li
auditis, Clasensisnbbaspontilicis piiulciitianiiiimiura cuiivenlii «iiin it. Ilbim iiiiniiiiin |-.<c e-iani si jicr
collauriavil, acccpioqiic ab co cunsilio, ab apusioika omnes Ili pniiiiir.iiii E.chiiisin exre.l.iiiiit cicrvki
urbe riisccss.l. peno aiiini veiiiislnlc. (Igniini cr.il (OTilse.iifi,q::as
CAPLT L*SXX. toiius Oicidoii i; | arCe B. Jaco i : |>) Cafi jirasonl a
De reconciliatione retjis Artignneiisis, ct reijinw, et irrariiabat. Ve.iiinlani ii, si fas i sl rie vcris vcra
ile discidio.
pr:oi icaro, idcni snpi ailicltis • |)isco|uis piiiroiii si.i
Emlcin lcmpnre Aragmciisis lyrannns, cl reglna apnsioiionni Eciiosia:ii cauoi iooiv m <Ps;i<is*.l:one,
Ilrraca. siiiiulalo ilcrum nomiue pacis fujriera con- ojni . oriiiii <luiiooiiiui l.un, arie riccnravit Pos qinim
corriiic inlcr se comjKisuciaiul, ul nlier a!> allcio Ca- rn m ad | onlifiraiiis honnrcui, aiii.u.iiiic Duo. in
slcll.i cl niiinilioiics qiiadiim nrgiimoiilnsa machina. Ecclosin sii|iiariicii apos oli s b'.im:itiis .s'. (lcriciS
lioiic iibstr.iherciil. Vcriiiiilaincn illi siibdul;u coacor- i'i ilc^cnlrs la qttaii. brnla ai.iiualia .vonit re liisi-
rial.one inlcrfiieiaiit, duces, piiiicipcs, UiirgcuscSj jdinx e\c( lii l. honosinlc mo tim <riavit, jugnli a;-
*Najarci,CiirrioiiCiiscs,P..lcnliiii, Lcgimicii>c.s,ctaiii |icri ac ric|iri sso-, sclioln 11:11 s iidio d suriare <om-
qunmphires, (jiioruiti lnaxiina pars liinia jiisjura. rii pnlil. Praiorci nii solum iilns ;ib g loiaullaj icne-
Calcna sibi albgala ust hac coiidilionc, ul si icx Ar" It bris oxir..x t, v iii n (li m ii:.'.liiii|r.on:(|iii', |iiout
ragnucn:>u>U. regiiiani, ul suliiiis fiiirnl, iiijurinrcl, nicrcbaiur. nd hciiors I'.i3ii0iain Mililiiiianilo ercle-
ct iiiiiipcnrio fuuricrajiaiis pachiiii inicr se et qisain siaslicis facnlla rlihS iifpiiiin riiiiivil. Qu tl pllira?
rcginam stabililiiiu liiiiisgiciii \iriciclur, supiadieli S:i|)i:iriii tus pahrfamiii.isviiieaiii sil.i Ir.i liiam pru-
pioceics, al.jiic onines alii paiti rogjitaj lavercnt, ct rTc.irer excotuii, et dc co.uni.ssis taletitis D.iiiiimi suo
Ulins iiijurias iiiiiiuiiniicr uliisci non (iilT.iiciil; in- iiictiim rojittriare cnriivit.
supcr casiella, oppida, alqueoniixs stias niiiuilioiics Et qiioniam It. J.n ot;<vEoclosbe Sua?titlai ttiiiJhitl
in uiiitm rcgiuie liariercnl et iiieiulaccin, ati|iie pei- plnciiii, diio (!c oahoniicis',i|itd^ sii|>fif(!fetiis C1>iSC(5»
juruiii Aragoucuseiii rogeni a regiio cxpoll:itnt, ptisodriciiveiaiil, a' I ii.iiiTilicatu-iculnicii. CfVfiSceiKic-
QwnJ si rcgina iu illiin: iujiiriosa forol, c tnnvorso firnl. Afl.'f (|iniriim Hugo, scilicct S. Jilcoffinrolirdfdf-
rcs iu coiiliaiia vertcruiur. Veruiii eiiinncrn ferox cniiu.;, in rorfugalcnsi se)!c; aftcf tero, Iititfrio fiCi-
Aiiigoiniisis frnudis su:u laqueos diu Ciiaie iinu va- l'.cet Arieliiiisi.iries. cjusdVm E;ofosi;i! (hesaiifnriiis,
liiil, et qu;ocuii(|iic piituil casiell.i, iiiiinici|>in, fiuurie iii Min.innii n»i snTifiiuaiiis c.st. E.icia utiiusqire cftf»
Siia icgiiiiu ab.liilil. Taurieui rupto luJileio oam ilu Cliono i OiiihiiiSiilaiirtins BiiioS-.irciisiS.ircliiopisod**-
veguoMIOexpcllere voluii. Igiinrlliiigcnses, iNajaiei, pus eoiimi 01hsccr;itionchi Turitf rieri dis])rt.-iiif.
Cai rioiicnscs, Li gioiicuscs, aique ;dn lli.sj.ai.i.u 'C Piist h;oc EccTesix' P. J;uobi episenpifni :td .dffiinlbin
proocros apud S. Kaciinrinni ari siiprariitiiiiir Arra- «'(irisCcraiioiicuiVciiire"rogavit; hi oicnirii qiios ocn-
goiteiisciu ooiivoiiiuiii, ct ci qiiod prius riilliiiiliiiii scCraliirus oiiil, (fus pracofriialcs fit.i oiniYt, ct
pacltim Iransgrodcretiir, cl rcginaui uiiuiiuo i, ju- ipsiini nimio (!il.(l (i.is vihcitlo invlccni iiinjilccte-
liaicl, oslcnriiiiit. lllo auleni icullijdiccs ralioucs b.uiliir. (Jnip|iCiiTchi'ipi'Ciijiiis, S. Jacohi caiiouictra
l>i;cicni!ciis, ol ritscrasiiiio in cras.iiiuiii argniiicu- cral, <:t:,t oitf.ni opiscnpo comnio n iiquo p ra-sl.i-
lnsis vcrbis rcui ditToreus, j)Cr suaj Iiaudis cll'.cliiiu inii.il rccpicliat, vi.iclicct iiicriiuin Bra; liatx, otuic-
Icedeia rujiisse ab oiiinibus comprobaliiiii osl, ct diiiin Coincliao.ie cuin :i|)|ieiiri c;is suis, qi:od csl i!6
rcsipiaccru nolcus, a S. facnnrio liniini, quasi fu- vegali jiire, ol atf S. Jacobi cpi copiiuT pcrtliief.
gicns riisccs.sU.Tituc oiiincs qui iu S. E.vciiiiibiin ad Qiiod voro immuifniiiih S. jaoobi ost, af<tii('| isocpu)
dihciiticiidassiiiuariict.is iiijuiias veucraiil, casiclla, ni.iinic (oniiiiisMiincsl. Ea iitiijuc Ecctesiic\S. Jiicnbi
oppiib, cloiuucs uiiiiiilioncs suas ivgiiiic illico tru- vcncrahilii c|iisoopiis siiiiin>a'di,'celioi.fs.t>i'aiiaooin-
dirieriiul, clrioininic S:IUJiloinini sui iioliiJissimi rogis piinciiis, Biiviiirciisi nr<iiio|>is(-o|>i>,scfliiOl' ipsiiis
A. liliaj Miugraliilnli siiut. VciunilainCii ijiiiiuquam vcncrahili poisoiiio, non faii.cn EccIosUe oj*us, :u)
discoiriia' iiiiuiillus sitpradicli lyrniuii abscnt a ni- lcnipus |iio leui.T) coiiiiiiiscrn!', qii;e qiinudb vtflct
Uiitiui.siifliicaicliir, llispaniain t.iinen in magiia jmrlc '" rcaccipcrct, ct sun a.l s;: rcriire faccrct.
sui iiKjuictabat. Disceilcus cteuiui siiprnriiclus Arra- De Bracureiisi arch:eyisco;io.
giicnsis iu caslcllis 11 iiiuiiitionibiis, qua: prius ha- Ilnc scripliiui fccit Mntiritiits Ilnidvrensrs nroli!-
biicral, vcl poilea a regjTiaabstraxcial, miiitcs suos opiscopus prajiliclo snncli Jncobi opiscojio iii Tiiilensi
n liqiical, qui jrarlcs sjbi :ulj;iccntcs inqnictai.ICS civiintc, i|iinn.!o noccpit a!) co pi';eslininniiiiii qnod
tievasl; baul, ot depopiiliibaiitiir ct circuuicirca hu- iiiifciiiis scriptum ost :era i. c. XLVII(*/!)), cl qnut
Bliiitci' iJcprxriaUanliir. x\i Kal. Uiiobris. Ego Maiiritius, firuoharonsis
fjtvm LSXXI. Ecclcsin' archiopscopiis dc uiaiiii amici cl Cniifi-aliis
De elecllontMnmonh Mnidnmtnsis qiinopi, et U «- noslri Pomiiii Diria.i II vciieiiibilis Coiil|)osliiiai::ri
gotiis Piyrtngtiteusit. Eeclesiaj episoopi suscip.o in |ir;csiiuioiiiiiiii, sivc
tn tcmpoiibiis (Joniiiii Wriaci. EccIcsiiG B. Jacubi fc.i(!iiin, mcriielalom |iosscssio:iiini cl hiciOfiilufuiit
ailinodnm revcreiiriiejiiscopi, tlequo siiperitis Ira- quns hahcl Ecclcsia Sanoli J.tcobi, in Portugaicnsi
Ciaviaius, cjiisriuni siposloli Ecclesia cauoiiicoiiiiii tcrra n fluhiine Liiuiic usquc tul Dotiimi, sciliuct
(79) Anno 1103. Yidu To:n. pr.ec. iu Yila D.4Gclmircz, num. C:5.
861 MlJMONIS, HUGONIS ET GERAB.DI 068
medictatem cco.esnc saitclorum Yictoris ei Frncinosi A In endein die, id cst iu Salihato ante Do-
Cttiii oiiiiiibns ap|iendiciis suis, ct iiicdiclatcm villav iiiinieani de Passione Domini, qna sancti Jacolii
qurc vocaiur Corueliaiia, cuin oninibus ari eara per- episonpns Lcrcitim iugrcssus cst, arcliiejiiKc<>piis
liiienlibiis, el Ciotcraiiim villaruni qiuc ad praT.ilani niissaiu colebravit, rioiiiiiiuin lliigniiom ar.biriiaco-
B. Jaeobi ccclesiam pcrtincrc riigiiosciintur, ut te- niini nd proshyierii grariiiin siil.limavil. Sequenli
nentn ab eo, ct possirienm et qiiiinilo ipse rccipere die, scilicet Domiuioa dc Passione Domini, in Ler-
voltieril, ei veJ ccclcsi;u sancfi Jacobi quicio dimit- ceiiscn:-cccb'Siaui suncti Jacobi cauonici cnnvcne-
tam , vcl rcsiilunhi. rtini, viricliccl supradiclus ejiiscojius c.inoiiioonim
Ego Maiiritius archiepiscopus pixfatns mnnti mca Pater ct canoniciis, Dracarensis nrchirpiscopus, Au-
conf. Qui prioseutcs fueriint : Ilugo archidiaconus ricnsis episcopus aiijtie Tiiriensis, Miiiriiiiiieiisis
sancli Jacobi «onf. Munio Aricfoiisi cjusricni loci electtts, nlque Portugalcnsis. IIi omncs Eco'esia;
llicsaurariiisconf. Pelrris Didaci canoiiicns saucli Ja- D. Jacobi apostoli canonici eranl, necnoii alii vc-
Cobi oonf. Yiuiara llracaren-is Ecclcsiie prior et ncrabilcs canonici. Pap;o, <|iiniiia et quani rcvercnda
aicbiriiacoiiiis cnnf. Deriiaiilus cjiisrieni Ecclesiic lanipnile sancli Jacobi cnnoiiieoriini Lcrccusis Ec-
niagisler conf. Ego Diriactis II, licet iiuliguiis Ec- clesin rcs|>!cn<hiit,quav in illa <lielanliim incntorinle
clcsiic li. Jacobi e|>'uc. conlirnio iiianu uioa. Mu- " aricpia cst'. Posl h:ec archicpiscopus missaih so-
riio Gomez archiiJincoiuis uolarius couf. - lemnitcr cclchravil, cl suprailictis c|>iscoj>isnstan.i-
APUT LXXXII. bns pravdiclos elcctos his qn;i, ad rcm pcrlinehnut
De ordinatione prwdiclorttm eleclorum. sullicieiiler indngnlis oonsccravil. .Ccleliraia niissa
Oinniii nutcm luec aposiolioaj scdis cpiscopus ajioslolicic sedis cpiscoptis quodduni rus siiuui scili-
cet Geogilduiu iu cnjusdam vallis ainocnilaic silnra
absijue con ensii cl consilio canonicoiuni suoruni
archicpiscopo riedcrat; quaprojilcr |)io irrito babeii prope Lcroitiin repetivil, et .Aiirieiiscin pr;csiilein
sccniii addnxii. In Lcrcensi vcro Ecclesia archiopi-
poterat. Vcrura cniiuvero pr;cilicius cpiscopus ad
deieriniiiaiiini locuin nullalcnus irc prajstntipsit, scopinn ciiin ulroqiie cpiscopo mo.lo :id cpiscojintus
tiiiu quiii hiems asperior solilo inhorrucrnl.ltim qnia diguiiatem provecto, cl nliis qiioscuiiqtic vollet ac-
toiam Galliv.ciani,discordisc tiiniuliu liirbaiani, cou- ciii-ittissiuie procurari |iixccpit; ipsc cictiini bene
siderabat, et meliiehat ne iu ilinerc, aul sc, atit novcial : < llilarein rialoreni diligil Dctis (// Cor.
suos rebclles aiijuc proriitores Gallaeciic dedecorare, n). > lu ipsa die archiej>isco|)us et Ecclesiav sancii
aul iiiijiiictarc prajsuuierent. Misit itaque illuc cnm Jacobi episcopus consiliiini ineiinles de pacis fue-
supradiciis eJcctis quosdani de cauonicis suis, scili- p dcro, dc Ecctcsiartim utiliiaie, rie his ctiain qu;c ad
Cft e;,rcgias atqne vei.crabiles pcrsoiins, qtii ct Aurienscni, vel ad Tudcnsein dioeccsini peninobaut,
elecios hoiiorilii.e comiiarcntur, cl archie|iiscopo pro quihiis inlcr uiritisque scdis cpiscopuin disscnlio
caiisain su:e ahseutfaj peuiiiis iiitimareut. Archiepi- craC, diu perCriicl.vvcrunt.
scopus yero nuriila ponlilicis ahseulia supradictis Alia vcro dic U. Jaeolii cpiscoptis Composteliam
dc causis prnjiius acccdcns, nd Leiceic-cni cccle- redirc non distulil, etonm co Aiiric.isis.Miiiriiiiiien-
siain (80) <|ii;c cst riioeccsis 15. Jacobi, vcuirc non sis, atque Portiigalcusis episcopi. Cumqiic ari millia-
renuit, ctad ponlilicem lcgalus niisil, ne hciiigniins riuin ex quo Composlullaiuc civitntis sitns prosjiici-
sua liiturav consccralioui iutcresse rccusaiel, pr.-c- ttir, pervciiiiont, vcncrabilis Pater quosdam praire
sertiui ciiin el ijisc riiiiliirn:c iiifirmilatis riolore, jhhel, qni aposloliciC sedis clero pontificnm adventii
qiiani passus erat, confractiis ct ricbilitatus, per noiiflcnrcnt. Iugrcdienle igiiur snprariicto palrono
ardua nionliuiii, per coiicava vallium a llracarensi n|>oslolicatu tirhcm, tiiiivcr.sa civitas occiirrii, parvi
sede ad Lcrcenscm ecclcsiam accessisset, ct eura siqniricm pticri, juvcncs, viri, scnes, virgincs, con-
lolo meiiiis affcciu vidcre dcsidcrarcl, ul cuiii illo jugalx, inalroiKO, ad sjieclaeulura convenieiinnl, nt
do.discorditc remoiione, de pacis rcforiiintione, de canoiiicos snncli Jacobi ab infantia; riidimeniis sc-
Ecclesiarum traiiquilliiatc plenins perlractaret. In- D cum cducnios, el jani ad poiitificaius ciilmon pro
griiciile siquiilem discor.lia non modico lempore vcctos, viderenl. l|>stiiiiquoqtic pastorem smim Deo
jaui transancto ponlilices nec ad celehraiida con- gratias el B. Jacoho rcfcrentcs mftgiiiiicabanl, qtii
cilia coiivenire, nec eliani suas proprias dioece- erga filios suos tanv slu<l!ose, niqne lain obnixe
ges scctirc visiiare audcbant. Si cniin boc satagc- pnterttnm dilectionem cxhibebai. ut cos ad honoris
reul, prodilores, flngitiosi, pcrjuri alque ulii Ara- ciilmen snbliinarcl. Poslqhani ad occlesiam D. Ja-
gonensis lyranni seclaiu criocli (quud iieqiiaqunra cobi npostoli pervcneriinl, cauonici superpcilioiis et
digmiiu csl rcliiin), in ministros Christi, si posscnl, sericcis cap|>is sttpcrimluii, itnivers:ci|ite civilatis
inanus injiceienl. Atliiiie.i tiposlolicie sedis venern- clerns ciiin proccssiouc eos sosceperiinl, el usqno
bilis cpiscopus frairis sni Uiacarcnsis archio|>iscopi atl fcrrcasjaiuiasallaris re ponsoiiutn caiil.iiulo cuin
aiidilo jiropius nccessu , a canouicis suis snper lioc smiinia vcneralione (lcriiixerunl. Ncmpe sui Pairis
negotio consilium accopil, et iter aggredilur; lan- rcvercnria prtirientia ila lieri ct ilisjiostiornt et pne-
dcm ad Lerc.iiscm ccclcsiuin perveuil, cnjus adven- cepcrat. Posl havcquin cralfeslivilasAniiiiiiliationis
lui :ircliic|iiscopus tnaxiine coiigraltilains csl. saiiclnu Mnri.T ilcniinns Hngo Poriug^lensis epi-
80) Hodio Leres.
 9G9 IHSTORiA COMPOSTELLANA. — LIB. L — .AN. 113. 970
scoptts et ecclesiaj Sancli Jacobi archidiaconus sii- A cienceseranC, et quanto frequentius nvililaria ncgotia
per ejtisdem aposloli altare missam venerabililer exercebant, CanCoanimosiores ad armaque prora-
- celebravit. Ipse equidem nuper, ut superius dixi- pliores in bella ruebant, hosles
proslerneiiio,
mus, ad presbyterii gradum, et ad pontificii culraen bostiura spoiia rapiendo, Iriumpbiim, laudem , mi •
ascenderal, etdignilalis suaj primitias cum summa litise famam sibi acquirebant. Illos ulique Hispania
graliarum actione benignissimo Patri suo B. Ja- sibi praeclariores elcgerat, et ad bella foniores
cobo non immerito oflerebat, qui eum ad tanlam millere non formidabat; Xunc nimirum temporis
bonoris celsiludinem provehi dignatus fuerat. 0 rex A. illorum dux atque prineeps eral, et virtu-
quanta et quam magnifica B. aposloli clenientia, tis su.u alque probilalis formani in eos, quasi in
qui fiiios suos tara gloriose lamque feliciler beaci- specialiores ct prsecordi.riiores havredes, transferre
ficando subliraat! O quanlum Ecclesiam suain sCudebaC.ipse prior iu hosles ruebal, prior hostium
aposlolus decoravit! quantum et quam memorahile cuneos prosternehat, el miiites suos ad cadent
decus Ecclesiavsuae contulit, cum duos de canonicis animabat; illos obviam ire Agarenis, et militari
suis in eadera diead pontificalus bonorem subliraa- exercilio virililerdesudare ad sui exemplar instruc-
vit! Nos ergo, dilectissimi fratres, omnipotenti Deo " bat. Verum euiinvero mortuo rege A., qui probi-
supplicemus, et B. Jacobi aposloli clenienliam ef- tatis Caslellanorum lampas el clypeus existebal,
flagitemus, ut sedis suae idoneura pastorem, et ilJis omnia in deierius conversa sunt. Caslellani
supradictos episcopos feliciter regerc et custodire desidiaj et ignaviae dediti sunt, luxus et cupiditas
dignetur, et de virtute in virtulem ascendere faciat; eorum audaciam detrivit, el prislina animosilas
el qui dlos sublimari, el sibi summos ministros fieri ingruente formidolositate laluit, et quanlo magis rei
voluit, alios alque alios de eadem Ecclesia apostoli necessilas eos ad belli slrepilum iitvitabal, lanto
sui eligere et exaltare dignelur Domiuus noster magis bello abesse et remoiius laterc cupiebant;
Jesus Cbristus in saecula savculorum. Amen (81). nec sua defendere, nec aliena militanler acquirere
CAPUT LXXXlll studebant; elenim quanquam major lurba militum
De guerra regit Aragonensis in Castella. in Castella haberetur, et Aragonenses a Castella,
nisi eis deesset animtis, facile expellere valerent.
Dum regina U. super civiiaCes, oppida, et quam-
caslella sui et nequaqnam tamen anliqua animositas in eis ptilhi-
pltiriraa rcgni regnaret, expulso labat.
Quapropter Aragonenses et quidam Transpy-
Aragonensi ab his qui perjurii reatum incurrere renaeorum mililum quiauxilio regis intererant, Ca-
voluerant, ul supra diximus, non modlcara panem
slellanis atque ludibria inferentes, eos
Hispaniae suo principatui subjugasset, Aragonensis p femineos irnproperia
rnilites vocabant, et eos amplius nee
tyrannus armata raanu mititum, nunc Castellam, castra lueri, nec bellorum lumultu iucilari cenge-
iiunc Campos, nunc Extremitatem invadebat; ferro,
cum inille quingeniis cederent, et ceniuni
tlamma, omnia devastabat; agricolas hos gladio bant,
ducenlis triumpharent.
confodiebat, iilos vinctis manibus post terga ca- super
Ut Galkeci in procinctum properent.
plos ducebat. Quid. plura? Ecclesias etiam armata
rabie violabac, et quaecunque in suae malris sinum Igitur regina U., videns suum suique fiiii pnrvtiii
ad securitatis confugium plebs formidolosa asporia- A. regnum fundo lenus devaslari, et ab boslibus suis
verat, nefanda Cyrannis allari et templi parieiibus ferro, tlararaa depopulari, nimio cordis dolore com-
lioiniuum cruore madefactis abstrabebaC. Proh dira puncta, indoluit; neinpe sola mulier sine viro, pau-
cupidilas habcndi! quae nunquam saliari novit, et corum suffulla suffragio, in tanto reruni luraultu quid
siii pecuiiiarum ruit in interitus piiteum. Deinde agerec ignorabat: filium suura regera A. adhue
sacrilegus iile ad castella sun redibat, el ea non pueritiae rudiraentis obnoxiura videbat, Castellanos,
modica stipendiorum uberlate replebat, lioiniiiCs quos prius bello strenuos et virlute polleules nove-
suos ad bellorum strepitus dociles incitabat, et rat, modo desides et fcre nullius probilalis laurie
iuorio hoslibus suis insidias parabat, modo iu illos D succensos considerabat et eis infinicum thesaurum
impetuiu facienrio animosilate militiae succinctus patris sui disCribuerat, ut jam sibimetipsi fainiliares
quosdam capiebal, quosdam dare lerga fugae coge- res etiam ad necessaria deficerent, et quae municipi-
bat. At CastelJani, audilo nomine Aragonensium bus suis daret largiflua munera non haberet. Porro
perterriti, nec se nec sua defendere poterant, et ad bostes ante fores urbis crebros assultus quotidie
bellicos tumultus sndare omnino recusabant, et facere conspiciebat, boves, oves, jumenta, et eaecera
-quoniani de illis mentionem agere ceepi, formidolo- bujusmodi rapi, segetes, vineas destrui, domos in-
sam miliiiain eorum nou pravtereo. cendi, hominesinterh'ci,nimiuni elplusquamnimium
De Castellanis. dolebat; ad Castellanos ut sibi auxilium affcrrent
Tempore siquidem nobilissinii regis A. regis sine intermissione legalos nvictebat, quorura alios
Fredenandi F. railitcs Caslellani belloruin sludio abessc, alios Aragonensium faciem valde perlime-
inaxime desudabanl, et pcriculi alqite iaboris pa- scere videbat, et prav niuvia mentis indignalione
(81) Quae nucusquc scnpla sunl, meraoratis assero episcopis , Muntoni scilicet et Hugom; cavtera
Giraldo oauouico. Vide in nolitia pravvia n. 7.
PATROL.CLXX. 31
 971 MUNIONIS, HUGONIS ET GEUARDI 972
iriultolies hos in risnin pertrahebtil. Tandem regina A CAPUT LXXXIV.
prudenti acceplo consilio legatos ad Gallaecianos De Gallwcorum expeditione, el de regiitw tnachi-
initlit, orans et supplicans illis ul se a faucibus hian- nalione.
lium, a manibus Aragonensium quantocius venianl Igiltir in Kalendarum Junii, veuerabilis opiscopus
ereplum; in his enimnvullum confidebat, qui filiuni B. Jacobi, necnon coines Petrus, totaque militia
ejtts educaverant, el eum lota mentis alfectione Gallaeciaein expeditionem egressa est, et ad Campos
diligebanl: hos et bello slrenuos, et sibi filioque suo proficiscitur. Verumtamen non modica ilineris paiie
semper fore fideles neuliquam ambigebal; inter quos profligaCa, nuncii ad episcopum B. Jacobi et ad utii-
venerabilem episcopum S. Jacobi, qui filium ejus versos Gallajcise primaces venerunCdicences regmam
parvulttm regem A. baptizaverat, et in ecclesia B. Gallavcianis esse infescam, et quia citius ad bclla non
Jacobi in regem unxeral, specialiter sic allocula cst processCranl, graves inimiciiins in eosexercere; et
(is cteninv lotius Gallaeciaelampas omnibus patroci- si eam adirent, quosdam bonoribusprivari, quosdam
niiini imj>endebat, et hujus consilium Callaecianis compedibus detineri, ilem alii alqiie alii venientes
fore placilum regina procut dubio noverat, et quid- cnriem aiebant. Unde acc.idil plures Gallsecianoiunv
quid ipse Gallaeciae proceribus consulerel, aut vix vehementer perturbari, et ab incoepio labore periem
aul nunquam aliter fieret) : " velle retrahere. Tuncepiscopi admiranda prudentia
< Venerabilissime Pater, placeat snnclitali vestrav hanc schismatis nebulam illis substraxit, oslcnsoqiic
collecta manu militura in expeditionem venire, et recti consilii tramite, illos ad proposilum rcvocavit,
omnes Gallajcise proceres horlari et admonere qua- dicens lisec omnia a delaloribus fuisse inventa, et
leims mihi filioque meo regi A. cilius properent nil veri in se habitiira. Deinde trnnsactis aliquot die-
succurrere; Aragonensis siquidem tyrannus regnum bus, cura jam fauces Gallajciaeegressiessent, oinnes
meum graviter dissipat, nec est qui tyrannidi illiiis unanimiter reverti voltiere, el. reginav maledicenles,
resislere valeat. Quamobrem paternitas vestra Gal- nec auxilium impendere, nec ulterius ad eam venire
becianos properanler ad bella venire compellal, nec staCuere. Sacpius enim nuntii ad eos venicnles, et
solum consules, primates aliosque Gallavciaj milites eadem referentes, rem ita se habere asserebanl. Sed
in expeditionem venire compellatis, verumeliam praediclus episcopus, turbatos proceres eloquenlia
eoadunalovestrorum mililum agminecum illis vcnire sua compescens.Iegatos ad reginam miliit, eCutrum
minime recusetis; si enim impius ille castella sli- nuntii vera rclulissent inquirit. Cum autem Aslori-
pendiis, armis, et quibusque necessariis, priusquam oain venissent, et snpradicla pro veris habuissent,
Callaecia ad me miltat mililes suos, munire potuerit, mira praesulis prudentia ojilimates exercicus convo-
^
postea nec adventus eorura proderil; annoque se- cat, et cum illis quid pravdicla signilicent perlractal.
quenli cascella obsidione ad deditionem cogi non Post liaec pluribus argumenlis osiendit reginam
poterunl.»His auditis venerabilis episcoptts Galbcciaj nunquam lalia machiuari, praeserlim cura ipsa Gal-
proceres iu curiam D. Jacobi convocat, videlicet laecianos niinium diligeret, el eoruin auxilio (in hoc
coraitem P. R. Velaz, comitem Gutierrum, M. Pela- lempore niaxirae) egerel. Sed cum praedicli proce-
gidera, M. Gelnviridem, el P. Pelagidem, el alios respraesuli non acquievissent, duos de venerabilihus
quainplures, et cum iliis de expeditionis negolio clericis suis, scilicet carriinalem P. et P. Pelagidem
pleuius pertraclat. Horlalur el admonet eos quale- pro supradicto negotio ad reginam legat, el quiri illi
tenus, semota omni occasione, in auxilium dorainav referant, qualiiercam increpenc, utijue prajdictae rei
suaj reginac coacervalo undique exercitu feslinent; seriem inquirant, injungit.
«scendil eiiam eis reginara in tanto regni culraine Qui disceiientes Carrione reginam inveniunt, et
pene omniunv auxilio vidualaui, lilium ejus adhuc patemis monitis iustructi, sic eam allocuti sunl :
pueritiae cunabulis subriitum, Aragonensem lyran- < Quisquis gratiam vel relribiilionis plenitudinem
num ei infesluni, Castellanos trepidos, et ad orane cujusque merilo, prout justura est, non compensat,
belli sludium imbecilles; hostes adesse, et undique j) necessilalis Cempore auxilium sibi negari exposCulaC.
regnura ejus devastare. Praelerea reginam in Galluj- Quis enira lani demens qui pro benefaclo qiieiuquam
cianis spei el fiduciae suae cumuluin posuisse, et inculpel, vel pro ohsequii retributioue odium retri-
illosab infantia sua ci fuisse cbarioresiiisinuac. Quod bual? Nenipe, o regina, poslquam rex Aragonensis
.quia in lanlo rerum periculo eorum auxiliura cam Hispnniaj reguuni coepit inquietnre, quod nobilissi-
obtiixe implorat, nullalenus debere differri affirmat. mus rex A. patcr luus tibi ac filio luo parvnlo regi
Qtiid plura? His alque aliis Gallaeciani admoniti pa- A. reliquit, Gallaeciani parli veslrav aliis fideliores
jcntpalrouo, et quoniam ipsura sibi fore praeducem permansere, nulloque riiscordiac impelu compulsi,
iutelligebant, et in atixilium reginav ec iiliiejusA. conlra hnsiium rahiem conslantes fucre. Cum enim
lcndcre, ul pacera regno reformarel, el secumlori- Castellani, Legionenses, necnon Camporum, alque
cani juslitiav se deferre noveranl; quibusdam virlutis Exlremalurav gens inuumera cessissent, et forluiiie
stimuJis succensi ad belli studium propcrare ulierius favorera sequenles Arragonensem lyrannum regeui
iiequaqiianv differunt, sese pro regni luilione oppo- sibi prseposuissent, Gallaeciani tibi atque inclyi*
riere el Aragonensis lyranni rabiem comprimere proli luae fidele obsequium indesinenter suppedita-
suiiimopcre cupiunt. vcrunt, et iiiullo ntajora ntultoqne graviora suslinue-
5gr73 niSTORIA COMPOSTELLANA. — LIO. I. — AN. 1115. 97»
runuQuidenim refcrninnsquanta ad Konlem Daugos A ncgotio desistere velint; omnia namque qna? de re-
passi fuerint? Qiianla mira audacia Aragonensis ginav odio ferebantur, procul dubio falsa erant.
liostis innuroeras acies invaserinl ? Praelerea idem Tandem Gallaeciani pacernis monilis acquiescunt,
Aragonensis Gallaecianos in Aslorica obsedit; sed, et ilcr ad reginam arripiunt. Poslquam Carrionem,
destructa iliius obsidione, quod eumdem Aragonen- tibi regina morabalur, ventum esl, tentoria sua secus
sem Carrione obscderint (82) et obsessum diulurno fluvium, qui Carrion dicilur, in pratis virenlibus
Cempore lenuerint, omnibus notum est. Ecce iterum, posuerunt. Sed quia qttaeilerum cl iteruin audierant,
quoniara Arragotiiaeprarjdonem, Caslellam, Campos, ambigui cimebanl, ec incer coraitem P. el inter plu-
et sibi iinilima devaslare, el castetla sua armis, res Gallajciae proceres et reginara non eral firma
stipendiis munire audierant, saepius tuis deprccato- anvicitia, ad curiam proiinus ire renuerunt. Qua-
riis nuntiis advocaci, coadunaco excrcitu in auxilium propter praeinillunlur legati, qui fidenv, scilicet se-
lui Cuique filii veniebanC, el pre regni tuiiione san- curitatis pignils, a regina peterenl (ciraebant enim
guiitem suum effunderegaudebanC. Verum enimvere ne regina plus acquiescens his quae delatores ariri-
postquam le nugigerulis atque delatoribus acquie-. bus ejus insiillaverant, aut in personis suis, aul in.
scereeis nunliatum est, eorumque mililia floccipensa, honoribus se dedecorarei). Dum liaec plenius tracta-
qui hactenus lotius regni lui tntores fuere.obsequium B reniur, et sol ad occasum demergeretur, ecce adest
et laudem in culpam converli, et quia pro benefacli nuniiiis referens reginse regem Aragonensem in
gratia , pro merilorum relribulione, eos ab honori- proxiraa die cum multo milile Burgos venluruni, et
bus privari, et compedes illis rainaris, ob boc pedera castellura, quod adbuc Cyrannus ille retinebat, viris,
ab incepto labore retrahunl, et pro bono malum armis, stipendiis muniturum; quod si fieret, cl
recipere noktnt; in Gallaeciam reverli, se regnura- Gallavcia:exerciCus ad obsidionem illius frustra pro-
que suum lueri volunt.tibi lilioque luo tideles erunt. peraret, et Arajjonensis prcedo per Ionga lempora
Caclentin poslquam reversi fuerinc, ut hinc in expe- solitum confugium non amitteret. Neinpe Burgis
dilioiiem veniant, Galkeciaj Alpes non transcendent. civitas, in lalere montis posita, reginav favebat; in
Haecnos pro omnibus illis tibi dixisse, eC, nisi resi- eodem quoque monte nalura dun capita composuerai:
pueris, ita ad effectum jMJrducerene dubites ; nempe inferius plebs Judaeorum incolebal, quae et noslrse
nobiiissimus rex A. paterluus, cum Gallajcianos,Aslu- parti opilulabatur; in superiori vero castellum situm
res, Castellanos, et quoscunque sui regui mililes ad est, quod hinc natura loci, illinc muro atque turri-
bellorum exercicia convocareC, alios honoribus dita- bus sacis municum conspicicur. In boc rebelles
bat, aliorurivbenevoleniiam caplabat. Nunquid enim Aragonenses cum Sarracenis , quos rcx ibi miseral,
his raoleslus esset, qui sibi in nullomolesii erant, et urbem sibi subdilam depopulabanlttr, et ailja-
ejusque mandata per omnia compiebanl ? absil! > centes partes depraedabaiUur. Quae poslquam re-
His audilis regina oborlis lacrymiscoepil desleslari , ginavcognila sunt, daio securitatis pignore suppli-
ec jurare se nunquara Calia praemedilalam fuisse, ciier orat GalJxciav partes ut sui gralia properenl,
ueque in slrenuos Galbeciae milites httjusccmodi Burgos tendant, et truculenti hoscis advenlum per-
fraudem velle machinari. Posl haec regina legatos terreanC. Sub silentio itaque intempeslivce noctis
orat utdominum suum, scilicet ecclesiaeB. Jacobi slrenui milites iter aggrediuntur, et ceieri cursu
episcopum, suppliciler deprecenlur, quatenus-ipse Burgosperveniunt, montem occupant, et secus cas-
Gallajcix proceres hortetur el admoneat ne audila, stelium lentoria figunt. Inlerea B. Jacobi episcopus
frivola pro verts babeant, neve adventum suuin inier reginam et coinitem P. pluresque Gallaecioe
diulius retardent. primales arniciliav foedus reslitnil, ac firmaj dile-
CAPUT LXXXV. ctionis vinculc, scilicet juramenlo, eos astrinxit.
Qttod Gcllcecipacificali Burgos adierunt. CAPUT LXXXVL
Eo tempore Arias Pelrides, et Eredenandus Quod episcopus ntissam celebravit in ecclesia S. Joan-
Sanchiz, et quidam de complicibus eorum, in curia D nis juxla Burgot.
reginav eranC, el quia comiti P. et quibusdam Gal- Quadam die idem episcopus ecclesiam B. Joannis,
beciae proceribus inimicabantur, auribus reginae qiiae circa Burgos est, adiii, et quia erat festivitas
quidquid mali polerant de Gallaecianis inslillabant. 0. Joanuis Bapcistae, missam celehrare disposuic.
Hi siquidem, ut supra diximus (a cap. 49) apud Tunc conveniunC ejusdem civilalis cives, CasteJlani,
caslelluin Minei sedicionem in episcopum S. Jacobi, omnesque exeroitus Gallajciae, necnon regina cuni
cc in filium reginaj parvulum regem A. necnon in oranibtis-suis proceribus inlerfuit (die 24 Junii).
comicissamuxorem comitis P. aique in plures Gallae- Inter missarum itaque solemnia venerabilis episco-
ciae opiiraaCes fecerunl, eosque caplos lenuerunl. pus B. Jacobi astantem plebem divini eloquii pabtilo
Igilur supradicti legati disoedenics, Gallajcianoruin rerocillavit, el quae ad lantx solemnilatis gaudia
lentoria adeunt, el quoecunque eis regina reluleral, pertinebanc, sudicieiiter enucieavil; deinde cadu-
domino suo episcopo refcrnnt. Tunc ejiiscopus pro- cam Hispaniae sortem considerans de slatu sanclav
ceres convocal, eosque paternis monilis horlaCur Ecclesiav, de Hispanorum imbecillitalcplenius coepit
ne sibi ignavias titulum assumant, neve ab inceplo •traclare, et ait:
(82) Supra c. 73.
 975 MUNIORIS.IIUGONISETGERARDI. 976
aermo episcopi de statu regni Ilispaniw. A mortuam invenit, quani frusialim divisit, ei ad
< Nostis, fratres charissimi, quoniam nobilissimns unamquamqtte tribura Isracl singttla frusla misic.
fcx A. cultor jTislilise lncrit, et, quandiu Hispaniaj Videntes aulem undecim tribus Israel frusta mulie-
fognum rexit, status S. Ecelesise in sui vigore feli- rii sibi fuisse missa, nefandissimum prodigium ad-
ciler ilorueril; tunc tcmporis leges, jura, pax, ju- mirantes, quid hoc porlenrieret solliciti considerare
Tstilia praecipue vigebanl, et virtutum cullores ubi- cceperunt. Denique omnes tribus lsrael decem viros
qne inveniebanCur; ejusdem quoqne regis tempore elegerunt, qtii illius rei seriem tanquam borreudi
Mauri Moabilaj, ca-lcrique finitiitii hostes nobis prodigii significalionem plenius invesligarent. Post-
cessere, et eorum municipia nosirae domiitalioni quam quid in tribu Benjamin accidisset propnlatum
siihj'iigiiviiuus. Postquam autem rex A., persolvens esl, protinus omnes unanimiter lanliim nefas tifcisri
jura nalura', filise suae reginav U. alqtte nepoii suo constirgunt. Mictuntttr ergo quadraginta millia mili-
parvulo rogi A. regnum suum tradidil, el ad eus lum, qui animosiores et ad bella fcrtiurcs tribum
imperii sceplrum jure pertransiit, illico discordia Benjamin a rainimo usque ad riee.repili.in perdanC,
• ccepit pullulare; .statira Ecclesiae jura penitus vio- eorunvque civitatem fundo tciins destruant. Viri
lata, duces, principes, onvnesque Hispaniae proceres aulem Benjamin cognico bosliuiii adventu, xxvmillia
confracti el ad ignaviae lilulum redacli siini. " equitum, el septies centuin sngittarios, arlc sagit-
Pristina virlus corum omnino latuil. Sciiiius eqni- tandi peritissiinos, ad bella congregant, et contra
dem qtioniam regina U. filiusque ejus rex A. re- innumeros hostes bellum ineunt. At iili qui justiiiae
gnum sibi dedilum jure habere debent, hisqiie vi- oausa arma iiiduerant, praeriictumque nefas ulcisci
vculihus hiijTis principalns ad aiios transferri jtire volebanl, quanquam, ut supra diximus, niiillo pln-
rion potesl. Attamen, qnanquam justa causa pntro- res essent, prinia die belli cesseiiini, et de bis xxu
cinio suffiilti simtis, quanquam bostes a palri.-e fi- nvillia cecidcrunl. Postea iterum atque iterum ad
Tiibus (quod juslum est) expellere velimus, qui prius bella procedunt, el omnes exccptis v miliibus a tribti
triiiinphatores fueramus, modo a paucis quamplures Benjamin interempli snnl. Stupenl atque mirantiir,
supcramur. Quare aulem tanta virtus, tanla militiae se juslitice causam lueri, et n nefando hoste supe-
gloria in nobis bebelata vircs suas amiserit, inda- rari. Tandem, lsraelilis coadunatis, surrexit inter
gare el perscrutari lihet. Jara jam, fratres charis- eos (|iiidam senex, el quare tot infortunia eis acci-
simi, in lanliim peccatorum pondere premiinnr, disseut, insinuavil. Ostendit eos vitiis dedilos el
in tanlum colla nostra jugo Satanae submisimus, peccatorum niole oppressos, inermcs et imbecilles
qnod, licet gratin juslitiie arma moveamus, viiius, _ hostibus non posse resistere. Verum enimvcro si
ir. nobis molc peccalorum oppressa, vircs suas eolla sna peccatorum jugo subiraherent, ct accepta
CAercere non valet; nos innumera turba valiali ini- poenitenlia resipiscerenl, succincli viiiute, qua?
peftim bosliuni nosirorum ferre non valemus. Quod prius vitiis suffocata latebal, ptocul dubio hostes
ut meiius perpendatis quid in veteri lege accidcrit, proslernerenl, bosciiimqne injurium pleirarie ulci-
audite. scerentur. His auditis, Israelicaj accepta paenitentia
De ultione in tribum Benjamin propter mulierem colia erigunt, et deposila niole pcccatorum hosies
stupro oppressam. invadunt. Quid plura? hoiuni quinque miilia qui
Forte quidam vir de populo Israel cum uxore sua remanserani, xxv nrillia equitiim, el seplics cenCura
venit in civitalem quanv tribus Benjamin incolebat; sagiltarios de tribu Benjamin prosternunt, et oinnes,
cuinque in foro resideret, el qui sihi hospitiiim exceplis quadringeulis, qui inter rupes latueriint,
praeberel nemiiieni invenissct, ecce quidam homo iiilerfecerunt, eorumque civitatem fuurio tenus de-
pauper suburbanus videns iilum alienigenam , et siruxerunt. Pneterea omnes pepigerunt, inlra xi
hospitio egentera, cum uxore et ctim sarcinulis suis tribus Israel et tribum Benjamiii amplius nulla con-
duxit in doinum suam. llle qitidem advena satis nubia fieri, ct tribttm Benjaniiii a caeleris tribubns
piilcbcr et decorus aspectu erat, uxor quoque iltius D omnino alienari (Judic. xix, xx). » Vos quoqtie fra-
eleganiissimam formam habebal. Faclo autem cre- tres, simili facto expergefacti, resipiscite, et pravae
pusctilo viri illitis civitalis ad dorauni illam vcniun', dominationis jugo colla vestra subducite, tantaruin
el advenain cum uxore sua sibi dari exposttilant: illecebrarura nehnlas a vohis exstirpate, virttitis
tiempe in viro Sodomae vitium imitari, mulierem clypeum assumite, loricain jnstiiise induite, ut re-
adulterio polluere volebanl. Quod audiens dorainus gmim veslrum tlefendere, veslrorumque bosiiiim
tloraus concives suos exorare et admonere cospit, rabiem comprimere, et ad paradisi gaudia pcrvenire
ne tara borreniium lamqtie insolulum nefas praesu- possicis, ipso prsesianle qui vivit el regnat in saj-
inerent. Cumqiie illi non acquiescerent, et impetura cula sajculorum. Amen.
facere vellent, tradidil eis mulierem, vix precihus CAPUT LXXXVII.
impetrans ut saltem virum dimilterenl. Tunc fla- De Burgetisis caslelli deditione.
gitiosi viri, mulierem assumenles, et eam tota noete Poslquam praedictus Paler sacri-eloquii dogmata
coitu opprimentes interfecerunt, morluamque anle uberius cnodavit, animosque omniuin in anditis
suburbanum ostiuin projecerunt. Faclo mane cum admirantium ad virtulis spem reduxit, celebralaque
vir ille abirc vcllei, ninlierera suam ante ostium solemniter missa, ad lentoria rediit. Obsesso, ut
977 IHSTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. I. — AN. 1113. 978
supradictum esl, a Gallaccianis castello, rex Arago- A . rum lempus non exigebat, tum quia complures
iiensis exercitum congregat, stipendia pravparal, et Hispaniarum ponlifices deerant, tum quia regina
ad casleiluni per mcdios hosles venire nullaieniis muliiplici guerraiiim negolio irretita eral, placuit
formidat; si eniin biijus caslelli confugio careret, eis tanCaerei tlilTiiiiiionemproducere, et in fuiuro
toiius Caslellaeexpers fieret. Quod ubi reginae nun- generaliler concilium celebrare, ad quod omncs
liatum est, statim legalos ad Castellanos miltit, Hispaniarum ponlifices, abbales, daces, principes,
qui eis referanl regem Aragonensem cum multo comites caeterique primates, octo diebns ante ven-
exercitu adesse, eosque invitenl ad lanti belii iabo- luramfestivicaCemOmnium Sanctorum (84) inPalen-
reni properare. Castellani vero mililes, Aragoncnsis linam urbem possent convenire, et causant regis el
arivenlnm audientes, se in crastinuin ad belluni reginse subtilius indagare, dioeceses, villas, mansio
veuire spopouderunt; quippe quanlae audaciav un- nes, agros, vineas, qtiav in lioc discordiae tompore
peiu Aragonenses ad heila ruerenl, olim experi- amiserant, sedibus et mouasleriis reddere; quae re.<
mento didiceranl, aique ideo se tanto labori subdu- reginae, omnibusque Hispanix principibus supra
cere curabant. Papae ! strenui nvilites Castella?, nioriIIm placuit.
bostes fines suos invadere vident, quanquam alio- CAPUT LXXXIX.
rum munimine fulii, cis ire obviam formidabant. B De nuntiit regit ad reginam prq reconcilialione.
At ubi Galhecianis relatum est, snbito arma capiunl, Inlerea rex Aragonensis, viriens rabiem siiani
el prajdiclo hosti ire obviam slinvulant, audatia nihil proficere, ot nmnicipia quae in Castella, auc
rutint, Athaporcam perveiiiunf, et faclo crepusculo in Campania, auC in ExCremitate habebat, qiiaedain
inenibra quieCi dederunC, in crascinum ad bellum ab hoslibus suis capi, qusedam diulurna obsidione
egressuri, el in advenCum ltoslis iinpelum facturi. clatidi, tegalos ad reginam nviCCiC', eC pacis fredera
0 quam dispar causa hqs et iilos ad bella ciebat! requiril, simulat se ad illicitum connubium reginae
Gallaecianos leges, jura, pax, juslitia ad arma vo- velle redire, et paclionis jusjurandum, quod imer
c bant; Aragonenses horura conCraria in onvne se et iltam fuerat, adimplere. Proh subriola callidi-
nefas praecipilabani. Posiquam Aragoncnsi ad tas, utsaltem sic regni principalum possct acqui-
niensam in Villafianca residenli Gallaecianosadesse rere 1 Quadam itaque die postquam Burgis discesse-
et amore Harlis in occiirsura ejus ruere nuntiatuni runt Tolelanus archiepiscopus, episcopus Auricn-
est, limuit; quippe Gallaeciaemilites mililia praecla- sis, Minduniensis, atque Ovelensis , forle foiiuiiu
rus et belli studio strenuos efferus ille ad Fontem ven. episcopus B. Jacobi reginara adiit, ut ei solito
<leAngos, quanquam pauci fuissent, expertus fue- ntore de lot tantisqiie negotiis consulcret, el Arn-
rai (83), et quanta audacia bosiium sanguinem C gonenses legatos in mcdiopalatii invenit. Hi reginam
sitirent, experimento didicerat. Cessil itaque belli- ad nefandum connubium regis compellebant, et
CJSIISbellicosis, et Maite ferox ferociores timuit. Burgenses eam sub simulalae pacis nomine ad illuii
Quo audito Gallajciaui cum Iriumpho summoelaudis idem iuvilabant. Quorum sacrilegis colloquiis com-
ad tentoria rerieunt; illi autem qui in caslello re- plures, ac prajcipue Francigenae, coiidescenrieranl;
belles erant, postquam duminum suuin cessisse et quippe Gallxciani, Astures, Legionenses, Canipani,
sibi auxilium non posse impendere vident, reginam Castellani ejusdem civitalis incolae, aliique com-
adeuni, et datis obsidibus hujusmodi paclum cum plures convenerant. Quod ubi venerabilissimo Palri
ea statuerunt, scilicet si rex Arragonensis usque coinpertum est, et omnes imptidenti animo ad pra>
ari xv dies auxiliura et stipendia illis non praeberet, cipitium ruere. cernic, licel perversac conluraaciae
castelhiin reginae procul dubio se reddituros polli- eorum aliquid objicere diflicillimum videretur, virtii-
surrexit. Cumque omnes in clau-
centur, et rieierminant ut ipsi incoiumes cura omni- tis clypeo munilus
bus suis facta dedicione discedant. slrum S. Mariav convenissent, et regina astante
CAPUT LXXXVIH. Aragonensis regis nuntiorum verba benigna aure
De celebrando concilio in Palentia. _. suscepissent, episcopus silentium fieri jussit; et
Eodem tempore, B. Toletanus archiepiscopus et factum est; equidem oinnes illum utpole B. Jacobi
sanciae R. E. Leg. Bitrgos ; venil quem B. Jacohi episcopura praecipue venerabantnr, el super hujus
episcopus adiil, ejus reverendam pa;eniitatem ob- rei summa illius difliiiitionem audire volehant; pu-
socravit ut de stalu Ecclesiae, quae funditus everte- tabanl enira quod Aragouensis regis nunliis coi,-
batur, et de pacis roformatioiie traclaret. Tunc descenderet, et quod lanti convenlus irradonabile
vei.eraliilissimus Pater, illi acquiescens, advocavit murmur fieri universaliter deCerminaveraC, ejus
episcopos qui intererant, scilicet Auriensem, Ove- quoque prudenCia approbarec. Verura praedicius
lensem, Minduniensera, cum quibus archiepiscopus, Pater, insensalae plebi non acquiescens, irao illos a
atque S. Jacobi episcopus adiit, diut-ius colloquen- pervcrsi favoris exhibilione reducere volens, sic illis
tes, Ecclesicejura violata pcnitus, Hispaniam Ara- pravdicare coepit intrepidus.
gnnensi cyrannide undique devastalam alque deso- Compotlellani episcopi verba.
lalam, una doluerunt. Sed quoniam, ingruente dis- Hactenus Aragonensis reg's nuntiis assensum
cordia; tumultu, haec plenius stabilire impraesenlia- praebuistis , eoruraque reiationM tota nientis
(,'5) Supra, c. 68. (84) Pro die tS Oct.
 979 MUNlOMS , IIUGONIS ET GERARDl ffgn
affectione auscuitastis, iitinc autein omuipoieiitis A manere. Admoniii itaqiic, rcsipiscil.!,et laiiluin nclas
Begis nuntiuin audite, ejusque nvandala in arnva- Hispaniaj finibus inolere probibele. Quisquis autem
riolo menlis recondile. lsie niniirum perpetuae bnjusmodi connnbium vel feccrit, vel fieri consen-
salulis doctrinam vobis annunliabit, et quod pro- serit, illum ex acctorilate Dei Patris omnipotentis
bum cl juslum est, in eonspeciu domini noslri excommunicamus,etanathematizamus,-etalimiiiihiis
priedicabil. Praedicii nunlii valde nociva el ad intc- S. Ecclestae sequestraniHS.
ritus pnteum tendenlia vobis dixeruni, el quod hie Prajterea , ut non sobim eos a supradicti crimi-
el in ajlernum vesCrcesaluti sic concrarium, quodque nis participatione revocaret, verum eliara ab ecclc
ctiain fas atque leges probibent, annunliaverunl: siarum subversione, a cajdibus, rapinis, incendiis
Ego, fralres, omnipolentis Dei minisler cl imniiiis, eessare eompellerct, litteras inferhis scriptas a do-
et ad sancCae Ecclesiae jura luenda pracmunitus mino papa, omnibus Hispaniarum ponlificibus mis-
jusliliae inlerpres, vobis salutifera pandam, qn;e- sas, illis ostcndiC:
que vobis lenenda vel quse sinl refulanda in hoe < P. cpiseopus, servus servorum Der, > etc.
ncgolio ostendam. Nostis, fralres cbarissimi, qno- Regionum vestrarum calamilates, > etc. Vide in
niam Dominus ac Redemptor noster in veteri lcge Paschali, Palrologice t. CLXIII.
pontifices fieri praecepit, uc populo sno praeessent, Quod epitcopus fugient tumultum evasit.
et dominrcis praceeptis populum sibi subditiim in- Postquam supradictus episcopus verbis linem
slruerent. Sub novae quoque iegis exordio ipse imposuit, stibico omnis populus confremuit, et
Dominus aposlolos sibi elegii, et eos minisieriorum dissonum murmur inter eos orlum est. Qnidam
suorum dtspensacores ordinavic. Sacramenta illis enitn quibus cura erat eflvcacius ajquum el jtistum
Ecclesiae commisit, et ligandi alque solvendi pote- examinare , reverendi Patris verba Iauriabant, alir
sCaccm in coelo eC in terra tradidit eis , dicens: aulem quos causa neqnior non trutiiiata justitiae
< Quodcunqiie ligaveritis super lerram, erit fignlum norma in praeceps compeitebat, quorum agmen
ct in coclrs; el quodcunque solverilis super terram, densius erat, lapides jacerc, aut impetum volebant
crit sotulnjii et in coelis (Matth. xvm). > Horura in eum facere. Sed praesulis mililes, tanto tumnliu
vicem nos, qtranqnam indigni, oblinemus, eteadera excitati adveniunt, el dominura suum armala inann
potesCate nobis tradita, pasloralis curae apicem con- tuidique muniunt. Tunc praesul mililum suormn
6cendinurs. Nos ministeriorura Dei sunimi dispensa- turba circumvallatus, incolumis discessil, et tentoria
tores pontilices vocamur; nos speciaiiores et prae- cito repetivit.
oordiafiores filii Dei sumus. Unde Veritas: < Qui vos, c CAPUT XC.
inquil, tangit, pnpillam oculi mei langit (Zach. u).> De Bttrgensis caslelli dedilione , el Gallwciorum
Nobis Christns sponsam suam, scilicel Ecclesianv, reditu.
commisit, ejtisqne filios nobis erudiendos dedil. Transactis xv prajfinitis ditbus, Aragonenses
Qnid plura ? quod Regi reeum in mundo praecordia- reginae castelli dedilionem faciunl. 0 quantam,-
lius et preiiosius est, nobis procurandum tradidil, qtiamque praeclaram militise Jaudem Galbecianis
videticet cnram animarum gerere, et oves commissas dies illa conlulit, in qua belliger Aragonensis illis
a Iruculenli lupi rabie tueri; quod si forte desipue- cessitj! sed mullo praeclarius mtilloque jucun-
rint, et in araplioris viae praecipitiuii) ruerinl, no- dius fuit, cum strenua Callacciae virtus Cnslellara
strum est ulique ad veritalis viani revocare, et ojusqtte milites ab impetu boslium protcxil, et
riisoiplinae pascuis grcgem commissum pascere. Aragonensis castelli deditionem facere coegit. Prnlr
Nobis reges terrarum, duces , principes, omnisque ptidor! CasleUani aliomnv viribus egcnt, el Gallaj-
populus in Cbrislo renatus subjugatus esl, omnium- eianorura audacia proleguntur. Fornvidolosis milili-
quecuraihgerimus. Qua inre vos, fralrescharissimi, bus quid fiet, cura Gallaeciaeexercitus, clypeus et
deprecor, et deprecando admoneo, nc regem Ara- niurtis eorum, discesserit? Jam Gallaeciani diem
goncnsem et reginam U. contribtiles, et consangui- D repatriandi slatuunt, jam discedere ct ad propria
niiatis linea afflries, ad iflicitum connubium aliqua- redire gaudent; quoil ubi reginae compertum est,
tenus redire velitis; nefas esl enhn et salis horren- ad castra venit, et eos obnixtusa proposilo recessus
tlum flagilium talia fieri: si vero proclamaverilis reducere cenlabal. Volebnt enira illos ad Casteiltun
vos in regis et reginaj paclvonem jusjuranrium fe- Barlancam mitlere, quod Moabitavobsederant. Om-
cisse et perjurii reatum nolle incurrere, et ob hoc nes autera unaniniiter doniinae suae precibus nolen-
quasi juraraenCo coaclos, utrumque ad prioris foe- les acquiescere, propensius discedere properahanl.
deris unionem velle reducere, sciatis ulique hujus- Tunc ven. episcopus reginam atloquens ei corisuluit
modi juramenla esse confringenda; ait enim Scrip- ne araplius Gallaecianorum reditum differret, ne,
tura : < Non est conscrvandum juramcnlum , cum velle eorum protelando, quod bene egerant in-
malum incaule promitlilur , > veitit si quispiam gloriosum remaneret. Igilur regina reverendi
bomicidium se facere juramentum faciat, vel adulte- Patris consilio praemonita, Gallaecianos ari propif.t
rae perpeiuam cum eapermanendi.fidem pollicealur. redire jussit, et cum illis ipsum cpiscopum ad B.
Tnlerabilius esl enim jurameniiinv non implercquam Jacobi ecclesiam revetti permlsil. Piius taiiiei»
homiciditim perpelrare, vcl in sltipri fl.igilio pcr- stiininas grates ci refcrens, et secum firniic dile-
981 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. I. — AN. 1113. 9Si
r.iiouis vinculum conueclcns, licct enim regina illum A . nonnulla prolixilatiscausa praetereo. Nezanum etiain
utpote tanlum palronuiii, jirius et diligeret et vene- Gudesteidem, qui, ob injurias sibi illatas, mililes
raretur, mulio magis Caraen, poslquam lantae pru- comitis P. atque M. Pelagide capere el dehonestare
dcntiae eloquenCianisibi prodesse noverat, postquam volebat, paciiicum reddidil, et eum nimiaedilectionis
illura justiliae CramiCemsectando sui auxilio medul- vinculo eis conjunxic. Sane ille castellum S. Mariift
litus desudare viderat, ampliori veneralione el fir- de Octaris (85) lenebat, el omnibus Gallajciaj mon-
iniori dilectione amplectebatur, et praecepla illius lana ingredienlibus, per fauces montium et concava
sagaciter observabal. Quapropler hujusmodipaclum vallium aditura prohibere poierat; sed pradtetus
cum illo fecit, et subscriptum placitum ei fecit. ^Era Pater Gallaecianorum dux et CuCor fuit, et eos iu-
i. c. LI, vm Idus Jul. columes usque ad propria conriuxit; ipse quoque a
< Ego regina U. vobis domiuo. D. ecclesise S. Ja- sanctae malris suae Eeclesiae clero, et ab omni po-
cobi episcopo boc paclum fidei promisione facio, pulo, cum gaudio el laelitia, cum processionis vene-
ijuod deinceps sim vestra fidelis amica, et exaltem ratioue susceptus est, et ejus adventui omnis coti-
honorem vestrum, el deprimam malum, dum vixero, ventus congratulalus est.
et non deficiam vobis pro posse et ingenio meo ad De morte Gundesindi cardinalit, et de P. Gundetindis
vel Q
profectum; et, si aliquod malum bonori personae in locum ejut promolo.
vestrae conlrarium sensero, non leneam vubis co- Eodem tempore quidam cardinalium Ecclesiaj B.
operlum,sed in convenienti tempore vobis revelabo, Jacobi, nomine Gmidesindus, morlis debituni per-
el pro posse meo destruam; si autem aliquod raalum solvil, el matris sure, scilicel prajdictae Ecdesiae,
de nve vobis diclum, vel obortunv fuerit, horum ju- haeredilalem, quae Holegiura nuncupalur, disiribuit;
dicioquiinlerme ec vos sunC, si amici mei fuerint, domoruro quoque suarum, quas prxter domos palatii
delermineiur, et si defuerint, fiat judicio aliorum babiiil, medietatem hospitali S. Jacobi, atiud verO
utriusque ainicorum. Personae autem vestree ne ul- mediura ad optts ejusdem apostoli conslruendiiin
terius in expeditionemveniat, nisi voluerit, condono, dedit, quas Pelrus praediclae ecclesiae prior in con-
inilites veslros tantum iu auxiliura mihi more solilo ventu alque consensu omnium canonicorum emii.
miCtatis. Testes, qui huic paclioni interfuerunt. M. Defuncto ilaque supradicto card. P., Guudesindiz,
Mindun. episcopus, el P. cardinalis S. Jacobi. qui praescripli episcopi capellanus fueral, ad ejus
De redilu episcopi, et Gallwcorum. vicem complendam.canonica promotionesubliraaCus
Tandem discedunl Gallaeciani, et ad patriam iter esl, et cardinalis uomen adeptus est.
aggredientes, supradictum episcopum, ducem et pa- C CAPUT XCI.
tronum sibi sociari congraluiantur. Coraes autem De concambio hwredilatum Ariw Exemenides pro
Pel/us cum quadam parte suorum militnm, co- medietate Denw.
mesque R. et M. Pelagiades, necnon M. Gehnirides, Supradictae expedilionis lempore, cum praedictum
episcopi B. Jacobi frater, cuin quadam parle suorum castellum Burgos Gallaeciaeproceres obsedissenl,
fralrisque sui militum, el alii quamplures Gallaeciae Arias Exemeniz, ejusque contiibules, reginam U.
proceres, Baiiancam ad obsidionem MoabiCarutn adeuntes, summopere deprecali sunt quatenus lise-
tecenderunc, et non inveniences eos ibi, reversi reditates quse inter fluvium Uliaeet Tamaris ina-
sunl. PosCquam Gallacciani Carrionem veneruni, joris Didacide fueranl, quasqiieipsa reginaB. Jacobo
Carrionenses audilo supradicto anathemaCe pontifi- sub chirographo dederat, a riomino D. ejusdera
cem lenere quavrebant, sed divina gralia prolegente, apoStolicae sedis praediclo episcopo, quoquomodo
quodam rubeo pallio coopertus, et pileo more Lon- abstrahere moliretur. Eorum itaque precibtis regina
gobarriorum obumbralus evasit. Proh nefas! quo- acquiescens, sane slrenuae juventuti Gallaeciaequid-
niam juscitiaeformam Ecclesiavjura praedicaverat, quam molesliaeinferre erubescens, utpote ingriiente
nefando populo odio babelur. Sequenli die idem Marlis lumultu, pontificera super his alloquilur,
episcopus, ut securius incederet, quasdam cohorles D orat et deprecalur eum ut pravnominatas haeredi-
milicum praeire, quasdain praecedentibus omnibus tates A. Exemeniz ejusque contribulibus reddat, et
sequi, et sarcinas inler utrumque disposuil, et ut pro illis medietalem Denaj in concambium recipiat.
caule irenl, omnibus injunxit. Practerea quam affa- Accepto cum quibusdam canonicorum suorum, qui
bilis quamque benevoius in ilinere illo onraibus intererant, praesul consilio, concambiiim Oeri nou
fueril, omnesque doclrinae pabulo refocillaverit, et renuit, precibusque reginae condescendere prndenlcr
qualicer insidias bosciura hinc acque inde insidian- voluit, lum quia pars haereditatum iliius villae DenO,
cium devitare pravinonslraveiit, quot elquanla suf- quav in concambium dabalur, intra horioris B. Jacobi
fragia uuiverso exercilui conlulerit, ingenioli mei confinia conCinebaCur,lura quoniam in terra de S.
aridicate impedienle, stifltcienter enodare non pote- Maria de Lancliata, quasdam hxreditates ad Denam
ro; eteniin quamvis inlerftierira, propriisque oculis pertinentes, quae regalis juris erant, a regali jure
viderim, quavdam Camenmeinoriae siylo percurro, eripere niiebatur, easque ad ecclesiam B. Jacobi

(85) DeAutares raelius Icges, faucibus Valcarceris iraiiiinens, cujus lioJie ruinae visuntur in earum
rupium culmine.
983 MUMONIS, HUGONISET GERARDl «v<«
[leitinere summo desiilerio desiderabac. Praeterea A / quiescens, duos de clericis suis ad praBdicluin con-
regiiucpreces circa hoccassas fieri, haudopporiunura citiiimdirexi(,qui illiusabsenciie necessariam causam
ei videbalur. Factum cst igitur concambium inler Romano Iegalo prajtendentes, has inferius scriplas
praedictum episcopum et rcginam U.-, datis haeredi- litteras attuleriint:
latibus quas fuerant niajoris Didacide inter Uliam Litterw S. R. E. legati ad Compotlellanumepiscopttm.
et Tamarim Ariae Exemeniz, recepta Denajmedielate, < BERNARDUS Toletanus sedis ardiiep. et Dci
quod factum eatis ulile atque commodura ecclesiac gratia S. R. E. Icgatus, Gompostcllanensis Ecclesiae
P. Jacobi fore procut dubio credilur. pontifici salulem et benedictionem. Legatos quos
CAPUT XCil. notiis misistis, vidiinus dieentes quod concilio,
De concilto Palenliw eelebralo, et de teditu Compo- quod Palentise vcslro praecipue consilto celebravi-
slettam episcopi. nius, inleresse nequivislis, incvitabili necessitate
Anno iicxii*(86) DominicaeIncarnationrs, Bernar- delentus; verum quia solatium, et aiixilium, et con-
idusToletanus arcbiep. ct S. R. E. legatus, synodale silium vestrum nobis subtraxistis, ut verum vobis
collegiiun vm lv. Noverab. («25 Ocl.) Palentiae ce- fateamur, molesle lulimus, sed propter pristinam
lebravit, et de Ilispanarium oppressionibus alqtie amiciliam quae inter meel vos diu existit, el inler-
angustiis, et de Ecclcsiaruni subversionibtrs atque " venlu veslrorum clericorum, paliraur ac vobis in-
calamitatibus pfenius pertraclavit. Gallaecisequidem duJgeraus. >
pontiffces interfuerunt; Eeclesiae aulem B. Jacobi CAPUT XCIII.
episcopus, cnjus eonsilio atque suggeslione, prae- De villa Pianela data M. Froylaz.
diclus archiep. coiicilium celebrari disposuerat, Post haecsupradictus episcopus ad multiplicandum
urgcnle discordiae tumultu, praedicto concilio inte- Ecclesiae suac bona vigiianiius anhetans, omniura-
resse non potuit, difliciltimacausa obsistente deten- canonicorum consilio villam, nomitic Pianelam,
tus; ipse namque praeleritaj aeslatis tempore, coadu- cum ecclesia sua cuidam sanctimoniali, scilicet M.
naloundiqiieexercitu, ad debellandum Aragonensem [Munina]Froylaz, sorori comitis P. contulit, ul eam,
Campaniam adierat. Quod si iterura partes illas dum vixeril, babeat, ineolat, aedificet, planlet, prout
adire praesumeret, oporlebat aut militum cohortes ad melius poluerit. Expleto aulem illius vilavcurriculo,
sc procegendum et muniendum illuc secuni ducere, praescripta villa ad ecclesix B. Jacobi jus cuni
quod temporis qualilas assiduique laboris exereiiium omnibus suis redeat. Ipsa quoque tanli benelicii noii
fieri prohibebat, aut praedicitini flagiliosa rabies, Htimeraor, Ecclesiae B. Jacobi has subscriptas bae-
(juodrelatu abusivumest, in Chrislum Domini nvktere - reditales tradidii, videJicet villara cum ecclesiola
manum iiibilominus verereluT. Porro pernieiosa sua, nomine Rus, in Nemilos, portiones quas liabet
manus, betlorum temporibus, praedaj diviifctrumque in Figariola, villara Marin mediani] de eremo, in
eupidilale incitala, in omne nefas ruere non per- lerritorio quoqtie Saliuiensi villam Maranes, medie-
horrescic. Praediclus tamen episcopus ad generalem tatem eliam illius bxreditatis quas fuit socrus suae
synodiim iler aggrediens Tria Castella perveuit. Godae.Haecomnia cum omnibus sihi pertinentibus
Verujn enini vero comes .11.necnon comes M. com- B. Jacobo conlulit. Hujus rei piacitum atque paclum
plures Gallaeciaeoplimales illum adeuntes, qtialcnus utrobique, ut raagis ralum ntagisque firmum ba-
ab inceplo labore desisterct liortantur et deprecan- bcatitr, neve subrepentium tcraporuni cursu delea-
lur, dicentes: < Scimus equidenv, venerabilissinie tur, chirographi pagina, quod in Calalogo B. Jacobi
Paler, si Campaniae partes absque arnvalae nnnns repcries, sancitum est. Facluin est aulem in xra
clypeo adire praesurapseris, et le a truculenta bo- H.C.LI,vni Idus Novemb.
siiura violentia graviter inquietari, aut ut verius CAPUT XCiV.
profiteamur, cuj'uslibet praedonis captione detiono- De alia medietate Denw, et de aliis hwreditatibut vei
rari, et Gallaeciammulliplici discordise imptignatione ecclesiis.
opprimi, nos quoque, te abscnle, in salutis nostrae: D Aliara qivoque villas Denae,de qua supra memini-
dispendia ruere, baud ambiguuin est. Tua intercst mus.raedielatem comes P.,quem praedictusepiscopus,
curam et sollicicudinemnosiram, totiusquc Gallaeciae i uipote spiritualera filiunv suura, spiriluajjs doctrinaj
gerere; eapropter borlamur ct consuliraus ut ab> pabulo inslruebat, eumque ut ecclesiis ecclesiarum-
inceplo resipiscas, et (quod potissimum esl) tibii que ministris decinias omniuiii quae possidebat,
nobisque omnibus provideas.Quod si nobis obsistere' eaeteraque beneficia plenius inipenderet admonebat,
volueris, antequam ab aliis (quod in cerlissimis esl)i Ecclesiae B. Jacobi contulit. Dedit eciam bas sub-
dedecoreris vel capiaris, ne tanlum quid lemeraries seripcas bsereditates, videlicet in Prucios portionetn
aggrediaris, a nobis caplus teneberis; melius est! suam ecclesiacS. Salvatoris de Pernis, S. Julianum
enim tibi discessus licenliara a nobis inhiberi, quanii de Caranlonia, S. Peirum de Grandal, integram S.
improvirio favoread lantum praccipitium tibi assen-• Mariam de Caslro in Bisancos. S. Jacobuni de Fran-
suin adbiberi. Igitur episcopus his alque aliis ac- eia, S. Stephanum dc Erens, S. Eugeniam de Tra-
(86) Perperam aliqui codices xiv pro xm habeni. de anno est 1115, qui in htijuscapilis fine aera MGLI
Pulgar, toro. II, pag. 150, edidil 1118, quod nullate- signatur.
nus ferendura : lotus enim narralionis conlextus
985 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. I,— AN. 1115. gg«J
sancos. S. SaCurninum illam ecclesiam in Abbati, Aconfluenles
i statuta liullaienus observare valereni,
Hlam ecclesiam in Nendos, S. Mariam de Olarios hujuseemodi decreta constiluo, el constiluendo
tn salto illam eeclesiam. S. Tyrsum in Selaya, in coufirrao : >
Nemancos S. Stephanum de Lires. S. Mariatn dt 1. De Ecclesiis. — < A capile igitur exordium su-
Mauri. S. qnoque Mariam de Ozia in Nemancos. S. mentes, praecipimus ne quis ecclesiae lerrainos ir-
Mariaede Mour medietaiem ari prasens, post mor- rumpat, autvioleiiler ingrediatur. Si quis vero intra
tem vero ejus hxrediTalem quae ibi est. Pneterea ecclesiav terminos quidpiam capere, atiCsibi praesi-
Amaranli,et Nimiam, et quidquid habetinter Uiiam gillareexistente juslitia etexigentevoluerit.poncificis
et Tamariro, vel quantuin ibidem dcincops adepius vicariura, ut licentiam sibi dari prius expostulet.
fueric in bis baeredilatibus, et curtem in patrono, 2. De domibus nobilium, et ignobitium, de pignori-
praetcr casas in Comnostella, B. Jacobo coutulil. btis, et de perpelralis ealumniis. — In domibus nobi-
CAPUT XCV. lium, seu ubicttnqtie eorum nxorcs aut filii iner-
Ad removendas oppressiones populorum. mes fuerint, vicariis el quibiisqtie aliis pignerandt
Circa id fere lemporis praeriictus Gallaeciae patro- licentiam resecamns. In cajleroruin quoque domibus
ims.pietaiisoculooppressiones atque angustias pau- id ipsum observare prajcipiinus, exccpto si furti atit
perum, plebem calumiiiis et injuriis afflictam, pro- R liomicidii, aul violenlae nvtilieris violaiionis, quod
vinciam B. Jacobi gravius assiduae rapacitalis in- vulgo raplura dicilur, aut quadragesimalis tributi
quietatione pessundatam, misericorditer respiciens, causa cxstiterit. Quod si extra rionios rnsticanas ar-
paternae pielalis soilicitudinem adhibuit, injustasque menla, cacterave lmjusmodi, quae pro perpetrata ca-
popiilorum oppressiones relevare suramopere studuit. lumnia capiantur, inventa minime fuerinl, vicarius,
Quippe post obitum nobilissimi imperatoris A. in- admotis vicinis et legilimis Cescibus, domum praesi-
gruente tanlarum guerrarura turoultu milites majo- gilleC,vel inde pignns abstrabat. Quidquid, ul prae-
ribus solidalis, amplioribus posessionibus beari opor- dictuin est, Ipigneraluiri fuerit quousque vni dies
tuil; quod oppressionis et inopiae causa populis compleanlur, integrum conservetur, et vicinis reser-
erat. Pecunia enim imbecillioribus minusque poten- vandum commendetur, et usque ad praefiniliim ter-
libus quoquomodo suhslracta, nobilibus caetcrisquo minum illsesum et ab omni usn libernm maneat; si
bellorum exercitiis insudanlibus, larga manu ero- fueriiit omnia animalia exercendi operis studio ad-
gabatur. Porro res exigit belloruui lempore milites, bibeniia, tolius laboris experlia serveutur. Tandenv
qui hostium inqiiietatioui resistant et sua forliler si calumniav perpetraCor praelinito tempore ad exa-
defendant, miinertiui largitale a patriae lulorihus _ minandam justitiam venire neglexerit, nisi iiecessa-
plenius remunerari. Veruni praeriictus episcopits op- ria detenlus causa fuerit, justiliae exaniinalores pro
pressionis tribulationein, inopiae calamilatem in caluniniae quantitate pignoris parlem detineaiii:
subdilis misericordiali compunctione intuens, illas- cajtera dominis suis referantur. Si quis injuste vet
que paterna pielate compacicns, tanCorum malorura absque domini sni pelila licencia quempiara pigne-
causas reraovere sollicite curavit. Ad relevandunv rare prsesumpserit, duplum resCiluat, eC sexagint*
nanique et refocillanilum lotius honoris B. Jacobi solidos pontifici persolval. Veriimlanven quisquis
popuhun, publicis privalisqtic calumniis atque ra- prius rcqtiisita justiiia coram idoneis testibus cuni
pinis usquequaque afflicium cuin omnium canonico- vicario pigneravit, duptura niinime resliluat.
rum apostolicae Ecclesiav consilio riecrela, qu.c in 3. De judicibus. — HajrediCaCtimet ecclesiarum
bonore B. Jacoli firmissime observarenlur, consti- caitsae non nisi ab oplimatibus, et apostolicae sedis
tuit, et in his, ut ajqitum et justuni, remola ambage, judicibus riifliiiiantur. Calumniae fidejussoriaejudicia,
cuslodirelur, stabilivil; quae ul firmiora forent, neve more anteccssorum nostrorum posthabilis in honore
aiiquo impulsu labelierenl, omnes optimales qui B. Jacobi aliis judicibus, apostolicce sedis judicibus
principatu in honore B. Jacobi pollebant, sive illius referaulur.
dominio subjacebant, quatenus easollicitiusobserva- j) i. De calumniis pauperum. — Pauperes et imbe-
rent, juramento astrinxit; caeteros quoque ejusdem cilles misericorditer calumnias compleant, ut benc-
juramenti rion iramunes prajlermisil. Deinde, ne in- ficiis suis penitus non priventur
terlabenle Cemporum curriculo delerenCur, scripta 5. De proditoribus et lalronibus. — Proditores et
breviter nobis legenda, et observanda contradidit. latrones nemo prolegere, nemo defendere praesumat.
CAPUT XCVI. Sane eorum prolectores damna vel calumnias quae
suslinere raeruerant, suscineant.
lncipiunt decreta Didaci Ecclesiw B. Jacobi II episcopi illi
ad prolegendos pauperes. 6. De furibut. — Fur, postquara lertio furti reus
t Divina disponente cleraentia ego DIDACUS II, Ec- convictus compreliensusve fuerit, principibus lerrsc
clesiae B. Jacobiepisc., cum ejttsriem sedis canonico- atque juslitice examinatoribus tradatur. Qui, di-
rumjudicio, caelerorumque nobiliura virorura con- clante justitia, pro meritis ultionera in eum exer
silio, praeriecessoruin statum reiegendo, ad prolegen- ceant, sibique dati gladii causam animadvertanC;
rium populuro, ad exhibendam jTislitiae normam in noverint enira quia : < Qui percutit malos in eoquod
loto honore B. Jacobi, excepta Composlellana urbe, mali sunt, nvinisler Dei est; > et alibi : < Punire
omiiibusqite burgis, quo advenae aliiquc complurcs nvalos non esl effusio sangninis. >
987 MUMONIS , IIUGONIS ET GERARDI 988
7. De characteribut. f—Characteres coram toiins A 17. De tatronibtts. — Qnicunqiie latronem compre*
licclesiaj conveniu, sive publico coucilio, ficri jube- henderit, ciini villico terraj tradal, el quaecunque
nins, aliter faclos valere inhihemus. vilticus ab eo abstraxerit, hortim terliam parlein
. 8. De fottataria, et luctuota. — His qui scrvilis habeal, sic et de prodiloribus.
condilioiiis jtigum suslinent, vel qui quadragesi- . 18. Ne quis res mortuorum diripiat aulinquietet.—
inalia Iribula persolvunl, redilus solicos qui fossa- Quolies quis nalurao jura persolverit, illius haeredi-
laria et luctuosa nuncupanlur, relaxamus, si jialrum tales, caeteraque benelicia, usque ad x dies, inCegra,
parenCumve suorum hicredilales incolunt. nullaque inquielatione iabefacla, qualiler ille dimi-
9. De die Dominica. — ln Doniinica die ruricolas serit, consistanC. Finicis aulem x diebus, possessio-
ad civitalem negolialuin ire prohibeinus. nibus caeterisque beneficiis sub eodein jure, sub
10. De placitit, et cwterit tcripiis. — Placita el quo raortis spiculo ceciderit, qualitervc dimiserit,
caetera hnjuscemodi scripta ab aulhenlicis cl.ericis existentibus, si qua calumniarum schismata supei-
siciil a judicibus, vel ab archidiacono, sive ab ipsius his fuerint, ab apostoticae sedis jndicihus, caelerisque
lnci archipresbylero fianl. Sin autem, cassa ha- diseriis viris diflinianlur. Caeierum ne quis liaere-
beantur. dipeta, ne quis sicophanta usurpalive accedat, justi-
.11. De cautit pauperum. —Si quis polenluin j*u- " tiae argumenlis plenius inilagelitr.
dicii causam tractare adversus pauperem, vel ricfi- 19. Ne in Dominica sajones licentiam habeant
nire liabuerit, similem personam introducat, quae pignorandi. — Ab hora nona Sabbati, usque in feria
per se catisam siiam definiat, ne forte cujuspiara secunda bora prima, iiulbis snjo habeal licer.liam
inajestate pauperis juslitia suffncetur. pignorandi, nisi homicidas, lalrones, scilicet viola-
12. De Quadragesima. — Diebus Quadragesimae tores virginura, per vira raptores el proditores:
characteres fieri, calumniarum causas definiri jn- et si aliquis de extranea patria juslitiani posmla-
tiicia exerceri, fossatariam dari, nisi inagna expcdi- verit, infra supradicluin tempus juslitiam sumat.
tionis necessitas ingruerit, nosttis quidem non 20. Ne conventm atlernantium fial in ecclesia.—
exiraneis, qui pro dominoruni suorum velle tracla- Sajonum conciliuni vel militum convenliis in eccle-
bunlur, cxccpta furli, rausi, bomicidii, «juadragesi- sia, sive lermiuis ejus (ieri prohibemus.
malis iribuli causa, reinovemus. 21. Ne clerici fiant laicorum villici vel pwdagogi.—
15. Ul calumniarttm causw in Kalendii discutian- Clerici neque iaicorum villici eflieianlur, neque filio-
tur. — Die Kalendarum arcbipresbyleri, presbyteri, rum illorum nulriiores, neque a laica persona riebo-
milites, rustici, in Kalendarum anCecessorum more n nestentnr, vel eorum bona capianlur. Qui aliicr
conveniant: liinc si quid querelae vel injuriae obor- cgeric, canonicam insiitiilionem componal, ct ex-
tiim fuerit, ab archipresbytero, caeteiisquc discrelis communicalus a convciilu fidelium sequestrelur.
viris, veraciCer perquiralur et emendetur; quod si 22. De rebus captivalorum. — Bona eorum qni
dclinire nequrveril, sequeuti die super illius negolii capiuntur a Mauris, itsque ad aniniin plena intemc-
cansa vera indagine facta pontifici, alque apostolicae rala et integra conservenlur, ut si forCe forcnittt
sedis primalibus referalur et determinetur. caplum potuerint redinicre, redimanl; sin autem,
14. De cautit agendit in vi feria. — Uniuscujus- eomplelo anno juxta arbitrium propinquorum eorura
que hebdomadae sexla feria pontificalis palatii janiiis bona dislribuantur.
rescralis, quidquid querelae, quidquid injurise fuerit, 25. De mercatoribut el peregrinit. — Mercalores,
in prajsenlia pontificis, judicum el canonicorura in- romarii et pcregrini non pignerentur; ct qui aliter
tiraetur et difHniaCur. egeril, duplet quae lulerit, el sil exconiiminicalus,
15. De lupit exagitandit.— ln unoquoqueSabbalo et solidos t.x persolvat domino illius bonoris.
(excepto Paschxet Penlecostes) presbyleri, milites, 24. De clericis. — Clerici fossatariam non dent.
rnslici, cujusque negotii immunes, lupos exagitanles Abbates et clericos venienCesad synodum, vel vo-
persequantur, et eis. praecipitia, quod vulgus fogios.D CtimauCCerCiasaffcreuies, pignerarij veCamus.
vocant, praeparenl. Quaequeeciam ecclesia vu ferreas 25. De mensuris. — Omnes alias tls (87) nisi ad
cannas persolval. Ad boc negotiura quisquis ire nicnsurani illius petrae quae stat in carivpo Compo-
distulerit, si sil sacerdos, nisi infirmorum visitalione slellaj, tara in hac civilale, quam cxtra vendere vel
detinealur, vel miles, v solidos, rusticus vero ovem emere probibemus, et qui aliter egerit exconvmuni-
vei solidum persolvat. catus LXsolidos solvat, donec resipiscat.
16. De vicariit.—Milites et quicunque principatu CAPUT XCVII.
praeeminent, villicationibus suis lales vicarios sta- De conctlio Palenliw, et de capellano reginw in Lu-
tiiant, qui, si quid conira decrelorum justitiam censem episcopum elecio.
t-gerint, calumniarum causas unde compleant ba- In praedicto PalenCiae concilio (88) ToleCanus ar-
beant. Sin autem, eorum domini perpetrali damni chiep. eCS. R. E. legatus una cum plerisque Hispa-
el iuslilife calumnias sustineant. niarum episcopis, abbatibus, pro modo eC tempore

(87) Talegat legc, mensurx scilicet species, quae laeoospars.

allcrius a nostris fanega riicta?, quarla cst apud Gal- (88) Anno 1115, ut inilio cap. 92 praEiiolavimus.
 HISTORfA COMPOSTELLANA.— LHT.L- AN. UU. &,«<>
islitiaj examinationera salubrius edisserendo, ra- A , paslorem elegisse, sed, tUruni eicctio eanouica fuerilj
inas, incendia, cajdes, caelerasque Hispauise cala- quia ignoramus, vobis charitalive prajcipimus at-
niitates de die in diem crebrius ingruere doluit. que prsecipiendo rogamiis quatenus rem diligenliu»
Communicalis autem ommiim consiliis, ineffabilein perquiralis; quod si eler.tionenvoanonicara iuvene-
Bei misericordiam omnes htniiiHima devotione, qua,- ritis, quia Bracaronsis, qtiandiu S. R. E. inobe-
lenus lol lantisque matis remedia malurius impen- diens, sicut nostis, atque rebellis exsliterit, ab epi-
dere dignareCur, expostulavere. Demuin Ecclesiarum scopali suspensus oUicio, neminem consecrare po-
subversiones, divina etiara et humana audacius te- lesl; aut cum domino Composlellano vice nostra
merala ingemiscenles, consulere, relevare, lantisque fungente benedicere sludele, aut nobis cmn vcstris
ealamilatibus , Deo ojiitutanle , finem imponcre , Jiiteris ipsum procul dubio eonsecrandum dirigile.
sollicile curarunt. Lucensi quoque Ecclesiae, de eujus Maiirilio autem, dtim in hac raalitia perseveraveril,
inquieialione sermo in publicum venlilatus esl, ntillus episcopus, nullirs Bracarensis provinciaeabbas,
paternae consolationis auxilium non distulere; illa sed nec clericus, aul laicus, ut dignum est, obedien-
namque jamdum Cutore privata, et pene paslore tiam eihibeaC. Valete. >
viduata, maximis procellis, ul pula bellorura lem- Visisaiitein his litieris de ejus eleelione prompiis-
pore, impellebatur. Pelrus quippe, ejusdcm Eeclesiae B siraa indagine consulilur, et, quoniam canonicefucrat
episcopus, Cotussupemae beatitudini iuhians, et ab facta, consccralio non diflerlur. Fungente igilur
hnjus mundi cura immunis, lanCi culminis sollicim- DidacoB. Jacobi episcopo vice arcbiepiscopi Lueensis
dinem ferre reeusabat. Lucensis Ecclesiae bonorem Ecclesiae eleetus in ecclesia B. Jacobi, vii. K. Maii
protegere, animarum curam gerere, muitis divcr- prajsentibus D. Auriensi, M. Mindun episcopis iti
sisque negoliis insudare, sicut necessarium erat, episcopum consccratur, el Lucensi Eeclesiaj |iastor
nequibat. Praecerea illum aegrimonia vexabat, nec desiinalur.
amplius ad id oflicii salis esse poteral. EapropCer Item supradietiis archiepiscopus Didaco Ecclesiae
praedicCa Ecclesia, patrocinio viduala, procellarum B. Jacobi episcojio has lillcras dircxil.
impulsu valde inquielabatur, et maxime comicis CAPUT XCIX.
R. dominio subjugala, opprimebaCur. Quapropler
Ad insinuandam amicutam inter Tolelanum archi-
gcnerali collegio sancilum est quori, quoniam prae- episcopumet e/itscopumComposteltaiiiiinde excont'
diclus Lucensis Ecciesiaeepiscopus regiminis curam municatione il. Bracarensis archiepiscopi.
ferre peniius renuebat, nec pontificis ministeriuuv <BEBMRDUS Dci gralia Tolelanaesedis archiejiisco-
implere ullalenus poteraC, ne Ecclcsia fundo tenus _ pus, el S. R. E. legalus, dileclo in Cbrislo fratri co-
exslirparciur, alium qui et Ecclesiam a morsibus episcopo domino D. Composteilano, supernis civibua
hiantium prolegeret, et curam animarum gereret, feliciler copuJari.
eanonice iu episcopum promoveri. Igitur Lucensis Magno mentis affectu, raullo anirai desiderio, ve-
Ecdesiaj cleriei, arehicpiscopum adeuntes, quatenus, slram, si fieri possel, optarem videre amiciliani, de
nialris suae desolationi consulens, eorum peticioni communi ulilitate bujus regni maxime perturbati
eondescendal misericordicer exposcunt. Ipse quoque vobiscura locuturus. Sed quoniam lanta esl perlur-
praefalus summae reiigionis vir, ut jam tanto labori balio, quod muluo visu praesentialiler fraudamur,
desistereC, aliusque, qui, quod ipse nullo modo im- jungat charilas et epislola quos separat corporis
plere poterat, et Ecclesiam protcgeret, et pasloris absenlia. Noverit igilur dilectio vestra M. Braca-
oflicium leneret, in episcopum eligeretur,summopere rensem, quoniam de invasioue Legionensis Eccle-
precibus impetrare laboravit. A supradictis itaquc siaesalisfacere noluil, et exinde a nobis ab utroque
Lucensis Ecclesiaecaeterisque venerabilibus personis officio suspensus, episcopale et sacerdolale oUiciiim
Pelrus reginae U. capellanus designatur praesul, el imprudenier cetebrare praesumpsit, subjeclas a do-
siiinmo affeclu exposcilur. Deimle ad Lucensem mino papa accepisse lilteras : lnter queretat atiat
urbem canonice ad episcopatum promovendus mitti-. j) quw de te ad tedem apottolicam delatte tunt, Legio-
ttrr. Ipse equidem arcbiepiscopus super iilius ele- nensis Ecclesias invasio et conlritio not graviut
elione alque consecralione D. Compostellano cpi- conlristavit: tuper qua el nostris litterit monilus, et
scopo, A. Tudensi, D. Auricnsi, M. Minduniensi, bas a vicario noslro B. Tolelano ad concilium evocalut,
litteras direxic. et venire et satisfacere conlempsi&ti. Ad hwc pro
CAPUT XCXVIII. kujusmodi uequitia «i inobedientia per eum tam a
De scrulinio et contecralione Lucensis eleeti. tacerdotali, quam episcopali officiointerdictus, eadem
»BERNARDUS Dei grada Tolctanseseriis arcbicpisco- officiaceiebrare pertinaciter prwsumpsisti. Not igitur
pus, et S. R.E. legatus, dileetis in Christo frairibus auctore Deo tantum nequitiw el tuperbiw facinut
alquecoepiscopis, doniino D. Composlellano, domino ulciscentes, et eadem tibi officiaet Bracarensit Ec-
M. Mindunieusi, doraino A. Tudensi, domino D. Au- eiesim obedienliam inlerdicimus, donec resipitcens
riensi, coeleslis regni adilum. ebedias et pienius tatitfaciat. Datum Laterani, xiv
• Vestra; fralerniiali notum fieri voluinus, Lu- £. Maii, indictione vu (anno 114).
censis Ecclesiae clerum el popultim dominum Pe- < Prccamur igitur amicitiam veslram quatcniis
irum capellanuni reginac, sicut accepimus, sibi in omnibus suffiagancis Dracarcnsis Ecelesi* cpi-
991 MUMOMS , IILCOMS ET GERARDl 93
scopis bas ostendatis litieras, et ne praedicto M. se-; A esse, et libertalis jure uli lftD* obsequium et su
cunditm jussionem domini papae obedienCiamexhi- rum peccatorum remissioneiu permilteret. Cuju
lieanC admoneatis. Hasquoquc alias Poi tiigalensium pelitioni regina condesceudeus non solum illo
iiifaiilissae vestri gralia pro nostro amore destiuate. <lc suo genio inquielare domini episeopi interces
Vatele. t sione cessavit, verum omnes eos inter suos familia-
CAPUT C. rcs et speciales amicos ex illo lempore haber
De Eccletiit et hwredilalibus ab eodem Ecclesiw B. disposuit. Duobus autem supradictorum fratrura
Jacobi episc. acquisiiis. Pelagio et Petro mortuis, tertio aulcm vivente, sci
Eodcm quoquc tempore prajdictus apostolicae licet Didaco, scd insano, qui sutim palruum diabolo
Ecclesiav episcopus, cirra dignitalem aiigmenlatio- siimulante dum esset insanus interfecit, Nuno Bu-
neinqne sitaeEcclesiae usquequaque inilclessa sollici- danensis cum suo fratre Froyla, et avunculo suo
ludine anhelans, ecclesias fabricavit, hajrediiates ct Didaco Dulcitii, el aliis parentibus, Budanense rao-
possessiones liicrifecit, sedificia el municipia con- nasterium in terra dc Coronato siabilitum, quod su.i
strtixil. Has sciliccl hsRredilalesEcclesisesuaeacqui- propria haeredilas erat, B. Jacobi Ecclesiae incarla-
s.vit, monasterium S. Pclagii de Cirtitello cuin veruni, el leslaineiilum in osiensionenv el coufirma-
familia sua el villis snis, videlicel Villamnjore Mau- R lionem suse incarlationis a seipsis faclum propriis
renlani, Castro 'racloi, Salamiri, Cesari, Anserice, manibusroboraverunt.eCroboraciimdominoepiscopo
Qnintanas, Y.llar. Rubi. Salimes cum ecclesia S. in Chesauro B. Jacobi lenenritim el habendum, laeta
Martbaj, ec iu caslella Molnes, Augo; in Deza, villas manu et jucundo animo tradiderunt. Hanc autera
Trauca, Occa, Ordiale; in Siaonia, alias villas, cum incartalioneni eo tenorc et eo pacto fecerunl, ut,
omnibus testalionibus et adjiinciionibus praeriicti quandiu illi viverent, supradictum mnnasterium ad
inonasterii ubicunque inveniri potcrint. Ileiu, filia ustiin vitae haberent, el B. Jacobi Ecclesiaesubdili et
corailis Petri Froylaz, nomine Eiixeinena, ecclesiae obedienles essent. Hoc qiioque additum esl, ut si
II. Jacobi oclavani partem S. Mariaj de Traiismonle qui ex eorunv progenie clerici esse, et sxculariier
conluliicum fnrailia sua.oiniiibusqiiearijtiiiclioiiibus conlinere vellenl, praediclum monasterium eoriem
suis. Oclavara quoqiie partcin de S. Pelngio de tenore possiderent. Hoc teslamento faolo el ab illis
Lenes cura fainilia sua, oinnibusqiie adjunclionibus acceplo, oninia fere charlaria quae illi de supradiclo
suis, ejusdem quoque comitis P. fraler, iioinine nvonasterio habebant, dominnsepiscopus, niilla mala
Rtiderious Froylazi, quoddara rus quod est secus arle, et nullo malo ingenio acquisivit, el in B. Jacobi
Avegundi, villam scilicet B. Jacobi, cjTisriemaposloli „ ibesaitro ad lestiinoniura supradicCav conditionis
Ecclesiae tribnit. Praelerea idem episcopus quasdam reposuil.
ccclesiasacdificavit, ecciesiam S. Jacohi de Patrono, Pelrus quoque Vimaraz cura uxore sua dedit inter
ecclestara de Pilonio, ecclesiam S. Salvaloris de ambos ponies sextam parCera ecclcsiaedc Tabladella
Cberua iu Pistomarcis. Caslrum quoque ilonesti B. Jacobi Ecclesiaj. Dedic eliara villam de Tabla-
lurribus munivit, murocircumdedit, ponle caeieris- della cnnvsuo serviiiali.Praeler hoc idem supradicius
ijue decoravit, et quam plura aedificiain honore B. Ep. ecclesiara S. Thomae Apostoli de Ojames re-
J-acobi conslruxii. Item RabinaMis Muniz dedil stauravic, renovavit, cl consecravil. Idem Ovecns
Ecclesiae B. Jacobi Villara Aquilon, Vilar, Rial cum Gallaeciaecomes, cl uxor sua Eila dedere B. Jacobo
familia, et adjtmctionibus suis. Comes quoqtie Petrus in ripa Pisorgi portionem stiam de villa Bovadeila,
cum comitissa uxorc sua domina M. ibidem coululil et de villa Pisala, el omnes servos, suos a servitutis
in Ventosa medietalera uaius ecclcsiae, scilicel S. jugo absoftitos luitioni B. Jacobi coramendariint.
Chrislophori, et in lerra de Faro tertiam parlem Coraes quoque Petrus cum uxore stia comitissa
alterins ecclesiav S. Mariaede Aoso. Itenvin Coro- M. medieiatem filioruiu ecclesiae S. Tyrsi de Ave-
n.ilodedit Suarius Froylaz villatn, noraine Bauseudi, gundo cura characlere suo praediclo dedere apo-
el alias duas villas ibidenv. D stolo, quam ecclesiam jam duduin ibidem coniule-
Eoriem fere tempore reginli doiiiina U. venerabi- rant. Itein M. Gelmirides fratres praedicti pontilicis
lis mein. regis Adefonsi filia, qiiosdaui B. Jacobi suas porliones quinque ecclesiarura, scilicet S. Pe-
Ecclesiaeclericos, Didacttmscilicel Ludanensem(89), tri de Orvego, S. Michaelis de Castanella, StJacobi
ct ejus fralres Pelaginm, et Pclrtun, et totam eorum de Ripa de Sar, S. Antonini de Castro, B. Jacobo
jirogcniem ctinv lola sua haereditate esse capitecen- contulit, hac conditione, ut annuacim in anniversa-
sos asserebat, el eos sibi servili conditione debere rio suo, scilicet in festivitale S. Mariaj)Magdalenae,
servire niultis asserlionibus comprobare volebal; et de iltis canonici splendide pror.urentur. Iiem Arias
<,nia illi B. Jacobi canonici eranl, episcopus D., de Pelriiles dedit Villam Viridem. Itera Visclavara
eorum dedecore et detrimento non modicum con- Froylaz, soror comilis Pctri, dedit B. Jacobo me-
irislalus, dominam «-eginam summis et indefessisi dietatem S. Pelri de Crendes in Ncmitos.
prccihus interpellavit ut illiusmodi calumniam di- Comes Munio, et uxor sua comitissa Lupa conlii-
vino et B. Jacobi amore omnino postponeret, et lere B. Jacobo porlionem suam ecclesiaeS. Eulaliae
stipradictos clericos el eorum progeniem quiclosi de Aria; in Salcela, unum servitialem cum sua hae-
(89) Bttdanensem, cx scqtienlibus, toges.
 5 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. 1. — AN. 1115. 994
itate; in Amunio, alium scrviiialemcum sua ha>- A . honorera veslrum, medietatem mei bonoris tribuam
dicate; in Decia, villam de Vellegio cum sua crea- vobis , et defendam et amparem vns , et canonicos
one; in Aviancos, S. Martinum de Olarios sicut U. vestros, qui vestri ainici futjrint el mei, sicut memet-
gina dederat eis. Iiem Rannemirus Muninz, dedic. ipsum. De sublimando aulem infanle doraino A. et
rajdicCoapostolo Cotamsuam porliouem S. Martini de suis honoribiis dandis et conferendis, secundem
e Severana cum adjunclionibus suis, scilicet S. jussum et veslrum consilium faciamus, dum eum in
oanne de Bojon, cum villis et hajredilatibus, id poteslate nostra babueriraus, et si de boc juramenCp
st, villa de Forno, villa de Cerquilu cura oranibus; meticiciisfuero, sim ego perjurus, et isti qtii mecum
iiis haereditatibus; ilein pro parte S. MarCinide Se- jurant, si se perjurare voliierinl, slent cuin suis
erana medietateni S. Mariae de Coleirsi, medieia- praestaininibus et honoribus, exceplis casiris, vo-
em S Pelri de Sena, medietatetn S. Eulaliae in biscum, et adjuvent vos sine arle et malo ingonio
ipa Umiarj, roedietalcni Sanciae Leocriliae de Si- ct de istis qui suntin lioc paclo, sicut discusserint
ana, medietatem S. Martini de Meix, portioneni et judicaverint de omnibus negotiis inler.nos factis,
uanv mouaslerii de Calogo cum suis adjiinctionibiis, itafaoiam; et boc juramentum sit soltitum, si i.os
d esl villa Cailario, el item Callerii, et 3 et Calla- solverimus.
rius; iiem portionem suam de Deiru, et de villa 1} 1 < Qui juranl cum domino P. comilc ad illiini epi-
Usa, et de villa de Curbellion, et de villa de Unio, et scopumhi sunl: uxor ejus comitissariomina. Major.
dc villa de Portas, et de villa de Loix, et de S. Maria Veremudus Petriz filius ejus, Fernandus Petriz filius
da Vesomanio. Item Marina Fredenandiz dedil B. ejus. Arias Nuniz, Arias Exemeniz, Froyla Petriz.
Jacobo porlionem suam Ecclesiae S. Salvaloris de Arias Sesmondiz, SarracenusMuniz. Froyla Afonso.
Sobradello. Item Pelrus Arias dedit B. Jacobo por- Joanues Gutierrez. t
lionem suam, de Villa nova. Item Gundesindus CAPUT CI.
Cidiz dedit B. Jacobo in Taberiolos quartam partern De concilio apud Legionem celebrando.
EcelesiaeS. Joannis de Santellas cum adjunctionibus, Non post mullum lemporis Bernardus Toleianae
el crealione sua. Munio quoqueDidaz conculil B. Ja- seriis archiep. et S. R. E. leg. pfatdicto pontifici
cobo parcem suain S. Mariaede Carredecello cura . has subsequentes litteras direxil, et ut ad concilium
K. Noverabris celebraturus erat,
adjunctionibus, el cum quodam rure. Ilem regina quod Legione xv
Ilrraca dedic B. Jacobo medietatem monasterii de veniret, ei niandavit.
Ledesma cum adjunclionibus, el creacione sua, et < BERNARDUS Dcigralia Toleianie sedis arcbiep. et
inedielaiem monasterii S. Stephani de Caneda simi- S. R. E. Jeg. dileclo fracri, el coepiscopo domino D.
liter cum adjunctiouibus, et crealione sua. ilera 'C Compostellano, sempiiernam beatitudinem.
< Noverit dilectio vescra me ctim rege (90) et re-
regina dedil B. Jacobo scripiurae lestamenlo Caldas
de cuntes, et quamdam bajreditatein in sautu de gina de communi pace locutum lirisse; sed quouiain
Lide, et aliam in Veja. inter eos nullam concordiam, rege renuente, facere
Amtcifta tufer archiepiscopum et comitem P. potuimus, conciliura Legione, xv Kal. Novembris
< Ego comes dominsis P. Froylaz cum his inferins (die 18 Oct.) celebrare decrevimus, cui dileclionera
rienotaiis juro vobis, domino Didaco U episcopo, veslram inlercsse volumus, atque praecipimus.
l>er Deuin Patrem omnipotentem, et per omnes Vahle enim in eo nobis necessarius eritis, nec ulla
sanclos ejus el virtutes coeli, ul salva fidelitate occasione opcamtis uc praesentiam veslram praedictaj
iufantis domini A. vel allerius domini quem com- synbdo sublrahalis. Valete. Abbatcs vero atque prx-
muni consilio susceperimus, sim vester fidelis ami- posiios vestrae diojcesis vobiscum adducere man-
cus absque frautle et malo ingenio, et cuslodiam damus. >
etdeiendam vitam vestram et merabra, el honorem Dedictut statu S. Ecclesiw, et de rigore juttitite quem prtt-
eccietiw B. Jacobi epitcoput cum inferiut
quem nnno.habetis vel babituri estis, modis omni- nominalit epitcopit ttabilivit.
lnis deprimendo dedecus veslrum, in oranibus el.
D < Nos divina dispensalione Ecclesix Dei ministri,
per omnia et siraililcr honorem exaltando, contra Didacus Composlellanae sedis, A. Tudensis, Munio
omnes homines secnndum meum posse et ingeniura Vallibriensis, Petrus Lucensis, Diriacus Auriensis,
et arbitrium; et similiter juro ul parenles veslros, Hugo Porlugalcnsis, nutu domini Bernardi Toletanse
quos mihi comraendaveritis, el ipsi se mihi conjnn- sedis archiep. et S. R. E. leg., xv K. Decemb.
xeriul, adjuvera et ampnrem, sicul aliquos de meis (die 17 Nov.) Compostellx convenimiis, et cum
bonis bominibus; homines vero ct honores B. Ja- abbalibus monasterium Gallaeciae,caMerisque reli-
cobi, qui sunt in mea lerra, dcfendam el ainparen), giosis praelatis concilium celebravimus, Domino
ad vestrum proficuum el utilitaiera, iia quod per annuente. In quo equidem concilio comices, eCcaj-
me nullum impedimenlum aul damnura habeatis in teros lerrae optimates, qui ad concilium Legionense
eis, ec si ego aliquara injuriam fecero ibi, aut mei ire non potuerunt, commonere fecimus ut decreta
bomines, corrigam per me, aul per jndiciuin ettau- qux in eodem concilio sancila fuerant, inviolabili
damentum de nostris amicis et hominibus ex CoCo observaticnc cuslodirent, 1. Ut in Ecclesiis Dei et
velle meoet posse; et si forte foriuicu perdideritisi earum rebus et minislris niillus laicus violenllaui
(90) Aragonensi scilicet.
ogg alUMONlS, 11UG0NIS ET GERARDl DTS
aliqnam faccre prajsunvat . et hacrediiates et testn- A agimus, quia quori ab aliis niinliis vcstris niincs
iiicnia eisdera ecclcsiis integre reslituanlur, qux lactum fuerai, per alios adimplesiis. Dc negotio
iujtiste ab eis ablaia sunt. 2. Ut nullus laicus ali- quod srgnilicasii mihi, diucius cum domino papa
qtiam habeal potestaletn inlra sacrarium ecciesia>, traccare non polui, quia, me in Urbe commoranle,
quori vulgarJter passales, vel dextros appellamus. ipselonge discesserat: pridie lamen anle B. Joannis
3. Quod nullus laicus decimas ecclesiarum, vel vigilias rediic : pro tempore tamen egi quod polui ;
primitias, seu oblaliones vivoruni vel mortuorum sed hoc tcmpore in dissensione tanta, nec ipsi nec
nec accipere neqne tangere audeal, et qtiod niillus nobis videtur idoneum hujusmodi mulationem de-
ordinatus, n manu iaica Eoclesiam stiscipiat. 4. Ut liberare. llluri enim parum quod Chrisliani lenenl de
negotiatores, et peregrini, el laboratores in pace provincia Emeritx, Toletanus episcopus possidet,
sint, et securi per lerras eant, ut nenvo in eos vel quem hoc lempore in lanta compressione pertur-
eoriim res manus nvitcat. 5. Ul legitimum conju- bare, peccatum est. Caelerum si quid nostrse in-
gium nullo modo viotelur, et qui in consangni- duslrix est, noslis negoliis vestris paralum semper
nilate vel parentela conjuncti sunt, omnino se- fuisse: Vos ergo nostri meraores silis. Custodiat
parentur, aut conimunione privenCur. 6. Ut prodi- vos qui custodic Israel. Amen. >
Cores et maiiifesli perjuri, et eorum teslimonia a B CAPUT CII.
nullo suscipidnlur, quia infames sunt. 7. Ul nulta De machmalione reginw in episcopum et de reconci-
pcrsona ecclesiam vendat, vel comparet, seu alicui liatione eorum.
laico incartel, quia Simoniacum est. 8. Ut nullus Interea regina U. in Gallxciam repedavit, et
clericus mulierem in domo sua habeat, praelereas Compostellam pervenil. Porro prxdicCus S. Jacobi
quas canones consenliunt. 9. Ut monachi, vel cleri- episcopus, quoniam eam susurronibus aique delra-
ci qui reliquerunt liabitum, communione privenCur, ctoribus facile acqttiescere, et quoniam ejusaniraum
ilonec resipiscant. 10. Ut raonachi sub manu abbalis ad regendum in pace et justitia llispanix regnum
vivanl, et proprietaCem non babeanC, et publica iemineum et inermem noverat, et quoniam filii ejus
oflicia ut parocbiani presbyteri non faciant. Qui vero regis llriefonsi dominio Gallxcix regnum debere
lia:c dccrcta secundum disposilionem episcoporum subjici, si juslitia, prout decebat, polleret, sciebat;
suoruin observare el complere sluduerint, gratiam animum suuin ab ejusdera reginx favore, aliquate-
Dei omnipolentis habere mereanCur : illi autem qui nus removerat. Regina aulera inimicorura episcopi
neglexerint, tara in Carapis elin Caslella, quam in consilio, si locus aut lemptis exigereC, iiium capere
Portugali elin Gallaecia, necnou in Exiremilatibus, satagebat.lnierim alterutrura verba prolendebantur,
ec Aragouia, anacheraati subjacebunt, et in eorum C regina muscipulam inachinanle , el episcopo saga-
lerra vel doininalione ofliciuin divinum nullalenus ciussibi cavente. Cumque regina cassala inlentione
cclcbrabitur, prajter poenilentiam el baptislerium. prius in Saliniensi pago et circumquaque moraretur,
Coiifratcniitatein etiara inter nos feciraus, ut alius quo loco, vel quo liiorio, vel quibus coadjuloribus
alium diligat, et alius alii, si necesse fuerit, pro episcopum capere posset perlractavii. Oplabat
posse suo subveniat, et mutuam charitalera invicem nanique, sed non prxsumebat; perlraclabal, sed
habeamus; et quando aliquis nosirura obibit, ejus verebalur. Denique slabilivit ut episcopus qui tiinc
animae alii unanimiler sttccurrant eleemosynis, ora- lrix aderat, sibi a parlibus iliis reverlenti occurre-
lionibus, sacrificiis, quatenus ad xteruam beati- ret, et sic ex insperato caperetur; nou enim Com-
cudinem pervenire possic. Ad hanc autcm confra- postellx, aut ubi a suis vallarelur, in eum manus
lcrnitatem confirmandam staluiraus ut unoqiioque injicere auderct. Coines namque P. Froylaz, proecor-
auno mediance Quadragesima Composcellx conve- dialis araicus supradicli episcopi, atidila prodicione
niaraus, et corrigaraus malefacta qux ad audien- ab ipsa equidem regina eCa consiliariis suis, vehe-
tiam nostram veuerinC. > Item haec ad Romaminv menter expavil; per nuncium suuin clam ec sub
pontificem eoilem Composlellano episcopo ad Ecole- p magna fide diem, lioramque ponlifici, el quomodo
si:c suaj cxaltatioiiem sollicite desudanli (91) directa lacere debuerat, fideliter, et ul sibi melius caverel,
sunt. el ftdeliler prolegeret, palefecit.
Responsio ad petilionem episcopi. Audila nefaiidaeprodilionis fraude episcopus Com-
< Pnschalis episcopus, > elc. poslellara renveal, prius lainen villicis suis injun-
< Eisi procul a vobis posili, > elc. Vide t« Pa- gens, ut reginam apud patronum honorifice procu-
sclittli, adan. 1118, Patrolog. t. CLXHI,sub num. 395. renl. Post hxc proceres suos, canonicos, cives, in
llac quoque a Joanne Gaielano, et cardinali et can- unum convocat, quidquid revelaliiin fuerit. sibi,
cellario, ei directa stint, qui poslea Gelasius papu. qualiterve in se machinelur agere regina, palatn
« Charissimo fratri cl amico dulcissimo D. Cunv- edisserit. Omnes miranlur, tami|>ie pravi consilii
postellano episcopo fr. Joannes, Dei gralia diaco- causas unanimiter exsccrant. Iniio deniquc consilio,
niis, salulera in Doinino. Beuignilati vestrae gratias episcoptts armata iitanu eqtiitutn alque pedituin
(91) Composleilamis episcopus de iransferenda in baec responsio pontificis, eslo niliil de pelitione ex-
Ecclesiam suam Hmerilciisi nielropoli serio et avi- primal.
dissime cogilabut. Dc hoc illi praxipue cura; ad
997 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. I. — AN. 1115. 998
circumvallatur, ne quiri in cuin lemerarie bostes A CAPUT CIH.
andeant, neve quod machinati fuerant ad effeclum De navibus episcopi, et de prwda per eas in Sarace-
perducant. Regina, ut cOmperil consilii sui fraudem noi facia.
cassatam, nec ulterius posse proficere, consiliuni lisdem lemporibus Hispalenses, Salienses, Ca-
abdicat, neque se unicam Calia excogicasse obnixius sCellenses, Salvienses, Lisbonenses, cxlerique Sa-
asCrnil. Culpam lacrymis usquequaque obumbrat, raceni ab Hispalis usque atl Colimbriam confinia
et episcopum, utpote palronum suuin, lanquam se maris incolenles, naves conslruere consueverant, et
ipsara diligere, honorare, el protegere velle, jurejti- navigio armala manu venientes, maricima a Colim-
ranrio atfirmat: scriptum est enim : < Cor stitllorura bria usque ad Pyrenxos, videlicet Portugaliam,
dissimile erit (Prov. xv, 7). > Nihiiominus tamen Morracios, Saliniensiuin fines, Pisloniarchos, Gen-
episcopus reginam accurale suscepicj, eique obse- tines, Nemarcos, Sonariam, Salagiam, Bregantinos,
quium regii honoris impendic; nimirum armis cir- Nemilos, Prucios, Bisancos, Trasancos, Vivarium,
cumsepius bostibus suis forniidandus erat. Conve- Duvios, Naviam, caeterosque maritimos Asliirum
uere autein Composlellanv Gallxcix comiles, c:e- fines, cerramque S. Julianx dcpopulando vastabam.
lerique oplimatum, inler reginam et episcopuin Prxcipue litlora maris, qux propius provincix 11.
dissidium nioleste fereutes, et oiiines hujusmodi B Jacobi adjacent, circumquaque pessundabant. Ad
consilii complices, nefarios prodilores vooant, et insulas namque qux prope Sunt, scilicet Flamiam,
paceui inter eos restilui sumniopere elaborant. Tan- Aonios, Salvaram, Aroucam, Creviam, Montemque
dem regina episcopuin et proceres suos ad fcerieris Lauros, cursus deslinantes, ibi sedem suam figebanl,
iinioneni revocat, eique cum xx oplimis baronum, ibique se ipsos riavesque suas ab ilineris labore
Gallxcix, Caslellse,ec Campanix, bujusmodi paclum, reliciebant. Hinc crebros assullus in Chrisiianos
el juraraentum facii. raodo clanculo, modo aperla fronte faciebant. Quid
Juramenlnm regince. muitis tnorer ? Ecclesias funditus deslruebant, alia-
i Ego regina domiua U. juro vobis domino D. ria suffodiebanl (quod dici nefas esc). PalaCiaquo-
episc. pcr Deum Palrem oranipolenlem, el per que nobilium virorum, villas, tuguria incendebanl,
ornnes sanctos ejus, uc de isCo die in aniea sim ve- arbores succidebant, armenla etiam interficiebant,
sira lidelis amica, de vestro corpore et vestro ho- et qtianium de eis necesse habebant, in navi repo-
Hore quem babelis vel babituri estis, sine maia nebant, viros, mulieres, juvenes, pueros, alios ca-
arte eCnialo ingenio, ad meura posse, et non perda- ptivabant, alios morti tradebant (92). Quid referam ?
tis bouorera vestrura per rae, vel per meum cmisi- p Fredenaiidiini Ariam, Menendum Didacidero, nobi-
lititn vel ingenuim; et consilia qux nvihi dixeriiis lissimos viros, et valde potentes ab illis caplivalos,
el celare mandaveritis, non discooperiam in loco et pro se redimendis LXcaptivos Chrislianos, taraeii
unrie vobismale contingat, el ul adjuvem vos de- ex servili conditione, captivitati eorum dedisse.
Jendcre el amparare bonorem vestrnra ari directuih Prxterea complures nobilium, alios caplivilati, alios
coolra omnes homines; et si aliquis homo dixerit neci dedere ; quippe in littore raaris ipsi Saraceni
niihi uiale de vobis, non habeam inde curara, vcl tenloria sua (igebant. Igitur Oceani littoris agricolx
affroniem vobis; ei si aliquod maliuii fuerit affron^ a raedio veris usque ad nieriiiini autumni littora
taliun de me ad vos, corrigam me per jiiriiciiini deserebant, aut in speluncis cum oiuni domo sua
M. Vallibriunsis episcopi, et doniini A. eCP. Muniz, lalilabant.
ct A. et P. Anaiaz, et si isti nvinus fuerinl, pona- Toc cancisquegentilitim persecutionibus praedidus
IUUSalios qui nobis complaceaul, el si hoc juramen- ecclesix B. Jacobi «piscopus cum optimatibus Gal-
tum perjuravero, silis vos absotuti ct veslri juraCo- Ixcix medicinx maniim sxpius porrigere curaveral.
res, ec ego perjura si me emendare uoluero, usquc Verum enimvero Gallaccianinec naves conslraere,
ad x dies si fueriinus in Gallxcia, el si inde foris exceptis sarcinariis, nec veliferis biremibus pelagi
fuerimus, usque ad Cresmenses posCquam advocaia D alia secare in consuetudine habebant. Quainobreui
fuero in regno meo; arijiciinusaulein in hoc jura- episcopus tot tantisque malis se nullalenus finem
mento, ttl si ego perjura fuero, omnes juratores iraponere posse rebatur. Porro, ut prxdictum esl,
inei sinl ex parte veslra. > decrela quibus plebs a polenlioiibiis iiiconcussa
< Nosjuralores.de parte reginx dominx U. jura- maneret, quibusque diclante justitia unusquisqiie
inus vobis rioinino D. episcopo ut sicuC superius sua haberet, dederaC.Pacem quoque, quantutn sua
scriplum est, sic regina domina Urraca cxsequatur. inCereraC,obnixius paCrix adminislrabat; quid au-
Si autem regina renuerit jussionem, praescriptoriim tem consilii, quid palrocinii procenderet, ubi nec
faciemus jtidicium. Nos hoc in concilio testemur consilium, nec palrocinium prodesse valebat ? Sola
semel, vel bis, competenli loco et tempore, in re- Dei ineffabilis raisericordia, sola ijisius inxsliraabilis
gno ejus, sin auCera,simus perjuri juxCa concessio- sapientia operi suo consulere poteral.
iiem ejus. Comes doniinus M.Adefonsus Ruderiquiz, Praediclus itaque episcopus incircumscripla Dci
Fredenandus Joannes, Joannes Didaci, et quos ab- providenlia fullus, et Chrisiianorum captivitite
solverit episcopus sint absoluti ab hoc jiiraraenlo. > compuuctus nunlios suos Pis.un atque Geuuara
(92) De boc iicrum lih. n, cap. 21.
 999 MUMONIS, HUGONIS ET GERARDl 100=9
-dire.xil. Ibi n&mqueoptimi navium artifices nautx- JA adjuvemus vos ad defendehdum corpus et Iionorem
quc peritissimi, qui Palinuro Enex naturaj non cerie- vesirum, quem nunc habetis vel babituri estis;
reni, habebanlur; qtios prxscripti nunlii plurimo- terram videlicet qux dicilur MonCanos,ec castellum
rum mtinerura pollicitis pavere, et ut naves con- S. Georgii, isCa qux nominamus, et omnia qnx
slructiim in Gailxciam proficiscanlur comraovere; nunc habetis, el omnia qux habituri estis, juvemus
nec mora, artifices navium a Getiua civilate Com- vos acquirere et defendere, secundura posse et in-
posCellamad episcopum veninnt.el ut duas biremes genium nostrum, modis omnibus dum vixerimus.
ei construant, cum eo detenninalo prius prelio lnsuper dabimus yobis reginam dominam U. utjuret
paoiscuntur. Quantum aulem gaudium, quantunive vobis, et nos ilerum cum ea, el cum aliis quos vo-
tripudium mariiimorunv incolae, imo omnes Galbe- luerilis, ul sit veslra fidelis amioa, et nunquam per
ciani, liabnerinl, ex rei ulililale perpendi valel, ipsara perdatis honorem veslrum, sed juvet vos
quippe pro liberaiioiie atque proteclione patrix gau- contra omnes homines ad salvanduni vobis corpus
debant. Qiiomodo enim Saraceni in navium multi- et honorem vestrum, dum vixerit, ct si ipsa velit
tudlne venientes a prxda et a caplivitate Gallxcix in vos insurgere, vel aliter quam jiiraverii, vobis
iuhiberi possent, nisi versa vice navali exercitio ? facere, quocunque modo possemus ad recipiendum
Magno itaque adiiiodtim sumplu, factis duabus bi- B ] araorein ejus sive recupcrandura salvo. toto honore
remibus, quas vuigus Galleas (93) vocat, Irienses vestro vos j'uvaremus; quod si hoc cum bonoribus
accito sibi altero Palintiro, eariimdem scilicet na- vestris facere vobis non possemtis, ipsos honores
vium artilice, nomine Eugerio, prneceplo et admo- veslros pro vobis relinquamus, et vobiscura nos le-
niiione episcopi Sarracenis vices reddilum eunt. Quid neamus, donec amurem reginx et honorem vcslriun
plura? Ducenli viri mari belioque proinpli, cursu vobis recuperemus. >
velifero Isniaelitarum terraui invadunt. Pro acce- Juramentum reginw U. eidem episcopo.
jilis ilaque olim damnis alque contumeliis xquipol- « domina Urraca j*uro vobis domino
lentia et amplius Isiuaelilis rependunt; incendunt D. Ego regina
ecclesix S. Jacobi episcopo per Deuin Patrcm
domos et segeies in areis (erat ,'enim tempus tri- et per omnes sanctos ejus, quod ab
turationis [94]), arbores, vineas succidunt, ncc par- omnipotentem,
hac die sim vobis fidelis amica et domina, sine arte
cit gladius eorum a majori usque ad minorem; et malo ingenio, et defendam el adjuvem vos et
templa qnoque eoruin comburere ac diruere, el in
honorem vestrum contra omnes et dede-
eis fceda relatu facere non erubescunl. Naves eorum cus veslrum disturbem omnibus hon.ines,
modis, el in diebus
oneriferas aut veliferas, caplivos Christianos def- meis non
perdatis honorem, nec per me, nec per
ferre assuelas, capiunt, destruunt, comburunt. Tan- 'Q meum consilium ve) ingenium : et si aliquod ma-
dem satialo gladio, navibusque suis auro, argento, lum sciero de vobis vel de honore vestro, monstrem
spoliis oneralis, concinentes laudem Deo et B. Ja-
vobis in convenienti ad profectum vesirum.
cobo ad propria cura gaudio revertunlur. Papx ! Et hoc tempore
Christianx fidei cultoribus videre juramentuin sempor sil firmum, quandiu vos
quanta lxlilia, attendcritis juramentum quod mihi fecerunl vestri
Sarracenos vinciis inanibus post terga suis propriis homincs
navibus captivos ariducu lloniiii onuiium lrienses pro vobis; eCsi in vos erravcro, corrigam
me per juriiciuin istorura qui in hoc pacto sunt. >
episcopo quarlam dedere porlionenv, addilis aliis, Hxc sunt nomina jiiralornm : Comes Froyta Di-
qux ex naviiim suarum proprietale ei debebanlur.
dacides. Coraes R. Vclaz. Comes Munio Pelagides.
Dedcre etiani B. Jacobo capiivos qui ad xdilicandara
Vermcz Nuniz filius comitis Nunionis.
ejus ecclcsiim lapides ct caetera coraportarent. Uti-
Hxc juramenta prxcedentia el subsequentia tou-
nam lsinaulilarura infidelitas laiiler sxpius retunda- inolimine cuui
Utinam buna mala inlidelibus poribus guerrx supradicti episcopi
lur! fidelibus, sxpius conSiiio canonicorum suorum, nc B. Jacobi Ecelesia
eveniant 1
CAPUT CIV. quoquo modo labefieret, vel ne suis privarelur, ct
I ul eliam honores quos ejusdem Ecclesix prxdeces-
D
Juramentam comitum M. et R. prxdiclo episcopo. sores injuste amiserant, recuperare posset, post
Cirta id fere temporis comes M. el comes R. obitum regis bonx memorix domini A. in octavo
prxdiclo B. Jaoobi episcopo hujusccmodi jusjuran- anno ejus morlis facta fuere iri xra M. CLIII(95).
dum feccrunc: < Ego comes M. Pelagidcs de Mon- Juramentum M. Vallibriensis epitcopi.
Ceroso, ec comes R. Velaz de Sarria juramus vobis
domiiio D. 11,S. Jacobi episcopo, per Deum Patrem Prxler hoo idenv Ecclesix B. Jacobi episcopus a
M. Vallibriensi episcopo (96), qui prius B. Jacobi
omiiipoieiilem, et per omnes sanclos ejtis, ut simus
vestris (idetes horaines et amici vestri, absque maia thcsaurariiis fuerat, hoc juramentum suscepit:
arte et malo ingenio, et conlra omnes homines < Ego M. Vallibriensis episcopusj"uro vobis, domino
, (93) llodie Galeras. vel sepiem incepli, anni fluxerunt. Forle in originali
(94) Circa mensera Julii. eral in vn. anno, et negligeus quidain addidil viu
(95) iEra et annusa raorleregis non concordant; quod ailer Latiue exprimere voleiis octaxo posuit.
rex iiamqiie supra, cap. 47, morluus dicilur ni Kal. (96) Hodie Minduniensis,
Jul. xra UCXLVII, a qua ad HCLIII,non oclo, sed sex,
MOl HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. I. — AN. IHG. lOoS
I). II, B. Jacobi episcopo, quod ab hac dic deinceps .A ris infirmus esl, cl mstabilis , et cito exorbitat, ut
sim vobis fidelis amiciis sine arte el malo ingenio, scriplum cst: < Melior esl iniquitas viri, quam be-
et exallem Jiouorem veslrum, ct deprimam malum nefaciens mulicr (Eccli. XLII, 14). > Regiuae animus
vestrum el bonorem aluris quem mihi dalis juste jam vacillal.jam proeparaturadnefjsperpelranduni:
et cunonice in viia mea, nullo modo qmcram ab captioncm muliis modis praeparal episcopo, ut euin
alio, vobis vivenle.el serviam vobis lideliter, in capiat, dispouil laqueos. Sed quoniam manum mil*
quibus advocatus fuero in vila veslra, sic Deus ine tere in lantum virum neque audebat, nec poterat,
adjuvet, el haec saucta Evangelia. i nisi adhibiio sibi auxilio poicntiorum Gallaeciac,
CAPUT CV. niitlit legalos snos ad comitem P. Froylaz, el pre-
catur iil porrigal auxiiii manum lanlo facinori.
Quod Portugalensit episcoput cum legalione Romam
tnissus esl. Pollicelur ei parlem honoris B. Jacobi, scilicei pre-
Licet pra?diclus episcopus cum canonicorum suo- tium criminis. Ipse-quidem tanli facinoris ausura
ruin consilio tol el lanlis anhelarel ad sublimatio- facere non praesiiniit. Verum enim vero comes ille
nein licclesise, non prselermisit lamcn quin numios vir timens Deum, et lantiim nefas abhorrens, «e in
suos Uomam delegarel, videlicel Hiigouem Porluga- Chrislum doinini manum mitlereoninino abdicat, et
leusem episcopuni, qui prius Ecclesiac B. Jacobi B nefandae prodilionis se fieri complicem admodum
arcbidiaconiis fueral : et L. clericum suum : qui forinidal; illesiquidem, comes erat niagnsc potenlia?,
liujusmodi lilteras a domino papa atlulere. ei erat nutrilius filii doniinse reginse Urracae, ct
De libertaie adepla dum guerra (uerit. conipater prsedicti episcopi, et erat ci vinctus foe-
< Pascbalis episcopns, etc. dere siimmoe dilectionis, eique suonini peccatorum
i Perlurbaiionem regni vcstri, > eic. Vide in confcssioiiem faciebal. Quupropter per Joanncin
Patcliali II, Patrol. 1. CXIII, sub nnm. 435. Vistruariz civem B. Jacobi revelat cpiscopo omnia
CAPUT CVl. macliiiunienla ncfandas prodiiionis.et ut sibi caveat
De concilio generali Romx celebrando (97). alaqueo iniquitaiis ei consulit.Parabaiur namqua
>
< Pasclialis episcopus, etc. captio cpiscopi fulura Iriae vel Gomposlellae.
i Ab Ecclesiw Palribus, > etc. Videubisupra, sub Exhorruit episcopus ad vocem tanue nequitke, et
Hum. 432. vix poluit fulem adhibere auditis. Ab Iria reverlilur
CAPUT CVH. Composlellain, ut nefandi proposili laqueos detegat
De ditcordia et reconciUatione episcopi el regina. canonicis atque civibus ; convocal utrinque pro-
Inler praedictum episcopum et reginam U. dis cercssuos, profert in publicum ncfandum mulieris
cordiaecirca id temporis fomes ccepit pullulare. C consilium; vallatur episcopus manibus equitum
Porro Gallxciani prxcipue liabent praj manibus atque pedilum, ut laquei mulieris decidant in va-
susunum, et priucipum auribus instillare inodo cuimi. Regina Jriam venit, el licet hoc totiim nialuin
vera, modo falsa : quoi uin crebris insliilalio- machiiiamenlum ipsc episcopus scirct, ipse lanien
nibns cuepit alicnari, el cpiscopus a regina, et re- ul prudens et sapiens, ei servire pnccipiebat: < Mi-
gina ab cpiscopo. Regiua ilaque ut sibi reconciliaret nus euim feriunl jacula qua? praevidenlur : > si enim
episcopum,inalurat adire Galla?ciam; per episcopum episcopus dolos non prajscisset, facile in laqiieurn
enim novenil se vcl habere vel aniittere rcgiium dccidisset. Regioa atiiem, ut coniperit inacliina-
Gallaeciae; quippe caput el speculum Gallacciaaest mcnla suac fraudis cpiscopo paluisse, nec ad effec-
episcop.is el Ecclesia B. Jacobi, et hujiis regni spes lum quod voluerat jam posse perducere, poenitet
in eo sita est. Postquam regina per duces suos, per eam inccepti; mallcl non acquicvisse susurrouibus,
comites, per vicecomiies, per marchiones reconci- deteslaliir compliccs lantae nequiiiae, quam maxiine
liavil sibi pradictum episcopum, gaudens bona for- luiic potest, exslirpal famam tanti facinoris. Asse-
luna sui adventus, cpiscopo auhelante ad auginen- ril palain jurejtiranilo se lalia nec molitain fuisse
tandum houorem B. Jacobi conliilil ei Termas cle- j. necvotuisse; niiiliir adhiberi sibi fidem lacryniis,et
crcio, qtiae tunc eral regii juris, el dona sua robo- tantum nefas deiestalur el odii; landem Coinpos-
ravit scripto privilegio, quod in Calalogo Ecclesiae tellam reverlitur. Episcopus autem, licel illius collo-
B. Jacobi scriplum rescrvaliir usque iu hodiernum qiiium evitaret, lameii ei liouorilice servire piaeci-
diem. Praucrea regina venit Limiam, ul obliinderet pu-bsl, et, armis vallaius, pcr biiJiium alque per
superbiam Menendi Nuniz, qui rebellis ei Lintiam triduum evilat colloquium illius. Demum summis
depopuiabatur. Quo peraclo reversa cstLupaiians. precibus emolliliis ad colloquiiim reginae venit in
De tnachinatione reginm in epitcopum, et de recon- choruin Ecclesiac B. Jacobi pluribus asianiibiis;
ciliatione eorum. majoriamen pars armatorum eral episcopi pras li-
Interea loci quidam mali coinplices, aemuli, alque more, quia eam valde formidabat. Regina vero
maledici, amalores discordiae, potius quam pacis, commemorans beneficia quae pater suus rex domini
090 cessani insiillare regiuaequod capiat episcopum A. et ipsa feceral Ecclcsiae B. Jacobi cl ipsi cpis-
el auferal ei polentiara el bonorem. Animus muiie- copo, deprecatur obnixius episcopum dicens : <Reve-

(97) Anno 1115 indiclum coiicilium quod Romw mense Marlio rj-oxime seonenlis auni cst celebrgtlam,.
PATHOL.CLXX. 89
 •-- MUNIONIS-, HUGONIS £T GERARDI I0M
fOOi
rende Pater, ciijus palrocinio veriitiir Gallat.ciacre- A , cium pacttim dissolverolur, et regina perjurii rei
gmim, quem solum posl oliilum pati-is uiei regis A/ habercttir. t*efaelo jiirainenlo pacis, el foeilerc Sta-
liabeo palroimm, siipplirando precor siiiiclitaium bilito itticr episcopiun ct reginam, fegiiia reveriitilf
tuam ne inducas aniniuin crcdcre verliis iiiigigeru- LiiCuiu, ubi qui Jam dc cauouiCis noslris Oii hoc iUuc
ioriun, neve susurrouibiis praibcas asscnsum. Ego Ctintes reccperc jiiraiheiila qiinfiuiidaiii pi'inoijimil,
cnini inalleni privari reguo meo, quam in lc, domiiie, qiiia ipsa, ul promiserat, lion adimplevciat. Postca
patronuin mcum maiiiim iviittcrc. Qnis enim larii regiua iranspyrxiiaiile pixdictiis e[iisco|riis, H0i1
sccleraius, lamquc pciditus, qui cpiscopum S. immenior pncti sui, misil canouicos ct niililes 61105
Jacobi vel in uiiniino dedecorc afficcrc, vel (quoif ad regiiiiim, qni recipcrenl jniairienliiiii pi;eclectff-
absil!) infaiiiiaiii ncfandao proiiitionis incltrrere, ei ruii) priiicipuin Legioiiis, Cailipani;e atqne Caslellae;
cxeinpiiim tanixncquiiix* poslcris rcfinqiifire'/ Nempe Sed riiaiedicta tcrrrt Ubi ptief rcgii.tt; fct ninlief
s; uic talia molilam fnisse vel vofiiisse opiuaiis, cen- priiicipaluni leiiet: regiuini 11011precibns ac blan-
tiim proccres quos eiegeris ifi rcgiio ineo vef airi- ditiis, sed legibiis ct iiiiperid rcgendiiiii e5t : qtiem
pfius libi jurare faciain h;ce fafso in riie fieta invenla eniin iiltraiiioiitaiiohini priiicipiiiii rCgiua noii ofa-
fuisse. Reveriamur, obsecro, cfiarissime Pater, re- "vil, et precando 11011 advocavit, ul padtiiifi illtid ju-.
Wlaniur ad prislinum fosihis, ct ne intcr nos possii B raiiiento firniaiet? t ccieriiin mollia molllliiis, iiSpefi
seminari causa discordias; siiilprocui a nobis argii- asperis convciiiuiit. Pos:^uain cpisCOptfsbis Ct lcf
iiienli falsaftim stispicioniiih, ei (feiracldriim ofli- mlssis icgaiis ad fcginaiii praelaxatos jiifatrircs ns'
ciiini ciini SIIOfirore aptui iios pereal; qtieiri ciiiiri quc ad deterniinaluni lcinpiis nec post habiiii, fobs
patroiiuiri iiabeani in (Jaiiascia, qiieih consul- dera praifati pacti dissolvi, nec Ulierinsab eo ob-
lorenr, si episcopus tJ. Jacobl iri riie" excrceat strvari, ,per nuniios palelccil rCgiiuc J scd quot
inimiciiias? Iluiic ciiini oporlei pro hie praeesse qiianiasqiie blanditias, qttol qn.iiilaqiie pollicita re-
t!al(pcci;e, et, jusiiliic jura iticri; si quid discordiae gina reddidcril cpiscopo, linllaieiius V.'ilelquispiatri
ititer duces aut llii.icipcs dftltcciafeortiiiii fueril, liic edisscicre, nisi cui patCtit liiiilierutn iigmeiila ;
fevocabil eos aii paceiii, liuiic aiiip!celor.( FiliueVt» polUcCUifciuuilla, per multos cl diversos buininest
ncror prai oinnibus cpiscopis regni niei. > CAPUT Cviii.
Ad iiatc episcopiis: « Noliilissiiiiiis, iriqiiif, Patcr De discbrdia reglilal ei tegis ptii Stti.
tinis rcx A. Ecclesiaiii B. j.-icobi, et ejiis cpiscdpum Eodem tcmpore ct stalu inter reginanl fit filiurrf
sifniino aiiiore anipfextis est, ct quol el qiianta w5- suiiiii regeiii A. magiia discofdia piiiliilahat; quctn
rieflcia ci couliilcfil, iri propalulo sa(i§ liabeiiif. Tti p puertiin coiritiiofihitcin iri Extreiiiitale comes P.
autem si delractoribus aifhibeas aniiiiiitri, ei piotio- Proylaz, et ftoii irioifica pafs pforertitrt Hispani;B
fum Consitid iioii acqiifesca$, regiiiTiii(uiriri utissfpa- scquebattir; qiiod fegiriae vatde molestiiiii (^rat:
Ifiiur, qiiisdjiairi sibi coifsirret, 61 stiiltc-fiiiti vta iimebal enint ne sic ascendcmlo lOtiiiSfegni stwp-
firaeibit. Egoiiripetiiih iriiiliicoriifn riieofiim tlmeridtr, iriim ii(fipisccrcluf, ca iioleiilC; nufla siquidciri fidcs
armata uiaiiu ilicedo, lioil tibi febellando, Sed dcil- regni sociis.
tes inimicorum iiieonim cOiitfenicndd. > Post haifi De paiis faieti \iiter eptscoptint tnfegiiit.
episcopfls feverliiuf art patatta' siia fioti niOiiieaar- Oui pucr postqnaiii rioVitpactuni qWfl regitid fe»
inatoruin itianu siipatus; deinde niissis iitihiqnc ccriilcnni pracdicto cpiscopo esse solutuin, niittit ;nl
fegatis bis et tct Kgiltir dc jwce, Ct ot Cpiscopns re- cpiscopum 1*11 li;cc vefba nufrtios . < Rcferendissiiitd
grrta; irtm stt iitfesitfs laboratnr. ftcgtna lecit cptscopo Palcf cl domliie", fnhiiifie cfedo latefe saiictitaleiri
pirttam no"W fnodkf loJderis.viifelicet ftt, remottrserti- tuairi itti iiiCr palris riiOftcin , comills sciticct Rni-
prjlo totiifs sftspicioriis, liabcat episcopum fiatronutn hlhifJi, noliilfssiintiiii rcgern A. avmir nrcitin oiiinj
et qnasr doininmn, iifpoW Vifutri fSfrtnereVefeittHE Cinil adliuc inf;iiis (?ssCm,pnicefeS' loiins Galtxeire
&, lanta; pfudcntiae. Potliceliir cthm ei ptrHiattrrti LfgiOiiCmcOiiiOiasse fjt jtrssiise 6bk frfcere fnihi lro«
Gallaeciae; addirur hoie p.-reto regiri»frVtuiii «tftiln- D liiiiiirrtii et jnfrlliieiitrTiii, cl ateccpto jnfamcnio »b
iutifti tott assefisuiii detraetorruns, riiatediCr*taeifr- lirioqfidiiue ifftirtini, tledisise nirhi doitiiiiitlm totini
. tfsqite epiSCffpiiiiiirifiCis;hoC pacltfm Se fton tiola- Call&cia:. Cicteiiini hinrc cmrditioiieni lex domiuns
toraiu, eft prcr pOSse aulittpfcttirani ttgina' jur*vR A. aVits fn«fi5 rritcfpiisuil, si fcgiira fftatef mea
cpiscopo, sictit resoiial iir strlis«quenli. Pr£i6fea ut fOto vidnitatis coritciita- nifffierct, totius Gitllseci.e
pttctiim illnd rrr-miiiS ct liitHSsoltibifittshdberetnf, feg^liutiiiri fnaiiilttis v6stfis' et patfnt niei Vieitei»ts
pepegit regiita praedicto epfscdfpiV xx d6 polcntiorr- afehicpiscopi (98) ejirs dontiriio- sHbjttgare nr. Si
btts Gall*ci-je, Legi^iS, et CamfaTii*, Ci Casleflin, Tfira maTitate feedns inifei, fcdiret ad »re fcgnnm
tjuos ClegerM clWscoprM, eadein }«fitWfrt)s,etliac Galiotciae; hoe ipsa uiulcr iuea ct oiiines Gal-
Oonditione sotericr ab e|Hs«fipo nHcrposila si re- Ixcite proccics saiixeriiirf jtrfejuratido. Gaudeo
ghfa, priiis<|ui»rviCgredefciftr » GtHkeci», S pi«ele- Ct tet fctiiciiSStifie 1 Pa;er, inlefrnisse. Patet lip-
«los G,ill;eeiay tViW Airet iht JnsjnrtrfWhhtt,- et fn«! et fortsofilus (iton. m. I, vn, 5) niaifem
tofhlettt fVfaeelectos-LcgioiW»,- Cawpaiii* et Gn- ine«ni «iaiitali toro gaviAinf firfese. Huii© tgl^
•WUftf irwjtre ad pftetrHrWift l*ritiimlfti, pftttti» tfjf niefilo' frjqutfb jlffa rcgitt rirti.- Si ejute' fort»
(98J IHc poslea papa Calutus fuil.
jjtlQS IIISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. I, — AN. 1116. 1006
GalLccia?pioccrum Galiaeciam milii niliiur auferrc, .A pbalanges armaiorum pedilum, choreas psa.Ilenliuiu
pe'rjuiii rea,iuiii procul dubio incurrii, cl Detis judex riiuliertiiii videfe satis jucuudiim eral. Iiilefini cpi-
justiis et foriis intcr mc ct euiii judicei. th auieiri scopiis pfaiceSSil ad ecclesiaiiiciirhcaiioiiicis qtti sft-
quem ego pr;c omuibus lnijiisinodi homiiiibiis am- cliiii aiferaiii, el veiiienli regi prxparat pfoceSsio-
plecinr et vcneror, nlpote doiiiiiiiim mciiiri, paird- lietii. Qtilfi plufa ? Rex'vcncrahiliier ciiinpfucessioiie-
nuiii iueiiui; qui uie fonlc baptisinaiis regeticrasti, siiscipittir, ct ab'oiiiiiibtis lioiiofatur.
cl posl 1100loiigum lemuiis in ecciesia S. Jacobi iri Regiii.1tif liovit flliiilri suiitii Vetiissein Gallacciani,.
rcgiiii iinxisli, m quo fidiicisenicae auciiora sita esi, eiiib episcopo S/Jacot.i cccicrisqiiccomproviiicialibus
ad regjiiun ineiiiii adipiscendum, impendcie liigncris bafSiiibus iii fegem Itbiiorilicc Composlcllie susce-
ausiliuiu (99). > pliiin, adiiibdiihi iiiolcstaiiif, cl, silii ipsi diffi.lens,
Ilis auilitis cpiscopus liinc miseHcordia coni- Gail;i'clte regiiiciii 6'ttliiirio airilsissti liinct. Posi liEee
piiiiclus, illinc jiislilia cogenle, polioreni paricm pf(ip'eiaiiict ptbilciScIttif iii Gallteciam asciiis Sccuiri
affeclaleligcre. Consideral naniqiie insliibilciii mu- OjlilliiUliljitSqilbs habere pOlitit; iiivcnit cpnsriles R.
tieris (idein, moile. iuipcriuni, et regnum jam ferc ei'M. pclte jiim ilt alclO posiios, se el siia jarii pcfi
porditnm, veritalem el jusiitiam jam procul abiise. dlloni Iri ri regfe speTaittes. Coadiinaio ilaque exefi
Hinc pertiHtinat teneiis pueri annos; piicruin B cifir eis TiidCaStellHiii, et fegfna viiiiii Meltidiiim
paiicoiiiin auxilio fullum, sua, nori alicna requiiere ; ciiih pfibdictis crJliSiilibuset cuni proceribus suis, et
homines Gajl;vciae versipelles, et foriuiire comiics. qnibnsdam qoi Jhni parviiliiiii icgeni diiiilseiaiu,
Si aulem ille cujus eral jiistitiaui lueii, jusliliam ct adha&erriril feginre, qtiae cst cotistietndb Gaikecise:
aiifenc puero violenier aggrcderciur, satis jusla e't Delirde hiittit ritiutitis Suos, non iiiipciiids, tii! jifje-
digna proclatuatio super eo orirelur. Consultis ita- difeluriicpiscopum B. Jacbbi in hafccverlfa : i Revc-
qtie seuioribus suis, puero pollicetur auxiliiini, no reittife Patef, quamqttarii neqtiltia ei inipeiitra
regiium quod siiiim jure eral, amittal. Proclamat liiea exigat, titfc privafi fcgiio Gallabci:e, et illud
clerus ei popnius cpiseopum jusie et miscricordiier ad atitiui irntiSfciii, parccilduni est tailiCn sexui.
agerc, el ad piicnim deberc rcdire regniim siiiun. HelfiiniScatlir patcfuitas tita iiohilisSiiiil regis A.
Proferlurin publicum, h c inos csl populis ; seinper palris mci, qui te ab Ipsa educavit adolescentia, et
Tentiirus aiiiaiur. Quanlo desiilcrio desideratur iibi tot laiitaquC benellcia coiiiuilt. Egff quoqii'6, Si
pueri advenlus? Favcl ei ticrus el popnlus, et be- bciie riieiiiof e.>s,p"oslqii:tiiiie{*iiddi\'itiis'|ile potlu'!,
nedicilur ab oiuiiibiis, delcstaiilur reginam, depo- libiibfi D. Jacobi ct tibi uoii ingratacxstiii; placeat
pulalricem regni, pacis et jusiiliac iiiimicam. Sed saiiciitiiirtiix iirin iiuierre nilhi fCgfitfiii UieGiit. Si
quid referam uioics qiiaiiipluriiiibruui Galheciae? ^aCtitiii tlilod fliil iritor nie dt te irie iioti attimpietis-
SIIIIIhi fortiinae couiiles, cxlolluiilur iu prosperis, se, et nic lihi iiiiuiicain fuisse cau»aris, proiit ipsd
fraiiguiiiur iu adversis, levis aura quovis eos iinpel- j'iisseris satisfaciaiit; iie per ic careaiii fegho liieo.
lil; habciil pro siuniria Iiberl.He allernare domiiios, Ad lioc tfibitarii Ecclesiie 15.Jaciilii ei tilii hoiiorciri
ct doininis suisesse rcbeilcs; pccuiiiam, nofi juSii- Liipafiac ciiiii ip'Socastello, tioiiofem Fcifaihe ctnri
liain sequiiiiliir, cl iiuiiiiiqiieinqiic sua laiiiiun tia- ipso casteito ci Hontaiia, ut hiibeaiii tc hitlii
lujre uef.is est; auribus polentioriini aliquid novi rccoiicilialuni. IliS pfecSS ttiiiui Ctlm lacryiliiS
iiistiflare, deirahere, et corrodere doiuiios el anii- adiiiiiil. Caitefiiiii cplscopiis, iiec pfeeibus, iicc
cos suoseis estin piompiii, afsadulamli satis nota proniissis, ncc l;icrvmis labefacluS, pfo pbsse suo
esl eis; perjuriiim cl prodilio diliguntiir ab eis. sc ritillaleiins a jiistitia exfioHiitiife affifmat. Vdcat
Sed uaec vcliiu dixisSe pace proboruni Gallacciic. Giitlacciai pfoccies perjuios quicitiitnie regi piierd
(100) Cautertimsi hiijiisceinodi mores refcrrc insi- Galkvciic ngiiiitii jiiravcritit, Si non adjiivent cum
staiii, prius uie dies quaiii copia deserct. ad acquiiemliiiii ei retii.eiiduih ideiii icgi.uin.
\ertnri eiiiiiivcro, iit siipcrius dixi, Gallacciafii,
CAPUT CIX.
p comites (brtuntc, noclii veiiiuiil ai rcgiiiaiii, cl, qui
Dc discordia episcopi et reginat, et de reconciliatione inodo fucraril regis ptiCri, polliceiilur fegiine arixi-
iorunh liuiii suitiii. Cives Cliaiii Cdinpostcllse, qiios pfaedi-
Iiiierca praediclus puer ctim comile P. Froylaz ctnsepiscopus,qui iioverat cos hiijilsCemOdiesse, sibl
p.cilagogi>suo ab Exliemitalc reverlilur in Gallae- jiirainciito alleicfai, fuftiiii iitleunl fegliiaiii, salii-
ciam, cl a pnediclo episcopo apud iriam honoiifice lant eam ex coiniiiuiii convendi cleri el populi,
suscipilur. Deiude cuin siiinuio tripiidio, ctiin siuu- vocanl eam dominain suaiii, pollkcntiir aiixiliuni
ma jucundiiate vcniiim esl ab eo Composiellam. seei daluros, ct nrbein Coriiposldlic; hequb
Rcgi puero iugrediciiti civiiaiem occurrit uiiiversus lamcn, tu veftim ratear, Iioc cdiisifio 6'iririififft
popiiles civtlatis cum siiiiiina Ixlitia, ct cum salu- Composlellaiiorumtiebat. Quidain dc civibuS, qiiibUS
laiitcs, ex consuetu liiie Callaecix, ipsius advcnliii proditioiiis lepra iiatiifalilcr insila Cfal, inachina-
congralulanlur, titpoie doniini sui; oiiincs equidcm banttir lalia. IhterCa civcs Conipdstellit; adCiiiit
viri, causa cxhibcudi honorem regi, cgrcssi simt episcopum, complures fraudiilctito conSilio, quidaiii
obviain armati. tuuc cursus alipeUum equorum, forsitau bono animo, stipplicarit ci et depfCdthtttif
(9?) Supra. c. 6C. (100) Videdicta in pracnoialisiiuta. Y~l.J
 1007 MUNIONI3, HUGONIS ET GERARDI 1008
6iim onnixius ut rcgcm puerum el comilissam M. A modicac pacis fosdera iniret. Illi nunc oella, et cap-
uxorcni comilis Petri pacdagogi regis compellal lionem ininaiitur episcopo, nunc preccs et promissa
exire ctiiti cquitatu suo Compostella. Si hoc fecerit, referunl.lnleslini vero inimici sunimopere iiiluiitur
jurejuraiido asscruiil unanimiter adjiiiuros se epi- ne regina ineal pacem ciiin episcopo, et ut episco-
scopum adversus omnes, ulpote dominum suiim. pus houore suo privelur. 0 quam pemiciosa res
Porro rex pucr cum praedicla comilissa munieral simulala amicitia! Qiiam lelhale vulnus inteslina
IIIITCSet palatia episcopi el optis B. Jacobi non mo- inimicitia! Melius caventur jacula de longinquo,
dica lurba niilitiiin, el aliis quae necessaria eranl; quam de propinquo.
quod Coniposlellani nimiuin formidabanl, el ideo Tandem episcopus coaclus vi, acquiescens con-
quacdani clam mactiiiiabaiiliir. CoiiiesqtioquePetriis silio procerum, el amicorum suormn, ul videl rera
erat cxlra civilaiem cum exercitu magno ul bellum suam in arcto posilam, et complures amicorum
inirct ciiiii regina. Al ubi comperil deesse sibi caelerortimquc retto ahiisse, refert nunliis reginaeea
attxilitim CouiposlcHai', et videt non paucos milites qnai pacis siint, el amplius non differl feedera pacis.
convolasse ad reginam, cessil; praedictus vero Cicterum quidam non niodiciis scriipiilus dislurbat
cpiscopus, canonicorum cl Compostellanorum prcci- oinnia. Fiedcnandus namque Peiridcs, filius coniilis
jjiis acqiiiescens, vixapud regem pucrum poluilob- B P. Froylaz pcedagogi rcgis, auxilio pracdicli episcopi
tinere ul cuni equilaiu suo egrederetur a civitate. obsederal castrum Luparitc quod erat propriura
Egrcssn ilaqtie rege a civilaie cum comitissa ct regrnae. Erat ille Fredenandiis municeps pracdicli
equitibus suis, et cpiscopo ibidcm remanente cum episcopi, dederalque ei episcopus in praeslimonium
quibusdam niiliiibus et cum familia sua, Compos- Dubriam, Yenlosam, et Viniones, et medium instt-
lellani citius mitluni ad reginam, inscio cpiscopo, lae de Laouia. Posiquam itaque pullulaveral discor-
ut niaiuret ire Compostellam. Veniiint tamen nd dia intcr episcopum et reginam, Fredenandiis Pe-
cpiscopiuu quidam dc Couipostellanis, el horlaniur trides, fultus episcopi potemia, invaserat el circum-
ciiin ut ciiiii regina iucat fosdera pacis. Alii ino- quaqiic depopiil.ilus fuerat Saliniensem lerram. Prre-
liunltir ul, regiua iugressa civilalcm, cpiscopus, tcrea fere per tres nienses obsederat caslrum Lupa-
tanqttaiii infeslus ei el rebcllis, expcllatur, degra- riae, el saepius expiiguaverat. Denique nUi regina
delur, et privclur honorc 13.Jacobi. Ilis molimeiilis malurassct vcnirc in GaHaeciam, caslriim illu.i jam
inlercranl quidam de civibus quos eliani episcopus coacium cral ad dcditioncm, quod rcgina inolestias
habebal sibi familiares, Scd, ul ail Boetius: < Jiulla ferebal; nullo ilaque modo volebal sibi reconciliari
pesiis eflicaeior ad nocenduin, quam fainiliaris ini- cpisciipnm, nisi episcoptis reiuiegrarei ei quac Frede-
iniciis. > C naiidus in Saliiiieusi lerra destriixerat ct rapueral;
Interea regina ciim magno cxercilu equitum atque eaproptcr diflcrcbatiir placiiiiniinier eos.
pediuim, igiiorame episcopo, vcnit Composieliam, CAPUT CX.
el quidam Compostellani cxcunl ci obviain, oranlcs De Petro priore, nepoie episcopi, el de Quudesind*
el depiecanlcs ut absquc niora ingredialur civita- fratre ejus, et de conspiralione Composwllai.
tem; quod ubi patefactum est cpiscopo, exerciius Taiidem consilio consulum et principuni foedera
cqtiilum aique peditum reginac circumqiiaque appa- ]iacis inier cos sauciia sunt, restiluia cst forma praj-
ruil. Coinperil fidem prodiloruin, videl nequc ades- lerilau pacis. lnlerini qiiidam civium caeteris potcn-
se sibi auxilium, neque prodcsse consilium. Quid liores, quibus, ul superiusdixi,eral siuistra inensin
facial? Videl civcs, cxccplis paucis, esscsibi in- cpiscopum, nec lamen quod prius inoliii fiieranl
fcsios, ei, quos crcdetfat sui adjulorcs cl sccitin poluciaut perduxissc ad effccluiii, poslquam vident
unaiiimcs, aiiimadvertil summnpere sibi cssc ad- molimenta sua collapsa esse, ad aliud animos indu-
versos; fortis lameii in adversis jubet niiiniri lur- cttiit. Commoveiiles ciiiin populum, cl conspiranies
rcs el opus B. Jacobi, ut salleni iliic possil resisle- adversus episcopum, quosdam coniritiules episcopi
re hosiibus. Tandem regina ingressa Composlcllam, » videlicet P. ncpolein ejus, canoniciiin, ct priorem
oinnia qiisectiuqiie fueranl episcopi, ubiciinque inve- Ecclcsiae noslrac, el Guudesiiidiim fralrem ejus
niripotticrunl exlra tiirreselextraecclesiam.iiipiac- cjiciitnt ab urbc, coiisenliente regina. Dicebant
damabeuiit.Episcopusliabeiurrebellis, oinncsquequi namqiie consilio et insiillatioiie eoriim episcopura
ei aiixiiianlur; niiiianliir reginaei atque cives, iniiiatur recessisse a aegina, et sic in Gallancia discordiani
ci cxcrcitus; dicitur de crastino in craslinum se iro cxorlam fuisse. Ad hacc per G., qui fuerat villicus
expiiguatiim el perdiliim eum ct oiiincs qui ciini eo urbis, niiilia mala accidisse civilati. Quibus ejeclis
eraul. Siquidcm" ul verum falear egn, quia cum co ad diminuendam poientiam episeopi, instiiiciu
ciam,clliniiii, cl mallcinesse Belvaci.eo lamen non illorum quos dixi inteslinos episcopi inimicos,
abscnie. Qiiiildiii?Amicoseiinimicos, fainiliaresinfes- faciunl qiiamdam conspiralionem (101), quani
tissiinos, Gallacci:cpopiiluin adrersiiin videbam. Inte- vocant gerniauilatem. Ad iiauc conspiralioueiii
rea laiiien comcs M. cl FreJenaiidus Joaunis, et qui- confirmaiidam el corroborandani jiiugiintse oiiines
dam proecrum. reginacrogalu ibanl ade.iscopum.iit jttramento, viddiccl ut sihi invicein auxil.ciitur
Baltcmniodocum regina pacem haberct, cl ciim ea non advcrsusoiiines hoinines, ct sibi unaniiniter cavcant
(101) Aimo inlegro duravil couspiralio, ul ex cap. 113 diseiiDas, 2.
 1009 IIISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. 1. — AN. 1116. iOIO
el seiu«an(ur,elsiquis abaliquo poienie vel ab alio A longum est referri.Praedictiiscnim cpiscopus, qui in
qui sit extra cotispiralionem illani damnum vcl lempore pacis eccbsiasticis negoliis operam dahat,
injuriam siislinuerit, alii complices opitulentur ei ; utvidit civitatcm siiani el quaccirea siinl inquielari
pro posse suo. Adjiciunl quoque mulia alia quae cl deprredari, duxitnperae prciiitm lionoren) B. Ja-
niihi longtun esl referre. Omuia aulem molienles ad cohi armis lueri. 0 qtiam dilficilc est ab iniimis et
damtiuiti episcepi, el ad confringendum polenliam ab exteris hoslibus sibicavcre! Oportebat episco-
'
ejus, illius conspiralionis reginam dotmnam U. el . pum assidue refrenare exiernoruin hostium auda-
abbalissam fecere. Verum illa pnstea pro ineritis ciam, el providere a foveis familiariuin; hos au-
illos tractavit, et dignam rciribulioiiem suis com- tem volo silenlio transire, manibus quorum con-
plicibtis contulit, sicul in sequenti feferlur silia et negolia cpiscopi pcrlraclabanlur, ct a quibtis
CAPUT CXI. episcopns prodebalur. Qttippe episcopus pra;clege-
Qitod regtna in Suberoso obsessa fuit, rat sibi quosdam de civitate, quos ipse ab ipsis cu-
Eo lempore regina recessil Composlella , ct nabulis eiiutrierat, reliquosque complices praecor-
adiit Toraniam (102), ibi enim eral Gtnnesi Nuniz, diales suisqiie consiliis intimos. Al hi quidqtiid abeo
qui favebat regi puern, et rebellabat reginne, poiens " liaiiiirepolerain.oninihiis effluehal. Eranicnim pleni
silu et miininiine castelloriim el muliiiudine cqui- rimariiin [Hon.] el doinino suo pedicam pTicparabant.
tuin atque pediluni; ubi cum regina vellel ohsidere Veris quoque falsa adjiciebant, el, ut clerum et
sibi rebelles, obsessa esl ab eis. Comes P. paedago- popiilum inodium episcopi commoverenl, episCopum
gus regis et infanlissa Therasia soror regiiise.domiiia inlinilo odio habcre cleium et populum aiebant.
totius Portugatiae, cuin exercilu magno obsedere Prolinefas! Quos episcopus ab ipsis cunabulis
reginam in caslro Suberoso. Sed regina ascito educaverat, quos beneliciis elhonoribtis diiaverat,
exerciiu suo evasit, el revcrsa esl Coiuposlel- qnos paterno amore dilexcrat, quos pracordialissi-
lain. Redeunli occurrunt' ei qiiidam de civibus mos sibi fecerai, hi eum irc perditum summopere
Coinpostellae, dicentes praedictum episcopum, ini- desiderant. Episcopus lamen, quia noverat mores
niiciun el infesittm reginae, et pactum qnod quorumdam Gallacianorum, jurejurando iltos sibi
fuerat imer eos fregisse, et caeiera qusc obesseut asirinxeral. Sed scripmm esl : < Qui nocei, noceat
episcopo. Haec auiem onmia ficta et inventa erant adhuc, el qui sordeseit sordescal, el sanclns sancti-
ab inleslinis episcopi iiiimicis, ut quod prius effe- ficetur i (Apoc. xxn). Quid autem his immorcr?
cisse non poluerani, saliein littiic efficerent. At regi- Exilus acla probat. Inlerim praelaxali prodilores
na ubi rediit Conipostellani, el vidit quae sibi rclata crebro legaiiones niillunt reginae, dicenles episco-
iuerant, falsa et iuventilia, et illos habuit nugigeru- pum subdolum, regiu» iiifesliim, inimicis rcginat
loi, el amplius illis quasi prodiloribus acquiescere adbnerere, et ejus amicos opprimere. Ctelerum epi-
Doluil. Tandein apud Compostellain paruiiKommo- scopus, liceinon modicam horum parlem pracscirel,
rans, Legionem reversa est. circa omnes bcnevolus, omnibus affabilis, lapsorum
De conspiratioitibus Compottellat, . consolalor, patipernm pro posse adjutor, iulra se
Inlerea prxdicli conspiralores adjuncto sibi clero dicebat: < Sustinebo iram Dei quam merui, donec
et populo, qtiasi pro luilioue jusiitiac alios oppri- jusiificet causam meam. >
munt, alios exallant, renovaiii leges et plebiRcita, De fuga comiiis P. et de geslit conspiratorttm.
assumimt sibi domiiiium lolius urbis, palatia. de- Circa id tempiis praediclus comes P. adibat ciim
struunt.quibusdain eiiam niorlemiiiinantur; episco- eqnilatti stio quoddam caslellum suuiii, videlieet
pus vero coiilenlus sola umbra noiiiinis, et pro lem- S. Joanuem de Pena Cornaria, transiens pcr confinia
pore cedens, quamquam non laudet opera et consi • terrae R. Jacobi; quod ul compertum cst episcopo,
liaeornm, non tamen vituperal; suflicit ei vocari convocato exercitu suo, cotnilem iuseqiiiliir, et enm
dominus et de quibusdam se consuli ab his conspi- in fugam per monies Deci:e coegit. Episcoptis nimi-
ratoribus, extra namque civitalem tanium dominium 0 ruin exieros Iiosles percutiebat duplici gladio, spi-
soliluni habebal. Caelerum in civiiale neque rcs, rituali scilicet el maleriali, ei ad luiiionein patiiaj
neque lempus exigcbat exercere dominiiim. In suae lotiis anhclabat, foriis equidcm in adversis. Ut
tanlum couvaluerat prodiiorum conspiralio! Qito- enim de cxtero sileaui, advcrsarii el depraedalores
rum opera et consilia, si explicare velim, prius me eivitatis el provincia^ S. Jacubi quotidie in ecclesia
tewpus quam copia desereret. ejusdem apostoli spiriluali gladio perctiliebatiliir,
De bello facto in ponu de Macenaria. quod eorum animos adinodiiiii enervabal. Sic el sic
Eodein lempore comes P. paedagogus regis cum fi- episcopus super lioslibus triumphans, et suos pro
liis suis Veremudo el Fredenando, elcoadjuloribus legere, et adversarios cxpiignare nitebatiir; vcrtim*
suis, inquieiabat Coniposiellam, el erebros assultiis in tamen prodiloribus Composlellae suspcclus haheha-
hoinines eiin pecora faciebat: nunc prospeie ei acci- lur. Ciim enim cpiscopus tanlo affecin diligercl re«
debat, nuncdabal tergasagitlis, sieulstint vices bello- gem piiernm, et inlerepiscopum el coiiiitem Petrum
rum; qualiter autem acciderit ei in porlu dc Machana- fuisseiil tanlae amiciliie, vix credchatur episcoputn
ria, et quantum virorum, equorum, armorum amiserit, cx aiiimo adversari regi el coiniii. Ob lioc episco-
(102) Al. Tofniam.
 1011 MUNIONIS, HUGQNIS ET GERARDI " T(K2
pns non exercendo odium in eos, sedI$un prptp,gcn- jA CAPUT CXU '/"
do, et parlem r-cgiiKElucndo, acriiis Jifisjes oppri- Qtiai\d9itfgina dedti cupul fi. Jacoki eptecapo.
Hli'bat; uec tanieu hoc ei in laudem surgekat a Eo lemporc epispopus vidcns Qnlhcciaiu hi||C pro-
.prodiioribiis; qnippe qiii<li|itiijprudenliie iu eo erat, (iiiQl'tim inorbida pesie inarujnri, ijliuc (Ijscordise
f|iii[|(|iiid honi ab co fiebal, ab cis clai» inore popiili tenipeslaie destriii, staiuii regiiiain adire. Tunc lera-
de|)i';ivali.iini'. E<>tempoie |iimii'imi pars episcopi in poris opinio erat in. >'i|lgfl, cpiscQi>|ii!i nou ausum
C;ii)>pnsie]l:i!ia urbe a pvodiiionis coni|)licihns in ailire regitiam, uec eiiaui CQmprisiclIn.ausmn riiscc-
tantiim iiifci iorabuttir, qi.iqdneque pnEcipere, neque .iteti!. igiiur epifj£iipii8nrre|Ho itjuere rpgimun adtit
tiisponere smiui cral. Q.iidaii) cx faiiiilinrihiis et apiidCanipaniani, a qua, coiiti:) quoiiiiiulara opinio-
proililoribus episcopi quaquc di.e clerum et populum nenj, diligeiiler et Ipnoriiice ^iiseeptus esi. Ser.no
in conyciiluiii abscnie epjscopQ vocahaiii, leges et erat in populQ G^JIijjciaseiijndeiH epjieppuni capi et
jildicia pertr.xiabant, el debiliiabiiul pro posse par- jiiciircerari a regina, si regiiia ciimcapcrc pflfset,
..jem epispopi, diccntcB sp pra libertale apbelare; qu.otl iiinc longe alilcr accidii; ah eadem enini re-
lios aliiciebanlsilii jiiranicnlo, alios miuieribn^, alios gina et hotiorifipa suscepius est, ct dcinceps pro
niinis. Praeicrea jus episcopi jpsi vej niinnebauj, vpl verissiipo patrono.apud ea.ni habiljis esl; qiiippe jn
sibi reliiieban.l. Ileti miseri i jiiranviitj (|t|Qd bis ni IJ eo loiius regni ^atlaHkp aijchora sija eral;,qiiod
jtpr episcopo pro fiJeiiiaitj et iiomagio fcreranl, pe- fCgiiiam iniiiiiuei^iehiil- iiegilia n( djdicit ab cpj-
jiitiis jmmemores eraui! Sed si qtiis paiti ppjstopi s,i'opo siatiiii) toiiiis C;dl;(ci;e, et fjlii sui assiduos
forle favebal, atti latere, am ori suo sileiiliutii impo- bejlorum IHIIUIIIUS, accepK) a priiirjpibuii siiis cousi-
jaere finm iiportphai; quippe prodiioriim argu- jio, comperil oiiuie regnuu) in se ips.i|in diyisQn) de-
nje/ilis, ppriiui.dem poliiciiis eleri p| poppli inuUi(udo .«ilaiuni, Pcfius prior Ecclesi* p. Jacobi, «epoique
ferc lota. ab episcdpo divisa. prat. Episcopus aiitein pr;iodictiepiscopi, a fJonipo,s!fi!lai!aurbe a pfoiljipri-
' iu
palatjQ stio quasi in latebris, siali.itis. eorum nec JJHScxpiiisiis, a regipq paiisa ep.ispopi diligen|bjsinie
, jponijadicerc, npc petiiipui conim, si qitid a se np- cofjei lns est. Posiquain Lcgioueiu veiiium esl, regina
; terent, obviare audebai. Pa.npm siiiii.n tnin siieutio ppiscopuin preiipsjsijiiiia inunere depQifi-
PJeSWiifiiiflii
Som.e.d.cbat; quod juensis. ejus appoiielKiinr, prius : Sji, xnielicpt capi:p P. Japob) ^pQstoJi};!,de qt|p eei
cmebaiiir in foro a faniul.s s.ujs. Vix. aljquis ci obse- Sffiwil qUillS ordiaifiui;
jiui, vix alhiujg euni CQiititiiri; cxpeiio efedeiKluin ( Pe iiiveiiiione capitis B Jacohi.
esi, yidi, et lesiiiMOj.i.iiuti nerh.ibeo, yasa ppiscopj et HaiirHus iiaqiipColliJirieiisisppiscopns, qui postea
,;^fi»iies pro cibis pflpignerai. s/ir-pjm;;.nijjil inris,- . Bracarpiisjg arghje»., iii|iic.(lf>5\ auieip. papa iSiijl-
jiilii)/annilaliis fere prat pi in piyjfale.. Qiouja JJQS- itertus, duJum adiit {{ierosplimam, ibique .(lijriius
sjilobajit, ffmiijbiu} jinperabaiit $qmu.|jccs;.prsdjijo- minnwaius est, faurieans eqttidpm quaindaui Epcic-.
siani prope Ilicr.isolyuiain, ii( qna dum niora,ceij«',
Qiiailam. dje plero ei PQpnU vpeivig in coiiyciHum sencx qiiidam huic lpco allinis, ppepif praseiiiiani
.Hiijifaqi es pr(j!(jiiQiiI).i.ss|iis 1)9«!....,s.eriijiijieii)umre ejus frequentare, q«em M. do divcrsi* ppiveunetaba-
suo ad popiilum , cl iia ojiiflei ciiiniuoyri. ifl Cpiscp- liir; erat ciiini imjigeua illinsluci. Taudpm ^cifcjia-
pu.m, qiiod ,(.'p'<»cppi s.niit, fnndi-
l»a.latji.,,pj!ue,nb*'Hl.u lns esi ab co ciiF ecclesiola illa i» qi.ia jQiipx |iip<
tus, qnortim puIjii.oriMUpafg jaui dcsl.-ucta fuerat. . batur, tantco rpvei*|iViae apnd iudjgeiiqs haberetor.
.Arguniei.uis iljorun) .cfliiiplicijii'.pradictijs ipse pes- - lie.-vpousni!)esi a sene sacprdoie, gieut accepefatab
sinms c^igibaihoiipre))) aiqiie CiCfclesiije digiiiiaKjni antepessorihiis suis, ii) illa eccje.sia psse caput (3.
al) cpiscopp 1118.1.11 populj, qnm) cpiscopus oniniuo Jacobi Apostoli; quod ut audivit U. episcopns, peegit
ab.d.xahal; injysliJin ciiim eral ui quj violenlia po- seiiem s;rpius ad se vocarc, verbis aJIicpre, munc-
. puli iipjenjc qiiscppo fierel, (leeorareliir iu KpiJesia rjbits ainiciiin et faniitiarem sibi rcHidere, et idem
Dci. yerinn cpjmverp, nl cpnipe.rii ppiscrjpiis,. si alieniius per,scrulari, sicul est callidilas JiQininuni.
ipse IIQIIfacisret lioiiQraiiiin, yel palaiia siia..ca:menio 0 Coepit eliam idein cpiscopus ecclcs olam ilhiii) fte-
}et)tis destrui, vcl in ge jpsiiiii fnrsiian graviora qiieniare el venerari, ct saepius vigiliis intpressc.
,, cQiiiiiiiiii, iiine ppiscopus a populQ civiiatjs niniis Veium ubi videl macliiuamepta stia noii pmficere
. coaclos voqat pr..dei))iQ|(;s ct exreileiiiiore,s E.ccle- (er;inl eniin ihi assidue custodcs), ad aliud aiiiniirni
sia; pcrsonas, ej ac.ceplo ab eis consiliq, cessit pro iiilendiL; convocat clericos «uos quos iiQvera| esse
tpmpore. Dedii itaque licclcsia» diguilalem, noii ej, (ideliores, el ad liiijiisccniudi pvoinp iores, et quid
sed illis iuqi|i;ilonbi|s, hac conditioue u| ab eis iiilcmlxt aperil eis. Acceplo itaque ab eis consiliii,
quan'Q vellcl reciperei. Fit ipse non bonoralus, duo ex illis cx iudtisiria caqienml laiigucie, et fc-
sed inlioiioratus; iurtis c(|iiideui inodiea facile hibi- liricitari. ct cnm lucernis et cercis sa;pius fr^qiicn-
tur, qiiae s;iper areiiam fundaia csi.' Prob ncfanda lare ceclesiaiii illam, et ibidcm pemoetare. Qiuulain
GalUcciiQpioililio! qnos episcopns prnccordjulissinips .deuique norle teinpesiiva, r;elerisa!>seiiiiiius, tlajiso
haiiebal, qui mia cibnm CIIIIIi'o eapiebaul, lii iu ejus Ecclesiaa oslio «ggivdimiiur aliare ligitnibiis, qiios
-geEadicanieiiisiincprde loio.a.uhckliiiiil.. secii.ii furlini aiuileranl, et fo.Iicules in ailuiu. «ul>
(103) To HHMCiiiimii ancioiein id scrihcrc ab fra cap. 41, legiiims. Ille autem.iion GiliiberlUSsed
anno 1118 ad 1121- in qno Durdinus capttts, ut in- Oregorius a SIIISappellabatur.
;'•«;3 HISTORIA COMPOSTELLANA. -- LIB. I. -r- AN. 1110. 1014
iiKMTisicul anilieranl, invcniunt yas (jjioddam ctiBr-. A canQpicis;itigrcditiir Compnsle!1airi.0 quanttim Iri-
netirii, et initts aliud argetijcuni jilcnjiui reliqiiiis. pqdium cleri cl pnpuli! J^o ipsc rcdicus CIIEU
Quod-accipicnles discedtinl cuui cpiscopo iiocln, ei cpiscqpo pr;c iiimio gauriin prorupi iu laciyiuas.
iidcmil civiialem sanctam Hierosolyiiiani ftigienies; Qiiithun tatiicii, i|iiia atl latideiii ct lioiiorcm episcopi
quos Ciim yidissel sumino diluciilo in yia practeren.i:- crat, niolesle fcrcbaiit. Prior Ecrlesia: una ciiin
irs qiiid.iin ercmiia, ypcavjl cos ad sc, ei ail iliis : cpiscopo pl ttirbis fjiuidciilibus ingrcililiir civitaiein ;
; Scioeqiiidem, Ifalres, cjiarissimi, qiiid fcralis, et a pronionlnrio inontis Qaudii |isque ip ccclcsiam
quam pfeljpsuin ihesaiirum furaij fuerjtis; ijp, gra- D. Japobi prqccssio ct prapccdil cl scqiiiltir. Tantlem
lia Dei coiuilelur vps. Oporlet cnim ul ubi csl htijits episcopus in^redieiis .jpqslQlicam ccclcsiam , aeci-
apo.-loji corptis, ibi sil et capu( cju.s (101). > Qiipd piens illtiin pieiiosiiin ibcsaiiriiiii, in liianibus oblqlit
J|j cpisc.onii^ aiidiens, iptellexit. f.iniiilo Jiej liiisse sujier allarc ff. Jacohi. cl celcbrali) missa pro more,
-reyelatirma Spiritu S.IIICIQ IIQCqtiqtj feceraj., Tinuiit pijraciisque solemuiler g:uii|iis el htiidjbiis Dei (er/at
lainei) pe hujus rei ruipor girciiuiquaqiie ciiius sp;ir- eiiiin dies Doniinica), rcdijl ad pajalia sua.Alia vero
gereltir, el quain cilius poiuii trans.frciaviu Tandem dic. conyocato clcrq cl popujn. relalum estin pti-
yeniens jii Hispajiiam cojlpcavij. yenerabiliter fejij J|!.ict!|iiqtjotl rpguia maiiilaba). eis, et cselera qiiae
P ad rein perliiiebant; iiijanipn prnpdicli cpniplices
fjjiias iljaj Carrione npiiq"£. joylum. YitJiJ p|)ii«
ITjsDapiam;>ssitlupjjiscordja; jumujiu pertiiriialaiii, iipjj iniiiiis in cpi^cp.pi cxsiirpaiioiineiii anliclabant,
cl ijiiitiii ne quo casu tanlo fliesaiiro gpoliarejur. CApq-i; CXIIJ;
~Postca peractonon raodici lcmiioris ctirriculo rcaina Df eoncprdia ragirtaj ef filii ejtis,.
U. C;irrjoiie sjiscepia esl. el rex Arragqijensis exjinl- Wqn post miilium lciuporis prictjiclus cpjscopus
jus cs), qjiae ut noyjt capijt D. Jacobi, (jiiod M. cpjs- yocjjvit rc^cm puerum jljium fcgiiup , el cpjuiteni
copus jl)erosolyrni| aliiilprai, jii erclpsia S. Zoyli P, pacdagogiini ojiis ad cpllomiiuni., cl cum cis ppr-
esse, imperat illud cuin caiieris j-pliqijijs alj jjjnc (raelayij de reconciliaiipiie inn.tris Pl jjlij, fjpfer-
abslrali|.p| asportiiviiLe«ioiiciii, ppljopans in ccple- : Ifli1';!!!?!l!!i!!iiei"jl1^!' 'W^fPA c^ f'!ij!|n T?r«!ref'9n"
sia S. IsijIpri.Tajilitiij jtjiliir Jliesattrun], sciiippj caiiut cihiiijp, (icrct,, cl q!iiii!|!Ui;rpg|ij qiiis.qjie gjbi lia.ie-
g. Jacobi ? ct frustru!!) dpjiiiji.icj sepujcrj, ct ppd- rc}, cl rjii;p cpcpiiciliatipjijs. ycrsp RJporfl iiilpr eos
«Jarii;os S.' giepli^ii, caeic}'a,§qupre|iqt!ia§ cuijj yase forenl. Qtiibus penractaljs ct diffiniijs. episcopus,
argcntco conlulil pncdiejci, B. Jacobi epjscpDg. ^qnipgsiejla cgrcdipns , iipr ja.ggfpjliliiraij reginam
nnntiis |cgi§ piipj-i, scjlicpt FfcdepaMijq Pe-
. Qw4 mwm* fqwr B- Imb' dmm «4» a m'w " cjjni
jitltitit CpmiicsleUuyt. _ tfiijc;, ponii|p Qiiieric , et Cfcierjs qiij parlpm regis
Inlcr ctptera piiaj!) |ifi§Q!iijsunip.i^ prcpib,n§ ejila- ttiphiiiiiiir , pt qijid ptiiu 1'ilip pjiis jjp po('|iiji J-CCQII-
gilavil pi'uileiiiia|n {spiscopi iil fjljui,u, suunj par- ciliajipn.p pt vpra paip iiilpr po.s iraclaypj-it, rpgiuaJ
:y,;!u!l! r??e,n. ^jljj fcp^jisre plal^prnrpf; fjuod enucleat. Qitibus iiiiiiiti^ jegjija pi';eiii()iiiiii) gavisa
0 'l?»' 1 c-t episcopo sjininjas grajcs. rpddidii. Qu ppe
jgiswj ^%lir<iif-.%',cb^ m'm k •!i?n)»iiia cst,
JP2.cf!!!'!?" !!:!!!.eF!i*JV?ftil!!f''iW^J foi:ei j.Pfei' per aliuij) ir,tcr rcginam ct |iliiitn stiiiin non nqlcrat
•|e|iiia"n|' ex filiuni sijuifj. jjisij mtoqiie rc{jij|:}tejjiifos Ceii |(cppqj.jliali«' clj W$i fierp'. I|i^pf»i«i;pet Gal-
suos Conipo|teI(aiijs, laijt jjjcif) cjij:ij)|i|)f;pi|!fl, et lychp. rppniiiii |iej'.ierp!!!r. 9 flliaill Hlfhlilp, pjlio
P/¥ceP!l ?!» !,'( e.P.|sfI?I}11(!1 |"!f(') yf?{lpf»rcj||i|i; ct l|?.!!i "J1)1'! Ij3!'ci>l,n'• Q <m"'i% riPVi'14-yir, fjui
'diijgerc.il, npc auferreiit cj jurg ycj pqtesjatci.p sua; Ji!"!:!l!' fflS'IMVS-9 Ri,cc!"' P°!eri]f rpror,!!?!-r!' W 1'
civifatis. Prajce^ii cijani ut pjpsde|ii puiscjipj n«.'po- spojiii^ ijiiiliis p|di!) t|a!ic|up, (jiija ad papcm piiitijr,
}«!!?f' PrW'e!". Pcfr!e8i:«Jj- k[(i>M !'J ho!!Pl'Pi Bri" g!|ia ljis|!;!!ii,f ipgup|f|jll fpip Pe!'l!i!9Pf!fei.nfj;«ltlyro
siiiium recipprci!j. Jgiclp!» PR!|.cpi»u^rP|);!rr'i)f 'm clajiorat. jgiiiir rcgiiiij cpnvocaj apud S. ('aciiiidtim
Gtjl!;rcui|)), iifTcrcns ^epmn |!rp(iq|n.ni jjip^iiriim. alijncs cpiscopos super |ipc negpiip,, yidcjippt IJC-
J'Qst||uaip ypiiij ad jmrguin, qtiod flicitjif fcj.j.-jatjps^ gipneijspin , AsioricCjisein, Oycigiiscni, SJindii-
jir.Tinisii niinfiQs siiqs fJojiipjjslelja!)), qfji el adveu- n iijciispin, Giaiiaiensein qui adcral, rnniilcs rjitotiuo
tuin suiijn ei iipiiliparcnt, pj prciiosa je^iya; }i)ii- l\ Cundisnlvi, Miinioiicni rejiigidcii) , coiniieni
nora qua: gccnin cpiscopijs affpreliai, ii|'djcjij:epi; Siiariujii, raiciosqiie piincipcs, tiiins joiiguni cst
(|l!!(d pipdijionis pr/j.'ilicl;e compljpiliu^ sinjiniogero jpferre: a. (|nihiis'acceiito cpiisi|iQ rpcpj!pi|ii)|ionis
displicuii. Cxisliinavcrunl cniin epi^cQpuui ;i re^ina fccdiis JI.IJT jincrijiij cj. nialj'Ci.11cjirij dclcrniinaiur.
ncc polligi pec dijigi, IICC tain nrplipgc; pijmere Millil!!!' consiil Cnsipjhc J'. ^H|;tlisi|lvjijes ctiii! cpi-
depoiaii, jmo (leieriqia .snspicabaniur, (inoj oi^pler $m % ''!•#! °! c'!"! >':e!cri? Hvy ^ Wm
$pejn coriiii) accidji. Posiqiiam epiijcopus ,ys:i|ij.ad pycj:»!»},quj !jpler|iii|ia|j papji s|n} Jesjcs, ptianii
moatein Gaiidii, scilicet ad tiiiniiliatpiiuu!, pjef.uset fccdcris lidciusspres. Ijl jicrypijlnii; est in Callae-
pnpulus imits civiialis occtnriinl ei ohviani, pum cjaui, r>i;a:«Iict!i^cniscppi.ig S. Jacnlii adit rrgeirt
stiiiiina jucunditate vciieiantcs prciiostitn lliesiiuiiini. puprijm ciijn prspdictis legatis ad ripam Taiiiaris,
Ipse etiam episcopus nudis pcdibus psallcndo cuin cl refert ei vcrba sme inaiiis; rcfert quoqiie ei
(104) Caput n Mauritio Coniinliricnsi cpiscopo morum anlisiitis. Vide tpmo pracc. iii liujus praisuiis
aTiiliiin, uo.i illius esl aposlnli, cujuscorpiis Compo- Vita, nun>v>iP.
stelhc est lumulaium, sed Jacobi Alpbsei Hierosoly.
 1015 MCNIONIS,rn«GONlS ET GERARN 101«
quanto affectu diligat eum maier sua , quod lolnm A J tunc et regina, necnon filius ejns cum lotius Gallae-
regmim suum ei attribuat, et quae rceonciliationis c\x priricipibus, susiiiienl eos, et, quasi ignoraverint
fcedera cttni eo velil inire, ulpote matcr cum lilio, nioliinenia tantse prodiiioiiis.disiniulant.
el qnod lesies et juralores liuic fcederi velil adbi- CAPIT CXIV.
bere. Creditur ei , utpote tanlo palrono, qui ad De congressu conspiratorum in episcopumet in rtgi-
pacem sempcr niliiur, caelerisque legalis; fiunt num, el de inceiisa ecclesia, el de caleris.
leconciliationis foedera , et liujus concordiae |)aclum Interea regina adit Lnpariam et inde rediens
jiirejuraiido sancitur; binc el illiuc dantttr jura- suscepta esl ab episcopo apud Iriam ; posiea rever-
tores, triginia <-xliac parle, ct triginla cx alia, qui liiur Compostellam adjuncto sibi magno exercilu
nieliores invenli sunl in Galliecia vel in Campania. militum : cum episcopo namqiie et cum filio suo,
et filiuni suiiiii usque ad el ciiin opiimatibus Gallaeciae acreperal regina
' Hijurant inier rcginam consiliiim qualiler, possel ulcisci injurias prodito-
tres aiuios fideliialis et amiciliae et altcrni auxilii
foedus firmissinium. Deierininaiur eiiam qiianltiin rum Coinposielhe, qualiter etiam possel super-
regni regina sibi, ei puer sibi proprie babeai, et biam eorum domare. Ea de re coadunaverat non
ul inviceiii, pro posse, proul cuique necesse fueril, modicas armatorum pbalanges, pars quarum cum
opilulenlur. Stabililo denique pacis foedcre eljure- B ] ca etcnm episcopo, sicul disposilum erat, Compo-
jurando sancito, legali ad reginam redeunt, et quid stellam ingiederetur, jiars exira civiialem cum filio
ctim filio ejus egerinl ei refcrunt. Gautlet llispania ejus remaneret, quod Composiellani animadverten-
reconcilialionc malris et filii, el paci fulurae con- les limuerunl valde. Erant cniin culpac couscii, tt
gralulalur; spepacis episcopi, praesulcs, consules , rcgnuin suum jam lahefaciari videbanl, se el sua in
principes, mililes, cives, ruslici exsiiltaut, el quod arcto posilos landem conspiciunl, el quod talia ege-
ab obilu regis A. amiserunl, se modo recupeiare rinl poenilel eos sero. Quid plura? Perdiiissimi Ju-
creduul. Dcsiderant omnes regem A., licel pue- dae socii, alii confiigitinl in ecclesiam S. Jacobi, alii
rum, el in loco avi et pairisstii etitn regnare per- in alias ecclesias, alii lalent in latebris suis; qui-
oplanl ,ul vesiigia pacisei juslitia: nobilissimi rcgis dam, qui erat umis de principibns proditionis, acce-
A. et comitis Rayiuundi iniitettir; exsecranl regem pil nionaclialem habitum ficle, ul a perirulo mortii
Arragonenscm et sc fore ei infeslos, si hunc A. re- in ecclesiaS. Marlini ab abbale cjeterisque monacbit
geni habeanl, pollicenltir. Kberareiur, et sic evasil moiiaclius ab ira reginae;
S. Trausacia iiaqne 11011 modica parlc veris (105) ca-teris vero renianenlibiis in ecclesia S. Jacobi,
rcgina causa lilii sui in Gallaeciam -vcnil, nisi enim regina vocavit ad se episcopum, et aii illi: « Reve-
ipsa interfuisset, niillaleiius praediclae reconcilia- C rende Paler, placeat sanctilati luae inhoiieslissimo*
tionis fuedera consummarenltir, nec Gallaecianos in prodilores ab ecclesia ahslrabi, el digna eoruin me-
expeditionem nisi cum filio suo suo ducerel posset. rilis eis reconipensali; tanlus fclor prodiliouis re-
Itigressa igilur regina Compostellam, prodiloribus movealnr ab ecclesia, ct immunduin sterquilinium
terror incuiitiir: quippe per lolum annum cpiscopi ab ea projicialur. • Ad hxc episcopus: < Regina,
damntim, qui ad pacem iiilebalur, moliti fuerant; inquii, non licet aliquem, poslquain ad ecclesiam
Jura et potesl.iiem civitatis ei absiuleranl; nec confugerit, licel fur, licet perjurus, licet proditor,
reginse praeeeptis pro posse obedieranl; principibus licet flagitiosus, ab ecclesia exlrahi. Caeterum omnis
eiiam et mililibus Gallaeciaeiion miuiinas injurias subslaiitia eoriim qute exlra ecciesiam esl iu praedain
iiiiiilerant, et quasi reges exsiileranl, exstirpa- abeal, et a nostris capialur. > Si ergo, ait regina,
verant, destrnxeianl , renovaverant, exaltaveranl, Iiabeul ecclesiam auxiliiim, et sectiri sunt in ea, cur
ut est consiietudo servorum et riisticorum , posi- arma sibi retinenl in ecclesia, cum per ecclesiam
qtiam dalur eis potestas regnandi; quae omnia qtiia luti el niuniti liabeanlur ? Quare ca-lcris armis ar-
impune ctsinc licenciafecerant, ne iiiipime ferrenl, maniur et muniunlur? Non decet ut qui saiis luli
tnetuebant. Postquam autcm viileruni regiuam et jj in ecclcsia babeiilur, aliam sibi luilioncm nisi eccle-
filium stiiim reconcilialos, ci praediclum cpiscopum siam adhibeanl. Jubeo lalia inhiberi, et aut arma
Stimino bonori et amori apml eos baberi, moleslius sua deponanl, el securi proul decet in ecclesia ha-
ferunt, et sibi ipsis diffidmit. Ineunl consilinm quid beanlur, aul illis armalis tolidem nostri armati vel
acinri vel quitl macliinaliiri sinl, si regina vel cpi- plures in ecclesia cum illis maneani, ue quid insane
scopus vcliut eis obesse, si ab cis malefactoriim iu- facere audeant.
jurias, cl lot taniortiuiqiie caliimnias velinl reqni- Placuit reginae consilium episcopo, caeterisque
rerc, non cst eis sjies vel fiducia nisi in proditione asianiibus, et ne arma in ecclesia capianiur inter-
sua: discurruni, consuluiit, renovant parietes et dicitur; quod til comperliim est prodiloribus illis,
muros , reginae el filio suo, qui jam cnin ea erat, ge- infreniueie, et insequenles nuniios cpiscopi et regi-
neraul suspicioiiein rebellandi. Heu iniseri! majora nae pcr ecclcsiam, qui eis dixcrant ut arma in ecle-
viribus moliiinlur, et ab alto decidenl. Episcopus sia dcponcrent, inoveiil hella; ftigiunl lcgali ad altiora
(105) Cum anno integro , ul hic statim dicittir , dclcstanda pcrduellio anno 1117 copulatur. Illa
lyraiuiica duraverit Com|ioslellanorttm dominaiio , ciiam qu.v posl eam narraiitur, atl annum pcrti-
ef in prajcedeiiii 1116 orla fuerii, merito seqnens ucnt 1118, ui in seqtientibus apparebil.
t«7 HISTORIACOMPOSTELLANA.—LIB. I. — AN. HI7. 1018
ecdesire ; vociferanlur flagiiiosi prodilores voces \ lanlae mnltiltidini lam paucos rcsislere et bellorimi
bellorum, clamor adit aures universoriim, rebellatur vices stias alternare, insimul concttrrtint atl ignem,
animns proditorum, et qiiod diu inoliti fuerant, et connexis clypeis super capila ignem siibniiiuitit
aperiiml. Strepil lola civiias. curritur ad arma, per fencsiram qjiac erat in infcriori partc turris.
et ad bella properatur; fama, qua nulluiii ma- Adhibilo isne, adbihcnl ctiam igni fomenia. Quid
lum est velocitis [VIRC. JEneid. iv,. 173], refert longius morer? Ignis inira turrim iiicenditur, el eos
milites episcnpi et reginae invasisse Cnmposiel- qui in turre erant aggredilur.
knos. Inlerfucre aliquot, tam canonici qtiam Posiquam videt cpiscopus nec sibi nec regina
civcs, extra banc ncfandam insaniam, qui pro- parci,«ct in suam necem taniam miiliiiudinem anhe-
pinquorum vesanonim tanlam audaciam volnere lare, allnquiliir et reginam et eos qui inliis erant;
sedare; ?ed qnid pauci contra tot millia ? Currunt < Fralres cliarissimi, jam circumvallamur impia
complices prodilionis ad prselia, et asciiissilii noiis rnanii flagiliosortim, jam in arclo posili nulluin ha-
et amicis, voltinl episcopum et reginam ire pertli- bemus refiigium. Solus Deus, qui esl rcfugium op-
tum, qtii se perdere voluerint. Episcopus et regina pressorum, solalium moestorum, ipse esl refugiiim
in palatiis episcnpi poslqiiam audiere civitaiis cla- et solaiinm nostrum. Ponamns in Deo spem nostram
mores et sirepims, el qualiter socii Iscariotis inci- B el fidiiciam nosiram, qui potest nos eripere de ma-
taverint civitaiem in se, limuere; quippe vident nihus impiorum, ct de tanlo periculo liberare nos;
prodilornm audaciam pnllulare, cl bclla andacius ipse enim liberavit Danielem de lacu leonum ; ipse
moveri, erclesiamque B. Jacobi, el palalia episcopi liberavit tres ptieros Sidrach, Misac, el Abdcnago
armalorum mauibus obsideri, et acrius cxpugnari. de camino ignis ardentis. Convertamur ad Domintim
Qnid consilii caniant conlra lam nefandos ausns toto corde, el ipse converletnr ad nos. Ait enim :
ignorant; expiignatur apostolica erelesia crebris as- < Convenimini ad me, et ego converlar ad vos
(ultibus, volant saxa, sagitix, lela stiper altare et (Zach. i, m). >Pceniteat nos iniquilaiiim et |ieccalornm
nefanda praelia a proditoribus aguntur. Quid non noslrorum. Confileamur alterulrum peccala noslra,
audeanl Oagitiosacmairas? Perditissimi expugnatores ct oreimis pro invicem ut salvemur; invocemus mi-
Imponunt ignem ecclesiae B. Jacobi, et eam ulrin- sericordiam Dei ut peccala noslra nobis dimitlat, et
qne incenduni: non modica enim pars ecclesiaeerat misericordiara suam praestare nobis dignetur, qut
cooperta myriciset labulis. Proh nefas! Tam vene- vivil in saecula saeculortim. Ad hrec regina ei omnes
randa lainque digna apostoli ecclesia coniburilur, qui aderanl, prorumpunt in Jacrymas, et episcopo
lamque pretioso patrono niillns honor impendilur. faciuni confessionein.
Proh dolor! Aposlolicae ecclesia» flamma surgit in ^ Tunc regina couversa adepiscopnm inquit: <Egre-
alium, et circumquaque praebel horrendum specla- dere Paler, egredere ab hoc incendio, ul ego lectim
ctilum. Omnes qui aslant, tam viri quam muliercs egredi audeam. Parcent enim libi ut patrono suo,
tlmenles Deum, flenl et ejiilanlur, etlanti facinoris cpiscopo suo, domino suo. > Tunc episcopus; <Non
aciores exsecranttir. 0 quantiis erat lnclns pcre- est boc, inquil, sannm consilium; me etenim et con-
grinorum, qui de diversis regionibus ad apostolicum tribules meos infeslos habeni, el ad necem nostram
corptts veneranl! praecipue anhelanl. > Clamabant aulem foris: < Re-
Poslqnam episcopus et regina videre ecclesifcjin- gina si viilt, egrediatur; illi soti egrediendi licentiam
cendia, et pracdicins complices cum tanta multilu- el vivendi faculiaiem concedimus : caeleri armis et
dirie prompios ad omne nefas, non ausi confidere in incendio pereant. > Quo audito, incendio inlus jam
palatiis episcopi, confugiunt ad turrim signornm coiivalescentc, et regina coacta ab episcopo, accepta
uua cum comitatu suo. Composlellani vero ascen- fide securilatis ab eis egrcssa esl a turre; quam ut
deules ad aliiora apostolicc ecclesix, et ingredien- vidil caelera ttirba egrcdientem, concursum in eam
les palalia episcopi currunl, rapiunl, praecipilant; faciunl, capiunt eam et proslerminl humi in volnta-
vesles, vasa aurea et argemea, cteieraque quae •> brum, rapinnt eam more luporum, et vesies ejus
fuerant tam episcopi quam reginae capiunltir, diri- dilaniant, a papillis siquidem deorsura nndato cor-
piunlur, ei nefandis lioslibus praedaebabenttir : as- pore, etcoram omnibtis, diu liumi jacuilinhonesle.
cendunt Compostellani ecclesiam B. Jacobi, ascen- Mulii quoque lapidibus eam voluerunt obruere, inler
dunl lurrim palatii episcopi, el ad expugnandum quos anus qusedam Cnmposlellana percussit eara
turrim signorom, in qua eral episcopus cum contri- graviier in maxillam lapide.
bulibus el cum militibus suis, ct regina cum suis, Inlerea episcopo intus orante, el igne allius insur-
se pnrparant; pars eorum super ecclesiam. pars in gente.venit ad eum abbasS. Marlini afferens secuin
lurrilnis, pars humi circumdensala, lurrim illam quemdam crucifixum, quem dedit ei. Quo acceplo
invadunt, projiciiinl saxa et sagiltas episcopo et episcoptts fecilconfessionenisuani.el quasi ad mar-
rcgina?, eorumque sociis morlem minantur. Sed hi tyrium proditurus a turre egreditur, et abjeclo pajlio
qui in turri erant cititi episcopo et rtgina non seg- suo, et accepia a qitodam capa vilissima (mira lesl)
nius pru loco et miiltiludinis impariiate se prolege- posito ante faciem suam crucifixo jier acies pugnan-
bant, et bclloruin viccs referebant, aic bclluin diu- lium, per cuneos inimicissimoruin, per arma Oagi-
tius moralum est. Denique Composiellani, vidente» tiosBlmoruraproditorum ter mlUe et ampliu«,ab ano
 mo .-.. uvmms, UHG0NIS ET GEBARDI mo
SQIQagnittis prseleiit. Tiinc ad lecnm -nbi. jacehni A nno ore poscnnl et inlug projiciuntj igncm, quauuim
regjna in voliilabro ttirhis inipelentium proculcala, jiossnnt.cxsliitguitni, el episeoputn liberarc uiliiiiliir;
jicrvenit, et respiciens eam tani lurpHcc deiiulaiaoi fleni snper episcopo pars caiioiiicarum, vidttae et
etprovohila.ni, nimjs (lolore conipiincliis praslcriil, pupilli, patiperps et non motlica pars civiuni; iguis
et,lransiens.pcr pedesiam B. Jacobi pervenit ad ec- aulem in lanluip cxerevcrat iu turrc, quod, si cpi-
ctcsiam S. Hariae cjini qnodam qaiioiiico, scilicct scojyis ijtlbuc ibj fuissct, in fa.viljamvertrretur; tui-
Micbaele Gundisalvidc, qui in advcrsis ci poslea sp- ris niiiiiitiin, irabes et labnlala fnmbusta stinl;
cieialem adliihuit: deiiKJeaccepil corpus el sangni- sigqa niille etquingeiitis liijris tcris coinposita, cem-
uejn Dnmiiiiet ihidero securiiisrcqiiievit. bnsta sunl et cQrriicrnnt.
iulerim advciiiuqi illiicquiilam "caiiouici,cgcessus PQSiqijamreginasupradicta ratioqp remQVUpopijli
ejusedocli, el quasi exploraiuri; el uiruai a periciilo inciirsus ab pcclpsia S. Mari.e, (lisccssit et ipsa fii-
ignis ct arinalorJim episcopus exasisset, an iti •ttims giplij ad ecclp6tai!) S. Mjirtinj, nt ibi spejiriorcssct.
pprii|!t(tsreiuai)siss,ei inqiiirunl; voritui cpUcopiis, Epispopns aytepi furiim aique Jate.ntei:cgreJipns ab
aJiprtini prpdiiionem expprtiis.ut ab hirip reinosean- Eccl.esia S. Maria? propter freqiipniiajii pt jjiCDrsjis
lur, priicdictini) Micbacleni, et alios qui se juxla popitli, fpmitattjs a praedjpiQ MifiUiipIepl dyobns
aJiareqHa^i.lueJjaiUiir exorat; qui puni non poiiiis* B I |)-aiifigpj)is, irajispen.dfiiispevpaiipteg pt pe.r tPgn-
ICnt iijde cvc.Jtijiisi prins palefacia ejus saluie, et . lata, Ijj^jpssus astiii dQiiiuiJicyjiisdaia, uomiiie Mau-
esasione episcupi, jiiranipulo asseruni se nemini liiij, pjer fenestrani, ct ijli CDIJIco. In liujiis doinus
quidpiani dp salule episcopi propalaiuros, eisic, ct angiilq latujj ppiscppiis pum prajdjsjis §ociis cpoper-
quttl veJ qiialiLer cpiscopo acpiderit propalalum est; tlis jiJKiiiii?pt lijijpsmqdj aJijs rpjjuj. Ep il)j lateute
ejs.elabiere. Tandeut regiim dilaniata criiies.nudaia gcpe guajujor arniati a pajte pipdjtprpip, r.eqiijreijles
coirppre, prosroluta liuo> evasit eipervenit adeam- pujp, tijuql; » Qiiisiiain I.ilet Jiic? QiuiJ hjc agititr?
dem ecplpsiam iiiqiia episcopus laicbat, uescicjis, VidigJij illpj qupm qnaprimus, scijisejppiscppiiijj?)
laraeji quidqqnra da epjseopo. jlpp a.Qiliiplaiuit cpiscopiis ei Micijap) jjjter paijijo-
Hiautemqui in lucce remanserant, poslquain vi-. riau vesii|i|iiqnp ijniJtinidiupijj; njsi enjin latjiissept,
denl vircs ignis celsiludinem lurris exsuperasse, jjjipp ab ijlis arnji^erfjadcreljjrcpiscppijs. Assurglint
ntiidam px aJto se praseipilanl, el sic evascre ; aliii ijjjlftB]iljis,vej|jjijjipus tJjjoJ/rappigejjstj, tlipjJfHes se
*..prorumpunl in metlias acies arinaloriiin. Pelrus. u jjiijjjjljibus J)c|lpt;jjinredjjssp, pl taiitp Jaborp fessos
. «eciesix Q. iacpbi prior (de quo pipolioiicm supe-. jjjj (•ejtjpje.sp.ers. ^dcs.t jj)jpqup lualromj gjijsdem do-
rius fecimus, nepos cpiscopi) prasiliens in meitjos. JJJJJS,quai npyppi| ibi |ajgrc episcopqiij, et vocife-
armalos pgilitatp sna evasit; sic el complutps. Gun-'. ? ra.ndp iijcjepajis pps qyasi jjiyasorps et esploratores
desindqs Gejmirides, fraier episcon'', prosilicns in, siiaedppjjj; pp^it fijjire; ciin» guibus piiam aliicre
mediiun, ianceis alqne.gladiis perfossus esl; Ru-. dup praidiptj Fiaj:cigcji«j jil ciiijis pqg rempyerent,
, (lericus (iduarides roaijordQiuus cpiscopi,Radeiiiiius i ej. fuiiuj ppiscpjijiju ipgerpi|i. Qoariia, oninipQtcijiis
ejus dapifer, Djdacus Stiaho yjjjipiis ijrbjs ibidpm, Dpi iijpjTjjbiljspiptas, qu.a; ppisCQpnma pragjjlc.tope-
iuierprnptisunt. AJiivultierati, exsj?pjiati, seinjjjpqess ripjjjp lijjerasij., ej; ciipjilp!» ab ip^is qiaiiib.us bQijun
pvaspre. Begjna?in ecclcsia S. Maria) residej)ii clami neqiiissinioium eripiiit! Illis remotis adpst G)i|idisal-
jussione episcopi per qupmdani Legatum nuiiija-- Pf gejipr ppcilicfjlS Jl)aij'!)i)ai, ijiquie»^ ; < AJjbiiic,
Uira est episcopum ab incendio evassisse, et in! fallcr pt dojiijjjp, quapi pitips fjige, Jatjia. Epcp ciiim
eadein ecciesia laiere; quod ut novjt, Ijpet suum, nefjjflfja majjiifj prpjJijpjiim, c^tcrpjjjiii ^anguitic
dedecus pl pcpuam dcfleret, prppter evasionein lamcn! injjjjifa, tuijjn adJiuc siljpps, ujjiq.uefp r&IUM'1»: vit|i
episcopi non modicum lauala est. Sed tiinuil ne |iate-. pos bup cuni gjap]iifpl fiistjljjis propprare ; ajii piio,
ret persecutoribtis.ei sic laeliliaecausam dissjpmjayit. nep ulterius jijpraeii/dtilgcas; poleiis cst Deuslibcrare
Post liacccoiiveuiiint GoiiipostelJauiad rpgiiiai)) ini tp fj jnauijnis iiiipioruni, a faucibus ljiajijiuiii. > His
- pcclesia B. Maria?,etquasi saluti ejtis coiigiattilantess n dictis sjjrgjt episicfipiis,el dinipio tabplaio proxinuc
eam comilanlur, ef ad ejus iuitioiiein rppjpnj ariniss doinns ab podein Gjiudisa|vo, iieni alio, dejjide lert.o
ecclesiain qitorum maniptilos rpgina Jtiuc prq sp pcr-- perycuij ip doijiuin froyjx Rpdcsindiz, quqp cral in
timesccns, liinc ne quid de praspntia episcopj eiss jiipditj piyijate; ppepij atiiein iloiiiiua doiuiis vocife-
palefierci, sicalloquilur; « Ilp, ioqiiit, iieqt.iissijni, i, rjjrj nlj iivvaspribijs dqipiiui sijain destrui el ijjtrari.
ite flagiliosissitui, ile perdjlissimi ad tnrriiii iji.quaa Jtesppiisimi csla Michacle qiieind;|iii iip.luiuet ami-
epispopus yesicr ajmis eligtie perit. Abslrajijteeiim,it cura yiri ejus, nomiiie Frtiyjam JJpnji|di^, rcginae
qiiain ciiius polestis, a peiic.ulo, jieexenipliiiii tjiiuae B Yilli.'tii!),iiitp.stina|)!seditioiieiiitiiiiHihiiSfjiiehellortiiii
jiequitix el infaniiae postpris litljeaiiiini. jle,iiiqi|ani,i, pyasisse, et ad Jijipc doipnijl conliigcrc. JS'onpost
rebelles et incrediili, et taiilum nefas prohibele nca lDiillum leinpoiis advcnit doniinus doimis, scilicet
. fiaj. > IIoc autein aicJiat ui cos removeret nequidd Frpyja Rodcsin.diz rjuj tij noyii jjjj cssp episcopum
de ejiiscopo praescnliicnl. Ad lianc vo.ccm disce- currij, ad pjijn dicpps cuin lar.rymis : < Dco gruiias,
dtini lurbac qua: convencraiit, et ad lurnni usqnee Palpr cbarissiinp, qui a lanlo te pcricnlo liberavit ct
pervcniiint; repellunt arniitenentes adbtjc tuijiinn incoltuiieii Jjuc ypuirc fecit. Vcnuiiiaiiicn inciirsus
expugiiantesetigni irritamenta piiiiisfi-aujes, aguninn bpstiuiu ijjgucnijiisest, ne litie illucuue di^qursapte»
 1021 HISTORIA COMPOSTELLANA.-- L!fi. I. — AN. 1117. ''%&&
- ?e snnl proni in omrie riefiis.1A dcns pwlibavit parum panisPl viiii, ct sic reqtiievil. '
inventompenrii.inlj qni
' Vctii
Crgo meciim. > Et dusit enm cum Micbacle in Lnce clariiis roristal ca nocie episcoptini nori tiedlsse
' iiicnibraiiiniio
(Jiioiatii |>«\imob.jciiri^sijitquiinferius; iliiqiiettititfiis
' lorpori, sedpsalmis alqiieorniionibiis
piQrijiiiplinl in lacryiiias. adhiliiiissc srliisolnliiini: Mtinacliisaiiteiii'siii"ge!iiib!t!s
ad Mattitiiias, surrexit ct ipse ; pcr Ajijcslfain qtiaa
' j'Mefc.1pnpdipli' Fraiic^gciine pr.rpafanl qtialijor
eqijjij ypftuiSsiniQS<'|>iscp|iri,nt ijicliiiatp sp!p ifaii- erat iri eoileni tliesauro, autlivil itiaiutinaje offlciiim
sloiis, in iilieran! partpiu yici, et Jiidc per agros B. 'ilionachortim.
Slfaiiiiiisijnercosjpseei JJipljaelc:rt(M'iqiipiijv pnijaiit, TitiiiTcn)cfarcscenje die, qiirc cfat dtes Dominiea,
. ei sic aiifiigini.t. C;i'iei'iini Jniige aliipr .ippidjt. His omiies proifilionis coiiiplicescbnveriiunt 1in eanoiii-
pjiiui ippaiafjsatlest P. jiljhas S. pdagii cji.m qjio- caiii: ascrlo clcro'ct popnlo parfim iiitnis, partim
d:iii!.i)iO!ia.ti!PSUo Pclagip Didacidc, ilcfiiquc f*.'j)f|or iiirinefihils. ^siimaba!iisiiaeneqiiiii;ecoiiSpiraiioiiem
caiiQ.nirnrunj, cjiisijem episcnpi jrejiQl,'''dirpji.les: '- Iribereejtpciriiii-, Ptqiiasi rcgPsiriipcriuiiiexeEcebant
"..« Nos niissj a clero pipQprilototius ciyitati| .yejiiijjiis iri Qiuiiibits. Pr;i'est illis qtlitlaiii yif iiiinius ct valde
:"-
ajjte.PaMiiiei pos ijja.le cgjsse iri je, ei Je jii|ipie " jieqqls^iiiijjs, riiij totb lenippre prqdilioiiis Cpiripo-
: .dh(j)ii)i;msujjjfl, episcppiijfi SJIIIJII,iljjjgjinf, (jlu stpil-p lijpfiiiusFrrerahcii^utp^
eqiii|
'...ilpjp.fijlJsfactVirj.;njaesiojayiur le, !am cicjici ^iiani Q"pNciiiii"(|iiaiiip1iires iitlPonspifatioiiciir iijcitavefal;
.|a.ici, ijiillpaijj qijijjgpijjtiiq claiislfqS'.. pplajjij' pro spp doniinium cccjcsi.-r.S. Jarpb| hniplepbatijf/ct
pjljuifiusaljis iqrajiieHiujn dijccijjiijis at|j'ue Ijflclija- ad hop lolo pprde ajilicjaijiitl'j;im eriinjTiide ininislri
. .}is,.itil|i .fjicjji.rj, pt pr.T§p|iiiai)i tuam pxppspjijit. tQltlfii jipiiqpciijB. |acphi i|ijer se partjtT Fiierant; et
, Mtwfar? e*w *i>j'if lMQi%'f$ye))Ki$-f?can0:\- fljiijj v<5j<|i>J)iVtiin|.
qpisque Sijii l|a|icrct (lisppsuer;ant.
-..t|li!|; P£\ WJPqnapiPQ3 jn^gijj.|U>i.^ulidllos^li^jjiijsii Ppstijijajjj ijjiltij- PpnveiiPi-eiu cajionicaiJi, prajdicjus
quam Jjjjijie,ginpjjjs acqujp^paj. JJJIQCaijipuijQii.iiii ; juifjiiijS niuiii^ jfprjQiuf e^j, Ppf.vprbis ui |9fnj9iijias
adinvfiieiiiiii proilit.or.es,ulliosiiiiiiiios faHentlosnl- jnipr ep.i Jj.abealiir pl prjluji nerniaiieal, jil siftl una-
tciu sic pqssfiiijepisropj!!!)ijiyciiij'e,pij|jyj.'iitiiiii pcr- jjjijKef.jil ciyijiitejj) sii.iiri ijiifro yaltqqiie niunjanj, et
..derc>Cijjiiqiipppiscopijs ab liis ijiinfjjs pgjedi pogc- Jjpstes,'sj (jjtjatjjjpp iijfpr eo^ reinansprutit gxpeilaiit
=. Wfu.fr fi?nisfliie.ab cis olijiji^aipipr, pjspcpjjjjiia pcpjjjjjijii eiii|fp pojjsijjjijq jjj, ^ecpjicijijjsl sjhj rpgi-
. fraiideeiargjjjuipnionrodiioriiii), ajj ijp.ijiijji; '«Iljiad jjjjjp. et saliglijcicjiief pj d.pexterjiq p^p^bjjtf.ptin-
. mUJe y.j »d qi(jpgejji.osiilosqijos jjicjfis, et jeniin- '..' coinipjDdojijijlp ijj-jjjissjfpfppap^pi!!!! eji,'.i"P-jn^foc-
tia(e eis me sauuin ej jppplonipjj psse, locjjm jii rjuo "jjjpra. liiUuijj atj fegjjifini in pcci^jaip S. Marijpi co-
§go spju iieiJijiii dicaljs, §i jia e§t ut fprfis, cpjjjmni ' rjjjji niplu Iatpiifeni, ijjfi hicc pppi pa ijifjfjijjnri'!,piitis
..'•ex iljis J.ijituin prp oniiiibus aliis faciaijf voiis juja- fi laiiieii facla ippjiii.piieejijscpgi i|!'j;u!.i» Pyasjsset, aut
meqlura mjnd pipilis. Cgo aujepj iii crasiiiium ye- libi lalprel, ypl ,q!f|jijd'e eo cje|i> pt popiijp plappret.
. jiiam ad eos. >Q qtianla vi| i prudenlia, quaequjd vel SjirreVil jn ijjedio tjujdaiij djjccjjif el nuiritu.s ab
qnjilitei: ilji iiequaiu.disppsuissent Upj grati» prspvi- epjscppp, jjj qup ipse episppjjijs mujjjijji £phfjdebat,
, dill Toiic aliejiiilpsJirjpdi.cljpiinjii|).ewij)ejji qyi quai cj.ad uijivprijosvcrba JjjjjjisjjioUi'qs,teiif!|!etdeclarat:
pronijssa fuerant saucirpt, invpuiutH. Uic .tjcpjque f Usqjie fjipilp, fralj-ps,liajjjiiini^ssuper Jips"dpiiiiiium
. patuit cis frautlis ijlqup pjQtlilj.()i|isJigi!)piii|!JJ!: si Cfppi§.copuin, qiipn) ainpilp jipp ppb.is t|oqiipari nec
cpiijpppp^eis apqiiieyjsspt, ex jirjpjQyi^oPQnjni cpn- ppi^cppai-j(ji«!iu!T|psj. JJJepjiiijj pt EcplesjaS vestrae
silio in iiianus iniinipoium iuciiijssel, ej ah ci.s Jpr- dijjpiialppi diiniiiuit, clyps dpjiiinij suijugQ j>'ray)icr
«tiui iniarfecws esset. Prajdipiitspijpr, agjjjta fr«apde... ojjpj-es.sjt,pQjp (ip qjjjs vpgtiiin) euni jliiiriiijtiii) vet
atque piodiiione eoruni, niiratus expay|l; ipmajjsit Pjiifcpniipjexjmscal, falppc porijjp Dcp ci B. Jacpbp, et
: ibilulusiii ecclpsia. ppranj .ypjjis ijjjjijj atjipdp jjcc dqjjjijiH.nii)ieujij,'ncc
Abuas anieiji p,iiinprapdicio mfljiflchp rpyprjjjiir ppispqp!!}!)jppuin )pre': etppjii) prpjjafe praisio' gtiin
ijd cpiscopnm rpferpis. pi fraudeqj pt jMPtjjJapiijjji pj-or jgsip pj fajia apcidjssQ,,el tofp Jf.onprs iip.efri ba,1)"''
diijnuui, ctquoji fipj.scopjispriiijgnior smm «mii- fl jlpjjefp p?rerc. ^ jjuuc «jujdanj 'pcssijjiiimprseincms
uieuta ppBseusisse). TlJiJPfaeip jajji pjep.useitioahbas ej!ispQp,iisi) ptjprp p(!l!C.ayeratin jjiiJaiiQ suo, cl fe-
fil piaedictus juejiachus nddjJtijul cpjscQpuo) piim cprat ptijn IjQiiQratiimiy pcclesia S. jacobj, tandein
Uipliaele Jalenfer ad ecciesinm suajii, scilipct a.d cc- adjijtpni ijilseral iq r/.raiiciain ad disccndiirn gram-
clesiaiu 5. Pelagii, cl diicjjut enyi il) tbes.:m|':im jjiajipaiji, 'jjjija c\ upjj mpdica pecuuja. Ppslea rcycr-
ejjisdem eccIeMiE, ctpieeis inpnacJiis npscipplijjtis, jenlejij fpcprat cpiu sjhi fajiiiliarissiinum ei praePor-
excepto ibesugrarja. Post Ijiep aJlftqoifiir abbss epi- rjiajissjpjum, ei, qiiasj jlpmiuiini suaa dpinus anijile-
scopmn diceus : < Gquforj.are, Paipr, p| psjq fojm- cfpiis puijj paternp ajjjore, ilptlPrai q'iip'fj»iepi iion
slus, accipe eibuin nt. rcfqcjlierjs» (crat pnjni ppi- inodicas ppcupias. jLljnnmieab po nujliini fere obse-
scopusadjiuc jejquus).» Ad Jiajp epispopjis: < JSon qiijljjjj fcpepisset, d.ctltjral pi boiiiitn praesiimpiiium-
decci. iuquil, sulvi jcjupiujn, piim Jji fiiasjijip mo- gcilipgt ^'ijioips', njptlijim dp Safantc^, Ceiam, jnc-
ritiiriis d gladier inaiijligs iiiii|ijco)'iiii). Splius Dei diiiju S. CJirjsiinae t!e i^oia, et inulta aiia. Prob pcr-
pietas et uiisei ieordia quae nie liudip delqf lantisque dilissijjia fidcsGall:pcise! Jipiseopus nrapdielum|>es-
. peripjilis liberay.it, in crasjUnuH)qtmqijp fjiejp!^si vo-^ sjamm paicniQ aijiore pdQCayeral,(Jilcxcrai, ct"ho-
lueril. > Summi» lamen precibu» abbalis coudescen- norihti» el Beneficii» ariipliavcral ;v et ipse' lainea
im MUNIONIS, IIUCONISET GERARDl 1024
quasi liorum omnuim oblilus, cl malum pro bono A esse parliceps regni: quod praeter spem ei accidii.
reddens, ad episcopi deslruclionem alque ncceiii Qtiidam cardinaliuin alque canonicorum EcctesiaeB,
anbelabal. Qui poslquam prxdictae proclamatioiiis Jacobi, poslqiiam audierunl rcginani reconciliari
finein fecii, pars, lam cleri quam po|Mili,eodem im- Coriiposlellanis, ei ab eisdem relattim fuissc rcginac
buta vencno, laudavil verba ejus, el haud aliter forc quod omnes ltahenl odio episcopum, nec eiiin dignum
censuit. lili qui non eranl participes illius proditio- essc ainplius episcopalu, adeunl regiuam parali nec
nis nee in episcopum uec in reginam conspiraverant, propler inorlem veriim reiicere, nec parti prodilormn
et quibus hiijusmodi consilia odio habebautur, licet reliclo episcopofavere. Aiunt igiiur ei ila: < Regina,
tantum nefas displiccrel eis, lirel dc cpiscopo el de licet hujus conspirationis quain novisli coniplices
caeleris aliis alilersentirenl, non larnen coniradicere relulissent libi malum de episcojio noslro, et licel
veletiam mulire audebanl; si cuiin iulcr lot Jtitlae dixissenl eiim minime digmim esse episcopalu, non
eomplices aliti.l praeler cortim volunlalem vel dicerc tamen credcudum est eis; voluut regnare, sed per
vel facere praesumereni, confeslim obruerenltir do- proditioiiem; voltmt imperare sed pcr violeniiam.
nnis eorum, subsiantia cortini abiret in |>raedam, et Parati stimusomnibuseiimacctisaiiiibus respondere,
ipsi forsilan aggere lapidum oliruerenlur. < Tempus el parlem ejus lueri. Quid enim cgil quare degra-
eienim esi, titait Salomon, loquendi, et lempus la- B delur? Quid foris fecit quare ab bonore privelur? Si
cendi (Eccle. 111,7). quis eum accusat, praesio siinnis ei, licel eoabsente,
Tunc ipsi nequissimi prodilores, consilio accepto respondere; cuin omnia in eum meniiantur, non est
cum complicihiis suis et omnino male imbuti, per- eis temere acqiiiescendum. Uis diclis regina congra-
ditissimos legalos in hac conspiraiione el prodilione lulala est, el quia fideles existebant episcopo suo
ad reginam domiiiam U. callide el ingeniose mit- non modicas grales reddidit eis. Bevera nibil causae
tunl, et sic eani alloquunlur: < ConPilenuir equidem, conspiralores habebant quare episcopum ab houoro
o regina, nos libi dedecus et opprobrium irae impelii privarenl, nisi solam pro lempore violeutiam.
fecisse, et in ecclesiam B. Jacobi, ei in te non au- CAPUT CXV.
denda aiisos fuisse; hujus rei adniodum pcenitet nos, Qualiter regina evasil a Compostella.
ideoque pro nobiset pro aliissociis noslris libi satis- Interea episcopus, latens in ecclesia S. Pelagii,
facluri veniintis. Parcas itaque nobis et oninia tua audierat pacem inter reginam et Compostellanog
reddemus libi; volumus eliam ut nobiscum pacera fieri; hoc audito mitlil ad reginam quemdain inona-
habeas, et reconciliaiionis firmissinue inter nos chuni Peliigiuin Didacidem qui oinnia sciscitctur ab
jurainenta habeanlur. > Quo audito regina, qtiae _ ea, et qtialiler el qna ronditione fierenl; qiiem raona-
uiore ngnae inter lupos adventum eorum expaverat, clium clam regina sciscitala de episcopo ubi esset,
recle el ingeniose exhiSarala est, el benignissiine cis talibus verbis ailocitla esl: i Abi hinc citius fideli»
ficte respondit diccns: < Peiplacet inihi quod dici- " confessor, cl rcfer episcopo ex parle mea, ut quara
tis, et si quid in me peccastis, qiiantiim mea refert, ciiius pottieril facial pacein cum Coiiiposlellanis si
vobis condonctur. Placet niibi inier me el vos fieri potesi, et egredialur a civiiate. Quod si hoc modo
focdera pacis, et praelerilorum uialoriim non memi- non poiesl egredi; saltem furtim sub noctis silemio
nisse. > Tunc adjeccrtmt nutitii dicentes: < Facile egredi el evadere manus impiorum festinel. Ego
de caeleropax et concordia iniernos fiet, sed unura enini, quain ciiius potuero, egrediar Composlella;
eicipimus: videlicet D. episcopum babere noluinus, el mala pro inalis reddam prodiloribus , proul ipsi
et illi oiiinino infesti siinius , qui nos hacleniis op- meriierunt; el ul evadere possiin nianus eorum,
pressit, et di^niiaiem Ecclesiac nostrae el civitatis quasi foedera pacis el reconciliationis cum eis ineo,
nostrae ad nihilum redegit. Ideo omnes eum odio dalura inodo eis jnraiores ad id coufiruianduin,
habemus, eteuin super nosregnare noltimus. > Tunc quos perjurii reosfaciam, alio modo nimiruin nequeo
Rrgina : < Quid ad me, inquit, de episcopo veslro? evadere vel exire a civitaie. > His audilis revertitur
provelle veslro dijudicate etim; quodcumqiie vobis D monaclius ad episcopum, et rcfert ei singula. Qui-
super hoc placuerit, placebit el mihi; quemciinqiie hus andiiisgavisiis esi episcopus. Eadem die, scilicei
vos proposuei ilis, proponam etego: in nulloenim a Domiiiica, Composlellani adhuc pleni oeslro vesaniae
vobis ainodo discrepo. > lloc auiein aiebat ut vel sic conveniunl ad reginam in ecclesia S. Marlini post
manus eorum evaderel. Quod aiitlienies nunlii re- prandium, exigentes ab ea sanciri feedus et pacem
versi sunt ad complices suos, referenles eis quas inter se et reginam juramenlis. Postulaut sibi dari
audierant a regina, el niulia alia ; coiigautlenl ne- juratores ex parte reginae et fcedns suum scribi; ipst
fatidae conspiraiionis complices, et fraudis suse equidem jam siaiiierunl in civiiate villiciim siium,
inolimeuia ab ipsa rcgina non refelli congralulantur. lamen cum consilio regiuae, ut eis ad leinpus fave-
Verum boc gaudium verlelur in tristitiam. ret, ut ipse niliilominus secundtim coiisilium prodi-
Quidam uiiquus qui prius acceperat monacbalem torum omnia ordinarel et disponercl; alium prio-
habilum, ut audivit complices suos regnare, epi- rem , alium praepositum canonicae, alium doiiiinura
scopuiii ahjici, reginam eis reconciliari, deposito aliaris, et sic de celeris designaverant.
monacliali habilu, egressus est a monasterio faclus Regina auiem lale fcrtur eis dedisse responsum:
«poslata, utqpe fuerat «ocius conspiraiionis, voluil < Quid ulteriu» moramux In bac discordia? Accioil*
 1025 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. I.-AN.1H7. 1026
a me juramenlum pacis et reconciliationis inter me A ria, eteliani sub velaminibus aliarioriuiii, interem-
et vos firmandae et tenendae; jurent vobis ex parle pluri ijisum, si eum invenircnt. Tunc monacbus
mea Fredenandus et Verennidtis filii cnmitis Petri, thesaiirarius, qui cum episcopo cral, converstis ad
et Fredeuamlus Joannides , deinde dabo vobis quos episcopum : < Vides, ir.quit, Pater, proditores tuos
praecipue vullis inlercsse liuic jtirainento, filiuin discurrente» armala niaiiu ? > Ad haec episcopus :
nicuni et coniilem Pelruin qui sunl evtra civilatem, < Quid inqnii? > Respondil nionachus: < Eccc reqtii-
non ausi buc ingredi propler hos discordiae itiinulttis, runt te in ecclcsia, exlra ecclesiam, silienles sangtii-
caeterosqtte consules et principes Gallaecia:; > filius nem iiium : modo huc adenint: coasule tibi ne te
namque reginae cum poedagogo suo comiic Pelro, hic invenitim Irucidenl : ccrne qiianta lniba ingre-
caetcrisqiie optiinalibttsGailaeciae, cunt magno cqui-. diiur, et qnani velociicr. >Tunc episcnpus conversug
talu eral prope civitatein prospiciens si forlc regina ad Micbaelein ; < Ftigiamiis, inqtiil, Michael! cgre-
evatleret; andiio atilcm inier reginam et Compos- diamur liinc cilius, inditere hoc pallio, el ego hae
tellanos quasi pacem fieri, aileiilius ibidcm mota- capa vilissiina : inier hos discurrentcs discurraiiius,
bantur praestolsnles eam. Ttim Frcdeiiandiis et inlcr properantes prnperemus, inter ingredicntes et
Veremtidus, aliiisque Fredenandus qui ab ecclcsia egredienles egrediamur : solus Deus si vull, polens
cum regina confiigerant, scilicel praelaxati jura- B esl liberare nos. >
tores, juraverc Coniposlellanis sic fore inlcr rcginam Egrediiur ilaqne episcopus ciiin praedicto Micliacle,
el Composiellanos de pace et reconciiiatione que- positus intcr niorteiii ct viiam, et inier frequenles
madmodum delermiiialiim erat. Veriiin ad boc rcqtiircnliiiin se lurbas Iransiens pcrvenil in clau-
jurant, ut regina evadal, el ipsi perjurii habeanitir; slriiiiiejusdcmiiionasieiii.deiiide inaliud clanstriim,
sic enim jam in colloquio sccrelo fore cuni regina et circuinscptiis iilrobique iransiliil perniiirtinijnxta
6talueranl. Compostellani alacres, el pro sua opi- ccclcsiam S. Jacobi, ubi esl altare S. Petri, ct sic
nioue voli sui compotes, accipiunt juramenlum, pervenit cuni praedicto Michaele iu dormiloriiim
daniquc reginse, et stiis licenliam cgredieiuli civi-. nosirorum canonicorum per legulata, cl requicvil ibi
lalcni, el ad lioc ul filiuin suum el comitem P. caete- . pariim. Posl hrcc aperto ostio dormitorii egressns
rosque facial eis jitrare, et paclum illud sancire. 0 esl in qiiiiilanam Palalii quas est ante refecloriiim;
Slulta audacia prodiiorura ! 0 cacca vesania conspi-. crat autein lucidissiintts splendor lunae pr;cheiis suf-
ratorum! Taiiium lanique abhorrendum nefas putant ficiens luniiiiare oinnibns coiiciirrenlibus ad eccle-
fore iiiuliinu, cl quod male fecerunt se inipnne latu- siam B. Jacobi, el sua illuc asporlaiilibus. Eral cnim
ros esse opinaniur, quod esl regem esse. Egred^tiir „ toia civiias perlerrita formidans reginae niililiim
regina a civilale, evadil laqueos proditorum, co- assultns, el lanti facinoris conscienlia noclii cl die ad
iumba unguibus accipilrls, agna ore lnporem aufiigil. ecclesiam coiiflneliani. Vertiiiitaiiien episcopus, quasi
Comitalur eam usque ad sallum quidam sltiltns et unus ex illis, Iransiens per medium eortmi pervenit
insanns, et cum eo quidam Composlellani complices ad domum Pelri Gundesindidez Canonici ct card.
sui. Veruin enimvero remota regina a civiiale post- ecclesix B. Jacobi, tol laniisqiie procellis nec ab
quam audierunt et noverunl reginam non reversuram episcopi sni favorc, nec a Iraniite jusliliaV receden-
Compostcllam, nec" habiluram pacem cnm Compo- tis.Tunc pusalvit Michael ostium, pone latente epis-
stellaiiis, cilius reversi sunt. Regina adiit filium copo propter claroslunaa radioseipropter frequeiites
smini, suosquc proceres, ei jani secura relulil eis disciirsus homiiium.Aperio oslio episcopiisingressiis
quas sibi accideranl. Jubet eiiaui renuntiari ex parle esl canieraui pncdicli cardiualis, laiens ibi quousrjue
stia Gomposlellauis diflidalioncm, ut sibi caveani et abircnt quidam canonicorum, ipios cardinalis voca-
se inunianl, et ad bella se praeparenl; ail eiiim lan- vcrat ad coenain, quosque episcopus habebat suspe-
tuiri nefas, quod fecerant, non reinaiisuriiininipunc. clos. Qtiibns remotis, episcopus cuin praedicto car-
Quo audito Compostellani quasi semianimcs fiiiut et dinali et Micliaele iransiit per doinuin ijisius eardi-
niniio lerrore arrepli sein arclopositos conspiciunl, '0 nalis iu alieram pariem vici. Timc cardinalis ait
iiibil fiduci.-e, niliil consilii babenl; uliionem sui episcopo: < Pater, saiium est libi consilium ulin-
facinoris viilent puliularc, cl sibimel diflidunl. Con- duaris arma. ei per medios vigiles qui hic ei circum
(ugiunl tamen ad ecclesiam, et preliosiora quae vallum excubaut, quasi unus ex illis traiiseas. > Ad
habent illuc asportant. liicc episcopus : < Absit iuquil, ul alia induar arma
CAPUT CXVI. prajlerarma Clirisli.qux meciimbabco!Ariiiis enim
Qualiter episcopus evasit a manibut prodilorum. Cbrisii proiectus heslernuin incendiiiin evasi, alia
Eadem die, scilicetDoininica.soleinclinalo praedi- rinii ininus formidanda pericula, eisdem armis inti-
clus cpiscopus resideus ihesauro S. Pelagii, cogilat nitus, et Deo adjiivante etprotegente Iransibo |>er
quid agat, qualiier evadal, qua parte egrediaiur. medios hostes. Verumtamen adliibe mihi alios duos
Ecce aulem turba mulla prodilortiin ccleri cursu armalos, ciini qiiibus lot nianiis vigilum praleream
veniiml in clauslrum S. Pelagii, oinnes equidem quasi UIIIISex illis; age: noti esl longius iriorieindul-
armaii et requirenles episcopuni. Quo non invento genduin. Praesto suut ienim bostes iiostri qui nos
ibi, ogrediuniur ccclesiam proni ad sacrilegmrii ; inseqmirilur, el sanguiiiem nostrum sitiunl. i llaud
bquiruut episcopum iu angulo ecclcsix, post alia- tnora cardiualisobedivit consilioejus, ct circuitiii.u-
 102? MUNIONJS, llUGONlS ET GERARDt 1028
nit eptseopum duobus arniaiis, iinius quoqnc ianeea A iibus, illinc anatbcmalis gfadio; licel enim nefarida
Miehaeic airiiato, sic jirogrodititiluf. Qnos cuiri ttirba coiiS|vlratoruiil daret aiiiitk>swlpfis COtSpo-
vidisseni praitereuiitcs intef vifctim Fagaritim et slcllanis, iil noii reciiicreni dnailiema rpiseiijii, ric€
vallpin Milioruin, cxcubscqtit bificct illinc exciibant, babercnt euiii pro episcoiio, alii taiiifeiilam caiionlci
exclainantes aiuiit : < Qninairi esiis ? qifri ilis ! qitamcivca, Saliiofi accepto conslliojustiiam ebstr-
quiti qiijeHiis 2 > Tuiic litiits ex soeiis Ppiscopl varites, Obeiliuiit ei, illpote episcopo fno, et cjtis
nioiiitiis ab cpisropo qnid fespbiitlcret ail: < lnins cxrotiiiniiiiicaiioncrii snscipiiini. Discinrtint biic Pt
ejitrii civiialem cxciibiliiin, 01 provisum nP fipsliiS ilIiicIScafi(rtiilPs,-climiniiint civiiaicnl vallo,SepihnSj
furtiveaggrctlianliir civiiaictii; lciripiis tihini esl voliis .-iggere lapidiim, et ligtieis jirtipuguaculis, ariin arrt
vigiliindi cl cxcuhaiidi; icmpiis cSt Intc ci illtic di- aUjtte hortaiilur pQptiltltli; sed iiicassilm. Poslqnaiii
scurreudi, vos auiPni incrtcs quitl liic nioraniiiii ? cniiii noii (iiotlita pars Conif.osicllamiruiu expcrs
qttid hic dalis inembra qiiieli ? snrgilc, discufrilp, irefandac prO.ll.luiiis videt civi.atCm Circiiniqu;iqtie
excubate attciilitts. >Inicf liaec verba pfaeiefctiiii et obsessain, arbbres triiiicarij SegeiPs colligi, tapitai
Irausiliiinl valltim. Quod aiiietn el qtianta inala pas- pttfcSi anl Miaiiusampiitaii.mortuofiirii ctirpora tiriH
sus liierit in hac uocle cpiscQptis cl pef qtiac loca bttniaii ; viiret eliam regina: cxefeilns i|iirttidlrj
pedcs transieril, loiigtis niihi labpr csi fefeffc, ei B augiiieilt-.ifiv s«os iiiiterti decfeScere ; dHfcil frpefre
prppiium opus.inquirii. pielitim afiiid consilirim acct|)ere: niagna pafS iiriiii-
taudcin pnptlicths episcbpiis j)cf\*priit ad foiitcm rlfrti CdinjiosiellaniJfmri qna(|iiP notfe atiiiigittbil
iiietiiens civitoieni peuitusdeSlrui, el CoHipoSifctl.inis
quercus qui cst iiivia Palroui, fessus labore iiiiiPris,
ei coinifauis Micliaele ca:terisqiie c6inplilfibiis,'Ue. ifigfia pfo iilfefltlsredtii; Jarii pfiiditofes oditi liaben-
1'H'fa feetcfis; Jairt eoitlrii fcoifSilitrihIloiei peiidlinf;
qtiibus pr;cmisil duos ad qiieiiidarii \illiCuiii Suiirii,
qui projrp morabatiif, rit ad se veiiirel, et adduce- jarii liialedieiiiifeisqiii taiiiseneqtiitia: flieitffit sittkbi
ret secum cquilaturas. IlSasigitnt- addiictas ascendit rCS, fjtlitjoe in episdlptHn el iu regtttaiii retefiint
e.jiiscopuscnni aseclis siiis, ei rioii iliodica liiililiiin cofisiiif.itioiiein; qnippe iiiiHiitsfulii pa.focinio viitent
lurba jaiiiiiiiinitus veiiilIriain, ct qriiisiii citpllvitiiie' civitateiti fatlte ciipi, st expiiglietur, el exefeitiii
fugiens, quasi a mof tiiis reSiirgPns, ab*aihicls sriis liniltifne Piipfijjrfafe Palil atidtis. Qiiis enliii coti
rPceplus esl. FfcTilicttis aiucni cardiiialts per ctijriS ifrueret itvide irf pHWitoi^s ? Qriis noii exstifparct
doiiitini trausiehil cpisfcopils,Ct qtfl ciim liberavc-' IpsoS riefahifos iri EprscOptrfrisii.nii conspirailtes?
ral, iiiierini capiluf apfoditeiibliS, ci oiniila ejus aft Qtifs rten deslf Iifefeifcgiltlni et sacei dolium dcsirtiei'?
cistlem possitlcijlnf; aiia (licdiiciiiit cbiii in pnblictiin vblenteS? gffls Iirni cdiirbiifcfel arfosrolic* EcfclPSia!
iil vplepiscoptiiri reddat, vcl ijjsb ltmrtispobifaiti ptt- v yiuhutas et ciuttbtrstorcs? Tota Gallxcia liiibet iit-
tiaiur. Sed Deits biiiiiipotctis, jiisuisct flirlis JittreX, feStOs iarili laciiioiiS attctorel, ttJta Galtaicid sitit
liberavitetiui a IriaiiibiisiinjHbiiiili.lnlefeit episcopuS saiiijitiiicih eoiiiifii
apitd Iriam palefacia Itgiiidi cvasiotie Sua, peletiUt Tatidcfri spfetd cdnsilib proditofiim, spffeth cbri-
omiies Composlclkc comiiibraiitcs gladio anatheiua- spiratior.is insaiiia, fjuldiim PaitQiiicoruniCiiiriqni-
lis, cl eris a liiniiiiuus S. ecclesix Siispemlil, qiiod buSdiim tivibus.qui pfa'di(;ta pro.liiione nefc piiflici-
CoiuposieU.iiiUs iricdtilliliis sauchivit, ct eos oniiinro pavcfant, iicc desiruere potut-rallt, egfediiihuif atl
eiiefvavit. Coiivocat eliain cjiistoptis oinnes proviu- cpiscopriin, Spe siijipTiciiridi, et posccndi riiiscfii
ciaCB. J.icobi, tain fiiililcs quaiii pediies, ct ad olisi- cOfdiaiii, ct iiiiiHl ei : < Revercinlissiine PaiCf,
dioitcri) CoilippsiellaiiOluni siuiiiiiis prcPibuS regiiiai yeuiifnis ad fulite/ri iriisericbcdia: fuai, Siipplieuiims
CQridesceiidPnSmalural. Rcgitia quo.qiipmittit Ipgaios tiiic sbllic.Iiicpletali, aperiatnf riobis grerifitiiit lu»
suos circumqtiaqiie, el ouiiies, lam cdiiSijles etpfin- jitelalis. i?Qriige iiobiS aii.tilii inanttiii; tota civlias,
cipes qtiarii inililes Pi pcdiles, pl.ccdj)it venlre ad cxtpplis jifotlliofibliS; siipplicai tibi SecelfffPl aiifer'
obsidioiiein el destiiictioiieni ConipostclUt. Regin* raitirpaiSiiibrblda, lil PiPtPfi vivefp possiiit. Parce,
iillus A. ohsldet Coiiijiostellani a parte ttionlis pctfosi j) Paief, Paief, jiafrc liliis liiis, ciqtirissolifuses fovere
non iiiodicOcxereitu laiii militiirii qiiaiu ppditiim, gremio pietatis et liiisericordia;, noli JiosliJi gladiO
ndjiiiiclo sibi pxdagogo Sun coinile P. et liliis cjiiS pcicutere; niisefpre nosiri el esio bfaclfitini iioSiruni,
Frcdeijaudo, Vereiiuido, lludPfico lcvirisijiie suis atl lc eiiini cojifiigiiiius, ulpote iid P.ilrein nbstriini,
comile Ciitcrio cl Guinicsse Nuuiz, c;elcrisqtte opti- ad cpisCopiiiii iioslrurii. > Quoriiiu precibus ciitri
nialihus; a parle vero triae obsidct cpiscojms magua comlesccudissel, cpiscopus, et liiorc p.tlpfrio riiiser-
cxerciluiiiiliitini.et inlinito nuineio pediliun;a patie lus fuissel lilioriini siioiiiiu, adiit rcgiiiani el filiuni
Jloniis Sacri obsidet coiues A. cturiexefcittt Liiniatio- cjuS, fcfeieiiS Pi Coiifposielliiubiiim' supplicaj irfcm
nim, adjiinctis sibi Castcllanis (100), Decianis, et aliis ct coiifiigiiiin ad misCricofdiaiii. Qiiod fcuiu addissct
coinpitiiibiisA. parlc inonaslurii S. Pclri obsiuetco- regina : < Absil, inqiiit, iit parcaliir (ifOdilOribuS,
mes Muiiio ciiiiiomni cxercitti suo; aparte t^cnella- qui lot tatilaqiic iicfanda Piimiiiiscfiiiil! slal inecuill
rum ohsiilet comes Riidericus cinn nimio cxercitu. liaccseiileiilia, scilicei oiitucs Coinpostelix prodilorcS
Ad lucciii fraiigitur supercilium Coiiiposleliano- ct faciiiorosos ignP aul gladio dclere; sicut cuiin ipsi
ruit), biuc uiulliliidiiie obsideutiiiin et crcbris assul- noii pepeiceruui ecclesiae S. jacobi, hec libi, nec
(106) Cs territorio scilicct Caitelbc, Aiuieiisis diaipcsis
mi HlSTORIA COMPtJiarTBtiLAcHA, ^a tiR: lit—AN. lill IGlft
HiibL, sic nec _ejs parcendum esl. Aiiiinadyeriatur, A ,; aulcin cst eam rex filius suus cuni paeda^ogo suo,
rilisecro, iii tios, pioiii iiierueic, cl pereaiil de tllifo iiabciisin comiiatn stto Attef'oTisttiiicomitcinLimieri*
vil;c. Tu qiiiique, Paler, in eoruni delenieiiniin dc- sem, comiiem Guteriiim, Frcdenandum, Vcrcmuduin
bcs anlielare. Ttia eniiii interest taiituin noAis :ibo- .liliQS,P0!iiitis.Petji, Gjimiz Nuniz, et quam plurcs
iuinari et delere. > E]iiscopns ul vitlel reginae aiiiiiiuin baroiiiiiii Gall;iecia}ciini nuilto iniliie. Taudcm per-
ad su.-e injiiii.c ullioiieui prouutn liiilliusijtie preeibus -vcjilum esl inCaiiipaiii ;ni, ci coadunalis Lfgionen-
Pi ; jleiisibtfs,
flecli, convocal regem puerfiirr^ tfcirtiIferh ^itS&ila- Gaitlp^iritfiil/feastellanis, Asturicensibiis,
gogiim cjus, co.nitem Riidericini), coinilem Muuio- iiur iu Cxlieiiiilatcm. Iia'diclus atitctn cpiscopus
tietn, i'i nereiBS^GsllSfci* Bnideiniores; rogaris eos reniaiisif Paleriitntj^dmo exefciui stTO^feginse, qtiia
tit rcgiiuc aiiiiiium prccibus eiuolliani, quatcriiis paiiebalnrin tlbia sua, et quia iioluit inicresse pra>
apnstf)licaceivilalismiserealur,elprodiliososdcIciido, dis el rapinis paiiperum. Acceiilotamen consilioctiin
ca:leris parcal. dericis qtii sccttiii aderanl, ivii Segobiam, ccrta de
Tiinc illi adeunt regiiiam cl summis et iiifmitis causa; 11:1111 ideiu cpiscopus feceial olim Manriciiiti),
-' Bracarensem
prccibus eaiii ad iniscficoi diaiti flceiere niHinuif. episcojmnij canonictiin ecclesise B. Ja-
Flet regina-, qnaiutoqnidCiii vldet se conspifsCOfiiiii cobi, etitedcrat et prxstimonium inedieiateni lioijo-
hefas pfo velt« suo non posse ulcisci; iiec prrfditbres " ris.B. Jacobi, qtii est Bracarae ct in conliiiio. Qu>
eorumqiie |)ropagrnem fuutlitiis cxstirpare. Taiidein M.iilrieio violeniia rcgis Teiiioiiicoiiiiti in papiurt
regina pfecibus cpiscopi ea:teroriiimjne vix coiitic* electo, alter in locuin cjus Bracara eiectus esi
Scendeits, quasi coacta reeoiiciliationis foedera cirm Viticlieet Pelngius Menindiz, qriidam idiota, - qut
Coinposietlauis coiiseitlit Iteri* PaciscuniUr ilaqne eunidein honorcni B. Jacobi violenlei deliiiebaij
jiitejiiraiido Gonipostellani in pfiinis se germariiia- Archiejiiscopus aulciii Toleiauus deieniirnavferat
lenisiiain,.scilicet coiispiialioneni, oiiiiiinodeslriieiei dipm in qua piandicius eleclus Bracareilsis veiurei
et ejus chiiogiaphuni ul destrnaitir danl episcopoj Segobiam, tit ihi ab ipso aixhiepiscopo eonsecraie*
pasciscuntiir et dare inille et ceiiliiin inaiehas ar- tur. Ad hanc consccraiioncni venil praidictiis ec^
genii, el rcddi otunia qitaseunqiie episcopo-vel suisj elesiac B. Jaeobi cpiscopus ttt coram afcliiepiscopb
ct regiii* et suis ahsluleranl; proditores antem, laft) ca:rcrisqiic poiitificibiis jiixdictuin bonoiein B. Ja-
canoiiicos qtiam civcs, proseribiy videlicel exsulcs cobi rectijierarepossei; sed cum ab archiepiscopo
fieii, |j;credilalibfTS,asdilieiis, eaeterisqiie beneliciis differrelur.et iinleconsecratioriciii BracarelJsisPlPPtt
privari. Ilaque, lam de cauonicis quaui de civibus, jtidiciiim siipcr bonoie illo non fierel, orla sedilione
luiinero C proscripli cl cxsules facli sunl. Quibus ._ iu eauein civitale Segobiaua conlra rcginani ejusquc
cxpulsis el proscriplis, caeleri qni remajiscraul, lam cxerciiuni, (lilatattim cst boc iugolium. Stalutttm
e.iiioiiici quam cives, vcnitiut ari ejiiseopiim cl ad pst ab archiepiscDpo et a caetcris; episcopts; qui
reginain in atieiiitm putlorum (107), jarii dejiositis liitffciaiit, vliieiiccl SalriiaiiUcerisi, tfeineiisi, Poriti-
aru.is, jam Cumposlellariis solutis ab anaiheiuaie, galensi, inler ejiisco|iiiin B. Jikohi el Brncarenscm
"jam saucito fcedere pacis, ct niilitihus episcopi haheri jtidicititn siiper boc TutUc Ival. venttiri Se-
ccciesiani el Itirres liabciilibus, jam pro argcnlo ct ptenibris. Sinit ciiaiu slattiti judiccs Auriensis ct
pio caHeris daiis obsidihus, scilicet qiiiii(|uaginla Liicetisis episcopi, el qtiailivis oinnes hiijus iiegolii
liliis ineliorum Compostcllac. Yenitint, iiiqtiaiiT, et dcflinieiidi causa slatiiio die Tudam conveiiissent,
jiiraiil cpiscopo cl icginofe lidelilatem et obsequitim, loiiuii laiiien iiegoiiuin reiiiansil iiidefiiiitum (10S).
Kec se tolligere piosciiplos nisi jussu cjiiscopi et Revcrienlc igilur episcopo nostro Scgobia, cl Coni-
regiua:. Gondonaiiir itaqueeispeeuapariicipii elcon- postcllaiit venicnte, ctiin canouicis. suis consilium
«ensus coiispiraliojiis ct facinorb, ct nsscqtiiiiilur luibiiil quo modo ccclesiain B. Jacobi Ueo juvanlo
iiiisericordiaiii «bepistopo el icgina, et ab oiunibus sublimarp valerei: ad id namqiic ex quo fuerat
Cjll.eci;e prineipibus. Ingrodilur episeopus Compo- C|)iscopus aiteiuus anlielavcrat, videliccl ut ap.asid-
siellain, et maf no gauriio stiscipitur; politiir apicesiri jj lica Ecclesia arcliiepiscopaliim velaliud inajiis liaba-
lionoris,ctexpirlso odio conspiratortim sedel in solro ret; s.cd lanla lamque ardua res non nisi pcr dillt-
suo; jubct ecclesiani 13.Jaeohi qrirc coiiibiisla fuprai cilia, ct in lemporc cl in loco suo acquiri valpt.
rcxdiliciii.signa quaeliqnefacta iucianllicri.clpaia- Qtioiuodo ergo ccdesia B. Jacobi jier pficdiclura
tia sua reuovari. Datur argeniiim a Gonipostellauis, cpiscopum, gratia Dei adjulrice, arcliiepiscopalum
ci quaj ahlata ftierant redduiiiur cpiscopo ct rcgin-e. adcpia fucrit, 11011supervacaiieimi, iiuo quain ma-
CAPirrexviL xiuie utile .diclaminis uosiri slylo modernis atque
Qnod episropns ivii in expediiionem usque Seaobiam, posteris notilicaie liaheo; quod aiiusliber, qui sc-
ut recupefuret konoixmii. JucuOi in Porlugalia. quitiir, evideiitissimc ileclaral. Iltcc oinnia propriii
Kon posl iniilltiiii lcmporis, rcgina diseedonte in oculis iuspexi, cl ad itiiliiaieiii lieclesiae iiostrte pro-
cipedilione.iti conlra rcgoiti Arragonensem, profiei- prio slylo. Deo juvantc, diclavi; et quod propriis
scitur cuin ea episcopus, coaduiiaio suo exerciiu, et octilis nou vidi, ab ipso pouiili.cc cl a mullis idoneis
oiunes coiisulesetoiiiues principes Gallxciic. SeeiHus viris, sapiciiter ct fideiiter'Jidici-
(107> Ilicj nt supra, caji, 1S, nthn. 5, auterium legere oport*t>
(108) Vide libro seq., cap. ti.
10S1 MCWONIS HUGONIS ET GERARDI.
IN NOMINE DOMINI JNOSTRl JESU CHRISTI
INCIPIT LIBER
Ouomodo Compostellana Eccfesia per Didacum
Iropolis. Secundi
JNCIPIT PROLOGDS. A namque libri praecedenlia Munio Minduniensis, et
Hnmanas latides oblivionis nubc obiegcre operae
preiium neuliquam arbilramtir. Posleris enim qui-
bus esl aniinus virluli adhaerere quaedam sunl rudi-
meiita virlnlis. Neuipc cum posierior dies discipu-
Iiiii sit prioris, quanlo niagis priorum bene gcsta
doclrinam adbibeiil modernis! Qua in re proptcr
obtrectatorum denles, qui bonorum gloriam corro-
dere non perlimcsciinl, anieccssorum laudes cluci-
dare non refugio. Nolo eniin louga leinportim inier-
capedine inglorium fieri, qnod bene gesiuni Iucem
desiderat, siyltimque memoriae expetil. Tuas igitur
satictalis hortatui obsequenles, reverendissime Pa-
ter Didace, Sancli Jacobi Anlisles, priecedenlis libri
serieni ex parle contexcre studuinius. Ejusdem
INCIPIT LIBER SECUNDCS REGISTRI DIDACI
CAPUT PRIMUM.
Quictinquc igittir fere usqnc ad lemptis praedicii
episcopi in ecclesia B. Jacobi calliedrae poiiiificali
praefuerant, non laiilnm episcopi, sed quasi principes
fueranl, praeter Dalinachiiun, bonoe memorias Clu-
niacensem monacliitm, et paticos alios. Ex quo
namque corpus It. Jacobi ibidem revelaium roaguis
iunumerisqiie claruil miraculis, llispaniaruin reges
Ecclesiam B. Jacobi pra: cxteris ob amorem tanli
aposioli honorabilem feeere, et regii juris potesialem
pncdiclo apostolo circumquaque concessere: quippe
ut qiiiaetanti aposloli proesetilia cteieris apud Uispa-
nos pnecellebal Ecclesiis, Ecclesia eadem praedio-
riim, haeiedilatum, el Cielcrorum quac fuerant regii
juris prxcellerel el polestalc. Taulo igiiur honoris Q
culmiiio ponlifices in Ecclesia B. Jacobi praedili prse
cxlc.ris cpiscopis llispaniac regiam potenliam a rcgi-
bus babehanl. Ciiiurex ilispaiiorum ad exstirpandam
perlidoriim Ismaelilarum gentem cuni exercilu suo
irrueret, episcopus Ecclesiae S.Jacobi, cuin totosui
regiiiexercitii.uullateiius seabseniabat. Demum, ut
vcrum plenius enucleeiiius, ponlifices Ecclesia; B.
Jacobisolilifiierantinilitaribiisariiiisprolectiadbella
incedere, etSaracenorum audaciain durius retundere.
Uude apud Galkecos inolevit boc provcjbiuui :
IOSS
SECUNDUS.
jiraedictum episcopum II facta fuerit me-
libri series.
Hugo Porlngalcnsis episcopi, viri scilicel prudenies
ac reverendi scripseratit. Siylo qiioruin ingeuii mei
sciutillam adbibendo, qnid qualiierve in praedicta
ecclesia, ut puta bonus agricola in vinca, laborave-
rilis, el quomodo ante episcopatum ct in episcopaiu
catn rexeriiis, seribendo paiefecimiis. Dcinccps qua-
liler eadem aposlolica Ecclesia, Deo juvanle, ct
vestra solertia laboranle, facla ftterit nieliopolis,
cl qualiier eamdem in cacleris stiblimando, cnnlra
ssevissinias ingrueniium persecutioutim impugiialio-
nes prolexeriiis, dicere aggrediemur. Vobis aulem
diu el feliciter vivere, et Ecclesix veslrse diu fel.ci-
ter prajcsse, mibi quoquc de vobis laudem scribere,
omnium bonormn tribuior tribual!
ECCLESIJE B. JACOBI EPISCOPI II.
B < Episcopus S. Jacobi baciilus ct balista. > Nec
miriim cum lunc temporis loia fere Hispania rudis
el illiiterata essel. Nulliis equidem Ilispanornm
episcopus sanclie Romanae Ecciesiae matri nostrae
scrvitii aut obedienti;e qiiidqnam tuiic reddebat.
llispania Toletanam, non Romaiiam legem recipiebat.
Sed poslqiiamA.rexbonaciiiemiiriae Roinauam legem
Roinanasqiie consuetudiiies liispanis conlradidil, ex
tunc utctinqtie oliliterat.i quailani nebula inseieniiae
saiiclae Ecclesiaevircs in llispanis ptillulare cosperunl.
Quid enim memorem rndes et imperiios anleriores
Ecclesiae B. Jacobi fuisse praelalos ? Tempoie siqui-
dem Toletana; lcgis quidam cardinalis atqne legalus
S. R. Ecclesiae veuit in Hispaniam ul viderel quid
scientiae, quid religionis, quidve constieindinis ec-
clesiaslicae ibi habereiur. Cumquc venisset in Gal-
Ueciam, nuiilios suos, ut decebal, ad episcopnm
loci illius Composlellain praemisil. Episcopus auiem
Compostellanus accersilo uno de thesaurariis Ecele-
siae B. Jacohi: < Ecce, inquil, adesl cardinalis Ro-
manae Ecclesiae, vade, et qiianlum obsequii iinpendit
tibi Romx, taiitumdcin inipeudas ei Compostellx :
quantuin famulaia est libi Romaiia Ecclesia, lan-
tumdem famuleiur ei Composiellana Ecclesia. Quod
dicluiii nnllo salc conditum, iuio inagno stipescilii
J033 WSTORIA COMPOSTEUHJiA — LIB.IIt-AN. lU8. 103*
pondere suffarcinaluin Roniana Ecclcsia usque in .A et qiiania in episcopatu mo_„lecerit, licct pagini»
bodiernum diem habel prse oculis, et reraentoratum, nostrac series superius parlinjrretulerit, nihilominns
saepius Ecclesirc B. Jacobi obfnit et obest. Caeterum lamen qutedam nunc memorare supervacaneum Qon
eadem Ecclesia jugum de cervice sua citius, Do- putamus.
mino juvanle, exculiet; quanqtiam aliqua parte in CAPUT 111.
tempore domini Dalmacbii Compostellani episcopi Quomodo idem episcopm aspiraveril ad adipiscenduni
- arehiepiscopatum.
jam excusserit, qui in «oncilio Alverniae apud Cla-
rum Montem liberlatem Ecclesise B. Jacobi adeptus Fuit namque in ecclesiasiicis e*. 'n saecularibus
est ab Urbano papa pracsentia et consensu trecento- negoliis vir perspicassimlingeim+%$. quOniam Ec-
ruiii episcoporum. Qui Dalmachius, a Cluniacensi clesia B. Jaeobi rudis et indisciplinata erat tempo-
conveniu assumptus, duobus tanlum annis pracfuit ribus iliis, applicuit aninium ul consuetudiAeSEccle-
siarnm Fr.tnciae ibi plantarcl. Quod nimium laho*
episcopus Ecciesiae B. Jacobi, et mortuus est. Post
hunc successit incpiscopum eidem Ecclesiae Didacus riosum fuit ei. Ul bontis tamen agricola spinas et
secundus, de quo qiitedam ad merooriam revocare tribulos exsiirpando, filices atqtie urticas evellendo,
duximus non incongruum. utilia plantarum semina collocat: constiluil canoni-
CAPUT II. B cos praelaxalo nuniero, scilicet sepluaginta duos,
De ingenio et moribvj Didaei II episcopi. qui non ingrederentur chorum B. Jacobi nisi iti su-
Igitur Gallaecia oriundus fuil, natus probis se- perpelliciis, et in cappis; cum prius non rasis harhis,
cunduin sa-culum parenlibus; pater ejus, nomine cappis dissutis et variatis» rostatis pedibus.cl htijus-
Gelinirius, miles ac praepolens ftiit temporibus Di- motli ad modum equilum clericos Ecclesia IJ. Ja*
daci Pelagides, Composlellani episcopi. A qtio epi- cobi liaberet (110). Convenientibus quoqtie eis in
scopo habuit el rexit caslcllum, nomine Houestum, unum, scilicet in refectorium, alii esuriebant, el
et honorem ei circumquaque adjacentem, lriam, el alii splendide epulabantur, et ut quisque abUndabat
ei adjacenlia, Amacam, Pistomarchos. Quem epi- diviiiis, ampliora et preliosiora fercula sumebaU
scopum praedictus rex Alfonsus expulit ab ecelesia Sed praedictus episcopus omnibus canonicis sequalem
B. Jacobi, et diu tenuit captum in compedibus, im- portionem dari conslituit, et sic consuelum scliisma
posilo ei nomine proditoris. Quidam enim ejus ini- ab eis removit. Prius seplem aut duOdecim hebdo-
mici invidiae zelo dixerunl quod Gallaeciae regnum madarii efant qui praeerant altari B. Jacobi, et ad
prodere regi Anglorttm et Norlhmannorum et auferro eos quasi ad dominos omnia oblata ad clericos per-
regi Hispanorum satageret. Quod circumquaque - tinenlia confluebant; ipse vero Ppiscopus unicuique
vulgaium utrum verura fuerit, an non, non est modo canonico suam scpliinanam in altari distribuit. Quid
nostrae maleriae. Hujus Didaci episcopi lenipore Di- in his moror ? Faciorum ejuscopia npsirum exsu-
dacus ille, de quo agimus, bonus adolescens fuit, perat stylum. Cselemm cum multis alquc diversis
erudilus litteris in Ecclesia B. Jacobi, el adultus modis sublimaret, Deo juvante, Ecclesiam B. Jacohi,
in curia bnjus episeopi; sed postquam ut prxliba- ex quo fuit episcopus ad quid praacipue anbelaverit,
vinius episcopus ille privatus fuit honore suo, et quid lolis viribus aninii exoplaverit, sileniio niinime
Dalmachius succedens ei in episcopum persolvit jura coinmitto.
nalurae, A. rex bonae memoriae, el comes Raymun- Consideravit qtiod ubiPunqiie lcrfarum alicujus
dus gcner ipsius regis, qui tunc Galloeciam et Por- apostoli corpus reqtiiesceret, ibi ant papatus, atit
tugalensem lerramet honores possidebal et regebat, patriarchatus, attt ad niintis archiepiscopatus erat,
videntes hunc adolescenlem perspicacem , bonis excepla Ecclesia B. Jacobi. Quod quasi opprobrio-
moribus adornatum, veloci ingenio praedilum, cum sum atque injuriosum ei videbalur, praeserlim quo-
consilio canonicorum pracfecerunt eum Ecclesiae et niam B. Jacobus consanguineiis Domini fuerat unus
honori B. Jacobi prxpositum. Cui prsefuil et domi- de familiaribns ac praecordialloribus discipnlis Do*
hatus esl qninque (109) annis, sic ut de gradu in D mini. Assumplo enini Pctro et Jacobo et Joanne,'
gradimi, de bono in melius, de virtule in virtutem Domimis noster, tit pote specialioribus ac praepor-
ascenderet. Cumque poslea clerus et populus Eccle- malioribtis amicis snis, transljgurattts esl corain eis
siae B. Jjicobi eligeret sibi episcopum, consilio ejus- in monte Tbabor, Cumque etiam mater filiorum
dein regis A. et comiiis Uaymundi alque Gallsecix Zebedaei petivisset a Doniino ul duo filii sui, scilicet
principnm prxdiclus Didacus eleclus est in episco- Jacobus et Joannes, unus sederet ad dexteram ejus
pum. Prius lamcn quam a laicali manu acceperal et alius ad sinistram in regno suo, oria est con-
Ecclesiam et honorem Ecclesiae B. Jacobi, reddidit tentio iirter ejus dlscipulos, quis eorom videretur
B. Toletano archiepiscopo el Romanaa Ecclesiae le- esse major (Luc. xxn, 24), praccipue aut Pctrus,
gato, coram episcopis Gallxciaj qui interfuerunt . aut Jacobus, aut Joannes. Verum enimvero qui
«lectioai ejus, videlicet D, Auriensi, P. LucJensi, prius fuerantepiscopi inEcclesiaB. Jacobi, cxcepto
A. Tudensi. G. Minduniensi, el princijiibus Gallas- fere Dalmachio bonte memoriae, qui per artictiluni
ciae, clero, atque populo Compostellae. Quse autem temporis ibi vixil, non ad adipiscendum arcbicpisco'
; (iflS)) Qnatuor tantum dicunttir lib. I, cap: 1 et ravit tncepliim. . . •
infra cap. 91, quadriennittm. Quintiim forte liiiine- (110, Lib. i, c. 20, ::
PATBOL. CLXX.
1055 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI
paitim, nee ad eseleras Ecclesiaa dignitales aclipiseen- A arcliiepiscopalu tractarent. Ipse naraqtie Ge
das anhelaverant, sctl in armis et in militia yer- cum fuisset Romanae Ecclcsi» cardinalis et esj|»cJ|vF
sabantur. Proinde hujjic praediclum episcopum am- laritis, mulioties cum praedeccssore suo W oegojja>
plitis et altentius laborare oporluit, quatenus tractaverat, et quid cuique Ecclesiae Hispaniaraal
Ecclcsia B. Jacobi debito chresceret lionore. Hac congrueret, callebat; ad quetn cum praxlicti caao-
igilur compunctiis intentione obin Romam peiierat, nici venissent, el cum eo super hoc colloquium ha-
et papam Paschalera obnixius precibus compulerat, berenl, arripuit serrtionis initium, dicens: « Scio,
ut inferret archiepiscopatum Eeclesiae B: Jacobi; fratres, scio quid quacritis,- videlicet Bracarensem
sed quoniam tunc id inipctrare non potuil, vix et curn Ecclesiam arcbiepiscopaiu vultis spoliarc, el B. Ja-
magno sudore palliuiii impelravit (sictit snpcrkis in cobi Ecclesiam sublimare. Ego quidem cum praide-
boc Registro scriptiim esi), quod eral jam signum et cessore meo ssepius idem traclavi. Si quando vel
desponsio ftilurac rei. Aildenique ei papa Paschalis: quo modo jusle fieri possel, nunc lempus adveuii;
* Digna qiiidem, charissime fraler, inlenUo tua ; peperit enim Bracarensis Ecclesia ffagitiosum scan-
magna exaudienda est peihio tua, si lemptts ae lo- dalum in Romanam Ecclesiam, scilieel Mauriliiim,
cum nobis Dominus dederit. Dignum naraque esl ut qui inceslavit torum malris suae S. R. Ecclesiae, el,
Ecclesia B. Jacobi arcbiepiscopalu aut eliam majori B sacrilego Teulonicorum imperatori consentiens, sta-
dignilatc decorelur. > tutus est ab eo in Ecclesia rdelum ad interitum el ad
Yerumtamen unum qtild ad hoc impetrandum confusionem suam (113); quem omnis catholica
ndmodum impediebat, videlicet Romani resistenles abominalur atque delestalur Ecclesiss. Caeteruiii vos
buic peiitioni aiebant: hactenus Compostellana Ec- non causa hujus legationis, sed peregrHiationis ve-
rlesia superba el arrogans nobis cxslilit, hacienus slrse huc venistis. Ite ad sepulcrum Domini quo ire
Romanam Ecclesiam non ut dominam, sed quasi proposuislis; et quidem si nuntios suos ad nos epi-
sibi comparem respexil, el invita fanmlala esl ei. scopus vesler super hoc miserit, plenarie et pro
Iste iamen episcopus quoniam lanlam humililalem, velle suo ei respondebimus. Verumlamen quid me-
lanltimque obsequium nobis exhibet, eum bumililas cum locuti fuerilis, quidve animi mP circa id.negotU
vincal omnia, hnmililate et obsequio suo si perseve- liabere comperli eslis, domino vestro renunliate.
raverit, in posteruin nostro consensti voli sui com- Ego quoque lilteras meas ei mittere minime recuso.
pos Psse poterit. Verebalur siquidem Romana Eccle- In hsec itaque verba papa Gelasius prtedicto episcopo
sii iie Composlellana Ecclesia, lanio subnixa apo- misil litteras suas.
solo, adeplis juribus ecclesiasticae dignitatis, Q lAllerm papas.
assumeret sibi apicem et privilegium honoris in i Gelasius episeopus, >etc.
bccidentalibus Ecclesiis, et sicut Romana prseerat « Licet gravioribus negotiis consliluli, >etc. Vidt
Ecclesia et dominabatur cacleris Ecclesiis propler in Gelasio II, Patrologia t. CLXIH, sub num. H.
isposlolum, sic et Coinpostellana Ecclesia praeesset
et doiniiiarelur oceidentalibus Ecclesiis propler apo- CAPUT IV.
stoltim suum. Quod Romana Ecclesia et tunc ni- Quod prior et cardinalis, missi ad papam, capli fu*-
iriiiiiii vcrebattir, et iisque hodie vcretur et praecavet runt in via.
in fuliirum. Sed praediclus episcopus cum canonicis Visis igilur hujusmodi papse Gelasii litleris praedi»
suis quot qitibiisqne motlis iUius odil et invidiae etus episcopus quanto gaudio gavisus fuerit, quain-
slimuios, quaiido Romae inlerfuit, removeril, quot que ad percipiendnm suae spei elTecliini amplius
qtiibusqtic modis per nnnlios suos postea Romanam anltelaverit, liqoido patebit. Gavisus est nam^ec
cufiam visitaverit, qnantaque humililate, quan- quod Joannes Gaielanus qui el Gelasius, prius Ho-
tnmqtie obsequitim domino papae alque Ronianae manae Ecclesiae cardinalis et cancellarius, et Roma-
Eeelesiae cardinalibus impenderlt, exilus rei pate- narum consuetudinum perilissimus, jnste etcanonice
f.tciet. Adeptus est igilur cardinalias in Ecclesia rjpromotus fuerat in Romanum ponlificem. Qui Geta-
B. Jacnbi et coeteras ecciesiasticas dignitates. sitis fere tolius orbis Ecclesias earnmque pasiores
Verum ad arcbicpiscopattim animiis ejus semper noverat, et quid ctiiqtie congrueret bene sciebal,
anhelabat. DefiinClo- poslca proedicto Pascbali praecipue Ilispaniarum Ecclesias eorumque rectores
papa (111), et Joanne Gaietano, S. R. E. cardinali in prompluario sui pectoris liabehat. Inter quas
et cancellario, ad papalum promolo (ll'2), qui et Ecclesiam B. Jacobi apostoli, nlpote dignissimam et
Gtlasiiis dictus est, praedictuS episeopus proposilum excellentissimam aliarum, ditigebat'et venercbatiir,
siittm niliilominusobliiteravit.Cumqtie lunc temporis el eain ampliori dignitate, proul dignum el juslum
"duo de canonicis Ecclesiae nostrae Hierosolymam foret, sublimare Volebal, tum propter praesentiam et
adirenl, «cilicet Petrns Didacides et Petrus Anaia- amorem tanti apostoli, tum aliis de causis. Ejtis
des, aller cardinalis el alter tbesatirarius. injunxit qiioque pastorcm praediclnm episcopum quodam
eis episcopus ul cmn papa Gelasio de adipiscendo amoris privitegio ampleclebatiir, el ejus petitioni

(111) U18,die21 Jan. (Durdinus cliam vocatus) in scdem aposiolicam fuit

(112) die 25 Jan. iiilrusus.
(113) A die 9 Marlii anni Domini 1118, Mauriciqs
1057 IHSTORIA COMPOSTKLLANA. - LIB. II. -AN. 1118. 1033
citius volebat condcscendere. Denique prtedicltis \; i nihil cperlum qitod non rcveletur, neque occultum
episcopus arcessilis raajoribus el prudenlioribus quod non sciatur (Malth. x, 36); > aliquis enim
Ecclesiae suae canonicis, et proediclis papae Gelasii illius consilii per omnia parliceps, rem ut gesta
litteris in publicum relalis, stiper hoc negotii, ad fueral et ttt gerebatur, supradiclis exsnlibus prae-
quod anbelabat, cum eis consilium habnit, et ail: nunliavit. Al illi contintio hblum faciunt hoininibus
< Noslis, fralres, quanlo tempore et quanlo labore regis Aragonensis, qui tenebant caslellum nominc
desudaverim ad sublimandam Ecclesiam B. Jacobi. Castrum Soricis, per quod prsedicli hunlii Iransituri
Nostis etiam ad quid praecipuejam diu anhelaverim, eranl. Esl enim in medio publicae vise. Quid pltira?
videlicet ut Ecclesia B. Jacobi in arc-biepiscopalem Poslquam nUnlii, scilicet uterque Petrtis, alier Ec-
sublimaretur dignilatem; veruin hoc desideriura clesiai nostrae prior, et atler cardinalis, vener.int
n.cum lara magnum atque tam dignum, cum Deus Caslrum Soricis, licet sub specie pciegrinorum iter
voluerit, effectu neuliquam carebit. Jam, fratres, agerent, stalim Aragonenses praedones in eos manus;
tempus est petendi et accipiendi, qnaerendi et inve- injecerunt; auferuntur eis centum et viginli uncise
niendi, pulsaiwii et aperiendi. Ego quidem libeniis- auri; auferunlur eis equitaturae, vestes, argentum,
sime praesenliam Gelasii papae, qui et Ecclesiae monetac, el qnaecunque necessaria itineri prxpara-
nostrae el noster amicus est, adirem; et credo Ec- B ' verant. Prior, quoniam potentiof et faiiiosior erat,
clcsi-.enostrae arcliiepiscopatum ab eo impelrarem, ntpote nepos episcopi S. Jacobi, compedibus astfin-
sed iter mihi ulrinque oblrusum est. Hinc enim giiur; cardinalis autem, quoniam sicerdos eral, ci
nostrum marc Oceanum piraue Ismaelilarum non . ininus potens, per triduum aut per qiialriduum re-
minus quam cum viginli navibus obsidenl; illinc lentus, permissus est abire : qui veniens Caesarau-
propter guerras et regni Hispanise perturbaiiones, guslam ad fegem Aragonensem, prioris, suamqtie
per lerram minime patet nobis aditus. Ad haec A. caplionero ei nuntiavit, et quid amisisscnt. Eo tem-
rex Aragonensis Ecclesiae nostrae et nobis inimica- pore rex ille Aragonensis Caesarauguslam cum
tur, et per regnum suum iranseundi licenliam in- exercitu Francorum obsedefat. Post haecaulem cce-
terdicit. Qiiapropter accipiendum est nobis con- pil eam, Saracenis coaclis famead deditionem (llt>).
silium, quos ex canonicis nostris ad Gelasium Denique cum neque sua, neque aliorum interces-
papam latenter et sub specie peregrlnorum mitlere sione, ut prior solveretur apud regem impetrare
destinemus. possel, Alpes transiil, el papam Gelasium quem
Accepto itaque consilio, Petrus, prior Ecclesiae Magalone appulisse audierat, ajiii, suos suique
nostrae, nepos. episcopi, et aller Petrns, cardinalii S. complicis casus referens. Cur auicm papa ille Gela-
Felicis (114), legationis officiura accipiunt. Inter- sius Romam deseruerit, et ad Galliarum partes nn-
dicilur eis ne suum iier quoquo modo aliis pate- vigio transmeaverit, causa haec est:
faciant, sed caule et clam ad viam se prxparent; et CAPUT V.
quoniam tanta tamque ardua res absque magna im- Quare papa Gelasius Roma aufugit.
pensa et absque largissimae benediclionis fructu Oeri Pnslquam Joannes Gaietanus qui et Gelasius , *
nequibat, concilio episcopi el canonicomm suorum clero et populo Romflno in Romanum ponliOcem
confringitur aurea tabula qttae ftierat prioris aique eleclus et consecratus fuit, Henricus Teuionicorum
minoris altaris. Id aulem sedulo lunc cavebant ne rex et Romanorum iniperalor, quem papa Paschalis,
rescirelur; verebalur enim episcopus el canonici, ne qnia in se manum mlltereausus fueral, et Romause
illi, tam canonici quara cives, qui eranl exsules a Ecclesiae multa adversa inlulerat, excommunicavit,
Compostellana urbe propter supradielam sedilionem, ut audivil Paschalem jura nalurae persolvisse, cp-
et in parlibus Campaniae alque Castellae moraban- leri cursu Romam venii. Regalia namque et eccle-
lur, lalia praescirent, ei ut Ecclesiae B. Jacobi ejus- siastica sibi mancipari et manu leneri, donec pro
que episcopo obessent, alqtie iter legalorum impedi- consilio el velle suo poniifex ibi fieret, satagebai.
rent, praedonibus regis Aragonensis rem, prout, D Ut vero audivit Joannem cardinalem et cancellarium
gerebalur,palefacerent. Multi enim suntqui gaudent RomanaeEcclesitejampapam esse, Gefasium nomine,
obesse aliis, licet nou sibi prosinl, nt aliorum suiTo- roolestettilit; iiihiloniinuslamei) ad Urbem properat.
cenl olilitatem. Quod praeeipue faciunl Gallaeciani. Quod ut nunliatum est paps Gelasio, ct Roinana
Denique praelaxati nunlii paraiis quae tanlo itineri . Ecclesiae cardinalibus ,- videlicet Teutonieoruia
necessaria erant, daiisque sibi ad ferendum ab epi- lyrannum ex improviso tamque celeriter Romam
scopo et ab iis canonicorum qui interfuerant, cen- advolare, limor irruit in eos. Porro illius lyrannr-
tum el vigiuli unciis de aurea tabula, iler suum dem alque impiam persecuiionem noverant ,• et ne
aggrcdinnlur. 1'erlur ad ora vulgi illos U. reginam quid mali in Romanam Ecclcsiam inoliri auderet
adire, quae eo lempore llispaniae regnnm tenebal; verebantur; prtediclus lamen Teulonicorum tjrac-
cujus consensu alque cunsilio haecfiebanl. Caeterum nus audita electione et consecralionc Gelasii papa?,

(114) Ambrosius dc Moralcs, eardinalis S. Jacobi occasionera praebuit correclioni, Vide lom. praec. in
felicis legatronit, etc. Deest Jacobi In codicihns; ubi Vila D. Gelmirez, n. 94.
tam hic, quam infra, cap. 7, eardinalis S. Felicis (1151 Capta Ctesaraugusta 18 Dec. 1118.
Pelrus dicilur; nec ibi Jittesl legationis \o\, quae hic
 10S9 MUNIOMS, HUGONIS ET GERARDl «IH
sub specie paeis el amieitiae nunlios suos misit ad A B. Jacobi canonicus, qui prioribus negoliis iu-
eum, simulans ejus canonicam electionem alqne terfui, el hujus paginsc seriem contexni, papam
consecralionem sibi perplacere. Cselertim aliud ma- Gelasium causa archiepiscopalem adipiscendi dignl-
cbinabatur; parabal namque ei laqueos.ut manus in talem adiremus. Nesciebamus tamen adhuc quod
eum mitteret, quateiiiis eum vel a papalu expelle- papa Gelasius Teulonicorum lyrannum fugiens cis
ret, aut captum injusta? pactionis foedera secum Rhodanum, videlicet Magalone, applicuissel. Dantur
inire cogeret. Quod postquam comperlura estGelasio nobis cenlum praedieli auri uneiae, el cum hac be-
papae, reiiclo prsediclo tyranno Romae, navim cum nedictione iler ad dominum papam aggredimur.
quadam parle cardinalium coDlerorumque Roma- Caetcrum magna nobis cautela ne liaec res sciretur
norum ingredilur, et per Tiberim se allo pelago cavendum erat. Verum enimvero quidam canonico-
commillit, adimplens quod ait Dominus in Evange- rum nostrorum specie lenus praccordiales et amici
'*>*
Jio: «Si perseculi vos fuerint in una civitale, fugite in episcopi, si quid inde comperirenl, praedictis exsti-
aliam (Matlh. x,23).> Deinde applicuit cis Rhodanura tibus efflueret; unde Boetius : i Nulla peslis, inquit,
Magalone. Cumque appulissel, inilo consilio cuin efficacior ad noeendum quam familiaris inlmicus. >
cardinalibus el cum provincialibus episcopis, se Qoi etiam itinere hostro comperlo, ut nobis quoque
Alverniae apud Clarum Montem celebralurum con- B sicut prioribus nuntiis feceranl, pedicam praepara-
cilium Kalendis Marlii diffiuhit. Misil itaque nunlios renl, litteras suas ad Castrum Soricis, ad Villam
suos in Aquiianiam, iu Franciam, in Norilimanniam, Francam, Najaram, Gronram, Slellam, ad Ponlcm
in Flandriam, in Augliam, et circumquaque, de Reginae, Pampiloniam, Jacam, miserunl, in hacc
cardinalibus autein suis unum, nomine Deusdedit, verba : i Quicunqne adilus regni regis Aragonensis
misil in Hispaniam, qui Hispaniae episcopos ad prae- tenetis; quicunque utilitatem vestri regis quaeri-
dictum concilium inviiaret. tis, ecce Didacus Anriensis episcopus, Girardns
CAPUT VI. Didascalus (117) episcopi S. Jacohi cum infinila
Quod D. Auriensem episcopum, et Giraldum ad pecunia papam Gelasium adeunt. Cavete ne quoquo
papam G. miltere volnit. modo per regnum Aragoniae transeant. Bene qui-
Postquam prioris alque cardinalis supradicta dem aclum esl qnodpriores nunlii in Casiro Soricis
captiopraedictoepisco|)o'S. Jacobi relata fuit.prope- capli -sunt, et multo melkis et utilius vobis erit si
modom indoluil, lum propter nunliorum infectam isti capti fuerint, qui etiam ad damntim regis Ara-
legalionem, tum propter tanlse pecuniaeamissionem. gonensis transalpinare moliuntur. >
Ipse qrridem episcopus eo tempore Tudem adieral, c His atqne aliis Aragonenses praedones animati,
hcbilurits jttdicii examinaiionem ctim Pelagio, Bra- qiiamacciiratcquamqueseduloviarumadiinsexctiba-
carensi episcopo, super media parle Cornelianae, et bant.crcdi diflicile est. Nos autem adhuc modica iti-
caeleri honoris qui est Jacobi in Porltigalia circa neris parte proQigata com venissemus ad Sancliira
Bracaram, praesentibus ibi judicibtis eprscopis Didaco Facundum, atidito aiqtte comperlo tam obstinate
Atiricnsi, P. Lucensi, A. Tudensi, ex jussu B. To- nocle dieque parari nobis insidias, dccrevimus
letani arcbiepiscopi et Rorhanse Ecclesioc legaii. potiiis ab inccpto pedem retrahere, quam nos atque
lllain namqiie mediclatem qtiae sua erat, pracdicnts noslra in fauces hiaiititim hostimn iri perditum.
episcopus S. Jacobi Mauricio Bracarensi ardiiepi- Moiiebamur tamen per devia sub paupertino liabitu
scopo, qui eodem lempore a pradicto Teulonicorum iransire, et, quia papam Gelastum Magalone appli-
lyranno erectus in idolum incestabat lorum matris cuisse jam audieramus, pro amore B. JaCobi iter
sua? sanctae Romanae Ecclesiae, dederat in pracsti- tam arduum lamque laboriosnm aggredi minime
monium (116). Quam medielatem sttccessor ejus repndiabamus.Sed comraunieato ctim regina Urraca
Pelagius violeniia"fultns retinebat. Qui causa bujus consilio nostro, nehoe fieret oninino prohibuit. Nos
examinationis venietis, noluil lampn inire judicium, vero propemodum moleste ferebamus, si tantum
nec etiam transmeare Mineum, sed veniens usqne 0 negolium nobis commissuni ita penilus infectnm
ad ripam Minei ait: t Qui tenet nunc, teneat: ego remaneret. Tandem accepto consilio accersilur a
enim neqiie Tuiiem transmeabo, neque eorum epi- regina B. prior Carrionensis, et negoiii nostri senes
scoporum judicium inibo. > IndP reversus Bracaram, ei aperitur. Quidplura? Precibus reginaeet nostris
violenta maiiu invasit aliam praedicti medietatem vix impetravimus ut papam Gelasium praedictus
Imnofis, quae eral canonicorum S. Jacobi. prior vice nostra adiret, etcur ab incepio deslitis-
Post bsec episcopus nosier, inde rediens, citm Semus ei patefacerel; negotium etiam Ecclesiae
episcopo Auriensi, atque Tudensi, et cum quibus- nostr.TC, scilicet de arcliiepiscopalu, quaiitum pos-
dam canonicorum Ecctesiae nosirac consilitim habuit, set, ad effeclirm promoveret. Libcre enim per re-
qualeniis, llcel prior nepos sirus et Petrus cardinatis, giuiin regis Aragoncnsis, quasi Cluniacum adeundo,
tot tantisqire aniissis Capti el detenii fnissenl, ab ir:insire polerat. Cceiiobiuin namque S. Zoyli, cui
tncepto minime desisleret. Slabililur iiaque 111D. praeeral , erat in potestate regis Aragoiiensis.
Auriensis episcopus, et ego Girardus Ecclesiae Prius lamen quam iter illud aggrederelur, oporluit
(116) Videsupra lih. i, cap. 81, ntim. 5; et cap. Bfaearensem. *v,~-,
117 de concerlationa inter Compostellannm et (117) Vide infra cap. 56,'iiiun. 5. -
 1041 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. 11. - AN. 1119. 104»
ut Peirum prlorem Ecclesiae S. Jacobi, nostriquee A . cksiae noslras aique episcopo noslro admodum fore
episcopi nepolem, qui adbuc in Castro Soricis ca- i- profulurum aniniadvertimus. Hoc est enini vulgare
ptus tencbatur, a captione illa liberare enilereiur,-, proverbium : i Qui me diligil, el meos. > Hi sunt
liimirum ilti alque monachis suis Casirum Soricis, , caiionici qui cum episcopo ad concilium Alvemiie
nbi erat spelunca latronum, imo tabernaculumn vestibusatque tliviiiis pollenles,caeterisquequaetanlo
dsemoniorum, impune adire et de prioris liberationee itineri tantoque ncgotio necessaria erant abundan-
o danles, viae desliiiantur : videlicet D. Aurieusis
agere licebat. Qucni cum a viuculis illis, datis pro eo
sexaginta marcis argenti, abstraxisset, litleras quas is episcopus, canonicus nosier, Pelrus Gundesindidcs
ferebamus, et quinquaginla uncias auri, et mulam n cardinalis el primiclerus, P. Cresconides arcbidia-
ineafn prjediclo priori Carrionensi Palentiae dedimus,;, conus, B. thesaurarius, et frater ejus P. Slepbaiii-
et sic ad papam Gelasium iier aggressus est. Nos is des^ M. frater D. Auricnsis episcopi.ct cgo Girar-
autem ad propria reversi «umns. dus. Nobiscum quoque qui non erant ranonici. sci-
CAPUT VII. lieet magisler Raucelinus, Roberlus Saiernilanits
De adrenlu Romanicardinalis Deusdeditin Gallceciam. i. medicus, et cseleri clerici cum sua lurba mililum
•Eodem
temporepradictus cardinalis, scilicel Deus- atque clientum.
dedil, tjiiem, nt praediximus, ad invilandos Hispa-. "' Postqtiam episcopus noster una nobiscum venit
niarum episcopos ad concilium Alverniae papa Ge- ad S. Facundum, DeusdeditHomantis gnrdinalis.qui
lasius miserai, EcclesiaeB. Jacobi appropinquabat,, ibicuinpraestolaluruseral.jain praecesscral. Audierat
el cum eo Petrus Didacides cardinalis S. Felicis, , namque quod rex Aragonensis per regnum suui.i
qtti de captione Castri Soricis olim evaserat, ett traiiseundi licenliam episcopoS. Jacobi nequaquani
. papam Gelasium adieral relalis ei viae suae infortu- concedebai, quod ul cardinalis impetrare valerel,
niis. Qni cardinalis Deusdedil a praedicto episcopo, citius maturaverat. Verum pracler spem ei accidil,
S. Jacobi honoriGce cum proccssione in Ecclesiai nam neque practaxatam liccntiam adcplus est, et
ejusdem apostoli susceptus esl, el accurateprocura- sibimetipsi eliam liniuit. Exptoratores eiiim regis
lus. Denique idem cardinalis litleras quas papa, Aragoncnsis, ut ipse cardinalis uiihi poslea rctulii,
Gctasius mittebat singulariter cpiscopo S. Jacobij ejus stipellectilia atque sarcinas invaserunl, dicen-
ei ostendit, quaesunt hnjusmodi: tes: i Innotuil nobis cpiscopiim S. Jacobi vclla
i Gelasiusepiscopns, > elc. irausalpinarc, et infinilain pcciiniain aliam secum
< Vetcris charitatis dilcctionem, > elc. Vide in, delalurum, aliam huic cardinali ad Iransferendum
comiiiisisse. Qiiidijuid igilur pecuniae episcopi
GelasioII, Patrologiai t. CLXIII, sub num. 21. („ jam
CAPUT VIII. S. Jacobi vobisciini defertis (sic enira praecipil rcx
De apparatu ejnsdem ad concilium, de cardinali faclo, noster), ne vestra amillaiis, nobis alribuile. > Ctini-
eanonico, et de morte papai Gelasii, que cardiualis assereret se nullam nisi stiain defeiic
Visis his litteris, el pro earum intellectu acceptoi pecuniam, vix cxploraloribus vcrbis ejus acquie-
coosilio episcopus noster, ciini Romano cardinali et, sceiitihus pcr rcgnuin Aragonensis tyranni calla
cum quibusdam canonicorum suorum ad concilium,, ciiato praeleriil. Jam lunc faina, malum quo iion
quod papa Gelasius Alverniac apud Clarum Monlemi aliud vctocius ullmn mobililate vigel (VIIIG.Mneia.
se celebraturum K. Marlii disposueral, proficisci iv, 175), circumquaque volitabat papam Gelasium
proponil; quippe ipse episcopus.ad adipiscendum Ec-. jura nalurac persolvisse (118). Quod et cardinali
clesiaeB. Jacobi archiepiscopatuni obnixius anbela- melum peuitus incussit, et episcopum nostrum ab
bat, et ideo asperum vel laboriosum quid aggredi iiinere Alvernicnsis consilii revocavit.
minime recusabal. jEstimabal enim, si praediclo Altamen quoniam usque ad Campaniam idem
concilio interesse valerei, papam Gelasium pciitipni episcopus jain venerat, reginatn U. adireeidcm epi-
suaesalisfaclurum;proeo nequeguerrarumetdiscor-- scopo visum cst congruum. llla quidem tuiic leiu-
diae in Hispania lumultus, neque regis Aragonensis Q p poris Burgis eral, el a S. Facundo usque Burgis via
odium , eum ab ilinere revocabat. Praemisit lameii salis periculosa, ct praedonum manibus plcna hahe-
lilleras suas ad episcopum Jaccensem, ei ad priorera baiur ; per aliquantuni itaque temporis commora-
Najarensem, ut sibi apud regem Aragonensem licen- lus apud S. Facundum, assumpta manu comprovin-
liam transeundi per regnum suum impetrarent. Ipse cialium niilitiini venit usque Paleiiliam, ibidcm
episcopus interea qttse tantap viae necessaria erant ferme per menscin moralus, conduciu Palcnlini
praeparal, el canonicos suos prudeuiiores, qui secuin episcopi atque inililuiii reginaeBurgis pervenit, et
iliiri esseni, ad laborem itincris invital. Interim a regiua honoritice susceptus esl. Eodem tempore
cardinalem Deusdedil, ulpote cardinalem Romanre Gulerrus Fredenandides coinitem Petrum Gundi-
Eccleske alque nuntium Gelasii papae, quem epi- salvidem (119) ccperal, et in castello Masselliaeeum
scopus causa tanti negotii impraeseuliarum adire captum tenebat. Comes isle P., ul ruroor aiebat,
disponehat, canonicum Ecclesiac B. Jacobi una cum firroissima amoris calena U. regina; obsequi soliius
episcopo nostro facimus, eique hebdomadam suam erat, et ab ea Caslellam, et non inodicam partein
ad altare ceu alii canonico concedimus, quod Ec- Campaniae tcnebat. Ob boc ejus
captio moerorcm
(II8)Obiit29Jan. 1119. (119) De Lara.
 *«*' MluNIQNl8, HUCONIS ET GERARDI *0H
. i
atque iristiiiam regina» generaverat. De caelero eum A clesiam, veriun eliam loiam
diulius Burgis moraremiir, ecceB. prior Carrionen- Buigundiam alqu«
Franciam lanio palrono privare moliuntur ? Eliganl
»is, quem, utsupra dixi, ad papam Gelasium vice sibi aliwn quem velinl inRomamim ponlilicem, nos
liosiro misimtis, advenil, refcrcns dissoluiionein papae iiosirinn poniificem eis non damiis; alioquiu si
Gelasii. Relulileiiam nobis quomodo Guido Viennen- sciant, caveant sibi. > Equidem, ul verum falear, in
sisarcbiepiscoptis, frater comilis Raymundi, etecius ea die pene Cluniaci clauslra Romano sanguine
et consecratus -fuissct in Romanum pomiricem. maduere. Tandemtransacta turba.sedatisque arph>
CAPUT IX. episcopo suo vindicato Allobrogibus, cardinaies et
Eleciio et consecraiio Calixii papce. caHeri qui pauloante aciem gladii fugienles latitave»
Defuncto enim papa Gelasio, et ejug corpore iu rant, ad ecclesiam B. Petri conveuiunt, et quid
Cluuiacum dejalo, CQinprovincialesepiscopi ad ex- super his acluri sunt consulttnt. Posl bsec, accepto
hibendum ohsequium ejtis exsequiis illo convene- consilio, oiiines illius nefandae violenliae aclores,
nint. Cumqiie Romanae Ecclesiae cardinales qui nisi salisfaciant, a liminibus S. Ecclesiae reuioveni.
aderanl, una ciim episcopis Romanai curiae Osliensi, Quod cum audisseul Allobroges, jam defervcscenle
el Porltieusi, el cuin compluribus Roinani populi, ira, jam violenliae reos se agnoscenles, Uiuquam in-
quem sibi in *Ronianiini poniificem eligerent plenius viti el coacti ad satisfactionein eadem die redeiuil,
pertraclarent, advenit praediclus Viennensis Eccle- Reddunt quod abslulerant, laudant quod prius omiti-
siae arcbicpiscopus, et liunc aut Ppijlium Cluniacen- modo abdicaveranl; Romaiii cum gaudio recipiunt
seni abbatpm, filium Merguliensis comitissae, in poiitificpm suum, et eum iu papam coiisecrant, vo-
lloiiiantiiii poplificem eligi papa Gelasius adhuc canles nomen ejus Calixlum. Postea Porluensis
vivens, jani tamen in confinio mortis posilus, clero episcopus cum quihusdam Romam mitiitur, ut papae
ac populo Roinano pracdixerat. Isle quidem archi- Gelasii obitum nunliet, et pallioljcis Romanae Eccle-
cpiscopus, regio ortus genere, prudenlia, humilitate, siae fralribus Calixti papae electiojiem alque conse-
casiiiatc, cacieriimqiie morum honeslate eral per- ciationem notificel. Quod |il innotuit clero ei,
fcpicims ; adversum quoque Teulonicorum iinpe- populo Romano, admodum eis pcrplacuit, laudantes,
latprem copsanguiiieum suum, tempore papae Pa* alqtie confirmantcs quod fralrcs sui lam utiliior
uchalis atque Gelasii, ad tuenda S. Ecclesiae jura Romanae Ecclesiae providerant, el lam idoiieuiu
iciiuobilis permanserat. Papaeeliam Paschali dudum, pastorem sibi praeelegeranl. Poslquam hsec atque
qiioniam praediclo Tculonicorum lyranno assenlaba- hujtismodi praediclus prior Carrionensis nobis enu-
Itir, eiinique ulpole sacrilegii reum non expommu- (n cleavit (ipse namque dissolutioni papae Gelasii, et
nicavpral, cuin Galliarum episcopis in faciem resti- ejectioni papaeCalixli interfueral), praedictus episcp-i
lit, el nisi, prout jusiiiia diclabat, analhematis gla- pus S. Jaco.bi, quanquam, ul praediximus, ad subl.i-
tlip imperalorein tandera percusisset, in eumdem malionem Ecclesise suae salis anhelaret, multo ma-
papam Paschalein ipse arcliiepiscopus et Romanae gis, audila eleclione alque consecralione Calixti
Ecplesiae legatus, adhibilis sibi Galliarum episcopis, papae, ad id aspiravit. Quippe inter praediclumVienn»
exerip jusiiiiac gladio grayius insurgerel; proinde arcbiepiscopum et Iitinc Ecclesiae S. Jacobi episcO-
cardinalibus episcopis alque aliis.visum esl hunc Vien- pum niagnse dileclionis connexio a praeterilis fue-
iienseiii arcbiepiscopum idoneum Roraanae Ecclesiae rat, tum quia olim aniho simul Romam adierant,
praetsse, el eara a lol tanlisque procetlis confluen- et invicem B. Pelri aposloli dogma adimpleverant:
tibus Deo auctore lueri, atque custodilis jusliliaa cUnusquisque, sicut accepil, graliam in allerulruin
terininis, illum nec adversis frangi, nec prosperis iliam administranles (1 Petr. jv, 10), > tuin quia
cxlOlli. yeiuiii euimvero quoniam innuraero equi- frater suus comes Raymundus, qtiein nimium di-
tatu, pr.ncipnm Burgundiae scilicet, contribulum lexerat, in ecclesia B. Jacobi sepultus est; luin quia
Kuorttm,circumvallaius eral, necesse fuit ul equitalu nepoiem suura Olium comilis Raymundi regem A.in
suo ignorantp in Romanum ponlilicem eligerelur. D 1 ecclesia B. Jacobi praediclus episcopus baptizaverat,
Cardinales itaqtte Romanse Ecclesiae, episcopi, caete- et in regem unxeral. His atque aliis de causis papa
rique Romani qui aderant, eum a coniiialu suo se- Calixlus Ecclesiam B. Jacobi apostoli ejusdemque
niovenies, paucisqiie alloquenles, licet rcnilenleiii, loci episcopum palerno dilectionis affectu amplecte-
licel indignum se vocifcrantem, unanimiter in pa- batur, etsi locus aut lempus concederel, eam subli-
pam eliguni (120). Quod cum conlribulibus alqtie mare intendebat. Eodem tempore nabis adhuc Bur-
lnililibus suis qui cum illo Cluniacum venerant, com- gis moranlibusAllobrox quidam virpotens, nomiiie
pertum fuissct, armala inauu impelu faclo iiTuunl, Roberlus, cognomine Franciscus, levir papae Ca-
fraclisjanuis ad loctim ubi haec semotim agebaniur lixli, causa orationis Ecclesiam B. Jacobi adibat,
veniunl, pteuni violentia abstrahunt, pluviale, stol- per quein papa Calixlus praedicto ComposiellanaeEc-
lam, et caeieras Romani ponlificis vestcs qnibus clesiae episcopo bujusmodi lilteras misil (an. 1119):
iudutus eral fruslalim dissecanl, dicenles : i Proh < Calixtus episcopus, > etc.
pudor ! Ut qnid Romani pastorem et dominum no- « Hunc vimm nobilem, > etc. Vide in Calixto II,
sirnin nobis aiiferre el non solum Vicnnenscm Ec- Patrologicc t. CLXIII, stifrnum. 2.
(120) Di* t Eebr. 1119.
'045 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. II. — AN 1119, 1046
CAPUT X. A cui. De nepote aulem suo, quoniam hunc propemo-
'
Quod ad papam Calixtum Gixardus missus est. dtim diligebat, qualiler se haberet, an adhuc cepis-
Visis papae Calixli lilieris praedictus S. Jacobi set Alcala, quod olim obsederat el jam ceperat, ei
episcopus quanto gaudio gavisus ftieril, quantoque propensius praescrutanti suuieienier responsum est.
dcsiderio ad saltitandnm papam Calixium per nun- Inler caetera EcclesiaeB. Jacobi et ejus episcopi frc-
tium suum anhelaverit, sequentia indicant. Accepto quentius memoria babila esl. Qnid plura? Quaiitnm
namqiie consilio cum regina episcopus, quem ex potui de subliroaiione Ecclesia? nostra; et episcopi
stiis clericis qui cum eo erant mittcrel, traclavit. nostri cum papa Calixlo saepiusperlractavi, Romaiii
Verum quoniam tam diflkile, tataque periculosum eliam cardinales, scilicel Boso et Deusdedil, prout
eral per regnum regis Aragonensis, imo per medium polerant, mihi opitulabantur. Diligcbanl eniin Ec-
Scyllae atque Charybdis transire, qnem illo iturura clesiam B. Jacobi et ejus pastorem cum ovibus suis:
episcopus et regina dcslinaveranl, ul illuc ire veflet caelerum petitioni noslrae valde oberat quod papa
a-utauderet apud eum mullis precibus vix impe- Galixtus eral adhuc quasi novilius, et, licet diversis
trare valoere. Denique episcopo nostro reverso cum de causis Ecclesiam B. Jacobi sublimare et decorarc
regina Palenliam, et debinc ad S. Factindum, utego cuperet, absente tamen propria persona episcopi
Girardus, de quo prius praedesiinalum fueral, ad pa- B nostri, absentibus comprovincialibtis episcopis, ar-
pamCalixtumproGciscerer, penitus sancittim est. Et chiepiscopalitm de loco ad locum transflSrre non prae-
quidem egopraecipue amoreB. Jacobi, el nostri epi- sumebat. Protelavil lamen peiitioni nostrre rcspon-
scopi horlarninetam periculosum qtiid et tam arduum sionem usque ad concilium, quod K. Julii Tolosae
audaciler aggressus sum. Commisimus autem pecu- celebralurus erat. ilerum obviabat petiiioni nostra,
niam huic negotio necessariam, scilicet arcam au- quod inler papam Calixlum et Ponlium Cluniacen-
ream novem marcharum, centtim morabitinos, ccxi sem abbatem, in quonegotii Ecclesiaenostrae stimnla
solidos Piciavienses, sexaginta solidos Mediolanensis partim sila erat, non nimis firma amicilia habeba-
monetsc, xxsolidos deTolosanis, et caetera, Bernardo lur. Ideo papa pelilionibus praedicli abbatis in plu-
Carrionensis Ecclesiaesacrislae ad transalpinandum.' ribus neutiquam condescendebat. lnlerea mona-
Ego aulem commissis equitaturis meis praedicto chus quidam, Hispanus nalione, Burgundio noniine,
leviro papae Calisii, qui j"am a S. Jaoobo redibat a missus a Bernardo Tolelano archiepiscopo et S. R.
S. Facunde rediens Palenliam, et cum regina ad E. legato, venit «d dominum papam, qui lilteras s
rem perlinentia locutus, per devia viam aggredior rege lldefonso, nepote domini papae, sa babern
pauperfino lalens Iiabitu, assumpla via cum duo- aiebat. Porro Toletanus arcbiepiscopus lilteras illa;
bus peregrinis laboris atque consilii complicibus. sub persona pueri regis A. fieri jusserat, et in his
Posl haec venimus ad S. Dominicum, et abhinc per mulla in Ecclesiam S. Jacobi, mutla in ejus episco-
ardua montijim, per concava valliura, praeter prae- pum conquerebaiur; simtilala naraque- ratione rex
ruptas rupes Caratiae iler agenles, el per valles puer papae patruo suo couquerebatur, dicens se
Angulanae transeuntes Cilragonium publice viae puerum, palre atque tulore carenlem, per episco-
reddimur. Deinde die latitando, el nocte transcur- pum S. Jacobi Hispaniae regtium amillere, el euni,
rendo evasimus, e* per portus sidereos transalpina- in quibuscunque poleral, sibi adversari; nisi igitur
vimus. Quantum vero corporiS niei laborem, quan- dominus papa, utpole pairuus suus, uipoie patronus
lamque animi mei anxietatem in bac Charybdis et protulor suus, ei auxilii iiianuiu misericordiler
evasione passus fuerim cum recordor, vivii Domi- porrigerel, citius a regni cnlniine per episcopum
nus et vjvit anima mea, intra memelipsura totus S. Jacobi decideret, adjiciens eliam caetera quaa
conlremisco, el contremiscens exhorresco. Absit silenlio prajlerire utilius credo. Visis his litteris
ut stylo percurram ea quaj mens mea pro laboris quanto mfprore usque in quarlum diera papa scciini
quanlilaleet anxielate ad memoriam vic audcl revo- fueritt quantas lacrymas nepotis sui pietale coiu-
care! Tandem veniens Morlanum, Bernardum prav- D putictus effudcril, modo referre non est hujus ue-
diclum sacristam cum Stephano Cluniacensi came- gotii. Hae autem litterae nulli nisi praecordialissimis
rario ibidem diutius praesiolatus sum. Ipsi enim, papae ostendebaulur. Qtias cum qiiadam die abbas
iicel Cluniacenses monachi, perregnum Aragonen- Climiaccnsis ad videndum forle sibi relinuisset,
sis lyraimi iransire metuebant. Tanla. inhumani- ostendil etiam eas et milii. In qtiibus quid aniini
las in Aragonensibus praedonibus versabalur! Cum erga Ecclesiam B. Jacobi, et erga ejus episcopiim
praedicli monacbi morae nimis induUjcrciil, ar- Tolelanus arcbiepiscopus haberel satis comperi, et
repio itinere Calixtum papam cum cpiscopo Maga- earuni qunque inlcllecliim consoclis meis et coad-
lonensi, qtiem apud Montera Pesulanum inveni, juloribus, scilicel P. Anayade, A. Didacide, qui
adeo. Ille quideni ab Alyeniia , ubi cuin Wilielmo Ilierosolymis redeiinies apud S. yEgidium in cttria
duce Aqiiilania; colloquitim hahtierat, per monlana domiiii papae mc invenerant, enarravi.
quae sunt inter Podium et Nemausum, remeabat. CAPUT XI.
Quem cum ex parte episcopi S. Jacobi et regina Responsio Calixli papce de archiepiscopalti.
U. et nepotis sui regis Ildefonsi satulassem, unius- Celebralo denique Tolosae concilio (die 6 Junii
cujusque cssc ijisi audire siticnli ditigeiiter expli- 1119), nobisque cttin abbaie Cluniacensi et eum
«047 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI. 1043
episcopo Lascurrensl insistentibus ul quidnara A rensem episcopum et per alios nuntios, Aragonensi
animi doininus papa circa petilionis nostrae ititen- tyranno imperassel praedicto S. Jacobi episcopo,
lionem haberet, nobis enuclearet, ab eo tandem per regnum suum transeitiidi licentiam dare, navigio
audivimus : i Romana Ecclesia, filii in Chrislo cha- in Galliam prolicisci vistim est sibi congruum. Duas
rissimi, multis dislractionibus fatigata, multisque iiaque naves, quas vulgus galeas vocaf, viae fecit
adversitaiibus olim concussa cst. Cui auclore Deo praeparari. Proeparantur naves, praeparamur ei nos
iu adversis me, licet indignum, praeesse el ejus ad capessendam viam. Tanlum aiilein negotiuin in-
oppressionibus subvenire propemodum tripmlio. consulta regina fieri non decebat. Miiiuntiir ergo ad
Meminerit autem prudenlia vestra episcopuni S. eam duo canonici nostri, scilicel P. Gundesindides
Jacobi, dominum vestrum, ex parte noslra rogarc cardinalis, ei P. Judex, qui iler episcopi ad papam
ct admonere. ut facullatibus suis, quibus Deo gra- ei dicerenl, el quibus honorem Ecclesix B. Jacobi
tias et B. Jacobo satis abundat, Romanam Eccle- ct ejus casielia episcopus commendet, eidem consi-
biam adjuvare procuret. Rogamus el eum ut nepo- lium suum communicenl. Quidam canonici nostri
Jem noslruni regem Ildefonsum, sicut ab ejus rudi- ne episeopus hoc iler aggrederetur dissuadebai.it.
nienlis inceepit, virililer alque constanter adjuvei, Regina quoque jioslquam itineris audivil apparalus,
el regnum Gallaeciae,quod avus suus rex Aldefonsus B considerans lotam fere Galkeciani per absenliam
apud Legionatisem civitalem, me et doniino veslro episcopi S. Jacobi desolari, et absente lali pacis
praesenlp, ei atlribuit, saltim deinceps ei vindicel. lutore alque palrono Gallaeciam iruciilenlx rabici
Quod si libera fronte euin adjuyeril, et nos libera morsibus dilaniari, praediclum episcopum praedictum
fronle pelitionibus ejus condcscendennis. Sed, ut iter aggredi penitus dissuasit atque prohibuit. Qui-
nobis relatuni est, quanlum poiest adversalur illi. dam etiam instillaverant reginae quod praediclus
Quod si ila est, et nohis el amicis nostris in euip. episcopus Calliarum parles idcirco adire volebat,
pdium generalur. Oliui siquidem Ecclesiara B. Ja- qualenus Hispaniae reguum regi A. lilio reginae ad-
cobi et praediclum ejus episcopum palerno diteclio- duclis secum ejusdem regis contribulibus liberum
nis alTectu amplexalus sum. Igiltir ut pristinus amor conferre molireiur; quod regina propemodum me-
Jiier nos amplius vires habeat, praediclo nepoti luebat. Haec dissuasio atque prohibiiio episcopo e\
npslro, uipofe pater et protutor ejtts, auxilii vires compluribus Ecclesiae noslrae canonicis valde mo-
praebeat. Pelitioni aiilem ejus, scilicet ut archiepisco- lesia fuit. Praeterca xx naves Saracenorum quae
paiiim Bracarcnsis EcclesiaeB. Jacobo conferamus, caplivatura et trupidatuin Cbristianos yenerant, tunc
impraesentiarum nullatenus condesc.endere possu- temporis provinciae B. Jacobi applicaverant. Qui a
mug ; absente enim ejus persona, absentibiis com- ^* flumine Dorio usqire ad Uliam, el ab Ulia u.sque ad
provincialibtis episcopis, tanta res nequaquam fieri Asturias, el ulira usqtiequaqtte Oceani maris liltora
polest. Coeteium si Tolosauo concilio inlerfuisset, depopulantes, Cbristianos hos interficiebant, alios
Imic ejus pelitioni salisfecisseinus. Ilaque si Ecclc- capiivabanl, maris confinia circumquaque, utpote
siani B. Jacobi sublimari desiderat, admonele eum doniini maris, pro suis habebanl. Tandem episcopus
ut ad nos veniie festinct; proinde, nt desiderium noster, dissuasu reginae el quorumdam nostrorum
ejtis perfeciius compleatur, concilio, quod in fesli- canonicorum, metuendo eliam ne in manus Ismacli-
viiaie B. Lucte eyangelisiae Remis celebrare delibe- tarum incideret, ab ilinere quod se faclurum in
ravimus, interesse maturet. > Galliain praedestinaveral, pedem retraxit.
Haec alqup aiia poslquam papa Calixlus nolijs Verumenimvero vocalionem Calixli papae ad Re-
aperuit, ne eo insalulato reverlcremur, vigimi un- mense concilium, et cjus promissa spernere, aul
cias auri ci alirihuimus, arcam vero aureani cum irrila fieri, nullatenus oportebal. Quispiam aulem
praedictis morabilinis, et caetera, Cluniacensi abbati canonicorum Ecclesiae B. Jacobi, quem fama quanti-
ad rpservaiidum comtnendavimus. Posl haec reversi cutique nominis celcbrcm fecissel, per fauces hian-
sunius accejilis a papa Calixlo hujusmodi litieris : Qlium, per medium Hispanbe Charybdis Iransire
CAPUT XII. inillo modo praesumebal. Forte tunc temporis Iluga
Inviitttio episcopi,ad concilium Remense. Poriugalensis episcopus, qui Ecclesiae B. Jacobi olim
i Calixtus episcopus, > etc. ftierat archidiaconus, Composlellarn venerat, el eum
« Anle susceptum, > etc. Vitle in Calixlo II, Pa- episcopo noslro Ecclesiae nostrre negotia assidua
trologia) l. CLXIII, sub num. 19. tractabat. Hic cum Cajixli papse praediclas litteras
De apparalu episcopi ad Remenseconcilium. vidisset, el episcopi noslri intenlionem Remense
Postquani episcopus, una cum canonicis Ecclesiae concitium adeundi cassatam comperisset, quadam
R. Jacobi, has papae Catixti lilteras vidit, cum qui- animi atidacia excitalus, et ad sublimationem Ec-
busdam canoniporum suortim ad eum ire desliua- clesiaeB. Jacobi anhelans, per medias classes prae-
vil, iiimirum ad sublimationem Ecclesiue suae pro- dpnum ad papam se iiuriim spondel inlrepidtis.
pensius auhelabat. Sed quoniam per medias acies Prius tamen quoniam Bracarensis Ecclesine arclii-
llispaniae praedonum, per municipia lyrannoruin, cpiscopalus, absente persona episcopi nostri qui
per Aragonensis regis reguum Iransire non erat ci petebat, absentibus comprovincialibus episcopis qui
Qpporluntim, quanquam doiuiuus papa per Ltscur- Concederent, iiullatenus acquiri poleral; quateijus
1049 IIISTORIA COMPOSTeXLANA. — LB. II. — AN. 1119. 1050
Einerilauae Ecclesiae melropolim, aut aliam eccle .A uoii imuicriio ulitim le siiiiulas; noster euim rcx
siasticam dignilalem, ad sublimalionem Ecclesue Aragonensis inierdixil omnibiis Ecelesi.c B. Jacobi
B. Jacobi adipisci anlielarel, cmn praedicto Ecclcsiae clcricis transiinm perregnum suum, etintermihatns
uostrae episcopo et cum quibusdain canonicorum esi janitoribiiS suis ne quis illorum liac iransierit.
consultum atque sauciium est. Qualiter ilaque prae- Tu vero B. Jacobi apostoli confisus stiflYagiis, ac-
dictus Porlugalensis episcopus per regnum Arago- cepto a me consilio.prospere, Deo juvante.pertrans-
nensis tyranni pauperiino latens habitu transierit, ibis. > Cumque hsec et alia prsedictus burgensis
et quid deinceps egerit, sequens pagina, Deo ju- Porltigalensi episcopo narrasset, videns episcOpus
vante, indicabit. se depTeliensum, et pauperlaiis atqite peregrinatib-
CAPUT XIII. nis suac illi paluisse figmenluin, respondit: « Ego
Quod Portugalensis episcopus ad papam Calixlum qtiidem H. Portugatensis epiScopus, olim, si bena
missus est. memineris, tuus intimus ct prxcordialis fui amiciis;
Praediclus itaqtte Poriugalensis episcopus lantum vernin quoniam. probalio dileclionis cst cxbibilio
laborem, lanlamque corporis sui abjeciionem mi- operis, quod liacienus dilectio mea libi parcius
nime refutans, pannosis alque vilisimis indtimcnlis profuit, amodo vita comiie abundantius sttpplebil,
Indutus, iter ad papam Calixluni aggredilur. Habcbat el quoniam te in commissis fidclissimum diidum
aulem socium ilineris alque ncgolii A. Pelridem, experlus sum, ilineris mei secrcla hona fide tijil
Ecclesiae B. Jacobi canonicum, quem praediclus aperire non bxsitabo. Adco, Deojuvante, papam Ca-
Composlellanus episcopus illi adhibuerat. Caelerutn lixtum, missus a CompQstcllano episcopo causa ec-
Portugalensis episcopus, ulpole vir cauli et sciti clesiam B. Jacobi sublimandi, videlicet ul Bracha-
consilii, praeire atque cilius accelerare cum duobus rensis, vel Eirteritana meiropolis in Ecclesiam B.
clienlibus suis audacter praesumpsil; nunc eques, Jacobi iraiisferattir. Praeierea papae Calixlo suppli-
nunc pedes, per civitates et per inuiiicipia prseler- cabo pro sede mea Porlugalensi Ecclesia, cui Bra-
ibat, nunc caecus, nunc claudus, nunc facie quasi carensis et Coliinbiiensis episcopi propriac dioece-
paralysi delorta, nunc aliis modis, proul sibi operae seos parochias aiiferiint, ut dielanie juslilia de pa-
pretium videbalur, alternalus, iniinicorum suorum rochiis injttste sibi ablalis reinlegrelur. De caetero
inluitus fallebat. Videbant eum tam araici qnam vivil Dominus et vivit anima mea, quoniam ncque a
inimici ejus, el non agnoscebant, rcputantes etim regina U. neqiie a filio stio rcgeA. neque ab infan-
pauperem et mendicum et opprobriosum. 0 felicem lissa Porlugaliae missus proficiscor in Franciam aut
hominem, quem B. Jacobus apostolus sic protege- P Burgundiam; hocenim pertimescitrex vesier Ara-
hat, ul ab inimicis suis videretur, et ab eis non gonensis, et bac de causa interdixit clcricis B. Ja-
agnoscerelur! per medios liostes et per nefandissi- cohi transitum per. regmim suum. Verelur namqtie
inos praedonestransibal, et nullus ei quidquam ob- ne exercilus Francoriiiii in regnum suum veniat, et
eral. Praediclus aulem A. cum venisset Burgis captus vindicet sibi regni principatum. >
alque ibidem renatus [/. retentus] est, ablaiis quaese- Haec autem aique bujusniodi episcopo alque btir-
cuin ferebal. Porro Porlugalensis episcopus jam pe- gpnsi invicem clanculo rcferenlibus, episcopus nia-
rendie (121) praeterieral bona forluna, cum ipsi la- gna aniiiiiperspicacitaie suffragalus inarcam argeuti,
lenler praepararenlur insidiaj. Eleiiim nt comperlum qtiam secum babebal, dal amico alque hospiti suo ,
est illum Burgis jam prseleriisse, bis qui ad ejus accipiens ab eo fidem ne cui qiiidquam de via sua
caplionem anbelabanl valde molesluin fuil. aul de negotio suo propalet. Deintle acceplo ab
Post baec idem episcopus veniens Gronium (122) eodera consiiio, laelus el laiuen adhuc pavidus dis-
Inler alios latitans peregrinos apud quemdain Bur- cedit, ac veluti coluinba manibus accipilris labcfacta,
gensem bospitatus est: qui atlentius intuens etnn, rapidissimo sed tamen limidissimo volalu secat
quippe in archidiaconio et in episcopio illum nove- aera, sic episcopus per regnum Aragonensis lyran-t
ral, et ei siepius famulatus fuerai, vocavit eum iu D ni, imo per inedium Charybdis, gressu feslino traus-
parlem remoiiorem, el ait illi: i Quis enirn es lati- currit. Potsquara aulem venil Morlanum, sicut qni
tans sub vesle pannosa ? Nunquid lu es H. Portu- naufragiuni evadit, per biduum sese ibi refocillavil.
galensis episcopus? > Cumque se episcopum essc Veruni iila refocillatio pene fuil illi dislurbalio;
abdicarel, et alium se esse simularet, ait illi bur- cura eniin jamabiissel, ecce in crastino Aragoneii-
gensis: < Agnosco te.Pater episcope.non eniin facies ses perseculores qui audierant Poriugalcnsein epi-
dissimulata, nec veslis pauperrima potest te mihi scopum absque licenlia regis Aragonensis per regnuii)
alium facere. Olim quidem novi alque dilexi le, ejus transire, requirebant eum utcaperenl. Sed.qut
uipole tam probum taraque boneslum episcopum , liberavit Danielera de lacu leonum, et ires pucros
modo quoque dileciionis luae mancipio ne liineas. de camino ignis, ipse eripuil Porlugalensem ep sco-
Confitere mihi causam tui itineris. Curemm pauper- pum dc manibus Aragoncnsiura perseculorum.
tino laleas liabiiu ? Videlicel ul quasi mendicus Poslea Porlugalensis episcopps yenil usqtie ad Cliii
perlranseas mibi liquido paiet, metuis metuenda, et iiiacum, ei inveuit ibi papam Calixlum; tradidit ei
_ (121) Perendie hic non pott cras, sed praelerila (122) Supra eliam Gronium legimus cap. 6, iuter
jam dre signipcat. Najeram et Slellatn, ib| bodie Logrono.
«,5> MUNIONIS, HUGONISET GERARDl 105t
liileras pradicti Compostellanl episcopi, ei quae ne- A gloriosa calcrva monachoriim. Tunc magiia cliari-
cessaria fuere ut adderentur, patam ac secrcio in- latis gratia compiinctus prostravil se hunii ciun
super addidit. Praedicto eliam Cluniacensi abbati laerymis coram abbate el Cluniacensi couventu ;
lilteras et intersignia quae necessaria erani coniulit. proslraverunl namque se abbas cl monachi miseri-
Sane necesse crat ut abbas Cluniaccnsis Hugonem cordiier papae supplicantcs ut surgerct; denique
Portugalensem episcopum sciret esse nunlium epi- crexil se papa, erexit se quoque abbas cuiu inoua-
scopi S. Jacobi, ut pecuniam, qiiain sibi reservan- chis. Tunc papa, inaiiu silentium indicens, ail:
dam comtniserainus, ei altribueret. Quod ita faclum i Fralres, atque filii in Chrislo cliaiissimi: i Ecce
est. i quam honuin et quam jucundum habilare fratres
CAPdT XIV. i in tiniiin (/'sa/. xxxu). >Bomtm est alque saluli-
Dt schismale et reconciliaiione Calixli papce et ferum in una charitatis gralia nos cohabitare; bo-
Cluniacensisabbatis. num est nos utpote diversa membra tini capiti, sci-
Inter Calixluih papam el P. (125) Cluniacensem licet Chrislo, subservire, et uno cordeet una aiiiina
abbatcm olim quasi simulata dileclionis species fue- uiium corpus esse in Christo; sicutenim ait B. Jaco-
rat. Electo namque el consecrato Guidone Viennen- bus apostolus : i Ubi fuerit zelus ct contenlio, ibi
si arcbispiscopo, et Cluniaci in papam Calixtnm B < inconslanlia, et omne opus pravum (Jac. m, 16).>
caeleris tam Romanis quam Allobrogibus, quam — « Simus aulem, > sicul ait B. Pelrus apostoius,
Aquilanis clericis ac laicis, qui inlerfueranl, electio- i non vacui, ncc sine fruclu in Domini noslri Jesti
nera et consecrationem ejus approbanlibns, praetli- • Clirisli cognitione. Sed habeamus patienliam, in
ctus abbas Ctuniacensis electionem aut consecralio- i patieniia vero pietatem, in pietate aulem amorem
nem ejus nec laudare, nec reprobare voluit; sed < frafemitatis, in amore vero fraternitatis charita-
ait: i Piniciirranl ntiniii Romam, qui fratribus no- < tem (// Petr. i, 8). > Et B. Joannes apostolus :
siris in Chiislo dissotutionem papae Gelasii nolifi- < Hoc mandalum habemus a Deo, ul qui diligit
cenl; nolum quoqne faciant illis quid de confratre < Dominum, ditigat el fratrem suum (IJoan. IV,2). >
nostro Vieiineusi archiepiscopo a Romanis cardina- Hnecproptcrea, fratres, dixerim, quoniam circa vos
libus, ab cpiscopis, a clericis, eiiam a laicis Clu- per aliquanluin temporis dilectionis graliam ad ple-
niaci factum fucril. Quod si clerus et populus Ro- num non extiibui, nec inquibusdam, prout oportuil,
manus illius eleclioneni atque consecralionem lau- vobis satisfeci. Demum experlus indefessaechariia-
daverint, posi illos nostra interest laudare, et tis obsequia a vobis S. Romanae Ecclesije ex suinma
corum ditioni obedire. > Hanc Cluniacensis abbatis dileclione plenius impendi, et omnibus Christi fitle-
sentcntiam plures Galliarum episcopi collaudabant. • libus charitalis viscera a vobis exhiberi, tripudio
Posiquam iiaque clerus ac populus Roinanus Calixti cbaritalis vestrae me parlicipem fieri, desidero me
papaeelectionem atquc consecrationem conlaudave- coufralrem el commiliiotteni vesirum haberi. Video
runt, et Maurilium, scilicel Teutonici tyrauni ido- enim quia chariiatis veslrae excelteniia totum fere
lum exsecrati sunt, abbas Cluuiacensis el caeteri mundum subjugavit. Si quid minus diligendo vus
episcopi aut abbales Galliarum Calixtum papam, usquemotlo circa partem vestram deliqni, poenilet
uipote ad apostolici ctilmiiiis dignilatem juste pro- niodo. Abbatem Cluniacensera praecordialissimum
ir.otuni, veneraii sunl. Ea propter lamen papa Ca- meum , monachos Cluniacenses , familiarissimos
lixtus pracdiciiim Cluniaccnsem abbatem usque ad mcos, fore propemoduin volo; majora negolia Ro-
id lemporis ncuiiquam sibi praecordialissimum ha- nianaeEcclesiae quae his in paiiijms defiuienda fue-
buerai, neque ejus pelitiunibus quandoque assen- rinl, consilio veslro praecipue definiantur, persona
surn praebuerat. Quid enim meiiioi-eincoutroversiain mca arbiirio et consilio vestro suppediletur. > lliec
snper Mergiiliensi Ecclesia iuter Cluuiacensein ab- atque alia liiijusinodi coram abbatc el coram Clunia-
batem el episcoptim Magalonensem , et Calixtum censi conveiilu Calixlus papa referens, in iiiami
papam Magaloneusis episcopi parli propensius fa- . abbatislotiusque convenlus seseposuit, etoraliouuni
vcniem? Quidve memorein coenieieriuiu metropoli- aique beneficiortira Cluniacensis conventus confra-
laui Auxensi Ecclesiae S. Mariaea papa Calixlo con- irem el parlicipem se lieri expostulavit. Recipitur
cessum, el privilegiorum auctorilale iu poslerum Calixius papa in consorliuni el in panicipium ora-
sancilum, qtiod antiquitus fuerat S. Aurentii lionuni el beneficiorum Cluniacensis monasierii. Fit
Cluuiaceiisis monasterii? Ut in bis, et sic in pluri- igilur inler Calixlum papam et P. Cluniacensem
btis aliis. abbaiem, atque Cluniacensem convenium lanta di-
Poslquam autcm Calixtus papa secundo anno sui leciionis unilio, lanla chariialis connexio, ul eis
papatus venrt Cluiiiaciun , honorilicenlissime ab fieret cor unuin cl anima. una. Enimvero, ut verinn
ipso abbate et a Cluiiiacensi conveniu susceptus fatear, omnes Galliarum ecclesias sanciiiale ac
esl; el Nativilatem Domini soleniniter, usque ad cliaritate Cluniacense praccellit alque superciniiiet
Epiphaniam Doraini ibi cominorans, celebravii. monasteriiim. Eapropter Calixto papae operae
D.e vero Epijihaniae doniini Calixlus papa vei.it in prcitum erat Cltmiacense monasierium essc sibi
capiiulum, praesente abbalc, cum tania laniqiie prsccordialissiinum, uipote cameram pt assedam
(123) Poniitis vocalur supra cap. 9.
 1053 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. II.— AN. 1120. 1054
uam, nempe ad confundendum matris Romanae A majestali lure ul Ecclesiain B. Jacobi apostoli subli-
Ecclesiae incestatorem, scilicet Burdinum Teulonici mare, ejusque episcopi amicissimi tui justo digneris
lyranni idoium, ad refrenandam ejtisdem lyranui condescendere desidcrio. Quod prxdecessores tui,
tyrannidem, abbas Cluniacensis cum Cluniacensis scilicet Paschalis alque Gelasius, implessent, nisi
inonasterii convenlu RomanaeEcclesiae utilis ct ne- tempus vel locus defuissei, ipse, Deo auctore, adim-
cessarius erat, necnon ad confirmandum S. Eccle- plelo. Ipse B. Jacobus pctii tibi metropolim suae
siae siatutum, et ad exstirpandum pesliferae haere- Ecclesiae. Qnod si nec precibus, nec consilio meo
seos simulacrum. > acquiescere digneris, saltem B. Jacobi acquiesce
CAPUTXV. petilioni. Ad liaec uniusciijus jue apostoli Ecclesia
De impetratione archiepitcopalut. ubicunque terrarum ecclesiastica pollet atque glo-
Hoc dileclionis charitatisque muluae ftedus inler rialur dignitale. Sola B. Jacobi Ecclesia, in Occi-
Calixlum papam et P. Cluniacensem ahbatem ut vi- dentali lalens plaga, episcopio tantum contenta est.
dit Portugalensis episcopus , magno gaudio gavisus Caeteras etiam comprovinciales sedes baerediiatis
est. Quippe in abbale Cluniacensi spes atque ancho- suse fundo sitas, et ob hoc tantum sibi subdilas,
ra negotii sui sita erat, cujus petitioni, imo et con- ha:redilatio jure, non aliqua ecclesiastica pnecellit
silio Calixtum papam modo facile satisfaclurum ani- " digniiate. Quod si Bracarensis Ecclesia? metropolim
madvertebat. Venit ergo ad praediclnm abbatem, et in Compostellanara iransferre Ecctesiam, vel ar-
ait illi: < Nunc, nunc, reverendissirae Pater, tem- chiepiscopatum, quem dudum tempore Teodemiri
pus est Ecclesiam B. Jacobi sublimandi, dnm papa regis Golhoruin Lucensis habuit Ecclesia, praedicUe
Calixtus in manibus veslris est. Pulsentur aures il- B. Jacobi Ecclesiae conferre non sedet in con-
lius precibus; dum tempus habemus, maturemtis. speclu tuo, saltem Emeritensis Ecclesite metropolim,
Beattis namque Jacobus impelravit pro nobis. > Ni- quse Saracenorum feritale depopulala cbrislianae lidei
ipirura priusquam inter papam el abbatem lieret cuttum amisit, Compostelianae Ecclesiae B. Jacobi.
tanta dilectionis connexio, Portugalensis episcopus in poslerum donare, el apostolicam Ecclesiam ar-
de archiepiscopatu Compostellanae Ecclesiae confe- chiepiscopalus dignilate sublimare digneris. >
rendo mulire vix pracsumeret. Quippe anlequam in . Postquam his alque aliis abbas animuin papae
curiam papae venisset, Romani/tam cardinales quam emollivil, adhibilo sibi Porlugalensi episcopo ad
caeteri, advenlum praedicti Composlellani episcopi cardinales converlitur, iis pollicilans, alios depre-
njmjo prxstolabantur desiderio, utpote magna et in- cans blanditiis, ul omnes unani miter pro sublima-
nuniera ab eo munera accepluri. Poslquam aulem r tione Ecdesiae B. Jacobi Calixto papae supplicent.
vepit Portugalensis, referens episcopum S. Jacobi Intererant curiae papae quidam Allobroges, viri po-
*ad Calixtum papam imprxsenliarum nullatenus ve- lentes alque nobiles, contribules papae, sciiicel dtix
nire posse, tum quoniam Aragonensis lyrannus pcr Burgundiae Guido.de Albione, et caeteri qiiamplures
regiuim suum transeundi miniine ei licentiam con- EcclesiacB. Jacobi confralres, qui B. Jacobum olim
cetlebal, tum quia xx naves piratarum Ismaelila- adieranl, el seipsos ipsiaposlolo subjugaverant,
rqm mare Oceanum tenebant obsessnm, Romani Propterea Ecclesiam B. Jacobi usqueqtiaque dilige-
praetaxaia spe cassari molesle tulerunt. Aiebant banl, et ejus episcopum. Hi postquain de melropoli
euiin :Coinpostellanusepiscopus diviliarumalquebo- ad subliinalionem Ecctesiae B. Jacobi adipiscenda
noris culmine pollens Romanam flocci pcndit curiam. audiere, omnes cum abbate Cluniacensi, cum episcopo
Cum enim tanlum quid, videlicet arcbiepiscopalum, Porliigaleiisi anle pedes papaeproni corrueriiut, nii-
in Ecclesiam suam transferri exposlulet a domino sericorditer papam inlerpellanies ul Ecclcsiam B.
papa.et invitalusut ejus pelitioni satisfaceret.Remen- Jacobi Emeritensi digneiur arcbiepiscopatu dccora-
siconciliointeresse noluit; praeterea nec puppeperun- re. Adjiciunt quoque a pedibus ipsius papae se nou
das.nec pede per lerras ad papam se posse venire dele- evulsum iri , donec suae pelitioui condescendat.
gavii; quinimo per Porlugalensem episcopum nuntium p Quis tam ferreus qui abbalis Cluniacensis, episco-
suum Bracarenseni archiepiscopatum, absente per- pi Porlugalensis, tanlorumque Biirgundiae priuci-
sona sua, absentibus eomprovincialibus episcopis, pum humi proslralorum, lam dignis precibus non
ajisque regio consensu in Compostellanam transferri acquiesceret ? Ipsi quoque cardinales, obnixius do-
efflagilat Ecclesiam, quod vix magna humililale, mino papae supplicanles orant ut Emeritana melro-
magnoque impetrare vajerel obseqttio. Ipse quoque polis in Composlellanam transferrclur Ecclesiam.
Calixtus papa a prislini gradtt amoris, quera circa Tunc papa aperiens os suuni dixil: < Surgite.tilii in
episcopum S. Jacobi habuerat, aliquantisper decli- Cbristo charissimi, surgile ; magtium quidem est
nabat. qnod pelilis, sed dignum est ul impetrelis. Coni-
Verumenimvero dilectionis fcedus inlcr eum et postellana Ecclesia melropolitana Emerilpnsis Ec-
Cluuiacensem abbatem factum, causam noslram clesiae Deo auclore ilecorabitur dignilate. > Quo
secwidavil, el Ecclesiae noslrae ulilitatis fruclum audito surgit abbas Cluniaccnsis, surgil episcopus
genprayit. Elenim abbas Cluniacensis audila Por- Porlugalensis, surrexere et alii Burgundiae piinci-
tugalensis episcopi ralione Calixtum papam adiil, et pes, oscuhito pede papae gaudentes, atqtie gia.iias
aii illi : «Precor alque snpplico, sanctissitu» Patcr, ugentcs. Qiiotquol ctiain erant in ctiiia illa, auditu
1055 MUNIONIS. HUGONIS ET GERARDI 1.036
quod Calixtus papa Ecclesiam B. Jacobi in arebi- A" vento exagitata barbaroriim oceano Agareuorum
episcopalum sublimaret, propemodum gavisi sunt. oberraverat, castello Honeslo applicuerai, et iu
CAPUT XVI. Northmaiiniam repcdare properabat, pcr hos insli-
De aliit nunliit et benedictione mitta dominopapm. tores prxdictut» S. Jacobi episcopus supradictam
Inierea praedicttis Ecclesia:B.Jacobi episcopusP. pecuniam se missurum simulavii, videlieet sapicnti
Fulcoiiideiii, et A. Peiritlem ejtisdem Eccleix ca- usus consilio ; gcns nainque Gallaeciana hujusmodt
uonicos misit ad Calixtum paj>am, ul tma cuni consiliortini secfeta scire inhiat, et eorum perpauci
Porlugalensi episcopo Ecclesix sux tractarent ne- sunt qui commissa sibi (Idelilcr retineant. Idcirco
gotia; moleste nanique ferebat Portugalensem epi- seiii fuil consilii, ul aligj eis specie lentis oslende-
scopum quasi solum Iransalpinase; pracdictus A. qui retur, el aliud fieret. ltecedenlibus denique Nortli-
otim Btngis capms fuerat, a raptione jam evaserat. inaniiigenis fama sxpius ficli significatrix asseruit
Qui dtio sub specie lalcntcs percgrinoriim per Ara- episcopum 'prxiaxatam pecuniam navigio transmi-
gonensis regis regnuni niiuia biemis ingruente in- Sissein Norlhmanniam, et aNorihinannia Cluniaciim,
temperie transeiintcs, ad curiam papaeiisque pervc- sictjiie quorumdam concanonicorum nostrorum de-
niuni, et inveniunt Porlugaleiisem episcopum laettim lusa esl doloSa iiitenlio.qiii si rescivissenl rem prout
et hilarem, el vuti suiTere jani compotein. Cum B gestaftiit.uipoie pleni rimarum (Hoit.), citius elTIiie-
enim papa Eiiieritanani metrojioirm Composiellanx ret. Tiindem compluribus Gallxciauis accepla cruce
Ecclesiae jain concessissei, adhuc Porltigalensis Hierosolymain adeuntibus, prxdiClus episcopus vir
anhelabal quatenus pfaediclus Ecclesiae B. Jacobi jVcrspicassiniiingenii, prxdictam pecuniatn duobus
episcopus legatione super Etiieriiensem el Bfacarcn- articulosis alque admodum versipellibus, scilicet P.
sem provincias fungerelur. Ad supiadictam meiro- fratri arcario, et P. Joannide qni poslea faclus est
polim, elatl legaiioncn adipiscendam prxdicli nuniii noster canonicus, ad dcferenduin commisit. ltli
ctiin Porlugalensi episcopo pro posse suo laborave- autem consilio ct admonilione ipsius episcopi, sub
riml. Quihus impeiralis, hi dno, videlicelP. etA., ad specic poenitenlix, alii x atiri uncias, alii vm, alii
Ecclesiam B. JaCobi qnam cititis remitiuntiir, nun- vu, alii v, el sic de cxteris sub lide distribtieruni.
tiantes Calixium papain Emcritensem nietropolim in Qtiol cuiquc tincias auri atl deferenduin connneiida-
Composlellauam Ecclesiam transtulisse, et episcopo vcriint, a lot ciini poeniienlix aniiis solveriuiL
S. Jacobi legaiionein vice sua super Eiiieriteiisem et Papx sublilissimi alque perspicacissinii ingenii },&-
Bracarensem provinciascommisissc. Quod ut Com- posiiio ! Sic per Aragonensis iyranni regntim in-
poslellano cpiscopo Compostellanxque Ecclesix ca- dcinnes transierunt, et usque ad MontemPessulanum
nonicis innotiiit, qiianio gaudio tripudiavcrint, ^ praidiciam pecuuiam detulerunl. Quam ibidem mo-
stylus nieus pernarrarc non suflicit. IIoc aiilem non nachi Cliiiiiacenses accipientes, sicut.slabilituin fue-
nisi niajoribiis alque valentioribns canonicis notum rat, Cluniacum asjiortarunl. Ubi cuni prxdiclus
liebat. Quibiis etiam osiensx sunt liilerx Cliiniaeen- uterque P. abbalcm Cluniacensem , cpiscopum Por-
cis abbalis et Porlugalensis episcopi, in qtiihus ejii- tugalensem, Slephanum de Bisonlio Calixti pap;o
Scopum S. Jacobi vorabant < archiejiiscopum, et S. canierariiim invenisset, prxdictam benedictionem
Rnmanx Ecclesix legalum ; > nempe Poriiigalciisis cittem Stepbano camerario vice |iapx tribueruni.
episcopus in curia papx rpmanserai, ct benediciio- Post bacccum episcopus Portugalensis reverti vellet
hem ab Ecclesia B. Jacobi pap.-ecl cardinalibus mit- iu Hispaniam, sed jier Aragonensis lyranni regnum
tcndam prxstolabalur. El qiiidctn pracdictam arcara repedare non auderel ( quippe pluribus in locis pa-
auream cttm centum morabitinis, ct L solidos Pi- rfll:eeraiilinsidix),privilegiaEmerilanxmeiropoleos
claviensibus, el alios n. morabilinos, quos secum iti Compostellanani Ecclesiam translalx, alque lega-
Juleral in dalivum jam habebat ; atl couiplementum lionis episcnpo S. Jacobi commendatx, translata
auicin benedictiouis CCLX marcas argenli addi opor- per hos prxdictx benediclionis latores ad Eccle-
iebat. Eapropler inito consilio ab episcopo S. Ja- p. siam noslram transmisit, qnse sunl liujusinodi.
tobi el a supradiclis ejus cauonicis, vi.-um esl cis Privilegium de archiepiscopatu Emerilensit pro-
ea dc thcsatiro S. Jacobi accipi. Paticis itaque ad- vinciar.
modum liiijus consilii complicibus incnsa roltinda Calixtus episcopus, > etc.
argenlea, qux vulgo intremissa vocabatur, qtix < Oninipotentis disposiiione, >etc. Vide in Calixto
fuerat Almostam regis Saracetiorum, continens XL II, Putrologim t. CLXIII, sub num. 79.
marcas argenti, crux aurea, et casuta aurea, quae CAPUT XVII.
rex Ordonius dederal B. Jacoho, nection corona De suffraganeis episcopis.
aurea ad complendum prxdicix beiiedictionis da- i Calixlus episcopus, > elc.
livuin confringuniiir ut traiismitiantiir. H;cc omnia i Coniinissi nobis, > etc. Vide ubi supra, tub
quoniam ad complendas CCLXmarcas argenli non nuin. 82
suuTciebant, ipse episcopus de proprio XL addidit
marcas argenli. Quomodo atilem lol et tanla niii- CAPUT XVIII
tere.itur,sublilissinio cgebat ingenio.Tunc lemporis De legalione Bracarensis et Emerilana; provindai,
pavis quxdam Nolhiiiaiiiioruin iustitomni (ju:e <'Calixlus episcopus, > elc,
1057 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. R. — AN. 1120. 10.18
< Anliqua sedls aposloliex, > elc Vide vbi tupra, \ Jaeobi, consilio atque labore ejusdem egricolai.
tubnum. 80. ipsius qiioque temporibus in majorcin sublimeiur
Specialet liltertt Catixti paptv ad Compottellanum dignilatem! O uiinam quod adhuc intendit el desi-
arehiepiscopum (anno 1120 Febr. 27). derat vita sibi comite Compostellana adipiscilur
4 Calixlus episcopus, > elc. Ecclesia I Anien.
CAPUT XX.
i El personam tuaiii, > elp. Vide ubi tuprat tut
De reditu Portugalensis episcopi, el de dala cruce. -
ttum. 81.
Circa id temporis prxdictus Porlugalensis epi-
CAPUT XIX.
scoptts, repedare volens in Hispaniam cumB. (124)
Quod ab hae die vocalut est archiepitcoput. canlinali aiqtte legato Rom. Ecclesix a papa Calixlo
Hxc privilegia traiislaia inaximo cum gaudio ad Hyberbs niisso, usqtie ad Olorensem civiiaiem
Composletlae viu Kal. Aiigust. suscepla, in ipsa so- revcrstis est, ubi correplus febribus aliqitaudiu
lenmiiale passionis B. Jacobi coram omni clero el morabalur. Deniqae sanitati restiluius cum per
populo in ejnsdcm aposloli Ecclesia excclsa voce Alpes ad Hispaniam redilum facerpt, prxsensit plu-
lecia sunt. Ab bac die prxdictus Ecclesix B. Jacobi ribus in locis prxparatam esse sibi pe.licam. Quippe
episcopus liabilus atque vocalus esl. Composlellanu' B cum eo ibant exploralores ob hoc a rege Aragonense
Ecclesix archiepiscopus, et S. R. E. Iegatus : et ab episcopo Jaccensi rnissi, qui illius adventum
Nempe nativitalis Dominicx anno 1104, ex quo a vel Jaccx vet Slelkc, vel alias prxiiunliarent, ut
papa Paschali pallium Romx adeplus fuerat, quol capcretur. Prxdictus aulem cardinalis animabat cum
quibusqtie modis potuit ad adipiscendum Ecctcsix ut secum veniret in Hispaniam. Sed PampilonensU,
B. Jacobi arcbicpiscopalum aspiraveral. Sxpiiis aiqite Lascurrensis episcopi, quibus Aragoneiisis
namque Romanam curiam pPramicoset per nuniios regis lyrannis admodum nota erat, Ponugalensi ept.
snos visitamlo, exceltentissimum Romano poutilici scopo dissuadehant.iie in mantis iiiiinicoriim suoruni
alque eardirtalibus universxque Roman:e curfx prxscitis incideret. Enimvero nec Romani caidinafs
cxhibuerat obsequium, sicut supcrius partira scri- prxsentia, cxlcroruiipve episcoporum, nec poniilica-
ptum est. Quid euim memorem quot el quanla de lis ejus dignilas liberarent ciiin ne caperelur; supra
tliesauro B. Jacobi, el cOniplura de suo, ut hoc lam modiiin enim rex Aragonensis Ecclesix B. Jacobi
sanctum el tam justtim desidei itim smim effeclui clcricos habebal odio. Sapienli itaquc usus consilio
inanciparel, impendil ? Quidve memorem tot et tam Poriugalensis episcopns confeslim iler suum reel-
asperos labores alqne liraores canonicorUm stiorum, r procat, redicns ad civitatem Aiixuin,elab Atixo al
quos ipse freqnenlius ad Romanam mittebat cn- Labordensein civilatem. Tunc deposilis pontriicaJibus
riam, ul hoc nancisci valerei? Quortim quidera nOn veslibus, cum duobtis vernulis, adhibito sibi quodani
modiram pariem ego quoqtie Girardus expcrlna indigena, qui el bafbarain iingtlam Blascoriim (125),
sum. Denique prxdiclus EcclesixB. Jacobi archi- et viam per invia noveral, Alpes ingredilur: inde per
episcopus etS.R. E, legatus tantam Roinanx Ee- Ispuciam , et perNavarram, cl per Viscayam, et per
clesix exhlbuit humilitalern, quateniis, licet prx Asturiam prater mare quodexlremisHispanix rupj-
cxleris Ilispaniaitnn EcclPsiis bonore et diviliis sUa bus allidilur, nunc eques, nnnc pedes prxterit.
pollerct Ecclesia, omnes tamen humililafe et obse- In illis monlium remotis atquc inviis locis, lioinihes
quioctrca Rbmanam Ecctesiam transccndil. Qua- trtices, ignotx lingux, nd quodtibet nefas prompti
propler, teslanle Scriplnra qnx ait : < Hnmiliias habitant, nec immerito tocis asperrimis alqiio ina •
vincit omnia;>et alio iii loco: < Qiii se exaliat mceiiishoniines effieriatque effreneshabentur; quippe
humiliabitur, et qui se himiiliat exallabltiir (Luc. hxc semila invia per rupes, per dumeia, per loca
xiv, 11), > aposlolica B. Jacobi Ecclesia per hiiinili- deserta viam ostendebat. Prxterea inare it)i qux-
latcm exallata est. Niiniriim Omnlpoieiis, ciijiis nutu dam brachia sua ad disierniinanduin provihcias
disponuntur otnnia, ila dispoiii voluit, ilt qui banc Q porrcxeral, et itcr illac agentibus Phaos magnum
planlaverat vineam, ipse de fruclibtis ejiis com- lirmaiuin est. Verum enimvero Porttigalensis episco-
ederet, el in ejus gloria delectaretur, nipoiepfxdTctns pus nec locorum asperilatem, uec incolarum atro-
afcbiepiscopus olinr banc virream planlaverat, el citalem, nec hracliiorum Oceani circumqtiaqiia
sxpius magno com labore excoloerat, el in eftis porrectoniiii tumentein sxvittam pertimescens,
tempore B. Jacobi Ecclesia btijus vine» frucin glti- beali quippc apostoli Jacobi confisus snlTragiis, pCr
riosa in metropolitanam Sublimaia esl dignitatem. devia moiitinm, vallium, aique marium, Carrionem
Ipse quoqtie archiepiscopus ad majoris culinen di- usquepervenit. Sicque pnbticx vix reddtliis, prx-
gniialis, S. R. E. legatus super Eineritensem el duce Dei gratia, incolumis Compostellam usqUe
Bracareiisem provincias. Ouiinam divtna pietas tain remeavii, ubi a prxdicto Coinpostelkinx sedis ar-
promplo timque uiiH agrlcolx viventli spatittm chiepiscopo, el S. R. E. legalo et ab ejiisdein Eccle-
tongius coiicedat, qualenus Deo auctore Ecelesia B. six canoriicis bonbrifice ciim'procesSione Stisceptus
(121) Boso yocabatnr. Jiari, uti vascones, lingiia gatideal, sed Gallis vcma-
(1-25)Vasconum Icgn, itam etsi Binscnnm Galtt.i enfa.
sit, non ad rcni, cinii "msirlae"xtra vwro, nec peeu-
 10;i9 MUNIONIS, HCGONIS ET CERARDI 106D
esi. Deimle super attare B. Jacobi bullala supra- A mari tinilimis navigioin Gallxciam venre eonsuu-
-
dicla privilegia archiepiscopalus ct legalionis ob- verant, ecclesias destruere ac comburerc, et qux-
lulit, nempe papa Calixtus prxdicto Portugalensi cunque inde abstrahere, hoinines aliOs trucidare,
episcopo vices suas commiserat, videlicel ut ip3e alios vinclos ducere, mulieres, parvulos, captivare,
Portugalensis episcopiis, vice doinini papx Emeri- cxtera, quxsibi necessaria erant, in prxdam ferre,
tensis metropoleos et Iegationis super Emeritensem vineas, arbores succidere, domos incendere, castella
.et Bracareiisem provincias privilegiis super altare etiam, sicul in Sancta Maria dc Lancala, et in
B. Jacobi oblatis, Composlellanx sedis archiepisco- Sancto Pelagio de Lulo accidit, crebris assultibus
piini cum cruce invesliret. Quod ita factum est, invadere alque irrumpere, erat eis prx manibus. Hae
nenipe hoc unum noslalebal, crncem ad defcrendum de causa a medio Apriiis usque ad medium Novem-
anle se a papa Calixlo prxdicto Compostellanx sedis bris littora Gallxciani maris deserla et depopulata
arcbiepiscopo et S. R. E. legato fuisse concessam. erant. Tanltim Saracenorum audacia hxc frequen-
Sed lunc nobis innoluit. tabal! Quapropter prxdictus B. Jacohi archicpis-
Prxlerea Portugalensis coram archiepiscopo ejus- copus el S. R. E. legalus dolore palerno compun-
que canonicis qualiler in adeptione arcbiepiscopa- clus, quoniam in parlibusGallxcixhomines nauticx
tus atque legalionis per annum se habuerat, qtiot et B arlis pcrili non habebantur, Arelatum, Genuam, et
qnanlapassus fuerat, enarravit. Dixit eliam quantum Pisam nunliossuos miserat, qui ad se peritissimos
adhuc addi oportebat, ut qux minus fuerant com- navium artifices illinc venire facerent. Quid pltira?
plerenlur, sciiicet prxdicla arca aurea novem marca- Genuensis, nomine Augerius, peritissimus navium
rum.ctim darelur.a Porlugalensi episcopoetahabbate artifex duas naves, qux vulgo galex dicuntur, in
Cluniacensi papx Calixto credilaet recepla est, qnasi Iria composuil; in quarura compositione archiepis-
tota aurea, verum pars interior eral argenlea. Quo copns mullam pecuniam mullasque dispensas ex-
comperto ad complenienlnm xx auri uncias Portu- pendit. Eodeni igiiur annoquo factx fuerunt, Irien-
galensis dare pepigerat. Prxierea qnarla pars auri, ses jussu el adraonitione arcbiepiscopi cum naviia
quod receperat Siephanus deBisoniiocamerariuspa- suo prxdiclo Augerio armali naves ingrediiirttur,
px.scilicetducenlasuncias, falsa esse comperta fue- terram Saracenorum adeunt.et versa vice trucidant,
rtjt. Eapropter L uncias auri dari oportebat, necnon caplivant, incendunl, succidunt. Denique quibusdam
dispensam itiueris atque laboris quam dispcnderat Saracenorum navibus caplis, destruclis alque suc-
Porltigalensis episcopus, scilicet xxx auri uncias. censis, alias secum adducentes, aurum, argenlum,
Hxc omnia videlicet c auri uncias prxdiclum Com- caplivos, vestes abuiidantius deferentes, ad propria
postellanx sedis archiepiscopum el S. R. E. legatiim revertunlur. Ex lunc Ismaclit» B. Jacobi provin-
ad coinplemeniiira dare oporlebat, etdedit. Prxterea. ciam r.lsi in mullitudine navium invadere non au-
idem archiepiscopus Portugalensem episcopum, ut- debant. Quodam denique lempore Saraceni Hispa-
pole pro lanio labore, largius remuneravit. Ei nam- lenses et Olisbonenses Jn viginli navibus provinciam
quealque vernulissuis conlulit indiimenta; ipsieliam B. Jacobi invadunt, el muttiludine sua vallati cir-
aiinulum poniilicalem, prxslimonia, et cxtera relri- cumquaque depopulantur; paucos lamen bomines
btiit; nimirum ex quo prxdictus archiepiscopus a caplivavere, alii enim admonlana confugerant. Tan-
papa Paschali pallium adeptus fuerat, mulia aurea dein cxleris ad propria redeunlibns, quaiuor naves
et argentea et cxlera preliosa Ut Composlellana B. remanseranl; hic, in insulis scilkel Ouras, Salvara,
Jacob: Ecclesia archiepiscopatum haberet, distri- Flamia (126), morx indulgebant. Quod cum com-
buerat, nempe Romano poniifici, Romanis cardina- perissel prxdictus Compostellaox sedis arehiepi-
libus, cxierisque in Roraana curia, necnon canonicis, scopus S. R. E. legatus, propere Iriam adiil, Irieuses
atque amicis suis, ad bxc ilerum laboranlibus, sx- . convocal, jubet atque suadet eos ul instruclis navt-
pius magna atqtie innumera dislribuendo ad quod bus archiepiscopi alque suis Saracenos perdilum
diu anhelaverat effeclui mancipaveral; plurima nerant. Milites etiam suos hortatur ut una cum
quoque ut adepta possidere et cxtera adhuc adipis- Iriensibus in Saracenosvires suasexperiantur. Tunc
cenda valeal adipisci, prxdicius arcbiepiscopus et Irienses inslruciis navibus allo se coinniittunt, et
. S. R. E. legaius frequenter distribuit. Utinara viia circumquaque per insulas Ismaeluarum naves requi-
diutius comite, per Dei misericordiam.uipote fidelis runt. Quas ul invenerunt, cis caslellum S. Pelagii de
dispensator, in opus simile plurima dispenset atque Lulo, quippe appucuerant liilori, et necessaria sibi
dislribuat, qualenus ejus lemporibus Composlellana in naves comporlabant, et crebrescPnte jam crepus-
B. Jacobi Ecclcsia ad majorem sublimelur dighi- culo ne noclu aufugerenl, adilus maris excubantes
talem! possiderunl. Mane autem faclo Irienses, unanimiter
CAPUT XXI. accensi el prxparati ad bella, facto agmine Sarace-
De navibut Safacenorum captit. ab Iriensibut. norum naves invadunt, Quos cum vidissent eminus
A temporibus A. regis bonx memorix, Saraceni Saraceni perpeli cursu ad se venicntes, ton.sis in-
ab Hispali, ab Alinaria, Olisliona, et a cxleris locis cumbunt, ad arma concurrunt, ncc segnius ad bella
(126) Libro i, cap. 103, Aoniot dicitnr; et aptid ad oslinm fluminis Ullx; cap. 109. n. 5,addilur
Plinium Auniu*, vulgodcOnt. Salvara hodie Salvora Lapnia, qux forle hic Flamia.
 16(51 IIISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. II. — AN. 1120. 10fi2
paraiilnr. Cxterum Irienses, uipoie aggressores, au- i- A Dedit prxterea eadera regina Ecclesix B. Jacobi,
dacius irruunt in Agarenos, vaslo inipeiu ferreis is scilicet arcbiepiscopo ejusque canonicis, terram do
rosiris navium naves gentilium feriuni, saucianf,i, Dormiana per terminos suos cura hominibus el cum
dissipani, et eodem congressu in eorum naves insi- i- characlere suo, sicut in scriptis horum resonat. Me-
litint; hos trucidant, alios in altum projiciurrt, aliisis dietalem quoque insulx Laonix, quam prxdecessor
uipotecaplivismiserenturilsmaelitxantemaliibella- i- bonx memorixDidacus episcopus amiseral,- el aliam
re, alii remigare, alii natandofugere tentabant. Inlerea,a medielalcm ejusdem insulx, qua Ecclesia B. Jacobi
quxdam navis Saracenorum velocior cxleris, abb in his gtierrarum lemporibus caruerat, ulramque
ipsis navibusIriensium elabilur, et sic aufugit; alixs medietaiem insulx Laonix prxdicta regina Ecclesix
vero tres a Cbristianis retenlx sunl. Inleremptiti B. Jacobi, scilicet arcbiepiscopo ejusque canonicis,
sunl ibidem xvi Saraceni, captivati cenlum minus is scriplo firmo atque indissolubili conlradidil. Horum
dtiobus, prxter arma et spolia, Christiani etiam qui ii omniuni scripta aique leslamcnia in Catalogo B.
a Saracenis captivi deferebanlur, soluti sunl. Tan-i- Jacohi rescrrata haheiiliir. Ut bxc, sic et alia
dem Irienses cum tribus captis navibus, cum capti-i- eonsilio alque prmlciitia prxdicii archiepiscopi ct
vis Ismaelitis, et cum spoliorum mullittidine ad pro- S.R. E. legatiB. Jacobi, Ecclesia cilius adijiiscalur.
pria ctim gaudio reversi sunl. Horuin omnium quin- ,- B CAPUT XXIII.
tain paftem pnedicto arcliiep(scopo et S. R. E. j.' De a.'dificaiioiieHonetti.
legato, utpote dominosuo, cum his quxei ex naviumn Quanqiiam prxdicliis arcliiepiscopus S. R. E. le-
suaniin proprielate debebantur dederunt. Ulinamn galtis ad xdificalionemet ad sitblimalioncm Ecclesi»
alii atque aliiSaraceni sxpius tali oraine caplivatumr, .sux.lolus auhelarei, ut supraprxtaxavimus,sxcula*
Christianos veniaut, ntquod Christianis facere con-. riatamen.proutdecebat, proindepertractabat.videli-
sueverant, amodo in Agarenos convertatur t cet utecclesiastica tola animi inteniionedisponeret, el
CAPUT XXII. . qn.iiiluin sua intererat, curain adbiberel. Abolevit
- De cauto inter Vllam et Tamarim. sxcularibus quoque, quanluin poluit, pravas aique
Eodeni lempore regina U. venil in Gallxciam, utit abotendasconsuetudines; ex pnecepto namque regis
quasdam discordix faces, jam non modicurn accen- Hispanix ruslici a Triacastella usque ad Oceanum ma-
sas, exslingucret. Qtiod pairocinio atque consilio0 - re conveniebant ad xditicandos muros caslelli, no-
prxdicli Compostellanx sedis archiepiscojii et S. R. mine Honesti, qui, sine calcis linimenlo couslructi, ex
"E. legati partinieffectiii mancipavit. Inlerea cum re-,. niinutis lapidibus trabibus interposilis, ruinam assi-
'
gina Compostellanx indulgeret morx, arcliicpisco-. , due minabantur. Verebanlur niiniruin Ilispani ne
'pusad sublimationera et augmenlalionem Ecclesixe Auglici vel Norihmanuigenx, sive alix barbarx
B. Jacobi, lam in sxcularibus quain in ecclesiasticisg geutes ex bac parte navigio Gallxciam aggrederen-
propensius anhelans, cum regina consilium liabuil, • tur. Quippe Honestum quasi quxdam clavis atque
ut cauiiun inter Ullam el Tamarim prxdiclx Eccle-. sigillum est Gallxcix; quod si exlerx gentcs linnc
six conferrel. Quippe Composlellana Ecclesia cir-. locum sibi prxriperent, munitione ibidem coinposila,
cumquaque potestatem et iraperium babebat, sed1 Gallxciam invadere atque depopulari prx manjbns
cautum inter Ullam (127) et Tamarim nonduin ha- habemu. Quod Hispanix rex veritus dederal edi-
- bnerat. Quod ut fierei magnum el diflicilead
impe-. ctttm-ut agricolx a ripa Jluvii, nomine Issi, usquo
- trandum erat. Igittir ut Composlellana B. Jacobij ad mare, bis in anne-ex consuctwdine Ilonesli mu-
Ecclesia cauiiiin inler Utlam et Tamarim in poste-. ros facile casu.ros aique riiinosQsrexdificannn lem-
runi habeat, prxdictus Compostellanx Ecclesix3 pore slabilito convenirent. Qnod rexdfiTlcM«ribiis
archiepiscopus et S. R. E. legalus dedit reginx U. his laboriosnm alque difficile nimium et plusquam
de thesauro S. Jacobi mensam argenleara sexagintai niiiiium erat. Cresconius lamen bonx iliemotix
marcarum, et x marcas argcnti de suo. Dedil autem, Ecclesix B. Jacobi episcopus idem caslellum lurri-
regina hujtismodi cautuin Ecclesix B. Jacobi interr D ] bus excelsis atque murofuinissiino parlini munieiat;
tjllam et Tamarim scriptis lirmis atque indissolti- successor qiioque ejus Didacus episcopus ejtisdeui
; biiibus, videlicet si quis aliunde veniens inler Ullami castelli partem xdificaveral. Nihiiomiiius lainen
' et Tamarim prx-
absque Sajone Coroposiellani archiepis- dicti coloni cerlis lemporibus rcxdificaluin nitiros et
•
copi pignerarel,.ut pracdam inde abslraherel, vel1 lurres confluere cogpbanlur; unde praidictus archi-
alio niodocaiituii) infringcrei, parietvi millia solidosi eprscoptls el S. R. E. legatnsadinoduin couipaiiens,
Composlellanx sedis archiepiscopo, ejusque canoni- participalo Consilio cmn Adefonso calholico rege
cis. Quod si aliqtiis de iis qui iuter Ullain et Tamarimi Hispanix, et cum genero ejtis comite Rayinuitdo,
morantiir absqueSajoneComposlellani archiepiscopii lotius Gallxcix domino, neciion cum canonicis
inter Ullam ct Tamarira pignerarel, vel alio modo> B. Jacobi et cum priucipihus Gallxcix, praedkiuui
'"prxdicium cauium infringeret, pcrsolverel quin- caslcllum firmissimo muro claUsil el lurribus ex-
genios solidos prxdicto archiepiscojio ejusqire cano- celsis niunivil, sicut res indical usque iu hodicMiim
nicis, quod in serie leslamenii a regina U. superr diein. 0 quam misericorditer! o qnam glorioseegit,
hoc dati firmins alque plenins scriptum reperies. qtii Gallxcix colonos lanlo labori obnoxios libera-
(117) Al. Uliam.
I06S MUNIONIS, HOGOMS ET GERARDl 1064
vlt, atqueregd edteli consuetudiiiaiiuiii opus otlilte- A
, peritus, et ad sxcularla salis providus , sicut usqua
ravil! iu hodiernum diem patet. Prxterea quoniam palatia
CAPUT XXIV. sua, in quibus Compostellx morabatur, niirius ido-
Qnod Saracenivoluerunt agqredi Honestum etde eom- nea erant (quippe illo confluebant reges, consules
potilione majoris lurris. cxlerique primales, undecunque ad Compostellanen-
Qtiodam tlenique tenijioreSaracenorum roullitudo sem venissent urbem), decebat ul palatia idonea, imo
navigio Gallxciarn aggredilur , et debellato, capto regalia haberet, utpole S. Jacobi archiepiscopus et
atque destruclo caslello S. Marix de Lanzada, ad S. R. E legatus. Fecit itaque paialia secus ecclesiam
{'ebellandiim et capiendum Honesium aniinos inieri- B. Jacobi, ampla atque.excelsa, idonea ilaque alque
dunt. Quippe tanta crat eorum audax multitudo ! regalia, qui lurbam principura alque populorum, ut
Quod ut iimotuit prxdicio archiepiscopo, in ipsa decet, capere sufBciant. In ejusdem quoque palaiii
solcmnilate passionis B. Jacobi, dum Malulinas pilari fecil fleri puleum magnx profunditatis miro
psallerenl, cursu percito velocissimum equum arlificio, ut res indical; sicnamque consuetudo est
ascendens, iribus tantum comilalus militibus, Ho- ut in regalibus palatiis aquam ad liauriendum prxslo
nestiini adiit, ui, priusquam Saraceni castellum ta- habeant pluribtis usibus profnturam. Et qtiia ab his
vasisscnt aut obsedissent, castellum ingredi posset; B palatiis procul erat chorus ecclesix B. Jacobi, et
cxteri mililes[et}Compostellx civesenmpost secuti laboriosum valde erat illi assidue descendendo et
stint. Quod Ismaelitarum audaciam hebetavit. Se- ascendendo ire ac redire; composuit capellam suam
quenli lamen nocle eorum princeps, qui lingua sua sursnm super porticura anle quam fit monela in
Alcaida dieilur, Liburnum conscendens cum xx pe- fronte ecciesix B. Jacobi dexira egredientibns ab
ritissimis atqoe expertissimis viris, venit expldra- eadem apostolica ecclesia. Deinde consecravit eam-
Inm silum loci, mnnitiones casietli, bellatorum dem capellam in coraraeinoralionem B. Pauli apo-
inallitudineni, ut si qux minus firraa cotnperiret, stoli, B. Gregorii, B. Benedieli, et B. Antonini;
'
proximo dilucuto cum exercilu suo debellarc casiel- prius namque antea quam fieret prxgens B. Jacobi
lum accelerarel. Setl ut salis circumqtiaque explo- ecclesia, allaria S. Benedicti.ct S. Anionini fueraijt
ravil, et eo archiepiscopum cum bellatorum mullilu- in lurribus quas ad munitionem apostolicx ccclosix
dine advenlasse prxsensit, reversus est, et sic a fecerat Cresconius episcopus ante vclerem B. Jacobi
prfiposiio deslilit, non atistis prxdictum castellum ecclesiolam. Has lurres prxdictus arcliiepiscoptts
nggredi. Eapropler arcbiepisco[itis abhac diesecum deslruxerat, conslruendo banc insignem apostolicam
excogitans pertractavit nt prxdictum caslellum flr- C ecctesiam; ob hoc ipse B. Benedicto, el B. Anlonino
miits munirel. Verebatnr enim ne aul Saraceni honoris vices recompensavit, ut quia eorum altaria
aut iilix gentes ex insperato prxdiclum castellum destmxerat, eorum commemoralio in prxdicta
ingrederenliir, el circumcirca B. Jaeobi provin- capella haberelur, quod ita factum est.
ciara impie edomarent. Aeceploitaque consilio cum CAPUT XXVI.
canonicis suis et cum Gallxcix principibus, lurrim De concilio Composteltcecelebralo.
aliarum excellentissimam atque firmissimam in Transaclo aliquanlo leropore prxdictus Compo-
medio caslelli composnil; in cujns composilionc slellanx sedis archiepiscopus ot S. R. E. legalus
maxtmos equidem siimptusfecit; nimimm fecit eam v Idos proximi Januarii, concitium Composlellx ex
supereminentem cxteris, ntpole caput et dominam prxceplo domini papx Calixli celebrare slabilivit
lotins caslelli; sicut enim aquila cxteras aves prx- (anno 1121). Episcopos itaque el abbales cum prin-
cellit atque dorainalur, sic lurris illacxieras turres cipibus, super quos S. R. E. legalione fungebalur,
caslelli illius prxcellit eisque dominalur. Scitum lilieris suis ad concilium vocavit, videlicet P. Lu-
sane consilium; cxteras turres lolumque castellum censera, M. Minduniensem, P. Asloricensem, D.
ttiriis illa, si necesse fneril, luebilur, nec Sarace- Auriensem , A. Tudensem, P. Bracarensem , G.
iioriim aliarumve gentium incursus formidabit; el fj Collibriensem , G. elecium Salamanticensem, P.
si qtiandoque S. Jacobi archiepiscopus vet ejus cano- eleclum Avilensensem, el eorum abbates. Ex quibus
nici ad praedicluin castelluin venerint, sive, quod quidam cum prxdicto concilio non inlcressent, nec
ahsit 1inimicortim suorum impetum ab urbe sua de- pro se nuntios milterenl, senlenliam in eodem con-
dinaverinl, in lurre illa eommoranles, iitpotedomi- cilio super eos promnlgando, pontificale alque sa-
ni, uipoic fundi possessores, toli castello prxcrunt cerdotate oflicium cis inlerdixit, donec ei satisfa-
etdominabunlur; versalilisequidem esl rola forltinx: cerenl.
nunc hlanditur, nunc aspera minalur. ideo quisque CAPUT XXVII.
quod sua refert, operari salagat, he litterit domini papcv.
CAPUT XXV. Eodem tempore papa Calixlus ex dilectionis affe-
Quod construxil nova palatia. ctu prxdicto archiepiscopo el S. R. E. legato has
. Prsedictus arctiiepiscopus Ecclesiam B. Jacobi el snbscriplas misit lilteras:
tn ecclesiasticis et in sxcularibus valdesublhnavil, < Calixius episcopus, > etc.
auginenlnvit atque ditavit; magnx equidem pruden- < Speciali fraternitati, > elc. Vide in PatchaH II,
liat magnxque perspicacitatix vir ad ecclesiaslica tub num. 141.
iObS HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. II. —AN. 1121. 1068
CAPUT XXVIII. A in turribus, el in muris Ilierusalem , et in tenx
De lilteris patriarchm. cavernis, quolidie pro vobis orames et vestrum
Has quoque lilleras misit eidem archiepiscopo auxilium exspectauies, quasi colurabx ad feneslras
Veramundns palriarcha Hierusalem. suas, soli Doraino vacantes. Qttibtis polestis respi-
De oppretsione eivilalit Hierusalem, cite oculis super omnia sacrosancia loca Dominicx
t VERAMUNDUS, Dei gralia palriarcha Hierusalem passionis, resurrectionis, et caetera. Veslras exci-
el G. prior gloriosissimi sepulcri, ct conventus ca- lenl mentes! Venerabitis Paler, cur in Hierosolymis
nonicorum ejnsdem loci DIDACODei nutu S. Ja- pro nomine Jesu dubilatur mori, ubi Dei Filius pro
cobi archiepiscopo, et S. R. E. legalo, et venerahili nobisnon dubitavit exspui, cruciligi? Ad boc Deus
ejusdem sedis canonicorum collegio, cum omnibus suum negolium, credimus, vos reservavit explen-
sibi subj'ectis abbatibus clero, baronibus, el populo, dum. Ergo, dilectissime frater, cum clero et populo
vidcre bona Domini in tcrra viventium. vobis commisso laborate ut in exerciluiti Chrisli
< Veslrx bonitalis et prudentix fama sxpe ad venialis nohisqtie celerrime succurralis; aut si ipsi
nostras aures pervenit; sed, nuper advenienle venire non polestis, traiisiniltile quos valelis. Deo
fralre noslro R. et eadem nobis referente et his teste, neque hoc sine magno mcerore scripsirauj).
" Nemo enim a muris Hierusatem aut a cxteris locis
majora, ardentius veslrx sanclilatis amor in cordi-
bus noslris inolevil. Et quia nuntios suscepislis, et audetexire, nisi cum armaia manu militum aut pe-
cos honesle tractastis, beneficia exhibuistis, in ditum, spalio unius milliarii et eo minus. Quibus
noslri loco ob amorem Dei et gloriosi sepulcri re- cogimur dividere qux solebamus comedere. Certe
verentiara verbo et actu, ut pius Paler, apud cxteros usque ad porlas Hierusalem Saraceni venire vix
profuistis, cernui supplicamus innumeras gratias trepidant: quare si venire differlis, timemus, plange-
Deo et vobis referiraus, et ut eadem faciatis humi- tis planctu magno super mortuos Hierusalem, heu,
liler veslris affusi genibus poslulamus. Sed quia sero! quia non fuit qui adjuvarel; nec immunes
vobis hxc recompensare nequimus, pro vobis ut nostrx morlis eritis, qtiia advocati succurrere no-
pro statu Ecclesix vestrx assidue orare decrevimus, iuislis. Nil vero jam nobis reslat nisi mortem subire,
et eadem a vobis accipere obsecramus. Oralionihus aut, si licuerit, fugiendo mare transire (quod absit!).
namque veslris et armis temporalibus muniri, elee- Quid agendum sit, atlendite. Si enim clamorein nos-
mosynis vestris cxterorumque fidelium sanciis ex- trum non audisselis, aut nuntios vel cbartas nostras
bortalionibus veslris esurientes refici exoraraus; non vidissetis, forsitau aliquam excusationem babc-
neque hoc sine magno mcerore scripsimus: noslris , rctis; sed amodoqualem? Venite, venile. Quicunque
enim exigenlibus peccatis solilo crebrius diversis in nostrum auxilium venerint, omnium peccatorum,
plagis, Deopermiltenle, affligiraur. Cceluin namque unde pcenitentiam acceperint, vincula auxilio Dei
quadriemiiura est, atque more solito 11011dedil nec relaxamus, et imponiraus sttper humeros Agni qui
lerra nostra frucluin suum. Si quid lerra, elsi pa- tollit peccata mundi. Quanta benedictione qui ve-
rum produxil, locusta, et bruchus, cujus non erat nientes, aut venire volenles adjuvant, aut eis sanum
numerus, spicas cum stipulis consumpsit. Quid refe- consilium veniendi dant, aut eorum causas in pace
ramus hosliles incursus? Undique Saracenis valla- custoditinl, sunl replendi, perpendite; quanto vero
mur. Ab oriente namque est Babylon, ab occidente gladio anathematis disturbatores aut causarum eo-
Ascalon, in littore maris Assur, Damascus a septen- rum rapiores sunl feriendi, ut justusjudex, animad-
trione. Quid perfida regna et cxtera innumerabilia vertiie. Valete. >
sine intermissione nos impugnantia narrenius? Quo- CAPUT XXIX.
lidie invadiniur, quolidie Irucidamur, caplivamur; De discordia et reconciliatione archiepiscopi et re-
privaii capitibus, feris et avibus tradimur; ut oves ginm.
vendiiuur. Quid inulla? Pro nomine Jesu, anlea- Eo tempore regina U. venit in Gallxciam, ut
quam civilatem sanctam Hierusalem, et crucem D quorumdam principum rebellionem obtunderet, et
Dominicam, et sanclissiiuum Cbrisli sepulcrura de- Gallxciam cestro discordix arcensara sedarel. Cepit
seramus, mori parali sumus. Quare quid in lanlo itaque comitein M. et compedibus coercuit, donec,
discrimine posilis necessarium sit, compuiicti mi- per manuiii ,pixdicli Corapostellanx Ecclesix ar-
sericordia perpeiidile. Clarissinie archiepiscope, cbiepiscopi, caslella ei reddidit, el pecunias exsol-r
vestris prostrati genibus, elfusis lacrymis, heu vit immeiisas. Posl hxc regina _Compostellx diu-
quanlis! vos efflagiiamus, uobis subveuite. 0 gio- tius morx indulgente discordix scinlilla coepit pul-
riosissime athleta Dei1 inoveant vos preces uoslrx, lulare inter arcbiepiscopum el reginam. Aiebant
moveat vos lamenlabilis claiiior monachoruui, ca- enim quod regiua dolose machiiiarelur caplionem
nonicorum, moveant vos laciymx viduaruin et vel necem archiepiscopo, si posset. Hujus rumoris
orpbauorum. Audile gemilus coinpeditorum; perve- causa arcbiepiscopus arraala iniiilum ac civiuin
niat ad vos lamentabilis plauclus pauperum , per maiiu circuuivallabalur. llujus doli argumenla qui-
plaleas Hierusaiem jaceniium; descendat ad inlima dam de familia reginx, cum forte aulx secretiora,
cordis incomparabiiis labor mililiini, iieu, pauco- utpote iiiteslinus adisset, audierat, et ea cuidam
rum !_Quid passiones dicetuus pedituin? lnclusj sitnt prxcorduli suo detamjlj» arcbiepiscopi serio iiar-
PATHOI.. CLXX. 34
1067 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI 1068
Naverat. Cum aulem fama super hoc crebresceret, A tantaique scientix personx, domino papx, abbali
quxsilum esl a quibus tahti mali incendium exor- Cluniacensi, episcopis, regibus, alque principibus
tum fnisset. Tunc prosiltiit in medium ille de fa- terrx tanti fcederis seriem tantxque protlitionis
milia archiepiscopi, niiles videlicel, et quid, vel a abliorrenduin facinus proclamarenl, ul universos
quo, vel qttaliter audissel patefecit; quippe malebat reginx, utpole lanli fcederis violatrici, infestos
prodere consilium quam dominum. At itle qni regii facerenl. Ipsius quoque reginx compulsi precibus
doli argumenta pritis propalaverat, videns pcenam idem foedus sanciendo fidei osculum dederunt ar-
merilo sibi adhibiiam , si accusalori suo assensttra chiepiscopo, pacisccnies, si regina hujus foederis
prxberet.et tanli facinoris a,uctorem se profitcretur, rea foret, quibiiscunque modis possenl, tanquam
coepit altenlius delestari et jurare se nunqiiam talia pro seipsis, tantuin nefas ulcisci anhelarent, et
prolulisse. Quid plura? Non imperante archiepi- archiepiscopo auxilium pro posse suo prxberent.
seopo, sed neque prohibetite, duellum inler eos
coinmissum et ar- CAPUT XXX.
judicio reginx potito denique
chiepiscopali milite vicloriae triumpho, et reginx De destructione castelli Ranetoe, et alteriut in ripa
milite (cassatis archiepiscopi precibtis) jusle excx- Jssi.
cato, quod antea de proditione sub velainine refere- 1** Ex boc aiitem foedere inler archiepiscopum et
batur, remola suspicione revelatum palam habe^ reginam, fnlelilatis atque amicitix gratia adeo eon-
lur. Regina tamen qiiibuscunque modis poterat se valtiit, qttod Gallxcix regnum a rebellium lyranno-
talia nec molitam fuisse nec voluisse asserehat. rum rabie archiepiscoptis eripuit. Caslella quoque,
Tunc ut nebulam qux inter se et archiepisco- qux Eeclesix B. Jacobi inuiilia et reginx infesta
pum erat fundilus removeret, precibus supplicare erant, fundo lenus diruit. In Taberolo namque Fe-
coepil archiepiscopum, adhibitis sibi adjutoribus dernandus, Petri consulis filius, castellum, nomine
Henrico abbale S. Joannis de Angliaco, et Ste- Ranelam, composuerat; cmnque B. Jacobi ecclesix
pbano Clttniacensi camerario, lnagn» scienlix at- in quibusdam adversarelur, ab archiepiscopo diru-
que auctoritalis viris. Per hos regina pacis con- liim esl. Prxterea comes M. qui per manura archi-
fosderalionem inter se et archiepiscopum refor- episcopi reginx evaserat vincula, regni ambilione
mari anhelavit. Sciebat enim quod, nisi per ar- aecensus, quod reginx captione coaclus dederal,
chiepiscopum, Gallxcix regnum nullalenus habere pronus ad omne nefas adipisci nitebalur. Castel-
poterat. Propterea, tara pro se quam per dictos lam (128) itaque, atque Deciatn , montein Hosum,
coadjulores, quam. per alios, salagebat qualenus Lemavos, horumque aflinia, guerrx slimulis in-
^
archiepiscopi palrocinio nequaquam careret. Harum quielabat; quorum quidem non modicam parlem
atque alioium supplicalioaibus interpositis, ar- violenter adeplus est. Composuit quoque caslellum
cb/iepiscopus reginx precibus condescendit. In prx- in ripa lssi, quod bonori B. Jacobi el publicx vix
scijtia ilaque ac testimonio abbaiis Angliacensis, iter agenlibus, quasi lalro in silva, insidiabatur,
alque camerarii Cluijiacensis, qui tunc temporis ulpole prxdonum aique lalronum domicilium. Cum
Compostellx aderant, regina concordix fcedus cum autem inler reginam et fllium ejus regem A. paci»
arehiepiseopo slabiliendo sanxil,, et se ei fidelem atque dileclionis foedus archiepiseopi instinctu re-
el amicam coram prxdictis leslibus fore spopoudit; slaurarelur, causa coniilis M, exstirpandi rebellio-
et addidil quoque prxdictp archiepiscopo totius Gal- nem, maler cum filio Gallxciam adiit. Deinde de-
lxcix dominium. Omnes principes suos ei hominium precatorias archiepiscopo litteras direxerunt, qus-
facere jussit, et iia factum est. Profecto ex prx- tenus ad edoraandam prxtaxali lyranni sxviiiam,
ceplo regi.nx Anas Petrides , princeps Luparix, auxilii manum porrigerel. Arehiepiscopus itaque
Fredenandus Joannis, Veremudus Suarizi, Joannes cotlecla Compostellx civium multiludine, adscitis
Bidacides, cxterique principes Gallxcix, fecerunt Gallxcix principibui, quiejus dominio suberant, com
hominium prxdicto archiepiscopo et S. R. E. le- _ innumero militum atque pedilum, castellum in ripa
galo, et se et sua ejus doniinio fideliter supposue. Issi obsessum atque destructum properat : quod
runt, hitnc dominuin, hunc palronum, huncregem, effeetu nequaquaro caruit. Eadem namque die qua
minc principem, salva fidelilate reginx cujtis nulu obsessum est, Compostellani crebro assnltu expu-
hxe fiebanl, sibi proponenles. Addideruul et quod gnanles, nec vulneribus armorum lapidnmve ce-
si regina injuriam vel viotentiam in archiepiscopum dunt, nec obsessorum audaeix parcunt; instanl, ir-
facere prxsumeret, omnes, proul eis prxcepisset ruunt,elsanguinem ohsessorura sUibundi requirunt.
arohiepiscopus, rebelles reginx adversarentur, et Tandem, sauciatis atque peremptis inlus qnam plu--
fidele hominium archiepiscopo exhibenles fldeliter ribus, Composlellani uno impetu portas. et nuiros
obsequerenlur. Quod ita fore ab eis juiejurando castelli irrumpunt, et castellum ingreditmtur; ho-
saacitum est. Precihus quoque reginx bujus foederis stes capiunl, eoium spolia diripiunt, et casiellma
eonditioni additum est quod si regina horum rea fuudilus deslruunt. Hujus rei evenlum archiepisco-
quolibet dolo haberetur, absas Angliacensis, et pus cxleris Gallxcix principibus dedit in exent-
cainerariusCiuniacensis, utpote tanlx reverenlix plum, ne caslplla prope honorem ecclesi« B. Jacobi
(128) Territoritim scilicet in Auriensi dicecesi ita nommalum.
1069 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. II. — AN. 1121 1070
aedificare prxsumant, neve cui obsequi debenl, re- A erga me, facialis per Iiujiis chartulx delalorem, et
belles existanl (129). pro dilectione nostra sibi facialis honorem. Petrum
CAPUT XXXI. cardinalem et Rohertum Salernilanum satuta. >
De poslerioribus juramentis factis contra priora. CAPUT XXXIV.
Quoniam regina prxdiclum Compostellanx sedis De amicitia P. Clun. abbalit.
archiepiscopum el S. R. E. legatum posteriora prio- < Reverendissimo lotisque visceribus amplectendo
ribus contraria lolies sibi facere coegerat jura- Patri domino D., S. Jacobi archiepiscopo et S.R.E.
menta, duxit operx prctium a papa Calixto hujus- legato, fraterP., fratrum Cluniaciensium servns in-
modi litteras habere, qux etiam priora sancireut, dignus, devolissimx volunlalis obsequium, et fideles
et posteriora, utpote violenter extorla juramenta orationes.
irrila haberi facerent. i Vestra fidelis devotio et sincera dilectio quam
De confirmatione prioris juramenti el cassalione erga nos habetis, multum nos vobis ellicii debi-
cceterorum. tores; refertinl nanique nobis fratres nostri a
t Calixtus episcopus, > etc. vobis venienles, quoniam nos semper in corde
< Egregix memorix Illefonsus rex, > etc. Vide et in ore vestro sumus. Qua de re rogamus ut
in Calixlo, Palrologia; tom. CLXIII, sub num. 84. B oiniiipotens Deus, qtti cordi veslro hanc inspiravit
CAPUT XXXII. voluiitatein, precibus et meritis heatx Dei genitri-
Consilium B. Romani eardinalis. cis Marix et sanclorum apostoiorum Petri et Pauli,
i Bosso, S. R. E. cardinalis, apostolicx sedis servus et B. Jacobi, ante cujus sacralissimum corpus prx«
el Icgatus, D. Compostellano A., salulem. sidetis, factiltalem vos videudi nobis concedal, et,
< Visis dilectiouis tux lilleris, et auditis Porlu- anlea quam de hac vita exeamus, nos ore ados loqui
galensis episcopi verbis, sicul nobis retulit peropla- permittat. Itaqne, tam nos quam cuncla congregaiio
mus; sed summopere tibi cavendum est ue incon- nostra, in orationibus et eieeinosynis et in cxieris
stilte incipias, quia undique tibi paranlttr insidix. beneficiis veslri memores seinper sumus, et vobis
Quocirca nostro potissimum utere consilio, sicut nmnipoiens Deus, auctor pacis et amator, pacem et
venerabilis frater nosler Porltigalensis episcopus ex prosperitatem concedat snppliciier rogamus. Scire
nostra parle libi signiflcabit. Crticem vero quam ut aulem volumus quoniam loeo charissiini fialris no-
nobis fleri faceres, tibi per eum mandavimus, te ut stri domini Dalmacii, de cujus desolatione multum
diligenter et cito fial, mullipliciter rogamus. Ul au- dotemus, prxsenlium latorem domnum Hngonem,
tem concordiam et pacem cum regina faeias con- qtietn plurinium diligimus, ad vos direximus, per
silinm damus, salvo taraen ordine luo atque honore. qiieui etiain, quoniam prxcurdialissimus noster est,
Quod vero tibi mandavimus ut legalos ad concilium omnein opinionein placilx volunialis veslrx nobis
mitteres, ideo facirans ut consiliura, quotl per Por- mandare poteritis. Chrislus Jesus pontifex summus
lugalensem libi dirigimus, per eos intimaremus. poniificium veslrum in pace guhernare et sublimare
Vale. i dignetur. Valete. >
CAPUT XXXIII. De amicitia G. ducis Aquitanice, et de cceleris.
De amicitia D. (130) Romani cardinalit. t G. (131), Dei gratia dux Aqnitanorum, JACOBI-
t DIDACO,S. Jacobi Dei gralia reverendissimo TANO archiepiscopo, gloria et honore eoronari.
arcbiepiscopo, cuuctis vitiis inimieo, D. S. Lauren- < Prudentiain veslram nolo lalealquia regina nihil
lii in Daraaso card., salulem puramque amicitiam. omnium qux coram vobis, et, utscitis, se facturain
< Qtianlom veslrx dignitati, dileclissime domine, lnihi proraisil, exseculaesl; quare repatriare fesii-
fidelis in omnibus exstiierim, et proficuo vestro navi. In reditu autem ad vos venire et vobis loqui
diligentissime studuerim, quamvis corporali sejun- non atisus fui, lum ipsius reginx, tum regis Arago-
gar absentia, et devoie sludebo, dum vixero, inco- nensis metu; quod xgre passus sum. Nunc autem
gnilum non esse vobis exislimo, ex quo in sancto D pervigilcm veslri curam, quem multum ditigo, quod
contubernio veslro me fratrem annuinerare dignali re ipsa experiri poterilis, qui omnes quos Hiberia
fuislis. Nunc autem quia quodam spatio terrarum conlinet vestri ordinis dignitate et potentia prxcel-
dividimur ad invicem, et facies vestras diu deside- litis, rogo ut Dei primum el mei gralia, et quia jug-
ralas videre nequimus, de sospitale veslra aliquid tuin est, reginx filium susientetis et defendatis, et
intimare litleris reraissis non dedignemini, et ne- ne exhxredeiiir faciatis. Relatum est enlm mihi quia
goiia veslra, quibus consilia vei auxilia submini- rex et regina pacificati sunt et, ul eum perdant,
strare potero, canonico vestro mittere non oigrite- confoederati. Nunc igitur xlernam gloriam vobis in
mini, quoniara operam libeulissime dabo. Prxterea orphano illi opilulando acquirite, et dehoc ipso cutn
queinadmodum frater fralres et cauonicns canoni- Petro Gallxciensi comile el omiiimts prxdicti pueri
cos, sicut amicus aniicos, snppticiier exoro ut illud amicis loqiiimini; et si commuiricato noslri et eo-
quod robis commisi, pro solita vestra benignitale rum consilio eiini defendere voluerilis, laudo ut in
(129) Hic nescio qua exscripiorum oseitanlia in- (130) Deusdedit, de quo supra, cap. S.
trusura paclum Mauritii Bracarensis posilum lib. i, Jt31) Guillieltnus Vltl, Aquilanix dux
cap. 81, num. 3, pag. 145.
 1071 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDl
uianu vestra et custodia remaneat. Si autem eviden- A CAPUT XXXV. ,:',;;.<
lia vestra viderit eum nec refugium nec auxilium Consecraiio M. Spinarensh electiin abbatem. i
illud habere posse quomodo securus sit et in hono- Eodem tempore Marlinus, S. Andrex SpinarensU
re, amicitiamvestram supplex deprecor, uteum niilii monaslerii clectus, quod in Asloricensi silura est
navigio miltere salagatis. Ego enim, si vixero, ut dioeccsi, ad Compnslellanam venit Ecclesiam, ul a
avi sui hxres sit faciam. Quare de duobus islis, sci- prxdiclo archiepiscopo et S. R. E. legato conse-
licet, ulrum eum manu lenebitis et protegelis, donec craretur in abbalcm. Nempe Astoricensis episcopus
veniam, an, audilo illorum quos dixi consilio, vi- in prxdicittm inimicilias exercebal eleclum ; ob boc
dens non bonum eum apud vos esse, mihi mitten- ejus eleclioncm cassari, el eum ecclesiasiica astrue-
dura disponetis, scripto mibi citissime resignale. bat prxlalionc iudignum. Sed etectus ad Compostcl-
Vigeat dignitas et probitas veslra. > Ianam convolavit Ecclesiam. Tunc archiepiscopus,
ne quasi injuriam viderelur inferre Astoricensi epi-
Ilem de amicitia B. Romani cardinalis.
scopo, misit ad eum littcras suas, quibus Spinaren-
< Bosso, S. R. E. cardinalis et apostolicx sedis sis elecli adventum.advenlusque causara significavit.
legalus, venerabili fratri et araico suo charissimo Denique addidil si Astoricensis episcopus, aul alius,
D. S. Jacobi archiepiscopo, salutem. B sive clerictts, sive laicus, prxdictuai haberet impe-
< Familiarissimam nobis amicitiam vestram, Ro- lere Spinarensem electura , delerrainato tempore
manx Ecctesix, nobis, saiis ulilem et iionestam esse archiepiscopi adiret prxsenliam, ibique utrorumquc
comperimus. Idcirco eam intima charilale et celebri causa juslissime examinaretur. Sed cum ad elecli
memoria retinemus. De liberalitate vestra, charitale impctitionein neque episcopus, neque alier acccssis-
et reverenlia a vobis B. Pelro et nobis exbibita, per set, missis tainen ab episcopo ne consecraretur iit-
nuntium nostrum lidelia prxconia domino papx teris, quia nemo per lilteras accusal, a prxdiclo
mandavimus. Quod valde gratanter dominus papa\ archiepiscopo et S. R. E. legalo supradiclus elpctus
consecratus est in abbatem.
suscipiens, sicut clerictis vester Laurentius,qui curix
intererat, vobis referre poterit, coram omni curia CAPUT XXXVI.
sua abunde gratias retutit, etcirca vos et circa Ec- De adventu reginosin Galloeciam.
clesiam vestram totius benevolenlix benignitalem se Idem archiepiscopus, per eadem lempora, reginam
exhibilurum proraisit. De laboris nostri et exercilus tam per liilcras quam per nunlios sollicitavit ul in
Dei processu, sed el de concilio quod apud Tolosam Gallxciam retliret. Confiaveranl enim quidain prin-
in Dominica Sexagesimx (132), Deo annuente, ce- p cipe«, discordix poiius quam pacis amatores, rebel-
lebrare disponimus, venerabilis frater noster Maga- lioiieni in reginam et in ejus fautores. Conslruxerant
lonensis episcopus has vobis litteras deferens, sicut quoque municipia, et proul vires eis stippeditabant,
familiaris nosler nobis familiariter referet; pro quo concordiam vertebant in discordiam. Cxlerum ar-
rogamus ut reverenliam et obsequii graliam illi chiepiscopus usqiiequaque illis opposilus effrenem
noslra cbarilate exhibere curetis, per quem eliam illornm audaciam lutudil, et pacem, quanlo magis
cum redierit, omnem voluntalem veslram, el quid- poluii, reformavit. Al ubi regiua cum lilio sun (luuc
quid solerlix vestrx ex nobis placuerit, per litteras lemporis enim pacis foedere connectebanltir) veuit
vesiras nobis inlimari rogamus. > in Gallxciam, archiepiscopus cum excrcilu suo et
cuiii caslclltim quotl comes Munio
Littene quat misilFlandrensis comilissa archiepiscopo in Compostellanis
pro nepoiibus suis. ripa Issi coustruxerat, obsedil et destruxit; nec
noii cxtera castella qux tyranuica ejusdein comilis
t Archiepiscopo S. Jacobi speciali domino suo, C. vel aliorum tenebat rebellio, capta, et quxdam de-
Flandrensium comitissa, salutem cum dilectionis
slructa sunt. Tandem regina venil Coinposlellain
obsequio. cum filio aucel cuin Gallxcix principibus.
< Prosperilate si fruimini, vobiscum gaudeo; ad-; D CAPUT XXXVII.
versitatem vero si quam palimini, vobis condoleo. De advenlu B. cardinalis
Composlellam, et de conse-
Ait enim Aposlolus : < Gaudere cum gaudentibtis; cralione Abilensis elecli.
flere cum flenlibus (Rom. xn, 15). > Multimodas, Quo tempore Bosso S. R. E. cardinaliset legalus,
dilecte domine, grates nobililali vestrx confero in B. Jacobi limina visilavil, et ab archiepiscop», prout
hoc quod filios (133) fralris nostri comilis R. ut decet, honorifice susceptus est, ct cuni eo G. Lascur-
relatum est milii, admodum, ut exigil adolescenlia rensis episcopus. Huc quoque cxleri confluxeriint
corum, et ut competil nolabilitati vestrx, benigne cpiscopi, videlicet P. Bracarensis, A Tudensis, D.
ct misericordiler educatis. Nunc exoro boniiatera Auriensis, P. Lucensis, M. Minduniensis, H. Porlu-
veslrara, quatenus quidquid circa pueriliam eorum galensis, P. Segoviensis, S. Abilensis eiectus, ut a.
existit, si placet vobis, per scriplum nobis notift- prxdicto Compostellanx sedis archiepiscopo, utpole
cetis. saflraganeus ejus, consecrarelur in episcopum; de
(132) Dies omnino diversus ab altero concilii To- 1119, dequosolum apud AA. meniio.
losani vulgati; annus prxcipue. lnnuit ergo Bosso (133) Alfonsum scilicct et Sanciam, Raymuodi
Cardinalis Totosanuni concilium aliud post annura comilis et Urracx filios.
«073 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. 11.—AN. 1121. 1074
cujus electione, quoni.iin illum sorte fuisse elecium A piscopum reddiderat de limido fortem, de suspecto
aiebant, cum diulius tractarel, et coram tot idoneis consiantem. Qnid non audel muliebris vecordia?
sanctx Ecclesix coltnnnis diltlniiel, adhibilo prx- Quid non prxsumit serpenlis versutia? Quid non
dicti S. R. E. cardiualis et legati assensu, supradi- aggreditur sceleralissima vipera?Quid audeant, quid
cttis etectus a Composlcllano arcbiepiscopo el cxteris prxsumant, qtiid aggrediantur muliebria figraenta,
epLscopis consecraitis est in episcopum. Qui cum Evx proloparenlis noslrx salis iudicant exempla.
consecrarettir, hanc promisit obedienliam Compo- Ruit in vetitum audacissima mens muliebris; sacro-
stellanx Ecclesix ejusque archiepiscopo : < Ego San- sancta violal, fasque nefasque confundil.
cius, Abilensis Ecclesix ordinandus episcopus , CAPUT XL.
suhjectionem, et reverenliam et obedientiam, a san- Quando archiepiscopus precibus reginae ivit in Por-
ctis Pairibus constituiam, secundum prxcepta ca- tugaliam.
nonum Ecclesix Composiellanx rectoribusque ejus Cum itaque prxdicta regina ad conlundendas
in prxsentia domini arcliiepiscopi D. perpetuo me sororis sux reginx Porlugalix vires, Tudem ire
exhibiturum promitto, et supra sanctum allare pro- disposuisset, stipradictum archiepiscopum, utpote
pria manu firino. > dominum et patronum suum, utpole fidelissimum
CAPUT XXXVIII. B adjutorem et proteclorem suum, blandissimis ag-
De concilio apud Sanctum Facundum celebrando. greditur precibus, ut secum illo ire non recuset,
Posl ejus consecralionem Romanus cardinalis et ascilo sibi exercilu suo et Compostellanis. Diffi-
legatus, Composlellanus archiepiscopus et legatus cile quitlem erat Compostellanos conlra legis et
ctini cxieris episcopis, regina et filitis ejus rex A. plebisscila sua Tudem usque in expeditionem com-
cum Galhecix principibus de statu sanclx Ecclesix petlere. Sed tamen condescenderunt arcbiepiscopi
et Hispanix regni admodum perlractaverunt; ad precibus ac muneribus.et cum eo omnes usque Tu-
cujusreidispositionem sanctius conlirmandam, eum- dem veneruni. Hoc aulem archiepiscopus allentius
dem cardinalem apud.S. Facundum, oclavo Kal. laboravil fieri, ut et reginx fidele et utile exhiberet
proximi Septembris, coucilium celebraturum stalu- obsequium, el debellatis ejus bostihus pacem refor-
tum esl. Ad quod concilium omnes cpiscopi et abba- maret Galtxcix. Nempe Portugalensis reginaTudem
tes a Burgis usque ad Oceanum vocati sunt. Sed cur etcircumquaqueoliminvaserat, sibiqueea mancipa-
S. Jacobi arcbiepiscopus, cxteri complures, ab hoc verat. Qux ut uovit adventum Compostellani archi-
consilio se absentaverit, sequenlia indicabunt. episcopi et reginx, ejusque exercilus, exlempto coa-
iu altera ripa
CAPUT XXXIX. r dunalo exercitu suo castramelata est
De fasdere archiepiscopi el regince. Minei. Hinc exercilus archiepiscopi et reginx consi-
Inler prxdictum Compostelianx sedis archiepisco- debat, illinc Portugalensium. Tunc archiepiscopus :
pum S. R. E. legalum et reginam U. quanta concor- < Si Porlugalensium, inquil, exerctlum invadendi
dix foedera sxpius jurejurando sancila fuerint, nobis detur copia, vicloria est in manibus nosiris.
paucis sxpius persirinximus; timore namque et Cxterum Mineus utrumque disterminat exercilum,
suspicione ne muliebris animus ad solita arma, et hostibug noslris esl tanquam murus. Quare
seilicet ad fraudem, convolarel, archiepiscopus lilil- Compostellani et lrienses navigio tentent fluvium
lans inter se el reginam foedera pacis iterura atque snperare, et insulam qux Portugalensibus habetur
ilerum jiiramentis renovaverat, et renovata conflr- propior (erat enim in medio fluminis instila) prxoc-
roaverai. Hoc modoomnes fere Gallxcix,Campanix cupare feslinent: alii navibus, alii natando superent
et Caslellx principes illexerat, et eos jurerando sibi ffiivium. > Hoc consilium profecto placuit reginx et
obligaveral, si regina prxdicluro archiepiscopum vel prineipibus ejus; nec mora, Compostellani el Irien-
caperet vel ab honore expellere tentaret, omnes qui ses cum cleclissimis militum naves conscendunt.
jtirejurando ne hoc flerel sanxerant, unanimiter ar- Portugalensium, qux per Mineuro discurrebant.inva-
chiepiscopo opitulareutur, et reginx adversarenlur. D dtint carinas, et prxdictam insulam audaci occupant
Verum quis in Gallxcia veri et sancti amalor? Qnis congressu. Quod ul vident Portugalenses admirali
justitix cxterarumquc virtttlura ibi sectalor? Ibidem effrenem Compostellanorum audaciam, castra de-
fere omnes comiies fortunx virtutum contraria se- serunt. etin fugamversi sunt. Tunc exercitus archi-
ctanlur, pauci admodum qui fideles habeanlur; non episcopi et reginxfluvium transmeant.et Porltigalix
esl qui secielur bonum, non est usque ad unum. fines ingrediuntur, seseque ad prxdam accingunt.
Quorum perfidiam expavescens archiepiscopus, et Quid plura ? incendunt, rapiunt, et lerram hostium
qiianium sux possibililatis crat prxcavens in fulu- hoslililer invadjjnt. Tandem archiepiscopus ul cum
rtim, En. Angliaceiisem abbatem ipsius reginx con- Compostellanis adurbem stiamrcdeat reginam com-
tribnlem. cl S. Cltiniacenseni camerarium acceperat pellal. < Postquam, inquit, nostrorura superavimus
hujus foederis lestes, et fidedata conlirmalores (134). acies iniinicorura, ac superatas dispersimus, posl-
Qtiidain quoqne Cluniacensis monaclius, Girardus quam Poriugalix fines prxter spem ingressi sumus,
nomine, nuper inter archiepiscopura et reginam res ipsa exigil ut cum Composlellanis ad propria
sanxerat foederum connexiones, adeo quod archie- reverlar * mea uamqtie non interesl prxdis aiquo
(134) Supra c. 29..
 1075 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI 1076
incendiis inleresse. Oportelut ecclesiasiicis [rebus] A credere abhorruil. Ipsa quoque Porlugalix regina ei
operam adliibeam. Ad bxc regina : < Sanctissime, per nunlios snos indicavil caplionem el modum
inquit, alque reverendissime Pater et domine, tuuni captionis, inquiens : < Caveat sibi arehiepiscopus ;
consilium atque auxilium ad lantam nos promovit etenim nisi caverit, soror mea procul dubio capiet
palmam viclorix, qtiod et noslra recuperavimus, et eum. Quia iiilimi qui btijus consilio interfuerunt
qux inimicorum fueraiil possidemus : sola lui prx- facinoris, ipsi mihi ejus eniicteaverunl moduro ca-
senlia perlerrefacil, et enervat noslrorum potenliam plionis.QuapropteradqiiodIibelmeorum,necapiaiur,
iniiiiicoium. Quod si ad propria revertens le a.bsen- confttgiat caslellorum. Sin auiem in navibus meis
taveris, profecto nobis limendum esi. Etenim ini- ad suam repedel civitatein; alioquin ex quo Mineum
mici nostri vires resuinent, el viclorix noi trx finis transmeabil, mancipabilur captioni. > Hxc el his
erit inglorius. Composlelhni (non est enim civium similia cum audissel archiepiscopus, noluit animum
diulius in castris morari) redeant ad propria; tui ad hxc credenda inducere, neque obsequio reginx
consilii et auxilii prxsens nos dexiera prolegal et se absenlare; sed ait : c Regina, ut a me hanc su-
tueaiur. >His aique aliis reginx precibus condescen- spicionis removerel nebulam, mtiltis pacis ac dile-
dit archic|iiscopus, et reversis Composiellanis re- ctionis fcederibus jurejurando confcederata est. Prx-
tnansil in Porlogalia ctini militibus suis; ad quem B terea inler me ct se lol lanlosque htijus foedcris
B. S. R. E. cardinalis et legalus eo lempore hujus- adhibuit lestes et compaclores, quoti insani esl animi
modi direxit iitteras : talia credere. Sane ubi sanxi cum ea fcedus concor-
CAPUT XLI. dix, obnixe el ftdeliler ei famulatus stini, et faniti-
Invitatio ad concilium. labor. Quare ergo in tantum prorttmpet facintts ?
t Bosso, S. R. E. eardinalis el legatus, venerabili Quare opus Judx Iscariolhidis incurreret ? Qtiare
fratri et amico charissimo D. Compostellanx Eccle- Deum et homines sibi infeslos redderet ? Quod si
six archiepiscopo, saluiem. habel pro constanli in me manus injicere, et, lau-
< Dileclionis vestrx litteris gratanter acceplis dc quam secunda Jezabel, persequi uiriusque lerrarum
prospero regis etreginx eventuomnipotenti Domino Ecclesix membra, eu melius est me sine ctilpa inci-
gratias agimus : de industria veslri quoque, jure, dere in manus pjus, quam foedera, qux cuui ea
consilio et auxilio cirea eosdem ad honoris veslri slabilivi, videar iransgredi; potens est enim Detis
augmenlum noster accendilur animus. Prxterea me liberare de manibus ejus. > Tandem archiepi-
memorix non excidai quod de disponendis negotiis scopo et regina ciini exercitu suo a Portugalia
ecclesiasticis, et emendandis tot in partibus Hispa- revertenlihus, veulum csl Limiam.et per Cellaimio-
nix enormitatihus ad B. Jacobi et vestrum spe- vam ad Caslellam, qux esl in ripa Minei. Tunc
cialiler consiliuin accedentes, concilii locum et diem regina, utpole doli artifex, magistra celeris, prxce-
statuiuius. Ad quod, sicut prxseulialiier ore ad os, pit diluculo milites arcbiepiscopi Mineum trans-
ita quoque prxsentiam veslram lilteris prxsen- meare; ipsa vero cum rege filio suo el cum arcbi-
libtts auclorilate apostolica inviianles, rogamus et cpiscopo posl reinaiisit; hoc aulem macbinabant
in ftdeliiale Romanx Ecclesix exhorlamur ul ab ne, ctini manus injiceret in archiepiscopura, raililcs
eodera concilio nuila uuquani occasio vos retentet, tanto iacinori possent contraire.
scieutes qnod si vos non adesse coniigerit, et con- liaqtie ut Mineuni iransmeavit exercilus, et in
cilium per vestri abseiiliaui [cassttm] renianseril, allera flurainis ripa lentoria posila sunl, stalini prx-
vobis lanlum Ecclesiac detrimentum procul dubio dicta Jezabcl in Coiiiposlellanx sedis arcbiepiscoptim
ascribeuir, et in futurum vobis hoc obesse timemus. et S. R. E. legatum maiitis injecil. Proli uefas! Nil
Burdinum, a doinino papa captuni (133) et Rouiam, verelur, nil erubescil niens peslifero illila veneuo,
sicut uieruit, deporlatum, ab his qui se vidisse les- nil abomiuabile refugit. Primo arcbiepiscopus ne
lanlur audivimus. > laiittiin aggrederetur nefas,nec sic a fide ei veritale
CAPUT XLII. D exorbiiaret, coopit eam admonere. Cxiermn i In
De captione archiepiscopi in redilu a Porlugaiia. malevolam animam non inlrabit sapienlia (Psal.
Post hxc non modica parte Porlugalix viiidicata, i, 4); > el: < Qui nocet noceat adhuc, et qui sorde-
archiepiscopus et regina obsederunt ipsam Porlu- scil sordescat adhuc (Apoc. xxn, H). > Audila ar-
galix reginam in caslro, noniine Laniosio, et castra chiepiscopi nefandissima captione, mox archiepisco-
usque ad Dorium protenderunt. Illis quoque diebus pus Bracarensis et episcopus Atiriensis qui cum eo
idem archiepiscopus recuperavit in Portugalia hono- erant, perterrefacli fugam iniere. Hujus sceleralis-
rem B. Jacobi, sciticet Bracaram, medielatem Cor- simx proditionis habuit regina complices et coadju-
nelianx, el cxlera, et recuperata distribuit villicis torescomiiemRodericum,qui perendie Hierosolyinis
suis. ArchiepiscopoComposlellano in Portugalia mo- redierat, Fredenandum Joannidein, Joaunem dida-
vanle in castris fama roali prxsaga futuri murinura- cidein, Joanneiii Ramiridem, Oduariura Ordonidera,
bat reginam U. inacliinari caplionem archiepiscopo. Ariain Petridem, el cxteros, qui omnes ab archi-
Quod cum plurium instillatione audisset archicpi- episcopo lenebanl prxstimonia dalo juramenlo se
scopus, utpoie lanlum tamque abominabite nefas, fore amicos ejus el fideles; fecerant iusuper archi-
(135) Mens, Aprit., anno 1121.
1077 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. II. — AN. 1121. *- 1078
episcopo hominium hoe niodo : Si regina in eum .V sia, quod lanti sceleris auclores poenam in caput
injicere manus, vel expellefeex honore prxsumeret, Suum reversuram verereniur. Deinde canonici ac
Offines unanimiler, cum quibtiscunque possent ar- cives ingenti supplicatione et obsecratione adeunt
chiepiscojram, utpote dominum el palronum suuiti, reginam, ut quid de archiepiseopo sit responsura
adjuvareht infeslis reginx. Quantam in clericos, et respondeat. Ipsa quidem jani adepta erat castetla B.
In itiiiites, atque in famulos archiepiscopi prxdam Jacobi, se.ilicet Honesium, et S. Mafiam deLanz-ada
hac dehonestationem fecerint proditores, ex ipsitis a Munione Gelmiride fratfe ariilliepiscopi, qtiem
«apitis-quilibet potest concipere lxsione. Capli suht cum archiepiscopo coeperat. tunc Jezabel clero
cUm archiepiscopo treS fratres ejus Munio Gelmiri- ac populo quasi salisfaciehs respondit : « Ecce,
des, Petrus, et item Petfus, et aliijcomplures. Caplus inquit, ciim archiepiscQpo placet foedtis inire, etejus
esl etiarn cum eo Veremundus Suaridcs, liberalionem diffinire, videlicet aut de omiiibus, de
Deinde ducitur archiepiscopus ad caslellum Joan- quibus eum in causam vocavero, archiepiscopus
nis Didacides, noraine Orzilionem, et abhinc siib mihi aflatim respondeat et satisfacial, aut sux Pa-
iutela ejusdem Joannis, remotis jam a se clericis et ptionis caliimnia suo et canonicorum juramento se-
rttiliiibtis suis, exceptis duobus aut tribus, transfer- pulta misericOrdix mcx attendat examinationem.
tur ad caslellum nomine Ciram : hoc siquidem R Horum unum eligal; alioquin in tempore captioni
prxdicius Veremundus licenlia archiepiscopi et B. mancipetur. Hoc aulein dolose aiebat, ut inlerim
Jacobi canonicorum in terra ejtisdem apostoli con- ad castellum S. Marix de Oteres (135) Pum transfefri
Struxerat: sed nunc captione coactus reginx con- facefet, et honorem B. Jacobi fundo tenus pessuh-
lulerat. Postquam rumor tanti sceleris Compostet- daret; canonicos etiam et cives alios vinculis mari-
lam pervolavit, et in festiviiale S. Marix Magda- cipandos, alios omnibus exspoliandos facultatibtis,
lenx cum missafum celebrarenlur solemnia uftiver- alios ab ecclesia expellendos satagebat. Hnj'us bipar-
sorum animos concussit. Quantus moaror, quanta titx ratiOnis relatores canonici cum civibus [mittUh.-
mcestiiia [in ecclesia B. Jacohi fuerit, meus utique tur ad arcliiepiscoptiitf, quibits vetuit regina iie de
styltis non sufflcit enarrare. Confestim tota civitas cxleris cttm archiepiscopo haberent colloquium,
convolat ad ecclesiam, flent, ejulant tantam in Do- neve amplius quam prxdictam biiiienibremralionem
minum et in archlepiscopum stium fraudem inten- cum eo loquendi eis daret liceiitiam. Insuper misit
tam, reginam apostatricem, pacis ct fidei Violatfi- cum eis specutatorein, scilieet Fredenandum Petfi-
cem et totius Hispanix perlurbalricem appellant. dem clericum sttuni, qui et eorum inleresset collo-
-Quidam, nisi absolvat archiepiscopum, propemodum quio, et ne amplius mimisve cum archiepiscopei hii-
ei minaniuf. Coadnnatis denique clero et populo in ^ scerentcolloqtiia.pervideret.Utautemaichiepiscopus
tmnm consulitur, zi ad reginam ex communi con- impiissimam feginx examinalionem audivit: <Opus,
sensu qualuor ex canonicis et totidem ex civibtis Iirquit.jn hisnobisestconsilio. >— < Porro, inquiuht
detegantur, sciscitaturi quare archiepiscopum cepe- ei, nec consiliiini nec colloquium amplius habendi
tit, vel super ejos libertalem quid animi liabeat. Sed vobis conceditur Iicentia. i Tunc archiepiscopus:
cor ejus, tanquam cor Pharaonis, induratum esl. < Omnipotens, inquit, qui contrilOs et conlribulatos
Sitit pecuniati), sitit ct anhelat ertienta ejtis rahies respicit, consilium el auxilium nobis admiiiistrabit.
fierdere B. Jacobt honorem. Sed Deus protegit spe- Hxc autem qttse niihi retulistis raala sunt, id est ut
rantes in se. Posiquam clero et populo Compostellx aul captioni mancipatus honoreet rebus meisexspo-
renuniiaitim est quid animi haberet regina circa liatus contra leges et contra canones cum rpgina
archiepiscopum, statim canonici conveniunl in ca- ineam judiciuBi; aut tanti sceleris quod in me per-
nonicam; aslringunt se jtrramento ad liberalionem petratum est, proclamatione Juramento sopita re-
archiepiscopi omniniode se-elaboraturos et tam hx- ginx animadversionem, quasi misericordiam, inde-
redilates qiiaro facultales, si necesse sit, pro eo terminaleetsinereplicationesuscipiam; qti* quidem
daturos. Quott eliawt taicos ad idem vrtlde animavit. _ misericordia impietas, imo scelus polius vocanda
Quis hcrymas lotius civitalis enumeret? Quis ge- est. Qualem eiiini misericordiam circa sanctam Ec-
milus et obsecraiiones quotidie in ecclesia pro ar- clesiam ejusque ineinbra habeat, nelonge petantur
chiepiscopodicere sufficiat?Quis clerum ad populum exempla, htijus rei effecius in me perhibet testlmo-
in moerore etiam et anguslia fuisse nesciat ? Omnia niOm. Horum igilur neutrum mihi ulile est; nonest
plena laerymis, oirniia desolata, omnia pastorevi- enim sanx mentis aut tanti sceleris insatictam Ec-
duata videres. plesiam perpetrati calumniam juramento conlra ca-
Postquam regina noete Compostetram ingressa est nones sopire, aut manifestam Jezabel Impietatem
arltera die in qua erat solemnitas B. Jacobi, omnes pro misericordia habere. > Duro hxc agerentur B.
canonici, deposito vnltn et habilu solemni, nigris S. R. E. cardinalis et Iegatus misit has litteras
hnluli sunt cappis, el tristitiam reprxsenlanles lu- archiepiscopo.
gubriter se liabuernnt; quod valde fuit rnolestum Consolaioriae litterce ad archiepiscopmtt in idptione.
feginx ejusque coroplieibus. Srquidem lantus cleri < B. S. R. E. cardinatis el legatus, Verrerabili fra-
ac populi tumultns in apostolica sxpe fiebat eccle- trietamico,in Chrislo charissiniO, U. Compostw-
(135) De Autaret, ut lib. i, cap. 90, mim. 3, prxnotavimus.
 10*79 , MUNIONIS, HUG0NIS;ET GERARDl l6S0
ianx Ecclesix archiepiscopo, aposlolicx sedis legato, A quomodo iu proxima nocle archiepiscopus ad caslel-
salutem ct liberationem. lum S. Marix de Oleres (quod esl in valle Carceris)
< Captionis veslrx fama primum non credita, sed caplus ducereliir. Sed aliter Omnipolentis pietas
postmodura cerla relatione audita, vehementi moe- prxdestinat lieri; aliier humani impietas generis
rore tristes existimus, nec minus de lam subita et fore opinalur. Igilur clerus et populus, Joannem cir-
inhonesla doli perpelratione niiramur. Nos quidem cumvallanles, el quasi captum ducentes, quantocius
super tanla B. Petri etRomanx Ecclesia in persona reginx inlonant, ut, remola ambage, vetit, nolit, ar-
veslra facta injuria, ecclesiasticx ultionis jusliliam chiepiscopumjubealabsolvi, alioquin ipsacumJoanne
exercere, stalim ut audivimus, condigna animadver periculo succumbat. Timc Tegina coacla et nolens
sione voluirnus; sed quibusdam amicis veslris etqui jussil absolvi archiepiscopum. Joanne ilaque populi
de hoc inforlunio dolent non raodice, quique de vc- multitudine circumvento, et ne aufugial juraraento
stra liberatione spem habentes laborant, suadenti- aslricto, itur properanler illuni absolutum.
bus, usque ad concilium hahc vindictam distulimus. Ergo regina cum complicibus suis nolente etcoa-
De cxtero in eo qui dixil : iConfidite, ego vici cta, absolutus est archiepiscopus. Quo ingredienle
mundum (Joan. xvi, 33), >conlidenter confidite; est Coraposiellam, licel non diutius quam per octo dies
enim el erit Ecctesix et veslra oralio ad Deum pro B captioni mancipalus fuisset, quantum tamen gau-
vobis. Per lalorem prxsentium, vel per quemlibet dium, quanta lxlitia in universis fuerit, Maronis
veslrum, quid nos agere supcr hac causa velitis, ciio facundia referendo succumberet. Si quid est uni-
scribite. > versi sexus el xtalis, veniunt ei obviam, et fusis
De tolutione archiepiscopi. prx gaudio lacrymis, palronum et archiepiscopum
Interea reginx filius rex A. prodiliosx archiepi- suum videre et alloqui sitiunl; quem paulo anle do-
icopi caplioni, utpole qtii eum baplizaverat et in lebant ablatum, jamjam restittilo congaudent. Gau-
regero unxerat, admodum condolens, quomodo absol- del lola civitas, ct quasi superato Charybdis nau-
veret traclabat, lanlo quidem sceleri inlerfuerat, fr.agiotripudiat. Universus quoque clerus solemniter
sed nec probibere poluit. Ipsi quoque parabanlur prxparati cum summo processionis honore honorifi-
vincula, sed peracta archiepiscopi caplione. Cum centissime eum siisceperunt. Ipse denique complela
comile itaque P. nulrilore suo, et cum comile M. oratione anle aposlolicum ailare osculatisque fra-
et quibusdam aliis Gallxcix principibus coltoqtiio tribus, reginam inlra allaris ambilum latebras ha-
habito, Compostella egressus est, eorumque castra, benlem adiit, el ait illi : < Scioquidem, regina.quia
qux in ripa Tamarx fixa eranl, adiit: quippe inler pessiinoruiu coacla consiliis, nefas hoc aggressa
se sicut prxviderant, si, rex a nialre sua rebellio- fuisli;.hoc mc latet quam in hoc scelerc causam
niscausa sejungeretur, volenle, nolente regina.pro- habueris. Pius aiilem et misericors Dorainus, apud
tinus absolverelur archiepiscopus; quod hatid aliter quem nihil est impossibiie, me ab hac liberavil ca-
fuisse indicat rei exitus. Postqiiam eiiini in Compo- plione; cujus exemplum imilando (ait enim : < Di-
slellana urbe nuntiatum estfilium a malre discor- i miilite et diniiltelur vobis[Li<c. VI,37J >) quantum
dix causa discessisse comilumque tentoria adiisse, mea interesl, quod in me egisti, si poenileas, tibi
statiin maternx lyrannidis ausus conlrilus et confti- dimillo et condono. Det quoque tibi Deus animum
sus est. Jezahel tanti sceleris rea cum complicibus ut castella B. Jacobi, qux violenter et injuste a no-
suis ad B. Jacobi ecclesiamconrugil. Sic rota for- stris exlorsisli, nobis reddas, el nobiscum pacem
tunx volvitur; animati exanimanlur, exanimali ani- habeas. > His ila peractis, poslquam alter allerque
mantur. Pars reginx confundiliir et trepidal; regis dies processit, archiepiscopus cuepit regiiiain fre-
et archiepiscopi pars exlollilur et exsullat. Qtiantus quenlius appellare, ut pacem secum iniret, et ca-
luniultus, qiiaiilus discursus, qtiauiusveaiiimusper- stella B. Jacobi redderet. Verum regina vehemenler
sequi homiues reginx, spoliare, capere, omnibus sitiebat pecuniam, et B. Jacobi castella relinere
fueril, etiam qui videril vix enarrare sufficit. Con- \D ardebat; hxc est causa quare inter eos prxcipue
curruiit omnes in ecclesiam ad reginam, conlumelia» pullutaverit discordia, et maxima Galtxcix pars
verba in eam jacientes, et nisi absolvat arcliiepisco- guerrarum pessuntlata fueril aculeis. Tainen archie-
pum majora ei minantes, oinnesuno ore, una voce piscopus sxpius reginam interpellavit de pace et de
absolvicitiusarchiepiscopiimunauiinilerproclamanl. concordia. llla, ul est indomitus mulieris animus,
Quid plura? Regina prorumpil in lacrymas; hinc nunc mille lam clericos quam laicos dari sibi re-
melu, hinc proditionissux cassalione; jurat se coa- quirebat juratores, nunc totius civitatis el suburbii
ctam laniuiii nefas perpetrasse, et lolius facinoris clerum ac populum : nec Iioc nec illud, quoniam
culpam in complices suos iransfert. Exclamat ar- immensx non debatur ei copia pecunix, effieclnm
chiepiscoppm obsolvi; et sceleralissimx caplionis habebat. Poslquam archiepiscopus reginx animad-
auclores vinculis debere mancipari. Dum hxc ila se veriit aniinum, nec castetla reddere, nec sine ira-
haberent, ecce Joannes Didacides, in cujus tutela raensa pecunia posse eam sedari intellexit, protinus
archiepiscopus captus tenebattir. Hic, adduclis se- cum rege puerofilio ejuspacera slabiiivii, el ad re-
cum quibusdam archiepiscopi conlribulibus captis, cuperandum B. Jacobi honorem quanto magispoluil
veiier;\t ad urbem, ut ctim regina haheret colloquium, aspiravit. Prxterea adscivit sibi ptttres Gallxciae
 Ifjgl HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. H. -AtUiSH. * *0g*
principes, scilicet Petrum Froylaz, elMunionem, elLA habere cliarum atijue fidelem. Unde gloriosissimam
Gtilerrem, elGumez consttles, Ariam Petridera, Lu- celsiiudinis vestrx humililer ac sincere imploramug
parix dominum, qui juramenlum et hominum pro> excellentiara, quatenus doraum Dci et B. Petri
regina archiepiscopo fecerat, etob hocetadhxrebal, , apostolorum principis, cujus minislerium Deo auc-
i Veremundum Suarez et cxleros , insuper reginami lore suscepiinus, sicul jara amare coepistis, diligenti
Portugalix T. et comitem Fredenandum; bos et alioss instanlia amelis, ac pietatis studio amando susten-
habuit archiepiscopus coadjulores ad rccuperandura. letis, ul per ejiisdem patroni intercessionem et me-
et ad ttieitdum B. Jacobi bonorem. Interea S. R. E. riium fruclum xternx mercedis possilis adipisci
papa Calixtus eidem archiepiscopo has direxit lit-. perpeluum. Et hoc quoque non ambigat veneranda
.leras: nobililas vestra nos omnino esse prxcordialem ac
CAPUT XLIII. singularem amicum vestrum, et in Christi charitate
diieclionis veslrx congluiinatum atque complexum,
De episcopitsuspensis quia non interfuerant conctlio,' et in orationibus
et de Dracarensi archiepiscopoa legttlionesubtraclo. atque in cxleris beneficiis noslris
< Calixtus episcopus, > elc. semper veslri memores sumus, et licet corpore a
< Dignilatem elhonorem,> elc. VideinCalixloII, ' vobis absentes, spiritu lamen sumus prxsentes.
B Desideramus etiain, et, si Deus concesserit, omnino
t.
Palrologim CLXIII, sub num. 137.
rogamus ut domum Cluniacensem quandoque per
CAPUT XLIV. vos visitare dignemini, quoniam volumus vos videre
Familiares litrerce D. Romani cardmal. ad archi- et amplecti; optaraus ut pariter nos videamus, qui
episcopum. pariler nos amamus, et lota congregalio noslra ves-
< DIDACO, Dei gralia Composlellano archiepiscopo, ira sit, cujtis vos lotum esse beneficiis et devolione
el S. R. E. legato, D. [DEDS-DEDIT.] S. R. E. cardi- eximia oslendilis. >
nalis, salutem et prosperilatem. Item prmdiclus card. ad archiepiscopum.
< Sciatis quod viso vestro nunlio ad modum ga- < D. Composlellano Dei gralia venerabili archi-
viii sumus, et pro Ecdesia B. Jacobi, sicut decebat, episcopo, D. tiluli Laurentii el Damasi S. R. E. car-
ctitii sociis et amicis noslris multum laboravimus; dinalis, indissolubile amoris vinculum.
de cxlero vobis mando, sicul vester confrater, et. < Quanta dilectione, quanlaque diligentia missi
per omnia vobis fidelissimus, qnalenusamodo domi- negolii veslri, charissime, taboravimus, novilii
no noslro C. et curix ita serviatis, ut et qtix obti- nuntii salis narrareserio possunt. Mandamus itaque
netis obtineatis, et qux nondum habetis habeaiis. vobis ut, si quando negotia quxlibet inslant vobis,
Me atitem pro Ecclesia B. Jacobi incessanter et uti fralribus noslris mittere non pigrilemini, quo-
fideliler laborare, ne dubiietis. De rebus mex heb- niam vestris semper imperatissumusobedireparati,
domadx, quam in poiestate vestra dimisiimts, rogo et sotlicite curam de negotiis veslris quasi de pro-
ut per primos romarios qui ad nos venerint, mihi priis noslris quotidie gerimug. Veslram igitur beni-
miiiaiis. Petrum auiemvestrum canor.icum provobis gnitatem suppliciter exoramus, ut quod apud vos
et pro Ecclesia sua mtiltum desudavisse in curia, ne est de Hebdomada nostra, per hujus cliartulx dela-
dubiletis. Ob quam causam ut cutn araodo chariorera lorem, sive per alium fidelem nuntium miltere cu-
habeatis rogaimis : Valete. Per eum mibi vn aureos relis, et ut btinc honorifice tractetis valde flagilainus.
ad sedandam curiam, quain uimis iratam invenerat, Prxterea magnitudini vestrx, ut nostros dilectissi-
acconimodasse ne dubilelis. * mos fratres ex parte nostra salutetis, oppido suppli-
camus. >
De amicitia P. Clun. abbatis. Familiares litterm Calixli papat ad archiepiscomun.
< Reverentlissimo Pairi et in Chrisli cliaritale
< Calixtus episcopus, > etc.
nobis conjuncto, domiuo. D. S. Jacobi archiepis- < Miles isle, > etc. Vide in Pascltali II, Patrol.
copo el S. R. E. legaio, Fr. P. [Ponlius]. Ctun. fra- _ t. CLXIII,sub num. 140.
trum servus indignus, devolissimx voluntatis obse- " CAPUT XLV.
quium et lideles orationes. De capilulis concilii apud Sanctum Facundum
< Cbaritas, qux ih corde veslro specialiter ardel, celebrati.
nequaquam erga nos etomnem congregaiionem nos- t B. S. R. E. cardinalis et tegatus, venerabih
tram novit tepescere, velfrigescere, sed quodam nos fralri et amico charissimo D., Compostellano archi-
semper prxeipux dileclionis privilegio conalur dili- episcopo, apostolicx sedis legato, salulem.
gere. Quaravis eniin muliarum tribulationum anxie- < Litleris nostris per Portugalensem episcoptim
miiii, curis el sxvissimis fatigemini guerris et cum dileclioni vestrx directis.lalore prxsentium Rotnano
nuraerabilium curaruni anxielaiibus gloriosa meiis milile a domino papa ad Sanctum Jacobum oratio-
vestra pujsetur, et reddatur anxia, ila lamen nos nis gralia venienle, prxsentes ilerum litteras fra-
beiiignissiine ac devolissime pio amore specialiter ternitati vestrx iransmitliinus.ut pereumetvesiram
amplectitur, utpote qux in solidissima pelra, qitx et pueri regis volnnlatem, et esse domino papx per
Christus esl, firmiier esl fundata, ut vos Paler cha- nos referenda scribatis. Conciiii noslri (136) apud S.
riSBime, prxcordialiler ae singulare.m gaudeamus Facundum capitula qttx per Portugalensem vobis
(136) Conciiii, iudicli, pro die 25 Augusli huj'us anni 1121, ex c. 38.
 '* 108*
1083 MUNIONIS, HUGOMS ET GERARDI
transmisimus, ita per ditionis vestrx partes leneri. A lurum promilto, et supra sanctum altare propria
et observari prxcipile, quemadmodum in concilio manu firmo. >
sunt a nobis apostolica sanclione firmata. > CAPUT XLVIIl.
Ad cardinalem B. de solution» arehiepitcopi.
CAPUT XLVL t Calixtus episcopus, > elc.
De P. Bratarensi arehiepiscopo faeto eanonico in « Sxpe tibi scripsisse, > etc. Yide"uHtupra,tub
.Mcciesia B. Jacobi num. 162.
Clrca idlemporis P. [Pelagiu9.] Bracarensis arclii- Ad Toletanum archiepitcopum de 'eodem.
episcopus venit Compostellani, hunc a Compostellan! t Calixtus episcopus, > elc.
archiepiscopi legatione pro re adtempus subtracium, < Egregix memorix, > etc. Vide ubi tupra, tub
prxnotatum est [C. 43]. Missis namque cierlcis suis num. 153.
ad papam Calixlum, relatisque quodam versipelli Ad episcopos Hispaniw de eodem.
argumenlo inter Composlellanom archiepiscopum et < Calixtus episcopus, > etc.
Bracarensem inimicitiis, pro re ad tempus ab ejus < Quoties nova , > etc.
legalione, ut superius patet, Bracarensis subtractus Vide ubi supra, sub num. 154.
est. Prxcepit quoque papa eidem Bracarensi per g Ad reginam de eodem.
Ktteras suas ut honorem B. Jacobi in Portugalia, < Calixtus episcopus, > elc.
quem prxdecessor ejus M. Bracarensis archiepisco- < Nisi gravissimam, > etc.
pusab eodem Compostellano archiepiscopohabnerat Vide ubi supra, sub num. 155
in prxstimonium, et quem isle violenter retinebat» Ad regem de eedem.
redintegraret. Eopropter Bracarensis archiepisco- i Catixtus episcopus, > etc.
pus cum Composlellano archiepiscopo et S. R. E. < Omnipotenti Deo, > elc.
legato D. foetlusstabilivit dilectionis, et factus cano- Vide ubi supra, sub num. 156.
nictts Ecelesix B. Jacobi medietatem prxdicti hono- CAPUT XLIX.
ris ab eodem Compostellano archiepiscopo recepit Dereconciliatione arehiepiscopi, et regmm, et rtgtt
in prxstimonium, qnatenus aliam medietatem pre pueri.
posse 9UOlueretur, sicut in hoc scriplo resonat: Has quidem titleras miseratpapa Calixtus Bosoni,
< Ego P. Braearensis Ecelesix archiepiscoptis, Romano cardinali et legalo, Bernardo Toletano
persona videlicet mea, non Ecclesia, sicuti confra- archiepiscopo et legalo, ea>lerisque per Hispaniam
ter et concanonicns vester, suscipio a vobis, domino episcopis, necnon reginx tanli sceteris auclori, et
D. Composiellanx Ecclesix archiepiscopo et S. R. 'C rcgi filio stio ad deliberalionem et reslilulionem
E, tegato, et ab Ecdesia vestra in prxslimonio, me- prxdicli Composlellani archiepiscopi et S. R. E.
dielalemde eeclesia Sancli Vicloris, qux dicilur legali. Idem namque archiepiscopus jam nefandx
Bracara, et medielatem S. Frucluosi, cum viila mancip^tus captioni, dircxerat nuntios ad nepctera
Moonteiios, et medietatem de vifla Corneliana cum suum, P. beati Jacobi Ecclesix decanum, qui in
omnibos appendiciisj eorum, tali lenore ul in vila Francia philosopliicam disciplinara addiscebat, et
mea teneam hxe omnia prxdicta, et ad obitum indieaverat ei captionem, niodum et causam sux
meum Ecctesia vestra snscipiat ea, et qiiiele possi- captionis. Qui assumptis secum quibusdani cano-
deat a successoribus meis; aliam vero medietatem nieis, qui secum sludium frequenlabanl, venit Clti-
de his omnibus quam vos lenetis ad prxsens, ad- niacum: post hxc consilio alque auxilio abbalis
juvare, defendere el amparare ad iililitatem veslrx Cluniacensis , convenlusquc, necnon princijmm
Ecclesix. Ego P-, Dei gratia Bracarensis Ecclesix Francix atqtin Burgundix, qui summa dileciione
archiepiscopus, propria manu eonfirmo. Hugo Por- Composlellanum amplectehantur archiepiscoputn,
tugalensis episc. 0. Pelrus prior Bracarensis Eccle- adiit papam Calixtum, ostendens ei ejusmodi pia-
sixO. NunusBracarensis Ecclesix diaconus el ca- culuro
U quod Urraca Hispanix regina fecisset in
nonicus scripsit et canfirmavit. Aliam scripturam Compostellanx sedis arcbiepiscopum et S. R. E.
habetis consiimlem. >
legatum. Suo itaque etconsociornm suorum instinctu,
CAPUT XLVII. et quoniarn inter papam Caiixtum, ante papalum et
D. G. Satmanticensi episcopo. in papatu, et inter Compostellanum archiepiscopuia
t G. [Geraldtis] qnoque Salmanlicensis Ecclesix ante archieptscopatum et in archiepiscopatu, indis-
electus, a papa Catixto Romx in episcopum conse- soltibilisfructifrcabal cbaritas dilectionis ; prxterea,
cratus, prxdlcto Composlellanx arcbiepiscopo et quoniam juslitix exigebat ratio, papa prxdictas per
S. R. E. Iegalo, hanc obcdieiilix sanxit stibjectio- Hispaniam delegaverat litteras. Quibus visis, regina
iiem. tanti sceleris auclor, satisfacere ac reconciliari
< Ego G. Salmanticensis Ecclesix episcoptis sub- afcbiejirscopo satagebat, blanditris atque putltcilis,
jeciionem et reverentiam et obedicntiam a sanctis ut est argumentura nittlieris, eum convertere elabo-
Palribus conslitulam secundum prxcepta canonum, rabat; sed postquaro nec precibus nec pollicilfs
Ecclesix Compostellanx recloribusque ejus in prx- potuit eum immutari, protinus convertiliif ad arma,
senlia domini archiepiscopi D. perpetuo me exhibi- eongregat exercilum, venit ad casiellum Ciram, «t
1085 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. II. — AN. 1121. 1086
ab.hinc Taberolos, quasi Salirriensern invasura A pter arcbiepiscopi captionem amiserat, recuperet.
pagum , dehinc celerrimo procinctu conscendens Verum enimvero, qnoniam archiepiscoptts fidei et
Monicm Sacrumconseditibi cuni exercitu suo. Cum verilatis justiliam in regina modicara habebat, ne a
ea erat comes R., comes M., Menendus Nunizi, et judicii senlentia pedeni retrahal, juramenlum, atque
coinplnres Gallxcise principes cum phalangibus suis. firmitalis scriplum habelur inler archiepiscopum et
Qnod ul novit archiepiscopus confestim coaduuato rcginam quasi veriialis anchora. Hoc est autem
exercitu inilitiim ac pediium et Conipostellanortiui spriplum et conventio inter archiepiscopum el regi
ad radicem montis consedit ejusdem. Rex quoque nam.
puer reginx filius , comes Petms, Varemundus Pe- JwramenfMmreginw.
lrides, Arias Petrides, et plures Gallxcix principes < JEra MCLIX.Ego regina domina Urraca do _fi-
cum immensa raililum alque pedittim multitudinc in dcm meam vobis, domno Didaco archiepiscopo et
duplum majori quam reginx. Stabat utrinquc exer- S. R. E. legato, per Deum Patrem omnipolen-
citus ; illi montis cacumina qux occupaverant possi- tem, et per omnes sanctos ejus, quod sim vobis
dendo; isti ut eos ab ejusdem monlis verticc deji- fidetis domina et amica, sicut bonus rex suo bono
cereni hellaudo. Quod quidemeratdifficillimtim alqtie archiepiscopo in tota vita raea, augnienlando vestram
periculosissimum. Cxterum regi el archiepiscopo B utilitatem, el deslruendo veslrurn malum, et defen-
eoruraque exercilui bellorum sliraulos subminis- dam vitam vestram et niembra et honorem , quem
trabat, quod regina in ejusdem montis crepidine habetis vel habituri estis, pro posse meo,contra omnes
castellum machinabalur xdificare. liomines el suprn omnes homines sine arle et malo
Primum ilaque armalx utrinque phalanges beilo- ingcnio; et neque per me, neque per meum consilium
rnm inter se habuere congressus, et noctis inier- sitis captus, nec de vestro honore expulsus, et nun-
cedentccrepusculo utrobique quibusdam prostralis qtiam faciam placilum cum aliquo bomine ad detri-
ab incepto destilerunt. In crastinum tamen belliuii nienlum vestrum, et civitatis B. Jacobi in tota vila
indicitur, et uterque ad betla animatur exercitus. mea, el si aiiquod malutn fuerit mihi diclum de vobis
Ttinc archiepiscopus, ttt vidil inler malrero et filium vel non habeam iude curam, vel vos ad ratiouem
bellum futurum,elplurimum utrinqiie populum peri- ponam, et accipiam inde judicium quod dederint
turum , paierna compunetus est pielate: inlendit milii isli qui sunt in lioc placito vestri et nostri
animum ad pacis foedera, et qualiler titrornmqiie hotnines, et recepta emendatione in lempore et loco
dirimantur acies pertraciat. Rogat regem pueruin convenienti stem in omni vita mea in prxdicto
pro pace rogat ut matrt sux reconcilielnr. Millit placito, et nunquam venialis in expeditioiiera.no-
quoque nuntios ad regiham, et ne sc et suos eat C stram, neque in curiam meam, nisi quando votueriti»,
pcrdilum consuIit.Oslendit ei maxima prx manibus, ct dem vobis prxdiclo archiepiscopo domino, D.
nisi resipiscat, discrimina, el terrendo eam nimis, caslra veslra, feria vi, in octavis istius Natalis Do-
ad pacis coualur incliiiare reconciliationem. Sed mini,videlicet Honeslum, ct S. Mariam de Lanzada,
cor ejus obduralum erat et impoenitens. Deinde et quod in hoc pacto mihi absolveritis, sit abso-
arcliiepiscopus convocal polentes atque peritos lnttim. >
viriusque exercitus; ac iniio cum eis consitio, omni- < Nos sexaginta baroneset milites reginxDominx
modis eos hortatur ad pacem. Quid plura ? Ex ulra- ' U. Juramus vobis archiepiscopo domno Didaco per
que parte ducentos astringil juramettlo , qui pro Denm Palrem omhipotentem et per omnes sanclos
posse ninanlur ad pacis reformationem, et bellum ejus, si regina doinina Urraca vobis quod superius
quod eral prx roanitus exierminent. Magna archi- dictum est non adiinpleverit, nos stemus vobiscura
episcopi prudentia, lanloruinque virorum utrinque sine mala arte et malo ingenio. >
siragem diverlere el discordiam inconlraria corainu- De caslellorum reddilione.
tare. Hi ducenti consilio el auxilio archiepiscopi Sicut regina in hoc scriplo pepigerat, ex parte
siatuunt x judices, qui jurejurando inler regem et rv adimplevil; Castellum namque Honesti in prxtaxata
arcbiepiscopttm et inler reginam justitix causas vi, feria prxdiclo archiepiscopo et S. R. E. legato
certius examinent, et examinatas dictante justitia reddidii. Verum enimvero caslellum S. Marix de
dividant. Sancitum est etiara quod quisquis, sive Lanzada in sequenti die reddidil.
rex, sive regina, judicium eorum subire nollent, nec CAPCT L.
quod ipsi judicarent adimplevere, juslitix trans-
De nuraculis quce acta tunt in capitone archiepiseopi
gressor haberetur. Idcirco omui sublerfugienti
prceseniibus Saracenis, et de quodam eorum tani-
justiiiam adversentur; justitiam vero sectanti sicttti lati resliluto.
Domino suffragentur. Quod sic fore jurejurando Hoc autenl qusd in praedicti Composlellani archie-
siabilitum est. In primis ilaque prxdicti judices diju- piscopi et S. R. E. legati prxdicta caplione accide-
dicantes, prxcipiunt ut regina casteUa B. Jacobi, rit, ad memoriam revocare iion incommoduin arbi-
scilicet Honestuin, el S. Mariam de Lanzala, qux tror. Saracenorum rex, Ali noraine, qui et citra
violenler retinebat, archiepiscopo sine protelatione mare et trans mare Hiberix sceptrum habetin Aga-
restiluat. Addunt insuper quod regina domnum renos, miserat Ismaelitas nuntios viros discretos
wchiepiscopum et honorem B. Jacobi, quem pro- atque illtistres ad reginam Urracara ejusque filiunj
1087 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI I0S8
legalionis gratia. Qni cum iter carperent ad occi- A capitur, B. Jacohi Ecclesia sedct in Iristiiia. Clerus
dentem, autlito quod regina ciim fllio suo in Gallx- ac populus nitiiia afficilur molestia, lurbantiir paci-
cix morareltir finibus, vident peregrinos Chrisiicolas fica, et tanlo facinore apostolica niceret provincia,
qttamplures ad B. Jacobum orationis causa euntes tristibus coiiiinntaniur Ixla, adversis nhnubilanliir
et redeuntcs, et admirantes sciscitanlur centurio- prospcra. Tunc Ismaelilx, qni pritts conlra veritalis
nera, Petrum nomine, quem Chrislianum prxduccm argumenta vix muiire audebant, audilo quod aposto-
el manulcntorem inter Chrislianos habebanl, qui et licx sedis archiepiscopus, el S. R. E. legalus a re-
coruin lingua satis perilus erat: < Qtiisnam, in- gina capltis sil prodilione, insultantes aiunt: < Apo-
quiunt, iste est quem Christianorum multitudo tanla sloli Jaccbi archiepiscopus Roinamisqiie Iegalus,
frequentat devolione? Quis isle tantus et talis, quem aposlolicxEcc.lesixpastoretproiector.caplusteneluT
iniiuincri CbristicolxTranspyrenxi elcitra repetunt a femina. Magnum atque abhorrendnm piaculum!
orationis gratia? tanta est eunlium ad eum et red- Aposlolus igilur Jacobus qni, ul fatemini, ctecis vi-
euiitiuiii miilliltido, ut vix pateat nobis liber callis suin, claudisgressum rcstiliiil, si polens esl, absolvat
ad occideniem. > Respondetur illis liunc esse B. Ja- eiim a rouliebribus vinculis; si potens est compeditos
cohniii Domini et Salvatoris nostri aposlolum, solvere, infirmos sanilati restituere, omnibusque se
Joannis aposloli et evangelislx fratrem, et utrumque B I desposcentibus, prout astruebalis, opem ferre, sub-
Zebedxi filium, cujus corpus in Galixcix finibus venial ministro suo, qui subvenil Transpyrenxis.
habetur humalum , quem Gallia, Anglia, Lalium, Qui subvcnil universis, suhveniat, si potest, suo
Alemannia, oinnesque Christicolarum provincix, et pontifici, quem tanta Christicolarum frequentat al-
prxcipue Hispania veneratur, utpole patrontim et que precatur multilutlo, potenlix sux vires in suo
protutorem suum. Discit insuper stirps Ismaelilica , oslendal episcopo, si polens est. Liberet eum, reddat
quod idem Jacobus Hierosolymis sub Herode passus, alque restituat Ecclesix sux, ul prxesse, protegcre,
et Gallxciam fuerat adveclus. pacificare, sicut heri etperendie, valeal Ecclesiam
Cum autem ventum fuisset Composlellam,qui prius el provinciam suam. Liberet etim ne Ecclesia sua
super auditis mirabantur, aposlolicam conspicienles moerore labescal, et labescendo in eclipsira deci-
basilicam! maguo perculiuntur stupore. < Papx, dal. > Quid mullis immoror ? Argumenlosa genti-
inquiunt, quam nobile, quamque gloriosum Jacobi lium eloquenlia versa vice Clnisiicolas impugnahat,
vestri praecellit xdificium! lnfra et citra noslrum et nisi apostolus imprxsentiarum suffragarelur,
mare non vidimushuiccomparandum. Per Mahomet, quasi plisanas desuper pilo feriente, Chrisli fidem
magna ei gloria collata est, si tanium pollet in su- conlundebant. Cenmrio tamen B. Jacobi palrocinia
peris, quam prxclarum eum habelis in terris! Quid devote poscentihus nullatenus deesse fiducialiter
igiiur patrocinii, quid auxilii colenlibus se et vene- afiirmabat. < Quid, inquit, verbo tari.qnidve dc
ranlibus imparlilur? > Ad hxc cenlurio lingua Is- Dei prxdestinalione nobis prodesl discutere? Alli-
maelitica : < Tantam, inquit, a Domino nostro Jesu tudo diviliarum sapientix et sciemix Dei multa fieri
Christo merilis et intercessionibus suis consequitur permitlit, ut in bis virlutis sux gloriam raeriiis el
graliam, quod per Dei misericordiam cxcis visum, iiuercessionibus sauctorum suorum oslendat; impios
claudis gressum, leprosis aliisque diversoium mor- in sanclos Dei sxvire, et nequitix sux argumenla
borum generibus compeditis salutem largitur. Sub- effectum perrniltit habere, ul impius in impietale
venit aiquc opitulalur omnibus se devole deposcenti- sua pereat, et justus per Dei graiiam jusiilix sux
bus.et Transpyrenxum et citra innumeris miraculis fructum percipiat, unde Psalmographus: < Vidi,
pollet. Hos enim compedilos et carceii mancipaios inquit, impium superexaltatum ct elevalum, el per-
liberavit, alios diulurno languore delenlos sanavil; transii et ecce non erat (Psal. xxxvi, 35). i Ilem:
illis in dilficilliniis opem praslilit; uhique lerrarum i iNon vidi jusiiini dereliclum.necsemen ejus quxrens
omnipotens Deus raerilis et intercessionibus B. Ja- panem (ibid. 25). >
cobi miracula sua ostendit. Ob hoc corpus ejus tania P Ilis atque aliis cum fidelium oralio protenderetur
frequental mulliludo, ob hoc innumen opem ejusi assidue, transaclis oclo diebus archiepiscopus, ut
indubilantcr exposcunt. > Ad hxc stupent alque mi- supra pcrslrinximus (cap. 42), a rcginx caplione
ranlur Ismaelilx, et nihil aiunt, suum, scilicet Ma- liberatur. Cui a captione redeunli occurrunl ohviam
homet, nil lale posse fatentur. Centurio qtiidem, ut- clertis et populus Compostellx, et remota mcesiitix
pote vireloquenlissimusatque prudentissimus, gen- nube gaudium et exsullatio exoritur. Gaudel Coinpo-
lilium assidue confundebal iiicrediilitalern, et Chri- stcllana Ecclesia pastore solulo, et lota civitas magno.
slianorum fidem laudibus el veritatis assenione! tripudiat gaudio. Ad hxc Ismaelilx: < Quidnam hoc
exlollebat, verissimis atque evidentissiniis argumcn- est, inquiunt, cur universorum animos lanta percur-
lis astrueuat gemiles ignoranlix mihe cxcatosi rit Ixtitia? Cuive lanla processionis gloria prxpara-
varioque delusos errore. Conlra hoc Ismaelitx nul- lur? > Aiiditint a centurionc: < Bealus Jacobus apo-
latenus prxsumeb:.nt repugnare, cum et prx oculisi ttolns archiepiscopiim suum a mulieris liheravit
verilalis habertnt indicia, el tanta B. Jacohi obstu- vinrulis, el euin sanum el incoltimem sux reslituit
pescerenl gloria. Ecclesix. > Ilis auditis, Ismaelilx obstupefacli su-
Inlerea loci prxdicttis archiepiscopus a reginat pramodum admiranlur. < Vere, aiunt, Jacohus ap.o-
NA. — LIB. II. - AN. 1121. 1090
A Jacobi apostoliclemenlia.qui proquibuscunqueopem
sibi deposcentihus Dorainum suum exorare eisque
salnlis gratia subvenire non desliiit.
Postquam Ismaelita prxsensit B. Jacobi patrocinia
et mortiferi aposteinalis pestera exinanilam, ipsi et
complices sui prx nimietate gaudii obslupefacti lx-
tanlur, tamique miraculi virtutem admirantur. Osten-
dunt centurioni caterisque Christicolis quid qua-
literve acciderit, el aposloli virtutetn medicinx
suffragium prxvenisse conclamant. Quid plura? Col-
laudatur atque magnilicatur a fidelibus et ab infide-
libus B. Jacobus apostolus, iitpote patrocinator cle-
menlissimus; profuentur omnes in pubtico apostoli
Jacobi per Dei graliara mirilicain poientiam, et di-
gnis efferunt eum prxconiis. Demum Ismaelilx in-
" quiunt, sicut fama nobis retulerat: Magnam hujtis
apostoli clementiam in archiepiscopi vestri solulione,
el in sodalis nostri apostemate mirificara quoque
virtulem vidiuius, et testimonium perhibemus, me-
rito a Christianis Transpyrenxis et cilra oraiionis
gratia requirilur; merilo tanta devotione a Cbristi-
colarum multitudine exoratur; merito patronus el
proteclor aChristianis appellatttr ethabelur. Miraba-
murqux cstperegrinorumeunlium alque redeuntiura
frequentia; mirabamur tantara in terris liuic apostolo
collatam gloriam; mirabamur non miranda, obslu-
pebamus non stupenda. Non est igitur operx pretium
tanta apostoli Jacobi silentio claudere rairacula.
Fient profecto ista palam per universam nationis
P noslixprovinciam, et hujus apostoli in gente nostra
narrabunlur patrocinia. Gloriam illius atque virlu-
fem longe lateque vulgabimus, prxcones erimus ve-
rit&lis et eorum qux vidimus veridici relatores; ef-
feremus, prout dignum est apostolum Jacobum;
referemus ejus magnalia, evangelistx facti in Dei
omnipoientis magnificentia, et iu aposloli sui cle-
menlia. 0 quanla Dei pielas, qui per apostolum sunm
eliara infidelibus miracula potentix sux exhibel! 0
quanta Dei benignitas, qui misericordiam suam
fidelibus et infidelibus lempore neceSsitatis non de-
dignalur largiri, de qua sc.riptuin est: i Speciosa
misericordia Dei leinpore tribulalionis, quasi nubes
pluvix in leinpore siccitatis! (Eccli. xxxv, 26.) >
Quam misericordiam nos quoque prxsto habere in
D omnibus et ubique mereamur, ipso propilio qui est
fons misericordix!
CAPUT LI.
De castello Pharo recuperato.
Inlerea archiepiscopus, licet immanium prxpedine
detineretur negotiorum, uipote lanlarum tempore
tribulalionum, ad nanciscenduinB. Jacobicastellum,
Pharum nomine, intendit animum. Nempe admodum
utile animadveriens recuperalis jam altisel hoc re-
cuperari,quod regina dolose tnachinando olimexlor-
serat ab eo, et odii foraitequod exercueral in archie-
piscopum, commendavit cuipiam suorura principum.
Qui tamen decurio, prxcipienle regina, juranieii-
tum atque liomagium fecerat archiepis^opo,, scnicet
 1001 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDl
idem castellum se pro parle cl obsequio B. Jacobi A liim processerat, et ad recuperandum cas(eltu#
fideliler retenturum. Non niulto temporis intervallo chiepiscopus propensius anhelans, lam per li
Vereinundus Petri consulis filiut ceperat ciun- quain per iiunlios prxdicluin Fredenandum jarrf
dem doininum el possessorem castetli proditione; sitlcni in Portugalia sollicitavil de casleUi redditio
quem compedibus vinciuro dura captionis coereuerat Qui jurisjurandi el hominii, quod archiepiscopo
poena, ttt caslellum ab eo exlorqueret hac injuria. cerat, non immemor, comiti M. jusserat redd
Cuiu auteiu ille castelli prolelarel deditionem, trabe caslelluin archiepiscopo. Verum illecaslello priv
pectori ejus superposila, ni cilius castelluni sihi ulpoie tali municipio, moleslius lulit. Deiiiuin
reddalur, oculorum effbssionem Veremundus ei pro- chiepiscopus iulonai comili M. qui ab eo plur'
fecto minalur, sicque proditione voti stti corapote ct largiora prxstimonia habebat, aut castellum
Petrides prxdictum adeptus est castellum. Quo dat sibi remota protelatione, aul archiepisco
agnito arcbiepiscopus modo raulta polliceri Vere- habeat inimicum, ablata sibi B Jacobi prxslimo
mundo coepit, modo multa niinari, ut sic B. [Ja- rum uberlatc, quod iminanissimi causa effici
cobi ab eo haheat castellum. Al vero Veremundus damni ei fieret. Proplerea comes M., nolens,
nec pollicilis archiepiscopi, nec minis accommodat . invittts atquecoaclus.reddil castellura arcltiepisc
animum, nec spirilualem, uec malerialem ejus ine- B Arcbiepiscopus vero commendavil hoc.cuidam p
tuil giadium. Quippe lanlum taleque municipium ceri suo; sicque actura est ut el ca castella qux
relinerc utilius opinatur. Tandem archiepiscopus, caplione amiserat, ct cxlera post dcliberalio
ut videl Veremendum a proditiosa castelli usurpa- suam pncdiclus acquirerel opilulante B. Jac
lione ntillatenus desislere, coadunalo exercilu ad arcbiepiscopus, qux usque in liodiernum diera p
casteili lendit obsessionem. Quod ut cireumquaque sidio atque caulela ejusdem arcbiepiscopi sunl j
iunotuil, Fredenandus ejusdem V. frater, el Muuio et proDiietatis beati Jacobi.
eonsul, levir ipsius, ambo videlicel municipes archic- CAPUT Lll.
piscopi et lideles, adeunt arcbiepiscopum, ineuiit De consilio Compostellce celebralo.
cum eo colloquium de Vereroundi reconcitialione, et Eodem lempore .prxdictus arcbiepiscopus
de castelli redditione. Hinc enim cogebat eos san- legalus, licel ingruenlibus undique persecution
guinis propinquiias, hinc arcbiepiscopi obsequialis tumultibus, Bracarcnsis cl Emerilaux provin
fidelilas atque uiilitas; mullis quidem alque diversis rum episcopos el abbates vocavit ad conciliu
inter archiepiscopum ct Vercmuudum dispulanl col- tilpole ad Dei anbelans servitium, et ad co
loquiis, ul el ille reddat castellttm, et archippiscopum ' borandum sanclx Ecclesix stalum. Huic ita
habeat sibi retributoreni et amicum. Quod tyrannica C coucilio intcrfuere D. Auriensis episcopus, A.
Veremundi audacia penitus rentiit. Ob hoc arehie- densis Episcopus, G. Colimbriensis episcopus,
piscopus mullo magis in iram exasperatus, nisi Ca- Portugalensis episcopus, M. Minduuiensis epis
stellnm sibi reddatur citius absque dilalioiie, obses- pus, 6. Abilensis cjiiscopus, el eorum abba
siouem minatur, el paral usque ad deditionera. Quid Salmanticeiisis episcopus expulsus erat a sede
plura? Veremundus inviius atque coactus rcddidit et proftigus. Rcx namque Aragonensis expule
castellum archiepiscopo, et ipse dedit boc ad cuslo- eum, et in ejus Ecclesia idololatras et Eccle
diendum cuidam Ecclesix B. Jacobi archidiacono, san. tx inlhronizaverat incestatores. Qui Salina
cui nomen Pelrus, patronymicum aulem Cresco- censis cum prxdicto diuiius Coniposteilx mora
nides. Veremundurosiquidemjam sibi reconcitiatum archiepiscopo ejusdem iiceutia percndie cura reg
Fredenando fralre ejus el Munione eonsule ejusdem discesserat; accepcralqiioquedonaab arcbiepisco
leviro, causain illius cum archiepiscopo perlractan- et capellam ad celebrandum ponlificale officiu
tibus el pro eo inlerpellatilibus, sedavit dativis aliis- Lucensis autem episcopus, qui eodem teinpore oti
que prxstimoniis. quebalur rcginx in urbc sua coiumoranli, misil
Deinde archiepiscopus, consilio babilo cum cano- Q consiliiini abbates et clericos stix diceceseos, c
nicis, dederal idem castellmu Frettenando, ejusdem ejus excusarent bsenliam. Interfuerunl onuies a
Veremundi fralri. Uic archiepiscopo, uipote ejus bates el clerici Asloncenses privati pastore; nu[
miliiix princeps, obsequebatur, el ab eo plurima eniui pastor eorura persolverat jura naturx. Brat
habebat prxstimonia. Juravit lanieii idem Fredenan- rensis archiepiscopus quoniam circa id lemporis
dus, el hominium fecit archiepvscopo, videlieet Nttmaniix morabaiur finibus, nec huic poterat co
castellum hoc se pro B. Jacobi jure et obsequio cilio intercsse, direxil huc abbates et ciericos st
babiluruBi, et archiepiscopo vel canonicis, poslquam nietropoleos; et ibidera de Ecctesix sux finib
postularent, absquc controversia reddiiurum. Deni- cum Portugalensi salis disceptavit episcopo. Cel
que idein Fredenandus, cum adirel Portugaliara, braluin est aulem hoc concilium Corapostellx coi
commeudavit idem casiellura comiti M. Ieviro suo, silio regis el reginx, mcdiante Quadragesima in X
accepla ab eo.(138) quod poslquain prxciperet reddi, i. c. L. x. VIII. Idus Martii, a prxdicto CoinposW
illud absque aliqua conlradictione archiepiscopo vel lanx. sedis arcbiepiscopo et legalo. Tanla
clor( i
ejus canonicis redderet. Post hoc lemporis interval- populi principumque Galheci» couvenil ...
(138) Deest fide, vel securitale.
1093 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. Ii. -AN 1122. 1094
quod vix in apostolica, licel magnx sil quanlilalis, A remansit: atii omnes collisi ruerunt. Ipse uno lantnm
contineretur ecclesia. In eodem equidem concilio comite in sede sua resedit. Post hxc appositis scalis
propensius perlraciatum est de stalu santx Ecclesix, atqtie testibus cpiscopus cum suo sodali ad ima in-
propler persecutionum lumiiltus per niinium tunc columis deducilur, ciinctisqtie admiranlibus in lanto
vacillante, et de pacis slabililate. periculo stetil illxsus. Milesquem sujierius in causa
CAPUT LIH. profurto ab episcopo duclum memiuimus, collisus
Quod Dominut liberatiteum de manibu» Sarac4norum, graviler, fracto crure atque tibia, adducitur ad epi-
dum adhuc essel in juventule. scopum.Quem cum vidisset episcopus pessima colli-
Uagna omnipotentis Dei pietas, magna Domini qui sione fl:tgellatum.<Divina,inquit, uttione aclum est.
< novit eos qui sunt ej'us (// Tim. n, 19) > miseri- Ego quidem pro furti calumnia in te animadvertere
cordia, qui Compostellanum archiep scopum el le- volebam ; Deus autem j'ustus judex in te exercuil
gauim a mauibus Jezabel, ul prxnotatum est, B. Ja- suam senlentiam. Absit ut posl divinam in le ullio-
cobo apostolopatrocinaute, liberavit. Nempepotentix nein, lmmani examinis flagello feriaris! Scriplum est
Dci dexlera quamplures et difCcillimos idprn archie- enim: < Non judicabitttr bis in idipsum (Juxla. LXX,
piscopus evasit angustiarum Iaqueos, ut supra partim < Nahum ,i,9.) > Cessa igilur, frater, ab hac nequi-
dixiraus. Eadem quoque el cxlera sub u.io ad memo- " lia.>Et ille ait: < Qui le sux correptionis virga per-
riamrevocareoperxpretium arbilror; nolo, inquam, cussit, consoletur te, utpote piissimus Pater, baculo
stytus meus inerlix argualur. Cum igitur idem ar- palemx sustentationis. Gralias uterque agamus Deo
chiepiscopus < ante episcopalum > post primam de ineffabili consilii sui magnificenlia; me piissimi
videlicet honoris B. Jacobi prxposiluram (139) Patrisclementiain tantopericuloconservavil illxsum;
in prociiictu cum comile R. ct cum optimalibus tplxsit ut ab incepta nequitia resipiscas inposterum.
Gallxcix ad exstirpandam tenderet perfidiam geh- Maxima Dei pietas, maxima ejus palientia qui nemi-
lilium, Saraceni, cOlIeclis undiqtte viribus, Chri- nem vutt perire, sed omnes homines vult salvos fieri! >
Sticolarum castra prope Olisbonam Circumdah-
Iriam ruenle palatio incolumis evatit.
tes, immensa obsederunt bellatorum mullit'i'dine. Quando apud
Tanta confluxerat iucredulx gentis multitudo, tanta Itera quadain die (141),idemepiscopusapudIriam
convenerant barbarofum agmina ad Christianorum inexcelsoresidebatsolio,causasquepublicasdictante
perniciem impetum faoturi. Denique cum Christia- juslitia examinabat, maxima quidem hominum illuc
norum alios cxderent, alios vinculis manciparent, convenerat mulliludo, utpula ad tanli viri prxsen-
ipse licet inermis, prolegente eum Omnipotentis - tiam, alii ut de acceptis injtiriis justam reciperentsa-
dexlera, a telorum granJine, a tanta sanguinis tisfactionem, alii advocali ut satisfacerenl cxteri ut
effusione, imo ab ipsis Saracenoriim manibus, Iiber Iegum et ptebisscitorum diffinitiones et jtistitix per-
et incalumis evasit. Illud enim Davjdicum habuit in ciperent exercitationes. Mites qtioque quidam prae-
corde et in ore: < Dominuseripuil me de medio ini- potens intererat, quem episcopus piopter incestam
inicomra meorum (Psal. xvn, 181. > El illud Salo- consanguinitatis copulam gladid percusserat anathe-
monis in Canticiscanlirorum dc divina proteclione et matis, et a liiniuibiis ecclesix sequestraverat. Hunc
ineffabili gratiaDomini: < Lxva ejus sub capite meo, episcopusintendensa tanti inceSti revocare facinore,
et dextera illius amplexabilurme(Canf. n, G,VIII,3.> evangelizabat ei verba vitx et discipltnx; hinc ter-
et nisi resipiseal per-
Quando aliis ruentibus de opere B. Jacobi in sede sua rebat eum gehennx incendiis,
remantil incolumis. peluis cruciatibus mancipandum astmebat; hinc si
Transaclo quoque non modico lemporis intervalto, resipiscat, xternx vitx beatitudinero et in ccelesli
videticet cum j'am episcoparet (140), qtiadam die gloria felicem potlicebatur mansionem. Dum hxc
consederal in fabrica ecclesix B. Jacobi super crates aguntur, et miles de consanguinilatis copula a prav
iu sublimi cum copiosa poputi mullitudine ; dumque snle arguitur, subito corruit solium tecti, atquo
ibi plurimorum, ulpole in prxsentia episcopi B. Ja- jrj parietum, solutis compagibus : ruuntomnes in prx-
cobi, difljnirentur causx, inter cxtera ipse episcopus cipiliuro, trabium, tegularum, lapidumve pondere
militem quemdam reatu furli arguebat (hnjiis obruti; collidunlur tantx ruinx congerie, alii fractis
uamque noxx parlicipes prxcipue sempcr habuit cruribus vel brachiis, alii loto corpore colliso semi-
exosos; et a Gallxcis lale aucupiumpenilus resecare neces. Filconfiuxus poputorum atl tantx ruinx so-
visus est). Prxdiclo itaque milite ab episcopo ducto nitura; curritur uirinque ad pontifiealis patatii prx-
in causam, et de furli commissione appellalo subiio cipitium; alii parentes, alii aroicos, alii natos flendo.
crates[nimioponderecorruuiil in imum; corruitetipsa et ejuiando sub lapidum aggere, sub fragmeirtorum
multiludo populi, alios seinineces, alios fraetis cru- congerie reqtiirunt, inventosetiamseraineces abstra-
ribus, vel libiis sive brachiis, ulpote tanto prxcipi- hunt: pars autera itla solii In qua episcopus solus
tio coltisos videl. Episcopus autem cum uno tanlum in scamno stio residebat, tlraia stetit aque illxsa,
socio super quamdam parlem trabium quasi in aere nee coTruentis palatit strage aliquatenus bbefacta.
pendens, divina eum protegente gralia incolumis Ex consuetudine equklem babetur episcopum S. Ja-
(139) Circa ann. 1095. (141) Circa ann. 1107 -
(140) Post ann. 1100.
 1005 MUNIONIS. HUGONIS ET GERARDI 109S
cobi prxniraia lionoris excellenlia.nisialius intersit jA uoris sui primatum usurpare nilebanlur; plures, tam
episcopus, aut rex, autalia exceltens persona, soltim proditionis auclores, quam cxteri, ad vindicantlum
in sedili suo sedere. Prxdiclus episcopus ea die sibi B. Jacobi honorem animabanlur, sed qualiter
missaro de Resurrectione Domini cetebraverat. Hunc immensa Dei clemciiiia ejusque mirifica misericor-
ergo in tanto periculo sibi habuit propitinm, cui dia a perjuroruni proditorum manibus eum liberavit.
laudes el orationes persolverat, sacrosanctum offe- noslrum quidem esl mirari, divinx auleni providen-
rendo sacrificiura, divina namque protecttis gratia lix est lalia operari. Ipse qui ait: < Confidite, ego
corruenle undique palatio, cxterisque proslratis, vici mundum (Joan. xvi, 35), > eripuiteum de nia-
solus in sede sua illxsus atque incolumis permans<t, nibus ininiicorum suorum, et super inimicos suos
ac tanlum soiii salva parle in qua ipse residebat. excelsum fecit eum. Superius quidem hxc breviter
Scriplum quippe est: Prope esl Dominus omnibus scripta sunt; sed el cum cxieris hic annolari arbi-
invocanlibus euin in veritate (Ptal. cxuv,18).> Et: tror opportunura , ul viso a quanlis cum Dominus
< Custodit Dominus omnes diligenles se (ifrirf., 20). > eripuit pericutis, cxleri amplius confidant de mise-
Miles, quem supra tneminimus, postquam de ruinx ricordia Domini.
congerie graviter collisus evasit, mox episcopi pro- Qualiler evasit a bello de Angos.
stratus pedibus, abrenunlial illicilx consanguinilatis B I Denique soluto episcopo, cxterisque demum so-
copulx, el in quo prius incorrigibilis fuerat, jam lulis, unctoque ah eo prxdicto puero Compostellx
gerens poctiitudiiieni orat alque precatur dari sibi in regem, et sic Gallxcis pace confoederalis (Anna
poenitenliam. Ad quem Episcopus : < Nosli, inquit, 1111); idem episcopus cum rege puero et cum Gat-
fili charissime, quanla circa cordis tui duritiam lxcorum principibus properat in prociuclum, nenipe
usquemodo fucrit misericordia Domini; ipse enim a non modica citra pontem Gronii parle regni
<peccatoremnonvult perire, sed magis ut converta- regem expellere Aragonensem, quam violenter
<tur et vivat(E«ec/i.xxxui,ll),>ipse quoque< qnem atqne fraudulenterusitrpaverat, justura el sanctum
< diligitcasligat, flagellal omneiii filium quem rccipit fore arbilrabatur; juslitix etenim esi unicuique
< (Hebr. XII, 6). > Ut ergo, fili, super te peccalore attribuere quod suum est. Cxlerum postquam ad
poenitenliam agente < majus gaudium sit in coelo fonteni de Angos, prope scilicel Legionensem civi-
< quam super nonaginta novem jusiis, qui non indi- tatem, ventum est, adest eis obviam Aragonensis
< gent pceititcntia (Luc. xv, 7), > accipe poeiiilenliam cum copiosa mililura alque peditum muliitudine;
et converterc ad Dominum Deum tuum, et Ipse con- belloulrinque conserloprostratisqueulrinque quam-
vertelur ad te. Ipse equidem castigavit te, quia le pluribusGallxcoTum, alii interempti, alii capti, alii
*•
**
diligit; flageliavit, quia ut filiuni recipit. Hxc sunt in fugam versi sunt. Belliger Aragonensispriusquam
flagella palernx pietatis ; hxc sunt verbera divinx phalanges sux bellum conscruissent, decem auda-
correciionisjiioli speclareflagellairacundix.netbe- cioribus atque forlioribus sui procinclus id negolii
saurizes libi iram in die irx. > Quid plura ? Miles, injunxeral, ut circumspicerent et explorarenl qua
accepla ab episcopo poenilenlia, ab illicita consan- parle belli consislerel episcopus B. Jacobi. Insnper
guiiiiialis copula revocalur. Hxc dies bina nobis addidit atque indixit ul persequerenlur eum donec
prxbuit tropbxa; bina contulit Ecclesix gaudia et de caperent. Si eitim Composletlanx Ecclesix episco-
episcopi in lanto periculo incoluniitale, et de militis pus caperelur, sperabat Aragonensis Gallxciam
ab illicila copula poeniiudiiie. facile se iuvasurura , stalimque'juri suo vindica-
Qualiter evasit a capiione Ariai Peirizi. lurum. Quidni? Episcopus Gallxcix tutor, proleetor
ldem quoque episcopus, posl aliqtiaiilum lemporis, aique patrocinaior erat; cxieru ad discordix lumul-
Gallxcia discordix facibus accensa, quantura ad re- lus ruenlibus , bellaqtie el seditiones concitantibus,
formalionera pacis anlielaveril, luce clarius palel. ipse reconciliator , ipse pacis justitix adque veritatis
Cum eniin post raorlem regis boiix niemorix domini amalor constanler permanebal. Galhecix regnum,
Alfonsi (142), quidam nequitix complices Gatlxciam JJ j licel ex parte divisum, consolabaiur atque consoli-
guerris luinulluari sitientes, obsedissent iu castello dabal. ldcirco bis qui oninia lurbari, omnia pessum-
Minei regem puerum, comilis Raymundi et reginx dari sitiunl, odio babebatur; cxteris qui his con-
UrracxfiIium,elcoiuifissam comitis P. nutrilii regis traria sectanlur, ut pater et dominus diligel.atur.
1
jxorem, pluresque Gallxcix oplimaics, sicut in Polilo Aragonensi lyratmo victorix palma, licet
priori libro dictura est (a cap. 49.) episcopus et eos quibus rex injunxerai episcopum circumquaque
sbsolvere, el pacis jucundiiaieni revocare inleude- sollicitius requirereiil,el inejus captionemanimosius
bat. Porro necessarium ducens (143) inimicitiarum ruerent, ille lamen, qui non deserit sperantes in se
aculeos, conspiralionum nioliineiita, proditiontiui (Psal. xxxm,23), qui diligit diligentes se (Ptov. VIII,
incenliva, resecare. Verum enimvero cutn prxdiclis 17), prxsto ei affluit; nimirum a persecutoribus
obsessis abominabilis Arix Pelride ejusque compli- tutavii euin.afaucibushiantium, a denlibus leonum
cum proditione episcopus captione mancipatus est. eripuit euni, permedias hosliura acics, per inedias
Quo capto reges, principes, duces, marchiones ho- bellatorum phalanges, per ipsos sequenlium gladios,
(ii2) AunolHO. (143) Ducebat legeiidum, velatiquid deesse faten-
dum est.
1097 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. II. — AN. 1122. 1098
prolegentc eum divina poientia incolumis evasit. Ei A . rabiem ab ovili suo arccre , bcluinos denles ab
igilur a quo oiinte bonum proccdil episcopus laiiluui Ecclcsixsnxcorporeamovere.velulstfenuus paslor,
ascribens paliociniuin, aiebal: < Dominus mihi ad- virililcr elaborabat. Sed cum muliebris animi moli-
jutor.et egodespiciaminimicos meos (Psal. cxvn,7.)> menta sxpitis cassarenlur, nec vi, nec dolo rabiem
ItecoUcctislandem his qui a bello evaserant, pluribus suam fera crinis saliareqnivisscl, ad majora ne-
tainen amissis, sicut in primo libro patet (c. 73), quilix argumenta intendit aniinum. Scriplum est
ad propria revcrsus est. enim : < Inconstanlia conctipiscenlix transverlit
sensum (Sap. IV, 12). > Demum tanto dilectionis
Qttaliter evasit de incendio turris , et de medio ini-
micorum suorum. fcedere regina confoederavit sibi archiepiscopuro,
Lapso prxterea non modico lempore, clerici aique tot tantisque jurameniis obligavit se illi, quod
cives Composiellx in ipsura conspiraverunt et con- omnia fraudis emolimenta crederenlur aliesse, sese
juraverunl episcopum : sxpius eum cxpellere ab etiam archiepiscopo admodnm exhibuit obnoxiam.
episcopalu raolili sunt: sxpius cum regina moli-1 Archiepiscopus, credens omnem iniqiiisatis filicein
menla proditionis in eun) macbinaii suut; sx- ab ea funditus eradicalam , credcbal se iili. Nempe
pius reges el principes in eum surrexeitini, scd veruui esl illud poeticura :
Dominus erat ei adjutor , nec timebat quid sibi B Quo semel cst imbula recens servitbit odorem
faceret bomo (Psal. LV, 5). Cum autein conspira- Tesla diu.
1'ionis elconjurationis seditionarii, complices ini- (HOBAT.Epist. lib. i, episL 1, 69.)
qniiatis sux, cassespeuiius cassari doluisseni.facto Obseqnebatur ei propensius, opitulabalur at-
impelu insurrexeruul in cpiscopum , el in reginam, tenlius, el in Galhecia et etiam in Porliigalixfini-
lapides, tela, ignero in eos jacienles , mortemquc bus. Quod superius in lioc libro (c. 40) stylo meo
omnimodis comroinintes. Sed qualiter forlis dexlera dilucidaluin est. Qujd multis immoror? dum redi-
jtisli Judicis, cui omnia possibilia sunt, eripuerit rent a Portugalia regina tol foederibus, tolqtie
eum ab obsidione el incendio liirris, qualiter per juramentis spreiis , nec dominium nec homincs
medios hostium circumstanlium cuneoscumde- verita, nefandissima prodilione cepit archicpiscopum
duxerit, qualilerab ipsis insecutorum sanguinem et inclusil in raunicipiis suis. Post haec ad rapinatn
ejus silienlium pugionibus, eum liberaverit, qualiter et excidium canonicorum atque civium imo tolius
de medio inimicorum suorum per medium eliam honoris B. Jacobi, jam voti sui compos animalur;
excubiarum eum extraxerit, qualiter deinde super nil sibi obfulurum esse caplo capite, sed omnia in
iuimicos suos excelsum eum fecerit, humani cap?- lauibus suis foreopinatur; polluitur animus ejus
«itas ingeuii non sufficit intelligere, nedum ad plenum ^ sacrilegio sceleratissimx voltintatis spoliandi Deuin
describere. Verumiamen quanlum ingenii mei situla et hornines; ait enim B. Augustinus : < Perfecla
capcre sufficit, hislorix series in priori libro (c. 114) voluntas faciendi repulabitur pro opere facli. >
indical. Verba Domitii sunl hxc : < Si habucritis. licni: i Vuluisli,sed nonpoluisti,sicadnotat Detisqtia -
fidcm tanquam granum sinapis, dicelis huic monli: si feceris quod voluisii. >Petjtiriis facinoracongluli-
Transfer le, et transferet se (Matth. xvn, 19).> Cum nal, sacrilegiis sacrilegiaaccumiilat. Sed quitrespuc-
enira justusex fide vivat (llebr. x, 38), habens ros de camino ignis ardentis liberavit , quique
qiiidein omnia et ahiindans, noii esl dubiuni quin B. Petrum de carcere Ilerodis eripuit, ipse archie-
vivat in eo qui dixil: < Ego sum via, veritas et piscopum ab exsecrabili captione rcginx abslraxit.
viia (Joan. xiv,6).> Ipse viam servorura suoruin in Miro equidem el inetTabili modo , illa nolente , illa
pacero dirigit, ipse verilatem sectanles luetur alque reniteiile, libcratus est. Mirantibus quoque et his
ciistodil, ipse vita viventes a dexlris et a sinistris qui inlerfuere , et absentibus qui audire modum
protcgit. Episcopus banc viam tenuit, hanc veri- solulionis illius ex improviso et inopinalo , voluit
latem dilexit, hanc vilara desideravit. Ab eo igitur sic fieri divina providenlia, ut octavo die a cap-
queni dilexit dileclus esi, ab eo proieclus est, ab ;f) tionis carcere liheraretur. Noluit quod sttmmx lan-
eo super inimicos suos excelsus factus est. tum fuerat potenlix , huraanx ascribi audacix.
Regina quoque in eumdem et in cpiscopatu el in Miralus cstet ipse archiepiscopus (sicut ab ore ejus
arcbiepiscopaiu plurima inachinata fuerat; ipsa nimi- sxpius audivimus) Dei virlulcm lam eUicaciter
niH) ecctesias ubique per regnum suura auro, ar- tamque celeriier sibi fuisse propiliam , non suis
gento, el quibusque pretiosis cxspoliaverat; civi- meriiis, sed divinx ascribens miserationi. Pius ei
tales, oppida, castella, villas, ul res usque in misericors Dominus, qui eum de tot lanlisque libe-
hodiernum diem ostendit, pessundarat, pacem et ravit angusliis, noluil servum suum deserere in
jusliliam, earumque collegas effugaverat. Cum ejus vinculis mulieris Babylonix, noluit aposloli S.III
indefessa voraciias regnum pessundedissel Hiberum, Ecclesiam tali prxsule privari, noluil eam leor.uin
reslabat ecclesia B. Jacobi, et ejus honores in quibus alque luporum dentibus dilaniari, noluit sacra e.t
prxdicta Jezabel deprxdare ardebal. Idcirco inter non sacra a perdilissimis perditum iri. Mira ct.
eani el hujus Ecclesix pastorem sxpius pacis dirum- ineffabilis Dei dispeusalio, quiservos stios ab impiis
pebanlur foedera ; ipsa enim assidue ad rapinam el palitur premi et affligi, ut ostendal in eis bra-
ad cxciitiiim anhelabal. Archiepis.opiis lupiuani chium supernx virtutis, retaxat frcua iuiquorum, ul
PITBOL. CLXX. 35
1099 MUNIONIS, IIUGONIS ET GERARDI 1100
augealur fidelibus suis retiibulio merilorum. Cres- A manus, nisi aliunde efferretur, aquam non hubereul;
cenlc enim perseculionis pugna , crescit el viclorix bartim autem aquarum lanla manal abuntlantia ,
palma. Unde scriptum est : i Non coronabitur nisi qtiod et monasterio S. Mariini suflicit, et ante B.
qui legilime certaverit (II Tim. n, 5). > Et in alio Jacobi ecclesiam lorrenle impetu profluit, per ipsai
wco : < Vincenti dabo edere de ligno vitx (Apoc. n, ligneas canales ejicilur in cavalum lapidcm mirae
7). >Forle et efllcax lui brachium Domini in solu- magnitudinis, quem ipse archiepiscopus olim ad
tione archiepiscopi, maximum equidem et abhor- hunc tisiim jusscrat fieri; ad hunc quidem usum, sed
rendum piaculum in Christum Domini lalia fieri; in alioloco, videlicet inclaustro canonicorum B. Ja-
ahominahilius et exsecrabilius fuerat hoc facinus , cobi. Indefessx namque slrenuilalis in agro Doniini
efficaciuset admirabilius fuit in eo miraculum miri- operarius claustrumapostolicis canonicis, prxclarum
fici omnipotentalus. Idcirco cum hoc excellenliori et elegans scilicel opus, xdificare tote animi nisu
alque admirabiliori patrocinio in nefandiori alque desiderabat, et per sublerraneos meatus aqttam ad-
cxsecrahilioii piaculo, cxtera qux prxdicla sunt ad ducere in claustrum ad opus canonicorum, sicut
memoriam rcvocare volui. Omnes ilaque qui de anteporlicumecclesix B. Jacobi usqtie in hodienium
misericordia Domini confidunt, audiant el intelli- diem adducitur et profluil; sed guerrarum lumulti-
gant efficacem superni patrocinalus circa archie- B bus prxpedilus, quoniam id operis differehatur
piscopum magnificentiam, et glorificent Patrem (quod tameu tempore suo construere ardentius sitie-
qui est in coeloet in terra. bat) aquaruni receptui exposuit lapidem illuin utilem
CAPCT LtV. ct necessarium, pltiribusqiie profulurum. Recij.it
Di conductu aquarum qttm proflttuni nnte porticum igiiur lapis ille aquas per sublerraneos meaius ad-
eeclesiteB. Jaxobi. duclas, et quolquol habent necesse indeficienter
Intercxiera prxdicli arcbiepiscopi el legati opera, propinat. Tantarum aqttarum aflltientix atlmodum
qiioddam nobile et prxclafum ojius oblivione non congratulanlur percgriui; vocant eas aquas B. Ja-
debcl obnttbilari; exigil eniin ipsius operis adini- cobi, qttasi sanclificalas, et saluberiiinas et ad hu-
randa utilitas ul quanto per se jucundalur non manos usus divinitus prxparatas. Quanlarn anlem
inglorium, tanto per me laudibus effcratur ad ple- utilitatein, quantamqiie admirabilis speclaculi hxc
ituiii. Qux digna sunt laude dignum esl prxconando aqua prxbeat excellentiam, nisi qui viderit quispiam,
iiiemorix commendaie. Cum igitur archiepiscopus nequit satis mirari. Qtia; ut frigidior el limpidior
mdefessa solliciludinepcrvigilcompcrisselB. Jacobi emanet, fecit ejus alveum arcliiepiscopus cooperiri
percjrinos pernimiam suslinere aquarum inopiam, lapidibus, et desuper bumo usque adorlnm foniis, a
paternapielatecompunctusindoluit.NoveratilliidApo- qtto derivalur. Frigida itaque alqtie limpidissima
stoli: <Si compatimur,.et conregnabimus (// Tim. n, emanans, profttit peregrinorum liaiisliti, cxlerorun.-
12). > Corapaliebatur peregrinis qui ad aposlolicam ve usui ulilissima. Ilabemus ex Evangelio : < Duo in
venientes eeclesiam, die ac nocte aquam adhaurien- lectoui)ussumetur,eialiusrelinquclui': duoirolcntei
dum, seu aliis nsihus necessariam requirebanl, nec unus sumetur, el alius relinquelur: duo in agro,
inveniebanl ; sxpius necessilas compellebat eos unussunietiirel aliusrelinquetur (Malth.xxw, -11),>
aquam emere abhospitibus,seu ab aliis datopretio, in agro scilicet in minislerio sanclx Ecclesix tan-
el quod ad victus emptionein rcservabant, in aqtix quarn in agro Doniini operalur, qui tantam sollici-
iisus parlim consumebalur. Hi vero quibus pecunix tudinis curam Ecclesix cni prxest exhibet, tauta
deerat marsupium, sxpissime tolerabant acerrimam agrum sibi commissum sollicitudine excolit, ul decei,
aquarum penuriam. Nimirum lanla ad B. Jacobi videlicet excolenda excolentlo, cxslirpanda exslir-
ecclesiam confiuil peregrinorum roultitudo! Diu pando, renovanda renovando, xdilicanda xdificando.
arcbiepiscopus adhibere remedium excogitavit, sed Talis profeclo operarius, ulputa fidetis servus et
arduum, imo diflicillimum erat. Tandem bortatu prudens, adveniente nocte, hoc est sxculi adversi-
et admonilu , jussu el ostensu ejus Bernaldus, JJ late, pernianens in fidei conslanlia et bonoriim
Ecclesix B. Jacobi thesaurarius, coepit aquxduclus operum exercitio, ad vilam assumilur xternam,
componere; per milliariuro igilur fere exlra subur- dum alii decidunl ei relinquuntur ad poenam. Prx-
bium Composlellx aquxducius atque meatus sub- diclus arcbiepiscopus el in ecciesiaslicis et in sxcti-
terranei coniponunlur. Magno labore, maximo laribus, quantum sua inleresl et quanlum nostrae
pecuniarmn erogalu, aquartiro cttrsus et ad eccle- capacilatis esl, lanlam et sollicitudinem ut agro Do»
siam dirigitur, et cavaio alque composilo alveo mini viriliter excullo, peracloque, landem htijiis
adducitur. Postquam autem venlum est prope eccle- vitx feliciter curriculo, cum his qui assumuniur, ad
siani S. Martini, seous videlicet domum Petri xlernam assumaturel ipse vitam.
tVnaiadc, ab hinc lignex canales ferro el plumbo CAPUT LV.
ronsolidatx suscipiunt aquarum lorrentem, et parlem De eedificalione ecclesiarum et palaliorum.
ejiciunl ante porticum apostolicx ecclesix , pariem Conslruxil quoque idem archiepiscopiis ecclesiam
in claustrum S. Martini, monacborum usibus pro- S. Pelagii, de ante altaria secus ecclcsiam B. Jacobi
fiitiirara. In eodem quoque monasterio lanta susti- deslructa veluslissima et iguobili ecclesiola, qirx
nebalur aquartim penuria, quod eiiam ad abluendum prius ibi luerat. Item in Compostella funditus reno-
1101 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. II. — AN. 1122. 1102
vavit ecclesiam S. Michaelis, ecclesiam S. Felicis, Vvil mansionem, et quoniam non decebal in minus
ecclesiam S. Benedicti. Snper porlicum eliam eccle- idoneis eum iiabilare xdiliciis, construxit idonea
six S. Jacobi, |ierquam ilur in Villare Milvoruin, palatia secus ecclesiam Patroni, quam et ipse quo
xdificavit allare in honore beali Benedicti, beato dam presbytero bonx memorix Pelagio dispensalore
quoque Paulo, quoniam raro in Ecclesiis Hispanix fecerat (144). In his palatiis archiepiscopus lan-
mulliludine vallalus, suisque
ejus memoria habebalur, et B. Anlonino, et B. Ni- quam cohabitanlium
colao. Super poriicum.qux ducitad lorrentem aqux militibus slipalus, usque in hodiernum diem, per
secus monetam, altare conslruxeral; bealo quidem Dei misericordiam, comiie salute, sxpius liabilat.
Benedicto elB. Antonino honoris vices recompensare Sic habitet, sic xdificet, sic valcat Deo doname
satagebat, quorum altaria in quadam turri secus diulius! CAPUT LVI.
velustam B. Jacobi ccclesiolam fuerant, quod ii)
est Velu- De convenientia archipresbyteratuum Salagim, Bi-
pnecedentibus aperlius scriptnra (c. 25).
Thomx de sancos, Trasancos, Lavacencos, et Arros, inler ar-
siissimam quoque ecclesiolam S. Ouria, cltiepiscopum et M. Mindnn. eptscopum.
qux penilus ruinam minabatur, destruxit, et aliam Inlcr prxdiclum archiepiscoptim, Compostellame
ibidem novam xdificavit in castello Honesto prxter Ecclesix canonicos, ct inler Minduniensem episco-
csetera ab eo ibi conslructa, qux supra notavimus, pum, et Minduniensis Ecciesix clericos, super qui-
xdificavit oplima palatia; ecclcsiam aulem quara busdam archipresbyleralibus, videlicel Bisancos,
ipse in eodem castello fecerat, qnoniam hurailis et Trasancos, Satagia, Lavacencos, quxstio temporibn
parva erat, et pedibus super muros castelli eunlium scilicetbonx memorix regis Adefonsi sxpius fuerat
conculcabalur, dirui jussit. Deinde aliaro ecclesiam venlilala. Compostellana namque Ecclesia astruebat
majorem, excelsam ct eminenlem, ibidem xdifica- hos archipresbyleralus ad suam pertinere dioecesim,
vit. Utile et congruum arbilratus lalem ecclesiam, et Minduniensis ad suam. Qua in re noster archie-
talia palalia in Honeslo xdificari, in quibus B. Ja- piscopus, ut adipisceretur quod sux Ecclesix esse
cobi archiepiscopus honorabiliter cum clericis ei astruebatur, frequenler clericos suos Romam dele-
mililibus suis, ul deceteum, aliquoties commorare- gando non modicas expenderat pecuuias, scepius in
tur. In leropore quidem gucrrarum Ilonesliiin est prxsentia papx Paschalis id negolium prnlaliim at-
quasi Ihesaurus et camera Compostellani archiepi- que ventilattim ftierat, sxpius ipse papa litteras suas
scopi et canonicorum ejus. Deccbat ilaque excelsa hujus rei causa ad Composlellanam el ad Mindu-
et iusignia habilacula ibi fieri, ut et Deus digne nc niensem direxerat Ecclesias, necnon ad comprovin-
vencrabililer in habilaculo suo adoraretur, et in f, ciales episcopos, sicut in primo libro (c. 34) plenius
«xteris xdificiis B. Jacobi ministri venerabililer scripluin est. In routlis quoque conciliis, per llis-
pausarent. Apud Iriam quoque ampla et magna pa- paniaro celebratis in prxsentia Romanoruro cardi-
latia ab antecessore suo bonx memorix domino Di- nalium et legatorum, super hoc inulioties conven-
daco cpiscopo xdificata habebantur; in his solebat tum est, sed non discussum. Denique ex senten-
et Ipse archiepiscopus ante archiepiscopatum bospi- lia Romani pontificis apud Asloricam ad hoc diffi-
tari, sed, ingruenle guerrarum tumultu, crebrescenle niendura Coinposlellanos et Mindunicnses conve-
per Gallxciam prodilionis muscipula, revocavil ad nire clericos sancitum cst. Hujus rei judido Burgen-
memoriam olim quemdam episcopum B. Jacobi, si episcopo prxdestinato judice, sed Mindunieiisi-
nomine Gudesleum, doto et prodilione a principibus bus deficienlibus, et se a ComposCellana Ecclesia
Galtxcix ibi fuisse inleremptum; nimirum ad vacan- violentiam pali causanlibus, hxc queslio remanse-
dum et serviendum Deo liberius quadragesimate rat indiscussa. Verumtamen Compostetlanx Ecclesix
observabal Irix jejuiiium, a militibus el a familia canonici Mindunienses judiciosuperatos, et prxdicios
sua segregalus. Interapestx igilur noctis silenlio archipresbyteralusdictante justitiase vindicasse as-
sceleralissima prodilorum maiius irruens in dormi- truebanl. Hujusrei diffinilio ingruenteperHispaniain
toriuin prxter Ecclesix parietes, ubi cum canonicis D guerrarum lumullu muttis temporibus sopilareman-
dabal membra quieli, proh nefast episcopum digla- serat nunc Composlellana nunc Minduniensis hos ar-
diaverunt. His ad memoriam revocalis arcbiepisco- cbipresbyteraltisvindicabalEciiesia.sedsxpiusCom-
pus guerrarum lcmporibus duxii operx pretium Pa- poslellana,utpolecoliimna justitix etecclesiastica at-
tronum commeare, ubi erat populosa domorttm mut- que sxculari potentia magis suffulla.lpsequoqtie cle-
tiludo. Sxpius enim cum in prxdictis hospitarelur rus ac populus, qui in bac diosceseos parte habebalur,
palatiis, milites ac familia ejus ad propinquas Pa- quodaminobedientixevagabatur supercilio, quouiain
troni commeabant doraos, et dominum suuin cura geminam gloriabatur se habere niatrem. Tandem
paucis clericorum el cum cubiculariis quasi in soli- M. [Munio] Coinpostellanx Ecclesix thesaurarioMiu-
ludine relinquebant. Experto credendum est. Multo- duniensi Ecclesix episcopo, lapsoque non modici tem-
ties cum eo ibi fui, el quod scribendo perhibeo vidi, poris curriculo, inler noslrum archiepiscopum eum-
et sxpissimc boslium incursus ex improviso forrai- demque episcopum prxdicti negotii cocpitagilariqux-
davi. Ea propter archiepiscopus, sano polilus con- stio.Sedarcbicpiscopus, videns id negolii olim indi-
silio Palronum commeavil, ibique sttam commuta- scussnm, diutius proletari, aique uliiqtte ecclesia»
{l44)Lib. i, cap.2.
 1IC3 MUMONiS, IIUGONIS ET GERARDI 1104
aniniarum damnum magismagisque mutliplicari, pa- A ct litteris nostris coiifiriiiamus, e\ ptopfiis sigillis
ternarahabuil in his dispensationem; accersilo nani- munimus, ut ablrinc et deinceps prxtaxataqiterela,.
que M. Minduniensi episcopo inconcussam imponcre inler Compostellanam cl Vallibriensem Ecclesias
huicrei slabilivil difGnilionem. Ex beneplacilo ilaque pcrpeluo silenlio sopiaiur. Si qtia igilur in futurum
ulriusque, videlicet Corapostellant archiepiscopi 'et ccclesiaslica, sxcularisve persona, banc noslrx difli-
legati ejusquecauonicoruni.ct Minduniensiscpiscopi nitiouis paginam scicns, contra eam ternere venire
ejusque caiiouicoruni, stattitum cst atqueconvenlum, tentaverit, sccundo lerliove commouita, si non
ut Composlcllana Ecclcsia quiele et inconcusse ha- salisfactione congrtta emendavcrit, potestatis bono-
beat imposterum hos duos archiprcsbyteralus Sala- risque sui dignitatc careal, reamque sc divino judi-
giam et Bisancos;Minduniensis vero.sivcVallibrien- cio exislere de perpetrata iniquitate cognoscal, !et
sisEcclesia, quiete et inconcusse habeat imposierum a sacralissimo corpore el sanguine Dei et Domini
hos duos arcbipresbyleralus Trasancos et Lavaceu- noslri Jesu Chrisli aliena fial, alque in exlrcmo
cos, et Arros. Quod, ne quandoque vel qtioquomodo pxnmine districtx ultioni subjaccal; ciinciis autcni
inqiiieielur aut conculialur, firmissima utrinque hoc ohservantibus sit pax Domini noslri Jcstt Cliri-
scripturx auclorilale corroboralur hoc modo : sti, quatenus et bic frucluin boux aclionis perci-
Convenienlia inler ctrchiepiscopumet Minduniensem B pianl, et apud dislricliim Judiccm prxmia xternx
episcopum. pacis invenianl. Facta diflinitionis convenieniia
< No* inferius seripli, vidcntes domnum Didacum sub xra MCLIXet qnoi v Kalendarum Septem-
Compostellanx sedis archiepiscopum el legalum, bris. Qualis csl isla talis habctur in tliesauro Valh-
el domnum Muuionem Vallibricnsern episcopum, briensis Ecclesix. > >
dissidcnles et inler se altercantes super quibusdam < Ego Munio Vallihriensis Ecclesix indignus vica-
arcbypresbyleralibus, scilicel Salagia, Bisancos, et rius boc scriptum propria nianu cojifirmo. Ego
Trasancos usque ad Lavacencoset Arros, de quibus Pelrus archidiaconus Vallibriensis Ecclesix conT.
sxpius ventilala fuerat qtierimonia inter doinnuni Ego Arias Sisnandizi, qui lunc teinporis V.llibrieu-
Didacum prxfatum archicpiscopiim cl domnum sis Ecclesix archidiaconus crain in Saiagia , conf.
Gundisalvum Miuduniensciii episcopum, autecesso- Pelrus prior conf. Vereinundus archidh.coiuis
reni ptxdicti episcopi doiiini Mtmionis, lcmporibus qualiscunque presbyter, cognominatus Adelonsitg,
regis Aldefonsi bonx inemorix, in generalibus vide- conf. Ego Alderelus conf. Ego Petrtis coiifirnio.
licel conciliis, neenon el in prxscnlia domini papx Pelagius conf. Ma.rlinus conf. Pelrus preshyter
Paschalis, diulurnx fralrum laligalioni ct dissen- conf. Froyla presbyler conf. Pelrus presbyier primi
sioni compaliendo, finem tanto negotio imponere {" clerus conf. Didacus Oduarizi conf. Juliantis archi-
operx prelium duximus. Ab ipsis siquidem et a sttis diaconusc. Guido aichiiliacouus c. Pclrus Joannis
canouicis rogati et invitali, in tiniiin convenicnies c. Petrus abha c. >
hoc negotium fraternx dilectionis affeclti discutien- Paclum M. Vallibriensis episcopi.
dum eorum conscnsu suscepimus; noslri cnim offi- < Ego MunioVallibrieiisis episcopuspromittovobis
cii est schistnatis seniinarium destrucre el charilatis in lide Chrisli ct in rci verilale, domno Didaco
planlarium sludiosa sollicitudine inter discordantes Coniposteilanx Ecclesix archiepiscopo el S. R. E.
fundare. Perspcclis igilur ulriusqtie Ecclesix ratio- legato, ut ab hac hora in anlea sim vester Gdelis
riihus, hiijusniodi convenientiam inter eos firma in amicus, defeudendo vitam vesiram, tt meinhra, ct
perpetuum stabilitate facimus, ut imposlerum Ec- honorem quem habelis vti babimri estis, depriiuen-
clesia B. Jacobi duos archipresbyteraius, videlicet do maluin veslrum in oninihus el pcr omnia sine
Salagiam et Bisaiicos, perpeluo jure babeat et abs- arte, et malo ingenio secundum posse meumjsi
que ulla repetilione possideat, et Vallibricnsis vet vero (quod absit!) vobis exsilium aliqua vi vel
Mindiuiiensis imposterum archipresbytcratus, vide- violeniia, aul expulsio bonoris evenerit, vel cor-
licei Trasaiicos, Lavacencos ct Arros perpetuo jurc ,rt poraliter vobiscum eam qtto ieritis, vcljuxla consi-
babeat, ct absque ulla repeiilione possideat. Adji- litiin veslrum me disponam; el hoc atiendam vobis
ciiiius etiam in hac ponvenieiilia, ul de bonore B. vivcnli, dum vixero, adjuvante divina gralia, sic
Jacobi Vallibriensis vel Minduniensis Ecclesia omnia Deus me adjuvet el bxc sancla cvangelia. Quidquid
itla vota qux sunt in toto episcopaiu Vallibriensi vel vero de hoc paclo lide Cbrisli siabilito absoiveritis,
Minduniensi iu perpetuum (liabeat, et quielc et li- absolutum sil. Consilia, qux niihi dixeiitis, uou
bcre xvoperenni possideat, prxler candelam quxfit discooperiam ad damnum vestruni.
c librar.um, per libram xxv solidorum, qtiam aiiiiua- < Ego M. indignus cj.iscopus boc sciiptiimp:opria
tim ecctesix B. Jacobi exsolvat. Similiter adjicimus manu confirmo. Petrus Vallibrieusis arcbidiaconus
qUod Vallihrieusis Ecclesia in omni Compostellano conf. Arias Sisnandici Yallibriensis Ectie^ixet aicbi-
archiepiscopaiu tributa EcclesiarUm qux tertias diaconus conf. Qui inlerfuerunl de canonicis B.
diciinus, nullalentis exigal, et e converso Compo- Jacobi Arias Gundisalvides simililer conf. Petrus
stellana Ecclesia in oiuni episcopatu Vallibricnsi Gundesindi similiter conf. Pctrus Elix arcbidiac.
tribuia Ecclesiaruln, qux terlias dicimus, nullate- conf. Petrus Cresconides arcbidiac. conf. Petrus
uiiS exigat/IIanc ilaque diflinitionis convcnieiiliam Anaiades conf. Petrus Aslruarides c. Arias Munio-
J105 HISTORIA COMPOSTELLANA.- LIB. II. - AN. 1123. «08,
librum ex diversjs
nides c. Giraldus magisler c. (145). Bernaldus Ber- A episcoporum, canones, aliiun
et de
naldici conf. Adefonsus simililer conf. Petrus sententiis, alium librum De fide S. Trinilalis,
aliom libruin majorem per lotius
Stephanici conf. Pelrus Fulco conf. Petrus Pelagi- aliis sententiis,
des conf. Pelagius Muniz conf. > amii circulum.
CAPUT LMI. CAPUT LVIH.
Noiilia vestimentorum, tibrorum, atiorumque oma- Ilas subsequentes liileras misit papa Calixtus eidem
mentorum ecclesim quce fecil arcltiepiscoptts. archiep. pro deliberaiione P. [Pelagii] Bracarensis
Ea quoque qux ipse archiepiscopus ad inleriores archiep. qttem T. [Turasia] Porlugalensis regina
vinculis mancipaium captum lenebat.
Ecclesix sux usus atque ornatus, scilicet veslimen- < Calixlus episcopus, > ctc.
la, cxteraque ornamenta, emit, lucrifecit, acquisi- i Pervenit ad nos, > etc.
vii, vel fieri fecit, hujus operis serie conimemorare
Vide in Calixto 11, Patrologim l. CLXIll, tub
noti esl incommodum; qtix enim per se, vel per
oblivione num. 188.
aticioreni, lucis menioriale nicientur , c Calixlus cpiscopus, > elc.
septiire arguraenluni est culpx. Multa eqtiidem in
< Fralcr isle, >elc. Videubi sitpra, sub num. 138.
adbihenda Ecclesix sux cura, prout res alqtie B
utilitas exposlulavit, arcbicpiscopus expendit; plura CAPUT LIX.
vero, atque majora, sicttt rei verilas leslatur, Qualiler regina [Urraca] insidiabatur archiepiscopo..
acqnisivit. Pensandum est quihus lemporibus, Multa inler archiepiscopum et S. R. E. leg. Dida-
quotque, quibusqiic persecuiionibtis Ecclesiam ciini et inter reginara U. reconciliationis staluta fue-
snani B. Jacobo sutTragante palrocinii parraa pro- rant, mulla, ut in priori et in hnc consequenli libro
lexeral, quot et quanta ad cxpugnanda persecutio- scriplum est, pacis fcedcra prxccsserant. Equidein
nuin argumenla expenderil, quotct quanta acquisie- postquam regina tam dctestanduni facinus, (proh
rit. Hxc ergo, qux sequens palefacit series, prx- nefas!), videticel miltere mamim in Christura Do-
dictus arcliiepiscoptis el S. R. E. legatus veslimenla mini,qiiorumdamflagitiosorum inslinctu ausa fuerat,
atque ornamenta Ecclesix lucrifecil, emit, vel fieri intereos quasi amicilix habebatur imago, et suspi-
fecil, videlicet quaiuor ciibaras Grxco exercitio' cionis utrinque ncbula volitabat. Archiepiscopus
compositas, qnatuor cappas ponliflcaies, el alias lantum experlus piaculnm, licet prxdiclo ipse et
cappas xn serico lexlu preliosas; duo paria vesli- rcgina confcederarentur pacto, nec reginx tamen se
meiilorum pontificaliuni ciim oinnibus qux ad ca usquequaque crcdebat, nec ejus mullimodis ralionibus
perlinent; tria verodedil, uuum Hugoni Portuga-i C spem fidei adbibebat; regia jura, debitumquo ob-
lensi episcopo qui fuerat oliai Ecclesix B. Jacobi sequium, nequaquam ei subtrahebat, secundum
arcbitliacoiius, aliud deiil Munioni Mindiiniensi Evangelium : < Reddile qux sunt Cxsaris Cxsari,
episcopo, ejusdcm aposloli Ecciesix olim iiiesaura-' el qux sttnt Dei Deo (Malth. xxn, 21). > Cxterum
rio, lertiuin G. Salinanticensi episcopo suo suflra- regina, utputa lam exsecrabilis noxx conscia, hujus
ganeo; prxterea duas dalmaiicas, unani planetam reatus nitebatur omnimodis abolere chirographum.
nigram de purpura texlus evangelioriim, dtios Nunc verbis dulcifluis, nunc iromensis archiepisco-
argenteos, alium aureum, quam jam desiructam pum alliciebal promissis, GaDxcix regnum ejus
ipse arcbiepiscopus reslauravit, missale argcntcura, dilioni subjiciens, consules ac principesejusimperio
epistolarium argenteuni, syon argenietiin, balieum siibjugans; licet enim cum filio sun rege A. p&cis
aiireiim, capsas n argenteas, in una quaruni perhi- f«e'cra jam inisset, licet eum cura oroni potestalu
betur esse caput B. Jacobi, aliam capsam elitir- stio sibi obnoxium, utpote lilium suum, haberet,
neam, aliani metallinam deauratani tniro artificio aitliicpiscopi laroen prudenliam admodum sibi ne-
cum vilro sciilpiam: aliam capsam anrcani salis cessariam animadvertebat, ncc sine ejus auxilio Gat-
pretiosam,. (|uam emit arcbiepiscopns lcr mille laiciam suo posse penilus frenare imperio videbat.
solidis, et poslea contulit doinino papx Calixto, ID Prxterea comilem P. Froylaz cjusque filios, vinculis
lignum Domini argenleum quod dedil ei regina U. mancipaverat, elegebal prxcipue consilio el auxilio
regis Adef.filia ; crucein aureamquam ipse dedil archiepiscopi ad vintlicandiim bonores illorum com-
Bosoni Romano card. et leg., et posiea in Taurina pedilorum, el castellum Luparix, in quo Arias Pe-
civitate episcopo; calices tres argenieos, et tiiiuiu trizi rebellabai; ncque hoc castellum obsidere, nec
aureum quod pro ulilitate quoque Ecticsix sux ad dedilionem cogere, nec cxleros Gallxcix conspi-
detlit domino papx, Ihuribuluni aureuni quod pro ratores pessundare,nisi per archiep. polerat; quippe
uiililate quoque Ecclesix sux impendit, aliud ilmri- ctijus prudenlia, cujus potenlia allius eminebaL Si
bulum aureum quod poslea in loco prioris doinino reginx adversari inciperenl, tola fere liiberia rebel- :
papx rcslituir. Tres urceolos argctileos, uinim lione qualcrclur. Hac igitur causa regina comptilsa
aiiliplionarium, uniiin officiafum, et uimm missale, ad occidenlates Gallxcix reverlitur partes; prius
Ires brcviales, uuum quadragesimale, duos bene- famen iterum atque itcrum nunlios, sciticet epi-
(licfionales, Iibrum pasloralem, lihrum De Vita scopos, consules, principes, cives, direxit adarchicp.

(145) Hic ipse attclor est qui hxc scripsit. Latine hic magislcr dictus, Grxce vero didascalut, snprac.6.
 1107 MUNIOMS, HUGONIS ET GERARDJ {JOS
inhxcverba. i Didici, revercnde Paler, quorumdam A omnipolentem et per omnes sanctos ejus, ut ab hac
rclalione, el (jui!;usdam conjei turis, aniiiium iuiim die sim vob s fidelis domina ei amica, sicut bonus
pro faciuore quod pessimoruni persuasionibus in ic rex suo hono archicpiscopo, in lota vita raea iudean-
prxsuinpsi, a me alienattim, et prudenlix lux ex- lando veslrum prode, etderetrando veslrum malum,
cellentiam de fide mea diffidere. Qua de re venio atl ct defendam vitam vestramret meinbra, et honorem
palerniialis lux grcmium saiisfactura, et, proui quem habetis vel habituri eslis pro posse meo con-
jusseris, noxam illius piaculi aholitura, le patrem, ira omnes bomines et super oinnes boinines sine arte
lc jiatronum snper omnes Hesperix pontifices ac et malo ingenio, et neque per me neque per meum
prudentes mibi pra;pono; tuuiti consitium, litumqite consilium silis caplus, vel morluus, vcl de vestro
auxilium usquequaqtie niihi ncccssarium video, nec honore expulsus, el nunquam faciam paclum cum
nisi teamico et coadjulore Gallxcos proditionis ac aliquo hoinine ad detrimentiim vestrum, et si ali-
rebellionis face partim succensos, edomare possim. quod malum fuerit dictum mihi de vobis, vef non
Hxc atque alia itermn, ilerumque immensis adorna- habeam inde curam, vel vos ad raiionem ponam et
vit piomissis, ettandem legatorum prtidcntia coope- accipiam, inde judicium, quod dedeiint milii isti qui
ranle, archiepiscopi animiim aliquatenus lenivil. suntin lioc pacio, et volucrinl concordiam inier nie
Quid plura ? Consulitur, stabililur quo fcederis pacto B et vos de meis ct vestris bominibus, reccpla cl
timoris atque suspicionis ncbiila ab arcbiep. remo- emcndatione in loco et lempore convenienti, stem
veatur, vel quomodo prxlerili facinoris calumnia vobis in prxdicto placiio, el hoc tolum compleain
sepeliatur, aul de simili reginx molimcnlo deinceps sine arle et malo ingenio. El si (quod absit!) ab
cavere ac pertimescere archiepiscopum opus non aliquo fuerilis captus, modis oninibus nilar et inlro-
Iiaberelur. Inter archiepiscoptim itaque et reginam miltam me ad absolutioiiem vestram, et veslri bo-
eorumque bomines tanlum ac tale foederis sancitur norem, el rerum vcstrarum reciiperaliouem, el ad
pactum.qtiod necarchiepiscopum reginx insidias vcl hanc fidelilaiem conGrmandam do vobis comitein
machinamenta imposteruui oporteat penimcscere, domntim P. Gunsalvizi et inferius siiscriptos, ut si
necregina de archiepiscopi auxilio desperare; neque, ego non attendcro hoc pactum, ipsi slent vobiscum
si velil tergiversari, ut esl animus mulieris, pedi- cum honoribus suis, donec correxero : etsi isti fue-
cam archiepiscopo valeat inlendere; omnes enim rintmortui vel cxpulsi, qui successerint dent vohis
episcopos regni sui regina dat archiepiscopo in fidei ad faciendum supradictum paclum.
aslriclionem, h»c videlicet conditione, si regina < Nos archiepiscopi et episcopi infra scripti pro-
viQlari, aut macbinari deincejis in archiepiscopum miltimuset aflirmamus quod si regina (quod absit!)
tentarct aliud quam in subsequenti scriplo resonal, C non allenderit supradiclum paclum, stemus cum
vel si ejus personam, vel honorem illius invadere archicpiscopo ad detrimenlum et damnum reginx,
prxsumeret, prxdicti episcopi in ipsam reginam excoramunicemus eam illico et ejus et lerram et
eiusque regnum anathematis promulgarent senten- episcopalus nostrum prxler baplismuro et poenilen-
tiam, divinum penitus interdicendo circumquaque tias, donec corrigatur.
olDciuin, execpto baptismo et poeniientia, donec re- < Quxcunque haclenus fuerunt inter me el vos
sipiscal, et archiepiscopo satisfaciat. Oranes qiinque sint condonata et absoluta deinceps, el quidquid de
cohsules ac principcs regni sui regina in hoc pactum hoc pacto absolverilis sil absolulum. > Consiinile
jurejurando astrinxil boc modo, si ipsa aliler quam scriplura tenet regina. Episcopus Munio Vallibriensis
in sequenti scripto patet, in arcliiepiscopum facere couflrino. Episcopus Alo Astoricensis confirmo.
prxsumeret, omnes cum castellis, et municipiis, et Joannes Ramirizi juro. Gulerre Horca juro. Pelrus
honorihtis suis reginx adversenlur, et pro arcliiepi- Guterrizi juro. Joannes Didaci juro. Federnandus
scopo ad rebellionem eommoveanlur donec regina Joannes juro.
satisfaciat archiepiscopo sanciendo hujus fccderis Cxtera scripla alque placila qux inter archiepi-
paclum, definilum alque statutum est episcojiorum n scopura el reginam usque ad hoc pactum prxcesse-
litteras, uniuscujusque sigillo munitas, ad dominum rant, irrita et cassa haberi difijnitum esl. Hoc so-
papam ipsius foederis seriem continenles deferri, et lum firrailer teneri : hoc solum fideliter cuslodiri
seriplo alque sigillo ejus muniri; sentenliam quoque sancitum est.
ejus addcndam, quod qnisquis prxtaxali foederis fi- CAPUT LX.
dem transgressus foret, apostolica, donec satisfaceret, Litlerm Calixli papm missm archiepiscopo super com-
mttltarelur sentenlia. Quivero ut habet fcederis se- missione legalionit
ries etistodiret et adiroplerel, perenni benediciione < Calixtus episcopus, > elc.
donaretur. Hoc est pactum foederis interarchiepisco- < Perspeclis Lucensis Ecclesix, > etc. Vide in
pum et reginam. Calixlo 11, Palrologim t. CLXIII, sub num. 205.
Formasecurilatis quam prastitit reginaarchiepiscopo. CAPUT LXI.
t JEra ICI.XIquot vi Kalendas Aprilis. Ego Regina
Qttod acquisila per prctlalum litlerarum memorim
U. promillo et affirmo vobis arcliiep. S. Jacobi D. sunl tradenda.
Didaco per Deum Patrcm. (146) Dominus ac Redemplor noster, volens iter
(146) Vcrba arcbiepiscopi. ...
1109 HiSTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. II. — AN. 1123. 1110
noslrx operalionis iuoffensopededirigcre, docetnos, ,A alias cum fralribus meis. De omnibus liis prxfalis
ne qui ad exemplum bonae actionis paslorali cura Itxreditatibus ego regina D. Urraca et D. Tigria
cxleros debemtis inslruere, aliquando bona qux agi- damus el concedimus Ecclesix B. Jacobi el vobis
mns occulanles lucernam sub modio convincamur arcbicpiscoponostras portiones.
abscoudere : < Nemo, inqtiil, accendil lticcrnam, cl Marina Rabinadiz dedil B. Jacobo el domno a.r-
jionit eam sub modio (Malih. v, 15), > sicut enim chiepiscopo el ejus canonicis villani quamdain ctttii
lucerna, qux sub modio esl, nullum aliiiin locum, hominibus ct hxredilatibus suis, qux vocatur Sa-
prxtcr eum in quo csl, ilhiiuinat, sic et qui clain vardes.
bene operainr, iieiiiinem prxier seipsum excmplo CAPUT LXIL
sui ip ius informal. Itcrum ne si oper-a bona noslra Jurementum reginm quod prwstitil archiepiscopo.
humanis prxsenleiur obtutibtts, quasi lucernam su> Poslquam igitur venerabilem dominuin D. jam
pra candelabrum positam venlus elalionis exslin- tuuc lemporis Composlellanx sedis primum archiep.
guerel, arrogaiitiaindeclinaredocuii, cumsubjunxii: nec noii el S. R. E. leg. regina domina. U. (proh
i Ctiin oinnia bona feceritis, dicile, servi inutiles nefas!) fecerat sub cuslodia detineri, Composlellana
siimus (Luc. xvu, 10). > Eo igitur calle quo docuit, manus de suo paslore liberando sollicita unauimiler
el qtiomodo tloctiit, inceden; ctipienies, si quid B uitebalur ut eum, quem illa mate ceperat, veltet
digiiiun inemoria in epi. copatti vel arclijepiscopalu nollet, dimilleret; ctijus insidias cum sibi niulto
nobis seu aniccessoribus noslris contigerat, necnon anle intendi cognosceret, noluit tamen ab ejus ser-
eiiam quantum unusquisque Ecclesix cui prxsumus vilio aliqualenus declinare, sed ejus jussis oblempe-
prodessemus, ne oblivionis (ierel obsoletum fuligine, rans, suo cum exerciiu in Portugalenses hosles
dignum duximus in bujuslibri serie ad xdificalioncm. seqiiilur profecturam et sperantem quod quia illum
sequenlium compilare. Bene autem officiuin hujus in terra sua capere non polerat, in Porlugalia, ubi
libri cum eiymologia sui concordat vocabuli, cum lot vires sibi non suppelerenl, licentius possct.
sane hacdecausa Regislrum quod rctrogesla, vel Eo igilur, ut diximus, per Dei misericordiam ab
res gestas coiiiineat appellelur. Donel autcm Domi- ejus manibus liberalo, quoniam indignum fuerat ttt
HUSnobis, quibus vineam stiam locavit agricolis.ne, carcelari manciparelur custodix, cui Deus coululerat
sicuiinfrucluosaficuliieaterraminutiliteroccupanles, potestalera ligandi solvendique in ccelo et in (erra,
bujus dislriclx animadversionissenlentia feiiainur: reslabat inter eura et reginam jiacem conciliari,
< Malos raale jierdel (Malth. xxi, 41), > elc, sed ut qux etiam super eo solvendo querebalur se vim
laleiiluni duplicalum Domiuo fideliler apporlanles coaclionis a suis bominibus pertulisse. Sopita tlc-
isla voce Doiniuica consolemur: i Euge, serve ^ mum inter eos omni bac in perpetuum qtiereta, et
bone (Mutih. xxv, 21), > eic. Jam deroum quod per ne fide media foret amplius super his conquestura,
nos noslra noviicr acquisivil Ecclesia, scquens ne- vulntis tamen lacilx simulialis in abdilo sui con-
cesse esl ut demonstral scriptura. servabat pectoris. Sed quis non credit qttod tinic
Urraca siquidem Dei ordinalioiie Hispaniarum mala femina Ixdit, quando tlcns jtirat, nec enim
regina, omnes hxreditales quas sibi domina Tigria perjuria cural. Cnm enim aliquanto post atlveniens,
couiulii, hxrediiario jure possidenda Ecclesix no- Gallxciam visilarel, quosdam qui per archiepiscopi
strx conlradidit, ulquia tanlum ac talein hxredita- liberalionem sibi vira inluleranl, regix majestati
bal apostolum, peccatorum suorum perccpissel re- causabalur obnoxios, ulpote qtii lcmerario ausu
mediitm. IIujus facti xraula Dei xmulatioue prxdi- conspirationis in eam non solum ab hxreditatibtts
cla Tigria dimidielalem aliam, qnaiii sibi scrvaverat, proscribi, veruin etiam plecli debuissent senleiilia
huic siraililer Ecclesix posl niorlein suam staluit capitali. Tunc quia juslum eral ul de qiiaciinque
reliclurara. impeterenlur causa, ad hanc illis ejus auxilium non
Acquisiiio quarumdam hmredilalum. deesset, pro illis a rcgina violeuler iinpelitis juslx
Hxcsunt nominahxredilalum quas regina domina Q defensionis scutum opposuit, ul si qux in eos iiilen-
Urraca el Tigria Enxenieuiz danl Ecctesix B. Jacobi, tarentur, sicut intenlabantur, adversitalis spicula
ct vobis domino archiepiscopo D. Bastavales, Dayam, illa unus pro. omnibus paraius exciperel, Tandem
Neruimes, Cirquites, Dorma, Queygido, Gandera, itaque exsilium, proscriplionem hxrediialum, et si
S. Julianum, S. Eulaliam, S. Vicenlium, monaste- qux sinl «imilia qux regia animadvcrsio ad vindi-
rium de Villarino, quod est in ripa Minei cum hx- clara fieri poslulai, ccc marcis et eo aniplius de sun
reditatibus suis, in Salnes de monaslerio de Supra- redimens, ad amorem suum suorumque reginam{
lelio portioncm noslram, de S. Maria de Tralegio, studuil revocare. Deo autem gralias quia adeo illtim
de Sancla Maria de Cendam, de S. Mamele de Ala- iiilra gremiiim sux dileclionis ex lunc el modo re-
iuir, et alias bxredilates, similiter maudo et dono gina confoveat, ul cui libcnlius consiliorum siiorura
vobis quas debeo habere pro aliis meis hxrediialibus, commillat arcana, quippe in qtto potius confidat,
quas vcndidil frater meus Petrus Enxemeiiiz •sine non habeal. Etenim graliam i:i oculis regum inve-
roeo cnnsilio el voluntate in Salnes, Superata, G.ul- nire non nisi donum Dei est. Post confectam interea
dreganes, Truanes, pro qtiibus debco cgo Tigria inler eos pacem et jurisjurandi robore slabililain,
Enxcmenizi nie prius intcgrare ct poslea dividcro Arias Petrizi dtix caslelli Lnparix, qtioniam reglna
 lill MUNIOMS, IILGONIS ET GERAP.DI 1.12
soceiuiii ejus comilcm doiiiitiuin. P. cum filiis el A , liumana fragililas ad perfcctionis ctilnien permitlit
uxore in vincula conjecerat, in rebcllionem couver- ascendere, a tramiie lamen non declinavit justitix
sus est; ad cujus castelli obsidionem dum regina qui niala pro malis noluit compensarc. Dicil eniro
milites suos circumquaque diffuuderet, quia non se Augiislinus: i Reddet Deus mala pro malis, quonram
facile prxbebal assnlttii, cominus a facie ejus castel- jiistusesl; bona pro malis, quoniam bonns est; Jbona
lum aliud slatuit ohfirmare. pro bonis, quoiiiam bontis el jusiiis est; mala pro
Circa quod opus dum argumentosa existercl, qui- bonis non, quia . injiisitts non esi. > Temporalem
dam de militibus archiepiscopi illam ndeunt collo- igilur vindiclam in eos, qtiantum licuit, exscculus,
ciilum, speranles eam erga illum priorem aniniiim eorum domos et lixrcdiiatcs depopulando diruit,
non mulasse, credentcsque se parli ejus feminam destruxitqite fundiltis, el qtioniam lixrediiaitiin de-
invenire, virum firmissimum repererunt: < En, in- Struclio non satisfaccrct ullioni, complices ct con-
qiiiunt, regiua, nisi tux dispticeal majesiati, archi- spiratores lanli sceleris quos apprehendere potuil,
cpiscopum illum D. semper tux voluntati contra- in carcerem retrudi fecit;elapsos vero perfugam, us-
rium, captuni dabimtts, vel occisttir.. > Quos lorvo quequosaiisfacereul, analhemalis vinculo colligavit.
vultu regina respiciens, non soltim sacrilegii scelus Ecce dum breviloquus esse studui, causas ei eo-
exsecratur auditttm, setl accilis qtii stabant tcslibus " ruiri nomina prxlermisisse me memini, sed hoc
unttro eorinn , videlicel Petrum Garcionem , qui peccatum facile veniam meretur, quod peccalum
prolocittor exslilcrat, qttx soli sibi dixerat, coram non csse vcrissima ralione colligitur. Si vero pecca-
illis, ul professio reum facerel, iterare compellit. lum esse consiilerit, ecce stylus prx manibus est,
Qtii conviclus ex ore proprio rem abominabilem et lingua ctim animo dicianlis paret ohscquio, ut
prottilisse, captus, e' calcnalus, alque in carcerera sine deformitate tractattis apponi possint qux appo-
relrusus, in foveam inciditquam prxlcndil: cxteris, sita non sunt; quamvis enim neutcr eorum suo pro-
quia id conslanlcr negavcrant, satisfactioni mililix prio desiguelur vocabulo, non minus lamen enor-
reservatis. lnquisilus autem ab cadem regina quo mitas sceleris apud aures vulgi eorum infamiam
ordine id hiordinalum fieri slatuisset, insinual: sineret promtilgari. 0 uiinam nec tantum scelus
« Cum, inquil, dc caslcllo suo Uoneslo regrediens aggredi unquam voluissetit, nec de se nobis lam
paticis, ut assolet, comilatus, Iriam tetendisset, lugubrem materiam prxstiiisscnt! Quantum enim
«oiiimiini deliberaveramns asscnsu, ul potius morti inceplio pravx voluntaiis differrc habeat a perfec-
quam capturx cum manciparcmus. Si antem eo in tione operis, ex verbis possumus colligerc Augusiini,
loco, in quo sperabainus, nec boc nec illud contin-. qui dicit: < Voluntas perfecla repulajjitur pro opere
gerct, strenuiiali mex iiijunclum iri hnjus rei caput facli (147). > Si ilerum qui, secundum Joannem,
cssc- deposco. Etenim circa noclis medium ipso et fratrem suum odit ad mortem, homicidii realti cou-
tjiis cnbiculariis resoluiis in soinnum, armala manu slringitur (/ Joan. m, 15), quanlo magis isli. volun-
furiim por loca qux bene noveram, cameraro in- tatemsuam jamadeffeclum, quaniuiniii eis esi, per-
trogressus, volnntatis mex procul dubio compos ducere cupientes, duplicis reatus maculaoffuscaniur,
exislcreiii. > Poslquam ergo lam detestandum faci- qui et de Patre patricidium, et de Domino noiani
nus et qtionam modo lieri debuisset [f. relulissel], proditionis incurrunt. Velim miqiie, si possim, lan-
tum dolorem ad memoriam noile redticere, qui me
regina considerat: < Tune es, inqnil, quem nudius-
terlius inajorem domui sttx prxfecerat, quem prx el cxteros qui recte sapiuut, cogit in gemiltts et
cxteris diligebat, cui etiam intima consilia sua lacrymas prorumpere. Quis eiiim non profusis la-
credere consneveral ? Vere i inimici bominis do- crymis sicco oculo transeal; cujtis recolenlis verba
mestici ejns(Mn;//*. vir, 6), >quia iqui edebat j»anem singultus non inlcrcidat, in quo solo salus cousistit
ejus ampliavil adversus euin supplantationem (Psal. palrix, per quem status roboratur Ecclesix, ausu
XL, 10). > Qttamvis aulcni regina, qui el quales ad- sacrilego necem sui Domiui qucmpiam perteniare?
versus morlem archiepiscopi conspirassenl, primo D i Quorum inteniio bunc rei exitum prxtendcbat, ut
per Bernaldum Ecclesjx nostrx lliesaurarium, et quia non crat alter qui se mtirum pro donio poncret
Fernandum Petrizi ejusdem reginx cancellarium ei Israel (Ezech.\m,5), eo sublalo pastore, Dominiciim
BOiificare satagerel, et ut sibi de eis prxcaveret, gregem acephalum invenirenl, et lunc domos conti-
ilerum per comilem dom. R. pielale solita commo- nuare et hxredilates suas propagare liberius pos-
nerel, beneficium tamen quod unicuique corum ar- scnt. 0 vere Judx similes ! qui si ad effeclum per-
chiepiscopus prxstiterat, de eis talia credere non duxissent quod volebant, in nullo prorsus pcccatum
sinebat. Quosdam enim ab ipsis rudimentis infantix csset dissiniile, nisi quod ille Deo, hi mortem ho-
paterna dileclione usque ad provectum miliiix alen- mini machinabanlur. Cupio auiem uniuscnjusque
dos susceperat; quosdam aduttos xlale armaverat, causam qua id ausus fuerit explicare, qui plerumque
et qux militare oQiciuin exigii, equos, arma con- inleriogati se accusant, dura se cupiunt excttsare,
tulerat, qtiibusdam se ipsum et curiam suam eortnn cl sic e'0 magis viliores appareant, quanlo pro lara
arbitrio disponcnda commiseral; et quoniam bona. vili causa in lam excellentem virum ncccm fnerint
pro malis perfectorum est reddere, nec adhtic nos demol.i.ii. Ponamtts vero quod juste conspiralionis
fl47;S. Aiignst. Appcnd. sCrm. 147, 7,,'Palrot. I, XXXIX.
 tm HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. II.— AN. 1124. 1114
eos causa exsiinuilaveril, quod lamen non esset eo- A do Ariam Pctrizi ad fidcm, ut si de prxdiclo paclo
rum juslx defensionis occasio , quouiam ibi jus jierjnrns exstilero, ipse non recipiat nie in terram
suiun perdit, juslitix ubi eontra defensorem jus- suam, sed dislurbans me, adjitvet vos, ego auiem.
liiix roaniiin suam inconsiilfe quxrit exiendere; deinceps simperjiirus, et omnes qui nieciim jurant,
unde
teginius enim quod perenntes arcam Doinini casu- cl insuper persolvam tria miilia solidorum
ram volucrunl erigere, sed quia inconsulle ma- fidejussores jam dedi. >
num suam apposuere bobus calcitranlibus periere CAPUT LXIII.
(// Reg. vi, 6). Si autem mortis sentenlix depu- De confirmalione legationis
tati sunl, qui cadenlem satagebant erigere, quali Licet archiepiscopus D. intcr tot tribulalionnir
,sunt digni supplicio qui arcam Domini firmiter turbfnes positus vexarelur, et sxcularium negoiio-
stanlem ad ruinam voluerunt impingere ? Ecce rum difficullalibus undiquc ctrcumvcniretur, da
dum prxscruiandx- veritatis gratia senlentiarum prolicuo tamen et exaltalione sux Ecclesix pluri-
pelagus evitare percupio, figenda est anchora ne miin. solliciius, Iegaios stios P. Fulconis, ei P. Ile-
viribus eloquenlix mex, ctim voluero, ad porlum lix, alterum ecClesix B. Jacobi capellanum, alte-
enatare non possim. vero arcbidiaconum, Romam cum sua bene-
Cum igilur Peirus Garcio, ul diximus, ab archie- Bnini
dictione, quadringenlis scilicet aureis el cum snis
piscopo baberetur inler charos cliarissimtis, qui et et ex parte regis ct rcginx supplicatoriis liiteris,
lanio poslea majori fuil odio dignus, quanto ullra necessariis ilineris sibi traditis, dcslinavit, et per eos
speraiiiin iuter inimicos de ainicissimo factus est legalionis stix, quam Tolelanus pcrlurbaverat,
iiiiiiticns, tcrrain qux vocatur Cordarium de manu cotifirmaiioneni rege et regina supplicante, et sua
arcliiepiscopi suscepit in prxslimoniurn; quam po- familjaritale et ohsequio Subveniente, hujtisirfodi lit-
tesiatemdum in tyrannidem convertisset et de snb- leris a domino papa silii missis impetravit.
sianliis pauperum byiiiupisiin avarilix sux explcre i Calixlus episcopus, > eic.
niijlalentis poluisset, videns quod nibil profccisset < Antiqua sedis apostolicx, > elc. Vide in Calixto
adiiionilionihus, eo usquc pali voluit archiepisropus, 11, Pairolog. t. CLXIII, sub num. 238.
ijtiaudiu ejus inipcrium non essel oppressio paupe- Pcr eos eliam legatos Dominus papa lale privile-
riim; nec mora suhlalo bonore coepil inhuiiiaiiius gium ipsi Compostellanodirexil, per cujuS auclorita-
iitsanire et fniere, alque complices et coatljutores tem ob B. apostoli Jacobi revereniiam, et ob sut
l.iciiouis indesinenter inquirere. Convinclus ergo nepotis lldephonsi regis prxcipuum amorcm, et
lauti facinoris prius a regina caplus est; deinde Q ipsius Composteltani specialem dileciionem, conce-
toiniiio arcbiepiscopo procerum Gallxcix consilio dit et confirmal B. Jacobi ecclcsiam melropolilanam
ct jiislitix regiila exigente, ab ipsa regina reddilus Emeiiionx sedis dignilatem, prius sihi ad lempus
iu ergastulo carceiis, llonesii noraine, condigna concessam, quiete et absque caluinnia obiincre et
eum et socios poeuitcnlia stibsequente ab archiepi- perpeluo possidere.
scopo missus esi. Ad uliimiim posl diuturnam carcc- Ecce privilegium de confirmatione Iranslalionis
ris macerationem dtto millia solidorum doraino ar- metropolitanx dignitalis qux Emeritanx sedis fue-
chiepiscopo in suam rcdemplionem contulil; et sic ral, in sede B. Jacebi translatx.
eum arcbiepiscopus tali juramento sibi reconcilia- • Calixlus episcopus servus serv. Dei, ven. fralri
vit: i Jurocgo Pctrus Garcio, curo xn juratoribus, D. Composlellano archiep. ejusqne successorihus
in primis per oninipolenlero Deum, et cxlera pcr canonice promovendis in perpeluum. Poleslaiem
qux vulgaris usus fidem exigil juramenli, qttod ler- ligaudi atque solve.idi in ccelis et in terra (149), >.
ram reginx dominx U., sivc homines, diclo vel ctc»
facto nullatenus impugnem, neque lerram prxseniis CAPUT LXIV.
archicpiscopi doniini D., in cujus poleslate sum, ne- Celebralio concilii.
quc lerram Fernandi Joannis, sive fralris sui Pelri D Composiellanus igitur, lilierisdomini papx Calixli
Mariscoi, vel eorum homines, lani terram popula- de Iegationis sux confirmaiione visis et acceptis,
tam quara depopulatam, et ab islo Natali Domiili episcopos el abbales, per Eineriianam et Bracaren-
quodesl.sub xra ICLXU(148) usqite ad aliud Na- setn provincias conslitutos, ad concilium invitavit,
tale,annovidelicet completo, non rcqiiicam nec ha- quibus omnibus prseier Bracarensem el Colirabrien-
beam dominium alicujus qui in veslrara lerram sem ad ejus invitationem Cotnpostellam gralanler
guerram moveat. Fiuito vero boc anno, si dominum confltienlibus, concilium ibidem domino rege Hde-
habuero, qui contra omncs vos vel conira qucmlibet fonso cum principibus el fere omnibus lerrx poles-
vcstrum guerram faciai, el cum co me guerra illa latibus prxscntibus, medianie Quadragesima cele-
inveneril, laliter cuin domino nieo conlra vos ve- bravit: in quo iiimiruni concilio ipse de profi»
niam, ul salva fide domini, quanlumcunqne poluero cuo, cl honorc S. Ecclesix juxla dalam sibi a
Itonorem et utiliiatera vestram, sieut dominorum, Doinino facullatern fratribus venerabililius Astori-
sine fraude el uialo ingenio prxlendam. Prxterca ccnsi, Valihriensi, Abilensi, Lucensi, Salinanliceiisi,
(148) i.xi regenduin (anno-scil. 1125), ul prxcc- (149) Inlrusa hic hulla, suo mola loco. Eam se-
d.cnlia cl stibscquciilia lirmaut. qttcnti capite cum inodo impetralionis reperies.
1115 MUMOMS, HUGONIS ET GERARni 1116
Tudeusi collaboranlibus, priidemcr el laudabiliter A . sanciret el coiifirmafct. Ainiios quoque suos et fa-
tractavit. Bracarensi vero ct Colimhriensi, quia nec miliares, quos lunc lemporis Romx habebat, litte-
ad concilium venire , nec cxcusatorias personas ris suis dcstiiiatis, obnoxius dcprecalus est, quate
fliittcre voluerunt, canonicas inducias iufra quas in niis stti fatitorcs et at.ijulores in boc negoliu esss
iiiam prxseniiam satisfacturi de culpa venireut, satagerenl. Legati ergu post tinniensos itincris labo-
roniiniini supradictorum fralrum consilio ct rogatu res et mullas anxielates Romam landem pervenere,
concessil ; quod quia facerc nolueruut, canonica cl majorem quadringentorum aureorum parlempri»
eos sententia transaclis ipsis induciis, multavit. mum domino papx, ipsitis pedes deoscnlantes, el
Et poslequidcm tiujiis concilii cclebrationem pro- euin ex pariedomni arcbicpiscojri Didaci huttiiliter
xima Penlecoste prxfatus rex jam juvenis, novis salulanles prxsenlaverunt; deinde minorem par-
armis ab allari B. Jacobi, Composlellano consulen- tem cardinalihus et Roroanx curix primoribus, prout
le, et ipsa arma bcnedicentc, accepiis, Monlani ho- melius noveranl esse distribuendos, dislribuerunt.
noi is qucin Ecclesia Composiellana diu amiserat, Postremo qualem quantamqtie dileclionem Cotn-
inetlieialeni ipsi Cotupostellano ct sux Ecelesix red- postellanus arcbiepiscopus erga Dominum papam el
didil, faclo eliam de hac medietale privitegio, pro- Romanam Ecclesiam gereret, et quam devotus et
pria manu rohoralo, et super allare B. Jacobi oblato, B quaro paratus ad eorum serviiium et volunlatem
se aliain eidem Ecclesix mediclatem suo honore el exsequendam et ad exbibendam Romanx Ecclesix
stio posse crescente, redditiirum, in raanu domini obedieutiam esset, viva voce exposuerunt. Ad bxc
Composiellaiii et super allare B. Jacobi clero et po- lilteras quas cx parle ipsins Composlellani ad domi-
pulo videnle et audienle firmiter promisit. Compos- ntini papam secum luleranl in curia recilandas
tellauus auiem hoc dono a rege accepto, x argenli dederuut. Litteris ergo recitatis et verbis Iegatorum
marcas non in pretium, sed cx sola chariiate et audiiis velle et petitio domini Composlellani univer-
dilcclioiie, ipsi regi hilariler largitus cst; ipsius sis innotuit. Eral autem illius velle ct pclitio, u*.
quoque regis eonsiliariis, qui suam parlem in hox prxfala dignilas in Compostellanam Ecclesiam per-
negotio juveranl el sustciilavcrmit, magntim pe- pelualiicr transferrelur, el translalam aposlolicx
cuuix pondus munifica manu erogavit. Conltilit aitctoriiaiis privilegio sanciretur et confirmare-
eliam ipsi regi xxx marcas argenii, et mille solidos itir.
cum tribus optimis sonipedibus, sed boc fecit occulte Domnus itaquc papaconsitio ciitn cardinalibus et
propter reginam, qux lunc temporis eident regi filio cum Ronianx curix opliinalihus inilo domnum
suo penitus desidebal; metuebat enim ne ipsa regina ' ComposteHanum in suis jietiiionibus exaiidienduin
liujtismcdi largitiones suboleret, et iudo sibi infesla esse ob B. Jacobi rcvercnliam, el ob fideliiatem et
el iiata efficeretur. dileclionem quam erga Romanam Ecclesiam gerebal,
Inlerea idemarchiepiscopus, melropoIilanaEmeri- corniiiiniiomniinn aslantium assensu decrevit. Voca-
lanx scdis dignilale sihi el sux Ecclesix ad lempus lis itaque legatisquid consilii ctiin caidinalibus cepis-
collata, doncc videlicet Emerilana sedes Chrisliano- set, talibus verhis seriatim eis aperuit : t Quanlam
riiiii poicsiaii et dominio reddcrelur, exemplo boui diieciionem, el quam dcvoiam volunlalcra domnus
et discreti pasloris coepil secum tractare et sollicitus veSler Coniposlellanus archiepiscopus, nosterspe-
essc qtiouiodo prxfatam dignitatem sux Ecclesix in cialis amicus, erga nos el Romanam Ecclesiam ge-
pcrpetnuiii posset vindicare et retinere. Recondide- ral, universis Romanx ctirix personis salis maiii-
rai euiin in armariolo sux menlis iltud verbuin Sa- fcstum est ; nam licet sil localiler a nobis muitum
pientis:< Meliusesse omninohonorem non acquirere, rcmolus, prxsentem se tamen nobis et animi chari-
quaiii acquisiitim per desidiam et negligenliam tale ct frequenli benediclionum exlubilioiie exbibcl,
amillere ; > noverai etiam gravissimum et intolera- unde apud nos cxaudiri, el pelitionem suam, quam-
bilem casum esse de prxlatione in subdilionem, de visarduam, impelrare omnibus bonis Romanx curix
dominio iu scrviiutem, de divile cullu in nudilatem. p unaiiimilcr volentibus el consuleniibiis, profeclo
Et idcirco metuens ne sua Ecciesia supradicta digni- roeruil. Metropoliiaiiam siqiiidein Emcritanx sedis
lale privala et exula do metropoli efticerettir suffra- digiiitalein, quam Coiiiposlellanx Ecclesix ad lem-
ganea. legatos suos Petrum Fulconis cardinalem et pus coiicesserainiis, eideiu Ecclesix ob Dei cl B.
Peiriim llelix archidiaconum snuni (150) cum sua Jacobi revercnliam ct ejus amorem in perpeiuum
beivedictione, qiiadringenlis scilicet aureis, omnibus concedimus, et illam concessionem aucloritatis no-
uccessariis lotius itineris eis ambobus ad plenum slrx privilegio communi fralrum consilio siabiliter
collalis, Romam destinaas, domiuum papam per lit- ct firmiier sancimus et coiifirinamiis. lllud anleiB
leras suas suppiiei et huinili voce rogavii, quateuus privilegiuin ad dominum veslrum feretis dissigilla-
ttietropolitanaiu Emcrilaiix -sedis dignitalem, qtiam tum, ea videlicct de («usa, ui ipse el sui boni cle-
Conipostellanx Ecclesiaf, ul dictum esl, ad lempiis rici privileginni illud leganl, et diligenier inspiciant
conrcsseral, eitlem Ecclesix ob B. Jacobi reveren- utruiii aliquid sit in eo ad stahililaleni et firmitatem
tiitin in perpcltiiim obtinendam alque possidendain addemltini vel cxtin.teniliim et melioraiidum. Quoti
conce;!eret, et conecssain auctoriiatis sux privilegioi si qiiidin co corrigcndum et liiclioranduiii viderint,
(l.",0) Vide cap. prxced.
1117 1I1ST0RIA COMPOSTELLANA.— LIB. II. — AN. 1124. 1118
ad placituin suum corrigani, et emcndcnt. Poslea \ metuens ne si-ipsi legaii eam secum defcrrent, in-
dominus vester corrcclum ct etneiidaiiiiii nobis remit- curso caplionis in ilinerc periculo eam otiinino amit-
lere sludeat, et nos privibgium illud impresso no- terent, Aragonensis quijwe rcx domino Coinposlel-
strx auctorilalis sigillo sigillabimus, supra memo- lano dominx rcginx U. cansa, qiiam manu lcnclml,
ralam dignilatem in Compostellanatn Ecclesiam et cui amicabalur liinc lemporis, mirabililer ininii-
apostolica anctoritate pcrpeiualilcr transferentes. > cabaiur, ct qtioscunqtie de Gallxcia atil Castellana
llis auditis legali domni Conipostellani pctlcs patria in itinere dcprebcndere polerat, omnes prx-
domni papx humililcr osculali siinl, immeiisas ejtis ter Hicrosolymilanos. male traclare et exspoliari fa-
majcslati gralesex parte domni Compostellani refe- cicbal ; sed tintis percgrinorum xxvn uncias auri,
rentcs, et fitlclein obcdienliam cum reverculia ex quas in cappa sua defcrebal consulas, cum ipsa
parte Composicllanx Ecclesix pro lanli beneficii cappa a lalronibus in itinere extitus amisit; quartim
collatione eidem pollicentes. Postea paucis diebus amissio maximo impcdimento el maxiinx disltirba-
cvolutis promissum privtlegium de manu domni tioni legalis domini Compostellani postca exstilil;
papx accipienles, ad propria cum gaudio reversi nam cum Romain pervenisscnt, el stipradictum pri-
sunl et privilegium dissigillalum domino suo Ix.a vilegium a domino papa sigiilaltim csset el coufir-
maniiprxsentaverunt.Ciimqiie domniis archiepisco- **malum, pecuniam illam quam a peregrinis salvam
pus super absenlia sigilli non modicura mirareiur, acceperant, domino papx et aliis quihus distri-
legaii causam quare illud privilegium dissigillaium btienda erat distribueriint. Sed uiide xxvn uncias
attulissent, his verbis ipsi exposuertint: < Venera- qux in itinere amissx fuerant restaurarenl, non
bilis Pater, domnus papa te et tuam Ecclesiam, liahiicrnnt, et quia ad dominum suum redire, nisj
sicut nos ex ipsius verbis jilane perpendimus, in- illis xxvii, unciis restauratis, non audebaut, fere
lernx dileciionis hrachiis amplectitiir, et te inter per uiiuni mensem solliciti et anxii Romx morati
familiarissimos amicos suos, et specialissimos filios siini. Doininus cnim suus archiepiscopus per ohe-
ob bencvolentiam et fidelem obedientiam quamsibi dientiam eis injunxerat ut illis trecentas auri uncias
et S. R. E. studes exhibere, pro certo habei, ct ut dominopapx el aliissuisamicis iniegras imparlirent.
tibi pateat ipsius dileclionem per operis exbibitio- Erant aulcm tunc lemporis duo canonici B. Ja-
iiem erga le veram esse et sinceram, islud privile- cobi P. Astrarides, cl Pelagius Joannides rn parli-
giinn destinavil tibi dissigillalum, ut si quitl in eo bus illis, qut in Apuliam el in Siclliam biennio jam
adileiidm)), vel removcndum unde firmius el stabi- iransacto profecii fueratit, atixilium ad optis Eccle-
liuscfliciatur videris, atldi pro velle tuo vel removeii p six B. Jacobi a lidelibtts pelituri. Et illi equidem
facias. El postquam id ad libitum luiim corrcxeris, duo canonici finibus illarum provinciarum, qux-
slalim ei remiltere studeas, el qtiale ei rcmiseris, rendo quod dictum esl peiiuslratis, in patriam snam
lale lihi, ob Dei et B. Jacobi reverentiam, et ob lui rcverti jani disposueranl, et reverlenles Papiara
pixcipuam dilectionem, ab eo sigillabiiur el con- usqne jam pervencrant. Quod cum domini Com-
lii nialiilur. > Hoc audilo Compostellanus non modico postellani supradicti Iegali supradicia dc causa
gaudio replelus clericos suos meliores et familiario- Romx commoranles comperisscnt, inilo consilio
res illico convocari jussit ; quibus ad ejus invitalio- inter se sfaluertint, ut allero eorum, Petro Ftilco-
nein libcnter confltientibtis prxcepit qualenns dili- nls scilicel cardinali, Romx remanente, altcr scili-
genler inspiccrent ulrum aliquid in eo privilcgio cet Adefonsus Petrides ad eos Papiam veniret.
addendiim esse viderenl, quo addito, vel cxcluso xxvu iincias auri qux sibi de irecenlis unciis defece-
privilegium stabilius et firmius efliceretur. IIIi au- ranl, mutualorie vel aliquo alio modo abeis exlor-
tem illius pnrcepto ohlemperanles, supradiciuin turtis. Qui cum ad prxfaiam civitalem pervenisset,
privilegium legerunt et relegerunt; qux in eo cor- quain cito suos concanonicos ibi invenil; lotam
rigenda et melioranda iiiveiierimt, proul melius rcm sicuti gesla eral, et quare vcnisset, eis se-
poluere, eniendaverunl. Correcto ant emendalo pri- D rialim narravil. Illi vero niliil de ejus verbis dubi-
vilegio, qttia dominus Composlellanus tloniini p pse lanles conslilueriiiit,.tit alter sui cum ipso Adefonso
dilectionem el oenevclenliam, pro lanti bcncficii et Pelride ad supradiclum cardiiialem Romam veni-
tamxdignitaliscollatione crga se et Ecclesiam suam, rpl, qiiidqtiid ipsi legali postnlahanl exseculurtis,
niagnam esse cognovit, illud Gregorianum memori et cum Adefonsus Petridcs Roniam cum ipso suo
mente recolens : t Probalio dilectionis exhibillo concanonico reversus esset, ipse et Petrus Fulconis
operis est (151), > trecenias auri uncias ipsi papx cardinalis xxvn uncias auri ab illo accepcrunt, et
el cxleris Romarrissuis familiaribus ex cbarilaie ct eas domino papx, el aliis qtiibus erant distrtbuenda,
bencvolenlia direxii, legatos quoque suos P. Fulco- dislribnerunt, cl sic irecenlx uncix auri quas do-
nis cardinalem, qui privilegium altulerat dissigil- minus Coiiipostellanus domitio papx ex charilaio
latum, eiAdefonsum Pelridem B. Jacobi canonicuin, ei benevolenlia deslinaveral, completx sunl. Erant
Romam cum ipso privilegio remisil; benediclionem autcm ducenix earum de lliesatiro B. Jac0bi,cen-
autem supradiciam non ipsis legatis commisil de- lum vero de facullate et proprietitte domiiii Com-
ferendam, sed polius peregrinis nolis et fidelihus, postellani. Deinde privilegium de pcrpelun Irans-
(151) S. Grpgor. lioinil. in Evang. lib. n. boni. 30, Palrolog. tom. LXXVI.
1119 MIJNIONIS, HIJGONISET GERARDI 1120
latione Ernerilanx digniiatis in Composlcllanam A ^ Hispanias constiluiis, alque episcopis, abbalibus,
Ecclesiam cum pallio ejusdem dignitatis de manu et prxpositis, clericali el ordini alqtie laicali gene-
domini papx accipientes, ad propria cuui gaudio raliter dnslinatas vidisse, in quibus nec vcstri, nec
reversi sunt. Est aulem exemplar illius privilegii allerius personam excepit, ul niihi, lanquam ito-
infra subscriptum boc modo. manx sedis legalo el Romani pontificis vicario,
Ecclesia in obedientiam et reverentiam exhiherent, et vncati ad
Composletlana melropolis perpeluum*
synodum, tit qtix emendanda essenl nostri consilio
< Calixtus episcopus, > elc.
emcndarent, tmanimiler accederenl. Contra hiijus-
< Poiestalemjligandi, > etc. Vide in Calixlo II, modi inslitulionis aticloritatem hacientts nultuin a
Palrolog. t. CLXIII, sub num. 270. domino papa decretura lmic auctorilaii contrarium
CAPUT LXV. recopimus.Videttir eiiam nohis vosconlra sanctorum
Discordia inler Tolelanum et Compostel. archiep. Patrum diflinitiones ct venerandaruni legtim san-
Eo lempore quo supra memorati legati pro hoc ctiones agitare , el sacrorum canonum prxcepta
privilcgio insigillaudo et conflnnando Romam pro- violenter cassare, quia quod veslruin non est, nee
fecli stuit, maxima dissensio iuler dominum Com- etiam ad vos perlinet, in nostrx legationis catalogo
poslellanum et ilomiuuin Tolelaiiiiiii cxorta erat. ]B non jtissus, non rogatusprxsumitisusurparc. Uude
Tolelanus etenim lotius Hispanix legaiioncm diuline ex parle B. Petri, apostolorum principis, vobis iu-
oblinuerat; sed domnus papa Calixlus ipsius lega- lerdicimus, ut absque noslri consilio nostraque jus-
lionis parlem Tolctano substraclam domitio Com- sione prxcedente generalcm synodum nullo inodo
posiellano, ob B. Jacobi reveremiam el ob fidelem celebrare prxsumatis. Episcopis denique et abba-
obedicnliam qitant Romante Ecclesix assidue exlii- tibus Bracarensis Ecclesix dilioni subditis, nostrx
buerat, lunc lemporis conlulerat, ei vices suas in societatis parlicipare volenlibus, ne vestrx inlersiiit
duabusprovinciis.Bracarensi videlicet et Emerilana, synodo omnino prohibemiis.
exsequendas, ipsi Composlellano commiscrat. Unde < Quod veslris in scriplis vos et Ecclesiam vcstram
Tolelanus , non modica ira accensus, et vchementi nos gravasse ac injiiriasse de Salmaniini episcopi
.lncerore affeetus , ita graves iitimicitias in Coinpo- consecralione nobis imponitis, noslra conscieniia
slellanura e.xercebat, ul et ipsius legaiionein, qtii- ut in aliquo vebis injuriam fecissemus nequaquam
Juuscunquemodis jioleral, imptigtiando conturbaret, accusat. Quod enim fecimus, Romanorum pontificum
et Emeritanam dignitatem a doinino papa illi jam auctoritale, domini scilicct U. el P. necnon Gelasii,
conccssam, violenter alqtte impudenter usurparet. et domiiii C. qui lotitvs orbis cbristianilati modo
Salraanlicensem namque episcopiim, cujus ordinatio 'C prxsidel, egiinus ; qui inter cxtera 'privilegio stio
et consecratio ad doniinitm Composlellaniim cano- nobis misso el dalo inseruit, sic aflirmans : « Illa-
nica inslitutione periinebat, quia ipsius suffraganeus < riim ctiam civitaliim dioecescs, qux Saraccnis
cral, absqtie consiliocl volunlate comjirovincialium < invadenlibiisnielropolitanos proprios perdiderunl,
ct conlra sanctorum Patrum iiislitnla atqtie sacro- i vestrx dilioni eo tenore suhjicimtis, ul qtioad siiie
rum canonuiri decreta, consccravit el ordinavit. < propriis cxstilerint metropolilanis, tibi ut proprio
Episcopos quoqtie, et abbaies, et personas eccle- < subjaccant et obediant. > Hac vero auctoritalc
siasticas doniino Composlcllano, ut legalo el nielro- fulti dictum cpiscopum, quia nostrx potestatis erat,
politano, obcdire volentcs, neglecla jusiilix regula nullam vohis nec Ecclesix vestrx iiijiiriam facienles
el inconsiderala anibilione interdicebal. Bracarensi ad pontilicii bonoreiii sublimavinuis. Conslal niini-
cliaui cl Colimbricnsi lilleras suas dircxit, iu qtiihus riim vos nuillo majorem nohis injuriam inlulisse,
iiirumqtte, ne domino Compostcllano aliquo niodo qtii duni noslrnm vos fingebatis aniicuin, noslrx
obetlircnl, omnimodo probihebat. Ipsi cliam Com- Ecdesix diguilaleni ct honoreni lotis virihus clam
postellano ne absque suo consilio conciliuin ccle- cl furtive iniiiiinucre, el insuper subripcre, el, si
biaret ]>erbiijiismodi litteras niandavil el inlcrdixit. n possibile cssel, atiferre, operam dedistis. Insupei'
CAPUT LXYi. etiam Abilensem episcopum, juri Ecclesix nustrx
contra fas ct conlra legeni consecraslis;
lncipiunl tilterce Tolelani ad Coinpostellanum de in- deditum,
lerdiclioneconcilii. cujus electioiicm sortilcgam, non canonice a clerieis,
t BERNIRDCS, Dei gralia Toletanx sedis archi- inio ab incrudissimis laicis factam, reftilaviinus, et
episcopus clS. R. Ecctes. Iegatus, dileclo in Cbrislo canonice cassavimus. Omnihiiscliam palel quanlniii
fralri el cocpiscopo Compost. DIDACO,saliilem. in boc suslinuiiiitis injuriam. Proinde vcsirx suggc-
<Vestrx dileetionis litleras nobis delcgatas vidimus rimus el stiggcrendo prxcipimus slreiiuitati, ut de
in qiiibns vos medianlc Quadragesima Composlellx his omnibus nobis satisfacturus Dominica prima
concilium . celrbrarc disposuissc , cl consecralum poslOclavas Paschx Legionem venialis, et pro pri-
noslrum, Salmantinum. scilicet cpiscopum advo- mate obedicnliam quamsacri canones metropolitauis
casse, nohis iiinoluislis. Miramur tindc admoduia primatibus suis exhibere prxcipiunl, nobis cxbibea-
supcr vcslrx calliditalis sensum tam prxsiimpiuose lis. Si autem siaiuto die ad nos veuire contempse-
vos agera, prxsertim cum vos ignarum non credi- ritis, proctil dtihio sciatis nos cannnicara ih vos
nius littcras domini papx Calixli archiepiscopis, pcr cxforque e sciilcntiam.
 1121 IIISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. II. — AN. 1124. U2g
His lilleris, ampullosis et arroganlia atqtie gar- A terdiclione noslri concilii, non ampullose, neque
rulitaii plenis, dominus Compostellanus a tramite irralionabililer fesponderuus. Cum Romanorum
verilalis non devians, juslilix et rationis regulam pontificumdomini Urracx, domini P.,domini C, pri-
sollicite observans, hujusmodi lilteris humilibus et vilcgiis et auctoritalibus nos el Ecclesiam noslraui
rationabilibus more probi el sapientis viri respondil. ab omnium prxlalorum ditionibus, solius douiini
Incipiunl lillercr Compostellaniad Tolelanum de re- papx ditione excepta , absolulos el omnino liberos
tponsione inierdictionit, et aliorum sibi ab illo esse conslet, nos neqtie tit primali, neque ut ie^aio,
objectorum. ncque ut archicpiscopo vobis ohediiuros esse procul
< Fratri in Cbristo Idilecto domino B. Dci gralia dubio noveritis. Ad hxc veslrx memorix suggeri-
Tolelanx sedis archiepiscopo, et S. R. E. legato, nms quod ad colloqnium inler tios et vos, doniina
D. divino iuitii Composlellanx setlis archicpiscopus, regina mcdialrir.e, apud Legionein dclerminato lem-
rl ejtisdcm S. R. E. legalus, qux agenda sunt sub- pore constilutum, eramus iluri, ct pacem aique
lilius inspicere, et inspecfa solliciiius et liriiiius oh- prislinam amicitiam sapientium consilio vobiscum
servare. Lilteris veslrx prudenlix diligenler in- refonnaiuri; sed auditis lillerarum vestiaiuiii am-
gpeclis, quanto inconstaniix alque levilatis vetito pullis, et falsis imposluris nec veslrum colloqtiitiiu
vestri sensus matiiritas agiletur , evidentissime de- " adire, nec vohiscum ullam amicitiam reformaie
preliendiinus. Camcrarius siquidem vesler dominus siatuimus, nisi prius de Salmantini episcopi conse-
P., Cluniacensis moiiachus, quasdam nobis cx cratione, el de cxteris injuriis, qux patentes sutit,
vesira parte litteras, quas adhtic habemus, nuper nobis satisfacere sludtierilis. Hariim autem nugarum
delulil, in quibus continebalur quod qnxcunque ex et imposlurartim culpam non vobis, qui tantx di-
veslra parle nobis proinilleret el astruerel pro certo scretionis et lantx perspicacitatis antehac esse sole-
haberemus. Ipse autem inier cxlera qux coram balis, sed veslris consiliariis veslrain gravitalcm ad
t'oiuina rcgina, et coram domino Miinioue Valli- jllicila per ambitionem impellenlihus, merilo im-
briensi episcopo ex vestra parte nobis nunliavil, et ponimus. Postremo veslrx discrelioni siiggerimus,
cohis promisit, duo prxcipue, ipsis prxsenlibns el bealorum apostolortim Pelri el Pauli atirtoritate
s^Grmavil: vos, scilicet de Salmanlini episcopicon- necnon cx parte doinini Catixii papx suggerendo
secraliane minus canonica, jusle et canonice nobis prxcipimiis, ne nostram legationem , atit noslri
veile satisfacere, et ipsurn Salinanlinum ad facien- arcliiepiscopalusdignilatemconlurbare, aul usurpare
dam nobis debitam professionem, ut dictanti et de- ainplius prxsumat. t
leganti, venturum csse. Cujus legationis dnlcedine, (_ Eodcm fere tempore quod D. Composlellanus su-
el etiam domini. B. nepotis vestri, qui cum capella- pradiclas litteras ad Tolelanura direxil, legatos suos
no domini papx in noslram curiam veneiat pre- Romam destinavit domino papx G snpcr ipso. Tole-
cibus, sed maxime vestriamore, persuasi, inducias lano juslc et ralionabilitcr conqiieslurus, quod sux
ipsi consecrato de facia interdictione usque ad fe- dignilaiis terminos in Salmaniini consccralionccon-
stum S. Slephani concessinius. Ntinc aulem alias tra sacrorum canomim decrcta usurpasset, el iu
ionge ab illis lilleris diversas et oiiinino c.ontrarias stibtractione Colinibriensis, ei aliorum episcoporum,
a vestro nuntio susccpimus, in qtiibus manifeste atque abbatum patenter el iiiauifeste injuriasset. Cu-
ajiparelvos nos soluni male aclorum iiccdum poeni- jiislilleriselqiierinionia atiditis doininus papa Calix-
lerc, vcrum etiam ipsa male acla iinporlune velle lus lilteras stias ad Salniaiiticensem qtiantocius rc-
defcndcrc. Quod, quantum sit vestrx personx et misit: in quibus ipsi Salmaiiticensi apostolica au-
tlictti ei factti absurdum, clregulx justitix omnino ctorilale mantlando prxcipiebal, et prxcipiend»
contrarium, etiam minus eruditis clarius luce nia- mandabat, quaicnusComposlellanxEcclesixlanqiiam
nifestum est. Unde super vestra prudentia, qux et sux melropoli, el Compostellano arcbiep., (anquam
nostram legalionem sprelo domini ac papx edicto, suffragancus suo metropolitano, diiectionem etfide-
lurbare lolis uisibus contendit, et nostrx dignilalis D 1 lem obedieuliatn, remola omni occasione, exhiberet.
jura usurpare non desiuil, non irrationabitiler de- Lilierarum autem ad ipsum Salmanlinum a dOmino
niiramur, cum vos non solum de collata nobis ar- papa direclarura exemplar infra subscriptum esl.
chiepiscopatus dignilale, verum etiam de noslrx CAPUT LXVII.
legalionis conlirmatione per domini papx lilteras lillerm domini papm Cttlixli ad Salmanti-
dudum nobis delegaias, sxpenumero cerlus facius Ineipiunl cinsem de obedieniia dominu Composlellano exlti-
silis. benda.
'<Miramur eliam qua fronle de Abilensis cpiscopi' t Calixtus ftpiscopns, > elc.
consecralione, cnjus nos redargtiitis, mulire au- < Quouiam in Hispaniarum parlihus, etc. Vide irt
dealis, ctim el ipse noslrx ecclesix suffraganeus CalixtoII, Palrolog. t. CLXIH,sub. nnm. 271.
sit, et ipsius eleclio a novem episcopis el duobus Visis bis liileris Saluianiicensis Compostellam
arcliiepiscopis, nccuon a Romano card. Bosone, qui venit, et lidelitalem alqtie obedientiam cnm reveren-
Ecclesix Rom. legattis ad nos veneral, canonice lia domino archiepiscopo ct B. Jacobi Eetiesix
discussa, canonica inventa sil, el ab omnibus cano- ejusque recloribus canonice promovendis super al-
nice approbaia. His prxmissis, pauca vobis dc in- tare B. Jacobi promisit, et propria manu his verlus
 1123 MUNiONIS, IIUGONIS ET GERARDI 1124
finuavil. < Ego M. Saltnanlicensis Ecelesix episc. A liler noctii, multis vero quil.iis eral subveitiendiim
subjeciionem ei obedientiam, cum revcrenlia a SS. charitatis debito persuasus subveni. Indignos etiam
Palribus constiiuta secundum prxcepla canomun nobilitando el oictando, dignos etiam iguobilitando
Ecclesix B. Jacobi cjuique recloribus, in prxscniia et deprimendo, juslilix melain transgressus erravi.
domini arcbiepiscopi D. perpeluo me exhibiliirum Undc me in conspcctu divinx majeslalis ei in vesiri
jiromitio, et supcr sanclum altare propria manu oinnium prxseniia culpabilem esse confiteor. Nunc
lirmo. > vero vellem, per De.i misericordiam, vilam et ruorcs
Alias simililer lillcras Colitiibriensi direxit, in ineos in mclius corrigere el emcndarc, ct jusiiiiam
quibus ilidem ei aposlolica aucloritate prxcipiebal, integram atque inviolatam observare, et manuienere.
ul fidelcm obedienliam domino Composlellano lan- Sed quia hoc per me solumsiite veslro auxilio facere
quam S. R. E. Icgato et suo melropolilano exhibere non possum, vestri onmiura, tam cleri quam populi,
omuimodo salageret. Illarum quoque lilterarum iioiversitalem obnixius deprecor, quaienus me iu
exemplar hoc modo subnotavimus. hoc ncgotio pro vestrarttni animaruin salute ct
Incipitint litlerm domini papm Calixti ad Colimbrien xlernx vilx rclributioiie adjuveiis, et vos juslitia
sem de obedieniia domino Composlellano ul legalo obscrvaluros esse et manulenluros, sicuti ego vobis
ei stto metropolilano exhibenda. B promitlo, in manu mea pror.iitlalis, el de illa pro-
< CALIXTIJS episcopus, servus servorum Dei, ve- missionejusjurandum mibi scribifaciatis. Ideoautero
nerabili fralri G. [GKHdisa/i'o]Colimbrieiisiepiscopo, voio ul vos justiliam jtireiis, et juratam macutenea-
siilulem, > clc. (152). tis, quia video lidem, probilalem, et cxleras bonas
CAPUT LXVIII. arles a noslris civibus evanescere, el video fraudee,
laboravit mttllum in dotos, rapinam, violeuliam, ct aliorum scclerum ur-
Qnod archiepiscopus acquirenda ticas
melropolilana Emeritanm sedis dignitale, et quo- incresccre, qux nullatenus exstirpari possunt
tnodo Composlellanoscives ad jurandam jusiiiiam absque falce justitix. * Audito hoc seituone Com-
compulit. postellani qui aderam, lam clerus quam populus,
Quanluin autem dominus Conipostellanus in supra tinaiiimiier responderunl se in hoc et in ali s negotiis
memorata dignilale ad ulilitatein et honorcni suse qux sibi utilia fore non dubitarenl assei.s m ei pra>
Ecclesix acqtiirenda laboiavit, et quol ct qiianla bituros et obediluros. Juraveriinl igitur jusliliam ct
dc propiio et B. Japohi thcsauro erogaverit, aul in de ilto jnrejurando hujusmodi scriplum fieri fece-
Romario itiucre caplis suis legatis irrcctipcrabililer runt.
amiseril, si ego persingula explicare et ad inemo- De juslilia in Composlellanacivitale servanda.
riam reducere leulavero, si Maronica vel Tulliaua t Didacus, Dei gralia Compostellanx sedis archiep.
facundia milii inessel, niinime ad id suflicere possei; ct S. R. E. lcgalus, volens desiruere et eradicare
niullis enim diflicullalibus circumvcniebatur, quibus prorsus pravas consuetudincs, qttx videbat fieri in
el in hoc et in aliis ecclesiasiicis negolii impedie- Composiellana civiiatc, promitlit coram omnibus in
baiur. Regis quippe Aragonensis guerra eum ineffa- rei vcritaic ct iu fidc Christi, ut justiliam lenens et
bilitcr dislurbabai, cujus mctu ipsius legati nisi cum observans Composlcllx, ab ca propter pecunias seu
suinmo periculo el sunimo limore Romam adire non gratiam el odium in nullatenus declinei, ct ut oin-
audebanl. Dissensio quoque regis A. el reginx U. nino hxc justitia observetur mandat, quod villicus
in qiiorum servitio eum multa expcndere oporlebat; civitalis juiejuiando firmet quod justiliam lcneai, et
discordia etiam procerum Gallxcix et devastatio ab ca neque amore, nec odio, neque pecunia, nequr:
ipsitis lerrx, qux lotius bonoris B. Jacobi reddilus rogalu alicujus pcrsonx a justilia devict. El siniili-
fere anmillaverant. Sed quamvis dominus Compo- ter in delruncando, el cxcando et in S£<s>peudeudu,
stellanus lol et lanlis diflicullalibus essct circum- proul juslitia cxegerit, nullalenus deviet, scd xqua
venlus.ecclcsiaslicalainen negotia proplcr sxcularia lanceet justo judicio unicuique, proutjustum fuerit,
nec sxcul.aria propter ccclesiastita miuime prxter- j) ; reddat, el hoc scriptuin a domino nosiro confirma-
millebat; sed utraqne sicut sibi cl sux Ecclesix lum, el alios bonos foros nostrx civitalis semper
ulilia fore noverat, discrele et sapienler tractareel cuslodiat, et in roborc leneat. Similiter mando et
disponere vigilanti cura salagebat. Yjdens ilaque prxcipio quod j'udices loci sancti jurcjurando supcr
Composlcllanam civilatem pravis el perversis moribus allare firtuent quo.d justitiam tencaui, el bouas con-
implicilam esse alque corriiptani, el nisi aliquod ei sueludines civitatis observent, et a jiistitia neque
remediiim conferretur, funtlilus periluram, oplima- gralia, ueque odio, neque pecunia dcvient, el in ju-
libus cleri, alque populi illius civilatis in unum con- diciis neque personas, ncque vuliuin polenlis consi-
vocatis biijusmodi orationeni in eorum prxsentia ha- derent (Levit. xix, 15), sed inlcr divites el pauperes
buit: < EgoD.licet indignus.hujus scdis primum epi- jusle et virililerdelibcrcnt. Si vero villicusciviiatis,
scepus, deinde, sive Dco jubeiite sive permitienle, vel judices ab hac proniissioue verilatis deviaverint,
ejiisdem sedis mullo sudore el miilio labore effcctiis advoeali bis ei ter, digne salisfacianl; quod si rc-
archiepisropus, in regimine hiijtis honoris diuline imcrinl, perjurium incurraul, el honore careanl, el
laboravj, et muliis qtiibus erat nocunduin rationabi- quod coiitaminaverinl dupliciter componant, el hoc
(154) Ut supra itutit. t.
 U23 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. H. — AN. 1124. 1148
iidicium sil omnibus parocbianis el decimariis Ec- _A legalos, qui lunc temporis Romx aderanl, com
tiesix B. Jacobi, id estinfra nti liaria civitatis, nolo misit, ct ci per obedientiam aposlolica auctori
die sub xra ICLXIII(153), et quot xvm K. Februa- tate prxcepil, ut Burgensis Ecclesix sux qux pa
rii. >— < NosliominesComiioslellxjurejurandofir- storis fulcimenlo viduala in magno labore aiqtrc-
mamus quod manuteneamus ct defendamus jnstitiam tribulaiione diutine permanseral, ulilitati proviite.
a domino nostro judicalam , et ab ejus villico et ju- rei, et ipsius electum, cnjtis eleciiojam quinqueniiis
dicibus. Ila quod neque pecunia, neque parentcta a eral, in episcopum consecrari salagerel. Cardinaiis
supradicta justitia deviemus, et in judiciis adjuvando ilaque supradicltts Hispanas parles ingrediens, ad
vel disturbando adinviceni offertiones nullatenus ac- Bufgensem civilalem, Burgensis Ecclesix legatis
cipramus. > El similiter seniores canonicx promil- comitanlibus, venit, el ipsam Ecclesiam magnis
tunt hoc in rei veritale et in fide Christi, salvo suo perscculionibus alquc (ribulationibus laborantem,
ordine domini noslri el omnium canonicorum. < Si el fere desolaiam invcnil. Undc vehemenli moerore
vero nos hoinines civiiaiis ab bac promissione de- affeclus, et exemplo boni palris pia compassior.e
viaverimus, post binam cl trinam admoniiionem, repletus, ipsius Ecclesix slatum in melius mutare,
emendemus. Sin autem perjurium incurrans, el cl ejus c.Ieclum ad Dei honorem et ipsins Ecclesix
quod coniaminaverimus dupliciler componamus, el B uiililalcm in episcopum consecrari prxciperc ncces-
biijiis promissiouis consueltido descendat ad omncs sarium duxit. Sed quia ipsa consecratlo Aragonen-
successores meos et veslrcs, ita quod in pcrpcluum sis regis metti, qui ipsum elecium inqiugnahat, in
lenealur. > partibus illis fieri noii poleral, ipsi electo Compo-
CAPUT LXIX. ctellani ire, a domino Conipostcllano se prxeipiente
De sacrilegioeomitit P. in ecelesiaCompostellanacom- ordinandum, injunxit. Ipse enim cardinalis Couipo-
misso el de satisfaclione ejusdem. slellam iturus eral, el de ejus consecratione, cl aliis
Comes Pelrus, irx fervore accensus, comitem multis negotiis ex prxceplo domini papx Calixli
Adefonsum ante januam allaris B. Jacobi, diabolo cura domino. Compostellano aclurus: ct Ecclesia
instiganlc, percussit, ct magnum dedccus Deo et quideni Burgensi, et aliis qux suo itineri adjacebarii,
ipsi apostolo ncfario ausu inlulit. Unde postea poe- visitalis, lantlem Composttilam perveniens a domi-
nitentia ductus, in prxsentiam domini archiepiscopi no Coinpostellano bcuigne el. bonorifice susccplus
cum sua uxore venit, et lanlum dedecus quod Dco cst, et per oclo dierum spalium ibi commorans a
et B. Jacobo apostolo intulerat, et alia mulla cri- domino Compostellano egregie procuratus |esl. Cum
mina, qux diaholico instinctu perpetraverai, iili ergo cardinalis et dominus Coniposlellanus in Col-
manifestans, poenileniiam et consilimn ad salulera loquium venisscni, et de stalti Ilispanarum Eccle-
sux animx abeo pelivit. Archicpiscopus vero ipsius siam diligeiiler egisseut, ipse cardinalis Burgcnsis
animx utilitaii sagaciter providens, condignam ei Ecclcsix calaiuitali et miserix condolens doniino
poenitentiam secunduin sacrorum canonum dccreta archicpiscopo apostolica el sua aucloriiate praccepil,
injunxil, et ul aliqucm honorem Deo el B. Jacobo et eum cbarilalive rogavil, qtiateuus Bnrgensis
in remedium stipi adicli dedecOris, et aliorum pecca- Ecclesix elecium in episcopum consecrare studerei,
loruni conferret, saluhri admoniiione suasit. Ipse cl causain quare boc negolium illi polius quam alii
autem comes ei sua uxor, ipsius archiepiscopi con- a domiiio papa injungereiiir insinuavil. Hoc et ;;Iiis
silio acquiescenles, monasterium de Corispindo cum negoliis Composlellx deliberalts accepta a domino
lota sua creatione cl lola villa, B. Jacoho ct sux Compostellain) bcnedictione, Comjiostella egressus,
ectiesix perpeluo possidendum conlulcruril, el privi- Bracaram.ct pcr parles Porttigalenses in Campanas
legium inde facium jussu et consilio douiini arcbi- partes profecius esl, et apud Vallem Olili conciliiiiii
episcopi propria uianu roboraverunt. convocalis fratribus divina prxvcnieiite gralia ccle-
CAPUT LXX. bravit. Cni niniiiuiii concilio burgensis Ecclesix
AdvenlusRomani legali in Hispaniam. jD elecluscum cxteris fratribusinierfuit. Finilo autein
Aliquanlo temporis curriculo elapso, postquam coucilio ipsc cardinalis comilante ipso eleclo Selpu-
vpuerabilis archiepiscopus plurimorum obsequiorum lix caslrum adii', ibique tales lilieras Bitrgensi
exbihilioneei lirrox fidelitatis promissione a domino eleclo de sua consccralione ad dominum Comjiostel-
papx Calixto impelravii, quatcnus metropolitanam laiiiim tradidil.
Emeritanx sedis digniialem in Composlellanam Ec- litterm cardinalit Romani Dettsdedil cd
Incipiunl
clesiam perpetuo transferret, el perpeluo translatam dominum Coinposlellanum de consecraiione Bnr.
auctoritalis sux privilegio confirmaiei, quidam gensis electi.
Romanx Ecclesix cardinalis Dcus dedil a latere < DEOSDEDIT sanctx R. E. presb. card. et Ilisp.t-
ipsius papx delegalus iii paries Hispaniaruin venit, iiiarmn legaius, DIDACO,Dei gratia Composteilano
Hispanx rrgiouis Ecclesias sollicite visilaturus, arcbicp. et S. R. E. legato, salutem et puiam ami-
et earum saluli alque utilitali sagaciter provisurus. ciliam.
Cui venienti prxfatus papa Burgensis Ecclesix < hi qtianlo labore atque rniseria Burgensis Ec-
(153) iEra HCLXII,anno scilicet 1124 (non 1125) vivere Calixtum papam, qui dic 13 Decembris ejus-
abs dubio legeiidum; ex consequeiilibus ciiiin palel dem aiiui obiii.
m7 MUNIOMS, HUGOMS ET GEHAUDI 1128
clesia hacieniis ftterii, veslram pruclentiam latcrc ,\. Domini usque ad octavas Epiplianiic, a Quinquage-
non credimus. Quapropter fraierna dilectione per siina iisque ad octavas Pascbx, a Rogationibus
obedientiam, qiiara S. R. E. debeiis prxcipue vobis usque ad oclavas Pentecoslcs, in jejuniis Quatuor
in B. Marix, et
dirigimus, utadvocalis coepiscopis fralribus veslris Temporum, vigiliis, el feslivitalibus
dorainum Simeonem, Burgensis eleclum Ecclcsix, B. Joannis et ajiostoloriim, et in feslivilate Omnium
cum quibus epis. volueritis salva sancix Maltis Sanctoriun, qtix celebrattir Kal. Nov., ita ut nullus
nostrx Roin. Eccl. reverenlia, ad qiiain in omnibus bominum, licel habeat cum alio bomine boinici-
Burgensis Ecclesia spectat, quxeunqiie die post pu- diuin, vti aliam qtianilibcl iniiniciliam, prxsumat
i ilicalioneni S. Marix atl vos veneril, in episcopum euin occidere, vel capere, vel aliquo modo ei no-
consecreiis; fidelitatem vero, quemadmodum anti- cere. Episcopi, prxsbyleri, ahbates, monachi, et
qua exigit consueludo, suscipialis. Valete. > lnonacbx, et omnis ordo ecclesiaslicus Ecclesix, et
Visis hujusmodi litteris dominus archiepiscopns res ccclesiasticx, el boves quorumcunque fuerint,
meliores et discretiores sux Ecclesix personas in omnibus diebus in pace permaneanl. Peregrini,
caineram suam convocari jussit, et ostensis eis lilte- mercalores non capiantur, neqtie piguei cnttir, nisi
ris el mandato Romani card. quid sibi de illo man- propria culpa; dics el constiiula tempora pacis
dato et dc pelilione Burgensis electi consulerent, ab B sicuti determinata sunt, et per jttramcntuiii confir-
eis inquisivil. 1.11vero clerici sapienles etdiscreti, menlur. Qui vero hanc pacem per jitraiiieuliim con-
quia ipse archiepiscopus in proxiino concilium erat firmare notuerit, excommunicetur, donee jtirei; et
celebralurus, et laudaverunl et consuluerunt, ut qui eam violare prxsun pseril, episcojms ctim loio
Burgensem electum usque ad conciiium retineret, episcnpatu stto cal stiper eum ad. deslructionem
el episcopos ad ipsura concilium confluitttros de ipsins el bonorum stiorum, donec salisfaciat, el do-
mandalo cardinalis et de ejus consecratione consu- minus ejns, cnjus ipse fuerit, auferat ei prxsiimo-
leret. Quorum consilio dominiis archiepiscopus nium suum, et nulltis alius deiiiceps euni colligere
acquiescens ipsum eleclum usque ad celebralionem prxsumat, donec de violalione pacis juste el cauo-
concilii Compostellx retinuii et eum in multis nc- nice satisfaciat. Si autern aliquis de eunlibus stiper
cesoitaiibus miinifica manu adjuvil. Postqiiam itaque eum, in hac obcdienlia niorlutis fucrit, ita sit
staluta dics concilii implela est venerabilibtis fralri- ahsoluttis ab oninibus suis peccalis de quihtis
bus Asluricensi, Mindunicnsi, Lucensi, Salmanti- pcenileiitiam jam acccpil vel acceperit, ac si iu
censi, Scemurensi, Porlugalensi, Tudensi, couve- Hierosolyniitaiio ilincrc morlutis csset, uisi excom-
nienlibus, dominus archiepiscopus concilium in inunicalus sil. Simililer si aliquis, armis ahrenun-
Doniiiiica Misericordia Domini (154). Composlellx " lians pro obedientix et supradictx pacis observa-
ceiebravit, el hxc capilula in eo supradictis fralri- lione, ab inimicis stiis morluiis fuerit, supradiciani
bus assenlientihus ct unanimiler collaudantibus remissionem habeal, el qui cum interfccerit houii-
sancivil, et confirmavit. ciditim douiinis terrx dtiplicet, et poeiiilcnlia ejus
CAPUT LXXI. duplicetur, cl nunquam in patria sua poeniteat, scd
Celebratio concilii. eat in exsilium; el qui eum ceperit, eurtaverit,
Didacus, Dei gratia Compostellanx sedis arcbiep. excxcavcrit vel aliquod malum fecerit, quod prius
et S. R. E. legatus concilium in Dominica Miseri- parabal in duplo componat. Si vero aliquis in lali
cordia Oomini(154) convoca lis fralribusAsturicensi, peccato absque jioenilenlia raorliius fuerit, non
Lucensi, Vallibriensi, Tudensi, Porlugalensi, Sce- sepeliatur, scd in domo sua putrescat, et non indc
murensi, Salmanlicensi, Burgensi, Composlellx abstrahalur. Principes autem terrarum, miliics,
celebravit; et in eo de Iionore atqtte ulilitale S. vel pedites in supradietis diehus arma suuiere non
Matris Ecclesix , juxla datam sibi a Deo facullalem, prxsumant, nisi conlra paganos, aul patrix invaso-
6upradiclis fratribus cum suis abbalibus xxvu res, aut supradiclxpacis violalores. Cxieracapitula
atque religiosis personis el bonis clericis, unanimi- xj qux in prxleiito consilio constituimus, iteruin
ter collaboraniibus uactavit. Et quoniam peccatis confirraamus. >
exigentibiis regntim Hispanix ac'.eolurbatum vidit, Confirmatio elecli Burgensis.
quod etiaiu Ecclesia Dei, destructa Chrisliana reli- In ipso quoque concilio omnes episcopos qui
gione, periclilareliir, et fere jam ad defeclum retla- aderant super consecralionem Burgensis elecii
cla csset, placuitei ut universali synodo, proEccle- interrogavit, lillerasdomini cardinalis eisostendens,
six statu, pro regni tranquillilate, hxc capitula et Burgensis Ecclesix labores alque tribulaiiones
subscribere, el subscripla confiriuare. < Mandamus exponens; ipsi vero episeopi Burgensi Ecclesix,
ergo et apostolica aucloritaic constiiuimus, ul su- qux landiu viduala pastore perrnanserat condolen-
perna juvante clemenlia, pax Dei qux apud Roraa- les, domino arcbiepiscopo unanimiter laudaverunt
nos et Francos el alias fideles nationcs observatur, ct consuluerunt, quatenus illius Ecclesix utiiilali
iu lolo Hispanix regno ab omnibus Cbrislianis in- miseiicorditer provideret, et ejus electuni in Dei
violabiliter lencatur, a priiuo videlicet die Advenius obsequium el sux animx salutcm in episcopura

(154) Dominica Miserhordiu Dominifuii 20 April,'nnno 11-24,Dominica u poslPascha.

1129 HISTORIA COMPOSTELLANA. —\JB. II. —AN. 1124. 1V3.V
coiisecrarcl. Qnorum peiilioni ipse condescendens J) \ charissimo domiito D. Composlcllano archiep. saii-
Burgensem electura m, die post linilum concilium, ctxtjue R. E. legnto, in Christo vivere.
Asturicensi, Minduuiensi, Porlugalensi, episcopis i Noverit sancliias vestra amicitix nexu nos in-
coadjuvaiitibus m episcojmm solemniterconsecravil, dissolubili conjunctos cssc. Hoiiorem vero Totelaiioa
eique obedienliaui et lidelilatem sanclx R. E. jnxta Ecclesixquem et longo diminuere seti annihitare pcr-
quod antiqua consuetudo exigit, promitlere el lurbando studuislis lempore, ul deincept nullaienus
propria manu super sacrosanclum allare firmare perturbetis dicimus el monemus, ne prxfala suo
fecit; deinde ipse consecratus accepta a domino Ecclesia intermissionc careai (quod absil!) honore.
arehiep. ticentia, ad propria ciiin gaudio VemeaviU Valete. >
CAPUT LXXII Responsio domini archiepiscopxad supradictas litteras
Acquisilio. regis et regince.
Inlerea ipse archiepiscopus de uiililate sux t DIDACCS, Dci gratia Composlellanxscdisarcbiep.
Ecciesix sine inlermissione sollicitus villam qtix et S. R. E. legatus, venerandx dominx sux reginx,
dicitur Sinales, qux est secus S. Chrisiinam de dominx U. et filio suo regi domino A., sic terre-
Noya cum sua tota creatione el familia, non tainen .**num regnuui regcre, ut non amittalis xternum.
totam, sed de tribus quartis medielatem, a domina, < Liiicris veslrx celsitudinis Ixta manu acceplis
Aurodona Didaci facto cum ea de medietate alius diligenler inspexiiiius. Sicut autem discordia, quae
villx, scilicet Lustris, commercio, quam mediela- inier vos jieccatis noslris exigentibus luiciisque.
lem in sua vita lantum leneret, ad opus sux emersit, fuil destnictio pauperum el omnium Ec
Ecciesix salis solerter acquisivit, ipsa autem clesiarum, ila concordia quam inter vos noviicr Dci
iuoritia, illa niedielas de supradicta villa Ecclesix prxveniente gralia factam esse agnovimus, est fir
beati Jacobi Jixreditario jure reformarelur. mamentum sanctx pacis ctfmidamentum Chrislianx
Acquisilio. religionis. Et quia hoc semper palam atque lalenter
Quidam prxpositus, nomine Didacus, presbyler optavimus, quod jam, Deo juvante, fieri novimus,
ejusdem venerandi archiep. villicationera apud S. inde Deo et B. Jacobo qui veslros ad hoc inspiravit
Mariam de Nevar tunc lemporis lenebal, et ^cutn animos, innumeras grates referimus. Unde nos ctiam
ipse presbyter jam txdio villicalionis lenendx nimiuin Ixlari exsultare et congratulari veslra non
afficerelur, ad dominum archiepiscopum spontonea dignelur dubitare clementia. De dimintitione aulem
volunlaie venil, el cum eo statuit, ut medielatem Toletanx Ecclesix, quam ne nos vellerous nobis per
de omnibus rcbus et bxredilalibus quas in ipsa ri easdem litteras intimastis, Deus novit quia nec illius
villicaiione acquisierat, doraino archiepiscopo et B. nec altcrius Ecclesix proprium honorem aliquando
Jacohi ecclesix in perpetuuin possidendam conce- minui voluimus, nec voliimus. Quod si nostri vel
derel; aliam vero medielalem jure hxredilario Ecclesix nostrx xmuli nos lacerando el dilaniando
possidendam sibi relineret. Acquisierat atitcm in apud nobilitalem vestram de nobis aliquid raiioci-
suprndicta villicatione ecclesiam S. Michaeiis de nanlur, non faciies aures vestras morsibtis obtrecla-
Rozuan, qux ipsi ecclesix S. Marix de Nevar torum nostri gralia commodare vetitis. Sed, si ali-
adjacel, et alias hxrediiates qux in confinio et quid sentiendo asserunl in vestram regalem discre-
circuilu ipsius ecclesix sunt. Et ipse quidem ar- lionem, vcniant, et nos secundiim vestrum consiliiim
chiep., solers et discrelus, has acquisiliones slabiles eoruin iniportunitalibtis satisfaciemus. MemeutolQ
et inconvulsas perraanere volens, carlas mercatrices etiam quia inter cxtcra, qux nobis regia vestra
<le ipsis acquisilionibus fleri, el eas ab iilis qui prudenlia dixit, hoc se facturum spopondit, Eccle-
hujusraodi pacta sectim stalueranl, roborari el siam scilicet nostram nunqiiain mimierc, sed scmper
firmari, et ipsas cartas in IhesauroB. Jacobi reser- defcndere, exallare, et augmentare nosiri semper
vari, fecit. suffulli auxilio el consilio. Si autcm nos dc Romanae
CAPUT LXXIIL D Ecclcsix dignilatibtis aliqiiitl, Deo volenle, habui-
De coneordia regis et reginm malris sum. imts, habemus, vel habiluri sinnus, veslri scmper
Eo fere terapore Toletano arcliiepiscopo dorano siiffulti auxilio el consilio fccimus et faciemus. Sua-
B. CIIIII quo dominus Compostellanus acrem et rio Froilali noslrx doinus villicum vobis mittimiis,
diutinam conflictionem pro sux Ecclesias exalta- ulquod in lilleris non cotilinctiir, exccllentix vestrx
tione liabuerat, defuncto, rex A. e! regina domina ore proprio referal; per ipstim auteni cor vestriini
U., ejus maler, qui ab invicem diutine dissen- et volunlatem nohis revelate, quia parati sumus om-
serant, eodem Compostellano cum suis amjcis nia quxcunquc nobis injunxeritis, pro posse nostro
mediante et scdulo inachiiiante, concordes et facere el adimplere. Omnipoiens Deus amore et in-
amici facti sunt; el facla equidem ipsa concordia tercessione beatissimi Jacobi apostoli personam ve-
hujusinodi litteras qiioruindam xinulorutn stimu- slraro et regnuiii conservei, el ad vitam faciat vos
iatione et machinaiione ad ipsum Compostellanura venire seiiipiiernain ! Ainen. >
direxeruut. CAPUT LXXIV.
Litterm regis et reginm ad dominum Compostellanum. Lillerm cardinalis mistm archiepiscopo.
t A. et U., Dei gratia Hispanix rex et regiua, Iisdem fere lemporibus sanctx R. E. card. Deus»
PATBOL. CL X. 36
1131 MUNIONIS, HUGONIS ETGERARDl 113*
dedil liujusmotli litteras ad dominum archiepisco- j L diu iter Romanum arripuerant. Vestri gratia eslote
pum Roma direxil: memores noslri non immemorum veslri. Valeal pa-
< Venerabili D. Compostellano archiepiscopo ac ternilas vestra. >
fideli S. R. Ecolesix legato D., tituli sanclorum CAPUT LXXV.
Laurenlii atque Damasi card. indignus, felicem De fabricalione galem conlra Saracenorum incursut.
sux prosperilatis inquisitionem. Post archiepiscopatus adeptionem, idem archi-
< Summa dignitas veslra, charissime, deprehen- Amorrhxorum guerram sux terrx cirea
episcopus,
dere sciat nos divina propitianle clemenlia sanos marilimas paries.multum nocere annuatim videns,
et incolumes esse, et prxsenliam noslram in servitio ad exaltalionem Chrislianorum el depressioncm Sa-
vestro, dum vixerimus, prospere adfuluram qttam racenorum solerti el valde utili consilio usus esl;
siquidem in proximo in vestra inelioranda legalione, biremem namqtie (qux vulgariter galea vocalur)
clemenlissime, ac in renovandis privilegiis vcstris mullo sumptu fieri fecit, faclamque cuidam juveni,
volumus «t cognoscalis pro quibus ncmpe has diri- nomine Fuxoni Pisana civilate oriundo, probo ct
gimus lilteras, ut feslinos ad hxc curanda Romanx naulicx artis perilissimo, tradidit, cum qua Amor-
curix per nos illico delegetis nuntios. Prxterea, rhxorum terraro navigio inquielaret. Prxfatus ita-
felicissime dominc, piclatera indissoliibilein vcstram
que juvenis accepta galea et facta fidelitate domino,
fJagitamus, ut casublam dc qua sapissiine vos roga- archiepiscopo lerram Saracenorum per mare in-
vimus, per eosdcm vel per alios fideliler nobis diii- quietare coepit, et inde multa spolia niullasque
galis nunlios, quaienus vos vestrosque amicos in prxdas cum caplivis divina gratia auxilianle addu-
obsequio vestro communiter, uli debemus, obligare xit; el sic providenlia et consilio doraini archiepi-
possimus. Insnpcr, ptissime Paler, flagitamus, ut scopi terra maritima qux a,' Saracenis per singnlo*
cunctam Deo devoiam congregaiionem ex noslra annos prius fuerat deprxdata et devastata, penilus
parte salutetis, el hunc cbartulx delatorcm honori- secura permansit, et Saraceni, qui ejus lerrx prx-
iice suscipiatis. Valcte. > dones et devastaiores annuatim exsiilerant, Chri-
Responsio domitti archiepiscopi ad prmfalum cardina- stianorttm prxda per Dei graliam facli sunt. ln
tem supradiciis litteris. sui episcopatus duas galeas eadem
Dci tempore quoque
< Domino venerabili el Palri reverenti gratia intentione fieri fecit. Sed Patroniensium, quibus ad
D.
S. R. E. card. DEUSDEDIT, Compostellanorum hu- custodiendum ab illo commissx fuertmi, culpa et
milis minister, fldeles orationes et devotum obsc-
negligenlia destrucix et annullalx snnt. Ante ta-
quium cura reverentia. r nienquain destructx essent, Amorrhxis muha in-
< Qund vestrx industrix exceilentia vivit, valel, commoda inlulerunt; Chrislianis vero plurima coro-
et, divina propitianie gialia, prosperitale et incolu- moda conlulerunl.
niitale perfrualur, ullra quam credi potesl, nostro
cordi gaudio esl, et veslrx equidem discrelionis re- CAPUT LXXVJ.
fert non dubilare nos et nostrain Ecclesiam de no- Tunc temporit Romanm Ecclesim cardinatit D. hat
stris lanquam de veslris propriis successibus, mera lilterat ad Compostellanumdirexit.
verilate et remola omni simulatione, gaudere, et < DIDACOreverentissimo ac gloriosissimo Coni-
devotas divinx omnipotenlix gratias inde referre; postellano arcbiep. necnon S. R. E. legato, DEUS-
nos eniin et nostra Ecclesia in vestrx sanctilalis DEDITS. R. E. liluli S. Laurenlii cardinalis, desi-
benevolcnlia aique dilectione constanter permane- deratam in Christo visilationem.
mus, el divina attxiliante gratia ita permansuri su- <Hoc qtiod veslra admirabilis pietasex meaffecluose
inus, ut niinquam ab ea, aliqtta occasione intcrce- audire desideral, primitus sludco significare. Sctat
dente, avelli possimus. Vestram ilaque venerandam cbariiasveslra.charissiine.nie sanuin incolumeraque
celsiludincm obnixius efllagitamtis, ut nos et no- esse, et bealx'niemorix Calixtum ex hac vita ho-
stram Eeclcsiam mutui amoris munere recompen- n nesle procul dubio migrasse (155), quapropter divina
sare, el boni pairis atque fidelis amici exemplo nos pietas prxclara non mulluin suam Ecclesiam, pa-
diligere el cliaros atque speciales filios habere, di- siore viduatam, sinivil; sed Honorium cilo in ea-
vino et B. Jacobi amore dignemini. Ad bxc vestrx dem constiluit prxsulem, ad qttem, venerando
memorix bealiludini suggerimus nostram devolio- amice, consulo vobis bonestos citius deslinare lega-
nem veslrx hebdomadx subslanliolam per legatos tos, ul de bono iu melius privilegia nlique vestra
qttos nuper Romam misimus veslrx sanciilali fide- per me noslrosque amicos renovare possitis. Prx-
liter direxisse; quos ut benigne et ut honorilice terea, clemenlissinie Paler, magiiiludiiieni veslram
suscipialis, el nostras vices apud dominum papam caplamus sollicitare, ut casublam, diu a nobis desi-
soilicite agatis, veslrain discrelionem summopere deratam, per eosdem Iegatos, vcl per alios quos
deprecamur. De casubla autem, cujus mentionem agnoverilis esse fideles, nobis protimis millere slu-
nobis per vestras litleras fecistis, ad prxsens fieri dealis, qualenus nostrum fidele servitium ad ltono-
non potesl quod postulalis, quia quando vestrx san- rem vestrum, et B. apostoli Jacobi omniumqiie ca-
clitatis lillerx ad nos perveneruni, legati noslri jam nonicorum cominuiiiler valeatis habere. >
(155) Diel3Dec, anno 1124.
 1133 HISTORIA COMPOSTELLANA. LIB. II. - AN, 112". 1131
Compostellaniisadtupradictas titterastaliter respondit. A principibiis convocalis, coneiliura in terlio anno (156)
t Domino venerabili et Patri reverenti,. Dei gralia sui arcliiepiscopaius, xv K- Februarii, Composiellx
malris noslrx S. R. E. legato et cardinali D., DIDA- celebravit. In quo primum de ecclesiaslicis negotiis,
cvs, Compostellanomm humilis miuister, desidera- deinde de pace inter supradiclum regem A. el suam
lam prxsenlis et futurx vitx felicitatem. inalrem reginam, ul et inler cxteros principes invi-
<NosctnoslramEcclesiam veslrx tanquam noslras cem discordantes, provide et sagaciter tractavit,
proprix saluti el prosperitali mera veritale el absque Poslremo expeditionem super Mauros ad depressio-
emni simulaiione congaudere, et vestrx adversilali nem et confusionem paganismi, et ad exaltalio-
alque Iribiilalioni, si adessenl {quod absii) eodem nem alque xdificalionem Chiislianismi, in eo con-
modo condolituros esse, veslra referl non dubilare, ciiio viva voce prxdicavil, laudavit, et commenda-
ctiro vestram discrelionem minime laleal qnalein vit, et omnibus iu eara expedilionem accepta poeni-
quantamque erga se dileclionem nostra devotio tentia ituris plertariam omnium stiorum peccalo-
gerat; ct nos eqtudem in vestra benevolenlia atqtie rum absolulionem auclorilate omnipolentis Dei,
amore fideliter persistentes ad vestrum servilium Palris et Filii e( Spiritus saneli, et bealorum apo-
atquc vestram voluntatem pro posse nostro exse- B stolorum Petri et Paitli atque Jacobi, omotumque
quendam devote accincti clemeniiara vestram ob- sanctorum concessit: cujusniodi etiam charlam de
nixius deprecamur, quatenus non ad nostri obsequii iila plenaria absolutione ad reges et comiles cxte-
raritaiem vel parvitatem, sed potius ad puri el veri rosque principes, ad milites quoque el pedites di-
amoris impendium respicialis, ,et nostras et noslrx rexit, ut, visa plenaria absoiulione, in supradiclaiu
Ecclesix vices in curia et apud doraini papx ma- expedilionem ad Dei obseqnium el suorum peccalo-
jeslatem boni patris et patroni exemplo agere siu- rum reraissionem iibenlius et devotius ireut. Ar-
deatis. De cxtero vestrx memorix bcatitudine sug- chiepiscopis quoqiie, alque abbalibus, cxierisque
gerimus nostram inediecritalem veslrx celsitutlinis sanclx Ecelesix prxpositis, hanc charium omni
lilieras IIII Nonas Augustt recepisse, ct eas lxto et populo prxdicare, laudare et expenerc, et eos ad
jncundo animo pertegisse. Nos atiletn legatos no- supradiclara expedilionem omnibus modis animare
slroscnm benediclione noslra et vestrx bebdomadx prxcepit.
reddiiu, xv diebus post Pascha transaclis, Romara i DIDACUS, Dei gralia Compostellanx sedis ar-
miseramus, quia de morte domini et Palris nos ri chiepiscopus et S, R. E. tegalus, venerabilibus et
venerandx memorix, papx Calixli jara audieramtts, tlilectis in Chrislo fralribus, archiepiscopis, episco-
ct idcirco donec illis legatis redeunliiius alios mise- C pis, abbatibus, universisque sanctx Ecclesix pra*-
rimus, veslrx peliiioni ad prxsens consulere non positis, regibus qtioqtie, comilibus cxterisqtie prin-
valemus. lnlerim gralia veslri eslote noslrx parvi- cipibus, et omni populo Chrisliano, ita sobrie et
tatis memor, veslrx dignitalis nunquam iromemo- justc ct pie temporalibus uli, ut per Dei gratiaoi
res. Valcal paternitas vestra. > ^terna mereantur adipisci.
CAPUT LXXVH. < Fraternitaiis veslrx charilas, dilectissimi, au-
De (abricalione campanarum majorum et minorum. dtt Aposlolura clamantem, et nos ad somni devita-
interea venerahilis archiepiscopus de utililate et lionera sic vocanlera : i Hora estjam nosde somno
liouorc SIIXEcclesix plurimum sollicilus ornamenta < surgere (Rom. xm, 11), > cujus voci nos obedire
qux sux Ecclesix necessaria el honesla esse per- xquum et saluberrimum est, tura quia quod in ba-
pcndebat, acquirere vel emere vigilanli el indefessa ptismate promisimus, male vivendo mentiti sumus,
cura satagebat. Sttam igilur ecclesiam bonis et tum quia noslrum fiuein et diem districti judicii
competentibus signis indigere aspiciens, quemdain appropinquare videmus. Ecce, fratres charissimi,
magislruin, ultra Portensem signifirx arlis peritum, Dominus, ad januam slans clamal: < Si quis niihi
taliala et solidala relinuil"; el duo majora signa, duo , < ostium appruii, intrabo, el cum eo coenabo, et ipse
vero minora ad decus el ulilitatem sux ccclesix < mecum (Apoc. m, 20). > Non ergo nostri cordis
fieri prxcepit. 0 discretitm et sapientem viriim, qui aures ad ejus voces obduremus, ne nobis ab eo ler-
nunquara sxcularibus negoliis emergeniibus eccle- ribililer et ralionabiliier dicalur : < Vocavi el re-
siasiica neglex.il, ncc sxcularia ad se perlinentia ec- < nuislis (Prov. i, 24), > pulsavi ad ostium vestrum,
clesiasticorura sollicitinline prxtermisit! nec mihi aperuisiis. Abjicjentes ilaque opera lene-
CAPUT LXXVIII. brarum et imporlabile diaboli jugum, jnsiitise operi-
Celebralio concitii. btis insludeamus, pt arma lucis, juxla Apostoli mo-
Item venerabilis archiepiscopus regnum Hispaniae, nilionera, unanimiier induamur (Ephes. yi, 11), et
ex discordia A. regis et malris ejus reginx U. quemadmodura mililes Chrisli el fideles sanctx
conturbari et devastari non modicum dolens, et Ecclesix fiiii iler Hicrosolymitanum multo labore et
utililati atquc honori sanctx Ecclesix palerna solti- mulli sanguinis effusione aperuerunt, ita et nos
ciiudine providens, episcopis et abbalibus et aliis Christi milites efficiamur, el ejus hostibus debellaiis
religiosis personis invilalis, CQtnkibiis quoque et pessimis Saracenis, iler quod per Hispanix partes
(156) Quintiis jam fluebal annus, a dic 25 Jul. anni 1120, in quo ccepit appellari archiepiscoptts, ut
iupra cap. 19 liquel.
m<. MUNIONIS, HUGONIS ET GfJRARW 113«
brevius et mulio minus laboriosum est, ad idem A CAPUT I.XXIX.
Domini sepulcrum, ipsius subveniente gratia aperia- Litlerm Domini papm urchiepiseopo dettlnatce.
mus. Quisquis autem hujus miliiix particeps fieri Post celebralionem concilii supradidi Hononas,
volueril omniuin suoruro peccalorum recordetur ct Romanus papa venerandx memorix papx Calixli
ad veram confcssionem el vcfam pcenitenliam venire successor, hujusmodi litleras Domino Coropostellana
festinet; et poslea, acceptis armis, ad caslra Christi destinavit.
rn Dci obsequium el suorum peccatorum remissio- i Honorius episcopus, > clc.
neni procedere non differat; quod si ila feceril, nos Vestra siquidem, > etc. Vide in Honorio U, Pa-
el noslri fratres venerabiles coepiscopi, abbates, et trologim t. CLXVI, sub num. 17.
atix religiosx personx, in concilio, quod, juxia CAPUT LXXX.
doinini papx ediclum, xv Kal. Februarii Deo au- Quod invasit F. Joannides Compostellanot, et a rege
ctore Compostellx celebravimus, nobiscum resideri- vocatut ad curiam ejut ivit.
ics, eitm ab ormiibtis stiis pcccalis, qux a fonle Decurso postea non longi temporis spalio, F.
bapiismatis usque ad hodiernum diem diabolo insli- Joannides S. Pelagii de Lulo dominus, lyrannica
gaule perpetravit, otnnipolenlis Dei el beatorum feritaleetavarilix siimulis incilatus, Compostellanat
apostolorum Petri ei Pauli atque Jacobi, omnium- B ' eivilatisBurgenses nefanda proditionecaptioni niaa-
que sanclorum auctoritate absolvimus. Illis vero qui cipavil, el eos in carcere relrusos diversoriiui- tor-
his Christi castris interesse noluerinl vel non po- menlorum illatione ad redemptionem inburaanilus
tuerint, per ohedientiara prxcipimus el interdicimus, et iuiolerabiliier cogerc toepit; qtiorum captionis
nt niilltim malum lerris et honoribus sive aliis rebus quauidam causam ficiiliam el falsam prxtendehat,
eorum, quandiu in Dei servilio permanserinl, leme- se videlicel a Compostellanis maxinias injnrias et
rario ausu inferre, neque eorum personas sive fa- muttiplicia dedecora pertnlisse, qux aiebal se inulia
cullales capere aut inquielare ullo modo prxsu- relinquere non posse. Eorum autein captione com-
Mant. Quod si nostrum edicium in Itxc conlempse- perla, dominus archieprscopus in omnibus negoiiis,
Tinl, auctoritalo Dei Palris omnipotenlis el Filii el tam sxcutaribus quam ecctesiaslreis periiissimus,
Spiritus S. el beatorum aposlolorum Pelri etPauli, et virernm illustrium celeberrimus, niissis ad euin
atque Jacobi 011niumqite sanctorum eos excomrou- bis et ler el qualer legatis discretis el sapientibns
iiicamus et analhemalizamus, et a liminibus S. Ec- viris, cur lalem injuriain et tantum dedecus B.
clesix sequesiramus, ila ut, si infirmi fuerinl, non Jacobo et sibi iniulisset ab eo expostiitavit, el per
visitenlur donec saiisfaciant, et si morlui fticrint, p ipsos legalos ci inandavit, ct obnixius rogavit, ut
uen sepeliaiittir. El si quis princeps vel Dominus pro Dei et B. Jacobi amore hominium et fidelita-
solidalas aut alia beneficia eis conttileril, dalor lem qiiam sibi lecerat et jurejuraudo finiiaverai,
et acceplor anathenia' sit. Si quis autem vir aut ad memoriam reduceret, el lerininis jusliiix obser-
femina, ad supradicia castra ire non polueril, vatis, captos suos sibi iimininiier el absque onini
si secunduin posse suum armaios milites vel pedites prelio solveret. Hle autein ad ejtis mandata fcrro et
pro se miserit, accepta ut siipradictinn est posniten- saxis surdior, nec Dominum, scelerum et impieia-
tia, eamdem ei plenariam absolutioncin in nomiiie lum ultoreni liniuii, nec reverentiam B. Jaeobo
Doniini concedimus. Quicunqiie vero noslrum prx- aut ipsi archiepiscopo exhibiiit, quia nec caplc-s
cepturn observantes, atblelas Cbristi in exercilum liberare, neque errata corrigere volttii. Unde Doini-
Douiini ennles vel inde redeunles lionoraverit, nus archiepiscopus non inodicum commotus, iu
adjuverit, el manu lenuerii, in prxsenlis viix irans- primis ipsum el oinnes sibi subdilos, et loliiin ejus
cursu bonx aclionis frucium percipere, el in ftituro, territorium oranipoieuiis Dei el oniuium saiitiorum
xiernx heatiluilinis prxmia mereanlur ohlinere. aucioritale cxcomniuiiicavil, el oninia diviua, prae-
Diviua omnipoientia benedicliouis sux gratia vos; lcr poenitentiain et haplisina, per loiam ejtts lerram
visilet, et animos veslros atl eiimdum in liuuc Dei! ry oflicia iulerdixit. Deinde ruiii ipse diabolica fraude
exercitum inflammet el inspirel, ipso prxstanle cui; deceptus excoiiiniUNicationemornniuo coiiiemnerei,
est lionor et gloria in sxcula sxcutorum. Amen. et ejus melu nibil facere vellet dominus archi-
Qiiicunque S. Ecclesix prxlati sunt, cum hanc. episcopus, rationis et justilix defensor el manii-
chartam viderint, eain in Dei obseqnium et suorumi lenlor, immenso exercilu tam mililum quam pe-
peccnlorum remissionem regibus, cOmitibus, cxle-. ditum congregato, honorem ejus lerra et mari
risque principibus, miliiibusqtie el peililibus vivai bostiliter iuvasit. Caslrorum munimina acerrime
voce prxdicare, laudare el exponere suinina cttnii ojipuguavii, villas et hxredilaies ipsius, et loitmi
sollicitudiiie siiideaui. Hoc quoque nos et synodaiis. lionorem ad eiun perlinentein prxda et inceudio
coiivenlus iiniversitas raandamus, ut qtiiciinqtie ini iunditus dcvaslavit. Prxterea tolum exereilinu in
hanc expeditionem taniain et lam saluhreni pro sux_ lerra ejus landiu dietari el manere fecit, doncc
animx reinedio et salute iverit, absque licentia ell supradictus lyrannus, necessitaie consti ictus, pacem
consiiio pontificum et principum inde reverti noni ctttn eo reforinavrt, et quos captos tenebat, absqtie
prxsumal. * ulla redemptione libere et solule abire permisit.
Ad lioc veius homiuium cl vcterero amicitiam cum
 HISTORIA COMPOSTELLANA — LIB. II. —AN.1126. 11*8
»37
Domino archiepiscopo firmavit, et se in ejus prx- A . regis audita, III die Domihicx Resurteclionis, ipse
sentia ad salisfactionem venlurum esse Composlel- arehiepiscopus cum episcopis Minduntensi, Lucent-i,,
tain tistjue promisil. Aslurieensi, Ovetensi, Legione egressus, Her Sce-
Diim ipse archiepiscopus i'n tali expedilione. pro murense ctttn innumero militari ct clcricali coinitaut
tuiiioire juslilixet sui decoris vindicaiionelaboraret, est aggresus, et ad ipSam civitatem ita appropin-
jam de inorte dominx reginx Urracx per nttniios quans, a Dornino rege el Toleiano arcliiepiscopo, et
et per famam cerlus crat, qux vt Idus Mariii debita ab omnibus episcopis, qui in cttria regis aderant,-
nalurx in xra MCLXIII (anno 1126) inCampanix par- clero quoque et populo civilatis obviara ei exetin-
lihns persolverat. Ab illa lamen expeditione voti sui tibus, cum magna et mirabili processione accura-
compos, et lioslis triumpliator, Composlpllam re- tissime el lioiiorificentissiine est susceptus, et ia
versus, de ipsius rpginx obitu certior faclus est; ibi paktiis regalibus ipso rege juhenle hospiialiir;
enini regales uunlios, Minduniensero scilicet episco- quippe ipse rex cum amoris privilegio, utpote suum
pum el alios probos viros in sua curia reperit, mor- patrinnra, et patronum, et patrem spiritualem, et
tem regiux veram csse sibi nunliantes, et se ex prx- suum coronalorcm ila diligebat nt suara bonori-
ceplo regis obnixe el humililer deprecantes, quatenus ' ficenliam ipsius honorificenlix prorsus poslponeret,
mattirato itinere Legionem proficiscerelur, ul ipsura 6 et universis suxcurix niinislris illi magis quam sibi
regcmibi coronaret,et consilium de adminislrationc servire et placcre prxeiperel; in lanla ctiain graiia
el reconciliatione et dispositione regni ad honorem et et in tanlo honore eum habebat, ut nunquam ad
iitililaietn saucix Ecclesix ei conferrei. Legionensis suam curiam eum venirepermiileret, sed poiius ipse
etenimciviiasjamluratemporisregalisjuriserat, quia rex ad ejus curiara bis vel ter quotidie veniret; et
camconsilio elauxilio civium et principum lerrx ac- quandiu in cttiiaejus moratus est, rex ei sua pio^
quisicral. Audilo nunlio domini regis A., domintis pria palatia in.quibushospilaretur ubique eonce-
archiepiscopus , qux ilineri necessaria noveral fore debal, et, ul supradicium cst, cattsa reverentix
omuihus convenieiiiibus et abundanler apparatis, exhibendx, et negoiiornm in ejus prxsenlia, et juxla
iter Legionense feria vi, anle ramos Palmarum ejus consilium el arbitrium, difliniendoriim, ad
cum majoribus et honeslioribus sux Ecclesix per- eum in suum hospitium semper veniehat. Toletaiius
sonis ovanipr aggressus esl. Composlella igilur quoqtte archiepiscopus, et episcopi Scgoviensis,
taliter egressus, ad Lucensem civitalem in dic Palentinus, Salmanlicensis, Abilensis et alii supra-
Sahbati perveniens, a domino Petro Lucensi episcopo dicti omnes ad ipsius curiam quolidie veniebant,
et ipsius civitatis clero alque populo in processione tum quia sanclx R. E. legatus eral, tum quia ipso
benigne et decenter stisceplus esi, ibique Dominicara apud regem pro eis inierccdente stias pclitiones a
Palmarum solemniier celebravil. Poslera die a Lu- rege impetrahant.
censi civitaie egressus, cum ad Asturienseni civi- CAPUT LXXXI.
talem, v feria, Dominica coena, perveuisset, ibi a Qualiler emit a regina U. castrum de Cira.
doroino Alone, ipsius civilatis episcopo, elclericali Hoc quoque cum supradiciis ne verilalem tacea-
alque laicali iiiultitudine, simililer cum processione mus, adnotare curavimus, quod Domiiius C.oinpo-
accuraiissime receplns esl, et chrismaie atque oleo stellanus liiigium acerriuium et gravissimara discor-
consecraio, loiuin officium ad illtim diem pertinens diam cum regiua doinina U., posl mortem ejus palris
niore ecclesiaslico ipse complevit. Asluriceusi quoque venerandx meraorix regis A., alHjiiando occulte,
civilaie, Miiidunieiisi, Asturicensi, Lucensi epi- aliquando inanifeste semper habuil. Regina, ei
scopis comiianiibus egrediens, in vigilia Dominicx quorumdam ejus xmulormn slimulis et consiliis
Resurrcctionis Legionem lantlem perveniens, a Do- incilata, ad ejus depressionein el depositionem
iiiino D. ipsius civitalis episcopo, el ab Ove.leusi, latenter anlielabai, et alium ei in bonore stthstiltiere
qui ibi tum lemporis aderat, et a clero el populo', et subrogare causa extorquendx pecunix non inodi-k
el totius terrx oplimalibus cuin insigtii processione ' ry cum xsiuabat. Ille vero ah ipsius dolis cl proditio-
gratanter et bonorifice susceplus est, ibique Pas- nibus discreii el sapicntis viri niore summojiere sibi
chalem solemnitatem cum gaudio cplcbravit. Alterai cavcbat; et ne illa in se aliquo niodo praivalpte
die vigiiia et niissa pro aniiua reginx domiiix Urra- posset, amicorum et subditorum prxsitlia circtnn
cx, qux ibi tuiniilala jacebat, celebrala, ponli- sc jugiier habebal. Quamvis tamen ab illt ii.''"-si-
ficafibus. iiisignibus ornalus, ad sepnlcrum ejus> nenler vexaretur el inquielaretur, vir summx pru-
cuiu crucibus etlhuribulis veniens, debilasobsequias i denlix et iniiahilis perspicacilaiis, ad hotiorem sux
pro remcdio et salute ejus auimx ecclesiaslico morei Ecclesix augmenlandum et ampliaiiduni pcrvigili el
peregit. indeffessa cura conabatur. Videns igitur quodJam
Rex vcro qtti cogenle nccessitate tum lemporis> caslruiii, nomine Cirani, ctmi suis ajipendiciis sinis
Legioue aberai, audito ejus advenlu, legalos suos> Ecclesix iililissimuin, et oppoitiiiiissiniuin esse,
ad eiiin quanlocius deslinavil, stimmis el indefcssis> utpoie in medio honoris B. Jacobi sitiim elfuiulaiuin,
precibus eiim deprecans, quatenus ad se usque Scc- inilo cum amicis suis consilio, caslriiin illud in
niurensein civitatem ire dignaretur, neve itineris i Iixrediialem B. Jacobo CL. marcis argemi ah illa
laborc atit tongitudine gravaretur. Legalione dominii comparavit, et scriptum de vemiiiioneel de emption*
113» MUNIONIS, HUGOMS ET GERAKDI «10
ipsius castfi ab eaextorsit: quod scriptum ipsamet A et se nunquam castrum vclle habere, nisi re*
accep.ta supradicla pecunia propria manuconfirmavit jtiberet.
ei roboravit. Postea liligio el dissensione inler eos, Eodem lempore quo dorainus Coinjiostellamis ad>
ut prxdictum est, diutius duranle, regina caslrum itivilaiionem regis Legionem profeclus est, ipsiim
illttd a domino archiepiscopo in feodum petivit, cujus rcgem coronalurus, el eonsilium de adininislralioiie
jietitioni ipse condescendens, municipium illnd quod rcgni el dispositioiie, ut supra dictum est, ei datu-
peiebat illi concessil, ea videliccl conditione et eo rus, Joannes Didaces iter ejus prxcedens, el in
JMCIO,ut cum ipse vei suns successor casirum suom prxsentiara regis, ipso Compostellano ignorante et
recuperare vellet, ipsa regina doniino Archiepi- ahsente, veniens, a rege, lam per se quam per
scopo, aut suo successori, quod suam erat, etquod araicos suos, impeiraveral ul rex Scirense caslrum
eraerat, quiete et absque ulla rebellrone redderei. in feodnm sibi concederel, et hominium aique fids-
Post multum verc teroporis contigit dominum litatem ipsi regi pro eo rastro jam feccrat el jura-
Coropostellanum legatos suos Ariam Muninz archi- verat. Unde domintis Compostellanus in prxsentiam
•Jiaconum, et Ariam Gundisalvidem cardinalem iu regis postea veniens magnum confliclum el acerri-
Campanix partes ad reginam destinasse. Qui, illuc muiii jurgium cum ipso rege el eum Joanne Didacide
pervpnienles, eam admodum xgrotam et in puncto B habuit; iiam cum castrura, quod suum erai, et
mortis posilam invenenint; ante etenim adventum quod domina regina moriens B. Jacobo el sibi
legatorum jam sux doraui disposueiat, etreeordans red i.ieral, a rege peleret, rex ei respondil se cac-
pacti, quod ciiin domino Compostellano de Scirensi Irirm illud Joanni Didaci in feodum teste curia jam-
«assro pepigerat, iilud castrum B. Jacobo et domino dedisse, nec se illi amplius posse auferre, quod
archiepiscopo, postposita onini occasione, reddi liomrHfum et lidelilatcm pro illo castro ab ipso
inandaverat. Quando etiam tcgatos vidit, suara Joanne jam recepisset. Quo auditn Gompnslellanus-
mandationem ralam et inconvulsam essevolens, niulias causas et muhas rationes et pnblice et pri-
ipsos legalos prxfaloscasiro et suisappendiciiscorain vatim regi ostendil, quibus B. Jacohum el se inju-
otnnibus inveslivil; per eos quoque tegatos et per riattnn et gravatum esse universis curix baroiiihns
queindara militem Joannis Didacide, qui tum tem- satis manifcstum eral. Postea regem et per se et
poris in curia ejus aderat, ipsi Joanni Didacide per ainicos obuixius rogare et deprecari cospil,
sub cujus jure et dominio prxtaxotum caslrum qualenus divinam omnipoleiitram, injuriarum vin-
tenebaiur, mandavil, ut ipse Joannis caslrum domino dicem, boni et jttsli regis exemplo timerel, ct B.
arcbiepiscopo pacilice et absque ulla adversatione _ Jacobo reverentiam in suorum peccalorum remis-
reddere non differret. LUteris igitur ab ipsa regtna siOnem exhiberel, neve ul e tramite veritaiis et
ad Joannem Didacidem super tali legaiione acceplis, ;'ustitix pravorum consilio et suasione deviaret.
supradicli legati doroini Compostellani ad dominum Pulsabat bonuspastor ad ostium, ut suarum ovium
regem apud S. Facundum venerunt, et quod de pascua arapliarenlur, et a Jupina rapacilate non
Scirensi castro et honore regiua mandaverat ipsi devorarentur; clamabal ad ostiura, sed iieqiiaquam
regi seriatim et vcraciler narraverunt. Rex vero, exaudiebatur iinpediente eonsiiio malevolorum et
legalorum verbis indubilanler credens, quod sua cupidorum. Rex elenim illi, ita clamanli et pnl-
mater regina de iilo castro mandaverat, Iibenti santi, respondit se nunquam mililem stium, Joan-
animo concessit el confirmavit. Nunlium etiam cum nem scilicet, Didaci illo caslro ablato exspolialurum,
stiis litleris ad Joannem Didacidem direxit, ei nian- neque se quod coram omnibus curix primoribus
dans et obnixius rogans, quatenus Scirense castrum, fcccral, inconstanlis et levis viri more aliquatenus
juxta dominx reginx ediclum, domino Compostel- cassalurum. Cognila et visa regis pervicacia, et
lano incunctantef reforniaret. Ipsi quoque Compos- imporluniiatc, Compostellanus vebementi moerore
lellano per liltcras mandavit, ut si Joannes Didaci affectus coepit secum sollicile traclare et excogiiare,
de redditione caslri sibi prxsumeret adversari, con- D qualiter cor ejus conlra se induralum posset emol-
gregalo exercitu assullum in eum faceret, et cas- lire ct evincere, ei a lanta perlinacia revocarc.
trum ei violenter auferret. Joannes vero Didaces Asseclas igitur el proximos ejus pecunia corrupii, et
litteris et nunlio regis visis, nec edictum reginx, majorino domus regis decem marcas, alii vero consi-
iiec regis mandalum complere voluii, sed castro liarioejus etomnium negotiorum consullori el disposi-
contra jus retento, rcgis et reginx voluulatem et torialiasx, promisil, ut sibi in hocnegolio faverenl,
dispositionem omnino contempsil. Unde cura domi- etse adjuslitiam conquirendam adjuvarent. Qttihus
jius archiepiscopus vellet eum armata manu inva- ita alleclis el sibi adjunctis regem simililer pecunia
dere, et eum in jus venire cogere, ipse Joannes horoi- aggressus est, el promissis ci L marcis argenti,
nium et fidelilatem domino archiepiscopo fecit, ei supradiclis fautoribus adjuvantibus ct roganlibus,
promittens et jurans se in prxscntiam domini regis juslitiatn lanlummodo dc iujuria sibi illata ab eo
iturura , et si i_we rex prxciperet, caslrum domino poslulavit.
archiepiscopo sine fraude redditurum. Recepto igitur Rex vero, partim pecnnix promissione mula-
hominio et Adelilate ab illo, archiepiscopus sibi tus , partim faulor domini Compostellani supradi-
placerercspondit quod ipse in prxsentiam regis iret, tlorum cousilio cl prrcibus iiifkxus, taliler ips»
11« HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. 11.— AN. 1126. 114*
Composlellano respondit: < Pater venerande, ego A rum cum suis ajipendiciis pro terra Tabprioli cum
multum vellem B. Jacobum el veslram sanclitatera suisantiquis lerminis el lionoribus ci atiinenlibus
juslitiam vestram habere; sed militem meum mtil- sibi conferrel. Compostetlainrs autem iniio eum ma-
tum timeo offendere; limeo et vulgi et lotius joribus sux Ecclesix personis, qux scrum aderant,
curix blasphemiam, si illud quodlam nuperinstilui, consilio, petilioni regis assensum prxbttit, tutn quia
tam citn cassavero. Si tamen vestra discrelio tale castrum supradiclum, scilicel Farum, ab lionorc B.
consilium milii possel dare, quomodo vestram jusli- Jacobi niinium remotum erat, et nihil fere ulilitalis
tiain vobis possem reslituere, el militcm meum pa- ipsi Compostellano, excepto solo nomine, confere-
latniii retinere, libeulissime facerem divino et B. bal, imopro eo custodiendo et vigilando plurima
Jacobi ainorc. > His vcrbis regis domrnus Compo- slipendiariis mililibus unoquoque amio crogabat,
stellanus respondit : <Nos equidem divina omnipo- tum quia lerram Taberioli el ad eam perlinentia, uli-
tenlia, et B. Jacobo , de cujus merilis confitiimus lia sihi et opporliina, ulpote B. Jacobi honori adja-
adjuvaniihus, lale consiliuiii vobis dabinius. > Hoc centia, et circa fluvium Ullx sita sciebat, el qnia
diclo coiisilium illud his verbis ifli aperuit: i Om- lerra itla cum suis anliquis terminis et suo cbara-
nes pontifices et principes, alque tolius curix opli- clere mullo melior et mutto major erat qtiam illa
"
inaies in prxsentiam vcstram venire craslina die qux ad castrum Faruni pertincbat, el de hiqtismodi
jubelo. Te et illis in unum convcnienlibus, ego equidem concambio scripltim a rege inagnoelrogatu
queritnoniam meam super vobis el Joanne Didaci habuit ipsius regi manu coram universis curialibus
coram universis faciam, el jtislitiam de injtiria, a firmatum et roboralum.
vobis et ab ipso mihi iltala, exigam. Facta autem Ecclesiam quoque qux est in terra Gentinis, S.
mea querela, el audila mea atque ejus ralione, ipsos Anastasiam nomine, a Veremudo Pelride ipse Com-
ponlifices, consules et curix polestates seorsuro postellanus acquisivit, quia ille Veremudus, Pelri
abire jubeie, ul ipsi nostras raliones diligeuter di- comilis filius, illam ecclesiam B. Jacobo et ipsi Com-
sculiaut, et discussas veraciter dijttdicent. Sic ni- postellano in remedium sux aniinx et relributionem
mirum justitiam meam vobis inculpaln, potero ego vitx xlernx in perpetuum concessit.
habere, quia rcvera me in abtatione castri invenient Duas eiiam lixredilales in terra Salnensi a domi-
gravatutn fuisse. > Huj'usmodiconsilium rcgi placuit na Majora Ariade sua cognala habuit, quas ipsa
iion modicum, et ideo posiera die ab eo fuit ad effe- dotnina in sna morle B. Jacobo et sux Ecclesix si-
etum perductum. Curo ergo dominus Compostellanus militer pro salute el remedio sux animx perpetua-
rationcm suam, et Joannes Didaci suam coram ple- p liter tribuit.- Supradiclain vero ccclesiam et iltas
iiaria curia relulissenl, pontifices, consules et prin- duas hxreditalcs cuidam suo cardinali, Petro Fulco-
cjpesqui aderant, rege jubente seorsum abierunt, et nis in feodum ipse Composlellanus muniflca manu
rationes utriusquediscutieiitesdomiiium Composlel- tradidit, quia ipse cardinalis in ejus servilio et in
lamun a caslro stioinjuste e't irrationabiliierexulum itinere Romano mullum el fideliler laboraverat.
fuisse iitvenerunt. Judicaverunt igitur unanimi sen-
CAPUT LXXXIII.
tentia ut rex militein suum alio modo sedaret et
siiitni castrum doraino Composlellano omnimodo Qualiter per nuntios visitavit curiam Romanam.
reformaret. Hoc judiciura regi salis placuit, tum quia Longo lemporis intervallo anlesupradiclum con-
jtistum erat, lum quia se a niilile suo jure calura- carabium decurso, dominus Composiellanus legalos
niaii non posse videbat. Militem itaque illuni alio suos Pelagium Astraridc, el qucmdam suum cleri-
sibi honore in hxredilalera collalo, et milleel quiu- cum, nomine Sesnandum, in curiam miserai, quo-
gentis solidis Jacensis monelx impensis scdavit, et rura aller in ilinere xgrotans iltuc pcrvenire nequa-
caslrura suum domino Composiellano in perpetuum quam poluit; aller vero poslquam ad curiam perve-
restiluil. In eadem civilale quamdam villam, opti- nit; ibidem diutine xgrolavit, et de negotio cujus
inam et agricuhoribus aplissimam, noraine Arcbili- D causa missus fueral nihil omnino impetravit. Toiam
nos, a sorore regis infanla domina Geloira, regecon- etenitti curiain tum temporis invenit contra Com-
firmante et laudante, iu bxreditatem B. Jacobo et postellanutn lurbalam, quia ejus xmuli, Tolelanus
sux Ecclesix sua prudentia et sua sagacitale acqui- archiepiscopus et Colimbriensis episcopus, ibi lunc
sivii. Compostellanus igilur recuperato suo castro aderant, el mulla fictitia alque falsa de Composlet-
cuni suis appendiciis, el xmulis atque adversariis lano auribus domini papx et per totam curiam in-
suis triumphatis, ad propria cura gaudio reuieavit, siitlaveranl. Eoruin igitur xgritudine et impedimenlo
Laudetur cuslos virliuem dans sapienli. comperlo, ipse Compostellanus alios nunlios Pelrum
CAPUT LXXXH. Fulconis, cardinalein et capellanum, el Pelagium
Permulatio caslri de Faro pro lerra Taberioti. Didacidem, canonicum, illuc ctiin sua benedicliona
Eodera lempore, dominus Cojnposlellanus cum in remisit, qui curiam adversum se simililer lurbalam
regali curia cuui rege morarelur, ipse rex eum apud invenerunt; sed tamen multo sudore et quorumdam
caslruni, nomine Terram (157) obnixius deprecaius domiui Compostellani amicorum inlerventu, domi-
esi, quatcnus facto secum concambio caslellum Fa- nura papam el totam curiam sedaverunl. Et ipsis
(157) Hodie Ct»(ro-Ticrra, in regno Legionensi ad occidentalem Exlx Iluminis ripam.
 Mi5 ftUffiOMS, HUGONIS ET CF.UARDI 4|i{
sedalis litleras liiijiismodi ex parte dorairii papx adI A ctlu tam peditum quam militum congregato, landiu
ipsum Composlellanum atlulerunt. pbsessam tenerel, donec eam caperet, et captam
< Ilonorius episcopns, >eic. omnino deslruerel. Ipse vero comes castrum Lupa-
« Nunlios ctim lilleris, >elc. Vide in Ilonorio II, , riaiii, natiira et arle muniium, et alia caslra ila ob-
Ptilrolog. t. CLXVf, sttb nuut. 53. sessa teneret, ut nec illuc alicui inlrare, nec illinc
Has alias litleras atlulerunl alii legad ad ipsumi exire, sive ciharia aut arma inlromitiere lieerct.
Composiellanuma curia niliiloiiiipeiialo redeuntes. Compostellanus igilur universis suis militibus et
c Honorius episcopus, > ete. jicdilibus convocalis, Composteilanis etiam civibus
< Quamvis de persona lua, > elc. Videubi supra, admonitisei prxceptis, qualenus htiic negotio inier-
sub num. 34. csse non differrcnt, lurrim Taberioli, vallo alque
Istas vero direxit A. cardinalis S.R. E. et Caneel- fossa muniiam, obsedit, cam ferro el flainma acer-
laiins. riine iinpugnavit; macliinamenlum ctiam bellicuro
i Charissiuio amico suo DIDACO, Dei gratia vette- (quod a vulgo gatus vocatur) fieri fecit, quo ad tur-
rabili Compostcllano archiepiscopo A., Ecclesix rim admolo ipsam lurrim tn circuilu subcavari, et
Romana? diaconus cardinalis el canccllarius el L., inde lapides quadratos snbduci jussil. Sic ipsam tur-
frui pane salulis. C rim magno Iabore el magna diflicullaic ad uliiiiium
i Gratias vobis lanquam palri el amico refcrimiis cepit, captatiiqtre omnino deslruxit. Mililes Arix
pi'0 exeniis nobis a veslra palernilate collalis. Pro Peirides qui inlus erant rehcllantes triginta numero
bouore el serviiio vestro Iaboravimus, et usque ad ct sex, omnes capti sunt. Armamitiiaria et.iiiticimi,
lerminum quem poslulasiis juxia posse qtiod nobis cl cxlera qux ibi continebantur, omnia militibus in
Deus dederil lahorare nullatentis dcsistenius. Va- prxdam facta sunl. Sic Composlellauus capta lurre,
lele. > vicior et compos voli cum gaudio et Ixlilia atl pro-
CAPUT LXXXIV. pria remcavit. In prxdicta liirredomiimsCoinposlet-
Qunliter lurriin Tuberioli cepit. lauus duos mililcs ex suis clienttilis, valde nobiles,
Mortua regina domina Uiraca, filiocjus Alfonso in morte ainisil. Unde ipse dotens et Irisiis diu fttit.
regem sublimalo, cl jam mililaribus arinisinslructo, Anle aiitcm prxdicix turris deslruclionem duo
uiulti Gallxcix principes regales honores quos le- castra, quoriim iinuin, noiniue Grallariam, comes
uehant, eoaufereiite amiliere melitentcs, coulrajus M. in ripa Issi flumiiiis ad impugnationein eldeva-
et fasei rebellaverunt. Omnes taraen, exccplo Aria stationem honori.s B. Jacobi; allerum vpro comes
Pelride qui stipradiclx regiux prodilor et rehellis F. comitis Pelri filius in terra Taberioli apud Rane-
fuerat, el ipstim regem in pueriiia proditorie ccepe- C (am cadem de causa construxeral, funditus et radi-
rat, Couipostellauo mediante el constilenle ipsi re- ciltis dcstruxerat.
conciiiali sunt, et ei Iiouiinium el lidelitaieni fece. Decurso aliquantuli temporis mlcrvallo, prxfatus
rutil. Arias atitem Pelridcs in caslro Luparia, quod papa, scilicet Honorius, hiijusinodi liiteras ad iloini-
regale erat, cum tolo honore ad id caslrum peiii- num Composlellanuin direxit, qiiarum allalores ftie-
nente, et in aliis easlris, scilicel S. Joanne dePcnna runt Pelrus Ftilconis cardinalis cl capellanus, et
Cornaria ei turre Taberioli, quam ipse proditor ibi Pelrus Giidcsleidescaiionictis.
coustruxerat, regi rebellare prxsumpsit, neque ci < llonoiius episcopus, > elc.
boininium faccre aut aliquid servitium exhibore di- i Nobilis et famosa, > etc: Vide ubi snpra, :ub
guatus est. Unde rex iratusquia majoribus negotiis uuin 50.
emergentibus ad ctim pcrdomandura iu Gallxciam CAPUT LXXXV.
venire non polerat, dominum Compostellanum suum Quutiter in Portttgaliam ivit cttm imperniore, et deejtts-
patrinum ei fantorcm fidelem, qiiem el ipse loli dem. imperatoris ingraiitudine erga eum.
Gallxcix prxfcccrat, pcr litleras suas et per nutiiios Anuo integro el dintidio post iiiorleni regiuie
obiiixius rogavit. Comiti quoque doniino G. cui lo- doininx Urracx transaclo in xra 1. C. L. IIII (Aitito
tum honorein prxfali proditoris concesserai, per 1127), qnoi ldus Marlii (158) rex A. illius regime
liiteras suas mandavit el prxcepil, ul in suumi|isuin iilius, jam xx el uiitini aiinum liatiens, rege Aragn?
prodiiorem et neqiiaquain uiiaiiintitcr, insiirgereut, nensium a casiello vi etpulso alque fugato, iiniiien-
et ablatis ei hoiioribiis quos lenebai, miininiina, jatn sain cuin sua amila Pormgalensi rcgina, iiomiiic T.,
s;:pra meiiioraia , cougregalo loto suo posse, landiti discordiam habuil. llla enim, faslu superbix clata,
obsidcrenl, donec euui ad veram dediiioncm com- (erminos juslilix egrcdiebatur, el nulliim regi servi.
pellercni, el omnino deslruerenl, et exhxredilarent. litiin de regno, quod ab illo lenere debebat, exhi-
Au iilis inandalis regis, et visis ejus lilleris cuin bere dignabalur; imo viris, ariuis, alque ojiibus
ntintiis, doininiis Compostellauus et supradiclus co- potens, fines Gallxcix armalo exercitu itivadehat,
rces inito consilio uiianimiter stalueriint, tit Domi- ct civilates, atqtie casiraPortugalix adjacentia, Tu-
IH13Composicllanus lurrcni Taberioli niagno exer- dam sciticet ct alia, suo juri atque doniinio violenier

(158) Mra et mensis (empus indicant quo Urraca qnod a morte illius fluxcrat. Vel xram 1165 opor-
R. obiit (ul ex cap. 80 conslat num. 2) non vcro tet stibslilucre.
4145 HISTOUIA COMPOSTELLANA. — UJB, II. -r AN 1127. f I4f
subjiigabat; muniripia, etiam nova in ipsa terra ad A cunix coactus; pectinia enini qux sibi ad pacaiidcn
inquietantlam el ad devastandam patriani, etad re- milites stijiendiarios lunc leinpotis multiim neeessa-»
bellandum regi 3'diQcari faciebai. Unde rex A. et ria erat, admodnm indigebat, 0 invidia ! quafa ft
fere oranes Hispaniarura principes ejtis parli faven- quanla facinora lu iraclas el machinaris, nec lingua
tes non niodictini irati suni. Rex vero ad parlcs poiesl expticari nec mcnte cogitari. Invitlia primo
Gallxcix accessil, cl principes tolius terrx alque homini cladem niorlis iululil, iindc Aposlolus:
poieslates in expeditionem super illam reginatn i Invidia diaboli inors inlravit in orbem terrarura
evocavii. Compnstellantim quoque qui niajoris posse (Rom. v, 12; Sap n, 24): > luvidia siiniulanie Ju.
quam omnes Gallaecix primores eral, obnixitts in- dxi Regem suura, scilicel Christum, ttitpissinia
tcrpellavil, qiiatemis sibi ad sui regni acquisilio- morte ausi sunt condeirinare.; invidia sliinulante
nem, el suoriim liostium confutalionem auxiliare- susurrones et detractores vencnoso ore insurrexe-
lur. Cuj'us rogationi Composlellanus zelo juslitix runt in Composlellanum, niliil mali ab illis meiilum.
assenstmi prxbens, nniversos milites el pediles, qui Quorum atii erant nobiles inililes, exlra civiialem
sui jurls erani, in iinnm convocavit et Compostella- morantes, ipsius alumni, et ab ipso ditali et nobili-
ros cives pariim vi, parliin preeibus ad eumdcra tali; alii, cives Composiellani ipsi jnrejtirando astri-
seciim in illam expedilionem coegil. Congregato B cii, quibus ipse mulla contiileral bencficia; alii
igiinr m.igno, cxercitu regem A. coi.lra prxfatam erant clerici, et Ecclesix canonici, qttos ipse in
rcginaiu ciinicm in Porlugaliam comilaliis esl; curia sua ut filios spirituales enulriveral, et enutri-
ihiqiie per sex hebdomadas villas devaslantto, castra tos in tempore opportuno ad bonores el dignitalcs
ct civitates obsidendo et capiendo, cum tolo suo promoverat. Per illos ergo proverhiinn Pigmaleonis
possc iu iiiagno labore aique periculo moralus esl. in doniino Composlellano completum est: i Sunt
Nec latuen inde prius rediit, neque exercilum suuin colta fracta multa propler bona facla. >
redire pennisit, donec lerra fere tola devastala ftiit, CAPUT LXXXVI.
et ijise coiicordiam inler regem et reginara suo con-
Qualiler imperator peeitniam ab arcliiepiscopo vio-
sifio nique solertia reformavit. lenter extor&il.
Pacilicata igilur lotaterra.etconcordia slabili al- Inicrca rex A. Porliigalensi pago prudentia et
que firma inler illos reforuiata , doiiiinus Conipo- consilio doinini Composleliaiii, ut dictum esl.acqtii-
stcllanus cum magno gaudio remeavit ad propria. silo et pacificalo, Composiellam citaio calle adivit,
Regciii quippe siiinniiiin sihi«micuin et familiarem quem ipse accurate el honorifice recepit; universis
esse mera veriuie et semola onini simnlaiione xsti- ., eienim totitis civitalis cletieis, abbaiibus cum suis
mabal, luin proptcr lanii serviiii el miiltoruin alio- nionacliis in iiiiiiin convocalis, et cappis sericis in-
ruin prxcedenliuiii exbibilionem, tiini quia ejus dulis pomposani el insigneiu ei processionem fecit,
patrintts erai, et euiii in regem uuxeral, etimqtie in et inagnam honorificentiam alque revereiiliani ei
mil teni anlc altare B. Jarobi prnpriis uiaiiibus ar- exhibuit, et postea eum usque in lenium diem
niiucr.il. Coiiipostellanus ita secum xstitnabat sed splendide et abuntlanter procuravii. Rex vero tertia
rcx aliter in aiiimo habebat; nam siistirrones et die sui adventus in iliesaurum B. Jacobi cum pau-
detiaciores nialevolenlia atque invidia ducti in cis veiiiens, hiijusmodi oralionem ad doininum Com-
Coiiiposteliaiiuin facta conspiratione unanimiler iu- posiellanuni privaiiin halniil : < Pater venerande,
suriex r.inl, el eum mortalibiis el falsis criminibiis induslria vestra, ul ego bene novi, et in aclu jam
apud rcgem accusantes, ipsi regi coiisiiltieruiit, ut sxpenumero probavi, me a priucipio mei regni non
eiiui in primis caperel, capiuinque loto honore et modiciim dilexil, in mca benevolcuiia alqtie amore
oiiini pecunia exspoliarei. Deinde loliim illi.is ho> remola oniui simulatione, constanler permansil,
noieni in quinquc |iaries dividerel. Rex aulem.eo- niihi servire el meis maudatis obcdire staluil solli-
rtiin jieifi.iiam el nialevolenliani adversum doniintiiti cile. Quos ego amavi amavit; et quos ego habui
srchicpiscnpiim plane perpentlens, el eorum detra- D odio, el ipse habuil. Quid plura ? pes mibi aique
ciiones fictiiias el falsas esse roiniine dubilans, oc.uliis exslilil, mex utilitati palerno affectu in ont-
cousiliis illorum el siiasioiiibus divino el B. Jacobi nihus providit. Unde maximas grates veslrx magni-
liniore noliiit cx loto assenlire. Respondil cniin se flcenlix merilis refero, et clemenliam vestrani.
nunquam niaiius sttas ad laiiltini facinus exlensiiruin ul in his firmiler perseveret obnixius efflagilo. Volo
esse, nec auimam suani patrini sui et palris spiri- cliani el siimmopere deprecor, ul sicut me hiicusque
tualis capuoie pollulum ire. Addidit eliam quod adjttvistis, el manuicnuisiis, ila mndo adjuvetis, et
iiiiiiqiiam bonorem ei iu lota vita sua auferre, nisi de vestra pecunia mihi ad prxsens conferatis, quia
lale qnid adversiiin se committerel, proplerquod magnis necessilatibus el ponderosis uegotiis sum
jiiste et ralionabiliter ab honore privari deberet. cireumvenlus, qux nequaijuara expedire valeo, nisi
Quo audilo susurrones illi el prodilorcs, non modi- cum vestrx discretionis consilio et auxilio. >
ciim ronlristati, rcgi consuluerunt, ut immensum Poslquam rex finero loquendi fe.cit, dominus
pecunix pondns ab eo saltem cxigeret. Quorum Composlellanus, quamvis eum fictitie locutum fuissa
consiliis el voluiilatihus rex se asscnsurtim promi- non dtibilarei, et proditionem superius laxatam pcr
sit, non lam eorum instinctu, quam neccssitate pe- ainicos suos subolcvisscl, ei bcnevolc resjiondi:.
t!47 MlNlONIS, HICONIS ET GERARDI 114*
Ait enim qiiod in ejus amore atque benevolentia A aut ordinem, neque pro rege, neque pro atiqua po-
semper manere vellet, et quod nulla occasione se ab testate dimittam, imo omnipotenti Deo in eis, quan-
ejus fidelitate atqtte servilio aliquando averteret. diu vixero, serviam. > Tunc omnes astantes, tam
Deinde trecentas ei marcas argenti frairum consi- canonici quara alii, ad hxc verba archiepiscopi
lio promisil, quibus suas necessitates rclevaret, et coeperunt flere ei dicere : < Cur nos, Pater, vis de-
sua negoiia expediret. Ad hujus muneris oblatlonem serere ! Cur nos vis desolatos relinquere? Lupus
rtx diutissime siluit, et nullum verbum ei tunc enim rapax tuum gregem invadel, el sibi diripiel;
respondcre voluit, quia munus sibi oblatum pro manus sux crudelitalis in luum ovile extendel, ct
iriinimo habuil. Intcrpositis tamen rauliis scrmoni- illud prorsns ab omnibus suis facullatibus exuet. De
bus, landem respondii quod exlra thesatirum exiret, duobus roalis levius est eligendiim; malum est te
ut consilium cum suis sccretariis, qni nnbis advcr- lantam pcciiniam regi promitlere, sed pejus esl te
labanliir, de oblalione illius muneris inirct. Tunc tutiin honorem dimitlere. Si euim honorem dimise-
domintts Compostellanus, ipsius aniinum perpen- ris, qiioscunque huciisque nutrivisti el manulenuisti
dcns et regali digniia.ti reverenliam exbibens, eum et diiasti, omnes inodo adnihilabuntur, ecclesia lua
laliler alloculus esl: < Domine rex, si veslrx celsi- deslruetur. Oppone ergo te murum pro domo Israel,
tudini placeat, ego seorsum discedam, et vos consi- B rcsiste Itipo venienti, ne videaris mercenarius esse,
fiuin ctim secrclariis vestris initole quid mihi de- et non pastor, labora pro ovili tuo, consolare Eccle-
bcatis rcspondere. >Rege autem respondenle id sibi siam tuam, labora pro juslilia, altende ipsam Veri-
placerc, ipse Composiellanus a thesauro discedens, tatcin in Evangelio sic prxdicantem : < Beati qui
chorum B. Jacobi iutravii, ibique regale responsum i persecutionem patiunlur (Matth. v, 10), > etc.
cum quihusdam sux Ecclesix personis, et aliis pau- Attende prophetam , negligeiilibus pasloribus sic
cis viris, tliu exspcctavit. Tunc rex consilio cum comrainautem : < Vx vobis, paslores, qui pascitis
ndversariis el proditoribns doinini Compostellani < vosipsos, et non ovcs (Ezech. xxxiv, 2). > Accin-
inito, ipsi Compostellano jier eosdem adversarios gere ergo gladio tuo, Palcr, i viriliter age el con-
mandavit, quod sexcentas argenli marcas sibi < fortetur cor tuum, et susline Dominum (Ptcl.
conferret, et se quos vcllet de civilate capere per- xxvr, 14). > In eo qui dixil: < Ego stiin, confidiie
inilleret. Tnnc dominus archiepiscopus per eosdem (Marc. vi, 50), > confidenler confide, quia nunquam
nuntios regi mandavit ut eos sibi nominatim expri- te adhuc deseruit, el in noslris magnis necessitati-
rrierel quos capere vellet. Ille aulem nominavit do- bus jam mulloties libi subvenit. Peciiniain illam qu:e
minuni Bernaldum B. Jacobi thesaurariura, et Pe- _ a te expetilur promitte; nos omnes ad eam redden-
.rum Slephanidem ejus germanum, et Gundisatvum dam, Deo annuente, libi auxiliabimur, quia melius
Pelagiadem ipsius nepotem, amicos, scilicet, el cst ut partem aliquam de nostro tibi spoiitanca
famiiiarissimos domini archiepiscopi, qtiod ipse voliintate conferamus, quam ut totuui jier viin rege
nullo modo capi permitterel nec conseniiret. aufercnte amiitamus. >
Auditis eorum nominibus, archiepiscopus non lllis universis hxc et his similia dicenlibtts, et
modicura corilrislalus respondit quod nec illos nec suuni dominum ad sui houoris reienlioiiem aniinan-
.•iliqtiemalium de ciwtate, sive clericum sive laicum, tibus; adversarii ejus a rege missi in chorum vene-
ncc vilissjmum totius honoris B. Jacobi rusticttm riinl, qui et dixerunl: < Domine archiepiscope, aut
capi permitleret uec ei licentiam capicndi daret. cilo responsum regidate, aut ipse legatos suos ad
IIoc audiio rex indignatus, complicibus nefandx civilalem capiendam, el sibi appropriandam modo
prodilionis instiganlibus, illi mandavit quod niille niittet. > Hoc audilo dominus archiepiscopus ani-
marcas argenti sibi Iribuerel, vel lolum B. Jacobi mum suum coramuni omnium consilio ul unanimi
hinorem dimilleret. Dixit tamen se aliqtiam pariem voluntalem mutavit, el mille niareas argenli regi
ex illo lionore illi relicturum esse ubi bene vivere proraisit, eo tenore scilicct, et eo paclo, ut nerainem
posset, el se boncrifice procuraret. Tunc ipse ar- D de loto honore B. Jacobi nec de civitale caperct,
ctiepiscopus omnes sux Ecclesix personas el cano- nec ei in aliquo incoramodaret. Tali paclo inler re-
nicos ad se convocavii. Quibus regis legationem et gera et archiepiscopum jam stabitilo et firmaio,
petitionem serialim revelavit. lllis aulem stupenli- adversarii ejus et proditores, tam clerici qtiam laici,
bus cl miranlibtts super regalem petitionem, domi- sed prxcipue clerici, euin in honore remanere vi-
nus archiepiscopus taliler locutus esl: < Fralres dcnles, el inde perniinium dolentes, regem in doirio
chai issimi, animadvertite quod rex occasioneui qux- ctijiisdani Burgensis Compostellani adierunt, el eum
rit adversura nos, quia nos haberaus malevolos et ad cassandum prxfalum pactura compellere volue-
proditores in ejus palalio, quorum inslinclu ct riint, dicenles : < Dominc rex, lu es deceptus, et
consilio vult nobis incommodare, et hoc ab bonore omnino delusus. > Archiepiscopus et sui consultores
privare, et vos fralres, amodo providere Ecclesix mira arte etmira calliditate ledeceperunt; tanlillun'
vestrx consulite : pastorem vobis eligite, quia ego eitiin pecunix quod promisit, uno tibi momcnlo
ir.eipsum ab honore deponam priusqtiam talem pe- dare posset, et tria tanla si vellet. Noslro igitur
ctuiiam persolvam, quia nescio unde tanturo pondus consilio acquiesce, et paclum quod cum illo egisli
peciiiiix habere possem. Dignitatcm lanien meam festina cassare, et nos tibi pro honore quem ei di-
 1149 HISTORIA.COMPOSTEI.LANA.— Lltt. II. — AN. 1127, 1150
misisti, iFJaraiUia marcarum puri argenti confere- A i extendere prxsumpsil. Deuincrgoaiiteoculos memis
mus, et in luo servilio alque fidelilate deinde con- Itix propone, reverenliam B. Jacobo exhibe, pactuin
stanler permanebimus. Quod si ila facere volueris, quod ctim archiepiscopo jam fecisli et firmasti,
maximum proficuum iude babetis, quia adepla tali si Jpotes, eroenda in melius, et corrigc, quia certe
el lanla pecunia, regmuntuum poteris acquirere el nirais grave est et intolerabile. Qnod si emendare cl
paciijcare, mililes tuos honesle pacare, superbiain alleviare nolucris, noli saltem deleriorare, quia li-
et coutumaciam iuimicorura tuoruiu edoraare, et de* meo neDeus libi iraseatur, el tantara ,injuriam in (e
primere. > lllis hxc el similia dicentibus et regem ulciscatur. >
ad cassalionem pacti insiigaulibus, ipsc rex respon- His audilis, rcx consilium illius coiisnlis sanum
dit : < Sinile me modo el consilium cum aliquo esse et sibi ulile perpendens, el prodilores coivlia
ineorum fidelium iuibo, quid vobis super liac vcslra archiepiscopum invidia alque malcrolcutia xsluare
suasione dcbeam respondere. » Ad hoc illi respon- non dubitans, consilio consulis acquievit, el pactum
deruni: < Cum quo vis tu consilium inire ? Onines quod cum archiepiscopo fecerat, juxta eorum in-
principes cl poteslales lux curix magis favenl ejtis slinctum cassare noltiit. lmo illos proditores quasi
parii quara tux, magis elaboranl ad eum de ttiis iralus adiit, cl eos ne lalia sibi amplius suaderent,
inanihus liberandum, quam ad luuin proficuum ab comminando prohibuil, dicens : <Nolo jttxla ve-
iilo exlorquenduro; omnes quippe jani, aut dala Firuni consilium facere, quia magis essel mihi ad
pecunia, aut proraissa corrupit, etsibi ad suam uti- dedecus et dainnalionem, quam ad salutem et hono-
Jitatera contra te alligavit, fac ergo sicuti nos tibi rem. Timeo Deum elB. Jacobum offendere, etinfa-
consuliinus, et accipe pecuniam quain libi proniit- miam et blaspheroiam lam nobilitatis quam vulgi in-
timus. > Ad hoc rcx respondil: < Quamvis quidquid currere; quiescil eergo el nolile ainplius lantuin nc-
vos dicitis verum esse mihi videaiur, vestro tamen las mifai suadere, > Compostellanus igitur, coniperto
consilio non acquiescam, dohec consilium ab aliquo regis aniioo, prxnominatam pecuniam, parlim de
ineorum fidelium super hoc accipiam. i propria facullate, partim de aliena, ipsi regi conlu-
. Hoc dicio rex discedens quemdam comitera, Jil, a canonicis etenira sux Ecclcsix partcm petuniae
llierosolymjtanura proburo el boiiestum viruro, seor- habuit, quamilli sibi in auxiliuin, sicut proiniserant,
aum vocavit, eumque per fidem et pcr amiciliam spoiitanea voluntale conlulerunt; Burgenses quoque
quam sibi debebat et per hominiuin, quod libi fece- aliam partem ei tribuerunt, sed alii gralis, alii mu-
rat, rogavitetraonui(,quaienussanum sibi et rectum tuo. Ubi vero nec ejus facullas, nec canonicorura,
coiisilium super quodain negotio daret, neve a C ( nec Burgensiura dona, aut mutuaiiiina ad complen-
tramile veritalis aiiqua occasione deviaret, et comite dum miltenarium marcarum numerum non suffece-
quidem promiitente et juranle regi sic fore, taliter riint, ipse archiepiscopus coramuni consilio el as-
rex Ipcutus est: < Ego jam pactum cum archiepi- sensu fralrura quod ipsius numeri completioni de-
scopo propler mille marcas argemi feci, et totum fuit, per honorera B. Jacobi, tara nobilibus quam
honorem suum ei reliqui; sed sunt quidam ejus ad- ignobilibus pelendo acquisivit, ct sic regi integrum
versarii et malevoli qui ei inimicantur, ut ego bene promissum, mille scilicet marcas argenli coniiilit.
novi, qui me ad cassalionem iltius pacti compellere Hoc autem fecit, non quia sux pevsonx captionem,
voluul, el ob id tria millia inarcartim argenti puri aul sui bonoris amissioiiem pcrtimesceret, sed quia
mibi promiltunt, til totum honorem B. Jacobi ei au- metuebat ne ipse rcx nianus sux crudelitalis ad
fcram, et sibi conferain. Ego autera illis respondi MOVUDI el iuusitatuin faciuus exieuderet, el eccle-
qt.od nunqiiam illud facerem donec consilium ciim siani B. Jacobi invadere el dissipare prxsuinerej,
aliquo meo fideli inirem, el modo volo ut tu mex el ejus honorera laicis polestalibus, sicut cura prod:-
iuiliiali provideas, et in animo luo consideres utriiia loribus jam disposuerat, dislribueret.
iilud pacium cassare debeam, an iia, sicut jam coepi CAPUT LXXXVII.
et promisi, teneam. > Ad hxc comes ille respondit; ^ Qualiier archiepiscopussuper prmmisso excessu im-
< Domine mi rex, qui tale libi consilium dat, te de- peratorem ad satisfaciendum induxit.
decorare et infamem essedesiderat; proditores ilri Anle tamen quam rexComposiellana civitaie egre-
istud tibi consulunt, non ul lua? utilitati provideant, derelur, cuni archiepiscopus in magna tribulaiioiie
sed magis ut archiepiscopo incommodent, cui mul- el gravi angustia-versaretur, quia prxfatam peeu-
tum nocere vellenl, si possenl. Nescis tu quod qui niaiii, quam rex proditorum instinciu ahsque dila-
archiepiscopum persequiiur, dominura el B. Jacobum lione poslulabal, reddere non poterat, ipse archie-
et ejus Ecclesiam persequitur? Ego matrem liiain piscopus, regis impietalein el nequiliam in aniint»
* reginam dominam Urracam
vidi, euin persequeniem suo et corde votvens et considerans, plane animad-
et miiliis modis Hijuriantem, et etiam caplioni pro- verlit quod rex perpeluam sux animx damnationein
dicalorix raancipantem. Sed Deus et B. Jacobus incuKurus csset, si in lali et in tanlo peccato abstjue
eum de ejus manibus ipsa nolenle extraxii, et de poenilenlia et satisfactione debila nalurx persolve-
multrs aliis periculis visibiliter Kberavit. Postea rel. Itlud igiuir Dominicum prxceplum : < Diliges
peue toium regnum suuiu jnopler illud peccatum proxiinum itiiini sicut leipsinn (Matih. xix, 19), >
amisit, quia videlicet manus suas ad laiiium nefas anle oculos mentis revocans, periiurx ejus aiiiiuas
1151 , MUNtONlS, HUGONIS ET GERARW U5t
condobiit, Itim quia eum a se baptiratum semper JA nutrici lux, a qua el a me, licel indigno, et a .fra-
i.ilcxeral, ei in regem unxeral et corenaverat, et iribns multa beneficia habuisli, violenter abslnlisti,
postea adtiltiini propriis manibus ante aliare B. Ja- nec Deitm anle oculos roentis propostiis'i, nec reve-
cohi in militem annaveral, lum quia regis Adefonsi renliam B. Jacobo, cujus corpus venerandum in bse
nepos et comitis Raymundi aique reginx dominx ecclesia lurntilalur, exhibuisti. Considera ergo et
Urracx filius fucrat, qui multa beneficia ante suum perpende quantam inferni januam lux animx pate-
obitum archiepiscopo conlulertmt. Ilis de causis et feceris. Considera qitantum erraveris, qiiantumqtie
prxcipue fralerna cbaritate compulsus regera seor- sceteris diabnlico instinetu perpelraveris; si in latiio
sum vocavit, el eum poenitere et se in melius emen- scelere impceniiens, riec salisfaciens, morle occupa-
dare his verbis obnixe monuit: < Peccatis in con- ttis fueris, nequaqtiam Detim facie ad faciem videbis.
speciu Domini magnum dedecus et magnam inju- In hac eiiam prxsenti viia corporis lui damiimh
riaiii Deo ct B. Jacobo ve.rsttlia diabolica decipiente divina ullione inferenle palieris, nisi poenilenlia sa-
iiilulisti. Ecclesiam beatissimi apostoli, juxla pra- tisfacere Deo et B. Jacobo fesiinaveris. Meo igitur
vorum consitia, absque ulla ratioue violenter inva- consilio acquiesce. Fesiina [joenitere, et poeniiendo
sisli ei expoliasli. Resipisce ergo et age pcenilen- Deum et B. Jacoburo libi reconciliare, et sicui eccle-'
liaui.qitia nisi resipucris, et errata correxeris, per- B] siam B. Jacobi tantx injurix illalione dedecorasti,
peluiim tux aniinx detrinienlnm digno Dei judicio ila cam honora et consolare alicujus muneris, aut
palieris. Nonne uovisti tu quod sicut Deus est om- beneficii collalione; honora Pum de luo corpore;
nitiin bonofum retiihuior.ita est omniinn irjtiriaruin corpus tuum in ea lumulandum lui patris excmp!o
juslus el districtus nlloi? > Ilis att.liiis, rex limore nobis promille, et concede. Si huic noslro consilio
percussus, qnia id quod archiepiscoptis dicebat ve- acquieveris, et ita facere volueris, nos et fratres
ruiii esse et indubitabile sciehat, hirjusmodi respon- tauium scelus libi condonabimus, et pro le ad Deum
sinn dedil: < Domine archiepiscope, qnomodo pos- el B. Jacobum unanimiter inlercedemus. >
stnn ego poenilere? pecuttiam istara non possura Tunc rex archiepiscoptim vera loquentem, et justa
dimiuere, qnainvis me non duhitem eam a vobis petentem remota dubilatione intelligens, hoc modo
injuste suscipere: si enim eam dimisero, unde meas breviter respondit: < Si ego sciremet secorus essem
necessitatcs relevem, nnde stipendiarios meos se- quod vos el ista Ecclesia lalcm ac lantam mihi mr-
dare possim, jion habeo. Quomodo ergo poenitere sericordiam, et lalem honorificenliam mihi exbibe-
possim, nec video, nec videre queo; a vobis enim et relis, qualera et quantain meo pairi exbibuistis, ego
ab aliis ecclesiasticis persenis audivi quod pecca- , assensum vesirx peiilioni libentissime prxberem,
tum nnn relaxalur, nisi ablatum restitualttr. > ^ et meum corpus el mearo animam in vestras manus
Ad hxc archiepiscoptis : i Venite in capitulum in comraendarera. >Ad haecarchiepiscopus: <Quidquid
meam et fratrum prxsentiam, el, Deo adjuvante, lioiioriliceiuiic luo palri quaiilum ad corpus, et
dabimiis libi consilium quid possis facere in tanti quidquid beneficiorum et orationum pro cjus anima
sceleris reroedium. Poslera die rex in capitutum facimus, id loluin libi el pro salulelua? aninix facie-
cum paucis sux curix optimalihtis el familiaribus mus, et eo amplius, quia majnra tibi beneficia sunt
venit; in eujus et omniuro fratrum prxsentia ego et necessaria qtiam patri luo; quamvis enim sis juvenis,
:ttii viri probi atque auclorali archiepiscopuni pro- et parum adhuc in boc sxculo vixeris, majora pec-
)).riis aurihusaudivi laliler fuisse loctitum : < Doniine cala lua levilate incurristi, qnani paler lutis, liect
rex, ego le tni avi venerabilis memorix regis Ade- in hac vita diutius mansisset. Pater namqiie luus
fonsi, et comitis Raymundi palris lui, etmatris lux (159), bontis homo fuil, et religiosus, et sapiens,
reginx dominx Urracx anioie semper dilexi, el et in omnibus actihus suis Deum limens, el ejus
adhuc diligo, el ideo rectum el sanum consilium tibi prxcepla adimplens, et ideo pro certo habeo quod
dare volo. Alii reges, tui antecessores, viri limorali ipse in sinu Abrahx requiescilinparadiso. Ipseenira
et religiosi, islum locum et istam ecclesiam prx ry sua peccata, el in sanitale, el infirmilaie mihi con-
aliis oninibtis Hispanix locis el ecclesiis divino et B. fessus est, et ei pteniientiam dedi; el sicut lu uia-
Jacobi amore dilexerunt, et bonoraverunt, et exal- jora scelera fallente diabolo commisisii, iia majora
laverunt; istam ecclesiam publicis et privatis targi- beneficia sunt libi magis necessaria, quam illi. Pro-
tionibus muniflce dilavernnt. Castra, Iionores, villas, niiliiinus ergo tibi prxler illud quod patri luo faci-
ct possessiones huic ecclesix in Dei obsequium et mus, terliam partem missarum, quas clerici a me et
suorum peccalorum remissionem largiiisunt; aurea a meis successoribus ordinandi celebraverinl, et
et argentea vasa, cruces pretiosas, cappas sericas, quod iu generalibus synodis lux animx mentioneni
aulxa serica et deaurata, et cxiera ornamenta qux faciamns, el pro ea oraliouem spccialem ad Deum
ad Dei bonorem el S. Ecclesix ornationem perlineul, fundamus, et post obilum tuum missara in unaqua-
buic ecclesixpro salute et remedio sux anima.con- que hebdomada pro animx lux remcdio specialiter
tulerunt. Tu aulem non solum eorum vestigia sequi celebretur in ista ecclesia. >
el exempla imitari temerario ausu neglexisti, verum Hoc audilo rex prx gaudio ila respondit: < Quid-
ctiam eorum eleemosynas et beneficia liuic Ecclesix quid vos dicitis et proniittitis bonum nvibi et ulile
(159) Raymundus comes.
1153 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LUJ. II. — AN. 1127. 1154
videtur: nnum quid tamen esl stipcr quo ego non mo- A Caslrum B. Georgii cuin omnibus suts appendicii»
dicura gaudercm, siiliud a vobis impetrare possera. vobis ob id promillo, et concedo quiele el absque
Vellein enira, si Doniino et B. Jacobo et vobis pla- omoi caliininia in perpetuuin teneiiduin atque possi-
ceret, islius Ecclesix cauonictis fieri, et iu dninibus dendiiiii, et comes Rudericus, -qui illud castrum
ejtts eleemosynis, Missis, et oralionibus, et aliis modo a rae lcnet, hominiiim el fidelitaiem vobis de
bcneGciis lanquain uuus ex canonicis, et in viia, et illo caslro faciat, ul in mortemea illud vobisliberum
in morle consors et particeps fieri. Si enim cano- et soliitum omnimodo dimittat, et si Ruderirus
nicus hujiis Ecclesix faclus fuero, nieos xmulos et comes moriuus fueril, vel caslrum quoquomodo
adversarios constanlius el ralionabilius contuiidere amiserit,el alius princcps a meacceperii,priusquani
et deprimere potero, el ejtts jura, Dco adjttvante, accipiat hominium et lidelilaiem similiter vobis et
defentlere. Tituc archiepiscopus el canonici, qui vesirx Ecclesix faciat, iu illud caslrum vobis alisqtie
cajiitulo iiiiereranl, pelitioncra regis hudaverunt,'et ulla rebeliione tradat. Et si comes Rudericns, aut aliu»
ei illain unanimi assensu iribiieruut. ln illo igilur diabolo suadenle aliter fecerit (quod absil!) niihi ut,
capitulo factus csl rex Ecclesix B. Jacobi canoniciis, sui domini protlilores halieaiitur, et pro pcrjuris ct
ct panem iti caiionica, et hebdomadam in aliari, et prodiioribus a cunclis teneanliir, et ego veslraro
cseiera Ecclesix bencficia, sictiti quisque canonico- R paleriiilatetn obnixe rogo ul cosexcommiiniccliset
rum habct, ei coucesserunt. Rex autem, receplo maledicalis el a liinitiibas S. ecclesix tanditt scqne-
canotiicatii el Ecclesix hencficio, eorpuset animain slretis, donec prxfalum castrum, sicut prxtaxaium
siiam in niaiitis archiepiscopi el cauonicorum coni- csl, in vestras inaiins et in veslrum el veslrx Eccle-
litendavil, et qtiod corpus suuin tiliiciinqiie morere- six jns oiiinimoda reddanl. Quotl si inctti excom-
ttir ad ecclesiam B. Jacobi tuinulamtiim defeiri imiiiicationis. se corrigere el castrtim reddere nolue-
facerel, in uianiis arcbiepiscopi cl corain loto capi- ritit, vos et aniici veslri cougregaio exeieitu et posse
Itrto promisit. vesiio, eos iuvadite eipeisequiuii.ni, donec supradi-
Hoc facto quidam canoniconim nOn ab archiepi- cluni casirum cum suis pcrtinentiLs vobis Ecclesix-
icopo, ncc ab aliquo canonicortim prxmonitiis, in que vestrx reddant. Ego autem notarin meo tesla-
medio capituli surrexit, et dixil: < Domine rex, inentum vobis de illo casiro faceie prxcipiam, ct
nosirx Eectesix in capilulO beneficium recepisli, facliiin propiiis mauihtis roborabo, et roltoratiim
ecee quasi untis ex noliis faclus es, Anniversarium super B. Jacobi altare in veslris niaiiihirs offeram.»
tuuro anmialiro oportcbit itos celehrare, si regnlam Alera vpro tlie comes Rudericus, licet inviins, rege
jusiitiwetsanciorumPalrum exempla sequi et obser- cogenie, homiuium alque fitlelitatem de illo casiro
vare voluerinius, in quoque lui patris et matriset et suis appendiciisdominoarchiepiscopo fecit. Posiea
brnorum regiim alque principuin, qui corpora sua rex juxla suum promissuut testamentum de supra-
et animas suas personis ecclesiasiicis et Ecclesiis diclo castro ab ejus uotario facliim, el ipsius mai.r-
commeiidaveruni, vcstigia seqni et exempla imitari bus roboratum, superaltare B. Jacobi etiu iiiaiiilnis
aec.urate debes; boni elenim reges el boni principes arcbiepiscopi, coram canonicis, et intillis aliis, ol>-
Ecclesix iu qna sunt ttiimilandi, de sttis facttlta- tulit; duo etiam scripta decorporis sui prouiissionc
tibus vcl boiioribus aliquid prosui anniversarii cele- et de canonicatu, ei de henelicii ecclesiaslici rcce-
braiioue proiiiiiluni el conferunt; el nos equidem ptione, fieri fecit, quorum unum in ihesauro B. Ja-
vohiinus, et te deprecamur, ut ad lux animx uiili- cohi cum privilegio castri ctistoiliendum iradil, alittd
talem et sahitem.eortim vestigia sequaris, et aliquem vero in reposlaria sua secum deferri fecil.
honorem vel hxredilalem httic Ecctesix pro tuo Promitsio medietalit terrm de Monianis.
anniversario celebratido pollicearis, > Ad hoc rex : Facta biijiisinodi de castro proraissione, rex in
< Sinile ine modo : vestram petiiiouem justam esse eodera capiiulo coram universo convenm laliter.
et ralionabilem et mihi ulilem esse video. Ego con- locutus est; < Ego jam medietateni de terra Mouia-
siliuiii mecum et cum meis familiaribus inibo, el D norutp vobis et veslrx Ecclcsix dedi, el lesiainen-
traciaho quid vobis et veslrx Ecclesix possim pfo- lura de illa integra vobis feci, ntinc atilem aliam
miiiere et dare pro anniversario meo, el postea lnedietatem, sicul jam prouiisi, promitlo, el illam
rcsponstini vobis dabo. > yobis sicul aliara jam dedi.dabo quamciliiis potuero,
Qualiler imperator caslrum S. Georgii Ecclesim Com- quia islam Icclesiam eujus eaitonicatiini ei het.eli-
posteltanat donctvit. cium jain recepi et habeo, prx omnibus Hispauia-
Tuiic archiepiscopus, et alii qui capilulo intere- Ecclesiis diligam et diligo, et eam conira suos adver-
rant, de aliis negotiis, et de aliis causis agerc, et sarios et xmulos pro posse meo delendam et niaiui-
mulios ac diversos sermones inlerserere, sicut solet lenebo. > Postquara arcliiepiscopus a rege lalia au«
Ccri in taii coiivenlu, coepcrunt. Poslqttam aulem divit, benevolcntiam regiserga se et stiam Ecclesiam
rex illisila loquenlilius diulissime silueral.a nemine maguam esse perpemlens, hujusmodi orationem
conveiiius,a nemiiie inlerrogalus taliter locutus esl: habiiil: i Domine rex, anlequam Porlugaliam ctiin
iDomine archiepiscope, jamproviiietmihi consului uoslro exercilu inlroisseinus, supcr reginam Taras-
et inveiii quid vohis et vcslrx Eeciesix pro meo siam ituri, ego el vos colloquium in tcrra Tabcrioli
ayniversario aiiiiualjin celebiaudo possiui dare. seoisum habuimus, in qno veslraui per onam tt
11.5 MUMONIS , HUCONIS ET GERARDt 1158
vesiram domum in meiini jus el in meam potestatem .A nam T. regis materteram in hxc verba dii-ex.it: i Ye-
prorsus concessitis, ul quos ego vellem inde abji- nerabilis regiia, nohililati tux prxsentium deslina-
ceres abjicerentur, et quos vellem recipere, recipe- tione innolescimus regem noslrum dominum Ade-
reulur : adversarios quoque meos ct proditores ex- fonsum.alque infantam ejus sororera, nostroconsilio
honorastis, el eorum honores, Capellaniam, scilicet suis animabus providentes, corpora sua B. Jacobi
et Cancellariam, milti aut cui vellem (radidislis, et ecclesix tumulanda concessisse, et partcm de suis
modo nisi vestrx majestali displiceret, vellem scire honoribus eidem ecctesix pro sua animarum saltite
uiruin ficle, an simulatorie, an mera veritate el re- et remedio promisisse; quapropter tuam prudenliam
mola omni simulalione feceritis. > Ad hxc verba mouendo rogamus, ul corpus tuiim ad eorum exem-
archiepiscopi rex Adefonsus respondil: < Qnoquo- pla supradictx ccclesix ttimulantlum promiitas, et
uiodo tunc fecerim, sive ficle, sive non ficlc, quid- promissum coneedas. > Visis his lilteris regina prx-
qttid vobis lunc concessi, modo gratanler concedo fata archiepiscopi pelitinnem justara el rationabilera
el confirino. Regnum meiim et domum nieain pro et sibi maxime utilem csse nnn modicum gavisa est,
vellevestro disponile, et honores veslrornm adver- el quod archiepiscopus per liltcras ab ea petiit,
sai'iorum,sciticcicapeilaiiiamelcancellariaruhabeie, gaiidenfi animO cl kcto vultii uno cardinalitim
et cui volueritis tribtiite. > Tunc archiepiscoptis do- " B. J.icobi prxsenlc ct aliis inultis personis illi
Hiino regi gralias dc tanti muneris collalione coram, coucessit, et parlcm magnam dc suo bonore eidcm
omnibus retulit, el capellaniam iu suain restiluii; ecciesix in morte sua se datitrain coram onmihus
cancellariam vero domino Bernaldo B. Jacobi llie- proniisil.
saurario etfamiliari stio coiilulit. Ego qui hxc scripsi, CAPUT XC.
partiin ca propriis octilis vidi, parliro a doinino Com- De re.upeiaiinite monutterii S. Pelagii de Cercedello.
poslellano el ab aliis probis el honesiis viris veridico
rclatu audivi, el sicul tuuc tcmporis gesla sunt, ita summa Compostellanus sux Ecctesix honorcm augcre
intentione volens, gravem et diutiniun con-
nieo styio juxta raodulum tuex possibititalis seriatira flicturo cum Vpremudo Suariz, el ciiui Adefonsa
descripta stinl; nihil euim ihi ex mea parle addidi,
Oduariz, et eorum gentibus liabuit, de quodain mo-
niliil de visis, sive de audiiis scieuter prxlermisi. nasterio S. Pelagii de Cercedello. Veremudus euira.
Ego quoqtte et multi alii eum magiii doloris et an-
etsux genles nionasleriuin illud pro hxreditale ha-
gustix gravitatc oppressuin, et de pacto quod cum
bere et jiossidere volehant, ija ut Ecclesia B. Jacobi
rege de lanla pecnnia fecerat pceiillenteni postea nihil
sicut reddere non juris sibi harterel. Arcliiepiscopus autem noluit
vidimus, qnia eam, promiseral, C illis consentire, quia sciebal illud monasterium ad
poterat; scinper cnim pubtiex utililati rnagis qtiain Ecclesiam B. Jacobi non ex toto, sed parlim perti-
privaix sttitluit providere. Unde a cunctis non mo- nere. Venerunt ergo multoties in prxsentiam pro-
dicum laitdatus esl, a suceessoribtis sollicite iini- birura et discreiorum
viroruin, lam clericorura
lanius.
CAPUT LXXXVlll. qtiam hicorum, ut illnd ncgoliura diflinirciil, et
nunquam difTiHire potiteruul. Ad uliimum lamenr
Sorcr imperaloris sepullttram in Ecclesia Compostel- archiepiscopus, eos aliquam juslitiam in uonasterio
lana etegit.
habere senliens, noluit eos oranino ab illo monaste-
Ctim dominus archiepiscopus summis precibus a
Ecclesix rio abalienare et gravare, utpote Deum timens, sed
rege impclrasset, ut corpus suttm B. Jacobi
convenienliara el concordiam cum illis fecit,
lumulandiim, ul sitpradicinm est, concederet, soro- potius medietatem illius monasterii el ejus appendiciorum
rem ipsitts regis infautam, noniine dominam San-
Imn ad illtim veneral, honores ipsis concedeus, aliam vero medielatem Ecclesix B.
ciam, qux temporis Jacobi in hxreditaiem retiueiis, ct super hoc habelur
ad se periinenles acquisiiura et receptura, adiit,
scriptum in thesauro ab illis faclum et roboralum,
eamque obnixius rogavit, utcorpus suum ad exeui-
< et ipsi ab eo habenl aliud scriptum faclum et roho-
pluin regis sui fralris B. Jacobi ecclesix sepeliendum D raiuin.
concederet; cujus peiitioni illa libenli animo assen-
sit, quia illam peiitionein justam el rationabitem et CAPUT XCl.
sibi maxirae milein esse intellexit. Quoddam etiani Privilegium de bonis non occupandis decedettle ctr-
monasterium Legionensicivitali adjacensopulentum, Mepiscapo.
el inagnos honoret habens, S. scilicet Michaelem de Sicut ego qui hxc scripsi, a domiuo Composlcl-
Escalata pro tricenario et anniversario suo B. Jacobi lanonon semel, sed sxpenumero audivi, quod Hispa-
Ecclesix perpetuo possidendum et lenendum pro- norum regum consueludo fuit, ut morluo ecclesix
misit. B. Jacobi episcopoJvicarios suos in Composlellana
CAPUT LXXXIX. eivitate et per toluin ipsius aposloli bonorem con-
Promissio T. reginm Portugalensis de eligenda se- stiluerent, et electione successuri episcopi ad hbilum
pullnra itt ecclesia Compottetlana. honorem iriennium vel quadriennium polestatlve
Postquain arcluppiscopus duo supradicta, allerum obtinereiit. Ipse equidera ComposleHaniis, sicut ego
a rege, alierum ab infanta cjtts sorore se impelrasse ab eo aece|>i, Ecclesiam ct totum htworem B. Jacobi
vidit, lilieias suas ad Porlugalenscin reginam donn- qtiatliientiittm integruiii anlesuamcleciionem rsgi»
.1167 IIISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. 11.— AN. 1128. 1159
bus consenlieiilibus et volcntibus non lyrannice la- A instiliita et ordinata fuerant, propler guerras el pra-
men, sed canonice tenuit cl rpxil; regales vero ma- vas inolentes consuetudines destrucbantur, et cano-
jorini neglecta justiiix regula, fas el nefas confun- nici ejtisdem sancti loci, necnon el sui hunoris paa-
denles, villas violenter dcprxdabanlur, paupercs et peres maximura damiium el suarum rcrum delri-
egenos conlra jus el fas opprimebant, nobiles et ig- menlum patiebantur, ct etiam , qtiod delerius erat,
nobiles pro velle suo traclabant, et suis facullalibus morluo e.usdetn sedis episcopo regis viearius ab eo
alque hxrcdiialibus exspoliabant. Quid plura? lolam missiis omues Ecclesi* possessiones invadebat, et
terram in suum jus et in suam potestatem redigebant, immisericorditer deslruebat. Idcirco cgo Adefonsus,
et redaclam omnino confuntlebant. Compostelbnus, Dci gratia Hispaniarum imppralnr, una cum conjuge
hanc pravam el intolerahilero consuetutlinera abo- mea regina domna Berengaria, precihus domni Di-
lere el exslirpare volens, in tenipore doiuinx reginx daci prxsentis archiepiscopi, et snoniin canonicorum
Urracx per sc el per suos amicos dando, pollicendo, rogatu, prxdictas pravas consuetudines prorsus
serviendo et deprecaudo mullum laboravit, ul privi- destruere et exstirpare volens.el bona exempla c>
legiuin de liberialc Ecclesix el tolius honoris B. Ja- meorum prxdecessorum institula non irrationabili
cobi ab illa extorquerel. Illa vero ejus preeibus con- ter sequens, liujiis privilegii firmiialcm atl Dei et
descendens, el.raultorum obsequiorum ab illn sihi B B. Jarnbi :t|>ostoli honorem propria voltintale (nr.n
impensorum rerainisccns, cnidam cardinali t. J.v- aliqua necessitatc cogente) in.Dei ohsequitim, et
cobi Ecclesix, noraineP. Didacide, illud privilcgiiun animx patris mei remedium, cnjns corpus in eadem
scribere jussit, ut scripium confirmarct, etroborarel. ccclcsia bonorifice jacet lumulaium, el pro mex ani-
Sed anlequam scriplum esset, illa regina morte prx- mx salule, el nieorum peccatorum rcmissione,
venta est, et ila Compostellanus privitegimn illud in ctijtts corptis in ecclesia ipsa, me promitlenie, con-
ejus tempore habere non poluil. In teropore quoque stat tumulandu n esse, el pro omuium parenlum
A. regis reginx Gtii, multa incommoda et multa meorum refrigerio et absolulione, quos Deus iu boc
damna perlulii, et iinmensam pecuniani expendit, ut delinquerites ab omnibus peccatis suis misericordi-
prxfaltim privilegiinii ab eo exlorquerel. Rex atitem ter absolvat, facere et firinare decrevi, ut ctim prx-
ejus iiilenliOiiem bonam el juslarn esse perpendpns, sens archiepiscopus, nomine Didacus, vel quislibct
ejtis pclitioni multis dc causis landem condescendit. ejus successor debita naturx persolverint, non ego
Coinpostellanus eniin, incoinpulabilem pecuniain illi aut aliquis alius meoruin siiccessorum, vel aliqu.i
iribuens, taliler euin affatus est: i Ego te baplizavi, sxcularis pcrsona tilliim jus aul ullara potestalem
el pairinus luus sum et fui; le iu regera tempore in tota B. Jaeobi ecctesia, vel in ejus Castellis et ho-
opportuno unxi et coronavi; tein niilitem ante al- c noribus ad eam [icrtinenlibus habeamus, nec aliquem
lare B. J.tcohi propriis manibus armavi; tibi a pue- habere permillamus, seJ lola Eeclesia el oinnis ejus
ritia tua usqtie ad cxallaliouem tuam fldeliier ser- honor in ejusdem Ecclesix canonicorum arbitrio et
vivi. et lua commoda meis scinper prxponcbam, dispositione quiete el absque ulla invasionc perma-
miillorum inimicitias pro luo servitio el fidelitate, neat el consistat, donec digna el sancta alque reli-
qiiani crga le leuebam, multoties incurri. Horum giosa ab ipsis canonicis archiepiscopi fiat eleciio.
omnium more discreti et sapienlis viri deberes rc- Quod si ego aut aliquis meortim successorum liuic
minisci, et mihi aliquid norum omnium servitiorura nostrx iustitulionis paginx obviare vcl conlraire
aliquoraodo recompensare, et siego tibi nullum ser- prxsumpserit, omnipotenlis Dei Patris, et Fitii el
viiium fecissem, el lale quiil a te pelerem in Dei Spiriiu S. el B. Jacobi apostoli, atque oinniuin
obsequium et luorum peccatorum remissionem et sauclorum auctoritate excommunicetur, analhema-
pro salute ttioruni parenlum, islud a te impelrare tizetur, et a sacralissimi corporis et sanguinis Do-
debiiissem. > Audita hiijusmodi ratione Composlel- mini nostri Jcsu Chrisli participalione alienus elQ-
lani tam justa et lam ralionabili, rex Imjiismodi cialur, el cum Dalan el Abiron, quos terra vivos
privilegium de libertaie Ecclcsix et toiius bonoris U absorbuil, in inferno sepeliatur, et cuin Juda Do-
B.Jacobi illi fieri.jussil el propria mauuroboravit et iniiii sui proditore particeps efficiaiur, donec resipuc-
coiiiinnavit. rit, et ad condignam salisfactionem redieril; omni-
CAPUT XCH. bus autem hoc observantibus sil pax, salus et Ixti-
Tenor privilegii. tia.quaienusethic frucliim bonx actionis percipiar.l,
< Veneranda el gloriosa meorum prxdecessorum '
el apud dislriclum judicem prxmia xternx pacis
catholicorum regum venerabilis memorix Adefonsi inveniant. Hxc scriptura supradiclo modo nosira
mei avi, el aliorum liheralilale el devoiione ecclesia aucloritale sancila et coiifirmala , per oniuia sxcula
B. Jacobi apostoli dignoscitur esse fundata atque sxculorum maneat inconvulsa.Facla hujusprivilegii
xdificala, el inultipliciura honortun coltatione ditala scriplura apud Secobiam in xra ICLXVI.Et qt. VIII.
et exaliata, el in jus alque poteslatem episcoporum K. Jtinii.
et caiionicorura absque ulla laicalis personx partici- Ego A. Dei gralia Hispanix .imperator quod fieri
palione, rel dominio perpetualiler tradila. Sed quia mandavi proprio robore confirmo.
lemporihus quorumdam parenlum et anlecessorum Comes Pelrus de Lara coufiriiio.
meorum, ea qux ad Dei el B. Jacobi honorem benc Coracs Rtidericus dc Aslurias, Atfeiis regis cotif.
*H& MUNIONIS, HUGONiS ET GSRARDI llll
Comfts Bernardus conf. A renicns omncs cltarlas quas de illo monaslerio ha-
Comes Suarins conf. behat domino archiepiscopo conlulil, eum obnixius
Riidericus Martiniz conf. rogans et deprecans qiiaieniis prxfattnn monasts-
Peirus Lopez conf. fiuni sibi in vita sua concedcrci, ct vicluin et vcsti-
• Rudericus Vereniuiz majordomus regis conf. liim et cxtera necessaria ibi babere possct; illo vero
' Ramirus Froilaz conf. morluo, id nionaslcriiim ad Ecclcsiam B. J.tcobi,
"
Rairiiitndiis Toleianus arcliicpiscoptis conf. sicul jam fuerat diffiniium rediret. ArcliiepisPopns
Petrus Scgoviensis episcopus conf. aulem, accejilis ab illo omnihus charlariis, dcdit
Ijeruaidiis Segoniiniis conf. illi monasterium, ut in vila sua lencrei et necessa-
Beriundtis Oxomensis episcopus conf. ria iude baberet; post mortem vero ejus Eci lesiis
' Sauciiiis Avilensis B. Jacobi solulum ct liberum ab eo ct ab omui pa-
episcopus conf.
Petrus Didaci conf. rentela cj'ns recuperaret, el recuperaliim quicte et
Pelrus Branliz conf. absque oniui caltunnia possitlcret, el stiper lali pro-
Fredericus Fernandiz conl. niissione et convenienlia scriplum fleri ferit, fa-
Gutierre Ernieilidez conf. cluinqne propria manu roboravit, et rohoraluni do-
Fernaudiis Pelriz conf. lt niiuo archicpiscopo in lesiimoniiim et conlirma-
' Bernardiis Ecclesiai B. Jacobi tionein talis pacti lenendum et babendum tradidit.
lltesaiirarius, cl
fegis rancellarius conf. CAPUT XCIV.
Citli lestis, Vclidi ts. Bclidi testes. Jloc prhilegiiim fecit dominus arcltiepiscopus cano-
CAPUT XCIII. uiets de suis anniversariis, et eoriim reilditibtts
Iterum clembnatlerio de Zercedello. Qtiniiiain prxlaloruin esl justilix jura usquequa-
Sttpradicto negolio de nioiiaslerio S Pelagii Cir- que cxerceie, et ad honoiein oiiiiiipiitenlis Dei et atl
ciililicnsis inter arctiiepiscopuin ct Verciiiudiirii coniiijuiieiri utiliialem confiriuare, hona inslitula
Suariz el alios mililcs delinilo, quidam ahhas. uo- (•oiiservare el angn elilare, el hortim conirarit ex-
inlne Verpihtidiis cui illud inonasieritini pertinc- slirjiare el adnihilare, idcirco ego Didacus, Dci gra-
bat, acceplis charlariis snis prxsciiiiani regalem lia Compostellanx sedis archiepiscopus et S. R. E.
adiil, et super Composlellano el prxfalis iiiililihus legatus, diviua disponcnle clenieulia, propiia vo-
graviter coiiquestus cst, se a stio loco el sua hxre- luntate et integra roea prudcniia ciini oinni nosiro-
diiaie injusie el irrationabiliier ejecium cssecoram rum canonicoiiini consilio el assensu raliouahililcr
universis baronibus qtti curix intereranl viva voce „ decerninius, el firmilalis scriptttra percnniler in
aflii mans. Rcx vero quia jam eiim senem et debilem hiinc modiiin aflirmaiuus, videlicel ttt post unius-
Pt nuiltis angtisiiis circuinvenliini vidil. ejus miserix cujusqtie nostri canouici obitum, eoriim facultaies
compassus, hujusnindi chartam ad dominiiin Com- a iiullo occii(talx violcnter dissipenlur, sed sicttl ij-si
posiellaniiin dceo abbale insuiim monastcriiim resli- stipratlicti canonici jicr stias mandalioiies ordinave-
ttiendo direxit, ut vidclicet iu lota vita stia baberet, rinl, ila pro posse conipleantur, cl nullo violenltir.
posl mortem vero ejus, sicut jam fueral diffinituin, De cxlcro quod ad anniversale eiim aiiniialitn de-
ili permanerel. vote celebraiidum pro animx mex rcniedio caiionice
< A., Dei gralia Hispanix iniperaior, venerabili B. Jacobi atlribui, vel Deo atljiivante atlrihiiero, vel
(loii)ino DIDACO,cadcm gratia Coniposlellaux scdis ipsi canonici, seu Burgenses vel quilihet alii JTO
arcbiepiscopo, saliuem mullam. suis anniversariis similitcr atirihueiuni, vel dein-
< Sapiatis quia vitli isiuin abbatem Vercmudiis ceps allribuerint, proul canonicoruin conventus in
cum grande rancura de sua hxreditaie, el monslravit capitulo ad communein uiililalcm compelentcr dis-
niihi suas cbartas el ad nieos Barons, ei vidimiis jiosuerit, vel alicui nostroriun caiiouicoriim obti-
quia magnum toriuni habet, et modo sapiaiis qtiia nere prircejjerit, remoto odio et amicilia, miiuere,
dedit mibi ilhtni hxredilalem et suo cliartario ; et D et parentcla ctiin consilio archiepiscopi el deeani ita
si Veremuilo Suariz vcl alius caltiiiinia! illarn hxre- dispenscltir el incoramuiahiliter ohtinealur. Si foric
dilalcm, veuial ad me el babcai jmlicium cum illo reges, consules, terrx prineipes, scu milites magnos
alihate el mecum ; nuiic aiilem miiio euni ad vos ut bonores, veluli caslclla, possessiones, el lutjtismodi '
rtcipiaiis de co loio chanaiio de illa hxrediiate in pro suis anniversariis Ecclesix B.Jacohi alirihne-
mea vice, el mitiite illiiin iii suam liaireditateiu, et riiil, paraio prius de cjusdem honorthiis canonicis
vivai in ea per lolam suatn viiam, et facilc inlegrare annuatim hono prandio, quod supcrfuei it pcr me-
de qiianlo ei pentitleruiii, el amparaie et defendile diuiii inier arc.hiepiscopiim et cauonicos xque divi-
eiini dc tolis hominiluis in ntco lpco; et si voS dalur, eo paclo quod si quis sajo lam mcus quam
noliicritis cttiii auiparare, ego coiiiinendaho eunt regius, quodlibet hoc Deo datum doiiuni violare
alteri qtti cum liene ampitrel, el suos parenlcs, cl prxsumpscrit, si inlrando dirupcrit, et illxsus eva-
tbtas suas hxredimies, ei ista eausa non fallal quia seril, D solidos et vobis et uobis peisolvai. Si vero
justitia esl, Si vos nie amatis. Valele. > ibi moriuus fuerit, niliil pro eo peisolvatur. Si va-
Poslea ipsc abbas sui facii et stix querelx poeni- pnlaverit, omnia lucretur. Si deforis prolerve et
tciis a i<cge, rediii cl ili prxspnliam archicpiscopi sine pcliiionc justilix quidqiiam invascril, LXsoli-
'4f«l HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. III. — AN. 1\i*. 118*
dos nobis *H vobis exsolvat, et rapinam in dnplum A quodam Scilicet: terreno quod jacet in palatii po^
eomponal, et hoc post partem canoiiicx firmuro : mcerio, ad cpnslruendani ihi ecclesiara in patippfuiii
semper permaneat, et nulla impediente vel cogenje et peregrinorum sepulturam. >. "i ;
persona iratum et inconvulsum persistat, quod si < Ego Didacus, Dei gralia Composlellanx sedis
nbs, seu successores nostri, ye) quxlihet persona arcbiepiscopiiSi uria ctim ejusdem Ecclesix canoni-
boc scriplum ad communem utiliiaiem factum vio- coruin conventu,: ad Dei et B. Jacobi aposloli atqiie
lare lenlaveril, sui honoris periculum incurrat, omnium sanclorura honorera, fecimus lextumfir-
anathemali snbjaceat, et.ab oru.nipolenlis Dci eon- niilaiis, et cliarlulam donalionis, de qtiodam noslras
spectu dimovealur et cum Juda, Filii Dei prodilore, Eccjeslx lerreno, quod jacet in porooerio palatii,
in xternx damnalionis snpplieio perenniter morti- qupd sponlanea volunlale per hanc scripiuram fir-
fieeltir, et pro temerilalis ausu parti canonicx mitaiis damus ct concedinius Ecclesix B. Jacobi
B. Jacobi solidos xx mille persolvat, et quod in Hospilali ad construendam ecclesiam qiianidam ait
calumniam miserit, in duplo componat, el lioc scri- ulilitatera et salvationera pauperum et peregrinorum
pturo perenniter in robore maneat. Ameri. Facta qai j'acent jam ibi sepulli, el ad sepulturam aliorum
charla in xra ICLXVI.> Didacus, Dei gratia Com- qui adhuc ibi sunt tuniulandi, ut ab hac prxsenfi
postellanx sedis archiepiscopus, el S. R. E. legaius, R die et deinceps prxfali hospitalis pauperes, tani
anno xxvm sui(160) pontiiicatus hoc scriptum pro- prxsentes quam futuri, prxdictara ecclesiolam lia-
prio robore conf. beant et per cuncta lempora perenniter possideanC
Ecclesiam quoque S. Marix de Argalo jam detri- Quod si aliquis homo contra hoc noslrum facliim
tam, et ruinx prokimam, alque in loco non idoneo venerit, pariat parti Hospilali solidos mille, et quoil
fundatam, in locum compeientiorem et meliorem caluraniaverit dupliciler couiponat, et hoc uosiruni
transtulit, et translatam a fundamenlis xdilicavit, scriptum seroper maneat flrmum. Facta Scriptura
et satis meliorem fecit. die xin K. Augusti. era ICLXVI.> Didacus prxfatUs
Idem quoque archiepiscopus hanc scripluram flr- archiepiscopus quod flsri jussit robore suo conf.
miiatis et chartulam donalionis communi frairum anno sui pontificatus xxvni. •
assensu et consilio B. Jacobi Hospilali lieri fecit de
(160) Nonr.ulli hic codices depravali, qui laraen iex sequenii scriptura (ubi xra UCLXVI et annus porilif.
ixvin sibi constanljfaciie ei firmiter corriguntur.

IH NOMIKE
DOMINI
NOSTRIJESO CHRISTI

IJMCIPIT
PROLOGCS TfeRTIl LIBRI ARCltlEPISCOPATUS DOMlNI COMPOSTELXANl
DIDACI.

: i Quoniam virorum iltustrium gesta et probilates C archiepiscopatus non Irrationabiliter intTluiantur.

ab inleritu ohlivionis nequaquam defendunlur, nisi llla enim gesla qUx ipse in tcinpore episcopaius,
per scripturam aut alio modo memorix coinmen- aul archiepiscopaius gPssit, vel acquisivit, in illo.
denlur, ideo dominns Composlellanus regislrum registro, ut dictum est, descripta sunt. Ptapuit vero
fieri jussit, in quo omnia qux bene gessit, aul per illi illos ires librds slc iniilul,ari,,pt sj quis"aiirjiiVd""
industriam sux Ecclesix acquisivit, majori parle in eis quxsierit, ex ipsa inlilulaiione faci!ius,inveiiiW,
' "
descripla continentur. Divisil registruni illud in tres pOSSil.> "'. '.."'_ "_/...!. //.. ;,.^-;"."""„!•.".„(.'•
libros, quorum pi initis Episcopalus liber,- alii duo

INGIPIT LIBER TERtlUS.i

CAPOT PBJMUM, D fjnm minoris liondns iwii/ei^&otWitkMtm $£-::
DecontiHo clauslromm elofftcxnarum adificandotum bent. Peregrini autem, lam efccI^fa^i»ifqtIa#Yaiei.r'
ab arcltiepiscopo eUm ftalribus inilo. ad beatissimi apostoli lirtiiiia oraiidi causa confluen-
Quadraginta el sex anni ab incboatione novx Ec- tes, hospiles sttos el clericos irilerrogabanl ubi
clesix B.Jacobl tfansactierant (161), el majoripsius; clausira et ofBcinx ecclesix B.Jacobi esserit. lii
ccclesi» pars per Dei graliam jam erat complela, cifcuitione lotiiis' EcclPsix vagabahtUf'et_)loiariieS '
illa lamen epcjesia nujtum adliuc claustrom, nultaia ubi clauslra et oflkihx haberefltur, e!t !qbia iiuiluru
comppienlem oiHcinam. babebat, nec erat xdifieite ' claustrum ibi videbant, nPltam pfiicinam cOiidecen*
ornata,aut decorata, sicul ultra Porluenseseccteslx. ' lem inveiiiebant, prxlatis et diSpehsaiorilxiiJEtcItji
(161) Ergo anno 1082, sub rege Alfonso VI incboata a Didaco I Compostellano episcopo.
 «16S JILMONIS , HIGOMS ET GEHARDI lltlj
*ix palain detrahehaui, Qux i«s, poslquam ad A 1 Ildariam, in uxorem duxisse, cujusmaler coraitissa
aures Composlellani pervenit, non modicum inde doinua Major, ipsius Arix socrus, cuni persolutis
contrislalus universo fratrum convenlu in capilulo naturx debilis Coinposluilam delaia essel bonorifiee
convocaio, hnjusniodi orationem habuil : i Fralrcs, lumulanda, supradictus Arias inler cxieros princi-
wslra ecclesia non nostris sed Dei gralia et nostri pes et milites, qui ejus septillurx inierfiicrunt more
patroni bcatissiini apostoli Jacobi merilis maximi genlis pultalus venit ; qtiem ciim archiepiscopus,
el ceteberrimi esl nouiinis, el ullra portus et citia qui ei sua nequilia exigente semper fucrai inimicus,
portus pro ditissiina el nobilissima reputalur : ntil- vidissel, seorsnm vocalum laliler alloculus esl, eum
lntii lamen claustrum, nullam bonam officinara ad- ad niiitaiioiiem el corrcclionein snx vilx, more bo-
liuc habet; quaiibet sedes ultra poittts pulchriora ni et providi pastoris, volens invitare : < Aria Pe-
et valentiora xdificia habel qiiam nosira, sicuii ego trides, pauca vitia siint qux pcccatis tuis exigenli-
anle episcopaturo el post, coiniiiodis uoslr.x- Eccle- bus el diabolo decipieme non incurreris, perjums,
six exigemibus peregre profectus in muliis et di- faisus teslis, cupidus, raplor, subdolus, simulalor
versis locis propriis oculis vidi, et vos qui peregre sacrilegus. fiagitiosus exstitisli, nimis voluptuose,
profecli eslis, quod ego dico verissimum esse, xque et nimis sxculariler vixisli ; qux recla eranl oculis
iit ego nostis; et cerie lam sanctum locuin, tam B ' menlis inspiciebas, et inspecta oinnino negligehas.
divitein el lani famosum, carere xdificiis et officinis, Timeo ego ergo ne, si talis ab hac vita discesseiis,
rl mihi et vobis maxiniuin dedecus est. Quapropier vilam xlernam amillas, et perpetuam tux animas
vestrx fralernitatis dileciionem obnixius iraploro, damnaiionem incurras. El ideo non modiciim vel-
Hl citius consilium unanimiler inearaus, quomodo lem ut lu, resipiscendo et Deo omnipolenli satisfa.
claustra ei oiHciiias convenientes ad Dei et nostrx ciendo, utilitati tux animx providcres, el ipsuin
Eeclcsix honorcin xdificemus, qualenus misericor- Deuiii libi melioris vitx convcrsatione reconciliaies,
diaro apud Deiiin bene operando cilius consequa- qnalenus et apud ipsiim misericordiam in fine lux
Mitir, el ut neque a vicinis, nequeab cxtraneis jusio vitx conseqiiaris, el vitam xiernain babere merea-
«ire vittipereiiiiir. Et ego qiiidem, si ineo consilio ris. >Talia et consimilia ei suadendo, eum t.indera
acquicscere vultis, c marcas pnri argenli ad il'ud ad poenitenliam el ad conipuitclionem animavit,
opus incipiendum promitto, quaruin Irigintapro.tiia qui, jiixla consilium domini archiepiscopi, castrum
irianu modo dabo, alias vero finilo uno anno; cl S.Joannein dePenna Cernaria cuinsuisappendiciis,
quibuscunqiie roodis illi eperi adjuvare polero, sive et medieialem •cujusdara monasterii, nomine Ar-
per me, $ive per meos amicos, lerminis jiistitix . chos, inSalnensi pago slabiHfi cuin stiis perlinenliis
nhservalis, adjuvaho. In morle auteni mea ccntiim Ecclesix B. Jacobi in bxredilalem pro saltite et
vaccas quas habeo, illi operi proremetlioniexanim» remedio snx animx in sua morte retiquit; et cor-
in perpeluum dimitlam, ul eas et earuin frucius pus smim in ceenieterioipsius Ecclesix tumulandum,
quiete et absque uila cahimiiia habeat, el nunquam et curanf sux animx in vila et morle manu domini
aliquo atiferente amillat. Posiquam ComposieHanus archicpiseopi erfratrum coniniemiavit. Par:em au-
liiijusmodi orationem finivit, lotus convenlus fra- lein hxredilatum ipsius monaslerii, scilicel sex hx-
iruiii ejus animum et intentionem unoore laudavil. reditales in prxsenti domino archiepiscopo oedil, ui
Et se ad illud opus incipiendum et pcragendmn li- ipse arcliiepiscopus el su.i Ecclesia jam jus in ipso
benli anirao mixiliaiunnn csse promisil. Tunc monaSterio, secuudum justiiiam, ipso Aria viveole,
arcliiepiscopus eorum respousioni vehementer con- habere inciperet. Et de bis oranibus lam de supra-
gaudens, duos ex ilKs probatos et discietos, deca- diclo castro quam de monasterio privilegium fieri
mnn scilicet domnum Petrum Helix, el cardinalem jussil :quod faclum propria manu rohoravit, et ro-
et primi clerttm doinnum Peirom Giindesindiuein, boralum super aliare B. Jacobi contubt: et postea
elegil, quibos ciiTam illius operit incipiendi et le- in niaiiu domini archicpiscopi cuslodiendum tradi-
nendi commisil. llli autem prxlato suo obedien- U ] diu Archiepiscopus aulera privilegium illud accepil,
liain bilariter exhibenles, supradictum opus inci- el accepium in ihesauro B. Jacobi servandum re-
pieudum et disponendum coram omnibus suscepc- postiii.
ruin. Hoc siatuto el contirmalo -omncs a capiiulo CAPtJT III.
teiw anirois digvessi sunt. De morte comitis Petri de Trava et reticlis ab eo
CAPCT II. Ectlesim.
De Aria Petride. Petrus comes vir discretus el sapieiis ei magnx
Arias Petrides iiniis ex slreuuis ei iudustribiis potentix, et ejus uxor comilissa dowina Major siiui-
Callxcix militibus exslitil. Non fuil lamcn magnx liier sapiens et discreta, Mindunieusis Ecclesix
lioliilifittis, seJ iiniliiiin animosus et facundus, ita parochiani sotebant esse; et suam confessionem
uf candida verlerel in nignt,' ei nigra in candida. illitis foci episcopo facientes, poenitenliain suam ab
j^uit etiam dolosus et^ppssinius simulaior, coutra illo aceipiebant, et illi more subditorum obedientes
regem ei reginam, et slios CalJxcix priucipes sem- erant ; eleemosynas quoque elsua benelicia prxfa-
pet prodilorie egit; ei in eorum rebellione perman- tx Ecclesix et ejus episcopo disponenda et disiri-
«it. Coutigit autem fiiiau» Petri eoroitis, nomine buenda pro remedio sux animx conferebant. lilud
 4165 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. 111.— AN. 1128. H68
tarnen conlra sacrorum canonum aucloritalem et . CAPIJT IV.
SS. Patrum inslitmionem faciebanl, quia teslanli- Recuperalio deperditorum»« Asturtis.
Jsus sacris canouibus nec episcopo, nec alicui pres- Post venerabilis recordationis regis Adefonsi
byiero alius episcopi, vel presbyleri parocbianura obilum, multx tribtilaliones, et mttltx discprdix,
nisi ex illitis consensu recipere licel. El quia Com- per totius Hispanix regnum ita oborl» sunt, ut
postellanus supradicium comitem et suani uxorera loia lerra proisus conliirbaretur, et de oplima et
plane errare, et matrem suam Composlellanam copiosissima in pessimam et flagitiosissiuiam CQIJ-
Ecctesiam iguoranier dereliquisse vidil, idcirco verlerelur. Unde conligit, ut Ecclesk B. Jacob.i
iniilia et diversa colloquia ciini iliis habuit, et landiu honorera quera in episcopatu Asluripensi habebai,
illis prxdicavit, donec eis Minduiiiensem Ecclesiam per multos annos amitterel, et nihil fere proficui
ei ejus episcopalum derelinqucre, cl Composlellanx inde haheret. Postquatn aulem illa calamilas iu
Ecclesi* parochianos esse fccil. Saltitifera itaquo Iranquillilaiem divina pietate conversa est, domi-
domini Coniposlellaiii prxdicatione et admonilione nus Composlellanus ad illum honorem recuperan-
facli BMfltJilii Compostellanx Ecclesix, et sua cor- dura niultis niodis enisus est quem deniqtie multo la-
pora K»m suis animabus in manu Jpsius Composlel- bore recuperaium Joanni Cidiz qHi moralur in
iani commendaverunt, itl ipse eis ad suara salulem B burgo B. Jacobi ijomine Kakabelos, comi)iisit Ipr
et ad suaro utililalem consulerel. Accidil autera ut nenilum, et habendura per conditionem hanc sub-
conies supradictus ad mortem Compostellx xgrota- scriplam.
ret, morteni sibi immmentem videns, doraino Com- < In xra HCLXVIet quot iv Nonas Novembris
postellano et ipsius comilis uxore eum filiis suis prx- Ego Joannes Cidiz et uxor mea Maria Conslaii-
senlibus domui sux disponeret. Illa autem disposi- tiz, et filius meus Giraldus clericus, vohis do-
tio, el lola ejus mandatio, ejus uxore et suis roino Didaco Compostellanx scdis archiepiscopo, ct
fiiiis pariter auctorizantibus, in manu ipsius omnibus vestrx Ecclesix cauonicis faciraus padum
Coinpostellant dimissa esl; et pars eqnidciii il- vel placilum per sciiptum firmissiinuiii, ut iu doilii-
lius mandationis in roorle comilis completa est, bus et curlis B. Jacobi ir.orando veslrx Ecclesix
alia vero pars usque ad nioriem comitissx com- lixredilates qux in Asturicensi stintepiscopalu, qtias
plenda reslilit. Accidii auiem ipsa comitissa nohis datis, l.thorcniiis, el xdificemus, et planieijiiis,
non post mullum tcmporis debila naturx p'i- et lam de vestris, quam de noslris dtiabus hxredi-
sotvere, in cujus obilu tota comitis mandaiio, latibus Roboredo inferiori et Boboredo
superiori,
siculi ipse coroes et ejtis uxor comitissa et coriim quos vobis el vcstrai Ecclesix jure hxreditario per-
filii concesserant el afiirmaverant, prorsus com- C pciuo dainus el coitcedimus, et etiam de omnibus
pleta est. ReliquPrunt autero comes et coniitissa aliis veslris hxreditalibus quas bodie bahemus el iu
pro suarum animarum salute et remedio villas, jure nostro sunt, de paue et vjno, el omnibus quai
hxredilates, eeclesias, monasleria, et intilia alia in ibi bahueiinius, vel Deo donanle, acquirerepolue-
manu domini Compostellani, et Petri Gundisalviz rimtts, demus vobis leiiiain pariera, duabus nobis
cardinalis, pro ipsius velle et arbiirio dispouenda parlibus reservatis, et de votis B. Jacohi habeatis
etdisiribuenda. Sunt autemnomina earum villarum vos duas paries, et nos tertiam, el leucamus
prx-
bxredilalum, ecclesiarum, et monasleriorum in dictas hxreditaies in omni vila noslra, quandiu
eorum mandatioiitbus, quas supradiclus cardinalis vobis elvestrx Ecclesix dominis absque alio domino
lenet scripla el denolala. Et qui sufficienler et fidefitcr servienles ohedieiiiiain et revereiitiam exhi-
plenarie scire volueril qux et quajila supradiclus bueriiniis. Si vero nobis defunclis uosicr fjlitis ad
comeset comilissa pro suarum animarura icmedio hoc servitium idoneus fuerit, omnes lixrediiaies iri
in sua morle dislribui commeirdaveriint, ad eorum *' vita sna teneat prxdicla raiione servata. De aliis
inaiidaiioiies recurrat, et ibi omuia inveniet; eorum vero bxredilatibus, quas deiuceps, Deo juvanle.
antein nandationes huic libro adnotari noluinus, •jv acquirere potuerimus, lam de fructu quam de hxre-
uiuibm prolixiiaiera devitantes. Comes autem prx- ditate, vobis vestrx Ecclesix lertiam parlem peren-
fatus et comitissa oinnia supra memoratx Ecclesix niter tribuamus, el nobis dtias partes reserveniiis
t
B. Jacohi in Dei obsequium et sunrum peccalorum quod si nos menliosi fuerimus, el si hoc pactum
remissionein couferre volebant. Sed Composlellaiius excesserimus, pariamus parli vestrx.... et hoc scri-
illud injuslum esse et a ratione aliennra videns, illis ptum semper sit firmura. Nos superius
uominati,
salubriter consuluil, ut ecclesias elalia, in Mindu- quod fieri iussimus, propi iis manibus coufirmainus. >
nitmsi eplscopalu acquisila, Minduniensj episcopo ; CAPUT V. ,-;.,
el ejus Ecclesix pro suarum animarum saluie di- Missio nunliorumad papaw,..
initiereni. Qux vero in Lucensi episcopalu acqni- Morluo Jieatissimo papa Calixto 11, doniinus Com-
sierant, Lucensi Ecclesix ; et qux in Auriensi poslellamis legatos suos. ad ejus succpssorem, JIO-
cpiseopio, Auricnsi ppiscopo, similjter qux in mirie Honorium, destinavit, qui iufecto illo
negoiio,
Tudensi parochia, Tudeosi episcopo, et sic de cujuseausa ierani, regressi sunueos tamen benigttfi
caueris, elbonorjficestiscepit,elper illos domiw CoiiiposteU
iano mandavii, quod legatunv dp latere suo in
iiispa*
 »167 MC.MO.MS, HUGOMSET GERARDI 1168
niain dirigeret, qui ad ipsius Composlellani vellc ei A suis exigentibus vivos absoibuii, infernales poenas
«onsilium, et sxcularia et ecclesiaslica negolia sinc fine senliat, et etiam cuiii Jtida, sui Domini et
Iractare disponeret. Composlellamis vero illum le- Magislri proditore, consorlium habeat, nisi resi-
gatura ultra promissum tempus morari videns, alios puerit, et errala cum digna satisfaclione indifferen-
h';t:itos ad prxfaiiim papam Honorium, et ad can- ter correxerit. Omnes auiem illi qui raeam hane
ccltarittiri suiim aiiihrim A. [Ainieiictim] direxil : insiiiiitionera observaverini el ila fecerint, illi acci-
qui huJBsmodi litleras ad ipsum Compostellamim cx piant < benedictionein a Domino, et misericordiam
parte canceltarii detiilertint. a Deo salutari suo (Psal. xxm, 5), > et cuifi Abra-
Lillerec cardinalit ad arcliiepiscopum^ bam, Isaac et Jacob fieri mereaniur parlicipes in
t Charissirao amico DIDACOCompostcllano ar- ccelesli paradiso, et hic fruclum bonx actionis,
r.hiepiscopo, A., diaconus cardinalis cl cancella- Doraino largiente, percipiant, et apud dislriclmu
ritis, saliitem. Judieem prxmia xternx paeis inveniant. Islutl
< Sani, Deo gratias, et incolmnes sumtis; slalus scriptttm et privilegium siipramemoratxinstituliotiis
aulem domini papx ei S. R. E. in debrla sotiditaio Adefonso rege, vencrabilis memorix ducis RaJ-
persistil, uec animiis ejus adversus vos est muinius. ninndi et reginx U. filio, in Legionensi civilate et
ISperamus vcro quonii.m de iaiere suo in proximo B apud Tolelum regtianle, a me Ditlaco Composlellaiix
ad partes veslras legatuin est inissurus, qui volun- sedis I arcbiepiscopo faelum esl, in xra ICLXVI,et
laiem ejus plenitis volis aperiel. > qunt Eal. Decembris. Erat autein tunc leinpori»
CAPUT VI. illius Hospitalis procuralor domnus Petrus, a vulgo
rex maucipium vocilalus.Didacus prxfaiusarchiepir
Hoc pritilegium fecit Compotiellanut fieri Hotpitatit
B. Jacobi procuratori in lestimoniiim tuce promis- scopus. quod fieri jtissit, proprio robore confirniat
tioiiit, quat promsaio eoiuinelur in ioto privilegto antio sui pontificatus xxvm. >
tubseriplo. CAPUT VII.
t Ronnulli cires ComposteHana civilate commo- Profteiio ad concilium.
rantcs pcr populum susurraverunl mc Didacum, Dr. Atlefonstis, Hispaniarum rex, venerandx niemo-
gralia Coinposlellanum archiepiscopum, arcepia rix A. regis uepos, et illustris reginx doninx U. et
petBiiia procuratorem in Hospitali B. Jacobi, et ad egregh ducis Raymundi filius, lolaui fere Hispaniam
libilum inslituere, et ad fibitum Jnde excrudere; post mortem sni avi, et sux mairis coniurhatam
undemulti illud ralum esse opinanles, suas cleemo- esse videns, concilium in Paleiilina civilale prima
synas ct beneficia ipsi Ilospilali multoiies sublrahe- hebdomada Quadragesimx sera ICIXVH celebrare
hant. Ego autem eorum suspicionem prorsus a me disposuil. Otnnes igitur Hispanix episeopos, aiV
amoiam esse volen» lioe scriptiim fieri faeio, in q«o baics, comilcs, ei principes.et lerrarum potesla-
divinx omtilpolenike et B. Jacoho apostolo el oin- tes, ad id concilitim iuvitavii, ul, juxta eorura cou-
nibus sanctis promilto, me nunquam procuratorem silium et arbilriorn, urlieas seelerum, qnx post
hi ipso Hospilali aecepta pecunia positttiui» esse morlem sui avi prxfati regis, et post obilum sus
aut excJusuriim, sed potins qnamdam persenam sa- matris prxdictx reginx in Ilispania exorlx fueranl,
pientem, et discreiam qtne sil religiosa, et proeti- falee jusiilix exsttrparel, et prava in direcla con-
raiioni pauperura necesssria, fratrum, et qubrum- verleret.' Audita cujus invkaliene Compostellanus
dam tiviuro r Deum liinenliiira atqtie amaniiiiiii qux suo hiiieri necessaria erant cilitis afiparavil, et
eomsiWo,conshlerabo, cl eligam, in ctqiis mann et tllis apparaiis, iier quantocitis arripuit. Cuniqu«
potestaie tolaro iltam doinmii euin suis redditibus, jaro in ipso itinere essel, quorumdam relalu audivit
juandiu vixero, tenendam et procurandam dimit- cenciliuin supradielum usque mediantem . Quatlra-
lam ; ct amedo iiisirtiio, el precor, ut mei sticees- gcsimam esse drlaitnn. Domum iiaque revers;:»,
sores qui B. Jacobi honorem pest me rectnri stint et iegatumsnum ad regem direxit, ut certuui cele! randD
dispositwri, mea vestigia in hoe sequi sludeanl, et D concitii diem ab eo inquireret. Nunlius autem di-
itiinquam proeuratorein in supradicta donto accepta versis impedimentis in iiinere delentus, dititine
tut promissft penuhia promoveant, aut disponauf, moratus pst. liiterea. ipse Compostcllanus aliiini
scd, sicnt snpradiciiim est, personam idoneam et nunlium 2 rege habuii, qni sihi ex parle ipsius regi»
religiosai» eliganl, qnam ilti domui absque ulh anntintvavit, el ebnixius rogavit, qnaienus ad con-
eflertione prsepoftant. S'r qme vero eeclesiaslic» ciliiiin rcraoiaomni oceasiojie Paleniiatn inojier.tret.
axcularisve persona, diabolica fraude deeepta huie Ijise vero audilo nuniio regis necessaria iiineri pn>
ccripto, et hoie mex jnstituvioni coulraire volueril, anguslia lemporis apparavit, qtiam meliaset quanr
git Hialedicta et ex.communicat.-r,et a sacralissimo bonestius potuit, et ipsis apparatis viam suam cutn
coryor* el SMiguitie DotnlHi nostri aliena efficiatnr, gaudio lenuit, et cum rei, et Toletamis afehiepisco-
et senieniiam illanv a B. Peiro Simoni Mago in- pus, et orones episcopi, atque abbates, consnles,
jectam, qua diieiM tPeeunjp uia tecurn sji iii pe*- prineipes, aHsepoiestates, et toiaro conciliuin ipsins ,
ditionem (Att. V|», 9% » 'memei*«tbiitter incur- adventum eognovernnl, ewn prxs.olnri decreveinni;
Mt, e( cum Dathan et Abiron, quos lerra culpis ipse autem maturalo ilinere incedens, ()slorgi3e(lt>8);
-^ttS) Attoricts inteilige. . , .
 im IIISTOIUA COMPOSTELLANA.--HB. ill, — AX. U29. U7jJ
|>j!iofle. et apud S. Facundum ctim pomposa pro- A tineal. Prxcipimus etiaiu ul nemo Ecclcsiam infia
cessione et magna liouorificentia recepius est. Cum octoginla quatuor passus jtire hxreditario possideat,
vero Paleniiam appropmquasset, rex cum stiis con- neque ullain poleslalem ibidera exerceal, sine vica-
sulibus, principibus, universisque potestatibus, el rio sui episcopi. Oblaliones excommunicalorum, et
mullo mijitum comilalu, obviam ei exivit, el euro dccimx noii suscipiaiilur. Principes leriariini sino
lionoriftee el accurate recepil. lnleriin Toletanus juslo judicio non exspolienl populura, qui sub eis
archiepiscopus et omnes episcopi, qui aderanl, abt,- est. Ecclesix non dentur laicis pro prxsliiiionio,
baies, a.tque clerici, insignem processionein appara- vel villicatjone. Concuhinx clericorum inanifestx
verunl, el eum gaudenler el exsullauier suscepe- ejicianiur. Ecclesix et hxreditales, el familix, qu;e
runl, fuerunt sediuin, et raonasteriorum, iibiciinque fue-
suum rint, eis resliluantur. Mouachi vagi ad propria riio-
' Cumque jam hospiiatHs esset, et rex ad
liospiiiuni ire vellet, Compostcllanus ipsi dixit s nasteria redduci competlantur, nec episcopi eos re-
< Dorhine rex, ad veslrum hospilium 'cum gaudio tineantsine licentia suorum abbaium. NuUusexcom-
Itc, el in pace quiescite; ego autem sumplo prandio municatus allerius recipiatur. Adultetos elincesiuo-
iiluc ibo seorsum vobiscum tractaturus et depoeilu- sos, omnino separari jubeiuus. Ut clerici per uianus
rus ea qux in concilio sunt dicenda et sancicnda. > B laicorum Ecclesias nec suscipiant, n.ec possideant,
Cui respondens ail : < Paler venerande, melius puto neque vicarii episcoporum consentiani. Ut episcopi,
rgp el honeslius esse me ad vestrum hospitium ire, dissidenles ad concordiam prodebiiosui oilicii cbm-
quara vos ad meum venire, quia. vos modo venistis pellant. Clericos, monachos, viatores, mercatores
fatigatus ex1 itinere. > Hoc audito Composiel anus peregrinos sancta liraina peientes, et mulieres, si
respondil: i Domiue rex, volunlas vesira fial. > quis invaserit, monasterio, vel exsilio, deputetuf,
Sumplo igitttr prandio, rex ad ejus hospitium cuin Port.ati.cumnemo suscipiai, nisi in illis locis in qui-
paucis venit, et cum pauca cum eo locuius esset, bus accipi solebat lemporibus regis domtni A., ei
lotitts concilii jus in manu, et in poteslale ejus eodem modo boves hemo rapiat, vel pignoret, vei
commendavit, ul quidquid ipse Iractaret el dispone- furelur, sed slent in pace in talo regno. Regi omnes
ret, sancitum et firmum maneret. Tunc ipse Toleta- sine dolo et pravo ingenio, seu consilio, fideliler
imiii el alios episcopos qui aderant ad suuin liospi- obedianl; quod qtii non fecerit, excommunicelur.
lium invitavit, et consiUum cura eis de fuluris Clericis nenro «xpeditionem, seu armorunt geslalio-
aciibus concilii iniit. Poslera die Compostellanus nem, vel aliquid quod contra canones sil, exigere
regi ad se venienti, consilium qiiod cUm Toletano prxsumat.Laici tertias Ecclesiarum, seu quascunque
el episcopis de actibus concilii inierat, illi revelavit. oblationes, nulla occasione possideant, sed in dispri-
Ilex vero, eorum sanclionem laudans.et confirmans, sitione episcoporum cuncta qux Ecclesiaruin ftierinl
citni Toletano el aliis episcopis rogavit eum, qua- habeanmr. Hic. Qui fatsam moiietam fecerini. ex-
i«iras celebraia missa, sermonem in generali concilio comniiinicenlur, et a rege effosioncni oculorum pa-
ficeret, et aclus concilii omnibus propalaret. Ipse tiantur. >
autem, juxta consilittm regis et episcoporum, totum Celebralo autem concilio, et Te Deum lattdamui*
fccil, et aclus concilii universis insinuavil, qui actus juxta synodajem morem, canlato, Coroposlellanus
In hac pagina continentur subscripii. consilio fralrura a rege petiit quaienus ea qux ad
Deereta poniificum. suum et stiorum successorum jus in Emeritana ci-
t, Quia in Ecclesia Dei e( in pauperibus Chrisli viiate pertinebanl, ad Dei c; t5 -lacobi honorem sib'
undta, msda Qeri videraus, et regnum imperatoria conferrei. Rex autem ejus petit.ionijuslx et raliona-
nostri domini A. filii comitis Raymundi et regiux bili libenti animo condescendit, et hoc privilegium
dojjtinx V. a qtiibnsdani pravis hominibus distrahi, ei de ilto donalivo proinissionem fieri fecil, sicuti in
et minui, et diversis modis corrumpi dolcmus, id*. subseqitenli scriptura cQntinelur,
circo ego Haymundus Toletanx sedis archiepiscopus 0 i Quia ex deliberalione S. R. E., prout decet, sti-
etprimas.ac S. R. E. Jegaius.unacumponiificibUs, pernx disposilionis dispensatorio ordine, pairutt»
quorum inferius nomina scripla esse videulur, et meus bealx recordalionis papa Callxlus, mefitis ei
lmperalore noslro A. prxsenleatque favente, firraam revereniia bealissimi Jaeohi aposloli, dignitaiem ar-
onilalis siabilitatem inter nos facere. saljibre duxi- chiepiscopaius Emerilensis Ecclesix in Coinpostel-
«nus. bi qua siquidem in.dis&oJubili vjnculo phat ilalis liinam Ecclesiam.bahpndam perpeluo Iranstnulavit,
siatuiraus, ut deinceps, et virluie concordix uniti et idcirco ego Adefonsus, Dei gralia, Hispanix inrpera-
pirca salutem fidelium, proul decel, laboremus, et tor una cum conjugemea regina domna Berengaria,
supradicti iuiperatoris noslri ejusque regni piovida arctiiepispoporuin, episcoportiui, ac principum terrx
circumspeciione, attctore Deo, iuvigilemus. ponsilio qui. Paleulino concilio interfuerujii, ad Dei
i Pro statu igitur S. Ecclesix, et tojius regni sa- el bealissiini Jacohi ajiostoli
patroni noslri honorem
lute concil)ura celebrantes Palenlix, inter cxiera et debitain sublimationeiu, saluhre duxi hancseriet«
li:«i'sequentia unaniniiter staluimus, ut nnllus pro- teslamenti facere de eivilate Emerelensi, nunc ietu-
ditorem publicum, et latroneiti, rapiorem, perjuruni poris a Saracenis possessa, quam Dei opitutante po-
et expommunicatttm secttm fcabeat vel apud se re- tentia in proximum nos orediiriut
habiluro^ devicta
1171 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDl H7i
et expulsa Saraceriorum infideli spurcitia, in qua A arcniepiscopo imminente sibi necessilale acquisie-
siquidem serie omnia prxfatx civitatis qux ad re- rat, per quemdam suum ministrum, nomine Alber-
gale jus pertinent, vobis domino Didaco Dei graiia linum, Compostellam niisisse vendenduiii. Hoc autein
'Compostellanx sedisarchiepiscopo, et veslrx Eccle- ideo fecit quia nullttm locum in tota Hispanfa, ubi
six, veslrisque successoribus, curo omnibus suis melius venderelur,' esse noverat. Quem calicem
aniiquis tcrris et debitis casiris cxlcrisque appen- postquam Coniposicllanus lam bonum et preliosum
diciis jure hxredilario perenniler possidcnda pro re- esse vidit, prxfato Ihesaurario consuttrit, ut illuro
thedio animx mex, avorum parenlumque meorum calicem ad Dei et B. Jacobi honorem, et in sni
do, ei devota menle confirmo : etsicul avi etproavi itineris redemptronem, emerel, et malrem snam
mei niagnificisdonis, vtdelieel castris, cl aliisdiversis ipsius aposloli ccclesiara decorarel. Tliesaurarius
pensionihu» S. Jacobi ecclesiam amplificarc et au- aulem, domini Composiellani consilium saluhre et
gnientare ad salutem animarum suarum snmmopeie ulile esse videns, illi non dissensit, secf ejus prxce-
sludtierunt, ila confidensde Dei misericordia prxdi- pto hilari anirao obleraperans, calicera supradictunr,
cltini locum apostoli sublimare et exabare eos imi- cenlum puri argenti marcis emit, et Ecclesiara
Undo cupio, eipromitlo. Si quis vero coatM boc suam, jtixla Domini Compostellani et fratrum con-
facttim meum venirc tenlaverii, a sacratissimi cor- B silkim, indc decoravit,. Quo facto, eum in plenario
pm is et sanguinis Domini nostri Jesu Chrisli parli- conveiilti ab oninibus peccatis absotvit, sicuti itti qui
cipaiioue alienus existal.et cura Juda sui Domini et in itinere Hierosolymilano laborantes absofvi solenr,
Magislri prodilore consortiuro habeat; omnihus au- et lotttm ecclesix B. Jacobi opus illi in stiorum pec-
»em lioc ohseivaiitibiis sit pax Doraini nostri Jesu catorum reuiissionem, tractandiim et disponenduro
Ctwisti, quatenus, et lii.c fruclum bome aclionU per- el anteriorandum commisit. 0 virum providum et
cipi.inl, et apud districlura Judicem prxmia xternx venerabiieml Nec in prosperitale, nec in adversi-
pacis inveniant. Facia serie toslamenli xra HCLXVIL, tale, honoris et exaltationis sux Ecclesix unquatn
qt. vut Kal. Aprilis. Ego Adefousus prxfatus impe- oblitus esl, sed nieraveritate, et seraola omni simu-
ralar una cum conjuge mea, quod fieri mandavi laiione, cl per se et per amicossuosad ejus tuilio-
pj-oprio robore conf. > ncm et bonorificentiam semper conatus est.
His peractis Composlellanus regi valefacere, ct CAPUT IX.
repatriare statim voluii; sed rex eum noo modicum Acquisilio aqummanilit*
xogavit, qualenus se usque Carrionem comiiaro- Cum stipradktus thesaurarius, m euria regaii
lur; ille vero ejus voluntalem jocundo animo exse- r. ante IWerosolvniitani itincris disposiiioncm, domini
qiiens, Cacriouem cum eo adiit, ubi ciim magna et Cowpostellani consilio morareiur, et apud Tolelum
JBsigne processione a clero el populo reccpius est; esset, quoddam aquxmanile de crystallo, pretiosum
inile ciijn gaudio et Ixtitia ad propria remeavit, el et opiime lahoialimi, in Toletana ecclesia vidit, et
iri Sabbato Palmarum sedero suam ctim coinilibus quia noverat Toleiamiin illud aquxmanile multura
suis itineris exsultanicr et lionorifice intravit. diligete, non esi ausus illtid ab illo pelere, metuens
CAPUT VIII. se sux peliiionis repulsam passurum esse. Idcirco-
Acquisitio cctlicitaurei. auribus regis secrelo insliltavit, ut illud a Tolelano
Beati Jacobi Ecclesix thesauiarius, nomine B. peterel, et sibi pro muitere conferret. Rex auiero
Hierosolymam ire in Dei obsequium et suorura ejiis petilioni libenli animo condescendens, aqux-
excessuum remissionem disposuil; cumque prxpa- manile a Tolelano pelivit, et halmit, et habituiu
r.itis sibi necessariis ipsum iler aggressurus esset, Ibesacrario, qui lunc lemporis ipsius regis canceUa-
Couipostellamis suara ecclesiam multa delriinenla rius per domini Coiiiposlpllani manum eral, gau-
per ejus absenliam inciirsuram esse videns, elipsius denter contulit. Thcsaurarius vero mairem suara
ecclesix opus ejus magistcrio mutlHm indigere non B. Jacobi ecclesiam supradicli aqnxmanilis, el aliua
dubilaris, etini ab illo itinere revocare, et revocalum ;D minoris, ejusdem lamen generis collalione in De'
retinere omnino decrevii; illi namque consulii.it, ul obsequiiim et snxanimx retuedium decoravii. Com-
quidquid sancto sepulcro et aliis sacris locis Uiero- poslellanus quoqne quemdam ejtisdem generis cali-
jsolymx adjacentibus propria nianti eral colLilurus, cein, pretiosum et laboraium optime cujus opus
totum illud per fideles ntiuiios illuc deslinaret, et de inateriain suiierabat, eodem fere lemporo sicut
impensa, quam in via erat faclurus, quoddara or- niiilta alia ornamenta, pcius conlulerai, stix eccle-
nanientum honorabile el pretiosiim ad Dei et B. Ja- six coiitnlil.
ci.bi boiiorem et serviliura emerel, et emptura in CAPUT X.
ipsitis Erctesix iliesauro reponeret, eo videlicet Detractio D. Composlellano per multos facta.
pacio ul iiunqtiam inde aliqtta occasione absirahe- Defuncto venerandx recordationis papa Calixlo,
retttr, nec venderetur, nec darelur; et cum archiei Honorius in honnrem, curia exigente, ei successit.
piscopus frairmh consilio in lati negotio laborarel, Apud quem xmuli et delraclores, invidia atqtie ma-
contigit douiinum reeein A. qucmdara calicera au- Iivolenlia ducli dominura Composlcllamim graviier
renm honorabilem et preiiosum, in quo •eptingenti accusaverunt, euiii in suis indumenlis et oblationibus
inorabilini continebanlur, quem ipse rex a Toletano peregrinorum reeipiendis apostolico more uti impru-
1175 IIISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. III. — AN. U*». *f*
d.-nUr astnientes. Uiide ipse apostolicus ira eom- A . eo coram universa curia graviler.conqiiesli fuerani,
motus, el ia Composiellamiin aliquantulum esl con* qui- ipsum Colimbriensem, Compostellana Ecclesiaj
turbatus. Sed cogniia rei veritale, quam ipse aposlo- suffraganeum, neglecta sacrorum canonum regiita, c
lieus per vicinos episcopos, Composiettanx sedis contemplo S. R. E. privilegio consecrare prxsum-
adjacenles, el per pPregrinos exploravil, proprium pserat.
etiam legatum ipsiusrei exquirendx causa a Romana El ittce tmt lilterm domini papm ad Bracarensim.
civitate (Composlellano ignorante) Composteilam i Honorius episcopus, > %tc.
direxlt, et xmulorum detraclionem, episcoportim et t Placuit Romano pontifici, > elc. Vide ubi tupra,
ipsitis legati teslimonio, omnimodo falsam esse pro- tub num. 96.
bavit. Unde ejus animus sedalus est, et ab indigna- CAPUT XI.
tioneconlra Composlellanum habilarevocatus. Cinn Construetio monasterii de Canogio.
auiem ipse Compostellaiius suorum adversariorum Ex quo dominuE Compostellanus ad pontificii
figmenta el detraciiones multorum relatione- cogno- culmen, divina disponeute gralia, inlronizalus
vissct, et se apud dominum papam ab eis graviier accu- ftiit, locnm sanclimonialibus aptum et compe-
salumessesubolevisset.legalos suoscanonicoselcar- lcntem, per tolum B. Jacobi honorem et per
dinalesPetrum Fulconis, etMarlinuniPeiridem.par- II Gallxciam, more discrcti e» sapieniis pastoris »tu-
lim ut mvidorumdelraclioni obviarent, parlim ut totius diose qtiiesivit. Hoc autem ideo faciebat, qnia neo
Hispanix legationem a domino papa sibi postularenl, in toto ejus ponlificio nec eiiam in lota Galtxcia
raisit.Qui legaii, in curiam venienles, benediclionem aliquod monasteriUm , ubi sanctx et religios»
quam secum tulerani, ccc scilicet almorabilinos, sanctimoniales habitarent, tum temporis habebatur,
juxta prxceptum domini Compostellani sapienter ct quia meliorem et tatem locum qni sibi placcret
diviserunt; ducenlos elenira et viginti morabitinos alias invenire non potuit, ecclesiam S. Marix de
domino papx conUilerunt; ocloginta vero in sedanda Canogio, qux erat parvnla et vetuslate fere annul-
euria erogavcrunt, et prxter equitjem supradictai» laia, fundilusdexlruxit, et majorem atque melio-
apo6tolici henediciionem, et curix sedalionem,. de- rcm ecclesiam de proprio ibidem rexdificavit (164)».
cem et quatuor marcas argenti, el decem aureos, in qua sanclimoniales boni lestimonii feminas Deo
parlii.n in procurationem prxfalorum legalorum, servituras , collatis eis, tam ad viclum qnain atl
partim i.t rebus ad eorum iler pertinentibus erogavit. vesliium , omnibus necessariis, in tempore sui
Cumqne sui ilineris eausain exposnissent, et impo- arcliiepiscopatus collocavit. ldeo aulem iihim locum
luram detractoruin omnino falsam esse mullis illis sanclimonialibus aptum esse providit, lum quia
modis ostendissent, dominns papa benevole respondit C civitali proximus erat, et sub tulela B. Jacohi
niultum sibi perplacere domioum Composlellanum aposloli positus, tum quia ipsas sanciiinoniales
Hispanix legalionem haberc, sed id ad prxsenliarum beneficiis alque eleemosynis civium in urbc coin-
fieri nonposse; aitenim quod ipsa Jegalio cuidam moranlium adjuvandas et sustentandas esse arbi-
cardinali Romano in curia concessa fuerat, et ipse iratus est. Illx autem sanctimoniales supradieiuui
cardinalis itersuum in Hispaniamjam diu arripuerat, monasterium in sera ICLXVII Compostellano jubente
Promisit tamen quod in ejus cardinalis reversione, io mciise Seplembtis ad Dei et B. Jacobi honoretu
super domini Composleltani postulatione, consilium iuiroierunt.
haberet, ei inde hujusmodi lilteras per supradictos CAPUT XII.
liunlios ipsi Coinpostellano desliiiavit, Extortio pecunicefacta ptr regem.
. < Honorius episcopus, » elc. Postquani A. Ilispamarum rex nepos veneranda
< Super eo quod nos, > etc. Vide in Honorio II, niemorix regis A. (ctiui quo Coinposiellanus Stabilem
1'airologim t. CLXYI, sub num. 97. habueral pacem el fidelein amicitiam) inatre sua
Alias eliam lilteras direxit regi A. qui ipsam le- reginx domna U. defuncta regnum Hispanix obtinuit,
galionem per scripium suum ipsi CoinpQstellaiioQ j nunquam Composlellanam ecclesiam su» malri»
poslulaverai, quarum exeinplar lale fuit. exemplo impugnare et inquietarc destitit: cumque
titterm papm ad regem. post ipsius ecclesix exspoiialiotiem, qux superiiw
(165) plenarie descriplaesl, a Caslellanis parlibu»
» Honorius episcopus, > etc. in Gallxciam negoliis emergentibns venisset, Com-
t Quanio affeclu, > ctc. Vide ubi tupra, sub num. poslellanum ila gravi xgriludine Uborantem invenil,
98. ut nullus eum ab ea xgritudine xslimaret ampiius
Bracarensi quoque archiepiscopo P. [Pelagioj per esse convajilurum. Cupiditalis lamen stimulis agi-
alias lilleras mandavit qualenus ad miiericordiat -latus, et necessarioruro indigentia coacius, pecuniam
Domini (165) in ruria essel, de usurpata cousecra- per suos ijiternunlios Alberlinum Legionensem,
lioue Golimhriensis electi respondere paratus. Su- stium secretarium , et suum majorinum Rudericuu
ptadicti eienim legali domini CoinposleUani supcr Vereniiidideiji, ab illo occutte postulavil. Cuitique
' (ItiS)Eadem quae supra Ego sum bonut
patlor (16-1) Viitelib. i,c. 81.
stilicel Dominica u jvost Paselia. (lb'5)Lib. II, c. 8t>,
1175 •> r MtfJVIOXIS,HUGOWS ET GERARDi 11«
srcliiejiiseopiis animum e}us ab illa postulaiioite. A Ilonorius, mirx iudustrix et niagnx probilatis vir.
consifmptis multis precibiis rpvocare non posset, Romanx sedis episcopaium curia exigcnte oblinuii,
nee se aliter nisr pecunia ei coilala evasurum esse et ille Humberlum, venerabilem virum cardinalem el
uentiret, septuaginta marcas puri argenti ei contulit, presbyternm, a suo latere in partes llispanas desti-
ct postea tale pacium cum eo ad uliimiim coram uavii, ut fratribus in unum c.onvocalisconeilium ibi
prxfatis viris stahilivil, ut cenlum marcas annuatim celebiaret, et qux bene statula eranl, communi
ei conferret, ut nec se aut suara ecclpsiam impu- eorum coiisilio el adminiculo confirraarei; prava
gnarei, aut iuquietaret, nec aliquid airiplius a se vero in melius mulaiulo corrigerel. Ilic cardinalis
posiularel; el cum firiitis oniriibus guerris suum Conipostcllam veniens a domino Composlellano bc-
regnum sedatum et qtiictuiii haberel, oninem illam nevole el accurale est receplus, et diligenter atque
fecuniari), ^qiiam lali eonditjonp ab illo annuatim honofrfiee pertraclatus; ibique VJIIdies est commo-
«Ceiperet, ipsi Coropostellano , si viveret, vel 8110 ratus. Unde discedens Portugaliam adiit, et flexo
successori, el ecplesix U. Jacobi in pecunia vet itinere, Carrionein , tibi cum rege, qui per v heb-
honore usque ad brevissimum quadfahtem restau- .domadasCOmposlellxapuddomiuumarchiftpiscopum
~ inoratus
raret.Cumque tale pactttm iriier regeri) et archiepi- fuprat , cum ipso archiepiscopo conciliurii
scopum sccrete firmatum esset, ipse arehiepiscopus B celebrare pritis siatuerat, landem pervenit; et rex
prxfatum yirumAlbertinum, suum fidelemaniieum, in equidem et ipse cardinalis primnm per se proprie
jnaBuipsius rcgis stalira posuit, quiei de illis cenlttm ore, et poslea per suas litlPras et nuntios, doniimnn
mareis aiimiatim responderet, et debilor esset. Ideo Coinposiellanniii ad illud cdncilium iiiviiaverunt, et
aritem Gampostellanus tale paclum cimi rege fecit, eriin iit ipsi cpncilio inlefesse siudefel, magnopcre
quia melius et honestius esse putavit centum mar- deprecali sunt. lloc atitem idco faciebanl, qiiia con-
cas argenli annuatim persolverc, quam dedecus et cilium ipso Compostellano absenfe parinn valituraii)
exspoliationem sux ecplcsix assidue.sustinere. esse procul dubio noverant. Sed Coinpostejlamis
CAPUT XIII. gravi xgriludine tum lemporis laborabat, unde
Qualiter rex archiepitcoptim voluit privare ntoitela , clerus et populus. vehementer dolebat, sed licet
et'privilegio eiconcesso ad apus ecctesiwS. Jacot/i. ponderosa iiifinniiaie deiineretur , qux eum a
Circa idem tempus prxdiclus rex A. quorumdam calumnia concilii satis excusare pplerat, concilio
pravorum cousiliariorum inslinclu compulsus, mo- tamen non lam propler invilationera regis ei car-
Mla Compostellanx civitalis, quam suusavu» re* dinalis, quam propter S. Ecclesiacbonorem et ulili-
Adefonsus, sancix Ecclesix exaliator et patronus, talem inleresse decrevit. Paralis itaque qux sibi
ad opus Ecclesix B. Jacobi xdificandum et pera- esse necessaria in iiinere noverat, iter cum opti-
gendum, pro sua et suorum pareiiluni aiiimabiis in matibus sui cleri, cardinatibus el archidiaconibns .
perpetuum concesserat. et privilegium dc illa eon- et aliis niultis honestis personis, gaudenier arripriit.
cessioneB. Jacohi ccclcsix fecerat, el factum propria Cumque magna mutliludine cleri comitanle Legio-
roanu roboraveral, el roboraium in raanu domini nem appropiuquaret, rex Adefonsus dc ejus adventu
Coraposlellani supcr sacrosanctum allare B. JJacobi, per vialores certiticalus, cum consulibus et pote-
ex sua parle offerendutn , apud Segoviensem civi- Malibus et magno railitum comilaiu ohviaii) ei exivil,
latera submissis poplitibus iradiderat (166), ei eumque cum magno gaudio et magna honorificentia
violenter auferre voluit. Sed dominus Compostel- recepit. lnterim Legioncnsis episcopus et sui clerici
lanus ejus pravam voluntatem videns, et lupo ve- se apparaverunt, et archiepiscopum cum intigni et
nienli non ut mercenarius, scd ut bouus pastor pompbsa processione receperunt. Fiiiiia vero pro-
viriliter resistens, s.upradiclum privilegium quod in cessione, rex eum ad suum paiatium proprio ore
thesauro B. Jacobi reposituin servabat, illi coram invitavit, et ipso die splendide el abundanter pro-
punctis astanlibus osiendit, el in ejus prxsentia in curavit. Suraplo aiuera prandio , rex el ipse Com-
B> Jacobi ecclesia recilari fecit. llle vero viso el D postel.laiius quodam conclave ambo soli ingressi
audito privilegio a pravo proposito deslilit, et sic sunt, el colloquium de inuliis rebus ibi habuermit.
moneta sub jure domini Compostellani in adju- In quo colloqtiio rex doininuni Composlellanum
teriuin operis ecclesix B. Jacobi totaliler remanstt. obnixius deprecalus est, qualenus sibi consilium et
et privilegium a suo avo rege A. dalum el sancitum, auxilium ad suuni regnmn acquirenduin ei obti-
confirmavit, et propria manu roboravit. Sic contentio neiidtim conferret, et cum archicpiscopis, episcopis
de moneta Composlellanx civitatis inter regem et el lerrx poteslatibus de statu ipsiiis regtii in conci-
archiepiscopum babita oninino sopita est. Jio ageret, el quia se suam lixorem non legitime ,
CAPUT XIV. ntpote propinquairi suara (467) habere sciebat, do-
Cfeaiio Honorii in papam, et missio iegali in Hispa- minum arcbicpiscopum oiinixius deprecatus esl, ut
•' niani, et celebratio concilit. si ipsius rei menlio in concilio fieret, se et per se
Defuncto venerandx memorix papa Calixlo, el per suos amicos adjuvaret el manuteneret. Cont-
(166) Lib. 1, c. 29. silentio ferent, uti ilticitum malrit connubium , eis
(157) Mulla de hac necessitudine apud alios ejus refragauiibus solutum ostendit.
scvi mcntio, nec si prxsulibus noia , tam allo eatn
1177 HISTORIA OOMPOSTEtJLArfA.^LIB, Ili, ^-AN. 1130. l»7i»
posiellanus autem atidjta ejus postuJatione el piece, At supradictas villas pro vojuntale ipsius Compostellaii1.
»ic fore pollicilus esl. lirmiter canlavit, et hxredhatem oleariam apud
civitatem ecclesix B. Jsicobi in pefpe^
Altera die abhas S. Facundi et monachl illius lnci «upradictam
tnum oblinendam concessit. Tune dominns Com-
cum clericis qui ibi aderant, magnam illl proces-
P. Steplranidem , et
sionem fecerunt, et ejus adventui non modiciim. posleljantts duos canonicos,
F. Petridem, in manu Regti postiit, qui promissam
cungavisi suni. Sequenli die burgo S. Facundl
hxreditatem de manu regis recipcreui, et receptam
egressiis, tandem Carrionem pervenit, tibi ab epi-
aticui homini illius oivitati», qui oleum ad eccle»iam
seopisqui ad concilium confluxeranl, et a clericis et
B. Jacohi attnuatim deferri faeeret, oblinendam el
priore S. Zoyli cum monachis iltius mooasterii tacta
ciistotlientlam locarenl. Hi» et multis aliis quse hic
magna processione honorifice el exsnllanfer est re-
reptns, ihique quandiu conciliiim duravilJiospiiatus. scripta non sunl a rege impelratis, ad projyrisi cmn
Posiera die rex Adefonsus et ipse.; Composlcllanus gaudio remeaylt, qnem derus et popnlris sux settfs
cuni Romano cardinali et legato, et eum .Tarraeo- ' cura ineffabili exsultalione el facta iusigiri pfoces-
sione recepil,
neusiarchiepiscopo , qnamdam secrelam domum CAPUTXV.' .
ingressi sunt, ubi quid in concilio essent stahJlituri
Depoiilio qltorutndam episcoporuni it creatia
ei sancituri studiose providerunt el pertractaverunt. j :
episc. Salmunt. , x -
Quibus prxvisis ,el periractatis, fralrjhus iir jttnum In Caifioriensi concitiQ, a Roraanxsedis lejaic
conveniehtibus concilium in roonaslerio S. Zoili 11 car.l.etpresbyicrodomino Humlieito.arcliiepiscopis,
WouasEehrttarii (108) eelebraverunt, in quo mtilia episcopis alqiie abbaiibus Hispanix in unuro con,-
ad honorem et ulitiiaiem S. Epclesix et Hispani vocatis, AdefonsQ etipm Hispaiiiaruin rege ef inpliij»
r-igni perlinenlia siajnlierunt el confirmaveruiii. coinitihus, alihque poteslnlibgs prxsentibus, solem-
Suiit atttem depositi in eo coitcilio trcs episcopi, niter tresepiscopi (ul jam superitts diximus) jiiste et
Ixgiqiiensis, Salmanticensis y OvetensiS;, et abbas rtlionabiliter fueruut dcposili, Pyetepsis, LegiQQenr;
Sainonensis. Legionensi est subrogatlis dominus
sis, et SaUnanlicensis, qtti B Jacobi Ecclesix suffra?
Arias cardinalis Ecclesix B. Jacobi ,el canonicus .
ganeus erat, el ne Salnianlicensis Ecclesi» viduata
cotisuleule el laudaiite domino Compostetlano , in et iucphsulta el absque patrono diu permaneret, rex
riijns manu et poiesuilp lotum conciliiim regis et Adefonsus et dominus Composlpllanus consilijtu
Romani cardinalis concessione posituin erat. Sal-
inierunt.ut ipsius viduitaii paterno affeclu subveni-
maiiticensi auiem Adefonfiis Pefrides cjusdpm rent, el
pastorem ei ad suam gubernationcm et ad
Ecclesix canonicus, ciHtein Composiellano cum rege /C suam salutem
deputarent. Adefonsura igitor Pelri-
ct Romano cardinali machinanie, fnit stibstitulus. dem B. Jacobi aposioli canoiiicum, prohuro et bo-.
ttex aiHem Adefonsus el cardinalis Romanus tan- nesti testimonii viiuin, regis et domini Composlel.-
lain honorificenliaiii domino Composiellano exhi- lani assensu, et lolo
synodali convenlu laudaute e|
iiuerunl, quod totum concilium in mann et poleslale consulente, in episcopum elegerunt, cujus, elec.Ho-.
tjtisposuerunl.ut qindqtiid velletdisponereel sancire, ne Salmanlicenscs clcrici non niodic.um congavisi
sanciret et confirmaret, el quod vcllel ralionabiliter stuti. Cunique douiilius Compostellanus, finito con-
cassare et irritum facere, omniiio faceret. cilio et facla illa elcCliotie, cura regis licenlia ct
Celebrato itaqne concijio , anlequam CoinposleJ- aniicilia ad propria honorifice el exsullaiiler reioeas?.
hiuus a rege discederet, su;e Ecclesix honori et set, ipse rex suas litleras per suos nuntios ad en.m
Vlililati secundum boni pasloris consueiudinem incunclaler destinavil, eum obuixius rogaiis et
sagaciter providens , ab ipso rege poslulavit, qiia- Summopere deprecans, quatenlis prxfaliiui electum.
leiius dttasviilas quxEcclesix B. Jacobi jnris eranl, in episcopuni consecraret. Coraposlellanus vero.apT
htkavellos, et Lendicos, ila sibi caularel, ut nep diia regali pelilione, et agnita ejus volunlatc , qii>'A
.conse-
Sagip, nec aliquis alius homo in eas inlrare prx- **Salnianlicensis elecli, upote sutTraganei stii,
stitiieret, violeiiliain aut injuriam iucolis ipsarum cratio ad eum speclabai, episcopos Minduiiicnsein. K
viliarum illaturus. Postulavit eliam abeodeiri rege, Lncenseni, Abilerisem, Poriiigalpnsem , Tudenscm ,
lit qiiamdam hxreditalem apud Talaberam, qux et abbates lolitts provincix per lilteras suas inviia-
civitas Toleto adjacel, pro salule el rftinediq sux vit; ad cujus iiivitatioueiii eorum uuiversilas lxto ei
auimx sibi conferrel, uude lanluin olei quod B. liilari animo Composlella convenit. Inprimis igiiur
Jaeobi ecclesix iiluminationi per biemale tenipus eleetum illum episcopiscl abhatibus, inmimera cleii
abundaret, baberi posset; in lempore eieniin biemis atque pqpuli iiiulliiiidiue prxsenlibus, in Dominira.
pauci peregiini B. Jacohi apostoli liuiina visiianl, qua legiiur Ego sitnt Pasior bonus, consecravit ,
ituieris difficiilialein et hientis asperilaiem perli- ct in sua consccratione inetropoli sux ecclesix B.
mescenles; et cera, quam afferimi, ccclesix illu- Jacobi aposloli, et domino Coinpostellano fidelilalein
iniuaiioni sulliceic iit-n potest. Rex vero, illius et devoiaiii obcdicnliam, prxsrntibus supradictis.
peiitiones justas et ratioijabilcs esse inlelligens, Cpfscopis, sicut ecclesiaslicus nios exigit, proniisit....
(168) Die iv Febr. xra MCLXVHI , anho 1150. scriptura coiisiatapnd Colmenares in llisloria Sc^o-
celebiatum conciliura Garrionense, ul ex originali viensi, pag. 116.
1479 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI 1180
et super altare B. J.icobi "apostoli coram omnibus JA Promisitptiam et simititer Juravit quod rusticos illos
propri* manu juravil. Peracta ejus consecratione , qni prxfatx captioni intei fuerant, et archidiaconnm
postera die concilium incoepit, quod trium dierum dehonestaveranl, cura omnibus suis possessionihus
spalioduravit: in qun nimirum concilio omnia Car- et hxredilalibus in manum domini Compostellani
linnensis concilii acta, viva voce prxdicavit, sanxit traderet, ul juslitiam lalem qnatein sibi placerel de
etconfirmavit. Ex parle ctiam sua multa, ad hono- eis acciperet. De inililihtis atiiem, qui erant nobiles
rem et uiilitalem sanctx Ecclesix perlinenlia, addi- el polentes, promisit et juravit, quod eis prxsthno-
dil et iiisliluit, qux omnia universilassynodalis con- nia sua, qux a se tenebanl, omnino atiferrel, et eos
venlns, utpoteutilia el honesta, unniiimitertaudavit, a se landiu excluderet, donec plenariam jtistitiain
et auclorizavit. Finito vero concilio episcopi el ab- erga domiimm Coniposlellanum el suaui ecclesiam
baleset clerici qui aderanl, Te Deum laudamus lxlis exsequeretur. Hoc faclo comes cl dominus Compo-
aniniis ccclesiaslico more caniavcrunt, et postea stellanus invicem reconciliatisuiit.ei facli boni aniici,
unnsqtiisquc accepla a domino Compostellano bene- et dominus equidem Composlellanus lani asperam
diclione, ei licenlia, ad propria exsttltanles et bilari- de comite el illis malefaclorihus justiiiam accipere
tcr reversi sunt. voltiit, til ipse, et sua Ecclesia, et sui canonici inde
CAPUT XVI. ' bouorali essenl, el ul alii perlerriti suas aiauus ad
V
Caplip archidinconi per R. comilem et animadversio tantuni scelus deinceps extendere nnn auderent.
archiep. in eumdem quousque satisfaceret. CAPUT XVII.
Quidara B. Jaeobi aposioli Ecclesix arcliidiaconus, Ordinatio de ttatu lerrce facta per archiepiscopum, tt
noraine A. Munincides , archidiaconatum suum in baronts Gallcccix.
terris S. Georgii, Trav» et Ferrarix ad ca»tra perti- Supradictus comes, scilicct Rudcricus Petrides, et
nenlibus, sub coraile Ruderico Petri comitis filio alius comes Sarriensis, nomine Rudericus Velaz a
tenebat, et quia clero et populo illarum lerrarum, captior.e Ruderici comitis Asturicensis , Hispania-
qui erant idiolx ct fere indisciplinaii, veriiaiem rtnn rege domino abslrahenle el solvenie , egressi.
attsiere prxdicabat, et eos ul vir bontis et discrelus Garsias quoque Pelride», prxfali comilis fraler, hi
jwtcrx Scripinrx prxceptis instruere et illuminare trcs ciim suis baronibus el aliis poteslatibus iu prx-
volebat, multi ex illis lerris, lam militcs, quam ru- sentia domini Composiellani, rege jubenie, Compo;
•'ici, diabolico instinctti siimulali in eum insurgenlcs stellxconvencruni. Qtiorumadvenluaudiioetcognilo
caplioui niaiicipaveriint, et eum dehoneslanles et F. Jnannides pro se el socero suo comile Gomicin,
verberantes, et a suis equitainris el vestimentis curh el mulli alii lerrarum prittcipes ibidem congregati
sttis sequacibus privantes, in carrerem immiseri- ' siinl. Quos omnes cum douiinus Coinposlcllanus in
eordiler relrusemnt; quod domimis Compostellanus sua prxsenlia congregalos vidissel, oinnes Gallxcix
audienS, inde nimis conlristaliis, inito capiliilo cum lerras crudeli lyrannide oppressas »t aggravalas esse
suis canonicis.et accepto consilio ab illis.omnes cru- videus, el uriicas scclerttin falca jusliiix exslirpare
cifixo lotius ecclesix in lcrrani deponi prxcepit; volens, prxiJicavil cis, el consuluil, el multis modis
canonicos pnll.tios , el vcbementi dolore affeclos, el admonuit, ul bene statula per suas lerras confirma-
sedibus suis descendere et divinum officitim sub si- reni, et prava in melius corrigerenl: ilKvero omnes
lentio in choro celebrare fecit, terras illas super ejus consilio el admouitioni acquiescentes, in inanu
nominatis castris appeudeiiles in quibus ipsi male- illius promiserunl et juraveriint quod jtixta ejus
faelores habitabant, in tanli sceieris ultioneni ex- consilium facerent, et qux injusleet violenter facta
communicavil, ct anaihcriializavit. Comes alilcm,cx- fitcrant, in nielius emendarent; el dominus equidem
communicationem , el ipsius Compostellani inimi» Conipostellanus coram eis promisil quod per totan»
eiliam valde metuens, archidiaconmn caplum stalim lerram snam simiiiler faeerel, el stiperhis promis-
solvi, et dc oninibiis rehus quas amisefal reinlegrari sionihus eljuramenlis late decrelunrcoramuiii assen-
prxcepit, deinde Compostellam veiiit, se de lanto .) sti el unanimi voitintate fecerunt, cujus exemplar
scelere purgaturus, et justitiam erga Composicl- inferius subscriptum est.
laiium, et prxdictum arehidiaconum plenariara Archiepiscopus domnus Didacus, et comes Rudc-
exsecutnrtis. Ctimqne in colloquium venissent.mul- ricus Petrides, Rudericus Velaz, comes Garsias Pe-
lis litigiis et contentionibus dc dedecore ecclesix trides, F. Joannides, cum suts baronibus et potesla-
illato, el de injtiria archidiaconi inter se diu habitis, libits in curia B. Jacobi aposloli constiluerunt, utpi-
comes juxla judicium et consiliura virorum illus- grieraliones et prxdas qnx per telras srrasjusle vel
trium qui aderant, se archidiaconi caplionem nec injuste factx fuerant per suos vicarios et reclores,
scissc , nec consuliiisse, ncc prxcepisse super tex- ab illo die in quo decretum tale ab illis factuin fuit,
tuin Evangeliorum in choro B. Jacobi coram clero usque ad decem dies, emendarenl, ei reinlegrari
ei jiopulo propria manii cuin aliis xi nobilibus, Gar- facerent, et de illis pignerationibus qux ab illo die
sia Pelride, Pelro Guiierride, Petro Diaco, Pelagio in anlea factx essent, direclum per suos sagiones
Curvo, Salvatore Nnnicide, Aria Mrmincide , Pe- facerent et acciperent; el qni directum ab itiis sagio-
tro Munincide , Martino Sanciade , Joanne Gnlicr- nibus pcicrenl, et ipsi sagioncs ad directum eos
ridc, Nunu Pelagide, Saraceno Mtinicidc, juravii. apptkareaon velleni, illi s.iigiones tofam h>m «-
 1(8) mSTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. 1H. — AN.U30. iis*
lumniam de siiopropriocomponerentet rerormarent. A dendas, omnino exspoliavil; quod eum domino
Slatuerunt etiam, utqui ab illo die »me sagione pigne- Compostelfano nunliatum fuisset, nori modictim con-
rarent, pigneraljonem lotam ditplfcarenl, et tx solidos tristalus est. Cor lamen virile habens, et vindicfam
piirercnt; et qui saglonem petierit.si ceniti et hxre- de tanla injuria a domino et B. Jacobo aposiofo riOri
dilale ita investilus fueril, ut suum direclum habere desperans, majorintim sux curix, suam neplem pro
possit, sagio ad pignerandum ei delur. Si vero Insta- conjuge habentem, Pelagiiim Curvum nomirie, et
bilisetcensoomnino vaeuiis fueril,fidiaiorem tribuat; universos civitatis burgenses, et sux curix minfes
et si fuliatorem habere nequiverit, illa pignera in vi- ipsa hora armari prxcepit, ul raptorem iffum ctim
carilale usque ad novem dies ponanlur, iia ul unusquis- snis sequacibus festinanier insequercntnr, ut lan-
que dlreeitim suum plenarie consequatur. Addide- tnm dedecns excussa prxda in ciiin tilcisceienlur.
runt etiam, ut mercalores per terras suas non pigne- Majorinus airtem prxdictus el alii omnes, tan) btir-
rarenlur, nisi debiiores aut fidiatores esse probaren- genses quam mililes, ejus prxceptis sine mora obe-
lur, et qui aliter faceret, ilta pigitera duplaret et dientes, unanimiler armati sunt, el illi jara montes
ix solidos pareret. Ad hxc unanimiler sanxeruntut, cum tola rapina ingredientes oecurrerunt, et ctim eo
si quis lalronem cogniiom et convicltim in casa ali- acriler el viriliter oppugnanles, domino Deo, et V.
cujuS hominis com suo furio leslalus ftierit, atti di- B Jacoho aposlolo, cui ipsc raprortale detlecus inlulc-
rectum de eo faciat, aut de illa calitmnia calmnniaiiii rat, adjuvantibus, victoriam adepli stint. Tolam igi-
respondeai; et si rillanus fuerit, vicinos suos ad eum tur prxdam qnam dncehat, quae fere preiium erat
capiendum festinanter convocet: et si villanum illtnn xxn inillium niarcarum.in fugam verso, abttuleruiii;
habuerinl suspeclum, ipse viilanus se de illa suspi- vigiuti quoque equitaturas, tam mulos et mulas
cione, juxta proborum virornm judicium, purgei, et qitam eqnos, et clypeos, etenses, et alia mittta
si aliquis mililis fllius, allerius militis casam ciim spolia qux sulent acquiri in tali victoria ccpertiiil;
furlo vel rapina intraverii, douiino domus furtnm parsmiliiix ejus graviter vnlnerata a bello discessi),
illtid el rapinam suo jure teneat, aut fidiatorein pro alia pars captivata, et Coinposlellam adducla. Sic
illisabipso recipiat,ul iitjttiiattrs plenariau justitiam prxfaius niajoriiius et Compostellani adepla lanta
habere queat. Hoc faclo niilitis filium dimiltal abire Victoria, ctnn inagna exsultalione et gaudio redie-
liberum, et,si illum in alio loco conieslali ftteriu, tunt ad propria, et tinictiiqtte instilortrm qtix sua
ipse filius niililis de lola illa calumnia respondeat, et eranl, tlomiuo Coinpostellario jiibenie, reddila et
in lerra de Pistomarcis el de Novi, el de Amaea ex confirinaia sunl. Ipse anleln Coiriposiellamis laK
parle archiep. D. Saniz, 0. Mariiniz, P. Didacidi vicloria vehemenier congavisus est, tum qrria rriiSP-
canonicus, fuerunl reclores el judices consliiuii. In " ris institoribus, qtii sua amiseianl, riiullutn condole-
terra vero <te Montanis, et de Dubria, ei dc Lajas A. bat, tum propter juslitiain qux nuperrime jtirala
Alviliz. G Froiaz. 0. Gutierrez, luerunt consliluli fueral, et tani cito violnla ciat.
rectores el juslitix judices. In lerra autem de Co- CAPUTXIX.
ronato, P. Froiaz, 0 Muniz, ct cardinalis domiuus Acquisitio castfi de Faro.
P. Cnnd. Et super Vereda U. Suariz, 0 Vitnarazi, Circa idem lempiis, quo supra descriplum bel-
P. Pelaiz de Siinlili. Iu civilati R Jacobi decantts lum geslum esl, coines Riidcricus, Pelri Froila
dominus. P. Anajaz, judices P. el P. G, A Palaez, comitis el domnx majorx comilissx filius, caslrum
Ad. Arias. Ambocorailes supradicti, eteortirn baro- quod Faro nunciipalur, B. Jacobi aposloti ecclesix
nes elalix poleslates, quxatleranl, iri manus domi- in Dei obsequiuin et suorttm excessuum remissio-
n't Compostellani promitlentes juraverunt, quod nem, VloininiCompQstcllani Hxhorlalione, monitione,
rectores et judices per omnes suas lcrras sitnililcr el prxdicatione, cum lotis suis appendiciis contulil,
conslituani qni ad exempfum ipsius archiepiscopi eo lainen lenore el conditione, ut castrum illutl in
.iisliliam judicarenl et observarent. sua vita quasi pro feodo ab ipso archiepiscopo obli-
CAPUT XVIII. »v nerel, in morle aulem sua ipsum castrum liberum
Coeriio prmdonum quorumdam. et soluluni ipsitts aposloli ecclesix perpetuo jiossi-
Cum prxnominali comites ctiin suis baronibus, et 'denduin et habendum retinqueret. Addidit etiam,
Garsias Petrides, et Fernandus Joannides, ei alix ul si legitimum filium habere non posset, aliud
pote.tales jusliiiain in manu domini Compostellani castrum, quod Spelunca niincupalur, eidem Eccle-
prouiitlendo jnrassenl, et jurando promisisseiil, six et ejuS archiepiscopo simililer possidendum et
GarsiasPetrides, fraler comilis Ruderici Pelride, habendum conferret, ei de hujuSmodi doirativo pri-
nonduin trihtis diehus post juramenlum peraclis, vilegium lieri jussil, quod roboris liiniitiidiiie iiiu-
- perjurii reatum incurril, quia quod corarn universis nilum el confirmalum, in allare B. Jacobi aposloli,
juravit, observare omnino neglexit. Mercaiores enira prxsenle domino Composlellano, et aliis miillis ex
Anglicos et Lolarienses, qui ad porlum B. Jacobi canonicati convcntu, in lestiraonium sux donatiouis
aposloli cum suis mercibtis vendenttis navigio vette- propria manii obiulit. Vicariuin quoque siiumqui
rant, in via qux Palrono viatores Composlellam illtid castrum tiitn temporis sub suo jure lenehat,
ducil, armaia iriullitudine invasil, eosque a jumemis hominium et fidclifatcm nobis pro ipso castro facere
et a mercibus quas Compostellam apportabant ven- compulii.
IIW MUMO.NIS, IHJGONIS ET GERARDl llt%
p.,':-/,.r "'.CAPUt.XX. , Ai ratiottis exigil, «ibimel jurare super altare B. Ja-
^yisitatio^mpniisieiiiS. Pelagii de Antealiaria. cobi apostoli feeit. Sic dominus Composlctianus
iiiter cxtera honesta a(qne laudabilia, qux domi,- pravas prxfati monaslerii consuetudines, el daimia-
mis Coniposteilanu» in tempore sui archiepiscopa- biles epormitaies exslirpavit, el reguiaritaiem alque
lusprovideelsagaciter copstituit, conslittttaque con- moriim hanesiatero io eodem seminayit. pidacus
firmayil, unum quid fecil nnde meus aniinus eum ergo virprobilalismaxiinx, lanta laliaque fecil, quae
flivijix ouinipotenlix iiieffabiliter ptacere non ambi-i uuilus fpceratante (170).
giU MQnasterium ptenimS. Pelagii de AnteaJlaria CAPUT. XXI.
roprtiiiira Deo, et vivens niimdo, a turpi e> enonni Schitma Anacleli II.
vita qiiam dttcehal, gd lionestam et regularem vitam Defuneto bon» recordationis papa Honorio (171),
sux solertixacuiiiijieet ingenii sedulitale convertit. dqx clecliones in Roinana Ecclesia faclx siint. Una
Quidam enim abbas, P. nomine, in ijlo monasterio catholica el canoniea, alia violenla et scbisinalica ;
cral, qui dum esset jiivenis sub moriachati habilu et quia dominus Composiellanus prorsus ignorabat
c.l B. Bppedicli Reguta. salis prpbus et industrius qnis electorum essel caibolicus et canonice eleclus,
fiiit, atque per bonain contLnentiam, qtia ei inesse ntiniios suos, P. Fulconis capellanum et cardinalem,
vidphalur, ad abbalix dignilalem conyentu volcnte ''^ et M. Petridem cardiualein, ad curiani direxil de
el consiilenie promptiis fu;:. ntiepto autem abhatix prxfaiis eleclionibus qualis esset palholipa inqtiisi-
honore jta. neqnam el incmitinens. effectus est, til luros. El illi equidem niintii domino papa Innoceii-
nu.llQSsupra. Fuil enimavarus banis, mereiricihtis lio yisiialo et salutato, cujus bona et justa fuerat
Jargus, ingluviQsiis, et adeo luxuriosus, ul filios et plectio, ad propria reverteiites prxsenlia scripia ad
filias in monaphali liabitu, et abbaliale dignilatp ge- dominum Coinposteliaiium altulerunt, et euin ex
ucraret. Substantiain inonasterii, up.dp conventus parte ipsius papx beuigne salulaverunt. lslud auteiu
ltoneste vivcre et suslentari debehat, glutoitibus lotum fccit dominus Coinposiellanus, quia volehal
pro vana lattdp, et concubinis suis pro parum at- scire quis etectorum esset catholictts, ul ejus parti
traelione dispergebal (169), C'ajus nequitia cuin do- faveret, el debitam ei obedienliam exhiberet.
mino ComposteHano nonntillorum retalu esset com- < litiiocentius episcopus, > etc.
ppr.la, ejus animx. damnationi et perditioni non « Chaiissiuius fraler noster, > elc. Vide in lttno-
niodicura coiidolens, eum publice, pl privatim, el ceniio 11, ad un.WKZ.
per se, pl per alios, et in generali capiluto usque < liinoceuiitis episropus, > etc.
nepties casligavil, el monuit, ut vitam stiam tam n, i Prxdecessor noster, > etc Vide ubi supta.
foeilam et tam infamem in raelius inutaret et eraen- CAPUT XXII.
darel. llle auteni quod dominus Conipostellanus exi- Confirmalio regalit prinlegii factct per papam ne bona
gebat, verbo semper promillebat, et iiunqttam ad (vacanie Eccietia) occupeniur.
effecium dttcebat. Uude Conipostellanus eum omnino t Innocenlius episcopus, etc.
iricOrrigibilem el inlraclabitem essevidens, et inde < Sancla inaler Ecclesia, > etc. Vide ubi tupra.
vehonienter dotens, gencrale CJpitiiltnii in illo tno- t Iniioceiitiiis episcopus, > etc.
nasierio" leiiuii, in qu.o nimiriim capilulo cutn prx- i Pro suhjectione, > elc. Vide ubi supra,
fattis abbas a tegitimis et idoneis lestibus pu.blicc Privilegium de confirmatioue votorum.
eiset accusatus, el sepluaginla concubinas hahttisse t lnnocenlius episcopus, > etc.
convjciiis, doininus Compostellanus euin a dignilate t Reges, principes et alii Dei fideles, > elc. Vidi
abbalix et ordiue ipso, seipsura darauanie et in- ubi supra,
«lignutn judicante, privavil, et prxslimonium ei in. CAPUT XXIII.
Iionore ipsius abbalix ad necessaria vitx iribtii prx- lnlrusio Anacleti in papam.
pepit. Quo fa.clo.iliiiin moiiacbura jtiveuera probiim, Posl obiium beatx niemorix papx Honorii, maxi-.
pt honesiiiin, el boni lesliniQiiii virutn, R. nomine, rv ; iiia dissensio de subslilutione alius papx in Romaua.
piiivcrso conventti laudante, et volente cligi prxce- civitate exorla est. Cum enim major el melior pars;
pil,el clecluin jiirare coegit, ut ordinem monastipuin, pleri alque populi in uiium convenissent, el qiieni-
el B. Bencdicti Itegiilaiu pro modulo sux possibilita- dam Sancii Angeli diaconum cardinalem, honesluin
(is ohservaret, el monachis sihi subdilis, prout el probati lestimonii virum,. el bonum cleric.uni,
inelius posset, ohservare faceret. Dcinde ipsos IIJQ- noniijie Gregoriuin, commuiii assensu et unanimi
pachos ipsi electo fidelilatem et obedientiam in sua yoluuiale tn papam elegissent, quidam scliismatictis.
i.naniijurare compiilif, et quod uunquam peculjaria presbyler et cardinalis, Pelri Leonis lilius, Por-
kaberent, aul irrcgitlares pileos in suis capilibus tticnsero cpiscopum soium et alios schismaticos,
solito more deferieut; sed tales quales regularcsi taiii clericos quam laicos, per polentiam et uobili-
. monacbos decent. Deinceps ipsuin eleclum iri abba- latem stiam, el paternx pecunix abundaiiliam, sibi
teii) ante altare 6. Jacobi aposloli consecravit, ett ascivit, et associavil : qiiorum faVQreet benevolen-
consecralo fidelilalein et obetlienliam, prout ordoi tiii (lala et proinissa pccunia acquisilis, se ab eis hi
(169) Vide tomo prxccdenli, pag. 24. ri; in alleio aliler : Sil laut ergo viro probitaiit, eU\
amio H3'J.
ll70) lloc iiucis iittiusa. Desuiit iu altero cxeitjila- (lrljDie 14 Febr..
4185 IIISTOIUA COMPOSTELLANA.— LIB. III. — AN. 1130. j.Sfl
papam eligi fecit. Qund idolum formalum prxfatuin A quam de satute sperare possiimns, quorumdam eon-
elecium a civitate ejecit, el iri sede aposlolica qiiasi - silio ad monasterium S. Gregorii delalus est. Cum-
papa remansit, quia plane noverat domini Compos- que se in morlem ex tunc iufirmitas - lendefe vide^
tellani favorem el henevolenliam ad reiinendura pa- icttir, communi cardinaliura et cpiscopoTUlricohstllo
patum fore sibi necessariuin, etpef se et per ejtis Staiutum est ut quia Urbs muliis eral odiis et irii-
consilium et potentiam alios Hispaniarum c|>i&copos inicitiis scissa, et ciericorum omnium RomahoraiR
ad sui fiivorem acquisituruin, hujusuiotli litieras de-~ corda plurima eraut aitiarittidiite contnrbata, dfc
precaiorias ad eumper propriosnuniios.iioiirogatiis, substituendo, si ille dcliceret, Roraano deberemns
neqne aiiqua legatione prxmonitus, desiinavii. Cora- pontifice cogilare. Quod quidam consilium apprO-
poslellanus autem, eiiiiiscliisinaticuin elnon canonice bantes, aslruebant, juxla senientiain canmium, vi-
elecliim sciens, lilleras ejus oauiino vilipendil, nec venle Romano pontifice, et eo de roore ivotisepultc
yisis ipsis litteris a tramite veriiaiis deviare voluit. non deberi dc succcdentis electione iracfare; ctfi
Et ecce titterat quat domino Compotlellano tupra- senlcnlix li«ei fralrum pars itecessilatem lempori*;
dicla de causa direxil. urbis odia, pariium studia, Ecclesix diScrimina
t ANACLETOS episcopus, servns servotum Dei, prxtendentes resullafent diceutes opertere pro ne-
venerabili fratri D. Conipestellano archiepiseopo, B cessiiale et tempore canones lemperari, tamen post
laliilem el aposloticam benediciionem. bxc el alia sub districio anathPmale slabtliiom est
< Conimitiieiii mairem sanctant Roroanam Ecde- ab omnibus, ul iiisepulto papa niilla de personx tfli-
siam prxcipuis seroper sludiis adjuvisii et prxde- eujus eleeiioue inenlio penitus habereiur. Sane dfa
cessoribus noslris in supremis semper necessilulibus ailera citni runiores multi et diversx boniitiiim opf-
snbvenire altenlius procurasli. Unde dominus et niones in IJrbe enormiter ebullireiif,eHCurril:pppiii
nulrilor nosler sanctx recordatienis papa Pascbalis, lus, xstimaiis papam vel jam inorlutrm, vel liinc
et alii post eum Roinani poiilffices, fialerniiatein mori. Convenimus nos inseeretario monasterir ejus-
tuam prx carteris dilexerunt, et pr.eclaris graliarum dem, el tractare coepinius quid supPr his agefe rle-
actionibus adot narunl. Kos igilur el meritoruni luo- beremos. Visum demum fralribus omriibiis'est, rit
rum memores et veieris amicitix, quara cum geni- personx octo eligerenlur qnx de eleciione tractafenl;
tore meo bonx memorix Pelro Leonis speciaitter et sequenlis deberent ponlificis personam eligete,
habuisti, altentius recordantes, post apostolorum iia tamen qood si inter se de persona coneorditcr
Pelri et Pauii Ecclesiarn personam tuam et com- convenire iiori possent, aliqui de fratrihtis adhihe-
missam libi B. Jacobi apostoli ecclesiam. principa- . rentiir qui eos deberent in personam, prxstante
lius diligere, el prxslame Domino cupiiuus honora- ^ Domino, concordare. De loeo quoqu* iri quo iTeii
re. Tua iiaque slrenua solliciludo more solilo et deberel eleclio, est diulius disceptiim. Post mttlts
uuiic ad B. Pelri servitium acctngatur, et in prxler- itaque inter nos condictum esl ut, convocafis fialri-
ita dileclione ac Gdei coiistantia perseverans Uo- btis omnibus ad Sanctum Adrianum deheremus curo
nianaui Eeclesiam auiplius pio nobis diligere slu- elecloribus convenire, sr tmmitiones, qua? hixta
dcal, et propensius adjuvare. Porro ad fraieriiilatem ipsam ecclesiam sunt, in poteslatem canlirialinni
tuain litteras misimus, actionem ordinis nostri et reddercntur. Missi sunt tunc duo de cardmalibifs, qui
perpetrati a faisis fralribu» scandali contiiientes. prxdicias munitiones reciperent; sed cum eas jaro
Rngamus ergo, ut coram omtiihiis qui in parljbtis prx manibus haberent, a quibusdam episcopis qui/
tuis suiit puUice legi facias, el ad parles alias diii- dextro imo utroque genu clatidicanles in partem
gas transcribendas. Nuntios prxierea luse fralerni- atiam lendehani, inhihilum est; quod utiqtie fraircft
bttis usque ad nos dirigere iiultaieiins difteras. nostri malx mentis csse indieitrm aliendenles, pats
f Datuiu Homx apud S. Petruin iv Idus April. i m»jor et sanior ad prxdicinm tiioiiasteriuii) riori stint
Bat aliat litterat de snm eleetionit aetione eidem aiuplitis airsi redire.
.Composlelluttodirexit, ut ptr tiitpaniat dettimrel fji < Obeunte itaqne pnpa rv (172) feria post datoi
tat legcndus. Cineres circa solis occasum, oslia omnia clatisS
A Universiis Romanx urbis cterus e» popuhis» SBBt,-et nullus eardirialium estadeum intrare per-
Coutposiellaiio arcbiepiseopo DIDACO,et OIIIIIJIJIISmissus. Mane faclo in prxdiclo sPcretaiio qnaiiioV'
fidehbus ad qttosciinqite lillerx istx perve«erint, episeopi, quibus iiulla vrd niinima esf in electione
saluieiu in Demin» et spirituin fidei el inlelteetus. poteslas, et cardinales rarissiirii, cohveriehiiit, ihi-
.< Deobiiu Ixmx raemorix papx Honerii, bcel ad que itPrum sub anatliemate statutiim est, ul riisi
ves fama referenle perveneril, ne lamen aliquo papa honorifice sepulto el fratribtts cxferis, maxfme
menlteRle failonuni et ne pro ceriis du^ia reetpera iJlrs qui ad hoc eleeti erarit, 'undiqoe coiivdcalisV
cogarbioi, seu qux pest ejusobilum HI UrbeeontW nulhis sermo -de eieeiidne ileret; *ei"cWm papani'
geri«l,.sicul vidimuset audivimu» diiectionirVestr» adbttc vivere prxdicarcnl, stibilu per Jaicprum nia-
litterU. duximus intiraauduii». jEgij&iaiiH»sjquidero iws ffloriuus miserabiHlev .defertur; rion depoiiiinr..
Laterani jaro dieto papa, cnm de ejus inorte naagis feretfuui, nec ulla Pi obseqriia fiunt, sedrecto ffratfu,
,:•,1 -.' -,.l t'..'.j!.;- (i^.i-.' '.'' '•'• '-^}!- T''-.•'•-''':
:ft74) Tartani codices in feria; atler rvj' tttter v, 1130, biduo anlt Dominicam i Quadragesimgi... , (
cum tamen vi fuerii, tciltcet dtes xir Fcbruorii anni
418? MUMIOMS, UUGONIS ET GERARDI 1188
stcut viiimima bestla in claustrum trahilur, et iii A prorsus reprobat et abdical. Ad hxc, universitati
vilissimum sepulcrum immergitur. Sicque non coo- vestrx notum esse volumus quia Dominus noster
perto corpore, contemplo ipsorum eorumdem jura- papa Anaclelus cum fratribus noslris P. Porlitensi
mento et anathemate, Aymirici qnondam cancella- episcopo, et aliis vicinarum civilalum episcopis,
rii dolis el asluliis debriati, ctim nimia feslinaulia, necnon cardinalibus, et uuiverso clero Romano in
sicul interse condixerant, fraudulenter coiiveniiint, ununi sxpius convenientes, illos quondam fratres
non convocatis ncque interrogatis fralribus, cou- qui auditum a nobis in Romana Ecclesia scandalum
tradicenle cardinali S. Susanx P. Pisano, qui tiinc commiseruiil, per honeslas laicorum et clericorum
aderat, seorsum sicut scriplum est colligentes se ad nobilitim personas ad malris Ecclesix greiniuni et
allare, aliud in tenebris et maledictionis litultiQi frateruilatis unitalem quarlum vocavil; verum ilii,
eligere volentes, •diaconum S. Angeli sibi in simu- in cordis sui perGdia obsiinato animo perdnrames,
lacrum et in idolum zeli ausu temerario fabricave- non-soluinnoslra et Ecclesix monita coiiiempserunt,
runl, et quia niroirum a sxculo non esl audilum, sed ad scbisuia jam et ad erroris defensionera, quod
el omnibus esl horribile, quorumdam laicorum pau- hxrelicura cst, processerunt. Proinde nos coaduiiato
cilas subito de sepulcro abstractum morluura pa- fratrum nostroruni epiScoporura cardinalium cuin
pam ante plasmalum idolum a sxpe nominalo ino- B omnibuspalatii ordinibus, abbalum quoqne oinnium,
nasterio S. Gregorii diffugien», Lateranum dedcxit, et priorum qui Romx sunl, cum archipresbyleris et
ita ut in basilicain Salvaloris moriuiis et vivussimul cunclo clero, convenlu pleuario laudaulibus universis
intrarent; ibique corpore pontificis non scpuito, imo in eosdein scltismaticos excommunicalionis senlen-
in vilis tumuli angustia siue cooperimento et obse- tiam Spiriius S. judicio promulgaviiiius. Monemus
quio male deposilo, fabricalum idolum ad palatia igilur vos et tanquam B. Pelri filios et fldelesexhor-
niiserrima festinalione deduxit, ibique spirilus erro- tamur, ul eos laiiquam schismalicos el excnmmuni-
ris tandiu laluit, donec Leo Frajapanc cum filio calos omnimodis devilantes, qnod a nobu et ab
ejus Otlone el fralre Cencio, facta fidclitale, ad imi- Ecclesia factum esl ratum habere ac, prxstanle
utein et obedienliam Romame Ecclesix ad servi- Domino, unanimiter servare curetis. >
tium domini papx Anacleii rediii. CAPUT XXIV (175-).
< Deo autem gralias qui infesios illos (173), quia Portugalensis infans, Enrici eomitis filius, noniine
ex tunc in Urbe apparere ausi non sunt, ted infra A.,acquisitaPoriugalensi pairia.eiFernandoPeiride,
trans Tiberim miserrime ialilant. Cxteruro, excepli» Pelri comitts filio, qui relicla sua legitiina uxore,
quinque suum papam habere volenlibus, pricres ,, cum malrc ipsius infantis regiua Tarasia lunc tem-
ctrdinales cuin retiquis cardinalibus, ad quos cuitt poris aduiierubatur (174) et loti illi terrx principa-
clero Romani ponlificis spectat electio, diacones batur, vi ablala, magnam dissensionem el niagiiaiu
rum stibdiaconibus et cunclis EcclesiaeRomanx or- guerram cum rege A. Rayraundi comilis, et dominx
dinibus, archipresbyieri, abbaies, cum oiniii Roma- reginx U. filio habuit. Ipse eleniro infans vitio su-
nx urbis clero ct populo, qui apud S. Marcum con- perbix elatus regis dorainationi suhjici noluit, sed
venerant, obilum papx exspecianlcs, ut eum, sicuti adepto honore contra eum arrogauler inlumuit.
mos esl, antiquara juxla Romaui ordinis normam, Cumque rex, in campanis et Castellanis paitibus
bonorifice sepelirent, audito quia papa Honorius diversis negoliis delenlus, utpoie conira Aragonen-
jam essel morluus et sepulttts, deliberaio consilio sem regem, el coniitem Larensem P. Gundisaividem,
expetente populo, cum lioiioraloruin consensu pari qui cutn malre ipsius regis adiilierine concuhuerat,
el communi voto dominum Pelrum, filium Pelri et ex ipsa regina aduiterinos filios el filias genuerai,'
Leonis, cardinalem presbyieruin tituli S. Calixii, in puguaiurus in Gallxciam venire nequirel, ut eura
papam Anaclelum,. prxstauie Domino uiianiniiter expiiguaret dominoCoinpostelUiiO,cousulibus, prin-
concordiler ac feliciter elegerunl, ct ad B. Pelri cipibus, cl cxleris lerrx poieslaiibus per iiuniios
aposloti basilicam in byiiinis et laudihus, sicut con- D suos inandavii, ut ei obviam irent, el euro quibus-
suetudo Ecclesix esi, per viam Sacram deduxerunt,- cunqne modis possent impugiiarent. Comiles ergo et
alque in sacralissimam ejus cathedram imponenles, priucipes et alix polestates, regali edicto obtempe-
fecunda Dominica XL,venerabilis senex P. Portuen- ranles, congregatis suis exercilibus contra.eum pro-.
sis episcopus el plures diversarum regionum episcopi fectisunl, nec tamenconlra euro qiiorumdam fraodu/ .
euin in Romanuin poiilificein ad altare B. Pptri lentia probibente pugnaverunt. Composiellanus vero,;
ceteberrime corisecrarunt. Unde, secunduin anti- gravi iflGrmilale luin lehiporis labArans, in illara
qnara Romani ordinis norraam, coronata est pjvi- cx(nfditionem ire non potuit. Majorino igitur suo «*'
u»»^ Ixlitia fuii in clero, exsollatio io populo, universis roilitibus suis prxccpit, ul cum miiitJbns
uiiseris el oppressis dulce solamou. jiunc ilaque el aliis priwcipibus in auxtlhnn regis irenl. Coinpo-
papam canoiuce electum, regulariter substituium, steilanos quoque cives el ex sua parte et ex parte
Ecclesia Roinana cognoscit, alium nescil, alium regis rogavit, el rogando prxcepit, ut in iktamexpe-
, (173)Confarfi/, vel qirid simile supplendum. pi« impbnimus et adjicimns.
(173*)Ahsque lilulo in codicibus, sed distinclioni» (IIM Vide lomo prxc. inVita D. Didaci Gelmirex,
gralia, et ob argunieitli differenliatn, numprum ca- u-228. .,.,..... .......
 1189 UISTORIA C0MP0STELLA3A. — LIB. III. — AN. 1130. Il9u
ditionem proficiscerentiir; illi auiem rebelles exstite- A quem gaudenter el honorifice sua suscepit Eeclesia.
ruiit, necejus.nec regis niandalo obedire voluerunt. Inlerea quidam miles, noniine M. Peirides, qui
Untle rex non inodicum in eos commoius esl, et quoddam caslrum in terra B. Jacobt xdilicaveral,
valde iralus. Reversus auiem ab illa expeditione rex qiiemdam civern Coraposipllanuin captioni mancipa -
nuntios suos pro domino Composleltano ct pro co- vil, el illo in castro capluin leniiil. Unde Conjpo-
milibus et cxleris lerrx poieslaiibus direxit, et eos stellaui nou inodicitni indignali ad id caslruin di-
ad se ad Legionensera civitalem convocavil, ul de ruenduin ire disposuerunt. Cotnpostellaiitis vero
Blatu regni et lerrarum pacificalione ctitn eis ageret. audila sui civis captione, vebemenler iralus fnit, el
Composlellanus igilur, visis iiunliis regis, qux majorino stio ef ujiiversis suis niilitibus ei Coinpo-
suo ilineri necessaria esse coguoverat, iiicunclanter siellanis civibus prxcipil, ut 'assulium in illud
apparavil, et illis apparalis viam suam cmn inajo- castrum facerenl, ei pugnando oinnino destruereiit,
ribus sux Ecclesix personis arripuit. Cumque Le- ei caplura'civem liberarenl. Illi autem, illius pr;e-
gionem appropinquassei, rex deejus advenlu certi- ceplo obcdientes, et casirum obsidentcs, landiu
ficatus, cum magno poieslatum comilalu obviam ei expugnaveriint, donec illtid bell.indo ceperunt. Quod
exivii, el eum gaudenler el honorifice recepil. Domnus cura cepisseut, lapidem super lapidem in eo nou
vero Arias, Legionensis episcopus, qui canonictis et B reliquerunt. Unde lota lerra Ixlala fuit, et gratiarutn
cardinatis Ecclesix B. Jacobi fuerat, inagnam ei actiones de ejus desiructione divinx omuipotentix
bonorificemiam exhibuil, et, convocalo clero alque reitilit; ex illo eiiitn caslro miiiia detriiiienla et
populo, eum cum magna processione suscepit. Facla iiittlia mala lerrx adjaceuli quotidie iiiferebaninr,
autem processione palalia sua ei evacuavit, et habi- et pauperes, injcircuitu coniinorantes, intolerabiliier
tanda quandiu ibi cum rege morarelur, illi tradidil. opprimebautur
Postera die doiniuus Composlellanus summo mane CAPUT XXV.
surrexit, el palalium regis ctnn magno clericorum Juxla humani deliherationem arbilrii visum est
el miliium comilalu adivit. Cumqiie in prxsenlia illisqtti veritalem inendacio fulciri uolunl, Innocen-
regis venissel, rex aliquanluluro commotus ait ilti : lium Romanum ponlilicem, posl obitura papx Ilono-
[mPater venerande, ego debeo ad vos ire, et veslrum rii, canonica electione subrogalura fuisse; aliuw
palatium visilare, el vos venilis ad me, nunquam vero aniipapam, P. Leonis filium, ambilionis et
amplius ad palalinm meum venialis, quandiu liic invitlix stiinulis agitatuin, per violenliam suoruin
moralus fueriiis; ego enitn ad vestrum palatium qui plures el diliores in urbe manebant, justiiix
quotidie ibo, veslro alloquio el vesiro consilio se- norniara penitus negligenteni, non honoiis, sed
crele usurus, et pro velle vestro omnia dispositurus. . pesiilentix cathedram arripuisse. Quo faclo do-
Ego eniin veslram personam debeo honorare et minus Innocentius, malignantium furori resistere
amare, qttia meus pater spiritnalis estis, et ine in non valens, universa fere comitante curia Genuam
fonle baplismaiis regenerasiis, in regem unxislis, navigio venit, ibique primum Composlellani archie-
arniis militaribus decorastis, et mulliplicia heneficia piscopi nuntii benediciionein sponianeam, scilicet XL
vcstra sponle in veslra Ecclesia mihi coiiiulislis. inarcas puri argenti deferenles, ei cum gaudio oc-
Domiiras Compostellanus, audila regali voluntale, ad currernnt. Quos lionorifice susceplos, eortim pelitio-
palaiium regis iuinqiiani ibai, sed rex cuni coini ihus nihtis beuignam aurem aceomoilans, jucunde iemisil.
el potestaithiis ad palatium ejus quotidie veuiebat. Post aliqiianium vero temporis faveme sibi Ludo-
Ibi rex cuin domino Coinpostellano et cum comilibus vico, Fraiicoruui rege, et universis arcliiepiscopis.
el aliis potestatibus de suis negotiis el de pacilica- et episcopis, Francix servitio ejus obedieiilix de-
tioneterrarum publiee egil, el universis qui aderant volis, conligit eum Galliarum paries intrasse; ubi
firniiier prxcepit, ul uniisquisque jttstitiam in suo secundo doininus Composiellanus pro negoiiis Ec-
honore leneret et exerceret, neve pattperes aut Ec- clesix sux legaios ad eura destinare cuiavii. De-
clesias aliquo modo opprimerei aut injuriarcl; ,rj curso aulem cujusdam spatii curriculo, nuntiis ad
quod si illud facere prxsumerei, nec sui juris esset, propria redire volenlibus dominus Ittnocentius Com-,
iiec in honore suo permanei-et, sed sicut prodilor posleltano, tanquam speciali filio et familiari apa-,
ipsum htnorem irrecuperabiliter amitieret. Hoc stolicx sedis amico, statum suum el totius curix
autein edictum exiit a rege, domino Composlellano prxsentibus liiteris intimare voluit. Bracarensero
seorsuni laudanle et consulente. Composlellani quo- etiam arcbiepiscopum super cujus injuria domiuus
fue burgenses qui cum afcbiepiscopo iverani, ira- Coroposlellanus conqueslus fuerit, litteris suis re-
rundiaro rcgis, quam propler negKgentiam prxfalx spoiisurum vocavil. , ..
expcdiiionis incurrerant, consilio el rogatu ipsius Hat litterat mitit dominut Innocenliut CompotleUana .
arcbicp't6Copiproniissis |recenlis niarcis puri ar- archiepiscopo.
genli, sedaverunt; quaruro cenlum dominus Gero- « Innoceniius episcopus, > ete.
postellanus eorum civiuin amore, burgenses vero i Prxdeeessores noslri, > elc. Vide in lnwcm-
duceuias se daiurosesse promiserunt. His iia.dispo- tio 11, ad annum 1143.
siiis et coiifinnaiis arcliiepiscopns cum gaudio et Bracarenti arcltiepiscopo.
ta-tiiia, et Jregis amicitia reraeavit ad propria, i Innocenliu» episeopus, > etc.
f 191 MUNIONIS, IIUGOKIS ET GiTRARD! 119*
. < Pro exeessu el contemptu, > ete. Vidt ubiiA Ecclesix snbdiMoniiiii, G. nomine, qui archiepisco*
tupra. pOS, episcopos et abbates ad lanii convenius celt-
CAPUT XXVI. bratipnem yocaret, de latere suo in Ilispaniam irans-
'' Circa idem vere teriipus S. Hierosolyniiianus pa- mitlere curavit; per quem domino Composlellam»
Iriarclia, totusque Domiriici sepulcri cotiventus, P. tanquam catholico etprudenli viro prxseiitia scripla
frairiim Cltiriiaceiisium abbas, et sancla ejusdem iteruro mandavit. Quia vcro indecens erat Romanx
toci congregatio, Compostellano arcliiepiscopo pro Ecclesix legatum a tanli nominis viro immuue dis-
beneficiis sibi jucundo et cbaritativo animo sxpe cedere, dominus Compostellanus decera puri ar-
PoMatisgfalias referentes, prxsenlia scripla delega- genii raarcas ipsi abeunti pro expensis cbarilalive
verunt. contulil; necessiiates autem multiplices domini papae
« 3. [STEPHAHUS] Deigralia Hierosolymorum pa- considerans, ejusque angustiis oppOrtunesubvenire
tfiarcha, toluSque Domiliici sepulcri canonicoriiin desiderans, per supradictum legatum xx marcarum
coriveittus, Dioico ejusdem gralia archiepiscopo de sOlamenilli liberaliter exhibiiil.
S. Jacobo, fratri et amico suo, salulem cum fideli llx tunt litterm dommi papm ad Compotlellanum
urationum munere. i Innocentius episcopus, > eic.
< Paternilali vestrx emerilas laiides et gralias t < i?ro nniiale Ecclesix, > etc. Videin Innocentio
exsolvimus de subventione el beneficio vestro nobis Jl, ad an. 1143.
«hariialive sxpius collato, sed et nunc pietatera De cancellario.
veslratn efflagrtarnus, quaienus hujus prxsenlium t CliarisslmoPatri et araico DIDACO Composiellanj
tatori, AyroericO frairi ct concanonicoiiosiro.viscera archiepiscopoA.sanclxR. E. diac. card. et cancell.,
clenientix veslrx aperiatis, euroque cuni suis, quan- saluiem et dileetiouem.
diucirca vosfuerii, honoriflce suscipiatis. lllud enim < Personam vesiram, sicut a retra temporibus
procut duhio sciaiis quia quod a vobis huic fieri exi- pure dileximus, sincera charitate diligiraus, et ad
gimus, vobis, et vestris, si opus fuerit, rependemus. honorem Contposlellanx Ecclesix et vestruin libenti
Jtehi rogamus, ut ei ecclesiam de Noguercs qux in animo intendimus. Hujus itaque charitalis fiducta;
testra dicecesi est, cum omnibtis appendiciis suis, inducli, charissimum noslrura G. sanctx R. E. sub-
rfection Pleernosynas,qux jn aflinitate vcstra nohis diaconum, quein dominus papa proB. Petri servitio
liirgmtitur, ei salva reverentia vestra subdi faciatis, duxil ad parles Mispanix delegandum, vestrx beni- '
atque eum majoribus leslris. laro clericis quara lai- gnitati attentius commendamus; ipsi namque vestram
cis. commeridetis. Valele, pro nobis, qui pro vobis Q . benevoleniiam exbibendomultorum quisunt in curia
oramus, orate. > serviiium habere poleritis. >
• Cluniacentet. De cardinati Humberlo littere*.
t Reverendissimo et dilectissimo nostfo domino < Charissiino et in Cbrislo plurimum dilecio fra-
DIDACO, Compostellano arcbiepiscopo, fralerP. [PE- tri DIDACO ComposlellanoHUHB.sanclx R. E.presb.
Titus YEH.]Cluniaceusis abbas, saluiera et spirilua- card., salutem el dilectionera.
leni dileclionem, rion prout debemus, sed proul pos- < Ad exliortandam fraternilalem luam tanto se-
sumus. curiores, quanto luam personam arctioris ebari-
ilterum acsxpius vestram reverentiam saluiantes tatis brachiis amplexamur. Charissimum itaque
gratias agimus lanlx dukedini, tam ferventissimx, nepoiem noslrum, prxsenlium latorem, G. san-
wm perseveranlissimx dilec.lioni,qua nos nostraqtie ctx R. E. subdiaconum, quera dominus papa,
fovetis, sustentatis, el cor noslrura totius congrega- de sua bouestate confisus, tanquam familiareiu
lionis nostrx raagis quolidie, veslri amoris desiderio ad partes Hispanix de latere suo transmittil, dile-
inflammatis. ltaque vesiri per omnia racmores nos ciioni vestrx atlentius rommendamus, rogantes, et
esse sciatis, rogantes ut et vos nostri e.lfralrum no- eo qui est inter nos charilatis amore firmiler obse-
strerum memor semper sitis in Doinino, el soliiain D ] crantes, ut eum benigne tractetis, et honorelis, ct
rebus noslris qux circa vos sunt beuigiiitateni im- qttanlum nos tlilij.alis, iu ipso ul prxsuraendoloquar -
peudere uon desistaiis. efficaciter osiendalis. Qitidqtiid eiiim honoris et
CAPUTXXVII. benevolenlix erga eum exbibiieritis,.tanquam si no-
flis vero qux supra laxata sunt peractis, dominus bisfaciatis gratum habebimus, et ipse, vobis.el Ec-
pjtpa lirnocemius Lolhariurii Ronianoruin regem clesue veslrx quoniam ibi clntrus tiabetur. benc
ejtisqiie optimaies de pace Eeclesix et salute regni pQtertt, largiente Domino, deservire. > ' ';' ;r-
alloculurus LeodiUmife uon distiilif. Celeljratp ita-:'•>:: ll;"'* ",GAP«t XXVlli. ',!,: ^/^^,,;"'..
el illis' ."';
^quP soteitvifrlPribio^rii colloqiiio.periractatis
:;v;:]_iv.1.1il:>'.<'}
qiix ad utililatem Ecclesixel honorera Dei sppctare>v" -i-^.V\:.«,:';'-'.V' i-^^^-.^"^.*^:V-,.!^.'VrJ-.'.»l"-.i.''-Ci"
eoghovit', laitanie'r tir^ailiijmjrejyersus esl. Mabitoi PQSIpl>itumbopapmemorix regisA<>^ommo Di
dertute cum fratribus , suis! CjirtJiiialibiisppispppisi daco archjppiscopo,Compostellanx spdts, «athedrara.'•
coniinuni iConsilip^io uni.talp Ecclcsix, servauda e,tt ol\linenie, sicut in prxcedenii voluuiine scripsiinus.
schisinateresecando, generale coiicjliuniRemis celp-,, ., vio|ef|ta ^racenorum manusGallxcixfinespitalicv
bisuiduui indixit. Quapropler quenidam Romanse i na-rigioinvadere coepit, el Cbristianx relifion.isjtt*'
 U95 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. III. — AN. 1132. 1194
tum non mediocriter labefaclare annuatim eonsuevit., A canonico, cominisistis, nos salis ducimtis essc jtt-
Tantx igilur affliclioui prxdiclus Pater misericor- cundum, eisiiniinopere latidanins. IIoc pnete'misso,
diter condolens, pertlos arlifices non parvo pretio quxriinus utrum vota de lcrra Ferdinandi Menendiz,
conduxil, et duas mirx velocitalis naves nimio labo- qux olim in beneficium a vobis suscepimus, supra-
ris exercilio et magno pecunix delrimento apparare taxato P. cum cxieris votis commendetis, nn vos
non dislulit; quibus diligenter instruclis.Christiano- habere velitis. Quod inde vobis visum fuerit, vestris
rum liuniiliias, viribus animisque receptis, illos fre- Iitterisnobis remandate; quippe vola illa [de] terra
quenles hosliura impelus viriliter depulit, eosque Ferdinandi Menendici nunquam habuit Poiluga-
sxpius impugnando feliciter expugnavit. Post lon- lensis episcopus. Vale. >
gum vero temporis spatium, lum hoslium incuria, Transacto interim parvi lemporis spatio prxfata
tum lignorum corruplione, navibus dissolulis, bo- navis piratica, qux vulgogalea dicilur, qu.tni domi-
slilis furor acrius insurgens, et pejora pejoribus ad- nus arehiepiscopus diligenti sludio et magno pretio
dens, Christianum populum B. Jacobi servitio devo- construi et apparari fetit, streiiuisariitalajuveiiihns,
tum navali hello iuquieiare non dislulil; partes ad partes Saracenorum expugnandas remenso
nainque maritimas furtivis incursibus aggrediens, xquore properavil; caplivata vero hosiium ratiliitu-
viros ac feminas, universa illorumsubstantia direpta, •" dhie, immenso auri pondcre capio, sericis indumen-
pariim occisioni tradebat, partim caplivilati manci- tis cxlerisque non parvi prelii spoliis violeuter ar-
pabat: feminas quoque, lam virgines quani nuplas, reptis, cum triumpbo el gaudio ad solitum lr x
Hbidine stimulante turpiter maculabat. Undeprxfali portum incolumis rediit. Facla autem juste et
viri prudenlia, tanlam inimicorum rabiem avertere regulariler divisione, dominus archiepiscopus xxv
cupiens, jtivenem quemdam qui in construendis na- marcas argenti, et unum Maurum, magno pretio
vibus cxleris excelleniior lum tempnris habebatur, redimendum, pro parte sua juxla xquitalis regulam
aliosque diversarumregionum anificeslargo inunere habuil.
donalos adhibuil; qui navem egregiam subtili arti- CAPUT XXX.
ficio compactam, exceltenti pulchriiudine prxdilam, Per provincias.
ventis el fluclibus aptatn cuin nimia diligcntia perfi- t Innncenlius episcopus, > etc.
eere studuerunl. ln cnjtis perfectissimo apparatu < Inspeetis fraternitaiis veslrx, > etc. Vide in
doiiiiiius Composleltaniis LX marcas argenli purissi- lunocenlio II, ad an. 1143.
mi pro dilectione proxinioiuin expemlere non recu« Littera per provincias.
savit. Mulla tamen et prxcpua navis iiislrumenla Q f Innocenlius episcopus, > etc.
gralis acquirere non cessavit. Navis iiaque, sireuuis < Dilectionem vestram, > elc. Vide ubisupra.
iuslructa hellatoribus, hos.esftigavit, spolia diripuit, CAPUT XXXI.
corunique regntini usqttead Atlanticiira mare conli- Didacus Dei gratia Compotiell. tedit arehiepisc. ivit
denter invasit. Innumera vero Saracenorura, innlii- ad regem, et apud eum hoc privitegium impetra-
tudine caplivala, pretiosis divitiisetatiro purissimo, vit.
inille scilicet septingemis morabilinis, cxtcraque t Regiam concedel mojcstatem ccclesias Dei de-
magtii prelii supellcctite navis onerala, iiicoluinis ad fendere, muneribus ditare, beneficiis ampliare,
poriuiu per gratiam apostoli cum Iriumpho rediil. personarum dignilales relevare. Quapropter ego Ade-
Cum autem ad partiliouis regulainenlum venlum est, fonsus, Dei gratia Ilispanix imperaior, meoruin
doniiio arcliiepiscopo pro deciraa parle, quam antecessorum consuetiidineni non irraiionabiliter
secuiidum divisioneni habiturus erat, tredecim secuius, una ctiin conjugc mea regina domina Be-
marcx argenti collalx stint, quxdain ct nou parvi rengaria, vobis domino Didaco Ecclesix B. Jacohi
ponderis miinera qux tanlx honeslaiis virura dece- archiepiscopo, oniiiibusqiie dominis et senioribus
bant, propier personx sux honorilicentiam de com- ejusdem Ecclesix canonicis, lam prxseniibus quaiii
muni oblata charitative recepit. ] suhsequentihus, ob revereiitiara gtoriosissimi Jacobi
D
CAPUT XXIX. apostoli, et pro remedioanimx mex, elpareniiim
Hm tunt liiterm Bracarentit archiepiscopi. meorum, faciotexlum scripturx firmitatis, scilicei ut
t Venerabili domino DIDACO Compostellanx Eccle- personarum vcslrarnm reverenliain ncino temera-
six anhiepiscopo, P. Dci gralia Bracareosis Eccle- rie impetendo prxsumat, doinos eliam vestrasqui-
six niinister, salulera Ui Christo et dileclionis affe- bus assidue moramini, nttlhis violare vel aliqttid
clum. inde diripere audeal; anniversaria quoque canonicx
< Qtianto inlimx ditectionis affeclu vos diligimus, veslrx el communes honores, singiilorumqiie prx-
et commodum vestrum, vestrorumque amicortira, stimonia, nullus invadere vel aliquid inde auferre
augroenlari oplamus, non litteris vobis explicare tenlet;licet habeat adversus arcliiepiscopum causatn
valemus. Cxterum si locus idoneus, vel leiripus con- injurix, sive eliam aquolibet civitini, vel tnililum,
gruum nobis daretur, quod verbo tenus asserimus, vel a qualibel alia persona, maximara tolerel inju-
semolis ambagibos in obsequiovestro comprobaretur. riam, prxdictos tamen canonicorum reddilus nul-
Quoniam vero Bracarensis archiepiscopatus vota lalenus invadere vel spoliare audeat. Si vero quis-
vpstro clerico domno P. Ferdinandi , vestroque que aliquid horura supradictorum infringere tenta-
PATROL. CLXX. 33
1195 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI 119»
verit, secun.ium qtiod commiserit, canonico correptns A comitatu arcbiepiscopi crant canonicis et civtbus»
judicio , injuriato Ecclesixque quingenios solitlos iilruiiique honorem, capellaniam scilicet et cnncel-
persolvat. Cxteras oiiinitini canoiiicnrum hxretlita- lariam, sicm jam domino archicpiscopo coiiccsserat
tes vel possessioues ab omni subdilione sagionum, verbi siiiaucioritale, iteruin concessit et coiilirniavit
excipio; res et facnll2les eorumdem nemo rapere sub xra i.c. LXXIet ql. ldus Mariii aimo sui ponii-
prxsumal, lieel sil debitor aut fldejussor, nisi prius ficalus xxxiu.
semel et bis publice advocalus ad justitiain venire CAPUT XXXIIf.
contempserit, alioquin quod rapiterit, vel ante ad- Hoc decreium estdalum.
vocationeni publicam pigneraverit, pro simpliei Hoc est decreiura quod eanonici S. Jacobi apo-
duplum componat, et insuper injurialo LX solidos stoti, ei judices alque cives Coinpostellie, ner mirio-
persolvat. Tesiainenla etiam prxdeccssorum el pa- ritalein el fonfirinaiionein regis doniini Adefonsi,
renliini meoium.elinandatioues coiisuliiin, niililutn, et archiepiscopi dontini Didaci, deletis omnibus
seu quartimlibet personarum, quas ex proprio, vti miilis foris, et reductis bonis sempr cojiservandis,
cx mcis rcgalibus in slatu sno Ecclcsix B. Jacnbi leneri slaluunt.id estde vinoCastellaiiobono incivi-
coiiluleriitil, vel conittlerinl, per oiiinia coufirmo. taleallalo,iion ntiiitisviii qnarlis dctnr pro marca; dft
Facta serie lestanienti apud Paleuliam die Kal. B^alio vino bono per barcas all-ato, non ininus xn
Aprif. xra i. c. LXXI. Ego Aijefonstis Dci graiia quartis hic dchir pro inarci.s, et ille qui emerii, do
ilispaiiix iniperator iina cum conseiisu arcbiepi- uiiaquaqne marcata unam quariam Incretiir; cxteras
scopi ilomini Didacl ejnsdein E-cclcsix, caeterorum- qiioque siue aliqua atlmistione vendat fuleliter per
que llispauix prxsulum, cl oinniiini constiliira mensuram a concilio eis iiisSltUaiir devinode nnslra
alque prinripum proprio lobore coiilirino. Didacus lerra, qui volueril einere, det pro in carrega magiia
ojusdein Ecelesix archiepiseopus prnprio robore solitlos iv el nohis sine aliqua admisiioue vendat
confirmo. M. Aiiiiensis episeopns confiriiio. P. Ra- iv pro duobiis solidis, et sihi lucretiii' mediani quar-
lenlinus episco|ius conlii 1110.A. Legionensis cpisco- tam. Rnsiicus vcl civis qui tliixeril ill.nii siierum
pus confirino. P. Lucensis episcopus coiiiirmo. > sine aliqua admistione, vendat per se, et dei iv
CAPUT XXXII. cenadas plenas pcr illara canadam ferratrain Frede-
Quando arcliiepiscopus (ttit ad curiam regis domini A. nandi Vclasei, vel per similes, et de sicera boua de
Conligit douiiinim Didacum Composicllanx sedis cuba de isla civitate det trcs canadas pro niinnno,
archiepiscopum regis Adcfonsi ciiiiain adire, qtiale- ct iieiiio prxsumat labcrnam fticere de ilfa sicera in
inis ciini illo Ecclesix' sux negotia pertractarel; o cuhas vcl in canlaras : magtitaues ct miti(|iiilaria»
dumqiie apnd cum Carrione niorareiur, inier ctttn- intiis et extra omiiino projicianltir, et non cotnpa.
dein archiepiscopnm cl Buriiardum rcgis cancella- reittr piscatum, nec earnem, nec mariscum, tiei|iie
rium, prxfulae sedis canonicum, et Ihesaurariiim, pulpos, neque locustas, neqtie lauiprcdiis, nequo
discordia hujusmodi emcrsit : asscrehat munqiie ysces, neque poma, neqtie fincttim, ad hoe tit Incre-
Bernardus se lionorcm illiun, cancellariam scilicel, tur et vendat, sed taiitum nl coinedal, ct ipse qui
per se ipsum el rcgetn doinitium A. non per archi- duxcrit, coininuiiiter vendat per se ; et mcrcalores
cpiscopum adcptum fuisse; arcliiepiscoi>iis aiiiein e hiijus viHx qtii Ivciiiil ad illaS marinas cl fozes pro
converso dicebat se a regc duplici Iiouore, capcllatiix qtiolibet piscalo non vendanl ad illuiii magulnnem,
scilicel et cancellarix, liberaliter donalum csse; riisi ipse per se vendai publice larii civibus quam
Beriiardinn vero prxdictx Ecclesix caiioiiicuni et adveriis. Siniililer el ipsi qui abicrinl pcr illas icr-
thesaurarium diguiiuieni illam dc manu sua prxci- ras per vaccas et porcos, ei pro diversis cainiliiis,
pue pl principaliter tenere. Deiudc dominus Bernar- non vendant ad alios niagulaucs nisi civibus, aut
dus in jirxseutia frairum suorum, cxieroruniqtie carnizariis, cl ipsi carnizarii cmant per coiidliiitn,
qui aderanl coiicanonicoruin, a douiiuo suo archi- et tracfehl per diem in fnro, et vendant sine malo
episcopo benignc et aniicahiliter convcnlus ab illa D ingenio per pesiim juridicuin, a concilio eis insti-
iiijuria desislere noluit.Tandein lubilo in prxsenlia tuliim secundum veterem consuetiittinein, prxter
regis consilio, pripsentibus llispanix coinilibus et boves, quos non cotiCPdiraus (ractare, prxter vele-
baronibus, atidieulibus etiain canonicis ct civibus, res., et aiatro iuulites.
collatis iiLriitque raiiouibus doniinus Bprnardus, ^djiciraus etiain quod caballos, ct equaset bovcs
juste el ralionabiliter conviclus, ab injnst) proposito et vaccas nemo audeal emerc de sajonibus vel la-
dcslitit, cl duiiiiiiiiin suuiii archiepiscoputii regc tronibus, vcl rapioribus, vel de iiicogniio lioinine
prxsente et annucnlc, cxterisque jusix parti faven- absque fnlej'ussore. Caseos ct rnanleiga vendanl per
tjbtis, de honotis illius jurc iiivcstivit. Posloiodurii pesum secnndiim anliqnam consuetutlinem. Dicinitis
aixbiepiscopiis, comniuuicaio fratriim suorurii cnn- eliamde piscibiis, ulnoii niinns v magnos vesngos,
silio, doiiiino Bernardo clerico, el canonico suo vel mugiles vcinlaiil pro numrao, et de miriirais x
secundmn volutitatis SJIX bcneplaciium diguitatem teraam grandera pro niiinniO; locusta prO nitinino;
ilUun, cancellar'i,am scilieet, ad ipmpus conimisit, ct pulpmri grandeni non amplius duobus denaiiist
sic controversia illa finetn habuii. Poslpa rex, prx- mediocrcm tonam ainplius iiitiniiio; pexotas recen-
senlibus suis baronibus, asUntibus cliain qui in tcsvel falsas non minus tres pro nuinmo; ostreas
H97 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. III. — AN. 1133. 1198
magnas ndn minus L, sardinas nPn mitius x, cori- A heribus, etcareant oliicio. Dicimtts elconlirmamus
grinm dc vni palmis non ampliiis vn denariis ; mc- ul hnjiis rei publice reumniilla casa vel cantii tenea-
diocres bonos non amplius Iribus niimmis ; lampre- tnr. Otnne consilium elegit idoneos viros, trcs ad
das non amplius Irilms ntininiis; irciin maxiiiiuriV• pnnendtim mcnsitram vini, sciliccl Pelagium Astia-
non ampliiis decem iiummis ; cohiarium bonum riei cuin Pclagio afbo, Aloylnrif Candanatici, et
cuni pelle alha non amplius sex denariis; cflbiatum Stephanuiri Pelaizi, ct ad xslimaridum pitnem, Froi-
bonum pro trihus ririillmis, galtiuam, inaraticam, lam Rodesindii, Micliaelcm Martinizi, Ariatn Gun-
perdicem pro singulis niliiimis; leporcm bonum prO ladici, ct dticant illani xsiliiiaiionein panis, etpone-
(luohttsiitiitiinis; deovisnoh iiiiiius xxx pronumino; mus illum pesnm ; similiter pt de illa carne, Peta-
cahrilum bonum cum pclle non ampliiis trihtis niim- giiim Aslrarici,Fei'naiiduiii Justilaci, Joatinem Arias,
mis; ansercm bonam non amplius iv numinis ; Pelagium Viliulfici, ei sccunduin xslimaiioiicm po-
carnariunr oplimtim rion atnplius Vtii huniiiiis*. nemus illuin pcsutn et itlam j)e:rain de carne de
Panadarix vero ojtlx liabuerinl doinos Vel propriei porco, et de vacca; ei ciim necessilas fiieiii atigendi
tatein ad cdmplehtliim Suum olticitim, conipiirent vel ininucndi, ncqiie atigeatur neqne minuatnr, nisi
per Hlain taliam veridicam, et sine fraude faciaiit consensii, ct prxcepio aique arhitrio caiionicorum,
bOnuin pancm, Salgalilili et liiripitltini, de nunimo B jiidicum, et civiuni att|iie rectoris civitatis. Swbxra
iitio vel mcalia per pesuin a coneilio eis datuni; et IICLXXI.qiiot Nonas Maii.
coiitpleios suos foros nori amplius lucrettir quatiior CAPUT XXXIV.
iinmiiiis. Albergarii, monelarii et canibiatores, et Defttncto borice memorim Abilensis Ecrtesice eptscopd
civcs non habeanl marcas fitlsas, et libras falsas, et domno Snncio, poputumivilatis hcts lilleras domino
pesas; cl albergaiii non haheanl panificas iu domtbus archiepiscopo misil
suis vcl extra. Ccram vero, pignietitam, cuiuinos, t DJDACO , Dei gratia Compostellanx sedis archi-
el inceiisniti, vcndanl per libras veridicas; fabri cpiscopo, oiiinc Abileuse conciliuii), lam ciCricorum
fcrraduras cabalares et rtiulares nptimas non am- quam laiconitn, saltitem el tlevotam sulijeciiouem.
pfius vendanl dnobus nunimis pro jiarPlio (ino; me- (AbitensisEiclesiiitilia vPstra, jioulificesuo vidua-
diocres vero tribtis tniniilis, saciirem bonam non ta, el propler boc in inoesiitiam dejecta, veslra exspe-
aniplius vni riiiiiiinis, ligonem honinn non amplius clat cousolalionein paternilalis, veslrxque iniplorat
iv, aradoriuni optinium non amplius tribtis, nie- aiixilitim auctoriiatis ; nani scpnllo prxsulc noslro
diocrem duobus; faleem rozadoriam optitnani non doininoS.,on)nesiiiiatiimiierarcliidiacoiiumtio.«lriiiii
amplius tribus, mediocrem dnobns, falcein secto- . (loiiniiiiii Eiiecoiicra, qtii aliquaulo xilxsttxxvo in
riam pro iiumino; Saxium faueinuni pro singulas '-' nosira innocenier miliiavit Ecclesia, ad cpiscopalum
et medactilas. vobis confirmaiile clegimus, regisque ct principura
De calceajnentis socOs opiimos cabrunos sine asseiisuin (|u;csiviintis, qui omnes concesserunl,
fraudc non ampfitis vni ririniinis ; osas bonas non itosqne ad veslrum patrociniura miseruni. lgiiur
aniplius duobus solidis. Zapatones mnlierum opiinios oiniii ciim htimililale oramus ut vcsleradsil assen-
xii ntiininis non ampliuS. Zapaloiies honos bobinos sus et coiilirniatio, el eiini qttem nos nobis necessa-
prn atl barragarics' rion amplius v riiimmos, cxieros rium cogiioviiitus.sine dilationeconsecretis, etnobis
alios iv et trcs secitndiim situm valorem, peroptr-» assenstiin, cbnfirmalioiiem et teinpus conseCrandi
nias sutfurtas pro tribus iulminis, noii ampliiis ; renuitlietis; mcestitia iiostrx desolalionis vestrx
reliquas pro niimino vel tribus obolis, vel duobtis moveal viscera pietatis, ut eum nobis quanlociiis
iniiinnis secundiim sutiiri vatorem. Zapatones cabri- consecrelis, nee tot oves vestro jussni siibdtlas, dia
nos liadizo» optimos nott aniplius xu nuintnis. Ju- stne pastoreesse sinaiis; iiani et Veteris Tesiaiiienii
benius eliam.et pariter coiiIirrti'attius,ut corios de ho- pagina testatur.ul st de punibuspropositkinis aliquis
bus el de vaccas, Pt pelles de cabrortes, el de capris auferrettir, cilissime aliu* reponeretnr (Exod. xxv,
nulli nostri mPrcatoYes Tlemlaril ad illas barcas. p Num. iv.) Valete, et si nostram diligitts salutem,
Sajones, lalrones, et' irrsulrioff recipiantur in causis quod iies certissime credinius, eum sine mora coir-
disctiliendis; accusator et dVfenstffctim singulis ve! seciate. >
dunbiis amicis fanttim ad cotnpleiidiim jtidiciuin vel Has etiam lilteras misit Abilehsis EccleSim elictUt
faciendara fidejussoriam aiite juilices, vel vicarium Composletlano arcltiepiscopo.
civiialisacccdal, ne fratrem sinlm iri negotio circuirt- < DIDACO, Dei gratia Compostellanx sedis archi-
veniat. Judices vero, sr res exegeril, advocent sibi in episcopo, E. Abilensis Ecelesix "i eptscopum ejus
auxilium de clcricis vel kiicis, quos sibi viderint aniiuente aucioritate electns, fidele servifium et de-
uiiles atf leneiidam vel acquiremlam justitiam.Alber- bitx subjeciionis obsequiutw. "
garei non cxcedant terriiinum Minei in omiii sopra- ..., < Postquam pastorerii noslrum, dominum San-
dictii vemRiione, vei comparatinne. Nutlus faciat cium, Deus ab hoc sxctilo vocare dlgualus est, con-
forciatn vel fraudem vendiitfrr, forciam dico injuria- vcnlu facto omnis clerus me ad episCopatum elegit,
luift; sed lairi ertrpior qnain vendiior qni cortlra. populus petivit, rex annuit. Tamen si vestri coin-
SBpradietTrmdecrefwn egeril ambo quinque soiidos inendataucloritas judlcii, et quoniamuntisestDeus,
peKorvwrrt, et veritfitores rei habeanlur digrii ver- urium baptisma , una Ecclesia, et quia omnes nna-
 1109 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDl 1200
nimes esse, et unitalem in electicne mei servare A pastorem, el filium nostrum, in vila summe dilexi-
cognovi, electioni eoruin, si vesirx adsit consensus mus, ejns obilum non minima cum Iristitia lolera-
sanclitalis, consenlivi. Igitur restrx patcrnilatis petoi mus, unde quod prsona vestra vila et moribus
Consilium, auctoritalis veslrx oro stibsidium , qtiate- . niaxime decoratur, a nobis eam duplici dilectione
tenus mihi prxfinilum leii'pus rescribalis, in quo tencri minime hxsilelis ; illius nanique prxcordialis
ad Compostellanam ecclesiam mairem meam veiiiam, affectus qiiem ei, dum vixit, exliibuimus, vos exsor-
et ibi veslrx commendatus jtidicio sapientix, epi- tem fieri non optamus. Itaque de clectione vestrx
scopalem dignitatera ordinis a Deo vohis medianie personx, si iia est ut litlerx ad nostram prresentiam
recipiam. Valele, et qttid veslrx placeal sanclilati deslinalx sonaiit, ei liiterarum Iator asserit, non
mihi rescribile. > modicum congaudemus. Vos igitur lanquam specia-
lem nostrx Ecclesix filium exhortainur, ct in Do-
Responsio domini archiepitcopi clericis et laicis Abi-
lensis Ecclesiat filiis. niino monemus, quatenus atl B. Jacobi feslivitalem
i DIDACOS, Dei gralia Coinposlellanx sedis archi- qux VIIIKal. Augusli summa cum reverenlia coli-
episcopus, tain clericis quam laicisAbilensisEcclesix tur.ctimqiiadamvestrorum canonicorumac bonorum
iiliis, salutem, auxilium, et in Christo prolectio- civium parte ad matrem veslram Composlellanara
nem. " ecclesiam, el nostrx personx conspecluiii, nullate-
i Perspeclis veslrx benevolenlix Iilleris, quibus nusvenire differalis.nosauiem interagendum fraires
Ecclesiam Dei, malrem videlicel vestram, orbatam el coepiscopos nostros fiiiiliinos, prout facultas
proprio fore pontifice conspectui nostro rcprxsen- tuleril, couvocabimus, ut eis convocalis et fratenio
tare minimeneglexislis, quantiim doloris et mosslitix inlerveniente atnorc constiltis, el prxfalo die et
nostrx pietatis viscera pulsaverit, vobis explicare lempore, Deo aunuenle, consecratio vestra, si fieri
nequimus; sicui eniin lilii et confralris nostri lanti debet, juste et canonice fiat. >
ponlificis vila non iiiinimiim noslrx palernilatis ac IIas lilteras misil rex Adefonsus per eumdem elcctum
dileclionis ardorem in personam suam babcbat et dotnino arcltiepiscopo
relinebat, sic ejus mors sine nimia nostri cordis < ADEFONSUS,Dei graiia Hispanix imperator,
compassLone a nobis tolerari non valet. Quamplu- vcnerabili Patri domiuo DIDACO Coinpostellanx Ec-
rimiini namque laborein, imo maximas ac diversas clesix arcbiepiscopo, in Christo vivere. Sancium
calamitales pro Ecclesia sua conslanier excejierit, Abilensem episcopum mnrltium esse, ct in ejus
cl ad quanlum lantlem slaltiin eam viriliter sitbli- episcopio fralrem ejus, iioinine Eneconem, a cleroel
maveril, fernie omnibus esl compcrltim ac divulga- p populo eleclum, mihiqtie reprxscnlatum, dileclicni
tum ; sed qiioniam noslri subsidii auclorilatem vesirx notifico, qtiem veslrx scrutiuio discretionis
bttmiliterexposcitis, nostriqueeliamsolaminispietate confirmatum jtistiiix causa et mei amore, mullum
diligenler refici desideratis, vobis petentibiis quod eiiim in prxsenti stihdilissuiseiiiii utilein et necessa-
jiisiiim et recluin visiun fuil, non ratiouabiliter de- rium causa regendi eos essecognovimus.conseciaie
negare valemus, juxta illud evangelicum: Petite et non difleratis. Valete. >
accipietis (Joan. xvi), etc. Nec digiium duciiiiiis . llic est tivtikts electionis domini Eneconis, Abilen-
oves, nosirx ditioni a Deo concessas, sine ducis sis Ecelesix arcliidiaconi, ad episcopalus dignilalem
regimine diu permanere ; nos vero ciiin ad nos a promoti. Ciiin a prxsule Segoviensi domiiio P. ct
legaio vestro pcrveniiim est, per nostri archiepisco- magtio clericorum laicorumque collegio Sancitts
patus confinia operi, quod nostro ordini congruil, episcoptis bonorifice fuissct lumulaliis, isle abstjtte
ad laiiiieni et Dei hoiiorcm iiidesinenler desudaba- coiitradiclione, parili conse:,su omnium qui prxsen-
mus. Quapropter t|tiia ad taniain rein sic subiio tes adVrant, est elecius. Nam onmes clerici de ipsa
peragendani, pernostra non liinc lemporis expedita civilate, cl mulli alii ex provincialibus qui ad paslo-
habebaiur, stunma ctiin benevolentia vobis prxcipi- ris sui sepultiiram convenerant, seorsum coadunati,
inus,quaienus ad B. Jacobi feslum quod vm Kalend. D studiose diligcnlerque cceperunl adinviccm scrutari
Aiigust. prxcipuecelebraiur.cura authenlicis veslr* el inquirere, si in eorum convenlu reperiri posset
Ecclesix clericorum, ac laicorum personis, ecclesix qtit idoneus foret in anlecessoris defuncti locum
ac prxsentix noslrx, prout decet, prxsentetur. Nec succedere. Sed post multas el diversas opiniones
hoc vobis molcsliam iufercndo propoiiinitis, sed ad landem gralia Dei omnipolcniis concedente, omnes
vestrx Ecclesix decus, ei ipsi cl nobis idoneum, unauimiier stiper prxdicto Euecone facti sunl con-
interim tempus prxparare congruc protclauius. Om- cordes: idcirco quia digne el laudabiliter archidiaco-
nipotens Deus intercessione B. Jacobi el meritis vos natus olficio fungebatur,el vilx religiosx mnrumque
custodiat, el ab oranibus adversitalibus munial et sublimilaleprxcxleris prxpoltere videbalur.dignum
defendat! Amen. > exislimarunt ut bonus frater, imilans laudabi-
Responsio ad electum. Icm vJtambonifralris,illi quoque pontilicalis succes-
i DIDACUS, Dei gralia Compostellanx sedis archiepi- sorexisteret diguitatis.Hxc eleclio a clericis primitus
scopus, filio suo dilecto E. Ahilensis Ecclesix ele- facta, valde complacuit omni populo qui eral con-
c'.o, saltttein et paternaiii in Domino dilectionera. gregalus in ecclesia; et nemo exstilil in lola concione
< Quoniani germanum vcstruin Ahilensis Ecclesix pleids, qui contradiceret et conlrairet conslitutioni
 1201 HISTORIACOMPOSTELLANA.— LIB.IH. — AN. 1133. 1SC4
electionis, sed omnes illnra velle, illiiin desiderare A tem, pie Pater, tux dulcedini de priino Miinioiiis
fieri sibi pastorem ct episcojnint uno corde, tina voce advenlu, qtiando de Egilania venil, volumiis denun-
pariter conclamaveruut; et ctim clericis Te Deum tiare. Taii eum pacto reccpiinus, ul intra paucos
Inudamus canenlibus, siimma devolione manibus dies aiiqtii clericnrum cum propriis marsupiis atque
ad coelumexlcnsis, bei omnipoienliaui et misericor- cum co iisqtte in lui prxsentiam veniiemus, idcirco
diamcongaudentes glorificaverunt. ul de ejus electioue quid laudares videremus; quod
De consecratione ejns. sibi placuit. Ipse vero nobis nescieniibus clam re-
Posl obilum bonx me-uorix Sancii Abilensis epi- cessit, i|iiando huc venit; sed discedens a tua san-
scopi, clerus et populus, habiio diligenter consilio, ctitate, sc coram nobis et laicis litteras tuas et be-
Eueconem defuncii viri fratrem archi.liaconatus nedictionem dixit adipisci; nobis, ut verum lux
officio in eadem Ecclesia ftingentem, regis asseusu palernilati dicamus, displicuitqtiod aliquem noslrum
et comprovincialium episcoporum consilio ad ejus- non ul cum eo pe|)igimus advocavit,alquc sociorum
dem Ecclesix regimen unaniiniler elegerunt, ipsum- quidam, ul rectum, domine, disposuimus, non per-
que concordi voce et pari consensu ab omnihus egisli dixertint; sed noslrum sine aliqitihns non Ro-
eleclum domino Didaco Compostellanx sedis archi- maii) petas. Ipsc aulcm nohis incognilis cum solo
episcopo, ad cujus mctropolim pertinere dignosce- _rjquodam armigero recessil. Quando vero reileravit,
batur, sicul decebat, consecrandum prxsenlaverunt. nos honorem ac dignitatem parabolis portare certi-
Mciropolitanus vero illius electionem diligcnter ficavit, seque liberum.nulliusqueiinperio suhraissum
exquirens, eamque Iegiiimo prxsenlium lestimonio nisi lanlum aposlolico, 11011 veris verbis demonstra-
et communi absentium scripto dignam 11 carjonicam vii; nec mora multos Ecclesiarumbeneficiis barones
esse decernens, regis etiam assensum litleris co- muniri prxrepit, quo scelere auribus nostris into-
gnoscens , ejiiscopos fratres suos , et canonicos, nato, etnn non csse concessum Salnianlinx sedi
Muuionem scilicet Vallibriensem, P. Lucensem , M. legalitcr putavimus ; quadam vero die ad eum veni-
Auriensein, P. Tudensem ad ijisius eleeli consecra- mus, privilegium ac dignilatemEcclesixquxsivimus.
tionem invilavit; ipsi vero pro B. Jacobi revercniia, Quo audito commolus ira, magis ac magis clericos
et arcliiepiscopi honorificentia ad prxcipuam ejus- et ecclcsias in propatulo sub laicorum manibus
dem aposloli festivilaieni, qux vm Kalend. Augiisti misit. Hxc scias non causa invidix, non inflatione
celebratur, libenler convenire nullateims dislule- superbix, non aliquo odio hxc de eo dixisse, scd
ruut. His ilaque fralribus Composlellx congregaiis tantum detrimenium S. Dei Ecclesix pati non posse.
dominus arcbiepiscopus, hahito cunieis sancioet reli- Ne igilur, bone Pater, nos velnt gregem pastore
C carenlem relinquas, sed nostrl potius niiserearis; et
gioso colloquio, in ipso festivilalis die prxfatum
electum, juxta canonum instiiuia, soleinniler el ho- aceipe consilium etiam ab infiniis, quid de nostrx
Eeste consecravit. Consecraltis autem debitx sub- Ecclesix angustiis agas : nani quidquid tux dileciio
jeciionis obedientiam lanquam suffraganeus metro- bonilatis jusserit, in rei veritate fideles ac certos, ut
politano subdilus prxlato, sicut debuil promittere, proprios filios, noverit. Valele.i
non recusavil, et seipsura in prxdiclorum episcopo CAPIIT XXXVI.
rura prxsenlia, omniumque qui consecralioni inter- De restauratione canonicmin melius, quoniam dimi <
erant subscriplo fidelitatis juramento firmiler as- nuia erat.
.trinxil. Omnibttsdiscretionis oculo eventus rerura intuen-
Hoc est juramentum. tibus cerlis ac raanifcslis patel indiciis, qtiam solli-
< Ego Ennecus sanctx Abilensis Ecclesix nunc cilo ct diligenli aniniodomnusDidacusCoinpostellanx
ordinandus episcopus subjectionem el reverenliam sedis primus archiepiscopus Ecclesiam subliinare
et obedientiam, a SS. Pairibus consliliitara, secun- suam, et ad gradus allioris dignitatera exlollere stu-.
dum prxcepta canonum Ecclesix B. Jacobi,recto- . duil. Si enini reclo comparatiouis modo prxterilis
ribusque ejus in prxsentia doniini Didaci archiepi- y. inslaniia conferre yelimus, pnrdcnliain ipsius et
scopi perpetuo me exhibilurum promilto, el super facta laudare cliam invidentes, nullatenus desiste-
sanctum altare propria manu confirmo. > mus. Sed quoniam longutn et difficile esl omnia
CAPUT XXXV. ipsius benefacta narrare, de pluribus saltem unum
Omni» cterus Salmanticensis Ecclesim has litlerat posteroruin memorix tradere non recusemus. Pauto
misit domino archiepiscopo. allius ilaque incboanles Cresconium episcoptini,
t Dominovenerabili, omniumque Patri charissimo prxdecessorem suum, virum faiiiosnni el nobilitate
Composiellanx sedis archiepiscopo DIDACO,oinnis prxclarum, qui lempore regis Fredenandi slrenuus
clerus Salmanlicensis Ecclesix, obedienliam cum in ntililia floiuit, ad inemoriam rcvocemus. Ciijus
fideli serviiio. tempore, licet Composlcllaiia Ecclesia divitiis polle-
<Ecce nos lui famuli, tuxque magnificx pietatis, ret, honoribus abundaret, soti lamen septera cano-
reverende Paier, obedire mandaiis parali, sub ira- nici in ea*seivienles, nullius ordinis regulam, nec
porlabili anxietate positi, discretionein tux digni- sattem habitura observanles, nec ctiam tonsurain
taiis supplici corde, humili voce rogamns, ul nobis coronx babenies, nec barbam deponere volentes,
miserearis, nos in quiete vivere paliaris. Modoau- miniis canonicc dcgebal; el ut etiain propinjiuius h>
 1203 MUNIONIS, 1UGONIS ET GERARDI 1204
medium proferamus exemplum, domnus Didacus, A anie aposlolici corporis inveniioiieni, apud Iriam
Pelaez episcopus, qui leuipore pix raemorix regis anliquis fundatam et conslilntain fuisse; sed posl-
A. mtillum claruil, ct poslea ejusdetn bonoris digrii- quain gloriosissiniiim B. JaCobi ror|ius leinjioiibus
tate privatus exstitil, xxiv canoriicos, ecclesiasiici Teoilomiri episcojii, divina prxiiionstrante graiia,
QlCcii penitus ignaros, in Ecclesia ipsa conslituil. itiventiim fuii, prxdicia sedes, qua; iunc lentporis
Poslea vero domnus Didacus ejusdem sedis primiis Iriensis appcllabatur, rcgis privilegiO, et episco-
archiepiscopus LXXII (175) canonicos, littcrarum porum consilio, toliusque populi assensu apud Cnm-
siudiis erudilos, ccclesiaslici oflicii perilos, vita et postellam, uhi pretiosa icperta fiierat dracliina, uon
morihus ornatoS, Ecclesix servitio in pcrpeiuum iirimeriio traiislata esl. Facta aulctn ex cotmnuiii
mancipavil, commiiiiesque rptldilus tittdc victtim ct consullo sedis niutalionc, ipsa Iricnsis Kcclesia,
veslitiini suflicienterel honorifice haberenl, in corum tanti honoris dignitaie privata usque ad succes-
potestate et providentia permisit. Qnihus ita statutis sionem domui Didaci, primi archiepiscopi, et a
cl lirnnter ordinalis univcrsus canonicoriim convcn- religiotiis cttltti penitus dcflexit, et in temporalihus
Ius omnibus sibi uecessariis suppeleniibns in pace multum diminiila fuit. ln lautam namqiie paitper-
el sccutilalc din pcrmansil. Declirso vero dinliirni lalis augiisliain locus ipse deciderat, quotl paitci
temporis sjiutio iir.vdiclum contniuiiis cominodi sla- B clerici, ihidera cominorantcs, clericalis olfitii peni-
tutnm, parlim cxleroruin iniqiia loleraniia, ab illo tus ex|ieiles, qttadragesiijiali solumuiodn et Domi-
optimo etjucundo statu patilaliui defleclere ccepit, nici adventus tempore vix paiipeicm victiim countm-
ct coinmunis victus diminuliis el fere ad iiiliilinii niter babere poierant; tloiiinus vero archiepiscopus,
redacius fuit. Quo cognito pius et benigmis paslor, ipsius Ecclesix dcslilulioni compatiens, quotiiam in
qui saluti oniiiiiiin in temporabilibtis el spiri- sumino honoris culniinc prius claruerat, eam cx
tualibus constilere ct providere debel , cclebrato parte rcsii|uerc CQiiiitus est,ibique xn cleiicos,
cu II fraiiibus ex more convenlti, tanli seniina- cpin priore suo , cl oflicii sui cxercitio competeuter
rium scandali de me.lio tollere diligenter curavii; inslructos ccclesiaslico cullui celcbrando deptilavil,
Iialiitaque pritis ciim decano ct aliis niajorihus tiliii cisque reddiltis cnmiiiuiies cihis et indumctito sufjQ-
et honesia delibcraiionc, prxler pancra, et anniver- cienics pio chariiaiis sludio dcdit. lloc itaquc dili-
saria , et alia qux freqtientcr canonicis charilalis genter coiisuniniato, quoiiiam lioiium in n.elius
studio conferri solent, ad quoiidianum coquiuea pa- seniner prolicere debct, aliud virlutis opus aggredi
raliiin xu marcas siugtilis mensibus dari consiituil, 11011 destilit. Ectiesiolam namque p:iu|)erriinaiii et
et se etiam in 111011115 provectiirtiui secuudum icaa- parvaui, in litlore Saris Aiiiilaiani, tihi gloiiosttm
pus conlidenter promisii, et sic restiltito ex parle aposloli corptis in egressti navis deposiluin ftierat,
cominunis rei deirimcnto inniniur et scaiidaliiin pro lanli bospilis veneralioitc cuni siiinnia ditigentia
quod quolidie fraternam oflendebat concordiani, rcsiituendani csse dccrcvil; ct qiioniam hene in-
penilus cessavit: xra M. c. LXXII. ccejita jucundo exitii peragi solenl, ipsius Ecclesix
De claltstro consummando. porpus cum Irihus capitibus consulla bcniguilatis
In ipso eiiam feStivilalis die in quo dominus archi- sttx industii.i fuudari 11011 disiiilii. Tria uamque
cpiscopns Ahilensem episcopum, ul prxdjxiuius, altaria. ibi xdificanda pl lionoiifice eelcbraiida , nie-
consecravit, el stalum canonicx in melius commu- diuin atl lioiwrein gloriosissiiiii Jacobi aposioli,
tavil, constil.a prxseniium episcoporum diligelitia ctijns corpus ibidcm Iiospiiio receplum fueral, reii-
de (lausiro inchoando et consummando, cuncordcni qua vero duo angularia, unum B. Marix matri sux,
et uiiaiiimcm cura fratribus suis deliberationeui allcruin fralri suo beato Joanni aposlolo evangelisia
habuit. Ipsum namqiip opus jam diu qiiorumdatn sancliv dcvoiiotiis afiectu iuslitiiil. Qtiihus diligeuler
fr.ilrum providentix suscipiendum injunxerat; sed iitstitutis ecclesiam ipsam candelabris optimis,
aliiscausis iu.pedienlibus, neglectum et inlermissum palliis, cxierisqtie ecclesiaslico culiui coinppientibus
fuerat. Tunc atiiem propeusiori cura et ampliori U oiiianientis, bonorare et decorare pio chariialis
diligetitia eidem operi intendcre quxrcns, duobus aiuorc slutluil; el quoniam duplex boinim simplici
fratribus, archidiacono scilicet P. Crcsconizi, et prxvalere. solet, doininus arcliiepiscopus utriusqtie
cartlinali domino P. Gundesindiz, quorum consilio ecclesix reddilus, Wensis scilicet, qnam |)iius
etsollicitudinc fieret, universi convenlus aueloriiatc resiiluerat, el istius quam postea xdificandam de-
iuj inxit, et ut tale consulluin operis cxhibiiione creveral, recta divisionis regula distribuens, uni-
fimiarct, dominus archiepiscoptis ad ipSius clauslri cuiqueipsarum xu canonicos ail honorera Dei servi-
fahricam , c marcus se daturuni, secuinluiii diffiitila lutos attdixit, el sic ulranique ecclesiara, el in
lemporis spatia, cliarilalis sttnlio promisil; de qtli- temporalibus el spirilualibtis congrue resiitutam,
bus potiicitis, r.e tanti opeiis differrelur incceptUBi, soli religionis cultni deinceps vacare sluduit.
xxx marcas siraul dare in prxsenti non dislulit. CAPUT XXXVII.
De rettauratione ecelesite et canonicm paironi. De discordia- w.ter auhiepiscop. et comitem Feriin.
Notum omnimis el niaiiifesium remoto arnbi- Transacto iiaque parvi leniporis spatio, inier
guilatis scrtipulo conslat Compostellanam sedetn , doniinuui arcbiepiscopum el couiitem Ferdinafldiim
(17S) Vide cap. 20 lib. 1.
 HISTORIA COMPOSTELLANA. - LIB. llt.-AN. 1154. «06
1205
foedus amicilix firmatnm invicem observanles A CAPUT XXXVIII.
gravis et thexorabills discdrdia emersil. Contigi PoMificis el antipapm epistblm.
namqne qucrtidam Srchiepiscopi mtlilem tpslu Tunc temporis vero dttiri illa stlpradicta gere»
comilis cufiam adirC, qeem comes qiiaruindam cri retilur, scliisma quod in Ecdfesia Dei jain diti pullu-
minalionum argiieus, siiie cOnscientia archiepiscop laveral, iittllatenus cleflexerai, sed rle malo in pejtis
cepit, captiiin in vincults posuil. Quo audito, doriii increineniiim susccperat. Petrtis namqite Leonis,
nm archlepiscopus proiantodedecore ira comiiioiiii Rogetii dticis ftlvore, partiiri superba sui getieris
duos ijisius comilis mililes captos in cuslodia lcncr potestate, primx sedis cathedraln UninenS, inttlli-
jussii. His itaque peractis prxfalus cotisul furorii inoda verhdrtim Compositiono ctiusx sux juSlitiahi
impelu duclus i|ucmdara arcliidiacontim P. Cresco- arguere conahaiiir. Alter vcro lnnoceiiliiis, ab Urbe
niadem , ci>jus providcnlix ipsius comilis lerftt vioIenterexpulsus,PisiS habltans, adversarii pariem
reginteti coinniissiiin erat, violenter invasil, eum- altenuare, ct suarri veiisiiiiililer appiQhare ndn
que capltnn in vinculis postiit, et in quodara caslrc desislebal. Uierque auleni partcni suam lueri con-
Sno Grniissiiiioteniiit.Postquaraverolani exsecrablt( . letidens, domino Didaco Compostellano archiepi-
facitnisarchiep scopo el Ecclesix sux iiiiioliiil, jtixts scopo, qui lunc tempnris pro repclleifda Saraceno-
c. rioiium regiilam , prxdicluin comiieiti quatenusdi runi rabie apud casirtim lloiieslniri ciim magrio
lanta injuria satisfaccrel semel el itcrum et lertic exPrcitu iiiililum, elinfmito niiitiero peditum ma-
vocavit; sed quoniam lolies vocatus saiisfacerc con- nebal, hujusinodi litieras divcrsis nffnliis, qnoriiin
tem|)sil, doiniiins arcliiepiscopiis cum universc alter de allero ignorabal, eodeirt die Sitnul dete-
Ecclesix conveutu puhlicam excouiiutinicaiioiiis sen- gaverunt.
tetuiam in illura prottilit. Qtio facto conies poeni- < Innocenlius episcoptiS, eltf.
lemia ducltis laiidetn resipuit et babilo ciini archi- < Dc priideniia ct honeslaie tuii, > tft6. Vide in
episcopo colloquio, archidiaconum qncm captum Innocemio II, ad an.WH.
tenehat, rcddidil. Poslea vero in prxseutia archi- t AnaelcUis cpiscopus, servuS Servdriini Del,
episcojd el Otnnium canoiiicoruui satisfaclurus ad vencrahili fratri Ditlaco B. Jacobi archiepiscopo,
mafrelu suant Ecclesiam qtiam offendeiat hiiinilitei saltiteni et apostolicain henedictioneiii.
Venil, priinum pro composiiione Sacrilegii obsidcs iPropter iiimiam cbarilalis dilectionem, qria per-
beciinduiii morein patrix dedit, dcinde pro lrarai- sonam luam diligimus et ab ea vicissirti diligi nihi-
tiiatis cxhihilione seipsum in polcstate archiepiscopi Iomiuus credinius, sedis apostolicx titteras tibi jam
Pl omuiuiii canoiiicoruin, qttasi eapliini luimitiiet freqttentius desiinavimus, fidticiam de te iatem
dbttilit. Ttnic yero ad arnpliorcm saiisfactionetn iiabentes, qiiod cl luis nos sxpius cpistolis et riiiri-
doniiiius arcbicpiscopus cuiti uiiiverso conveniu tiis visiiare deberes. Verum, tti ftater in Christo
coinilem ipsum domiuio et polestali afchidiaconi cbatissitne , nescimus quo lorporc deleiiliis iiulla a
tradidit; ipse etiam consul, ne amplius tale quid fe aliqtiando suscipete rescripta meruimus. Proinde
Commiilerel, corara omnibus jurejiiramlo finnavit. nos, licet in his piurimum admirantes allquarituluin
Restahat etiam intereos quoddani indiscuSsum negb- doleatmts, non tamen desislimiis quin Pl iterato te
litiin de hoininihiis creatiouis, qtios prxdiclus comes noslris litleris visiteinus, et de his qiix pcnes nos
inter Uliam et Taniaiini requirebal; uiide non lan- acla sunl vel aguitiiir, certiorem rcddamus. Siqui-
lum Inler eos, sed inler eoriim prxdeccssores, odiosa dcm post discessum Lolhaiii.quem, sicul jara tecre-
conleniio sxpibsiine fueral : illa ctiatn causa, ut dimus accepisse, divina nobis virtule cooperante non
kiunt, prxcipua exstitit, qttare cpiscopus dominus sine niulta stragc suoruin igaoitiiniose salis ac lurpi-
Gndesieiis qiiortiiudam Violcntorum manu apud ter redlre coegiiinis, bxresiarcba G. (177), quein
lriam pereniplus fuit. Mttlti etiam nobiles, propler intra perjurorum iioslrorurii domos in primo faclionis
eamdcm cansam truucali, sive ferro perempti dam- sux nido intriisit, ctero in eum et populo recfamanle
irnm corpcris et pceunix delrimeiittiin passi sunt,
0 quoniam in Urbc mancrc non poluit, navigio Pisas
et ne tanti ddii seininarittnt ampliiis pullutarel, de nocte confugit, ibi vivens utciinqtie raiserrime
dbminus archiepiscopus conlenlioneni illam pcnitus latilat; nos pcr Dei graliam cum frairibus et filiis
diftinire volcns canoiiicoruiB consilio ct regis asseusu nostris cpiscopis , presbyleris ac diaconibus cardi-
villam quaradarti, qux Lubre vocalur, prxdicto nalibus, rlcro Urbis universo elpopttlo, qui nobis,
comili tali lenore Concessil, ut nec ipse, nec aliquis sictit ab inilio fecil, individtia charifate cOhxrCt,
de ipsiuS cogwaticnie, vel ejos liajres cieatioiiem sani et piosperi sumus, soleriiuitates pascbales anli-
Hlam, sive ejus jus, sive etiam hxrediiatem prxler qua prxdecessortiin noslroruiri consiieiintiiiR, in La-
Tiliam Satardes cum L hominibus in honore B. teranensi p.italio, ciim omnibus civiiatis riosirx pa-
Jacobi olieriirs eSigercf. Ifoc autem concambium tritiis cuin aliis aiini feslivilalibus qiiietu ae pacifice,
legitimo scripto et robore regio in perpetuum fir- Iioiiorificc ae devolc peregiinus; basilicas S. Joan-
Haatufflest (176); nis, et S. Pauli aposloli cura qitibusdam muriitiun-
culis aliis quas in advenlu Lolliarii iiiiirtici riostri

(17t>) Exstat infra liac de re scriptura, cttp. 40. (177) Gregorius ante« vocabatur Imrocentius.
 1207 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI iiOS
invaserant, elde qnibus iuultum gloriabanlur nu- A . ciabat, considerans eos tam honestissimi nutrimenti
per recepimus, et in poiestale nostra lenemus; illos cl accepti benelicii menioria ad emendationein, et
perjuros uoslros Leofraiapane et iinuin fratrem correctionem leviter revocari. Sed quia diabolica
ejtisileni (qui lertius promptiose ad omnc flagitium versutia hoinini ad suadendiim blandiri non desinit,
autlacissimus, ciim viris bellicosis fere numero eoriim (proh dolor!) freqiientius ac manifesiius ex-
scxaginla sub ruina cujusdam ecclesix campanarii, crevit superbia. His ititque gestis, conligit arclii-
quod de nocle sulToderant, obrtitusest elexstincius) episcopura adregem cuni eo de quibusdam, qtix sib'
fitleliiim nostrorum prxcipue charissimi filii nostri einerseranl, traclaiurum Carrionera ivisse, ihiqtic
R. Sicilix regis auxilio de medio Ecclesix jier Dei Bernaldo consulendo prxcepisse ut canccllariani,
graiiam ftinditus exslirpare disponit.nts; nain ila cos quani ei pro (idelitaie ct servitio lenendam dederat,
inclusos vinliter obsidemus, qui aut se de proximo sibi sine dilatione prxberel, el ad Ecclesiam B. Ja-
nostris manihus reddet.aul, sicut jani diximus, radi- cobi, qtix eum nutriverat el honoraverat regressus,
ciltis iiiteiihuiil. In his igitur omnibus, dilectissime omnipoienti Deo ct prxfato aposlolo cum cxteris
fraier, largiiori bonorum oinniiim Dotniiio nobiscuiri personis (ideliter servire studerel; hoc enim modo
pariiergratesdignas exsolvens, el iniinicoruni men- et cordis cjus abscondila et fidelitatis debita jam
dacia pro data libi sapienlia respuens, Dcum omni- JJ penitus patefieri cupiebat. Bernaldus vero, malx
potentem exorcs, ut Imperfeclum noslrum videant opinionis conscius et tantx fraudis ut erat coinmen-
octili noslri, el siattim ttiuin el bonam quam crga lor, boc audiens trislissime tulit, et ab eo iuducias
nos voluntatcm el aiiimum geris, luis adnosmissis, ad accipicndum consilium quid inde faclurus esset,
et per lalorem prxseiilium frequentes epistolis, et posltilavit; jam aperle demonstrans quod poslea rei
, per alinsnunlios dirigas, ne, juxla diclum Apostoli, evenlus experimenlo verilatis comprobavit. Jnterea
magis diligere quam diligi videamur. Datura Late- trium dierum induciis habilis nolos et amicos suos
rani x Kal. Maii. > summopere rogitavit, uteorum consilio et auiilio a
CAPUT XXXIX. rege impetraret, quod et cancellariam et omne quod
De capttone Bernaldi et decani et de solutione eorum. sibi dederal archiepiscopus contra ejus velle possi-
Notum et quampluribus manifesium est domnum dcrel, soli Deo et regi gratiarum actiones relaturus:
Didacum, Composlcllanx sedis archiepiscoptim, Ber- interventibus quoriim rex allquantulum assensum
naldiim et Petrum Ilelix a puero magna cuni dili- irapertiens ad arcbiepiscopum duos legalos, Alber-
gemia nuirivisse et erudivisse.et eos tantx dilectio- tinura scilicet el Fernaiidum Joannidem, eum ex
nis gratia amplecti, quod allero, scilicet Bernaldo, rogaluros conlinuo direxil, quateiiiis Ber-
'C partesua
adjuiictis niuliis utilibus el honestis Ecclesix B. naldo canceliariam non auferret, el eum quo melius
Jacobi beneficiis et honoribus, Ihesaiirarto consti- amore ditexerat, deiude ditigeret. Arcliiepiscopus
ttito, alterum vero, Petrum scilicet Helix, etarchi- vero, providx ul erat scientix, subdolas Bernaldi
diaconum, prxdiclx Ecclesix ex insperato ordinavit machinaliones aperte ac nianifesiejam coraperiens,
decanum; sed, ut paucis mulia resiringantur, talem eis hujusniodi dedisse perhibelur responsum, qttod
erga eos exbibuit dileciionis affectum, quod quidquid si regix placeret dignitali canceliariam quam Ber-
faciurus vel dicturus essel, eorum specialiter consi- naldo icnendam commiseraireciperet.et de ea quod
lio et arhitrio coinmiltere festinabat. Bernaldo etiam competens et honeslnm videretur juxta consilium et
quem prx aliis mirabilitcr diligebal, cancellariam, velte suum poslea ordinarel. Rex vero videns arcbi-
consilitini, fainiliariiatem, pariter el amorem regis episcopum constanlix [ac ralionis tramitem perse-
doiiiini A.,comilum quoque et ejus principum conlu- quenlem, se ad eum ire ad clauslrtim S. Zoyli ipso
lit hoiiorifice ui habcret, spirilualis veluti confidens die promisit, Bernaldum ad satisfactionem et ad
spiriiuali pater in filio; prxdicio etenim archiepi- ejus amorem et servitium ducturum. Constitiito igi-
scopo lanta ab omnipotenti Deo erat collata potestas, tur die rex comiiibus ac principibus suis gloriose
quod et capellaniam el cancellariam regis sibi •jv comitalus ad arcbiepiscopum sicut prxdixcral venit,
possideudam obtinebat, cl de omni curix clericatti cl eum benigne ac reverenier ad ralionem posuit,
pro velle stio ordinabal. Qui ctini in tanto tlignilalis uipoie eognosccre diligeuler affeclans, unde quod
et honoris ciilniine se esse conspicerenl, flalu su- inter etimdem archiepiscopum et Bernaldum dis-
pcrhix tuniescenles, quibusdam machinaiionibus cordix seminarium esse videbalur, evenerat; ipse
dccanus in urbe, Bernaltlus iu regis curia, ambo enim ordine consideratis qux ab ipsa pueritia erga
consangiiinei, omnibiis quibuscunque poterant Bernaldum archiepiscopiis exhibuerat, et qux pro
modis quxdam conlraria et inconvenieiitia dc eo ejus amore susliilerat, non modicum inirabatur unde
latenter inachinati stint, jam conlra eum elationis inter eos htijuscemodi dissensio tam inopinc sub-
colla crebro erigenles. repserat.
Utautem archiepiscopo lam exsccrabile machina- Cui archiepiscopus, ipsum rei ordinem qnoprx-
jnenti facinus paulatim pulltilantlo conjcclurali inani- dicta dissensio orireturseriaiim aperirevolens, qux-
fesiatione innoluit, graviter loicravit, eorum potius dam sibi de Bernaldo non auribus prxcipienda,
stultis et inanibiis contlolcns opinionibus. Quibus iietlum credenda, esse dicta nionstravil. Qux cum
ccgnitis, ct sxpissime animo rcvolutis, tjuotidie spe- dulciter et sine scandalizatione experiri et eum ab
 1209 HISTORlA COMPOSTELLANA.—LIB. Hl.—AN. 1134 1216
errorc a 1 vjam salulis et emendationis reducere vel- A bus B. Jacobi honorihus, quos ipse habebat, cum
let, nulliim tara uiilem et siiic offejjsa experienlix sua inlegritale in manu domiui archiepiscopi deditis.
ei eniendatioiiis modum eligere arbitratus esl, quod Huic etiain addidil quod, si quod inde archiepiscopo
ilala in ejns manu cancellarii, ad Ecclesiam suam contrariura vel incominodum unquam accideret,
r. veisus Deo ejusqtteglorioso apostolodevota raente ipse sufferret, et lmjus rei q>iam fieri mandabat
faniularetiir. Enimvero cum rex arcbiepiscopum lain actor et concessor semper existerct, timens ne liac
juste ac raiionahililer lnculuni fuisse cognovit, Ber- occasione inventa quodfieri jusserat, archiepiscopus
iialiluin scorsuni duxil, et eura, ul rex poslea con- facere negligeret. Quod citin arcbiepiscopo oslen-
fessus est, lal Lus feriurverbis conveuisse: t Quanto sum fuisset, molesie lulit, et illud se esse facturum
dtlectionis vincnlo arcbiepiscopus le amplexus fueril, omnino ncgavit. Rex aulera videns quod fieri prx-
quauio dttdiim aniere educaverit, et qux ctiara erga ceperat in nullo complelum fuisse, tres nunlios
te exhibtieiit, ct qux pro (e bucusque loleraverit, singulis vicibus succedenter ad archiepiscopum mi-
niillus Hisjiaiiiaroii) angulus ignorat. Quapropler sil, id ipsum quod prior dixerat el affirmaverat jara
juslitni ei consequens est te ei Semper humiliier acrius ct magis eilicaciler dicentes ct affirmanles.
ob<;dire,el ab ejus serviiio el fidelilaie nunquam Quod licet audivisset et de eorum relatione jussura
occasioue aliqua velle aniinum reinovere. Eia, igilur B et velle regis sibi palenter innoluissct, tamen ni-
ad prxdiclorura meuioriam anirnum rcvocans. rcdi hilominus quod pro priori [misso fecerat Bernaldo,
ad integrum ct ad servitiura et volunlatcm ejus fecisse oslensus esi. Non posl longum denique lcm-
exsequendam, lmniilem el obedienlem , ubicunque poris, rex videns quod fieri mandaverat nequaquam
poiucris, le prxsenla; ego enim quod lanto el tam facium fuisse, nimia coninioliis ira, a* archiepisco-
honesio viro iiberaliter contuli, sine causa auferre, pum iterum legalum, non tonge posl quos miserat,
et le contr.t eum nullo modo valeo manutenerc. > quinlum remisit, j'ara non solumniodo prxcipicns,
Bernaldus, uiidiqtie se raiionabiliier esse victum et sed ei lerribililer quod subsequitur minans, hoc
qttoi peclore versabat mulio aliter quaui puiaverat scilicct, quod nisi Bernaldum eo modo quo per
evenire cognoscens, cum rege ad concilium unde nuntios suos quinquies ei jam insinuaverat, caplnm
exieral, non modicum trislis reversus est, et domi- in cuslodia poncrei, omnem ejusdem Bernaldi pecu-
num &uiiriiComposlellanum archiepiscopum in prx- niarn usque ad novissimum quadranlem ex suo ipse
sentia regis, cjusque coiuiuim el baromim quinde- persolveret, et aliud forsitan pejus incurrere non
cim qtioqtie Ecclesix B. Jacobi caiioiiicorum, qui ibi dubitaret. Ut autem archiepiscopus sibi el sux
aderanl, illius houoris cancellarix scilicet jurc pro- _ Ecclesix magnum et sine remedio periculum et
linus iuvestivit. Deinde archiepiscopus, sic jusle et detrimentum cognovil imminere, nisi regiam proli-
bonorabiliter itivestitus, comniuuicalo fralrum suo- nus exsequeretur voluulatem, tristis tandem et
rum consilio, eideni Bemaldo prxrogativam illam, nimis invitus Bernaldum et cum eo decanum ejus
cancellariaiu videlicet, ad tempus commisit, el sic consanguineum capi, et eos captos honorifice et
controversix illius varieiali pro velle suo finem im- reverenler fecil custodiri. Noiandumtamen decanum
posuiL non alia de causa capium fuisse, licet latenter et
De eodem. in quibusdam manifesle multoties contra dominum
Ita igitur de iniinicis vicioria et regis gralia suum egisset, nisi quod eo tempore civitas, qux
habiia, dominus Didacus, Composlellanus archiepi- aliquanttiltim lurbata erat, ejus consilio et machina-
scopus, ad propria honeslissime reversus est, Ber- tione magis turbaretur, et contra dominum arclit-
naldo ei muliis aliis -,ux Ecclesix personis pulchre episcopumimpetuose commoverelur.Postquam enim
el al tctiier secum redeuntihus. Rex inlerim sicul conlra se iuillum civium impetum de corum caplione
jam consilio suorum baronuin disposueral, cum orlum fuisse comperil, decanum protinus solvil, et
mrvguoei iimuraerabili comitatii principum, mililum. eum honore et omnibus suis rebus integre et lauda-
qtioqtie, et pediitim exereitu, snper Saracenos in p. bililer inveslivit.
eipedilioiiein iter suum imperialiter direxit. Qui ltem de eodem.
deinde per singula reniiniscens qux Bernaldus con- Intcrea non niultis evolutis diebus, dorainum Gul-
tra dominum suum egisset, quibusdam ejusdem donem Roraanx sedis cardinalem eltegatum acci-
Bemaldi iiiiniicis suggereiitibus, pro juslo el sibi dit Composletlam venisse, et archiepiscopum ciim
niiiiis ulili Beriialduin esse capiendum partim quia magna indignalionc ad rationem posuisse, ulpoic
cnntra dominum suitni graviler erraveral et super- scire volens cur tam iniquum el tam periculosum
bieiat, ul sui erroris el superbix prelium cognosce- genus culpx fieri permiseral, prxsertim cum fornia
ret, parlim ut eum ab omui quod videbatur habere el exemplum aliis esse debuerat. Cui archiepiscopus
lotaliter exspoliarel, quod ad eflectum ductum iri liujus culpx sicut erat expers, libera respondens
quantociiis optans, arcbiepiscopo quemdam suutn fronte, id facti cujus a cardinali arguebatur, non
principem el polest.tlem Fernandum Joannidem sta- suo, sed regis consilio et instiiictii.siculsupradictum
lim prxmisii, ut Bernalduin sine dilaiione capi, et esl, faclum fuisse, et a nullo nisi ab eo emendari
omnem tjys pectyiiam sibi prxsentari faceret, prius pnsse in prxsenlia cardinalis coram omnibus affir-
tamen pro paite Ecclesix Honesli castelto, el omni- mavit. Deniquc ulriusque parlis serraonibus inter se
 J2H MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI 1212
collalis ad regem se iturum promisit, ct cum eo A siones in aliis terris, ct ego solus accepi totam
pro posse laborare ut BernalduS a capiione solve- istam; et modo coram orani concilib prxsentibns
retur. Quol cutn regi dixisset, ct eum ui Bernal- tllts concambio vobiscum et conlramifto ab oiiini
diim solvi mandaret inultis prccibus rogavissel, rex intetrritate pro villa vcstra propria et hxreditate
iniiltum iratus jussil Bernaldum in inanu Miinionis vocaia S. Kolalia de Lnbre, el 9. Tyrso, et S. Ma-
Vallibrieusis episcopi illico iratti, et fiueliier custo- rina, et S. Petrodc Ceruales ciimomnilius adjunctio-
diri, allirmaiisnec per archiepiscopum, nec per car- nihns et a|)pendiciis suis, prxter L homines villa-
dinalem, nec per aliqiiem alium nisi per se ipsum nos uiriusque scxtis quos mihi reiineo ad populau-
uiiquani soltitiiii) iri; ipsc enlm ttirpe et inlionestiim dum illani incam villam Savardes. Ali hac pr.rsenti
putabat rogalti et precihus alterius illutn csse sol- dic et dcinceps habeatis, possideaiis et nniiie velle
vendutn, uisi sola sni gralia qni eum rapi jusserat. vesirum dc his oninibiis qux vdbis do facialis vos
Ubi aiitera jitssiiin et velle regis ila sicut ipsc prx- 61 onines successores vestri in pcrpetuuin. Si qr.is
ceperal factum fuil. non longe posl a prxfaio cardi- atitcni, quotl ficri niinime credo, contra hanc scri-
nali Legionc concilium celebralum esl, et in eo ju- pliiram commuialionis ei texiuiri concaiiibinlinnis
dicatum quatenus dominus arcbiepiscoptis Berual- ad irriimpcnduiii venerit, vel venero, qtiisquis fue-
dumomiiibusqux incapiione amiscrat investircl, ct rit, pariat vel pariam vobis, arcbiepiscopo dornno
sic iiivesliium pro canonico el clerico suo juste et Didaco et clericis ac canonicts ejusdera Ectiesix, vel
canonice in ecclesia siiajiidicaret.Qiiodciimsimiil ac voci vestra- eamdcin bxreditatem et creaiionera
velut jiidicaliiin ct laudalum fticrat, archicpiscopus dnplalam vcl Iriplatam, ct sit excominnnicalos, et
ad plciium complevissel, lieet oinnein Berualdi pe- maledilus, et exsolval vobis vel voci vestrx x auri
ciiniam, qux ei ablata fnerat, rex callide et inge- lalenta, et boc nieum factum sempersit firmum.
niosc habuisset, tarneii sicut pius et misericors Patcr Facla charlula rommulationis III Nonas Octobris
Bernaldum sibi reconciliavit, et omnibus illis quihus xra i. c. LXXII. Ego Fcrnandus comes , quod
secmiduin prxceptiun cardiualis ct ejus coucilii in- sponte do et ciiiiiramiiin ct coiicambio,. proprrb
yesliri debuit, ctim fidcliler ac irrepreliciisiliililcr robore conlirmn. Coiues domnus Miinio Pelai>.i
integravit. llujus deniquc rei sic fine habilo, oinnis confirmo. Comiiissa donina Lupa Pelrici conf. Ve-
controversix varictas omiiisque discortlia , nique remundus Petrici conf. Sancitts Sancliizi conf. Urra-
contenlio qux inter eos fueral, ul supradictuiu est, ca Pelrici conf. Comitissa doiiina Geloyra Pctrici
ila sedalaatque sopita esl, utcliam ipsc Bernaldus conf. Utluara Petrici conf. Abbas dominus Suariiis
liulltim post Deum patrera ac tlominum sihi cogne- Q de Ciuls conf. Ahbas doininUs Martiiros de Moyra-
sccret el afltrtnaret, nisi dominura Didaciini Com- me conf. Petrus Gulierrici corifirmo. Joannes Gtfi
poslellamim arc.tiicpisroptim, utpote ad memoriam tierrici conf. Froyla Alanici conf. Sarracerius Ma-
reducens omnia qux sibi a pueritia archiepiscopus nizi conf. Arias Mnnizi conf. Giinsalus Meninrtici
exbibuerat benelicia. conf. Rutfericus abbas monasterii de Antcallaris
CAPCT XL. conf. 1?etrus abbaS monasterii S. Mariini Conf.
Charla contramutttlionis. Joailnes abbas nhmnsieril S. Pelri de Foris conf.
< Ego Fernandus comes, filius comitis domini Petrus abbas de Monsontioeonf. Veremundus Valli-
Pelri Frojlazi, el dominx Urracx Froylazi (178), briensis archidiaconus conf. Gunsalus prior de Ne-
et oinuis vox mea, vobis doinino Didaco. Compo- menio cOnf. Aloitus abbas de Yillar Romazi conf. t
slellanx sedis arcbiepiscopo, et clericis et canonicis Hoc est ptacittiifi snper scripturas et cotmetos S. Ma-
rim de Franmonte.
ejusdem ecclesix facio scripturam commutalionis et
texlum lirmiialis el cambialioiiis de raea portione < i£r_ tt. c. nxit, ef quot, xv Kal. Nov., ego
eccleslx S. Marix de Transmonie, etiam et dealia comes FcrnandtisPelriciCtim filiis et filiahus meis,
domno Didaco, Dei graiia
ponione S. Pelagii de Lenes, iinde j'am haliclis et omnis vox mea voeis,
aliam porliouem dc sorore mea Enxemena Felrizt, D S. Jacobi arcinepiscopo-, et elericis-ejwsdem ecclesia
tjnam pro remedio animx sux B. Jacobo ajiostolo vel voci vestrx, facio pacluni et placiram firmis-
dedit, quam siqiiidem prxdictam nosiram octavam simtim suptrscripinras et culmelos de S. Maria de
cum omnibiis adjuiictioiiilms earura ubictinquein- Transmonte et de S. PPlagio de LeUfes,etiara et de
venire politerilis per omnes sttos anliqiios lCrrainos, nostra crentiune ibi in Transmonte, et tn Amaea,
c,t cum oraui creatiOne in Transnionle, et 'm Amxa, et in Valeyrori, et in S. Cliristina de Noya-,et de
ct in Vateyron, et in terra de Nogia, el in Navaria, PistOmarchos, et de S. Jacobo mqv ad mare, qux
et in Pistomarchos, et de Sto. Jacobo usque ad mihi evenerunt in divisione, partilirineque inter
mare, qnam iitbeo de successione malris mex meos fralres fet sorores, quos vebiscmn contramu-
dominx Urracx, et de avo meo comite domino favr et concambiavi pro hxrediiate et ecclesiis ct
Froyla Arias, et de alavo meo Arias Tedbnzi, ei CTeatione de Lubre prxler i. villanos qHos mihi
divisi cnm fratribus meis Veremudo Pelrici, et co- reservo ad populandum meam vHlain de Savardes,
mitissa domna Lupa, et cum sobrino meo bancfo undc damus vobis iltas Scripluras qnas habemuS,
Sanchizi, qni acceperunt Suas poriiones, et divi- et desuper facio hocplacilum, ut si magis invenire
(178) Priraa uxor comilis Pelri de Trava.
"1213 HISTORIA €OMPOST£LLANA. — LIB. ttl. — AN. 1134. 1214
poluero dem vobis fideliler, el si iuvenirc non po-. A lis, lilteris vestris mihi notiftcare euretis. Valete.»
tuero, el in aliquo lempore invetilse fiierinl, aut llw tunt litiera! eleri et poputi Salmaniicensis Ecclt-
vobis detttur, aul invalidx coutra vos habeaiitur el sim ad Compostellanum aestmatm.
sine robore consisiant : quod si mcnliosus fnero < Revcrendissimo domiuo suo, DIDACO Compostel-
et placituin non coniplevero, pariam vobis vbl voci lano archiepiscopo, clerici Salraaniicenses ef popu-
vesirx qiiod incoruentione misero du|)latum, et de- lus, saluleni. >
sujter x lalenia aitii; hoc scripliun semper sll fir- < Ne vestram lateal qtind modo fecimus pruden-
Biutn. Ego comes Fernandus ei oinnis vox mea hoc liam, vohis notificare rectuin esse duxiiuus nosdo-
nieiim faciiim conf. Petius Gulierrizi conf. Saneius niiiuiiii Berengarium, archidiacoitum el imppr-atoris
Sanchi/i conf. Coines Muniuscoiif. Coiniiissi dnmiva cancellartum, elegisse juste et canonice, qtieui tiobis
Lnpa Petrici coiif.Veremiindus pelrici conf. Suarius iinpcraior misil ciiui Toletano arcbiepiscopo el dtiQ-
sbhas Cinieiisis monasterii conf. > bus ejiiscopis, Segoviensi scilicel et Scenioiensi.
De Petro lnfantione. Istud auiein idcirco fecimus, quoniam ille Pelrus in
Juxla idem igitur tempus dotriiius ComposlellsMius clectione sna miniine ponlidere aiisus defccil. Euin
qiiamdain porlioilem Ecclesix S. Marix de Trans- deiiiqtie Ecclesix regendx inuiilem prorsus esse
inonle, videliect dc diiahus pnriibus quartx vi, iu- B cognovimus; in cujtis quoqtie Berettgarii jtistani ele-
tcgram ad Dei cl sux Ecclesix Iionorem a Peiro clionpm jaui prideiu otiincscoiicordcs fuiitius, ct Le-
Infaii/oiie, itinc lemporis ituro Jerosolymain, provi- gioneni ipsum iiuperalori, cardinali, Tolelano arcbi-
de e.t sagaciter impctravit, elpro confirmanila lesta- episcopopetiviiiitis, qiieui coticessiiiii nohi» illi tra-
menli tlotiaiiotic iu marcas ptiri argeuii ci in r*bore dideiiiut. Sed quotl comilis Petii Lupi limore luuc
charilative ct alacriter cuncessil, sub xra H. c. LXXII ausi npn fiiimus, modo miscraitle divina pielate
li. qt. vitl Kal, Decenibris. perfecimus. Hunc igitur vcslrx niiilimtispaieriinali,
CAPUT XLI. quatenus ipsum bcnigne suscipiendo ordiuetis et
Dt morle Bernaldi. ponsecrciis. Valele. >
Pacificalo itaque Composleliano archiepiscopo Litlerm Toletani ad Contpostellanum.
cum Bernatdo, el finilis ititer se uiiiversis culparum lUeverendo.uiinam propitio! R.,priinas Hispania-
odiis, post omniaqiix Bernaldo fucrant, sicul paulo rum, Toletanx sedis arcliiepiscopus, cum coepisco-
jam superius memoravimus, juri stto resliluia et fi- pis P. Scgovieusi et B. Zauioreusi, domino DiDAt:o
deliier integra, staiira ipse Canijianias iiiatispicalo Coinposiellano nelrcpolitx, salulein cl dilectionem.
inlravit partcs, et flatti superbix sicut prius tiimens < Quid acliini sit in vestra Salraanlicensi Ecclesia
doniinuin Composlellanum oninihtis niodis occulte ** sub lesliiiionio el prxsenlia nostri, qualiler post
itenim adversabaiur ct impugnab.it; sed tamen siiain tani longain miserabitem viduitatem, eam vi-
oninia qux Bernaldus de archiepiscopi odio ferebat, sitavit Oriens ex alto, rcclum esse dtixuiius vestrx
procul dubio otnnes falsa et iion vera esse xsiima- dileclioni signilicari; quippc cum veslix specbilis
bani. Cumque celeri cursu Burgos venisset, adhuc suffraganex lam necessario proventui spccialitts
erga archiipiscopum corde lurbatus, in eadem ci- yos oporteal cengratulari. Scitole kaque quia ntitla
vilate divino intervenienle judicio (proh dolor !) inlerpretatione verliornm salis vobis expriincre pos,-
morlis debitura persolvit. suniiis in quauta calamitate, sub qua gcmehunda
CAPUT XLH. oppressione inveuimus illam veslram Ecclesiam,
cuin venissemus adeam, delegali ab imperalore, qui,
Dominttt Composietlanut lunc temporit mitit nuntiot
suos Itotnain ;'et has tilleras domino Compo.steUano auditis tot el laniis iiiconintoditatihus illiusEcclesix,
inile deiulerunl. misit nos ad urbem cuin electo Berengario.quem ipsi
t Iniioceiitius episcopus, >elc. Salmaiiiicenses elegeranl in urbe Lcgionensi per
i Quia filius pius, > elc. Vide in Innocentio II, ad electos nuniios, scilicel per arcbidiacouem, per
««.1143. TJ priorem el arcliiscolaiii, el cum consensu imperaio-
CAPUT XLIII. ris, el cum assensu G. [Guidonis] Roinani legati.
£ffBtunt littetm Salmantinceitsis eteeti ad dominum Suscepto iUo a rae cujus archidlacomis erat, addu-
Composiellanum. ixiniuseleclura ad tirheni. Susceperuut eum bonori-
< Revcrendissimo domino sno, DIDACO Compo- fice prxdicti electores, et lotuni Salinanliccnse con-
Slellano archiepiscopo, TSEHEXGAHIUS archidiaconus ciliura cura hymno Airibrosiano perducentes eum ad
el impcraloris eancellariiis, salulem et obedientiam. allarp, excepto qtiodam liomine absolule simplici,
< Noluin sit palernitali vestrx, me a Salmanti- tali, qualem inodo vobis exponere non quxrimus,
censi clero el populo bonorahiliter susceplum, et et exceplis quibusdani perpaucis complicibns illius,
jusie canoniceqiic electum fuisse, prxsente archi- qui eutn sub uinbra el imagiiie cujusdara pervasorix
episcopo Tolctano cumduobusepiscopis, Scgoviensi el sacrilegx etectionis incaihedraverant, ut sub tali
sciiicel ac Scemorensi, quos raectim impcralor illuc orcasionc bona et pairimoniuin ecclesix possiderenl;
miserat. Restal iglttir ut die certo ad vos veniam sed.Dcogralias! prxvaltiit inajor cl sanior nuraerus,
ordinaitdiis el coiisecrandus, aut si forte negotlo ne dicamus pars, quia si affuissetis, quod nos niaxi-
aliquo exigente ad parles nostras appropinquaveri- ineoDlarennisr lotani civitalem integraliter coiicpr»
4218 MUNIONIS, HUGONIS ET GERARDI »216
dare viderelis.Insupef quamvis cognovissemus iltam A CAPUT XLIV.
taicalern el iraaginariam electionem omnino umbram De tabula relro altaris facta.
esse et fatsitatem, tamen ut satisfaceremus intru- Dominus Composlellanus, honorem sux Ecclesi»
soribus laicis, et absolute simplici intruso prxsenta- suinnia intenlione augere el decorare, lam in pro-
vinius ei judicium in veslra vel iu Romana curia. sjteritale quam in adversilaie, volens, quamdam
Cumque ipse in priori convetilu respondisset se ad relro altaris B. Jacobi labulam, preliosam et opti-
audientiam cgressurum, qui per anniim el eo amplius me aiiliquilaiibus laboralam , cujus opus maleriam
$e occultaverat, atl uliimum lamen penitus defecil. superabai, sicul alia ornamenta, prius eidem Eccle-
QiOd cum vidissenl clerus et cives, illo reprobato, six coniulerai; eodem tempore mirabililer inccepit,
susceperunl islum quem elegeranl. Unde nos qui el mulio rairabitius consuramavit.
rem lotam ex tolo cognovimus, veslrx consulimus CAPUT XLV.
dilectioni, ut istum suscipiatis et, qux nobis incutrt- Lilterm Roma destinalm Compostellano archi-
bit necessilas, ordinetis el consecretis.Valele. Sigillo episcopo (179).
Scentorensis signaviraus has litleras, quia non ha- < Innocentius episcopus, etc.
bebamus ibi noslrum. > iNoveril tua dilectio,> elc. Vide in Innocenlio II,
Liitera' imperatorit ad archiepiscopum dettinalm. B ad an. 1143.
t A., Dci gralia Hispaniarum imperator, venerabili Litterm cardinalis Roma Compostellano arch.
Palri domino DIDACOComposleltano archiepiscopo, deslinatm.
sic occupatione delineri Marthx, ut possit oralioni t Go [Guriio] sanclx Ronianx Ecclesix cardinalis
vacare Marix. diaconus, apostolicx sedis legatus, venerabili fra-
< Audistis sxpissime Salmanlicensis Ecclesix et tri et amico DIDACO Compostellano, salulem.
diuttirnam oppresSionem el calamilosam proprii < Quam frequenler et quam devole P. Fulco Ec-
pastoris vidualionem, quod non aliorum qtiam mea ac clesix B. Jacobi capellanus sicut bonus et utilis
vestra cerlum esl conligisse uegligenlia. Concilio filius pro tuo servilio laboraverit, et nos aperte co-
enim Legionensi cleri Salmaticensis el populi ele- gnoscimus, ci tu perexhibilionera operis potuisli
gantiorcs aliorum consensu domnum Berengarium plenius cxperiri. Quia igitur ratio postttlat ut qui
archidiacontim, Ecclesix sux rectorem, mihi cardi- gralum alictii impendil obsequium, dignum ah eo
nali, et Toletano arcbiepiscopo obnixefpetiveruiit: pcrcipiat beneficium, dileclioncm tuam rogamus,
quem nos ipsis libenti animo concessimus. Quia quaienns etimdem P. quia (cmteta detidirantur). >
vero plenariam res tuncelBcaciam nonhabuit, ira- C CAPUT XLVI.
pedienle comiie P. Lupo, tandem miserandum illius De conspiralione facta.
Ecclesix quam pater meus xdificavcr.it clamorem Inler cxtera incommoda, sive adversa, qnx in
perferre amplius miniroe valcns, prxdictum Beren- suis pastoiibns Deojugiter servienlibus Composlet-
garium faniiliarem, ut noslis, et canccltarium meura lana pertulilEcctesia.D. venerabilis memorix divina
Salmanlicam misi, virum bonestum ac discrelum, clemenlia archiepiscopus, moribus decoraius, nec-
cujtis quoque reformandx el regendx Ecclesix, ut non lilleris ornalus, susiinuil plurima, ct maxime a
ex ipsius indolc perpendi poterat, utilem. Eum igitur xxx anno sui archiepiscopatus, et supra, qnando
a Salmanticensibusjuste et cauonice electum vesirx omnia membra sua cxhibebat Deo, justitix arma.
miito discreiioni ordinandura et consecrandum. Vos Unde quidam philosophus : < Qui studiis improbo-
aulem quis et a quo niitlaiur considerando, ipsum rum vivere conanliir dissimiles, vix in raundo
benigne el honorabiliter suscipiatis, el honorabilius valent esse quieli et felices. > llic ilaque Ecclesiam
reiniilatis, qnoniam eum incollegio veslro raanere suam adeo feliciler decoravit, et moribus inslruxit,
n odicum gaudere non debetis. > ut quanla luna slellis lucidior exisiii, lanto eam,
Hxc sunt nomina episcoporura subscripia qui in prxter Romanam universx Ecclesix in lerra pere-
ejus consecraiione in ecclesia B. Jacobi luiic tenipo- D grinanlis dorainara et prxler alias huic consimites,
ris intei fiiertint cura domino. Didaco archiepiscopo: in cunclis Dei gratia clarissime exaltavit; necnon
G. Lucensis, P. Tudensis, Eunecone Abilensis, B. eliam canonicos, quos sine bona morigeralione et
Cemorensis. omnisalesapienlix condiios invenil, incultas eorum
Iloc esl jtiramentum quod ipse fecit super allareB. mentcs imbre dnclrinx rigavit, ct quosdam sibi
Jacobi. acquiescentes doctritia et operalione conspicuos
«Ego Berengarius,sancix SalmanticensisEcclesix divina clemenlia reddidit. Haie aulem incommoda,
ordinandus episcopus, subjectionem et reverentiam sive adversa, prxdiclo archicpiscopo illata, idcirco
et obedienliam a SS. Palribus conslitulam secun- memorix el litteris mandavit, ut quoniam perire
duni prxcepla canonum Ecclesix B. Jacobi reclori- fragili poteranl memoria, vivaci conservenlur lit-
busque cjus in prxsenlia domini archiepiscopi D. tera, et successores sollicite sibi caveant, quia se-
perpetuo meexhibiltiruin promilto et super sanclum cundum Gregorium (180), i niinus feriunt jacula
altare propria manu confirmo. qux anle sunl prxvisa. >
(179) Die 27 dec. H3S.
(180) S. Gregor. Horr.in Evang. I. n, hom. 35, Patrol. tom. LXXVI.
 1217 HISTORIA COMPOSTELLANA.— LIB. 111.—AN. 1136. 121$
Non manet anibiguum, imo plerisqtte deciaralura, A cuslodiens, a perjurio cxslitit immunis; et illi per-
eo quod quidara canonicornm simili zelo seducli jurii sunt colligali vincutis, quoniam non pluribus
palriarcbarum contra fratrcm suum, velul conlra decursis teniporibus sua jura ac debita deinceps,
Cbrislum, prxdictum egregium archiprxsulera do- sicul prius, retinuerunt, el sacramentum juraiiienti
minum eoruni et patrem spiritualem deponere, nulla dalum fregerunl, el sic in delerius, exigentibus me-
exigenie ralionc, niachinati sunt. lli auiem non de ritis, jusle inciderunt, sicut dicit Scriptura : i Qui
quibuslibet canonicorura fuertint, verum hi prxci- in sordihus est, sordescat adlmc (Apoe. xxn); >
pue qtios Pater venerandx memorix pro flliis ad- quos Paler cleinentissimus, ut decet bonum pasto-
optaverat, el adeo honoribus ac diguitatibus prove- rem Iucris animarum inhianlem, decies ac vigesies
xerat, qttod in piosperilate teraporali nemo eis sui in concilio advocavit, atque ad ralionem posuii, ut
ordinis iu Hispania xquipollebat. De his procul du- lanlijuramenti ineraores essent, etsua ei, sicutjura-
bio credebalur quod nulla unquain adesset slatus verant, non dencgarenl: ipsi aulem uon lanlummodo
humaui mutabiliias, nulla temporis, licel prolixi, sua reiinuerunt, verumetiam juramentuinfrangentes
adesset diuturnilas, per quara memoria eorum ejus diflicillime peccaverunt. Quid plura? Arcbiepiscojiali
/ixciderel beuignilas; sed vclul una ovis morbida nomine signalus erat, scd honore alientis nianebat.
coniaminat gregein, sic pravi consiliis et nefandis B His demum peraclis celeritcr ad imperatorem
minorum canonicorum fere corrumpiint socielatem; etnites occulte cum eo colloquium habuerunt et
et quoniam hxc qux sub lingua dolose volvebant, quod horrendum est cogitalione, nedum adrai-
satagere et perficere non poterant, allicientes blan- randum aclione! iramensa inunera, scilieel tres
dis et fraudulcntis vcrhis niagnani partcm civium, . mille marcas argenti, imperalori fraudulentcr vove-
more sirenum, < adversus dominuiaei Clirislum > rttnt, ut paler illustrissimusetmultorum indigentium
rilu judxorum el gentium < in unum convenerunt baculus, honorem amilleretet perpetuo exsiliorele-
(Psal. n, 2), >ut quod ii majores consilio disposue- garetur. Quo audilo imperator succensus plurimo
rant, cives effectu consummarent. Et sicut in Chri- auri argentique melallo, accersitis optimatibus et
sti Jesn prodilione sacerdotes et Judxi cousitio prx- curix sux comitihus, de ejus abjeclione el honoris
ccsserunl, etpostgenies consilium consuinmaverunt, privatione qualiter ctquo modo, et quibus auxiliis
qnia Pharisxi gladio lingux dominum hora lcrtia eum expellere posset, diu sollicite tractavit. Tunc
crucifixerunl, el gentes opere hora vi, sic illi niajo- comites et episcopi prxsentes imperatori consulue-
res muneribus et cc-nsilio prxcesserunt, et cives runl ul pro cardinale, sciticet Guidone noinine, le-
facto peregerunl, quod postea rei probavil exilus, gato Romanx Ecclesix, qtiem jam bene noverat, et
sicut serialim diceiur in sequenlibus. Tunc prislina G nondum biennio transaclo (182) Hispaniam visilave-
jtna, et rcctas instiitiiiones subvertenles, legesque ral.et eui nonerat cordi in parles Hispanix prxde-
votuniarias urbi imponentes, queuidam civitalis cein antoriim decursum venire, sine mora, ct re-
viliicum admonuerunl, ut quod suum erat, et juslo mola omni occasione, dirigeret. His peraclis, cardi-
judicio daltim, non acciperel, nisi illi communi nalis, aposlolico suggerente, jussu imperaloris
consilio decrevissent, et in unoquoque die Veneris veiiiens, occidenialera Ecclesiam visilavit. Quem
ad ecclesiam, auclarium puldrorum (181) anliqiiilus imperator in curia sua honeste susccpit et de hono-
vocitaiara, arraala manu eunles , cum diversis lelo- ris exspolialione el fraudulenta archiepiscopi depo-
rtiiit generibus, reos innoxios censentes viviftcabant, silione convocalis curix sux familiaribuS sedulc
et colla innoeemium premebant. Hoc autem ideo traclavit, el noctibtis alque diebus longum consilium
faciebant, qunniam sic jurameoto concatenali erant, cum cardinoli duxit. Tunc cardinalis, perpcndens
ut non solum capiialein senientiam villicu.m subire inlra selioc negolium (ieri uistenon posse, nisi apo-
fccissenl, verum ctiam doininiim el Patrem reve- slolico prxcipienle et faventibus majoribus Roinaux
rendura, secundum conspiralionem adversus eura curix,dixil quod in lantam el tam honeslain personam
faciara, iinaiiiniiierlapidarenl. Posl hxc juramenlum non auderet nianura miuere, quoniam nutlam cau-
in plalea palalii invitum el omnibus modis resislen- " sam depositionis dignara adhuc inveneral; et licet
lem coegerunt, ul decreta sua et volmilarias eorum iuvenirei, papa ignorantc, sibi commissura non erat.
ieges non frangeret, et in lempore suo mancnda Hoc audiens imperator moleste suslulit, ct cum
lirmarel, data conditione ut si cives j'ura et omnia cardinale consiliatus fuit, ut quemdara sutim cleri-
sihi pertinentia violenter relinerent, bina vel lerna cura facundura, Boso nomine nuncupatum, aposlo-
advocatione arcbiepiscopi in concilio facta, nisi se lico el suis notum Roniam dirigerel, et circa consi-
cmendarcnt, pcrjuriura etcorporis damnum incur- Jitiin papx super hoc negolio faceret. Quo audilo
rerenl, el oiiniia qux eum decebanl viUicus ejus imperalor, Iicet eum piguit, sermoni ejus acquievit,
sine advocatione exigeret; et e converso, si sumhius el ul cardinalis dixerat sic fieri collatidavil. Interim
pontifex juranientiim scriptum non scrvaret, et qux imperalor cardinali inlimavil, ut donec Boso Roma
corura essent relinere, vinculis perjttriinon careret. redirel, universas Hispanix Ecclesias peragraret, el
Summus aulem ponlifex, juramenlHm omniraodo paslores, regimen animarum lenenles, ut interes-
fl81) Videcol. 90f, not.40.
(182) SciJicet anno 1134, ul cap. 39, num. 5, patet,
1219 MUNIONIS, IIUGONIS ET GERARDI 1220
senl concilio admoncret. Cujus consilio cardlnalis }A Tuncquidam, repente veniens, illum a somno
assensuni prxbuit, ct poiitificatus atque arcbiepi- excitavit, et corpus sutim esse tlilaceratidum et gla-
sCopalus, necnoii et abbalias circumire ccepil, cl diis secandum, ni evaderel, nuntiavit. At ille, ani-
post Compostellam cum magna pompa et longo or- madvertens illos c.irnifices et sangiiiuera siiura si-
dine faiiuilorttni intravii; ihique xv dierum spatio tienles nunqnam fxsisse, onmibiisque modis eis
iiiansil, el archiepiscopus sereiiissirax memorix profuisse, non taniummodo nuntianti credere no-
dignus el iutiiiineris epulis el regatibiis fcrculis luit, verum cliam verbis redarguit. Ilerum alter an-
eiitn buniiliier et cuni magna revfcreniia procuravil. helando vcnit, et sermonem priori siinilem narravit.
Quidam autem canonici, sptircissimis cogilalionibiis Qtio dicto celcriter rediens januam post se clatidi
pleni, el edaci livore pereulsi, adeo auribus cardi- prxccpil. Hunc redeiiniem prxdiclus Villieluitis,
nalis tliu nocluqiie super archie|iiscopo susurra- magni doli ronimentor iiequissimus, ullra |iorlain in-
banl, quod vix legatum Roinanx Ecclesix sumere venii, el criuibiis ejus nianiis lurpiier injiciens, ca-
cibiim sinebant, cl omnes ainici archiepiscopi siu- pul clerici ordinali gladio percussit, el vulneralus et
pebaul quid hxc tanla consilia tam diutina porlen- percusstis vix |>rx mauibiis sese cxdcniiuin ad allarc
debant. B. Jacobi aufugcre pottiit. Tunc ad januam palalii
CAPUT XLVII. ] ctur. seciirihus et asciis, ci ensihus el omni generc
B
De viotata ecclesia. armorum accedentes, adeo impelleiido et portam
Intcrea abeunte cardinali, quidam Iaici consilio tundcndo pcrciisserunl, quotl sudores ad hislar Cu-
qiiorumdam cauonicorum provocaii, quos inter cx- minis manare cceperiint, nec ingredi unqiiatn po-
teros canonicos dignilatibiis et honoribus, ul prx- tucriint. Unde non alitcr advcrsus venerandum Pa-
dictiiin est, ailornavcrai, cl ul filioScbarissimos re- tieni ftemebant etdcntibtis stridebant quani leones,
piiiabat, qui jatn conspiraiionem diti meditalam qni, longam famem jialienles, in caveinis rlait^i, et
atlversus arcliiepiscopiiiii fpcerant, ciim jain am- ferrcis vinciilis colligati, visis animalibus iilulanl,
plius pcstiferiim coiisiliinn a prxfatis canouicis et carnibtis aiiiinaliuin fatnres replcrc desideranl. Al
exoriuin cclare noii possent, qnod non sine magna uhi per inferiorem palalii porlain ingrctli non po-
prodilione abominabililer consillali ftierunl, abonii- tucriini, per ecclesinm B. Jacohi ascendentes, j'a-
naliilibus operis eriiclaveruiii.et posteris el succes- DII.ISpalalii supeiioics cum bipcnnis ct cnsihtis frc-
soribus iicfaiitltiiii exempluiu reliquerunt, el iti gcriint, cl dcscendentcs in tloinos soleratas, ita prx
iixredilatciii Dei, scilicel in ccclesiairi B. Jacobi pomlcre cl armatortiin ttniliiiiidiiie iremendnsoiitie-
veneriiul, et sicut dicit Davitl, lcmptiitn Dei vinlando rtiitt solia, ul sonanl fnlgura et maxiina cceli loni-
'
pollneruiil (Ps«f. LXXVIII,1), ei qui deberent csse Irua. Tuiic qttidam canonicus, superna clcmcniia
ecclesix exonbittores alqne defensores, facli sunt alhilus, vir cl rcvcrendtis, archiepiscopuin admontiit
ejus deslrurlnrcs atqtie invasores. Quadaiii ciiim nt fugani inirel, vel aif altare B. Jacohi apnsloli con-
d!e dum prxfaius Pafer gravaltis xgriiudine el se- fugerel, alioquiii a carnilicibus et ebriosis in codem
rtio, finito prandio sub (|iiar(o Utis inensis Augusli die acerrimuin gcnus snbirct. Quo atidito, velociter
in xra ICLXXIV(183), in leelo scciindiim morcm exsurgens el strepitns peduin siiperius anibiilanliiiin
quiescerel, ViftiPlmus Siginides, hujus proditionis aiitlieits, cannnico prxilicto el aliis sitnilia titintian-
inaximus incentot', cxistimans qnbd dorniiemto tihus fidem adhibuif, et ui in lecto prncmtihehaf,
lihcriiis eiitn ignoranieiii ctini aliis ncfandis suffoca- taiiltinimodo ejtisdem canonici cappa cooperms, ct
rc possel, nec in civitate csset qui factx conjUratio- manihus duorum canonicormn fultus abiro ccepil
ii resislerei, coatluiiaia cpiilonum ct glutoiiimi ct iiivitus
ebfiorum iriimanilaie, et liiagua civium partc, ar- llli autem ignofniiiiosi, membra ct esca dlaholi
lnala manu insiintil ctim omnibus aliis ciiin jaculis, facli, archiepiscopnm aheuntem et fngienleni per
fuslibus, el gladiis, et innumeris telis vcnit pef plateam videnles, omnes in Soliis desuper stantes,
riiediuiii civitatis, ctlntravit in ecctesiam fulniinaii- JJ unaiiimiter piojeceruiu in ciitn lapides, et tisqne ad
do, el iingtia et maiiu lenendo. Quidara aulem ca- altaris B. Jacobi iiilroilum insecuti stint scnem ve-
noiiicorum, ignorautes ad quid arniata iiianu veni- nerandtim cum deiisitate lapidum et innliitudine
rent, el ad qiiid facienduni aiilielafcnl, perturbati Saxoruin. Cum lania siqttiJem crudelitate et feroci
tanto strcpitti venienlium, el impeiu armatorum, asperilate lapides el saxa post archiprxsuleni glo-
qnbsdam Porum iiiterrogaverunt, ct respoiidentes riosmri a nianrbus scclei-alorilin volahant, quod la-
dixerunt qtioniam pongrcgali fuerant Ut curiatri pides chnri B. Jacohi collidentes et frangentes, in
aichiepiscopi vioteriler invadeient, et eum dormien- arenam redigebaiil, t(iiortitti iiefandoriiin uutis in
fem et su» perniciei ignorantetn lapidarent, et scapulis religiosum Patrem percussit, ictu cujiis a
omnessitji fiiventes in ore gladii perdcreni, el domoS manibiis cauotticoriim scse deferentiuiii lacryinabi-
faveutiuin funditus diruerent. liter cecidit. Quem Celeriier plangeiido elevantes ad

(183) Codices xram habent MOLXXV, anne H57. De illo auiem statim sermo cap. 49. Idem consiat
Setl qux prxcedunt el seqnuntur xrx favenl I. ex conseciaiione episc. Cxsarauguslaui iu codcra
CLXXIV, amio 1136, concilium quippe ea anno a car- concil. facla (anno 1136).
dinali indictuin (cap. prmc.) in eodem celebratilmV
«21 TflSTORIA COMPOSTELLANA.-LIB. III. -AN. 1136. 122.
altarc B. Jacobi venerandum, nbi corpus ejus est k vilarerit, cxterum corpus iclibus et verberibus es-
rpconditum, gloriosuni et ir.irificum ubique lerra- ponebant, tanlummodo capita occultabant. Nunqnam
rum, archiepiscoptiiii detulertinf, etimque sub cim- Pater piissinms iri circuitti aliaris rcquiein habcra
borio allaris ponentes, januas altaris firmiier clau- poterai; uhique mors lapidum et saxofum aderat.
serunl, ihique obsessus et clausiis formidabat. Alla- Si quanta et ciincta vellem deiegere, quama fece-
men iii Dci misericordia sagaciler confidebat, quia, runl advcrsus archiepiscoptim Villieliniis proditor
nqn immemor illud Atigiisiini, in armariolo cordis nefandus et mtiltiludo perversoruni, Deus esl mihi
reconderat: < Qttidquid juslis irrogatur ab iniquis, tcslis quod non essel major textns Psalnioriim ct
non est pcena criininis, sed examen virtutis; nam Actuuni apostolorum. Quid aliud dlcam ? Sola Dei
IJOIIUS esi liber, licet serviat; malus est servus, licet cieitienlia, cunctis propitia, eiini per qitosJain cmo-
voltnitatem suam quandoque perficiat (184). > nicos de prodilionc sua incestificatos protexil, ct a
De rapina indumentonun. manihus inimicorum cripuit, et gloiiosi apostoli in-
Jnter hxc agendo quidam proilitorum in cameram tercessio, ciijus Ecclesiam a principio vitx sux di-
arcbiepiscopi descenderunt, el indiimeuta sua, et lex.it, el pluribus niodis competenter decoravit.
canoiiicornni cum eo raanenliiim rapiicrunl, cl cx- _ CAPUT XL7HI.
teri ad lapidandum archiepiscopum sub allarc B. Ja- De evasione ecctetim, quando archiepiscoput evasil ab
cobiperrexerunl; hoc autem factunt cititts ila com- ecclesid.
plenies el maijibus plaudenies, cordeqiie Ixiantes, Inlerea magna pars eivium, necnon eliam canoni-
ad porlaot altaris perveneriint: postquani aiitcm cuni cortim, qui non consenseraiit consilio ct actibus
omuibus aiinis anlp janttas feireas allaris puneti profanoruiii, iu ccclesiam intraverunl, ct unaniniiier
congregaii fiieruiit, et itivcniciites portas pli.spr.ilas; ci'iin conjugatis cl viduis amarissime supcr persc-
et trabibus firmiter clausas, tiiillaieiiiis ad altare in- cutione egrcgii pastoris flebant, ct Deum , flcxis
grcdi ptitiieriinl, furcnics et denlipus siridctttes, su- geitibus, ploranles atque peclora duriter pcrculiei'.-
per opus ejiisdeui ecclcsix asceiideriuit, ul quem les, rogabanl, til coruin mansuctus pastor, ei orplia-
iliferins occideie nou po.tueruiil, lapidcs superius nortiin et viduarum mirilicus coilsolalor, a inanibiis
emiuendo, in niortem prxripiiareni; qui cura sub atlverstis cura insurgentium eriperetur, et a tanto
allari obsessus raaiicret, qiiidam biirgenses, concor- inipeiu illxsus conscrvareliir. Quibtis consiimmatis,
diam siniul.uttes, de proilitione sua se dolere oslen- bcllo et impelui lapidum, in circuiiit allaris B. Jacobi
dpnies, cleiiieiiiissinniiii Patrem prxmissis lionesiis desuper volanliura, semetipsos deposilo pavore op-
canonicis qui cuni co in morte erani, ut ad portam posiierunt, ci (arnificibiis ejus sangiiiiiem siiientibtis
venirel rogavertmt, ul colloqtiium de pacis tianqttil- lamentantes dixcrunt qiioniam hxc impielas sujier
litale ei tanli IjeHi sedatione cum eis babcrcl. Tiinc eos redundaret, cl divina piovideniia in semine
aicliiepiscopus, interventii et consensil bonoriim dp eorum ujtionem fam corporalera quam spiritiialeni
niorie sna dolcnlium ad portam veniens, colloquitim excrccret. Iloc enim dixerat Doiiiiiiiis per p'ro|)he-
cIIni eis tiabuit, el eos blaudo cl mcllifluo scrmone iam : <Vindicabo peccata parenium in filios usque
rogavil, ul iui|>t:ttisproditoruui el jras eorinn qtto- in lertiam et quartam generaiionem (Exotl. xx, 5). >
libct inodo miiigarcnt, et pacis concordiani pcnilus Tuiic coacii planctn el mcarorc canonicorum et
extoiqiiereut. Ar<hiepiscopus vero dtim eos humili- pivium, de morte patris sui dolcnlium, el niiilieium
ler alioquereiu}', qnidam nefandorum dolose volue- ab iniimo cortle longa suspiria trabenliuui, et itiviii
runteum occidere cuiii pugionibuS el telis inter fer- el dcfessi, cessaverunt a jaclu lapidum; el de opere
rea ostia altaris. Hnc arcltiepiscoptis prxvideiis, iude fi. Jacobi descendenies, el singulftis el clainores per
celeriter redivit, et $ub altari occultari voluit. Quein diversas parles ecclesix ab universis audicnles, ab
videntes uefaudi redeuntem, superius in operc slan- ecclesia exierunt, el fatigati de pcrseculione vene-
tes, post euin lapides emiserunl, et auriculara vpnp- randi :.enis dc v.cioria magni belli in dotnos suas
randi senis percusserunt. lloc peracio, refttgium ad j, redierunt, dolentes qtiia semivivum, et iion occisum
aliare peliil, e| inler patinos altaris, necnon ejtts el fruslalim divisum reliqueranl, sicut apud se
arx plangendo et flendo, el amaros siiigultus enlit- dolose disposueranl, lxtantes et exsullantes quia
lendo sese occultavit. Quo occultaio itnbres lapidum neiniite resisleiile vicloriam oblinuerant, el peue
ex unaqiiaqup parip super archiepiscopum et allare, desideria sua perficierites impune iii prxsenli pec-
et in circuilu e_,eceruut, et pariem cimhorii vcne- cavprant, quod maxime ira Dci a sanctis rcpulatur,
randi aposloli et ej,usdem arx el induraeiila altaris sicut Augustinus teslatur: < Nihil est infelicius feli-
fregernnl. ln tempore biemis, euro flante et borea citate peccaiilium, qua nutrilttr pcanalis irapiiniias,
coinilantp, 'nqn densiores alquq spissiores guttx et velut hoslis rohoratur mata voluntas (I8J>). >
aqux funduiilur, quam super altafe et suiiiiiium Postquam autem caruifices deufibus stiidenles a
pontificem et cimboriura lapides fundebantur. llli domo Dei recesserunt, stibito prxdicti cives el eoriim
autem qui cum arcniepiscbpo craril non habentes religiosx conjuges curii quadam parle caiioiijcofum
ubj lalitarcnt pt iactiis et prxcjpitia lapidura ubi ferreas portas altaris aperuerunl, et archiepisco,>tiin
<i84)i-*»««»- S&W-; append. pars^in, 53, (185) S. Augusl. Sent. append. pars.
y •- IU, i% pasu
pag. 1863, Patrbt. lom. XLV. 186f, Patrol. tom. X1.V.
 1223 MVNIONIS, HUGONIS ET GERARDI 132«
in curiam suam honorifice deferemes et Deum ma-- A . quibus Salomon : < Impius cum venerit in profuu-
gnilicantes collaudaverunt, qui suum cuslodem ai dum nialorum, conlemnit (Prov. xvm, 3), > sic et
morte conservaverat, cl inter mullitudinem lapi- ipse posl excommunicuiionem ccepit ampliora pro-
danlium exspirare non permiserat. mitlere, el in proposito prodilionis genere inteniius
CAPUT XLIX. inhxrere.
De concilio Bnrgis celebrato In sequenli vero die omnes secundum morem
In qua siquidem curia modico lerapore a persecu- concilio inierfuerunt, el siinilem excommunicatio-
tione requievit, quoniam tempus generalis concilii[ nem, necuon etiam asperiorem de Villelrno et cae-
appropinquabat. Quo inslante quodam collegio ca- teris fecerunl. In eodem autcm die finito coricilio,
nonicoruiu comitalus el omnibus majoribus sux. ecce quidam ponlifex, et prior Cluniacensis, fulgore
Ecclesix personis assumptis, honesiiiis cxlefis Hi- scientix satis imbulus, et moribus decoialus, et
spanix cpiscopis ad prxfuiituin concilium Burgis; personx Iioneslx adveneruitl, et quasdam lilleras
celebrandum, infirmus el a scelerosis in allare san- a Cluniacensi abbate delegatas, arcbiepiscopo igno-
ctissimi apostoli lapidatus teteudit, ut conliimelias; rante, Romano cardinali occulte dederunl, ul, pro-
sibi lurpissiiiie faclas imperalori notificarel, el le- pler Cluniacensis ccenobii pasiorem el ejus congre-
galtts S. R. E. una cum cxleris episcopis hos cri-. iB galioncm archiepiscopum Compostellanuin, dudum
minosos excommunicaret. In prirao autem die con- ad consortium eorum et orationihus et benefaciis re-
cilii quidain canonicorum exsurgens et manu si- ceptura, bonestissime traclaret, el araore et eorum
lentium indicens, super Villielmo et cxleris carni- dilectione inter cxleros inagnain reverenliam cum
ficihus ecclesix S. aposloli lapidaloribus lacryma- humililale exhiberet, alioquin proclamaiionem su-
bilitcr proclamalionein fecit, qui archiepiscopum , per eo papx faceret, si benevolenliam et obsequium
senem revcrendum, baculum clericorum, et paupc- non solito more exbiberel; et deinde alias liiteras
rum plurimorum sustentalorem, circa corpus et al- simitem materiara continenles, archiprxsule peuilus
tare gloiiosi apostoli lapidaverant, et quosdam ca- nesciente, iraperatori prxbuerunt. Postquam autem
nonicorum vulneraverant, et aram altaris pariter imperator et cardinalis litteras sibi directas toto
ctim parte cimborii frcgerant. Proclamatione autemi corde anxiati, et furore magno comraoti legerunt,
facta, archiepiscopi, ponlifices et abbates, el clerici, prxdiclus Boso, qui a cardiuali et ab imperatore
ct ohines coniiles cuni militibus in concilio prxsen- duduin fuerat raissus, cum litteris sigillo papx im-
les, de lanlo scelcre illato tanlx persoux graviter pressis advenit, ut archiepiscopum sicul apostoli-
cordoluerunt, et sine mora velociter coram impwa- cum humiliter altenderel, et omnia in concilio se-
torem exsurrexerunt, et una cum legato Ronianx C cundum ejus consiiium disponeret, et remoia omni
Eoolesix non lantura Villielmum hujus nequilix simulaiione, consilio et auxilio adjuvarel. Quibus
principium, et turbam iniquorum, excomraunicave- perlectis coram imperatore et cardinali vehemen-
funt, verura etiam quicunque eos pravis ratioiiibus tissime sunt iiidiguali, cl mcntc couturbali, quo-
muniendo defeuderent, aul cibum cum eis caperent, niam eorum cousilia pluribus Jiehus et noctibus
seu consorlium haberent, vel in consulendo, vel dilalala iuutililer friisirabaniur, et immensani pe-
quolibel modo adjuvando, nisi ad salisfaclionem cutiiaui a proditoribus promissam iiuiiquain couse-
peccalorum prodessenl; insuper hoc ediclum nuMo qucrcnlur.
modo frangendura inler sc constitiieruul, ut licet His peractis quosdam de stiis familiarihtts impe-
quandoque pcenitere vellenl, nisi prxvenieule morte rator archiepiscopo suo patrino direxii. Quihtis
nunquam ad satisfactionein rccipere prxsnniereni, directis, latcnier cura eo colloquium ex piirit, sjus-
sed ul decebat audieiili.ini Rouianain cum titteris dcm hahuciunl, et innumcrabilia convicia sibi st
Corapostellani archiepiscopi dc tanto crimine po- Cardinali stipcr eo csse relaia a prodiioribus dixc-
ttiilareiit. Poslquara autein prohibitionem elevatis rutit. Quo audito archiepiscopus surrexil, dicens
manibus el cxteris Anten respondenlibus feceruni, jn quod uullo medialore nisi facie ad faciem cum
Villielmum seductorem nequissimum ct suos ira- imperatore loqueretur. Cui venienti imperator as-
pellendo, et excommunicando, a concifio lurpissime surgens honesle suscepit, cl remoiis omnibus qux-
expulerunt, et irapcraiori alacriter prxceperunt, ut cunque sibi de eo dicla fueraul, ordine nuntiavit, et
quod suuni erat nullalenus facere declinaret, scilicet qtiotl sibi ler inille niarcas argetili spoponderanl, ut
ut vindictam corporalem daret, et non surda aure eum ab honore deponeret, el perpemo exsilio rele-
serraonem S. Augus.lni attenderet :< Quod non valenl garet, sed ipsemel facere recusaveral, quia multa
sacerdotes corrigere rigore sermonum, hbc perfi- beneficia illi inipenderat, et in fonte baplismaiis eum
cianl potenles severitate ullionum. > Prxfalus au- regeneraverat, el coram sanciissimi aposloli cor-
tem Villielmus diabolica versutia prxdilus, ctim pore armaverai, et ad ultimum suo domiuio totam
quadam parle sacrilegorum lateri suo ubique cohx- Hispaniara per euni suppedilaveral; sed quia
fentiura in concilio affuit, el ut se excomniunicaium maxiraa bella et exercitus quolidie imminebant,
et sibi favenlem poputum, el insimul cum omnibus qux sine copioso pucunix tbesauro perficere non
aliis expulsura turpiler perspexii, non se fecisse polerat, quia facultas placandj mililes aheral, ar-
pcenituit, sed expers faclus, pcccavit delerius, de chicpiscopo ex dilectione supplicahat, ut in annuc-
1*25 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. III. — AN. 1130'. 42«
stipendio quolihet modo adjuvaret. Tunc arcbi- A Ecclesix astiterunt, ut elccluin quem inter se cano-
episcopus, ul hxrediiates ab avis snis B. Jacobo nice elegeranl, pontificalem ordincm subirp conce-
concessas privilegiis lillerarum eonfirmaret, ut non dcret, el arcbiepiscopum Compostellanum adiret, et
lionorem, qui potius arat sarcina, amilleret, sed ut una cum cxteris archiepiscopis et ponlificibus de-
in tranquillitate et pace Hispaniam protegeret, vote rogitaret, ut ad sacerdotalem ordincm eleclum
qiiadringeiitas marcas argenti promisit. Post hxc promoveret. Tunc arcbiepiscopus, cardinalis et
jam securus et cum imperatore pacificatus, et unum imperatoris precibus commolus, supplicalioni ar-
cor et aniraa factus, ad hospilium suura esl pro- chiepiscoporum el pontificurn acquicvit, et eleclum
fcctus. in concilio cum honore et revereniia in Burgensi
De indulgentia ab archiepiscopo dala. sede honestissiine prxsenlibus episcopis, necnon
ln postcro vero die suis canonicis comilalus et compluribus clericis sive potentibus et optimalibus,
proditoribus post tergum sequentibus ad ultimum consecravit.
diem concilii advenit. Hos autem proditores ar- Conligit equidem ut, antequam generale conci-
chiepiscopum sequentes, episcopi cum clericis, co- Iium fierel, quidam Pisanus ad limina B. Jacobi
miles cuin militibus cum vtderunt, his vocibus ex- ™veniens de peregrinatione rediret, et qnx propriis
clamare coeperunt: < Ecce lupi agnum sequentes, oculis in allare B. Jacobi viderat, et auditu perce-
ecce Pbarisxi Chrislum crucifigenles, et excommu- perat de aliaris B. Jacobi persecutoribus, et sui
nicali Ecclesix hxrelici prodilores super patrcm pastoris lapidaloribus, et de conspiratione quorum-
suum munera proniitienies. > His auditis obslupe- dam civium facta adversus archiepiscopum, sive
facii lingux eorum faucibus adhxrebant, et etsan- imperatore archiepiscopi depositionem meditante,
gues et ex orani parte irritantcs ad concilium ibant, auri argenlique magniiudine, papx per ordinem no-
quos exclamanles, et undique proditorcs irritantes lificavit. Papa vero, convocalis cardinalibus et Ro-
benignus Paler redarguebat, et ne eos oblatrarent manx curix majoribus non sine inagnaconlritioiia
hurailiter exorabat, quoniam si peccaverant, cmeii- cordis atque dolore palam cunclis eodem ordino
dari et corrigi poleranl, Hi vero canonici prodito- declaravit. His ita diclis cardinales el cxleri majo-
res videnles se lurpiter dedecoraios.et suis consiliis res ultra qtiani potest dici doluerimt, et flentes et
delusos, ad imperatorem el cardinalem, cuin quihus suspiria trahentes exclamaverunt cuin papa di-
nefandam prodilionem tractaveram, finito concilio ceutes: Hacienus Romana Ecclesia innumeras
velociler cucurrerunt, ut pro eis apud archiepisco- adversitates et xrumnas pertulit, et nunc ad ulii-
pnm intercederent, et pacem cum eo firniarent. „ iiitini bracliiuin dextrura amisit. Post hxc cardinalis
Tunc venerandus Pater, odium reservare nesciens, de Hispania remeans hxc eadem qux dicta fuerant,
inlervenlu cardinalis ct impcraloris pepercit, et papx et omnibus Romanx curix seriatim narravit.
pacem cum eis firmavii, dala conditione ut non am- Tunc adversus imperalorem et eosdem prodilores
plius ei derogarent, nec jani talia cl horribilia in papa terribiliter insurgere Vouiit; sed quia lunc
eum facere excogilarent; quod si rursus tentarent, teinporis Roraana Ecclesia persecutionibus coaeta
prxteriiorura non obliviscens , dignam proditionis erat in adversilate, ne scandalum majus orirelur
benleiuiam amisso honore subirenl. Ecclesix, dislulit facere, ut cum opportunum tem-
De redditione Compostellani. pus iramineret, terribitem 'ultionem excommunica-
Post hxc cardinalis supplicando, et exorando scor- tionis exerceret : Veritas namque, ut dicit Scri-
sum alloculus est archiepiscopum,utqui oranibus ad ptura , qtiandoque est occultanda, ul nberiora
se venientibus necessilaiem palienlibus consueve- surganl semina ; nam prxpositus Damasci Pau-
rat porrigere manum , sibi intligenti non denegaret Ium comprehendit, sed a fratribus per murura
auxilium, et de divitiarum largitale aliquid in eiiin in sporta submissus evasit (// Cor. xi), et ut evange-
exlenderct, ut siiffragio ejus honeste in Romahain lista testatur: Videns Jesus Judxorum turbas ad-
curiam rediret.Tunc ad Romanx Ecclesix decorem, D versus se pro veritale comraotas, semelipsum abs-
el, ut semper magnificarel Compostellanam sedem, condit, et a templo exivii\(Joan. vm). Sic et pap.i
et quia nunqiiam cessavit a largiiatis bonitale, in perseculione Romanx Ecclesix recusavit jtiste
de proprio trecentis attreis cardinalem adjuvit ex sine fruclu excommunicare, ul post in irauquillitate
charitate; et sic adjulus, et filius ex dilectione ct justius posset excommunicalionem fiuctuosani
'
obsequio facius a partibus Hispanix rccessit. His facere.
omnibus ita decursis, et hoslibus prostratis, et qui Hm sunl liilerce Domini papm direclm ad archiepi-
calcaneum erexcrant contritis, cum decore et honore scooum.
ct inimicorum conculcatione, nec non pompa et raa- CAPUT L.
gnifica gloria archiepiscopus in sedem suam feliciter < InnocerUiiis episeopns, > etc.
remcavil. < Universa Rornana curia,»etc. Vide in Innoeen-
De consecratione. tio 11, ad an. 1143.
Cum aulem synodus celebrarelur, canonici Sara- Hm sttnl littterm cancellarii el cardinali* ad archi-
gocensis Ecclesix, qui fuerant orbati suo paslore, episcopum missm:
supplicantes enm eleclo coram cardinali Romanx t Charissimo Patri plamico DiDACo.Coniposletlano
PATBOI. CLXX 39
 1427 MUNIONIS, IIUGONlS ET GERARDI 1228
archiepiscopo, capellanis (186), et arcbidiaconibus, , A lorem celeritcr iens quxcunque facta fuerant ordiue
et aliis S. Jacobi canonicis, A. Dei gralia S. R. E. nunliavit. Quo audito imperator continuum iter
Diaconus cardinalis et cancellarius, salutera ett diebus et noctibus agens a Cemorensi civilate in
dilectionem. Tudensem cum parvo numero suorum mititum
<A temporedominipapx Calixli,exquo prxslanle i tribus diebus introivit, et comitibus et regni sui
Domino Romanx Ecclesix militavi, qux ad honorerai principibus legalos destinavit, ut ctim onini ag-
Composlcllanx Ecclesix spectare cognovi, gralan-- mitie equilum et pedilum quani citius possent veni-
ler peregi. Sermo iste non est exprobrantis, sedI re nullatenus differrent, qualenus in principio me-
charitalem miituarn renovanlis; decet autem bo- lendi, el tcmporis xstivi terram Porlugalensem in-
liestatem veslrain, ut noslris postulaiionibus pro- trantes, lotam penitits devaslarent. Comiles autem
por lionabililer respondefe curetis. Per prxsentes i et principes jussa imperatoris parvipendenles visis
igilur apiccs unanimitatein vestram rogamus, qua- cjusdem nuniiis quam cilo dislulerunt ire, quin
tenus Ariamlatorem prxsentitim ad vos redeuntem, potius Ixtantur guerra ininiinenle, quam pacis et
qiti apud uos honeste conversatus esse cognoscitur, tranquillitatis tempore. Prxdicti autem legali Com-
pro charilale noslra benigne recipialis, el certum poslella redeuntes arcbiepiscopum ut cura omiii
beneficium unde honeste possit vivere, eidem pro '^equiiatu suo pergeret, sollicite admonuerunt, el
noslro ainore donetis, ul de tino impenso beneficio expensam ad opus imperaloris exegerunt. Tunc
duos, scilicet me el ipsum, obnoxios habealis.» Pater egregius, videlicel archiepiscopus, duo mil-
Lillerm cardinalis G. ad arrhiepiscopum missm. lia solidorum ad expcnsam imperaloris per eosdem
« Charissinio fratri et amico DIDACO nunlios delegavit, et principes et equites suos ad
Compostclla- fapiendum exercitum stipendiis placavit: in
iio arcbiepiscopo , capellanis, et archidiaconibus, et sequen-
cxleris canonicis S. Jacobi, GCIDOS. R. E. diaco- li vero die quo se iturum disposuerat, quidam le-
nus cardinalis, salutem el dilectionem. gali imperaloris ad archiepiscopum venientes, di-
citin infanie firmasse,
Cbariialem veslram nolumus ignorare, quoniam xerunt imjieratorem pacem
et magua dileclione et vinculo concordix ligatos
lalor prxscntium Aria pro eo quod in partibus Ita-
esse omni tempore vitx sux, et in eodem die im-
lix bene. est convcrsatus, lam ab amicis nostris,
peratorem Composlellam venturum fore. Quo audilo
qnam a nobis valde diligitur et chartis habetur, de senex venerandus saluti amicorum el inimicorum
qtio nimirum pliirimum graliilamur, ttim pro ipsius
ttim ctiam in veslra est enulriliis providtts ab expeditione requievit, et pulsanlibus
anricitia, quia et sonanlibus cymbalis lotius civitatis ahbii-
Ecclesia. lpsum igilur dileciioni vestrx atieiilius r( signis
libus et monachis, deinde sacerdoiibus et canonicis,
commendamus, roganles quatcnus eum de cxtero cunctis in attreis et purpure, sericisque
habeatis intcr vos chariorem, et ut in vestris nego- fulgentitras
veslimenlis, imperatorem cum magna pompa et
tiis, cum opportunitas exegerit, nostrum et amico- summo
nrm nostrorum consilium et auxilium propcnsius gaudio et animi exsultalione venerabililer
noslrx inlercessionis Compostellx recepit, el illum splendidis et deli-
senliatis, pro precibus et catissimis cibis, magnoque slipeudio, videlicel
prsecipuc domini A. cancellarii, qui pro eo rogal, marcis argenti in singulis diebus per dtio-
eidem certum beneflcium in Composlellana Ecclesia quinque
decim dies, exceplis episcopis, comitibus, ct prin-
eoncedaiis. >
cipibus, copiosissime procuravit. Quantam namque
CAPUT LI. benignitatem et totius cordis intimam dilectionera
De solutione concilii. et amicitiam imperator patrino suo ccepit exhihere,
-. Pos.l solutionem generalis concilii et reditum tenuitas mei ingenii non.valet exprimere; magna
domini D. summi et incomparabilis archiepiscopi, siquidem inler eos erat amicilia, de qua sumraus
circulus unius anni nondum transierat, el infans philosophus Cicero loquilur in suo libro: <Ainici-
Porlugalensis, qui conjurationem adverstis impera- D E tia omnes humanas res excellil', dissociala congre-
torem cum rege Garsia Aragonensi fecerat, posl- gat, congregata conservat, el conservata in melius
qitaiii imperatorem ab eoilem rege Garsia vexari aiiginenial.
CAPUT LII.
audivit, ac ei magna negolia imminere cognovii,
De promissione imperatoris ad archiepiscopum.
regno Porlugalensi conlenlum esse non pertulit, sed
paralo suo exercilu.lerram imperaloris inlravit, et His peractis, quodam die dominico, residente
bellica manu Tudensem civitatem violenter obti- archiepiscopo ex raorte in capiiulo et cxteris
nuit, el quxdam castra furlira per quemdam comi- canonicis el idoneis et honestis Ecclesix personis
tein accepit. Tunc quidam dttx imperatoris fidelis- iinperalor, comitalus regni sui comitibus, nec-
simtis, et ornnis prodilionis ignarus, videns lerram non eliam principibus, subilo adfuil, el clara
imperaioris deprxdalam, el castra prodiiionecapla, voce spirituali patri suo, seni venerattdo, omniuai-
eiinfaciem rpgnuin ejusdem imperaloris devaslan- quc iudigeniium baculo, cunctis audieutibus, pro-
lera, et inajora adltuc facere conanlera, ad itnpcra- misit a nutu et consilio suo imllalenus declinare,
:
(I8f)) Nomlnati anle arcliKfiaconos capellani cardinales significaui, qui proprie sunt aposloli capellani. ,
 1229 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. III. — AN. 113%8. 1250
et per lotara uaiixciam facere quidquid reverendus A crilegorum consenserant, et archieplscopum lapidari
Pater sibi ipsi consuleret. Deinde hoc quod non est permittenlPs, cum possent defendere, non liberave-
silentio tegendum, sed in sequenlibus testimonium rant, el sic ulrique rei erant, quoniam quidamlapi-
proniissionis sux in perpetuo manendum, remoio daverant, alii autera non defenderant, Paulo alte-
omni scrupulo adjunxit. In suis equidem tempori- slante, quoniam qui faciunt et iniquitati consentiunt,
bus hxc nefanda consuettido et detestabilis inoleve- morle digni sunt (Rom. i, 32), voluit ul burgenses
rat.qux Ecclesiam gloriosissimi aposloli, el ubique qui in sacrilegio actu et consensu erant consorles,
lerrarttm reverendi, turpissime dedecoraverat, etiam pcena fierent parlicipes. Cum autem omnes ad
vidclicet ut quodlibet tempus immineret, pecuniam rationem poneret, et nequeuntes semetipsos aliqua
imperatori annuatim archiepiscoptis persolveret. ratione defendere infinitam pecuniam ab eis exlor-
Tunc imperator auimadvertens Composlellauam quere vellet, illlco archiepiscopus advenit, et imr
Ecclesiam, sceptrum et caput sui imperii, tanto peralorem supplicibus votis rogavit ul eis indulge-
pondere nefarix consuetudinis oppressisse, et quam ret, el illius naturalis prxcepti : < Quod libi non vjs
decorare, exallare reverentiusque inler cxteras fieri, alteri ne feceris, > memor esset, et hominibus
Ecelesias Hispanix debuerant tractare, mirum silvanis et raontanis, et nulla ralione degentibus, et
in modum conculcavisse, et in prxsentia comilum, B omiii sensu privalis rnisericordiam et clemenliam
polenlumve principum imperii sui, audientibus adliiberet. Quiddicam per singula quantavirsanptus
cunctis hujus Ecclesix canonicis, divina gratia et Pater venerandus pollet misericordia? Illius seraet-
B. apostoli reverentia commoius, et dilectione ar- ipsumpcr omnia exhihebat discipulum, qui in cruce
chiepiscopi compunclus, promisit deinceps consue- pro carnificibus bis verbis exorabat Detini: iPater,
tam pecuniam ab Ecclesia non exlorquere, neque ignosce illis, quia nescittnt qnid faciunt (Luc. xxut,
semen ejus aliquid ab ea exigere. Promissione au- 34). > Tunc prxdiclus imperator inlercessione et
tem facta capellum cujusdam comitis accipiens patrini sui sermone ad misericordiam flexus, civihns
manuque patrini sui deosculata, capite flexo, illud invituspepercit; etquos mendicare disposuerat, ab
in conlirniaiionis signum archiepiscopo humiliter omni pecunia intactos reliquit. His omnibus ita de-
prxbuit, et lerram Monianormn, quam B. Jacobo cursis, et hostibus arcliicpiscopi contriiis a planta
abslulerat, se reddilurum in proximo penittis con- pedisiisque ad verlieemcapitis, imperalor indissolu-
cessit, et quod verbis promisit, exseculione ojieris bili vinculo dilectionis cura archiepiscopo unitus, et
devote peregit; et ut sibi divina clemenlia de tam unum cor et una auiiiia cum eo perenniter factus,
nefanda corrsueiudine indtilgeret, ducenlos aureos Composlella feliciter rccessit.
C Qtiibus transaclis iraperatoraComposlellanaur.be
spopondil se daturum per singulos annos, ul clau-
strum B. Jacobi fieret. Hoc audito, arcbiepiscopus recessil, el discedens coram comilibus et Hispaniae
Deum itileiiiis exsullans magnificavit, et ineffabili principibus, et B. Jacobi canonicis cnnctis assislen-
gaudio gaudere coepit, lum quia Deus per suum libus, necnon ejusdem Ecclesix cardinalibus, et cx-
senem et animaruin paslorera Compostellanam teris, de quibus longuni cst numerare de singulis,
Ecclesiam in eodem dic maxime sublimaverat, tum reverendissimo Palri Didaco Composlellano Ecclesiaj
quia impcrator de tanlo scelere Deo insligante re- arcbiepiscopo firmissime promisit atque concessil,
cesserat. sicut prxdicta series diclaminis resonavit, videlicet
CAPUT LIII. quod in totius vilx sux spalio aliqua adulalione a
De expulsione malefaclorum. patrini sui dilcclione nunquam reinoverclur, nec
His ila transaciis imperator reminiscens lauli sa- qtioniam inirnicorum piissimi Patris suggereiile prx-
crilegii exsecrabilis dictu el auditu horribilis con- dictum paclum frangerel. Sed fere biennio nonduin
tra archiepiscopum commissi in altare gloriosissiini pcraclo, postquam in partes Campanoriim jieivenit
el reverendissimi apostoli, de carnificibus ullionem (187) omnia promissa, verbaque dulciflua oblivioni
exercuit; quosdain enim acceptis domibus, nec- n et ventis Iradidit: quoniam profanos carnifices, et
iion hxrediiatibus, cum semine eorum ire coegil liirbam iniquorum Anlichristi membrorum, adcon-
in exsilium ;et quosdam lurpiter captos, possessioni- silium et osciilum recetiit, quos Romanx Ecclesix
tms el omnibus bonis exspobalos reliqiiit, alios vero Icgatus in synodo damnaverat, et omnis coetus ar-
copia auri argcntique aflluenies ostialim mendicare chiepiscoporum et sanctorum epispoporum, pariter-
permisil; et divites ellocupleles, pauperes et inopes que abbatum, eteliam omnium orthodoxorum repu-
fecit, ei diversis penuriis ahTixit. Qui vero fugara diaverat, el vinculo anathematis ferierat, et idem
inicrant omnibus imperii sui baronibus injunxit ut imperalor cum dedecore a concilio ejecerat, et in-
qui prius ab eis invenirentur nullo prelio redempli super prxdictus Iegatus, secundum canonum senten-
omni genere morlis acerrimo punirentur, yel capti liam, edixerat ul quicuuque non tanlummodo
ad eum perducerentur. Post hxc imperator perpen- osculum, sed eliam consorljuin et auxilium imper-
dens omnes cives a culpa sacrilegii non esse immu- tirent vel quilibet episcoporum vel archipfxsulum
ncs, qnoniani quidam carnifices facinus delestabile ad pcenitentiam admittere prxsumerent, sententiam
peregerant, cxteri autem iniquitali et consilio sa- excommunicalionis admitlentesel consorlium ha-
(187) In auiumno anni 1138. .,
 123! MUNIONIS HUGONIS ET GERARDl 4232
lienies subirenl. Sei, sient ail Scripttira : « Facta A sime prxcepil. Inleritn, dum II.TCnegotia consilio-
inajorum sunl exempla subdiiorum.<£Et Apostolus : rtiin iransirent, parvo temporis spatio decurso, qui-
i Cum eniin compalilur untim membrum, compa- dam imperatoris legalus subiio ad archiepiscopum
liuntur cxlera membra (/ 6'or. xn, 26). > Quis lantx inlravil, qui imperatorem in proximo Compostellam
audacix exisleret, ut cruentos proditores abjiceret, advenire remoto omni scrupulo nunliavit. Is disce-
cnmidemiinperaloreo.sadpropriamcuriamadvocaret, dens,alterappropinquansnon dissimiliaarchiepiscojio
ctconsilium el auxilium ad libitum eorum prxbcret, narravit. Deinde teniussine mora accelerans, omni
elsusurroniliusetdetractoribusgloriosissimiarcliiepi- ambagc postposita eumdem imperatorem Compostel-
scopi,senisvencrandi,auresquotidie sineinlermissio- latn fore venturiim, cumque archiepiscopo super
he apponerel, quieum lavacro sanclx rcgenerationis oiitnihtis negoliis stiis paritcrque Ecclcsix sux se
effuderal, et ctijtis palrinus ad sacros fontes cxstite- esse periractalurum coram uttiltis astantihus penilus
rat, et coram altari gloriosissimi aposloli Jacobi cantavit. Paler autera, rcligiosus et clenieniia et
insigiiibiisarmisdecenteretviriliterarmaverat,etdia- inanstielttdine providus, tam suis quam exieris be-
demacapiliiiiiponensinregemunxerai?Qiiidampliiis? nevolus, et cunctoriim ordinum clericorum erga uni-
Adeo graluito corde el ulironeaetsponlaneavoluniate versos clypPus, et forlis baculus, imperalorem ut
inflammatusamorepecunixardebal eorum susurra- R dominum ct suum regem in omni obseqtiio paratus
tionem audire,Veluti religiosus homo, cujus in coelis benignissime sttstinere non differebal, et iiiiiversa
seciindum spiritum est conversalio, assolet insatia- qux sibi liberenl honorifice cum sumino gaudio et
bililer audire mellifltiaverba divinx Scriptttrx, qua reverentiaprxparabat; prxtaxatx vero fraudiscom-
nihil esl ei charius stib solc. Ait namqtie Scriplura : raenlores.eterga patrem stium pro heneliciis ab ipsis
' < Omne
capul languidiim et omne cor moercns. A ferc cunabulis ab eodem sibi impensis quotidiead aures
planta pedis ttsque ad verlicera capilis non csl in eo imperalorisromitum,principiimveubiquederOganies,
saiiitas (lsa. i, 5, 6). > Hi aulem prxlaxali prodito- et de archiepiscopo susurranles, candida in nigra
rcs tam (le lairis, quam de clericis aggregaverunt el nigra in alba mutantes, fraudulento et subdoloinge-
shi qiiosd.tiii qtii habebanlur ubique archiepiscopi nio inlra se doltim sub lingua ei in lingua machinanles
fainiliares, ei una ad imperatorem sine mora per- perpenderunt, quoniam archiepiscopo ab honore et
gcnles, ut ab honore et dignitale eum privarent, et dignilate sna remoto, velttti ipsi consilio disposue-
ainicos et quoscunque ei consangiiinilaleconjur.cto* ranl, et imperalorem paulo anle consuluerant, si
suppcdilarent, iiifinila muncra. scilicel duo marca- alter in loco ejus succederet, ipse non laniuinmodo
junt millia protniseriint. , delriinentum incurrcrei, verum unusquisque eorum
Quibus idem imperator plerumque audilis, non honores et dignitatem eum divitiis, ab ipso de Ec-
minns xsluans amore pecunix, quam Crassus dicta- clesia collatis, velociter ainilterel, et semen eorum
tor Romanus, ciijus erat condilio quoscunque captos de die in diein de perditis bonis lugeret, el maledi-
pro pecunia extorquere, etjttstitiam pro auroet ar- ctionem diligenles el benediciioiieni fugienlessuper
genio vetiundarc, quemdara vicarium stium Compo- eos veniret, Psalmista de Juda et similibus leste :
stellam archicpiscopo velociter delegavil, ut allaris < El dilezil maleiiictionem, et veniet ei, el noluit
mtinera ei arca B. Jacobi iulacta conservarentur, ei benedictionemel elongabilur ab eo (Psal. cvm, 8). »
eo absente nullatentis aperiretur, de qua in ejusdem Super his negotiis et nefandis consiliis, edictu,
Ecclesix opus incessanter consumebatur, quod a necdum etiam aciu, quod est deterius, fngiendis, ad
neiiiine avoriitn suorum, nec scilicet Adefonsi regis irapcratorem iterura pergenies, callide et fraudulen-
venerandx metnorix, lelicis et comilis Raymuntli ler suasertint ut arebiepiscopum reconciiiaiido'. paci-
palris sni lentpore unqttain faclum fuisse memora- ficaret, el coucordiam et indissolubilem aniiciiiam
iur. Qttod cum revcrendissiino seni seorsum esscl cum eo perpelim habendam lirraaret, dicentes ar-
inlimatum, exlerius hilarem vultum simulavil, scd chiepiscopum in omnibus et cum omnihus et pne
interitis (cl al>eo cognovimtis) maxima caligo tristi- p omnibus carncm corruptibilem gesianiihus eitin sin-
tix animum cjus occupavit, lum quia B. Jacobi opus cere et absque simulatione, ut dominum et rcgemct
ihagnificum deficerel, lum quia lurba Romarioruin imperatorem siiuin, forliter diligeret et quxcunque
et peregrinorumU. Jacobi timina petentium hac de in conspcctu stio placita forenl fideliler peragere :
causa miuime convenire, el diversis elecmosynis et el licel eiim violenter ab honore vellel privare, ne-
muneribus unde ipseinet ciim canouicis, pariler cuui quaquam id fieri posset, nulla exigente ratione; alio-
tgenis et viduis el pttpillis affluenlcr degebat, et vi- qiiin illum et loltiin regnum el imperium suum cuni
citim el vestitiim ad corauiune commoduin habebat, cpiscopis sihi suffraganeis vinculo anaihematis et
visitare denegarenl. juslx excommunicalionis acerrime feriret, el pere-
llis discitrsis, universis canonicis in capilnlo con- grinos et diversas et exteras gcntes in remissionem
gregaiis, dc iuiperaloris legatione facta ad conciil- peccatoriim B. Jacobum visitantcs penitus retnove-
camentumot detrimentum sux Ecclesix, non absque ret, et neininem defunclum lerra susciperel. Impe-
modico gemitu et aniiui dolore, serialim eisdein no- rator aulem ad comroodum bonoris et dignitalissu»
tificavii, el ut sibi consulerenl erga facullatcm et eos sibi consulere protiuus intellcxit, et consilio
possihilitatem sux discretionis unicuique bcnignis- eorura acquiescens, fidem et operara adhibuit. Tuue
1233 HISTORIA COMPOSTELLANA. — LIB. 111 mi
cupiditatis et avaritia? faeibus accensus et amorc pe- £A CAPUT LV.
cunix insatiabiliter inflammalus, eosdem et quera-
De pecunia.
dam suum vicarium, familiarem archiepiscopo,
suadendo deslinavit, ut visceribus largitatis alfluen- Dum autem bujuscemodi divoitia cuni suo capite
dn, sibi ad opus suorum mililum et regni sui impe- pateretur Compostellana Ecclesia eosdem archi-
riura acquirendum aliquid imperlirel, et B. Jacobi episcopi adversarios, necnon alios suos familiares
aream, jam diu inlaclam et a vicario subinterdi- imperatori destinavit, et per eosdem magniludinem
ctam, aperiret, et magistros et artifices in opere B. pecunix de pro|>rio et possessione sux ecclesix,
Jacobi jugiter instidanies, de muneribus el ecclesix videlicet quingentas marcas argenti ad indigenliam
eleemosynis de solidata, prout ralio exigebat, lar- explendam, et ad totius imperii sui pacem revo-
gissime placaret, et de redditibus ecclesix et ejus catidam, quanlocius dari promisil. Hoc siquideni
honore, lam intra qtiam exlra, suum velle ul prius tenore, ul de exallatione et honore sux Ecclesix
jttste disponebat, apud se potestatem ubique exer- pariterque dignilatesux personx, ubicunque sollicite
cerel. tractaret, el quoscunque lam sibi adversarios quam
CAPUT LIV. Ecclesix stix mente perspicaci et aninio fideli
De eonsilio tibi dato. quolibet lempore perpenderet, hos pro posse et
facullate sua subverterel, et sibimtl et Ecclesix
Hac autem legalione audita, cardinales et Eccte- suxgralia etauxilio sui comilante virililer suppedi-
•Ix majores etinferiores in capilulo advocavii, et taret. Hanc prxfatam proraissionem per eosdem
qnxcunque sibi missa fuerant, non |sine dolore et internuniios dum imperalor solerler audiret,
cordis conlritione per ordinem intimavit, et ut sibi recolensque beneficia fere a priraordio suo ab
consulerent unicuique pro ingenii sui facullate, et archiepiscopo et palrino suo sibi exhibita, el in
eorum ratione dulcissimecomraendavit. Hoc autera opporluno tempore semper sibi collala, ultra qtiara
ipsi audientes et consilium inlerius sollicile investi- dici potest hilaris effectus et animo et corporo
gantes, ei consuluerunt quatenusimperatorem etcjus quam maxime txtatus, indissolubile amoris vincu-
Iionoreiii et siiatn ineiropolitanani civitatem asper- lum erga seipsura et Ecclesiam et civiiatem suana
rime excommiinicaret, et Ecclesia sua tot persecu- perpelim firmandum promisil; et licel temporum
liones nulla justitia cogente ullerius quolidie ab eo- intervallo et locorum spatio corpore ab illo sepa-
dem imperatore non loleraret; ipsi vero oir.nia sua rarelur, tamen mentis dilcctione nec adulatoribus,
relinquenles ubicunque ire vellet vel Romam vel in f, neque discordix seminatoiibus, iiiintjuam ab eo
exsiliurn, ut justiliara super hoc negotio acquireret, segregaretur; et de regiraine imperii sui, et da
ei unanimiler adbxrerenl, el in morle eum non di- disposiiione honoris sni consilio et provida discre-
roillentes, aniraas suas cum eo insimul ponerenl. tione ct sapienlia frcius cum eo ullerius vigilanler
Ipse autem, de duobus raalis minus solerter et sa- medilaretur, et animus ejus amodo quiesceret,
pienter eligens, animadvertpnsque et in memoriam qiioniam niens sua pro eo indesinenler vigilaret
cum majoribus sux Ecclesix diu assidue evolvens quod attiem prxfaiis legalis sermone et verbis pro-
qnoniara si regnum et Hispanix imperatorein gla- misit, ul ccrtius fieret, qtiodam iniernunlio suo has
dio excommunicationis percuieret, Ecclesia inde subsfiqtient.eslitteras destinavit.
detrimenlum incurreret, et omnis turba fidelium
B. Jacobum causa peregrinationis visitare rectisa- CAPUT LVI.
ret, et quicunqtie defuncttis inhuraatiis humi Has litteras imperator misit archiepiseopo.
sine commendatioiie jacerei, et etiam deteriora
< D. venerabili Composlellanx sedis Dei gratia
in Ilispania insurgerent, qux vix cuncia enumcrari
ADEFONSUS eadem gralia Hispania-
possent, el viridia cum siccis, el sicca cum viridibus. archiepiscopo,
rum itnperator, salulera el perpeiuam diieclionis
perirent, prxdicium sprevil consilium. Tunc sni el n
suorum providus, et discrctione et sapienlia iloii- copulam.
solitus est < Quanlo amore vos nosler conipleclilur animiis,
dus, mcditansque quod vulgtis dicere,
ira nuntia esl saniiiscl consilitim nec penna scribere, nec voce direre possunius;
quod regis inoilis, inco-
ut au- qtiolics enim veslrx prosperitalis veslrxque
ulilius elegit, videlicel impcraloris fauces, nunlium audimiis, nihil est quod nostris
ruin et argentum assidue sitientcs, immeusa pecu- litmitalis
accidere kelitis; et quia tantx dile-
nia sedaret, ct post hxc Ecclesia quotlam teinpoie niiribiis possit
non iiutiionior citim f.icia clionis vinculo copulamur, vobis fideiiter promitii-
quiesceret; Retlemptoris vos et possessiones veslras semper
condebat armariolo pcctoris : nain cimi Judxi lapi- mtis quoniam
ab hostiiim incursioiie pro
des tollerent et in Cliristum injicere vellenl, seinel- manulencbimus, el
, posse noslro defendemus, et malefactores veslros,
ipsuin aspeciui eorum subtraxit, et dc Tempto
si ibi se mori atl dignam salisfactionem ultionis tormenlo venir»
exivit, prxvidens quod pcrmittercl, enim pro vestrarum devastationa
tanta messis fidelium, tam dP Judieis quam dc cogemus; non
uti non assur- posscssionuhi, veslroque contrario, minusdolemus,
gentibus, postea prxdicationc cjus,
quain si quis nostram -propriani hxreditatera 4
gcret.
423n S. NORBERTI MAGDEBURG.ARCHIEPISC. 1258
itostramque seremtatera devastaret et disturbaret A CAPUT LVII.
iiiiinicus. Sil igitur animus vester quietus, et totius De eoncilio.
expers anxielatis, quoniam mens noslra sollicile Quibus transactis negotiis, Lascurrensis episco-
yigilabit pro vobis. Ad colloquium quod in Palentia pus Romanx Ecclesix legatus, et a latere domini
in feslo S. Lucx Evangelistx futurura decrevimus, papx Innocentii in Hispaniam missus, insperalo
propler frigus hiemis imminens, et longi ilineris Compostellam intravit, et archiepiscopos, necnon
gravem laborera, non veuiatis, sed in villa veslra, Hispanix episcopos, et abbales religiosos, et prxci-
quoniara ad vos in proximo. venturi suraus, exspe- pue dorninura Didacum Compostellanum arcbiepi-
cles. Valele. > scopum, caput Hispanix, et suorum episcoporum
Jmperator misit has lilleras canonicis et civibus. sibi suffragantium principera, si aliqua prxpedi-
< ADEFONSUS, gratia Dei totiusHispaniximpera- tione corporis sui prxpeditus non esset, et ire sine
lor, orani B. Jacobi canonicorura conventui, et detrimento posset, in Qnadragesimx Dominka qua
oinnibus ejusdem villae burgensibus, et salutis et Lmtare,Jerusalem, (188) ttniversa canlat Ecclesia,
amoris et fidei augraeniura. in urbem Roraanam omni occasione posiposita,
< Has lilteras dilectionibus vestris ut venerahi- ad concilium strenuissime invitavit, hac videlicet
lem archiepiscopum domnum Didacuin me toto B conditione, ut, quoniam Romana Ecclesia, qux diu
affeetu mentis, loio corde diligere non iguorelis, fuerat turbata, ab ingratoque populo conculcata,
mitlere curavi. Hujus rei gratia per imperialia divioa clementia opitulantejam persislebal in pace
jussa vobis prxcipio ut erga cura tales vos habea- et dilecta trauquillitate, venerandus papa, sanctx
tis, ne fidera et dileclionem, qux a vobis illi dcbe- Ecclesix paslores curam animarum a Deo tenentes
tur, violetis; et ut ei semper in omnibus et per sollicile advocabat, ut de statu sanclx Dei Ecclesix
omnia obedicntes, ut convenit, manealis; quisquis et sux ulililatis et tolius Chrislianitalis relevalio-
vero conlra ejus juslam voluntatem teraerarie ne, et Moahitarum oppressione, cum eis, Deo propi-
insurrexerit, tantx ultionis pcenas, quantuin si lianle et opitulante , unanimiter tractarei, et
mihi fecerit, recipiet. Cavete igitur ne aliquid, lenebras ignoranlix opere et sermone illuini-
quod ultione dignum sit, conlra eum facere prxsu- nando, viam verilatis et sanclx religionis demon-
matis. Valete. > straret.
(188) Diem hinc certum disces coacilii Latera- quenli, in quo Dominica Lmtare, id est qtiarla
nensis II, anno 1139 eelebrati. Cum enim morlc Qtiadragesiinu: in die n, incidit Aprilis. Pascha xxni
Anacleti anno 1138, Ecclesix illuxerit desiderata ejusdem niensis.
tranquillitas,t;[concilium eo anno indictum pro se

ANNODOMINIMCXXXIV

SANCTUS NORBERTUS

PBJEMONSTRATENSIS ORDINIS FUNDATOR, ARCHIEPISCOPUS MAGDEBURGENSIS

AD VITAM SANCTI NORBERTI

COMMENTARIUS PR^EVIUS

AUCTORE DANIELE PAPEBROCHIO SOCIETATIS JESU

(Acta sanclorum Bolland., Juuii 1.1, pag. 800)

§ I. Synopsis Vitm chronoiactica, cullus saucilus a C illustrcm Norbertura, suum sibi aut civem vindicant.
Gregorio XIII, a successoribus auctus. uli Sancleuses; aut instilulorem religiosissimi ordi-
Si gloriosum sibi esse pulaverint plures Asix po- nis agnoscunt, uli Prxmouslratenses; aut aposlolum
puli,CoIophoiiii, Chii, Salaminii, Smyrnxi, ascribere venerantur, uli Antwerpienses, aut archiepiscopum
eivibus suis Homerum, poelica laude clarum,suum- transmiserunt ccelo, uti Magdeburgenses; aut mor-
que illum esse alii prx aliis non indecore contende- luum conservant religiose in cineribus, uti Pra-
nnt, quanta gloriatio accedere debel Europxis, qui genses : quem euradem Galli, Belgx, Germani,
emiuenliorem flomero, et sanctiore virtutum laude Ilali, olim terras suas cum nuiliorum salute do-
 wgj VITA. — COMMENTARIUSPRJEVIUS. 1238
cendo peragrantem mirati, nunc adorant trium-. A Valicanx S. Petri, dolemus nihii inde desidecatx
phanlem in ccelis. Siia est Sancti urbs, collegio eonfirmalionis elicere poluisse. Adversatur eidei»
eanonicorum, magnifica templi fabrica atque orlu opinioni aliorum scriptorum auctoritas, qui tempo-
S. Norberti nobilis, in ducalu Clivensi prope Rhe- ribns longe posterioribtis canonizationem Norberli
num. Silum est Prxmonstratum in Picardia, Gallix ascribunl, el quidem de memoria sua loquentes:
provincia, distans Lauduno in occasum leucis quos inter Petrus Opinersensis seu Cralepolius,
tribus, magis floridum religiosarum virlulum cul- Franciscanus, theologix baccalaureus, in Calalogo
tura quam ubertate lelluris. Incunabula hic sttntor- omnium totius prope orbis arebiepiscopornm, etc,
dinis, ab ipso noinen muluali Prminonstratensis. ediio Colonix anno 1596, ubi pag. 232 agens de
Anlwerpia, Magdeburgtim, Pr?ga, notiora signant Magtiebiirgensibus et Norberlo; ail lntnc « suis lem-
loca, quam ut debeant explicari. Naiales igitur Nor- poribits canonizaium perGregorium XIII esse anno
bertus (Norlbertum scribunt multi, procul dtibio Domini 1582: > annos videlicet tantum xiv anie
secuti originem vocis, Septemtrionis priucipem de- qiiam istbxcsua imprimeret baccalaureus theologix.
notanlis: sed mollior plurium pronuntialio (extrivit; Eodem redeunt qux liabet Anberlus Mirxus in Ori-
uli cum Lamberlus dicitur pro Lantbertus, id est ginilitts monastieis, pag. 371, inquiens i a Grego-
terrm princeps, et Suiberlus pro Suitberttts, quod B 1 rio XIII anno 1582 divis ascriplum esse Norberium,
meridionalis princeps inlerprelrati potest); natales, illiusque diploma exslare in Chronico suo Prx-
iuquam, Norberlus habuil Sanclos qtiam dixi ur- monstratensi ad annum prxdictum. > Lucas etiam
bein, nobili stirpe prognalus sub anuum 1085 (1). Caslellantis, procuralor generalis lolius ordinis Prx-
Prxmonstralum ccepit incolere, ae religiosi ordinis dicalorum, in tractatu De cerlitudine glorix canoni-
fundamenla jecil anno 1120; Aulwerpiam evocalus zatorum, quem impressilRomx anno 1628, pag. 411,
ad destruendam Tanchelini hxresim, ecclesiam San- Norhertum < in numerum sanctorum soleinititer
cti Michaelis sibi suisque, perpeluis temporibus cerlo relatum dicit, sed nesciri per quem. > Quod si
possidendam, accepit quadriennio post; ad infulas pltisculum diligentix et inquisilionis adhibuisset in
dcinde Magdeburgenses assumptus arcbiepiscopus rem suam quara tractabat, facile potuisset rescire
anno 1126; anno deinuni 1134, die 6 Juiiii, laborum edilum a Gregorio XIII diploraa, de quo Mirxus,
siiorum prxmia accepturus xterna, raigravit in unicum quod scimus fundamentum, cur canonizaiis
coelura; corpus < prxcipiens sepeliendum inler fra- ascribatur Norberlus. Illo enini concedit pontifcx
tres suos et filios.in ecclesia beatx Marix Magde- Pixmonslratensibus inter alia, < ut festtun ipsius
bttrgi: ubi et sepultum fuit per aliquol annos, anle S. Norberli confessoris alque pontificis die 6 Junii,
altare sanclx Crucis in medio raonasterio. Sed boni C qua idem S. Norbertus ex hac vita migravit att
lilii fuli habent Acta, nuni. 115) qtii... eum tenere ccelum, cum sua octava, oflicio duplici de uno con-
diligebaut, ul sine oblivione memorix ipsorura com- fessore ac ponlifice, in oranibus et singulis dicti
mendarelur, anle octtlos suos in choro eum trans- ordinis raonasleriis, ecclesiis el locis, anniversaria
tulerunt. >Hinc landem an. 1627, prxvalente Magde- solemnilale in perpetuum celebrare; ac ejusdenv
burgi Lulberana lue, gloriosius Pragara irauslatus sancti commemorationem, qtiandocunque alix con-.
est; incumbeiite jam inde ab anno 1596 in id Joanne sueix commemorationes ex monasiico dicli ordinis
de Pruetis, Prxmoiistralensium abbate generali, uti instiiulo vel ritu fieri debent,facere; ne.cnon prx-
constat ex ejus litierjs, Anlwerpiensi ad S. Micbaelis falum S. Norbertura, qui in pluribus Marlyrologiis,
abbaii ea snper re inscriptis. usu calholicx Ecclesix recepiis, stib ipsa sexla die
2. Quod vero addat ibidem auelor, <.canonizatum Junii descriptusetadnotatusreperilur, in Kalendario
fuisse Norberlum jam ab ipso lempore Iitnocenlii III; ejusdein ordinis tanlum, sub podem die sexlo Junii,.
idque conslare ex marlyrologiis veteribus in bi- pro feslo duplici ctitn sua octava describere adnoiaia
bliolbeca Vaticana, qux leguntur quotidie in Ec- ct libereellicite valeant.t
clesiis Roraanis, raaxime D. Pelri, > ex minus certa j. 3. Ad bxc depernenda ut movereiur pontifex,
nolilia aul informalione niinus sincera profluxerii: probandus imprimis fuit vclus et ab immemorabili
Quamvis idem deinde etiam scripseril Joannes Le cultus Norherli, ut sancti; buc autem vel sola vel
Paige, ordinis syndicus, lib. n Bibliothecx Prx- prxcipua adducta videntur fuisse Marlyrotogia,
Hionslratensis anno 1653 edilas, cap. 43; disiinete quandoquidem sola illorum injara recitata bulla
insttper exprimens annum ponlificaius circiier XVJI, auctoritas allegalur : sed gratis asstimplum Prx-
qui essei Christi 1214, quo ea canonizatio sit facla.. monstrali. est, ea Marly.rologia Vaticana fuisse :
Nam prxlerquaui qtiod nullum Innoccnlii prxdicli, melius id de Gallicanis Germanicisqiie dictum esset,
autallerius antiquioris sxculo xvi ponlilicis ea ile re in qux Norberlum referri magis pronum erat. Ctir
scriptum exstet aul exstilisse inemorelur a scripto- lamen de Vaticanis cogilavcriiU aliqui.causam niilti
rihus ullis; nos, qtiani cupidi cpinionem prxdiclain. eruere videor ex Mirxi Chronico Prxmonstralensi,
de canonizatione confirmandi, lam sludiose coram occasionem petiti impelratique Ofliciiad annum 1582.
Romx intenli cxaminando complura Martyrologia. sic exponenle : < Cum Joannes Molanus, inquit,
Diss., iniisque nonutiUa proptia ipsiusmet Ecciesix- doctor theologix Lovanii, de bistoria ecclesiaslipi
(1) Vide tom. VI Jtinii par. i, pag. 2,1, col. 2.
1239 S. NORBERTI MAGDEBURG.ARCHIEPISC. 1240
«piimemeriliis, Usuardi Martyrologium cumindiculo A cuj'us et formalem canonizationem. Quid ergo? Cui-
sanctornm Belgii edidisset (csthxc cdilio Lovanien- lum illa nobis probant a lempore immemorabili,
sis, amii 1575, oetennio post primain curala el se- diuturna sedis apostolicx vel ordinariorum noiilia
pitts deinde recusa) non sineDei nuiiiine faplum est ac loleranlia confirmalum, adcoque suflicienlem ad
ut in dicto Indiculo ista de S. Norberlo scriberet: fundandam declaralionem indubitabilis sanctiuitis
Norbertus Sanctensis, fundator ordinis Prcemonstra- pro tota Ecclcsia, qualem proraulgavit Grcgorius,
tentit et archiepiscopus Magdeburgensis, nondum est aflcgans Martyrologia : qux etiara videnlur vel so-
catatogo tanclorum insc.riptus; haud propler inopiam lum vel prxcipue allegala fuisse prolixa illo scripto,
meritorum, qum amplissima habuit; sed, ut opinor, qtto niotus poulifex dicitur a Mirxo. Esscl niltilo-
quia id ordo a Romana sede peiere neglexetit. Qux miuus operx pretium ipsum inslriimenium habere :
quidem verba R. D. Ambrosium Lools, monasterii quare et ego Romam scripsi ad illuslriss. Valicamc
Parcensis ad muros Lovanienses abbatem, sic pti- bibliothecx custodem Sclielstratiuin, et Pi-xmonsira-
pugerunt; prorsusutad Joannem a Pruetis, abbatcm tensibiis auctor fuit ut ibidem per suos urgerent
tur.c Prxmonstralensein, adeoquc universi ortlinis qiixslioneiii, ad hoc forlassis profufuram, si ittve-
prihcipem, amplissimas lilteras daret, quibiis eiiin nialiir quod requirilur, ut sciatur quinam et quando
de nota isla negligenlix abolenda horlabatur. Quo B id Roinam iniscrint, atque adeo coram quo pontifice
facium esl ut dkttis D. Joannes a Prueiis, per il- causa fuerit vel instiluta vel institiieiida, ijuibtts
lustriss. cardinalem PhiKppum Boncompagnium, eliatn iinpedimentis intercurrenlibus ustjue ad Gre-
ordinis Prxmonstralensis.proleclorem, sedulo Romx gorium prxlermissa.
ageret de B. Norberto canohizando (ut vocant) scu 5. Huic inierim S. Norberti canonizaiionem, velut
catalogo saneiorum, a Gregorio XIII pontilice Ro- decrcto islo contentam, ascribens Michael Malcor-
inauo, ascribendo. Itaque dum eo fme scrinia et pius, in Vila sancti vcrsibus elegiacis reddita im-
bihliothecx exculiuntnr, el luculenta sanctitalis tc- pressaque Leodii anno 1599, poslquam in margine
sliinonia quxrunlur, inventum esl Romx in biblio- nolasset hxc verba, < Canonizalur anno 1582, 5 Kal.
theca Valicana scriptum amplissimum, a miiliis Augusli, > ila poema sniim concludil :
relro aiinis ad solemnem illius canonizaiionem (ut Ac licel Indigetem merito fraudavit honore
vocanl) adornaliini. Quo qtiidem diligenter excusso, Posterilas, tongo tempore cceca,sttum;
Gregorius XIII ponl. max. diploma de feslo S. Nor- Hartenus ille tamen carpsit carpetque perenne-
bcrli solemniter die 6 Jtinii celebrando, altcriimqiie Nectar, olympiaco Nttmen in cixenovttm.
de indulgentiis eodem die apud Prxmonslratenses Quo magis wiernam laudetn Gregorius, hcercs
promerendis, evulgavit.i Terlius el decimus nomiuis liujus, habet.
4. Hactenus Mirxus, allegalo qui solus ad rem Hic jusle alque pie, ccetiaurea lempla lenenlem,
faciebat, Molani ludiculo, et verbis de promovendi Hoc quoque Norbertum sanxil in orbe coli:
cultus neglectu querulis; sequitur alioqui ihitlem Jamque arw, jam templa, ejus de nomine, surgunt:
explicatum, <quanlum itli Anlwcrpicnses debeant, > Fertqtte piis certam rile vocalus opem.
qux eadem omnia cliara babenlur in Nalalibus sau- 6. Sic instiiuliim ciillum idem Gregorius (ut
ciorum lielgii, una cum brevi lotius reliqux vitx jam ex Mirxo audire coepimus)auxit, concessa ipro
expositione, proximo ab Indiculi editione decennio die festo S. Norberli plenaria indulgentia, usque ad
composilis, sed non nisi deeennio altero post, au- annura Jubilxi exclusive. > Eamdern < ad sepien-
clore mortuo, vulgatisanuo scilicet 1595. Quod addo niiim concessit Clemens VIII; > <sed Paultis V per-
ut ab eo qui Norberlum necdum viderat coli ut san- petuam fecil anno 1606, > et dcin anno 16171 permi-
cluni, sed anniversarium ejus iu Belgio quotannis sit cum fesio iransferri. > Postea < Gregorius XV
ritu funebri celehrari (id quod dcin.de mclius sic orationem et lectiones secundi noeltirni, die festo
mutalum esl, ut poslridie festi sacrum ejusmodi S. Norberti recitandas, approbavit et confirmavit
fiat pro defunctis ex eadem familia) nt, inquam, non D auno 1621 : Urbanus VIII etiam festi traiislalioiiem
mireris a Molano nusquam usurpari religiosiorem ad diein 11 Julii approbavit per diploma anno 1625
titulura.: cujus oraissio in Addilionibus ad Martyro- coneessum,) et a Chrysostomo Vander SlerrC in
logium indicio eliara nobis cst, nullum ab eo visum Ecbone S. Norherti pag. 173 excusum. Interim cum
attt manuscriptum aut lypis excusut», qnod seque- idem Urbanus VIII fesliim inseruisset BreviariO et
ictur ipse, ad sancli lilulura usurpandum. Talia Missali Romano, ac voluisset sub rilu semiduplici
lamen exslilisse aliqua jain olim non dubilamus celebrari; retraxit dictam solemnitalem a die H Ju-
(elsi neqne nos ulla viderimus, prxler unicum Co- tii ad banc 6 Junii, verum sancli natalem; quo iti-
loiiiense an. 1521, ubi simpliciter notalur, < Com- dcm die, in hodierno Romaito Marlyrologio, ants
mcmoralio Norberti, sanctx memorix archiepiscopi onmes ponitur memoria sancti Norberti, etc. Ipsum
Magdeburgensis el confessoris, fiindaloris ordinis vero oiTiciumsub ritu duplicis in poslerum ab om-
Pixinoiistratensis; > et ms. Florariuui, ithi-legilur, nibus celebrandum sanxit Clemens X anno 1672.
< Ipso die beati Norberli ep. et conf. >) lalia, in- Exemplar decreti cum mihi rniltcret R. P. Carolus
quara, exsiitisse jara olim non dubitamns quidem, Alexander a Manderscheit, tunc Romx pro Beigio
societaiis
pttlamus ex lalibus probari cxpressam ali- pcenilentiarius, meus olini^ in tirocinio
«.ed,11.011
 iUl VITA. — COMMENTARHISPR^VIUS ISi*
instruclor, litteras addidit in hxc verba : < Si res A colligere decessores mci ex variis codicibns mss.
hxc a rae non esi perfecta, certe ccepla fuil el in- Acla primaria. Acceperant quoqtie Acta cum aliis
choata, suasionibus meis atque consiliis. Ego pritntis nonnullorum ordinis Prxraonslralensis Patrnni Vilis
anle aliqunt annos suggessi ut rem, perparum diffi- in>pressa*anno 1608 lypis monaslerii Lucensis ad
cultatis habituram, tentarcnt; ego ad vos scripsi, fluvium Dla (quOd est ordinis ejusdem prope Znoi-
ut per abbatem S. Michaelis cxleros commovereiis niam, in Moravia, proxinie ab Austriee fiuibus) per
in spemconsequendi idlquod alii ordines pro suis fun- Sigismundum Kohel, ibiden abbatem. Verum cum
daloribus jam fere omnes oblintieranl; ego dcniqtie Yita isia arbitrio, ut videlur, editoris truncata iii
nostros hic Norbertinos induxi, ttt per abbatem Stra- intillis, el alibi mutata sit; ea prxlermissa, ad pri-
hoviensein Pragx impelrarent commendatilias a Cx- mariura nos rcferimus textum; cnjiis sollicilius in-
Eitrelitteras: quibus impetraiis, et lotius rei commen- quirendi cttra suos el nos liberavit ampliss. ac reve-
daiione suscepa a cardinali Landgravio, tandein per rendiss. dominus Joannes Chrysostomus Vander
Miiiimamindustriam procuratoris generalis Prxmon- Sterre, abbas ecclesix S. Micbaelis in hac urbe
stralensium felicissime confectiim hegotium est. > Antwerpiensi, ordiuis Prxmonstralensis |>er Bra-
7. Ila ille, qui dcinde, cum Vaticana porlicus, ad bantiam , elc, vicarius generalis, nosier singuLarts
peribolum supremum edicia, sanctorum slatuis or- R amicus et sludiorum fauior. Exemit aulem solliciiu-
naretur, inlerque eos censeri audisset plerosque dinem islam, commiinicando sancli fundatoris sui
religiosorum ordinum fundatores, operis islius cu- Vitam, qualem excudi fecerat, sed vulgari nondura
ratoribiis primus suggessit, et argumentis alque patiebatur; vulgari veroeamdem anno 1656 jnssit
nmni qua apud eos gralia valebat, interposilo etiam dignissimusejussuccessorNorberlusvanCouwerven.
P. N. generati Joanne Paulo Oliva, persuasit ut Etenim impressio illa curata fuil, eollalis inter se
Iocus daretur sancto Norberlo; de quo alias cogi- codicibus mss. ojnniiio qtiindccini, vidclicet, i An-
lassel Italorum nemo, eo quod apud illos non aliler Iwerpiensi, Grimbergeusi, Pareensi, Averbodiensi,
noius nunc ordo sit, qiiam ex paucis Tongerloani Trunchiniensi, Niniviensi, Berneusi, Ueylesemensi,
in Brabanlia inoiiasterii junioribus, sliidioruin causa Neomagensi, Morinensi, Steinveldensi, Kneclista-
Romx per vices commorantibus , snb prxside indi- diensi, Choliessoviensi, Marchlalensi, Willliinensi,
dem misso, et xque ac illi ibi peregrino. Honoribus aliisque, ul texttis ejus per omnia purus et sinccnis
Iiisce sanclo Norberlo deferendis prxluserat ordo cxhiberctur. > Aticlor bujiis Vitx fuit Canonicus or-
siius, id quod niinc abbatihus et episcopis otnnibus diuis, et probabilius archimonasleriiPrxinoiislraleii-
conintune est, suo eliam inslilulori aplans, scuttim r sis, adjutus a pluribus. Nain, ut sub fineiii prologi
scilicel tesserarium cum lemmate, vitam sancti per loquitur, < diligenli examinatione proctiratum ezl
parles reprxsentans, penultima; ubi ille jacel- Kl, convenienlibusjiii uniim quibusdam,qui ab inilio
compositus in feretro, nnde detluens per latera cum eo jugiter conversati siuit, eo modo ct ordinp
lapes funebris ornalur.ex hnjiis xvi more, sculo conscribanlur singula, quemadraodum pluriura as-
quale dixi, sic composito ul complecli videalur scnsio comprobasset. >
suinmam omnium qux de beato viro explicanda 9.Primus qui ab initioadfuit, potest censeri Hugo,
nobis prolixius sunt. Siquidem lotius parmx fundus anle incceptam habilaliojiem Prxmonslraienscm
ruber alba primuin cruce totus dispeseitur, sttpra Norberti socius, ac poslea in eodem Prxmonstrata
qnara liinc inde emergens palmx atque olivx ramus, primus ipso vivo et astipulante successor, eidemqne
niedium slipant cum sacra hostia calicem euehari- ppr annos triginla supersles, non lamen et archiepi-
siicum : qux quo spectent omnia, indical lemma, scopus Magdeburgensis post eum, sicut obrepil Ba«
FIDEET PATIENTU ; principalibus ulique sartcti vir- ronio scribere ad an. 1134, niiin. ult. Eiiindem Hu-.
tulibus,cum quibus crucem Domini tulit constanter; gonem, cum hxc acla scriberentur, adhtic in vivis.
hostiumque lam visibilium quam invisihiliiim trium- fuisse verosiniile esl, ex nutn. 118, post apparitionem
phalor gloriosus, pacis autem quocunque se inferret D sancli faclam ipsi Ilugoni, el hoc pro eo voium ha->
reformator egregitts, fidei Ciirtsiiaiix mysteria, tum beretur : < Del oninipolens Deus, ul secundum pro-
alibi, tum Anlwerpix conlempta atit etiam concul- missionis inielleciuin ad ipsum venial: et quera
cata, in locuiii debitx veneraiionis restiluil. Ulrius- sociura el successorem participeinqiie misprx et
queeliam|viix, aclivxet conlemplalivx, studia, qux pcenalistribulationis sxculi hiijns reliquit, consortem
in prxliminari ad icones prxdicias imagine pariter eum facial gairdiis feliciiaiis xlernx, et douis a Dco
reprxsentantur, lam bene conjunxit, 111summum perceptx benedictionis. > Incilanleergo, aut favenlo
earum apicem consianter tcnuerit, quoad illuc per- eladjuvante Hugone, scripla sunt bxc Acla, sccun-
venit, ubi, actione lahoriosa cessante, sola eum oc- dum ea < quxautabatiisconscripla leginius, (inquit
cupalbeala visio finniter credilorum, consianlerque auctor in prologo) ant raagna ex parte vidiraus et
prxdicatofiim mysleriorum. vidcnius: > et infra : < Qux de ipso, legilimo et
(II. Vitascripta curante Uugoue, primo sancti socio, fideli tesliinonio ab aliis narrata didici et scio,
et in Prcemonstralcusi retjimine successore, cum stimmatiro perstringam. > Ex bac Vita sumplam
Anateciis. lectiQnemlproNoctumo 11 approbavilGregoriusXV,
8.. Ad Vitam quod atlinel, jampridcm inconperaiit quasi ca Yita sit, < qiiam scripsit B. Hugo J?raj-
1243 S. NORBERTI MAGDEBURG.ARCHIEMSC 124i
moitslraiensis, > sancli successor : quod ab ita sug- A (2) § III. Encomia sanclo Norberloejttsque ordini ab
gerenlibus credo prxsumi facilius quain probari ejusdem mvi scriptoribus clata.
42. Primum hoc paragrapho merilo appellamns
pottiisse; nemo cerle postea id ul verosimile assum-
S. Bernardum, qui licet non usquequaque senten-
psit, ct laus < pix et sanctx conversationis > inserla
iiitin. 27 prohibet credere quod vir humilis sic de tiara S. Norberli probarit in quxsiione de Anti-
cbrislo (epist. 56), gralulalur tamen sibi quod tali
seipso scripserit.
10. Cxlerum, quod favenle et adjuvante Hugone occasione < ejus faciem videre, et de ccelesti fistula,
scripla, ut dixi, Vila sit, testimonia esse possunl ore videlicet ipsius, plurima haurire meruit. > Bru-
versus ab auctore ad calceni posili, hoc exordio : noni autem Colcniensi eleclo, consilium petenlisu-
per electtone sua num ei deberet acquiescere, scri-
Felix Norbertus, primtts Pater ordinis hujus: bens epislolam 8, sic concludit: <Habelis dominuin
Gaudeo quod meritis ejus, Pater Hugo, favetis. Norberlum, quem melius prxsentem prxsens de
Non.possum aulem iiiihi persuadere, veram esse talibus interrogare poieslis : nam tatilo vir ille in
faniaiii, ex Gallia ad Peirum de Waghenare sub- divinis aperiendis mysleriis nobis promplior, quanto
priorem Furnensera delatara, quasi islic exstaret et DeOpropior esse cognoscitur. > Annus erat, cum
Vita alia, < annis xxx ab excessu sancli Norberli B hxc sctiberet Bernardus 1132, S. Norberto antepe-
scripta, in qua sint multa qux vulgo ignoranlur, > nullimus vitx: hoc autem pridem morluo, scribens
prout ille scribit Bollando noslro sub annum 1657. Prxmonslralcnsi abbali epist. 252 : i Veslrum, in-
Quomodo enira lalem ignorasset Pagius in Biblio- quit, ordinem fovi et promovi semper quanlura in
thcca? Credo igilur multa illa vulgo ignorata, conti- mefuit; > quod deinde luculentis argumenlis probat:
neri in hac ipsa quam damus Vila quxque lunc ac deniqtte excusatis omnibus qux occasionem de-
necdum edila in vulgus erat, sed adhuc latebat in deranl querelarum, uisolubilem sibi cum illis ami-
inanuscriptis. Nonnulla laiiien vel plenius dici, vel ciliam esse et futuram, profiteiur : < Adhxrebo
nova addi poluisse, patet ex Cappenbergensium vobis, inquit, etsi nolitis; adhxrebo, etsi nolim ipse.
scriplis, et aliis qux addimus stib tilulo Analecto- Olim me aliigavi foni vinculo, charitate nou ficta,
rum ex lib. Hermani monachi de Miracutis B. Marim illa qux nunquam excidit. Ciitn turbatis ero paci-
Laudunensis, ad Bartholommum Laudunensem epi- ficus, cuin turbantibus quoque dabo locura irx, ne
scopum; ipsum qui sanclttm Norbcrtum primus in diabolo dem. Vincar jurgiis, vincziu obsequiis : in-
Francia excepit et fovit: qui liber polius inscribere- vilis prxstabo, ingratis adjiciam, conhonorabo et
lur, uli edilor Lucas d'Acliery, vel antiquior aliquis conieranenles rae. Et nunc tiistis est anima mca,
librarius fecit, De venerabilis Barthotommi episcopi C quod qnaciinque occasione oflenderim vos; eritque
tl sancli Norberti gestis : unde etiam sic prxfalur trislis, nsqiie dnra veslra indulgenlia relevelis.
auctor: < Post ipsa quoque miracula subjunxi quo- Si lardaveritis; ibo et excusabo; prx foribus per-
modo divina misericordia in diebus vestris novem, severabo pulsans; instabo, opporlune, iraporlune,
imo decem monasleria vestro labore construi fecerit, donec vel merear vel extorqueam benedictionem. >
per domnura Norberium doinnunique Bernardura 13. Tara altas in sancti illius visceribus radices
abbalem Claravallensem. > Quin et lertium caput egerat contracta cum sanclo Norberto amicitia, ex
Analectorum dabo de fundalionibus duorum mona- eo potissimuin lempore, qtio junxeranl prxdicationis
steriorum, quorura alterum adhuc sxcularis Nor- sacrx arraa, conlra Petrum Abailardum. Hic lieet
berlus promovit in palria sua Ctivia, alterum in anno 1120 aut 21, in synodo Suessionensi, suum
metropolt Magdeburgeusi, produclis originalibus ipse librum propriis manibus igni dedisset, ila ju-
instrumentis. bente sedis aposlolicx legalo Conone; pergebat
41.«Primarix, de qua dixi, Vitx, per prxlauda- tamen in judicio illo velut perverso-queri, el eadem
tum Chrysostomum vander Sterre excudi jussx, qux antea docere ac propugnare; calamum interim,
slatueral idem adnolaliones suas addere, idque fol- D felle araariludiiiis linctura exerens subinde conlra
liculo ultimo indicarat : verum morle prxvenlus ulrumque sanclum, veras iilriiisque laudes in con-
decessit 27 Jttlii anno 1652. Sed quod infectum iile tumeliara verlil. Sic alitid non erat qtiam testimo-
diraiserat, effectum dedil Polycarpus de Hertoge, niutn dare virtuli; itt cii.m in epist. 1 queritur ab
ejusdem ccenobii canonicus, longissimis nolalionibus xmulis conlra se excitatos esse < novos aposlolos,
luctihtatis, quas etiara senteutiis sanctorum Patrum quibus mundus plurimum credebat : quorum aller
stabilivii, et subinde theologicis dissertationibus regularium canoiiicorum vilam; alter monachorum
corroboravii. Eas benevolus leclor iu prxdicta cdi- se resuscitasse, gloriatur. > Dum aulem in scrmone
tione poterit legere, necnon varias lectiones a de Jo. Baptisla eos caliiinnialur, qtiod < de solitu-
Chrysostomo adjunclas. Ego more nostro quxdam dine ad lurbas procedenies, sicut de ftcto religionis
ad ttistoriatn facientia adnotasse, et paucas alicujus nomine tumebant, ita et simnlalione miraculorum,
momenli diversitates lectionis indicasse contentus, gratia mirabiles videri appetebant; >in ulroqueet
digressiOnes iongiores vitandas censui, ne moles dc utroque erfasse, si non et mentittis fuisse con-
operis iramensum crescat. vincilur ex eorumdem Aclis, cl infa''ibili ^cclcsjx
(2) Vide toro. VI Junii, part. i, p. 22, c. 1.,
1243 VITA. — COMMENTARIUSPRjEVIUS. 1I4#
ipsos pro sanetis coli jubetilis, judicio; ac denique A 1 fecit, ut nullum posl apostotos videamus bodie tan-
ex sententia Innoccntii H, anno 1140 Iata contra tum fructum in Ecclesia fecisse. Nam, cum necdum
ejusdem errores, probanle, non < imprudenter, > conversionis ejus tricesimus annus sit, jam fere
sed perquam prudenter fecisse sanclos, quod <per cenlum monasteria a seqnacibus ejus per diversas
mundum discurrentes prxdicando, ipsum quantum orbis partes, conslruclas audivimus, ita ul etiam in
poterant diffamantes, non modice lara ecclesiasticis Hierusalem usque regula eorum servetur. Nam, ut
quam sxcularibus poteslalibus contemptibilem effe- de atiis taceam, in urbe Laudnnensi commissa est
cerint, > et de ejus tam fide quam vita prxlerita sci- ei a domino Barlholomxo episcopo quxdam pauper-
licet et liuidinibus palam nolis dehonestala, licet cula ccclesia, in honore S. Martini constructa, in
iiim forte correcta, < aded sinistra dissemiuaverint, qua idem Norberlus paucos ex fralribus suis ponens,
ut ipsos quoque amicorum prxcipuos ab eo averle- abbatem eis prxfecit virum religiosum, nomineWal-
rint. > terura : cui Deus tantam gratiam contulit, ut bodie
14. Tantura vero abest ut fidera obiineat, cum, in ipsa ecclesia fere quingenti fralres degere vi-
'< suniraa illa miracula de resuscilandis quoque deanlur; jamque ex ipsa decem fere alia monasteria
morluis, inaniter lentata fuisse asserit, quod nuper processerunl. Ipse vero Norberlus, postniodum in
quidera fecisse Norbertuni, > iniratus ipse sit et B urhe Magdeburgensi archiepiscopus faclus, tempore
riserit, ut vel ideo raagis id vere narratum fuisse Lolharii imperatoris, qui Henrico successit, defun-
credamus, licet tstud siluerit auctor Vitx; cui, prbpter ctus esl. >
< infideliura quoruradam et impiorum obstinalam 16. Herimanno succedai Laurcnlius de Leodio,
impudentiam, > solum curx fuit, Sicut in prologo ejusdem cujus ille Benedielinx professionis, in IIi-
profitetur, t ea breviter perstringere qux oranibus sloria episcoporum Virdunensium, Alberoni epi-
noia suul, neque ipsimPl ulla improbitaie audeant scopo scripla ante annum quo hic obiit 1144, et in
diffiteri. > Dicerera, hic Abailardum sugillari; nisi eodem Spicilegii prxlaudati tomo. invenienda. Ibi
posl mortcm illie.s, anno 1142 Cluniaci obilam, is narrat quomodo idcm episcopus Albero, vigorem
crederem scriptam hanc Vitam; et illum testaretur monastiei ordinis diu frustra restaurare in quibns-
Petrus Ciuniacensis, ad lonocentium II scribens, dam conatus, < degenerem el aridam ptantationem
i cjm S. Bernardo, sopilis prioribus querelis (adeo- ferro ahscissionis exslirpavit, et novellam clericorum
que et hxresibus relractalis) pacifice convenisse; > monastici ordinis ibi inseruit, quos Norbertus, Mag-
idcmque procu! dtibio fuicset facturus cum Norberlo deburgensis archiprxsul, vir magnus in Ecclesia,
si vixisset, et calumnias eidem impacias recantatu- de professoribus sui ordinis delegaverat ei. >Exslat
rns : reliqucs Pnim ires viix annos sanctissirae tra- ibidem ipsiusmet Albcronis ad Innocenlium papam
duxit, et pientissime obiit, prout legere est in epistola, qua causam reddit, cur < in ecclesia sancli
episiola prxkudati Petri ad Heloisam, tunc abba- Pauli, juxla civilatem, qux per incuriam el irreli-
tissaro xquc sanclam, oliin autera Abailardi discipu- gionem paucorum monachorura ibi degenlium, ad
lam el amasism. lantain infamiain redacta fuerat, ut jara non doraus
15. Sed venio ad dislinctiora niagisquc explicala Dei, sed diceretur esse quoddam prostibulum, po-
Norberti et ordinis Prxmonslratensis elogia vario- suerit pauperes Chrisli ecclesix Prxmonstraix, se-
rum; in quibus scripiionis ordine anliquior est cuuduni regulam B. Augusiini laudahililer viventes>>
Herimaniius, abbas S. Marlini Tornacensis: qui . 17. Hac episloia relata, cum eliam de introduclis
Romx sub ann. 1141 restaurationem monasterii sui per eumdem episcopum Cislerciensibus egisset au-
proltxatn lexuit, variarum rerum notitia rcfertam ctor, atque ad ecclesiastici et monaslici ordinis re-
qualis in Spicilegii Acberiani lom. XII legitur. Hic formationem, primum quidem < Simoniaeam avari-
cum narrasset frauduleiitam Paschalis papx 11ca- tiatn gladio Pelri succisara > dixisset, deinde novam
ptionem, ad exlorquendarr. inveslilurarura approba- Carthusiensium religionera, < aquilx in ccelurn vo-
tioiioui, annolltl palralam abHe:iricoIV.>Quidam,; j) lanti, > coinparasset, <i'.l habearaus, inquit, auinial
inquil, clericus, nomine Norberlus, qui in eadem vituli laboranlis et offerenlis in saerilicio Dei, ilera-
eaplione capellanus imperatorisfuerat,videns tantam que hominis prudenter divina et liiimana raliociiiaii-
nequitiam doraini sui regis, poenilentia ducius, pe- lis, subsecuta sunf illa duo cherubim, expandentia
dibus domini papx se prostravit; et ahsoUttiotie ab alas suas in medio Ecclesix, et versis vuliibus iu
eo suscepla, > ealenus sallem conversus est, quod propitiatorium se mutuo respicientia; id est duo
oblalumsibi anno 1113 Cameracensem episcopalnra, prxclarissimi ordines, devotione sua Eectesiam pro-
uipote non sine labe imperialis invesliturx tenen- tegentcs, et conversis ad Deuin cordibus se mulua
dum recusaverit; non multo autem post de ctelo charitate xmulanles : quorum unus Cisterciensis,
tacius est instar Pauli, el < sxcularem vilam relin- duce Bernardo, sanctissimi norainis abbate, mona-
qucns, in Franciam venit; et in episcopatu Laudu- sticuin ordinem, jara pene lapsura, ad primain apo-
nensi locura quemdam solilariura reperiens, qui slolicx vitx normam reparavil; alter, merito et
Prxmonslratus dicilur, ibidem Deo sub reguia S. Au- nomine a Deo Prxraonstralus, duce Norberlo Par-
gustini, imo mullum rigidiori et arctiori, servire theoopolitano prxsule incoeptus, ecclesiaslicum or-
coepit : sicque per Dei gratiam brevi tempore pro- dinpm dc luto muudanx vanitatis excussit. Credaj
 1247 S. NORBERTI MAGDEBURG.ARCIIIEPISC. 1248
hos duos ordines esse, de libro Apocalypsi duos A Pannonia et Hungaria, Longobardia, Ligniagia [aa
prophetas, circa fiiiem mundi a Deo missos, el sacco Liguria?], Elruriaque, etTuscia. O.nnes nempe hx
poenitentix araiclos; duas olivas clcinentix coelestis, provincix habent congregationes prefalx religionis,
divinxque duo candelabra gratix : ila se in oinuibus quarura eliara exemplis et oraiionihus confidunt
cruciant, ila verbo vitx mundum irrigant, ita meri- incessanter adjuvari. Exiendit eiiam palmiies bxc
torum lttce illuminanl. Isti duo, Deo cooperante et eadem sancla societas in partes Orientis: nam in
piis omnibiis juvantibus, adeojam profecerunt, ut Belhlehem iinajei in loco qticm vocanl Sanr.tura
Cisierciensis qttiJem, per id lemporis tricennium, Abacuc alia congregatio esl. >
jam in ducentas abbatias, magni noiiiinis, meriti et 20. Atque hi pauci cx multis illis fuerint, de qui-
numeri excreverit; cl .usqtic in barharos Sarmatas bus in prologo auctor Vilx ait, qtiod < cum S. Nor-
et exlremos Scyihas jam diffuiidi coeperii; Prxmon- berii vitam et gesta conscripserint, rem lamen ple-
slratus auteniper hos viginti aniios in abbalias pcne narie et ordine non persequuiiitir; > utinecfacit is
scpluaginla adoleverit. > qui Gesta Barlholomxi cpiscopi seripsit, coxvus
18. El liacienus quidem anliqui illi, sed nuper eiiatn auclor subannum 1150, necduin triginla annis
primum impressi scriptores : necdum aulem Iucem ™a sancti adventu in urbem Laudunensem; qui auctor
vidcrunl Anlikimenan libri, Eugenio papx III inscri- hic non profertur, quia excerpta ex ilio facient nobis
pti, atque adco ante an. 1155 scripti, ab Anselmo captil 2 Aiialeclorum, posl illud quod Cappenbergen-
episcopo Havelbergensis Ecclesix, in Saxonia infe- ses adjunxerunt : quodque solum hactenus excusttm
riori sub Magdeburgensi metropolita. Codicem ori- habelur; cum istud a Pagio el Polycarpo carptim et
ginaletn ms. el fortassis loto mundo unicum, di- per parles delibetur. Videlur auicm esse illa quam
gmitiique in attciiori sanctorum Patrum bibliotheca Audreas du Chesne, iu Bibliotheca HislorixFrancicx
vttlgnri, possidet amicissimus nobis Henricus Julius pag. 248, ajipellat Historiam reslauralionis Ec-
baro de Blum, Cxsarcus in appellalionum tribunali clesim Laudunensis, sub Barlholommo episcopo, ms.
consiltarius Pragx, a qua etiam submissum Floren- (3) § IV. Auclorum quorumdam smculi sequenlis lesli-
tinio exemplar Hieronymiani Marlyrologii allerum monia. Sanctimohialium ordinis velus disciplina.
«xpe lautlamus. Ilic cum stiuin illtitn codicem nostro 21. Locum sequenti sxculo priniura daraus Ro-
Hcrmanno Horstio, Lleonorx imperairicis vidux berto de Monte, Sigeberli Gemhlacensis conlinua-
confessario, legendum commendassel; isque Rei- lori, ad anniim 1131 sic scribenti : < Sub his letn-
noldo Dehnio, itidem socielatis noslrx erudito el poribus ordo cauonicus Prxmonsiralensis et mona-
libris nolo sacerdole (qttorum amborum animas r sticus Cisterciensis, quasi dux olivx in conspeclu
Deus habeat) inspiciendtitii dedisset; sua is manu Domini, pielatis lumeu et devotionis pinguedinem
transcripsit, nobis ex tib. i, c. 10, sequens de argu- mundo ininistrabanl; et quasi vites frucliferx, re-
mento quod tractamus fragmentum. ligionis pahnites circumquaque propagabaui; el per
19. < Surrexit in eadem professione (canonica oitines fere Chrisiiani orbis tenninos, bonx opinionis
nempe), et in apostolicx vitx imitalione quidara puulalim odore diffuso, novas abbatias, ubi antea
presbyter religiosus, nomine Norberlus, tempore Dei cultus non fuerat, consiruebani: unde etiara in
papx Gelasii; qui, propter suara religionem, et Syriani et Palxstinam de Prxmonstrato fratres missi,
inultas enormitatcs et schismata, qux tuiic fiebant nonnullas abbatias xdificaverunt. > Sic ille, breviori
in occideulali Ecclesia, a Romano poulilice Gelasio elogio multa complexus. Prolixior aliquanlo est
lilleras et auclorilatem prxdicandi accepit. Isie suis auctor Annalium Laudunensium, Roberlo plane
teniporibus in religione clarissiinus el famosissimus, conlemporaneus; siquidem bic ille est anonymus
diversas provincias prxdicando peragravit, non cauonicus Laudunensis, nalionc (ul videlur) Anglus
parvam lurbam religiosorum collegit, multas con- cujus labor laudatur ab Andrca du Cbesnein Bihlio-
gregaiiones instiluit, el eas ad perfectionem aposlo- tlieca el pag. supra citalis, sub titulo Chronici ms. a
licx vitx verbo el exemplo informavil. Qui etiam D Nativilate Chrisli usque ad annttm 1218, in quo de
tantam gratiam babiiit coram Deo et honiinibus, rebtts praxipue Belgicistraclalur. Ul atilein id opiric-
nt vere beatos se dicerent, qtti illi adlixrere pos- iniir, facil Pagius, qiiando ex Annalibus, ut vocat
sent.Postea in Magdeburgensi Ecclesia archiepisco- i.le pag. 1Q, transcribit nobis lib. m, cap. l,ad an-
pus factus est, cujus corpus sanciitin ct venerahile iiiim 1121; lalc eniiii Chronicon, quale jam andivi-
requiescil in ecclesia B. Marix, in stia melropoli, iiius, facile poluil ac dehuil implevisse duos libros,
ubi ipse fralres sux religionis ordinaverat. Igitur prius qiiain ad Barlltolomxi episcopi tempora veni-
religio per eum rcnovata, maxima ccepil habere rel. lgiiur verba ejus bic accijie, qiiousqiic Annales
incremenla ct ubique terrarum diffusa cst; adeo ut seu Clironicon islud integrum exbihealaliqttis ; qtiod
nulla fere provinciasit in partibus Occidenlalibus, etiam Historix cpiscopi Barlbotomxi optamtts.
ubi ejusdem religionis congregalio non inveniatur, 22. <Post paucos annos ille novi lumiuis novx-
Francia, Germania, Burgundia, Aquitania, citerior que conversionis, non solum exlerioris, se.l etiaui
liispania, Brilannia minor, Anglia, Dacia, Saxonia, inlcrioris candoris novus iiivenlor el- inccptor, tlo-
Leulecia \^anSuecia?], Polonia, Bavarki, Sueviaqiie, iniiuis iSorberUis, dc Germania in Franciam advo-
(5) Vide oin. VI, Junii, j». 1, pag. 22, col. 2.
 1249 VITA. — COMMENTARIUSPRJEVIUS. 1230
niens, divina prxcedcnte et comilanle gratia, in A S. Norberli Vitam ceperat nolis illustrare, a me sp-
cpiscopatti Laudiinensi, primam illam, Prxmonslra- cundis cttris amplificandas, quaiemis neccsse vide-
tensem sciliret, vineam plantavit : qux in charitale retur. Vilriaci verba hxc sunt.
radicala et funilaia, quasi viiis fructifera propagines 24. < Quidam (4) vero virjustusel limoralus, ve-
suas, a niari usque ad raare, el a flumine usque ad rus Dei cttllor, et permanens in iiinocentia, sua,
termmos orbis lerrarnm, extendit; H vino foriilu- diclus Norbertus, citni prxdicatione sua, velul cce-
dinis sux, quod Ixiifical cor hominis, jam ubertim lestis fistula et tuba argenlea, miilios docuisset; et
iuebriavil plures principes ei judices lerrx, juvenes ad Dominum convertens, ad frugem melioris vitx
et virgines, scnes cum junioribus; ita ttt forliter divinilus inspiralos inciUsset, tandem in loco qui
inebriati, nihil alittd quxrant nisi laudare noinen Prxinonstralum dicilur, adopus sui et discipuloruui
Doraini, et canlare ei canticum iiovuin; quoniain suorutn, pacificum constituit habilaculum. Sumpto
veterein hominem cum aclibus stiis exuenles, el aiitem regutari (5) Itahitu, ut sccundum (6) Regulam
novtim, qui secundum Deum crealus est, indueiiies, li. Aitguslini Domino militaret, coiisucliira vivendi
carnales illecebras fundilus abjiciunl; cl quasi de inodura, queni prxdicti regulares canonici usque ad
aqua in miptiis a Domino in viniiin conyersi, qux tempora illa laxins observaveraut, in se et in disci-
reiro sunt obliviscuutur, el ad ea qux ante sunt B pulis suis coarctavil, quasdam novas iiislilutiones
extendilur. Sicque licel in terris corporaliier con- addentto, quastlara eliara veteres immutando. (7)
sislanl, lameu qux sursum sunl sapiunt, non qux Carnes siquidem Prxmonstratensis ordinis canonici
super terram; dicenlescum Apostolo : Nostra autem ei fralres laici nuiiquam, nisi in infirinitate, man-
conversaiioi» ccelisesl (Philipp. m, 20), ubi Chrisltis ducant. A feslo Sauclx Crucis usque ad Pascha (8)
est ad dexieram Dci; coelcslibusque seraphim mente jejunant: duobus pulmentis, more Cisterciensium,
conjuncli, soio Christi jugiter ardenl amore; cui in refectorio vescuntur. (9) Camisiis non induuntur:
eliam corpora stia exbibeut hosliam vivcnlcm, san- pellihus caprinis ulunlur. Vestiti tunicis albis, et
ciam, Dco placenicm; candoreni virttttis, quo in- caligis calceati dormiunt. Cappis laneis albis, absqne
trinsecus nitenl, eliam iu exteriori veste prxferen- tinciura aliqua, vesiiuiilur. Diebus feslis, more alio-
tes. > Ita ille, ac plura forsan alia in progressu rum canonicorum, novem Iectiones; aliis auleiii,
hislorix, digna lucem videre, si quis obslelrice- tres tantum in matulinis lcgunt. Post ofiicium no-
lur. cturnum ad dorrailorimn rcverliintur, ul dariniant
23. Ternarium, sxculi xm prolixius landanliiim et quiescanl. Tcmporibtis detcrininalis et horis cerlis
Prxmonstraienses, vel eorutn condilorem Norbcr- ad labores manuum (10) egrediiinlur. Parocliiales
tum, (plures enim nobis niodo non occurruni, elsi ** ccclcsias el animarum sxcularium curas in propriis
plures esse vix ainbigamns) claudat Jacobus de personis suscipitint. Omnia hujtis insliliitionis et
Vilriaco, ex Acconensi in Palxsliua episcopo, S. R. religionis monasleria sub uno capite Prxinonstra-
E. cardinalis Tusculanus, qui vel eo nomiiie prxier- lensis monaslerii continentur, ad quod (11) aimis
miltendus a nobis non ftiil, quod ipsittsinet, anno singulis ad generale capiiulura onines hiijiis ordinis
4224 defuncli, Vilam daturi sumits ad 23 Junii, abbates congreganlur. Habenl autetn (12) curias el
nobile Corollarium ad Vilam S. Marix Ogiiiacensis prioralus, non solum hominum, sed et feminarum;
ab eodera editara, cum argumenlis coniuiunis cu- in quibus tam clerici quaiii laici, sccundiitn qnod a
•usdan; utriqtie ciiltus. Sane concinnalum ab eo . superioribus suis injungitur, commoraiitur.
candidi ordinis elogium sive capul 22 Historix occi- 25. i A principio aulcm ordinis ei novellx planta-
denialis De canonicis Prmmonstraiensis ordinis, lanli tionis, cum adhuc pretioso paupertafis lliesauro
fecil Pagius, ut operosis comnientariis dignuui ju- abundarent, quasi musto novx religionis inebrtali,
dicaverii; quibus lamen oiuississuffieiel paucas notas et fervenles igne illo, quem misit Dominus in terram
suhjungere, ab Henschenio relictas; qui idera lotam ul arderet, adeo succeiisi sunl, quod non solum

(4) Egeral Vitriacus cap. 21 prxcedenti de cano-
nicis regularibns, cni hoc suhjuugit.
(5) Pagins lib. i, cap. 3, explicans lcxliim Vi-
triaci, asserit horum < essemialem habitum esse
tunicam laueam et niveam cum scapulati candido
ei laneo. >
(6) Idem cap. 4 ait hanc S. Aiigustini Rcgnlam
ipsis confirinasse sunimos pnntilices Alexaudrinn
Lucium, Urhanum, Clemenleln, Iniioceiilrum, Ho-
norium, sui qiicinque nominis leniuin, itetn Grego-
riiim IX, Innoceutium IV, Urbanurn et Grcgorium X,
alinsque, quoriini privilegia libro iu idem Pagius
profert, et privilegio 105 Grcgorius X pluriuin dc-
cessorum exemplar allegat. Kegtilam pradieius Pa-
gius cap. 4 libri primi exbihet, et seciiouibus 19
•'XQOIlit.
i7j Abstinenlia a carnibus pcrpetua relaxala fuil
a Pio papa II auno 1400, ac dein a Sixlo IV, Alexau-
dro VI. el Jttlio II. Consule caput 6 Pagii.
(8) Modificaliim dein aucicritale corumdem pon-
tificiiin jejunitim, ct redaclum ad Adventum Do-
iiiini, Qiiinqiiagesimam, ferias sexias lotius anni,
Vigilias Deitiarx Virqiuis et sirailcs, docel Pagius
cap. 7.
(9) Auctorilale Clementis VI iistim vestium lanea-
rutii ad canieiii, prxlatorura arbilrio cl dispensa-
lioni relictuni, tradil Pagius cap. 8.
(10) Sciiicet til otiiim fttgiatiir, cxlerum prxfcrri
sludia littcrarum labori manuum palam est.
(11) Capitulum generale de aiiiiuali faclum cst
iriennale anuo 1605, sub Francisco a Longoprato
Prxmonslrali abbate.
f.12) Gurix stint curtes, grangix, villx seu praedia,
in quibus, si duo vel plures presbvteri coilocentur,
appellautur 'iriorattts.
 1251 S. NORBERTl MACDEBURG.ARCHIEHSC. 1232
\icinas regiones, sed remoias per universnm fer< \ et concordiam nobis Dominus tribuat.» De quihus
mnndum provincias accendebant, illuminabant, e idem Cbronologus iia scribit : < Commorabantur
exemplo conversationis suae provocabant. Und« illaoseorsim a viris, neque in choro et ecclcsia, sed
parvo lempore mnlta uhique luijus ordinis et pro- tantum in silentio oratibni vacabantj; psaheria sua,
fcssionis tam clericorum quam sanclimonialium con- et Horas canonicas vel bealae Virginis secreto, et
strucla sunt (13) monasteria, largilione principurr cum omni humililale et devoiione, legentes, et in
ct eleemosynis fulelium, copiosis redditibus et latis aliis operibus Ecclesiae et fralribus, suendo, iicndo,
possessionibus in immensum ampliata et sufficienlei texendo, lavando, servientes. >
ditata. Castis siquidem matronis, et viduis sanciis, 27. Et haec quidem omnia innocentissirae, donec
ei Deo devolis virginibus, velul lapidibus preliosis, < primo fervore lepescenle,> ut addit Viiriacus,
ad ornalum et pulcbritudinem tam sanctaeet honeslae < improvida securitas torporem et negligentiam in-
religionis convenientibus, quasi ex duobus virorum ducere ccepit; et feneslras, > per quas solas primiius
«l mulierum parietibus uno angulari lapide con- dabatur altoqniiim,< convertilin oslia.> Unde < prii-
junctis, jucundum Deo construclum esl habitacOlum, dt'nier > ul idem concludil, < in generali capiiulo
et quasi alterius areae aedificiumcubilo consumma- Pramonsl,raienses iinaniiniler Grmaverunl, quod
tum : in quo immitia animalia, et bestiales sensua- B feminas de castero in ordine suo non essent rece-
litnlis moius, jejuniis, vigiliis, orationibus, et aliis pluri. > Capilulum hoc anno 1158 celebratum fuisse,
variis discipiinis lanla districtione domabantur,quod docet Pagius ad liunc locum pag. 552; simulque
refrenato tumultu paeem habentes, arcae rectorcs declaiat iu eo non fuisse stalutum , ul omnino non
non multuin infcslabant. Quod si aliquando conira csscnl ullae; sed qiicmadmodum ail Barlholomaeiig,
ipsos indiscipliu.ile insurgerent, capitibus eoruin eanun recipiendarum primus S. Norberlo auctor,
allisis ad petram, in matiilino, id esl in principio < visum cst illas rernovere, el ad serviendum Deo
suggeslionis diabolicce, interficiebantur omnes pet- longinquius collocare. > Paulo apliorem ac clariorein
catores teirae. Moniales siquidem adeo inclusse inlra forsitan ntodilicaiioneni cruil Chronologus Parcensis
sepia monaslerii tencbantur, qnod ad cas nulli ho- ex ipsis Siaiulis Ordinis, ubi dist. i, c. 15 dicilur,
niinum paiebat ingressus. Et quoniam in choro et < Nulla nnilier in ordine nostro recipialur in soro-
ccclesia non cantabant, sed lanium in silcntio ora- rem; nisi in illis locis quae siini ab anliquo cantan-
lioni vacabant, psalleria sua legenles, el Horas ca- libus sororibus depulala. > Conversas ergo dunlaxat,
nonicas vel bealae Virginis Mariaesecrclo cum omni el lantum non in ipsis habilaniesmonasteriis, quales
humililate et devotione dicenles; commorabanlur superius descripsit chronologus, arceii Patres vo-
seorsnm cjusdem ordinis sacerdoles et clerici, viri C luerunt; non ornnino exslincta earum, quibus ihoio
probali et religiosi, qui eis in divinis ofiiciis scr- et canlui sacro vacarc indullum fuit, monasteria,
«ientes, confessiones eariimperfeneslrasaudtebant, qnse ad hsec usque lempora perseverarunt.sccundnm
et eas cerlis tcmporibiis verbis divinarum Scripiu- bullas summonim ponlificum Innocenlii II, Ccah—
rarum instruere et informare stmlebanl. » stini II, Eugenii III, qiiotum postremus anno 1152.
26. Auclor Geslorum episeopi Barlholomasi, c. 2 < lllud eliair», inquit, humanilalis ratione persp-xi-
Analectorum, sic de iis loquilur: < Miro modo viile- nins, et praesenti decrelo in perpeluum valiluro
mus, ad illius inslilutionis monasteria sic festinanies, sancimus, ut sorores, quae perlaborem fralris nostri
«t plus quam deeem inillia feminarum in eis creda- Norbcrli Magilcburgensis archiepiscopi et veslram
nius contincri. > Nolal autem Purcensis apud Lova- exhorlaiionem, ad omnipotentis Dei servitium a?-
nium abbaliae Chronologus nis. ab ipsomet sancio cesseiuni,ei. scmelipsns Dominoobtulerunl, de bowis
Norberlo, eas in Praemonslralo collocalas; idqne vestrae ecclesiic ((iiiorum non minima pars eidem
liquere ex diplomate CoelesliniII, ad Hugonem abba- loco per ipsas noscilur pervenisse) sine cujiisqiiain
tem dato HI Idus Decembris anno 1142; el inter alia coniradiciione, nnnc et semper in suslentaiione
«bi ea habebantur monasteria, numerat Cellam r, temporalium necessaria consequanlur. >
superiorem prope Herbipolim, et Angiam Minorem 28. Ilaetenus scripseram et prelo paraveram, cum
apud Ravensburgum, etS. Michaells Antwcrpiae, et perillusliis. dom. Jacobus baro Le Roy, edilis mar-
suiiin denique Parcense, cnjus secundus abbas Phi- cliionatiis S. R. I. et Gallo Brabanliae noiitiis clarus,
lippus scribens sancti Hildegardi; < Ora , inquit, •td mc rielulit feliciler redejnptum Cbronicon Alberici
Mater venernbilis, pro me et pro congregalione monachi Trium FoiHiiim, in eoque legenduin exb>
fratrum ac sororum, quam habeo regere, ut pacem buit locum, eliam ab Andrea du Cliesne inter pro-
(13) Fuenint monasteria per xxx circarias seu fato sunt sexdecim episcopatus : de Uis sunt >septem
provincias dislrihiita, et hnec indicat Pagius a p. 518, archiepiscopi, et novem dioecesani episcopi. Qnain
qnse ibi videri possunt. Huc facit quoil Miraeus, ad quidem siiniinam ila credo colleclam inira priiiiuin
cakem Indicis monasteriorum, post Chronicoii Prae- aut sesquiprimum sacciilum ordinis; nam, lesle
monstratense inveniendi, ex ms. Steinfeldensi rcci- eodem Miraeo,Slaga? in Austria sic legitur parietibus
tat, tanquam in coen-ibio Cellce superioris apud aulae inscriptum : <Dinumerata sunt ubique tei ra-
Herbipolim lcclum:« Haec est summa claiistrornm rum hujus candidae familiae ccenobia, ante annnm
sWe monasteriorum ordinis Prrcmonslratensis. Mille millesimum ducentesimum, canonicorum quidem
ahbatiae, treceniae prseposilurre, ccenobia vcro san- mille trecenta, sanclimoniattum vero quingenla,
climonialiuni sunt quingenla. lnsuper in ordinc prie- cxceptis prioratibus et aliis doniibus minoribus.^
 1253 VITA. — PROLOGUS. 1254
balioncs ad lih. vi Hisloriae gencalogicae familiarum A nobilis Thomae de Cocy, ct filii ejns Ingelraimi.
Guisnensis, Ardrcnsis, Gandavensis et Cociacensis, . Habebat hic ordo trecentas qiiinqiiaginla abbatias.>
dcscriptum pag. 555, ubi iiiitimn ordinis explicatur, Desinit scribere auclor isle, in iis quae sseculi sui
ad anniim 1119, his verbis : < Ordo Pracmonslralen- sunt, fide dignissimus, anno 1241. Pergit deinde
sis coepil hoc tempore, per virum mirabilem domi- nobilium islorum, sub quibus fundata est domus
nuin Norberlum, cum natione Teutonicum. Et fun- illa , Prsemonstratensis, anliquilalem genealogice
dala est Ecclesia sub episcopo Bartholomaeo in explicare; quod noslri hoc loco itisliluti non est.
dioecesi Laudensi [Laudunensi], et in praesenlia viri

VITA S. NORBERTI

ADCTOHE

CANONICO PR^EMONSTRANTENSI COMVO.

(Ex^pluribusjms. imprimiscurata a D.jChrysostomo, abbate S. Michaelis Anrwerpiae.)

PROLOGUS.

1. Tanto procul dubio quisque fidelis piusque B 2. Propleristorum ilaque obstinatam averlenlam
aitimus ad ontnipoleniis Dei amorem el gloriam iinpiidcnliain, cum proposuerim scribere de Prse-
promerendam propius accedit quanlo bonum quod monslratensibus viris, nostris temporibus omnis
de alio audit, facilius credit, idque sibi ab eodem religionis el sanctae vilae merilis coram Deo et apiirf
DominoDeo conferri oplat el sperat. Qui non credit, lioniines a|iprobatis, cogor multa prselermitlerc, ea
non imitalur; qui vero non imilatur, nunquam per- dunlaxat breviler atliiigens, qusc oinnibus nota sitnl,
veniet: quia sicut vera est palria quam in exsilio neqne ipsi ulla improbitale amleanl dillileri. Horum
hujus vitae quaerimus, ita similiter vera el singularis profecto virorum cum considerarem opera, et ani-
esi via qua tendimus. In hac autem via, erroribus madverterem incremenla, mirum in modumcompcri,
et aerumnis valde et mnUipliciler intersepta, non non hominum virtulem, sed Dei. Recordalus proinde
defuerunt nobis ab initio mundi, inter caelera divlnae illius evangelicae sententisc, quam Magisler bonus et
dispensationis beneficia, sanctorum virorum exent- Salvalor omnium Jcsus Christus protulit, dicens:
pla; quorum vestigia sequenles, aeternsebeatiludinis < Ex fructibus eorum cognoscctis eos (Matili. VII,
gaudia et avidius quaereremus et cerlius caperemus. 16;; > et, quia < non potesl arbor mala bonos frucliis
Horuin nimirum qusedam sunt quae practerita et ab facere (ibid.. 18); > contuli me ad arborem, umlc
aliis conscripla Iegimus; quaedam vero quae ipsi C tot et lanii fructus processerant, indagandam. Cum-
quoque ex magna jam parte viiliinjjs et videmus. que paulo diligentius rei originem et radicem pcr-
Quapropler, cura nihil sit homini Christiano iu quirerem; occurrit mihi pise et reverendae memoriao
peregrinatione sua ta_m eosmiodum, et ad sempi- Paler Norbertus : de quo, prout ratio narrationrs;
ternae gleriaepramia capessenda necessarium, quam et ordo suggesserit, eorum quse de ipso legilimo ct
vitam informare honeslis moribus, et laudabilibus fideli teslimonio ab aliis narrata didici etscio, pauca
sludiis occupari; gratanter profecto et cum omni. summalim perstringam. Et, ne scrmo conlinmis.
devoiione suscipit, quaccunque de hujusmodi viris atque prolixus lcclori fastidium ingcrat, hoc ipsum,
meinoriae coinmeiidandapolueritinvenire,ut quurum qnoad diligenler polero, disiincle et per capitula
satagit semulari virtutem, studeat eliam meritajugi ordinare et titulis adnotare curabo; ab eodem prae-
meditatione revolvere. Sed infideIese(impii,quorum fato Patre competens dicendi snmens exordium, qni
Deus veuter est, et summnm bonum corporis vo- hjijus congregalionis exstitit primus. Praelerea scien-
Iuplas, qnidqnid legunt vel attdiunt quod ab eorum dumcst quia, cnm mulli hujus Vitam etgesta conscri-
sludiis et conversalionibus sit alienum, falsum con- pseriiil,nullurn omnino invcncrim qui rem plenarie et
linuo et conficlum esse judicare non metuunt; et ex ordihe persequalur; quod ne hic quoqiieacciderct,
: quia foedam et immundam conscienliam gerunt, '^ diligenti examinatione procuralumcst, ut convenien-
,exosam habentesjusliliam et suspectam verilaiem; tibus in unum quibusdam, qui ab initio cum eo ju-
simplices quosque a via saluiis averterc, et suis giler conversali sunt, eo modo et ordinc conscri-
corruptis et perdilis moribus subvertere non de- baniur singula, quemadmodum ilurium assensio
istuut. comprobasset.
1255 S. NORBERTI MAGDEBURG.ARCHIEPISC.
(14) 1NDEX CAPITUM ET TiTULORUM EDITIONIS ANTVVtrtiMENSIS.
CAP.1. De S. Norberli nalalibus, ortu et sa:cii-
lari vita.
CAP. II. Qnalitcr gratia Dei visitavit eum.
CAP. III. Ubi etquando cxuit veterem hominem, et
iniluil nnviini.
CAP. IV. De initio praedicalionis ejus, el longani-
miiate paiieuliae.
CAP. V. Qiiare paliiintur sancti mala, quae nou
faciunt.
CAP. VI. De conslanlia fidei in discrimine vilae cl
nronis.
CAP. VII. De instantia praedicandi.
CAP.VIII..Qualiler se excusaverit, accusatus corain
legato Romaiiie ciiriae.
CAP.IX. Quornodo Salanas ei asiitit in oraiione
pernocianii.
CAP. X. Quomodo, reliciis omnibus, peregrina-
tionem aggressus esl.
CAP.XI. Qnomodo primuni generalem nbiqtie prae-
dicandi potestalein accepil.
CAP.XII. Quomodo Valcnlinianas venit, ubi trcs
socios suos amisil.
CAP. XHI. Quomodo ibidem unum pro tribus re-
cepit.
CAP. XIV. Quomodo socium snum exhorlahalnr.
CAP.XV. Quoniodo discordantes apud Fossas pa-
cificavil.
CAP. XVI. De duobus principibus discordantibus,
quoriim alter viro Dei consentire noluit.
CAP.XVII. liem de duobus, quorum unus, cum
fugere vellet, non potuit.
CAP. XVIII. I)e invocationeetconfirmalioneprse-
dicationis ejus a Calixto papa.
CAP. XIX. Quomodo Praemonslralum venit.
CAP. XX. Quomodo ad colligendos socios exivit.
CAP. XXI. De quodam juvene quem Salanas mul-
tipliciter tenlavit.
CAP. XXII. De puella a daemonio curala apud Ni-
Tlgellam.
CAP. XXIII. De reliquiis, quas Coloniaeinvenit.
CAP. XXIV. Quoniodo piolessiones fieri insliluil.
CAP. XXV. De voluiitaiia paupertaie ct prompta
obedientia.
CAP. XXVI. De quodam novitio qui viro Dei frau-
duleuler adhasseral.
- CAP.XXVH.Qiiomodo per visionem cuidam fralri
oslensum esi, ubi aedilicari deberet ecclesia.
CAP.XXVIII. De consiructioiie el dedicatione Pra-
monslraiiR eeelesiae.
CAP.XXIX. De mullimodis tentalionibus fiatium
in principio.
CAP.XXX. Deqnodamjuveneadaemoriioarreplo,
et per fnitrescuraio.
CAP. XXXI. De daemoniaco, apttd Trajeclum cu-
rato.
(14) Capilula indicata inler uncos includimus,
eoruinque litulos liic subjungiinus* more nostro in
capila el numeros distinciuri.
(15) HaccAppendix mihi faciel caput t Analecto~
1256
CAP.XXXII. De conversinne comiiis Godefriili.
CAP.XXXIll. De Theobatdo comite Bleseusi, viro
ilhistri.
CAP.XXXIV. De itinere Romano, et quomouo
coniili (luxcril iixnrem.
CAP.XXXV. De dscmoniaco apud Vivarias cu-
raio.
CAP.XXXVI. De Tanchelino haerelico et de An-
twerpia.
CAP.XXXVII. Despiritu maligno quem prasenlit
in olla.
CAP.XXXVlll. De lupo ad horam oomestico facto.
CAP.XXXIX. ltciu de alio lupo , qui praeceplo
pueri ovem dimisil.
CAP. XL. De fraire qui dacmonem apprehendere
voluil; et dc illo cui daeinoiiaslilit. ei non audebat
surgere.
CAP.XLI. Qnomodo daemon coram Palre Nor-
berto ursi similitudinem assuinpsit.
CAP.XLIl. Qua occasione veuit ubi electus est
archiepiscopus.
CAP.XLIII. Quoniodo in civiiatem receplus esi.
CAP.XLIV. Qnouiodo dispersa congregavit.
CAP.XLV. Quomodo de ecclesia B. Mariaccano-
nicos transtiilit, et fratres suos iniposuil.
CAP.XLVI. De perseciiliouibiis quas sustinuit.
CAP.XLVH. Dc cterico qui voluil eum inlerli-
cere.
CAP.XLVIK. Quomodo successorem ordinavit iii
Pracmoiislrata ecclesia.
CAP.XLIX. De aperta seditione Parthenopolita-
noIIIm civium adversus hominein Dei,et de con-
stanlia ejus in nccessitate ntortis.
CAP.L. De ebrielate Parthenopolitanorum.
CAP. Ll. Quomodo in sede repositus est.
CAP.Lll. Quomodo in ltaliam ivil cuin Innocenlio
papa et Lothario rege.
CAP. Llll. De couteniione sepulturae ejus inter
majoretn ecclesiam el ecclesiant B. Mariae.
CAP.LIV. De tribus visionibus quibus post disces-
sum suum visus esl.
Appendix (rairum Cappenbergensium(15).
CAP.I. Qualis quantusque Norbertus fuerit.
CAP. II. Quod faincra Westphaliac advenluram
praedixit.
CAP.III. Quod febres verbo fugavit.
CAP.IV. De rcgulari fratrum proposilo.
CAP. V. De regula B. Auguslini.
CAP.VI. De sanguine Dnmini, qui in patena cali-
cis Palris Norberli apparuit.
CAP.VII. De velo S. Servalii.
CAP. VIU. 1)e praedonis cujusdam interilu.
CAP. IX. Deguerra quam praedixit.
CAP.X. Quomodo dsemoniacum curavil.
rum, qtiorum reliqua capita nihil atiinet adnotare,
quia nihil faciunl ad Anlwerpiensium edilionem,
cujus solius hic reddimus raiionem.
 1257 VITA. 1253

INCIPIT VITA.
CAPUT PRIMUM. A diaconus, vita et moribns pro aelatc et saeculari
Ortui ,* j(i?fu/iiiis viia, conversio ad meliorem. consuetudine admodum levis. Nomen palris ejus
3. [CAP.I.} Ftiit indiebus(16) Henrici Junioris Herbertus, de caslro juxla silvamKettel a (21) Genepe
Caesaris Airgusli, (17) Paschale smnmo ponlifice se- nomine, et nomen malris Hadwigis: quae ctint cuni
dis apostolicae regimen administrante, anno ab Iit- . a Domino postulatum gestaret in utero, audivit per
carnatione Domini nostri Jesu Chiisli millesimo somnum dicentem sibi: < ^Eqtio animo eslo, Ilad-
cenlesiino deciuio quinlo, vir qoidam, nomine Nor- wigis (22), quoniam magnus apud Deum fulurus est
bertus, natione Teuionicus, ntunicipio de (18) San- el apud honiiues. >
ctis, quod anliquilus (19) Troja dicebatur,genere de i. Hic, cum in omnibns. ei prsesentis vitse obse-
illustri Fr.incoruin, el GermaDorunt (20) Salicorum cundarel felicitas, et rerum lemporalium prosperitas
prosapia orlus, opibus adauclus, fonna decorus, arrideret, factumestinter caetera.uleliaminmagna-
siaJura^racilisacpaiilulum longus, aetate adultus; tum Curiis perspicuus haberetur; primo quidem in
scientia lam lillerarum quam curiae ac saeculi eru- curia dominiFriderici(25)Coloniensis archiepiscopi,
ditus; eloquio excultus, olEcio dericus, ordine sub- deinde in aula impcratoris: in hac nimirum, propler

'(16) Ifenricus, imperator IV et rex Germaniae V, JJ tnam atque Brabantiam, ac tandem regnum anliqtium
Junior dicliis, respectu patris Henrici Scnioris, cui, Franciciim constituisse. Ex his ergo Francis Saliis
auctorilale sedis apostolicac dcposito, successit die origo deducitur. Et Hadwigis quidem mater a Po-
25 Decemb. an. 1105, morUius 25 Maii an. 1125, lycarpo creditnr fuisse filiaEudonis Burgundiaeducis,
(17) Paschalis II sedit ab an. 1099, die 14 Augu- Roberto Francise rege naii: Herbertus vero comes
Sti, ad 20 Jannarii an. 1118. ' palatinus Rheni, Ollhonis I per raatrem Malliildem
(18) Sancti sen Xancti oppidum Cliviae, ita dictum pronepos : sed tncc vellemus conlirmata aiuiquis
a sanctis martyribns Victore et sociis, tempore Dio- leslimoniis legerc.
cletiaiii ibidein occisis , 10 Octobris. Anno 1028 (21) Genepe, oppidum Clivije,anliqnittis Genapum,
stccepil tocus collegiuin- canonicorum : e quoruin unde Genapii : ad Ruram fluviiim, trans quem jacet
nuinero postea fuit ipseS. Norberlus : unde in quo- silva, in veleribus scriptgris Kettelemis, hodie
dam illius ecclesiae Kaleudario, ad 6 Junii, sic lcgi Kesselensis dicta; ah antiquo Kettel, iiunc Kessel,
ail I). Crasiusapud Piilycarpiim: « Norberti, archi- caslro sciliccl Genapiorum, media supra ipsorum
episcopi Magdeburgensis fiatris nostri, > etArnoldus oppidura leuca sito, ubi silva jila initium capit-
arehieptscoptis Coloniensis au. 1144, in charta, ad sicut infra idein oppidum, ad dicli Riiroo et Mosae
cap. SAnalect. dauda, ejus meminit, <ul Sanctensls confinenles, jacel Genapiorum Curra, vulgo Genep-
tunc eanohici,» cuin coeiioliiumin Vurslenberg fun- per-Iluys, versa etiant ipsa superiori saecmoin mu-
darelur, ac < poslea Magdeburgeusis episcopi. >Cum nitissimain arcem, nunc solo aequatam. Quod aulem
ergo in cap. 2 Analecl. HermaunuS monachus, aeque aniiquitus scriberelur Kcttel (sicuti Hassum, inter
«oaevus, < canonicum Coloniensein > facil Sancluin, .-, Genapiimet Gochum, anliquiliisdicehalur etscribe-
intelligendus est dicecesiin noininasse pro parliculari batur Hattum) docuil me JoanneS Michaet vander
intra eain Ecclcsia. Porro quse ihidem X:l»l>shodie Ketten, Brigittinorum Kalkariensiura in eadem Cli-
monstraiur donnis natatis S. Norberli, in \ia vulgo via prior : et sicintelligitur pater S. Norberli nomen
de Mar-strale dicla, < jam non uua, sed tres conti- habuisse, ab ipso Caslro Gciiapiorum (nam Kettel
guae domus sunt, > sicut lmc scripsil R. P. Laraber- seu Kessel linguae nostrsc idem sunt quod Casiellum,
tus Buren, per plures aunos Xantensis nostrse et ab hac Romanis usitala voce vero similiter relicla)
residentise senior et plerorumque caiionicorum cou- quod caslrum fuerit proprii ipsius juris, sicuti ple-
fessarius, prope septuagenarius : qui studiose sin- ruinque nobiles ea aelate a suis dominiis cognomi-
gulos interrogando, ait < eam esse omnium tam nabaiiiur. Nobilem aulem fuisse familiam a Gencpc
incolarum quam accolarum iraditionem. > luvenil patet, lum ex Heriberlo et Ereberlo a Genepe fra-
aulem auno 1692, quo lilieras illas dedit, quod iribus, in praedicta Vurslenbergciisi eharta nomina-
< trium istarum doiuorum prima versus forum, cui lis, ac S. Norberti verosimiliter consan^uineis; qui
signum Triuiu Mercaiorura, ab aliqua mercatrice etiani Heribertum fratrem habuisse, tbi legilur :
habilalur; secundani pistor incolit; lerliam faber tiini ex Willelmo de Gennep, archiepiscopo Colo-
ferrarius : cujus pater, vir «clogenariiis refert, has niensi, cujus anuo 1562, 15 Seplembris defuncti
tres domos uuani faisse doitium, sed totaiu praeter monumenluiit ornatissinmm cum epilaphio habelur
niuros iucendio periisse. Ideui conlinnat alius qui- in nietropolitana ecclesia. lnsinuavit porro in sua de
<famsenex octogenario major, natits et educatiis in Trajecieusibus Diatriba Henschenius, Menapios Ger-
illa quam nunc pistor iucolil: additque se audivisse p. manos (quos Julius Caesar asserit < trans Mosam
A pareutc sno, viro siinililer octogenario, S. Nor- inagnamparlein eqoitatus ad Ambivarilos, prandandi
bertuiHoJim eo loco, in IJIIOipse luni couimorabalur., frumentaiidique causa raisisse >) potius Genapios
natuin esse.» Ibideut Lu vicaria S. Peiri perseverat appeliandos, quosTacitus dixil Gugernos, nobis Go-
calix, qui dicilur S. aorberti fuisse, veiabeo douaius» clnnars, quos, modo Cliviosvocaiiius, surapta diver-
(19) Crediuir conslrurluiit ex ruinis ColoniaeTra- simode appellalione a trihus islis oppidis prsecipuis
jauae; etforsitan inde occasionein suuipsere quidain et vicinis, Gennep, G«ch, Cteve.
comininiscendi, locum olim dictum fuisse Trojam (22) Varia mss.: < Quoniaut archiepiscopus futu-
seu Trojanam. rus est, quera gestas in venlre; > el natus traditur
(20) Egimusi Februarii, ante Vilam S. Sigeberti circa annum 1080.
regis, de origine Francorum , lam Ripuariorum, (25) Fredciicus sedit ab anno 1100 ad an. 1151.
quam Saliorum.et hoe docuimus, ortos in dilionibus diem 25 Oclobris : apud qnera dicitur fuisse cina
Zulpbauiae et Transisulania, inde niigrassc in Be- annum 1112, et sequenti anno in aula imperatorl«.
PATBCA.CLXX. 40
125& S. NORBERTI MAGDEBURG.ARCHIEPISC. i26t)
ofliclum (24) clericalus et sr.ientiam litierarum; in A cxhauriens ventnm et aucup.tns vanllalem. Tum
illa vero, propter generosilalem aninii et excellen- tactttm esi.et eccc subito et ex improviso sermo
liam urbanitatis; in utraque aulem, ptopter affabi- vctox et mauus praepotens imminet dorso fugitivt,
litalem vitse ct eleganliam morum. Hic clarus, ibi dejiciens ascensorem el erigens curvum.
nobilis; stfenuus iitro*bique: dilectus et honoratus 6. Accidit enim ut solus, nno tantum assnmpto
non minus a Dominis quam ab universa familia; secum puero, festinaret ad locum quemdam (25) Fre-
gratus omnibus, et habilis universis; magnus inter den nomine : sed cur clam vel salus ieril, ipse novit
magnos, el inter parvos cxiguus; inler nobiles qui dixit: Sepiam vias tuas spinis (Ose. n, 6). Cum
illtistris, et inter ignobiles rusticanus ; inter perilos vero, cum miro lam equilaturae quam sericx vesti»
diserlus, ct inler idiolas tanquam fatuus, cunclis se apparatu, procederet in prati virentis amcenitale,
araabiletn exhibebat: oninibusdenique omnia factus, subilo densantnr nubes, insurgunt procellae, terrenl
omnium, inter quos versabalur, sludiis congriiebat. tohitrua, micant ftilgura el tempestates : villaerefu-
"Erat emm homo aspectu hilaris, vullu serenus, gia proctil, spiritus potcstalcm lempestatum babens
sennone jucundus, conversaiione mansuelus, socie- lerrores incutit, el morlis Itorrenihe rcsponsa. Quid
tate aifahilis, stiis beneficus, extraneis pacalus; in plura? Non destitit illitleralus docto, scrvus domino,
dando profusus, in accipiendo pudjbundus; in manu R puer seniori ctamare, praedicare : < Norberle, quo
consilii sui positus, et ante cogitationum suarum vadis? Domine, quid agis? Reveriere, Paler, rever-
oculos eonslitulus, proprio pro ralione ulcns arbi- tere : nianns enim Domini valida contra le. > Clamai
trio, et pro arbitrio agens viiam : nihil sibi dene- servas, loq^dilur asina, sed utilius quam illa Balaa-
gans, neque intentatum relinquens, qood proprice niilica. Dominus enint desuper pius ad revocandum,
voluntalis suggererct appelilus; non aiiendens quid nec lardus ad converlendum, quasi diceret: Nor-
liceat, et quid non dcceatnon cavens, dum tantiun berte, Norberte, quid me persequeris ? Corpus aptavi
quod libet suppc-lat, cl quod displicet non obstslat; libi, divkias qitibus te ostenlas, auminislravi libi;
tratisgluliens praelerila, prsesenlia devorans, praeoc- uiihi servire debueras : ctir et alios perdere Ceslinas?
cupans el fulura : civis sacculi hujus egregius, el Duruin esl libi contra stimulum catcilrare. Ad haec
iuclylus Babyloniae colonusf ctausis incedens tumi- repentc prosiliit iclus auic pedes equi, pervorans
nibns, ct capite verso relrorsum, nesciens quid herbam, scindens et aperiens lerram profundius
supet -cum disponeretur in posterum, et ignarus quam ad slaluram hominis quem sauo sensti niillus
quid sibi crastinus parereulics, imo, quod deterius audire posscl morlatium; cl, ul supra dirtum cst,
erat, penilus non curans; religionis et quietis im- P manus pr%potens Domini dejccil ascensorem; ejus
paliens, inquietudinis et iinpatienlisc servus. miscricordia vivificans, inettrvatum el humilialinn
5. Amplificabai.t praeterca in his omnibus spem prolintis crexit. Stahal puer stupefactus, jacebat
votorumejus, et dilalabanl desideria cordis, secun- dominus, jacebai et equus, fere usque aAniorteiit
dorum proveuluum lemporalis successio, cl aura extra se factus: felor impleverat locum et vesle»
favoris humani, ptausu dulcisono, cl voce, homini hominis vetul sulphureus, vclut infernalis ignis.
sic affecto melliflua, acctamanlium undique atquc 7. Post horse spatiura surgil hoino quasi de gravi
dicentium : Eugey euge; prae cujus dulcedine atque sonmo; sed ct reversus ad se, lactus dolore cordis
6uavitate, promissio regni ccelorurn, seu comniina- iiitrinsccus, dicere ccepil intra se : Dominc, qnid
tio gehennae ignis ardenlis, et quae his similia, inso- tae vis facere? El slalim, quasi responderelur : De-
nabanl auribus ejus, tanquam verba lenlael somno- Eine a malo, el fac bonum; inquiie pacem, et per-
tenta, perslrcpentia el tumultuosa, indignationis et sequere eam; non processit ulterius, nec transivit
•uolestue plena, quasi delirainenta sehilia et inepliae vatlum quod foderat ei Dominus : sed rerolvens
r>ueriles. Omnis denique cantio, quae non geminum secura misericordias Domini, quoniam bontis, quo-
in circuitu ejus duplicaret Euge, videbatur ei veluli niam in sseculum misericordja ejus, reversus esl
loculio inanis et narralio fabulosa. [CAP. II.] Ilis D via qtta venerat. El extunc conceplum divini arnoris
igilur stimulis exagitalus, alque hujuscemodi solli- ignem paulalint augmentans, nec subilo imiiavit
ciiatus aculeo, circumferebatur Norbertus in medio habitum, nec slatim reliquil saeculum; sed asperitate
Rabylonis; multiplicibus et (ortuosis anfraclibus, cilicii mcmbra domabat sub mollibus indumenlis,
per vias laboriosas et diffieiles, semper vadens et et crigere se contra se prsetcnlabal. Tum Verodeinde
nunquam rediens, errans el nesciens, vagus et pro- scnsiin alque paulalim, inlerior verbi Dei gladius,.
fiigus, flueluaiis nec sentiens, periclitans et securus, penetrans profunda, urensquc renes et serulans
(24) Hermannus abbas S. Martini Tomac. Capet- otlicium, sicttt in aliis mtitlis Belgii Iocis; huc ergo
lahum Caesarisfacit. vauae conversatinnis potius quam spirilualis utilila-
(25) ln charta Yiirstenbergensi praenotata nomi- tis causa iter habucril Norbcrlus, quaudo diviuitus
nalur « Agena abbatissa de Frclheiia, > quod niol- lactus fuit: quanquam cadem in via, posl secuiidam
liori dialecto Freden hic dici nihil diibito : invenio aSanctis leitcam, occurral Marien-Vreden, eremitas
atilem ad amnem Borkelam in Westphalia, sex leu- Augustinianos ntinc habens locus. Propius elram
carum inlervallo a Sanctis, Yreden oppidulum; et abesse loeuni, Vreden olim diclum, niiiic dirutum,
iiitelligo ibi esse nobile canonissariim moiiasleriuni, seniores aliqui cives asseveraiit.
cuni canonicis ad sacra illis miiiistranda divinumque
U61 VITA. 1262
corda, coepit ab interioribus versa vice reformare A desiderium stium speuberiori^frucltts; inalens simul
quod tnendaciter fuerat deforraalum, evellens et novi hominis indumentum pariter et ornamenlum
deslruens, reaedificans et planlans, eadem qua irre- suscipere; illud quidem in habitu religionis, islud
pserat via ejiciens serpentem, vertitque repente vero in dignitale sacerdolii': fierentque cdllata mu-
atque in momenlo, ei uiutavil silvesiremetrapacem nera lanto jucundiora.quanlo existerent cx alterutra
accipilrein, in simplicem el mansuetam columbam. collalioue poliora; ac per hoc malignus spiriius eo
Factum esl autem, sicut dicil Aposlolus (Rom. v, gravius in circumsiantium conspcctu rueret, quo
20), ul ubi peccatum superabundavil, abundarit el nagnificus Rex in Norherio gloriosius triumphasset.
gratia. Et quia noverat Spirilus sanclus modum el CAPUT II.
ordinem operationis suae, non est quidquam oblitus; Ordines tacri sascepli. Verbum Dei ptmdkatum.
sed postquam inspiravit amorem, addidit insuper et Injuria palienier loleralu.
aperuit intellectum, misitque in animum renovalae 9. [CAP.III.] Cumque diu oplalum jam tempus
jam intrinsecus mentis, ut teinpus adliuc modicum adesset, et sacri ordines forenl ex more in Ecclesia
elsibi congruttm sustinerel exteriorisuominis exuendi celebrandi; vir Dei, pia exsuttatione replelus, festi-
cum aclibus suis, tocutnque aplum et idoneura eli- nanler et cum omni devolione adiit doininmn Fre-
geret publiee abrenuntiandi huic saeculo, ac principi dericum Coloniensem archiepiscopura, pelens se
et raagistro ejus diabolo, cum omnibus pompis stiis, prima vice inler caeteros ordinandum. Quo audito,
ubi diviuae pielalis clemenlia el evidenlior apparcret archiepiscopus non mediocriter admirans, hominem
et gratior exisleret. per se ipsum demttm pelere qttod ab aliis saepe
8. Collectis ergo inleritn ad se vir Dei viribus, recusassel oblatinn, libenier tamen et laeta respon-
(25*) rediensque inlrorsum aptid se, corroborausque sione annuit se facturum quod quaerehal. Moxqtio
aniiimm suum, et alliora secum versans consilia; illesubjunxit: < Diaconus et presbyler siraul volo
mulavit funditus atque convertit omnia vilae suae fieri. > Ad hsec archiepiscopus, vehemcnter suipens
shidia, ad vias penilus alias et omnino diversas. et pavens, quaesivit quaenam esset hujuscemodi tam
Jam igilur edoctus pugnare cum hoste, retraxit subitaneae alque inopinalse volunlalis causa. Qui ait:
continuo pedein a curia; ac domi residens, vel in < Sic est in animo ineo, nec poteris scirc modo,
abbalia Sigebergensi, ctim lionae memoriae (26) Co- scies aulent postea. > Cumque archiepiscopus, cau-
none abbate, qui lunc illi praeerat nionaslerio, sam scire volens, veheraentius ex advcrso insisteret,
tnirandae sanctiiatis viro, commorans, et Scripluras recogitans apud se vir Dei quod per omnem modum
divinas meraona colligens; expeclabat, nl dicit , honesta el congrua essel persona, cui possit et
Salomon, sapiens usque ad tempus; el lirocinia debeat secrelorum suornm conscienliam aperire,
quaedam fulurae conversionis cxercens, quidquid procidens ad pedes ejus cum lacrymis el gemitu, et
pauperlatis apud se disponebat, quidquid passionum peccatorum suorum veniam petens et accipiens,
et agonum accidere poterat, infaligabili praemedi- confessus esl ei firmum el indeclinabile voluutalis
latione Iaevigabat. Ne aulem noveili tironis, et in- suae proposilum. Videns igilur arehiepiscopus ho-
exercitali adhuc militis, aflecluosus animiis sedula minem apud se quod petehat firmiter deliberasse,
dilalionis suspensione aliqnalenus angerelur; con- ac metuens gralant sibi el jucundam famitiaris sui
fortabatur exempto Domini et magislri sui ac Re- amiciliam violare, consiileransquoque bonum, quod
deinptoris oinniiim Jcsu Christi, de quo ipse tegebat possel de lam laudabili viro facillime provenire at-
quia stistinuil donec venirel tenipus el liora ejuS, que intelligens quod non sine inslinctu divino lalia
sicut rtfert sermo evangeticus, dicens de Judaeis : contingerent; quamvis non (27) liceret hos duos
<El non lenuerunt eum, quia nondum vcnerat hora supremos ordincs a quoquam simul dari vel rccipi;
ejus (Joan. vn, 50); > et alibi sub persona ipsius : adinissa lamen pro causa el lempore dispensatione,
< Quid inilti el tibi esl, mulier? nondum venil hora tandem aliquando annuil.
inea (Joan. n, 4); > et ilerum : < Tempus meum Q 10. Facta ilaque hora celebrandi oflicii, et singu-
nondum advenit, lempus autem vestrum semper est tis qui ordinandi erant, sacris el albis vestibiis,
paralura (Joan. vi, 7); >et rursus evangelista: <Cum juxla consuetudiiiem ecclesiasticam, indulis locisque
appropinquassei Pascha, diesfeslusJudceorum.sciens suis disposilis, adfuil etNorbcrtus in medto circum-
Jesus, quia venit ltora ejus, ul iranscat ex hoc fliientiuui populorum; nolus, ulputabatiir, omnibus;
mundo ad Palreni (Joan. vi, 4; xui, 1), > etc. Im- sed ignolus, ut rei verilas se habebat universis,
bulusitaque nova interioris virtulisgralia, exlerioris mirabilis apud homines, sed mirabilior coram Deo.
autem veluslatis tunica nondum exulus, demulcebal Spectanlibus ergocunclis et exspectantibuS, cum et

(25*) Ms. Neomagense, residensque. Germanica, vulgo etiam Siburg.

(26) Canoni seu Cunoni abbali Sigebergensi in-
scripsil Ruperliis, abhas Tuitiensis, liliros Dc victo-
ria verbi Dei. Is anno 1126 factus fuit episcopus
Raiisponensis, niorluus anno 1150. Abbaliam auiem
rexisse videlur, in ordine terlius apud Buceliiiuni,
ad aitiium 1115 aul sequenlem. Est abbatia illa ultra
Coloniam trans Rlienuin ad m circiter iiiilliaria"
(27) Hinc apparet ante Coeleslinum, Honorium et
lnnocenlium lertios, quorum exstant decreta.hT
prohibenlia, fuisse prohibitionem islam, sed ab epi-
scopis dispensabilein. Infra num. 24 < a Gelasio II
papa,» de hoc facto « veniara poslulans, inipetra-
vil. >
12C3 S. NORBERTl MAGDEBfJRG.ARCHIEPISC. 1264
sacrista vcstes offerret benedictas quas, ut caeleri, A. tempore, vilia aeslimalione, nec amore dlgua, nec
ad ordines suscipiendos iudueret; ille, in ciijus jam possessione idonea; gloria labilis, ambitio caeca,
pectore Spiritus sanclus inchoaverat lemplura stium, divilisefugaces, dclectatio momenlanea, reqaies in-
converlit maniim ad unum de famulis suis qui erant Irda, securitas incerta, gaudia vana , prosperitas
ibidem juxta eum; et innuit sibi praesentari pelli- falsa; quam denique mordaces in his omnibus curas
ceum agniiium, quod ad bujiiscemodi opus de indu- et aerumiioso!sollicitudincs ctrpienlem sliimileni, et
stria jusserat praeparari. Quo acceplo, ct illis atten- soilicitenl possidenlem : quia non sine dotore ainH-
tiore suspensione iniuentibus, exuit varium el titur, quidquid in hac vita cupide possidetur; cum
Miiiltiformemdiabolum (indtimentuin scilicet rairae id, quod coiicupiscilur, nec sine difikuliale conqui-
xstimationis pretio abundanle vanilate, de iniquo rittir, nec sine pericuJo cusloditur : inflectens et
maiHmona comparatnm, in ctijus comparalione in retorquens lotum negotii pondus in eencanonico»
platcis Babylonise nullum simite inveniretur) et, suos, neminem lameti aperle designans, sed ea prse-
Videiilibus universis, indtiil uniformem etsimplicera cipue crebro sermone versans, quibus eorum con-
Chrisium; restem videlicet hominibus lnijiis saeculi, scienliaS acrius perurgerct, intenlas minas, et exag-
el maxinie illius regionis apud nobiles prorsus inso- gerans vindiclam; assercns et adstruens, alque id-
titam, vilissimi prelii et nullius fere momenti; quae B ipsummullisetnecessariisargumentisirrefragabiliter
consoriibus pristirue levitatis ejus, irrisionis polius asseverans, quod divint rigoris severitas nihil in-
signum osleuiaret, quam ulla conversionis praeferret honesteperpetratum, patiatur inulluin; nec quidquant
inilicia ; sed homini Dei pretiosior quam purpura et illicite gestum, reiinqttat iinpunitum : et, quoniain
byssus. Tum vero demum convertit aliam manum < qui talia agunt, sicut dicit Apostohis, regnum Dei
ad sacristam, et induil insuper oblatas sibi vestes, non consequentur (Gal. v, 21). > Posl haec autem
qiiibus, iil mos liabct.in accipiendis sacris ordinibus reversus ad altare, incepla sacrosanctaeMissaemysie-
iilerelur; quid de se liomines cogitarent aul dice- ria ad finem usque perduxit.
rent, penitus non attendens. 12. Crastina ritrsus die, cum jam oranes ex more
11. Acceptis ergo jt*xlavotum et desiderium animi in capitulo resedissent, ccepil primo accepto codice
sui sacris ordinibus, ct sprelo atque postposito hu- alioqui decanura, ostendens ex verbis (28) BB. Gre-
mano de se judicio, divertit conlinuo pedem, el gorii atque Isidori, qtiorum se regulam tenere di-
conlulit se ad Sigebergense quoddam magnae ac cebant, quia ipse, qui erat oinnium praepositus et
pracclarae famse ccenobium: ubi inter religiosos ac magister, deberel eos ad rectum honestae et sanctae
devolos in omni sanctitaie monachos, el accepti vitae tramitem revocare. Audienles aulem haec se-
saccrdoiii addisceret usum, et cerla religiose vi- niores el praclali, utpole sapientes, rem lacili con-
vendi caperet documenta. Completisqite ibi diebus siderabant, juxla id quod scriplum esl : < Sapiens
circitcr quadraginta, rediit ad palrium solum; con- autem diflert, et reserval in posterurn (Prov. xxtx,
ferens se ad ecclesiam , unde fuerat et erat ca- 11); > et quia veritali millatenus et Spiritui, qui
nonicus, ut dicitur, ssecularis. [CAP. IV.) Sequenli loquebatur, resisiere praesumebant. Juniores vero,
vero die, cum oblulissenl ci decanus et eoncanonici quibus mos esl minus quae Dei sunl atiendere, ad
sui, sicut consueludo hahet apud plerosque offerri alierulrum murmurantes, el seorsum subsannanles,
noviter ordinalis, ut majoris in convcnlu missaemy- pristinseleviiati deputabant. Unde faclum esl ut inde
sleria celebraret; ille liumili responsione annuit se recederent, exteriorem [solum] ei reverentiam exhi-
factnrum. Temporis ergo hora instante, acceditur bentes; lura quia gravis erat inler eos atictoritatis,
ad altare, et singula, proul res exigebat, usque tum quia signum praelendebat et habitum alicnjus
post evangeliumsoleiimiter peraguntur. Leclo itaque religionis. At ille singulorum aditus aiqtie diveni-
evangelio, vir Dei, zelo diviiii fervoris accensus , cula a longe quodammodo prospiciens ei altendeus,
incalcscente in praecordiisejus igne S'/irilus sancli, in erastinum rursus,cum ilerum eonvenissenl, ctepil
versus est ad vestibulum ecctesiae; subfjciensque 0 proclamare in eos, nominaiim unumqueraque sigui-
vcrbo Dei ministerium vocis el oflicium linguae, ficans, quis videliecl, quid, ubi, qna hora, cum
ccepit, proul divinilus ei inspirabatur, proferre de quo, quod minime liceret, egit vcl dixil.
thesauris sapienliae el scientise Dei pia futurae vitae 13. Eo ilaqiie in lioc per dies quamplurimos
monita, et salutaria aelernae beatitudinis horlamen- perseveranle, eum jam eis inlolerabitis videretur,
ta/addens praelcrea et oslendeus, quam sint omnia el quia, sicut ait sermo divintis, < nerao prophela
hujus vitae oblectamenta fluida el caduca, brevia acceptus esl in palria sua; > Deo viam ejus ad plu-
(28) In concilio Aquisgranensi, anno 816 sub Lu- gulos dies senlentiam aliquam, cx prsedicia regula
dovico Pio habito, lorina iiisiilulionis canonicorutn suinptam , invenimiis ascriptam ; in edilionibus Pa-
raescribitur cx sanclis Patribus, potissimuin ex risieiisibiis Usuardi, auni 1490 et 1556; qiiein salu-
egulis a inSS. Isidoro et Gregorio lradita;ab boc brem usum revocari pro elericis, quibus saepe nulla
utdein, libro Pastoralis curae; ab islo vero, in suppelit copia insiructionuni, slatui suo aptarum,
bris De ofliciisecclesiaslicis atque De summo bono; perquam ulile forel. Caeteruin liabclur in Codice
ti apparet irispicienti praedictum concilium, quod Regulariim parte u, pag. 197 editionis Holsteniana>,
n omnibus editionibus, vel in margine vel in tiiulis Itegula monachorum S. Isidori: qusePalribus Aquis-
csignalos habct cujttsqtic Patris locos, quod fieri grancnsibus an visa fucrit, itecdum vacavil' fiici»
liam potuisset in iis MartyroIogUs, quibus ad sin- collatioue exaiuiuare.
 1465 VITA. 1286
rimorum salulem altius disponente, reptante iu cor- A caciamseniiendi; vel econverso, tensus invalcscens
dibus eorum, ex occulta permissione Dci, spiritu obruat ralionem, et oblundat aciem intelligendi.
maligno,qui < operatur in filios diffideniiao(Luc. Proinde cum ralio, subjecio sibi corporis sensu,
iv, 24), > quales illi tunc erant; concitaverunl ad- exercetttr ad virtutem, agitur forliler; cum autein
versnseum quemdam ignobilissimum clericum, vilis sensns, obrtita ralione, fovetur ad voltiptatem, Urfe-
conditionis hnmHisque fortunae. Hic dum temeraria ralur pecualiter. Ex hoc ergo est, quod homines
et audaci praesumptione obloquitur ei, et salebra sensibus carnis dediti, et rebus corporeis assuefacti,
convicioruiu perfundit eum, sptttis eliam, incredi- nec ratioriem quaerunt, nec catisam attendunl, exi-
bili arreptus demenlia, fwdavit faciem ejus. Accepia stimanles omnia forluitis et inopinalis motibus pro-
- vir Del tanta conlumelia, continuit seipsum, el venire. In quibus autem ralio viget, et ingenii In-
eoalicuit; detersaque facie, ac peccatis suis depu- . men refulget, hi profecto diligenter inquirnnt, et
tans, maluit coram Deo lacrymis; indulgere quam facile advertunt, quod nihil wnqttara sine certa et
ultionL in quofacto, ut daltir intelligi, expertusest, rationabili causa non solum non conlingat, sed nec
4juanlum sibi per gratiam Dei viritim superesset, ad contingere possit.
roajora pro justitia leleranda. Erat autem, ut ex 15. Itaque si videris hominem rebtts visibilibus
muKorttm retalu cognovimus , clerici illius, a quo "' irretitum, sensuum judicio innixum, curam camis
sputis injurialus esl, talis persona; quem si ipse agcntem, asserenlem casum, diffiniehtem forlunam,
per copnum trahi et demergi a coquis coquinae suae blaspliemantem Mercuriura, noli ab eo quaerere quare
mandasset, nullus diceret aliud, nisi: < Bene factum homines sancti, et justi, et boni, tot in hoc sceculo
«st. > Haec autem et his simiiia ob boc maxime de mala, cum nihil horura faciant, palianlur, quoniam
'
eo referuntur, quia visibilia miractila simplicibus et qui ejusmodi est, pro nihiloducit, etquod patiunlur
idiotis stupenda sunt; patientia vero et virlutes scire, et quod faciunt imitari. Cui aulem < Chrislus
sanctorum, his qui ad Christi mililiam se accingunt, vivere est, et mori lucrum (Philip. t, 22); > qui po-
admirandae sunt et imitandx; qualenus et relribu- lesl in verilale cum Paulo dicere : < Mihi mundus
tionis possint esseparticipes.quilaborisel toteranliae crucifixus est, et ego mundo (Gal. vi, 14), > pTam
exstilerint consortes; ac per hoc nec in remunera- salutls sure gerens sollicitudinem; hic procul dubio
lione dispar sit merces quorum non est iii voto sollicite adverlit et diligenler considerat quid sancti
disslmilis causa. ad tempus, in liac duntaxat vita, liumanae condi-
CAPUT III. tionis debilo patiantur, ct quo per lalem patientiam
Qnare et quo modo patianlur tantli mala. Consiantia ' divinse miseralionis clemenlia perducantur. Verum
fidei in S. Norberto. *-*inhac distributione tria sunt prxcipue attendemla:
14. [CAP.V.] Nam (29) si, ut ait sermo divinus: quid videlicet quisque patiatur, quare, quid poslre-
« Nihil fit in terra sine causa (Job i), > el hoc esl• oio exinde consequatur. Quod potest sic compen-
summum et prinxipale rationalis crealurae decus, diosius dici: pcena, causa et finis. De pcena dTcit
eorum quse fiunt cognoscere causas, nullus profeclo1 Apostolus : < Quia per multas tribulaliones oporlet
ambigil an sint, non dico quia sint, sed an sintI nos introire in regnum Dei (Act, xtv, 21), > et ite-
sanclorum, quas in Itoc saeculopatiuntur, adversita- rum ; < Non stinl eondignaepassiones litijus temporis
tes et relalione dignse, et cognilione idoneae, quiai ad superventuram gloriam quae revelabitur in nobis
nec eorum sciri polest causa, quorum exitus igno- (Rom. viu, 28). > De causa legilur < quia noit
ralur. Causa namque intellecla el cognita, lum de- pcena facit martyrem, scd cattsa (S. August. epist.
raura facillime quisque alqtie ex seipso, tanquamt 61 el 167). > Propter quod dicitur in Evangelio ex
sponte proprfo et ullroneo appctitu, movelur circat persona Domini: <Reali qui persecutionem paliuntiu*
finem, prout utiiitatis seu dispendii ralio dictaveril,, propter jusliliam (Matth. v, 10). > De fine dcnique
ac id quod proponilur imilandum vel refugtendiini. scriplum est: < Abslerget Deus omnem lacrymam
In omni enim re diligenler considerata duo prsecipuei Q ab oculis sancloriim (Apoc. xxi, 4). > Et rursus in
occurrunt, catisa videlicet, cujus cognilione reficilur; libro Sapientiae: < Hi sunt quos aiiquando habuiniiis
inlerior animi ratio, et effectus, cujus usu juvaturr in derisum (Sap. v, 3), > et caetcra quac ibi sequuiir-
exterior corporis seqsus. Ex quo fil ut duplex sitt lur. Horum vero liTiiin poena prior esl in cognilione,
rerum perceptio : una quidem per expevienliam se- deinde sequitur finis. Verumlaincn (50) in imitatione,
cundum usum, quae perlinel ad exteriorem corporisi finis praecedit, el pcana sequitur. Finis persuadel tif.
sensum; alia veroper scienliam secundum coguilio- velimus : pcena probal si possumus; causa vero mc-
nem, quse perlinel ad interiorem animi raliouein.• dia discernit inter filios regni el filios gehennae,
Horum autem duorura, aniinae scilicet et corporis,, lanquam inler pateam et frumenlunt; inter eos qui
el rursus rationis ac sensus, cum sit natura diversaI propter jusliiiam paiiunlur, et eos qui secundum
motusque contrarius, contingit plerumque ut vel1 juslitiam puniuntur.
ralio exercilata debilitet sensum, et adimat pervi- 16. Quamobrem Deus, cujus providentia univer

(29)Sequentta usque ad num. 20 desnnl nonnulliss opus censeatur mutilum.

mss. et apnd Surium, quia est doctrinalis traclaius, (30) Aliqua mss, immuldtione vel mutalione pni'
pamm ad Vitam speclans; relinendus interim, ne3
 1267 S. NORBERTI MAGDEBURG. ARCIIIKPISC. WS
SIISrcgitur et administratur mundus, ul ostendat se A inde iste oral cum gemitu : < Eripc me de inimicis
rerum omnium potentissimum cffecioremet justissi- mcis, Deus nieus; > illc vero narral cum gaudio:
muin ordinalorem, non (31) prohibuit, ut nullus sit < Dominus regit me, et nihil mihi deerit. > Commu-
malus; sed subdens eos, qni per propriam et iniquam nicant ergo boni permistim atque indiscrele lempo-
volunlatem lales sunt, legihus imperii sui, facil per ralia ista comrnoda vet incommoda inter malos ,
omnipotenliam suam, ul sicut de nihilo ab ipso et tanto nonnunquam majora, quanlo inventi fuerint
per ipsum factum .cst aliquid, similiter ab eodem et metiores. Sed bonis proveniunl baec bona, ul a Deo
per eumdetri, aut de malis fiant boni, aut per malos, esse ac distribui credanlur; malis autem, ne ab bis
tanquam per idonea instrumenta, perficianlur qui qui boni vel sunt, vel esse cupiunt, lalia pro magno
volunt et satagurit esse boni, non eos separans neque babeantur. Itent baec temporalia mala et bonis in-
disjungens, sed permislim et insimul esse permit- grnunt, et malis; sed islis, ut vel probentur, vel
tens. HseCnempe quatuor, bonum et aliquid, nihil purgcntur, vel exerceanlur; illis vero, ne seelera et
et maltim, tam ordine consideralionis qitam nalurau iniquitates eorum ignorari ab eo vel negligi puten-
- conditione, gradalim qttodammodo ab invicem dis- lur; ac per hoc divini eonsilii altiludo eo majori
jungtintur. Quanium enim diflert nihil ab aliquo, vcneratione sit dignior, quo intellectibus humanis
tanlo procul dubio et malum per pcenam inferius " existit incomprehensibilior. Unde nos quoque, q«i
est, quia nihil, et bonum per meritum superius, malorum pcenas exlimescimus, el bonomm praemia
quia indiflerenler aliquid. Quapropler Deus, tan- desideramus, non dcbemus his audilis et cognitis
quam rex in rcpublica sua, disponens alque ordi- obdurare corda noslra, sed istorum et illorum exem-
nans per sapicmiam alliiigenlem ubique rerum uni- plis, lanquam divinis vocibus provocali, studeamus
versitatem (Sap. vm), malorum qtiidem cupidiialent in adjulorio Domini nostri, ad ea qttae cupimus
aperit, vel intercludit viam, prout ipse oportere consequenda, eracndare vitam, corrigere actus,
judicat, ad quod inhiant consequendum; bonorum insiruere mores; sensum quoque, volunlatem et
autem et votunlalem praeveniendoprscparat, et pos- proposilum noslrum ad meliora semper prove-
sibilitatem adjuvat subsequendo. Ut aulern certius here.
fiat quod dicilur, de Scripluris divinis utrumque 18. [CAP.VI.] Probattis iiaque vir Dei Norberlns,
probandum cst. In psalino cm, commemoralis qui- ut superius diclum est, et in uno jam per omnia
busdarii operibus Dei, loquilur Spirilus sanclus et dignus inventus; uletiam secundum lioc evidentioj*
dicit: < Quam maguificata sunt opera lua, Domine! super eum divinre providentiae operatio apparerel,
omnia in sapientia fecisti. > Et, paucis quibusdam P' juxta id quod scriptum est: <Qui diligit filium sttum,
iterum brcviter enumeratis, subjungil: < Draco iste, assiduat illiflagella(£cc/i. xxx.i); i reperiluradliuc,
quem formasti ad illudendum ei; omnia a te exspe- et examine majoris lentalionis exqniritur. Nam cum
clant, ul des illis escam in lempore. > Hoc nirairum post haec incredibiti se jejunio et abslinentia mace-
est dare escam, quod est aperire viam, ad quod raret,die nocluque vigiliis et oratinnibus insislendo,
inhianl conseqiiendtira. Huic senlentiae etiam illud contigit semel, dum in quadam crypta missam ex
convenit, quod legimtis in Evangelio petiisse daemo- solito celebraret, tit in calicein jam consecratitm
nes a Domino Jcsit Christo, ut inlrareut in porcos aranea laberelur. Quo viso, slupuit sacerdos, vilam
(Malth. viit, 51). Quod enim sermo prophelicus ait: elmorlem ante oculos habens: eral enim aranea non
< Exspectant, t hoc ab evangelisla Mallhaeopositum modicoecorpuletiliae. Quid faceret homo, cujus fides
est : < Rogabant: >et quod iste dicit: < Dante te jam in Domino solidala erat? Ne ergo aliquod prae-
iilis; > hoc illcait: <Ite : >elquod isle:< Colligenl; > pnraii sacrificii faceret dispeitdium, magis elegtt
lioc ille : < Abierunl. > Posl lioccsequitur Propheta, subire periculum; et totum quidqtiid erat Itausit.
et dicil: <Averlenle aulem te faciera litam, lurba- Ergo peracto sacrificio se statim morilurtim pneslo-
buutur, > quod est intercludereviam, coercendo vo- labalur. Dum igitur, tmmotus a loco, anie altare
luntatem pravam.et invisibilibusquibusdam vinculis D exilum quem exspeclabat Domino precibus commen-
religando. Huic senientiae simile invenitur in lib. darel; prurittt narium provocatus dum scalperet,
Tobiae : < Tunc Raphael angelus apprehendit 'dae- subila slernutationis commolione, aranea integra
inoneru, et religavit in dcserto snperioris ^Egypti per nares excussa est. Ecce Deus iterum sacerdotii
(Tofr.-vm, 5). > sui, quam sibi utilem futurum proesciebat, mortem
17. De misericordia vero praevenienle, ait psal- adhuc nolebal, sed fidem. In quo facto nianifeslis-
inus LVIII: <Et misericordia cjus praeveniet mc; > sime compertum cst quanta et hujus esset in Domino
de subsequente vero xxn : < Et misericordia ejus fides, el Domini erga eum benignitas. Duo naraque
subsequetur me. t Huic sensui atlestantur reliqua illi, ad quod praeparabatur, erant nccessaria, pa-
verba ulriusquepsalmi, a principio usque ad fincm. tientia videlicet et fnles: palienlia pro armis, fides
ara iste incipit ab adversilate; el tributalionem pro robore; patienlia, ne inermis ce;leret, fides,
uam, quasi nondum praevenlus, prosequiiur descri- ne infirmus deficeret. Tantam proinde adeptus est
endo; ille vero a prosperitate incipiens, ulpote jara fideni, ut in ea omnibus vitae suae diebus cunclis
rsevenlus, divina erga se beneficia describit. Pro- lunc temporis viventibus, comrauni omnium judi-
(31) ProhibuH, idem hic est quod impedidt.
1269 VITA. 147.»
cio, facile prxferretur. Eral praelcrea homo llle A i et abslineniiae virum, clericalem vitam agentem. Ad
absque omni dubilalione caelerarum virlutum mu- hnjuscemodi ergo viros couftigjebat causa recreandi
nere laudabiliter imbutus; sed fides in eo propterea spirilum, quoliesctinque persequebalur ab bis qui-
lara diligenter prae caeleris comraendalur, quia sine bus verba veritatis erant (aediosa. Apud eos autenv
dubio per eam operalus est (am mulla quse fecit, divertebat, ut inter cos cl sanciae viiae addisceret.
juxta id quod legimus in Evangelio, ex persona inslilula, et spei ccelestis susciperct incrementa.
Dominidicenlis discipulis suis : < Si haberelis fidem Nonpunquam vcro dnmunt suam sanclis rediens,
quanlum granum sinapis, et dicerelis monti huic: cceplscprsetlicationis sludiis infaligabililer insislebat,
Transferre, et transferret se (Mailli. xvn, 19). > Et [CAP. VIII.] His ergo ita se Iiabenlibtis, accidit ul
ilerum: < Credenti omnia sunt possibilia (Marc. ix, concilium quoddam fierel in Teutonicis parlibus,
22). > Apostolus quoque in haec verba consentiens apudoppidum quod dicilur in Friteslare (56), corani
ait: < Sancti pcr fidem vicerunt regna, operati sunt domino (57) Conone sedis apostolicaelegalo. Ex qua
(Hebr. xi, 35-, > el cselera quae ibi sequuntur, fidem re occasione accepla, episcopi, archiepiscopi, abba-
procul dubio commendans. Unde quidam cum dice- tes, aliaeque multse personse,qui negoliorum suorum
ret quis in quo illuis quo ipse vivebat temporis ceusas illuc convencrant tractatttri, inito consilio.
excelleret, ait : In Norberlo eminet fides, in (52) B ' vocaverunt hominem Dei. Quo proesenle, ccsperunt
Bernardo Claraevallensicharitas, in (55) Milone Tar- eumexcommuni omnium assensu coram praefalo
vancnsi humililas. Et idcirco, si quid de ipso di- domino accusantes redarguere, qu.Te videlicet prae-
ctum fuerit quod hu.Tsan»;co.^suetudinis-conditio- dicationis oflicium usurpasset, eosque in ipsa praedi-
nem excedat, non debet videri ei, qui talis nou catione qttare verbis el conviciis lam acriter insc-
est, incredibilc; sed adeum continuo id referat, qui querelur, cum a nullo mitteretur, nec eorum prin-
huic per gratiam fidem, et per fidem talia posse do- ceps esscl coiislilttliis, quare insuper habitum reli-
navit. gionis prselenderet, cum in nutlo religio et proprielas
CAPUT IV. convenirent, et qua ralione preliosas vestes abjecis-
Ptrtecuttones teleratae; peregrinaliones assumptce. sct, cum mos lerrae id non habeal, el maxime apud
Poteslas concionandi obtenla, nobiles, qttatis ipse erat, ul quandiu versantur in
19.- [CAP.VII.] Palientiae igilur clypco proleclus, saeculo, agninis seu caprinis vestious utantur.
etfidei foriiludine communitus, prsedicans Omnibus 20. Ad hsec omnia vir sapiens, a Deo edoctus,
et annuntians verbum Dei, opportune, ut dicitur, et sapienter respondebat, dicens : < Si de religlohe
importune (11 Tim. tv, 2), seseque quotidie .neliorem P ( impetor : Religio munda et immaculata apud Deuni
reddens, conversalus est per aunos tres ht eodent et Palrem haecest: < Visitare pupillos et viduas in
habiiu. Cum autem persequerelur ab his, quibus tribulalione sua, et immaculatuin se cuslodire ab
erat ejus praedicalio importuna, conferebat se in- hoc sseculo (Jac. i, 27). > Si de praedicaiione, scri-
terdum ad Sigebergense quoddam monacliorum cce- ptum esl: < Si quis converli fecerit peccatorem ab
Jiobium, quod tribus a Colonia leucis dislat: ali- errore viac sure, satvabit animam suam a morle, et .
quando in regularium canonicorum monasterium, operiet muliitudinem peccalorum (Jac. v, 20). > Si
quod dicilur (34) Roda; saepius auiem ad quemdam de poteslale, dalur nobis in susceptione saccrdotii,
eremitam, nomine Lidulphum (35), mirse sanclitalis cum dicitur: < Accipite polestatem, elestote relato-
(32) S. Bernardus iaudat S. Norbertum epistola 8 . Laline scribcntes, Rothenscs vcl Rodenses sc dicunt.
ad S. Bruiionem archiepiscopum Coloniensem, ep. Est autem abbaiia liaccsita, niedio fereitinere inter
38 ad Theobaldura principem, epist. 79 ad Lucam Juliacum et Trajectum ad Mosam, necminus sanctis
Cuissiacensem abbatein, ep. 56 ad Gaufridum episc. quam Colonia distal. Vide 5 Jun. ad Vitam S. Gurr
Caraoieosem. et episl. 126 ad Innocenlium U pa- laci c. 7, litl.d.
pam. (35) Alias Ludolfus el Ludulfus : aliunde necdum
(33) Milo, disejpulus S. Norberti, primus abbas nobis nolus, nisi quod Gelenius in Sacrario co-
EcclesiaeS. Judoci in iVemore,quod nunc ccenobiuin iv lon. lib. m Synlagm. 22 parochialem S. Marisc in
Donmartinense appellatur, in Arlesie finibusjuxta Liltore, alias Liskercken, ab anliquroribus dicat,
Hesdinium situtn. Ideraan. 1151,15 Februarii crea- S. Lisolplii ecclesiam appellari; suspiceturque ltunu
lus episcopus Tarvanensis, morlttus 16 Julii an. esse in Vita S. Norberli nominatum, Lidolfum,
1159. Deeo iiiterpratermissosegimus 15Februarii; cum alibi niillum inveniat S. Lisolfi vesligium; et
sunt enim qui beatum vocent, aul eliara sanctum. pag. 752 Indiculum lexens sancloruin ac veijerabi-
Excusat eumdem Polycarpus prolixe, contra ama- lium, qttorum dies ignota:< Ven. Ludolfus vel Lovo,
ram Petri Cluoiacensis epistolam; tanquam iiimio inquit, comes Cliviac, circa an. 755 tradilur duxisse
impetti, etiam ex S. Bernardi sensu, rapli iu causa uxorem , excitatoque ex ea haerede vitam seclalus
Berliniensis ccenobii, pro quo Milo slabat. eremiticani, in monte S. Joacltimi prope Bedbur, >
(34 Rodaemonasterium , in dioecesi Coloniensi, ad Erpam fluviuin, 4 leucis Colonia ad occideniein.
Ducaiu Limburgensi,nominalur apud Caesareumtib. Nomeii placel : sed discrepanl aetas et locus duabus
xi, cap. 42, indicalttrque vicinum fuisse villaeWur- forsan personis in unam confiatis implicala.
mae, cujus nominis licet villa iiulla nunc sit, esl (56) Meminil liujns Frilislariensis in Hassia con-
tamen fluvius inde diclus, vel illi noitten donans; cilii, ad an. 1118 habiti, Urspergensis, qui addit
atque ab Aquisgrano, circa quod orluin ducil, ad aliud tuiic habituin Coloniae,cui Norbertum inter-
KuraraJuliaceiisemdescendenSjinieriinquetransiens fuisse scribil: sed unura pro altero accipiens, ab-
villam insignein llerzogenralli, Gallice Rolducq, ctii erral.
adjatet abbalia canonicorura regularium, Claustrum (37) Conon seu Conus germanuS , Praeneslinus
Bodense vulgo Kloster-raik : cujus abbas et monachi cpiscopus cardinalis, a Pafc'iale II creattis.
 t#71 S. NORBERTl MAGDEBURG.ARCniEPISC. 1271
res verbomm Der.» Sipostremo devesle; docet nos A resignavit ei qtiidquid beneficiorum ac reddituuin,
primtis Ecclesiae paslor, quia ndn in veste preiiosa quibus plttrimmn abundabat, in Ecclesia fuerat con-
acceplum est corant Deo (/ Pelr. in, 3); et Joannes secutus.
Baptisla veslitus pilis camelorum ; el Caeeilia, qme 22. Vendilis insuper domibtis, ac caeleris omnibns
induehaiur cilicio ad carnem; et, quod bis onmibus (38), qtiae.vel ex patrimonio vel aliunde jure Itaerc-
majus esl, omnipotens Deus, protoplaslo Adse in dilario possidebat, cum ontni snpellectili sua, et
exordio mundi non purpiiream vestera, sed pelliceam pauperibus erogalis; nihitque sibi relinens, prreler
ttmicam fecil et dedit (Gen. in, 21). Taliler igitur decem marcas argenti.et mulam unain, capellaroque
invictus, adjuvante se gralia divina, recessit ab eis, unam ad missam celebrandam, assumptis secum
quia non eratconveniens lesiimonium illorum adver- dtiobus tantum laic.s comitibtis itineris sui, exentpl»
suseum. Omni ergo deslitutus solatio, divino lantum patriarcbae Abrabae spontaneam adiit pcregrinatio-
ftillus auxilio, oraliouibus et psalmodiis jugiler in- nem. Cumque venissel ad qtioddam casirum, Hoyum
cumbebat, vanilati el voluptali saecularium conlra- nomine (59), stiper Mosam fluvium situin, conside-
rius prorsus existcns; propter quod el ipse conlra rans apud se quod i nudam crucem niidus ulique
omncs, et omnes erant eontra eum. sequi deberet; ipsa eaindem supradiclam, quamsibi
21. [CAP. IX.] Inde ciiin proposuisset lotam se- " relinuerat, proprielaiem ibidem pauperibus eroga-
quentem noctem insomnem ducere, et orando rogare vii, sola duntaxat capella sibi retenta, ad sacro-
Deum, ut ipse, qui est dator recti consilii, et bono- sanclaemissaeniysteriacelebranda.[CAP.X.]Depostia
rnm operum adjutor, secundum beneplacitiim volun- itaque funditus atque rejecta sarcina rerum tempo-
talis suae consiliuin ejus dirigeret, et proposilum lalium, vigore animi bene jam compositi et praepa-
adjuvaret; ac sic in orattone pernoclasset, summo rati ad paupertalem omnimodam el indigentiam
diluculo paukilum maxillam ntanu sustentans; el, lolerandam, arduam et sublimem sanctae viiac ag-
ecce, adversarius adfttil, sperans aliquid se facere greditur viam. Pede igitur imdo, tunica lanea, et
por seipsnm, cum nihil prius in membris suis, per paliio sibi sufficiente, sine leclo, sine cerlo domi-
quae advcrsus eom molilus fueral, potuisset, ita ciiio, virtute animi liorrendas hiemes et asperam
subsannando el illudendo.loquens: < Eia, eia, mulia glaciem superans, solo Christo duce, cunt duobus
proposuisli; sed ad quem finem devenire speras, qui tamsingularis propositi comiiibus, proficiscitur ver-
tiee in tiniiis noctis proposilo perseverare potuisli? t sus (40) S. uEgidium. Quo cum perveitisscl, tbique,
Expcrgcfactus ilaque homo et insidiantis insidias gralia Dei ordinanle, qui sperautes in se non dcre-
inimici non ignorans, respondet : < Quis ininis tuis C linquit (41), Gelasium papam, qui successit post
crcderel, cum ab iuitio, lesle Veritate, raendax sis, Paschalem, invenisscl; confessus est ei voluiiiatem
ct mendacii pater? i(Joan. vm, 44.) Taliter ergo et propositum animi stii. Veniam deinccps, speeia-
spiritus inaliguus confusus recessit abeo! Videns tiler de hoc, quod duos simul supremos ordines
autein homo Dei, quia omnes essent conlra eum, el conlra canonum iiislilula susceperat, a praefato pon-
'ani veritas, cui lesiiinonium perhjbebat, ex super- tifice poslulans impclravit.
abundanti mullorum niendaciosuflbcarelur, praeser- 23. Papa vero videns prudenliam ejus, et spiritum
lim cum peccalum eorum ex relalione vcrborum Dei habilaittem in co, votuit eum retinere secum.
Dei amplius invalesceret, juxta id quod Dominus At ille rogans et obsecrans, ne hac cum obedienlia
dixit: <Si non venissem.et locutus cisnon fuisscm, cogeret; exponebat quatiter seipsum in cnriis re-
peccatum non haberenl (Joan. xv, 22); > intelligens gum aique poniificum lasciviendo dissipaverat, el
etiam, quod in ipsum usque ad falsi criminis inje- quia id ad quod invilabat eum, juvcntuli (42) ejus
ctionem irruerent, eorum dclrimenlum ac perdi- vel assumplaepoenitenliaeminime compelcbat. Quod
tionem poliusquam quod sibi nocere possent, dolens si canonicura, vel inonachum aut eremitam, seu
ac meluens, venit ad archiepiscopuin suum, et eliam euulem peregrinum eum esse praeciperet, Ii-

(38) Chrysoslomus Vander Sterre in Yita, vulgari D inter Leodium el Namurcum.

liugita lSrabanlica cdila, scribit magnatn bonortim (40) Oppidum S. iEgidii, in Occilania et episco-
s-mrum partem coniiilisse monaslerio fundando in patu Neiuausensi, ubi olim celebris abbatia Bene-
allo monte Firslenbergh prope oppidtim Sanlense, diclinoriim, poslea Meliteiisibus equilibus cessit.
quod quident ex charta, ad c. 3 Analeclorum danda, (41) Gelasins, ob schisinalicoruin raliiem fugiens
probattir; sed oportet statitn ab initio conversionis, anno 1118, < ducenie Doiniuo, portum villaeS, yEgi-
si non etiam citius factum-fuisse. Cessil deinde san- dii sanus cum omiiibus suis et incoliimis allig.il. >
rtimonialibiis Cistersiensibus locus, quae eodem per lta Pandulphiis subdiacoiuts qui aderat, in Vita.quam
bella destruclo,Sanctos migrarunt. Superest aulem vide in Propylaeo Maii; el Baronium ad an. 1118 n.
adbiic villa rustica cum parvo sacello, el turricula 16, nbi bic addit, < Norberlum a poulilice mtinus
lapidea rotunda, propler eminentem situin ad trcs prsedicandi impetrasse. >
et ullra Ieucas spectabili. Stephanus Pigius noster, (42) Hinc iionniilli putanl sc posse ascendere ad
Caroli principis Ncoburgici iter describeus, ait Va- annum, quo nattts sanctus sit; sed ita, ut discrepent
resberg etiant dicturn, id est Monle Vari; ejus scili- in eodem modo, quo discrepaiur iu ilefiuieiido ler-
cet, qui cominissum sibi ab Auguslo Rheitum per mino juventulis. Polycarpus censel legitimam sacer-
tres annos tulalus, sua deinde et Legionum Roma- dotio aetatem annorum xxx hahuisse, cuin esl ordi-
narum clade celebrior evasit. nattis circa an. 1115 atque adco nauim esse anuo
(59) Hoynm, celebre diiionis Lcodiensis oppidum, circiter 1085.
1*75 VITA. m*
benter ac per omnia obediret. [CAP.XI.] Vidcns A habebat), factum esl per dispensaiionem Dei, ut
autem sanclus poulifex constonliam bominis et de- sociis ejns siibitauea scgritudine oppressis, non pos-
votioiiem animi bonam; necnon et persecutione, set inde lunc ulleiius proficisci. Remnnsit itaqtii:
quant pro verbo veritatis pei tulerat, audita el co- homo ad cusiodiendum inlirmos KIIOS,qtti sequenti-
gnila, dedil ei linenliam, factillalem praedicandi bus inlra octayas Paschae dielius bealo fine iu Do-
verbum Dei, nnn solunt ubi prius praedicaverat, uiino qtiieverunl. E quibus duo laici sepulii jacent
verum eliam ubique terrarum vellet et posset; id- in suburbio apud Vatcntianas, iu ecclesia Beati
ipsum ex persona sua ntonendo et prsecipiendo in- Petri juxta fortim, in sinislro laiere ad occiden-
jungeiis. Prseterea eos qui prius ei ex iiividenlia tem. Siibdiacontis vero nt."iiacltus eflectiis, jacet
obsistebant, prohibendo iiihibiiil, ne salteni simpli- scpultus in ecclesia Sattclse Mariac, quae in codem
ces impedirenl, si hujus sibi praedicationem super- oppido sita est (41).
fliiam seu miiius utilem judicarent : et hoc ipsum, C/.PUT V.
ut ratum esset et stabile, aticioritalis suaeliueris ac
Colloquiumcuni episcopoCameracensi. Ascilus Hugo
sigillo firniavit. [CAP.XII.] Accepta ilaque pracdi- socius. Concionesliabitw.
candi ex aposlolica jussione obedicnlia coepit media 25. Interea dum ibi maneret ad citstodiendtim so-
horrendae hiemis intemperie, uudis ilem, ut ierat, **cios contigit doniinum (45) fiiirchardum Catnera-
pedihits reineare. Tanta quippe, quod praetereundiint censem episcopum, piae ac reverendae nteuiorwe
non est, homo ille charilale in Deutn flagrabat, ut virum, Iransilum inde habere feria quarta, proxiino
eum nec fiigoris asperitas, nec fainis inedia, nec die ante Ccenam Domini. Quo audito, vir Dei, qnia
corporis lassiludo, ab eo quod incceperat revocarct. cognoverant se muluo, dtim adlittc vcrsareniiir iu
Pertiiigebant ei aliquando altsque omni dubilationc saeculo, accessil ad colloquendiim ei. Veniens crgo
in ipso itinere nives usque ad genua, nonnunquam ad ostium domtis, in qua hospilatus erat episcopus,
vero usque ad femora; nec tanten eum uno salteat invenil ibi ante fores, per volunlaiein Dei, unuin de
die poterant retinere. clericis cjus slantein. Ilunc igiiur subinissa voce
24. Cibus ab eo, nisi quadragesimalis et vesper- rogavit, ul Hilroducerel se ad episcopuui, erat cnint
tinus, praeterquam in Dominicis diebus, miniaie gelu super terrani, et homo nudis pedibus incedctis.
sumebalur; piscibus namque seu vino rarissime ute- lngressns igilur praedictus ctericus locuius est aJ
balur. Corpus ejus non requiescebal per diem; spi- episcopum, et inlroduxil hominem. Qui paululum
rilus autem nec per noclein habebat reciuiem, ncc inter se pariler colloquentes recognoveritnt se ,
per diem; singularis enim Odei et magnae forliluili- cominuo memores facti pristinae familiarilatis. Epi-
nis erat homo ilie. Dum ergo, liujusccmodi tain ho- *- scopus aulem inliiens hominem, et inlra se vehetncn-
nesto lamque laudabili corporis et animi vigore tissime admirans ac stupens.collacrymaliis est; noa
procedendo, transiret Aurclianum, adjunxilse comi- enimse poteral continere; mota quippe sunt visccra
tatui ejus stibdiaconus qnidant; ac sic cum tribus ejus super eum. Et irruens collo ejus, ac pio ejulatu
sociis venit Valentianas Sabbato Palmarum. In exclamans, ctim suspirio dix.il: <! 0 Norbcrle, quis
craslinum ergo fecil sermonemadpopulum vix adhuc unquam de le lalia crederel aut cogilaret? > Slans
aliquid sciens vel inlelligens de lingiia illa, (45) IU- vero praedictus clericus, qui eum introduxeral, et
mana videlicel, quia iiunquara eaitt didicerat; sed aflecluin episcopi videns crga homincui, minime
non diffidebat quin, si raalcrna lingua verbum Dei tamcn sermocinationem eorum intelligens, quia
adorirelnr, Spiritus sanclus, qui qnondara tentiim Teiitonice loqueltanliir, praesumens accessil, et in-
viginli lingiiaruin criidieraldiversitalem, linguscTcn- terrogavil quidnam boc esset. Statim ait episcopus:
lonicae barbariem, vel Lalinac eloqueniise dilliciilta- < Isle quem sic vides, in cttria regis mectim pariler
lem, auditoribus babilem ad intelligendum facerei. nulrilus est, hotno nobiliset deliciis aflltiens in lan-
Et ita per gratiam Dei omuibus acccplus faclus est, luni IIl episcopatuin meum, cum ei oflierretur 4,46),
ul cogerent euin fessa ibi et atlcniiaia niembra pau- _ respueret. >
ltilum rccreaie. Quibus cum nulla ratione vellet ac- 26. Audiens haec clericus itle, lacrymis slalim
quiesceie (facies enimejus crateunlisiiiepiscopatum peifusus est, tum quia dominum suuin flenlem vide-
Colonienseui, propter populi et lingtnc noliliain quam bat, lum qttia inens elspiritus ejus in amorera tanti

f43) Pauperes, rndes, ireruditos et ruslicos inlel- Iocumhabet.

tigil. < Romaiia liiigua > eral, quae inodo Gallicana
seu Francica dicitur. Id anuo 1118 contigisse niensc
Junio infra n. 27 dicilnr; lutic aiiiem Domhrica
Pahiiariiin incideral ii> 7 Aprilis, Pascha in 14.
(41) Eadem Ex Chronico Praenionslral. narrans
PelrusDoiitrcmannusiuhisioria V:ilencen.,pag. 120,
ait S. Petri ecclcsiam quidem ad forum, quod nttnc
mediuiu civitatis occnpal, luiic suburbiuin erat,
fuisse proximam sacello Leprosorii : alteram vero
D. Virginisi, vocal priniariam loci, ut eliam nunc
esl, CUIIIliltilo Majoris, ad distinclionein alicrius
abbaiialis eadcm iu civitule, a qua porlarutn tma
(45) Btirchardiis, crealns episcoptts anno 1115,
ecclesiain S. Foillaui in llannoiiia pustea Prtcmon-
siratensibus tradidit, et Ecclesiae Twngerloensis ei-
dcm nrdini liruiavit.
(46) Vacavcral cpiscopalus, morluo B. Odonc, a
19 Junii 1115 sesqtiiannn et ainplins : intra quotl
lciiipus obtaliim episcopatum ideo videlur recusassu
Norberlus, quod, licet necduin conversus a saeculo,
invesliturus tainen abominaretur, ipiibus cxtorlum
privilegium, sed au. 1112 rassatutn a pontitice ct
concilio, noveral tiulltiin csse.
«73 S. NORBERTI MAGDEBUUG.ARCHIEPiSC. f57$
hcminis charitale melliflua redundabat. Erat ctiam A straise Ecclesiae; reliclisque omnibus, se cum eo Jn
ipse volttnlalem habens reMnquendi sx-culttm, el eadem vila et paupei tale contutit, piae nimirum et
liujuscemodi vivcndi ntodiim, quem in homine illo sanclse conversationis honio. Gavisus cst homo, et
cernebat, in corde stto jam diu elegcrat, eumqtic in iinmensum gralias agens Deo, et interiorem inspi-
niniia cum dcvotione per dies singulos, consequi rationem cuni exleriori Dei munere conferens, ani-
opiabat. Qui lamen, nec adhuc indc quidquam lo- malttr ad praedicalionem. El jam seiens ct praesu-
qucns, conferens id tanttim in secrclo couscienLise racns de voluiitate Dei, castclla circuibat et villas
suae, quoniam vias illius verterenlur, tacitus consi- el oppida, praedicans et reconcilians male dissen-
derabat. At vero vir Dei, in eodem iuterini loco tientes, et invetcrala odia et bella ad pacera redu-
pcrimnens, exspeclabal (inetn sociorum suorum. cens. Eranl enim veri pauperes Christi, laborem
lllis igitur, qtioritm solalioplurima ilinera, rigorcm- suum atiis gratttilo impendentes, nihil a quoquam
que viariun ac frigidas nives frequenter superaveral, vcl etiam in victu seu veslitu expetentes vel acci-
ad Deiun, ut superius diclum est, oli sanctae vitac picntes, nisi forte ad missarn eis oblatum fuisset; et
merilum receptis, ipse idem gravi iiifirniitaie con- hoc lolunt, quidquid illud eral, paitperibus eroga-
tequeuler arripilur. Episcopus autera praeslolabalur bant, Spirilus saucti et prophetae memores, qui
inlerim, qiiem tandeiii exilum iufiruiilas, quae acci- " laudat euin, qui dispersit et dedil pauperibus, cujus
derat, haberel, familiaremque suum per archidiaco- jiislitia manet in sreculum saecuii (Psal. cxi, 9). Se-
iiiint quemdam el qtiasdam alias personas sttx curiae curi nimiruin erant do gralia Dei, qui servis suis
visitabat. Praedicius vero clericus, ulrum convale- provideret quae necessaria essent. Fixum enim te-
scerel, et quando, aniori ejus ardenler inhaerens, de nentes quia peregrini el hospites essent super terram
die iu diem sollicitus invesligabat. Postquam ergo (Hebr. xi, 13), nec ulla poterant ambilionis nola
convaluit, accessit ad eum, et cum confessus esset perstringi, quorum tota spes de ccelo pendebat. Vile
ei volum el desiderium aninii sui, seque sponderet namque videbalur generoso spiritui, ul qtii omnia
cum ipso ituruin; exlendens homo coiilintto maniis pro Christo conlempserat, ceu canis ad vomilum,
ad ccelitnt, el in imraensum gralias agens, dixil: quocunque ingenio vilibus rapinis inscrviret, et abje-
< Domine Deus, hodie te rogaveram, ul dares mihi clis mercedulis anlielaret.
sociutn; > existimabat eniin, ut slatim secunt re- 28. In tanlam igitur admiralionem et dilectionent
manens, nusquam ad aliquid agendum ulterius re- in cordibus omnium iiiducttts esl, tit qtioctinque iter
pedaret. At ilte non eo modo slaluerat, sed prius agenles se vertererit, viilis aut castris proximantes,
volebal rcs suas ordiuare : el ideo cum post lucc P eiiam pastores, reliciis gregibtis, concilo cursu prae-
verba inlulisset , dicens : < Habeo de rebus meis venirent; et populis, servos Dei advenlare, concla-
fiisponere; > conlrislalus esl homoad htijuscemodi marenl. ;Tunc vero campanae pulsabantur, tunc
serrnonem; elsono vocis.pietatis affectum indicans, concursus populi omiiis sexus, omuis aetalis, omnis
ait: < Eta fraicr, si ex Deo esl, non dissolvetur. > condiiiofiis, catervatim ad ecclesiam confluens, mis-
At ille continuo respoudit: < Vincuto indissolubili sarum solemnia libenter audiebal, et verborum
colligasli me, Pater. > Ac sic abiens, rebus suis exhorlaliones ac monita libentius suscipiebat. Posl
ilispositis qttalitercunque vel indispositis.paulopost, sermonem vero non modica facta collalione, de
cilo prout poluit, rcversus; et deinceps irregressi- confessioiiis freqitentaiione, de agenda poenilenlia,
bililer seculus hominein Dei Norbertum, nefas et de conjiigatis, de proprietalibus, et quomodo qui
indignum esse arbilralus esi, si pro re aliqna lent- raoriunlur in eis, debeanl salvari; de omnibus ergo
porali, nllam horttm quac Deo placent facerel mo- his dato et recepto responso, circa vesperam tandem
r.im; vel aliqua, in lania devolionis afleclione, dila- ad hospitium ducebantur. Gaudebat siquidem non
tionis intervalla palcrctur. modice, felicemque se ac Deo dignum judicabat, qui
27. [CAP.XIII.] Anno igitur posl incarnationem eum in hospilio sno excipere merebalur. Aliquande
Domini noslri Jesu Chrisli millesimo centesimo de- D auiem alius^lrahebal asellum, alius rapiebal aselH
cimo octavo, mense Junio, cum adhuc essel homo capislritm, aiius vi detinebal juvenem illiim, quera
Dei apud Valenliaiias castrum, ab oinni coinituiH solum habeliantad asellum custodiendum. Qnisenim
fittorum, quorum superius nienlio facla est, solalio non stuperet novum genus vitaein terra degere, et
destitutus; qualcnus miseratio divina crga famuluai de terra nihit liabere, nil quaerere? Si enim, ut ait
siium Norberlum evidenlior apparercl et gralior Salomon, < gaudium juslo jiistilia esl (Prov. xxi,
cKtsteret; post illorum ex hac vila decessum^ acces- 15); > maximegratulabatur homo Dei se illud evan-
sil ei dominus Hugo, stipra memoraius videlicet gelicuin complesse mandaium, quod in exseciitione
tlerit'u<, hoc cniin erat nomen ejns, qui proximo pracdicationis neque pcram , ncqne calceamenla,
post eum loco successit in regimine (47). Pracmon- neque duas lunicas porlaret (Marc. vi, 8), nisi vir-
(47) Ilugo mortuus esl anno *I64, die 10 Febrna- liquise Anlwerpiam delatae ab abbale Norberto van-
rii, quando inler prsetermissos aliquod cjus elogium Cauwerve; in eamdemque cum reliquiis S. Norberti
(le.iliimis,quia ab ipsis Norbertinis noslralibus lunc capsam composiiae; quare si cerliora dc cultu, vita,
intelleximus, nullum exstare (ulium ecclcsiasiicuin. miraculis proferanlur inslrutiicnla, ca iu supplc-
At poslea iu quodani capilulo plurimis abbatibus nienlo daoda crunt.
prcesenlibus ejus corpus clevalum est, et aliqux rc-
1377 VITA. 1273
gam et capellam (48) ad missam celebrandam, et A noviier Hugoiicm accepcrat, sicuta Deo postuiave-
psalterium, vel nescio quemlibet aliura tibellum. Ad rat, socium, ne in lanta pcenitentiacaspcritatc litu-
reficiendum autem nullam sedcm praeparare, non baret, verbis hujuscemodi alloqucbalur, et multis
mensam apponere sibi vir sanctus sinebal. Terra admoniiionibus sustentabal; et ne pauperlatem
sedes, et genu.i mensa illi eranl; fercula salis con- abhorreret, B. Lauienlinin, qni thesauros sancti pon-
dimento condita, et non alio; potus, aqua illis eral, tificis Sixti dispersil, in exemplum proponebat, vo-
nisi forte in civitalibus et abbatiis, aliisque hiijus- lens utille, paulalim siccilate atstus ssecularis post-
cemodi tocis, ab episcopis, archiepiscopis seu abba- posila, hauriret ccelestis refrigerii et dulcedinis
libus invitati cogerentur; ubi, propler siniul dis- foutein; idem f.3promitlens, quod a YerUale pro-
cumbeniium pacem, modum et consuetudinem eorum missum cst, scilicct, qui ex co bibit, non siliet mi-
nollenl excedere. quam (Joan. iv, 15). Docebal etiam eum, quomodo
29. Nam illi, omnimodam eis huniaiiitaleii) exbi- reconciiiari Deo el appropinquarc peccalor tlebeat,
benles, etiam in capilulis cura liinore et reverentia quibus sludiis, qtiibus laboribus, q.r.Lusve virtuti-
ad faciendum sernionem colligebanl eos, et posl ser- busjuslusquilibel ad bonorum spiriluiun consortium
monem, data opporlunitate, mullis eos quaestioni- pertiiical, quontae sit virlulis bumfilas astruens,
ltus pulsabanl, de ordinibus, do regulis, de habilu, " quaveniturad conhint; quanta;qne simplicitas, qua
etdediversis institulionibussanclorum Patrum, de penetratur; qualisque sil obedienlia, qua ad occul-
vila et moribus praelatorum, de subjeclione et obe- lorum Dei notiliam pertingilurjqnalis palienlia.qua
dientia subditorum, de sacraraeniis ccclcslibus, cl virtus animi possidetur; qualis castilas, quae proxi-
de ccelesti vita, et de retribulionc ac beatiludine miini facil Deo ; qualis virginilas, qure ambulat cum
electorum, de gloria pereuni,et de felicitale botio- i|tso; qualis pauperlas, quae regnum ccelorum pos-
rttra spiriluum, de indiflercnli bonorum malorumvc sidere facit. IIscc el his similia vir Dci ptonus
iribulatione in hoc sseculo, et ad quem exilum deve- mulloiiesde die in dicm, exhorlaliouis gralia, re-
niant opera singulortim, cum ad judiciura Judex petebat.
venerit in fine saeculorum. Etcnim hujusmodi et CAPUT VI.
tam mtiltiplices quaeslioncs, non sine instinclu el Discordia; sublatai, et pax firmala.
ftatidulettlia iusidianlis iniinici esse polerant : quod 51. [CAP.XV.] Igilur nt aliqua, ex his quae ge-
exinde compertutn esl quia hominem alii ad len • ucralilcr dicta stinl, specialiicr dicanlnr, conligit
tandum, alii ad decipiendum, plerique tamen ad quadant die, cum perlransircl pcr quoddam castrum
discendtim, suis mtiltiplicibus interrogalionibtts cir- P (49) Fossas nominc, fieti concursum -populorum lam
cumveniebaiit ut ciiui in scnnone capere possent, et clericorum quam laicornm, insolitum liujus vivcndi
probare, ulrumite lam insolitum modernis tempo- niodum admirantium; et eo maxime, quia quem
ribus murem vivendi, in veritaie prsedicaret. Sed socium acccperat, nolum habebanl. httelligentes
vir sanctus, quamvis eos insidiari sibi, ipsis confi- aulem eum concordiae et pacis esse, ex collala sibi
tentibus, pro cerlo habcret, nihil hbrunt meluebal; a Deo gratia, ministrum, obnixe rogare coeperunt,
sed clamaiis, et quasi tuba exaltans voccm suam, ul apud eos reqiitcm panlisper haberel, asserentes,
scelera peccaulium annunliabal; et quod praedicabat in eadcni regione morlalis odii non rainimam esse
ore, demonsirabat opere; et quotl operabalur, signis discordiam, de qua-non minus quam sexaginla per-
et virtutibus conlirmabal. Sic iiaqtte, undique per- entptos esse confirmabanl, nec a quoquam, ctua a
transeundo, multos ab errorc revocabai, et pteni- inuttis rellgiosis seu potenlibus jam diu laboratum
tentiam suadens, ntultos restringebat a crimine; csset, pacilicari polerat. Cumque multi multa super
mtillos etiam discordantes ad concordiam reducebat, hac re loquerenlur, nou casti resliniandum est, sed
Propler haec igilur el his similia, tanlum ainorera el divina disponenle gratia, qitod quidam perlransibat,
graliam ad populum contulit ei Deus, ut visu ct cujus fralerde eodem odio, eatlent seplimana, inler-
alloquio ejus vix aliquis satiari posset; et ipse lan- D emptus fuerat. Quem ctim aslantes cernerent .:
tam charitatein haberel ad popultim, ttt multo tcm- < Ecce, inquiunl, nnus ex bis, de quibus sermo ha-
pore, relicto ccclesiarum liospilio, potitis hospilari betur iiiter nos. > Quo advocalo, slatim homo Dei,
praeferret in medio tirbiuin el caslrorum, ubi otnnes brachiis collo ejus circumdalis, sic ait: i Dilecle
adventantes gralanler exciperet. Erat proelerea in mi, percgrinus ego sum pertransiens, et nihil a
his oranibus, supra quam dici et credi potest, pa- quoquain petii in istis parlibus adbuc vet accepi;
liens in vigiliis, scdulus in labore, gralus in verhis, sed quia le juveiiem bene armattim elcgantemqtie
gratiosus in visu, beniguus in simplices, severus vidco, placet mihi priintnn munus quaerere a te et
coiilra hostcs Ecclesiae. Nullus, lemporibus illis, acciperequod ex palenli probitate, rogo te, non ha-
eorum qui rcligiosi videbaulur, lantum favorem beas contradicere. > Statiin ille,nutu divino, pieta-
ad populum, tantamve coiifrequeutationcra obli- tis aflectn permotus ct h.crymts obortis perfusus,
nuit. respondit: < Quid est, Paler reverende, qtiod tibi
54. [CAP.XIV.] Sanclus ilaque vir, qtti novum a me vel a quolibel negari possil? > Qui cum remis-
(48) Capella, id csl inslrumentum capellae; ptita (49) Fossse oppidttm dilionis Leodiensis, itbi
calix, etc. Missa necessaria : iia supra ntint. 22, quiescit S. Ullanus; uli ad linjus Acta diximus K.i-
< Capellam unatii > sibi dicilur reservasse sanctus. lendis Maii.
1279 S. NORBERTI MAGDEBURG.ARCHIEPISC. 1280
sVoncm pcrempli fratris ab eo quaereret, sine A lione, ctim coepissel loqui, et atlraxisset spiritum,
mnra .reiiiissum est; et nou taiYluinreaiissititi, sed uiiro ct ineflabili modo spirilus illc charifaiis, quasi
exinde obseqiiium viro Dei praslabat, osiendens vox diffusa, SOIIIISfactus csl in cordiliiis eoruni
opportuiiilatcm qunmoilo riiucla pncificarenlor ct qui pru* l.ctlio rucesscrant; et ul ad souitum lubse
ex integro odia recouciliarcntur. Erat cnim feria uiiusi|iiisqiie, relicta refectione vel polalione, da
(50) sexta, quaiido homini Dei priuio indicatuin locis el labernis in quibus consederaiil, quasi me-
est. liores cptilas accepluri, concilo cursu ad ecclesiam
32. Faclnm esl aulem mane in sequenli Sabbato, convolanl.
ui ad villam, qusc Monasterium (51) nuncupatur, 35. Ctimque vir Dei replciam esse ecclesiam vi-
ulraqtte pars adversariorum conveniret, populus deret, abbrevialo sermone sic eos alloquitur : < Viri
cliam inultiis ex eadem vicinilate confluercl, partim fratres, Dominus nosler Je:us Clirjstus, cuin disci-
ul homineiti Dei, de quo tnsolita nuntiabaiitur, vi- pulos suos ad prsedicanduin milieret, inter alia
dcreni, paitiin ut dissblentes, de quibus tota rcgio praecepta, hoc-illis dedil prrcceptum, ul in qiiam-
perttirbabatur, ad reconciliationem provocarent. cuiiqiie domiim prinium iniraienl, priiuo ilicerent :
Ciiiuqiie vir ille, e\ prxcepto Dominicae veiitatis, <Pax lniic doiiuii (Maith. x,l'-);> el si ibi e-set lilius
intra ctibiculiim quod.lain. clauso ostio, fere usque B pacis, requiescerel super eos pax eonnn (ibiil.). Nos
ad lior.iin terliani orando persisteret, pnpulus tacdio aiitem, uon nosirisineriiis, sed sola snperaluiiidauii
ct curiosilate (|tiadam (ul fieri solei) afleclus, ccepe- Dei gralia imilalores eoruni cffecti, eauidem pacem
ritnl inirari non niiuiinum,ct mtirinurare, mtirmu- vobis aniiunliamiis, quac iiienlc incretliila coutem-
rantloqtie alier ad alieruin dicere: < Ut quid con- nenda non esl; nam ad pacem perpctuam perliugere
vciiiniiis?Pulabainus quod exirel.et verbi Dei semina facit. Vobis igitur iiicognitiini non esl ad quid con-
seminaret, et fiueniis fontis vitic dura corda discor- venimus. Non est nostrum, nec cx nostro, inpote
(laniiiiin cmoiliret; ipse auiem in latibulis jacel, qtii pcregrinus sum et advena pertransiens, sed
doriniens et reijiiiescens, autaliud quod suae vor potestatis et volunlaiis Dei; veslruin est aute.n,
liintatis esl laciens. ». Cum vero adeo impatientes ipsius voluntati cx integro ei devoto affectu ac.-uie-
ultra sufferie uollenl, coegertinl socium suuni, qui scere. > Ad liaec vox oninium una facla esl : < Pne-
ad eos egressus fuerat, ul iugrederetur, et diceret cipial, inqiiiunt, per te nobis Douiinus quod bene-
se oiimes in praesenti recessuros,"si non exirel. llle placilum est ci; non liabemus conlradirerc, quod
6iquidein, ui erat timidus, sciens quia oraret, ne te ordinante, in hoc negotio Doininusdc nobis faccre
in oralione sua eitm perltirbarel, ingrcdi distulil, ^ voluerit. > Quid plura? Egressa cst ulraqiie pars
iiuportuuitale tamen eoruut iinpulsus, demum inira- ' adversaria hinc et inde foras in atrimn, reliquiis in
vit, el slans corant eo tremens, subtnissa voee dixil: medio positis; ci parvo inlervallo faclo, abjuraia est
< Paler, populus exspectal, et quia prsesenliam tiiain discordia, el concordia facta, ei pax sacramenlo
ei non exhibes, rccedere vult. > Et ille : < Tace, confirmala.
inquit,fili mi; nonest noslrum servire Deo secundum 34. [CAP.XVI.] Quia vero non scgnis eral ad hu-
voluttiatcm honiiiium, scd secundum volunlatem jusmodi opus, el ad cactera opera Dci, quae ex oflicio
Dei. >Sed lamen non post mullum surgens ab ora- sibi injunclo et iu poeniteiitia, diviua miseratione
tione, ecclesiam ingreditur; et sacris vestibus prae- susceperat, in crastinum, suinmo diluculo consur-
paralus, primo niissam beatae virginis Mariae, ut in gens, secessit ad aliam villam, non longe posilam,
Sabbatis fierisolet, celebrat; dcinde inissam (52) (55) Geinblacum nomine. ut sermonem (aceret ad
illoruin defuncloruin, quorum mors exstilit causa populum, in qua devotissimc susceptus esl; eo quod
odii quod pacificare voleb&t. Quibus develissime, et vcrborum Dei relatorem, et mansuetae pacis eum
juxla consiietudiitem, peractis, exivit ad faciendum esse porlitorem audierani. Sed in eadem regione
seriiioiiem, sed quia prandii jam hora transieral (eral duo principes sibi non minimum inimicabanltir, et,
cnim fere noiia) mttliis ad reficiendum egressis, r. ut fieri solet, rapina et incendio lota regio vastitati
paucos qiiibus prsedicaret invcnit. Mos siquidem et solitudini redacla fuerai. Hoc vir Dei audiens, et
ipsius erat ul sic in paucis sicul in multis, sicul in populoriim vocibus cemmolus, ipsorumque miseruc
(livitibus sic in pauperibtis, es abundantibus cliai i- el paupertatibus misertus; ipsos, quo potuil laborc,
«atis visceribus, unicuique pro moditlo suo el facuU adiit, ad allerum primo , deinde ad alterum. Qui
tate sua facerel sermonem. Et panluluin facta ora- ctim primum alloquerelur dicens : < Magnus es et

(50) Surius el qnaedam mss. secunda, plura, fer-
iia; sed ex sequetiii mox Sabbalo apparet legeiidtim
essc sexla : scripluin verosimiliter eral vi, quod
facillime convcrtilur in m, cl duclu uno extrito
in ii.
ob inonaslo-
(51) Monasterium, Vnlgj Mouslier,secunda
rium ibidem a S. Amando ereclum Ieuca
ab urbe N.imurcensi, uli dixiinns 6 Februarii ante
liujus Vilain niim.62; et ilerum dicendum erit 17Ju-
lii ad Vitam S. Frcdegundi, cnjits reliquise istic
qulesciini.
(52) S. Aybertus, presbyter a Burchardo episcono
Cameracensi ordinalus, lioc eodem tempore duas
missas quotidie celehrabat, alleram pro vivis, alte-
rant pro niorttiis : til sc.ribit Robertus archidiaconus
Oslrcvandensis in ejiis Vila, a nobis edila 7 Aprilis,
nuin. 14.
(55) Gemblacum, in Brabantia Gallicana, in eodera
tractii cum diclis locis oppidum, ubi illustri abba-
lia, de qtta egiraus ad Viiam S. Guiberli Fundatoris
25 Maii.
«81 MTA. «82
potens, et ignorare non dcbes qttod tibi a Deo potet, \ potuit procedere. Exeuotibus autem cxteris qui iu
stas concessa sil; el ego servus ejus qui ad le missus ecclesia remanserant, et uniliquc coucurrenlibus
sum, me, inquil, non pro me, sed pro ipsius amore cum stupore el admirationc nimia; quidam subsait-
audire dcbes, qui pro ino et mtiltorum proficuo ad nando clamare, quidam coiidobmlo flere coeperuut;
te diverti. Audi ergo paupcrem peregrinum, suscipe omnes lameit una voce Deion laudabanl, qui et iu
Domini Dei mi praecepla, per eum tibi Irausmtssa ; sanctis suis gloriosos esl, et ibidem iu oculis pecca-
suscipc, ut ab eo suscipiaris; dimilie ei qui libi torum hanc eaimlein demonslrabal gloiiau. Ille vero
nocnit; dimilie, ul libi ditnitlatur, tibique sit ad confusione non ruinima confusns ad vocein claman-
ad ecclesiam coram viro Dei rediit; el pro-
proficiium, pauperibus et egenis ad subsidium; ut tium,
ab eo petebatur,
prolicuum liium, peccatoruni tuorum fiat remissio, stralus veniam peiens, quod prius
pauperum subsidiuni, rerum suanim dissipalarum quanlncitis gralaiiler anmiit; el absoluiionem, quod
sancliiiti Dei virum offenderat, petiit el accepil. Et
reparaiio. > His auditis, princeps ille et hontine in-
sic implelum esl in eo quod scripttim esl: < Iinple
specto, ut erat viiliu angelico, considerataque vesti- facies
tus et habitus hmnilitale, et facundia verborum cutn eoruin ignominia, et quserent nomcii luuin,
colunibai simplicitate, et serpenlis aslutia; totus Doinine (Psal. LXXXII,17). >
B
intremiiit (coniniola qnippe sunl orania viscera cjus) CAPUT VII.
et pietatis aflectu re-ponsioiieni emolliens, dixit: Favore Callixli papm et palrocinio episcopi Laudu-
t Fial quod vis; nouest aliqua certae raiionis oppo- nensis Prwmonstraium ciepium habitari. Liabolica;
sjiio.quani possit aliquis objicere, luaecontradicendo lentaiiones superalai.
vel obsistendo pctitioui. > 57. [CAP.XVHI.J Si igiltirrei veritas, el verilall
35. Cum ergo lali afleclu ad effeclum perduxisset ordo succedentium adjungilur causis prsccedcnlibiis,
quod petebat, ab eo traiisivit ad allerimi. Sed semi- legenti el audientibus fastidium el derogandi occa-
natdr discordia:, qui sedeni suain ad aquiloiiem po- slonem generare nullatenus debet, quia etsi qusedain
suil, prscveuiens cor ejus sic obduraverat, el sui sinl, quac laediosis vel quibuslibel aemulis soperfltia
semiuis radicem in eo sparserat, el ita menlis oculos videanlur; vera tamen ab his qui viderutit et au-
clauseral, ut nuHus veri luiiiinis radius in menle, dieriint, retexuiiiur, ct quse prselermitii iicquetint;
iiulliis charitatis fcrvor csset iu corde, quo viro Dei eo quod alio modo seriatim procedere rcs gcsta ne-
vet ad modicum suavitalis respousa niinistraret. Vi- queat, et scire volentibus -satisfacere. Stint eteuim
dens autem atrocilaiem vultus illius, et oculoruin cunrla quaepraemissa sunl, ex mullis pauca quse ges-
iittorsionem, et feriiatem verborum, et cordis duri-1 G sit, priusquam fratres colligerct. Nunc autem plu-
tiam, ne margaritas anle porctim jaclarel, stalim rima reslant, qtue in colligendo, locando et conser-
conticuit, et versus ad socium, qtiein secum habe- vando laboravit; el quomodo eos quos, per verbum
bal, dixit: <Insanil bic homo, sed fiitiirum esl in Dei et Spirilus sancti gratiam, in tniiiaiis viucitto
brevi ut relrorsum cadat, et delur inimicis suis ad colligaverat, conservavit; et voluntariae paupertatis
capiendmn, cl illr.qiieandtiui, el conciilcaitdum. > amalores, el obedientiae per omnia Chrisli imitalo-
Haec dixit, el in eadem seplimana verborum efleclus rcs esse docuit. Eodem denique anno conligit, bealse
siibseciilus est; nain el captus ah inimicis detentus memoriae Gelasium papam (55), a quo praedicandi
est. Hrecitlcirco narrata essescial audilor, quatenus auctoritatem acceperat, migrassc a saeculo; cui suc-
in IiOc etiam vir Dei spirilutn prophetiac habuisse cessit Callistus Viennensis episcopus, pise et sanctre
credatur. conversalionis homo ct dignae recordaliotiis; qiicnt
56. [CAP.XVII.] Et procedens inde, venit ad pro- constat aptid Ctuniacum clectum fuisse, ct in sede
ximam villam, quae vocalnr Colrois (54) : et, quia universalis Ecclesiae poteslatem honoris ac dignitalis
fama de eo jam undiqiie percrebuerat, populus de culmen , communi omninm eleclione suscepisse.
eadem vicinia ad audieudtim sermouem conflucbat. ... Transieral eniiu prrcnominatus Gelasius papa, ciini
Et posl celebrationem niissae, audito finitoque ser- saniori parte cardinalium, ut sanctam malrem Ee-
mone, sicul constieverat, de pace et concordia, si clesiam in tnembris visiiarel; qui multa sedens in
inter eos aliquod dissidium esset, ccepil inquirere. eapile de his audieral, ulpote qui cancellarius per
Cunt autem nominarenl quosdara inter eos discor- multos annos exstiterat, tempore Paschaiis papae et
dantes, ccepil eos Immili exhortatione a veleris odii atiorum; et quae ubique terrarum dexira s:nis:rave
litibus revocare. Unde ciinn utitis ex ipsis, mnliis fuerant, illum latere non poterant. Tanio denique
rogalus precibus, nullatenns peliiioni ejus et om- Patre orbati cardinales, cseteriqtte sanciae Romanse
nium circumsianliuRt acquiescerel, foras exsiliit, et Ecclesiae filii, qui ad exseqttias Gelasii convenerant,
ascendens cquum suum (miles euiiit erat) nitebatnr ab. eo qui dixit : < Non relinquani vos orphano»
ad
fugere; sed cum ierociter calcaribus ilerum alque (Joan. xxiv, 18), > consilio quscsilo et accepto,
ileruin urgeret etm, nullatenus vel passum unttm pcrficiendum quod cosperat praedccessor Callistus *.

(54) Colrois, Surio Coteri, videlur esse Couroy, rii anno 1119, cui mcnse Februario suecessil Catli-
noii iutegra leuca dissitum Gemblaco oppidum. stus II.
(55) Gelasius, vita functus Cluuiaci die 29 Janua-
 1285 S. NOltBERTI MAGDEBURG.ARCIHEPISC. 1284
bonurn dans adveniens principium, Remis (56) con- A magistrum noslra non novit ncc prscdecessorum
cilium convocavil, ubi et introitum siium Ecclesia nostrorum consueludo; liceal nos sic vivere. > Casti-
confirmavii, el ipse quac bene gesta erant, approba- gare quidem Dcus vull, sed non mortificare, sic
vit et corroboravil, el quse sinislra tnventa sunt bonio el obedivit, el ab obedientia solnttis, ab ea
et corrigenda, aiicioritatc Romana et correxit, et non recessit. Mansit ilaque ibidem; socius vero
corrigt praccepil. sttus, de quo superiiis menlio facla est, cum Came-
38. Audiens aulem homo Dei apostolicae sedis racensi cpiscopo Burchardo perrexeral; babebat enim
dignilatem esse ionovatam (autumnits erat, quando ipse de rebus suis, quas noviter rcliqueral iudiscus-
primo brumale lemptts hiemis incipil frigescere), ut sas, quredam disponere. Qure quia alitcr diripieban-
erat nudis pedibus Rcmos adiit: ubi ab episcopis et tur quara vellet (novilius quidera erat) aequaniiniter
abbatibus, qui convenerant, ciirn gaudio sttsceptus non potcrat sustinere. Inlerea e, iscopus, aiienuala
cst, non minimuin tamen admirantes super excellen- et dissolula jejunio et frigore hospitis sui membra
lia verborum" prsedicationis et responsis ejus, et niiebaiur reficere; sed ipse quotidie ab hospite suo
super durilie el asperitate assumptae pceniteiilire; reficiebalur spirilttali el mellifiua verbi Dei re-
de qua a quoquam ipsorum, cum plurimi rcmiiii et fectione. Ob hanc causam amore nimio ct tiiaiilaiis
sibi indtilgeri postulassent, quanlum ad vexalioneni " igne in eo accensus, assiduc horlabalur eum, pre-
corporis aliinet, nullam volebal recipere relaxatio- cibus quibnscunque poterat adjiinclis, quaienus in
nem. Verumtamen, ne ab aliquibus oblatranlibus, episcopatu suo vellet remanere, quotidie circumdu-
qui in hnjiiscemodi novilatibus esse solent,sana ejtts cens eum el oslendens, si qtta sil ecclesia qure ei
doclrina ab aliquo posset infirmari, litleras aucto- ptaceal, si quse solitudines, si qure deserla, si quae
ritalis apostolicre, quas a papa Gelasio acceperat, lerra cutta vel inculta, ad redificandum et comma-
sicut jam stiperius dictum est, ileruin renovari po- nendttm. Victus tandem ipsius. et mullorum, l.im
slulavit. [CAP.XIX.] Quibns acceptis, dominus papa religiosorum quam aliorum nobilium,precibus,elegit
venerabili Laudunensi episcopo Bartholomreo (57) locum valde descrlum et solitarium, qui ab incolis
praecepil, ut ctiram ejus susciperet; eral enim ipse antiqiiilus Prrcmonslratum vocabalur; in quo si
liomo habens ex progenie m.ilris suae quosdam in quando daret ei Deus colligere socios, se mansurum
cpiscopatti, el in eadem civilate propinquos; quo- spopondit.
iiim viscera pielalis affcctu super eo mota sunl; el 40. [CAP.XX.] Transacta igilur hieme, niviumque
rcrnm instinctu submonitus erat episcopus, hnmani- et glaciei frigore, vernali calore paululuni delerso,
talis ei mailtSi!), lirel iuvito, per aliquod tempus r>vir Dei, ut erat solilus, virtute divini solalii accin-
minislrare. Quo deduclo et finito concilio, papa ctus, ad prsedicaiidura exiit; solus Camcracum ve-
non post multuin Laudunum devenit; initoque epi- uiens; facloque sermone ad popiilum , cecidit se-
scopus cttm papa consilio, qttomodo eum retinere tnen in lerrain bonam , scilicel in juvenem Ever-
posset, obttilit ei ecclesiam B. Martini, qua? in sub- niodura nomine (58). Qui tanio rore Spiritus sancti
urbio sita est, in qtia pauci fratres erant sub regula perfustts exslilil in verbi Dei susceplione, quod amo-
canonicae professionis degenles; qui omnibus modis ris ejus gralia sians orarelad Doininum Detim suum,
renuebat. in eodem loco, el in cistlem passibus, ubi honiinem
39. Tandem cum cogeretur, ne summi pontificis Dei slare diligenter consideraverat in faciendo ser-
oflensam et inobedienliae nolam incurreret, quod pe- mone. Quid igitur ptter, Spiritu sancto edoclus in
tebalur annuit, si tamen canonici, in eadem commo- verbo, nisi eumdem Verbum (59), quod caro factuni
ranies, mores suos, quos secundum Evangeliun et est, esse credidil, qui, ubi steicrunl pcdes ejtts,
Aposlolicam insiittitionem eos docerel, observare adoravit? Nec moras iutulii; sed staiint, reliclis
non rectisarent. Sed cutn inquisilis ostenderct mo* omnibus, secutus est eum. Qui lanto amoris intimi
dum evangelicae inslilutionis, quomodo imitatores vinculo ei alligalus est, ul omni lempore vilae suae
Cbristi, conteniptores mundi esse debcrenl, quo- D spiritus viri Dei in eo requiem caperel, el post dis-
modo voluntarii pauperes, quomodo ad opprobria, cessum suuin, locum sepullurse suse ci commenda-
ad contumelias, ad irrisiones, ad famem, ad silim, et ret, dans hoc praeceptum, ut nunquani, nisi rever-
nuditalem,et cretera hiijiisiiioli patienles, quomodo surus, ab eo recederet. Pcrveniens autem Nivigellam
praeceptis et regulis sanctorum Patrum obedientes, (60), alium juvenem, Antonium nomine, a Deo sibi
illi stalim, ad verbum el aspecluin illius perlerriti, dalura, recepit. IIi duo, et (eriius quetn prius sus-
dixerunt. < Noluinus liunc super nos, quia lalem ceperat, quanlura ad humanum spectat exanien,

(56) Cceptttm conciliuniUemensecelebrariSOOclo-
bris anni 1119.
(57) Bartholomaeus episcopus ordinalttsanno 1115,
qui aiiuo 1150 episcopalum ditnisit; ei faclus mona-
chus Fusciniaci, ibiiiem mortuus est 26 Junii, quo
ine inter praclermissos de co agimiis. Hugo, etc.
Vide tom. VI Jutiii, pag. 25, col. 2.
(58) B. Evermodiis.postea Raccburgensis in Wan-
dalia seu Saxonia iuieriore factus episcopus, vixil
annum circiter 1178; quo mortttus esl 17 Februarii,
quando cjus Acta illustravimus.
(59) Scilicet in spirilu, uti S. Joannes Bapiista a
Christo appellalus Efias, et sub quadam repraesenla-
lione ac viriute.
(liO) Nivigella sive Nivella, vita et septtltura S.
Gertrudis celcbiis.uti dictum ad hujus Vitara 17
Martii.
1485 VITA. 128S
radices el fundamentuni fuere futurre mulliiudinis A 42. Erat quidem fraler Ille ad Obedietttiam prom-
quaesubsecutaest. Dei enitn disposilioni relinqttittir, plus, in oratione devotus, in jejunio assiduus, ita
qtiod, prae niniia altitudine sapienlise et scientire ut per lolum annum jejunarei, tatn sestale quam
ipsius, occultum ab humanis ocUlis ignoratur.'In hieme, et a iiiillo cogi polerat, nisi in Dominicis
hoc, ubi collegerit, vel quomodo socios (61) alios diebus, ut alleram in die perciperet refectionem; el
Deus illi contulerit, non esl immorandum. Scitur lunc crudum quid suraebal, el rion aliquam coclio-
tameii quod inlra Quadragesimamillam lot habuit, nem. Sed cum supcr eo omnes mirarcntur, et lanla
quod in seplimamt Passionis Domini anle Pascha, ejus abstinenliae et conlinenlire virttis ubiqne in latnle
cum iredecim reversus, pracnominatum locum, Prsc- ipsius prredicaretur, adfuit ilerum Satan, occulte
monslratum videlicet, possedit (62). pbnens insidias, ut novtim niilitem prostcrneret; ju-
41. [CAP.XXI.] Localo igitur fundamento in venis siquidem erat, et indignari potttit quod ali-
Christo Jestt, ui ait Aposiolus, fundameriium posi- quando ei restilisset. Narii quarla feria in capiie
tum esl, quod est Chrislus Jesus (/ Cor. m, II), jejunii, cum devolioni cunctorum fidelittm absti-
paulatim de vivis et bcne sectis et politis lapidibus nenlia Quadragesimalis indicilur, taula fames et
crescebat redificium, et domus Dei anipliabatur, ad gtilre voracitas enm invasil, ul diceret se nullo modo
suscipiendos pcregrinos, spontaneam adeunles pe- B posse jejunare, cl ex tolo mori, si etiam a lacle et
regrinationeni, et ad Jerusatem coalesieni festinan- Caseo cogeretnr abslinere. Cui cum diceretur :
tes. Sed non defuere lenlanlis inimici el advcrsanlis Quid esl, frater? Sacrnm et annuale jejtinium cst, ct
hoslis insidtae, qui plantata eradicare, fundata evel- non est licilum alicui, eliam saeculari, bis reficere,
lere, congregala dispergere, dispersa morli tradere, vcl cuilibel parvttlo, lactis et casei abslinenliam
multiformi dolosilate et multimoda calliditate labo- frangere. IHe, lorvo vnltu et lupina rabie, respon-
rarel. Nam in singulis singulas et proprias conside- debat: < Nunquid vult Deus hominem mori, subtra-
rans affectiones (tit in quibusdam stimmre contem- hendo illi qitocunque tempore, quidquidadususipsius
plalionis affeclum, in aliis quibtislibet idiotis majoris creavit el necessitaiis hora ad percipiciidum? > Qttid
sapientise desiderium, in aliis jejunia, in aliis re- plura? Aberat pater Norbcrlus, et fralres adhtic
inissionem inimicorum) omnimodis se opponebal; et rinles, qui ad hujusmodi insullus arma ferre non
qttod usurpalive esse voluit, scilicet ul similis ficret consueverant, muliiinodis supplicalionibus hoc lan-
Aliissimo, ad decipiendos novos tirones Dci, sese in dem ah eo impeirarunl, ul et bis et quaiitum vcllel
angelum lucis transforntare non metuebal. llaque ut cibum quadragesimalem comederet, timentes ne
de his qnainplurimis, auribus audire volentium, illud improperiura exirel, quod lam arcU et subila
qttxdai» disscrantur, conligil quadam nocle, cuidam religio, vel saecularium consuetudinem in suis con-
ad maluiinas stanti el conteniplanti, et de illa glo- versis non servaret.
riosa et ineffabili Trinitale cogitanli, ul ille anliquus 43. Cum ergo transissenl Quadragesimales dies,
adversarius visibililer astarel et diceret: < 0 quam et ad celebrandum Pascba homo Dei reverlcretur
felixes, el quam in luo bono proposito laudabilis! Prremonslralum ad fralrcs suos, ad iniroilum ipsius
qui el bene coepisli, et le perseveraturum in tanta vallis horror nimius invasit eum, et ventus lurbinis
afflictione deliberas! Idcirco Trinitatem sanctam, ad circumvallavil ettm, quasi ventus veniens ab aqui-
quam loto mentis affeclu suspiras, videre mereberis: lone, et ipsc statim sentiens, secum venientibus
ct, his diclis, apparttit tria gestans capita, Trinita- malignam praedixit adesse leniationem. Perrenieas
lem se esse comestans. >At ille expavescens, et aulem ad fratrcs, irepidi ad interrogata narraverunt
plurimum admirans, paululum lamen prrcmeditatns, quid actum fuisset. At ille dolens : < Heti mihi, in-
cnm non < sibiltim aurse lenis(/// lieg. xix, 12), > geminaus, in ineani, iti(|uit, miseriam, et in delri-
sed venlum turbinis fetidum scnliret, dixit: < 0 raentum animrc fralris, et ad noiitiam ncstrre insi-
nilser el irifelix, et omnibus creaturis delerior! Tu, pientise, hoc consentire voluistis; ac per hoc locum
iuquam, qui signaculum similitudinis Dei fuisli, et rj diabolo, nisi viriliier ei resistalur, ad disperdenduin
superbiendo veritatis hujus cognilionem perdidisli, dcdistis. — Ubi esl, ait, ille? > Qui cura adduce-
quomodo praesumis, non tantum scire le Trinitalem, relur, vix se susleniare prre nimia pinguedine pole-
sed ipsatti lemelipsum esse, qui le vetle scire amodo rat, et velut vesica turgens, edacitatis spiritu plenus,
potestatem non accepisti. Recede, inquit, recede, et iion nisi torvis oculis magistrutn, quem supcr omnia
rne tuis fraudulentiis non obedientera ulterius nori diligere solebat, respicere praevalebat. Videns ergo
praesumas inquielare. > Slatitn recessit, poslhac ad vir, cui Deus discrctionem spiriluum dederat, non
eumdem reversurus. esse infiriniiaiis bumanae, sed ientalionis diabolicae,
(61) Nomina horum exprimit Petrus de Waghe- dcderim locttm, qui nostri jttris eral, tolum liberttm,
nare;sed lidein nonadhibel Polycarpusde Hertoglie. ab oniiii exaclione ctijuslibet personaealisolutum apud
(62) Qtioinodo Priemousiraluin possidcre cceperit lliimbertipoiitem.a loco qui dicitur ilalierprel, usque
sanctus dilucide explicanl Gesta Bartholoimni infra, ad Vallein-RoliarJi. cum tribus atljaccntibus vallibus,
ejusdcinque ad cap. 2 Analect. in anuolaiis prolata loliini aloilitiin, a rivo Vois, sicul valles dividuntiiret
diplomata, ex quorum uno hic liabcl priinos loci ter- proporlaiil ad ecclesiam Dei et houorent Dei Geui-
minos ei jura : < Noium (ieri volumus quod ego Bar- Iricis conslrtiendam; el sicut tottim posstdeimis
tholomaeusLaiidunensis episcopus, Norberlo et suc- in alodium ita oinnimode liberc possidendum eis
cessoribus ejus, in sancio proposito vivetiiibus, concediinus. Pascua veroseuprataa Ponle-Humberti
4287 S. NORBERTI MAGDEBURG. ARCHIEPISC. 1288
statim vetuit omnino quidquam ei dari. Qui post- A omnibns hoc audientibus adeptus est suavissimi odo*-
qiiam per aliquot dics jejunavit, ubi ei rcddita est ris favorem et graliam. Nam ibidein aderat qui-
quarla pars grossioris panis, et vas aquse ad men- dam pater cujusdam puellrc, qure jam per anntmi
siirant, pro stimmis deliciis compulavil; et sic ad a dremonio fucral vexata, et vinculis et carccre le-
prisliiiam consueliidinem, bene et inoderale vi- nebalur; qui graviier flens et suspirans, dolore fi-
vendi, Deo per magistriim stitim subvcniente rediit. lise affecius, coepit rogare eum, ut sallein videre
CAPUT VIII. eam el tangere dignarelur. Magnum opus! sed non
Varii socii acquisiti. Energnmena liberata. Reliquiw dispar fides in opere. < Adducile eam, inquit, ad
accepliv. me. > Adducilur puella jam duodennis, et populi
44. [CAP. XXII.] Devictus a juvene hoslis anii- plurima frequentia convenit. Tunc igittir Dei sacer-
qtitis, eiptisillanitiii gregis limore depulso, pacc re- dos. lempus cl locitnt cl materiam videns, ut glori-
formata, homo Dei, ut eral solilus, ad praedicandum ficaretttr Detts, majorein fidticiam concepil. Itaqtte
egressus est. Sed, ut fieri solct, absente signifero stola et alba indutus, cxorcismuin agere aggresstis
ubi bellum gerilur, hostes positi in insidiis suos ad- est; ccepitque diversa legere Evangelia super capul
versarios aggretliunlur, ila nihilomintis malignissi- illius piiellae.Ad qnre dujmon respondit: < Hiijusmodi
inus insidiator < arctim telendii.et in eo paravit vasa " liras frequenter audivi, neque pro te, ueque pro
moiiis (Ps«f. vit,14), >simul ulrumqiie considerans, his omnibus hodie recedam de habilaculo isto. Nam
et gregem vacillantem, el belli ductorem et ficquen- proquibus recedain? ColumnaeEcclesise ruerunt. >
tium jaculortim protectorem absentem. Verumtainen Cum autem sacerdos multiplicaret exorcisraum,
deadversario inierirn pnetermillendum est,tilprius, respondit daemon : < Nil agis, rjuia necdum per co-
quid in hac egressione vir Dei egerit, dicatur : ruscum s.tnguinein marlyrum me adjurasti. i Tunc
<Exivit itaque hoino ad opus suum (/W.cin,23), > igilur, ut vere superbus est dsemon, scientiam suam
itam,perlransiens recepit primtim socium suuin, qui volens ostenlare, Canlica caiilicorum , a principio
ad res suas abieral componendas, et quain plurimis usquc ad fiiicin, per os puelhe edidit, el iterans
in itinere discordantibus ad concordiam revocatis, verbum ex verbo, in Roiuauant linguam (64) tisque
Nivigellam perveneriinl. Quia vcro, ab exordio prre- in finem interpreiatiis est;el reitcrans verbtim ex
dicationis sum, in eodem oppido nimium charus vcrbo, in Teuionico lolum cxpressil; cum illa
habebatur, stalim ut Praemonslrati consedit, quidam puella, dum adhuc sana esset, niliil nisi Psalteritini
cx ipsis, coiiversationis gralia (65) ad etitn cucur- didicissel.
rertuii, sed asperitatem ordiuis et insliiulionis im- p 46. Nihilominus Dei sacerdos imminebat, et dum
posilre ferre non valenlcs, ul canis ad vomittira, re- insisterel et praeeiperet ul exiret a creatttra Dei,
versi stint (// Peir. n,22). Qui, til fieri assolel, suam coactns respondil daenton *.< Si hinc me compellis
nequiliam legere volemes, ad opprobrium hominis exire, pennille me inlrare in raonachum illum > (ibi
Dei, et a:l repulsionem seminis prredicationuin ejus, quippe mouaclius quidam aslabal) et nominavit
IIl eiiam inimicus homo, in agro patrisfamiliasziza- etim. Tunc vero pater Norberlus, cui Deus discre-
nia superseminaverant, ila qund nec eum videre, ncc lionera spiriluum dederat, exclamat in populum:
ejus prredicalionem curarenl audire. Sed is, qui hu- < Amlite, audile, inquit, malitiam hiijus dremonis,
jusmodi hausius sorbere consueverat, perlaesus ina- qui, ul infamaret scrvum Dei, vexandum expetiit
iitiam eorum qui hoc commoverant, nullo modo quasi peccalorem et dignuni hoc supplicio ; sed no-
expavit, confidens magis hoc esse materiara viclorire lite super hoc scandalizari, quia lalis est ncquitia
contra drcinones, qui ejus prsedicalioni et saluti ejus, ut bonis omnibus velit derogare, el quanlum
credenlium, quam per eum operabalur Deus, nile- potest infames facere. > lloc dicto, iterum coepto
banlur obviare. oflicio coepit acrius insistere. Tunc ait daemon:
45. Dum igitur ob hanc causam in populo illo «Quid agis, iuquil? neque pro te, neque pro alio
parvi prelii habereiur, suscitavit militi suo Dcus Q hodie exibo. Quod si videris mox exclamare, jam
bellum, de quo, ipsitts dono, cerlando viriliter asse- tantutn veniet de meis, id est de nigris, ad bcllum:
cutus est victoriam, amorique prislino redditus, Eia ad bellum ! eia ad bellum! Eia jam faciam cor-
non lantttm Nivigellensi plebi, sed eliam coram ruere arcus istos et fornices super vos! i Ad hoc

tisque ad Monandi-vTcinum, et citra et ultra rivum,
animalibiis eormn communia eriuil onmi tempore.
Ultra rivmn aulem cx parte ecclesiae,in defensionem
eriiitt ad optis eoruindem fratrum, usque ad colle-
«lionem feni et frugiim : deiuile vero coiumuiiia
erunt, tanliim ut niillus iuiportunus sil religioni
eorum super ulla occasione. Conceditur lamen rusti-
cis, qui sunl de vicinia, de silva qnae est in jugis
moiitium, colligere materiam ad opus capilis seu
stipilis aratii sive axis. ln omni igitur labore fra-
trum, facto in iisdem locis, nullus exigct ab eis nec
decimam, nec terragiuut; uec raolestiam quaclibet
persona inferel quieti eorum, el omnimode ab omui
parochia absolulos, omnesqne ejus subjecios eremi-
tas, manere censenms. > Dala hacc oharia erat aiiuo
1121, cum auno prrecedenii, ul alihi asserit idem
Bariholomseus, Laudunum cum ipso venisset Nor-
bertus.
(65) Forle legendum conversionit gratia.
(64) Sicut ea pars Brabantise, in aqua est Nivella,
vocatur vulgo Brabantia Bomana, vulgari isthic
lingtta, sciliceiWalonica; ila non alia quain vnlgari
illa hic dicitur drcmon inlerpretatus qure prinium
Latine prolocuttis ftiTal ex sacris Cailicis, dcindc
Teulonica lingua usus propler alios Brabanlos Teu-
louice loquentes.
 42S9 VITA. H290
verbum popultis diflugit, sacerdos vero.impcrterrituss A . cibo, ex integro incoiuntis, et conipos stti, et per-
et intrepidus mansit. Tunc illa injecit ntantim add fecie sauata apparuit. Hoc i(a publice facium est,
.stolam ejus, ul proxime collum ejus aslringerel. ,. teste omni populo,*qui Dei laudes in conituiine prae-
Cumque Iti qui aderanl vellent inairas ejus diinovere:: dicabat, et Patrem Norbcrtum vere aposlolicum
t Nolile, inquil, perinitlite. illaju : si accepil a Deo0 virum fatebalur.
polestatcm , faciat quod potest. > Tunc vero, ejuss 48. [CAP.XXIU.] Posl hrec devenil Colontam.ubi
andacia hoc verbo perculsa, tanquam reverenliamn ct libenler suscipitur, et libentius in sermone et
exhibens, manus spojile relaxavit. Jam ilaque plu-. confesstone auditur, eo quod ipsum prius JHvenein
rima parte diei consumpta, Paler Norbertits eoitsi-. noverant, el modo mirabiliter inimutatuni yitlebant.
lium duxit, ut in aqua exorcizala eam imponcrct.,. Et quia populorum consuetiido novitalum iiuitatrix
El ila (acltiiuesl-Et quiaflava erat, verens sacerdosg esse solet, iiiullt ad verbnm el exlioitalioiieiu e|tt«
ne occasione crinium diabolus in eam potestatemj lani cierici <uiam laici concurrentes, iiuiiatorot*
retineret, tonderi eam jussit, Qua Dermolus daemon n pauperlalis Chrisli effecti, ipsum secuti sunt. Habe-
injuria, maledictis coepit in sacerdotem ulcisci, di-- Jtal et ipse jam tunc in voluntate redificare ecelestani
oens: < Peregrine de Francia, peregrinc de Francia,, in qua coadunatos reciperet. Ob banc causam petiuit
quid tibi forefeci? Qnare non. sinis rae quiescere?? & ' arcbiepiscopo Frederico el caeteris fidelibus, ut ali-
Ounnia mala ct inforltinia, et omnes mali evenltts3 qua sanctarum reliquiarum meteretur patrocinia
super caput tuum venianl, qui tanluin vexas me. > susciperc, e quibus non minimura ab anliquorepleta
:, 47. Jam vespertina hora erat, et videns Palerr et dotala erat felix Colonia. Annuil episeopus, an*
lNorberlus non exisse daemonem, aljquaotulom con-, uuit clerus, justam esse petitionem judicans, et po-
tristatus, jussit eam reddi palri, et in crastinurai pulus. At ille fratribus suis, quos secum -babebat,
iterum ad missara adduci, ipse vero coepit se exspo-. el quos ibidem Deus ei contulerat, jejunio indictd,
liare albaelaliis indumenlis. Cura ergo hoc vidissett boc preiiosura donum Deo commendabat, quatenus
jmpius daemon, coepit insullapdo plaudere manibusi. venerabile patrocinium daret invenire. -Nocte vert}
et dicere: < Ha, ha, he, modo bene facis; el bodie} eadem, virgo (65) ex numero undecim millium vir-
IIQO,fecisti opus quod mihi sic pjaceret, et Iwdiei ginuin, et nomeu ipsius virginis, et locus ubi j*r
consumpsisli diem, el niliil profecisti! > Ad hsec. cerel, per visionem cuidant designatus est, et in
«lomacbando Pater Norberlus et tiidignans, ceolulil1 crastinum, ex o.rdine visionis, corpus ibidem qure-
se ad bospilium, et obftrmavit io animo suo non, silttm, integrura reperlura est. Quo cum hyronii
goslarc eibum, donee illa sanaretur, elitatraiiscgil, l ^ et laudibus Dei et gratiarum actione .snscepip» de
dieua. iliam et itoctem sine cibo. Jam crastina dies, reljquis eliain aliarura virginum, aliorumqne quo-
advenerat, et Dei sacerdos parat se ad celebrandai rumdam mariyrum, videlicel Gereonis (6C), Mauro-
wissae mysteria, et ilecum puella adducitur; et tte-r , rum, duorum Ewaldorum, duo vascula, in modutit
rum multiplex fit concnrsus pojnili, ut videret ago^ feretri, ad efferenduni ei impleta sunt.
nem sacerdotis et daeinonis. Tuuc vero mandavitt 49. Sequenti vero die, cum a prreposilo et ca-
duobu* fratribus qui seciira erant, ul tenerent eaini npnicis S. Gereonis sibi similiter reliquias dari sup
ibi juxta* baud procui ab altari. Inchoato igitur• plicarel, coiicessum ,estei, ut, si quidiii ecclesia
«ervitio, veiituiueslad Evangelium, et illa applicatai eorum pjaceat ei, vellet, quaereret, et acciperet.
ad altare, plurima Evangelia super caput ejus lectat Gavisus est honio, et hoc proroissum, ut erot soli-
gimt. Et dcerooniierum derisionem ccepit reoliearet lus, Deo per totam noctem orando commendabat
quia hojgsmudi liras frequenteraudierat. Cum ergoi aitenliiis. Mane aulem facto, in roedio monaste-
venltim esl ajd locum ubi sacerdos elevat bostiami rio, ttbi nullura qlicujus sepulcri palebat vestigium,
corarnDomino, exclaraatdsemon : < Videle, videte,, efibdi prreeepit; ubi corpus integrum absque cere-.
o,iiomo»ioDetculum suura ititer nianus suas lenei!» > bro reperlum est, honorifice et cum ompi diligentia
Fatentur daemoncs qnod hreretici negant. Tiuic vero> D I collocatqm. Quod cum canpnici.et plelts ipnume;
sacefdos Dei iiihorruil; el concepto spirilu virtulis,,' rabilis, quae conveneral, cerneret: < Ecce,,inquiunt,
in ipsa oratione sua ccepit agere daJmonem et tor- noster dominus S. Gereon, «t nostrum veuerabil»
quece. Al Htecoactus et tortus, per os puelis exela-. patrocinium, quod.a rtobis et a prxdece3sojjbu8 no-
at»t: < £u ardeo, en ardeo.,> Iteruui Merumque cla- strisper multosannos diligenter quaestDJHi.est, eti
B»ahat:*,En morior,. en moriar. > Terlio quoque; peccatis itostris exigentibus, inyeniri 11,00potuit- >
magoa. voce ilioebal, el saepius repJic&bat: < Voloi Et exclamantes voce magna curo gaudio, jmmeiisas
exire, yoA»exire: dimiite me- > At illi duo fcalresi Deo gralias agebant, hominem .Deo digpum.ejeren-
fertilor eam tenuerunuSedspirilus imraundusituUasi les,per quem talis et .lantijs thesaurus, diu^uiedesi-
palient moras^iietentissitaaetiriuiie.fcada relioquens; deratus, merebatui-, ioveniri. Et oe qjuk. cfubitel
vesligia, aufugit, vasqtie possessum reliquil. ltla1 ipsum 110nesse, seiai pro certo, verum agnitionis
••ero deStltiria a suo tortore, coflapsa et laitgoittei ejos fuisse indicium, quoB de morle et maTtyrio
Otiila eit in domum paternatji; et patilo posl acceplo) ejus legebatur, qttod pars capitis, et non tofdm caput
' S. Ursola ejusque sodales, colunlur 21 Ocio-
(65)•"•' (66) S. Gcreoe et socii 10 Octobris,et.duo Ewalut^
fcris. 3ejustleiB.
P>xaOL. CLXX.
 12St S. NORBERTl MAGDEBLRG. ARCHIEPISC. fiM
essel abscissum. Ilanc pariem habebant, sed reliquum A dine, de regula, de sanctorum Patrum lustiluiionibus
rorpus ubi esset, ignorabanl. Susceptum est itaque sine quibus ad iiilegrum non possel observari apo -
corpus sanctum ul dignedebuit,etelevalum; parsque stolica et evangelica insiitutio, per quam constant
tiule viro Dei data esi: qttod reliquum fuit, magni- Dei cena mandata, et omnis consuuimatioms fiuis,
ficc a clero et populo reposiium cst. Assuinpiis el fidelium omnium benediclio. llli.ut oves in siia-
non post multum rcliquiis, collccloque fratrum tam plicilale pastorem sequentes, non renuunl quod
clericorum quam laieorum collegio, quos Deo per borialur, non renuunt quod suadet; sed quod docet
verbum praedicationis genueral, redeundi iter aggrcs- amplectuntur, et ob rcternse pascuae desideria in oui-
sns est; qui ubique in ecclesiis el congregalioiiibiis uibus obsequuntur. '
cum processione magnificc suscipiebalur. Audicns 51. Qnapropter magis meluebal homo, ne gregi
autem transitum ejus malrona qtiaedam nobilis, (67) pusillo et in simplicilale Deum ex loto corde qu«-
Ermensendis nomine, Namurcensis coinilissa , ve- renli, minus quod ad salutem pertineat ostenderet;
lociter occurritei; obnlxe deprecans, ut ad impo- non quia diversas regulas et sanclorum Patrum
nendos fratres et religionem, quondam ecclesiolam inslilula ignoraret, sed quia multi religiosi, tam
•uam in villa Floreffiaevellet sttscipere. Habebat episcopi quain abbates, diversa consilia dabanl, alius
elenim ipsa mullo lempore in volunlate, ob re- B cremiticam, alius anacboreticam vitam, alius Ci-
medium animre stiae et praedecessorum suorum, slerciensium ordinem assumendura suadenies. Sed
ln ecclesia eadem rcligioiiem propagure. Videns ille, cttjus opus et consilium de
supernis pendebat,
aulem ille aflectuosam mulieris devotionera, re- qui suum principium non sibi, non hoininibus, sed
spexit eara, et sttscepit quod petebat. Et iliidem ei qui est omniura rerum inilium commendabat, in
altero (68) reliquiarum vasculo dereliclo, festinavit corde suo cuncta ronferens, ut sapiens velox ad
Praemonstratum (eralenim inslans NaliviUtUs dies) audicndum, qui diflert et reserval in poslerum; tau-
habens clertcorum et laicorum fralres circiter tri- dem ite professioni canonicre, "ctii ct ipse et qoot-
ginta novilios. quot cutn ipso vivere volebant aitkulati fuerant ab
CAPUT IX. infaiilia, injuriain inferre videretur, regulam, quatn
Professio secundum regulum S. Auguttini. Exercitia B. Auguslinus suis instiluil, aflerri pra:cepit; apO-
virtutum pratscripla. stolica enim vila, quain in prredicatione susceperat,
M>. [CAP.XXIV.] Congregalis igitur clericis ferme jam optabat vivere, quam siquidein ab eodetn beato
quadraginta et quamplurimis laicis , assidtia conso- viro, posl aposlolos, audieral ordin.uain el renova-
latione vesperc el inane fovebat eos, el mulliplici- tam fuisse. Quam cura allatam diligenter insuexis-
bus serinonibus hortabatur, ne desisterent a felici ^ sel, in paucis compositatn, in raullis lainen beue
proposilo et sponlanea pauperlate quam suscepe- disposilara, statiin in die Nalalis Doinini, quae insta-
rant; el quod docebat, velut aquila provocans ad bai, ad inslar Dominicae descriptiouis, 8ubeadetu.et
volaudum pullos suos, operibus demonsltabat. Erant slabilitatis in loco, el professionis gratia, ad ilJasn
enim exhortatioiies et sermones, non de terra nec beaue percnnitatis civilatetn singuli seipsos con>
leri ciuiiii saporem quemlibet praelendentes, sed ut scripserunt. Deindecumquamplurimi,quanipiur:;nas
columba.pennisassuniptis, volabat. Volabat quidera super eamdetn regulam exposiliones et inlerprela-
mente et ore ad requiescendum, et suos auditores lionum diversas opiniones autumarenl, eo quod ejrut
volare faciebat, ita ul cum Prophela videretur di- praescripta ad mores aliorum regularium et opera
cere: < Assutnam pcnuas sicul columbre, et volabo, videbanl non convenire; aliosque acl limorero, alies
et requiescam (Ptal. LIV, 7). t Unde quidain ex fra- ad dubitationcm, alios ad teporem inducerenl, ut-
tribus assideules, in tanto itienlis excessu rapti sunl, pole planlalionent adhuc tenuiler radicalam; < Quid
ut de locis, in quibus sedebant, surgerent; et circa miramini, inquil homo Dci, vel hresilalis, cum uui-
e pennas qurerentes invenire putarent, slatim se vers;e viae Domiiii misericordia sint et veritas? et si
volare existimanles et requiescere. In tantum deni- Jiversae, nunquid adversae? Si tisits inulalur etiu-
que credebant se ei, el tanto familiaritatis aflectu ad- stitutio, nunquid mutari debel cliaritalis viucuiuuir,
haercbanl, ut nullum ordinem.nutlam Regulam.imlla quod est dilectio? >
sauctorura Patrum institula ad obtinendam relerii.-c 52. Regula quidem dicit: < Primo diligatur Deus,
felicitaiis gloriam qurerereiii, nisi quod ub ore ejus deinde proximus. Regnuin Dei non operalur sola
audirent, vel dictum esse rcscirent. Sciens hoc vi r iiistitutiu, sed verilas el mandaiorum Dei observa-
per omnia discretus, el ad omnia providus; ne iu lio. > Ergoquia de dilectione, quia de labore, elde
posterum sancta piantatio posset eradicari, el fun- abslinentia escae el jejuuio, de veslitu eliam, dc si-
daraentum, quod supra firmani pelrara locare dispo- lentio, de obedientia, etqiiod iuvkem bonore pr-eve*
suerat, posset labelactari, submonuit eos de or- nire debeant, et Patrem suum bonorare, evidenter

(67) ErmensendU coraitissa, oxor Godefridi co-
milis Narourcensis, qui et ipse fundator abbatiatu
FloteOSensem S. Norberto antio 1121 in fez obtulit;
posimodumque in eo eonversus(ut loquuutur) factus,
. ib'dem qnicscit anle aram siimmam, cunt uxore
iruteuseiide, filjo Hcurjco ei hujtts conjuge Agneic
Sita esl hrec abbatia secundo fere a Namureo rail-
liari ad Sabim fluvium. Iuslruiucniuui, etc. Yid*
tom. VI Junii, p..25, col. 2.
(68) Sunl ibidein reliquire ex prxscriptis sanciis,
et polissimura bracbium S. Gerconii, thecau auro
ybtiuctx' decenter iuclusuui.
1383 ViTA. 1294
Itaec regula deteroiinal. Quid esl quod amplitisalictii A J hoc modo fleri censuit. Erat ergo niens eorum, qui
regularium ad salntem obtinendam expediat? Quod ab inilio collecli sunt, sic affecta, ul potius elige-
si de colore vel grossitale el stibtilitate vestium fiat rent veterem et clavatam tunicaro, quain novum et
aliqua inter aliquos spiriluales contentio, dicattt, integrum quodlibet veslimentura. Unde et factum
qni ob hoc derogandi occasionera accipitnil, dicant, est ut quidain non minimum paupertalem ample-
inquam, de hac regula, dicani de Evangelii et clentes, cum dalas novas sibi vestes erubescerent,
aposlolorum inslitutione, ubi albedo, nigredo, sub- ad oslendendum qiiam sit vilis saeculi pompa, ad
tilitasvel grossiludo, prseceptum dando, describa- reprimendam superbiam, pannqs veteres novis sn-
lur, el erit eis credendum. Unum est tamen, quod peiconsuerent. Nullum opus erat tara vile quoa
lestes resurreclionis angeli irt albis apparuisse le- rcspiiercut. Obedientia adeo prompla, ut si clibanus
giintur; auclorilate vero et tisu Ecclesire, poeniientes ardens proponeretur cis, vel qurelibel mors sc offer-
in laneis sunt. In laneis similiter in Veteri Tesla- rci, ntagis timercnt imperantem quam moriem.
mento exibanl ad populuro, in sancluario vero, ex Jugc silentiiim in omni loco, in omnt tempore, iu
prsecepto uti consueverant lincis. Quia vero sancto- omni slatu; ita etiain ul hi qui iilum comitabanlur,
rum Palrum et prsedecessorura noslrorum docet licct confertissimis populorttm lurbis admisli, vix
expositio, sanctis praedicaloribus et canouicae pro- B ' unum verbunn abcorum ore posset extorqueri. Quod
fessioois utentibus, horum angelorura in lypo vicem si quemlibet eorum de quantulocunque commisso
gcrere, (le albis vestibus (69) scandaluni non gene- culparet, ibidem ad pedes corruens salisfaclurus,
rent: et si sunt peenilentes, el si eos ad populum neque visttm hominura circumstantium erubescebat.
exire SHuracogat officium, laneasnon abhorreanl; Quod si amarittidinem aclione, verbis et vultu,
qtiod si ad sancluarHttn Dei ingressuri sunt, lioeas etjam male facienlibus, aliqttis suorum responderet,
non pratermillant. Non docebat hoc vir juslus, ut ibidem stalim satisfaciionis poena reddebatur.
aliis Patrum institutis, qua» quamplurima stinl, de- 54. Voluit ut omni lempore jejunarent, una vice
rogaret; qui erat omuibus emnia faclus, ut oranes contenti in die. Voluil etiam ut asellis circumvecta-
lucrifaceret. rentur usqtie ad qualuor vel quinque leucas; sed
. 53. [CAP. XXV.] Eral enim severus in censiira, obsistente carnis infirmitate, obscrvari non poluii,
el CHm multi ad eum jam confluerent, lolum spi- Ferainalibus (70) seraper titi fralribiis suis prrecepit-,
ritura eorum Spiritu sancto docente exhauriebat; quia semper exhorruit virile robur aninii effcminata
ut, spiritu superbiae evacuato, idem Spirilus san- mollitielentescere: non lainen hoc respeclu (71)sta-
clus in eis melius iocum inveniret. Et gratia Dei ,' mina preliosiora anteoculosinterni Judicis approbans.
oon deerat, qure, quamlibet dissolutis et remissis, Quam erat ilie ordo religiosus, qui ex sua regula et
et quantumlibet marcidis cordibus, vigorem divini proposilo his carebal! Laneis ad camem, laneis ad
solatit minislrabat. De corporalibus cura et sollici- laborem uti, et absque ulla linctura praecepit; licet
tido vix aliqua erat; universum vcro sludium ad asperrimo cilicio assidue vesliretur. In sanctuarto
spirilualia contulerant, Scripluras divinas sequi et vero, et ubi divina sacramenta tractanda fuerant,
Christuin ducem haberc. Nam el hocattendil spiii- vcl celebranda, propter munditiam el niultimodam.
tttalis ille Pater, quod nunquam exorbitare posscnt, borie£tatem,lineis uti voltiit, et omni lcmpore utenda
qui secum vellent reraanere, si professionem suam disposuit. Sed non praetermilteiida tria, quae prseci-
sccundum Evangelia et dicta apostolorum, et pro- pue comroendabat, srepius de die in diem brec to-
positum S. Augustini facerent, et opere complerent. nenda ingeminans, scilicet circa aliare et divina
Hoc vidit, el bas professiones, ut pncmissum est, rnysteria mtinditiam; excessuura et negligeiiUarum
(69) Quanquam Norberlo ad vestis candidrc ele- tur, aliud non efflciunt, quam ul creilatur colorem
ctionera salis esse potuerant < niulliindo albatorum candidum praescripsisse Virgo, formam reliquisso
virorum, ad crucem accurrere visa > illi, apud Pire- eamdem qua jam utebantur? Qua aulem ulerentur
inonstratum oranti in ccclesiola S. Joaunis Baptistae, **' ,n canonici, nisi canonica sui teroporis vesle; in qua
sicnt ex Hermanno monacho legetur, cap. 2 Anale- ' taroen nihil ex saeculi pompa redtindaret, aspertlas
ctorum, § 2; constanli tamen ordinis tradilione ha- appareret. (a) Sic invenio neque lineis vel indusiis
betur, et.arecentioribus scriptoribus indubilanter ad carnetn, vel loralibus ad lectumusos inilio Prae?
referlur, < quod alias ibidem orans sanclus vidit monsiratenses, discalceatosque incessisse, insupef
Reginam cceti, cum coetesli splendore el angelis et perpeluam servasse a carnibus abstinentiam; quae
nroltis, qure preees ejus exauditas asseruit, locitm licet prudenler relaxata nunc sint, non desunt ta-
fundandi priini coenobii demonstravil, Roinanum men etiam bodie in Lolharingia, qui severioris yilae
pontificem pro ordinis confirraaiione adire aniiuit, atnore ad pristinam formam se reduxere, utl asse-
et insuper candidum habilum ei exhibuit, addeus runt qui eos hoc lempore norunt et laudant.
meUiflua voce: <Fili NOrberte, accipe candidara ve- (70) FeminalibHS uti permiltit S. Benedicti nA
siem. r Ita Joannes Chrysosloinus vander Slerre gula egressuris extra clauslrum, cttmque etiaui iuira
lib. n Vitae,cap. 2; Joannes le Paige lib. n Biblioth., illutl iisdem uterentur Cluniacenses, nsura illtnu
cap. 12; Gerardus van Hardegom lib. i, cap. 2 ejus defendit Petrus Cltiniaccnsis, lib. i, ep. 28, tattquam
operh, cui tholus Diva Virgo eandlda , candidi or- honestum, milem, necessarium, atfeoque tmuliiM
dinis Praeinonsiraiensis mater, tntelaris et domina; conirarium Regulae, nihil lale prohiberili.
aHiqfle.' Haruro asserta veltem antiqiiioribus posse (71) Mss. Bme ttatuta, quod nuilum sefliiu*o fa-
auetoritatibus roborare; wtcuuque tamehllla soroan* cere videtur, et eorrigi delniissel. - • '* »
•, >» Xm HM. VI JtmU,pwrt.i, p. ,2, eot. 2, n. 11. :
 1295 S. NORBERTI MAGDEBLRG. ARCIHKPISC. 12OT
in cpilulo el ubique einendationem, pauperom cu- A dam Anglicus ille, horam sibi praevidcB* compe-
nttn et hospitalilalem. In allari namque exhibet tenletn, argenliim ipsuro rapicns, atifugil. Sic igitur
quisque fidem et dileclionem Dei; in conscientire decqitor ilte, plenus fraude et minister diaboli, pau-
purilicalione, curam sui; in bospitum et pauperum peres eos in corde judicans, pauperibus Christi nihii
susceptione, dilectionem proximi. Conslanler eqtii- suspicautibus deceptionis, paupertalem adauxit in
-dero asserebai, aliqtiam domum nunquam posse lantnm itl nulla remaneret eis substahtia, IIIHIR
«Sgere,supra id qtJod possil sustinere, qiire hsec tria siimptus procurari posscnl iinius diei. Quid ergoT
sollicite studuerit oiiservare. Verbis enim et factis Probandi eraiit primo alimetilis corporis, qui rcgni
rlamabat se niliil aliud scire, nisi Jesum Chrisltim, cceloruin possessorcs audierant esse eos, quos con-
cl Iiiiiie crticilixum : in omnibus actionibus stiis staret pauperes fieri, non rebus et divitiis, sed spiriia
praeccdentem ralionem atlendens, ul cum fulcirctur paupertalis. Probandi eranl in minoribus ul disce*-
ratiosie, el auclorilato lirinareiiir, slare posset. rcnt stare ih procetlis el tumultibiis, quibus aggre»
CAPUT X. dieiitli fuerant, ul serie» docebit in sequenitlios.
Socii uhius hupocrisis delecia ; ecclesia construela. Igitur ad insinuandum opus divintlm, quod riiagntinr
55. [CAP.XXVl.] Qitadam denique die, cum re- et cxqnisitfim est, in quo, secrelo stire dispositionis
tcriereliir a Iveinis, ciiiii qiiibiisdam sociis snis et B ronsilio, magna operalur in minimts, qoi humili*
duobus noviliis, quos de saeculo' sermo divinus tr:T- respiciens, alta coguoscit a longe (Psal. cxxxvn),
xerat ad eos faclus.el iitcederent cUm silcnlio, pauca de loco Prsemonslralensi et situ ejus disse-
per viam in Deo suo inedilaules, vox qurcdani de reiula videntur; ut sil laus per orr.nia omni lempore,
fiube aufibus eorum in httric modum insonuit: ab omuibus andlentibus, ci qui ab rcierriO et ante
<TI;cc est, inquit, fratris Norljertt societas; > ad oniuia tcmpora, soli sure praescientia! rognita, ma-
qiiam vox alterit ex altero latere respondil : < Non riifesiivit in lempore novissiino.
est de his diiobus novitiis alter eorum de societate 57. Jam tuitc denique, ut ordo rei prosequatur,
csclcrorum. > lloc audiebat homo ille et atii qui co- plurinii iu disciptinatu srepefati viri et vila el pro-
niilabantur illttni, et rerit laciti considerabant, nibil posito, rcliclis omnibus, se conferebant. Et qtiia jam
roali suspicantes : sed lamen qulduam fieri deberet lurba eral, diffiniio consilio qitserebatitr ubi in eodeni
brcsilabant. At Paler Norbeftus, cui major incntri- deserto, cerlum ad eommariendtim, et atl rerfiflcan-
bebat solliciludo, sciens non supervacuura esse, dutn idoneum locum praeparareirt. Erat siquiderj
ijuod ex permissione divina hae voccs audireittur, lactis ille asperrimus el oihniinodis incullus, arbu-
perqutrebat ornni dralionum instantia quorsum da- stis et patudibns ei cacteris incoriimotlitatilius occu-
rcnt respensum, mores ct acttts eorum considersms L palus, nec qtiidquani paiebai habile ad commoran-
dedie in diem,de quibus fiierant pTohftae.Cnmque dnm, praeter capellulam, et juxta illam iiomeriuiii
cdnsiderasset allerum eorum, minus devotiini in et stagnum quoddam parvuliint, quod dc aquis mon-
«•onrtftisioiife,levein in verbis, inqiiieium corpore, iium cadenlibus pluviarum lanltim tenipore, et de
i*ricOrist*aniemnioribus, tepidiith iiVOraliotie, negli- sttcco paludtim usqne in prrcsenii impteri digiiosci-
gentem iii obedienlia, et iri omnibtis drssolutum litr. Ibi cottsederal bonio Dei ur.a cum parvnla so-
(Atiglicus eniin eral), < Quldest, inrttiil, fraler, quid cieiate siia, spei anchoram inconcHssae fidei adbtit-
est quod gestas t.n corde? Expone ijuia Urtei. Si gens.et cunTpatriarcha nostro Abraham spem contra
Deuui qtireris, non est ulfa creatura coram eo in- spem ponens; in tantum, quod etiam omnes fere
visibtlis; qttia, ut ail Apostolus, ottinia ntida et religiosi testarentur, et populus conclamaret stare
aperta sunloculis ejus (Hebr. iv, 13).Verii*atem qua> non posse quod coeperal homo, el ob asperilatem
rinius, et, proul fragilitali hiimanre conceditur, in niiiiiae paupertalis et viclus, potius per aliquot annos
veritate ambulare nitimur; nec est ulla verilalis exspeelarent fugam, qtiam alicnjusstabililaiisfuiiila-
com falsitate conveftlio, nec aliqua fideiis cliih infi- liieuliini. (72) Sed qiiid ageret buinana ratione, et ra-
deli parlicipatio. > Cui ille capttt agitando, et levi- lionali deslilutus
' auxilio?Scicns quia finjiavit faciem
D
tateni verbonim-prteferende: t Putasne, inquit, bo:ie suam Jesus ut iret in Jerusaiein (Lue. ix, 54), fir-
Fafer, qwrdqtiarh 'velira tibi furari? Pauper es; sed mavit et ipse fectem sttam ut ibi exspeetaret mor-
« omnt liabenti dabilur, elaburidabit : abeo autem lem, qui mundo mori venerat, et ChristO vivere.
«4|uiuon habet, et qtiod vuieHir babere, auferetur Clamabat quia vivuul, clamabat quia vere vivnni,
ftro e%*f&h««*.*«v, 29). > qtii noii sibi vivum, sed in quibus paitper Christu*
"W. ffiec/dfitiit,'et dicia bfiiete libnJidevH. Nam vivit : < Vivo aiiteni jam non ego, dicit Apostolus,
turic lerte quidam ad coaversidnem veneral, el cum vivit vero in .me Clirislus (Gaf. u, 20). > Autlierat
parvula substanlia sua aliquanluluin argetiti delule- boc, et docebat; el: • Qni habet aures audiemtt,
fat: quod retro altarc pauperis oratorii, quod j,iun<: attdiat (it*d«/j xt; 13). '> Verumianret» nc gter pu-
•oiuni-babebaBl, projecltu» jacebal. Noctevero qua- silhis desperaret, et amicorum suprum^. noa. rei

'ipi)'i>«»i» de mgh»ita»e§27 to«,.i'4tteiii, Gosvino van Weirdt, S.. T. doctorc, FroreJieitsl

>mi«ti, et ntonasterram ibi a &.<Nwtwrioexsirucia^
non sine miracuro, augerlJs-iiTiHH'*tni
allaborantiiHis,
quiopns lunllooltts noitu-qjtam otjuiesopifices in-
ytnii* protuo>eba«<, t*s*e-^verendissuno dotnino
jwtore, tjt itsseruiit ejusde» moooslerii Fh»reflie«sis
arcbiva. > Uliiiain ad majorem fidein, etiam arcliiv*
PnemopsvrateBSJa idem uabereitt, ve* FlarelL-ttsia
dJslmctius proraercnlur t
f« 7 VITA. 1»«
exiluro, sed slalum exspectaniium corda Isetificaret, ,A poias csl horao iste? ciijus fidei, qui iiulla tiliiur ra-
el derogandi sentulis occasionem subtraherel; ha- tione? Puta*uc siabite sit boc
npus, quoil iii lanla
biiitatein, utcunqne in tali loco polerai esse, el ipse solitiidiue locatur? et cujits fiiinlaiiteiiltira noa TO
eircuire el considerare ccepit, et atiis consldcrare pcira, nou supra tjrinam terranj jacitur, sed iu pa-
praeeepit:addens, quaienus ad omnipoictuem Deum ludc? > Tanta uanique ibi palus crat, quod vix sorv
assidua fierel e( intenta orariomim snpplicatio, ad beri poteral, cuin etiam muita
lapiduut cougitijes
ostendendum locum, in qtio divini cultus oraui lera- projicerettir. Sed non debuil litubare, nec potuit
pore fieret celebratio. eradicari.qtiiaplantatio quam planlat Pater ccele.-.trs;
58. [CAP.XXVII.] Cumqtie mtilti multis et assidui iion eradicabitiir (Matih. xv, 13). Porro pars cae-
assiduis precihus Domino cpnsilium hoc coiiimeit- meniarioruin Teulonici erajit (conduxeranteniuieos
darent, obnixe sune beneplacitura volunlaiis itiitiia Colonienses quidani, amici hominis Dei) pars nostra*
afllictioiie,jejunio et oralionibus esquirentes; appa- tes, amici jam Prsejnoiistratensium el contendebant
rttii cuidam quredam revelatio, roanifesla satis et in opere, alleri in altero latere ecclesire, alteri iti
evidens, eviilenteriocum, et qure in loco, et de loco altero acceleranles. Crevilque quain cclerrime ;rilifi-
erant ventura, aperia significalioiie dentmtiajis. ciiim, el sub temporc novem niensium perfectiitii et
Nam ibidem, ubi prsesens sila cst ecclesia, Doiuinus 1 cousuminatumesi lempliim,cl a supradicto episvopo
itosler Jesus Christus sicul in cruce visus est, super BartltoIoraaDOconsecraiiiin.
quera sepiem soiis radii niirabilis claritalis fulgc- 60. Sed quia ltelis tristia, prosperis advcrsa mir
bant; et a qualuor parlibus, sicul in qjtaluor, introiius sceri solent, in eadem die consecratioitis quoddaia
ioci illius esse digitoscilur in niodum crucis, mul- inforluniiim accidil. Nani ciiin niulliludo innuinera,
litudo magna peregriaoriim cura peris et bacu|is quae convenerat ad festum de rcraotis parlibus, cer-
properabat, et fiexis genibus adoralo stto Redeni.- talim ad oblationem et ad circuiiiim altaris, ul fieij
plore, et pedibus ejus dato osculo, quasi pcr licen- solel, currerenl; motum esl altare tmijus, el lapis
tiam recessnri reycrtebantur. Quod cura viro Dej dissolutus, consecratioque cassala est, ul pracipit
relatura faissei, graiias egit Domino Deo stto, qui aitctoritas, et loltts labor iu nihiliira redacltis. Ex-
servissuis.se in veritate qurerenlibus, el iu lide pavil homq, ct conlrislatus esi; plus tanien pusillo-
cLjustiiiaobsequeniibiis, et de praelerjtis jlal fidu- rum scandalunt tnetuens, qiiam du diviuis operibus,
cianj, et de fuluris secreta revelaiione nolitiam. (jitre sine causa non fiunl, dillidens. Sud lionio ilio
E.l post hsec, exhjlarata facie, assurapla fnlucia, quid fecit? Resumplis denique in Doutiuo consolatio-
< Eia, inquit, eia, fratres dilcctissimi, accingimini r nis viribus, qtii hujiismodi teiilaliones haurire et
et cslote vjri fortes : vobis plurinia bellormn genera sorbere consueveral, denuo ecclesire detlicantlre iu
prrcparanlur, qurc ab hoslibtis tatn visibilibus quam. oclavis B.'Mariiiiit diera secreto ctiiu episcopo in-
iuvisibilibus futtira sunt: scd qui vencruni npvi. stituit. Et sic facttnn esl: qui quandtu vixil, ob
tlrones per visipnem, visibijiter. venUiri sutit; el hanccausam, innovationem aliam futuris temporibus
scccpio proeceptoel obedienlia ab eo qtii gatri fuit asserebat esse gercndain. Hanc viderunt qui lunc
«hediens, vobiscum sunt usqiie ad consuinmationem, lcmporis aderant, ct qtiidam qui successerunl; sed
licllaturi. >.Quis. dubitat hoc verbum verum et pro- et succedenles amplius videbunt; quia, teste Veri-
pheticum non fuisse? Veium siquidein fuit, quod taje, qui, credit, opera qtiae fecil, el ipse facil, et
sjibsecuta aclio quotidie insinuat in his, qui reliclis ijiajora horum facil (Joan. xiv, 12). Et alibi: <Si
omnibus ut peregrjni veniunt, et professionc quasl credideriiis, niajus liis videbitis (Joan. i, 30). > HUJC
osculo dato facta, aj oblineiulas prrelioruni acies,. de materiali a:dtlicio dicta sufficiant. Sed quid inte-
ad diversas naliones recedunt. A ntari usque ad raare rim egerit homo, quidve pusillo grcgi acciderit,
Utrba sonuit, el ipsmtim audita est vox, in qtia ct non est reticciidiim. Sed quia, quod eodem lcinpore
opcra Dei maiiifesta sunt, el < exquisila in ontnes illi, qttodqtie eodem. tempore illis acciderit, eodeui
\oIiinla«esejus(P«.Cx,2). > Gratia&ei qui speranles. .P momenlo narralion,is ordine disserere uon est cui-
in sji.non derelinquit. quain possibile, non miretur quilibel auditor, si vicis-
59. [CAP.XXVIII.] Quia vero a-diftciura,el tem- sint stylus transeal ad ea qure de aelibus singiilonini
plnni soirituale bcne disposilum et coinpositiim et de iuiiiiineris evenlibus pnctcrmitli non debent.
fneral, cl ad maleriale necessariuin crat laborem CAPUT XI.
adliiliere, iilcuncla ciim.benedieiione fierenl, episcopo. Tentationes: superala:. Energumem liberati.
Barllioloiiia-o advocato, cffosso fundainento et coit-. 61. [CAP.XXIX.J Exivit deniqtie lioino ad prre-
secralo, de consecrati.s lapidibus (uiidari, fecit,eccle- dicandum,exivtt iterum seminare scmeri, non suum,
siam, astante doroino Tlionia de Couci, quj lioiniiiem sedscmen Dominicum^ reliclisqui prreessent coeplo
Dci nietuebat, et revcrebatur propter Deunt, sciens operi, reliitis qui praeessenl aliis rebits omnibtis, ct
euni virura juslum et oitini honore dignum, asiaule oinnia intcgra conservarent, et qui praeessent taro
etiain filio ejus liigetranmo adhuc puerulo, et muliis clcricorum quara laicorum coiivenUii; binosQlijinp*'
nobilibus clericis el laicis, et populorum innumcra in singulis ponens ofDciis, quos ad ultimum yale
muttitudine admirante, el quasi speciaculum consi- de pace cl unanimilale docebat, dicens tuinqua)!
dcrante, et itilra ae ad juviccm diccnle : < Qnis possc cxorbilarccoiigregatania.liqtia.in mullvUldiueu»
12r0 S. NORBERTl MAGDEBURG.ARCHIEPISC. 1300
«jttaiiipraelalorum concordia praecesserit. Scd rece- .A scire asserebat, et de ea quredam duee mendacio
denie pastore, rabido luptis ore ovibus molitur insi- loquebatur, ubi de quatuor, et septem, et decem
dias. Insidias vere dixerim, quia ex adverso cauhts cornibus et regibus propheta scribendo inducit, et
earum eflbdiens, laienler ingredilur: ut prius terro- de Anlichristo. In quibus jara simpliciores quosdan
rem incutiat, lerriias matleo caudae suae dejictat, altentos reddiderat, et, si fieri posset, etiara Det
dejeclas mactet, mactatas postea hiante ore devoret horainem et venerabilem Simonem, abbatem Sancti
et perdat. Quia vero majorest ejus arrogantia quam Nicolai, in errorem induxisset, quia in tantum pro-
fortitudo, bene primo terrorem inculiebat : qttia cessit ejus arroganlia, ut ipsis assideiiiihus etiam
«tuibusdam, vctut esseitt mortaiis odii inimici, cjuos in capituto sermonem facere prresumeret. Et qui vi-
in saecnlo reliquerant, armata manu quasi ad pert- dil et audivit, perhibet hujus rei testimoniinu : et
niendum, eliain in luce diei, cum suis sateltitibus se hoc signum ejus, quia de sermone proferl inilium.
praeseulabal. Illi vero lerrili, venientibus in speciem Erat euim hie serrao : < Estole fortes iri bello, et
armati exercitus, et pompre armorum et fremitus pngnate com antiquo serpehte. > Hoc spiritus ille
equorum, quibuscu.nque poterant roodis, se oppone- mendax per organum ittud assumptum proferebat,
bant, ita ul cum fugcrent, velociter raptts fuslibus " sed ad veritatem quaeseqmiur, videltcet: < Et acci-
«t saxis, involutis etiam brrtchiis, aliquibtts adraini- pielis regnum aelernum, > nultalemis procedere va-
culis vel tunica rosislere feslinarent. Sed, quod lebat. Unde cum Pater Norberlus ctiidaiu iunuerai,
mirum et incredibile videtur alicui, adeo acriler quid sibi videretur, ille respondil: < Magister bonc,
fmgnabatur, ut aeslimarent jacuta milti et mitlere, In brevi manifestum erit. > Porro dum ab audiiori-
feriri et ferire, vulnerari et vuhicrare, interflci et bus verilatis et dulcedinis falsus ille spiritus se ex
lnterftcere. Ad quos cura multi fratres atii concur- parte deprehendi ccrneret, ui est mille artifex, ar-
rerent, redargtienies eos, cur sic insanirent: < Nun- tificiostus deceplionis alia genera exquirit, ut quia
quid non aspicitis, aiunt, quod ab inimicis noslris cooperatores raanifestaeoperalionis non poterat sub-
oppriinirour, el jam in frustra fere concisi ad op- verlcre, saltem conlemplativus quoslibel succideret
prdbriuiii irrecuperabile morimur? > a contemptatione. Nam ille idem clericus, laboris
62. Tunc fralres, scientes eos ab infestatione liujus iniqui minister, subita quadam gravissima
tta-inonnm illusos esse, aqttam benedictam spargunt, infirroilale arripitur. Et qui prius de visibitibus re-
signum crucis faciunt; et recedente inalignorura sponsa dabat, in ccelum os suum ad invisibilia el
spiriluum turba, illi quasi hostibns victis el iu fugam ineiTabiliaponere praesumebat.
tersis, concilo citrsu insequebantur, allis vocibus Q 64. Concurrunl fratres, sicut consuetudo est, ad
inctanianies : < Eia, eia; vertimini el resistite, bel- inungendum euro, eoncurrunt ad ea quae dicebal
Iigerantes forliter ; alioquin turpissiraa morte nio- audiendum. De se quidem magna; sed et de quam-
tienitni, si amodo nos adire, et minas el mortera plurimis circumstaiitibus asserebat majora. De se
inferre praesumpseritis. > At postquam in se re- quia in eadem vespera, aut esset cum angelis in
versi» quidaro ex ipsis delusos se esse agnoscunt, coslo, aut slaret sanus cum crcteris fratribus in choro,
fbrtiter exinde pcrsistunl, qui fortiter vicerunt. de aliis vero, singulorum considerans habiliiatem,
Quidam vero ignominiam lantre irrisionis ferre non quasi prophetando et augurando dicebal: < Hunc.
vatenies, ct de perseveratiiia desperanles, aculeo cum nuper in ecslasim raperer ad superiora, vidi ad
caudae daeroonispercussi recesserunt. Sed quia huic aeternilalem vocatum, islum jam in sede felicitatis
maligno et falso spiritui nou sufficit, nec miratur si positum; lectum islius in eadem feticilate prsepara-
absorbeat roare, sed et Jordanero lotum sorbere liiin : isle fulurus pontifex, isle coustituendus rector
i.ilitur; qui manifesie ad inlegrum seducere non niultoruni regularium et magister; iste in bono
politil, ilcrum occuttiorcs insidias praesutnptuose proposito perscveraturus, iste alius deficicns reces-
sumens, redire non metuil. Convenerat siqtiidem i» sttrus. > His diclis, se conlulit tpiasi ullimum exha-
eadem paupertate muttitudo de diversis nationibus D laret spirilum, unitis horse spalio sic in lerra jacens,
el diverso genere, nobites et ignobites, divites, pati- ul stalitn itioriluiis fieri solel; tura audito primo
peres, majuris minorisque rctatis, sapientes, simpli- vesperarum sonitu surrexit, el vetoci cursu cum
ceset idiotse, sicut vir ille rccipere consueverat, in aliis chorura intravil. Quod cum astantes cernerent,
hoc Evangelii imilator efleclus : < Omnem qui venit alter , ad atterum suum scandalum profitenles, se
ad me non ejiciam foras (ioan. vi, 37). >Inter quos delusos esse conlcsiabauiur. Sed nec sic quidem
laltax ille spiritus quosdam consideraus idiotas, destitit antiquus ille cl niaiigiiissimus insidialor,
el stta qunndam recognoscens esse vascuta, in qui- toliusque bonilatis el verilatis expers, el cunctorum
Iiiis sure quieti et voltintati habilacutum hahere i,celerum malignissimus adinvenlor. Suscitavit enina
consueverat, tanta cos falsa suaedeccpiionis sapien- alium clericum similiter, qui sicut ille de proplieta
lia replevit, ut qni prius vix in atiquo tibro tcgere Daniete spirilum hatiserat seduclorium, sic isle de
poterant, niinc de libris magna quredam dicerent, Joanuis apostoii Apocalypsi nibilo minus spondebat
et de futuris prophelando majora et stupenda pra-- se scire, et rimari debere dona cceleslium secrelo-
dicarent. rura. Quem cum tinus ex prioribus in capitulo at!-
<B«Danielis quoque UDUSex eis prophetiara se duxisset: < Ecce, inquit, nunc demum visitavix nes
 «04 VITA. 150«
Orient ex aho, quia hune non diulurna scholarura A qnam injusle et fraiiduienrer rapneras super homi-
exercitatio instruxit, nec Iabor annorum numero nem, juste et polenter recepit; Ht qttis sis, celare
compittatus edocuit, sed angelica qiiaedamrevelatio, non pracsumas. > Ait: < Nunquid sic me coges? >
qnae per tolam noctem, sub tenebrarum silentio, ad Respondil: < Non ege. Cogit te qui in aliera vire,
ipsum diligenler instruendum, et nos per ipsum la- tit prrsmissinn est, per crucem te vicit. > Et excla-
Iieravit. Audiaraus igilur eum, ut ab e» discamus mans dsemon ille nequam : « Ei milei mi! quid
quod de excelsis didicit in Apocalypsi per menlis agam? Ego sum, ait, ille idem qui fui in puella Ni-
excessum. > vigellaecoram Norberto magislro luo, albo cane;
65. Atidienles hoc quidam de fratribus, qitibus maledicatur hora qua unquara nalus fuit. •
jam ex parle subtilitas fallacinm spirituum nola erat, 67. Sic cerlus ille de suo et. aliorum importnno
oiiinino probibuerunt, dicentes : <Araodo nec bunc perseculore, totum convocat convenlum; el haec
nee alium quemquam vetleaudire in sermone, prius* oiiinia indicans, quid super boc faciendum sit tntco
quani Paler Norbertus reverleretur. > Videns ilaque rogal. Illi consilio inilo, limidi tamen, utpote novi-
menilacissimus itle spiritus daritaient suam , qua lii, qui haecnon consueverant, disciplinam corpora-
Iransferl se in angelum Iucis, esse repuisam; utleo lem suscipiunt, jejunia et orationes inler se consti-
lrciidens, qui esurit el circuit quierens quem devoret " hiunt, aquam in vase ad hoc habili benedicuul, el
(/ Petr, v, 8); quasi excilatus ad iram, utlra talcre ctnn processione eunt ubi oral daemon. Ccepii igilur
fion valens, aperle ssevttiara suam et odii fomitent, frcmere, et cum magne sirepituctamare : < Veniaut
qnetn adversus congregationem et aeiem bene ordi- nostri ad boc bellum; plures eiiim sumus : et cou-
natam gerebat, exercere ccepit. Primo quidem inler leremus eos, ut a lapide graua trilici contcri soleul,
illos duos, quos sic ittuserat, el per quos alios irri- et prorsus eos delebimus. > Cui cum prior respoti-
dendo idaqueare lentaveral, tantas discordise iiiiuii- deret: « Sicfacies, si a Deo accepisli poteslatem; >
citias posuii, ul si alter alterum alicubi posset ap- ille versus ad eum, ct extensis inanibus. quasi scin-
preheudere, inierficeret eum; et nisi seris el laqueis dere vetlet vestes, quibuserat indntus, ait: < Pu-
tenerenlur, evadendi alter eorum non invenisset tasne te islorum esse magistrum? >Et extendens
locnm. [CAP.XXX.] Deindeimporlunissimns ille insi- digilum ad crucem, quam ibi tenebat puer : « llle,
diator, qui apponit iniquitalem stiper iniquitalem, inquit, est magister, non tu. Pro le niliil faciam ;
ut onus grave aggravat im ponal super iniioceities, sed illeestaquotorqueor. > DremonesJesumCliristnmj
juvenem quemdam cujusdani conversi filiura arri- crucifixum fatenlur,et Umenl: Judaei iegent liabtn-
ptiit, et ingressus nequiter eum torquere ccepit. Et tes, et falsi Christiani non agnoscunt, sed delestan-
qui tolura gregem muliiplici arte sua non poleral C tur el rident. Solutus est ille, io quo spiritus erat
subvertere, omnimodis nitebatur eum saltem prae- nequara; sed cum vix a inullis circunstantibus teneri
ruptum relinquere. Quid facerel grex sine pastore, potuisset, juveois quidam clericus de cotiventii, hu-
eui sic lupus undique insidiabatur? Slabant stu- railem de vera obedientia, cui totus deditus erat,
penies et adrairantes, quinam essenl assulltts tam assumenspraesumpiiouem, dixil: < Praecipiatur milti
frequeitles, qui hujusraodi arrna ferre non con- per obedientiain, el lenebo eum, non meis, sed obe-
•ueveranL Ligatura lamen ipsum dremoniacunire- dienliae manibus el vinculis. > Cui cuin prreceptuiu
elndunt, donec agatur consilium quid facto opus sit. datum ftiissel, et alii recessissent, ille solus te-
66. El faclo silentio noctis, cum prior, qui luuc ntiit, el usque ad aquam benedictam deduxit. Dae-
aliis praeerat, ad eum intrare vellet, adhitc -foris tjton vero ad aspectum illius treraebal, ul coram po-
stans, longe aliquanlulum a domo, ostiis etiam om- sitis ad verberaudum virgis quilibet tremere solet
nibus clausis, nec palebat foraroen per quod posset parvulus.
videri, et eliam quia teuebrse eranl, daemoninterius 68. Ponitiir in aqua exorcizata, leguntur exor-
alta voce coepil clamare : < Modo intrabil ad me, cismi, fiunt adjiiratioiies, legunlur Evangelia, aliis
modo intrabit ad me; modo venif, inodo venit ma- rj de fratribus flenlibus, aliis in oratione, aliis in disci-
gisler ilte cnm clavala tunica stia: maledicatur ipsi; plinis corporalibus, aut aliis afllictionibus existenli-
firmale ostinm firmiler, firmale quam celerrime. > bus; omnibiis lamen admirantibus super responsis,
Non ob hoc cessit ille, sed processu, et pulsans ad inulilibus et joculosis ejus sermonjbiis. Quid plura?
esiiiim intravit. Siansque aute illutn dixit : < Dio Tandein post nimias ct innumcrabiles niiserriuti
tnibi, rogo quid est quod loqueris? t Respondit : corpusculi fatigationes, daemon supra linguain drc-
« Interrogas me quid loquor, an quis ego sum qui moniaci resitlens, in moduni grani nigerriinre len-
loquor? neulrum libi indicabo. Nunquid lu magister liculaese posuii; ct aperto ore, linguaque extracta,
es, aut tutor illius, aliorumve ductor? Recede, re- omnibus asiantibus se ostendit, dicens :« Ecce ego,
eede, inqnit, qtiani citissime, ne a me injtiriatus sed pro voliis oiiiiiibus hodie non egrediar. > Cuj
ignominiose recedae. > Al ilte cerlus quia spiritus ciiin respoiidcrctur: < Mendax es.ct ah iniiio iii
essel nequam, et qtiia ad decipiendum srepissime yeriiate noit sletisii, ncc tibi ab aliquo fidelium crc-
venerat, qui modo landeni ad perimendum intrave- dendura cst; > non post multum, sonUum fetidissin
ral: i Adjttro te, inquit, per Jesum Christum Filium fetoris cmillens, exivit, intolerabiliter foeda reliu
Dci, qut luas in crttce vicit i/isidias, cl poicsiulcju, qucns vcsligia. Et shitim a suo. tortorc corptts ova
 1305 S. NOKBEKTl MAGDEBURG.ARCIHEPISC. i304
ctiatiim cecidit, et in lcclutum quemdain recliuattim, A ob curiositatem, alii propter pielatem, pessimus
post diulumam recreationem , ab rcgritudine illa dremon per os invasi horaiuis, multorum pessimam
vix convaluit. [CAP.XXXI.] Fatigatis igiltir mirabi- vitam, et adulteria el fornicationes coepit detegere,
liter et muitipliciter fralribus, et artificiosa dsemo- et quidquid confessione teclum non erat, raalilioso
tnis bujus callidilate inquietatis, ipsedat-mon totius ejas ore detegebalur. Hoc audientes, cceperunt om-
quietis impatiens, et pacis qnieti nullatenns ac- nes hac iltacque difiugere, paucis cum Palre Nor-
uuiescens» cum locum suse seductionis apud simpli- berto remanentibus. Et cuni jam dies esset inciinata,
ees nuiltim inveniret, volatu facili, skut levis est facto vespere, faligati qui aderant jejunio et vigiliis
vetocilate naturali, Trajeclum, ubi erat Pater Nor- noctis praeeedentis, coegerunt eum ad hospitiitm, ut
bertus, concito transiit; et bominem quemdam, requiem paulisper aceiperet, et mombra debilla re-
cujnsdam principis villicum, arripuit; ut qui non fectione ahqua refociliaret, et dormitione recrearel.
poleral aeiem, qitam bene coinpositam retiquerat Ubi cum ad coenamcum ffalribus suis ei quibusdam
dissolvere, saltem in signifero jaculare, et per signi- hospilibus resideret, nuntialum est ei quia reger ille
ferum tenlaret in acie lela mortis minislrare. quietus sedebat, ct solulus anle altare, de commissis
69. Erat enim in eodem oppido annuse celehrilalis et matediclis quae turpiter intulerat, veniam preca-
dies, quando populus ad hujusmodi solemnitatem batur. Gratias egerunl Deo; vere eniro illa nocte et
cenvenire solel. Et tunc ibidem mulli conveneranl, in craslino, quasi esset curalus, apparuit.
et sacerdos Dei Norberlus in ecclesia majori, ubi 71. Habebatur vero inter cives ejusdem oppidi
frequentia popoli major eral, cetebrabal; ubi erat quoddam morlale odinm, ad quod cum in crastinuro
etiam hotno itle, arreptus a daemoneinfra Secretam, per lotum diem Pater Norberlus pro pace compo-
«jui cum magno tumullu et fremiiu vix ligalus lcne- nenda laborasset, et ex intcgro, adjutrice gralia,
battir. Finitis itaque missarum solemniis, oblattisest cuncla in pace et quiete composuisset; statini dia-
ei ille cum magno suffragio plebis circnmstantis, et bolus qui a cordihus eorum expulsus fuerat, ut
exspectanlis agonem militis Christi et daemonis. Ille libenter digrediens, in eumdem miserum hominem»
vero, 111eral adliuc. sacris amiclits vestibus, imo qni curatus videbatur, ingressus esl; qui slaiim
sancti Spirilus virtute accincttis, et lorica jusliiise, ccepit slridere iternm el furere. Regressus ab ecclesia
fideique et veritalis scuto munitus, ad debellandum sicerdos Dei : « Nescis, inquiunl astanles, quia
hoslcm Hlum importunissiiniim procedit. Cumque citeigumenus Hle hesternus insanil? uisi quam citius
quidatn circumstanies fratres dicerent ei, ut sure subveniaiitr ci, el quam cilo cttretur, furore sut
imbecillilati parceret, quia jam vespera erat, et Q ipsitis consumptiis peribit. > Respondens homo Dei:
huiic eventum esse casttalem, neque omnes casus « Non, inquit, modo a suo torlore Uberari polerit,
posse cmendari; ipse permotus, et vultu ei respon- quia peccatis suts exigcntibus boc ei accidil (nam
eione gravi reverberavit eos, dicens : < Ncscilis, el ofliciumprocuratoris villre gerebal) et merito suo
frstres} neseitis, inquatn, quia invidia diaboli mors lortori traditus est. Sinite eum raodo, ut poslquam
intravit in orbera terrarum, quaeet adhuc in eo per- vexaverit eum per ali^uot dies, satisfactione re-
ceveral; nec resipisceudi unquam babebit volunla- cepla, ille nequissimus dseinonfacilius expellatttr. >
tera. Iste siquidera ad hoc se ingeril tam frequenter Sapiens homo doctusque palrestrre gerendae citra
tl importune, ut et me odiosum reddat, et verbura spiritibtts imraiindis, tribus diebus permisit eutn
Dei, quod per me minisiratur, in cordibus audicn- lorqueri et vexari; et post hiec divina miseratione
tinm faciat vilescere; et ab eis qni iilud susceperint, ab eo curatus esl, ita ut mentis sure compos, et iitco-
ctsi iatenter non potest, evidenter tamen ex innala luinis ad sua propria reverleretiir.
sibi arroganlia laborat auferre. Nunquid in auribtts CAPUT XII.
vestris veritatis non sonuit expositio, qure dicit : B. Godefridut Cappenbergensis conversut : idem
« Quia venit diabolus ut lollat semen verbi Dei de cogitandi Theobaldocomili persuasum covpigium.
cordibus eorum? > (Luc. vm, 12.) D 72. [CAP.XXXII.] Eo tempore faroa creberrime
70. Haccdixit, et staloto dreinoniaco ante attare, et celeberrime ob insignia tanti hominis percurrente,
exorctsmum aggressus est, daemoneroeompellens tit compunctus esl pauperlatis spirilu comes quidam
exiret. Et cum salem exorcizaluui ori cjus immisis- Westpbalise praepotenlissimus, Godefridus noiniue
Bet, ille magno impelu in faciem et in oculos sacer- (73); qui accessil ad eiim, eo quod de eo multa au-
dotis exspuit, dicens : < Jam tu consilium dedisli ut disset :sed curo adhuc majora, Spiritu sanclo perdo-
in aqua mitierer, ut ibidem durissimis csesus flagetlis cente qui per eum operabatur, iuvenissel, otnne
itd raoftem fere verberarer. Frustra niteris, me lua eonsilium siium et volunlalem ei aperttit; et qui se
lagella noh lredurrt, minre Itite non tcrrent, ntors toturo jam Deo devoverat interius, sine mora de
non cruciat, nec rinemortis viucula ligant. > Consi- omnibus relinquendis, et de pauperlale voluniaria
lum, ut prsemissutn est, datum erat, ut in aqua amplectenda, perdocelur exlerius. Erat euiiri dives,
xorcizata mitteretur, sed eodem furioso absenle. polens in armis, utpote bomo juvents, in pracdii»
um crgo circumstarent et clerus et populus, alii ntultis, servis et ancillis satis loctipletatus. Quibus
(73) Hic est B. Godefridus Cappenbergensis, ex an. 1127, 13 Januarii, ad quem dicra varia cjus
mite canOuicusprdinis Praemoustraiensis, mortuu» Acta sunt illustrata.
4305 V'TA. 1506
statim omnibus abrenunlialis, se et sua oninta, Deo A Rjtenum, apud onines pluris
habebaliir; nec aeque
per manus hominis Dei disponenda, eontradidit, ea ferre polerant, si a
quoquam comminarelitr ei vel
siqtiideiu conventione interposita, ut proprire do- maledicerelur. Fratres vero Cappenbergenses in
ntus, castri videlicel Cappenbergensis (74), Iransmu- arcto positi, nec ullum habentes liberalorcm,
tarct suffragia, consecrandi gratia.ul, ubi regnaverat prtetor
Deum, de uiantt potentis et iniqui, miserunt ad Pa->
viliorum exsecratio, virtutum ibidera locura faceret. Irem suum ul
adjuvaret eos, pariterque superbi-
divinaebenedictionis consecratio. Quid faceret juve- homiuis arroganlia verba nuniianles. Quo imntio
nis, certaraen gravissimum bellaturus?Gravissiraum
bellum vere dixerim, quia erat illi uxor et frater acceplo, collectis viribtls Odeiet spei, ih eum el per
ettm qtii dixit: < Confntitc, ego vici mnndum (Joan.
eo junior, qui, per omnem niodum, quodcunque
Xvi, 3"*-),.»ad ipsum so toluin conluiit, et pubiice
disposuerat facere contradicebat. .Conf.radiceba.nl, se cuin asino stio terrara illius ingres-
etiam homines sui feodali, servi et ancJIrc, et cuncli proniiiiiiavil,
el copiam sui se facitirutn. Quid mtilta?
minisleriales ejus. Contradicebat coines Fredericu* surtim,
Quamvis iter longum esset, tatnen asinttin siium
(75) pater uxoris suae, alque ex niagna parte elee- Hinlare sed transilo Rlteno, mox ut ciint
de noluit;
mosynam quam fecerat, dote filire sure esse asino suo inermis et debitis terram illius Frederiei
dicebat. Quid dicam? Manus ejus contra hns omnes, B
et manus horum omninra contra eum. Gerilnr bel- eomitis Iniravit [diruplo venlris ihorace, idem Fre-
dericus sedens in prandio, roedius crepuit (78)]: nec
lum, nOnarmis materiatibus, sed lide; non conten-
lionibus, sed ratione; non armalorum multiiudine, longe post atrocissimus ilte hostis langtiore corre-
sed angelorum suffragio, et spe ccelesti gatealum, et pius itileriil, el Unemmalitire simul reddidit et viia:;
animadverlendum esl quis et cujus railes iste
supenia loricalum virlule. Vicit (andem bumilis Igitur
fuerit qui in asiuo residens, vibralo a longo irte Dei
imporluititas, quam opporttrae planiaverat et coroi-
tabalur spes coelestis beatiltidinis et perfecta humi- gladio, in ultionera sui et fratrum suorum, hostetn
ac.ce-
lilas. Vicil quidem, qnia uxor (76) consensit et perforavit, et de iiiimani tyranno triumphum
Deum li-
frater (77), leonino furore dcposilo, agninam man- pit. Sic pacatis omnibus, fratribusque
suetudinem assumpsit, el religionis habiluin, quem mentibus electis, in tribus, ut prsemissum esl,
ecctesiisde eodem allodio serviliura Dei omni tem-
ipsum comitem Godefridum velle noverat, uterque
ordinavit, videlicet Cappenbergen-
suscepit, Gavisus est Pater Norbertus, gavisus est pore agendum
(I cotues; et redditis Omnibus Caesari quse Ccsaris sein, Elophstalensem (79) el Varlarensem (801, iu
multorum frairum et sororum usque in bo-
erant, et quae Dei Deo retentis, tres de propriis allo- quibus diem
diis ccclesias, ordinante Patre Norberto, construxil. diernum viget congregalio, et in cullu divinc
In quibus fralribus imposilis, ei religione ordinata, floret honesta religio.
cum Dei servilium eleganler impleretur, non defuit 74. [CAP. XXXIII.] Multa de tanto Palre narrari
lentatio et malignorum spirituum persecutio. possunt, sed tamen pturima praelermittuntur, quia
73. Nam comes Fredericus, pater uxoris comilis, non contiugit uni alicui scire cuncta, quae per eum
arobitioni suse indulgens, eo quod caslrum Cappen- Deus operaius est. Erat enim vere lucerna ardens,
bergense doroinatum Weslphalirc tenuerat (pra-len- satis temporibus modernis speclabilis; Iunien non
dens esse doteni Dlisesuae) comminalus est fratribus, sub modio, sed super monlem posilum, et lam in
quod nisi quam citiusabscederent abeo, oranes inler- Germania quam in Francia magnum nomen ejus
ficeret. Atiquoties eliam cum equitalu suo illuc habebalur et manifestum. Unde contigit ut cuiii in
tisque accedebat, Palri Norberto comminans, quod Franciaro reverterelur, et fama de' conversione su-
ci ipsum teneret, cum asino suo euro suspenderet, pradicti principis, miranlibus multis, divutgareltir,
ul rcqtia lance experiretur quis eorum ponderosior eo quod cum fiabitu tn religionein mutasset et caStra
esset. Tam superbae locutioni qtii aderant episcopi et castrorum mililiara, et lotuin comitalunl deslru-
aul alii principes conlradicebaiil, el pro hoc etiam xisset, servilioqne Dei cuncta mancipassel, exemplo
verbo iram Dei super eum comminabantur. Jam D bujtis commolusel compuncliisquidam nobilissimus
enira Pater ille Norberlus, circa Rltenum et uttra princeps Franciae, comes videlicel Theobaldus (81),
(74) Cappenborga in dicecesi Monasteriensi, a (78) In tribus mss. omittuntur hic uncis inclnsa,
Luna, ad Lupuru fluroen silo oppido. ferme ntilliari adsuiit iu aliis , videnlurque ad sensus integritalem
disial.' prorsas necessaria.
(75) Fredericus, comes Weslfaliae, de Arnsburg, (79) Elopbestadium sive Elfstat, usilalius llmsta-
bomo ferocissiinus Gobelino, relale 6, cap. 48, anno dium in Wederavia, 5 leucis Francofurlo dissilutn,
1123, cujus nepos postea fundavit monrtslerium or- morte B. Godefridi celebre.
dinis Prrcmonslratensis in Arnsburg, qui locus nunc (80) Varlar, leura a Cousfeldia, episcoporum Mo-
perlinel ad jus electoris Coloniensis. nasterienshim residentia, distat.
(76) Julia coraitissa de Bonneburgh in sinistro (81) Theobatdits *Blesensiscujns amplus ad Lige-
nionlis latere reclusa vixit, dum Hervordiara evo- iim comiiatus, singulari mappa geographica conti-
cala iUusiri domiuarum cotlegio praefecia est abba- netur; comes fuit etiain Carnotensis el Campaniaff,
tissa morluus 10 Januarii att. 1251, filius fuil Adelae,fili.e
(77) Olto post B. Godefritliitn et aliuin Ottonent Guillelmi Cotiquestoris. De eo continuator monacbi
tcrlius praeposiltis Cappeiibergensis utortuus anno Gemmeticensis: < Theobaldus, inquit, vir per omnia
11/1 aut seqnciili. Dejeo etiain cgimtis inler prceter- laudabilis, utpote laicus ac viros rcligiosos nimio
Uiissos ad dicnt 23 Fcbruarii. affedu vcncrans ac fovens, successit Patri Stephaji»
1307 S. NOKBEKTI MAGDEBURG.ARCHIEPISC. 1308
hoininem Dei adiil, de salute sua, et de remissione A plenittido ejus (Ptal. xxm, I), t necex ea quisquam
peccatorum suortim sintiti modo coiisilium qure>itu- aliqtiid nisi per ipsum obliuere dcbet. Quia igitur
rus. Considerans aulem hominis Dei facundiam, et ab ipso hoc prtecipis, non habeo conlradicere, sed
vulius elegantiaro, et maturitatem in verbis et rc- certum libi sit, quia nullam in roatrimonium ducam,
iponsis ejns, pietatis affectu mens ejus in amore dut- nisi quam Dominus Deus per te mibi voluerit copu-
eedinis Dei el omnis mansueludinis sic perfusa esl, lare. > Penset igitur quilibel auditor quanla fueril
ut slalim seipsum totttm, cum tota sua possessione, iri viro virtus discrelionis.qui de duobus principibus
viri Dei subderet poteslati; erat enim et ipse homo alterum fecil cuncla retinquere, alteri vero praece-
prudens et bene doctus, el sanam doclrinam et pit, tauquam nihil habente cnncta possidere. Consi-
sapientiiim verborum Dei sapienter in corde suo et deravit qttippe in altero qtiod aliena eliam ab egenis
laudabiliter cotligebat. Sed vir Dei e converso vi- raperet; consideravit vero in altero quod prnpria
dons generosi principis cor nobile, nobilemque et indigentibus largiri non cessaret. [CAP.XXXIV.]
devotam, quam de seipso bene dividens offerebat Disposueral denique jam (unc homo Dei iter Roraa-
oblalioneni, et holocatistuin quod de cunctis rebus num, pro statuendo ordine fralrum suorum, el pro
f l divitiis faciebat, paucis diebus respondendi acce- confirmandis rebus eorum sibi a Deo collalis. As-
ltis induciis, Domino Deo consilium boc attentius B ' sumplis itaque legalis comitis, usque Ratisponam
commendabat. securo perduxit. Erat enim (83) episcopus ejusdem
75. Inlcllexerat enim qtiod princeps il'e amplissi- civitaiis nobilissimse progeniei.el habcbat fratrcm
ntas haberet facultales, et castra qiiamplurima, aec pOlenlissimum, videlicet Engelbertum (84), mar-
cuncta fucile possenl destrui et maucipari cuidara chionem qtiemdam, cui erant nubilis selatis filiae, e
rcligioui, tum propler regni imniinulionein, liiin quibus uua (8P) quaesita, comili Tbeobaldo conjiigio
prnpter rntiltorum aliormn principum nobilium, qui concessa esl danda.
sub eodein prlricipe principes feodati cranl, dcstru- CAPUT XIII.
clionetn. Audieral etiam ipsum esse largissimtim in Curali cwca et dcemoniacus. Tanchelini haretit
«lamliseleeinosynis, in ecclesiis, clauslris, et caeteris exsiirpata Antverpiat.
religiosorum oliicinis sedificandis, addcns qiioque 76. Reversi sunt legati haec nunliantes; et Pater
creterarum necessilatum grande siibsidium. Audierat Norbertus coeplum iler aggrediens, Romam perve-
similiter hunc patrem esse orphanormn, spnnsiim nit, ubi a beatre memori-e papa Honorio (86) hono-
vidtiaruin, pauperum dapiferum, insuper solamen rifice stisccptus est; ct quidquid juste petebatabeo,
lazarorttm (82); nec iu eo vir per orania discrelus, gratanler accepit. Peractisque oinnibus, cuni jam de
alterius consueludinis viiam prresumebat ordinare, C redilu cogitaret, quadam nocle summo diliiculo,
qneui a Deo liorum omnium miuistruro considsrabat cum in Deum meditarelur ipsc, el quidam sociorum
elcetiim fuisse. Exspectabal atitem ille responsura suorum, quos ilineris sui solamen habebat, audila
dc contemptu mundi el renunliandis omnibus; cui cst vox ab illis manifeste, Partbenopolis ipsum esse
homo Dei, accepto divinitus post dalas inducias con- episcopum futuruin denuntians. His audilis adaii-
silio : < Non erit, inquit, ita; jugum enira Domini, rantes stupebant, nec audebat quisquam eorum alitts
ut toepisli, cum jugo conjugalis socielatis portabis, alieri fateri quid audivissei. Praemiserat enira unuiu
et semen luum, cum benediclione patrum luorum! ex clericis suis nuntiare comiti rediium suum, et
prrecedentittm, lerram tuam largissimam obti.iebit, accipere responsuro, quid de malrimonio placeret
quia nobis noo esl licitum in te desiruere, quae de tei ei, quod per legatos suos atidierat sibi qtucsiium.
diviua disposilio anteomnia tempora in his novissi- Ipse vero rediens, forle iransitiim habuil per quam-
jnis temporibus voluit ordinare. > Ad hrcc intulit; dam civitalein, Herbipolis nomine, qure tunc tein-
princeps: < Si sic, ait, necesse confirmas, reve- poris episcopo carebal. Et coegerunl eitm poptilus
reude Pater, ex Dei voluntale: < Doniiui est terra.et t et clerus (erat enim Pascba) ul apud eos illud cele-
"
in comitatti Blesensi comitatum etiam Trecensem (84) Engelberttis marctiio Craybnrgensis. De liis
emens ab Hugone pairuo suo, simul cum Carnotensii consnle Wiguleiura Hundium iu cpiscopis Ratispo-
possedit. > Auiissiodorensis Robertus ad an. 1136, nensibus.
Iioc enmdem ornat elogio: < Florebat hoc tempore (85) Macthildem nominant scriplores Franci;
Theobaldus, comes Campanire, pater orphanorum el conlinuatuor monachi Getnmelicensis vorat < filiam
judex viduarum, cecorum oculus, pes claudorum, , cujusdam cninitis Bohemise, qure plures filios habuil
iu sustentandis pauperibus singulariler munificus, ini et (ilias; > lilios 5, et filias 6, omiies litttlis grandi-
exstruendis ccenobiis et erga religiosos quosquei bus nobiles, enuinerat Labbeus noster in Tabulis
iiicomparabili largitale; quanta fuerit eleemosyiia- tab. 6, ubi de comitibtts Campanire.
unt qui illam cum Malhilda Flandrica male con-
IUIIIlargiiione profusus, et religionis amatorel pro- fenealogicis,
pagaior eximius, vix lingoa suiucil eiplicari. > •
fundanl.
(82) Lazari etiara nunc in Belgio nominantnr (86) Honorius II, papa creatus an. 1124 exeunte,
leprosi: quia horum coiiiubernia plura, ac nomina- vixit usque in Februarium anni 1130, bulla attiem
tim apud Hiertisalem. Quin etiam Romaeextra ur- dala 1126, xtti Kal. Marlii, inscribitur: < Dilectis
heui leste a Lapide, habehtur, fundala stib invoca- filiis Norberto fratri in Cbrislo et cauonicis Prae-
lione S. Lazan, evangelici pauperis, cujus utcerai nionslratre Ecclesise S. Mariae, coiumque successo-
caues lingebant. ., ribus, regularem vitatn in perpeluuiit professis, > el
(83) Harlwicus, filius Eugelberti ducis Coiinlhio- incipil: <Apostolicte diseiplinre seelanles vcstigia,
rum, prscfuil ab aimo 1105 ad au. 1126. niundanis quidctn porlipis et possesskmibtis abre-
 «09 VITA. «31»
braret. Ilto denique relenlo, cnm in die sancto ma- A vit. Ilte siquidem, ul erat sotilus heri et nudiusier-
jorem missam celebraret, ventumqtte fulsset ad tius, exierat agriculturam suam agere, et dum gemi-
ncrosanctam Dominki corporis et sanguinis per- nalo xstu taboris sitiret, ad proximum fonlera ae-
eeplionetn, accessit ad eum caeca mulier, quse omni- cassit; et dum hibiturus se inelinaret viilit imraanem
busnota erat; et eo, de flatu Dominici sanguinis umbram et horribilem in ipsa aqua; qua visione
recenter perfuso, sufllante in oculis, lumen recepit. perlerritus, dum temperal se a gustu aqure, erectus
Unde cum in admiralionem laudis, cunetus assistens vidit quasi personam magnam hominis cum terrore
populus magnificeniiam Dei allis vocibus extolleret, quterentis : < Ctijus hotno esset. > Quo dicto ubi
contigit nl quidam divites de majoribus civilatibus disparuit, statim pervastts a dsemone furere ccepit.
compuncti, et in amorem Dei accensi se et sua per 78. Hora eral quasi post meridianuro, et prope
tiianns hominis Dei Deo redderenl; de qnoruro pro- villam, unde el ad vesperain inveulus, ligalus addu-
prietate et possessione ecclesia sedifieataibidem esse ctus est. Quera cutn Pater Norbertus diligenier
dignoscilur, qurc divinis cullibus clarel usque in essel inluitus :« Yidelis, inquit, quomodo malignus
bodiernnm diem. Recordati vero vocis, quam Rorore spiritas, qni bonis omnibus jnvidet, nos facere odio-
a-idierant, ipse homo Dei et fralres sui, eo quod sos eliam in islo loco nititur? Laborat enim talem
Partlienopolis et Herbipolis ulrumque nomen civita- ^ seminare ruuiorem, quod ad ingressum nostruui
tnm polis finem faciebat, limenles ne in episcopum baecinfamire nola subsequaiur; et hoc signum, quia
assumereiur, ab his qui supra modum magnifica- ista mala praecedant: sed per gratiam Dei, qttia non
bant eum, prepler maguificum opus Dei quod ibi- praevalebit. > Tunc ccepil bominem signare et exor-
dem contigeral, fesiinanter egressi de civitate reces- cisare donec quiesceret, et sana verba proferret.
sernnt. Rogabat siquidem orando sanctam Dei Genitricera,
77. [CAP.XXXV.JAccepta igitur potestate a Ro- in cujus honore erat eeclesia consecrala, ut ejus
mano ponlilice, de inslitttiionc proposila el slatuto misererelur. Quod videnles qui aslabant, gavisi suut
ordine, cum ad locum suse paupertatis, videlicet valde, gratias agentes Deo, el dicentes: < Eia bene-
Prremonstratum, esset reversus, statiro confirmavit diclus Deus : per omnia modo, pausare paululutu
quod prius fecerat, videlicet ecclesiam B. Marini, potest isle Pater noster, quia fatigatus buc accessit,
quae est Lauduni sila in suburbio, quam sub abbate de longo noviter veniens itinere. > Sed ille qui, ut
(87), cura adhuc in nimia paupertateesset^ ordina- saepe dictum est, spiriluutn discrelionem babebat,
verat. Quajquantum in spiriluali ellempcraliaedifi- propius accedens, cum de naribus illius possessi
cio creveril,et plantata et superquam terram rsdicem „ felorem felidissitnura exire sensisset : < Non esl,
"""
fixerit, arbores ex ea inserlae per diversas terrarum inquit, ila ut vos pulatis, qttia nunquam spiritus
nationes dicant, fructus ex eis suayissime redo- iste nequam recessit, sed lalitat iu calamo isto, el
lens praedieet, et qui viderunl et cooperalores exs- verba composita loquitur, ex divinaevirlulis liraore,
literunt, usque in acternura succedenles, succe- ut non expellalur; sed, nobis recedenlibus, acrius
dentibus perbibeant lesliraonhim. Ordinari feciteliara hunc iniserum valeat cruciare. Atlamen sine causa
itt Vivariensi (88) ecclesia abbatem, quam in Sues- non esl traditus huic adversarise polestali: permit-
sionensi pago susceperat; ubi et daeraon, qui eum tamus eum hac nocle qualenus poenas debilas hac
persequebatur, ad inlroitum fralrura in hominem exsolvat vexatione, orantes proeo, et forsan in cra-
quemdam stalim ingredilur, ut scriptum est: < Et- siinum facilius miserebitur ei Deus. > Et sic faclura
eniiii Assur venit cura illis (Psal. LXXXII, 9), > quera est. Sed rei veritas et subsecutae veritalis indicia,
Pater Norbertus, Deo cooperauie, hoc modo libera- vera comprobaverunt esse verba sacerdotis. Nam ut

nunliant, et Domino lotis viris famulanlur. >Hoc in Magmiliensi; ecctesiam Sanctl Annatis (suspicor
ergo eorum proposito laudalo et confirmalo. < Sla- Salinsevallis legendum) in Metensi; Anlwerpire ec-
tuimus, inqnit pontifex, ut in Ecclesiis veslris, in desiam S. Michaelis in Cameracensi. > Eccum jam
quibus fralres vitam canoiiicam professi degunt, (j tunc abbalias octo fundatas; possessiones autem,
niilli bominum liceal, secundura B. Augustini Regu- archimonasterio Prreroonstralensi allribulas legere
lam, ibidem consliluluut ordinem commutare. Nullus in reliqua bulla est apud Pagium, fol. 392: solum
etiam eptscoportiin fuluris temporibas audealejus- hic aniroadverto, privilegia supra notata eadem
dem religionis fraires de ecclesiis veslris expellere, qtioad substaniiam esse, quaeauno praecedenti 1124,
nec professionis canonicre quispiam ex eisdem ec- phrasi uberiori et cum insigni novae instilutionis
ctesiis aul clanstris audeat, sine communis congre- encomio signaverant < Petrus sedis apostolicse pre-
gaiionis permissione, discedere; discedentem vero sbyter cardinalis, et Gregorius S. Angeli diaconus
Bulhis episepporum, nulltis abbatirm, itullus mona- cardinalis, > uterque legatusCailixti papre 11in Fran-
cboruin, sine communium litteraruro cautione susci- ria : qtiorum diplotna vide apud eumdem Pagium,
pere. Bona eiiam et possessiones, quas jusle el fol. 390. lnspexi, elc. Vide tora. VI Junii, pag. 25,
legitime possidetis, praesenlis noslri scripti pagiua col. 2.
coiifirmamus, in quibus baecpropriis iiominibiis du- (87) Gualtero scilicet, dein episcopo Laudunensi,
ximus exprimentla; ecclesiam videlicel S. Martini qui obiit anno 1153, die 5 Octobris, quando est cum
Laudunensis. in Lamlunensi episcopalu; Yivarien- litulo beati inscriplus Natalibus ordims Praeuionslra-
•emeeclesiam S. Marite, in Suessionensi episcopatu; leusis, inier pios a Saussaio relalus.
Floreffieiisetn ecclesiam S. Mafite in Leodiensi; (88) Vivariensenionasteriiiui, iimic Vallis Serena:
Cappenherg e.clesiara S. Mariaeet bealoruro Pelri ubi sancius Heuricum constituit abbatem, cujus elo-
et Pauli in Monasieriensi: WallafecclesJaro S. Ma- giutn sub titulo beati babet le Paige, p. 454 : Saus-
n* in eodem episcopatu, Eiostat eeclesiam S. Mariae saius piis asciibit ad 30 Augusti.
*31l S. NORBERTl MAGDEBURG,ARCillEPISC, 1312
recesserunt ab en, ccepil arreptus itle nutllo nequius A ejussequeretur, apparere. Gum prclioso apparatu,
strldere et ftirere quam prius fecisset, tn crastiiium, i|j vestibus dea,i*riiJis,li iplici funiculo crinibus intor-
autem homo Dei ad eum reversus esl; et in conspe-r tjs «t auriphrygirihjamine triplicatis ittcedebal; «
ctu inniimerre plebis, qtiasi ad spectaculum slatitis, verbis persuasibrlibus magttisque conviviornm appa-
santis per Dei graliara redditus est reger, el ad do- ralibus benevotentiara- eorom ad seducendos eos
mnm propriam cum omni sensnsinlegritalereverstis. exhatiriebat. Res miraet stupenda! Baliteum suutn
79. [CAP.XXXVI.] Haec de daemoniaco isto per bibebant, et reliquiarum |oco asportanles recottde-
excessum dicia sunt, ut ea qure facla sitiit, proitl bant. Et cuiri fitias in matrum prresentia, sponsas-.
fieri potest, suo ordine el loco disserantur. Non est- qtie inaritis videntibus corrumperet, opus spirituale
enira practereundum qttare vocatus fuerit ad susei- esse asserebal, intatitum ut infclicem se diceret
p;?ndam Antwerpiensem ecclesiam. Eral siquidem quse buic conjunctieni uefarire tnisceri non meruis-
el est Aniwerpire tociis, oppidum amplissimitm et sel. Hrec lurpissima et detestanda seductioitis exse-
poputosum, in qtto unus erat tanlum sacerdos, qui cratio, eliam post moriem ipsiits hafretici exstirpari
fiiram totius populi ibidem cummorantis habeb-.it nullatenus potuit; quaravis duodecim clericorunt
regere; sed prse nimia miiltiludlne el frequenli ne- congregalio ab episcopo, ad sttbsidium sacerdolis qui
0
gligenlia non polerat, nec eredebaltir ei, eo qtiod et solus eral in ecclesia Sancti Michaelis, ibidem pone-
ipse, quasi in conjugio el eopula carnali, neptei» fettir.
suam in linea lertia manifeste sociam sui seeteris 80. Tunc vero clerici, charitate snadente, et hao
fecerat. Ob hanc causam populus ille, quasi gre* evidenli neressitale cogente, Palri Norberto et fra-
sine pastore, in mtiltis errorum vanitatibtis devia- tribus ejus (00), per rrianus cpiscopi hanc eamdera
bat. Unde eontigit ttt hsereticus quidain, miraesub^ ecclesjam cuni aliqttibus redditibus dederunl, confW
lililatis el versniire seductor, Tanchelinus noini- deules qnod Detts merilis ipstttsel fratrum suoriiiu,
ne (89), ibi adveuiens, in eadem genle stirc se<Ut- mortiferse pestis auferret sacvitiam, el lenebris igoo-
ctionis locum inveniret. Erat dunique onuiitim rantire depulsis, lumen veritatis repararet. Suscepia
hominura sceleratissimtis, et Dei et otnnium sacra- igilur est ecclesia, et clerici ip eodem oppido alia
mentorum ejus inimicus, et tolitis religionis etCliri, sibi aedificavertint, qtire ulrreque roanenl usque in
Stianae fldei coiitrarins, rnianlnm ut obseqtt-ium hodierniiin diem, Dei servitio mancipalae. Al Patcr
episcoporutn et sacerdottim niliil esse diceret, et Norberlus, peritis fratribtis imposilis, qui mortife.ro
sacrosancli corporis et sanguinis Dotnini nostri Jesu Vtilneri vilate medicamenlum apponereni, cceperuiit
Cliristiperceptionem, ad salutem perpetuam prodesse"n Ot ipsi seminare verbum Dei, et eloquia quamdulcia
denegaret; et popultim illtim, cui jam per multa foucibus eorutn stiper mel el favum propinare, in-
lempora verilas horum ntintiata non ftierat, in eum- ftrmis piilineultim dulce ministranles, el debUibus
dem errorem induceret. Credebant ei, el scquebanlur panem, qui cor homiiiis confirmal et viiatn praestat
eum circiter tria millia piignalorum; nec erat dux reternaiH, amiuiitiaiMes. Aiebat enim : < Fralres, ne
aui rpiscopris, vel quilibel princeps, qni auderet ei miremini, et ne timeaiis : vos per ignorantiam secuii
resislere vet occurrere, nec ante eum, nisi sectam eslis mendaeiuiii, veriialem esse existiniantes; quant
(89) Tanchelinns, clero Trajectensis ad Rhenum miliia, < in resislentes silii csedibnssaeviebat; >addit
ecclesise, in epislola ad Fredericnm arebicpiscopum eliara de niorteejns aliqua, infi-acoromodius propo-
Cotonienscm, Tanehelnms;Petro Abailardo, SS. Nor- nenda, post epislfdam Trajecicjisiura.
berti ei Bernardi coaevolib. n Inlrpduct. ad tbeolog, (90) Duodecira itlps fuissc IQCOnon uno dicit Po-
Tanquelmut, Roherlp- de Monle in Sttpplemento ad lycarpus, idemque legitur in quodam vernaculo de
Chronicott Sigeberti, Tandemut; Willelmo Hedaein originibiis Aiitwerpiehsibus scripio, quojl ah anno
Hist. epp. Trajeet. Landelinus; non uemini eiiain circiler 140,0 composilum servaltir in archivo civk
Tandericus et TauchelFnus. Posiremas ego lectiones talis, plttribus allej-amlo iu speciali de eisdem nrigi-
yitiosas omiiino censeo, et librariorum socordiae nibus rebusque Antwerpiensiuin Comntentario. Absti-
impuiandas : inter Tarrchelinum ct Tanchelmum , tieo alias producendo in lucein : nunc enim siiis
qnid prreferam nescio; ciim Dankeling el Dankhelm, D habebimus ex eodem sitmerepriorem partein sectuidi
a-que iinrnina Teulonica siiil a Dank, Danken, id est post Acta Norberlina Comnienlarii, ad explicanda
Gratia, Gratias agcre, derivalum imtim, composilura Miehaelitieae ae Hariana Ecclesiarum ex.ordia, ea-
aliertim; ubi eniin tios Belgai molliori dialeclo nutic riimque ab invieem sejiinciionem et peculiares Mi-
liSiirpamtis D, majores nostri.uti cl hodie paulo chaeliiicre profecltis atque incrementa.
a-perius loqiientesGerm.ini cacleri, uiiinlnr liitera
T. Abailardi locus, in Parisicnsi anni 1616 edilione, Epislola Trajectensis Ecclesia: ad Fridericum epitco-
pag. 1066 stc habel: < Tanqitelmus qtiidam laicus pum Colunieusem de Tanchelmo teduclore.
iiupcr in Flandria... in tatiiam se crexit detnentiain, Domino suo et venerabili Palri FBIBEMCO, sanclaj
nt se Dei lilium vocitari alque deranlari, el a se- Colonicnsis Ecclesiro arcbiepiscopo, huinilis Tra-
iluclo popnlo (ul dicilur) tcroplum fibi aedificari jectensis Ecclesia, ex sincoro affeclu devolissiinas
faccret. > Jrajeclcnsium cpistolam mox integram orationes, cum debilo suljjeclionis obsequio.
dabimus; sicut eam inter velera monumenta contra 1. < Gralias, reverende Paier, sanctilali vesiraj
scbismaiicos an. 1612 Idgolstadii edidii Cresareus agimtis, quia paterna miserationc vicein nosiram
Viennre bibliothecarius Sebasliantis tengnagel. Ro- doliiislis, el Afttieitristi nostri, perlitrbaloris ct bla-
berlus de Monte eadem fefe oritnia dicit quae Yita, »|vlieitiatoris Ecclesiae Christi, eursuiti el iiiipetujn
quandoque etiam verbis iisdem, hoc speciale qnod ntardasiis. Qiti aperuh in coelum os siiiiin,^t
asseraicum fuisse < nimirc sitblililalis, cuin laiueii coiitra Sacrautenta Jteclesia»hseresim susciJareavsits
esset laicus, j>edimiltis eiiani disertis clericis in sef- cst, jam olim »ncft>fiiiii Patrum santeniiis jugitk-
motic acttlior; > qnandoqtie per tria sequentiunrile ra;liv est oinitJs
tant. llic enifti sphvtNstiperbi*e(q4t3C
 1313 VITA. 1314
BI qins prius vos edociilssel, ttt facilrfs inrenli esiiss A rro» <** fl0*"1 c,,,n qnadam H«KMfrrtitiwttsiMti iri
ad perdrtionrni, sic raciliores ihvenireirtiui ad ca- ctomopaitpeflatis, curo^qwibffsdarhfrhtrtHxiSTwftrmls
piendam satiilem. > Audientes igittir quidam vcr-- et minutis plits solito fesedissei, de itfpecootesli ci
bum, ei vldenies opera qtiresequebaniur, compmicti1 beatiludinis gloria confefens,et c*>ufei*ii*Jes widions,
teverentes, viri et imilieres, etrrpus Doihitticiim,, cum >n secfeiae noclis silentio tqoidKfflm «is *i*i*
quOd in cfstrs vel in fornrninibus per deceni antt fenl, missutn est ad fomem uiaffertetar^aqH». fte-
qttindettrri aril quamphrffcs annos feposuerartt, re-. vertentes igitur qui miss-ifuefant, Stoftimtit o&tSom
ferebnjit. 'jQuft non felrfjrtftftstipef Voc facimi» tfe-- cellulseingressi sunt: < Quare, vir Dei, ittqoit, aqnem
tesiafrite?"qtiisdtcat; uiemorire el posteris non esset immundain huc atlulislik? > Al illi stupentes tiuie-
cOinmendamlutii, i-tiod el scdnctor pessimus hanc*j bant, et vas berte lotum.et aquam purissiinatn se
gentem •fr.iudiilenter seduxeril; et pius- praedicatorr deiulissc prolestaljaiiliir.Cumqtiedeollain scryphtiiii
fiorbertas per se, etpersuos, ad viam verilatis ett effunderetur, semel el bis fecit de eodem scypho
jnsliliaeTeduxil? Supervacna jutlicari pblest ab an- projicere, omnino prohibeiis, ne quis «t ea v«:lal
dienfibus hrec narraiio; sed ad sttbseqiieits iransiiiisi modicum gustarel. El cum tertium toium iisque.nl
evidens haberi non potest, nisi lioc aihruan.lo doceatt fundum ollulte vcrgeretur accessoque lnroine clarios
prsecedenlis opefis attestalio. • diligemer intuerptilur, vitlertmt bnfoneiii «ifrae ma-
B
CAPUT XIV. «rotliidinis in scypho fept.nitein, et olrstHpweront.
Dmnonti sa^pittt repulti. Litpi cicnrati. - ' (Wistupescere quident
< potcrant, el sttpra nioduni
' 81. [CAP. f mirart, tuin quia lriems erat, quando htijusmotll
XXXVIt.J loter crcleta pnjeiereuiidtHrt
jjrereseos et aposlasire) intitmescens, nihil papam,,- facile votentibus persuasit, qiiia ea tantum prrd-
iiibil episcopos, nihil arefiiepiscopos, nibil presliy- cabat qure vel novitate sui, vel magna volutrtale po-
terb» avt cterieos assefiiif; eOltiHiOarsqiieBcciesitei puli placitiira sotebat.
Dei coucuiieiis, etiajo fidei noslrre petram, id est«i 5. < Talibus uequiliie successibiis misero humirii
Clitisliim dividere ausus est. Penes se, cl suos tan- lanta sceleris accessil attdacia, ut etiatn se Deu.o
Itiin Ecclesiaiu esse contendebat; Ecclesiam, qiiami dicerel, asserens quia, si Christus ideo Deus est,
Christus a Palre accepit, gcntes in baereditalemi qufa Spiriimn sanctum habuisset; se nen ioferiiis
smiin ct possessionem suam tenninos lerfse; liic adI nec (lissimilius Deitm, qnia plenittidlnem Spirrtus
iolos Tanchelmrsias contralicre cuiratiis est. sanctt accepissel. tn qna prtesutnpfiotte adeO ilbtsii,
l.i Jam vero, sancte Pater, afflictionis noslrre ul quidam in eo diviiikatem venfrarentur.in tnii-
fjuerelas suscipite, et pr-ccitrsorein Aniichrtsti, eo-' tuttt, ul balnei stti aquam polanriam ^sUillissiniO-po-
itein scbcniaie, eisdem Vesilgiis, quiluis iile seciiiu- pulo pro benedictioiie divideiel, velut sacriiltris *et
ftisCStprrcciirfenlfeili,adveTiite.Inmaritiinis primum efficacins sacranienitiin, profiitirriim saluli-corporis
locis Tinli populo et iiillriiiioiis fidei, veiieiiutiv. (j ( et anhtwe.Quodainetiain tc'tnpore,dilm'tfoVtjmgerrrrs
ptSrfiilisesir.e misciiil, ct !perirtatrorirrs el miiliercti- qiwestus riovaaditrveiitrOileiitiielliuafeiiif,qttumdaiit
las (qtrarmft familiafitatitms, et secrela cotlocirtirine, iiiniginem S. Mariae(stu-peianmmS dieere) in ine-
et privaito acoiibitu' libeiitissiuie utt-batur) errdretj diom nrollitudinis jtisstt adbrri, et «Ccedetts, ma-
snos paiiratim spargere ccepit, deinde pefr [lias], nniiique Iniagiiiis manu coniiirgens.strocypo illiits,
cottjuges etrain ipsus perfidiaestiselaqtieis irretivit. S. Mariani sibi desponsavit. Saeratnenlitm' et so-
Nec jam in tenebfis vel cubiculis, sed super tecta letnnia illa (lcsponsalioiiis verba, irt vUlgofleri solet,
prre.licare incipiens, in paleritibtis cainpis late cir-- univefsa sacrilego ore proferetis • < En, inqnii,
cuinfusaemultitudini seniiociualiattir, et vemti rex dileciissimi, virginem Mariatn inihi desponsavi; vos
coneionaturns ad popoluin, slipatits satellitibus, sponsalia et siituplus ad mlplias «wltibete.* Eitpn-
vexillniil el gladiuni pra-fercntilms, Veltit cum in- nensiltios loculos, unnm a «|e%tfisflilitiwia sUiistm
signibiis regalibtis, sertnoneni faclurus procedere inlaginis : < lluc,iuquil, olleroilt viri; illtlcHiUlicie*.
solebat. AiKliebaiTIItimpoptilus seductus skiit an- Videriiu ntinc, utrius sextis.niitjdrciMa me Olspoiv-
geluni Dci. lino, vere ipse angetus Satanae, decla- sain inearo fervetii cltariltts.^> lilt eece comntilne-
inabut ecclcsias Dei lupanaria esse reputanda; nihil ribus et obltMionibusceftititn ruit iitsaniSsitftOSpo-
esse, qttod sacerdotum oflicio in ntensa Dominica pnlus. Mutieres inaures et irtortlllajriciebant; «t slc,
conficerelur; polliitioues, nOn sacramenla nomi- iion sine iroriianissiiirosacriiVgtoiillhiitaiTtcOrflra-trt'
*; '
nanda, ex nieiilis; e.lsanclitate iiiiiiislroruui virtutem peciiiiani. • - •. » • • .
feacraineiitisaccedefe, cttm ex verbis S. Augustiiii 4.•< Sed etfaber feiTarhrs qttitlnnv, flomiite 'Ma-
(in ptal. x, 6, Patrol. totn. XXXVI) : < DoniituiS«" ;nasses, quem cuni scelerato hommeeitatn-a vdbis
Christus iraditoreni suum (qiieni tliabolum noinina-.«- delenium aitiliviimts, etemplo iteqitisshni majgistri,
vit (Joan. vi, 72), qui aute irailitionem Doiniui nec fralertiitaieBi (tHamdam.quailiGibTa^ViJlgoflppellaiit,
tocslis Doniiuicisfiticnipotuit exhibere (Joan. Xti.b) htstiiiterat; in qua duodecini vfiWinHgura duode- >
ctnn caeteris apostolos ad praedicrindniu regnuui cim apostolofutn, et unatii tatitam f«Mmnamiti fignra
coelontm mrserii (Mmth. x, 5), til deritonstrtiret dona B. Marire consliluit; quae, nt ffrulit, *peTr-sVngulo»!
Deiperveuire ad eos qui cilm ftde accipiunt; eliainsi illortint dttodeeiro cii'ciinidiiC'elMitlip,>etadinJJinmu
laiis sit, pCf qtieiri accipintil, qualis Judas fttil. > sacrosanciae vifginis, nelaria tiirpitinlim!, qtitisiad
lusm Anguslimts(ibid., 3; ibid.): < Si iu percipien- conlirmatioiietn fraternituiis, «i.tgiilis roisceb;iiur.
dis sacraineiilis dantis et accipieiitis est ineritmu Presbylcr eiiaro quidam Everftaehonts«owiin),-a
consiiieranditm; lit ibntis Itei, el accipienlis con- sacerdoiali djguiiaie apostataiis , iiiefttlwii-4iMiiriii*i
seieiitiaenieae.Ilaeceniiu duo non inilii incerla suul;' iuagislerio adhresil; qui et illuiti Jtotii-aiiiiprosetnii**,'
bOnhasilliiis.et Ittlts mea. QuidHe interponts, de nmritiina roca; quartain scllicet paftenii («imijopajjoj'
quo"certoitt tiihll scire pbssumf STneiitediCere :-Itt itostri, Teruwanenst episcepio regni FraiKy*, aucto»
DomOioconfido (Ptal. x, 2). Nain, in te si cnnlido, ritaie domrottpaptje.-atitjFtiiijtare-CiiniHus «M;qu«n^
unde coufido, si niUil mali hac.nocte fecisti? >Contra etiain a sanctitate vestra deienluin audivimus, et
itn e( huiusiiiodisententias -sacrtlegus ille «JCckt* gavisi suiniis. l^eni pftiWytet,*peromitla-^aikLe*^^
*tiMs, deooriabalnr popuhutt Sa pevce-HWiiesacra- assertOr, deeimtt-ffr3lrim?m-te*te:S^i^WiiW*Wri >
ntenti eorporis e| sanguims Douiini; proWfeet» rit*Sb¥ieWttfiV><W^ «t««i-
Wiam deiuuas miiiislris Eccfesire exluberi; quod t irtiii ej^r. ifafimiWfsttut,'ftmtiiK*;iiioriiiJi^aceieM,
1515 S. NORBERTI MAGDEB'JRG. AKCIHEPISC. (318
verraes apparere noa solent, lum quia erat fonspu- A dum eum. Al ille vultu doTnesticoad eos rcspiciens,
rissimus (91), et vas mundissimum fuisse recorda- immobilis permanebat. Quod cum viroDei nuutialum
bantur, Videns eos attonitos Pater Norbertus.; fuisset, convocalis cunclis fralribus, percunclabatur
« Quid, inquil, fralres njiramini? Mille arlifex est quidnara essel, dicensqtiod sine causa tam rabidum
ille spiritus nequam, qui nos inimicando persequitiir, aniraal mansueludinis ttujus froutem non assumpsis-
sed projicite eum, quia major est ejus versutireel set. Timenles vero fralres ilti qui cansre conscii
subtililatis arrogantia quam fortiludo. > Quid igiiur, eranl, processerunt in publicum; et veniam quasi
o lector, de homine isto animadverlendum esi ? Nun- <je magno excessu petentes, narraverunt ea quae
quid spirilibus immundis hac subtiii examinalionc gesla eranl, et injuriam quant Iupo illi intuiisse
obviare poluisset, nisi sancli Spiritus infusio et putabanl. Quod yir Dei audiens : < Reddite, inquit,
gralia superabundans eum docuissel? ei quod siiuro esl; injuste enira egistis, tollentes
82. [CAP. XXXYlll.] Alio quoqtie tempore, cnra quod vestrum non eral. > Accepta denique lupus
ad ligna caedenda fratres quidam in silva fuissent, prrccla sua, neminem Iaedensin pace recessil.
ittvenerunt lupum capreolum devorauiem. Excla- 83. [CAP.XXXIX.] Cuidam etiam puero paslori
manles aulem fugaverunt eura, et accepta praeda oviura, qurcrenli, cum canes non baberet, quid
qtiam lupi rapacitas ceperat, detuleruntsecum domi, *-*facerel, si Iupus quilibet ovem ei auferret, jocose
et in-anguio quodain, nibil mati sitspicanles, suspen- responsum est ut ex parle magistri sui praeciperct,
derttnt. At lupus, quasi de injtiria sibi illuta conque- ne auderet eam deferre vel laedere. Non post uiultum
rens, sequebatur eos, et ad oslitim dorous, quara illi vero conligit, ut ille idem raore solito servaret oves
fuerant ingressi, ut canis quilibet domesticus resi- in campo; et tupus veniens unam ex eis rapuit, et
dens, quod sibi ablalura fuerat repetere videbatur. concito cursu deferens eam fugiebat. Queni frater a
Nescientes autem qui adventabantquid factum fueral, longe suscipiens, prxeepli non immemor, alta
exclamabant super eum, ut fleri solet, ad efTugan- voce clamitare coepit : Quo fugis, ait, malignis-

qtiorum plurima pro epistolari brevitate suppressi- rum comrootus, uhi vidit majestatem Dei prresentis
mus. Hoc ad suramam dixisse sulliciat, res divinas in igne, ait : <Et ego ponani decretum omnibus tri-
in tanlum venisse coiiicmpluro.ui repuletursanctior, bttbus et linguis iu oiuni terra; quicunque «lixerint
cuicunqne fuerit Ecclesia despectior. blaspliemiaro in Deuro Sidracb, Misac et Abdenago,
5. < Quia igitur, saucte 1'ater, divina misericor- in inlerilum erunt, et donius eoruin in perditionem
dia, Ecclesiatn suam dimius periclitari non susii- (Dan. in, 90). >Si Nabuchodonosor laudavil ei prae-
iieits, illos in manug vestras iradidil, rogamus et dicavit, el gloriam dedil Deo, ut decreltira niitieret
obsecrainiis in Domino, ne qtta ratione de manibus Q per regiium suum; qiiomodo reges Chrisliani non
veslris elabanlur.Qui.si elapsi fuerint, deiiunliam«6 inoveanlttr adversus blasphemalores Ecclesire Cbri -
vobis, et sine oroni ambiguilate attestamur fuiuram Slii> UaecAuguslinus.ProindeobsecraniusinDomjuo,
irrecuperabilein Ecclesiae nostrae jacluram, el infi- quatenus de his sanctitas vestra faciat, ut Ecclesiae
niiarum perniciera. anitnaruro. Vere, doroine, gra- noslrse jam diu periclitanti subveniendo consulalis. •
vissiroum casum Ecclesia nostra sustinebit, si quo- Maritiiua loca, quartam scilicet parlem episcopa-
roodo evadere illos conligerii, quoruin sertno, juxla tus Trajeetensis, ad Germaiiicum iraperiuin perlU
Apostolttm, ut eancer serpit (// Tim. n, 17), et nentis, quse irapitts Everwacberus conalus est,
siuipliciuin aniinos blandieudo periinit. Nttiic i|uoque auciorilate doinini papae,Teruwanensi regui Frauciae
ob hoc ipsum Anlichristus nosier, moiiachuin inen- cpiscopio alterminarc, id esl adneclere, censeoesse
titus, exempto capilis illius, cujus roenibrtiro factus terrara Qtiatuor-olEciorum, vulgo de vier Ampten in
est.in angelum lucissetransfiguravit, nl eo securius Flandria, Pago Riensi, cnjuscapiil Aiitverpia, trans
illuderet, quo versulius speciem sanclilatis simulaio Schaldim objecta, cum insulis Zelandicis. llas pos-
suuipsUsei. Rogaraus, domine, ut justa indignatione sidebatFJandrisecoraesRoberliiscognomenloFrisius;
moveamini adversus detestandos dissipatores Eccle- Uollaiidi easdem juris sui esse praelendebani, Henrici
sjte. Augustinus (Tract. 11 in Joan. xm, 14, Patrol. iinperaloris auxiliis subnixi : sed Flandri (ut ad
lom. XXXV): < Quando vult Deus concitare pole- annuiii 1108 scribit Meyerus, < lali duce inviiicibiles
slales adversus schismaticos, adversus lirerelicos, videbantur, et Henricus, nulta re lnemorabili gesta
adversus dissipalores Ecclesiae, adversus exsufilato- ingloriusrediit, paceque ad MoguniiajciimfaclaFian-
resChristi, non mirentur, quia Deus concital, uta Q drus retinuil > quac possidebat. Ilinc cupido nasci
Sara verberetur Agar. Cognoscat se Agar, ponat cer- Roberto polutt,'ul easdem juris conlroversi lerras,
vicera, revertatur ad dominam suam. Qnid miran- Terwanensi potius quam Trajeclensi episcopatui -
tur, quia commoventur poteslates Chrislianre ad- subjeclas raallel; et in hanc rem acloreui se apud
yerstis deteslandos dissipatores Ecclesite? Ergo iton Pontiticeni offerens Eberwacherus, facile sibi poluit
luoverenlurlEtquomodo redderenl ralioncin de ini- luiu Flandri coniitis, lum episcopi Terwaneiisis
perio-sutf? Perlmet hoe ad reges Christianos, ut Joannis graliain acquisivisse.
t£tiiporibus'8uis pacalaro velint nialrero suara Eccle- Uinc porro occasio dari videtur perveniendi ad
siaw, unde spirilualiler nati sunt. Leginius Da- cognitionero temporis, quo data sit epistola, obser-
nielis visiones, et gesla propbetica: Trespueri in vaiiti scilicet quod eam scribat clerus, ahsque ulla
igne laudaverunt Deum. Miralus est rex Nabucbodo episcopi sui itieiilione, adeoquc verosiiniiilcr posi
nosor laudantes Deum pueros, et circa eos ignetn ejus niorlero, sede vacante. Fuerat is < Uurcbai dus
innocentem \edti. non nocentem]: el ctiiti miratus vir devolus,jtins ae pacilicus, > uti eum describil
e-tsetiile,qui statuam sjiam erexeral, ei „atl eain Joatrocs dcBeka, annoque 1112, episcopatus xui, e
adorandaia outnes coegerat; lamen taudibu6 puero "«ivi*,,'.,.'
. |W]L^«WIII bun**»«^jiW lifjie Bineii Norbefti,; piano^i. m. queuwdiOOiIuroipsum ejus verbi|.piS-,,
di<^ qmdipseMlMv^^^.n^Jii^riliViVii lixc desct/jbit.Pcjb/cafpus, iuira c. 2 Aualetl,. fem-
silarii tst (ebr>bu#^t^i^.enot»»* Pwara«-»i»»trj|il
: reiid*»,.:;.; '.'.*-,;M'-\'^.: :;.":•- /,, . ', 'i-A^l
tUdicjl ;«|tjAnwrerpir» nattfavil %. B<;Jesfpbun Dap- - .; ',.'i-"<;";.:-4w... » .:•..;«". ;.-... :'A ,-J*-J
 «3" MTA. «51«
sime rapior, sotilo velocior? Depone nvem; deponc,, A , dam clericus in agro ad animalla eiislodienda, luptis
inqtiam, eain; hoc tibi praecipio, ex parte magistrii eisper lolaro diem astitit eo prrcsente; et quasi
mei, et ne laedas eam, nec ulterius deferre prsesu- euslodire ferens solatium, nullam prrctendebat feri-
mas. > Qui statim illresam deposuit, et ille feslinus latem. Cumque appropinquante vespera, hora esset
in humeris suis sublatam ad alias reportavit. ut grex inlroduceretur, sicul ex altera parte frater,
. 84. Utrumne ille an alius fuerit, nescitur. Scilur sicex akera parte lupus gregem inirare compellebat.
lamen quia cum die alia missus fuisset fraler qui- Inlroduclo vero grege, cuiri frater januam clausiss t

vivis excesserat xv Kal/Junii. Lego autem apiulI Quis furor ardenlis Tanchelmi peclttt adurit ?
Mcyerum in Amialibiis Flaudrire, quod anno 1115 An pulat immemoremeriminit este Deum?
Tanchelinos tirereticiis, habitu ntunastico falso glo- Ne nitnium exullet terreno liber hiatu.
rians, damnalU3 analheiiiate, ab sacerdolio popu- Si renuat telttis hoe caput, unda petet,
loque Brugensi, urbe ejicitur; et anno 1115, quod
< eodem anno Tanclieliiius haeretictis occiditifr: > Estqui suspicetur fuisse virum hisce in panibus
hoc vero distinclius explicans Robertns a Monie: opulentum et sseculari aliquo inagislratu pollenteui;
< Post inullos, inquil.errores miiltasque crerics, duin verum quando iri sriperioris sreculi Itistoriis tcgn,
navigarel, a quodani presbytero percttssus in cere- qiiomodo inonaslerii Weslphalia» regnum AiiahapfU
bro, occubiiit. > Rem igitur sic aciatn concipio; ul B I stictim oblinuerit gesseiitque vilis Sartor, Jo;-nues
ab iitsulis Zeiandicis egressus Tanchelinus, veneria a Ltidis; el nosiro rcvo Neapoli, quidaiu Tbomas
sparseril per imperialem Flandriam, una curo ipsis Agnellus, ex faece piscatorii vulgi assuroptus, contr.i
quatuor ofltciis Trajectensi dicecesi sitbdiiaui, infe- nobilitatem atqne regem; iuilla in Tanchelitio rc-
ceritque eliaui Andoverpos cutn pago Riensi uni- quiro generis aul fortunre ornamenta.
verso, ab inilio saeculi XIInsque ad annum ejusdem Ad Trajectcnsem Burehardum qnod attinet, de
vtii vel ix; iude ad Flamlros, Francici regni ejus contra hreresiarcham conalu, non audercni lain
Clienles, Morinosque se contulerit, deposito sa:cu- bona praesttmere, si veruin essc crederem, quod de
lari habitu < inonaebum mentiiiis; > ausus eiiaro eoscripsit Beka; qualiler aptid llildebranduin, sedis
Romaut stib specie sanclitatis proficisci; nnde arino apostolicae legatura, purgalttriis Simotiite criineti
1112 redetitjtem detinerf Coloitiaecum sociis conti- quo diffaniabaliir, el jussiis versirultim Gloria Pa:ri
gerit, hatid dubiuin quin projilermaliim sui odorem el Filioet Spiritu sancloprontintiare, Patrem quidcnt
RoiiiiCet quacuiique erat iter, relicturo. Sed elapstts ac Fiiium nominaveril sine forroidine, Spiritum vero
e ciistodia Brugas redieril, cito anatliematizandiis sanetutn non prius polticrit appellare quam cst ab
a clero populoque; vagus deinde per niaritima quae episcopatu destituttis, in cujus emptione consois
poiissimuiii infecerat loca, qtiOHtLiisqiieapresbytero Sirooni Mago convincebatur fuisse. Ilaec, inquam, si
illataui ordini suo injuriaro, ordine noti bono uicisci vere de Burcharrio Trajeclensi riici crederein, arbi-
volenle, obtruncalus fuit. ir.ner quoque niliil digne ab eo actum contra Tan-
Monachi certe liabtlu induttim versipellem, non chelmum; sedejus cufpa potins factum putarem, ut
aiuflo prius quam epislola scribcretur, indical par- Q C liaercsis prevalerel, scribeutibits autein caiionicis
ticula isla :.< Noitc qtioque, > scilicet posl lanlas ejus vacasse sedem, per cpiscopi Simoniaei, non
aiiiinarura strages in Trajeelensi dicecesi eique pro- obitum, sed depositiouem annis forle ptusculis.
ximis Antverpis , licel ad Caiiieraceiisem spectanti- Veruin qui potuil non vidisse Beka, non dico, quam
bus, editas sub habilu saeculari; qnas reparaturus id paruro caderet iu virttin, qtialem laudat, devoturo
Canieracensis Burchardus, canonicos ad S. Micliaelis ac pium, sed quain id inepie applicettir ei, qui
Anlwerpire restituit; neque credibile esl cessasse primtiin anno 1099 creatus episcopus erat, id est
Trajectensem, item Btirchardtim. Arobo atitem, annis il post lempus legationis Hildebrandi in Cal-
iniellccta pessimi hominis Romam profectione, liam, ad Simonire perfidiam aboleudain. Taceo quoil
itihil ab ofUciosuo alienum fecerini, si cu-raverint in Gallia nequaquam ftieril jndicandus, cui niliil
de hoiuinis pessimi doclrina et inoribus informan- cum Gallia erai comiiiune. Qui Viiam Ilildebratidi,
dtitn euin qui (unc aposlolicae catliedra* prresidebat deindeGregorii VII scripsit, remque narrat in syiiodo
Paschalein II, quanrio lurbatissiniis in Ilalia rebus Lugdunensi gestam, iiiiin. 11, Paiifus Bernriedensis,
paceiu ab Hennco iniquissiiuis condilionibus redi- ex frequeuli papre Callisti relalu, et ex ipsiusmet
niere coactus pontifex, niiiius allendere ejusmodi Hitdebrandi ore, Desiderius abbas Casstnensis, postea
delationibus poiuit. Sed quos Romreevasil carceres, Victor papa III, ac S. Petrns Damiani, neque epi-
Coloniae reperit scelestus, eo quem vidimus suc- scopum neque episcopaluni nominanl. Httnc vero si
cessu; defuuclo jam Trajecteusi Burcliardo. An praeter verisimilitudinem, aliunde consiarel Tra-
aiilem ihde ejapsiis sit prius quam Trajeclensis jectensem ftiisse, iioniinaniluseisel Wileltniis, frater
cleri denuntialio Coloniam perferretur, ei ideo re- jl rj Wicbafdi Geldriae praefecti, t vir lotus belttger, >
missiiis custodilus commoditalem prorapliorem ela- inquit Bcka, et suflectus Bernnlfo, vita fuiicio xiv
behdi sil naclus, an aliler evaserit, statuat quisque Kal. Angtisti 1054. Arnoldtts Buchelitis, Bekx-Scbo-
bt voluerii. Ego non credo euin Antweipiae prredi- liasles, nihil sollicilus de Burehardi iiinocenlia ex
rnsse ultra aiinnin IIOX vel 1109; ctim Vita sancii ratione temporum comprobanda, Gdenter pronmrliat
Norbeili itullaiii faciat mentionem liabilus monasiici < narraiionein > lotam < confictam vitleri, ad con-
ab eO suuipti; relictuiu laineii ibidein dico fermen- ftaudum odium imperatori, quein Stitioniaco vitio
tuin nequitire, quod nou poitierit etpurgari nisi per inquinatum ferebant, quo I iiivestiluram prrrlatortiin
nuvam caudidi ordinis aspefsioriein. Anselutus, per baculiim et aiinuluiri, a inajoribus acecptaro,
Geniblacensis seu quisqiiis alitis prirao Anselmo urgercl. > Hsec scilicet haereiicl spiritus prrcsidenlia
exeiiiptari noittiulla adtlidil in editioue Mirrei, ex cst, auctores omni fide dgnissisnos et etnpiiools
plariuui Mss. fide peculiari cbaraclere impressa; ad gacrilegre crimen manifeste accusnntes, nec facientes
totium 1115 sic scrihit : < Tanchelinus haereticus, ullam meriiionem investiturre, dc cnjns jtire lunc
qui Antuerpiara, Walacbraro, el circtimjacenles iu- adbuc disceptabarit? vocare itt snspicionem caluuinirc,
tulas, ei uiariliraa loca 1n pariibiis Tllis, multis hae-' cum tttrpi mentlario roiraculi fictitii. Nescid adteni
resibus iofecerat, oceidilur: > eo seilicet quem &>- aij vet in ipsa episcopalus emptione, criminis allquld
bertus de Moole nos docuil modo. Ei in htinc qui- agnosceret C.ilvmis^n, ex Tanchelipi dofmate per
dam haiid insulsus Pocta, Cflenobiograpbiacp. 8 Calvinurasacratnentuinordinisat^etus^Iteiilliiefe,
aHeptns, sic liitii, ut eam noiniuis ralioneuipro-- et clvili magjblfaftfi^Bm^ « ;» ^^ '
bet qua usi Tra«ecieit»es. secraiUababet.iusiriDdefe.'
.' ' ' !•:. •'• : ,' ;
'-: .i" -"'• '.ir-r!-v '••.*«. ti-:'
f*5,g S. NORBERTl MAGDEBCRG, ARf.lMEPISC. fSW
excltiso, quasi de illata iiijiiria conquereiis, et t\ est, invidtis illc hostTspersoqnebatur aciem, ad ipsttm
lup,-.
iiiercedem debitam sibi i eddi postidans, pede, prouf debellandtiro ordinatam, intantuni, nt vix quidatn
ex ipsrs, postquam hoctis tenebrre revertebantur,
poterat, pulsabat ad januatii; ptilsabat crebris iclibus alicubi
se velle intrare. ostentans, el alicitjiis alimenti por- cxife prsesUmerenl. Sed cttm untis, cui mul-
tioneni percipere, Quod ctiin vir Dei audisset : lum insidiabaiur, se mod,icae lidci esse dicerel, et
V Quare, inquit, putsaitii hospiiL nori aperitis? > seipsum reprehendens assumpsisset fiduciani, et
necessitaiis requisitaprocessisset,
Ctti cum responderelur, non hospilera, sed lupttm solusadsingutaris
daemoncoram eo, lecribili valde hominis efligie
esse qui se iroporlune ingerebat, nec pro ipsis aslitil
fralribus assunipla, et aspectu nigerrimo incedens, et quasi
omnibus vellel recedet-e, advocatis percun-
illuc venisset. Sed cwti ipsuro essel in aere delaturus, njinas intentans. llle
clabalur, qua occasione
auiem fidei collftctis viribtts, et vigore. animi re-
tacerent omnes, accersito cierico illd, quefn In maue
< banc imporlu-
Sd ctistodietidum gregem tniserat, sciscrtabalur qtiis" suinpto, inlra se dicebat: Quandiu
At indicare nissimi inimici fateilatem et phantasias patiar? > Et
juvissei eum in custodia gregts. itle,
surgens, cum apprehendere eum voluissci, dreroon
ei
quod conUgetat tiroeus, jnterrogata tamen celare
in fUgam versns est. llle vero fttgientem velociler
non prtssurnens: < illa, inquit, fera est quae pulsat B,
et veniens ad arborem (92) quae prope
rftl bstium, quae hodie mectim fuii.et gregem mllii insequitur,
stabat, luctari ccftpit ad eam, dtemonem cupiens
cummissum,aCsi coraroissusei fuissel, mecum, donee tOnere et ligare. Sed parvo inlervalk» faiclo respi-
iolra jannam recluderetnr, coriservavit. > Auriien» Ciens,
recpgnovit hanc esse arborem, quam ibidetn
hoc vlr Dei :« Dale, inquit, ei atiquod pabulum; essesciebat, Elhacanimi virtulevenenosi serpeittis
tjiercedein enimde servitio itnpenso requirit, qtiia ifhisione devicta, nutlum
postea timorem passus
dignns est mercenafius cibo suo. > Curoque ad prae- esl. Non solura islum, sed et alium simili modd
fepttim viri Dei cafnes ei pfojectae fuissent, quasi aggredipraesunjpsil, ettmdem lerrorero inctiliens.cui
pro mcrcede rapuii eas, el recessit; qtii etiara nori visibiliter aslabat, dum residc-ret ille ad suam pri-
post miiltmn, de manu ctiiiisdotn pueri vilutos ser- vatam riecessitalem, nec movebatur uterqiie de loco,
•fcanlis,qnadam vice panem suscepit. Quitl estlioc, ab inilio Malutinarum usque ad fineni. Sed vicit
Cralies.?Ferae rabidre rationis experte&maitsuescunt, tandem probilas opportuna fralris, improbam im-
et hoiuiniljus obediunl; ltomo ralionabilis clafldit portuni aiem dremonis. Nam surgens, et signo crucis
aurem, el non obedit; quasi qui finxit octilutr non imposito, per ostium, quod a dacmone occupalum
«oustderei (PtaL xciu, 9). Non vadit miser horao; r videbatur, exsiliit; et neminem obsistentem inve-
«fuia « eum piactterint vise ejus Deo, ornnes inimici niens, exinde, qnod talis itlusio nec ei nee alicui
ejtts pacifici efunl (Prov. xvi, 7), > et [alibi: < Pu-. nocere posset, cOgnovit. Et liber ab hoc fafso limore
gjiabit orbis lerrarum coiilra insensatos (Sap. v, remansit, qui libertatem sancti Spirilus apprehen-
£1). >>HoevirDei oniuibus praedicabat, lioc docebat dens, abea postea non reeessit (93).
suos, ei hoc modo anie eos volilans operedemon- '86. [CAI>.XTJ.] Si hasc membris, qtire capili cer»
StrahaL lamina debebanlur? Si hsec subjectis, quaenam raa-
85. [CAP. XL.] Arte mirltintoda, ut scepe dietum gistro? Utiqtie niaiora. Majora quidem, uipole illi

(92) Idem cum indicasset Prremonstrati fuisse erat de silice, adfuit Satan, non dorniienti, sed
«pomarium juxla capellitlain, > inccriurh lamen esse. oranti, rugiens, el iri modmri siiis quandoque grun-
ail, liiciie an alibi sleterit arbor, de qua bic agUur:! niens, el silicem circa pedes fratris circumvolvens.
deiude ex Pelro de Waghenarc harrat < de quadanoj Quod cniij sic ageret "prima seqnentique nocte, sed
stibore PraeBionslraii, a S. Norberto plaiilala in et tertia n^nlairdarei; itleTraler, a priore sito jiitii
medio clauslri, quae nunquam virentes comas posuit, cousilio accepto, qMd ei dicendum; vel facieuditiii
sei) a)go.re et ealore superior, laelas frondcs explica- esset, terlfo veuiehtem stc alloqliittir : < B/ei ntiser
•ril per quinque saecula, addita, seniorum tradilione, ei.mlserrime! Tti quondam ille "Lucirer, qui mane
quod.ffiebus festivis sancti Patris, quasi senltret(sut *>onebaris, in dellciis paradisi Dei fuisli, sed cuin
coloid inanus, tarilo virore solerel excellere, ut. tibi nbn sufficerent hrec, et diccres: < Poiiam se-
raperet aspicienles. Sed et boc rapil in adniiralio- deurmeam ad aqtdlonein, ero similis Altissinio'(/io,
uein, 'qtiod haec arbor diciiur fuisse scipio saticti xiy, 14); r idem qm»d eras aTnis;istiJ'.pfo Ittce feiie-
ralris;';rapii jlem quod ligmim boc, cedrino agna- bras, pro fieaiituriine miseriam, pro loco delTciariita
titra ei tjraii, odoris acinsilaj virtutis describitur : el fetorero,cijnj porcis eligeiis, cOmmutasli; en dignum
si doleiidiuii de incuria qua aibor isla slirpilus coneambitlfn, idonea commutalio. Eia! nbhliic libi
ey.ulsa sit, Ireiauduin lainqn in boc quod quidxm locas est, sed iij fetOre cloacarum te volutis;" borcis
fauiuscuTi, al) ea excerpti, dicuntur alibi reviviscere assiroilare. > Recessit confusus, neft ad hriitcf.ffairera
eiexcrescere. > de caHero usque ad diera Titorlis suae iri iSiltiiiiavisi-
|95> In ms. Monnensi hic interponelialur caput, bifi eCfigietentaiurus accessn). Sic eniin CqWtrjidilur
ab,aliis,p**reler#iissum,ttoc liluto:, < Quomodo ijiali- et vefeciirittaliJr spjfiws iiequahi' ddin 'pl fleiiciaB-
giiiis, spiriws, ijiipropecata sibi a quodain tratre. qttas. pef«*naflolijjciiintur; *icut piveV6t'fryii^IU
d^ec^ne,cci»ifiisus aljspessii. >Caputhoc, uiia Wag- duin |ili miilae et terrofes judicli Verfiiif-iinajjur^;
tit?ijafW^rajistuissuin uobis estjliunc accipe: <Erat liOuibus prreferuniuf. tndesaiie,^<j*rTndfe*»ii^<iir#-
tum l^inoiu-js aij .porfan» custodicndaro.au eleeuio- sire, ut ortiniura exorcisnwruiii ^driCluViQ^ijlhJesTif
*J^«»-»^Wv*Mw?l'?il;e*,rl^^^.hospites .'reciplendos; spnet :"« Lxortiio le^pef, eiiiirt qiii' veAtoKis e*%'
«JWl^W1»**' ^^""'i^^orjffivjs, ppsuus.. jttdiciire VivoSei
""'- ittortijos, '''el saecutifro
'• ^ritoeiu:
fiaurquioam satis prohandjD sauclitatis : cui qua- AtneTi.> """'^
daui nocle jacenti supcr lectuut, "qui cunctls iileiu
 "
1381 \1TA, 1334
qni ipfeiinimico majus dainnuin intttleral, et adhuc: A *era essct Iutjus dilalionis occasio. Acquievil hottio
pcrmaximuih ipsi in futuro inferendiim prrevidebat. precibus deprccantium, suuin ciiam improperium
Unde cum noctem quamdam tolam insomnem virr esse repulans, si non usque ad finem perduceret
Dei Oraiido transegisset, slans ante altare pauperiss cttram, quam de eodem matrimonio gcrendam sus-
oratorii, quod in primordio conversiotiis suac inn ceperal. Et acceptis octo niarcis argenti, misil eas
Prremonslratensi loco suscepcrat, astilil rclro cumu fratribus suis Prsemonslrati, qnt eo absente qiiirt-
Satan ille in modum horribilis ursi, dcntibus et un- genlos pauperes pascendos sttsceperanl, quia temptis
gulis terribilem gestans aspeclum. Ctimque verterett famis erat, et alimenla sibi el pauperibus emebaul.
se borao, et vcllet procedere, ut niembra debiliart El qufa ex hoc eis iralus fneral, prtecepiii qtiatcnus
modicoSopbre recrearel, ex improviso Videns asian- iti suo nomiue cenlum (94) vigiuil adhuc pauporcs
lem beUuam,expavit; sed quam cito arise reversus,, sitpcratlderent, ita qttod cetttum ex eis plenariam
el osliura oratorii clausum considerans, nec aiicujuss h.ibetcnl de cibo communi refectionem, trcriecin"
intraniis sonilum se prius audisse recogitans, per- vero in hospitali domo pane el carne et vino rc^
secutoris sui recognovit esse insidias. Et parumperr crcarentur, seplem vero citm canonicis essenl in
orando, viribus resumptis: < Qtiid, inquit, exspectas,, refeciorio. Ofiensam cnim quara Deo ei fratribns
criienta bestia?Cngulae ture inanes siinl, cl horribilesi B inluleral, eo qttod displictterat ei huinanilas et optis
dcntes iui vcnlus, et blfsuta pellis tua fumus, etl inisericordi;e,quod in UdeJesuChristi gerendum su-
vapor inaniter pertransiens, et velul umbra, qure> sceperantin pauperes, sic reuiittielexpiaricredeb.it;
sole recedente disparet. Tu signacultim similitudiuisi nOn enim spcrabat, adcomntanendumcum cis, ade03
Dei> lux cum esses, lenebras sttperbiendo meruisli. se ultra reversurum; nec volebat alicujus offensioni»
Reccde nunc, prsecipio tibi, quia ntilla conventioi notam in eos relinquere, quos esse sciebat in Dei,
Chrisli ad Belial; nulla societas luci ad tenebras; et sua et oinniuin fidelium congregatos dilcctione,
nulla pars fidelicum iiifideli (// Cor. vi, 1.). ltecede veri iu lioc Magislri sequens exemplum, qiti < ctiiu
festiuanter, scis quia nulli tiocere potes, nisi per- dilexisset suos, in finem dilexil eos (Joan. xut^ 1). >
iivissus; et tuuc his qui peccatis suis exigentibusi CAPUT XV.
luae ftterint subdili poteslali. El his diclis ipse men- Archiepiscopatus Magdeburgensis aditus. Cdnobium
dax, verba verilafis ferre non prrcvalens, disparuit. ordinis in eo consitiulum.
37. [C»P. XLII.] Jam lunc leropus advenerat, in, 88. Exindeprocessit ad quod mitlebatUr : el ve-
quO die detertniuato per inlcrnunlios, loco eliami niens Spiram, Saxones el clericos Partbenopoli*
statuto, comes Theobaldus, de quo superius raenlio civitalis cx magna parte, apud eligendum arcbicpi-
facla est, futurre uxori sure ct palri ejus, paren-' C scopum, coram Iege Lothario congregalos, invenii.
inraque suorum multiludini occnrrere debebat, et Qui audientes hunc advenisse hominem, qiiem pcf
invitato Patre Norberlo, qui conjunciionis hujus diversas lerrarum naiiones virtiin sanctum populus
dederat consilium, secum usque ad eumdem locum acclamabat, vocaverunt eum, el ad sermonem fa-
perduxit. Quo cum pervenlum fuissel, non invene- ciendum, in qtio libenler audiri solebat, el ad au-*
riilit eam ; remanserat enim in via gravi infirmitale dicndum consiliuin sttper qitibiisdara negotiis, quod
detenta. Qua de re cum comes, et cuncti qui cum quorumdam eorum qtti convenefanl neccssilas expo-
eo erant, mirarenlur, alicujtis poenilUdinis et de- sCebat. El primOquidem Paf thenopclilanorum causa,
ceptionis causam esse sttspicantes, consilio inilo, qui Patre orbati fuerant, agebattir. Adcrat ibidcin
magnis precibus rogaltis est Pater Norberttts, ul quidam cardinalis (95), qui a Romana sede novilcf
procederet in occursum ejus, el renuntiaret ulrumne adveneral, el aliorum principttm innumera multi-
(9i) Abbas Cbrysoslomus mantt sua testalum reli- Sanelorifrn itntts^ in Nativilatc Doraini uims, in Cir-
qnil, quod Sanctis existens, in veteri ibidera Drevia- cumcisione Domini uuiis; similiter in Epiphania
rio legerit et describi jusserit sequeuiia. < Sanctus Domini, in Purificalione S. Mariae,in Annunlialione
•Moiberins, Anlwerpiaealiquandiu cotnrnoralus, lan- S. Marire,iit Sepultura Domini, in Resurreclione
tlera valedictis ibidem fralribus, lantaque insliluta r. I» Dotnini, Vestibus novis, scilicet cainisiis, bfaccis,
pecunia, qnanlum satis essel ad centuro el viginti caligis, soccis, subtularibus, lunica, cappa cum
in perpetuum alendos pauperes, discessit. > Potuit niantello attl pellibtts veslialur; per aesialein vero,
diversis locis occasionibusque idem instiluisse sau- scilicel in Ascensione Domini, per septem riies Pen-
ctus : quare nulluro hic scriipiiluin relinqui velim. lecostes, in passione apostoloruro Pctri et Pauli, iu
Nara el Magdeburgi anno 1130 constittitis istic a se Assumplione S. Marire, nova chtamide sive cappa,
frairibns t regendain et disponendatn jure perpetuo camisia, braccis, soccis, subtulafibus, in singulis
Iradidit domiim bospitaleni, > ab Adelberlo archiep. festis uiius induatur. Ex die aulem quo pauper ve-
"fundatam, quia eamdem < ita dissipatam et pene 8tem accipit usque ad diem oclavuni, si reuanere
annibUatam repererat, qnod bi qui iu ea slipendiura vull, refectio corporis ibidem ei exhibeatur, crctera
qnotidianum acccpturi erant, indecenier el misera- in usus pauperum advenienliuin vel iransetintium
blHlet mendicarent. >Dignaest auleui ejusdem sancti iiripeiidantur. In.Cccna aulem Domini iiniisqulsqiie
ct alia cirea pauperes Praemonstrati relicta ordinatio, sacerdoluin vel tevilarum.postloiionem pedtrm men-
qtwe bic iotegre legatur, sicut referiur a Pagio, dicorum, consilio prrfiposili,iinam de propriis vesli-
fol. 304 : <Decima Deo, ad bospilalc, de omni pos- bus, sive cappam, sive pelles, scu tuuicam, seu
scssibne et oblatione fratrum, usibus pauperum caligas ipsis cliaritative impendant; qui, post acce-
detur. Sic lamen, si suroma argcnti decero solidos ptam cbaritatein, nequaquain tilsuperiusper diesse-
valnerit, vel itsqite ad deccnt- solidos oblala fuerit, piem inatieant, Sed post refeclioneiuslatlm recedani*
ex liis decero et octo pauperes per singulos annos (93^ Gerardus, qui pisiea papa Lucius : iia R <-
vcstianlur, per hieinero seiliccl ig feslo Oinniura Iierius de Monte : eidem in cap. 2 AnnaT. aJditur
FATBOI. CLXX. •»2
1323 S. NORBERTI MAGDEBURG.ARCIHEPISC. 1521
ntdo : cl in electione tres coruin consilio noniinati A mullilitdinem. i Exclatnabant autem quisequebanlur
smu, quoruin unus erat Pater Norbertus, sed eo hrec dicenles : < Miser, qtiid agis? Sine, miser! quid
ignoranic. Facttim esl aulem cum illi hresitarent, el est quod fecisli? Nunqttid nou nosti, quia hic est
de tribus ad meliorctn anhelarenl, digito lalenler episcoptts noster et dominus luus? > At ille quera
ox adverso latcrc innttil eis primicerius Metensis cito relro lalilans fugiebat, Palre Norberto eum rc-
EceiesifB Albcro, ille qui postea Trevirensis (96) / vocante, el subridendo dieente : < Ne timeas, et ne
Ecclesire archiepiscopus fuit, ut virum Dei Norber- fugias, nii fraler; melius enim rae nosli, el clariori
ttim assumerent. Qui stalim porreclis manibus eum octtlo inlueris, quam illi qui ad haec alta palatia me
arripiunt, vocibus ingeminatis exclamanles : rilunc compellunt, ad qua? non debueram, qui tam paupcr
in Patrem eligimus, hunc paslorem nostrura appro- et modicus appareo, sublimari. >
Lamus (97). > 91. [CAP. XLIV.] Consecralus igitur el episcoptts
89. Non potuit se homo debilis defendere; non faclus, et in episcopati calhedra stiblimatus, non iro-
licuil ei cogitare, nec cogitando quidquam de seipso memor illius apostolici prrecepti qui.prrecepil ept-
ortlinare; sed quam cilo raptus est, a rege (98) fuit scopum sure domui esse dispensatorcm (/ Tim. m,
laudatus, el ab omnibus astantibus approbatus, ab 4), convocalis prreposilis domtis, et cunctis minislc-
ipso eliam Romanre Ecclesiae legato eonfirmalus. B rialibus, perquirebat qui essenl redditus episcopalts
Dedticitur homo, onus grave aggravatttm secum por- mensre, el ubi, el quinam illi qui singnlis prreessc
tans; deducitur ad locum quem non noveral: tra- debeant. El cum adnumerata cuncta fuissent, ac
bitur, inquain, ad gentem nalionis pravre ct per- scriptis comniendata, et qui ex ipsis sumplus do
versae, scilicet inler Sclavos et Saxones (99), qttse beantur, vix suni ex omnibus inventa qusc qualuor
gens utraqtie cx re irahii nomen; isia, ablato Scla- mensibus anni posscnt sufficcre. Admiralus supra
voruro acumine infidelitalis punclionem insinuans; modum Deisacerdos.interrogabatdiligenlcr utiumna
ista, saxortim pondus el lapidei cordis crccilalem ampliore prrediorum possessione aniiquiius dilareuir
ferilaiemquc conteslans, et qui jam pro seplcnario Ecclesia, an ab aliquibus, iu regimine prius exTslen-
scrvilio, quod Laban exhibuerat, Rachelem cxspe- libtis, qttre jtiris ipsitts erant, roinus caulc conser-
clabal; aut Marirc, ulpote debilis corpore, pariem vando, fuissent dispersa. Cognita veritate, quia no-
optiinam qtiam ipse elcgeral (Luc. x, 42), Marthrc bilis fuerit Ecclesia, et a regia potestale fundata ct
opus el Lire laborera invenil; quia < non esl sa- sublimala, elliberatilale doiata cl dil.ilaia : < Lbi
pienlia, non esl prudenlia, non est consitiuro conlra sunt, ait, baec? aut qua ratione ab ea et a vobis
Dominum (Proti. xxi, 30). > Idcirco et ipse, tpti r quibus erant, sunl alienaia'! > Aiunt iili : < Quiriam
neglexerat gentem paganorum incretlulam, ad qtiam ex praedecessoribus tuis, nimium stire carnalitati
in primordio conversionis sure ire dispostterat, ut indulgentes, fralribus carnalibus, el quibusdam ex
quoslibet ab errore infidclilatis revocaret, nuiic parentibus el propinqtiis suis aliud pr&dium con-
auclorilalcm elofiicium secttro deferens, tindo dispo- cessetunl, aliud prscsliterunt. Alii similiter sncce-
stlionem divinam pulavil elfugere, inde cogitur dcnles qurcdam in feudo dederuni; alii vero rerois-
obedientiam manifesle sttbire. sius se habenles, el a potenlibus oppressi, dcfcndcra
90. [CAP.XLIII.] Fuit itaque ad introjlum ejtts, non prrcvalentes qure juris erant Ecclesi*e, quaedatn
ttt est consuetudo populorum, concursus innumera- perdideruiii; el sic imininutae fiierunt, et penilus ari
bilis; cl congralulabanlur omncs majoris rctatis et iiibiliim reilaclrc ctinctse res, qusehonorihuic servirc
minoris; majorcs, quia faroosaro cl alti nominis solebant el honeslati. >
personam elegissent; minores, quia bunc, qui infir- 92. Audiens boc ille vir, memor existens qttia
mnilaiibtiseortun compatcreiur, recipere rueruissent. < maledictus qui confidit in bomine, et ponil carnem
Alonge aulem aspiciens civiiatem illam, ad quara brachium suiim, el a Domino recedit cor cjus (Jer.
ducebatur, nudatis pedibus incedebat, nudis pedibtis xvn, 5), > collcctis viribus in eo, el per euro, a quo
cum processione in sanctuario, nudis pedibus dedu- rj se vocatum ad hoc oflicium administranduin nofl
citur in palatio, sed ul pauper, pauper amicttts dilEdebat imperlerrilus, jubarc poteslatis assumpto,
pallio, aliis iulroeuntibus, repellilur non agnitus legationem undique miltit, praccipiens ul qiiicunqiie
ab ostiario. Dicebat quippo ostiarius illi: < Alii possessiones Ecclesire, cui Dco auctore prresidebat,
pauperes jamtliu intromissi sunt; non decet ut te obtinerenl iujuste, nullatenus auderent ullerius ad
ingeras imporltine, comprimens hortini principum eas manus apponerc, nisi prius oslendissent, esse
tegationis socius Pelrus. Eodera adhortante, pro sua (97) Velustum ms. noslrum Saxonicum; < Anno
in ordinem novum antlqua benevolenlia , Stepha- Doroini 1126, Ruiero succedit Norbertus in sede
nns iMetensis episcopus an. 1136 confirmat dona- Magdeburgensi.
tionem, ab abbatc Trudonensi, in allodio Averbo- (98) Hic erat Lotharius, dux Saxotiire, in regcm
diensi portionem habente, faclam ecclesire illic eleclus 21 Augusti, anno 1125, qui Rouiain cum
lundaiiae Prrcmonslraiensibtis, pro eo quod ipse in S. Norberto profectus, imperator coronatur 4 Jnnii,
trudonetises habebat jure; ut appareat fundatio- anno 1133.
nis illius iriitia merito ad annum 1128relerri, quo (99) Sclavonia olim e dextera ripa Albis fitivii,
iu Germania nunlius fuit Gerardus, etsi illa non cui adjacet Magdebitrgum, porrigebattir usque ad
fnerit plene perfecta anlcaiinum 1133. mare Batlicum, el Wagriam provineiam llotsalt-je;
(96) Albcro ircvircnsis, eleclus anno 1132. a sinistra ripa est Saxonia anliqua.
1323 VITA, 132>
suuiti |its ha-redilarium, et ex anliqtia patcrna pos- A ritum refocillaret, pctebat roultolies et a rege, et a
sessione. Audienles hoc raplores el sacrilegi illi, canonicis majoris Ecclesire, ejusdemque Ecclesiai
iiiultum indignabanlur, quod homo iuermis et pau- canonicis, ttt alibi ab co aliis scqua vel meliori con-
per, qui asino vebente inlrod-icltis esl, tam poiens, ditione rediiibus acceptis, illara sibi Iiberam conce -
lamque festinum auderet inferre praeceplum; quod derent. Qui omnes ttna voce contradicebant assercn-
pro nihilo reptitabant, nil per cum dc his qurc pos- tes Ecclesiam lanii noniinis non dcbere immulari,
scderanl violenter, perdere existimantes. Al ille uec rcgire poteslali diguilaletii cui subdita eral,
glatiio spiritnali, quoaccinctus crat, eos inseqtiilur; iiuminiii : scd nec alterius ordinis cl coiisueluriini i
ia stia quieie sedehdo ajggredilur, percuiil, dejicii, genlem imponere, qure jura regalia ignorarei, et
dclectos anaibeniatis vinculo ligal. Et illi lianc per- subjeclionem debitam ct obsequiiim sectinilum con-
stculionem episcopo Ievem, cl sibi diiiiumam el stieiudinem ipsorum. Hanc ab his omnibus pa-stis
gravem esse consideranles (co quod prrccipil aucto- est per aliqitot annos rcpulsara, sed vicit laiident
ritas, quia qtti anathema ttuitis anni patimit<ir, post humiliter in pelilione perseverans; vlcil quidctn ra -
annuin exleges sunl, nec in curis aliquod halieant lione qua prcmebat eos; vicit el consianlia, qua
responsuin) dimiserunl ex magna parte ea qttrc de uoverant eum a bonis initils usqiie ad finem ntin*
bcneficiis Ecclesirc usurpando sibi iiijuste rapuerant; quara vclle desislere. Expositisqtie clericis illis, et
sed invili, cl ob boc iniiuicitiarum et odii lomilcm omnibus(100)iinumqiieniqiie atl siittni vcllu relocalis.
adrersuscpiscopiim.ulcunqueet ubictinqtte potcrant, fratrcs stti ordinis, sicttl diu concupicral, in eadem.
lalcnter minislrabanl. ecclcsia iniposuii; ubi el eo vivenie secunduin or-
93. Sed ille qui viara jtistilire et cdrsurrt recli dinem instilulum, e\ posl discessum ipsius in ;ctcr-
iiineris anle sublitnationem episcopalus assumpserat, nuro, scrvilium Dei habendum ordinavil.
ab eis immobilis permanebat; prredicans verbum, CAPUT XVI.
el rcgnum Dei annunlians, pacemquc in lerminis Pcrsecuiiones tolerata:. Primi abbntes orainati.
sttis faciens; doroos religiosorum exaltans, et ubi 93. [CAP. XLVl.] Crevit fralruni mimerus, et
non erant novas conslruens; religiosos amplecieus multiplicati sunt m Saxonia, ubi religio decaluerat,
et ordinans; indisciplinatis et irreligiosis, nisi resi- ct in Sclavonia, ubi non erat, radicali frucliiosd
piscant, inferens asstduam pcrseciUioricm. Decanis gcrtnine flornerunl, multiplicalique simi ut ilebrai.
cl sacerdotiltus, et his qui habebant regcre populum, Frerouernnl Saxones, ffemHerum Parlhcnopolilani;
onitiibusque ad sacros ordines promotis omnimodis odioqtte et invidia adversus hominem Dei invale-
castinioniam tenendam csse dicebal; cogens eos aut r scentc, ipse in Deo spem et fidticiam habens, et
eam tenere, aul, si fuerint pitblicali, ctincta ecclc- ipsam cl aliarum cnnsueludinuni congregaiiones
siastiea beneficia reliiiquere. Initia dolorum, et oc- dilatare non cessabat. Ob hanc caiisam saniebant
casio perseculionuin ottinia haec. Dicebanl enira dc Itipi in agnum, ovcs in pastorem; luptis ovi in m;'n •
tlie in diem, suam quisqiie, quam regre ferebant, sueludine, stiam feritatem; ovis lupo in ferilale,
luolcsiiam confilentes : < Ul quid liiiuc arivcnliiiuiii, suani communicans mansiieiudinem, ut tilrinqmi
cl cujus ignorabamus consueludincs, stiper nos rc- conseiilientes, crndelem in nece pastoris exerccant
guare votuitnus? Conlrafiits quidem esl operibus el ferocilalem. Videas gcnus perscctiiionis mirabile,
constietiulinibus noslris, sttpra qtiant ferre possi- Qui aslabant lateri ejus, lalera ipsius latenler per-
tnus. > tlrec in majoribus, Incc in minoribus queri- forabant; amici prope iniroici fapli, de longe jacula
monia, divitibus, pauperihus etiam divulgabalur ; cx atlverso mittebant; proxinii sagitlas in pharetra,
alii gravali exislentes, alii gravamen tiinentes, alii suo tempore et loco jactandas, acutos gladios. siit»
aliis rumnre vulgari tauttim acquiesccntes. Sic qui lingtia sua consiliarii portabaijl, unriiqiie insidias i»
prius magnis laudibtis elevabalur, ntinc viluperio (i occullo ponenles, til inlerficianl innoceniem. < Cor-
iropropcriis, verbis lantum, ipso etiam ignoranle, rupii el abominabites advcrsns ciini facti snnl: lin-
dejicitur. Sed lamett proficicbat in opere exlerius, D gttis suisdoloseagebant,vencniim aspidiim sub laliiis
ipso dispensaule, qui cuncta exleriora, priusquain eorum. Illic trepidavcrunl ubi non eral iiinor(/W.
fiant, ordinare coitstievit intcrius. XIII, 5), > Regnttm per eum timcbant perdere, qni
94, [CAP.XLV.J Eral ante palalium cpiscopale, laborabat ut sine fine possenl regnarc. Pauperes
hauil tange sita ecclesia qinctlain in honorc sanctre timebant fieri; sed perverse agebanl, illnm exslin-.
Dei genitricis Marirc, in qua yiginli eranl canonici guerc volentes, a qtto debebant et poterant, M
saeculares, sub prrepnsito antiquitiis constitttti. Hanc vellent, dilari. Tredet forsitan auditorem, toties
crgo citm prseyidisset sacerdos Dei sibi necessariatn lilasphemias attdirc, et nnlhis blasphemix noiain a
esse, ul ibi fralribus suis imposilis, aliquando a lu- scriptore proferri. Audial ergo munilns, etjudicct;
iiittlut, cui officio imposilo debebatur, paululum spi atidiant sencs, et discemanl juvenes, et discant, et

(100) Ita omnia ms. Unicum Parcense disiiiiclius
scribil: < El singulis ulii vellent collocalis. > lloiio-
rtus Tl' faclaro muiationem apprObaris pef bfcvc
(quod Magdeburgo allatum rccitat Polycarpus in
Atmotaiis, oag. 413) < clericos qui iit ecclesia S. Ma-
rire mintts religiose vivenanl.in Iocis, > inquit, < aliis
necessilalibiis suis lanqiiam pius pater provideus,
pOsuisti. > Roberius de Monle facluni id refert atl
an. 1129. lostim Norbcrli diptoma vide cap. 3 Ana-
lcctorum.
 1327 S. NOftBERTI MAGDEBURG. ARCHIEPISC. 1323
successoribtis suis narrent, et doceant, si faclum esl A XXIII,34). > Attainen ille lratli:or ui cuslodia reclu-
in diebus anliquis, sicut factum esl in diebus illis. ditur, non ut pnnialur, scd ul stiffragalorttiii srto-
96. Jam enim advenerat dies, dics, inquam, ille rtim eonsilium delegaiur, ut in eis taiiti igridminia
sanclissimus et celcberrimus in Coena Domini, in sceleris punirel, quod dolor cordis eorurri aliqua poe»
quo pcenilentes Deo reconciliari sanctorum Patrttm niludine vel aegriludine non sentiret. Quid igitur ?
deerovit aucloritas, et in quo Agnus ille inuocens, Nunquid scire poterat homo Dei, quid ille, qui
»d reconciliandas inimicitias inler Deum el homi- confessionis el poenitentise causa veniebat, ferrrt,
nem, captus est, et ad imtnolandum duclus. El ecce nisigralia superabundanseuro docuissel? Ab inerroi
ad oslium illius loci, in quo sacerdos Dei poenilen- victi deficiutit, qui probrosa iniquilale et evidenti
tium confessiones recipiebat, aslilit quidam amiclus injuslitia se arinaverunt.
pallin, in similitudinem pcenitentis; obnixe ostiarium 98. [CAP. XLVII.] Non cessabat aemula iniquitas
rogans, quatenus ad confiiendum intrare liceret ei in occulto, in manifcsto mansuetam simulans aequi-
ad episcopum. Iloc cum ostiarius viro Dei uotificas- tatem, el lanto gravius et nequius, qoanlo magis
scl: < Noli, inquit, inlromillere eum. > Et cum pau- a domeslicis fiebat et familiaribus. Fainiliaritas vere
ltilum ille ex praccepto doinini sui diceret exspectan- dicenda est; quia cum qttotlam noctis lenipore, ad
dum esse , ille roagis ac roagis inslabat rii introdu- ** celebranria cum clericis suis Matutinarum solemnia,
Ceretur. Sic perseveravil putsans, nec intromissus more solilo surrexisset, adveneral clericus qttidain
cst, donec recessit alia muttitudo qjoseeonvenerat ad de domesiicis, et relro ad ostium se in insidiis po-
eonfiiendum; et lunc novissirne illi copia intrandi suerat, iniquilate pleiws et crudeli roalitia; tilpote
data est. Quem cum vir Dei a-longe diligenler in- armattts compelentibus armis, quibus innocentem
spexissct: < Noli, ail, huc propius accedere , sed Caute el in dolo ferire posset et interficere. Egres-
sia, et vide ne rooveas pedem. > Advocaiisque de sisque capellanis qui prrccedebanl, sicut mos esi ir»
servienlibus palatii qui foris aderanl, prrecepit eis terra (prrecedunt enira dominos suos capellani) ille
til aslantem juvcnem pallio, quo involulus-eral, nu- de insidiis prosiliens, novissimum putans episco-
darent. Nudato aulem eo, apparuil cultellus aeulus, pum, unum ex Clericis media veste conscissa per-
qucm aslriclum laleri stto lenebat, cujus erat longi- cussit. Cumque ille exclamaret et dicerel: < Quis
lutlo fere periis et dimidii; qtti cutn eodem, episeopo esl qui me lsedil? > ille, sonitu vocis, non esse ipsum
jubente, cunctis qui adcranl intuentibus, ante euro «juem quaerebat agnoscens : tPulavi, inquit, hunc
adduelus est. Cumque qurererelur ab eo, cur sic novissimum esse, quem morli tradere disponebam. >
arroalus venisset, tremens ac slupens, utpote inef- , Prrecesserat enim episcopus misiim inter alios,
fabilis el nefandse erttdelitatis conscius, roorlem eumdem evenlum, quasi fulurorum praescius, ti-
timens, procidil ad pedes ejus; et quia ad ipsuro mens. At ille concito cursu in fugam versus est, et
jnlcrficiendum missus fttisset, confessus esl. Nomi- eum alii ad capiendum illum insequerenluf: < Sinite,
natisque illis a quibus erat conduclus, quorumque ail vir Dei, fugere eum, ncc malum promato redda-
instinclu et consilio venerat ad tam exsccrabile faci- lis; fecit quippe quanlum poluit, et quanlum ci;
nus perpelrandum, caeteri qui aderant, quique ad Deus permisit: nondum enira venit hora mea. Seri
hoe novi generis speclaculum confluebant, supra mo- qtii miserunl eum, non dormient nec quiescenl;
dom mirabanlur, eo quod prodilionis hujus rei in- donec opprobriis suis satientur, et me vel raorti
venli sunt bi, qui de majoribus negotiis et secretioti- Iradant, vet, si divinum sil opus quod agitur de me,
bus consiliis cum ipso tractare constteverant. manifesle probalum reddant. >
97. At vir juslus, ut erat hilari facie et vuTlu 99. [CAI>.XLVHI.] Orbatus grex pusiHus Prav
sereno, adeos respicicns : < Quid miramini, inquit, monslratensis Ecclesix lanto Patre, ipstim tamen
si vas sitUMii hostis anliquus recognovit, et in mem- exempio ejiis qui dixil: <Non relinqiiain vos orphat-
bris suis opns suum exercere nilitur, quod in bac nos, vado et vcnio ad vos (Joan. xiv, 18), > per
sacratissima nocle in sancto capite nostro Jesu Chri- n biennium paliertter exspeclabat. Aliis ex ipsis curn
slo non limuit operari? 0 quam felix esset qni in quibusdam saecularibus dicentibus : « Subsistere
atiqtia hujus diei hora, non ab inimicis, sed etiam uequaquam poterimus, quia recedente paslorc, oves
ab amicis, ut sunt isti quos recitatos audistis, tra- abire sotent in dispersionem; > Alii nulltim magislrun*
derelur cl morereior? > Haec est, inquam, dies qita nisi ipsum, alii de ipso despcranles, alium volebanl
desperatis misericordia, peccanlibus venia, moriuis eligere; et in hunc modura conlendentes, causamque
redditurvita; in hac quod hancmortcm prohibuistis, verilalis et ralionis- ex parle consiroilem prxten-
dolorem meum prolongastis, et Iaborem inlulistis, dcntes, nullumque fidelis exbortationis solamen fra-
sed el requiem nieam distulislis. lsli eranl et sunl bentes; tilubare potiusadhuc lenuiter radicali.quam
amici, riec propterea merenlur ut sint inimici; de- stabilitatem potcranl aliquam de se eegitare. Quori
cet enim nos caput prineipiumque noslrum Jesum cum viro Dei relatum fuisset, liroens ne arcscercl
Clirislum imilari. Ait enim : <Benefacite his qui quod a<Deo per eum plantatum fuertrt, si adhue rore
oderunl vos: et orale pro pcrseqtientibus et ca- divini consiiii non perfunderelur, advocais ad se
luronianlibus vos (Matlh. v, 44); > et alibi: < Paler, quibusdam ex prioribus et majoris el sanioris cousilk
ifciiosce illis- non enim sciunt quid faciunt (Luc. fralribus, perquirebat ab eis qnid facto opus essei;
1329 VITA. 4330
singillatim perscrutans de volunlalibus eorum, ut. \ denique quod mane dic illo, quo de ipso facta fuit
p r oinnia in riefinitionesui operis certior redderetur. electio, stelissel per visionem coram Filio Dei Jesii
Cumque intellexisset aliossecum velle habilare, alios Chrislo, cum Palre et magislro suo Norberto; exten-
consilio suo alibi vivere, alios propositre pauperlalis densque manum suam dexleram Jesus, recipiebat
volura velle tenere, plurimos lamen sub certo ma- fralrem illum a caeteris fratribus electum de fflanu
gistro et disciplina eurodem pauperlalis tenorem viri Dei, dicentis : < Hunc a te, Domine, milii
yelle observare, remisil eos ad locum suum, paucis commissum tttaesanctissimre majesiati reprresento. >
«ecum retentis, pacis et unanimitalis norroam ilerum 101. Per hoc procul dubio scire poleral qttid aliud
atque iterum suadens, quatenus, cum eis ab eo fa- de se divina miseratio disponebat. Quid plura ? Ve-
cullas eligendi Palrcm concessa fuerit, concordia nit dies, in qua placuit homini Dei quod cceperat
Christi Jesu, el dileclio quam docuit, in ipsis inve- perftcere; convocalisqiie fralribus quos habebat se-
niatur. Reccsser.mt illi, et bonus Paler, non imroe- cum, consiliuni suum indicavit eis. Et advocatj
mor filiorum quos in Clirislo genuerat, ne diu absqtte electo: < Tu, inqitit, milii succedes eleclione fratrum
piedagogo reraanerent, fideles non post mullum ,, tuorura in domo paupertaiis noslrae. > Cumque illa
nnntios ad eos deslinavit, qui el eligendi nunliarent responderet: <Tibi et maxime Palri omniura obedire
facullalem, et de eleclione suam indicarent volunla- •B oportet; vadam et considerabo misericordire Dci
tero. In hoc, quomodo et quid faclum sil in eleclione, proc.esstis et profectus, in quibus si procedere polero
non est iinmorandum; quia qui a magislro suo beufi cl proficere, gralias ipsi; sin autera, ad tc, queui
fueraul docti, a iransraissjs legalis non indigebaiil posl Deuni Patrero elegi et aniture mese lutorent,
perdoceri. niibi sine offensa liceat retneare. Vade, ait; manus
100. Eteclione igilur approbala a ftliis, ul eral a enim Doroini usqtje in fineni lecura eril. > Hac ac-
Palredatus assensus, reversi sunt ad eum qui fueranl eepla benediclione recessit, dttobus adjunclis sibi
missi, volunlatis sure praeceplum corapletum esse sociis, e quibus praeceperat vir Dei, til allerum (102)
nuntiantes. Habebat el ipse (101) electum secuni, in Anlverpiensi Ecclesia Palrcm, alterum (103) si-
sed tamen rero dissiroulare prrecipit per aliquot dics, niiliter in Floreflieiisi poneret. Et sic facluro est.
nec illi electo indicatum est, ut considerari possct Positus el consecralus esl ille sub nomiue Patris iu
curiosilas quorumdam qui secum erant, qui et hoc Pracmonslraiensi Ecclesia;.et illi duo in duabus aKis
responsum curiose prrestolabanlur. Erat enim hsec supradiclis. Sed et duo jam alii consecrali eranl in
ejus consuetudo, ut, cum traclandi essent, mutandi, duabus aliis ecclesiis, Laudunensi bcali Marlini, et
vel confirmandi hujusmodi rerum eventus, et aliaruni Vivariensi (104). Isli quinque, et sexlus, quem ad
'
qure actione roultimoda superveniebant, tolum spiri- C!locum, qui dicitur Bona-Spes (105), siatim post iu-
lum singulorum qui circa ipsum erant, de singulis troiliifli suum abbas Praemonstratensis exposueral,
negotiis exhaurirel; qttalenus nullam faceret ih iustaniem dissolulionein ordinis in plerisque locis
causis ex abruplo definitionem, nisi prius, ut homo videntes, et majorem fuluram metuenlss, ad diem
poteral, exquisissel voluntalem Dei, et hausisset de slatulum in loco determinalo convenerunt; et quid-
cjrcumslanlibus sensum meliorem. Consiliuro ad quid ad prrcsens in domibus suis supcrfluum csse
tempus occtillabatur; non tamen ignorabat electus videbalur recidentes; deinceps, ad siiiiilitudineui
ille quid de eo faclum fuerat, quatenus rem laciltis el excmplum Cisterciensiuro, arinualim se reversu-
consideraret divina edoctus revelatione. Asserebat ros simul (106), ad ordinis stii sinistra corrigenda,

(101) Hic est Hugo, pnmus ejus socius, de qtto pulus S. Norberli, sed ab Hugone constitiilus, Lo
supra ad capul 5 aclum. Paige more suo etiam beatum appellat, ejusqueclo-
(102) llic est Wallmannus, moriuus anno 1138, gium profert pag. 463, Satissaiits, eo quod ejtts
die 15 Aprilis, adquero suisNatalibtts eum inscripsit Naialis ignoretur, postiil in Appendice lalittm, pag.
Ciirysosionms vandcr Sterre , el nos tnentionem 1228. Horutn autein ointiiiiin ea moderalio fuit, ut
fecimus inler prrctermissos. Elogiaejus a variis edita accepla benediclione pontificaliter officianies, annttlo
collegerunl le Paige pag. 453, ct Sanderns in descri-1D essent baculoque coulenli, liccl Benedictini passini
ptioue liujus ccenobii. Placct his apponere comrae- et mitra et chirolliecis ulerenlur, quaene paulalim t\
moralionem qurc impressa legitur post lilanias de stiis assumerentur consenserunt Prremonstratcnses,
S. Norberto. ANTIPH.I Hic vir despiciens, etc. f. ut supplicarelur apud Innocetitiuin III, quatenus
Justus gerroinabit sicut liliutn. ij. et fiorebit in ipsis talem usum inlerdicerei, sicttt et irilerdixit
•Eternum ante Dominnm. > OHATIO,ex Collectis de iv Idus Maii 1198; < ne >scilicet < forsan ex ipsis >
S. Francisco et S. Carolo Borroinaeo coropilaia : qnispiam supercilium elalionis assumat, vel sibi yi-
< Ecclesiaro tuam, qtiresunius, Doniine, beati Patris dealur sublimis, cum iis uli se viderit, quae ponli-
Walliiianni meritis, gralia cceleslis amplificet, ut ficibus el majoribus Ecclesiarum prselalis a sede
sicut eum pastoralis solliciludo gloriosum rcddtdit, apostolica sunt concessa: > qure tainen prohibitio
ita uos ejus inlercessio in luo semper facial amore postea fuit relaxata justis haud dubie de causis;
fervenies. quarttm una esse potuit, ne canonicoriim prsepositi
(103) Hic esl Richardus, cujus elogium cum litulo et episcoporum archipresbyleri, de poliori forsan
beuti habet le Paige pag. 439. Inter Pios Saussaius gradu cum abbatihtts istis contendercnt, titi nuiic
ad 30 Augusii. De Floreffia actum cap. 8. aliqui cum non mitratis contendnni.
(101) Gualterum el ilenriciiiu, de quibiis et eorum (106) Addit Pagius, ipsius S. Norbcrti prreceplum
monasteriis aeliim c.ip. 13. fuisse, ut lale Capiliilum cetebrarelur quoiannis « itt
(105) BonaeSpei coaiiobitrtn in Hannonia propo feslo S. Dionysti, > U Oclobtis.
Bipchiuuin oppiTuiu; cujus priitms abbasOdo,disci-
4331 S. NORBERTI MAGDEBURG,ARCIHfiPISC. irm
(irmaveruni. Quod cum in locis aliis diviitgatura A tironem suum
purgaret. Contlgeral aulero eodetn
fuissct, sic in priino anno sex, in secundo novem tempore quoddaro inforiuniijm in ecclesia majo-
fueruut.in teriioduodecim, in qtiarto decein et ocio. ri (109); quod secrete viro Dei fucrat revelalum,
El exinde multiplicati sunt ubique terraruin, sicut Cumque hoc seniOribus tndicassel
ccclesire, cl pro-
voces et actus eoruro et opera usque in prrcsentem testaretur, pro re lali expiari debere
ecclesiam, se-
<Jicmtestantnr. Cnnduro canonuin auctoritatem, illi acquiescere ei
CAPUT XVII. notueruiit, dicenles non esse denuo consecrandam
Privilegia Ecclesimtuas ab Innocentio 11 con/irmari ecctesiam illam quam constabat inultorum regum et
itnpelral Sanclus. ln sedilione constanliam tenel:
miraculose prmservatur a morle. ponlilicuro aucloritate fttisse consecratam. Hoc illi
102. [CAP.XLIX.] Deinde beatre niemorire papa prohibebant: sed ille econtra asserebal nunquam se
(107) lionorio ad suam prredeslinatam aeleruitatein in ca divina celebrare velle mysleria, nisi ab ea
vocato, lunocchlioque sancla*Romaroe scdi canonica dremonum infestationem, qua fuerat irretita, pater
eleclione subrogato, cunisedeni obtinerenon posset, * renlur efftigare. In hunc rooduin conlendebanl, sed;
vir ille qui versulias eorum non ineluebat, dum ta-
proplcr iutrusiotiem Pelri Leonis et sediiionein sure
progeniei, exiens iude coutulit se in Fianciam, iibj, B r. men Deus essel in causa, nolum fecil omni populo
ul decuit, honorifice susceplus esl. Convocaloqiie rei eventum in pulpito (110), oslendens eiiam quod
ilemis concilio (108), convenerunl undiqiie cpiscopi prohiberetur facere qttod erat authenticum, el quod
de diversis nationibus, advenit et Patei* Norbertus, in hujusmodi evenlibus sanctorura Patrum sanserat
Ibique illum Petrum intrusum excoiiimuiiicaveriint; constietudo.
ct elcclione lntioceniii approbala, eumdem Peirura 104. llrcc dixit, el sequenti nocte assumplis dtio-
Leonis leoni rugienti, nisi resipiscerel, devorandum bus episcopis, quos tunc secum babebai, ei praepo-
iradideruni. In hoc tractalii traclarc de Romanis sito ejtisdem ecclesite, qui in hoc favcbat ei, t\
pontilicilms, alicui videbitttr superfltium esse.sed quampluribus de fralribus suis clericis, inlravil ec-
:slio modoserialitn disseri nou possunt qtircdam, qtire clesiam, indulique sacris yeslibtis, ct aqtta conse-
de inilite Christi prrcterinilti non debcnt, qure ab co crata, iliud ofijcium, sicut exigebal quod praemissuin
inagtijfice el laudabiliter gesla inodernis letnporibus est negoliura, sincera devolione compteverunt. Isti
dignoscuulur. Attulerat namque secum Ecclesircsuse locuin ad coiisecranduin Domiuicum corpus et san-
privilegia velustissima, et fere a vermibus consum- guiuem (111) divina bonedictione, ut fieri oportet,
pia, qure cuncta Roiuano mutiimiiie fecil rcnovari ex ofiiciodebito consecrabanl; sed prrescripti adver-
ct corrigi. Apponens ea qure receperat de roanibus Q ( sarii lioc facliim exsecrantes, de satiguine innocenlis
coruui, qui ea injitsle el viulcnler rapuerant, ul su- sacerdolis maiius suas implere icsliuabanl. Vigilant,
peiitis adnotatum esl. Additlit prsclcrea aliud privi- isti, ul Agni sanguinem colligatit, vigilant illi, ut san-
lcgiittn secrcio, ttt, cuin dareittr opporiunitas, Ro- guiucm innocentis efifundanl. Nam slaiiin ul per-
tnana fitltus auctorilate, suac rcligionis ordineni in actum est ollicium, adhuc omoibus qui aderant iu
episcopali prop tgaret Ecctesia. Finilo coitcilio, ctiro, sacris vestibus existentibus, clamor ninvius, et tu-
ad sedeiii propriam reverleretur, jamque ex parte, roultus grandis populi foris audilus esl. Coraroola
divulgatiim esset quod feceral; scilicet quotuodo, quippe fuerat omnis civitas, furore non minimo ct
gladio spiritnali el castrorutn tnceniisel propugnacu- incnarrabili, co quod vox crudelis et slupenda facta
iis se contra cos arroaverat, tnagis frcniebant, di- fuisscl ad eos a quibusdam adversariis, scilicet qtiod
teptes ad alieruirum: < Regtiuin iiostrura uon slabit, fregissel episcopus altaria, sacrarium reserasset,
ut gloria uoslra nihil esl; sed et honor omniurai feretra el phylacteria dissolvisset, sibique rcposuis-
notiiruiu ct diguitas piaedecessoruin nostrorum de- set, et cuiu his omnibus sub ejusilem noctis tenebris,
tslrm-iur, nisi quain cilo tollainus euni de uobis, ett cum omni etiaro thesauro ecclesiaefugere disposuis-
-liiferaliir brec eju*: sublilis potestas de terra no- sel. Audieptes hoc qui cum viro Dei erant, lcrriti
slra. > Et-exinde qttrerebanl opporlunitatem ut fa-- © ] sunt, aiii plus, alii ininus. Sed ille imperlerriius ad
cerenl caute, juxla quod iuordinale el insipieuterr eos exire volebat, ut inlerrogaret quidnam esset.
machinabaiitur. Porro alii omiiitnodis probibebanl, dicentes liuuc
103. Cum auteni ei qui elegerat euin el assutn- plebeium tumultum non facile in tali hora a quoqnam
pserat in opus ministerii sqi, placuit ut qusererett posse sedari, et coegerunt eutn, ut asccnderet quod-
viri coiislaniiam; qtii, ut praeniissumest, fidem pro- dain lnuniciuium (112), qttod ab iroperaiore Ollone
baveral et patientiam ; non ditt djstulit, scd occasio- ibi construclum erat antiquitus, toco lurris cujusdam
nera et lemptis iniulii, ut et furorero esnrieniiuro(i ecctesiae,quam inccsper.it redilicare, sed morte prx-
saiiguinera satiaret, et evidentts tribulalioiiis ignee veniente non coiisumiuavii.
(107) Honorio II suh antnira 1150 mprluo succes- (110) Ms. Anlvyerp. »«vublico.
sit Innocentiiis 11. cui se opposuit Petrus Leoniss (Hl)*Ms. Benj. Domimci cuxpons el sanguinis
psctiriopapa, Anacleius dictus. sacramenlum.
(108) Coeptum coucilitiiii Remis 500 episcoporum n (112) Municipium, qtiasi muricipium, quod miiro.
et abbattim in Octobri. capialur; itaque hic solum ea vov accipitur, qtiie
H09) H;ec eit t S. Mainiiii ecclesia » ab 0.'tlionc I alias riguifieal oppidittn muris cincttitn.
fpdihVaia,de qtia pluribtis ad eaji. 1 Aualecl.
«33J VITA. 135*
105. Ibi se reclinavit homo, et qtti ctttii eo erani,. \ clarata mariyris sui.quantum in eo fuil, conslnntia,
sacris adliuc amicti vcstibus, mortem potius corporis lanta ipsofuro persccutorum menles routatione com-
turpissimam quam vitam exspeclanles. Invalescebant piinxit, ut ad pedes ejtis cor.ruenlcs, veniam de
voces insullaniium el insilientiura. < Thcid-ut, theitl- tanlo aiistt-precarentur el accipercnt, el ex adver-
ul (113), ingemiiianies, hoc esl exite, exite. > Sed sariis in defensores prodirent. Alii vero festinar.ter
illi in inrri desuper econlra in inatulinarum so- inscquentes eos, unum ex camerariis suis, qut
lemniis laudes Deo canentes, cum hyranis el canticis fidcliler ei adhaerebat, qttemdam iitlroilum defen-
exsiillatiouis Iaudes Deo in honore praediealoris egre- denlein invenerunt. Et jam cpiscoputn esse decolla.
gii Pauli vocibus immensis resonabant; isii vcro tutn a prrecedenlibus pulantes, ipsum euradem ca.
insultaiioiiis voces clamoribus inordinatis muliipli- nierarium, eo quod dominum suum diligebat, oTi.o
canies, sacerdoiem Dei reum esse moriis proclaraa- habenles, gladio percussertinl; et usque ad gullur
batil. Erat equidem proxima nox, posl diem qtta collttm ei abscindenles, semivivum, tnorluum lamen
Gt solcmnilas bealorum Petri et Pauli in marlyrio, ipsuin esse cxisliinanles, reliquerunt. Quod videns
et sicut nocle prisiina pro altero, id est bealo Pclro, vir Dei, omnibus inviiis in mediam turbam prosi-
cclebral Ecclesia, sic in sequenti pro allero, id esl liil, ct ininiicis dans de se facultatem, morti se oblu-
Paulo, celebrabant solemnia, sicul Ecclesire solel lit; eligens mori polius, quara aliquis alius, eo su-
csse consuetudo. Cantabanl qui fuerant obscssi, de perstite, morereiur.
eo quem obsessum fuisse narrat ejus bistoria ; ac 107. Cernens autem euin ille idem qui servieiitero
resumunl vires de limorc martyrii, cum resonai iu suuiii percusscral, furore diabolico et iuiquilate ple-
auribus eorum beati Pauli deposilum, quod reserva- nus, adhuc sanguincum gladium evaginaiiini lenens,
tum sibi confirmal in gloria : ait enim : t Scio cu1 exlendens tnanum suain in pontiliccm, autlaci prsc-
credidi, el certus suro, quia polens esl depositum sttmptione grandem ictum ei super humeros obtutit.
uieum servare in illum diem juslus judex (II Tim. i, Sed resiliit gladius, velut si percuiorelur stiper lapi-
12). > Hac fidiicta quidam ex ipsis, slanles non tre- dem adamatilinum, el de recenli, quo erat intinctus
pidabaDt; sed alii adhuc sreculo et sure carnalilati sangttine, fimbrias episcopalis milrrc qtiam in capite
lenere adhaerentes, et ejulatu non minimo ingcmi- geslabat, intinxil; quse, quandiu vixit homo, eodem
scentes, dicebant: < Heu, beu! quid huc seculi aspersa saiigtiine niitra apparuit.Videnlesautemqui-
stimus hominero, ut cutn eo moreremur in peccatis dam qtii aslabant, ex adverso rei exilum exspeclan-
noslris ? > Quibus vir sanctus, ut polerat, nielliflua les illi qui plus hominis sanguinero quam hotniitem
consolationeexhorlansaiebat: < Nolite, fratres cha- „ cxspectabant; videnles, inqtiam, illi quod non mo-
rissimi, nolite terreri: Dei est enim quod a nobis reretur, quia a quibusdam parcebalur, a quihusdant
gestum esl; Dei est quod gerilur; Dei est permissio, vero percussus non laedebatur, cucurrerunt, et reli-
quando ab inimicis suis suum aliquod bpnttm opus quias sanctorum concito deferenles, eas in medio
impugnalur. > Hsecaliquando dicebat, interdum au- posuerunt,dicentes magnura inconvenieus esse quod
tcm pro ipsis, ne deficiendo desperarent, allentius sic indecenter pastor ab ovibus impugnarelur. Hrcc
orabat; ipsorum dcfeclu, crescebat ejus orandi af- prrelendebant,falsam simulantes humanitalera; nant
feclus;et, ut ipse posiea asserebat, non lantum el ipsi ipsura in hoc arliculo posilum cogebant, ut
iueiuebat roortcm, quantum timebat ne desperando fralres suos de ecclesia B. Marire exponeret, qui in
itli dcficeretit. ca positi erant, ut superius dictum esl. At ipse ne-
106. Congregabatur per lotam noclem pars ad- gabat, aflirmans factum hoc, quandiu viveret, nu-n-
versaria; mtiliiplicabant orationum preces. in ani- quam ab eis infirmandum; quod rcgali polenlia et
culo lalis neccssitatis, sacer sacerdos et societas cuin Romana auclorilale dolebant confirmaium.
eo congregala. Facto autem mane, cum sumrao 108. Dum brec agerenttir, advenit ejusdem urbis
diluculo Iux ccepisset illucescere, dum alii ad in- comes in via et quasi eventtts hiijiis nescius, inler
sullum turris insislunt, alii sagittis, alii jaculis pon-. p. medios luraultuaiiies cucurrit, dividensque eos ab
tificeraet clericos suos impetunl; qtiidam, qui roor- iuvicero, diem determinatam eis nominavit, qua vc-
tcro suain jurasse dicebanlur, lanquam avidiores nirent omnes jusiam querimoniam habenles ndver-
crudclis illius necis appelilores, quocunqtie modo sus episcopum, juslitiam exseculuri et accepluri.
irruinpentes, ad superiora lurris audacter evaserunt. Recesserunt ergo iili ad prseceplura judicis. Al Dei
Quos ut vidit bomo dislrictis gladiis irruere, ne in sacerdos intravit eamdem' ecclesiam, pro qua lota
alioruro morlem desrevirenl, progrediens in obviam, commolio facta luerat, missaro celebralurtis, el im-
magislri sui exemplum secutus : < Unum, inquit, mensas Deo suo gratias reddilurus. Ciimque acccs-
bomineriiquaeritis;ecceego. Parciteistis, qui nullam sissel ad allare, accersilis circumslatitibus.: < Ecce,
niortis sentenliam meruerunt. > Al illi, eo viso, ttt inqtiit, inlegra sunt omnia, salvaque et sana, qura
eratamictus adhuc episcopali et sacerdolali vesle denuntiala fueranl confracta et asportata. > Cele-
purpurea, terrilisiinl; et paululum retrocedentes, in bravitigitur missam in eodem loco, sed el Epislolain
inoroento Deus, cujus nulu omria dispoiuinlur, de- el Evangelium ipsemel legit; rccesseranl enim om-

(113) Ita inss. liia conforutitcr ad idioma genlis, tiss vel uel scribimt. Plura Thiedur atil Theidur^
sub aliqua laineu diversitale, tlum alia ctiatn Tliicd- Icgtttit; sed boc YQtlcti.dtiin
esscl, abite^
 »535 S. NORBERTl MAGDEBLiRG.AKUIIEPISC. r33G
i singuli deuariaiaro (116) vttii vel medouis (117) bi-
iies minislri sui tasdio et liniore affecti; ita ul vere A
dici possel de eo, sicut de suinmo capite nostro Jesn bercitt, ut si qtiiriquam voktnlati eorutn contrariuin
Cbrislo: < Reliclo eo, orones fugerunl (Maith. xxvi, in discussiouibus qderi-ndniaruin accidisset, supplc-
56). > Finita aulero missa, venil ad palatiuui, pur- renl de nece sui pastoris quod minos feceraui, ct sic
pureaui miro et ineffabili modo geslans facietn, ul- ebrieiatipoliusdepttlarelurquaro prsemedilationi. Et
poie calice Domini sui bene polaius, ut dicere posset hoc slatutum cst, ul quicunque httic decrcto non
cum Proplieta : < Calicetn salularis accipiam , et obedirel.domusejus ad dejicientltim.cl tola Snpellcx
iipmeii Doiiiini invocabo (Psal. cxv, 13). > Hunc ad diripiendiun judicibus lolius illius senalus subja-
quippe colorem in ipso mortis periculq tenueral; el cerel. Qnod factum ctitn rdalutn fuissel ad .ittrcs
IJOCtestabanlur qui cum eo exslilerant, quod non qiioruiudara prjncipum lerrrc, qui viruni Dei ex
vidit euin quisquaro vel ad moriicum pallescere; (jtiadam parie diligebant, eo quod sciebatit eum esso
ipse vero econlra martyrum constaiiliam tevem, et virum sanclum et justtim, persuadebanl ei, ut ari
super inel el favum dulcissintam csse asserebat. Sic leropus cederet, exeroplo roagistri sui qui a facie
eum Dpminus eriputt, complens proiuissa ipsius qui persequenlium enin se abscondil, sieul scriplutnesl;
dixit: « Mutlae tribulationes jiistorum, el de omni- < Jesus autem abscontlit se,ct exivit de teropld(Joait.
bus his liberav^i eos Qoiiiinus (Psal. xxxjri, 20); > B MII,59).>Quodcum ille renuerct,pahnaiiique martyrii
•militis sui fidem exquircns, sed nttllatcnus sangiii- ^iurictisexspcclaretrilli roulliplicibuspersuasioiiibus
ltem sitieits (114). exirc compeilebaul.
CAPUT XVlll. 110. Advenil dies, ut erat prrenoroinala, el rialo.
Atia conspiratio discussu. ller Ilomanum. Morbut signo.coepit civitas iinnicnsisclainoribuspersireperc.
et obitus. El inlcrrogans houio Dei quid esset, responsum rst
109. [CAP. L.J Invidortira solct esse consueludo, ei quia populus mullus congrcgatus fralrcs de ecdi-
ut, curoab eis quibusinvidenl occasioue aliqua pau- sia B. Mariaevellenl ejicere. Al ille subi-idens aiebat*
lulutn toncitati fucrint, non stalim totum qtiod acgre, < Non esl ita, quia plantatio, quam plaulavil Pater
ferunt, et quod dolet in cordibus eorum profcrant, ccclestis, eradicari non poterit. >Allanicn coropule-
sed postquam ab eis recesserinl, acriori dolorc intu- runt euni ut exiret, et praeparalis aequitaturis exivit
iiiesceiites, quidquid ad coqluroeliam ipsorum dixisse ad abbaliam quatndatn monachoruai in honore S.
yel feeisse poluissenl, magis amaricali, majori vin- Joannis (118), quse esl in suburbio civilatis sita
dicirc data opporlunilatc, reservent in posterum. Stipra monieui quenidam; ubi salis spaliosedispos t s
Sic praescripii adversarii, qttibus odiosa erat aequi- omnibus, transivit ad quoddain castruui suuui quod
las.quameispontifexinyictuspraedicabat.coiivocaiis dicitur Halla (119), ul ibi a lanlo tuiniillti reqities e-
iierum perversis convcuticulis suis, suum quisque ret. Sed et illud clausum invenil: Prrcvcnienles eiiiiu
dolqrem proferebal, dicenles sc esse delusos, et arie hosles sui, omneiti praeoccnpaverant rouniiionem.
inagica lenebrarunique caligine sensu suos adunca- Quid laceret honio qui nusquam inveniebal ubi
los, qui hominem liuiic vivura reliqueranl; qui eis requiesceret pos ejus? quiri faceret, humaiio desti-
tion cedebal, nec ritunTet lionorem ipsorum, digni- tulus auxilio? Contulit se ad ecclcsiam quaiitdaui
latcmque urbis debilam nullalenus immulare nte- canonicorum regiilaritiin (120), qure ibidem propo
tuebal. Veredelusi el slupidi (115), ncc mirum, quia erat, orans Deuin suitra per aliquot dies, utviaui
dolosi et stupenda nimirum conveneranl tractari, suani in sure bcneplacito voluntatis dirigere digua-
Nara cl hoc ab eis firrailer ibidem decretum esi, relur. Sed ille qui dixitper prophelaui: < Male.iiclus
qualenus cum ad condictam dicmconveiiire deberenl, homo, qui coufidil in homine, et ponit carnetn bra-
. (114) Rem lotam sic breviter narral Chronologus pt"r his noslris rcgionibus a sacrificio missse arcen-
Saxo noster : < Eodem anuo, > scilicel 1129 Lotlia- litr vina Hispanica aliaque dttlcia, eo qudd ccnnpohc
I ii iv; < in Cdromemoraiione S. Pauti facla est com- fraudulenli aliquando medonero pro iltis siipponaiit,
inotio niaxiina civium Magdeburgensium conira Nor- n lalem ut verutn a ficlo vino vix ipsi peritiores dis-
berltiro archiepiscopuro, quod majorem ecclcsiam, cernere qtieanl.
sicitt sibi dictuui erat, pollulam, noclurno teropore (118) At nunc eadem abbatia, medium fcre locunt
purilicaverit. Crcscente ilaqtie tuinultu ascendit in civilalis scCunduro Albiin porrectre oblinet, cum
superiora anti(|uioris monasterii, ciim Misnensi el iusigni ecclesia; posiquam scilicet In quadruplmit
llavelbergensi episcopis (hic Gumbortus an. 1120 aucta illa per longiludinem est, addilo non soliini
lieinoiii suffectiis; islius nomeii necdtim comperi) subuibiO S. Joannis [post quaro addiiionero nescio
ctim prsepositb majoris monaslerii; ibique rauliuni an vcsligiuni iillura supersit reslriciidruni olim IIIII-
diu obsessus est, saevienlibus atque objiirganiibus rurum | el coroplanatis qure suburbium ab urbe diri-
adversariis, quod aliaria fregerit, et reliquias san- niebant fossis, sed eliatn Judreoruui iiingo ex uua,
ctonuii furlo abstulerit. Sed Iiunc divina graiia el nova (ut v-ocaut)civitate ex altera sediticalis; IIIIU
inirabililer de insidiis eorum eripuit et persislentes niodo civitatcm repraesentat Marianus elegantissiine
in malo excominunicans, eos sibi subjecit. > sciilptam. iu Topograpbo Saxonise iuferioris.
(115) Ita omnino legendus vi !etur sensus, a tran- (119) Halla, ari Salam fluvitiiiT, 12 lencis Mague-
scribcuiibus in hunc modum turbalus : < Vere delusi, btitgo (lissiltnii oppiduiu, ttinc diiionis archiepisco-
nec miruin, quia dolosi, dolosi et slupendi. > palis, sni postea juris facimn.
(116) Dcnariala, id est ad valorem unius dennrii. (120) Forsitau in Pelerberg seu Pelri-Monle, ad
(117) Medo, hydromel. Polus hic defecluro vini, latus urbis meridionale. ubi eliam ntinc ecclcsia vel
ubi lioc uon crescit, supplcre solet, el geiierosissima capelia ccrnilur jiixta Mruianuin.
vitia adsequat cum diulius dccoclus fucrit; quipro-
1337 VITA. 4558
cbiuro suum, et recedit a Qomitio cor ejus (Jer. xvu,. i in oinni religione et honestate proficiens; itniiatem
5), > vidcns sui lironis humiiilalem el consianliam, sancla: Ecclesire conservans, ejnsqtie pertttrbatores
respexit veriiatis ejus preces, el sicul voluil, ex et schisroaticos omnes perseqiiens el detestans,
quo voluit, pax rebus dala est. Nam ul conveneranl bonos amplectens, desolatis dans consilium, pauperes
certatim iuiinici ad inicrimendnni, sic convenire fe- et orphanos viduasque suslentans, religiosos quoque
slinabant ad salisfaciendura. Omnimodam salisfa- fovens et ditatans, religionisque docens formarn,
ctionem offerebant, offerebant et pecuniaro mul- seipsum, prout dignitas oflicii pati poterat, tam mi-
timodam. Sed ille, qui plus animas quserere Deo noribus qttam majoribus affabilcm exhibens, divina?
venerat quam pecuniam, ite Dotnini Dei sui offensam largitatis el gratire non inimemor, Domino Deo sno
incurreret, respuebal pecunias, ut animas eorum, per singulos dies bonre opinionis et intimae Suavitatis
quaepro hocexcessu perdilionis periculo subjaccbanlr el dulcedinis oflerebal conscientiam.
lucrifaceret. Dicebat denique suum et non ipsortim 112. [CAP. LII.J Erat scltisma gravissimum et ad
psse delicltim; quod deliquerunt, sibitnelipsis, non pacandum diflicillimuro in sancta Roroana sede, de
sibi, nocuerunl; nocuerunt el ei polius, quera vul- duobus, ut praemissum esl, ponlificihus, Innocenlio
neratum et semivivura jacentem retiquerunt. Salis- elPelro Leonis: quorum alter, Innocenlius videlicet,
faclionem illius qurerebat, suam autem muiime, canonice elcctus, caiholicus erat, et a catholicis
cxemplo sui capitis, qui dixit: < Pater, iguosce illis: oinnibus approbatus recipiebatur; alter vere, id est
HOIIenira sciunt quid faciunt (Luc. xxiit, 24); > et Petrus, fueral intrustis, sed tarnen occupaverat san-
illius apostoli: < Nulli malum pro malo reddentes clam sedem, non a Deo neque ab Ecclesia sancta,
(Rom. xn, 17),* de illo, dolore intrinseco, dolebat; sed a potestale sneculaii. Quia et ipse, etsi noo no-
qui nihil dignum niorle meruerat, morti tamen addi- bilitate, uiulliludine tamen generis potens erat in
ctus, gravique vuluere tenlus jacebat. eivitale, legesque sariclas, et ordinem, et omnia
111. [CAP. Ll.] Videnles ilaque adversarii, qtto slatuia Patrum et Ecclesiae sanctre, regtilamque
polissimum dolore angeretur homo Det, siuduerunt Cltristianrc fidei, fervore sure ambitionis excrccatus,
Ultimleuire in co stiper quo gravatum euin esse sen- destruebat, turresqiie et muniliones civilatis alias
liebant. Nam illi vtilneralo domtim suain quani de- dejiciens, alias muniens, ad omncm principalutn
jccerant, ex inlegro reparanles, ad medicandum saecularero, et sttae cupidilalis volum obiineiidum
vulnus quod ei inflixeranl, quadraginta niarcas ar- prrcparabal (121). Ob hoc, consilio inito a rege Lo-
gemi conlulerunt. Post hree, apertis januis caslri, thario et sancire fidei principibus, necognilio elrobur
tjuas ad adventum ejus prius clauserant, inlravit n fidelium Chrislianorum his moricrnis lemporibus
illuc cum omni honore, muliorum ccetu vallaius illa peste morlifera pcriret, expedilionem in Ilalia
nobilium, niultiliidine ctiain plebis Deura laudantium ordinavertinl, ul ipsum sacrilcgum, qucm gtaditis
siiper constantia tanli pontificts, ipsumque ponlifi- spiritualis, qtto jatn ssepissime pcrcussus ftierat,
i-alu dignutn esse asserenles, quem Deus omnipolens penelrare non poierat, materialis saltero perforaret.
i'C tot persequenlitim manibus eripuit, et in lam Cum eoel aliis tam episcopis quam archiepiscopis,
evidemi monis periculo, cuin sure (idei integritate ex prrcccptoel obedientia lnuoceiilii pastoris catlio-
corporisque incolumiialc invictus permattsil. Sic lici, pontilex Nofbertiis profectus esl. Traitsitisque
vicil humililas, btiinilitatis gratia prateunte, ul in eo casiris et urbibus [iton] absque inlolerabili offendi-
Verilatis insignia clarescerent, qttre dicit: < Qui se. culo, cum inagno ccetu prreeunlis el subscqueiitis
hurailiat, exaltabilur (Luc. xvtii, 14). > Laudes ergo exerckus, Rotnam, papara venerabilem lnnocentiuni
lanli viri laceodre non sunt, quia gloriosus Deus in secum deducenles, pcrveniunt. Ubi cum impetu
sanciis suis. Et cum magna prsecedenlium Palrtim grandi el manu forti inlroeunles, ipsum eumdem
facla narrantur, subsequenlitim opera filiorum ad papam in sancta sede, inviiis hoslibus et adversariis
haec imiianda provocanlur. Quinto anno episcopatus omnibus, posuerunt.
sui htec acla sunt, et tribus poslea sedit, de dic in D 113. Sed et ipsum Lothariutn rcgcm ponlifex in,
diem, minislcrio a Deo sibi comtuisso dans bonorem, sede positus, et alii qui cum eo vcnerant, in Roma

(121) Ad boc schisma, ejusquc auctorem Anacle-
tiiin (sic enim vocari voluii) passim omnes pertinere
existimant, id quod ex ore sancti habuisse se aflir-
inat S. Bemardus, epist. 56, ad Gauft idum cpiscopum
Carnotensem, sic exordiens: < Quod a me de doiniuo
Norberlo scisciiamini, si videlicet itiirns sii Hieroso-
lyinam, ego nescio. Nam cnm ariie hos paucos dies
ejus faciem videre, et de ccelesti fistttla.ore virielicet
ipsius, plnrima haurire meruerim.boc tatnen ab ipso
non audivi. Veriiin de Antichrislo curo inquirercni
a!i ipso quid sentiret, diiranle adhuc ea quse nuiic
cst generaiione revelaiiduni illuni esse, certissime se
r-cire protestatus esl. Atcuni eanidem ee.riiltidinem,
sciscitanti inihi tiiide haberet, cxponere vellei, au-
dito quod respondil, non me iltud pro certo credero
debere putavi; ad sumtnam lainen hoc asseruil, nou
visurum se morlem, nisi prius videat generalero iii
Ecclesia persecutionem. > Hanc vero et vidisse dici.
qiiodammodo polest, cum vidit prredicium scandalo-,
sissimum sehisma, et Anaclelum Anlichrislum fulu-
rum prresignilicasse; nec obscure in hunc sensurti
veiiil Bernardns, ep. 124, 125 el 126, de illo scrTj
bens; Baronius ad an. 1106, num. 26 lotum isttid
eu rcferri pulal.tquod cum ssepe sancli viri prre-
novissent ingenles futiiras persecntiones Ecclesire,
putarint rerutn roagnitudine ipsa adfore Antichrisli
tempora.i
1339 S. NORBEUTI MAGDEBURG. ARCHIEPISC. 1540
iiiiiii inipcralorero coitsccraveriinl (122). Eral enim A de loco sepulturac ejus. Volebant enim alii, dignnm-
vir ille, strenutis belli duclor, prrecipuus in arrois, qtte el justum esse dicebanl, ut, quia caput eccle-
providus in consibo, lcrribilis inimicis Dei et sanctrc siartiiii ejusdcm civitalis exsliterat, Ecclesire capitall
Ecclesirc, verilatis atnicus, justitirc socius, injustitire ejus ossa deferrenl honorem ; ibique advcntum sum-
iuimicus, cujus probitas patuil in Sicilia, viguil ct mi Juilicis exspectarel, ubi erat tiluliis ejus imnio-
in Saxonia, Qui, quandiu vhil.loium Ronianinn bilis el sine fine, si sine fine ei in carne vivere
imperium, quod ejus custodits deputalum fuer.it, contigisset. Sed et alia pars, fratres videlicel S. Ma-
tilubare non poluil. Diligebat atitcm el ipse virum rise, sui juris ipsurn esse assercbant, co quod per
Dei Norbertum, eo qtiod ejus consiliis, quse slrc- ipsum suo Creatori renonciliaii, ipsnm Palrem ele-
litiixate et providenlia pollebant, assidue utebalur; gerttnt; ct per ipsuro seipsos et suaro devolioncm
el quia ab eo ccelestis dulcedinis poliim hauriebal, Domino Dco suo, a qno avcrsi fucrant, redieniut,
et pane divinae refcctiouis quotidie reficicbaiur. praeeipue ciini adhuc vivcns homo prsecepissel, et
Magnre dcbilitatis erat homo ifle in suo corpore, ul- usque in finem stiaeboc volunlalis devolio postiilars
pote longa et gravi atliiiiis asperilale pcenilentirc, demonslrassel, quod inler fralres suos et filios,
scd multo ariiplius crevit iufiriuitas, cum labor ct qnos Deo, Dei verbo, pauperlatis suae lempore ge-
dulorilincrantium, cl lerrarum occnpatioei adjuncia B niierat, sepeliri et quiescere debnisset. Haec erat
esi, el domesticre curae solliciludo el mulatio divcr- conientio;el evideus uirinqiie proponebaiur justae
sorum acrum, el iiiquieludinis assiduitas. Cttticla certscque ralionisresponsio. Res ntira! Conlcndebant
atitein, qure ibi vel alibi ab eo facta sunl, non esl ltomi ;is hujus corpus exaniuie relinere, prodesse
possibilealicui soli narrare, quia uec alic-uisoli pos- sibi putaules morlui praesentiam, ciijus,ctim vivercl,
sibile fuitcuncta scire vcl coguoscere. Scitur taiiten et prodesse poleral, omnimodis qurercbant absen-
quia ab ltalia reversusiiicivitatero suain Parihenopo- liam. Vidcnles tandem illi qui eranl inedii, quiutriti-
lini, non post multuin, gravi acgriludine detentus est, que coutenlionein hanc rcque ferebant, quod invin-
ct per aliquod tetnpus, iri esl per spatiiim quatuor cibiles essent, et suam unaquaeque pars juslitiatii
inensium, in ea laboravii. Episcopaiuquc sapientcr meliorem assereret, coiisiliumdcderunl, ui ad regem
et fidcliter anuis oclo adminislrato, plcnus Spiri.iu Lotbarium quatn cito roilteretur, qnodque ipsc prrc-
sanclo, cum ottiiii integrilaie senstis, aslantibus be- ciperel aut judicarel, hoe ratutn haberelur. Et sic
liedictione dala, bealo fiue quievit. Neqtte cnim, ul faclum cs(.
ail Augiistinus, poteral male roori, qui bene vixcral. 115. lntcrini vero corpus inbumaturo jaceba',
Anniis erat DoroinicseIncarnationis millesirous cen- „ sicqne de die in dicin pcr singula nionasteria civi-
lcsimus Irigesnnus quar.liis, fcria quarla Pente- talis delatuiu esl; el in unoquoque vigilirc, cl ca
coslcs, octavo Idus Jiinii, papa lnnocentio anno qure fidelibus dcfunctis dcbenlur, diligeiiler sunt
quiiilo regnanle, Lolbario anuo i.ono. celebrata; doncc in dieoctava reversi suntqui missi
CAPUT XIX. fucrant: et ttinc cx prrecepto imperalotis, ad fratres
S"puttura corporis. Triplex apparitio. Epilogus. in ecclesia B. Maiire corpus viri sancti sepullura est.
114. [CAP. Llll.] Defuncto itaqtiebealre et dignre Scri cl hoc mirtim fuii, el lacendum non est, quia
niemorise Patrc Norberto, spirituque suo ad summre cum cssct rcstas nimia, ila qttod eodem aniio prato-
felicitatis ar.ernitatem vocato, sanctoque corpore ruro fena nulla, prrc siccitate nimia, secarentur;
ipsius exuninii relicto, conlenlio nou roinima orla non est de corpore ejus per tot dies alicujus feloris
est, inter ecclesiam majorcm et ccclesiain B. Marire, cgrcssa corruplio (125). Unde dalur inieiligi, quo-
(122) Placet totam biijus ilineris rationem ex suscipitur; ibiquc Pentecosten celebravil, el in ipsa
Magrieburgensi Chronico noslro dcscribere, ubi ad sancln die in montc Avenlino ad S. Sabinam coro-
an. 1132 sic legiiur : < Rex Loibarius celebravit naius proccssit. Ibiriem crgo per sex conlinuas
Asstiinplionem S. Marirein Werzeburg, et inde cum liebrioinailas comrooratus, lanilcni ex consilio et vo-
exercilu Longobardoruro lines inlravit: el quia ar- luutale principiiro, roedianie Norberloarcliiepiscopo,
chiepiscopus Coloniensis defuit (defuncto Friderico, D iu prrcfata basilica Constaniiiii, a papu ltinoceiitio
el llriiiione necduin consecralo) qui jure debet imperialem suscepit benedictionem, cttm conjupe
esse cancellarius in isiis parlibtis; Norbertus archi- sua n Nonas Junii, die Dominica, quse liuic tertia
episcopus Magdeburgensis liuic oflicio deputalusesl. exstilit post solemnilateui ailveiilus Spirittis saucti.
AIIIIODnmini 1153 rex celebravit Natalem Domiiii His ita g''Slis,'itiqtiil, impcralor transcensis Alpibus
in lialia, apiiri castruiii quod dicilur Meduina, > ad celt-bravit nativitatcni S. Marias in Werzeburg
coufliieiiies Medunrc et Livcntire in continio agri Nalaleui Dotninicelcbravit Colonirc Pentecosteii
Tarvisini ci Foiojuliensis. < Rex aulein inile progres- 3 Junii in Mcrscburg > in Stievia ; setl jam anle ab
sus , sauctuiii 1'ascba , 26 Marlii, celebravit apuri eo discesserat < Norbertus > qtii < infra qtiariain
S. Flaviaiiuui, » xu circiler p. m. ab urbe juxta So- ejtistlfcinhebdoroadse> Penlecosialis <obiit: el iufra
raetcm, nuiic S. Orestis aul eliam S. Silvestri di- quinlam sequenlis > hebdomadae < in monastciTo
ctum, quud eiim ibi laluisse fabulenltir, Coiislaiitiuo S. Marire esl septiltus. >
Eeclesiani persequente : Flavianum Virgilitts Siiius- (123) Addit in Nolis Polycarpus : < Etiam post
cjue dixeruiil, nunc plane deleium locum, aiitiquam pltira srecula, inira et miri odoris fragrantia, ex se
veiosiinililer Romaijoruni colouiam, quori, deinde exlialata, impio cuiriam Lullierana iue infecto pr;u-
iionieii in S. Flaviani miflyris 2S Jauuarii rom- posilo, moiiunteiituiii effringere tenlanli, rctigiuneui
inemoraii non.eii videtur Iransiisse. < Ac poslea in incussit et tcrrorera, imo cl subilam morlein, ut
Kalenriis Maii Roniain venicns, ad S. Joauiieni in auctores rcfcritni: > qttos uiallum noiniualiiii iudi-
Lalctanis a papa et dcro ac Rontanis Iitiiioiilitc cassct.
«»l VITA. ,3i.2
ir.odo mundavil eum gratia supcrabundans a cor- A !\ lur in floreni niiri caiuloris, ln lnodtim floris lilii;
niptione mentis, qurc conservavil corpus cjus nc quem angeli suscipientes ad rcthcra deferebant. Evi-
corrumperelur, dum tractari manibus, ct humaniia- gilans autem frater sunimo diluculo, cucurrit ad
lis exhibitione, roore solito, exscquiarum oflieio priorein suuin, licenliam accepturus, ul missam ce-
sepulturae debuit praemuniri, Sepultus itaqne anie lebraret, Deoque per eam aniroani pii Patris sui
altare sanclse crucis, in medio (124) monaslerii fuit Norberti coinmcndaret. Ctimquepriorqiiaercret
quod
per aliqitot annos, sed boni filii, qui ex prrccepto csscl signuni hujus latn stibilre conlestalionis; expo-
Veritatis ut scriplum est: < Honora palrcin tuum, suil ille ordinem rei. Ctti prior pra^cepit, tit diem
ul sis longacvussuper terratn (Exod. xx, 11), > et ex illura roeinoriler retinerel. Est itaque inventa dies
recordaiionc benignitalis quam eis exhibuerat, euro illa, dies septtUurre hoiuinis Dei.
tcuere diligebaitt, ul sine oblivione mcroorire ipsorum
comuiendaretur, ante octtlos suos in choro eum trans- 117. Eral el alitts quidam (128) de his, quos in
Itilerunl, ubi in ttiraulo (125), diligenter pro loci priinordio conversionis sure conlulerat ei Deus, qui
oppoi tunitate adnrnato, diem exspectat novissimuin, litleliter el affecluose ei adhaerebat, et de discessu
in spe cerlre resurrectioiiis et glorire. magistri sui dolebal inlrinsecus; plus lamen, quia
116. [CAP. LIV.] Arguineniuin salulis ipsitts et B I certitudinem nullani suse salutis habercl. Cumqiie
spei, ncqtiaquam a iquoquam fideliuin rcsliinatione oroni precum iiislautia supplicans rogarct Deuii
incredibile debel esse, prreserlim cum a tjuibustlam, suum, qtiatciius aliquod responsum acciperet de
quibus optime credeudtim fuit, eliam posl discessuro misericordia, quam conltilcrat ex indebita gratia
suum in ca cffigie apparuerit, el de stalu suo qnre- militi suo, el peccatori veraciler poenitenli, nocte
lenlibus lale responsum ex divina permissione dede- quadam apparuil ei in domo pulcherrima, quae solis
lit, qttod vcrumel cerluni dubitare nulltts diligentcr claritate salis decenler apparebat irradiata. Reco-
ailetidcns debebit. Eodem namqtte die et hora qua gtioscens ergo ille magistrum suuro, ctijus visione
separata esi anima ejus a corpore, videbat etiin frater quoquomodo perfrui voluntatefervenli deSidcrabai;
quiJam in vesle candida, el pulchra efligie, ramum. procidil velociter ad pedes ejus, humilitef petens
olivre tenentem in mann sua. Qui cum qurcreret cx ab eo, qtiatenus de slatu suo, el de pcrcepia a Deo
co, ut eraltimidus, undc vcnirel, vel qito feslinaret; misericordia, atiquid insinuare dignarctur. At ille.
respondit, dicens : < De paradiso misstis stiro, unde erigens cum a terra, el brachiis suis cotlum ejus
ei liunc ramum olivae florentem tuli, et vado cele- ainpleclens, sic ail illi : < Fili nii, rcm diflicilem
riler, ut in Iocu paupertatis meae, id esl in Prrameir* quatr.is; allamen quia ei.qui ptilsat imlesinenter,
stralcnsi ecclesia, iransplautem illum. > Experge- aperiiur; vtjni.sedeamus. > Erat aulem ibidcro sedes
factus frater de tam iusolila visione, coepil inlra se pulclierrima prrcparala, super quam cum consedis-
cogilare quid hoc significarel; nitntiansqtie hanc sent, dixit illi : < Diclum esl milii : Veni, soror
visioiient quibusdam ad ecclesiam (126) (erat cnim mea, requiesce : in pace el requie suro; sed Ireiuea-
ad curiain quarodaro ejusriero ecclesise), nieroorirc duni judicii timorem iionrium amisi, in quo cl angeli
commentlaruni diem et lioram visiouis, prresiolanies timebunt. > Hac melliflua et desiderata fratcr ille
quiri prreteiidant, cl qttrc sequanlur opera lain roa- responslone rcfertits, tiinens ne recederet, qnia per
iiifeslse biijus appariliouis. Audilo landem transilu visionem. sicul poslulaverat, hoc se videre sciebat :
luagislri sui, inventa esl illa eadem dies esse, qua < Quseso, ail, Pater amantissime, ut dicas mihi, si
(ariieaiiiiiiacjussoluiaesl.Aliisimiliier fratri (127), molesle accepisti quodad tenon vcncrim, cutnadluic
qui sq 'crripi erat, apparuit in propria effigie slans vivens me venire praceperis. > Et respondit : <Tu
torani eo. Sed slaiim efligiesipsius boininis rautaba- venies (129) : el post ltsec disparuit. Verutn fuil;

(124) Monaslerii nomine intelligi possel claustrum, pars itt chorum spectabilis omnibus procurreret, titi
in cujus subdivali area ccemcleriinu coinmiiHe fra- TVex bistoria iranslalionis apparebit.
truro 1'uerit, ttli ferl tistis varioruni inonasteriortiin, (126) Prtvuionsiraiensem ccclesiam inlelligo, eatn-
sed oinuino hic iiitclligeudam esse ecclesiam, enjus dent nempe ad quani transplantaiiduin olivrc ramnin
•tnteriori, et laicis riestinata parle conriiliis sit san- monsirabat sanctus, et qua Magdeburgo aberat len-
cius, persuadel Pagius. sic accurate locuin descri- cis fcre ducenlis; sic ut iiiirum non sil, si nnntiiis
bens: < Sepelitttr priiuum in roeriio ecclesire ante niortis eo tatde advenerit. Sed qtiid significaverit
altare, quod ibi litulo sanclre crucis ad ingressum rami transplantalio, non capio, ijaiindo nec corpus
«Tiori.inter lapi.feas scalas, qtiibus ille hinc inde bi- defuticti eo retatutu fuil, neqtie ffatres illuc Magde-
nis ariilur consistit. burgo redierunt.
(125) < Deinde vero, > inqtiit idem Pagius, < ali- (127) Cnria aulem hic sumilur pro curte seu prw-
qtiot posl annos (forle posl Tnceiijiuro aiini 1188 de dio. Et hoc verosimile est Prsemonslrali acci-
(|tio in corollariol, u. 61) corpus illud iio-idum ila
corrumpi coeptum, quin commode eximi, el in aliatn (128) llugoneni ibidem abbatem intelligilChrysost.
tliecam possel tiaiisferri, habitu siluve quo priinutn vander Sterre; el nierilo : cuin iufra dicalur san-
fiieral collocaium..... ad rhoriiin ipsum translatuiu c.ius, euni cui apparebat reliquisse tsocr.essorem, >
csl, et sub allari ante memorato, itt iiiouumenlo in regiroine scilicel monaste.rii.
sive lapide ex canriido niarmore, adviri aliiuidinem (129) Ivil aulem ad euro Hngo, qiwndo obiil post
erecto, condilum. > lia scilicct ul tumbre caput sub- aitnos 50; sequens porro dcpiecaiio, ei infra alle
intraret cavitatem aliaris, arieoqtie supr.i ipsuin de- gata nolitia sancti, priusqiiam auctor diinitleret
fujjcit caput sacriftcuni conftccrclur, reliqtia vero patrtam et propriclaletn, veiosiroiletii facierel Prse-
1343 S. NORBERTI MAGDEBIRC. ARCHIEPISC. 1541
qn:a ilttrits atl illum fralcr ille fticral, seri alio inipe- A rtimne sil hoc scriptum dubito, quia mthi inceiTuro
dienle iiegnlio, noit pervenil (130). esl. Cretle, si vis, verilalem rei gestae in Chrisli
118. Det omnipotens Detts, ut sectinduin promis- vcritatc scriplor adhibet. Qttia aut vidil ea quacdu
sionis inlcllecittm a I ipsum vcnial, et qttem snciiim co scripsit, aut audivit a veris relatoribus, qui vi-
cl successorem , pariicipemque iniscrrc cl pinalis dcrunt; el albtic vivcbant,quando prremissum opus
tribiilatiunis srcculi hitjiis reliquit, consorlem faciat per hoc scriptum mernorire coinmendavil, prreler
eittn gauriiis felicilatis sclcrnre et donis a Deo per- quredrun qnae ab ipso didicit, aritequam exircl rie
cepiae benetlLctionis,Der eum qui vivil in saccula, lerfa ct cognatione sua,etonus deponeretpropriela?
inisei icorriiani servai, et dal eam omnibus iu bonis lis. Vivanl ergo succedenles, et qurc ab ipso ct a
obcdieniibus sibi, el anibulantibus in viani salutis, prrecedentibus ejusdero ordinis fralribus gesta suiit
cl justilire et veritalis. Et quid amplius? Nunquid el narrala meroorirc studeant commendare, qttia
de salule lanli viri ab aliquo fidelium desperandum etsi qtiidam ea per oinuia non recipianl, etorouibus
cst, qui, ul pracmissumest, el vixit, et post moriein, ad integriim lircc placere non valeanl, non poteruut
permissus a t)eo, signa haec suae salutis oslendil? obcssc bencvolis, cliamsi coutigcrit, uialevolis et
Sed dicel aliqttis : < Audio quod scriptum est; ve- detracloribus non prodcsse. >

ANALECTA NORBERTINA.

CAPUT PRIMUM.
Fratrum Ciippenbergensiumatlditamenla ad Vilam.

1. [CAP. 1.] De communi Palre, nos qnoque Cap- !U inedirccalamitas exstingueret. Accidit ergo die qua-
pcnbcrgensesfilii, nobis comperla desideranter adji- dam fratribus ad refectionem ituris, cum liospitibtts
cimiis, ne in paterni merili proseculione, nos tan- ac pauperibus erogarenl quidquid sibi abslinendo
qtiani ingrati vestrre sanclilaii dcesse videamur. Est subtraberent, ul panis deesset alimonia, ilauteliain
apud nos libellus, Vitam Deo digni Fundatoris nostri inide fierel, inveniri non posset. Cumque vir Dei
conlinens, in quo ila scriplum esl: lllis (131) diebus saepius inlimassctquod scriptum est: < Nonaflliget
npparuit, in Weslplialire parlibus eximium quoddam Doroinus faroe animam jusli (Psal. x, 3); > eccesu-
jtibar Ecclesiie, memorabjlis ille Dei praeco Norber- bito pcr fideles suos Dominus lanlam panis abun-
tus, vir niinirum admirabilis gralire, pracdulcis elo- dantiam Irausmisit, quod fratres et sufficienler
qttentirc, summae coiilinentisc, informator acpropa- rcfecii sunt, et advenientibus cum alacritate oblule-
galor retigionis canonicae, servorum Christi aggre- runt. Atquepostmodumexdieillanunquain defuerunt
gator, cccnobioruin non paucorum funriator, tara fratribus opportuna subsidia.
babilu quain voce sirenuissiniiis, verre pcenitentirc 2. [CAP.III.] Tempore (133) item alio, cttm vir
prrcdicalor, ac per oronia illius propheticsu jussionis sanclus quemdam ex fratribus pro causa vellet 1110-
exseculor, qua dicilur : < Parale viatn Domini, > nasterii destinare, inveniens eura valida prostratum
rectas facite in solitudine semilas Dei nostri (Luc. C febre, injunxit ei causam obedientire in virlute Chri-
in, 4). [CAP.II.] Sed et duo ejus magnalia, qusc in sii, solo verho usus imperii : < Vade, inquil, et
boc gesta sunt loco, dignum non arbitror praelerirc revertere, jamque amplius noli febricitare. > Stalim
silenlio (132). Quodam leinpore famera Westphaliae ergo frater, recuperalis viribus, perfecit quanlocius
adfiiluram, et ipsos quoque fralres parttmper casti- qtiod a Patre sanclo fucrat jussus. Ila viri Dei sermo
galuram, in spiritu prrcdixil; qure juxta viri Dei ct cattsam oblinuit, et morbum diulinum repente
prsescieuliam adeo gravis evenit, ut plerosque dira fugavit. [CAP.IV.] Itera illic scriptum esl (131). Pla-r
inoiislratensiiim opinionero, quod auclor fuerit ipse freqiienliam intra annos 12 canonizati.
Ilugo, ideoque nomen stium el sociorum suppresse- (130) Miruro fuerit, si defunclo nibil honoris de-
ril; si illud eliam fecisset miin. 27, aut saltem sine iulerit Conradus iinperator qui vivum sic riilexeral:
piicoinio < conversationis sanclae. > Quarc satis sit sed hoc omisit adnotare aticlor; nam, 111Cbronolo-
lcneri quoad co dirigenle et symbolum conferenle, gus Saxo tesiatur : < Fesliviialem apostolorum Pelri
sit scii|ita hsec Vita, inlra primos viginti attt triginta et Pauli celebravil in Magdeburg imperator, et Ctin-
.tniios a inorte sancii, ciim usqtie ad anntim 1164 radus ejusdein ecciesire canonicus , consentientc
ilicatur llttgo supervixisse; ct infra dicalur corpus gencrali electione cleri et populi, arcbiepiscopus
< in medio monaslerii per aliquot annosi sepullum constitiiitur. >
niansisse. Et lamcn nulla, qitod niiramur, fil inentio D (131) Hrec eisdem verbis continentiir in priore
iiiiraculoruro ad sepulcrum patratorum ante vel post Vila B. Godefridi Cappenbergensis ad xm Januarii,
translaiioneni; ita ut sttspicari quis possil ob eorum ntirn. 9.
(lefeclutii, Deo id occuliisex catisis permitiente non (152) Ilaec ibidem rcfcrunlur n. 14 ct 15.
cogitaliun de procuranda canonizationc fuisse; con- (133) lbidem,n. 16.
tra qitam acciriil in causa S. Bcrnardi, annis 19 (134) Ibirieni, n. 1.1.
posl S. Noiberiutn morlni, et propter miraculorum
 1345 ViTA. - APPEND. 1340
ciiit ilaque Spirilui sanclo, qui iu prxcone veritatis A gaius. Nimqiiid enim non vineam islam in brachio
habitabal, quique per illiiin loqucns in agro Domi- cxcelso ipse Domintis dux itineris translulii o'e
nico fruclus mirabiles operari dignalus cst, iriaeuil, yEgypto?Item illic adjunctum est.
inquam ei, ul in praedictis ccenobis fratres comroa- 5.(155) [CAP.V.] Aiidiviniiis nihilominiis eitmdcin
nentes, hoc esl Cappenbergensi, Vailarensi, Elof- orthorioxa?verilalis assertorero, in communi capitulo
staleusi, Rcgularo bcati profiterentur Augustini, eo haec qure scquunliirpi'Osei|uenicm : i Scio, iiiqui;,
qtiident tenore, uli Regulam eamriein aljquanlo tli- uimm cx professionis noslrre fratribus, cui de regtila
slrictins, quam eatenus usilalum fucral, observa- noslra indaganli siinliosius, nnn quidem suis merilis,
reut; esu scilicel adipis el carniura abstinenrio, sed confratrum sttorum orationibus, beati:s visiis
ausleriori quoque habitu pccnitentire rigorem exhi- est Auguslinns, qui et aurcam Rcgtilam, a latere
bendo.Nam el atnicus Sponsi Joannes non exqttisilis, dextro prolalam, illi porrcxil; scqueipsiim luculenlo
imo naluratibus et silveslribus cibis paslus est, el ei sennone inliinavit, dicens : t Quetn viries, Augu-
ab ipso Salvaiore coram turbis ad cretnum con- stintts cgo sum, llippoucnsis cpiscopus : ecce habcs
fluentibus, de vestilus ausleriiate Iaudalus esl. El Regiitam, quam ego conscripsi; sub qua si bene
ccce hic ordo noster, divina prosequenle clenienli.i, inililaverint confralrcs lui frlii niei, sccuri Cbristo
tonge latcque protcnditur; ct, ut vere con.firiimus,I) astabunt in exlremi terrorejttdicii. r Et quidem ista
mullolatius infuturum protendettir. Unde nec am- Iiuniililer, lanquam t!e alio, prosccntiis est; i:os la-
bigere debemus quin sancto dictanle Spiritu el in- men ipsum fuisse cui hoc revelaltim csl, indubitanlcr
cboalus fucrit, et divinse ordinalionis nulu promul- advertimus(t3C).
(135) Ibidero, n. 13, < Audivi, > inqiiil auclor in Hic aulem Bruscbio eliam antiquior pocla, clariits
singttlari , qiiori facliini anno 1121 arbilranlur. quam ille supponil, prregressam visionein angelicam,
(136) Httc ctiaro respexit auctor VilseB. Ludovici seciitaro Marianaro; eoque nos moncl,' iion e tileiu
ab omnibus modo rein solitatn narrari atil le^i; el u
Arnesleniensis, stib aniiuin 1185, 24 Septembris ad creteris
superos translali, eodem scriptie sseculo; cuin illius longiiisctiam abiil Anlonins Trumelitis poeta
ad Prreroonstratciisis acce.sstiinnarraturiis : < Anno, Gallus, cujus hoc carincn legitur anle lireviaritnu
inquit, 1119 bealre meinorirc Norbertus... Prreinou- Parisiis excusuin 1574 ct 1598.
straium venit; cl habilum, quero, non ab liomiiie
neque per honiin6m accepit, apostolicis sanctionibtts Cttln Pater ad superos animum Norberlus haberel •
confirmatum, fralribus observanduin tradidit, sicut Et precibus peteret, quo se velaret amiclu;
in ejusdem professionis Ecclesiis.uniformiier custo- Angelus accelerat ccetodintissits nb alto,
dilur; in quo et ipse, in sede poulific.-ilussui irrc- Induit el tunica, niveo candore micnnte.
prehensibiliter. vivens, anno gratiae 1137, cerius de
corona justltiae, cursuin vilre stire feliciler COIIMUII- I
G Ex isla tamen varia ejttsdem facti relatione, tribus
mavil; el debilo cuin honore scpiiltus, in ecelesia aitlquatuor posl saectilis primr.m scrilii coepit, appa-
B. Marire Magdeburgi requiescil. > 0 quanli releit ret quam tr.ale de traditionibus mereantiir, qtii duni
inlegra veleruro monuiiieiiia babere el consulere, singulos ejusmodi scriptorum apices salvare rijitu -
suis, non alieiiis oculis! < Habituni > manifesle in- tur, quoad omnes circumslanlias, ipsam srepe rct
telligil attclor, iiicnlis, non corporis; regulam scilicct subsianliam adducuiit in pericultim perplcxrc hrcsi-
seu normam vitrc, a sanclo Atigustino in visione ac- lalionis apUdeos, a quibtrs plus fidei posttilant quain
ccptani, Norbcrloquepontilicis (lecrelisconlirmalatn, opus esl.
ei in omnibtts cjus monasieriis observataro. Herde- Rero ergo tenere conlenii, non disputeinus nlrum
goroius,in Virgine Candida lib. i, cap. 7, § 5, ad vestis, ccelitus Norberto exliibiia,•plus quain cilo-c
eolorem ac formam vestiroenti dilabilur; indequc discrepaverit a coimiiuni lunc vestis canonicalis
confecisse se puiai, < quam vera el anliqua sil appa- forma; quin poiitis ceHseamus, aul nihil aut pariint
titionis illius historia, > Virginis scilicet, vesteui discrcpaSse. lloc eniin nobis iudicaut ipsa tlaiula
candidam tradentis. ordinis, (|itoruin ex tns. Parcensi hiu tiluliis inveni-
Pergo igitur optare quod supra, ul ejusmodi revc- lur apud Ferreolum Locrium, lib. m, Mari;c Arigu-
laliouis relatores invenianiur, qtiatn fieri potcsl, stsc, cap. II : < In nomine sanclrc el individuseTri-
antiquissiini. Interim agmen nobis duccl 6a«"p':ir niiatis, Pairis, Filii ct Spirilus sancti, ct ad taudem
Bruschius, lanio acceplabilior qtianto miiius tlonie- et gloriain gloriosissiinrcDei genitricis Mariae, cujtts
slicus, et lolo dimitlio sreculoscnior Praeiiionslralen- sanctis auspiciis et pracnionslratione nosler ordOsulr
sibtts, qttoruin alibi memiiii, linjus revi scriptoribus. \ry habiiti candido suuipsisse creriilur originem, ac beati
Floruit enim anno 1550, poetica laurea el plitriiitis Patris Augiistini, sub cttjus regula idem ordo di-
ctlitis libris clarus; soltnn auiern annos nalits sc- gnoscilur esse instiliitus, statula cl ordinationcs ac
ptemdecim, pauxit Urspcrgensis roonasterii laudem modeitiliones fclicitcr incipiunl et sequunlur. i ln
et hisioriam, qualem Monasieriologiresuse sentor in- praefalioneporro redriitur apud Herdegomium causa,
seruit: ci ibi inler alia scripsit, quod Deipara Prrc- cur < caiididum, sed canonicum lanieii habilum...,,
nionstralenses (quoruu. istud nionasterium est) vir sanclus, sanctissima Virgiite exliibente assuui--
Pura uli vestevoluit ei candore notala... ' pseril, suosque pcrpeiuo lerre decrcvefit; utscilicet
Atque: ipsi suo habitu secanonicos sive prrcilicanles (utex
ldcirco hane otim a summo dimisit Olympo; saoctoruin Palrum doclrina ipse inteiprelalur [nuin.
Dixit, et hoe animi pignus habete mei. 52]) scirenl el exhiberenl.'Siciili igitur nmic ex
Hinc inlelligcre possumus, jam lura ea verba iegi foruia vestiuni, qoibos Hiunlur clerici nostrre Socie-
solila, quibus ad Norberluro dicilur usa Deipara. latis Jesu, noviinus quae fuerit ante sesquisreculum,
Siniiiia videlur eliani legisseisqui Breviario anni in llalia atque Hispania,ubi illa ccepil, ratio modest'
1498 el 1512, hos versus prrclixTl apud Pagiiiin, habitusclericortimalquepresbyierofumhonestoruni
pag. 21. quorum iisui Jcsuilre ex insliluto aptabantur: sic e
Voce Norbertut rapilur superna; liabitu Prrcnionstraiensium concipi debel ila liabilit
Angeli vestemniveam.ministranl; canonicalis.eiiani srecularibus.usitati in Laiidunens
Se viro tandem manifesiat Alma dicecesi; ticcl labeutibus jant qninque saeciilis,magn:
Relligioso. cx parle srecttlarium, nonnulla exparle religiosorUiti
13i? S. NOUBEUTl MAGDEBURG.ARCHIEPiSC. i3iS
4. [C\p. VI.] Huctisque rie libello noslri fundaloris ,\ quanlo temporc circumvola;:s, tan.Icm se r.d siimuia
inserUim est; nunc, si placeat, ea qurc ncc in veslro lempli prope laqucaria displicatinn conlimiit, et illic
ncc in noslro siinl adnotata libelto, prout veracitcr qtiasi quodam remigio alarum librabattir annixuni.
coroperimus, breviter el affectuose digerainus. Res Quo viso, aliis stupendo cxclamantibus, aliis penitus
apud Florcfliam gesta est. Ctim eniin illic niemora- sibi subtrahendum cum lticlu formidantibtis; vir
bilis Paler divina forte celebrarct, in quibus niroi- Dci rem tacitus considerans, missarutn adorstts est
rum cxseqttendis se dcvotissimum exbibere consuc- solemnia. Qnre duni ageret, ccre sericum se rccom-
verat; vidit repenle, anle ipsam perceplionem, in plicans, super expansa saccrdolis brachia lente se
palenre mcdio non modicaro stiHam saiiguinis Do- riiniisit; qtiori ipse venerabiliter suscipicns, loco suo
roinici rubentem; vocatoque fralre Rodulpho sa- rcsiituit. Iti tioc igilur faclo, cl mcriti gloriam in
crista nostro, ejris ttinc diacono : < Videsne, inqitit, prresule Servalio el fidem atque orationis virtutem
fraler, quori virieo?) Video, ait, doroine; > ccepilque in suo famulo Deum declarasse non dtibito.
pro lanlrc rci magniludinc ubertim flere (137). Post 6. [CAP.VIII.] Apitd locum qui BOntandl (140)
cujus miracnli declafationem, ex eodem stimpta (ut dicilur; ubi noslrorum quoque frairum florel coe-
credimus) occasione, nobis deinceps palenam ab- nobiura, potens quitlam alienoruin invasor cointna-
lucre roandaiurn esi; cocpilqtie apud nos hujtis jj ncbat. Hic.iiilercxlera violentiresitremala.qnoSdam
observantia (158) consuctudinis, ctim a nobis caletitts vini Teddtlus, qui proprie erant Partlienopolllanre
nescirclur. Ecclesiic, et ad divina celebranda prrecipue perlinc-
5. [CAP.VII.] In Vila B. Servalii Iegimtts (139) bant, injusta ttsurpatione jam aliquandiu possederat.
qtiod, deftinclo eodcm prresule sanclissimo, sericum Illuc ergo cttiii forle devenissel archiepiscopits, ut
quoddam, populo spcclante multumqtie admiranie, mihi fraler cjnsdem loci lesiatus est, pro Ecclesia
angclicis allaturo manibtis, stipcr illius venerabile sibi comniissa non silnil, acccrsitoqtic raptore,
corptts positum est. Qitaproplcr idem scricum in qtiamvis nniltis pavendo, libere dixit: t Cur, homo,
Trajectensi Ecclesia suinina honoratiir revereutia, hanc injuriam B. Mauritio (141) inferre pracsumis,
prsecipua quoqtie conservatur cl obseralur diligcn- IIt redditus annuos, ad divina celebranda instilutos,
lia. Cnm ergo vir Del Trajeclum devenissel, petiil temeraria invasione possideas, in tuos usus expcn-
hoc sibi sericum dcmonstrari. At illi cceperunt si- das ? Cumque ille iufiatus resnonderet, dicens non
inu! oinnes excusarc, prresertim ctiro vel ipsttin scri- hoc csse invasionem, sed legiiimam hrcrcdtlatis stire
iiinm, in qtto repositiini crat, inlrospicerc nulltis possessionem, vir Dei propbelico spiritu respcndit :
audercl. Sed quid niiilta? Novissimcviri Dei obtinuit < Scias, frater, quod lioc immlneuti atino ab hr.c
pctilio. Cuinque in ejus prsesentia sacrum apcruis- fj deprscdalionc Dei repclleris jttdicio. >Dixi(,et faclim
scnt reposilorium, sttbito ecce sericuro illud (roira esl; eodem quippe anno iufelix ille ab inimicis suis
dicturtts-Suin) roirabili et divino qttodam impulsii occisus esl.
sttbvectum cvolavit; ipsam quoque basilkam ali- 7. [CAP.IX.] Alio quoqtie tcmpore, cum cssel ia
successeril siltcralio, pcr qttam nunc ingens apparet principiumdiversis temporibns et aticloribushabitil.
discrimen. Ul atitem vulgo notiores laceam in Belgio et aiibi,
Ncquc scriiptilum ingeralscaptilarc,quo neininem inspice monasiici Anglicaui tom. II, el vidt: pag. 567
canoiiicoriim vel saeculariunivcl rcgiilarium uli vi- Ilospilalaritim S. Joanuis Baptislrc, pag. 755 el 783
demns, prsotcrquam Praemonslraienses; nain elhoc Ciibertinuin Seinpringamensem, canonicos Angit-
scribit Pagius in Biblioih. lib. i, cap. 5, quod < sicut stinianos ulrqsquc, liabilu tamcn inler se ct ab aliis
aliqni Caiioiiicoruui anliqui (utique Laudunensitim) niagis divetsos, quam sint Prxnionslrnleiiscs ct
sic Praimonslralenses cauonici scapulare, pro habilti Pra;dicafores. Quanquam elc. VideApp. p. 982, c. 2.
Deiparae Virginis, religiose geslanl et compleclun- (137) Siroile miraculuiii, ibidem palratiiin, narrat
lur. > Equidem non viileo quid Maria dici possil Polycarpus, annis 1204 el 1214 festo invenlrc Cru-
specialiter coinmuiie baberc cuin scapulari seu ele- cis, cum ex hujtis parlicula copiosus sanguis stillavii;
ricali settmonacbali (quopaiieniiam et critcisDotni- qni lineis exceplus panniculis, hodiedum reverenler
nicae portalioneni nolari sciinus) ttt illud potius di- asservatur.
caliir, quaro alia pars religiosi vestiius.esse Marianre P
j (138) Quxrcnti numetiain hodie is ritus obtincat,
clientclretessera. Si tauieii est aliquid (quod libenter rcsponsum est. exolevisse.
suscipiain) gratulabor Pra-monstralensibtis, quod (139) Acta varia S. Servalii illuslravimus 15 Maii,
prtcrogaiivam eam jaro inde ab antio 1119 possede- cum mentione hujtisveli num. 24; roerito dubii de
rint.qua Patres Caruielilrcpriitiitro gloriari cccperunl vcrilale miraculi, propier anctoris levitatem; verc-
.-itino1231, Sed redeo ad habilum Prremonstraten- mur cerle ne id dc angelo fictum sil, nec ideo lamcn
sltiin;qiii eo jiibetitur reminisci, se < canonlcos sive ininus veneralione dignuin censemus : quia illiid
pradicatites exhihere : >Ctijusexpressionis viuutem incorruptum in lumulo scrvatutn fuisse, a quocuu-
poiissimum contineri iiolo in scapulari, qttalenus que positum, miraciilosuin est, et vel solus sacroruin
ipsum crucis flgiira est; ncqiic ejus iisuro Lauriu- niembroruni contaclus sulficit, ad ipsum cum bo-
nensibtls Sicfuisse propriuni, ut non alibi quoque is nore habendum.
inveniretiir. Nam eos qui proprio titulo dicti fuere (140) Bonlant, alias Boulanl, neuirum haclentis
< Prredicaiores, > uli a S. Doniinico canonico Oxu- reperi in labulis Topographicis.
mctisi instituli sseculo xiu stint, ita verosimile est (141) S. Mauritio, riielireorum duci, Magdebur-
sui qiioque vcstitus, adeoque et scapularis formam gensis melropolilaha dedicata fuit a Ta^nione IV
similiter ab Oxuniensibus in Hispania eanonicis re- archiepiscopo,cuin < Olto I imp. (uti Dresserus, lirct
tiuuisse ; ttnde ad alios quoqtie plures facere con- hicretictis, scribit) summo frigorc nudis pedibus
jecluram licci. Sane quain varuts variis in regionibus reliquias ejus ex ccenobio Bcfgensi S. Bcncdicti iti
est canonlcortim rcgularium habitus, lam varius eam inlttlii, atque in sumino aliari revcrenter depo-
fuil etiain sseculariitin inter quos regutarilas illa suit.t
 »349 VITA.-APEND. 1310
expediiione regis Lotharii, una cnni ipso regc Vin- A dimus intervenire non desinet, quatenns ol bic
ilclicaro pervenit Augiistam, ubi faniosam seditio- lanti praccessoris rmitemur vesiigia ; ct cum Iticro
nem, qtire inler populum ejtisdem civilaiis el regem meriioruni, post hujus miserirB lerminiim, ajtcina
aborta esl, hoc ordine prredixit. Solebal hic ler bea- ctiiii illo recipiamtir in gloria. Amen (144).
tus, ad orationem ecclesiam qualibet ingiessiirus, 8. Felix Norberlus, primus Paler orriinis htijtis:
ad ipsa sempef basilicrc limina curvaiis dicere gcni- Gaitdco quod meritis ejus, Paler Hugo, favetis.
bus : < Pax liuic domui et oronibus habitantibus in Fclix nimirum qui niuridi cttlinina sprevil;
ea. > Cum efgo prrefatx civilalis ecclesiam ingre- Subjeclusquc jugo Chrisli, pia semina sevil;
diens, oralionem complessel, vocato diacoito sno, ex De qtiibus csl orltis mirabilis undique frttcltts.
cujus hsecore cognovirous, qtitd per Spiritunt cogtto- Frucius, quo mitltos clauslralis regula salval:
vissel, ei revclavit, dicens : < Ego, fraler, hiiic loco Fiuelus, qui cceli feliciier horrea siipat.
pacem imprecatus sitm, pacem oplavi; scd laincn Spirilus-insignis, divini mttneris ignis
pacis hic repulsam inveni. Pallium (J42) crgo no- Ilittic iltuslravil, doctrina clarificavil;
strtim el crclera qurc stib manu lua sunl, diligentirc Ccelittis iiiflainmaiis,magnis doctoribus aeqti-atis.
lure comnfentlo aileiilius, quia loco liuic ininiinet Ilic meriiis clarus gerit indelebile nouicn :
confitsio in.tgnusqticconflictits. >Hafactuni esi. N.im H 1 Nam paupertateni veraro consianier amavit;
proximo die, nniltis a regc prostralis el vuhicraiis, Dsemonisincursus fidei virlute fugavit.
lemerit.itis suie civcs ptcnas dedere; vixqne lantlem llic vas relerni verbi, pacisque niiiiister,
in regis graliam, post niulla riispendia, recepii sunt. Pacem firmavit, discordes coivcilhtvit.
[CAP.X.] Alio itcui tempore, ctiin oblalus ei fuisset Hicsiihlimaliis provectu ponlilicalus,
daemoniactis,ut paucis absolvain.aqu-am sale mistam Vir fuit insignis, crux pravis, forma betiiguis,
exorcizavit: et ciim prOcedem eamdero spargcre El sidus clarum circa res Ecc.lesiarura.
coapisset,antequam perveiiirel ad homiiiein.spiriltis Felix qui gtadios potoit sectirus adire,
malignus abscessit (145). Hsecsunt pauca de nniltis, Nit conscire sibi, nulla pallescere culpa;
quac nobis conipcrta, non pium silere exislimavi- Nec dubitare mori, Christi connexus amori.
rous, quia tam ex lege qtiain cx Evangelio, hono- Felix cujus erunt Domino venienle inanipli,
rem Patris nostri non negligere commonemtir. Ipse Qtios bonus assumet Judex ex orriine nnstro.
quoquc,qtii tanlae nobis perfeclionis derelinqtiit Hoc apud examen nos gratia protrgat. Araen.
exempta, pronobisapud Christuin, uti sectiriconfi- Explicil Vita gloriosi Palris nosni Norberti.
CAPLT H.
Ex libro iu Uermaiini raonachi Dc mir.ictilis S. Marirc Latidiincnsis.
(Vide Patroloqix tom. CLVI, col. 990.)

CAPUT III.
te monasteriis a S. Norberlo prope Sanctos et Magdeburgi [undalis.
9. Cum legerem in Vila sancli, num. 11, quod C sequeniium inscclationibus, iuitioprredicalionis coc-
sacerdos ordinalus, < contulit se ad Sigebergensc plre, < conferebat sc interduro ad Sigebergenf-e
quoddam mafenreac prxclarre famre coenobiurat > ac qtiodriatn monachorum coc;iobiuin, quod tribtis u Co-
rursum nuin. 19,quod rcspiralurus aliquantum a per- louia teucis dislal; >roirabar quidem isttid quoddam,

(142) An ergo pallitim archiepiscopale (nam de virieri roirabiles appetebant, et siimma illa de ro-
vulgari aliqno cogilare non sinit praecipientis solli- suscitandis quoque morlttis iuanilcr tenlala > fuisse
< quod quidcm, > iitqiiit, < niipcr
ciludo) secuin etiaro per Germaniaro solebat deferro ab eis blaspliemal:
sanclus? Ita credere inalitn, qiiatn quod opinaliir pr:esumpsisse Norbertum, et coapostolum cjus Fur-
Polycirpus, id facttiin cuin Romre coronandum I.o- situm, mirati fuiroits et risimtts. > Partim noveniur
thariuni esi comita tus Norberlus, qtiasi in isto soleinui risu isto, dolcmusqiie auctorent, t propler, > ipshrs
actn eogibi ustiriis; qnod ucscio an coram suiiimo ipsique similium <obstinalain < , averienriaui, impu-
ponlifice alicui eiiam archiepiscopo liceat. (lenliam, intilia prrelermiilero coacluin, < ea tSutt-
(143) His addere placel quori Maurilius d.u Pre, taxal breviter atiigisse, qurc omnibus nota essent,
in Annalibus brevibus ordinis Prsemonstratensis, neqttc ipsi ulla iroprobilate auderenl diflitcri. > Sed
agetts ad annum 1134 de obitti S. Norberti, appellat quis iste Abailardo dicltis Fursitus, S. Norberti
etira <Iritiro mortuoruni suscilalorein exiuiium. >- coapostotus? Ego convieiiim suspicarc petius esse
Pctros da Waghenare conatur id probare i peristo quarn nomeri; si ejus cornmoda aliqoa notio ocrur-
tiiatis Nancejanis, in quibus depicius cernitur loti-• D rcrel, imnc feliciori conjectatori explication"ro coro-
dem moriuos articulatim excitaus. > Addil i auctori mitlo, duro inter discipulus S. Norberii newo est
talum Richardi llali, summi poniificis prolonotarii, cujns nomen eo acfetlal.
in stia evangelicornin Patruni synopsi, > hactenus (144) Seqnentes versns, uli rcperi erittos post
nubis ignota. Nec nullum argnmenium est illud quod Appendicem, sic et relinquo, ciim poltterini Cap-
snmi potcslex acerrinio SS.Bcinarili alque Norberli penbergae ruisse coniposiii, post lcctatn ibi Vitam :
htisie Abailardo hrr.rclico, duui utrumque caluninia- Si qnis tamen ab hnjus attclore ascriptos mal.lopi-
tur « de simulatione, > qna « miraciilorum gratia nari, noii repngnabo.
ir.51 !>. NORBERTI MAGDEBURG.ARCIHEPISC. 1332
tanquain supcrvacanettm, nec lamcn alitid quam A t omiiibus qui comrounem nobiscum sorliti suni Grieiti
ipsum Sigebergense coeriobiuro cogitabaro, leucis perpctuam pacem el aclernam salulem. Nolum essc
quidem horariis quatuor, sed Germanicis milliaribus vobis voliimtis qualilcr monaslerium B. Marire in
«iilntaxal tribus Colonia distans. Asl vero poslqtiam monle Vurstenberg juxta Sanctum, vel inchoaturri
incidi in diptoma Arnoldi archiepiscopi Coloniensis, sii, vel quaiiter illud nos, ct apud Deum, et apud
eo nomiiie primi,anno tiltiino sui poiiiificatus.Chiisti homiues, per omnia provehi cupicnles, cunclorum,
1144, datum < in roonle Vurstenberg, > inlellexi qute hacienus ibiriem ralionabililer oblata sunt, ge*
(cenobium ibidero construcltira fuisse, qnod esset neralcm fiert conscriptionem decrevirous, ad prd-
sub potestate ahbalisSigebergensis, qui fundalionem vocandam scilicet devoiionem bonorum, et ad pra-
acceptarat, monachosqtie e suis lectos ibidem collo- vorum poslmoditm versuiiam repfimendam. Age
caverat; itaque compreheridi, quam ininime oiiosum igitur, nostram erga locumillumbenignilatem ostcn-
eo loco sit TO auoddam,el plura forlassis alia sic damus, et paginan. hanc, diversis fidelitim donariis
fuisse cidem quas* arcbimonasterio subjecta, qtire referlam, qitasi coronulam variis intexlam lloribus,
singula poteranl < S^gebergensia quaedatn > dici, id Domino Jesu Chrislo sanclseque Virgini Matri ejus
est Sigebcrgensis ordinis seu juridictionis : quale fidclilerofleramns.Mintsteriali quidem S.Pelri (145),
etiam fuerit allerum num. 19 indicaiiim absque pro- ** uomine Henricttsde Alpheiiii.cum essel virspeclalre
prio nomine, reqnirenritiinqiie non ttltra Coloniam, probilatis, consilio et auxilio Norberti, Sanclensis
nt Sigebergense, sed circa illam; adeoqtte seplem tunc canonici, postea Magdeburgensis episcopi, a
leucis vcl saltero quatuor propius Sanclis, quara D. Friderico Coloniensi archiepiscopo obnixis pre-
iituil, leucisomnino viginli riissilura; cum alio senstt cihus impelravil, ut, aelernseremuneralionis ohtentu,
possit intelligi aliquod, Colonia quidera iribus, trc- beneficium, quod sibi in prsedicto monle Vurslen-
decini autem vel scxdecim leucis remolura Sanclis berg paierna, imo avita transmissione provcneral,
(etsi ntuic tale nullum inveniatur, deslructuin vero- raonaslcrio Sigenbergensi legitima donatione con-
similitei); quibtis proxime adjacel illud, de quo traderel; hac scilicel ralione, qualenus aliquanlos
prsccitattim diploma ait, in monte, solum tltiobus cjtisdem cocnobii fralrsg evocarel, qui in fmulo
passuum miHibus dist.inte, ac Vnrstenbetg dicto; ipsius beneficii monasiicum ordinera inchoarenl.
iJeroqiie Colonia vcnienti ( uti n. II veniebru JNor- Archiepiscopus, ut erat ad talia proniplus 3C facilis,
berttis) el Sanclos tcntlenti praetereundum. Cum att- bgatum coram idoneis leslibus feudum Sigenber-
lem in ejus recenti fttndalione bonam partein ha- gensi Ecclesire confirmavit. Addticli sunt fratrcs ;
bcret S. Norberlus, lacile cognosciiur cur illuc ac- p. paulatimque ccepit ibi pollere divina religio, fixequc
ccsserilde via,praeparaturiis sesc per tlies aliquol ad decreluro cst, locum illtini perpetito Sigenbergensi
sacerdotii sm primitias,. Deo rile offcrendas. Ipsius subjacerecoenobio. Idem quoqiie Henricus atlodium,
ergo diplomalis ecgraphum, Rollando noslro missum quod habitabat in vitla (146) Gcist obtulit Deo, et
a Clivensi quoriara Domino Jtislo Dudink, bic cen- S. Mariae, mansum unum, annos pcrsolventem
sui proponendum; ut appareat quam scrio sanclus, solidos vn, cxceplis duobtis nummis; vm maldria
stalim a sua conversione, applicuerit animutn pro- (147) mislim, hocest diroldium hordei ct dimidiuin
movendo Dei cullui, parle liaml miniroa factillatttm avense; duos porcos valentes iv solidos et sex dc-
suaruni illuc collala; qitodque pii operis socium ba- narios oblulit, et aream domus jacenlem Sanctis,
hlterit Ileriberlttm fratrem, aliunde igoottim nobis: cnjiis pensio xn ntinnnoruni est.
cx quo vctosimiliter mtilla posteritas fluxit, parlici- 11. < Htijus virt exenipltitn seculi praediclus Nor-
palura sacriflciis piacularibus, in sancti anniversa- herlus, el frater ejus Heribertus, oblulerunt curtim
rio aut postridie dicendis, prout hodiedum usus Egre, cum oroni ulilitate sua : ulque firmior esset
oblinet, in solatiuni defunclorum ex ea familia. conccssio, et Deo gratior oblalio, curlilos aliunde
Eedem verosimiliter spectant etiam Heribertus et rionatos reqtianiniiier eodero feceruul : ctijus curtis
Erebertus de Genepe, f/atres S. Norberti, forsitan D antiui reddilus stintvi maldaria trilici, ni siliginis,
palrueles, hic similiter dbminali inlcr prredicli mo- XIIhordei, vm avenre, unuro lcgumenis, qure simul
nasterii benefaclores. Tenor diplomalis lalis est. fiunt xxx maldaria; pro tractu Rheni solidi xi, et
10. < In nomine sanctse, el individute Trinitatis. roinbtts, si quis in eo traclu capilur, diinidius. Obtu-
Arnoldus, non merito, sed ex vocante gralia Dei, lcrunt ct agelluui in Weilreke, quod solvit maldaria
diclus sanctae Coloniensis Ecclesire archiepiscopus, II siliginis, unain et dintidiatn hordei talium ibidein

(145) Id est ecclesire catliedralis Coloniensis.quam
Gelenius lib. m Syntagm. i, § 4, a Williberto archi-
episc. aedificalam ait anno 873, cujusque priroarium
ciiorutii S. Petro dicaiuro; stetisse aulem usque ad
iinuum cireiter 1248, quando exusta fuit, el iiova
haec aedificari caspla , cujus cboro coronis impbsila
fuit anno 1320.
(146) Geist Castetlum, inler monaslerium Wesl-
plialire el Paderbornam urbes, via fere media siiuin
i-sl, uti ipse vidi; habetqtie nuiic ibi socielas nostra
domuro teriiae probationis, cx legato ullinii posscs-
soris; vix lamen credo, locnm bic illnin intelligj,
uipote remotiorem ab oppido Sanclis : sed alwro;
qiiem tamen nuspiam notaitim reperio; sicui nec
alia pluriroa successive rioniinaiida loca, quare iis
requirendis non hiiiiiorabor; sed Westjjlralicarnni
et Coloniensium rerum ctiriosis examen dimii-
latn.
(147) Maldarium, alias Maldrum, quantum simul,
ferri ad inolaiu solet, a Teutonico maleti, nioletc,"
tinde ct molitor, malder dicitur.
1353 VlTA. — APPEND. 1351
agcltnm sotventem nt maldafia (148) brasii, IVsoli- A . ricnsis inoncirc. Wierickinl de Dusburg adodium apnd
dos prrcter duos denarios. Ilem alium in Meilrekc, Hile, pendens x denarios. Trimintriiriis ancilla Dei
qui reddit xvm denarios. Cuno primtis Sigenber- comparavit apttd Rieneheim lerram reddentem me-
gcnsiHmabbas, ad omne opus bonum semper para- diam marcam.
tus, accepit a Rudolfo de Bart, per concatnbium, 13. < Apud Bnirectte pro Vertlero obtatum est
ctirtcro unam in Birtine, et tradidit eam B. Marire, allodium, nnde sotvuntur iv sol>di. Ibidem dedit
cum consensu tolkts sui conventus, cum omnibus Fridericus de
Bulburge lerrulam, qure solvit xiv de-
ad eam perlinentibus, silvis et campis, agris et pra- narios Daventrensis monetre;
pondo, et III solidos
tis, cultis el incuilis. Esl auteni jus curtis illitis in (156) Dttrtmundenses. lbidera comparaverunl ipsi
omni silva, qure ad curlim Corailis in eadcm viila fratres atlodium
quod praestat iv solidos Coloniensis
peninet, dum post pastionem glandium porci taxan- nionelre. Gertrudis de Nervcnich deJit pro anima
tur, quod (149) crannam vocant, ofDcialis fratrum comilis Adalberti possessionein, qure sotvit ni solidos
decimaro oronium porcorum, vel denarios pro porcis et dimidium
Diirtmiindenses. et unum mancipium.
accipiat; et in ditrone utriuslibet curtis, si qtiod Apnd Viscele, Bertrad de Hogeslotrehiem, obtulit
piaculnm vindicandiini ftierit, ul sant furta, sangui- altodium^unde solvi debent iv solidi et vi denarii
nis efliisio, el his siroilia, quidquid inde coramodi JJ Colouiensis monelre ad lumen
ecclesire. Item mtifier
pervenerit, ofliciales utique comitis et fraires reqna- qurcdam obtulit bona, de quibus xvitt denarii pest
iiter inter sc dividei-.t.
12. Curiero apud Walheim obtulerunt Alwardus mortem ejtisincipientsolvi. Megfridusquidam, com-
et Wollbildis, venientes ad commissionem cum filiis missionis surc tempore, aptid Kierbruch iv mancipia,
sttis: et in Erpete vm jttgera cultilis terrre, iv }ngera cum allodio, quod solvit xxvn solidos Coloniensis mo-
netre et III slatuas, ltoc esl tria noctis hospitia;
vineti, et fundum dorous apud Pielcbeim tcrram,
persolventem iv solidos Susatiensis (150) monetre, cxcepta sttsceptione, qtia suscipicndtts est ille qui
el xv mancipia, quorum mares IX denarios, feminre inde censtim defert; qtise erit ccena, et requies no-
iv solvent. Agena abbatissa de (151) Frethena, et ctis et prandii in mane. Apud Kasle, Hugo quidam,
Stepbanus frater ejus, dederunt allodiuin apud Mc- pro fitia sua, xxv nummos Dusburgensis moneiae. In
reheim, quod solvit marcam unam gravis monelrc, Htilse eroerunt fraires altodium, cujus ulililas xn de-
trcs staluas (152) cum x Reinbertus de Wiscele narii annui.
et Theodorus filius ejus, dederunl apud Vclwig roan- 14. <Bcrtolfus, comesde Stroemburg(157), obtulit
sos ii et dimidium, cum omni ulilitate; vm bonii- tegaliter monaslerio Sigenbergensi mansos v, quos
nes censuales [ad censum] cerre : apud Nereibich ^ prrediclus Ctino, ejus loci abbas, consensu lolius
domum etfundum, solventetn xtt denarios (155) Da- Ecclesire illitts, contulit in usus fratrttm sanclis in
vendrenses. Apud Birte Bcrtrudis dedit mansum, monte Dco servicntium. Hi mansi persolvunt soli-
qui pendet iv solidos et dimidium Dusbergensis (154) rios xv Davendrensis monetae, porcos x, oves v; nul-
toonetre. Apud Lengele lerram, solventem m solidos lusque allodii hitjtis crit advocatus, nisi tantuni
Davendreuses: in Diedeheiin xxx nummos ejusilcm Coloniensis archiepiscopus; ipsique mansionilcs eo-
inonetiC Huberlus de Oie dedit apud Magellhcim dem modo pulentur, qno caeteri eo toci sancti Pelri
medium pondo. Razo de Birte apud Iluitgese, ui so- liomines in pratis et campis, silvis et aquis. Arnol-
lidos Davendrenscs. De eadem vtlla Rutgerus, apnd dtis quidara de Kempene feudum, quod habuerat ab
Ore, v raancipia ad censum cerae. Volmarus presby- Alroaro Colonirc advocato, reddidil: qtiod D. Fridn-
ler de (155) Rese, apud Welzevelt, iv maldaria sili- ricus archiepiscopus, ipso Arnoldo peiente, dedit
ginis el unuiJi fabre. Apud Boemelwig, Bernardus de B. Mariae, ob recordalionem anniversarij sui. Hos
Wisse, maldaria III siliginis, el lotidein maldaria beneficium in Kempene primitus quidero tit solvii:
brasii ordeacii- Vielpoldus de Recken, apud Pellheim, sed poslmodum, invocato consilio, pro solidis datae
dcdit mansum unum, solvenlem solidos ui Durtmun- 0 sunt durc fcminse; quartim posteritas dabil qtiotl

(148) Brasiuni, frumentum aqua maceraltim, quo-
usque incipiat germiuare, ac deinde siccaturo, ex
quo denique commolito cerevisia coqttitiir.
(149) Cranna quid fuerit, necdum polui discere;
licet plnres in Clivia feceriro inierrogari.
(150) Susalum , vulgo Soust, in linibus Marchirc,
post monaslerium. Westphaliae opulenlissimum ha-
bitnm, etiaro nunc.
(151) Frethcna, vulgo Vreden, de quo vide dicta
ad Vitam, num. 6.
(152) Slaiua, idem qttod virga frumentaria : nam
in spcculo Saxonico apud Cangium, ubi in lextu le-
gilur : < Duodeciin vero virgarum cumitlus iritici, >
nolalur in marginc : < Acervus tritici dttodecim ha-
bens statuas... et qusclibet statua clavos coritinet
dtiodecim... in allitiiriine unius hominisstaltirrc usqiie
ad humeros. > Unde apparet etymon. lnfra tamcn
PATBOL. CLXX.
num. 146 tres slalure exponuntur, (tia noctit hospi-
tia.
(153) Daventra sive D.iventria, vnlgo Deventer,
oppidum Transisiilaniic dicccesis Ultrajeclinre, unuro
ex tribus primariis, cum Swolla et Campis.
(154) Dusberg, credo esse Duysberg in Clivia ad
Riiram, vel Dousborg ad Isalain in Zniphania.
(155) Resa nutiiUissimtiin oppiduni Clivire, ad
dcxteram Rheni ripam, distat Sanctis leucas 3.
(156) Durlmund, ampltiro oppidum dicecesis Cn-
toniensis, inter Ruram et Lippam fltivios : cujus
alioriimque jam diciorum antiqua potentia, exjura
proprire moiretrecttdendre inlelligiiur.
(157) Stromburg, curo tilulo burchgraviatus hodie
speclat ad episcopatum Monastcriensem, inter Lip-
pam ct Amishim; ubi crediiur Q. Varus lecionc*
amisisse.
43
1353 S. NORBERTI STAGiMlURG. AftCIHEPlSC. fi5G
juslum csl. Aptid Keilar Friderictis niediutn mansum, A lcsiu omncm ariiinani lioniinis, quicanqife horum
solvenlero 111solidds Davcndrenses , et ii matdaria quipptam quocunqhe roodo vel ingenio defrauila-
avenrc. Antc Clive, Renizo de Slrale vjugcra, quo- verii, vel defraudari consenseril; quandiu vivil,
ruro census n solidi Davendrensis monetae. Agellum expers sit omnium orationum, quae in ipso montc,
dedit lmo, pro filia sua, Iriuin sexlarioruin hordei. seu per lolam fiunt EccTcsiam; et tnoriens,'partem
Gerbergus deSeleheint mansuni i apttd Aifene. Azela accipiat cum illis, qnorum vermis non morilur, et
dc Bttmele vi jugera. Ibidem Gelade Kalkere trulam ignis non exslinguitur; quia peccattim eorom a facie
in inonumento dnoroni malderorurii ordei. Ueriber- Dei nunquam. delebitur, nisi resipueriT, et digne
tus (158) de Genepe, pro ffatre suo Ereberto occiso, Deo salisfecerii. Acta Tn monto "Vurstenberg, attiiio
inansum unuiii Brakete, quod solvit vn solidos Da- Domtniero incarnalionis 1144, indictionc TII, anno
vendrenses. Apud Riinagcn, Maiiegaltlus Xantcnsis priimydomini apostolici (160) Lucii, regnanle Ro-
cauonicus, et supra noroiitaia Bertad, coroparave- iiiaiiorum imperatoTe, Occidcntis, Conrado III anno
runt v jugera viuearuin, quaruin mcdietaspraefato vif; Orienlis, sub Emmanuele Coroneno n (161). >
vivente Clerico, reliqua pars eo defuncto fratrutn 17. IHs hudalissimis initiis, itt media lacearo,
in utonle eril. quam conformia etiam extrema fuerini, qttoad mo-
15. < Dominus Hildolfus (159) archiepiscopus, de- nasieriornm ereciionem, docebit ipsiusrael Nofberti
dicans oratorium S. Marlini in ipso monle.dedil diploina, a Strahoviensi abbale Vilo ifobis inissum,
prtssessiones domorum ix in sanctis, quarum alirc sub hoc liluto : Quomodo Norbertut ecclesiamB. Vir-
rjltis, alire minfis solvenles, summam conferunt v so- ginis a siecnlartbtis ad fratres sui ordinis reduxit.
lidorum, ad liiinen tpsitis capellre. In monte Arnoldus ltem de panperlate loei, et quomodo fratribus a novo
Comes jujeruin i, Adelheidis sauclimonialis itt jti- providit. Tenor diplomaiis hic est : < In nomine
gera dedil. In campo Megeneete jttgera sunt vn, ad sanctre el individttre Trinilatis, cgo Norberlus, Dci
ihoniem periinentia; quorum i Volmariis et uxor gratiaMagdebtirgensis Ecclesire archiepiscopus. No-
ojiis, Wilhelmtis tt, Viderictts de Eile i, Rudolfus rie ttim sil omnibus tam fiiiuris qnam praesenlibus,
Magcneele t, Amizia de BudwectiK, Rudolfus de Lo, tftiod ego statum Magdcburgensis Ecclcsire atlen-
Bezela de Megeneele n. Apud Wentervelde, Henriciis ttfins, el eam sublimarc. iri religione cupiens, et
inonachum professus, jtigerum i. In Ebbeciieren, ithminiila redirilcgrarc, el minus correcla refor-
Grunzelinus de Bevenburch, possessiunculam xn roare, vet in melius miilare Studens; in ipsa civiiate
tiunimorum. Gebehardus, presbyter ,dc Brutme,]sub reperi ecclesiam B. Marire Ge.iitrici Dei pcrpctum
nioirtem, roeriitiro jiigeris. Amelune i, Snedo n, jfi- r virgini dedicatam, internrs el externis adeo atte-
gera in monle. In salltt qui Hiese riiciltir, rrquafe jits riualam, Ht el sarta tecta ipsitts ecclesire omnino
habebiint pcr oninia, prope honiiries iilruisque fere essdrit annihilafa, et duoricciin ctericisinca Deo
curiis in Britiiie. Cuno, Clericus in Wissele, ih Ri- descrvife coiistitntis non stfflicereiit alimenla. Ex
magen epiil jugefiini vinere, deditqtte B. Mrtrire. iisenitii qttrc ad illarff pertihclrant eeetestam phtrhna
Heriberlus de Britine, allodium quod possedefai in eranl miiitibus Ctiam in beueficio dislributa; quar-
tnonte ad v jugera terrre; et tradidil c senstt suorum. dam pcr negligeiitiflro jacebant incttlla; qtircdain tn-
In Lappcsdal jugerum ttnum, a quodam Ingelgero, aliorfrm iishs ustiipala, ita ttt eccfesi» fere rrfeeit-
Hierosolymam profectiiro, susceptum in dextro perabilitcr esset destiiiita.
itionlis lalerc. Rtirgcrus el Hermannus, fraler ejus, 18. Nos ilaqiie prtuperlati eorum'et frequenli eo-
derierunt agrum, ul puialur, ad quantitatem jugeris 1'iiin qtierimoniae condolentes, ct ecclesiam niagi»
i. Gerlrardlis de Lattingen, n jttgera sanctis. crescere, quain decrescere cupientes, monendo,
16. < Itaee, et si qtia siinl alia, diversis lempo- exhorlaudo, sttadendo, hoc ab eis oblinuinius; ut
ribits, diversis in ldcis, a diversis utritisqiie sexus de Hla exeunies ecclesia religiosis viris, coranuinr
personis, Domino Jesu Chrislo, sanclaequeGenilrici vita sub regula B. Aiiguslini degenlibns' cfderenl,
cjns perpeluae Virgini Mariae in memoriam omnium 0 cl se provrsioni nostrrc slnfi omni coftditionc cr«>
fidelium vivorum et morluoruro legaliler in saepe dcrent. Ut atilcro ipsi in claustrali, sicul prius,
dicto monle oblala et legitimc suscepta sunt, epi- dTsciptina sub decano' viverent, ecclesifs aliis in
scopali nostra aucioritaie roboravimus; aeternuro civilaleeos altiliilavimus. Quosdara in ecclesia Beati
Dei jiidicitiin, eljudiciariam sententiam imprecait- Nicofai coNocavhnus; quosdam de bonis ipsius ec-

(158) Si conslarel hunc etimdem csse qui supr.v siiceessofeni.

S. Norberti fratrem jam hic haberemus alteruiii fra-
treni Ereberlum : uierqiie fortassis ex eadem qua
ille faroilia commune babuerint cognomeiituin de
Geneppe.
(159) Ilildolfus, nullus post Fridericum invenitur
apud Geleniuin el Sammarlhauos : quos binc coi ri-
gas, et praeler Hildolfum S. Annonis sticcessorcm,
an. 1079 defunclum, inlclligas Hugoni in Italia
morioi', ad annum 1138, successisse Hilriolfum II,
et aiiaulnl° tem|iore seileui islam lennisse anlc
A.riioK!uiti tj>icm ipsi faciuut tinraedialuin Htigonis
(160) Mabilio repefii in Necrologio aiiqno IIIIIIC
Lticiuui papam obiisse eoriein amio die 2'5 Augusti;
ego vero demonstrasse me pino in Paraliporoenis ari
chronologiam ponliltciain, non anle 13 Februarii se-
qucntis defiiiictinii esse, quod eliaro hinc probalur.
. (161) Chrysostorous vander Slerre in Vita vulgari
S. Norbeni scripsil boc iuonasteriiim sanctiinonia-
libtis postea luisse tradiliroi, qure lemporuin iniqui-
tale coacta, denitim in Sanctcnse oppidiiin roigra-
verunt, uti jam supra dixi.
1357 CHARTJE; 43SS
clesiae siisieniaviinns: fratresverondslrosiu eccle- A paupercs Christi distufbare, vel alitjua occasione
sia stibsiilutos, prislinis ecctesia? possessiOnibus et voluerii eliminare, sit analheiiia marariatba usque
juslitiis donavimus : et prO ampliori pace et quiele in diem Doniini. Ego Elinderus subscribo. Ego
cbs ad neroihem, nisi ad nos et successores nostros, Uwernus subscribo. Ego Wernerus subscribo. Ego
respeclum habere statuimtis. Ul igitur hscc in per- Sidagus subscribo; Ego Anselmus subscribo. Ego
petduin inconvulsa pefroaneant, banho beatorum Theodericus subscribo. Ego Sigebodo subscribo, Egd
aposioionim Pelri et Pauli et noslro confirmamus. Godescalcus subscfibo. Acttim est ab liicarnaliona
Conservahtibus pax el remissio peccatorum. Si vero Domini anno 1129, indictione vn, IVKalcntlas No-
aliqua conditionis alicujus persona, studii nostri vembris, in suburbio civilalis Magdeburg , in abba-
Ihborem prrbsumpscrit cassare, vel temerario ausn tia beali Joannis Baplisla?. >

SANCTI NORBERTI
MAGDEBURGENSIS ARCHIEPISCOPI

SERMONES DUO AD POPULUM.

SERMO I. B feccrilis, spero tamen de misericordia ejus qur

(HUGOJViede taint Norbert, Liixembourg, 1704, 4°, propiliatur iniquilalibusiioslris, lacrymarum veslra-
notes, p. 354.) ruin abundanlia delelitm esse crimen quod patrastis.
Dolens a vobis discesseraro, fralres, sed propitia Rogeroiis ergo iiunc Palrem misericordiarum, et
Dei cleraeniia, jam laclus et qttasi Iripudians rcver- Detun lotius consolaliouis, ut pacem quain dedit
lor ad vos. Inimicus liomo, inveleralus ille odii et immerilis, merentibus denuo conservet; salagamus
rixarum seminalor diabolus, diro nos a vobis schi- ut per bona opera redimetnus mala, et certam fa-
smate avulserat, uf qui iniperiunl a scissuris incce- ciamus vocationem noslram, quatcntis uno ore ho-
perat slabilire propagarcl dissidiis, pasloreroque a norificetur Deus, nunc et scmper. Amen.
gregc dividens oves sine cefto riiice, ad vocera mer- SERMO II.
cenarii vagantes, in oar&hrMii delraheret. Itrcc fuit
invidentis inimici anliqua fraus; bacc fuil et mali De concordia servanda.
praeserUis origo, per quod concordiam scidit, non (LE PAIGE,Bibliotheca Prwmonstrat. Parisiis, 1633,
tninus felicitati publicrc, quam saluti oviurii et pa- fol. p. 370.)
storis oflicio neccssariaro. Tempestale pene obrttli, Viri fratres, Dominus nosler Jesus Christus curo
flucttis quos sedare non licuit precibus, fuga decli- C discipulos stios ad praedicandum niilleret, inter atia
uarc oporluil, Yerum Deo gralias, Chrislus qui hoc mandatuin illis prrcscripsil, ut in qtiamcunque
fremcnte procella dormitare visus esl, ad clamorcs domuin inlrarent, primo dicerent: Pax huic domui,
tamleni periclilantis evigilans imperavit venlis el ct si ibi essel fiiius pacis, requieseeret super eum
roari, et facta est tranquillilas magna. Pacem quain pax corum. Nos autem non noslris merilis, sed sola
diabolus eripucrat, restiluil nobis Deus pacis. Illam, Dci superaburrdanti gralia, imitalores eorum effecli,
quaeso,fratres.ardeuter amate, inriesinenterquserite, eaindem pacem vobis denunliamtts, quse menie in-
prudenter custodile. In vinculo cbarilalis corda credttla coiilemnerida non esl; nani ad pacem rcter-
noslra cohaereanl, el sicul de primis Cbrislianse fi.lei naro pcrlingere facit. Vobis igituf iiicognilum nou
cultoribus scriplura est, erat cor unum el animauna, esl, ad quid convetiimus : nori est nostrum, ncque
ila inposierum, in unilalespiriiusarobulemusomnes. ex noslro utpole qui peregrinus sum, et advena
Noiile timerc, filioti, quos iterum parlurio, ne mala pertraiisiens.sed potestatis et volunlalis Dei est per-
qtiibus pastorem exagitastis, pastorem eonlra vos ficere; nostrum auiera esl ipsius volunlali ex hilcgro
exasperenl. Etsi enim, non mihi, sed sacerdolio vim el devoto affectu acquiescere.

S. NORBERTI CHART^E.
i. D tensibui in ecclesia B. Maria: Magdeburgensi eon-
Pro ecclesiaSancta Marlai Magdeburyensi. slitutis tradit.
(Anno 1129.) (Iltico, Vie de S. Norbert, p. 362, notes.)
[Exstat snpra in Analectis Norbertinis, cap. 3, ln nominesanctae et individuae Trinilatis, nos Noa-
iuini. 32, 33.J
BERTUS,Dei gralia sanctae Ecclesire Magdeburgensis
H. archicpiscopus.
Uotpilalem domum quamdam fratribut Preemonslra Cum plurima antccessoris nostri pire metftwiaf*
t559 S. NORBERTUS MAGDEiiURG. ARCHIEPiSC. 1360
Adalberti munifica largitate, qurcdam doraus hospi- A decem el octo pauperes per singnlos annos vo-
lalis juxia ecclesiam beatre et gloriosissimse Marire sliantur, oclo per biemem, el decem per sestatem.
constructa fuisset, ipsam, quod non sperabaraus, Per hietnem scilicet in festo Omnium Sanciorum,
pene anniliilatam invenimus, ita quod hi qui in ea unus; in Nalivilate Domini, unus; iu Circum-
stipendium quotidianum accepiuri erant, indecenter cisione Domini, unus, simlliter in Epiphania Do-
et miserabiliter mcndicarent, quorum necessilaii et mini, in Purificatione sanctae Mariae, in Annuntia-
miserire compatiens, consilio el consensu majorum lionc sanctre Mariae, in sepullura Domini, in Resur-
nostrorum, eamdem doinum hospitalem fratribus rcctione Domini veslibus novis, scilicel camisiis,
Ttoslris in ecclcsia beatrc et perpclure virginis Marisc braccis, caligis, soccis, subtularibus, lunica, cappa
constilutiscumomnibus eidem hospilali attinenttbus, citm manlello aut pellibtts vcsiialur. Per reslaiem
tegendam et djsponendam jure pcrpetuo iradidi- vero in Ascensione Domini, per septem dies Pen-
mus. tecostes, in passionc apostolorum Petri et Pauli, in
Acium in subuibio civitatis Magdeburgensis, anno Assumptioiie sanclrc Mafiae, nova chlamydc sivo
Dominicac Iticarnationis 1130. cappa, camisia, braccis, soccis, sublularibus, in
llujus rei lesles sunt Lindolphus Brandcbirrgensis n singulis festis titius induatttr.
episcopus, Gombertus episcopus Havelbergensis, Ex die autem quo pauper vestero acccpit usqne
Hartuicus episcopus Misnensis. ad diem octavum, si remanere vull, refectio cor-
III. poris ibidem ei exbibeatur. Cselera in us.us panpe-
rum adveuienlium vel transeunlium impendantur.
ChartaS. Norberti\in favorem hospitatitatispauperum. In ccena autem Doroini unusquisque sacerdotum
(HUGO,ibid. p. 250.) vel levitarum, post lotioncm pedum mendicorum,
In nomine sanctae et iudividtire Trinitatis, anien. consilio prseposili, unum ,de propriis vestibus sive
Decimre Deo att hospilale de oroni possessione et cappam, sivc pelles seu tunicam, scu caligas ipsi
oblationc fratrum , ttsibus pauperum dentttr. Sic charilative impendant.qui post acceplam charilalero
lamen si summa argenli decem solidos valtterit vel nequaquam, utsuperius,per dies septem reroaueant,
usque ad decem solidos oblata fuerit. ex his sed posl refectionem abeant.

BARTHOLOlftJEI

EPISCOFI
LACDIJNENSIS

DONATIONESV\M S. NORBERTO ET PR^EMONSTRATENSIBUS FACTJE.

(HOGO,Sacri et canonici ordinit Prmmonstratensis Annales, Nanceil, 1734, fol.)

I C ad Mormandi vtcinum; et citra et ultra rivum, ani-

malibus eorum commttnia erunl omni tempore. Ultra
Cliarla donationit Prmmonstraii per Bariholommutn
rivura atitem ex parte ecclesise in defensione erunl ad
episcopum Laudunensem.
opus eorumdem fralrum usque ad collectioiiem feni
(Anno 1121.) et frugum. Delnde vero coramtthia erunt laniura ut
In nomine sanctre et individuae Trinitatis. nullus imporlunus sit religioni eorum super ulla
Notum fieri volumus, tam prsesenlibus quam tutu- occasione. Concedituf lamen rusticis qni sunt in
ris, qnod ego Bartholomreus Laudunensis episcopus, vicinia, colligere de silva quse est in jugis montiura,
viro reverendo et speclabilis religionis temporibus colligere materiatn ad opus capitis seu slipitis aralri,
nostris Norberlo et successoribus ejus in sancto pro- sive axis. In oroni igitur labore eorumdetn fralruni
posiio viventibus, dederim locum, qtti nostri juris facto in iisdem locis, nuljusexigat ab eis nec deci-
erat, lolum liberum ab omni exactiotie cujuslibel mam, ncc terragium, nec molesliam quselibet per-
personre absolutum, apud Huberti-pontem (Huber- sona inferat quieli ipsorum, et omnimodis ab oroni
pont), a loco qui dicitur Halieprest (Pres-prieur), parochia absolutos, otnnesque eis subjectos eretnilas
usque ad valletn Rohardi (valiie Rohard), cutn tribus perinauere censemus. Volumus etiam notuin fieri,
adjaccntibus vallibus, tolum in allodium, a rivo ver- I) quod ecclesia Prremonstrata et locus, eisdem a prae-
susVois, sicttt valles dividunt cl perportant ad cccle- deccssorc rioslro Helcnando dala et coiifirmaia ftiit
siain in honorem Dei et sanclae Dei gcnilricis con- ecclesiae Sanoti Vincenlii, sicut etiaro in privilegio
struendam, et sicut lotum possiderous in allodium, coniincntr; modo vero, quia in solitudincni pcuiiiii
ila in omnimodis libere possidondutn eis concedi- tinivcrsa cranl rcriacta, abbas Scifridus, ci conventtis
mus. Pasctuvcro scu praia.a Ponle-IIuberti, usquc cjtisdciii ccclcsi.tSaiicti Vincenlii, utilc duxcruiitcsso
1361 BARTHOLOM^I LAUDUN. EPISC. DONATIONESPUE. 13&2
consilium innostrara mantim reddere, el ad nostram JV S. Bilihardi canloris.
disposiliotiem pendcrc, quod el faclum est. Unde S. Drogonis presbyleri.
nihil melius esse considerantes in hoc negolio, S. Herberli presbyteri.
carodem ecclesiam, cum omnibus quoemonachi pra> S. Erhardi diaconi.
dicli ibidem possidebant, eidem Norberto venerabili S. Godefridi diaconi.
viro, el successoribus ejus in sanclo proposito vi- S. Eliardi subdiaconi.
ventibus, siiniliter ab omni exactione libere condo- S. Widonis subdiaconi.
navimits, perpeluo possidenda : ita ut nullos con- S. Roberti acolylhi.
vcntus laicorum secum adhibeant, nisi lanturn per- S. Roberti.decani Sancti Joannis.
sonas qurc sub eodero prreposilovivant.Etut liberius S. Jusfridi canloris.
isla possideant, ad roolendinum noslrum, quod S. Hemmonis thesaurarii.
dicitur Burdellum (Bordef), censum frumenli sex S. Henrici.
galetarum constituimus praediclis persingulosannos. S. Valefii.
Fratres vero dePrremonstrata ecclesia, nihil.a modo S. Guhdranni, S. Hugonis. S. Roberti presbytcri
stiper hoc respondebunl cis, et canonicis de Sanclo ' CtSclesJaeSancti Marlini. Sig. Helberti vice-domitii.
Joanne Laudunensi ad quos decima Praemonstralae S. Ciarebaldi deForo. S. Nicolai castellani.
ecclesire pertinebatad idem molendinum duas galelas Actum est Lauduni in capituto Bealse MariaeLau-
frumenli divisimus, el fratres Prrcmonstratre eccle- dunensis
ecclesire, anno Dominicae Incarnat. 1121,
sirc in nullo qure ad decimam parochire eorum perti- indict. xiv, epacla nulla, eoncurrente v, regnante
nent a modo respondebunt cis. Tolum etiam sicut
rege Francorum Ludovico, qui fratri Norberto et
valles perporlant circumjacentes Prsbmonslraloloco, c.reteris fratribus, in supradiclo loco religiosc viven-
et proclivia monlium ex omni parte eisdem fralri-
libus coacessit habendam in pefpetuum qtiidquid
bus religiose vivenlibus perpetuo possidenda libere daluretdabitur eis ad suum feodura.
quod perlines*
sicut allodium ratum esse censerous, et nulla cir-
vel in vel in Ego Radulphus cancellarius scripsi et subscripsi.
cumjacentkim parochiarum, decimis,
II.
aliqua inquieludine molestiam ingcrat eorum reli-
gioni. Factum est autem boc assensu et voluntale Cfcarta Bartholomwi epvscopitranscribentis Pmmon-
Thomae, de cujus feodo dure partes decimse descen- stratum beato Norberto.
debant, quas ipse, et illi qui ab eo lenebant, in (Anno 1121.)
noslras manus ad opus praediclorum fratrum reddi- „ ln nomine sanctre et individttse Trinitalis, ego
derunt; quidquid etiam juris vel consueludinis ipse BARTHOLOMJIUS Dci gralia Laudunensium prsesul.
Tbomas e( sub eo forestarii ejus, scilicet Girelmus Cum ecclesia Sancli Vincentii "locum qui Pra?-
de Valsalione (Vausaillon), et Radulphus de Quin- monstralus dicitur, qui ad propriam niensam epi-
ciaco (Quincy), el Radulphus major de Cociaco-villa scopi pertinebai, ex dono praedecessoris nostri Eli-
(Coucy-la-Ville) habebant, lotum ad opus prredicto- nandi episcopi haberet, sicut in ejusdera eeclesire
rum fratrum liberum et quietum dbnaverunt. Ipse privilegiocontinetur; monachi diu locuro illum in-
eliam Tbomas apud locum Rosiert carrucatam lerrre coluerunt, et per multos labores nullum vel parvum
praedictis fralribus dedit, viam eliam qua vicini fruclum consequebantur : quod cgo attendens, ro-
accolae per mediara vallem Praemonslratse ecclesire gavi Adalberonem abbatem el monachos, til locum
ire consueverant, omnibus voleniibus, obslrui feci- supradictum mihi libere concederent, quafenus se-
mus. cundum voluntatem meam de eo disponere possera.
Roberlus etiara de Anlerio altodiuin quod iu Abbas aulem et monachi petitioni meae assentienles,
contigua silva habebat, in nostra manu ad opus quidquid in illo loco habebant roihi libere el sine
praediclorum fratrum reddidit. Prseterea nos de- contradiclione concesserunl. Ego vero non ingraius
dimus prsedictjs fratribus tres carrucatas terrre, 1) eorum voluntati, concessi ecctesiaeSancti Vincenlji
unam apud villam noslrara Aniliacara, aiiam aliare deBariaco in perpeluum (salvo synodalijure)
apud Larciniacum (Vercigny pres de la Fere), ter- habendum. Dedi eis etiam dimidium mpdium fru-
tiuin apud Capriniacum supra inonlem (le mont de menti ad roolendinum quod apud villam situm est,
Chevergny) ullra rivum Aquilam (riviire d'Aigle, qtiseBroincurtum dicilur. Videns aulem supradictum
aujourd'hui iCEUe), absque decimis eorumdem locum, qui Pnemonstratus dicilur, religiosis viris
trium carrucarum. Quicunque lianc noslrre instilu- ulilissimum, fratri Norberto ct subdilis, et posteris
lionis paginain el inslrumentum infringere vel ejus libere et sine conlradictione in perpetuum
inquielare tenlaverit, analhema sit, et iram omni- concessi habendum. Fraier vero Norbertus sicut
potenlis Dei incurral in die judicii. aliense rei minime cupidus, primitus noluit recipere,
Signum Bartholomaci Laudunensis episcopi. donec Seifridus abbas Sancli Vincentii et monacbl
Sig. Widonis decani et archidiaconi. ejus donum illudeifirmaverunt in capitulo, communi
S. Radulphi archidiaconi. assensu. Quae vero concessio, ne aliquo modo dein-
S. Sifridi abbatis Sancti Vincentii. ceps immulari posset, impressione nostrre imaginis,
S. Simonis abbaiis S. Nicolai de Silva. et sigillo Sanclcc Marise Lauduticusis ecclesise, et
 5
•f**» INDEXIN RUPERTUM. 136-1
sigillorttm Serfridi abbalis Sancti Vincentii confir- A S. Roberli prrepositi Sancti Marlini.
mare curavimus. S. Herberli vice-domini.
Sig. Bartholoroaei Laudunensis episcopi. S. Clarembaldi de Foro.
Sig. Seifridi abbatis Sancli Vincenlii. S. Nicolai castellani.
S. Simonis Sancti Nicolai de Silra. Actum Lauduni in capitulo Sanclrc Marite Laitdu-
S. Guidonis decani et archidiaconi. nensis ecclesire, anno DominicaeIncarnationis 1121
S. Rodulphi archidiaconi. indiclione xiv, epacla nulla, concurrenle quittto.
S. Bilhardi canloris. Ego Radulpbus Laudunensis Ecclesir* cancellartus
S. Roberli decani Sancii Joannis. scripsi ct sitbscripsi.
S. Gatifridi cantoris.

INDEX 1N TOMUM QUARTUM RUPERTL

Revocat.urlector ad. numerot crassiores textui.interios.

Aitaslasiresanctseot nobiiismatruiire(Uniunrs passio,

A 38.
Abel pritnus lltator fuit, 541.
Abigail ad David orando pfaeveniens, typum gessit
licclesi» in sacrillcioaltaris. 18.
Abraham'primus, Joseph novi s. in linea Christi, 57.
Abraham absquebaptismoChiisticcelum'ingredl non po-
tuit, 81. Abraham aedificavitaltare Domino,229.in Abra-
hamDeus prsecepitcircumcisionem,352.Abraham quo
lidem habuerit. 552. Abrahresemen est Messias,552.
Abraham,et creteriPatres non descenderunt in infernum
inferiorumquo sepeliunlur impii, 553. Abrahamprophe-
ta, et prophetarumprimus, 540.In Abraham Deus Pater
omniumnostrum assjmilat, 540.
Accidentiain Deumnon cadunt, 118.
Adaminciditin latrones descendens de Jerusalem in
lliericho, 80. Adam genuit fllios et filias ad imagiuem
euam, 81. Adrefiliijuste damnatiet exsules, 81.
AdmirabiiecommerciumDei cum homine,2,45.
AdventusDominiquatuor cbmplectensDominicas,27.
AdventusDominicapfima, primumChristi adventum ce-
lebrat, 27. AdventusChristtsecundus,sicut fiir in nocte,
88. Adventusille trerjiefacietterrenos, sicut angelusmi-
lites circasepulcruiri,88.
Adversitasinstruit pios ad perfectum, 246.
jEgypli rex diaboli typum gessit, 54.
MUs prima Ecclesireln Adam, cjui reparationis suae
oraculumaccepit, 42. jEias Christjiu mysteriumTrinita-
tis est annorumxxxm, 87.
AfflictionesJob, 247.
Agar lex Moysi*assimilataest, 540.
AgnusDei in missa,memoriaest ascensionisDominie-e,
21. Agnus Christtis diabolumvicit, non lex" aut decem
prreceptaDecalogi,59.
Agon et passipDomini pendentis in cruce, spirat in
missa, 20.
Ajba, vestis longa et stricta, longe aliud quam tunicre
pellicere prjmorum parentum signiQcat,11. Albaeaffixa
sursiim lingna, coelestemChristidoctrinamsignificat,11.
Allegoria de servo Abrahre,quserente sponsam filio
domiiiisui, 82. Allegoriade exploratoribusterrae botrum
portantibus, 93. Allegoiia de osculo inter sponsum et
tponsam, 119.
Alleluia est guodam gaudii stillicidium de supernse
Ilierusalem divitiis, 14. Alleluia significataeternuman-
gelorumet electorumconvivtum,14. Alleluiacur tempo-
re paschali magisfrequentetur, 14.Alleluiapost Graduale
canitur, quia Jubilaeusquidam esi consolatlonisfuturre,
14.Alleluia non omni lausDei didtur; sed Christus,de-
jade etiam Ecclesia,42.
Altare sacrificiimissiB,sacrariumest propidationis,10.
Altareprreeminetin templo, sicutChristustn corporeEc-
rlesire, 68. Altaria cur viho et aqua lavantur tempore
passionisDomini,68.
Amanaffectansadorari,diabolitvpumgessit, 49.
. AmatorChristi seropersecurus, 255.
Amictuscaput sacerdotii obnubcns,carnemChristi si-
gniflcat, II.
' Amordivinusia
scipsosubstantiaest, m hominibusac-
cidentaledonum 152.
Angeliin scalaJacobdescendentesel asceudentesquid
signitlcant,56. Angeli eliam habent causa ut gratulentiir
super IncarnationeVerbi, 112. Angeli an itt adveuluJu-
dicis trement, an non, 112.Angeli dicuntursancli prasdi-
caloresVerbi Dei, et ht trement, 112.
Animalisvita in corpore Dominiconsecratonou adest.
nec pfodest, 19. Apimaliaiu circuitusedes Dei sunt Ca-
Unoltcidoctores, 159.
Anima fjdelisnon solumper verbum,sed, et per Spiri-
tum sanctum concipit,et imprasgnatur,119. Auimatan-
quamsponsi,quomodoalliciturin amoremDei, 120. Ani-
ma arreptii hominisnon substantialjterrecipit in se da*
monem,122.Animajusli, et angelnsbonustria habent io
se, quaBsunt effigiesTfinitatis divinre, lob. Auimresau-
ctorumm coelojam nunc consolantur,48.
Annulumduasobcausasportat episcopus,12.
Annunliare hominis sequttatemquid sit, 241. Annun-
tiatio vera nostraeaequitatis,242.
Apostoli sunt coeheiiarrantesgloriamDei, 58. Aposto-
li post ablatum Sponsum, semper in tletu et jejunio
prant, 45. Apostolorurafuga, et sUenliumstgnifu-alursi-
lentio campanarum,et horarum regularium, 68. Aposto-
lorum metus et silentiuma Pascha usque ad Penteco-
sten, 8. Aposlolioctavodie Paschrefueruut Uerumsimul,
non quidem in Hierusalem,sed in Galilrea,in moate Na-'
zareth, 91. Apostoli exploratores fidi et veraces, 9fi.
Apostoliquoquejanuis clausisexierunt carceres,97.Apo-
stoli quomododicti sunt os lampadis,105. Apostoli vide-
runt Christum post resurrectionem ejus dte octavo in
Nazarethin domo Marire, 104. Apostoli post passionein
Christi separati et ejecti erant_,106. Apostoh baptiza'i
sunt in morte Christi, confirmativero Hpirilusancto de
ccelo,116.ApostOlivere diversis linijuis et scripserunt,
et locutisunt, 124. Apostoiilonge altler quamBabylonis
turrim rsdificavefunt,124.Omnesapostolisicut unamdo-
ctrinam habuere, ita in una perfecLtoueomnemEcclesiim
instituere, 569. Apostolumnon facit mjracu.t^s coruscare,
baptizare,praedicare, sed virtutes habere, seipsumhij-
et
miliare, 564.
Apostrophead fidem,242. frumentoChristusin
Aqua,populus Christianus azymis
25.
denotatur, Aqua ex lateris Christi profluxaprimafuit
origo baptismatis,68, 75. Aqua illa cur sanguini sociari
debuit, 75 Aquaearnarreper signumcrucis potabilesfa-
ctaesunt, 74. Aqurebaplismi,lluvius Dei 1-etificauscivi-
tatem, 85. Aqua benedicla cur diebus Dominicissuper
populumaspergitiir, 90. Aqua de templo egrediensa la-
tere dextro, quomodointelligkur, 90. Aqua vinomisceri
itistjmil Alexandersextus, 22.
yi missatestamentl
Arca Ecclesiamet corpus Christi designat,
105.
ArchjepiscopusRemensisin Francia cur primatumob
tinuit, 12. Archiepiscoporumorigo, el patriarcharum
diirerentia, 12.
Ariusfatue contumeliosusDeo negans ei generar» sibi
simile, quodDeus creatiirisconcessit,154.Ariusanimalis
homo defluxione eX carnali generatione fingens, 154.
Arianide SS. Trinitate falsos hymnospublice cantaot,
305.
«StV5 INDE&-L\
ArnOiausabbas XX in monasl.-S Laurentii Leodien-
sis, 412.Araoldusabbas XXVH,421.
Are humana potest sine detluxietnesui communicari,
quanto magisars, et sapienlia Dei sit.e paternaesubstan-
tite defUmonenata est, 154.
Arundotn manuDominiquid mysticedesignat,72.
Asina, seu pullus asinre,genus humamtmsiguificat,27.
Auctoritasquomodolestelur graviusesse vitia expelle-
re, quam virtutes acquirerc, 558. Ex auctoritateconstet
aliquandosolaratione coutradicentesconvincere,allquan-
do ei aductaauctoiitate concludere, 558. Auctontate
eonstatsatius'esse ut scandalumoriatur, quam ut veritas
relirtquatur, 559.
AuditoresVerbi, et non factorescui assimilantur,110.
Augustiuus a Gregono missus primus Anglorum ar-
chiepiscopusCantuariensis,13. Augustinus de miracuLo
quod_Petrbnisecontigit, 97. Augustinusde vu gradibus
cognitiqnisDei per vu spiritus Domini,98.
Aurtun et argentum tn templis, quomodogratum Deo
cst, 24.
Azyma tam ex Evangelio, qoam ex legali auctoritate
profecta sunt,23. Azymanonsunl abolenda.quiaoplimain
-• . -
habent significationem,25.
B goificat,11.
Baculusdivini judicii signum,227.-
Baldricus Hothgero succedit, 584. Pandua.rdumsure
proprietatisallodiumB. Ihanibertotradidit, 384.Baldricus
a ccenobioFlorinensi duas ecclesiasaddidit,584.
Balsamiet olereprierogativa,65.
Baptismussolemnisin die Paschrenon Epiphanirefleri
debet, 39. Baptismus Joannis longe minons virtutis fttit
quam Chrisli,59. Baptismus septiformi Spiritu prrefigu-
rsrtusin vn' lectionibus Naaman,49. Baptismo passionis
baplizatus est Cbristus, 75. Baptismi sacramenlumin
mari Rubro praefiguratum,75. Baplismum lucrosa facit
cdmmittationemduplicismortis.noslrae,79. Baptismusli-
berat a morte animaenon corporis,79. Baptismusnoster
rivus est, fons in cruce e latere Christi profliiens totam
Eccjesiam sirpul tunc baiJtjzavit,79. Baplizatipassioue
C&ristlsunt omnesaposloli,alisque tunc credentes, 79 et
seq-.Baptizatislant super mare vitreum, 85. Baptizatis
cur dcntur cakeamenta, et vestis cahdida, 85. Baptismus
solemuisin dic Penlccostw ad 'exempli -S. Petri, 116.
Baptismi efleetus a Spiritu sapcto est, 116. Baptismus
Christieliama puero celebratus retterari non debet, 118.
BaptismusJoann» non fnit iu Spirilu sanclo, sicut ba-
ptismus Christi, 118. Baptisniusextra Ecclesiam,bapti-
smus quidem est, sed sioe.gratia, 128.
Baptizrujdorum praeparavioad baptismum per xv dies
jejunii, 51. BaptizariSpiritu sancto, et accipere Spi-
ritum paracletumidero sunt, 108.
BartitolomseusabbasXXVIII,427.
BenedicamusDominoin missa quomododiffertab Ite,
missdest, 22.
Benedictnspater inonachorumspiritu omniumjustonim
plenus, 95.
BerengerusabbasS.Laurentii Leod.sub quo monach-js
erat Rupertus,96, 594.
"Bethania, dhmus obedienlim^gentium populumsignifi-
cat, 48.Bethaniaa Hierusalem solum quiudecim stadiis
djstat, 55.
Bethlehemtypus Ecclesis in qua natus est horaoChri-
trtus,58.
Bjtrus, quem duoin vecte porUbant, Christumsignifi-
cat, 96.
Bruno, Othonis 111frater, cas-rum frangit Tuitiense
pontemqueabrumpit, 228.
c-
Oecussecus viam clamansad Jesum genus humanum
reprresentabal,44.Crecusa nativitateitidem genus huma-
njim significat,52.
Creremoniarum.bislltutio, in obsequium, et mysteria
Christi,78. Cteremoniarumcausasnosse expedit, 78. Cae-
remoniarumoperarii jion sine fructu sunt, etiam si cau-
sas ignorent, 78..
"Calicein.Christo dedit Pater amore, non ira, gratia.non
vjsdicta, 11.
CalumniaIn evangelistastanquam contrarias adinvi-
cem, 89.
Campanrenunc PQpulum.convocant, sicut olimtubre, 9.
Campanaepraedicatoresdesignant, 9. Campaniecur non
sonant tempore passionisDomini,67. Campanarumclas-
sieumtrinum in dlebus festivis, 10.
Candelieactensre,quaeporlantur in festo Piirificationis,
significant,40. Caiidela'mtilt-e in malulinis tritim
3uid
feruracnr exstinguuntur, 67
mjWaiTUM. 13'JO
v Canpniciregulares inquiunt se apostolisassimilari,562.
Quidqiiid ccntra prsesumptionemmonachorum dicltur,
potest dici et contra gloriationemcanonicorum,362. Ca-
nonici regulares nunquam cum Domino judicare debc-
buut, quia voluut super monachos extollere, 363. Si di -
cunt se habitum apostolorumhabere, omnesdebent se et
albo colobiolnduere, et adeo Ceri.pannosi, ut ad videis-
dum sitti ignominiosi,365. Canonicidic.unlse privilegiuni
habere, ut se nou debeant njonachosfacere, 577. Quod
inconvenienssequatur, si-hocprivilegiumgeneraliter re-
cipiatur, 577. Exemplum B. Martint,qui ex canonicofa-
ctus est monacbusadducitur,577. Inconveniensest cano-
uicosmouialibus,qure tenent RegulamB. Benedictiprre-
esse, 577.
( Canonissacri mysteria nullisverbis sufflcienterexpli-
cari possunt, 18.
CantusTertadi garrulitate concinnus,sicut a laude ma-
tutina, 92.
Cappresuper inductre futuram corporumimmortalita-
tem significant,25.
CaroChristi, sicut granum frumenti, crescit in attari,
fructiGcatinmentibus,acmundumuniversumimplevit,20.
Casula,vestis irttegra et undique clausa, Ecclesiamsi-
Cereiflammantcsgaudiuminortu Salvalorissignificant,
13. Cerei; ad locum Evangeiiisimul cum thuribulo cur
portantur, 13. Cerei paschalisbenedictioa Zozimopapa
instituta, 77. Cerei laudes propter Cbristvmfiunt, 77,
Cereus iile Christi typumgerit, 77.
Chaldreifecerunttres turmas, et invaserunt camelos.ct
tulerunt eps, 2i7.
Charitasest oculus cordis, quo qui caret c-ecus est, 44.
Charitasfacit.hominesvenire ad.Dei similitudincm 159.
Charitasfratrum, bonummaximum,146.
Chrismateungeudumprimus Moysesinstituil,63. Ciiri-
smatenunc omnesChristiani,olim reges tantum et pon-
tifices ungebantur, 63. Chrismate consignare episcopis.
propriuro, 63. Chrismate inungere baptizatos non in
fronte, sed in vertice, presbyteris concessitB. Sylvester,
63. Chrismalenon signanturfrontesin die CcenajDomini,
6$.
Christus irj missa prresentialiter exhibetur, non in um-
bra,'sed in veritate, non in Hgura,sed in re, 10. Christus
abiturus hinc in sacrariumcoeli,sacriGciiritum instituit,
19. Christus vita continua pro nobis, et perpers oratio
fuit, 22. Christicur ultra Scripturam aliam nobissui me-
moriamreliquit, 20. Christusut homo,nos reconciliat, ut
Deus, absolvit, 22. Christusferia prima, id est, Dominica
die nalus est, 55. Christus cur nocte natus est, 55. Chri-
ttjs repromissusest ad Abrabamhomo, ad.Davtd,rex, a'd
Joseph, Deus, 57^ Christus cur die Domihicanasci, sed
%ia sexta concipit^ac pali volnit,'37. Chfistus dicttur
primogenitusvaria ratione',St.ChrislusRex, cui huma-
nitas est corona gloriae,djademapietalis, 58. Christi no-
menest Accelera, 'Spoliadelrahe, 58.Christusper bapli-
smum ndn quaerebatrenasci; sicut uos, 59. Utristus a
baptismoper atinum sine discipulis fuit, 40. Cbristus in
baplismonos sanansprre..guratusest per angelum pisci-
nse,48. Cbristu; lt rex °t sacerdostuba clangorem de-
dit, 55. Christjpa"sit magnoest exemplojustis, ne mo-
veantur dum prospcrantur mali, 60.Christus venit tin-
clus vestibus de Bosn., 61. Christus propter nosfactus
pauper, pro nobis oravit, 61. Christusnon gratis redemit
gratis venditos,,62. Chrialusin ultiijia ccena primum sui
Sacerdotiiofliciofunctus est, 62. CKrislusiu die ccona
iijimutavitv-jUumsuiim, id est, sapriflcandiritum, 64.
Christusquomodo nobisin coena ministrat, 65. Christus
e.tiam in slerquilinjo sedit, 249.Christus est altare de
terfa, quod Temporepassionisnudatum est, 68. Christus
cjjjitgustasset, noluit bibere propter mysterium,72.Chri-
stjis bis immolatusest, primo suis manibusin ccena,de-
inde ab inimicism cruce, 75. Christus in cruce hyssogo
aspersit, et lavit omnesretro fideleseo tempore credeti-
tes, et emisit vinctosde lacu, 80. ChristusSbl verus am-
mas in limbo, velut specularia illuminavit;88. Christus
mulri sureante omnes apparuit resurgens, 92. Christus
cur non statim post resurrectioneni.ascendit,95. Christus
mysticepiscis est assus, hic quidem igne passionis, in
cceloautem igne amorisin cqnviyio.beatorum,101. Chri-
stus est pastor bonus substantialiter,non ex accidentali^
dono, 107. Christusper mortem abiit rogaturus Patrem,
ut detParacletuiii, 108.Christusin terfis rogayitPatrep ,
pro nobis, in coelonon rogat, sed.dat, 109.Christus quo-
modoin coelisinterpellat pro nobis,109. Christus,et Spi-
ritus sanctusnon locuti sunt a semetipsis, 109. Christo
mox non ab initio concepto,sui d ta est omnispolestas,
111.Christusquomodopeliit clarificariclaritate quamha-
buit ab initio, 112. Christus vineulum soclelatis jitcr
 1307 INDEX m
Creatoremet cteatoram, 112. fhristus secundumhuma-
niutem sedet a dextfis Patris, 114. Christus ascendtt
•roper coelumcoeliad orientem, 115. Christusduo, id est,
duas naturas liabet, sed non duos, id est, duas personas,
156. Christussicut sedens jn -eqnonondurepersonresuut,
136. Cbristifiiii Dei, maxima dignatio, qua, pro inimicis
suis mortuus est, 139. Christus humanilatemet clarita-
tem non docet pr-ecipue,139. Christus boni Regisofli-
cium gessit, dum prior ipse adimplevit mandata, 139.
Christus restituit nos in antiquum slatum, salva justitia,
139.
Christianide passionisDominicur gaudere non debent,
69. Christianorumtriplex unctio, prima in baptismo,se-
cunda in confirmatione,tertia in die judicii, 116.
Cinerescur supef capita spargimus,45.
Ciogulummilitie Christianrequale, 234.
Circumcisionon aperuit januam regni ccelorumsicut
baptismus, 80. Circumcisiospiritualis baptizatis necessa-
ria, 105.Circumcisiofuit traditio Dei, 532. Circumcisio
•cecessariafuit quandiu exerceri oportuit, 335. Non est
foedus, vel pactum, sed pacti, vel fcederis signum, 555.
Circumcisiocurcum signumsit in ea parte corporis,qure
nou appare posita sit, 555. Hoc tempore circumcisionon
prodest, 354. Post adventumseminisAbrahrecessare de-
buit, 331.
Clericotjqui non clericalia faciunt, constatex evange-
lio et canonibus,pro clericishabendosnon esse, 567.Sic-
ut qui faciunt irregularia, irregulares sunt dicendi,ita,
qui non clericalia, non sunt clerici habendi, 567. Sicut
qui vivunt absque Christianitate,non sunt Christiani, ita
qui absquaregula canonicorumnon sunt clerici, 567.Obji-
citur idem non esse regulares canonicos,et illos qui di-
cuntur clerici, et solutio hujusmodiobjectionis,567.
CoccineachlamisdesignatgeminamdilectionemDei et
proximi, 72.
Codices Evangelii cur auro argentoque et gemmis or-
nantur, 25.
CognitioPatris, et Filii per Spiritumsanctum,vera est
consolatio,120. Cognitio Dei est per amorem, qui est
Sponsus sanctus, 119.
CollectaesecundumorationesChristi dicuntur,13, 22.
Columnreignis, quam cereus prresefert,mysteria, 77.
Communicantesunum corpus Ecclesire, sicut ex multis
grauis unus panis, 18.
ComparatioJJonadabad Christum,230.Comparatioutriui-
que hominis, 249.
Confldendumnon est in hominum,sed in solius Dei te-
stimonio,49.
Consecratiopanis et vini in corpus-et sanguinemChri-
sti, 17. Consecratioolei pro infirmis aliter fit, quamchari-
smatis, 64. Consecrationisverba sunt vox Verbi incar-
nati, vox reterni principii,19.
ConsiliumTrlnitatis magnum et profundum in crea-
tione hominis, 126.
Consolatio supemre Hierusalem in Dominica Lmtare,
47. ConsolatioEcclesiassuper absente patre, 28.
Conviviuradivinse cogmlionis in Scripturis, quinqj-e
panibus Dr-eflguratum,47.
Corpofatealtaris cur lineum pottus, quamsericumessa
dcbet, 25. Corporalerejicit a fiamma,226.
CorpusChristiuuum idemque in coelo et in altari, 17.
Corpus unum Christi, unumque sa'rificium in omnibus
missis, 17. CorpusDominiUlresummansitab incendiomi-
raculose, 225.
Corrigiam calcertmontiChristi solvere, nullus sancto-
rum potuit, 32.
Credere in Christam plus est ouam credere Christo,
aut Christum,121.
Crescens,discipulus Pauli, Moguntire et Colonirepri-
mus Christumprredicavit,12.
Crucissignum in loco veteris laminreaurere successit,
12. Crucissanctse pulchra prreconia,72, 74. Crucefrontes
signare episcopis proprium est, 74. Crucis signaculasu-
per sacrificiumaltaris non vane fiunt, 21. Crucesdua>quaa
pinguntur ad latus calicis, quid significant, 21. Crucem
portantibus in parasceve cur respondelur Latine, et
Grrece,non autem Hebraice, 74.
Crura Chrisii nonfracta, sed integra quid significant,
73.
Cur mundusatrium fortis armati dicatur, 229. Cur Deus
hominemsuppliciispremat, 258.
Curiosa qurestio, ubi, et quomodo sit in coelocorpus
GTristi,114.
CurstisVerbi Dei incitatissimus,231.
D gratia Spiritus sancti, 121.Ecclesiain iv membradivha,
Danielis exaltatio per bumilem orationem,144.
Pavid coram Achis spumaus, velut insauiens, Christi
AUgESTUM. 136c
typum missaminstituentis gerebat.lO, 64.Davidin tyi>um
Cbristi, sacerdotisagebat ouicium,64. Davidprimus re-
prcecipuusprophetarumChristumprsetigurabat,4i.
fnum
tavidin persecutione Saul gessit typum Christiin mul-
tis, 111.David in peccato suo grande prrefiguravitmyste-
riura, 130.
Decedeutesin pace quamlibetvirtuosi renturum Judi-
cem timere debent, 114.
Deposuitpotentesde sede, scilicet Scribaset Pharisreos,
et exaltavit humiles,scilicet apostolos,30.
Descendensin vEgyptuni,ligura est lapsus Adse,34.
Deus. Deo consecralum ad jus pertinet sacerdolum,
228. Deus ex beneficiis suis glorificandus,120. Deus so-
lus immutabilis,et sioe materia, 112. Deus Angelussui
eloquii dicitur, creteri relatione angelidicuntur, 240. Dei
judicioreliuquendiqui perfectionessunthabendi, 357.
Diabolus altiorem dominationemhabet ex lapsu ho-
minis, 34. Diabolus per ora impiorummagicre arti ascri-
psit, qurein baptismogerunlur, 82. Diaboiiiuvidian:mi-
ni plusprofuit per Christum, quam nccuit, 113.Diabolus
tantam in uos, nostraque potestatem habel, quautam ci
Deus permittit, 248.
Diaconuset subdiaconuscur non proceduntsimul, scd
unus post alium, 13. DiacQnoEvangelium lecturo, ctir
daturbenedictio, 15. Diaconi stola atque dalmaticaquid •
significant, 15. Diaconus Evangelium lecturus, cur ab
austro vaditversus aquilonem,38.
Dies CccnseDomim, missamin lretitia, horas in tristi-
ti:i peragit, 62. Dies CcenreDomini, cur omnes janua ec-
clesiaj patent, 65. Dies re urrectionis Domi>iicas duplici
munere solemnitas est inenarrabiiis, inrestimabilis, ac
iiiflnitasdignitatis,70.Dies in quo eximusde terra ^Egypi»
Christus est, 103.Dies rogatjonum a S. Mamertoinsti-
tuii, 111. Dies adolescentirevitam releraam designat,
237.
Dii plures esse uou possunt, 132.
Dignitatemqui se falentur apostolorumapprehendisse
probatur minimeimitatore; eorum fuisse, 359.
Discretio seu (UifcKcatiafiliorum carnis, ex filiorum
fjdei, 340.
Divitirebonkatis Dei IflGiiUre,243 DivitiredonumDei,
243.
Doloris magnitudo distrahit animumdubium, 232. D*-
lor ingenii stimulator et largttor, 226.
Domiuica die, et munduscreatus est, et Chrbtus na-
tus, 35. Domioicadie proptergaudiumresurrectionisnon
jejunatur, 45. Dominicrediei prreconia,31. DominicaPal-
marumduas habet processiones,59.
Domuspatrumantiquorum, 229.
Donaet munera quomododifferunt, 18. Dona Spiritus
sancti, 232.
Duremissrein nocte NatalisChristi,propler duss ejus
nativitates, 36. Dure meretrices de puero contendentes,
Synagogaet Ecclesia, 51. Duretabulre legis, priores Ju-
deeorumlapidreacorda,posteriores gentium in Christum
credentium integritatem significabant,52. Duo miuistri
altaris, dao denotant Teslamenta, legem et Evangehum,
13. Duo cherubim, respicientes in propitiatorium, duo
testamenta sunt, 35. Duo testes sunt Pater, et Filius, sed
nonduc dii, 54. Duo crecia Christosanati, duos populos
gentes et Judreos significant,129.
Dupjlex in bonis prrelatis spiritus, ut sicut nunc zelo
fervidi, nunc miles, nunciu virga, nunc ia mansueludine
ventant, 110.Duplici morle homo natus, 243.
Durandusfuit episcopusmortuo Woldobono,387.
E
Ecclesia concinenssuo David in missa, 10.Ecclesia
quidquid canit, Christo prrecentore didicit, 10. Ecclesia
offert Verbum Dei, Filium Dei, novum,et veterum im-
molans sacrificium,16. Ecclesia est illa mulier magna
amiclajsole,16. Ecclesiaest uuum corpus Christi majo-
rem babenspleniludinemgratke, quam habet singuli, 10.
Ecclesia,et Christus unum corpus, sicut vir et mulier
una caro sunt, 20. Eccle-ia ro exteriori ornatu, res iuvi-
sibiles imitatur, 25. Ecclesiaregina est, quae amicta va-
rietatibus assistit regi, 25. Ecclesirerectores majori egent
consolatione,quam alii, 29. Ecclesia ex Judreis dicilur
filu Sion, et filia Hierusalem, 38. Eccle iae relalesab
Adamusque ad Christum,42.Ecclesiacomparaturmulieri
parturienti,20. Ecclesiade gentibusperMariamM gdale-
nam foris stantem significata, 24. Ecclesia de gentibus,
ettam per eunuchum ^lhiopem prrefigurata, 102. Ec-
clesia stcut luna, semper indiget lumitte solis, id est
358. Tres ordines Ecclesisedum inter se contendunt
gravi quartum errore ostendant, 359. Omnis Ecclesia
exordium sumpsita vita monastica,369. Quarc. oaiai'
1369 lNDEt 1N RUPERTUM "- 1370
Exlesia in prirna perfcctione non pcrseyeraverit,' 370. tionis, 14. Gradualc propter baptizatoJ"'pruiiahetxlpmada
Ego et Pater unumsumus.Hocdicto Arius et Sabellius Paschrecantatur, 94. -i.'-*
couvincuntur,57. Grrecide azymisRomanreEcclesirenimis pertinaclter
Elias Christi,Eliseusapostolorumtypumgessit, 110. resistunt, 25. Grreciahseresibus fermentata, 25. Grreco-
Eliphii (S.) Vita, 268. Tullensis fuit, 268. Passussub rum inepta ratio profermentato,tumidusMariauterus, 23..
Juliaao Apostata,271. Caput suummilliarc uuumadse- Gralia Spiritus sancii non dalur in Eucharistia,nisi lo-
pulcrjimdeportat, 272. 65. Gratiarum actio Ruperti pro beneliciis acceptis,'
Eiiseus bene petit, ideo duplex factus est in eo Spiri- lis,
tus, 110. Eliseus spirilualis Pater mouachorumexstilit, Gregorius Autiphonarium centonizavit et Canoncm
318. Nonfuit sacerdos,sed monachus,318. Ejus baculus. auxit, 22. Gregoriusstationumlirbis ordinalor, 50. Gre-
qualis, 316.A Deosacratusfuit, 516. gorii scripta, digito Dei dictante conceptasunt, 41,Gre-
EuochabbasX Tuitiensis, 408. gorii devolioerga S. Andream,94. Gregoriiatavus, Felix
EmiUeSpiritum luum,el creabunlur,etc, 120. quartus pontifex Romanus, 95 Gregorius ex monacho
Epiphamre celebritas tres hahet causas, 39. factus poutifex Romanus,-95. Gregorius papa Romanas
Epistola vox legis est, apostolkas quoque litteras sXationesordinavit, 5C6. Fuit junior secuudum tempus
complecleus, 14. Epistola supererogatio est proferens B. Benedicti,306. Laus ejus, 517^
duos denarios, scilicel legem et prophetas, 14. Epistola H
sedendo,Evangeliostandoaudilur, 14. Epistola Fnderici
archiepiscopi Coloniensisad episcpum Leodiensem,315. Hrereditasin Teslamenlo Christiest Paracletus in re-
EquiUus abbasnullossacrosordines habuit, 318. missionem peccatorum,64.
Error e t negare corpu; et sanguiuemChristiin sacri- Hiereticos erroris stercora fetore pascunt, 18. Hrcre-
Ccioaltaris, 16.Error Helvidiicontra virginitatemperpe- tici instar Achis semper dicunt: Quomodoest, 19. Iltere-
tuam Marite,52.Error quorumdamatheorum, 227. tici vulpeculrevineamDomini demoiientes,96. Hsrelici
Esdrasjustitireprivilegiuminverbishabet,etfaclis, 147. dicentes, corpus Christi resurgentis phantasticum, 96.
Esther, temperrrotisespeculum,147. Havreticorumper miraculaconfutati, 97. Hreretici suam,
Eucharistiamsine lide sumens Christumlaniat, el oc- ('atholiciDei gloriamqurerunt,128.Hrcreticilupi rapaces,
ridit, 19. Euchnristiampropter duas causas instituil Do-
Hiinuspostcccunm,125. HebdomadrepassionisDoroinibrevis decursus, 18.
Euraclus episcopus prima pouit fundamentaEcclesirs Hierusalem' coelestisin qua prenitudo est gratia?,tor-
S. Laurentii, 381. rens voluptatis, el caminus ignis plenus, et indeticiens»
Evangeliumcur in sublimioriloco legi solet, 15. Evan- 116.
gelii majestaslegem et prophetas, litterasque apostoli- Hodie genui te; in reternitate enim semperhodic, id
cas prrecellil,13. Evangeiiumcur summareverentia au- est, prresens est, 57.
diendumest, 15. Ev tigeiium est omnium qure in Missa Hominemcur Deus permisit per serpentemdecipi, 70
dicuntur principale,15. Homoferia sexta conditus est. et redemptus, 69. Homa
Evangelistte in resurrectione Chnsti»curtacent de eius ad loquenduni tardus esse debet, ne scilicet loquatur a
matre, 92. semetipso, 109. Horao cum omnicreatura participansdi-
EverardussbbasIII Tuiliensis, 393. citttr minor mundus,112,115. HomoChristus in commu^
Exsequire mortis Domiui in nocturnis vigiliis trium nionem.Trinitatis sine personarum augmento admissus,
dierum, 66. 115.HomoChristusquomodo habet omnia cumTrinilala
Extendecs mortis coelumsicut pellem, 120. sibi communia,151.Homopost lapsumper Christumrna-
Extremumjudicium in quatuor partes divisum,233. jor factusest, quam antea fuit, 151. Homoin solisnatu-
F ralibus miser, et egenus, 119.Hominesnimis ingrali tra-
Facere mansior.emapud pios, Patri quoque sicut Spl- dimturin reprobum sensum, 120. Hominisest prrepararo
ritui ascribitur, 126. aniinum, Domiuiautem gubernare linguam, 121. ilomo
Faciatnus hominemad imaginemet similitudinemno- i.oa potuisset melius conai,. quam conditus est, 157.Ho-
ttram, 136,137. mini cur Deus.in Paradiso prrBceptumposuerit, 277. Cur
Facultatem scribendidivTnitusaccepitRupertus, 251. nrn omoes homines sint bonrfi voluntatis, 284. Omnia
Fenestra iu latere arcrequid designat, 104. homo imperfectus probatur, si dislricte judicetur, 56Q.
Feria tv et vt, ac Sabbatum cur magis,quam atii dies Hominesnonnuliilapides, 259.
jejunio destinantur, 50. Hofrecauonicrenon omittuntur nisi a vacuis, et ingra-
Fides sine operibusmortua, 105.Fides solanon sufficit tis, 7. HoraecanonicarprobeneficiisDei vectigabilessunt
nobisad salutem, 106. Fides apostolorumante advenlura gratiarum actiones, 1. Horre canonicrBcur per triduum
Spir.S.erat infirma,127.Fidesapostolicaestjannaad ovile passionis carent initio et fine, 8. Hor» canonicr»initium
Christi, 128.Fidem ab homine ante omnia requirit Deus, et finemin Deum referunt, 8. Horrecanonicrequa ralioue
53S.Smefideimpossibtleest placereDeo, 539. Fidemqu-e- apud FF. Benedictinos dicantur, 501.Cur duodecimle-
sivit in primohomine, et.noninvenit, 359.Fidemquresivit gantur lectiones, 504. Cur tria canticaloco Psalmorum
in Noe, et quresivit in Abraham,qutesivit in MariaVir- iu tertio nocturuo cantentur, 505. Horrendiincendiide-
gine, et invenit, 339. scriptio, 225.
Figurajmoralesnon abolentur, sicut figurrepromissio- net, Hostiaaltaris pleuitudihemdivinitatis et gratiie conli-
num, 2i. 17.
Filii prodigiornamentain sacerdotibus,qure a Christo Humauanatura in Christoexaltaia, et immutatamaxi-
accepit, 12. Filii quomodoportant iniquitatempatrum, me, 115. Humana nalura in Chrislo ante passionemut
81. Filius Dei cumhumanrunaturreascendensad Patrem aqua, post ut crystallus, 115.
nonfecitqualernarium,136.Filius Dei, et Pater nonduo Humaniformii,hrereticiDeo humana membralribuenr
Dii, 530. tes, 115. Humaniformiorunvridiculum figmentum, 154!
Fimbrire,slolreet manipuli bonoromoperumperseve- biaHumililassicut est qua in ipsum itur Deum; sic super-
rantiam significant,14. qua in ipsumdiabolum,500.Humililasest via verita-
Flumen aqurevTvae quid est, 122. tis, 362.
Forma verborumin baptismo,maximrevTrtutisest, 118. HymnusangelorumGloriain excehis, propter pacema
Fofmicacompafatur*sapienti,256. Christofactam, 13. Hymnustrium pucrorum cur Sabbatis
Frateriunior in parabola,populusgentilis, senior, po- QuatuorTemporumcrratatur,51.
pulus Judaicus,86. I
FruclusmortisChristi, 241.
G Ignis per triduum ex lapide, aut crystallo quid sigtii-
flcat, 67. Ignis quem Christus venit mittere in terram,
Galaadinterpretatnr acervustestimanii,516. Spiritus sanctus est, 123. Ignis multiplex effectus,ct
Galilseadicituretiam Iocus In temploubi suprema sta- commoditas,125. Ignis invisibilis,quomododiffert avisi-
tio processionisterminatur, 59. Galilreatransfigurationem bili, 124.
denotat, 91. Galilaea,etprima et ultima Christiprredica- ImagoDei semper mansit in homine, sed non simili-r
tionembabuit, 91. tudo, 85. Imagines adorandre sunt, 549. Cur imagines
Genuacur non flectimustempore paschali,95. adorandresint, 552.
Gloriain excelsisDeo, hymnusangeloruma Telesphoro Imber matutinus et serotinus doctrina est evang.,
et Svmmacomissaeadditus, 22. GlorxaPatri, cur tacetur 129.
tempore passionisDomini,56. cur non Impalientiagulre quid faciat, 252.
Graduale infra Pentecostes canitur, 14. Gra- In Dominoscandalizariquid sit, 241.
duale poenitentirelamentum,cantumasper, et gravis, 14. Incarnatiouis mysteriumdiabolo fuit occultatum,11%
Gradualea gradibushumlUtatisdicitur in couvalleplora- Iucamatus est Christus, propter nostra peccata,249,
 1371 INDEX 1N RUPKRTUM, 1372
laeensura quod impouUiir coreo pjsehalt,quid signi- zarusamicusChristi morluus, qualetn pecpalocetnprreli-
flcat,78. Incensumaltaris signillcatcorpusChrisxi, -•. in iguc gurabat, 51. Lazarusprima die novielunse anle pa sijuem
Spiritus sjncti repletum, 13. Christi suscitatus, 55.
Indurjri a Deo quid sit, 274. Lectipne_s matutinales NoviTestameuti, a Pascnausque
Infideles;voluiitatiDei quomodoresistant, 285. ad 'Peritecosten, 116.' Lectionibus praeinitteiida oratio
Infldelitas.causa fuit quod Dominus ad tnuhera Caini atque petenda benedictio, 9: Leclionibus cur subditur,
non respexerit, 346. T» uulemDomine,et Deogralias, 9. LectionemEptstolu
InsiguiapassionisChristi, omniain Scripturisprredicta, semper sequitur Graduale, exceptis paucis diebus, 02
56. Insignissimilitudo,259. Lectio libri Regum post Pentecosten, 147.
Inspiralionedtaboli appetiverunt Adamet Evaesse sic- Legati- Victoris Christi sacerdotes sunt in baptizando,
ul dii, 158. 78. LegatTGuidonislitlera debonisSanctiNicolaiin Glano,
lnsiruclio nostra ex figurabilibusveterum historiis, 95. 339.
Intentio Christi sacfamentumcorporis et sanguinissui Leo primusaddidit in Canone,Sanctumsacrtficium,im-
instituentis, 20.' Intentio evangelistreiu texenda linea maculatamhostium,etc.,2%.
Cliristi, 56." Lex quomodo se habet ad Evangeliunj, e*..quomodo
Inventumsingulare mers Christi, 237. prrecedit,15. Lex victorire,quando forlis armatusdebel-
Irriguum superbs, amoris inferius, timoris estfleclus, latur, ' Lijjri78. Lex, sicut puer medici,(li5.
99. Salomonisprajsignant doctores Ecclesirein pace,
Isaias nobilis propheta, 52. 147. Liber Job conlra tentationes legilur, 147.Liber Ma-
-*'• chabrcorum vtrtutum contravitia 147. Li-
J. pugnas refert,
bri prophetarumdeinde usque in advenluDominilegun-
Jacpb seryiensspro Lia et Rachel Christum prreflgura- tur,_147.
bat, tl.! I.ignum scientireboni et mali quid est, 55. Curvetitum
Jejuuium quadrjgesim le decima totius anni, 45. Jc- fuerit, 277: Lignus matleolus in tabula sonans, Christum
junium primiliv;e EcclesijB multo prolixiusluit, quam in* cruce signjlicat,68. '
niiric est, 45. Jejunium 8313(1$ mhebdomada Pentecosles, Linea Cnristf ro Mattbreo secundum deseensum, in
l^. Jtyontam (MneontrUut solejDiiitatemSpiritussaucti, Lucasecundum ascensum, 36. Linea Christi velutlinea
45. Quomodbconstet probatumjejunlum nec bonumesse, piscatoris,37.
nec malum, sed medium, 561. Quare nobisimitandum "Linguarumdiversitasapostolisnecessariafuit, 124.
proponatur jejunium si per Se nec bonum, nec malum Litterre EugeniipapreIII ad Wazeliuum,557.
probatur, 361. Loqui a semetipso, et non loqui a semetipso,quomodo
jeremias et dictiset factis passionemChristipnefigura- difierunt, " 110.
vit, 56. Lucem Deus crestvTt,299.
Jeroboam lypus haereticorum,1*47. LhcaSvhulus"disertus, sanguinenj - , Christi sudoremso-
Jesus filius Navelhrisli typum et nomine et opere lus " describit, 61.
gcssit, 84. Liictus ddplex', unus"" morluorum,
' ' alter pccnitenlire,
JoannisEvangelbjm de passione Domini '' * indie
"' legitur 100.
Paraseeves propter ddas
' Job deinoustr.itscienlbjm causas, 71. M-
esse causam
.•:.-...effectivam luctus
pucnilcntire,101. Macedoniushrereticus,reterni delicli reus, 122. Magi
''Jonas putabalur filius Sareptanre fuisse, quem susci- gentium primitire,39.
tavit Elias, 54.Jonas Christi typum gessit, quandofliicli- Magnavis perturbationis, 227
bus maris se tradidit, 57. MalaDeus prrescivit,sed non prredeslinavit,54,69. Ma-
"Josaphat regis historia, cur in vigilia • -nativitatis
. . legi-, lum Deusnon vult, 274. Nec facit.malum,280. Neccrea-
vit raalum,294. Malinascunturvitio parentum,289.
' 32. cur
tur,
Mandatumin CocnaDomini duplex, lotionis pedum, et
Joseph permissus est venundari. in jEgypturo,34. relectionis
Josepti nutritius Christi, supremus scalaegradus, cui in- pauperum, 66.
ijjxiisesl Dominus,35. Joseph venundatusa ffatribus suis Manipulusdignospoenitentlrefructus sigmGcat,14.
typuin Christi gessit, 49. Manna typus.verbi Dei, ros Spiritussancti, 53. Manna
Judaeicur dicuutur Assyrii, id est, seipsosdirigentes, cur Sabbato non romputruit, sicut a'iis diebus, 35.
53. Jud-eTperIsrael, gentes pcr Josephsignjficanlur,55. MansioSpiritussancti pef substanti m, non esl stabilts
iiidai ip. flne sa?cu1ilu Chnstumcredituri sunt, 59. Ju- in mortalibus,sicut mansio per fidem,126.
d-eorumsancliticatioanle Pascha, 55. Judrei salices sunt Manussacerdoljs oleo sancto pro clavis passionisChrisli
iTread quas suspensa suijt organa caiitionum, 58. Juda?i s.gnatae,18.
cp^juticlt^ fiiiiseodem cbrjtra Chrlslum, 58. Jtidseidum . Marcus cur assimilatur leoni,95. jEgjptiiet Alexan-
timerent pruinam irruit super eoS nixt 58. Jttdaeipro- drioi ita a Marcoprimumins.ituli, sicut hi qui credide-
missiones, et ritus sttosad lerrena convertebanl, 89. Ju- ,rant Jorosolymis,569.
daeiirre, et rkae filii-gentibus inVidentsalutem, 104.Ju- Marevitreumin circuitusedis
"' Dei"" baplismifigura - est,
«tei per TJhomamiucredulumprrefigiiratisunt, 106.Judrri 139.
desertum dicutituf,quia desefentes Detim, deserli sunt, Marjatemplum Ejoniiiii,sacn.rittni Spjritus sancti, 50.
107. Judseirecusant venire ad nuplias, 145. Mariathal mus sanctitatis, triclinium divini consilii,52.
Judas in ' coenaDominipa
" ' non accepit corpus Chriiti,' Mariaporta cccli maxima,55.Maria dicitur Hierusalem,
500. dicttur etiam mons. mjrrhre, et tiiurjs, 92. Maria regina
JujinusApostata Judaeoscontra Ch i-thnos armavit, angelorura, mater fidej nosfrse, 92. Maria speculumhu-
263. niijitalis, 92. Marjrebumilitas fuit illi causa vovendaeca-
Justitja Dei summa,cma propter Adaeculpam ' "' omnibus stitatis, 526.
claudebatuf regniimccelorum,81. Martyriibaplismus majorisgratireest, quam baptismus
JusLusin princtproest accusatof sui, 111. QuomodoTli aqure,83.
justificantur, qui a seipsisaccusantur, 360. Materiresacrificiiduplex substanliaest, diviaa sci.icet,
K et terrena, 19.
Kyrie eleisonomnesunjversalisEcclesireGrsecessigni Matulinarumratio et mysterium,8. Matutiprein triduo.
ficant, 13. passionis,cur.nondicantucin sijentipsieut horre,69.
L Medirenoctis viglliremultahabent, 8.
Mel de petra, oleumque de. saxo durissimo,quid est,
Lteta vecordireirritamenla, 232.
I.apis Jacob evectus in titulum figura Christi lapis an- Ministrialtaris cur in adventu non utuntur consuetis
gtilaris, 36. vestibus,28,
Lateranensisecclesia in nomine Salvatoris, et houore Miraculaduo, in testunoni.umChrisli clauso prodeuntis
Jotn. Baptistre a Constanlinoimp. constructa, 45. Late- sepulcro,98. Miraculanon contranaturam, sed supra na-
ranensis ecclesia, cur ad Laleranasdicta est, 45. turam, 98.
Latro in cruce, de latere Christi proflueute aqua hapti- Misericordia el veriutsobviaveruntsibi,81. Miseri-or-
zalus est sicut omnis,qure tunc super terram, vel subtus diaDei lemperaturjudictum,225.
terram erat, Ecclesia,80. Missaablatarefrlgesceretmox mpmorrafhrisli, et uiii-
Latus Christiin cruceapertum prrefiguratumlatere Adre versacharitas, mutila fieret lides, spes clauilicans, 20.
dormienlis, 73. » Missa?decor cumtempore per Romanumpontiticemvarie
I.aurentii mors pretiosa, sicut sanguisAbel clamavitin adauctus est, 22. Missadicitur, quia ad placandum Deuiu
ccelum,42. Laurentius piscismagnuset assus, 102. valens, et idonea mittitur legatio, 24.
Laus Ahrah.tm,236. Monachicur feslisdiebusstant inalbis, 25. Monat-hoTum
J-aztrus panp«>rgentilis populi typum gessit, 210. I a- mons anticiuus in mandato paiiperum, 66. MonachtS.
1573 INDEX IN nUPEATUM. 137*
Benedictihabitu ujgrj, sed formosi,305.An qui vhunt do Niliilumest causamalrevoluntatis,283.
laboremariuumin eodemordine religiosl,siul pCrfecii Vres Ninivitajan veram pccnitenliamegerinl. Rcg. S. b"ene>
iis qui altari serviunt. Fralres ejus ordinis possuntafare, dic , 297.
silvassuccidere,metere, elc., 309.Ubipaupercsslint,ex tra Niviset grandinis nomineafflieliones ' corporales iutel-
monasteriumlaborare possunt, 309. Pro centUmquadra-> ligantur, 236.
ginta fratribus monasleriaeorurafundata sunt, 309. Otiosi NoctisPaschalismira prrecpnia,76.
uou sunt monachiilliterati, 310. Quot vestes habere de- Noe inebriatus, typum Chrisli gcssit, 68. Noe in arca
beant, 315. Monacbiquidam, et simul clerici sunt, 314." Christumprreliguravit,et noriiine,et facto, 103.
Motjachoromet clericorum\ita distiucta, 515i Monachos Notime tangere, nonduinenimascendi ad Patrem, 102,
humilitasoraat,515. Mouacbiprimifueruntprophetse,elfllii Nomen'Trinitatisa Cliristoprimumpost resurreclioneni
eorum,515.Monachossacrosordines Uoirhabensnondebet expressum, 151. NomeijS. Triiijtatisquando ccopit inno-
concionari, 518.Monachorumanachoretarum primusfuif tescereTriunoo,tSO.NomenDeivivi signatum trontibits in
Elias,318.Monachorum origo,318.Hislicet concionari,520. nostris, 130.Nomen Trinitatjs sciunt eliam hreretici, et
Quida monachisobjiciaturregtilaribuseanouicis,357.Mo- carnales, sed non signiticstum,150.
nachietilli qui dicuntur clerici, nec in conversationecon- Novem leprosi htereticosmystice dcsignanl, 145.*
veniant,nec in aliorumobjeclione,557.Regulares canonici NovrimPaschain azymissinceritatis et veritatis, 93.
et monachieadem his, qui dicuutur'clerici objiciant,357. Nulliis angelus humanam naturam assumere potuit.
Monachinon debent sibi tantttmadscrtbere.quott constat 241.
niultos possidere, 559. Monachinuuquam fuere, qui po- Numefus lectionum in noctuniis, uon id apud om-
tuerunt retrocedere, 363.Si verum est, quod mouaciYs ncs, 8.
objicitur,idest, eosprjjsdicare,et baptizare non debere, O
de omnibussanctis inconvcnieusconcluditur, 565.Si mo-
nachi de vita pcenitentiumjtire' culpantur, 6tanes sancfi Obrrtus, Henrici in episcopatn successor, Berengerura
in ea culpa esse probantur, 565. St mojiafchisnon Hcetba- abbatem ejicit, Wildebonum restituit, 595. Ab Oberta
ptizare,prredicare,etc.,nonpossunt ccelosascendere, pro- Berengcrus revocatur dejeclo Woldebono,596.
tndeqoesequereturCbristumsolumcoelumascendisse,etc. Oblatio altaris publicresalutis est legatio, 18. Oblatio
365.Quodsit auctoritasmonachorumde vitaorihodoxorum, benedicta, astripta, rata curdicitur, 18.
566. Monachiin Christomortui essedicuntur.tamen spiri-' Qctavascilicet resurrecttonis Domitiicresolemnitas so-
tualiatractare concedatur, 566. Omni monacho,qui pre- lemnitatum est, 87.Octavresanctornm cur celebr.intur, 98.
sbyter ordioatur, praedicare,baplizare, concedatur, 366. Octavabeatitudoeadem quic | rima, 98. Octava Pasehalis
Si hoc non licet monacho,qui ordioalur, non plenus, sed cur celebratur, 98. Octavacli-rda in musicis eadem est
semipresbyter vocatur, 566.Si mohacbide vili vestimento' qure prima, 98. Octoanimo-in arca quid prrefigurabant,
causantur, omnes sancli, qui eo usi sunt, pro nibilo ha- 103.
beantur, 566.Si monachide habitu prasumunt, non pos- Odiumdiabolicontra Fiiium Dei ab iuilio, 138.
sunt hanccalumniamevadere, 563. Qui sub apostolis cre- Offerendasignificatsalubrempsrturientis mulieris cru-
diderunt perfeclissimorum monacboruminslituta habiic- ciatum, 16. Ollerre deben tis primo nos ipsos, et spirilua-.
runt, 570.Nulluminconveniens sequeretur S.si.onrnis. homrj liter arietes bonos , et hircos, 21
perfeclus monachus haberetur, 572. Quare' Augustinus' ' ©flpcium in Jie CoenreDomini,64.
cujusque pontiticis
cumsciret regu-' OfliciumPaschale transitum ad {Mriam, et gaudiasuper,-
regulam canonicorumvellet componCTe,
lam monachorumaute perfecliorem existere. Monachi nre Hterusaleminsinuat, 93.
privilegiumsuredignitatisbabent, quod canonicinon pos- Qtiotia qumliabet P-uter,mea swtit,110.Omnia mea tua
sident, 576.Nondebent canoniciprobiberi volunt si mo- sunt, et tua mea sunt, 113.Omnissnbstantia creata subr
nachi fleri.376. accidentibus,quia non est id quod est, 132.
Morset sepultura Christi, hora nonacumplanctu reco- jacel Operatio Dei duplex, alia per Filium, alia per Spirilr.m
lilttr, 71. Morsanimre ex vindicta, mors corporis ex mise- 131. Opera Trinitatis circa hominem personis
ricordia est, 79. Morscorporis potius aptanda, qnam fti- sanctum, appropriata, 136. Operis profeclus ex diligentia, qute iu
gienda, 79. Mors corporis et animre, 239. Mors Chrisli divinis est Spiritussanctus, 137. Opera Trinitalis iit re-
loquitur,241. Mortemcorporis intulil homini patermise- paratione hominis personisappropriata, 138.
ricordiarum in bonum eius, 137. Mortis advenlus formi-, Orationes nostraj cur concluduuturita : per Vominum
dabilis, 255. noslrum Jesum Christum, 13.Oralio Dominica in missa,
Mosmeditationummortis,236.Mosantiquus circabapti- dicendaa Gregorio primo est instiluta, 21. Orationes pro
wrados,51. Mosille rationabrliter mutatus, 51. omni statu Ecclesire.curfiuntin die parasceves,75. Oran-
Mo.vsi intercessio prqfuil usque ad occisionem Chrisli, do pro Judreiscur nonflectimus genua, 74.Oratiohominis
51. Moysiexemplo, rectores Ecclesiam debent se appo- ftrmissimnmmunimentum,230. Oratio pii elueax apud
nere pro peceatis subditorum, 143. 234.
Mulier Sareptana genlium populumprrefigurabat,48. Deum, Oratorium in hoqorem B. Laurentii Rupertus ardificare
MulierSamaritatiaEccTesiara.degentibus prresignavit,50. curat, 232,
Mulieresper noctem arobulabant e Bethania ad sepul- Ordinalionessacrrein die Dominica.aut vespereSabbati
crum, 89. 113. fleri debent, 31. Otdinationes a jejunivjejunanUbus con-
Multitudiniscredentium cor unum et anima una, ferri debenf.
Muscaemorientrs, hreretici,18, Ordo consecrationisepiscopalispius ac venerabllis,64.
MysteriumIncarnationisVerbi Dei nullus. Sanclorum Ordo judicii, 244.
comprehendit,32. Mysteriumin tribusex muueribus, Mago- Organumpretiosum humanitatisChristi a Judieis con-
rum, 57. Mysterium reditus Christi jEgypto in Ju- fractum, 58. Organa Scripturarum Judseissuspensa, nobis
dseam,39.Mysteriumrefectionis quinque miTiumdeqtiin- dulciter canunt, 58.
que panibus,47. Mysteriumin Moyse virgaibis Petram Osculo Judse infamatum est collegium apcslolcrum,
percutiente, 51. Mysteriumscrutiniorum quarta in feria 87-.
post Lretare, 51. Mysterium in resuscitalione puer: per OssaChristi cur frangi non debucrunt, sicut ossa latro-
. Eliseum,53.MysteriumAgniPaschalijSquo victus estPha- num, 71.
rao, 59. Mysterium in duabus ampuilis ad altare deportar Otiosi non sunt dicendi monachiilliterati, 510
tis, 64. Mysterium lolionis pedum, ne sordidis peccatis P
eamusad altare, 66. Mysleriumsciipturarum pcr passio7
nem Christi nobisrevelata, 74. MysteriumPascbrein pje- Pallium archiepiscoporumhumilitatis,et sapientiretor-
nilunio, 76. Mystcriumcerei Paschalis accensi, 78. MyT quesest, 12. Palliilargilio, cst missio episcopi a sede
sterium vocationisdiscipulorumin Galilream post resttr- apostolicaad metrepolim, 12. Pallia in templi parielibus
reclionem Domini,90.Mysleriumin statione processionis aopetisa,sigoificant gloriara Ecclesiae in regno Chrisli,
Dominicalis,92. Mysterium veteris hislorire de Esau et
Jacob, 127. Mysterium bistorire David, Joab, et Urire, Panis ct vinum in corpns et sanguinemChristi trans e-
130 runtur, 17.Panis non Mariam impraegnalam, sed Eccle-
siam signlficat,24. Panis eonsecratus non significal, sed
N est corpus Domini,2i. Panis vivi qui Christus est, utilitas
NatatoriaSiloelavacram Spir. sancti, scilicet missi,52. longe majoT,,quam mannse,55. Panis.subcinericiuin panis
Nemointrat coelumnisi baptizatus, 80. Nemo praeter e«t poenitentire, 48.Panis verus,quomodoadnos venit per
Christum proprima cttlpaAdresatisfacere potnit, 81.Ne- portasca-li, 105. cumdecem millibus occutTeiiteregt,
mofiliorumAdresine peccato,excepto fhristo, 81. Parabola de rege
Neum-e plures ad unam syllabamin jubilo alleluia, 14. habet viginti millia,lli.144. Parabolade divitestulto.dicente,
Nigerhabitus monachorumsalubris tristititp, humilis- Destruamhorrea mea, homo dj6solulusabsquei operibu*
qtte conscientirssignum, 23. Paralyticus mystice
1375 INDEX IN RUPERTUM. 1376
bonis, 145. Paralyticumo.TercntesDomino,prrelati sunl, Prima Sabbatisanrtior est quamSabbatum,89. Prima
145. Sabbatimajoremdesignat requiem quam Sabb., 89. Pri-
Parasceve quid sit, 69. Parasccve Sabbatum requiei, mus dies Pascbrerefert spiritum timoris Dei, 93. Primus
69.ParasceveLaline co-napura, 69. gradus ascendendiad Deum est humilitas, 99.
Paschalissolemnitatis tres prrecipurecausre,76. Pascha- Princeps mundi ejectus foras, 248.
le gaudiumetiam ex prrecedentijcjunio ampliatur, 76. Pr.cessio Domiuicalisresurrectionem Chrjsti reprfe-
PassioDominivariecommeraoraturinmissa sub aclio- senlat, 59. Processiocum.crucibuset vexillis, quid desi-
ne, 21. Passionis Dominicrebrevis et pulchra commemo- gnat, 90. Procedit aliter Filius in divinis, aliter Spiritus
ratio, 68. PassioChristicur non celebratur cum gaudio, sanclus, 121.
sicut passionesmartyrum,69. Prosapia eorum ad quos sermo Dei factus est in linea
Pastores animarum quomodovigilare, et annuntiaro Christi,56.
debent, 58. Pastoralis cura.et doctrinamaximadona Spi-
ritus sancti, 252. Pastoralis baculusunde traxertt ori0i- Q
nem, 515. Quacunquedie salvuserit, quomodo
Pater meususque modooperatur, 55. Paier In angelis inlelligitur, 48. ingenvueritpeccator,
ct hominibusalia per Filinm, alia per Spiritum sanctum Quadragesima dies Dominiccsin jejunio non compulat,
operatur, 119.Paler in divinis substantialiter est vita, 45. Quadragesimrecaput dicitur septuagesima,306.
135.Pater in divinisnon sterilis est in se, quia omniafe- Quales invemri debemus in secundo Christi adventu,
cundat, 154. Pater generandoFilium, nihil de substan- 89. Qualissit locutio cujusdamangeli, 241. .
tia suadiminuit, 154. QuandoSunamitisreversa, 234. Quandovenundati su-
Paulus dux Verbi prrecipuus,et seminalor verborum, mus, 242.
45. Paulus magnus, et mirabiiiscatechizatororbis terra- Quarta retasmundisub regibus et prophetis, 45. Quar-
rum, 55. Paulus minislrorumprimusatque fidissimus,86. ta feria caput EcclesiaeQiristusvenditus est, ideo luctuo-
Paulo maximeaperuit Deus Scnpturas, 100. Paulus luxit sa est, 61. Quartadie sol corporis creatus est, sol justi-
non Iugentes et per scientiam lugere docuit, 100.Paulus tire vendilus,62.
apostolusvirgo fuit, 528. QuatubrvTrtutes, secuadum quatuor dimensionescru-
in
Pauperes prrefigurantur pedibus Domini, unguento. cis, 72.
Marireunctis, 58.Pauperibus recte datur, sed ob id non :, Quresit mors corporis,250.
minus exornandusest cultus Dei, 24. ;' Qui stat, videatne cadal, 142.
Pax Dominiin missa,nuntium resurrectionis Christi Quid fuerint primogenita Esau, 232. Quld sit nox in
est, 21. Pacis osculum in missa significat reconciliatio- quanascimur, 2i9.
nem nostr&mper mortem Christi, 21. Quinquevulnera Christi, quinque foramina petrre vi-
Peccatum ex nihilo est, 285. Peccati Deus auctor non ventis, 20.
est, 95. Peccator peccatum excusans, iniquusest, 285. Quissit amansreligiosrevitre, 232.
Peccatori occulto,oleum misericordire,publtco,poeniten- Quodsit concilium,244.
tire cauterium adhibetur, 50. Peccata noclis in Scriptura Quomododiabolus vivat, 238. Quomodo gratis venun-
comparantur, 249. dati, 242. Quomodoprimus homo reus fuerit jucUcio,
Pedum pontificts ornatum, quid mystice designat, 12. concilio,deniquegehennreignis, 244
Pedum lotio, exemplum humilitatis, 65. Pedes quotidie
lavare oportet, 65.Pedi ponlificalisorigo, 515. R
Pentecostes, id est Ldierum vera computatio,122. Raabet Rulh, mulieres alienigenrein linea Christi,56.
Pentecostes solemnitasduas habet causas, 123.
Peregriuantium in hac vita non plenum est gaudium, Raca exilis sonus, sed magnisupplicii, 245.
86. Ramusculi,quibus lavanlur altaria, significantflagella
Permissio divina irrcprehensibilis, 54. Permissio Dei quibus cresusest Dominus,68.
quid sit, 275. Rasura verticiscur nullo oraamento tegitur, 23. Rasu-
Perfeclionemapostolicamqnl dicunt se habere, ipsos ra designat nos filiosesse veri Elisei, decalvati propter
apostolosimitari debere cogantur. 559. nos in monle Calvariae,25.Rasuraverticis cur coronavo-
Petentes a Deo, ut cxaudiantur, similes esse debcnt catur, 25.
apostolis,110. Ratio et auctoritasconvenlre debent, 358. Ratione et
Petrus et Paulus RomamChristosubjugarunt, 28. Pe- auctoritate refutari debent qure videntur de utroque iu-
trusrectorum Ecclesire est prsecipuus,29. Petrus post juste roborari, 358.
Christum priqius, et princeps ordinalionessacrascelebra- Reginardusper simoniamfit episcopusmortuoDuran-
vit, 51. Petrus in magno corpore creci illuminati prtn- do, 388.
ceps, 44. Petrus mitibus, sicut Mariahumiiibus, ponitur Regula S. Benedicti fundata est supra fundamentum
exemplum, 100. Petrus traxtt rete piscium ad terram, evangelictB auctorilatis, 295, 575. Quaesit illa, 575.
quia ei commissaest Ecclesia, 101. Petri pietas, Pauli Relativa non in omnibus convertuntur, 151. Relativis
scientia atiis communicata,115. nominibusmagisexprimiturdivinrenaturrearcanumquam
Pharao induratus, 296.Pharao impius et durus erat an- sub substantialibus,151.Relativisnominibusmaxime glo-
tequam rex fieret, 296. Pharisreorumtradiliones dolosre, rificatur Deus, 151.Relativoin Deo non sunt accidentia
per avaritiamexcogitatre,80. Pharisrei in sanctificationi- nec ex tempore advenerunt, 152.
bus primi, quia clerici Judreorum,55. Responsoriadebite aptandalectionibus,9.
Pii adjutores Dei, i 'eo sunt in terris peregrinis, 229. ResurrectioChristicur per mulieres nuntiari debuit,
Plaudere manibusmysticequid est, 115 78.Resurrectio corporumcumimmutationeet immortali-
Poenitentiaprivata laboriosaest, non sic secura de ve- tate, 79.Resurrectio duplex est animi et corporis, 306.
nia sicut baptismus, 48. Pcenitentiumin die CoenreDom. Reuscorporiset sanguinisDominiqui dicitur, 19.
reconciliatio, 48. Pcenitentiavera ad salutem necessaria Rogatiories Mamertii centum annis antiquiores sunt
est, 287.Poenitentiamagere, et salvumesse diversasunt. Letania Gregorij, 111.
297. Poenitentia nunquamrecusandapro salute animre, Rogote,habe me excusatum,humilitas in voce, super-
252. Poenitentiumluctus, 229. bia in actione, 140.
Poteslatem ligandiatque solvendihi soli debeant h"a- Romanresedis episcopuspropter excellentiam prinei-
bere,quos constatsecundumregulamapostolorumvivere, pis apostolorumdicitur apostolicus,12. RomanreEcclesire
368. sinceritas in fide, 22.RomanaEcclesiaexcelsumfideitri-
Prrecepta cur hominia Deo data sunt,' 54. Prrecepta bunal, 22. Romanorumpontificumdiversa, et raulta addi-
primum Noedata sunt, in pueritia mundi,59.Prreceptum lamentain missa, 22.RomanaEcclesiasuper petram xdi-
Adamodatum magnumfuit, 277.In eo continebatur fides, ficata, contra omneshreresesmurus perstat inexpugnabi-
spes et charitas, 278. lis, 24. RomanaEcclesia mille clypeosomnemquearma-
Prredestinatioet prtescientia Dei quomodo differunt, turam fortium habet, 24. Roma caput asinre super qnam
sedit Christus,28. Romanus pontifex quando maxime
Praedicatores campanis in plerisque assimilantur, 9. fungitur vice Christi, et S. Petri, 31. RomanaeEcclesias
PraedicareEvangeliumomni creaturre, id est omni homi- fidesvere apostolica,35. Romana spiritualiler Babylon
ni, 115. Prredicatores Verbi Dei excellentius afflaotur, dicta est, 57.
quam alii, 122. Rupertus a teneris educatusin monasteriu Leodiensi,
Prrefatio missre,et sacer hymnuster sanctus, quid si- habituma Berengero suscepit, 397. Anno 1114,lib. De
gniflcant,18. trinitate composuit,397.In Abbatemprrefectus est, 597.
Prresenlia Dei, 244. Rupertus in Franciamdisputationiscausaaselloresidens,
Praelati vectigales servitii in lotione pedum subdito- ac uno comitatus puero profieiscitur,295. /Emulatorem
rom, 65. Praelati vitiose vivenlibus, tanquam besliis do- habuit, 297. Hreresis Ruperto objicitur, 298.Vocat se
rninaridebent., 63. pauperem, 298. Co/ripitquemdamprrelalum,298 ct scq.
 137T LNBEX IN RUPERTUM. 1578
Refutat opinionemquorumdam,24i. Facullatemscriben- Secundadies tum creationisrerum, tum passionisDo-
di divinitusaccepit,251. Ruperti cura pro lucubrationi- miniminor est, quam reliqui dies 1Kbdomadae,60.
bus suisinceudioeximendis,233.Ad6. Laurentium con- Sedere a dextris Dei, quid est, 114.
vertilur incendio grassante, 232. Ruperluscorreptus a Septemretatesmundi, 41. Septima retas Ecclesiaein
scribendocessans,251. Rupertus laicorurnmolestiis, co- seternabeatitudine, 46. Septem Dominicrepraecedentea
gitavitdeserere administrationemmonasterii,231.Visio Dominicampassionis,sunt velut pompa funeris, 56. Se-
Ruperti de incendio, 255. Versusad pixidem 227. Ru- ptem mulieres apprehendentesvirum unum, id est se-
pertusmoritur, 599. ptem donaSpiritus sancti apprehendentiaCbrislum, 84.
S Septem duntaxat vocum discriminain musicis,98. Se-
ptem spiritus Dei tanquamseptemgradus ad cognilicnem
Sabbatismusjure in octavamtranstatusest, 89 bei, 98. Septem ofliciaPeutecostessecundum septem
SabbatumQuatuor'f emporumcur sex habet lectiones, dona Spiritussancti,118.
51. Sahbatum ante Palmas vacatpropter eleemosynas Septuagesimanon a txx diebus.sed a vnDominicisitrt
papre,58. Sabbato sanctocur lectionibusnon prreflgitur vocatur.41.
litulus, 85. Sabbatosanctoredditurgaudium,caniturhym- Septuaginta septem generationes. Luc. m, ab Adrim
nus Angeiicus,86.SabbatoS.cur in missasolemniaquae- usque ad Christum.42.
dam desunt, 86.SabbatoS. redditur nobis alleluia, 86. Sermodivinusfrumentumest, littera, palea, spiritus,
SabbatumJud. memoriacreationismundi, prima Sabbati medulla, 127.
reparationisest, 89. Sibilusaurretenuis, quid est, 126.
Sabelliusconfusorpersonarumin Divinis, 135. Sabel- Silentiummissrepost offerendammysterio non caret,
lianicur Patripassianisuntdicti, 135.
Sacerdolespro sola mercede celebrare non debent, SimplamorsChrislinos a corporiset animremorte du
310. Sacerdotalesvestes neque in vetere, neque in novo plici liberavit, 242.
tesUmentocarent ratione, 11.Sacerdossedens prope al- Solus ChrislvisAngelus testamenti dicitur, quia mt>
tare, Christi victoriamde tentatore significat,15. Sacer- riendo Testamentum nobis aeterntfihrereditatisconscri-
dotumet ministrorumChristioflicrum quale, 48. Sacer- psit, 241.
dotes, qui propter decimaset oblationes praecipuemi- Solitudinislibertas magnaet dolcis, 250.
nistrant, reprobi sunt, 50. Sacerdotii veteris deserendi, SordidavestimentaChristi, quid sunt, 75.
novique instituendi signum ftiit mysticum,quod Jesus Spineacoronanostrorumportatioest peccat., 72.
absconditse, et exivit de templo,56.Sacerdotesad Deum Spiritualis munitio qua Ezechias civitatem munivit,
legatione fungunturpro populo, 64. Sacerdos in altari 230.
personam,vTcemqueChristi gerit, 65. Sacerdos, et Levi- Spiritus sanctusdaturin confirmatione,tanquam tutor
ta, prretereuutesvulneratum,quid designant, 143. pupillis, 63. Spiritus sanctusante passionemChristinun-
Sacramenta majora sequuntur in missa post Evange- quam dictus est Paracletus,64. Spiritus S. datur nobis
linm, 16. Sacramentumabsconditum,243. perChrislum, sicut ignis per lapidem,67. Spiritus Dei
Sacriliciumaltaris ipse Christus,hostia vcciferationi3 ferebatcr super aquas, 83. Spiritussancti praeconia,85.
dicitur, 16.Sacrificiumillud verumDei Verbum,verum Spirituspietatis, beati sunt mites, 99. Spiritus scientire
Dei FiTiumcontinet, 16. SacrificiumNovi Testamenti facit hominem lugere, et seipsum,et aliospeccatores,
longe melius et sanctius quam VeterisTestamenti,16. 100. Spiritus fortitudinisdat esuriens sitimque justitire,
Sacrificiumper legem prrefiguratum,per Evangeliumad 100. Spiritus consiliimisericordesfacit,102. Spiritus in-
altare pervenit, 17. Sacriliciumaltaris non animalem, tellectus oculum purgat, ut Deum videat. 103. Spiritu3
sed spiritualem in se vTtamhabet, 19. Sacrificiumno- sapientirepacificos facit,103.SpiritusS.datur, ut Paracle-
strum acceptum,sicnt munera Abel, sacrificiumAbrahre, tus, quando datur in remissionempeccatorum, 108.Spi-
21. Sacrificiinovirilum per primosapostolosaccepit Ro- ritus S. est donumoptiraum, atqueperfectum, sine quo
manaEcclesia, 22. Sacriticiumverum in ultima coena el argeli et homines miseri sunt, 109. Spiritus sanctus
Christustradit, 62. Sacrificiummissrecur in die Parjsce- duplicitefdonatuf nobis,109.Spiritus S. de meo accipiet;
ve non celebratur, 69. SacriflciaIegis carnalianon jussa, cur non ait, niea accipiet, 110. Spiritus S. nobis necessa-
sed permissa,541. rius multiplicitertanquamtutor haereditatisnostrae,117.
Samaritanus vulneratuma latronibus curans, (hristus Spiritus sanctusest benedictio, qua benedicuntur omncs
est, 143. gentes in semineAbrahae,118. Spiritus sanctus non est
Srractorumdevotionunquamirrita, 229. Deus recens, 119.Spiritus S. poteolia et gratia in Eccle-
SanguisChristi quomodoclamat de terra,75. sia primitiva,121. Spiritus S. vere Deus est, quia animre
Sandaliapontiflcissignificant Dominicreincarnationis Immanreculpabilisest, 122. Spiritussanctusillapsusquo-
calceamentum,12. Sandaliorumcorrigire significaut co- modoflt, 122, Spirilussanctuscur cumsono repente ad-
puiam carniscum divinitatein Christo,12. venilin apostolos,123. Spiritus S. est ignisquem Chri-
SapienliaDei Patris, fons vitae,Iumen de lumine, 51. stus venit mittere in terram, 123. Spiritus S. cur in lin-
Sapientia Dei naturaliter est flliusDei, 153. Sapientia guarumspecie apparuit apostolis, 124. Spiritus est lin-
Dei accidensquidemest homini,sed in seipsa vera sub- gua, et calamusscribrevelociter scribentis, 124.Spiritus
stantia est, 155. Sapientia Deo Patri coreternasicut et S. manet in hominibusduobus modis,uno per substan-
amor, 133. tiam, altero per fidem,126.SpiritOs S. aliter in Christo,
Sara a fldeassimilatacst, 340.In ejus sterilitate, ste- quam in justis aliis manet,126.Spiritus S. quomodoscien-
rilitas fideiassimilataest, 340. tiam habet in nobis, 126.Spiritus S. non datur extra Ec-
ScrenopegiaJudreorum,id est festa Tabeniaculorum, clesiam catholicam,127. SpiritusS. ante Christi incarna-
120.Scaenopegiorum mystica, et vera celebratio, 120. tionemin sacra Scriptura vocabatur SpiritusDei, Spiri-
Scala quam vidit Jacob in somnio, ubi erigatur in tus Domini,excepto uno loco, 298.
Evangelio,374.Eademscala erigitur in Regula S. Bene- Statio Romaead S. Mariamin die Paschre,25,92
dicti, quamviditJacob in somnio,et Christus erexit in ditStephanusabbasS. Laur., 388. Stephanoabbati succe-
Evangelio,574.Cur in Evangeliovm graduumdicatur, LambertusII, 395.
cum in Regula in xu distinguatur,574. Qui primusin Stola collo circumpositaChristiobedientiamsignificat
Evangelio dicitur gradus in Regulain ni dividitur,374. Subdiaconocur non datur benerlictio,sicut diaconole-
Qui secundusin Evang.ponitur in RegulaIVintelligitur,
374.Qui tertius in Evang.habetur, Yin Regula esse pro- cturo, 15. Subdiaconuscur librumante Evang. lectum
batur, 374. Qui IYin Evang.contexitur, in sexto, et vn clausumportat, 15.
in Regulasubdividitur,375. Qui in Evang. v notatur, in Substantia Dei simplex est, non formata, sed solum-
Regulavm habetur, 375. Qui vi in scala evangelica cst, modo forma,152.
in in, id est ix, x, xi, dividiturin Regula, 375. Qui vn in Sunamilisdesignat fldem, 250.
Evangeliodemonstratur, in Regulaxn habetur, 375.In Suscitatiomortuorumduplex, 53.
Evangel.i et vm idem est gradus, 375. Quare in Regula SymbolumCdeialacriter a Catholiciscantandum,16.
scala humintatis, in xu gradusdividatur, et nulla nltra Synagogaper filiamarchisynagogiin Evangelio desi-
virtusad hocassumalur,576.Quomodosi ambre regulae gnata, 129.
attendanlur,jure monachicanonicispraeferantur,576. T
Scientiamultiplexin EcclesiaChr.sti,128. Templa et altaria recte ornantur rebus pretiosts, 24.
Scriptores Novi Testamenti omnes virginesfuerunt, TemplumJudaeorumpost passionemChristidestrui expe-
528. diebat, 24. Templi, quod Christus est, duo suntlatera;
Scriptura sacra dicitur myslice firmamentum, 85 dextrum divinitas, sinistrumhumanitas,90.
Scrlpturarumscienliaest causaeffectivaIuctus pccniten- Tentatio quadruplex,a quo soos liberat Domiolj?,100.
tium, 101. Tentationis elTectus,231.
Scrutiniacirca baptizandos,51. Scrutiniaolim septem Ternarii numeri excellentiaprrescrtimapud Christos,
Hebruit,52. 87.
 1379 OttDO RERUM 13§'fJ
terra tremet, et quiescet, id est impii terrebunlur, et Venditi fuimusrhUerabilivsnditioue, redemptigratis a
nocere desinent, 95. Christo, 62.
Testimonia Trinitatis In Teteri Testamento, praecipue Veritas defe::denda, 248. Nullusnisi ab Ipsa Yefltate
in Genesi, 134. . docetur, 358.
Thamarde Juda concipiens,Ecclesia de gentibus est. Vesperarum magnaet multa mysteria, 8. Vespef* et
mystice, 107. Matulinaehabent vm partes, reliqua solumvn;j8.
Tobias typus prudentire, 147. Viduammortuum ptangens filiumEcclesiaest, et ordb
Tractus can us tristitite* Alleluiajubilus lretitire, 43. prrelatorum,144.
Traetus lugeritium,graduale peer.itenliumlamentum est, Vigilire nocturnaecur in trfes nocturnosdispeftiuntur,
62. . 8.
Tfaditiones hominumprreferebantPharisrei traditioni- Virga Aaronet Moysieadem fult, 315. Vffga paternre
bus Dei, 50. diseiplinre,227.
transitus per mare Rubrum figurabaptismi, 81. Virginitas amittitur per sodomiam;324. Vtfginitassal-
Tres pueri in fornace,marlyrumvictoriaspfaefigurave- va judicatur, quandiucorporis integritas relinetur, 325.
ruiil, 58. TfiduumCbristi in sepulcro, tribus tempofibus In superbo animo periclitatur, 326. Virginitasmenlis
nuradi datum est, 87. Trium personafunjappfopriata no- amittitur per concupiscentiamviri vel feminae,326.An
miria; Patef, vita ; FiltuS, sapientia, S. S. amor, 124. illa de cujus corruplionenon constatnec infamisest, con-
Trinitatis opera perspnisappropriataquiderii, riedindi- secrari possit in monasterio,550. Quaeper vim corrupta,
visa sunt, 85. rrinitatis sacramenta tum in vita, tum in censetur possecoronari,530. Virgineuspartus Mariaepcr
riiorle Christi,87. Trinitas unus Deus, el soluS ojuidem, cerelebs designatur, 4.
sed non solitarius, 151.Trinitas longc supra dialectico, Viri sancti flagellanturin hac vita, 253.
iiitellectum, 132.Trinilas efligies in crealura rationali, Vita vera sapientis, 236. Vittecontemplativreduoordi-
135.Trinitatis fldes in aatiquis patribus, 137. nfes sunt, alter justorum, 'alter poenitentium,308. Vita
tunica vestis episcopinon presbyteri ralionem subli- animalisquinque sensibus fungitur, sed hrec in sacriflcio
mium signiflcat,11. Tunica inconsutilisinnuit, ue Scri- rion est, 19. Vita divina omnibussubtilior, et simplicicr
ptura hrereslbusseindatur, 11. est, ideo nulliuScapax, 155.Vita rationabilicreaturre c*-
Typus diaboliNabuchoddncSof, 227. Typus Ecclesirein pabilisest, 153. Qui nolunt esse juniores, et humilioret
Veteri Testamento, 251. convincunturnon habere vitam sanctam,et sanctos mo
U res, 563. Multiplexinconvenientiasequitur, si miraculis
est barba coruscando,pfaedicaindo, baptizando, apostolicavita acci-
Unguentum SptrititsS.,.caput Chfistus, apo- ffiatuf, 564.
sloli, vestimcntum Ecclesia, 11. Unguentum MarireMa- Voluntasboni homini, vel angelo non inest naturali-
gdalenremysticum,17. ter, sed per gratiam Dei, 284.Voluntasmalaboministen-
Utiliter morshomiriiinfertur, 236. Urias,id est lux mea dit ad nihilum, 285.VoluntatisDivinre distiflctio, qua di-
Dei, superbumpopulum Judreofumprresignavit,130. citur una malum approbare, alteram malum permittere
UxorJob Diriafilia Jacobi,246. rejicitur, 275.VoluntasDei coacta non est, 275.Qurestio-
V nfescuriosrede ea non moVeitdae, 275.
VoxcujuSTamregis Vahre,238.
VelacuTante altaris dependent in Quaolrag.,43. ,
Velata facies Christia Judaeis,ne videant eam, 72.

ORDO RERUM

QVM IN HOC TOMO CONTINENTUR.

RVPERTUS ABBAS TUITIENSIS CAP.XXIX.— De incenso. S7

DE DIVINISOFFICIIS LIRRI XII. —
CAP.XXX. De t Gloriain exeelslfc » 91
Epistola prrevia. 9 —
CAP.XXXI. De collecla. 27
Pfologus. 11 CAP.XXXII. — De epistola. 28
LIBER PRIMUS. —
CAP.XXXIII. De manipulo. 29
CAP.I. — De horts canonicis. 13 —
CAP.XXXIV. De graduali. 29
— —
CAP.XXXV. De alleluia. 30
CiP. H. De prima. 13 —
CAP.III. — De tertia. 13 CAP.XXXVI. De evangelio. 51
—
CAP.IV. De sexta. 14 CAP. X XXVII. — Idemde evangelio. 32
CAP. V . — De nona. 14 LlfiER SECUNDUS.
CAP.VI. — De matutina, et vespertina synaxi. 14 CAP.I.—De symbolo« Credoin unumDeum. i 55
—
CAP.VII. De completorio. 15 —
CAP.II. De offerenda. 33
—
CAP.VIII. De vigiliisnoclurnis. 15 CAP.III. — Item de oblatione. 55
—
CAP.IX. Cur vesperre vel matutini, ordine a crete- CAP.IV.— — De silenlio posl offerendam. 3*3
ris differunthoris. 16 CAP.V. De secreta. **7
—
CAP.X. De ordine hor.irumin feslivitatibus. 16 CAP. VI. — « Te igitur. » 5%
—
CAP,XI. Cur lectionesoratione praevenimus. 17 CAP.VII. — < Hanc igitur oblationem.> 59
—
CAP.XII. De < Jube Domine.» 18 CAP.VIII. — « Qui pridie quampaleretur,»iisqne «in
CAP.XIII.— De < Tu autemDomine. i 18 mei memorl.imfacite. » 59
CAP.XIV.— De t Deo gratias.» 18 —
CAP.IX. Materta. 40
CAP.XV.— De responsoriis. 18 CAP.X. — Intentio. a
—
CAP.XVI. De campanis. 19 CAP.XI. — Utilitas. 43
—
CAP.XVII. De ministerioallaris. 20 CAP.XII. — < Unde et memorfes,Eomine» usque, « <n
CAP.XVIII.— De habitu sacerdotis. 21 calicemsalulis perpetuae.> 42
CAP.XIX.—Deamictu. 22 CAP.XIII. — < Sicuti accepta habere dignatus es mu-
CAP.XX.— Dealba. 22 nera Abel, »et reliqua. 44
—
CAP.XXI. De stola. 22 CAP.XIV-— <Nobisquoque peccatoribus.» 41
CAP.XXII.—Decasula. 23 —
CAP.XV. <Per quem haecomnia, Domine,semper
CAP.XXIII.— De tunica. 23 bona creas. 1 45
CAP.XXIV.— De sandaltis. 24 CAP.XVI. — <Pax Dominisit vobiscum.> 45
CAP,XXV.— De annulo. 24 CAP.XVII. — < AgnusDei quisempertolhs. 1 46
—
CAP.X3TVI. Quod signo cruci* aurea lamina cesslt. CAP.XVllI. — De communione. 46
23 —
CAP.XIX, De collecta. 46
CAP.XXVII.— De pallio arcniepiscopi. 25 —
CAP.XX. De «CenedicamusDomino.1 46
CAP.XXVIH.— De ante introitum. 26 —
£AP.XXI. Quoniedovel a quibusmissreOfliciumor-
 1581 QUiEJjN HOG TOMO CONTlNENTUR. 1582
dinandumsit.—InstituttoCtrlesttiiipapre,Gregorii,Sym- CAP.IV. — De officioejusdemdiei. H3
machi, Gelasii, Innocentii, Leonis, Damasi, Alexandri, CAP.V. — De consonantiaferialiumlerliomim. 1-25
Sixti, Sergii.— 47 CAP.VI. — Cur vacatsabbaloante Palnias. 128
CAP.XXII. De azymo. 48 CAP,VII. — Dominicaiu Palmis. 129
CAP.XXIII.— De ornatu altaris, vel templi. -51 —
CAP.VIII. Quod propter processionempalmarum,
CAP.XXIV.— De cappis. 54 Dominicalisprocessiononsit omilenda. 130
CAP.XXV.— De rasura capitum. 54 CAP.IX. — Quodhaecmajoihebdomadamundanrecrci -
LIBER TERTIUS. tionis hebdomadrerespondeat. 131
CAP. I . — De adventu. 55 CAP. X . — De missa ejusdem diei. 131
—
CAP.II. De prima DominicaAdventusDomini. 56 CAP. X I. — De feria secuadahebdomadaesanctre. 133
Curstatio ad S. Petrum fiat. 58 CAP. X II. — De feria tertia. 134
Cur in Adventu non utantur consuelisvestibussacris CAP. X IH. — De quarta fefia. 134
diaconuset subdiaconus. 58 CAP. X IV. — De feria quinta,quam Canarii Domiuino-
CAP.III. — De Dominicasecunda. 58 minamus. 138
—
CAP.IV. De Dominicretertire officio. 60 CAP. X V. — Cursolemnissit missaejusdemdiei.- IJH
Car statioad S; Petrum. "61 CAP. X VI. — De cnrismate. 159
—
CAP.V. De QuatuorTemporumjejuniiS. 62 CAP. X VII. — Quod recle hac die chrismaconseerettir.
CAP. V I. — De jejunio in AdventuDomini. 62 140
CAP."VII.— De feria t-fextajejunii. 63 —
CAP.XVIII. Quod Mysteriicontineat ordo eon.se
—
CAP.VIII. Cur una tantumlectio legatur ad missam. crandichrismafis. 141
64 CAP. X IX. — Quod recte hac die pucnitentesEcclesire
Cur sabbatbjejunii thibdecimlectitmeStitulentur, cum restituantur. 142
sex tantumlegautur. . 64 CAP. X X, — De lotione pedumsimulet officio, 145 •
—
CAP.IX. Sentenlia Leoriispapre,quod ordinationcs CAP. X XI. — a
Cur pfaelatislavari debeant pedes subdi-
eumsabbativesperefiant,addiemDuminicampertineant. torum. 145
61 —
GAP.XXII. De mandatopauperum. 146
CAP.X. — Item de sabbato,et cur statio ad Sanctum CAP.- —
XXIII. Quod per horas trium dierum Eeclesia
Pelrum. 65 suum ordinemnon servat. 147
—
CAP.XI. CurDominicaquarta vacat. 66 CAP. XXIV.— — De inusitatistfium nOctium vigiliis. 147
—
CAP.XII. De oflicioin vigiliaNatalisDomini. 68 CAP.XXV. Curinitia finesque omittimus 148
CAP.XIII. — De oflicioejusdemdlei. . 68 —
CAP.XXMV Curcandelaeexstinguantu 148
CAP.XIV.— De eo quod solet qureri, cur Deus lapsum CAP. —
XXVII. Quidtropi signilicant, *f48
hominisevenire permiserit, pro quo incarnatio ejus ne- CAP. X XVIII. — De novo ignti, 148
ce-ssariafuit. 71 CAP. X XIX. — Cur campanaenoiisonant. 150
CAP.XV.— Ct»rdure legantur in Natali Dominicoad —
CAP.XXX. Cur altaria nudentuf. 150
missamEpistolre. 74 CAP.XXXI. Cur— vinoet aqua laventur. 151
—
CAP.XVI. QuodChristusnoctfenatusstt. 74 CAP.XXXII. — Cur horasSubsileritio canramuS. 152
—
CAP.XVII. Curdureraissreea noctecelebrantur. 73 CAP. X XXIII. — Curmalulinassicut horas sub silentio
CAP.XVIII.— Cur legitur liber generatiouis ante pri- nondieamus. 152
mammissam. 75 LIBER.SEXTCS.
—
CAP.XIX. CurEvange'ista Christi generalionem ila CAP.I. — Pe Parasceve; 155
conlexuit, ut illum ad Joseph potius quam ad Mariam —
CAP.II. Curhac die missanon cantetur. 153
deduceret. 77 CAP. m . — Quodcelebritas nostrreredemptionis a fe-
CAP.XX.— De officioprimre missae. 79 rl.t sextaad Dominicamtransferafur. 156
CAP.XXI.— De ofliciosecundremissre. 80 CAP.IV.— Curhora nonaconvenimusadorarecrucem.
CAP.XXII.— De ofllcidniajoris missae. 81 157
CAP.X.XTII. — De officio< Dum medium silentittm. > CAP.V. De — officio vel ordkicadorandaecrucis. 157
83 CAP.VI. — Curhac die legitur PassiosecundumJoan~
CAP.XXIV.—.De sonclodie Epiphanire. 81 nem. 158
CAP.XXV.— Curin PurilicatiottesanetaeMarirecande- —
CAP.VII. Cur evangelistasuura intefposuit testimo-
las portemus. 87 nium. 158
LIBER QUARTUS, CAP.VIII. — Quodsingula eorutn, quaeDominuspas-'
CAP.I. — De Septuagesima. 87 sus est aliquid
— mysticesignificent. 159
CAP.II. — QuidSeptuagesimamnominemus. 88 CAP.IX. Quid crucisfigura signiflcet
— 159
CAP.. —
III. Cur Sepuiagesimamnominemus. 88 CAP.X. Qnid significet, quod aceti poculum cum
CAP.IV. Quaralione sic ante PassionemDominise- gustasset, — bibere.
— noluit 159
ptem Domiucreordinatre sunt. 89 CAP. X I. Cor chlamydem coccineamcircumdarisibi
—
CAP.V: Cur Alleluiadimittatur. 89 permiserit.— 160
CAP.VI. — De officioSeptuagesimre,et cur statfo flat CAP.XII. Cur arundinemin manuacceperii.
—
160
ad SanctumLaurentium. 91 CAP. X III.- Cur spineam coronam gestavent. 160
—
CAP.VII. De Sexagesima. 93 CAP. X IV. — Gursua crura frangi noluerit. 161
CAP.VIII.— De Quinquagesima. 94 —
CAP.XV. Gur sanguinemet aquamde latere suo fu-
CAP.IX. — De prima DominicaQuadragesimre. 96 derit. —
161
—
CAP.X. Cur cinerescapitibus imponimus. 98 CAP.XVI. Cur nec solus sanguis, nec sola aqna d«
—
CAP.XI. De secunda DominicaQuadragesimaecur lalere ejus exivit: vel cur aqua sanguinis socista sit.
vacat. 98 ite
CAP.XII.—De Dominicatertia Quadragesima?; 99 —
CAP.XVII. Curhac die solemnesfiant orationespro
CAP.XIII.— De < Lretare Hiefusalem,> et Dominic» statu Ecclesiae. 163-
mediaQuadragesimae. 101 CAP.XVIII.—Cur pro Judreisgenua non fleclimus. 163
—
CAP.XIV: De evangeliis et epislolis feriarum Qua- CAP.XIX.— Curab his, qui crucemapportant,cantcn-
dragesimre,— in tjuibussibi concordent. 103 lur. < Popule meus, > et alire antiphonae,et ad singulat
CAP.XV. De feriis secuhdaehebdomadre. 105 respondetur Grece < <tri^,> et Latine, < SanctusDeus.
CAP.XVI.— Feriis terlisehebdomadae. 107 —
164
CAP.XVII.— De feriisquartrehebdomadte. 111 CAP.XX. Quidsignificet,quod cruxhactenus operta,
CAP.XVHl.— De feria quarta scrutiniorum. 112 nunc discooperitur. 164
—
CAP.XIX. Cur quarta feriafiantscfutinia. . 113 CAP.X XT. — Itemde cruce. 165
CAP.XX.—Quodhoc scrutiriiumpraecipuumsit septem CAP.XXII.— Curpridie Dominicumeorpusin hodicr-
scrulHiiorum. 113 numdiemreconditumsit.
—
166
—
CAP.XXI. De officioejusdemquartreferiae. 114 CAP.X XllI. De eo, qnod duo presbyteri corpus Do-
Curstatioad S. Paulum. 116 etmiuicumde loco,quo pridie reconditum ftterat,deferant ,
CAP.XXII.— De fefia quirita. 117 quoddicitur— super illud oratioDominicatanlum. 167
CAP.XXIII.— De feria sexta. 118 CAP.XXIV. Incipitde Sabbatosancto. 168.
—
CAP.XXIV. De feria septima sabbato. 119 CAPXXV. — Cur hoc sabbatumvocetursanrtum. 168:
'CAP.XXVI. — Quot vel quibus ex causis pKEfulgeat
LIBER QUINTLS. solemnitas. 168
CAP.I.—De Dominicain Passione Domini. 119 paschalis —
CAP.XXVIL CurPascha non eelebrelur ante pleni-
CAP.H. — CUT« GloriaPatri »non dirimus. 122 lunium,quod priinumoccurritpost vernumtcquimctinm..
C*p.JH.—Curbac DominicaHieremiaslegatur- i£*
 ISS.I ORDO RERUM 1381
C-ir. XXVIII.— Dc cereo. 171 Sic potuit clauso Christusprodire sepulcro. 216
Cn>.XXIX.—Quid cereus significet 171 —
CAP.V. Cur haec Paschalis sacrasolemnitasoctavas
CAP.XXX.— Curdiacomiseereum benedicat. 173 babeat, cum ipsa sit octava,id est, octavammundiaetatem
CAP.XXXI.— Cur ad benedicendum cereum quoque respiciat, quaeest universalisresurrectio. 218
portat inccnsum. 175 CAP. V I.—Iterumde officioprimi diei Dominica;Resur-
CAP.XXXII.— Cur dicatur, vel sit sacriflciumvesper- rectionis, quod et caeterahujus hebdomadseofficiasecuu-
tinum. 173 dum octo beatitudinum, et secundumpene totidemdono-
CAP.XXXIII.— De baptismo. 174 rum Spiritus sancti ordinata sunt Ascensiones: < Beati
CAP.XXXIV.— Quomodo, vel qnld per baplismum pauperes spiritu. > 229
mors Christi operetur in nobis. 174 CAP.VII. — De off. secundre ferise, < BeatJ mites. »
CAP.XXXV.— Quod juxta senlentiam Domini nullus 221
unquam,nisi renalus ex aqua et Spiritu sancto, regnum CursUtio ad S. Petrum. 223
Dei introeirit, et quod illa hora qua Dominusnoster san- —
CAP.VIII. De off.tertire ferise, <Beati qui lugent. >
et
guinem aquam latere de suo fuderit, universa*Eccle- 223
sia, qurejam erat vel fuerat ab origine mundi usque ad Cur statio ad S. Paulum. 225
latronem, qui in— cruce confessusest, baptizatasit. 176 "UP.IX. — De off. quartaeferire, < Beati qui esnrinnt,
CAP.XXXVI. Curnulli veterum sanctorumsua Irisli- ot sitiunt justitiam. > 226
tia suffecerit, ut per eam illic, unde primus homo lapsus —
CAP.X. Cur statio ad sanctumLaurentium. 228
est, posset reslitui absque baptismo sanguinls Cbristi. CAP.XI.—De off. quintreferiae, <Beati misericordes.>
179 228
LIBER SEPTIMUS. CAP. X II. — Cur statio ad Sanctos Apostolos. 230
CAP.I. — De ordine ejusdem baptismi. 181 CAP. X HL—De off. sextaeferire,< Beatimttndicorde.>
CAP.II. — Quod lectiones et tractus prresentisdiei ad CAP.XIV.— — Cur statioad sanctamMariam. 253
baptismi pertineant sacramentum. 181 CAP.XV. De ofi. sabbaH: <Beati pacifici.> 253
CAP.III. — De lectione prima,quid ad baptisniumper- —
CAP.XVI. Cur statiOad SanctumJoannem ad"Late-
tineant. 183 ranas. 235
CAP.IV. — Qureimaginiset similitudinis Dei distantia CAP. X VII. — De octava die : <Beati qui persecotio-
sit, et quod non imaginem,sed similitudinem homo pcc- nem patiuntur propter iustitiam. > 237
candoperdidit, ad quam reformatuf per r baptismumChri- LISER NONUS.
sti. 184 —
CAP.I. De Dominicasecunda post Albas. 239
CAP.V. — Quod martyres baptismum non consecuti, —
CAP.II. De Domiiiicaterlia. 240
recte dicantur in sanguine et morte sua baptizati. 184 CAP.III. — De' Evarigelio Dominicrequartae quod di-
CAP.VI. — De lectionesecunda. 186 ctum est : < Nisi ego abiero, Paraclelus non vcniet ad
—
CAP.VII. Deleclione tertia. 187 vos, >ete. 241
—
CAP.VIII. De lectione quarta. 187 —
CAP.IV. De Dominicaante Ascensionem Domini.
CAP.IX. — De tractlbus, quos lectionibuseisdem suc- 247
cinimus. 188 CAP.V- — De a
Rogalionibus SancloMamertoinstitu-
CAP.X. — De consecrationefontis. 189 tis. 248
CAP.XI.—De missa ejusdemdiei, et cur illi consuetu- —
CAP VI. De missa ln vigilia AscensionisDomini
dinalis cantus, id est, introitus, et communiodesit. 190 250
CAP.XII. — Cura nudiustertius omissumnunc redda- CAP.V II. — De off.in die Dominic-e Ascensionis. 255
tur pacis osculnm. 192 CAP.VIII. — De eo quod dictumest: «Et sedet a dex-
CAP.XIII. — De die DominicaeResurrectionis. 193 tris Dei. » 257
—
CAP.XIV. Cur Dominusnon ante diem tertium re- —
CAP.IX. Quod auctoritale Evangeliiprocessioflatin
f.urgere —volueril. 191 die AscensionisDominicre. 259
CAP.XV. Item de celebritate Resurrectionis. 195 CAP.X. — Cur eadem processionon ante, sed post ter-
CAP.XVI.— Quidsignificetquod Dominus noster nocle tiam agatur. 260
resnrrexerit. 196 CAP.XI. — De Dominica post AscensionemDomini.
—
CAP.XVII. Quid significet,quod cum terraemoture- 260
surrexerit. 196 CAP.x n. — Cur hactenus apostolicrelitterte ad vigilias
CAP.XVIII.— QuodMalthrfiusnon dissentiat a caeteris lectre sunt. 262
cvanijelislis in eo quod mulieres vespere Sabbati, et —
I.IBER DECIMUS.
quod vere vespere venire coeperint,et diluculopervene- CAP.I. De adventu seu divinitate, sive operatione
rint, et cur ita egerint 197 sancti Spiritus. 261
CAP. X IX. — Quanto rectius nuncsancta sit prima sab- . CAP.I I. — Qua auctoritate sabbato Pentecostes, sicut
bati, qua mutido Redemptor resurrexit a morluis, quam sabbatoPaschre baptizandum sit. 263
olim Sabbatum,quo idem mundi Creator ab opere suo CAP.III. — Quid pertineat ad sancti Spiritus gratiam
cessavit. 198 lectio : < TentavitDeus Abraham.» 264
CAP.XX. — Qua ratione vel auctoritate ab hac die — in
CAP.IV. Quod bonorem septiformis Spiritus, se-
Dominicte Resurrectionis, processit cum benediclione ptem sint officia,quinta vacsnte feria. 265
aqure cunctis—per annum agatur Dominicis. 200 CAP.V. — Cur aposlolus Paulus eos, qui in Joannis
CAP'.XXI. Cur Dominnsdiscipulos ad videndum se baptismate baptizati fuerant, nihilominusbaptizari fece-
in GalilreaminvTtaverit,cum et Hierosolymisvlsus sit, et rit. 265
quod ideo processio fiat singulis Dominicis. 201 CAP.VI. — De proprietate consobtionis, secundum
CAP.. — die
XXII. Quo discipuliin Galilreavidentes Do- quamSpiritus sanctusalius datus est Paracle.us. 267
minum adoraverunt,secundumMatlhseum. 202 —
CAP.Vn. De processione ejusdem Spiritus sanctia
—
CAP.XXin. Quod de Redemptorenristro prophetice Patre Filioque procedentis. 270
dictum sit: < Nephtalim cervus emissus dans eloquia —
CAP.VIII. Quo ordine fiat eadem processio sancti
pulchritudinis.--> 205 Spiritus. 270
CAP.XXIV. Item de processione, sccundum quod CAP.IX. — Cur proprie Spiritus sanctusprocedens di-
variaturin diversis monachorum et canonicorumordini- catur, cumFilius a Deo processerit,sicut ipse ait: < Ego
bus. -204 enim a Deo processi et veni. » 273
—
CAP.XXV. Quod nos recle B. Mariamin principio CAP.X. — Item unde supra, et quod Spiritus sanctus
noslrrelaetitireproponimusIn hac processione,.omniDo- sit capabilis humanre animre,auod est proprium divinaa
minica, ad ejus memoriamprima statione divertentes, et substantiae.— 273
quod crcdendum non sit, quod Dominum resurgentem CAP.XI. Item de processione Spiritus sancti In ml-
ipsa vldCrit,et' quod inter lestes mater scribi non debue- nore vel majorevisitatione, juxta illud quod dictumest:
rit 205 t Spiritus ubi vult spirat. » 274
LIBER OCTAVUS. CAP.Xn. — De die Pentecostes, quomodo dics quo
CAP.I. — De missaejusdemdiei. 207 data est lex, quinquagesimuscomputetur a die, qua in
—
&>. H. De ordineinusitato vespertinrelaudis, c.ujus /Egypto agnus immolatusest, cujus solemnitatisdie Spi-
causa esl per banc hebdomadarasolemnitas sancti bapti- rilus sanctusdatus est. i76
sterii. 209 CAP.XIII. —Quid sjgnificavit,quod sonusfactus est de
CAP.III. — Cur non monachiaequeut canonici,per hrs cocloadveniente Spiritu sancto. 277
dies consuetamdebeaut immutareregulam. 211 —
CAP.XTV. Cur Spiritussanctus, cujus natura est in-
—
CAP.IV. Quaracongrue fidesresurrectionis per qua- visibilis, visibilemforis ignem ostendit. 278
draginta dies confirmata sit, simulque de miraculo cui- —
CAP.XV. Cur cum Patris, et Filii, et Spiritus san-
dam fratri ostcnsohoc anno ab Incarualione Domiuimil-
"""~ ' cti una sit substanlia, magis Spiritus sanclus dicrtlur
lesimo centesimo undecimo. 212 ignis 27"»
 •3385 QCiE IN IIOC TOMO CONTINENTUR 1586
CAP.XVI.— Curita Spiritussanctusin igne apparuit, CAP.XIX,—De OflicioejusdemsanctissimreTrinitatis.
ut de eodem ignelinguas quoque formare dignatussit. 514
279 LIBER DUODECIM.US.
—
CAP.XVn. Quodnon, ut quidam opinatur,apostoli CAP.I. — Dominicaprimapost Pentecosten. 515
unatantum, est,id Hebrrea lingua loquebantur, ita ut CAP.II. — Dominicasecundaposl Pentecosten. 515
cuiqitegenli sua videretur, quod miraculum,ut ait Beda, CAP.Hl. —Dominicatertia post Pentecosten. 316
nou loquontiumesset, sed audientium. 280 —
CAP.IV. Dominicaquarta post Pentecosten. 316
CAP.XVIII.— Quamcongrue Spiritus sanctus in apo- CAP,V. — Dominicaquinla post Pentecosten. 317,
stoloshora tertia advenerit. 281 —
CAP.VI. Dominica sexta post Pentecosten 317
CAP.XIX.— QuodsignapraedictaSpiritus sanctusvTsi- CAP. V II. — Dominica septimapost Penlecosten. 518
biliter quidemosleudit, sed invisibilisinvisibiliter opera- CAP.VIII.—Dominicaoctavapost Pentecosten, 318
tus est, el intrinsecuscorda replevit. 282 CAP. IX. — Dominicanonapost Pentecosten. 319
—
CAP.XX. Quod non eo minor sit Spiritus sanctus, —
CAP.X. Dominicadecimapost Pentecosten. 319
quiaeapabiliscst humanospiritui, cumidemde Palre, et CAP. XI. — Dominica undecima post Pentecosten. 320
Filio debeat inlelligi. 282 CAP. XII. — Dominicaduodecima post Pentecosten.
CAP.XXI.— Quid licet apostolisdictumsit de Spirilu 521
<
sancto,quia apud vos >
manebit, proprium tamen Filii CAP.XIII.—Dominicatertia decima postPentecosten.
Dei signum fuerit, quod dictum est Joanni : < Super 521
quemviderisSpiritumdescendenlem sicul columbamet CAP.XIV. — Dominicaquarta decima post Penteco-
manentemin eo. > 283 slen. 322
—
CAP.XXII. Quodubique esse nonnisi Deus possit, CAP.XV. — .Dominicaquinta decima post Penteco-
onde Spiritus Domini, quia replevit orbem terrarum, sten. 323
Deusest. 284 CAP. XVI. — Dominicasexta decimapost Pentccosten.
CAP.X_\41l.— Quod sancti Spiritus effusio,totiussit 32i
divinioperiscoulirmalio. 283 CAP. X VII, — Dominicadecimaseptima post Penteco-
CAP.XXIV.— De olf.secundaeferiae. 286 sten. 52*j
—
CAP.XXV. QuodSpiritus sanctus extra Catholieam CAP.XVIII.— Dominicadecima octava post Penteco-
non datur Ecclesiam. 287 sten. 326
—
CAP.XXVI. Quodjejunium restatisipsa Pentecostes CAP.XIX.— Dominicadecimanona post Pentecosten.
hebdomadacelebrandumsit. 289 326
—
CAP.XXVII. De Oflicioquartae ferire. Multiplicem —
GAP.XX. Dominicavicesimapost Pentecosten. 327
Ecciesia;scientiam per Spirilum sanctum esse datam. CAP,XXI. —Doniiiiicavicesimaprima post Peuteco-
289 sten. 548
CAP.XXVin.— De Olliciosextre feriae: Synagogam CAP.XXII.— Dominicavicesimasecundapost Pente-
per fidemesse—resuscitandam. 290 costen. 329
CAP.XXIX. De OfficioSabbati: Duos popu'os,gen- —
CAP.XXIII. Dominicavicesimatertia post Penteco-
et
tilem, Judaicum, pacem et concordiam habituros. 291 sten. 329
CAP.XXX.— Quod singulaofficia,qure prredictasunt, CAP.XXIV;—De nocturnis lectionibusper restatem.
singulissancti Spiritus donisconveniant. 292 330
LIBERUNDECIMUS. CAP.XXV.—Item de nocturnislectionibusmenseSc-
ptembris. 331
CAP.I. — Curpost solemnitatem sancti Spiritus, offi- DE INCENDIOOPPIDI TUITII.SUA JETATEVISO
de
eiura sanctissima Trinitate ponalur. 293 LIBERAUREUS. 333
CAP.II. — Quod nomen Patris, et Filii, et Spiritus DE MEDITATIONE MORTIS 557
sancti, propria veroDei descriptiosit. 295 LIBERPRIMUS. 557
—
CAP.III. De significatoejusdem nominis Patris, et LIBER SECUNDUS. 577
et
Fllii, Spiritus sancli. 296 VITAS. HEREBERTIARCHIEPISCOPI COLONIEN-
CAP.IV. — Quod his relalivis nominibusmagisquam SIS.
substanlialibusnaluraDei significetur. 296 Prologus auctoris. 389
CAP.V. — Cur tres personas confltentes, tres tamen CAP. 1 . — De ortu B. Hereberti, et qualiaillo nascente
deosdlcere prohibemur. 297 signa divinitus apparuere. 391
CAP.VI. — Quod divina substantia propter sui sim- CAP.II. — Quod lucis invisibilis, qua illuminandus
plicitatemnullis accidentibussubjacet. 297 erat, signum fuerit visibilis lux, quaeillo nascente in
—
CAP.VII. Quod relalio riominumPatris, et Filii, et domorefulsit. 3S2
re- CAP.III. — De materno
Spiritus saucti,nullatenus tn Deo accidens sit, licet 298 unde talis nascituruserat e genere e,;us , et ut stirps,
latiounumde accidentibussit. captivitate, Deo provideme,
CAP.VIII.—Quodait Sapientia : <Ludenseram coram redempta — fuerit. 593
eo (scilicet Deo) in principio, » idem esse quod de CAP.IV. Ut apud HildebaldumWormatiaeprresit-
Verbodictumest: < Quodfactumest, in ipso vita erat. > lem per Dei gratiam in sacris discipliiiaeEcclesiaslicre
301 studiis profecerit. 393
—
CAP.IX. QuodfidesCatbolicaneque, ut Arius, sub- —
CAP.V. Quomodoper bonam faraamimperatori Ot-
stantiamseparet, neque, ut Sabellius, Trinitatis perso- toni innotuerit, et archicancellariusetlectus : suasusque
nas confundat. 301 ab eo, presbyterii gradum cum socioBruttoneascende-
CAP.X. — Qua similitudine valeat intelligi, Filium rit. —
594
absque fluxu, vel dlminutionePaternae substantiae303 po- CAP.VI. Ut a Coloniensipopulo facta concordia,iu
tuissenasci. archiepiscopum electus sit. 593
—
CAP.XI. Quod haeresisSabelliana personas'confun- CAP. V II. — Utpro electione ejus imperatorgavisus
dens, consequenter dirta sit Patripassiana. 304 sit, etquam sapienter electiouis ejus.graiiam acceperit.
—
CAP.XII. Quod in creatura rationalibene constituta, 59t>
sanctaTrinitas per suoruradistinctionemoperum agnosci —
C.AP.VIII. Quam liber ab ambitione fuerit, et de
valeat. 304 morte Argentinensis episcopi. 5S7
CAP.Xin. — Quomodonumerus trium personarum CAP.IX. — Quanta cum humilitate Coloniamvenerit,
nihil indeauctus sit, quod bomo factus est iilius Dei : et quandoconsecratusfuerit. 598
nec idcirco quaternitas, sed dicatur, et sit nihilominus CAP.X. — Ut quommdam sustinuerit iovidiam, et
Trinitas. 505 Henrico imperatori cceperit esse suspectus. 400
CAP.XTV.— Cur ante IncarnationeraDomini fides CAP.XI. —De siccitate, etquomodo per speciemco-
sancbe Trinitalis a vulgo non debuerit, aut potuerit lumbaegratia Spiritus sancti super eum apparuit, utique
exigi. 507 lacrymis suis repenlinam de cuelo pluviam obtinueril.
CAP.XV. — Quodvetus Testamentumeamdemfidem —
401
Trinitatisnon tacuerit, nec sine illa veteres sancti Deo CAP. X II. Quod commiini proposito suoet impera-
placuerint. — 507 toris Ottonis ipse superstescunobium construeredelibe-
CAP.XVI. Quomodoin operibus sex dierumsingu- ravit. 403
.Is Trinitascommendetur. 308 —
CAP.XIII. QuodsanclaDei genitrix illi apparuit, et
CAP.XVII.— Quod in plasmationehominis,cujusque quo in,lococoeuobium construere deberet, indiiavit. 40i
personteTrinitatis propriumopus discernendumsit. 509 CAP.XIV.— De structura templi ut ceciderit, et aiia
CAP.XVIII. — Quam recte, cum tres personaesint stTuclura surrexit, et cujus rei exemplum convenienter
Deitatis,ad solam Filii personamcarnem sttscipere ho- indc possitaccipi. 403
511 CAP.XV. — De cruce Dominica,qute noude quali-.
miuemquefedimereperlinuerit.
PATROL.CLXX.
 587 ORDO RERUM 1388
cujque llgno, sed de Unatandemarbore formaripotult, ut qnre est bonitas ejus, illum faceret beatum, et vere vi-
et cujus rei etiam in hoc exemplumsit. 405 ventem. 446
—
CAP.XVI. Quod faciendo signa,semper famamvel —
CAP.XV. Falli eos qui putant parvum esse praece-
gloriam fugit: et deEliseo, cur sigua duplicia quam ptum, quod de pomonon edendo positumerat, compara-
Elias facere voluerit, dicens: <Oro ut fiat Spiritus tuus tione solisdocet. —
446
duplex in me.—» 407 CAPXVI. Fidem, spem et charitatem,in quibusvita
.CAP.XVII. De homine dtemoniaco,ut eo sermonem estaeterna, primo illo praeceptoexigi. 447
faciente liberatus sit. 408 —
CAP.XVII. Satis magnum esse prreceptum de fru-
CAP.XVHI..—De abbate Volberto,qualiter per visum cto paradisi,quando tum non opus erat ut statueretur
mbnitus, de aqua unde vir sanctus posl missammarius aiiud, et ex hoc qualicunque tamen probari polerat Ada-
lavit,.samtatemrecepit. 409 mi vel fidelitas,vel iniquitas. 447
CAP.XIX. Ut mulier creca,per visum monita, de vino, —
CAP.XVIII. Quodideo potissimehoc lignumvetitum
IOpost missamdigitoslaverat,oculos intinxerit, elil- fuerit, quia cum pulchrumesset,et bomojam anlea Deum
luminatasit. 410 negligere copisset, tanio faciliushominemillaqueaturum
—
CAP.XX. De muliere paralytica,quomodoitem per esset, 448
visura moaita, benedictionem ab eo et
flagitavit, sanata CAP. X IX. — Calumniatores Dei esse, quibus bonae vo-
est. -.'•'.. 410 tuntatis argumentum non sit, quod malum semperprohi-
CAP.XXI. — Ut familiaris cleripus ab eo visitalus re- bet. 448
pente de ardore febrium convaluerit. . 410 —
CAP.XX. Aliaratione bominemligno vitreprohiben-
—
CAP.XXII. Utipse inter tenebras noctis orans, cir- dum fuisse,quam a ligno scientireboni et mali, eo quod
eunifusadivinitusluce clarifieatusfueril: et quod multo- a!ia quoque ralione ex hoc mors acciderit, ex illovita ex-
tieshocjps.ura acciderit. 411 spectandafuerit. 449
CAP.XXIII. — De humilitate ejus, qua contemptum CAP. XXI. — Deum, ut obedientiam voluit, ita per-
a praesbyteris omnibus, pauperis sui filium baptizavit. fecisse quoque Chrislopro uobiscrucifixoet moriente.
in
412 450
—
CAP.XXIV. De mlsericordiaejus, ut damnatum pro CAP.XXII — Quod Deus id quod voluerit, non per
rsacriiegioclericum, desuspendio liberaverit; 413 alium, sed per semetipsumeffecerit. 450
—
CAP.XXV. De sancti viri persecutionibus. 414 CAP. X XIII — Deum, si voluisset malura fieri, quod
—'
CAP.XXVI. De S. Henrico imperatpre,qui ab invi- in
ipse gloriam suam corrigeret, non gratis, sed ex debi-
dis male persuasus, sanctoviroinfensuserat. 415 to susceptacarne passum esse. 451
—
CAP.XXVII. Ut imperator sanctum virum, cernenti- —
CAP.XXIV. Quemadmodumnon injuste Deus sub-
bus aemulis,.ter osculatus sit. 417 stanliam creaturrejam vitiataeperdit, ita non injusle pra>
—
CAP.XXVIII. Ut imperatori, suppliciter denuo ve- scitamfuturi hominismaliliamdamnasse. 451
niam petenti, prredixerit obituriisuura. 417 CAP.XXV.— Quod in propheta est: « Ego Dominus
CAP.XXIX.— Febre corripitur vir sanctus et Ecclesia- faciens pacem, et creans malum, » non de malo peccati,
sticis sacramenlismunitur. 418 sed de maloaftlictionis,qute " ul facere, el pati inter se dif-
* CAP. —
XXX. VisionesElire abbatisde obitusancti viri. ferant, dici. 452
419 —
CAP.XXVI. Nonexcusabiles esse per quos malum
• GAP.XXXI.— Ut vir sanctusfratrem suum fleritemcon- flat, quod Dominuscreat, eo quod Dominus malos esse
soUrtussit. 420 non voluerit feceritve, sed cum mali essent, usus sit iilis
CAP.XXXH.— Ut in extremis pauperummemoremse- tanquamvirga disciplime. 453
ue declaraverit. 421
• CAP.XXXIII.— Prredicit quis ipsisit s.uccessurus,et DE OMNIPOTENTIA DEI LIBER UNUS. 453
moritur. 421 Prologus. 453
—
CAP.XXXIV: Visio oblata Epponi episcopo post CAP.I. — OmnipotentireDei duas esse vias, misericor-
obitum sancli viri. 422 diam et veritatem, duas quoquemanus, dextramet sini-
-CAP.XXXV.— De miraculisad ejus monumentum,et stram, quibus ad gloriam Dei contendat. 435
qtiadam visionemirabili. 424 CAP.II. — Cum Dcum non velle malum asseritur, ar-
' PASSIO B. ELIPHII MARTYRIS. 427 guere impios, quod nonsit omnipolens.Atque adeobanc
DE VOLUNTATEDEI LIBER UNUS. 457 essecausam, cur de omnipotentiaquoquedisserat. 456
Prsfalio. ' et 437 —
CAP.III. Malaevoluutalis in bonacrealura initium et
'CAP. I. — Impiam ineptam esse hanc divisionem: cattsamfttissenihil. 456
"Yoluntasmali alia approbans,alia perm.itteris. 437 —
CAP.IV. Veram esse confitendi scientiam,si malum.
—
CAP.II. PermissionemDei eamdemesse, qure boni-, ex nihilo esse. et ad nihilumtendere agnoscamus. 457
tas, patientia et longanimitasDei a Paulo dicitur. Ilem CAP.V. — Malaevoluntatis creaturam duobusmodis ad
fjuidsit: Tradiditillos Deus in desideria cordis, et simi- nihilum tendere, primo per errorem ignorantite, altero
lia. .438 per mendacium malitire. 457
CAP.III QuodDeus nolens malum.permittat, sed CAP.VI. — Bonamvoluntalemhominivel Angelo non
*bn coactus. 438 inesse naturaliter, sed ex donoet gratia Dei dari. 458
—
CAP.IV. Deus,cum indurat quempiam, nohvelle ma- —
CAP.VII. Deum ideo non omnibus creaturis bonam
lum, sed pro justitia
' CAP. sua puniri. 439 voluntatemdedisse, non quod ipse volueril, vel non po-
V. — Serupuli quidamcuriosorum,qui Deumma- tuerit, sed quod illi non acceperiut. 459
him velle argtitanlur. 440 CAP.VIII. — NecessarioDeum operari altera manu ju-
—
CAP.VI. Sana?mentis non esse hujusmodiqurestio- dicii, ubi cor malumincredulitatisest. 460
nes de voluntateDeimovere. Et hoc tractal p.T simiii- —
CAP.IX. Quodmancasit objectioquorumdam,nemi-
tudinem flguli et figmenti. , 440 nem posseresislere voluntatiDei,subaudiendumeniin, et
CAP.VII. —Quodideo Deus, nullam fecerit creaturam pacem habere. 461 .
passionum et vitiororaexsorlem, quia sui ipsiushaecna- CAP.X. — Quodinfidelesvolunlati Dei resistant qui-
tura solius esset. 441 dem, sed non vincant, quin ipsi vincanturpotius. 46?
CAP.VIII. •— Inconvertibile quidquam a Deo generari CAP.XI. — Duas esse viaset manusDei, misericordiam
quidemnonautem creari potuisse,per simililudinemdo- et judiciura,per legem expugnandsecivitatis,quam ipse
cet. 442 Dominusdedit, ostendit. 462
CAP. I X. — Deum voluisse sibi comparem creaturam —
CAP.XII. Voluntatis Dei esse, ut omnes recipiant
facere, et feclsse commistis in uno Christo genitura, et pacem et salventur, dnrre cervicis, non accedere, imo co
creaturaesiiaesubstantiis. 443 gnitara Dei misericordiamobjicere. 463
—
CAP.X. Omnipotentireargumentum esse, quod as- CAP.XIII. — Quod satius fuisset non cognovisseveri-
trumpseritDeus humanam naturam,quam prreter ipsum tatem, quam cognitamin injustitia delinere. 464
nihil potuerit assumere. 443 —
CAP.XIV. QuodDominusquibusdamideo non fecerit
CAP.XI.—Creaturam illam omnipotentire Dei talem notam veritatem, non quod nollet eos.p<Bnitentiam agere,
fuisse qurepeccare non posset. Item quomodoDeus om- sed quia prresciret non esse veram panitentiam acturos,
nipolens malum facerenon possit. : 444 465
—
CAP.XII. Angelosquodpeccarenon possint, non per CAP.XV. — Nihilominus esse Deum,
naturam habere, sed per gratiamaccepisse.Prreterea cur eliamsinon omnesoblatam abomnipotentem eo recipiant, modo
nonfirmaveriteos Deirectimfirmaret,aut certepriusquam expugnet, et percutiat omnes, abpacem exemplo Josue docet.
eveniret malum. 444 466
—
CAP.XIII. Refellitimpietatem caniis,quaeargutatur CAP.XVI.— OmnipotentiamDeitisu ScTpHirarumprse-
hac ratione, Deumstatuisse legem Adamo,quodpfaevari- cipue in eo prredicari,quod et peecalores puniat, et su-
catoremfieri yellet. 4.i*j dejiciat.— 466
CAP.Xiy. — Heo prreceptumposuisse Deum homini, perbos LAP. XVII. Mnericordiremanum aeque,imo magis
 1389 QME IN HOC TOMO CONTINENTUR. 1S90
mirabilcmesse, quam manumjudfcii, si quis penitus con- CAP.XVIft— De illa.quaeper vlm corrupta-est, quali-
rrideret. 467 ter eam defendat auctoritas sacraelegis. -559
CAP.XVni. — Vitio parentum quotidie maloanasci,non ANNULLiSSIYE DIALQGUSINTER CHRISTIANUM
quod Deusmalum veht. 468 ET JUD^UM. 559
Prologus auctoris. • 559
CAP.XIX.— Simplicemac rusticumjudteari, qui adyer-
sariorum impiresubtilitatinonassenliatur. 469 LIBER PRIMUS. 561
CAP.XX.— Augustjnjpatrocinioperperam sese defen- LIBER SECUNDUS. 577
dere, qui Deummalumvelle astruunt. 469 LIBER TERTIUS. 59o
CAP.XXI.— Quod falso tribuantur Augustipo, velle DE VITA VERE APOSTOLICADIALOGORUMLI-
609
Deumfieri malum,nisiaddas siuendo, ut tum demumper- BRIV, auctore' ut videtur Ruperlo,
fectt sit euuntiatio,si dicatur velle Deum sinendo malum Observatiopraevia. 609
fieri. 470 Prologus. 6tl
CAP.XXII.— Male reprobari eum qui. probe aTguat LIBERPRIMUS.
undecunquedoctrinamacquisierit,exemplo Augustini do- CAP.I. — De ralionabili discipuli suggestlone ad ma-
cet. 471 gistrum pso Ecclesiredefensione. 613
—
CAP.XXHI. Quod-adversarii, dum ut defenderent CAP.I1.—De eoquod quadrifarie summa qurestionU
divisionem,quam de voluntale mali. dederant, contraria propojJitur, unde totus liber.pendet et.scribitur. '615
qutedammedtata,quredam immediala esse dicunt, in ab- CAP.III. — Quod tres ordines Ecclesias dunt.inter sa
surdum magis errorem inciderint. 473 contenduntj.gravjqjjartumerMire ofTendant, 615
CAP.XXIV.— Deum adeo npn velle malumfleri, ut ne —
CAP.IV. Quodaliquando sicut videntur multre qusij-
permittat quidem omiii modo.Non enim concedendo per- stiones sub una objici, ita multae suh una fesponsiorio
mittere, sed malis effecllbus non obsistendo. 474 praecidi. 61*5
—
CAP.XXV. Quemadmodurapaterfamilias ille evan- CAP.V. — De argumento quo probjtur quod Det judi-
gelicus dimisitquidemfilium, sed noluit perire, ita Deum cio sint relinquendi qui perfectiores sunt liabendi, 615
permteissepeccatum fieri, non etiam voluisse. 475 CAP. V I. — Quod noc argumentum si concedatur, in-
CAP.XXVI.— Quod sero ad supradlcta responderit, conveniens seqttatur. 613
propterea quod ab iuilionescierit ex Augustinosumpsisse —
CAP.VII, Objectto monachorumquali rooliminero-
suam opinionemadversarios,ita Tejiciendam,ut ex lim- boretur argumentorum. 616
pido fonte aquam balnearum sordibus iuquinatara. 475 CAP.VIII. — Quid a monachisobjiciatur regularibus ca-
—
CAP.XXVII. Apud Deum non esse impossibileomne nonicis. 616
verbum, scilicet quodcunque ia Scripturis locutus est CAP.IX. —Quod regulares canoniclet monachleadent
ipse, non scurra aliquisimpius in juslitiam Dei. .476 his qui dicuntur clerici objiciaut. 617
Supcr quredamRegulrediviBenedicti abbatis. 477 —
CAP.X. Quod monachi etilli qut dicuntur clerici,
LIBER PRIMUS. 477 nec in conversatione couveniant, nec in aliorum obje-
LIBER SECUNDUS. 497 ctione. ' 617
LIBER TERTIUS.— De altaris officlo. 511 —
CAP.XI, Quod omnibus-apostoli testimonio respon-
LIBER QUARTUS. — De conlenlione monachorum deatur, quod— et prreludiumvocatur. 617,
dicentium : < Ego sum Augttstiniego Beuedicli,»etc. 523 CAP.XII. Quo 'argumento inveniatur, quod nulltit
ALTERCATIOmonachiet clericl quod liceat monacho nisi ab ipsa Veritate doceatur. 618
prredicare, . 557 CAP.XIII. — Quomodocoristat-lnventum • esse auctori-
De eodem epistola ad Everardum abbatem Brunwilla- tatcm cumralione convenisse. . .618 .
rensem. 541 CAP.XIV. —Quod debeant ratione et auctorltate Te-
Qurrestlo de lreslone virginitatis. 545 futari, qui videntur de ulroque lojuste roborari. 618
DE LiESIONE VIRGIMTATISLIBER UNUS. 545 —
CAP.XV. Quomodoauctorilas testetur gravius esse
Prologus. 545 vitia expellere quauovirtutes acquirere. 619
—
CAP.I. Multaesse genera pollutionum prreter natu- CAP.XVI. — Quod ex auctoritate constet aliquanda
ralem coitum,quibus dimissis,amittitur sine dubio palma sola ratione contTadjcentesconvincere, aliquando ex ad-
virginitalis. 546 ducta auctoritate concludere. 619.
CAP.II.—Deeo quod ait Psalmista, «Universre Do- vite —-
CAP.XVII. Qudd qui debet discordesad pacem re-
mini, misericordiaet veritas.» Quodsi.absquemisericordia ducere, sic debet quosdamarguere, ut.alios videatur de-
judicetur, possit etiam adullerium perpetrari solo concu- fendere;' et e converso nunc autenv.omnescorrigere vel
piscentirevisu.—
547 omnes ad pacem reducere. 619
CAP.III. Quod si misericordia prtevenimur, tandiu CAP.XvIII. — Quod ibi sermo pro verjt.ate est, faciliu*
virginitassalvajudicatur, quandiucorporis integritas reli- U. satius] est ut scandalum oriatur, quarit ut veritas re-
netur, et quod lex in isto suffragetur. 518 fmquatur. '620
—
CAP.IV. Quod virginitas, salva integritate, aliquo .LIBER SECUNDUS.
tactu polluta usque ad effusionem semin.is similis esse —
CAP.I. Quodmonachi rion debent sibi tantum ascri-
possit puellaede qua Dominus, <Non est, ait, morlua, sed bere quod constat multos possidere. 621
dormit. » 549 CAP. I I. — Quod si se fatentur dignitatem aposfolorum
CAP.V.— Quoddesiderantipalmam virginilatismaxime apprehendisse,probapturminimeimitatores eorura fuisse.
humilitas misericordiasit. 550 621.
—
CAP.VI. De humilitate B. M, V„quod causa illi fue- GAP.III. — Quomodoilli justificanturqul a seipsis ac-
rit vovendaevirginitatis. 551 cusantur. 622
CAP. V II. — Quodubi humilitas, d eest virginitati, exem- —
CAP.IV. Quod sicut humililas sit, qtia In ipsum itur
plum ineral (sic) Djnre,quam vagantem corruptor oppres- Deum : sic—superbiaquainipsumdiabolum. 624
sit. . . , 552 CAP.V. Quodomnis homoimperfectus probetur, si
CAP.Vni. — De canlico epithalami, et quod Verbum districte .judicetur, 62^.
bonum, quod cor patris eructavit propria sanctre virginita- CAP. V I. — Quod si abstinere per se bonuni vel malura,
tis haereditas. 552 concedafur, inconyenienssequatur. 624-
—
CAP.IX. Quomodonon solus Joannes, sed et veteres —
CAP.VII. Quomodo constat probatum jejurilum riec
sancti, ad quos factumest verbum Domini,recte virgines bonum esse nec malum, sed medium. . 625;
dicantur, et sint. , 555 CAP.VIII. — Oppositioquare nobis imitandumpropo-
CAP. X . — De conscriptoribusNoviTestamenti.quomo- natur, si per. se nec bpnum.necmalum probatur. 626
do omnes virgines sint, et de Petro apostoloqui prtus in CAP.IX. — Quod oon dicta et opera, sed animus pro-
conjugiofuit.. 554 ponatur imitandus. • 626
—
CAP.XI. Item de eisdem, et de eo quod ante nos —
CAP.X. QuodTegnumcrelorujrnmagis detur ob boni
dictumest, virginem post ruinam non posse coronari.555 animi studiaquam ob.ipsa jejunia. 627
GAP.XII. — Quodin virginitate sexus feminej. plus et CAP.XI. — Quod nunquam raonachifuere qnl potue-
mirabilitisdivinitasopertta sit. 556 runt retrocedere. 629
CAP.Xin. — De IncarnationeVerbi Dei, qua feminei CAP,XII..— Quod;.regulares caoonici concludantur
sexus virginitatemDeus honorificavitsecundumsupradi- nunquam curitDominojudicare debere, qui se vulunt su
ctum canticum. 536 per monachosextollere. 6*50
—
CAP.XIV. De eo quOddictumest: <Et quiin sordi- CAP.XIII. ^- Quod si dicunt habitum aposlolorum so
bus est sordescatadhuc. » 557 habere, omnes debent se et albo oolobioinduere, et adeo
CAP.XV. .— Utrum, vel quomodo debeat, vel possit fieri pannosi— ut ad videndumsint ignominiosi. 651
consecrari qure in sancto proposito corrupta est. 558 CAP.XIV. Quod quicunque voluntde babitu prresu-
CAP.XVI.— Item de eadem re, et qualisin virjli etiam mere, non posunt hanc calumniamevodere. 651
sexudecriminlbusoccultisdiscretiosecundum canones,558 —
CAP.XV. Quodqui nolunt esse juniores et bumiljo.
 *59I ORDO RERUM 1392
res, convincunturnon habere vitam sanctam et sanclos CAP.III. — Ubi erigatur in Evangelio scala quara vidit
niores. 651 Jacobin somnio. 6.33
CAP.XVI. <—Quod nonfaciat apostolum miraculisco- CAP.IV. — Quod eadem scala erigatur in regula quara
ruscare, baptizare, prredicare, sed viflutes babere et se- vidit Jacob in somnio, et Chrislus erexit in Evangelio.
ipsitm humiliare. 651 653
—
CAP.XVII. Quodmultiplex inconvenientiasequatur, CAP.V. — Cur in Evangelioocto graduumdicatur, eum
si in his tribus apostolica vita accipiatur. 632 in regula in duodecimdistinguatur. 654
LIBER TERTIUS. CAP.VI, — Quodqui primus in Evangeliogradus dici-
CAP.1. — De eo quod, si verum est quod monachis tur, in regula in tres dividilur. 654
objicitur, de omnibussanctisinconveniensconcluditur.633 CAP. VII. — Quodqui secundusin Evangelio ponitur,
CAP.II. — Quod si monachi de vita poenitentiumjure in regula quartus intelligitur. 655
culpantur, — omnes sanctiin ea culpa esse probantur. 634 CAP.VIII. — Quodqui tertius in Evangelio habetur,
CAP.III. Item quod inde sequatur Christnm solum quintus in regula esse "probetur. 655
coeluroascendisse, et solumibi absque sanctis resedisse. CAP.IX. — Quod qui quartus in Evangelio conlexitur,
635 in sextum et septimum in regula subdividitur. 655
CAP.IV. — Quodquia hrecinconvenientiafalsa conclu- CAP.X. — Quod qui ki Evangelio quinlus notatur, in
duntur, idcircomonacbihaecfacere
—
sinuntur. 635 regula octavushabeatur. 656
CAP.V. Quodsit auctoritas monachorumde vita or- CAP.XI. — Quod sextus in scala evangelica, id est in
thodoxorum. 636 tres, nonum, decimum, undecimum dividatur in regttla.
—
CAP.VI. Quol, ideo quia monacbi in Christomortui 656
esse dictintuT,spiritualia tractare conceduntur. 637 CAP. X II. — Quod qui septiraus in Evangelio demon-
CAP.VII. — Quodomni monachoqui presbyter ordina- slratur, in regulo duodecimushabealur. 657
tur, prredicare, baptizare concedatur. 657 CAP.XIH. — QuodIn Evangelioprimus et octavusidem
CAP.VIII. — Quodsi non licet boc monacho qui ordi- sit gradtis. 657
natur, non plenus, sed semipresbyter vocatur. 657 CAP. X IV. — Quare in regula scala humilitalis in duo
CAP.IX. — Quod si monachide vili vestimentocau- d*J3iaigradusdividatur, et nulla alia virtus ad hoc assu
santur, omnes sancti qui hoc usi sunt pro nihilo habean- matur. • 657
tur. 657 CAP.XV. — Quomodo, si ambre regulre attendantur,
CAP.X. — Objectio quod non sint idem regulaTes ca- jure monachicanonicisprreferantur. 658
nonici, et illi qui dicuntur clerici. 638 CAP.XVI.— Quod privilegium suaedignitatis monachi
CAP.XI.—Solulio quod omnes clerici dicanlur esse habeaut, quod canonicinon possideant. 659
regulares. — 638 CAP.XVII.— Quodnon aebeant canonici prohiberi, si
CAP.XII. Quodsicut qui vivunt absque Christiani- volunt monachifieri. 659
tate, non sunt Christiani, ita qui absque regula canonico- CAP.XVIII. — De privilegio quod se dicunt quidam
rum non sint clerici. . 639 habere ut se non debeant canonicimonachosfacere. 659
CAP.XIII. — Quodsicut qui faciunt irregularia irre- CAP.XIX. — Quod inconvenienssequatur, si hoc pri-
gulares slnt dicendi, Ita qui non clericalia, non sint cle- vilegium generaliter recipiatur. 660
rlci habendi. 639 CAP. —
XX. Quod exemplum beatissimi Martiniaddu-
CAP.XIV.— Quodita esse ex Evangelio et ex canoni- catur, quod omnl argumenlocertius habeatur. 661
bus sit necesse. 639 CAP. X XI. — Quod sit inconveniens,necesse canoni-
CAP.XV. — Quod hi soli debeant potestatem ligandi cos monialibus quae tenent regulam beati Benedicli
atque solvendihabere, quos constat secundum regulam praeesse. 661
apostolorum vivere. 641 CAP.XXII. — De vestimento monachorum sumpto a
LIBER QUARTUS. vestimento apostolorum. 662
—
CAP.I. Quare ad perfectam tolius quaestionisabso- CAP. —
XXIII. De correctione ex vitiosa divisione. 662
luUonemascendat usque ad apostolorum primitivteEc- . ROBERTI [BUPERTIJABBATISEPISTOLA qua ra-
clesireinslitutinnem. 645 tione monachorumordo praacellitordinem clericorum, ad
CAP.II. — Quodomnes apostoli sicut unam doctrinam Liezelinum canonicum. 663
habuere, ita in tina perfectione omnem Ecclesiaminsti- CHRONICON S. LAURENTH LEODH5NSIS. 671
tuere. 643 —
Epistola Mengozcanoniciad Rupertum. Remittit• ipsl
,CAP. III. — De .lEgyptiiset Alexandrinis ila a Marco suos libros quos laudibuseffert. 701
evahgelistaprimum mstitutis, sicut hi qui crediderant Je- Dissertatio chronologico-historicade vita etscriptis Ru-
rosolyrais. 643 perti. 703
CAP.IV.— Quod omnis Ecclesia exordium sumpserit a HERMANNUS EX JUDMO CHRISTIANUS.
vita roonastica. 644 Notitia histofica. 803
C-p. V.—Undeauctoritatem monialesducere videantur, OPUSCULUM DE SUA CONVERSIONE. 803
quae sacro velamine velantur. 643 Prolegomena. 803
GAP. V I. — Quodqui sub apostolis erediderant perfec- CAP.I. — De vislone quam vidit adhuc puer. 805
tissimorum monachoraminstituta habuerunt. 645 —
CAP.II. Qua primo occasioneChristianisadhaeserit,
—
CAP.VII. Quare omnis Ecclesia in primaperfectione et eorum consortio quantum profecerit. 807
non perseveraverit, vel in quibus in hac perfectione•exor- CAP. I II. — Dehabita cumRoberto, abbale Tuitiensi,
bitaverit, vel in quihus in nac perduraverit. 646 disputatione.
—
809
CAP.VIII.— Quare monachi vocarentur, vel primo coe- CAP. IV. Responsio. 811
nobia instituerentur. 647 CAP. V . — Quod eum ad fidem Christicharitaset fides
CAP. I X. —. Quomodo de vita monastica germinaverit cujusdamplurimum incitaverit. 813
anachoretica. 647 —
CAP.VI. Qualiter cum episcopoEckeberto ad clau-
—
CAP.X. Quodsicut monasticavita sub Evangelii ho- strum Kapenbergenseveniens, visafratrum conversatio-
nore, ita qui ab hac discesserunt sublegis terrore per- ne, sit corapunctus. —
815
manserunt. 647 CAP.VII. Quomodoeum ad parentes reversum Ju-
CAP.XI. — Quodomnes apostoli vere fuerunt mona- dreussibi in custodem delegatus accusaverit. 818
chi. 648 CAP. V III. — Qualiter triduno se jejunio pro sua illu-
— id
CAP.XII. Qua probetur ratione, pariter et aucto- minationeafflixerit. 818
ritate. 618 CAP.IX.— Quod pro investiganda veritate catholica
—
CAP.XIII. Quodnullum inconvenienssequeretur, si cum clericis disputationi vacabat. 819
omnis homo perfectus monachushaberetur. 649 —
CAP.X. Qualiter contra voluntatem et propositum
—
CAP.XIV. De differentia clericorum et monachorum suum uxoremduxere coactus,et per ejus amoremin pri-
secundum regulam eorura. 649 stino errore sit obligatus. 820
CAP.XV. — Qua necessitate constringimurdicere re- CAP. X I. — Quomodopost obligationemuxoris, sursum
gtilam canouicorum regula monachoruminferioremexi- circa veritatem sit ejus reaccensa devotio. 823
stere. 649 —
CAP. XII. — Quomodoper orationes religiosarum
CAP.XVI. — Quare S. Augustinusregulani canonico- sit illuminatus feminarum. 825
rum vellet componere, cum sciret regulam monachorum —
CAP.XIII. Qualiter in fideprofecerit. 826
arite perfectiorem existere. 650 —
CAP.XIV. Qualiter fratrem suuma Judaismo retra-
LIBER QUINTUS. xerit, etquomodo Judreiadversus eum conspiraverunt.
CAP I — Qui et quam incomparabilesviri fuerint qui 826
monachorumregulam composuerunt. 635 —
CAP.XV. Quam mirabiliter scriptas contra se a Ju-
CAP.II. — Qure sit regula: beati Benedicti concordia daeislitteras deprehenderit. 827
cum perSeclioncevangclica. 633 CAP.XVI. — Quod vcniens Wormatiam flducia'.itcr
1593 QU,£ IN HOC TO.VIOCONTINENTUR.
Christumin synagogaJudaeorumprredicaverit. 828 CAP.VIII. — Dilatio electionls. 903
CAP.XVII.—QuomodoMagunliamperveniens fratrem CAP.IX. — Electio ejus et consecratio. 903
cnum occultededuxerit. 829 CAP.X. — Item de eodem. 901,
—
CAP.XVUI. De visione quam vidit ante baplisma. CAP.XI. — De confirmationelibertatis.
— ConflrmatioCompostellanae 905
830 CAP. X II. dicecesiset li-
CAP.XLX.— Quomodobaptizatus sit et quas in ipso bertatis, et votorum. 905
baptismodiabolitfaudes perlulerit. 831 CAP. —
XIII. De cardinalibus. 905
CAP.XX.— Qualiterpost baptismumsreculo renuntia- CAP.XIV. — Ad adlpiscendumllbertatem paTochlanim
verit, et sub ordinecanonicodivinose mancipaverit ob- Compostellanaesedis. 905
sequio. 852 CAP. X V. — Qnandoadiit Portugaliam. 905
C.AP.XXI.— Quodtunc primum visum in pueritia sua CAP. X VI. — QuandoRomamadilt pro pallio 910
de futurain se Christi gratia somniumintellexit et eum- CAP.XVII. — Item de eodem. 913
dem qualiler inlerpretatus sit. 833 —
CAP.XVUI. Derestaurationealtaris B.Jacobiet ere-
UDASCALCUSMONACHUSAD S. ULRICUM terorixn 914
AUGUSTANUS. CAP. X IX. — Consecratioaltarium, et de oblationibus
Notitia. 855 hospitali concessis, et de ecclesiaS. Sepulcri. 915
Prolegomena. 837 CAP. X X. — De ecclesia in monle Gaudii fabricataet
NARRATIODE CONTROVERSIIS INTERHERMAN- consecrata,de pontilicalibuspalatiis, de ordine et numero
NUMET EGLNONEM. 839 canonicorum. 916
I. — Eginoabbas; Henricus imperator Neronem agit. —
CAP.XXI. De redificationeeccleslrede Canogio. 918
839 CAP.XXII. — De restauratione ecclesiarumin Patro-
II. — Hartmannusabbas Augustensls. Egkc> eligitur no, in Iria, in Sancta Cruce, in Sancta Eulalia, in Sancla
abbas. 841 Leocritia, in Nevaro, et de cultura villae,nomine Gode-
—
III. Hartmannusabdicat. 811 gildi. 918
—
IV. Brunodremoniacussanatus. 842 —
CAP.XXIII. De libertate civium Compostellanorvm.
—
V. VI. Epilepticisanati ad S. Afram. 812 919
—
VII. Pueflaciaudaincedit. 843 CAP. X XIV. — De tribnto S. Pelagii de Luto. 920
VIH.-XI.Crecavidet. 844 CAP.X XV.—De acquisitisdomibusCompostellre,el rie
XII. — Fur per visionemdelegitur. 845 Pilonio, et de — Branderitio. 920
—
XIII. Evaneseitmulier. 845 CAP.XXVI. De diffinitioneOxomensiset Burgensis
—
XIV. Variaereliquiae. 845 dioeceseoset de aegrimoniacomitisRaimundi. 921
—
XV. Lites abbatiscum episcopo. 846 —
CAP.XXVII. De testamentoS. Mametis,et de obitu
—
XVI. EpiscopiAugustensiselectio. 846 ejusdem comitis. 922
XVII. — KpiscopusAuguslensemjecclesiam spoliat.847 CAP.XXVIII. — De burgo Tabulatoet de rooneta S.
XVIII.— Paschalisepislola. 848 Jacobi, a rege datis, et de altercalioue pro Joanne Lon-
XIX.— AliaPaschalisepistola. 848 gobardoet fratre ejus. 922
—
XX. Hermannusagnosciturepisc.Auguslensis.Her- —
CAP.XXIX. De morte Sanciiregis filil et de impe-
niannusadulter. 849 trato cyrographo monetre. 923
—
XXI. Paschatisepistola. 849 CAP. —
XXX. Quod rediflcavitburgum CacaveHos, tc: e
XXII — PaschalisepistolaMogunlinoepiscopo. 849 925
—
XXIII. Arnoldi Moguntiniepistola. 850 —
CAP.XXXI. De donisconsulum. 925
—
XXIV. De Hermanno lites iudicandrea pontifice. —
CAP.XXXII. Item de restauratione ecclesiaTum.927
850 CAP.XXXIII.— De sedificationecastelli Honesti. 927
XXV.— Paschalisepistola. 850 CAP.XXXIV.— De archipresbyieratibusBisancos,Tra-
XXVI.— Hermaimicriminaimputata. Ponlifex dormi- sancos et Salagia. 928
tat. 851 —
CAP.XXXV. —Difflnitioejusdemnegotii. 930
XXVn.—EpistolaArnoldi. 851 CAP.XXXVI. Ad confirmandamhanc obedientiam.
—
XXVUI. Eginoexsulat. 852 953
—
XXIX. HermannusexcommunicatusabArnaldo.852 CA-.XXXVII. — De SanctreEcclesiae et de
oppressione
XXX.— Populusrecusat connrmationemab Herman- invasioneecclesiaeS. Michaelisin Compostella. 93S
no. 853 —
CAP.XXXVIII. Confirmatiocardinaliumet caetero-
—
XXXI. Novaeturbaede electioneabbatis 854 rum. 934
—
XXXII. Eginonisepistola. 855 —
CAP.XXXIX. Ne occasione Hierosolymitaniilinpris
—
XXXIU. Monachorumfuga. 856 occidentalis depopuletur Ecclesia. 934
XXXIV.-XXXV. — Eginonisepistola. 856 —
CAP.XL. Vocatioad concilium. 934
XXXVI.— Eginosese excusat. 858 —
CAP.XLI. De causa Pelagii. 934
XXXVII.— Eginonisapologia. 858 —
CAP.XLn. De illicila copulatione. 954
—
XXXVIII. Eginonismors. 861 —
CAP.XLIII. De abbate Ciniensi. 954
CARMEN DE ITINERE ET OBITUEGINONIS. 861 —
CAP.XLIV. Demitris habendis. 934
VITACHOUNRADICONSTANTIENSIS EPISCOPl.865 —
CAP.XLV. Quod super altare B. Jacobt nemocele-
Monitum. 863 bret missamnisi eplscopi vel septem cardinales. 93i
Prologus. 865 —
CA. XLVI. De probitate et scienlia regis Adefonsi,
Incipit vita. 865 et de pace in regno ejus, et de juramento a Gallrecisapud
UUNIO MINDONIENSIS, HUGO PORTUCALEN- Legionem facto Adefonsofiliocomitis Raimundi admic
' 935
SIS IN GALLMCIAEPISCOPI ET GERARDUS puero.
PRESBYTER. CAP.XLVII.—De morte TegisAdefonsi,et de discordia
Notitia. 875 et caeterismalis— ingruentibus. 956
HISTORIACOMPOSTELLANA sive de rebus gestis D. CAP.XLVIII. De illicito connubioregis Aragonensi*
DidaciGelmiresprimi Compostellaniarchiepiscopi. et reginre, et de guerra inde orta inter Gallaecos. 937
Notitiapraevia. 879 CA. XLIX.— De obsidionecastelli Minei. 938
Totius operis initiuma subsequentimonitietcommina- CAP.L. — Quod factojuramento proditores invilave-
tione. 889 runt eumad camam. 959
Incipit PRIMUSLIBERRegistrivcnerabilisCompostel- CAP.LI. — Machinamentumproditionis. 940
lariaeEcclesiaepontificisDidacisecundi. 889 CAP.LII. — De comitissa. 910
Proiogus. 889 CAP.LIII. — De captione regis pueri et eomitiss.-e.
CAP.I. —In nomineDomininostri JesuChristi, incipit 941
translatiobeati Jacobi, fratris Joanuis apostoli et evan- CAP.LIV.—De rapinarerum pontiflcaliuni. 9 tl
gelisue. — 892 CAP.LV. — Quando proditores transierunt Minemn
CAP.H. De revelatione corporis B. Jacobi fratris cum poniifice. 9*2,
Joannisapostoliet evangelistre. 893 CAP.LVI. — ResponsioAriaead verba pontificis 94.'
CAP.III. — Promotio Petri, Cardinensismonasteriimo- CAP.LVII. — Verba P. Anaide. 9i.">
899 CAP.LVffl.— Verba P. abbatis Termarum. 943
nachi, in Compostellanum episcopum. 94*
CAP.IV. — De prrelationeDidaciGelmiride. 901 CAP.LIX. — De pacto liberationisepiscopi.
CAP.V. — De DalmachioCluniacensimonacho,in epi- CAP.LX. — De liberatione episcopt. 94'»
scopumCompostellanae promoto. 901 CAP.LXI. — GaudiumCompostellse In adventu episro-
CAP.VI. — DissolutioDalmatii episcopietprrelatio se- pi. lt . 9l 3
cundaDidaciGelmiride. 902 CAP.LXII. — Dc pacis reformationepost libcrationent
CAP.VII. — SemotioDidaciprimi ab episcopalu. 902 ejus ^
 1395 ORDO RERUM. 1396
CAP.LXIII. — De solutionepueri fllitreglna). 947 CAP.CX.— De Petro priore, nepole episcopi, et da
CAP.LXIV.— Verba reginre ad comitem F. de suo Gundesindofralre ejus, et de conspirationeCompostellae. 1008
fllioin regem sublimaturo. 947 —
CAP.CXI. Quod regina in Suberoso obsessafuit.
CAP.LXV.— ResponsiocomitisFerdinandi. 913 1009
CAP.LXVI.—Solutio pueri et ordinatio ejusinregem. CAP.CXII.— Quandoregina dedit caput B. Jacobi epi-
950 scopo. 1012
—
CAP.LXVII. De subjugationeLucensis civitatis im- —
CAP.CXIII. De concordiareginreet filii ejus. 1014
perio regis pueri. 951 CAP.CXIV.— De congressu conspiratorumin episco-
CAP.LXVIII.— De bello factoin Angos. 952 pum el in reginam, et de incensaecclesia, et de creteris.
—
CAP.LXIX. De infantattcointer Tamaiimet Ulllam 1016
a regina B. Jacobodato. 953 CAP.CXV.— Qualiter reglna evasit a Compostella.
CAP.LXX.— Domorum et haereditatumnomina qure 1024
dedit regina B. Jacobo. 954 CAP. CXVI. — Qualiter episcopusevasit a manibus
—
CAP.LXXI. De facultatibus thesauri datis reginre. prodilorum. 1025
954 CAP. CXVII. — Quod episcopus ivit in expeditionem
— et
CAP.LXXn. De obsidioneLuparire captioneArire usque Segobiam, ut recuperaret bonorem B. Jacobiin
Peiriz et eius complicum. 955 Portugalia. 1029
—
CAP.LXXIII. De obsidioneAsloricre. 956 —
LIBERSECUNDUS. QuomodoCompostellanaEccle-
CAP.LXXIV.'—De pacis reformatione in Gallreciaab sia per Didacum prrediclum episcopum II facta fuerit
episcopo. 957 metropolis.
CAP.LXXV.— Preces reginre ad episcopumpro obsi- Prologus.
dlone castellorumrebellium. 958 CAPCT PRIMUM. 1031
—
CAP.LXXVI. De piratis Anglire. 959 CAP.II. — De ingenio et moribus Didacl II episcopi.
—
CAP.LXXVII. De obsidtone S. Pelagii de Luto, et 1033
de dedilione et de Daravo. 960 —
CAP.III. Quomodoidem episcopusaspiraveritad adi-
CAP.LXXVIII.— De prudentiaepiscopi. 961 piscendumarchiepiscopatum. 1034
CAP.LXXIX.— De adventu Clusensisabbatis in Hispa- CAP.IV. — Quod prior et cardinalis,missi ad papam,
niam. 962 capti fuerunl in via. 1036
—
CAP.LXXX. De reconcilialioneregis Aragonensiset —
CAP.V. Quarepapa GelasiusRomaaufugit. 1038
' reginre, et de dissidio. 965 CAP.VI. —QuodD. Auriensemepiscopum,et Giraldum
CAP.LXXXI.— De electione Munionis Minduniensis ad papam G. mittere voluit. 1059
et
episcopi, HugonisPortugalensis. 965 CAP. V II. — De adventu Romrtnicardinalis Deusdedit
CAP.LXXXII.— De ordinatione praedictorumetecto- in Gallaeciam. 1041
rum. 967 CAP.VIII. — De apparatu ejusdem ad concilium, de
—
CAP.LXXXIII. De guerra regis Aragouensisin Cas^ cardinalifactocanonico,et de morte papreGelasii. 1041
tella. 969 CAP.IX. — Electio et consecratioCalixtipapae. ,1045
CAP.LXXXIV.— De Gallaecorumexpeditione, et de CAP.X. — Quod ad papamCalixtumGirardusmissus
reginre machinatione 972 est. , 1045
—
CAP.LXXXV. Quod GallrecipaciflcatiBurgos adie- CAP.XI. ResponsioCalixti papaede archiepisco-
: runt. 973 patu. 1046
—
CAP.LXXXVI. Quod episcopusmissamcelebravitin CAP.XII. — Invitatioepiscopi ad concCiumRemense.
ecclesia S. Joannisjuxta I urgos. 974 1047
CAP.LXXXVII.— De Burgensts castelli deditione. CAP.XIII. — QuodPortugalensis episcopusad papam
976 Calixtummissusest. 1049
—
CAP.LXXXVIU. De celebrandoconcilioin Palentia. CAP.XIV. — De schismate et reconciiiationeCaiixtl
977 papae,et Cluniacensisabbatis. 1051
CAP.LXXXIX.— De nuntiis regis ad reginam pro re- CAP.XV. — De impetratione archiepiscopatus. 1053
conciiiatione. . 978 CAP.XVI.- - De aliis nuntiis et benediclionemissado-
CAP.XC,— De Burgensis castelli deditione, et Gallre- minopapae. 1055
eiorura reditu. 980 —
CAP.XVII. De sufffaganeisepiscopis. 1056
—
CAP.XCI. De concambiobrereditatumArireExeme- CAP.XVIII.—De legalione Bracarcnsiset Emeritanre
' nides pro medietateDenae. 982 provinciae. 1056
CAP.XCH. — De concilioPalentiaecelebrato et de re- CAP.XIX.— Quod ab hac die vocatusest archiepisco-
dltu Compostellaniepiscopi. 983 pus. 1057
CAP.XCIII.— De villaPianela data M. Froylaz. 984 CAP.XX.— De redttu Portugalensisepiscopiet de data
CAPXCIV.— De alia medietale Denae,et de aliis hae- cruce.
*redilatibusvel 1058
ecclesiis. 984 —
CAP.XXI. De navibusSaracenorum captis ab Irien-
—
CAPXCV. Ad removendasoppressionespopulorum. sibus. 1059
985 CAP. X Xn. — De cauto inter Ullamet Tamarim. 1061
CAP XCVI. — Incipiuut decreta Didaci EcclesireB. CAP.XXHI.— De aedificatione Honesti. 1062
JacobiII episcopiad protegendospauperes. 985 CAP.XIV. — Quod Saracenivoluerunt aggredi Hone-
CAP.XCVII.— De concilio Palentira, et de capellano stum et de compositione majoris turris. '1063
reKtnrein Lucensemepi-icopumelecto. 988 —
CAP.XXV. Quodcooslruxitnova palalia. 1063
—
C)P-XCVUI. De scruliuio et consecrationeLucensis —
CAP. XXVI. De conciiio Composlellrecelebrato.
electi. 989 1064
CA*>.XriX. — Ad insinuandam amicitiam iriter Toleta- CAP. X XVII. — De litteris domini papae. 1064
num archiepiscopum et episcopum Compostellanumde CAP.XXVIH.— De litteris patriarchte. 1065
eicommunicationeM. Bracarensisarchiepiscopi. 990 —
CAP.XXIX. De discordiael reconciliationearchiepi-
—
CAP.C. De ecclesiis et hrereditatibus ab eodem Ec- scopi et reginae. 1066
clesiaeB. Jacobi episc. acquisitis. 991 CAP. —
XXX. De destruclione castelli Raneta»et alte-
CAP.CI. — De conciiio apud Legionem celebrando. rius in ripa Issi. 1068
994 C*P.XXXI.— De posterioribusjuramentis factiscontra
CAP.Cn. — De machinatione reginrein episcopumet priora. 1069
de reconciliationeillorum. 996 —
CAP.XXXII. ConsiliumB. Romanicardinalts. 1069
—
C.VP.CHI. De navibus episcopiet de prrsdaper eas CAP.XXXIII. — De amicitia D. Romaui cardimlis.
in Saracenosfacta. 998 1069
—
CAP.CIV. Juramentum comitum M. et R. prrcdicto CAP.XXXIV.— De amicitiaP. Clun.abbatis. 1070
episcopo. 999 —
CAP.XXXV. ConsecratioM. Spinarensiselecti in ah-
CAP.CV. —rQuodPortugalensisepiscopuscum lega- batem. 1072
tione Romammissus est. 1001 —
CAP.XXXVI. De adventu reginaein Galla-ciam.1072
—
CAP.CVI. De concilio generali Romaecelebrando. CAP.XXXVII.—De adventu B. cardinalisComposlel-
1001 lam et de cnnsecrationeAbilensiselecli. 1072
CAP.CVII. — De discordia et reconcilrationeepiscopi —
CAP.XXXVIII. De concilioapud SanctumFacundum
et reginre. 1001 celebrando. 1073
CAP.CVni. — De discordia reginre et regis filii sui, —
CAP.XXXIX. De foederearchiepiscopiet reginjp.
1004 1075
CAP.CIX.— De discordiaepiscopiet reginaset de re- CAP.XL. — Quando archiepiscopusprecibus retfina»
conciliaione eorum. 1003 iril in Portugaliam. 1074
 1397 QVM 1N HOC TOMO CONTINENTUR. ms
CAP,XLI.— Invttatioad concilium. 1075 CAP.LXXXV.— Qualiterin Portugaliam Ivitcum lm*
CAP.XLU.—De captionearchiepiscopiin reditu a Por- peratore, et de ejusdem imperatoris ingratltudine erga
tugalia. 1073 eum. 1144
CAP.XLnl. — De episcopissuspensis quia non inter- —
CAP.LXXXVI. Qualiter ab ar-
fuerant concilioet de Bracarensi archiepiscopo a lega- chiepiscopoviolenter extorsit.imperator pecuniam 1141
ttone subtracto. 1081 CAP. L XXXVIf. — Qualiter archiepiscopussuper prae-
CAP.XLIV.— Familiares litterre D. Romanicardirialis misso excessu imperalorem ad satisfacienduminduxii.
ad aTchiepiscopum. 1081 1150
CAP.XLV — De capitulis concilii apud SauctumFa- —
CAP.LXXXVni. Soror iu
inndum celebrati. 1081 Ecclesia Compostellanaelegit.imperatoris sepulturam 11!5
CAP.XLVI. — De P. Bracarensi archiepiscopofecto CAP.LXXXIX.— Promissio T. reginaePortugalensn
canonicoin ecclesiafi. Jacobi. 1083 de eligendasepultura in ecclesia Compostellana. 115'*
CAP.XLVII.— D. G. Salmaffticensiepiscopo. 1083 CAP.XC.— De recuperatione monasteriiS. Pelagii do
CAP.XLVIII.—AdcardinalemB. de solutionearchiepi- Cercedello. 113!>
tjcopi. 1084 —
CAP.XCf. Privilegium de bonisnon occupandisde-
CAP.XLIX.— De reconciliationearchiepiscopi et re- cedente archiepiscopo. 1156
ginre et regispueri. 1084 —
CAP.XCII. Tenor privilegii. 1157
CAP. L . — De miracutis qure facta sunt in captione ar- —
CAP.XClII. Iterum de monasteriode Zercedello.
chiepiscopiprresentibusSarracenis, et de quodameorum 1159
sanitali restituto. 1086 —
CAP.XCIV. Hoc privilegium fecit dominus archiepi-
CAP.LI. — De castelloPharo recuperato. 1090 scopuscanonicisde suis anniversariis, et eorum redditi-
CAP.LII. — De concilioCompostellaecelebrato. 1092 bus. 1160
—
CAP.LIII. Quod Dominusliberaviteum de manibus LIBERTERTIUS.
Saracenoium,dum adhuc esset in juventute. 1093 Prologus. 1161
CAP.LIV.—De conductuaquarumquaeprofluunt ante —
CAP.I. De consilioclaustrornmet officinarum•Bdifi-
porlicum ecclesireB. Jacobi. 1099 candorumab archiepiscopocum fralribus inito. 1161
CAP.LV.—De aedificationeecclesiarumet palatiorum. CAP.II. — De Aria Petride. • 1163
1100 CAP.III. —De morte comitis Petri de Travaetrelictis"
—
CAP.LVI. De convenientia aTchipresbyteratuumSa- ab eo ecclesire. 1164
lagire, Bisancos,Trasancos, Lavacencos, et Arros, inler CAP.IV. — Recuperatlo dcperditorum in Asturiis,
archiepiscopnm et M. Mindun.episcopum. 1102 1166
CAP.LVIl. — Notitia vestimenlorum,librorum, alio- —
CAP.V. Missionuntiorumad papam. 1166
rumque ortfamentorumecclesire quaefecit archiepiscopus. —
CAP.VI. Hoc privilegium fecit Compostellannsfleri
hospitalis B. Jacobi procuratori (anno 1128),in teslimo-
CAP.LVilT.—Has subsequenteslitteras misit papa Ca- nium suie promissionis,qurepromissio continetur in ipso
Uxluseidem archiep.pro dfliberatione P. [Pelagiij Bra- privilegiosubscripto. 1167'
carensis archiep.quem T. [Tarasia] Portugalensis regina CAP.VII. — Profectio ad concilinm. 1168
vjnculismancipaturacaptum tenebat. 1106 —
CAP.VIII. Acquisiliocalicisaurei. 1171
CAP.LIX. — Qualiter regina Urraca insidiabaturar- CAP.IX. — Acquisitioaquaemanilis. 1172
chiepiscopo. 1106 CAP.X . — Detractlo D. Composlellanoper multos fa-
—
CAP.LX. Litterre Caltxti papremissre archiepiscopo cta. 1172
super commissione tegationis. 1108 CAP.XI.— Constructiomonasteriide Canogio. 1174
CAP.LXI. — Quodacquisitaper praelatumlitterarum CAP.XII.—Extorsio pecunirefact.aper regem. 1174
memoriaesunt tradenda. 1108 CAP.XIII. — Qualiter rex archiepiscopumvoluit priva-
CAP.LXII. — Juramentum reginaequod praestilitar- re moneta, et privilegio ei concessoad opus ecclcsiaeS.
chiepiscopo. 1110 Jacobi. 1175
CAP.LXIII.—De confirmationetegaliouis. 1114 CAP.XIV.—CreatioHonorii in papam,et missiolegati
—
CAP.LXIV. Celebralioconcilii. 1114 In Hispaniam,et celebratio concilii 1175
—
CAP.LXV. Discordiaiuter Toletanumet Compostel. CAP,XV. — Depositio quorumdam episcoporum et
archiep. . 1119 creatio episc. Salmant. 1178
CAP.LXVl — IncipiuntlitteraeTolelaniad Compostel- CAP.X VI. — CaptioarchidiaconiperR.comitem etani-
' 1119 madversio archiep in eumdem quousque satisfaceret.
lajnjmde inte.-dicliotieconcilfi.
CAP.LXVII.— Incipiunt litterre domini papre Calixli 1179
ad Salmanticensemde obedientiadominoCompostellano —
CAP.XVn. Ordinatiode statu terraefacta per archi-
exhilienda. 1122 episcopnmet baronesGallrecire. 1180
—
CAP.LXVIII. Quodarchiepiscopuslaboravitmultum CAP.XVIII.—Coercitio prredonumqtiorumdam. 1181
in acquirendametropolitanaEmeritanre sedis dignitate, CAP.XIX. — Acquisitiocastri de Faro. 1182
et qunmodoComposleilaooscivesad jurandam justitiam —
CAP.XX. VisitatiomonasteriiS. Pelagii de anteal-
compulit. 1123 taria. 1185
CAP.LXIX. — De sacrilegio comitisP. in ecclesia —
CAP.XXI. SchismaAnactetiII. 1184
Compostellanacommisso et de satisfaclione ejusdem. —
CAP.XXII. Confirmatioregilis privilegii facta per
1125 papam ne bona— (vacanle Erclesia) occupentur Tt8t
CAPLXX.— Adventus Romani legati in Hispaniam. CAP.XXIII. Intrusio Anacletiiu papam. 1184
1125 CAP.XXIV. 1188
CAP.LXXI. — Celebratioconcilii. 1127 CAP.XXV. 1190
CAP.LXXtt.—Acquisilio. 1129 CAP.XXVI. 1191
—
CAP.LXXIU. De concordia regis et reginav matris CAF.XXVII. 1191
sure. 1129 CA».XXVIII. — De navi structa. 1192
CAP.LXXIV.— Litteraecardinalismissae archiepisco- —
CAP.XXIX. Haj sunt litlera-Bracarensisarchiepisco-
po. 1130 pi. 1195
CAP.LXXV.— De fabricationegalere contra Sarrace- —
' CAP.XXX. —Per provincias. . 1194
nornmincnrsus. 1132 CAC.XXXI. DiTacusDei gratia Compostell.sedis ar-
CAP.LXXVI.— Tunc temporis Romana?Ecclesirecar- chiepisc.ivit ad regem, et apud eum hoc privilegiumlm-
dinalisD. hnslitteras ad Composteltanumdirexit. 1132 petravit. 119*
CAP.LXXVII.—De fabricationecampanarummajo-um CAP.XXXII.— Quandoarchiepiscopus fuit ad curiarn
el' minorum. 1153 regts dominiA. H9S
CAP.LXXVUI.— Celebratioconcilii. 1153 —
CAP.XXXIII. —Hoc decretumest datum. 1196
CAP.LXXIX. — Litterrs domini papre archiepiscopo CAP.XXXIV. Defuncto bonre memorire Abllensis
destinatae. 1136 Ecclesi.eepiscopodomnoSancio, populus civitatishas lit-
CAP.LXXX.— Quodinvasit F. .ToannidesCompostella- teras dominoarchiepiscopo misit. 1198
nos, et a rege vocatusad curiamejus ivit. 1156 —
CAP.XXXV. Omnisclerus Salmanticensis Ecclesire
CAP.LXXXI.—Qualiter emila regina U. castrum de haslitteras misitdomino archiepiscopo. 1201
Cira. 1138 CAP.XXXVI.— De restauratione canonicaein melius,
CAP.LXXXII.— Permutatio castri de Faro pro terra quoniamdiminuta—erat. 1202
Taberioli. 1141 CAP.XXXVH. De discordiainter archiepiscopumet
CAPLXXXIII.— Qualiter per nuntios visitavitcuriam comitemFerdin. — 1204
Rsraanam. .1112 CAP.XXXVIII. Pontificiset antipapreepistolre. 1208
CAP.LXXXIV.— Qualiter turrim Talerioii cepit. CAP.XXXIX.— De captione Bermldi et decani et de
1113 s lutione eorum. 1201
 i3& ORDO RERUM QUJE JN-HOC TOMO CONTINENTUR. uoff
CAP.XL. — Cbarta contramutationis. 1211 Laudunensis Praemonstratumcoeptumhabitari. Diabqlitt-e
CAP.HXI. — De morte Bernaldi. 1215 tentationes superatae. 1282
CAP.XLII. — DorainusComposteltanus tunc temporis CAP.VIII. — Varii socii acquisiti.Energumenaliberata.
misit nuntios suos Romam: et has litteras domino Com- Reliquiaeacceptre. 1287
postellano inde—detulerunt. 1213 CAP;IX. —Professio secundum regulam S. Augustini.
CAP.XLIII. Hre sunt litterre Salmanticensis electi Exercitia virtutum prasscripta. 1291
ad dominumCompostell. 1215 CAP. X. — Socii unius hypocrisis detecta, eeclesia
CAP.XLIV.— De tabula retro altaris facta. 1216 constructa. 1295
CAP.XLV. — Litterae Romadestinatre Compostellano CAP.XI. — Tentationes superatre. Energumeni libe-
archiepiseopo. 1216 rati. 1298
. —
CA XLVI. De conspirationefacta. 1216 CAP. XII. — B. GodefridusCappenbergensisconversus:
CAP.XLVII.— Do violata ecclesia. 1219 idem cogitanti Theobaldocomiti persuasum conjugkim.
CAP.XLYIII.—De evasione ecclesiae, quando archi- 1304
episcopus evasit ab ecclesia. 1222 CAP. X in. — Curati caeca et dsmoniacus. Tanchelini
CAP.XLIX. — De concilio Burgis celebrato. * 1223 haeresisexstirpataAntuerpitB. 1308
CAP.L. 1226 —
CAP.XIV. Daemones saepiusrepulsi. Lupi cicurati.
CAP.11. — De solutione concilit 1227 1314
CAP.LII. — De promissione imperatoris ad archiepi- CAP.XV.—ArchiepiscopatnsMagdeburgensis aditus.
scopum. 1228 Coenobiumordinis in eo constitulum. 1322
CAP.LIII. —De expulsioD&jnalefactorum. 1229 CAP.XVI. — Perseculioiies toleratae. Primi abbates
CAP.LlV. — De consiliosibi Sato. ' 1233 ordinati. 1526
CAP.LV. — De pecunia. 1234 CAP.Xyn. — Privilegia Eccleslss suaeab InnocentioII
CAP.LVI. — Has Htteras imperator misit archiepisco- confirmariimpetrat Sanctus.In seditione conslantiamte-
po. 1234 net, miraculose praeservatura morte. 1551
CAP.LVIl."—Deconsilio. 1255 CAP.XVIII.— Aliaconspiratiodiscussa. Iter Romanum.
S. NORBERTUS ARCHIEPISCOPUS MAGDEBUR- Morbus et obitus. - 1335
GENSIS. CAP.XIX.—Sepultura coTporis.Triplex apparitio. Epi-
COMMENTARIUS PR^EVIUS. logus. 1357
§ I. — Synopsis Vttae chronotactica, cultus sancitus a Analecta NoTbertina. 4543
Gregorio XIII, a successoribus auctus. 1235 CAP. I. — Fratrum Cappenbergensiumadditamenta ad
§ II. — Vita scripta curanie Hugone.primo sancti socio, Vitam. 1343
et in Praemonstratensiregimine successore, cum Anale- CAP.II. — Ex libro m Hermanni monachide Miraculis
ctis. 1241 S. MarireLaudunensis. 1349
§ III. —' Encomia sancto Norberto ejusque ordini ab CAP.III. — De monasteriis a S. Norberlo prope San-
ejusdem—revi scriptdribus data. 1244 ctos et Magdeburgifundatis. 1349
§ IV. Auctorum quorumdam sreculi sequentis testi- S. NORBERTlSERMONESDCOAD POPULUM.1357
monia. Sanctimonialiumordinis vetus disciplina. 1248 Sermo I, 1557
VITA S. NORBERTI. Sermo II. — De concordiaservanda. 1558
Prologus. 1253 S. NORBERTl CHARTJE. 1557
Incipit — vita. 1257 I. — Pro ecclesiasanctre Mariae Magdeburgensi. 1557
CAP.I. Ortus ; saecularisvita, conversio ad melio- II. — Hospitalemdomus quamdamIfatribus Praemon-
rem. 1257 stratensibus in ecciesia B. MariaaMagdeburgensi consti-
CAP. I I. — Ordinessacri suscfepti.Verbum Dei praedi- tutis tradit. 1557
ealum. Injuria patienter tolerata. 1262 III. — Charta S. Norbertl inavorem hospitalitatis
CAP.III. — Quare et quo modopatiantur sancti maia. pauperum. 1559
Constantiafidei in S. Norberto. 1265 BartholomreiLaudunensis episcopi donationes pf-e S.
CAP.IV. — Persecntiones toleratre; peregrinationes Norberto et Praemonstratensibusfactse. • 1559
assumptre.— Potestas concionandioblenta. • ^. 1269 I, — Gharta donationis Prremonsirati per Bariholo-
CAP. V . Colloquiumcum episcopo CameraceBSl.As- mretlmepiscopumLaudunensem. 1359
citus Hugo socius. Concioneshabitae. .1274 ,11.-*.Charta Bartholomaei transcribenlis Prre-
CAP.VI. — Discordiresublatae,et pax flrmata. 1278 monstratum beato Norberlo. episcopi 1363
CAP.VII —Favore Calixtl papre et patrocinio eptscopi INDEX IHRtJPEHTUM. 1536

FINIS TOMt CENTESIMI SEPTUAGESIMI.

EK tjpis MIGNE, au Pelit-Montrouge.